"Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қоры" акционерлік қоғамының 2009 жылғы жылдық қаржылық (шоғырландырылған және жеке) есептілігін бекіту, 2009 жыл үшін жай акциялар бойынша дивидендтер төлеу және "Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры" акционерлік қоғамының бір жай акциясына шаққандағы 2009 жылғы дивидендтің мөлшері туралы

Жаңа

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 4 сәуірдегі № 354 Қаулысы

      «Ұлттық әл-ауқат қоры туралы» Қазақстан Республикасының  2009 жылғы 13 ақпандағы Заңының 9-бабы 3-тармағының 2) және 10) тармақшаларына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
      1. Қоса беріліп отырған «Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қоры» акционерлік қоғамының 2009 жылғы жылдық қаржылық (шоғырландырылған және жеке) есептілігі бекітілсін.
      2. Қазақстан Республикасы, 010000, Астана қаласы, Қабанбай батыр даңғылы, 23, мекенжайында орналасқан, деректемелері: салық төлеушінің тіркеу нөмірі (СТН) 620200333937, жеке сәйкестендіру коды (ЖСК) KZ456010111000026976, «Қазақстанның халық банкі» акционерлік қоғамындағы банктік сәйкестендіру коды (БСК) HSBKKZKX, Астана қаласы, «Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қоры» акционерлік қоғамының (бұдан әрі – Қор) жай акциялары бойынша дивидендтерді төлеу 7 056 000 000 (жеті миллиард елу алты миллион) теңге мөлшерінде жүзеге асырылсын.
      3. Қордың бір жай акциясына шаққандағы 2009 жылғы дивидендтің мөлшері – 2 (екі) теңге 3 (үш) тиын болып бекітілсін.
      4. Осы қаулыға қол қойылған күн дивидендтерді төлеудің басталған күні деп белгіленсін.
      5. Дивидендтерді төлеу 10 (он) жұмыс күні ішінде 201301 бюджеттік жіктеу коды бойынша республикалық бюджетке қолма-қол ақшасыз аудару жолымен ақшалай нысанда жүргізілсін.
      6. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

      Қазақстан Республикасының
      Премьер-Министрі                           К.Мәсімов

Қазақстан Республикасы  
Үкіметінің        
2011 жылғы 4 сәуірдегі  
N 354 қаулысымен     
бекітілген        

Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қоры»
АҚ Шоғырландырылған қаржылық, есептілік

МАЗМҰНЫ

Беті

Тәуелсіз аудиторлардың есебі

Шоғырландырылған қаржылық есептілік

Шоғырландырылған бухгалтерлік теңгерім
Жиынтық кіріс туралы шоғырландырылған есеп
Капиталдағы өзгерістер туралы шоғырландырылған есеп
Ақша қаражатының қозғалысы туралы шоғырландырылған есеп
Шоғырландырылған қаржылық есептілікке ескертпелер

Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қоры»
АҚ Шоғырландырылған қаржылық, есептілік

ШОҒЫРЛАНДЫРЫЛҒАН БУХГАЛТЕРЛІК ТЕҢГЕРІМ

Миллион теңгемен

Ескертпе

2009 жыл

2008 жыл Қайта есептелді*

2007 жыл

АКТИВТЕР



Ұзақ мерзімді активтер



Негізгі құралдар

7

3.773.002

3.146.349

2.510.706

Материалдық емес активтер

8

330.268

125.113

128.090

Бірлескен кәсіпорындар мен қауымдасқан компаниялардағы инвестициялар

9

1.094.052

656.099

591.706

Клиенттерге қарыздар

10

1.153.059

203.195

97.988

Кредиттік мекемелердегі қаражат

11

421.849

142.507

86.235

Кейінге қалдырылған салық бойынша активтер

40

44.219

13.558

6.555

Ұзақ мерзімді қаржы активтері

12

217.715

189.700

130.385

Ұзақ мерзімді банк депозиттері

13

52.670

40.489

39.396

Өзге де ұзақ мерзімді активтер

14

206.671

88.816

69.454


7.293.505

4.605.826

3.660.515

Ағымдағы активтер

Тауарлық-материалдық қорлар

15

262.967

182.127

162.842

Өтеуге ҚҚС

78.776

77.000

62.939

Табыс салығы бойынша алдын ала төлем

40

39.743

26.071

20.242

Сауда дебиторлық берешек

16

201.712

158.326

223.039

Клиенттерге қарыздар

10

347.755

23.383

7.729

Кредиттік мекемелердің қаражат

11

52.554

28.103

761

Қысқа мерзімді қаржы активтері

12

198.722

142.296

126.748

Қысқа мерзімді банк депозиттері

13

929.754

584.326

530.904

Өзге де ағымдағы активтер

16

225.178

106.971

76.414

Ақша қаражаты және оның баламалары

17

1.311.082

1.453.891

630.302

Сатуға және Акционерге беруге арналған ретінде жіктелген активтер

3.648.243

2.782.494

1.841.920

6

119.826

105

19.222

АКТИВТЕРДІҢ ЖИЫНЫ

11.061.574

7.388.425

5.521.657

      31 желтоқсандағы жағдай бойынша

Миллион теңгемен

Ескертпе

2009

2008 жыл қайта есептелді*

2007

КАПИТАЛ ЖӘНЕ МІНДЕТТЕМЕЛЕР



Негізгі компанияның акционеріне жататын капитал



Жарғылық капитал

18

3.748.299

3.458.923

-

Сату үшін қолда бар инвестицияларды қайта бағалау жөніндегі резерв

6.475

(10.513)

(5.049)

Валюталарды қайта есептеу жөніндегі резерв

182.451

(29.814)

(33.996)

Өзге де капитал резервтері

20.301

12.120

13.820

Бөлінбеген пайда

184.558

499.003

2.796.624


4.142.084

3.929.719

2.771.399

Азшылық үлесі

603.951

565.985

455.379

Капитал жиыны

4.746.035

4.495.704

3.226.778

Ұзақ мерзімді міндеттемелер



Қарыздар

19

2.234.872

1.420.054

667.121

Қазақстан Республикасы Үкіметінің қарыздары

20

283.214

64.351

25.641

Қаржылық жалға алу жөніндегі міндеттемелер

22

21.880

17.630

16.336

Резервтер

23

79.181

51.387

62.858

Қызметкерлерге сыйақы жөніндегі міндеттемелер

40

260.073

127.099

192565

Кейінге қалдырылған салық жөніндегі міндеттемелер

24

28.514

27.052

26.396

Клиенттердің қаражаты

25

213.362

15.450

9.179

Туынды қаржылық құралдар

26

138.725

7.466

4.462

Өзге де ұзақ мерзімді міндеттемелер

21

396.000

295.815

20.262


3.655.821

2.026.304

1.024.820

Ағымдағы міндеттемелер



Қарыздар

19

1.093.691

292.304

732.439

Қазақстан Республикасы Үкіметінің қарыздары

20

593.599

859

384

Қаржылық жалға aлу жөніндегі міндеттемелер

22

10.094

6.208

5.593

Резервтер

23

79.637

41.196

34.260

Қызметкерлерге сыйақы жөніндегі міндеттемелер

24

1.927

1.703

1.264

Төлеуге табыс салығы

40

33.123

58.131

64.576

Сауда кредиторлық берешек

248.103

222.311

208.577

Клиенттердің қаражаты

25

215.722

13.433

12.767

Туынды қаржы құралдары

26

4.800

15.011

35.781

Өзге де ұзақ, ағымдағы міндеттемелер

27

352.607

215.261

166.009

Сатуға және Акционерге беруге арналған ретінде жіктелген активтермен байланысты міндеттемелер

2.633.303

866.417

1.261.670

6

26.415

-

8.389

Міндеттемелердің жиыны

6.315.539

2.892.721

2.294.879

КАПИТАЛ МЕН МІНДЕТТЕМЕЛЕР ЖИЫНЫ

11.061.574

7.388.425

5.521.657

      *Осында келтірілген кейбір цифрлар 2008 жылғы шоғырландырылған қаржылық есептіліктегі цифрларға сәйкес келмейді және 3-қосымшада нақтыланып енгізілген түзетулерді көрсетеді

      9 - 12 беттегі есеп саясаты мен ескертпелер осы шоғырландырылған қаржылық есептіліктің ажырамас бөлігі болып табылады.

      Басқарушы директор - Басқарма мүшесі
                                           __________________________
                                                Қайрат Әйтекенов

      Бас бухгалтер                        __________________________
                                               Алмаз Әбдірахманова

ЖИЫНТЫҚ КІРІС ТУРАЛЫ ШОҒЫРЛАНДЫРЫЛҒАН ЕСЕП

31 желтоқсанда аяқталатын жылдар үшін

Миллион теңгемен

Ескертпе

2009

2008
қайта есептелді*

Кірістер

28

2.911.833

2.874.187

Мемлекеттік субсидиялар

29

15.796

12.271


2.927.629

2.886.458

Сатылған өнім мен көрсетілген қызметтердің өзіндік құны

30

(1.925.732)

(1.945.987)

Жалпы пайда

1.001.897

940.471

Жалпы және әкімшілік шығыстар

31

(312.367)

(265.023)

Тасымалдау мен сату жөніндегі шығыстар

32

(180.648)

(155.474)

Еншілес ұйымдардың шығуынан түсетін кіріс

33

2.713

2.840

Сатып алу кезіндегі теріс гудвил

5

163.919

-

Негізгі құралдардың шығуынан түсетін кіріс (Шығын), нетто

17.821

(814)

Құнсызданудан болатын шығын

34

(1.032.760)

(89.989)

Өзге де операциялық кіріс

33.619

18.786

Өзге де операциялық шығын

35

(238.337)

(15.198)

Операциялық қызметтен (Шығын)/Пайда

(544.143)

435.599

Қаржы шығындары

36

(169.668)

(131.454)

Қаржылық кіріс

37

93.936

126.278

Қауымдасқан компаниялар мен бірлескен кәсіпорындардың кірістеріндегі үлес

38

278.838

266.669

Теріс бағамдық айырма, нетто

39

(12.584)

(15.227)

Табыс салығын есептегенге дейінгі (Шығын)/Пайда

(353.621)

681.865

Табыс салығы бойынша шығыстар

40

(265.723)

(195.555)

Жыл ішінде жалғасқан қызметтен (Шығын)/Пайда

(619.344)

486.310

Тоқтатылған операциялардан шығын

6

(5.267)

(9.898)

Жыл ішіндегі (Шығын)/Пайда

(624.611)

476.412

Мыналарға келетін:


Негізгі компанияның акционеріне

(564.290)

367.736

Азшылық үлесіне

(60.321)

108.676


(624.611)

476.412

      31 желтоқсанда аяқталатын жылдар үшін

Миллион теңгемен

Ескертпе

2009 жыл

2008 Қайта есептелді*

Салық салынғаннан кейінгі өзге де жиынтық (шығын)/кіріс:


Шетелдік валюталарды қайта есептеу

227.434

4.266

Сату үшін қолда бар қаржы активтерін қайта бaғалаудан іске асырылмаған пайда/(шығын) Сату үшін қолда бар қаржы активтері бойынша таза сатылған кіріс

6.511

(5.951)

Өзге де жиынтық кірістің құрамынан сату үшін қолда бар қаржы активтерінің құнсыздануы жөніндегі өзге пайдаға /(шығынға)

3.135

513








қайта жіктеу

6.705

-

Хеджирлеу құралдарынан пайда/(шығындар)

5.997

(3.259)

Салық салуды шегергенде жыл ішіндегі жиынтық (шығынның)/кірістің жалпы сомасы

(374.829)

471.981

Мыналарға келетін:


Негізгі компанияның акционеріне

(328.918)

363.221

Азшылық үлесіне

(45.911)

108.760


(374.829)

471.981

Акцияға (Шығын) / пайда:


Негізгі компанияның акционеріке жататын кезең ішіндегі (шығынның) / пайданың негізгі және сұйылған үлесі

(163.42)

133.74

Жалғасатын қызметтен акцияға (шығын) / пайда:


Негізгі компанияның акционеріне жататын жалғасатын қызметтен (шығынның)/пайданың негізгі және сұйылған үлесі

(161.90)

137.34

      *Осында келтірілген кейбір цифрлар 2008 жылғы шоғырландырылған қаржылық есептіліктегі цифрларға сәйкес келмейді және 3-қосымшада нақтыланып енгізілген түзетулерді көрсетеді

      9 - 12 беттегі есеп саясаты мен ескертпелер осы шоғырландырылған қаржылық есептіліктің ажырамас бөлігі болып табылады.

      Басқарушы директор - Басқарма мүшесі
                                           __________________________
                                                Қайрат Әйтекенов

      Бас бухгалтер                        __________________________
                                               Алмаз Әбдірахманова

КАПИТАЛДАҒЫ ӨЗГЕРІСТЕР ТУРАЛЫ ШОҒЫРЛАНДЫРЫЛҒАН ЕСЕП

      31 желтоқсанда аяқталатын жылдар үшін

Негізгі компания акционеріне келеді

Миллион теңгемен

Ескертпе

Жарғылық капитал

Сату үшін қолда бар инвестицияларды қайта бағалау резерві

Шетелдік валютаны  қайта бағалау резерві

Өзге де күрделі резервтер

Бөлінбеген пайда

Жиыны

Азшылық үлесі

Жиыны

2007 жылғы 31 желтоқсанға

-

(5.049)

(33.996)

13.820

2.796.624

2.771.399

455.379

3.226.778

Жыл ішіндегі жиынтық кіріс

-

(5.438)

4.182

(3.259)

367.736

363.221

108.760

471.981

Акциялар шығару

18

3.458.923

(26)

-

-

(2.663.267)

795.630

-

795.630

Төленген дивидендтер

18

-

-

-

-

(7.761)

(7.761)

(20.904)

(28.665)

Үлестік құралдар негізінде төлемдерді тану

-

-

-

1.315

-

1.315

-

1.315

Үлестік құралдар негізінде төлемдерді орындау

-

-

-

(1.830)

879

(951)

701

(250)

Акционер ретінде түсетін Үкіметпен жасалатын операциялар

-

-

-

-

19.267

19.267

-

19.267

Емшілес ұйымдардағы қатысу үлестерін өзгерту - азшылық үлесін сатып алу

-

-

-

-

(1.466)

(1.466)

(1.205)

(2.671)

Қауымдасқан компаниялардың капиталындағы өзге де өзгерістер

-

-

-

-

181

181

-

181

Еншілес ұйымдардағы қатысу үлестерінің өзгеруі - миноритарлық акциомерлердің үлестерді сатып алуы

-

-

-

(106)

(8.722)

(8.828)

27.158

18.330

Еншілес ұйымдардағы қатысу үлестерінің өзгеруі - еншілес ұйымдардың шығуы

-

-

-

-

-

-

(3.384)

(3.384)

Еншілес ұйымның нарықтан өз акцияларын сатып алуы

-

-

-

-

-

-

(520)

(520)

Емшілес ұйымдардың өзге де бөлулер

-

-

-

-

(2.288)

(2.288)

-

(2.288)

Өзге де резервтік капиталды ұлғайту

-

-

-

2.180

(2.180)

-

-

2008 жылғы 31 желтоқсанға сальдо








(Қайта есептелген*)

3.458.923

(10.513)

(29.814)

12.120

499.003

3.929.719

565.985

4.495.704

      *Осында келтірілген кейбір цифрлар 2004 жылы шоғырландырылған қаржылық есептіліктегі цифрларға сәйкес келмейді және 3-қосымшада нақтыланып енгізілген түзетулерді көрсетті Миллион теңгемен

Негізгі компания акционеріне келеді

Миллион теңгемен

Ескертпе

Жарғылық капитал

Сату үшін қолда бар инвестицияларды қайта бағалау резерві

Шетелдік валютаны  қайта бағалау резерві

Өзге де күрделі резервтер

Бөлінбеген пайда

Жиыны

Азшылық үлесі

Жиыны

2007 жылғы 31 желтоқсанға

3.458.923

(10.513)

(29.814)

12.120

499.003

3.929.719

565.985

4.495.704

Жыл ішіндегі жиынтық кіріс

-

17.110

212.565

5.997

(564.290)

(328.918)

(45.911)

(374.829)

Акциялар шығару

18

289.376

-

-

-

(220.392)

68.984

-

68.984

Қор орналастырған және Акционер (Ұлттық банк) сатып алған облигациялар бойынша дисконт

18

-

-

-

-

461.255

491.255

-

461.255

Төленген дивидендтер

18

-

-

-

-

-

-

(22.878)

(22.878)

Үлестік құралдар негізінде төлемдерді тану

-

-

-

248

248

-

248

Үлестік құралдар негізінде төлемдерді орындау

-

-

-

6

203

209

-

209

Еншілес ұйымдардан опциондар алу

-

-

-

(165)

(165)

-

(165)

Еншілес ұйымдардағы қатысу үлестерін өзгерту - миноритарлық акционерлердің, үлесін сатып алуы

18

-

-

-

(192)

15.003

14.811

18.404

33.215

Емшілес ұйымдардағы қатысу үлестерін өзгерту - азшылық үлесін сатып алу

-

(122)

-

-

(1.313)

(1.435)

(2.136)

(3.571)

Еншілес ұйымдарды сатып алу

5,18

-

-

-

3.436

-

3.436

144.240

147.676

Еншілес ұйымдардағы қатысу үлестерін өзгерту - бақылаудың жоғалуы

18.33

-

-

-

-

-

-

(31.536)

(31.536)

Еншілес ұйымдардағы қатысу үлестерінің өзгеруі - еншілес ұйымдардың шығуы

-

-

-

-

-

-

(1.230)

(1.230)

Еншілес ұйымның нарықтан өз акцияларын сатып алуы

18

-

-

-

(3.627)

(1.593)

(5.220)

(20.987)

(26.207)

Акционерге өзге де бөлу




(577)

(577)

(577)

Емшілес ұйымдардың өзге де бөлулері

-

-

-

-

(20)

(20)

(20)

Қауымдасқан компаниялардың капиталындағы өзге де өзгерістер

-

-

-

-

(243)

(243)

-

(243)

Өзге де резервтік капиталды ұлғайту

-

-

-

2.478

(2.478)

-

-

-

2009 жылғы 31 желтоқсанға сальдо

3.748.299

6.475

182.451

20.301

184.558

4.142.084

603.951

4.746.035

      * Осында келтірілген кейбір цифрлар 2008 жылы шоғырландырылған қаржылық есептіліктегі цифрларға сәйкес келмейді және 3-қосымшада нақтыланып енгізілген түзетулерді көрсетеді.

      9 - 121 беттегі есеп саясаты мен ескертпелер осы шоғырландырылған қаржылық есептіліктің ажырамас бөлігі болып табылады.

      Басқарушы директор - Басқарма мүшесі
                                           __________________________
                                                Қайрат Әйтекенов

      Бас бухгалтер                        __________________________
                                               Алмаз Әбдірахмнов

АҚША ҚАРАЖАТЫНЫҢ ҚОЗҒАЛЫСЫ ТУРАЛЫ ШОҒЫРЛАНДЫРЫЛҒАН ЕСЕП

      31 желтоқсанда аяқталатын жылдар үшін

Миллион теңгемен

Ескертпе

2009 жыл

2008 Қайта есептелді*

Операциялық қызметтен түсетін ақша ағындары:


Табыс салығына дейінгі (Шығын) / кіріс

(353.621)

681.865

Тоқтатылған қызметтен түсетін табыс салығын есептегенге
дейінгі шығын

(5.267)

(9.898)

Мыналарға түзетулер:


Тозу, ескіру және амортизацияға

7,8

215.187

188.698

Қауымдасқан компаниялар мен бірлескен кәсіпорындар кірісіндегі үлес

9

(278.838)

(266.669)

Қаржы шығындары

36

169.668

131.454

Қаржы кірісі

37

(93.936)

(126.278)

Құнсыздану шығыны

34

1.032.760

89.989

Қызметкерлерге сыйақы жөніндегі ұзақ мерзімді міндеттемелер

24

1.686

3.090

Сатып алу кезіндегі теріс гудвил

(163.919)

-

Резервтерге есептеу

23

(29.875)

8.045

Туынды қаржы құралдары

5.997

(3.259)

Негізгі құралдардың шығуынан түсетін кіріс / (Шығын), нетто

(17.821)

814

Еншілес ұйымдардың шығуынан түсетін кіріс 6

6

(2.713)

(2.840)

Мұнайды хеджирлеу операцияларынан іске асырылмаған шығын / (кіріс)

3.336

(3.753)

Күмәнді дебиторлық берешек пен өзге де ағымдағы активтер бойынша резервтер

16

16.393

16.426

Өтеуге ҚҚС бойынша резервтер

14

1.465

980

Пайда немесе шығын арқылы әділ құн бойынша бағаланған қаржы активтерін қайта есептеу шығыны

208.610

11.961

Үлестік құралдар негізіндегі төлемдер бойынша шығыстар

248

1.209

Тауар-материалдық қорларды шығыстар жөніндегі резервтер

15

505

7.983

Сату үшін қолда бар активтерді қайта бағалаудан іске асырылған шығын

2.590

513

Сату үшін қолда бар активтерді қайта бағалаудан іске асырылған, пайдаға/шығынға қайта жіктелген шығын

6.705

Бағамдық айырмадан іске асырылмаған шығын

204.522

1.520

Айналымдық капиталдағы өзгерістерге дейінгі операциялық қызметтен ақша ағындары

923.682

731.850

Өзге де ұзақ мерзімді активтердегі өзгерістер

(19.857)

6.798

Клиенттерге қарыздардағы өзгерістер

(267.934)

(140.176)

Кредиттік мекемелердегі қаражаттағы өзгерістер

(227.051)

(104.808)

Қаржы активтеріндегі өзгерістер

204.558

(54.750)

Туынды қаржы құралдарындағы өзгерістер

(139.045)

5.479

Тауар-материалдық қорлардағы өзгерістер

(88.395)

(44.609)

Өтеуге ҚҚС-тағы өзгерістер

(4.500)

(13.932)

Сауда-дебиторлық берешектегі өзгерістер

(69.410)

51.486

Өзге де ағымдағы активтердегі өзгерістер

(52.192)

(22.888)

Үкіметтен қарыздардағы өзгерістер

1.459.666

125.947

Сауда-кредиторлық берешектегі өзгерістер

41.066

13.047

Клиенттердің шотындағы өзгерістер

(539.030)

6.937

Өзге де міндеттемелердегі өзгерістер

20.078

49.187

Операциялық қызметтен ақша қаражатының түсуі

1.241.636

609.568

Төленген табыс салығы

(201.026)

(282.121)

Төленген пайыздар

(129.660)

(104.135)

Алыған пайыздар

80.537

84.366

Операциялық қызметтен ақша қаражатының таза түсімдері

991.487

307.678

      31 желтоқсанда аяқталатын жылдар үшін

Миллион теңгемен

Ескертпе

2009

2008
Қайта есептелді*

Инвестициялық қызметтен түсетін ақша ағындары:


Банк депозиттерін орналастыру, нетто

(338.349)

(57.992)

Қауымдасқан компаниялар мен бірлесіп бақыланатын кәсіпорындарды сатып aлу

9

(92.539)

(40.810)

Сатып алынған ақша қаражатын шегергенде еншілес ұйымдарды сатып aлу

5

(119.015)

(37.719)

Азшылық үлесін сатып aлу

5

(3.571)

(6.841)

Шығу топтарына қайта топтастырылған еншілес ұйымдардың ақша қаражаты

(25.890)

105

Негізгі құралдарды сатып алу

(587.464)

(550.500)

Материалдық емес активтерді сатып алу

(16.363)

(19.637)

Қаржы активтерін сатып алу

(1.892)

(31.601)

Негізгі құралдарды сатудан түскен түсімдер

52.805

36.208

Ұзақ мерзімді активтерге төленген төлемдер

14

(115.786)

(19.535)

Қауымдасқан компаниялар мен бірлесіп бақыланатын кәсіпорындардан алынған дивидендтер

8

162.100

235.749

Қауымдасқан компанияларды сатудан түскен түсімдер

733

-

Еншілес ұйымдарды сатудан түскен түсімдер

-

3.935

Акцияларды сатып алу опционының орындалуы

209

(420)

Топ бақылауын жоғалтқан еншілес ұйымдардың ақша қаражаты

6

(2.276)

-

Инвестициялық қызметте ақша қаражатын таза жұмсау

(1.087.298)

(489.058)

Қаржы қызметінен ақша ағындары:


Қарыздар бойынша түсімдер

433.278

936.195

Қарыздарды өтеу

(582.992)

(719.504)

Қаржы жалға алуы бойынша міндеттемелерді өтеу

(6.914)

4.936

Еншілес ұйымдардың акцияларын өтеу

(26.371)

(521)

Акционермен операциялар

11.732

19.164

Еншілес ұйымдардың миноритарлық акционерлеріне төленген дивидендтер

18

(22.878)

(20.904)

Миноритарлық акционерлердің жарғылық капиталға жарналары

5.647

8.624

Акционерге төленген дивидендтер

-

(7.761)

Еншілес ұйымдардың өзге де бөлуі

(22)

(2.289)

Жарғылық капиталға жарналар

67.346

795.630

Қаржы қызметінен түскен ақша қаражатының таза (жұмсау)/ түсімі

(121.174)

1.003.698

Айырбастау бағамдары өзгерістерінің ақша қаражаты мен олардың баламаларына әсері

74.176

1.271

Ақша қаражаты мен олардың баламаларының таза азаюы

(142.809)

823.589

Жыл басындағы ақша қаражаты мен олардың баламалары

1.453.891

630.302

Жыл аяғындағы ақша қаражаты мен олардың баламалары

16

1.311.082

1.453.891

      * Осында келтірілген кейбір цифрлар 2008 жылы шоғырландырылған қаржылық есептіліктегі цифрларға сәйкес келмейді және 3-қосымшада нақтыланып енгізілген түзетулерді көрсетеді.

      9-121 беттегі есеп саясаты мен ескертпелер осы шоғырландырылған қаржылық есептіліктің ажырамас бөлігі болып табылады.

      Басқарушы директор - Басқарма мүшесі
                                           __________________________
                                                Қайрат Әйтекенов

      Бас бухгалтер                        __________________________
                                               Алмаз Әбдірахмнов

«Самұрық» мемлекеттік активтерді басқару
жөніндегі қазақстандық холдингі» АҚ

Шоғырландырылған қаржылық есептілік

ШОҒЫРЛАНДЫРЫЛҒАН ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕПТІЛІККЕ ЕСКЕРТПЕЛЕР

1. ЖАЛПЫ АҚПАРАТ

      Корпаративтік ақпарат
      «Самұрық-Қазына» ұлттық ал ауқат қоры» АҚ (бұдан әрі мәтін бойынша «Қор» немесе «Самұрық-Қазына;) Қазақстан Республикасы Президентінің 2008 жылғы 13 қазандағы Жарлығына және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 17 қазандағы N 962 қаулысына сәйкес құрылды. Құрылу «Қазына» орнықты даму қоры» акционерлік қоғамы («Қазына») мен «Самұрық» мемлекеттік активтерді басқару жөніндегі қазақстандық холдингі акционерлік қоғамын («Самұрық») біріктіру және Мемлекеттік қорға Қазақстан Республикасы Үкіметіне («Мемлекет» немесе «Үкімет») тиесілі кейбір кәсіпорындардағы өз меншік құқығын қосымша беру жолымен жүзеге асырылды. Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Мемлекеттік мүлік және жекешелендіру комитеті білдіретін Үкімет Қордың жалғыз акционере (бұдан әрі мәтін бойынша «Акционер»), болып табылады.
      Қор 41-ескертпеде санамаланған бірқатар мемлекеттік кәсіпорындарды (бұдан әрі мәтін бойынша «Топ») біріктіретін холдинг болып табылады. Басқарушылық мақсаттар үшін Топтың қызметі ендірілетін өнімнің түріне және көрсетілетін қызметтің түріне сәйкес алты операциялық сегментке бөлінеді (46-ескертпе). Мұнай-газ сегменті мұнай мен газды барлау және өндіру, мұнай мен газды тасымалдау, шикі мұнай мен өңдеу өнімдерін қайта өңдеу және сату жөніндегі операцияларды қамтиды. Тасымалдау сегменті жүктер мен жолаушыларды темір жол және әуе тасымалы жөніндегі операцияларды қамтиды. Телекоммуникациялар сегменті жергілікті, қалааралық және халықаралық (ТМД-ға кіретін және кірмейтін елдерді қоса алғанда) байланысты қоса алғанда, тіркелген байланыс қызметтері жөніндегі операцияларды, сондай-ақ байланыс арналарын жалға беру және деректер мен сымсыз байланыспен беруді қамтиды. Энергетикалық сегмент электр энергиясын өндіру және беру жөніндегі, электр энергиясын электр энергетикасы жүйесіне босатуды техникалық диспетчерлеу және импортталатын электр энергиясын тұтыну жөніндегі операцияларды, Қазақстан Республикасы бірыңғай электр энергетикасы жүйесінің орталықтандырылған жедел-диспетчерлік басқару объектілерінің функцияларын қамтиды. Тау-кен өндіру сегменті минералдық ресурстарды кейіннен қайта өңдеп, сата отырып оларды барлау және ендіру жөніндегі операцияларды қамтиды. Қаржы институттары мен Даму институттары сегменті Қазақстан Республикасының барлық сегменттеріндегі инвестициялық қызметті дамыту және ынталандыру жөніндегі операцияларды қамтиды. Сондай-ақ бұл сегмент 2009 жылы Қор сатып алған банктерді де қамтиды (5-ескертпе).
      Үкіметтің қайта ұйымдастыру кезіндегі негізгі мақсаты Үкіметтің тиісті бағдарламалары мен даму жоспарларында белгіленген осы компаниялардың стратегиялық міндеттерді табысты орындауы мақсатында олардың менеджмент! тиімділігін арттыру және ұйымдық құрылымын оңтайландыру болып табылады. Самұрық пен Қазынаның қосылуы және қосымша беру кәсіпорындарды жалпы бақылауға біріктіруді білдіреді, оны Қор бұл 3-ескертпеде ашылғандай, үлестерді біріктіру ретінде ескереді.
      Компанияның тіркелген офисі Қазақстан Республикасы, Астана, Қабанбай батыр даңғылы, 19 мекенжайында орналасқан.
      Осы қаржылық есептілікті шығаруға 2010 жылғы 21 маусымда Басқарушы директор - Қордың Басқарма мүшесі мен Бас бухгалтері бекітті.
      Экономикалық жағдайлар
      Нарықтық экономиканың жағдайлары талап етіп отырғанындай, Қазақстан Республикасы экономнкалық реформаларды жүзеге асыруды және өзінің құқықтық, салықтық және нормативтік базасын дамытуды жалғастыруда. Осы реформалар мен әзірленімдер және үкімет қабылдаған экономикалық, қаржылық және монетарлық шаралардың тиімділігі Қазақстан экономикасының болашақтағы тұрақтылығын ұстау мақсатын қояды.
      Қазақстан экономикасы іскерлік белсенділіктің бәсендеуіне және әлемдегі экономикалық даму қарқындарының төмендеуіне сезімтал. Жалғасқан әлемдік қаржы дағдарысы капитал нарығының, тұрақсыздығын, банк секторындағы өтімділіктін елеулі нашарлауын және Қазақстанда кредит берудің неғұрлым қатаң шарттарын тудырды.
      Топтың басшылығы ол Топтың осы жағдайлардағы экономикалық орнықтылығын қолдау жөніндегі барлық қажетті жағдайларды қабылдайды деп санайды. Алайда жоғарыда көрсетілген салалардағы жағдайдың одан әрі нашарлауы Топтың нәтижелері мен қаржылық жағдайына теріс әсер етуі мүмкін. Қазіргі кезде бұл әсердің қандай болатынын айқындау қиын.
      2009-2010 жылдарға арналған экономика мен қаржы жүйесін тұрақтандыру жоспары
      Әлемдік қаржы дағдарысы жағдайында елдің экономикасы мен қаржы жүйесін тұрақтандыруды қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 25 қарашадағы № 1058 қаулысымен Қазақстан Республикасы Үкіметінің, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің және Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігінің Экономикасы және қаржы жүйесін тұрақтандыру жөніндегі 2009-2010 жылдарға арналған бірлескен іс-қимыл жоспары («Тұрақтандыру жоспары») бекітілді. Тұрақтандыру жоспары мынадай мақсаттарға бағытталған бірқатар іс-шараларды көздейді:
      - Қаржы секторын тұрақтандыру
      - Жылжымайтын мүлік нарығындағы проблемаларды шешу
      - Шағын және орта бизнесті қолдау
      - Агроөнеркәсіптік кешенді дамыту
      - Инновациялық, индустриялық және инфрақұрылымдық жобаларды іске асыру
      Қор Үкіметтің атынан Тұрақтандыру жоспарын іске асыру жөніндегі негізгі оператор болып табылады. Осы қаржы есептілігінле одан әрі ашылатындай, Қаржы секторын тұрақтандыру жөніндегі шаралар (Тұрақтандыру жоспары) шеңберінде Қор «БТА Банк» АҚ («БТА Банк») және «Альянс Банк» АҚ («Альянс Банк») акцияларының бақылау пакетін (5-ескертпе) және «Қазақстанның Халық банкі» АҚ мен «Казкоммерцбанк» АК елеулі үлестерін (9-ескертпе) сатып алды. Бұл шаралар банктерге қосымша өтімділік беруге және олардың төлем қабілетін қамтамасыз етуге бағытталды.
      Қор «БТА Банк» АК «Альянс Банк» АҚ, «Қазакстанның Халық банкі» АҚ мен «Казкоммерцбанк» АҚ үлестерін ұзақ мерзімді перспективада ұстап тұруды жоспарламайды. 2010 жылғы 30 наурызда «Альянс Банк» АҚ өз борыштарын қайта құрылымдау үдерісін аяқтады. «БТА Банк» АҚ борыштарын қайта құрылымдау осы қаржы есептілігін шығару күніне аяқтау сатысында түр. Осы банктердің үздіксіз қызмет қағидатын ұстауы қабілеті қайта құрылымдау шарттарына сәйкес жаңа бизнес-модельдерді табысты іске асыруына елеулі дәрежеде байланысты болады. Осы қаржылық есептілікте ескерілген БТА Банк пен Альянс Банктін біріктірілген таза міндеттемелері 676.019 миллион теңгені құрайды. Осы банктердің үлесін сатып алған күннен бастап Топтың жалпы таза шығыны 983.636 миллион теңгені құрады.
      Тарифтерді белгілеу
      Топтың бірқатар еншілес ұйымдары Қазақстан Республикасы Табиғи монополияларды реттеу агенттігі тарапынан реттеу объектілері болып табылады. Бұл Агенттік тарифтерді есептеу әдістемесі мен тарифтік ставкаларды бекітуге жауап береді, олардың негізінде еншілес ұйымдар өз кірістерінің елеулі бөлігін алады.

2. ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕПТІЛІКТІ ДАЙЫНДАУ НЕГІЗІ

      Осы шоғырландырылған қаржылық есептілік есеп саясатында және осы шоғырландырылған қаржылық есептілікке ескертпелерде сипатталған жағдайларды қоспағанда, бастапқы күн қағидаты негізінде дайындалды.
      Осы шоғырландырылған қаржылық есептілік теңгемен ұсынылған және арнайы шарттасқан қоспағанда, ақша сомалары миллион теңгеге дейін дөңгелектелген.
      Сәйкестігі туралы мәлімдеме
      Топтың осы шоғырландырылған қаржылық есептілігі Қаржылық есептіліктің халықаралық стандарттары жөніндегі комитеттің басқармасы («ХСКБ») шығарған Қаржылық есептіліктің халықаралық стандарттарына («ҚЕХС») сәйкес дайындалды.
      Шоғырландырылған қаржылық есептілікті ҚЕХС-ка сәйкес дайындау белгілі бір сыни есептемелік бағалауды талап етеді, сондай-ақ басшылықтан есеп саясатын қолдану барысында жол берулер бойынша пікірлер қолдануда талап етеді. Жоғары күрделілік деңгейі мен жол берулерді қолдануды қамтитын қолданылу саласы, сондай-ақ бағалау мен жол берулерді қолдану шоғырландырылған қаржылық есептілік үшін елеулі болып табылатын салалар 4-ескертпеде ашылған.
      Топтың құрылуы
      Toп 2008 жылы Мемлекеттің жалпы бақылауында болған «Қазына» орнықты даму қоры» акционерлік қоғамы мен «Самұрық» мемлекеттік активтерді басқару жөніндегі қазақстандық холдингі» акционерлік қоғамын біріктіру және Мемлекеттің кейбір мемлекеттік кәсіпорындардағы өз меншік құқығын қосымша беру арқылы құрылды. Топ жалпы бақылауда болган компанияларды қайта ұйымдастыру арқылы құрылғандықтан осы шоғырландырылған қаржылық есептілік үлестерді біріктіру әдісі қолданыла отырып дайындалды. Сөйтіп, қаржылық есептілік егер еншілес ұйымдардағы иелік етудің бақылау үлесін ауыстыру барынша бұрынырақ ұсынылған кезеңнің басында немесе кешірек, еншілес ұйымның жалпы бақылаудағы компанияларды ауыстыру жолымен сатып алған күнінде ұсынылғандай болды. Берілген еншілес ұйымдардың активтері мен міндеттемелері осы шоғырландырылған қаржылық есептілікте капиталдың шотына тиісті түзетумен беруші ұйымдардың қаржылық есептілігінде көрсетілген теңгерімдік күн бойынша көрсетілді. Акционерлік капиталдың номиналдық құны бөлінбеген пайданы, ақша және мүлік жарналары капиталдандыру есебінен қалыптастырылды.
      Шетелдік валютаны қайта есептеу
      Функционалдық валюта және ұсыну валютасы
      Осы шоғырландырылған қаржылық есептілікке енгізілген Топ кәсіпорындары әрқайсысының қаржылық есептілігінің элементтері кәсіпорын өз қызметін жүзеге асыратын негізгі экономикалық ортаның валютасы пайдаланыла отырып, бағаланады («функционалдық валюта). Шоғырландырылған қаржылық есептілік Топ есептілігін ұсыну валютасы болып табылатын теңгемен ұсынылды.
      Операциялар және шоттар сальдосы
      Шетелдік валютадағы операциялар, операциялар жүзеге асырылған күнгі валюта бағамдар пайдаланыла отырып, функционалдық валютаға қайта есептеледі. Осындай операциялар бойынша есептеулер нәтижесінде және жыл аяғындағы бағамдар бойынша шетелдік валютада берілген монетарлық активтер мен міндеттемелерді қайта есептеуден туындағаны бағамдық айырмадан болатын кірістер мен шығындар пайда мен шығындарда танылады.
      Тарихи құнның негізінде шетелдік валютада бағаланатын монетарлық емес баптар бастапқы мәмілелер жасалған күні қолданыста болған бағамдар бойынша қайта есептеледі. Әділ құн бойынша шетелдік валютада бағаланатын монетарлық емес баптар әділ құн белгіленген күні қолданыста болған бағамдар бойынша қайта есептеледі.
      Топтың кәсіпорындары
      Функционалдық валютасы ұсыну валютасынан ерекшеленетін Топтық барлық еншілес ұйымдарының, бірлескен кәсіпорындары мен қауымдасқан компанияларының (олардың бір де бірі гиперинфляциялы экономикалардың валютасында операция жасамайды) кірістері, шығындары және қаржылық позициясы ұсыну валютасына мынадай түрде қайта есептеледі:
      - ұсынылған бухгалтерлік теңгерімдердің әрқайсысы бойынша активтер мен міндеттемелер қаржылық жағдай туралы осындай есептер күні жабылған бағамдар бойынша қайта есептеледі;
      - жиынтық кіріс туралы есептердің әрқайсысы бойынша кірістер мен шығыстар орташа бағамдар бойынша қайта есептеледі (орташа бағам бағамдардың жиынтық әсерінің операция жүзеге асырылған күнгі бағамға ақылға қонымды жақындауы болып табылмайтын жағдайлардан басқа бұл жағдайда кірістер мен шығыстар операциялар жүзеге асырылған күнгі бағам бойынша қайта есептеледі); және
      - барлық бағамдық айырмалар өзге жиынтық кірісте жеке компонент ретінде танылады.
      Валюта айырбастау бағамдары
      Қазақстандық қор биржасы («ҚҚБ») белгілеген валюта айырбастаудың орташа салмақталған бағамдары Қазақстан Республикасында ресми айырбастау бағамдары ретінде пайдаланылады.
      Мына кестеде 31 желтоқсандағы шетелдік валютаның теңгеге айырбастау бағамы ұсынылған:

2009

2008

2007

АҚШ доллары

148,46

120,79

120,30

Евро

213,95

170,89

177,17

Швейцар франкі

144,12

109,70

107,72

Ресей рублі

4,90

4,11

4,92

Жапон йенасы

1,61

1,30

1,10

      2010 жылғы 21 маусымда ҚҚБ айырбастау бағамы 1 АҚШ доллары үшін 146,95 теңге болды.

3. ЕСЕП САЯСАТЫНЫҢ ЕЛЕУЛІ АСПЕКТІЛЕРІНЕ ШОЛУ

      Төменде көрсетілгенді қоспағанда, осы шоғырландырылған қаржылық есептілікті дайындау кезінде қолданылатын есеп саясаты 2008 жылғы 31 желтоқсанда аяқталатын жыл ішіндегі жылдық қаржылық есептілікті дайындау кезінде пайдаланылғанға сәйкес келеді:
      Жаңа стандарттар мен түсіндірулер
      2009 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша Топ мынадай жаңа немесе қайта қаралған Стандарттар мен түсіндірулерді қолданды:
      - ҚЕХС 2 «Акцияларга негізделген төлемдер» (жаңа редакцияда): 2009 жылғы 1 қаңтарда күшіне енген «Құқық беру шарттары және сыйақыны жою»
      - ҚЕХС 7 «Қаржы құралдары: ақпаратты ашу» (жаңа редакцияда): 2009 жылғы 1 қаңтарда күшіне енген «Қаржы құралдары туралы ақпаратты ашуды жетілдіру»
      - ҚЕХС 8 «Операциялық сегменттер», 2007 жылғы 1 қаңтарда мерзімінен бұрын қабылданды
      - БЕХС 1 2009 жылғы 1 қаңтарда күшіне енген «Қаржылық есептілік ұсыну»
      - БЕХС 23 «Қарыздар бойынша шығындар», 2007 жылғы 1 қаңтарда мерзімінен бұрын қабылданды.
      - БЕХС 32 «Қаржы құралдары: ақпарат ұсыну» және БЕХС I «Қаржылык есептілік ******** 2009 жылғы 1 қаңтарда күшіне енген «Эмитентке кері сату құқығымен қаржы құралдарын_және тарату кезінде туындаған міндеттемелер».
      - «Самұрық» мемлекеттік активтерді басқару жөніндегі қазақстандық холдингі» АҚ Шоғырландырылған қаржылық есептілік
      - 9-түсіндіру есепті кезеңдер үшін күшіне енетін, 2009 жылғы 30 маусымда немесе осы күннен кейін аяқталатын «Қосылған туынды құралдарды қайта бағалау» және БЕХС 39 «Қаржы құралдары: тану және бағалау»
      - 13-түсіндіру 2008 жылғы 1 шілдеде күшіне енген «Клиенттердің ниеттестігін қолдауға бағытталған бағдарламалар»
      - 16-түсіндіру 2008 жылғы 1 қазанда күшіне енген «Таза инвестицияны шетелдік бөлімшеге хеджирлеу»
      - Қабылданған стандарттар немесе интерпретациялыр шоғырландырылған қаржы есептілігіне немесе Toп қызметінің нәтижелеріне әсер еткен жағдайларда, бұл әсер төменде сипатталған:
      - ҚЕХС (IFRS) 7 «Қаржы құралдары: ақпаратты ашу» (жаңа редакцияда) 2009 жылғы наурызда шығарылған стандарттың жаңа редакциясына сәйкес әділ құн және өтімділік тәуекелі бойынша бағалау туралы қосымша ақпаратты ашу қажет. Әділ құн бойынша бағалау туралы ақпаратты әділ құн бойынша бағаланатын қаржы құралдарының әрбір сыныбы үшін үш деңгейлі иерархияны пайдалана отырып, пайдаланылатын бастапқы деректерге қарай ашу қажет. Сондай-ақ стандарттың жаңа редакциясы 3 иерархия деңгейіне қатысты ақпаратты, сондай-ақ иерархия деңгейлерінің арасында құралдардың орын ауыстыруы туралы ақпаратты егжей-тегжейлі ашуды талап етеді. Түзетулер сондай-ақ өтімділікті басқару мақсаттары үшін пайдаланылатын туынды қаржы құралдары мен активтерге қатысты өтімділік тәуекелі туралы ақпаратты ашу туралы талаптарды түсіндіреді. Әділ құн бойынша бағалауға қатысты ақпаратты ашу 44-ескертпеде ұсынылған. 44-ескертпеде ұсынылған өтімділік тәуекеліне қатысты ақпаратты ашуға түзетулер елеулі әсер еткен жоқ.
      БЕХС 1 «Қаржы есептілігін ұсыну» (жаңа редакцияда)
      Жаңа редакциядағы стандарт меншік иелерімен операцияларға түсіндірілген капиталдағы өзгерістердің, және капиталдағы өзге де өзгерістердің ара жігін ажыратады. Капиталдағы өзгерістер туралы есеп меншік иелерімен операциялар туралы ақпаратты ғана қамтитын болады, капиталдағы барлық өзге өзгерістер капиталдың әрбір компонентін салыстыруда ұсынылатын болады. Оның үстіне Стандарт не бір жалғыз есепте, не өзара байланысты екі есепте ұсынылуы мүмкін деп танылған кірістер мен шығыстардың барлық баптарын қамтитын жиынтық кіріс туралы есеп жасау туралы талапты енгізеді. Toп талап етілетін ақпаратты бір есепте ұсыну туралы шешім қабылдады.
      Топ 2007 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша БЕХС 23 «Қарыздар бойынша шығындар», және ҚЕХС S «Операциялық сегменттер» мерзімінен бұрын қабылдады. БЕХС 23 «Қарыздар бойынша шығындар, мерзімінен бұрын қабылдау тиімділігі 7-ескертпеде ашылған. ҚЕХС 8 «Операциялық сегменттер» мерзімінен бұрын қабылдау сегменттік есептілік бойынша ашуды түрлендіруге әкелді (46-ескертпе).
      Шығарылған, бірақ әлі күшіне енбеген стандарттар мен интерпретациялар
      Топ шығарылған, бірақ әлі күшіне енбеген мынадай стандарттарды қолданған жоқ:
      - ҚЕХС 2 «Акцияларға негізделген төлемдер»: 2010 жылғы 1 қаңтарда күшіне енетін «Топтың бірнеше компанияларының қатысуын көздейтін олар бойынша есептер ақша қаражатымен жүзеге асырылатын акцияларға негізделген төлемдермен жасалатын мәмілелер».
      - ҚЕХС 3 2009 жылғы 1 шілдеде күшіне енген ҚЕХС 7, БЕХС 21, БЕХС 28, БЕХС 31 және БЕХС 39 қоса алғанда, «Бизнесті біріктіру» (жаңа редакцияда) және БЕХС 27 «Шоғырландырылған және жеке қаржылық есептілік» (өзгерістерімен).
      - БЕХС 39 «Қаржы құралдары: мойындау және бағалау» - 2009 жылғы 1 шілдеде күшіне енген «Хеджирлеуге рұқсат етілген объектілер».
      - Интерпретация 17 2009 жылғы 1 шілдеде күшіне енген «Сенімсіз актттерді меншік иелерінің арасында бөлу».
      - Интерпретация 18 2009 жылғы 1 шілдеде күшіне енген «Клиенттерден активтерді бөлу».
      - Интерпретация 19 2010 жылғы 1 шілдеде күшіне енген «Қаржы міндеттемелерін үлестік құралдармен өтеу»
      - ҚЕХС 9 «Қаржы құралдары».
      - БЕХС 24 «Байланысты тараптар туралы ақпаратты ашу», түзету.
      - БЕХС 27 «Шоғырландырылған және жеке қаржылық есептілік», түзету.
      - БЕХС 32 «Құқықтар эмиссиясын жіктеу».
      - БЕХС 39 «Хеджирлеуге рұқсат етілген объектілер».
      Басшылық осы Стандарттар мен Интерпретацияларды қабылдау болашақтағы кезеңдерде Топтың шоғырландырылған қаржылық есептілігіне айтарлықтай әсер етпейтінін күтеді, мыналарды қоспағанда:
      ҚЕХС 9 «Қаржы құралдары» қаржы активтерінің жіктемесі мен бағасын анықтайды. ҚЕХС 9 кәсіпорынның барлық қаржы активтері қаржы активтерін басқару үшін қабылданған бизнес-модельге және қаржы активтері ақша ағындарының сипаттамаларына сәйкес жіктелгенін талап етеді. Сондай-ақ стандарт қаржы активтері амортизациялық және әділ құн бойынша бағалануын талап етеді. ҚЕХС 9 қабылдаудың Қордың шоғырландырылған қаржылық есептілігіне болашақтағы әсері сенімді бағаланбайды.
      ҚЕХС жетілдіру
      2008 жылғы мамырда және 2009 жылғы сәуірде ҚЕХС жөніндегі кеңес негізінен ішкі сәйкессіздіктерді жою және тұжырымдарды нақтылау мақсатында өз стандарттарына түзетулер шығарды. Әрбір стандартқа қатысты жеке етпелі ереже бар. Төменде санамаланған стандарттарды қолдану (өзгерістерімен) есеп саясатына өзгерістерге әкелді, алайда Топтың қаржылық жағдайына немесе оның қызметінің нәтижелеріне әсер еткен жоқ.
      БЕХС 1 «Қаржылық есептілікті ұсыну»: сауда операцияларын жүргізу үшін БЕХС 39 «Қаржы құралдары: мойындау және бағалау» сәйкес ұсталатын ретінде жіктелген активтер мен міндеттемелер бухгалтерлік теңгерімде қысқа мерзімді ретінде жіктелмейді. Топта сауда операцияларын жүргізуге арналған ретінде жіктелетін активтер немесе міндеттемелер жоқ, сөйтіп, түзету Топтық қаржылық жагдайына немесе қызметінің нәтижелеріне әсер еткен жоқ.
      БЕХС 16 «Негізгі құралдар» түзету «сатудың таза бағасы» терминін «сату шығынын шегеріп терминіне ауыстырылды. Топ тиісті түрде өзінің есеп саясатын өзгертті, ол оның қаржы өзгерістер әкелген жоқ.
      БЕХС 18 «Түсім»: Кеңес басшылықты (стандарты толықтырушы) Топ қағидатшыл немесе агент ретінде түсетіндігін анықтау жөнінде толықтырды. Төменде бұл ретте ескерілуі қажет негізгі сәттер санамаланды:
      - Toп тауарларды немесе қызметтерді бергені үшін негізгі жауаптылықта бола ма
      - Топ қорлардың құнсыздануына немесе жоғалуына ұшырағыш па
      - Топ баға белгілеу кезінде бостандыққа ие ме
      - Топ кредит тәуекеліне ұшырағыш па
      Топ осы өлшемдерге сәйкес түсімдер алуды көздейтін өз шарттарына талдау жүргізді және барлық шарттарда ол кагидатшыл ретінде түседі деген қорытындыға келді. Түсімді мойындауға қатысты есеп саясаты тиісті түрде өзгерді.
      БЕХС 20 «Мемлекеттік субсидияларды есепке any және мемлекеттік көмек туралы ақпаратты Ашу»: Енгізілген өзгерістерге сәйкес пайызсыз қарыздар немесе нарықтағыдан төмен пайыздық ставкамен берілген қарыздар енгізілген пайыздарды есептеу туралы талаптардың қолданылу саласынан енді шығарылмайтын болады. Енгізілген пайыздар нарықтағыдан төмен ставка бойынша берілген қарыздарға есептелетін болады. Осы түзету Топқа әсер еткен жоқ, өйткені Toп алған мемлекеттік субсидиялар қарыз болып табылмайды.
      БЕХС 23 "Қарыздар бойынша шығындар»: Қарыздар бойынша шығындарды айқындау «қарыздар бойынша шығындар» құрамдас бөліктері болып саналатын баптардың екі түрін біріктіру мақсатында қайта қаралды, біріне - БЕХС 39 сәйкес тиімді пайыздық ставка әдісін пайдалана отырып, есептелетін пайыздық шығыстар. Топ тиісті турде өзінің есеп саясатын өзгертті, ол оның қаржылық жағдайына өзгерістер әкелген жоқ.
      БЕХС 36 «Активтердің құнсыздануы»: Егер «сатуға арналған шығындарды шегергендегі әділ құнды» бағалау үшін дисконтталған ақша агындары пайдаланылса, онда енгізілген түзетуге сәйкес дисконттау ставкасы туралы қосымша ақпаратты, сондай-ақ оны «пайдаланудан болатын құндылықтар» бағалау үшін дисконтталған ақша ағындарын пайдалану кезінде ашу талап етілетін тиісті ақпаратты ашу талап етіледі. Аталған түзету осы есепті кезеңде Топтың қаржылық есептілігіне әсер еткен жоқ.
      БЕХС 38 «Материалдың емес активтер»: Жарнамаға жұмсалатын шығындар және сұранымды ынталандыру жөніндегі іс-шаралар Топ не тауарларға қол жетімділік құқығына ие болған, не қызмет алған сәтте шығыстардың құрамында деп танылады. Осы түзету Топтың қызметіне әсер еткен жоқ, өйткені Ton сұранысты ынталандыру жөніндегі осындай қызмет түрлеріне тартылған жоқ.
      «ҚЕХС жетілдіру» жобасының нәтижесінде қабылданған төменде санамаланған стандарттарға өзге де түзетулер Топтың есеп саясатына, қаржылық жағдайына немесе оның қызметінің нәтижелеріне әсер еткен жоқ:
      - ҚЕХС 2 «Акцияларға негізделген төлемдер»
      - ҚЕХС 7 «Қаржы құралдары: ақпаратты ашу»
      - БЕХС 8 «Есеп саясаты, есеп бағаларындағы өзгерістер  және қателіктер»
      - БЕХС 10 «Есепті кезеңнен кейінгі оқиғалар»
      - БЕХС 19 «Қызметкерлерге сыйақылар»
      - БЕХС 27 «Шоғырландырылған және жеке қаржылық есептілік»
      - БЕХС 28 «Қауымдасқан компанияларға инвестицияларды есепке алу»
      - БЕХС 31 «Бірлескен қызметке қатысу»
      - БЕХС 34 «Аралық қаржылық есептілік»
      - БЕХС 38 «Материалдық емес активтер»
      - БЕХС 40 «Инвестициялық жылжымайтын мүлік»
      - БЕХС 39 «Қаржы құралдары: тану және бағалау»
      - Интерпретация 9 «Қосылған туынды құралдарды қайталап бағалау»
      - Интерпретация 16 «Таза инвестицияларды шетелдік бөлімшелерге хеджирлеу»
      Есеп саясатының жаңа аспектілері
      Міндетті резервтер. Міндетті резервтер Топ құн сайынғы банк қызметін қаржыландыруға пайдалана алмайтын қажетті резервтік салымдар мен ақша қаражатын білдіреді және демек, ақша қаражатының қозғалысы туралы шоғырландырылған есепте және шоғырландырылған бухгалтерлік теңгерімде ақша қаражаты мен олардың баламаларына қосылмайды.
      Репо және кері репо келісімдері және бағалы қағаздармен жасалатын қарыз операциялары. Бағалы қағаздарды сату және кері сатып алу шарттары («репо» шарттары) еселтілікте қаржыландырудың құнсызданған операциялары ретінде көрсетіледі. «Репо» шарттары бойынша сатылған бағалы қағаздар шоғырландырылған бухгалтерлік тенгерімде көрсетіле береді және контрагента келісімшарттың талаптарынан немесе жалпы қабылданған практикадан туындайтын осы бағалы қағаздарды сату немесе қайта кепілге беру құқығы болған жағдайда «репо» шарты бойынша кепіл ретінде ұсынылған бағалы қағаздардың санатына көшіріледі. Тиісті міндеттемелер кредиттік мекемелер немесе клиенттер қаражатының құрамына енгізіледі. Бағалы қағаздарды қайта сату шарттары бойынша сатып алу (кері «репо») жағдайына қарай кредиттік мекемелердегі қаражаттың немесе клиенттерге қарыздардың құрамында көрсетіледі. Сату бағасы мен кері сатып алу бағасынын арасындағы айырма пайыздар ретінде қаралады және тиімді кірістілік әдісі бойынша «репо» шарттары қолданысы мерзімі ішінде есептеледі.
      Қарыз шарттарында контрагенттерге берілген бағалы қағаздар  шоғырландырылған бухгалтерлік теңгерімде көрсетіле береді. Қарыз шарттарында тартылған бағалы қағаздар шоғырландырылған бухгалтерлік теңгерімде оларды үшінші тұлғаларға сату кезінде ғана көрсетіледі. Бұл жағдайда сатып алу-сату мәмілесі жиынтық кіріс туралы шоғырландырылған есепте сауда бағалы қағаздарымен жасалатын операциялар бойынша шығыстар шегеріліп, кірістердің құрамында ескеріледі. Осындай бағалы қағаздарды қайтару жөніндегі міндеттеме сауда операциялары жөніндегі міндеттемелердің құрамында әділ құн бойынша көрсетіледі.
      Кредиттік мекемелердегі қаражаттың және клиенттер қарыздарының құнсыздануы. Кредиттік мекемелердегі қаражатқа және клиенттер қарыздарына қатысты есеп амортизациялық құн бойынша жүргізіледі. Топ бастапқыда жеке маңызы бар қаржы активтері үшін құнсызданудың объективті белгілері болуын жеке негізде немесе жеке маңызы бар болып табылмайтын қаржы активтері үшін жеке негізде немесе жиынтығында бағалайды. Егер Топ жеке негізде бағаланған қаржы активі бойынша оның маңызды болып табылатындығына қарамастан құнсызданудың объективті белгілері жоқ деп шешсе, Топ бұл активті кредиттік тәуекелдің осыған ұқсас сипаттамалары бар қаржы активтері тобына қосады. Құнсыздану мәніне жеке негізде бағаланатын, оларға қатысты құнсыздану шығындары танылатын активтер құнсыздану мәніне жиынтық негізде бағаланбауға тиіс.
      Құнсызданудан шығындар туындауының объективті куәліктері болған жағдайда, шығынның сомасы активтің баланстық құны мен ақша қаражатының бағаланған болашақтағы ағындарының келтірілген құны арасындағы айырманы білдіреді (ол әлі ұшырамаған қарыздар бойынша болашақта күтілетін шығындарды ескермейді). Активтің теңгерімдік құны резерв шотын пайдалану есебінен азаяды және шығын сомасы пайдалар мен шығындарда танылады. Пайыздық кірістер актив бойынша бастапқы тиімді пайыздық ставка негізінде төмендетілген теңгерімдік құн бойынша есептеле береді.
      Қарыздар мен тиісті резерв өтеудің нақты перспективалары болмағанда, және барлық қамтамасыз ету сатылған немесе Топқа берілген жағдайда шығысқа шығарылады. Егер келесі жылы құнсызданудың бағаланған шығындарының сомасы құнсыздану шығыны танылғаннан кейін болған оқиғаларға бай ұлғайса немесе азайса, құнсыздану шығындарының бұрын танылған сомасы резерв шотын түзету арқылы ұлғаяды немесе азаяды. Егер бұрын шығысқа шығарылған сомалар кейін қалпына келтірілсе.у келтірілген сома пайдалар мен шығындарда көрсетіледі.
      Болашақта күтілетін ақша ағандарының келтірілген құны актив бойынша бастапқы тиімді пайыздық ставка бойынша дисконтталады. Егер қарыз ауыспалы пайыздық ставка бойынша ұсынылса, онда құнсыздану шығындарын бағалау үшін дисконттау ставкасы ағымдағы тиімді пайыздық ставка болады. Қамтамасыз ету ретінде ұсынылған қаржы активтері бойынша болашақта күтілетін ақша ағындарының келтірілген құнының есебі өндіріп алу өтініші мүмкіндігінің болғанына қарамастан қамтамасыз ету алуға және сатуға жұмсалған шығындарды шегергенде өндіріп алу өтініші жағдайында болуы мүмкін ақша қаражатын көрсетеді.
      Құнсыздану белгілерінің болуын жиынтық бағалау мақсатында қаржы активтері активтің түрі, саласы, географиялық орналасуы, қамтамасыз ету түрі, төлемдердің уақтылығы және өзге де факторлар сияқты кредит тәуекелінің сипаттамалары ескере отырып, Топтың кредиттік рейтингілерінің ішкі жүйесінің негізінде топтарға бөлінеді.
      Құнсыздану мәніне жиынтық немесе бағаланатын қаржы активтерінің тобы бойынша болашақтағы ақша ағындары актив бойынша шығындарға қатысты тарихи ақпаратын, олар бойынша топ активтері жөніндегі сипаттамаларға ұқсас кредиттік тәуекелдің сипаттамалары негізінде анықталады. Шығындар жөніндегі тарихи ақпарат олардың ішінде шығындар бойынша тарихи аппарат бар жылдарға әсер етпеген қазіргі жағдайлардың әсерін көрсету және қазіргі сәтте жоқ тарихи кезең ішінде жағдайлардың әсерін болдырмау мақсатында қадағаланатын нарықтағы ағымдағы ақпарат негізінде түзетіледі. Болашақтағы ақша ағындарындағы өзгерістердің бағалары әрбір жыл үшін қадағаланатын нарықтағы тиісті ақпараттағы өзгерістерді көрсетеді және оларға сәйкес келеді (мысалы, жұмыссыздық деңгейіндегі, жылжымайтын мүлік бағасындағы, тауар бағасындағы, төлем мәртебесіндегі немесе Топ ұшыраған шығындар мен олардың мөлшері туралы куәландыратын басқа да факторлардағы өзгерістер). Болашақтағы ақша ағындарын бағалау үшін пайдаланылатын әдіснама мен жол берілімдер шығын бағалаулары мен іс жүзіндегі нәтижелер арасындағы қиылыспаушылықты қысқарту үшін тұрақты түрде қайта қаралады.
      Қарыздарды қайта құрылымдау. Топ мүмкіндігіне қарай кепілге өндіріп алу айналымының орнына қарыз бойынша шарттарды қайта қарауға, мысалы төлемнің шартты мерзімін ұзартуға және кредит берудің жаңа шарттарын келісуге тырысады. Егер шарттар қайта қаралмаса, қарыз мерзімі өткен болып табылады. Басшылық болашақтағы төлемдерді жүзеге асырудың барлық өлшемдері мен мүмкіндіктерін сақталғанына көз жеткізу үшін қайта құрылымдалған қарыздарды үнемі қайта қарайды. Мұндай қарыздар құнсыздану мәніне жеке немесе жиынтық негізде бағалана береді, және олардың өтелетін құны қарыз бойынша бастапқы тиімді пайыздық ставка пайдаланыла отырып, бағаланады.

Есеп саясатының өзгеруіне және жалпы бақылаудағы кәсіпорындардың берілуіне байланысты бұрын ұсынылған деректерді қайта есептеу

      Бірлескен кәсіпорындарға қатысты есеп саясатының өзгеруі
      2009 жылы Топ бірлескен кәсіпорындардағы өз үлесін есепке алуға қатысты есеп саясатын пропорционалдық шоғырлану әдісінен үлестік қатысу әдісіне өзгертті. Топтың басшылығы бірлескен кәсіпорындардағы үлеске қатысты үлестік қатысу әдісі неғұрлым сенімді және қолайлы ақпаратты қамтамасыз етеді.
      Есеп саясатындағы бұл өзгеріс ретроспективті ескерілді және нәтижесінде 2008 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша салыстырмалы бухгалтерлік теңгерім мен осы күні аяқталатын жыл ішіндегі жиынтық кіріс туралы шоғырландырылған есеп қайта есептелді.
      «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ, «Тұрғынүйқұрылысбанкі» АҚ және басқа да кәсіпорындар акцияларын беру
      2009 жылғы 19 қаңтарда Үкіметтің 2008 жылғы 17 қазандағы № 962 қаулысына сәйкес Үкіметі «Қазатоманеркәсіп» ұлттық атом компаниясы» АҚ («Қазатомөнеркәсіп») акцияларын берді.
      2009 жылғы 20 тамызда Үкіметтің 2009 жылғы 27 шілдедегі N 1148 қаулысына сәйкес «Қазақстан Тұрғын үй құрылыс жинақ банкі» АҚ (ТҚЖБ) акцияларын берді.
      «Қазатомөнеркәсіп» және ТҚЖБ акцияларын беруге қосымша 2009 жылы Үкімет Қор мен оның еншілес ұйымдарына кейбір басқа да кәсіпорындардың («Өзге кәсіпорындар») акцияларын берді.
      Акцияларды беру кәсіпорындарды жалпы бақылауға біріктіруді білдіретіндіктен, шоғырландырылған қаржылық есептіліктегі осы транзакциялар үлестерді біріктіру әдісі пайдаланыла отырып, ескерілді. Тиісінше осы шоғырландырылған қаржылық есептілік егер Қазатомөнеркәсіп, ТҚЖБ және басқа ұйымдар акцияларын беру бірінші ұсынылған кезеңнің басында, яғни 2008 жылғы 1 қаңтарда болса, нәтиже ретінде 2008 жылғы 31 желтоқсандағы салыстырмалы есептілік қайта есептелді. Қазатомөнеркәсіп, ТҚЖБ және басқа ұйымдар активтері мен міндеттемелері осы шоғырландырылған қаржылық есептілікте капиталға тиісінше есептелумен олардың қаржылық есептілігіндегі теңгерімдік құн бойынша ескерілді.

      Салыстырмалы деректердегі өзгерістердің әсері мына кестеде келтірілген:

Миллион теңгемен

Қазатомөнеркәсіп, ТҚЖБ және басқа ұйымдар қаржылық есептілігін біріктіру

Toп eceп саясатындағы өзгеріс

2008 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша бухгалтерлік теңгерімге әсер:

Негізгі құралдардағы өзгеріс

101.178

(929.000)

Материалдық емес активтердегі өзгеріс

2.973

(4.305)

Қауымдасқан және бірлесіп бақыланатын компаниялардағы инвестициялардың өзгерісі

18.968

459.305

Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді қарыздардағы өзгеріс

30.436

3.047

Кейінге қалдырылған табыс салығы бойынша активтердегі өзгеріс

2.937

(2.700)

Ұзақ мерзімді қаржы активтеріндегі өзгеріс

71.464

9.431

Ұзақ мерзімді банк депозиттеріндегі өзгеріс

905

(394)

Өзге де ұзақ мерзімді активтердегі өзгеріс

27.582

(41.066)

Ұзақ мерзімді активтердегі өзгеріс

256.443

(505.682)

Тауар-материалдық қорлардағы өзгеріс

36.169

(23.420)

Өтеуге ҚҚС өзгеріс

8.323

(16.317)

Табыс салығы бойынша алдын ала төлемге өзгеріс

2.215

(8.573)

Сауда-дебиторлық берешектегі өзгеріс

31.120

(24.783)

Клиенттерге берілген қысқа мерзімді қарыздардағы өзгеріс

114

(1.663)

Қысқа мерзімді қаржы активтеріндегі өзгеріс

43.627

13

Қысқа мерзімді банк депозиттеріндегі өзгеріс

420

(15.315)

Өзге де ағымдағы активтердегі өзгеріс

8.304

(32.411)

Ақша қаражаты мен оның баламаларындағы өзгеріс

36.787

(78.117)

Ағымдағы активтердегі өзгеріс

167.079

(200.586)

Сату үшін арналған ретінде жіктелген активтердегі өзгеріс

-

(1.055)

Активтердің жалпы сомасындағы өзгеріс

423.522

(707.323)

Қарыздардағы өзгеріс

35.557

(310.304)

ҚР Үкіметі қарыздарындағы өзгеріс

23.560

-

Қаржы лизингі бойынша міндеттемелердегі өзгеріс

156

-

Резервтердегі өзгеріс

4.539

-

Кейінге қалдырылған табыс салығы бойынша міндеттемелердегі өзгеріс

695

(92.709)

Қызметкерлерге сыйақы бойынша міндеттемелердегі өзгеріс

-

(5.085)

Өзге де ұзақ мерзімді міндеттемелердегі өзгеріс

44.907

(165.495)

Ұзақ мерзімді міндеттемелердегі өзгеріс

109.414

(591.336)

Қарыздардағы өзгеріс

34.775

(30.175)

ҚР Үкіметі қарыздарындағы өзгеріс

63

-

Қаржы лизингі бойынша міндеттемелердегі өзгеріс

108

(272)

Резервтердегі өзгеріс

471

(866)

Төлеуге табыс салығындағы өзгеріс

275

(9.516)

Қызметкерлерге сыйақы бойынша міндеттемелердегі өзгеріс

-

(275)

Сауда-кредитордың берешектегі өзгеріс

7.221

(53.909)

Туынды құралдардағы өзгеріс

12

(12)

Өзге де ағымдағы міндеттемелердегі өзгеріс

35.295

(24.646)

Қысқа мерзімді міндеттемелердегі өзгеріс

78.220

(119.671)

Таза өзгеріс

235.888

3.684

Таза активтердегі өзгеріс

235.888

3.684

2008 жылғы 31 желтоқсанда аяқталатын жыл ішіндегі қызмет нәтижелеріне әсер

Кірістегі өзгеріс

132.131

(594.058)

Сатылған өнім мен көрсетілген қызметтердің өзіндік құнындағы өзгеріс

84.120

(136.149)

Жалпы пайдадағы өзгеріс

48.011

(457.909)

Жалпы әкімшілік шығыстардағы өзгеріс

15.258

(41.900)

Тасымалдау мен сату жөніндегі шығыстардағы өзгеріс

2.142

(62.528)

Өнімсіз барлау-пайдалану ұңғымаларын шығысқа шығарудағы өзгеріс

-

(3.494)

Негізгі құралдардың, шығуынан пайдадағы / (шығындағы) өзгеріс

-

(410)

Құнсызданудан шығындағы өзгеріс

465

(7.640)

Өзге де операциялық кірістегі / (шығыстағы) өзгеріс

7.924

2.174

Операциялық қызметтен пайдадағы өзгеріс

22.222

(344.111)

Бағамдық айырмадағы өзгеріс

-

1.464

Қаржылық кірістегі өзгеріс

2.355

(2.142)

Қаржы шығындарындағы өзгеріс

4.505

(77.059)

Қауымдасқан компаниялар мен бірлескен кәсіпорындардың пайдасындағы / (шығынындағы) өзгеріс

5.164

220.500

Табыс салығы есептелгенге дейінгі пайдадағы өзгеріс

25.236

(47.230)

Табыс салығы бойынша щығыстардағы өзгеріс

14.637

(52.384)

Жалғасқан қызметтен пайдадағы өзгеріс

10.599

5.154

Тоқтатылған қызметтен табыс салығын есепке алғаннан кейінгі шығындағы өзгеріс

-

9.898

Таза шығындағы өзгеріс

10.599

(4.744)

Өзге жиынтық кірістегі өзгеріс

858

3.652

Жиынтық шығынның жалпы сомасындағы өзгеріс

11.457

(1.092)

      Жоғарыда сипатталған қайта есептеуге қосымша ретінде Топтың 2008 жылғы 31 желтоқсанда аяқталатын жыл ішіндегі шоғырландырылған қаржылық есептілігінде 2009 жылы қабылданған есептілік форматына келтіру мақсатында кейбір қайта жіктеу жүргізілді.
      Осы өзгерістердің Топтың 2008 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша шоғырландырылған бухгалтерлік есептілігіне әсері мынадай түрде ұсынылған:

Миллион теңгемен

Сомасы

Барлау және бағалау жөніндегі материалдық емес активтерді негізгі құралдардан материалдық емес активтерге қайта жіктеу

9.647

Ұзақ мерзімді қаржы активтерін қысқа мерзімді қаржы активтеріне қайта жіктеу

9.108

Ақша қаражаты мен олардың баламаларын ұзақ мерзімді банк депозиттеріне қайта жіктеу

2.372

Ақша қаражаты мен олардың баламаларын қысқа мерзімді банк депозиттеріне қайта жіктеу

8.487

Ұзақ мерзімді резервтерді қызметкерлерге сыйақы жөніндегі ұзақ мерзімді міндеттемелерге қайта жіктеу

11.079

      Сондай-ақ 2009 жылы Топ 2008 жыл ішіндегі жиынтық кіріс туралы шоғырландырылған есепте белгілі бір қайта жіктеулер жасады. 2009 жылы Топ жиынтық кіріс туралы шоғырландырылған есептегі кірістер мен шығыстар ұсынымын қайта қарады және нетто негізде туынды құралдар бойынша іске асырылған және іске асырылмаған кірістердің есебі және оларды түсімнен іске асырудың өзіндік құнына қайта топтау неғұрлым орынды ұсыным деп белгіледі. 2008 жылдың салыстырмалы деректеріне әсер кірістер мен іске асырудың өзіндік құнының іске асырылған кірістер үшін 23.166 миллион тенгеге және іске асырылмаған кірістер үшін 3.846 миллион теңгеге төмендеуде болды.
      Бұдан басқа, Топ 2008 жылдың деректері бойынша тоқтатылған қызметтің көрсеткіштеріне қатысты 6-қосымшада ашылғандай кейбір қайта топтауды ескерді.
      Шоғырландыру қағидаттары
      Шоғырландырылған қаржылық есептілік Компанияның және ол бақылайтын еншілес ұйымдар мен бірлесіп бақыланатын кәсіпорындардың қаржылық есептілігін қамтиды (41-ескертпе).
      Еншілес ұйымдар
      Еншілес ұйымдар, бұл Топ бақылайтын кәсіпорындар. Топтың осындай түрде оның қызметінен пайда ала отырып, кәсіпорынның қаржы және операциялық саясатын тікелей немесе жанама басқару өкілеттігі болғанда бақылау болады. Жалпы бақылаудағы кәсіпорындар арасындағы мәміледе сатып қоспағанда, еншілес ұйымдар өздерін сатып алған сәттен бастап шоғырландырылады, ол мұнда тоқтатылған күнге дейін Топтың оларды бақылауды сатып алған күні болып табылады. Еншілес, сатып алған кезде сатып алу құны олардың сату күніндегі әділ құны негізіндегі, міндеттемелерге бөлінеді. Еншілес ұйымдардың қаржылық есептілігі келісілген есеп саясат/ отырып, Компанияның қаржылық есептілігі сияқты есепті кезеңде дайындалады, Мәмілелер бойынша барлық фирмаішілік сальдо мен топ ішілік мәмілелер бойынша туындайтын іске асырылмаған кірістер алғандағы мәмілелер есептіліктен толығымен шығарылды. Іске асырылмаған шығындар, олар құнсыздану туралы куәлік болмағандай дәрежеде ғана шығарылатынын қоспағанда, іске асырылмаған кіріс сияқты шығарылды.
      Азшылық үлесі Топқа тиесілі емес және шоғырландырылған бухгалтерлік теңгерімде жеке, негізгі компанияның акционерлік капиталынан жеке көрсетілетін еншілес ұйымдардағы кірістің немесе шығынның бөлігін және таза активтерді білдіреді.
      Бірлескен кәсіпорындар мен қауымдасқан компанияларға
инвестициялар
      Топтың бірлескен кәсіпорындарда бірлесіп бақыланатын компаниялар нысанында қатысу үлестері бар, оларда бірлескен қызметке қатысушылар компаниялардың экономикалық қызметіне бірлескен бақылау қоятын шарттық келісімге кірді. Сондай-ақ Топтық олардың экономикалық қызметіне елеулі ықпалы бар қауымдасқан компанияларда үлесі бар. Топтың бірлескен кәсіпорындар мен қауымдасқан компанияларға инвестициялары үлестік қатысу әдісі бойынша ескеріледі.
      Қатысу үлесі әдісіне сәйкес бірлескен кәсіпорындарға / қауымдасқан компанняларға инвестициялар шоғырландырылған бухгалтерлік теңгерімде бастапқы құн плюс Топқа тиесілі бірлескен кәсіпорынның / қауымдасқан компанияның таза активтері үлесінде туындаған өзгерістер бойынша ескеріледі. Бірлескен кәсіпорынға / қауымдасқан компанияға жататын гудвил инвестицияның теңгерімдік құнына енгізіледі және амортизацияланбайды, сондай-ақ құнсыздану мәніне жеке тексеруге ұшырамайды.
      Жиынтық кіріс туралы шоғырландырылған есеп бірлескен кәсіпорынның / қауымдасқан компанияның қызметінің қаржылық нәтижелерінің үлесін көрсетеді. Егер бірлескен кәсіпорынның / қауымдасқан компанияның капиталында тікелей танылған өзгерістер болса, Ton осындай өзгерістегі өз үлесін таниды және бұл капиталдағы өзгерістер туралы шоғырландырылған есепте қолданылса ол фактыны ашады. Топтың бірлескен кәсіпорынмен / қауымдасқан компаниямен бірлескен операциялары бойынша туындаған іске асырылмаған пайдалары мен шығындары бірлескен кәсіпорында / қауымдасқан компанияда Топтың үлесі бар дәрежеде шығарылады.
      Бірлескен кәсіпорындағы / қауымдасқан компаниядағы пайдаңын үлесі тікелей жиынтық кіріс туралы шоғырландырылған есепте ұсынылған. Ол бірлескен кәсіпорынның / қауымдасқан компанияның акционерлеріне келетін пайданы білдіреді, және сондықтан бірлескен кәсіпорындардың / қауымдасқан компаниялардың еншілес компанияларындағы салық салу мен азшылық үлесін есептегеннен кейін пайда ретінде айқындалады.
      Бірлескен кәсіпорынның / қауымдасқан компанияның қаржылық есептілігі негізгі компанияның қаржылық есептілігіндей есепті кезеңде жасалады. Қажет болған жағдайда есеп саясатын Топтың есеп саясатына сәйкес келтіру мақсатында түзетулер енгізіледі.
      Үлестік қатысу әдісі қолданылғаннан кейін Топ Топтың бірлескен кәсіпорындарға / қауымдасқан компанияларға инвестициялары бойынша құнсызданудан келген қосымша шығынын тану қажеттігін айқындайды. Әрбір есепті күнге Топ бірлескен кәсіпорындарға / қауымдасқан компанияларға инвестициялардың құнсыздануының объективті куәліктерінің болуын анықтайды. Осындай куәліктер болған жағдайда, Топ құнсыздану сомасын бірлескен кәсіпорынның / қауымдасқан компанияның өтелетін құны мен оның теңгерімдік құнының арасындағы айырма ретінде есептейді және бұл соманы жиынтық кіріс туралы шоғырландырылған есепте таниды.
      Бірлескен кәсіпорындағы / қауымдасқан компаниядағы елеулі ықпалын жоғалтқан жағдайда Топ қалған инвестицияларды әділ күн бойынша бағалайды және мойындайды. Бірлескен кәсіпорынның / қауымдасқан компанияның елеулі ықпалды жоғалтқан сәттегі теңгерімдік құнының және қалған инвестициялардың әділ құны мен шығудан түскен түсімдердін арасындағы айырма пайдалар мен шығындарда танылады.
      Кәсіпорындарды біріктіру
      Кәсіпорындарды біріктіру сатып алу әдісі бойынша ескеріледі.
      Гудвилл бастапқыда өзіндік құны бойынша бағаланады, ол таза бірдейлендірілген активтердін, міндеттемелер мен шартты міндеттемелердің әділ құнындағы Топ үлесінен сатып алу құнының артуы болып табылады.
      Бастапқы танығаннан кейін Топ кәсіпорындар біріктірілген кезде сатып алынған гудвиллді құнсыздану бойынша кез келген жинақталған шығындарды минустық құны бойынша бағалайды. Құнсыздану мәніне тестілеу мақсаттары үшін компаниялардың біріктірілуі нәтижесінде сатып алынған гудвилл сатып алынған сәттен бастап ақша ағындарын генерациялайтын бірліктерге бөлінеді, олар компаниялар сатып алған басқа активтер мен міндеттемелер осы бірліктерге жататын-жатпайтындығына қарамастан экономикалық тиімділік алу күтіледі.
      Жалпы бақылаудағы тараптардан еншілес ұйымдарды сатып any
      Жалпы бақылаудағы тараптардан еншілес ұйымдарды (мемлекет бақылайтын кәсіпорын) сатып алуды есепке алу үлестерді біріктіру әдісі бойынша жүргізіледі.
      Жалпы бақылаудағы еншілес ұйым берген активтер мен міндеттемелер берілген күнгі берген компанияның (алдынғы иесі) есептілігінде олардың теңгерім құны бойынша осы шоғырландырылған қаржылық есептілікте көрсетіледі. Алдыңғы иесінен ұйымды бастапқы сатып алған кезде пайда болатын гудвилл осы шоғырландырылған қаржылық есептілікте де көрсетіледі. Алдыңғы иесінін гудвиллін қоса алғанда, таза активтердің жалпы теңгерім құны мен төленген қаражат сомасы арасындағы айырма меншік капиталды түзету ретінде осы шоғырландырылған қаржылық есептілікте ескерілген.
      Осы шоғырландырылған қаржылық есептілік егер еншілес ұйымды Топ оны бастапқыда Алғашқы иесі сатып алған күні сатып алғандай жасалды.
      Бар еншілес компаниялардағы үлестің өзгеруі
      Бар еншілес ұйымдағы иелену үлесінің сатылатын немесе сатып алынатын, бірақ бақылау құқығы өзгеретін транзакиияларда еншілес ұйымның таза активтерінде иеліктен шығарылатын немесе сатылып алынатын үлестің теңгерім құны мен сату құнының немесе осы үлесті сатып алу құнының арасындағы айырма бөлінбеген пайданың ұлғаюы немесе кемуі ретінде көрсетіледі.
      Сату және Акционерге беру үшін арналған ретінде жіктелген айналымнан тыс активтер және тоқтатылған қызмет
      Сату үшін арналған ретінде жіктелген айналымнан тыс активтер мен шығу топтары сатуға арналған шығындар шегеріліп, екі мәннің - теңгерімдік күн мен әділ құнның азы бойынша бағаланады. Айналымнан тыс активтер мен шығу топтары, егер олардың теңгерімдік құны жалғасқан пайдалану нәтижесінде емес, сату бойынша мәміле арқылы өтелуге жатса, сату үшін арналған болып жіктеледі. Бұл шарт егер сату мүмкіндігі жоғары, ал актив немесе шығу тобы өзінің ағымдағы жағдайында жедел сатылуы мүмкін болса, сақталған болып саналады. Басшылықтың оған қатысты жіктелген күннен бастап бір жыл ішінде аяқталған сату мәмілесі ретінде тану өлшемдеріне сәйкес күтілуге тиіс сатып алуды жасауға бекем ниеті бар.
      Есепті кезең ішіндегі, сондай-ақ өткен жылдың салыстырмалы кезеңі ішіндегі жиынтық кіріс туралы шоғырландырылған есепте тоқтатылған қызметтен кірістер мен шығыстар, егер тіпті сатқаннан кейін Топ еншілес ұйымдағы азшылық үлесін сақтағанның өзінде әдеттегі кірістер мен шығыстардан жеке ескеріледі. Салықтар шегерілгеннен кейінгі пайда немесе шығын жиынтық кіріс туралы шоғырландырылып жеке ұсынылады.
      Сату үшін арналған ретінде жіктелгеннен кейін негізгі құралдар амортизациялануға жатпайды.
      Минералдық ресурстарды барлау және игеру жөніндегі активтер (мұнай-газ және тау-кен активтері)
      Жер қойнауын пайдалану құқығын сатып any жөніндегі шығындар
      Жер қойнауын пайдалану (барлау және ендіру) құқығын сатып any жөніндегі шығындар қол қою бонустарын, тарихи шығындарды, экологиялық  және әлеуметтік бағдарламаларға жұмсалған міндетті шығыстарды қамтиды және кен орнын барлау және бағалау сатысында жер қойнауын пайдалану құқығы ретінде материалдық емес активтердің құрамында капиталдандырылады. Жер қойнауын пайдалану құқығын алуға дейін ұшыраған осындай шығындар да тиісті құқықты Қор компаниясы алады деген негізді сенімділігі болған кезде барлау және бағалау сатысында кен орнын жер қойнауын пайдалану құқығы сияқты капиталдандыруға жатады. Жер қойнауын пайдалану құқықтарын сатып алу шығындарын есепке алу кен орны бөлінісінде жүргізіледі. Әрбір құқық объектісі жыл сайын құнсыздану мәніне қаралады. Егер объекті бойынша болашақтағы жұмыстар жоспарланбаған жағдайда, жер қойнауын пайдалану құқығын сатып алу шығындардың қалған сальдосы есептен шығарылады. Экономикалық негізделген алынатын қорлар («дәлелденген қорлар» немесе «коммерциялық қорлар») табылған жағдайда, амортизация құқығы тоқтатылады. Кен орындарында коммерциялық өндіру басталғаннан бастап жер қойнауын пайдалану құқығы (қалған шығындар) негізгі құралдар құрамына көшіріледі және дәлелденген қорлардың жалпы сомасы негізге алына отырып, іс жүзіндегі өндіру бойынша өндірістік әдіс бойынша амортизацияланады.
      Барлау және базалау жөніндегі шығындар (аяқталмаған құрылыс)
      Барлау және бағалау жөніндегі шығындар геологиялық  және геофизикалық шығыстарды; барлау ұңғымаларына тікелей жататын шығындарды; ашу жұмыстарын; әкімшілік нақты кен орнына жатқызуға болатын бағалау жөніндегі өзге де шығыстарды қамтиды. Мұндай шығындар жалақыны, материалдар мен жанармайды, бұрғылау станоктарының құны мен мердігерлерге төлемдерді қамтиды. Геологиялық және геофизикалық шығыстарды қоспағанда, барлау және бағалау жөніндегі шығындар аяқталмаған құрылыс ретінде негізгі құралдардың құрамында капиталдандырылады, есеп кен орындары бөлінісінде жүргізіледі, амортизация есептелмейді. Егер минералдық ресурстар табылмаса, бұл құнсыздану куәлігі болуы мүмкін. Барлық капиталдандырылған шығындар кемінде жылына бір рет коммерииялық әзірленім немесе табылғаннан пайда алудың қандай да бір тәсілі туралы ниетті растау үшін техникалық, коммерциялық және басқару тексеруіне жатады. Керісінше жағдайда шығындар шығыстарға шығарылады.
      Минералдық ресурстардың қорлары дәлелденгенде және игеруді жалғастыруға шешім қабылданғанда, тиісті шығындар мұнай-газ немесе тау-кен активтерінің кіші сыныптарына көшіріледі.
      Барлау және өндіру шығындары (мұнай-газ және тау-кен активтері)
      Барлауға және өндіруге жұмсалатын шығындар бұрын капиталдандырылған және игерудің басында қайта жіктелген жер қойнауын пайдалану құқығын сатып алу шығындарын және барлау мен бағалау шығындарын; бұрғылау нәтижелеріне қарамастан пайдалану ұңғымаларын бұрғылауға; полигондар салуға; кен орындарындағы минералдық ресурстарды өндіру, жинау және дайындау үшін қажетті жерүстілік технологиялық құрылыстар салуға арналған шығыстарды; кен орындарында коммерциялық өндіру ұйымдастыру барысында жұмсалған өзге де шығындарды; ұңғымаларды консервациялауға және учаскелерді қалпына келтіруге арналған капиталдандырылған дисконтталған шығындарды қамтиды. Барлау және өндіру шығындары негізгі құралдардың (мұнай-газ және тау-кен активтері) құрамында капиталдандырылады, есеп кен орындары бөлінісінде жүргізіледі. Барлау және ендіру шығындары өндірістік әдіспен мынадай тәртіппен жүргізіледі: (1) кен орындарын пайдаланудан шығаруға жұмсалған дисконтталған шығындарды қосатын жер қойнауын пайдалану құқығын алу шығындары, дәлелденген қорлардың жалпы сомасы бойынша амортизацияланады, (2) кен орындарын игеруге жұмсалған қалған шығындар дәлелденген
игерілген қорлардың есебінен амортизацияланады. Мұнай-газ және тау-кен активтерінің кен орындарының пайдалы қызмет мерзімінен айтарлықтай ерекшеленетін пайдалы қызмет мерзімі бар кейбір объектілері (жерүстілік технологиялық құрылыстар мен жабдықтар) тура сызықты әдіс пайдаланыла отырып, пайдалану мерзімі ішінде амортизацияланады.
      Минералдық ресурстарды барлау және игеру жөніндегі активтер (мұнай-газ және тау-кен активтері)
      Мұнай-газ және тау-кен активтерінің тозуы (негізгі құралдар мен материалдық емес активтер құрамында)
      Мұнай-газ және тау-кен активтері кен орындарында коммерциялық өндіру басталғаннан бастап іс жүзіндегі ендіру бойынша тозуды есептеудің өндірістік әдісі пайдаланылып амортизацияланады. Мұнай-газ  және тау-кен активтерінің кен орындарының пайдалы қызмет мерзімінен айтарлықтай ерекшеленетін пайдалы қызмет мерзімі бар кейбір объектілері (жерүстілік технологиялық құрылыстар мен жабдықтар) тура сызықты әдіс пайдаланыла отырып, пайдалы пайдалану мерзімі ішінде амортизацияланады. Кен орындарын пайдаланудан шығаруға жұмсалған дисконтталған шығындарды қосатын жер қойнауын пайдалану құқығын алу шығындары, дәлелденген қорлардың жалпы сомасы бойынша амортизацияланады. Кен орындарын игеруге жұмсалған қалған шығындар дәлелденген игерілген қорлардың есебінен амортизацияланады
      Негізгі құралдар
      Бастапқы тану кезінде негізгі құралдар бастапқы құны немесе бұрын ҚЕХС алғашқы болып қабылдаған Топтың кейбір ұйымдарына қатысты бастапқы құн бойынша бағаланады. Кейіннен негізгі құралдар жинақталған тозу, ескіру және құнсыздану алынған құны бойынша ескеріледі. Шаруашылық тәсілмен құрылған активтердің құны материалдардың құнын, тікелей еңбек шығындарын және өндірістік жүктеме шығыстарының тиісті үлесін қамтиды. Мұнай-газ активтерінен басқа негізгі құралдар негізінен мынадай негізгі құралдардың кластарын қамтиды, олар мына пайдалы қызмет мерзімі ішінде тіке желілік әдіспен амортизацияланады:

Құбыржолдар мен қайта өңдеу активтері

4-100 жыл

Ғимараттар мен құрылыстар

5-100 жыл

Темір жолдар мен инфрақұрылым

10-80 жыл

Тау-кен активтері

40 жыл

Машиналар мен жабдықтар және көлік құралдары

2-50 жыл

Өзгелері

3-35 жыл

      Негізгі құралдардың объектілері ірі ауқымды техникалық тексерудің мәні болып табылғанда, шығындар 16 БЕХС-да белгіленген тану өлшемдерін сақтау талабы кезінде ауыстыру ретінде негізгі құралдардың теңгерім құнында танылады.
      Негізгі құралдардың объектісін тану ол істен шыққаннан кейін немесе оны пайдаланудан не істен шығуынан болашақ экономикалық пайда алу күтілмейтін болса, тоқтатылады. Активті тану тоқтатылған кезде пайда болған кез келген кірістер немесе шығыстар (істен шығу мен активтің қалдық құнынан түскен таза түсімдер арасындағы айырма ретінде есептелген) активті тану тоқтатылған есепті кезеңдегі кірістер мен шығыстар туралы есепке енгізіледі.
      Активтің қалдық құны, пайдалы қызмет мерзімі және амортизациялау әдісі әрбір қаржы жылының аяғында қажеттілік болғанда қайта қаралады және түзетіледі.
      Материалдық емес активтер
      Бөлек сатып алынған материалдық емес активтерді бастапқы тану кезінде сатып алу құны бойынша ескеріледі. Ұйымдарды біріктіру бойынша операциялар шеңберінде сатып алынған материалдық емес активтердің құны сатып алу күнгі әділ құнды білдіреді. Материалдық емес активтерді бастапқы танығаннан кейін кез келген жинақталған амортизацияны және құнсызданудан болатын кез келген жинақталған шығынды шегере отырып, сатыл алу құны бойынша ескеріледі. Кен көзін игеруге капиталдандырылып шығындарды қоспағанда, өз күштерімен құрылған материалдық емес активтер капиталдандырылмайды және тиісті шығыстар пайда болған сол кезеңде кірістер мен шығыстар туралы шоғырландырылған есепте танылады. Материалдық емес активтердің пайдалы қызмет мерзімі шектеулі немесе шектеусіз ретінде анықталады. Пайдалы қызмет мерзімі шектелген материалдық емес активтер қызметтің осы мерзімі ішінде амортизацияланады және материалдық емес актив құнсыздануы мүмкін көрсеткіш болғанда құнсыздану мәніне бағаланады. Амортизациялау кезеңі және пайдалы қызметтің мерзімі шектелген материалдық емес активтер үшін амортизация әдісі кем дегенде әрбір есепті жылдың аяғында қайта қаралады. Пайдалы қызметтің күтілетін мерзіміне немесе материалдық емес активтен түсетін алдағы экономикалық пайданың күтілетін көлеміне өзгерістер амортизация кезеңіне өзгерістер немесе мән-жайлар бойынша амортизация әдісі арқылы ескеріледі және бухгалтерлік бағалауға өзгерістер ретінде қаралады. Қызмет мерзімі шектелген материалдық емес активтердің амортизациясы бойынша шығыстар материалдық емес активті белгілеуге сәйкес шығыстар құрамында кірістер мен шығыстар туралы есепте танылады.
      Қызмет мерзімі шектелген материалдық емес активтер амортизацияланбайды, бірақ жыл сайын құнсыздануға тексеріледі немесе құнсыздану көрсеткіштері болғанда және қажет болған кезде өтелетін шамаға дейін есептен шығарылады.
      Материалдық емес активтер бағдарламалық қамтамасыз етуді, лицензияны және гудвилді қамтиды. Материалдық емес активтерге қатысты неғұрлым нақтырақ аппарат, мысал амортизацияның пайдаланылатын әдістері 8-ескертпеде ашылған.
      Гудвилл
      Сатып алу құны сатып алу күнгі сатып алынған таза сәйкестендірілетін активтер мен міндеттемелердің әділ құнында Топтың үлесінен асып кетуі гудвилл ретінде ескеріледі және шоғырландырылған бухгалтерлік теңгерімге актив ретінде танылады.
      Бастапқы танығаннан кейін Топ құнсызданудан кез келген жинақталған шығынды ала отырып, өздік құны бойынша компанияларды біріктіру кезінде сатып алынған гудвилді бағалайды.
      Егер сәйкестендірілетін активтердің, міндеттемелердің шартты міндеттемелердің таза әділ құнында Топтың үлесі компанияларды біріктіру құнынан асыл кетсе, Топ (а) сатып алынатын компанияның сәйкестендірілетін активтерінің, міндеттемелерінің және шартты міндеттемелерінің сәйкестігі мен бағасын және біріктіру құнының бағасын қайтадан анықтайды; және (б) тікелей кірісте немесе шығында мұндай қайталама анықтаудан кейін қалған кез келген асып кетуді таниды.
      Қаржылық емес активтердің құнсыздануы
      Топ активтерді немесе активтер тобын оқиға немесе жағдаяттардағы өзгерістер активтік теңгерімдік құны өтелмейтіндігін көрсеткен жағдайларда құнсыздану мәніне бағалайды. Жекелеген активтер негізінен ақша ағындарына қарамастан, басқа активтер топтарымен генерацияланатын сәйкестендірілген ақша ағындары бар ең төменгі деңгейде құнсыздануға бағалау мақсаттары үшін топтастырылады. Егер құнсызданудын осындай көрсеткіштері болған жағдайда, немесе активтер топтарын құнсыздануға жыл сайын тестілеу талап етілген кезде, Топ активтің өтелген құнын бағалауды жүзеге асырады. Активтер тобының өтелген құны оны сатуға кеткен шығыстарды шегергенде әділ құннын және оның пайдалану құнының ең көбі болып табылады. Активтер тобының теңгерімдік құны оның өтелетін құнынан асып кеткен жағдайда, тобы құнсыздануға жатады және активті өтеу құнына дейін төмендетуге арналған резерв. Пайдалану құнын бағалау кезінде күтілетін ақша ағындары активтер топтарына тән тәуекелде және ақшаның уақытша құнының ағымдағы нарықтық бағасын көрсететін салық салуға дейінгі ставкасы пайдаланыла отырып, ағымдағы құнға дисконтталады.
      Бағалау бұрын танылған құнсыздану жөніндегі резервтер ендігі жоқ немесе азайды дегеннің қандай да бір көрсеткішінің бар-жоқтығына қатысты әрбір есептілік күні жүргізіледі. Егер ондай көрсеткіштер бар болса, онда өтелетін құн бағаланады. Құнсыздану жөніндегі соңғы резерв танылған сәттен бастап активтің өтелетін құнын айқындау үшін пайдаланылған бағалауларда өзгерістер болса ғана құнсыздану бойынша бұрын танылған резерв сторнирланады. Мұндай жағдайда, активтің қалдық құны өтелетін құнға дейін ұлғаяды. Активтің ұлғайтылған құны, егер алдыңғы кезеңдерде құнсыздану жөніндегі резерв танылмаған болса, тозуды немесе амортизацияны шегергенде анықталған теңгерімдік құннан аспайды. Мұндай сторнирлау пайда және шығындар туралы шоғырландырылған есепте танылады.
      Сторнирлау өткізілімі жүргізілгеннен кейін келесі кезеңдерде қалдық құны шегеріле отырып, активтің қайта қаралған теңгерімдік құнын бөлу үшін амортизация жөніндегі шығыстар жүйелі негізде пайдалы қызметінің қалған мерзімі ішінде түзетіледі.
      Сондай-ақ нақты активтерді бағалау кезінде мынадай өлшемдер қолданылады:
      Гудвилл
      Әрбір есепті күні Топ гудвиллдің құнсыздану белгілерінің болуын бағалайды. Гудвилл жыл сайын және жағдаяттар теңгерімдік құнның құнсыздануының мүмкіндігін көрсеткенде құнсыздану белгілерінің болуына тестіленеді.
      Гудвилдің құнсыздануы оған гудвилл жататын ақша ағындарын генерациялайтын өтелетін бірліктер сомасын бағалау арқылы айқындалады. Егер оған гудвилл жататын ақша ағындарын генерациялайтын өтелетін бірліктер сомасы оның теңгерімдік құнынан аз болса, онда құнсызданудан болған шығын танылады. Құнсызданудан болған шығын болашақ кезеңдерде қалпына келтірілмейді. Топ жыл сайын гудвилді 31 желтоқсандағы жағдай бойынша құнсызданудың болуына тестілейді.
      Қауымдасқан компаниялар
      Топ үлестік қатысу әдісі қолданылғаннан кейін Топтың қауымдасқан компанияға қосқан инвестициясының құнсыздануынан болған қосымша шығынды тану қажеттігін анықтайды. Әрбір есепті кезеңде Топ қауымдасқан компанияларға құйылған инвестициялардың құнсыздануының объективті куәлігінің болуын анықтайды. Егер инвестициялар құнсызданса, Топ құнсыздану сомасын қауымдасқан компанияның әділ құны мен сатып алу құны арасындағы айырма ретінде есептейді, Бұл сома пайда мен шығындар туралы есепте танылады.
      Қаржы активтері
      Топтың инвестициялары өтеуге дейін ұсталатын инвестициялар немесе сату үшін қолда бар инвестициялар кіріс немесе шығын арқылы әділ құн бойынша көрсетілетін қаржы активтері ретінде жіктеледі. Бастапқыда инвестициялар әділ құн бойынша бағаланады. Егер инвестициялар кіріс немесе шығын арқылы әділ құн бойынша көрсетілетін қаржы активтері ретінде жіктелмесе, онда есептілікте көрсеткен кезде олардың әділ құнына онымен тікелей байланысты мәміле жөніндегі шығындар қосылады. Топ өзінің қаржылық инвестицияларының жіктемесін бастапқы танылғаннан кейін анықтайды. Барлық сатып алынған және сатылған инвестициялар есеп айырысу күнінде, яғни инвестициялар Топқа берілген немесе Оларды Топ берген күні танылады.
      Тіркелген немесе төлем мөлшерін анықтауға икемді және өтеудің тіркелген мерзімді туынды емес қаржы активтері, егер Топ оларды өтеу мерзіміне дейін ұстауға ниетті және қабілетті болған жағдайда, өтегенге дейін ұсталатын ретінде жіктеледі.
      Қарыздар мен дебиторлық берешек тіркелген немесе төлем мөлшерін анықтауға икемді белсенді нарықта баға белгіленбейтін өнімсіз қаржы активтері болып табылады. Мұндай активтер пайыздың тиімді ставка әдісін пайдалана отырып, амортизацияланған құны бойынша көрсетіледі. Мұндай активтер бойынша пайда мен шығындар тану тоқтатылған сәтте немесе мұндай активтер құнсызданған жағдайда, сондай-ақ амортизация арқылы кірістер мен шығыстар туралы есепте көрсетіледі.
      Сату үшін қолда бар инвестицияларды сату үшін қолда бар ретінде жіктелетін және жоғарыда аталған кез келген үш санатқа енгізілмеген өнімсіз қаржы активтерін білдіреді. Есепте бастапқы көрсетуден кейін сату үшін қолда бар инвестициялар әділ құн бойынша бағаланады, бұл ретте, пайда мен шығындар инвестицияларды тану немесе құнсыздандыру тоқтатылған сәтке дейін капитал құрамында бөлек құрауыш ретінде көрсетіледі. Капитал құрамында бұрын көрсетілген жиынтық пайда немесе шығын кірістер мен шығыстар туралы есепке енгізілген жағдайда. Үлестік құралдарға байланысты құнсызданудан болатын шығындарды қалпына келтіру кірістер мен шығыстар туралы есепте көрсетілмейді. Борыштық құралдарға байланысты құнсызданудан болатын шығындар пайда немесе шығын құрамында түзетіледі, егер құралдың әділ құнынан арту кірістер мен шығыстар туралы есепте құнсызданудан болатын шығынды танығаннан кейін болған оқиғаға объективті түрде жатқызылуы мүмкін.
      Ұйымдасқан қаржы нарықтарында белсенді айналымдағы инвестициялардың әділ құны есеп күнгі саудалар аяқталған сәттегі сатып алуға нарықтық баға белгілеу бойынша анықталады. Нарықта белсенді айналымы жоқ инвестициялардың әділ құны бағалау әдістерін пайдалана отырып, оның ішінде нарықтық жағдайларда жасалған мәмілелер уақыты бойынша соңғысымен ұқсас бойынша, сондай-ақ іс жүзінде қаралатын инструментке ұқсас немесе дисконтталған ақша ағындарын талдауды ескере отырып, қаржы құралының ағымдағы нарықтық құны негізінде анықталады.
      Қаржы активтерінің құнсыздануы
      Әрбір есепті күні Топ қаржы активінің немесе қаржы активтері тобының құнсыздануының болған-болмағанын айқындайды.
      Амортизациялық құн бойынша ескертілетін активтер
      Егер амортизациялық құн бойынша ескерілетін активтер бойынша құнсызданудан болатын шығындардың пайда болуы туралы объективті куәлік болса, шығынның сомасы активтің теңгерімдік құны мен қаржы активі бойынша бастапқы тиімді сыйақы ставкасы (яғни бастапқы таныған кезде есептелген тиімді пайыздық ставка бойынша) бойынша дисконтталатын болашақта күтілетін ақша ағындарының (әлі туындамаған болашақтағы кредиттік шығындарды қоспағанда) арасындағы айырма ретінде бағаланады. Активтің теңгерімдік құны резерв пайдаланыла отырып төмендетілуі тиіс. Шығынның сомасы пайда немесе шығындарда танылады.
      Егер кейінгі кезеңде құнсызданудан болатын шығын сомасы азайса, онда бұндай азаю құнсыздану танылғаннан кейін жүргізілген оқиғаларға объективті түрде байланысты болуы мүмкін, құнсызданудан болған бұрын танылған шығын қалпына келтіріледі. Құнсызданудан болған шығынды кез келген келесі қалпына келтіру пайда мен шығындар туралы есепте активтің теңгерімдік құны бұл активтің қалпына келтірілу күніндегі амортизациялық құнынан аспайтындай көлемде танылады.
      Егер Топ шот-фактураның бастапқы шарттарына сәйкес өзіне тиесілі бүкіл соманы алмайтынын объективті куәлігі болса (мысалы, дебитордың төлем қабілетсіздігі немесе басқа да елеулі қаржылық қиындықтары мүмкіндігі), сауда-дебиторлық берешек бойынша құнсыздану резерві жасалады. Дебиторлық берешектің теңгерімдік құны резерв шотын пайдалану арқылы азайтылады. Егер құнсызданған берешек үмітсіз болып саналса, оларды тану тоқтатылады.
      Сату үшін қолда бар қаржы инвестициялары
      Егер сату үшін қолда бар актив құнсызданса, оны сатап алуға кеткен шығындар (негізгі сома мен амортизация төлемдерін шегергенде) және бұрын пайда мен шығындар туралы шоғырландырылған есепте танылған оның ағымдағы әділ құны арасындағы айырма капиталдан пайда және шығындар туралы есепке көшіріледі. Сатуға арналған ретінде жіктелген үлестік құралдар бойынша құнсызданудан бұрын танылған шығынды қалпына келтіру пайда мен шығындар туралы шоғырландырылған есепте танылмайды. Борыштық құралдар бойынша құнсызданудан болған шығындарды қалпына келтіру, егер құралдың әділ құнының ұлғаюы пайда мен шығындар туралы шоғырландырылған есепте құнсызданудан болған шығындар танылғаннан кейін болған оқиғамен объективті түрде байланыстылығы мүмкін болса, пайда мен шығындар арқылы жүзеге асырылады.
      Туынды қаржы құралдары
      Өзінің әдеттегі қызметі барысында Топ шикізат тауарларына бағанын құбылуына байланысты өз тәуекелін хеджирлеу үшін валюта нарықтары мен капитал нарықтарында фьючерстерді, форвардтарды, своптар мен опциондарды қоса алғанда әртүрлі туынды қаржы құралдарымен, мұнай шикізаты бойынша форвардтық және своп келісім-шарттармен операцияларды жүзеге асырады. Мұндай қаржы құралдары негізінен сауда мақсаттары үшін ұсталынады және бастапқыда қаржы құралдарын тану саясатына сәйкес танылады, ал кейіннен олардың әділ құны бойынша бағаланады. Әділ құн тиісті құралдардың ағымдағы нарықтық және келісімшарттық бағалары мен басқа да факторлар назарға алынатын тіркелген биржа бағасының немесе баға модльдерінің негізінде есептеледі. Туынды қаржы құралдары әділ құн он болып табылғанда активтер ретінде (іске асырылмаған кіріс) және әділ құн теріс болып табылғанда міндеттеме ретінде (іске асырылмаған шығын) ескеріледі. Көрсетілген құралдармен жасалатын пайдалар мен шығындар жиынтық кіріс туралы шоғырландырылған есепте көрсетіледі.
      Тауар-материалдық қорлар
      Тауар-материалдық қорлар өзіндік құнының ең аз мәні немесе таза өткізу құны бойынша бағаланды. Өзіндік құн қорларды жеткізуге және ағымдағы жағдайға келтіруге байланысты шығындарды қамтиды. Таза өткізу құны аяқтау шығындарын және өткізуге есеп айырысу шығындарын шегере отырып, қарапайым қызмет барысында қорларды өткізу бағасын бағалауды білдіреді. Шығындарды есептеп шығарудың ұқсас формуласы ұқсас сипаты және белгіленімі бар барлық тауар-материалдық қорлар үшін пайдаланылады. Мұнай мен газ және электр энергиясын беру секторының тауарлық-материалдық қорлары ФИФО әдісі негізінде бағаланады. Барлық қалған тауар-материалдық қорлар орташа салмақталған құн негізінде бағаланады.
      Ақша және оның баламалары
      Ақша және оның баламалары кассадағы қолма-қол ақшаны, мерзімді салымдарды, бұрын айтылған ақша қаражаты сомасына еркін айырбасталатын және олардың құнының өзгеруіне байланысты тәуекелдің елеусіз деңгейіне расталған өтеу мерзімі үш айдан аспайтын қысқа мерзімді және өтімділігі жоғары инвестицияларды қамтиды.
      Қарыздар және тартылған қаражат
      Қарыздар бастапқыда мәміле бойынша келтірілген шығындарды шегере отырып, әділ құн бойынша танылады. Келесі кезеңдерде қарыздар амортизацияланған құн бойынша бағаланады: алынған қаражаттың (мәміле жөніндегі шығыстарды шегергенде) әділ құны мен өтеу сомасы арасындағы айырма жиынтық кіріс туралы шоғырландырылған есепте пайыздың тиімді ставкасы пайдаланыла отырып, қарыз берген ішінде көрсетіледі. Егер топ төлемді есепті күнінен кейін кем дегенде 12 айға кейінге қалдырған кезде құқылы болмаса, қарыздар ағымдағы міндеттемелер ретінде жіктеледі.
      Шығарылған қаржы құралдары немесе олардың құрамдас бөліктері, егер шарттық келісімнің нәтижесінде Топтың не ақша қаражатын немесе өзге де қаржы активтерін қою, не міндеттемені ақша қаражатының немесе басқа да қаржы активтерінің тіркелген сомасын меншікті үлестік құралдардың тіркелген санына айырбастау арқылы өзге түрде орындау міндеттемесі болады. Мұндай құралдар Үкіметтің қаражатын және мәмілемен тікелей байланысты шығындарды шегере отырып алынған қаражаттың әділ құны бойынша бастапқыда ескерілетін кредиттік мекемелерден алынған қарыздарды қамтиды. Кейіннен алынған қаражат амортизациялық құн бойынша көрсетіледі.
      Жіктелетін активті сатып алуға, оның құрылысына немесе өндірісіне тікелей жататын қарыздар бойынша шығындар осындай актив құнының бір бөлігі ретінде капиталдандырылады. Қарыздар бойынша өзге де шығындар туындаған сәттегі шығыстар ретінде танылады.
      Айырбасталатын борыштық құралдар
      Міндеттеменің сипаттамасы бар кәсіпорындарды біріктіру кезінде сатып алынған айырбасталатын борыштық құралдардың құрамдас бөлігі мәміле жөніндегі шығындар шегеріле отырып, бухгалтерлік теңгерімде міндеттеме ретінде танылады. Міндеттеме құрамдас бөлігінің әділ құны осыған ұқсас айырбасталмайтын міндеттемелер үшін қолданылатын нарықтық ставка бойынша анықталады және бұл сома айырбастау немесе сатып алу кезінде өтеуге дейін амортизациялық күл бойынша бағаланатын қаржы міндеттемесі ретінде жіктеледі.
      Кәсіпорындарды біріктіру кезінде туындайтын қалған азшылық үлесі бойынша опциондар
      Егер кәсіпорындарды біріктіру кезінде Топ опцион тарабына айналса, сатып алынған кәсіпорындағы азшылықтың қалған үлесі бойынша путы Топ мұндай опционда осындай азшылық үлесіне меншік құқығымен байланысты пайда мен тәуекелдерге қатысу беретіндігін бағалайды.
      Қалған акциялары бойынша пут опционы үлестік иелену пайдалары мен тәуекелдеріне кол жетімділік беретіні анықталғанда, кәсіпорындар бірлестігі опционмен келісілген путтың сатып алынуы негізінде ескеріледі. Пут опционы бойынша миноритарлық акционерлерге арналған міндеттеменің әділ құны кәсіпорындар бірлестігі құнының бөлігі ретінде танылады. Өзге жағдайда азшылық үлесіне жатқызылатын ретінде қарастырылатын осындай күн мен таза активтерден үлестер арасындағы кез келген айырма гудвилл құрамында көрсетіледі. Кейіннен жарияланған  және осындай миноритарлық акционерлерге төленген кез келген дивидендтер пайда мен шығындар туралы шоғырландырылған есепте тікелей көрсетіледі.
      Кейіннен қаржылық міндеттеме БЕХС 39 талаптарына сәйкес бағаланады. Қаржы міндеттемесінің әділ құнына өзгерістер, сондай-ақ кез келген қаржылық төлемдер пайда мен шығындар туралы шоғырдандырылған есепте тікелей көрсетіледі.
      Кәсіпорындарды біріктіру кезінде туындайтын сатып алған үлес бойынша опциондар
      Егер инвестицияларды сатып алу кезінде Қор үшінші тарапқа кәсіпорында сатып алған үлес бойынша колл опциондарын берсе, Қор осындай опционға қатысу үшінші тарапқа осындай үлеске меншік құқығына байланысты пайда мен тәуекелдерге қол жетімділік беретінін-бермейтінін бағалайды.
      Егер сатып алған үлес бойынша колл опциондары үшінші тарапқа үлестік иеленудің пайдасы мен тәуекелдеріне қол жетімділік бермеген жағдайда бұл опцион Қордың елеулі ықпалын анықтау кезінде ескерілмейді.
      Қор үшін опцион бойынша міндеттемелердің әділ құны сатып алынған инвестициялар құны ретінде танылады. Кейіннен қаржылық міндеттеме БЕХС 39 «Қаржы құралдары: Тану талаптарына сәйкес бағаланады. Қаржылық міндеттеменің әділ құнындағы өзгерістер, опциондарды іске асырумен байланысты кез келген кірістер немесе шығыстар жиыны шоғырдандырылған есепте ескеріледі.
      Қаржы активтері мен міндеттемелерін тануды тоқтату
      Қаржы активтері
      Қаржы активтері (немесе, қолданылуына қарай -қаржы активінің бөлігі немесе ұқсас қаржы активтері тобының бөлігі), егер:
      - активтен ақша ағындарын алу құқығының қолданылу мерзімі аяқталса;
      - Топ активтен ақша ағындарын алу құқығын сақтаса, бірақ қайта бөлу туралы келісімге сәйкес үшінші тарапқа елеулі кешігусіз оларды толығымен беру міндеттемесін қабылдаса; немесе
      - Топ өзінің активтен ақша ағына арын алуға арналған құқықтарын берсе және не (а) активтен барлық елеулі тәуекелдер мен сыйақы берсе, не (б) бермесе, бірақ активтен барлық елеулі тәуекелдер мен сыйақыларды өзінде сақтаса, алайда активтерге бақылауды берсе бухгалтерлік теңгерімде ескерілуін тоқтатады.
      Қаржылық міндеттемелер
      Егер міндеттеме өтелсе, күші жойылса, немесе оның қолданылу мерзімі аяқталса, қаржылық міндеттеме бухгалтерлік теңгерімде танылуын тоқтатады.
      Жалдау
      Операциялық жалдау
      Жалдау объектісіне меншік құқығына байланысты тәуекелдер мен пайданы жалға алушы іс жүзінде сақтаған кезде мүлікті жалдау операциялық жалдау ретінде жіктеледі. Операциялық жалдау шарты бойынша төлемдер жалдау мерзімі ішінде жиынтық кіріс туралы шоғырландырылған есепте шығыстарға тепе-тең есептен шығарылады.
      Қаржылық жалдау
      Топ жалданған мүліктің әділ құнына тең сомада немесе егер бұл сома әділ құннан төмен болса, ен төменгі жалдау төлемдерінің ағымдағы құны бойынша жалдау мерзімі басталған күнгі шоғырландырылған бухгалтерлік теңгерімде активтер мен міндеттемелердің құрамында қаржылық жалдау шарттарын таниды. Дисконттау коэффициенті ретінде ең төменгі жалдау төлемдерінің ағымдағы құнын есептеу кезінде, егер мұндай ставканы анықтау мүмкін болып табылса, жалдау шарты бойынша пайыздың ішкі ставкасы пайдаланылады. Өзге де жағдайларда, Топтың қарыз қаражаты бойынша өспелі ставка пайдаланылады. Бастапқы төте шығындар актив құрамында ескеріледі. Жалдау төлемдері міндеттемелерді қаржыландыру және өтеу бойынша шығыстар арасында бөлінеді. Қаржыландыру бойынша шығыстар жалдау мерзімі ішінде әрбір есепті кезеңге міндеттемелердің қалдығына есептелетін тұрақты мерзімді пайыз ставкасы бойынша шығыстарды көрсетуді қамтамасыз ететіндей түрде есепті кезеңдерге жатқызылады.
      Қаржылық жалдау активке қатысты амортизация бойынша шығыстың ұлғаюына, сондай-ақ әрбір есепті кезеңге қаржылық шығыстарға әкеледі. Жалға алынатын активке қатысты амортизация саясаты меншік активтерді амортизациялау жөніндегі саясатқа сәйкес келеді.
      Активтің істен шығуы (пайдаланудан шығару) бойынша міндеттеме
      Пайдаланудан шығаруға резервтер Топтың жабдықты немесе тетікті демонтаждау және көшіру бойынша және жабдық болған учаскені қалпына келтіру бойынша міндеттемесі болғанда, сондай-ақ мұндай резервке пайымды бағалауды жүзеге асыру мүмкін болғанда дисконттау негізінде толық көлемде танылады. Танылған сома жергілікті шарттар мен талаптарға сәйкес анықталған бағаланған болашақ шығыстардың ағымдағы құнын білдіреді. Сондай-ақ сомасы резервтің мөлшеріне балама тиісті негізгі құрал құрылады. Соның салдарынан, осы актив өндірістік әдіс негізінде өндірістік құралдар және тасымалдау құралдары бойынша күрделі шығындар шеңберінде амортизаиияланады.
      Міндеттемелерді өтеу үшін қажетті экономикалық пайда негізінде жататын есепті мерзімдегі немесе ресурстардың қайту сомасындағы өзгерістердің нәтижесі болып табылған пайдаланудан шығару жөніндегі қазіргі резервті бағалаудағы өзгерістер, немесе дисконттау ставкасындағы өзгеріс мынадай түрде ескеріледі, соның салдарынан:
      (а) резервтегі өзгерістер ағымдағы кезеңге тиісті актив құнына қосылады немесе шегеріледі;
      (б) актив құнынан шегерілген сома оның теңгерім құнынан асып кетпеуі қажет. Егер резервтегі кему активтің теңгерім құнынан асып кетсе, онда асып кету кірістер мен шығыстар туралы есептерде дереу
танылады; және
      (в) егер активтің құны ұлғаю әкелсе, Топ активтің жаңа теңгерім құны толығымен өтелмейтіні осы көрсеткіш болып табылатындығын қарастырады. Егер бұл осындай көрсеткіш болып табылса, Топ оның өтелетін құнын бағалау арқылы құнсыздануға активті тестілеуді жүзеге асырады және 36 БЕХС сәйкес құнсыздану бойынша кез келген шығынды ескереді.
      Банк аккредивтері мен кепілдіктеріне резерв
      Әдеттегі қызметін жүзеге асыру кезінде Топ аккредиттер, кепілдіктер және активттер нысанында қаржылық кепілдіктер береді. Қаржы кепілдіктері шарттары алынған комиссия мөлшерінде «Өзге де міндеттемелер» бабы бойынша әділ құн бойынша бастапқыда қаржы есептілігінде танылады. Бастапқы танылғаннан кейін Топтың кепілдіктің әрбір шарты бойынша міндеттемесі екі шаманың ең көбі бойынша бағаланады: амортизациялық комиссия сомасы немесе кепілдік бойынша туындайтын қаржылық міндеттемені реттеу үшін қажетті шығындардың ен жақсы бағасы.
      Қаржы кепілдігі шарттарына байланысты міндеттеменің ұлғаюы пайда және шығындар туралы есепте ескеріледі. Алынған комиссия кепілдік шарты әрекетінің мерзімі ішінде желілік негізде пайда мен шығындарда танылады.
      Өзге де резервтер
      Резервтер Топтың еткен шақта болған оқиғалардың нәтижесінде ағымдағы (құқықтық немесе іс-тәжірибеден туындаған) міндеттемесі болса, сондай-ақ міндеттемелерді өтеу үшін экономикалық пайдаларға байланысты қаражат ағыны болатын ықтималдық болғанда және осы міндеттеменің тиісті дұрыс бағасы жүргізілгенде қаржы есептілігінде көрсетіледі. Егер Топ резервтің өтелгенін күтсе, мысалы, сақтандыру шарты бойынша өтеу жеке актив ретінде көрінеді, бірақ өтеу ықтимал болғанда ғана.
      Егер ақша қаражатының уақытша құнының әсері мәнді болып табылса, резервтер ақша қаражатының уақытша құнының ағымдағы нарықтық бағасын көрсететін және онда міндеттемеге тән тәуекелдер орынды салықтарды төлегенге дейін ставка бойынша ақша қаражатының күтілетін болашақ қозғалысын дисконттау арқылы есептеледі. Дисконттауды пайдалану кезінде резервтің ұлғаюы уақыттың етуі салааралық қаржылық шығындар ретінде танылады.
      Белгіленген жарналармен зейнетақы жоспары
      Топ аударымдар ретінде өзінің қызметкерлерінің жалақысынан 10% олардың зейнетақы қорларына ұстайды. Заңнамаға сәйкес қызметкерлер өздерінің зейнетақы төлемдеріне өздері жауапкершілікте болады және Топтың қызметкерлер зейнеткерлікке шыққаннан кейін оларға төлемдер бойынша ағымдағы және болашақтағы міндеттемелері болмайды.
      Әлеуметтік салық
      Топ Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес әлеуметтік салық төлейді. Әлеуметтік салық есептеуге карай шығыстарға жатады.
      Төлемдердің белгіленген мөлшерімен зейнетақы жоспары
      Ұжымдық шартқа сәйкес Топ өздерінің қызметкерлеріне еңбек қызметін аяқтағанда («Төлемдердің белгіленген мөлшерімен зейнетақы жоспары») белгілі бір сыйақы төлейді.
      Топ олар анықталған сол кезеңде қызметкерлерге сыйақы төлеу бойынша міндеттемелерді қайта бағалаудан туындаған актуарлық кірістер мен шығындарды таниды және 19 «Қызметкерлерге сыйақы» БЕХС-да орнықталған бағаға сәйкес сыйақы бойынша шығыстарды және міндеттемені таниды.
      Төлемдердің белгіленген мөлшерімен зейнетақы жоспарына сәйкес міндеттемелер және сыйақы бойынша шығыстар болжамдалған шартты бірлік әдісі көмегімен анықталады. Бұл әдіс сыйақы алуға құқықтың қосымша бірлігінен асатын ретінде әрбір жұмыс істелген жылды қарастырады және жиынтық міндеттемені көрсету үшін әрбір бірлікті бөлек өлшейді. Сыйақылар беру бойынша шығыстар Төлемдердің белгіленген мөлшерімен зейнетақы жоспары бойынша сыйақы формуласына сәйкес қызметкерлердің жұмыс өтілі ішінде жиынтық сыйақыны бөлу үшін кірістер мен шығыстар туралы шоғырландырылған есепте көрсетіледі. Бұл міндеттеме валюта мен талап Төлемдердің белгіленген мөлшерімен зейнетақы жоспары бойынша міндеттемелердің валютасымен және бағаланған талаптарымен салыстырмалы мемлекеттік облигациялар бойынша сыйақы ставкасына ұқсас дисконт ставкасын қолдана отырып, болашақтағы есеп айырысу ақша қозғалысының ағымдағы құны бойынша өлшенеді.
      Төлемдердің белгіленген мөлшерімен зейнетақы жоспары қаржыландырылмайтын болып табылады.
      Капитал
      Жарғылық капитал
      Жай акциялар капитал ретінде жіктеледі. Ұйымдарды біріктіру жағдайларынан басқа, жаңа акциялар шығаруға қатысты тікелей сыртқы шығындар капитал түсімдері сомасынан шегерім ретінде көрсетілген. Шығарылған акциялардың атаулы құнынан алынған қаражаттың әділ құнының кез келген асып түсуі бөлінбеген кірістің ұлғаюы ретінде танылады.
      Азшылық үлесі
      Азшылық үлесі Топқа тиісті емес еншілес ұйымдардағы қатысу үлесін білдіреді. Есепті күнгі азшылық үлесі сатып алу күнгі еншілес ұйымның сәйкестендірілетін активтер мен міндеттемелердің әділ құнындағы минориторлық акционерлердің үлесін, сондай-ақ компанияларды біріктіру сәтінде болған капиталдағы өзгерістерге миноритарлық акционерлердің үлесін білдіреді. Азшылық үлесі меншік капиталдың құрамында берілген. Азшылық үлесіне жатқызылатын шығындар миноритарлық акционерлер шығындарды қаржыландыру бойынша міндеттемемен байланысты жағдайларды қоспағанда, еншілес ұйымдардың капиталындағы азшылық үлесінен асып кетпейді. Осыған ұқсас барлық шығындар Топқа бөлінеді.
      Дивидендтер
      Дивидендтер міндеттемелер ретінде танылады және есепті күнді қоса алғанға дейін жарияланған жағдайда ғана есепті күнгі капитал сомасынан шегеріледі. Дивидендтер туралы ақпарат, егер олар есепті күнге дейін ұсынылса, сондай-ақ есепті күннен кейін, бірақ шығаруға шоғырландырылған қаржылық есептілікті бекіткен күнге дейін ұсынылса немесе жарияланса, есептілікте ашып көрсетіледі.
      Үлестік құралдар негізіндегі төлемдер
      Топ қызметкерлері үлестік құралдар жөніндегі операцияларға негізделген төлемдер нысанында сыйақы алады. Қызметкерлер өздері жұмыс істейтін еншілес ұйымның үлестік құралдарымен сыйақы алатын қызметтерді ұсынады («олар бойынша үлестік құралдармен жүзеге асырылатын мәмілелер, есептер»).
      Олар бойынша есеп үлестік құралдармен жүзеге асырылатын қызметкерлермен жасалған мәмілелердің құны олар берілген күнгі осындай құралдардың әділ құны негізге алына отырып, бағаланады. Әділ құн тиісті бағалау моделінің көмегімен айқындалады.
      Үлестік құралдар негізіндегі төлемдер бойынша операциялар бойынша шығыстар онда қызмет нәтижелеріне қол жеткізу шарттары және/немесе белгілі бір мерзімнің еңбек сіңіру шарттары орындалатын кезеңнің ішінде өзге капитал бойынша резервтерде тиісті ұлғаюмен бір мезгілде танылады және қызметкерлер сыйақыға арналған толық құқықтарды алған кездегі күні аяқталады (сыйақы алуға құқықтың көшкен күні). Бұл мәмілелер бойынша жиынтық шығыстар сыйақы ретінде берілетін үлестік құралдар санына қатысты Топтың оңтайлы бағалауының негізінде аяқталған мерзімге теңбе тең міндеттемелер өтелгенге дейінгі әрбір есепті күні танылады. Кезең ішіндегі пайда және шығындар туралы есепте шығыс немесе кіріс кезеңнің басында немесе аяғында танылған жиынтық шығыстың өзгерісін білдіреді.
      Оған арналған құқық қызметкерлерге түпкілікті өтетін үлестік құралдармен сыйақы бойынша шығыс танылмайды.
      Егер үлестік құралдармен төленетін сыйақының шарттары өзгерсе, шығыс ең төменгі ретінде, егер шарттар өзгермегендей мөлшерде танылады. Бұдан басқа, өзгеріс жөніндегі қосымша шығыс танылады, ол сыйақының жалпы әділ құнын осындай өзгеріс күнінде жүргізілген бағаға сәйкес үлестік құралдармен немесе қызметкер үшін өзге түрде тиімді құралдармен ұлғайтады.
      Егер үлестік құралдармен төленетін сыйақының күші жойылса, ол оған арналған құқық күші жойылған күнге өткенгедей болып ескеріледі. Бұл ретте әлі танылмаған шығыстар жедел түрде танылады. Алайда, егер күші жойылған сыйақы жаңа сыйақымен ауыстырылса, және жаңа сыйақы ол ұсынылған күнгі күші жойылған сыйақының орнын толтырған ретінде қарастырылса, күші жойылған және жаңа сыйақы, алдыңғы абзацта сипатталғандай, бастапқы сыйақының өзгерісі жүргізілгендей болып ескеріледі.
      Сауда және өзге де кредиторлық берешек
      Сауда және өзге де кредиторлық берешек бойынша міндеттеме бастапқы құн бойынша ескеріледі, ол Топтың шотына қойылғанына қарамастан алынған тауарлар мен қызметтер болашақта төленуі тиіс соманың әділ құны болып табылады.
      Түсімді тану
      Егер Топ экономикалық пайда алады деген мүмкіндік бар болса,  және егер түсімнің сенімді бағалануы мүмкін болса, түсім танылады.
      Тауарларды сату
      Шикі мұнайды, мұнай өнімдерін, газды, уран өнімдері мен басқа да тауарларды сатудан түскен кірістер тауарды жеткізу жүргізілгенде және тәуекел мен меншік құқығы сатып алушыға берілгенде танылады.
      Қызметтер көрсету
      Қызметтер көрсетуден түсетін кірістер қызметтер көрсетілген сәтте танылады.
      Тасымалдауға жататын қызметтерге қатысты, аяқталу дәрежесі мен кіріс сомасының жеткілікті түрде дәл анықталуы шартымен шоғырландырылған бухгалтерлік теңгерім күнінде тасымалдаудың аяқталу дәрежесі бойынша танылады. Әлі көрсетілмеген көлік қызметтері үшін тапсырыс берушілерден алынған алдын ала төлем сомалары алу сәтінде тапсырыс берушілерден алынған аванстар құрамында көрсетіледі. Көрсетіліп қойған қызметтерден түсетін күтілетін есепті кіріске шамамен алғанда тең болатын тапсырыс берушілерден алынған аванстар шоғырландырылған бухгалтерлік теңгерімдегі өзге де ағымдағы міндеттемелердің құрамындағы болашақтағы кезеңнің кірістеріне көшіріледі. Болашақтағы кезеңдердің кірістері қызметтердің көрсетілуіне қарай кірістерге жатады.
      Клиенттердің әділдігі бағдарламасы бойынша сатып алушылар қосымша балл алатын авиабилеттерді сату көрсетілген қызметтер мен болжанатын нафада арасындағыға жатқызылған олардың әділ құны бойынша кіріс операцияларының көп элементі ретінде ескеріледі. Болжанатын награда әділ құн - осы награданы бөлек сатудың құны бойынша бағаланады. Бұл бағалау тауарды сату/қызметтер көрсету сәтіндегі кіріс болып танылмайды, болашақ кезеңнің кірісі ретінде көрсетіледі, және аталған награда пайдаланылғанда және Топтың міндеттемелері толығымен орындалғанда кіріс болып танылады.
      Натуралды нысанда роялти төлегеннен агенттік сыйақы
      Пайданы бөлу туралы келісімдерге (ПБК) және жер қойнауын пайдалану туралы келісімдерге сәйкес оларға роялти төлеу ретінде ЭМРМ мұнай өндіруші компаниялардан алатын шикі мұнайды сатуда Топ Энергетика және минералдық ресурстар министрлігі («ЭМРМ») білдіретін Қазақстан Үкіметінің агенті ретінде түседі. Топтың агенттік сыйақысы осындай келісім бойынша алынған шикі мұнайды сату бағасы мен ЭМРМ мен мұнай өндіретін компаниялардың арасында жасалған тиісті ПБК жер қойнауын пайдалану туралы келісімде айқындалғандай, осындай мұнай құнының арасындағы айырма ретінде белгіленеді. Агенттік сыйақы шикі мұнайды сату жүзеге асырылған кезде кіріс ретінде танылады.
      Қазақстан Республикасының Үкіметі Компанияның жалғыз акционері болып табылатындығына байланысты Үкімет қандай жағдайларда басты негізде акционер ретінде әрекет ететіндігін бағалай отырып, Топ Үкіметпен бірге барлық транзакцияларды талдайды.
      Мемлекеттік субсидиялар
      Қазақстан Республикасының Үкіметі Компанияның жалғыз акционері болып табылатындығына байланысты Үкімет қандай жағдайларда басты негізде акционер ретінде әрекет ететіндігін бағалай отырып, Топ Үкіметпен бірге барлық транзакцияларды талдайды.
      Егер нақты транзакция кезінде Үкіметтің акционер ретінде әрекет ететіндігі белгіленсе, Топтың мұндай транзакцияның нәтижесінде көтерген кез келген пайдасы немесе шығындары тікелей капиталда жарна ретінде немесе акционердің капиталын бөлу деп танылады.
      Егер Үкіметтің ерекшелік транзакциясы акционер ретіндегі әрекет ретінде белгіленбесе, мұндай транзакциялар БЕХС 20 «Мемлекеттік субсидияларды есепке алу және мемлекеттік көмек туралы ашу» ережелеріне сәйкес ескеріледі. Мұндай жағдайларда мемлекеттік субсидиялар субсидии алынатындығы және онымен байланысты барлық қажетті жағдайлардың орындалатынды қонымды сенімділік болған кезде олардың әділ құны бойынша танылады. Егер субсидия жатқызылатын жағдайда, ол жүйелі негізде өтемақы төлеуге тиіс тиісті шығыстармен сай қажетті кезең ішіндегі кіріс ретінде танылады. Субсидия активке жататын кезде әділ қалдырылған кіріс есебіне кредиттеледі және тиісті активтің пайдалы қызмет етуінің күтілетін немесе пайда және шығындар туралы есепте тең жыл сайынғы бөліктермен көрсетіледі. Кіріске алатын субсидиялар пайда және шығындар туралы шоғырландырылған есепте операциялық қызмет кірістерлік құрамында жеке ұсынылған.
      Шығыстарды тану
      Шығыстар пайда болу шамасына қарай танылады және олар есептеу әдісінің негізіне жатқызылған сол кезеңде шоғырландырылған қаржылық есептілікте көрсетіледі.
      Табыс салығы
      Бір жылға табыс салығы ағымдағы және кейінге қалдырылған салықты қамтиды. Табыс салығы меншік капиталға тікелей жатқызылған баптарға тиісті сол көлемді қоспағанда, кірістер мен шығыстар туралы есепте көрсетіледі және бұл жағдайда, ол меншік капиталда танылады. Үстеме пайдаға салынатын салық табыс салығы ретінде қаралады және табыс салығы бойынша шығыстардың бөлігін құрады. Салық бойынша ағымдағы шығыстар бұл бір жылға салық салынатын кіріс бойынша төлеуге күтілетін салық және еткен жылдарға қатысты төлеуге салыққа қатысты кез келген түзетулер.
      Үстеме пайдаға салынатын салық табыс салығы ретінде қаралады және табыс салығы бойынша шығыстардың бөлігін құрайды. Жер қойнауын пайдалануға келісімшарттарға сәйкес Топ белгілі бір мәндерден асатын пайданың ішкі нормасы кезінде жер қойнауын пайдалануға қолданылатын келісімшартқа сәйкес белгілі бір шегерімдер сомасына түзетуге жататын салық салудан кейін пайда сомасынан көрсетілген ставка бойынша үстеме пайдаға салық есептейді және төлейді.
      Пайданың ішкі нормасы жер қойнауын пайдалануға әрбір келісімшарт бойынша ақша ағындарының негізінде есептеледі және инфляцияның ұлттық деңгейіне түзетіледі. Кейінге қалдырылған салық корпоративтік табыс салығына да және үстеме пайдаға салық үшін де есептеледі. Үстеме пайдаға салынатын кейінге қалдырылған салық келісімшарт бойынша төлеуге тиісті үстеме пайдаға салықтың күтілетін ставкасы бойынша жер қойнауын пайдалануға келісімшарттарға жатқызылған активтер үшін уақытша айырмалар бойынша есептеледі.
      Кейінге қалдырылған салық қаржылық есептілік мақсаты үшін активтер мен міндеттемелердің теңгерім құны мен салық салу мақсаты үшін пайдаланылған сома арасындағы уақытша айырмалар бойынша теңгерім жөніндегі міндеттемелер әдісі бойынша ескеріледі. Мына уақытша айырмалар танылмайды:
      - компанияларды біріктіру болып табылмайтын мәміледе активті немесе міндеттемені бастапқы тану және мәміле сәтінде бухгалтерлік кіріске де. Салық салынатын кіріске немесе шығынға да әсер етпейді; және
      - уақытша айырмаларды түзету мерзімін реттеуге болатын еншілес ұйымдағы инвестициялар және уақытша айырмалар шолу жасалған болашақта түзетілмейтін ықтималдық бар.
      Табыс салығы бойынша кейінге қалдырылған активтер мен міндеттемелер қолданылған немесе бухгалтерлік теңгерім жасаған күні іс жүзінде қолданысқа енгізілген салық ставкаларын (және салық заңнамаларын) негізге ала отырып, актив алынған немесе міндеттеме төленген кезеңге қолданылатын салық ставкалары бойынша есептеледі.
      Кейінге қалдырылған салық активі актив өткізілуі мүмкін шотқа салық салынатын пайданы алу ықтималдығы бар сол көлемде ғана танылады. Табыс салығы бойынша кейінге қалдырылған тиісті салық жеңілдігін өткізуден артық ықтималдық жоқ сол көлемде кемітіледі.
      Қосылған құн салығы (ҚҚС)
      Салық органдары нетто негізде сату мен сатып алу бойынша ҚҚС өтеуді жүргізуге мүмкіндік береді. Өтеуге ҚҚС ішкі нарықтағы сатулар бойынша ҚҚС шегерілген ішкі нарықтағы сатып алулар бойынша ҚҚС-ты білдіреді. Экспортқа сатудың нөлдік ставкасы бар.
      Байланысты тараптар
      Байланысты тараптар Топтың акционерлерін, негізгі басқарушы персоналды, қауымдасқан ұйымдарды және дауыс беретін акциялардың біршама үлесі тікелей немесе жанама Топтың акционерлеріне немесе негізгі басқарушы персоналына тиесілі ұйымды қамтиды.
      Шартты міндеттемелер және шартты активтер
      Шартты міндеттемелер шоғырландырылған қаржылық есептілікте танылмайды. Мұндай міндеттемелер туралы деректер экономикалық пайдаларды құрайтын ресурстар ағынының ықтималдығы аз болып табылған жағдайды қоспағанда, шоғырландырылған қаржылық есептілікке ескертпелерде ашылады.
      Шартты активтер шоғырландырылған қаржылық есептілікте көрсетілмейді. Егер мұндай активтерге байланысты экономикалық пайдаларды алудың жеткілікті ықтималдығы болған жағдайда, көрсетілген активтер туралы деректер ескертпелерде ашылады.
      Кейінгі оқиғалар
      Есепті жыл аяқталғанда болған және есепті күнгі Топтың қаржылық жағдайы туралы қосымша ақпараты бар оқиғалар (түзетуші оқиғалар) шоғырландырылған қаржылық есептілікте көрсетіледі. Есепті жыл аяқталғанда болған және түзетуші оқиғалар болып табылмайтын оқиғалар, егер олар мәнді болса, шоғырландырылған қаржылық есептілікке ескертпелерде ашылады.
      Өзара есеп
      Шоғырландырылған бухгалтерлік теңгерімде тек таза сальдо көрсетілген қаржы активтері мен міндеттемелерінің өзара есебі заңды бекітілген өзара есеп жүргізу құқығы және міндеттемелерді реттеумен бір уақытта активті өткізу ниеті болған кезде ғана жүзеге асырылады.

4. МАҢЫЗДЫ БУХГАЛТЕРЛІК БАҒАЛАУ ЖӘНЕ ПАЙЫМДАУ

      ҚЕХС-ға сәйкес шоғырландырылған қаржылық есептілікті дайындау көрсетілген актив есептілігіне, міндеттемелер мен шартты активтерге және шоғырландырылған қаржылық есептілікті дайындаған күнгі міндеттемелерге әсер ететін бағалаулар мен жол берулерді, сондай-ақ есептілікте көрсетілген активтерді, міндеттемелерді, кірістерді, шығыстарды және шартты активтер мен есепті кезең ішіндегі міндеттемелерді пайдалануды Топ басшылығының пайдалануын талап етеді. Нақты нәтижелер осы субъективті бағалаулардан ерекшеленуі мүмкін.
      Есепті күнге бағаның айқындалмауының болашаққа және өзге де негізгі көздерге қатысты және келесі есепті жыл ішіндегі активтер мен міндеттемелердің теңгерім құнына біршама түзету енгізу қажеттігінен пайда болған елеулі тәуекелді көтеретін негізгі болжамдары төменде қарастырылады:
      Мұнай мен газдың қорлары
      Мұнай мен газдың қорларын бағалау тозу, ескіру және амортизация бойынша Топтың есеп айырысуында маңызды фактор болып табылады. Топ Қоғамның мұнай-газ инженерлерінің әдістемесіне сәйкес өзінің мұнай мен газ қорларын бағалайды. Қоғамның мұнай-газ инженерлерінің әдістемесі бойынша қорларды бағалау кезінде Топ кен орындарын өңдеуге қатысты инвестициялық шешімдерді қабылдау үшін басшылықта қолданатын ұзақ мерзімді жоспарлық бағаны пайдаланады. Дәлелденген қорларды бағалау үшін жоспарлық бағаларды пайдалану жыл аяғына іркілу бағасын пайдалануға тән тұрақсыздықтың әсерін жояды. Басшылық ұзақ мерзімді жоспарлы бағалар бойынша болжам өнім ендіру бойынша қызметтің ұзақ мерзімді сипатына көбірек сәйкес келеді және мұнай мен газ қорларын бағалау үшін неғұрлым қолайлы негізді береді деп санайды.
      Қорлардың барлық бағасы айқындалмаудың кейбір деңгейін білдіреді. Айқындалмаушы. мұндай деректерді бағалау және түсіндіру сәтінде қол жетімді сенімді геологиялық деректердің көлеміне байланысты.
      Айқындалмаушылықтан салыстырмалы деңгейі екі негізгі санаттың біріне қорларды жатқызу арқылы көрсетілуі мүмкін: дәлелденген немесе дәлелденбеген қорлар. Дәлелденбеген қорлармен салыстырылған дәлелденген қорларды тартуға үлкен айқындылық бар және дәлелденген қорлар оларды тарту мүмкіндігіне қатысты прогрессивті түрде өсіп келе жатқан айқындылықтың болмауын көрсету үшін өңделген және өңделмеген қорларға бұдан әрі бөлінуі мүмкін. Жыл сайын баға талданады және түзетіледі. Түзетулер қолда бар геологиялық деректерді, кәсіпшілік өлшемдерін немесе өнім туралы деректерді; жаңа деректердің болуын; немесе бағалар бойынша болжамдарға өзгерістерді бағалау немесе қайта бағалау салдарынан пайда болады. Қорларды бағалау қайтарымды арттыруға арналған жобалардың қолданылу, пласттың өнімділігіне өзгерістер немесе өңдеу стратегиясына өзгерістер салдарынан қайта қаралуы мүмкін. Дәлелденген қорлар тозуды, ескіруді және амортизацияны есептеу үшін орындалған жұмыстың көлеміне үйлесімді амортизация ставкасын есептеуге пайдаланылады. Топ бастапқы лицензиялық кезең ішінде ендірілетін болады деп күтілетін ретінде осындай көлемді ғана дәлелденген қорларға қосты. Бұл тазарту бойынша рәсім нәтижесіне жатқызылатын айқындылықтың болмауынан пайда болды, өйткені лицензияларды ұзарту ең соңында Үкіметтің қарауы бойынша жүзеге асырылады- Топтың лицензиялық кезеңдерін ұзарту және қорлардың көрсетілген қорларын тиісінше ұлғайту, әдетте, тозу бойынша неғұрлым төменгі шығысқа әкеледі және кірістерге біршама әсер етуі мүмкін. Дәлелденген өңделген қорлардағы кему тозуға, ескіруге және амортизацияға (өндірудің тұрақты деңгейі кезінде) аударымдардың ұлғаюына, кірістің кемуіне әкеледі және мүліктің теңгерім құнында тікелей кемуге де әкелуі мүмкін. Салыстырмалы түрде пайдаланылатын кен орындарының саны болған кезде өткен жылмен салыстырғанда қорларды бағалауға кез келген өзгерістер тозуға, ескіруге және амортизацияға аударымдарға біршама әсер етуі мүмкіндігі болады.
      Активтердің істен шығуы бойынша міндеттемелер
      Белгілі бір келісімшарттардың талаптары бойынша заңнамаға  және нормативтік-құқықтық актілеріге сәйкес Топтың негізгі құралдарды демонтаждау және жою және кез келген кен орындарындағы жер учаскелерін қалпына келтіру бойынша заңды міндеттемелері болады. Атап айтқанда, Топтың міндеттемелері барлық өнімді ұңғымаларды біртіндеп жабуға және құбыр арналарын, ғимараттарды демонтаждау және келісім-шарт аумағын қалпына келтіру сияқты түпкілікті жабу бойынша қызметке жатады. Лицензияның қолданылу мерзімі Топтың қарауы бойынша ұзартылмайтындықтан, түпкілікті жабу бойынша міндеттемелерді өтеудің есеп мерзімі әрбір лицензиялық кезең аяқталған күн болып табылады. Егер активтерді жою бойынша міндеттемелер кен орындарын экономикалық жағынан негіздемелі түрде пайдалануды аяқтау өткенде өтелуі қажет болса, онда көрсетілген міндеттемені ұңғымаларды жою бойынша қосымша шығыстарды және жабу бойынша соңғы шығыстардың біршама өсіруі мүмкін. Ұңғымаларды жоюды қаржыландыру бойынша Топтың міндеттемелерінің және түпкілікті жабу бойынша шығыстардың көлемі тиісті келісімшарттардың және қолданыстағы заңнаманың талаптарына байланысты. Ешқандай да міндеттемелер лицензиялық кезең соңында түпкілікті жою және түпкілікті жабу бойынша мұндай шығыстарды қаржыландыру бойынша келісімшартта, заңнама да белгілі бір міндеттемені түсіндірмеген сол жағдайларда танылмайды. Мұндай шешімді қабылдау кейбір айқындылықтың болмауымен және біршама пайымдаулармен түсіндіріледі. Басшылықтың мұндай міндеттемелердің болуына немесе болмауына қатысты бағасы Үкіметтік саясаты мен тәжірибесіндегі немесе жергілікті салалық тәжірибеге өзгерістермен бірге өзгеруі мүмкін.
      Топ активтердің істен шығуы бойынша міндеттемелерді әрбір келісімшарт бойынша бөлек есептейді. Міндеттемелердің сомасы инфляцияның күтілетін деңгейіне түзетілген және қазақстандық нарыққа тән тәуекелдерге түзетілген өтпелі экономикамен елдік мемлекеттік борышы бойынша орташа тәуекелсіз пайыздық ставканы пайдалана отырып дисконтталған міндеттемелерді өтеу үшін күтілетін, талап етілетін ретіндегі бағаланған шығындардың ағымдағы құны болып табылады.
      Активтердің істен шығуы бойынша міндеттеме әрбір есепті күнге қайта қаралады және «Негізгі құралдардың объектісін пайдаланудан шығару, олар орналасқан учаскедегі табиғи ресурстарды қалпына келтіру бойынша міндеттемелерге және өзге де осыған ұқсас міндеттемелерге өзгерістер» 1 Интерпретацияға сәйкес ең үздік бағаны көрсету үшін түзетіледі. Жабуға болашақтағы шығындарды бағалау кезінде мәнді бағалар мен басшылық жасаған пайымдаулар пайдаланылды. Бұл міндеттемелердің көпшілігі алыс болашаққа жатқызылады және заңнама талаптарындағы түсініксіздіктен басқа, Топтың бағасына активтерді жою технологиясындағы, шығындардағы және салалық тәжірибедегі өзгерістер әсер етуі мүмкін. Түпкілікті жабуға шығындарға жатқызылатын айқындықтың болмауы күтілетін ақша ағындарын дисконттау әсерінен кемітіледі. Топ ағымдағы жылдың бағасын және ұзақ мерзімді инфляция деңгейінің орташа мәнін пайдалана отырып, ұңғымаларды болашақ жою құнын бағалайды.
      Ұзақ мерзімді инфляция және 2009 жылғы 31 желтоқсандағы міндеттемелерді анықтау үшін пайдаланылған дисконттау ставкасы тиісінше 2,0%-ден 5,0% дейін және 6,3%-дан 12% дейін құрады (2008 жылы: 2,0%-ден 5,5% дейін және 6,%-дан 12% дейін; 2007 жылы: 2,0%-ден 6,0% дейін және 7,0%-дан 15,5% дейін). Активтердің істен шығуы бойынша міндеттемелер бойынша резервтегі өзгерістер 23-ескертпеде ашып көрсетілген.
      Экологиялық оңалту
      Топ бағалау да жасайды және экологиялық тазарту жұмыстары мен оңалтуға міндеттемелер бойынша резервтер қалыптастыру бойынша пайымдау шығарады. Қоршаған ортаны қорғауға шығындар капиталдандырылады немесе олардың болашақ экономикалық пайдасына қарай шығыстарға жатқызылады. Өткен қызметте пайда болған қазіргі жағдайға жатқызылатын және болашақ экономикалық пайдасы жоқ шығындар шығыстарға жатқызылады.
      Міндеттемелер шығындар туралы ағымдағы ақпарат және қалпына келтіру жөніндегі күтілетін жоспарлар негізінде анықталады және егер рәсімдер мерзімі тиісті органдармен келісілмесе, дисконтталмаған негізде ескеріледі. Топтың экологиялық оңалту резерві Топ қолданыстағы қазақстандық нормативтік базаның талаптарын сақтауға қажетті күтілетін шығындарды тәуелсіз бағалауға негізделген басшылықтың үздік бағасын білдіреді. «ҚазМұнайТаз» ҰК» АҚ-ның («ҚМГ ҰК» Қордың еншілес ұйымы) еншілес ұйымы «ҚазМұнайГаз» Барлау Өндіру» АҚ (ҚМГ БӨ») 100% Қоршаған ортаны қорғау министрлігімен 2005 жылғы шілдеде қол қойған өзара түсіністік туралы меморандумға сәйкес Топ өндіруді бастауға қатысты мұнай өндірудің нәтижесі болып табылған су мен топырақтың кейбір ластануына жауапкершілікті өзіне алуға келісті. Осы қаржылық есептілік шыққан күнгі қалпына келтіру жөніндегі жоспардың көлемі және мерзімі Үкіметпен келісілмеді. Тиісінше міндеттеме дисконтталмады. Өйткені, міндеттемелердің бастапқы мерзімі әлі белгіленген жоқ және басшылық он жылға дейінгі кезең ішінде қалпына келтіру жөніндегі жоспарды орындауды негіздемелі түрде күтуде. Топ 2010 жылы көтерілуі тиісті шығындардың бөлігін қоспағанда, ұзақ мерзімді ретінде осы міндеттемені жіктеді. Экологиялық жағынан оңалту бойынша резервтерге қатысты іс жүзіндегі шығындар заңнамаға және нормативтік-құқықтық актілерге, қоғамдық күтуден, аумақтық жағдайларды қолға түсіру мен талдауға өзгерістер және тазалау технологияларына өзгерістер салдарын бағалаудан ерекшеленуі мүмкін. Экологиялық жағынан оңалтуға қатысты қосымша айқындықтың болмауы 45-ескертпеде ашылған. Экологиялық жағынан оңалтуға міндеттемелер бойынша резервке өзгерістер 23-ескертпеде ашылған.
      Негізгі құралдардың және гудвилдің құнсыздануы
      Қаржылық жағдай туралы есепті жасаудың әрбір күнінде Топ активтерді құнсыздану мәніне қайта қарайды, Егер мұндай белгілер болса немесе егер құнсыздану мәніне жыл сайын тестілеу өткізу талап етілсе, онда Топ активтің өтелетін құнына бағалауды жүзеге асырады. Активтің өтелетін құны — бұл мына шамалардың ең үлкені: сатуға жұмсалатын шығынды және активті пайдалану құндылығын шегере отырып, ақша ағындарын генерациялайтын активтің немесе бөлімшенің әділ құны. Өтелетін құн негізінен басқа активтер немесе активтер тобы генерациялайтын ағындардан тәуелсіз ақша қаражатының ағындарын актив генерацияламаса ғана жеке актив үшін анықталады. Егер активтің теңгерім құны өтелетін сомадан асып кетсе, онда актив құнсызданған ретінде қаралады және оның құны өтелетін сомаға дейін кемітіледі. Пайдалану құнын бағалау кезінде күтілетін ақша ағындары активтер тобы үшін тән тәуекелдерге түзетіледі және ақшаның уақытша құнын ағымдағы нарықтық бағалауды көрсететін салық салуға дейінгі дисконт ставкасын пайдалана отырып, оның ағымдағы құнына дейін дисконтталады.
      Негізгі құралдардың және гудвилдің құнсыздануын анықтау құнсыздану себебін, мерзімін және сомасын қамтитын, бірақ шектелмейтін пайымдауларды пайдалануды болжайды. Құнсыздану қайта бәсекелік орта, саланың күтілетін өсімі, болашақта қаржыландыруға қол жеткізудегі өзгерістер, технологиялық ескіру, қызметтер көрсетуді тоқтату, орнын басуға ағымдағы шығындар және құнсызданудың болуын көрсететін басқа да жағдайлардың өзгеруі сияқты факторлардың көп болуына негізделеді.
      Өтелетін сома және әділ құн, әдетте, нарыққа қатысушының негіздемелі болжамын қамтитын ақша қаражатының дисконтталған ағыны әдісінің көмегімен анықталады. Құнсыздану көрсеткіштерін белгілеу, ақша қаражатының болашақ ағындарын бағалау және активтердің (немесе активтер топтарының) әділ құнын анықтау ақша қаражатының күтілген ағындарының, қолданылатын дисконт ставкасының, пайдалы қызмет мерзімі  және қалдық құнның құнсыздану көрсеткіштерін анықтау мен растауға қатысты мәнді пайымдауларды басшылықтан талап етеді.
      Тудырушы бірліктің өтелетін сомасын анықтау басшылықтың бағасын пайдалануды болжайды. Пайдалану құнын анықтауға пайдаланылған әдістер ақша қаражатының дисконтталған ағынының әдісін қамтиды. Пайдаланылатын әдіснамаларды қоса алғанда, бұл бағалар әділ құнға және ең соңында негізгі құралдардың және гудвилдің кез келген құнсыздануына біршама әсер етуі мүмкін.
      2009 жылы Топ жиынтық кіріс туралы шоғырландырылған есепте 13.526 миллион теңге (2008 жылы: 3.680 миллион теңге) мөлшерінде құнсызданудан шығынды және 36.743 миллион теңге (2008 жылы: 29.216 миллион теңге) мөлшерінде гудвилдің құнсыздануын таныды (7 және 8-ескертпелер).
      Негізгі құралдар объектілерінің пайдалы қызмет мерзімі
      Топ әрбір есепті күнгі негізгі құралдардың пайдалы қызметінің қалған мерзімін қайта қарайды және егер күту өткен бағалаудан ерекшеленген жағдайда, өзгерістер 8 «Есеп саясаты, есеп бағаларындағы өзгерістер және қателер» БЕХС-ке сәйкес есеп бағалауларындағы өзгерістер ретінде ескеріледі.
      «Интергаз Орталық Азия» АҚ-тың Мемлекетпен арасындағы Шарт 45-ескертпеде қарастырылады және 12 «Қызметтер концессиясының шарты» түсінліруіндегі қарау саласынан шығарылған концессиялық келісім болып табылады (өйткені цедент Топ негізгі сатып алушылармен шарт жасасқан бағаны бағаламайды). Кейінгі толықтырулар немесе Шарт бойынша басқарудағы активтердің деректері бойынша жетілдіру Шарттың қолданылу кезеңіне байланысты емес қалған қызметтің бағаланған мерзімі ішінде капиталланады және амортизацияланады, өйткені Үкімет егер Шарт ұзартылмаған жағдайда, теңгерім құнын өтеуге міндетті.
      Кейінге қалдырылған салық жөніндегі активтер
      Кейінге қалдырылған салық жөніндегі активтер салық салынатын уақытша айырмалар мен осындай шығыстардың коммерциялық сипатының негізделетіндігі мүмкіндігі бар дәрежеде барлық резервтер ауыстырылған салық шығындары бойынша танылады. Басшылықтың елеулі пайымдаулары жоспарланатын деңгей мен кірістілік уақытының негізінде, сондай-ақ салықтық жоспарлау стратегиялық табысты қолданылуының негізінде танылуы мүмкін кейінге қалдырылған салық жөніндегі активтерді бағалау үшін талап етіледі. Кейінге қалдырылған салық жөніндегі танылған активтердің сомасы, 2009 жылғы 21 желтоқсанда 44.219 миллион теңгені құрады (2008: 13.558; 2007: 6.555). Неғұрлым нақты ақпарат ескертпеде қамтылған.
      Қызметкерлерге төлем бойынша міндеттеме
      Топ зейнетке шыққаннан кейінгі белгіленген төлемдер және осыған байланысты ағымдағы қызметтердің құны бойынша міндеттемелердің ағымдағы құнын анықтау үшін бағалаулық актуарлық әдісін пайдаланады (24-ескертпе). Бұл сыйақы болжанылған жұмыс істеп жатқан және жұмыстан кеткен қызметкерлердің болашақтағы мінездемелеріне қатысты демографиялық жорамалдарды (жұмыста немесе одан кейін қайтыс болу, персонал санының өзгеруі бойынша статистика және басқалар), сондай-ақ  қаржылық жорамалдарды (дисконттау ставкасы, болашақтағы жылдық материалдық көмек, болашақтағы жылдық ен төменгі жалақы, темір жол билетінің болашақтағы орташа құны) пайдалануды талап етеді.
      Клиенттерге және қаржы мекемелеріне қарыздар бойынша құнсызданудан болған шығындар
      Әрбір есепті күнге Топ құнсызданудан болатын шығындар пайдалар мен шығындар туралы есепте ескерілуі қажеттілігін бағалау үшін клиенттер мен кредит мекемелеріне қарыздардың әрқайсысы бойынша өздерінің маңыздылығына талдау жүргізеді. Атап айтқанда, басшылықтың пайымдауы құнсызданудан болатын шығынды анықтау кезінде болашақ ақша ағынының сомасы мен мерзімін бағалауда талап етіледі. Мұндай ақша ағынын бағалау кезінде Топ қарыз алушының қаржы жағдайы мен құнсыздануды іске асырудың таза құны туралы пайымдаулар шығарады. Бұл бағалар факторлар қатарында жорамалдарға негізделген және нақты нәтижелері болашақта резервке өзгерістер әкелетін өзгелер болуы мүмкін.
      Содан соң, бөлек-бөлек бағаланған және құнсызданбаған қарыздар  және барлық жекеше маңызы жоқ қарыздар жиынтықта, оған қатысты объективті куәлік бар, бірақ әсері анық болып табылмайтын шығын жағдайы болуының салдарында резерв құру қажеттілігін анықтау үшін ұқсас тәуекел сипаттамалары бар активтер тобында бағаланады.
      Жиынтық бағалау кредиттік қоржын деректерін (кредит сапасы, мерзімін ұзарту деңгейі, кредитті пайдалану, қамтамасыз етуге қарыздың қарым-қатынасы және т.б. сындылар), тәуекелдер мен экономикалық көрсеткіштер шоғырлануын (оның ішінде жұмыссыздық деңгейі, жылжымайтын мүлікке бағалар индекстері, ел тәуекелі және әртүрлі бөлек топтардың жұмыс көрсеткіштері) назарға алады. Клиенттер  және кредит мемекемелеріне қарыздарды құнсыздандыру бойынша шығындар 10-ескертпеде және 11-ескертпеде біршама егжей-тегжейлі ашылған.
      Резервтер
      Топ күмәнді дебиторлық берешек бойынша резерв құрады. Біршама пайымдаулар күмәнді борыштарды анықтау кезінде пайдаланылады. Күмәнді борыштарды анықтау кезінде клиенттердің тарихи әрі күтілетін мінез-құлқы қаралады. Экономикадағы өзгерістер немесе клиенттің жеке шарты осы шоғырландырылған қаржылық есептілікте күмәнді берешек бойынша резервті түзетуді талап етуі мүмкін. 2009 жылгы ?1 желтоқсандағы жағдай бойынша күмәнді борыштар бойынша резервтер 57.475 миллион теңге (2008: 48.508 миллион теңге) мөлшерінде құрылды (14 және 16-ескертпелер).

5. САТЫП АЛУ

      «Альянс Банк» АҚ сатып алу
      2009 жылғы 1 ақпанда Қор және «Альянс Банк» АҚ («Альянс Банк») акцияларының бақылау пакетін ұстаушы болып табылатын «Сеймар Альянс» Қаржы Корпорациясы («САҚК») Альянс Банкті сатып алу-сату шартын жасасты. Шартқа сәйкес Қор барлық мынадай талаптарды жүзеге асыру кезінде 10 теңгеге тіркелген сомаға Альянс Банктің 76% жай дауыс беруші акцияларын сатып алуға опцион алды:
      - Қордың Альянс Банкті тікелей иеленуіне мүмкіндік беретін Қазақстан Республикасы заңдарына және заңға тәуелді актілерге түзетулер;
      - Қордың Альянс Банке 24 миллиард теңге сомасында депозит орналастыруы;
      - ҚҚА тарапынан сатып алуға рұқсат;
      - Қажеттілік болған кезде Қазақстан Республикасы Қазақстан Республикасы Табиғи монополия бақылау агенттігі тарапынан сатып алуға рұқсат.
      Осы талаптар Қордың бақылауында болды және көбінесе формальды болды.
      2009 жылы 2 ақпанда Қор мен Альянс Банк Альянс Банктің  қаржылық тұрақтылығын қолдау және одан әрі капиталдандыру үшін 24 миллиард теңге мөлшерінде Альянс Банке депозит орналастыруға банктік депозит Тарапы келісімге қол қойды. Бұдан басқа, 2009 жылы ақпанда Қор мен САҚК Қордың пайдасына Альянс Банктің 7.324.548 дана шығарылған жай акцияларының кепілі туралы келісім жасасты. САҚК-тің депозит сомасын қайтарғаннан кейін де кепіл шартын тоқтату өкілеттігі жоқ. Келісім 76% дауыс беруші акцияларға бақылауды Қорға беруге әкелді.
      Альянс Банк кейбір өздерінің міндеттемелері бойынша төлемдерді тоқтатты және өз міндеттемелерін қайта құрылымдау туралы өз кредиторларымен келіссөздер бастады. 2009 жылы 6 шілдеде Банк қайта құрылымдауға қатысты кредиторлардың үйлестіру комитетімен өзара түсіністік туралы меморандум жасасты. 2009 жылғы 21 шілдеде ҚҚА қайта құрылымдау және қайта капиталдандырудың индикативтік жоспарын бекітті. Қордың Альянс Банктің 76% жай дауыс беруші акцияларын сатып алу бойынша опционың орындау шешімі қайта құрылымдауды табысты аяқтау талаптарының бірі болып табылады (47-ескертпе).
      Жоғарыда қарастырылған оқиғалардың нәтижесінде Қор Альянс Банкке бақылау алды. Мәміле сатып алу әдісін пайдалана отырып, кәсіпорындарды біріктіру ретінде ескерілді.
      Сатып алған күнгі Альянс Банктің сәйкестентендірілетін активтері мен міндеттемелерінің әділ құны және тікелей сатып алу алдында ҚЕҚС бойынша тиісті теңгерім құны былайша берілді:

Миллион теңгемен

Сатып алу кезінде танылған әділ құны*

Ағымдағы құны

Негізгі құралдар

28.610

32.553

Материалдық емес активтер

1.532

1.532

Клиенттерге қарыздар

372.409

435.264

Қаржы активтері

167.826

189.638

Кредит мекемелеріндегі қаражат

44.357

44.357

Ақша қаражаты және олардың баламалары

11.664

11.664

Өзге де активтер

11.572

11.572

Активтердің жиыны

637.970

726.580

Қарыздар

230.933

506.223

ҚР Үкіметінен қарыздар

19.074

19.434

Клиенттердің салымдары

187.370

188.148

Резервтер

136.972

136.972

Қаржылық міндеттемелер

54.751

97.255

Өзге де ағымдағы міндеттемелер

8.870

8.870

Міндеттемелердің жиыны

637.970

956.902

Таза активтер

-

Минус: азшылық үлесі (24%)

-

Алынған таза активтер жиыны

-

Сатып алу кезінде пайда болған гудвил

-

Сатып алудың жалпы құны

-

Еншілес ұйымдармен сатып алынған таза ақша қаражаты

11.664

Төленген ақша қаражаты

-

Ақша қаражатының таза ағыны және олардың баламалары

11.664

      * Сатып алу күнгі міндеттемелердің әділ құны банктің борыштарын болашақта қайта ескере отырып, анықталды. (47-ескертпе).
      Сатып алған күннен бастап Топтың жалғасушы қызметінен кезеңдегі түсімдегі және шығыстағы Альянс Банктің үлесі тиісінше 89.123 миллион теңгені және 255.011 миллион теңгені құрады. Егер біріктіру жыл басында орын алған болса, 2009 жылы 31 желтоқсанда аяқталған жылға Топтың таза шығыны 627.769 миллион теңгені құрайтын еді, ал 2009 жылы 31 желтоқсандағы аяқталған жылғы түсім 2.915.351 миллион теңгені құрайтын еді.
      2009 жылы 30 желтоқсанда «Банктер және банктік қызмет туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес Қаржы Нарығы мен Қаржы Ұйымдарын Реттеу және Қадағалау агенттігі (бұдан әрі - «ҚҚА») Үкіметке 1 теңгеге «Альянс Банк» АҚ-ның 100% барлық орналастырылған акцияларын Қордың сатып алуы туралы ұсынды, Үкімет шешім қабылдады. «Альянс Банк» акцияларын сатып алу туралы шарттың шеңберінде Қор банкті қосымша капиталдандыру бойынша өзіне міндеттеме алды (45, 47-ескертпелер).
      «БТА Банк» АҚ сатып алу
      2009 жылы 2 ақпанда «Банктер және банктік қызмет туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес ҚКА Үкіметке «БТА Банк» акцияларының бақылау пакетін Қордың сатып алуы туралы ұсынды, Үкімет шешім қабылдады. Бір акцияның бағасы 8.40! теңгеден жалпы сомасы 212.095 миллион теңгеге қосымша 25.246.343 акция шығару арқылы сатып алу жүзеге асырылды, оның нәтижесінде банктің капиталындағы Қордың үлесі 75,1 % құрады.
      Сатып алу күнгі БТА Банкінің сәйкестендірілген активтері мен міндеттемелерінің әділ құны және тікелей сатып алу алдындағы ҚЕХС бойынша тиісті теңгерім құны былайша берілген:

Миллион теңгемен

Сатып алу кезінде танылған әділ құн*

Ағымдағы құны

Негізгі құралдар

14.132

14.132

Материалдық емес активтер

49.306

37.420

Қауымдасқан компанияларға инвестициялар

90.421

72.663

Клиенттерге қарыздар

1.571.188

1.571.188

Кредит мекемелердегі қаражат

73.619

66.427

Қаржы активтері

237.077

177.080

Мерзімі ұзартылған салық бойынша актив

4.948

4.948

Өзге де ағымдағы активтер

44.571

44.572

Міндетті резервтер

62.152

62.152

Ақша қаражаты және олардың баламалары

266.848

266.848

Активтердің жиыны

2.414.262

2.317.430

Қарыздар

825.966

1.836.916

ҚР Үкіметінен қарыздар

1.709

1.709

Клиенттердің салымдары

859.950

841.062

Резервтер

101.836

101.836

Қаржылық міндеттемелер

71.131

32.733

Мерзімі ұзартылған салық бойынша міндеттеме

4.366

-

Өзге де ағымдағы міндеттемелер

34.201

34.200

Міндеттемелердің жиыны

1.899.159

2.848.456

Минус: БТА Банкі деңгейіндегі азшылық үлесі

(14.420)

Таза активтер

500.683

Минус: еншілес ұйымдардың азшылық үлесі (24,9%)

(124.670)

Алынған таза активтердің жиыны

376.013

Сатып алынған активтердің таза әділ құнының жалпы сатып алу құнынан артуы

(163.918)

Жалпы сатып алу құны

212.095

Миллион теңгемен

Сатып алу кезінде танылған әділ құны*

Еншілес ұйымдар сатып алған таза ақшалай қаражат

266.848

Төленген ақшалай қаражат

(212.095)

Ақша қаражатының және олардың баламаларының таза ағыны

54.753

      * Сатып алу күнгі міндеттемелердің әділ құны банктің борыштарын болашақта қайта құрылымдауды ескере отырып, анықталды (47-ескертпе).
      Сатып алған күннен бастап Топтың жалғасушы қызметінен кезеңдегі түсімдегі және шығыстағы БТА Банктің үлесі тиісінше 222.139 миллион теңгені және 728.625 миллион теңгені құрады. Егер біріктіру жыл басында орын алған болса, 2009 жылы 31 желтоқсанда аяқталған жылға Топтың таза шығыны 625.669 миллион теңгені құрайтын еді, ал 2009 жылы 31 желтоқсандағы аяқталған жылғы түсім 2.948.801 миллион теңгені құрайтын еді. «БТА Банк» және «Альянс Банк» қаржы институттары мен даму институттары сегментінің бөлігі болып табылады (46-ескертпе).
      «Қазақстан Петрокемикал Индастрис» АҚ («ҚПИ») сатып алу
      2009 жылы 26 ақпанда Топтың еншілес ұйымы «ҚазМұнайГаз ҰК» АҚ («ҚМГ ӨК») 4.840 миллион теңге. «ҚПИ» 50% акцияларын сатып алуға шарт жасасты. «ҚПИ» негізгі қызметі мұнай-химия өнімдерінің өндірісін (негізінен, битум) дамыту болып табылады және сондықтан, қазіргі уақытта «ҚПИ» өндірістік қызметті жүргізбейді. Сатып алғанға дейін 2009 жылы Топ «ҚПИ»-да 50% акцияны иеленді, онда үлестік қатысу әдісі ескерілді. Осы инвестициялар 3.967 миллион теңгеге сатып алынды және 2009 жылы қосымша үлесті сатып алу сәтінде толығымен құнсыздандырылды. Тиісінше, осы сатып алудан кейін Топ «ҚПИ»-ды бақылайтын болды, ол Топтың еншілес ұйымы болды. «ҚПИ» сатып алуда сатып алу әдісі бойынша ескерілді.
      Сатып алу күнгі «ҚПИ» сәйкестендірілген активтерінің, міндеттемелерінің және шартты міндеттемелерінің әділ құны кестеде берілген:

Миллион теңгемен

Сатып алу кезінде танылған әділ құн

Ағымдағы құны

Негізгі құралдар

10.259

10.259

Материалдық емес активтер

9

9

Тауарлық-материалдық қорлар

150

150

Сауда дебиторлық берешек

414

414

Өзге де ағымдағы активтер

63

63

Ақша қаражаты және оның баламалары

3

3

Активтердің жиыны

10.898

10.898

Мерзімі ұзартылған табыс салығы бойынша міндеттеме

1.830

1.830

Қарыздар

110

110

Сауда кредиторлық берешек

2.132

2.132

Төлеуге өзге де салықтар

209

209

Өзге де ағымдағы міндеттемелер

182

182

Міндеттемелердің жиыны

4.463

4.463

Таза активтер

6.435

6.435

Миллион теңгемен

Сатып алу кезінде танылған әділ құн

Сатып алынған таза активтердің жиыны (50%)

3.218

Сатып алу кезіндегі гудвилл (8-ескертпе)

1.622

Жалпы сатып алу құны

4.840

Минус: еншілес ұйымдар сатып алған ақша қаражаты

(3)

Ақша қаражатының таза ағыны

4.837

      Жалпы сатып алу бағасы 4.840 миллион теңге мөлшерінде ақшалай төлемді қамтиды.
      Егер сатып алу жыл басында орын алған болса, бұл бір жылға Топтың таза шығыны мен түсіміне біршама ықпал етпейтін еді. Сатып алу сәтінен бастап Топқа жатқызылатын 2.865 миллион теңге мөлшерінде «ҚПИ» таза шығыны Топтың жиынтық кірісі туралы шоғырландырылған есепке енгізілген.
      Сатып алу кезіндегі гудвилл пайдаға жатқызылады, ол Қазақстанда мұнай-химия саласын одан әрі дамытудан алынатын болады.
      «Қазақстан Пайплайн Венчурз» («ҚПВ») және «Каспиан Пайплайн Венчурз» («КасПВ») сатып алу
      2009 жылғы 14 сәуірде ҚМГ ҰК жалпы сомасы 250 миллион АҚШ долларға (37.708 миллион теңгеге. баламалы) «Амоко Казахстан Инк.»-ден (ВР Соrрoration North America Inc.-тың еншілес ұйымы) «ҚПВ» және «КасПВ» 49,9% -үлесін және «КасПВ»-дан «Амоко Казахстан Инк.» векселін сатып алуға шарт жасасты. ҚПВ «Каспий Құбыр Консорциумы»-да («КТК») 1,75% акцияны иеленетін холдинг компаниясы болып табылады. «КасПВ» қаржыландыру мақсаты үшін құрылған аралық компания болып табылады. Екі компания да ҚМГ ҰК және «Амоко Казахстан Инк.» тарапынан «КҚК» қызметін қаржыландыру мақсатында құрылды. «КҚК» қызметін қаржыландыруды «Амоко Казахстан Инк:» жүзеге асырды, ол «КасПВ» пайдасына төлемдер жүргізді, ол бұдан әрі «ҚПВ»-га және одан әрі «КҚК»-га ауыстырылды.
      Сатып алғанға дейін 2009 жылы Топ «ҚПВ» және «КасПВ»-да 50,1% үлесті иеленді. Алайда; ҚМГ ӨК, «КҚК», «ҚПВ» және «КасПВ» арасындағы қаржылық уағдаластық нәтижесінде Топтық «КҚК»-да «ҚПВ»-ның 1,75% үлесінен 50% үлеске құқықтардан басқа, «ҚПВ» және «КасПВ» активтері мен міндеттемелеріне құқықтары болған жоқ.
      «ҚПВ» және «КасПВ»-да 49,9% үлесті сатып алу және «Амоко Казахстан Инк.»-ке төлеуге «КасПВ» векселі бойынша берешекті өтеу автивтерді және оларға тиісті міндеттемелерді сатып алу ретінде ескерілді.
      250 миллион АҚШ доллары көлемінде жалпы сатып алу құны үш тарапқа төлеуге жатады. Тиісінше жалпы сатып алу бағасы 228.679 мың АҚШ доллары (34.481 миллион теңгеге баламалы) мөлшерінде әділ құнға келтірілді. «КҚК»-нан алынатын вексель жылдық 6% сыйақы ставкасы бар АҚШ долларында көрсетілген. 2009 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша «КҚК»-нан алынатын вексельдің теңгерім құны 16.075 миллион теңгені құрады.
      34.480 миллион теңге мөлшерінде жалпы сатып алу құны мынадай тәртіппен сатып алынған активтер мен міндеттемелерге жатқызылды:

Миллион теңгемен

Сатып алу кезінде танылған әділ құн

«КҚК»-ға инвестициялар

16.671

Қауымдасқан компаниядан алынатын вексель («КҚК»)

16.339

Өзге де ағымдағы активтер

1

Ақша қаражаты және олардың баламалары

6.674

Активтердің жиыны

39.685

Төлеуге салықтар

861

Өзге де ағымдағы міндеттемелер

4.344

Міндеттемелердің жиыны

5.205

Сатып алынған таза активтер

34.480

      Топ «КПВ» және «КасПВ» активтері мен міндеттемелерін сатып алу шеңберінде қауымдасқан компанияның үлесін кезең-кезеңімен сатып алуды да ескерді, оның нәтижесінде «КҚК»-га қатысу үлесі 20,75%-ға дейін ұлғайды.
      Мыналарды сатып алу кезіндегі ақша қаражатының ағыны:

Миллион теңгемен

Сатып алынған таза ақша қаражаты

6.675

Төлеуге ақша қаражаты (ағымдағы құнға келтірілген)

(34.481)

«Амоко Казахстан» векселі үшін мерзімі ұзартылған төлемдер (ағымдағы құнға келтірілген)

11.532

«ҚПВ» және «КасПВ»-дағы үлеске мерзімі ұзартылған төлемдер (ағымдағы құнға келтірілген)

7.991

Ақша қаражатының таза ағыны

(8.283)

      «КПВ» және «КасПВ» үлестеріне мерзімі ұзартылған төлемдер бойынша берешектің теңгерім құны 2009 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша 8.405 миллион теңгені құрады.
      «Refinery Company КТ» ЖШС сатып алу
      2009 жылғы 4 тамызда ҚМГ ҰК «Refinery Соmpаnу КТ» ЖШС-да («МӨЗ») 100% үлес сатып алды. МӨЗ «Павлодар мұнай-химия зауыты» АҚ («ПМХЗ») жарғылық капиталының 58%-ын иеленеді. ПМХЗ Қазақстанда орналасқан мұнай өңдеу зауыты болып табылады. ПМХЗ жарғылық капиталының қалған 42%-ы Үкіметке тиесілі Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Мемлекеттік мүлік және жекешелендіру комитетіне тиесілі.
      МӨЗ сатып алу сатып алу әдісін пайдалана отырып ескерілді. 2009 жылғы 31 желтоқсанда ҚМГ ҰК сатып алынған сәйкестендірілетін активтерге, міндеттемелерге және шартты міндеттемелерге өз үлесінің әділ құнын бағалауды аяқтай алмады. Сатып алу күнгі әділ құнның алдын ала сомасын пайдалана отырып, сатып алу ескерілді.
      Сатып алу күнгі МӨЗ сәйкестендірілетін активтері, міндеттемелері және шартты міндеттеме құнының алдын ала сомасы  және КЕХС бойынша бастапқы теңгерім құны былайша берілген.

Миллион теңгемен

Сатып алу кезінде танылған алдын ала әділ құн

Ағымдағы құны

Негізгі құралдар

16.812

16.812

Материалдық емес активтер

25

25

Мерзімі ұзартылған табыс салығы бойынша активтер

83

83

Өтеуге ұзақ мерзімді ҚҚС

1.984

1.984

Өзге де ұзақ мерзімді активтер

2.184

2.184

Сауда дебиторлық берешек

331

331

Тауарлық-материалдық қорлар

3.795

3.795

Табыс салығы бойынша артық төлем

124

124

Өзге де ағымдағы активтер

271

271

Ақша қаражаты және олардың баламалары

363

363

Активтердің жиыны

25.972

25.972

Сауда кредиторлық берешек

249

249

Алынған аванстар

2.768

2.768

Төлеуге өзге де салықтар

303

303

Өзге де ағымдағы міндеттемелер

547

547

Резервтер

58

58

Міндеттемелердің жиыны

3.925

3.925

Таза активтер

22.047

Минус: МӨЗ еншілес ұйымындағы азшылық үлесі

(3.141)

Таза активтердегі сатып алынған үлес

18.906

Сатып алу кезінде пайда болған гудвилдің алдын ала құны (8-ескертпе)

162.054

Жалпы сатып алу құны

180.960

      Жалпы сатып алу құны 180.960 миллион теңге болатын ақша сомасын қамтиды.
      Мыналарды сатып алу кезіндегі ақша қаражатының ағыны:

Миллион теңгемен

Еншілес ұйымдармен бірге сатып алынған таза ақша қаражаты

363

Төленген ақша қаражаты

(180.960)

Ақша қаражатының таза ағыны

(180.597)

      2009 жылғы Топтың таза шығыны 442 миллион теңге мөлшерінде сатып алу күнінен бастап 2009 жылғы 31 желтоқсанға дейінгі МӨЗ қызметіне келетін таза шығынды қамтиды. Егер біріктіру жыл басында орын алған болса, Топтың түсімі 2.905.572 миллион теңгені құрайтын еді. Топтың жылдық таза пайдасында МӨЗ үлесі 2.614 миллион теңге мөлшерінде шығынды құрайтын еді (47-ескертпе).
      «Маңғыстаумұнайгаз» АҚ («ММГи) сатып алу
      2009 жылғы 25 қарашада ҚМГ ҰК 50% бірлескен кәсіпорыны «Мангистау Инвестментс Б.В.» («МИБВ») 2.606.462 мың АҚШ долларына (387.711 миллион теңгеге баламалы) ММГ 100% акциясын сатып алды. Сатып алу 3 миллиард АҚШ долларына (сатып алу күні 446.250 миллион теңгеге баламалы) кредит шарты негізінде толығымен қаржыландырылды, ол МИБВ және Қытай Экспорт - Импорт банкі арасында жасалды, ММГ 100% сатып алынған акциясы кепілімен қамтамасыз етілді.
      МИБВ 50% үлесі Топтың шоғырландырылған қаржылық есептілігінде үлестік қатысу әдісі бойынша ескеріледі. Сатып алу әдісі бойынша МИБВ  шоғырландырылған қаржылық есептілігінде ММГ сатып алу ескерілген.
      2009 жылғы 31 желтоқсанда МИБВ сатып алынған сәйкестендірілетін активтерге, міндеттемелерге және шартты міндеттемелерге әділ құнды бағалауды аяқтай алмады. Сатып алу күнгі әділ құқығының алдын ала сомасын пайдалана отырып, сатып алу ескерілді.
      Rompetrol Group N. V. ("TRG") еншілес ұйымдарында азшылық үдесін сатып алу 2009 жылы Топ мына еншілес ұйымдарда өзінің үлестік қатысуын ұлғайтты:
      - үлестік қатысуды 100% дейін жеткізе отырып, "Rompetrol SА"-да 1.01%;
      - үлестік қатысуды 76.39% дейін жеткізе отырып, "Rompetrol Rafinare SA"-да 1.08%;
      - үлестік қатысуды 100% дейін жеткізе отырып, "Rompetrol Ukraine LLC" -да 30%;
      - үлестік қатысуды 97% дейін жеткізе отырып, "Rompetrol Georgia LLC" -да 2%.
      Төленген ақша қаражатының жалпы сомасы 2.166 миллион теңгені құрады. Сатып алынған күнгі сатып алынған таза активтердің теңгерім құны 929 миллион теңгені құрады. Төленген қаражат пен сатып алынған таза активтердің теңгерім құны арасындағы 1.237 миллион теңге айырма бөлінбеген пайдаға жатқызылды.
      «Досжан Темір Жолы» АҚ сатып алу
      2009 жылғы 11 сәуірде Топ «Досжан Темір Жолы» АҚ (бұдан әрі - «Досжан») жай акцияларын сатып алды. Сатып алу жалпы сомасы 3.090 миллион теңгеге бір акция үшін 1.000 мың теңге баға бойынша қосымша 3.090 акция шығару арқылы жүзеге асырылды, ол Қорды Досжан жарғылық капиталында 85,87% үлеске қамтамасыз етті. Досжан Шар - Өскемен теміржол тармағын салумен айналысады. Құрылыс аяқталғаннан кейін теміржол тармағы мемлекетке берілетін болады, бірақ техникалық қызмет көрсетуді және пайдалануды концессиялық келісімге сәйкес Досжан жүзеге асыратын болады. Сатып алғанға дейін Топ қаржы активтері ретінде ескерілетін, пайда немесе шығын арқылы әділ құн бойынша, 2009 жылғы бақылауды сатып алу күні 573 миллион теңге құны бойынша бағаланатын Досжанның 49% акциясын иеленді. Сатып алынған күннен бастап Топ Досжанды бақылайтын болды және осы компания Топтың еншілес ұйымы болды. Досжанды сатып алу активтерді және тиісті міндеттемелерді сатып алу ретінде ескерілді.
      3.090 миллион теңгеге сатып алу құны активтер мен тиісті міндеттемелер арасында олардың әділ құнына бара-бар былайша бөлінді:
      

Миллион теңгемен

Сатып алу кезінде танылған әділ құн

Ұзақ мерзімді активтер

34.038

Тауарлық-материалдық қорлар

32

Сауда дебиторлық берешек

41

Өзге де қысқа мерзімді активтер

90

Ақша қаражаты және олардың баламалары

3.092

Активтердің жиыны

37.293

Қарыздар

25.815

Өзге де ұзақ мерзімді міндеттемелер

266

Сауда кредиторлық берешек

475

Төлеуге өзге де салықтар

41

Өзге де ағымдағы міндеттемелер

6.611

Міндеттемелердің жиыны

33.208

Таза активтер

4.085

Минус: Азшылық үлесі

(508)

Минус: Топқа бұрынғы тиесілі таза активтердегі үлесі

(487)

Сатып алынған таза активтердің жиыны

3.090

      2008 жылы сатып алу
      «Батуми Индастриал Холдинге Лимитед» («БИХЛ») сатып шу
      2007 жылғы 12 қыркүйекте Топ 325 миллион АҚШ долларына Терминал Партнерс Лимитедтен «ВІНL»-дің 100% жай акцияларын сатып алу туралы шарт жасасты. «ВІНL» «ВСРL»-де 50%-дық, Батуми Терминал Лимитедте («БТЛ») 38,12%-дық, Порт Капитал Партнерсте 100%-дық және Батуми Сервисесте 100%-дық қатысу үлесті иеленетін холдинг компаниясы болып табылады. 2008 жылы 5 ақпанда (сатып алынған күні) Топ сатып алғаны үшін 325 миллион АҚШ долларын (39.062 миллион теңге) төледі. Салып алу әдісін пайдалана отырып сатып алу ескерілді.
      «ВІНL» сатып алынған 100%-ке қатысты сәйкестендірілетін активтердің, міндеттемелердің және шартты міндеттемелердің әділ құн және ҚЕХС бойынша ағымдағы теңгерім құны сатып алу күні былайша берілген:

Миллион теңгемен

Сатып алу кезінде танылған әділ құн*

Ағымдағы құны*

Негізгі құралдар

29.273

22.299

Тауарлық-материалдық қорлар

522

522

Сауда дебиторлық берешек

3.199

3.199

Өтеуге өзге де салықтар

701

701

Ақша және ақша баламалары

1.343

1.343

Активтердің жиыны

35.038

28.064

Кредиттер мен қарыздар

2.856

2.856

Мерзімі ұзартылған табыс салығы бойынша міндеттемелер

780

780

Өзге де ұзақ мерзімді міндеттемелер

1.156

1.156

Кредиторлық берешек

687

687

Төлеуге салықтар

542

542

Ағымдағы қаржы міндеттемелері

1.646

1.646

Міндеттемелердің, барлығы

7.667

7.667

Таза активтердегі салып алынған үлес

27.371

Минус: ВСРL инвестициялар

(8.013)

Жалпы сатып алу құны

19.358

Сатып алу кезінде пайда болған гудвил (8-ескертпе)

19.704

Ақша қаражатымен төленген сыйақы

39.062

Минус: еншілес ұйымдар сатып алған таза ақша қаражаты

(1.343)

Ақша қаражатының таза ағыны

37.719

      * деректер біріккен кәсіпорындарға үлестердің есебі қатынасында есеп саясатының өэгеруіне байланысты қайта есептелді (3-ескертпе).
      «ВІНL» сатып алу кезінде танылған гудвил ҚМГ ҰК қызметімен «ВІНL» күтілетін бірлескен қызметіне және олардың активтері мен қызметін біріктіруден түскен өзге пайдаларға жатқызылады.
      Негізгі құралдарды бағалауды тәуелсіз кәсіби бағалаушы жүргізді. Орнын басу құны бағалау жүргізу үшін негіз болды.

6. ТОҚТАТЫЛҒАН ҚЫЗМЕТ ЖӘНЕ АКЦИОНЕРГЕ САТУ ЖӘНЕ БЕРУ ҮШІН ҰСТАЛАТЫН РЕТІНДЕ СЫНЫПТАЛАТЫН АКТИВТЕР

      «Мобайл Телеком-Сераис» ЖШС» сату («МТС»)
      2009 жылғы 14 желтоқсанда Топтың еншілес ұйымы «Қазақтелеком» АҚ («Қазақтелеком») шведтік ұтқыр байланыс операторы «Мобайл Телеком-Сервис» ТеLе2 Sverige АВ-ға өз үлесін сатуға келісім жасасты. Сатып алу-сату келісімінде алдын ала талаптар бар, ол мәміле жабық деп жарияланғаннан бұрын орындалуы қажет. Сатып алу-сату келісіміне сәйкес мәмілені жабу 2010 жылғы 31 наурызға дейін болуы қажет. Тиісінше 2009 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша «Мобайл Телеком-Сервис» ЖШС сату және қызметті тоқтатуға арналған топ ретінде жіктеледі.
      «Мобайл Телеком-Сервис» ЖШС-ның бір жылға қаржылық нәтижелері былайша берілген:

Миллион теңгемен

2009

2008

Көрсетілген қызметтерден түскен кірістер

4.759

3.836

Көрсетілген қызметтердің өзіндік құны

(4.190)

(4.656)

Жалпы пайда / (шығын)

569

569

Жалпы және әкімшілік шығыстар

(546)

(820)

Өткізу бойынша шығыстар

(841)

(1.435)

Операциялық шығын

(818)

(2.865)

Қаржыландыру бойынша шығындар

(887)

(978)

Қаржылық кіріс

41

59

(Теріс) / оң бағамдық айырма

(3.518)

383

Өзге де (шығындар) / кірістер

(52)

160

Тоқтатылған қызметтен салық салғанға дейінгі шығын

(5.234)

(3.241)

Корпоративтік табыс салығы бойынша жеңілдік

164

2.827

Тоқтатылған қызметтен есепті жылға шығын

(5.070)

(414)

      Сатуға арналған ретінде сыныпталған «Мобайл Телеком Сервис» ЖШС активтері мен міндеттемелерінің негізгі кластары былайша берілген:

Миллион теңгемен

2009

Активтер

Негізгі құралдар (7-ескертпе)

14.427

Материалдық емес активтер (8-ескертпе)

21.459

Өтеуге ҚҚС

1.636

Ақша қаражаты және оның баламалары

486

Өзгелер

759

Істен шығу тобының активтері

38.767

Міндеттемелер

Қарыздар

19.626

Сауда кредиторлық берешек

2.801

Кейінге қалдырылған салық міндеттемелері (40-ескертпе)

2.258

Өзгелер

899

Істен шығу тобының активтеріне жатқызылатын міндеттемелер

25.584

Істен шығу тобына тікелей байланысты таза активтер

13.183

      «Мобайл Телеком-Сервис» ЖШС компанияның таза ақша ағыны: 

Миллион теңгемен

2009

2008

Операциялық

(313)

(1.160)

Инвестициялық

(24)

(4.391)

Қаржылық

(561)

5.402

Ақша қаражатының таза ағыны

(898)

(149)

Акцияға пайда:
Мың теңгемен

2009

2008

Тоқтатылған қызметтен базалық және ажарытылған

(556)

(37)

      2009 жылы Қазақтелеком Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Мемлекеттік мүлік және жекешелендіру комитетінен (бұдан әрі мәтін бойынша «Комитет») шарттың талаптарына сәйкестігін алып сату шартын бұзу және Комитеттен еншілес ұйым («Мобайл Телеком-Сервис» ЖШС) бұрын сатып алынған «Нурсәт» АҚ-дағы 18,6% мөлшеріндегі үлесті қайтару туралы хабарлама алды.
      Сатуға арналған ретінде сыныпталған активтер
      2009 жылғы 4 қыркүйекте Топтың еншілес ұйымы «Самұрық-Энерго» АҚ («Самұрық-Энерго») Korea Electric Power Corporation (бұдан әрі - «КЕРСо») және Samsung C&T Corporation (бұдан әрі - «Samsung C&T Со») акцияларды сатып алу-сату шартын жасасты, оған сәйкес Самұрық-Энерго Балқаш ЖЭС 75% минус бір акциясын сатуы қажет. Самұрық-Энерго басшылығы көрсетілген үлесті сату Балқаш ЖЭС-ке бақылау жасау мүмкіндігінен айрылуға әкеліп соқтыратын қорытындыға келді. Тиісінше 2009 жылғы 31 желтоқсандағы Топтың қаржылық жағдайы туралы шоғырландырылған есепте Балқаш ЖЭС-тің активтері мен міндеттемелері істен шығу тобы ретінде сыныпталды. Балқаш ЖЭС-тің көрсетілген үлесін сату 2010 жыл ішінде аяқталатын болатыны күтілуде.
      Төмендегі кестеде сатуға арналған ретінде сыныпталған істен шығу тобының активтері мен міндеттемелерінің негізгі санаттары берілген:

Миллион теңгемен

2009

2008

Активтер

Негізгі құралдар (7-ескертпе)

1.212

-

Өтеуге ҚҚС

1

-

Ақша қаражаты және оның баламалары

99

-

Өзгелер

2.534

-

Істен шығу тобының активтері

3.846

-

Міндеттемелер

Өзгелер

35

-

Істен шығу тобының активтеріне жатқызылатын міндеттемелер

35

-

Істен шығу тобына тікелей байланысты таза активтер

3.811

-

      Акционерге беру үшін ұсталатын ретінде сыныпталатын активтер
      Үкіметтің 2009 жылғы 20 шілдедегі № 1099, 2009 жылғы 15 желтоқсандағы № 2123 қаулыларына сәйкес Қор 2009 жылы мына еншілес ұйымдарды мемлекеттік меншікке беру жөніндегі рәсімдерді әзірлеуге және іске асыруға кірісті:
      - «Сарыарқа ӘКК» АҚ («Сарыарқа»)
      - «Ертіс ӘКК» АҚ («Ертіс»)
      - «Оңтүстік ӘКК» АҚ («Оңтүстік»)
      - «Жетісу ӘКК» АҚ («Жетісу»)
      - «Тобыл ӘКК» АҚ («Тобыл»)
      - «Каспий ӘКК» АҚ («Каспий»)
      - «Батыс ӘКК» АҚ («Батыс»)
      - «Ұлттық инновациялық қор» АҚ («Ұлттық инновациялық қор»)
      - «КаzNЕХ» экспортты дамыту және алға бастыру корпорациясы» АҚ («КаzNЕХ»)
      Қор 2009 жылғы тамызда Үкіметтің 2009 жылғы 20 шілдедегі № 1100  қаулысына сәйкес 11,3% «Қазақстандық ипотекалық кредиттерді кепілдендіру қоры» АҚ-ның мемлекеттік акцияларын алмастырып, «КаzNЕХ» экспортты дамыту және алға бастыру корпорациясы» АҚ-нын (282.877 акция) мемлекеттік меншікке берді. 583 миллион теңге сомасында «КаzNЕХ»-тің істен шығуы бөлінбеген кіріс есебінен Акционерге өзгелей бөлу ретінде ескерілді.
      2009 жылы Қордың меншігіндегі ӘКК акциялар пакеттерін ҚР Қаржы министрлігінің, Мемлекеттік мүлік және жекешелендіру комитетіне сенімгерлік басқаруға беруге және Комитеттің тарапынан қосымша жарналар салдарынан Қордың иелену үлесінің азаюына байланысты Қор 2009 жыл ішінде мына ӘКК-лерді бақылау мүмкіндігінен айрылды: Каспий, Жетісу, Оңтүстік, Ертіс, Тобыл. Бақылаудан айрылған күнгі ӘКК таза активтеріндегі үлесі қауымдасқан ұйым ретінде сыныпталған активтер ретінде танылды.
      Жоғарыда көрсетілген еншілес және қауымдасқан ұйымдардағы күтілетін инвестициялардың істен шығуына байланысты 2009 жылы 31 желтоқсанда осы инвестициялар акционерге беру үшін ұсталатын ретінде сыныпталған активтер ретінде танылды.
      Үкіметтің 2009 жылғы 15 желтоқсандағы № 2123 қаулысына сәйкес Қор мен ҚР Қаржы министрлігінің Мемлекеттік мүлік және жекешелендіру комитеті айырбастау шартын жасасты, айырбастау шартына сәйкес Қор Комитетке «ӘКК» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялардың акцияларын «Павлодар мұнай-химия зауыты» АҚ (42%, бұдан әрі - «ПМХЗ»), «Қазақстан-Британ техникалық университеті» АҚ (1,67%, бұдан әрі - ҚБТУ), «Қарағандыгипрокат)) ЖШС (90%) акцияларының мемлекеттік пакеттеріне, жылжымайтын мүлікке және өзге де мүлікке айырбасқа берді. 2010 жылғы 10 наурызда Қор ӘКК акцияларын мемлекеттік меншікке берді және ПМХЗ және ҚБТУ акцияларын алды.
      31 желтоқсанда аяқталатын жылдар үшін Акционерге берілетін ұйымдардың қызмет қорытындылары былайша берілген:

Миллион теңгемен

2009

2008

Өткізілген өнімнен және көрсетілген қызметтерден түскен түсім

5.058

4.347

Өткізілген өнімнің және көрсетілген қызметтердің өзіндік құны

(3.367)

(6.003)

Жалпы және әкімшілік шығыстар

(3.781)

(4.893)

Өзгелей кіріс / (шығыс)

1.885

(3.094)

Тоқтатылған қызметтен бастап табыс салғына дейінгі кезеңдегі шығын

(205)

(9.643)

Табыс салығы бойынша шығыстар

(661)

(255)

Тоқтатылған қызметтен кезеңдегі шығын

(866)

(9.898)

      31 желтоқсандағы істен шығушы ұйымдардың активтері мен міндеттемелерінің негізгі топтары былайша берілген:

Миллион теңгемен

2009

Сату үшін активтерге аудару күні

Активтер

Негізгі құралдар

11.734

22.052

Материалдық емес активтер

86

254

Біріккен кәсіпорындардағы және қауымдасқан ұйымдардағы инвестициялар

26.282

-

Өзге де ұзақ мерзімді активтер

10.294

29.146

Өтеуге ҚҚС

760

1.607

Өзге де ағымдағы активтер

12.262

13.528

Ақша қаражаты және олардың баламалары

14.964

22.870

Акционерге беру үшін ұсталатын ретінде сыныпталатын активтер

76.382

89.457

Міндеттемелер

Қарыздар

19

(55)

Өзге де ұзақ мерзімді міндеттемелер

220

(1.125)

Өзге де ағымдағы міндеттемелер

557

(2.930)

Акционерге беруге арналған істен шығу тобы ретінде сыныпталған активтермен тікелей байланысты міндеттемелер

796

(4.110)

Акционерге беру үшін арналған істен шығу тобына тікелей байланысты таза активтер

75.586

85.347

      31 желтоқсанда аяқталатын жылдарға ұйымның істен шығушы Акционеріне таза ақша қозғалысы былайша берілген:

Миллион теңгемен

2009

2008

Операциялық қызметтен түскен ақшалай істен шығу

(12.268)

(8.588)

Инвестициялық қызметтен түскен ақшалай істен шығу

(3.103)

(1.445)

Қаржы қызметінен ақшалай түсім

26.072

12.962

Таза ақшалай істен шығу

10.701

2.929

7. НЕГІЗГІ ҚҰРАЛДАР

Миллион теңгемен

Мұнай-газ активтері

Барлау және бағалау бойынша активтер

МӨЗ құбыр өткізгіштері және активтері

Ғимараттар мен құрылыстар

Теміржолдар және инфрақұрылым

Машиналар, жабдықтар және көлік құралдары

Тау-кен активтері

Өзгелер

Аяқталмаған құрылыс

Жиыны

2008 жылғы 1 қаңтардағы қалдық құны

448.439

43.872

491.994

271.763

367.761

670.445

7.170

28.255

181.007

2.510.706

Шетел валюталарына қайта есептеу

2.088

229

578

200

-

(6)

-

55

84

3.228

Түсім

69.116

18.625

1.272

19.942

506

73.017

3.814

13.033

335.121

534.446

«Солтүстік-Каспий жобасында» қосымша үлес сатып алу

263.477

17.341

-

-

-

-

-

-

-

280.818

Кәсіпорындарды біріктіру арқылы сатып алу (5-ескертпе)

1.060

-

504

7.566

-

6.368

-

13.595

27

29.120

Істен шығу

(5.784)

-

(5.965)

(14.398)

(6.977)

(17.040)

-

(6.627)

(5.225)

(62.016)

Тозу бойынша шығыстар

(27.373)

-

(26.822)

(14.236)

(15.609)

(83.108)

(2.650)

(7.541)

-

(177.339)

Істен шығу бойынша тозу

1.537

-

3.589

1.126

4.909

9.645

-

1.156

69

22.031

Құнсыздануға (резерв) / резервті түзету, нетто

(124)

-

(216)

(5.679)

-

443

-

(562)

2.458

(3.680)

Сатуға арналған ретінде сыныпталған активтерден аударымдар

96

-

-

7.887

-

697

-

355

-

9.035

Аударымдар және қайта топтамалар

35.629

(4.971)

33.292

54.464

23.138

146.672

4.971

5.172

(298.367)

-

2008 жылғы 31 желтоқсандағы қалдық құны (қайта есептелді)

788.161

75.096

498.226

328.635

373.728

807.133

13.305

46.891

215.174

3.146.349

Миллион теңгемен

Мұнай-газ активтері

Барлау және бағалау бойынша активтер

МӨЗ құбыр өткізгіштері және активтері

Ғимараттар мен құрылыстар

Теміржолдар және инфрақұрылым

Машиналар, жабдықтар және көлік құралдары

Тау-кен активтері

Өзгелер

Аяқталмаған құрылыс

Жиыны

2008 жылғы 31 желтоқсандағы қалдық құны (қайта есептелді)

788.161

76.096

498.226

328.635

373.728

807.133

13.305

46.891

216.174

3.146.349

Шетел валюталарына қайта есептеу

129.160

12.982

55.090

17.965

-

8.690

-

2.442

7.322

233.651

Түсім

193.302

20,886

5.688

14.092

220

92.815

9.017

9.538

271.963

617.521

Кәсіпорындарды біріктіру арқылы сатып алу (5-ескертпе)

-

-

15.589

24.087

-

7.943

-

17.692

36.278

101.689

Істен шығу

(6.388)

-

(806)

(11.110)

(6.392)

(14.044)

-

(5.019)

(5.621)

(49.380)

Тозу бойынша шығыстар

(26.641)

(319)

(30.695)

(18.528)

(13.663)

(94.683)

(3.208)

(15.245)

-

(202.882)

Істен шығу бойынша тозу

2.916

-

346

1.811

2.291

8.836

-

1.337

-

17.537

Құнсыздануға (резерв) / резервті түзету, нетто

(456)

(13)

(267)

(12.711)

-

5.059

(16)

(1.238)

(3.884)

(13.526)

Еншілес компанияға бақылау жасау мүмкіндігінен айрылу (33-ескертпе)

-

-

(4.615)

(174)

-

(388)

-

(173)

(1.103)

(6.453)

Сатуға арналған ретінде сыныпталған активтерге аударымдар (6-ескертпе)

-

-

-

(11.721)

(233)

(11.252)

-

(1.455)

(13.071)

(37.732)

Материалдық емес активтерге аударымдар

(4.841)

-

-

-

-

(4)

-

(82)

(28.745)

(33.672)

Аударымдар және қайта топтамалар

34.036

1.643

41.598

64.921

17.583

91.882

(1.643)

9.666

(259.686)

2009 жылғы 31 желтоқсандағы қалдық құны

1.109.249

110.275

580.154

397.267

373.534

902.067

17.455

64.354

218.627

3.773.002

Бастапқы құны

1.260.166

110.607

669.125

467.481

427.915

1.323.380

28.664

101.340

225.149

4.613.827

Жинақталған тозу және құнсыздану

(160.917)

(332)

(88.971)

(70.214)

(54.381)

(421.293)

(11.209)

(36.986)

(6.522)

(840.825)

2009 жылғы 31 желтоқсандағы қалдық құны

1.109.249

110.275

580.154

397.267

373.534

902.087

17.455

64.354

218.627

3773.002

бастапқы құны

943.067

75.096

550.924

381.719

416.614

1.173.188

21.348

85.241

219.551

3.866.748

(154.906)

-

(52.698)

(53084)

(42.886)

(366.055)

(8.043)

(38.350)

(4.377)

(720.399)

2008 жылғы 31 желтоқсандағы қалдық құны қайта есептелді

788.161

75.096

498.226

328.635

373.728

807.133

13.305

46.891

215.174

3.146.349

      Барлау және бағалау активтерінің қозғалысы былайша берілген:

Миллион теңгемен

Мұнай-газ активтері

Тау-кен активтері

Жиыны

2008 жылғы 1 қаңтардағы қалдық құны

40.763

3.109

43.872

Шетел валютасына қайта есептеу

229

-

229

Түсім

16.326

2.300

18.626

Кәсіпорындарды біріктіру арқылы сатып алу (5-ескертпе)

17.340

-

17.340

Аударымдар және қайта топтамалар

-

(4.971)

(4.971)

2008 жылғы 31 желтоқсандағы қалдық құны (қайта есептелді)

74.658

438

75.096

Шетел валютасына қайта есептеу

12.982

-

12.982

Түсім

18.857

2.029

20.886

Тозу бойынша шығыстар

-

(319)

(319)

Құнсыздануға (резерв) / резервті түзету, нетто

-

(13)

(13)

Аударымдар және қайта топтамалар

-

1.643

1.643

2009 жылғы 31 желтоқсандағы қалдық құны

106.497

3.778

110.275

Бастапқы құны

106.497

4.110

110.607

Жинақталған тозу және құнсыздану

-

(332)

(332)

2009 жылғы 31 желтоқсандағы қалдық құны

106.497

3.778

110.275

      2009 жылы 31 желтоқсанда таза теңгерім құны 103.481 миллион теңге (2008: 158.246 миллион теңге) болатын негізгі құралдардың кейбір объектілері Топтың кейбір қарыздары бойынша қамтамасыз ету ретінде салынды.
      2009 жылы 31 желтоқсанда негізгі құралдар санатына енгізілген  қаржылық жалдау туралы келісімдер бойынша алынған негізгі тауарлардың теңгерім құны 36.512 миллион теңгені (2008 жылы: 32.965 миллион теңгені, 2007 жылы: 26.968 миллион теңгені) құрады.
      2009 жылы 31 желтоқсанда Топтың амортизацияланған негізгі құралдарының бастапқы құны 218.378 миллион теңгені (2008 жылы: 154.511 миллион теңгені; 2007 жылы: 106.206 миллион теңгені) құрады.
      2009 жылы Топ 3.213 миллион теңге (2008 жылы: 4.468 миллион теңге) сомаға 4,38% орташа салмақталған капиталдандыру ставкасы бойынша қарыздар бойынша шығындарды капиталдандырды.
      Негізгі құралдардың құнсыздануы
      2009 жылы Топ 13.526 миллион теңге мөлшерінде құнсыздану бойынша резерв таныды, ол негізінен, жалпы сомасы 9.017 миллион теңгеге «ҚазМұнайГаз Сауда үйі» АҚ-ның (ҚМГ ҰК-ның 100% еншілес ұйымы «ҚМГ СҮ») және жалпы сомасы 6.365 миллион теңгеге Альянс Банктің негізгі құралдарының құнсыздануына әкеледі.
      2009 жылы 31 желтоқсанда ҚМГ ҰК негізгі құралдардың құнсыздануына тексеруді жүзеге асырды, ол Қазақстанда мұнай өнімдерінің бөлшек саудасы, сондай-ақ Алматы облысында орналасқан «Ақ бұлақ» рекреациялық орталығы бойынша қызметке тартылды, ол тиісінше 5.176 миллион теңге және 1.753 миллион теңге мөлшерінде құнсызданудан шығынды тануға әкеп соқтырды. Өтелетін сома пайдаланудан болатын құнға негізделді және тудырушы бірліктер деңгейінде анықталды. Тудырушы бірліктер тиісінше мұнай өнімдерінің бөлшек саудасында және «Ақ бұлақ» рекреациялық орталықта жұмыс істейтін активтерден тұрады. Тудырушы бірліктер үшін пайдаланудан түскен құнды анықтау кезінде ақша ағындары 22,4% (2008 жылы: 24,9%) салық салуға дейінгі ставка бойынша дисконтталды.
      Бұдан басқа, 2009 жылы ҚМГ ҰК жерлің теңгерім құнын қайта бағалау негізінде «Dyneff» Францияда (ТК6 толығымен тиесілі еншілес ұйым) жерге қатысты 2.088 миллион теңге мөлшерінде құнсыздануды таныды, ол жерге 2014 жылы пайдаланудан шығару жоспарланған қойма орналасқан.
      Альянс Банктік негізгі құралдарының өтелетін құны нарықтық әдіс негізінде анықталды.
      Құнсыздануға резервті түзету
      Самұрық-Энерго басшылығы болжамдалған болашақтағы түсімдерді және активтерді пайдаланудан түскен ақша қаражаты ағындарын бағалауды, дисконт ставкасын және өзге де көрсеткіштерді ескере отырып, қаржылық емес активтердің өтелетін сомасын бағалады. Бағалау нәтижесінде Самұрық-Энерго басшылығы «Алатау Жарық Компаниясы» АҚ және «Ақтөбе ЖЭО» АҚ (Самұрық-Энергоның еншілес ұйымдары) активтері үшін еткен кезеңдерде танылған құнсызданудан шығын қазір жоқ екені туралы қорытындыға келді. Тиісінше 2009 жылы Самұрық-Энерго 5.414 миллион теңге мөлшерінде құнсызданудан шығынды қалпына келтіруден кірісті таныды.

8. МАТЕРИАЛДЫҚ ЕМЕС АКТИВТЕР

Миллион теңгемен

Лицензиялар

Бағдарламалық қамтамасыз ету

Гудвил

Маркетинг бойынша материалдық емес активтер

Жер қойнауын пайдалануға құқық

Өзгелер

Жиыны

2008 жылғы 1 қаңтардағы қалдық құны

29.863

16.765

38.332

22.367

6.851

13.912

128.090

Шетел валютасын қайта есептеу

14

4

699

61

-

47

825

Түсім

3.622

7.165

-

-

3.225

5.625

19.637

Кәсіпорындарды біріктіру арқылы сатып алу (5-ескертпе)

-

-

19.704

-

-

-

19.704

Істен шығу

(89)

(313)

-

-

(364)

(912)

(1.678)

Амортизациялық аударымдар

(2.110)

(4.097)

-

(146)

(65)

(4.941)

(11.359)

Істен шығулар бойынша жинақталған амортизация

81

196

-

-

-

7

284

Құнсыздануға резерв

(4.080)

-

(29.216)

-

-

-

(33.296)

Сатуға арналған ретінде сыныпталған активтерден аударымдар

-

-

-

-

-

2.906

2.906

2008 жылғы 31 желтоқсандағы қалдық құны (қайта есептелді)

27.301

19.720

29.519

22.282

9.647

16.644

125.113

Шетел валютасына қайта есептеу

-

233

7.127

5.096

-

3.328

15.784

Түсім

377

7.020

5

27

3.591

5.343

16.363

Кәсіпорындардың біріктіру арқылы сатып алу {5-ескертпе)

-

1.560

201.558

-

-

11.896

215.014

Істен шығу

(726)

(606)

(156)

-

(3.833)

(259)

(5.580)

Тоқтатылған қызмет бойынша істен шығу

-

(93)

-

-

-

(17)

(110)

Амортизациялық аударымдар

(2.697)

(6.200)

-

(197)

(55)

(3.156)

(12.305)

Істен шығулар бойынша жинақталған амортизация

516

233

-

-

-

23

772

Құмсыздануға резерв

-

-

36.743

-

-

-

(36.743)

Негізгі құралдардан аударымдар

26.583

2.296

-

-

-

4.793

33.672

Сатуға арналған ретінде сыныпталған активтерден аударымдар (6-ескертпе)

(18.660)

(2.860)

-

-

-

(192)

(21.712)

Аударымдар мен түзетулер

-

1.735

-

-

-

(1.735)

-

2009 жылғы 31 желтоқсандағы қалдық құны

32.694

23.038

201.310

27.208

9.350

36.668

330.268

Бастапқы құны

44.114

42.506

276.433

27.563

9.404

53.682

453.702

Жинақталған амортизация және құнсыздану

(11.420)

(19.468)

(75.123)

(355)

(54)

(17.014)

(123.434)

2009 жылғы 31 желтоқсандағы қалдық құны

32.694

23.038

201.310

27.208

9.350

36.668

330.268

Бастапқы құны

36.875

32.705

54.775

22.440

9.712

30.543

187.050

Жинақталған амортизация және құнсыздану

(9.574)

(12.985)

(25.256)

(158)

(65)

(13.899)

(61.937)

2008 жылғы 31 желтоқсандағы қалдық құны (қайта есептелді)

27.301

19.720

29.519

22.282

9.647

16.644

125.113

      Лицензиялар, негізінен, «Қазақтелеком» АҚ сатып алынған телекоммуникация секторындағы лицензияларды және ҚМГ ҰК және ҚазАтомӨнеркәсіп сатып алынған табиғи ресурстарды баруға лицензиялар бойынша капиталдандырылған шығындарды қамтиды. Лицензияларға амортизациялар 3 жылдан 20 жылға дейін активтердің пайдалы қызметінің есептік мерзімін ескере отырып, тікелей желілік әдіс негізінде есептеледі.
      Бағдарламалық қамтамасыз ету Топ қызметінде пайдаланылатын салып алынған қолданбалы бағдарламалардың құнын қамтиды, ол негізінен бухгалтерлік бағдарламаларға жатқызылады. Бағдарламалық қамтамасыз етуге амортизация 1 жылдан 14 жылға дейін активтердің пайдалы қызметінің есептік мерзімін ескере отырып, тікелей желілік әдіс негізінде есептеледі.
      2009 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша жер қойнауын пайдалануға құқық тиісінше 8.365 миллион теңге және 985 миллион теңге (тиісінше 2008: 6.996 миллион теңге және 2.651 миллион теңге,
      2007: 4.966 миллион теңге және 1.885 миллион теңге) сомаға мұнай-газ және тау-кен барлау және бағалау активтерінің қалдық құнын қамтиды.
      Гудвилдің құнсыздануына тест
      Мына сегменттер бойынша ақша ағынын тудыратын бірліктердің әрқайсысына жатқызылған 31 желтоқсандағы жағдай бойынша гудвилдің теңгерім құны:

Ақша ағынын тудыратын бірліктер

2009

2008

Мұнай өңдеу және мұнай-техимия

196.632

27.369

Мұнай құятын терминал және теңіз порты

2.370

2.150

Мұнай-газ жиыны

199.002

29 519

Корпоративтік бизнес

1.031

-

Бөлшек бизнес

810

-

Қаржы институттары мен даму институттарының жиыны

1.841

-

Өзгелердің жиыны

467

-

Гудвилдің жиыны

201.310

29.519

      Жиынтық кіріс туралы есепте танылған гудвилдің құнсыздануы бойынша шығыстар мынаны қамтыды:

Ақша ағынын тудыратын бірліктер

2009

2008

Қаржы институттары мен даму институттары

35.436

-

Мұнай-газ

1.307

23.553

Өзгелер

-

5.663

36.743

29.216

      Гудвилдің өтелетін құнының есебі кезінде қолданылған негізгі жорамалдар
      Гудвилдің өтелетін құны 3-ескертпеде сипатталған есеп саясатына сәйкес анықталды.
      Топ мұнай-газ сегменті үшін гудвилдің өтелетін құнының есебі үшін мынадай ставкалар мен кезеңдерді пайдаланады:

Мұнай-химия және мұнай өңдеу

Мұнай құятын терминал және теңіз порты

2009

2008

2009

2008

Дисконттау ставкасы

8,8 %-11,5 %

7,8-11,2 %

19,11 %

19,11 %

Өсудің болжамдалған қарқыны

1,5 %

1,5 %

-

-

Кезең, жыл

5

5

10

10

      Топ қаржы институттары мен даму институттарының сегменті үшін гудвилдің өтелетін құнының есебі үшін мынадай ставкалар мынадай кезеңдерді пайдаланады:

Корпоративтік бизнес

Бөлшек бизнес

2009

2008

2009

2008

Дисконттау ставкасы

13.96%

12,66%

13,96%

12,66%

Өсудің болжамдалған қарқыны

5%

2%

5%

2%

Кезең, жыл

5

5

5

5

      Мұнай-газ сегменті бойынша өтелетін құн есебі кезінде қолданылған негізгі жорамалдар былайша берілген:
      - Жалпы пайда;
      - Дисконттау ставкасы;
      - Жоспарлы кезең ішінде ақша ағындарын сыртқа тарату үшін пайдаланылған өсудің болжамдалған қарқыны.
      Жалпы пайда
      Бюджет кезеңі басталар алдындағы екі жыл ішінде алынған орташа мәндерге негізделетін жалпы пайда. Осы мәндер күтілетін тиімділікті арттыруға бюджет кезеңі ішінде ұлғаяды.
      Дисконттау ставкасы
      Ақша ағынын тудыратын әрбір бірлікке тән тәуекелдердің ағымдағы нарықтық бағаларын көрсететін дисконттау ставкасы. Дисконттау ставкасы капиталдың орташа салмақталған құнының есебі негізінде есептелді. Одан әрі осы ставка ақша ағынын тудыратын бірлікке қатысты қандай да бір нақты тәуекелге нарықтың бағасын көрсету үшін түзетілді, ол үшін болашақтағы болжамдар түзетілген жоқ.
      Өсудің болжамдалған қарқыны
      Өсу қарқыны осы өнеркәсіп бойынша жарияланған зерттеулерге негізделген.
      Жорамалдардың өзгерістерге сезімталдық
      Ақша ағындарын тудыратын бірліктер үшін өтелетін құнды бағалауға қатысты басшылықтың пікірі бойынша жоғарыда көрсетілген негізгі жорамалдардың кез келгеніне ешқандай қолайлы өзгеріс Мұнай-химия және мұнай өңдеу мен Мұнай құятын терминал және теңіз порты бірліктерінің есептік өтелетін құнынан басқа, оның өтелетін құнынан бірліктің теңгерім құнының біршама артуын болдырмайды. 2009 жылғы 31 желтоқсанда өтелетін құн олардың теңгерім құнына жақындады, демек негізгі жорамалдардағы кез келген жағымсыз өзгерістер одан әрі құнсызданудан шығынды болдырмайды, ол осы бірліктер бойынша танылатын болады.
      Қаржы институттары мен даму институттарының сегменті бойынша өтелетін құн есебі кезінде қолданылған негізгі жорамалдар былайша берілген:
      - Пайыздық маржа;
      - Дисконттау ставкасы;
      - Жоспарлы кезең ішіндегі нарықтың үлесі;
      - Қызметті жүзеге асыратын елдің жалпы ішкі өнімінің (ЖІӨ) ағымдағы мәні;
      - Қызметті жүзеге асыратын елдегі инфляция деңгейі.
      Пайыздық кіріс
      2009 жылы өндіріліп алынған тиімді пайыздық ставкаға негізделген пайыздық маржа. Бұл мәндер күтілетін инфляция деңгейін ескере отырып, жоспарлы кезең ішінде ұлғаяды.
      Дисконттау ставкасы
      Ақша ағынын тудыратын әрбір бірлікке тән тәуекелдердің ағымдағы нарықтық бағаларын көрсететін дисконттау ставкасы. Дисконттау ставкасы капиталдың орташа салмақталған құнының есебі негізінде есептелді. Одан әрі осы ставка ақша ағынын тудыратын бірлікке қатысты қандай да бір нақты тәуекелге нарықтың бағасын көрсету үшін түзетілді, ол үшін болашақтағы болжамдар түзетілген жоқ.
      Нарықтан үлес туралы жорамалдар
      Осы жорамалдар маңызды мағынаға ие, өткені сала бойынша өсу қарқындары туралы деректерді пайдаланумен қатар, басшылық жоспарлы кезең ішіндегі оның бәсекелестеріне қатысты бөлімшенің жағдайы қалай өзгеретінін бағалайды. Басшылық клиенттердің салымдарын қоса алғанда, заңды және жеке тұлғалар үшін активтер мен банктік қызметтерді басқару саласындағы сегменттің үлесі жоспарлы кезең ішінде тұрақты болып қалады деп болжайды.
      Өсудің болжамды қарқыны, ЖІӨ және қызметті жүзеге асыратын елдің инфляция деңгейі Жорамалдар салалық зерттеулер бойынша жарияланған деректерге негізделген.
      Жорамалдардағы өзгерістерге сезімталдық
      Сегменттердің өтелетін құнын анықтау үшін негізгі жорамалдарға ықтимал өзгерістер гудвилдің қосымша құнсыздануына әкелмейді деп санайды басшылық.

9. БІРЛЕСКЕН КӘСІПОРЫНДАРДАҒЫ ЖӘНЕ ҚАУЫМДАСҚАН КОМПАНИЯЛАРДАҒЫ ИНВЕСТИЦИЯЛАР

      31 желтоқсанда бірлескен кәсіпорындардағы және қауымдасқан компаниялардағы инвестициялар былайша берілген:

Миллион теңгемен

2009

2008 жыл (қайта есептелді)

2007

Бірлескен кәсіпорындар:


"ТеңізшеврОйл" ЖШС

227.760

196.671

184.314

"ҚазГерМұнай" ЖШС

104.718

102.455

97.819

"ҚазРесГаз" АҚ

91.610

40.707

21.564

Forum Muider В.V.компаниясы

40.026

41.972

-

"Қазақойл-Ақтөбе" ЖШС

37.231

34.777

32.454

"Валсера Холдингс Б.В."

17.576

17.611

19.282

Екібастуз ГРЭС-2

14.755

15.121

12.990

Өзгелер

30.508

22.605

23.494

564.184

471.919

391.917

Қауымдасқан компаниялар:


«ПетроҚазақстан Инк.» («ПҚИ»)

118.989

109.798

134.792

«Халық банкі» АҚ

101.960

-

-

«Қазкоммерцбанкі» АҚ

95.545

-

-

«Шекербанк»

76.839

-

-

«СБМ Қазақстан» («СЗМ»)ЖШС

48.131

44.604

37.829

«Каспий құбыр өткізу консорциумы» ЖШС

16.285

-

-

«КАТКО БК» ЖШС

14.206

5.149

2.980

Өзгелер

64.429

29.977

24.188

Минус: Құнсыздану

(6.516)

(5.348)

-

529.868

184.180

199.789

1.094.052

656.099

591.706

      31 желтоқсанда бірлескен кәсіпорындардағы және қауымдасқан компаниялардағы иелену үлесі былайша берілген:

Жарғылық капиталдағы %

Компания

2009

2008

2007

Бірлескен кәсіпорындар:


"ТеңізшеврОйл" ЖШС

20,00 %

20,00 %

20,00 %

"ҚазГерМұнай" ЖШС

50,00 %

50,00 %

50,00 %

"ҚазРесГаз" АҚ

50,00 %

50,00 %

50,00 %

Forum Muider В. V. компаниясы

50,00 %

50,00 %

-

"Қазақойл-Ақтөбе" ЖШС

50,00 %

50,00 %

50,00 %

"Валсера Холдинге Б.В."

50,00 %

50,00 %

50,00 %

Екібастуз ГРЭС-2

50,00 %

50,00 %

50,00 %

-

-

-

-

-

-

Қауымдасқан компаниялар:

-

-

-

«ПетроҚазақстан Инк.» («ПҚИ»)

33,00 %

33,00 %

33,00 %

«Халық банкі» АҚ

26,81 %

-

-

«Қазкоммерцбанкі» АҚ

18,30 %

-

-

"Шекербанк"

33,98 %

-

-

ТОО "GSM Қазақстан" ("GSM")

49,00 %

49,00 %

49,00 %

«Каспий құбыр өткізу консорциумы» ЖШС

20,75 %

-

-

«КАТКО БК» ЖШС

49,00 %

49,00 %

49,00 %

      ПетроҚазақстан Инк. («ПҚИ») 33%-ші үлесі осы үлесті сатып алуға алынған қарыз бойынша қамтамасыз ету ретінде кепілге қойылды. Алайда кепілге қойылған акциялар сатып алу күнінен (2006 жылғы 4 шілде) бастап қаржыландырудың бастапқы 7 жылы ішінде айналымға түсе алмайды.
      2009 жылы 4 желтоқсанда «ПҚИ» 300 миллион АҚШ доллары мөлшерінде қосымша дивидендтер жариялады, олар 2009 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша төленбеді. Алуға дивидендтергі ҚМГ үлесі 99 миллион АҚШ долларын құрады, ол 2009 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша 14.688 миллион теңгеге баламалы.
      Тұрақтандыру жоспарына сәйкес 2009 жылы Қор екінші деңгейдегі банктерден мына акцияларды сатып алуды жүзеге асырды:
      - 2009 жылғы 14 мамырда Қор бір акцияның бағасы 217,5 теңге болатын «Қазкоммерцбанк» АҚ-ның 165.517.241 жай акциясын сатып алды, оның нәтижесінде 36.000 миллион теңге банктің капиталына инвестицияланды;
      - 2009 жылғы 27 наурызда және 29 наурызда Қор тиісінше бір акцияның бағасы 104,03 теңге және бір акцияның бағасы 168,42 теңге болатын «Қазақстан Халық Банкі» АҚ-нын 259.064.909 жай акциясын және 196.232.499 артықшылықты акциясын сатып алды.
      Сатып алу қосымша эмиссия арқылы жүзеге асырылды және сатып алу күнгі «Қазкоммерцбанк» АҚ-ның және «Қазақстан Халық Банкі» АҚ-ның жай акцияларының жиынтық санында Қордың үлесі тиісінше 21,28% және 20,97% құрады. Оның салдарынан Қор сатып алған «Қазкоммерцбанк» АҚ акцияларының бір бір бөлігі «Қазкоммерцбанк» АҚ акционерлерінің сенімгерлік басқаруына берілді.
      Қор «Қазкоммерцбанк» АҚ-ның және «Қазақстан Халық Банкі» АҚ-ның сатып алу бөлігі ретінде сатып алу күнінен бастап 2 жылдан 5 жылға дейінгі кезеңде іске асырылған сатып алынған үлесті сатуға колл және пут опциондарын да алды. Сатып алу күні осы опциондардың әділ құны «Қазкоммерцбанк» АҚ үшін 12.346 миллион теңгені және «Қазақстан Халық Банкі» АҚ үшін 24.071 миллион теңгені құрады және инвестициялар құнының бір бөлігі ретінде танылды. 2009 жылғы 31 желтоқсанда осы опциондардың әділ құны 130.541 миллион теңгені құрады.
      2009 жылы 31 желтоқсанда «Шекербанк» 2009 жылы «БТА Банкі» АҚ-нан сатып алынған қауымдасқан компанияны білдірді.
      Бірлкескен кәсіпорындардағы және қауымдасқан компаниялардағы инвестицияларға өзгерістер былайша берілген:

Миллион теңгемен

2009

2008 жыл (қайта есептелді)

1 қаңтардағы сальдо

656.099

591.706

Қауымдасқан компаниялардың және бірлескен кәсіпорындардың кірісіндегі үлес

278.838

266.669

Алынған дивидендтер

(162.100)

(235.749)

Сатып алу (5-ескертпе)

236.314

52.729

Шетел валюталарына қайта есептеу

87.396

(2.296)

Істен шығу

(733)

(11.919)

Сатуға арналған ретінде сыныпталған аударымдар (6-ескертпе)

(914)

-

Өзге жиынтық кірістегі үлес

996

307

Құнсыздану

(1.844)

(5.348)

31 желтоқсандағы сальдо

1.094.052

656.099

      2009 және 2008 жылдары Топ «Астана Финанс» АҚ-дагы («Астана Финанс») инвестициялардың құнсыздануын білдіретін тиісінше 1.І67 миллион теңге және 5.348 миллион теңге құнсызданудан өтелетін құнға дейінгі шығынды таныды. Құнсыздану жиынтық кіріс туралы есепте танылды. Өтеле, 2009 және 2008 жылдардағы 31 желтоқсандағы Астана Финанстың таза активтеріндегі Топтың үлесі негізделді.
      Мына кестелерде 31 желтоқсандағы бірлескен кәсіпорындардағы және қауымдасқан компаниялардан Топтың инвестициялары туралы қорытындыланған қаржылық ақпарат берілген (Топтың бара-бар үлесі);

Миллион теңгемен

2009

2008 (қайта есептелді)

2007

31 желтоқсандағы бірлескен кәсіпорындар мен қауымдасқан компаниялардың жиынтық активтері мен міндеттемелері


Активтердің жиыны

3.411.009

1.284.661

1.094.438

Міндеттемелердің жиыны

(2.319.297)

(628.562)

(502.754)

Таза активтер

1.091.712

656.099

591.684

Бір жылға бірлескен кәсіпорындар мен қауымдасқан компаниялардағы жиынтық түсім және таза пайда


Түсім

1.060.180

862.767

Таза пайда

278.838

266.669

      2009 жылғы 31 желтоқсандағы бірлескен кәсіпорындар мен қауымдасқан компаниялардың танылмаған жинақталған шығындарындағы Топтың үлесі 98.849 миллион теңгені (2008: 42.804 миллион теңгені; 2007: 35.117 миллион теңгені) құрады.

10. КЛИЕНТТЕРГЕ ҚАРЫЗДАР

      31 желтоқсандағы клиенттерге қарыздар мынаны қамтыды:

Миллион теңгемен

2009

2008 (қайта есептелді)

2007

Ірі кәсіпорындарға қарыздар

1.724.292

185.648

71.542

Қаржы лизингі

21.190

18.080

11.545

Шағын және орта бизнеске кредит беру

242.926

6.450

19.683

Жеке тұлғаларға қарыздар

663.388

36.885

10.080

Өзге де қарыздар

16.094

8.149

4.577

Қарыздардың жалпы сомасы

2.667.890

255.212

117.427

Минус: қамсыздануға резерв

(1.167.076)

(28.634)

(11.710)

Клиенттерге қарыздар нетто

1.500.814

226.578

105.717

Минус: ағымдағы бөлік

347.755

23.383

7.729

Ұзақ мерзімді бөлік

1.153.059

203.195

97.988

      31 желтоқсанда аяқталатын жылдар үшін қарыздар бойынша қамсыздануға резервтегі қозғалыс былайша берілген:

Миллион теңгемен

2009

2008 (қайта есептелді)

1 қаңтардағы резерв

28.634

11.710

Есептелді

930.624

22.837

Сату үшін активтерге аударым

(5.278)

Резерв есебінен есептен шығарылды

(68.864)

Қалпына келтірілді

2.968

Шетел валютасына қайта есептеу

282.274

Тоқтатылған операциялар

(3.282)

31 желтоқсанға резерв

1.167.076

      Мына кестелерде 31 желтоқсанға несие қоржынының кредит сапасы туралы ақпарат берілген:

Миллион теңгемен

2009

2008

Құнсыздану белгілері анықталмаған қарыздар:


Стандартты қарыздар

914.395

201.148

Құнсыздануға резерв

(69.932)

(999)

Құнсыздануға резерв алынған стандарты қарыздар

844.463

200.149

Кұнсызданған қарыздар:


Дербес құнсызданған қарыздар

1.386.235

46.386

Құнсыздануға резерв

(885.318)

(23.382)

Құнсыздануға резерв алынған дербес құнсыздандырылған қарыздар

500.917

23.004

Мерзімі өткен қарыздар


- 90 күннен аз мерзімі өткендер

115.220

6.657

- 90 күннен астам және 1 жылдан кем мерзімі өткендер

128.726

1.021

-1 жылдан астам мерзімі өткендер

123.314

-

Құнсыздануға резерв

(211.826)

(4.253)

Құнсыздануға резерв алынған мерзімі еткен қарыздар

155.434

3.425

Құнсызданған қарыздардың жиыны

656.351

26.429

Қарыздардың жиыны

1.500.814

226.578

      31 желтоқсанға қаржылық жалдау бойынша таза инвестициялардың құрауыштары былайша берілген:

Миллион теңгемен

2009

2008 (қайта есептелді)

2007

Бір жыл ішінде

8.487

4.368

1.970

Бір жылдан артық, бірақ бес жылдан аспайтын

13.317

15.125

9.577

Бес жылдан жоғары

3.494

4.256

3.908

Ең төменгі жалдау төлемдері

25.298

23.749

15.455

Минус жұмыспен өтелмеген қаржылық кіріс

(4.108)

(5.669)

(3.910)

Минус құнсыздануға резерв

(1.485)

(5.891)

(795)

Қаржылық жалдауға таза инвестициялар

19.705

12.189

10.750

Миллион теңгемен

2009

2008 (қайта есептелді)

2007

Өтеу мерзімі 1 жылға дейін

347.755

23.383

7.729

Өтеу мерзімі 1 жылдан 5 жылға дейін

949.706

68.646

29.429

Өтеу мерзімі 5 жылдан жоғары

119.980

134.245

68.259

Мерзімі өткендер

83.373

304

300

1.500.814

226,578

105.717

11. КРЕДИТ МЕКЕМЕЛЕРІНДЕГІ ҚАРАЖАТ

      31 желтоқсандағы кредит мекемелеріндегі қаражат мынаны қамтыды:

Миллион теңгемен

2009

2008 (қайта есептелді)

2007

10 ірі жергілікті банктер

484.010

171.659

85.999

Өзге де жергілікті кредит мекемелері

54.051

20.629

1.481

Қарыздардың жалпы сомасы

538.061

192.288

87.480

Минус: құнсыздануға резерв

(63.658)

(21.678)

(484)

Қарыздар, нетто

474.403

170.610

86.996

Минус: ағымдағы бөлігі

52.584

28.103

761

Ұзақ мерзімді бөлігі

421.849

142.507

86.235

Миллион теңгемен

2009

2008 (қайта есептелді)

2007

АА- бастап АА+ дейінгі рейтингілер

1.367

-

-

А- бастап А+ дейінгі рейтингілер

970

-

-

ВВ- бастап ВВ+ дейінгі рейтингілер

88.966

113.647

60.748

В+ қарағанда төмен рейтінгілер

335.969

56.515

25.017

Рейтингі жоқ

47.131

448

1.231

474.403

170.610

86.996

      Кредит мекемелеріндегі қаражат бойынша құнсыздануға резервке өзгерістер былайша берілген:

Миллион теңгемен

2009

2008 (қайта есептелді)

1 қаңтардағы резерв

21.678

484

Есептелді

62.390

21.193

Шетел валютасына қайта есептелді

1.089

1

Қалпына келтірілді

(21.157)

-

Резерв есебінен есептен шығарылды

(342)

-

31 қаңтардағы резерв

63.658

21.678

Миллион теңгемен

2009

2008 (қайта есептелді)

2007

Өтеу мерзімі 1 жылға дейін

52.554

28.103

761

Өтеу мерзімі 1 жылдан 5 жылға дейін

349.834

115.514

37.435

Өтеу мерзімі 5 жылдан жоғары

72.015

26.993

48.800

12. ҚАРЖЫЛЫҚ АКТИВТЕР

      31 желтоқсандағы қаржылық активтер мынаны қамтыды:

Миллион теңгемен

2009

2008(пересчитано)

2007

Бірлескен кәсіпорын қатысушысынан алуға вексель

21.351

18.862

18.480

Қауымдасқан компания қатысушысынан алуға вексель (5-ескертпе)

16.07

-

-

Сатуға қолда бар қаржылық активтер

209.590

191.900

178.765

Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Қазынашылық вексельдері

78.880

66.645

52.534

Ұлттық Банктің ноттары

4.268

Корпоративтік облигациялар

43.008

8.607

13.468

Қазақстандық қаржы агенттіктерінің облигациялары

21.558

48.346

42.760

Халықаралық қаржы ұйымдарының облигациялары

1.677

3.544

3.550

Өзге де борыштық бағалы қағаздар

1.400

42

2.603

Үлестік бағалы қағаздар

67.169

66.655

65.726

Минус: Құнсыздану

(8.370)

(1.939)

(1.876)

Репо шарттары бойынша

9.411

16.490

200

Өтегенге дейін ұсталатын қаржылық активтер

6.386

45.072

5.202

Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Қазынашылық вексельдері

5.550

8.565

2.852

Корпоративтік облигациялар

836

9.886

407

Қазақстандық қаржы агенттіктерінің облигациялары

-

4.402

-

Өзге де борыштық бағалы қағаздар

-

22.219

1.943

Кері сатып алу келісімдері бойынша сатып алынған бағалы қағаздар

210

54.934

24.918

Кері сатып алу келісімдері бойынша сатып алынған бағалы қағаздар

210

55.179

24.918

Минус: Құнсыздану

-

(245)

-

Пайда және шығын арқылы әділ құн бойынша ескерілетін қаржылық активтер

4.411

20.549

29.728

Венчурлық капитал ұйымына котталмайтын инвестициялар

-

4.093

4.268

Акционерлік капиталға котталмайтын инвестициялар

4.253

15.808

25.285

Корпоративтік облигациялар

158

648

175

Қаржылық жалдау бойынша дебиторлық берешек

43

679

Сауда бағалы қағаздары

132.189

-

-

Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Қазынашылық вексельдері

28.611

-

-

Корпоративтік облигациялар

46.290

-

-

Қазақстандық қаржы агенттіктерінің облигациялары

11.668

-

-

Халықаралық қаржы ұйымдарының облигациялары

8.776

-

-

Шетел мемлекеттерінің қазынашылық вексельдері

3

-

-

Өзге де үлестік бағалы қағаздар

36.841

-

-

Миллион теңгемен

2009

2008 (қайта есептелді)

2007

Туынды қаржылық құралдар

26.182

-

40

Опциондар

14.385

-

-

Пайыздық айырбастар

11.797

-

-

Өзгелер

-

-

40

Қаржы активтерінің жиыны

416.437

331.996

257.133

Минус: ағымдағы бөлігі

(198.722)

(142.296)

(126.748)

Ұзақ мерзімді бөлігі

217.715

189.700

130.385

      2009 жылғы 31 желтоқсандағы сатуға қолда бар қаржылық активтер, өтегенге дейін сатылатын қаржылық активтер және сауда бағалы қағаздары бойынша пайыздық ставкалар тиісінше 0,01%-дан 18,9%-ға дейінгі, 3,27%-дан 8,5%-га дейінгі және 11,3%-дан 12,5%-га дейінгі (2008: тиісінше 1,7%-дан 45,4%-га дейінгі, 5,6%-дан 19,0%-ға дейінгі; 2007: тиісінше 4,05%-дан 25.17%-ға дейінгі, 7%-дан 11%-га дейінгі) диапазонда болды.

Миллион теңгемен

2009

2008 (қайта есептелді)

2007

АҚШ долларымен берілген қаржылық активтер

206.236

97.415

100.696

Теңгемен берілген қаржылық активтер

196.669

232.725

151.724

Өзге де валюталарда берілген қаржылық активтер

13.532

1.856

4.713

416.437

331.996

257.133

      9. Қаржы активтерінің құнсыздануына резервтегі өзгерістер былайша берілген:

Миллион теңгемен

2009

2008 (қайта есептелді)

1 қаңтардағы резерв

2.184

1.876

Есептелді

6.900

398

Резерв есебінен есептен шығарылды

(469)

-

Қалпына келтірілді

(245)

(90)

31 желтоқсандағы резерв

8.370

2.184

      Қаржылық активтерді өтеу мерзімі былайша берілген:

Миллион теңгемен

2009

2008 (қайта есептелді)

2007

Өтеу мерзімі 1 жылға дейін

198.722

142.296

126.748

Өтеу мерзімі 1 жылдан 5 жылға дейін

97.572

70.687

29.732

Өтеу мерзімі 5 жылдан жоғары

47.996

32.516

5.474

Өтеу мерзімі жоқ

72.147

86.497

95.179

Жиыны

416.437

331.996

257.133

      Бірлескен кәсіпорынның қатысушысынан алуға вексель
      2007 жылы Топ CCEL бірлесіп бақылайтын кәсіпорынның 50%-дық үлесін сатып алды, ол "State Alliance Holdings Limited"-тен («CITIC Group» тиесілі холдинг компаниясы, Гонконг қор котталатын компаниялар) Батыс Қазақстанда мұнай және табиғи газ өндіруге инвестицияланды.
      CCEL қолда бар бөлінетін капитал негізінде дивидендтерді жыл сайын жариялауға міндетті. Сонымен бір уақытта Топ CCEL-ден алынған кез келген дивидендтерді СІТІС ауыстыру міндеттемесін өзіне қабылдады, кепілдендірілген төлемді ең жоғары сомаға дейінгі мөлшерде артттыру 2009 жылғы 31 желтоқсаннан 2020 жылға дейін 790,5 миллион АҚШ долларын (117.289 миллион теңге) (2008: 778,8 миллион АҚШ долларын немесе 94.056 миллион теңгені) құрады. Ен жоғары сома СІТІС қаржыладырылған және есептелген сыйақы бастапқы сатып алу бағасына компания үлесінің қалдығын білдіреді. Топтың CCEL баламалы сомасын алғанға дейін СІТІС сомасын төлеу міндеттемесі болмайды. Тиісінше, Топ өзінің шоғырландырылған бухгалтерлік теңгерімінде CCEL-дан 2020 жылға дейін жыл сайынғы негізде кепілдендірілген төлем мөлшерінде дивидендтер алуға құқықты және ен жоғары кепілдендірілген сомаға арттыруға кез келген дивидендтерді ұстау құқығын ғана таниды. Осы дебиторлық берешектің теңгерім құны 2009 жылғы 31 желтоқсанда 141,7 миллион АҚШ долларын (2008:153,5 миллион АҚШ долларын) құрады.
      Бұдан баска, Топтың сатып алу туралы шартта көрсетілген белгілі бір жағдайларда өз опционын сатуға өткізуге және СІТІС инвестицияларын қайтарып алуға және 150 миллион АҚШ долларын плюс 8% жылдық ставка бойынша сыйақыны минус алынған кепілдендірілген төлемдердің жиынтық сомасын кері алуға құқығы бар.
      2008 жылғы 17 қарашада кепілдендірілген төлем 12 маусым мен 12 желтоқсаннан кешіктірмей екі тең төлеммен төленетін 26,2 миллион АҚШ долларынан 26,9 миллион АҚШ долларына дейін ұлғайды. Осы келісімді жасасқаннан кейін дебиторлық берешек бойынша тиімді сыйақы ставкасы жылына 15%-ды құрайды.
      Үлестік бағалы қағаздар (сатуға қолда бар қаржылық активтер)
      2007 жылы Казатомөнеркәсіп (бұдан әрі - ҚАҰ) «Toshiba Nuclear Energy Investments US Inc.»-тен 400,000 мың АҚШ долларына «Toshiba Nuclear Energy Holdings (US) Inc.» компаниясының (бұдан әрі -«TNEH-US») А класты 400 қарапайым акциясын сатып алды. Бұдан басқа, ҚАӨ «Toshiba Nuclear Energy Investments UK Ltd» - дан 140,000 мың АҚШ долларына «Toshiba Nuclear Energy Holdings (UK) Ltd.» компаниясының (бұдан әрі - «TNEH-UK») А класты 140 қарапайым акциясын сатып алды. TNEH-US-тан А класты 400 қарапайым акция және TNEH-UK - тен А класты 140 қарапайым акция сатып алу нәтижесінде, ҚАӨ көрсетілген компанияларда 10% иелену үлесін сатып алды. TNEH-US және  TNEH-UK «Westinghouse Group» (бұдан әрі - «Westinghouse») 100% акциясын иеленеді.
      TNEH-US және TNEH-UK қатысу үлестерін бір уақытта сатып алуға байланысты Топ «пут» опционға келісім (бұдан әрі - «пут» опционы) жасасты. Westinghouse жүргізетін еншілес кәсіпорын «Үлбі металлургия зауыты» АҚ» компаниясында (Топтың еншілес кәсіпорны) отын жиналымын өндіру сертификаттауға қатысты, «пут» опционы ҚАӨ опцион алғашқы 67% акцияға 540,000 мың АКШ долларына тең 100% бастапқы сатып алу бағасына және қалған 33% акцияға 90% бастапқы сатып алу құнына «Toshiba» корпорациясындағы өз акцияларын сатуды білдіреді, оның нәтижесінде «пут» опционын орындау бағасы 522,180 мың АҚШ долларына теңестіріледі. Егер көрсетілген сертификаттау жүргізілмейтін болса, ҚАӨ 2010 жылғы 31 наурыздан бастап 2013 жылғы 29 ақпанды қоса алғандағы кезең ішінде «пут» опционын пайдалана алады.
      TNEH-US және TNEH-UK иелену үлестерін бір уақытта сатып алуға байланысты, ҚАӨ «колл» опционына келісім (бұдан әрі - «колл» опционы) жасасты. Егер АҚШ шетел инвестициялары комитеті ҚАӨ стратегиялық әріптес артық бола алмайтынын ескерсе, «колл» опционы «Toshiba» корпорациясына Компаниядан оның акцияларын TNEH-US және TNEH-UK-ға сатуды талап ету құқығын береді. Бұл жағдайда, Компания акцияларының әділ құнын тәуелсіз халықаралық бағалау компаниясы анықтайтын болады.
      Топ осы инвестицияларды сатуға қолда бар ретінде сыныптады, өйткені бұл Топтың инвестицияларды мерзімді перспективада ұстау ниеті мен қабілетін білдірудің үздік тәсілін білдіреді. TNEH-US және  TNEH-UK инвестициялар өзіндік құны бойынша ескеріледі, өйткені олар әділ құны дұрыс анықталмайтын жеке компанияның капиталы болып табылалы.
      Үлестік бағалы қағаздар (сатуға қолда бар қаржылық активтер) (жалғасы)
      2009 жылғы 31 желтоқсандағы инвестициялардың теңгерім құны 66.046 миллион теңгені (2008: 66.046 миллион теңгені; 2007:65.313 миллион теңгені) құрады.

13. БАНКТІК ДЕПОЗИТТЕР

31 желтоқсандағы банктік депозиттер мынаны қамтыды:

Миллион теңгемен

2009

2008 (қайта есептелді)

2007

АҚШ долларымен берілген банктік депозиттер

675.055

440.912

285.787

Теңгемен берілген банктік депозиттер

292.500

190.712

284.267

Өзге валюталармен берілген банктік депозиттер

14.869

345

246

Минус: құнсыздану

-

(7.154)

-

Банктік депозиттердің жиыны

982.424

624.815

570.300

Минус: ағымдағы бөлігі

(929.754)

(584.326)

(530.904)

Ұзақ мерзімді бөлігі

52.670

40.489

39.396

      Банктік депозиттер бойынша құнсыздануға резервтегі өзгерістер былайша берілген:

Миллион теңгемен

2009

2008 (қайта есептелді)

1 қаңтардағы резерв

7.154

-

Есептелді

451

7.154

Қалпына келтірілді

(7.605)

-

31 желтоқсанда

-

7.154

      2009 жылғы 31 желтоқсанда ұзақ мерзімді банктік депозиттер бойынша орташа салмақталған пайыздық ставка 6,97%-ды құрады; қысқа мерзімді банктік депозиттер бойынша орташа салмақталған ставка 8,31 %-ды (2008: 5,49% және 6,83%, 2007: 4,57% және 8,59%) құрады.

Миллион теңгемен

2009

2008 (қайта есептелді)

2007

Өтеу мерзімі 1 жылдан аз

929.754

584.326

530.904

Өтеу мерзімі 1 жылдан 5 жылға дейін

49.290

35.011

35.729

Өтеу мерзімі 5 жылдан жоғары

3.380

5.478

3.667

982.424

624.815

570.300

      2009 жылғы 31 желтоқсанда банктік депозиттер 75 миллион теңге сомасында ақша қаражатын қамтыды, ол і | Топтың кейбір қарыздарын қамтамасыз ету ретінде санынды (2008: 23.944 миллион теңге, 2007: 31.365 миллион теңге) (9-ескертпе).
      2009 жылғы 31 желтоқсанда банктік депозиттер пайдалануда шектелген ақша қаражатын қамтыды, ол негізінен, 25.083 миллион теңге (2008: 13.081 миллион теңге, 2007: 7.515 миллион теңге) сомасында Топтың кейбір қарыз шарттарында белгіленген мақсаттарға пайдаланылуы мүмкін.

14. ӨЗГЕ ДЕ ҰЗАҚ МЕРЗІМДІ АКТИВТЕР

      31 желтоқсандағы өзге де ұзақ мерзімді активтер мынаны қамтыды:

Миллион теңгемен

2009

2008 (қайта есептелді)

2007

Ұзақ мерзімді активтерге төленген аванстар

175.360

59.574

40.039

Өтеуге ұзақ мерзімді ҚҚС

24.851

19.177

18.665

Ұзақ мерзімді тауарлық-материалдық қорлар

7.078

9.148

9.969

Өзгелер

13.786

13.856

12.740

Минус: өтеуге ҚҚС құнсыздандыруға резерв

(14.404)

(12.939)

(11.959)

206.671

88.816

69.454

      Өтеуге КҚС құнсыздандыруға резервке өзгерістер былайша берілген:

Миллион теңгемен

2009

2008 (қайта есептелді)

1 қаңтарда

12.939

11.959

Бір жылға есептеу

1.465

980

31 желтоқсанда

14.404

12.939

      2009 жылғы 9 желтоқсанда Қор «Екібастуз-1» ЖШС-ға 50% қатысу үлесін сатып алу туралы «Ekibastuz Holdings B.V.» және «Kazakhmys PLC» шарт жасасты. 2009 жылғы 11 желтоқсанда Қор осы акцияларға 680.854 мың АҚШ доллары (төлем күнгі бағам бойынша 101.080 миллион теңге) сомасында аванс төледі.
      2009 жылғы 31 желтоқсанда 22.965 миллион теңге мөлшерінде аванстар құрылыс мердігерлеріне алдын ала төлемді білдірді (2008: нөл, 2007: нөл). 2009 жылы Қор Астанада және Алматыда құрылыс үдерісінде тұрғын және офистік ғимараттарды сатып алуға құрылыс мердігерлерімен шарт жасасты. Шарттардың ережелеріне сәйкес Топ мердігерлерге аванстық төлемдерді жүзеге асыруға міндеттенді, ал құрылыс мердігерлері белгіленген мерзімде құрылысты аяқтауға міндеттенді. Топ мердігерлер құрылысты аяқтағаннан кейін тиісті объектілердің иелері болады.
      Қалған аванстар негізгі құралдарды жеткізуге және құрылыс жұмыстарын орындауға алдын ала төлемді де ұсынады.
      2009 жылғы 31 желтоқсанда басшылық өтеуге ұзақ мерзімді ҚҚС өтеу ықтималдығының қайталама бағасын жүзеге асырды және 14.404 миллион теңге мөлшерінде өндіріп алу екі ұшты шешім болып табылатын қорытындыға келді (2008: 12.939 миллион теңге, 2007: 11.959 миллион теңге). Нәтижесінде, 2009 жылы Топ 1.465 миллион теңге (2008: 980 миллион теңге) сомасында өтеуге ҚҚС бойынша қосымша резерв есептеу шешімін қабылдады.

15. ТАУАРЛЫҚ-МАТЕРИАЛДЫҚ ҚОРЛАР

31 желтоқсанда тауарлық-материалдық қорлар мынаны қамтыды:

Миллион теңгемен

2009

2008 (қайта есептелді)

2007

Сатуға қайта өңделген өнім

57.659

34.155

49.021

Мұнай-газ саласының материалдары және қорлары

50.171

40.563

28.864

Уран өнімі

34.038

18.565

9.584

Газды қайта өңдеу өнімі

30.787

15.755

7.310

Шикі мұнай

29.256

17.708

19.577

Теміржол саласының материалдары мен қорлары

26.302

32.603

29.110

Аяқталмаған өндіріс

13.860

11.270

8.740

Өндірістік материалдар мен қорлар

5.861

1.018

1.184

Отын

5.640

3.799

2.592

Уран саласының материалдары мен қорлары

5.512

5.427

4.002

Электр энергиясын беретін жабдыққа босалқы бөлшектер

4.218

3.153

1.091

Қайта сатуға арналған тауарлар

2.510

3.082

3.101

Телекоммуникациялық жабдыққа арналған босалқы бөлшектер

1.852

1.742

2.575

Өзге де материалдар мен қорлар

7.407

6.900

5.912

Минус: таза өткізу құнына дейін есептен шығару

(12.106)

(13.613)

(9.821)

262.967

182.127

16. САУДА ДЕБИТОРЛЫҚ БЕРЕШЕК ЖӘНЕ ӨЗГЕ ДЕ АҒЫМДАҒЫ АКТИВТЕР

      31 желтоқсанда өзге де ағымдағы активтер мынаны қамтыды:

Миллион теңгемен

2009

2008 (қайта есептелді)

2007

Төленген аванстар және болашақтағы кезеңнің шығыстары

104.235

59.022

38.773

Пайдалануға шектелген ақша қаражаты

25.970

-

-

Салықтар бойынша өзге де алдын ала төлемдер

20.778

7.503

2.007

Алуға дивидендтер (9-ескертпе)

17.330

2.940

1.960

Акционерге алдын ала төленген дивидендтер

8.645

-

-

Қаржы лизингінің шарттарына сәйкес аударуға тиісті активтер

5.818

6.273

729

ҚР Ұлттық банкіндегі міндетті резервтер

1.020

864

627

Қызметкерлердің берешегі

776

2.450

477

Қаржылай көмек

-

3.297

50

Өзгелер

64.859

34.108

41.288

Минус: резерв

(24.253)

(9.486)

(9.497)

225.178

106.971

76.414

      31 желтоқсанда дебиторлық берешек мынаны қамтыды:

Миллион теңгемен

2009

2008 (қайта есептелді)

2007

Сауда дебиторлық берешек

220.530

184.409

240.047

Минус: резерв

(18.818)

(26.083)

(17.008)

201.712

158.326

      2009 жылғы 31 желтоқсанда Топтың 15.992 миллион теңге мөлшеріндегі дебиторлық шарттары бойынша қамтамасыз ету ретінде салынды (2008: 9.373 миллион теңге).
      2009 жылғы 31 желтоқсанда 24.000 миллион теңге мөлшерінде пайдалануға шектелген ақша қаражаты «Альянс банк» АҚ жай акцияларын сатып алуға арналған Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінде ағымдағы шотқа орналастырылған ақша қаражатын білдіреді.
      Сауда дебиторлық берешегін және өзге де ағымдағы активтерді құнсыздандыруға резервке өзгерістер былайша берілген:

Миллион теңгемен

2009

2008 (қайта есептелді)

1 қаңтардағы резерв

35.569

26.505

Есептелді

17.734

17.624

Шетел валютасына қайта есептеу

1.711

-

Пайдаланылды

(7.056)

(7.459)

Қалпына келтірілді

(4.052)

(1.101)

Сатуға активтерге аудару (6-ескертпе)

(4)

-

Еншілес кәсіпорынға бақылауды жоғалту

(831)

-

31 желтоқсанда

43.071

35.569

      2009, 2008 және 2007 жылдары 31 желтоқсанда сауда дебиторлық берешек және өзге де ағымдағы активтер бойынша сыйақы есептелген жоқ.
      31 желтоқсанда мерзімі бөлінісінде сауда дебиторлық берешекті талдау былайша берілген:

Мерзімі еткен, бірақ құнсызданбаған

Миллион теңгемен

Жиыны

Мерзімі етпеген және құнсызданбаған

<30 күн

30-60 күн

60-90 күн

90-120 күн

> 120 күн

2009

201.712

146.837

27.269

7.907

2.178

7.088

10.433

2008 (қайта есептелді)

158.326

123.794

21.619

5.633

2.210

1.954

3.116

17. АҚША ҚАРАЖАТЫ ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ БАЛАЛАМАЛАРЫ

      31 желтоқсанда ақша қаражаты және олардың баламалары мынаны қамтыды:

Миллион теңгемен

2009

2008 (қайта есептелді)

2007

Банктік салымдар - АҚШ доллары

112.456

335.537

235.612

Банктік салымдар - теңге

422.780

791.303

203.883

Банктік салымдар - басқа валюталар

8.073

14.232

5.104

Банктердегі ағымдағы шоттар - АҚШ доллары

181.851

74.785

40.571

Банктердегі ағымдағы шоттар - теңге

501.029

227.621

134.444

Банктердегі ағымдағы шоттар - басқа валюталар

31.900

8.188

8.065

Кассадағы ақша қаражаты

53.123

1.955

2.013

Жолдағы ақша қаражаты

73

270

610

Құнсыздануға резерв

(203)

-

-

1.311.082

1.453.891

630.302

      2007 жылғы 31 желтоқсанда Топтың 620 миллион теңге сомасындағы ақша қаражаты және олардың баламалары Топтың кейбір қарыздары бойынша қамтамасыз ету ретінде салынды (2008: 0; 2009:0).
      Қысқа мерзімді салымдар әртүрлі мерзімдерге - қолма-қол ақша қаражатына Топтың мерзімді мұқтаждығына қарай бір күннен үш айға дейінгі мерзімге енгізіледі. 2009 жылғы 31 банктердегі мерзімді депозиттер бойынша орташа салмақталған ставка (2008: 2,57 %; 2007: 8,09 %). құрады.

18. КАПИТАЛ

     Жарғылық капитал
      2009 және 2008 жылдар ішінде Қор акциялар эмиссиясын жүзеге асырлы, олардың төлемі былайша жүзеге асырылды:

Акциялар төлемі

Шығаруға рұқсат етілген және шығарылған акциялардың саны

Акциялардың номинал құны теңгемен

Жарғылық капитал, миллион теңгемен

Самұрық пен Қазынаның бірігуі

2.816.433.936

1.000

2.816.434

Ақша қаражатымен жарналар

607.809.000

10.000, 1.000

610.590

Мемлекеттік акциялар пакетімен жарналар

3.189.907

10.000

31.899

2008 жылғы 31 желтоқсанда

3.427.432.843

3.458.923

Ақша қаражатымен жарналар

15.274.340

10.000,1.000

67.346

Мемлекеттік акциялар пакетімен жарналар

22.203.019

10.000, 1.000

222.030

2009 жылғы 31 желтоқсанда

3.464.910.202

3.748.299

      2009 жылғы 31 желтоқсанда 3.464.910.202 акция (2008: 3.427.432.843 акция) толығымен төленді.
      Қордың жарғылық капиталы ұйымға салымға жатқызылатын акцияларды кезең-кезеңімен орналастыру арқылы қалыптастырылды (3-ескертпе), олар Мемлекеттің жалпы басқаруында, бөлінбеген пайданы ақша және мүліктік қаражатпен жарналарды капиталдандыру былайша берілген:

      2008 жылы
      Самұрық пен Қазынаның бірігуі
      - Қазақстан Республикасы Президентінің 2008 жылғы 13 қазандағы № 669 Жарлығына және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 17 қазандағы № 962 қаулысына сәйкес - 2008 жылғы 3 қарашада Қордың жарғылық капиталы Самұрық пен Қазынаның таза активтеріне енгізілді. Мемлекеттік акциялар пакетімен жарналар
      - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 11 қазандағы № 962 қаулысына сәйкес - 2008 жылғы 24 желтоқсанда жеті әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорацияның және «Қазақстандық ипотекалық кредиттерді кепілдендіру қоры» АҚ-ның акциялары Қорға берілді (41-ескертпе).

      Ақша қаражатымен жарналар
      - 2008 жылға арналған «Бюджет туралы» Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 6 желтоқсандағы № 8-ІV Заңына сәйкес Үкімет 2008 жылғы 6 қарашадан бастап 31 желтоқсанды қоса алғандағы кезеңде 607.500 миллион теңге сомасында Қордың капиталына ақшалай жарнаны жүзеге асырды. Осы қаражат Тұрақтандыру жоспарын жүзеге асыруға арналған (1-ескертпе).
      - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 24 желтоқсандағы № 1236 қаулысына сәйкес -2008 жылғы 30 желтоқсанда Қордың капиталына 3.090 миллион теңге мөлшерінде ақша жүзеге асырылды. Осы қаражат «Шар - Өскемен» жаңа теміржол желісін салу және пайдалану концессиялық жобасын қаржыландыруға арналған.

      Мемлекеттік акциялар пакетімен жарналар
      - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 17 қазандағы N 962 қаулысына сәйкес 2009 жылғы 19 қаңтарда Қорға «ҚазАтомӨнеркәсіп» Ұлттық Атом компаниясы» АҚ-нық мемлекеттік акциялар пакеті берілді.
      - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 15 қаңтардағы № 10 қаулысына сәйкес 2009 жылы 15 сәуірде Қорға «Тау-кен Самұрық» Ұлттық Тау-Кен компаниясы» АҚ-ның мемлекеттік акциялар пакеті берілді. «Тау-кен Самұрық» Ұлттық Тау-Кен компаниясы» АҚ 2009 жылы құлаған болатын.
      - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 27 шілдедегі № 1148 қаулысына сәйкес 2009 жылы 20 тамызда Қорға «Қазақстанның тұрғын үй құрылыс жинақ банкі» АҚ-ның, «Органикалық катализ және электр химиясы институты» АҚ-ның, «А.Б.Бектұров атындағы химия ғылымдары институты» АҚ-ның мемлекеттік акциялар пакеті берілді.

      Ақша қаражатымен жарналар
      - «2009-2011 жылдарға арналған республикалық бюджет туралы» Қазақстан Республикасының 2008 жылғы 4 желтоқсандағы Заңына сәйкес Үкімет 2009 жыл ішінде 67,346 миллион теңге сомасында Қордың капиталына ақшалай жарнаны жүзеге асырды. Осы қаражат, негізінен, еншілес ұйымдар жүзеге асыратын инвестициялық жобаларды қаржыландыруға, сондай-ақ мемлекеттік тұрғын үй бағдарламасы, шағын және орта бизнес жөніндегі шараларды жүзеге асыруға арналды.
      Самұрық пен Қазынаның бірігуі және мемлекеттік кәсіпорындардың акцияларын кейіннен беру жалпы бақылаудағы операциялар ретінде ескерілді және тиісінше шығарылған капитал мен енгізілген таза активтердің теңгерім құны арасындағы айырма бөлінбеген пайдаға жатқызылды. Өйткені осы шоғырландырылған қаржылық есептілік, егер еншілес ұйымдардағы бақыланатын иелену үлесін аудару біршама ерте берілген кезеңнің басында немесе жалпы бақылаудағы компанияларды аудару арқылы еншілес ұйым сатып алған күннен кешірек болса, осы шоғырландырылған қаржылық есептілікте енгізілген таза активтердің теңгерім құны бөлінбеген пайданы түзету ретінде ескерілетін ретінде беріледі Оның салдарынан Қор акциларын шығарған кезде осы сома жарғылық капиталға көшіріледі.

      Валюталарға қайта есептеу бойынша резерв
      Валютаға қайта есептеу бойынша резерв еншілес ұйымдардың қаржылық есептілігін қайта есептеуден пайда болатын бағамдық айырма есебі үшін пайдаланылады, оның функционалдық валютасы теңге болып табылмайды және қаржылық есептілігі 3-ескертпеде сипатталған есеп саясатына сәйкес осы шоғырландырылған қаржылық есептілікке енгізілді.
      Үкіметтің қарыздары бойынша дисконт
      2009 жылы Қор Үкіметтен нарықтан төмен ставкалар бойынша қарыз қаражатын алды (20-ескертпе), 461.255 миллион теңге сомасында осы міндеттемелерді бастапқы тану кезіндегі дисконт капиталға өзгерістер туралы шоғырландырылған есепте көрсетілді (18, 20-ескертпелер).

      Еншілес ұйымдардың қатысу үлесіне өзгеріс-миноритарлық акционерлермен капиталға қатысу үлесі
      БТА Банкі
      2009 жылы 2 ақпанда Қор БТА Банкінің 75,1% акциясын сатып алды, банк деңгейіндегі азшылық үлесін қоса алғанда, сатып алу күнгі банктің таза активтеріндегі азшылық үлесі 139.090 миллион теңгені құрады. Есептілік күні азшылық үлесі азшылық үлесіне жатқызылған БТА банкінің таза шығыны салдарына толығымен есептен шығарылды. Негізгі компания Акционерінің үлесіне жатқызылған азшылық шығынының сомасы 58.518 миллион теңгені құрады.
      ҚМГ
      2009 жылы «ҚазМұнайТаз» Барлау Өндіру» АҚ 21.381 миллион теңге сомаға меншік акцияларды (1.499.180 жай акция) (2008 жылы: 521 миллион теңге сомаға 55.748 жай акция) сатып алу нәтижесінде меншік сатып алынған акцияларын ұлғайтты. Төленген сыйақы және 1.593 миллион теңге мөлшерінде істен шыққан азшылық үлесінің теңгерім құны арасындағы айырма бөлінбеген пайдаға танылды.

      Әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялар
      2009 жылы Қордың меншігіндегі ӘКК акцияларының пакеттеріне ҚР Қаржы министрлігінің Мемлекеттік мүлік және жекешелендіру комитетінің сенімгерлік басқаруына беруге және Комитет тарапынан қосымша жарналар салдарынан Қордың иелену үлесінің азаюына байланысты Қор 2009 жыл ішінде бес әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорацияға бақылауды жоғалтты (6-ескертпе).ӘКК таза активтеріндегі істен шыққан үлес 31.536 миллион теңтені құрады.

      Өзге де күрделі резервтер
      Өзге де күрделі резервтер капитал шеңберінде хеджерлеу бойынша резервке белгілі бір туынды қаржылық құралға қатысты әділ құн бойынша кез келген пайданы немесе шығынды есепке алу үшін ақша қаражатының ағындарын хеджерлеу есебінің ықпалын қамтиды. Осы пайдалар мен шығындар салдарынан операциялар жүргізу кезіндегі пайдалар мен шығындарға тікелей танылады.
      Өзге де күрделі резервтер олар жұмыс істейтін еншілес ұйымның үлестік құралдар қызметкерлеріне төленетін берілген қызметтерге сыйақы сомасын да қамтиды. Үлестік құралдар негізіндегі төлемдер бойынша шығыстар кезең ішіндегі өзге де күрделі резервтерге бір уақытта тиісінше ұлғая отырып танылады, онда қызметкерлер сыйақыға толық құқық алған күні аяқталатын және белгілі бір мерзімге сіңірген еңбегінің талаптары және/немесе қызмет нәтижелері жетістіктерінің талаптары орындалады.

      Акцияға пайда
      Акцияға базалық пайда сомасы бір жыл ішіндегі айналымдағы қарапайым акциялардың орташа салмақталған санына негізгі компанияның қарапайым акцияларын ұстаушыларға келетін жыл үшін таза пайданы бөлу арқылы есептелді.
      Акцияға ажыратылған пайда сомасы бір жыл ішіндегі айналымдағы қарапайым акциялардың орташа салмақталған санына плюс барлық ықтимал қарапайым акцияларды ажырату әсерімен айырбастау жағдайында шығарылатын қарапайым акциялардың орташа салмақталған сананы негізгі компанияның қарарайым акцияларын ұстаушыларға келетін таза пайданы бөлу арқылы есептелді (айырбасталатын артықшылықты акциялар бойынша пайызға түзетуден кейін)
      Төменде пайда және акциялардың саны туралы ақпарат келтірілген, ол акцияға базалық және ажыратылған есептерде пайдаланылды:

Миллион теңгемен

2009

2008

Негізгі компанияның акционеріне жатқызылатын жалғасатын қызметтен (шығын)/пайда

(559.023)

377.634

Негізгі компанияға жатқызылатын тоқтатылған қызметтен таза шығын

(5.267)

(9.898)

Базалық пайданы есептеу үшін негізгі компанияның акционеріне жатқызылған таза (шығын)/пайда

(564.290)

367.736

Акцияға базалық және ажыратылған пайданы есептеу үшін қарапайым акциялардың орташа салмақталған саны

3.452.952.916

2.749.692.029

19. ҚАРЫЗДАР

      31 желтоқсанда қарыздар, оның ішінде есептелген сыйақы мынаны қамтыды:

Миллион теңгемен

2009

2008 (қайта есептелді)

2007

Тіркелген сыйақы ставкасы бар қарыздар

2.008.094

760.247

807.855

Орташа салмақталған сыйақы ставкасы

7,62 %

6,93 %

6,66 %

Өзгермелі сыйақы ставкасы бар қарыздар

1.320.469

952.111

591.705

Орташа салмақталған сыйақы ставкасы

4,44 %

4,50 %

6,95 %

12 ай ішінде өтеуге тиісті сома шегерілген

(1.093.691)

(292.304)

(732.439)

12 айдан кейін өтеуге тиісті сома

2.234.872

1.420.054

667.121

Миллион теңгемен

2009

2008

2007

АҚШ долларымен берілген қарыздар

2.650.184

1.565.033

1.155.759

Теңгемен берілген қарыздар

244.965

36.004

27.519

Басқа да валюталармен берілген қарыздар

433.414

111.321

216.282

3.328.563

1.712.358

1.399.560

      Қарызлар туралы кейбір келісімдердің ережелеріне және талаптарына сәйкес Топтың тиісті еншілес ұйымдары белгілі бір шектеулі талаптарды орындауға міндетті. Топтық басшылығы 2009 жылғы 31 желтоқсанда Топтың еншілес ұйымдары осындай шектеулі талаптарды орындады деп санайды (45-ескертпе).

20. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҮКІМЕТІНІҢ ҚАРЫЗДАРЫ

31 желтоқсанда Үкіметтің қарыздары мынаны қамтыды:

Миллион теңгемен

2009

2008 (қайта есептелді)

2007

Қазақстан Республикасы Үкіметінің қарыздары

869.965

55.295

14.449

Жобаларды қаржыландыруға аванстар

6.848

9.915

11.576

876.813

65.210

26.025

12 ай ішінде өтеуге тиісті сома шегерілген

(593.599)

(859)

(384)

12 айдан кейін өтеуге тиісті сома

283.214

64.351

25.641

      2009 жылғы 31 желтоқсанда Қазақстан Республикасы Үкіметінен қарыздар Қордың борыштық бағалы қағаздарының кепілі бойынша кері сатып алу туралы келісімдер шеңберінде Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінен БТА Банкі және ҚМГ алған 586.368 миллион теңге мөлшеріндегі қарыздарды қамтиды.
      2009 жылы Қор жалпы сомасы 629.900 миллион теңгеге тиісінше бір облигацияға номинал құны 1.000.000 теңге және 1.000 теңге болатын 480.000 және 149.900.000 купон облигацияларын биржалық емес нарыққа орналастырды. Облигациялардың айналым мерзімі 15 жылды және 20 жылды құрайды, 0,02% және 1% мөлшерінде купондық сыйақы әрбір жарты жылда төленеді. Барлық облигацияларды Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі сатып алды. Осы облигациялар облигацияларды шығару күні Қорға қолданылатын нарықтық пайыз ставкасын пайдалана отырып есептелген, әділ құн бойынша бастапқыда көрсетілді (480.000 облигация: 9,5%, 149.900.000 облигация: 5,96%). 448.833 миллион теңге мөлшеріндегі қарыздардың номинал құны мен олардың әділ құны арасындағы айырма Акционерлерінің қосымша жарнасы ретінде капиталға өзгерістер туралы шоғырландырылған есепте танылды. Осы облигацияларды өткізу үшін алынған қаражаттың мынадай мақсатты нысанасы бар: Тұрақтандыру жоспары шеңберінде тұрғын үй секторын дамыту және қолдау әрі шағын және орта бизнесті қаржыландыру, «Екібастұз ГРЭС-І» ЖШС-га 50% қатысу үлесін сатып алу және «Богатырь Көмір» ЖШС-га 50% қатысу үлесін сатып алуды қайта қаржыландыру.
      «2009 - 2011 жылдарға арналған республикалық бюджет туралы» Қазақстан Республикасының 2008 жылғы 4 желтоқсандағы Заңына сәйкес 2009 жылы 23 желтоқсанда Қор 0,1%-дан 1,5%-га дейін пайыздық ставкалары бар жалпы сомасы 27.277 миллион теңге болатын Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігінен 3 қарыз алды. Қарыздар 10 жылан 20 жылға дейінгі мерзімге алынды және мынадай мақсатты нысанасы бар:
      - жылдық 4 % сыйақы ставкасы бойынша азаматтардың белгілі бір санаттарына тұрғын үй кредиттерін беру үшін 18.277 миллион теңге мөлшерінде «Қазақстанның тұрғын үй құрылыс жинақ банкі» АҚ-га қарыз беру;
      - экономиканың басым салаларында жобаларды кредиттеу ставкасын азайту үшін 5.000 миллион теңге мөлшерінде «Қазақстанның Даму Банкі» АҚ-га қарыз беру. Түпкі қарыз алушыға пайыз ставкасы жылдық 0,2% аспауы қажет;
      - жылдық 3%-дан аспайтын сыйақы ставкасы бойынша Атырау облысында бірінші біріктірілген газ-химия кешені инфрақұрылымын салуды қаржыландыру үшін 4.000 миллион теңге мөлшерінде «Kazakhstan Petrochemical Industries Inc» ЖШС-га қарыз беру.
      Бастапқы тану кезінде осы қарыздар 5.96% үлгі нарықтық сыйақы ставкасын пайдалана отырып, 14.855 миллион теңгені құрайтын әділ құн бойынша бағаланды. 12.422 миллион теңге мөлшерінде қарыздардың номинал құны мен олардың әділ құны арасындағы айырма Акционердің қосымша жарнасы ретінде капиталға өзгерістер туралы шоғырландырылған есепте танылды.
      2009 жылғы 31 желтоқсанда Қазақстан Республикасының Үкіметінен қарыздар белгілі бір өнеркәсіп салаларын, оның ішінде тоқыма, газ өңдеу саласын және химия саласын қолдауға арналған және мемлекеттік бюджеттен берілген ұзақ мерзімді қарыздарды қамтыды. Қарыздар бойынша пайыздық ставкалар қарыз алушыларға есептелетін жылына 0,1%-дан 8,4%-га дейінгіні құрайды, қарыз мақсатын көрсетеді.
      Жобаларды қаржыландыруға аванстар 2009 жылға қарай авиациялық-ғарыш кешенін салу үшін «Бәйтерек» бірлескен Қазақстан-Ресей кәсіпорны» АҚ-ын қаржыландыруға арналған бюджеттен қарыздың пайдаланылмаған бөлігін білдіреді. Қарыз 2010 жылдан 2023 жылға дейін тең үлеспен өтелетін болады. Топ агент ретінде болады және қарыз алушының кредитті мақсатқа сай пайдаланбағаны үшін немесе қарызға қатысы бар кез келген басқа да тәуекелдер үшін жауапкершілікте болады.
      21. ӨЗГЕ ДЕ ҰЗАҚ МЕРЗІМДІ МІНДЕТТЕМЕЛЕР
      Жобаға үлес сатып алуға кредиторлық берешек
      2008 жылғы 31 қазанда СКП жобасына барлық қатысушылар келісімге қол қойды, оған сәйкес «ҚМГ Қашаған Б.В.» қоспағанда, жобаның барлық қатысушылары 2008 жылғы 1 қаңтардан бастап 8,33%-дан 16,81%-га дейін өткенді шола отырып, СКП-да «ҚМГ Қашаған Б.В.» үлесін ұлғайту үшін осылайша бара-бар негізде жобадағы өз үлестерінің бір бөлігін ішінара беруге келісті (7 және 8-ескертпелер). Сатып алу бағасы 1,78 миллиард АҚШ доллары мөлшерінде тіркелген соманы және ИВОК. плюс 3 пайыз мөлшерінде жылдық сыйақыны қамтиды, ол жыл сайын негізгі борыш сомасына капиталдандырылады. Осы берешек 8,48% мөлшерінде қосымша сатып алынған үлеспен қамтамасыз етілді. 2009 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша салынған активтердің теңгерім құны (барлау және бағалау бойынша активтер және негізгі құралдар) 447.382 миллион теңгені (2008:271.557 миллион теңгені) құрады.
      2009 жылғы 31 желтоқсанда осы міндеттеменің теңгерім құны 312.052 миллион теңгені (2008: 239.501 миллион теңгені) құрады.
      «Семізбай-U» ЖШС-не 49% қатысу үлесін сату
      2008 жылы «ҚазАтомӨнеркәсіп» АҚ ақша қаражатының болашақтағы істен шығуының ағымдағы құнын білдіретін 234 миллион АҚШ доллары (немесе 28,274 миллион теңге) мөлшерінде ақшалай сыйақыға «Семізбай-U» ЖШС-не 49% қатысу үлесін сатуға Beijing Sino-Kaz Uranium Resources Investment Company Limited ("Sino-Kaz Company" шарт (бұдан әрі - «Шарт») жасасты. Топ «Семізбай-U» ЖШС-не 51% қатысу үлесін сақтайды.
      Шартқа сәйкес Sino-Kaz компаниясының 2010 жылдан 2033 жылға дейін ең төменгі таза кіріске бара-бар үлестік қатысуды бөлуге құқығы бар, ол осы мәміледе көрсетілген қаржылық міндеттемені өтеуді білдіреді. Осы бөлу шарттық соманың ең төменгі төлемдері үшін қажет. Осы төлемдер «ҚазАтомвнерюсіп» АҚ кепілдендірілген. Осы қаржылық міндеттеме оның бастапқы тану күнгі әділ құны бойынша бағаланды.
      Sino-Kaz Company негізгі компаниясы China Guandong Nuclear Power Corporation осы Шартқа қол қойған күннен бастап екі жыл ішінде қытай атом электр станциясы үшін ұнтақ және таблеткадағы қос тотықты уран өндіру үшін «Үлбі металлургия комбинаты» АҚ-да қолданылатын технологияларды сертификаттау міндеттемесін өзіне алды.
      Егер «ҚазАтомӨнеркәсіп» АҚ жоғарыда сипатталған сертификаттауды алмайтын болса, «ҚазАтомӨнеркәсіп» АҚ Sino-Kaz Company-дан «ҚазАтоменеркәсіп» АҚ «Семізбай-U» 49% қатысу үлесін сатуды талап ету құқығын оған беретін колл-опцион да жасасты. Колл-опцион Sino-Kaz Company бөлінетін таза кірістің ағымдағы құны шегерілген 49% мөлшерінде өзінің қатысу үлесі үшін Sino-Kaz Company төленген сыйақыға тең баға бойынша іске асырылуы мүмкін.
      «ҚазАтомӨнеркәсіп» АҚ Sino-Kaz Company бөлінетін таза кірістің ағымдағы құны шегерілген Sino-Kaz Company төленген сыйақыға тең баға бойынша «ҚазАтоменеркәсіп» АҚ «Семізбай-U» 49% мөлшерінде өзінің қатысу үлесін стау құқығын Sino-Kaz Company беретін пут-опцион да жасасты. Осы пут-опционды іске асыру мына окигаларға байланысты: (а) Қазақстан Үкіметі «Семізбай-U тиесілі уран кен орындарынан кез келген жер қойнауын пайдалану келісімшартын бұзады; (б) «Семізбай-U» уранын экспорттау не тыйым салынған не оған эмбарго салынған; (в) тараптардың уағдаластықтарына сәйкес басқа да келісімдерді «Семізбай-» орындамауына байланысты туындаған кез келген басқа себептер.
      Қазақстандық салық заңнамасына сәйкес осы мәміле 28,274 миллион теңге және 2,964 миллион теңге өткізу құны мөлшерінде сыйақыға еншілес кәсіпорынға қатысу үлесін сату ретінде қарастырылады. Салық салу мақсаты үшін істен шығудан болатын кіріс 25,310 миллион теңгені құрады.
      2009 жылғы 31 желтоқсанда осы міндеттеменің құны 38.592 миллион теңгені (2008: 28.274 миллион теңгені) құрады.

22. ҚАРЖЫЛЫҚ ЖАЛДАУ БОЙЫНША МІНДЕТТЕМЕЛЕР

      Топ негізгі құралдардың телекоммуникациялық жабдықтар мен жылжымалы темір жол құрамынан артық бірқатар объектілері бойынша қаржылық жалдау шарттарын жасады.
      2009 жылғы 31 желтоқсанда пайыздарды есептеу сомасы 4%-дан 18,26%-га дейінгі пайыздың тиімді ставкаларына негізделеді (2008: 6%-дан 19%-ға дейін; 2007: 6%-дан 15%-ға дейін).
      31 желтоқсанда қаржылық жалдау бойынша болашақтағы ең төменгі жалдау төлемдері, таза ең төменгі жалдау төлемдерінің ағымдағы құнымен бірге мынадай үлгіде ұсынылады:

Миллион теңгемен

2009

Ең төменгі жалдау төлемдері

Ең төменгі жалдау төлемдерінің ағымдағы құны

Бір жыл бойы

13.047

10.094

2-ден 5 жылға дейін қоса алғанда

23.210

17.934

Бес жылдан жоғары

5.471

3.946

Минус: қаржы төлемдерін білдіретін сома

(9.754)

-

Ең төменгі жалдау төлемдерінің ағымдағы құны

31.974

31.974

12 ай ішінде өтеуге тиісті сома шегерілген

(10.094)

12 айдан кейін өтелуге тиіс сомалар

21.880

2008 (есептелгені)

Миллион теңгемен

Ең төменгі жалдау төлемдері

Ең төменгі жалдау төлемдерінің ағымдағы құны

Бір жыл бойы

9.168

6.208

2-ден 5 жылға дейін коса алғанда

22.128

14.455

Бес жылдан жоғары

7.196

3.175

Минус: қаржы төлемдерін білдіретін сома

(14.654)

-

Ең төменгі жалдау төлемдерінің ағымдағы құны

23.838

23.838

12 ай ішінде өтеуге тиісті сома шегерілген

(6.208)

12 айдан кейін өтелуге тиіс сомалар

17.630

2007

Миллион теңгемен

Ең төменгі жалдау төлемдері

Ең төменгі жалдау төлемдерінің ағымдағы құны

Бір жыл бойы

12.705

5.593

2-ден 5 жылға дейін коса алғанда

16.159

14.269

Бес жылдан жоғары

3.515

2.067

Минус: қаржы төлемдерін білдіретін сома

(10.450)

Ең төменгі жалдау төлемдерінің ағымдағы құны

21.929

21.929

12 ай ішінде өтеуге тиісті сома шегерілген

(5.593)

12 айдан кейін өтелуге тиіс сомалар

16.336

23. РЕЗЕРВТЕР

      31 желтоқсанға арналған резервтер мынаны қамтиды:

Миллион теңгемен

Активтердің істен шығуы міндеттемелер

Қоршаған ортаға келтірілген зиянға міндеттемелер бойынша резерв

Салықтар бойынша резерв

Банктік аккредитив пен кепілдіктегі резерв

Өзгелер

Жиыны

2007 жылғы 31 желтоқсанға арналған резерв

27.442

34.743

20.992

-

13.941

97.118

Шетелдік валютаны қайта есептеу

74

69

-

-

(6)

137

Бағаларды қайта қарау

(11.229)

-

-

-

-

(11.229)

Дисконт сомасына ұлғайту

2.095

25

-

-

352

2.472

Жыл ішіндегі резерв

7.880

1

7.680

-

6.763

22.324

Резервті пайдалану

(764)

(3.076)

(290)

-

(11.059)

(15.189)

Пайдаланылмаған сомаларды түзету

-

(529)

(2.149)

-

(372)

(3.050)

2008 жылғы 31 желтоқсанға арналған резерв (есептелгені)

25.498

31.233

26.233

-

9.619

92.583

Шетелдік валютаны қайта есептеу

1.359

2.167

92

-

568

4.186

Бағаларды қайта қарау

(3.815)

941

162

27.890

(675)

24.503

Дисконттың сомасына ұлғайту

2.068

25

-

-

246

2.339

Жыл ішіндегі резерв

6.866

10

17.019

6.729

30.624

Кәсіпорындарды біріктірген кезде болатын түсімдер (5-ескерту)

-

57

-

238.808

-

238.865

Резервті пайдалану

(1.148)

(3.506)

(1.255)

(136.972)

(6.399)

(149.280)

Пайдаланылмаған сомаларды түзету

(2.142)

-

(10.713)

(70.599)

(1.548)

(85.002)

2009 жылғы 31 желтоқсанға арналған резерв

28.686

30,927

31.538

59.127

8.540

158.818

      Ағымдағы және ұзақ мерзімді бөліктер мынадай үлгіде бөлінген:

Миллион теңгемен

Активтерді шығару жөніндегі міндеттемелер

Қоршаған ортаға келтірілген зиянға міндеттемелер бойынша резерв

Салықтар бойынша резерв

Банктік аккредитив пен кепілдіктегі резерв

Өзгелер

Жиыны

Ағымдағы бөлігі

1.000

6.679

28.848

31.740

11.370

79.637

Ұзақ мерзімді бөлігі

27.686

24.248

2.690

27.387

(2.830)

79.181

2009 жылғы 31 желтоқсанға арналған резерв

28.686

30.927

31.538

59.127

8.540

158.818

Ағымдағы бөлігі

1.119

6.387

25.750

_

7.940

41.196

Ұзақ мерзімді бөлігі

24.379

24.846

483

-

1.679

51.387

2008 жылғы 31 желтоқсанға арналған (есептелгені)

25.498

31.233

26.233

_

9.619

92.533

Ағымдағы бөлігі

1.340

2.813

19.501

_

10.606

34.260

Ұзақ мерзімді бөлігі

26.102

31.930

1.491

-

3.335

62.858

2007 жылғы 31 желтоқсанға





арналған резерв (есептелгені)

27.442

34.743

20.992

-

13.941

97.118

      Елеулі бағалар мен жорамалдарды қоса алғанда, бұл резервтерді сипаттау 4-ескертпеге енгізілген.

24. ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРГЕ СЫЙАҚЫЛАР БЕРУ ЖӨНІНДЕГІ МІНДЕТТЕМЕЛЕР

      Мемлекеттік зейнетақымен қамтамасыз ету бойынша міндеттемелер
      Топ Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамалық талаптарына сәйкес әлеуметтік салық төлейді. Әлеуметтік салық және жалақы бойынша шығыстар олардың пайда болу сәтіндегі шығыстарға жатады.
      Бұдан басқа, Топ жинақтаушы зейнетақы қорларына қызметкерлердің жарналары ретінде төленетін қызметкерлердің жалақысынан 10% ұстайды. Мұндай шығыстар керек болған кезеңде көрсетіледі.
      Белгіленген төлемдері бар зейнетақы жоспары
      Осы жүйе бойынша қызметкерлерге төлемдер бойынша міндеттеме Топтың кейбір еншілес ұйымдары («ҚазМұнайГаз» ұлттық компаниясы» АҚ «Қазақстан Темір Жолы» ұлттық компаниясы» АҚ, «Самұрық-Энерго» АҚ және «ҚАМҚОР» ЖШС) арасында жасалған кәсіподақ ұйымдарының шарттарына сәйкес төлемге жатады.
      31 желтоқсанға белгіленген төлемдері бар зейнетақы жоспары бойынша Топтың жалпы міндеттемелері мынаны қамтиды:

2009

2008 (есептелгені)

2007

Белгіленген төлем мөлшерлері бар зейнетақы жоспары бойынша міндеттемелердің ағымдағы құны

30.441

28.756

27.680

      31 желтоқсанға белгіленген төлем мөлшерлері бар зейнетақы жоспары және тіркелген төлемдер бойынша міндеттемелердің ағымдағы құнын салыстыру былайша берілген:

Миллион теңгемен

2009

2008 (есептелгені)

Жыл басындағы міндеттемелердің жалпы сомасы

28.756

27.680

Ағымдағы қызметтердің құны

1.631

2.768

Өткен қызметтердің құны

621

(184)

Сыйақыға шығындар

2.289

2.026

Бір жыл ішінде жүргізілген төлемдер

(2.179)

(2.014)

Бір жылдағы сатып алу

Бір жылға танылған актуарлық шығын

(677)

(1.521)

Жыл соңына міндеттемелердің жалпы сомасы

30.441

28.755

Өтеу мерзімі бір жыл ішінде болатын міндеттеме

(1.927)

(1.703)

Өтеу мерзімі бір жылдан кейін болатын міндеттеме

28.514

27.052

      2009 және 2008 жылдардағы 31 желтоқсанда аяқталатын жылға танылған актуарийлік шығын, негізінен, болашақта жалақыны арттыруға қатысты жорамалдардағы өзгерістер нәтижесінде пайда болды.
      Жалпы сомасы 3.864 мың теңге болатын қызметтердің ағымдағы құны, сыйақы құны, өткен қызметтердің құны және актуарийлік шығын персоналға шығындар құрамында пайдалар мен шығындар туралы шоғырландырылған есепте ескерілді (2008: 3.090 миллион теңге).
      Топ міндеттемелерінің есептері өлім-жітім деңгейі бойынша жарияланатын статистикалық деректер, сондай-ақ қызметкерлердің саны, жынысы және еңбек өтілі бойынша топтың нақты деректері негізінде дайындалды. Барлық жоспарлар үшін орташа салмақталған мән ретінде есептелген есепті күнгі өзге де негізгі жорамалдар төменде келтірілген:

2009

2008 (есептелгені

2007

Дисконттың ставкасы

6,98 %

6,90 %

6,42 %

Болашақта материалдық көмектің күтілетін жылдық өсімі

4,44 %

4,49 %

5,52 %

Болашақта ең төменгі жалақының күтілетін жылдық өсімі

5,55 %

5,52 %

5,92 %

Болашақта теміржол билеттері құнының күтілетін жылдық өсімі

4,50 %

4.50 %

4,50 %

      Белгіленген төлем мөлшері бір зейнетақы жоспары қаржыландырылмайтын болып табылады.

25. КЛИЕНТТЕРДІҢ ҚАРАЖАТЫ

Миллион теңгемен

2009

2008 (есептелгені)

2007

Мерзімді салымдар:

266.972

12.049

7.711

Коммерциялық кәсіпорындар

36.578

Жеке тұлғалар

223.208

12.049

7.711

Мемлекеттік ұйымдар

1.166

Коммерциялық емес кәсіпорындар

6.020

Ағымдағы шоттар:

146.687

8.188

9.710

Коммерциялық кәсіпорындар

22.419

1.077

2.900

Жеке тұлғалар

43.889

7.111

6.810

Мемлекеттік ұйымдар

78.661

Коммерциялық емес кәсіпорындар

1.718

Кепілдіктер және шектеулі шарттары бар өзге


де салымдар:

15.425

8.646

4.525

Коммерциялық кәсіпорындар

10.535

376

68

Жеке тұлғалар

4.852

8.270

4.457

Мемлекеттік ұйымдар

37

Коммерциялық емес кәсіпорындар

1

Клиенттердің қаражаты

429.084

28.833

21.946

26. ТУЫНДЫ ҚАРЖЫ ҚҰРАЛДАРЫ

      Инвестицияларды сатып алған кездегі опциондар
      «Қазкоммерцбанк» АҚ және «Қазақстанның халық банкі» АҚ сатып алудың бөлігі ретінде Қор сатып алған күннен бастап 2-ден 5 жылға дейінгі кезеңде іске асырылатын үлесінен сатуға коллдар мен путтардың опциондарын да алды. Осы опциондардың әділ құны сатып алу күнінде коллдар мен пут «Казкоммерцбанк» АҚ үшін 12.346 миллион теңгені және «Қазақстанның халық банкі» АҚ үшін 24.071 миллион теңгені құрады және қауымдастырылған ұйымдардағы инвестициялардың бөлігі ретінде танылды (8-ескертпе). 2009 жылғы 31 желтоқсанда осы опциондардың әділ құны 130.541 миллион теңгені құрады, және айырмашылығы жиынтық кіріс туралы шоғырландырылған есепте көрсетілді.
      Бизнесті біріктіру кезінде пайда болатын біріктірген кезде «пут» және «колл» опционы бойынша міндеттемелер жөніндегі есеп
      «Rompetrol Group N.V.» («TRG») компаниясының сатып алу бөлігі ретінде 2007 жылы ҚМС қалған 25% сатып алуға арналған «кол» опционы мен «пут» опционын алды. Опциондардың құны 2008 жылғы 31 желтоқсанда 14.896 миллион теңгені (2007: 34.387 миллион теңге) құрады алынған «пут» опционының объектісі болып табылатын тиісті акциялардың негізінде бизнесті біріктіру есепті қолданды. 2009 жылғы 24 маусымда ҚМГ ҰК «пут» және «кол» опционы бойынша миллион теңге мөлшерінде ақшалай қаражатты өтеді. 147 миллион теңге мөлшерінен асып кету жиынтығы кіріс туралы шоғырландырылған есептегі қаржылық кіріс құрамында ескерілді.

27. БАСҚА АҒЫМДАҒЫ МІНДЕТТЕМЕЛЕР

      31 желтоқсандағы баска ағымдағы міндеттемелер мынаны қамтыды:

Миллион теңгемен

2009

2008 (есептелгені)

2007

Алынған аванстар және болашақ кезеңдердің


кірістері

114.864

72.021

58.604

Төленуге жататын басқа салықтар

100.690

46.212

41.872

Қызметкерлерге төлемдер бойынша


міндеттемелер

36.410

38.631

37.150

РЕПО келісімдері бойынша сатылған бағалы


қағаздар

13.645

13.104

957

Басқа

86.998

45.293

27.426

352.607

215.261

166.009

      2009, 2008 және 2007 жылдардың 31 желтоқсанында басқа ағымдағы міндеттемелер бойынша сыйақы есептелінген жоқ.

28. КІРІС

      31 желтоқсанда аяқталған жылға кіріс мынаны қамтиды:

Миллион теңгемен

2009

2008 (есептелгені)

Мұнай өнімдерін сату

1.041.333

1.107.132

Мұнай шикізатын сату

428.020

658.085

Жүк теміржол тасымалдары

398.734

404.473

Пайыздық кіріс

325.999

49.886

Мұнай және газ тасымалдау

250.000

197.140

Урандық, өнімді сату

138.820

83.890

Телекоммуникациялық қызметтер

135.943

134.080

Әуе тасымалдары

80.860

77.762

Газды қайта өңдейтін өнімді сату

62.899

61.704

Электрлік кешен

59.912

89.954

Жолаушылар теміржол тасымалы

46.647

42.523

Электр энергиясын тасымалдау

29.497

29.394

Пошталық қызметтер

14.690

13.675

Өзге кіріс

174.751

148.668

Минус: сатуға салық және коммерциялық жеңілдіктер

(276.272)

(224.179)

2.911.833

2.874.187

      Өзге де кіріс
      Өзге де кіріс негізінен тауарлық-материалдық қорларды сатудан және негізгі қызметтермен бірге ұсынылатын үшінші тараптарға өзге де қосымша қызметтер ұсынудан түсетін кірісті қамтиды.

29. МЕМЛЕКЕТТІК СУБСИДИЯЛАР

      Тасымалдаушының әлеуметтік мәні бар қатынастар бойынша жолаушылар тасымалдауды жүзеге асыруына байланысты залалдарын субсидиялау ережесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 11 қарашадағы № 1188 қаулысына сәйкес «Қазақстан Темір Жолы» ұлттық компаниясы» АҚ («КТЖ ҰК») 2005 жылғы 1 қаңтардан бастап әлеуметтік мәні бар қатынастар бойынша тасымалдаушылар залалдарын жабу ретінде субсидиялар ала бастады. Бұл субсидиялар бойынша қандай да бір шарттар немесе шартты міндеттемелер жоқ. 2009 жылғы 31 желтоқсанда аяқталған субсидиялардың сомасы 10.058 миллион теңгені (2008: 7.300 миллион теңге) құралы.
      Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 7 қазандағы № 1039 «Халыққа телекоммуникацияның әмбебап қызметтерін көрсететін байланыс операторларының шығындарын өтеу үшін телекоммуникацияның әмбебап қызметтерінің құнын субсидиялау Ережесін бекіту туралы» қаулысына сәйкес 2004 жылдың 4 тоқсанынан бастап «Қазақтелеком» АҚ әлеуметтік маңызды аудандарда байланыс қызметтерін көрсету кезінде операторлар келтірген шығындарды өтеуге арналған үкіметтік дотацияларды алды. Көрсетілген дотациялар қатынасында барлық талаптар мен шартты міндеттемелер орындалды. 2009 жылдың 31 желтоқсанында аяқталған жыл ішінде алынған субсидиялардың жалпы сомасы 5.139 миллион теңгені (2008: 4.386 миллион теңгені) құрады.
      Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2002 жылғы 17 тамыздағы № 915  қаулысынасәйкес Үкімет Қазақстанның басқа қалаларына Астана қаласынан рентабельді емес бағыттар бойынша жолаушылар әуе тасымалы бойынша қызметті жүзеге асыратын компанияларға субсидиялар береді. Субсидия алынған кіріс үстіндегі рейске арналған шығындарды арттыруға негізделген. 2009 жылғы 31 желтоқсандағы аяқталған жыл ішіндегі субсидиялар сомасы 599 миллион теңгені (2008: 585 миллион теңге) құрады.

30. САТЫЛҒАН ӨНІМНІҢ ЖӘНЕ КӨРСЕТІЛГЕН ҚЫЗМЕТТЕРДІҢ
ӨЗІНДІК ҚҰНЫ

      31 желтоқсанда аяқталған жылғы іске асырудың өзіндік құны мынаны қамтиды:

Миллион теңгемен

2009

2008
(есептелгені)

Материалдар мен қорлар

950.530

1.193.375

Жалақы бойынша шығыстар

313.017

283.615

Пайыздық шығыстар

255.629

12.651

Тозу, ескіру және амортизация

172.246

161.908

Көрсетілген өндірістік қызметтер

61.403

108.333

Жөндеу және қызмет көрсету

56.158

10.737

Пайдалы қазбаларды өндіруге арналған салық

55.077

-

Жалдау

26.701

18.010

Роялти

-

28.365

Өзгелер

34.971

128.993

1.925.732

1.945.987

31. ЖАЛПЫ ЖӘНЕ ӘКІМШІЛІК ШЫҒЫСТАР

      31 желтоқсанда аяқталған жыл үшін жалпы және әкімшілік шығыстар мыналарды қамтиды:

Миллион теңгемен

2009

2008 (есептелгені)

Жалақы бойынша шығыстар

122.410

98.169

Консультациялық қызметтер

35.162

15.205

Табыс салығынан басқа салықтар

33.455

28.704

Тозу және амортизация

26.005

17.449

Күмәнді борыштар бойынша резервтер

16.393

16.426

Қайырымдылық

13.670

9.769

Айыппұлдар мен өсімақылар

2.185

325

Өзгелер

63.087

78.976

312.367

265.023

32. ТАСЫМАЛДАУ ЖӘНЕ ІСКЕ АСЫРУ БОЙЫНША ШЫҒЫСТАР

      31 желтоқсанда аяқталған жыл үшін тасымалдау және іске асыру бойынша шығыстар мыналарды қамтиды:

Миллион теңгемен

2009

2008
(есептелгені)

Тасымалдау

67.323

35.781

Ренттік салық

58.827

-

Еңбекақы төлеу жөніндегі шығыстар

15.127

12.207

Тозу және амортизация

10.678

8.469

Агенттерге комиссиялық сыйақы және жарнама

7.159

11.385

Кедендік баждар

-

68.801

Өзгелер

21.534

18.831

180.648

155.474

33. ЕНШІЛЕС ҰЙЫМДАРДЫҢ ШЫҒУЫНАН КЕЛЕТІН КІРІС

      «Қазтрансгаз-Тбилиси» АҚ (ҚМГ ҰК еншілес ұйымы) бақылау шығыны
      Кутаиси қаласының 2009 жылғы 16 наурыздағы қалалық сотының шешіміне сәйкес ҚМГ ҰК Энергетика және су ресурстарын басқару жөніндегі Грузияның Ұлттық комитетінің арнайы басқармасына соңғы беру нәтижесінде өзінің еншілес ұйымы «ҚТГ-Тбилиси» АҚ-дағы бақылауын жоғалтты. Осылайша, ҚМГ ҰК «КТГ-Тибилиси» АҚ қаржылық және операциялық қызметін анықтайтын, тиісінше еншілес ұйымның үстінен бақылауды және осы бақылаумен байланысты экономикалық пайдаларға арналған құқықтарды жоғалтып, өз құқығын жоғалтты. Осы еншілес ұйымды шоғырландыру 2009 жылғы 16 наурыздан бастап, бақылауды жоғалтқан күннен тоқтатылды.
      2009 жылғы 16 наурызға арналған «ҚТГ-Тибилиси» АҚ активтері мен міндеттемелерінің негізгі сыныптары мынадай үлгіде берілді:

Миллион теңгемен

2009 жылғы 16 наурыз

Негізгі қаражат

6.452

Материалдық емес активтер

17

Тауарлық-материалдық қорлар

197

Саудалық дебиторлық берешек

4.065

Өтелетін салықтар

580

Ақшалай қаражат және олардың баламалары жиыны

280

Активтердің жиыны

11.591

Пайыздық қарыздар және тартылған қаражат

9.220

Байланысты тараптардан түскен қарыздар

8.530

Мерзімі еткен корпоративтік табыс салығы бойынша міндеттеме

658

Саудалық және басқа кредиторлық берешек

7.650

Басқа ағымдағы міндеттемелер

1.128

Міндеттемелердің жиыны

27.186

Таза міндеттемелер

(15.595)

Минус: шетелдік валютаны қайта есептеу жөніндегі резерв

2.389

Минус: Топқа кепілдендірілген еншілес ұйымның міндеттемесі бойынша резерв

7.418

Еншілес Ұйымдағы бақылауды жоғалтқаннан түскен кіріс

(5.788)

      2009 жылы желтоқсанда ҚМГ ҰК Credit Suisse-пен суб-консорциалдық келісімге қол консорциалдық келісімге сәйкес ҚМГ ҰК ҚТГ-Тибилиси міндеттемелер бойынша берешекті 7.418 теңге сомасында Credit Suisse-ден карыз бойынша ҚТГ-Тбилисиден талап ету құқығын сатып алу жолымен өтеді. ҚМГ ҰК ҚТГ-Тбилисиден талап ету құқығын толығымен құнсыздандырды.
      «Қазтрансгаз-Тбилиси» АҚ-дағы (ҚМГ ӨК еншілес ұйымы) бақылау шығыны
      2009 жылғы 16 наурызда аяқталған екі жарым ай ішінде ҚТГ-Тбилиси көрсеткіштері мынадай үлгіде берілді:

Миллион теңгемен

Пайда

4.108

Сатудың өзіндік құны

(3.649)

Әкімшілік шығыстар

(262)

Сату жөніндегі шығыстар

(943)

Басқа шығыстар

(494)

Салық салынғанға дейінгі шығындар

(1.240)

Табыс салығы бойынша шығыстар

(26)

Кезең ішіндегі шығындар

(1.266)

      Шоғырландыруды тоқтатқан кезде 2.389 миллион теңге мөлшеріндегі ҚТГ-Тбилиси шетелдік валютасын қайта есептеу бойынша резервтің жинақталған сомасы еншілес ұйымның үстіндегі бақылау шығынынан кіріске енгізілген болатын.
      ӘКК-дағы бақылау шығыны
      2009 жыл ішінде Қор бес әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялардың үстінен бақылауды жоғалтты (18-ескертпе).
      SC Astra Investitii Imobiliare SRL шығып кетуі
      2008 жылғы қыркүйекте Straulesti Project Development TRG қатысу үлесінің қалған бөлігі 7.820 миллион теңге DPS Investments Ltd Кипрде тіркелген SC Astra Investitii Imobiliare SRL компаннясының еншілес ұйымындағы барлық қатысу үлесін сату кезінде шығып кетті. 2.840 миллион теңге мөлшерінде осы сату нәтижесінде алынған пайданы Топ 2008 жыл ішіндегі жиынтық кіріс туралы шоғырландырылған есепте таныды.
      «БТА Банкі» ЖАҚ-дағы бақылау шығыны (БТА Банкінің еншілес ұйымы)
      2009 жылы 28 желтоқсанда Қырғызстан Республикасы Бішкек қаласының ауданаралық сотының шешімі негізінде сот жасауылы Банкке тиесілі «БТА Банкі» ЖАҚ акцияларын өндіріп алатынына назар аударды,
осының негізінде Банктің басшылығы 2009 жылдың аяғында «БТА Банкі» ЖАҚ қайта шоғырландыруға шешім қабылдады. «БТА Банкі» ЖАҚ бақылауды тануды тоқтатудан түскен шығын 3.075 миллион теңгені құрайды.
      «БТА Банкі» ЖАҚ бақылауын жоғалтуы (БТА Банкінің еншілес ұйымы) (жалғасы)
      «БТА Банкі» ЖАҚ 2009 жылғы 28 желтоқсанға арналған негізгі кластары мен активтері мынадай үлгіде берілген:

Ақша қаражаты және оның баламалары

1.996

Кредиттік мекемелердегі қаражат

945

Міндетті резервтер

854

Инвестициялық бағалы қағаздар

1.145

Клиенттерге қарыздар

6.671

Негізгі қаражат

1.434

Өзге де активтер

751

Активтер жиыны

13.796

Үкіметтің қарыздары

248

Кредиттік мекемелердің қаражаты

7.560

Клиенттердің қаражаты

1.443

Өзге де міндеттемелер

279

Міндеттемелер жиыны

9.530

Таза активтердің теңгерімдік құны

4.266

Азшылық үлесі

(1.191)

Топтың таза активтерінің әділ құндағы үлесі - шығып кеткеннен түскен шығын

3.075

Алынған ақша қаражатының жиыны

-

Шығып кеткен ұйымның ақшалай қаражаты

(1.996)

Ақшалай қаражат шығынының жиынтығы

(1.996)

34. ҚҰНСЫЗДАНУДАН БОЛАТЫН ШЫҒЫНДАР

      31 желтоқсанда аяқталған жыл үшін құнсызданудан болған шығындар мынаны қамтиды:

Миллион теңгемен

2009

2008
(есептелгені)

Клиенттерге қарыздардың құнсыздануы

930.624

17.559

(Түзетпе жасау) / Банктік депозиттерді құнсыздандыру

(7.154)

7.154

Гудвиллдің құнсыздануы

36.743

29.216

Негізгі құралдар мен материалдық емес активтердің құнсыздануы

13.526

7.759

Банктерге берілген қарыздардың құнсыздануы

41.234

21.193

Қауымдастырылған кәсіпорындағы инвестициялардың құнсыздануы

1.843

5.348

Өзгелер

15.944

1.760

1.032.760

89.989

35. ӨЗГЕ ОПЕРАЦИЯЛЫҚ ШЫҒЫНДАР

      2009 жылғы 31 желтоқсандағы жыл ішіндегі басқа операциялық шығын негізінен 208.609 миллион теңге сомасында (2008 жылы: 11.961 миллион теңге) пайда немесе шығын, оның ішінде 94.124 миллион теңге (2008 жылы: нөл) ҚКБ және ҰБ акцияларына арналған опциондарды қайта бағалау (26-ескертпе) арқылы әділ құн бойынша ескерілетін қаржылық құралдары бар операциялардан түскен таза шығын.

36. ҚАРЖЫЛЫҚ ШЫҒЫНДАР

      31 желтоқсанда аяқталған жылға қаржылық шығындар мынаны қамтиды:

Миллион теңгемен

2009

2008
(есептелгені)

Қарыздар және шығарылған борыштық бағалы қағаздар бойынша пайыздар

144.258

110.007

Резервтер бойынша дисконттың сомасын ұлғайту

3.325

2.663

Қаржылық жалдау бойынша пайыздар бойынша міндеттемелер

2.799

2.172

ТRG акциясына арналған пут опционы бойынша міндеттемелер жөніндегі дисконтты амортизациялау (26-ескертпе)

-

5.125

Өзгелер

19.286

11.487

169.668

131.454

37. ҚАРЖЫЛЫҚ КІРІС

      31 желтоқсанда аяқталған жылға қаржылық кіріс мынаны қамтиды:

Миллион теңгемен

2009

2008 (есептелгені)

Банктік салымдар және қысқа мерзімді инвестициялар бойынша сыйақы

86.732

88.043

Бағалы қағаздар бойынша кіріс

2.462

4.471

TRG акциясына арналған пут опционы бойынша міндеттемелерді қайта бағалау (26-ескертпе)

-

24.617

Өзгелер

4.742

9.147

93.936

126.278

38. БІРЛЕСКЕН КӘСІПОРЫНДАР МЕН ҚАУЫМДАСТЫРЫЛҒАН КОМПАНИЯЛАРДЫҢ КІРІСТЕРІНДЕГІ ҮЛЕС

      31 желтоқсанда аяқталған бірлескен кәсіпорындар мен қауымдастырылған компаниялардың кірістеріндегі жыл ішіндегі үлесі мынаны қамтиды:

Миллион теңгемен

2009

2008
(есептелгені)

«ТеңізШевройл» ЖШС

111.025

145.347

«Қазкоммерцбанк» АҚ

46.538

-

«ҚазРосГаз» АҚ

44.476

21.012

«GSМ Қазақстан» ЖШС

21.167

17.555

«Халық банкі» АҚ

17.830

-

ПетроҚазақстан Инк.

9.221

22.471

«Қазақойл-Ақтөбе» ЖШС

2.454

2.323

«ҚазГерМұнай» ЖШС

1.554

44.649

Өзгелер

24.573

13.312

278.838

266.669

39. ТЕРІС БАҒАМДЫҚ АЙЫРМА, НЕТТО

      2009 жылғы 4 ақпанда теңге АҚШ-тың долларына және басқа негізгі валюталарға қатынасы бойынша, девальвацияланды. Девальвацияға дейін және одан кейін валюталар бағамы шамамен 122 теңге/АҚШ доллары және тиісінше 150 теңге/ АҚШ доллары болды.

40. ТАБЫС САЛЫҒЫ БОЙЫНША ШЫҒЫСТАР

      2009 жылғы 31 желтоқсанда 39.743 миллион теңге сомасындағы табыс салығы бойынша алдын ала төлем корпоративтік табыс салығы бойынша алдын ала төлемді береді (2008: 26.071 миллион теңге, 2007: 20. 242 миллион теңге).
      31 желтоқсанда төленетін табыс салығы мынаны қамтиды:

Миллион теңгемен

2009

2008 (есептелгені)

2007

Үстеме пайда салығы

19.246

56.012

51.461

Корпоративтік табыс салығы

13.877

2.119

13.115

Төлеуге табыс салығы

33.123

58.131

64.576

      31 желтоқсанда аяқталған жылға табыс салығы бойынша шығыстар мынаны қамтиды:

Миллион теңгемен

2009

2008
(есептелгені)

Ағымдағы табыс салығы бойынша шығыстар:

Корпоративтік табыс салығы

117.754

188.277

Үстеме пайда салығы

30.914

60.569

Дивидендтер бойынша төлем кезінен ұсталатын салық

27.445

21.001

Кейінге қалдырылған табыс салығы бойынша шығыс /(үнемдеу):

Корпоративтік табыс салығы

58.085

(70.873)

Үстеме пайда салығы

(106)

(3.208)

Дивидендтер бойынша төлем көзінен ұсталатын салық

31.631

(211)

Табыс салығы бойынша шығыс

265.723

195.555

      2007 жылдың 1 қаңтарында күшіне енген салық заңнамасындағы 2006 жылғы өзгерістерге сәйкес Қазақстандық салық төлеушілерден алынған дивидендтері салықты төлем көзінен болатын салық салуға жатпайды. Салық заңнамасындағы осы өзгерістерге ілесе отырып, 2006 жылы Топ өткен жылда мойындалған, Қазақстан Республикасында тіркелген еншілес ұйымдардан түсетін үлестірілмеген пайдалы мерзімі ұзартылған салық бойынша міндеттемені алға қойды.
      Алайда, 2007-2009 жылдар ішінде Топ төлем көзінен салықты алғаны үшін «Теңізшевройл» ЖШС-нен (20% Топтың бірлескен кәсіпорны, Қазақстандық салық төлеуші) дивидендтер алды, өйткені «Теңізшевройл» ЖШС тұрақты салық режиміне төлем көзінен салықтың күшін жою қолданыла ма деген белгісіздік бар. Топ кезден салықты ұстап қалуға қарсы болуға тырысты, бірақ 2009 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша бұған қол жеткізген жоқ. Тиісінше, Топ басшылығы «Теңізшевройл» ЖШС бөлінбеген пайдасына төлем кезінен салық бойынша мерзімі өткен міндеттемені тану деп шешті, өйткені бұл Топтың кейіннен төлем көзінен салықты шегергені үшін дивидендтер алатынының ең үздік бағасы болып табылады.
      2008 жылғы желтоқсанда Қазақстан Республикасының Үкіметі 2009 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енген салық кодексіне түзетулерді бекітті, осыларға сәйкес табыс салығының мөлшерлемесі 2009 жылда 20%, 2010 жылда 17,5% және 2011 жылда 15% ретінде және одан әрі айқындалды. Топ 2008 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша осы өзгерістерді ескере отырып, ағымдағы және мерзімі еткен салықтардың есеп айырысуларын жүргізді.
      2009 жылғы қарашада Қазақстан Республикасының Үкіметі 2009 жылғы 1 қарашадан күшіне енген салық кодексіне одан әрі түзетулер бекітті, осыларға сәйкес табыс салығының мөлшерлемесі 2009-2012 жылдарда 20%, 2013 жылға 17,5% және 2014 жылда 15% ретінде және одан әрі айқындалды. ҮПС есеп айырысу тетігі де 2009 жылдан бастап өзгертіледі. Топ 2009 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша осы өзгерістерді ескере отырып, ағымдағы және мерзімі еткен салықтардың есеп айырысуларын жүргізді. 2009 жылғы 31 желтоқсанда Қазақстан Республикасындағы салық шығындарын көшіру салықтық мақсаттарда олардың пайда болған күнінен бастап он жыл өткен соң мерзімі бітеді.
      Табыс салығы бойынша шығыстарға табыс салығының нормативтік ставкасы бойынша (20( және 2008 жылы 30%) салық салғанға дейінгі бухгалтерлік пайдадан есептелген табыс шығыстарды салыстырып тексеру 31 желтоқсанда аяқталған жыл ішінде мынадай үлгіде берілген.

Миллион теңгемен

2009

2008 (есептелгені)

Табыс салығын есепке алғанға дейінгі бухгалтерлік пайда

(353.621)

681.864

Бухгалтерлік пайда бойынша табыс салығы бойынша шығыстар

(70.724)

204.559

Үстеме пайда салығы

30.808

57.361

Дивидендтер бойынша төлем көзінен ұсталатын салық

59.075

20.268

Шегерімге жатқызылмайтын немесе салық салу мақсатында салық салуға жатпайтын баптардың салықтық әсері

164.160

61.992

Сатып алуға арналған теріс гудвил

(33.440)

-

Шегерімге жатқызылмайтын немесе салық салу мақсатында салық салуға жатпайтын қаржылық институттардың міндеттемелерін қайта құрылымдау әсері

(61.124)

-

Корпоративтік табыс салығының әртүрлі ставкаларының әсері

(3.741)

(6.600)

Табыс салығы ставкалары өзгерістерінің әсері

(9.910)

(129.322)

Салық салынбайтын бірлескен кәсіпорындардағы және қауымдасқан компаниялардағы пайданың үлесі

(11.859)

(6.567)

Ұзақ мерзімді активтерді құнсыздандырудан түскен шығындар

9.115

2.037

Кейінге қалдырылған танылмаған активтерге өзгеріс

193.363

(8.173)

Жиынтық кіріс туралы шоғырландырылған есепте көрсетілген корпоративтік табыс салығы бойынша шығыстар

265.723

195.555

      Активтер мен міндеттемелерді есептеу үшін негіз бен шоғырландырылған қаржылық есептілікте көрсетілген соманың арасындағы уақытша айырмаға бухгалтерлік теңгерімді жасау күні қолданылған заңды белгілеген салық  ставкасын қолдану арқылы есептелген кейінге қалдырылған салық сальдосы 31 желтоқсанға мынаны қамтиды:

Миллион теңгемен

2008 жыл Корпоративтік табыс салығы

2008 жыл Үстеме пайда салығы

2009 жыл Көзден салынаты салық

2009 жыл Жиыны

2008 жыл Корпоративтік табыс салығы (қайта есептелді)

Кейінге қалдырылған салық бойынша активтер




Негізгі құралдар

4.759

-

-

4.759

2.887

Шеккен салық шығындары

428.158

-

-

428.158

15.109

Қызметкерлерге қатысты есептелген міндеттемелер

4.337

229

-

4.566

4.997

Қаржылық активтерді құнсыздандыру

22.656

-

-

22.656

4.999

Қоршаған ортаны ластағаны үшін міндеттеме

2.307

-

-

2.307

1.063

Өзгелей есептеулер

2.071

-

-

2.071

14.482

Өзгелер

52.613

2.673

-

55.286

7.408

Минус: кейінге қалдырылған салық бойынша танылмаған активтер

(450.433)

-

-

(450.433)

(15.070)

Минус: кейінге қалдырылған салық бойынша міндеттемелермен ескерілген кейінге қалдырылған салық бойынша активтер

(24.079)

(1.072)

-

(25.151)

(22.317)

Кейінге қалдырылған салық бойынша активтер

42.389

1.830

-

44.219

13.558

Кейінге қалдырылған салық бойынша міндеттеме




Негізгі құралдар

175.536

2.787

-

178.323

131.341

Еншілес компаниялардың бөлінбеген пайдасы

2.390

-

34.164

36.554

132

Өзгелер

70.339

8

-

70.347

15.837

Минус: кейінге қалдырылған салық бойынша міндеттемелермен ескерілген кейінге қалдырылған салық бойынша активтер

(24.079)

(1.072)

-

(25.151)

(22.317)

Кейінге қалдырылған салық бойынша активтер

224.186

1.723

34.164

260.073

124.993

Кейінге қалдырылған салық бойынша таза міндеттеме

(181.797)

107

(34.164)

(215.854)

(111.435)

кестенің жалғасы

2008 Үстеме пайда салығы (қайта есептелді)

2008 жыл көзден салынатын салық (қайта есептелді)

2008 жыл Жиыны (қайта есептелді)

2007 жыл Корпоративтік табыс салығы

2007 жыл Үстеме пайда салығы

2007 жыл Көзден салынатын салық

2007 жыл Жиыны

-

-

2.887

11.061

-

-

11.061

-

-

15.109

23.429

-

-

23.429

25

-

5.022

4.821

-

-

4.821

-

-

4.999

807

-

-

807

12

-

1.075

1.418

-

-

1.418

-

-

14.482

7.091

-

-

7.091

95

-

7.503

14.527

4.424

-

18.951

-

-

(15.070)

(24.618)

-

-

(24.618)







(132)

-

(22.449)

(31.981)

(4.424)

-

(36.405)

-

-

13.558

6.555

-

-

6.555







132

-

131.473

250.883

34.255

-

285.138

-

2.106

2.238

(39.375)

(27.563)

2.310

(64.628)

-

-

15.837

7.529

931

-

8.460







(132)

-

(22.449)

(31.981)

(4.424)

-

(36.405)

-

2.106

127.099

187.056

3.199

2.310

192.565

-

(2.106)

(113.541)

(180.501)

(3.199)

(2.310)

(186.010)

      31 желтоқсанда аяқталған жылға кейінге қалдырылған салық бойынша таза міндеттемелерге өзгерістер былайша берілген:

Миллион теңгемен

2009 жыл Корпоративтік табыс салығы

2009 жыл Үстеме пайда салығы

2009 жыл Көзден салынатын салық

2009 жыл Жиыны

2008 жыл Корпоративтік табыс салығы (қайта есептелді)

2008 жыл Үстеме пайда салығы (қайта есептелді)

2008 жыл көзден салынатын салық (қайта есепеледі)

2008 жыл Жиыны (қайта есептелді)

1 қаңтарға арналған сальдо

111.435

-

2.106

113.541

180.501

3.199

2.310

186.010

Есептілік валютасын қайта есептеу

10.947

-

428

11.375

115

9

7

131

Капитал туралы есепте көрсетілген

10.937

-

-

10.937

290

-

-

290

Еншілес компанияларды сатып алу (5-ескертпе)

1.647

-

-

1.647

1.801

-

-

1.801

Кірістер мен шығыстар туралы есепте көрсетілген

46.831

(107)

31.630

78.354

(71.272)

(3.208)

(211)

(74.691)

31 желтоқсанға арналған сальдо

181.797

(107)

34.164

215.854

111.435

-

2.106

113.541

41. ШОҒЫРЛАНУ

      Осы шоғырландырылған қаржылық есептілікке мынадай елеулі еншілес ұйымдар енгізілді:

Иелену үлесі


2009

2008 (есептелгені)

2007

«ҚазМұнайГаз» ұлттық компаниясы» АҚ және еншілес ұйымдары

100.00 %

100.00 %

100.00 %

«Қазакстан темір жолы» ұлттық компаниясы» АҚ және еншілес ұйымдары

100.00 %

100.00 %

100.00 %

«КазАтомөнеркәсіп» ұлттық атом компаниясы» АК және еншілес ұйымдары

100.00 %

100.00 %

100.00 %

«Қазақтелеком» АК, және еншілес ұйымдары

51 %

51 %

51 %

«Самұрық-Энерго» АК және еншілес ұйымдары

100.00 %

100.00 %

100.00 %

«Қазақстандық электр желілерін басқаратын компания» АҚ және еншілес ұйымдары

100.00 %

100.00 %

100.00 %

«Эйр Астана» АҚ

51.00 %

51.00 %

51.00 %

«БТА Банкі» АҚ және еншілес ұйымдары

75.10 %

-

-

«Альянс Банкі» АҚ және еншілес ұйымдары

100.00 %

-

-

«Қазақстанның Даму Банкі» АҚ және еншілес ұйымдары

100.00 %

100.00 %

100.00 %

«Даму» кәсіпкерлікті дамыту коры» АҚ

100.00 %

100.00 %

100.00 %

«Kazyna Capital Management» АҚ және еншілес ұйымдар

100.00 %

100.00 %

100.00 %

«Қазақстанның тұрғын үй құрылыс жинақ банкі» АҚ

100.00 %

100.00 %

100.00 %

«Қазпошта» АҚ

100.00 %

100.00 %

100.00 %

«Досжан Темір Жолы» АҚ

85.97 %

-

-

«Қамқор» жөндеу корпорациясы» ЖШС және еншілес ұйымдары

100.00 %

100.00 %

100.00 %

«Қазақстанның Инвестициялық қоры» АҚ

100.00 %

100.00 %

100.00 %

«Ұлттық инновациялық қор» АҚ және еншілес ұйымдары

100.00 %

100.00 %

100.00 %

«Қазақтеңізкөлікфлоты» ҮТКҚК» АҚ және еншілес ұйымдары

100.00 %

100.00 %

100.00 %

«Қазақстан Инжиниринг» ұлттық компаниясы» АҚ және еншілес ұйымдары

100.00 %

100.00 %

100.00 %

«Самұрық-Қазына» жылжымайтын мүлік қоры» АҚ

100.00 %

«Экспорттық кредиттерді және инвестицияларды сақтандыру жөніндегі мемлекеттік сақтандыру корпорациясы» АҚ

100.00 %

100.00 %

100.00 %

«Қазақстандық ипотекалық кредиттерге кепілдік беру қоры» АҚ

100.00 %

88.70 %

88.70 %

«Ақтөбе халықаралық әуежайы» АҚ

100.00 %

100.00 %

100.00 %

«Самұрық-Қазына Келісімшарт» ЖШС

100.00 %

100.00 %

100.00 %

«СК-Фармация» ЖШС

100.00 %

-

-

«Тау-кен Самұрық» ұлттық тау-кен компаниясы» АҚ және еншілес ұйымдар

100.00 %

-

-

«Академик Ш.Ш. Шөкин атындағы энергетика ҚазГЗИ» АҚ

50 %+1

50 %+1

50 %+1

«КАZNЕХ» экспортты дамыту және алға бастыру корпорациясы» АҚ

-

100.00 %

100.00 %

«Біріккен химиялық компания» ЖШС және еншілес ұйымдар

100.00 %

-

-

«Самұрық-Қазына Инвест» ЖШС

100.00 %

100.00 %

100.00 %

«КОРЭМ» АҚ

100.00 %

100.00 %

100.00 %

«Атырау» халықаралық әуежайы» АҚ

100.00 %

100.00 %

100.00 %

«Павлодар әуежайы» АҚ

100.00 %

100.00 %

100.00 %

«ҚазИнвест» Қазақстан инвестицияларға жәрдемдесу орталығы» ЖШС

100.00 %

100.00 %

100.00 %

«Батыс» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» ұлттық

100.00 %

100.00 %

100.00 %


Доля владения

2009

2008 (есептелгені)

2007

«Каспий» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» ұлттық компаниясы» АҚ *

48,54 %

73.04 %

100.00 %

«Жетісу» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» ұлттық компаниясы» АҚ *

28,86 %

48.46 %

100.00 %

«Оңтүстік» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» ұлттық компаниясы» АҚ *

36,55 %

52.87 %

100.00 %

«Сарыарқа» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» ұлттық компаниясы» АҚ *

79.11 %

79.49 %

100.00 %

«Тобыл» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» ұлттық компаниясы» АҚ *

36,41 %

42.43 %

100.00 %

«Ертіс» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» ұлттық
компаниясы» АҚ *

43,29 %

74.12 %

100.00 %

      *2009 жылғы 31 желтоқсанда осы еншілес ұйымдар Акционерге сату және беруге арналған болып топтастырылды (6-ескертпе).

42. МАҢЫЗДЫ АҚШАЛАЙ ЕМЕС МӘМІЛЕЛЕР

      2009 жылы Топ экспорт алдындағы қаржыландыру (2008: 17.863 миллион теңге) туралы келісімнің шарттары бойынша 10.831 мың теңгеге берешек сомасында шикі мұнайды өтеді. Осы операция ақша қаражатының қозғалысы туралы шоғырландырылған есептен шығарылды.
      2009 жылы Қазақтелеком және ҚТЖ ҰК қаржылық жалдау шарттары бойынша құны 9.821 миллион теңгеге (2008: 9.398 миллион теңге) телекоммуникациялық жабдық алды. Осы операция ақша қаражатының қозғалысы туралы шоғырландырылған есептен шығарылды.
      2009 жылы Тол 3.213 миллион теңге (2008: 4.468 миллион теңге) мөлшерінде қарыздар бойынша шығындардың негізгі қаражатының құнын капиталдандырды (7-ескертпе). Осы операция ақша қаражатының қозғалысы туралы осы шоғырландырылған есептен шығарылды.
      3.152 миллион теңге сомасында 2009 жылы сатып алынған негізгі құралдар 2009 жылы төленбеді (2008: 1.219 миллион теңге). 2009 жылы банктік қарыздар есебінен негізгі құралдарды сатып алу 385 миллион теңгені (2008: 3.218 миллион теңге) құрады.
      2009 жылы Топ жарғылық капиталға салым ретінде (2008 жылы: 31.899 миллион теңге) 222.030 миллион теңге жалпы сомасында Акционерден еншілес ұйымдардың акцияларының бақылау пакеттерін алды. Осы операция ақша қаражатының қозғалысы туралы шоғырландырылған есептен шығарылды.
      2008 жылы қарыз шарттарының талаптарына сәйкес кредиторлар Қазақтелекомның негізгі құралдарын берушілерге тікелей 6.287 миллион теңге сомасында төлемдерді жүзеге асырды. Осы операция 2008 жыл ішіндегі ақша қаражатының қозғалысы туралы шоғырландырылған есептен шығарылды.

43. БАЙЛАНЫСТЫ ТАРАПТАР ТУРАЛЫ АҚПАРАТТЫ АШУ

      24 "Байланысты тараптар туралы ақпаратты ашу" БЕХС сәйкес тараптар егер тараптың біреуі екінші тарапты бақылау мүмкіндігіне ие болса немесе ол қаржылық немесе операциялық шешімдерді қабылдаған кезде екінші тарапқа едәуір әсерін жүзеге асырса байланысты болып есептелінеді. Әр байланысты тараппен қатынастардың мүмкін болуын бағалау кезінде олардың заңды ресімделуіне ғана емес, өзара қатынастар мәніне назар аударылады.
      Байланысты тараптар Топтың негізгі басқарушы персоналын, Топтың негізгі басқарушы персоналына қатысулын елеулі үлесі тікелей немесе жанама тиесілі болатын ұйымдарды, сондай-ақ Үкімет бақылайтын өзге кәсіпорындарды қамтиды. Байланысты тараптармен мәмілелер байланысты және үшінші тараптар үшін ұсынылатын тарифтердің негізінде ұсынылған кейбір реттелетін қызметтерді қоспағанда, нарық ставкаларына міндетті түрде сәйкес келмейтін тараптардың арасында келісілген талаптарда жүзеге асырылды.
      31 желтоқсандағы жағдай бойынша байланысты тараптармен жасалған мәмілелердің жалпы сомасы келесі кестеде көрсетілген:

Миллион теңгемен

Қауымдасқан компаниялар

Топ қатысушысы болып табылатын бірлескен кәсіпорындар

Мемлекет бақылайтын  өзге кәсіпорындар

Өзге байланысты тараптар

Байланысты тараптардың берешегі

2009

9.531

33.354

2.452

8.028

2008

18.280

15.291

2.390

50

2007

7.029

7.592

573

294

Байланысты тараптарға берешек

2009

8.938

44.516

15.991

3

2008

8.283

7.445

7.355

18.708

2007

7.202

9.438

47

265

Тауарлар мен қызметтерді сату

2009

36.583

39.467

1.140

660

2008

34.852

21.231

828

1.489

Тауарлар мен қызметтерді сатып алу

2009

13.752

89.676

15.070

6.470

2008

20.073

60.548

9.417

202

Ағымдағы шоттар мен депозиттер (міндеттеме)

2009

-

-

-

329

2008

-

-

-

-

2007

-

-

-

-

Ағымдағы шоттар мен депозиттер (активтер)

2009

986.701

-

549.676

-

2008

-

-

705.505

156.154

2007

-

-

16.177

-

Берілген қарыздар

2009

5.383

-

3.434

111

2008

-

-

-

-

2007

-

-

-

-

Алынған қарыздар

2009

20.940

-

243.389

-

2008

-

-

41.623

11.954

2007

-

-

26.375

-

Қаржылық активтер

2009

58

-

52.069

3.641

2008

45.689

-

7.426

-

2007

-

-

39.456

-

Қаржылық міндеттемелер

2009

234

-

-

-

2008

-

-

-

-

2007

-

-

-

-

Алынған сыйақы

2009

67.829

-

3.058

2

2008

265

-

4.368

-

2007

-

-

-

-

Есептелген сыйақы

2009

676

-

11.346

31

2008

-

-

231

-

2007

-

-

-

-

      2009 жылғы 31 желтоқсанда Топтың 37.430 миллион теңге сомасындағы бір қатар қарыздарына Қазақстан Республикасының Үкіметі кепілдік берді (2008: 27.895 миллион теңге).
      Қоса берілген жиынтық кіріс туралы шоғырландырылған есепте қызметкерге арналған шығындарда қосылған негізгі басқарушы қызметкерге төленген сыйақылардың жалпы сомасы 2009 жылғы 31 желтоқсанда аяқталған жыл ішінде 5.661 миллион теңгені (2008: 6.702 миллион теңге) құрады. Негізгі басқарушы қызметкерге төленген сыйақы операциялық нәтижелерге негізделген келісімшарттар мен сыйақыларда белгіленген жалақы төлеу жөніндегі шығыстардан артық болып тұр.
      29-ескертпеде атап өтілгендей, Үкімет Топтың еншілес ұйымдарына кейбір жәрдемақыларды береді.
      2009 жылы Қор Үкіметтен нарықтан төмен пайыздық ставкамен қарыз алды. Бастапқы танылған кезде дисконттың сомасы 461.255 миллион теңге мөлшерінде болды және капиталдағы өзгерістер туралы шоғырландырылған есепте танылды (18 және 20-ескертпелер).

44. ҚАРЖЫ ҚҰРАЛДАРЫ, ҚАРЖЫ ТӘУЕКЕЛДЕРІН БАСҚАРУДЫҢ МАҚСАТЫ МЕН САЯСАТЫ

      Топтың негізгі қаржы құралдары банк қарыздарын, ақшалай қаражатты, қысқа мерзімді салымларды, сондай-ақ дебиторлық және кредиторлық берешекті қамтиды. Топтың қаржы құралдары бойынша туындайтын негізгі тәуекелдер бұл сыйақы ставкаларымен байланысты тәуекел, валюталық тәуекел және кредиттік тәуекел. Топ, сонымен қатар, нарық тәуекелін және барлық қаржы құралдары бойынша туындайтын өтімділікпен байланысты тәуекелді қадағалайды.
      Сыйақы ставкаларымен байланысты тәуекел
      Сыйақы ставкаларымен байланысты тәуекел нарықтағы сыйақы ставкаларының өзгеруі нәтижесінде қаржы құралы құнының құбылу тәуекелін білдіреді. Топ өзінің меншікті және қарыз қаражаты, сондай-ақ инвестициялары көрсетілген валюталар бойынша сыйақы ставкаларының өзгеруіне бақылауды жүзеге асыру арқылы сыйақы ставкаларымен байланысты тәуекелді шектейді.
      Топтың сыйақы ставкаларымен байланысты тәуекелге бейімдігі, негізінен, өзгермелі пайыз ставкаларымен Топтық ұзақ мерзімді және қысқа мерзімді борыштық міндеттемелеріне жатады (19-ескертпе). Келесі кестеде барлық қалған өлшемдер тұрақты шама болып қабылдануы талабымен АҚШ Доллар айырбастау бағамындағы ықтимал өзгерістерге табыс салығына (сыйақының өзгермелі ставкасы мен қарыздардың болуы салдары) және капиталға (салу үшін қолда бар инвестициялардың әділ құнындағы өзгерістердің салдары) дейін Топтың пайдасының сезілуі берілген.

Миллион теңгемен

Базистік тармақтардағы* ұлғаю/кему

Пайдаға/шығынға әсері

Капиталға өзгелей әсері

2009 АҚШ доллары

+100/-25

1.560/(367)

(1.527)/475

Теңге

+100/ -25

4.722/(1.180)

(550)/137

2008 АҚШ доллары

+50/-50

(3.122)/3.122

(897)/948

Теңге

+50 /-50)

130/(130)

(266)/274

*I базистік тармақ=0,01%

      Валюталық тәуекел
      АҚШ долларымен қарыздардың, қаржылық жалдау және сауда кредиторлық берешек бойынша міндеттемелердің, ақшалай қаражат пен оның баламаларының және дебиторлық берешектің біршама сомасы болғанда теңгеге АҚШ долларының айырбастау бағамдарындағы өзгерістер Топтың шоғырландырылған бухгалтерлік теңгеріміне біршама әсер етуі мүмкін.
      Келесі кестеде барлық қалған өлшемдер тұрақты шама болып қабылдануы талабымен АҚШ долларының айырбастау бағамындағы ықтимал өзгерістерге табыс салығына және капиталға (ақшалай активтер мен міндеттемелердің әділ құнындағы өзгерістердің салдары) дейін Топтық пайдасының сезілуі берілген.

      Кредиттік тәуекел
      Контрагенттердің Топтың қаржы құралдарымен жасалған шарттардың талаптарын орындамауы нәтижесінде туындаған кредиттік тәуекел, әдетте, контрагенттер міндеттемелерінің шамасы Топтың осы контрагенттердің алдындағы міндеттемелерінен асатын, мұндайлар болған кезде, сомамен шектеледі. Топ саясаты кредитке қабілетті конртагенттермен бірге қаржы құралдарымен операциялар жасауды көздейді. Кредиттік тәуекелге бейімділіктің ең жоғарғы шамасы әрбір қаржы активінің теңгерім құнына тең. Топ өз тәуекелінің ең жоғары шамасы есепті күні көрсетілген құнсыздану резервін шегергенде, клиенттер қарыздарының сомасында (10-ескертпе), кредит институттары берешегінің сомасында (11-ескертпе), сауда-дебиторлық берешек пен өзге де ағымдағы активтерде (16-ескертпе), өзге де қаржы активтерінде (12-ескертпе), банк салымдарында (13-ескертпе) және ҚҚС өтеуде (14-ескертпе) көрініс табады деп санайды.
      Кредиттік тәуекелдің жинақталуы оларға қатысты экономикалық жағдайлардың немесе өзге де жағдайлардың өзгеруі олардың өз міндеттемелерін орындау қабілетіне бірдей әсер етеді деп ь бір қарыз алушының немесе бірдей қызмет шарттарымен қарыз алушылар тобының берешегінің сомасы болған кезде туындауы мүмкін.
      Топта бара-бар кредиттік тарихы бар тапсырысшылармен мәмілелер жасасуға және белгіленген кредит беру лимиттерінен асырмауға тұрақты бақылауды көздейтін саясат әрекет етеді. Топ өз клиенттерінің көпшілігімен алдын ала төлем негізінде жұмыс істеуінің арқасында кредиттік тәуекел азаяды.
      Топ үшінші тараптың міндеттемелері бойынша кепілгер болмайды.
      Өтімділік тәуекелі
      Өтімділік тәуекелі Топ өзінің қаржылық міндеттемелерін орындау үшін қаражат тартқан кезде қиындықтарға кездесуі мүмкіндігімен байланысты. Өтімділік тәуекелі қаржы активін оның әділ құнына жақын құн бойынша жедел сатудың мүмкін еместігі нәтижесінде туындауы мүмкін.
      Өтімділікке қойылатын талаптар ұдайы бақыланады және басшылық міндеттемелерді олардың туындауына қарай орындау үшін жеткілікті көлемде қаражаттың болуын қадағалайды.
      Келесі кестеде осы міндеттемелерді өтеудің мерзімі бөлігінде Топтың қаржылық міндеттемелері бойынша келісілген дисконтталмаған төлемдер туралы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша ақпарат берілген.

Миллион теңгемен

Талап етілгенге дейін

1 айдан артық, бірақ 3 айдан аспайтын

3 айдан артық, бірақ 1 жылдан аспайтын

1 жылдан артық, бірақ 5 жылдан аспайтын

5 жылдан артық

Жиыны

2009 жылғы 31 желтоқсанға арналған





ҚР Үкіметінің қарыздары

408.603

2.490

185.103

39.491

713.514

1.349.201

Қарыздар

979.679

361.384

308.725

2.643.952

732.296

5.026.036

Қаржылық жалдау бойынша міндеттемелер

81

2.686

7.571

17.920

5.039

33.297

Клиенттердің қаражаты

140.233

18.928

64.297

223.107

26.364

472.929

Сауда кредиторлық берешек

145.219

63.386

39.604

1.784

634

250.627

Туынды қаржы құралдары

2.863

-

1.369

41.968

-

46.200

Табыс салығы бойынша берешек

-

-

33.123

-

-

33.123

Өзге де міндеттемелер

102.410

50.129

62.490

420.400

130.339

765.768

1.779.088

499.003

702.282

3.388.622

1.608.186

7.977.181

2009 жылғы 31 желтоқсанға арналған (есептелгені)

Талап етілгенге дейін

1 айдан артық, бірақ 3 айдан аспайтын

3 айдан артық, бірақ 1 жылдан аспайтын

1 жылдан артық, бірақ 5 жылдан аспайтын

5 жылдан артық

Жиыны

ҚР Үкіметінің қарыздары

140

127

1.144

19.481

48.957

69.849

Қарыздар

24.147

106.118

289.677

1.610.440

446.050

2.476.432

Қаржылық жалдау бойынша міндеттемелер

104

1.780

5.579

17.770

6.870

32.103

Клиенттердің қаражаты

7.996

735

2.290

8.521

11.686

31.228

Сауда кредиторлық берешек

83.033

124.814

31.020

353

-

239.220

Туынды қаржы құралдары

19

1

14.906

3

7.463

22.392

Табыс салығы бойынша берешек

-

-

58.131

-

-

58.131

Өзге де міндеттемелер

44.997

19.652

23.754

30.447

396.171

515.021

160.436

253.227

426.501

1.687.015

917.197

3.444.376

      Капиталды басқару
      Топ ең бастысы өзінің еншілес ұйымдарының капиталын басқару арқылы және өзінің бақылау функцияларын іске асыра отырып, өзінің капиталын басқарады. Капиталды басқарудың басты мақсаты Топтың еншілес ұйымдары берешек пен капиталға қатысты оңтайландыру арқылы акционерге кірістерді көбейтумен қатар қызметтің үздіксіз болуы қағидатын ұстануды жалғастыру жағдайында болуын қамтамасыз ету болып табылады.
      Топ әрбір еншілес ұйымның бизнесінің мұқтаждығын және қызметінің ерекшелігін ескере отырып әзірлеген қызметтің белгілі бір көрсеткіштерін белгілей отырып, өзінің еншілес ұйымдарының капиталын басқарады. Топ өзінің еншілес ұйымдарының капиталын басқару үшін пайдаланатын қызметтің негізгі көрсеткіштері -бұл мына коэффициенттер: Таза Капиталдануға Таза Берешек («ND/NC»); Пайызды, Салық салуды, Тозуды және Амортизаиияны Есепке алғанға дейін Кіріске Таза Берешек («ND/EBITDA»); және Капиталға Таза Берешек («ND/E»), Таза Берешек ақшалай қаражат пен олардың баламалары құнына кемітілген тиісті еншілес ұйымдарын қарыздары, борыш қағаздары, кепілдіктері және қаржылық жалдауы бойынша міндеттемелеріне теңестіріледі. Таза Капиталдану Таза Берешек пен Капитал сомасына теңестіріледі. Капитал көпшілік үлесіне жатқызылатын еншілес ұйымның капиталына теңестіріледі.
      Рұқсат етілген ең жоғарғы көрсеткіштер әрбір еншілес ұйымға оның бизнесінің мұқтаждығы және ерекшелікті артықшылығы негізінде мақұлданды және мынадай диапазондар шегінде өзгереді (Топ үшін қызметтің шоғырландырылған негізгі көрсеткіштері анықтамалық түрде берілді, өйткені Топ шоғырландырылған деңгейде қызметтің негізгі көрсеткіштерін бақыламайды);

Қызметтің негізгі көрсеткіштері

2009

2008

ND/NC

0,48

0,14

ND/EBITDA

3,68

0,59

ND/E

0,92

0,16

Миллион теңгемен

2009

2008

Қарыздар

3.329

1.712

ҚР Үкіметінің қарыздары

877

65

Жобадағы қатысу үлесін сатып алғаны үшін берешек

312

239

Қаржылық жалдау бойынша міндеттеме

32

24

Клиенттердің қаражаты

429

29

Туынды қаржы құралдары

144

22

Минус: Ақшалай қаражат және олардың баламалары

(1.311)

(1.454)

Таза берешек

3.812

637

Қарыздар

3.329

1.712

ҚР Үкіметінің қарыздары

877

65

Жобадағы қатысу үлесін сатып алғаны үшін берешек

312

239

Қаржылық жалдау бойынша міндеттеме

32

24

Клиенттердің қаражаты

429

29

Туынды қаржы құралдары

143

22

Топ акционеріне жататын капитал

4.142

3.930

Минус: Ақшалай қаражат және олардың баламалары

(1.311)

(1.454)

Таза капиталдандыру

7.953

4.587

Миллион теңгемен

2009

2008

Табыс салығын есепке алғанға дейінгі пайда

(354)

682

Қарыздар және шығарылған борыштық бағалы қағаздар бойынша сыйақы

144

110

Қаржылық жалдау бойынша сыйақы

3

2

Тозу, ескіру және амортизация

209

188

Құнсызданудан болатын шығын

1.033

90

EBITDA

1.035

1.072

Капиталдың жиынтығы

4.746

4.496

Минус: азшылық үлесі

(604)

(566)

Топ акционеріне жататын капитал

4.142

3.930

      Қаржы құралдарының әділ құны
      Топ қаржы құралдарының әділ құнын анықтау және бағалау моделінің бөлінісінде ол туралы ақпаратты ашу үшін мынадай сатылылықты пайдаланады:
      1-деңгей: бірдей активтер немесе міндеттемелер бойынша белсенді нарыққа арналған бағалар (ешқандай да түзетулерсіз).
      2-деңгей: нарықта не тікелей, не тікелей емес бақылайтын, әділ құнды көрсетуге елеулі әсерін тигізетін олар үшін барлық бастапқы деректердің басқа да әдістері.
      3-деңгей: бақыланатын нарықтық ақпаратқа негізделмеген әділ құнды көрсетуге елеулі әсерін көрсететін бастапқы деректерде қолданылатын әдістер.
      Бұдан әрі Қордың барлық қаржы құралдарының теңгерімдік құны және әділ құнының санаттары бойынша салыстыру берілген:

Миллион теңгемен

1-деңгей

2-деңгей

3-деңгей

4-деңгей

Қаржы құралдарының санаттары



Сату үшін қолда бар қаржылық активтер

61.279

68.899

13.373

143.551

Пайда/шығын арқылы әділ құн бойынша ескерілетін қаржылық активтер

-

-

4.411

4.411

Сауда бағалы қағаздары

106.194

20.163

5.832

132.189

Туынды қаржы активтері

-

26.182

-

26.182

Туынды қаржы міндеттемелері

-

143.525

-

143.525

Миллион теңгемен

1-деңгей

2-деңгей

3-деңгей

4-деңгей

Қаржы құралдарының санаттары



Сату үшін қолда бар қаржылық активтер

110.735

14.487

632

125.854

Пайда/шығын арқылы әділ құн бойынша ескерілетін қаржылық активтер

376

-

20.173

20.549

Сауда бағалы қағаздары

-

-

-

-

Туынды қаржы активтері

-

-

-

-

Туынды қаржы міндеттемелері

-

22.477

-

22.477

      2009 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша әділ құнның сатылығы негізінде 3 деңгей бойынша бастапқы және түпкі теңгерімдерді салыстырып тексеру мынадай үлгіде берілген:

2009

Сату үшін қолда бар қаржылық активтер

Пайда/шығын арқылы әділ құн бойынша ескерілетін қаржылық активтер

Сауда бағалы қағаздары

Қаржылық активтердің жиынтығы

Есепті кезеңнің басында

632

20.173

-

20.805

Пайдаларда/шығындарда танылған пайданың шығынның) барлығы

(4.705)

(6.114)

928

(9.891)

өзгелей жиынтық кірісте танылған пайданың/(шығынның) барлығы

9.597

9.597

Кәсіпорындарды біріктіру нәтижесінде сатып алу

4.904

4.904

Сатып алу

1.110

1.110

Сату

(2.636)

(2.636)

1-деңгейден және 2-деңгейден болатын аударымдар

6.739

6.739

Сату үшін активтердің аударымдар

(7.013)

(7.013)

Есепті кезеңнің аяғында

13.373

4.411

5.832

23.616

Миллион теңгемен

2009

1-деңгейден және 2-деңгейден болатын аударымдар

Сату үшін қолда бар қаржылық активтер

1.007

Сауда бағалы қағаздары

9.626

Жиыны

10.633

      Төменде Топтың қаржылық құралдарының сыныптар бөлінісіндегі теңгерімдік және әділ құнының салыстырмасы келтіріледі. Кестеде қаржылық емес активтер мен қаржылық емес міндеттемелердің әділ құнының мәні келтірілмеген:

Миллион теңгемен

Теңгерімдік құны

Әділ құны

2009

2008

2009

2008

Қаржылық активтер



Клиенттерге берілетін қарыздар

1.500.814

226.578

1.490.474

226.578

Кредиттік мекемелердегі қаражат

474.403

170.609

474.403

170.609

Қаржылық активтер

416.437

331.995

416.437

333.457

Банктік депозиттер

982.424

624.815

982.424

624.820

Сауда дебиторлық берешек

201.712

158.326

201.712

158.326

Ақшалай қаражат және баламалар

1.311.082

1.453.891

1.311.082

1.449.485

Қаржылық міндеттемелер



Қарыздар

3.328.653

1.712.358

2.876.607

1.734.514

Қазақстан Республикасы Үкіметінің қарыздары

876.813

65.210

955.785

65.210

Қаржылық жалдау бойынша міндеттемелер

31.974

23.839

31.974

23.839

Клиенттердің қаражаты

429.085

28.883

429.085

28.872

Туынды қаржы құралдары

142.525

22.477

143.525

22.477

Сауда кредиторлық берешек

248.103

222.311

248.103

222.311

Өзге ұзақ мерзімді міндеттемелер

396.000

295.815

396.000

295.815

      Алынған және берілген пайыздық қарыздардың әділ құны иеленетін пайыздық ставкалар қаражаттың болашақта күтілетін ағындарын дисконттау арқылы есептелген.
      Ақшалай қаражаттың, басқа ағымдағы активтердің және өзге ағымдағы міндеттемелердің теңгерімдік құны шамамен осы қаржылық құралдардың қысқа мерзімділігіне байланысты олардың әділ құнына тең.

45. ҚАРЖЫЛЫҚ ЖӘНЕ ШАРТТЫ МІНДЕТТЕМЕЛЕР

      Сот талқылаулары
      БТА банкі Қырғызстанда тіркелген ұйым «Investment Holding Company» («ІНС») ЖАҚ-мен құқықтық дауларды жүргізуде. Осы даудың жалпы сомасы 30.418.144 фунт стерлинг немесе 7.400 миллион теңгені құрайды.
      2009 жылы маусымда Қырғызстанда тіркелген және IHC 100% еншілес ұйымы болып табылатын ұйым «Орталық Азия инвестициялық компаниясы» ОсОО («Инвестициялық компания») өзінің негізгі компаниясынан Қырғызстандағы мемлекеттік бағалы қағаздарды сатып алуға IHC-тан 8.670.000 фунт стерлинг мөлшерінде қарыз алды. Өзінің негізгі компаниясынан алған қарызды мақсатты пайдалануды бұзуда Инвестициялық компания нарықта елеулі дисконты бар, БТА-ның еншілес ұйымы «TuranAlem Finance B.V." ("TAF B.V.")» облигацияларын сатып алуға осы қаражатты пайдаланды. Сатып алынған облигациялардың атаулы құны 28.395.000 фунт стерлингті құрады және есептелген пайыздар 2.023.144 фунт стерлингті құрады. Инвестициялық компания ІНС қайтаруға тиесілі қарыз бойынша дефолтқа жол берді. Нәтижесінде, ІНС БТА, Қырғызстандағы «БТА Банкі» және ТАҒ В.У. қарсы ТАҒ В.У. борыштық бағалы қағаздарына толық атаулы құнын өтеу және олар бойынша есептелген сыйақыны талап етумен бірге сот талап-арызын берді. Бішкек қаласының аудандық сотының. Бішкек қаласының қалалық апелляциялық сотының және Қырғызстан Жоғарғы сотының 2009 жылғы 11 қыркүйектегі шешіміне сәйкес Банк барлық соманы төлеуге міндетті және ІНС Қырғызстанның «БТА Банкісіндегі» Банктің акцияларын және Қырғызстан «БТА Банкіден» Банкіге есептелетін соманы қоса алғанда, БТА-дан қаражатты ТАҒ В.У. облигациялары бойынша өндіріп алуды бастады.
      Осы шешім қыркүйекте БТА өз берешегін қайта құрылымдау жөніндегі келіссөздер үдерісінде болғанына қарамастан қабылданды.
      2009 жылы желтоқсанда сот жасауылы БТА тиесілі Қырғызстанның «БТА Банкі» ЖАҚ акцияларын өндіріп алуға назар аударды, бұл «БТА Банкі» ЖАҚ-на (Қырғызстан) бақылауды жоғалтуға әкеп соқтырды. Осыған байланысты БТА басшылығы 2009 жылдың аяғында «БТА Банкі» ЖАҚ шоғырландырусыз шешім қабылдады.
      БТА басшылығы Қырғызстанның соттарының шешімі Қазақстан мен Қырғызстан арасындағы халықаралық құқық пен халықаралық шартқа сәйкес келмейді деп санайды. Оның үстіне, өндіріп алу шағымы Қырғызстан заңнамасынын бұзылуымен жүзеге асырылды.
      2009 жылғы 5 қарашада БТА банкі өз Акционерінің көмегімен Қырғызстанның заңды тұлғалары мен мемлекеттік органдарының заңсыз әрекеттері нәтижесінде келтірілген зиян үшін өтемақы төлеу туралы Қырғызстанның Үкіметіне талап жіберілді.
      Экологиялық міндеттемелер
      Қазақстанда қоршаған ортаны қорғау жөніндегі заңнаманың даму үдерісі жүріп жатыр, сондықтан да тұрақты өзгерістерге ұшырады. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзғаны үшін айыппұлдар өте қатаң болуы мүмкін. Заңнамада қолданылып жүрген ережелер, азаматтық талаптар немесе өзгерістерді өте қатаң түсіндіру нәтижесінде туындауы мүмкін әлеуетті міндеттемелер дұрыс бағалануы мүмкін емес. Резервтер қалыптастырылған сомадан басқа (23-ескертпе), басшылық Топтың қаржылық жағдайына, пайда мен шығындар туралы есебіне және ақша » есебіне біршама елеулі әсер етуі мүмкін ықтимал не мүмкін экологиялық міндеттемелер жоқ.
      ҚазАтомӨнеркәсіптің қоршаған ортаны қорғау жөніндегі міндеттемелері
      1999 жылғы 19 желтоқсандағы «Америка Құрама Штаттары Энергетика министрлігі және Қазақстан Республикасы Энергетика, индустрия және сауда министрлігі арасындағы жұмыс келісіміне» сәйкес Америка Құрама Штаттары және Қазақстанның үкіметтері Қазатомөнеркәсіптің иелігінде тұрған БН-350 реакторын пайдаланудан шығарғаны және реактордың ядролық отын өзегін сақтағаны үшін өздеріне жауапкершілік алды. Осы келісімге сәйкес АҚШ үкіметі Еуропалық Одақтың, «Пресиозо» (Франция), Канберра (Бельгия), «АЛСТОМ» (Франция) ТМД (ТПСНГ) елдеріне, сондай-ақ отандық коммерциялық емес ұйымдарға: «БЯЦ» ғылыми өндірістік орталық және «КАТЭП» АҚ техникалық көмек бағдарламасын қоса алғанда, халықаралық ұйымдарға қаржылық көмегі үшін хабарласуға өзіне міндеттеме алды. БН-350 атомдық реакторды пайдаланудан және толық жөндеуден шығару үшін қаржылық міндеттемелердің ұсынылып отырған сомасы 35.000 миллион теңгені құрайды. Қазақстан Республикасының Үкіметі Қазатомөнеркәсібіне көрсетілген соманы бермейді, сондықтан БН-350 пайдаланудан шығару бағдарламасын одан әрі қаржыландыру туралы мәселе шешімін тапқан жоқ. Қазақстан Республикасының Үкіметі Атом энергиясы жөніндегі халықаралық агенттікпен келісілген белгілі бір міндеттемелерді орындауы тиіс.
      Салық салу
      Қазақстандық салық заңнамасы және нормативтік-құқықтық актілер тұрақты өзгерістер мен әртүрлі түсіндірулердің мәні болып табылады. Жергілікті, өңірлік және республикалық салық органдары арасында пікір сәйкессіздігі жиі болады. Қазақстанда қолданылатын заңдар негізінде анықталған құқық бұзушылықтар үшін айыппұлдар мен өсімақылар жүйесі елеулі болуы мүмкін. Айыппұл санкциялары, әдетте, қосымша есептелген салық сомасының 50%-ы мөлшеріндегі айыппұлды және Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі белгілеген қайта қаржыландыру ставкасы бойынша есептелген 2,5-ке көбейтілген өсімақыны қамтиды. Нәтижесінде айыппұл санкциясы мен өсімақының сомасы қосымша есептеуге жататын салықтың сомасынан бірнеше есе асады. Қаржы кезеңдері тексеру жүргізілетін жыл алдындағы бес күнтізбелік жыл ішінде салық органдары тексеру үшін ашық. Белгілі бір жағдайларда тексеру неғұрлым ұзақ мерзімді қамтуы мүмкін. Қазақстандық салық салу жүйесіне тән белгісіздіктерге байланысты, егер мұндай жағдай болса, салықтардың, айыппұл санкцияларының және өсімақының түпкілікті сомасы осы уақытта шығыстарға жатқызылған және 2009 жылғы 31 желтоқсанда есептелген сомадан асуы мүмкін.
      Басшылық 2009 жылғы 31 желтоқсанда қолданылатын заңнаманы түсіндіру сәйкес болады және резервтер есептелген немесе осы қаржылық есептілікте басқа түрде ашылған жағдайлардан басқа, Топтың салық жөніндегі ұстанымы расталатын мүмкіндік бар деп санайды (4 және 23-ескертпелер).
      Трансфертті баға тузу бойынша балқылау
      Қазақстанда трансфертті баға түзу бойынша бақылаудың ауқымы кең және байланысты мәмілелер тарапы болып табылатыны немесе табылмайтынына қарамастан, халықаралық мәмілелермен тікелей немесе жанама байланысты көптеген операцияларда қолданылады. Трансфертті баға түзу туралы заң операцияларға қолданылатын барлық салықтар үшін талап етіледі, қол ұшын беру қағидаты бойынша белгіленген нарықтық бағалар негізінде есептелінеді.
      Қазақстанда трансфертті баға түзу туралы жаңа заң 2009 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енді. Жаңа заң анық көрсетілмеген болып табылмайды, және оның ережелерінің кейбіреуі қолданудың шағын тәжірибесіне ие. Оның үстіне, заң әзірлеу сатысында тұрған егжей-тегжейлі нұсқаулықтарды ұсынбайды. Нәтижесінде, операциялардың эр алуан түрлеріне трансфертті баға түзу туралы заңды қолдану нақты көрсетілген болып табылмайды.
      Трансфертті баға түзу туралы қазақстандық заңмен байланысты белгісіздіктен салық ұстанымы Топтың ұстанымынан ерекшеленуі мүмкін деген тәуекел бар, бұл 2009 жылғы жағдай бойынша салықтар, айыппұлдар мен өсімақылардың қосымша сомаларына әкелуі.
      Басшылық 2009 жылғы 31 желтоқсанда трансфертті баға түзу бойынша қолданылатын заңнамада оны түсіндіру сәйкестендірілген болып табылады және Топтың трансфертті баға түзу жөніндегі ұстанымы расталады деген ықтималдық қолданылады деп санайды.
      «ҚазМұнайГаз» Барлау Өндіру» АҚ салық аудиті («ҚМГ БӨ» ҚМГ ӨК еншілес ұйымы)
      Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Салық комитеті 2004  және 2005 жылдар ішінде ҚМГ БҰ салықтық тексерулер жүргізді. 2007 жылы басталған және 2009 жылдың тамызында аяқталған тексерістер нәтижелері бойынша салық органы есептелгенге дейін 32.005 миллион теңге мөлшерінде жүргізілді, олардың ішінде 16.171 миллион теңге - салықтар сомасы, 8.035 миллион теңге - салық бұзушылық салдарынан болатын әкімшілік айыппұл және 7.800 миллион теңге - уақтылы төленбеген өсімақылар.
      Топ басшылығы оның салық заңнамасын түсіндіруі әділетті екеніне және Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес толық көлемде ҚМГ БӨ ұстанымын даулау үшін салмақты айғақтары бар екеніне сенім білдірді. 2009 жылғы 15 қыркүйекте ҚМГ БӨ осы кешенді тексеріс нәтижелеріне Қаржы министрлігіне аппеляция берді. Нәтижесінде, 2010 жылғы 9 ақпанда Қаржы министрлігі үйғарым шығарды, осыған сәйкес есептелген салықтың негізгі сомасы 3.847 миллион теңгеге дейін төмендетілді, ал уақтылы төленбеген тиісті пайыздар 3.937 миллион теңгеге дейін азайды (әкімшілік айыппұлға қатысты шешім туындады мүмкін). Осы он оқиғалар аясында басшылық қазіргі уақытта мынадай аппеляцияларды беруге қатысты нұсқаларды бағалауда. 2010 жылғы 4 наурыз күні ҚМГ БӨ қалған сома толық көлемде есептелгенге дейін шағымдану мақсатында Астана қаласы Мамандандырылған ауданаралық экономикалық сотына талап арызбен жүгінді. 2010 жылғы 12 наурыз күні Қаржы министрлігінің салық комитеті ҚМГ БӨ-де хабарламаның өзгертілген нұсқасын ұсынды. Есептелген салық сомасы 10.766 миллион теңгеге дейін ұлғайтылды, ал тиісті өсімақы 3.885 миллион теңгеге дейін төмендеді. ҚМГ БӨ осы соманы толық көлемде шағымдануға ниет білдіруде.
      Оның үстіне, ҚМГ БӨ басшылығы екі ұштылыққа, салық заңнамасының әртүрлі түсіндіруіне және салық органдары ұстанымдарының дәйексіздігіне байланысты барлық сот істерінде он нәтиженің белгісіздігін және төмен ықтималдығын таниды. Осыған байланысты ҚМГ БӨ басшылығы салық органы жүргізген есептеулерге дейінгі қатынаста анықталған соманы аударды. 2009 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша ҚМГ БӨ 2004 және 2005 жылдар ішінде есептеулерге дейін жатқызылған салықтар бойынша резервке 7.286 миллион теңге және осы мәселелер бойынша 2006 жылдан бастап 2009 жылдар аралығындағы кезең ішінде, уақтылы төленбеген пайызды қоса алғанда, қосымша 4.136 миллион теңге аударды (23-ескертпе).
      ҚМГ БӨ кедендік бажы бойынша хабарлама
      2009 жылғы 18 тамызда Қазақстан Республикасының Кеден комитеті ҚМГ БӨ-ге толық төленбеген экспортты кедендік баж үшін 17. 575 миллион теңге сомасында хабарлама берді (15.260 миллион теңге сомасында негізгі борышты және 2.315 миллион теңге сомасында уақтылы төлемегені үшін пайыздарды қоса алғанда). Осы хабарлама 2009 жылғы қаңтар ішінде экспортқа арналған мұнайды тиеуге жатады, ол бойынша рента салығы 2008 жылдың желтоқсанында кедендік тазалаудан өткен көлемі Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес толық төленді.
      2009 жылғы 23 қыркүйекте ҚМГ БӨ бірінші сатыдағы сотқа аппеляция берді. 2009 жылғы 1 желтоқсанда бірінші сатыдағы сот ҚМГ БӨ-нің пайдасына шешім шығарды. Оның үстіне, 2010 жылғы 20 қаңтарда екінші сатыдағы сот кедендік комитеттің аппеляциясын қанағаттандырды. 2010 жылғы 8 ақпанда ҚМГ БӨ үшінші сатыдағы сотқа аппеляция берді. 2010 жылғы 9 наурызда кассациялық саты соттың қаңтардағы қаулысын күшінде қалдырды. Қазіргі уақытта ҚМГ БӨ Қазақстан Республикасы Сотының Қадағалау алқасына шағым беруге дайындалуда.
      ҚМГ БӨ басшылығы Қазақстан Республикасының заңнамасы екі жақты салық салуға жол бермейді және сондықтан экспорттық кедендік баж түпкі есепте рента салығы есептелген және төленгендер бойынша 2009 жылғы 1 қаңтардан бастап (жаңа салық кодексі күшіне енген күн) экспортталған мұнай көлемдеріне аударылмауы мүмкін деп санайды. Сондай-ақ басшылық қорытындысында ол осы мәселеде он болып көрінетінін және осыған байланысты сома 2009 жылғы 31 желтоқсанда аяқталған жыл ішіндегі шоғырландырылған қаржылық есептілікке аударылмаған деп болжайды.
      «Қазақстан темір жолы» АҚ салық міндеттемелері («ҚТЖ», Топтың еншілес ұйымдары)
      2007-2008 жылдар ішінде ҚТЖ-да 2003 жылдан бастап 2006 жыл аралығындағы кезең үшін салықтық кешенді тексеру жүргізілді. Осы тексерудің нәтижелері бойынша салық органдары 14270 миллион теңге сомасында айыппұлдар мен өсімақыларды қоса алғанда, есептелгенге дейінгі салықтарды анықтады. КТЖ осы шешімді даулап отыр және осы есептеулерді заңсыз деп санайды және оларды сотта даулайды. ҚТЖ салықтар бойынша міндеттемені 3.929 миллион теңге мөлшерінде аударды, ҚТЖ пікірі бойынша болашақта төлемдердің жоғары ықтималдығы қолданылатын қатынастағы соманы білдіреді.
      Жер қойнауын пайдалануға лицензиялар мен келісімшарттар бойынша міндеттемелер
      Топ жер қойнауын пайдалануға лицензиялар мен тиісті келісімшарттар талаптарының орындалуына қатысты мемлекеттік органдардың тарапынан мерзімді түрде тексеру жүргізу объектісі болып табылады. Басшылық мұндай тексерулер барысында анықталған мәселелерді шешу үшін қажетті түзету шараларын келісу бойынша мемлекеттік органдармен ынтымақтастықта жұмыс істейді. Лицензиядағы ережелердің орындалмауы айыппұл салуға, өсімақыға, шектеуге немесе лицензияны қайтарып алуға әкеп соқтыруы мүмкін. Топтың басшылығы келісімшарттардың немесе лицензиялардың талаптарын сақтамауға қатысты кез келген мәселелер келіссөздер немесе түзету шаралары арқылы шешілетін болады және Топтың қаржылық жағдайына, пайда мен шығындар туралы есепке немесе ақша қаражатының қозғалысы туралы есепке мәнді әсер етпейді деп санайды.
      Топтың жер қойнауын пайдалануға кейбір келісімшарттарының талаптары лицензияның қолданылу мерзімінің соңына дейінгі кезеңге шығыстардың ең төменгі деңгейін талап етеді. Жер қойнауын пайдалануға әрбір келісімшарттар бойынша Топ жергілікті билік органдарымен күрделі және инфрақұрылым жобалары бойынша жыл сайынғы шығыстар бойынша жоспарларға келісуді де талап етеді.
      «ҚазГерМұнай» ЖШС қоса алғанда, ҚМГ БӨ мұнай кен орындарына арналған лицензиялары мен келісімшарттары («ҚГМ", ҚМГБӨ 50% бірлескен кәсіпорны):

Жыл

Күрделі шығыстар

Операциялық шығыстар

2010

79.160

5.733

2011

841

4.013

2012

-

4.013

2013

-

4.013

2014-2021

-

22.840

Жиыны

80.001

40.613

      «ҚазМұнайТеңіз» АҚ барлауға арналған келісімшарттары бойынша міндеттемелер («. еншілес ұйымы)
      Үкіметтік органдармен жасалған көмірсутекті шикізатқа барлау жүргізуге келісімшарттарының талаптарына сәйкес ҚМТ тиісті мұнай-газ жобалары бойынша бағдарламаларын орындау жөніндегі міндеттемелерге ие. 2009 жылғы 31 желтоқсанда, ҚМТ 79. 720 мың АҚШ доллары жалпы сомасында (11.827 миллион теңгеге барабар) 2010 жылға арналған бағдарламасын орындау жөніндегі міндеттемеге ие болды.
      Көмірсутекті шикізатқа барлау жүргізуге арналған ҚМГ ҰК келісімшарттары бойынша міндеттемелер
      Үкіметтік органдармен жасалған көмірсутекті шикізатқа барлау жүргізуге арналған ҚМГ ҰК келісімшарттарынын талаптарына сәйкес ҚМГ ҰК тиісті мұнай-газ жобалары бойынша ең аз жұмыс бағдарламаларын орындау жөніндегі міндеттемелерге ие. 2009 жылғы 31 желтоқсанда ҚМГ ҰК 1.879 миллион теңге (2008 жылы: 178.738 мың АҚШ доллары және 1.425 миллион теңге) жалпы сомасында жұмыс бағдарламаларының орындалмаған бөлігі бойынша міндеттемесі болды.
      Ішкі нарыққа арналған жеткізілімдер бойынша міндеттемелер
      Қазақстан үкіметі мұнайды сатуға маманданған компанияларды негізінен ауыл шаруашылығы өндірушілерін көктемгі және күзгі дала жұмыстары уақытында қолдау үшін жыл сайынғы ішкі энергетикалық қажеттілікті қамтамасыз ету үшін өнімнің бір бөлігін ішкі нарыққа беруді талап етеді. Жергілікті нарықтағы мұнайдың бағасы экспортты бағалардан, тіпті тәуелсіз тараптар арасындағы мәмілелерде белгіленетін ішкі нарықтағы қарапайым бағадан да айтарлықтай төмен.. Егер Үкімет Топ қазіргі уақытта жеткізетін көлемнен асатын шикі мұнайдың қосымша көлемін жеткізуге міндеттеген жағдайда, мұндай жеткізілімдер нарықтық бағалар бойынша жеткізілімдерден басым болады және шикі мұнайды сатудан түсетін түсімнен әлде қайда аз түсімді өндіретін болады, бұл өз кезегінде Топтың қызметіне, перспективасына,  қаржылық жағдайына және қызмет нәтижелеріне елеулі және теріс әсерін тигізуі мүмкін.
      Шикі мұнайды жеткізу бойынша міндеттемелер
      2009 жылғы 31 желтоқсанда ҚМГ БӨ-де Үкімет қаулысына сәйкес төменде сипатталған ішкі нарыққа одан әрі жеткізу үшін Топтың мұнай өңдейтін зауыттарында мұнай өнімдерін одан әрі өңдейтін 2009 жылы (2008 жылы: 2,2 миллион тонна) ішкі нарыққа шикі мұнайдың 2,2 миллион тоннасын жеткізу міндеттемесі болды.
      Мұнай өнімдерін жеткізу жөніндегі міндеттемелер
      2010 жылдың алғашқы үш айы ішінде ҚМГ СҮ ішкі нарықта мұнай өнімдерін жеткізудің теңгерімдерін қолдау үшін 38.962 миллион теңге жалпы сомасына 425,3 мың тонна мұнай өнімдерін жеткізуі тиіс болатын. Бұдан басқа, 2010 жылдың көктемгі маусымы ішінде, ҚМГ СҮ жалпы сомасы 5.610 миллион теңгеге көктемгі егіс науқанын өткізу үшін ауыл шаруашылық өнімдерін өндірушілерге 76 мың тонна дизельді отынын жеткізуі тиіс. Шартты міндеттемелердің құны Үкімет белгілеген багалар негізінде айқындалады. ҚМГ СҮ 2010 жылға арналған ішкі нарықтағы жеткізулері бойынша қалған міндеттемелері таяу арадағы болашақта Үкімет белгілеуі мүмкін.
      Инвестициялық сипаттағы міндеттемелер
      2009 жылғы 31 желтоқсанда Топтың құрылыс жобалары және негізгі құралдарды сатып алу жөніндегі келісімшарттық міндеттемелері шамамен 243.003 миллион теңгені құрады (2008 жылы: 50.592 миллион теңге). Сондай-ақ, 2009 жылғы 31 желтоқсанда Топта тауарлық-материалдық қорларды (материалдар мен қосалқы бөлшектер) сатып алу жөніндегі келісімшарттық міндеттемелері және 38.665 миллион теңге сомасына (2008 жылы: 57.083 миллион теңге) қызметтері болды.
      «ҚМГ Қашаған Б.В.» күрделі шығындары бойынша міндеттемелер
      2009 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша «ҚМГ Қашаған Б.В.» жалпы сомасы 1.756.302 мың АҚШ долларына (2008 жылы: 1.700.381 мың АҚШ доллары) «Солтүстік Каспий жобасындағы» үлесті сатып алуға, салуға және әзірлеуге арналған күрделі шығындар бойынша міндеттемелерге ие болды.
      ҚМГ СҮ-нің инвестициялық міндеттемелері
      2009 жылғы 31 желтоқсанға арналған ҚМГ СҮ инвестициялық міндеттемелері мынадай үлгіде берілген:

Жыл

Күрделі шығыстар

2010

69.075

2011

73.411

2012

45.992

2013

109

2014

54

Жиыны

188.641

      Инвестициялық міндеттемелер негізінен, ҚМГ СҮ тиесілі МӨЗ тарапынан қайта жөндеу, қуатты ұлғайту жөніндегі жобаларға және еуро-стандарттарды сақтауға жатады.

Үкіметпен Шарт бойынша «Интергаз Орталық Азия» АҚ инвестициялық және өзге міндеттемелері («ИОА», «КазТрансГаз» АҚ еншілес ұйымы)

      Газ-көлік активтерін жақсартуға арналған инвестициялар
      Шарт талаптары бойынша ИОА берілген газ-көлік активтерін жақсарту мен жөндеуге және жаңа газ-көлік активтерінің инвестицияларына 30 миллион АҚШ долларын (2009 жылғы 31 желтоқсанда I АҚШ доллары үшін 148,36 теңге бағамы бойынша 4.451 миллион теңге) жыл сайын инвестициялау міндеттемесіне ие болады. Шарттың талаптарына сәйкес жоғарыда көрсетілген инвестициялардың теңгерімдік құны Шарттың мерзімі аяқталғаннан кейін ИОА өтейтін болады. 2009 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша ИОА-ның осы инвестициялық міндеттемеге қатысты шамамен 5.282 миллион теңге (2008 жылы: 4.700 миллион теңге) сомасына келісімшарттық міндеттемесі болды.
      Осы инвестициялық міндеттеме белгілі бір шарттар болған кезде туындайды. Олардың бірі тасымалданатын газдың физикалық көлемінің тұрақты болып қалатындығында немесе 1996 жылдың деңгейімен салыстырғанда ұлғаятындығымен қорытындыланады; келесісі газ тасымалдау жөнінде шетелдік клиенттермен келісімшарттардың жалғасатын талаптары Шарт жасалғанға дейін қандай болса сондай қолайлы болып қалатындығымен қорытындыланады. Егер газ тасымалдауға арналған тарифтер мен клиенттер тарапынан төлемеушіліктер жақсарту жүргізу мен инвестицияны жүзеге асырылмайтын етсе, ИОА-ның ішкі тарифті түзетуді немесе оның инвестициялық міндеттемелері деңгейін түзетуді қарау үшін Қазақстан Республикасының Үкіметіне жүгінуге құқығы бар. 2009 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша ИОА осы талаптарға сәйкес келді.
      Роялти
      1997 жылғы 17 шілдеден бастап ИОА Қазақстан Республикасының Үкіметіне шамамен Батыс жүйесі бойынша тасымалданған газ көлемінің 2%-ы мөлшерінде роялти төлеуге міндетті. Алайда, Шартқа сәйкес бұл төлем Батыс жүйесі бойынша Қазақстан Республикасы Үкіметінің немесе Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Батыс жүйесі клиенттерін ИОА алдындағы роялти төлеу міндеттемесі туралы хабардар ететін қаулысы шыққаннан кейін ғана төлеуге жатады. 2009 жылғы 31 желтоқсанда мұндай қаулы жарияланбады. Роялти төлеу шарттарын іске асыруға байланысты белгісіздік салдарынан Топ қазіргі кезде өз клиенттеріне роялти есептемейді.
      Бұдан басқа, ИОА еткен кезеңдерде роялтидің қандай да бір сомасына қатысты ИОА-да міндеттеме бар екендігі жайлы түсініктеме сияқты, роялти ендігі есептелуі тиіс немесе есептеледі дене Қазақстан Республикасының Үкіметінен ешқандай нұсқау алған жоқ.
      Басшылық Қазақстан Республикасы Үкіметімен осы мәселені түсіндіру жөнінде жұмыс істеуге және ИОА-га немесе оның клиенттеріне өткен кезеңдер үшін немесе болашақта роялти төлеу жөнінде------- міндеттеме енгізілмейді деп санайды.
      Қырғыз айналымы
      Топ тарифтерді өтеуді қамтитын белгілі бір шарттарға сәйкес Шартта шамамен 90-100 миллион АҚШ доллары мөлшерінде белгіленген күн бойынша қырғыз айналымын әзірлеуге және салуға міндетті. Бұл актив Қазақстан Республикасының меншігіне не Шарт мерзімі аяқталғаннан кейін, не аяқталған соң жиырма жылдан кейін бір АҚШ долларына неғұрлым кешірек берілетін болады. Бұл айналымның құрылысы әлі басталған жоқ.
      Басшылық Топ осы мәселеде міндеттемелерін орындау үшін барлық қажетті қадамдарды жасады деп санайды, оның ішінде Қырғыз Республикасына тиесілі газ құбыры учаскесін басқаруға қабылдау туралы мәселені қарайды. Алайда, Шарт талаптары бойынша қырғыз айналымын салудың негізгі шарты болып табылатын жаңа ішкі тарифтер 2009 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша әлі жарияланған жоқ.
      Қазақстан Республикасының Үкіметі Топтың инвестициялық міндеттемелерін орындауын қоса алғанда, Шарт бойынша өз міндеттемелерін орындауын тексеруді жүзеге асырады. 2009 жылғы Шарт бойынша инвестициялық міндеттемелерді орындауын тексеру 2010 жылы жүргізілетін болады. Басшылық 2009 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша Топ инвестициялық талаптарды орындайды деп санайды.
      2005 жылғы 31 желтоқсанға дейін Топ өзінің Шарт бойынша таза пайдасының 10%-ын Үкіметке төледі.
      2006 жылғы 31 наурызда Қазақстан Республикасының атынан Қаржы министрлігі мен Топ Шартқа қосымша келісімшартқа («Толықтырулар») қол қойды. Толықтыруларға сәйкес 2008 жылғы 1 қаңтардан бастап 2012 жылғы 31 желтоқсанға дейінгі кезең және қосымша бес жылдық кезең ішінде жылдық төлем әрбір кезеңнің басында келісілетін болады, егер бұл келісім жүргізілмеген жағдайда Топ жылына 2.082 миллион теңге төлейтін болады.
      ҚТЖ теміржол активтеріне арналған меншіктің зиянды құқығы
      ҚТЖ Қазақстан Республикасының батыс және солтүстік бөлігін біріктіретін «Хромтау-Алтынсарин» теміржол жолын салуға қатысты, осылайша Қазақстан Республикасының теміржол инфрақұрылымын бірыңғай желіге тұйықтайды. Осы жолды салуға Қазақстан Республикасының Көлік және коммуникациялар министрлігі мемлекеттік бюджеттің қаражаты есебінен 64% және қалған соманы - ҚТЖ қаражаты есебінен қаржыландыруды беру жолымен бастамашылық жасады. Жоба шеңберінде Мемлекет қаржыландырған активтердің жалпы құны 21.014 миллион теңгені құрады. Құрылысты аяқтағаннан кейін ҚТЖ қаржылық жағдайы туралы шоғырландырылған есепте теміржол активтерінің құрамындағы құрылыстың толық құнын көрсетті. Активтерді тану ҚТЖ активтерін беру қатынасындағы Көлік және коммуникациялар министрлігінің растаулары негізінде жасалды.
      2010 жылғы сәуір ішінде ҚТЖ Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігінен хат алды, онда активтер көрінісі есеп жүргізу және қаржы есептілігін құрастыру қатынасында Қазақстан Республикасының талаптарын бұзу болып табылатыны, осыған байланысты ҚТЖ-да осы активтерді пайдалануға арналған заңды құқығының жоқ екені айтылған. ҚТЖ тағы да Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Мемлекеттік мүлік және жекешелендіру комитетінен осы активтер ҚТЖ жарғылық капиталына берілетіндігі жайында растау алды. Нәтижесінде, ҚТЖ осы активтерді тануды барабар деп санайды.
      Операциялық жалдау бойынша міндеттемелер
      Операциялық жалдау бойынша міндеттемелер негізінен 5 жылдан 6 жылға дейінгі жалдау мерзімдері бар ұшақтарды жалдаумен байланысты. Операциялық лизингтің барлық келісімшарттары егер Эйр Астана оларды ұзарту мүмкіндігін пайдаланған жағдайда нарықтық бағаларлы жаңарту жөніндегі бөлімдерді қамтиды. Эйр Астана жалдау мерзімі аяқталғаннан кейін жалданған активтерді сатып алу мүмкіндігіне ие бола алмайды.
      31 желтоқсанға мынадай үлгідегі операциялық жалдау бойынша міндеттемелер көрсетілген:

Миллион теңгемен

2009

2008

Бір жыл бойы

20.657

12.919

1-ден 5 жылға дейін

45.231

32.978

Бес жылдан жоғары

2.834

5.785

Жиыны

68.722

51.682

      Операциялық жалдау бойынша міндетті төлемдер тіркелген жалдау төлемдерін, сондай-ақ ұшу сағаттарына байланысты түрлендірілетін техникалық қызмет көрсету бойынша төлемдердің белгілі бір бөлігін қамтиды.
      Тіркелген және айнымалы жалдау төлемдері көрсетілген және АКШ долларында төлеуге жатады. Осы валюта күнделікті әуе кемелерін жалдау кезіндегі халықаралық есептерде пайдаланылады.
      Қарыздар бойынша ковенанттар
      ҚМГ ҰК ковенанттары
      2008 және 2009 жылдарда ҚМГ ҮК жалпы сомасы 4,5 миллиард АҚШ долларына облигациялар шығарды. Шығарылған облигациялардың талаптарына сәйкес ҚМГ ӨК мынадай ережені орындауы тиіс:
      3,5:1 артық емес пайыздарды, салықтарды, тозуды және амортизацияны шегергенге дейін шоғырландырылған пайдаға шоғырландырылған таза берешектің ара қатынасы.
      Осыған қоса, ҚМГ ҰК, Гарант ретінде белгіленген қаржылық емес ковенанттарды сақтауы тиіс. ҚМГ СҮ ковенанттары
      2008 жылы ҚМГ СҮ сегіз банктен тұратын синдикаты бар 2,5 миллиард АҚШ доллары сомасында кредиттік желі туралы шарт жасасты. Қаражат ҚМГ ӨК толығымен кепілдендірілді. ҚМГ СҮ және синдикат арасында жасалған кредиттік шартқа сәйкес ҚМГ ҰК белгілі бір шектеулі талаптарды орындауға міндетті.
      ҚТО ковенанттары
      Кепілдіктер
      2009 жылғы 31 желтоқсанда ҚТО ЕЖДБ-мен кредиттік шарт шеңберінде «МұнайТас» АҚ міндеттемелері қатынасында ЕЖДБ алдында кепіл ретінде қатысты. ҚТО және ЕЖДБ арасында жасалған кепілдік шартына сәйкес ҚТО шарттың мынадай ережелерін сақтауы тиіс:
      - 1:1 кем емес өтімділік коэффнциенті;
      - 2:1 кем емес пайыздарды және пайызға арналған табыс салығын шегергенге дейінгі пайданың ара қатынасы; және
      - 2:1 жоғары емес борыштың капиталға арақатынасы.
      Осыған коса, ҚТО ЕЖДБ рұқсат бергендерден басқа ешқандай да шектеулерді жасамауы тиіс. ҚТО реттеуші орган мақұлдамағанша, ерікті негізде әрекет ететін тәуелсіз тараптар арасындағы мәмілелерден ерешелейтін негізде жүзеге асырылатын қандай да бір мәмілелерге қатысуына болмайды. ҚТО активтердің жалпы шамасынан 30 пайызға жоғары мөлшерде өз активтерін сатуға, жалға беруге немесе өткізуге,немесе қосу немесе қайта ұйымдастыруды жүргізуіне болмайды.
     Қарыздар
      2008 жылғы 28 тамызда ҚТО 275 миллион АҚШ доллары сомасында BTMU (Europe) Limited, ING Bank N.V. және Natexis қарыз шартына қол қойды (17-ескертпе). ҚТО және кредиторлармен арада жасалған қарыз шартына сәйкес КТО шартын мынадай ережелерін сақтауы тиіс:
      - 1:1 кем емес өтімділік коэффициенті;
      - 3,5:1 артық емес пайыздарды, табыс салығын, тозу  және амортизацияны шегергенге дейінгі пайдаға қатысты борыштың ара қатынасы;
      - 2:1 жоғары емес борыштың капиталға ара қатынасы.
      - 2:1 аспайтын жалпы қаржылық шығындарға пайыздар мен табыс салығын шегергенге дейінгі пайданың ара қатынасы.
      Қазақтелекомнын лицензиялық міндеттемелері
      Сымсыз байланыс қызметтерін көрсетуге арналған бірқатар лицензия шарттарына сәйкес Қазақтелекомның өз желісін жабу аймағына қатысты белгілі бір міндеттемелері бар. Қазақтелеком Қазақстан Республикасының негізгі магистралдарының, шағын қалалар мен қала үлгісіндегі кенттердің бойындағы аудандарды қамти отырып, ұтқыр желіні жабуды кеңейтуге міндетті. Қазақтелекомның басшылығы Қазақтелеком лицензиялардың шарттарын сақтайды деп санайды.
      МТС-га үлесті сату жөніндегі міндеттемелер
      6-ескертпеде көрсетілгендей, Қазақтелеком ұтқыр байланыстың шведтік операторы МТС-ға ез үлесін сатуға келісім жасады. Сатып алу-сату келісіміне сәйкес мәмілені жабу 2010 жылғы 31 наурызға дейін болуы мүмкін.
      Кредиттер, кепілдіктер, аккредитивтер беру жөніндегі
міндеттемелер және есеп операцияларына жатқызылған басқа да міндеттемелер
      Кез келген уақытта Топтың кредиттерді беру жөніндегі өтелмеген міндеттемелері болады. Осы міндеттемелер кредиттік карточкалар және овердрафтар бойынша бекітілген қарыздар мен лимиттер нысанын қабылдайды және белгілі бір жағдайлар болған кезде күші жойылатын болып табылады.
      Топ үшінші тараптардың алдында клиенттердің міндеттемелерін орындау кепілдігін беру мақсатында қаржылық кепілдіктер мен аккредитивтерді ұсынады. Осы келісімнің тіркелген лимиттері болады және әдетте бес жылға дейінгі мерзімге беріледі.
      Міндеттемелердің келісімшарттық сомалары санат бойынша келесі кестеде көрсетілген. Кестеде көрсетілген міндеттемелер бойынша сомалар бұл соманың толығымен орындалғанын болжайды. Аккредитивтер бойынша кестеде көрсетілген сомалар егер контрагенттер келісімшарт бойынша өз міндеттемелерін толығымен орындамаса, есепті күнде танылатын ең жоғарғы бухгалтерлік шығынды білдіреді.
      Кредит, кепілдіктер, аккредитивтер беру жөніндегі міндеттемелер және есепті операцияларға жатқызылатын

Миллион теңгемен

2009

2008

Шартты сома

Қарыз, кредиттік желі және қаржылық жалдау бойынша міндеттемелер

630.555

124.399

Кепілдіктер

84.911

241

Аккредитивтер мен есепті операцияларға жатқызылған басқа да міндеттемелер

47.597

14.847

Минус: шектеулі талаптары бар кепілдіктер мен салымдар

(11.940)

-

Минус: банктік аккредитивтер мен кепілдіктер астындағы резерв (23-ескертпе)

(59.127)

-

      Топ кредиттік бақылау мен басқарудың осындай саясатын теңгерімдік операцияларды жүзеге асырған кезде пайдаланылатын теңгерімделген әлеуетті міндеттемелерді өзіне қабылдаған кезде қолданады.
      Жоғарыда көрсетілген кредит беру жөніндегі шартты міндеттемелердің қолда бар жалпы сомасы ақшалай қаражаттағы болашақта қажеттіліктің өзін міндетті емес екендігін білдіреді, өйткені осы міндеттемелер олар қаржыландырылғанға дейін мерзімі етуі немесе жабылуы мүмкін, сондай-ақ Топ кредиттік қаржылық құралдар бойынша қамтамасыз етуді сұрауы мүмкін.
      Сенімгерлік басқару
      Топ жеке тұлғаларға, трастілік компанияларға, зейнетақы қорларына және басқа да ұйымдарға сенімгерлік басқару бойынша қызметтер көрсетеді, атап аятқанда, клиенттің нұсқауларына сәйкес активтерді басқарады немесе әртүрлі қаржылық құралдарға алынған қаражатты инвестициялайды. Топ осы қызметтерді көрсеткені үшін комиссиондық сыйақы алады. Сенімгерлік басқаруда алынған активтер Топтың активтері болып табылмайды және тиісінше оның қаржылық жағдайы туралы шоғырландырылған есепте көрсетілмейді. Топ көрсетілген салымдарды жүзеге асырған кезде кредиттік тәуекелге ұшырамайды, өйткені ол көрсетілген инвестицияларға кепілдіктер бермейді.
      Ұлттық қауіпсіздік комитетінің тергеуі
      2009 жылы Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитеті Бас прокурордың қадағалауымен КазАтомӨнеркәсіптің бұрынғы бірінші басшысы және ҚазАтомӨнеркәсіптің және оның еншілес кәсіпорындарының бұрынғы қызметкерлеріне қатысты тергеуді бастады. Осы тергеу негізінен активтерді ұрлау және аффилиирлентен оффшорлы компанияларға белгілі бір уран кен орындарын заңсыз сату айыптауларына қатысты болды. 2010 жылғы 12 наурызда сот бұрынғы бірінші басшыны 14 жылға түрмеге жабуға үкім шығарды. Сондай-ақ, 2010 жылғы наурызда прокуратура ақшаны жылыстау айыптауларымен бұрынғы бірінші басшыға қатысты жаңа тергеу туралы хабарлады. Бұдан әрі жаңа тергеулер басталуы мүмкін. Басшылық осы тергеулер мен айыптаулар ҚазАтомӨнеркәсіптің қаржылық есептілігіне әсерін тигізбейді, өйткені олар ҚазАтомӨнеркәсіпке емес, бұрынғы басшылыққа қатысты басталды деп санайды.
      Тұрақтандыру жоспары бойынша міндеттемелер
      Қор 2008 жылы Үкімет бекіткен Тұрақтандыру жоспарын жүзеге асыруда негізгі оператор болып тағайындалды. 2009 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша қаржылық секторды тұрақтандыру, шағын және орта бизнесті қолдау жөніндегі міндеттемелер орындалды.
      Жылжымайтын мүлік нарығындағы ахуалды тұрақтандыру бойынша міндеттеме
      Үкімет жылжымайтын мүлік нарығындағы ахуалды тұрақтандыру үшін қаражат беруді шешті екінші деңгейдегі банктерде депозиттер орналастыруды және құрылыс компания қаржыландыруды беруді тапсырды. 2009 жылғы 31 желтоқсанда қор және оның еншілес ұйымдары арқылы жалғастырылатын құрылысты аяқтау және дайын тұрғын үйді сатып алу үшін қаржыландыруды қамтамасыз ету жөніндегі міндеттемелер 177.684 миллион теңгені құрады.
      Инновациялық, индустриалдық және инфрақұрылымдық жобаларды іске асыру
      2009 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша 115.000 миллион теңге инновациялық, индустриалдық және инфрақұрылымдық жобаларды қаржыландыру үшін «Қазақстанның Даму Банкі» АҚ жарғылық капиталына берілген болатын. 31 желтоқсанда инновациялық, индустриалдық және инфрақұрылымдық жобаларды қаржыландыру жөніндегі міндеттемелер 92.800 миллион теңгені құрады.
      Қайта құрылымдау жөніндегі міндеттемелер
      2009 жылғы 7 желтоқсандағы Қордың, БТА Банкі, оның кредиторлары арасындағы ниеттер туралы хаттамаға сәйкес Қор 644.000 миллион теңге мөлшерінде, сондай-ак БТА Банкі жай акцияларындағы 26.000 миллион теңге мөлшерінде есептелген сыйақыны Қор алдында БТА Банкінің міндеттемелеріне айырбастауға міндеттенеді.
      2009 жылғы 15 желтоқсанда қаржылық берешектің жалпы көлемінен банктің 95,1% мөлшерінде банктің міндеттемелеріне ие болған Альянс Банктің кредиторлары банктің берешегін қайта құрылымдау жоспарын мақұлдады.
      Қайта құрылымдау талаптарына сәйкес Қор Альянс Банктің артықшылықты акцияларындағы 105.000 миллион теңге мөлшерінде Қор алдында Альянс Банктің міндеттемелерін айырбастауға, сондай-ақ Альянс Банкті 24.000 миллион теңге сомасында жай акцияларын сатып алу жолымен қайта капиталдандыруға міндеттенеді. Оған қоса, Альянс Банкі және Қор банктің кредиторларына 67% және 33% ретінде (Қорды қоспағанда) Қордың және өзге конкурстық кредиторлардың қатысу үлесінің ара қатынасын қамтамасыз ету үшін жеткілікті санда Альянс Банкінің жай және артықшылықты акцияларын беруге міндеттенеді.
      Қор Басқармасының 2009 жылғы 22 желтоқсандағы № 115/09 шешіміне сәйкес, Қор кредиторлар, Темірбанкі және Қордың міндеттемелерін қайта құрылымдау кезінде Темірбанктің өтімділігін қамтамасыз ету үшін қаржылық ресурстарды беру жолымен жәрдем көрсету жөнінде міндеттеме қабылдады, қайта құрылымдау қорытындылары бойынша Темірбанкі ҚР Қаржы нарығы және қаржылық ұйымдарды реттеу мен қадағалау агенттігінің барлық пруденциялық нормативтерін сақтады.

46. САРАЛАНЫМ ЕСЕПТІЛІГІ

      Басқару мақсаты үшін Топтың қызметі өндіретін өнім түріне және көрсетілетін қызметтің тұрпатына сәйкес мынадай алты операциялық сараланымға бөлінеді:
      Мұнай-газ сараланымы мұнай мен газды барлау және өндіру, мұнай мен газды тасымалдау, мұнай мен газды қайта өңдеу және сату, шикі мұнай, қайта өңделетін өнімдер бойынша операцияларды қамтиды
      Тау-кен сараланымы уран, бериллийді және танталды өндіру, барлау, қайта өңдеу және сату жөніндегі операцияларды қамтиды.
      Тасымалдау сараланымы жүктер мен жолаушыларды темір жолмен және әуе көлігімен тасымалдау жөніндегі операцияларды қамтиды.
      Телекоммуникация сараланымы жергілікті, алыстағы қалааралық  және халықаралық байланысты коса алғанда (ТМД-ға кіретін және кірмейтін елдерді қоса алғанда), тіркелген байланыс қызметтері; сондай-ақ байланыс арналарын жалдау, деректерді беру және сымсыз байланыс қызметтері бойынша операцияларды қамтиды.
      Энергетикалық сараланым
      Энергетикалық сараланым электр энергиясын өндіру және беру жөніндегі, электр энергетикалық жүйеге электр энергиясын жіберуді техникалық, диспетчерлеу және импортталатын электр энергиясын пайдалану жөніндегі операцияларды, Қазақстан Республикасының Бірыңғай электр энергетикасы жүйесінің объектілерін орталықтандырылған шұғыл-диспетчерлік басқару функцияларын қамтиды.
      Қаржылық институттар және даму институттары сараланымы Қазақстан экономикасының барлық сараланымдарында инвестициялық және инновациялық қызметті ұлғайту және ынталандыру жөніндегі операцияларды қамтиды.
      Жоғарыда аталған есептік сараланымдардың кейбіреулері Топтық ұйымдық құрылымына сәйкес неғұрлым ұсақ есептік сараланымдарды біріктіру арқылы қалыптастырылды. Әрбір есептік сараланым ҚЕХС-ка сәйкес бухгалтерлік есепті жүзеге асырады. ҚЕХС-ка сәйкес дайындалған әрбір сараланым қызметінің қаржылық нәтижелері сараланымға ресурстарды бөлу және оның қызмет нәтижелерін бағалау туралы шешімдерді қабылдау мақсаты үшін Бас басқарушыға және шешімдер қабылдауға жауаптыға беріледі
      Қалған операциялық сараланымдар олардың мәнінің болмауына байланысты Өзгелей сараланымдар ретінде біріктіріліп, ұсынылды. «Самұрық-Қазына» операциялары қаржы институттары мен даму институттарының сараланымына енгізілді.
      Төменде 2009 жыл ішіндегі Топтың операциялық сараланымдарының пайдалары мен шығындары, активтері мен міндеттемелері туралы ақпарат келтірілген:

Миллион теңгемен

Мұнай-газ

Тау-кен

Тасымалдау

Телекоммуникация

Энергетика

Қаржы институттары мен даму институттары

Өзгелер

Элиминация

Барлығы

Сыртқы клиенттерге сатудан кіріс

1.583.479

168.204

559.230

141.094

88.178

348.718

38.726

-

2.927.629

Басқа сараланымдарға сатудан кіріс

6.070

10.303

58.769

3.200

9.088

42.563

184.170

(314.163)

-

Кірістердің жиыны

1.589.549

178.507

617.999

144.294

97.266

391.281

222.896

(314.163)

2.927.629

Бір жыл ішіндегі жалпы пайда

542.548

65.797

134.727

51.284

20.215

113.236

(155.544)

(81.454)

1.001.897

Жалпы және әкімшілік шығыстар

(120.113)

(9.444)

(58.111)

(15.830)

(9.810)

(85.005)

(14.637)

583

(312.367)

Тасымалдау және сату бойынша шығыстар

(168.985)

(1.824)

(5.266)

(3.671)

(243)

(231)

(428)

-

(180.648)

Қаржылық кіріс

84.867

3.140

3.301

1.712

2.471

33

17.515

(19.103)

93.936

Қаржылық шығындар

(140.826)

(7.834)

(15.904)

(6.903)

(7.899)

(357)

(1.024)

11.079

(169.668)

Пайда және шығын арқылы әділ құн бойынша ескерілген қаржылық құралдарға арналған таза шығын

-

-

-

-

-

(114.485)

(94.124)

-

(208.609)

Қауымдасқан компаниялар мен бірлескен кәсіпорындардың кірістеріндегі үлес

171.739

16.849

(126)

21.167

491

4.548

64.170

-

278.838

Бағамдық айырмадан түсетін кіріс/(шығын), нетто

(8.180)

(9.654)

(21.234)

(16.935)

(23.115)

(71.558)

138.931

(839)

(12.584)

Тозу, ескіру және амортизация

(105.438)

(6.826)

(51.219)

(24.672)

(10.335)

(8.249)

(2.199)

-

(208.938)

Берілген қарыздардың құнсыздануы

-

-

-

-

-

(932.022)

-

1.398

(930.624)

Банктерге берілген қарыздардың құнсыздануы

-

-

-

-

-

(62.391)

21.157

-

(41.234)

Өзге де активтердің құнсыздануы

(17.264)

(223)

(1.481)

-

10.807

(55.587)

(87.828)

90.674

(60.902)

Резервтерге аударымдар

12.559

(112)

1.193

(1.354)

71

(42.232)

-

-

(29.875)

Табыс салығы бойынша шығыстар

(177.607)

(12.617)

(15.575)

(3.195)

(2.552)

5.909

(42.097)

(17.989)

(265.723)

Кезең ішінде жалғастырылатын қызметтен түскен таза кіріс

184.527

41.025

22.863

27.962

(7.177)

(1.032.722)

160.305

(16.127)

(619.344)

Кезең ішінде тоқтатылған операциялардан түскен таза

-

-

-

(5.069)

-

323

(521)

-

(5.267)

Кезең ішіндегі таза кіріс жиыны

184.527

41.025

22.863

22.893

(7.177)

(1.032.399)

159.784

(16.127)

(624.611)

Сараланымдар бойынша өзге ақпарат








Сараланым активтерінің жиыны

5.125.955

388.823

1.098.378

367.733

359.884

3.667.887

4.716.969

(4.664.055)

11.061.574

Сараланым міндеттемелерінің жиыны

2.767.438

143.087

401.199

155.878

210.505

3.912.977

1.197.587

(2.473.132)

6.315.539

Ескірген тауарлық-материалдық қорларға күмәнді дебиторлық берешекке және өтелетін күмәнді ҚҚС арналған резерв

2.462

-

3.722

347

706

8.145

1.011

-

16.393

Бірлескен кәсіпорындардағы және қауымдасқан компаниялардағы инвестициялар

644.811

42.241

2.553

48.131

54.780

102.865

198.671

-

1.094.052

Күрделі шығындар

386.006

25.031

115.354

46.790

45.607

4.132

7.870

(13)

630.777

Миллион теңгемен

Мұнай-газ

Тау-кен

Тасымалдау

Телекоммуникация

Энергетика

Қаржы институттары мен даму институттары

Өзгелер

Элиминация

Барлығы

Сыртқы клиенттерге сатудан кіріс

1.918.13

120.343

560.858

138.466

77.159

44 793

26.703

-

2.888.458

Басқа сараланымдарға сатудан кіріс

27.578

6.762

61.941

3.913

13.392

1.357

3.461

(118.404)

-

Кірістердің жиыны

1.945.714

127.105

622.799

142.379

90.551

46.150

30.164

(118.404)

2.886.458

Бір жыл ішіндегі жалпы пайда

694.837

44.410

127.691

47.131

14.238

15.112

10.612

(13.560)

940.471

Жалпы және әкімшілік шығыстар

(114.487)

(12.921)

(67.386)

(20.440)

(5.890)

(7.785)

(10.678)

4.564

(265.023)

Тасымалдау және сату бойынша шығыстар

(153.673)

(2.015)

(5.800)

(6.371)

(220)

(2)

(357)

12.964

(155.474)

Қаржылық кіріс

100.962

2.031

7.725

879

1.116

2.348

51.439

(40.222)

126.278

Қаржылық щығындар

(109.912)

(4.099)

(10.164)

(6.089)

(1.420)

(602)

(405)

1.237

(131.454)

Қауымдасқан компаниялар мен бірлескен кәсіпорындардың кірістеріндегі үлес

239.781

5.725

863

17.555

2.530

-

225

(10)

266.669

Бағамдық айырмадан түсетін кіріс/(шығын), нетто

(13.0671

(240)

(1.732)

578

(931)

107

105

(47)

(15.227)

Пайда мен шығын арқылы әділ құн бойынша ескерілген қаржылық құралдарға арналған таза шығын

-

-

-

-

-

11.691

-

-

11.691

Тозу, ескіру және амортизация

(100.425)

(6.436)

(49.617)

(23.113)

(5.705)

(490)

(2.068)

(279)

(188.133)

Құнсызданудан түскен шығындар

(26.289)

-

185

(10.870)

-

-

(10)

-

(36.984)

Резервтерге аударымдар

4.124

934

1.429

1.294

(12)

275

-

-

(8.044)

Табыс салығы бойынша шығыстар

(201.019)

(14.279)

14.604

6.085

995

(1.898)

(263)

220

(195.555)

Жалғастырылатын қызметтен кезең ішіндегі таза кіріс

390.132

11.045

68.126

29.516

10.975

(6.476)

16.701

(33.709)

486.310

Тоқтатылған операциялардан түскен кезең ішіндегі таза кіріс

-

-

-

-

-

(8.243)

(1.655)

-

(9.898)

Кезең ішіндегі таза кіріс жиыны

390.132

11.045

68.126

29.516

10.975

(14.719)

15.044

(33.709)

476.410

Сараланымдар бойынша өзге де ақпарат








Сараланым активтерінің жиыны

3.897.635

547.561

987.102

337.959

248.852

701.118

3.550.115

(2.881.917)

7.388. 425

Сараланым міндеттерінің жиыны

1.872.100

138.903

314.223

143.644

125.054

424.069

41.332

(166.604)

2.892.721

Тозған тауарлық-материалдық қорларға күмәнді дебиторлық берешекке және өтеуге күмәнді ҚҚС-қа резервтер

15.102

-

4.944

852

195

19.217

1.055

(514)

40.851

Бірлескен кәсіпорындардағы және қауымдасқан компаниялардағы инвестициялар

525.118

23.059

2.437

44.604

57.168

17

3.628

68

656.099

Күрделі шығындар

266.043

32.220

139.625

63.688

28.199

1.043

22.700

689

554.207

47. ЕСЕПТІ КҮННЕН КЕЙІНГІ ОҚИҒАЛАР

      Екінші деңгейдегі банктердің сыртқы берешегін қайта құрылымдау
      2010 жылғы 28 мамырда қаржылық берешектің жалпы көлемінен 92,03% мөлшерінде банктің міндеттемелерін иеленген «БТА Банкі» АҚ кредиторлары банктің берешегін қайта құрылымдау жоспарын мақұлдады. 2010 жылғы 4 маусымда ҚҚА банктің кредиторларының жиналысымен мақұлданған банктің берешегін қайта құрылымдау талаптарымен келісті. Қайта құрылымдау үдерісі нәтижесінде банктің сыртқы борыштары 12 миллиард АҚШ долларынан 4,4 млрд. АҚШ долларына дейін төмендетілді, міндеттемелерді төлеу мерзімі қолданыстағы 1-5 жылдан 8-20 жылға 8,76% дейін қарыз берудің орташа ставкасын төмендете отырып өзгертілді. Сондай-ақ сыртқы кредиторларға БТА Банктің 18,5%-ға дейінгі жай акциялары берілетін болады, онда Қордың үлесі шамамен 81,4%-ын құрайтын болады. Қайта құрылымдау талаптарына сәйкес Қор Банкті Қорға орналастырылған банктің облигацияларын айырбастау жолымен 671 миллиард теңгеге капиталдандыралы.
      2009 жылғы 15 желтоқсанда қаржылық берешектің жалпы көлемінен 95,1% мөлшерінде банктің міндеттемелерін иеленген «Альянс Банкі» АҚ кредиторлары банктің берешегін қайта құрылымдау жоспарын мақұлдады. Қайта құрылымдау 2010 жылғы наурызда аяқталды, нәтижесінде банктің сыртқы борыштары 4,5 миллиард АҚШ долларынан 1,08 миллиард АҚШ долларына дейін төмендетілді, міндеттемелерді төлеу мерзімі 1-7 жылдан 7-20 жылға дейін өзгертіллі. Қайта құрылымдау жоспары шеңберінде 2010 жылғы наурызда Қор банктің қосымша шығарған жалпы сомасы 129 миллиард теңгеге «Альянс банкі» АҚ 4.000.000 жай акциялары мен 1.567.164 артықшылықты акцияларын сатып алды. Сатып алуды Қор 24 миллиард теңге ақшалай қаражатын төлеу және жалпы сомасы 105 миллиард теңгеге Қор сатып алған «Альянс банкі» АҚ облигацияларын айырбастау арқылы жүзеге асырды. Қайта құрылымдау талаптарына сәйкес Қор Банктің кредиторларына банктің 33 % жай және артықшылықты акцияларын берді, Қордың үлесі жай және артықшылықты акциялардың 67 %-ын құрады.
      2010 жылғы наурызда қаржылық берешектің жалпы көлемінен 93,7% мөлшерінде банктің міндеттемелерін иеленген «Темір Банкі» АҚ кредиторлары банктің берешегін қайта құрылымдау жоспарын мақұлдады. Қайта құрылымдау үдерісі нәтижесінде банктің сыртұы борыштары 770 миллион АҚШ долларынан 61 миллион АҚШ долларына дейін төмендетілді, міндеттемелерді төлеу мерзімі 1-4 жылдан 10-12 жылға дейін 9%-га дейін қарыз берудің орташа ставкасын төмендете отырып өзгертілді. Қайта құрылымдау шеңберінде 2010 жылғы 11 мамырда Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 сәуірдегі № 372 қаулысы негізінде Қор жалпы сомасы 107.825 мың теңгеге бір данасы 1,42 теңге бағасы бойынша «Темірбанкі» АҚ 75.933.000 дана бұрын орналастырылмаған жай акцияларын сатып алды, осының нәтижесінде «Темірбанкі» АҚ капиталындағы Қордың үлесі 79,9%-ды құрады. Қайта құрылымдау үдерісі аясында Қор Банкті 23,5 миллиард теңгеге капиталдандырады, солардың ішінде осы есептіліктің шығарылған күніне 18,8 миллиард теңгеге Қор төлеуге қосымша шығарылған 12.712.782.790 дана жай акцияларды енгізді. Сыртқы кредиторларға Темір банктің қосымша шығарылған жай акцияларынан 20%-ы беріледі, осыдан кейін, жоспарланған орналастыруды аяқтаған соң Қордың үлесі 79,99%-ды құрайды.
      Дивидендтер
      Қордың 2008 жыл ішіндегі таза кірісін бөлу тәртібі Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 26 наурыздағы № 239 қаулысымен бекітілді, Қордың бір жай акциясына арналған есептегі дивидендтердің мөлшері 2 теңге 52 тиынды, соманың барлығы 8.645 миллион теңгені құрады. Көрсетілген сома Қордың Директорлар кеңесінің 2009 жылғы 30 қыркүйектегі № 31 шешіміне сәйкес 2009 жылғы 15 желтоқсанда төленген болатын.
      Топ құрылымындағы өзгеріс
      Үкіметтің 2009 жылғы 15 желтоқсандағы № 2123 қаулысына сәйкес Қор және ҚР Қаржы министрлігінің Мемлекеттік мүлік және жекешелендіру комитеті айырбастау шартын жасасты. Айырбастау шартына сәйкес 2010 жылғы 10 наурызда Қор Үкіметке оған тиесілі «Павлодар мұнай химия зауыты» АҚ (42% бұдан әрі - «ПМХЗ»), «Қазақстан-Британ техникалық университеті» АҚ (1,67%, бұдан әрі - ҚБ ТУ) «Қарағандыгипрошахт» ЖШС (90%) акцияларының мемлекеттік пакеттеріне, жылжымайтын және өзгелей мүлікті алмастыруға әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялардың («ӘКК») акциялар пакеттерін берді.
      2010 жылы 17 наурызда «Қазактелеком» АҚ 76.000 мың АҚШ доллары мөлшеріндегі сыйақы үшін кәсіпорны - «Мобайл Телеком-Сервис» ЖШС(б-ескертпе) сатуды аяқтады.
      Азшылық үлестерін сатып алу
      2010 жылғы 27 қаңтарда Топ бір акциясы үшін 0,43 жаңа румын леясы (RON, 21,73 теңгеге барабар) баға бойынша биржада қол жетімді «Rompetrol Well Services S.A.» 132,77 миллион жай акцияларын сатып алу жөніндегі міндетті ұсынысқа бастамашылық жасады. 2010 жылғы 23 акпанда Топ 24,8 миллион RON-дағы (1.253 миллион теңгеге барабар) жалпы сомасы үшін 20,74% мөлшерінде «Rompetrol Well Services S.A.» қосымша үлеске ие болды. Міндетті ұсыныстан кейін Топ компанияның 73,01% иеленді.
      2010 жылғы 8 ақпанда Топ бір акциясы үшін 0,0741 RON (3,74 теңгеге барабар) баға бойынша биржада қол жетімді (шамамен компанияның жарғылық капиталынан 24% ұсынатын) «Rompetrol Rafinare S.A» 5.062,17 миллион акцияларын сатып алу жөнінде міндетті ұсынысқа бастамашылық жасады. Ұсыныстың қолданылу кезеңі 2010 жылғы 26 наурызда аяқталады. Ұсыныстың қолданылу кезеңі ішінде Топ 170 миллион RON-дағы (8.590 миллион теңгеге барабар) жалпы сомасы үшін 17,23% мөлшерінде «Rompetrol Rafinare S.A» қосымша үлесті де иеленді.
      Қарыздар
      2010 жылғы мамырда «Қазатомөнеркәсіп» ӨАК» АҚ жалпы корпоративтік мақсаттарға арналған қаржыландыруды тарту мақсатында еурооблигациялардың дебютті шығарылымын жүзеге асырды. Орналастыру көлемі 500 миллион АҚШ долларын, 5 жыл мерзімді, купондық ставкасы 6,25% құрады. Еурооблигацияларды орналастыру күні 2010 жылғы 20 мамыр, купонды төлеу жылына екі рет. Облигацияларды орналастыру номиналдан 98,947% бағасы бойынша жүзеге асырылды.
      2010 жылғы мамырда ҚМГ ҰК жалпы корпоративтік мақсаттарға арналған қаржыландыруды тарту мақсатында, оның ішінде Rompetrol Group NV сатып алуы үшін тартылған синдикатталған қарыздың ағымдағы бөлігін қайта қаржыландыру үшін еурооблигациялардың шығарылымын жүзеге асырды. Орналастыру көлемі 1500 миллион АҚШ долларын, 10 жыл мерзімді, купондық ставкасы 7% құрады. Еурооблигацияларды орналастыру күні 2010 жылғы 28 сәуір, купонды төлеу жылына екі рет. Облигацияларды орналастыру номиналдан 98,243% бағасы бойынша жүзеге асырылды.
      2010 жылғы мамырда «Қазақстанның Даму Банкі» АҚ өз жобаларын қаржыландыру үшін «The Export - Import Bank of China» 400 миллион АҚШ доллары сомасында (58,6 млрд.теңгеге барабар) қарыздарды тартты.
      Берілген қарыздар
      2010 жылғы 17 наурызда Қор Нұрқазған, Абыз және Бозымшақ алтын-мыс кен орындарын өндіру үшін 200 миллион АҚШ доллары және 100 миллион АҚШ доллары мөлшерінде «Kazakhmys Finance PLC» 2 қарыз берді. Осы қарыздарды қаржыландыру Қытайдың Мемлекеттік Даму Банкімен кредиттік желі шеңберінде алынған қаражаттан жүзеге асырылды. Қарыздар 15 және 12 жылға, тиісінше алты айлық Либор қосу жылдық 4,8% ставкасы бойынша пайыздарды төлей отырып берілді.
      2010 жылғы 18 маусымда «Қазақстанның халық банкі» АҚ 3 жыл мерзімге нақты сектордың жобаларына кредит беру үшін 2009 жылғы қаңтарда Қор орналастырған 60 мидлиард теңгені қайтаруды жүзеге асырды. Депозитті орналастыру кезеңінде Қор және банк тарапынан мемлекеттік қаражатты мақсатты пайдаланудың ұдайы мониторингі жүргізілді, Қордың қаражаты есебінен берілген не қайта қаржыландырылған кредиттер бойынша орташа ставкасы 4%-ға төмендетілді.
      Өзге оқиғалар
      «ҚМГ БӨ» Директорлар кеңесі 2010 жылғы 23 ақпанда «ҚҚБ» ресми тізімге оларды қосқаннан кейін «ҚМГ БӨ» ірі мәмілелерін жасау орналастырылған артықшылықты акцияларын сатып алуды мақұлдау туралы шешім қабылдады. Сатып алу «ҚҚБ»-да 2011 жылғы 31 желтоқсанға дейін жүзеге асырылғын шешімімен «ҚМГ БӨ» артықшылықты акциялары 2010 «ҚҚБ» Биржалық кеңесінің шешімімен листинг рәсімінен өтті. 2010 жылғы 25 наурыздағы жағдай бойынша «ҚМГ БӨ» 4.549.71 мың теңге сомасында 215.504 артықшылықты акцияларды сатып алды.
      2010 жылғы 27 сәуірде «Қазгермұнай» БК әріптестері (ҚМГ, ҚМГ БӨ еншілес ұйымдарының кәсіпорны) дивидендтер түрінде 300 миллион АҚШ долларын төлеуге шешім қабылдады. ҚМГ БӨ 2010 жылғы 28 сәуірде көрсетілген дивидендтер сомасынан 50%-ын алды.
      2010 жылғы наурызда су тасқыны ҚТЖ ҮК көпірлері мен басқа да құрылыстарына, сондай-ақ Қазақстанның Алматы облысындағы темір жол учаскесіне зиян келтірді және жойды. Шоғырландырылған қаржылық есептіліктің шығарылған күніне Топтың басшылығы жеткілікті сенімділік дәрежесімен табиғи апаттан түскен шығындар сомасын бағалай алмайды.
      «ҚазАтомӨнеркәсіп» ҰАК» АҚ «Кең Дала.КZ» АҚ қатынасында ҚР Оңтүстік Қазақстан облысы бойынша Мамандандырылған Ауданаралық Экономикалық сотта ҚР Энергетика және минералды ресурстар және «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ арасында жасалған 2005 жылғы 8 шілдедегі № 17% келісімшартқа № 1 қосымшаны және «Кең Дала. К2» АҚ және «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ арасында жасалған 2005 жылғы 30 желтоқсандағы № 443/ҰАК-5 шартын жарамсыз деп тану туралы талап арыз берілді. Осы толықтыру «Кең Дала. КZ» АҚ-на Мыңқұдық кен орнындағы «Орталық» учаскенің жер қойнауын пайдалану құқығын берді. Талап-арыз сотпен «ҚазАтомӨнеркәсіп» ҰАК» АҚ-ның пайдасына шешілді. Соттың 2010 жылғы 1 ақпандағы № 2э-229/10 шешіміне сәйкес «Кен Дала.КZ» АҚ Мыңқұдық кен орнындағы «Орталық» учаскенің жер қойнауын пайдалану құқығынан айырылады.
      ҚҚА белгілеген нормативтік мәндерді «Астана-Финанс» АҚ орындамауына банданысты ҚҚА «Лстаиа-Финанс» АҚ-на ҚҚА-мен талап етілген келісім деңгейіне дейін «Банк Астана-Финанс» АҚ («БАФ»). «Астана-Финанс» сақтандыру компаниясы» АҚ («СК»), «Астана-Финанс» өмірді сақтандыру жөніндегі компания («ӨСК») АҚ - еншілес ұйымдарының үстінен бақылау иелігін жүргізуге ұйғарды. Осы талапты орындау үшін «Астана-Финанс» АҚ Қордың сенімгерлік басқаруына БАФ (90%), СК (100%) және КСЖ (100%) акцияларын беру жөніндегі үдеріске бастамашылық жасады. 2010 жылғы 14 маусымда «Астана-Финанс» АҚ-ның жоғарыда көрсетілген еншілес ұйымдарының пакеттері Қордың сенімгерлік басқаруына берілді.

Қазақстан Республикасы 
Үкіметінің       
2011 жылғы 4 сәуірдегі
N 354 қаулысымен   
бекітілген      

«Самұрық-Қазына» ұлттық ал ауқат қоры» АҚ

Жеке қаржылық есептілік

Тәуелсіз аудиторлардың есебімен
2009 жылғы 31 желтоқсанда аяқталатын жыл үшін

      Тәуелсіз аудиторлардың есебі

      Жеке қаржылық есептілік

      Жеке бухгалтерлік теңгерім
      Жиынтық кіріс туралы жеке есеп
      Ақша қаражатының қозғалысы туралы жеке есеп
      Капиталдағы өзгерістер туралы жеке есеп
      Жеке қаржылық есептілікке ескертпелер

ЖЕКЕ БУХГАЛТЕРЛІК ТЕҢГЕРІМ

Миллион теңгемен

Ескертпе

2009 жылғы 31 желтоқсан

2008 жылғы 31 желтоқсан

АКТИВТЕР


Ұзақ мерзімді активтер


Негізгі құралдар

6.529

6.743

Материалдық емес активтер

89

102

Еншілес ұйымдарға инвестициялар

5

2.124.629

1.631.800

Бірлескен кәсіпорындар мен қауымдасқан компанияларға инвестициялар

6

132.697

2.584

Берілген қарыздар

7

716.904

-

Кредиттік мекемелердегі қаражат

8

499.510

165.681

Ұзақ мерзімді қаржы активтері

7.572

9.453

Ұзақ мерзімді активтер үшін берілген аванстар

9

101.080

-

Кейінге қалдырылған табыс салығы бойынша активтер

20

-

5.261


3.589.010

1.821.624

Ағымдағы активтер


Корпоративтік табыс салығы бойынша алдын ала төлем

2.993

1.208

Берілген қарыздар

7

107.384

3.877

Кредиттік мекемелердегі қаражат

8

96.279

23.154

Қысқа мерзімді қаржы активтері

1.933

2.268

Қысқа мерзімді банк депозиттері

10

76.168

-

Өзге де ағымдағы активтер

11

34.637

304

Ақша қаражаты және оның баламалары

12

537.867

715.287


857.261

746.098

Акционерге беру үшін ұсталатын ретінде жіктелетін активтер

5

42.457

-

АКТИВТЕРДІҢ ЖИЫНЫ

4.488.728

2.567.722

КАПИТАЛ ЖӘНЕ МІНДЕТТЕМЕЛЕР


Капитал


Жарғылық капитал

13

3.748.299

3.458.923

Сату үшін қолда бар инвестицияларды қайта бағалау бойынша резерв

(580)

(232)

Жабылмаған шығын

(384.257)

(892.945)

Капитал жиыны

3.363.462

2.565.746

Ұзақ мерзімді міндеттемелер


Қарыздар

14

732.127

-

Үкіметтің қаражаты

15

206.732

-

Қаржы кепілдіктері бойынша міндеттемелер

16

19.653

1.037

Кейінге қалдырылған салық бойынша міндеттеме

20

19.354

-

Опциондар бойынша міндеттемелер

6

130.541

-


1.108.407

1.037

Ағымдағы міндеттемелер


Қарыздар

14

13.622

-

Үкіметтің қаражаты

15

130

-

Қаржы кепілдіктері бойынша міндеттемелер

16

2.315

131

Өзге де ағымдағы міндеттемелер

792

808


16.859

939

КАПИТАЛ МЕН МІНДЕТТЕМЕЛЕР ЖИЫНЫ

4.488.728

2.567.722

      6-47 беттегі есеп саясаты мен ескертпелер осы жеке қаржылық есептіліктің ажырамас бөлігі болып табылады.

      Басқарушы директор — Басқарма мүшесі         _________________
                                                    Қайрат Әйтекенов

      Бас бухгалтер                                __________________
                                                  Алмаз Әбдірахманов

ЖИЫНТЫҚ КІРІС ТУРАЛЫ ЖЕКЕ ЕСЕП

Миллион теңгемен

Ескертпе

2009 жылғы 31 желтоқсанда аяқталатын жыл үшін

2008 жылғы 3 қараша 31 желтоқсан кезеңі үшін

Пайыздық кірістер


Пайыздық шығыстар


Дивидендтерден түсетін кіріс


Жалпы пайда


Жалпы және әкімшілік шығыстар

(7.299)

(848)

Қаржылық кірістер

15.661

2.071

Еншілес ұйымдар мен қауымдасқан компанияларға инвестициялардың құнсыздануы

5, 6

(94.868)

(5.349)

Құнсыздануды түзету / қаржы активтерінің (құнсыздануы)

8

28.311

(28.311)

Бағамдық айырмадан түсетін кіріс нетто

19

139.043

7

Опциондар құнының өзгеруінен шығын, нетто

6

(94.124)

-

Өзге де операциялық кірістер. нетто

969

27

Табыс салығы есеп төлгенге дейінгі пайда /(шығын)

137.355

(29.568)

Табыс салығы бойынша (шығыс) / үнем

20

(31.306)

4.081

Кезең ішіндегі таза пайда / (шығын)

106.049

(25.487)

Табыс салығын шегергендегі өзге де жиынтық шығын


Сату үшін қолда бар инвестицияларды қайта бағалау бойынша резерв

(348)

(232)

Табыс салығын шегергендегі өзге де жиынтық шығын жиыны

(348)

(232)

Кезең ішіндегі жиынтық кіріс/ (шығын) жиыны

105.701

(25.719)

      6-41 беттегі есеп саясаты мен ескертпелер осы жеке қаржылық есептіліктің ажырамас бөлігі болып табылады.

      Басқарушы директор — Басқарма мүшесі         _________________
                                                    Қайрат Әйтекенов

      Бас бухгалтер                                __________________
                                                  Алмаз Әбдірахманов

АҚША ҚАРАЖАТЫНЫҢ ҚОЗҒАЛЫСЫ ТУРАЛЫ ЖЕКЕ ЕСЕП

Миллион теңгемен

Ескертпе

2009 жылғы 31 желтоқсанда аяқталатын жыл үшін

2008 жылғы 3 қараша-31 желтоқсан кезеңі үшін

Операциялық қызметтен ақша ағындары:


Табыс салығы есептелгенге дейінгі пайда / (шығын)

137.355

(29.568)

Мыналарға түзету: Тозу мен амортиэацияға

228

37

Еншілес ұйымдар мен қауымдасқан компанияларға инвестициялардың құнсыздануы

6

94.869

5.349

Түзету / қаржы активтерінің (құнсыздануы)

8

(28.311)

28.311

Қаржылық кірістер

(15.661)

(2.071)

Опциондар құнының өзгеруінен шығын, нетто

6

94.124

-

Еншілес ұйымдардың шығуынан кіріс

5

(59)

14

Бағамдық айырмадан іске асырылмаған кіріс

(630)

(10)

Айналым капиталындағы өзгерістерге дейінгі операциялық қызметтен ақша ағындары

281.915

2.062

Берілген қарыздардағы ұлғаю

(1.130.998)

(2.144)

Кредиттік мекемелердегі қаражаттағы ұлғаю

(378.643)

(41.164)

Өзге де ағымдағы активтердегі (ұлғаю/ азаю

(25.969)

327

Қарыздардағы және Үкімет қаражатындағы ұлғаю

1.713.967

-

Өзге де ағымдағы міндеттемелердегі (азаю)/ұлғаю

(16)

53

Операциялық қызметтен ақша ағындары

460.256

(40.866)

Төленген табыс салығы

(8.478)

(1.971)

Алынған пайыздар

13.183

2.484

Операциялық қызметтен таза ақша ағындары

464.961

(40.353)

Миллион теңгемен

Ескертпе

2009 жылғы 31 желтоқсанда аяқталатын жыл үшін

2008 жылғы 3 қараша 31 желтоқсан кезеңі үшін

Инвестициялық қызметтен ақша ағындары:


Банк депозиттерін орналастыру, нетто

10

(74.000)

-

Еншілес ұйымдар мен қауымдасқан компанияларды сатып алу

5

(527.934)

(7.851)

Негізгі құралдар мен материалдық емес активтерді сатып алу

(24)

(3)

Қаржы активтерін сатудан (сатып алу) түсім

1.956

(198)

Ұзақ мерзімді активтерге төленген аванстар

9

(101.080)

-

Инвестициялық қызметте пайдаланылған таза ақша ағындары

(701.082)

(8.052)

Қаржы қызметінен түскен ақша ағындары:


Акционерге дивидендтер бойынша алдын ала төлем

11

(8.645)

-

Жарғылық капиталға жарналар

13

67.346

610.590

Қаржы қызметінде пайдаланылғаннан таза ақша ағындары

58.701

610.590

Ақша қаражаты мен оның баламаларындағы таза өзгеріс

(177.420)

562.185

Жыл басындағы ақша қаражаты мен оның баламалары

12

715.287

153.102

Жыл аяғындағы ақша қаражаты мен оның баламалары

12

537.867

715.287

АҚШАЛЫҚ ЕМЕС ОПЕРАЦИЯЛАР

      Мынадай ақшалық емес операциялар ақша қаражатының қозғалысы туралы жеке есептен шығарылды:
      1. Кейбір компаниялардың мемлекеттік акциялар пакетін беру жолымен Қордың жарғылық капиталын ұлғайту (13-ескертпе).
      2. «Қазкоммерцбанк» АҚ пен «Қазақстанның халық банкі» АҚ сатып алынған акцияларын сатуға колл және пут тану (6-ескертпе).
      3. Еншілес ұйымдардың кредиторлары пайдасына берілген қаржылық кепілдіктерді тану (16-ескертпе).

      6-47 беттегі есеп саясаты мен ескертпелер осы жеке қаржылық есептіліктің ажырамас бөлігі болып табылады.

      Басқарушы директор - Басқарма мүшесі         _________________
                                                    Қайрат Әйтекенов

      Бас бухгалтер                                __________________
                                                  Алмаз Әбдірахманов

КАПИТАЛДАҒЫ ӨЗГЕРІСТЕР ТУРАЛЫ ЖЕКЕ ЕСЕП

Миллион теңгемен

Жарғылық капитал

Сату үшін қолда бар инвестицияларды қайта бағалау резерві

Жинақталған капитал шығын

Жиыны

Ескертпе

13


2008 жылғы қарашаға

-

-

-

-

Кезең ішіндегі таза шығын

—

-

(25.487)

(25.487)

Өзге де жиынтық шығын

-

(232)

-

(232)

Кезең ішіндегі жиынтық шығын жиыны

-

(232)

(25.487)

(25.719)

Жарғылық капиталға жарна (13-ескертпе)

3.458.923

-

(867.458)

2.591.465

2008 жылғы 31 желтоқсанға

3.458.923

(232)

(892.945)

2.565.746

Жыл ішіндегі таза пайда

-

-

106.049

106.049

Өзге де жиынтық шығын

-

(348)

-

(348)

Жыл ішіндегі жиынтық кіріс жиыны

-

(348)

106.049

105.701

Жарғылық капиталға жарна (13-ескертпе)

289.376

-

(58.616)

230.760

Үкімет қаражатын бастапқы танудан кіріс (15-ескертпе)

-

-

461.255

461.255

2009 жылғы 31 желтоқсанға

3.748.299

(580)

(384.257)

3.363.462

      6-47 беттегі есеп саясатымен ескертпелер осы жеке қаржылық есептіліктің ажырамас бөлігі болып табылады.

      Басқарушы директор - Басқарма мүшесі         _________________
                                                    Қайрат Әйтекенов

      Бас бухгалтер                                __________________
                                                  Алмаз Әбдірахманов

ЖЕКЕ ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕПТІЛІККЕ ЕСКЕРТПЕЛЕР

1. ЖАЛПЫ АҚПАРАТ

      «Самұрық-Қазына» ұлттық әл ауқат қоры» АҚ (бұдан әрі мәтін бойынша «Қор» немесе «Самұрық-Қазына») Қазақстан Республикасы Президентінің 2008 жылғы 13 қазандағы Жарлығына және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 17 қазандағы № 962 қаулысына сәйкес құрылды. Құрылу «Қазына» орнықты даму қоры» акционерлік қоғамы («Қазына») мен «Самұрық» мемлекеттік активтерді басқару жөніндегі қазақстандық холдингі» акционерлік қоғамын («Самұрық») біріктіру және Мемлекеттік қорға Қазақстан Республикасы Үкіметіне («Мемлекет» немесе «Үкімет») тиесілі кейбір кәсіпорындардағы өз меншік құқығын қосымша беру жолымен жүзеге асырылды. Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Мемлекеттік мүлік және жекешелендіру комитеті білдіретін Үкімет Қордың жалғыз акционері (бұдан әрі мәтін бойынша «Акционер»).
      Үкіметтің қайта ұйымдастыру кезіндегі негізгі мақсаты Үкіметтің тиісті бағдарламалары мен компаниялардың даму жоспарларында белгіленген осы компаниялардың стратегиялық міндеттерді табысты орындауы мақсатында олардың менеджменті тиімділігін арттыру және ұйымдық құрылымын оңтайландыру болып табылады.
      Қор 5 және 6-ескертпеде санамаланған бірқатар мемлекеттік кәсіпорындарды біріктіретін холдинг болып табылады. Қордың қызметі «Ұлттық әл-ауқат қоры туралы» Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 13 ақпандағы № 134-4 Заңымен реттеледі. 2008 жылғы 3 қараша - 2009 жылғы 13 ақпан аралығында Қор Қазақстан Республикасы Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу және қадағалау агенттігінің ұлттық және шетелдік валютада банк операцияларын жүргізуге 2008 жылғы 27 қарашадағы 5.2.66 № 0001231 лицензиясының негізінде қаржы операцияларының кейбір түрлерін жүзеге асырады.
      Компанияның тіркелген офисі Қазақстан Республикасы, Астана, Қабанбай батыр даңғылы, 19 мекенжайында орналасқан.
      Осы жеке қаржылық есептілікті шығаруға 2010 жылғы 21 маусымда Басқарушы директор - Басқарма мүшесі төрағасы мен Бас бухгалтері бекітті.
      Қызмет жүргізу шарттары
      Нарықтық экономиканың жағдайлары талап етіп отырғанындай, Қазақстан Республикасы экономикалық реформаларды жүзеге асыруды және өзінің құқықтық, салықтық және нормативтік базасын дамытуды жалғастыруда. Осы реформалар мен әзірленімдер және үкімет қабылдаған экономикалық, қаржылық және монетарлық шаралардың тиімділігі Қазақстан экономикасының болашақтағы тұрақтылығын ұстау мақсатын қояды.
      Қазақстан экономикасы іскерлік белсенділіктің бәсеңдеуіне және әлемдегі экономикалық даму қарқындарының төмендеуіне сезімтал. Жалғасқан әлемдік қаржы дағдарысы капитал нарығының тұрақсыздығын, банк секторындагы өтімділіктін елеулі нашарлауын және Қазақстанда кредит берудің неғұрлым қатаң шарттарын тудырды.
      Қордың басшылығы ол Топтың осы жағдайлардағы экономикалық орнықтылығын қолдау жөніндегі барлық қажетті жағдайларды қабылдайды деп санайды. Алайда жоғарыда көрсетілген салалардағы жағдайдың одан әрі нашарлауы Топтың нәтижелері мен қаржылық жағдайына теріс әсер етуі мүмкін. Қазіргі кезде бұл әсердің қандай болатынын айқындау қиын.
      2009-2010 жылдарға арналған экономика мен қаржы жүйесін тұрақтандыру жоспары
      Әлемдік қаржы дағдарысы жағдайында елдің экономикасы мен қаржы жүйесін тұрақтандыруды қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 25 қарашадағы № 1085 қаулысымен Қазақстан Республикасы Үкіметінің, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің және Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігінің Экономикасы және қаржы жүйесін тұрақтандыру жөніндегі 2009-2010 жылдарға арналған бірлескен іс-қимыл жоспары («Тұрақтандыру жоспары») бекітілді. Тұрақтандыру жоспары мынадай мақсаттарға бағытталған бірқатар іс-шараларды көздейді:
      - Қаржы секторын тұрақтандыру
      - Жылжымайтын мүлік нарығындағы проблемаларды шешу
      - Шағын және орта бизнесті қолдау
      - Агроөнеркәсіптік кешенді дамыту
      - Инновациялық, индустриялық және инфрақұрылымдық жобаларды іске асыру
      Қор Үкіметтің Тұрақтандыру жоспарын іске асыру жөніндегі негізгі операторы болып әрекет етеді.

2. ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕПТІЛІКТІ ДАЙЫНДАУ НЕГІЗІ

      Осы жеке қаржылық есептілік есеп саясатында және осы жеке қаржылық есептілікке ескертпелерде сипатталған жағдайларды қоспағанда, бастапқы құн қағидаты негізінде дайындалды. Қор бухгалтерлік есептілікті теңгемен ұсынған. Арнайы шарттасқан жағдайларды қоспағанда, осы жеке қаржылық есептіліктегі барлық мәндер миллионға дейін дөңгелектелген.
      Осы жеке қаржылық есептілікке қосымша ретінде Қор ҚЕХС 27 ережелерінде талап етілетіндей шоғырландырылған қаржылық есептілікті жасайды. Шоғырландырылған қаржылық есептілік данасы Қордың бас кеңсесінен алуға болады (І-ескертпе).
      Осы жеке қаржылық есептілік Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес дайындалды.
      Сәйкестігі туралы мәлімдеме
      Қордың осы жеке қаржылық есептілігі Қаржылық есептіліктің халықаралық стандарттары жөніндегі комитеттің басқармасы («ХСКБ») шығарған Қаржылық есептіліктің халықаралық стандарттарына («ҚЕХС») сәйкес дайындалды.
      Жеке қаржылық есептілікті ҚЕХС-ка сәйкес дайындау маңызды бухгалтерлік бағалауды талап етеді. Жеке қаржылық есептілікті дайындау сондай-ақ басшылықтан Қордың есеп саясатын қолдану барысында жол берулер бойынша пікірлер қолдануда талап етеді. Жоғары күрделілік деңгейі мен жол берулерді қолдануды қамтитын қолданылу саласы, сондай-ақ бағалау мен жол берулерді қолдану шоғырландырылған қаржылық есептілік үшін елеулі болып табылатын салалар 4-ескертпеде ашылған.
      Шетелдік валютаны қайта есептеу
      Функционалдық валюта және ұсыну валютасы
      Осы жеке қаржылық есептілік функционалдық валюта және Қордың есептілігін ұсыну валютасы болып табылатын теңгемен ұсынылды.
      Операциялар және шоттар сальдосы
      Шетелдік валютадағы операциялар операциялар жүзеге асырылған күнгі валюта бағамы бойынша функционалдық валютаға қайта есептеледі. Шетелдік валютада берілген монетарлық активтер мен міндеттемелер есепті күні қолданылатын функционалдық валютаның ресми нарықтық бағамы бойынша қайта есептеледі. Барлық бағамдық айырмалар жиынтық кіріс туралы жеке есепке қосылады. Тарихи құнның негізінде шетелдік валютада бағаланатын монетарлық емес баптар бастапқы мәмілелер жасалған күні қолданыста болған бағамдар бойынша қайта есептеледі. Әділ күн бойынша шетелдік валютада бағаланатын монетарлық емес баптар әділ құн белгіленген күні қолданыста болған бағамдар бойынша қайта есептеледі.
      Валюта айырбастау бағамдары
      Қазақстандық қор биржасы («ҚҚБ») белгілеген валюта айырбастаудың орташа салмақталған бағамдары Қазақстанда шетелдік валютаны айырбастаудың ресми айырбастау бағамдары ретінде пайдаланылады.
      2009 жылғы 31 желтоқсанда және 2008 жылғы 31 желтоқсанда теңгенің АҚШ долларына ҚҚБ айырбастау бағамы тиісінше 1 долларға 148,36 және 120,77 теңгені құрады. Бұл бағамдар 2009 жылғы және 2008 жылғы 31 желтоқсанда АҚШ долларымен берілген монетарлық активтер мен міндеттемелерді қайта есептеу үшін пайдаланылды. 2010 жылғы 21 маусымда ққб айырбастау бағамы 1 АҚШ доллары үшін 146,99 теңге болды.

3. ЕСЕП САЯСАТЫНЫҢ ЕЛЕУЛІ АСПЕКТІЛЕРІНЕ ШОЛУ

      Осы жеке қаржылық есептілікті дайындау кезінде пайдаланылған есеп саясатының негізгі аспектілері төменде келтірілді. Осы есеп саясаты, егер өзгеше көрсетілмесе, барлық ұсынылған кезеңдер үшін дәйекті түрде қолданылды.
      Есеп саясатындағы өзгерістер
      Қабылданған есеп саясаты мынаны қоспағанда, еткен есепті жылда қолданылған есеп саясатына сәйкес келеді:
      2009 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша Қор мынадай жаңа немесе қайта қаралған Стандарттар мен Интерпретацияларды қолданды:
      - ҚЕХС 2 «Акцияларға негізделген төлемдер» (жаңа редакцияда): 2009 жылғы 1 қаңтарда күшіне енген «Құқық беру шарттары және сыйақыны жою»
      - ҚЕХС 7 «Қаржы құралдары: ақпаратты ашу» (жаңа редакцияда): 2009 жылғы 1 қаңтарда күшіне енген «Қаржы құралдары туралы ақпаратты ашуды жетілдіру»
      - ҚЕХС 8 «Операциялық сегменттер», 2007 жылғы 1 қаңтарда мерзімінен бұрын қабылданды
      - БЕХС 1 2009 жылғы 1 қаңтарда күшіне енген «Қаржылық есептілік ұсыну»
      - БЕХС 23 «Қарыздар бойынша шығындар» (жаңа редакцияда), 2009  жылғы 1 қаңтарда мерзімінен бұрын қабылданды
      - БЕХС 27 «Шоғырландырылған және жеке қаржылық есептілік» (өзгерістермен), 2009 жылғы 1 қаңтарда күшіне енген
      - БЕХС 32 «Қаржы құралдары: ақпарат ұсыну» және БЕХС 1 «Қаржылық есептілік ұсыну»: 2009 жылғы 1 қаңтарда күшіне енген «Эмитентке кері сату құқығымен қаржы құралдары және тарату кезінде туындаған міндеттемелер»
      - Интерпретация 9 есепті кезеңдер үшін күшіне енетін, 2009 жылғы 30 маусымда немесе осы күннен кейін аяқталатын «Қосылған туынды құралдарды қайта бағалау» және БЕХС 39 «Қаржы құралдары: тану және бағалау»
      - Интерпретация 13 2008 жылғы 1 шілдеде күшіне енген «Клиенттердің ниеттестігін қолдауға бағытталған бағдарламалар»
      - Интерпретация 16 2008 жылғы 1 қазанда күшіне енген «Таза инвестицияны шетелдік бөлімшеге хеджирлеу»
      - ҚХЕС жетілдіру (2008 жылғы мамыр)
      - ҚХЕС жетілдіру (2009 жылғы сәуір, мерзімінен бұрын қабылданған)
      Қабылданған стандарттар немесе интерпретациялар шоғырландырылған қаржы есептілігіне немесе Қор қызметінің нәтижелеріне әсер еткен жағдайларда, бұл әсер төменде сипатталған:
      БЕХС 1 «Қаржы есептілігін ұсыну» (жаңа редакцияда)
      Жаңа редакциядағы стандарт меншік иелерімен операцияларға түсіндірілген капиталдағы өзгерістердің, және капиталдағы өзге де өзгерістердің ара жігін ажыратады. Капиталдағы өзгерістер туралы есеп меншік иелерімен операциялар туралы ақпаратты ғана қамтитын болады, капиталдағы барлық өзге өзгерістер капиталдың әрбір компонентін салыстыруда ұсынылатын болады. Оның үстіне Стандарт не бір жалғыз есепте, не өзара байланысты екі есепте ұсынылуы мүмкін танылған кірістер мен шығыстардың барлық баптарын қамтитын жиынтық кіріс туралы есеп жасау туралы талапты енгізеді. Топ талап етілетін ақпаратты бір есепте ұсыну туралы шешім қабылдады.
      ҚЕХС (ІҒRS) 7 «Қаржы құралдары: ақпаратты ашу» (өзгерістерімен)
      Стандартқа енгізілген түзету әділ құн және өтімділік тәуекелі бойынша бағалау туралы қосымша ақпарат ашуды талап етеді. Әділ құнда көрсетілген баптардың әділ құны бойынша бағалау туралы ақпаратты әділ құн бойынша бағаланатын қаржы құралдарының әрбір сыныбы үшін үш деңгейлі иерархияны пайдалана отырып, пайдаланылатын бастапқы деректерге карай ашу қажет. Бұдан басқа, стандарттың өзгерген редакциясына сәйкес 3-деңгейдің әділ құны бойынша бағалау үшін кезеңнің басы мен аяғындағы қалдықтар арасында салыстыру талаптар етіледі, сондай-ақ иерархия деңгейлерінің арасында құралдардың орын ауыстыруы туралы ақпаратты егжей-тегжейлі ашуды талап етеді. Түзетулер сондай-ақ өтімділікті басқару мақсаттары үшін пайдаланылатын туынды қаржы құралдары мен активтерге қатысты өтімділік тәуекелі туралы ақпаратты ашу туралы талаптарды түсіндіреді. Әділ құн бойынша бағалауға қатысты ақпаратты ашу 22-ескертпеде ұсынылған. 22-ескертпеде ұсынылған өтімділік тәуекеліне қатысты ақпаратты ашуға түзетулер елеулі әсер еткен жоқ.
      БЕХС 27 «Шоғырландырылған және жеке қаржылық есептілік» (өзгерістерімен)
      Стандартқа енгізілген өзгерістер еншілес ұйымның «капитал баптарындағы» тең үлестің құны бойынша қайта ұйымдастыру барысында алынған еншілес ұйымдарға инвестицияларды ескеруге рұқсат етеді. Бұл ретте стандарт «капитал бабы» айқындамасын бермейді, алайда «капитал бабы» жарғылық капитал мен резервтерді қамтитынын білдіреді. Сонымен Қор еншілес ұйымнын «капитал бабы» еншілес ұйымның жеке есептілігінде қайта ұйымдастыру күнінде көрсетілген еншілес ұйымның капиталын білдіреді. Стандартқа енгізілген өзгерістер де қайта ұйымдастыру айқындамасын береді. Қор 2008 жылғы 3 қарашада болған Самұрық пен Қазынаның қосылуы стандарттың өзгертілген редакциясына сәйкес қайта ұйымдастыру өлшемдеріне жауап береді деп шешті және стандартқа енгізілген өзгерістерді ретроспективті қолданды. Сөйтіп, Қор еншілес ұйымдардың қосылу күніндегі жеке есептіліктерінде көрсетілген еншілес ұйымдардың капиталындағы тең үлестің құны бойынша инвестицияларды көрсетті.
      ҚЕХС және әлі күшіне енбеген интерпретациялар
      Қор шығарылған, бірақ әлі күшіне енбеген мынадай ҚЕХС пен КИМСФО интерпретацияларын қолданған жоқ:
      - ҚЕХС 2 «Акцияларға негізделген төлемдер»: 2010 жылғы 1 қаңтарда күшіне енетін «Топтың бірнеше компанияларының қатысуын көздейтін олар бойынша есептер ақша қаражатымен жүзеге асырылатын акцияларға негізделген төлемдермен жасалатын мәмілелер».
      - ҚЕХС 3 2009 жылғы 1 шілдеде күшіне енген ҚЕХС 7, БЕХС 21, БЕХС 28, БЕХС 31 және БЕХС 39 коса алғанда, «Бизнесті біріктіру» (жаңа редакцияда) және БЕХС 27 «Шоғырландырылған және жеке қаржылық есептілік» (өзгерістерімен).
      - БЕХС 39 түзетулер «Қаржы құралдары: мойындау және бағалау» - «Хеджирлеуге рұқсат етілген объектілер» 2009 жылғы 1 шілдеден бастап немесе осы күннен кейін басталатын жылдық есептік кезеңдерге қатысты қолданылады;
      - Интерпретация 17 «Сенімсіз активтерді меншік иелерінің арасында бөлу».
      - Интерпретация 18 «Клиенттердің активтерді ауыстыруы» 2009 жылғы 1 шілдеден бастап немесе осы күннен кейін басталатын жылдық есептік кезеңдерге қатысты қолданылады.
      - Интерпретация 19 2010 жылғы 1 шілдеде күшіне енген «Қаржы міндеттемелерін үлестік құралдармен өтеу»
      - ҚЕХС 9 «Қаржы қүралдары».
      - БЕХС 24 «Байланысты тараптар туралы ақпаратты ашу», (жаңа редакция).
      - БЕХС 32 «Қосымша акциялар сатып алуға құқықтарды жіктеу».
      - БЕХС 39 «Қаржы құралдары: мойындау және бағалау» - «Хеджирлеуге рұқсат етілген объектілер».
      Басшылық осы Стандарттар мен Интерпретацияларды қабылдау болашақтағы кезеңдерде Қордың жеке қаржылық есептілігіне айтарлықтай әсер етпейтінін күтеді, мыналарды қоспағанда:
      ҚЕХС 9 «Қаржы құралдары» қаржы активтерінің жіктемесі мен бағасын анықтайды. ҚЕХС 9 кәсіпорынның барлық қаржы активтері қаржы активтерін басқару үшін қабылданған бизнес-модельге және қаржы активтері ақша ағындарының сипаттамаларына сәйкес жіктелгенін талап етеді. Сондай-ақ стандарт қаржы активтері аммортизациялық және әділ құн бойынша бағалануын талап етеді. ҚЕХС 9 қабылдаудың Қордың шоғырландырылған қаржылық есептілігіне болашақтағы әсері сенімді бағаланбайды.
      ҚЕХС жетілдіру
      2008 жылғы мамырда және 2009 жылғы сәуірде ҚЕХС жөніндегі кеңес негізінен ішкі сәйкессіздіктерді жою және тұжырымдарды нақтылау мақсатында өз стандарттарына түзетулер шығарды. Әрбір стандартқа қатысты жеке өтпелі ереже бар. Төменде санамаланған стандарттарды қолдану (өзгерістерімен) есеп саясатына өзгерістерге әкелді, алайда Қордың қаржылық жағдайына немесе оның қызметінің нәтижелерінің әсер еткен жоқ.
      БЕХС 1 «Қаржылық есептілікті ұсыну»: сауда операцияларын жүргізу үшін БЕХС 39 «Қаржы құралдары: мойындау және бағалау» сәйкес ұсталатын ретінде жіктелген активтер мен міндеттемелер бухгалтерлік теңгерімде қысқа мерзімді ретінде жіктелмейді. Қорда сауда операцняларын жүргізу үшін арналған ретінде жіктелетін активтер немесе міндеттемелер жоқ, сөйтіп, түзету Қордың қаржылық жағдайына немесе оның қызметінің нәтитжелеріне әсер еткен жоқ.
      БЕХС 16 «Негізгі құралдар» түзету «сатудың таза бағасы» терминін «сату шығынын шегергендегі әділ құн» терминіне ауыстырылды. Қор тиісті түрде өзінің есеп саясатын өзгертті, ол оның қаржылық жағдайына өзгерістер әкелген жоқ.
      БЕХС 18 «Түсім»: Кеңес басшылықты (стандарты толықтырушы) компания қағидатшыл немесе агент ретінде түсетіндігін анықтау жөнінде толықтырды. Төменде бұл ретте ескерілуі қажет негізгі сәттер санамаланды:
      - Компания тауарларды немесе қызметтерді бергені үшін негізгі жауаптылықта бола ма
      - Компания қорлардың құнсыздануына немесе жоғалуына ұшырағыш па
      - Компания баға белгілеу кезінде бостандыққа ие ме
      - Компания кредит тәуекеліне ұшырағыш па
      - Қор осы өлшемдерге сәйкес түсімдер алуды көздейтін өз шарттарына талдау жүргізді және барлық шарттарда ол қағидатшыл ретінде түседі деген қорытындыға келді. Түсімді мойындауға қатысты есеп саясаты тиісті түрде өзгерді.
      БЕХС 20 «Мемлекеттік субсидияларды есепке алу және мемлекеттік көмек туралы ақпаратты Ашу»: Енгізілген өзгерістерге сәйкес пайызсыз қарыздар немесе нарықтағыдан темен пайыздық ставкамен берілген қарыздар енгізілген пайыздарды есептеу туралы талаптардың қолданылу саласынан енді шығарылмайтын болады. Енгізілген пайыздар нарықтағыдан төмен ставка бойынша берілген қарыздарға есептелетін болады. Осы түзету Қорға әсер еткен жоқ, өйткені Қор ешқандай мемлекеттік субсидиялар алған жоқ.
      БЕХС 23 «Қарыздар бойынша шығындар»: Қарыздар бойынша шығындарды айқындау «қарыздар бойынша шығындар» құрамдас бөліктері болып саналатын баптардың екі түрін біріктіру мақсатында қайта қаралды, біріне - БЕХС 39 сәйкес тиімді пайыздық ставка әдісін пайдалана отырып, есептелетін пайыздық шығыстар. Қор тиісті түрде өзінің есеп саясатын өзгертті, ол оның қаржылық жағдайына өзгерістер әкелген жок.
      БЕХС 36 «Активтердің құнсыздануы»: Егер «сатуға арналған шығындарды шегергендегі әділ құнды» бағалау үшін дисконтталған ақша ағындары пайдаланылса, онда енгізілген түзетуге сәйкес дисконттау ставкасы туралы қосымша ақпаратты, сондай-ақ оны «пайдаланудан болатын құндылықтар» бағалау үшін дисконтталған ақша ағындарын пайдалану кезінде ашу талап етілетін тиісті ақпаратты ашу талап етіледі. «Пайдаланудан құн» моделімен қатар Қор «Пайдаланудан құн» моделімен қатар Қор «сатуға арналған шығынды шегерумен әділ құнды» пайдаланатындықтан, еншілес ұйымдарға кейбір инвестицияларды бағалау үшін Қор енгізілген түзету талап етілетіндей, 5-ескертпеде тиісті ақпаратты ашты.
      БЕХС 38 «Материалдық емес активтер»: Жарнамаға жұмсалатын шығындар және сұранымды ынталандыру жөніндегі іс-шаралар Қор не тауарларға қол жетімділік құқығына ие болған, не қызмет алған сәтте шығыстардың құрамында деп танылады. Осы түзету Қордың қызметіне әсер еткен жоқ, өйткені Қор сұранысты ынталандыру жөніндегі осындай қызмет түрлеріне тартылған жоқ.
      «ҚЕХС жетілдіру» жобасының нәтижесінде қабылданған төменде санамаланған стандарттарға өзге де түзетулер Қордың есеп саясатына, қаржылық жағдайына немесе оның қызметінің нәтижелеріне әсер еткен жоқ:
      - ҚЕХС 2 «Акцияларға негізделген төлемдер»
      - ҚЕХС 7 «Қаржы құралдары: ақпаратты ашу»
      - БЕХС 8 «Есеп саясаты, есеп бағаларындағы өэгерістер және қателіктер»
      - БЕХС 10 «Есепті кезеңнен кейінгі оқиғалар»
      - БЕХС 19 «Қызметкерлерге сыйақылар»
      - БЕХС 27 «Шоғырландырылған және жеке қаржылық есептілік»
      - БЕХС 28 «Қауымдасқан компанияларға инвестицияларды есепке алу»
      - БЕХС 31 «Бірлескен қызметке қатысу»
      - БЕХС 34 «Аралық қаржылық есептілік»
      - БЕХС 38 «Материалдық емес активтер»
      - БЕХС 39 «Қаржы құралдары: мойындау және бағалау»
      - БЕХС 40 «Инвестициялық жылжымайтын мүлік»
      - Интерпретация 9 «Қосылған туынды құралдарды қайталап бағалау»
      - Интерпретация 16 «Таза инвестицияларды шетелдік бөлімшелерге хеджирлеу»
      Еншілес ұйымдарға инвестициялар
      Еншілес ұйымдарға инвестициялар құнсыздану шегеріліп бастапқы құн бойынша ескеріледі. Қайта ұйымдастыру жолымен сатып алынған еншілес ұйымдарға инвестициялардың бастапқы құны осы еншілес ұйымдардың «капитал бабындағы» үлес ретінде бағаланды.
      Бірлескен компаниялар мен қауымдасқан компанияларға инвестициялар
      Қордың өзінің бірлескен компаниялары мен қауымдасқан компанияларына инвестициялары құнсыздану шегеріліп бастапқы құн бойынша ескеріледі. Қауымдаскан компания - бұл Қор елеулі ықпал ететін, бірақ еншілес компания да, бірлескен кәсіпорын да болып табылмайтын компания.«Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қоры» АҚ Жеке қаржылық есептілік
      Негізгі құралдар
      Негізгі құралдар жинақталған тозу мен жинақталған құнсыздану жөніндегі шығындар шегеріліп бастапқы құн бойынша ескеріледі.
      Активтердің бастапқы құны сатып алу немесе салу бағасынан, активті жұмыс жағдайына келтіруге және қажет болғанда активті жою жөніндегі шығындарды бастапқы бағалауға тікелей жататын кез келген шығындар түрінен тұрады. Сатып алу немесе салу бағасы жиынтық төленген құн мен активті сатып алу үшін ұсынылған сыйақының кез келген түріндегі әділ құн болып табылады.
      Негізгі құралдардың тозуы төменде көрсетілгендей, активтердің әрбір тобының қызметі пайдалы мерзімінің белгіленген кезеңі ішіндегі тура желілі әдістің негізінде есептеледі (жылдармен):

                                                       Жылдар саны
__________________________________________________________________
Ғимараттар мен құрылыстар                                    8-100
Машиналар мен жабдықтар және көлік құралдары                  3-50
Өзгелері                                                      2-20
__________________________________________________________________

      Негізгі құралдар пайдалы қызметінің болжанатын мерзімі жыл сайынғы негізде қайта қаралады, және қажет болған кезде мерзімдегі өзгерістер келесі кезеңдерде түзетіледі.
      Жөндеуге және қызмет көрсетуге жұмсалған шығындар сияқты негізгі құралдарды пайдалануға енгізгеннен кейінгі шығындар әдетте осы шығындарға ұшыраған кезеңдегі шығыстарға жатқызылады. Негізгі құралды пайдаланудан келетін күтілетін болашақтағы экономикалық пайданы оның бастапқыда бағаланған көрсеткішінен тыс ұлғайтуға әкелетін шығындар (пайдалы пайдалану мерзімін, қуатын және т.б. ұлғайту) негізгі құралдардың қосымша құны ретінде капиталдандырылады.
      Активтерді сату немесе шығару кезінде олардың құны мен жинақталған тозуы тиісті шоттардан шығысқа шығарылады, ал олардың шығарылуы нәтижесінде туындаған кез келген кіріс немесе шығын өзге операциялық кірістер мен шығыстарға қосылады.
      Материалдық емес активтер
      Сатып алынған бағдарламалық қамтамасыз ету құнын және өзге де материалдық емес активтерді білдіретін материалдық емес активтер жинақталған амортизация мен құнсызданудан болған жинақталған шығындар шегеріліп, бастапқы құн бойынша көрсетіледі. Амортизация активтер қызметінің бағаланған пайдалы кезеңіне тура желілік әдістің негізінде есептелелі. Материалдық емес активтер негізінен бес жыл ішінде амортизацияланады. Материалдық емес активтердің амортизациясы материалдық емес активтің функционалдық сипаттамасына сәйкес кезеңнің шығыстары ретінде көрсетіледі.
      Қаржылық емес активтердің құнсыздануы
      Қор активтерді немесе активтер тобын оқиға немесе жағдаяттардағы өзгерістер активтік теңгерімдік құны өтелмейтіндігін көрсеткен жағдайларда құнсыздану мәніне бағалайды. Жекелеген активтер негізінен ақша ағындарына қарамастан, басқа активтер топтарымен генерацияланатын сәйкестендірілген ақша ағындары бар ең төменгі деңгейде құнсыздануға бағалау мақсаттары үшін топтастырылады. Егер құнсызданудың осындай көрсеткіштері болған жағдайда, немесе активтер топтарын құнсыздануға жыл сайын тестілеу талап етілген кезде, Қор активтің өтелген құнын бағалауды жүзеге асырады. Активтер тобының өтелген құны оны сатуға кеткен шығыстарды шегергенде әділ құнның және оның пайдалану құнының ен көбі болып табылады. Активтер тобының теңгерімдік құны оның өтелетін құнынан асып кеткен жағдайда, активтер тобы құнсыздануға жатады және активті өтеу құнына дейін төмендетуге арналған резерв құрылады. Пайдалану құнын бағалау кезінде күтілетін ақша ағындары активтер топтарына тән тәуекелдерге түзетіледі және ақшаның уақытша құнының ағымдағы нарықтық бағасын көрсететін салық салуға дейінгі дисконттау ставкасы пайдаланыла отырып, ағымдағы құнға дисконтталады.
      Бағалау бұрын танылған құнсыздану жөніндегі резервтер ендігі жоқ немесе азайды дегеннің қандай да бір көрсеткішінің бар-жоқтығына қатысты әрбір есептілік күні жүргізіледі. Егер ондай көрсеткіштер бар болса, онда өтелетін құн бағаланады. Құнсыздану жөніндегі соңғы резерв танылған сәттен бастап активтің өтелетін құнын айқындау үшін пайдаланылған бағалауларда өзгерістер болса ғана құнсыздану бойынша бұрын танылған резерв сторнирланады. Мұндай жағдайда, активтің қалдық құны өтелетін құнғақ дейін ұлғаяды. Активтің ұлғайтылған құны, егер алдыңғы кезеңдерде құнсыздану жөніндегі резерв танылмаған болса, тозуды немесе амортизацияны шегергенде анықталған теңгерімдік құннан аспайды. Мұндай сторнирлау жиынтық кіріс туралы жеке есепте танылады.
      Сторнирлау өткізілімі жүргізілгеннен кейін келесі кезеңдерде қалдық құяы шегеріле отырып, активтің қайта қаралған теңгерімдік құнын бөлу үшін амортизация жөніндегі шығыстар жүйелі негізде пайдалы қызметінің қалған мерзімі ішінде түзетіледі. Сондай-ақ нақты активтерді бағалау кезінде мынадай өлшемдер қолданылады:
      Еншілес компанияларға, бірлескен кәсіпорындарға және қауымдасқан компанияларға инвестициялар
      Әрбір есепті күнге Қор еншілес компанияларға, бірлескен кәсіпорындарға және қауымдасқан компанияларға инвестициялардың құнсыздануының объективтік куәліктерінің болуын анықтайды. Егер инвестициялар құнсызданса, Қор құнсыздану сомасын қауымдасқан компанияның әділ құны мен бастапқы құнының арасындағы айырма ретінде есептейді. Бұл сома жиынтық кіріс туралы жеке есепте танылады.
      Материалдық емес активтер
      Пайдалы пайдаланудың белгіленбеген мерзімі бар материалдық емес активтер жыл сайын, сондай-ақ, егер жағдай олардың теңгерімдік құны құнсыздануы мүмкін дегенді көрсетсе, 31 желтоқсандағы жағдай бойынша құнсыздануға тестіленеді. Тестілеу жеке негізде немесе қажет болған жағдайда ақша ағындарын өзгертетін бірлік негізінде жүргізіледі.
      Қаржы активтері
      ҚЕХС (lAS) 39 әрекеті саласындағы қаржы активтері тиісінше пайда немесе шығын; қарыздар мен дебиторлық берешек; өтелгенге дейін ұсталатын инвестициялар; сату үшін қолда бар қаржы активтері; туынды құралдар арқылы әділ құн бойынша қайта бағаланатын қаржы активтері ретінде жіктеледі; Қор өзінің қаржы активтерін олардың бастапқы танылуы кезінде жіктейді. Қаржы активтері пайда немесе шығын арқылы әділ құн бойынша қайта бағаланбайтын, олармен тікелей байланысты мәміле жөніндегі шығындар инвестиция жағдайында ұлғайтылған әділ күн бойынша бастапқыда танылады. Заңнамамен немесе белгілі бір нарықта («стандартты жағдайлардағы» сауда) қабылданған ережелермен белгіленетін мерзімде активтер беруді талап ететін қаржы активтерін сатып алу немесе сату жөніндегі барлық мәмілелер мәмілілер жасалған күні, яғни Қор өзіне активті сатып алу немесе сату міндеттемесін қабылдаған күні танылады. Қордың қаржы активтері ақша қаражаты мен қысқа мерзімді депозиттерді, сауда мен өзге де дебиторлық берешекті, берілген қарыздарды және алуға өзге де сомаларды қамтиды. Қаржы активтерін кейінгі бағалау мынадай түрде олардың жіктемесіне тәуелді болады:
      Кредиттік мекемелердегі қаражат, берілген қарыздар және өзге де дебиторлық берешек
      Берілген қарыздар мен дебиторлық берешек белсенді нарықта қолданылмайтын белгіленген немесе анықталған төлемдерімен туынды емес қаржы активтерін білдіреді. Бастапқы мойындалғаннан кейін осындай түрдегі қаржы активтері құнсызданудан болатын шығындар шегеріле отырып, тиімді пайыздық ставка пайдаланыла отырып айқындалатын амортизациялық күн бойынша бағаланады. Амортизациялық күн сатып алу кезіндегі дисконттар немесе сыйақылар, сондай-ақ комиссиялық немесе тиімді пайыздық ставканың ажырамас бөлігі болып табылатын шығындар ескеріле отырып есептеледі. Амортизация тиімді пайыздық ставканың негізінде жиынтық кіріс туралы жеке есепте пайыздық кірістердің құрамына енгізіледі. Құнсызданумен түсіндірілетін шығыстар жиынтық кіріс туралы жеке есепте жеке жолмен көрсетіледі.
      Өтелуге дейін ұсталатын инвестициялар
      Тіркелген немесе анықталған төлемдері немесе анықталатын төлемдері мен тіркелген өтеу мерзімі бар туынды емес қаржы активтері Қор оларды өтеу мерзіміне дейін ұстауға қатты ниетте болғанда және қабілетті болғанда өтелуге дейін ұсталатын инвестициялар ретінде жіктеледі. Өтелуге дейін ұсталатын инвестициялар бастапқы бағалағаннан кейін құнсыздану шығынын шегергенде тиімді пайыздық ставка әдісі пайдаланыла отырып анықталатын амортизациялық құн бойынша бағаланады. Амортизациялық күн сатып алу кезіндегі дисконттар мен сыйақыларды, сондай-ақ комиссиялық немесе тиімді пайыздық ставканың ажырамас бөлігі болып табылатын шығындардың құны ескеріле отырып есептеледі. Амортизация тиімді пайыздық ставканы пайдалану негізінде жиынтық кіріс туралы жеке есепте пайыздық кірістер құрамына енгізіледі. Құнсызданумен түсіндірілетін шығыстар жиынтық кіріс туралы жеке есепте жеке жолда көрсетіледі.
      Сату үшін қолда бар қаржы инвестициялары
      Сату үшін қолда бар қаржы инвестициялары бұл сату үшін қолда бар немесе жоғарыда санамаланған үш санаттың қандай да біріне жатқызылмайтын ретінде анықталған туынды емес қаржы активтері. Олар үлестік құралдардан, қысқа мерзімді құралдардан және өзге де борыштық құралдардан тұрады. Бастапқы танылғаннан кейін сату үшін қолда бар қаржы инвестициялары әділ күн бойынша бағаланады, ал кірістер немесе шығындар инвестицияларды тану тоқтатылғанша немесе инвестицияның құнсызданғаны белгіленгенше капиталдың жеке компоненті ретінде танылады және осы сәтте бұрын капиталда көрсетілген өзге де жиынтық кіріс немесе шығын жиынтық кіріс туралы жеке есептегі пайдаға немесе шығынға қосылады. Тиімді пайыздық ставканы пайдалану негізінде есептелген сыйақы жиынтық кіріс туралы жеке есепте танылады.
      Әділ құнды анықтау
      Олармен сауда есепті кезеңде белсенді нарықта жүзеге асырылатын қаржы құралдарының әділ құны мәміле жөніндегі шығындар шегерілместен нарықтық белгілеулер немесе дилерлердің белгілеулері негізінде анықталады (ұзын позициялар үшін сатып алуға арналған белгілеулер және қысқа позициялар үшін сатып алуға арналған белгілеулер).
      Олармен сауда есепті кезеңде белсенді нарықта жүзеге асырылмайтын өзге қаржы құралдарының әділ құны бағалау әдістемесі пайдаланылып анықталады. Бағалау әдістемесі таза келтірілген құн негізіндегі модельді, оларға қадағаланатын нарықта баға бар ұқсас құралдармен салыстыруды, опциондарды бағалау модельдері мен басқа да бағалау модельдерін қамтиды.
      Тануды тоқтату
      Қаржы активтері
      Қаржы активтері (немесе, қолданылуына қарай - қаржы активінің бөлігі немесе ұқсас қаржы активтері тобының бөлігі), егер:
      - активтен ақша ағындарын алу құқығының қолданылу мерзімі аяқталса;
      - Қор акивтен ақша ағымын алу құқығын берсе не үшінші тарапқа алынатын ақша ағынын толық көлемде және елеулі кідіріссіз «транзит» келісімі бойынша төлеу міндеттемесін алса; не (а) Қор активтен барлық тәуекел мен пайданы берсе, не (б) Қор бермесе, бірақ активтен барлық тәуекел мен пайданы бермесе, бірақ осы активті бақылауды берсе теңгерімде тану тоқтатылады.
      Егер Қор активтен ақша ағынын алудың барлық құқығын берсе, не транзит келісімін жасасса және бұл ретте активтен барлық тәуекел мен пайданы бермесе және сақтамаса, сондай-ақ активті бақылауды бермесе, жаңа актив Қор берілген активке өз қатысуын жалғастыратындай дәрежеде танылады.
      Бұл жағдайда Қор тиісті міндеттемені де таниды. Берілген актив пен тиісті міндеттеме Қор сақтаған құқық пен міндеттемені көрсететін негізде бағаланады. Берілген актив бойынша кепіл нысанның қабылдайтын  жалғасқан қатысу мынадай шамалардың ең азы бойынша танылады: активтің бастапқы теңгерімдік құны немесе төленуін Қор талап етуі мүмкін ең көп сома.
      Қаржылық міндеттемелер
      Егер міндеттеме өтелсе, күші жойылса, немесе оның қолданылу мерзімі аяқталса, қаржылық міндеттеме танылуын тоқтатады.
      Қаржы активтерінің кұнсыздануы
      Кредиттік мекемелердегі қаражат, клиенттерге қарыздар және банк салымдары
      Есебі амортизациялық күн бойынша жүргізілетін кредиттік мекемелердегі қаражатқа, қарыздар мен банк салымдарына қатысты Қор бастапқыда жекелеген маңызды қаржы активтері үшін объективті белгілердің болуын жеке негізде және жеке маңызды болып табылатын қаржы активтері үшін жеке негізде немесе жиынтықта бағалайды. Егер Қор жеке негізде бағаланған қаржы активі бойынша оның маңызды болып табылатындығына қарамастан объективті құнсыздану белгілері жоқ деп анықтаса, Қор бұл активті кредит тәуекелінің ұқсас сипаттамалары бар қаржы активтері тобына қосады және оларды жиынтық негізде құнсыздану мәніне бағалайды. Оларға қатысты құнсыздану шығындары танылатын жеке негізде құнсыздану мәніне бағаланатын активтер құнсыздану мәніне жиынтық негізде бағаланбауға тиіс.
      Құнсыздану шығындарының пайда болуының объективтік куәліктері болған жағдайда шығынның сомасы активтің баланстық құны мен болашақтағы ақша ағындарының бағаланған қаражатының келтірілген құны арасындағы айырманы білдіреді (әлі жұмсалмаған қарыз бойынша болашақта күтілетін шығындарды ескермейтін). Активтің теңгерімдік құны резерв шотын пайдалану есебінен азаяды және шығын сомасы жиынтық кіріс туралы жеке есепте танылады. Пайыздық кірістер актив бойынша бастапқы тиімді пайыздық ставка негізінде азайтылған теңгерімдік құн бойынша есептеледі. Пайыздық кіріс жиынтық кіріс туралы жеке есепте жеке жолда кірістің бөлігі ретінде көрсетіледі. Қарыздар мен тиісті резерв өтеудің нақты перспективалары болмағанда және барлық қамтамасыз ету іске асырылғанда немесе Топқа берілгенде шығысқа шығарылады. Егер келесі жылы құнсызданудың бағаланған шығындары сомасы құнсыздану шығындары танылғаннан кейін болған оқиғаға байланысты ұлғайса немесе азайса, бұрын танылған құнсыздану шығындарының сомасы резерв шотын түзету арқылы ұлғаяды немесе азаяды. Егер бұрын шығысқа шығарылған сомалар кейін қалпына келтірілсе, онда қалпына келтіру сомасы жиынтық кіріс туралы жеке есепте пайдада немесе шығында көрсетіледі.
      Амортизациялық құн бойынша ескерілетін қаржы активтері
      Амортизациялық құн бойынша ескерілетін қаржы активтеріне қатысты Қор әуелі жеке маңызды қаржы активтерінің, не жеке маңызды болып табылмайтын қаржы активтері бойынша жиынтық құнсыздануының объективтік куәліктерінің болуына жеке бағалау жүргізеді. Егер Қор оның маңыздылығына қарамастан жеке бағаланатын қаржы активінің құнсыздануының объективтік куәліктері жоқ деп анықтаса, ол бұл активті кредиттік тәуекелінің осыған ұқсас сипаттамалары бар қаржы активтерінің тобына енгізеді, ал содан соң бұл активтерді жиынтық негізде құнсыздану мәніне қарастырады. Олар бойынша құнсызданы шығындары танылатын немесе танылуы жалғасатын құнсыздану мәніне жеке бағаланатын активтер құнсыздану мәніне жиынтық бағалауға енгізілмейді. Құнсыздану шығынын бастан көшудің объективті куәлігі болған жағдайда шығынның сомасы активтің баланстық құны мен болашақтағы ақша ағындарының бағаланған қаражатының келтірілген құны арасындағы айырманы білдіреді (әлі жұмсалмаған кредиттер болашақта күтілетін шығындарды ескермейтін).
      Болашақтағы есептік ақша ағындарының келтірілген құны қаржы активі бойынша бастапқы тиімді пайыздық ставка бойынша дисконтталады. Егер қаржы активі жөніндегі пайыздық ставка ауыспалы болып табылса, құнсызданудан болатын шығынды бағалауға арналған дисконттау ставкасы пайыздың ағымдағы тиімді ставкасын білдіреді.
      Активтің теңгерімдік құны резерв шотын пайдалану арқылы, ал шығынның сомасы жиынтық кіріс туралы жеке есепте танылады. Құнсыздану шығынын бағалау мақсатында болашақтағы ақша ағындарын дисконттау үшін пайдаланылатын пайыздық ставка негізге алына отырып, төмендетілген теңгерімдік құн бойынша пайыздық кірісті есептеу жалғасады. Пайыздық кіріс жиынтық кіріс туралы есепте жеке жолда кірістің бөлігі ретінде көрсетіледі. Егер болашақта олардың орнын толтырудың шынайы перспективасы болмаса, ал барлық қол жетімді қамтамасыз ету іске асырылса, не Қорға берілсе қаржы активтері тиісті резервтермен бірге теңгерімнен шығысқа шығарылады. Егер келесі жылдың ішінде құнсызданумен есепті шығынының сомасы құнсыздану танылғаннан кейін болып еткен қандай да бір оқиғаға байланысты ұлғайса, не азайса, бұрын танылған құнсмзданудан болған шығынның сомасы резерв шотын түзету арқылы ұлғаяды немесе азаяды. Егер қаржы құралының құнының алдыңғы шығысқа шығарылуы кейіннен қалпына келтірілсе, қалпына келтіру сомасы қаржыландыру жөніндегі кірістердің құрамында танылады.
      Акционерге беру үшін ұсталатын ретінде жіктелетін ұзақ мерзімді активтер
      Егер активтер мынадай өлшемдерге сәйкес келсе онда олар акционерге беру үшін ұсталатын ұзақ мерзімді активтер ретінде жіктеледі:
      - Оларды ағымдағы жағдайында жедел беру үшін олар болса;
      - Жоспарланған беруді жүзеге асыруға қатты ниет бар болса;
      - Жоспарды аяқтау үшін белсенді әрекеттер қабылданса;
      - Беруді жүзеге асырудың жоғары мүмкіндігі болса, және беру жіктелу сәтінен бастап бір жылдың ішінде аяқталады деп күтілсе.
      Акционерге беру үшін ұсталатын ретінде жіктелетін ұзақ мерзімді активтер жеке қаржылық есептілікте жеке бухгалтерлік теңгерімдегі ағымдағы активтер санатында жеке ұсынылған.
      Акционерге беру үшін ұсталатын ретінде жіктелетін ұзақ мерзімді активтер (және шығу топтары) беруге арналған шығындар шегеріле отырып, активтердің теңгерімдік құнының және әділ құнның ең аз ретінде ескеріледі.
      Акционерге беру үшін ұсталатын ретінде жіктелуін тоқтатқан ұзақ мерзімді актив мыналардың ішінен ен аз мән бойынша бағаланады:
      - егер осы актив (немесе шығарылу тобы) акционерге беру үшін арналған ретінде жіктелмесе танылған кез келген амортизацияға немесе қайта бағалауға түзетіле отырып, актив (немесе шығарылу тобы) акционерге беру үшін арналған ретінде жіктелгенге дейін оның теңгерімдік құнынан, және
      - беруден бас тарту туралы кейінгі шешім күніндегі оның орнын толтыратын сомадан бағаланады.
      Тауар-материалдық қорлар
      Тауар-материалдық қорлар мынадай екі шаманың: өзіндік құнның  және орташа салмақталған құн әдісі бойынша іске асырудың таза құнының ең азынан ескеріледі. Құн әдеттегі қызметтің барысында жұмсалған қорларды орнына жеткізумен және оларды ағымдағы қалпына келтірумен байланысты барлық шығындарды қамтиды.
      Қосылған құн салығы
      Салық органдары ҚҚС өтеуді нетто негізінде сату және сатып алу бойынша жүргізуге мүмкіндік береді, өтеуге ҚҚС ішкі нарықта сату бойынша ҚҚС шегергендегі ішкі нарықта сатып алу бойынша ҚҚС білдіреді. Экспортқа сатуға нөлдік ставка бойынша салық салынады.
      Ақшалай қаражат және олардың баламалары
      Ақшалай қаражат және олардың баламалары үш айдан аспайтын өтеудің бастапқы мерзімі бар өзге қысқа мерзімді жоғары өтімді инвестициялар талап етілгенге дейін салымдарда тұратын қаражаттар кассадағы қолма-қолдылықты қамтиды.
      Қаржылық міндеттемелер
      Бастапқы тану және бағалау
      ҚЕХС (ІАS) 39 қолданылу саласында тұрған қаржылық міндеттемелер тиісінше пайда немесе шығын арқылы әділ құн бойынша қайта бағаланатын  қаржылық міндеттемелер және кредиттер мен қарыз берулер ретінде жіктеледі. Қор оларды бастапқы таныған кезде өзінің қаржылық міндеттемелерін жіктейді. Қаржылық міндеттемелер алдымен мәміле бойынша шығындардың олармен тікелей байланысты қарызддр мен кредиттер болған жағдайда ұлғайтылған әділ құн бойынша танылады. Қордың қаржылық міндеттемелері сауда және басқа кредиторлық берешекті, банктік овердрафтарды, кредиттер мен қарыздарды, сондай-ақ қаржылық кепілдік шарттарын қамтиды.
      Кейіннен бағалау
      Қаржылық міндеттемелерді кейіннен бағалау мынадай үлгіде оларды жіктеуге байланысты:
      Үкіметтің қарыздары мен қаражаты
      Пайыздық кредиттер мен қарыздар бастапқы танылғаннан кейін тиімді пайыздық ставка әдісін пайдалана отырып амортизацияланған құн бойынша бағаланады. Осындай қаржылық міндеттемелер бойынша кірістер мен шығыстар оларды тануды тоқтатқан кезде, сондай-ақ тиімді пайыздық ставканы пайдалана отырып амортизацияны есептеу қажеттілігіне қарай жиынтық кіріс туралы жеке есепте танылады. Амортизацияланған құн сатып алу кезінде дисконттар немесе сыйақыларды, сондай-ақ тиімді пайыздық ставканың ажырамас бөлігі болып табылатын комиссиялық немесе шығындарды ескере отырып есептеледі. Тиімді ставканы амортизациялау жиынтық кіріс туралы есептегі пайыздық шығыстардың құрамына кіреді.
      Шығарылған қаржылық аспаптар немесе олардың компоненттері егер шарттық келісім нәтижесінде Топта міндеттеме бар болса, не ақшалай қаражатты немесе қаржылық активті жеткізсе, не міндеттемені өзге үлгіде орындаса, тіркелген меншікті үлестік аспаптар санына ақшалай қаражат немесе басқа қаржылық активтердің тіркелген сомасын айырбастау арқылы міндеттемелер ретінде жіктеледі. Мұндай аспаптар Үкіметтің қаражатын және мәмілемен тікелей байланысты шығындарды шегергендегі алынған қаражаттың әділ құны бойынша ен алдымен ескерілген кредит мекемелерінен алынған қарыздарды қамтиды. Соңынан, алынған қаражат амортизацияланған құн бойынша көрсетіледі, және алынған қаражаттың таза шамасы мен өтеу құны арасындағы тиісті айырмашылық тиімді пайыздық ставка әдісін пайдалана отырып қарыз беру кезеңі ішінде жиынтық кіріс туралы жеке есепте танылады. Егер Қор өзінің меншікті борыштық міндеттемесін сатып алса, онда ол жеке бухгалтерлік теңгерімнен шығарылады, ал міндеттеменің теңгерімдік құны және мәміле бойынша төленген өтелім арасындағы айырмашылық таза пайыздық кіріспен енгізіледі.
      Шығарылған борыштық бағалы қағаздар
      Шығарылған борыштық бағалы қағаздар Үкіметтің қарыздары да  және қаражаты да қағидаттарына сәйкес есепте көрсетілген Қордың айналымға шығарылған облигацияларында берілген.
      Қаржылық кепілдік шарттары
      Қор шығарған қаржылық кепілдік шарттары борыштық аспаптың талаптарына сәйкес белгілі бір борышкердің уақтылы төлемді жүзеге асыру қабілетсіздігі салдарынан осы шарттың иесіне келтірілген шығындарды өтеуге төлемді жүзеге асыруды талап ететін шарттың өзін білдіреді. Қаржылық кепілдік шарттары ен алдымен кепілдік шығарылымымен тікелей байланысты мәміле бойынша шығындарды ескере отырып әділ күн бойынша міндеттеме ретінде танылады. Соңынан, міндеттеме мынадай шамалардан барынша көп бағаланады: есепті күнге арналған қолданыстағы міндеттемені өтеу үшін қажетті шығындардың ең жақсы бағасы және жинақталған амортизацияны шегергендегі міндеттеменің танылған сомасы.
      Сауда және басқа кредиторлық берешек
      Ең алдымен сауда кредиторлық берешек әділ құн бойынша көрсетіледі, және кейіннен пайыздың тиімді ставка әдісін пайдалана отырып амортизацияланған құн бойынша бағаланады.
      Инвестицияларды сатып алу кезінде туындайтын опциондар
      Егер инвестицияларды сатып алған кезде Қор кәсіпорындағы сатып алынған үлес бойынша коллды опционның үшінші тарапына бөлсе, Қор осындай үлеске меншік құқығымен байланысты пайдалар мен тәуекелдерге қолжетімділікті үшінші тараптың осындай опционына қатысуы бере ме екен.
      Сатып алынған үлес бойынша колл опционы бар болған жағдайда үлестік иеленудің пайдалары мен тәуекелдеріне үшінші тарапқа қолжетімділік бермейді, осы опцион Қордың елеулі ықпалы анықталған кезде ескерілмейді.
      Қор үшін опцион бойынша міндеттеменің әділ құны сатып алынған инвестициялар құнының бөлігі ретінде танылады. Соңынан, қаржылық міндеттеме 39 «Қаржы аспаптары: Тану және бағалау» БЕХС талаптарына сәйкес бағаланады. Қаржылық міндеттеменің әділдік құнындағы өзгерістер, сондай-ақ кез келген осы опциондарды іске асырумен байланысты кірістер немесе шығыстар жиынтық кіріс туралы жеке есепте ескеріледі.
      Кірісті тануы
      Кірістер Қор операциямен байланысты экономикалық пайдаларды алатын ықтималдық бар болған кезде танылады және кіріс сомасы дұрыс белгіленуі мүмкін.
      Пайыздық және ұқсас кірістер мен шығыстар
      Амортизациялық құл бойынша барлық қаржылық құралдар және сату үшін қолда бар инвестициялар ретінде топтастырылған пайыздық қаржылық құралдар бойынша пайыздық кірістер немесе шығыстар тиімді пайыздық ставка бойынша көрсетіледі, ол бойынша күтілетін болашақтағы ақшалай төлемдер немесе түсімдерді дисконттау кезінде қаржылық құралды пайдаланудың ұсынылатын мерзімі ұзақтығында немесе ете қысқа уақыт кезеңі ішінде, мұнда бұл қаржылық активтің немесе қаржылық міндеттеменің таза теңгерімдік құнына дәлме-дәл келтіріледі. Есептеу кезінде қаржылық құрал бойынша барлық шартты талаптар (мысалы, мерзімінен бұрын өтеу құқығы) және комиссиялық немесе тиімді пайыздық ставканың ажырамайтын бөлігі болып табылатын құралмен тікелей байланысты қосымша шығыстар ескеріледі, бірақ та кредиттер бойынша шығындар есептелінбейді. Қаржылық активтің немесе қаржылық міндеттеменің теңгерімдік құны Қор төлемдер немесе түсімдердің бағаларын қайта қараған жағдайда түзетіледі. Түзетілген теңгерімдік күл бастапқы тиімді пайыздық ставканың негізінде есептелінеді, ал теңгерімдік құнның өзгерісі пайыздық кірістер немесе шығыстар түрінде көрсетіледі.
      Құнсыздану салдарынан қаржылық есептілікте көрсетілген  қаржылық активтің немесе ұқсас қаржылық активтердің топтарының құны төмендеген жағдайда пайыздық кірістер жаңа теңгерімдік күл негізінде Бастапқы тиімді пайыздық ставка бойынша танылуы мүмкін.
      Дивидендтер
      Дивидендтер бойынша кіріс Қор төлем алуға құқықты белгілегенде танылады.
      Шығыстарды тану
      Шығыстар пайда болу сәтінде есептелінеді және есептеу әдісі негізінде оларға жататын кезеңде жеке қаржылық есептілікте көрсетіледі.
      Табыс салығы
      Жыл ішіндегі табыс салығы ағымдағы және кейінге қалдырылған салықты қамтиды. Табыс салығы ол меншікті капиталға тікелей жатқызылған баптардағы көлемді қоспағанда жиынтық кіріс туралы жеке есепте көрсетіледі және бұл жағдайда ол капиталда танылады.
      Салық бойынша ағымдағы шығыстар жыл ішінде салынатын салық кірісі бойынша төлеуге күтілетін салықты және алдағы жылдар қатынасында төленетін салық қатынасында кез келген түзетулерді білдіреді.
      Кейінге қалдырылған салықтық активтер мен міндеттемелер теңгерімдік әдісті пайдалана отырып барлық уақытша айырмашылықтар қатынасында есептеледі. Кейінге қалдырылған салықтар компаниялардың біріктірушісі болып табылмайтын және оны жасау сәтінде бухгалтерлік кіріске немесе салық салынатын кіріс пен шығынға әсерін тигізбейтін міміле бойынша гудвилдің, активтің немесе міндеттеменің бастапқы танылу нәтижесінде кейінге қалдырылған табыс салығы туындайтын жағдайды қоспағанда, активтер мен міндеттемелердің салық базасы және қаржылық есептіліктегі олардың теңгерімдік құны арасындағы барлық уақытша айырмалар бойынша анықталады.
      Кейінге қалдырылған салық шегерілетін уақытша айырмалар сомасына төмендетілетін салық салынатын кірісті алудың елеулі ықтималдығы бар қандай да бір дәрежеде ғана танылады. Кейінге қалдырылған салық есепті күнде қолданыстағы немесе жарияланған (іс жүзінде қабылданған) салық ставкалары негізінде оларды қолдану активті іске асыру немесе міндеттемелерді өтеу кезеңінде күтілетін активтері мен міндеттемелері салық ставкалары бойынша есептеледі.
      Капитал
      Жарғылық капитал
      Жай акциялар капитал ретінде жіктеледі. Үшінші тараптарға жаңа акциялар шығарылымымен тікелей байланысты қызметтерді төлеуге арналған шығындар, кәсіпорындарды біріктіру жағдайларын қоспағанда, осы эмиссия нәтижесінде алынған соманы төмендету ретінде капитал құрамында көрсетіледі. Шығарылған акциялардың номиналды құны үстінен алынған қаражаттың әділ құнының шегінен шығу сомасы үлестірілмеген пайдаға жатады.
      Дивидендтер
      Дивидендтер міндеттемелер ретінде танылады және егер олар есепті күнге дейінгі күнді қоса алғанда жарияланған жағдайда ғана есепті күнге капиталдың сомасынан есептелінеді. Дивидендтер туралы ақпарат егер ол есепті күнге дейін ұсынылса, сондай-ақ есепті күннен кейін, бірақ шығарылымға жеке қаржылық есептілікті бекіткен күнге дейін ұсынылған немесе жарияланған болса, есептілікте ашылады.
      Байланысты тараптар
      Байланысты тараптар Қордың акционерін, негізгі басқарушы қызметкерді, қауымдасқан компанияларды және дауыс беретін акцияларының елеулі үлесі Қордың акционерлеріне және негізгі басқарушы қызметкерлерге тікелей немесе жанама тиесілі ұйымдарды қамтиды.
      Шартты міндеттемелер мен шартты активтер
      Шартты міндеттемелер жеке қаржылық есептілікте ескерілмейді. Олар егер ресурстардың ағыны мен экономикалық пайдалар мүмкіндігі шамалы ықтимал болып табылмағанда ғана ашылады.
      Шартты активтер жеке қаржылық есептілікте ескерілмейді. Олар экономикалық пайдалардың түсімі ықтимал болғанда ашылады.
      Өзара есепке алу
      Активтер мен міндеттемелер өзара жоққа шығарады, және нетто сомасы бухгалтерлік теңгерімде ескерілген соманы есептеу құқығы заңды қорғалғанда және нетто-негізде немесе активті бір уақытта сату және міндеттемені өтеуді реттеу ниеті болғанда көрсетіледі.
      Кейінгі оқиғалар
      Есепті күнге Қордың жағдайы туралы қосымша ақпаратты ұсынатын есепті кезең аяқталғаннан кейін болған оқиғалар (түзету оқиғалары) жеке қаржылық есептілікте көрсетіледі. Түзетуші оқиғалар болып табылмайтын есепті кезең аяқталғаннан кейінгі болған оқиғалар олардың маңыздылығы болған кезде ескертпелерде ашылады

4. ЕЛЕУЛІ БУХГАЛТЕРЛІК ПІКІРЛЕР, БАҒАЛАУЛАР МЕН ЖОЛ БЕРУЛЕР

      Қордың жеке қаржылық есептілігін дайындау оның басшылығына пікірлерді шығаруды, бағалау мәндері мен пайда, шығыстар, активтер мен міндеттемелер сомасы есептілігінде көрсетілетіндерге әсер ететін жол берулерді айқындауды, сондай-ақ есепті күнде шартты міндеттемелер туралы ақпаратты ашуды талап етеді. Алайда осы жол берулер мен бағалау мәндеріне қатысты белгісіздік болашақта жасалынатын осыған ұқсас жол берулер мен бағалаулар қатынасында активтің немесе міндеттемелердің теңгерімдік құнына қатысты елеулі түзетулерді талап ететін нәтижелерге алып келуі мүмкін.
      Есепті күнге арналған бағалаулардағы болашақ туралы негізгі жол берулер және белгісіздіктің басқа да негізгі көздері келесі қаржылық жыл ішіндегі активтер мен міндеттемелердің теңгерімдік құнының елеулі түзетулерінің себебі ретінде қызмет етеді, төменде қарастырылады:
      Қаржылық құралдардың әділ құны
      Жеке бухгалтерлік теңгерімде танылған қаржылық құралдар мен  қаржылық міндеттемелердің әділ құны болған жағдайларда осы активті нарықтардың негізінде айқындау мүмкін емес, ол дисконтталған ақшалай ағындардың моделін қоса алғанда, бағалау әдістерін пайдалана отырып айқындалады. Мүмкіндігіне қарай осы модельдер үшін бастапқы деректер ретінде алайда, бұл іс жүзінде жүзеге асыру мүмкін болмаған жағдайларда, бақылаушы нарықтардан түсетін ақпарат пайдаланылады, әділ құнды белгілеу үшін пікірдің белгілі бір үлесі талап етіледі. Пікірлер өтімділік тәуекелі, кредиттік тәуекел және волатильділік сияқты осындай бастапқы деректерді есепке алынуын қамтиды. Осы факторларға салыстырмалы жол берулердегі өзгерістер жеке қаржылық есептілікте көрсетілген қаржылық құралдардың әділ құнына әсерін тигізуі мүмкін.
      Кредит беру мекемелеріндегі қаражаттың құнсыздануға арналған резерві
      Әрбір есепті күнге Қор кредиттік мекемелерде өздерінің елеулі қарыздарына талдау жүргізеді, оны бағалау үшін құнсызданудан залал болатынын пайдалар мен шығындарда ескеруі керек. Атап айтқанда, басшылықтың пікірлері құнсызданудан болған шығынды анықтау кезінде болашақ ақшалай ағындардың сомалары мен мерзімдерін бағалауда талап етіледі. Осындай ақшалай ағындарды бағалау кезінде Қор қарыз алушының қаржылық жай-күйі және қамтамасыз етуді сатудың таза құны туралы пікір шығарады. Бұл бағалаулар бірқатар факторлар бойынша жол берулерге негізделген және іс жүзінде нәтижелер өзгеше болуы мүмкін, бұл резервте болашақта өзгерістерге әкеледі.
      Сонан соң, жеке-жеке бағаланған және құнсызданбаған қарыздар  және жеке-жеке бойынша барлық мардымсыз қарыздар жиынтықпен, тәуекелдің ұқсас сипаттары бар активтер топтарымен бағаланады, оны айқындау үшін залал келген жағдайлардың салдарынан резервті құру қажет пе, солардың қатынасында дәйекті куәлік бар, бірақ оның әсері анық болып табылмайды.
      Жиынтық бағалау кредит қоржыны (мынадай кредит сапасы, кешіктіру деңгейі, кредит пайдалану, қамтамасыз етуге қатысты қарыздың арақатынасы және т.б. сияқты), тәуекелді шоғырландыру және экономикалық көрсеткіштер (оның ішінде жұмыссыздық деңгейі, жылжымайтын мүлікке арналған бағалар индексі, тексеру тәуекелі және әртүрлі жекелеген топтардың жұмыс көрсеткіштері) бойынша деректерді назарға алады. 2009 жылдың ішінде Қор басшылығы 2008 жылы құрылған резервті тексеруге шешім қабылдады. 2008 жылы Қор 28,311 миллион теңге мөлшерінде кредит беру мекемелеріндегі қаражаттың құнсыздануына резервті есептеді (1-ескертпе).
      Негізгі құралдардың құнсыздануы
      Қор қаржылық есептіліктің құрастырылған әрбір күнінде құнсыздану мәніндегі негізгі қаражатты қапта қарастырады. Осындай құнсыздану көрсеткіштері бар болған жағдайда немесе құнсыздануға активтерді жыл сайынғы тестілеу талап етілгенде Қор активтің өтелетін құнын бағалауды жүзеге асырады. Активтің өтелетін құны - бұл мынадай шамалардың бірі: активтің немесе сатуға арналған шығыстарды шегергендегі ақшалай ағындарды өзгертетін бөлімшенің әділ құны және активті пайдалану құндылықтары. Өтелетін құн егер актив ақшалай қаражаттың ағындарын өзгертпегенде ғана жеке актив үшін айқындалады, негізінен, басқа активтерде немесе активтер топтарында өзгертілетін ағындарға тәуелсіз. Егер активтің теңгерімдік құны оның өтелетін құнынан асса, актив құнсызданған болып есептелінеді және өтелетін құнға дейін есептен шығарылады. Пайдалану құнын бағалау кезінде күтілетін ақшалай ағындар активтер топтарға арналған өзіндік тәуекелдерге түзетіледі және өзіндік активтерге тән ақша мен тәуекелдің уақытша құнының ағымдағы нарықтық бағасын көрсететін салық салғанға дейінгі дисконттау ставкасын пайдалана отырып ағымдағы құнға дисконтталады.
      Негізгі қаражаттың құнсыздануын анықтау құнсыздану себебін, мерзімі мен сомасын шектемейтін бірақ оларды қамтитын пікірлердің пайдаланылуын болжайды. Құнсыздану ағымдағы бәсекелі орта, саладан күтілетін өсу, болашақта қаржыландыру қолжетімділігіндегі өзгеріс, технологиялық ескіру, қызметтердің көрсетілуін тоқтату, орналастыруға арналған ағымдағы шығындар және құнсыздану қолданысын көрсететін талаптардың басқа да өзгерістері сияқты факторлардың басым бөлігіне негізделеді.
      Әдетте өтелетін сома және әділ құн ақшалай қаражаттың дисконтталған ағыны әдісінің көмегімен айқындалады, ол нарық қатысушының негізделген жол берулерін қамтиды. Құнсызданудың көрсеткіштерін белгілеу, ақшалай қаражаттың болашақтағы ағындарын бағалау және активтердің (немесе активтердің тобының) әділ құнын анықтау дисконт, қызметтің пайдалы мерзімі және қалған құнның ставкалары қолданылатын ақшалай қаражат ағындарынан күтілетін құнсызданудың көрсеткіштерін анықтау мен растауға қатысты елеулі пікірлерді басшылықтан талап етеді.
      Өзгертілетін бірліктін өтелетін сомасын анықтау басшылықтың бағаларын пайдалануды болжайды. Пайдалану құнын анықтау үшін пайдаланылған әдістер ақшалай қаражаттың дисконтталған ағынының әдістерін қамтиды. Бұл бағалар, пайдаланылатын әдіснаманы қоса алғанда әділ құнға және түпкілікті есепте негізгі қаражаттың кез келген құнсыздану сомасына елеулі әсерін тигізуі мүмкін. 2009 және 2008 жылдарда Қор негізгі қаражаттың құнсыздануынан болған шығынды таныған жоқ.
      Негізгі қаражаттың пайдалы қызмет ету мерзімі
      Қор негізгі қаражаттық пайдалы қызмет етуінің қалған мерзімін бағалайды, түпкілікті жағдайда әрбір қаржылық жылдың соңында егер күтулер алдағы бағалаулардан ерекшеленетін болса, өзгеріс 8 «Есеп саясаты, есептеу бағаларындағы өзгерістер мен қателер» БЕХС сәйкес есепті бағаларда есептелінеді.
      Салық салу
      Салық салынатын кіріс 2009 жылы 1 қаңтарда күшіне енген салық заңнамасына сәйкес есептелінеді. Топ 2009 жылы салық салынатын кірістен 20% мөлшерлеме бойынша КТС есептейді және төлейді. 2009 жылы қарашада Қазақстан Республикасының Үкіметі заң қабылдады, соған сәйкес 2010 және 2011 жылдарда ен алдымен қабылданған КТС ставкаларының біртіндеп төмендеу 17,5%-ға дейін және тиісінше 15%-ға, өте ұзақ кезеңге қалдырылды. КТС белгіленген ставкаларының түзетулеріне сәйкес 2013 жылы 17,5%-га дейін, 2014 жылы 15%-ға дейін және одан әрі төмендетіледі. Нәтижесінде, 2009 жылғы ставкалар 2012 жылға дейін қоса алған күшін сақтайды, өйткені оларды ұлғайту 2013 және 2014 жылдарда, тиісінше өтеді.
      Салық тәуекелдерін бағалау кезінде, басшылық Топ даулай алмайтын немесе есептей алмайтын салық заңнамасын сақтамауды мүмкін болатын саласы ретінде қарайды, ол егер қосымша салықтар салық органдарында есептелінетін болса табысты түрде шағымдана алады. Осындай анықтама елеулі пікірлер шығаруды талап етеді және салықтық тексерулерде күтілетін өз шешімі бойынша күтілетін нәтижелерді және салық органдары жүзеге асыратын сәйкестікке тексеру нәтижесін анықтау салық заңнамасындағы өзгерістер мен нормативтік-құқықтық актілер нәтижесінде өзгертілуі мүмкін.
      Мерзімі ұзартылған салық бойынша активтер
      Мерзімі ұзартылған салық бойынша активтер күмәнді берешектері  және мынадай ықтималдық дәрежесінде басқа міндеттемелері бойынша барлық резервтерге сәйкес танылады, бұл салық салынатын уақытша айырмашылықтар мен осындай шығыстардың коммерциялық сипатына, сондай-ақ салықтық жоспарлау стратегиясын табысты қолдануға негізделетін болады. 2009 жылғы 31 желтоқсандағы мерзімі ұзартылған салық бойынша танылған активтердің сомасы 15.089 миллион теңгені құрады (2008: 5.501 миллион теңге) (20-ескертпе).

5. ЕНШІЛЕС ҰЙЫМДАРДАҒЫ ИНВЕСТИЦИЯЛАР

      2009 және 2008 жылдардағы 31 желтоқсанда еншілес ұйымдардағы инвестициялар мынадай үлгіде берілді:

Миллион теңгемен

2009

2008

«Қазақстан Темір Жолы» ұлттық компаниясы» АҚ

591.832

590.254

«ҚазМұнайГаз» ұлттық компаниясы» АҚ

544.354

542.756

«Қазақстанның Даму Банкі» АҚ

283.246

96.878

«БТА Банкі» АҚ

212.095

-

«Қазатомөнеркәсіп» Ұлттық атом компаниясы» АҚ

147.275

-

«Электр желілерін басқару жөніндегі қазақстандық компания» ("КЕГОК") АҚ

111.529

89.142

"Қазақтелеком" АҚ

88.733

88.733

"Kazyna Capital Management" АҚ

54.444

54.444

«Даму» кәсіпкерлікті дамыту қоры» АҚ

39.521

39.521

«Самұрық-Энерго» АҚ

28.984

19.495

«Самұрық-Қазына» жылжымайтын мүлік қоры» АҚ

26.052

-

«Қазақстанның инвестициялық қоры» АҚ

25.895

24.383

«Қазақстанның тұрғын үй құрылыс жинақ банкі» АҚ

14.500

-

«Қазпошта» АҚ

9.387

9.387

«Экспорттық кредиттер мен инвестицияларды сақтандыру жөніндегі мемлекеттік сақтандыру корпорациясы» АҚ

8.031

8.031

«Эйр Астана» АҚ

7.276

7.276

«Ипотекалык кредиттерге кепілдік берудің қазақстандық қоры» АҚ

5.675

4.208

«Қазақстан Инжиниринг» ұлттық компаниясы» АҚ

3.462

3.462

«Ақтөбе халықаралық әуежайы» АҚ

3.021

3.021

«Самұрық-Қазына Келісімшарт» ЖШС

2.193

2.193

«Біріккен химиялық компания» ЖШС

2.000

-

«Тау-Кен Самұрық» ҰТК» АҚ

1.937

-

«Атырау халықаралық әуежайы» АҚ

1.196

-

«Қамқор» жөндеу корпорациясы» ЖШС

932

932

«СК-Фармация» ЖШС

700

-

«Самұрық-Қазына Инвест» ЖШС

394

94

«Академик Ш.Ш. Шекин атындағы энергетика ҚазҒЗИ» АҚ

219

219

«КОРЭМ» АҚ

161

161

Павлодар әуежайы» АҚ

80

80

«Альянс Банкі» АҚ

-

-

KGF IM

-

-

KGF Management

-

-

KGF SLP

-

-

«Қазинвест» инвестицияларға жәрдемдесудің қазақстандық орталығы» ЖШС

-

-

«Ұлттық инновациялық қор» АҚ

-

23.001

«Батыс» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» ұлттық компаниясы» АҚ

-

2.100

«Каспий» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» ұлттық компаниясы» АҚ

-

3.523

«Жетісу» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» ұлттық компаниясы» АҚ

-

822

«Оңтустік» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» ұлттық компаниясы» АҚ

-

3.559

«Сарыарқа» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» ұлттық компаниясы» АҚ

-

8.904

«Тобыл» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» ұлттық компаниясы» АҚ

-

2.103

«Ертіс» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» ұлттық компаниясы» АҚ

-

1.651

«КАZNEХ» экспортты дамыту және алға бастыру корпорациясы» АҚ

-

1.467

Минус: құнсыздану

(90.495)

-

2.124.629

1.631.800

      Келесі кестеге Қордың еншілес ұйымдарының қызметі, тіркелген елі немесе орналасқан жері, сондай-ақ Қордың осы еншілес ұйымдардағы үлесі көрсетілген:

Компания

Қызмет түрі

Елі

2009

2008

«Қазақстан Темір Жолы» ұлттық компаниясы» АҚ

Жүк және жолаушы темір жол тасымалдары

Қазақстан

100,00%

100,00%

«ҚазМұнайГаз» ұлттық компаниясы» АҚ

Мұнай-газ өнеркәсібі

Қазақстан

100,00%

100,00%

«Қазақстанның Даму Банкі» АҚ

Мемлекеттік инвестициялық қызмет

Қазақстан

100,00%

100,00%

«БТА Банкі» АҚ

Банктік қызметтер

Қазақстан

75,10%

100,00%

«Қазатомөнеркәсіп» Ұлттық атом компаниясы» АҚ

Уран өндіру

Қазақстан

100,00%

100,00%

«Электр желілерін басқару жөніндегі қазақстандық компания» ("КЕГОК") АҚ

Электр энергиясын беру

Қазақстан

100,00%

100,00%

"Қазақтелеком" АҚ

Тіркелген байланыс қызметтері

Қазақстан

50,00%

100,00%

"Kazyna Capital Management" АҚ

Инвестициялық қорлар құру

Қазақстан

100,00%

100,00%

«Даму» кәсіпкерлікті дамыту қоры» АҚ

Шағын кәсіпкерлікті дамыту

Қазақстан

100,00%

100,00%

«Самұрық-Энерго» АҚ

Жылу мен әлектр энергиясын өндіру және тасымалдау

Қазақстан

94,01%

94,17%

«Самұрық-Қазына» жылжымайтын мүлік қоры» АҚ

Жылжымайтын мүлік нарығын тұрақтандыру

Қазақстан

100,00%

0,00%

«Қазақстанның инвестициялық қоры» АҚ

Индустриялық-инновациялық даму стратегиясын іске асыруға жәрдемдесу

Қазақстан

100,00%

100,00%

«Қазақстанның тұрғын үй құрылыс жинақ банкі» АҚ

Тұрғын үй құрылыс жинақтары жүйесін дамыту

Қазақстан

100,00%

0,00%

«Қазпошта» АҚ

Почталық қызмет және қаржылық қызметтер

Қазақстан

100,00%

100,00%

«Экспорттық кредиттер мен инвестицияларды сақтандыру жөніндегі мемлекеттік сақтандыру корпорациясы» АҚ

Сақтандыру қызметтері

Қазақстан

100,00%

100,00%

«Эйр Астана» АҚ

Жолаушыларды әуе көлігімен тасымалдау

Қазақстан

51,00%

51,00%

«Ипотекалык кредиттерге кепілдік берудің қазақстандық қоры» АҚ

Ипотекалық кредиттерге кепілдік беру

Қазақстан

100,00%

88,70%

«Қазақстан Инжиниринг» ұлттық компаниясы» АҚ

Өнеркәсіп

Қазақстан

100,00%

100,00%

«Ақтөбе халықаралық әуежайы» АҚ

Әуежай қызметтері

Қазақстан

100,00%

100,00%

«Самұрық-Қазына Келісімшарт» ЖШС

Жобаларды басқару

Қазақстан

100,00%

100,00%

«Біріккен химиялық компания» ЖШС

ҚР химиялық саласын дамыту

Қазақстан

100,00%

0,00%

«Тау-Кен Самұрық» ҰТК» АҚ

ҚР тау-кен саласын дамыту

Қазақстан

100,00%

0,00%

«Атырау халықаралық әуежайы» АҚ

Әуежай қызметтері

Қазақстан

100,00%

0,00%

«Қамқор» жөндеу корпорациясы» ЖШС

Жылжымалы теміржол құрамы мен жолдарын жөндеу

Қазақстан

100,00%

100,00%

«СК-Фармация» ЖШС

Халыққа кепілдік медициналық көмек шеңберінде дәрілік заттарды сатып алу

Қазақстан

100,00%

0,00%

«Самұрық-Қазына Инвест» ЖШС

Инвестициялық жобалар бойынша кәсіптік қызметтер

Қазақстан

100,00%

100,00%

«Академик Ш.Ш. Шекин атындағы энергетика ҚазҒЗИ» АҚ

Ғылыми қызмет

Қазақстан

50,00%

50,00%

«КОРЭМ» АҚ

Электр энергиясы нарығының операторы

Қазақстан

100,00%

100,00%

Павлодар әуежайы» АҚ

Әуежай қызметтері

Қазақстан

100,00%

100,00%

«Альянс Банкі» АҚ

Банктік қызметтер

Қазақстан

96,01%

0,00%

KGF IM

Қаржылық операциялар

Қазақстан

100,00%

0,00%

KGF Management

Қаржылық операциялар

Қазақстан

100,00%

0,00%

KGF SLP

Қаржылық операциялар

Қазақстан

100,00%

0,00%

«Қазинвест» инвестицияларға жәрдемдесудің қазақстандық орталығы» ЖШС

Инвестициялық қызмет

Қазақстан

0,00%

0,00%

«Ұлттық инновациялық қор» АҚ

Венчурлік инвестициялар және ғылымды қажетсінетін өндірістерді дамыту

Қазақстан

100,00%

100,00%

«Батыс» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» ұлттық компаниясы» АҚ

Ақтөбе және Батыс Қазақстан облыстарының экономикалық дамуына жәрдемдесу

Қазақстан

100,00%

100,00%

«Каспий» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» ұлттық компаниясы» АҚ

Атырау және  Маңғыстау облыстарының экономикалық дамуына жәрдемдесу

Қазақстан

48,54%

100,00%

«Жетісу» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» ұлттық компаниясы» АҚ

Алматы облыстарының және Алматы қаласының экономикалық дамуына жәрдемдесу

Қазақстан

28,86%

100,00%

«Оңтустік» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» ұлттық компаниясы» АҚ

Оңтүстік Қазақстан , Жамбыл және Қызылорда облыстарының экономикалық дамуына жәрдемдесу

Қазақстан

36,55%

52,89%

«Сарыарқа» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» ұлттық компаниясы» АҚ

Ақмола, Қарағанды облыстарының және Астана қаласының экономикалық дамуына жәрдемдесу

Қазақстан

97,98%

100,00%

«Тобыл» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» ұлттық компаниясы» АҚ

Қостанай және  Солтүстік Қазақстан облыстарының экономикалық дамуына жәрдемдесу

Қазақстан

36,41%

100,00%

«Ертіс» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» ұлттық компаниясы» АҚ

Шығыс Қазақстан және Павлодар облыстарының экономикалық дамуына жәрдемдесу

Қазақстан

43,29%

100,00%

«КАZNEХ» экспортты дамыту және алға бастыру корпорациясы» АҚ

Экспортты қолдау

Қазақстан

0,00%

100,00%

      «Альянс Банк» АҚ сатып алу
      2009 жылы 1 ақпанда Қор және Альянс Банкі» АҚ («Альянс Банкі») акцияларының бақылау пакетін ұстаушы болып табылатын «Сеймар Альянс» қаржы компаниясы («САҚК») Альянс Банкінің ақшаларын сатып алу-сату шартын жасасты. Шартқа сәйкес Қор барлық мынадай талаптарды жүзеге асырған кезде 100 теңгеге тіркелген сомасы үшін Альянс Банкінің жай дауыс беретін акцияларының 76%-ын сатып алуға опцион алды:
      - Қордың Альянс Банкті тікелей иеленуге мүмкіндік беретін Қазақстан Республикасының кейбір заңдарына және заңға тәуелді актілерге түзетулер;
      - Қордың Альянс Банкінде 24 миллиард теңге сомаға депозитін орналастыру;
      - Қазақстан Республикасы Қаржы нарығы және қаржылық ұйымдарды реттеу мен қадағалау агенттігі (бұдан әрі - «ҚҚА») тарапынан сатып алуға рұқсат беру;
      - Қазақстан Республикасының табиғи монополияларды бақылау жөніндегі агенттігі тарапынан сатып алуға рұқсат беру, кажет болған кезде.
      Бұл талаптар Қордың бақылауында тұрды және нысан түрінде қарастырылды.
      2009 жылы 2 ақпанда Қор және Альянс Банкі оның қаржылық тұрақтылығы мен одан әрі капиталдандыру үшін 24 миллиард теңге мөлшерінде Альянс Банкке депозитті орналастыруға арналған банктік депозит туралы келісімге қол қойды. Бұдан басқа, 2009 жылы ақпанда Қор және САҚК Қордың пайдасына Альянс Банкінің 7.324.548 дана шығарылған жай акцияларын кепілге беру туралы келісім жасасты. САҚК тіпті депозит сомасын қайтарғаннан кейін де кепіл беру шартын тоқтату өкілеттігі жоқ. Келісім Қорға дауыс беретін акциялардың 76% бақылауға беруге әкеп соқтырады. Жоғарыда қаралған оқиғалар нәтижесінде Қор 2009 жылдың 2 ақпанынан бастап Альянс банкін бақылауға алды.
      Альянс Банкі кейбір өзінің міндеттемелері бойынша төлемдерді тоқтатты және өз міндеттемелерін қайта құрылымдау туралы өзінің кредиторларымен келіссөздер жүргізе бастады. 2009 жылы 6 шілдеде Банк қайта құрылымдауға қатысты кредиторлардың үйлестіру комитетімен өзара түсіністік туралы меморандум жасасты. 2009 жылы 21 шілдеде ҚҚА қайта құрылымдау мен қайта капиталдандырудың индикативті жоспарын бекітті. Қордың Альянс Банкінің 76% дауыс беретін жай акцияларын сатып алу жөніндегі опционды орындау шешімі қайта құрылымдауды табысты аяқтау талаптарының бірі болды.
      2009 жылы 15 желтоқсанда «Альянс Банкі» АҚ Кредиторлар жиналысы «Альянс Банкі» АҚ 100 пайыз барлық орналастырылған акцияларын міндетті сатып алу шартымен банкті қайта құрылымдау және банкті қосымша капиталдандыруды мақұлдады.
      2009 жылы 30 желтоқсанда, «Банктер және Банктік қызмет туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес, ҚҚА Үкіметке ұсынды, Үкімет Қордың 1 теңгеге «Альянс Банкі» АҚ 100% барлық орналастырылған акцияларын сатып алу туралы шешім қабылдады. «Альянс Банкі» АҚ акцияларын сатып алу туралы шарт шеңберінде Қор банктің қосымша капиталдандыру жөніндегі міндеттемелерін өзіне алды {21  және 24-ескертпелер).
      «БТА Банкі АҚ сатып алуы
      2009 жылы 2 ақпанда, «Банктер және банктік қызмет туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес ҚҚА Үкіметке ұсынылды, және Үкімет Қордың «БТА Банкі» АҚ («БТА Банкі») акцияларының бақылау пакетін сатып алу туралы шешім қабылдады. Сатып алу жалпы сомасы 212.095 миллион теңгеге, бір ақша үшін 8.401 теңге бағасы бойынша қосымша 25.246.343 акцияларды шығару арқылы жүзеге асырылды, соның нәтижесінде банктің капиталындағы Қордың үлесі 75,1%-ды құрады.
      Еншілес ұйымдардың инвестицияларындағы басқа өзгерістер
      Үкіметтің 2009 жылғы 15 қаңтардағы № 10 қаулысына сәйкес Қорға «Қазатомвнеркәсіп» ұлттық атом компаниясы» АҚ (100%), «Тау-кен Самұрық» ӨТК» АҚ (100%) акцияларының мемлекеттік пакеттерін берді (Примечание 13). Соңынан, 2009 жылғы 17 шілдеде Қор 1.112 миллион теңге мөлшерінде «Тау-кен Самұрық» ҰТК» АҚ жарғылық капиталына қосымша жарнаны жүзеге асырды.
      2009 жылы Үкіметтің 2009 жылғы 20 шілдедегі № 1100 қаулысына сәйкес Қор «Қазақстанның ипотекалық несиелерге кепілдік беру қоры» акционерлік қоғамының 11,3 пайыз (50.000 акция) мөлшеріндегі акцияларының мемлекеттік пакетін «КАZNEХ» экспортты дамыту және жылжыту корпорациясы» акционерлік қоғамының 100 пайыз (282.877 акция) акцияларының орнына меншікке берді.
      Үкіметтің 2009 жылғы 27 шілдедегі № 1148 қаулысына сәйкес Қорға «Қазақстанның Тұрғын үй құрылыс жинақ банкі» АҚ (100%), «Органикалық катализ және әлектр химиясы институты» АҚ (100%) және АО «А.Б.Бектұров атындағы Химия ғылымдары институты» АҚ (100%) акцияларының мемлекеттік пакеттері берілді (13-ескертпе).
      2009 жылы Республикалық бюджеттен алынған қаражат есебінен Қор еншілес ұйымдардың жарғылық капиталдарына мынадай жарналарды жүзеге асырды:
      - «Қазақстан темір жолы» ұлттық компаниясы» АҚ және «Қазақстанның Инвестициялық қоры» АҚ жарғылық капиталына 1.578 миллион теңге және тиісінше концессионер компанияны капиталдандыру арқылы «Шар стансасы - Өскемен» жаңа теміржол желісін салу және пайдалану» концессиялық жобасын қаржыландыру мақсатында 1.512 миллион теңге мөлшерінде;
      - 9.489 миллион теңге мөлшерінде «Самұрық-Энерго» АҚ жарғылық капиталына. Жарғылық капиталдағы жарна «Богатырь Көмір» ЖШС-дегі 50% үлесті сатып алуды қаржыландыру мақсатында жүзеге асырылды;
      - 19.697 миллион теңге жалпы сомасында «КЕГОК» АҚ жарғылық капиталына. Жарғылық капиталдағы жарналар 500 кВ Алма кіші стансасын және Мойнақ ГЭС қуатын беру сызбанұсқасы бойынша жобаларды қаржыландыру мақсатында жасалынды.
      Сондай-ақ, Үкіметтің 2009 жылғы 28 қыркүйектегі № 1453 қаулысына сәйкес, Қор 165 миллиард теңге мөлшерінде «Қазақстанның Даму Банкі» АҚ жарғылық капиталына қосымша жарнаны жүзеге асырды, солардың ішінде 115 миллиард теңге Тұрақтандыру жоспарына сәйкес инновациялық, индустриалдық және инфрақұрылымдық жобаларды іске асыруға арналған. Қалған сома «Қазақстанның Даму Банкі» АҚ айналымдағы капиталын толтыруға арналған.
      2009 жылы Тұрақтандыру жоспарына сәйкес жылжымайтын мүлік нарығындағы проблемаларды шешу жөніндегі іс-шараларды орындау шеңберінде Қор «Самұрық-Қазына» жылжымайтын мүлік қоры» АҚ еншілес ұйымын құрды және 15 миллиард теңге сомасына оның жарғылық капиталына жарна енгізді. Бұдан басқа, Қор «Самұрық-Қазына» жылжымайтын мүлік қоры» АҚ нарықтыкінен төмен пайыздық ставкамен қарыз берді (7-ескертпе); 11.052 миллион теңге мөлшеріндегі осы қарыздар бойынша дисконт «Самұрық-Қазына» жылжымайтын мүлік қоры» АҚ инвестицияларды ұлғайту ретінде танылды.
      2009 жылы Қор «Біріккен химиялық компания» ЖШС  және «Самұрық-Қазына-Фармация» ЖШС еншілес ұйымдарын құрды, соңынан 2009 жылдың ішінде 2.000 миллион теңге және тиісінше 700 миллион теңге сомасында қызметті жүзеге асыру үшін олардың жарғылық капиталдарына жарналар жүргізді. Сондай-ақ 300 миллион теңге мөлшерінде «Самұрық-Қазына Инвест» ЖШС жарғылық капиталына осыған ұқсас жарна жүзеге асырылды.
      2009 жылы Қор KGF IM, KGF Mаnagement және KGF SLР компанияларын құрды және осы компаниялардың әрқайсысының жарғылық капиталына 151 мың теңгеден салды. Компаниялар Қайман аралдарында тіркелді.
      2009 жылы Қор және «ҚазМұнайТаз» ұлттық компаниясы» АҚ келісім жасасты, соған сәйкес Қор «ҚазТеңізКелікфлот» АҚ акцияларының 50%-ын «Атырау халықаралық әуежайы» АҚ акцияларының 100%-на айырбастады. Мәміле жасалған күні «Атырау халықаралық әуежайы» АҚ акцияларының 100% әділ құнын тәуелсіз бағалаушы 1.196 миллион теңгемен бағалаған болатын. «ҚазТенізКелікФлот» АҚ инвестиция мәмілесі жасалғанға дейін бірлескен кәсіпорындағы инвестиция ретінде есептелінді (6-ескертпе). Қор 59 миллион теңге мөлшеріндегі «ҚазТекізКөлікФлот» АҚ-дағы инвестициялардан шыққан кірісті таныды.
      2009 жылы Қор «ҚазМұнайГаз» ұлттық компаниясы» АҚ жарғылық капиталына «Органикалық катализ және әлектр химия институты» АҚ 100% акцияларын және «А.Б. Бектұров атындағы химия ғылымдары институты» АҚ 100% акцияларын, сондай-ақ 23 миллион теңге сомасындағы мүлікті салды.
      2009 жылы Қор 84 миллиард теңге мөлшерінде «БТА Банкі» АҰ инвестициялардың құнсыздануынан түскен шығынды таныды. «БТА Банкі» АҚ инвестициялардың өтелетін құны сату бойынша шығыстарды шегергенде әділ құн негізінде анықталды. Сатудың бағаланған құны Қайта құрылымдау туралы ақпараттық меморандумнан және ұқсас операциялар бойынша коэффициенттен алынған банктің таза активтерінің күтілетін сомасы негізінде айқындалған болатын.
      Үкіметтің 2009 жылғы 20 шілдедегі № 1099, 2009 жылғы 15 желтоқсандағы № 2123 қаулыларына сәйкес Қор 2009 жылы маусымда мемлекеттік меншікке мынадай еншілес ұйымдарды беру жөніндегі рәсімдерді әзірлеуге және іске асыруға кірісті:

Миллион теңгемен

2009 жылғы 31 желтоқсанға

«Ұлттық инновациялық қор» АҚ

23.001

«Сарыарқа» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» ұлттық компаниясы» АҚ

8.904

«Оңтүстік» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» ұлттық компаниясы» АҚ

3.559

«Каспий» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» ұлттық компаниясы» АҚ

3.523

«Батыс» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» ұлттық компаниясы» АҚ

2.100

«Ертіс» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» ұлттық компаниясы» АҚ

1.651

«Тобыл» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» ұлттық компаниясы» АҚ

2.103

«Жетісу» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» ұлттық компаниясы» АҚ

822

Минус: құнсыздану

(3.206)

Жиынтығы

42.457

      Жоғарыда аталған еншілес ұйымдарға инвестицияларды күтілген шығымына байланысты 2009 жылғы 31 желтоқсанда осы инвестициялар акционерге беру үшін ұсталынатын ретінде жіктелетін активтер ретінде танылды.
      Үкіметтің 2009 жылғы 15 желтоқсандағы № 2123 қаулысына сәйкес Қор және ҚР Қаржы министрлігінің Мемлекеттік мүлік және жекешелендіру комитеті (бұдан әрі - Комитет) айырбас шартын жасасты. Айырбас шартына сәйкес, Қор Комитетке әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялардың (ӘКК) акцияларын «Павлодар мұнай-химия зауыты» АҚ (42%, бұдан әрі - ПМХЗ), «Қазақстан-Британ техникалық университеті» АҚ (1,67%, бұдан әрі - ҚБТУ), «Қарағандыгипрошахт» ЖШС (90%) акцияларын, жылжымайтын мүлікті және тағы басқа мүлікті акциялардың мемлекеттік пакетіне айырбасқа берді. 2009 жылы 10 наурызда Қор мемлекеттік меншікке ӘКК акцияларын берді және ПМХЗ мен ҚБТУ акцияларын алды.
      Осы жеке қаржылық есептілік еншілес ұйымдардың қаржылық нәтижелерін қамтымайды және Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес дайындалды. Еншілес ұйымдардағы инвестициялар жеке  қаржылық есептілікте құнның кез келген құнсыздануын шегере отырып өзіндік құн бойынша көрсетілген.

6. ҚАУЫМДАСҚАН КОМПАНИЯЛАР МЕН БІРЛЕСКЕН КӘСІПОРЫНДАРДАҒЫ ИНВЕСТИЦИЯЛАР

      2009 және 2008 жылдары 31 желтоқсанда қауымдасқан компаниялар мен бірлескен кәсіпорындағы инвестициялар мынадай түрде ұсынылды:

Миллион теңгемен

2009 ж. 31 желтоқсан

2008 ж. 31 желтоқсан

Бірлескен кәсіпорын:
«ҚазТеңізКөлікФлот» АҚ

-

1.136

Кауымдасқан компаниялар:

«Қазақстанның халық банкі» АҚ

84.070

-

«Қазкоммерцбанкі» АҚ

48.346

-

«Майқайыңалтын» АҚ

281

281

«Астана-Финанс» АҚ

6.516

6.516

Минус: құнсыздану

(6.516)

(5.349)

132.697

2.584

      2009 және 2008 жылдарда Қор құнсызданудан түсетін 1.167 миллион теңге және 5.349 миллион теңге, тиісінше өтелетін құнға дейін «Астана-Финанс» АҚ («Астана-Финанс) инвестицияларды есептен шығаруға ұсынатын шығынды таныды. Құнсыздану жиынтық кірісі туралы жеке есепте танылған болатын. Өтелетін шама 2009 және 2008 жылдардың 31 желтоқсанына Астана-Финанстың таза активтерінде Қордың үлесіне негізделген.
      31 желтоқсанда қауымдасқан компаниялардың және бірлескен кәсіпорындардың қызметі, олардың орналасқан елі және осы ұйымдардағы Қордың үлесі мынадай үлгіде берілді:

                                            % жарғылық капиталда

Компания

Қызмет түрі

Ел

2009 ж. 31 желтоқсан

2008 ж. 31 желтоқсан

Бірлескен кәсіпорын: «ҚазТеңізКөлікФлот» АҚ

Мұнай және басқа да жүктерді теңізбен тасымалдау

Қазақстан

-

50,00 %

Қауымдасқан компаниялар:



«Қазақстанның халық банкі» АҚ

Банктік қызметтер

Қазақстан

26,81 %

-

«Қазкоммерцбанкі» АҚ

Банктік қызметтер

Қазақстан

18,30 %

-

«Майқайыңалтын» АҚ

Алтын өндіру

Қазақстан

25,00 %

25,00 %

«Астана-Финанс» АҚ

Қаржылық ұйым

Қазақстан

5,52 %

5,52 %

      2009 жылы Қор «ҚазТеңізКөлікФлот» АҚ-дагы 50%-ды «Атырау халықаралық әуежайы» АҚ-дағы 100%-ға ауыстырды (5-ескертпе).
      Тұрақтандыру жоспарына сәйкес, 2009 жылы Қор екінші деңгейдегі банктердің мынадай акцияларын сатып алуды жүзеге асырды:
      - 2009 жылы 14 мамырда Қор бір акциясы үшін 217,5 теңге бағасы бойынша «Қазкоммерцбанк» АҚ 165.517.241 жай акцияларын сатып алды, соның нәтижесінде 36.000 миллион теңге Банктің капиталына инвестицияланды.
      - 2009 жылғы 27 наурыз бен 29 наурызда Қор бір акциясы үшін 104,03 теңге және тиісінше бір акциясы үшін 168,42 теңге бағасы бойынша «Қазақстанның Халық банкі» АҚ 259.064.909 жай акциялары мен 196.232.499 артықшылықты акцияларын сатып алды, соның нәтижесінде 60.000 миллион теңге Банктің капиталына инвестицияланды.
      Сатып алу қосымша эмиссия жолымен жүзеге асырылды, және сатып алу күнінде «Қазкоммерцбанк» АҚ және «Қазақстанның Халық банкі» АҚ жай акцияларының қорытынды санындағы Қордың үлесі 21,28% және тиісінше 20,97% құрады. Соңынан, Қор «Қазкоммерцбанк» АҚ сатып алған акцияларының бөлігін «Қазкоммерцбанк» АҚ акционерлеріне сенімгерлік басқаруға берді.
      «Қазкоммерцбанк» АҚ және «Қазақстанның Халық банкі» АҚ акцияларын сатып алу бөлігі ретінде Қор тағы опциондар коллы мен сатып алған күннен бастап 1 жылдан 5 жылға дейінгі кезеңде іске асырылатын сатып алынған акцияларды сатуға арналған путты алды. Сатып алу күнінде осы опциондар бойынша міндеттемелердің әділ құны «Қазкоммерцбанк» АҚ үшін 12.346 миллион теңгені және «Қазақстанның Халық банкі» АҚ үшін 24.071 миллион теңгені құрады және инвестициялар құнына енгізілді. 2009 жылғы 31 желтоқсанға осы опциондар бойынша міндеттемелер дерегінің әділ құны 130.541 миллион теңгені құрады және опциондардың әділ құнының өзгерісі пайдалар мен шығындар құрамында танылды.

7. БЕРІЛГЕН ҚАРЫЗДАР

      2009 және 2008 жылдардың 31 желтоқсанында берілген қарыздар мынаны қамтиды:

Миллион теңгемен

2009

2008

Еншілес ұйымдар шығарған облигациялар (14-ескертпе)

693.608

Еншілес ұйымдарға қарыздар (21-ескертпе)

79.527

3.877

Құрылыс компанияларына қарыздар

16.244

-

Есептелген сыйақы

34.909

-

Қарыздардың жалпы сомасы

824.288

3.877

Минус: ағымдағы бөлігі

(107.384)

(3.877)

Ұзақ мерзімді бөлігі

716.904

      2009 және 2008 жылдардың 31 желтоқсанында мерзімдер бөлінісінде берілген қарыздарды талдау мынадай үлгіде берілді:

Миллион теңгемен

2009 ж. 31 желтоқсан

2008 ж. 31 желтоқсан

Құнсыздану белгілері анықталмаған қарыздар: - мерзімі етпеген және құнсызданбаған

805.199

3.877

- Мерзімі еткен, бірақ құнсызданбаған:

-

- кемінде 30 күнге мерзімі өткен

106

-

- 30-дан 90 күнге дейін мерзімі өткен

-

- 90-нан 180 күнге дейін мерзімі өткен

18.056

-

- 180-нен 360 күнге дейін мерзімі өткен

927

-

- 360 күннен астам мерзімі өткен

-

-

Мерзімі еткен қарыздардың жиынтығы

19.089

-

Берілген қарыздар жиынтығы

824.288

3.877

Өтеу мерзімі 1 жылға дейін

49.124

3.877

Өтеу мерзімі 1 жылдан 5 жылға дейін

47.991

-

Өтеу мерзімі 5 жылдан жоғары

727.173

-

824.288

3.877

      «Самұрық-Энерго» АҚ пайызсыз қаржылық көмегі
      2009 жылы 2 қыркүйекте Қор «Самұрық-Энерго» АҚ-мен шарт жасасты, осыған сәйкес Қор 2009 жылғы 31 желтоқсанға өтеу мерзімімен 10.113 миллион теңге мөлшерінде пайызсыз қаржылық көмек берді. Осы қаржылық көмек Алматы энергетикалық кешенінің объектілерін қайта жөндеу және салу бойынша жобаларды қаржыландыру үшін берілді. Соңынан, қаржылықты көмекті өтеу мерзімі 2010 жылғы 31 мамырға дейін ұзартылды. Осы қаржылық көмектің теңгерімдік құны шамамен оның әділ құнына тең.
      «Самұрық-Энерго» АҚ берген қарыз
      2009 жылы 23 қарашада Қор «Богатырь Көмір» ЖШС иелік ететін   Forum Muider 50% үлесті сатып алуды қаржыландыру үшін алынған бірлестірілген қарызды қаржыландыру мақсатында жалпы сомасы 45.300 миллион теңгеге «Самұрық-Энерго» АҚ-мен кредит келісімін жасады. Осы қарыз бойынша жылдық пайыздық ставка 6 айлық LIBOR сомасына және 1,2 коэффициентке көбейтілген 4.30% мөлшерінде маржаға теңестірілген базалық ставкаға тең. Қор 2009 жылдың ішінде осы кредит келісімі бойынша екі транш берді:
      - 2009 жылы 23 қарашада 42.282 миллион теңге мөлшерінде (283.960 мың АҚШ долларына барабар); және
      - 2009 жылы 23 желтоқсанда 2.741 миллион теңге мөлшерінде (18.458 мың АҚШ долларына барабар).
      Осы қарыз Қытайдың Мемлекеттік Даму Банкінің кредиттік желісі шеңберінде алынған қаражаттан берілді (14-ескертпе).
      Қарыз валютасы теңге болып табылады, алайда осы келісімнің талаптары бойынша негізгі борышты және есептелген сыйақыны төлеу АҚШ долларының айырбас бағамы бойынша индекстеледі. Индекстеу коэффицненті қарызды алған күндегі тиісті айырбас бағамына қатысты төлеу күніндегі теңгенің АҚШ доларына қатысты айырбас бағамы қатынасы ретінде есептеледі. Тиісінше, басшылық осы қарызды АҚШ долларымен деномирлендірді деп қорытынды жасады. Осы қарыз 792 миллион теңге мөлшерінде мәміле бойынша алынған комиссияны шегергені үшін көрсетілді.
      2010 жылы «Самұрық-Энерго» АҚ осы қарызды қайта вернуло данный заем, және Қор Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне («ҚРҰБ») Қордың облигациялар шығарылымынан алынған қаражаттан 1,2 коэффициентке көбейтілген жылдық 1% тең сыйақы ставка бойынша 47.622 миллион теңге сомаға 2029 жылы өтеу мерзімі бар жаңа транш берді (15-ескертпе).
      «Самұрық-Қазына» жылжымайтын мүлік қоры» АҚ-на берілген қарыздар
      2009 жылы Қор 1,5% пайыздық мөлшерлемемен 15 жыл мерзімге жалпы сомасы 34.147 миллион теңгеге «Самұрық-Қазына» жылжымайтын мүлік қоры» АҚ-на қарыз берді. Осы қарыздар бастапқы танылған кезінде сыйақының тиісті нарықтық ставкасын пайдалана отырып, 23.298 миллион теңгені құрайтын әділ күн бойынша бағаланған болатын. 11.052 миллион теңге мөлшеріндегі қарыздардың номиналды құны мен олардың әділ құны арасындағы айырмашылық «Самұрық-Қазына» жылжымайтын мүлік қоры» АҚ-дағы инвестицияларды ұлғайту ретінде танылды. 2009 жылы Қор пайыздық кірістер ретінде 204 миллион теңге мөлшерінде осы қарыздар бойынша дисконтты амортизациялауды таныды (17-ескертпе).
      Құрылыс компанияларына берілген қарыздар
      2009 жылы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылы 14 сәуірдегі № 519 қаулысына сәйкес Қор Астана және Алматы қалаларындағы объектілердің құрылысын аяқтауды қаржыландыру үшін бірқатар құрылыс компанияларына қысқа мерзімді пайызсыз қарыздар берді. Бұдан басқа, 2009 жылғы 4 қыркүйекте Қор цессия шартын жасасты, осыған сәйкес бюджеттік инвестициялық жобалар бойынша объектілердің құрылысын қаржыландыру үшін мақсатты кредит бойынша «Астана-Финанс» АҚ-ның Қор алдындағы 8.500 миллион теңге мөлшеріндегі берешегі «Астана-Фннанс» АҚ қарыз алушылары, үш құрылыс компаниясына аударылды.

8. КРЕДИТ БЕРУ МЕКЕМЕЛЕРІНДЕГІ ҚАРАЖАТ

      2009 және 2008 жылдардың 31 желтоқсанында кредит беру мекемелеріндегі қаражат мынаны қамтыды:

Миллион теңгемен

2009 ж. 31 желтоқсан

2008 ж. 31 желтоқсан

10 ірі жергілікті банктер

362.965

132.681

Басқа да жергілікті кредиттік мекемелер

219.921

81.802

Есептелген сыйақы

12.903

2.663

Қарыздардың жалпы сомасы

595.789

217.146

Минус: құнсыздануға резерв

-

(28.311)

Қарыздар, нетто

595.789

188.835

Минус: ағымдағы бөлігі

(96.279)

(23.154)

Ұзақ мерзімді бөлігі

499.510

165.681

Миллион теңгемен

2009 ж. 31 желтоқсан

2008 ж. 31 желтоқсан

ВВВ рейтингі

4.473

114.507

В+ қарағанда, рейтингілері төмен

367.904 223.413

74.328

Рейтингі жоқ

595.790

188.835

      Кредит беру мекемелеріндегі қаражат бойынша құнсыздануға арналған қордағы өзгерістер мынадай үлгіде берілген:

Миллион теңгемен

2009

2008

2009 жылғы 1 қаңтарға/2008 жылғы 3 қарашаға арналған

28.311

-
28.311

Жыл/кезең ішінде есептелгені Резервті тексеру

28.311

-

31 желтоқсанға

_

28.311

      2008 жылғы 31 желтоқсанда кредит беру мекемелерінде қаражаттың құнсыздануына арналған резерв «БТА Банкі» АҚ-на орналастырылған мақсатты депозиттердің құнсыздануын көрсетті. 2009 жылы Қордың «БТА Банкі» АҚ үстінен бақылауды сатып алуына байланысты Қор басшылығы осы резервті тексеру шешімі.
      2009 және 2008 жылдардың 31 желтоқсанында мерзімдер бөлінісінде кредит беру мекемелеріндегі қаражатты талдау мынадай үлгіде берілді:

Миллион теңгемен

2009 ж. 31 желтоқсанда

2008 ж. 31 желтоқсанда

Құнсыздану белгілері анықталмаған қаражат:

- мерзімі етпеген және құнсызданбаған

595.770

188.835

Мерзімі өткен, бірақ құнсызданбған:

- кемінде 30 күнге мерзімі өткен

19

-

- 30-дан 90 күнге дейін мерзімі өткен

-

-

- 90-нан 180 күнге дейін мерзімі өткен

-

-

- 180-нен 360 күнге дейін мерзімі еткен

-

-

- 360 күннен астам мерзімі еткен

-

-

Кредит беру мекемелеріндегі қаражат жиынтығы

595.789

188.835

Өтеу мерзімі 1 жылға дейін

49.124

3.877

Өтеу мерзімі 1 жылдан 5 жылға дейін

47.991

-

Өтеу мерзімі 5 жылдан жоғары

727.173

-

824.288

3.877

      2009 жылы 31 желтоқсанға негізінен кредиттік мекемелердегі қаражат мынадай қаржылық ұйымдардың қарыздарына берілді:
      - «Даму» кәсіпкерлікті дамыту қоры» АҚ-на («Даму» қоры) сомасы 95,6 миллиард теңге шағын және орта бизнес субъектілерін қаржыландыру мақсаттары үшін. Осы қарыздар бойынша пайыздар 6,5% және 7% мөлшерінде есептелінді;
      - Екінші деңгейдегі банктерге Астана және Алматы қалаларындағы тұрғын үй объектілері құрылысын аяқтау үшін құрылыс компанияларын қаржыландыруға және агроөнеркәсіптік кешенді дамытуға 66 миллиард теңге мөлшерінде және тиісінше 19 миллиард теңге. Осы қарыздар бойынша сыйақы мөлшерлемесі 8,7%-дан 9,5%-га дейінгі мөлшерде есептелді.
      Сондай-ақ, Тұрақтандыру жоспары шеңберінде (1-ескертпе) 2009 жылы Қор мынадай орналастырулар жасады:
      2009 жылдың бірінші тоқсанында Қор еншілес ұйымы «Даму» қорына,5% сыйақы мөлшерлемесімен 7 жылға дейінгі мерзіммен 120 миллиард теңге мөлшерінде қарыз берді. «Даму» қоры алынған қаражаттан кейбір қазақстандық банктерге 117 миллиард теңге сомасында қарыз берді. Қарыздар Тұрақтандыру жоспарына сәйкес шағын және орта бизнестің субъектілерін қаржыландыру және қайта қаржыландыру мақсаттары үшін берілді. 3 миллиард теңгені «Даму» қорының өзі де сол мақсат үшін пайдаланатын болады.
      Жеке қаржылық есептілік
      2009 жылдың бірінші жартыжылдығында Қор олар халыққа берген ипотекалық қарыздарды қайта қаржыландыру үшін 120 миллиард теңге және Астана мен Алматы қалаларындағы тұрғын үй объектілерінің құрылысын аяқтауға құрылыс компанияларын қаржыландыру үшін 17.224 миллион теңге мөлшерінде кейбір қазақстандық банктерге депозиттер орналастырды. Осы қарыздар бойынша сыйақы мөлшерлемесі жылдық 7% мөлшерінде есептелді.
      Жоғарыда аталған орналастырулар үшін ақшалай қаражат Қордың өзінің облигацияларын Қазақстан Республикасының Ұлттық банкіне сату арқылы алынды (/5-ескертпе).
      Бұдан басқа, Қор нақты сектордың жобаларына кредит беру үшін жылдық 8% сыйақы мөлшерлемесімен 114 миллиард теңгені «Қазкоммерцбанк» АҚ және «Халық банкі» АҚ депозиттік шоттарына орналастырды. Осы орналастыру Үкімет тарапынан жарғылық капиталға жарнадан алынған қаражат есебінен жасалды (13-ескертпе).

9. ҰЗАҚ МЕРЗІМДІ АКТИВТЕР ҮШІН БЕРІЛГЕН АВАНСТАР

      2009 жылы 9 желтоқсанда Қор «Ekibastuz Holdings B.V.»-мен және «Kazakhmys PLC»-пен «Екібастұз МАЭС-1» ЖШС 50% қатысу үлесін сатып алу туралы шарт жасасты. 2009 жылы 11 желтоқсанда Қор осы акциялар үшін 680.854 мың АҚШ доллары (төлем күніндегі бағам бойынша 101.080 миллион теңгеге барабар) сомасында аванс төледі. Осы жеке қаржылық есептіліктің шығарылым күнінде «Ekibastuz Holdings B.V» Қорға «Екібастұз МАЭС-1» ЖШС 50% қатысу үлесін табыс етті.

10. ҚЫСҚА МЕРЗІМДІ БАНКТІК САЛЫМДАР

      2009 жылғы 31 желтоқсанда қысқа мерзімді банктік салымдар қазақстандық банктерде орналастырылған салымдар ретінде берілді. Қысқа мерзімді банктік салымдар бойынша орташа есептелген мөлшерлеме 10,23% құрады. Қысқа мерзімді банктік салымдардың өтеу мерзімі есепті күннен кейін 3-тен 12 айға дейін түрленіп отырады.

Миллион теңгемен

2009 ж. 31 желтоқсан

2008 ж. 31 желтоқсан

Пайдаланудағы шектелген ақша қаражаты

24.000

304

Акционерге дивидендтер бойынша алдын ала төлем

8.645

Өзгелер

1.992

304

34.637

304

      Пайдалануға шектелген ақшалай қаражат «Альянс банкі» АҚ жай акцияларын сатып алуға арналған Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі ағымдағы шотта орналастырыған ақшалай қаражатты білдіреді (23 және 24-ескертпелер).

12. АҚША ҚАРАЖАТЫ ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ БАЛАМАЛАРЫ

Миллион теңгемен

2009 ж. 31 желтоқсан

2008 ж. 31 желтоқсан

Теңгемен көрсетілген банктердегі ағымдағы шоттар

420.296

123.118

АҚШ долларларында көрсетілген банктердегі ағымдағы шоттар

43.870

-

Теңгемен көрсетілген банктердегі мерзімді салымдар

73.701

592.169

Минус: Құнсыздану

-

-

537.867

715.287

      2009 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша қазақстандық банктерде орналастырылған ағымдағы шоттардың көбі бойынша орташа есептелген пайыздық мөлшерлеме 1,14%-га тең (2008: 4,88%).
      Мерзімді салымдар қолма-қол ақшалай қаражатта Қордың қажеттілігіне байланысты бір күннен үш айға дейінгі әртүрлі мерзімге орналастырылған. 2009 жылғы 31 желтоқсанда банктердегі мерзімді депозиттер бойынша орташа есептелген пайыздық мөлшерлеме 0,25% (2008: 0,25%) құрайды.
      Банктердегі шоттарда Қордың ақша қаражатының қалған жалпы сомасында Үкіметтің мақсатты бағдарламалары бойынша республикалық бюджеттен және Ұлттық қордан бөлінген қаражат бар.
      2009 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша осы ақша қаражатының қалдығы Ұлттық Банктің шоттарында жиналады және 353 миллиард теңгені құрайды, оның ішінде:
      - Тұрақтандыру жоспарын іске асыру шеңберінде Ұлттық Қордың қаражаты бойынша 190 миллиард теңге;
      - «Богатырь Көмір» ЖШС-де 50% үлесті сатып алуға байланысты «Самұрық-Энерго» АҚ қарызды қайта қаржыландыру бойынша - 48,4 миллиард теңге;
      - Қор іске асыратын жобаларды қаржыландыруға Республикалық бюджеттен қаражат бойынша - 38,2 миллиард теңге;
      - «Қазақстанның Даму Банкі» АҚ, «КРІ» АҚ және «Қазақстанның тұрғын үй құрылыс банкі» АҚ кейіннен кредит беру үшін Үкімет бөлген кредит - 27,3 миллиард теңге;
      - инвестициялық жобаларды қаржыландыру үшін 2006-2008 жылдарда Қазынаға бөлінген қаражат бойынша -49,1 миллиард теңге.

13. КАПИТАЛ Жарғылық капитал

      2009 және 2008 жылдар ішінде Қор акциялар эмиссиясын жүзеге асырды, олардың төлемі былайша жүзеге асырылды:

Акциялар төлемі

Шығаруға рұқсат етілген және шығарылған акциялардың саны

Акциялардың номинал құны, теңгемен

Жарғылық капитал, миллион теңгемен

Самұрық пен Қазынаның бірігуі

2.816.433.936

1.000

2.816.434

Ақша қаражатымен жарналар

607.809.000

10.000, 1.000

610.590

Мемлекеттік акциялар пакетімен жарналар

3.189.907

10.000

31.899

2008 жылғы 31 желтоқсанда

3.427.432.843

3.458.923

Ақша қаражатымен жарналар

15.274.340

10.000, 1.000

67.346

Мемлекеттік акциялар пакетімен жарналар

22.203.019

10.000, 1.000

222.030

2009 жылғы 31 желтоқсанда

3.464.910.202

3.748.299

      2009 жылғы 31 желтоқсанда 3.464.910.202 акция (2008: 3.427.432.843 акция) толығымен төленді.
      Қордың жарғылық капиталы акцияларды кезек-кезеңімен орналастыру, Мемлекеттің жалпы басқаруындағы ұйымның бөлінбеген пайдасын, салымын, мемлекеттік акциялар пакетін, жарналарды, ақша және мүліктік қаражатпен төленген капиталдандыру арқылы былайша қалыптастырылды:
      2008 жылы
      Самұрық пен Қазынаның бірігуі
      - Қазақстан Республикасы Президентінің 2008 жылғы 13 қазандағы № 669 Жарлығына және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 17 қазандағы № 962 қаулысына сәйкес 2008 жылғы 3 қарашада Қордың жарғылық капиталы Самұрық пен Қазынаның таза активтеріне енгізілді.
      Мемлекеттік акциялар пакетімен жарналар
      Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 17 қазандағы N 962 қаулысына сәйкес 24 желтоқсанда жеті әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорацияның және «Қазақстан кредиттерді кепілдендіру қоры» АҚ-ның акциялары Қорға берілді (5-ескертпе):
      Ақша қаражатымен жарналар
      2008 жылға арналған «Бюджет туралы» Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 6 желтоқсандағы N 8-ІV Заңына сәйкес Үкімет 2008 жылғы 6 қарашадан бастап 31 желтоқсанды қоса алғандағы кезеңде 607.500 миллион мың теңге сомасында Қордың капиталына ақшалай жарнаны жүзеге асырды. Осы қаражат 2008 жылы Үкімет мақұлдаған Тұрақтандыру жоспарын жүзеге асыруға арналған (1-ескертпе).
      - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 24 желтоқсандағы № 1236 қаулысына сәйкес 2008 жылғы 31 желтоқсанда Қордың капиталына 3.090 миллион теңге мөлшерінде ақшалай жарна жүзеге асырылды. Осы қаражат «Шар - Өскемен» жаңа теміржол желісін салу және пайдалану» концессиялық жобасын қаржыландыруға арналған.
      2009 жылы
      Мемлекеттік акциялар пакетімен жарналар
      - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 17 қазандағы № 962 қаулысына сәйкес 2009 жылғы 19 қаңтарда Қорға «ҚазАтомӨнеркәсіп» Ұлттық Атом компаниясы» АҚ-ның мемлекеттік акциялар пакеті берілді.
      - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 15 қаңтардағы қаулысына сәйкес 2009 жылы 15 сәуірде Қорға «Тау-кен Самұрық» Ұлттық Тау-Кен компаниясы» АҚ-ның мемлекеттік акциялар пакеті берілді. «Тау-кен Самұрық» Ұлттық Тау-Кен компаниясы» АҚ 2009 жылы құрылған болатын.
      - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 27 шілдедегі № 1148 қаулысына сәйкес 2009 жылы 20 тамызда Қорға «Қазақстанның тұрғын үй құрылыс жинақ банкі» АҚ-ның, «Органикалық катализ және электр химиясы институты» АҚ-нын, «А.Б.Бектұров атындағы химия ғылымдары институты» АҚ-ның мемлекеттік акциялар пакеті берілді.
      Ақша қаражатымен жарналар
      - «2009-2011 жылдарға арналған республикалық бюджет туралы» Қазақстан Республикасының 2008 жылғы 4 желтоқсандағы Заңына сәйкес Үкімет 2009 жыл ішінде 67,346 миллион теңге сомасында Қордың капиталына ақшалай жарнаны жүзеге асырды. Осы қаражат, негізінен, еншілес ұйымдар жүзеге асыратын инвестициялық жобаларды қаржыландыруға, сондай-ақ мемлекеттік тұрғын үй бағдарламасы, шағын және орта бизнес жөніндегі шараларды жүзеге асыруға арналды.

14. ҚАРЫЗДАР

      2009 және 2008 жылдары 31 желтоқсанда қарыздар, оның ішінде есептелген сыйақы мынаны қамтыды:

Миллион теңгемен

2009 ж. 31 желтоқсан

2008 ж. 31 желтоқсан

Еншілес ұйымдар сатып алған шығарылған облигациялар:

-

- «БТА Банкі» АҚ

507.656

-

- «Альянс Банк» АҚ

82.616

- «ҚазМұнайГаз» ұлттық компаниясы»

66.527

- «Қазақстанның Даму Банкі» АҚ

63

Қытай Мемлекеттік Даму Банкінің кредит желісі

88.887

-

12 ай ішінде өтеуге тиісті сома шегерілген

(13.622)

12 айдан кейін өтеуге тиісті сома

732.127

-

Теңгемен берілген қарыздар

656.862

-

АҚШ долларымен берілген қарыздар

88.887

-

745.749

      «БТА Банкі» АҚ мен «Альянс Банк» АҚ облигациялар алмасу
      2009 жылғы наурыз ішінде «БТА Банкі» АҚ мен «Альянс Банк» АҚ айналым мерзімі 6-15 жыл болатын тиісінше жалпы сомасы 645 миллиард теңге және 105 миллиард теңге 9% мөлшерінде купондық сыйақысы бар өз облигацияларын КФБ-ға орналастырды. Бір мезгілде Қор ұқсас айналым мерзімімен және 4% мөлшерінде купондық сыйақымен жалпы сомасы 750 миллиард теңге болатын 750.000.000 купондық облигация шығарды. Жалпы сомасы 645 миллиард теңге болатын осы облигациялардың бір бөлігін «БТА Банкі» АҚ сатып алды, ал 105 миллиард теңге сомасына облигациялардың бір бөлігін «Альянс Банк» АҚ сатып алды. Оның салдарынан, «БТА Банкі» АҚ және «Альянс Банк» АҚ кері сатып алу келісімдері бойынша Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкіне Қордың облигацияларын сатты. Алуға облигациялар және өтеуге облигациялар тиісінше 12,3% және 7,4% ставкалар бойынша дисконтталды, ол Қорға және мәміле күні осы банктерге қолданылатын нарықтық пайыздық ставкаға тең болып қалады. «БТА Банкі» АҚ үшін 32.548 миллион теңге және «Альянс Банк» үшін 5.298 миллион теңге мөлшерінде орналастырылған және сатып алынған облигациялар арасындағы алынған дисконттардағы айырма пайыздық кіріс ретінде танылды (17-ескертпе). 2009 жылы Қор пайыздық шығыстар ретінде жалпы сомасы 3.572 миллион теңге болатын осы облигациялар бойынша дисконттың амортизациясын таныды (18-ескертпе).
      «ҚазМұнайГаз» ҰК» АҚ-мен облигациялар алмасу
      2009 жылғы шілдеде ҚМГ 2044 жылы өтеу мерзімімен жылдық 5% купон ставкасымен номинал құны 190 миллиард теңге болатын КФБ-га облигациялар шығарды. Осымен бір мезгілде Қор ұқсас талаптарда жылдық 4% купон ставкасы бойынша КФБ-га облигациялар шығарды. ҚМГ және Қор осы облигациялармен алмасты. ҚМГ РЕПО келісімі бойынша ҚР ҰБ-не Қордың облигациялары салды және жылына 8,5%-бен терт ай кезеңге ҚР ҰБ-нен 180,5 миллиард теңге алды (оның салдарынан ай сайынғы негізде ұзартылды). Алуға облигациялар және өтеуге облигациялар 12,5% ставка бойынша дисконтталды, ол Қорға және ҚМГ-га мәміле күні қолданылатын нарықтық пайыздық ставкаға тең болып қалады. 14.982 миллион теңге мөлшерінде алынған таза дисконт пайыздық кіріс ретінде танылды (17-ескертпе). 2009 жылы Қор пайыздық шығыстар ретінде 13.468 мың теңге мөлшерінде осы облигациялар бойынша дисконтты амортизациялауда таныды (18-ескертпе).
      «Қазакстаннын Даму Банкі» АҚ-мен облигациялар алмасу
      2009 жылы «Қазақстанның Даму Банкі» АҚ жалпы сомасы 53.142 миллион теңгеге Қордың облигацияларын сатып алды. Облигациялардың жылдық 0,1% купон ставкасымен 50 жыл өтеу мерзімі бар. Бастапқы тану кезінде облигациялар нарықтық пайыз ставкасына жуық 15,74% пайдалана отырып, 61 миллион теңгені құрайтын әділ құн бойынша бағаланды. Сату сатып алынған облигациялардың міндетті емес купоны бар екендігі туралы фактіні қоспағанда, ұқсас талаптарда ұқсас өтеу үшін «Қазақстанның Даму Банкі» АҚ облигацияларын сатып алумен бір мезгілде жүргізілді, оның төлемінен «Қазақстанның Даму Банкі» АҚ оның тарапынан одан әрі міндеттемелер туындамайтын бір жақты әрі шартсыз тәртіппен бас тарта алады. 2009 жылға міндетті емес купон 907 миллион теңгені құрады және дивидендтер бойынша кіріс ретінде танылды.
      Қытай Мемлекеттік Даму Банкінің кредит желісі
      2009 жылғы 22 маусымда операторды білдірген Қазақстанның Даму Банкі, Қор және Қытай Мемлекеттік Даму Банкі арасында 3 миллиард АҚШ доллары сомасына кредит желісін ашуға негіздемелік қаржылық келісімге қол қойылды. Осы келісімге сәйкес Қытай Мемлекеттік Даму Банкі Қорға 6 айлық 1 пайыздық ставка плюс 4,3% бойынша жалпы сомасы 3 миллиард АҚШ долларына дейін АҚЦ ұзақ мерзімді кредиттер береді. Қарыздар Қытай мен Қазақстан арасында өнеркәсіп экономиканың өзге салаларын қолдауға және дамытуға жіберіледі. Осы кредит жекеменшікке 2009 жылы Қор жалпы сомасы 600 миллион АҚШ долларына (алу күнгі бағам бойынша 88.987 теңге) 3 транш алды. Осы қарыздар 1.336 миллион теңге мөлшерінде мәміле бойынша шығындар көрсетілген.
      Осы қарыздар бойынша алынған қаражаттың мынадай нысаналы мақсаты бар:
      - 1-транш - 300 миллион АҚШ доллары - «Богатырь Кемір» ЖШС иеленетін Forum Muider-де 50% үлес сатып алу үшін алынған синдицирленген қарызды қайта қаржыландыру мақсатында «Самұрық-Энерго» АҚ қарыз беру (7-ескертпе);
      - 2-транш - 200 миллион АҚШ доллары - Нұрқазған және Абыз алтын-мыс кен орындарын игеру үшін «Kazakhmys Finance PLC» қарыз беру (24-ескертпе);
      3-транш - 100 миллион АҚШ доллары - Бозымчак алтын-мыс кен орнын игеру үшін «Kazakhmys Finance PLC» қарыз беру (24-ескертпе).

15. ҮКІМЕТТІҢ ҚАРАЖАТЫ

Миллион теңгемен

2009 ж. 31 желтоқсан

2008 ж. 31 желтоқсан

ҚР ҰБ-де орналастырылған облигациялар

191.991

-

ҚР Қаржы министрлігінен қарыз

14.871

-

206.862

-

      2009 жылы Қор жалпы сомасы 629.900 миллион теңгеге тиісінше бір облигацияға номинал құны 1.000.000 теңге және 1.000 теңге болатын 480.000 және 149.900.000 купон облигацияларды ұйымдастырылмаған нарыққа орналастырды. Облигациялардың айналым мерзімі 15 жылды және 20 жылды құрайды, 0,02% және 1% мөлшерінде купон сыйақысы әрбір жарты жылда төленеді. Барлық облигацияларды Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі сатып алды. Осы облигациялар бастапқыда облигацияларды шығару күні Қорға қолданылатын нарықтық пайыздық ставканы пайдалана отырып есептелген әділ құны бойынша көрсетілген (480.000 облигация: 9,5%, 149.900.000 облигация: 5,96%). 448.833 миллион теңге мөлшеріндегі қарыздардың номинал құны мен олардың әділ құны арасындағы айырма Акционердің қосымша жарнасы ретінде капиталға өзгерістер туралы бөлек есепте танылды. 2009 жылы Қор пайыздық шығыстар ретінде 10.797 миллион теңге мөлшерінде осы облигациялар бойынша дисконтты амортизациялауды таныды (18-ескертпе). Осы облигацияларды өткізуден алынған қаражаттың мынадай нысаналы мақсаты бар: Тұрақтандыру жоспары шеңберінде тұрғын үй секторын дамыту және қолдау мен шағын және орта бизнесті қаржыландыру (8-ескертпе), «Екібастұз ГРЭС-1» ЖШС-ға 50% қатысу үлесін сатып алу (9-ескертпе) және «Самұрық-Энерго» АҚ қарыз беру (7-ескертпе).
      «2009 - 2011 жылдарға арналған республикалық бюджет туралы» Қазақстан Республикасының 2008 жылғы 4 желтоқсандағы Заңына сәйкес 2009 жылы 23 желтоқсанда Қор 0,1%-дан 1,5%-ға дейін пайыздық ставкалары бар жалпы сомасы 27.277 миллион теңге болатын Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігінен 3 қарыз алды. Қарыздар 10 жылдан 20 жылға дейінгі мерзімге алынды және мынадай мақсатты нысанасы бар:
      - жылдық 4 % сыйақы ставкасы бойынша азаматтардың белгілі бір санаттарына тұрғын үй кредиттерін беру үшін 18.277 миллион теңге мөлшерінде «Қазақстанның тұрғын үй құрылыс жинақ банкі» АҚ-га қарыз беру;
      - экономиканың басым салаларында жобаларды кредиттеу ставкасын азайту үшін 5.000 миллион теңге мөлшерінде «Қазақстаннын Даму Банкі» АҚ-га қарыз беру. Түпкі қарыз алушыға пайыз ставкасы жылдық 0,2% аспауы қажет;
      - жылдық 3%-дан аспайтын сыйакы ставкасы бойынша Атырау облысында бірінші біріктірілген газ-химия кешені инфрақұрылымын салуды қаржыландыру үшін 4.000 миллион теңге мөлшег/ «Kazakhstan Petrochemical Industries Inc» ЖШС-га қарыз беру.
      Бастапқы тану кезінде осы қарыздар 5.96% үлгі нарықтық сыйақы ставкасын пай. 14.855 миллион теңгені құрайтын әділ құн бойынша бағаланды. 12.422 миллион қарыздардың номинал құны мен олардың әділ құны арасындағы айырма Акционердің ретінде капиталға өзгерістер туралы шоғырландырылған есепте танылды. 2009 жылғы шығыстар ретінде 13 миллион теңге мөлшерінде осы қарыздар бойынша дисконтты таныды (18-ескертпе).

16. ҚАРЖЫЛЫҚ КЕПІЛДІКТЕР БОЙЫНША МІНДЕТТЕМЕ

      Қаржылық кепілдіктер бойынша міндеттемелерге өзгерістер былайша берілген:

Миллион теңгемен

2009

2008

1 қаңтарда

1.168

-

Бір жыл ішінде берілген кепілдіктер

21.367

1.168

Қаржылық кепілдіктер бойынша міндеттемелерді амортизациялау

(505)

-

Алмастыру бағамдары өзгерістерінің ықпалы

(62)

-

31 желтоқсанда

21.968

1.168

Минус: ағымдағы бөлігі

(2.315)

(131)

Ұзақ мерзімді бөлігі

19.653

1.037

      Қаржылық кепілдіктер бойынша міндеттемелер өздерінің еншілес ұйымдарының шаруашылық қызметін және елеулі келісімшарттарын қаржыландыру үшін қаржы мекемелеріне берілген кепілдіктер бойынша Қордың міндеттемелерін білдіреді. Барлық кепілдікті келісімдер Қорға өтемақының болмауы талабында жасалған. Берешектің жалпы кепілдендірілген сомасы 2009 жылғы 31 желтоқсанда 1.580.000 мың АҚШ долларын (2008: 80.000 мың АҚШ долларын) құрайды.

17. ПАЙЫЗДЫҚ КІРІСТЕР

Миллион теңгемен

2009 жыл 31 желтоқсанда аяқталатын жыл үшін

2008 жыл 3 қарашадан бастап 31 желтоқсанды қоса алғандағы кезең үшін

Қарыздар бойынша сыйақы

44.311

2.633

Облигациялар бойынша сыйақы

59.482

107

Қаржылық активтер мен міндеттемелерді дисконттаудан түскен кірістер

52.828

-

Берілген қарыздар бойынша дисконтты амортизациялау

204

-

Өзгелер

129

95

156.954

2.835

18. ПАЙЫЗДЫҚ ШЫҒЫСТАР

Миллион теңгемен

2009 жыл 31 желтоқсанда аяқталатын жыл үшін

2008 жыл 3 қарашадан бастап 31 желтоқсанды қоса алғандағы кезең үшін

Қарыздар бойынша сыйақы

1.246

-

Облигациялар бойынша сыйақы

27.673

-

Қаржылық активтер мен міндеттемелерді дисконт бойынша дисконтты қайтару

14.395

-

Өзгелер

23

-

43.337

-

19. БАҒАМДЫҚ АЙЫРМАДАН БОЛҒАН КІРІС, НЕТТО

      2009 жылғы 4 ақпанда теңге АҚШ долларына және басқа негізгі валюталарға қатысты дев: Девальвацияға дейінгі және кейінгі валюталар бағасы тиісінше 120 теңге/АҚШ 150 теңге/доллар.
      Девальвация күні Қордың 5.000 миллион АҚ доллары мөлшерінде ҚР ҰБ-де ағымдағы нәтижесінде 139 миллиард теңге мөлшерінде бағамдық айырмадан кіріс қалыптастырылды

20. ТАБЫС САЛЫҒЫ БОЙЫНША ШЫҒЫСТАР

      Табыс салығы бойынша шығыстар мынаны қамтиды:

Миллион теңгемен

2009 жылы 31 желтоқсанда аяқталатын жыл

2008 жылғы 3 қарашадан бастап 31 желтоқсанды қоса алғандағы кезең үшін

Төлем кезінен ұсталатын салық

6.691

534

Ағымдағы табыс салығы бойынша шығыстар

-

749

Кейінге қалдырылған табыс салығы бойынша шығыстар/ (үнем)

24.615

(5.364)

31.306

(4.081)

      2009 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енген Салық кодексінің ережелеріне сәйкес табыс салығының мына ставкалары ағымдағы және болашақтағы кезеңдерде қолданылатын болады: 2009 жылы - 20%, 2010 жылы -17,5% және 2011 жылы және одан әрі кезеңдерде 15%.
      2009 жыл бойы Салық кодексіне өзгерістер енгізілді, оған сәйкес табыс салығының ставкасы 2010, 2011 және 2012 жылдары 20%-ға тең болып қалады.
      Бухгалтерлік пайдадан табыс салығының нормативтік ставкасы бойынша салық салуға дейін есептелген табыс салығы бойынша шығыстарды (2008 жылы 30%, 2009 жылы 20%) табыс салығы бойынша шығыстарға салыстыру былайша берілген:

Миллион теңгемен

2009 жылы 31 желтоқсанда аяқталатын жыл

2008 жылғы 3 қарашадан бастап 31 желтоқсанды қоса алғандағы кезең үшін

Салық салуға дейінгі пайда

137.355

(29.568)

Салықтың ресми ставкасы

20 %

30 %

Бухгалтерлік пайда бойынша табыс салығы бойынша шығыстар

27.471

(8.870)

Тұрақты айырмалардың салықтық нәтижесі

3.835

4.789

Опциондар құнының өзгеруінен шығын, нетто

18.825

КФБ-ға тіркелген бағалы қағаздар бойынша салық салынбайтын пайыздық кіріс

(8.835)

-

Салық ставкасы өзгерісінің ықпалы

(8.031)

4.505

Дивидендтерден салық салынбайтын кіріс

(7.209)

-

Төлем көзінен ұсталатын табыс салығы

6.691

534

Үкіметтің қаражаты бойынша дисконтты амортизациялау

2.162

-

Өзге де тұрақты айырмалар

232

(250)

Жиынтық кіріс туралы есепте берілген корпоративтік табыс
салығы бойынша шығыстар

31.306

(4.081)

      Тиісті бухгалтерлік теңгерімдерді жасау күні қолданылған, заңмен белгіленген салық ставкасын қолдану арқылы есептелген кейінге қалдырылған табыс салығының активтер мен міндеттемелердің есебі үшін негіз Бен бөлек қаржылық есептілікте көрсетілген сома арасындағы уақытша айырмаларға сальдо мынаны қамтиды:

Миллион теңгемен

2009 жылы 31 желтоқсанда аяқталатын жыл

2008 жылғы 3 қарашадан бастап 31 желтоқсанды қоса алғандағы кезең үшін

Кейінге қалдырылған салық бойынша активтер

Еншілес және қауымдасқан компанияларға инвестициялар (6-ескертпе)

15.032

802

Өзге де ағымдағы міндеттемелер

57

26

Кредит мекемелеріндегі қаражат

—

3.242

Ақша қаражаты және олардың баламалары

-

1.431

Кейінге қалдырылған салық бойынша активтер

15.089

5.501

Кейінге қалдырылған салық бойынша міндеттемелер

Берілген қарыздар

(26.687)

-

Алынған қарыздар (14-ескертпе)

(7.386)

-

Негізгі қаражат

(370)

(240)

Кейінге қалдырылған салық бойынша міндеттемелер

(34.443)

(240)

Кейінге қалдырылған салық бойынша таза (міндеттемелер)/
активтер

(19.354)

5.261

      Берілген қарыздарға байланысты уақытша айырмалар Үкіметтің 2009  жылғы 30 желтоқсандағы № 2275 қаулысына сәйкес 117.913 миллион теңге мөлшерінде олардың құнсыздануына салық резервін құру нәтижесінде пайда болды.
      Кейінге қалдырылған салық активі болашақта салық салынатын кірістің болу ықтималдығы бар сол деңгейде ғана танылады, оған қарай актив пайдаланылуы мүмкін. Кейінге қалдырылған салық активтері олармен байланысты салық жеңілдіктері іске асырылатын ықтималдық бұдан әрі болмайтын сол деңгейде азайтылады.

21. БАЙЛАНЫСТЫ ТАЛАПТАРМЕН МӘМІЛЕЛЕР

      Байланысты тараптар Қордың компанияларын және Үкімет бақылайтын өзге де компанияларды қамтиды; Қордың негізгі басқарушы персоналы; өзге де байланысты тараптар. Байланысты тараптармен мәмілелер тараптар арасында келісілген талаптарда жүргізілді, ол кейбір реттелетін қызметтерді қоспағанда, нарықтық ставкалар бойынша міндетті түрде жүзеге асырылған жоқ, ол байланысты және үшінші тараптарға қолданылатын тарифтер талаптарында беріледі.
      Мына кестелерде 2009 және 2008 жылдар ішінде байланысты тараптармен жасалған мәмілелердің жалпы сомасы және 2009 және 2008 жылдардың 31 желтоқсанындағы тиісті сальдо келтірілген:

Миллион теңгемен

Байланысты тараптардың берешегі

Байланысты тараптарға берешек

Байланысты тараптарға орналастырылған ақша қаражаты және депозиттер

Мемлекет бақылайтын өзге де кәсіпорындар

2009 жылғы 31 желтоқсан

4.384

206.739

339.577

2008 жылғы 31 желтоқсан

4.395

-

661.615

Еншілес және бірлесіп бақыланатын компаниялар

2009 жылғы 31 желтоқсан

1.135.478

656.922

180.906

2008 жылғы 31 желтоқсан

128.669

11

-

Қауымдасқан компаниялар

2009 жылғы 31 желтоқсан

229.588

-

2.052

2008 жылғы 31 желтоқсан

8.765

-

-

2008 жылғы 31 желтоқсан


Миллион теңгемен

Алынған дивидендтер

Байланысты тараптардан сатып алу

Байланысты тараптардан алынған сыйақы

Байланысты тараптарға есептелген сыйақы

Мемлекет бақылайтын бастап өзге де кәсіпорындар

2009

-

-

481

10.988

2008 жылғы 3 қарашадан бастап 31 желтоқсанды қоса алғандағы кезең

-

-

330

-

Еншілес және бірлесіп бақыланатын компаниялар

2009

36.045

474

89.559

31.081

2008 жылғы 3 қарашадан бастап 31 желтоқсанды қоса алғандағы кезең

-

101

1.136

-

Қауымдасқан компаниялар

2009

-

-

18.831

-

2008 жылғы 3 қарашадан бастап 31 желтоқсанды қоса алғандағы кезең

-

-

-

-

      Қоса берілген жиынтық кіріс туралы бөлек есептегі жалпы және әкімшілік шығыстар қосылған негізгі басқарушы персонал төлеген жалпы сыйақы сомасы тиісінше 2009 жылғы 31 желтоқсанда аяқталған жылы және 2008 жылғы 3 қарашадан бастап 31 желтоқсанды қоса алғандағы кезеңде 285 миллион теңгені және 39 миллион теңгені құрады. Негізгі басқарушы персонал төлеген сыйақы келісім-шарттармен белгіленген жалақы бойынша шығыстардан тұрады.

22. ҚАРЖЫ ТӘУЕКЕЛДЕРІН БАСҚАРУ МАҚСАТЫ ЖӘНЕ САЯСАТЫ

      Қордың негізгі қаржылық міндеттемелерінің құрамына кредит мекемелерінен және Үкіметтен алынған қарыздар, шығарылған облигациялар және өзге де кредиторлық берешек кіреді. Көрсетілген қаржылық инструменттер, негізінен, Қордың операцияларын қаржыландыруға тарту үшін пайдаланылады. Қордың қаржылық активтерінің құрамына еншілес ұйымдар мен кредит мекемелері Берген қарыздар, қысқа мерзімді банктік салымдар, өзге де дебиторлық берешек, сатып алынған облигациялар мен мемлекеттік бағалы қағаздар, оның тікелей операциялық қызметі нәтижесінде пайда болатын ақша және олардың баламалары кіреді.
      Қор нарық тәуекеліне, пайыздық ставкаларға байланысты тәуекелге, кредит тәуекеліне, валюта тәуекеліне және өтімділік тәуекеліне ұшырады.
      Пайыздық ставкаларға байланысты тәуекел
      Сыйақы ставкаларына байланысты тәуекел нарықта сыйақы ставкаларының өзгеруі нәтижесінде қаржылық инструмент құнының ауытқу тәуекелін білдіреді. Қор валюталар бойынша сыйақы ставкаларының өзгерістерін бақылауды жүзеге асыру арқылы сыйақы ставкаларына байланысты тәуекелді шектейді, ол оның меншік және қарыз қаражатымен, сондай-ақ оның инвестицияларымен берілген.
      Қордың сыйақы ставкаларына байланысты тәуекелге ұшырауы негізінен өзгермелі пайыз Қордың ұзақ мерзімді қарыздарына жатқызылады (14-ескертпе).
      Келесі кестеде пайыз ставкаларындағы ықтимал өзгерістерге табыс салығына дейін сезімталдығы (қарыздар бойынша өзгермелі пайыз ставкасына ықпал арқылы) берілген, бұл ретте басқа параметрлер тұрақтының шамасымен қабылданған, Қордың капиталына әсері жоқ.
      Кредит тәуекелі
      Қордың қаржылық инструменттерімен болған шарттардың талаптарын контрагенттердің орындамауы нәтижесінде пайда болған кредит тәуекелі, әдетте, контрагенттер міндеттемелерінің шамасы осы контрагенттердің алдындағы Қордың міндеттемелеріне асып кеткен осындай жағдайлар болған кезде, сомамен шектеледі. Қордың саясаты кредитке қабілетті контрагенттермен қатар қаржы инструменттерімен болатын операцияларды жасауды көздейді. Кредит тәуекеліне ұшыраудың ең жоғары шамасы әрбір қаржы активінің теңгерім құнына тең. Қор өзінің ең жоғары тәуекел шамасын есепті күні көрсетілген құнсыздануға резервтер шегерілген клиенттерге қарыздар сомасында (7-ескретпе), кредит институттарының берешек сомасында (8-ескертпе), өзге де қаржы активтерінде (14-ескертпе), банктік салымдарда (10-ескертпе) және өзге де ағымдағы активтерде (11-ескертпе) көрсетіледі деп санайды.
      Кредит тәуекелінің шоғырлануы бір қарыз алушыдан немесе қызмет талаптары ұқсас қарыз алушылардың тобынан берешектің бірнеше сомасы болған кезде пайда болуы мүмкін, оған қатысты экономикалық талаптарды өзгерту немесе өзге мән-жайлар олардың өздерінің міндеттемелерін орындауға қабілетіне бірдей ықпал етуі мүмкін екенін күтуге негіздеме бар.
      Өтімділік тәуекелі
      Өтімділік тәуекелі Қордың өзінің қаржылық міндеттемелерін орындау үшін қаражат тарту кезіндегі қиындықтарға жолығу мүмкіндігіне байланысты. Өтімділік тәуекелі оның әділ құнына жуық құны бойынша қаржы активін шұғыл өткізу мүмкіндігінің болмауы нәтижесінде пайда болуы мүмкін.
      Өтімділікке қойылатын талаптар тұрақты түрде бақыланып отырады  және басшылық олардың пайда болу шамасына қарай міндеттемелерді орындау үшін жеткілікті көлемде қаражаттың болуын қадағалап отырады. Келесі кестеде 2009 және 2008 жылдардағы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша осы міндеттемелерді өтеу мерзімдері бөлінісінде Қордың қаржылық міндеттемелері бойынша шартты дисконтталмаған төлемдер туралы ақпарат берілген.

Миллион теңгемен

Талап бойынша

1 айдан 3 айға дейін

3 айдан 1 жылға дейін

1 жылдың 5 жылға дейін

> 5 жыл

Жиыны

2009 жылғы 31 желтоқсанда





Қарыздар

5.098

15.003

21.041

186.923

1.456.572

1.684.637

Үкіметтің қаражаты

-

48

195

1.010

689.081

690.334

Колл опционы бойынша міндеттеме

-

-

-

23.345

-

23.345

Өзге де ағымдағы міндеттемелер

32

376

382

—

—

790

Жиыны

5.130

15.427

21.618

211.278

2.145.653

2.399.106

2009 жылғы 31 желтоқсанда





Қарыздар

—

—

—

—

-

—

Үкіметтің қаражаты

-

-

-

-

-

-

Өзге де ағымдағы міндеттемелер

102

498

210

—

-

810

Жиыны

102

498

210

810

      Валюта тәуекелі
      Шетел валютасындағы банктердегі ағымдағы шоттардан басқа, Қор шетелдік валютада ұзақ мерзімді кредиттер мен қарыздардың біршама сомасын тартады әрі береді және сондықтан, валюта тәуекеліне ұшырады.
      Келесі кестеде барлық өзге де параметрлердің өзгермеуі талабымен АҚШ долларының айырбастау бағамындағы ықтимал өзгерістерге салық салуға дейінгі Қор пайдасының сезімталдығына талдау берілген (активтер мен міндеттемелердің әділ құнындағы ықтимал өзгерістердің салдары). Қордың капиталына ықпалы жоқ.

Миллион теңгемен

АҚШ долларының айырбастау бағасының ұлғаюы / кемуі

Салық салғанға дейінгі пайдаға ықпал ету

2009 жыл

АҚШ доллары

+100
-25

(447)
112

2008 жыл

АҚШ доллары

+50
-50

-
-

      Капиталды басқару
      Капиталды басқарудың негізгі мақсаты үздіксіз қызмет үшін капиталдың қалыпты деңгейінің жеткілікті болуы мен тұрақты кредитке қабілеттілігін және мүдделі тараптар үшін пайданы көбейтуді қамтамасыз ету болып табылады. Қор капиталды басқарады және экономикалық талаптарға өзгерістерді ескере отырып, оның құрылымы мен көлеміне өзгерістер енгізеді. Капиталдың оңтайлы құрылымын қолдау үшін Қор акциялар шығаруы, қарыз қаражатын тартуы мүмкін.
      Қорда капиталды басқару қызметті кейіннен қаржыландыру үшін оңтайлы пайдалы жағдайларға ақша ресурстарын тарту, сондай-ақ Қордың алдына қойылған стратегиялық міндеттерді шешу үшін оларды инвестициялау арқылы жүзеге асырылады. Капиталды басқару үдерісі капитал нарығында ағымдағы жағдайларға тұрақты түрде мониторинг жасауды, қарыз капиталының құнын және капиталдың әрбір класына байланысты тәуекелдерді де қамтиды.
      Қор капиталына қатысты сыртқы кредиторлар қарыз қаражатын тартуы үдерісінде коэффициент - меншік капиталға қарыз капиталының қатынасы белгіленді, оның мәні 4-тен аспауы қажет. Осы коэффициент есепті кезең ішінде және есепті күнгі жағдай бойынша орындалады.
      Қорда капиталды басқару меншік капиталының коэффициент жеткіліктілігін пайдалана отырып, қарыз және меншік капиталы теңгерімін оңтайландыру арқылы жүзеге асырылады, ол оның активтеріне Қордың меншік капиталының қатынасын білдіреді. Қор саясатына сәйкес осы коэффициенттің мәні 0,06-дан төмен болмауы қажет.
      Кестеде 31 желтоқсандағы меншік капиталдың коэффициент жеткіліктілігінің мәні берілген:

Миллион теңгемен

2009

2008

Жарғылық капитал

3.748.299

3.458.923

Резервтер

(580)

(232)

Бөлінбеген пайда

(384.257)

(892.945)

Капитал жиыны

3.363.462

2.565.746

Қарыз қаражатының жиыны

952.611

-

Активтердің жиыны

4.488.728

2.567.722

Меншік капиталдың коэффициент жеткіліктілігі

0,75

1,00

Меншік капиталға қарыз капиталының қатынсы

0,28

-

      Әділ құн бағасы көздерінің иерархиясы
      Қор модельді бағалау бөлінісінде қаржылық инструменттердің әділ құнын анықтау және ол туралы ақпаратты ашу үшін мына иерархияны пайдаланады:
      1-ші деңгей: ұқсас активтер мен міндеттемелер бойынша белсенді нарықтардағы бағалар (қандай-да бір түзетулерсіз).
      2-ші деңгей: көрсетілетін әділ құнға біршама әсер ететін басқа әдістер, барлық бастапқы деректер нарықта не тікелей не тікелей емес байқалады.
      3-ші деңгей: көрсетілетін әділ құнға біршама әсер ететін бастапқы деректер пайдаланылатын әдістер, олар байқалатын нарықтық ақпаратқа негізделмейді.
      Бұдан әрі Қордың барлық қаржылық инструменттерінің теңгерім құны мен әділ құны санаттары бойынша салыстыру берілген:

Миллион теңгемен

2009 жылғы 31 желтоқсан

1-ші деңгей

2-ші деңгей

3-ші деңгей

Әділ құн бойынша бағаланатын активтер



Сату үшін қолда бар қаржылық активтер

5.510

5.510

-

-

Әділ құн бойынша бағаланатын міндеттемелер



Колл опционы бойынша міндеттеме

130.541

-

130.541

-

      Қаржылық инструменттердің әділ құны

      Төменде Қордың барлық қаржылық инструменттерінің теңгерім құны мен әділ құнының санаттары бойынша салыстыру берілген:

Миллион теңгемен

Теңгерім құны

Әділ құны

2009

2008

2009

2008

Қаржылық активтер



Ақша қаражаты

537.867

715.287

537.867

715.287

Банктік депозиттер

76.168

-

76.168

-

Берілген қарыздар

824.288

3.877

961.558

3.877

Кредит мекемелеріндегі қаражат

595.789

188.835

595.789

188.835

Қаржы активтері

9.505

11.721

9.505

11.721

Өзге де ағымдағы активтер

34.637

304

34.637

304

Қаржылық міндеттемелер



Алынған қарыздар

(745.749)

-

(823.954)

-

Үкіметтің қарыздары

(206.862)

-

(284.961)

-

Қаржы кепілдіктері бойынша міндеттемелер

(21.968)

(1.168)

(21.968)

(1.168)

Опциондар бойынша міндеттемелер

(130.541)

-

(130.541)

-

Өзге де ағымдағы міндеттемелер

(792)

(808)

(792)

(808)

      Алынған және берілген пайыздық қарыздың әділ құны басымдықты пайыз ставкалары бойынша ақша қаражатының күтілетін болашақтағы ағындарын дисконттау арқылы есептелді.
      Ақша қаражатының, өзге де ағымдағы активтердің және өзге де ағымдағы міндеттемелердің теңгерім құны осы қаржы инструменттерінің қысқа мерзімділігі нәтижесінде олардың әділ құнына біршама тең.

23. ҚАРЖЫЛЫҚ ЖӘНЕ ШАРТТЫ МІНДЕТТЕМЕЛЕР

      Сот үдерістері
      Басшылықтың пікірі бойынша Қордың қызмет нәтижелеріне немесе қаржылық жағдайына біршама жағымсыз әсер етуі мүмкін және осы бөлек қаржылық есептілікке есептелмеген немесе ашылмаған ағымдағы сот талқылаулары немесе шешілмеген тәуекелдер жоқ.
      Шартты міндеттемелер
      Қор елеулі міндеттемелердің пайда болу ықтималдығының деңгейін бағалайды және міндеттемелердің пайда болуына әкелетін оқиғалар болатын жеткілікті ықтималдық болған, ал тиісті міндеттемелердің сомасы дұрыс анықталуы мүмкін жағдайда ғана өзінің бөлек қаржылық есептілігінде тиісті резервті көрсетеді. Осы бөлек қаржылық есептілікте жоғарыда көрсетілген қандай-да бір шартты міндеттемелер бойынша резерв құрылмаған.
      Сақтандыру мәселелері
      Қазақстан Республикасында сақтандыру саласы даму жағдайында; басқа елдерде қолданылатын көрсетілген сақтандыру түрлері, тұтастай, Қазақстан Республикасында әзірге қол жеткіліксіз. Қор өндірістік құрылыстарға қатысты, өндірістік үдерістің тоқтап қалуынан болған шығындарды, сондай-ақ Компания объектілерінде немесе оның қызметі барысында болған апаттардың нәтижесінде мүлікке немесе қоршаған ортаға келтірілген шығынға байланысты үшінші тұлғалар алдында жауапкершілікті толық сақтандырумен жаба алмайды, Қор баламалы сақтандырумен жабу алғанға дейін кейбір активтердің бұзуы жоғалуынан шығындардың тәуекелі болады, ол Қордың қызметіне және оның қаржылық біршама жағымсыз әсер етуі мүмкін.
      Салық салу
      Қазақстандық салық заңнамасы және нормативтік-құқықтық актілер тұрақты өзгерістер мен әртүрлі түсіндірулер мәні болып табылады. Жергілікті, өңірлік және республикалық салық органдары арасында алшақтық жағдайлары жиі кездеседі. Қазақстан қолданыстағы заңдардың негізінде анықталған құқықтық бұзушылықтар үшін айыппұлдар мен өсімақылар біршама болуы мүмкін. Айыппұл санкциялары айыппұлдарды қамтиды, әдетте, 2,5-ке көбейтілген Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі белгілеген қайта қаржыландыру ставкасы бойынша есептелген өсімақылар мен қосымша есептелген салықтардың сомасынан 50% мөлшерінде. Нәтижесінде, айыппұл санкциялары мен өсімақылардың сомасы қосып есептеуге тиесілі салықтар сомасынан бірнеше есе артуы мүмкін. Қаржылық кезеңдер тексеру жүргізілетін жылдың алдындағы бес күнтізбелік жыл ішінде салық органдары тексеру үшін ашық болып қалады. Белгілі бір мән-жайларда тексеру біршама ұзақ кезеңдерді қамтуы мүмкін. Жоғарыда айтылғандардың нәтижесінде, егер мұндайлар болса, салықтардың, айыппұлдардың және өсімақылардың түпкілікті сомасы қазіргі уақыт бойынша шығыстарға жатқызылған және 2009 жылғы 31 желтоқсанда есептелген сомадан асып кетуі мүмкін. Басшылық 2009 жылғы 31 желтоқсанда қолданылатын заңнамадағы оның түсіндірілуі сәйкес келетін болып табылады әрі Қордың салық бойынша ұстанымы расталатын ықтималдық болады деп санайды.
      Тұрақтандыру жоспары бойынша міндеттеме
      Қор Үкімет 2008 жылы бекіткен Тұрақтандыру жоспарын жүзеге асыруда Үкіметтің негізгі операторы болып белгіленді (І-ескертпе). 2009 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша қаржы секторына тұрақтандыру және шағын және орта бизнесті қолдау бойынша міндеттемелер орындалды.
      Жылжымайтын мүлік нарығындағы жағдайды тұрақтандыру бойынша міндеттеме
      Үкімет жылжымайтын мүлік нарығындағы жағдайды тұрақтандыру үшін қаражат беру шешімін қабылдады, Үкімет Қорға екінші деңгейдегі банктерге депозиттер орналастыруды және құрылыс компанияларын тікелей қаржыландыруды тапсырды. 2009 жылғы 31 желтоқсанда салынып жатқан құрылыстарды аяқтау және Қор мен оның еншілес ұйымдары арқылы дайын тұрғын үй сатып алу үшін қаржыландыруды қамтамасыз ету бойынша міндеттеме 177.684 миллион теңгені құрады.
      Инновациялық, индустриалық және инфрақұрылымдық жобаларды іске асыру
      2009 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша 115.000 миллион теңге инновациялық, индустриалық және инфрақұрылымдық жобаларды қаржыландыру үшін «Қазақстанның Даму Банкі» АҚ-нын жарғылық капиталына берілді. 2009 жылғы 31 желтоқсанда инновациялық, индустриалық және инфрақұрылымдық жобаларды қаржыландыру бойынша міндеттеме 92.800 миллион теңгені құрады.
      Қайта құрылымдау бойынша міндеттеме
      БТА Банкі, оның кредиторлары және Қор арасындағы 2009 жылғы 7 желтоқсандағы ниеттер туралы хаттамаға сәйкес Қор 644.000 миллион теңге мөлшерінде Қор алдындағы БТА Банкінің міндеттемелерін, сондай-ақ 26.000 миллион теңге мөлшерінде есептелген сыйақыны БТА Банкінің жай акциясына айырбастауға міндеттенеді.
      2009 жылғы 15 желтоқсанда қаржы берешегінің жалпы көлемінің 95,1% мөлшерінде банктің міндеттемелерін иеленетін Альянс Банктік кредиторлары банктің берешегін қайта құрылымдау жоспарын мақұлданды.
      Қайта құрылымдау талаптарына сәйкес Қор Альянс Банктің артықшылықты акцияларына 105.000 миллион теңге мөлшерінде Қор алдындағы Альянс банктің міндеттемелерін айырбастауға, сондай-ақ 24.000 миллион теңге сомаға жай акциялар сатып алу арқылы Альянс банкті қайта капиталдандыруға міндеттенеді.
      Қосымша Альянс Банк пен Қор Қордың қатысу үлесіне ара қатынасты және өзге де конкурстық кредиторларды (Қорды қоспағанда) қамтамасыз ету үшін жеткілікті 67% және 33% ретінде Альянс жай және артықшылықты акцияларын банктік кредиторларына беруге міндеттенеді.
      Қор Басқармасының 2009 жылғы 22 желтоқсандағы № 115/09 шешіміне сәйкес Қор Темірбанкте құрылымдау қорытындылары бойынша ҚҚА-ның барлық пұрсатты нормативтерін сақтау үшін аудиторлар Темірбанк және Қор міндеттемелерді қайта құрылымдау кезінде «Темірбанк» АҚ өтемпаздығын қамтамасыз ету үшін қаржылық ресурстар беру арқылы жәрдем көрсету жөніндегі де қабылдады.

24. ЕСЕПТІ КҮННЕН КЕЙІНГІ ОҚИҒАЛАР

      Дивидендтер
      2010 жылғы 26 наурызда Қазақстан Республикасы Үкіметінің № 239 қаулысымен 2008 жылға арналған Қордың таза кірісін бөлу тәртібі бекітілді, Қордың бір жай акциясына есепте дивидендтердің мөлшері 2 теңге 52 тиынды, бар-жоғы 8.645 миллион теңге соманы құрады. Көрсетілген сома Қордың Директорлар кеңесінің 2009 жылғы 30 қыркүйектегі № 31 шешіміне сәйкес 2009 жылғы 15 желтоқсанда төленді (1-ескертпе).
      Екінші деңгейдегі еншілес банктердің сыртқы берешегін қайта құрылымдау
      2010 жылғы 28 мамырда қаржылық берешектің жалпы көлемінің 92,03%-ы мөлшерінде банктің міндеттемелерін иеленетін «БТА Банкі» АҚ-ның кредиторлары банктің берешегін қайта құрылымдау жоспарын мақұлдады. 2010 жылғы 4 маусымда ҚҚА банктің кредиторларының жиналысы макұлдаған банктің берешегін қайта құрылымдау талаптарына келісті. Банктің сыртқы борыштары қайта құрылымдау үдерісінің нәтижесінде 12 миллиард АҚШ долларынан 4,4 миллиард АҚШ долларына дейін азайтылатын болады, орташа қарыз беру ставкасын 8,76%-га дейін төмендете отырып, міндеттемелерді төлеу мерзімі 1-5 жылдан 8-20 жылға дейін өзгертілді. Сыртқы кредиторларға БТА Банкінің 18,5%-ға дейін жай акциялары да берілетін болады, онда Қордың үлесі 81,4%-ға жуықты құрайтын болады. Қор қайта құрылымдау талаптарына сәйкес Банкі Қорға орналастырылған банктің облигацияларын айырбастау арқылы 671 миллиард теңгеге капиталдандырады.
      2009 жылғы 15 желтоқсанда қаржылық берешектің жалпы көлемінің 95,1%-ы мөлшерінде банктің міндеттемелерін иеленетін «Альянс банк» АҚ-ның кредиторлары банктің берешегін қайта құрылымдау жоспарын мақұлдады. Қайта құрылымдау 2010 жылғы наурызда аяқталды, нәтижесінде банктің сыртқы борыштары 4,5 миллиард АҚШ долларынан 1,08 миллиард АҚШ долларына дейін азайтылды, міндеттемелерді төлеу мерзімі 1-7 жылдан 7-20 жылға дейін өзгертілді. Қайта құрылымдау жоспарының шеңберінде, 2010 жылғы наурызда Қор жалпы сомасы 129 миллиард теңгеге банк қосымша шығарған «Альянс банк» АҚ-нын 4.000.000 жай акциясын және 1.567.164 артықшылықты акциясын сатып алды. Сатып алу Қордың 24 миллиард теңге ақша қаражатын төлеу және жалпы сомасы 105 миллиард теңгеге Қор сатып алған «Альянс банк» АҚ-ның облигацияларын айырбастау арқылы жүзеге асырылды. Қайта құрылымдау талаптарына сәйкес Қор Банктің кредиторларына банктің 33 % жай және артықшылықты акцияларын берді, Қордың үлесі жай және артықшылықты акциялардан 67 %-ды құрады.
      2010 жылғы наурызда қаржылық берешектің жалпы көлемінің 93,7%-ы мөлшерінде Банктің міндеттемелерін иеленетін «Темір Банкі» АҚ-ның кредиторлары банктің берешегін қайта құрылымдау жоспарын мақұлдады. Қайта құрылымдау үдерісінің нәтижесінде банктің борыштары 770 миллион АҚШ долларынан 61 миллион АҚШ долларына дейін төмендетілді, орташа қарыз беру ставкасын 9%-ға дейін азайта отырып, міндеттемелерді төлеу мерзімі 1-4 жылдан 10-12 жылға дейін өзгертілді. Қайта құрылымдау шеңберінде, 2010 жылғы 11 мамырда Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қыркүйектегі № 572 қаулысына сәйкес Қор бір данасына 1,42 теңге баға бойынша жалпы сомасы 108 миллион теңгеге «Темірбанк» АҚ-нын 75.933.000 дана жай бұрын орналастырылмаған акцияларын сатып алды, оның нәтижесінде «Темірбанк АҚ-ның капиталындағы Қордың үлесі 79,9%-ды құрады. Қайта құрылымдау үдерісі шеңберінде Қор Банкті 23,5 миллиард теңгеге капиталдандырады, оның осы есептілікті шығару күні
18,8 миллиард теңгесі қосымша шығарылған 12.712.782.790 дана жай акцияларды төлеуге Қорға енгізілді. Сыртқы кредиторларға Темір банктің 20% қосымша шығарылған акциясын беретін болады, бұдан кейін Қордың үлесі жоспарланған орналастыруды аяқтағаннан кейін 79,99%-ды құрайды.
      Берілген қарыздар
      2010 жылғы 17 наурызда Қор Нұрқазған, Абыз және Бозымшақ алтын-мыс кен орындарын әзірлеу үшін 200 миллион АҚШ доллары және 100 миллион АҚШ доллар мөлшерінде «Kazakhmys Finance PLC» 2 қарыз Серді. Осы қарыздарды қаржыландыру Қытай Мемлекеттік Даму Банкімен кредит желісі шеңберінде алынған қаражаттан жүзеге асырылды. (11-ескертпе).
      2010 жылғы 18 маусымда «Қазақстанның Халық банкі» АҚ 3 жыл мерзімге нақты кредиттеу үшін 2009 жылғы 9 қаңтарда Қор орналастырған 60 миллиард АҚШ доллары асырды. Депозитті орналастыру кезеңінде Қордың қаражаты есебінен берілген не берілген кредит бойынша ставкалар орташа алғанда 4%-га төмендетілді.
      2010 жылғы 17 наурызда Қор «Богатырь Кемір» ЖШС иеленетін «Forum Muider B.V.» компаниясының 50% акциясын сатып алу мақсатында «Самұрық-Энерго» АҚ тартылған қарызды қайта қаржыландыру үшін 47.622 миллион теңге сомаға «Самұрық-Энерго» АҚ-на қосымша қарыз берді. Кредит жылдық 1,2% ставка бойынша 2029 жылғы 15 қыркүйекке дейінгі мерзімге берілді.
      2010 жылғы 18 наурызда «Самұрық-Энерго» АҚ жалпы сомасы 44.465 миллион теңгеге Қор бұрын берген қарызды қайтаруды жүзеге асырды (7-ескертпе).
      Инвестицияларды ұлғайту
      2010 жылы Қор тиісінше 4.880 миллион теңге, 3.720 миллион теңге, 1.900 миллион теңге және 1.561 миллион теңге мөлшерінде «Қазақстан Темір Жолы» ұлттық компаниясы» АҚ-ның, «Қазақстанның Инвестициялық қоры» АҚ-ның, «Қазақстанның тұрғын үй құрылыс жинақ банкі» АҚ-ның және «Біріккен химия компаниясы» ЖШС-ның жарғылық капиталына қосымша жарналарды жүзеге асырды. Барлық жарналар ақша нысанында жүзеге асырылды.
      Сенімгерлік басқару
      «Астана-финанс» АҚ-нын ҚҚА белгілеген нормативтік мәндерді орындамауына байланысты, ҚҚА ҚҚС-мен келісуді талап етпейтін деңгейге дейін еншілес ұйымдар - «Астана финанс банкі» АҚ-на («АФБ»), «Астана-Финанс» сақтандыру компаниясы» АҚ-на («СК»), «Астана-Финанс» өмірді сақтандыратын компания» АҚ-на («ӨСК») бақылау жасаудан «Астана-Финанс» АҚ-ны шеттету жүргізуді ұйғарды. Осы талапты орындау үшін «Астана-Финанс» АҚ Қордың сенімгерлік басқаруына АФБ (90%), СК (100%) және ӨСК (100%) акцияларын беру үдерісіне бастамашылық жасады. 2010 жылғы 14 маусымда 2010 жылғы 19 мамырдағы шартқа сәйкес «Астана-Финанс» АҚ-ның жоғарыда көрсетілген еншілес ұйымдарының акциялар пакеті Қордың сенімгерлік басқаруына берілді.
      БТА банкіне депозиттер орналастыру
      2010 жылғы 13 мамырда Қор жыл сайын сыйақымен капиталдандыра отырып, жылдық 11% ставкамен 2024 жылғы 30 желтоқсанға дейінгі мерзімге 97 миллиард теңге сомасында «БТА Банкі» АҚ-на депозит орналастырды. Депозит номинал құны 645 миллиард теңге болатын «БТА Банкі» АҚ алдындағы Қордың облигацияларын кейіннен өтеу үшін ақша қаражатын шоғырландыру мақсатында орналастырылды.
      Инвестицияларды әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорацияларға беру
      Үкіметтің 2009 жылғы 15 желтоқсандағы № 2123 қаулысына сәйкес Қор және ҚР Қаржы министрлігінің Мемлекеттік мүлік және жекешелендіру комитеті ауыстыру шартын жасасты. Айырбас шартына сәйкес 2010 жылғы 10 наурызда Қор Үкіметке «Павлодар мұнай-химия зауыты» АҚ (42%, бұдан  әрі- «ПМХЗ»), «Қазақстан-Британ техникалық университеті» АҚ (1,67%, бұдан әрі - «ҚБТУ»), «Қарағандыгипрошахт» ЖШС (90%) мемлекеттік акция пакеттеріне, жылжымайтын мүлік және өзге мүлікке алмасуга әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялардың өзіне тиесілі пакеттерін берді.

Егер Сіз беттен қате тапсаңыз, тінтуірмен сөзді немесе фразаны белгілеңіз және Ctrl+Enter пернелер тіркесін басыңыз

 

бет бойынша іздеу

Іздеу үшін жолды енгізіңіз

Кеңес: браузерде бет бойынша енгізілген іздеу бар, ол жылдамырақ жұмыс істейді. Көбінесе, ctrl-F пернелері қолданылады