Күші жойылды - ҚР Индустрия және сауда министрлігі Бәсекелестікті қорғау комитетінің 2007.05.15. N 164 -НҚ бұйрығымен.
"Бәсеке және монополистiк қызметтi шектеу туралы" Қазақстан Республикасының
Заңының
14-бабына сәйкес, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң 1999 жылғы 15 қарашадағы N 1713
қаулысымен
бекiтiлген Қазақстан Республикасының Табиғи монополияларды реттеу және бәсекелестiктi қорғау жөнiндегi агенттiгi туралы ережесiнiң 11-тармағының 4) тармақшасын басшылыққа ала отырып, БҰЙЫРАМЫН:
1. Қоса берілiп отырған Бәсекелестiктi шектейтiн рынок субъектiлерiнiң келiсiмдерiн (келiсілген, iс-қимылдар) анықтау жөнiндегi нұсқаулық бекiтiлсiн.
2. Қазақстан Республикасының Табиғи монополияларды реттеу және бәсекелестiктi қорғау жөнiндегi агенттiгiнiң Бәсекелестiктi дамыту департаментi (Н.Х.Жұмабаева) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлiгiнде белгіленген тәртiппен мемлекеттiк тiркеуден өткiзудi қамтамасыз етсiн.
3. Қазақстан Республикасының Табиғи монополияларды реттеу және бәсекелестiктi қорғау жөнiндегi агенттiгiнiң Әкiмшiлiк жұмысы департаментi (A.T.Шабдарбаев) осы бұйрықты ресми бұқаралық ақпарат құралдарында жариялауды және Қазақстан Республикасының Табиғи монополияларды реттеу және бәсекелестiктi қорғау жөнiндегi агенттiгi орталық аппаратының құрылымдық бөлiмшелерi мен аумақтық органдарының назарына жеткiзудi қамтамасыз етсiн.
4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Табиғи монополияларды реттеу және бәсекелестікті қорғау жөніндегі агенттігі төрағасының орынбасары А.Р.Ойнаровқа жүктелсін.
5. Бұйрық жарияланған күннен бастап қолданысқа енгізіледі.
Төраға
Қазақстан Республикасының
Табиғи монополияларды реттеу
және бәсекелестiктi қорғау
жөнiндегi агенттiк төрағасының
2003 жылғы 6 ақпандағы
N 34-НҚ бұйрығымен
бекітілген
Бәсекелестiктi шектейтiн рынок субъектiлерiнiң келiсiмдерiн (келiсiлген iс-қимыл) анықтау туралы
Нұсқаулық
1. Жалпы ереже
1. Бәсекелестiктi шектейтiн рынок субъектiлерiнiң келiсiмдерiн (келiсiлген iс-қимыл) анықтау туралы нұсқаулық (одан әрi - Нұсқаулық) Қазақстан Республикасының " Бәсекелестiк және монополиялық қызметтi шектеу туралы ", " Tepic пиғылдағы бәсекелестiк туралы " Заңдарының, Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 1999 жылғы 15 қарашада Қазақстан Республикасының Табиғи монополияларды реттеу және бәсекелестiктi қорғау жөнiндегi агенттiктiң ережесi(одан әрi - Ереже) туралы N 1713 және Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2001 жылғы 12 желтоқсандағы "Басты азық-түлiк тауарларына бағаны тұрақтандыру туралы N 1623 қаулыларына сәйкес әзiрлендi.
2. Бұл нұсқаулықта мынадай ұғымдар қолданылады:
Рынок субъектiлерi - тауарларды (жұмыстар, қызметтер) өндiретiн, өткiзетiн, сатып алатын қызметтi атқаратын жеке, заңды тұлғалар және олардың филиалдары мен өкiлдiктерi;
Келiсiм - кәсiпкерлiк қызметте негiзсiз бәсекелестiктi, басымдылық алуды шектейтiн бағыттағы жақтардың (вертикалды горизонталды немесе конгломератты) кез келген шартты қатынастары;
Үйiрлесу - тауар рыногында керi зардаптарға алып келетiн және (немесе) соған алып келген, тауарларға (жұмыстар, қызметтер) бiркелкi баға белгiлеу немесе тауар рыногын бөлуге бағытталған рынок субъектiлерiнiң өзара келiсiлген iс-қимылы;
Келiсiлген iс-қимыл - өзара байланысқан жақтардың еркiн iс-қимылдарын шектеу.
3. Бұл Нұсқаулықтың мақсаты рынок субъектiлерiнiң және/немесе мемлекеттiк органдар арасындағы келiсiмдердiң механизмдерiн, соның iшiнде үйiрлесу (одан әрi - Келiсiмдер) жолымен жасалған келiсiмдердi анықтау.
4. Заңда бекiтiлген тәртiп бойынша тыйым салынады, бүтiндей не iшiнара күшi жоқ деп танылады:
1) бәсекелес рынок субъектiлерiнiң (әлеуеттi бәсекелестер) белгiлi тауар рыногында жиынтық үлесi 35 пайыздан артық кез келген келiсiмдер, егер олардың нәтижесi бәсекелестiктi шектейтiн болса, соның iшiндегi мынаған бағытталған келiсiмдер:
өндiрiстi шектеу, қолдан тапшылық орнату, бағасын көтеру және оны ұстап тұру үшiн тауар айналымынан тауарларды шығару, соның iшiнде үйiрлесу жолы арқылы;
өндiрiс көлемiн негiзсiз қысқарту немесе оларға тұтынушылардан сұраныс не тапсырыс бола тұра өндiрiстi тоқтату оларды өндiруге немесе жеткiзуге мүмкiншiлiк болған жағдайда;
тауар рыногын аумақтық принцип бойынша сату не сатып алу көлемi, сатылатын тауарлар (жұмыстар, қызметтер) көлемi бойынша немесе сатушылар мен сатып алушылардың (тапсырыс берушiлер) айналасы бойынша бөлу;
тауар рыногына жеткiзудi шектеу (рыноктан шығу) немесе одан басқа субъектiлердi белгiлi бiр тауарды (жұмыстар, қызметтер) сатушы не сатып (тапсырыс берушi) алушы ретiнен шығару;
белгiлi бiр сатушы не сатып алушымен шарт жасаудан бас тарту;
тауар рыногында бiрдей баға (тарифтер), шегерiм, үстеме бекiту (қолдау), соның iшiнде үйлесiм арқылы;
аукциондар мен саудада бағаны көтеру, төмендету және ұстап тұру;
2) бәсекелес емес рынок субъектiлерiнiң кез келген келiсiмi, егер де оның бipeуi белгiлi бiр тауар рыногында үстемдiк (монополиялық) жағдайға ие болса, екiншiсi оның жеткiзушiсi не сатып алушысы, егер де осындай келiсiм бәсекелестiктi шектесе және/немесе жеке немесе жеке және заңды тұлғаның мүддесiне нұқсан келтiрсе;
3) мемлекеттiк органның басқа мемлекеттiк органмен не рынок субъектiсiмен келiсiмi, егер оның нәтижесiнде бәсекелестiк шектелсе не шектелетiн болса, бағытталатын болса:
бағаны (тарифтi) көтеру, түсiру және қалыпты ұстап тұру;
тауар рыногын аумақтық принцип бойынша сату және сатып алу көлемi, сатылатын тауарлардың (жұмыстар, қызметтер) ассортиментi, сатушы немесе сатып алушылардың айналасы бойынша;
белгiлi рынок субъектiсiне айрықша құқық беру;
тауар рыногына шектеу қою немесе олардан рынок субъектiсiн шығару;
4) бәсекелестiктi шектеуге бағытталған басқа да келiсiмдер.
5. Деңгейлi келiсiм - бәсекелестiктi шектеуге бағытталған бiр рынокта бәсекелес субъектiлердiң өзара келiсiмi.
6. Тiк келiсiм - тиiстi тауар рыногында бәсекелес емес субъектiлердiң арасындағы келiсiм, нәтижесiнде бәсекелестiктi болдырмау, шектеу және жою болып табылады немесе соған алып келуi мүмкiн.
7. Конгломератты келiсiмдер аралас қатынастар секiлдi сипатталады, бұл жерде деңгейлi және тiк қатынастар орын алады.
9. Бiрiншi кезеңде:
1) тиiстi тауар рыногы анықталады, келiсiмге қатынасушы рынок субъектiлерiнiң жан-жағы анықталады;
2) Келiсiмнiң түрi анықталады, ақпараттар жиналады;
3) тауар рыногының географиялық шекарасы анықталады - келiсiмге қатынасып рынок субъектiлерiнiң қызметiн жүргiзетiн аумағы;
4) рынок субъектiлерiне тиiстi рыноктың үлесi анықталады - тиiстi географиялық рынокта қызмет ететiн келiсiмге қатынасушылар және олардың жалпы рыноктағы үлесi.
10. Келiсiмге қатынасушыларды талдау өткiзудiң тәртiбi және рынок субъектiлерiнiң рыноктық үлесiн есептеу, тауар рыногындағы бәсекелестiк ортаның қалыптасқан жағдайына сәйкес әдiстемелiктiң ұсынысына байланысты заңда белгiленген тәртiппен өткiзiледi.
11. Екiншi кезеңде тиісті тауар рыногын реттеу айқындалады, жолымен:
1) белгiленген бағаны (тарифтердi) белгiлеу;
2) мемлекеттiк тапсырыс бойынша мiндеттi жеткiзудi белгiлеу;
3) рынок субъектiсiне дотация ұсыну, жеңiлдетiлген жағдайда несие бөлу және басқа шарттар.
Жоғарыда аталған мемлекеттiк реттеулердiң монополияға қарсы заңдарға қайшы келмеуiн анықтау.
12. Үшiншi кезеңде келiсiм жасасқан рынок субъектiлерiнiң құқықтық ережелерi анықталады.
Егер талдау кезiнде айқындалғандай, келiсiмге қатынасушылардың рынокта үлестерiнiң едәуiр шоғырланғанына қарамастан олар бәсекеге шешушi әсер ете алмаса, рынокқа басқа субъектiлердiң енуiне қиындық туғыза алмаса, немесе басқа жолмен олардың экономикалық қызметiндегi бостандықты шектемесе, ондай талдау жасау тоқтатылады.
13. Төртiншi кезеңде келiсiмдi қызметтi нақты дәлелдеу үшiн, нәтижесiнде бәселестiктi шектеуге алып келетiн немесе тұтынушылардың мүддесiне зиян келтiретiн мыналарға аса көңiл бөлу керек:
1) үйлесуге алып келуi мүмкiн шарт жасасу тәсiлiнен бас тарту;
2) бәсекелестiктi шектеуге бағытталған шарт жасау;
3) бiр немесе бiрнеше субъектiлер тарапынан үйлесiмге қатыспайтын рынок субъектiлерiн бағалай кемсiту;
4) мәжбүрлi ассортимент талабы немесе жеткiзудiң басқа шарттары;
5) актыны басып шығару.
14. Нақты келiсiмдi қараған кезде оның iшiнде бәсекелестiкке қарсы элементтердiң бар жоқтығын анықтау керек.
15. Бесiншi кезеңде келiсiмнiң бәсекелестiктi шектейтiнi, не шектемейтiнi жөнiнде анықталады, оның ішінде:
1) Келiсiмге қатынасушы рынок субъектiлерiнiң тәуелсiз экономикалық шешiм қабылдауын шектейтiн;
2) тиiстi тауар рыногындағы сұраныс пен ұсынысқа әсер ететiн.
Егер осы жағдайлардың бiрi белгiлi болғанда, ол келiсiмдi бәсекелестiктi шектейтiн ретiнде қарау керек.
16. Осы жолсыздықтар орын алғандығы белгiлi болған кезде қолданыстағы заңдарда көрсетiлген шаралар қолданылады. Талдау өткiзу процесi кезiнде келiсiмге қатынасушылар бәсекелестiктi шектемейтiнi белгiлi болса, келiсiмдi талдау жасауды тоқтату керек болады.
17. Анықталған келiсiмдi дәлелдеген кезде оларды құжат бойынша дәлелдеу керек. Келiсiм нақтылығын дәлелдеу, бұл дәлелдеулердi өз ара шарттардың жағдайын талдағанда, шоттарды, жөнелтпе құжаттарды, прейскуранттарды, төлем тапсырмаларды, съезде, конгресте қабылданған құжаттарды және басқа рынок субъектiлерi өкiлдерiнiң жиындарында, басқа да құжаттардың негiзiнде алуға болады.
Дәлелдеу ретiнде рынок субъектiлерi өкiлдерiнiң жеке кездесулерiнде өзара ақпарат алмасулары, телефон арқылы хабарласу, телекстармен және факсималдық байланыстар, бағанның тұтынушыларға жариялы (жаңа прейскуранттың таратылуы, баға жарнамасы) хабарландырылуы, агенттер мен делдалдарға, соның iшiнде рынок субъектiлерi кiретiн түрлi бiрлестiктер (ассоциациалар) болулары мүмкiн. Келiсiмдi анықтау және дәлелдеу үшiн монополияға қарсы орган өзiнiң құзыретi шеңберiнде басқа да қызметтер жүргiзуге, өз бетiмен және басқа да мемлекеттiк немесе мемлекеттiк емес құрылымдармен iс-шаралар өткiзуiне болады.
18. Келiсiмдi дәлелдеген кезде ескерiлетiнi, барлық келiсiлген iс-қимыл бәсекелестiктi шектейтiн бiлiктiлiк ретiнде қарала алмайды.
Экономикадағы орын алып отырған құрылымдық ерекшелiктерге байланысты рынокта субъектiлердiң аз мөлшерде болуы, тауарлардың iс жүзiнде тапшылығы, олардың келiсiлген iс-қимыл жасап, құжат рәсiмдемей баға белгiлеуi бәсекелестiктi шектеуге алып келедi.
19. Келiсiмнiң негiзiндегi пайда болған бәсекелестiк үшiн жағымсыз зардаптар, былайша көрiнедi:
қаралып отырған рынокқа қанағаттанғысыз сұраныс пен жеткiлiктi биiк деңгейдегi табыстылық болған кездегi басқа рынок субъектiлерiнiң енуiн шектеу;
басқа осы рынокқа шыққысы келетiн өндiрушiлердi шикiзат пен материалдарға қол жеткiзуiне шектеу;
тауар өткiзетiн жүйеге қол жеткiзудi шектеу;
және де басқалары.
20. Келiсiмнiң дәлелдемесiн субъектiнiң қаржылай сараптамасының құжаттарының негiзiнде алуға болады.
21. Бәсекелестер арасында кез келген баға туралы келiсiмнiң түзiлуi мен оның орындалуының үйлесiмiнiң дәлелi болып:
бiр мезгiлде немесе 3 күн аралығында бағаның көтерiлуi (төмендеуi);
тауарды сату мен сатып алу кезiнде шығындардың әр түрлi болғанымен бiрдей бағаның белгiленуi;
рынокта бiрдей баға орнату үшiн бағытталған тауардың қалған бөлiгiне қосымша баға тағайындау;
тауардың жеткiзу көлемi мен бағасының өзгеруiн келiсу;
бағаны қолдан көбейту мен арзандату туралы келiсу;
бағадан бiр мезгiлде шегерiм жасау немесе бағадан шегерiм жасау;
рынокта тауар тапшылығы мен оларға баға жоғары болған кезде, қоймада екi және одан да артық субъектiлерде үлкен көлемде тауар қорының нақты қолда болуы;
рынок субъектiлерiнде шот фактураның, калькуляцияның, экономикалық негiздегi есептердiң болмауы, бағаның көтерiлуiнiң, бiр баға ұстанылуының түсiндiрiлуiнiң болмауы.
22. Рынок субъектiлерiнiң арасындағы келiсiмнiң бар екендiгiнiң дәлелi ретiнде:
бағаны бекiтетiн бiркелкi баға прейскурантының немесе бұйрықты (хаттама, өкiм) пайдалану;
түрлi жеткiзушiлер (көрсететiн) жеткiзетiн қызметтерге, тауарларға қолдан жасау арқылы жоғары бағаны ұстап түру;
өндiрiс көлемi немесе тауарлар (жұмыс, қызмет) сатуға шектеудi (квот) белгiлеу;
басқа сатушылар мен сатып алушылармен жасасқан келiсiмдi белгілi бiр сатушылар мен сатып алушылармен сол жағдайда шарт түзуден бас тарту;
белгiлi бiр аймақта тауарлар (жұмыс, қызмет) сату;
белгiлi бiр аймақты жабдықтауды қамтамасыз етудi тоқтату.
23. Бәсекелес рынок субъектiлерiнiң арасында өзара келiсiм болған кезде, монополияға қарсы орган келiсiмiнiң нақтылығын анықтау мақсатында талдау жүргiзедi. Талдау оны өткiзудiң алдындағы соңғы алты айға жүргiзiледi.
