Халықтың көші-қоны туралы

Қазақстан Республикасының 2011 жылғы 22 шілдедегі № 477-IV Заңы.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
ҚР Заңының қолданысқа енгізілу тәртібін 63-баптан қараңыз.
Қолданушылар назарына!
Қолданушыларға ыңғайлы болуы үшін ЗҚАИ мазмұнды жасады.

МАЗМҰНЫ

Ескерту. Бүкіл мәтін бойынша "оралмандар", "оралмандарды", "оралмандарға", "оралмандардың", "оралман", "Оралмандарды", "Оралмандардың", "Оралмандар", "Оралман", "оралманның" және "Оралмандарға" деген сөздерді тиісінше "қандастар", "қандастарды", "қандастарға", "қандастардың", "қандас", "Қандастарды", "Қандастардың", "Қандастар", "Қандас", "қандастың" және "Қандастарға" деген сөздермен ауыстырылды - ҚР 13.05.2020 № 327-VI Заңымен ("Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" ҚР Кодексіне (Салық кодексі) тиісті өзгерістер мен толықтырулар қолданысқа енгізілген күннен кейін қолданысқа енгізіледі).

Осы Заң халықтың көші-қоны саласындағы қоғамдық қатынастарды реттейді, көші-қон процестерінің құқықтық, экономикалық және әлеуметтік негіздерін айқындайды.

1-тарау. НЕГІЗГІ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) "Ата жолы" картасы – халықтың көші-қоны мәселелері жөніндегі уәкілетті орган белгілейтін тәртіппен бизнес-көшіп келушілерге не этникалық қазақтар қатарынан сұранысқа ие кәсіптері бар адамдарға он жылға дейінгі мерзімге, бірақ азаматтығы бар ел паспортының қолданылу мерзімінен аспайтын мерзімге берілетін белгіленген нысандағы құжат;

1-1) бұрынғы отандас – Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасында немесе Қазақстан Республикасында туған немесе бұрын азаматтығында болған және шетелде тұрақты тұратын адам;

2) бейімдеу және ықпалдастыру қызметтерін көрсету – қандастар мен олардың отбасы мүшелеріне қоғамға бейімдеу және ықпалдастыру мақсатында көрсетілетін (ақпараттық, заңдық, әлеуметтік, медициналық және білім беру) қызметтер кешені;

3) келуге және кетуге берілетін рұқсат (бұдан әрі – виза) – осыған уәкілеттік берілген Қазақстан Республикасы мемлекеттік органдарының көшіп-қонушының паспортындағы немесе оны ауыстыратын құжатындағы белгісі не осыған уәкілеттік берілген Қазақстан Республикасы мемлекеттік органдарының ақпараттық жүйедегі белгісі, ол визада белгіленген уақытқа, мақсаттарда және шарттармен Қазақстан Республикасының аумағына келуге, оның аумағы арқылы жүріп-тұруға, онда болуға және Қазақстан Республикасының аумағынан кетуге құқық береді;

4) еңбек көші-қоны – еңбек қызметін жүзеге асыру үшін жеке тұлғалардың басқа мемлекеттерден Қазақстан Республикасына және Қазақстан Республикасынан, сондай-ақ мемлекет ішінде уақытша қоныс аударуы;

4-1) еңбекші көшіп келушіге рұқсат – жұмыс беруші жеке тұлғалардың үй шаруашылығында жұмыстар орындау (қызметтер көрсету) үшін ішкі істер органдары еңбекші көшіп келушіге беретін, белгіленген нысандағы құжат;

4-2) жұмыспен қамтудың жекеше агенттігі – Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен тіркелген, еңбек делдалдығын көрсететін жеке немесе заңды тұлға;

5) заңсыз көшіп келу – шетелдіктердің немесе азаматтығы жоқ адамдардың келу және болу тәртібін реттейтін Қазақстан Республикасының заңнамасын, сондай-ақ Қазақстан Республикасының аумағы арқылы транзитті жол жүруді бұза отырып, Қазақстан Республикасына келуі және Қазақстан Республикасында болуы;

6) заңсыз көшіп келуші – келу және болу, сондай-ақ Қазақстан Республикасының аумағы арқылы транзиттік жол жүру тәртібін реттейтін Қазақстан Республикасының заңнамасын бұза отырып, Қазақстан Республикасына келген және Қазақстан Республикасында болатын шетелдік немесе азаматтығы жоқ адам;

6-1) корпоративішілік ауыстыру – Дүниежүзілік сауда ұйымына мүше елдің аумағында құрылған, Қазақстан Республикасының аумағынан тыс жерде орналасқан және жұмыс істейтін заңды тұлғада Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес осы заңды тұлғаның Қазақстан Республикасының аумағында құрылған филиалдарына, еншілес ұйымдарына, өкілдіктеріне басшы, менеджер немесе маман лауазымында еңбек қызметін жүзеге асыратын шетелдікті немесе азаматтығы жоқ адамды еңбек шартында айқындалған, бірақ үш жылдан аспайтын мерзімге, еңбек шартын бір жылға ұзарту құқығымен уақытша ауыстыру;

7) көшіп келу – шетелдіктердің немесе азаматтығы жоқ адамдардың Қазақстан Республикасына уақытша немесе тұрақты тұру үшін келуі;

8) көшіп келуші – Қазақстан Республикасына уақытша немесе тұрақты тұру үшін келген шетелдік немесе азаматтығы жоқ адам;

9) көші-қон – жеке тұлғалардың бір мемлекеттен екінші мемлекетке, сондай-ақ мемлекет ішінде тұрақты немесе уақытша, ерікті түрде немесе мәжбүрлі түрде қоныс аударуы;

10) көшіп-қонушы – себебі мен ұзақтығына қарамастан, Қазақстан Республикасына келген және Қазақстан Республикасынан кеткен, сондай-ақ Қазақстан Республикасының ішінде қоныс аударушы адам;

10-1) қабылдаушы тұлға – көшіп келушілерді Қазақстан Республикасына уақытша тұру үшін шақыру туралы өтінішхат беретін және (немесе) олардың тұруына орын беретін Қазақстан Республикасының азаматы, Қазақстан Республикасында тұрақты тұратын шетелдік пен азаматтығы жоқ адам немесе Қазақстан Республикасында тіркелген заңды тұлға;

11) Қазақстан Республикасының шет елдегі мекемелері – Қазақстан Республикасының шет елде орналасқан дипломатиялық және оларға теңестірілген өкілдіктері, сондай-ақ консулдық мекемелері;

12) қоныс аударушы – Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған өңірлерге қоныс аударған ішкі көшіп-қонушы;

12-1) қоныс аударушыларды қабылдаудың өңірлік квотасы – Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған өңірлерге тұрақты тұру үшін келетін, Қазақстан Республикасының Әлеуметтік кодексіне сәйкес жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларына қатысушыларға көзделген мемлекеттік қолдау шараларымен қамтамасыз етілетін қоныс аударушылардың немесе қоныс аударушылар мен олардың отбасы мүшелерінің шекті саны;

13) қандас – бұрын Қазақстан Республикасының азаматтығында болмаған, халықтың көші-қоны мәселелері жөніндегі уәкілетті орган белгілеген тәртіппен тиісті мәртебе алған этникалық қазақ және (немесе) оның ұлты қазақ отбасы мүшелері;

13-1) қандастарды бейімдеу және интеграциялау орталығы – Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органы құратын және қандастарға, олардың отбасы мүшелеріне бейімдеу және интеграциялау қызметтерін көрсетуге және уақытша тұруға арналған заңды тұлға;

13-2) қандастарды қабылдаудың өңірлік квотасы – Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған өңірлерге тұрақты тұру үшін келетін, Қазақстан Республикасының Әлеуметтік кодексіне сәйкес жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларына қатысушыларға көзделген мемлекеттік қолдау шараларымен қамтамасыз етілетін қандастардың немесе қандастар мен олардың отбасы мүшелерінің шекті саны;

13-3) қандастар, этникалық қазақтар туралы ақпараттық дерекқор – этникалық қазақтар, қандастар және олардың отбасы мүшелері, олардың Қазақстан Республикасының аумағы бойынша орналасуы, сондай-ақ оларға көрсетілген мемлекеттік қолдау шаралары туралы деректер жиынтығы;

13-4) өз бетінше жұмысқа орналасу үшін біліктілік сәйкестігі туралы анықтама – экономиканың басым салаларында (экономикалық қызмет түрлерінде) сұранысқа ие кәсіптер бойынша Қазақстан Республикасында өз бетінше жұмысқа орналасу үшін біліктілік талаптарына және білім деңгейіне сай келетін шетелдік жұмыскерге халықтың көші-қоны мәселелері жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен берілетін белгіленген нысандағы құжат;

13-5) реадмиссия – шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың келу, кету, болу немесе тұру мәселелері бойынша заңнаманы бұза отырып, бір мемлекеттің аумағына келген немесе онда жүрген адамдарды Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартқа сәйкес бір мемлекеттің құзыретті органдарының беруі (қайтаруы) және екінші мемлекеттің құзыретті органдарының қабылдауы;

14) алып тасталды - ҚР 24.11.2015 № 421-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
15) алып тасталды - ҚР 24.11.2015 № 421-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
16) алып тасталды - ҚР 10.12.2013 № 153-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

17) тұрақты тұруға арналған рұқсат – Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптарды сақтаған кезде шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарға ішкі істер органдары беретін және оларға Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұру құқығын беретін құжат;

17-1) уақытша болатын (тұратын) жер – тұрғылықты жер болып табылмайтын және адам уақытша болатын (тұратын), мекенжайы бар ғимарат, үй-жай не тұрғынжай;

18) уақытша орналастыру орталығы – этникалық қазақтар мен қоныс аударушылардың, сондай-ақ олардың отбасы мүшелерінің уақытша тұруына арналған тұрғынжай;

19) уақытша тұруға арналған рұқсат – Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптарды сақтаған кезде көшіп келушілерге ішкі істер органдары беретін және болу мақсатына қарай оларға Қазақстан Республикасының аумағында белгілі бір мерзімге тұру құқығын беретін құжат;

19-1) алып тасталды - ҚР 14.07.2022 № 141-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

20) халықтың көші-қоны мәселелері жөніндегі уәкілетті орган – өз құзыреті шегінде халықтың көші-қоны саласындағы басшылықты, көші-қон процестерін реттеуді, халықтың көші-қоны саласындағы жұмысты үйлестіруді және мемлекеттік саясатты іске асыруды жүзеге асыратын орталық атқарушы орган;

20-1) алып тасталды - ҚР 16.04.2018 № 147-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

21) шақырушы адам – Қазақстан Республикасында тұратын және осы Заңға сәйкес отбасын біріктіру мақсатында өз отбасы мүшелерінің Қазақстан Республикасына келуіне жәрдемдесетін адам;

22) шетелдік жұмыс күшін тартуға арналған квота – Қазақстан Республикасының аумағында еңбек қызметін жүзеге асыру үшін жұмыс берушіге тартуға рұқсат етілген шетелдік жұмыс күшінің рұқсат етілетін шекті саны;

23) шетелдік жұмыс күшін тартуға арналған рұқсат – Қазақстан Республикасына шетелдік жұмыс күшін тарту үшін жұмыс берушіге жергілікті атқарушы орган беретін белгіленген нысандағы құжат;

24) алып тасталды - ҚР 24.11.2015 № 421-V Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).

25) ішкі көші-қон – жеке тұлғалардың Қазақстан Республикасының ішінде тұрақты немесе уақытша тұру мақсатында қоныс аударуы;

26) ішкі көшіп-қонушы – тұрақты немесе уақытша тұру мақсатында Қазақстан Республикасының ішінде өз бетінше қоныс аударушы адам;

27) алып тасталды - ҚР 24.11.2015 № 421-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

28) этникалық қазақ – ұлты қазақ шетелдік немесе азаматтығы жоқ адам.

Ескерту. 1-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2012.04.27 N 15-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 13.06.2013 № 102-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.12.2013 № 153-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 12.06.2014 № 209-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 27.10.2015 № 365-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.11.2015 № 421-V (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 06.04.2016 № 483-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 22.12.2016 № 28-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.04.2018 № 147-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 25.11.2019 № 272-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 13.05.2020 № 327-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 14.07.2022 № 141-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.12.2022 № 168-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

2-бап. Қазақстан Республикасының халықтың көші-қоны саласындағы заңнамасы

1. Қазақстан Республикасының халықтың көші-қоны саласындағы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді және осы Заңнан, өзге де нормативтік құқықтық актілерден тұрады.

2. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Заңда көзделгеннен өзгеше қағидалар белгіленсе, онда халықаралық шарттың нормалары қолданылады.

3-бап. Көшіп келудің негізгі түрлері

Қазақстан Республикасының аумағына келу және Қазақстан Республикасының аумағында болу мақсатына қарай көшіп келудің мынадай негізгі түрлері бар:

1) тарихи отанына оралу мақсатында;

2) отбасын біріктіру мақсатында;

3) білім алу мақсатында;

4) еңбек қызметін жүзеге асыру мақсатында;

5) гуманитарлық және саяси уәждер бойынша.

4-бап. Халықтың көші-қоны саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі қағидаттары мен міндеттері

1. Халықтың көші-қоны саласындағы мемлекеттік саясат мынадай негізгі қағидаттарға:

1) Қазақстан Республикасының Конституциясына, заңдарға және халықаралық шарттарға сәйкес көшіп-қонушылардың құқықтары мен бостандықтарын тану және оларға кепілдік беруге;

2) ұлттық мүддені қорғау және ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге;

3) жеке адамның, қоғамның және мемлекеттің мүдделерін ұштастыруға;

4) пайдаланылатын ақпараттың жаңартылуы және бірнеше рет қайталануы негізінде көші-қон процестерін реттеудің ашықтығына;

5) мемлекеттің көшіп келудің әрқилы түрлерін реттеудегі сараланған тәсіліне негізделеді.

2. Халықтың көші-қоны саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі міндеттері:

1) көшіп-қонушылардың құқықтары мен бостандықтарын қорғау;

2) өңірлердің демографиялық және әлеуметтік-экономикалық даму мүдделерін ескере отырып, қандастарды ұтымды орналастыруды ұйымдастыру;

3) Қазақстан Республикасында еңбек қызметін жүзеге асыру үшін жоғары білікті шетелдік жұмыс күшін тарту;

4) ішкі еңбек нарығын шетелдік жұмыс күшін тартуды квоталау жолымен қорғау;

5) Қазақстанның халықаралық еңбек нарығына ықпалдасуын қамтамасыз ету;

6) халықтың жаппай көші-қонына әкеп соқтыруы мүмкін жанжалдардың алдын алу және оларды болғызбау мақсатында Қазақстан Республикасының басқа мемлекеттермен ынтымақтастығын дамыту;

7) ішкі көші-қон ағынын оңтайландыру, көшіп-қонушылардың ел аумағында ұтымды қоныстандырылуын қамтамасыз ету;

8) шетелде тұратын бұрынғы отандастармен және этникалық қазақтармен өзара қарым-қатынасты, оның ішінде мәдени ынтымақтастық пен ақпараттық қамтамасыз ету саласындағы өзара қарым-қатынасты қолдау және дамыту;

9) этникалық қазақтардың тарихи отанына қоныс аударуына жәрдемдесу;

10) көші-қон процестерін реттеу саласындағы халықаралық ынтымақтастық, заңсыз көшіп келудің алдын алу және жолын кесу болып табылады.

5-бап. Көшіп келушілердің құқықтары мен міндеттері

1. Көшіп келушілердің Қазақстан Республикасында:

1) егер Конституцияда, заңдарда және халықаралық шарттарда өзгеше көзделмесе, Қазақстан Республикасының азаматтары үшін белгіленген құқықтар мен бостандықтарды пайдалануға;

2) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен білім, медициналық және әлеуметтік көмек алуға;

3) Қазақстан Республикасының көшіп келушілердің болуы үшін ашық аумағы бойынша еркін жүріп-тұруға;

4) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен тұрғылықты жерін еркін таңдауға;

5) өзіне тиесілі мүліктік құқықтарын және мүліктік емес жеке құқықтарын қорғау үшін сотқа және мемлекеттік органдарға жүгінуге;

6) осы қызмет түрлері ақысыз негізде көрсетілетін қандастарды және олардың отбасы мүшелерін қоспағанда, қандастарды бейімдеу және ықпалдастыру орталықтарында ақылы бейімдеу және ықпалдастыру қызметтерін алуға құқығы бар.

2. Көшіп келушілер Қазақстан Республикасында:

1) егер Конституцияда, заңдарда және халықаралық шарттарда өзгеше көзделмесе, Қазақстан Республикасының азаматтары үшін белгіленген міндеттерді атқарады;

2) Қазақстан Республикасының Конституциясын және заңнамасын, оның ішінде Қазақстан Республикасының аумағына келудің, кетудің және онда болудың белгіленген тәртібін сақтауға міндетті;

3) жеке басты куәландыратын құжаттардың көшірмелерін Қазақстан Республикасының ұлттық мүдделерін қорғау және ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсаттары үшін ұсынады.

Ескерту. 6-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 11.12.2023 № 44-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

6-бап. Көшіп келушілердің келуінің, кетуінің және болуының жалпы шарттары

1. Көшіп келушілердің Қазақстан Республикасының аумағына келу, кету және болу тәртібі Қазақстан Республикасының заңнамасымен айқындалады.

"Астана Хаб" халықаралық технологиялық паркінде еңбек қызметін жүзеге асыруды қоса алғанда, қызметін жүзеге асыру үшін көшіп келушілердің келу, кету және болу ерекшеліктері "Ақпараттандыру туралы" Қазақстан Республикасының Заңымен айқындалады.

2. Келудің және болудың визасыз режимі туралы Қазақстан Республикасымен келісім жасасқан мемлекеттерден келген көшіп келушілер Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарында белгіленген талаптарды сақтаған жағдайда, заңды паспорттары немесе оларды ауыстыратын құжаттары бойынша келеді.

3. Көшіп келушілерге Қазақстан Республикасына келуге және Қазақстан Республикасынан кетуге визаны ұлттық қауіпсіздік органымен келісу бойынша Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігі, Қазақстан Республикасының шет елдегі мекемелері береді.

Қазақстан Республикасының аумағындағы көшіп келушілерге Қазақстан Республикасынан кетуге және Қазақстан Республикасына келуге визаны ішкі істер органдары береді.

4. Көшіп келушілер визаның қолданылу мерзімі аяқталғанға дейін Қазақстан Республикасынан кетуге міндетті.

Егер Қазақстан Республикасының тиісті тараппен жасаған келісімінде өзгеше тәртіп белгіленбесе немесе Қазақстан Республикасының Үкіметі өзгеше тәртіп белгілемесе, Қазақстан Республикасына виза алуды талап етпейтін тәртіппен келген көшіп келушінің Қазақстан Республикасында уақытша болу мерзімі Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын кесіп өткен күннен бастап күнтізбелік отыз күннен, жиынтығында күнтізбелік бір жүз сексен күндік әрбір кезең ішінде тоқсан күнтізбелік күннен аспауға тиіс.

Осы тармақтың екінші бөлігінде көзделген талаптар Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен Қазақстан Республикасында уақытша тұруға арналған рұқсатты алған көшіп келушілерге қолданылмайды.

Уақытша тұруға арналған рұқсатты ресімдеген көшіп келушілер оның қолданылу мерзімі аяқталғанға дейін Қазақстан Республикасынан кетуге міндетті.

Көшіп келушілерді есепке алуды ішкі істер органдары қабылдаушы тұлғалардың, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы арқылы өткізу пункттерінен келіп түсетін, Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің ақпараты негізінде жүзеге асырады. Қабылдаушы тұлғалар өздеріне келетін көшіп келушілер келген күннен бастап үш жұмыс күні ішінде олар туралы ішкі істер органдарына хабарлауға міндетті.

Ескерту. 6-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2012.04.27 N 15-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 13.06.2013 № 102-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.11.2015 № 421-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2018 № 174-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 16.11.2020 № 375-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

6-1-бап. Қазақстан Республикасында уақытша тұруға арналған рұқсатты алу

Уақытша тұруға арналған рұқсат:

1) отбасын біріктіру мақсатында өздеріне көшіп келушілер келген жеке тұлғалардың;

2) көшіп келушімен заңнамада белгіленген тәртіппен еңбек шартын жасасқан жеке және заңды тұлғалардың;

3) көшіп келушілерді күндізгі оқу бөліміне қабылдаған, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білімнің білім беру бағдарламаларын, оның ішінде білім алушыларды алмасудың және дайындық курстарынан өтудің ұйымдастырылған бағдарламалары бойынша іске асыратын білім беру ұйымдарының;

4) көшіп келушілер стационарлық емделуде жатқан денсаулық сақтау ұйымдарының;

5) көшіп келушілер заңнамада белгіленген тәртіппен миссионерлік қызметті жүзеге асыратын діни ұйымдардың;

6) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру мақсатында келген көшіп келушілер (бизнес-көшіп келушілер) бойынша – жергілікті атқарушы органдардың өтініштері негізінде ресімделеді.

Осы баптың бірінші бөлігінде көрсетілген адамдар өздеріне келген көшіп келушілер туралы ішкі істер органдарына үш күн ішінде хабарлауға міндетті.

Ескерту. 6-1-баппен толықтырылды – ҚР 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

7-бап. Қазақстан Республикасында тұрақты тұруға рұқсат алу

Ескерту. 7-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 24.11.2015 № 421-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

Қазақстан Республикасында тұрақты тұру визасымен уақытша болатын не Қазақстан Республикасымен кірудің және болудың визасыз тәртібі туралы келісім жасасқан мемлекеттерден келген не Қазақстан Республикасында босқын мәртебесі бар шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар, сондай-ақ этностық қазақтар өздеріне берілген визаның санатына қарамастан, тұрақты тұруға арналған рұқсатты алу үшін ішкі істер органдарына өтініш жасайды. Заңнамада белгіленген тәртіппен тұрақты тұруға арналған рұқсатты алуға өтініш жасаған көшіп келушілерге өтінішхатты қарауға қажетті, бірақ күнтізбелік тоқсан күннен аспайтын мерзімге уақытша тұруға арналған рұқсат ресімделеді.

Осы баптың екінші бөлігінде аталған адамдардың құқықтық мәртебесі Қазақстан Республикасының заңнамасында және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда айқындалады.

Ескерту. 7-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 13.06.2013 № 102-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.11.2015 № 421-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 22.12.2016 № 28-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 11.07.2017 № 91-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңдарымен.

2-тарау. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА ХАЛЫҚТЫҢ КӨШІ-ҚОНЫ ПРОЦЕСТЕРІН БАСҚАРУДЫҢ МЕМЛЕКЕТТІК ЖҮЙЕСІ

8-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің құзыреті

Қазақстан Республикасының Үкіметі:

1) халықтың көші-қоны саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын әзірлейді және оны жүзеге асыруды ұйымдастырады;

2) көшіп келушілердің Қазақстан Республикасына келуінің және онда болуының, сондай-ақ олардың Қазақстан Республикасынан кетуінің тәртібін айқындайды.

Ескерту. 8-бап жаңа редакцияда – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

8-1-бап. Халықтың көші-қоны саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастыру мәселелері жөніндегі уәкілетті органның құзыреті

Ескерту. 8-1-бап алып тасталды - ҚР 16.04.2018 № 147-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

9-бап. Ішкі істер органдарының құзыреті

Ішкі істер органдары:

1) құзыреті шегінде халықтың көші-қоны саласындағы мемлекеттік саясатты іске асырады;

2) Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитетімен келісу бойынша қабылдаушы тұлғалардың өздеріне келетін көшіп келушілер туралы ақпарат беру, сондай-ақ Қазақстан Республикасының аумағы арқылы шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың транзиттік жол жүру тәртібін айқындайды;

2-1) алып тасталды – ҚР 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

3) шетелдіктердің және азаматтығы жоқ адамдардың келуі мен кетуін есепке алудың бірыңғай дерекқорын қалыптастырады, мәліметтердің жүйелі түрде жаңартылуын қамтамасыз етеді, сондай-ақ халықтың көші-қоны мәселелері жөніндегі уәкілетті органмен, Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігімен және ұлттық қауіпсіздік органымен уақтылы ақпарат алмасуды жүзеге асырады;

4) Қазақстан Республикасының аумағындағы шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарға Қазақстан Республикасының визаларын береді, күшін жояды, қалпына келтіреді, сондай-ақ олардың қолданылу мерзімдерін ұзартады және қысқартады не Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес Қазақстан Республикасының визаларын беруден бас тарту туралы шешім қабылдайды;

4-1) шетелдіктердің Қазақстан Республикасына жеке істері бойынша келуіне шақыруларды ресімдейді, Қазақстан Республикасының визаларын беру бойынша қабылдаушы тұлғалардың шақыруларын қабылдайды және келіседі;

5) шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарды есепке алуды жүзеге асырады;

5-1) алып тасталды – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

5-2) көші-қон процестерін мониторингтеуді жүзеге асырады;

5-3) алып тасталды – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

6) көшіп келушілердің Қазақстан Республикасына келудің, Қазақстан Республикасынан кетудің, Қазақстан Республикасында болудың және Қазақстан Республикасының аумағы арқылы транзиттік жол жүрудің белгіленген қағидаларын сақтауын бақылайды;

6-1) шығарып жіберу туралы сот актісі өздеріне қатысты шығарылған көшіп келушілердің Қазақстан Республикасының шегінен уақтылы кетуін бақылайды;

6-2) алып тасталды – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

7) заңсыз көшіп келудің жолын кесу жөнінде шаралар қолданады;

7-1) Қазақстан Республикасы ратификациялаған реадмиссия туралы халықаралық шарттардан туындайтын міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз етеді;

8) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес көшіп келушілердің Қазақстан Республикасында болу мерзімін қысқарту туралы шешім қабылдайды;

9) алып тасталды – ҚР 30.04.2021 № 34-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

10) шетелдіктерге және азаматтығы жоқ адамдарға Қазақстан Республикасында уақытша және тұрақты тұруға рұқсаттар беру тәртібін айқындайды және рұқсаттар береді;

11) босқын мәртебесін беру туралы шешімдер қабылдайды;

11-1) Қазақстан Республикасының аумағында жүрген, Қазақстан Республикасының азаматтары болып табылмайтын және өзінің өзге мемлекеттің азаматтығына жататындығына дәлелдемелері жоқ адамдардың құқықтық мәртебесін анықтау жөнінде шешім қабылдайды;

12) Қазақстан Республикасының шегінен тыс тұрақты тұрғылықты жерге кетуге арналған құжаттарды ресімдейді;

13) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес Қазақстан Республикасы азаматтарының Қазақстан Республикасынан тұрақты тұрғылықты жерге кетуіне рұқсаттар беруден бас тарту туралы шешім қабылдайды;

13-1) халықты құжаттандыру және тіркеу тәртібін айқындайды;

14) Қазақстан Республикасының азаматтарын есепке алуды және тіркеуді жүзеге асырады;

15) Қазақстан Республикасының азаматтарын тұрғылықты жері бойынша тіркеуді және тіркеуден шығаруды жүзеге асырады;

16) уақытша болатын (тұратын) жеріне келген Қазақстан Республикасының азаматтарын есепке қоюды жүзеге асырады;

16-1) алып тасталды – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

17) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

Ескерту. 9-бап жаңа редакцияда - ҚР 13.06.2013 № 102-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен; өзгерістер енгізілді - ҚР 10.12.2013 № 153-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.11.2015 № 421-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 22.12.2016 № 28-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.04.2018 № 147-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 13.05.2020 № 327-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.04.2021 № 34-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

10-бап. Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің және Қазақстан Республикасының шетелдегі мекемелерінің құзыреті

Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігі мен Қазақстан Республикасының шетелдегі мекемелері:

1) өз құзыреті шегінде халықтың көші-қоны саласындағы мемлекеттік саясатты іске асырады;

1-1) Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитетімен келісу бойынша Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігімен бірлесіп, шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың Қазақстан Республикасына келуіне шақыруларын ресімдеу, шақыруларын келісу, Қазақстан Республикасының визаларын беру, күшін жою, қалпына келтіру, сондай-ақ олардың қолданылу мерзімдерін ұзарту және қысқарту тәртібін айқындайды;

2) Қазақстан Республикасының халықтың көші-қоны саласындағы мемлекеттік саясаты туралы ақпараттың шетелде таратылуына жәрдемдеседі;

3) бұрынғы отандастармен және этникалық қазақтармен байланысты және қарым-қатынасты дамытуға жәрдемдеседі;

4) шетелдіктердің және азаматтығы жоқ адамдардың келуіне визалар беру есебінің бірыңғай дерекқорын қалыптастырады, мәліметтердің жүйелі түрде жаңартылуын қамтамасыз етеді, сондай-ақ ішкі істер және ұлттық қауiпсiздiк органдарымен уақтылы ақпарат алмасуды жүзеге асырады;

4-1) шет мемлекеттердің сыртқы саяси ведомстволарының, дипломатиялық және оларға теңестірілген өкілдіктерінің, консулдық мекемелерінің, халықаралық ұйымдардың және олардың өкілдіктерінің шақыруларын қабылдайды және келіседі;

4-2) шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарға Қазақстан Республикасының визаларын береді, күшін жояды, қалпына келтіреді, сондай-ақ олардың қолданылу мерзімдерін ұзартады және қысқартады не Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес Қазақстан Республикасының визаларын беруден бас тарту туралы шешім қабылдайды;

5) Қазақстан Республикасына өз еркімен қоныс аударуға ниет білдірген этникалық қазақтарға келу, оның ішінде қандастарды қабылдаудың өңірлік квоталары шеңберінде Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған өңірлерге келу шарттары, қабылдау шарттары мен әлеуметтік қолдау шаралары туралы ақпарат береді;

5-1) Қазақстан Республикасына келу туралы өтініштер берген көшіп келушілердің, оның ішінде "Ата жолы" картасын алуға үміткерлерді қоса алғанда, этникалық қазақтардың құжаттарын қабылдайды, тіркейді, оларды халықтың көші-қоны мәселелері жөніндегі уәкілетті органға жібереді, Қазақстан Республикасына тұрақты тұру үшін келуге визаларды ресімдейді;

6) өз құзыреті шегінде халықтың көші-қоны саласындағы халықаралық ынтымақтастықты жүзеге асырады;

7) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

Ескерту. 10-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 13.06.2013 № 102-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.12.2013 № 153-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.11.2015 № 421-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

11-бап. Халықтың көші-қоны мәселелері жөніндегі уәкілетті органның құзыреті

Халықтың көші-қоны мәселелері жөніндегі уәкілетті орган:

1) халықтың көші-қоны саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастырады және іске асырады;

1-1) құзыреті шегінде халықтың көші-қоны саласындағы мемлекеттік саясатты іске асырады;

2) алып тасталды - ҚР 16.04.2018 № 147-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

3) халықтың көші-қоны саласындағы жергiлiктi атқарушы органдарға әдiстемелiк басшылықты жүзеге асырады;

4) шетелдік жұмыс күшін тартуға квота белгілейді және оны облыстар, республикалық маңызы бар қалалар, астана арасында бөледі;

4-1) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

4-2) қандастар мен қоныс аударушыларды қабылдаудың алдағы жылға өңірлік квотасын белгілейді және оны облыстар, республикалық маңызы бар қалалар, астана арасында бөледі;

4-3) қандастар мен қоныс аударушыларды қабылдаудың өңірлік квотасын іске асыру мониторингін жүргізеді;

4-4) алып тасталды - ҚР 13.05.2020 № 327-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

4-5) қандастар мен қоныс аударушыларды қабылдаудың өңірлік квотасына енгізу тәртібін айқындайды;

5) алып тасталды - ҚР 13.05.2020 № 327-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

5-1) шетелдік жұмыскерлердің орталықтандырылған дерекқорын қалыптастырады, "Шетелдік жұмыс күші" ақпараттық жүйесін құрады және олардың тиісті уәкілетті мемлекеттік органдардың ақпараттық жүйелерімен өзара байланысын қамтамасыз етеді;

5-2) алып тасталды - ҚР 13.05.2020 № 327-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

6) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес көшіп-қонушыларды әлеуметтік қорғауды қамтамасыз етеді;

6-1) шетелдіктердің Қазақстан Республикасында тұрақты тұруға рұқсат алуы үшін сұранысқа ие кәсіптердің тізбесін және оны қалыптастыру тәртібін бекітеді;

6-2) шетелде еңбек қызметін жүзеге асыратын Қазақстан Республикасы азаматтарының еңбек құқықтарын қорғау жөніндегі ведомствоаралық үйлестіруді жүзеге асырады;

7) өз құзыреті шегінде көші-қон процестерін мониторингілеуді жүзеге асырады;

8) алып тасталды - ҚР 16.04.2018 № 147-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

9) қандас мәртебесін беру немесе ұзарту тәртібін айқындайды;

9-1) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

9-2) шетелде тұратын этникалық қазақтар үшін "Ата жолы" картасын ұсыну тәртібін әзірлейді, бекітеді;

10) қандас мәртебесін беруден немесе ұзартудан бас тартуға арналған шағымдарды қарайды;

11) қандастарды бейімдеу және ықпалдастыру орталықтары, уақытша орналастыру орталықтары қызметінің тәртібін айқындайды;

12) көшіп-қонушылардың және этникалық қазақтардың бірыңғай дерекқорын қалыптастырады және ішкі істер органдарының, ұлттық қауіпсіздік органының, Сыртқы істер министрлігінің тиісті ақпараттық жүйелерімен өзара іс-қимылды қамтамасыз етеді;

13) құзыреті шегінде Қазақстан Республикасының халықтың көші-қоны туралы заңнамасының сақталуын бақылайды;

14) құзыреті шегінде шет мемлекеттердің уәкілетті органдарымен және халықаралық ұйымдармен көші-қон процестерін реттеу саласындағы ынтымақтастықты ұйымдастырады және жүзеге асырады;

14-1) халықтың көші-қоны саласындағы ведомствоаралық үйлестіруді жүзеге асырады;

14-2) көші-қон процестерін реттеу және мониторингтеу саласындағы шаралар жүйесін әзірлейді;

14-3) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

14-4) жұмыс берушілерге шетелдік жұмыс күшін тартуға рұқсаттар берудің немесе ұзартудың, сондай-ақ корпоративішілік ауыстыруды жүзеге асырудың тәртібі мен шарттарын әзірлейді және бекітеді;

14-5) өз бетінше жұмысқа орналасуы үшін шетелдікке немесе азаматтығы жоқ адамға біліктілігінің сәйкестігі туралы анықтамалар беру немесе ұзарту қағидаларын, шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың өз бетінше жұмысқа орналасуы үшін экономиканың басым салаларының (экономикалық қызмет түрлерінің) және оларда сұранысқа ие кәсіптердің тізбесін әзірлейді және бекітеді;

14-6) мемлекеттік басқарудың тиісті саласына басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті мемлекеттік органдармен келісім бойынша маусымдық шетелдік жұмыскерлердің еңбек қызметін жүзеге асыру үшін кәсіптердің тізбесін әзірлейді және бекітеді;

14-7) Қазақстан Республикасына шетелдік жұмыс күшін тартуға квота белгілеу және оны облыстар, республикалық маңызы бар қалалар, астана арасында бөлу қағидаларын бекітеді;

14-8) шетелдік жұмыскерге өз бетінше жұмысқа орналасу үшін біліктілігінің сәйкестігі туралы анықтамалар беру тәртібін, мемлекеттік басқарудың тиісті саласына басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті мемлекеттік органдармен келісу бойынша шетелдік жұмыскерлердің өз бетінше жұмысқа орналасуы үшін экономиканың басым салаларының (экономикалық қызмет түрлерінің) және оларда сұранысқа ие кәсіптердің тізбесін айқындайды;

15) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

Ескерту. 11-бап жаңа редакцияда - ҚР 13.06.2013 № 102-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен; өзгерістер енгізілді - ҚР 10.12.2013 N 153-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.11.2015 № 421-V (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 16.04.2018 № 147-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.05.2020 № 327-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.12.2022 № 168-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

12-бап. Денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті органның құзыреті

Денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган:

1) өз құзыреті шегінде халықтың көші-қоны саласындағы мемлекеттік саясатты іске асырады;

2) көшіп келушілерге медициналық көмек көрсетудің тәртібін бекітеді;

3) шетелдіктерде және азаматтығы жоқ адамдарда болуы олардың Қазақстан Республикасына келуіне тыйым салатын аурулардың тізбесін бекітеді;

4) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен қандастарды бейімдеу және ықпалдастыру орталықтарында, уақытша орналастыру орталықтарында шектеу іс-шараларын, оның ішінде карантин енгізеді;

5) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

13-бап. Білім беру саласындағы уәкілетті органның құзыреті

Білім беру саласындағы уәкілетті орган:

1) өз құзыреті шегінде халықтың көші-қоны саласындағы мемлекеттік саясатты іске асырады;

2) этникалық қазақтар мен қандастарға техникалық және кәсіптік білім берудің, ортадан кейінгі және жоғары білім берудің оқу бағдарламаларын іске асыратын Қазақстан Республикасының білім беру ұйымдарына оқуға түсу үшін Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген квотаға сәйкес білім гранттарын бөледі;

3) Қазақстан Республикасы қатысушы болып табылатын халықаралық шарттарға сәйкес шетелдегі жалпы білім беру мекемелерінде оқып жүрген этникалық қазақтарды оқулықтармен және оқу-әдістемелік кешендермен қамтамасыз етеді;

4) алып тасталды - ҚР 13.06.2013 № 102-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

5) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

Ескерту. 13-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 13.06.2013 № 102-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

14-бап. Ұлттық қауіпсіздік органының құзыреті

1. Ұлттық қауіпсіздік органы:

1) өз құзыреті шегінде халықтың көші-қоны саласындағы мемлекеттік саясатты іске асырады;

2) шетелдiктер мен азаматтығы жоқ адамдардың келуін және кетуін есепке алудың бірыңғай дерекқорын қалыптастырады, мәліметтердің жүйелі түрде жаңартылуын қамтамасыз етеді, сондай-ақ Қазақстан Республикасының ішкі істер органдарымен, халықтың көші-қоны мәселелері жөніндегі уәкілетті органмен және Сыртқы істер министрлігімен уақтылы ақпараттық алмасуды жүзеге асырады;

3) көшіп келушілердің Қазақстан Республикасына және шетелдіктердің баруы үшін жабық жекелеген жерлерге (аумақтарға) келуін келіседі;

4) шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың тұрақты тұруына рұқсат беруді келіседі;

5) алып тасталды – ҚР 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

6) шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың Қазақстан Республикасының азаматтығына қабылдау туралы өтінішхаттарын келіседі;

7) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында және Қазақстан Республикасы Президентінің актілерінде көзделген өзге де функцияларды жүзеге асырады.

2. Ұлттық қауіпсіздік органдары көшіп келушілердің Қазақстан Республикасына және шетелдіктердің баруы үшін жабық жекелеген жерлерге (аумақтарға) келуін; шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың – Қазақстан Республикасында тұрақты тұруына рұқсат беруді, Қазақстан Республикасының азаматтығына қабылдау туралы өтінішхаттарын келісуден бас тарту үшін негіз болған себепті түсіндірмеуге құқылы.

Ескерту. 14-бап жаңа редакцияда - ҚР 22.12.2016 № 28-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгерістер енгізілді – ҚР 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 13.05.2020 № 327-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

15-бап. Жергілікті атқарушы органдардың құзыреті

1. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергiлiктi атқарушы органдары:

1) өз құзыретi шегiнде халықтың көшi-қоны саласындағы мемлекеттiк саясатты iске асырады;

2) қандастар мен көшiп келушiлердiң Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес медициналық көмек алуын қамтамасыз етедi;

3) халықтың көші-қоны мәселелері жөніндегі уәкілетті органға тиісті аумақтарды қандастар мен қоныс аударушыларды қоныстандыруға арналған өңірлерге жатқызу туралы ұсыныстар енгізеді;

3-1) халықтың көші-қоны мәселелері жөніндегі уәкілетті органға қандастар мен қоныс аударушыларды қабылдаудың алдағы жылға өңірлік квоталарын қалыптастыру жөнінде ұсыныстар енгізеді;

4) халықтың көшi-қоны мәселелерi жөнiндегi уәкiлеттi органға шетелдiк жұмыс күшiн тартуға арналған квотаны қалыптастыру жөнiнде ұсыныстар енгiзедi;

5) ұлттық қауіпсіздік органдарын хабардар ете отырып, еңбекші көшіп-қонушыларды есепке алуды және тiркеудi жүзеге асырады;

6) алып тасталды - ҚР 24.11.2015 № 421-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

6-1) этникалық қазақтардан қандас мәртебесін беруге немесе ұзартуға өтінішті қажетті құжаттарымен қоса қабылдайды;

6-2) этникалық қазақтардан қандастарды қабылдаудың өңірлік квотасына енгізуге өтінішін қажетті құжаттарымен қоса қабылдайды;

6-3) қандас мәртебесін беру немесе ұзарту туралы шешім қабылдайды;

6-4) қандастарды қабылдаудың өңірлік квотасына енгізу туралы шешім қабылдайды;

6-5) алып тасталды - ҚР 13.05.2020 № 327-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

6-6) қоныс аударушыларды қабылдаудың өңірлік квотасына енгізу туралы шешім қабылдайды;

6-7) Қандастарды қабылдау жөніндегі комиссияны құрады және оның қызметін ұйымдастырады;

6-8) қандастар мен олардың отбасы мүшелеріне бейімдеу және ықпалдастыру қызметтерін көрсетеді;

6-9) "Ата жолы" картасын беру туралы шешім қабылдайды;

7) алып тасталды - ҚР 24.11.2015 № 421-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

8) қандас куәлігін береді;

9) қандастарды бейімдеу және интеграциялау орталықтарын, уақытша орналастыру орталықтарын құрады және олардың қызметін ұйымдастырады;

10) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес көшiп-қонушылардың балаларының бiлiм алу құқығын қамтамасыз ету жөнiнде шаралар қабылдайды;

11) халықтың көшi-қоны мәселелерi жөнiндегi уәкілетті орган бөлген квота шегiнде, өз аумағы және (немесе) басқа да әкiмшiлiк-аумақтық бірліктер шегінде не квотадан тыс корпоративішілік ауыстыру шеңберінде еңбек қызметiн жүзеге асыру үшiн жұмыс берушiлерге шетелдiк жұмыс күшiн тартуға арналған рұқсаттарды бередi немесе ұзартады, сондай-ақ көрсетiлген рұқсаттарды тоқтата тұрады және кері қайтарып алады;

11-1) шетелдік жұмыскерлерге өз бетінше жұмысқа орналасу үшін біліктілік сәйкестігі туралы анықтама береді;

12) алып тасталды - ҚР 24.11.2015 № 421-V Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).

13) ұлттық қауіпсіздік органдарын хабардар ете отырып, бизнес-көшiп келушiлердің уақытша тұруға арналған рұқсаттарының қолданылу мерзiмiн ұзартуға немесе қысқартуға өтінішхат бередi;

13-1) Қазақстан Республикасы азаматтарының шетелдерде тұратын этникалық қазақтардың арасынан туыстарын Қазақстан Республикасына отбасын біріктіру мақсатында қоныстандыру үшін шақыруларын халықтың көші-қоны мәселелері жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен қарайды және куәландырады;

14) жергiлiктi мемлекеттiк басқару мүддесiнде Қазақстан Республикасының заңнамасымен жергiлiктi атқарушы органдарға жүктелетін өзге де өкiлеттiктердi жүзеге асырады.

2. Аудандардың, облыстық маңызы бар қалалардың жергiлiктi атқарушы органдары:

1) өз құзыретi шегiнде халықтың көшi-қоны саласындағы мемлекеттiк саясатты iске асырады;

2) Қазақстан Республикасының Әлеуметтік кодексіне сәйкес халықтың нысаналы топтарына жататын қандастарға жұмысқа орналасуға, кәсiптiк даярлықтан өтуге, қайта даярлаудан өтуге және бiлiктiлiгiн арттыруға жәрдем көрсетедi;

3) көшiп-қонушыларға Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен мектептерден, мектепке дейiнгi ұйымдардан, сондай-ақ медициналық-әлеуметтiк мекемелерден орын бередi;

4) қандастарға қазақ тiлiн және өздерiнiң қалауы бойынша орыс тiлiн үйрену үшiн жағдай жасайды;

4-1) отбасын біріктіру мақсатында Қазақстан Республикасы азаматтарының шетелде тұратын этникалық қазақтардың арасынан туыстарын Қазақстан Республикасына қоныстану үшін шақыруларын қабылдайды және бұл шақыруларды халықтың көші-қоны мәселелері жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдарына жібереді;

4-2) еңбекші көшіп келушіге рұқсаттар береді, оларды ұзартады және кері қайтарып алады;

5) жергiлiктi мемлекеттiк басқару мүддесiнде Қазақстан Республикасының заңнамасымен жергiлiктi атқарушы органдарға жүктелетін өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

3. Алып тасталды - ҚР 24.11.2015 № 421-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
Ескерту. 15-бап жаңа редакцияда - ҚР 10.12.2013 № 153-V Заңымен (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); өзгерістер енгізілді - ҚР 27.10.2015 № 365-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.11.2015 № 421-V (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 22.12.2016 № 28-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.04.2018 № 147-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.05.2020 № 327-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

3-тарау. ТАРИХИ ОТАНЫНА ОРАЛУ МАҚСАТЫНДА КӨШІП КЕЛУ

16-бап. Оралмандардың көшіп келу квотасы

Ескерту. 16-бап алып тасталды - ҚР 10.12.2013 № 153-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

17-бап. Оралмандардың санаттары

Ескерту. 17-бап алып тасталды - ҚР 10.12.2013 № 153-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

17-1-бап. Қандастардың санаттары

Ескерту. 17-1-бап алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

18-бап. Қандас мәртебесін беруге немесе ұзартуға және (немесе) қандастарды қабылдаудың өңірлік квотасына енгізуге өтініш беру тәртібі

Ескерту. 18-бап алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

19-бап. Оралмандардың көшіп келу квотасына енгізу жөніндегі комиссия

Ескерту. 19-бап алып тасталды - ҚР 10.12.2013 № 153-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

19-1-бап. Қандастарды қабылдаудың өңірлік квотасы

Қандастарды қабылдаудың өңірлік квотасын халықтың көші-қоны мәселелері жөніндегі уәкілетті орган облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдарының ұсыныстары және Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған өңірлерге қоныстанғысы келетін этникалық қазақтар мен оралмандардан Қазақстан Республикасының шет елдердегі мекемелері арқылы келіп түскен өтініштер негізінде алдағы жылға белгілейді.

Ескерту. 3-тарау 19-1-баппен толықтырылды - ҚР 24.11.2015 № 421-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); жаңа редакцияда - ҚР 13.05.2020 № 327-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

19-2-бап. Қандастарды қабылдау жөніндегі комиссия

Этникалық қазақтардың қандас мәртебесін беруге немесе ұзартуға, ал қоныстандыру өңірлерінде оған қосымша қандастарды қабылдаудың өңірлік квотасына енгізуге өтініштерін қарау үшін облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдары Қандастарды қабылдау жөніндегі комиссия (бұдан әрі – Комиссия) құрады, оның құрамына мәслихаттардың депутаттары, мемлекеттік органдардың және қоғамдық ұйымдардың өкілдері кіреді.

Ескерту. 3-тарау 19-2-баппен толықтырылды - ҚР 24.11.2015 № 421-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); жаңа редакцияда – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

20-бап. Қандас мәртебесін беруден және ұзартудан және (немесе) қандастарды қабылдаудың өңірлік квотасына енгізуден бас тарту үшін негіздер

Жергілікті атқарушы орган қандас мәртебесін беруден және ұзартудан және (немесе) қандастарды қабылдаудың өңірлік квотасына енгізуден мынадай негіздер бойынша бас тартады:

1) үміткерлердің осы Заңның 1-бабының 13) тармақшасында белгіленген шарттарға сәйкес келмеуі;

2) этникалық қазақ мемлекеттік қызметті алу үшін ұсынған құжаттардың және (немесе) оларда қамтылған деректердің (мәліметтердің) анық еместігінің анықталуы;

3) қандас мәртебесін беру және (немесе) қандастарды қабылдаудың өңірлік квотасына енгізу туралы өтініш жасаған этникалық қазақтардың Қазақстан Республикасының аумағында құқық бұзушылықтар жасағаны туралы әшкерелейтін мәліметтердің және олардың террористік немесе экстремистік ұйымдарға жататындығы туралы өзге де ақпараттың болуы;

4) этникалық қазақтың "Дербес деректер және оларды қорғау туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 8-бабына сәйкес қолжетімділігі шектеулі дербес деректерге қол жеткізуге берілетін келісімінің болмауы;

5) қандастарды аумақтық-әкімшілік бірлікте қабылдаудың өңірлік квотасының болмауы немесе этникалық қазақтың қоныстандыру үшін ұсынылған аумақтық-әкімшілік бірліктен бас тартуы.

Ескерту. 20-бап жаңа редакцияда – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

21-бап. Қазақстан Республикасының аумағына өз бетінше келген этникалық қазақтарға қандас мәртебесін беру немесе ұзарту және (немесе) оларды қандастарды қабылдаудың өңірлік квотасына енгізу

Ескерту. 21-бап алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

21-1-бап. Этникалық қазақтардың жекелеген отбасы мүшелерін қандастарды қабылдаудың өңірлік квотасына енгізудің ерекшеліктері

1. Қандас қандастарды қабылдаудың өңірлік квотасына енгізілгеннен кейін келген, қандастың отбасы мүшелері, сондай-ақ ата-анасы Қазақстан Республикасының азаматтығын алғанға дейін Қазақстан Республикасында туылған балалар күнтізбелік бір жыл ішінде қандастарды қабылдаудың өңірлік квотасына енгізіледі.

2. Қазақстан Республикасының аумағында тұратын қандастар жергілікті атқарушы органдарға өздерінің отбасы мүшелерін қандастарды қабылдаудың өңірлік квотасына енгізу туралы жүгіне алады және олардың халықтың көші-қоны мәселелері жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен оған енгізілуге құқығы бар.

3. Егер қандастар өз отбасы құрамында өзінің отбасы бар балаларын көрсетпесе, онда балаларының отбасы мүшелері қандастарды қабылдаудың өңірлік квотасына қандастардың өзінің отбасы бар балалары қайтыс болған, оларды ата-ана құқықтарынан айырған не олар Қазақстан Республикасының азаматтығын алған жағдайда ғана қандастар отбасының құрамында енгізіледі.

Бұл ретте қандастың өзінің отбасы бар балалары қайтыс болған не оларды ата-ана құқықтарынан айырған жағдайларда, олардың кәмелетке толмаған отбасы мүшелерін қандастарды қабылдаудың өңірлік квотасына енгізу үшін қандастар (қандастың жұбайы (зайыбы) олардың қорғаншысы (қамқоршысы) болуға міндетті.

Ескерту. 3-тарау 21-1-баппен толықтырылды - ҚР 24.11.2015 № 421-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 13.05.2020 № 327-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

22-бап. Этникалық қазақтардың жекелеген отбасы мүшелерін оралмандардың көшіп келу квотасына енгізудің ерекшеліктері

Ескерту. 22-бап алып тасталды - ҚР 10.12.2013 № 153-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

23-бап. Қандастарға, этникалық қазақтарға және олардың отбасы мүшелеріне ұсынылатын мемлекеттік қолдау шаралары

Ескерту. 23-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 24.11.2015 № 421-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

1. Этникалық қазақтар және олардың отбасы мүшелері Қазақстан Республикасында тұрақты тұруға рұқсат алу кезінде өзінің төлем қабілеттілігін растаудан босатылады.

2. Қандас мәртебесiн алған адамдар мен олардың отбасы мүшелерi:

1) қандастарды бейiмдеу және ықпалдастыру орталықтарында тегiн бейiмдеу және ықпалдастыру қызметтерiн көрсетумен;

2) Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасына сәйкес медициналық көмекпен;

3) Қазақстан Республикасының азаматтарымен тең жағдайда мектептерде және мектепке дейiнгi ұйымдарда орындармен, Қазақстан Республикасының Үкiметi айқындайтын көлемде техникалық және кәсiптiк, орта білімнен кейiнгi және жоғары бiлiм беретiн оқу ұйымдарына оқуға түсуге бөлiнген квотаға сәйкес бiлiм алу мүмкiндiгiмен;

4) Қазақстан Республикасының азаматтарымен тең жағдайда әлеуметтiк қорғалумен;

5) Қазақстан Республикасының Әлеуметтік кодексіне сәйкес жұмыспен қамтуға жәрдемдесумен қамтамасыз етіледі.

3. Қандастарға жеке қосалқы шаруашылық жүргізу, бақ шаруашылығы, саяжай құрылысы үшін жер учаскелері Қазақстан Республикасының жер заңнамасына сәйкес уақытша өтеусіз жер пайдалану құқығымен беріледі.

4. Жергілікті атқарушы органдар Қазақстан Республикасына қандастарды қабылдаудың өңірлік квотасынан тыс қоныс аударған қандастарға және олардың отбасы мүшелеріне тұрақты тұрғылықты жеріне жол жүру және мүлкін тасымалдау шығындарын өтеуді қамтитын біржолғы жәрдемақылар белгілеуі мүмкін. Жәрдемақыларды төлеудің тәртібі мен шарттарын облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың әкімдіктері халықтың көші-қоны мәселелері жөніндегі уәкілетті орган бекітетін үлгілік қағидалар негізінде бекітеді.

4-1. Қандас мәртебесін алған және (немесе) қандастарды қабылдаудың өңірлік квотасына енгізілген этникалық қазақтар және олардың отбасы мүшелері Қазақстан Республикасының аумағына келген кезде Қазақстан Республикасының халықаралық шартына және (немесе) кеден заңнамасына сәйкес көлік құралдарын қоса алғанда, жеке пайдалануға арналған мүлкіне кедендік төлемдерді төлеуден босатылады.

4-2. Қандастарды қабылдаудың өңірлік квотасына енгізілген қандастарға және олардың отбасы мүшелеріне Қазақстан Республикасының Әлеуметтік кодексіне сәйкес жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларына қатысушыларға көзделетін мемлекеттік қолдау шаралары ұсынылады.

5. Қандастарды қабылдаудың өңірлік квотасына енгізілген қандастарға және олардың отбасы мүшелеріне осы бапта көзделген мемлекеттік қолдау шараларынан басқа тұтыну кредитін және тұрғын үй құрылысына ипотекалық қарыз алу құқығы беріледі.

5-1. Қандастар немесе оның отбасы мүшелері оларды қандастарды қабылдаудың өңірлік квотасына енгізгеннен кейін қайтыс болған жағдайда, мемлекеттік қолдау шаралары қандастарға немесе отбасы мүшелеріне олардың Қазақстан Республикасының азаматтығын алғанына қарамастан ұсынылады.

6. Қандастар Қазақстан Республикасының әлеуметтік кодексіне сәйкес жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шаралары шеңберінде өздері алған мемлекеттік қолдау шараларын көрсетуге жұмсалған бюджет шығындарын мерзімінен бұрын толық көлемде:

қандас мәртебесін алған сәттен бастап бес жыл ішінде қоныстандыру өңірінің шегінен тыс жерге өзінің еркі бойынша тұрақты тұруға өз бетінше кеткен;

Қазақстан Республикасының азаматтығын алудан бас тартқан жағдайларда өтеуге міндетті.

Ескерту. 23-бап жаңа редакцияда - ҚР 10.12.2013 № 153-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгерістер енгізілді - ҚР 24.11.2015 № 421-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.05.2018 № 151-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.05.2021 № 39-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

24-бап. Қандастарды бейімдеу және ықпалдастыру

1. Этникалық қазақтарды және олардың отбасы мүшелерiн қандас мәртебесiн алғанға дейiн алғашқы қоныстандыру олардың қалауы бойынша уақытша орналастыру орталықтарында халықтың көшi-қоны мәселелерi жөнiндегi уәкiлеттi орган айқындайтын тәртiппен және мерзiмдерге жүзеге асырылады.

2. Бейімдеу және ықпалдастыру қызметтерін көрсету үшін қандастарды бейімдеу және ықпалдастыру орталықтары құрылады.

Қандастар мен олардың отбасы мүшелерінің қандастарды бейімдеу және ықпалдастыру орталықтарында тұруының тәртібі мен мерзімдерін, сондай-ақ оларға бейімдеу және ықпалдастыру қызметтерін көрсетудің тәртібін халықтың көші-қоны мәселелері жөніндегі уәкілетті орган айқындайды.

Ескерту. 24-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 10.12.2013 № 153-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.11.2015 № 421-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

25-бап. Қандас мәртебесін және "Ата жолы" картасының қолданылуын тоқтату

1. Қандастың мәртебесі:

1) қандас Қазақстан Республикасының азаматтығын алғаннан кейін;

2) осы Заңның 49-бабында көзделген негіздер бойынша Қазақстан Республикасында тұрақты тұруға рұқсат беруден бас тартылған не ол күшін жойған жағдайда;

3) қандас мәртебесін алған күннен бастап бір жыл өткен соң тоқтатылады.

2. "Ата жолы" картасының қолданысы:

1) "Ата жолы" картасының иегері Қазақстан Республикасының азаматтығын алғаннан кейін;

2) осы Заңның 49-бабында көзделген негіздер бойынша Қазақстан Республикасында тұрақты тұруға рұқсат беруден бас тартылған не ол күшін жойған жағдайда;

3) он жыл өткеннен кейін, бірақ азаматтығы бар ел паспортының қолданылу мерзімінен аспайтын мерзімге тоқтатылады.

Ескерту. 25-бап жаңа редакцияда – ҚР 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

25-1-бап. "Ата жолы" картасын беруден бас тарту үшін негіздер

Жергілікті атқарушы орган "Ата жолы" картасын ұсынудан мынадай негіздер бойынша бас тартады:

1) үміткерлер осы Заңның 1-бабының 28) тармақшасында белгіленген шарттарға сәйкес келмеген жағдайда;

2) "Ата жолы" картасын ұсыну туралы өтініш білдірген этникалық қазақтардың Қазақстан Республикасының аумағында құқық бұзушылықтар жасағаны туралы әшкерелейтін мәліметтердің және олардың террористік немесе экстремистік ұйымдарға қатысы бар екені туралы өзге де ақпараттың болуы;

3) "Дербес деректер және оларды қорғау туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 8-бабына сәйкес берілетін қолжетімділігі шектеулі дербес деректерге қол жеткізуге этникалық қазақтың келісімінің болмауы.

Ескерту. Заң 25-1-баппен толықтырылды – ҚР 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

26-бап. Қандастардың құқықтары мен міндеттері

1. Қандастар мен олардың отбасы мүшелерінің:

1) жеңілдетілген (тіркелген) тәртіппен Қазақстан Республикасының азаматтығын алуға;

2) жеңілдіктерді, өтемақыларды және Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген әлеуметтік көмектің басқа да түрлерін алуға;

3) Қазақстан Республикасының азаматтығын алғаннан кейін қолда бар құжаттарының негізінде атын, әкесінің атын (ол болғанда) және тегін қазақ тілінде дұрыстап жазуға;

4) дара кәсіпкерлікті заңды тұлға құрмай жүзеге асыруға құқығы бар.

5) қызметтік немесе өзінің тұрғын үйі болмаған кезде қандастарды бейімдеу және интеграциялау орталықтарында, уақытша орналастыру орталықтарында бір жылдан аспайтын мерзімге уақытша тіркелуге құқығы бар.

2. Қандастар мен олардың отбасы мүшелері:

1) қандастарды қабылдаудың өңірлік квотасына енгізу туралы олардың өтініштерін қарау үшін қажетті анық мәліметтерді Қазақстан Республикасының шет елдердегі мекемелеріне, сондай-ақ жергілікті атқарушы органдарға ұсынуға;

2) денсаулық сақтау органдарының талап етуі бойынша медициналық қарап-тексеруден өтуге, екпелерді алуға, емдеу курсынан өтуге, сондай-ақ денсаулық сақтау органдарының нұсқамаларын орындауға міндетті.

3) алып тасталды - ҚР 13.05.2020 № 327-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
4) алып тасталды - ҚР 13.05.2020 № 327-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
Ескерту. 26-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 13.06.2013 № 102-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.12.2013 № 153-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.10.2015 № 376-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.11.2015 № 421-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.05.2020 № 327-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

4-тарау. ОТБАСЫН БІРІКТІРУ МАҚСАТЫНДА КӨШІП КЕЛУ

27-бап. Шақырушы адамдар және шақырушы адамдардың отбасы мүшелері

1. Мына адамдар:

1) Қазақстан Республикасының азаматтары;

2) Қазақстан Республикасының аумағында уақытша тұрып жатқан этникалық қазақтар мен бұрынғы отандастар;

3) Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұрып жатқан көшіп келушілер мен бизнес-көшіп келушілер шақырушы адамдар болуы мүмкін.

2. Шақырушы адамдардың отбасын біріктіру мақсатында шетелдіктер немесе азаматтығы жоқ адамдар болып табылатын өз отбасы мүшелерінің Қазақстан Республикасына келуі туралы өтінішхат беруге құқығы бар.

3. Мыналар:

1) Қазақстан Республикасының заңнамасымен танылатын некеде кемінде үш жыл тұрған жұбайы (зайыбы);

2) он сегіз жасқа толмаған, некеде тұрмайтын және шақырушы адамның асырауындағы және (немесе) қамқоршылығындағы (қорғаншылығындағы) балалар, оның ішінде асырап алған балалары;

3) он сегіз жастан асқан, некеде тұрмайтын, денсаулық жағдайына байланысты себептер бойынша өзін-өзі қамтамасыз етуге қабілетсіз балалар, оның ішінде асырап алған балалары;

4) шақырушы адамның асырауындағы еңбекке жарамсыз ата-аналары;

5) оларды күтіп-бағу шақырушы адамның міндеті болып табылатын, отбасының өзге де мүшелері отбасын біріктіру мақсатында Қазақстан Республикасына келетін шақырушы адамның отбасы мүшелері болып табылады.

4. Шақырушы адамның мына отбасы мүшелері отбасын біріктіру мақсатында Қазақстан Республикасына жіберіледі:

1) егер Қазақстан Республикасының азаматы шақырушы адам болса – осы баптың 3-тармағында аталған барлық адамдар.

Аталған адамдарға уақытша тұруға арналған рұқсат кейіннен жыл сайын ұзарту құқығымен үш жылға дейінгі мерзімге беріледі;

2) егер уақытша (кемінде екі жыл мерзімге) тұруға рұқсат алған этникалық қазақ немесе бұрынғы отандас шақырушы адам болса – осы баптың 3-тармағының 1), 2), 3) және 4) тармақшаларында аталған адамдар.

Аталған адамдарға уақытша тұруға арналған рұқсат шақырушы адамның уақытша тұруына арналған рұқсаттың қолданылу мерзіміне беріледі;

3) егер Қазақстан Республикасында тұрақты тұратын көшіп келуші немесе Қазақстан Республикасында кемінде екі жыл үзіліссіз тұратын бизнес-көшіп келуші шақырушы адам болса – осы баптың 3-тармағының 1), 2), 3) және 4) тармақшаларында аталған адамдар.

Тұрақты тұруға арналған рұқсаты бар шақырушы адамның отбасы мүшелеріне уақытша тұруға арналған рұқсат жыл сайын ұзарту құқығымен бір жылға беріледі.

Бизнес-көшіп келуші болып табылатын шақырушы адамның отбасы мүшелеріне уақытша тұруға арналған рұқсат жыл сайын ұзарту мүмкіндігімен бір жылға беріледі. Бұл ретте шақырушы адамның отбасы мүшелеріне уақытша тұруға арналған рұқсат шақырушы адамның уақытша тұруына арналған рұқсаттың қолданылу мерзімінен аспауға тиіс.

5. Қазақстан Республикасының аумағындағы көшіп келушілердің мынадай санаттарының:

1) оқу, кәсіптік даярлықтан өту және (немесе) тағылымдамадан өту кезеңіне білім алу мақсатында көшіп келушілердің (жалпы білім беретін мектептердің оқушылары, студенттер мен тағылымдамадан өтушілер);

2) маусымдық шетелдік қызметкерлердің;

3) гуманитарлық уәждер бойынша көшіп келушілердің отбасы мүшелеріне қатысты отбасын біріктіру мақсатында көшіп келуге жол берілмейді.

Ескерту. 27-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 13.05.2020 № 327-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

28-бап. Отбасын біріктіру мақсатында Қазақстан Республикасына келуге виза алудың тәртібі

1. Отбасын біріктіру мақсатында Қазақстан Республикасына келуге виза шақырушы адамның отбасын біріктіру туралы қолдаухатының негізінде беріледі.

2. Шақырушы адамның отбасы мүшелері Қазақстан Республикасына келуге виза алу үшін Қазақстан Республикасының шетелдегі мекемелеріне өтініш пен мынадай құжаттарды:

1) шақырушы адамның қолдаухатын;

2) Қазақстан Республикасының азаматтарын қоспағанда, шақырушы адамның уақытша тұруға арналған рұқсатының нотариатта куәландырылған көшірмесін;

3) шақырушы адамның және отбасы мүшелерінің жеке басын куәландыратын құжаттардың нотариатта куәландырылған көшірмесін;

4) шақырушы адамда отбасының әрбір мүшесін күтіп-бағуға айына, республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген ең төмен күнкөріс деңгейінің шамасынан кем емес мөлшерде ақшасының болуы растамасын;

5) шақырушы адамда Қазақстан Республикасының аумағында отбасының әр мүшесіне шаққанда көлемі белгіленген ең төмен нормативтерге, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген санитариялық және өзге де нормаларға сәйкес келетін тұрғын үйдің болуы растамасын;

6) шақырушы адамның отбасы мүшелері үшін медициналық сақтандыруды;

7) шақырушы адаммен отбасылық қатынастарын растайтын, Қазақстан Республикасының немесе шет мемлекеттің осыған уәкілетті мемлекеттік органдары ұсынған құжаттардың нотариатта куәландырылған көшірмелерін;

8) отбасының кәмелетке толған мүшелерінің соттылығы болуын не болмауын растайтын құжатты ұсынады.

3. Отбасын біріктіру мақсатында Қазақстан Республикасында тұруға құқығы бар көшіп келушілерге, уақытша тұруға арналған рұқсаттың берілуі солардың болуына байланысты болатын мән-жайлардың қолданылуы тоқтатылған жағдайларда (кәмелетке толуы, біріктіруді сұраған адамның қайтыс болуы, соның негізінде біріктіру жүргізілген некенің бұзылуы немесе күшінің жойылуы), осы баптың 2-тармағының 4) тармақшасында көзделген осыған қажетті қаржы қаражатының болуы расталған жағдайда, ішкі істер органдары олардың өтініштері негізінде алты айға дейінгі кезеңге рұқсатты ұзартады.

Ескерту. 28-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 13.06.2013 № 102-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.12.2018 № 203-VI (01.01.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

29-бап. Отбасын біріктіру мақсатында келген көшіп келушілердің құқықтары мен міндеттері

1. Отбасын біріктіру мақсатында Қазақстан Республикасына келген балалардың Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен білім алуға құқығы бар.

2. Отбасын біріктіру мақсатында келген көшіп келушілердің мынадай:

1) Қазақстан Республикасының азаматтары шақырушы адамдары болып табылатын, осы Заңның 27-бабы 3-тармағының 1) тармақшасында аталған отбасы мүшелері Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес Қазақстан Республикасының азаматтарымен жалпы жағдайларда еңбек қызметін жүзеге асыратын;

2) осы Заңның 27-бабы 1-тармағының 2) және 3) тармақшаларында санамаланған адамдар шақырушы адамдары болып табылатын отбасы мүшелері жергілікті атқарушы орган шетелдік жұмыскерге беретін өз бетінше жұмысқа орналасу үшін біліктілік сәйкестігі туралы анықтама, сондай-ақ жұмыс берушіге халықтың көші-қоны мәселелері жөніндегі уәкілетті орган белгілеген квота шегінде шетелдік жұмыс күшін тартуға беретін рұқсат негізінде еңбек қызметін жүзеге асыратын жағдайларда, еңбек қызметін жүзеге асыруға құқығы бар.

3. Отбасын біріктіру мақсатында келетін көшіп келушілер:

1) Қазақстан Республикасының аумағында болатын көшіп келушілерге қатысты Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген міндеттерді атқарады;

2) Қазақстан Республикасында уақытша болуға арналған рұқсаттың қолданылу мерзімі аяқталғаннан кейін, егер оның бұдан әрі болуына заңды негіздері болмаса, Қазақстан Республикасынан кетіп қалуға міндетті.

Ескерту. 29-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 24.11.2015 № 421-V (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 13.05.2020 № 327-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

5-тарау. БІЛІМ АЛУ МАҚСАТЫНДА КӨШІП КЕЛУ

30-бап. Білім алу мақсатында келетін көшіп келушілер

Қазақстан Республикасының аумағына білім алу мақсатында келетін көшіп келушілерге жалпы орта, техникалық және кәсіптік, ортадан кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарына, оның ішінде оқушылар алмасудың және даярлық курстарынан өтудің ұйымдастырылған бағдарламалары бойынша қабылданған білім алушылар жатады.

31-бап. Білім алу мақсатында келетін көшіп келушілердің келу шарттары

Білім алу мақсатында келетін көшіп келушілер:

1) этникалық қазақтарды қоспағанда, көшіп келуші мен қабылдаушы білім беру ұйымдарының арасындағы шартқа сәйкес тұруына, сондай-ақ оқуына ақы төлеуге қажетті өзінің төлем қабілеттілігінің растамасын Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігімен келісу бойынша ғылым және жоғары білім саласындағы уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен және мөлшерде ұсынуға;

2) таңдаған мамандығы бойынша білім алуға кедергі келтіретін ауруларының жоқ екенін растайтын медициналық анықтаманы ұсынуға және медициналық сақтандыруы болуына;

3) соттылығының болуы не болмауы жөніндегі растаманы ұсынуға;

4) оқу орнына оқуға қабылданғаны туралы растаманы табыс етуге және (немесе) Қазақстан Республикасына келгенге дейін кәсіптік даярлықтан өтуге шақырған тараптың келісімін растауға міндетті.

Ескерту. 31-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

32-бап. Білім алу мақсатында келетін көшіп келушілерге келуге виза берудің шарттары

1. Білім алу мақсатында келетін көшіп келушілердің келуіне визаларды кәмелетке толмағандар үшін ата-анасының немесе қамқоршыларының, қорғаншыларының келісімімен қабылдаушы білім беру ұйымының өтінішхаты негізінде айқындалатын бір жылдан аспайтын мерзімге оқу орнының немесе білім беру жөніндегі уәкілетті органның қолдаухаты негізінде Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігі және Қазақстан Республикасының шет елдердегі мекемелері береді.

Білім алу мақсатында келген көшіп келушілерге уақытша тұруына арналған рұқсатты қабылдаушы білім беру ұйымының қолдаухаты негізінде айқындалатын оқу мерзіміне оқу орнының қолдаухаты негізінде ішкі істер органдары береді.

2. Білім алу мақсатында келген көшіп келушілердің келуіне визаны және уақытша тұруға арналған рұқсатты ішкі істер органдары қабылдаушы білім беру ұйымы растаған жағдайда оқуды аяқтауға қажетті, бірақ бір жылдан аспайтын мерзімге жыл сайын ұзартып отырады.

3. Қабылдаушы білім беру ұйымдары білім алу мақсатында келетін көшіп келушілерге олардың Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген құқықтары мен міндеттерін уақтылы түсіндіруді және оларды іске асыру үшін қажетті жағдайларды қамтамасыз етеді, сондай-ақ уақытша тұруға арналған рұқсаттың қолданылу мерзімі аяқталған соң олардың Қазақстан Республикасында болу, ел аумағы бойынша жүріп-тұру және Қазақстан Республикасынан кету құқықтарына арналған құжаттарды уақтылы ресімдемегені үшін Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылықта болады.

4. Келудің және болудың визасыз тәртібі туралы Қазақстан Республикасымен келісім жасасқан мемлекеттерден білім алу мақсатында келген көшіп келушілердің уақытша тұруына арналған рұқсатты Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес ішкі істер органдары береді.

Ескерту. 32-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 13.06.2013 № 102-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.11.2015 № 421-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

33-бап. Білім алу мақсатында келетін көшіп келушілердің негізгі құқықтары мен міндеттер

1. Шетелдіктердің немесе азаматтығы жоқ адамдардың мемлекеттік білім беру тапсырысына сәйкес конкурстық негізде техникалық және кәсіптік, ортадан кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі тегін білім алу құқығы Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда айқындалады.

Қазақстан Республикасына білім алу мақсатымен келген этникалық қазақтар оқуға түскеннен кейін:

1) алып тасталды – ҚР 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

2) тұрақты тұруға және жеңілдетілген тәртіппен (тіркеу тәртібімен) Қазақстан Республикасының азаматтығына қабылдау туралы өтінішхат беруге құқығы бар.

2. Білім алу мақсатында келетін көшіп келушілер:

1) Қазақстан Республикасының аумағында болатын көшіп келушілерге қатысты Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген міндеттерді атқарады;

2) оқудың және (немесе) кәсіптік даярлықтың толық курсын аяқтағаннан кейін, егер одан әрі болу үшін заңды негіздері болмаса, Қазақстан Республикасынан кетіп қалуға міндетті.

Ескерту. 33-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 24.11.2015 № 421-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңдарымен.

6-тарау. ЕҢБЕК ҚЫЗМЕТІН ЖҮЗЕГЕ АСЫРУ МАҚСАТЫНДА КӨШІП КЕЛУ

34-бап. Еңбек қызметін жүзеге асыру мақсатында келетін көшіп келушілердің санаттары

Еңбек қызметін жүзеге асыру мақсатында келетін көшіп келушілер мынадай санаттарға бөлінеді:

1) мыналар:

экономиканың басым салаларында (экономикалық қызмет түрлерінде) сұранысқа ие кәсіптер бойынша өз бетінше жұмысқа орналасу үшін келген;

Қазақстан Республикасының аумағында еңбек қызметін жүзеге асыру үшін жұмыс берушілер тартатын, оның ішінде корпоративішілік ауыстыру шеңберінде келген шетелдік жұмыскерлер – көшіп келушілер;

2) бизнес-көшіп келушілер – Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру мақсатында келген көшіп келушілер;

3) маусымдық шетелдік жұмыскерлер – халықтың көші-қоны мәселелері жөніндегі уәкілетті орган мемлекеттік басқарудың тиісті саласына басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті мемлекеттік органдармен келісу бойынша бекітетін кәсіптер тізбесіне сәйкес, климат немесе өзге де табиғат жағдайларына байланысты белгілі бір кезең (маусым) ішінде атқарылатын маусымдық жұмыстарды орындау үшін жұмыс берушілер бір жылдан аспайтын мерзімге жұмысқа тартатын көшіп келушілер;

4) еңбекші көшіп келушілер – еңбекші көшіп келушіге берілген рұқсаттың негізінде жұмыс беруші жеке тұлғалардың үй шаруашылығында жұмыстарды орындау (қызметтер көрсету) мақсатында Қазақстан Республикасына үй қызметкері ретінде келген көшіп келушілер.

Ескерту. 34-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 10.12.2013 № 153-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.10.2015 № 365-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.11.2015 № 421-V (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 13.05.2020 № 327-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

35-бап. Шетелдік қызметкерлердің келу шарттары

Өз бетінше жұмысқа орналасу үшін келетін немесе жұмыс берушілер, оның ішінде корпоративішілік ауыстыру шеңберінде тартатын шетелдік жұмыскерлер:

1) кәмелеттік жаста болуға;

2) алып тасталды - ҚР 24.11.2015 № 421-V Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).

3) алдағы атқарылатын жұмысты орындау үшін қажетті білімі, біліктілігі мен тәжірибесі болуға;

4) соттылығының болуы не болмауы жөніндегі растаманы ұсынуға;

5) таңдаған мамандығы бойынша еңбек қызметіне кедергі келтіретін ауруларының жоқ екенін растайтын медициналық анықтаманы ұсынуға;

6) Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген ең төмен талаптарды сақтай отырып, тараптардың келісімінде айқындалған шарттарда медициналық-санитариялық алғашқы көмекті және шұғыл нысанда стационарлық жағдайларда мамандандырылған медициналық көмекті жабатын медициналық сақтандыруы болуға міндетті.

Ескерту. 35-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.10.2015 № 365-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.11.2015 № 406-V (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.11.2015 № 421-V (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

36-бап. Шетелдік қызметкерлерге келуге виза беру шарттары

1. Шетелдік жұмыскерлерге келуге визаларды шетелдік жұмыскерге жұмысқа орналасуға немесе жұмыс берушіге шетелдік жұмыс күшін тартуға, оның ішінде корпоративішілік ауыстыру шеңберінде берілген рұқсаттың негізінде және қолданылу мерзіміне Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігі және Қазақстан Республикасының шетелдегі мекемелері ұлттық қауіпсіздік органдарымен келісу бойынша береді.

2. Алып тасталды - ҚР 24.11.2015 № 422-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

3. Келудің және болудың визасыз тәртібі туралы Қазақстан Республикасымен келісім жасасқан мемлекеттерден келген шетелдік қызметкерлерге уақытша тұруға арналған рұқсатты Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес ішкі істер органдары береді.

4. Шетелдік жұмыскерлерге келуге визаларды және уақытша тұруға арналған рұқсаттарды шетелдік жұмыскердің жұмысқа орналасуға немесе жұмыс берушінің шетелдік жұмыс күшін тартуға, оның ішінде корпоративішілік ауыстыру шеңберінде алдағы жылға рұқсаты болған кезде, ішкі істер органдары ұлттық қауіпсіздік органдарымен келісу бойынша бір жылға ұзартады.

5. Мемлекеттік органдардың шетелдік жұмыскерлеріне келу визаларын Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігі және Қазақстан Республикасының шет елдердегі мекемелері тиісті мемлекеттік органмен жасалған еңбек шартының негізінде және оның қолданылу мерзіміне береді.

Ескерту. 36-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 13.06.2013 № 102-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.10.2015 № 365-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.11.2015 № 417-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.11.2015 № 422-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 22.12.2016 № 28-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

36-1-бап. Шетелдік жұмыс күшін тартуға арналған квота

1. Ішкі еңбек нарығын қорғау мақсатында халықтың көші-қоны мәселелері жөніндегі уәкілетті орган Қазақстан Республикасының аумағында еңбек қызметін жүзеге асыру үшін шетелдік жұмыс күшін тартуға арналған квота белгілейді.

2. Осы Заңның шетелдік жұмыс күшін квоталау және жұмыс берушілерге шетелдік жұмыс күшін тартуға арналған рұқсаттар беру туралы нормалары:

1) дербес білім беру ұйымдарында, олардың ұйымдарында, сондай-ақ "Назарбаев Қорында" басшылар және жоғары білімі бар мамандар лауазымдарында жұмыс істейтін;

2) Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен расталған құжаттармен мемлекеттік органдарда жұмыс істейтін;

3) Қазақстан Республикасының инвестициялар туралы заңнамасына сәйкес инвестициялық басым жобаны іске асыруға арналған инвестициялық келісімшарттарды жасасқан Қазақстан Республикасының ұйымдарында жұмыс істейтін, сондай-ақ инвестициялық басым жобаны іске асыруға арналған инвестициялық келісімшарттарда айқындалатын кәсіптер тізбесіне және сандарына сәйкес басшылар және жоғары білімі бар мамандар ретінде, сондай-ақ білікті жұмысшылар ретінде инвестициялық қызмет объектісі пайдалануға берілгеннен кейін бір жыл өткенге дейінгі мерзімге көрсетілген заңды тұлғалар (не олардың мердігерлері) бас мердігер, мердігер, қосалқы мердігер немесе сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі (оның ішінде іздестіру және жобалау қызметі, инжинирингтік қызметтер) саласында көрсетілетін қызметтерді орындаушы ретінде тартатын ұйымдарда жұмыс істейтін;

4) құны миллион айлық есептік көрсеткіштен асатын жобалары бар арнайы экономикалық аймақтардың қатысушылары болып табылатын заңды тұлғаларда, сондай-ақ аталған арнайы экономикалық аймақтардың қатысушылары (не олардың мердігерлері) бас мердігер, мердігер, қосалқы мердігер немесе арнайы экономикалық аймақтардың аумағында құрылыс-монтаждау жұмыстарын орындау кезеңінде қызметтерді орындаушы ретінде және халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті органы мен арнайы экономикалық және индустриялық аймақтарды құру, олардың жұмыс істеуі және таратылуы саласындағы мемлекеттік реттеуді жүзеге асыратын орталық атқарушы органның бірлескен шешімімен бекітілген тәртіппен халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті органның, мүдделі мемлекеттік орталық органдардың өкілдерінен тұратын комиссия айқындайтын санаттар мен сандар тізбесіне сәйкес объект (объектілер) пайдалануға берілгеннен кейін бір жыл өткенге дейін тартатын ұйымдарда жұмыс істейтін;

5) экономиканың басым салаларында (экономикалық қызмет түрлерінде) сұранысқа ие кәсіптер бойынша өз бетінше жұмысқа орналасу үшін келген;

6) Қазақстан Республикасында тұрақты тұратын;

7) шетелдік заңды тұлғалар филиалдарының немесе өкілдіктерінің бірінші басшылары болып жұмыс істейтін;

8) Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын, еңбек қызметін жүзеге асыру үшін шетелдік жұмыс күшін тартуға жергілікті атқарушы органдардың рұқсаты талап етілмейтін адамдардың тізбесінде көзделген;

9) "Астана Хаб" халықаралық технологиялық паркінде немесе "Астана Хаб" халықаралық технологиялық паркінде басшылар және жоғары білімді мамандар лауазымдарында жұмыс істейтін шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарға қолданылмайды.

3. Осы Заңның шетелдік жұмыс күшін жыл сайын квоталау туралы нормалары Қазақстан Республикасының аумағында еңбек қызметін корпоративішілік ауыстыру шеңберінде жүзеге асыратын шетелдіктерге немесе азаматтығы жоқ адамдарға қолданылмайды.

4. Шетелдік жұмыс күшін тартуға арналған квота жұмыс күшіне пайыздық қатынаста белгіленеді және ол:

1) жергілікті атқарушы орган жұмыс берушіге беретін рұқсаттар бойынша шетелдік жұмыс күшін тартуға арналған квотаны;

2) Қазақстан Республикасы ратификациялаған еңбек көші-қоны және еңбекші көшіп-қонушыларды әлеуметтік қорғау саласындағы ынтымақтастық туралы халықаралық шарттар болған кезде, шығу елдері бойынша шетелдік жұмыс күшін тартуға арналған квотаны;

3) еңбек мигранттарын тартуға арналған квотаны қамтиды.

5. Халықтың көші-қоны мәселелері жөніндегі уәкілетті орган шетелдік жұмыс күшін тартуға арналған квотаны еңбек нарығындағы алдағы жылға (жылдарға) арналған сұраныс пен ұсыныс жағдайының болжамын және мемлекеттік басқарудың тиісті саласына басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті мемлекеттік органдардың, жергілікті атқарушы органдардың, сондай-ақ жұмыс берушілердің ұсыныстарын ескере отырып, қалыптастырады және белгілейді.

6. Жұмыс беруші шетелдік жұмыс күшін тартуға арналған рұқсаттың қолданысының тоқтатылуына байланысты тартылатын шетелдік жұмыскердің Қазақстан Республикасынан тыс жерлерге шығуын қамтамасыз етеді.

7. Жұмыс беруші өз бетінше жұмысқа орналасу үшін біліктілігінің сәйкестігі туралы анықтама негізінде тартылатын шетелдіктерді немесе азаматтығы жоқ адамдарды жұмысқа қабылдау және (немесе) олармен еңбек қатынастарын тоқтатқаны туралы ақпаратты халықтың көші-қоны мәселелері жөніндегі уәкілетті органға ұсынады.

Ескерту. Заң 36-1-баппен толықтырылды – ҚР 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

37-бап. Жұмыс берушілерге шетелдік жұмыс күшін тартуға рұқсаттарды, шетелдік жұмыскерлерге өз бетінше жұмысқа орналасу үшін біліктілік сәйкестігі туралы анықтамаларды беру және оларды корпоративішілік ауыстыру шеңберінде тарту тәртібі

1. Жұмыс берушінің шетелдік жұмыс күшін тартуы халықтың көші-қоны мәселелері жөніндегі уәкілетті орган белгілейтін квота шегінде жергілікті атқарушы органдар беретін рұқсаттың негізінде жүзеге асырылады.

Өз аумағы және (немесе) басқа да әкімшілік-аумақтық бірліктер шегінде жергілікті атқарушы орган беретін шетелдік жұмыс күшін тартуға арналған рұқсаттың берілгені немесе ұзартылғаны үшін жұмыс берушілерден Қазақстан Республикасының салық заңнамасында белгіленген тәртіппен алым алынады.

2. Корпоративішілік ауыстыру шеңберінде ауыстырылған, сондай-ақ өз бетінше жұмысқа орналасу үшін келген шетелдік жұмыскерлер уақытша еңбек қызметін келу мақсаттарына сәйкес жүзеге асырады және еңбек шартында көрсетілген үш жылдан аспайтын мерзім аяқталғаннан кейін елден кетуге міндетті.

Жұмыс берушілерге шетелдік жұмыс күшін тартуға рұқсаттарды берудің немесе ұзартудың, сондай-ақ корпоративішілік ауыстыруды жүзеге асырудың тәртібі мен шарттарын халықтың көші-қоны мәселелері жөніндегі уәкілетті орган бекітеді.

3. Шетелдік жұмыскерлер экономиканың басым салаларында (экономикалық қызмет түрлерінде) сұранысқа ие кәсіптер бойынша өз бетінше жұмысқа орналасу үшін және еңбек шартының қолданылу мерзіміне, бірақ үш жылдан аспайтын мерзімге ұзарту құқығымен үш айдан аспайтын мерзімге жергілікті атқарушы орган берген біліктілік сәйкестігі туралы анықтаманы алған жағдайда, келе алады.

Ескерту. 37-бап жаңа редакцияда - ҚР 24.11.2015 № 421-V Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 13.05.2020 № 327-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

37-1 бап. Жұмыс берушілердің шетелдік жұмыс күшін тартуы

1. Жұмыс берушілер тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктердің жергілікті атқарушы органдары берген шетелдік жұмыс күшін тартуға арналған рұқсаттар негізінде Қазақстан Республикасында еңбек қызметін жүзеге асыру үшін шетелдік жұмыс күшін тартады.

2. Тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктің аумағындағы жергілікті атқарушы органдар жұмыс берушілерге халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті орган бөлген квота шегінде еңбек қызметін жүзеге асыру үшін шетелдік жұмыс күшін тартуға арналған рұқсаттарды береді немесе ұзартады не рұқсаттарды беруден, ұзартудан бас тартады, сондай-ақ көрсетілген рұқсаттарды тоқтата тұрады және кері қайтарып алады.

3. Жергілікті атқарушы орган берген шетелдік жұмыс күшін тартуға арналған рұқсат басқа жұмыс берушілерге берілуге жатпайды, жұмыс берушінің рұқсаты алынған шетелдік жұмыскерлерді бір күнтізбелік жыл ішінде жиынтығы күнтізбелік тоқсан күннен аспайтын мерзімге басқа әкімшілік-аумақтық бірліктердің аумағында орналасқан ұйымдарға іссапарға жіберуді қоспағанда, рұқсатта көрсетілген әкімшілік-аумақтық бірліктердің аумағында қолданылады.

4. Жұмыс берушілерге шетелдік жұмыс күшін тартуға арналған рұқсат халықтың көші-қоны мәселелері жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен және шарттарда, сондай-ақ Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес алымдар төленген кезде беріледі немесе ұзартылады.

Бір және (немесе) басқа әкімшілік-аумақтық бірліктер шегінде Қазақстан Республикасына шетелдік жұмыс күшін тартуға арналған рұқсатты алған немесе ұзартқан кезде алым рұқсатта көрсетілген әрбір әкімшілік-аумақтық бірліктің бюджетіне төленеді.

Жұмыс берушілерге шетелдік жұмыс күшін тартуға арналған рұқсатты бергені немесе ұзартқаны үшін алымды төлеу бөлігіндегі осы тармақтың ережесі корпоративішілік ауыстыру шеңберінде жұмыс істейтін шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарға қолданылмайды.

5. Жергілікті атқарушы орган қажетті құжаттарды қабылдауды, сондай-ақ жұмыс берушілерге шетелдік жұмыс күшін тартуға арналған рұқсаттар беруді немесе ұзартуды халықтың көші-қоны мәселелері жөніндегі уәкілетті орган айқындаған тәртіппен, оның ішінде рұқсаттар мен хабарламалардың ақпараттық жүйесі арқылы электрондық нысанда жүзеге асырады.

6. Жұмыс беруші рұқсаттар бойынша тартатын шетелдік жұмыс күшінің саны персоналды беру жөніндегі қызметтерді көрсетуге арналған шарт шеңберінде еңбек қызметін жүзеге асыратын жіберуші тараптың жұмыскерлері ескеріле отырып, халықтың көші-қоны мәселелері жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын қазақстандық кадрлар санына пайыздық арақатынасқа сәйкес келуге тиіс.

ЗҚАИ-ның ескертрпесі!
7-тармақ жаңа редакцияда көзделген – ҚР 04.07.2023 № 15-VIII (01.01.2030 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

7. Қазақстан Республикасының аумағында еңбек қызметін жүзеге асыру үшін жұмыс берушілер тартатын шетелдік жұмыс күшінің білім деңгейі (кәсіптік даярлығы) және практикалық жұмыс тәжірибесі (өтілі) кәсіптік стандарттарға немесе Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығына және Басшылар, мамандар және басқа да қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығына, ұйымдар басшылары, мамандары және басқа да қызметшілері лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамаларына сай келуі тиіс.

8. Шетелдік жұмыс күшін тартатын жұмыс берушілер халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі жергілікті органға Қазақстан Республикасының Әлеуметтік кодексінде белгіленген тәртіппен және мерзімдерде бастапқы статистикалық деректерді ұсынуға міндетті.

Ескерту. Заң 37-1-баппен толықтырылды – ҚР 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

37-2-бап. Өз бетінше жұмысқа орналасу шеңберінде шетелдіктердің немесе азаматтығы жоқ адамдардың еңбек қызметін жүзеге асыруы

1. Шетелдіктер немесе азаматтығы жоқ адамдар еңбек шартының қолданылу мерзіміне, бірақ үш жылдан аспайтын мерзімге ұзарту құқығымен экономиканың басым салаларында (экономикалық қызмет түрлерінде) сұранысқа ие кәсіптер бойынша өз бетінше жұмысқа орналасу үшін біліктілігінің сәйкестігі туралы жергілікті атқарушы органдар үш айдан аспайтын мерзімге берген анықтаманың негізінде Қазақстан Республикасында еңбек қызметін жүзеге асыра алады.

2. Экономиканың басым салаларындағы (экономикалық қызмет түрлеріндегі) сұранысқа ие кәсіптердің тізбесін халықтың көші-қоны мәселелері жөніндегі уәкілетті орган мемлекеттік басқарудың тиісті саласына басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті мемлекеттік органдардың, жергілікті атқарушы органдардың, сондай-ақ жұмыс берушілердің ұсыныстарын ескере отырып айқындайды.

3. Шетелдік немесе азаматтығы жоқ адам өз бетінше жұмысқа орналасу үшін біліктілігінің сәйкестігі туралы анықтама алу үшін Қазақстан Республикасының шет елдердегі мекемелеріне Қазақстан Республикасында өз бетінше жұмысқа орналасу туралы өтініш береді, ол өтініште көрсетілген жергілікті атқарушы органға жіберіледі.

Шетелдік немесе азаматтығы жоқ адам Қазақстан Республикасында болған жағдайда өз бетінше жұмысқа орналасу үшін біліктілігінің сәйкестігі туралы анықтама алу үшін шетелдік немесе азаматтығы жоқ адам жергілікті атқарушы органға Қазақстан Республикасында өз бетінше жұмысқа орналасу туралы өтінішпен жүгінеді.

Қазақстан Республикасында өз бетінше жұмысқа орналасқан кезде шетелдік немесе азаматтығы жоқ адам өз бетінше жұмысқа орналасу үшін біліктілігінің сәйкестігі туралы анықтама берілген күннен бастап үш ай ішінде оны еңбек шартының қолданылу мерзіміне, бірақ үш жылдан аспайтын мерзімге ұзарту үшін жергілікті атқарушы органға жүгінеді.

Ескерту. Заң 37-2-баппен толықтырылды – ҚР 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

37-3-бап. Корпоративішілік ауыстыру шеңберінде шетелдіктердің немесе азаматтығы жоқ адамдардың еңбек қызметін жүзеге асыруы

1. Корпоративішілік ауыстыру шеңберінде жұмыс берушілер тартатын шетелдіктер немесе азаматтығы жоқ адамдар еңбек шартында айқындалған, бірақ үш жылдан аспайтын мерзімге, бір жылға ұзарту құқығымен тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктің жергілікті атқарушы органы корпоративішілік ауыстыру шеңберінде шетелдік жұмыс күшін тартуға берген рұқсаттар негізінде Қазақстан Республикасында уақытша еңбек қызметін жүзеге асырады.

2. Корпоративішілік ауыстыру шеңберінде жүзеге асырылатын шетелдік жұмыс күшін тартуға арналған рұқсаттар беру шарттары мен тәртібін халықтың көші-қоны мәселелері жөніндегі уәкілетті орган айқындайды.

3. Корпоративішілік ауыстыру шеңберінде шетелдіктерді немесе азаматтығы жоқ адамдарды тартатын жұмыс берушілер, олар Қазақстан Республикасының аумағына келгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде жазбаша түрде халықты жұмыспен қамту және әлеуметтік қорғау мәселелері жөніндегі жергілікті атқарушы органға мыналар:

1) шетелдіктер немесе азаматтығы жоқ адамдар тартылатын ел мен ұйымдар;

2) тегін, атын, әкесінің атын (егер олар жеке басты куәландыратын құжаттарда көрсетілсе) көрсете отырып, тартылатын шетелдіктердің немесе азаматтығы жоқ адамдардың саны, әрқайсысының білім деңгейі, біліктілігі, кәсібі және жұмыс тәжірибесі;

3) еңбек қызметін жүзеге асыру мерзімі туралы мәліметтерді қамтитын ақпарат жібереді.

4. Менеджерлерді және мамандарды корпоративішілік ауыстыру халықтың көші-қоны мәселелері жөніндегі уәкілетті орган белгілейтін, тартылатын шетелдіктер немесе азаматтығы жоқ адамдар санының қазақстандық кадрлар санына пайыздық арақатынасының сақталуы ескеріле отырып жүзеге асырылады.

5. Жергілікті атқарушы органдар корпоративішілік ауыстыру шеңберінде жұмыс істейтін шетелдіктердің немесе азаматтығы жоқ адамдардың есебін жүргізеді.

Ескерту. Заң 37-3-баппен толықтырылды – ҚР 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

38-бап. Этникалық қазақтар мен бұрынғы отандастар қатарындағы шетелдік жұмыскерлердің еңбек қызметін реттеудің ерекшеліктері

Жергілікті атқарушы орган жұмыс берушілерге этникалық қазақтар мен бұрынғы отандастар қатарынан шетелдік жұмыс күшін тартуға рұқсатты халықтың көші-қоны мәселелері жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын жеңілдетілген тәртіппен береді.

Ескерту. 38-бап жаңа редакцияда - ҚР 24.11.2015 № 421-V Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).

39-бап. Бизнес-көшіп келушілердің келу және оларға виза беру шарттары

1. Келуге виза алу үшін бизнес-көшіп келуші:

1) кәмелеттік жаста болуға;

2) еңбек қызметіне кедергі келтіретін ауруларының жоқ екенін растайтын медициналық анықтаманы ұсынуға;

3) Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген ең төмен талаптарды сақтай отырып, тараптардың келісімінде айқындалған шарттарда медициналық-санитариялық алғашқы көмекті және шұғыл нысанда стационарлық жағдайларда мамандандырылған медициналық көмекті жабатын медициналық сақтандыруы болуға;

4) соттылығының болуы не болмауы және сот шешімі негізінде кәсіпкерлік қызметпен айналысуына тыйым салынбағаны жөніндегі растаманы ұсынуға міндетті.

5) алып тасталды - ҚР 29.12.2014 № 269-V Заңымен (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі).

2. Бизнес-көшіп келушілерге Қазақстан Республикасына келуге визаны Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігі және Қазақстан Республикасының шетелдегі мекемелері екі жылға дейінгі мерзімге береді.

3. Этникалық қазақтар қатарындағы, оның ішінде келудің және болудың визасыз тәртібі туралы Қазақстан Республикасымен келісім жасасқан мемлекеттерден келген бизнес-көшіп келушілердің келуіне виза және уақытша тұруына арналған рұқсат үш жылға дейінгі мерзімге беріледі.

Ескерту. 39-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 16.11.2015 № 406-V (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

40-бап. Бизнес-көшіп келушілердің Қазақстан Республикасының аумағында болу және олардың кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру шарттары

1. Бизнес-көшіп келушілердің кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруы Қазақстан Республикасының аумағында болуының міндетті шарты болып табылады.

2. Бизнес-көшіп келуші Қазақстан Республикасының аумағына келген күнінен бастап екі ай мерзім ішінде:

1) Қазақстан Республикасында коммерциялық ұйымды тіркеуге немесе Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес Қазақстан Республикасының аумағында қызметті жүзеге асырушы коммерциялық ұйымдар қатысушыларының (акционерлерінің) құрамына енуге;

2) заңды тұлғаны тіркеу кезінде оның жарғылық капиталын қалыптастыру үшін Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген ең төмен мөлшерден кем емес ақша сомасын Қазақстан Республикасының екінші деңгейдегі банкіне енгізуге міндетті.

Бизнес-көшiп келушiлер осы бапта белгiленген мiндеттердi орындамаған жағдайда ішкі істер органдары жергілікті атқарушы органдардың қолдаухаты негізінде бизнес-көшіп келушілердің болу мерзімін олардың ерікті түрде кетуіне қажетті мерзімге қысқарту туралы шешім қабылдайды.

Бизнес-көшіп келуші ретінде келуге виза алмаған шетелдіктердің заңды тұлға құруына, сондай-ақ заңды тұлға қатысушыларының құрамына кіру арқылы коммерциялық ұйымдардың жарғылық капиталына қатысуына тыйым салынады.

3. Бизнес-көшіп келушінің Қазақстан Республикасының аумағында кәсіпкерлік қызметті ұйымдастыру үшін жабдықтар әкелуі Қазақстан Республикасының кеден заңнамасында айқындалатын шарттарда және тәртіппен жүзеге асырылады.

4. Бизнес-көшіп келушілер Қазақстан Республикасының шетелдіктердің баруына ашық аумақтары бойынша еркін жүріп-тұра алады және Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіпке сәйкес тұрғылықты жерін таңдай алады.

Ескерту. 40-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2012.07.10 N 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 13.06.2013 № 102-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

41-бап. Маусымдық шетелдік қызметкерлердің келу және болу шарттары

1. Маусымдық шетелдік қызметкерлерге келуге визаны шетелдік жұмыс күшін тартуға арналған рұқсаттың негізінде Қазақстан Республикасының шетелдегі мекемелері береді.

2. Келудің және болудың визасыз тәртібі туралы Қазақстан Республикасымен келісім жасасқан мемлекеттерден келген маусымдық шетелдік қызметкерлерге уақытша тұруға арналған рұқсатты ішкі істер органдары береді.

3. Маусымдық шетелдік қызметкерлер:

1) кәмелеттік жаста болуға;

2) алып тасталды - ҚР 24.11.2015 № 421-V Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).

3) еңбек қызметіне кедергі келтіретін ауруларының жоқ екенін растайтын медициналық анықтаманы ұсынуға;

4) Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген ең төмен талаптарды сақтай отырып, тараптардың келісімінде айқындалған шарттарда медициналық-санитариялық алғашқы көмекті және шұғыл нысанда стационарлық жағдайларда мамандандырылған медициналық көмекті жабатын медициналық сақтандыруы болуға міндетті.

Ескерту. 41-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 13.06.2013 № 102-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.11.2015 № 406-V (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.11.2015 № 421-V (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

42-бап. Маусымдық шетелдік қызметкерлерді тарту шарттары

1. Маусымдық шетелдік жұмыскерлер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес немесе жұмыс берушілерге жергілікті атқарушы органдар квота шегінде беретін шетелдік жұмыс күшін тартуға арналған рұқсаттар негізінде халықтың көші-қоны мәселелері жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын шарттарда және тәртіппен экономиканың жекелеген салаларына жұмысқа тартылады.

2. Маусымдық шетелдік қызметкерлерді тартатын жұмыс берушілер оларға Қазақстан Республикасының тұрғын үй қатынастары туралы заңнамасына сәйкес санитариялық-эпидемиологиялық, техникалық және басқа да міндетті талаптарға сай келетін уақытша тұрғын үй беруге міндетті.

Ескерту. 42-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 13.05.2020 № 327-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

43-бап. Еңбек қызметін жүзеге асыру мақсатында келген көшіп келушілердің негізгі құқықтары мен міндеттері

1. Еңбек қызметін жүзеге асыру мақсатында келген көшіп келушілер:

1) Қазақстан Республикасының аумағында болатын көшіп келушілерге қатысты Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген міндеттерді атқарады;

2) рұқсаттың мерзімі аяқталғаннан кейін, егер одан әрі болуына заңды негіздері болмаса, Қазақстан Республикасынан кетіп қалуға міндетті.

2. Қазақстан Республикасына еңбек қызметін жүзеге асыру үшін келген маусымдық қызметкерден басқа шетелдік қызметкер:

1) алып тасталды - ҚР 24.11.2015 № 421-V Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).

2) еңбек қызметін жүзеге асыру үшін жұмыс беруші тартқан қызметкер, рұқсаттың мерзімі аяқталғаннан кейін - жұмысқа орналасуға рұқсат алу туралы өтініш беруге құқылы.

Ескерту. 43-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 24.11.2015 № 421-V Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).

43-1-бап. Еңбекші көшіп келушілердің келу және болу шарттары

1. Еңбекші көшіп келушілердің мынадай талаптарға сай келуі:

1) Қазақстан Республикасында кемінде үш ай мерзімде визасыз болу мүмкіндігін көздейтін визасыз келу және болу тәртібі туралы Қазақстан Республикасы келісім жасасқан елдердің азаматтары болып табылуы;

2) кәмелеттік жаста болуы;

3) алып тасталды - ҚР 24.11.2015 № 421-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

4) соттылығының бар не жоқ екендігінің растамасын ұсынуы;

5) таңдаған мамандығы бойынша еңбек қызметіне кедергі болатын ауруларының жоқ екендігін растайтын медициналық анықтамасын ұсынуы;

6) Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген ең төмен талаптарды сақтай отырып, тараптардың келісімінде айқындалған шарттарда медициналық-санитариялық алғашқы көмекті және шұғыл нысанда стационарлық жағдайларда мамандандырылған медициналық көмекті жабатын медициналық сақтандыруының болуы;

7) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес дактилоскопиялық тіркеуден өтуге тиіс.

2. Еңбекші көшіп келушілерге уақытша тұруға арналған рұқсатты ішкі істер органдары Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен береді және еңбекші көшіп келушіге берілген рұқсаттың қолданылу мерзіміне ұзартады.

Еңбекші көшіп келушінің Қазақстан Республикасында үзіліссіз уақытша тұруының ең ұзақ мерзімі он екі айдан аспауға тиіс.

Ескерту. Заң 43-1-баппен толықтырылды - ҚР 10.12.2013 № 153-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгерістер енгізілді - ҚР 16.11.2015 № 406-V (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.11.2015 № 421-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 31.12.2016 № 41-VІ (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

43-2-бап. Еңбекші көшіп келушіге рұқсат беру тәртібі

1. Рұқсат беру туралы өтініште көрсетілген мерзімге еңбекші көшіп келушіге рұқсат беріледі және ол бір, екі немесе үш айды құрауы мүмкін.

Еңбекші көшіп келушіге рұқсат берудің ең ұзақ мерзімі он екі айдан аспауға тиіс.

Еңбекші көшіп келушіге жаңа рұқсат алдыңғы рұқсаттың мерзімі аяқталғаннан кейін кемінде күнтізбелік отыз күн өткен соң беріледі.

Еңбекші көшіп келушіге рұқсат оның Қазақстан Республикасының аумағында болуының заңдылығын, сондай-ақ рұқсат алуға берілген өтініште көрсетілген кезеңге жеке табыс салығы бойынша алдын ала төлемнің төленгенін растайтын құжаттар ұсынылған кезде беріледі.

2. Еңбекші көшіп келушінің өтініші бойынша еңбекші көшіп келушіге рұқсат өтініште көрсетілген мерзімге бірнеше рет ұзартылады және ол бір, екі немесе үш айды құрауы мүмкін.

Еңбекші көшіп келушіге рұқсат алдыңғы кезеңде жұмыс беруші жеке тұлғалардың үй шаруашылығында жұмыстарды орындағанын (қызметтер көрсеткенін), сондай-ақ еңбекші көшіп келушіге берілген рұқсат ұзартылатын кезеңге жеке табыс салығы бойынша алдын ала төлемнің төленгенін растайтын құжаттар ұсынылған кезде ұзартылады.

3. Еңбекші көшіп келушіге рұқсатты беру, ұзарту және кері қайтарып алу тәртібін халықтың көші-қоны мәселелері жөніндегі уәкілетті орган айқындайды.

3-1. 01.01.2024 дейін қолданыста болды - ҚР 29.06.2021 № 58-VII Заңымен.

4. Еңбекші көшіп келушіге берілген рұқсат көшіп келушінің жұмыс беруші жеке тұлғалардың үй шаруашылығында жұмыстарды орындау (қызметтер көрсету) бойынша еңбек шартын жасасуы үшін негіз болып табылады.

5. Бір жұмыс беруші жеке тұлғаның бір мезгілде бестен көп еңбекші көшіп келушімен үй шаруашылығында жұмыстар орындау (қызметтер көрсету) бойынша еңбек шарттарын жасасуына жол берілмейді.

6. Еңбекші көшіп келушіге рұқсат еңбекші көшіп келушіге ол берілген әкімшілік-аумақтық бірлік аумағында жұмыс беруші жеке тұлғаның үй шаруашылығында жұмыстар орындауға (қызметтер көрсетуге) құқық береді.

Ескерту. Заң 43-2-баппен толықтырылды - ҚР 10.12.2013 № 153-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 31.12.2016 № 41-VІ (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 29.06.2021 № 58-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз); 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

7-тарау. ГУМАНИТАРЛЫҚ ЖӘНЕ САЯСИ УӘЖДЕР БОЙЫНША КӨШІП КЕЛУ

44-бап. Гуманитарлық уәждер бойынша келетін көшіп келушілердің санаттары

Гуманитарлық уәждер бойынша келетін көшіп келушілерге:

1) волонтерлер – Қазақстан Республикасына білім беру, денсаулық сақтау және әлеуметтік көмек саласында өтеусіз негізде қызмет көрсету үшін келетін көшіп келушілер;

2) Қазақстан Республикасына қайырымдылық, гуманитарлық көмек көрсету және гранттар беру мақсатында Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттардың шеңберінде келетін көшіп келушілер жатады.

45-бап. Саяси уәждер бойынша келетін көшіп келушілер

Саяси уәждер бойынша келетін көшіп келушілерге:

1) босқындар;

2) саяси пана берілген адамдар жатады.

46-бап. Гуманитарлық уәждер бойынша келетін көшіп келушілердің келу және келуіне виза беру шарттары

1. Қазақстан Республикасына гуманитарлық уәждер бойынша келетін көшіп келушілердің келуіне визаны Қазақстан Республикасында аккредиттелген халықаралық ұйым өкілдігінің не ол орналасқан елде осы елдің заңнамасына сәйкес ресми тіркелген шетелдік үкіметтік емес қоғамдық ұйымның (қордың) өтінішхаты негізінде Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігі, Қазақстан Республикасының шетелдегі мекемелері бір жылға дейінгі мерзімге береді.

2. Гуманитарлық уәждер бойынша келген көшіп келушілердің Қазақстан Республикасының аумағында келудің мақсаттарында көзделмеген қызметпен айналысуға құқығы жоқ.

Ескерту. 46-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 24.11.2015 № 421-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

47-бап. Саяси уәждер бойынша келудің және болудың шарттары

1. Пана іздеп жүрген адамдардың келу және болу шарттары, шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарға пана беру және оларға босқын мәртебесін беру жөніндегі қатынастар, босқындардың Қазақстан Республикасының аумағындағы құқықтық жағдайы Қазақстан Республикасының босқындар туралы заңнамасымен реттеледі.

2. Саяси пана берудің тәртібін Қазақстан Республикасының Президенті айқындайды.

8-тарау. ШЕТЕЛДІККЕ ЖӘНЕ АЗАМАТТЫҒЫ ЖОҚ АДАМҒА ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНА КЕЛУІНЕН БАС ТАРТУ ҮШІН ЖӘНЕ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА ТҰРАҚТЫ ТҰРУҒА АРНАЛҒАН РҰҚСАТТЫ АЛУ ҮШІН ЖАЛПЫ НЕГІЗДЕР

Ескерту. 8-тараудың тақырыбына өзгеріс енгізілді - ҚР 13.05.2020 № 327-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

48-бап. Көшiп келушiнiң Қазақстан Республикасына келуiне рұқсат беруден бас тарту үшiн негiздер

Көшіп келушінің Қазақстан Республикасына келуіне:

1) ұлттық қауіпсіздікті, қоғамдық тәртіпті және халықтың денсаулығын қорғауды қамтамасыз ету мүддесі үшін;

2) егер оның iс-әрекетi конституциялық құрылысты күштеп өзгертуге бағытталса;

3) егер ол Қазақстан Республикасының егемендiгi мен тәуелсіздігіне қарсы шықса, оның аумағының бiрлiгi мен тұтастығын бұзуға шақырса;

4) егер ол ұлтаралық, конфессияаралық және дiни араздықты қоздырса;

5) егер бұл Қазақстан Республикасы азаматтарының және басқа да адамдардың құқықтары мен заңды мүдделерiн қорғау үшiн қажет болса;

6) егер ұлттық қауіпсіздік органдарында оның экстремизмге немесе террористік іс-әрекетке қатыстылығы туралы мәліметтер болса, сондай-ақ оның әрекеттерінде сот қауіпті түрде қайталанған қылмыс бар деп таныған жағдайда;

7) егер ол Қазақстан Республикасында алдыңғы болған кезеңде қылмыстық немесе әкімшілік құқық бұзушылық жасағаны үшін қолданылған жазаны өтемеген болса;

8) егер жеке табыс салығы бойынша декларацияны табыс ету Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген жағдайда, Қазақстан Республикасында алдыңғы болған кезеңде ол мұндай декларацияны табыс етпеген болса;

9) егер ол, этникалық қазақтарды, Қазақстан Республикасында немесе Қазақ Кеңестiк Социалистiк Республикасында туған немесе бұрын оның азаматтығында болған адамдарды және олардың отбасы мүшелерiн қоспағанда, Қазақстан Республикасының Үкiметi айқындайтын тәртiппен Қазақстан Республикасында болу және одан кету үшiн қажеттi қаражатының бар екендiгi туралы растауды ұсынбаса;

10) егер ол келу туралы өтiнiш хат жолдаған кезде өзi туралы жалған мәлiметтер хабарлаған болса немесе қажеттi құжаттарды Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген мерзiмде табыс етпесе;

10-1) егер ол Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын кесіп өту кезінде дактилоскопиялық ақпарат бойынша жеке басты растау рәсімінен өтуден бас тартса;

11) онда Қазақстан Республикасына келу үшін қарсы айғақтар болып табылатын аурулары болған кезде;

12) егер ол бұрын "Қазақстан Республикасының азаматтығы туралы" 1991 жылғы 20 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы Заңының 21-бабы бірінші бөлігінің 8) тармақшасында көзделген негіздер бойынша Қазақстан Республикасының азаматтығын жоғалтса;

13) егер ол бұрын "Қазақстан Республикасының азаматтығы туралы" 1991 жылғы 20 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы Заңының 20-1-бабында көзделген негіздер бойынша Қазақстан Республикасының азаматтығынан айырылса, тыйым салынады.

Бұрын Қазақстан Республикасынан шығарып жiберiлген көшіп келушілерге соттың шығарып жiберу туралы шешiмі орындалған күннен бастап бес жыл бойы Қазақстан Республикасына келуге тыйым салынады.

Қабылдаушы тұлғалардың шетелдіктерді Қазақстан Республикасына шақыру туралы өтініштері, егер мұндай өтініш берілгенге дейін қатарынан күнтізбелік он екі ай ішінде қабылдаушы тұлғалар өздерінде болатын көшіп келушілер туралы ішкі істер органдарына уақтылы хабарламағаны, олардың Қазақстан Республикасында болу құқығына құжаттар ресімдеу және болудың белгілі бір мерзімі өткеннен кейін Қазақстан Республикасынан кетуін қамтамасыз ету бойынша шаралар қабылдамағаны үшін екі және одан да көп рет жауаптылыққа тартылған болса, қаралмайды.

Ескерту. 48-бап жаңа редакцияда - ҚР 10.12.2013 № 153-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгерістер енгізілді - ҚР 03.11.2014 N 244-V (02.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.11.2015 № 421-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 22.12.2016 № 28-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 31.12.2016 № 41-VІ (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 11.07.2017 № 91-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 13.05.2020 № 327-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

49-бап. Шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарға Қазақстан Республикасында тұрақты тұруға арналған рұқсатты беруден бас тарту не оның күшін жою үшін негiздер

Ескерту. 49-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 13.05.2020 № 327-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

Мынандай:

1) заңсыз келген, сондай-ақ қылмыс жасағаны үшiн өздерi шыққан елдердiң заңнамасы бойынша қудалауға ұшыраған;

2) сотталғанға дейiн тұрақты тұрғылықты жерi Қазақстан Республикасынан тыс болған, бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған;

3) адамзатқа қарсы қылмыс жасаған;

4) этникалық қазақтарды, Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасында немесе Қазақстан Республикасында туылған немесе бұрын оның азаматы болған бұрынғы отандастарды, сондай-ақ Қазақстан Республикасы халықаралық шарттарының негізінде Қазақстан Республикасының азаматтығын жеңілдетілген тәртіппен алуға құқығы бар адамдарды және олардың отбасы мүшелерін, тізбесін халықтың көші-қоны мәселелері жөніндегі уәкілетті орган бекітетін сұранысқа ие кәсіптері бар шетелдіктерді қоспағанда, Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігі айқындайтын тәртіппен және мөлшерлерде өзінің төлем қабілеттілігін растауды бермеген;

5) Қазақстан Республикасының шетелдіктердің құқықтық жағдайы туралы заңнамасын бірнеше рет бұзған;

6) ұлтаралық, конфессияаралық және дiни араздықты қоздыртқан;

7) іс-әрекеттерi конституциялық құрылысты күштеп өзгертуге бағытталған;

8) Қазақстан Республикасының егемендiгi мен тәуелсiздiгiне қарсы шыққан, оның аумағының бiрлiгi мен тұтастығын бұзуға шақырған;

9) қылмысы үшін алынбаған немесе жойылмаған сотталғандығы бар;

9-1) Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздік органдарында олардың экстремизмге немесе террористік әрекетке қатысы бары туралы мәліметтер болған кезде, себептері түсіндірілместен;

10) Қазақстан Республикасында тұрақты тұруға рұқсат алу туралы қолдаухатпен өтiнiш жасаған кезде жалған құжаттарды ұсынған не өзі туралы көрінеу жалған мәлiметтер хабарлаған немесе қажеттi құжаттарды Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген мерзiмде дәлелді себепсіз ұсынбаған;

10-1) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес дактилоскопиялық тіркеуден өтпеген;

11) Қазақстан Республикасында тұрақты тұруға арналған рұқсатты берген кезге дейін бес жылдың ішінде Қазақстан Республикасынан шығарып жiберiлген;

12) егер бұл Қазақстан Республикасы азаматтарының және басқа да адамдардың құқықтары мен заңды мүдделерiн қорғау үшiн қажет болса;

13) Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұруға рұқсат алған және тұрақты тұруға рұқсат берілген күннен бастап ретімен келетін кез келген он екі айлық кезең шегінде күнтізбелік бір жүз сексен үш күннен аз тұрып жатқан;

13-1) алып тасталды - ҚР 24.11.2015 № 421-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

14) Қазақстан Республикасының азаматтарымен некелескен, осы некесі тұруға ықтиярхат алу үшін негіз болған, егер бұл неке заңды күшіне енген сот шешімімен жарамсыз деп танылса;

14-1) Қазақстан Республикасының халықтың көші-қоны, салық салу және еңбек заңнамасы саласындағы құқық бұзушылық үшін әкімшілік жауаптылыққа тартылған;

14-2) ұлттық қауіпсіздік мүдделеріне қатер төндіретін;

15) Қазақстан Республикасына келуге қарсы айғақ болып табылатын аурулары бар;

16) егер бұрын "Қазақстан Республикасының азаматтығы туралы" 1991 жылғы 20 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы Заңының 21-бабы бірінші бөлігінің 8) тармақшасында көзделген негіздер бойынша Қазақстан Республикасының азаматтығын жоғалтса;

17) егер бұрын "Қазақстан Республикасының азаматтығы туралы" 1991 жылғы 20 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы Заңының 20-1-бабында көзделген негіздер бойынша Қазақстан Республикасының азаматтығынан айырылса, шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарға Қазақстан Республикасында тұрақты тұруға арналған рұқсатты беруден бас тартылады не бұрын берілген рұқсаттың күші жойылады.

Тұруға ықтиярхатты немесе азаматтығы жоқ адамның куәлiгін беруден бас тартуға Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен шағым жасалуы мүмкiн.

Шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарға Қазақстан Республикасында тұрақты тұруға ұлттық қауіпсіздік органдарының оң келісімінсіз рұқсат беруге тыйым салынады.

Этникалық қазақтар мен олардың отбасы мүшелеріне, жеке басын куәландыратын құжаттарының болмауына байланысты не 1974 жылғы үлгідегі КСРО төлқұжаты негізінде азаматтығы жоқ деп танылған адамдарға, "Қазақстан Республикасының Тұрмыстағы әйелдердің азаматтығы туралы конвенцияға қосылуы туралы" Қазақстан Республикасының Заңы қолданылатын әйелдерге қатысты осы баптың бірінші бөлігінің 13 және 14-1) тармақшаларының күші қолданылмайды.

Ескерту. 49-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 10.12.2013 № 153-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.11.2014 N 244-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 24.11.2015 № 421-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 22.12.2016 № 28-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 31.12.2016 № 41-VІ (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 11.07.2017 № 91-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.05.2020 № 327-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.04.2021 № 34-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.12.2022 № 168-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

9-тарау. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА ІШКІ КӨШІП-ҚОНУШЫЛАР

50-бап. Өз еркімен қоныс аударатын және өз бетінше қоныстанатын ішкі көшіп қонушылар

Ескерту. 50-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 24.11.2015 № 421-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

Қазақстан Республикасында ішкі көшіп-қонушылар:

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
1) тармақша 01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі (63-бапты қараңыз).

1) Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған өңірлерге өз еркімен қоныс аударатындар;

2) өзінің ерік қалауымен өз бетінше қоныс аударушылар болып бөлінеді.

Ескерту. 50-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 24.11.2015 № 421-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

51-бап. Ішкі көшіп-қонушылардың негізгі құқықтары мен міндеттері

1. Ішкі көшіп-қонушылардың:

1) Қазақстан Республикасының заңында жазылған жағдайларды қоспағанда, Қазақстан Республикасының аумағында еркін жүріп-тұруға, тұрғылықты жерін еркін таңдауға;

2) тұрғылықты жерінен немесе уақытша болатын (тұратын) жерінен мәжбүрлі түрде қоныс аудартудан қорғалуға;

2-1) Қазақстан Республикасының Әлеуметтік кодексіне сәйкес жұмыспен қамтудың белсенді шараларына қатысуға;

2-2) қоныс аударушыларды қабылдаудың өңірлік квотасы шеңберінде қоныс аударған жағдайда, халықтың көші-қоны мәселелері жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен және мерзімдерге уақытша орналастыру орталықтарына бастапқы орналасуға;

3) жұмысқа орналасуда жәрдем көрсетілуге құқығы бар.

Жеке тұлғаларды Қазақстан Республикасының заңында көзделмеген негіздер бойынша мәжбүрлі түрде қоныс аудартуға жол берілмейді.

2. Ішкі көшіп-қонушылар:

1) ішкі істер органдары айқындайтын тәртіппен Қазақстан Республикасының аумағында тұрғылықты жері және уақытша болатын (тұратын) жері бойынша тіркелуге;

1-1) қоныс аударушыларды қабылдаудың өңірлік квотасы шеңберінде қоныс аударған жағдайда, уақытша орналастыру орталығына жолдама алған кезде күнтізбелік үш күн ішінде оған орналасуға және халықтың көші-қоны мәселелері жөніндегі уәкілетті орган белгілеген болу кезеңі аяқталғаннан кейін ұсынылған үй-жайды босатуға;

2) Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған өңірлердің шегінен тыс жерге ерік қалауымен бес жыл ішінде өз бетінше ішкі көшіп-қонған жағдайларда, Қазақстан Республикасының Әлеуметтік кодексіне сәйкес жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларына қатысушыларға көзделген, өздері алған мемлекеттік қолдау шараларын мерзімінен бұрын толық көлемде қайтаруға міндетті.

Ескерту. 51-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 24.11.2015 № 421-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 22.12.2016 № 28-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.05.2020 № 327-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

10-тарау. ІШКІ КӨШІП-ҚОНУШЫЛАРҒА ЖӘРДЕМ КӨРСЕТУ

52-бап. Қоныс аударушыларды қабылдаудың өңірлік квотасын белгілеу

1. Қоныс аударушыларды қабылдаудың өңірлік квотасын халықтың көші-қоны мәселелері жөніндегі уәкілетті орган облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдарының ұсыныстары негізінде белгілейді.

2. Қоныс аударушыларды қабылдаудың өңірлік квотасына енгізу қоныс аударушының халықты жұмыспен қамту орталықтарына берген өтініші негізінде, халықтың көші-қоны мәселелері жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен жүзеге асырылады.

Ескерту. 52-бап жаңа редакцияда - ҚР 13.05.2020 № 327-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

53-бап. Қоныс аударушыларды қабылдаудың өңірлік квотасына енгізілген Қазақстан Республикасының азаматтарына әлеуметтік көмек

Қоныс аударушыларды қабылдаудың өңірлік квотасына енгізілген Қазақстан Республикасының азаматтарына халықтың көші-қоны мәселелері жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен Қазақстан Республикасының Әлеуметтік кодексіне сәйкес жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларына қатысушыларға көзделген мемлекеттік қолдау шаралары көрсетіледі.

Ескерту. 53-бап жаңа редакцияда - ҚР 13.05.2020 № 327-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

11-тарау. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ АЗАМАТТАРЫНЫҢ ЕЛДЕН ТЫС ЖЕРГЕ КЕТУІНІҢ ШАРТТАРЫ МЕН ТӘРТІБІ. ЗАҢСЫЗ КӨШІП КЕЛУДІҢ АЛДЫН АЛУ

54-бап. Елден тыс жерге кететін Қазақстан Республикасы азаматтарының санаттары

Елден тыс жерге кететін Қазақстан Республикасының азаматтары:

1) басқа мемлекетке тұрақты тұру үшін кететін Қазақстан Республикасының азаматтары;

2) басқа мемлекетке уақытша тұру үшін кететін Қазақстан Республикасының азаматтары болып екі санатқа бөлінеді.

Басқа мемлекетке уақытша тұру үшін кететін Қазақстан Республикасының азаматтарына Қазақстан Республикасының шетелдегі мекемелерінің персоналы, Қазақстан Республикасына бекітіп берілген квоталарға сәйкес халықаралық ұйымдар жанындағы лауазымдарға тағайындалған, шетелде уақытша еңбек қызметін жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының азаматтары, бітімгершілік парызын орындаушы әскери қызметшілер, сондай-ақ, ұйымдар мен жеке адамдардың шақыруы бойынша оқуда, емделуде, туристік және жеке сапарда, шет елдерде қызметтік іссапарда жүрген адамдар жатады.

55-бап. Қазақстан Республикасы азаматтарының елден тыс жерге кетуінің шарттары мен тәртібі

1. Әркімнің Қазақстан Республикасынан тыс жерге кетуге құқығы бар. Қазақстан Республикасы азаматтарының Қазақстан Республикасына кедергісіз қайтып оралуға құқығы бар.

2. Қазақстан Республикасынан тұрақты тұрғылықты жерге кету ішкі істер органдары кетуге арналған құжаттарды ресімдегеннен кейін жүзеге асырылады.

3. Қазақстан Республикасының шегінен тыс тұрақты тұрғылықты жерге кету туралы өтінішті ішкі істер органдарына:

1) әрекетке қабілетті азаматтар - өздері;

2) балалар мен сот әрекетке қабілетсіз деп таныған азаматтар атынан олардың заңды өкілдері береді.

4. Ішкі істер органдары Қазақстан Республикасының шегінен тыс тұрақты тұрғылықты жерге кету туралы өтініш берген азаматтардың Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге кетуінен бас тарту үшін негіздердің болмауына тексеру жүргізеді.

Мүдделі мемлекеттік органдар Қазақстан Республикасының шегінен тыс тұрақты тұрғылықты жерге кету туралы өтініш берген азаматтарға қатысты ішкі істер органдарының сауалдарын он күн мерзімде қарайды.

Қазақстан Республикасының шегінен тыс тұрақты тұрғылықты жерге кетуге арналған құжаттарды ресімдеу туралы шешім барлық құжаттар ұсынылған күннен бастап бір ай мерзімнен кешіктірілмей, ішкі істер органдары айқындайтын тәртіппен қабылданады.

5. Қазақстан Республикасы азаматтарының Қазақстан Республикасынан басқа мемлекеттерге тұрақты тұрғылықты жерге кетуімен байланысты шығындарды қаржыландыру кетушілердің өз қаражаты есебінен жүзеге асырылады, сондай-ақ, егер бұл Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмесе, басқа да көздерден жүзеге асырылуы мүмкін.

6. Қазақстан Республикасынан басқа мемлекетке тұрақты тұрғылықты жерге кететін Қазақстан Республикасының азаматтары Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өздеріне және өздерінің отбасы мүшелеріне меншік құқығымен тиесілі мүлікті өз қаражаты есебінен әкетуге құқылы.

7. Азаматтардың мемлекет үшін мәдени, тарихи немесе өзге де құндылығы бар заттарды Қазақстан Республикасының шегінен тыс әкетуі Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен реттеледі.

8. Қазақстан Республикасынан басқа мемлекеттерге тұрақты тұрғылықты жеріне кеткен адамдардың Қазақстан Республикасының аумағындағы мүлікке құқығы Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалады.

Ескерту. 55-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 13.06.2013 № 102-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

55-1-бап. Жұмыспен қамтудың жекеше агенттігі

1. Жұмыспен қамтудың жекеше агенттігінің:

1) жүгінген адамдарға консультация беруге және ел ішінде де, шетелде де жұмысқа орналасу мүмкіндігі туралы ақпарат беруге, сондай-ақ еңбек делдалдығы бойынша қызметтер көрсетуге;

2) бір елден екінші елге жұмысқа орналасу үшін жұмыскерлерді жинауды жүзеге асыруға;

3) жүгінген адамдарды кейіннен ел ішінде және шетелде жұмысқа орналастыра отырып, кәсіптік даярлауды және қайта даярлауды ұйымдастыруға;

4) адамдарды шет елде жұмысқа орналастырған жағдайда, оларды әкетуге рұқсат беру құжаттарын ресімдеуге құқығы бар.

2. Жұмыспен қамтудың жекеше агенттігі:

1) кемсітушіліктің кез келген нысанына жол бермеуге;

2) жүгінген адамдардан алынатын ақпараттың құпиялылығын қамтамасыз етуге;

3) жүгінген адамдармен ел ішінде және шетелде жұмыс істеу үшін еңбек делдалдығы бойынша қызметтер көрсету туралы шарттар жасасуға;

4) халықты жұмыспен қамту орталығына тоқсан сайын кәсіптер (мамандықтар) бөлінісінде еңбек делдалдығы үшін жүгінген және ел ішінде және шетелде жұмысқа орналасқан адамдардың саны туралы ақпаратты жазбаша немесе "Электрондық еңбек биржасы" мемлекеттік ақпараттық порталы арқылы бастапқы статистикалық деректерді беруге міндетті.

3. Қазақстан Республикасынан шет елге жұмыс күшін әкетуге байланысты қызметті жұмыспен қамтудың жекеше агенттіктері жүзеге асырады.

Қазақстан Республикасынан шет елге жұмыс күшін әкету жұмысқа орналастыратын елдің банктеріне жұмыскердің атына кепілдік жарна енгізу арқылы шарт мерзімі аяқталғаннан кейін жұмыскердің өз еліне оралуына жұмыспен қамтудың жекеше агенттігі кепілдік берген жағдайда ғана жүзеге асырылады.

Қазақстан Республикасынан шет елге жұмыс күшін әкету кезінде шетелдік жұмыс берушілердің банктерге кепілдік жарнаны енгізу тәртібі мен шарттары жұмысқа орналастыратын елдің заңнамасымен реттеледі.

Ескерту. 55-1-баппен толықтырылды – ҚР 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

56-бап. Қазақстан Республикасының азаматына елден тұрақты тұрғылықты жеріне кетуге рұқсат беруден бас тарту үшін негіздер

Қазақстан Республикасының азаматына мынадай жағдайларда, егер ол:

1) мемлекеттік және заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын мәліметтерді білетін болса және өзінің Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге кету фактісі туралы тиісті уәкілетті органдарды хабардар етпеген болса – осы мән-жайлардың қолданылуы тоқтатылғанға дейін;

2) қылмыстық құқық бұзушылық жасады деген күдікпен ұстап алынған не күдікті, айыпталушы ретінде жауапқа тартылған болса, не оған қатысты күдіктінің іс-әрекетін саралау туралы қаулы шығарылса - іс бойынша шешім шығарылғанға немесе сот үкімі заңды күшіне енгенге дейін;

3) қылмыс жасағаны үшін сотталған болса – жазасын өтегенге дейін немесе жазадан босатылғанға дейін;

4) өзіне сот жүктеген міндеттемелерді орындаудан жалтарған болса – осы мән-жайлар тоқтатылғанға дейін;

5) мерзімді әскери қызметін өткеріп жүрген болса – осы қызметті өткеру аяқталғанға дейін немесе "Әскери қызмет және әскери қызметшілердің мәртебесі туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес одан босатылғанға дейін;

6) Қазақстан Республикасынан кету үшін құжаттарды ресімдеу кезінде өзі туралы көрінеу жалған деректерді хабарлаған болса – бас тартуға және беруге негіз болған себептер жойылғанға дейін және дәйекті деректерді ұсынғанға дейін;

7) азаматтық сот ісін жүргізуде жауапкер болып табылса – сот шешімі заңды күшіне енгенге дейін;

8) салықтық берешегі болса – оны толық өтегенге дейін;

9) атқарушылық іс жүргізу бойынша борышкер болып табылса, Қазақстан Республикасынан тұрақты тұрғылықты жеріне кетуден уақытша бас тартылады.

Атқарушылық іс жүргізу бойынша борышкер:

сот бекіткен, өндіріп алушымен жасалған бітімгершілік келісімді;

өндіріп алушымен дауды медиация тәртібімен реттеу туралы келісімді;

өндіріп алудың немесе атқарушылық құжаттың өзге де талабының орындалғанын растайтын құжаттарды;

атқарушылық құжат беруге негіз болған, тиісті орган шешімінің күші жойылғанын растайтын құжаттарды ұсынған жағдайда, осы баптың бірінші бөлігі 9) тармақшасының талабы қолданылмайды.

Қазақстан Республикасынан тұрақты тұрғылықты жерге кету құқығын шектеудің барлық жағдайларында ішкі істер органдары Қазақстан Республикасының азаматына хабарлама береді, онда шектеудің негіздемесі мен мерзімі және осы шешімге шағымданудың тәртібі көрсетіледі.

Ескерту. 56-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2012.02.16 № 562-IV (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 13.06.2013 № 102-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2014 № 233-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 13.05.2020 № 327-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

57-бап. Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге барған Қазақстан Республикасы азаматтарының құқықтары мен міндеттері

Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге барған Қазақстан Республикасы азаматтарының барлық құқықтары мен бостандықтары бар, сондай-ақ олар Конституцияда, заңдарда және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда белгіленген міндеттерді атқарады.

Қазақстан Республикасы өз азаматтарын одан тыс жерде қорғауға және оларға сүйеу болуға кепілдік береді.

58-бап. Заңсыз көшіп келудің алдын алу және құқықтық мәртебесі реттелмеген көшіп келушілерді заңдастыру шаралары

1. Көшіп келушілердің Қазақстан Республикасының аумағына келуі, олар келу, кету, болу және транзиттік жол жүру тәртібін реттейтін Қазақстан Республикасы заңнамасының, сондай-ақ Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттардың талаптарын орындаған жағдайда мүмкін болады.

2. Уәкілетті мемлекеттік органдар көші-қон бақылауын, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасынан заңсыз өтетін, Қазақстан Республикасының аумағында заңсыз болатын шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың, сондай-ақ Қазақстан Республикасының аумағына келуге тыйым салынған адамдардың есебін жүргізуді Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен жүзеге асырады.

12-тарау. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ХАЛЫҚТЫҢ КӨШІ-ҚОНЫ САЛАСЫНДАҒЫ ЗАҢНАМАСЫН БҰЗҒАНЫ ҮШІН ЖАУАПТЫЛЫҚ. ДАУЛАРДЫ ШЕШУ

59-бап. Қазақстан Республикасының халықтың көші-қоны саласындағы заңнамасын бұзғаны үшін жауаптылық

Қазақстан Республикасының халықтың көші-қоны саласындағы заңнамасын бұзу Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылыққа әкеп соғады.

60-бап. Заңсыз көшіп келушілерді шығарып жіберу

1. Заңсыз көшіп келушілер Қазақстан Республикасының шегінен тыс өздерінің шыққан мемлекетіне (шетелдік азаматтығын алған немесе азаматтығы жоқ адам тұрақты тұратын елге) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес шығарып жіберілуге жатады.

Шығарып жіберу туралы шешімді сот қабылдайды.

Заңсыз көшіп келушілерді ұстап алуға және Қазақстан Республикасының заңында белгіленген тәртіппен мұндай адамдарды Қазақстан Республикасының шегінен тысқары жерге шығарып жіберу үшін қажетті, бірақ отыз тәуліктен аспайтын мерзімге оларды ішкі істер органдарының арнаулы мекемелерінде ұстауға жол беріледі.

2. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған реадмиссия туралы халықаралық шарттарда өзгеше көзделмесе, шығарып жіберу немесе реадмиссия бойынша шығыстарды шығарып жіберілетін немесе реадмиссияланатын заңсыз көшіп келушілер, заңсыз көшіп келушіні Қазақстан Республикасына шақырған не көшіп келушінің Қазақстан Республикасында заңсыз болу фактісі анықталған кезде оның еңбегін пайдаланған жеке немесе заңды тұлғалар көтереді. Аталған тұлғалардың шығарып жіберу немесе реадмиссия бойынша шығыстарды жабуға қаражаты болмаған не жеткіліксіз болған жағдайда тиісті іс-шараларды қаржыландыру бюджет қаражаты есебінен жүргізіледі, бұл ретте шығарып жіберуге немесе реадмиссияға жұмсалған қаражат мүдделі мемлекеттік органдардың жоғарыда аталған тұлғаларға талап қоюлары бойынша сот тәртібімен өтелуге жатады.

Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес келу құқығынсыз келген адамдарды Қазақстан Республикасының аумағынан әкетуге осы адамдарды алып келген көлік ұйымы жауапты болып табылады.

3. Шет мемлекеттен Қазақстан Республикасы ратификациялаған реадмиссия туралы халықаралық шартқа сәйкес қабылданған, бірақ Қазақстан Республикасына келуге және онда болуға заңды негіздері жоқ шетелдіктер немесе азаматтығы жоқ адамдар, егер Қазақстан Республикасы мен осындай адам азаматы болып табылатын не тұрақты (көбіне) тұратын мемлекет арасында Қазақстан Республикасы ратификациялаған реадмиссия туралы халықаралық шарт болмаса, шығарып жіберілуге жатады.

Ескерту. 60-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 24.11.2015 № 421-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.05.2020 № 327-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.12.2020 № 385-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

60-1-бап. Қазақстан Республикасының аумағында адам саудасының құрбаны ретінде анықталған және сәйкестендірілген көшіп келушілердің құқықтарын қорғау

1. Қазақстан Республикасының аумағында адам саудасының құрбаны ретінде анықталған және сәйкестендірілген көшіп келушілер Қазақстан Республикасының арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді ұсыну саласындағы қолданыстағы заңнамасына сәйкес арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтердің кепілдік берілген көлемін ұсыну процесі аяқталғанға дейін Қазақстан Республикасының шегінен тыс өздерінің шыққан мемлекетіне (шетелдік азаматтығын алған елге) шығарып жіберілуге жатпайды, оның барысында құқық қорғау органдарына жүгіну және олармен ынтымақтастық жасау туралы шешім қабылдайды.

Қазақстан Республикасының аумағында адам саудасының құрбаны ретінде анықталған және сәйкестендірілген көшіп келушіге арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтердің кепілдік берілген көлемін ұсыну бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырылады.

2. Қазақстан Республикасының аумағында адам саудасының құрбаны ретінде анықталған және сәйкестендірілген көшіп келушіге арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтердің кепілдік берілген көлемін ұсыну үшін Қазақстан Республикасының аумағында уақытша тұруға рұқсат беріледі.

Ескерту. 60-1-баппен толықтырылды - ҚР 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

61-бап. Дауларды шешу

Уәкілетті органдардың және (немесе) олардың лауазымды адамдарының шешімдері мен іс-әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) жоғары тұрған мемлекеттік органдарға (жоғары тұрған лауазымды адамға) және (немесе) сотқа Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес шағым жасалуы мүмкін.

13-тарау. ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР

62-бап. Осы Заңның қолданылу тәртібі

1. Осы Заң қолданысқа енгізілгенінен кейін туындаған халықтың көші-қоны саласындағы қатынастарға қолданылады.

2. Осы Заң қолданысқа енгізілгенге дейін уәкілетті мемлекеттік органдар берген құжаттар өзінің күшін сақтайды.

63-бап. Осы Заңды қолданысқа енгізу тәртібі

1. Осы Заң, 2015 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін 8-баптың 3) тармақшасын, 50-баптың 1) тармақшасын және 10-тарауды қоспағанда, алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

1-1. Осы Заңның 43-1-бабының 1-тармағы 7) тармақшасының, 48-бабының бірінші бөлігі 10-1) тармақшасының, 49-бабының бірінші бөлігі 10-1) тармақшасының қолданысы 2024 жылғы 1 қаңтарға дейін тоқтатыла тұрсын.

2. "Халықтың көші-қоны туралы" 1997 жылғы 13 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы Заңының (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1997 ж., № 24, 341-құжат; 2001 ж., № 8, 50-құжат; № 21-22, 285-құжат; № 24, 338-құжат; 2002 ж., № 6, 76-құжат; 2004 ж., № 23, 142-құжат; 2007 ж., № 3, 23-құжат; № 15, 106-құжат; № 20, 152-құжат; 2008 ж., № 23, 114-құжат; 2009 ж., № 23, 117-құжат; 2010 ж., № 24, 149-құжат) күші жойылды деп танылсын.

Ескерту. 63-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.06.2021 № 58-VII (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 30.12.2022 № 177-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

Қазақстан Республикасының Президенті

Н. Назарбаев

О миграции населения

Закон Республики Казахстан от 22 июля 2011 года № 477-IV.

Вниманию пользователей!
Для удобства пользования РЦПИ создано оглавление
Примечание РЦПИ!
Порядок введения в действие настоящего Закона РК см. ст.63
Сноска. По всему тексту слова "оралманам", "оралман", "оралманов", "оралманах", "оралмана", "оралманами", "Оралманы", "оралманы", "Оралманам" и "оралманом" заменены соответственно словами "кандасам", "кандас", "кандасов", "кандасах", "кандаса", "кандасами", "Кандасы", "кандасы", "Кандасам" и "кандасом" в соответствии с Законом РК от 13.05.2020 № 327-VI (вводится в действие после дня введения в действие соответствующих изменений и дополнений в Кодекс РК "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс)).

Настоящий Закон регулирует общественные отношения в области миграции населения, определяет правовые, экономические и социальные основы миграционных процессов.

Глава 1. ОСНОВНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 1. Основные понятия, используемые в настоящем Законе

В настоящем Законе используются следующие основные понятия:

1) карта "Ата жолы" – документ установленной формы, выдаваемый бизнес-иммигрантам либо лицам, обладающим востребованными профессиями, из числа этнических казахов на срок до десяти лет, но не более срока действия паспорта страны гражданства в порядке, установленном уполномоченным органом по вопросам миграции населения;

1-1) бывший соотечественник – лицо, родившееся или ранее состоявшее в гражданстве Казахской Советской Социалистической Республики или Республики Казахстан и постоянно проживающее за рубежом;

2) адаптационные и интеграционные услуги - комплекс услуг (информационных, юридических, социальных, медицинских и образовательных), предоставляемых кандасам и членам их семей в целях адаптации и интеграции в общество;

3) разрешение на въезд и выезд (далее - виза) - отметка уполномоченных на то государственных органов Республики Казахстан в паспорте мигранта или заменяющем его документе либо отметка уполномоченных на то государственных органов Республики Казахстан в информационной системе, которая дает право на въезд на территорию Республики Казахстан, проезд по ее территории, пребывание на ней и выезд из территории Республики Казахстан на время, в целях и на условиях, установленных в визе;

4) трудовая миграция - временное перемещение физических лиц из других государств в Республику Казахстан и из Республики Казахстан, а также внутри государства для осуществления трудовой деятельности;

4-1) разрешение трудовому иммигранту – документ установленной формы, выдаваемый трудовому иммигранту органами внутренних дел для выполнения работ (оказания услуг) у работодателей – физических лиц в домашнем хозяйстве;

4-2) частное агентство занятости – физическое или юридическое лицо, оказывающее трудовое посредничество, зарегистрированное в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан;

5) незаконная иммиграция - въезд в Республику Казахстан и пребывание иностранцев или лиц без гражданства в Республике Казахстан с нарушением законодательства Республики Казахстан, регулирующего порядок въезда и пребывания, а также транзитного проезда по территории Республики Казахстан;

6) незаконный иммигрант – иностранец или лицо без гражданства, въехавшие в Республику Казахстан и пребывающие в Республике Казахстан с нарушением законодательства Республики Казахстан, регулирующего порядок въезда и пребывания, а также транзитного проезда по территории Республики Казахстан;

6-1) внутрикорпоративный перевод – временный перевод на срок, определенный трудовым договором, но не более трех лет, с правом продления на один год иностранца или лица без гражданства, осуществляющего трудовую деятельность на должности руководителя, менеджера или специалиста в юридическом лице, учрежденном на территории страны – члена Всемирной торговой организации, находящемся и действующем за пределами территории Республики Казахстан, в филиалы, дочерние организации, представительства данного юридического лица, учрежденные на территории Республики Казахстан в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

7) иммиграция - въезд иностранцев или лиц без гражданства в Республику Казахстан для временного или постоянного проживания;

8) иммигрант - иностранец или лицо без гражданства, прибывшие в Республику Казахстан для временного или постоянного проживания;

9) миграция - постоянное или временное, добровольное или вынужденное перемещение физических лиц из одного государства в другое, а также внутри государства;

10) мигрант - лицо, въехавшее в Республику Казахстан и выехавшее из Республики Казахстан, а также переселяющееся внутри Республики Казахстан вне зависимости от причин и длительности;

10-1) принимающее лицо – гражданин Республики Казахстан, иностранец и лицо без гражданства, постоянно проживающие в Республике Казахстан, или юридическое лицо, зарегистрированное в Республике Казахстан, ходатайствующие о приглашении иммигрантов в Республику Казахстан для временного проживания и (или) предоставляющие место для их проживания;

11) загранучреждения Республики Казахстан - находящиеся за рубежом дипломатические и приравненные к ним представительства, а также консульские учреждения Республики Казахстан;

12) переселенец – внутренний мигрант, переселившийся в регионы, определенные Правительством Республики Казахстан;

12-1) региональная квота приема переселенцев – предельное число переселенцев или переселенцев и членов их семей, прибывающих для постоянного проживания в регионы, определенные Правительством Республики Казахстан, которые обеспечиваются мерами государственной поддержки, предусмотренными участникам активных мер содействия занятости в соответствии с Социальным кодексом Республики Казахстан;

13) кандас – этнический казах и (или) члены его семьи казахской национальности, ранее не состоявшие в гражданстве Республики Казахстан, получившие соответствующий статус в порядке, установленном уполномоченным органом по вопросам миграции населения;

13-1) центр адаптации и интеграции кандасов – юридическое лицо, учреждаемое местным исполнительным органом областей, городов республиканского значения, столицы в соответствии с законодательством Республики Казахстан и предназначенное для оказания кандасам, членам их семей адаптационных и интеграционных услуг и временного проживания;

13-2) региональная квота приема кандасов – предельное число кандасов или кандасов и членов их семей, прибывающих для постоянного проживания в регионы, определенные Правительством Республики Казахстан, которые обеспечиваются мерами государственной поддержки, предусмотренными участникам активных мер содействия занятости в соответствии с Социальным кодексом Республики Казахстан;

13-3) информационная база данных об кандасах, этнических казахах – совокупность данных об этнических казахах, кандасах и членах их семей, их перемещениях по территории Республики Казахстан, а также оказанных им мерах государственной поддержки;

13-4) справка о соответствии квалификации для самостоятельного трудоустройства – документ установленной формы, выдаваемый в порядке, определяемом уполномоченным органом по вопросам миграции населения, иностранному работнику, соответствующему требованиям квалификации и уровню образования, для самостоятельного трудоустройства в Республике Казахстан по профессиям, востребованным в приоритетных отраслях экономики (видах экономической деятельности);

13-5) реадмиссия – передача (возвращение) в соответствии с международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, компетентными органами одного государства и прием компетентными органами другого государства лиц, въехавших или находящихся на территории одного государства в нарушение законодательства по вопросам въезда, выезда, пребывания или проживания иностранцев и лиц без гражданства;

14) исключен Законом РК от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);
15) исключен Законом РК от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);
16) исключен Законом РК от 10.12.2013 № 153-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

17) разрешение на постоянное проживание - документ, выдаваемый органами внутренних дел иностранцам и лицам без гражданства при соблюдении требований, установленных законодательством Республики Казахстан, и предоставляющий им право на постоянное проживание на территории Республики Казахстан;

17-1) место временного пребывания (проживания) – имеющие адрес здание, помещение либо жилище, не являющиеся местом жительства и в котором лицо пребывает (проживает) временно;

18) центр временного размещения – жилище, предназначенное для временного проживания этнических казахов и переселенцев, а также членов их семей;

19) разрешение на временное проживание - документ, выдаваемый органами внутренних дел иммигрантам при соблюдении требований, установленных законодательством Республики Казахстан, и предоставляющий им право проживания на определенный срок на территории Республики Казахстан в зависимости от цели пребывания;

19-1) исключен Законом РК от 14.07.2022 № 141-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

20) уполномоченный орган по вопросам миграции населения – центральный исполнительный орган, осуществляющий в пределах своей компетенции руководство в области миграции населения, регулирование миграционных процессов, координацию работы и реализацию государственной политики в области миграции населения;

20-1) исключен Законом РК от 16.04.2018 № 147-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

21) приглашающее лицо - лицо, проживающее в Республике Казахстан и содействующее въезду членов своей семьи в Республику Казахстан с целью воссоединения семьи в соответствии с настоящим Законом;

22) квота на привлечение иностранной рабочей силы – предельно допустимое количество иностранной рабочей силы, разрешенное к привлечению работодателем для осуществления трудовой деятельности на территории Республики Казахстан;

23) разрешение на привлечение иностранной рабочей силы - документ установленной формы, выдаваемый местным исполнительным органом работодателю для привлечения в Республику Казахстан иностранной рабочей силы;

24) исключен Законом РК от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие с 01.01.2017);

25) внутренняя миграция - переселение физических лиц внутри Республики Казахстан в целях постоянного или временного проживания;

26) внутренний мигрант – лицо, переселяющееся внутри Республики Казахстан самостоятельно в целях постоянного или временного проживания;

27) исключен Законом РК от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

28) этнический казах – иностранец или лицо без гражданства казахской национальности.

Сноска. Статья 1 с изменениями, внесенными законами РК от 27.04.2012 № 15-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 13.06.2013 № 102-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 10.12.2013 № 153-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 12.06.2014 № 209-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.10.2015 № 365-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 24.11.2015 № 421-V (порядок введения в действие см. пп. 1) п. 1 ст. 2); от 06.04.2016 № 483-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 22.12.2016 № 28-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 16.04.2018 № 147-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 25.11.2019 № 272-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст.2); от 13.05.2020 № 327-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 14.07.2022 № 141-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 26.12.2022 № 168-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 20.04.2023 № 226-VII (вводится в действие с 01.07.2023).

Статья 2. Законодательство Республики Казахстан в области миграции населения

1. Законодательство Республики Казахстан в области миграции населения основывается на Конституции Республики Казахстан и состоит из настоящего Закона, иных нормативных правовых актов.

2. Если международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, установлены иные правила, чем те, которые предусмотрены в настоящем Законе, то применяются нормы международного договора.

Статья 3. Основные виды иммиграции

В зависимости от цели въезда на территорию Республики Казахстан и пребывания на территории Республики Казахстан различают следующие основные виды иммиграции:

1) с целью возвращения на историческую родину;

2) с целью воссоединения семьи;

3) с целью получения образования;

4) с целью осуществления трудовой деятельности;

5) по гуманитарным и политическим мотивам.

Статья 4. Основные принципы и задачи государственной политики в области миграции населения

1. Государственная политика в области миграции населения основывается на следующих основных принципах:

1) признание и гарантирование прав и свобод мигрантов в соответствии с Конституцией Республики Казахстан, законами и международными договорами;

2) защита национальных интересов и обеспечение национальной безопасности;

3) сочетание интересов личности, общества и государства;

4) прозрачность регулирования миграционных процессов на основе обновления и многократности используемой информации;

5) дифференцированный подход государства к регулированию различных видов иммиграции.

2. Основными задачами государственной политики в области миграции населения являются:

1) защита прав и свобод мигрантов;

2) организация рационального расселения кандасов с учетом интересов демографического и социально-экономического развития регионов;

3) привлечение высококвалифицированной иностранной рабочей силы для осуществления трудовой деятельности в Республике Казахстан;

4) защита внутреннего рынка труда путем квотирования привлечения иностранной рабочей силы;

5) обеспечение интеграции Казахстана в международный рынок труда;

6) развитие сотрудничества Республики Казахстан с другими государствами в целях предупреждения и предотвращения конфликтов, которые могут привести к массовой миграции населения;

7) оптимизация потоков внутренней миграции, обеспечение рационального расселения мигрантов по территории страны;

8) поддержка и развитие взаимоотношений с бывшими соотечественниками и этническими казахами, проживающими за рубежом, в том числе в области культурного сотрудничества и информационного обеспечения;

9) содействие переселению на историческую родину этнических казахов;

10) международное сотрудничество в сфере регулирования миграционных процессов, предупреждения и пресечения незаконной иммиграции.

Статья 5. Права и обязанности иммигрантов

1. Иммигранты в Республике Казахстан имеют право:

1) пользоваться правами и свободами, установленными для граждан Республики Казахстан, если иное не предусмотрено Конституцией, законами и международными договорами;

2) на образование, медицинскую и социальную помощь в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан;

3) на свободное передвижение по территории Республики Казахстан, открытой для посещения иммигрантами;

4) свободного выбора места жительства в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан;

5) обращаться в суд и государственные органы для защиты принадлежащих им имущественных и личных неимущественных прав;

6) на получение платных адаптационных и интеграционных услуг в центрах адаптации и интеграции кандасов, за исключением кандасов и членов их семей, получающих данные услуги на бесплатной основе.

2. Иммигранты в Республике Казахстан:

1) несут обязанности, установленные для граждан Республики Казахстан, если иное не предусмотрено Конституцией, законами и международными договорами;

2) обязаны соблюдать Конституцию и законодательство Республики Казахстан, в том числе установленный порядок въезда, выезда и пребывания на территории Республики Казахстан.

3) представляют копии документов, удостоверяющих личность, для целей защиты национальных интересов и обеспечения национальной безопасности Республики Казахстан.

Сноска. Статья 5 с изменением, внесенным Законом РК от 11.12.2023 № 44-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 6. Общие условия въезда, выезда и пребывания иммигрантов

1. Порядок въезда, выезда и пребывания иммигрантов на территории Республики Казахстан определяется законодательством Республики Казахстан.

Особенности въезда, выезда и пребывания иммигрантов для осуществления деятельности в международном технологическом парке "Астана Хаб", включая осуществление трудовой деятельности, определяются Законом Республики Казахстан "Об информатизации".

2. Иммигранты, прибывшие из государств, заключивших с Республикой Казахстан соглашения о безвизовом порядке въезда и пребывания, въезжают по действительным паспортам или заменяющим их документам при соблюдении условий, установленных международными договорами Республики Казахстан.

3. Визы на въезд в Республику Казахстан и выезд из Республики Казахстан выдаются иммигрантам Министерством иностранных дел Республики Казахстан, загранучреждениями Республики Казахстан по согласованию с органом национальной безопасности.

Визы на выезд из Республики Казахстан и въезд в Республику Казахстан иммигрантам, находящимся на территории Республики Казахстан, выдаются органами внутренних дел.

4. Иммигранты обязаны выехать из Республики Казахстан до завершения срока действия визы.

Срок временного пребывания в Республике Казахстан иммигранта, прибывшего в Республику Казахстан в порядке, не требующем получения визы, не может превышать тридцать календарных дней со дня пересечения Государственной границы Республики Казахстан, суммарно девяносто календарных дней в течение каждого периода в сто восемьдесят календарных дней, если иной порядок не установлен соглашением Республики Казахстан с соответствующей стороной или Правительством Республики Казахстан.

Требования, предусмотренные частью второй настоящего пункта, не распространяются на иммигрантов, получивших в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан, разрешение на временное проживание в Республике Казахстан.

Иммигранты, оформившие разрешение на временное проживание, обязаны выехать из Республики Казахстан до завершения срока его действия.

Учет иммигрантов осуществляется органами внутренних дел на основании информации принимающих лиц, а также Комитета национальной безопасности Республики Казахстан, поступающей из пунктов пропуска через Государственную границу Республики Казахстан. Принимающие лица обязаны проинформировать органы внутренних дел о пребывающих у них иммигрантах в течение трех рабочих дней со дня их прибытия.

Сноска. Статья 6 с изменениями, внесенными законами РК от 27.04.2012 № 15-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 13.06.2013 № 102-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 04.07.2018 № 174-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст.2); от 16.11.2020 № 375-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 6-1. Получение разрешения на временное проживание в Республике Казахстан

Разрешение на временное проживание оформляется на основании обращений:

1) физических лиц, к которым иммигранты прибыли с целью воссоединения семьи;

2) физических и юридических лиц, заключивших с иммигрантом в установленном законодательством порядке трудовой договор;

3) организаций образования, реализующих образовательные программы общего среднего, технического и профессионального, послесреднего, высшего и послевузовского образования, в том числе по организованным программам обмена обучающихся и прохождения подготовительных курсов, зачисливших иммигрантов на очную форму обучения;

4) организаций здравоохранения, в которых иммигранты находятся на стационарном лечении;

5) религиозных организаций, в которых иммигранты в установленном законодательством порядке осуществляют миссионерскую деятельность;

6) местных исполнительных органов – иммигрантам, прибывшим с целью осуществления предпринимательской деятельности в соответствии с законодательством Республики Казахстан (бизнес-иммигрантам).

Лица, указанные в части первой настоящей статьи, обязаны в течение трех дней проинформировать органы внутренних дел о пребывающих у них иммигрантах.

Сноска. Глава 1 дополнена статьей 6-1 в соответствии с Законом РК от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст.2).

Статья 7. Получение разрешения на постоянное проживание в Республике Казахстан

Сноска. Заголовок статьи 7 в редакции Закона РК от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Иностранцы и лица без гражданства, временно пребывающие в Республике Казахстан с визой на постоянное проживание либо прибывшие из государств, заключивших с Республикой Казахстан соглашения о безвизовом порядке въезда и пребывания, либо имеющие статус беженца в Республике Казахстан, а также этнические казахи независимо от категории выданной им визы обращаются в органы внутренних дел для получения разрешения на постоянное проживание. Иммигрантам, обратившимся в установленном законодательством порядке за получением разрешения на постоянное проживание, оформляется разрешение на временное проживание на срок, необходимый для рассмотрения ходатайства, но не более девяноста календарных дней.

Правовой статус лиц, указанных в части второй настоящей статьи, определяется законодательством Республики Казахстан и международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

Сноска. Статья 7 с изменениями, внесенными законами РК от 13.06.2013 № 102-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 22.12.2016 № 28-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 11.07.2017 № 91-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст.2).

Глава 2. ГОСУДАРСТВЕННАЯ СИСТЕМА УПРАВЛЕНИЯ ПРОЦЕССАМИ
МИГРАЦИИ НАСЕЛЕНИЯ В РЕСПУБЛИКЕ КАЗАХСТАН

Статья 8. Компетенция Правительства Республики Казахстан

Правительство Республики Казахстан:

1) разрабатывает основные направления государственной политики в области миграции населения и организует ее осуществление;

2) определяет порядок въезда и пребывания иммигрантов в Республике Казахстан, а также их выезда из Республики Казахстан.

Сноска. Статья 8 - в редакции Закона РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 8-1. Компетенция уполномоченного органа по вопросам формирования государственной политики в области миграции населения

Сноска. Глава 2 дополнена статьей 8-1 в соответствии с Законом РК от 13.06.2013 № 102-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); исключена Законом РК от 16.04.2018 № 147-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 9. Компетенция органов внутренних дел

Органы внутренних дел:

1) реализуют в пределах компетенции государственную политику в области миграции населения;

2) по согласованию с Комитетом национальной безопасности Республики Казахстан определяют порядок предоставления принимающими лицами информации о пребывающих у них иммигрантах, а также транзитного проезда иностранцев и лиц без гражданства по территории Республики Казахстан;

2-1) исключен Законом РК от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст.2);

3) формируют единую базу данных учета въезда и выезда иностранцев и лиц без гражданства, обеспечивают системное обновление сведений, а также осуществляют своевременный информационный обмен с уполномоченным органом по вопросам миграции населения, Министерством иностранных дел Республики Казахстан и органом национальной безопасности;

4) выдают, аннулируют, восстанавливают визы Республики Казахстан, а также продлевают и сокращают сроки их действия либо в соответствии с законодательством Республики Казахстан принимают решения об отказе в выдаче виз Республики Казахстан иностранцам и лицам без гражданства, находящимся на территории Республики Казахстан;

4-1) оформляют приглашения на въезд иностранцев в Республику Казахстан по частным делам, принимают и согласовывают приглашения принимающих лиц по выдаче виз Республики Казахстан;

5) осуществляют учет иностранцев и лиц без гражданства;

5-1) исключен Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

5-2) осуществляют мониторинг миграционных процессов;

5-3) исключен Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

6) контролируют соблюдение иммигрантами установленных правил въезда в Республику Казахстан, выезда из Республики Казахстан, пребывания в Республике Казахстан и транзитного проезда через территорию Республики Казахстан;

6-1) контролируют своевременный выезд за пределы Республики Казахстан иммигрантов, в отношении которых вынесен судебный акт о выдворении;

6-2) исключен Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

7) принимают меры по пресечению незаконной иммиграции;

7-1) обеспечивают выполнение обязательств, вытекающих из международных договоров о реадмиссии, ратифицированных Республикой Казахстан;

8) принимают решения о сокращении срока пребывания иммигрантов в Республике Казахстан в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

9) исключен Законом РК от 30.04.2021 № 34-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

10) определяют порядок выдачи и выдают иностранцам и лицам без гражданства разрешения на временное и постоянное проживание в Республике Казахстан;

11) принимают решения о присвоении статуса беженца;

11-1) принимают решение по определению правового статуса лиц, находящихся на территории Республики Казахстан, не являющихся гражданами Республики Казахстан и не имеющих доказательства своей принадлежности к гражданству иного государства;

12) оформляют документы на выезд за пределы Республики Казахстан на постоянное место жительства;

13) принимают в соответствии с законодательством Республики Казахстан решения об отказе в предоставлении разрешений гражданам Республики Казахстан на выезд из Республики Казахстан на постоянное место жительства;

13-1) определяют порядок документирования и регистрации населения;

14) осуществляют учет и регистрацию граждан Республики Казахстан;

15) осуществляют регистрацию по месту жительства и снятие с регистрации граждан Республики Казахстан;

16) осуществляют постановку на учет граждан Республики Казахстан, прибывающих на место временного пребывания (проживания);

16-1) исключен Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

17) осуществляют иные полномочия, предусмотренные настоящим Законом, иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

Сноска. Статья 9 в редакции Закона РК от 13.06.2013 № 102-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); с изменением, внесенным законами РК от 10.12.2013 № 153-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 22.12.2016 № 28-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 16.04.2018 № 147-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст.2); от 13.05.2020 № 327-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.04.2021 № 34-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 10. Компетенция Министерства иностранных дел Республики Казахстан и загранучреждений Республики Казахстан

Министерство иностранных дел Республики Казахстан и загранучреждения Республики Казахстан:

1) реализуют в пределах своей компетенции государственную политику в области миграции населения;

1-1) совместно с Министерством внутренних дел Республики Казахстан по согласованию с Комитетом национальной безопасности Республики Казахстан определяют порядок оформления приглашений, согласования приглашений на въезд иностранцев и лиц без гражданства в Республику Казахстан, выдачи, аннулирования, восстановления виз Республики Казахстан, а также продления и сокращения сроков их действия;

2) содействуют распространению за рубежом информации о государственной политике Республики Казахстан в области миграции населения;

3) содействуют развитию связей и контактов с бывшими соотечественниками и этническими казахами;

4) формируют единую базу данных учета выдачи виз на въезд иностранцам и лицам без гражданства, обеспечивают систематическое обновление сведений, а также осуществляют своевременный информационный обмен с органами внутренних дел и национальной безопасности;

4-1) принимают и согласовывают приглашения внешнеполитических ведомств, дипломатических и приравненных к ним представительств, консульских учреждений иностранных государств, международных организаций и их представительств;

4-2) выдают, аннулируют, восстанавливают визы Республики Казахстан, а также продлевают и сокращают сроки их действия либо в соответствии с законодательством Республики Казахстан принимают решения об отказе в выдаче виз Республики Казахстан иностранцам и лицам без гражданства;

5) информируют этнических казахов, изъявивших желание добровольно переселиться в Республику Казахстан, об условиях въезда, в том числе в регионы, определенные Правительством Республики Казахстан, в рамках региональных квот приема кандасов, условиях приема и мерах социальной поддержки;

5-1) принимают, регистрируют документы иммигрантов, в том числе этнических казахов, обратившихся с заявлениями о въезде в Республику Казахстан, включая претендентов на получение карты "Ата жолы", направляют их в уполномоченный орган по вопросам миграции населения, оформляют визы на въезд в Республику Казахстан на постоянное проживание;

6) осуществляют в пределах своей компетенции международное сотрудничество в области миграции населения;

7) осуществляют иные полномочия, предусмотренные настоящим Законом, иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

Сноска. Статья 10 с изменениями, внесенными законами РК от 13.06.2013 № 102-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 10.12.2013 № 153-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 20.04.2023 № 226-VII (вводится в действие с 01.07.2023).

Статья 11. Компетенция уполномоченного органа по вопросам миграции населения

Уполномоченный орган по вопросам миграции населения:

1) формирует и реализует государственную политику в области миграции населения;

1-1) реализует в пределах компетенции государственную политику в области миграции населения;

2) исключен Законом РК от 16.04.2018 № 147-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

3) осуществляет методическое руководство местными исполнительными органами в области миграции населения;

4) устанавливает квоту на привлечение иностранной рабочей силы и распределяет ее между областями, городами республиканского значения, столицей;

4-1) исключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

4-2) устанавливает региональную квоту приема кандасов и переселенцев на предстоящий год и распределяет ее между областями, городами республиканского значения, столицей;

4-3) проводит мониторинг реализации региональной квоты приема кандасов и переселенцев;

4-4) исключен Законом РК от 13.05.2020 № 327-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

4-5) определяет порядок включения в региональную квоту приема кандасов и переселенцев;

5) исключен Законом РК от 13.05.2020 № 327-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

5-1) формирует централизованную базу данных иностранных работников, создает информационную систему "Иностранная рабочая сила" и обеспечивает их взаимодействие с информационными системами соответствующих уполномоченных государственных органов;

5-2) исключен Законом РК от 13.05.2020 № 327-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

6) обеспечивает социальную защиту мигрантов в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

6-1) утверждает перечень востребованных профессий для получения иностранцами разрешения на постоянное проживание в Республике Казахстан и порядок его формирования;

6-2) осуществляет межведомственную координацию по защите трудовых прав граждан Республики Казахстан, осуществляющих трудовую деятельность за рубежом;

7) в пределах своей компетенции осуществляет мониторинг миграционных процессов;

8) исключен Законом РК от 16.04.2018 № 147-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

9) определяет порядок присвоения или продления статуса кандаса;

9-1) исключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

9-2) разрабатывает и утверждает порядок предоставления карты "Ата жолы" для этнических казахов, проживающих за рубежом;

10) рассматривает жалобы на отказ в присвоении или продлении статуса кандаса;

11) определяет порядок деятельности центров адаптации и интеграции кандасов, центров временного размещения;

12) формирует единую базу данных мигрантов и этнических казахов и обеспечивает взаимодействие с соответствующими информационными системами органов внутренних дел, органа национальной безопасности, Министерства иностранных дел;

13) контролирует в пределах компетенции соблюдение законодательства Республики Казахстан о миграции населения;

14) организует и осуществляет в пределах компетенции сотрудничество с уполномоченными органами иностранных государств и международными организациями в сфере регулирования миграционных процессов;

14-1) осуществляет межведомственную координацию в области миграции населения;

14-2) разрабатывает систему мер в области регулирования и мониторинга миграционных процессов;

14-3) исключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

14-4) разрабатывает и утверждает порядок и условия выдачи или продления разрешений работодателям на привлечение иностранной рабочей силы, а также осуществления внутрикорпоративного перевода;

14-5) разрабатывает и утверждает правила выдачи или продления справок иностранцу или лицу без гражданства о соответствии его квалификации для самостоятельного трудоустройства, перечень приоритетных отраслей экономики (видов экономической деятельности) и востребованных в них профессий для самостоятельного трудоустройства иностранцев и лиц без гражданства;

14-6) разрабатывает и утверждает перечень профессий для осуществления трудовой деятельности сезонных иностранных работников по согласованию с уполномоченными государственными органами, осуществляющими руководство соответствующей сферой государственного управления;

14-7) утверждает правила установления квоты на привлечение иностранной рабочей силы в Республику Казахстан и ее распределения между областями, городами республиканского значения, столицей;

14-8) определяет порядок выдачи справок иностранному работнику о соответствии квалификации для самостоятельного трудоустройства, перечень приоритетных отраслей экономики (видов экономической деятельности) и востребованных в них профессий для самостоятельного трудоустройства иностранных работников по согласованию с уполномоченными государственными органами, осуществляющими руководство соответствующей сферой государственного управления;

15) осуществляет иные полномочия, предусмотренные настоящим Законом, иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

Сноска. Статья 11 в редакции Закона РК от 13.06.2013 № 102-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 10.12.2013 № 153-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 16.04.2018 № 147-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 13.05.2020 № 327-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 26.12.2022 № 168-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 20.04.2023 № 226-VII (вводится в действие с 01.07.2023).

Статья 12. Компетенция уполномоченного органа в области здравоохранения

Уполномоченный орган в области здравоохранения:

1) реализует в пределах своей компетенции государственную политику в области миграции населения;

2) утверждает порядок оказания иммигрантам медицинской помощи;

3) утверждает перечень заболеваний, наличие которых запрещает въезд иностранцам и лицам без гражданства в Республику Казахстан;

4) вводит ограничительные мероприятия, в том числе карантин в центрах адаптации и интеграции кандасов, центрах временного размещения, в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан;

5) осуществляет иные полномочия, предусмотренные настоящим Законом, иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

Статья 13. Компетенция уполномоченного органа в области образования

Уполномоченный орган в области образования:

1) реализует в пределах своей компетенции государственную политику в области миграции населения;

2) выделяет этническим казахам и кандасам образовательные гранты в соответствии с установленной Правительством Республики Казахстан квотой для поступления на учебу в организации образования Республики Казахстан, реализующие образовательные учебные программы технического и профессионального образования, послесреднего и высшего образования;

3) обеспечивает учебниками и учебно-методическими комплексами этнических казахов, обучающихся в общеобразовательных учреждениях за рубежом, в соответствии с международными договорами, участницей которых является Республика Казахстан;

4) исключен Законом РК от 13.06.2013 № 102-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);

5) осуществляет иные полномочия, предусмотренные настоящим Законом, иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

Сноска. Статья 13 с изменением, внесенным Законом РК от 13.06.2013 № 102-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 14. Компетенция органа национальной безопасности

1. Орган национальной безопасности:

1) реализует в пределах своей компетенции государственную политику в области миграции населения;

2) формирует единую базу данных учета въезда и выезда иностранцев и лиц без гражданства, обеспечивает системное обновление сведений, а также осуществляет своевременный информационный обмен с органами внутренних дел, уполномоченным органом по вопросам миграции населения и Министерством иностранных дел Республики Казахстан;

3) согласовывает въезд иммигрантов в Республику Казахстан и отдельные местности (территории), закрытые для посещения иностранцами;

4) согласовывает разрешение на постоянное проживание иностранцев и лиц без гражданства;

5) исключен Законом РК от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст.2);

6) согласовывает ходатайства иностранцев и лиц без гражданства о приеме в гражданство Республики Казахстан;

7) осуществляет иные функции, предусмотренные настоящим Законом, иными законами Республики Казахстан и актами Президента Республики Казахстан.

2. Органы национальной безопасности вправе не объяснять причину, послужившую основанием для отказа в согласовании иммигрантам въезда в Республику Казахстан и отдельные местности (территории), закрытые для посещения иностранцами; иностранцам и лицам без гражданства – разрешения на постоянное проживание в Республике Казахстан, ходатайства о приеме в гражданство Республики Казахстан.

Сноска. Статья 14 в редакции Закона РК от 22.12.2016 № 28-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст.2); от 13.05.2020 № 327-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 15. Компетенция местных исполнительных органов

1. Местные исполнительные органы областей, городов республиканского значения, столицы:

1) реализуют в пределах своей компетенции государственную политику в области миграции населения;

2) обеспечивают получение кандасами и иммигрантами медицинской помощи в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

3) вносят в уполномоченный орган по вопросам миграции населения предложения об отнесении соответствующих территорий к регионам для расселения кандасов и переселенцев;

3-1) вносят в уполномоченный орган по вопросам миграции населения предложения по формированию региональных квот приема кандасов и переселенцев на предстоящий год;

4) вносят в уполномоченный орган по вопросам миграции населения предложения по формированию квоты на привлечение иностранной рабочей силы;

5) осуществляют учет и регистрацию трудовых мигрантов с уведомлением органов национальной безопасности;

6) исключен Законом РК от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

6-1) принимают заявление с приложением необходимых документов от этнических казахов на присвоение или продление статуса кандаса;

6-2) принимают заявление с приложением необходимых документов от этнических казахов на включение в региональную квоту приема кандасов;

6-3) принимают решение о присвоении или продлении статуса кандаса;

6-4) принимают решение о включении в региональную квоту приема кандасов;

6-5) исключен Законом РК от 13.05.2020 № 327-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

6-6) принимают решение о включении в региональную квоту приема переселенцев;

6-7) создают и организуют деятельность Комиссии по приему кандасов;

6-8) оказывают кандасам и членам их семей адаптационные и интеграционные услуги;

6-9) принимают решение о предоставлении карты "Ата жолы";

7) исключен Законом РК от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

8) выдают удостоверения кандаса;

9) создают и организуют деятельность центров адаптации и интеграции кандасов, центров временного размещения;

10) принимают меры по обеспечению права детей мигрантов на образование в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

11) в пределах квоты, распределенной уполномоченным органом по вопросам миграции населения, выдают или продлевают работодателям разрешения на привлечение иностранной рабочей силы для осуществления трудовой деятельности в пределах своей территории и (или) других административно-территориальных единиц либо в рамках внутрикорпоративного перевода вне квоты, а также приостанавливают и отзывают указанные разрешения;

11-1) выдают справку о соответствии квалификации для самостоятельного трудоустройства иностранным работникам;

12) исключен Законом РК от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие с 01.01.2017);

13) с уведомлением органов национальной безопасности выдают ходатайство на продление или сокращение срока действия разрешений на временное проживание бизнес-иммигрантам;

13-1) рассматривают и заверяют приглашения граждан Республики Казахстан для переселения в Республику Казахстан родственников из числа этнических казахов, проживающих за рубежом, в целях воссоединения семьи в порядке, определяемом уполномоченным органом по вопросам миграции населения;

14) осуществляют в интересах местного государственного управления иные полномочия, возлагаемые на местные исполнительные органы законодательством Республики Казахстан.

2. Местные исполнительные органы районов, городов областного значения:

1) реализуют в пределах своей компетенции государственную политику в области миграции населения;

2) оказывают кандасам, относящимся к целевым группам населения, содействие в трудоустройстве, профессиональной подготовке, переподготовке и повышении квалификации в соответствии с Социальным кодексом Республики Казахстан;

3) предоставляют мигрантам места в школах, дошкольных организациях, а также в медико-социальных учреждениях в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан;

4) создают условия кандасам для изучения казахского языка и, по их желанию, русского языка;

4-1) в целях воссоединения семьи принимают приглашения граждан Республики Казахстан для переселения в Республику Казахстан родственников из числа этнических казахов, проживающих за рубежом, и направляют эти приглашения в местные исполнительные органы областей, городов республиканского значения, столицы в порядке, определяемом уполномоченным органом по вопросам миграции населения;

4-2) выдают, продлевают и отзывают разрешения трудовому иммигранту;

5) осуществляют в интересах местного государственного управления иные полномочия, возлагаемые на местные исполнительные органы законодательством Республики Казахстан.

3. Исключен Законом РК от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
Сноска. Статья 15 в редакции Закона РК от 10.12.2013 № 153-V (порядок введения в действие см. ст. 2); с изменениями, внесенными законами РК от 27.10.2015 № 365-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 22.12.2016 № 28-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 16.04.2018 № 147-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 13.05.2020 № 327-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 20.04.2023 № 226-VII (вводится в действие с 01.07.2023).

Глава 3. ИММИГРАЦИЯ С ЦЕЛЬЮ ВОЗВРАЩЕНИЯ НА ИСТОРИЧЕСКУЮ РОДИНУ

Статья 16. Квота иммиграции оралманов

Сноска. Cтатья 16 исключена Законом РК от 10.12.2013 № 153-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 17. Категории оралманов

Сноска. Cтатья 17 исключена Законом РК от 10.12.2013 № 153-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 17-1. Категории кандасов

Сноска. Глава 3 дополнена статьей 17-1 в соответствии с Законом РК от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); исключена Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 18. Порядок подачи заявления на присвоение или продление статуса кандаса и (или) включение в региональную квоту приема кандасов

Сноска. Статья 18 исключена Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 19. Комиссия по включению в квоту иммиграции оралманов

Сноска. Статья 19 исключена Законом РК от 10.12.2013 № 153-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 19-1. Региональная квота приема кандасов

Региональная квота приема кандасов устанавливается на предстоящий год уполномоченным органом по вопросам миграции населения на основании предложений местных исполнительных органов областей, городов республиканского значения, столицы и заявлений, поступивших через загранучреждения Республики Казахстан от этнических казахов и кандасов, желающих переселиться в регионы, определенные Правительством Республики Казахстан.

Сноска. Глава 3 дополнена статьей 19-1 в соответствии с Законом РК от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); в редакции Закона РК от 13.05.2020 № 327-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 19-2. Комиссия по приему кандасов

Для рассмотрения заявлений этнических казахов на присвоение или продление статуса кандаса, а в регионах расселения дополнительно на включение в региональную квоту приема кандасов местными исполнительными органами областей, городов республиканского значения, столицы создается Комиссия по приему кандасов (далее – Комиссия), в состав которой входят депутаты маслихатов, представители государственных органов и общественных организаций.

Сноска. Глава 3 дополнена статьей 19-2 в соответствии с Законом РК от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); в редакции Закона РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 20. Основания для отказа в присвоении и продлении статуса кандаса и (или) включении в региональную квоту приема кандасов

Местный исполнительный орган отказывает в присвоении и продлении статуса кандаса и (или) включении в региональную квоту приема кандасов по следующим основаниям:

1) несоответствие претендентов условиям, установленным подпунктом 13) статьи 1 настоящего Закона;

2) установление недостоверности документов, представленных этническим казахом для получения государственной услуги, и (или) данных (сведений), содержащихся в них;

3) наличие компрометирующих сведений о совершении этническими казахами, ходатайствующими о присвоении статуса кандаса и (или) включении в региональную квоту приема кандасов, правонарушений на территории Республики Казахстан и иной информации об их принадлежности к террористическим или экстремистским организациям;

4) отсутствие согласия этнического казаха, представляемого в соответствии со статьей 8 Закона Республики Казахстан "О персональных данных и их защите", на доступ к персональным данным ограниченного доступа;

5) отсутствие региональной квоты приема кандасов в территориально-административной единице или отказ этнического казаха от предложенной для расселения территориально-административной единицы.

Сноска. Статья 20 - в редакции Закона РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 21. Присвоение или продление статуса кандаса и (или) включение в региональную квоту приема кандасов этнических казахов, самостоятельно въехавших на территорию Республики Казахстан

Сноска. Статья 21 исключена Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 21-1. Особенности включения в региональную квоту приема кандасов отдельных членов семей этнических казахов

1. В течение календарного года в региональную квоту приема кандасов включаются члены семьи кандаса, прибывшие после включения кандаса в региональную квоту приема кандасов, а также дети, родившиеся в Республике Казахстан до получения их родителями гражданства Республики Казахстан.

2. Кандасы, проживающие на территории Республики Казахстан, могут обратиться в местные исполнительные органы с заявлением о включении членов их семей в региональную квоту приема кандасов и имеют право на включение в нее в порядке, определяемом уполномоченным органом по вопросам миграции населения.

3. Если кандасами не указаны в составе их семей дети, имеющие свою семью, то члены семьи детей включаются в региональную квоту приема кандасов в составе семьи кандасов только в случаях смерти детей кандасов, имеющих свою семью, лишения их родительских прав либо приобретения ими гражданства Республики Казахстан.

При этом для включения в региональную квоту приема кандасов несовершеннолетних членов семьи детей кандасов, имеющих свою семью, в случаях их смерти либо лишения родительских прав кандасы (супруг (супруга) кандаса) обязаны являться их опекуном (попечителем).

Сноска. Глава 3 дополнена статьей 21-1 в соответствии с Законом РК от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 13.05.2020 № 327-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 22. Особенности включения в квоту иммиграции оралманов отдельных членов семей этнических казахов

Сноска. Статья 22 исключена Законом РК от 10.12.2013 № 153-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 23. Меры государственной поддержки, предоставляемые кандасам, этническим казахам и членам их семей

Сноска. Заголовок статьи 23 в редакции Закона РК от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Этнические казахи и члены их семей при получении разрешения на постоянное проживание в Республике Казахстан освобождаются от подтверждения своей платежеспособности.

2. Лица, получившие статус кандаса, и члены их семей обеспечиваются:

1) бесплатными адаптационными и интеграционными услугами в центрах адаптации и интеграции кандасов;

2) медицинской помощью в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области здравоохранения;

3) местами в школах и дошкольных организациях наравне с гражданами Республики Казахстан, возможностью получения образования в соответствии с выделенной квотой на поступление в учебные организации технического и профессионального, послесреднего и высшего образования в количестве, определяемом Правительством Республики Казахстан;

4) социальной защитой наравне с гражданами Республики Казахстан;

5) содействием в занятости в соответствии с Социальным кодексом Республики Казахстан.

3. Кандасам для ведения личного подсобного хозяйства, садоводства, дачного строительства предоставляются земельные участки на праве временного безвозмездного землепользования в соответствии с земельным законодательством Республики Казахстан.

4. Местные исполнительные органы могут устанавливать единовременные пособия, включающие компенсацию затрат на проезд к постоянному месту жительства и провоз имущества, кандасам и членам их семей, переселившимся в Республику Казахстан вне региональной квоты приема кандасов. Порядок и условия оплаты пособий утверждают акиматы областей, городов республиканского значения, столицы на основании типовых правил, утверждаемых уполномоченным органом по вопросам миграции населения.

4-1. Этнические казахи и члены их семей, получившие статус кандаса и (или) включенные в региональную квоту приема кандасов, при въезде на территорию Республики Казахстан освобождаются от уплаты таможенных платежей на имущество для личного пользования, включая транспортные средства, в соответствии с международным договором и (или) таможенным законодательством Республики Казахстан.

4-2. Кандасам и членам их семей, включенным в региональную квоту приема кандасов, предоставляются меры государственной поддержки, предусмотренные участникам активных мер содействия занятости в соответствии с Социальным кодексом Республики Казахстан.

5. Кандасам и членам их семей, включенным в региональную квоту приема кандасов, кроме мер государственной поддержки, предусмотренных настоящей статьей, предоставляется право на получение потребительского кредита и ипотечного займа на строительство жилья.

5-1. В случае смерти кандасов или членов их семей после включения их в региональную квоту приема кандасов меры государственной поддержки предоставляются кандасам или членам семьи независимо от получения ими гражданства Республики Казахстан.

6. Кандасы обязаны досрочно в полном объеме возместить затраты бюджета, понесенные на оказание полученных ими мер государственной поддержки в рамках активных мер содействия занятости в соответствии с Социальным кодексом Республики Казахстан, в случаях:

самостоятельного выбытия на постоянное место жительство по собственному волеизъявлению за пределы региона его расселения в течение пяти лет с момента получения статуса кандаса;

отказа от приобретения гражданства Республики Казахстан.

Сноска. Cтатья 23 в редакции Закона РК от 10.12.2013 № 153-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 04.05.2018 № 151-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 13.05.2021 № 39-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 20.04.2023 № 226-VII (вводится в действие с 01.07.2023).

Статья 24. Адаптация и интеграция кандасов

1. Первичное расселение этнических казахов и членов их семей, по их желанию, до присвоения статуса кандаса осуществляется в центрах временного размещения в порядке и на сроки, которые определяются уполномоченным органом по вопросам миграции населения.

2. Для оказания адаптационных и интеграционных услуг создаются центры адаптации и интеграции кандасов.

Порядок и сроки проживания кандасов и членов их семей в центре адаптации и интеграции кандасов, а также порядок оказания им адаптационных и интеграционных услуг определяются уполномоченным органом по вопросам миграции населения.

Сноска. Cтатья 24 с изменениями, внесенными законами РК от 10.12.2013 № 153-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 25. Прекращение статуса кандаса и действия карты "Ата жолы"

1. Статус кандаса прекращается:

1) после получения кандасом гражданства Республики Казахстан;

2) в случае отказа в выдаче либо аннулирования разрешения на постоянное проживание в Республике Казахстан по основаниям, предусмотренным статьей 49 настоящего Закона;

3) по истечении одного года со дня получения статуса кандаса.

2. Действие карты "Ата жолы" прекращается:

1) после получения обладателем карты "Ата жолы" гражданства Республики Казахстан;

2) в случае отказа в выдаче либо аннулирования разрешения на постоянное проживание в Республике Казахстан по основаниям, предусмотренным статьей 49 настоящего Закона;

3) по истечении десяти лет, но не более срока действия паспорта страны гражданства.

Сноска. Cтатья 25 - в редакции Закона РК от 20.04.2023 № 226-VII (вводится в действие с 01.07.2023).

Статья 25-1. Основания для отказа в предоставлении карты "Ата жолы"

Местный исполнительный орган отказывает в предоставлении карты "Ата жолы" по следующим основаниям:

1) несоответствие претендентов условиям, установленным подпунктом 28) статьи 1 настоящего Закона;

2) наличие компрометирующих сведений о совершении этническими казахами, ходатайствующими о предоставлении карты "Ата жолы", правонарушений на территории Республики Казахстан и иной информации об их принадлежности к террористическим или экстремистским организациям;

3) отсутствие согласия этнического казаха, предоставляемого в соответствии со статьей 8 Закона Республики Казахстан "О персональных данных и их защите", на доступ к персональным данным ограниченного доступа.

Сноска. Глава 3 дополнена статьей 25-1 в соответствии с Законом РК от 20.04.2023 № 226-VII (вводится в действие с 01.07.2023).

Статья 26. Права и обязанности кандасов

1. Кандасы и члены их семей имеют право на:

1) получение гражданства Республики Казахстан в упрощенном (регистрационном) порядке;

2) льготы, компенсации и другие виды социальной помощи, установленные законодательством Республики Казахстан;

3) правильное изложение на казахском языке имени, отчества (при его наличии) и фамилии после приобретения гражданства Республики Казахстан на основании имеющихся документов;

4) осуществление индивидуального предпринимательства без образования юридического лица.

5) временную регистрацию в центрах адаптации и интеграции кандасов, центрах временного размещения при отсутствии служебного или собственного жилья на срок не более одного года.

2. Кандасы и члены их семей обязаны:

1) представлять в загранучреждения Республики Казахстан, а также местные исполнительные органы достоверные сведения, необходимые для рассмотрения их заявлений о включении в региональную квоту приема кандасов;

2) проходить медицинские осмотры по требованию органов здравоохранения, получать прививки, проходить курс лечения, а также выполнять предписания органов здравоохранения.

3) исключен Законом РК от 13.05.2020 № 327-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);
4) исключен Законом РК от 13.05.2020 № 327-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
Сноска. Статья 26 с изменениями, внесенными законами РК от 13.06.2013 № 102-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 10.12.2013 № 153-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.10.2015 № 376-V (вводится в действие с 01.01.2016); от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 13.05.2020 № 327-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 4. ИММИГРАЦИЯ С ЦЕЛЬЮ ВОССОЕДИНЕНИЯ СЕМЬИ

Статья 27. Приглашающие лица и члены семьи приглашающих лиц

1. Приглашающими лицами могут быть следующие лица:

1) граждане Республики Казахстан;

2) этнические казахи и бывшие соотечественники, временно проживающие на территории Республики Казахстан;

3) иммигранты, постоянно проживающие на территории Республики Казахстан, и бизнес-иммигранты.

2. Приглашающие лица имеют право с целью воссоединения семьи ходатайствовать о въезде в Республику Казахстан членов своей семьи, являющихся иностранцами или лицами без гражданства.

3. Членами семьи приглашающих лиц, въезжающими в Республику Казахстан с целью воссоединения семьи, могут являться:

1) супруг (супруга), состоящий (состоящая) не менее трех лет в браке, признаваемом законодательством Республики Казахстан;

2) дети, в том числе усыновленные, не достигшие восемнадцатилетнего возраста, не состоящие в браке и находящиеся на иждивении и (или) под опекой (попечительством) приглашающего лица;

3) дети, в том числе усыновленные, старше восемнадцати лет, не состоящие в браке, не способные обеспечить себя самостоятельно по причинам, связанным с состоянием здоровья;

4) нетрудоспособные родители, находящиеся на иждивении приглашающего лица;

5) иные члены семьи, содержание которых является обязанностью приглашающего лица.

4. В Республику Казахстан с целью воссоединения семьи допускаются следующие члены семьи приглашающего лица:

1) все лица, указанные в пункте 3 настоящей статьи, - если приглашающим лицом выступает гражданин Республики Казахстан.

Разрешения на временное проживание указанным лицам выдаются сроком до трех лет с правом последующего продления;

2) лица, указанные в подпунктах 1), 2), 3) и 4) пункта 3 настоящей статьи, если приглашающим лицом выступает этнический казах или бывший соотечественник, получивший разрешение на временное проживание (сроком не менее двух лет).

Разрешения на временное проживание указанным лицам выдаются на срок действия разрешения на временное проживание приглашающего лица;

3) лица, указанные в подпунктах 1), 2), 3) и 4) пункта 3 настоящей статьи, если приглашающим лицом выступает иммигрант, постоянно проживающий в Республике Казахстан, или бизнес-иммигрант, непрерывно проживающий на территории Республики Казахстан не менее двух лет.

Разрешения на временное проживание членам семьи приглашающего лица, имеющего разрешение на постоянное проживание, выдаются на один год с правом ежегодного продления.

Разрешения на временное проживание членам семьи приглашающего лица, являющегося бизнес-иммигрантом, выдаются на один год с возможностью ежегодного продления. При этом разрешения на временное проживание членам семьи приглашающего лица не могут превышать срок действия разрешения на временное проживание приглашающего лица.

5. Иммиграция с целью воссоединения семьи не допускается в отношении членов семей следующих категорий иммигрантов, находящихся на территории Республики Казахстан:

1) с целью получения образования (учащиеся общеобразовательных школ, студенты и стажеры) на период обучения, профессиональной подготовки и (или) стажировки;

2) сезонных иностранных работников;

3) иммигрантов по гуманитарным мотивам.

Сноска. Статья 27 с изменением, внесенным Законом РК от 13.05.2020 № 327-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 28. Порядок получения визы на въезд в Республику Казахстан с целью воссоединения семьи

1. Виза на въезд в Республику Казахстан с целью воссоединения семьи выдается на основании ходатайства приглашающего лица о воссоединении семьи.

2. Члены семьи приглашающего лица для получения визы на въезд в Республику Казахстан подают в загранучреждения Республики Казахстан заявление и следующие документы:

1) ходатайство приглашающего лица;

2) нотариально засвидетельствованную копию разрешения на временное проживание приглашающего лица, за исключением граждан Республики Казахстан;

3) нотариально засвидетельствованную копию документов, удостоверяющих личность, приглашающего лица и членов семьи;

4) подтверждение наличия у приглашающего лица денег на содержание каждого члена семьи в месяц в размере не менее величины прожиточного минимума, установленной на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете;

5) подтверждение наличия у приглашающего лица жилья на территории Республики Казахстан, площадь которого соответствует установленным минимальным нормативам на каждого члена семьи, а также санитарным и иным нормам, установленным законодательством Республики Казахстан;

6) медицинскую страховку для членов семьи приглашающего лица;

7) нотариально засвидетельствованные копии документов, подтверждающих семейные отношения с приглашающим лицом, представленные уполномоченными на то государственными органами Республики Казахстан или иностранного государства;

8) документ, подтверждающий наличие либо отсутствие судимости, на совершеннолетних членов семьи.

3. Иммигрантам, имеющим право на проживание в Республике Казахстан с целью воссоединения семьи, в случаях прекращения действия обстоятельств, с наличием которых связана выдача разрешений на временное проживание (достижения совершеннолетия, смерти лица, запросившего воссоединение, расторжения или аннулирования брака, на основании которого произошло воссоединение), разрешения продлеваются органами внутренних дел на основании их заявлений на период до шести месяцев при условии подтверждения наличия необходимых для этого финансовых средств, предусмотренных подпунктом 4) пункта 2 настоящей статьи.

Сноска. Статья 28 с изменениями, внесенными законами РК от 13.06.2013 № 102-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 26.12.2018 № 203-VI (вводится в действие с 01.01.2019).

Статья 29. Права и обязанности иммигрантов, прибывших с целью воссоединения семьи

1. Дети, въехавшие в Республику Казахстан с целью воссоединения семьи, имеют право на получение образования в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

2. Иммигранты, прибывшие с целью воссоединения семьи, имеют право на осуществление трудовой деятельности на следующих условиях:

1) члены семьи, указанные в подпункте 1) пункта 3 статьи 27 настоящего Закона, у которых приглашающими лицами выступают граждане Республики Казахстан, осуществляют трудовую деятельность на общих с гражданами Республики Казахстан условиях в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

2) члены семей, приглашающими лицами которых являются лица, перечисленные в подпунктах 2) и 3) пункта 1 статьи 27 настоящего Закона, осуществляют трудовую деятельность на основании выдаваемых местным исполнительным органом иностранному работнику справки о соответствии квалификации для самостоятельного трудоустройства, а также работодателю разрешения на привлечение иностранной рабочей силы в пределах квоты, установленной уполномоченным органом по вопросам миграции населения.

3. Иммигранты, прибывшие с целью воссоединения семьи:

1) несут обязанности, предусмотренные законами Республики Казахстан в отношении иммигрантов, пребывающих на территории Республики Казахстан;

2) обязаны покинуть Республику Казахстан по завершении срока действия разрешения на временное проживание, если не имеют законных оснований для дальнейшего пребывания.

Сноска. Статья 29 с изменениями, внесенными законами РК от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие с 01.01.2017); от 13.05.2020 № 327-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 5. ИММИГРАЦИЯ С ЦЕЛЬЮ ПОЛУЧЕНИЯ ОБРАЗОВАНИЯ

Статья 30. Иммигранты, прибывающие с целью получения образования

К иммигрантам, прибывающим на территорию Республики Казахстан с целью получения образования, относятся обучающиеся, принятые в организации образования, реализующие образовательные программы общего среднего, технического и профессионального, послесреднего, высшего и послевузовского образования, в том числе по организованным программам обмена обучающихся и прохождения подготовительных курсов.

Статья 31. Условия въезда иммигрантов, прибывающих с целью получения образования

Иммигранты, прибывающие с целью получения образования, обязаны:

1) предъявить подтверждение своей платежеспособности, необходимой для оплаты проживания, а также обучения в соответствии с договором между иммигрантом и принимающими организациями образования, за исключением этнических казахов, в порядке и размерах, определяемых уполномоченным органом в сфере науки и высшего образования по согласованию с Министерством внутренних дел Республики Казахстан;

2) предъявить медицинскую справку, подтверждающую отсутствие заболеваний, препятствующих прохождению обучения по избранной специальности, и иметь медицинскую страховку;

3) предъявить подтверждение наличия либо отсутствия судимости;

4) представить подтверждение о зачислении в учебные заведения и (или) подтвердить согласие приглашающей стороны на профессиональную подготовку до въезда в Республику Казахстан.

Сноска. Статья 31 с изменением, внесенным Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 32. Условия выдачи визы на въезд иммигрантам, прибывающим с целью получения образования

1. Визы на въезд иммигрантам, прибывающим с целью получения образования, выдаются Министерством иностранных дел Республики Казахстан и загранучреждениями Республики Казахстан для несовершеннолетних с согласия родителей или опекунов, попечителей на основании ходатайства учебного заведения или уполномоченного органа по вопросам образования на срок не более одного года, определяемый на основании ходатайства принимающей организации образования.

Разрешения на временное проживание иммигрантам, прибывшим с целью получения образования, выдаются органами внутренних дел на основании ходатайства учебного заведения на срок обучения, определяемый на основании ходатайства принимающей организации образования.

2. Визы на въезд и разрешения на временное проживание иммигрантов, прибывших с целью получения образования, ежегодно продлеваются органами внутренних дел на срок, необходимый для завершения обучения, но не более чем на один год, при подтверждении принимающей организации образования.

3. Принимающие организации образования обеспечивают иммигрантам, прибывающим с целью получения образования, своевременное разъяснение их прав и обязанностей, предусмотренных законами Республики Казахстан, и необходимые условия для их реализации, а также несут установленную законами Республики Казахстан ответственность за несвоевременное оформление документов на право их пребывания в Республике Казахстан, передвижения по территории страны и на выезд из Республики Казахстан по истечении срока действия разрешения на временное проживание.

4. Разрешения на временное проживание иммигрантов, прибывших с целью получения образования, из государств, заключивших с Республикой Казахстан соглашения о безвизовом порядке въезда и пребывания, выдаются органами внутренних дел в соответствии с международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

Сноска. Статья 32 с изменениями, внесенными законами РК от 13.06.2013 № 102-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 33. Основные права и обязанности иммигрантов, прибывающих с целью получения образования

1. Право на получение иностранцами или лицами без гражданства на конкурсной основе в соответствии с государственным образовательным заказом бесплатного технического и профессионального, послесреднего, высшего и послевузовского образования определяется международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

Этнические казахи, прибывшие в Республику Казахстан с целью получения образования, после поступления на учебу имеют право на:

1) исключен Законом РК от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст.2);

2) подачу ходатайства на постоянное проживание и о приеме в гражданство Республики Казахстан в упрощенном (регистрационном) порядке.

2. Иммигранты, прибывшие с целью получения образования:

1) несут обязанности, предусмотренные законами Республики Казахстан в отношении иммигрантов, пребывающих на территории Республики Казахстан;

2) обязаны покинуть Республику Казахстан по завершению полного курса обучения и (или) профессиональной подготовки, если не имеют законных оснований для дальнейшего пребывания.

Сноска. Статья 33 с изменениями, внесенными законами РК от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст.2).

Глава 6. ИММИГРАЦИЯ С ЦЕЛЬЮ ОСУЩЕСТВЛЕНИЯ
ТРУДОВОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ

Статья 34. Категории иммигрантов, прибывающих с целью осуществления трудовой деятельности

Иммигранты, прибывающие с целью осуществления трудовой деятельности, делятся на следующие категории:

1) иностранные работники – иммигранты:

прибывшие для самостоятельного трудоустройства по профессиям, востребованным в приоритетных отраслях экономики (видах экономической деятельности);

привлекаемые работодателями для осуществления трудовой деятельности на территории Республики Казахстан, в том числе прибывшие в рамках внутрикорпоративного перевода;

2) бизнес-иммигранты - иммигранты, прибывшие с целью осуществления предпринимательской деятельности в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

3) сезонные иностранные работники – иммигранты, привлекаемые на работу работодателями на срок не более одного года для выполнения сезонных работ, которые в силу климатических или иных природных условий выполняются в течение определенного периода (сезона), согласно перечню профессий, утверждаемому уполномоченным органом по вопросам миграции населения по согласованию с уполномоченными государственными органами, осуществляющими руководство соответствующей сферой государственного управления;

4) трудовые иммигранты – иммигранты, прибывшие в Республику Казахстан в качестве домашних работников с целью выполнения работ (оказания услуг) у работодателей – физических лиц в домашнем хозяйстве на основании разрешения трудовому иммигранту.

Сноска. Статья 34 с изменением, внесенным законами РК от 10.12.2013 № 153-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.10.2015 № 365-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие с 01.01.2017); от 13.05.2020 № 327-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 35. Условия въезда иностранных работников

Иностранные работники, прибывающие для самостоятельного трудоустройства или привлекаемые работодателями, в том числе в рамках внутрикорпоративного перевода, обязаны:

1) быть совершеннолетними;

2) исключен Законом РК от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие с 01.01.2017);

3) обладать образованием, квалификацией и опытом, необходимыми для выполнения предстоящей работы;

4) предъявить подтверждение наличия либо отсутствия судимости;

5) предъявить медицинскую справку, подтверждающую отсутствие заболеваний, препятствующих трудовой деятельности по избранной специальности;

6) иметь медицинскую страховку, покрывающую первичную медико-санитарную помощь и специализированную медицинскую помощь в стационарных условиях в экстренной форме на условиях, определенных соглашением сторон, с соблюдением минимальных требований, установленных законами Республики Казахстан.

Сноска. Статья 35 с изменениями, внесенными законами РК от 27.10.2015 № 365-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 16.11.2015 № 406-V (вводится в действие с 01.01.2018); от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие с 01.01.2017); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 36. Условия выдачи виз на въезд иностранным работникам

1. Визы на въезд иностранным работникам выдаются Министерством иностранных дел Республики Казахстан и загранучреждениями Республики Казахстан по согласованию с органами национальной безопасности на основании и на срок действия разрешения, выданного иностранному работнику на трудоустройство или работодателю на привлечение иностранной рабочей силы, в том числе в рамках внутрикорпоративного перевода.

2. Исключен Законом РК от 24.11.2015 № 422-V (вводится в действие с 01.01.2016).

3. Разрешения на временное проживание иностранным работникам, прибывшим из государств, заключивших с Республикой Казахстан соглашения о безвизовом порядке въезда и пребывания, выдаются органами внутренних дел в соответствии с международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

4. Визы на въезд и разрешения на временное проживание иностранным работникам продлеваются органами внутренних дел по согласованию с органами национальной безопасности на один год при наличии разрешения у иностранного работника на трудоустройство или у работодателя на привлечение иностранной рабочей силы, в том числе в рамках внутрикорпоративного перевода, на предстоящий год.

5. Визы на въезд иностранным работникам государственных органов выдаются Министерством иностранных дел Республики Казахстан и загранучреждениями Республики Казахстан на основании и на срок действия трудового договора с соответствующим государственным органом.

Сноска. Статья 36 с изменениями, внесенными законами РК от 13.06.2013 № 102-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 27.10.2015 № 365-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 23.11.2015 № 417-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 24.11.2015 № 422-V (вводится в действие с 01.01.2016); от 22.12.2016 № 28-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 36-1. Квота на привлечение иностранной рабочей силы

1. В целях защиты внутреннего рынка труда уполномоченным органом по вопросам миграции населения устанавливается квота на привлечение иностранной рабочей силы для осуществления трудовой деятельности на территории Республики Казахстан.

2. Нормы настоящего Закона о квотировании иностранной рабочей силы и выдаче разрешений работодателям на привлечение иностранной рабочей силы не распространяются на иностранцев и лиц без гражданства:

1) работающих в автономных организациях образования, их организациях, а также в "Назарбаев Фонде" на должностях руководителей и специалистов с высшим образованием;

2) работающих в государственных органах с подтвержденными документами в порядке, установленном Правительством Республики Казахстан;

3) работающих в организациях Республики Казахстан, заключивших в соответствии с законодательством Республики Казахстан об инвестициях инвестиционные контракты на реализацию инвестиционного приоритетного проекта, а также работающих в организациях, привлекаемых указанными юридическими лицами (либо их подрядчиками) в качестве генерального подрядчика, подрядчика, субподрядчика или исполнителя услуг в сфере архитектурной, градостроительной и строительной деятельности (включая изыскательскую и проектную деятельность, инжиниринговые услуги), на срок до истечения одного года после ввода объекта инвестиционной деятельности в эксплуатацию в качестве руководителей и специалистов с высшим образованием, а также в качестве квалифицированных рабочих согласно перечню профессий и численности, которые определяются в инвестиционных контрактах на реализацию инвестиционного приоритетного проекта;

4) работающих в юридических лицах, являющихся участниками специальных экономических зон, с проектами стоимостью свыше одного миллиона месячных расчетных показателей, а также в организациях, привлекаемых указанными участниками специальных экономических зон (либо их подрядчиками) в качестве генерального подрядчика, подрядчика, субподрядчика или исполнителя услуг, в период выполнения строительно-монтажных работ на территории специальных экономических зон и до истечения одного года после ввода объекта (объектов) в эксплуатацию согласно перечню категорий и численности, которые определяются комиссией из представителей уполномоченного органа по вопросам занятости населения, заинтересованных центральных государственных органов в порядке, утвержденном совместным решением уполномоченного органа по вопросам занятости населения и центрального исполнительного органа, осуществляющего государственное регулирование в сфере создания, функционирования и упразднения специальных экономических и индустриальных зон;

5) прибывших для самостоятельного трудоустройства по профессиям, востребованным в приоритетных отраслях экономики (видах экономической деятельности);

6) постоянно проживающих в Республике Казахстан;

7) работающих первыми руководителями филиалов или представительств иностранных юридических лиц;

8) предусмотренных определяемым Правительством Республики Казахстан перечнем лиц, для которых не требуются разрешения местных исполнительных органов на привлечение иностранной рабочей силы для осуществления трудовой деятельности;

9) работающих в международном технологическом парке "Астана Хаб" или у участников международного технологического парка "Астана Хаб" на должностях руководителей и специалистов с высшим образованием.

3. Нормы настоящего Закона о ежегодном квотировании иностранной рабочей силы не распространяются на иностранцев или лиц без гражданства, осуществляющих трудовую деятельность на территории Республики Казахстан в рамках внутрикорпоративного перевода.

4. Квота на привлечение иностранной рабочей силы устанавливается в процентном отношении к рабочей силе и включает в себя:

1) квоту на привлечение иностранной рабочей силы по разрешениям, выдаваемым местным исполнительным органом работодателю;

2) квоту на привлечение иностранной рабочей силы по странам исхода при наличии ратифицированных Республикой Казахстан международных договоров о сотрудничестве в области трудовой миграции и социальной защиты трудящихся-мигрантов;

3) квоту на привлечение трудовых иммигрантов.

5. Квота на привлечение иностранной рабочей силы формируется и устанавливается уполномоченным органом по вопросам миграции населения с учетом прогноза состояния спроса и предложения на рынке труда на предстоящий (предстоящие) год (годы) и предложений уполномоченных государственных органов, осуществляющих руководство соответствующей сферой государственного управления, местных исполнительных органов, а также работодателей.

6. Работодатель обеспечивает выезд привлекаемого иностранного работника за пределы Республики Казахстан в связи с прекращением действия разрешения на привлечение иностранной рабочей силы.

7. Работодатель предоставляет информацию в уполномоченный орган по вопросам миграции населения о приеме на работу иностранцев или лиц без гражданства, привлекаемых на основании справки о соответствии квалификации для самостоятельного трудоустройства, и (или) прекращении трудовых отношений с ними.

Сноска. Глава 6 дополнена статьей 36-1 в соответствии с Законом РК от 20.04.2023 № 226-VII (вводится в действие с 01.07.2023).

Статья 37. Порядок выдачи разрешений работодателям на привлечение иностранной рабочей силы, справок иностранным работникам о соответствии квалификации для самостоятельного трудоустройства и их привлечения в рамках внутрикорпоративного перевода

1. Привлечение работодателем иностранной рабочей силы осуществляется на основании разрешения, выдаваемого местными исполнительными органами в пределах квоты, устанавливаемой уполномоченным органом по вопросам миграции населения.

За выдачу или продление разрешения на привлечение иностранной рабочей силы, выдаваемого местным исполнительным органом в пределах своей территории и (или) других административно-территориальных единиц, с работодателей взимается сбор в порядке, установленном налоговым законодательством Республики Казахстан.

2. Иностранные работники, переведенные в рамках внутрикорпоративного перевода, а также прибывшие для самостоятельного трудоустройства, осуществляют временную трудовую деятельность в соответствии с целями пребывания и обязаны выехать из страны после завершения срока, указанного в трудовом договоре, не превышающего трех лет.

Порядок и условия выдачи или продления разрешений работодателям на привлечение иностранной рабочей силы, а также осуществления внутрикорпоративного перевода утверждаются уполномоченным органом по вопросам миграции населения.

3. Иностранные работники могут прибывать для самостоятельного трудоустройства по востребованным в приоритетных отраслях экономики (видах экономической деятельности) профессиям и при условии получения справки о соответствии квалификации, выданной местным исполнительным органом, на срок не более трех месяцев с правом продления на срок действия трудового договора, но не более трех лет.

Сноска. Статья 37 в редакции Закона РК от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие с 01.01.2017); с изменениями, внесенными законами РК от 13.05.2020 № 327-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 20.04.2023 № 226-VII (вводится в действие с 01.07.2023).

Статья 37-1. Привлечение работодателями иностранной рабочей силы

1. Иностранная рабочая сила привлекается работодателями для осуществления трудовой деятельности в Республике Казахстан на основании разрешений на привлечение иностранной рабочей силы, выданных местными исполнительными органами соответствующих административно-территориальных единиц.

2. Местные исполнительные органы на территории соответствующих административно-территориальных единиц выдают или продлевают разрешения либо отказывают в выдаче, продлении разрешений работодателям на привлечение иностранной рабочей силы для осуществления трудовой деятельности в пределах квоты, распределенной уполномоченным органом по вопросам занятости населения, а также приостанавливают и отзывают указанные разрешения.

3. Выданное местным исполнительным органом разрешение на привлечение иностранной рабочей силы не подлежит передаче другим работодателям, действует на территории указанных в нем административно-территориальных единиц, за исключением направления работодателем иностранных работников, на которых получены разрешения, в командировку в организации, находящиеся на территории других административно-территориальных единиц, на срок, который не превышает суммарно девяноста календарных дней в течение одного календарного года.

4. Разрешение работодателям на привлечение иностранной рабочей силы выдается или продлевается в порядке и на условиях, определяемых уполномоченным органом по вопросам миграции населения, а также при уплате сборов в соответствии с налоговым законодательством Республики Казахстан.

При получении или продлении разрешения на привлечение иностранной рабочей силы в Республику Казахстан в пределах одной и (или) других административно-территориальных единиц сбор уплачивается в бюджет каждой административно-территориальной единицы, указанной в разрешении.

Положение настоящего пункта в части уплаты сбора за выдачу или продление разрешения работодателям на привлечение иностранной рабочей силы не распространяется на иностранцев и лиц без гражданства, работающих в рамках внутрикорпоративного перевода.

5. Прием необходимых документов, а также выдача или продление разрешений работодателям на привлечение иностранной рабочей силы осуществляются местным исполнительным органом в порядке, определенном уполномоченным органом по вопросам миграции населения, в том числе в электронной форме посредством информационной системы разрешений и уведомлений.

6. Количество привлекаемой работодателем иностранной рабочей силы по разрешениям должно соответствовать определяемому уполномоченным органом по вопросам миграции населения процентному соотношению к численности казахстанских кадров с учетом работников направляющей стороны, осуществляющих трудовую деятельность в рамках договора на оказание услуг по предоставлению персонала.

Примечание ИЗПИ!
Пункт 7 предусмотрен в редакции Закона РК от 04.07.2023 № 15-VIII (вводится в действие с 01.01.2030).

7. Уровень образования (профессиональная подготовка) и опыт (стаж) практической работы иностранной рабочей силы, привлекаемой работодателями для осуществления трудовой деятельности на территории Республики Казахстан, должны отвечать квалификационным требованиям, предъявляемым к профессиям рабочих и должностям руководителей, специалистов и служащих, в соответствии с профессиональными стандартами или Единым тарифно-квалификационным справочником работ и профессий рабочих и Квалификационным справочником должностей руководителей, специалистов и других служащих, типовыми квалификационными характеристиками должностей руководителей, специалистов и других служащих организаций.

8. Работодатели, привлекающие иностранную рабочую силу, обязаны представлять первичные статистические данные в местный орган по вопросам занятости населения в порядке и сроки, которые установлены Социальным кодексом Республики Казахстан.

Сноска. Глава 6 дополнена статьей 37-1 в соответствии с Законом РК от 20.04.2023 № 226-VII (вводится в действие с 01.07.2023).

Статья 37-2. Осуществление иностранцами или лицами без гражданства трудовой деятельности в рамках самостоятельного трудоустройства

1. Иностранцы или лица без гражданства могут осуществлять трудовую деятельность в Республике Казахстан на основании справок о соответствии квалификации для самостоятельного трудоустройства по востребованным в приоритетных отраслях экономики (видах экономической деятельности) профессиям, выданных местными исполнительными органами на срок не более трех месяцев с правом продления на срок действия трудового договора, но не более трех лет.

2. Перечень востребованных профессий в приоритетных отраслях экономики (видах экономической деятельности) определяется уполномоченным органом по вопросам миграции населения с учетом предложений уполномоченных государственных органов, осуществляющих руководство соответствующей сферой государственного управления, местных исполнительных органов, а также работодателей.

3. Для получения справки о соответствии квалификации для самостоятельного трудоустройства иностранец или лицо без гражданства подает в загранучреждения Республики Казахстан заявление о самостоятельном трудоустройстве в Республике Казахстан, которое препровождается в местный исполнительный орган, указанный в заявлении.

В случае нахождения иностранца или лица без гражданства в Республике Казахстан для получения справки о соответствии квалификации для самостоятельного трудоустройства иностранец или лицо без гражданства обращается в местный исполнительный орган с заявлением о самостоятельном трудоустройстве в Республике Казахстан.

При самостоятельном трудоустройстве в Республике Казахстан в течение трех месяцев со дня выдачи справки о соответствии квалификации для самостоятельного трудоустройства иностранец или лицо без гражданства обращается в местный исполнительный орган для ее продления на срок действия трудового договора, но не более трех лет.

Сноска. Глава 6 дополнена статьей 37-2 в соответствии с Законом РК от 20.04.2023 № 226-VII (вводится в действие с 01.07.2023).

Статья 37-3. Осуществление иностранцами или лицами без гражданства трудовой деятельности в рамках внутрикорпоративного перевода

1. Иностранцы или лица без гражданства, привлекаемые работодателями в рамках внутрикорпоративного перевода, осуществляют временную трудовую деятельность в Республике Казахстан на основании разрешений на привлечение иностранной рабочей силы в рамках внутрикорпоративного перевода, выданных местным исполнительным органом соответствующей административно-территориальной единицы на срок, определенный трудовым договором, но не более трех лет, с правом продления на один год.

2. Условия и порядок выдачи разрешений на привлечение иностранной рабочей силы, осуществляемое в рамках внутрикорпоративного перевода, определяются уполномоченным органом по вопросам миграции населения.

3. Работодатели, привлекающие иностранцев или лиц без гражданства в рамках внутрикорпоративного перевода, в течение десяти календарных дней после их въезда на территорию Республики Казахстан в письменном виде направляют в местный исполнительный орган по вопросам занятости и социальной защиты населения информацию, содержащую сведения о:

1) стране и организации, из которых привлекаются иностранцы или лица без гражданства;

2) количестве привлекаемых иностранцев или лиц без гражданства с указанием фамилий, имен, отчеств (если они указаны в документах, удостоверяющих личность), уровня образования, квалификации, профессии и опыта работы каждого;

3) сроке осуществления трудовой деятельности.

4. Внутрикорпоративный перевод менеджеров и специалистов осуществляется с учетом соблюдения процентного соотношения численности привлекаемых иностранцев или лиц без гражданства к количеству казахстанских кадров, устанавливаемого уполномоченным органом по вопросам миграции населения.

5. Местные исполнительные органы ведут учет иностранцев или лиц без гражданства, работающих в рамках внутрикорпоративного перевода.

Сноска. Глава 6 дополнена статьей 37-3 в соответствии с Законом РК от 20.04.2023 № 226-VII (вводится в действие с 01.07.2023).

Статья 38. Особенности регулирования трудовой деятельности иностранных работников из числа этнических казахов и бывших соотечественников

Местный исполнительный орган выдает разрешения работодателям на привлечение иностранной рабочей силы из числа этнических казахов и бывших соотечественников в упрощенном порядке, определяемом уполномоченным органом по вопросам миграции населения.

Сноска. Статья 38 в редакции Закона РК от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие с 01.01.2017).

Статья 39. Условия въезда и выдачи виз на въезд бизнес-иммигрантам

1. Бизнес-иммигранты для получения визы на въезд обязаны:

1) быть совершеннолетними;

2) предъявить медицинскую справку, подтверждающую отсутствие заболеваний, препятствующих трудовой деятельности;

3) иметь медицинскую страховку, покрывающую первичную медико-санитарную помощь и специализированную медицинскую помощь в стационарных условиях в экстренной форме на условиях, определенных соглашением сторон, с соблюдением минимальных требований, установленных законами Республики Казахстан;

4) предъявить подтверждение наличия либо отсутствия судимости и запрета на осуществление предпринимательской деятельности на основании решения суда.

5) исключен Законом РК от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015).

2. Визы на въезд в Республику Казахстан бизнес-иммигрантам выдаются Министерством иностранных дел Республики Казахстан и загранучреждениями Республики Казахстан сроком до двух лет.

3. Визы на въезд и разрешения на временное проживание бизнес-иммигрантов из числа этнических казахов, в том числе прибывших из государств, заключивших с Республикой Казахстан соглашения о безвизовом порядке въезда и пребывания, выдаются сроком до трех лет.

Сноска. Статья 39 с изменениями, внесенными законами РК от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015); от 16.11.2015 № 406-V (вводится в действие с 01.01.2018); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 40. Условия пребывания бизнес-иммигрантов на территории Республики Казахстан и осуществления ими предпринимательской деятельности

1. Обязательным условием пребывания бизнес-иммигрантов на территории Республики Казахстан является осуществление предпринимательской деятельности.

2. Бизнес-иммигрант в течение двухмесячного срока со дня въезда на территорию Республики Казахстан обязан:

1) зарегистрировать коммерческую организацию в Республике Казахстан или вступить в состав участников (акционеров) коммерческих организаций, осуществляющих деятельность на территории Республики Казахстан в соответствии с гражданским законодательством Республики Казахстан;

2) внести в банк второго уровня Республики Казахстан сумму денег не менее минимального размера, установленного законодательством Республики Казахстан, при регистрации юридического лица для формирования его уставного капитала.

В случае неисполнения бизнес-иммигрантами обязанностей, установленных настоящей статьей, органы внутренних дел на основании ходатайства местных исполнительных органов принимают решение о сокращении срока пребывания бизнес-иммигрантов на срок, необходимый для их добровольного выезда.

Запрещаются создание юридического лица, а также участие в уставном капитале коммерческих организаций путем вхождения в состав участников юридических лиц иностранцам, не получившим визы на въезд в качестве бизнес-иммигрантов.

3. Ввоз оборудования для организации предпринимательской деятельности на территорию Республики Казахстан бизнес-иммигрантом осуществляется на условиях и в порядке, определяемых таможенным законодательством Республики Казахстан.

4. Бизнес-иммигранты могут свободно передвигаться по территории Республики Казахстан, открытой для посещения иностранцами, и избирать место жительства в соответствии с порядком, установленным законодательством Республики Казахстан.

Сноска. Статья 40 с изменениями, внесенными законами РК от 10.07.2012 № 36-V(вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 13.06.2013 № 102-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 41. Условия въезда и пребывания сезонных иностранных работников

1. Визы на въезд сезонным иностранным работникам выдаются загранучреждениями Республики Казахстан на основании разрешений на привлечение иностранной рабочей силы.

2. Разрешения на временное проживание сезонных иностранных работников, прибывших из государств, заключивших с Республикой Казахстан соглашения о безвизовом порядке въезда и пребывания, выдаются органами внутренних дел.

3. Сезонные иностранные работники обязаны:

1) быть совершеннолетними;

2) исключен Законом РК от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие с 01.01.2017);

3) предъявить медицинскую справку, подтверждающую отсутствие заболеваний, препятствующих трудовой деятельности;

4) иметь медицинскую страховку, покрывающую первичную медико-санитарную помощь и специализированную медицинскую помощь в стационарных условиях в экстренной форме на условиях, определенных соглашением сторон, с соблюдением минимальных требований, установленных законами Республики Казахстан.

Сноска. Статья 41 с изменениями, внесенными законами РК от 13.06.2013 № 102-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 16.11.2015 № 406-V (вводится в действие с 01.01.2018); от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие с 01.01.2017); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 42. Условия привлечения сезонных иностранных работников

1. Сезонные иностранные работники привлекаются на работу в отдельные отрасли экономики в соответствии с международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан, или на основании выдаваемых работодателям местными исполнительными органами разрешений на привлечение иностранной рабочей силы в пределах квоты на условиях и в порядке, определяемых уполномоченным органом по вопросам миграции населения.

2. Работодатели, привлекающие сезонных иностранных работников, обязаны предоставить им временное жилье, отвечающее санитарно-эпидемиологическим, техническим и другим обязательным требованиям в соответствии с законодательством Республики Казахстан о жилищных отношениях.

Сноска. Статья 42 с изменениями, внесенными законами РК от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015); от 13.05.2020 № 327-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 43. Основные права и обязанности иммигрантов, прибывших с целью осуществления трудовой деятельности

1. Иммигранты, прибывшие с целью осуществления трудовой деятельности:

1) несут обязанности, предусмотренные законами Республики Казахстан в отношении иммигрантов, пребывающих на территории Республики Казахстан;

2) обязаны покинуть Республику Казахстан по завершении срока разрешений, если не имеют законных оснований для дальнейшего пребывания.

2. Прибывший в Республику Казахстан иностранный работник, кроме сезонного работника, вправе:

1) исключен Законом РК от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие с 01.01.2017);

2) привлекаемый работодателем для осуществления трудовой деятельности, после завершения срока разрешения подать ходатайство о получении разрешения на трудоустройство.

Сноска. Статья 43 с изменением, внесенным Законом РК от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие с 01.01.2017).

Статья 43-1. Условия въезда и пребывания трудовых иммигрантов

1. Трудовые иммигранты должны соответствовать следующим требованиям:

1) являться гражданами стран, с которыми Республикой Казахстан заключены соглашения о безвизовом порядке въезда и пребывания, предусматривающие возможность пребывания в Республике Казахстан без виз сроком не менее трех месяцев;

2) быть совершеннолетними;

3) исключен Законом РК от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

4) предъявить подтверждение наличия либо отсутствия судимости;

5) предъявить медицинскую справку, подтверждающую отсутствие заболеваний, препятствующих трудовой деятельности по избранной специальности;

6) иметь медицинскую страховку, покрывающую первичную медико-санитарную помощь и специализированную медицинскую помощь в стационарных условиях в экстренной форме на условиях, определенных соглашением сторон, с соблюдением минимальных требований, установленных законами Республики Казахстан;

7) пройти дактилоскопическую регистрацию в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

2. Разрешение на временное проживание трудовым иммигрантам выдается и продлевается органами внутренних дел в порядке, установленном Правительством Республики Казахстан, на срок действия разрешения трудовому иммигранту.

Максимальный срок непрерывного временного проживания трудового иммигранта в Республике Казахстан не может превышать двенадцать месяцев.

Сноска. Закон дополнен статьей 43-1 в соответствии с Законом РК от 10.12.2013 № 153-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 16.11.2015 № 406-V (вводится в действие с 01.01.2018); от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.12.2016 № 41-VI (вводится в действие с 01.01.2021); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 43-2. Порядок выдачи разрешения трудовому иммигранту

1. Разрешение трудовому иммигранту выдается на срок, указанный в заявлении о выдаче разрешения, и может составлять один, два или три месяца.

Максимальный срок разрешения трудовому иммигранту не может превышать двенадцать месяцев.

Новое разрешение трудовому иммигранту выдается не ранее чем через тридцать календарных дней после окончания срока предыдущего разрешения.

Разрешение трудовому иммигранту выдается при представлении документов, подтверждающих законность его нахождения на территории Республики Казахстан, а также уплату предварительного платежа по индивидуальному подоходному налогу на период, указанный в заявлении на получение разрешения.

2. По заявлению трудового иммигранта разрешение трудовому иммигранту неоднократно продлевается на срок, указанный в заявлении, и может составлять один, два или три месяца.

Разрешение трудовому иммигранту продлевается при представлении документов, подтверждающих выполнение работ (оказание услуг) у работодателей – физических лиц в домашнем хозяйстве в предшествующий период, а также уплату предварительного платежа по индивидуальному подоходному налогу на период, на который продлевается разрешение трудовому иммигранту.

3. Порядок выдачи, продления и отзыва разрешения трудовому иммигранту определяется уполномоченным органом по вопросам миграции населения.

3-1. Действовал до 01.01.2024 в соответствии с Законом РК от 29.06.2021 № 58-VII.

4. Разрешение трудовому иммигранту является основанием для заключения иммигрантом трудового договора по выполнению работ (оказанию услуг) у работодателей – физических лиц в домашнем хозяйстве.

5. Не допускается заключение трудовых договоров по выполнению работ (оказанию услуг) в домашнем хозяйстве одним работодателем – физическим лицом одновременно более чем с пятью трудовыми иммигрантами.

6. Разрешение трудовому иммигранту предоставляет право трудовому иммигранту выполнять работы (оказывать услуги) в домашнем хозяйстве у работодателя – физического лица на территории административно-территориальной единицы, в которой оно выдано.

Сноска. Закон дополнен статьей 43-2 в соответствии с Законом РК от 10.12.2013 № 153-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 30.12.2016 № 41-VI (вводится в действие с 01.01.2021); от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст.2); от 29.06.2021 № 58-VII (порядок введения в действие см. ст. 2); от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 7. ИММИГРАЦИЯ ПО ГУМАНИТАРНЫМ И ПОЛИТИЧЕСКИМ МОТИВАМ

Статья 44. Категории иммигрантов, прибывающих по гуманитарным мотивам

К иммигрантам, прибывающим по гуманитарным мотивам, относятся:

1) волонтеры - иммигранты, прибывающие в Республику Казахстан для оказания услуг в сфере образования, здравоохранения и социальной помощи на безвозмездной основе;

2) иммигранты, прибывающие в Республику Казахстан в рамках международных договоров, ратифицированных Республикой Казахстан, с целью оказания благотворительной, гуманитарной помощи и предоставления грантов.

Статья 45. Иммигранты, прибывающие по политическим мотивам

К иммигрантам, прибывающим по политическим мотивам, относятся:

1) беженцы;

2) лица, которым предоставлено политическое убежище.

Статья 46. Условия въезда и выдачи виз на въезд иммигрантам, прибывающим по гуманитарным мотивам

1. Визы на въезд иммигрантам, прибывающим в Республику Казахстан по гуманитарным мотивам, выдаются сроком до одного года Министерством иностранных дел Республики Казахстан, загранучреждениями Республики Казахстан на основании ходатайства представительства международной организации, аккредитованной в Республике Казахстан, либо зарубежной неправительственной общественной организации (фонда), официально зарегистрированной в стране ее нахождения в соответствии с законодательством этой страны.

2. Иммигранты, прибывшие по гуманитарным мотивам, не вправе заниматься на территории Республики Казахстан деятельностью, не предусмотренной целями въезда.

Сноска. Статья 46 с изменениями, внесенными Законом РК от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 47. Условия въезда и пребывания по политическим мотивам

1. Условия въезда и пребывания лиц, ищущих убежище, отношения по предоставлению убежища иностранцам и лицам без гражданства и присвоению им статуса беженца, правовое положение беженцев на территории Республики Казахстан регулируются законодательством Республики Казахстан о беженцах.

2. Порядок предоставления политического убежища определяется Президентом Республики Казахстан.

Глава 8. ОБЩИЕ ОСНОВАНИЯ ДЛЯ ОТКАЗА ИНОСТРАНЦУ И ЛИЦУ БЕЗ ГРАЖДАНСТВА ВО ВЪЕЗДЕ
В РЕСПУБЛИКУ КАЗАХСТАН И ПОЛУЧЕНИЯ РАЗРЕШЕНИЯ НА ПОСТОЯННОЕ
ПРОЖИВАНИЕ В РЕСПУБЛИКЕ КАЗАХСТАН

Сноска. Заголовок главы 8 с изменением, внесенным Законом РК от 13.05.2020 № 327-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 48. Основания для отказа иммигранту во въезде в Республику Казахстан

Иммигранту запрещается въезд в Республику Казахстан:

1) в интересах обеспечения национальной безопасности, охраны общественного порядка и здоровья населения;

2) если его действия направлены на насильственное изменение конституционного строя;

3) если он выступает против суверенитета и независимости Республики Казахстан, призывает к нарушению единства и целостности ее территории;

4) если он разжигает межнациональную, межконфессиональную и религиозную вражду;

5) если это необходимо для защиты прав и законных интересов граждан Республики Казахстан и других лиц;

6) если у органов национальной безопасности имеются сведения о его причастности к экстремизму или террористической деятельности, а также в случае признания судом в его действиях опасного рецидива;"

7) если им не исполнено взыскание за совершение уголовного или административного правонарушения, наложенное на него в период предыдущего пребывания в Республике Казахстан;

8) если в период предыдущего пребывания в Республике Казахстан им не представлена декларация по индивидуальному подоходному налогу в случае, когда представление такой декларации предусмотрено законодательством Республики Казахстан;

9) если он не представил подтверждение о наличии средств, необходимых для пребывания и выезда из Республики Казахстан, в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан, за исключением этнических казахов, лиц, родившихся или ранее состоявших в гражданстве Республики Казахстан или Казахской Советской Социалистической Республики, и членов их семей;

10) если при обращении с ходатайством о въезде он сообщил о себе ложные сведения или не представил необходимые документы в срок, установленный законодательством Республики Казахстан;

10-1) если он отказался от прохождения процедуры подтверждения личности по дактилоскопической информации при пересечении Государственной границы Республики Казахстан;

11) при наличии у него заболеваний, являющихся противопоказанием для въезда в Республику Казахстан;

12) если он ранее утратил гражданство Республики Казахстан по основаниям, предусмотренным подпунктом 8) части первой статьи 21 Закона Республики Казахстан от 20 декабря 1991 года "О гражданстве Республики Казахстан";

13) если он ранее лишен гражданства Республики Казахстан по основаниям, предусмотренным статьей 20-1 Закона Республики Казахстан от 20 декабря 1991 года "О гражданстве Республики Казахстан".

Иммигрантам, ранее выдворенным из Республики Казахстан, запрещается въезд в Республику Казахстан в течение пяти лет со дня исполнения решения суда о выдворении.

Не рассматриваются заявления принимающих лиц о приглашении в Республику Казахстан иностранцев, если в течение двенадцати последовательных календарных месяцев до подачи такого заявления принимающие лица два и более раз были привлечены к ответственности за несвоевременное информирование органов внутренних дел о пребывающих у них иммигрантах, непринятие мер по оформлению документов на право их пребывания в Республике Казахстан и обеспечению выезда из Республики Казахстан по истечении определенного срока пребывания.

Сноска. Статья 48 в редакции Закона РК от 10.12.2013 № 153-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 03.11.2014 № 244-V (вводится в действие со 02.01.2015); от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 22.12.2016 № 28-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.12.2016 № 41-VI (вводится в действие с 01.01.2021); от 11.07.2017 № 91-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст.2); от 13.05.2020 № 327-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 49. Основания для отказа в выдаче либо аннулирования разрешения на постоянное проживание в Республике Казахстан иностранцам и лицам без гражданства

Сноска. Заголовок статьи 49 в редакции Закона РК от 13.05.2020 № 327-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

В выдаче разрешения на постоянное проживание в Республике Казахстан отказывается иностранцам и лицам без гражданства либо выданное ранее разрешение аннулируется:

1) незаконно прибывшим, а также преследуемым за совершение преступлений по законодательству стран, выходцами из которых они являются;

2) освободившимся из мест лишения свободы, постоянное место жительства которых до осуждения было за пределами Республики Казахстан;

3) совершившим преступления против человечества;

4) не предоставившим подтверждения своей платежеспособности в порядке и размерах, определяемых Министерством внутренних дел Республики Казахстан, за исключением этнических казахов, бывших соотечественников, родившихся или ранее состоявших в гражданстве Казахской Советской Социалистической Республики или Республики Казахстан, а также лиц, имеющих право на приобретение гражданства Республики Казахстан в упрощенном порядке на основании международных договоров Республики Казахстан, и членов их семей, иностранцев, обладающих востребованными профессиями, перечень которых утверждается уполномоченным органом по вопросам миграции населения;

5) неоднократно нарушавшим законодательство о правовом положении иностранцев в Республике Казахстан;

6) разжигающим межнациональную, межконфессиональную и религиозную вражду;

7) действия которых направлены на насильственное изменение конституционного строя;

8) выступающим против суверенитета и независимости Республики Казахстан, призывающим к нарушению единства и целостности ее территории;

9) имеющим неснятую или непогашенную судимость за преступление;

9-1) без объяснения причин при наличии сведений у органов национальной безопасности Республики Казахстан об их причастности к экстремизму или террористической деятельности;

10) представившим подложные документы либо сообщившим о себе заведомо ложные сведения при обращении с ходатайством о разрешении на постоянное проживание в Республике Казахстан или без уважительной причины не представившим необходимые документы в сроки, установленные законодательством Республики Казахстан;

10-1) не прошедшим дактилоскопическую регистрацию в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

11) выдворенным в течение пяти лет из Республики Казахстан к моменту выдачи разрешения на постоянное проживание в Республике Казахстан;

12) если это необходимо для защиты прав и законных интересов граждан Республики Казахстан и других лиц;

13) получившим разрешение на постоянное проживание и проживающим на территории Республики Казахстан менее ста восьмидесяти трех календарных дней в пределах любого последовательного двенадцатимесячного периода с даты выдачи разрешения на постоянное проживание;

13-1) исключен Законом РК от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

14) заключившим брак с гражданами Республики Казахстан, послуживший основанием для получения вида на жительство, в том случае, если этот брак признан недействительным вступившим в законную силу решением суда;

14-1) привлеченным к административной ответственности за правонарушение в области миграции населения, налогообложения и трудового законодательства Республики Казахстан;

14-2) создающим угрозу интересам национальной безопасности;

15) имеющим заболевания, являющиеся противопоказанием для въезда в Республику Казахстан;

16) если они ранее утратили гражданство Республики Казахстан по основаниям, предусмотренным подпунктом 8) части первой статьи 21 Закона Республики Казахстан от 20 декабря 1991 года "О гражданстве Республики Казахстан";

17) если они ранее лишены гражданства Республики Казахстан по основаниям, предусмотренным статьей 20-1 Закона Республики Казахстан от 20 декабря 1991 года "О гражданстве Республики Казахстан".

Отказ в выдаче вида на жительство или удостоверения лица без гражданства может быть обжалован в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

Выдача разрешения иностранцам и лицам без гражданства на постоянное проживание в Республике Казахстан без положительного согласования органов национальной безопасности запрещается.

В отношении этнических казахов и членов их семей, лиц без гражданства, признанных таковыми в связи с отсутствием документов, удостоверяющих личность, либо на основании паспорта СССР образца 1974 года, женщин, подпадающих под действие Закона Республики Казахстан "О присоединении Республики Казахстан к Конвенции о гражданстве замужней женщины", действие подпунктов 13) и 14-1) части первой настоящей статьи не применяется.

Сноска. Статья 49 с изменениями, внесенными законами РК от 10.12.2013 № 153-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 03.11.2014 № 244-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 22.12.2016 № 28-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.12.2016 № 41-VI (вводится в действие с 01.01.2021); от 11.07.2017 № 91-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 13.05.2020 № 327-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.04.2021 № 34-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 26.12.2022 № 168-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 9. ВНУТРЕННИЕ МИГРАНТЫ В РЕСПУБЛИКЕ КАЗАХСТАН

Статья 50. Добровольно переселяемые и самостоятельно переселяющиеся внутренние мигранты

Сноска. Заголовок статьи 50 в редакции Закона РК от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Внутренние мигранты в Республике Казахстан делятся на:

1) добровольно переселяемых в регионы, определенные Правительством Республики Казахстан;

2) самостоятельно переселяющихся по собственному волеизъявлению.

Сноска. Статья 50 с изменениями, внесенными Законом РК от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 51. Основные права и обязанности внутренних мигрантов

1. Внутренние мигранты имеют право на:

1) свободу передвижения на территории Республики Казахстан, свободный выбор места жительства, кроме случаев, оговоренных законом Республики Казахстан;

2) защиту от принудительного перемещения из места жительства или места временного пребывания (проживания);

2-1) участие в активных мерах содействия занятости в соответствии с Социальным кодексом Республики Казахстан;

2-2) первичное расселение в центрах временного размещения в порядке и на сроки, определяемые уполномоченным органом по вопросам миграции населения, в случае переселения в рамках региональной квоты приема переселенцев;

3) оказание содействия в трудоустройстве.

Не допускается принудительное перемещение физических лиц по основаниям, не предусмотренным законом Республики Казахстан.

2. Внутренние мигранты обязаны:

1) зарегистрироваться по месту жительства и месту временного пребывания (проживания) на территории Республики Казахстан в порядке, определяемом органами внутренних дел;

1-1) при получении направления в центр временного размещения поселиться в нем в течение трех календарных дней и освободить представленное помещение после завершения периода пребывания, установленного уполномоченным органом по вопросам миграции населения, в случае переселения в рамках региональной квоты приема переселенцев;

2) досрочно возвратить в полном объеме полученные ими меры государственной поддержки, предусмотренные участникам активных мер содействия занятости в соответствии с Социальным кодексом Республики Казахстан, в случаях внутренней самостоятельной миграции по собственному волеизъявлению за пределы регионов, определенных Правительством Республики Казахстан, в течение пяти лет.

Сноска. Статья 51 с изменениями, внесенными законами РК от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 22.12.2016 № 28-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 13.05.2020 № 327-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 20.04.2023 № 226-VII (вводится в действие с 01.07.2023).
Примечание РЦПИ!
Глава 10 вводится в действие с 01.01.2015 (см. ст. 63).

Глава 10. ОКАЗАНИЕ СОДЕЙСТВИЯ ВНУТРЕННИМ МИГРАНТАМ

Статья 52. Установление региональной квоты приема переселенцев

1. Региональная квота приема переселенцев устанавливается уполномоченным органом по вопросам миграции населения на основании предложений местных исполнительных органов областей, городов республиканского значения, столицы.

2. Включение в региональную квоту приема переселенцев осуществляется на основании заявления, поданного переселенцем в центры занятости населения, в порядке, определяемом уполномоченным органом по вопросам миграции населения.

Сноска. Статья 52 в редакции Закона РК от 13.05.2020 № 327-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 53. Социальная помощь гражданам Республики Казахстан, включенным в региональную квоту приема переселенцев

Гражданам Республики Казахстан, включенным в региональную квоту приема переселенцев, в порядке, определяемом уполномоченным органом по вопросам миграции населения, оказываются меры государственной поддержки, предусмотренные участникам активных мер содействия занятости, в соответствии с Социальным кодексом Республики Казахстан.

Сноска. Статья 53 в редакции Закона РК от 13.05.2020 № 327-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменением, внесенным Законом РК от 20.04.2023 № 226-VII (вводится в действие с 01.07.2023).

Глава 11. УСЛОВИЯ И ПОРЯДОК ВЫЕЗДА ГРАЖДАН РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН
ЗА ПРЕДЕЛЫ СТРАНЫ. ПРЕДУПРЕЖДЕНИЕ НЕЗАКОННОЙ ИММИГРАЦИИ

Статья 54. Категории граждан Республики Казахстан, выезжающих за пределы страны

Граждане Республики Казахстан, выезжающие за пределы страны, делятся на две категории:

1) граждане Республики Казахстан, выезжающие в другое государство для постоянного проживания;

2) граждане Республики Казахстан, выезжающие в другое государство для временного проживания.

К гражданам Республики Казахстан, выезжающим в другое государство для временного проживания, относятся персонал загранучреждений Республики Казахстан, граждане Республики Казахстан, осуществляющие в зарубежных странах временную трудовую деятельность, военнослужащие, выполняющие миротворческий долг, назначенные в соответствии с закрепленными за Республикой Казахстан квотами на должности при международных организациях, а также лица, находящиеся на учебе, лечении, в туристической и частной поездке, по приглашению организаций и частных лиц, в служебной командировке в зарубежных странах.

Статья 55. Условия и порядок выезда граждан Республики Казахстан за пределы страны

1. Каждый имеет право выезжать за пределы Республики Казахстан. Граждане Республики Казахстан имеют право беспрепятственного возвращения в Республику Казахстан.

2. Выезд на постоянное место жительства из Республики Казахстан осуществляется после оформления документов на выезд органами внутренних дел.

3. Заявления о выезде за пределы Республики Казахстан на постоянное место жительства подаются в органы внутренних дел:

1) дееспособными гражданами - лично;

2) от имени детей и граждан, признанных судом недееспособными, - их законными представителями.

4. Органами внутренних дел производится проверка отсутствия у граждан, обратившихся с заявлениями о выезде за пределы Республики Казахстан на постоянное место жительства, оснований для отказа в выезде за пределы Республики Казахстан.

Запросы органов внутренних дел в отношении граждан, обратившихся с заявлениями о выезде за пределы Республики Казахстан на постоянное место жительства, рассматриваются заинтересованными государственными органами в десятидневный срок.

Решение об оформлении документов на выезд за пределы Республики Казахстан на постоянное место жительства принимается не позднее месячного срока со дня представления заявителем всех документов в порядке, определяемом органами внутренних дел.

5. Финансирование затрат, связанных с выездом из Республики Казахстан граждан Республики Казахстан на постоянное место жительства в другие государства, осуществляется за счет собственных средств выезжающих, а также может осуществляться из других источников, если это не противоречит законодательству Республики Казахстан.

6. Граждане Республики Казахстан, выезжающие из Республики Казахстан на постоянное место жительства в другие государства, вправе вывозить за свой счет принадлежащее им и членам их семей на праве собственности имущество в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

7. Вывоз гражданами предметов, представляющих культурную, историческую или иную ценность для государства, за пределы Республики Казахстан регулируется в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

8. Права лиц, выехавших из Республики Казахстан на постоянное место жительства в другие государства, на имущество, находящееся на территории Республики Казахстан, определяются законодательством Республики Казахстан.

Сноска. Статья 55 с изменениями, внесенными законами РК от 13.06.2013 № 102-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 55-1. Частное агентство занятости

1. Частное агентство занятости имеет право:

1) консультировать обратившихся лиц, предоставлять информацию о возможности трудоустройства как внутри страны, так и за рубежом, а также услуги по трудовому посредничеству;

2) осуществлять набор работников для трудоустройства из одной страны в другую;

3) организовывать профессиональную подготовку и переподготовку обратившихся лиц с последующим трудоустройством внутри страны и за рубежом;

4) оформлять разрешительные документы на вывоз в случае трудоустройства лиц за рубежом.

2. Частное агентство занятости обязано:

1) не допускать любые формы дискриминации;

2) обеспечивать конфиденциальность информации, получаемой от обратившихся лиц;

3) заключать договоры с обратившимися лицами о предоставлении услуг по трудовому посредничеству для работы внутри страны и за рубежом;

4) ежеквартально предоставлять центру занятости населения письменно или посредством государственного информационного портала "Электронная биржа труда" информацию о количестве лиц, обратившихся за трудовым посредничеством и трудоустроенных внутри страны и за рубежом, в разрезе профессий (специальностей).

3. Деятельность, связанная с вывозом рабочей силы из Республики Казахстан за границу, осуществляется частными агентствами занятости.

Вывоз рабочей силы из Республики Казахстан за границу осуществляется только при условии гарантии частным агентством занятости возврата работника по истечении срока договора в свою страну путем внесения на имя работника гарантийного взноса в банки страны трудоустройства.

При вывозе рабочей силы из Республики Казахстан за границу порядок и условия внесения иностранным работодателем в банки гарантийного взноса регулируются законодательством страны трудоустройства.

Примечание ИЗПИ!
Главу 11 предусмотрено дополнить статьей 55-1 в соответствии с Законом РК от 20.04.2023 № 226-VII (вводится в действие с 01.07.2023).

Статья 56. Основания для отказа в предоставлении разрешения гражданину Республики Казахстан на выезд из страны на постоянное место жительства

Гражданину Республики Казахстан временно отказывается в выезде из Республики Казахстан на постоянное место жительство в случаях, если он:

1) обладает сведениями, составляющими государственную и иную охраняемую законом тайну, и не уведомил о факте своего выезда за пределы Республики Казахстан соответствующие уполномоченные органы - до прекращения действия данных обстоятельств;

2) задержан по подозрению в совершении уголовного правонарушения либо привлечен в качестве подозреваемого, обвиняемого, либо в отношении его вынесено постановление о квалификации деяния подозреваемого – до вынесения решения по делу или вступления в законную силу приговора суда;

3) осужден за совершение преступления - до отбытия наказания или освобождения от наказания;

4) уклоняется от исполнения обязательств, возложенных на него судом, - до прекращения этих обязательств;

5) проходит срочную воинскую службу – до завершения прохождения этой службы или до освобождения от нее в соответствии с Законом Республики Казахстан "О воинской службе и статусе военнослужащих;

6) сообщил о себе заведомо ложные сведения при оформлении документов для выезда из Республики Казахстан - до устранения причин, послуживших основанием для отказа и представления достоверных сведений;

7) является ответчиком в гражданском судопроизводстве - до вступления в законную силу решения суда;

8) имеет налоговую задолженность – до полного ее погашения;

9) является должником по исполнительному производству.

Требование подпункта 9) части первой настоящей статьи не распространяется в случае, если должник по исполнительному производству представил:

заключенное со взыскателем мировое соглашение, утвержденное судом;

соглашение об урегулировании спора со взыскателем в порядке медиации;

документы, подтверждающие исполнение взыскания или иного требования исполнительного документа;

документы, подтверждающие отмену решения соответствующего органа, на основании которого выдан исполнительный документ.

Во всех случаях ограничения права на выезд из Республики Казахстан на постоянное место жительства органы внутренних дел выдают гражданину Республики Казахстан уведомление, в котором указываются основание и срок ограничения и порядок обжалования данного решения.

Сноска. Статья 56 с изменениями, внесенными законами РК от 16.02.2012 № 562-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования); от 13.06.2013 № 102-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 04.07.2014 № 233-V (вводится в действие с 01.01.2015); от 13.05.2020 № 327-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 57. Права и обязанности гражданина Республики Казахстан, пребывающего за пределами Республики Казахстан

Граждане Республики Казахстан, пребывающие за пределами Республики Казахстан, имеют все права и свободы, а также несут все обязанности, установленные Конституцией, законами и международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

Республика Казахстан гарантирует своим гражданам защиту и покровительство за ее пределами.

Статья 58. Предупреждение незаконной иммиграции и меры легализации иммигрантов с неурегулированным правовым статусом

1. Въезд иммигрантов на территорию Республики Казахстан возможен при условии выполнения ими требований законодательства Республики Казахстан, регулирующего порядок въезда, выезда, пребывания и транзитного проезда, а также международных договоров, ратифицированных Республикой Казахстан.

2. Уполномоченными государственными органами осуществляются миграционный контроль, а также учет иностранцев и лиц без гражданства, незаконно пересекающих Государственную границу Республики Казахстан, незаконно пребывающих на территории Республики Казахстан, а также лиц, которым запрещен въезд на территорию Республики Казахстан, в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

Глава 12. ОТВЕТСТВЕННОСТЬ ЗА НАРУШЕНИЕ ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН В ОБЛАСТИ МИГРАЦИИ НАСЕЛЕНИЯ.
РАЗРЕШЕНИЕ СПОРОВ

Статья 59. Ответственность за нарушение законодательства Республики Казахстан в области миграции населения

Нарушение законодательства Республики Казахстан в области миграции населения влечет ответственность, установленную законами Республики Казахстан.

Статья 60. Выдворение незаконных иммигрантов

1. Незаконные иммигранты подлежат выдворению за пределы Республики Казахстан в государство их происхождения (страну гражданства иностранца или постоянного проживания лица без гражданства) в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Решение о выдворении принимается судом.

Задержание незаконных иммигрантов и их содержание в специальных учреждениях органов внутренних дел допускаются на срок, необходимый для выдворения таких лиц за пределы Республики Казахстан, в порядке, установленном законом Республики Казахстан, но не более чем на тридцать суток.

2. Расходы по выдворению или реадмиссии несут выдворяемые или реадмиссируемые незаконные иммигранты, физические или юридические лица, пригласившие незаконного иммигранта в Республику Казахстан либо использовавшие его труд на момент установления факта незаконного пребывания иммигранта в Республике Казахстан, если иное не предусмотрено международными договорами о реадмиссии, ратифицированными Республикой Казахстан. В случае отсутствия либо недостаточности средств у названных лиц для покрытия расходов по выдворению или реадмиссии финансирование соответствующих мероприятий производится за счет бюджетных средств, при этом затраченные на выдворение или реадмиссию средства подлежат возмещению в судебном порядке по искам заинтересованных государственных органов к вышеназванным лицам.

В соответствии с международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан, ответственной за вывоз с территории Республики Казахстан лиц, въехавших без права въезда, является транспортная организация, доставившая данных лиц.

3. Иностранцы или лица без гражданства, принятые от иностранного государства в соответствии с международным договором о реадмиссии, ратифицированным Республикой Казахстан, но не имеющие законных оснований для въезда и пребывания в Республике Казахстан, подлежат выдворению в случае, если между Республикой Казахстан и государством гражданской принадлежности либо постоянного (преимущественного) проживания такого лица не имеется международного договора о реадмиссии, ратифицированного Республикой Казахстан.

Сноска. Статья 60 с изменениями, внесенными законами РК от 24.11.2015 № 421-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 13.05.2020 № 327-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.12.2020 № 385-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 60-1. Защита прав иммигрантов, выявленных и идентифицированных в качестве жертв торговли людьми на территории Республики Казахстан

1. Иммигранты, выявленные и идентифицированные в качестве жертв торговли людьми на территории Республики Казахстан, не подлежат выдворению за пределы Республики Казахстан в государство их происхождения (страну гражданства иностранца) до завершения процесса предоставления гарантированного объема специальных социальных услуг согласно действующему законодательству Республики Казахстан в сфере предоставления специальных социальных услуг, в течение которого принимают решение об обращении в правоохранительные органы и сотрудничестве с ними.

Предоставление гарантированного объема специальных социальных услуг иммигранту, выявленному и идентифицированному в качестве жертвы торговли людьми на территории Республики Казахстан, осуществляется за счет бюджетных средств.

2. Для предоставления гарантированного объема специальных социальных услуг иммигранту, выявленному и идентифицированному в качестве жертвы торговли людьми на территории Республики Казахстан, выдается разрешение на временное проживание на территории Республики Казахстан.

Сноска. Глава 12 дополнена статьей 60-1 в соответствии с Законом РК от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 61. Разрешение споров

Решения и действия (бездействие) уполномоченных органов и (или) их должностных лиц могут быть обжалованы в вышестоящих государственных органах (вышестоящему должностному лицу) и (или) в суд в соответствии с законами Республики Казахстан.

Глава 13. ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 62. Порядок применения настоящего Закона

1. Настоящий Закон применяется к отношениям в области миграции населения, возникшим после введения его в действие.

2. Документы, выданные уполномоченными государственными органами до введения в действие настоящего Закона, сохраняют свое действие.

Статья 63. Порядок введения в действие настоящего Закона

1. Настоящий Закон вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования, за исключением подпункта 3) статьи 8, подпункта 1) статьи 50 и главы 10, которые вводятся в действие с 1 января 2015 года.

1-1. Приостановить до 1 января 2024 года действие подпункта 7) пункта 1 статьи 43-1, подпункта 10-1) части первой статьи 48, подпункта 10-1) части первой статьи 49 настоящего Закона.

2. Признать утратившим силу Закон Республики Казахстан от 13 декабря 1997 года "О миграции населения" (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1997 г., № 24, ст. 341; 2001 г., № 8, ст. 50; № 21-22, ст. 285; № 24, ст. 338; 2002 г., № 6, ст. 76; 2004 г., № 23, ст. 142; 2007 г., № 3, ст. 23; № 15, ст. 106; № 20, ст. 152; 2008 г., № 23, ст. 114; 2009 г., № 23, ст. 117; 2010 г., № 24, ст. 149).

Сноска. Статья 63 с изменениями, внесенными законами РК от 29.06.2021 № 58-VII (вводится в действие с 01.01.2021); от 30.12.2022 № 177-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Президент Республики Казахстан

Н. НАЗАРБАЕВ