Об утверждении Стратегии развития акционерного общества "Национальная компания "Социально-предпринимательская корпорация "Сарыарка" на 2014 - 2023 годы

Постановление Правительства Республики Казахстан от 5 августа 2014 года № 887. Утратило силу постановлением Правительства Республики Казахстан от 10 декабря 2018 года № 818 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования)

Сноска. Утратило силу постановлением Правительства РК от 10.12.2018 № 818 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

В соответствии с пунктом 2 статьи 184 Закона Республики Казахстан от 1 марта 2011 года "О государственном имуществе" Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

1. Утвердить прилагаемую Стратегию развития акционерного общества "Национальная компания "Социально-предпринимательская корпорация "Сарыарка" на 2014 – 2023 годы.

2. Настоящее постановление вводится в действие со дня его подписания.

Премьер-Министр
Республики Казахстан	К. Масимов

Утверждена постановлением Правительства Республики Казахстан от 5 августа 2014 года № 887

Стратегия
развития акционерного общества
"Национальная компания "Социально-предпринимательская
корпорация "Сарыарка" на 2014 – 2023 годы

Стратегия развития акционерного общества "Национальная компания "Социально-предпринимательская корпорация "Сарыарка" (далее – СПК) на 2014 – 2023 годы (далее – Стратегия) разработана в соответствии с Правилами разработки, утверждения стратегий развития и планов развития национальных управляющих холдингов, национальных холдингов, национальных компаний, акционером которых является государство, а также мониторинга и оценки их реализации, утвержденными постановлением Правительства Республики Казахстан от 31 октября 2011 года № 1236, и Концепцией развития социально-предпринимательских корпораций, одобренной постановлением Правительства Республики Казахстан от 31 октября 2012 года № 1382, (далее – Концепция развития социально-предпринимательских корпораций).

Деятельность СПК осуществляется на территории Карагандинской области. При создании социально-предпринимательских корпораций определена идея создания региональных экономически устойчивых бизнес-структур, деятельность которых направлена на достижение социальных, экономических и культурных целей развития региона.

Создание социально-предпринимательских корпораций было также обусловлено рядом организационных и финансовых проблем социально-экономического развития регионов:

1) недостаточный управленческий потенциал в регионах, как у частных предпринимателей, так и в органах местного государственного управления;

2) отсутствие широкого доступа субъектов частного предпринимательства к инвестициям государственных институтов развития;

3) отсутствие у субъектов частного предпринимательства инициатив по социально-экономическому развитию региона, в котором они осуществляют свою деятельность;

4) необходимость координации между органами местного государственного управления и инициативами регионального бизнеса.

Бизнес-схема функционирования СПК рассчитана на реинвестирование прибыли в социальные, экономические и культурные проекты региона, а также за счет реанимации действующих нерентабельных производств в регионе.

Разработка Стратегии обуславливается необходимостью определить целевые ориентиры долгосрочного социально-экономического развития с четкими представлениями об основных приоритетах, источниках и механизмах их реализации и направлена на:

1) определение направлений и сфер деятельности, приоритетных для реализации потенциала СПК;

2) формирование политики развития и модели функционирования СПК;

3) выработку комплекса мер, направленных на обеспечение дальнейшего становления СПК как регионального института развития.

Настоящая Стратегия определяет миссию, видение, стратегические направления, цели, задачи, мероприятия, механизмы их реализации и показатели результатов деятельности на ближайшие 10 лет и разработана с учетом основных направлений:

1) Послания Президента Республики Казахстан – Лидера Нации Н.А. Назарбаева народу Казахстана "Стратегия "Казахстан – 2050": новый политический курс состоявшегося государства" от 14 декабря 2012 года;

2) Указа Президента Республики Казахстан от 6 апреля 2007 года № 310 "О дальнейших мерах по реализации Стратегии развития Казахстана до 2030 года";

3) Указа Президента Республики Казахстан от 1 февраля 2010 года № 922 "О Стратегическом плане развития Республики Казахстан до 2020 года";

4) Указа Президента Республики Казахстан от 4 июня 2013 года № 579 "Об утверждении Концепции инновационного развития Республики Казахстан до 2020 года";

5) Указа Президента Республики Казахстан от 18 июня 2009 года № 827 "О Системе государственного планирования в Республике Казахстан";

6) Указа Президента Республики Казахстан от 4 марта 2010 года № 931 "О некоторых вопросах дальнейшего функционирования Системы государственного планирования в Республике Казахстан";

7) Указа Президента Республики Казахстан от 19 марта 2010 года № 958 "О Государственной программе по форсированному индустриально-инновационному развитию Республики Казахстан на 2010 – 2014 годы и признании утратившими силу некоторых указов Президента Республики Казахстан";

8) постановления Правительства Республики Казахстан от 31 октября 2012 года № 1382 "Об одобрении Концепции развития социально-предпринимательских корпораций";

9) постановления Правительства Республики Казахстан от 30 ноября 2010 года № 1308 "Об утверждении Программы по развитию инноваций и содействию технологической модернизации в Республике Казахстан на 2010 – 2014 годы";

10) постановления Правительства Республики Казахстан от 13 апреля 2010 года № 301 "Об утверждении Программы "Дорожная карта бизнеса 2020";

11) постановления Правительства Республики Казахстан от 14 марта 2011 года № 254 "Об утверждении Программы "Производительность – 2020";

12) постановления Правительства Республики Казахстан от 30 октября 2010 года № 1145 "Об утверждении Программы по привлечению инвестиций, развитию специальных экономических зон и стимулированию экспорта в Республике Казахстан на 2010 – 2014 годы".

1. Анализ текущего состояния

Анализ внешней среды

Согласно данным Департамента статистики Карагандинской области площадь региона составляет 428 тыс. кв. км или 15,7 % общей площади территории Республики Казахстан. Численность населения Карагандинской области по состоянию на 1 декабря 2013 года составила 1 369,2 тыс. человек, или 8,2 % от общей численности жителей республики. Городское население насчитывает 1 076,8 человек (78,6 %), сельское – 292,4 тыс. человек (21,4 %) соответственно. За 2013 год количество жителей области возросло на 7 076 человек или на 0,5%.

Валовый региональный продукт

За 2013 год объем произведенного валового регионального продукта области составил 2 538,3 млрд. тенге и по сравнению с предыдущим годом вырос на 3,2 %. В валовом региональном продукте наибольшую долю занимает промышленность – 55,1 %, оптовая и розничная торговля составляет 11,7 %, транспорт и связь – 6,7 %, строительство – 3,5 %, сельское хозяйство – 5,8 %, прочие – 17,2 %. Внешнеторговый оборот области за 2013 год составил 1 478,5 млрд. тенге или 102,4 % к 2012 году. Экспорт товаров из области составил 1 313,8 млрд. тенге, импорт – 164,6 млрд. тенге или 70 % к аналогичному периоду прошлого года. Активное сальдо торгового баланса составило 1 149,2 млрд. тенге.

Индекс потребительских цен в январе-декабре 2013 года составил 107,4 %, в том числе на продовольственные товары – 104,7 %, непродовольственные товары – 103,6 %, платные услуги – 114,1 %.

Промышленное производство составляет основу экономики области. С 2007 по 2013 годы объем промышленного производства в области увеличился с 845,6 до 1 398,1 млрд. тенге или более чем в 1,6 раза.

Обрабатывающая и горнодобывающая промышленности

Основными отраслями являются обрабатывающая и горнодобывающая промышленности, на долю которых приходится более 83,2 % промышленного производства региона. Здесь сконцентрированы крупные предприятия цветной и черной металлургии, машиностроения, пищевой, легкой и деревообрабатывающей промышленности, стройиндустрии и энергетики. В разработке месторождений полезных ископаемых Карагандинская область занимает важнейшее место в минерально-сырьевом комплексе республики и является уникальным железомарганцевым, баритополиметаллическим, меднорудным и угленосным регионом.

Доля обрабатывающей промышленности в общем объеме промышленного потенциала области в 2013 году составила 68,6 %. Индекс производства обрабатывающей промышленности по итогам года составил 94,8 % к уровню 2012 года.

За этот же период в экономику региона инвестировано 403,4 млрд. тенге, из них доля собственных средств – 58,2 %, бюджетных средств – 11,2 %, заемных средств – 26,9 %, иностранных инвестиций – 3,6 %.

Предприятия и организации региона поддерживают внешнеэкономические связи более чем со 100 странами мира, на территории области действует более 400 совместных предприятий с участием иностранного капитала.

Основу обрабатывающей промышленности составляют подотрасли: металлургическая промышленность и производство готовых металлических изделий с удельным весом в отрасли – 50,4 %, производство пищевых продуктов – 6,2 %, машиностроение – 4,1 %, производство прочих неметаллических минеральных продуктов – 2,7 %, производство резиновых и пластмассовых изделий – 1,1 %, химическая промышленность – 1,5 % и прочие – 34,0 %.

За последние семь лет объем производства обрабатывающей отрасли возрос с 742,9 до 959,8 млрд. тенге или на 29,2 %.

Кроме того, в 2013 году рост отмечен в стройиндустрии, литье металлов, производстве продуктов питания, готовых металлических изделий, фармацевтических продуктов и прочей неметаллической минеральной продукции.

В сравнении с 2012 годом темпы роста в 2013 году в производстве продуктов питания составили 100,2 %, фармацевтических продуктов – 124,6 %, готовых металлических изделий – 121,1 %, прочей неметаллической минеральной продукции – 121,1 %, в литье металлов – 120,1 %, стройиндустрии – 121,1 %,.

Производство прочей неметаллической минеральной продукции в 2013 году достигло 38,2 млрд. тенге, индекс физического объема составил 121,1 % по сравнению с 2012 годом.

По сравнению с 2012 годом увеличился выпуск сборных строительных конструкций из бетона в 1,3 раза, силикатных и шлаковых кирпичей в 3,1 раза.

Производительность труда по данной отрасли сложилась на уровне 12,2 млн. тенге на одного занятого или с ростом к уровню производительности труда 2012 года на 5,3 %.

В целом в строительной индустрии в 2013 году по сравнению с 2012 годом увеличился выпуск стальных труб диаметром не более 406,4 миллиметров на 19,2 %, щебня и гравия на 16,5 %, красок и лаков на 1,8 %.

В Республиканскую карту индустриализации на 2010 – 2014 годы (далее – Карта индустриализация), утвержденной постановлением Правительства Республики Казахстан 14 апреля 2010 года № 303, включено 5 проектов от Карагандинской области.

В региональную карту индустриализации на 2010 – 2014 годы включено 76 проектов.

По состоянию на 1 января 2014 года из 80 проектов реализовано 51 общей стоимостью 79,5 млрд. тенге, на которых создано 3,5 тысячи новых рабочих мест.

Горнодобывающая отрасль

Доля горнодобывающей отрасли в общем объеме промышленного производства региона составляет 14,6 %. В 2013 году отмечен стабильный рост по сравнению с 2012 годом в горнодобывающей промышленности и разработке карьеров на 120,2 %, в том числе: за счет добычи руд медных на 105,7 %, угля – 105,2 %, металлических руд – 125,2 %, цветных металлов – 128,7 %, прочих отраслей горнодобывающей промышленности – 107,8 %.

С 2007 по 2013 годы в горнодобывающую промышленность вложены инвестиции в размере 202,6 млрд. тенге, объем производства увеличился с 55,4 до 144,5 млрд. тенге или в 2,6 раза.

Угольная промышленность продолжает оставаться одной из базовых отраслей страны. Объем добычи угля в 2013 году составил 37,2 тыс. тонн, что на 5,2 % выше показателя аналогичного периода 2012 года.

В Карагандинской области на горнодобывающих предприятиях трудятся около 40 тысяч человек.

Агропромышленный комплекс

Вся деятельность сельского хозяйства региона направлена на одно из основных направлений – рост конкурентоспособности агропромышленного комплекса.

На территории области доминирует производство животноводческой продукции, доля которой составила 54,2 %, растениеводство – 45,8 %. Объем валовой продукции сельского хозяйства за последние три года вырос в 1,2 раза.

По итогам 2013 года объем валовой продукции сельского хозяйства составил 147,2 млрд. тенге, индекс физического объема – 111,4 %. Рост производства произошел благодаря хорошим погодным условиям.

Население области за счет регионального производства полностью обеспечено следующими видами продукции: пшеница, картофель, свекла, мясо, яйца и молоко. В области в 2013 году функционировало 5 577 сельскохозяйственных формирований, которые пользуются поддержкой государства и институтов акционерного общества "Национальный управляющий холдинг "КазАгро" (далее – АО "КазАгро"), и 125 000 личных подсобных хозяйств населения, ими производится более 5 % объема сельскохозяйственной продукции республики.

Численность скота и птицы в хозяйствах всех форм собственности в 2013 году в среднем выросла на 1,6 % по сравнению с 2012 годом. В целях дальнейшего повышения экспортного потенциала производства мяса фермерскими хозяйствами приобретено 5,2 тысяч голов маточного поголовья крупнорогатого скота и 301 племенной бык-производитель, завезено 232 головы племенного чистопородного крупного рогатого скота зарубежной селекции.

Производство продукции животноводства в 2013 году выросло к уровню 2012 года на 3,2 %, рост обусловлен увеличением производства мяса на 0,7 % (68,3 тыс. тонн), молока на 4,7 % (369,7 тыс. тонн), яиц на 18,4 % (554,6 млн. штук).

Посев зерновых культур составил в 2013 году 670,3 тыс. гектар, заготовлено 758,9 тыс. тонн зерновых культур, собрано 286,4 тыс. тонн картофеля, овощей – 90,8 тыс. тонн.

В целях эффективного и рационального использования земель, а также диверсификации отрасли растениеводства в структуре посевов области ежегодно увеличивается доля овощей, картофеля, масличных, кормовых и других культур, а площади зерновых уменьшаются.

С учетом диверсификации структуры посевных площадей в 2013 году посеяно масличных культур – 32,2 тыс. гектар, овощей – 2,9 тыс. гектар, картофеля – 12,9 тыс. гектар, кормовых культур – 278,5 гектар. По сравнению с 2012 годом площади посева масличных и кормовых культур увеличены на 11,9 %, бахчевых культур на 8,2 %, ячменя – на 22,0 %, льна кудряша – на 88,8 %.

Процент обеспеченности за счет собственного производства от общей обеспеченности продовольственными товарами в 2013 году в среднем по области составил по мясному направлению 136 %, по овощам – 105 %, по молочной продукции – 95 %. Уровень обеспечения внутреннего рынка продовольственных товаров отечественными продуктами питания в среднем составил 112 % от общей обеспеченности продовольственными товарами.

Энергетическая отрасль.

Всего в 2013 году девяти генерирующими электрическими станциями региона выработано 14 млрд. кВт/ч электрической энергии, что на 6,2 % больше чем в 2012 году. Электропотребление по области в 2013 году снизилось на 4,7 % по сравнению с 2012 годом и составило 15,5 млрд. кВт/ч.

Для ликвидации дефицита электрической и тепловой энергии в апреле 2012 года подписан Меморандум о взаимном сотрудничестве между областным акиматом и товариществом с ограниченной ответственностью "Казахстанские коммунальные системы" по строительству в городе Караганде теплоэнергоцентрали - 4 мощностью 720 МВт электрической энергии и 1 415 Гкал/час тепловой энергии. В экономику области будет инвестировано более 300 млрд. тенге, строительство началось в 2013 году.

В рамках государственно-частного партнерства планируется строительство Жезказганской теплоэнергоцентрали - 2 с целью покрытия дефицита энергии в Жезказганском регионе, где начато строительство двух железных дорог "Жезказган-Саксаульская" и "Жезказган-Бейнеу".

На действующих теплоэнергоцентральных сетях ожидаются интенсивная модернизация действующего оборудования, внедрение новых технологий и процессов управления ими, переобучение персонала.

В ближайшие годы за счет средств собственников планируется реализация проектов на Карагандинской теплоэнергоцентрали - 3, Карагандинской гидроэлектростанции - 2, Жезказганской теплоэнергоцентрали, Балхашской теплоэнергоцентрали корпорации "Казахмыс", теплоэнергоцентрали - 2 и теплоэнергоцентрали производственных высоковольтных сетей акционерного общества "АрселорМитталТемиртау", это позволит увеличить мощность станций на 228 МВт.

В ноябре 2012 года в рамках III Международного инвестиционного форума акиматом области подписаны меморандумы по реализации проектов в области энергетики с компаниями "Kazakh Power Sdn Bhd" (Малайзия), акционерное общество "Sat&Company", товарищество с ограниченной ответственностью "Казахстанские коммунальные системы" и общественным фондом "Қазақстан Өрлеуі".

В рамках Программы модернизации жилищно-коммунального хозяйства Республики Казахстан на 2011 – 2020 годы (далее – Программа модернизации ЖКХ), утвержденной постановлением Правительства Республики Казахстан от 30 апреля 2011 года № 473, с 2012 года начато строительство котельной в городе Сарань со сроком окончания строительства в 2014 году, проектом предусмотрено создание 75 рабочих мест. По итогам 2013 года завершено строительство 11,8 километров тепловых сетей, реконструировано 1,584 километра сетей теплоснабжения 74 кварталов города Жезказган.

В 2013 году начата разработка проектно-сметной документации по строительству котельных в поселках Жайрем и Шахан, в городе Темиртау построены две повышающие тепловые насосные станции.

В рамках инвестиционной программы товариществом с ограниченной ответственностью "Қарағанды Жарық" у потребителей заменено 111 582 прибора учета электрической энергии, выполнены работы по реконструкции 207,4 километров электрических сетей и высоковольтных подстанций "Ботаническая", "Юго-Восток", "Мелькомбинат", 64 трансформаторных подстанций.

Строительная отрасль

В рамках строительной отрасли объем подрядных работ в 2013 году выполнен на 213,6 млрд. тенге или 157,7 % к 2012 году. Реализовано 30 проектов по 25 программам, в том числе по Государственной программе развития образования Республики Казахстан на 2011 – 2020 годы, утвержденной Указом Президента Республики Казахстан от 7 декабря 2010 года № 1118, Программе "Дорожная карта бизнеса 2020" (далее – ДКБ – 2020), утвержденной постановлением Правительства Республики Казахстан от 13 апреля 2010 года № 301, Программе "Ақ бұлақ" на 2011 – 2020 годы, утвержденной постановлением Правительства Республики Казахстан от 24 мая 2011 года № 570, и другим.

Всего по Карагандинской области введено в эксплуатацию 299,1 тыс. квадратных метров жилой площади, что составляет 104,6 % к плану 2013 года и 111,1 % к факту 2012 года, из них введено индивидуальными застройщиками 146,7 тыс. квадратных метров или 49 %, 152,4 тыс. квадратных метра или 51 % юридическими лицами.

В 2013 году начато строительство 13 объектов в сфере образования, спорта, здравоохранения, энергетики, коммунального хозяйства и охраны окружающей среды. В 2014 году будет полностью завершена разработка генеральных планов всех городов и районных центров области, запланированы строительство и реконструкция 13 социальных объектов.

По Программе "Развитие регионов" (далее – Программа развития регионов), утвержденной постановлением Правительства Республики Казахстан от 26 июля 2011 года № 862, на развитие инженерной инфраструктуры выделены целевые трансферты в сумме 2,2 млрд. тенге.

Туризм

Потенциальными возможностями для развития пляжного, спортивного, экологического, культурно-познавательного, а также делового туризма являются наличие природных и культурно-исторических ресурсов, удобное географическое положение Карагандинской области.

На территории области находится Каркаралинский государственный национальный природный парк, Государственный национальный природный парк Буйратау (Осакаровский район, южная часть – 28 154 га), 9 природных заказников, историко-культурный и природный заповедник-музей "Улытау", озеро Балхаш.

Количество объектов размещения составляет 150 единиц с единовременной вместимостью – 9 107 койко-мест. Количество номеров – 3 498 единиц.

Наибольшее количество туристов приходится на города Караганда, Балхаш, Темиртау, а также на Актогайский, Бухар-Жырауский и Каркаралинский районы области.

Инновации

Инновационная активность предприятий Карагандинской области в 2013 году составила 3,6 %. Объем инновационной продукции сложился в действующих ценах на сумму 30,5 млрд. тенге. Среди инновационной продукции промышленных предприятий наибольший удельный вес занимает продукция, вновь внедренная или подвергавшаяся значительным технологическим изменениям, – 76,0 %.

Карагандинская область обладает научным потенциалом, способным воспроизводить научные знания и повышать эффективность общественного производства. Организационная структура научно-технического потенциала Карагандинской области включает самостоятельные организации, выполняющие исследования и разработки, а также соответствующие подразделения высших учебных заведений, промышленных предприятий и организаций.

В высших учебных заведениях области имеются инновационные центры для оказания инжиниринговых услуг авторам научных разработок, разработки предложений и идей.

Высокий научный потенциал – в регионе работают 12 % ученых республики – позволяет развивать все этапы научной работы, начиная от исследования и заканчивая опытными образцами новой техники и технологии.

В области ведется строительство индустриального парка, на территории которого с учетом наличия удобных коммуникаций для доставки сырья и поставок готовой продукции создана специальная экономическая зона "Сарыарка" (далее – СЭЗ "Сарыарка").

Реализация проектов в рамках Государственной программы по форсированному индустриально-инновационному развитию Республики Казахстан на 2010 – 2014 годы (далее – ГПФИИР), утвержденной Указом Президента Республики Казахстан от 19 марта 2010 года № 958, позволила увеличить долю казахстанского содержания в поставках продукции национальным компаниям и системообразующим предприятиям. Доля казахстанского содержания в 2013 году по системообразующим предприятиям составила 66,2 % и выросла по сравнению с 2012 годом на 22,8 %.

Кроме того, мониторинг по 92 крупным предприятиям показал, что по итогам 2013 года доля казахстанского содержания по ним сложилась на уровне 82,1 %.

В целях реализации Послания Президента Республики Казахстан – Лидера Нации Н.А. Назарбаева народу Казахстана "Стратегия "Казахстан – 2050": новый политический курс состоявшегося государства" от 14 декабря 2012 года (далее – Стратегия "Казахстан - 2050") запланировано привлечение в область передовых технологий для создания новых инновационных компаний и совместных предприятий.

В связи с этим подготовлен состав научно-технического совета по развитию инновационных кластеров региона на базе регионального технопарка и формируется перечень инновационных проектов по всей области. На базе технопарка и научно-технического совета без финансовых затрат планируется создание Фонда по поддержке инноваторов и конструкторского бюро на территории СЭЗ "Сарыарка".

Малое и среднее предпринимательство

По области за 2013 год на 44,4 млн. тенге оказана государственная поддержка 14 субъектам малого предпринимательства.

На 1 января 2014 года число активно действующих субъектов малого и среднего предпринимательства составило 61,2 тыс. единиц, численность занятых в малом и среднем предпринимательстве – 216,9 тыс. человек. Рост активно действующих субъектов малого и среднего предпринимательства к соответствующему периоду 2012 года составил 109,1 %, занятых в малом и среднем предпринимательстве – 105,7 %. Общий объем продукции, работ, услуг, произведенный субъектами малого и среднего предпринимательства в 2013 году, составил 548,7 млрд. тенге.

В 2013 году на поддержку частного предпринимательства в регионе в рамках ДКБ - 2020 были предусмотрены средства в сумме 2 429,9 млн. тенге, в том числе по следующим направлениям:

1) субсидирование процентной ставки по кредитам – 2 320,6 млн. тенге;

2) частичное гарантирование кредитов малому и среднему бизнесу – 39,3 млн. тенге;

3) грантовое финансирование – 10 млн. тенге (4 проекта);

4) сервисная поддержка ведения бизнеса – 60,0 млн. тенге.

По второму направлению Программы развития моногородов на 2012 – 2020 годы (далее – Программа развития моногородов), утвержденной постановлением Правительства Республики Казахстан от 25 мая 2012 года № 683, в 2013 году было запланировано 419,8 млн. тенге, в том числе:

1) на субсидирование процентной ставки по кредитам – 190,1 млн. тенге, в рамках данного инструмента профинансирован 21 проект;

2) на грантовое финансирование – 102,5 млн. тенге, профинансировано 37 проектов;

3) на обучение основам предпринимательства – 2,0 млн. тенге, обучено 112 человек;

4) на микрокредитование самостоятельно занятого, безработного и малообеспеченного населения – 125,3 млн. тенге.

Общий объем розничной торговли в 2013 году составил 510,1 млрд. тенге и увеличился по сравнению с показателем предыдущего года на 7,5 %.

По объему розничного товарооборота Карагандинская область занимает третье место в республике после городов Алматы и Астана. Доля товарооборота области в республиканском объеме в 2013 году составила 10,1 %.

Основной объем розничного товарооборота обеспечили физические лица, торгующие на рынках и осуществляющие индивидуальную торговую деятельность. Ими реализовано товаров на сумму 317,5 млрд. тенге, что составляет 62,2 % от общего объема розничной торговли области.

В 2013 году общий объем оптового товарооборота составил 709,9 млрд. тенге и увеличился по сравнению с предыдущим годом на 1,3 %.

Влияние глобальных факторов внешней среды

СПК является единственной национальной компанией в Карагандинской области.

Деятельность СПК соответствует поставленным Главой государства и Правительством Республики Казахстан стратегическим целям и задачам развития страны.

Ставшая актуальной в последние годы задача минимизации воздействия различных факторов внешней среды на деятельность предприятий для своего решения требует выявления и систематизации основных факторов, оказывающих влияние на их работу. Только на этой основе возможна выработка мер по преодолению негативных последствий, которые могут возникнуть в результате влияния факторов внешней среды.

К числу внешних факторов можно отнести: правовые, политические, хозяйственные, демографические, технологические и экологические факторы.

Политические и правовые факторы

Деятельность СПК направлена на создание благоприятных условий для развития предпринимательской деятельности, новых и модернизацию существующих производств, привлечение инвестиций, реализацию правительственных инициатив.

Положительным политическим и правовым фактором, воздействующим на развитие СПК, и, в целом, Карагандинского региона, является предоставленное на законодательном уровне право на заключение контрактов на недропользование на основе прямых переговоров. Кроме этого, на государственном уровне закреплена роль социально-предпринимательских корпораций в реализации различных государственных программ развития. Социально-предпринимательские корпорации рассматриваются как новый инструмент развития несырьевых секторов экономики государства с акцентом на региональное развитие.

Экономический фактор

Важнейшим экономическим фактором, влияющим на дальнейшее развитие СПК, является стабильное развитие экономики региона. Переориентация экономики республики от сырьевой направленности на развитие обрабатывающей и перерабатывающей отраслей с полным технологическим циклом для производства готовой продукции влечет риск уменьшения потока инвестиций в экономику региона со стороны зарубежных инвесторов. В этой связи стоит задача повышения конкурентоспособности производимой продукции и развития экспортоориентированных производств.

Хозяйственный фактор

Область обладает крупнейшими запасами нерудного сырья для металлургии и строительной индустрии. Благодаря наличию крупных разведанных и эксплуатируемых месторождений минерально-сырьевых ресурсов, разнообразию сырья в видовом отношении, наличию топлива, источников водоснабжения и электроэнергии в области получили развитие такие отрасли промышленности как черная и цветная металлургия, угольная промышленность, энергетика, химическая промышленность, пищевая промышленность, стройиндустрия.

В области имеется достаточный потенциал для развития предприятий машиностроительной и металлообрабатывающей отраслей. Кроме того, регион располагает сырьевой базой и производственными мощностями для переработки сельхозпродуктов.

СПК необходимо учитывать хозяйственные риски дочерних и зависимых организаций в части постоянного изменения внешних и внутренних цен на сырье, материалы, комплектующие и прочее, что оказывает существенное влияние на их деятельность и затрудняет процесс эффективного управления активами.

Технологический фактор

Карагандинская область обладает научным потенциалом, способным воспроизводить научные знания и повышать эффективность общественного производства.

Инновационная активность промышленных предприятий Карагандинской области в 2013 году составила 7,6 %.

По сравнению с 2012 годом объем инновационной продукции в 2013 году увеличился на 73,9 % и составил 53,7 млрд. тенге. В том числе: объем реализованной продукции составил 34,1 млрд. тенге (63,5 % от общего объема произведенной инновационной продукции; объем инновационной продукции, поставленной на экспорт, составил - 8,7 млрд. тенге (16,2 % от общего объема).

В 2013 году в Карагандинской области научно-исследовательскими и опытно-конструкторскими работами занимались 1 387 человек, что на 16,7 % больше, чем в предыдущем году. Из общего числа работников, выполнявших научные исследования и разработки, 552 человека имели ученую степень, из них доктора наук – 156 человек, кандидата – 288 человек, магистра – 108 человек.

Демографический фактор

За последние 10 лет на демографическую ситуацию в регионе оказал влияние естественный прирост населения за счет увеличения рождаемости и снижения смертности.

За 2013 год увеличение численности населения области за счет естественного прироста населения произошло на 10 579 человек, что на 12,9 % превышает показатель 2012 года.

В области наблюдается снижение смертности населения. В 2013 году количество умерших уменьшилось против 2012 года на 5,4 % и составило 14 405 человек, в том числе количество умерших в младенческом возрасте сократилось на 18,3 %.

За 2013 год в целом по области зарегистрировано 24 984 родившихся, что на 1,6 % больше, чем в 2012 году.

Значительное влияние на демографическую ситуацию в 2013 году оказали миграционные процессы. По сравнению с 2012 годом общее число прибывших увеличилось на 5,6 %, выбывших – на 2,4 %. Миграционная убыль при этом снизилась по сравнению с 2012 годом на 16,5 % и составила 3 483 человека.

В потоке внешней миграции число выбывших превысило число прибывших на 1 823 человека, миграционная убыль сократилась по сравнению 2012 годом на 8,3 %. В международном передвижении населения основной объем миграции прослеживается со странами Содружества Независимых Государств. На их долю приходится 90,9 % иммиграции и 91,8 % эмиграции.

При обмене с другими регионами республики отрицательное сальдо миграции уменьшилось против 2012 года на 23,9 % и сложилось в количестве 1 660 человек.

Внутри области изменили место жительства в течение 2013 года 17 648 человек, что на 8,2 % больше, чем в предыдущем году.

Анализ внутренней среды

Организационное становление

СПК было создано в результате реорганизации акционерного общества "Национальная компания "Социально-предпринимательская корпорация "Сарыарка" (Астана) путем разделения на три акционерных общества по территориальному признаку с местом расположения в городах Астана, Караганда, Кокшетау.

9 декабря 2010 акимат Карагандинской области принял в областную коммунальную собственность пакет акций акционерного общества "Социально-предпринимательская компания "Сарыарка".

6 апреля 2011 года акционерное общество "Социально-предпринимательская корпорация "Сарыарқа" переименовано в акционерное общество "Национальная компания "Социально-предпринимательская корпорация "Сарыарқа".

По состоянию на 1 января 2014 года единственным акционером СПК является акимат Карагандинской области в лице государственного учреждения "Управление промышленности и индустриально-инновационного развития Карагандинской области".

Уставный капитал СПК на 1 января 2014 года составляет 31 319,1 млн. тенге. Общее количество объявленных акций 40 000 000 000 штук, из которых размещено 26 671 939 974 штуки.

СПК является региональным институтом развития, деятельность которого направлена на экономическое и социальное развитие Карагандинского региона на принципах партнерства государства и бизнеса.

Инвестиционная деятельность

Инвестиционная деятельность СПК осуществляется в рамках Стратегии "Казахстан – 2050" и ГПФИИР и будет продолжена на втором этапе инновационно-индустриальной модернизации страны в 2015 – 2020 годы.

СПК реализует проекты по точкам роста региона в сфере недропользования, индустриального развития и агропромышленного комплекса.

СПК входит в инвестиционный проект на ранней стадии проекта (start-up) или стадиях развития.

При рассмотрении бизнес-проектов на предмет участия в них СПК отдается предпочтение проектам, которые имеют социальную направленность, то есть содержат в себе экологическую составляющую, обеспечение занятости, повышение здоровья населения, а также с более высоким значением рентабельности и конкурентоспособности продукции, внедрения инноваций и трансферта технологий.

Выход из проекта осуществляется в соответствии с Концепцией развития социально-предпринимательских корпораций по следующим основным критериям:

1) доход, полученный от продажи акций/доли СПК в проектной компании, покрывает инвестиции СПК в проектную компанию и ставку вознаграждения по данным инвестициям;

2) проектная компания имеет перспективы реализации инвестиционного проекта без участия СПК.

Кроме этого, СПК может выйти из инвестиционного проекта при наличии риска обесценения инвестиций.

Решение СПК о продаже своего пакета акций/доли участия в активе реализуется на основе рыночной оценки, также при приобретении актива проводится встречная рыночная оценка.

В целях предотвращения СПК потерь от реализации неэффективных бизнес-проектов и улучшения качества инвестиционного портфеля в СПК функционирует система управления рисками.

Для улучшения инвестиционного бизнес-климата региона проводится работа по совершенствованию инвестиционной деятельности СПК.

СПК планирует начать работу по предоставлению новых финансовых продуктов:

1) осуществление лизинговой деятельности;

2) модернизация малого и среднего бизнеса (финансирование модернизации производства, трансферт технологий и инноваций);

3) разработка инвестиционных проектов по принципу государственного и частного партнерства для софинансирования и привлечения целевых средств институтов развития в приоритетные отрасли экономики (АО "КазАгро", акционерное общество "Национальное агентство по технологическому развитию" и другие);

4) расширение отраслевых направлений по предоставлению гарантии;

5) стимулирование и экспортоориентирование производимой продукции малого и среднего бизнеса.

В рамках ГПФИИР в СПК успешно реализованы следующие проекты, включенные в Карту индустриализации:

1) строительство тепличного комплекса общей площадью 3 гектара в городе Караганде.

Производственная мощность проекта по строительству тепличного комплекса с использованием инновационной технологии капельного орошения (товарищество с ограниченной ответственностью "Грин Технолоджи") 1 725 тонн огурцов в год. Инновационность данного проекта для региона заключается в применяемой технологии по круглогодичному выращиванию огурцов методом малообъемной технологии, а именно, беспочвенный метод выращивания овощей на минеральных субстратах с использованием системы капельного орошения и подкормки углекислым газом;

2) строительство завода по производству катодной меди в городе Балхаш.

Наиболее крупным реализованным инновационным проектом является проект "Строительство гидрометаллургического комплекса по производству катодной меди мощностью 10 000 тонн в год" на базе техногенных минеральных образований Коунрадского рудника (далее – ТМО). Запуск завода состоялся 9 декабря 2011 года в ходе общенационального телемоста с участием Главы государства. Проект направлен на переработку медных руд и ТМО и производство высококачественной катодной меди методом жидкостной экстракции и электролиза. На гидрометаллургическом заводе осуществляются испытания технологии жидкостной экстракции и электролиза (solvent extraction and electrowinning), впервые внедряемых в республике;

3) добыча угля на месторождении Жалын в Жанааркинском районе Карагандинской области.

Проект по добыче угля на месторождении Жалын запущен в 2010 году. Для реализации инвестиционного проекта было создано товарищество с ограниченной ответственностью "Сарыарка ENERGY". Цели проекта – добыча угля, его переработка в синтетическую нефть, производство электроэнергии для обеспечения нужд предприятия и жителей региона. Всего планируется добыть 11,4 млн. тонн угля в течение 25 лет.

В настоящее время по Карте индустриализации реализуются следующие проекты:

1) строительство инфраструктуры индустриального парка для СЭЗ "Сарыарка".

Строительство инфраструктуры индустриального парка в городе Караганде является основным проектом СПК в несырьевом секторе экономики с целью обеспечения предприятий СЭЗ "Сарыарка" необходимой производственной инфраструктурой. СЭЗ "Сарыарка" станет потенциальной точкой экономического роста региона. Завершение проекта планируется в 2014 году – на сегодня освоено 21 107,5 млн. тенге. Построены административный центр, железнодорожная инфраструктура, автодороги, комплекс электроснабжения, вспомогательные объекты и элементы. Все это позволило создать необходимые условия для привлечения инвесторов, и в настоящее время на территории СЭЗ зарегистрировано в качестве потенциальных участников 53 резидента, в том числе 11 резидентов с иностранным участием;

2) строительство убойного пункта, цехов по производству колбасных изделий и мясных консервов в городе Караганде.

Основной целью данного проекта (товарищество с ограниченной ответственностью "Арай KZ", стоимость проекта 250 млн. тенге, производственная мощность 468 тонн мяса в год, 6 600 голов скота в год) является создание принципиально нового комплекса с собственной бойней и ветеринарной службой, а также оборудованием для производства колбасных изделий, мясных пресервов и консервов на территории города;

3) организация производства по глубокой переработке зерна пшеницы в городе Караганде.

Инициатором данного проекта является товарищество с ограниченной ответственностью фирма "НОМАД" (далее – ТОО "НОМАД") – компания, работающая в сфере переработки зерна с 2001 года. Создание нового производства продуктов глубокой переработки пшеницы отвечает задачам, поставленным Президентом Республики Казахстан, и расширяет перечень продуктов с высокой добавленной стоимостью и казахстанским содержанием, развивает в Казахстане современные технологии переработки сырья, повышает экспортный потенциал страны.

По проектам в сфере недропользования участие СПК в уставном капитале совместных предприятий выражено предоставлением только права недропользования, доля СПК определяется после проведения независимой рыночной оценки методом пропорции с учетом следующих условий:

1) по проектам общераспространенных полезных ископаемых минимальная доля участия СПК в уставном капитале совместных предприятий (далее – СП) составляет 10 %;

2) в проектах по добыче/разведке твердых полезных ископаемых частный партнер СПК обеспечивает оплату (денежными средствами или имуществом) уставного капитала создаваемого СП в размере не менее 51 %.

В случаях, предусмотренных действующим законодательством Республики Казахстан в сфере недропользования, в контрактах с обязательным долевым участием национальной компании доля участия СПК в уставном капитале СП (оператора) будет составлять не менее 50 %.

По состоянию на 1 января 2014 года в реализации у СПК находится 26 проектов в сфере недропользования, в том числе: 19 контрактов – по твердым полезным ископаемым и 7 контрактов – по общераспространенным полезным ископаемым, из них:

1) по 20 месторождениям право недропользования передано в СП (15 – по твердым полезным ископаемым и 5 – по общераспространенным);

2) 6 контрактов состоят на балансе СПК, пять из которых (месторождение угля Долинское, месторождения Байское, Алтыбай, Маман, старые хвосты № 1 и № 2 Жезказганской обогатительной фабрики) находятся на стадии передачи в пользу СП, созданных для реализации инвестиционных проектов. По месторождению жильного кварца Акшокы-3 ведется поиск партнеров.

К реализации планируется 55 проектов (из них по 52 проектам СПК предоставлено право на заключение контрактов на разведку или добычу полезных ископаемых).

В рамках содействия кластеризации среднего бизнеса вокруг крупного реализуются проект по разведке и добыче железомарганцевых руд на Туйебай-Сюртысуйской площади и на месторождении Арап с последующим обеспечением минерально-сырьевой базой Таразского металлургического завода, а также добыче жильного кварца на месторождении Актас с целью обеспечения сырьевой базой завод товарищества с ограниченной ответственностью "Silicium Kazakhstan".

Планируется реализовать проект по разведке и добыче меди из шлаков Балхашского горнометаллургического комбината с дальнейшим строительством завода по выпуску черновой меди и благородных металлов. Кроме этого, успешно реализован проект по разведке и добыче меди из ТМО Коунрадского рудника со строительством гидрометаллургического комплекса по производству катодной меди.

В рамках развития туристской отрасли по поручению Главы государства определены точки роста туризма в стране, по которым разработаны системные планы развития туризма.

В целях дальнейшего развития туристской отрасли региона СПК рассматривает возможность привлечения зарубежных и отечественных инвесторов для реализации инвестиционных проектов в сфере туризма на территории области, в том числе по развитию туристской инфраструктуры.

Одним из важнейших направлений отечественной экономики является развитие агропромышленного комплекса и переработки сельскохозяйственной продукции. В этом направлении СПК ведется работа по реализации проектов по созданию сервисно-заготовительных центров в Бухар-Жырауском, Нуринском, Каркаралинском, Абайском районах, а в дальнейшем и в других регионах Карагандинской области.

Основными целями проектов являются:

1) увеличение посевных площадей;

2) диверсификация посевных площадей путем расширения посевных площадей кормовых культур;

3) увеличение объемов сельскохозяйственной продукции;

4) подъем урожайности и внедрение новых технологий в сельскохозяйственной переработке;

5) создание рабочих мест на селе;

6) стимулирование частных инвестиций в сельское хозяйство;

7) снижение цен на сельскохозяйственную продукцию в регионе.

Также реализуются проекты по развитию в регионе племенных и тепличных хозяйств, целью которых являются:

1) увеличение поголовья племенного скота;

2) увеличение выпускаемой продукции молочного и мясного направления;

3) создание рабочих мест на селе;

4) снижение цен на сельскохозяйственную продукцию;

5) создание продовольственной безопасности в регионе.

В рамках мероприятий по реализации Комплекса мер по регулированию продовольственного рынка с применением рыночных механизмов, утвержденных распоряжением Премьер-Министра Республики Казахстан от 18 июля 2011 года № 92-Р, дочерней организацией СПК – акционерным обществом "Управляющая инвестиционная компания "Арқа" (далее – АО "УИК "Арка") – проводится работа по формированию регионального стабилизационного фонда продовольственных товаров для обеспечения стабилизации цен на сельскохозяйственную продукцию в период межсезонья. Для этого в 2011 году из областного бюджета СПК было выделено 200 млн. тенге на покупку овощехранилищ. В настоящее время приобретено 2 овощехранилища общим тоннажем 5 тыс. тонн и стоимостью 151,5 млн. тенге.

Стратегией "Казахстан – 2050" поставлена задача модернизации сельского хозяйства. В этой связи СПК планируются дальнейшая реализация инвестиционных проектов в сфере агропромышленного комплекса, в том числе посредством дочерних организаций, а также увеличение добавленной стоимости в сельскохозяйственной переработке.

Кроме этого, при реализации проектов планируется привлечение инструментов АО "КазАгро".

В рамках реализации Программы по привлечению инвестиций, развитию специальных экономических зон и стимулированию экспорта в Республике Казахстан на 2010 – 2014 годы, утвержденной постановлением Правительства Республики Казахстан от 30 октября 2010 года № 1145, в структуре СПК создан Центр обслуживания инвесторов, основные цели которого – поиск иностранных и отечественных инвесторов для региона, создание условий и оказание услуг для привлечения отечественных и иностранных инвестиций в несырьевые экспортоориентированные и высокотехнологичные сектора экономики.

Для привлечения инвесторов создана региональная база данных по перспективным и действующим проектам для потенциальных инвесторов. Центр обслуживания инвесторов осуществляет информационное и консультационное сопровождение действующих и потенциальных инвесторов, в том числе участников СЭЗ "Сарыарка". Планируется более широкое вовлечение иностранных университетов, экспортных организаций, представителей малого и среднего бизнеса зарубежных стран.

Для беспрепятственного привлечения инвестиций планируются создание фонда активов (фонд гарантии) Карагандинского региона совместно с институтами развития, предоставление "Входного билета" инвесторам для дальнейшего обслуживания на постоянной основе. Финансирование фонда активов планируется институтами развития без участия СПК.

В рамках инвестиционной политики и развития партнерских отношений СПК был подписан ряд меморандумов и соглашений с банками второго уровня, крупными компаниями, зарубежными и местными институтами развития в различных отраслях экономики, что в перспективе позволит создать качественную площадку для реализации проектов, как инвесторам, так и инициаторам проектов.

СПК будут организованы следующие мероприятия для привлечения инвесторов при реализации совместных проектов:

1) осуществление функций "первого окна" в регионе для потенциальных инвесторов;

2) решение проблемных вопросов инвесторов, защита их интересов;

3) содействие в реализации инструментов государственной поддержки для инвесторов на региональном уровне;

4) представление интересов региона на международных инвестиционных мероприятиях;

5) проведение пропаганды программы, в рамках которой будут подготовлены видеоматериалы о СПК и индустриальном парке относительно площади, производственной инфраструктуры и инструментов СПК, направленных на помощь инвесторам и инициаторам проектов;

6) в дальнейшем вывод Центра обслуживания инвесторов из состава СПК на уровень областного акимата для расширения возможностей по организации работы и интеграции в глобальную инновационную систему.

Одним из перспективных инструментов государственной поддержки реального производства является создание индустриальных зон. СПК будет способствовать увеличению количества объектов инфраструктуры поддержки начинающего бизнеса и их развитию в целях диверсификации экономики региона и решения социальных вопросов, а также формированию благоприятных условий для развития предпринимательской деятельности на их территории.

В проектах в сфере недропользования планируется приоритетное рассмотрение предложений инвесторов на условиях поставки современных технологий добычи и переработки, а также в обмен на создание новейших производств на территории региона с целью увеличения добавленной стоимости глубокого передела. Кроме этого, в связи с большим количеством проектов, реализуемых в данном секторе, СПК рассматривает вопрос создания совместного предприятия по разработке проектных документов и выполнению геологоразведочных работ по собственным и реализуемым совместно с партнером проектам.

В рамках инвестиционной деятельности в 2014 году рассматриваются 15 инвестиционных проектов в приоритетных отраслях экономики:

1) обрабатывающая промышленность – 4 проекта;

2) агропромышленный комплекс – 5 проектов;

3) энергетика – 1 проект;

4) прочие (строительство, сфера услуг) – 5 проектов.

В рамках развития новых направлений инвестиционной деятельности СПК совместно с Группой Исламского банка развития планируются создание Фонда для дальнейшего кредитования представителей малого и среднего предпринимательства, развитие дуального образования, проведение маркетинговых исследований, поддержка и реализация проектов по внедрению новых технологий в регионе.

Для создания благоприятной среды по привлечению инвестиций из различных источников финансирования планируются комбинирование финансовых инструментов:

1) совместное финансирование крупных проектов с банками второго уровня, акционерным обществом "Банк развития Казахстана" (далее – Банк развития Казахстана), АО "КазАгро", акционерным обществом "Фонд развития предпринимательства "Даму" (далее – АО "ФРП "Даму") и зарубежными институтами развития (Европейский Банк реконструкции и развития, Исламский банк развития), а также другими финансовыми институтами поддержки бизнеса;

2) привлечение заемных средств под гарантии СПК и иностранных финансовых структур по конкретным инвестиционным проектам;

3) развитие инструмента финансового лизинга и структурирование с другими доступными финансовыми инструментами;

4) выпуск долговых ценных бумаг.

Таким образом, СПК будет концентрировать финансовые, технические и управленческие ресурсы для реализации проектов в регионе.

Инвестиционная политика СПК должна основываться на решении задач, направленных на:

1) активное привлечение частного капитала к реализации проектов в реальном секторе экономики;

2) создание системы эффективного продвижения произведенной продукции на потребительский рынок (коммунальные рынки, торговые дома), экспорт на внешние рынки;

3) соинвестирование социальных программ и проектов.

СПК будет основным инициатором по созданию и реализации совместных проектов с участием собственного, иностранного и отечественного частного капиталов в интересах развития Карагандинской области.

При этом содействие и поддержка малому и среднему бизнесу будут оказываться путем его вовлечения в проекты СПК, создания новых, модернизации существующих производств и развития экономики в регионе в целом.

В дальнейшем СПК будет продолжена работа по поддержке модернизации действующих предприятий малого и среднего бизнеса посредством внедрения новых, работающих стандартов и технологий, включая практику мирового опыта, адаптации и внедрения новых стандартов, инновационных технологий и ноу-хау в практику карагандинских предприятий.

Это позволит создать благоприятные условия для ускоренного развития конкурентоспособного сектора экономики, а также обеспечения роста занятости экономически активного населения предпринимательством в Карагандинской области в интересах ускорения социально-экономического развития региона, повышения качества жизни населения.

Для успешной деятельности на уровне крупных корпораций одним из стратегических партнеров должен быть международный институт развития с высоким кредитным рейтингом, как доступ к иностранным инвестициям и финансовым продуктам, что позволит создать благоприятный климат для инвестиционной сферы. В этой связи планируются поиск, создание с иностранными инвесторами тематических инвестиционных Фондов.

Финансирование проектов

Финансирование проектов СПК основывается на принципах первичной капитализации с последующим возвратом инвестиций на капитал (реинвестирование прибыли).

Согласно Концепции развития социально-предпринимательских корпораций СПК обеспечивает реализацию инвестиционной программы за счет использования всех доступных источников фондирования.

Собственные средства СПК формируются за счет дивидендных поступлений, нераспределенной прибыли, доходов от основной/неосновной деятельности.

При получении от акиматов нерентабельных активов должно быть предусмотрено первоначальное финансирование в соответствии с планом по оздоровлению данных активов.

Для привлечения инвестиций в Карагандинский регион СПК, как динамично развивающаяся инвестиционная компания, активно взаимодействует с потенциальными иностранными инвесторами, институтами развития и другими финансовыми организациями.

Взаимодействие с институтами развития будет основываться на совместной подготовке и реализации инвестиционных проектов, финансировании инновационной деятельности, участии в реализации отраслевых и государственных программ.

Для достижения этого планируются проведение аналитических исследований и подготовка инвестиционных и инновационных проектов с привлечением возможностей институтов, организация трансферта передовых технологий, привлечение финансового потенциала институтов к реализации индустриально-инновационных проектов.

Взаимодействие с предпринимательской средой будет основано на:

1) привлечении потенциальных инвесторов для дальнейшей разработки и реализации инновационных проектов;

2) долевом участии СПК во вновь создаваемых предприятиях путем предоставления прав на недропользование, земельные участки, внесение в уставный капитал имущественных комплексов и других материальных ценностей;

3) долевом участии в существующих предприятиях путем привлечения средств частного капитала в их модернизацию;

4) совместной реализации социальных программ и проектов на основе выполнения государственных программ.

Таблица 1. Прогнозные данные по финансированию проектов

СПК на период 2014 – 2023 годы

Период (год)	Количество инвестиционных проектов	Прогнозная сумма инвестиций по проектам, млн. тенге	Возможные источники финансирования проектов
			собственные средства, млн. тенге	привлеченные средства инвесторов, млн. тенге	заемные средства, млн. тенге	другие источники (бюджетные средства)
2014	15	6 201,0	600,0	3 490,0	1 087,6	1 023,4
2015	7	6 500,0	750,0	2 500,0	3 250,0	-
2016	8	7 000,0	800,0	3 000,0	3 200,0	-
2017	8	7 500,0	850,0	3 150,0	3 500,0	-
2018	7	8 000,0	1 000,0	3 250,0	3 750,0	-
2019	7	8 500,0	1 200,0	3 450,0	3 850,0	-
2020	9	9 000,0	1 300,0	3 550,0	4 150,0	-
2021	9	9 500,0	1 500,0	3 700,0	4 300,0	-
2022	9	10 000,0	1 600,0	3 900,0	4 500,0	-
2023	8	10 500,0	1 800,0	3 950,0	4 750,0	-

Инновационная деятельность

С развитием века конкуренции конструктивных идей, высоких технологий, наукоемкости валового внутреннего продукта вопрос внедрения инноваций стал одним из важнейших стратегических направлений государственных программ развития.

Инновационная политика страны – это фундамент для будущей национальной идентичности, конкурентоспособности, благосостояния граждан и экономической жизнеспособности.

В Казахстане, согласно анализу Всемирного банка, несмотря на проводимые реформы, не наблюдается заметный прогресс в направлении формирования инновационной экономики.

Причинами этого являются:

1) недостаточное понимание обществом составляющих инноваций;

2) неготовность отечественной системы образования;

3) административные барьеры;

4) изолированность инновационной политики;

5) нарастание глобальной конкуренции;

6) низкий спрос на инновации;

7) слабое участие частного сектора в инновациях.

В соответствии с Концепцией инновационного развития Республики Казахстан до 2020 года, утвержденной Указом Президента Республики Казахстан от 4 июня 2013 года № 579, (далее – Концепция инновационного развития до 2020 года) в стране планируется развитие новых высоких технологий и услуг для обеспечения перехода от сырьевого к инновационному типу экономики, для чего определен круг важнейших задач.

Поэтому, необходимо сохранять и наращивать интеллектуальный и кадровый потенциал наукоемких отраслей, формировать инновационные процессы во всех сегментах общества, стремиться к эффективной реализации перспективных проектов общенационального масштаба.

На территории Карагандинской области расположено 28 организаций, выполняющих научные исследования и разработки. Наиболее крупные из них – Институт органического синтеза и углехимии, международный научно-производственный холдинг "Фитохимия", химико-металлургический институт, Карагандинский научно-исследовательский институт растениеводства и селекции и другие.

СПК планирует сотрудничать с научно-исследовательскими институтами и организациями региона для проведения качественных исследований по отечественным проектам, разработки целевых технологических программ и внедрения инновационных разработок при реализации инвестиционных проектов.

В целях оказания поддержки казахстанской науки в создании условий для зарождения и генерации инновационных идей, СПК планирует активно взаимодействовать с региональными и другими республиканскими высшими учебными заведениями.

На сегодняшний день между СПК и Карагандинским государственным техническим университетом (далее – КарГТУ) уже действует меморандум о творческом сотрудничестве от 16 марта 2012 года, предусматривающий активизацию совместной деятельности по развитию государственно-частного партнерства с целью повышения эффективности интеграции образования, науки и производства, направленной на повышение качества подготовки специалистов и создание инноваций на уровне мировых научных достижений на основе объединения средств и творческого потенциала сторон.

СПК должна стать ядром, вокруг и посредством которого должны формироваться крупные проекты и индустриально-инновационные структуры.

В Республике Казахстан в настоящее время приняты все необходимые документы для успешного развития инноваций, создания инновационных компаний, что является залогом создания новых продуктов и услуг с высокой добавленной стоимостью и новых рабочих мест.

В частности, согласно Закону Республики Казахстан "О государственной поддержке индустриально-инновационной деятельности", определены основные участники, институты развития и элементы индустриально-инновационной инфраструктуры, одним из которых является технопарк.

Всего по Казахстану создано 8 региональных технопарков, целью деятельности которых являются поддержка инновационной активности, создание максимально льготных условий и оказание консалтинговых, инжиниринговых, инфраструктурных и финансовых услуг. Единым оператором всех технопарков является акционерное общество "Национальное агентство по технологическому развитию" (далее – АО "НАТР").

В Карагандинском регионе функционирует региональный технопарк товарищество с ограниченной ответственностью "Технопарк "Сарыарка" (далее – ТОО "Технопарк "Сарыарка") с долей участия СПК – 15,7 %.

Предприятием предоставляются услуги по развитию технологий в горно-металлургической, машиностроительной, химической отраслях, в экологии и энергосбережении посредством предоставления необходимой инфраструктуры, технологического бизнес-инкубирования, а также услуг лаборатории микроструктурного анализа и инжиниринговых услуг. По программе технологического бизнес-инкубирования предприятием в 2013 году рассмотрено 39 заявок по инновационным проектам, 15 проектных предложений направлены на рассмотрение экспертного совета АО "НАТР".

Более 24 проектов, проработанных ТОО "Технопарк "Сарыарка" и офисами коммерциализации при КарГТУ и Карагандинским государственным университетом имени Е. Букетова, получили гранты на создание опытно-промышленных образцов и финансирование на обоснование концепции.

Дочерняя организация – Институт акционерного общества "Казчерметавтоматика" (далее – АО "Казчерметавтоматика") с долей участия СПК 98,83 % выполняет полный цикл научно-исследовательских и опытно-конструкторских работ по созданию средств и систем автоматизации для предприятий горно-металлургического комплекса республики.

В настоящее время АО "Казчерметавтоматика" сотрудничает с различными научно-исследовательскими центрами города Москвы: Центральным научно-исследовательским институтом черной металлургии имени И.П. Бардина, Всероссийским научно-исследовательским институтом автоматизации черной металлургии, Московской академией стали и сплавов, Всероссийским объединением "Тяжпромэкспорт".

На сегодняшний день институтом зарегистрированы в Комитете по правам интеллектуальной собственности Министерства юстиции Республики Казахстан инновационные патенты на 16 научных разработок, которые эксплуатируются предприятиями Карагандинского региона, республики и ближнего зарубежья. На базе института действует аккредитованный региональный казахстанский научно-испытательный центр для проведения испытаний продукции приборостроительного профиля, электронной промышленной аппаратуры. Приоритетным направлением в дальнейшей деятельности предприятия будет проведение научно-исследовательских и опытно-конструкторских работ по созданию наукоемких, импортозамещающих и экспортоориентированных средств и систем автоматизации для контроля и управления технологическими процессами.

В целях повышения инновационной активности в регионе с учетом специфики местных предприятий, предпринимателей, ученых и изобретателей СПК планируется создание Research & Development центров (далее – R&D центров) и офисов инноваций в рамках реализации Программы по развитию инноваций и содействию технологической модернизации в Республике Казахстан на 2010 – 2014 годы, утвержденной постановлением Правительства Республики Казахстан от 30 ноября 2010 года № 1308, и Концепцией инновационного развития до 2020 года.

Первый R&D центр СПК планирует создать в 2015 году на базе АО "Казчерметавтоматика", которое обладает квалифицированным персоналом и достаточным научно-исследовательским потенциалом. В дальнейшем создание аналогичного центра прогнозируется с участием товарищества с ограниченной ответственностью "Технопарк "Сарыарка".

С 2013 года СПК совместно с товариществом с ограниченной ответственностью "НОМАД" (далее – ТОО "НОМАД") реализуется инновационный проект по организации производства по глубокой переработке зерна пшеницы в городе Караганде. В рамках III международного инвестиционного форума "Караганда Инвест – 2012" было заявлено, что акционерное общество "КазАгроФинанс" (далее – АО "КАФ") намерено осуществить финансирование проекта на сумму 5,3 млрд. тенге, в связи с чем, был подписан Меморандум о взаимопонимании и сотрудничестве между АО "КАФ", АО "НАТР", СПК и ТОО "НОМАД".

Совместно с инвестиционной компанией "ISSMAT INVESTMENT AND FINANCE" планируется строительство завода по производству композитных строительных материалов с применением уникальных инновационных технологий.

В контрактах на недропользование СПК в неоспоримом порядке предусматривается обязательство недропользователя по ежегодному финансированию научно-исследовательских и опытно-конструкторских работ в рамках контракта в размере не менее 1 % от совокупного годового дохода по контрактной деятельности.

СПК предусматривается участие в развитии альтернативной энергетики и энергоэффективных технологий. В рамках реализации программ энергоэффективности и снижения энергоемкости производств Карагандинского региона СПК планируются к реализации инновационные проекты по разведке метана из угольных пластов с дальнейшей его переработкой, позволяющей обеспечить безопасность при последующей добыче угля, экономить электроэнергию, а также улучшить экологическую ситуацию за счет уменьшения выбросов метана в окружающую среду.

Кроме того, планируется совместный с французской компанией "OPUSPlatform" проект по созданию центра возобновляемых источников электроэнергии "Производство солнечных панелей и батарей", целью создания которого являются:

1) обеспечение благоприятных условий для повышения энергетической эффективности и возобновляемых источников энергии как важных условий материального благосостояния нации и защиты окружающей среды;

2) доведение доли возобновляемых источников энергии до 1 % в общей выработке электроэнергии в регионе;

3) снижение энергоемкости валового регионального продукта на 5 % к 2015 году и на 10 % к 2020 году.

Реализация данного проекта позволит повысить оценку деятельности местных исполнительных органов в соответствии с постановлением Правительства Республики Казахстан от 15 августа 2012 года № 1047 "Об утверждении механизма оценки деятельности местных исполнительных органов по вопросам в области энергосбережения и повышения энергоэффективности".

Развитие числа бизнес-проектов, использующих энергоэффективные или энергосберегающие технологии, позволит оказать влияние на развитие альтернативных "зеленых" энергетических технологий.

Управление активами

По состоянию на 1 января 2014 года в организационную структуру СПК входит 3 дочерних, 12 зависимых и 37 совместных предприятий.

Текущий анализ деятельности дочерних и зависимых предприятий показал, что большая их часть проработала с отрицательным финансовым результатом; по остальным предприятиям проекты находятся на стадии реализации, отдельными предприятиями деятельность не велась.

СПК в 2013 году разработаны программа и план мероприятий по финансовому оздоровлению и реструктуризации убыточных дочерних и зависимых организаций.

В соответствии с Концепцией развития социально-предпринимательских корпораций, в случае передачи от местных исполнительных органов СПК государственных активов для последующей реабилитации (оздоровления), реструктуризации и развития на их основе новых конкурентоспособных, подлежат принятию лишь те проблемные активы, по которым будут планы (программы) оздоровления и финансирования.

Стратегией "Казахстан – 2050" и Стратегическим планом развития Республики Казахстан до 2020 года, утвержденным Указом Президента Республики Казахстан от 1 февраля 2010 года № 922, ставятся задачи модернизации системы управления государственными активами и усовершенствования практики управления активами.

В этой связи СПК планируются:

1) актуализация действующих и разработка новых внутренних нормативных документов СПК по вопросам управления активами;

2) реанимация ряда дочерних и зависимых организаций, разработка производственных программ по их оздоровлению, обновление менеджмента;

3) работа по внедрению в дочерних и зависимых предприятиях международных стандартов менеджмента качества;

4) вовлечение в оборот имеющихся неиспользуемых хозяйственных активов;

5) разработка и принятие мер по реструктуризации активов;

6) формирование агропромышленного кластера с завершенным циклом производства, переработки и сбыта сельскохозяйственной продукции;

7) внесение предложений в компетентные органы по снижению административных барьеров в части рассмотрения и согласования заявок и коммерческих предложений в сфере недропользования;

8) при реализации рентабельных проектов в сфере недропользования применение совместно со стратегическими партнерами современных и приемлемых технологий промышленного освоения ресурсов минерального сырья;

9) привлечение научно-исследовательских институтов и проектно-исследовательских организаций региона для формирования оптимальных систем разработки месторождений и внедрения ресурсосберегающих и экологичных технологий добычи минерально-сырьевой продукции;

10) совершенствование системы управления активами, то есть внедрение единой системы планирования на предприятиях, входящих в группу компаний СПК;

11) внедрение эффективной системы управленческого учета, включающей постоянно действующий ежемесячный мониторинг хозяйственной деятельности дочерних организаций.

Система корпоративного управления

СПК рассматривает корпоративное управление как средство повышения эффективности своей деятельности, укрепления ее репутации.

Органами управления СПК являются:

1) высший орган – общее собрание акционеров (единственный акционер, если все голосующие акции принадлежат одному акционеру);

2) орган управления – совет директоров;

3) исполнительный орган – правление;

4) орган, осуществляющий контроль за финансово-хозяйственной деятельностью СПК, – служба внутреннего аудита.

Взаимосвязь между этими органами осуществляется в соответствии с Законом "Об акционерных обществах" и уставом СПК.

Существующая модель управления СПК обусловлена, прежде всего, ее организационно-правовой формой и спецификой основной деятельности.

Общее руководство деятельностью СПК, за исключением вопросов, отнесенных к компетенции акционера, осуществляется советом директоров СПК.

Правление является коллегиальным органом и осуществляет руководство текущей деятельностью СПК, кроме тех функций, которые относятся к исключительной компетенции общего собрания акционеров (единственного акционера) и совета директоров, и несет ответственность перед акционерами (единственным акционером) и советом директоров за выполнение возложенных на него задач. Совет директоров определяет количественный состав, сроки полномочий членов правления, избрание председателя правления, а также досрочное прекращение их полномочий.

Структура управления СПК выстроена в виде иерархической системы, в основе которой лежит "вертикальная" модель управления, основанная на подчиненности нижестоящих субъектов управления вышестоящим. Взаимодействие высшего органа управления и СПК осуществляется в соответствии с принципами корпоративного управления.

Управление СПК осуществляется исключительно посредством реализации полномочий акционера (общего собрания акционеров), предусмотренных законами "Об акционерных обществах", "О государственном имуществе", уставами, и представительства сотрудников местных исполнительных органов в совете директоров.

Высший орган обеспечивает управление СПК путем установления приоритетных задач и стратегических направлений деятельности.

В целях осуществления эффективного корпоративного управления в СПК разработаны и действуют Кодекс корпоративного управления, а также другие нормативные документы, регламентирующие деятельность, как СПК в целом, так и вопросы взаимодействия с дочерними и зависимыми организациями.

Для создания эффективной модели управления, обеспечения прозрачности деятельности СПК изучаются современные стандарты корпоративного управления, соответствующие лучшей мировой практике, а также разрабатывается план по совершенствованию корпоративного управления.

Внедряется и совершенствуется система эффективного менеджмента, улучшаются механизмы внутреннего контроля и мониторинга, направленные на выявление всех рисков, связанных с его функционированием в рыночных условиях.

Оценка эффективности корпоративного управления будет осуществляться по итогам рейтинга корпоративного управления, проводимого один раз в два-три года. Планируется провести оценку уровня корпоративного управления СПК с привлечением независимой консалтинговой фирмы в 2016, 2019 и 2022 годах. При этом ожидаемый результат должен быть не ниже среднего рейтинга корпоративного управления, присвоенного социально-предпринимательским корпорациям различных регионов республики.

Результат оценки уровня корпоративного управления СПК в 2022 году должен быть выше среднего рейтинга корпоративного управления среди социально-предпринимательских корпораций.

Кадровая политика

Кадровая политика СПК ориентирована на формирование профессионального состава сотрудников, соответствующих предъявляемым требованиям к уровню квалификации.

Важнейшими элементами мотивации персонала являются:

1) работа в национальной компании,

2) перспектива карьерного роста,

3) высокий уровень оплаты труда в региональном масштабе,

4) возможность реализовать личные инициативы,

5) работа с инвестиционными проектами.

Разработаны положения о структурных подразделениях СПК, должностные инструкции для четкого разграничения полномочий между сотрудниками.

Начата активная работа по внедрению системы "Key Performance Indicators" (далее – КРI) – управление эффективностью персонала. В рамках этой системы разработаны индивидуальные карты ключевых показателей деятельности каждого сотрудника, в том числе – индивидуальные планы развития.

Индивидуальные планы развития позволят:

1) мониторить потенциал менеджеров СПК и прогнозировать возможности его развития;

2) контролировать процессы обучения и индивидуального развития сотрудников. Зная индивидуальные планы развития своих сотрудников, СПК сможет точнее и качественнее проводить кадровую политику;

3) направить усилия СПК по развитию кадрового потенциала в рамках стратегии компании, определяя приоритеты ее развития.

Проводится работа по внедрению в деятельность СПК международных стандартов качества ISO 9001.

Система менеджмента качества позволит:

1) определить требования и оправдать ожидания партнеров относительно предоставляемых СПК услуг;

2) обеспечить согласованность во взаимодействии сотрудников и структурных подразделений между собой.

Внедряемая система менеджмента качества способствует преемственности знаний и опыта сотрудников, повышает их производительность, что в целом позволит обеспечить повышение доходности бизнеса и рейтинга СПК.

Международная практика подтверждает, что наличие сертификата ISO вызывает доверие у иностранных партнеров, дает возможность охватить новые рынки. Сертификат ISO – это общественное признание и рекламное средство.

Одним из важнейших элементов механизма привлечения инвесторов является формирование позитивного имиджа социально-предпринимательской корпорации, который обеспечивают, в том числе и сотрудники СПК.

Положительный имидж компании – это важный инструмент формирования лояльности партнеров, способный приносить значительные выгоды, как для СПК, так и для региона в целом.

Положительный имидж позволяет привлекать партнеров и способствует повышению уровня и объема реализованных проектов, формированию в сознании общественности выгодных преимуществ СПК перед другими институтами развития.

Мероприятия по повышению квалификации руководства и сотрудников СПК, а также топ-менеджмента дочерних организаций включают:

1) создание образовательной площадки по проведению семинаров для сотрудников СПК и руководителей дочерних предприятий, создание такой площадки позволит распространить наиболее эффективные и инновационные образовательные модели и лучшие практики;

2) ежегодный мониторинг распространения образовательных моделей и лучших практик позволит достигнуть более качественного повышения квалификации сотрудников и оптимального расходования денежных средств для этих целей;

3) ежегодное проведение конкурсов среди дочерних организаций на звание лучший управляющий, лучший бухгалтер, лучший юрист и другие.

Главой государства поставлены новые задачи в связи с возникающими новыми мировыми вызовами. В условиях уже сформировавшейся рыночной экономики государство выбрало путь развития, основанный на модели конкурентоспособной экономики и устойчивом росте приоритетных для Казахстана отраслей с постоянно растущей потребностью в специалистах в области индустриально-инновационного развития, образования и науки, менеджмента, маркетинга, логистики, новых информационных технологий, реформирования жилищно-коммунального хозяйства и других.

Переориентир кадровой политики в национальных компаниях на привлечение людей с опытом работы в бизнесе, иностранных специалистов и выпускников программы "Болашак" позволит наладить связь между поколениями специалистов в различных сферах деятельности, создаст платформу для обмена идеями и знаниями, полученными в ведущих зарубежных университетах мира и текущей бизнес-деятельности.

Тем самым, объединив профессиональные усилия, деловой потенциал и накопленный международной опыт, новые специалисты внесут свой вклад в устойчивое развитие СПК и региона в целом.

Совет директоров СПК будет осуществлять оценку менеджмента на предмет достижения поставленных ключевых показателей деятельности. Система вознаграждения менеджмента СПК будет привязана к результату ее деятельности.

В целях повышения эффективности работы СПК будут проведены мероприятия по установлению постоянной "обратной связи" с партнерами, дочерними и зависимыми организациями, а именно ведение электронного документооборота, что позволит минимизировать бумажное оформление, ускорить движение как внутренних, так и внешних документов, а также обеспечить должный контроль над исполнением документов.

Планируется создать единое информационное пространство, объединяющее структурные подразделения СПК, дочерние и зависимые организации и других заинтересованных лиц.

Для обеспечения информированности отечественных и зарубежных инвесторов имеется интернет-ресурс, который постоянно обновляется и пополняется информацией о деятельности СПК.

В ближайшей перспективе на базе интернет-ресурса СПК запланирована организация Медиа-центра не только для эффективного обмена информацией, но и для продвижения бизнеса инвесторов, партнеров, институтов развития и совместных предприятий.

Казахстанское содержание товаров работ и услуг

В рамках реализации Программы по развитию казахстанского содержания в Республике Казахстан на 2010 – 2014 годы СПК осуществляет свою инвестиционную деятельность с уклоном на реализацию проектов по созданию и развитию отечественного производства необходимых товаров и услуг.

При проведении закупок товаров, работ и услуг СПК отдает предпочтение казахстанским производителям товаров, работ и услуг.

В частности, за 2013 год СПК закуплено товаров, работ и услуг на 96 626,7 тыс. тенге, из них доля казахстанского содержания составила:

1) по товарам – 17,8 %,

2) по работам и услугам – 100 %.

В 2014 году планируется доля казахстанского содержания не менее:

1) по товарам – 49 %,

2) по работам и услугам – не менее 78 %.

В последующем к 2020 году планируется:

1) по товарам – 60 %,

2) по работам и услугам – не менее 90 %.

При реализации проектов в сфере недропользования в контрактах на недропользование СПК предусматриваются минимальные (не ниже утвержденных программой целевых индикаторов) размеры казахстанского содержания в кадрах (в том числе руководителей высшего и среднего уровней, специалистов и квалифицированных работников), а также при закупках товаров, работ и услуг.

В своей дальнейшей деятельности СПК будет продолжать работу по созданию условий для устойчивого развития казахстанского производства конкурентоспособных товаров, работ и услуг, а также продвижения их на внутреннем рынке.

Экспортоориентированность

В целях применения передовых производственных и управленческих технологий и стандартов, СПК проводится работа по внедрению в самой организации, дочерних и зависимых предприятиях международных стандартов менеджмента качества в различных отраслях деятельности (ISO 9001, ISO 14001 и другие). Это позволит повысить конкурентоспособность и экспортоориентированность казахстанской продукции.

Из группы компаний три предприятия уже осуществляют деятельность в соответствии со стандартами ISO 9001 (АО "Казчерметавтоматика", ТОО "Технопарк "Сарыарка", товарищество с ограниченной ответственностью "Племенное хозяйство "Топар"), по остальным предприятиям ведется работа по сертификации.

Из дочерних и зависимых организаций СПК с ориентиром на экспорт производит продукцию АО "Казчерметавтоматика" (в Российскую Федерацию).

Кроме этого, отдельные предприятия с долей участия СПК в сфере недропользования в последующем, после завершения цикла разведки и перехода на добычу, планируют добывать экспортоориентированную продукцию (например: товарищество с ограниченной ответственностью "Орда Group" – барит, товарищество с ограниченной ответственностью "Silikon mining" – жильный кварц).

В целях содействия развитию и продвижению экспорта продукции дочерних и зависимых предприятий СПК, заключен меморандум о сотрудничестве с акционерным обществом "Национальное агентство по экспорту и инвестициям "KAZNEX INVEST".

Социальная ответственность

Для реализации социальных проектов в СПК функционирует корпоративный фонд "Социальный фонд СПК" (далее – корпоративный фонд), аккумулирующий безвозмездные перечисления партнеров на социальное развитие региона. Финансовые средства корпоративного фонда используются на строительство объектов социальной сферы, благоустройство территорий, приобретение медицинской техники, развитие детского спорта, а также на реализацию социальных проектов Карагандинской области.

В 2012 – 2013 годы корпоративным фондом профинансировано 11 социальных проектов на общую сумму 145,4 млн. тенге.

В целях реализации принципа социальной ответственности, часть чистой прибыли СПК по решению акционера и в рамках дивидендной политики предписывается направлять в местный бюджет.

Участие в реализации государственных программ

СПК могут участвовать в реализации государственных программ на условиях, определенных Концепцией развития социально-предпринимательских корпораций.

С 2011 года СПК совместно с заинтересованными министерствами и ведомствами принимает активное участие в формировании и использовании регионального стабилизационного фонда продовольственных товаров, реализации Программы занятости 2020, Программы модернизации ЖКХ, Программы "Производительность – 2020", утвержденной постановлением Правительства Республики Казахстан от 14 марта 2011 года № 254, и других.

По Программе занятости 2020 для реализации второго направления по механизму предоставления микрокредитов, СПК выступала в качестве уполномоченной организации по кредитованию микрофинансовых организаций. Из республиканского бюджета в 2011-2012 годы на микрокредитование были выделены бюджетные кредиты в общей сумме 1 273,5 млн. тенге, которые полностью освоены. Конечным заемщикам – жителям сельских районов – выдан 691 микрокредит.

По Программе модернизации ЖКХ СПК проведена работа с собственниками жилья по разъяснению механизма финансирования, оказана помощь по сбору документов, проведен отбор заявок. На выделенные из республиканского бюджета в 2011 – 2012 годы денежные средства в общей сумме 492,5 млн. тенге проведен ремонт 25 многоквартирных домов в городах Караганда, Темиртау, Сарань и Сатпаев.

В 2013 году на возвратные от населения за произведенный ремонт средства завершен капитальный ремонт 3-х жилых домов в городе Жезказган на сумму 37,8 млн. тенге. В 2014 году планируется завершить капитальный ремонт еще 4-х жилых домов в городе Жезказган на сумму 63,7 млн. тенге.

С целью реализации комплекса мер по сдерживанию цен и обеспечению продовольственной безопасности СПК определена в качестве специализированной организации по формированию и деятельности Стабилизационного фонда.

В 2011 году СПК был получен бюджетный займ в размере 2 207,4 млн. тенге от акционерного общества "Национальная компания "Продкорпорация" (далее – АО "Продкорпорация"), закуплен товар на сумму 1 006,5 млн. тенге, часть которого в настоящее время не реализована и находится на замещении у поставщиков продукции.

В 2012 году СПК на цели закупа продуктов для Стабилизационного фонда был получен из бюджета целевой трансферт в размере 1 052,5 млн. тенге. На период межсезонья 2013 – 2014 годы Стабилизационный фонд сформирован за счет товарной продукции, переданной на замещение сельскохозяйственных товаропроизводителей (далее – СХТП) в 2013 году.

Гарантирование кредитов СХТП в рамках финансирования весенне-полевых работ. АО "Продкорпорация" осуществляет финансирование СХТП за счет средств бюджетного кредита на проведение весенне-полевых и уборочных работ, в том числе с 2011 года – под гарантии социально-предпринимательских корпораций.

За 2011 – 2013 годы СПК выданы гарантии сорока шести СХТП в обеспечение их обязательств перед АО "Продкорпорация" на сумму 963,62 млн. тенге. Все гарантии аннулированы, обязательства СХТП исполнены.

Кроме того, будут проводиться мероприятия по гарантированию и страхованию займов субъектов агропромышленного комплекса.

С начала 2014 года СПК начинает работу по организации конкурсов и предоставления кредитных средств микрофинансовым организациям для микрокредитования конечных заемщиков на организацию и развитие собственного дела по Программе развития моногородов. На эти цели из республиканского бюджета на регион в 2013 году было выделено 125,2 млн. тенге.

В дальнейшем участие СПК в государственных программах будет определяться, исходя из решений Правительства Республики Казахстан по предложениям государственных органов, заинтересованных в успешной и полноценной реализации программ, но в соответствии с Концепцией развития социально-предпринимательских корпораций.

SWOT-анализ СПК

Таблица 2. SWOT-анализ СПК

Сильные стороны	Слабые стороны
Внутренние
статус национальной компании и регионального института развития; отраслевая дифференцированность и многопрофильность; наличие высококвалифицированных трудовых ресурсов; государственная поддержка; партнерство с международными компаниями; освоение новых месторождений, открытие новых производств; выгодное геополитическое расположение.	низкая конкурентоспособность продукции; устаревшая техническая оснащенность ДЗО; неразвитость взаимоотношений с другими институтами развития; отсутствие опыта эксплуатации Индустриального парка; устаревшие технологии разработки и обогащения минерального сырья; слабость социальной активности частного бизнеса.
Возможности	Угрозы
Внешние
увеличение инвестиций в экономику региона; повышение конкурентоспособности продукции, в том числе экспортоориентированной; внедрение инновационных технологий, высокотехнологичных производств; обеспечение занятости населения, создание новых рабочих мест; наличие запасов сырьевых ресурсов и земельных активов; растущий инвестиционный интерес.	экономический кризис; возрастающая конкурентоспособность импортной продукции; административные барьеры на подготовительном этапе реализации проектов; неподтверждение запасов по проектам недропользования; отмена моратория на проведение конкурсов по предоставлению права недропользования; длительные процедуры оформления компетентным органом (министерством индустрии новых технологий Республики Казахстан) контрактов; проблема принадлежности земельных участков проектам недропользования; недостаток денежных средств; недостатки законодательства; низкий уровень инвестиций в несырьевой сектор экономики.

Приоритетные сектора экономики Карагандинского региона

Определение приоритетных для СПК секторов экономики осуществлялось с учетом сложившейся экономической специализации области, основных направлений государственной индустриально-инновационной политики, изложенных в ГПФИИР.

Точками роста экономики Карагандинского региона, в которых СПК сосредоточит усилия на реализации значимых для области инвестиционных проектов в первоочередном порядке, являются пять основных отраслей.

Обрабатывающая отрасль

Данная отрасль является основополагающей в промышленном производстве области. Соответственно и усилия СПК будут направлены на развитие несырьевого сектора.

Инвестиционные проекты СПК будут способствовать увеличению количества предприятий, занимающихся выпуском готовой продукции, видов и объемов производства выпускаемой продукции, увеличению уровня конкурентоспособности и экспортоориентированности продукции, повышению добавленной стоимости продукции и увеличению производительности труда.

Горнодобывающая отрасль

Данная отрасль также является одной из ведущих в экономике региона и обеспечивает значительную долю общих налоговых поступлений в бюджеты разных уровней. Область занимает важнейшее место в минерально-сырьевом комплексе республики и является уникальным железомарганцевым, баритополиметаллическим, меднорудным и угленосным регионом.

СПК сконцентрирует внимание на организации добычи твердых и общераспространенных полезных ископаемых, расширении сырьевой базы для дальнейшей ее переработки, создании металлургических производств последующих переделов.

Агропромышленный комплекс

Одним из приоритетных направлений приложения усилий и ресурсов СПК в области является развитие агропромышленного комплекса.

В этом направлении СПК ведется активная работа по реализации проектов в сельском хозяйстве, созданию сельскохозяйственных кластеров, внедрению новых и инновационных технологий по производству и переработке сельскохозяйственной продукции, насыщению рынка отечественными продовольственными продуктами.

Энергетическая отрасль

Наличие энергодефицита является одним из сдерживающих факторов роста производственного потребления энергии, что, соответственно, ведет к ограничению развития отраслей экономики и уровня жизни населения.

СПК будет активно участвовать в поиске и привлечении технологий с высоким уровнем энергоэффективности и энергосбережения, в проектах по удешевлению электроэнергии и производству альтернативных источников энергии, поиске частных компаний для образования энергетического комплекса.

Строительство и производство стройматериалов

Основной задачей СПК в развитии строительной индустрии станут увеличение доли присутствия на строительном рынке, участие в технологическом обновлении действующих предприятий по производству стройматериалов, создание новых производств с высокой добавленной стоимостью, планируется к запуску совместный проект по строительству жилого комплекса.

Вместе с основной деятельностью, проводимой в приоритетных секторах экономики области, СПК, по мере возможности, будет участвовать и в реализации различных инвестиционных проектов в других отраслях, не входящих в число приоритетных для СПК, но имеющих значение для социально-экономического развития Карагандинского региона.

2. Миссия и видение

Целью деятельности СПК являются поддержка бизнес-инициатив и стимулирование экономической активности в точках роста Карагандинской области.

Миссия СПК: содействие социально-экономическому развитию Карагандинского региона на принципах партнерства государства и бизнеса.

Видение СПК: к 2023 году СПК будет региональным институтом развития, эффективно управляющим активами, стимулирующим экономическую активность в точках роста региона, в том числе через привлечение инвестиций, и выступающим катализатором формирования конкурентоспособных устойчивых производств.

3. Стратегические направления деятельности (далее – СНД), цели, задачи, ключевые показатели деятельности и ожидаемые результаты по ним

Для достижения видения в соответствии с миссией СПК планирует проведение работы по следующим СНД:

1) повышение эффективности корпоративного управления и увеличение стоимости активов,

2) создание условий для стимулирования экономической активности бизнес-среды,

3) привлечение инвестиций и реализация проектов в точках роста региона.

СНД 1. Повышение эффективности корпоративного управления и увеличение стоимости активов.

Цель 1. Повышение эффективности финансово-хозяйственной деятельности СПК.

Задачи:

1) внедрение передовых производственных и управленческих технологий и стандартов;

2) увеличение доходности;

3) участие в реализации государственных программ.

Мероприятия:

1) актуализация действующих внутренних нормативных документов СПК в соответствии с требованиями законодательства Республики Казахстан;

2) разработка при необходимости новых типовых нормативных документов СПК, правил внутреннего контроля, положения по управлению конфликтами, политики управления рисками, положения о комитетах совета директоров СПК, положения о порядке оценки корпоративного управления и другие;

3) внедрение передовых и инновационных производственных технологий, новаторских идей при производстве продукции;

4) усиление взаимодействия с единственным акционером, государственными органами и бизнес-сообществом региона для устранения административных барьеров;

5) развитие хозяйственных связей и обмен опытом между предприятиями СПК;

6) изыскание различных механизмов передачи имущества товариществу с ограниченной ответственностью "Индустриальный парк "Металлургия-металлообработка" (далее – ТОО "ИПММ"") в СЭЗ "Сарыарка" с целью недопущения образования консолидированных убытков;

7) поиск путей решения по возврату денежных средств от АО "УИК "Арқа" и снижению дебиторской задолженности СПК в рамках формирования Стабилизационного фонда продовольственных товаров;

8) увеличение количества реализуемых инвестиционных проектов;

9) оптимизация административных расходов;

10) осуществление постоянного мониторинга финансово-хозяйственной деятельности группы СПК;

11) реструктуризация недействующих активов;

12) оказание на постоянной основе консультационной помощи дочерним и зависимым организациям;

13) осуществление мероприятий в рамках государственных программ с участием социально-предпринимательских корпораций (выдача гарантий по кредитованию СХТП, Программа ДКБ-2020);

14) реализация социальных программ и проектов на основе выполнения государственных программ;

15) выявление проблем в социально-экономическом развитии моногородов, определение точек роста, решение вопросов финансирования мероприятий, развития предпринимательства, обеспечения занятости, повышения доходов населения;

16) активизация работы по выходу из государственных программ (Программа занятости 2020, Программа модернизации ЖКХ, Стабилизационный фонд), реализация которых убыточна для СПК.

Ключевые показатели деятельности:

1) размер чистого дохода от основной деятельности;

2) размер чистого дохода на одного сотрудника;

3) рентабельность активов.

Ожидаемые результаты.

Решение данных задач позволит СПК вместе с дочерними и зависимыми предприятиями выйти к 2016 году на точку безубыточности и получить консолидированную чистую прибыль в сумме 35 млн. тенге с дальнейшей тенденцией к ее увеличению, что приведет в 2023 году к консолидированной чистой прибыли в размере 300 млн. тенге. Будут созданы новые производства и увеличены объемы действующих производств, что повлечет повышение средней производительности предприятий в 2016 году в 1,5 раза, к 2021 году – в 2 раза по отношению к показателю 2013 года. Соответственно будет расти вклад каждого сотрудника в развитие СПК, что отражено в соответствующем показателе: по сравнению с 2016 годом чистый доход в расчете на одного сотрудника вырастет к 2023 году в 8,5 раз до 4 761,9 тыс. тенге.

Несмотря на большой размер уставного капитала СПК, будет расти и рентабельность активов: с 0,1 % в 2016 году до 1,0 % в 2023 году.

Реализация отраслевых республиканских и региональных программ будет обеспечена посредством системных мер и инструментов государственной поддержки бизнеса.

Цель 2. Реабилитация (оздоровление) активов и увеличение их стоимости.

Задачи:

1) модернизация действующих производств;

2) вовлечение государственных активов в деловой оборот, оздоровление проблемных активов и развитие на их базе конкурентоспособных производств;

3) содействие брендированию продукции для более активного продвижения продукции на внутреннем и внешнем рынках;

4) увеличение стоимости активов.

Мероприятия:

1) выявление проблем и негативных сторон в деятельности дочерних и зависимых предприятий для их нейтрализации;

2) изыскание путей решения проблемных вопросов в деятельности дочерней организации ТОО "ИПММ" в связи с передачей имущества в СЭЗ "Сарыарка";

3) приобретение нового высокотехнологического оборудования, станков, машин, агрегатов, переобучение производственного персонала;

4) внедрение в дочерних и зависимых предприятиях международных стандартов менеджмента качества;

5) внедрение единой системы управленческого учета;

6) разработка программы и плана по реанимации и оздоровлению каждой убыточной дочерней и зависимой организации;

7) поиск путей и механизмов вывода дочерней организации АО "УИК" "Арқа" на безубыточную деятельность, погашение убытков, образовавшихся в результате работы в рамках стабилизационного фонда в области;

8) реабилитация передаваемых центральными и местными исполнительными органами проблемных государственных активов при обязательном наличии разработанного плана по финансовому оздоровлению и предусмотренных на это средств областного бюджета в соответствии с Концепцией развития социально-предпринимательских корпораций;

9) осуществление помощи в поиске потенциальных потребителей продукции дочерних и зависимых организаций;

10) создание системы эффективного продвижения произведенной продукции на потребительский рынок (коммунальные рынки, торговые дома), экспорт на внешние рынки;

11) оказание содействия в сбыте продукции на внутреннем и внешнем рынках;

12) проведение информационного и практического маркетинга продукции дочерних и зависимых организаций СПК;

13) усиление претензионно-исковой работы в целях снижения дебиторской и кредиторской задолженности;

14) оптимизация производимых расходов;

15) проведение периодической переоценки основных фондов;

16) оказание содействия в привлечении недорогих финансовых ресурсов.

Ключевые показатели деятельности:

1) увеличение количества реабилитированных (оздоровленных) предприятий;

2) рост валового дохода реабилитированных предприятий по сравнению с предыдущим годом.

Ожидаемые результаты.

Будет произведена модернизация действующих производств, что позволит повысить конкурентоспособность продукции дочерних и зависимых предприятий, увеличить экспортоориентированность отечественной продукции с высокой добавленной стоимостью. Решение указанных выше задач будет способствовать увеличению количества реабилитированных предприятий, что к 2016 году составит 3 предприятия, к 2019 году – 6, к 2023 году – 10.

Валовый доход реабилитированных предприятий будет увеличиваться ежегодно от 3 до 10 %.

Цель 3. Повышение уровня корпоративного управления.

Задачи:

1) внедрение современных стандартов корпоративного управления;

2) переориентация кадровой политики СПК и дочерних организаций.

Мероприятия:

1) совершенствование Кодекса корпоративного управления;

2) внедрение современных стандартов корпоративного управления;

3) привлечение независимых консалтинговых фирм для проведения оценки эффективности корпоративного управления;

4) создание единого информационного пространства, объединяющего структурные подразделения СПК, дочерние и зависимые организации и других заинтересованных лиц;

5) проведение для дочерних и зависимых предприятий тренингов по совершенствованию системы корпоративного управления и внедрения передовых методов управления;

6) ежегодный мониторинг распространения образовательных моделей и лучших практик;

7) ежегодное проведение конкурсов среди дочерних организаций на звание: лучший управляющий, лучший бухгалтер, лучший юрист и другие;

8) ежегодное проведение круглых столов региональных корпораций для обмена опытом, решения проблемных вопросов и презентаций лучших практик;

9) ориентация кадровой политики СПК на привлечение людей с опытом работы в бизнесе, иностранных специалистов с опытом работы в крупных компаниях и выпускников программы "Болашак".

Ключевые показатели деятельности:

1) присвоение рейтинга корпоративного управления;

2) количество обученного персонала на семинарах и курсах повышения квалификации;

3) количество привлеченных иностранных специалистов и выпускников программы "Болашак".

Ожидаемые результаты.

Оценка эффективности корпоративного управления будет осуществляться по итогам рейтинга корпоративного управления, проводимого один раз в три года с привлечением независимой консалтинговой фирмы – в 2016, 2019 и в 2022 годах.

Результат оценки корпоративного управления СПК в 2022 году должен быть выше среднего рейтинга корпоративного управления среди социально-предпринимательских корпораций. Высокий уровень корпоративного управления повлияет на экономические показатели деятельности компании, повышение прозрачности, полноценность процесса принятия решений, положительно скажется на восприятии компании инвесторами.

В рамках системы КРI будут разработаны индивидуальные карты ключевых показателей деятельности каждого сотрудника, что позволит мониторить потенциал менеджеров СПК, контролировать процессы их обучения и индивидуального развития.

Проводимая работа по внедрению международных стандартов качества ISO 9001 позволит определить требования и оправдать ожидания партнеров относительно предоставляемых СПК услуг, обеспечить согласованность во взаимодействии сотрудников и структурных подразделений между собой, повысить производительность сотрудников.

Персонал СПК будет постоянно переобучаться и повышать квалификацию с примерной периодичностью один раз в два года.

Подтверждением одного из важных направлений кадровой политики будет привлечение к работе в СПК иностранных специалистов и выпускников программы "Болашак" до 8 человек к 2023 году.

СНД 2. Создание условий для стимулирования экономической активности бизнес-среды.

Цель 1. Формирование комплексной системы для сопровождения инвестиционных проектов.

Задачи:

1) развитие кластеров в приоритетных отраслях, а также координация партнерских программ по развитию малого и среднего бизнеса вокруг системообразующих и крупных компаний регионов;

2) развитие коммуникаций и обмена навыками между портфельными компаниями;

3) расширение сотрудничества с научно-исследовательскими институтами и организациями, высшими учебными заведениями, опытно-конструкторскими бюро;

4) развитие инфраструктуры поддержки начинающего бизнеса (бизнес-инкубаторов, технопарков, индустриальных зон).

Мероприятия:

1) разработка инвестиционной политики СПК;

2) участие в разработке планов кластеризации среднего и малого предпринимательства, в том числе вокруг крупного, в приоритетных отраслях экономики области в рамках реализуемых проектов СПК;

3) реализация партнерских программ с крупными системообразующими предприятиями региона;

4) координация работы Центра обслуживания инвесторов;

5) поиск, анализ и сопровождение привлекательных бизнес-идей и проектов;

6) рассмотрение коммерческих предложений и инвестиционных проектов отечественных и зарубежных инвесторов;

7) организация семинаров, круглых столов в целях обмена навыками и опытом;

8) заключение меморандумов и соглашений с институтами развития и банками второго уровня для совместной реализации проектов;

9) создание R&D центров и/или офисов инноваций;

10) формирование базы данных об инвестиционных объектах в регионе;

11) проведение мероприятий по содействию в развитии предпринимательской активности в моногородах;

12) участие в форумах, конференциях, направленных на привлечение инвестиций, а также развитие международных отношений;

13) заключение меморандумов, договоров и соглашений о сотрудничестве с республиканскими и областными высшими учебными заведениями, научно-исследовательскими институтами и организациями;

14) организация ежегодных мероприятий, направленных на поиск перспективных проектов;

15) создание медиа-центра или электронной площадки на базе сайта СПК для эффективного обмена информацией и продвижения бизнеса потенциальных партнеров и инвесторов;

16) разработка и проведение пропаганды программы, в рамках которой будут подготовлены видеоматериалы об индустриальном парке и СЭЗ "Сарыарка" относительно площади, производственной инфраструктуры, возможностях и инструментах, направленных на помощь инвесторам и инициаторам проектов.

Финансовые средства для проведения вышеперечисленных мероприятий по мере необходимости будут планироваться в Плане развития СПК на 2014 – 2018 годы.

Ключевые показатели деятельности:

1) рост количества бизнес-заявок, поступивших на рассмотрение;

2) создание R&D центров и/или офисов инноваций;

3) рост количества в области объектов инфраструктуры поддержки начинающего бизнеса.

Ожидаемые результаты.

Решение вышеуказанных задач позволит создать предварительную систему по подготовке к реализации совместных инвестиционных проектов, повышению заинтересованности бизнес-среды в сотрудничестве с СПК увеличению числа предпринимателей, пользующихся государственными инструментами поддержки по ведению бизнеса. Ежегодно будет рассматриваться не менее 40 инвестиционных проектов и предложений с дальнейшим увеличением их количества более чем в 2 раза.

В 2015 году на базе дочерней организации АО "Казчерметавтоматика" планируется создать первый R&D центр, в дальнейшем, создание аналогичного центра (офиса инноваций) прогнозируется в 2019 году с участием ТОО "Технопарк".

Компания будет содействовать развитию инфраструктуры поддержки начинающего бизнеса (индустриальные зоны, технопарки, бизнес-инкубаторы) в городах Жезказган, Сатпаев, Шахтинск, Сарань, Жанааркинском районе. Начиная с 2014 года, будет происходить динамичное увеличение количества элементов инфраструктуры до 2 элементов в 2016 году, 3-х – в 2018 году, и к 2022 году их будет не менее четырех.

В рамках развития кластеризации среднего и малого бизнеса, в том числе вокруг крупного бизнеса, будет реализован проект по разведке и добыче меди из шлаков Балхашского горнометаллургического комбината с дальнейшим строительством завода по выпуску черновой меди и благородных металлов.

Кроме того, в сфере недропользования ожидается создание совместного предприятия по разработке проектных документов и выполнению геологоразведочных работ по собственным и реализуемым совместно с партнером проектам.

Будут организованы мероприятия по привлечению инвесторов при реализации совместных проектов, в том числе путем создания Фонда активов (Фонд гарантии) Карагандинского региона.

Цель 2. Повышение заинтересованности бизнес-сообщества во взаимном сотрудничестве.

Задачи:

1) расширение сотрудничества с государственными институтами развития для реализации бизнес-проектов;

2) оказание поддержки отечественным производителям товаров, работ и услуг;

3) оказание нефинансовой поддержки бизнеса в рамках деятельности СПК.

Мероприятия:

1) вовлечение бизнес-сообщества в сотрудничество с государственными институтами развития путем предложения инструментов государственной поддержки;

2) заключение меморандумов с государственными институтами развития о дальнейшей совместной деятельности;

3) участие в форумах, конференциях и семинарах, направленных на повышение заинтересованности предпринимателей области во взаимном сотрудничестве;

4) представление предпринимателям региона презентационно-раздаточного материала о СПК;

5) организация презентаций, выставок, роуд-шоу, круглых столов для привлечения предпринимателей;

6) проведение бесплатных консультаций предпринимателей по вопросам развития бизнеса;

7) регулярное обновление интернет-ресурса СПК и наполнение его актуальной информацией;

8) проведение анонимных социальных опросов предпринимателей с целью выявления степени осведомленности о деятельности СПК.

Ключевые показатели деятельности:

1) увеличение посещаемости интернет-ресурса;

2) рост опрос предпринимателей региона;

3) постоянное участие в форумах, конференциях и семинарах.

Ожидаемые результаты.

Показатель посещаемости созданного интернет-ресурса (www.spk-saryarka.kz), отражающего уровень заинтересованности бизнес-сообщества, будет расти с 15 000 в 2014 году до 16 100 в 2018 году и до 18 000 в 2022 году.

Количество анкетируемых предпринимателей, получивших консультационные и сервисные услуги в рамках деятельности СПК, увеличится более чем в два раза, со 150 в 2014 году до 330 в 2023 году.

Ежегодное участие в форумах, конференциях и семинарах по различным областям сотрудничества будет составлять не менее 5 раз.

СНД 3. Привлечение инвестиций и реализация проектов в точках роста региона.

Цель 1. Привлечение инвестиций из различных источников.

Задачи:

1) привлечение в регионы отечественных и зарубежных инвесторов для реализации перспективных проектов;

2) оказание содействия инвесторам в реализации проектов через долевое и иное участие в рамках государственных и отраслевых программ.

Мероприятия:

1) сбор и анализ информации о потенциальных инвесторах, их возможностях, требованиях и условиях инвестирования;

2) формирование базы данных об инвесторах;

3) проведение PR-акций по освещению инвестиционной привлекательности СПК;

4) активное участие в проведении инвестиционных форумов разного уровня;

5) сотрудничество с международными финансовыми институтами – Исламским банком развития, Европейским банком реконструкции и развития, Банком развития Казахстана и другими;

6) оказание инвесторам сервисных услуг Центра обслуживания инвесторов;

7) содействие инвесторам в поиске партнеров, установлении деловых контактов, а также получении необходимой информации;

8) содействие инвесторам в реализации проектов через долевое финансирование, участие активами, а также в рамках государственных и отраслевых программ.

Ключевые показатели деятельности:

1) ежегодный прирост объема инвестиционного портфеля;

2) рост объема иностранных инвестиций в обрабатывающую промышленность;

3) увеличение количества привлеченных иностранных инвесторов в регион, в том числе из списка "Global – 2000".

Ожидаемые результаты:

Реализация данной цели позволит обеспечить до 2023 года ежегодный прирост объема инвестиционного портфеля не менее 3-7 %.

Объем иностранных инвестиций в обрабатывающую промышленность ежегодно будет увеличиваться на 1-2 % и к 2023 году достигнет 15%.

Иностранных инвесторов в регион планируется привлекать ежегодно не менее 2 единиц, в том числе из списка "Global – 2000", к 2023 году – 3 единицы.

В рамках развития новых направлений инвестиционной деятельности СПК совместно с Группой Исламского банка развития планируются создание Фонда для дальнейшего кредитования представителей малого и среднего бизнеса, развитие дуального образования, проведение маркетинговых исследований, поддержка и реализация проектов по внедрению новых технологий в регионе.

Для создания благоприятной среды по привлечению инвестиций из различных источников финансирования будет проведена работа по комбинированию финансовых инструментов, таких как, совместное финансирование крупных проектов с Банком развития Казахстана, банками второго уровня, АО "КазАгро", АО "ФРП "Даму" и зарубежными институтами развития (Европейский банк развития, Исламский банк развития), привлечение заемных средств под гарантии СПК и иностранных финансовых структур по конкретным инвестиционным проектам, развитие инструмента финансового лизинга и структурирование с другими доступными финансовыми инструментами.

Цель 2. Реализация перспективных инвестиционных и инновационных проектов.

Задачи:

1) создание новых конкурентоспособных производств в приоритетных секторах экономики региона (точках роста);

2) реализация проектов по созданию/развитию отечественного производства необходимых товаров и услуг;

3) участие в развитии альтернативной энергетики и энергоэффективных технологий, реализация программ энергоэффективности и снижения энергоемкости производств.

Мероприятия:

1) реализация перспективных и высокоэффективных проектов в точках роста региона;

2) при рассмотрении проектов по добыче и переработке полезных ископаемых привлекать инвесторов, предлагающих современные технологии;

3) рассмотрение в приоритетном порядке проектов по развитию отечественного производства товаров и услуг;

4) реализация проектов, содержащих инновационные технологии и рационализаторские предложения, с дальнейшей их передачей в конкурентную среду;

5) реализация жизнеспособных проектов в индустриальных зонах;

6) формирование агропромышленных кластеров с завершенным циклом производства, переработки и сбыта сельскохозяйственной продукции;

7) завершение формирования сети сервисно-заготовительных центров в области;

8) долевое участие СПК во вновь создаваемых предприятиях путем предоставления прав на недропользование, земельных участков, внесение в уставный капитал имущественных комплексов и других материальных ценностей;

9) долевое участие в существующих предприятиях путем привлечения средств частного капитала в их модернизацию;

10) внедрение проектов альтернативной энергетики и энергоэффективных технологий ("зеленая экономика");

11) реализация совместного с французской компанией "OPUSPlatform" проекта по созданию центра возобновляемых источников электроэнергии и обеспечение комплекса мер по его реализации.

Ключевые показатели деятельности:

1) увеличение количества инновационных проектов, планируемых к реализации с участием СПК;

2) рост количества ежегодно запускаемых инвестиционных проектов, в том числе с участием средств иностранных инвесторов (не менее пяти);

3) рост количества реализуемых проектов, применяющих энергоэффективные или энергосберегающие технологии.

Ожидаемые результаты.

Результатом выполнения данной цели будет реализация инновационных проектов, количество которых к 2023 году должно составить восемь.

Количество запускаемых инвестиционных проектов, в том числе с участием средств иностранных инвесторов, будет расти ежегодно на пять.

Реализация инвестиционных проектов в энергетической отрасли позволит значительно улучшить экологическую ситуацию в регионе, удешевить стоимость энергии, вырабатываемой различными энергоисточниками. К примеру, будет реализован совместный с французской компанией "OPUSPlatform" проект по созданию центра возобновляемых источников электроэнергии, что позволит обеспечить благоприятные условия для повышения энергетической эффективности.

В дальнейшем количество реализуемых проектов, использующих энергоэффективные и энергосберегающие технологии, будет составлять к 2023 году 5 единиц.

СПК к 2023 году станет устойчивой региональной компанией со значительным объемом инвестиционного портфеля, разветвленной сетью дочерних и зависимых предприятий, сконцентрировавшей высококвалифицированный персонал. Будут достигнуто эффективное взаимодействие с потенциальными инвесторами и использоваться имеющиеся активы для повышения рыночной капитализации и создания новой добавленной стоимости в дочерних и зависимых предприятиях.

Посредством внедрения передовых производственных и управленческих технологий и стандартов СПК получит ценный опыт, пути решения проблемных вопросов и презентации лучших практик.

Реализация поставленных в Стратегии целей и задач будет обеспечена за счет эффективного корпоративного управления СПК. По результатам реализации Стратегии планируется оценка деятельности СПК.

Приложение к Стратегии развития акционерного общества "Национальная компания "Социально-предпринимательская корпорация "Сарыарка" на 2014 – 2023 годы

Ключевые показатели деятельности (далее – КПД)

стратегического развития акционерного общества

"Национальная компания "Социально-предпринимательская корпорация

"Сарыарка" на 2014 – 2023 годы

СНД 1. Повышение эффективности корпоративного управления и увеличение стоимости активов.

Цель 1. Повышение эффективности финансово-хозяйственной деятельности СПК

Наименование КПД	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021	2022	2023
КПД 1. Размер чистого дохода от основной деятельности, тыс. тенге	0	10 000	35 000	60 000	90 000	110 000	140 000	190 000	240 000	300 000
КПД 2. Размер чистого дохода на одного сотрудника, тыс. тенге	0	158,7	555,6	952,4	1428,6	1746,0	2222,2	3015,8	3809,5	4761,9
КПД 3. Рентабельность активов, %	0	0	0,1	0,2	0,3	0,4	0,5	0,7	0,8	1,0

Цель 2. Реабилитация (оздоровление) передаваемых в СПК государственных активов

Наименование КПД	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021	2022	2023
КПД 1. Увеличение количества реабилитированных (оздоровленных) предприятий	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1
КПД 2. Рост валового дохода реабилитированных предприятий в сравнении с предыдущим годом, %	0	3	3	5	5	7	7	8	10	10

Цель 3. Повышение уровня корпоративного управления

Наименование КПД	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021	2022	2023
КПД 1. Присвоение рейтинга корпоративного управления			+			+			+
КПД 2. Количество обученного персонала на семинарах и курсах повышения квалификации	20	15	17	16	18	16	15	14	14	15
КПД 3. Количество привлеченных иностранных специалистов и выпускников программы "Болашак"	0	1	1	1	0	1	1	1	1	1

СНД 2. Создание условий для стимулирования экономической активности бизнес-среды.

Цель 1. Формирование комплексной системы для сопровождения инвестиционных проектов

Наименование КПД	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021	2022	2023
КПД 1. Рост количества бизнес-заявок, поступивших на рассмотрение	45	48	50	53	55	58	68	78	88	98
КПД 2. Создание Research&Development центров и/или офисов инноваций	0	1	0	0	0	1	0	0	0	0
КПД 3. Рост количества в области объектов инфраструктуры поддержки начинающего бизнеса	1	1	2	2	3	3	3	3	4	4

Цель 2. Повышение заинтересованности бизнес-сообщества во взаимном сотрудничестве

Наименование КПД	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021	2022	2023
КПД 1. Увеличение посещаемости интернет-ресурса	15 000	15 900	16 000	16 000	16 100	16 300	18 000	18 000	18 000	18 000
КПД 2. Рост опроса предпринимателей региона	150	170	190	210	230	250	270	290	310	330
КПД 3. Постоянное участие в форумах, конференциях и семинарах	3	4	5	6	5	6	6	5	5	6

СНД 3. Привлечение инвестиций и реализация проектов в точках роста региона.

Цель 1. Привлечение инвестиций из различных источников

Наименование КПД	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021	2022	2023
КПД 1. Ежегодный прирост объема инвестиционного портфеля, %	3	3	3	5	5	5	5	7	7	7
КПД 2. Рост объема иностранных инвестиций в обрабатывающую промышленность, %	0	1	1	1	2	2	2	2	2	2
КПД 3. Увеличение количества привлеченных иностранных инвесторов в регион, в том числе из списка Global-2000	0	2	2	2	2	2	2	2	2	2
								1	1	1

Цель 2. Реализация перспективных инвестиционных и инновационных проектов

Наименование КПД	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021	2022	2023
КПД 1. Увеличение количества инновационных проектов, планируемых к реализации с участием СПК	1	0	1	0	1	1	0	2	1	1
КПД 2. Рост количества ежегодно запускаемых инвестиционных проектов, в том числе с участием средств иностранных инвесторов	5	5	5	5	5	5	5	5	5	5
КПД 3. Рост количества реализуемых проектов, применяющих энергоэффективные или энергосберегающие технологии	1	1	2	2	3	3	3	4	5	5

"Сарыарқа" әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамының 2014 - 2023 жылдарға арналған даму стратегиясын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 5 тамыздағы № 887 қаулысы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2018 жылғы 10 желтоқсандағы № 818 қаулысымен

Ескерту. Күші жойылды – ҚР Үкіметінің 10.12.2018 № 818 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

"Мемлекеттік мүлік туралы" 2011 жылғы 1 наурыздағы Қазақстан Республикасының Заңы 184-бабының 2-тармағына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

1. Қоса беріліп отырған "Сарыарқа" әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамының 2014 – 2023 жылдарға арналған даму стратегиясы бекітілсін.

2. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі	К. Мәсімов

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 5 тамыздағы № 887 қаулысымен бекітілген

"Сарыарқа" әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы"
ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамының
2014 – 2023 жылдарға арналған
даму стратегиясы

"Сарыарқа" әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамының (бұдан әрі – ӘКК) 2014 – 2023 жылдарға арналған даму стратегиясы (бұдан әрі – Стратегия) Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 31 қазандағы № 1236 қаулысымен бекітілген Акционері мемлекет болып табылатын ұлттық басқарушы холдингтердің, ұлттық холдингтердің, ұлттық компаниялардың даму стратегиялары мен даму жоспарларын әзірлеу, бекіту, сондай-ақ оларды іске асырудың мониторингі мен оны бағалау қағидаларына және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 31 қазандағы № 1382 қаулысымен мақұлданған Әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорацияларды дамыту тұжырымдамасына (бұдан әрі – Әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорацияларды дамыту тұжырымдамасы) сәйкес әзірленген.

ӘКК-нің қызметі Қарағанды облысының аумағында жүзеге асырылады. Әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорацияларын құру кезінде қызметі өңірді дамытудың әлеуметтік, экономикалық және мәдени мақсаттарына қол жеткізуге бағытталған өңірлік экономикалық орнықты бизнес құрылымдарды құру идеясы айқындалды.

Сонымен қатар әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорацияларды құру өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуының бірқатар ұйымдық және қаржылық проблемаларына негізделген:

1) өңірлердегі жеке кәсіпкерлерде, сонымен бірге жергілікті мемлекеттік басқару органдарында басқару әлеуетінің жеткіліксіздігі;

2) жеке кәсіпкерлік субъектілерінің мемлекеттік даму институттарының инвестицияларына кеңінен қол жетімділігінің болмауы;

3) жеке кәсіпкерлік субъектілерде өз қызметтерін жүзеге асыратын өңірді әлеуметтік-экономикалық дамыту бастамаларының болмауы;

4) жергілікті мемлекеттік басқару органдары мен өңірлік бизнес бастамалары арасындағы үйлестірудің қажеттілігі.

ӘКК жұмыс істеуінің бизнес-схемасы табыстарды өңірдің әлеуметтік, экономикалық және мәдени жобаларына, сондай-ақ өңірде жұмыс істейтін рентабельді емес өндірістерді қалпына келтіру есебінен қайта инвестициялауға есептелген.

Стратегияны әзірлеу негізгі басымдықтар, оларды іске асыру көздері мен тетіктері туралы нақты пайымы бар ұзақ мерзімді әлеуметтік-экономикалық дамудың нысаналы бағдарларын айқындау қажеттілігіне негізделеді. Стратегия:

1) ӘКК-нің әлеуетін іске асыру үшін басым қызмет бағыттары мен салаларын айқындауға;

2) ӘКК-нің даму саясатын және жұмыс істеу үлгісін қалыптастыруға;

3) ӘКК-нің өңірлік даму институты ретінде одан әрі қалыптасуын қамтамасыз етуге бағытталған шаралар кешенін әзірлеуге бағытталған.

Осы Стратегия таяудағы 10 жылға арналған миссияны, пайымды, стратегиялық бағыттарды, мақсаттарды, міндеттерді, іс-шараларды, оларды іске асыру тетіктері мен қызмет нәтижелерінің көрсеткіштерін айқындайды және мыналардың:

1) Қазақстан Республикасының Президенті – Елбасы Н.Ә. Назарбаевтың 2012 жылғы 14 желтоқсандағы "Қазақстан-2050" стратегиясы: қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты" атты Қазақстан халқына Жолдауының;

2) "Қазақстанның 2030 жылға дейінгі Даму стратегиясын одан әрі іске асыру жөніндегі шаралар туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2007 жылғы 6 сәуірдегі № 310 Жарлығының;

3) "Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейінгі Стратегиялық даму жоспары туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 1 ақпандағы № 922 Жарлығының;

4) "Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейінгі инновациялық даму тұжырымдамасын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2013 жылғы 4 маусымдағы № 579 Жарлығының;

5) "Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік жоспарлау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2009 жылғы 18 маусымдағы № 827 Жарлығының;

6) "Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік жоспарлау жүйесінің одан әрі жұмыс істеуінің кейбір мәселелері туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 4 наурыздағы № 931 Жарлығының;

7) "Қазақстан Республикасын үдемелі индустриялық-инновациялық дамыту жөніндегі 2010 – 2014 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарлама және Қазақстан Республикасы Президентінің кейбір жарлықтарының күші жойылды деп тану туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 19 наурыздағы № 958 Жарлығының;

8) "Әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорацияларды дамыту тұжырымдамасын мақұлдау туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 31 қазандағы № 1382 қаулысының;

9) "Қазақстан Республикасында инновацияларды дамыту және технологиялық жаңғыртуға жәрдемдесу жөніндегі 2010 – 2014 жылдарға арналған бағдарламаны бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қарашадағы № 1308 қаулысының;

10) "Бизнестің жол картасы 2020" бағдарламасын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 13 сәуірдегі № 301 қаулысының;

11) "Өнімділік 2020" бағдарламасын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 14 наурыздағы № 254 қаулысының;

12) "Қазақстан Республикасында инвестицияларды тарту, арнайы экономикалық аймақтарды дамыту және экспортты ынталандыру жөніндегі 2010 – 2014 жылдарға арналған бағдарламаны бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қазандағы № 1145 қаулысының негізгі бағыттарын ескере отырып әзірленген.

1. Ағымдағы жағдайды талдау

Сыртқы ортаны талдау

Қарағанды облысының Статистика департаментінің деректеріне сәйкес өңірдің алаңы 428 мың шаршы км немесе Қазақстан Республикасы аумағы жалпы алаңының 15,7 %-ын құрайды. Қарағанды облысы халқының саны 2013 жылғы 1 желтоқсандағы жағдай бойынша 1369,2 мың адамды немесе республика тұрғындарының жалпы санының 8,2 %-ын құрады. Қала халқы 1 076,8 (78,6 %), ауыл халқы – 292,4 мың адам (21,4 %). 2013 жылы облыс халқының саны 7 076 адамға немесе 0,5 % өсті.

Жалпы өңірлік өнім

2013 жылы өндірілген жалпы өңірлік өнім 2 538,3 млрд. теңгені құрады және де алдыңғы жылмен салыстырғанда 3,2 %-ға өсті. Жалпы өңірлік өнімдегі айтарлықтай үлесті өнеркәсіп алады – 55,1 %, көтерме және бөлшек сауда – 11,7 %, көлік және байланыс – 6,7 %, құрылыс – 3,5 %, ауыл шаруашылығы – 5,8 %, басқасы – 17,2 %-ды құрайды. Облыстың сыртқы сауда айналымы 2013 жылы 1 478,5 млрд. теңгені немесе 2012 жылға 102,4 %-ды құрайды. Облыстан шығарылатын тауарлар экспорты 1 313,8 млрд. теңгені, импорт – 164,6 млрд. теңгені құрайды немесе алдыңғы жылдың ұқсас кезеңіне қарағанда 70 %. Сауда теңгерімінің актив сальдосы 1 149,2 млрд. теңгені құрады.

Тұтыну бағаларының индексі 2013 жылғы қаңтар-желтоқсанда 107,4 %-ды, оның ішінде азық түлік тауарларына – 104,7%-ды, азық түлік емес тауарларға – 103,6 %-ды, ақылы көрсетілетін қызметтерге – 114,1 %-ды құрады.

Өнеркәсіптік өндіріс облыс экономикасының негізін құрайды. 2007 жылдан бастап 2013 жылға дейін облыста өнеркәсіптік өндірістің көлемі 845,6 млрд. теңгеден 1 398,1 млрд. теңгеге дейін немесе 1,6 еседен астамға артты.

Өңдеуші өнеркәсіп және тау-кен өндіру өнеркәсібі

Өңдеуші өнеркәсіп және тау-кен өндіру өнеркәсібі негізгі салалар болып табылады, олардың үлесіне өңірдің өнеркәсіптік өндірісінің 83,2 %-дан астамы тиесілі. Мұнда түсті және қара металлургияның, машина жасаудың, тамақ, жеңіл және ағаш өңдеу өнеркәсібінің, құрылыс индустриясының және энергетиканың ірі кәсіпорындары шоғырланған. Пайдалы қазбалардың кен орындарын игеруде Қарағанды облысы республиканың минералдық-шикізат кешенінде маңызды орынды алады және темір марганец, баритті полиметалл, мыс кенін және көмір шығаратын бірегей өңір болып табылады.

Облыстың өнеркәсіптік әлеуетінің жалпы көлеміндегі өңдеуші өнеркәсіптің үлесі 2013 жылы 68,6 %-ды құрады. Өңдеуші өнеркәсіп өндірісінің индексі 2012 жылғы деңгейге жыл қорытындысы бойынша 94,8 %-ды құрады.

Осы кезеңде өңірдің экономикасына 403,4 млрд. теңге инвестиция салынған, ондағы меншікті қаражат үлесі – 58,2 %, бюджеттік қаражат үлесі – 11,2 %, қарыз қаражат үлесі – 26,9 %, шетел инвестициясының үлесі – 3,6 %.

Өңірдің кәсіпорындары мен ұйымдары әлемнің 100-ден астам елдерімен сыртқы экономикалық байланыс орнатқан, облыс аумағында шетел капиталының қатысуымен 400 біріккен кәсіпорын жұмыс істейді.

Өңдеуші өнеркәсіптің негізін мынадай кіші салалар құрайды: металлургия өнеркәсібі және дайын металл бұйымдарын өндіру саласындағы үлес салмағы 50,4 %, тамақ өнімдерін өндіру – 6,2 %, машина жасау – 4,1 %, басқа металл емес минералды өнімдерді өндіру – 2,7 %, резеңке және пластамасса бұйымдарын өндіру – 1,1 %, химия өнеркәсібі – 1,5 % және басқалары – 34,0 %.

Кейінгі жеті жылда өңдеуші өнеркәсіп саласының өндіріс көлемі 742,9 млрд. теңгеден 959,8 млрд. теңгеге дейін немесе 29,2 %-ға өсті.

Одан басқа, 2013 жылы азық-түлік өндірісінде, құрылыс индустриясында, металл балқытуда, дайын металл бұйымдарын өндіруде, фармацевтикалық өнімдерді өндіруде, басқа металл емес минералды өнімдерді өндіруде өсім байқалды.

2012 жылмен салыстырғанда 2013 жылы азық-түлік өндірісінің өсу қарқыны 100,2 %, фармацевтикалық өнімдерді өндіруде – 124,6 %-ды, құрылыс индустриясында – 121,1 %-ды, металл балқытуда – 120,1 %-ды, дайын металл бұйымдарын өндіруде – 121,1 %-ды, басқа металл емес минералды өнімдерді өндіруде – 121,1 %-ды құрады.

2013 жылы басқа металл емес өнімдерді өндіру 38,2 млрд. теңгеге жетті, 2012 жылмен салыстырғанда нақты көлем индексі 121,1 %-ды құрады.

2012 жылмен салыстырғанда бетоннан жасалған жиналмалы құрылыс конструкцияларын шығару 1,3 есе, силикат пен қож кірпіштерінен жасалған жиналмалы құрылыс конструкцияларын шығару 3,1 есе ұлғайды.

Осы сала бойынша еңбек өнімділігі жұмыспен қамтылған бір адамға шаққанда 12,2 млн. теңге деңгейінде немесе 2012 жылғы еңбек өнімділігі деңгейіне қарай 5,3 %-ға өсумен қалыптасты.

2012 жылмен салыстырғанда 2013 жылы құрылыс индустриясын, тұтастай алғанда, болат құбырды 406,4 миллиметрден аса диаметрмен шығару 19,2 %-ға, ұсақталған және қиыршық тас – 6,5 %-ға, бояу мен лактар – 1,8 %-ға ұлғайды.

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 14 сәуірдегі № 303 қаулысымен бекітілген 2010 – 2014 жылдарға арналған республикалық индустрияландыру картасын (бұдан әрі – Индустрияландыру картасы) жаңарту кезінде 2013 жылы облыстан 5 жоба Индустрияландыру картасына енгізілді.

2010 – 2014 жылдарға арналған өңірлік Индустрияландыру картасына 76 жоба енгізілді.

2014 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша 80 жобадан жалпы сомасы 79,5 млрд. теңге болатын 51 жоба іске асырылды, 3,5 мың жаңа жұмыс орны ашылды.

Тау-кен өндіру саласы

Өңірдің өнеркәсіп өндірісінің жалпы көлеміндегі тау-кен өндіру саласының үлесі 14,6 %-ды құрайды. 2012 жылмен салыстырғанда 2013 жылы тау-кен өнеркәсібі мен карьерлерді қазуда мыс 120,2 %-ға, сондай-ақ, мыс кенін өндіру есебінен – 105,7 %, көмір – 105,2 %, темір кені – 125,2 %, түсті металл – 128,7 %, басқа да тау-кен өндірісі саласында 107,8 % тұрақты өсім байқалады.

2007 жылдан бастап 2013 жыл аралығында тау-кен өндірісіне 202,6 млрд. теңге мөлшерінде инвестиция салынған, өндіріс көлемі 55,4 млрд. теңгеден 144,5 млрд. теңгеге дейін немесе 2,6 есе өсті.

Көмір өнеркәсібі мемлекеттік базалық саланың бірі болып жалғасуда. 2013 жылы көмірдің өндірілу көлемі 37,2 мың тонна құрады, бұл 2012 жылдың ұқсас кезеңінің көрсеткішіне қарағанда 5,2 %-ға жоғары.

Қарағанды облысында тау-кен кәсіпорындарында шамамен 40 мың адам еңбек етеді.

Агроөнеркәсіптік кешен

Өңірдің ауыл шаруашылығының барлық қызметі негізгі бағыттардың бірі – агроөнеркәсіптік кешеннің бәсекеге қабілеттілігін өсіруге бағытталған.

Облыс аумағында мал шаруашылығы өнімін өндіру басым, оның үлесі 54,2 %, өсімдік шаруашылығы – 45,8 %. Ауыл шаруашылығының жалпы өнім көлемі кейінгі үш жылда 1,2 есеге өсті.

2013 жылдың қорытындысы бойынша ауыл шаруашылығының жалпы өнім көлемі 147,2 млрд. теңгені құрады, нақты көлем индексі – 111,4 %. Өндірістің артуы қолайлы ауа-райының климаттық жағдайларына байланысты болды.

Облыс халқы өңірлік өндіріс есебінен өнімнің мынадай түрлерімен толық қамтамасыз етілді: бидай, картоп, қызылша, ет, жұмыртқа және сүт. 2013 жылы облыста мемлекет және "ҚазАгро" ұлттық басқарушы холдингі" акционерлік қоғамы (бұдан әрі – "ҚазАгро" АҚ) қолдау көрсететін 5 577 ауыл шаруашылығы құралымы және халықтың 125 000 жеке қосалқы шаруашылығы жұмыс істеді, олар республиканың ауыл шаруашылығы өнімі көлемінің 5 %-дан астамын өндірді.

2012 жылмен салыстырғанда 2013 жылы меншіктің барлық түрлеріндегі шаруашылықтарда мал мен құс басы орташа алғанда 1,6 %-ға артқан. Ет өндірісінің экспорттық әлеуетін әрі қарай жоғарылату мақсатында фермер шаруашылықтары 5,2 мың төлдейтін ірі қара бас және 301 тұқымдық бұқа сатып алған, шетелдік селекциялы асыл таза тұқымды 232 ірі қара мал әкелінді.

2013 жылы мал шаруашылығы өнімін өндіру 2012 жылғы деңгейге қарағанда 3,2 %-ға өсті, өсім ет өндірісін 0,7 %-ға (68,3 мың тонна), сүт өндірісін 4,7 %-ға (369,7 мың тонна), жұмыртқа өндірісін 18,4 %-ға (554,6 мың дана) арттыру есебінен азаюда.

Дәнді дақылдарды егу 2013 жылы 670,3 мың гектарды құрады, 758,9 мың тонна дәнді-дақылдар дайындалған, 286,4 мың тонна картоп, 90,8 мың тонна көкөніс жиналған.

Жерді тиімді және оңтайлы пайдалану, сондай-ақ өсімдік шаруашылығы саласын саралау мақсатында облыстың егістік құрылымында жыл сайын көкөніс, картоп, майлы, жемдік және басқа да дақылдар үлесі артуда, ал дәнді-дақылдар алаңдары кемуде.

2013 жылы егіс алқабының құрылымын әртараптандыруды ескеріп, майлы дақылдар – 32,2 мың гектар, көкөністер – 2,9 мың гектар, картоп – 12,9 мың гектар, жемдік дақылдар – 278,5 гектар егілді. 2012 жылмен салыстырғанда майлы және жемдік дақылдар егіс алқабы 11,9 есеге, бақша дақылдары 8,2 %-ға, арпа 22,0 %-ға, бұйра зығыр – 88,8 %-ға өсті.

2013 жылы жалпы азық-түлік тауарларымен қамтамасыз етудегі меншікті өндіріс есебінен қамтылу пайызы облыс бойынша орташа алғанда ет бағыты 136 %, көкөніс – 105 %, сүт өнімі – 95 % болды. Азық-түлік тауарларының ішкі нарығын отандық өнімдермен қамтамасыз ету деңгейі жалпы азық-түлік тауарларымен қамтамасыз етуден орташа алғанда 112 %-ды құрады.

Энергетикалық сала

Барлығы 2013 жылы өңірдің тоғыз электр қуатын өндіруші станциясы 2012 жылға қарағанда 6,2 %-ға көп, сағатына 14 млрд. кВт электр энергиясын өндірді. Облыста электр қуатын тұтыну 2012 жылмен салыстырғанда 2013 жылы 6,2 %-ға төмендеді және сағатына 15,5 млрд. кВт құрады.

Энергиялық және жылу энергиясы тапшылығын жою үшін 2012 жылғы сәуірде Қарағанды қаласында сағатына 720 МВт электр энергиясы және сағатына 1415 Гкал жылу энергиясын өндіретін 4-жылу энергия орталығын салу бойынша облыс әкімдігі мен "Қазақстан коммуналдық жүйелері" жауапкершілігі шектеулі серіктестігі арасында өзара ынтымақтастық туралы меморандумға қол қойылды. Облыс экономикасына 300 млрд. теңге инвестиция салынатын болады, құрылысы 2013 жылы басталды.

Мемлекеттік-жекешелік әріптестік шеңберінде Жезқазған өңірінде энергия тапшылығын жою мақсатында Жезқазған 2-жылу энергия орталығын салу жоспарлануда, онда "Жезқазған-Сексеуіл" және "Жезқазған-Бейнеу" екі теміржол құрылысы басталды.

Жұмыс істеп тұрған жылу электр орталықтарында қолданыстағы жабдықтарды қарқынды жаңарту, жаңа технологиялар мен оларды басқару процестерін енгізу, персоналды қайта оқыту жоспарлануда.

Таяудағы жылдары меншік иелерінің қаражаты есебінен Қарағанды 3-жылу энергия орталығында, 2-Қарағанды гидроэнергия станциясында, Жезқазған жылу энергия орталығында, "Қазақмыс" корпорациясы жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің Балқаш 3-жылу энергия орталығында, "АрселорМитталТеміртау" акционерлік қоғамының 2-жылу энергия орталығында және жылу энергия орталығында өндірістік жоғары вольтты жүйе жобаларын іске асыру жоспарлануда, бұл станция қуатын 228 МВт-ға арттыруға мүмкіндік береді.

2012 жылғы қарашада ІІІ Халықаралық инвестициялық форум шеңберінде облыс әкімдігі энергетика саласындағы жобаларды іске асыруда "Kazakh Power Sdn Bhd" (Малайзия), "Sat&Company" акционерлік қоғамы, "Қазақстан коммуналдық жүйелері" жауапкершілігі шектеулі серіктестігі және "Қазақстан Өрлеу" қоғамдық қоры меморандумға қол қойды.

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 30 сәуірдегі № 473 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасының тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығын жаңғыртудың 2011 – 2020 жылдарға арналған бағдарламасы (бұдан әрі – ТКШ жаңғырту бағдарламасы) шеңберінде 2012 жылдан бастап Саран қаласында 2014 жылы құрылысты аяқтау мерзімімен қазандық құрылысы басталды, жобада 75 жұмыс орны көзделген. 2013 жылдың қорытындысы бойынша Жезқазған қаласы жылу желілерінің 11,8 километрінің құрылысы аяқталды, 74-орамының жылумен жабдықтау желілерінің 1,584 километрі реконструкцияланды.

2013 жылы Жәйрем және Шахан кенттерінде қазандық құрылысы бойынша жобалау-сметалық құжаттаманы әзірлеу басталды, Теміртау қаласында екі жоғарылатқыш жылу сорғы станциясы салынды.

Инвестициялық бағдарлама шеңберінде "Қарағанды Жарық" жауапкершілігі шектеулі серіктестігі тұтынушыларда электр энергиясын есепке алудың 111 582 аспабын ауыстырды, "Ботаническая", "Юго-Восток", "Мелькомбинат" жоғары вольтты кіші станцияларының 207,4 километр электр желілерін реконструкциялау жұмыстары орындалды.

Құрылыс саласы

Құрылыс саласы шеңберінде 2013 жылы мердігерлік жұмыстардың көлемі 213,6 млн. теңгеге немесе 2012 жылы 157,7 %-ға орындалды. 25 бағдарлама, оның ішінде Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 7 желтоқсандағы № 1118 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011 – 2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы, Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 13 сәуірдегі № 301 қаулысымен бекітілген "Бизнестің жол картасы 2020" бағдарламасы (бұдан әрі – БЖК 2020), Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 25 мамырдағы № 570 қаулысымен бекітілген 2011 – 2020 жылдарға арналған "Ақ бұлақ" бағдарламасы және басқа да бағдарламалар бойынша 30 жоба іске асырылды.

Барлығы Қарағанды облысы бойынша 299,1 мың шаршы метр тұрғын үй алаңы пайдалануға берілді, бұл 2013 жылдың жоспарында 104,6 % және 2012 жылдың фактісіне қарағанда 111,1 % құрайды, олардың ішінде жеке құрылыс салушылар 146,7 мың шаршы метр немесе 49 %, заңды тұлғалар 152,4 мың шаршы метр немесе 51 % іске қосты.

2013 жылы білім беру, спорт, денсаулық сақтау, энергетика, коммуналдық шаруашылық және қоршаған ортаны қорғау саласында 13 объектінің құрылысы басталды. 2014 жылы облыстың барлық қалаларының және аудан орталықтарының бас жоспарларын әзірлеу толығымен аяқталатын болады, 13 әлеуметтік объекті салу және реконструкциялау жоспарланған.

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 26 шілдедегі № 862 қаулысымен бекітілген "Өңірлерді дамыту" бағдарламасы (бұдан әрі – Өңірлерді дамыту бағдарламасы) бойынша инженерлік инфрақұрылымның дамуына 2,2 млрд. теңге сомасында нысаналы трансферт бөлінді.

Туризм

Табиғи және мәдени-тарихи ресурстардың болуы, Қарағанды облысының қолайлы географиялық орналасуы жағажай, спорт, экологиялық, мәдени-танымдық, сондай-ақ іскерлік туризмді дамыту үшін әлеуетті мүмкіндіктер болып табылады.

Облыс аумағында Қарқаралы мемлекеттік ұлттық табиғи паркі, "Бұйратау" мемлекеттік ұлттық табиғи паркі (Осакаров ауданы, оңтүстік бөлігі – 28 154 га), 9 табиғи қорық, мәдени-тарихи және "Ұлытау" табиғи қорық-мұражайы, Балқаш көлі орналасқан.

Орналастыру объектілерінің саны біржолғы сыйымдылығы 9 107 төсек-орын болатын 150 бірлікті құрайды. Нөмір саны – 3 498 бірлік.

Туристердің көбісі облыстың Қарағанды, Теміртау қалаларына, сондай-ақ Ақтоғай, Бұқар жырау және Қарқаралы аудандарына келеді.

Инновациялар

Қарағанды облысы кәсіпорындарының инновациялық белсенділігі 2013 жылы 3,6 %-ды құрады. Инновациялық өнім көлемі қолданыстағы бағалармен 30,5 млрд. теңге соманы құрады. Өнеркәсіптік кәсіпорындардың инновациялық өнімдері арасында жаңадан енгізілген немесе айтарлықтай технологиялық өзгерістерге ұшыраған өнімдер ең үлкен үлесті – 76,0 %-ды құрады.

Қарағанды облысы қоғамдық өндірістің ғылыми білімін жаңғыртуға және тиімділігін жоғарылатуға қабілетті ғылыми әлеуетке ие. Қарағанды облысының ғылыми-техникалық әлеуетінің ұйымдастырушылық құрылымы зерттеулер мен әзірлемелерді орындайтын дербес ұйымдардан, сондай-ақ жоғары оқу орындарының, өнеркәсіптік кәсіпорындар мен ұйымдарының тиісті бөлімшелерінен тұрады.

Облыстың жоғарғы оқу орындарында ғылыми әзірлемелер авторларына инжинирингтік қызмет көрсету, ұсыныстар мен идеялар әзірлеуге арналған инновациялық орталықтар бар.

Жоғары ғылыми әлеует – өңірде республика ғалымдарының 12 %-ы жұмыс істейді – зерттеуден бастап жаңа техника мен технологияның сынақ үлгілеріне дейін ғылыми жұмыстың барлық кезеңдерін дамытуға мүмкіндік береді.

Облыста Индустриялық парктің құрылысы жүргізіліп жатыр, оның аумағында шикізат пен дайын өнімді жеткізу үшін ыңғайлы коммуникацияның болуын ескере отырып "Сарыарқа" арнайы экономикалық аймағы (бұдан әрі – "Сарыарқа" АЭА) құрылған.

Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 9 наурыздағы № 958 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасын үдемелі индустриялық-инновациялық дамыту жөніндегі 2010 – 2014 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарлама (бұдан әрі – ҮИИДМБ) шеңберінде жобаларды іске асыру ұлттық компанияларға және жүйе құраушы кәсіпорындарға өнім жеткізуде қазақстандық қамтудың үлесін арттыруға мүмкіндік берді. 2013 жылы қазақстандық қамтудың үлесі 66,2 %-ды құрады немесе 2012 жылмен салыстырғанда 22,8 %-ға өсті.

Одан басқа, 92 ірі кәсіпорын бойынша мониторинг 2013 жылдың қорытындысы бойынша олардағы қазақстандық қамту үлесінің 82,9 % деңгейінде құралғанын көрсетті.

Қазақстан Республикасының Президенті – Елбасы Н.Ә. Назарбаевтың 2012 жылғы 14 желтоқсандағы "Қазақстан-2050" стратегиясы: қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты" атты Қазақстан халқына Жолдауын (бұдан әрі – "Қазақстан-2050" стратегиясы) іске асыру мақсатында жаңа инновациялық компаниялар мен біріккен компаниялар құру үшін озық технологияларды тарту жоспарланып отыр.

Осыған байланысты өңірлік технопарк базасында өңірдің инновациялық кластерін дамыту бойынша ғылыми-техникалық кеңес құрамы дайындалды және тұтас облыс бойынша инновациялық жобалар тізбесі қалыптастырылуда. Технопарктің және ғылыми-техникалық кеңестің базасында қаржылық шығынсыз "Сарыарқа" АЭА аумағында конструкторлық бюро мен инноваторларды қолдау жөнінде қор құру жоспарлануда.

Шағын және орта кәсіпкерлік

Облыс бойынша 2013 жылы 14 шағын кәсіпорын субъектісіне 44,4 млн. теңгеге мемлекеттік қолдау көрсетілді.

2014 жылғы 1 қаңтарға шағын және орта кәсіпкерліктің белсенді жұмыс істеп тұрған субъектілер саны 61,2 мың бірліктен астамды құрады, шағын және орта кәсіпкерлікте жұмыспен қамтылған адамдар саны – 216,9 мың адам. Шағын және орта кәсіпкерліктің белсенді жұмыс істеп тұрған субъектілерінің өсуі 2012 жылдың тиісті кезеңінде 109,1 %-ды, шағын және орта кәсіпкерлікте жұмыспен қамтылғандар – 105,7 %-ды құрады. Шағын және орта кәсіпкерлік субъектілері өндірген өнім, атқарылған жұмыс, көрсетілген қызметінің жалпы көлемі 2013 жылы 548,7 млрд. теңгені құрады.

БЖК 2020 шеңберінде 2013 жылы өңірдегі жеке кәсіпкерлікті қолдауға 2 429,9 млн. теңге сома бөлінді, оның ішінде мынадай бағыттар бойынша:

1) кредиттер бойынша пайыздық мөлшерлемені субсидиялау – 2 320,6 млн. теңге;

2) шағын және орта бизнеске кредиттерді ішінара кепілдендіру – 39,3 млн. теңге;

3) грантты қаржыландыру – 10 млн. теңге (4 жоба);

4) бизнесті жүргізуді сервистік қолдау – 60,0 млн. теңге.

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 25 мамырдағы № 683 қаулысымен бекітілген Моноқалаларды дамытудың 2012 – 2020 жылдарға арналған бағдарламасының (бұдан әрі – Моноқалаларды дамытудың бағдарламасы) екінші бағыты бойынша 2013 жылы 419,9 млн. теңге жоспарланды, оның ішінде:

1) кредиттері бойынша пайыздық мөлшерлемені субсидиялауға – 190,1 млн. теңге, осы құрал шеңберінде 21 жоба қаржыландырылды;

2) грантты қаржыландыруға – 102,5 млн. теңге, 37 жоба қаржыландырылды;

3) кәсіпкерлік негіздеріне оқытуға – 2,0 млн. теңге, 112 адам оқытылды.

4) өз бетінше жұмыспен қамтылған, жұмыссыз және табысы аз адамдарға шағын кредит беру – 125,3 млн. теңге.

Бөлшек сауданың жалпы көлемі 2013 жылы 510,1 млрд. теңгені құрады және алдыңғы жылғы көрсеткішпен салыстырғанда 7,5 %-ға артты.

Бөлшек тауар айналымы көлемі бойынша Қарағанды облысы республикада Алматы және Астана қалаларынан кейін үшінші орынды алды. Облыстың тауар айналымының республикалық көлемдегі үлесі 2013 жылы 10,1 %-ды құрады.

Тауар айналымының негізгі көлемін базарларда сауда жасайтын және жеке сауда қызметін жүзеге асыратын жеке тұлғалар қамтамасыз етті. Олар 317,5 млн. теңгеге тауар өткізген, бұл облыстағы бөлшек сауданың жалпы көлемінен 62,2 %-ды құрайды.

2013 жылы көтерме тауар айналымының жалпы көлемі 709,9 млн. теңгені құрады және алдыңғы жылмен салыстырғанда 1,3 %-ға артты.

Жаһандық сыртқы орта факторларының ықпалы

ӘКК Қарағанды облысында жалғыз ұлттық компания болып табылады.

ӘКК-нің қызметі Мемлекет басшысының және Қазақстан Республикасы Үкіметінің қойған стратегиялық мақсаттары мен елді дамытудың міндеттеріне сәйкес келеді.

Соңғы жылдары өзекті мәселе болған кәсіпорын қызметіне әртүрлі сыртқы орта факторларының ықпалын азайту міндеті өзінің шешімі үшін олардың жұмысына әсер ететін негізгі факторларды анықтау мен жүйелендіруді талап етеді. Тек осы негізде сыртқы орта факторының ықпалы нәтижесінде пайда болатын кері салдарын еңсеру үшін шаралар әзірлеуге болады.

Сыртқы факторлар қатарына: құқықтық, саяси, шаруашылық, демографиялық, технологиялық және экологиялық факторларды жатқызуға болады.

Саяси және құқықтық факторлар

ӘКК-нің қызметі кәсіпкерлік қызметті дамыту, жаңа өндірістерді құру және жұмыс істеп тұрғандарын жаңғырту, инвестициялар тарту, үкіметтік бастамаларды іске асыру үшін қолайлы жағдай жасауға бағытталған.

ӘКК-ні және де тұтас Қарағанды өңірін дамытуға әсер ететін оң саяси және құқықтық фактор тікелей келіссөздер негізінде жер қойнауын пайдалануға келісімшарттар жасауға заңнамалық деңгейде құқық беру болып табылады. Одан басқа, әртүрлі мемлекеттік даму бағдарламаларын іске асыруда әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялардың рөлі мемлекеттік деңгейде бекітілген. Әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялар өңірді дамытуға екпін жасайтын мемлекет экономикасының шикізаттық емес секторларын дамытудың жаңа құралы ретінде қарастырылады.

Экономикалық фактор

ӘКК-нің бұдан әрі дамуына әсер ететін маңызды экономикалық фактор өңірдің экономикасын тұрақты дамыту болып табылады. Республиканың экономикасын шикізат бағытынан дайын өнім өндіру үшін толық технологиялық циклмен өңдеу және қайта өңдеу салаларын дамытуға қайта бағыттау өңірдің экономикасына шетел инвесторлары тарапынан инвестициялық салымның кему тәуекеліне әкеп соғады. Осыған байланысты алда өндірілетін өнімнің бәсекеге қабілеттілігін жоғарылату және экспорттық бағыттағы өндірісті дамыту міндеті тұр.

Шаруашылық фактор

Облыста металлургия және құрылыс индустриясы үшін кендік емес шикізаттың ірі қорлары бар. Минералдық-шикізат ресурстарының барланған және пайдаланылатын ірі кен орындарының бар болуы, түріне қарай шикізаттың әртүрлілігі, отын, сумен жабдықтау және электр энергиясы көздерінің болуы арқасында облыста қара және түсті металлургия сияқты өнеркәсіп салалары, көмір өнеркәсібі, энергетика, химия өнеркәсібі, тамақ өнеркәсібі, құрылыс индустриясы сияқты салалар дамуда.

Облыста машина құрылысы және металл өңдеу салаларының кәсіпорындарын дамыту үшін әлеует жеткілікті. Бұдан басқа, өңір ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеу үшін шикізат базасы мен өндірістік қуаттарға ие.

ӘКК шикізатқа, материалдарға, жабдықтаушы және басқаларға сыртқы және ішкі бағаның тұрақты өзгеру бөлігінде еншілес және тәуелді ұйымдардың шаруашылық тәуекелін ескеруі қажет, бұл олардың қызметіне айтарлықтай әсер етеді және активтерді тиімді басқару процесін қиындатады.

Технологиялық фактор

Қарағанды облысы ғылыми білімді жандандыруға және қоғамдық өндірістің тиімділігін арттыруға қабілетті ғылыми әлеуетке ие.

Қарағанды облысының өнеркәсіптік кәсіпорындарының инновациялық белсенділігі 2013 жылы 7,6 %-ды құрады.

2012 жылмен салыстырғанда 2013 жылы инновациялық өнімнің көлемі 73,9 %-ға артты және 53,7 млрд. теңгені құрады. Оның ішінде: сатылған өнімнің көлемі 34,1 млрд. теңге (өндірістік инновациялық өнімнің жалпы көлемінен 63,5 %; экспортқа қойылған инновациялық өнімнің көлемі – 8,7 млрд. теңге құрады (жалпы көлемнен 16,2 %).

Қарағанды облысында 2013 жылы 1 387 адам ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстармен айналысты, бұл өткен жылмен салыстырғанда 16,7 %-ға артық. Ғылыми зерттеулер мен әзірлемелерді орындаған қызметкерлердің жалпы санынан 552 адамда ғылыми дәреже бар, оның ішінде 156 адам – ғылым докторы, 288 адам – кандидат, 108 адам – магистр.

Демографиялық фактор

Соңғы 10 жыл ішінде өңірдегі демографиялық жағдайға туылу деңгейінің ұлғаю және өлім-жітімінің азаюы есебінен халықтың табиғи өсуі әсер етті.

2013 жылы халықтың табиғи өсуі есебінен облыс халқының саны 10 579 адамға көбейді, бұл 2012 жылғы көрсеткіштен 12,9 %-ға артады.

Облыста халық өлім-жітімінің азаюы байқалады. 2013 жылы қайтыс болғандардың саны 2012 жылмен салыстырғанда 5,4 %-ға азайды және 14 405 адамды құрады, оның ішінде нәресте жасында қайтыс болғандардың саны 18,3 %-ға азайды.

2013 жылы тұтастай алғанда облыс бойынша 24 984 нәресте тіркелді, бұл 2012 жылға қарағанда 1,6 %-ға артық.

2013 жылы демографиялық жағдайға көші-қон процестері маңызды әсер етті. 2012 жылмен салыстырғанда келгендердің жалпы саны 5,6 %-ға, кеткендердің жалпы саны 2,4 %-ға өсті. Бұл ретте, көшi-қон шығыны 2012 жылмен салыстырғанда 16,5 %-ға азайды және 3 483 адамды құрады.

Сыртқы көші-қон ағымында кеткендердің саны келгендердің санынан 1 823 адамға асты, көші-қон шығыны 2012 жылмен салыстырғанда 8,3 %-ға қысқарды. Халықтың халықаралық қозғалысында көші-қонның негізгі көлемі Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы елдерімен бақыланады. Олардың үлесіне көшіп келудің 90,9 %-ы және көшіп кетудің 91,8 %-ы тиесілі.

Республиканың басқа өңірлерімен алмасу кезінде көші-қонның теріс сальдосы 2012 жылмен салыстырғанда 23,9 %-ға азайды және 1 660 адам санында қалыптасты.

Облыс ішінде 2013 жыл бойы 17 648 адам тұрғылықты жерін өзгерткен, бұл өткен жылға қарағанда 8,2 %-ға артық.

Ішкі ортаны талдау

Ұйымдық қалыптасу

ӘКК Астана, Қарағанды, Көкшетау қалаларында орналасқан жерімен аумақтық белгі бойынша үш акционерлік қоғамға бөлу арқылы "Сарыарқа" әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамын (Астана) қайта ұйымдастыру нәтижесінде құрылды.

2010 жылғы 9 желтоқсанда Қарағанды облысының әкімдігі "Сарыарқа" әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы" акционерлік қоғамы акцияларының пакетін облыстық коммуналдық меншікке қабылдады.

Қарағанды облысының әкімдігі 2011 жылғы 6 сәуірде "Сарыарқа" әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы" акционерлік қоғамы "Сарыарқа" әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамы болып атауын өзгертті.

2014 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша Қарағанды облысының әкімдігі атынан "Қарағанды облысының өнеркәсіп және индустриялық-инновациялық даму басқармасы" мемлекеттік мекемесі ӘКК-нің жалғыз акционері болып табылады.

2014 жылғы 1 қаңтарға ӘКК-нің жарғылық капиталы 31 319,1 млн. теңгені құрады. Жарияланған акциялардың жалпы саны 40 000 000 000 дана, оның 26 671 939 974 данасы орналастырылды.

ӘКК өңірлік дамыту институты болып табылады, оның қызметі мемлекет пен бизнестің әріптестігі қағидатында Қарағанды өңірін экономикалық және әлеуметтік дамытуға бағытталған.

Инвестициялық қызмет

ӘКК-нің инвестициялық қызметі "Қазақстан – 2050" стратегиясы мен ҮИИРМБ шеңберінде жүзеге асырылады және 2015 – 2020 жылдары елді индустриялық-инновациялық жаңғыртудың екінші кезеңінде жалғасын табатын болады.

ӘКК жер қойнауын пайдалану, индустриялық даму және агроөнеркәсіптік кешен салаларында өңірдің өсу нүктелері бойынша жобаларды іске асырады.

ӘКК жобаның бастапқы сатысында (start-up) немесе даму сатысында инвестициялық жобаға кіреді.

Бизнес-жобаларды оларға қатысу тұрғысынан қарастыру кезінде ӘКК әлеуметтік бағыттағы, яғни экологиялық құрауыштан, жұмыспен қамтудан, халық денсаулығын жақсартудан тұратын жобаларға, сондай-ақ өнімінің тиімділігі мен бәсекеге қабілеттілігі, инновациялар және технологиялар трансфертін енгізу маңызы аса жоғары жобаларға ерекше көңіл бөледі.

Жобадан шығу Әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорацияларды дамыту тұжырымдамасына сәйкес мынадай критерийлер бойынша жүзеге асырылады:

1) жобалық компанияда ӘКК акцияларын/үлесін сатудан түскен табыс жобалық компанияға ӘКК инвестициясын және аталған инвестициялар бойынша сыйлықақы мөлшерлемесін жабады;

2) жобалық компанияда ӘКК-нің қатысуынсыз инвестициялық жобаны іске асыру мүмкіндігі бар.

Бұдан басқа, ӘКК инвестициялардың құнсыздану қаупі болған кезінде инвестициялық жобадан шыға алады.

ӘКК-нің өз акцияларының пакетіне/активке қатысу үлесін сату туралы шешімі нарықтық бағалау негізінде іске асырылады, сондай-ақ активтер алған кезде қарсы нарықтық бағалау жүргізіледі.

ӘКК-нің тиімсіз бизнес-жобаларды іске асырудан болатын шығындарға ұшырауының алдын алу және инвестициялық қоржын сапасын жақсарту мақсатында ӘКК-де тәуекелдерді басқару жүйесі жұмыс істейді.

Өңірдің инвестициялық бизнес-ахуалын жақсарту үшін ӘКК-нің инвестициялық қызметін жетілдіру жұмыстары жүргізіледі.

ӘКК жаңа қаржы өнімдерін ұсыну жұмыстарын бастауды жоспарлап отыр:

1) лизинг қызметін жүзеге асыру;

2) шағын және орта бизнесті жетілдіру (өндірісті жетілдіруді қаржыландыру, технологиялар мен инновациялар трансферті);

3) қоса қаржыландыру және даму институттарының нысаналы қаржысын экономиканың басым салаларына тарту үшін мемлекеттік және жекешелік әріптестік қағидаты бойынша инвестициялық жобаларды әзірлеу ("ҚазАгро" АҚ, "Технологиялық даму жөніндегі ұлттық агенттік" акционерлік қоғамы және т.б.);

4) кепілдік беру бойынша салалық бағыттарды кеңейту;

5) шағын және орта бизнестің өндіретін өнімдерін ынталандыру және экспортқа бағдарлау.

ҮИИДМБ шеңберінде ӘКК-де Индустрияландыру картасына енгізілген мынадай жобалар сәтті іске асырылды:

1) Қарағанды қаласында жалпы алаңы 3 гектар жылыжай кешенін салу.

Тамшылатып суарудың инновациялық технологиясын пайдаланумен жылыжай кешенінің салу бойынша жобаның ("Грин Технолоджи" жауапкершілігі шектеулі серіктестігі) өндірістік қуаты жылына 1 725 тонна қияр өсіру. Өңір үшін бұл жобаның инновациялығы шағын көлемді технология әдісімен қиярды жыл бойы өсіру технологиясын қолдануда, атап айтқанда тамшылатып суару және көмірқышқыл газымен қоректендіру жүйесін пайдаланумен минералды субстраттарда көкөніс өсірудің топырақсыз әдісі;

2) Балқаш қаласында катод мысын өндіру зауытын салу.

Қоңырат кен орнындағы техногенді минералды қалдықтар (бұдан әрі – ТМҚ) базасында "Қуаты жылына 10 000 тонна катод мысын өндіру бойынша гидрометаллургиялық кешен салу" жобасы іске асырылған ең ірі инвестициялық жоба болып табылады. Мемлекет басшысының қатысуымен жалпыұлттық телекөпір барысында 2011 жылғы 9 желтоқсанда зауыт іске қосылды. Жоба мыс кендерін және ТМҚ қайта өңдеуге және сұйық экстракциялау мен электролиз әдісімен жоғары сапалы катод мысын өндіруге бағытталған. Гидрометаллургиялық зауытта республикада алғаш рет енгізіліп отырған сұйық экстракциялау мен электролиз технологиясын (solvent extraction and electrowinning) сынақтан өткізу жүзеге асырылуда;

3) Қарағанды облысының Жаңаарқа ауданында Жалын кен орнында көмір өндіру.

Жалын кен орнында көмір өндіру жобасы 2010 жылы іске қосылды. Инвестициялық жобаны іске асыру үшін "Сарыарқа ENERGY" жауапкершілігі шектеулі серіктестігі құрылған болатын. Жобаның мақсаты – көмір өндіру, оны синтетикалық мұнайға қайта өңдеу, кәсіпорынның және өңір тұрғындарының қажеттілігін қамтамасыз ету үшін электр энергиясын өндіру. Барлығы 25 жыл ішінде 11,4 млн. тонна көмір өндіру жоспарланып отыр.

Қазіргі уақытта Индустрияландыру картасы бойынша мынадай жобалар іске асырылып жатыр:

1) "Сарыарқа" АЭА үшін Индустриялық парк инфрақұрылымын салу.

Қарағанды қаласында Индустриялық парктің инфрақұрылымын салу "Сарыарқа" АЭА кәсіпорындарын қажетті өндірістік инфрақұрылыммен қамтамасыз ету мақсатында экономиканың шикізаттық емес секторындағы ӘКК-нің негізгі жобасы болып табылады. "Сарыарқа" АЭА өңірдің экономикалық өсуінің әлеуетті нүктесі болады. Жобаны аяқтау 2014 жылға жоспарланып отыр – бүгінгі күнде 21 107,5 млн. теңге игерілген. Әкімшілік орталық, теміржол инфрақұрылымы, автожолдар, электрмен жабдықтау кешені, қосалқы объектілер мен элементтер салынды. Бұның бәрі инвесторларды тарту үшін қажетті жағдай жасауға мүмкіндік берді және қазіргі уақытта АЭА аумағында әлеуетті қатысушылар ретінде 53 резидент тіркелген, оның ішінде 11 резидент шетелдің қатысуымен;

2) Қарағанды қаласында сою пункттерін, шұжық және ет консервілерін өндіретін цехтар салу.

Сою пунктін және шұжық өнімдерін өндіру цехтарын салу бойынша жобаның ("Арай KZ" жауапкершілігі шектеулі серіктестігі, жоба құны 250 млн. теңге, өндірістік қуаты жылына 468 тонна ет өндіру, жылына 6 600 бас мал сою) негізгі мақсаты меншікті сою орны мен ветеринариялық қызметі бар, сондай-ақ қала аумағында шұжық өнімдерін, ет консервілерін өндіретін қағидатты жаңа кешен құру болып табылады;

3) Қарағанды қаласында бидай дәнін терең өңдеу өндірісін ұйымдастыру.

Бұл жобаның бастамашысы "НОМАД" фирмасы жауапкершілігі шектеулі серіктестігі (бұдан әрі – "НОМАД" ЖШС) болып табылады – компания 2001 жылдан бастап дәнді қайта өңдеу саласында жұмыс істейді. Бидайды терең қайта өңдеу өнімдерінің жаңа өндірісін құру Қазақстан Республикасының Президенті қойған міндеттерге сай келеді және қосымша құны жоғары және қазақстандық қамтылған өнімдер тізбесін кеңейтеді, Қазақстанда шикізатты қайта өңдеудің заманауи технологияларын дамытады, еліміздің экспорттық әлеуетін жоғарылатады.

Жер қойнауын пайдалану саласындағы жобалар бойынша ӘКК-нің біріккен кәсіпорындардың жарғылық капиталына қатысуы тек жер қойнауын пайдалануға құқық берумен көрініс табады, ӘКК-нің үлесі мынадай жағдайларды ескерумен тәуелсіз нарықтық бағалау жүргізгеннен кейін айқындалады:

1) кең таралған пайдалы қазбалар жобалары бойынша бірлескен кәсіпорындардың (бұдан әрі – БК) жарғылық капиталында ӘКК-нің ең төменгі қатысу үлесі 10 % құрайды;

2) қатты пайдалы қазбаларды барлау/өндіру бойынша жобаларда құрылатын БК-нің жарғылық капиталына ӘКК-нің жеке әріптесі кемінде 51 % мөлшерде төлемді қамтамасыз етеді (ақшалай қаражаттармен немесе мүлікпен).

Қазақстан Республикасының жер қойнауын пайдалану саласындағы қолданыстағы заңнамасында көзделген жағдайларда ұлттық компанияның міндетті үлестік қатысуымен болатын келісімшарттарда БК-нің (оператордың) жарғылық капиталындағы ӘКК-нің қатысу үлесі кемінде 50 % болады.

2014 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша ӘКК-де жер қойнауын пайдалану саласында іске асырылатын 26 жоба бар, оның ішінде: қатты пайдалы қазбалар бойынша – 19 келісімшарт, кең таралған пайдалы қазбалар бойынша – 7 келісімшарт, оның:

1) 20 кен орны бойынша жер қойнауын пайдалану құқығы БК-ге берілді (қатты пайдалы қазбалар бойынша – 15 және кең таралған пайдалы қазбалар бойынша – 5);

2) 6 келісімшарт ӘКК балансында тұр, оның бесеуі инвестициялық жобаларды іске асыру үшін құрылған БК-нің пайдасына беру сатысында, (Долинская көмір кен орны, Бай, Алтыбай, Маман кен орындары, "Жезқазған" № 1, № 2 байыту фабрикаларының ескі қалдықтары). Ақшоқы-3 талшықты кен орны бойынша әріптестерді іздеу жұмыстары жүргізілуде.

55 жобаны іске асыру жоспарланып отыр (оның 52 жоба бойынша ӘКК пайдалы қазбаларды барлауға немесе өндіруге келісімшарт жасауға құқық берілді).

Орта бизнесті ірі бизнес айналасында кластерлеуге жәрдемдесу шеңберінде Тараз металлургия зауытын кейін минералды-шикізат базасымен қамтамасыз ете отырып, Түйебай-Сүртісу алаңында және Арап кен орнында темірмарганец кенін барлау және өңдеу, сондай-ақ "SiliciumKazakhstan" жауапкершілігі шектеулі серіктестігі зауытын шикізат базасымен қамтамасыз ету мақсатында Ақтас кен орнында кварц желісін өндіру жобасы іске асырылуда.

Кейін қара мыс және асыл металл шығару жөніндегі зауыт сала отырып, Балқаш тау-кен металлургиялық комбинатының қождарынан мыс өндіру және барлау бойынша жобаны іске асыру жоспарлануда. Бұдан басқа, катод мысын өндіру жөніндегі гидрометаллургиялық кешен сала отырып, Қоңырат кенішінің ТМТ-дан мыс өндіру және барлау жобасы сәтті іске асырылды.

Туризм саласын дамыту шеңберінде Мемлекет басшысының тапсырмасын орындау бойынша туризмді дамытудың жүйелі жоспарлары әзірленген елдегі туризмнің өсу нүктелері айқындалды.

ӘКК өңірдің туристік саласын әрі қарай дамыту мақсатында облыс аумағында туризм саласында, оның ішінде туристік инфрақұрылымды дамыту бойынша инвестициялық жобаларды іске асыру үшін шетелдік және отандық инвесторларды тарту мүмкіндігін қарастыруда.

Отандық экономиканың маңызды бағыттарының бірі агроөнеркәсіптік кешенді дамыту және ауыл шаруашылығы өнімін қайта өңдеу болып табылады. Бұл бағытта ӘКК Бұқар жырау, Нұра, Қарқаралы, Абай аудандарында, ал кейін Қарағанды облысының басқа аудандарында сервистік-дайындау орталықтарын құру жобаларын іске асыру бойынша жұмыс жүргізуде.

Бұл жобалардың негізгі мақсаттары мыналар болып табылады:

1) егістік алаңдарды ұлғайту;

2) дақылды егістік алаңдарын кеңейту жолымен егістік алаңдарды әртараптандыру;

3) ауыл шаруашылығы өнімдерінің көлемін арттыру;

4) түсімділікті көтеру және ауыл шаруашылығын қайта өңдеуде жаңа технологияларды енгізу;

5) ауылда жұмыс орындарын ашу;

6) жеке инвестицияларды ауыл шаруашылығына тарту;

7) өңірде ауыл шаруашылығы өніміне бағаны төмендету.

Сондай-ақ өңірде асыл тұқымды мал және жылыжай шаруашылықтарын дамыту жөніндегі жобалар іске асырылуда, олардың мақсаттары:

1) асыл тұқымды мал басын арттыру;

2) сүт және ет бағытында өндірілетін өнімдерді ұлғайту;

3) ауылда жұмыс орындарын ашу;

4) ауыл шаруашылығы өніміне бағаны төмендету;

5) өңірде азық-түлік қауіпсіздігін құру.

Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің 2011 жылғы 18 шілдедегі № 92-ө өкімімен бекітілген Нарықтық тетіктерді қолдана отырып, азық-түлік нарығын реттеу жөніндегі шаралар кешенін іске асыру іс-шаралары шеңберінде "Арқа" басқарушы инвестициялық компаниясы" акционерлік қоғамының (бұдан әрі – "Арқа" БИК" АҚ) еншілес ұйымы маусымаралық кезеңде ауыл шаруашылығы өніміне бағаны тұрақтандыруды қамтамасыз ету үшін өңірлік Тұрақтандыру қорын қалыптастыру бойынша жұмыс жүргізуде. Ол үшін 2011 жылы облыстық бюджеттен ӘКК-ге көкөніс сақтау қоймасын сатып алуға 200 млн. теңге бөлінген. Қазіргі уақытта 5 мың тонна және құны 151,5 млн. теңге көкөніс сақтайтын 2 қойма сатып алынған.

"Қазақстан – 2050" стратегиясында ауыл шаруашылығын жаңғырту міндеті қойылған. Осыған байланысты, ӘКК агроөнеркәсіптік кешен саласында, оның ішінде еншілес ұйымдар арқылы инвестициялық жобаларды одан әрі іске асыруды, сондай-ақ ауыл шаруашылығын қайта өңдеуге қосымша құнды ұлғайтуды жоспарлап отыр.

Бұдан басқа, жобаларды іске асыру кезінде "ҚазАгро" АҚ құралдарын тарту жоспарланып отыр.

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қазандағы № 1145 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасында инвестицияларды тарту, арнайы экономикалық аймақтарды дамыту және экспортты ынталандыру жөніндегі 2010 – 2014 жылдарға арналған бағдарламаны іске асыру шеңберінде ӘКК құрылымында Инвесторларға қызмет көрсету орталығы құрылды.

Оның негізгі мақсаты – өңір үшін шетелдік және отандық инвесторларды іздеу, экономиканың шикізат емес экспортқа бағытталған және жоғары технологиялық секторына отандық және шетел инвестицияларын тарту үшін жағдай жасау және қызмет көрсету.

Инвесторларды тарту мақсатында әлеуетті инвесторлар үшін озық және жұмыс істеп тұрған жобалар бойынша өңірлік база құрылған. Инвесторларға қызмет көрсету орталығы жұмыс істейтін және әлеуетті инвесторларға, оның ішінде "Сарыарқа" АЭА-ға қатысушыларға ақпараттық және консультациялық қолдауды жүзеге асырады. Шетелдік университеттерді, экспорттық ұйымдарды, шетелдерінің шағын және орта бизнес өкілдерін кеңінен тарту жоспарланып отыр.

Инвестицияларды кедергісіз тарту үшін даму институттарымен бірлесіп Қарағанды өңірінің Активтер қорын (Кепілдеме қорын) құру, тұрақты негізде бұдан әрі қызмет көрсету үшін инвесторларға "Кіру билетін" ұсыну жоспарланып отыр. Даму институттары активтер қорын қаржыландыруды ӘКК-нің қатысуынсыз жүргізуді жоспарлап отыр.

Инвестициялық саясат және әріптестік қатынастарды дамыту шеңберінде ӘКК екінші деңгейдегі банктермен, ірі компаниялармен, экономиканың әртүрлі салаларындағы шетелдік және жергілікті даму институттарымен бірқатар меморандумдар мен келісімдерге қол қойды, бұл перспективада инвесторларға, сондай-ақ жоба бастамашыларына жобаларды іске асыруы үшін сапалы алаң құруға мүмкіндік береді.

ӘКК біріккен жобаларды іске асыру кезінде инвесторларды тарту үшін мынадай іс-шараларды ұйымдастыратын болады:

1) әлеуетті инвесторлар үшін өңірде "бірінші терезе" функциясын жүзеге асыру;

2) инвесторлардың проблемалық мәселелерін шешу, олардың мүдделерін қорғау;

3) өңірлік деңгейінде инвесторлар үшін мемлекеттік қолдау құралдарын іске асыруға қолдау көрсету;

4) халықаралық инвестициялық іс-шараларда өңірдің инвесторларын ұсыну;

5) бағдарламаларды насихаттауды жүргізу, оның шеңберінде жобалардың инвесторлары мен бастамашыларына көмек көрсетуге бағытталған ӘКК-нің алаңына, өндірістік инфрақұрылымы мен құралдарына қатысты ӘКК және индустриялық парк туралы бейнематериалдар дайындалатын болады;

6) кейіннен жұмысты ұйымдастыру және жаһандық инновациялық жүйеге интеграциялану бойынша мүмкіндіктерді кеңейту үшін Инвесторларға қызмет көрсету орталығын ӘКК құрамынан облыс әкімдігінің деңгейіне шығару жоспарланып отыр.

Нақты өндірісті мемлекеттік қолдаудың перспективалық құралдарының бірі индустриялық аймақтарды құру болып табылады. ӘКК жаңадан басталған бизнесті қолдау үшін инфрақұрылым объектілерінің санын көбейтуге және өңірдің экономикасын әртараптандыру және әлеуметтік мәселелерді шешу мақсатында оларды дамытуға, сондай-ақ олардың аумағында кәсіпкерлік қызметті дамыту үшін қолайлы жағдай жасауға ықпал ететін болады.

Жер қойнауын пайдалану саласындағы жобаларда өңдеу мен қайта өңдеудің заманауи технологияларын жеткізу, сондай-ақ терең бөліністің қосылған құнын арттыру мақсатында өңірдің аумағында жаңа өндірістер құруға айырбастау шарттарында инвесторлардың ұсыныстарын басым қарау жоспарлануда. Бұдан басқа, аталған секторда іске асырылатын жобалардың көп болуына байланысты ӘКК жобалық құжаттарды әзірлеу және өзінің және әріптестермен бірлесіп іске асырылып жатқан жобалар бойынша геологиялық барлау жұмыстарын орындау бойынша бірлескен кәсіпорын құру мәселесін қаралуда.

Инвестициялық қызмет шеңберінде 2014 жылы экономиканың басым салаларында 15 инвестициялық жоба қаралуда:

1) өңдеуші өнеркәсіп – 4 жоба;

2) агроөнеркәсіптік кешен – 5 жоба;

3) энергетика – 1 жоба;

4) басқа салалар (құрылыс, қызметтер саласы) – 5 жоба.

Инвестициялық қызметтің жаңа бағыттарын дамыту шеңберінде ӘКК Ислам даму банкі тобымен бірлесіп, шағын және орта кәсіпкерлік өкілдеріне одан әрі кредит беру үшін Қор құруды, дуальды білім беруді дамытуды, маркетингтік зерттеулер жүргізуді, өңірде жаңа технологияларды енгізу жобаларын қолдауды және іске асыруды жоспарлап отыр.

Қаржыландырудың әртүрлі көздерінен инвестициялар тарту бойынша қолайлы орта құру үшін қаржы құралдарын қосу жоспарлануда:

1) ірі жобаларды екінші деңгейдегі банктермен, "Қазақстан даму банкі" АҚ-мен (бұдан әрі – ҚДБ), "ҚазАгро" АҚ-мен, "Даму" кәсіпкерлікті дамыту қоры" акционерлік қоғамымен (бұдан әрі – "Даму" КДҚ" АҚ) және шетел даму институттарымен (Еуропалық қайта құру және даму банкі, Ислам даму банкі), сондай-ақ бизнесті қолдайтын басқа да қаржы институттарымен бірлесіп қаржыландыру;

2) нақты инвестициялық жобалар бойынша ӘКК-нің және шетелдік қаржы құрылымдарының кепіл беруімен қарыз қаражаттарын тарту;

3) қаржылық лизинг құралын дамыту және басқа қолжетімді қаржы құралдарымен құрылымдау;

4) борыштық бағалы қағаздар шығару.

Осылайша, ӘКК өңірде жобаларды іске асыру үшін қаржы, техникалық және басқару құралдарын бір жерде шоғырландырады.

ӘКК-нің инвестициялық саясаты мыналарға бағытталған міндеттерді шешуге негізделуі тиіс:

1) экономиканың нақты секторында жобаларды іске асыруға жеке капиталды белсенді тарту;

2) өндірілген өнімді тұтыну нарығына (коммуналдық базарлар, сауда үйлері) тиімді ілгерілету жүйесін құру, сыртқы нарықтарға экспорттау;

3) әлеуметтік бағдарламалар мен жобаларды бірлесіп инвестициялау.

Қарағанды облысын дамыту мүддесінде меншікті, шетелдік және отандық жеке капиталдың қатысуымен бірлескен жобаларды құру және іске асыру бойынша ӘКК негізгі бастамашы болады.

Бұл ретте, шағын және орта бизнеске көмек көрсету және оларды қолдау ӘКК жобаларына тарту, жаңа өндірістерді құру және жұмыс істеп тұрғандарын жаңғырту және тұтастай алғанда өңірде экономиканы дамыту арқылы көрсетілетін болады.

Кейін ӘКК жаңа, қолданыстағы стандарттар мен технологияларды, жаңа стандарттарды бейімдеудің және енгізудің әлемдік тәжірибесін қоса алғанда, жаңа стандарттарды, инновациялық технологияларды және ноу-хауларды қарағандылық кәсіпорындарға енгізу жолымен шағын және орта бизнестің жұмыс істеп тұрған кәсіпорындарын жаңғырту жұмыстарын жалғастыратын болады.

Бұл экономиканың бәсекеге қабілетті секторын жеделдетіп дамыту үшін, сондай-ақ өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуын жеделдету, халықтың өмір сүру сапасын арттыру үшін Қарағанды облысында кәсіпкерлікпен айналысатын экономикалық белсенді халықтың өсуін қамтамасыз ету үшін қолайлы жағдай жасауға мүмкіндік береді.

Ірі корпорациялар деңгейінде тиімді қызмет атқару үшін стратегиялық әріптестердің бірі шетелдік инвестицияларға және қаржы өнімдеріне қолжетімділік ретінде жоғары кредиттік рейтингісі бар халықаралық даму институты болуы тиіс, бұл инвестициялық сала үшін қолайлы жағдай жасауға мүмкіндік береді. Осыған байланысты шетелдік инвесторлармен тақырыптық инвестициялық қорлар іздестіру, құру жоспарлануда.

Жобаларды қаржыландыру

ӘКК жобаларын қаржыландыру кейін капиталға инвестицияларды қайтарумен бастапқы капиталдандыру қағидаттарына негізделеді (табысты қайта инвестициялау).

Әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорацияларды дамыту тұжырымдамасына сәйкес ӘКК қорландырудың барлық көздерін пайдалану есебінен инвестициялық бағдарламаны іске асыруды қамтамасыз етеді.

ӘКК-нің меншікті қаражаты дивиденттік түсімдер, бөлінбеген кіріс, негізгі/негізгі емес қызметтен түскен табыс есебінен қалыптастырылады.

Әкімдіктерден тиімсіз рентабельді емес активтерді алған кезде аталған активтерді сауықтыру жөніндегі жоспарға сәйкес алғашқы қаржыландыру көзделуі тиіс.

Инвестицияларды Қарағанды өңіріне тарту үшін ӘКК серпінді дамып келе жатқан инвестициялық компания ретінде, әлеуетті шетел инвесторларымен, даму институттарымен және басқа қаржы ұйымдарымен белсенді өзара іс-қимыл жасайды.

Даму институттарымен өзара іс-қимыл жасау инвестициялық жобаларды бірлесіп дайындауға және іске асыруға, инновациялық қызметті қаржыландыруға, салалық және мемлекеттік бағдарламаларды іске асыруға қатысуына негізделетін болады.

Осыған қол жеткізу үшін талдамалық зерттеулер жүргізу және институттардың мүмкіндіктерін тартумен инвестициялық және инновациялық жобалар дайындау, озық технологиялар трансфертін ұйымдастыру, институттардың қаржылық әлеуетін индустриялық-инновациялық жобаларды іске асыруға тарту жоспарланып отыр.

Кәсіпкерлік ортамен өзара іс-қимыл жасау мыналарға негізделетін болады:

1) әлеуетті инвесторларды инновациялық жобаларды одан әрі әзірлеуге және іске асыруға тарту;

2) жер қойнауын пайдалануға, жер учаскелеріне, жарғылық капиталға мүліктік кешендерді және басқа материалдық құндылықтарды енгізуге құқық беру арқылы жаңадан құрылған кәсіпорындарға ӘКК-нің үлестік қатысуы;

3) жұмыс істеп тұрған кәсіпорындарға жаңғырту арқылы жеке капитал қаражатын тарту жолымен үлестік қатысу;

4) мемлекеттік бағдарламаларды орындау негізінде әлеуметтік бағдарламаларды және жобаларды бірлесіп іске асыру.

1-кесте. 2014 – 2023 жылдарда кезеңге ӘКК жобаларын қаржыландыру

бойынша болжамдық деректер

Кезең (жыл)	Инвестициялық жобалардың саны	Жобалар бойынша инвестициялардың болжамды сомасы, млн. теңге	Жобаларды қаржыландырудың ықтимал көздері
			меншікті қаражат, млн. теңге	инвесторлардың тартылған қаражаты, млн. тенге	қарыз қаражаты, млн. теңге	басқа көздер (бюджет қаражаты)
2014	15	6 201,0	600,0	3 490,0	1 087,6	1 023,4
2015	7	6500,0	750,0	2 500,0	3 250,0	-
2016	8	7 000,0	800,0	3 000,0	3 200,0	-
2017	8	7 500,0	850,0	3 150,0	3 500,0	-
2018	7	8 000,0	1 000,0	3 250,0	3 750,0	-
2019	7	8 500,0	1 200,0	3 450,0	3 850,0	-
2020	9	9 000,0	1 300,0	3 550,0	4150,0	-
2021	9	9 500,0	1 500,0	3 700,0	4 300,0	-
2022	9	10000,0	1 600,0	3 900,0	4 500,0	-
2023	8	10 500,0	1 800,0	3 950,0	4750,0	-

Инновациялық қызмет

Сындарлы идеялар бәсекелестігі, жоғары технологиялар, жалпы ішкі өнімнің ғылыми сыйымдылығы ғасырының дамуымен инновациялар енгізу мәселесі мемлекеттік даму бағдарламаларының маңызды стратегиялық бағыттарының бірі болды.

Елдің инновациялық саясаты – бұл келешектегі ұлттық бірлік, бәсекеге қабілеттілік, азаматтардың әл-ауқаты және экономикалық тыныс-тіршілігіне қабілеттілік іргетасы.

Дүниежүзілік банк талдауына сәйкес Қазақстанда жүргізіліп жатқан реформаларға қарамастан, инновациялық экономиканы қалыптастыру бағытында айтарлықтай прогресс байқалмайды.

Мұның себептері мыналар болып табылады:

1) қоғамның инновация құраушыларын жеткілікті түрде түсінбеуі;

2) білім берудің отандық жүйесінің дайын болмауы;

3) әкімшілік кедергілер;

4) инновациялық саясаттың оқшаулығы;

5) ғаламдық бәсекенің өсуі;

6) инновацияға сұраныстың төмендігі;

7) жеке сектордың инновацияларға мардымсыз қатысуы.

Қазақстан Республикасы Президентінің 2013 жылғы 4 маусымдағы № 579 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейінгі инновациялық даму тұжырымдамасына (бұдан әрі – 2020 жылға дейінгі инновациялық даму тұжырымдамасы) сәйкес елде экономиканың шикізат түрінен инновациялық түріне көшуді қамтамасыз ету үшін жаңа жоғары технологияларды және қызметтерді дамыту жоспарланып отыр, ол үшін маңызды міндеттер айқындалған.

Сондықтан, ғылым саласындағы зияткерлік және кадрлық әлеуетті сақтау және көтеру, қоғамның барлық сегменттерінде инновациялық процестерді қалыптастыру, жалпыұлттық ауқымдағы перспективалы жобаларды тиімді іске асыруға ұмтылу қажет.

Қарағанды облысының аумағында ғылыми зерттеулер мен әзірлемелер орындайтын 28 ұйым орналасқан. Олардан ең ірісі – Органикалық синтез және көмір химиясы институты, Халықаралық "Фитохимия" ғылыми-өндірістік холдингі, Химиялық-металлургиялық институт, Қарағанды өсімдік шаруашылығының ғылыми-зерттеу және селекция институты және тағы басқалары.

ӘКК отандық жобалар бойынша сапалы зерттеулер жүргізу, инвестициялық жобаларды іске асыру кезінде мақсатты технологиялық бағдарламалар әзірлеу және инновациялық әзірлемелерді енгізу үшін ғылыми-зерттеу институттарымен жұмыс жасауды жоспарлап отыр.

Қазақстандық ғылымға инновациялық идеяларды туғызу және тарату үшін жағдай жасауда қолдау көрсету мақсатында ӘКК өңірлік және басқа республикалық жоғарғы оқу орындарымен өзара белсенді әрекет етуді жоспарлауда.

Бүгінгі күнде ӘКК және Қарағанды мемлекеттік техникалық университеті (бұдан әрі – ҚарМТУ) арасында 2012 жылғы 16 наурыздағы Шығармашылық ынтымақтастық туралы меморандум қолданылуда, ол тараптардың қаражаты мен шығармашылық әлеуетін біріктіру негізінде әлемдік ғылыми жетістіктер деңгейінде мамандар дайындау сапасын жоғарылатуға және инновациялар құруға бағытталған білім беру, ғылым және өндірісті біріктіру тиімділігін жоғарылату мақсатында мемлекеттік-жекешелік әріптестікті дамыту бойынша бірлесіп атқарылатын қызметті жандандыруды көздейді.

ӘКК өзек болуы тиіс, оның айналасында және оның арқасында ірі жобалар мен индустриялық-инновациялық құрылымдар қалыптастырылуы тиіс.

Қазақстан Республикасында қазіргі уақытта инновацияларды сәтті дамытуға, инновациялық компаниялар құруға барлық қажетті құжаттар қабылданған, бұл жоғары қосымша құны бар жаңа өнімдер мен қызметтер құрудың, жаңа жұмыс орындарын ашудың кепілі болып табылады.

Атап айтқанда, "Индустриялық-инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау туралы" Заңға сәйкес дамудың негізгі қатысушылары, институттары және индустриялық-инновациялық инфрақұрылымның элементтері айқындалған, олардың бірі технопарк болып табылады.

Қазақстан бойынша барлығы 8 өңірлік технопарк құрылған, олардың қызметінің мақсаты инновациялық белсенділікті қолдау, барынша жеңілдік жағдайларын туғызу және консалтингтік, инжирингтік, инфрақұрылымдық және қаржылық қызмет көрсету болып табылады. Барлық технопарктердің жалғыз операторы "Технологиялық даму жөніндегі ұлттық агенттік" акционерлік қоғамы (бұдан әрі – "ТДҰА" АҚ) болып табылады.

Қарағанды өңірінде ӘКК-нің 15,7 % қатысу үлесімен "Сарыарқа" технопаркі" жауапкершілігі шектеулі серіктестігі (бұдан әрі – "Сарыарқа" технопаркі" ЖШС) өңірлік технопаркі жұмыс істейді.

Кәсіпорындар қажетті инфрақұрылымды, технологиялық бизнес-инкубациялауды, сондай-ақ микроқұрылымдық талдау және инжинирингтік қызметтер зертханасының қызметін ұсыну арқылы тау-кен металлургиясы, машина жасау, химия салаларында, экологияда және энергияны үнемдеуде технологияларды дамыту қызметтерін ұсынады. Технологиялық бизнес-инкубациялау бағдарламасы бойынша кәсіпорын 2013 жылы инновациялық жобалар бойынша 39 өтінім қарастырған, 15 жобалық ұсыныс "ТДҰА" АҚ-ның сараптамалық кеңесіне қарауға жолданды.

"Сарыарқа" технопаркі" ЖШС және ҚарМТУ мен Е.А. Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті жанындағы коммерциялық офистер пысықтаған 24 аса жоба тәжірибелік-өнеркәсіптік күлгілерді құруға және тұжырымдаманың негіздемесіне қаржыландыруға гранттар алды.

ӘКК-нің 98,83 % қатысу үлесі бар еншілес ұйым "Қазчерметавтоматика" акционерлік қоғамының институты (бұдан әрі – "Қазчерметавтоматика" АҚ) республиканың тау-кен металлургиялық кешенінің кәсіпорындары үшін автоматтандыру құралдары мен жүйелерін құру бойынша ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстардың толық циклін орындайды.

Қазіргі уақытта "Қазчерметавтоматика" АҚ Мәскеу қаласының әртүрлі ғылыми-зерттеу орталықтарымен жұмыс істейді: И.П. Бардин атындағы орталық қара металлургия ғылыми-зерттеу институты, Бүкілресейлік қара металлургияны автоматтандырудың ғылыми-зерттеу институты, Мәскеу болат және қорытпа академиясы, "Тяжпромэкспорт" бүкілресейлік бірлестігі.

Қазіргі уақытта институт Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Зияткерлік меншік құқығы комитетінде 16 ғылыми әзірлемеге инновациялық патент тіркеген, оларды Қарағанды өңірінің, республиканың және таяу шетел кәсіпорындары пайдалануда. Институт базасында құрылыс саласындағы аспаптар, электрондық өнеркәсіптік аппаратура өнімдеріне сынақ жүргізу үшін аккредиттелген Өңірлік қазақстандық ғылыми-зерттеу орталығы жұмыс істейді. Кәсіпорынның бұдан арғы қызметінің басым бағыты технологиялық процестерді бақылау және басқару үшін автоматтандырудың ғылымды қажет ететін, импорт алмастырушы және экспортқа бағдарланған құралдар мен жүйелер құру бойынша ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар жүргізетін болады.

Жергілікті кәсіпорындар, кәсіпкерлер, ғалымдар мен өнертапқыштардың ерекшелігін ескере отырып, өңірде инновациялық белсенділікті жоғарылату мақсатында ӘКК Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 30 қарашадағы № 1308 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасында инновацияларды дамыту және технологиялық жаңғыртуға жәрдемдесу жөніндегі 2010 – 2014 жылдарға арналған бағдарламасын және 2020 жылға дейінгі инновациялық даму тұжырымдамасын іске асыру шеңберінде инновацияның Research & Development орталықтары (бұдан әрі – R&D орталықтары) мен кеңселерін құруды жоспарлап отыр.

2015 жылы ӘКК бірінші R&D орталықты "Қазчерметавтоматика" АҚ базасында құруды жоспарлап отыр, ол білікті персоналға және жеткілікті түрде ғылыми-зерттеу әлеуетіне ие болады. Кейін осындай орталықты "Сарыарқа" технопаркі" ЖШС-нің қатысуымен құру болжанады.

2013 жылы ӘКК "Номад" ЖШС-мен бірлесе отырып, Қарағанды қаласында бидай дәнін терең қайта өңдеу өндірісін ұйымдастыру бойынша инновациялық жобаны іске асыруда. "Қарағанды Инвест – 2012" ІІІ халықаралық инвестициялық форум шеңберінде "ҚазАгроҚаржы" акционерлік қоғамы (бұдан әрі – "ҚАҚ" АҚ) 5,3 млрд. теңге сомасына жобаны қаржыландыратынын мәлімделген болатын, осыған байланысты "ҚАҚ" АҚ, "ТДҰА" АҚ, ӘКК және "НОМАД" ЖШС арасында өзара түсіністік және ынтымақтастық туралы меморандумға қол қойылды.

"ISSMAT INVESTMENT AND FINANCE" инвестициялық компаниясымен бірге бірегей инновациялық технологияларды қолданумен композитті материалдар шығару зауытын салу жоспарлануда.

Жер қойнауын пайдалануға келісімшарттарда ӘКК даусыз тәртіпте жер қойнауын пайдаланушының келісімшарттық қызметі бойынша жиынтық жылдық табысынан кемінде 1 % мөлшерде келісімшарт шеңберінде ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарын жыл сайын қаржыландыру міндеті көздеген.

ӘКК баламалы энергетика мен энергия тиімді технологияларды дамытуға қатысуды көздеп отыр. Қарағанды өңіріндегі өндірістердің энергия тиімділігі және энергия сыйымдылығын төмендету бағдарламаларын іске асыру шеңберінде ӘКК көмір өндіру кезінде қауіпсіздікті қамтамасыз етуге, электр энергиясын үнемдеуге, сондай-ақ метанның қоршаған ортаға шығарындысы көлемін азайту арқылы экологиялық жағдайды жақсартуға ("жасыл экономика") мүмкіндік беретін көмір кенінен метанды кейін қайта өңдеумен барлау жөніндегі инновациялық жобаларды іске асыруды жоспарлап отыр.

Бұдан басқа, "OPUSPlatform" француз компаниясымен бірлескен "Күн сәулесінен қуат өндіретін батарея және панель өндірісі" жаңартылған электр энергиясы көздерінің орталығын құру жөніндегі жоба жоспарланып отыр. Орталықты құру мақсаты:

1) ұлттың материалдық әл-ауқаты мен қоршаған ортаны қорғаудың маңызды шарттары ретінде энергетикалық тиімділікті және жаңартылған электр энергиясы көздерін жоғарылату үшін оңтайлы жағдайлар жасауды қамтамасыз ету;

2) жаңартылған энергия көздерінің үлесін өңірде электр энергиясын жалпы шығарудың 1 %-ына дейін жеткізу;

3) жалпы өңірлік өнім энергия сыйымдылығын 2015 жылы 5 %-ға және 2020 жылы 10 %-ға төмендету болып табылады.

"Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру мәселелері бойынша жергілікті атқарушы органдардың қызметін бағалау тетігін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 15 тамыздағы № 1047 қаулысына сәйкес осы жобаны жүзеге асыру жергілікті атқарушы органдардың қызметін бағалауды жоғарылатуға мүмкіндік береді.

Энергиятиімді және энергия үнемдеу технологияларын пайдаланатын бизнес-жобалар санын дамыту баламалы "жасыл" энергетикалық технологияларды дамытуға әсер етуге мүмкіндік береді.

Активтерді басқару

2014 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша ӘКК-нің ұйымдастырушылық құрылымына 3 еншілес, 12 тәуелді және 37 біріккен кәсіпорын кірді.

Еншілес және тәуелді кәсіпорындардың қызметін ағымдағы талдау олардың басым бөлігі теріс қаржылық нәтижемен жұмыс істегенін көрсетті; қалған кәсіпорындар бойынша жобалар жүзеге асыру сатысында, кейбір кәсіпорындар жұмыс істемеген.

2013 жылы ӘКК шығынды еншілес және тәуелді ұйымдарды қаржылық сауықтыру және қайта құрылымдау бойынша бағдарлама мен іс-шаралар жоспарын әзірледі.

Әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорацияларды дамыту тұжырымдамасына сәйкес ӘКК-ге жергілікті атқарушы органдардан кейін оңалту (сауықтыру), қайта құрылымдау және олардың негізінде жаңа бәсекеге қабілеттілерін дамыту үшін мемлекеттік активтерді берген жағдайда сауықтыру мен қаржыландыру жоспарлары (бағдарламалары) бар проблемалы активтер ғана қабылдануға жатады.

"Қазақстан – 2050" стратегиясы мен Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 1 ақпандағы № 922 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейінгі Стратегиялық даму жоспарымен мемлекеттік активтерді басқару және активтерді басқару практикасын дамыту жүйелерін жаңғырту міндеттері қойылуда.

Осыған байланысты ӘКК мынадай іс-шараларды өткізуді жоспарлап отыр:

1) активтерді басқару мәселелері бойынша ӘКК-нің қолданыстағы ішкі нормативтік құжаттарын жаңарту және жаңаларын әзірлеу;

2) бірқатар еншілес және тәуелді ұйымдарды оңалту, оларды сауықтыру бойынша өндірістік бағдарламаларды әзірлеу, менеджментті жаңарту;

3) еншілес және тәуелді ұйымдарда сапа менеджментінің халықаралық стандарттарын енгізу бойынша жұмыс;

4) қолда бар пайдаланылмайтын шаруашылық активтерді айналымға тарту;

5) активтерді қайта құрылымдау бойынша шаралар әзірлеу және қабылдау;

6) ауыл шаруашылығы өнімін өндірудің, қайта өңдеудің және өткізудің аяқталған циклымен агроөнеркәсіптік кластерді қалыптастыру;

7) жер қойнауын пайдалану саласында өтінімдерді және коммерциялық ұсыныстарды қарау және келісу бөлігінде әкімшілік кедергілерді төмендету бойынша құзыретті органдарға ұсыныстар енгізу;

8) жер қойнауын пайдалану саласында рентабельді жобаларды іске асыру кезінде стратегиялық әріптестермен бірлесіп, минералдық шикізат ресурстарын өнеркәсіптік игерудің қазіргі заманғы және тиімді технологияларын қолдану;

9) кен орындарын өңдеудің оңтайлы жүйелерін қалыптастыру және минералды-шикізаттық өнімдерді өндірудің ресурс үнемдейтін және экологиялық технологияларды енгізу үшін өңірдің ғылыми-зерттеу институттары мен жобалау-зерттеу ұйымдарын тарту;

10) активтерді басқару жүйесін жетілдіру, яғни ӘКК компаниялары тобына кіретін кәсіпорындарда бірыңғай жоспарлау жүйесін енгізу;

11) еншілес ұйымдардың шаруашылық қызметіне тұрақты қолданыстағы ай сайынғы мониторингті қамтитын басқарушылық есепке алудың тиімді жүйесін енгізу.

Корпоративтік басқару жүйесі

ӘКК корпоративтік басқаруды өзінің қызметін тиімді жоғарылату, оның мәртебесін нығайту құралы ретінде қарастырады.

ӘКК басқару органдары мыналар болып табылады:

1) жоғары орган – акционерлердің жалпы жиналысы (егер барлық дауыс беруші акциялар бір акционерге тиесілі болса, жалғыз акционер);

2) басқару органы – директорлар кеңесі;

3) атқарушы орган – басқарма;

4) ӘКК-нің қаржылық-шаруашылық қызметіне бақылауды жүзеге асыратын орган – ішкі аудит қызметі.

Осы органдар арасындағы өзара қарым-қатынас "Акционерлік қоғамдар туралы" Заңға және ӘКК-нің жарғысына сәйкес жүзеге асырылады.

ӘКК-і басқарудың қолданыстағы үлгісі, ең алдымен, оның ұйымдық-құқықтық нысанына және ӘКК-нің негізгі қызметінің ерекшеліктеріне негізделген.

Акционердің құзыретіне жататын мәселелерді қоспағанда, ӘКК қызметін жалпы басқаруды ӘКК-нің директорлар кеңесі жүзеге асырады.

Басқарма ұжымдық орган болып табылады және акционерлердің жалпы жиналысына (жалғыз акционердің) және директорлар кеңесінің құзыретіне жататын функцияларды қоспағанда, ӘКК-нің ағымдағы қызметіне басшылықты жүзеге асырады және акционерлердің (жалғыз акционердің) және директорлар кеңесіне жүктелген міндеттерді атқаруға жауапты. Директорлар кеңесі басқарма мүшелерінің сандық құрылымын, өкілеттіктерінің мерзімін, басқарма төрағасын сайлауды, сондай-ақ олардың өкілеттіктерінің мерзімінен бұрын тоқтатылуын айқындайды.

ӘКК-і басқару құрылымы иерархиялық жүйе түрінде құрылған, оның негізінде басқарманы төмен тұрған субъектілерінің жоғары тұрғандарға бағынуға негізделген басқарудың "тік" моделі жатыр. Басқарманың жоғары органы мен ӘКК-нің өзара іс-қимылы корпоративтік басқару қағидаттарына сәйкес жүзеге асырылады.

ӘКК-і басқару "Акционерлік қоғамдар туралы" Заңда, "Мемлекеттік мүлік туралы" Заңда, жарғыларда көзделген акционердің (акционерлердің жалпы жиналысының) және директорлар кеңесіндегі жергілікті атқарушы орган қызметкерлерінің өкілеттіктерін іске асыру арқылы ғана жүзеге асырылады.

Жоғары орган қызметтің басым міндеттері мен стратегиялық бағыттарын белгілеу жолымен ӘКК-ні басқаруды қамтамасыз етеді.

Тиімді корпоративтік басқару үшін ӘКК-де Корпоративтік басқару кодексі, сондай-ақ тұтастай алғанда, ӘКК-нің қызметін және еншілес және тәуелді ұйымдармен өзара іс-қимыл мәселелерін регламенттейтін басқа да нормативтік құжаттар әзірленген және қолданыста.

Басқарудың тиімді үлгісін құру, қызметтік ашықтығын қамтамасыз ету үшін ӘКК үздік әлемдік практикаға сәйкес келетін қазіргі заманғы корпоративтік басқару стандарттарын зерделеуде, сондай-ақ Корпоративтік басқаруды жетілдіру бойынша жоспар әзірлеп жатыр.

Тиімді менеджмент жүйесі енгізіледі және жетілдіріледі, нарықтық жағдайларда қызмет етуге байланысты барлық тәуекелдерді анықтауға бағытталған, ішкі бақылау және мониторинг тетіктері жақсартылуда.

Корпоративтік басқарудың тиімділігін бағалау екі-үш жылда бір рет өткізілетін корпоративтік басқару рейтингі нәтижесі бойынша жүзеге асырылады. 2016, 2019 және 2022 жылдары ӘКК-нің корпоративтік басқару деңгейіне бағалау жүргізу жоспарлануда. Бұл ретте күтілетін нәтиже республиканың әртүрлі өңірлерінің әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорацияларына берілетін корпоративтік басқарудың орта рейтінгісінен төмен болмауы қажет.

2022 жылғы ӘКК-нің корпоративтік басқару деңгейіне бағалау нәтижесі әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялар арасындағы корпоративтік басқарудың орта деңгейінен жоғары болуы қажет.

Кадрлық саясат

ӘКК-нің кадрлық саясаты біліктілік деңгейіне қойылатын талаптарға сәйкес келетін, қызметкерлердің кәсіби құрамын қалыптастыруға бағдарланған.

Персоналды уәждеудің маңызды элементтері мыналар болып табылады:

1) ұлттық компанияларда жұмыс істеу;

2) қызмет сатысымен өсу перспективасы;

3) өңірлік ауқымда жоғары еңбекақы деңгейі;

4) жеке бастамаларын іске асыру мүмкіндігі;

5) инвестициялық жобалармен жұмыс.

ӘКК-нің құрылымдық бөлімшелері туралы ережелер, қызметкерлер арасындағы өкілеттіктерді нақты бөлу үшін лауазымдық нұсқаулықтар әзірленген.

"Key Performance Indicators" (бұдан әрі – КРI) – персоналдың тиімділігін басқару жүйесін енгізу бойынша белсенді жұмыс басталған. Осы жүйенің шеңберінде әрбір қызметкер қызметінің нақты көрсеткіштерінің жеке карталары, оның ішінде жеке даму жоспарлары өңделген.

Жеке даму жоспарлары мыналарға мүмкіндік береді:

1) ӘКК менеджерлерінің әлеуетін мониторингтеу және оның даму мүмкіндіктерін болжау;

2) қызметкерлерді оқыту және жеке даму процестерін бақылау. Қызметкерлерінің жеке даму жоспарларын біле отырып, ӘКК кадрлық саясатты нақты және сапалы жүргізе алады;

3) компания стратегиясының шеңберінде, оның даму басымдықтарын айқындай отырып, ӘКК-нің кадрлық әлеуетті дамыту бойынша күшін бағыттау ӘКК қызметіне ISO 9001 халықаралық сапа стандарттарын енгізу бойынша жұмыстар жүргізілуде.

Сапа менеджменті жүйесі:

1) ӘКК ұсынатын қызметтерге қатысты талаптарды айқындауға және әріптестердің сенімдерін ақтауға;

2) қызметкерлердің және құрылымдық бөлімшелердің өзара іс-қимылында келісімді қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

Енгізілетін сапа менеджменті жүйесі қызметкерлердің білімі мен тәжірибесінің сабақтастығына ықпал етеді, олардың өнімділігін арттырады, бұл тұтастай алғанда, бизнестің табысын және ӘКК рейтингісін арттыруға мүмкіндік береді.

Халықаралық практика ISO сертификатының бар болуы шетел әріптестерінің сенімін тудыратынын, жаңа нарықты қамтуға мүмкіндік беретінін растайды. ISO сертификаты – бұл қоғамдық мойындау және жарнамалық құрал.

Инвесторларды тарту тетігінің маңызды элементтерінің бірі ӘКК-нің қызметкерлері қамтамасыз ететін әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялардың оң имиджін қалыптастыру болып табылады.

ӘКК-нің оң имиджі – ӘКК үшін және тұтастай алғанда, өңір үшін қомақты табыс әкелуге қабілетті әріптестердің адалдығын қалыптастырудың маңызды құралы.

Оң имидж әріптестерді тартуға мүмкіндік береді және іске асырылған жобалардың деңгейін және көлемдерін арттыруға, қоғамның санасында ӘКК басқа даму институттарының алдында тиімді артықшылықтарын қалыптастыруға мүмкіндік береді.

ӘКК басшылығының және қызметкерлерінің, сондай-ақ еншілес ұйымдардың топ-менеджментінің біліктіліктерін арттыру жөніндегі іс-шаралар мыналарды қамтиды:

1) ӘКК қызметкерлері және еншілес кәсіпорындардың басшылары үшін семинарлар өткізу бойынша білім беретін алаң құру,осындай алаң құру ең тиімді және инновациялық білім беретін үлгілерді және үздік практиканы таратуға мүмкіндік береді;

2) білім беретін үлгілерді және үздік практикаларды таратудың жыл сайынғы мониторингі қызметкерлердің біліктілігін сапалы арттыруға және осы мақсаттарға ақшалай қаражаттарды тиімді жұмсауға мүмкіндік береді;

3) еншілес ұйымдар арасында үздік басқарушы, үздік бухгалтер, үздік заңгер және т.б. атағын алуға жыл сайын конкурстар өткізу.

Мемлекет басшысы әлемдегі жаңа талаптарға байланысты жаңа міндеттер қойды. Қалыптасқан нарықтық экономика жағдайында мемлекет бәсекеге қабілетті экономика үлгісіне және индустриялық-инновациялық даму, білім және ғылым, менеджмент, маркетинг, логистика, жаңа ақпараттық технологиялар, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықты реформалау және басқа саладағы мамандарға деген қажеттілік үнемі өсетін Қазақстан үшін басым салалардың орнықты өсуіне негізделген даму жолын таңдады.

Ұлттық компанияларда кадрлық саясатты бизнесте жұмыс тәжірибесі бар адамдарды, шетелдік мамандарды және "Болашақ" бағдарламасының түлектерін тартуға қайта бағдарлау әртүрлі қызмет салаларында мамандар арасында байланыс орнатуға мүмкіндік береді, әлемнің жетекші шетелдік университеттерінде және қазіргі бизнес қызметінде алған идеялармен және білімдермен алмасу үшін тұғырнама құрады.

Сол арқылы жаңа мамандар кәсіби күш-жігерін, іскерлік әлеуетін және жинаған халықаралық тәжірибесін біріктіріп, ӘКК-ні және тұтастай алғанда, өңірді орнықты дамытуға өз үлесін қосады.

ӘКК-нің директорлар кеңесі қызметтің алға қойған нақты басты көрсеткіштеріне қол жеткізу тұрғысында менеджментті бағалауды жүзеге асырады. ӘКК-нің менеджментіне сыйлықақы беру жүйесі оның қызметінің нәтижесіне байланысты болады.

ӘКК-нің жұмысын тиімді жоғарылату мақсатында әріптестермен, еншілес және тәуелді ұйымдармен тұрақты "кері байланысты" орнату бойынша іс-шаралар жүргізілетін болады, атап айтқанда электрондық құжатайналымын жүргізу, бұл қағаздағы рәсімдеуді азайтып, ішкі және сыртқы құжаттардың қозғалысын жылдамдатуға, сондай-ақ құжаттардың орындалуына тиісті бақылауды қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

ӘКК-нің құрылымдық бөлімшелерін, еншілес және тәуелді ұйымдарды және өзге де мүдделі тұлғаларды біріктіретін, бірегей ақпараттық кеңістік құру жоспарлануда.

Отандық және шетел инвесторларды ақпараттандыруды қамтамасыз ету үшін үнемі жаңартылатын және ӘКК қызметі туралы ақпаратпен толықтырылатын интернет-ресурс бар.

Таяу перспективада ӘКК интернет-ресурсының базасында тек ақпаратпен тиімді алмасу үшін ғана емес, сонымен қатар инвесторлардың, әріптестердің, даму институттары мен бірлескен кәсіпорындардың бизнестерін ілгерілету үшін Медиа-орталық ұйымдастыру жоспарланған.

Тауарлардағы, жұмыстардағы және көрсетілетін қызметтердегі қазақстандық қамту

Қазақстан Республикасында қазақстандық қамтуды дамыту жөніндегі 2010 – 2014 жылдарға арналған бағдарламаны іске асыру шеңберінде ӘКК өзінің инвестициялық қызметін қажетті тауарлар мен қызметтердің отандық өндірісін құру және дамыту бойынша жобаларды іске асыруға бағыттай отырып жүзеге асырады.

Тауарларды, жұмыстарды және көрсетілетін қызметтерді сатып алуды жүргізген кезде ӘКК тауарларды, жұмыстарды және көрсетілетін қызметтерді қазақстандық өндірушілерге артықшылық береді.

Атап айтқанда, 2013 жылы ӘКК 96 626,7 мың теңгеге тауарлар, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтер сатып алған, ондағы қазақстандық қамтудың үлесі:

1) тауарлар бойынша – 17,8 %;

2) жұмыстар және көрсетілетін қызметтер бойынша – 100 % құрады.

2014 жылы қазақстандық қамтудың үлесі:

1) тауарлар бойынша– кемінде 49 %;

2) жұмыстар және көрсетілетін қызметтер бойынша – кемінде 78 % жоспарлануда.

Келешекте 2020 жылға қарай:

1) тауарлар бойынша – 60 %;

2) жұмыстар және көрсетілетін қызметтер бойынша – 90 % жоспарланып отыр.

Жер қойнауын пайдалану саласындағы жобаларды іске асыру кезінде жер қойнауын пайдалану келісімшарттарында ӘКК кадрларға (оның ішінде жоғары және орта деңгейдегі басшыларға, мамандарға және білікті қызметкерлерге), сондай-ақ тауарларды, жұмыстарды және көрсетілетін қызметтерді сатып алу кезінде қазақстандық қамтудың ең төменгі мөлшерлерін (мақсатты индикаторлардың бағдарламасында бекітілгеннен төмен емес) көздеген.

Өзінің келешектегі қызметінде ӘКК тұрақты бәсекеге қабілетті тауарларды, жұмыстарды және көрсетілетін қызметтерді Қазақстанда өндіру үшін жағдайлар жасау, сондай-ақ оларды ішкі нарықта ілгерілету бойынша жұмысты жалғастырады.

Экспортқа бағдарлану

Озық өндірістік және басқарушылық технологияларды және стандарттарды қолдану мақсатында ӘКК ұйымның өзінде, еншілес және тәуелді кәсіпорындарда қызметтің әртүрлі салаларындағы халықаралық сапа менеджменті стандарттарын (ISO 9001, ISO 14001 және басқалары) енгізу бойынша жұмыстарды жүргізіп жатыр. Бұл қазақстандық өнімнің бәсекеге қабілеттілігі мен экспортқа бағдарлануын арттыруға мүмкіндік береді.

Компаниялар топтарынан үш кәсіпорын ("Казчерметавтоматика" АҚ, "Сарыарқа" технопаркі" ЖШС, "Топар асыл тұқым шаруашылығы" ЖШС) қызметін ISO 9001 стандартына сәйкес жүзеге асырады, қалған кәсіпорындар бойынша сертификаттау жұмыстары жүргізілуде.

ӘКК-нің еншілес және тәуелді ұйымдарынан "Қазчерметавтоматика" АҚ өнімдерін экспортқа шығаруға (Ресей Федерациясына) өндіреді.

Бұдан басқа, ӘКК-нің қатысу үлесімен жер қойнауын пайдалану саласындағы жеке кәсіпорындар кейін барлау циклін аяқтағаннан кейін және өндіруге көшкеннен кейін, экспортқа бағдарланған өнім өндіруді жоспарлауда (мысалы, "Орда Group" жауапкершілігі шектеулі серіктестігі – барит, "Silikon mining"жауапкершілігі шектеулі серіктестігі – талшықты кварц).

ӘКК-нің еншілес және тәуелді ұйымдары өнімдерінің экспортын дамытуға және ілгерілетуге жәрдемдесу мақсатында "KAZNEXINVEST" экспорт және инвестициялар жөніндегі ұлттық агенттігі" акционерлік қоғамымен ынтымақтастық туралы меморандум жасалды.

Әлеуметтік жауапкершілік

Әлеуметтік жобаларды іске асыру үшін ӘКК-де әріптестердің өңірді әлеуметтік дамытуға өтеусіз аударымдарды шоғырландыратын "ӘКК әлеуметтік қоры" корпоративтік қоры (бұдан әрі – корпоративтік қор) қызмет етеді. Корпоративтік қордың қаржылық қаражаттары әлеуметтік сала объектілерінің құрылысына, аумақтарды абаттандыруға, медициналық техниканы сатып алуға, балалар спортын дамытуға, сондай-ақ Қарағанды облысының әлеуметтік жобаларын іске асыруға пайдаланылады.

2012 – 2013 жылдары корпоративтік қор жалпы сомасы 145,4 млн. теңгеге 11 әлеуметтік жобаны қаржыландырды.

Әлеуметтік жауапкершілік қағидатын іске асыру мақсатында ӘКК-нің таза табыстарының бөлігі акционердің шешімі бойынша және дивиденттік саясат шеңберінде жергілікті бюджетке бөлу ұйғарылады.

Мемлекеттік бағдарламаларды іске асыруға қатысу

Әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорацияларды дамыту тұжырымдамасында айқындалған талаптарда ӘКК мемлекеттік бағдарламаларды іске асыруға қатыса алады.

2011 жылдан бастап ӘКК мүдделі министрліктермен және ведомстволармен бірлесіп, азық-түлік тауарларының өңірлік тұрақтандыру қорын қалыптастыруға және пайдалануға, Жұмыспен қамту – 2020 бағдарламасын, ТКШ жаңғырту бағдарламасын, Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 14 наурыздағы № 254 қаулысымен бекітілген "Өнімділік – 2020" бағдарламасын және басқаларды іске асыруға белсенді қатысады.

Жұмыспен қамту – 2020 бағдарламасы бойынша микрокредит беру тетігінің екінші бағытын іске асыру үшін ӘКК микроқаржы ұйымдарына кредит беру бойынша уәкілетті ұйым ретінде болды. 2011 – 2012 жылдары республикалық бюджеттен микрокредит беруге жалпы сомасы 1 273,5 млн. теңге бюджеттік кредиттер бөлініп, олар толық игерілді. Түпкілікті қарыз алушылар ауылдық аудандардың тұрғындарына 691 микрокредит берді.

ТКШ жаңғырту бағдарламасы бойынша ӘКК тұрғын үй меншік иелерімен қаржыландыру тетігін түсіндіру бойынша жұмыстар жүргізді, құжаттарды жинау бойынша көмек көрсетті, өтінімдерді іріктеуді жүргізді. Республикалық бюджеттен 2011 – 2012 жылдары бөлінген жалпы сомасы 492,5 млн. теңге ақшалай қаражатқа Қарағанды, Теміртау, Саран мен Сәтпаев қалаларында 25 көппәтерлі үйлерге жөндеу жүргізілді.

2013 жылы жүргізілген жөндеу үшін халықтан қайтарылған қаражатқа Жезқазған қаласының үш тұрғын үйіне 37,8 млн. теңге сомаға күрделі жөндеу аяқталды. 2014 жылы 63,7 млн. теңге сомаға Жезқазған қаласында тағы төрт тұрғын үйге күрделі жөндеуді аяқтау жоспарлануда.

Бағаларды ұстап тұру және азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі шаралар кешенін іске асыру мақсатында ӘКК Тұрақтандыру қорын қалыптастыру және оны қызметі бойынша мамандандырылған ұйым ретінде айқындалған.

2011 жылы ӘКК "Азық-түлік келісімшарт корпорациясы" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамынан (бұдан әрі – "Азық-түлік келісімшарт корпорациясы" АҚ) 2 207,4 млн. теңге мөлшерінде бюджеттік қарыз алды, 1 006,5 млн. теңге сомасына тауар сатып алды, олардың жартысы қазіргі уақытта сатылған жоқ және өнім жеткізушілерде орындауда жатыр.

2012 жылы ӘКК Тұрақтандыру қоры үшін өнімдерді сатып алу мақсаттарына бюджеттен 1 052,5 млн. теңге мөлшерінде нысаналы трансферт алды. 2013 – 2014 жылдардың маусымаралық кезеңіне Тұрақтандыру қоры 2013 жылы ауыл шаруашылығы тауарларын өндірушілердің (бұдан әрі – АШТӨ) орындауға берілген тауар өнімдері есебінен қалыптастырды.

Көктемгі-далалық жұмыстарды қаржыландыру шеңберінде АШТӨ кредиттерін кепілдендіру. "Азық-түлік келісімшарт корпорациясы" АҚ бюджеттік кредит қаражаты есебінен көктемгі егіс және жинау жұмыстарын жүргізуге АШТӨ-ні, оның ішінде 2011 жылдан бастап – әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялардың кепілімен қаржыландыруды жүзеге асырады.

ӘКК 2011 – 2013 жылдары "Азық-түлік келісімшарт корпорациясы" АҚ алдында міндеттемелерді қамтамасыз етуде қырық алты АШТӨ-ге 963,62 млн. теңге сомасында кепілдеме берді. Барлық кепілдемелер жойылды, АШТӨ-нің міндеттемелері орындалды.

Бұдан басқа, агроөнеркәсіптік кешен субъектілеріне кепілдеме беру және қарыздарын сақтандыру жөнінде іс-шаралар жүргізілетін болады.

ӘКК 2014 жылдан бастап Моноқалаларды дамыту бағдарламасы бойынша өз ісін ұйымдастыруға және дамытуға түпкілікті қарыз алушыларға микрокредит беру үшін микрокредиттік ұйымдардың кредиттік қаражаттарды ұсыну және конкурстарды ұйымдастыру бойынша жұмыстарды бастады. Осы мақсаттарға 2014 жылы өңірге республикалық бюджеттен 122,2 млн. теңге бөлінді. Микрокредит 3 моноқалаға – Шахтинск, Абай, Жезқазғанға берілетін болады.

Келешекте, ӘКК-нің мемлекеттік бағдарламаларға қатысуы бағдарламаларды сәтті жүзеге асыруға мүдделі мемлекеттік органдардың ұсыныстары, бірақ Әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорацияларды дамыту тұжырымдамасына сәйкес Қазақстан Республикасы Үкіметі шешімінің негізінде айқындалатын болады.

SWOT-талдау

2-кесте ӘКК-нің SWOT-талдауы

	Мықты тұстары	Осал тұстары
ІШКІ	ұлттық компанияның және өңірлік даму институтының мәртебесі; салалық саралау және көпбейінділік; біліктілігі жоғары еңбек ресурстарының бар болуы; мемлекеттік қолдау; халықаралық компаниялармен әріптестік; жаңа кен орындарын игеру, жаңа өндірістерді ашу; тиімді геосаяси орналасу	өнімнің бәсекеге қабілеттілігінің төмен деңгейі; ЕТҰ ескірген техникалық жабдығы; өзге де даму институттарымен өзара қатынастарының дамымауы; Индустриялық паркті пайдалану тәжрибесінің жоқтығы; минералдық шикізатты өңдеудің және байытудың тозған технологиялары; жеке бизнестің әлеуметтік белсенділігінің осалдығы
	Мүмкіндіктері	Қауіптер
СЫРТҚЫ	өңірдің экономикасына инвестицияларды ұлғайту; өнімнің, оның ішінде экспортқа бағдарланған өнімнің бәсекеге қабілеттілігін жоғарылату; инновациялық технологияларды, жоғары технологиялық өндірістерді енгізу; халықты жұмыспен қамтуды қамтамасыз ету, жаңа жұмыс орындарын құру; шикізат ресурстары және жер активтері қорларының бар болуы; өсетін инвестициялық мүдде	экономикалық дағдарыс; импорттық өнімнің өсіп келе жатқан бәсекеге қабілеттілігі; жобаларды іске асырудың дайындық кезеңінде әкімшілік кедергілер; жер қойнауын пайдалану жобалары бойынша қорлардың расталмауы; жер қойнауын пайдалану құқығын ұсыну бойынша конкурстар өткізуге мораторийді жою; құзыретті органның (Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігі) келісімшарттарды ресімдеудің ұзақ рәсімдері; жер учаскелерінің жер қойнауын пайдалану жобаларына тиесілігінің проблемалары; ақшалай қаражаттардың жетіспеушілігі; заңнаманың кемшіліктері; экономиканың шикізат емес секторына инвестициялардың төмен деңгейі

Қарағанды өңірі экономикасының басым секторлары

ӘКК үшін экономиканың басым секторларын айқындау ҮИИДМБ-да баяндалған, облыста қалыптасқан экономикалық мамандануды, мемлекеттік индустриялық-инновациялық саясаттың негізгі бағыттарын ескере отырып жүзеге асырылды.

ӘКК бірінші кезектегі тәртіпте облыс үшін маңызды инвестициялық жобаларды іске асыруға күшін шоғырландыратын Қарағанды өңірі экономикасының өсу нүктелері бес негізгі сала болып табылады.

Өңдеу саласы

Бұл сала облыстың өнеркәсіптік өндірісінде негіз қалаушы сала болып табылады. Тиісінше, ӘКК-нің күші шикізаттық емес сектордың дамуына бағытталатын болады.

ӘКК-нің инвестициялық жобалары дайын өнімді шығарумен айналысатын кәсіпорындар санын, шығарылатын өнім өндірісінің түрлері мен көлемдерін ұлғайтуға, өнімнің бәсекеге қабілеттілігі мен экспортқа бағдарлану деңгейін арттыруға, өнімнің қосылған құнын жоғарылатуға және еңбек өнімділігін ұлғайтуға ықпал ететін болады.

Тау-кен өндіру саласы

Бұл сала сондай-ақ өңірдің экономикасында жетекші болып табылады және әртүрлі деңгейдегі бюджетке жалпы салықтық түсімдердің маңызды үлесін құрайды. Облыс республиканың минералды-шикізаттық кешенінде маңызды орын алады және бірегей темірмарганец, баритполиметаллы, мыс кені және көмір өндірілетін өңір болып табылады.

ӘКК қатты және кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруді ұйымдастыруға, келешекте қайта өңдеу үшін шикізаттық базаны кеңейтуге, кейін бөліністердің металлургиялық өндірістерін құруға баса назар аударады.

Агроөнеркәсіптік кешен

Облыстағы ӘКК-нің күші мен ресурстарын салудың басым бағыттарының бірі агроөнеркәсіптік кешенді дамыту болып табылады.

Бұл бағытта ӘКК ауыл шаруашылығында жобаларды іске асыру, ауыл шаруашылығы кластерлерін құру, ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіру және қайта өңдеу бойынша жаңа және инновациялық технологияларды енгізу, нарықты отандық азық-түлік өнімдерімен толтыру бойынша белсенді жұмыстар жүргізуде.

Энергетикалық сала

Энергия тапшылығының болуы энергияны өндірістік тұтынудың өсуін тоқтату факторларының бірі болып табылады, бұл,тиісінше, экономика салаларын дамытуды және халықтың өмір сүру деңгейін шектеуге әкеледі.

ӘКК энергия тиімділігі мен энергия үнемдеудің жоғары деңгейі бар технологияларды іздестіруде және тартуда, электр энергиясын арзандату және энергияның балама көздерін өндіру жөніндегі жобаларға, энергетикалық кешенді құру үшін жеке компанияларды іздестіруге белсенді қатысады.

Құрылыс және құрылыс материалдар өндірісі

ӘКК-нің құрылыс индустриясын дамытудағы негізгі міндеті құрылыс нарығында қатысудың үлесін ұлғайту, құрылыс материалдарын өндіретін жұмыс істеп тұрған кәсіпорындарды технологиялық жаңартуға қатысу, қосылған құны жоғары жаңа өндірістерді құру болады, тұрғын үй кешенін салу бойынша біріккен жобаларды іске қосу жоспарлануда.

Облыс экономикасының басым секторларында жүргізілетін негізгі қызметпен бірге ӘКК, мүмкіндігіне қарай, ӘКК үшін басым, бірақ Қарағанды өңірінің әлеуметтік-экономикалық дамуы үшін маңызы бар салалардың қатарына кіретін басқа салаларда әртүрлі инвестициялық жобаларды іске асыруға қатысатын болады.

2. Миссиясы мен пайымы

ӘКК қызметінің мақсаты Қарағанды облысының өсу нүктелерінде бизнес-бастамаларды қолдау және экономикалық белсенділікті ынталандыру болып табылады.

ӘКК миссиясы: мемлекеттің және бизнестің әріптестігі қағидаттарында Қарағанды өңірін әлеуметтік-экономикалық дамытуға жәрдемдесу.

Пайымы: 2023 жылға қарай ӘКК активтерді тиімді басқаратын, өңірдің өсу нүктелерінде экономикалық белсенділікті, оның ішінде инвестицияларды тарту арқылы ынталандыратын және бәсекеге қабілетті тұрақты өндірістерді қалыптастырудың катализаторы болып табылатын өңірлік даму институты болады.

3. Қызметтің стратегиялық бағыттары (бұдан әрі – ҚСБ), мақсаттары, міндеттері, негізгі көрсеткіштері

ӘКК миссиясына сәйкес пайымға қол жеткізу үшін ӘКК мынадай ҚСБ бойынша жұмыстар жүргізуді жоспарлап отыр:

1) корпоративтік басқарудың тиімділігін арттыру және активтердің құнын ұлғайту;

2) бизнес-ортаның экономикалық белсенділігін ынталандыру үшін жағдайлар жасау;

3) инвестицияларды тарту және өңірдің өсу нүктелерінде жобаларды іске асыру.

1-ҚСБ. Корпоративтік басқарудың тиімділігін арттыру және активтердің құнын ұлғайту

1-мақсат. ӘКК-нің қаржы-шаруашылық қызметінің тиімділігін арттыру.

Міндеттер:

1) озық өндірістік және басқарушылық технологиялар мен стандарттарды енгізу;

2) табыстылықты арттыру;

3) мемлекеттік бағдарламаларды іске асыруға қатысу.

Іс-шаралар:

1) Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес ӘКК-нің қолданыстағы ішкі нормативтік құжаттарын жаңарту;

2) қажет болған жағдайда ӘКК-нің жаңа үлгілік нормативтік құжаттарын, ішкі бақылау қағидаларын, дауларды басқару жөніндегі ережені, тәуекелдерді бақылау саясатын, ӘКК директорлар кеңесінің комитеттері туралы ережені, корпоративтік басқаруды бағалау тәртібі туралы ережені және басқаларды әзірлеу;

3) өнім өндірген кезде озық және инновациялық өндірістік технологияларды, новаторлық идеяларды енгізу;

4) әкімшілік кедергілерді жою үшін жалғыз акционермен, мемлекеттік органдармен және өңірдің бизнес-қоғамдастықтарымен өзара іс-қимылды күшейту;

5) ӘКК кәсіпорындары арасында шаруашылық байланыстар мен тәжірибемен алмасуды дамыту;

6) шоғырланған шығындардың пайда болуына жол бермеу мақсатында "Металлургия-металлөңдеу" индустриялық паркі" жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің (бұдан әрі – "ММИП" ЖШС) мүліктерін "Сарыарқа" АЭА-ға берудің әртүрлі тетіктерін іздестіру;

7) "Арқа" БИК" АҚ-дан ақша қаражатын қайтару және азық-түліктік тауарлардың Тұрақтандыру қорын қалыптастыру шеңберінде ӘКК-нің дебиторлық берешегін төмендету бойынша шешім жолдарын іздеу;

8) іске асырылатын инвестициялық жобалардың санын арттыру;

9) әкімшілік шығыстарды оңтайландыру;

10) ӘКК топтарының қаржылық-шаруашылық қызметінің тұрақты мониторингін жүзеге асыру;

11) әрекет етпейтін активтерді қайта құрылымдау;

12) еншілес және тәуелді ұйымдарға тұрақты негізде консультациялық көмек көрсету;

13) мемлекеттік бағдарламалар аясында әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялардың қатысуымен іс-шараларды жүзеге асыру (АШТӨ кредит беру бойынша кепілдеме беру, Бизнестің жол картасы – 2020);

14) мемлекеттік бағдарламаларды орындау негізінде әлеуметтік бағдарламалар мен жобаларды іске асыру;

15) моноқалалардың әлеуметтік-экономикалық дамуындағы проблемаларды анықтау, өсу көздерін айқындау, іс-шараларды қаржыландыру, кәсіпкерлікті дамыту, жұмыспен қамтуды қамтамасыз ету, халықтың табысын жоғарылату мәселелерін шешу;

16) іске асыру ӘКК үшін шығынды болып табылатын мемлекеттік бағдарламалардан (Жұмыспен қамту – 2020 бағдарламасы, ТКШ жаңғырту бағдарламасы, Тұрақтандыру қоры) шығу бойынша жұмысты жандандыру.

Қызметтің түйінді көрсеткіштері:

1) негізгі қызметтен таза табыстың мөлшері;

2) бір қызметкерге таза табыстың мөлшері;

3) активтердің тиімділігі.

Межелі нәтижелер:

Осы міндеттерді шешу ӘКК өзінің еншілес және тәуелді кәсіпорындарымен бірге 2016 жылға қарай шығынсыздық нүктесіне шығуға және кейін ұлғайту үрдісімен 35 млн. теңге сомасында шоғырланған таза пайда алуға мүмкіндік береді, бұл 2023 жылы 300 млн. теңге мөлшеріндегі шоғырланған таза пайдаға ие болуына әкеледі. Жаңа өндірістер құрылады және жұмыс істеп тұрған өндірістердің көлемдері ұлғаяды, бұл 2013 жылмен салыстырғанда кәсіпорындардың орташа өнімділігін 2016 жылы 1,5 есеге, 2021 жылы 2 есеге жоғарылатуға әкеледі. Тиісінше, ӘКК-нің дамуына әр қызметкердің үлесі өседі, бұл тиісті көрсеткіште көрініс тапты: 2016 жылмен салыстырғанда бір қызметкерге есептегендегі таза кіріс 2023 жылға қарай 8,5 есе 4 761,9 мың теңгеге дейін өседі.

ӘКК-нің жарғылық капиталының ауқымды өлшеміне қарамастан, рентабельдігі де артады: 2016 жылы 0,1 %-дан, 2023 жылы 1,0 %-ға дейін.

Республикалық және өңірлік салалық бағдарламаларды іске асыру бизнесті мемлекеттік қолдаудың жүйелі шаралары мен құралдары арқылы қамтамасыз етіледі.

2-мақсат. Активтерді оңалту (сауықтыру) және олардың құнын арттыру

Міндеттер:

1) жұмыс істеп тұрған өндірістерді жаңғырту;

2) мемлекеттік активтерді іскерлік айналымдарға тарту, проблемалық активтерді сауықтыру және олардың базасында бәсекеге қабілетті өндірістерді дамыту;

3) ішкі және сыртқы нарықтарда өнімді белсенді ілгерілету үшін өнімді брендтеуге жәрдемдесу;

4) активтердің құнын арттыру.

Іс-шаралар:

1) еншілес және тәуелді кәсіпорындардың қызметіндегі проблемаларды және жағымсыз тұстарды жою үшін анықтау;

2) "Сарыарқа" АЭА-ге мүліктерді беруге байланысты "ММИП" ЖШС еншілес ұйымының қызметіндегі проблемалы мәселелерді шешу жолдарын табу;

3) жаңа жоғары технологиялық жабдықтар, станоктар, машиналар, агрегаттар сатып алу, өндірістік персоналды қайта оқыту;

4) еншілес және тәуелді кәсіпорындарға менеджмент сапасының халықаралық стандарттарын енгізу;

5) басқарушылық есепке алудың бірыңғай жүйесін енгізу;

6) әр шығынды еншілес және тәуелді кәсіпорынды оңалту және сауықтыру жөніндегі бағдарлама мен жоспарды әзірлеу;

7) "Арқа" БИК" АҚ еншілес ұйымын шығынсыз қызметке шығару жолдары мен тетіктерін іздестіру, облыста Тұрақтандыру қоры шеңберінде пайда болған шығындарды өтеу;

8) Әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорацияларды дамыту тұжырымдамасына сәйкес қаржылық сауықтандыру бойынша әзірленген жоспар және осыған көзделген облыстық бюджет қаражаты болған кезде орталық және жергілікті атқарушы органдар беретін проблемалық мемлекеттік активтерді оңалту;

9) еншілес және тәуелді ұйымдардың өнімдерін әлеуетті тұтынушылар іздеуде көмек көрсетуді жүзеге асыру;

10) өндірілген өнімдерді тұтынушы нарығына (коммуналдық базарларға, сауда үйлеріне) тиімді ілгерілету жүйесін құру, сыртқы нарықтарға экспорт;

11) ішкі және сыртқы нарықтарда өнім өткізуде көмек көрсету;

12) ӘКК еншілес және тәуелді кәсіпорындарының өнімдеріне ақпараттық және тәжірибелік маркетинг жүргізу;

13) дебиторлық және кредиторлық қарыздарды төмендету мақсатында наразылық-талап арыз жұмысын күшейту;

14) өндірістік шығыстарды оңтайландыру;

15) негізгі қорларды мерзімді қайта бағалауды жүргізу;

16) қымбат емес қаржы ресурстарын тартуға жәрдемдесу.

Қызметтің түйінді көрсеткіштері:

1) оңалтылған (сауықтырылған) кәсіпорындардың санын ұлғайту;

2) өткен жылмен салыстырғанда оңалтылған кәсіпорындардың жалпы кірісінің өсуі.

Межелі нәтижелер:

Жұмыс істеп тұрған өндірістерді жаңғырту жүргізілетін болады, бұл еншілес және тәуелді кәсіпорындар өнімдерінің бәсекеге қабілеттілігін арттыруға, қосылған құны жоғары отандық өнімдердің экспортқа бағдарлануын ұлғайтуға мүмкіндік береді. Жоғарыда көрсетілген міндеттерді шешу оңалтылған кәсіпорындардың санын ұлғайтуға ықпал етеді, бұл 2016 жылы 3 кәсіпорынды, 2019 жылы – 6, 2023 жылы – 10 кәсіпорынды құрайды.

Оңалтылған кәсіпорындардың жалпы кірісі жыл сайын 3-тен 10 %-ға ұлғаяды.

3-мақсат. Корпоративтік басқарудың деңгейін арттыру.

Міндеттер:

1) корпоративтік басқарудың қазіргі заманғы стандарттарын енгізу;

2) ӘКК мен еншілес ұйымдардың кадрлық саясатын қайта бағдарлау.

Іс-шаралар:

1) корпоративтік басқару кодексін жетілдіру;

2) корпоративтік басқарудың қазіргі заманғы стандарттарын енгізу;

3) корпоративтік басқарудың тиімділігін бағалауды жүргізу үшін тәуелсіз консалтингтік фирмаларды тарту;

4) ӘКК-нің құрылымдық бөлімшелерін, еншілес және тәуелді ұйымдарды және басқа мүдделі тұлғаларды біріктіретін бірыңғай ақпараттық кеңістікті құру;

5) еншілес және тәуелді кәсіпорындар үшін корпоративтік басқарудың және басқарудың озық әдістерін енгізудің жүйесін жетілдіру жөніндегі тренингтер өткізу;

6) білім беру үлгілері мен үздік тәжірибелерді таратудың жыл сайынғы мониторингі;

7) еншілес ұйымдар арасында үздік басқарушы, үздік есепші, үздік заңгер және басқалар атағына жыл сайын конкурстар өткізу;

8) тәжірибе алмасу, проблемалық мәселелерді шешу және үздік тәжірибелерді таныстыру үшін өңірлік корпорациялардың дөңгелек үстелдерін жыл сайын өткізу;

9) ӘКК-нің кадрлық саясатын бизнесте жұмыс тәжірибесі бар адамдарды, ірі компанияларда жұмыс істеу тәжірибесі бар шетел мамандарын және "Болашақ" бағдарламасының түлектерін тартуға бағдарлау.

Қызметтің түйінді көрсеткіштері:

1) корпоративтік басқару рейтингін беру;

2) семинарларда және біліктілігін арттыру курстарында оқыған персоналдың саны;

3) тартылған шетелдік мамандар мен "Болашақ" бағдарламасы түлектерінің саны.

Межелі нәтижелер:

Корпоративтік басқарудың тиімділігін бағалау үш жылда бір рет – 2016, 2019 және 2022 жылдары тәуелсіз консалтингтік фирманы тарта отырып, корпоративтік басқару рейтінгінің қорытындылары бойынша жүзеге асырылады.

ӘКК-нің корпоративтік басқаруды бағалау нәтижесі 2022 жылы әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялар арасында корпоративтік басқарудың орта рейтингісінен жоғары болуға тиіс. Корпоративтік басқарудың жоғары деңгейі компания қызметінің экономикалық көрсеткіштеріне, ашықтықты жоғарылатуға, шешімдер қабылдау процесінің толықтығына әсер етеді, инвесторлардың компанияны жағымды қабылдауына септігін тигізеді.

"КРI" жүйесінің аясында әр қызметкер қызметінің басты көрсеткіштерінің жеке карталары әзірленетін болады, бұл ӘКК менеджерлерінің әлеуетін мониторингтеуге, оларды оқыту мен жеке даму процестерін бақылауға мүмкіндік береді.

ISO 9001 халықаралық стандарт сапасын енгізу бойынша жүргізілетін жұмыс ӘКК ұсынатын қызметтерге қатысты әріптестердің талаптарын айқындауға және олардың сенімдерін ақтауға, қызметкерлер мен құрылымдық бөлімшелердің өзара іс-әрекеттерінде келісімдікті қамтамасыз етуге, қызметкерлердің өнімділігін арттыруға мүмкіндік береді.

ӘКК персоналы тұрақты түрде екі жылда бір рет болжамды мерзімділікпен қайта оқудан өтіп, өз біліктіліктерін арттырады.

Кадрлық саясатының маңызды бағыттарының бірін растау ӘКК жұмысына 2023 жылы 8 адамға дейін шетелдік мамандар мен "Болашақ" бағдарламасының түлектерін тарту болып табылады.

2-ҚСБ. Бизнес-ортаның экономикалық белсенділігін ынталандыру үшін жағдайлар жасау.

1-мақсат. Инвестициялық жобаларды сүйемелдеу үшін кешенді жүйені қалыптастыру.

Міндеттер:

1) басым салаларда кластерлерді дамыту, сондай-ақ шағын және орта бизнесті өңірлердің жүйе құраушы және ірі компаниялары айналасында дамыту жөніндегі әріптестік бағдарламаларды үйлестіру;

2) коммуникацияларды дамыту және қоржынды компаниялар арасында дағдылармен алмасу;

3) ғылыми-зерттеу институттарымен және ұйымдармен, жоғары оқу орындарымен, тәжірибелік-конструкторлық бюролармен ынтымақтастықты кеңейту;

4) жаңадан басталған бизнесті қолдауда инфрақұрылымды (бизнес-инкубаторларды, технопарктарды, индустриялық аймақтарды) дамыту.

Іс-шаралар:

1) ӘКК-нің инвестициялық саясатын әзірлеу;

2) шағын және орта кәсіпкерлікті, оның ішінде ірі кәсіпкерлік айналасында кластерлеу жоспарларын әзірлеуде, ӘКК іске асыратын жобалар шеңберінде облыс экономикасының басым салаларына қатысу;

3) өңірдің ірі жүйе құрушы кәсіпорындарымен бірге әріптестік бағдарламаларын іске асыру;

4) Инвесторларға қызмет көрсету орталығының жұмысын үйлестіру;

5) тартымды бизнес-идеялар мен жобаларды іздеу, талдау және сүйемелдеу;

6) отандық және шетелдік инвесторлардың коммерциялық ұсыныстары мен инвестициялық жобаларын қарау;

7) дағдылармен және тәжірибелермен алмасу мақсатында семинарлар, дөңгелек үстелдер ұйымдастыру;

8) жобаларды бірлесіп іске асыру үшін даму институттарымен және екінші деңгейдегі банктермен меморандумдар мен келісімдер жасау;

9) R&D орталықтарын және/немесе инновациялар кеңселерін құру;

10) өңірде инвестициялық объектілер туралы деректер базасын қалыптастыру;

11) моноқалаларда кәсіпкерлік белсенділікті дамытуда ықпал ету жөніндегі іс-шараларды жүргізу;

12) инвестицияларды тартуға, сондай-ақ халықаралық қатынастарды дамытуға бағытталған форумдарға, конференцияларға қатысу;

13) республикалық және облыстық жоғарғы оқу орындарымен, ғылыми-зерттеу институттарымен және ұйымдармен ынтымақтастық туралы меморандумдар, шарттар және келісімдер жасасу;

14) перспективалы жобаларды іздестіруге бағытталған жыл сайынғы шараларды ұйымдастыру;

15) ақпаратпен тиімді алмасу және әлеуетті әріптестер мен инвесторлардың бизнесін ілгерілету үшін ӘКК сайтының деректер базасында Медиа-орталық немесе электрондық алаң құру;

16) индустриялық парк және "Сарыарқа" АЭА туралы, алаңға, өндірістік инфрақұрылымға, инвесторлар мен жобалардың бастамашыларына көмек көрсетуге бағытталған мүмкіндіктер мен құралдарға қатысты бейне материалдар дайындалатын бағдарламаны әзірлеу және оны насихаттауды жүргізу.

Жоғарыда аталған іс-шараларды өткізу үшін қаржы қаражаттары қажеттілігіне қарай ӘКК дамытудың 2014 – 2018 жылдарға арналған жоспарында жоспарланатын болады.

Қызметтің түйінді көрсеткіштері:

1) қарауға келіп түскен бизнес-өтінімдер санының өсуі;

2) R&D орталықтары мен инновациялық кеңселерін құру;

3) облыста жаңадан басталған бизнесті қолдаудың инфрақұрылым объектілері санының өсуі.

Межелі нәтижелер:

Жоғарыда көрсетілген міндеттерді шешу бірлескен инвестициялық жобаларды іске асыруға, ӘКК-мен ынтымақтастықта бизнес-ортаның мүдделілігін арттыруға, бизнесті жүргізу бойынша мемлекеттік қолдау құралдарын пайдаланатын кәсіпкерлердің санын ұлғайтуға дайындық жөніндегі алдын ала жүйені құруға мүмкіндік береді. Жыл сайын кейін санын екі есе ұлғайтумен кемінде 40 инвестициялық жоба мен ұсыныстар қаралатын болады.

2015 жылы "Казчерметавтоматика" АҚ-ның еншілес ұйымының базасында бірінші R&D орталығы құру жоспарланып отыр, кейін осындай орталықты (инновациялар кеңсесін) "Сарыарқа" технопаркі" ЖШС-нің қатысуымен 2019 жылы құру жоспарланып отыр.

Компания Жезқазған, Сәтпаев, Шахтинск, Саран қалалары мен Жаңаарқа аудандарында жаңадан басталған бизнесті (индустриялық аймақтар, технопарктер, бизнес-инкубаторлар) қолдаудың инфрақұрылымын дамытуға ықпал ететін болады. 2014 жылдан бастап инфрақұрылым элементтерінің саны 2016 жылы – 2 элементке, 2018 жылы – 3 элементке дейін қарқынды дамиды және 2022 жылы кемінде 4 элемент болады.

Шағын және орта бизнесті, оның ішінде ірі бизнестің айналасында кластерлеуді дамыту шеңберінде кейін қара мыс және бағалы металдар шығаратын зауыт сала отырып, Балқаш кен-металлургиялық комбинатының шлактарынан мысты барлау және өндіру жөніндегі жоба іске асырылады.

Бұдан басқа, жер қойнауын пайдалану саласында жобалау құжаттарын әзірлеу және өзінің әріптеспен бірлесіп іске асырылатын жобалар бойынша геологиялық барлау жұмыстарын орындау жөніндегі бірлескен кәсіпорынды құру күтіліп отыр.

Бірлескен жобаларды іске асырған кезде, оның ішінде Қарағанды өңірінің Активтер қорын (Кепіл қоры) құру жолымен инвесторларды тарту жөніндегі іс-шаралар ұйымдастырылатын болады.

2-мақсат. Бизнес-қоғамдастықтың өзара ынтымақтастыққа мүдделілігін арттыру.

Міндеттер:

1) бизнес-жобаларды іске асыру үшін мемлекеттік даму институттарымен ынтымақтастықты кеңейту;

2) тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді отандық өндірушілерге қолдау көрсету;

3) ӘКК-нің қызметі аясында қаржылық емес қолдау көрсету.

Іс-шаралар:

1) бизнес-қоғамдастықты мемлекеттік қолдау құралдарын ұсыну жолымен мемлекеттік даму институттарымен ынтымақтастыққа тарту;

2) мемлекеттік даму институттарымен одан арғы бірлескен қызмет туралы меморандумдар жасасу;

3) облыс кәсіпкерлерінің өзара ынтымақтастыққа мүдделілігін арттыруға бағытталған форумдарға, конференцияларға және семинарларға қатысу;

4) ӘКК туралы таныстыру-тарату материалын өңірдің кәсіпкерлеріне беру;

5) кәсіпкерлерді тарту үшін презентациялар, көрмелер, роуд-шоулар, дөңгелек үстелдер ұйымдастыру;

6) бизнесті дамыту мәселелері бойынша кәсіпкерлерге ақысыз консультациялар жүргізу;

7) ӘКК интернет-ресурсын тұрақты түрде жаңарту және оны өзекті ақпараттармен толықтырып отыру;

8) ӘКК қызметі туралы хабардар болу дәрежесін анықтау мақсатында кәсіпкерлерге анонимді әлеуметтік сауалнама жүргізу.

Қызметтің түйінді көрсеткіштері:

1) интернет-ресурсына кіруді арттыру;

2) өңір кәсіпкерлерінің сауалнамасын көбейту;

3) форумдарға, конференцияларға және семинарларға тұрақты қатысу.

Межелі нәтижелер:

Бизнес-қоғамдастықтың мүдделілігі деңгейін көрсететін құрылған (www.spk-saryarka.kz) интернет-ресурсқа кірудің көрсеткіштері 2014 жылы 15 000-нан бастап 2018 жылы 16 100-ға дейін, ал 2022 жылы 18 000-ға дейін өсетін болады.

ӘКК қызметінің шеңберінде консультациялық және сервистік қызмет алған,сауалнамадан өткен кәсіпкерлердің саны 2014 жылы 150-ден бастап 2023 жылы 330-ға дейін екі еседен де көп мөлшерге артатын болады.

Ынтымақтастықтың әртүрлі салалары бойынша форумдарға, конференцияларға және семинарларға жыл сайын қатысу кемінде 5 есе болады.

3-ҚСБ. Инвестицияларды тарту және өңірдің өсу нүктелерінде жобаларды іске асыру.

1-мақсат. Әртүрлі көздерден инвестицияларды тарту

Міндеттер:

1) перспективалы жобаларды іске асыру үшін өңірлерге отандық және шетелдік инвесторларды тарту;

2) мемлекеттік және салалық бағдарламалар аясында инвесторларға үлестік және басқа да қатысу арқылы жобаларды іске асыруда көмек көрсету.

Іс-шаралар:

1) әлеуетті инвесторлар, олардың мүмкіндіктері, талаптары және инвестициялау шарттары туралы ақпараттар жинау және талдау;

2) инвесторлар туралы деректер базасын қалыптастыру;

3) ӘКК-нің инвестициялық тартымдылығын жариялау бойынша PR-акциялар жүргізу;

4) әртүрлі деңгейдегі инвестициялық форумдарды жүргізуге белсенді қатысу;

5) халықаралық қаржы институттары – Ислам даму банкімен, Еуропалық қайта құру және даму банкімен, Қазақстанның Даму банкімен және басқалармен ынтымақтастық;

6) Инвесторларға қызмет көрсету орталығының сервистік қызметтерін инвесторларға көрсету;

7) инвесторларды іздестіруде, іскерлік байланыстарды орнатуда, сондай-ақ қажетті ақпарат алуда көмек көрсету;

8) үлестік қаржыландыру, активтермен қатысу арқылы, сондай-ақ мемлекеттік және салалық бағдарламалар шеңберінде инвесторларға көмек көрсету.

Қызметтің түйінді көрсеткіштері:

1) жыл сайынғы инвестициялық қоржынның өсімі (%);

2) өңдеу өнеркәсібінде шетелдік инвестиция көлемінің өсуі (жыл сайын 1-2 %);

3) өңірге тартылған, оның ішінде "Global-2000" тізімінен тартылған шетелдік инвесторлардың санын 2023 жылға қарай 3 бірлікке ұлғайту;

Межелі нәтижелер:

Осы мақсатты іске асыру 2023 жылға дейін жыл сайын инвестициялық қоржынның көлемін кемінде 3-7 %-ға өсіруді қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

Өңдеу өнеркәсібіне шетелдік инвестициялардың көлемі жыл сайын 1-2 %-ға өсетін болады және 2023 жылы 15 %-ға жетеді.

Өңірге жыл сайын кемінде 2 бірлік шетелдік инвесторларды,оның ішінде 2023 жылға қарай "Global-2000" тізімінен 3 бірлік тарту жоспарланып отыр.

Инвестициялық қызметтің жаңа бағыттарын дамыту шеңберінде ӘКК Ислам даму банкінің тобымен бірлесіп шағын және орта бизнестің өкілдеріне одан әрі кредит беру үшін Қор құруды, дуальды білім беруді дамытуды, маркетингтік зерттеулер жүргізуді, өңірде жаңа технологияларды енгізу жөніндегі жобаларды қолдауды және іске асыруды жоспарлап отыр.

Әртүрлі қаржыландыру көздерінен инвестицияларды тарту бойынша жағымды ортаны құру үшін Қазақстанның даму банкімен, екінші деңгейдегі банктермен, "ҚазАгро" АҚ-мен, "Даму" КДҚ" АҚ-мен және шетелдік даму институттарымен (Еуропалық даму банкі, Ислам даму банкі) ірі жобаларды бірлесе қаржыландыру, нақты инвестициялық жобалар бойынша ӘКК-нің және шетелдік қаржы құрылымдарының кепілдігі арқылы қарыз қаражаттарын тарту, қаржы лизингінің құралын дамыту және басқа қолжетімді қаржы құралдарымен құрылымдау сияқты қаржы құралдарын үйлестіру бойынша жұмыс жүргізіледі.

2-мақсат. Перспективалы инвестициялық және инновациялық жобаларды іске асыру.

Міндеттер:

1) өңір экономикасының басым секторларында (өсу нүктелерінде) бәсекеге қабілетті жаңа өндірістер құру;

2) қажетті тауарлар мен көрсетілген қызметтерді отандық өндіру/дамыту жөніндегі жобаларды іске асыру;

3) баламалы энергетика және энергия тиімді технологияларды дамытуға қатысу, энергия тиімділігі және энергияны қажет ететін өндірістерді азайту бағдарламаларын іске асыру.

Іс-шаралар:

1) өңірдің өсу нүктелерінде перспективалы және жоғары тиімді жобаларды іске асыру;

2) пайдалы қазбаларды өңдеу және қайта өңдеу жөніндегі жобаларды қарау кезінде қазіргі заманғы технологияларды ұсынатын инвесторларды тарту;

3) тауарлар мен қызметтерді отандық өндіруді дамыту жөніндегі жобаларды басым тәртіппен қарау;

4) инновациялық технологиялар мен өнертабыстық ұсыныстар қамтылған жобаларды, кейін оларды бәсекеге қабілетті ортаға берумен іске асыру;

5) индустриялық аймақтарда өмірге бейімді жобаларды іске асыру;

6) ауыл шаруашылығы өнімін өндірудің, қайта өңдеудің және өткізудің аяқталған циклымен агроөнеркәсіптік кластерлерді қалыптастыру;

7) облыста сервистік-дайындау орталықтарының желісін қалыптастыруды аяқтау;

8) жер қойнауын пайдалануға құқық, жер учаскелерін беру арқылы жаңадан құрылып жатқан кәсіпорындарда ӘКК-нің үлестік қатысуы, жарғылық капиталға мүліктік кешендерді және басқа материалдық құндылықтарды енгізу;

9) жеке капитал қаражатын жаңғыртуға тарту арқылы жұмыс істеп тұрған кәсіпорындарға үлестік қатысу;

10) баламалы энергетика және энергия тиімді технологиялар ("жасыл экономика") жобаларын енгізу;

11) электр энергиясының жаңартылатын көздері орталығын құру бойынша жобасын"OPUSPlatform" француз компаниясымен бірлесіп іске асыру және оны іске асыру жөніндегі шаралар кешенін қамтамасыз ету.

Қызметтің түйінді көрсеткіштері:

1) ӘКК-нің қатысуымен іске асыру жоспарланып отырған инновациялық жобалардың санын ұлғайту;

2) жыл сайын іске қосылатын инвестициялық жобалардың, оның ішінде шетелдік инвесторлар қаражатының қатысуымен (кемінде бесеу) жобалардың санын өсіру;

3) энергия тиімді және энергия үнемдейтін технологияларды қолданатын іске асырылып жатқан жобалардың санын өсіру.

Межелі нәтижелер:

Осы мақсатты орындаудың нәтижесі инновациялық жобаларды іске асыру болады, 2023 жылға қарай олардың саны сегізді құрауға тиіс.

Іске қосылатын инвестициялық жобалардың саны, оның ішінде шетелдік инвесторлар қаражатының қатысуымен жобалар жыл сайын бесеуге өсетін болады.

Энергетикалық салада инвестициялық жобаларды іске асыру өңірдегі экологиялық жағдайды айтарлықтай жақсартуға, әртүрлі энергия көздері өңдейтін энергияның құнын арзандатуға мүмкіндік береді. Мысалы, электр энергиясының жаңартылатын көздері орталығын құру жөніндегі жоба "OPUSPlatform" француз компаниясымен бірлесіп іске асырылатын болады, бұл энергетикалық тиімділікті арттыру үшін қолайлы жағдайларды қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

Келешекте энергия тиімді және энергияны үнемдейтін технологияларды қолданатын іске асырылып жатқан жобалардың саны 2023 жылға қарай 5 бірлікті құрайтын болады.

ӘКК 2023 жылға қарай инвестициялық қоржынының қомақты көлемі, еншілес және тәуелді кәсіпорындарының таралған желісі бар,жоғары білікті персоналды шоғырландырған орнықты өңірлік компания болады. Әлеуетті инвесторлармен тиімді өзара іс-қимылға және нарықтық капиталдандыруды арттыру және еншілес және тәуелді кәсіпорындарда жаңа қосылған құнды құру үшін қолда бар активтерді пайдалануға қол жеткізіледі.

Озық өндірістік және басқару технологиялары мен стандарттарын енгізу арқылы ӘКК бағалы тәжірибеге, проблемалық мәселелерді шешудің жолдарына және үздік тәжірибелердің презентацияларына ие болады.

Стратегияда белгіленген мақсаттар мен міндеттерді іске асыру ӘКК-нің тиімді корпоративтік басқару есебінен қамтамасыз етілетін болады. Стратегияны іске асырудың қорытындылары бойынша ӘКК қызметін бағалау жоспарланып отыр.

"Сарыарқа" әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамының 2014 – 2023 жылдарға арналған даму стратегиясына қосымша

"Сарыарқа" әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы"
ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамының қызметінің
2014 – 2023 жылдарға арналған түйінді көрсеткіштері
(бұдан әрі – ҚТК)

1-ҚСБ. Корпоративтік басқарудың тиімділігін арттыру және активтердің құнын ұлғайту

1-мақсат. ӘКК-нің қаржы-шаруашылық қызметінің тиімділігін арттыру

ҚТК атауы	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021	2022	2023
1-ҚТК. Негізгі қызметтен таза табыстың мөлшері, мың теңге	0	10 000	35 000	60 000	90 000	110 000	140 000	190 000	240 000	300 000
2-ҚТК. Бір қызметкерге таза табыстың мөлшері, мың теңге	0	158,7	555,6	952,4	1428,6	1746,0	2222,2	3015,8	3809,5	4761,9
3-ҚТК. Активтердің тиімділігі, %	0	0	0,1	0,2	0,3	0,4	0,5	0,7	0,8	1,0

2-мақсат. Активтерді оңалту (сауықтыру) және олардың құнын арттыру

ҚТК атауы	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021	2022	2023
1-ҚТК. Оңалтылған (сауықтырылған) кәсіпорындардың санын ұлғайту	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1
2-ҚТК. Өткен жылмен салыстырғанда оңалтылған кәсіпорындардың жалпы кірісінің өсуі, %	-	3	3	5	5	7	7	8	10	10

3-мақсат. Корпоративтік басқарудың деңгейін арттыру

ҚТК атауы	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021	2022	2023
1-ҚТК. Корпоративтік басқару рейтингін беру			+			+			+
2-ҚТК. Семинарларда және біліктілігін арттыру курстарында оқыған персоналдың саны	20	15	17	16	18	16	15	14	14	15
3-ҚТК. Тартылған шетел мамандары мен "Болашақ" бағдарламасының түлектерінің саны	0	1	1	1	0	1	1	1	1	1

2-ҚСБ. Бизнес-ортаның экономикалық белсенділігін ынталандыру үшін жағдайлар жасау

1-мақсат. Инвестициялық жобаларды сүйемелдеу үшін кешенді жүйені қалыптастыру

ҚТК атауы	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021	2022	2023
1-ҚТК. Қарауға келіп түскен бизнес-өтінімдер санының өсуі	45	48	50	53	55	58	68	78	88	98
2-ҚТК. R&D орталықтары мен инновациялық кеңселерін құру	0	1	0	0	0	1	0	0	0	0
1-ҚТК. Облыста жаңадан басталған бизнесті қолдаудың инфрақұрылым объектілері санының өсуі	1	1	2	2	3	3	3	3	4	4

2-мақсат. Бизнес-қоғамдастықтың өзара ынтымақтастыққа мүдделілігін арттыру

ҚТК атауы	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021	2022	2023
1-ҚТК. Интернет-ресурсына кіруді арттыру	15 000	15 900	16 000	16 000	16 100	16 300	18 000	18 000	18 000	18 000
2-ҚТК. Өңір кәсіпкерлерінің сауалнамасын өсіру	150	170	190	210	230	250	270	290	310	330
3-ҚТК. Форумдарға, конференцияларға және семинарларға тұрақты қатысу	3	4	5	6	5	6	6	5	5	6

3-ҚСБ. Инвестицияларды тарту және өңірдің өсу нүктелерінде жобаларды іске асыру

1-мақсат. Әртүрлі көздерден инвестицияларды тарту

ҚТК атауы	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021	2022	2023
1-ҚТК. Жыл сайынғы инвестициялық қоржынның өсімі, %	3	3	3	5	5	5	5	7	7	7
2-ҚТК. Өңдеу өнеркәсібінде шетелдік инвестиция көлемнің өсуі, %	0	1	1	1	2	2	2	2	2	2
3-ҚТК. Өңірге тартылған, оның ішінде "Global-2000" тізімінен тартылған шетелдік инвесторлардың санын ұлғайту	0	2	2	2	2	2	2	2 1	2 1	2 1

2-мақсат. Перспективалы инвестициялық және инновациялық жобаларды іске асыру

ҚТК атауы	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021	2022	2023
1-ҚТК. ӘКК-нің қатысуымен іске асыруға жоспарланып отырған инновациялық жобалардың санын ұлғайту	1	0	1	0	1	1	0	2	1	1
2-ҚТК. Жыл сайын іске қосылатын инвестициялық жобалардың, оның ішінде шетелдік инвесторлар қаражатының қатысуымен (кемінде бесеу) жобалардың санын өсіру	5	5	5	5	5	5	5	5	5	5
3-ҚТК. Энергия тиімді және энергия үнемдейтін технологияларды қолданатын іске асырылып жатқан жобалардың санын өсіру	1	1	2	2	3	3	3	4	5	5