ИПС "Әділет"

      Қолданушылар назарына!
      Қолданушыларға ыңғайлы болуы үшін ЗҚАИ мазмұнды жасады.
      МАЗМҰНЫ
      БАСПАСӨЗ РЕЛИЗІ
      Ескерту. Бүкіл мәтін бойынша "курсанттарын", "Курсанттың", "курсанттары", "курсант", "курсанттарды" деген сөздер тиісінше "курсанттарын, тыңдаушыларын", "Курсанттың, тыңдаушының", "курсанттары, тыңдаушылары", "курсант, тыңдаушы", "курсанттарды, тыңдаушыларды" деген сөздермен ауыстырылды - ҚР 13.11.2015 № 398-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
      Ескерту. Бүкіл мәтін бойынша:
      "арнаулы (әскери)", "Арнаулы (әскери)" деген сөздер тиісінше "әскери, арнаулы", "Әскери, арнаулы" деген сөздермен ауыстырылды;
      "Әскери-медициналық бөлімшелер", "әскери-медициналық бөлімшелерінде және мекемелерінде", "әскери-медициналық бөлімшелер", "әскери-медициналық бөлімшелерде", "әскери-медициналық бөлімшелердің" деген сөздер тиісінше "Әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелер", "әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелерінде", "әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелер", "әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелерде", "әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелердің" деген сөздермен ауыстырылды – ҚР 15.04.2022 № 114-VІІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      Ескерту. Бүкіл мәтін бойынша "мүгедектер", "мүгедек баланы (мүгедек балаларды)", "мүгедек баласы (мүгедек балалары)", "мүгедек (мүгедектер)", "мүгедекке", "мүгедек болған қызметкердің", "мүгедек", "мүгедек балалары", "1941 – 1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысының қатысушылары мен мүгедектерінің" деген сөздер тиісінше "мүгедектігі бар адамдар", "мүгедектігі бар баланы (мүгедектігі бар балаларды)", "мүгедектігі бар баласы (мүгедектігі бар балалары)", "мүгедектігі бар адам (мүгедектігі бар адамдар)", "мүгедектігі бар адамға", "мүгедектік алған қызметкердің", "мүгедектігі бар адам", "мүгедектігі бар балалары", "1941 – 1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысына қатысушылардың және 1941 – 1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысы кезеңінде жаралануы, контузия алуы, мертігуі немесе ауруға шалдығуы салдарынан болған мүгедектігі бар адамдардың" деген сөздермен ауыстырылды - ҚР 27.06.2022 № 129-VІІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

Осы Заң Қазақстан Республикасы арнаулы мемлекеттік органдарының (бұдан әрі – арнаулы мемлекеттік органдар) мәртебесін айқындайды, арнаулы мемлекеттік органдарға қызметке тұруға, оны өткеруге және тоқтатуға байланысты қоғамдық қатынастарды реттейді, сондай-ақ арнаулы мемлекеттік органдар қызметкерлерінің құқықтық жағдайын, материалдық қамтамасыз етілуі мен әлеуметтік қорғалуын айқындайды.

1-тарау. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) алып тасталды - ҚР 13.11.2015 № 398-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

1-1) адъюнкт – жоғары оқу орнынан кейінгі білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын шет мемлекеттің білім беру ұйымына халықаралық шарттарға сəйкес оқуға жіберілген қызметкер;

2) арнайы жиындар – арнаулы мемлекеттік органдар қызметкерлерінің қызметтік-жауынгерлік даярлығы жөніндегі іс-шаралар;

3) арнаулы атақ – қызметкерге берілетін арнайы айырым белгісі;

3-1) әскери, арнаулы оқу орындары – арнаулы мемлекеттік органдардың жоғары, жоғары оқу орнынан кейінгі және қосымша білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдары;

4) арнаулы киім нысаны – қызметкерлердің Қазақстан Республикасы ұлттық қауіпсіздік органдарына, сыртқы барлау саласындағы уәкілетті органына, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік күзет қызметіне тиесілігін айқындайтын, Қазақстан Республикасының заңнамасымен белгіленген нысанды киім (киім-кешек) және айырым белгілері;

5) арнаулы мемлекеттік органның қызметкерлері (бұдан әрі – қызметкерлер) – ұлттық қауіпсіздік органдарында, сыртқы барлау саласындағы уәкілетті органда, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік күзет қызметінде қызмет атқарып жүрген, арнаулы атақ берілген Қазақстан Республикасының азаматтары;

6) арнаулы мемлекеттік органдардағы қызмет – ұлттық қауіпсіздік органдарындағы, сыртқы барлау саласындағы уәкілетті органдағы, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік күзет қызметіндегі лауазымдардағы мемлекеттік қызметтің ерекше түрі;

7) арнаулы мемлекеттік органдардың арнайы есебі – кадр қызметкерлерін есепке алу және талдау жүйесі;

8) арнаулы мемлекеттік органдардың запастағы офицерлерін есепке алу – арнаулы мемлекеттік органдардың әскери міндеттілері (офицерлік құрам) мен басқа да жұмылдыру ресурстарының сандық және сапалық деректерін есепке алу мен талдау жүйесі;

9) арнаулы мемлекеттік органдардың запасы (бұдан әрі – запас) – қызметтен шығарылған (теріс себептер бойынша шығарылғандарды қоспағанда) және аумақтық ұлттық қауіпсіздік органдарында және сыртқы барлау саласындағы уәкілетті органда арнаулы мемлекеттік органдар запастағы офицерлерінің есебінде тұратын, арнаулы мемлекеттік органдарды толықтырып жасақтауға, жұмылдырушылық өрістетуге және олардың шығынының орнын толтыруға арналған қызметкерлер;

9-1) еңбек сіңірген жылдары – қызметкердің күнтізбелікпен де, жеңілдікпен де есептеп шығарылатын, əскери қызметте, арнаулы мемлекеттік жəне құқық қорғау органдарында, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де жағдайларда болу ұзақтығы;

10) Жоғары аттестаттау комиссиясы – арнаулы мемлекеттік органдардың бірінші басшылары айқындайтын тізбеге сәйкес басшы құрамның лауазымды адамдарын олардың атқарып отырған лауазымдарына сәйкестігі және оларды одан әрі неғұрлым орынды қызметтік пайдалану перспективалары туралы аттестаттау қорытындылары мен ұсынымдарын, аттестаттау комиссиясының қорытындыларымен және ұсынымдарымен келіспейтін қызметкерлер шағым жасау тәртібімен ұсынған аттестаттауларды, сондай-ақ арнаулы мемлекеттік орган бірінші басшысының нұсқауы бойынша Жоғары аттестаттау комиссиясының қарауына шығарылған аттестаттауларды қарайтын, тұрақты түрде жұмыс істейтін жоғары консультативтік-кеңесші орган;

11) курсант – жоғары білімнің білім беру бағдарламалары бойынша әскери, арнаулы оқу орнында білім алып жатқан немесе халықаралық шарттарға сəйкес шет мемлекеттің білім беру ұйымына оқуға жіберілген қызметкер;

12) қолданыстағы резерв – арнайы жедел тапсырмаларды орындау үшін ерекше тәртіппен қызмет өткеру;

13) қызмет өткеру туралы келісімшарт (бұдан әрі – келісімшарт) – тараптардың құқықтарын, міндеттері мен жауапкершілігін белгілейтін шарт;

13-1) магистранттар және докторанттар – әскери, арнаулы оқу орындарында жоғары оқу орнынан кейінгі білімнің білім беру бағдарламалары бойынша білім алып жатқан қызметкерлер;

14) отставка – қызметкерлерді арнаулы мемлекеттік органдардағы қызметтен шығару немесе запаста болудың шекті жасына жеткендерді арнаулы мемлекеттік органдардың запастағы офицерлері есебінен алып тастау не арнаулы мемлекеттік органдардағы қызметке жарамсыз деп танылған адамдарды арнаулы мемлекеттік органдардың запастағы офицерлері есебінен алып тастай отырып, қызметтен шығару;

15) полиграфологиялық зерттеу – адамның жекелеген физиологиялық реакцияларын (тыныс алу, жүрек соғуы, терінің тітіркенуі және тағы басқалары) арнайы датчиктердің көмегімен тіркеуден тұратын жауап алу рәсімі;

16) психофизиологиялық куәландыру – арнаулы мемлекеттік органдардағы қызметке кандидаттардың, олардың қызметкерлері мен әскери қызметшілерінің жеке психологиялық және психофизиологиялық қасиеттерін жан-жақты бағалауға бағытталған іс-шаралар жиынтығы;

16-1) тыңдаушы – қосымша білімнің білім беру бағдарламалары бойынша әскери, арнаулы оқу орнында білім алып жатқан немесе халықаралық шарттарға сəйкес шет мемлекеттің білім беру ұйымына оқуға жіберілген қызметкер;

17) уәкілетті басшы – осы Заңда белгіленген тәртіппен қызметкерлермен келісімшарт жасасу, оларды лауазымға тағайындау, ауыстыру, қызметтен босату, шығару, оларға арнаулы атақ беру (жеке құрам бойынша бұйрықтар), сондай-ақ қызметтік тергеп-тексеруді тағайындау, тоқтата тұру және ұзарту туралы бұйрықтар шығару құқығы берілген лауазымды адам;

18) ұйымдастырушылық-штаттық іс-шаралар – арнаулы мемлекеттік органдарда штаттарды құру, тарату, орын ауыстыру, қайта жасақтау, бағыныстылығын өзгерту, ұлғайту және қысқарту бойынша жүргізілетін іс-шаралар.

Ескерту. 1-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 04.07.2014 N 233-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.11.2015 № 398-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

2-бап. Арнаулы мемлекеттік органдар қызметінің құқықтық негізі

1. Арнаулы мемлекеттік органдар қызметінің құқықтық негізін Қазақстан Республикасының Конституциясы, осы Заң, арнаулы мемлекеттік органдардың қызметін реттейтін Қазақстан Республикасының заңдары, сондай-ақ осы Заңға қайшы келмейтін бөлігінде Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілері құрайды.

2. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Заңда көзделгеннен өзгеше қағидалар белгіленсе, онда халықаралық шарттың қағидалары қолданылады.

Ескерту. 2-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 23.11.2015 № 417-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

3-бап. Арнаулы мемлекеттік органдар

1. Арнаулы мемлекеттік органдар – Қазақстан Республикасының Президентіне тікелей бағынатын және есеп беретін, Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз ету күштерінің құрамдас бөлігі болып табылатын, Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігіне қатер төнуіне жол бермеу мақсатында барлау және қарсы барлау қызметін, сондай-ақ күзетілетін адамдар мен объектілердің қауіпсіздігін қамтамасыз етуге бағытталған құқықтық, ұйымдастырушылық, жедел іздестіру және техникалық шаралар кешенін жүзеге асыратын мемлекеттік органдар.

2. Арнаулы мемлекеттік органдарға ұлттық қауіпсіздік органдары, сыртқы барлау саласындағы уәкілетті орган, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік күзет қызметі жатады.

Арнаулы мемлекеттік органдардың жанынан консультативтік-кеңесші органдар құрылуы мүмкін, олардың ережесі мен құрамын арнаулы мемлекеттік органдардың бірінші басшылары бекітеді.

Ескерту. 3-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 04.07.2014 N 233-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

4-бап. Арнаулы мемлекеттік органдардың негізгі міндеттері

Арнаулы мемлекеттік органдарға негізгі міндеттер заңмен және Қазақстан Республикасы Президентінің актілерімен жүктеледі.

5-бап. Арнаулы мемлекеттік органдар қызметінің қағидаттары

1. Арнаулы мемлекеттік органдардың қызметі Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік қызмет қағидаттары негізінде, сондай-ақ:

1) адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтарын, қоғам мен мемлекеттің мүдделерін құқыққа қарсы қол сұғушылықтан қорғау міндеттілігі;

2) арнаулы мемлекеттік органдарда қызметті ұйымдастыруға көзқарастардың біртұтастығы;

3) дара басшылық пен субординация (бағыныстылық);

4) қызметтің жария және жария емес әдістері мен құралдарының ұштасуы;

5) саяси партиялардың және өзге де қоғамдық бірлестіктердің қызметінен тәуелсіз болу;

6) құпиялық және жасырындылық негізінде жүзеге асырылады.

6-бап. Осы Заңның қолданылу аясы

Осы Заңның күші барлық қызметкерлерге қолданылады.

Ұлттық қауіпсіздік органдарының əскери қызметшілері осы Заңның 7, 10 (11-тармағын қоспағанда), 12, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 22, 24, 30 (8-тармағының 1) тармақшасын қоспағанда), 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 40, 50, 75, 77 (4-тармағының 2) тармақшасын қоспағанда) жəне 85 (4-2-тармағын қоспағанда)-баптарында көзделген ерекшеліктерді ескере отырып, Қазақстан Республикасының əскери қызмет жəне əскери қызметшілердің мəртебесі туралы заңнамасына сəйкес қызмет өткереді.

Қазақстан Республикасының Мемлекеттік күзет қызметінде әскерге шақыру бойынша әскери қызмет өткеріп жүрген әскери қызметшілер осы Заңның 7, 15, 16, 17, 18, 19, 24, 34 және 75-баптарында көзделген ерекшеліктер ескеріле отырып, Қазақстан Республикасының әскери қызмет және әскери қызметшілердің мәртебесі туралы заңнамасына сәйкес қызмет өткереді.

Қазақстан Республикасының Мемлекеттік күзет қызметінде келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеріп жүрген әскери қызметшілер осы Заңда көзделген ерекшеліктерді ескере отырып, Қазақстан Республикасының əскери қызмет жəне əскери қызметшілердің мəртебесі туралы заңнамасына сəйкес әскери қызмет өткереді.

Осы Заңның күші Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызмет туралы заңнамасына қайшы келмейтін бөлігінде мемлекеттік саяси қызметшілерге қолданылады.

Ескерту. 6-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2013.01.16 № 71-V (2013.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі); 10.01.2015 № 275-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.11.2015 № 398-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2016 № 36-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін екі ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 291-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

2-тарау. АРНАУЛЫ МЕМЛЕКЕТТІК ОРГАНДАРҒА ҚЫЗМЕТКЕ ТҰРУ

7-бап. Қызметке қабылдау шарттары

1. Арнаулы мемлекеттік органдардағы қызметке жасы он сегізге толған, бірақ осы Заңда белгіленген атақтар бойынша шекті жастан аспаған, қажетті жеке, моральдық және кәсіби қасиеттері, білім деңгейі, денсаулық жағдайы мен дене бітімінің даму жағдайы бар Қазақстан Республикасының азаматтары ерікті негізде қабылданады.

Жедел бөлімшелерге қызметке жасы 23-тен кіші емес азаматтар (курсанттарды, тыңдаушыларды қоспағанда) қабылданады.

Бөлімшелерді жедел және оған теңестірілген бөлімшелерге жатқызуды арнаулы мемлекеттік органдардың бірінші басшылары белгілейді.

2. Қызметке:

1) Қазақстан Республикасының заңында белгіленген тәртіппен әрекетке қабілетсіз немесе әрекет қабілеті шектеулі деп танылған;

2) әскери-дәрігерлік комиссияның қорытындысына сәйкес лауазымдық өкілеттіктерді орындауға кедергі келтіретін сырқаты бар;

3) қызметкердің қызметте болуына байланысты заңда белгіленген шектеулерді және "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген сыбайлас жемқорлыққа қарсы шектеулерді қабылдаудан бас тартқан;

4) алып тасталды – ҚР 06.10.2020 № 365-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

5) қызметке тұрар алдында бір жыл ішінде қасақана құқық бұзушылығы үшін сот тәртібімен әкімшілік жаза қолданылған;

6) қызметке тұрар алдында үш жыл ішінде сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық жасағаны үшін сот тәртібімен әкімшілік жаза қолданылған;

6-1) қызметке тұрғанға дейін өзіне қатысты үш жылдың ішінде қылмыстық теріс қылық жасағаны үшін соттың айыптау үкімі шығарылған немесе қызметке тұрғанға дейін үш жылдың ішінде қылмыстық теріс қылық жасағаны үшін қылмыстық жауаптылықтан Қазақстан Республикасы Қылмыстық-процестік кодексінің 35-бабының бірінші бөлігі 3), 4), 9), 10) және 12) тармақтарының немесе 36-бабының негізінде босатылған;

7) сыбайлас жемқорлық қылмыс жасаған;

8) сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық жасағаны үшін жұмыстан (қызметтен) шығарылған;

9) бұрын сотталған немесе қылмыс жасағаны үшін қылмыстық жауаптылықтан Қазақстан Республикасы Қылмыстық-процестік кодексінің 35-бабының бірінші бөлігі 3), 4), 9), 10) және 12) тармақтарының немесе 36-бабының негізінде босатылған, сондай-ақ мемлекеттік қызметтен, өзге де арнаулы мемлекеттік органдардан, құқық қорғау органдарынан, соттардан және әділет органдарынан теріс себептер бойынша шығарылған;

10) арнайы тексеруден өтпеген және (немесе) өзі не өзінің ата-анасы, балалары, асырап алушылары, асырап алынған балалары, ата-анасы бір және ата-анасы бөлек аға-інілері және апа-сіңлілері, қарындастары, немерелері немесе зайыбы (жұбайы) және оның ата-анасы, балалары, асырап алушылары, асырап алынған балалары, ата-анасы бір және ата-анасы бөлек аға-інілері және апа-сіңлілері, қарындастары, немерелері туралы көрінеу жалған мәліметтер хабарлаған;

11) ата-анасы, балалары, асырап алушылары, асырап алынған балалары, ата-анасы бір және ата-анасы бөлек аға-інілері және апа-сіңлілері, қарындастары, немерелері не зайыбы (жұбайы) немесе оның ата-анасы, балалары, асырап алушылары, асырап алынған балалары, ата-анасы бір және ата-анасы бөлек аға-інілері және апа-сіңлілері, қарындастары, немерелері ауыр және аса ауыр қылмыс жасаған;

12) қызметке жарамдылығын анықтау үшін әскери-дәрігерлік комиссияларда психофизиологиялық немесе медициналық куәландырудан немесе полиграфологиялық зерттеуден өтпеген адам қабылданбайды.

Арнаулы мемлекеттік орган кандидатқа қызметке қабылдаудан бас тартудың анықталған себебін түсіндірмеуге құқылы.

3. Арнаулы мемлекеттік органдарға қызметке қабылданатын азаматтар қызметке жарамдылығын айқындау үшін міндетті түрде әскери-дәрігерлік комиссияларда психофизиологиялық және медициналық куәландырудан, сондай-ақ полиграфологиялық зерттеуден өтеді. Полиграфологиялық зерттеуден өту тәртібін арнаулы мемлекеттік органдардың бірінші басшылары айқындайды.

4. Алып тасталды - ҚР 18.11.2015 № 412-V (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

5. Əскери немесе құқық қорғау қызметін, арнаулы мемлекеттік органдардағы қызметті өткерген азамат арнаулы мемлекеттік органға қызметке кірген кезде əскери немесе құқық қорғау қызметінен не арнаулы мемлекеттік органдардағы қызметтен шығарылған күнінен бастап арнаулы мемлекеттік органға қызметке қабылданған күніне дейін үш айдан аспаса, оның көрсетілген кезеңде өзге де жеке жəне заңды тұлғалармен еңбек қатынастары болмаған жағдайда қызметте болуы үзіліссіз деп есептеледі. Бұл ретте көрсетілген кезең лауазымдық айлықақыны айқындау үшін өтілін және (немесе) еңбек сіңірген жылдарына зейнетақы төлемдерін тағайындау үшін еңбек сіңірген жылдарын есептеу кезінде есепке жатқызылмайды.

Ескерту. 7-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 04.07.2014 № 233-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 10.01.2015 № 275-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.11.2015 № 398-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 18.11.2015 № 411-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 18.11.2015 № 412-V (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 291-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.10.2020 № 365-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 15.04.2022 № 114-VІІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

8-бап. Қызметке кандидаттарды іріктеу және қабылдау

1. Арнаулы мемлекеттік органдарға қызметке қабылданатын кандидаттарды іріктеуді, оларды тексеруді арнаулы мемлекеттік органдардың кадр және өзге де бөлімшелері жүзеге асырады.

Қызметке кандидаттарды іріктеу және қабылдау іс-шараларын ұйымдастыруды, өткізу тәртібін және әдістемесін арнаулы мемлекеттік органдардың бірінші басшылары айқындайды.

2. Қажетті құжаттардың тізбесін, оларды ресімдеу тәртібін, сондай-ақ тексеру жүргізу мерзімдерін арнаулы мемлекеттік органдардың бірінші басшылары айқындайды.

3. Қызметке кандидат білім деңгейі, жұмыс тәжірибесі, дене бітімі дайындығы мен денсаулық жағдайы бойынша тиісті арнаулы мемлекеттік органның бірінші басшысы белгілеген талаптарға сай болуға тиіс.

4. Кандидатты медициналық куәландыру Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүргізіледі.

5. Кәсіби-психологиялық іріктеу бойынша іс-шараларды психологиялық-әлеуметтік қамтамасыз ету мамандары жүргізеді. Бұл ретте кандидаттың жеке, тұлғалық, кәсіби сипаттамаларының арнаулы мемлекеттік органдардағы қызметке қойылатын талаптарға сәйкестігі айқындалады.

6. Кандидаттың келісімшарт бойынша қызметке тұру үшін белгіленген талаптарға сай келетін құжаттарын құрылымдық, аумақтық және өзге де бөлімшелер бағалау үшін тиісті арнаулы мемлекеттік органға жібереді.

Қажет болған жағдайда, кандидат кәсіби жарамдылығын тексеру үшін тиісті арнаулы мемлекеттік органға шақырылуы мүмкін.

7. Арнаулы мемлекеттік органдарға қызметке қабылдау, әдетте, конкурстық негізде жүзеге асырылады.

Конкурстық негізде орналастырылатын лауазымдар тізбесін арнаулы мемлекеттік органдардың бірінші басшылары айқындайды.

8. Конкурсқа қатысу үшін келген азаматтың кандидатурасын құрылуы мен жұмыс тәртібін арнаулы мемлекеттік органның бірінші басшысы айқындайтын конкурстық комиссия қарастырады.

Конкурстық комиссияның шешімі хаттамамен ресімделеді.

9. Конкурстық комиссияның оң қорытындысы келіп түскен кезде уәкілетті басшы кандидатпен келісімшарт жасасады, қажетті материалдарды ресімдейді және оларды жеке құрам бойынша бұйрық шығару үшін тиісті арнаулы мемлекеттік органға жібереді.

10. Тиісті арнаулы мемлекеттік орган конкурс нәтижелері туралы құжаттарды алғаннан кейін іріктеліп алынған кандидаттарға қатысты оларды лауазымға тағайындау туралы жеке құрам бойынша екі ай ішінде бұйрық шығарады.

11. Арнаулы мемлекеттік органдарға офицерлік құрамдағы адамдарды қызметке қабылдау арнаулы мемлекеттік органдар басшыларының бұйрықтарымен ресімделеді.

12. Конкурстық іріктеуден өтпеген азаматтарды лауазымға қабылдаған лауазымды тұлғалар осы Заңда белгіленген тәртіппен тәртіптік жауаптылыққа тартылады.

13. Арнаулы мемлекеттік органдарға қызметке кіретін адамдар қызметкердің қызметте болуына байланысты заңда белгіленген шектеулерді және "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген сыбайлас жемқорлыққа қарсы шектеулерді қабылдайды, олар жазбаша нысанда тіркеледі.

14. Курсанттарды, тыңдаушыларды қоса алғанда, арнаулы мемлекеттік органдар қызметкерлерінің лауазымына тағайындалған немесе кадрына қабылданған әскери қызметшілер белгіленген тәртіппен әскери есептен алынады және арнаулы мемлекеттік органдардың арнайы есебіне қойылады, олардың тәртібін арнаулы мемлекеттік органдардың бірінші басшылары айқындайды.

Ескерту. 8-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 18.11.2015 № 411-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

9-бап. Келісімшарт

Ескерту. 9-баптың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР 15.04.2022 № 114-VІІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

1. Келісімшартты Қазақстан Республикасының азаматы уәкілетті басшымен жасасады.

2. Келісімшарт ерікті түрде Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес екі тараптың арасында жазбаша жасалады және өз қолданысын:

1) мерзімінің аяқталуы бойынша;

2) қызметкердің мерзімінен бұрын қызметтен шығарылуына байланысты;

3) қызметкер басқа келісімшартты жасасқан күннен бастап;

4) Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген өзге де жағдайларда тоқтатады.

3. Келісімшартта азаматтың қызметке тұруының еріктілігі, азаматтың қызметті өткеруге міндеттенетін мерзімі мен келісімшарттың басқа да талаптары бекітіледі.

4. Келісімшарттың талаптары азаматтың келісімшартта белгіленген мерзім ішінде арнаулы мемлекеттік органдарда қызмет өткеру міндетін қамтиды. Келісімшарттың талаптарында Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген жеңілдіктер, кепілдіктер мен өтемақылар алуды қоса алғанда, оның құқықтарының сақталуын көздейтін нормалар қамтылады.

5. Лауазымға Қазақстан Республикасының Президенті тағайындаған қызметкерлер келісімшарт жасаспастан тиісті лауазымдағы қызметті өткереді.

Аталған қызметкерлер лауазымынан босатылғаннан кейін қызмет өткеру туралы жаңа келісімшарт жасасады немесе қызметтен шығарылады.

6. Келісімшарттың нысаны, оны жасасу, ұзарту, өзгерту, бұзу және тоқтату тәртібі осы Заңмен және арнаулы мемлекеттік органдардың нормативтік құқықтық актілерімен айқындалады.

7. Қызметті өткеру туралы келісімшарт:

1) үш жылға;

2) бес жылға;

3) он жылға;

4) қызметте болудың шекті жасына толғанға дейін;

5) курсанттар, тыңдаушылар үшін – әскери, арнаулы оқу орнында не шет мемлекеттің білім беру ұйымында оқу мерзіміне жəне оны бітіргеннен кейін күнтізбелік есептеумен он жыл қызметке;

6) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру бағдарламалары бойынша білім алып жатқан қызметкерлер үшін – әскери, арнаулы оқу орнында не шет мемлекеттің білім беру ұйымында оқу мерзіміне жəне оны бітіргеннен кейін күнтізбелік есептеумен бес жыл қызметке жасалуы мүмкін.

Қызметкер жүктілікке жəне баланы (балаларды) тууға, жаңа туған баланы (балаларды) асырап алуға байланысты демалыста немесе бала үш жасқа толғанға дейін оның күтіміне байланысты жалақы сақталмайтын демалыста болған уақытта қолданыстағы келісімшарттың мерзімі өткен жағдайда, қызметкер демалыстан шыққаннан кейін екі ай ішінде осы Заңда айқындалатын тəртіппен жаңа келісімшарт жасасады немесе қызметтен шығарылады.

Ескерту. 9-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 13.06.2017 № 69-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 15.04.2022 № 114-VІІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

10-бап. Қызметкерлерді білім беру ұйымдарына оқуға іріктеу, қабылдау жəне жіберу

1. Әскери, арнаулы оқу орындарына немесе шет мемлекеттердің білім беру ұйымдарына оқуға түсуге:

1) жоғары білімнің білім беру бағдарламалары бойынша:

əскери қызмет өткермеген, оқуға түсетін жылы он жеті жасқа толған, бірақ жиырма бір жастан аспаған Қазақстан Республикасы азаматтарының;

əскери қызмет не арнаулы мемлекеттік органдарда қызмет өткерген Қазақстан Республикасы азаматтарының жəне əскерге шақыру бойынша мерзімді əскери қызмет өткеріп жүрген əскери қызметшілердің оқуға түсетін жылы жиырма төрт жасқа толғанға дейін;

келісімшарт бойынша əскери қызмет өткеріп жүрген əскери қызметшілердің не арнаулы мемлекеттік органдарда қызмет өткеріп жүрген қызметкерлердің оқуға түсетін жылы жиырма бес жасқа толғанға дейін;

2) қысқартылған оқу мерзімімен жоғары білімнің білім беру бағдарламалары бойынша, əскери, арнаулы атақтары, офицерлік құрамның сыныптық шендері бар адамдарды қоспағанда, жоғары білімі бар Қазақстан Республикасы азаматтарының оқуға түсетін жылы кемінде жиырма екі жасқа толғанға дейін;

3) жоғары оқу орнынан кейінгі білімнің білім беру бағдарламалары бойынша офицерлік құрам қатарынан жоғары білімі бар қызметкерлер мен əскери қызметшілердің құқығы бар.

2. Арнаулы мемлекеттік органдардың офицерлік құрамы қызметкерлерінің Қазақстан Республикасының əскери қызмет жəне əскери қызметшілердің мəртебесі туралы заңнамасына сəйкес Қазақстан Республикасының Ұлттық қорғаныс университетіне кадр органдарының жіберуі бойынша оқуға түсуге құқығы бар.

3. Тиісті деңгейдегі білім беру бағдарламаларын іске асыратын әскери, арнаулы оқу орындарына қабылдау тəртібін арнаулы мемлекеттік органның бірінші басшысы белгілейді.

4. Халықаралық шарттарға сəйкес шет мемлекеттердің білім беру ұйымдарына оқуға іріктеу жəне жіберу тəртібі арнаулы мемлекеттік органдардың бірінші басшыларының бірлескен бұйрығымен белгіленеді.

5. Курсанттың, тыңдаушының қызметтік міндеттерді атқарудың басталуы болып олардың әскери, арнаулы оқу орнына қабылданған күні есептеледі.

6. Əскери қызмет өткермеген азаматтар әскери, арнаулы оқу орындарына қабылданған немесе шет мемлекеттердің білім беру ұйымдарына оқуға жіберілген кезде қызметкерлер мəртебесіне ие болады жəне олар он сегіз жасқа толғаннан кейін, бірақ кемінде бірінші курсты бітірген соң келісімшарт жасасады.

7. Қызметкерлер әскери, арнаулы оқу орындарына қабылданған не шет мемлекеттердің білім беру ұйымдарына оқуға жіберілген кезде жаңа келісімшарт жасасады.

8. Əскери қызмет өткерген, сондай-ақ келісімшарт, əскерге шақыру бойынша əскери қызмет өткеріп жүрген азаматтар әскери, арнаулы оқу орындарына қабылданған немесе шет мемлекеттердің білім беру ұйымдарына оқуға жіберілген кезде курсант, тыңдаушы лауазымына тағайындау туралы бұйрық шығарылған күннен бастап келісімшарт жасасады.

9. Әскери, арнаулы оқу орындарына оқуға түскен немесе шет мемлекеттердің білім беру ұйымдарына оқуға жіберілген азаматтар оқу мерзіміне жəне сонымен бір мезгілде оқуды бітіргеннен кейін қызметкерлер лауазымдарында күнтізбелік есептеумен он жылға арнаулы мемлекеттік органдарда қызмет өткеру туралы келісімшарт жасасады.

10. Келісімшартта тараптардың (оқуға түсуші азаматтың жəне арнаулы мемлекеттік органның лауазымды адамының) өзара міндеттемелері мен жауапкершілігі белгіленеді жəне оқуды бітіргеннен кейін арнаулы мемлекеттік органдарда қызметті одан əрі өткеру шарттары мен мерзімдері көзделеді.

11. Осы Заңда белгіленген тəртіппен келісімшарт жасасудан бас тартқан қызметкерлер әскери, арнаулы оқу орындарынан немесе шет мемлекеттердің білім беру ұйымдарынан шығарып жіберуге жатады.

12. Қызметкерлердің әскери, арнаулы оқу орындарында, сондай-ақ шет мемлекеттердің білім беру ұйымдарында оқу уақыты мерзімді əскери қызмет өткеру мерзіміне теңестіріледі.

Әскери, арнаулы оқу орындарынан немесе шет мемлекеттердің білім беру ұйымдарынан шығарып жіберілген, сондай-ақ келісімшарт жасасудан бас тартқан қызметкерлер, егер олар əскерге шақыру бойынша əскери қызметтің белгіленген мерзімін өткермесе, тұрғылықты жері бойынша əскери есепке қоюға жіберіледі жəне кейіннен жалпы негіздерде əскери қызметке шақырылады.

Бұл ретте үлгермеушілігі үшін, өз бастамасы бойынша, Қазақстан Республикасы азаматтығының тоқтатылуына және келісімшарт жасасудан бас тартуына байланысты оқудан шығарып жіберілген, теріс себептермен шығарылған курсанттар, тыңдаушылар өздерін оқытуға жұмсалған бюджет қаражатын мемлекетке өтеуге міндетті.

Әскери, арнаулы оқу орындарынан немесе шет мемлекеттердің білім беру ұйымдарынан Қазақстан Республикасы азаматтығының тоқтатылуына байланысты шығарып жіберілген, теріс себептермен шығарылған жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру бағдарламалары бойынша білім алған қызметкерлер өздерін оқытуға жұмсалған бюджет қаражатын мемлекетке өтеуге міндетті.

Әскери, арнаулы оқу орындарынан немесе шет мемлекеттердің білім беру ұйымдарынан шығарып жіберу Қазақстан Республикасының заңнамасында және халықаралық шарттарда белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

Қызметкерлерді әскери, арнаулы оқу орындарында немесе шет мемлекеттердің білім беру ұйымдарында оқытуға жұмсалған бюджет қаражатын мемлекетке өтеу Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

Оқытуға кететін шығындар сомасы келісімшартта жəне (немесе) шет мемлекеттердің білім беру ұйымдарымен білім беру қызметтерін көрсетуге жасалған шарттарда (келісімшарттарда) айқындалады.

13. Қызметкер әскери, арнаулы оқу орнын немесе шет мемлекеттің білім беру ұйымын бітіргеннен кейін қызмет өткеруден бас тартқан жəне осы Заңның 49-бабы 1-тармағының 5), 6), 12-1) жəне 13) тармақшаларында көзделген негіздер бойынша қызметтен шығарылған жағдайда, ол өзін оқытуға жұмсалған бюджет қаражатын Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған тәртіппен мемлекетке өтеуге міндетті.

Өтеуге жататын сома келісімшарт мерзімі аяқталғанға дейін əрбір толық өткермеген айға пропорционалды түрде есептеледі.

14. Шет мемлекеттердің білім беру ұйымдарымен білім беру қызметтерін көрсетуге арналған шартта (келісімшартта), егер халықаралық шарттарда өзгеше көзделмесе, тараптардың ұлттық заңнамасына сəйкес білім алушылар үшін көзделген тараптардың (орындаушының жəне тапсырыс берушінің) өзара міндеттемелері мен құқықтары, қызметкерлердің құқықтарымен міндеттері, оқуға ақы төлеу мөлшері мен тəртібі, оқу мерзімдері жəне тұру жағдайлары, оқыту, ақшалай, заттай жəне өзге де ризықпен қамтамасыз ету, медициналық қызмет көрсету жəне сақтандыру мəселелері белгіленеді.

Ескерту. 10-бап жаңа редакцияда - ҚР 13.06.2017 № 69-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 15.04.2022 № 114-VІІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.11.2023 № 40-VIII (01.01.2024 бастап қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

11-бап. Қызметкерлердің лауазымдарына орналастыруға қойылатын талаптар

Қызметкерлердің лаузымдарына арнаулы мемлекеттік органның бірінші басшысы бекітетін арнаулы мемлекеттік орган лауазымдарының санаттарына қойылатын біліктілік талаптарына қарай тиісті орта, орта білімнен кейінгі, жоғары білімі бар Қазақстан Республикасының азаматтары тағайындалады.

Ескерту. 11-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

12-бап. Қызметкерлерді қайта даярлау және олардың біліктілігін арттыру

1. Қызметкерлерді қайта даярлау және олардың біліктілігін арттыру Қазақстан Республикасының және шет мемлекеттердің әскери, арнаулы оқу орындарында, сондай-ақ басқа да білім беру ұйымдарында жүзеге асырылады.

2. Білім алушылардың контингентін қалыптастыру, қызметкерлерді қайта даярлауды және олардың біліктілігін арттыруды ұйымдастыру және өткізу тәртібін арнаулы мемлекеттік органның бірінші басшысы айқындайды.

Ескерту. 12-бап жаңа редакцияда - ҚР 13.11.2015 № 398-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

13-бап. Қызметкерлердің ант қабылдауы

1. Мыналар:

1) арнаулы мемлекеттік органдарға қызметке тұрған, бұрын әскери ант немесе қызметкердің антын қабылдамаған адамдар;

2) бұрын әскери ант немесе қызметкердің антын қабылдамаған курсанттар, тыңдаушылар;

3) бұған дейін қандай да бір себептер бойынша әскери ант немесе қызметкердің антын қабылдамаған арнаулы мемлекеттік органдардың лауазымды адамдары ант қабылдайды.

2. Қызметкерлер антының мәтінін және оны қабылдау тәртібін Қазақстан Республикасының Президенті бекітеді.

3. Қызметкерлердің антты уақтылы қабылдауына жауаптылық, оны қабылдауды ұйымдастыру және есепке алу арнаулы мемлекеттік органдар бөлімшелерінің басшылары мен кадр аппараттарына жүктеледі.

Ескерту. 13-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 13.06.2017 № 69-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

14-бап. Арнаулы мемлекеттік органдарға қызметке тұрған адамдарды кәсіптік бейімдеу

1. Арнаулы мемлекеттік органдарға қызметке тұрған адамдар бөлімшенің жедел-қызметтік әрекеттеріне бейімделуден өтеді.

2. Бейімдеу жөніндегі жұмыс қызметкерлерді атқаратын лауазым талаптарына, жүктелген міндеттерді сапалы орындауға тезірек араластыру, олардың бойында қажетті кәсіптік қасиеттерді тиімді қалыптастыру және арнаулы мемлекеттік органдардың құндылықтары мен корпоративтік мәдениет нормаларын игеруі мақсатында жүзеге асырылады.

3. Қызметкерлерді кәсіптік бейімдеу жөніндегі жұмыс жоспарлы негізде жүргізіледі және тәлімгерлік жұмысты да қамтитын дамыту іс-шаралары кешенінен тұрады.

Қызметкерлерді бейімдеу жөніндегі жұмысты ұйымдастыру тәртібін арнаулы мемлекеттік органның бірінші басшысы айқындайды.

3-тарау. ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРДІҢ ҚҰҚЫҚТЫҚ ЖАҒДАЙЫ

15-бап. Қызметкерлердің мәртебесі және олардың құқықтық кепілдіктері

1. Қызметкерлер мемлекеттік биліктің өкілдері болып табылады және мемлекеттің қорғауында болады.

Қызметкердің мәртебесіне азамат қызметке тұрған күннен бастап ие болады және қызметтен босатылуына байланысты арнаулы мемлекеттік орган жеке құрамының тізімінен шығарылған күннен бастап одан айырылады.

2. Қызметкерлердің Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген талаптарын (бұдан әрі – заңды талаптар) барлық азаматтар мен лауазымды адамдар орындауға міндетті.

3. Қызметкерлер өздеріне жүктелген міндеттерді орындау кезінде, Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларды қоспағанда, арнаулы мемлекеттік органның басшысына, тікелей және уәкілетті басшыларға ғана бағынады.

4. Қызметкерлердің қызметіне, оған Қазақстан Республикасының заңдарымен тікелей уәкілеттік берілген адамдардан басқа, ешкімнің араласуына құқығы жоқ. Қызметкерлердің қызметіне құқыққа қарсы араласу Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылыққа әкеп соғады.

5. Қазақстан Республикасының заңдарына қайшы келетін бұйрық немесе нұсқау алған кезде қызметкер Қазақстан Республикасының заңдарын ғана басшылыққа алуға міндетті.

Басшыларға қызметтік міндеттерін орындауға қатысы жоқ және Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзуға бағытталған бұйрықтар мен өкімдер беруге тыйым салынады.

Жауынгерлік іс-қимылдарынан, төтенше жағдайлар ахуалында тапсырмаларды орындаудан, сондай-ақ жедел-іздестіру, қарсы барлау іс-шараларын өткізуден басқа жағдайларда, бұйрықтар тек қана жазбаша түрде беріледі.

6. Қызметкерлердің өздеріне қатысты қабылданған шешімдер мен әрекеттерге (әрекетсіздікке) жоғары тұрған лауазымды адамдарға, сотқа Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен шағым жасауға құқығы бар.

Қабылданған шешімдерді және (немесе) нұсқауларды қызметкерлердің назарына жеткізу арнаулы мемлекеттік органның бірінші басшысының бұйрығымен бекітілетін арнаулы мемлекеттік органдардың ішкі қызмет жарғысында айқындалған тәртіппен жүзеге асырылады.

Ескерту. 15-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 36-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін екі ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 351-VІ (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

16-бап. Міндеттерді атқару

1. Қызметкерлер:

1) лауазымдық міндеттер атқарған;

2) жауынгерлік іс-қимылдарға қатысқан, төтенше немесе соғыс жағдайлар ахуалында, сондай-ақ қарулы қақтығыстар жағдайларында міндеттер атқарған;

3) бейбітшілік пен қауіпсіздікті сақтау жөніндегі бітімгершілік операцияларына қатысқан;

4) табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар мен олардың салдарларын жоюға қатысқан;

5) оқу-жаттығуларға қатысқан;

6) егер бұл қызметтік қажеттіліктен туындаса, күн тәртібіне белгіленген қызмет уақыты ішінде немесе басқа да уақытта қызметтік объектілердің аумағында, сондай-ақ өзге де орындарда болған;

7) қызметтік іссапарда болған;

8) қызметте, қызмет орнына бару және кері қайту жолында болған;

9) емдеуде немесе медициналық тексеруде (куәландыруда), емдеу немесе медициналық тексеру (куәландыру) орнына бару және кері қайту жолында болған;

10) арнайы жиындардан өткен;

11) тұтқында, кепілге алыну немесе еркінен айрылу жағдайында болған;

12) жеке адамның өмірін, денсаулығын қорғаған;

13) адам мен азаматтың құқықтарын және бостандықтарын қорғау, құқық тәртібін сақтау мен қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөнінде арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарына көмек көрсеткен;

14) сот жеке адам, қоғам, мемлекет мүдделерінде жасалған деп таныған өзге де іс-әрекеттер жасаған жағдайларда, қызметтік міндеттерін атқарушы болып есептеледі.

Ескерту. 16-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 11.04.2014 № 189-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

17-бап. Қызметкерлердің қызмет өткеруге байланысты құқықтары

1. Қызметкерлердің:

1) лауазымдық міндеттерін атқару үшін қажетті ақпараттар мен материалдарды белгіленген тәртіппен алуға;

2) өздерінің құқықтары мен лауазымдық міндеттерін айқындайтын құжаттармен танысуға;

3) лауазымдық міндеттерін атқарумен байланысты мемлекеттік органдарға, ұйымдастыру-құқықтық нысанына қарамастан ұйымдарға белгіленген тәртіппен кіріп-шығуға;

4) егер лауазымдық міндеттерін орындау мемлекеттік құпияларды және заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын мәліметтерді пайдаланумен байланысты болса, белгіленген тәртіппен осындай мәліметтерге қол жеткізуге;

5) қызметтік іс-әрекет нәтижелері, қызмет өтілі мен біліктілік деңгейі ескеріле отырып, қызметте өсуіне;

6) жеке ісіне енгізілгенге дейін өздерінің қызметтік жұмысы туралы пікірлермен жəне басқа да құжаттармен, жеке іс материалдарымен (мемлекеттік құпияларды құрайтын мəліметтерді қамтитын арнайы тексеру материалдарын қоспағанда) танысуға, сондай-ақ өздерінің жазбаша түсініктемелерін жəне басқа да құжаттар мен материалдарды жеке іске қосуға;

7) осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінде белгіленген тәртіппен қайта даярлықтан өтуіне және біліктілігін арттыруына;

7-1) арнаулы мемлекеттік органның бірінші басшысы айқындайтын тәртіппен тағылымдамадан өтуіне;

7-2) уәкілетті басшымен келісу бойынша Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған тәртіппен, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру бағдарламаларын іске асыратын Қазақстан Республикасының және шет мемлекеттің білім беру ұйымдарына (курсанттар мен тыңдаушылардан басқа) түсуіне;

8) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өз өмірінің, денсаулығының және мүлкінің, өз отбасы мүшелері өмірінің, денсаулығының және мүлкінің мемлекеттік қорғалуына;

9) қызметкер мен оның отбасы мүшелерінің дербес деректерінің қорғалуына;

10) өзінің құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау үшін, сондай-ақ қызметін өткеруге байланысты жеке дауларды шешу үшін бағыныстылық тәртібімен жоғары тұрған лауазымды тұлғаларға, жоғары тұрған органдарға немесе сотқа жүгінуге;

11) медициналық қамтамасыз етілуге және санаториялық-курорттық емделуіне;

12) зейнетақымен қамсыздандырылуға және әлеуметтік қорғалуға;

13) тұрғын үймен қамтамасыз етілуге;

14) қызметтің ерекшеліктері ескеріле отырып, қызметінің тиісінше ұйымдастырушылық-техникалық және санитариялық жағдайлары жасалуына;

15) осы Заңға және Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес демалуына;

16) оқытушылық, ғылыми немесе өзге де шығармашылық қызметті жүзеге асыруға құқығы бар.

2. Қызметкерлерге өз құзыреті шегінде өздеріне жүктелген міндеттеріне сәйкес арнаулы мемлекеттік органдардың қызметін реттейтін Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де құқықтар беріледі.

Ескерту. 17-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 13.11.2015 № 398-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

18-бап. Қызметкерлердің қызмет өткеруге байланысты міндеттері

1. Қызметкерлер:

1) Қазақстан Республикасының Конституциясын және заңнамасын сақтауға;

2) адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтарының, сондай-ақ жеке және заңды тұлғалардың, мемлекеттің заңды мүдделерінің сақталуы мен қорғалуын қамтамасыз етуге;

3) өздеріне берілген құқықтар шегінде және лауазымдық міндеттеріне сәйкес өкілеттіктерді жүзеге асыруға;

4) арнаулы мемлекеттік органның бірінші басшысының бұйрығымен бекітілетін арнаулы мемлекеттік органдар ішкі қызмет жарғысының талаптарын, сондай-ақ қызмет жəне еңбек тəртібін сақтауға;

5) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген шектеулерді қабылдауға;

6) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген қызметтік әдеп нормаларын сақтауға;

7) басшылардың заңды бұйрықтары мен өкімдерін, жоғары тұрған органдар мен лауазымды тұлғалардың өз өкілеттіктері шегінде шығарған шешімдері мен нұсқауларын орындауға;

8) мемлекеттік құпияларды және заңмен қорғалатын өзге де құпияны, оның ішінде қызметті тоқтатқаннан кейін де, ол жөнінде қолхат бере отырып, заңмен белгіленген уақыт ішінде сақтауға;

9) қызметтік міндеттерін атқару кезінде алған, азаматтардың жеке өмірін, ар-намысын және қадір-қасиетін қозғайтын мәліметтерді құпия сақтауға және заңдарда көзделген жағдайларды қоспағанда, олардан мұндай ақпарат беруді талап етпеуге;

10) мемлекеттік мүліктің сақталуын қамтамасыз етуге;

11) қызметкердің жеке мүддесі өзінің өкілеттіктерімен ұштасатын немесе оларға қайшы келетін жағдайларда, жазбаша нысанда баянат беруге және тікелей және уәкілетті басшыны дереу хабардар етуге;

12) өзінің кәсіби деңгейі мен біліктілігін арттыруға;

13) қызмет мүдделеріне зиян келтіретін жария сөйлеуге жол бермеуге;

14) тікелей басшысына:

шет мемлекеттің азаматтығын қабылдау ниеті;

Қазақстан Республикасының азаматтығынан шығу туралы өтініш бергені;

егер өздеріне белгілі болса, зайыбының (жұбайының) немесе өзінің жақын туыстарының шет мемлекеттің азаматтығын қабылдау ниеті жəне (немесе) олардың Қазақстан Республикасының азаматтығынан шығу туралы өтініш бергені туралы жазбаша нысанда дереу хабарлауға;

15) қажетті кәсіби және құқықтық білім, дене күші, арнаулы және жауынгерлік дайындық деңгейін сақтап тұруға міндетті.

2. Арнаулы мемлекеттік органдардың алдына қойылған міндеттерге сәйкес қызметкерлерге өз құзыреті шегінде арнаулы мемлекеттік органдардың қызметін реттейтін Қазақстан Республикасының заңдарында және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамасында көзделген өзге де міндеттер белгіленеді.

Ескерту. 18-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 13.06.2017 № 69-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

19-бап. Қызметкердің қызметте болуына байланысты қойылатын шектеулер

1. Қызметкердің:

1) өкілді органдардың депутаты және жергілікті өзін-өзі басқару органдарының мүшесі болуға, саяси партиялар, кәсіптік одақтар қатарында болуға, қандай да бір саяси партияны қолдап әрекет етуге, арнаулы мемлекеттік органдар жүйесінде өз мүшелерінің еңбек, сондай-ақ басқа да әлеуметтік-экономикалық құқықтары мен мүдделерін білдіру мен қорғау және еңбек жағдайын жақсарту үшін олардың кәсіптік мүдделерінің ортақтығына негізделген саяси мақсаттарды көздейтін қоғамдық бірлестіктерді құруға;

2) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес бұл оның лауазымдық міндеттері болып табылатын жағдайларды қоспағанда, педагогтік, ғылыми және өзге де шығармашылық қызметтерден басқа ақы төленетін қызметпен айналысуға;

3) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес оның лауазымдық міндеттері болып табылатын жағдайларды және ұйымдастырылған бағалы қағаздар нарығында ашық және аралық инвестициялық пай қорларының пайларын, облигацияларды, ұйымдастырылған бағалы қағаздар нарығында коммерциялық ұйымдардың акцияларын (ұйымдардың дауыс беретін акциялары жалпы санының бес пайызынан аспайтын көлемдегі жай акцияларды) сатып алу және (немесе) өткізу жағдайларын қоспағанда, кәсіпкерлік қызметпен айналысуға, коммерциялық ұйымның басшы органының немесе байқаушы кеңесінің құрамына кіруге;

4) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларды қоспағанда, үшінші тұлғалардың істері бойынша өкіл болуға;

5) өзінің қызметтік әрекетін материалдық-техникалық, қаржылық және ақпараттық қамтамасыз ету құралдарын, басқа да мемлекеттік мүлік пен қызметтік ақпаратты қызметтік емес мақсаттарда пайдалануға;

6) ереуілдерді қоса алғанда, мемлекеттік органдардың қалыпты жұмыс істеуіне және қызметтік міндеттерін орындауына кедергі келтіретін іс-әрекеттерге қатысуға;

7) лауазымдық өкілеттіктерін атқаруға байланысты жеке және заңды тұлғалардың қызметін жеке мақсаттарда пайдалануға;

8) пайдакүнемдік мақсаттарда, оның ішінде лауазымды немесе өзге адамдармен сөз байласу жолымен өзінің қызмет жағдайын пайдалануға;

9) өзінің жақын туыстары (ата-аналары (ата-анасы), балалары, асырап алушылары, асырап алынған балалары, ата-анасы бір және ата-анасы бөлек аға-інілері мен апа-сіңлілері (қарындастары), аталары, әжелері, немерелері), жұбайы (зайыбы) және (немесе) жекжаттары (жұбайының (зайыбының) ата-анасы бір және ата-анасы бөлек аға-інілері мен апа-сіңлілері (қарындастары), ата-аналары және балалары) атқаратын лауазымға тікелей бағынысты болатын лауазымды атқаруға, сондай-ақ жақын туыстары, жұбайы (зайыбы) және (немесе) жекжаттары тікелей бағынысында болуына;

10) психикаға белсенді әсер ететін затты тұтыну және масаң күйде болу фактісін анықтау үшін уәкілетті басшының жолдамасы бойынша медициналық ұйымдарда медициналық куәландырудан өтуден бас тартуға немесе жалтаруға құқығы жоқ.

Куәландырудан өтуден бас тарту немесе жалтару арнаулы мемлекеттік органдардағы қызметтен шығаруға әкеп соғады.

2. Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен, қызметкер лауазымға кіріскеннен кейін бір ай ішінде коммерциялық ұйымдардағы өзінің меншігіндегі акцияларды (жарғылық капиталға қатысу үлесін) және пайдаланылуы табыс алуға әкелетін өзге де мүлікті, өзіне заңды түрде тиесілі ақша, облигациялар, ашық және аралық пайлық инвестициялық қорлардың пайлары, сондай-ақ мүліктік жалдауға берілген мүлікті қоспағанда, қызметін өткеру уақытына сенімгерлік басқаруға беруге міндетті. Мүлікті сенімгерлік басқару шартын нотариат куәландыруға тиіс.

Қызметкердің сенімгерлік басқаруға берілген мүліктен, оның ішінде сыйақы, дивидендтер, ұтыстар, мүлікті жалға беруден және басқа да заңды көздерден табыстар алуға құқығы бар.

2-1. Арнаулы мемлекеттік органдар Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен қызметкерлерге арнаулы тексеру жүргізуге құқылы. Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдары арнаулы мемлекеттік органдарға арнаулы тексеру жүргізуге жәрдемдеседі.

3. Осы бапта көзделген шектеулерді сақтамағаны үшін жауаптылық осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында белгіленеді.

Ескерту. 19-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 07.07.2020 № 361-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.10.2020 № 365-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

20-бап. Соғыс жағдайы кезеңінде қызметте құқықтық қатынастардың туындауы мен өзгеруі

Соғыс жағдайының қолданылу кезеңінде арнаулы мемлекеттік органдардағы қызметте құқықтық қатынастардың туындауы мен өзгеруі ерекшеліктерін және оның жалғастырылуын Қазақстан Республикасының Президенті айқындайды.

21-бап. Қызметкерлердің жауаптылығы

1. Өзінің қызметтік міндеттерін орындамағаны немесе тиісінше орындамағаны үшін қызметкерлер Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес қылмыстық, әкімшілік, азаматтық-құқықтық, тәртіптік жауаптылықта болады.

2. Көрінеу құқыққа қайшы бұйрықты немесе нұсқауды орындау қызметкерді жауаптылықтан босатпайды.

Атқару үшін алынған өкімнің заңдылығына күмәнданған кезде бұл жөнінде ол өзінің тікелей басшысына және өкімді берген басшыға жазбаша түрде дереу хабарлауға тиіс. Лауазымы бойынша жоғары тұрған басшы аталған өкімді жазбаша растаған жағдайда қызметкер, егер оны орындау қылмыстық жазаланатын іс-әрекеттерге әкеп соқпайтын болса, оны орындауға міндетті. Қызметкердің заңсыз өкімді орындауының салдары үшін осы өкімді растаған басшы жауаптылықта болады.

3. Қызметкерлердің əрекеттеріне (əрекетсіздігіне) жоғары тұрған лауазымды адамдарға, сотқа Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тəртіппен шағым жасалуы мүмкін.

4. Құқыққа қайшы әрекеттерімен арнаулы мемлекеттік органға келтірілген материалдық нұқсан үшін қызметкер Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес материалдық жауаптылықта болады.

Ескерту. 21-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 13.06.2017 № 69-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 351-VІ (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

22-бап. Қызметкерлердің қызметтік куәліктері және жетондары

1. Қызметкерлерге олардың жеке басын және өкілеттіктерін растайтын қызметтік куәліктер және жетондар беріледі.

Куәліктер мен жетондарды беру және пайдалану тәртібін арнаулы мемлекеттік органның бірінші басшысы айқындайды.

2. Қызметтік куәліктің сипаттамасын және жетондардың үлгілерін арнаулы мемлекеттік органның бірінші басшысы бекітеді.

3. Қызметтік куәлік адамның арнаулы мемлекеттік органға қатыстылығын, оның лауазымын және арнаулы немесе әскери атағын растайтын құжат болып табылады.

Қызметтік куәліктер мен жетондарда қажетті қорғалу деңгейі болуы тиіс.

Қызметкердің қызметтік куәлігі оның қаруды, арнаулы құралдарды алып жүру және сақтау құқығын, қызметкерге Қазақстан Республикасының заңдарында сәйкес берілген өзге де өкілеттіктерді растайды.

23-бап. Қызметкерлердің арнаулы киім үлгісі

1. Арнаулы атақ берілген қызметкерлер бюджет қаражаты есебінен арнаулы киім үлгісімен қамтамасыз етіледі.

2. Арнаулы киім үлгісінің түрлері мен сипатын Қазақстан Республикасының Президенті айқындайды. Арнаулы киім үлгісімен қызметкерлерді қамтамасыз ету нормаларын бюджеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті органмен келісу бойынша арнаулы мемлекеттік органдардың бірінші басшылары бекітеді.

Қызметкерлердің арнаулы киім үлгісін киіп жүру тәртібін арнаулы мемлекеттік органдардың бірінші басшылары айқындайды.

3. Арнаулы мемлекеттік органдардағы қызметтен қызметте болудың шекті жасына толуына, денсаулық жағдайына немесе штаттың қысқартылуына байланысты шығарылған адамдардың, жиырма жəне одан көп еңбек сіңірген жылдары болған кезде, ерекше салтанатты жəне салтанатты арнаулы киім нысанын кию құқығы сақталады.

Ескерту. 23-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

4-тарау. ҚЫЗМЕТ ӨТКЕРУ

24-бап. Кадр құрамы

1. Арнаулы мемлекеттік органдардың кадр құрамын қызметкерлер, әскери қызметшілер және жұмыскерлер құрайды.

2. Қызметкерлер мен әскери қызметшілер арнаулы мемлекеттік органдарда штаттық лауазымдарда, қолданыстағы резервте қызмет өткереді, сондай-ақ запаста бола алады.

Қызметкерлер мен әскери қызметшілерді қолданыстағы резервке алу мен олардың қызметті өткеру тәртібін арнаулы мемлекеттік органдардың бірінші басшылары айқындайды.

Арнаулы мемлекеттік органдар жұмыскерлерінің еңбек шарттары Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасымен және Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызмет туралы заңнамасымен реттеледі.

Арнаулы мемлекеттік органдардың кадр құрамына қатысты жеке істер жүргізіледі, оларды ресімдеу, есепке алуды жүргізу жəне сақтау тəртібін арнаулы мемлекеттік органдардың бірінші басшылары айқындайды.

Ескерту. 24-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 13.06.2017 № 69-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

25-бап. Қызметкерлер құрамы

Қызметкерлер мынадай құрамдарға бөлінеді:

1) қатардағы қызметкерлер;

2) сержанттар;

3) офицерлер.

26-бап. Арнаулы атақтар

1. Арнаулы мемлекеттік органдарда мынадай арнаулы атақтар белгіленеді:

1) қатардағы құрам:

қатардағы қызметкер;

2) сержанттар құрамы:

кіші сержант;

сержант;

аға сержант;

3) кіші офицерлік құрам:

лейтенант;

аға лейтенант;

капитан;

4) аға офицерлік құрам:

майор;

подполковник;

полковник;

5) жоғары офицерлік құрам:

генерал-майор;

генерал-лейтенант;

генерал-полковник.

2. Қызметкерлердің арнаулы атақтарының алдында олардың мыналарға қатыстылығын көрсететін мынадай сөздер қосылады:

1) ұлттық қауіпсіздік органдарына – "ұлттық қауіпсіздік";

2) Қазақстан Республикасы Мемлекеттік күзет қызметіне – "Қазақстан Республикасы Мемлекеттік күзет қызметі";

3) алып тасталды – ҚР 27.12.2019 № 291-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

3. Запастағы азаматтардың арнаулы атақтарының алдына "запастағы", ал отставкадағыларға – "отставкадағы" деген сөздер қосылады.

4. Арнаулы атақтарда еңбек сіңіру мерзімдері:

офицерлік құрамға:

лейтенанттарға – екі жыл;

аға лейтенанттарға – үш жыл;

капитандарға – төрт жыл;

майорларға – бес жыл;

подполковниктерге – жеті жыл белгіленеді;

полковниктер мен одан жоғарыларға – белгіленбейді;

қатардағы мен сержанттық құрамға – белгіленбейді.

Оқу мерзімі бес жыл жəне одан көп болатын әскери, арнаулы оқу орындарын немесе шет мемлекеттердің білім беру ұйымдарын бітірген қызметкерлер үшін лейтенант арнаулы атағында еңбек сіңіру мерзімі бір жыл болып белгіленеді.

Ескерту. 26-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 04.07.2014 N 233-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 291-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

27-бап. Арнаулы атақтарды беру тәртібі

1. Арнаулы атақтар қызметкерлерге дербес беріледі. Арнаулы атақ алғашқы немесе кезекті болуы мүмкін.

2. Қызметкерлерге арнаулы атақтарды:

1) жоғары офицерлік құрамға – арнаулы мемлекеттік органның бірінші басшысының ұсынуы бойынша Қазақстан Республикасының Президенті;

2) полковникті – арнаулы мемлекеттік органның бірінші басшысы;

3) өзге арнаулы атақтарды – лауазымдар номенклатурасына сәйкес арнаулы мемлекеттік органдардың бірінші басшылары айқындаған лауазымды адамдар береді.

3. Алғашқы арнаулы атақтар болып:

1) офицерлік құрам үшін – лейтенант;

2) сержанттар құрамы үшін – кіші сержант;

3) қатардағы құрам үшін – қатардағы қызметкер саналады.

4. "Лейтенант" арнаулы атағы:

1) офицерлік құрамның арнаулы атағы жоқ, жоғары білімнің білім беру бағдарламалары бойынша әскери, арнаулы оқу орнын немесе арнаулы мемлекеттік органдардың жіберуі бойынша шет мемлекеттің білім беру ұйымын бітірген немесе оқу мерзімі кемінде алты ай болатын қосымша білімнің білім беру бағдарламалары бойынша оқуды аяқтаған қызметкерге;

2) офицерлік құрамның арнаулы атағы жоқ, тиісті мамандығына ұқсас жоғары кəсіптік білімі бар жəне штатпен офицерлік құрам атағы көзделген лауазымға келісімшарт бойынша қызметке кірген қызметкерге тиісті лауазымға тағайындалған кезде беріледі.

5. Офицерлік құрамның алғашқы арнаулы атағын қызметкер қызмет өткеріп жүрген арнаулы мемлекеттік органның бірінші басшысы береді.

6. "Кіші сержант" арнаулы атағы "кіші сержант" және одан жоғары арнаулы атағы көзделген лауазымға тағайындалатын қызметкерге беріледі. Сержанттар құрамының кейінгі арнаулы атақтары қажетті дайындық деңгейі бар және тиісті лауазымдарға тағайындалған қызметкерлерге, бірақ кемінде он екі айдан кейін беріледі.

7. "Кіші сержант" арнаулы атағы əскери атағы жоқ, орта білімнен кейінгі немесе жоғары білімі бар азаматқа штатпен сержанттық құрам атағы көзделген лауазымға келісімшарт бойынша қызметке кірген кезде, тиісті лауазымға тағайындалған кезде беріледі.

8. "Қатардағы қызметкер" арнаулы атағы арнаулы атағы жоқ азаматтарға:

1) қатардағы құрам лауазымына келісімшарт бойынша қызметке тұрған кезде;

2) әскери, арнаулы оқу орнына қабылданған немесе шет мемлекеттің білім беру ұйымына жіберілген кезде беріледі.

9. Запастан қабылданған не Қарулы Күштерден, басқа әскерлерден және әскери құралымдардан ауыстыру тәртібімен қабылданған азаматқа қайта аттестаттау тәртібімен өзінде бар әскери атақтан төмен емес арнаулы атақ беріледі.

Бұрын арнаулы мемлекеттік немесе құқық қорғау органдарында қызмет өткерген, запастан қабылданған не басқа арнаулы мемлекеттік органдардан ауыстыру тәртібімен қабылданған және арнаулы атағы, сыныптық шені немесе біліктілік сыныбы бар адамдарға қайта аттестаттау тәртібімен арнаулы атақ беріледі. Қайта аттестаттауды өткізу және арнаулы атақ беру тәртібін арнаулы мемлекеттік органның бірінші басшысы айқындайды.

Арнаулы мемлекеттік органға тағайындалған адамның өзінде бар жоғары басшы немесе офицерлік құрамның арнаулы, әскери атағы, сыныптық шені немесе біліктілік сыныбы осы Заңның 26-бабы 1-тармағы 5) тармақшасының және 2-тармағының ережелері ескеріле отырып, ол қызмет өткеретін органға тиесілігін көрсететін тең дәрежедегі арнаулы атаққа сәйкес келеді деп танылады.

Бұрынғы арнаулы, әскери атақта, сыныптық шенде немесе біліктілік сыныбында сіңірген еңбегі кезекті арнаулы атақ беру үшін еңбек сіңіру мерзіміне есептеледі.

Бір арнаулы мемлекеттік орган ішінде қызмет бабымен ауыстырылған қызметкерлер және әскери қызметшілер қайта аттестаттауға жатпайды.

9-1. Бұрын мемлекеттік саяси лауазымдарды атқарған және арнаулы мемлекеттік органның құрылымдық бөлімшелері мен ведомстволары бірінші басшыларының орынбасарынан төмен емес лауазымдарға тағайындалған қызметкерлерге, осы Заңның 27-1-бабында көзделген жағдайларды қоспағанда, осы Заңның талаптары қолданылмай, атқаратын лауазымы үшін штатта көзделген арнаулы атақ беріледі.

10. Кезекті арнаулы атақ қызметкерге, егер ол тең немесе одан жоғары арнаулы атақ көзделген штаттық лауазымды атқарып отырса немесе осы Заңның 33-бабы 4-тармағының 5) және 6) тармақшаларына сәйкес штаттық емес лауазымда қызмет өткеріп жүрсе, алдыңғы арнаулы атақта еңбек сіңіру мерзімі өткеннен кейін беріледі.

11. Қызметкерде алынбаған тәртіптік жазасы болған кезде ол кезекті арнаулы атағын алуға ұсыныла алмайды.

12. Алып тасталды - ҚР 13.06.2017 № 69-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

13. Арнаулы атақтарда еңбек сіңіру мерзімі арнаулы атақ берілген күннен бастап есептеледі.

14. Сержанттар құрамының лауазымына тағайындау кезінде тиісті даярлықтан өткен қызметкерге арнаулы атақ берілуі мүмкін.

15. Кезекті арнаулы атақ ағымдағы арнаулы атақта еңбек сіңірудің белгіленген мерзімі өткеннен кейін және берілетін атақ мемлекеттік қызметшілерді даярлау жөніндегі мемлекеттік бағдарлама шеңберінде Қазақстан Республикасының және (немесе) шет мемлекеттің әскери, арнаулы оқу орнында, білім беру ұйымында білім алып жатқан қызметкердің оқуға түсу алдында атқарған лауазымы бойынша арнаулы атағына сәйкес болған кезде беріледі.

16. Қызметтік борышын үлгілі орындайтын, қызмет атқару немесе өзге де қызмет міндеттерін атқару кезінде жоғары кәсіби шеберлік пен ынта-жігер танытқан қызметкерлерге кезекті арнаулы атақ мерзімінен бұрын берілуі мүмкін, бірақ атқарып отырған лауазымдар бойынша көзделген әскери атақтан жоғары болмайды.

Мерзімінен бұрын арнаулы атақ арнаулы атақта белгіленген еңбек сіңіру мерзімінің кемінде жартысы өткеннен кейін, бірақ тиісінше кіші және аға офицерлік құрамның әскери атақтарында қызмет өткерген кезеңінде бір реттен артық берілмейді.

17. Қызметтік, жауынгерлік даярлықта, қызметтік тәртіпті нығайтуда, күрделі техниканы меңгеруде жоғары көрсеткіштерге қол жеткізген немесе арнаулы мемлекеттік органның міндеттерін орындаумен байланысты тапсырылған учаскедегі міндеттерді үлгілі орындайтын қызметкерге подполковникке дейін, ал ғылыми дәрежесі бар ғылыми-педагогикалық құрамның офицерлеріне полковникті қоса алғанда – атқарып отырған лауазымы бойынша көзделген арнаулы атақтан бір сатыға жоғары кезекті арнаулы атақ берілуі мүмкін.

Атқарып жүрген лауазымы бойынша көзделген арнаулы атақтан бір сатыға жоғары кезекті арнаулы атақ қызмет кезеңінде бір реттен артық берілмейді және арнаулы атағында кемінде екі белгіленген еңбек сіңіру мерзімі өткеннен кейін беріледі.

18. Алып тастаолды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

19. Офицерлік немесе сержанттық құрамның арнаулы атағынан айырылған азаматқа (әскери міндеттіге) қатардағы құрамның әскери есебіне бір мезгілде ауыстыра отырып, облыстың (республикалық маңызы бар қаланың және астананың) жергілікті әскери басқару органының бастығы "қатардағы қызметкер" әскери атағын береді.

Ескерту. 27-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 13.11.2015 № 398-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2017 № 84-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 291-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

27-1-бап. Жоғары офицерлік құрамның арнаулы атағы

Жоғары офицерлік құрамның арнаулы атағы:

генерал-майор қызметкерге жоғары офицерлік құрам лауазымының алдындағы лауазымда полковник атағында болғанына үш жыл өткеннен кейін жəне жоғары офицерлік құрамның лауазымында кемінде бір жыл қызмет еткеннен кейін берілуі мүмкін;

генерал-лейтенант кемінде үш жыл генерал-майор арнаулы атағында болған қызметкерге берілуі мүмкін;

генерал-полковник кемінде үш жыл генерал-лейтенант арнаулы атағында болған қызметкерге берілуі мүмкін. Қазақстан Республикасы Президентінің шешімі бойынша жоғары арнаулы атақ мерзімінен бұрын берілуі мүмкін.

Ескерту. 4-тарау 27-1-баппен толықтырылды - ҚР 13.06.2017 № 69-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

28-бап. Арнаулы атақты төмендету, одан айыру және арнаулы атағын қалпына келтіру

1. Қызметкердің арнаулы атағы бір сатыға:

1) жоғары офицерлік құрам – Қазақстан Республикасының Президентімен;

2) офицерлік құрам (жоғары офицерлік құрамнан басқа) – арнаулы мемлекеттік органның бірінші басшысымен;

3) өзге де арнаулы атақтар – лауазымдар номенклатурасына сәйкес төмендетілуі мүмкін.

2. Арнаулы атағы төмендетілген қызметкердің бұрынғы арнаулы атағы, атқарып жүрген лауазымына қарамастан, арнаулы атағы төмендетілген күннен бастап алты ай өткен соң уәкілетті басшының бұйрығымен қалпына келтіріледі.

Арнаулы атақтағы еңбек сіңіру мерзімі арнаулы атақты төмендету түрінде тәртіптік жауаптылыққа тарту туралы бұйрық шыққан күннен бастап үзіледі және арнаулы атақты қалпына келтіру туралы бұйрық шыққан күннен бастап қайта жалғасады.

Қызметкердің бұрынғы арнаулы атағын қалпына келтіргенге дейін және оған кезекті арнаулы атақ берілгенге дейін арнаулы атақты қайтадан төмендетуге жол берілмейді, бірақ ықпал етудің өзге де шарасы қолданылады.

3. Қылмыстық құқық бұзушылықтар жасаған қызметкерлер соттың заңды күшіне енген айыптау үкімі бойынша арнаулы атағынан айырылады.

Қызметкерді арнаулы атағынан айыру жеке құрам бойынша бұйрықпен ресімделеді.

4. Заңсыз соттауға байланысты арнаулы атағынан айырылған азаматқа бұрынғы арнаулы атағы Қазақстан Республикасының заңдарында және басқа да нормативтік құқықтық актілерінде белгіленген бұрынғы құқықтары мен жеңілдіктері қалпына келтіріле отырып, оны ақтау туралы шешім күшіне енгеннен кейін беріледі.

Ескерту. 28-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2013 № 121-V Конституциялық заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2014 № 227-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

29-бап. Қызметкерлерді лауазымға тағайындау және ауыстыру

Ескерту. 29-бап алып тасталды - ҚР 13.06.2017 № 69-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

30-бап. Лауазымға тағайындау тәртібі

1. Қызметкер арнаулы атағы сəйкес келуге тиіс лауазымға тағайындалады.

1-1. Арнаулы мемлекеттік органдардағы лауазымдар жəне оларға сəйкес келетін арнаулы жəне əскери атақтар тізбесін Қазақстан Республикасының Президенті бекітеді.

1-2. Арнаулы мемлекеттік органдардағы типтік емес лауазымдар жəне оларға сəйкес келетін арнаулы жəне əскери атақтар тізбесін осы органдардың бірінші басшылары бекітеді.

2. Қызметкерлермен келісімшарт жасасу, оларды лауазымдарға тағайындау, ауыстыру, босату, шығару, сондай-ақ оларға арнаулы атақтар беру туралы бұйрықтар (жеке құрам бойынша бұйрықтар) шығаруға құқығы бар лауазымды адамдар тізбесін (лауазымдар номенклатурасы) арнаулы мемлекеттік органның бірінші басшысы айқындайды.

3. Қызметкерді лауазымға тағайындау білімі мен кәсіби даярлығы деңгейін, оның психологиялық қасиеттерін, денсаулық жағдайын және осы Заңда көзделген өзге де мән-жайларды ескере отырып, жүргізіледі.

4. Қызметкерлерді лауазымдарға тағайындау қызметтік әрекетінің тәжірибесі ескеріле отырып, оларды негізгі немесе бір бейінді мамандығы бойынша пайдалануды қамтамасыз етуге тиіс. Қызметкерді олар үшін жаңа мамандық бойынша лауазымдарға пайдалану қажет болған кезде, олар осы лауазымдарға тағайындалар алдында тиісті қайта даярлықтан өтуге тиіс.

5. Офицерлік құрамның атағы бар, жоғары оқу орнынан кейінгі білімнің білім беру бағдарламалары бойынша оқуға әскери, арнаулы оқу орнына қабылданған немесе халықаралық шартқа сəйкес шет мемлекеттің білім беру ұйымына жіберілетін қызметкер бұрын атқарған лауазымынан босатылады жəне әскери, арнаулы оқу орнының магистранты не докторанты немесе адъюнкті лауазымына тағайындалады.

Офицерлік құрамның атағы жоқ, жоғары жəне қосымша білім беру бағдарламалары бойынша әскери, арнаулы оқу орнына қабылданған немесе халықаралық шартқа сəйкес шет мемлекеттің білім беру ұйымына жіберілетін қызметкер бұрын атқарған лауазымынан босатылады жəне әскери, арнаулы оқу орнының курсанты немесе тыңдаушысы лауазымына тағайындалады.

Жоғары жəне қосымша білім беру бағдарламалары бойынша әскери, арнаулы оқу орнына қабылданған немесе халықаралық шартқа сəйкес шет мемлекеттің білім беру ұйымына жіберілетін Қазақстан Республикасының азаматы әскери, арнаулы оқу орнының курсанты немесе тыңдаушысы лауазымына тағайындалады.

Әскери, арнаулы оқу орнына қабылданған кезде тыңдаушының (Қазақстан Республикасы азаматының) бұрын өзіне берілген атағы сақталады.

6. Әскери, арнаулы оқу орнынан немесе шет мемлекеттің білім беру ұйымынан үлгермеушілігі үшін немесе өз бастамасы бойынша шығарып жіберілген магистранттар, докторанттар мен адъюнкттер өздерін оқуға жіберген бөлімшелерге бұрын атқарған лауазымынан төмен емес лауазымға қайтып келеді.

7. Әскери, арнаулы оқу орындарын немесе шет мемлекеттердің білім беру ұйымдарын бітірген қызметкерлер қажетті білім деңгейі бар адамдар алмастыруға жататын жəне Қазақстан Республикасының Президенті бекітетін арнаулы мемлекеттік органдағы лауазымдар жəне оларға сəйкес келетін арнаулы атақтар тізбесінде (бұдан əрі – лауазымдар тізбесі) көзделген офицерлік құрам лауазымдарына тағайындалады.

Жоғары оқу орнынан кейінгі білімнің білім беру бағдарламалары бойынша әскери, арнаулы оқу орындарын немесе мемлекеттік қызметшілерді даярлау жөніндегі мемлекеттік тапсырыс шеңберінде жоғары оқу орнынан кейінгі білімнің білім беру бағдарламалары бойынша Қазақстан Республикасының және (немесе) шет мемлекеттердің білім беру ұйымдарын бітірген қызметкерлер оқуды аяқтағаннан кейін бұрын атқарған лауазымынан төмен емес лауазымға тағайындалады.

Көрсетілген лауазымдарға тағайындау мүмкін болмаған кезде мұндай қызметкерлер даярлық бейіні бойынша ұқсас өзге лауазымдарға тағайындалады (айрықша жағдайларда лауазымға одан әрі тағайындау үшін тиісті бастықтың қарамағына жіберіледі).

8. Лауазымдарға тағайындау кезінде мынадай шарттар сақталады:

1) сержанттар құрамы және офицерлік құрам атқаруға жататын лауазымдарға тиісті құрамның қызметкерлері тағайындалады.

Аталған лауазымдарға тиісті құрамның қызметкерлерін тағайындау мүмкін болмаған кезде оларға арнаулы мемлекеттік органның бірінші басшысы айқындайтын тәртіппен төмен тұрған құрамның қызметкерлері тағайындалуы мүмкін;

2) тиісті бастықтардың қарамағына жіберілген қызметкерлерді лауазымдарға тағайындау осы Заңның 33-бабының 4-тармағында белгіленген мерзімнен аспайтын, мүмкіндігінше қысқа мерзімде жүргізіледі;

3) қызметке жарамдылық санаты туралы әскери-дәрігерлік комиссияның қорытындысы ұсынылады;

4) егер қызметкерге мемлекеттік құпияларды құрайтын мәліметтерге рұқсаттама беруден бас тартылған немесе аталған рұқсаттама тоқтатылған жағдайда, ол мемлекеттік құпияларды құрайтын мәліметтерге берілетін рұқсаттамамен байланысты емес лауазымға белгіленген тәртіппен тағайындалады немесе қызметтен шығарылуға жатады;

5) өзара жақын туыстықта болатын қызметкерлерге, олар бір-біріне тікелей бағынысты болған кезде Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қызмет өткеруге рұқсат берілмейді.

8-1. Профессор-оқытушылар құрамының және ғылыми қызметкерлердің штаттық лауазымдарына тиісті құрамның қызметкерлерін тағайындау мүмкін болмаған жағдайда оларға жұмыскерлер арасынан адамдар арнаулы мемлекеттік органның бірінші басшысы айқындайтын тәртіппен, оның ішінде уақытша тағайындалуы мүмкін. Бұл ретте жұмыскердің лауазымдық айлықақысы ол атқаратын профессор-оқытушылар құрамының және ғылыми қызметкерлердің штаттық лауазымы бойынша бекітіледі.

Профессор-оқытушылар құрамының және ғылыми қызметкерлердің штаттық лауазымдарына уақытша тағайындалған жұмыскерлер осы лауазымдарға қызметкерлер тағайындалған кезде басқа штаттық лауазымдарға тағайындалады, ал оларды көрсетілген лауазымдарға тағайындау мүмкін болмаған жағдайда белгіленген тәртіппен лауазымынан босатылады.

9. Қызметкерлер жоғары тұрған, тең немесе төмен тұрған лауазымдарға тағайындалуы мүмкін.

10. Лауазымдар тізбесінде ол лауазымға бұрынғы лауазым бойынша арнаулы атаққа қарағанда неғұрлым жоғары арнаулы атақ, ал штатта көзделген арнаулы атақтар тең болған жағдайда - біліктілік талаптарының немесе басқару органының неғұрлым жоғары деңгейі сәйкес келсе, лауазым жоғары тұрған болып есептеледі.

11. Қызметкерді жоғары тұрған лауазымға тағайындау қызметі бойынша жылжыту тәртібімен жүргізіледі.

Жоғары тұрған лауазымға өзі қызмет өткеретін органының аттестаттау комиссиясы ұсыным жасаған, қызмет міндеттерін атқару кезінде жоғары кәсіби қасиеттерін және ұйымдастырушылық қабілетін көрсеткен қызметкер тағайындалады.

12. Лауазымдар, егер оларға тең арнаулы атақ, сондай-ақ тең біліктілік талаптары немесе басқару органдарының деңгейі сәйкес келсе, тең болып есептеледі.

13. Қызметкерді тең лауазымға тағайындау:

1) ұйымдастырушылық-штаттық іс-шараларға байланысты;

2) қызметкерді қызметте орынды пайдалану үшін;

3) осы Заңның 49-бабы 2-тармағының 2) тармақшасында көзделген жағдайлар болған кезде, келісімшарт бойынша қызмет өткеретін қызметкердің баянатына сәйкес отбасы жағдайы бойынша;

4) әскери-дәрігерлік комиссияның қорытындысына сәйкес денсаулық жағдайы бойынша жүргізіледі.

14. Лауазым, егер оған неғұрлым төменірек арнаулы атақ, сондай-ақ анағұрлым төмен біліктілік талаптары немесе басқару органдарының төменгі деңгейі сәйкес келсе, төмен болып есептеледі.

15. Төмен лауазымға тағайындау:

1) қызметкердің келісімімен:

оның даярлық бейініне тең бос лауазым болмаған кезде ұйымдастырушылық-штаттық іс-шараларға байланысты;

осы тармақшаның төртінші абзацында көзделген жағдайды қоспағанда, отбасылық-мүліктік жағдайын зерттеп-қарау актісімен расталатын, осы Заңның 49-бабы 2-тармағының 2) тармақшасында айқындалған отбасы жағдайы бойынша;

жұбайы (зайыбы) өзге елді мекенде қызмет өткеріп жатқан қызметкердің баянаты бойынша;

әскери-дәрігерлік комиссияның қорытындысына сәйкес денсаулық жағдайы бойынша;

осы Заңның 33-бабы 4-тармағының 4) тармақшасында айқындалған мән-жайларды қоспағанда, бастықтың қарамағында болған кезеңде;

2) бір сатыдан төмен емес лауазымға уəкілетті басшы бекіткен аттестаттау комиссиясының ұсынымы бойынша қызметкердің келісімінсіз жүргізіледі.

16. Қызметкерді лауазымға тағайындау, лауазымнан босату, бастықтың қарамағына жіберу, шығару, арнаулы атақ беру, одан төмендету, айыру кезінде, сондай-ақ жаңа келісімшарт жасасқан кезде арнаулы мемлекеттік органның бірінші басшысы айқындайтын тәртіпте ұсыну ресімделеді.

Ескерту. 30-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 13.11.2015 № 398-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

31-бап. Қызметкерлерді ауыстыру тәртібі

1. Қызметкерді ауыстыру – бұл оның лауазымдық жағдайын немесе қызмет орнын өзгерту.

Ауыстыру:

1) лауазымға тағайындалған;

2) іссапарға жіберілген;

3) осы Заңның 33-бабы 4-тармағының 1), 2), 3), 5), 6), 7), 8) және 9) тармақшаларында көрсетілген негіздер бойынша бастықтың қарамағына жіберілген;

4) әскери, арнаулы оқу орындарына қабылданған;

4-1) арнаулы мемлекеттік орган бөлімшелерінің арасында ауыстырылған;

5) бір арнаулы мемлекеттік органнан басқасына не Қарулы Күштерден, басқа да əскерлер мен əскери құралымдардан құрылымында əскери қызмет өткеру көзделген арнаулы мемлекеттік органға және керісінше ауыстырылған;

6) бөлімше тұрақты орналасу орнын өзгерткен;

7) магистранттар, докторанттар мен адъюнкттер әскери, арнаулы оқу орнынан үлгермеушілігі үшін немесе өз бастамасы бойынша шығарып жіберілген жағдайларда жүргізіледі.

2. Ұйымдастырушылық-штаттық іс-шараларға сəйкес жүзеге асырылатын бөлімшенің тұрақты орналасу пункті өзгерген, сондай-ақ бөлімшенің тұрақты орналасу пунктіне қарамастан тең немесе жоғары тұрған лауазымға тағайындалған кезде қызметкерді ауыстыру арнаулы мемлекеттік органның бірінші басшысы осы құқықты берген уəкілетті басшының шешімімен оның келісімінсіз жүргізіледі.

3. Қызметкерді ауыстыру Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен істерді және лауазымын тапсырғаннан кейін ғана жүргізіледі.

Істерді және лауазымын тапсыруды бастауды уәкілетті басшы жеке құрам бойынша бұйрықтан үзінді-көшірме немесе қызметшіні ауыстыру жөнінде жазбаша хабарлама түскен күннен бастап, бірақ хабарлама келіп түскен күннен бастап жеті тәуліктен кешіктірмей, ал демалыста немесе емделуде жүрген қызметкер үшін – ол келген күннен бастап айқындайды.

4. Қызметкерлерді ауыстыру қағидаларын арнаулы мемлекеттік органның бірінші басшысы бекітеді.

Ескерту. 31-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 13.11.2015 № 398-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

32-бап. Лауазым бойынша міндеттерді уақытша атқаруды жүктеу

1. Қызметтік қажеттілікке байланысты қызметкерге ол атқармайтын лауазымға тең немесе одан жоғары лауазым бойынша міндеттерді уақытша атқару:

1) бос (тағайындалмаған) лауазым бойынша – оның келісімімен жүктелуі мүмкін, бұл жағдайда қызметкер атқарып отырған лауазымы бойынша міндеттерді атқарудан босатылады, бірақ атқарып отырған лауазымынан босатылмайды және оған міндеттерді уақытша атқаруға жіберілген лауазымы бойынша ақшалай үлес төленеді;

2) бос емес (тағайындалған) лауазым бойынша – оны атқарып отырған қызметкер уақытша болмаған немесе оны атқарып отырған қызметкерді лауазымынан шеттеткен жағдайда, екі айдан аспайтын мерзімге жүктелуі мүмкін.

2. Қызметкерге бос (тағайындалмаған) лауазым бойынша міндеттерді уақытша атқаруды жүктеуді және оны атқарып отырған лауазымы бойынша міндеттерді атқарудан босатуды осы лауазымға тағайындау құқығы бар лауазымды адам жүзеге асырады.

Бұл ретте қызметкерге жоғары офицерлік құрам алмастыруға тиісті бос (тағайындалмаған) лауазым бойынша міндеттерді уақытша атқаруды жүктеу арнаулы мемлекеттік органның бірінші басшысы айқындаған тәртіппен жүзеге асырылады.

3. Органның бастығы өзі уақытша болмаған жағдайда міндеттерді уақытша атқаруды орынбасарларының біреуіне, олар болмаған кезде басқа лауазымды адамға жүктейді.

Ескерту. 32-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

33-бап. Бастықтың қарамағына жіберу

1. Қызметті одан әрі өткеру мәселелерін шешу үшін қызметкерлерді лауазымға тағайындау құқығы бар лауазымды адам бұйрықтар шығару құқығы бар уәкілетті басшының қарамағына жіберуі мүмкін.

2. Осы баптың 4-тармағында айқындалған жағдайларда жəне мерзімдерге қызметкерді уəкілетті басшының қарамағына жіберуге жол беріледі.

Қарамағында болу мерзіміне демалыстарда, əскери-медициналық (медициналық) бөлімшелерде, ал олар қызмет өткеру орны бойынша болмаған немесе оларда тиісті бөлімшелер болмаған жағдайда – медициналық ұйымдарда емделуде болған кезеңдер есептелмейді.

3. Қарамағында қызметкерлер бар лауазымды адамдар олардың лауазымдық міндеттерінің тізбесін бекітеді.

4. Қызметкер:

1) оны басқа лауазымға тағайындау кезінде уәкілетті басшының қарамағында екі айдан аспайтын мерзімде болу;

2) ұйымдастырушылық-штаттық іс-шаралар (штаттардың қысқаруы) өткізуге байланысты уәкілетті басшының қарамағында үш айдан аспайтын мерзімде болу;

3) қызметкерді тең лауазымға ауыстыру мүмкіндігінің болмауына байланысты уәкілетті басшының қарамағында алты айдан аспайтын мерзімде болу;

4) қызметкерге қатысты күдіктінің іс-әрекетін саралау туралы қаулы шығарылуына не қылмыс туралы қылмыстық іс бойынша бұлтартпау шарасын қолдануға байланысты қылмыстық іс бойынша түпкілікті шешім шығарылғанға дейін уәкілетті басшының қарамағында болу;

5) мемлекеттік органдарға, сондай-ақ ұйымдарға іссапарға жіберілу;

6) қолданыстағы резервте болу;

7) мемлекеттік қызметшілерді жоғары оқу орнынан кейінгі білім беретін білім беру бағдарламалары бойынша даярлау жөніндегі мемлекеттік тапсырыс шеңберінде Қазақстан Республикасының (осы тармақтың 9) тармақшасында көзделген жағдайды қоспағанда) және (немесе) шет мемлекеттердің білім беру ұйымдарында оқу үшін оқу демалысының берілуіне байланысты оқу жоспарында айқындалған мерзімге уәкілетті басшының қарамағында болу;

8) ақшалай ризық сақталмай шетелге қызметке, оқуға жіберілген қызметкер, құқық қорғау органдарының қызметкері немесе әскери қызметші – жұбайымен (зайыбымен) бірге болған кезде қызметкерлердің уәкілетті басшысының қарамағында болу;

9) Қазақстан Республикасының әскери қызмет және әскери қызметшілердің мәртебесі туралы заңнамасына сәйкес білім алуға байланысты уәкілетті басшының қарамағында болу жағдайларында штаттық емес лауазымдарда қызмет өткеруі мүмкін.

Ескерту. 33-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 04.07.2014 № 233-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 13.11.2015 № 398-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 15.04.2022 № 114-VІІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

34-бап. Лауазымнан босату

1. Қызметкер ауыстырылған, қызметтен шығарылған жағдайларда, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында және осы Заңда көзделген басқа да мән-жайларға байланысты атқарып жүрген лауазымынан босатылады.

2. Қызметкерді атқарып жүрген лауазымынан босатуға уәкілетті басшының құқығы бар.

Ескерту. 34-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

35-бап. Ресми өкілдер

Арнаулы мемлекеттік органдар өздерінің ресми өкілдерін өзге мемлекеттердің арнаулы қызметтерімен немесе құқық қорғау органдарымен, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігімен келісім бойынша Қазақстан Республикасының шет елдердегі мекемелеріне жіберуі мүмкін.

Ресми өкілдер туралы ережені арнаулы мемлекеттік органдардың бірінші басшылары айқындайды.

36-бап. Қызметкерлерді мемлекеттік органдарға, сондай-ақ ұйымдарға іссапарға жіберу

1. Қызметкерлер мемлекеттің қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі міндеттерді шешу үшін және заңдарда көзделген өзге де жағдайларда Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдарына, сондай-ақ ұйымдарына, егер заңдарда өзгеше көзделмесе, олардың бірінші басшыларының келісімімен, не халықаралық шарттар негізінде халықаралық ұйымдарға іссапарға жіберілуі мүмкін.

Іссапарға барған қызметкердің өзі іссапарға барған мемлекеттік органның мемлекеттік әкімшілік лауазымына орналасуы осы Заңда айқындалған тәртіппен конкурстық іріктеуден тыс жүзеге асырылады.

Бұл ретте іссапарға жіберілген адамның мәртебесі сақталады, ал бұдан бұрын жасалған келісімшарттың қолданысы тоқтатылмайды.

2. Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдарына, ұйымдарға іссапарға жіберілген қызметкерлермен жаңа келісімшарттар жасасу осы Заңға сәйкес жүргізіледі.

3. Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдарына, ұйымдарына және халықаралық ұйымдарға іссапарға жіберілген қызметкерлерге арнаулы атақтар беру, оларды мемлекеттік наградалармен наградтау осы Заңда көзделген тәртіппен жүргізіледі.

Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдарына, ұйымдарына және халықаралық ұйымдарға іссапарға жіберілген қызметкерді лауазымға тағайындау немесе қызметтен шығару ол Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдарындағы, ұйымдарындағы және халықаралық ұйымдардағы лауазымдардан босатылғаннан (қызметтен шығарылғаннан) және қызмет өткеріп жатқан арнаулы мемлекеттік органға қайтып оралған соң, осы Заңда көзделген тәртіппен жүргізіледі.

4. Іссапарға жіберілген қызметкерлерге Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдары, сондай-ақ ұйымдар қызметкерлерінің тиісті санаттары үшін белгіленген лауазымдық айлықақылар және арнаулы атақ бойынша Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген айлықақылар төленеді.

5. Iссапарға жiберiлген қызметкерлерге сыйлықақы беру және материалдық көмек көрсету олар іссапарға жіберілген Қазақстан Республикасы мемлекеттік органдарының, сондай-ақ ұйымдарының жұмыскерлерi үшiн айқындалған тәртiппен жүзеге асырылады.

Iссапарға жiберiлген қызметкерлерге лауазымдық айлықақылар, сауықтыруға арналған жәрдемақылар, сыйлықақылар, материалдық көмек төлеу олар iссапарға жiберiлген Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдарын, сондай-ақ ұйымдарын ұстауға көзделген қаражат есебiнен жүргiзiледi. Өзге де төлемдер, сондай-ақ арнаулы киім нысанымен қамтамасыз ету қызметкерлерді iссапарға жiберген арнаулы мемлекеттік органды ұстауға көзделген қаражат есебiнен жүргiзiледi.

6. Халықаралық ұйымдарға іссапарға жіберілген қызметкерлерге, егер халықаралық шарттарда өзгеше белгіленбесе, халықаралық ұйымдар жұмыскерлерінің тиісті санаттары үшін белгіленген жалақы оларды ұстауға көзделген қаражат есебінен, сондай-ақ арнаулы атақ бойынша Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген айлықақы қызметкерлерді iссапарға жiберген арнаулы мемлекеттік органды ұстауға көзделген қаражат есебiнен төленеді.

7. Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдарына, сондай-ақ ұйымдарға іссапарға жіберу кезеңінде қызметкерлерге және олардың отбасы мүшелеріне Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген құқықтар, кепілдіктер, жеңілдіктер, өтемақылар, зейнетақымен қамсыздандыру және әлеуметтік қорғау сақталады.

Іссапарға жіберілген қызметкерлерді зейнетақымен қамсыздандыру Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

Бiржолғы сипаттағы төлемдер бойынша қызметкер iссапарға жiберілгенге дейiн атқарған соңғы лауазымы бойынша лауазымдық айлықақы есепке алынады.

8. Қызметкерлерді арнаулы мемлекеттік органдарға іссапарға жіберудің және олардың қызмет өткеруінің ерекшеліктері осы Заңның 36-1-бабында айқындалады.

Ескерту. 36-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 23.11.2015 № 417-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2016 № 36-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін екі ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

36-1-бап. Қызметкерлерді арнаулы мемлекеттік органдарға іссапарға жіберудің және олардың қызмет өткеруінің ерекшеліктері

1. Қызметкерлерді арнаулы мемлекеттік органдарға іссапарға жіберудің және олардың қызмет өткеруінің ерекшеліктері арнаулы мемлекеттік органдардың бірінші басшыларының бірлескен нормативтік құқықтық актісінде айқындалады.

2. Іссапарға жіберілген қызметкерлерге лауазымдық айлықақылар, қызмет өткерудің ерекше жағдайлары үшін үстемеақылар және Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген басқа да үстемеақылар, сауықтыруға арналған жәрдемақылар, сыйлықақылар, материалдық көмек, арнаулы мемлекеттік органдардың қызметкерлеріне тұрғынжайды ұстауға және коммуналдық көрсетілетін қызметтерге ақы төлеуге арналған ақшалай өтемақы, бір елді мекеннен арақашықтығы бір жүз километрден асатын екінші бір елді мекенге көшуге байланысты болатын қызмет бабымен ауысу кезінде қызметкерлерге және олардың отбасы мүшелеріне Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен көтерме жәрдемақы төлеу, қызмет бабымен ауысу кезінде жеке мүлкін тасымалдау шығындарын Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен автомобиль жолының әрбір жиырма километріне бір айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде, сондай-ақ емделуге жұмсалған қаражатты өтеу олар іссапарға жіберілген арнаулы мемлекеттік органды ұстауға көзделген қаражат есебiнен жүргiзiледi.

Iссапарға жiберiлген қызметкерлерге сыйлықақы беру және материалдық көмек көрсету олар іссапарға жіберілген арнаулы мемлекеттік органның қызметкерлерi үшiн айқындалған тәртiппен жүзеге асырылады.

3. Арнаулы атағы бойынша айлықақы төлеу, тұрғын үй төлемдері, қызмет өткеру кезеңінде қызметкер қайтыс болған (қаза тапқан) жағдайдағы, оған мүгедектік белгіленген кездегі немесе ол міндеттерін атқаруға байланысты мертіккен жағдайдағы біржолғы өтемақылар, сондай-ақ арнаулы киім нысанымен және басқа да заттай мүлікпен қамтамасыз ету қызметкерлерді іссапарға жіберген арнаулы мемлекеттік органды ұстауға көзделген қаражат есебінен жүргізіледі.

Ескерту. 4-тарау 36-1-баппен толықтырылды - ҚР 28.12.2016 № 36-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін екі ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

37-бап. Кадр резерві

1. Арнаулы мемлекеттік органның кадрлық құрамын қалыптастыру және лауазымдардың жасақталуын қамтамасыз ету мақсатында арнаулы мемлекеттік органда кадр резерві жасалады.

2. Кадр резерві аттестаттау нәтижелері бойынша жоғары тұрған лауазымға жоғарылатуға ұсынылған қызметкерлерден қалыптастырылады.

3. Бос басшы лауазымға арнаулы мемлекеттік органның кадр резервінде тұрған адам уәкілетті басшының шешімі бойынша орналастырылады. Кадр резервінде тұрған қызметкерлер ұсынылған лауазымнан бас тартқан кезде бос лауазымға аттестаттау нәтижесі бойынша басқа қызметкер орналастырылады.

4. Кадр резервін қалыптастыру және онымен жұмыс жүргізуді ұйымдастыру жауаптылығы арнаулы мемлекеттік органның уәкілетті басшысына және кадр бөлімшесіне жүктеледі. Арнаулы органдарда кадр резерві кадрлардың сапалық құрамы және тиісті лауазымдарға орналастыру қажеттігі ескеріле отырып қалыптастырылады.

5. Кадр резервіне қоюды уәкілетті басшы жүзеге асырады.

6. Қызметкер сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық жасаған, лауазымынан немесе арнаулы атағынан төмендетілген, сондай-ақ оған қызметіне толық сәйкес келмеуі туралы ескерту түрінде тәртіптік жазалау шарасы қолданылған жағдайларда кадр резервінен шығарылады.

7. Қызметкердің кадр резервінде тұру мерзімі үш жылдан аспауға тиіс. Кадр резервіне қойылып, бірақ кадр резервінде болған кезеңде олар үшін жоспарланған лауазымға тағайындалмаған адамдар кадр резервіне жалпы негіздерде жаңадан қойылуы мүмкін.

8. Арнаулы мемлекеттік органның кадр бөлімшелері кадр резервіне қойылған қызметкерлердің тізімдерін жүргізеді.

9. Кадр резервін қалыптастыру және олармен жұмыс істеуді ұйымдастыру тәртібін арнаулы мемлекеттік органның бірінші басшысы айқындайды.

5-тарау. ДЕМАЛЫСТАР

38-бап. Демалыс түрлері

1. Қызметкерлер үшін демалыстардың мынадай түрлері белгіленеді:

1) жыл сайынғы;

2) қысқа мерзімді;

3) жүктілігі және босануы бойынша, жаңа туылған баланы (балаларды) асырап алған қызметкерлерге демалыстар;

4) қосымша;

5) каникулдық;

6) оқу;

7) ауруы бойынша;

8) бала үш жасқа толғанға дейін оны бағып-күтуге арналған айлықақысы сақталмайтын демалыс.

39-бап. Демалыстар берудің және олардың ұзақтығын есептеудің жалпы тәртібі

1. Демалыстар уәкілетті басшының бұйрығы негізінде беріледі.

2. Демалыстардың ұзақтығы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес айқындалады, бұл ретте жыл сайынғы және қосымша демалыстардың жалпы ұзақтығы, демалысты өткізу орнына барып қайту жолына қажетті уақыт есептелмегенде, демалыс берілетін жылда алпыс тәуліктен аспауға тиіс.

3. Осы Заңда және өзге де нормативтік құқықтық актілерде көзделген жағдайларды қоспағанда, демалыстардың барлық түрлерінде болған кезеңде қызметкерлердің ақшалай үлесі және өзге де қосымша төлемдері сақталады.

40-бап. Жыл сайынғы демалыс

1. Жыл сайынғы негізгі демалыстар қызметкерлерге оларды пайдалану кезеңдері, сондай-ақ бөлімшені жауынгерлік əзірлікте ұстау ескеріле отырып жəне уəкілетті басшы бекіткен жəне барлық қызметкердің назарына жеткізілген демалыстар графигіне сəйкес жылдың кез келген мезгілінде беріледі. Демалыстар графигі Қазақстан Республикасының заңнамасына сəйкес жеңілдіктерді пайдаланатын қызметкерлер санаттары ескеріле отырып, əрбір күнтізбелік жылға жасалады жəне барлық қызметкердің назарына жеткізіледі.

Демалыс уақытында, бөлімшенің толық таралуын және келісімшартта көзделген өзге жағдайларды қоспағанда, арнаулы мемлекеттік органның бастамасы бойынша қызметкерді ауыстыруға, жұмыстан шығаруға жол берілмейді.

2. Еңбек сіңірген жылдарын, қызмет ерекшеліктері мен жағдайларын ескере отырып, қызметкерлерге (курсанттарды, тыңдаушыларды қоспағанда) берілетін жыл сайынғы демалыстардың ұзақтығы:

қызметте еңбек сіңірген жылдары күнтізбелік 10 жылға дейінгілерге – 30 тәулік;

10-нан 15 жылға дейінгілерге – 35 тәулік;

15-тен 20 жылға дейінгілерге – 40 тәулік;

20 жыл және одан көптерге – 45 тәулік;

ұшу жұмыстарындағы, сондай-ақ тізбесін Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейтін жергілікті жерлерде қызмет өткеретін адамдарға – 45 тәулік болып белгіленеді.

3. Қызмет мүдделерін және қызметкерлердің тілектерін ескере отырып, демалыс екі бөлікке бөлінуі мүмкін.

4. Қызметкердің қызметке тұрған жылдағы және қызметтен шығарылған жылдағы жыл сайынғы демалысының ұзақтығын есептеу жыл сайынғы демалыс ұзақтығын он екіге бөліп, алынған тәулік санын қызметке тұрған немесе шығарылған жылдағы қызметтің толық айларының санына көбейту арқылы есептеледі.

5. Толық емес тəуліктердің санын дөңгелектеу ұлғайту жағына қарай жүргізіледі. Қызметкерді қызметтен уақтылы шығару (арнаулы мемлекеттік органның жеке құрамы тізімдерінен алып тастау) мүмкін болмаған жағдайда, оны қызметтен шығару күні жыл сайынғы демалыстың пайдаланылмаған уақытына есеп айырысу жүргізіліп, ол қызметкерге беріледі. Мерзімінен бұрын (келісімшарт мерзімі өткенге дейін) қызметтен шығару кезінде, егер демалыстар графигіне сəйкес демалыс бұрын пайдаланылмаса, қызметкердің жыл сайынғы демалыс ұзақтығы осындай тəртіппен есептеледі.

6. Әскери, арнаулы оқу орнын немесе шет мемлекеттің білім беру ұйымын бітірген қызметкерлерге жыл сайынғы демалыс көрсетілген оқу орнын бітіргеннен кейін беріледі.

7. Тізбесін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын биік таулы жерлерде (биіктігі бір мың бес жүз метр және одан жоғары), климат жағдайы ауыр және қолайсыз жерлерде қызмет өткеріп жүрген қызметкерлерге еңбек сіңірген жылдарына қарамастан ұзақтығы күнтізбелік қырық бес күн ақы төленетін жыл сайынғы еңбек демалысы беріледі.

8. Қызметкерлердің жыл сайынғы демалысының ұзақтығы демалысты өткізу орнына барып қайту жолы үшін қажет уақытты ескере отырып, тәулік санына ұлғайтылады.

9. Қызметкердің баянаты және уәкілетті басшының шешімі бойынша қызметкерге жыл сайынғы және қосымша демалыстар олардың арасын үзбей жалғастырылып беруге жол беріледі.

10. Өткен жылдың жыл сайынғы және (немесе) қосымша демалыстарын қызметкер дәлелді себептермен толық пайдаланбаған жағдайда, демалыстың пайдаланылмаған күндері оның өтініші бойынша келесі жылы беріледі.

11. Жыл сайынғы немесе қосымша демалыс уақытында (арнаулы мемлекеттік органның жеке құрамы тізімінен шығара отырып, қызметтен шығарылатын жылдан басқа) ауырып қалған қызметкерлерге, отбасы жағдайлары бойынша демалысты қоспағанда, ауырған күндерінің санына сәйкес жыл сайынғы немесе қосымша демалыс уақыты ұзартылады. Бұл жағдайда демалысты ұзартуды уәкілетті басшы емдеу-сауықтыру мекемесінің анықтамасы негізінде жүзеге асырады.

12. Отбасы мүшесінің денсаулық жағдайы ауыр немесе ол қайтыс болған (қаза тапқан) жағдайда, сондай-ақ демалыстағы қызметкердің отбасы мүшелері табиғи немесе техногендік сипаттағы төтенше жағдайларға тап болғанда қызметкер демалып жүрген аумақтың аумақтық орган басшысы қызмет өткеру орнына баруға қажет уақытты есептемегенде, демалысты он тәуліктен аспайтын мерзімге ұзартуға құқылы.

Аумақтық орган басшысы демалыстың ұзартылғаны туралы аталған қызметкер қызмет өткеретін бөлімше басшысын дереу хабардар етеді.

Ескерту. 40-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 13.06.2017 № 69-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

41-бап. Қысқа мерзімді демалыстар

1. Қызметкерлерге қысқа мерзімді демалыс он тәулікке дейінгі мерзімге:

1) зайыбының (жұбайының), жақын туыстарының, зайыбының (жұбайының) жақын туыстарының денсаулық жағдайы ауыр болған немесе қаза тапқан (қайтыс болған);

2) жақын туыстары, зайыбының (жұбайының) жақын туыстары табиғи немесе техногендік сипаттағы төтенше жағдайларға тап болған;

3) шұғыл әлеуметтік-тұрмыстық мәселелер туындаған жағдайларда, сондай-ақ уәкілетті орган басшысы дәлелді деп танылған басқа да себептер бойынша беріледі.

2. Қызметкерге берілетін қысқа мерзімді демалыс ұзақтығы демалыс өткізу орнына баруы мен қайту жолына қажетті тәулік санына ұлғайтылады.

3. Қызметкерге қысқа мерзімді демалыстар жылына екі реттен артық берілмейді.

Ескерту. 41-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 13.06.2017 № 69-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

42-бап. Жүктілігі және босануы бойынша демалыс, бала (балалар) асырап алған қызметкерлерге берілетін демалыс

1. Әйел қызметкерлерге жүктілігіне және босануына байланысты демалыстардың ұзақтығы, берілу мен ақы төлеу шарттары Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалатын тәртіппен белгіленеді.

2. Жаңа туылған бала (балалар) асырап алған қызметкерге (ата-анасының біріне) асырап алған күннен бастап және баланың туылған күнінен елу алты күн өткенге дейінгі мерзімге демалыс беріледі.

Ескерту. 42-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.07.2018 № 165-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

43-бап. Қосымша демалыстар

1. Қазақстан Республикасының заңнамасында экологиялық апат аймағы деп жарияланған өңірлерде қызмет өткеретін қызметкерлердің ұзақтығы мен беру тәртібі Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес айқындалатын жыл сайынғы қосымша демалыстар алуға құқығы бар.

1-1. Ұрыс қимылдарына, терроризмге қарсы жəне бітімгершілік операцияларға қатысатын (қатысқан) қызметкерлерге ұзақтығы екі апта қосымша демалыс беріледі, ол жыл сайынғы демалысқа қосылады.

2. Қызметінің ерекше жағдайлары үшін ұзақтығы күнтізбелік он күнге дейін қосымша ақы төленетін демалыс беріледі, ол жыл сайынғы ақы төленетін еңбек демалысына қосылып есептеледі және қызметкердің қалауы бойынша онымен бір мезгілде немесе бөлек берілуі мүмкін.

3. Зиянды жағдайларда міндеттерін атқарғаны және қызметінің ерекше сипаты үшін бір мезгілде қосымша демалыс алуға құқығы бар қызметкерлерге қосымша демалыс олардың таңдауы бойынша тек бір негіз бойынша ғана беріледі.

Ескерту. 43-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 13.06.2017 № 69-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

44-бап. Каникулдық демалыстар

1. Арнаулы мемлекеттік органдардың әскери, арнаулы оқу орындарында күндізгі оқу нысаны бойынша білім алатын курсанттарға оқу сабақтарындағы үзілістер кезінде, егер осы баптың 3-тармағында өзгеше көзделмесе, мынадай мерзімдерге каникулдық демалыстар беріледі:

1) қысқы демалыс – 14 тәулік;

2) жазғы демалыс – 30 тәулік.

1-1. Шет мемлекеттердің білім беру ұйымдарында білім алып жатқан курсанттарға, тыңдаушыларға каникулдық демалыстар халықаралық шарттарға жəне оқуға арналған келісімшарттарға сəйкес беріледі.

2. Демалысты өткізу орнына барып қайту үшін қажетті уақыт берілмейді.

3. Оқуы бойынша берешегі бар курсанттар, тыңдаушылар оны осы баптың 1-тармағында белгіленген каникулдық демалыстарды өткізу мерзімдері шегінде күнтізбелік он күн ішінде жабады.

Ескерту. 44-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 13.06.2017 № 69-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

45-бап. Оқу демалыстары

1. Қызметкерлерге уәкілетті басшылардың шешімі бойынша оқу демалыстары:

1) оқуға түсу емтихандарына дайындалу және оларды тапсыру үшін;

2) білім алу кезеңінде берілуі мүмкін.

2. Оқу демалыстарының ұзақтығы оқу жоспарында белгіленеді және оны оқу орнының жазбаша шақыруы негізінде уәкілетті басшы береді.

3. Мемлекеттік қызметшілерді жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру бағдарламалары бойынша даярлау жөніндегі мемлекеттік тапсырыс шеңберінде Қазақстан Республикасының және (немесе) шет мемлекеттердің білім беру ұйымдарына оқуға түскен қызметкерлерге атқарып жүрген лауазымынан босатылып және уәкілетті басшының қарамағына есепке алына отырып, ақшалай үлесі сақталмайтын оқу демалысы беріледі.

Ескерту. 45-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 13.11.2015 № 398-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

46-бап. Ауыру бойынша демалыстар

1. Қызметкерге ауыруы бойынша демалыс әскери-дәрігерлік комиссияның қорытындысы негізінде беріледі. Қызметкерге ауыруы бойынша демалыс отыз тәуліктен алпыс тәулікке дейін, ал қызметтен шығарылатын жылы – келісімшарт мерзімі аяқталатын күнге дейін беріледі.

2. Қызметкерлердің жекелеген санаттары үшін денсаулығына жағымсыз әсер ететін міндеттерді орындағаннан кейін оларға медициналық оңалту жүргізіледі.

Қызметкерге медициналық оңалту үшін берілетін қосымша тәуліктер санын әскери-дәрігерлік комиссияның қорытындысы негізінде арнаулы мемлекеттік органның бірінші басшысы айқындайды.

3. Ауыру бойынша демалыстың ұзақтығы жыл сайынғы және қосымша демалыстар есебіне кірмейді.

46-1-бап. Бала үш жасқа толғанға дейін оның күтіміне байланысты жалақы сақталмайтын демалыс

Қызметкерге баянаты бойынша Қазақстан Республикасының Еңбек кодексінде белгіленген тəртіппен бала үш жасқа толғанға дейін оның күтіміне байланысты жалақы сақталмайтын демалыс беріледі.

Ескерту. 5-тарау 46-1-баппен толықтырылды - ҚР 13.06.2017 № 69-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

47-бап. Демалыстан шақыртып алу

1. Қызмет бабында аса қажет болған жағдайда уәкілетті басшының шешімі бойынша қызметкер демалыстан шақыртылып алынуы мүмкін.

2. Қызметкерді демалыстан шақыртып алу бұйрықпен ресімделеді. Бұл ретте демалыстың пайдаланылмаған бөлігі он және одан көп тәулікті құрайтын болса, қызметкерге демалысты өткізу орнына, бірақ ол шақыртып алынған орыннан алыс емес жерге барып қайту жолы үшін қажетті уақыт беріледі. Демалыстың пайдаланылмаған бөлігі қызметкердің қалауы бойынша келесі жылғы демалысқа қосылуы мүмкін.

6-тарау. АРНАУЛЫ МЕМЛЕКЕТТІК ОРГАНДАРДА ҚЫЗМЕТТІ ТОҚТАТУ

48-бап. Арнаулы мемлекеттік органдарда қызметті тоқтатудың негіздері

Арнаулы мемлекеттік органдарда қызметті тоқтатуға:

1) осы Заңда белгіленген тәртіппен қызметтен шығару;

2) қызметкердің қайтыс болуы (қаза табуы) немесе соттың заңды күшіне енген шешіміне сәйкес қайтыс болды деп хабарлануы;

3) қызметкерді заңда белгіленген тәртіппен хабарсыз кеткен немесе іс-әрекетке қабілетсіз, әрекет қабілеті шектеулі деп тану негіз болып табылады.

49-бап. Қызметтен шығару

1. Қызметкерлерді қызметтен шығару мынадай негіздер бойынша:

1) қызметте болудың шекті жасына толуы бойынша;

1-1) Қазақстан Республикасында немесе белгілі бір әкімшілік-аумақтық бірлік шегінде төтенше жағдай немесе соғыс жағдайы енгізілген жағдайларды қоспағанда, жиырма бес жылдан көп еңбек сіңірген жылдары болған кезде өз бастамасы бойынша;

2) келісімшарт мерзімінің аяқталуы бойынша;

3) әскери-дәрігерлік комиссияның қызметке жарамсыздығы немесе шектеулі жарамдылығы туралы қорытындысы негізінде денсаулық жағдайы бойынша;

4) алып тасталды – ҚР 15.04.2022 № 114-VІІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

5) әскери, арнаулы оқу орнынан немесе шет мемлекеттің білім беру ұйымынан үлгермеушілігі үшін немесе өз бастамасы бойынша шығарып жіберілген магистранттарды, докторанттар мен адъюнкттерді қоспағанда, әскери, арнаулы оқу орнынан немесе шет мемлекеттің білім беру ұйымынан шығарып жіберілген кезде;

6) Қазақстан Республикасының азаматтығы тоқтатылған кезде;

7) алып тасталды – ҚР 15.04.2022 № 114-VІІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

8) осы Заңның 33-бабы 4-тармағының 4) тармақшасында айқындалған мән-жайларды қоспағанда, уәкілетті басшының қарамағында толық алты айға дейін болған кезде, қызметкердің бар тәжірибесі мен білімін пайдалану мүмкін болмаған кезде, сондай-ақ ұсынылған лауазымнан бір рет бас тартқан кезде;

9) басқа тең лауазымдарға тағайындау мүмкін болмаған және қызметкер төмен тұрған лауазымға тағайындалудан бас тартқан кезде штаттың қысқартылуына байланысты;

10) мемлекеттік органдарға (мекемелерге) қызметке ауысуына байланысты;

11) алып тасталды – ҚР 15.04.2022 № 114-VІІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

12) арнайы тексеру нәтижелері бойынша қызметті одан әрі өткеру мүмкін болмауына байланысты;

12-1) атқаратын лауазымына сəйкес келмеуіне байланысты қызметтен шығару туралы аттестаттау комиссиясының ұсынымы бойынша;

13) теріс себептер бойынша жүргізіледі.

2. Қызметкер:

1) оған қатысты келісімшарт талаптары айтарлықтай және (немесе) жүйелі түрде (екі және одан көп) бұзылған жағдайда;

2) мыналардың:

қызметкердің қызмет өткеріп жатқан жерінде медициналық көрсетулер бойынша қызметкердің отбасы мүшесінің тұруы мүмкін болмауы және оны жаңа қызмет орнына ауыстыру мүмкіндігі болмауы;

отбасының басқа жерге көшу қажеттілігіне байланысты қызметкер күйеуінің (қызметкер әйелінің) қызмет орнын ауыстыруы;

тұрғылықты жері бойынша халықты әлеуметтік қорғау органының қорытындысына сәйкес, денсаулық жағдайы бойынша тұрақты күтімді (көмекті, қадағалауды) қажет ететін не бірінші немесе екінші топтағы мүгедектігі бар адамдар болып табылатын әкесіне, анасына, әйеліне, күйеуіне, аға-інісіне, апа-сіңлісіне, қарындасына, атасына, әжесіне немесе асырап алған адамына немесе қартаюына байланысты зейнеткерлік жасқа жеткен немесе он сегіз жасқа толмаған адамдарға, заң бойынша аталған азаматтар күтіп-бағуға міндетті басқа адамдар болмаған кезде тұрақты күтім жасау қажеттігі;

қызметкер анасыз (әкесіз) тәрбиелеп отырған, он сегіз жасқа толмаған балаға күтім жасау қажеттігі салдарынан отбасы жағдайы бойынша;

3) Қазақстан Республикасының өкілді органдарына сайланған немесе тағайындалған жағдайда;

4) судья лауазымына сайланған немесе тағайындалған жағдайда қызметтен мерзімінен бұрын шығуға құқылы.

3. Қайтыс болған (қаза тапқан) қызметкер қайтыс болуы (қаза табуы) құжаттамалық расталған күннен кейінгі күннен бастап, ал хабарсыз кеткен немесе қайтыс болды деп хабарланған қызметкер сот шешімі заңды күшіне енген күннен бастап жеке құрам тізімдерінен шығарылады.

4. Белгіленген мерзімдерді өткерген қызметкерлерді қызметтен шығару төтенше жағдай немесе соғыс жағдайы енгізілген жағдайда, оның қолданылу кезеңіне тоқтатыла тұрады. Бұл ретте олармен жасалған келісімшарттар төтенше жағдай немесе соғыс жағдайы кезеңі бойы қолданыста болады.

Ескерту. 49-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 03.07.2013 № 121-V Конституциялық заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2014 № 233-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 02.08.2015 № 342-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 15.04.2022 № 114-VІІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

50-бап. Қызметкерлердің қызметте болуының шекті жасы

1. Қызметте болудың мынадай шекті жастары:

1) оны қоса алғанда майорға дейін – қырық жеті жас;

1-1) подполковниктерге – елу жас;

2) полковниктерге – елу бес жас;

3) генерал-майорларға және генерал-лейтенанттарға – алпыс жас;

4) генерал-полковниктерге – алпыс үш жас белгіленеді.

2. Шекті жасқа толған қызметкерлер осы Заңда белгіленген тəртіппен запасқа немесе отставкаға шығарылуға жатады.

Жоғары кəсіби даярлығы, атқаратын лауазымы бойынша жұмыс тəжірибесі бар жəне денсаулық жағдайы бойынша қызметті өткеруге жарамды қызметкерлерге арнаулы мемлекеттік органдардың бірінші басшылары олармен жаңа келісімшарт жасасу арқылы қызмет мерзімін бес жылға дейінгі мерзімге ұзартуы мүмкін.

Қызметте қалдыру мерзімін ұзарту туралы шешім қызметкерді осы Заңда көзделген негіздер бойынша арнаулы мемлекеттік органдардан шығару мүмкіндігін жоққа шығармайды.

Ескерту. 50-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 06.04.2016 № 483-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

51-бап. Қызметтен шығару тәртібі

1. Қызметкерлерді қызметтен запасқа немесе отставкаға шығару лауазымды адамдар тізбесіне сәйкес бұған құқығы бар уәкілетті лауазымды адамның бұйрығымен жүргізіледі.

2. Қызметкерді жеке құрам тізімдерінен шығару арнаулы мемлекеттік органдарда белгіленген мерзімдерде істер мен лауазымды тапсырғаннан кейін жүргізіледі.

3. Қызметкер еңбек демалысында, емделуде немесе қызметтік іссапарда болған жағдайда жеке құрам тізімінен алып тастау жүргізілмейді.

4. Қызметте болудың шекті жасына жету немесе келісімшарт мерзімінің аяқталуы туралы қызметкерді уәкілетті басшы алдын ала жазбаша түрде (бірақ бір айдан кешіктірмей) хабардар етеді.

Қызметтен алдағы шығару туралы қызметкерге хабарлағаннан кейін оны қызметтік іссапарға жіберуге тыйым салынады.

5. Қызметкерді қызметтен шығару туралы бұйрықтан үзінді-көшірме оған қол қойғызыла отырып, назарына жеткізіледі. Қызметкер орган орналасқан жерден тыс жерде жүрген жағдайда, қайтып оралғаннан соң бұйрықтан үзінді-көшірме оның назарына жеткізіледі.

Бұйрықтан үзінді-көшірме қызметтен босатылатын қызметкердің жазбаша өтініші негізінде ғана беріледі.

5-1. Арнаулы мемлекеттік органдардың қызметінен шығарылған адамдардың қызметтен шығару туралы шешімге жоғары тұрған лауазымды адамдарға, сотқа Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен шағым жасауға құқығы бар.

6. Қызметкерді қызметтен шығару үшін бірнеше негіз болған жағдайда, теріс себептер бойынша қызметтен шығару жағдайларын қоспағанда, ол өзі таңдаған негіз бойынша қызметтен шығарылады.

7. Қызметкерлерді денсаулық жағдайы бойынша қызметтен шығару арнаулы мемлекеттік органның кадр аппараты әскери-дәрігерлік комиссияның қорытындысын алғаннан кейін жүргізіледі.

8. Алып тасталды – ҚР 15.04.2022 № 114-VІІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

9. Әскери, арнаулы оқу орнынан немесе шет мемлекеттің білім беру ұйымынан шығарып жіберілуіне байланысты қызметтен шығарылған курсанттар, тыңдаушылар əскерге шақырылушыларды немесе əскери міндеттілерді əскери есепке қою үшін тұрғылықты жері бойынша жергілікті əскери басқару органдарына жіберіледі. Бұл ретте əскерге шақыру бойынша қызметтің белгіленген мерзімдерін өткермеген курсанттар, тыңдаушылар əскерге шақыру бойынша əскери қызмет мерзімі өткенге дейін жалпы негіздерде əскери қызметке одан əрі шақырылады.

10. Қазақстан Республикасының азаматтығын тоқтатуына байланысты қызметкерлерді қызметтен шығару Қазақстан Республикасы Президентінің Қазақстан Республикасының азаматтығынан шығару туралы тиісті Жарлығы күшіне енген күннен бастап немесе Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған тəртіппен уəкілетті мемлекеттік органдар Қазақстан Республикасының азаматтығын жоғалтуды тіркеген күннен бастап уəкілетті басшының шешімімен жүргізіледі.

11. Мемлекеттік органдарға (мекемелерге) қызметке ауысуына байланысты қызметтен шығару мемлекеттік қызметші лауазымын көрсете отырып, қызметкердің қызметке қабылдануы туралы мемлекеттік органның (мекеменің) тиісті хабарламасы келіп түскен кезде қызметкердің баянаты бойынша жүргізіледі.

12. Алып тасталды – ҚР 15.04.2022 № 114-VІІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

13. Арнайы тексеру нәтижелері бойынша одан әрі қызмет өткеру мүмкін болмауына байланысты қызметтен шығару қызметкерді мемлекеттік құпияларға рұқсат беруді ресімдеуді талап етпейтін лауазымға тағайындау мүмкін болмаған кезде арнайы тексеру нәтижелері бойынша оған мемлекеттік құпияларға рұқсат беруді ресімдеуге кедергі келтіретін мән-жайлар анықталған жағдайда жүргізіледі.

13-1. Уəкілетті басшы бекіткен аттестаттау комиссиясының ұсынымы бойынша атқаратын лауазымына сəйкес келмеуіне байланысты қызметтен шығару уəкілетті басшының бұйрығымен жүргізіледі.

14. Теріс себептер бойынша қызметтен шығару мынадай жағдайларда:

1) қылмыс жасағаны үшін соттың айыптау үкімі заңды күшіне енгенде – арнаулы мемлекеттік органға келіп түскен соттың айыптау үкімі және оны орындау туралы өкім негізінде;

2) Қазақстан Республикасы Қылмыстық-процестік кодексінің 35-бабы бірінші бөлігінің 3), 4), 9), 10) және 12) тармақтарының немесе 36-бабының негізінде қылмыс жасағаны үшін қылмыстық жауаптылықтан босатылғанда – келіп түскен сот үкімінің және оның заңды күшіне енуі туралы өкімнің немесе прокурор бекіткен қылмыстық қудалау органының қаулысы негізінде;

3) медициналық ұйымда жүргізілген медициналық куәландыру нәтижелерімен расталған, қызметтік міндеттерін атқару кезінде психикаға белсенді әсер ететін затты тұтыну немесе масаң күйде болу фактісі анықталғанда, сондай-ақ одан өтуден бас тартқанда немесе жалтарғанда – жүргізілген қызметтік тергеп-тексеру нәтижелері бойынша;

4) медициналық ұйымда жүргізілген медициналық куәландыру нәтижелерімен расталған, қызметтен тыс уақытта есірткіні, психотроптық заттарды, сол тектестерді медициналық емес мақсатта тұтыну фактісі анықталғанда – жүргізілген қызметтік тергеп-тексеру нәтижелері бойынша;

5) қызметкер келісімшарт талаптарын орындамағанда – жүргізілген қызметтік тергеп-тексеру нәтижелері бойынша;

6) жасалған күніне қарамастан, осы Заңның 7-бабының 2-тармағында көрсетілген мәліметтер ұсынылмағанда немесе бұрмаланғанда – жүргізілген қызметтік тергеп-тексеру нәтижелері бойынша;

7) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен арнаулы атақтан айырылғанда – арнаулы мемлекеттік органға келіп түскен соттың айыптау үкімі және оны орындау туралы өкім негізінде;

8) қызметте қатарынан үш және одан көп сағат бойы дәлелді себептерсіз болмағанда – жүргізілген қызметтік тергеп-тексеру нәтижелері бойынша;

9) мемлекеттік құпияларды құрайтын мәліметтерді жария етуге немесе жоғалтуға, оларды жеткізгіштерді жоғалтуға алып келген, құпиялылық режимін қамтамасыз ету жөніндегі белгіленген талаптар бұзылғанда – жүргізілген қызметтік тергеп-тексеру нәтижелері бойынша;

10) Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасында және "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының Заңында айқындалған жағдайларда;

11) арнаулы мемлекеттік органдардағы қызметке кір келтіретін теріс қылық жасалғанда – жүргізілген қызметтік тергеп-тексеру нәтижелері бойынша жүргізіледі.

Қызметкерлердің мынадай әрекеттері, оның ішінде қызметтік міндеттерін атқарумен байланысты емес, бірақ азаматтардың алдында арнаулы мемлекеттік органдардағы қызметтің беделін анық түсіретін әрекеттері, атап айтқанда:

қызмет бабын жеке пайдакүнемдік мақсатта пайдалану;

Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес олардың лауазымдық міндеттері болып табылатын жағдайларды қоспағанда, кәсіпкерлік қызметтің кез келген түрімен, оның ішінде коммерциялық делдалдықпен айналысу;

қызмет бабын пайдалана отырып жұмыстар орындау мен қызметтер көрсету және сол үшін сыйақы алу;

бюджет қаражатына немесе мемлекеттік мүлікке тікелей қызмет көрсететін қызметкердің кінәлі әрекеттер жасауы, егер бұл әрекеттер уәкілетті басшы тарапынан оған деген сенімді жоғалтуға негіз берсе;

қызметкердің арнаулы киім нысанында қоғамдық орынға адамның қадір-қасиетін және қоғамдық имандылықты қорлайтын, алкогольдік немесе есірткі, психотроптық заттарды, сол тектестерді медициналық емес мақсатта тұтынудан туындаған өзге де масаң күйде келуі;

ақшалай немесе өзге де мүліктік сипаттағы құмар ойындарға және (немесе) ақшаға, заттарға және өзге де құндылықтарға бәс тігуге қатысу арнаулы мемлекеттік органдардағы қызметке кір келтіретін теріс қылықтар болып табылады.

15. Қызметкер Қазақстан Республикасы Парламенті немесе жергілікті өкілетті органдар депутаттығына сайланған немесе тағайындалған жағдайда сайлау қорытындыларының тиісті бұқаралық ақпарат құралдарында жариялануы негізінде мезгілінен бұрын қызметтен шығуға құқылы.

16. Егер ол судья лауазымына тағайындалған немесе сайланған жағдайда, қызметкер оны тағайындау туралы тиісті актінің немесе оны сайлау туралы уәкілетті органның хабарламасы негізінде мерзімінен бұрын қызметтен шығуға құқылы.

17. Қызметтен шығатын қызметкерлер, сондай-ақ арнаулы мемлекеттік органдардың арнайы (әскери) оқу орындарынан шығарылған курсанттар қызметтік куәліктері мен жетондарын тапсырады.

18. Уәкілетті басшының бұйрығымен жеке құрам тізімдерінен оны алып тастаған күн қызметкерді қызметтен шығару күні болып есептеледі.

Ескерту. 51-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 03.07.2014 № 227-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 04.07.2014 № 233-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 18.11.2015 № 411-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 07.07.2020 № 361-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 351-VІ (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 15.04.2022 № 114-VІІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 08.07.2024 № 116-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

52-бап. Запасқа қою

1. Арнаулы мемлекеттік органдардың (Қазақстан Республикасының Мемлекеттік күзет қызметін, сондай-ақ офицерлік құрамның шығарып жіберілген тыңдаушыларын қоспағанда) запасқа шығарылған қызметкерлері (офицерлік құрам) аумақтық ұлттық қауіпсіздік органдарындағы және сыртқы барлау саласындағы уәкілетті органдағы арнаулы мемлекеттік органдардың запастағы офицерлері есебіне алынуға жатады.

2. Қызметтен:

1) қатардағы және сержанттық құрамнан;

1-1) әскери, арнаулы оқу орнынан немесе шет мемлекеттің білім беру ұйымынан шығарып жіберілген магистранттарды, докторанттар мен адъюнкттерді қоспағанда, әскери, арнаулы оқу орнынан шығарып жіберілуіне байланысты;

2) Қазақстан Республикасы Мемлекеттік күзет қызметінен;

3) теріс себептермен;

4) келісімшарт талаптарын орындамауына байланысты шығарылған қызметкерлер жергілікті әскери басқару органдарына запасқа қойылуға жатады.

Ескерту. 52-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 04.07.2014 N 233-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

53-бап. Запаста болудың шекті жасы

1. Қызметкерлердің (офицерлік құрамдағы) запаста болуының шекті жасы ерлер үшін толық алпыс жасты, ал әйелдер үшін – толық қырық бес жасты құрайды.

2. Запаста болудың шекті жасына жеткен қызметкерлер немесе денсаулық жағдайы бойынша әскери қызметке жарамсыз деп танылған адамдар арнаулы мемлекеттік органдардың запастағы офицерлері есебінен алына отырып, отставкаға шығарылады.

3. Соғыс уақытында Қазақстан Республикасының Президенті запаста болудың шекті жасын ұзартуы мүмкін.

4. Арнаулы мемлекеттік органдардың запастағы офицерлерін есепке алуды ұйымдастыру және олардың қызметкерлерінің запаста болу тәртібін арнаулы мемлекеттік органдардың бірінші басшылары айқындайды.

54-бап. Қызметін қалпына келтіру

1. Қызметтен шығарылған адамдардың қызметтен шығару туралы бұйрыққа жоғары тұрған лауазымды адамдарға, сотқа Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен шағым жасауға құқығы бар.

2. Қызметкерлерді (курсанттардан, тыңдаушылардан басқа) қызметтен заңсыз шығарған жағдайда, осыған байланысты келтірілген залал толық көлемде арнаулы мемлекеттік органдар есебінен өтелуге жатады.

Қызметтен негізсіз шығарылған қызметкерлер бұрынғы лауазымына (ал оның келісімімен – соған тең немесе төмен тұрған) қайта тағайындалады және заңсыз шығарылғаннан кейін алынбаған үлесінің барлық түрлерімен қамтамасыз етіледі.

Бұл кезең еңбек сіңірген жылдарына және кезекті арнаулы атақты беру үшін еңбек сіңірген мерзімге қосылады.

Ескерту. 54-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 13.06.2017 № 69-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 351-VІ (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

7-тарау. АТТЕСТАТТАУ ЖӘНЕ СЫНЫПТЫҚ БІЛІКТІЛІК

55-бап. Аттестаттау, оның мақсаты мен міндеттері

1. Аттестаттау – қызметкерлердің кәсіби даярлық деңгейін анықтау бойынша мерзімді жүзеге асырылатын рәсім, ол аттестаттау парағына енгізілетін бағалау материалдарының жиынтығы негізінде жүргізіледі.

2. Аттестаттау мақсаты – қызметтік әрекетті, кәсіби біліктілікті жан-жақты және объективті бағалау, сондай-ақ қызметкерлердің кәсіби әлеуетін ұтымды пайдалану және дамыту.

3. Аттестаттау міндеттері:

1) әрбір қызметкердің кәсіби, іскерлік қасиеттеріне және әлеуетті мүмкіндіктеріне жан-жақты және объективті сипаттама алу;

2) қызметкерлердің атқарып отырған лауазымдарына сәйкестігін және оларды одан әрі қызметте пайдалану перспективасын анықтау;

3) қызметкерлерді даярлауды (қайта даярлауды) және оқытуды жетілдіру бағытын анықтау;

4) кадр резервін қалыптастыру және дамыту;

5) қызметкерлерге орын алған кемшіліктерді жою жөнінде ұсынымдар əзірлеу.

Ескерту. 55-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 13.06.2017 № 69-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

56-бап. Қызметкерлерді аттестаттау

1. Қызметкерлер арнаулы мемлекеттік органдарда үздіксіз қызметте болған әр келесі үш жыл өткен соң аттестаттаудан өтеді. Бұл ретте аттестаттау көрсетілген мерзім басталған күннен бастап, алты айдан кешіктірілмей өткізілуге тиіс.

Аттестаттауға жататын қызметкерлер жаңа лауазымдарға тағайындалған жағдайда, олар тағайындалғаннан кейін бір жылдан соң аттестаттаудан өтеді. Тең дәрежелі лауазымдарға тағайындау кезінде, егер бұл лауазымдық міндеттердің өзгеруіне алып келмесе, бұл мерзім есепке алынбайды.

2. Арнаулы мемлекеттік органның басшысы және оның орынбасарлары аттестатталуға жатпайды.

Жүктілігі мен босануына байланысты, бала үш жасқа толғанға дейін оның күтімі бойынша демалыстарда болу, мемлекеттік қызметшілерді жоғары оқу орнынан кейінгі білімнің білім беру бағдарламалары бойынша даярлау жөніндегі мемлекеттік тапсырыс шеңберінде Қазақстан Республикасының және (немесе) шет мемлекеттердің әскери, арнаулы оқу орындарында, білім беру ұйымдарында жоғары оқу орнынан кейінгі білімнің білім беру бағдарламалары бойынша білім алу кезеңінде қызметкерлер аттестатталуға жатпайды. Олар қызметке шыққаннан кейін кемінде алты айдан соң және қызметке шыққан күннен бастап бір жылдан кешіктірілмей аттестатталады.

Кемінде күнтізбелік жиырма жыл үздіксіз еңбек сіңірген жылдары бар қызметкерлер аттестациялық тестілеуге жатпайды.

3. Алып тасталды - ҚР 13.06.2017 № 69-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

4. Аттестаттау бірқатар кезектеп өткізілетін кезеңдерді қамтиды:

1) дайындық іс-шараларын жүргізу;

2) қызметкерді Қазақстан Республикасының заңнамасын, мемлекеттік тілді білуіне аттестаттық тестілеу жəне психологиялық-əлеуметтік зерттеулер жүргізу;

3) аттестаттау комиссиясының отырысында аттестаттауды қарау және қорытындылары бойынша тұжырымдар мен ұсынымдарды анықтау.

5. Арнаулы мемлекеттік органдар осы Заңда белгіленген мақсаттар мен міндеттерге сәйкес қызметкерлерді аттестаттау мәселелері жөніндегі нормативтік құқықтық актілерді әзірлейді және бекітеді. Көрсетілген нормативтік құқықтық актілердің тізбесі Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен бекітілетін арнаулы мемлекеттік орган туралы ережеде айқындалады.

Ескерту. 56-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 13.11.2015 № 398-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

56-1-бап. Қызметкерлерді жоспардан тыс аттестаттау

1. Жоспардан тыс аттестаттау Жоғары аттестаттау комиссиясының отырыстарында қаралатын қызметкерлер үшін – арнаулы мемлекеттік органның бірінші басшысының шешімі бойынша, басқа қызметкерлер үшін уəкілетті басшының шешімі бойынша өткізіледі.

2. Жоспардан тыс аттестаттауды өткізу негіздері:

1) қызметкерді кадр резервіне қабылдау туралы;

2) қызметкерді төмен тұрған лауазымға тағайындау туралы;

3) қызметкерді келісімшарт талаптарын орындамауына байланысты қызметтен шығару туралы мəселелерді шешу болып табылады.

Қызметкерді кадр резервіне қабылдау туралы мəселені шешу үшін жоспардан тыс аттестаттау осы Заңның 56-бабы 1-тармағының екінші бөлігінде көзделген талаптар ескерілместен, соңғы аттестаттаудан кейін кемінде бір жыл өткен соң өткізілуге тиіс.

3. Жоспардан тыс аттестаттауды өткізу кезінде қызметкерлер мынадай:

1) қызметкерді төмен тұрған лауазымға тағайындау туралы;

2) келісімшарт талаптарын орындамауына байланысты қызметкерді қызметтен шығару туралы мәселелерді шешу үшін аттестациялық тестілеуге жатпайды.

Ескерту. 7-тарау 56-1-баппен толықтырылды - ҚР 13.06.2017 № 69-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

57-бап. Аттестаттауды өткізу жөніндегі іс-шаралар

1. Қызметкерлерді аттестаттауға байланысты іс-шараларды тікелей жүргізу кадр бөлімшелеріне жүктеледі.

2. Кадр бөлімшесі әр жылдың аяғында келесі жылға қызметкерлерді аттестаттаудың жоспар-кестесін дайындайды.

3. Уәкілетті басшы кадр бөлімшесінің ұсынуы бойынша қызметкерлерді аттестаттаудың жоспар-кестесін бекітеді.

4. Кадр бөлімшесі қызметкерлерді аттестаттаудан өткізудің мерзімдері туралы оны жүргізу басталғанға дейін бір ай бұрын жазбаша хабардар етеді.

5. Аттестатталушының тікелей басшысы аттестатталатын қызметкердің кəсіби, іскерлік жəне жеке басының қасиеттерін жан-жақты зерделеп, атқарып отырған лауазымы бойынша жұмысының нақты көрсеткіштерін объективті түрде талдап жəне бағалап, оған мінездеме беруге жəне аттестаттау бойынша алдын ала тұжырымдар мен ұсынымдар жасауға міндетті.

Әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелер аттестаттау комиссиясына аттестатталатын қызметкердің денсаулық жағдайы туралы жыл сайынғы диспансеризацияның нәтижелері бойынша мәлімет береді.

6. Аттестатталатын қызметкер компьютерлік тестілеуден өтеді, оның нақты күні туралы кем дегенде 7 жұмыс күні бұрын ескертіледі. Психолог-маман психологиялық-әлеуметтанушылық зерттеулер кешенін жүргізеді және нәтижелері бойынша атқарып отырған лауазымына жеке, іскерлік қасиетінің және кәсіби құзыретінің сәйкес келуі туралы қорытынды, сондай-ақ аттестатталатын қызметкерге аттестаттаудан кейінгі кезеңге ұсынымдар шығарады.

7. Аттестаттау қорытындысы бойынша тұжырымда аттестатталушы атқарып отырған лауазымына сәйкес келеді немесе сәйкес келмейді деп көрсетіледі, содан кейін іскерлік қасиеттерін, жұмыс тәжірибесін, сондай-ақ қызмет мүдделерін негізге ала отырып, оны одан әрі қызметте орынды пайдалану туралы пікір жазылады.

Бұл ретте мынадай:

жаңа келісімшарт, оның ішінде қызметте болудың шекті жасына жеткен қызметкермен келісімшарт жасасудың орындылығы туралы;

жоғары лауазымға ұсыну туралы;

әскери, арнаулы оқу орындарына оқуға немесе даярлау немесе қайта даярлау курстарына жіберу туралы;

ауыстыру себебін көрсете отырып, тең лауазымға ауыстыру туралы;

қызметкерді себептері мен оны одан әрі қызметте пайдаланудың орындылығын көрсете отырып, атқарып отырған лауазымынан төмен лауазымға ауыстыру туралы;

кәсіби дамудың жеке бағдарламасын игеру туралы;

қызметтен шығару туралы ұсынымдар берілуі мүмкін.

Біреуден көп ұсынымды айқындау кезінде олардың мазмұны бір-біріне қайшы келмеуі тиіс.

Қажет болған жағдайда арнаулы мемлекеттік органның бірінші басшысы өзгедей тұжырыммен айқындауға немесе қызметкерді аттестаттау кезіндегі ұсынымдар тізбесін толықтыруға құқылы.

8. Атқарып отырған лауазымына сәйкес келмеуі туралы тұжырымды айқындау үшін:

1) лауазымдық міндеттерін орындамаудың немесе тиісінше орындамаудың нақты фактілері көрсетілетін, аттестатталушы қызметкердің тікелей басшысы (бастығы) немесе арнаулы мемлекеттік органның құрылымдық бөлімшелерінің басшылары әзірлеген, аттестаттау бойынша алдын ала тұжырым мен ұсынымдары бар қызметтік мінездеме;

2) арнаулы мемлекеттік органның нормативтік құқықтық актілерінде белгіленген шекті мәннен төмен қайта аттестаттық тестілеудің нәтижесі (нәтижелері);

3) арнаулы мемлекеттік органның нормативтік құқықтық актілерінде белгіленген кәсіби жарамдылықты анықтау бойынша нормативтердің орындалмауы;

4) жүргізілген психологиялық-әлеуметтанушылық зерттеулердің нәтижелері бойынша маман-психологтың қорытындысы;

5) денсаулық жағдайы туралы медициналық қорытынды (әскери-дәрігерлік комиссияның қорытындысы);

6) қызметкердің келісімшарт талаптарын орындамауы негіз болып табылады.

9. Жасалған аттестаттау материалы аттестаттау комиссиясының қарауына жатады.

10. Дəлелсіз себеппен аттестаттау комиссиясының отырысына екі рет келмеген қызметкерлер осы Заңда белгіленген тəртіппен қызметтен шығарылуға ұсынылады.

11. Кезекті (жоспардан тыс) аттестаттаудан өтпеген жəне (немесе) өзге, оның ішінде төмен тұрған лауазымдарда қызметті жалғастырудан бас тартқан қызметкерлер осы Заңда белгіленген тəртіппен қызметтен шығарылуға жатады.

Ескерту. 57-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 13.06.2017 № 69-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

58-бап. Аттестаттау комиссиясы

1. Аттестаттау комиссиясы тұрақты жұмыс істейтін консультативтік-кеңесші орган болып табылады.

Жоғары аттестаттау комиссиясы арнаулы мемлекеттік органның бірінші басшысының бұйрығымен құрылады. Арнаулы мемлекеттік органның бөлімшелерінде (органдарында) аттестаттау комиссиялары уәкілетті басшының бұйрығымен құрылады.

2. Аттестаттау комиссиясының құрамына кемінде бес мүше кіруге тиіс. Аттестаттау комиссиясының төрағасы мен мүшелері аттестаттауға жататын қызметкерлерге қарағанда тең немесе жоғары тұрған лауазымды атқаруға тиіс. Аттестаттау комиссиясының болмаған мүшелерін алмастыруға жол берілмейді. Аттестаттау комиссиясының төрағасы болмаған жағдайда отырыс өткізілмейді.

3. Жоғары аттестаттау комиссиясының төрағасы болып арнаулы мемлекеттік органның бірінші басшысының бірінші орынбасары немесе орынбасары тағайындалады.

4. Аттестаттау комиссиясының құрамына – органдардың құрылымдық бөлімшелерінің басшылары жəне өзге де қызметкерлер, ал Жоғары аттестаттау комиссиясына арнаулы мемлекеттік органның бірінші басшысының орынбасарлары жəне басқа да лауазымды адамдар енгізіледі. Аттестаттау комиссиясының мүшелері мен хатшысы жалпы негіздерде аттестаттаудан өтеді. Аттестаттау комиссиясының аттестаттауға жататын мүшелері өзіне қатысты дауыс беруге қатыспайды.

5. Кадр бөлімшесінің өкілі аттестаттау комиссиясының хатшысы болып табылады. Аттестаттау комиссиясының хатшысы оның жұмысын ұйымдастырушылық жағынан қамтамасыз етуді жүзеге асырады және дауыс беруге қатысуға құқылы емес.

6. Аттестаттау комиссиясының тұжырымдар мен ұсынымдарды (материалдарды) қараған кезде түсінік алу үшін аттестатталатын қызметкерлерді де және олардың тікелей басшыларын (бастықтарын) да, сондай-ақ аттестатталушы қызметкердің қызметіне және алдын ала жасалған тұжырымдар мен ұсынымдарға тікелей қатысы бар басшыларды (қызметкерлерді) шақыруға құқығы бар.

Аттестаттау комиссиясының ұсынымы бойынша аттестатталушы қызметкер әскери-дәрігерлік комиссияға жіберілуі мүмкін.

7. Аттестаттау комиссиясының отырысы, егер оған оның құрамының кемінде үштен екісі қатысса, заңды болып саналады.

8. Аттестаттау комиссиясының түпкілікті тұжырымдары мен ұсынымдары дауыс беру арқылы қабылданады және отырысқа қатысқан аттестаттау комиссиясы мүшелерінің ішінен оларға көпшілік дауыс берілсе, қабылданған болып саналады. Дауыстар тең болған жағдайда төраға дауыс берген қорытындылар мен ұсынымдар қабылданған болып саналады.

9. Аттестаттау комиссиясының тұжырымдары мен ұсынымдары бес жұмыс күнінің ішінде хаттамамен ресімделеді, оған отырысқа қатысқан аттестаттау комиссиясының төрағасы, мүшелері және хатшысы қол қояды.

10. Кадр бөлімшесі қызметкердің аттестаттау парағына қабылданған тұжырымдар мен ұсынымдарды енгізеді, ол бекітілгеннен кейін мұнымен қызметкер он жұмыс күні мерзімінен кешіктірмей қол қоя отырып, таныстырылады.

Объективті себептер бойынша қызметкерді бекітілген аттестаттау парағымен таныстыру мүмкін болмаған жағдайда, таныстыру қызметке келген сәттен бастап он жұмыс күні ішінде жүргізіледі.

11. Аттестаттаудан өткен қызметкердің аттестаттау парағы жеке істе сақталады.

Ескерту. 58-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 13.06.2017 № 69-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

59-бап. Аттестаттау комиссиясының тұжырымдары мен ұсынымдары

1. Аттестаттау комиссиясының тұжырымдары мен ұсынымдарын уəкілетті басшы бекітеді.

Жоғары аттестаттау комиссиясының тұжырымдары мен ұсынымдарын арнаулы мемлекеттік органның бірінші басшысы бекітеді.

2. Уəкілетті басшы бекіткен аттестаттау комиссиясының тұжырымдары мен ұсынымдары қызметкерді кадр резервіне қабылдауға, тең лауазымға тағайындауға, қызметкердің лауазымын төмендетуге немесе оны қызметтен шығаруға негіздер болып табылады.

Ескерту. 59-бап жаңа редакцияда - ҚР 13.06.2017 № 69-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

60-бап. Аттестаттау комиссиясының тұжырымдары мен ұсынымдарына шағым жасау

1. Аттестаттау комиссиясының тұжырымдары мен ұсынымдарына қызметкер танысқан күннен бастап бір ай мерзімнен кешіктірмей уəкілетті басшының немесе арнаулы мемлекеттік орган бірінші басшысының алдында шағым жасай алады.

2. Уəкілетті басшы немесе арнаулы мемлекеттік органның басшысы қызметкерді аттестаттаудан өткізу тəртібінің бұзылғаны туралы анық мəліметтерді алған жағдайда, өткізілген аттестаттау нəтижелерінің күшін жоюға жəне қажет болған кезде, оны қайтадан өткізуді тағайындауға құқылы.

Ескерту. 60-бап жаңа редакцияда - ҚР 13.06.2017 № 69-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

61-бап. Сыныптық біліктілік

Әрбір қызметкердің кәсіби шеберлігін дамытуды ынталандыру мақсатында сыныптық біліктілік беру, оны көтеру, растау, сақтау, төмендету және алу рәсімі арнаулы мемлекеттік органның бірінші басшысы айқындаған тәртіппен жүргізіледі.

Ескерту. 61-бап жаңа редакцияда – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

8-тарау. АРНАУЛЫ МЕМЛЕКЕТТІК ОРГАНДАРДАҒЫ ҚЫЗМЕТТІК ТӘРТІП

62-бап. Қызметтік тәртіп

1. Қызметтік тәртіп – бұл Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген нормалар мен қағидаларды қатаң және дәл сақтау.

Қызметтік тәртіп әрбір қызметкердің қызметтік борышын және Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз етуге деген жеке жауапкершілігін сезінуіне негізделеді.

2. Басшылар Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын қатаң басшылыққа ала отырып, сеніп тапсырылған бөлімшелерде қызметтік тәртіпті күнделікті сақтауға міндетті.

3. Қызметтік тәртіпке:

1) қызметкерлерге патриоттық, имандылық және рухани тәрбие беруді ұйымдастырумен, оларда жоғары моральдық-психологиялық қасиеттерді қалыптастырумен;

2) әрбір қызметкердің өзінің міндеттерін және Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын орындауға деген жеке жауаптылығымен;

3) бөлімшеде күн тәртібін және қызмет уақытының регламентін сақтаумен;

4) басшылардың жеке үлгі көрсетуімен және бағынысты қызметкерлерге қызметтік міндеттерін тиісінше орындауы туралы күнделікті талап қоюымен, олардың орындаушылығын бақылаумен, қызметкерлердің құқықтары мен жеке қадір-қасиетін құрметтеумен, оларға қамқорлық жасаумен, көтермелеу, сендіру, мәжбүрлеу және ұжымның қоғамдық ықпал ету шараларын шебер үйлестіру және дұрыс қолданумен;

5) бөлімшеде қызмет өткеру қауіпсіздігін қамтамасыз ететін жағдайлар, қажетті материалдық-тұрмыстық және өзге де жағдайлар жасаумен қол жеткізіледі.

4. Қызметкерлердің тәртіптік жауапкершілігі – қызметкерлер қызметтік міндеттерін атқару кезінде тәртіптік теріс қылықтар жасағаны үшін олар жауапты болатын жауапкершілік түрі.

5. Қызметкерлерді тәртіптілікке тәрбиелеудің негізгі әдісі сендіру әдісі болып табылады.

6. Қызметтік тәртіптің жай-күйіне арнаулы мемлекеттік органдардың басшылары жауап береді. Олар бағынысты қызметкерлерден оның сақталуын талап етуге, лайықтыларды көтермелеуге, тәртіп бұзушыларды әділ жазалауға міндетті.

7. Қызметтік тәртіпті және Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын сақтауға қажетті жағдайлармен қамтамасыз етпеген, құқық бұзушылықтың алдын алу бойынша шаралар қабылдамаған, оларды жасыруға жол берген басшы бұл үшін Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылықта болады.

8. Қызметтік тәртіпті сақтау бойынша басшылардың лауазымдық міндеттерін, оларға сеніп тапсырылған бөлімшелерде қызметтік тәртіпті нығайту мен сақтау бойынша бағалаудың негізгі өлшемдерін тиісті лауазымдық нұсқаулықтарда арнаулы мемлекеттік органдардың бірінші басшылары бекітеді.

9. Қызметкерлердің арнаулы мемлекеттік органдардың орналасқан жерінен тысқары жерлерде, қызметтен тыс уақытта жасаған және қызметтік әрекетпен немесе қызмет мүдделерімен байланысты емес қылмыстық құқық бұзушылықтары мен теріс қылықтары үшін басшы тәртіптік жауаптылықта болмайды.

10. Әрбір қызметкер басшыға бөлімшеде тәртіп орнатуға және қызметтік тәртіпті сақтауға жәрдемдесуге міндетті. Басшыға жәрдемдесуден бас тартқаны үшін қызметкер жауапкершілікте болады.

11. Басшының бұйрық беру құқығы мен бағынысындағының оған мүлтіксіз бағыну міндеті дара басшылықтың негізгі қағидаттары болып табылады.

Ескерту. 62-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2014 № 227-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

63-бап. Көтермелеулер

1. Көтермелеу – қызметкерді тәрбиелеудің және қызметтік тәртіпті нығайтудың маңызды құралы болып табылатын оның қызметтік әрекетіне берілген оң баға.

2. Көтермелеу қызметтік міндеттерін адал және ынтамен атқаратын және қызметтік борышын орындау кезінде ерекше көзге түскен қызметкерлерге қатысты қолданылады.

3. Басшы осы Заңда өзіне берілген құқықтар шегінде бағынысты қызметкерлерді міндеттерін үлгілі орындағаны және қызметтік әрекетте қол жеткізген жетістіктері үшін көтермелеуге міндетті.

Басшы өзіне берілген құқықтарды жеткіліксіз деп санаған жағдайда, ол ерекше көзге түскен қызметкерлерді жоғары тұрған басшының құқығымен көтермелеу туралы өтініш жасауы мүмкін.

4. Ерекше көзге түскен қызметкерлер ерліктері мен мемлекет алдында сіңірген еңбектері үшін Қазақстан Республикасы Президентінің актісі немесе Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысы негізінде атаулы қарумен марапатталуы мүмкін.

5. Ерекше сіңірген еңбектері үшін қызметкерлер Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес мемлекеттік наградалармен марапатталуға ұсынылуы мүмкін.

6. Қызметкерлерге сонымен қатар мынадай көтермелеулер қолданылуы мүмкін:

1) бұрын қолданылған жазаны алып тастау;

2) әскери, арнаулы оқу орнының орналасқан жерінен кезектен тыс босату (әскери, арнаулы оқу орындарының курсанттары, тыңдаушылары үшін);

3) алғыс жариялау;

4) ақшалай сыйлықақымен марапаттау;

5) бағалы сыйлықпен марапаттау;

6) грамотамен марапаттау;

7) ведомстволық медальдармен, төсбелгімен және арнайы белгілермен марапаттау;

8) құрметті атақ беру;

9) арнаулы мемлекеттік орган бөлімшесінің Құрмет кітабына енгізу;

10) әскери, арнаулы оқу орнын алтын медальмен аяқтаған әскери, арнаулы оқу орындары курсанттарының тегін Құрмет тақтасына жазу, сондай-ақ әскери, арнаулы оқу орнын оқуда ең үздік көрсеткіштермен аяқтағандар арасынан көтермелеу ретінде бірінші, екінші, үшінші курсанттарды, тыңдаушыларды анықтау;

11) кезекті арнаулы атағын мерзімінен бұрын беру;

12) кезекті арнаулы атағын атқарып отырған штаттық лауазымы бойынша көзделген арнаулы атақтан бір саты жоғары беру.

Осы тармақта көзделген көтермелеулерді қолдану тәртібін арнаулы мемлекеттік органның бірінші басшысы айқындайды.

7. Көтермелеу түрін айқындаған кезде қызметкердің сіңірген еңбегінің немесе ерекшелігінің сипаты, сондай-ақ оның қызметке деген бұрынғы ынтасы назарға алынады.

8. Арнаулы мемлекеттік органның бірінші басшысының бір мезгілде қолданылуы мүмкін грамотамен және ақшалай сыйлықақымен марапаттау түріндегі көтермелеуін қоспағанда, қызметкерге дәл сол бір ерекшелігі үшін бір ғана көтермелеу жариялануы мүмкін.

9. Тәртіптік жазасы бар қызметкер бұрын қолданылған жазасын алып тастау арқылы көтермеленеді. Тәртіптік жазаны алып тастау құқығы жазаны қолданған уәкілетті басшыға, сондай-ақ жоғары тұрған басшыға тиесілі.

10. Көтермелеу түрінде бір уақытта тек бір тәртіптік жаза алынып тасталуы мүмкін, бұл ретте көтермелеудің осы түрімен көтермелеулердің басқа түрлері қолданылмайды.

11. Басшының және уәкілетті басшының тәртіптік жазаны, егер ол өзінің тәрбиелік рөлін атқарса, қызметкер жаңадан теріс қылық жасамаса және өз тәртібін қызметтік борышын адал орындаумен түзесе, алты ай өткенге дейін алып тастауға құқығы бар.

12. Көтермелеулер сап алдында немесе қызметкерлер кеңесінде жарияланады.

Көтермелеулер туралы бұйрықтарды жариялау, сондай-ақ ерекше көзге түскен қызметкерлерге наградалар тапсыру салтанатты жағдайда жүргізіледі.

Ескерту. 63-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2013 № 121-V Конституциялық заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

64-бап. Теріс қылықтар мен жазалар

1. Қызметкердің тәртіптік теріс қылығы (бұдан әрі – теріс қылық) – қызметкердің өзіне жүктелген міндеттерді құқыққа қайшы, кінәлілікпен орындамауы немесе тиісінше орындамауы, лауазымдық өкілеттіктерін асыра пайдалануы, қызметтік тәртіпті, қызметтік әдеп қағидаларын бұзуы, сол сияқты қызметте болуына байланысты Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген шектеулерді сақтамауы.

2. Елеулі емес теріс қылық жасаған қызметкерге басшының қызметтік тәртіпті қатаң сақтаудың қажеттігі туралы жазбаша ескерту жасаумен шектелуге құқығы бар.

Жазбаша ескертуді лауазымды адам тиісті басшының тапсырмасымен жасайды.

Жазбаша ескерту қызметкерге қол қойғыза отырып, жеткізіледі, тіркеледі және қызметкердің жеке ісіне қосу үшін кадр бөлімшесіне беріледі. Алты ай өткеннен кейін ол алынады және оны кадр бөлімшесі белгіленген тәртіппен жояды.

Жазбаша ескерту жаза болып саналмайды.

3. Алдын алу мақсатында қызметкерлердің теріс қылықтары басшының шешімі бойынша:

1) қатардағы қызметкерлер үшін – жеке құрамның жиналыстарында;

2) сержанттар үшін – сержанттар құрамының жиналыстарында;

3) офицерлер үшін – офицерлер жиналыстарында қаралуы және талқылануы мүмкін.

4. Аға офицерлер құрамындағы офицерлердің теріс қылықтары тек аға және жоғары офицерлер құрамындағы офицерлердің жиналыстарында, жоғары офицерлер құрамындағы офицерлердің теріс қылықтары тек жоғары офицерлер құрамындағы офицерлердің жиналыстарында қаралуы және талқылануы мүмкін.

5. Кейінге қалдыруды күттірмейтін ерекше жағдайларда қызметкер оның жауаптылығы туралы мәселені шешкенге дейін лауазымынан уақытша шеттетілуі мүмкін.

Қызметкерге лауазымынан уақытша шеттету ол жасаған теріс қылық оның қызметтік міндеттерін атқаруға немесе басқа қызметкердің қызметтік міндеттерін атқаруына кедергі келтірген не қызметкердің лауазымдық міндеттерін атқаруы оның теріс қылық жасауының мән-жайын жан-жақты, толық, объективті және уақытылы анықтауға, оның жасалуына ықпал еткен себептер мен жағдайларды анықтауға кедергі келтіретін (келтіруі мүмкін) жағдайларда қолданылуы мүмкін.

6. Қызметкерді лауазымынан оны лауазымға тағайындау құқығы берілген басшы шеттетеді.

Бағынысты қызметкерді лауазымынан шеттеткен басшы лауазымынан шеттетуді тудырған себептер мен мән-жайларды нақты жазып, бұл туралы команда бойынша баяндауға міндетті.

Бағынысты қызметкерді оған жеткілікті негізсіз лауазымынан шеттеткен басшы ол үшін тәртіптік және өзге де жауаптылықта болады.

7. Тәртіптік жаза (бұдан әрі – жаза) – қызметкерге уәкілетті басшы қолданатын тәртіптік ықпал ету шарасы.

8. Қызметкерлерге қатысты мынадай тәртіптік жазалар қолданылуы мүмкін:

1) ескерту;

2) сөгіс;

3) қатаң сөгіс;

4) қызметіне толық сәйкес еместігі туралы ескерту;

5) арнаулы атағын бір сатыға төмендету;

6) теріс себептер бойынша қызметтен шығару.

9. Әскери, арнаулы оқу орындарының курсанттарына қатысты мынадай тәртіптік жазалар қолданылады:

1) ескерту;

2) кезектен тыс нарядқа қою (бөлімшені күзетуді қамтамасыз ету бойынша нарядқа қоюды қоспағанда);

3) әскери, арнаулы оқу орнының орналасқан жерінен кезекті шығуынан айыру;

4) сөгіс;

5) қатаң сөгіс;

6) теріс себептермен қызметтен шығару.

10. Теріс қылық жасаған қызметкерге осы Заңда белгіленген жазалар ғана қолданылуы мүмкін.

11. Қызметкерлердің топ болып жасаған теріс қылығы кезінде жазалар әрбір кінәліге оның жауаптылық шамаларына қарай жеке қолданылады.

12. Дәл сол теріс қылығы үшін бірнеше жаза қолдануға немесе бір жазаны басқасымен біріктіруге, тікелей кінәлілерді жазалаудың орнына бөлімшенің барлық жеке құрамына жаза қолдануға тыйым салынады.

13. Жаза қолдану теріс қылық жасаған қызметкерді оны орындамағаны немесе тиісінше орындамағаны үшін жаза қолданылған міндеттерді атқарудан босатпайды.

14. Егер уәкілетті басшы бағынысындағы адам жасаған теріс қылықтың ауырлығына қарай, өзіне берілген тәртіптік құқықтар жеткіліксіз деп санаса, ол жоғары тұрған басшының құқығымен кінәліге жаза қолдану туралы өтініш жасайды.

15. Жоғары тұрған басшының бағынысындағы басшы қолданған тәртіптік жазаны қатаңдық себебі бойынша алып тастауға немесе төмендетуге, егер соңғысы оған берілген өкілеттікті асыра пайдаланбаса, құқығы жоқ.

16. Жоғары тұрған басшы осы жаза, жасалған теріс қылықтың ауырлығына сәйкес емес деп тапса, бағынысындағы басшының қолданған тәртіптік жазасын алып тастауға және неғұрлым қатаң жаза қолдануға құқығы бар.

Жаза заңсыз қолданылған жағдайда, ол жоғары тұрған басшының құқығымен алынып тасталуы мүмкін.

Заңсыз жаза қолданған басшы ол үшін жауапты болады.

17. Қызметкерге жаза қолдану оны заңмен көзделген жауаптылықтың басқа да түрлерінен босатпайды.

18. Қызметкерлерге қолданылатын жазалар олар жасаған теріс қылықтың ауырлығына және олардың кінәсінің дәрежесіне сәйкес келуге тиіс.

Егер кінәлі теріс қылықты бірнеше рет жасаған немесе топ болып тәртіп бұзуға қатысқан болса, егер теріс қылық кезекшілік, наряд уақытында және қызметтік міндеттерді атқару кезінде немесе алкогольдік, есірткілік, психотроптық, уыттық (оларға ұқсас) мас күйде жасалған болса, жазаның қатаңдығы арттырылады.

19. Тәуліктік наряд құрамына кіретін (кезекшілік өткеретін) қызметкерге қызмет өткеру уақытында оның жасаған теріс қылықтары үшін жаза қолдану нарядтан ауысқаннан немесе оны басқа қызметкермен ауыстырғаннан кейін жүргізіледі.

20. Қызметкерге жаза қолдану кезінде оның жеке ар-намысын кемсітуге, оған дене азабы мен моральдық азап келтіруге және дөрекілік көрсетуге жол берілмейді.

Ескерту. 64-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 06.10.2020 № 365-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

65-бап. Қызметтік тексеру жүргізу тәртібі

1. Қызметтік тексеру – қызметкердің теріс қылықты жасау мән-жайын толық, жан-жақты және объективті анықтау мақсатында ол туралы материалдар мен мәліметтерді жинау және тексеру жөніндегі қызмет.

2. Қызметтік тексеру оны жасауға ықпал еткен себептер мен жағдайларды айқындау, кінәлілерді анықтау және жазадан құтылмаушылық қағидатын қамтамасыз ету не қызметкерді жауаптылыққа негізсіз тартуды болдырмау мақсатында жүргізіледі.

3. Қызметтік тексеру жүргізу үшін:

1) баянаттар, арыздар, шағымдар мен хаттар;

2) құқық бұзушылықтар мен оқиғалар фактілері;

3) тексерістер қорытындылары;

4) бөлімшенің оқу, жедел және қызметтік іс-қимылын тексеру нәтижелері;

5) алдын ала анықтау, тергеу және сот органдарының хабарламалары;

6) лауазымды тұлғалардың, ұйымдар мен бұқаралық ақпарат құралдарының хабарламалары;

7) қызметкерді Қазақстан Республикасының сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнамасында, сондай-ақ Қазақстан Республикасының әкімшілік құқық бұзушылық туралы заңнамасында көзделген құқық бұзушылықтарды жасағаны үшін тәртіптік жауаптылыққа тарту туралы мәселені шешу үшін тиісті мемлекеттік органдардан келіп түскен материалдар негіз болуы мүмкін.

4. Қызметтік тергеп-тексеру уәкілетті басшының бұйрығымен тағайындалады және оны уәкілетті лауазымды адам он бес жұмыс күнінен аспайтын мерзімде жүргізеді.

Бұйрық болмаған кезде қызметтік тергеп-тексеру жүргізуге жол берілмейді.

Айрықша жағдайларда қызметтік тергеп-тексеру мерзімі қызметтік тергеп-тексеру жүргізуді тағайындаған уәкілетті басшының бұйрығымен он жұмыс күнінен аспайтын мерзімге ұзартылуы мүмкін.

Қызметтік тергеп-тексеру мерзімінің есептелуі оның тағайындалған күнінен басталады және белгіленген кезеңнің соңғы күнінде аяқталады.

5. Қызметкер теріс қылық жасаған кезде одан міндетті түрде жазбаша түсініктеме талап етіледі. Егер түсініктемесінде қызметкер өзінің теріс қылықты жасау фактісімен келіссе, оны қарау үшін өзге субъектілерден, лауазымды тұлғалардан ақпарат алу не қосымша тексеру іс-шараларын жүргізу не оқиға болған жерге барып тексеру қажет болмаса, онда уәкілетті басшы, қызметке толық сәйкес еместігі туралы ескерту, арнаулы атақты бір сатыға төмендету және теріс себептер бойынша қызметтен шығару түріндегі жазаларды қоспағанда, қызметтік тексеру жүргізбей-ақ тәртіптік жаза қолдануға құқылы.

Арнаулы атақты бір сатыға төмендету және теріс себептер бойынша қызметтен шығару түріндегі тәртіптік жазалар жүргізілген қызметтік тексеру нәтижелері бойынша тәртіптік комиссияның ұсынымдары ескеріле отырып, қолданылады.

Егер қызметкер өзінің жазбаша түсініктемесінде теріс қылық жасау фактісімен келіспесе, уәкілетті басшы теріс қылық анықталған күннен бастап үш жұмыс күнінен аспайтын мерзімде осы Заңда айқындалған тәртіппен қызметтік тексеруді тағайындауы тиіс.

6. Басшы қызметтік тексеру жүргізу үшін лауазымдық қызметі бойынша теріс қылық жасаған қызметкердің лауазымына тең немесе одан жоғары уәкілетті лауазымды тұлғаны тағайындайды.

Теріс қылық жасаған қызметкердің лауазымына атқаратын лауазымы бойынша тең немесе жоғары болатын уәкілетті лауазымды адамды тағайындау мүмкін болмаған жағдайда теріс қылық жасаған қызметкердің атағына тең немесе одан жоғары болатын, басшы құрамнан адамды тағайындауға рұқсат етіледі.

Қажет болған жағдайда қызметтік тексеру жүргізуге арнаулы білімді қажет ететін мәселелер бойынша қорытындылар, түсініктер мен консультациялар алу үшін мамандар ретінде жедел-қызметтік іс-қимылдың тиісті бағытының қызметкерлері тартылуы мүмкін, ол туралы бұйрықта көрсетіледі.

Қажет болған жағдайларда уәкілетті басшы уәкілетті лауазымды адамды және мамандарды қызметтік тергеп-тексеру жүргізу уақытына олардың лауазымдық міндеттерін атқарудан босатуы мүмкін, ол туралы бұйрықта көрсетіледі.

7. Қызметтік тексеру жүргізуге оның нәтижесіне тікелей немесе жанама түрде мүдделі қызметкер қатыса алмайды. Мұндай жағдайда ол қызметтік тексеру жүргізу туралы шешім қабылдаған тұлғаға, өзін осы тексеру жүргізуге қатысудан босату туралы жазбаша баянатпен жүгінуге міндетті. Аталған талаптар сақталмаған жағдайда қызметтік тексеру нәтижелері жарамсыз деп есептеледі.

8. Қызметкер тек өзіне қатысты кінәсі анықталған теріс қылық үшін ғана тәртіптік жауаптылыққа тартылады.

9. Қасақана немесе абайсызда құқыққа қарсы әрекет жасаған (әрекетсіздік танытқан) қызметкер теріс қылық жасағаны үшін кінәлі болып танылады.

10. Егер, оны жасаған қызметкер өз әрекетінің (әрекетсіздігінің) құқыққа қарсы сипатын ұғынып, оның зиянды салдарының болуын болжап білсе және осы салдардың болуын тілесе немесе саналы түрде жол берсе не болмаса оларға немқұрайлы қараса, теріс қылық қасақана жасалған болып табылады.

11. Егер теріс қылық жасаған қызметкер өз әрекетінің (әрекетсіздігінің) зиянды салдарларының болу мүмкіндігін болжап білсе, бірақ бұл зардаптарды жеткілікті негіздерсіз жеңілтектікпен болдырмау мүмкіндігіне сенсе не қажетті ұқыптылық пен сақтық кезінде оларды болжап білуге тиіс және болжап біле алатын бола тұра, осындай салдарлардың болу мүмкіндігін болжап білмесе, ол абайсызда жасалған болып танылады.

12. Қызметтік тергеп-тексеру мынадай:

1) қызметкер қызмет орнын өз бетімен тастап кеткен;

2) қызметкер демалыста, қызметтік іссапарда болған;

3) қызметкердің ауырғаны заңда белгіленген тәртіппен расталған;

4) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген, ұзақ уақытты талап ететiн сараптамалар (зерттеулер) жүргізілген;

5) қызметтік тексеруге кедергі жасайтын басқа да жағдайларда уәкілетті басшының бұйрығымен тоқтатыла тұруы мүмкін.

13. Қызметтік тексеру, егер оны тоқтата тұру үшін негіздер болмаса, уәкілетті басшының бұйрығымен қалпына келтіріледі.

14. Қызметтік тексеру барысында:

1) теріс қылықтың мазмұны мен сипаты, оның жасалған уақыты, орны, тәсілі және басқа да мән-жайлар;

2) теріс қылық салдарының болуы мен сипаты;

3) келтірілген зиянның мөлшері;

4) теріс қылық жасаған тұлға;

5) қызметкердің жауаптылығын болдырмайтын, жеңілдететін немесе ауырлататын мән-жайлар;

6) теріс қылықты жасауға ықпал еткен себептер мен жағдайлар;

7) теріс қылық жасаған қызметкердің жеке басын сипаттайтын деректер;

8) қызметкердің теріс қылық жасаудағы кінәсі, теріс қылық жасау ниетінің немесе абайсыздықтың болуы және дәлелдері;

9) қызметкерді жауаптылыққа тарту туралы шешім қабылдау үшін маңызы бар басқа да мән-жайлар анықталады.

15. Мыналар:

1) теріс қылық жасаған қызметкердің өкінуі;

2) қызметкердің өзінің теріс қылық жасағаны туралы басшыларға өз еркімен хабарлауы;

3) теріс қылық жасаған қызметкердің теріс қылықтың зиянды салдарын болдырмауы, келтірілген зиянды өз еркімен өтеуі немесе келтірілген зиянды жоюы;

4) ауыр жеке немесе отбасы жағдайларының қалыптасуы кезінде теріс қылық жасау;

5) мәжбүрлеу нәтижесінде теріс қылық жасау;

6) қажетті қорғаныстың заңдылық шарттарын бұзған, қажетті қорғану жағдайында, құқыққа қарсы озбырлық жасаған адамды ұстау, бұйрықты немесе команданы орындау кезінде теріс қылық жасау тәртіптік жауаптылықты жеңілдететін мән-жайлар болып табылады.

Қызметкерге жаза қолданатын басшы өзге де мән-жайларды жеңіл деп тануы мүмкін.

16. Мыналар:

1) басшының оны тоқтату туралы талабына қарамастан, құқыққа қарсы әрекетті (әрекетсіздікті) жалғастыру;

2) егер бірінші теріс қылық үшін қызметкерге жаза қолданылған болса және ол белгіленген тәртіппен алынбаса, осындай теріс қылықты қайтадан жасау;

3) теріс қылықты топ болып жасау;

4) бағынысындағы қызметкерді теріс қылық жасауға тарту;

5) ұлттық, нәсілдік және діни өшпенділік немесе қастандық себебі бойынша теріс қылық жасау;

6) басқа тұлғалардың заңды әрекеттері үшін кек алу, сондай-ақ басқа теріс қылықты жасыру немесе оны жасауды жеңілдету мақсатында теріс қылық жасау;

7) олардың өзіне жүктеген міндеттерді орындауға байланысты лауазымды тұлғаларға немесе оның жақындарына ықпал ету жолымен теріс қылық жасау;

8) кезекшілікте, тәуліктік нарядтағы қызметте, арнаулы міндеттерді орындау кезінде, сондай-ақ табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар кезінде теріс қылық жасау;

9) алкогольден, есірткіден немесе уытқұмарлықтан (оларға ұқсас) мас күйінде теріс қылық жасау тәртіптік жауаптылықты ауырлататын мән-жайлар болып табылады.

Осы Заңда аталмаған басқа мән-жайлар тәртіптік жауаптылықты ауырлататын болып танылмайды.

17. Қызметтік тексеру барысында оны жүргізу тапсырылған уәкілетті лауазымды адамның:

1) тәртіптік жазаға тартылған қызметкерден, сондай-ақ басқа да адамдардан жазбаша түсініктеме алуға;

2) қызметкердің теріс қылық жасағандығын растайтын материалдарды жинақтауға;

3) тиісті құжаттармен танысу, қажет болған жағдайда олардың көшірмесін қызметтік тексеру материалдарына қосуға;

4) арнайы білімді қажет ететін мәселелер бойынша мамандардан қорытынды, түсіндірме және консультациялар алуға;

5) теріс қылық жасалған жерге баруға құқығы бар.

18. Қызметкерлер қызметтік тексеруді жүргізуге тағайындалған уәкілетті лауазымды тұлғаға көмек көрсетуге міндетті және берілген мәліметтердің растығына дербес жауапты болады.

19. Қызметкердің теріс қылық жасағандығы туралы фактіні растайтын немесе теріске шығаратын мәліметтер кез келген нысанда болуы мүмкін.

20. Егер қызметтік тексеру барысында қызметкердің теріс қылықтарында қылмыстық құқық бұзушылық белгілерінің бар екендігі анықталса, басшы дереу жоғары тұрған басшыға баяндайды.

21. Қызметтік тергеп-тексеру аяқталған соң оның нәтижелері туралы тұжырымдары мен ұсыныстары бар қорытынды жасалады, ол қызметтік тергеп-тексеру жүргізуді тағайындаған уәкілетті басшыға бекітуге ұсынылады.

Қызметтік тергеп-тексеру нәтижелері туралы қорытынды бекітілгеннен кейін уəкілетті лауазымды адам оған қатысты тергеп-тексеру жүргізілген қызметкерді – қорытындымен, сондай-ақ қызметкердің талап етуі бойынша қызметтік тергеп-тексеру материалдарымен қолын қойғыза отырып таныстыруға міндетті.

Қызметкер қызметтік тергеп-тексеру нәтижелері туралы қорытындымен танысудан бас тартқан кезде тиісті акт жасалады. Оның бас тартуы қызметтік тергеп-тексеру нәтижелері не тәртіптік жаза қолдану туралы бұйрықтың шығарылуын тоқтата тұрмайды.

22. Өзіне қатысты қызметтік тексеру жүргізілген қызметкер:

1) жүргізілетін қызметтік тексерудің мәні бойынша жазбаша түсініктеме беруге;

2) өтініш айтуға, айғақтар және өзге де құжаттар ұсынуға;

3) қызметтік тексеру жүргізу туралы шешім қабылдаған арнаулы мемлекеттік орган басшысына немесе уәкілетті басшыға қызметтік тексеру жүргізетін қызметкерлердің шешімдеріне және әрекетіне (әрекетсіздігіне) шағымдануға;

4) қызметтік тергеп-тексеру аяқталғаннан кейін қызметтік тергеп-тексеру материалдарымен, егер бұл мемлекеттік құпияларды жəне заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын мəліметтерді жария етпеу талаптарына қайшы келмесе, танысуға құқылы.

23. Осы Заңның негізінде теріс себептер бойынша жұмыстан шығаруға жататын, арнаулы атақты бір саты төмендету түріндегі тәртіптік жаза қолданылатын қызметкерлерге, сондай-ақ қызметтік тексеру тұжырымдары мен ұсыныстарына келіспейтін тұлғаларға қатысты қызметтік тексеру материалдары тәртіптік комиссияда қаралуға жатады.

24. Қызметтік тексеру жүргізілетін қызметкер жазбаша түсініктеме беруден бас тартқан кезде тиісті акт жасалады. Оның бас тартуы қызметтік тексеруді жүргізуді тоқтатпайды. Бұл жағдайда қызметкер тәртіптік комиссияда тыңдалады.

Ескерту. 65-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 03.07.2014 № 227-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

66-бап. Тəртіптік комиссияны қалыптастыру жəне оның жұмыс тəртібі

1. Тəртіптік комиссия теріс қылық жасаудың мəн-жайларын жан-жақты, толық жəне объективті түрде анықтау жəне оны жасаған адамды жазалау шарасы туралы ұсынымдар шығару мақсатында, қызметкердің теріс қылығына қатысты қызметтік тергеп-тексеру материалдарын қарау жəне фактілерді зерттеу үшін арнаулы мемлекеттік органдарда құрылатын, тұрақты жұмыс істейтін алқалы консультативтік-кеңесші орган болып табылады.

2. Тəртіптік комиссияның мүшелері бөлімшенің жеке құрамының жиналыстарында неғұрлым тəжірибелі жəне беделге ие офицерлер арасынан ашық дауыс беру арқылы сайланады. Тəртіптік комиссия мүшелерінің саны тақ болуға жəне кемінде үш адам болуға тиіс, олардың біреуі төраға болып табылады.

3. Тəртіптік комиссияның құрамы уəкілетті басшының бұйрығымен бекітіледі. Тəртіптік комиссияның төрағасы болып уəкілетті басшы орынбасарларының біреуі тағайындалады. Бөлімшенің кадр аппаратының өкілі хатшы болып тағайындалады. Тəртіптік комиссияның хатшысы оның мүшесі болып табылмайды.

4. Уəкілетті басшылар мен олардың орынбасарларының теріс қылықтары арнаулы мемлекеттік органның тəртіптік комиссияларында қаралады. Жоғары офицерлердің теріс қылықтары – жоғары офицерлер қатарынан ғана тұратын тəртіптік комиссияда, аға офицерлердің теріс қылықтары аға офицерлер қатарынан тұратын тəртіптік комиссияда қаралады.

5. Тəртіптік комиссияның отырыстары қажеттілігіне қарай өткізіледі.

Тəртіптік комиссияның отырыстары тəртіптік комиссия мүшелерінің жалпы санының үштен екісі, бірақ кемінде үш адам болған кезде құқықты болады. Тəртіптік комиссияның мүшелері отырыстарға алмастыру құқығынсыз қатысады.

6. Тəртіптік комиссияның мүшелері отырыстың өткізілетін күні, орны, оның күн тəртібі туралы отырысқа дейін хабардар етілуге жəне отырыс материалдарымен таныстырылуға тиіс.

7. Тəртіптік комиссияның мүшесі өз бастығының, жақын туысының немесе жекжатының теріс қылығына қатысты, сондай-ақ егер тəртіптік комиссия мүшесінің тиісті шешім қабылдауға тікелей немесе жанама мүдделілігі бар деп пайымдауға негіздер болса, қызметтік тергеп-тексеру материалдарын қарауға жəне фактілерді зерттеуге қатысуға құқылы емес.

8. Тəртіптік комиссияның мүшелеріне қызметтік тергеп-тексеру материалдарын қарау барысында өздеріне белгілі болған мəліметтерді жария етуге тыйым салынады.

9. Тəртіптік комиссияның отырысына өзіне қатысты қызметтік тергеп-тексеру жүргізілген қызметкердің қатысуы міндетті.

Өзіне қатысты қызметтік тергеп-тексеру жүргізілген қызметкер тəртіптік комиссияның отырысына дəлелсіз себеппен келмеген жағдайда, бұл факт тəртіптік комиссия отырысының хаттамасында көрсетіледі.

Өзіне қатысты қызметтік тергеп-тексеру жүргізілген қызметкердің тəртіптік комиссияның отырысына дəлелсіз себеппен келмеуі жаза қолдану туралы шешім қабылдау үшін кедергі болмайды.

10. Тəртіптік комиссия теріс қылыққа қатысты қызметтік тергеп-тексеру материалдарын қарайды жəне фактілерді зерттейді. Тəртіптік комиссия өзіне қатысты қызметтік тергеп-тексеру жүргізілген қызметкердің жəне қызметтік тергеп-тексеруді жүргізген уəкілетті лауазымды адамдардың түсініктемелерін тыңдауы мүмкін.

Қажет болған кезде, тəртіптік комиссияның куəлар мен мамандарды тыңдауға, теріс қылыққа (оқиғаға) қатысты материалдарды сұратуға жəне кез келген фактіні зерттеуге құқығы бар.

11. Тəртіптік комиссияның ұсыныстары тəртіптік комиссия мүшелерінің жалпы санының қарапайым көпшілік даусымен ашық дауыс беру арқылы қабылданады.

Тəртіптік комиссияның мүшелері өз пікірін айқын айтуға жəне дауыс беру кезінде қалыс қалмауға міндетті.

Дауыстар тең болған кезде төрағаның даусы шешуші болып табылады.

12. Тəртіптік комиссия қызметтік тергеп-тексеру материалдары келіп түскен күннен бастап үш жұмыс күні ішінде басшыға қызметкердің тəртіптік жауаптылығы туралы тиісті ұсыныстар енгізеді.

Тəртіптік комиссияның шешімі хаттамамен ресімделеді, оған тəртіптік комиссияның төрағасы, мүшелері мен хатшы қол қояды.

Ескерту. 66-бап жаңа редакцияда - ҚР 13.06.2017 № 69-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

67-бап. Тәртіптік комиссияның функциялары мен өкілеттіктері

1. Тәртіптік комиссия мынадай функцияларды:

1) қызметкердің теріс қылықтары туралы қызметтік тексеру материалдарын қарауды;

2) жазалар түрлерін қолдану мәселелері бойынша ұсыныстар әзірлеуді және уәкілетті басшыға енгізуді жүзеге асырады.

2. Тәртіптік комиссия өз құзыреті шегінде функцияларды іске асыру мақсатында мыналарға:

1) теріс қылық жасаған қызметкердің, куәгерлердің және қызметтік тексеру жүргізген лауазымды тұлғалардың түсініктерін тыңдауға;

2) материалдар, ақпарат сұратуға және теріс қылыққа (оқиғаға) қатысты кез келген фактілерді зерттеуге құқылы.

3. Тәртіптік комиссияның төрағасы:

1) тәртіптік комиссияны басқарады, оның жұмысына басшылық жасауды ұйымдастырады және жүзеге асырады;

2) тәртіптік комиссия отырыстарының күн тәртібін айқындайды;

3) қызметтік тексеру материалдары келіп түскен кезде тәртіптік комиссия отырысының уақытын айқындайды. Тәртіптік комиссияның төрағасы болмағанда оның уәкілеттік етуі бойынша отырыстарда тәртіптік комиссия мүшелерінің біреуі төрағалық етеді;

4) тәртіптік комиссияның отырысында қаралатын нақты мәселе бойынша баяндамашыны айқындайды.

4. Тәртіптік комиссияның хатшысы:

1) тәртіптік комиссия мүшелерін тәртіптік комиссия отырысының уақыты мен орны туралы хабардар етеді;

2) тәртіптік комиссия отырыстарына материалдар дайындауды ұйымдастырады;

3) тәртіптік комиссия отырыстарының хаттамаларын жүргізеді;

4) тәртіптік комиссияның ұсыныстарын басшыға жібереді;

5) тәртіптік комиссия төрағасының тапсырмасы бойынша өзге де функцияларды жүзеге асырады.

      5. Алып тасталды - ҚР 13.06.2017 № 69-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
      6. Алып тасталды - ҚР 13.06.2017 № 69-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
      7. Алып тасталды - ҚР 13.06.2017 № 69-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
      8. Алып тасталды - ҚР 13.06.2017 № 69-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
      9. Алып тасталды - ҚР 13.06.2017 № 69-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
      Ескерту. 67-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 13.06.2017 № 69-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

68-бап. Жаза қолдану тәртiбi

Ескерту. 68-баптың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

1. Уәкілетті басшы қызметтiк тергеп-тексеру материалдары мен тәртiптiк комиссияның ұсыныстары негiзiнде жаза қолдану немесе қолданбау туралы тиiстi шешiм қабылдайды.

2. Қызметтік тексерудің нәтижелері бойынша уәкілетті басшы қызметтік тексеру жүргізуге тағайындалған лауазымды уәкілетті тұлға дайындауға жауапты болып саналатын бұйрық шығару жолымен құқық бұзушылықтардың алдын алу бойынша іс-шараларды әзірлеуге және іске асыруға міндетті.

3. Теріс қылық жасаған қызметкерге тәртіптік жаза қолдану (кейінге қалдыруды күтпейтін жағдайларды қоспағанда) қызметтік тәртіпті бұзудың мән-жайын жақсы анықтау үшін теріс қылық анықталған сәттен бастап, кемінде үш тәулік өткеннен кейін жүргізіледі.

4. Егер осы тармақта өзгеше белгіленбесе, жаза терiс қылық анықталған күннен бастап бiр айдан кешіктірілмей және оның жасалған күнінен бастап алты айдан кешiктiрiлмей қолданылады.

Уәкілетті басшыға теріс қылықтың жасалғаны туралы белгілі болған күн теріс қылық анықталған күн болып есептеледі.

Қылмыстық iс тоқтатылған жағдайда, бiрақ қызметкердің әрекеттерiнде терiс қылық, әкімшілік құқық бұзушылық белгiлерi болған кезде жаза қылмыстық іс тоқтатылған күннен бастап бір айдан кешіктірілмей қолданылады.

Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасын бұзғаны үшін жаза теріс қылық анықталған күннен бастап үш айдан кешіктірілмей қолданылады және оны теріс қылық жасалған күннен бастап бір жылдан кешіктіріп қолдануға болмайды.

Жаза қолдану мерзімінің өтуі мынадай:

1) қызметкер еңбекке уақытша қабілетсіз болған;

2) қызметкер еңбек демалысында немесе іссапарда болған;

3) қызметкер даярлауда, қайта даярлауда, біліктілікті арттыру курстарында және тағылымдамада болған;

4) қызметкер өзінің теріс қылық жасағаны туралы актілерге сот тәртібімен шағым жасаған жағдайларда тоқтатыла тұрады.

5. Қызметтегі, кəсіби-қызметтік даярлықты жəне тəрбие процесін ұйымдастырудағы олқылықтары үшін әскери, арнаулы оқу орнын немесе шет мемлекеттің білім беру ұйымын бітіргеннен кейін қызмет өткеру үшін келген қызметкерлерге тəртіптік жауаптылық шараларын лауазымға кіріскеннен кейін кемінде алты ай өткен соң қолдануға рұқсат етіледі.

6. Бір-біріне бағынысты емес қызметкерлер жеке міндеттерді бірлесіп атқарған кезде, олардың қызметтік өзара қарым-қатынастары уәкілетті басшымен айқындалмаған жағдайда олардың лауазымы бойынша үлкені, ал тең лауазымдар кезінде әскери атағы бойынша үлкені бастық болып табылады және оған атқарып отырған лауазымы бойынша берілген тәртіптік құқықтарды пайдаланады.

Ескерту. 68-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 04.07.2014 № 233-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 18.11.2015 № 411-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

69-бап. Жазаларды жариялау тәртібі

1. Алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

2. Тәртіптік жаза қолданғаны туралы бұйрық шыққаннан кейін үш жұмыс күні ішінде қол қоюы арқылы тәртіптік жазаға тартылған қызметкерге жарияланады.

3. Тәртіптік жаза қолдану туралы бұйрықпен танысудан бас тарту арнаулы мемлекеттік органның кадр бөлімшелері дайындайтын және қызметтік тексеру материалдарына тігілетін актімен ресімделеді.

4. Қолданылған жаза туралы аға офицерлерге жариялау кезінде – тек олардың басшылары, сондай-ақ аға және жоғары офицерлер, жоғары офицерлерге жариялау кезінде олардың басшылары және жоғары офицерлер қатыса алады.

5. Уәкілетті басшыларға және олардың орынбасарларына бағынысындағы адамдардың қатысуымен тәртіптік жаза жариялауға тыйым салынады.

6. Жазаны жариялаған кезде қызметкерге жазаға әкеп соқтырған себеп және құқық бұзушылықтың мәні көрсетіледі.

Ескерту. 69-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

70-бап. Жазаны алу

1. Қызметкердің:

1) оған соңғы жаза қолданылған күннен бастап алты ай өткенге дейін тиісті уәкілетті басшы көтермелеу тәртібімен жазаны алып тастағаннан кейін;

2) осы Заңның 28-бабы 2-тармағының бірінші және екінші бөліктерінде көзделген жағдайларды қоспағанда, оған соңғы жаза қолданылған күннен бастап алты ай өткеннен кейін жазасы жоқ болып саналады.

2. Жазаны көтермелеу тәртібімен алу осы жазаны қолданған уәкілетті басшының немесе жоғары тұрған басшының жазбаша бұйрық шығаруы арқылы жүргізіледі.

3. Бұрын жоғары тұрған басшы қолданған жазаны бағынысты адамнан көтермелеу тәртібімен алу үшін қызметкердің тікелей басшысы тиісті өтініш енгізеді.

Осы жазаны қолданған уәкілетті басшы аталған өтінішті оны алған күннен бастап күнтізбелік он күннен кешіктірмейтін мерзімде қарауға міндетті.

4. Қызметкер қызметтен шығарылған күні алынбаған жаза ол қызметтен шығарылған күннен бастап алынған болып саналады.

5. Жазаларды алу қызметкердің жеке ісінде тиісті жазбамен ресімделеді.

6. Егер қызметкерге қолданылған жаза көтермелеу тәртібімен алынбаса, алты ай өткен соң "Жазалар" бөлімінің тиісті бағанында мерзімінің өтуі бойынша жазаның алынғаны туралы белгі жасалады.

Ескерту. 70-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2013 № 121-V Конституциялық заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

71-бап. Қызметкерлерді тәртіптік жауаптылыққа тарту кезіндегі олардың құқықтарының кепілдіктері

1. Қызметкерді тәртіптік жауаптылыққа тартуға:

1) теріс қылық фактісі болмаған жағдайда;

2) егер оның іс-әрекеті (әрекетсіздігі) құқыққа қарсы болып табылмаса;

3) дәл сондай тәртіптік теріс қылық үшін қайтара;

4) осы Заңда және Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіптік жауаптылыққа тартудың ескіру мерзімі кезінде;

4-1) ол еңбекке уақытша қабілетсіз болған кезеңде;

4-2) ол еңбек демалысында немесе іссапарда болған кезеңде;

4-3) ол даярлауда, қайта даярлауда, біліктілікті арттыру курстарында және тағылымдамада болған жағдайда;

5) қызметтен шығаруға байланысты оны жеке құрам тізімінен шығарған жағдайда жол берілмейді.

2. Қызметкер тәртіптік жауаптылыққа тарту туралы бұйрықпен келіспеген жағдайда, ол осы бұйрыққа арнаулы мемлекеттік органның жоғары тұрған бөлімшесіне, сотқа Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен жазбаша нысанда шағым жасауға құқылы.

3. Алып тасталды - ҚР 29.06.2020 № 351-VІ (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

4. Арнаулы мемлекеттік органның жоғары тұрған бөлімшесінің басшысы шағымды қараудың нәтижелері бойынша бір ай мерзімде мынадай:

1) қызметкерді тәртіптік жауаптылыққа тарту туралы бұйрықты өзгеріссіз қалдыру туралы;

2) қызметкерді тәртіптік жауаптылыққа тарту туралы осы Заңның талаптары бұзыла отырып шығарылған бұйрықты жою және заңсыз жазаны қолданған уәкілетті басшыны жауаптылыққа тарту туралы;

3) егер жаза осы Заңның талаптары сақтала отырып шығарылса, бірақ жасалған теріс қылықтың ауырлығына сәйкес келмесе, неғұрлым қатаң жаза қолдану туралы жаңа бұйрық шығару туралы шешімдердің біреуін шығаруға міндетті.

5. Жаза қолдану туралы шешімге шағымдану оның орындалуын тоқтата алмайды.

Ескерту. 71-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.06.2020 № 351-VІ (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

9-тарау. ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРДІ АҚШАЛАЙ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ ЖӘНЕ ӘЛЕУМЕТТІК ҚОРҒАУ

72-бап. Ақшалай қамтамасыз ету

1. Қызметкерлер Қазақстан Республикасының Президентімен келісу бойынша Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітетін мемлекеттік бюджет есебінен қамтылатын барлық органдар үшін қызметкерлердің еңбегіне ақы төлеудің бірыңғай жүйесіне сәйкес белгіленетін ақшалай ризықпен қамтамасыз етіледі.

2. Ақшалай үлес Қазақстан Республикасының заңнамасымен белгіленген ақшалай қамтудан (лауазымдық айлықақы және арнаулы атағы бойынша айлықақы), қызмет өткерудің ерекше жағдайлары үшін үстемеақылардан және басқа да үстемеақылардан тұрады.

Қызметкерлерге ақшалай ризық:

1) осы Заңның 33-бабы 4-тармағының 8) және 9) тармақшаларында көзделген жағдайларда штаттық емес лауазымдарда қызмет өткеру кезеңдері үшін;

2) қамауда немесе күзетпен ұстауда болған кезеңдері үшін;

3) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген жағдайларда төленбейді.

3. Қызметкер осы Заңның 33-бабы 4-тармағының 1) және 2) тармақшаларында көзделген уәкілетті басшының қарамағында болған жағдайларда ол соңғы қарамағына шыққанға дейін атқарған лауазымы бойынша ақшалай үлеспен қамтамасыз етіледі.

Осы Заңның 33-бабы 4-тармағының 3) және 4) тармақшаларында және 64-бабының 5-тармағында көзделген жағдайларда қызметкерге атағы бойынша айлықақы төленеді.

4. Қызметкерлерге жыл сайынғы демалыс беріле отырып, демалысының ұзақтығына қарамастан, екі лауазымдық айлықақы көлемінде сауықтыруға арналған жәрдемақы төленеді.

Қызметкер теріс себептер бойынша қызметтен шығарылған жағдайда, ол сауықтыруға арналған жәрдемақы сомасын қызмет өткермеген уақытына пропорционалды түрде өтеуге міндетті.

Қызметкерге жыл сайынғы демалыс бөлініп берілген жағдайда сауықтыруға арналған жәрдемақы демалысының бірінші бөлігінде төленеді.

5. Қызметкерлердің лауазымдық айлықақысы мен сауықтыру жәрдемақысын есептеу үшін ақшалай қамтамасыз етудің және қызмет (жұмыс) өтілін айқындаудың тәртібін арнаулы мемлекеттік органның бірінші басшысы бекітеді.

Ескерту. 72-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 11.07.2017 № 91-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 15.04.2022 № 114-VІІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

73-бап. Қызметкерлерді әлеуметтік қорғау

1. Қызметкерлерге (жабық және оқшауланған әскери қалашықтардың, шекара бөлімшелерінің және өзге де жабық объектілердің аумағындағы қызметтік тұрғынжайда тұратын қызметкерлерден, сондай-ақ курсанттардан, тыңдаушылардан басқа) тұрғынжайды күтіп-ұстауға және коммуналдық қызметтерге ақы төлеуге ақшалай өтемақы республикалық бюджет туралы заңда белгіленген мөлшерде, арнаулы мемлекеттік органның бірінші басшысы айқындайтын тәртіппен төленеді.

2. Қызметкерлерді зейнетақымен қамтамасыз ету, әлеуметтік сақтандыру, жәрдемақылардың өзге де түрлерін төлеу Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

Қызметкерлерге бюджеттік қаражат есебінен зейнетақы тағайындауды, қызметкерлер қатарынан қайтыс болған зейнетақы алушылардың отбасына жерлеу үшін біржолғы төлемдер мен біржолғы жәрдемақылар беруді қызметкерлер жұмыстан шыққан күнге қызмет өткерген тиісті арнаулы мемлекеттік органдардың уәкілетті бөлімшелері жүзеге асырады.

Зейнетақы төлемдерін алушының мәртебесі тиісті арнаулы мемлекеттік органның бірінші басшысы белгілеген нысан бойынша зейнетақы куәлігімен расталады.

3. Қызметкерлер қызметті өткеру ерекшеліктері ескеріле отырып жəне арнаулы мемлекеттік органдардың бірінші басшылары айқындайтын тəртіппен, бюджеттік жоспарлау жөніндегі орталық уəкілетті органмен келісу бойынша арнаулы мемлекеттік органдардың бірінші басшылары бекітетін нормалар бойынша мемлекет есебінен арнаулы киім нысанымен жəне басқа да заттай мүлікпен қамтамасыз етіледі.

Қызметкерлерге (курсанттардан, тыңдаушылардан басқа) алынбай қалған заттай мүліктердің орнына арнаулы мемлекеттік органдардың бірінші басшылары айқындайтын тәртіппен ақшалай өтемақы төленеді.

4. Қызметкерлердің жекелеген санаттары қызмет өткеру ерекшеліктері ескеріле отырып, бюджеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органмен келісу бойынша арнаулы мемлекеттік органдардың бірінші басшылары бекіткен азық-түлік үлесінің нормалары бойынша тамақпен қамтамасыз етіледі.

Қызметкерлердің жекелеген санаттарын тамақпен қамтамасыз ету тәртібін арнаулы мемлекеттік органдардың бірінші басшылары айқындайды.

Азық-түлік үлесінің белгіленген нормалары бойынша тамақпен қамтамасыз ету мүмкіндігі болмаған кезде қызметкерлердің жекелеген санаттарына арнаулы мемлекеттік органдардың бірінші басшылары айқындайтын тəртіппен ақшалай өтемақы төленеді.

5. Қызметкерлердің (курсанттардан, тыңдаушылардан басқа) Қазақстан Республикасы аумағы бойынша көлікте жүргені үшін:

медициналық көрсетулер бойынша стационарда емделуге жол жүру және кері қайту;

арнаулы мемлекеттік органның бірінші басшысы белгілеген тәртіппен берілген жолдама негізінде медициналық тексеруге (куәландыруға) жол жүру және кері қайту;

қызмет бойынша ауыстыру;

осы Заңның 49-бабы 1-тармағының 6), 12-1) және 13) тармақшаларында көзделген жағдайлардан басқа, қызметтен шығарылу кезінде жолақы шығындарын өтетуге құқығы бар.

Шығындарды өтеу бюджеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органмен келісу бойынша арнаулы мемлекеттік органдардың бірінші басшылары бекіткен нормалар бойынша жүргізіледі. Шығындарды өтеу тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.

6. Бір елді мекеннен қашықтығы бір жүз километрден астам жердегі екіншісіне көшумен байланысты қызметін ауыстырған кезде қызметкерлерге (курсанттардан, тыңдаушылардан басқа) қызметкердің өзіне екі айлық ақшалай қаражат көлемінде және онымен бірге көшкен отбасының әрбір мүшесіне жарты айлық ақшалай қаражат мөлшерінде арнаулы мемлекеттік органның бірінші басшысы белгілейтін көтерме жәрдемақы төленеді.

Осы тармақта қызметкерлердің отбасы мүшелері деп:

1) жұбайы (зайыбы);

2) сот шешімі негізінде бөлек тұратын, бұрынғы некеден (некелерден) (ерлі-зайыптылықтан) туған баланы (балаларды) қоспағанда, баласы (балалары), оның ішінде ортақ немесе ерлі-зайыптылардың біреуінің баласы (балалары);

3) сот шешімі негізінде бөлек тұратын, бұрынғы некеден (некелерден) (ерлі-зайыптылықтан) туған мүгедектігі бар баланы (мүгедектігі бар балаларды) қоспағанда, жасына қарамастан, ортақ немесе ерлі-зайыптылардың біреуінің мүгедектігі бар баласы (мүгедектігі бар балалары), оның ішінде бала кезінен мүгедектігі бар адам (мүгедектігі бар адамдар) түсініледі.

Бұл ретте, егер ерлі-зайыптылардың екеуі де қызметкерлер немесе олардың біреуі әскери қызметші болып табылса, онда әрбір отбасы мүшесіне бір айлық ақшалай қаражатының жартысы мөлшеріндегі отбасы мүшелеріне көтерме жәрдемақы арнаулы мемлекеттік органның бірінші басшысы айқындайтын тәртіппен олардың біреуіне ғана төленеді.

7. Осы Заңның 49-бабы 1-тармағының 6), 12-1) және 13) тармақшаларында көзделген жағдайлардан басқа, қызметкерлердің (курсанттардан, тыңдаушылардан басқа) қызмет бабымен ауысқан және қызметтен шығарылған кезде жеке мүлкін тасымалдау шығындарын Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған тәртіппен автомобиль жолының әрбір жиырма километріне бір айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде өтетуге құқығы бар.

Ескерту. 73-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 15.04.2022 № 114-VІІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.07.2024 № 115-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

74-бап. Қызметкерлерді баспанамен қамтамасыз ету

Қызметкерлер (курсанттардан, тыңдаушылардан басқа) "Тұрғын үй қатынастары туралы" Қазақстан Республикасы Заңында көзделген тәртіппен тұрғын үймен қамтамасыз етіледі.

Ескерту. 74-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 13.06.2017 № 69-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

75-бап. Қызметкерлерді медициналық қамтамасыз ету

1. Қызметкерлерді медициналық қамтамасыз ету Қазақстан Республикасы ұлттық қауіпсіздік органдарының және Мемлекеттік күзет қызметінің әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелерінде, сондай-ақ өзге де денсаулық сақтау субъектілерінде бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырылады.

Тізбесін Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігімен келісу бойынша Қазақстан Республикасы Президентінің Іс басқармасы бекітетін қызметкерлердің жекелеген санаттарына медициналық көмек Қазақстан Республикасы Президенті Іс басқармасының медициналық ұйымдарында:

1) "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне сәйкес тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде;

2) "Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде;

3) Қазақстан Республикасы Президентінің Іс басқармасы айқындайтын түрлер бойынша және көлемдерде бюджет қаражаты есебінен көрсетіледі.

1-1. Қызметкерлердің қызмет өткеру орнында немесе тұрғылықты жерінде әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелер немесе оларда тиісті бөлімшелер, мамандар не арнайы жабдық болмаған кезде медициналық көрсетілімдер бойынша қызметкерлерге медициналық көмекті денсаулық сақтау субъектілері:

2) "Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде көрсетеді.

Қызметкерлерге осы тармақтың бірінші бөлігінің 1) және 2) тармақшаларында көрсетілген медициналық көмекті көрсету бойынша денсаулық сақтау субъектілерінің көрсетілетін қызметтеріне ақы төлеуді әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры жүзеге асырады.

Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде қызметкерлерге медициналық көмек көрсету бойынша денсаулық сақтау субъектілерінің көрсетілетін қызметтеріне ақы төлеуге әлеуметтік медициналық сақтандыру қорының шығындарын өтеу денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті органға көзделген бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырылады.

2. Арнаулы мемлекеттік органдарда қызметін өткеріп жүрген қызметкерлерге емделу үшін жұмсалған қаражат Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейтін тәртіппен өтеледі.

3. Арнаулы мемлекеттік органдарда қызметін өткеру барысында зақым, контузия, жарақаттар алған немесе ауырған қызметкерлер өздері қызметін өткерген арнаулы мемлекеттік органдар қаражаты есебінен санаториялық-курорттық емделуге жіберіледі.

4. Қызметкер қызметке келе алмайтын жағдайда ауырғандығын кез келген мүмкін тәсілмен өзінің тікелей бастығына хабарлауға міндетті.

5. Қызметкерді қызмет міндеттерін (қызметтік міндеттерін) атқарудан ішінара немесе толық босату туралы дәрігердің ұсынымдары лауазымды тұлғалардың міндетті түрде орындауына жатады.

Ескерту. 75-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 10.01.2015 № 275-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) 30.06.2017 № 80-VІ (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 15.04.2022 № 114-VІІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

76-бап. Қатардағы жауынгер және сержант лауазымдарында қызметін өткеріп жүрген қызметкерлерді әлеуметтік қорғау ерекшеліктері

1. Арнаулы мемлекеттік органдарда қатардағы және сержанттық құрам лауазымдарында қызмет өткеріп жүрген, Қазақстан Республикасының жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымына қабылдау туралы бұйрық шыққан күні күнтізбелік есептеу бойынша кемінде сегіз жыл қызмет еткен қызметкерлердің аталған ұйымда ақылы негізде оқуға жұмсалатын шығындарды оқу құнының елу пайызы мөлшерінде бюджет қаражаты есебінен өтетуге құқығы бар. Аталған жеңілдік осы оқу орнын бітіргендігі туралы дипломды ұсынған кезде бір рет қолданылады.

2. Қызметкерге аталған шығындарды өтеуді қызметкер қызметін өткеріп жүрген арнаулы мемлекеттік орган жүргізеді.

3. Қазақстан Республикасының жоғары оқу орындарында оқуға арналған шығындарды өтетуге құқығы бар қызметкерлер қабылданған Қазақстан Республикасының білім беру ұйымдары көрсетілген арнаулы мемлекеттік органдарға қаржыландыруды ашу үшін қызметкерлерді білім беру ұйымына қабылдау бұйрығының куәландырылған көшірмесін жолдайды.

Қызметкерді басқа білім беру ұйымына ауыстырған кезде Қазақстан Республикасының жоғары оқу орындарында оқуға арналған шығындарды өтеу мөлшері түзетілуге тиіс.

4. Қызметкерге академиялық демалыс берілген кезде академиялық демалыс берілген кезеңге оқуын қаржыландыру тоқтатыла тұрып, қызметкердің Қазақстан Республикасының жоғары оқу орындарында оқуға арналған шығындарды өтету құқығы сақталады.

5. Қазақстан Республикасы жоғары оқу орындарында оқуға арналған шығындарды өтетуге құқығы бар қызметкерге оқыған (оқып жүрген) білім беру ұйымы таратылған және қайта құрылған, қызметі тоқтатылған, лицензиясынан айырылған кезде басқа жоғары оқу орындарында қаржыландыруды жалғастыруға кепілдік беріледі.

6. Алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
Ескерту. 76-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 12.12.2017 № 114-VІ (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 291-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 15.04.2022 № 114-VІІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

77-бап. Курсанттарды, тыңдаушыларды әлеуметтік қорғау ерекшеліктері

1. Курсанттар, тыңдаушылар қызмет өткеру ерекшеліктері ескеріле отырып, бюджеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органмен келісу бойынша арнаулы мемлекеттік органдардың бірінші басшылары бекіткен нормалар бойынша мемлекет есебінен арнаулы нысандағы киіммен және басқа да заттай мүлікпен қамтамасыз етіледі.

2. Казармалық жағдайдағы курсанттар, тыңдаушылар қызметті өткеру ерекшеліктері ескеріле отырып, бюджеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органмен келісу бойынша арнаулы мемлекеттік органдардың бірінші басшылары бекіткен азық-түлік үлесінің нормалары бойынша тамақпен қамтамасыз етіледі.

3. Бірінші жəне екінші курстар курсанттарына, тыңдаушыларына пошталық жөнелтімдері үшін бюджеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органмен келісу бойынша арнаулы мемлекеттік органдардың бірінші басшылары айқындайтын мөлшерде қаржылай өтемақы төленеді.

3-1. Курсанттардың Қазақстан Республикасының азаматтары болып табылатын отбасы мүшелері олардың өмірімен және тұрмысымен танысу үшін курсанттар қатарындағы өздерінің жақын туыстарына баруды Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Төрағасы айқындайтын тәртіппен жүзеге асыруға құқылы.

4. Курсанттардың, тыңдаушылардың бюджеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органмен келісу бойынша арнаулы мемлекеттік органдардың бірінші басшылары бекіткен нормалар бойынша:

1) стационарлық емделуге барған кезде Қазақстан Республикасының аумағы бойынша теміржол, әуе, су және автомобиль көлігінде;

2) осы Заңның 49-бабы 1-тармағының 6), 12-1) және 13) тармақшаларында көзделген жағдайлардан басқа, арнаулы мемлекеттік органдардағы қызметтен шығарылған кезде, сондай-ақ демалысқа және тағылымдамадан өтуге барған кезде Қазақстан Республикасының аумағы бойынша теміржол, су және автомобиль көлігінде жол жүруге (жөнелту пунктінен межелі пунктке дейін және кері) жұмсалған шығындарын өтетуге құқығы бар.

Шет мемлекеттің білім беру ұйымдарында білім алып жатқан курсанттарға, тыңдаушыларға да оқуға жіберілген, тағылымдамадан өтуге, каникулдық демалысқа барған кезде мемлекет есебінен (жөнелту пунктінен межелі пунктке дейін және кері) əуе, теміржол, су және автомобиль көлігінде жол жүру құқығы беріледі.

Әскери, арнаулы оқу орындары курсанттарының, тыңдаушыларының шығындарын өтеу тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.

5. Курсанттарға, тыңдаушыларға олар демалысқа кеткенде бюджеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органмен келісу бойынша арнаулы мемлекеттік органдардың бірінші басшылары бекіткен нормалар бойынша азық-түлік сыбағасының орнына ақшалай өтемақы төленеді.

6. Курсант, тыңдаушы не ол қызмет өткеруі кезеңінде алған жарақаттануы (контузия алуы), ауыруы салдарынан қызметтен босатылғаннан кейін қаза тапқан (қайтыс болған) жағдайда оның мұрагерлеріне 500 айлық есептік көрсеткіші мөлшерінде біржолғы өтемақы төленеді.

7. Курсантқа, тыңдаушыға арнаулы мемлекеттік органдарда қызметін өткеру кезеңінде алынған немесе арнаулы мемлекеттік органдарда қызметін өткерумен байланысты контузия алуы, зақымдануы, ауыруы нәтижесінде болған мүгедектік белгіленгенде қызметтен босатылғанына бір жыл өткенге дейін мынадай мөлшерлерде:

бірінші топтағы мүгедектігі бар адамға – 250 айлық есептік көрсеткіш;

екінші топтағы мүгедектігі бар адамға – 150 айлық есептік көрсеткіш;

үшінші топтағы мүгедектігі бар адамға – 50 айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде біржолғы өтемақы төленеді.

8. Курсант, тыңдаушы арнаулы мемлекеттік органдарда қызметтік міндеттерін орындау кезінде мүгедектікке душар етпеген ауыр жарақат (жаралану, зақымдану, контузия) алған жағдайда – оған:

ауыр жарақат үшін – 12 айлық есептік көрсеткіш;

жеңіл жарақат үшін – 4 айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде біржолғы өтемақы төленеді.

9. Біржолғы өтемақы төлеу Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен жүргізіледі.

10. Курсанттың, тыңдаушының қаза табуы (қайтыс болуы) немесе оның мертігуі:

1) өзіне-өзі қол жұмсауға жеткізген жағдайларды қоспағанда, егер өзіне-өзі қол жұмсау нәтижесінде;

2) ол қылмыстық немесе әкімшілік құқық бұзушылықтар жасаған кезде;

3) алкогольден, есірткіден, уытқұмарлықтан (оларға ұқсас заттардан) масаң болуды туындататын заттарды пайдалану немесе қолдану нәтижесінде;

4) біржолғы өтемақы алу немесе қызметтен жалтару мақсатымен өзіне қасақана қандай да бір дене зақымын келтіру (дене мүшесін зақымдау) немесе өз денсаулығына өзгедей зиян келтіру нәтижесінде;

5) курсанттың, тыңдаушының келісімшарт талабын бұзған іс-әрекеті нәтижесінде болғаны Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен дәлелденсе, біржолғы өтемақы төленбейді.

11. Қызмет міндеттерін атқару кезінде алған мертігуі (жаралануы, жарақаттануы, контузия алуы) салдарынан денсаулық жағдайы бойынша қызметтен шығарылған курсанттарға, тыңдаушыларға Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын мөлшерде және тәртіппен ай сайын ақшалай төлем жүзеге асырылады.

12. Курсант, тыңдаушы қызмет міндеттерін атқару кезінде алған мертігуі (жаралануы, жарақаттануы, контузия алуы) салдарынан қаза тапқан (қайтыс болған) жағдайда, қаза тапқан (қайтыс болған) курсанттың, тыңдаушының отбасы мүшелеріне Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын мөлшерде және тәртіппен ай сайын ақшалай төлем жүзеге асырылады.

Ай сайынғы ақшалай төлем балаларға (оның ішінде асырап алған балаларына, бірге тұратын өгей балаларына) – олар кәмелеттік жасқа толғанға дейін немесе жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру жүйесіндегі, жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру жүйесіндегі оқу орнын күндізгі нысанда аяқтағанға дейін жиырма үш жастан аспайтын шекте, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Әлеуметтік кодексінде көзделген асыраушысынан айырылуына байланысты жәрдемақылардың төленуіне қарамастан, жұбайына (зайыбына) өмір бойы төленеді.

Ескерту. 77-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2014 № 227-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 291-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 15.04.2022 № 114-VІІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 11.07.2022 № 136-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); 02.10.2023 № 31-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

78-бап. Қызметкердің отбасы мүшелерін әлеуметтік қорғау

1. Қызметкерлердің отбасы мүшелерінің, сондай-ақ олардың асырауындағы адамдардың әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелерде медициналық көмекке құқығы бар.

Медициналық көмек көрсету бойынша әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелердің көрсетілетін қызметтеріне ақы төлеуді әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры:

2) "Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде жүзеге асырады.

2. Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес ақы алынбайтын жағдайларды қоспағанда, амбулаториялық емделу кезінде отбасы мүшелеріне дәрі-дәрмек ақысы төленіп беріледі.

3. Қызметкерлердің отбасы мүшелерінің осы баптың 1 және 2-тармақтарында көзделген құқықтары арнаулы мемлекеттік органдардағы қызметтен денсаулық жағдайына (қызметтік міндеттерін атқару кезінде алған ауруына, мертігуіне, мүгедектігіне), сондай-ақ қызметте болудың шекті жасына толуына немесе штаттардың қысқартылуына байланысты шығарылған және күнтізбелік жиырма және одан да көп еңбек сіңірген жылдары бар қызметкерлердің отбасы мүшелеріне қолданылады.

4. Қызметкерлердің (курсанттардан, тыңдаушылардан басқа) онымен үнемі бірге тұратын отбасы мүшелеріне, осы Заңның 49-бабы 1-тармағының 6), 12-1) және 13) тармақшаларында көзделген жағдайларды қоспағанда, қызметкер орын ауыстырған кезде, сондай-ақ қызметкер қызметтен шығарылған кезде бюджеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органмен келісу бойынша арнаулы мемлекеттік органдардың бірінші басшылары бекіткен нормалар бойынша Қазақстан Республикасы аумағында жүрген көлікпен жүргені үшін шығындары өтеледі.

Қызметкердің орнын ауыстырған кезде, сондай-ақ қызметкерді қызметтен босатқан кезде Қазақстан Республикасының аумағы бойынша көлікпен жүргені үшін шығындарды өтеу тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді.

5. Қызмет өткеру кезінде қайтыс болған немесе мүгедектік алған қызметкердің отбасы мүшелерінің осы баптың 1 және 2-тармақтарына сәйкес медициналық көмек алу құқығы сақталады.

6. Арнаулы мемлекеттік органдарда қызмет өткеру кезінде қаза тапқан (қайтыс болған) қызметкердің отбасы мүшелерінің қаза тапқан (қайтыс болған) адамның еңбек сіңірген жылдарына қарамастан, тұрып жатқан қызметтік тұрғынжайды өтеусіз жекешелендіруге құқығы бар.

7. Қызмет өткеру кезінде қаза тапқан немесе мүгедектік алған қызметкерлердің балалары әскери мектеп-интернаттарға және кадет корпустарына конкурстан тыс қабылдану құқығын пайдаланады, ал оқуға түсушілер үшін белгіленген талаптар бойынша баллдың шекті деңгейін жинағандар, Қазақстан Республикасының әскери, арнаулы оқу орындарына конкурстан тыс қабылданады.

8. Қызметкерлердің, оның ішінде қызмет өткеру кезінде қаза тапқан, қайтыс болған немесе хабар-ошарсыз кеткен қызметкерлердің балаларына жергілікті атқарушы органдар тұрғылықты жері бойынша мектеп жасына дейінгі балалар мекемелерінде кезектен тыс орын береді, оған ақы төлеу мемлекеттік мектеп жасына дейінгі мекемелер үшін белгіленген мөлшерде алынады.

9. Арнаулы мемлекеттік органдардың қызметкерлері қатарынан еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерін алушы қайтыс болған жағдайда, оның отбасына немесе жерлеуді жүзеге асырған тұлғаға алушы қайтыс болған күнге еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемінің үш айлық мөлшерінде жерлеуге арналған біржолғы төлем төленеді.

Қызметкерлер қатарынан еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерін алған қайтыс болғандардың отбасы мүшелеріне асыраушысынан айырылу жағдайына байланысты жәрдемақының тағайындалуына қарамастан, біржолғы жәрдемақылар: әйеліне (күйеуіне) – қайтыс болған күніне оған төленетін еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемінің үш айлық мөлшерінде және отбасының еңбекке қабілетсіз әрбір мүшесіне асыраушының еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемінің бір айлық мөлшерінде төленеді.

Осы тармақта көзделген біржолғы жәрдемақының мөлшерін айқындау кезінде жәрдемақыға құқығы бар отбасы мүшелері қатарына: жасына және еңбек қабілеттілігіне қарамастан, әйелі (күйеуі); он сегіз жасқа толмаған немесе, егер оларға он сегіз жасқа толғанға дейін мүгедектік белгіленсе немесе олар асыраушысы қайтыс болған күнге білім беру ұйымдарында күндізгі оқу нысаны бойынша білім алып жатса және жиырма үш жасқа толмаған болса, осы жастан үлкен балалары; қайтыс болғанның асырауында болған, Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген зейнеткерлік жасқа жеткен не мүгедектігі бар адам болып табылатын ата-анасы кіреді.

10. Осы баптың 5 және 7-тармақтарында көзделген жеңілдіктер ұлттық қауіпсіздік органдарының, сыртқы барлау саласындағы уәкілетті органның және Қазақстан Республикасы Мемлекеттік күзет қызметінің осы Заң қолданысқа енгізілгенге дейін әскери қызмет өткеру кезінде қаза тапқан (қайтыс болған) не мүгедектік алған әскери қызметшілерінің отбасы мүшелеріне қатысты қолданылады.

Ескерту: Осы бапта қызметкерлердің отбасы мүшелері деп түсінілетіндер: жұбайы (зайыбы), ерлі-зайыптылардың ортақ немесе бірінің кәмелетке толмаған (асырап алған, асырауындағы немесе қамқорлығындағы) балалары; білім беру ұйымдарының күндізгі бөлімінде оқитын жиырма үш жасқа дейінгі (асырап алған, асырауындағы немесе қамқорлығындағы) балалары және жұбайының (зайыбының) балалары; он сегіз жасқа дейін мүгедектік белгіленген (асырап алған, асырауындағы немесе қамқорлығындағы) мүгедектігі бар балалары және жұбайының (зайыбының) мүгедектігі бар балалары; қызметкердің асырауындағы ата-анасы және жұбайының (зайыбының) ата-анасы.

Осы бапта асырауындағы адам ретінде оның табысы есебінен өмір сүретін және жеке табыс көзі жоқ қызметкердің отбасы мүшесі танылады.

11. Қызметкер қызмет міндеттерін атқару кезінде алған мертігуі (жаралануы, жарақаттануы, контузия алуы) салдарынан қаза тапқан (қайтыс болған) жағдайда, қаза тапқан (қайтыс болған) қызметкердің отбасы мүшелеріне Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын мөлшерде және тәртіппен ай сайын ақшалай төлем жүзеге асырылады.

Ескерту. 78-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 04.07.2014 N 233-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.08.2015 № 342-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.06.2017 № 80-VІ (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 02.07.2018 № 165-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 15.04.2022 № 114-VІІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 11.07.2022 № 136-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

79-бап. Арнаулы мемлекеттік органдардағы қызметтен шығарылған қызметкерлерді әлеуметтік қорғау

1. Қызметкерлерге (курсанттардан, тыңдаушылардан басқа) арнаулы мемлекеттік органдардағы қызметтен:

1) қызметте болудың шекті жасына толуы, денсаулық жағдайы немесе штаттың қысқартылуы бойынша қызметтен шығарылғанда:

күнтізбелік есептеу бойынша мынадай еңбек сіңірген жылдары барларға:

10 жылдан 15 жылға дейін – төрт айлық ақшалай қаражат;

15 жылдан 20 жылға дейін – бес айлық ақшалай қаражат;

20 жылдан 25 жылға дейін – алты айлық ақшалай қаражат;

25 жылдан 30 жылға дейін – жеті айлық ақшалай қаражат;

30 жылдан жоғары – сегіз айлық ақшалай қаражат мөлшерінде біржолғы жәрдемақы төленеді;

2) 10 жылдан аспайтын еңбек сіңірген жылдары барларға денсаулық жағдайы және штаттың қысқартылуы бойынша шығарылғанда үш айлық ақшалай қаражат мөлшерінде біржолғы жәрдемақы төленеді.

1-1. Қызметте болудың шекті жасына толғаннан кейін, денсаулық жағдайы бойынша немесе штаттарды қысқартуға байланысты еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемін алу құқығынсыз қызметтен шығарылған офицерлік құрам қызметкерлеріне жұмыстан шығу жәрдемақысымен қатар арнаулы атақ бойынша айлықақылар төлеу қызметтен босатылған күннен бастап бір жыл бойына сақталады.

Бұл ретте, егер көрсетілген мерзім ішінде қызмет атқарып жүрген қызметкерлерге арнаулы атақ бойынша айлықақылары өсетін болса, тиісінше офицерлік құрамның қызметкерлеріне қызметтен шығарылғаннан кейін бір жыл өткенше төленетін осы айлықақылар мөлшерлері де ұлғаяды.

2. Әскери қызметке немесе арнаулы мемлекеттік органдарға қызметке қайтадан (кейіннен) қабылданған қызметкер қызметтен шығарылған кезде біржолғы жәрдемақы мөлшерін айқындау үшін қызметтің жәрдемақы төленбеген кезеңі қолданылады.

3. Арнаулы мемлекеттік органдарда қызмет өткеру кезеңінде Қазақстан Республикасының немесе бұрынғы Кеңестік Социалистік Республикалар Одағының мемлекеттік наградаларымен – ордендерімен марапатталған қызметкерлерге берілетін біржолғы жәрдемақының мөлшері екі айлық ақшалай қаражатқа ұлғайтылады.

4. Әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелерде мемлекет есебінен медициналық қамтамасыз етілу және санаторийлік-курорттық емделу құқығы арнаулы мемлекеттік органдардағы қызметтен:

1) денсаулық жағдайына (қызметтік міндеттерін атқару кезінде алған ауруына, мертігуіне, мүгедектігіне) байланысты шығарылған;

2) денсаулық жағдайына (қызмет өткеру кезеңінде алған ауруына, мертігуіне, мүгедектігіне) байланысты шығарылған және күнтізбелік жиырма және одан да көп еңбек сіңірген жылдары бар;

3) қызметте болудың шекті жасына жеткеннен кейін шығарылған және күнтізбелік жиырма және одан да көп еңбек сіңірген жылдары бар;

4) штаттардың қысқартылуына байланысты шығарылған және күнтізбелік жиырма және одан да көп еңбек сіңірген жылдары бар қызметкерлерде сақталады.

Олардың тұрғылықты жерінде әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелер немесе оларда тиісті бөлімшелер, мамандар не арнайы жабдық болмаған кезде медициналық көмекті денсаулық сақтау субъектілері:

Осы тармақта көрсетілген адамдарға медициналық көмек көрсету бойынша әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелердің көрсетілетін қызметтеріне ақы төлеуді әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры:

Көрсетілген адамдарды санаториялық-курорттық емдеу және оларды дәрілік қамтамасыз ету арнаулы мемлекеттік органдарға көзделген бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырылады.

5. 1941 – 1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысына қатысушылардың және 1941 – 1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысы кезеңінде жаралануы, контузия алуы, мертігуі немесе ауруға шалдығуы салдарынан болған мүгедектігі бар адамдардың, әскери іс-қимылдардың және бітімгершілік операцияларына басқа да қатысушылардың, арнаулы мемлекеттік органдардағы қызметтік міндеттерін атқару кезінде алған жаралануы, контузия алуы, жарақаттануы, мертігуі немесе ауруы салдарынан мүгедектік алып, арнаулы мемлекеттік органдардағы қызметтен шығарылғандардың медициналық қамтамасыз етуге және санаториялық-курорттық емделуге бірінші кезекті құқығы бар.

Ескерту. 79-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 23.04.2014 N 200-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.08.2015 № 342-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.06.2017 № 80-VІ (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 15.04.2022 № 114-VІІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

80-бап. Қаза тапқан (қайтыс болған) немесе мертіккен жағдайда берілетін өтемақылар

1. Қызметкер қызмет өткеру кезеңінде немесе қызмет өткерген кезеңде алған жарақаты (контузиясы), ауруы салдарынан қызметтен шығарылғаннан кейін қаза тапқан (қайтыс болған) жағдайда, оның мұрагерлеріне қаза тапқан күні немесе қызметтен шығарылған күні соңғы атқарған лауазымы бойынша алпыс айлық ақшалай жабдықталым мөлшерінде біржолғы өтемақы төлеу жүргізіледі.

2. Қызметкер қызмет өткеру кезеңінде немесе қызмет өткерумен байланысты контузия, мертігу, ауыру салдарынан қызметтен шыққаннан кейін бір жыл өткенге дейін мүгедектік белгіленген жағдайда біржолғы өтемақы:

бірінші топтағы мүгедектігі бар адамға – отыз айлық ақшалай қаражат;

екінші топтағы мүгедектігі бар адамға – он сегіз айлық ақшалай қаражат;

үшінші топтағы мүгедектігі бар адамға – алты айлық ақшалай қаражат мөлшерінде төленеді.

3. Қызметкер қызметтік міндеттерін атқару кезінде мүгедектікке әкеп соқпайтындай ауыр мертіккен (жараланған, жарақат, контузия алған) жағдайда оған бір жарым айлық ақшалай қаражат; жеңіл мертіккен жағдайда жарты айлық ақшалай қаражат мөлшерінде біржолғы өтемақы төленеді.

4. Біржолғы өтемақы төлеу тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді.

4-1. Арнаулы мемлекеттік органдардан қызметтік міндеттерін атқару кезінде алған мертігуі (жаралануы, жарақаттануы, контузия алуы) салдарынан денсаулық жағдайы бойынша шығарылған қызметкерлерге Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын мөлшерде және тәртіппен ай сайын ақшалай төлем жүзеге асырылады.

5. Қызметкердің қаза табуы (қайтыс болуы) немесе алған мертігуі:

1) өзіне-өзі қол жұмсауға жеткізген жағдайды қоспағанда, өзіне-өзі қол жұмсауы нәтижесінде;

2) қылмыстық немесе әкімшілік құқық бұзушылықтар жасаған кезде;

3) алкогольдік, есірткілік, психотроптық, уытқұмарлық масаң болуын туындататын заттарды (оларға ұқсас заттарды) қолдану нәтижесінде;

5) қызметкердің келісімшарт талаптарын бұзған әрекеттері нәтижесінде болғаны Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен дәлелденсе, біржолғы өтемақы төленбейді.

Ескерту. 80-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 03.07.2014 № 227-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 15.04.2022 № 114-VІІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 11.07.2022 № 136-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

81-бап. Жерлеу шығындарының өтемақысы

1. Қызмет өткеру кезінде қаза тапқан немесе мертігу (жаралану, жарақат алу, контузия), ауруы салдарынан қайтыс болған қызметкерлерді жерлеу қызмет өткерген жерінде немесе олардың туған-туысқандарының қалауы бойынша басқа жерде жүргізіледі. Мәйiттi тасымалдауға дайындауға, мәйiттi тасымалдауға, жерлеуге, құлпытас жасау мен орнатуға байланысты барлық шығыстар қызметкерлер қызмет өткерген арнаулы мемлекеттік органдардың қаражаты есебiнен Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген мөлшерлерде жүзеге асырылады.

Қызмет өткеру кезінде қаза тапқан немесе мертігу (жаралану, жарақаттану, контузия алу), ауру салдарынан қайтыс болған арнаулы мемлекеттік органдар қызметкерлерінің мәйітін тасымалдауға дайындауға, мәйiттi тасымалдауға, жерлеуге, құлпытас жасау мен орнатуға байланысты шығыстарды өтеу тәртібін арнаулы мемлекеттік органдардың бірінші басшылары айқындайды.

Қызметкерлерді жерлеу кезінде құрмет көрсету арнаулы мемлекеттік органдардың бірінші басшылары белгілеген тәртіппен жүзеге асырылады.

2. Көрсетілген ережелер арнаулы мемлекеттік органдардағы қызметінің жалпы ұзақтығына қарамастан, 1941 – 1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысына, басқа мемлекеттердің аумақтарындағы ұрыс қимылдарына және бітімгершілік операцияларға қатысушыларға қолданылады.

Осы баптың 1-тармағы үшінші бөлігінің ережесі қызметте болудың шекті жасына жеткеннен кейін, денсаулық жағдайына байланысты немесе штаттардың қысқартылуына байланысты қызметтен шығарылған, қызметінің жалпы ұзақтығы жиырма бес жыл немесе одан да көп болатын адамдарға, сондай-ақ қызметінің жалпы ұзақтығына қарамастан, терроризмге қарсы операцияларға қатысушыларға қолданылады.

Ескерту. 81-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.07.2018 № 165-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

82-бап. Қызметкерлерді әлеуметтік қорғаудың өзге де шаралары

1. Арнаулы мемлекеттік органдардағы қызметтен шығарылған қызметкерлерді жұмысқа орналастыру, олардың мамандық алуы, арнаулы мемлекеттік органдардағы зейнетақы алу құқығынсыз қызметтен шығарылған адамдарды жұмыспен қамту Қазақстан Республикасының әлеуметтік қорғау туралы заңнамасына сәйкес жүргізіледі.

2. Арнаулы мемлекеттік органдардың бірінші басшылары өздері белгілеген тәртіппен қызметкерлердің жекелеген санаттарына олардың қызметке қабылданғанға дейінгі еңбек қызметіндегі өтілін еңбек сіңіру жылдарына есептеуі мүмкін.

3. Климаттық және экологиялық жағдайлары ауыр жерлердегі қызмет мерзіммен шектеледі және оны өткеру тәртібі Қазақстан Республикасының заңнамасымен айқындалады.

Ескерту. 82-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

10-тарау. АРНАУЛЫ МЕМЛЕКЕТТІК ОРГАНДАРДЫ ҚАРЖЫЛАНДЫРУ
ЖӘНЕ МАТЕРИАЛДЫҚ-ТЕХНИКАЛЫҚ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ

83-бап. Арнаулы мемлекеттік органдарды қаржылық қамтамасыз ету

1. Арнаулы мемлекеттік органдарды қаржылық қамтамасыз ету:

республикалық бюджет қаражаты есебінен;

медициналық көмек көрсеткені үшін Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес әлеуметтік медициналық сақтандыру қорынан алынған қаражат есебінен жүзеге асырылады.

Әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелер тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде медициналық көмек көрсету саласында кіріс әкелетін қызметті жүзеге асыруға құқылы.

2. Барлау, қарсы барлау, жедел-іздестіру қызметін астыртын (жасырын) нысанда жүзеге асыруға байланысты шығыстарды қаржыландыру тәртібі арнаулы мемлекеттік органдардың нормативтік құқықтық актілерінде айқындалады.

Ескерту. 83-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 36-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін екі ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) 30.06.2017 № 80-VІ (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

84-бап. Арнаулы мемлекеттік органдарды материалдық-техникалық қамтамасыз ету және олардың мүлкі

1. Арнаулы мемлекеттік органдарды материалдық-техникалық қамтамасыз ету:

республикалық бюджет қаражаты есебінен;

2. Арнаулы мемлекеттік органдардың мүлкі республикалық мүлік болып табылады жəне жедел басқару құқығында болады.

3. Арнаулы мемлекеттік органдардың қызметтік тұрғынжайлары болады, оларды қалыптастыру және беру тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді.

4. Мүлікті беру, өткізу, кәдеге жарату және есептен шығару, сондай-ақ арнаулы мемлекеттік органдардың жылжымайтын мүлкін мүліктік жалдауға (жалға алуға) беру тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.

Арнаулы мемлекеттік органдарды мүлікпен жабдықтау нормаларын бюджеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органмен келісу бойынша арнаулы мемлекеттік органдардың бірінші басшылары айқындайды.

5. Арнаулы мемлекеттік органдар бейбіт уақытта пайдаланбаған жылжымайтын мүлік бюджет қаражаты есебінен консервациялауға жатады немесе Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен мүліктік жалдауға (жалға алуға) берілуі мүмкін.

5-1. Жеке және заңды тұлғалардың арнаулы мемлекеттік органдар алдындағы тамақтандыруды ұйымдастыру жөніндегі шарттық міндеттемелерін тиісті мемлекеттік органның бірінші басшысы айқындаған тәртіппен орындауын қамтамасыз ету мақсатында ғимараттарды, асхана үй-жайларын және олардағы мүлікті тамақтандыруды ұйымдастыру туралы шарттың мерзімі шегінде мүліктік жалдауға (жалға алуға) өтеусіз уақытша беру жүзеге асырылады.

6. Арнаулы мемлекеттік органдардың қызметін қамтамасыз ету үшін құрылған немесе құрылатын ұйымдар жекешелендіруге жатпайды.

Ескерту. 84-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.06.2017 № 80-VІ (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 15.04.2022 № 114-VІІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

11-тарау. ҚОРЫТЫНДЫ ЖӘНЕ ӨТПЕЛІ ЕРЕЖЕЛЕР

85-бап. Өтпелі ережелер

1. Осы Заң қолданысқа енгізілгенге дейін қызметкермен жасасқан әскери қызметті өткеру туралы келісімшарттар олар жасаған мерзім ішінде қолданылады.

2. Алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

3. 2011 жылғы 30 қарашаға дейін "подполковник" әскери атағы берілген қызметкерлерге аталған әскери немесе арнаулы атақта еңбек сіңіру мерзімі бес жыл болып белгіленеді.

4. Осы Заңның қабылдануына байланысты әскери қызметтен арнаулы мемлекеттік органдарға ауыстырылған және "Әскери міндеттілік және әскери қызмет туралы" Қазақстан Республикасының Заңымен әскери қызметте тұрудың шекті жасы өзгертілген қызметкерлер мынадай шекті жастарға жеткенде қызметтен шығуға немесе отставкаға кетуге құқылы:

1) подполковникке дейін қоса алғанда – қырық бес жас;

2) полковниктерге – елу үш жас;

3) әскери атақ 2005 жылғы 21 шілдеге дейін берілген полковниктерге – елу жас;

4) генерал-майорларға және генерал-лейтенанттарға – елу сегіз жас;

5) әскери атақ 2005 жылғы 21 шілдеге дейін берілген генерал-майорларға және генерал-лейтенанттарға – елу бес жас;

6) генерал-полковниктерге – алпыс жас.

4-1. "Аға прапорщик", "прапорщик", "старшина", "үшінші сыныпты сержант", "екінші сыныпты сержант", "бірінші сыныпты сержант", "штаб-сержант" не "шебер-сержант" әскери атақтары берілген қызметкерлер арнаулы мемлекеттік органдардағы қызметті осы Заңда сержанттар құрамы үшін көзделген тәртіппен және шарттармен өткереді. Бұл ретте олардың арнаулы мемлекеттік органдарда қызметте болуының шекті жасы, қоса алғанда қырық жеті жасқа дейінгі жасты құрайды.

4-2. Осы Заң қолданысқа енгізілген күннен бастап және 2017 жылғы 1 қаңтарға дейін подполковник арнаулы атағы берілген қызметкерлер шекті жасқа – қырық жеті жасқа толғанда қызметтен шығуға немесе отставкаға кетуге құқылы.

5. Қызметкерлер (курсанттарды, тыңдаушыларды қоспағанда) "Әскери қызметшілер мен олардың отбасы мүшелерінің мәртебесі және оларды әлеуметтік қорғау туралы" Қазақстан Республикасы Заңында әскери қызметшілер үшін көзделген тәртіппен 2013 жылғы 1 қаңтарға дейін тұрғын үймен қамтамасыз етіледі.

6. 2013 жылғы 1 қаңтарға дейінгі мерзімде қызметтік тұрғын жаймен не қызметтік тұрғын жайға теңестірілген тұрғын жаймен қамтамасыз етілген қызметкерлер осы тұрғын үйде тұру құқығын, сондай-ақ оны "Тұрғын үй қатынастары туралы" Қазақстан Республикасы Заңында әскери қызметшілер үшін көзделген жекешелендіру құқығын сақтайды.

Ескерту. 85-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 23.04.2014 N 200-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2016 № 483-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

86-бап. Осы Заңды қолданысқа енгізу тәртібі

Осы Заң алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Президенті

Н. НАЗАРБАЕВ

      Unofficial translation
      Footnote. Throughout the whole text the words “cadet”, “cadets” are replaced with the words “cadet, listener”, “cadets, listeners” in accordance with Law of the Republic of Kazakhstan № 398-V as of 13.11.2015 (shall be enforced ten calendar days after its first official publication).
      Footnote. Throughout the whole text the words “special (military)”, “in a special (military)”, “special (military)”, “from a special (military)”, “of special (military)” are replaced correspondingly with the words “military, special”, “in a military, special”, “military, special”, “from a military, special”, “of military, special”;
      the words “in military medical (medical) institutions”, “Military medical subdivisions”, “in military medical subdivisions and institutions”, “military medical subdivisions”, “of military medical subdivisions” are replaced correspondingly by the words “in military medical (medical) subdivisions”, “Military medical (medical) subdivisions”, “military medical (medical) subdivisions”, “of military medical (medical) subdivisions”, “military medical (medical) subdivisions” by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 15.04.2022 № 114-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication);
      the words “the disabled”, “a disabled child (disabled children)”, “disabled person” (the disabled)”, “of a disabled child (disabled children)”, “to the disabled person”, “disabled children”, “participants and invalids of the Great Patriotic War of the 1941-1945” are replaced correspondingly by the words “people with disabilities”, “a child with disabilities (children with disabilities)”, “person with disabilities (people with disabilities”, “of a child with disabilities (children with disabilities)”, “to a person with disabilities”, “children with disabilities”, participants of the Great Patriotic War of the 1941-946 and people with disabilities due to wound, contusion, injury or disease received during the Great Patriotic War of 1941-1945” by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.06.2022 № 129-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

This Law defines the status of special state bodies of the Republic of Kazakhstan (hereinafter - special state bodies), regulates social relations, associated with entry on duty in special state bodies, service career and cessation of employment, as well as defines the legal status, material ensuring and social protection of employees of the special state bodies.

Chapter 1. GENERAL PROVISIONS

Article 1. Basic definitions, used in this Law

The following basic definitions shall be used in this Law:

1) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.11.2015 № 398-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication);

1-1) an adjunct - an employee, sent in accordance with international agreements for training to the organization of education of a foreign state, implementing educational programs for postgraduate education;

2) special assessment - actions on service and combat training of employees of special state bodies;

3) a special rank - ice of dedicated discrimination, assigned to the employee;

3-1) military, special educational institutions – educational organizations of special state bodies, implementing educational programs of higher, postgraduate and additional education;

4) a special uniform - clothing (uniforms) and insignia, established by the legislation of the Republic of Kazakhstan identifying the employees' belonging to the national security bodies, the authorized body in the field of foreign intelligence, the state security service of the Republic of Kazakhstan;

5) employees of the special state body (hereinafter - employees) - citizens of the Republic of Kazakhstan, serving in the national security bodies, the authorized body in the sphere of foreign intelligence, in the state security service of the Republic of Kazakhstan, who were awarded a special rank;

6) service in special state bodies - a special type of public service on positions in the national security bodies, an authorized body in the field of foreign intelligence, in the state security service of the Republic of Kazakhstan;

7) special account of special state bodies - the system of accounting and analysis of the staff employees;

8) accounting of reserve officers of special state bodies - the system of accounting and analysis of quantitative and of special state bodies;

9) reserve of special state bodies (hereinafter - reserve) – employees, dismissed from service (except fired on negative motives) and consisting on the account of reserve officers of special state bodies in the territorial bodies of national security and the authorized body in the field of foreign intelligence, designed to completion, mobilization deployment and make up for losses of special state bodies;

9-1) length of service - the duration of the employee's employment in military service, service in special state and law enforcement bodies, calculated in both calendar and preferential terms, as well as in other cases stipulated by the laws of the Republic of Kazakhstan;

10) higher certifying commission - a permanent supreme consultative and advisory body, examining the conclusions and recommendations of certification of officers of the governing, according to the list determined by the first heads of special state bodies on accordance to their respective positions and prospects of their further the most appropriate official use, presented in the procedure of appeal against certification of employees, who disagree with the conclusions and recommendations of the evaluation committees, as well as certifications submitted for review to the higher certifying commission at the direction of the first head of the special state body;

11) cadet – an employee who studies in a military, special educational institution or who is sent for training in accordance with international agreements to the educational organization of a foreign state on educational programs of higher education;

13) contract on service career (hereinafter - the contract) – a contract, stipulating the rights, obligations and responsibility of parties;

13-1) master’s degree and doctoral students – employees who study in military, special educational institutions on educational programs of postgraduate education;

14) resignation – a dismissal from service in special state bodies or exclusion from the register of reserve officers of special state bodies, who have reached the maximum age limit in reserve, or persons recognized as unfit for service in special state bodies with the exception of registration of reserve officers of special state bodies;

15) polygraph examination – the procedure of the survey, that consists in registration with the help of special sensors of individual physiological reactions (breathing, heart rate, skin resistance, and so on);

16) psycho-physiological examination - a set of measures aimed at a comprehensive assessment of individual-psychological and psycho-physiological properties of candidates for the service, staff and servicemen of the special state bodies;

16-1) listener – an employee, who studies in a military, special educational institution or directed to training in accordance with international agreements to the educational organization of a foreign state on educational programs of additional education;

17) an authorized head - an official who has been granted the right to issue orders on concluding a contract, appointing to positions, moving, releasing, dismissing employees, assigning them a special rank (orders on personnel), as well as appointing, suspending and extending an internal investigation in accordance with the procedure established by this Law;

18) staffing measures - activities of the special state bodies on creation, liquidation, relocation, recast, re-subordination, growth and retrenchment of the staff.

Footnote. Article 1 as amended by the laws of the Republic of Kazakhstan dated 04.07.2014 № 233-V (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication); dated 13.11.2015 № 398-V (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication); dated 06.13.2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication); dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 2. Legal basis of the activity of special state bodies

1. The legal basis of the activities of special state bodies shall be the Constitution of the Republic of Kazakhstan, this Law, laws of the Republic of Kazakhstan regulating the activities of special state bodies, as well as other normative legal acts of the Republic of Kazakhstan in the part not contradicting this Law.

2. If an international treaty ratified by the Republic of Kazakhstan establishes different rules than those contained in this Law, the rules of an indicated treaty shall be applied.

Footnote. Article 2 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 11. 23.2015 № 417-V (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication).

Article 3. Special state bodies

1. Special state bodies – shall be directly subordinated and accountable to the President of the Republic of Kazakhstan state bodies, that are a part of forces of the national security of the Republic of Kazakhstan, shall carry out intelligence and counter-intelligence activity, as well as complex of legal, organizational, operational-investigative and technical measures aimed at ensuring the safety of protected persons and objects, in order to prevent threats to the national security of the Republic of Kazakhstan.

2. Special state bodies shall include the national security bodies, the authorized body in the sphere of external intelligence, the state security service of the Republic of Kazakhstan.

Under special state bodies, consultative and advisory bodies may be established, the position and composition of which shall be approved by the first heads of special state bodies.

Footnote. Article 3 as amended by the laws of the Republic of Kazakhstan dated 04.07.2014 № 233-V (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication); dated 06.13.2017, № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication).

Article 4. Main tasks of special state bodies

The main tasks shall be entrusted to the special state bodies by Law and acts of the President of the Republic of Kazakhstan.

Article 5. Principles of activity of special state bodies

1. Activities of special state bodies shall be based on the principles of public service in the Republic of Kazakhstan, as well as:

1) mandatory protection of rights and freedoms of man and citizen, interests of society and the state against illegal encroachments;

2) unity of approaches to the organization of service in special state bodies;

3) unity of command and subordination (submissiveness);

4) combination of overt and covert methods and means of activity;

5) independence from the activities of political parties and other public associations;

6) privacy and secrecy.

Article 6. Scope of this Law

Scope of this Law shall apply to all employees.

Military personnel of national security bodies shall serve in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on military service and the status of military personnel, taking into account the features provided for in Articles 7, 10 (except for paragraph 11), 12, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 22, 24, 30 (except for subparagraph 1) of paragraph 8), 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 40, 50, 75, 77 (except for subparagraph 2) of paragraph 4) and 85 (except for paragraph 4 -2) of this Law.

Military personnel undergoing conscription service in the State Security Service of the Republic of Kazakhstan shall serve in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on military service and the status of military personnel, taking into account the features provided for in Articles 7, 15, 16, 17, 18, 19, 24, 34 and 75 of this Law.

Servicemen under the contract of the State Security Service of the Republic of Kazakhstan do military service in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on military service and the status of military servants, taking into account the specifics provided for by this Law.

This Law applies to political civil servants in the part that does not contradict the legislation of the Republic of Kazakhstan on civil service.

Footnote. Article 6 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 16.01.2013 № 71-V (shall be enforced from 01.01.2013); dated 10.01.2015 № 275-V (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication); dated 13.11.2015 № 398-V (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication); dated 28. 12. 2016 № 36-VI (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication); dated 13. 06. 2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication); dated 27.12.2019 № 291-VІ (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Chapter 2. Entry on duty in special state bodies

Article 7. Conditions of induction

1. Citizens of the Republic of Kazakhstan, who has reached the age of eighteen, but no older than the age limit for the titles provided by this Law, with the necessary personal, moral and professional qualities, level of education, state of health and physical development shall be inducted on a voluntary basis to the service in the special state bodies.

Citizens (except for cadets, listeners), not younger than 23, shall be enrolled to the service in the operational units.

The assignment of units to the operational and equated to them units shall be established by first heads of special state bodies.

2. To the service cannot be inducted a person:

1) recognized in accordance with the procedure provided by the Law of the Republic of Kazakhstan as incapable or partially capable;

2) in accordance with the conclusion of the military-medical commission as having a disease, hindering the exercise of official authority;

3) refused to accept the restrictions established by the Law, related to the presence of the employee in the service, and anti-corruption restrictions, established by the Law of the Republic of Kazakhstan "On Combating Corruption";

4) Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.10.2020 № 365-VI (shall be enforced upon expiration of ten calendar days after the day of its first official publication);

5) on whom during the year, before entering on duty has been imposed in the judicial order administrative punishment for a premeditated offence;

6) on that within three years before the entry on duty for committing corruption offences has been imposed in the judicial order administrative punishment;

6-1) in respect of whom, within three years before entering the service, a guilty verdict of the court has been made for committing of a criminal offense, or who, within three years before entering the service, has been released from criminal liability for committing a criminal offense on the basis of paragraphs 3), 4), 9), 10 ) and 12) part one of Article 35 or Article 36 of the Criminal Procedure Code of the Republic of Kazakhstan;

7) who has committed a corruption offence;

8) dismissed from work (service) for the commission of a corruption offence;

9) previously convicted or released from criminal liability for committing a crime on the basis of paragraphs 3), 4), 9), 10) and 12) of part one of Article 35 or article 36 of the Criminal Procedure Code of the Republic of Kazakhstan, and was also fired for negative reasons from state service, other special state bodies, law enforcement bodies, courts and justice bodies;

10) who has not passed a special check and (or) provided deliberately false information about himself or his parents, children, adoptive parents, adopted, full-blood and half-blood brothers and sisters, grandchildren or spouse and her (his) parents, children, adoptive parents, adopted children, full-blood and half-blood brothers and sisters, grandchildren;

11) parents, children, adoptive parents, adopted children, full blood and half-blood brothers and sisters, whose grandchildren or his spouse or her (his) parents, children, adoptive parents, adopted children, full-blood and half-blood brothers and sisters, grandchildren have committed serious and especially serious crimes;

12) failed physiological or medical examination in the military-medical commissions or polygraph examination to determine suitability for service.

Special state body shall be entitled to not to explain to the applicant established the reason of refusal in employment.

3. Citizens enrolled to the service in special state bodies shall be obliged to undergo psycho-physiological and medical examinations in military medical commissions, as well as polygraph examination to determine the suitability for the service. The order of conducting polygraph examination shall be determined by the first heads of special state bodies.

4. Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.11.2015 № 412-V (shall be enforced from 01.01.2021).

5. When entering the service in a special state body of a citizen who has passed military or law enforcement service, service in special state bodies, when no more than three months have elapsed since the day of his (her) dismissal from military or law enforcement service or from the service in special state bodies and until the day of his / her admission to the service in a special state body, provided that he / she has no labor agreements with other individuals and legal entities for the specified period. At the same time, the specified period is not counted when calculating the length of service for determining the official salary and (or) length of service for assigning pension payments for length of service.

Footnote. Article 7 as amended by the laws of the Republic of Kazakhstan dated 04.07.2014 № 233-V ( shall be enforced from 01.01.2015); dated 10.01.2015 № 275-V (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication); dated 13.11.2015 № 398-V (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication); dated 11.18.2015 № 411-V (shall be enforced from 01/01/2016); dated 18.11.2015 № 412-V (shall be enforced from 01.01.2021); dated 13. 06. 2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication); dated 27.12.2019 № 291-VІ (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 06.10.2020 № 365-VI (shall be enforced upon expiration of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 15.04.2022 № 114-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 8. Selection and induction of candidates

1. Selection of candidates, to be credited to the service in a special state bodies, their checking shall be carried out by personnel office and other subdivisions of special state bodies.

Organization, procedure and methodology for conducting activities on the selection and induction of candidates to the service shall be defined by the first heads of special state bodies.

2. The list of necessary documents, the procedure of their registration, as well as the timing of test shall be defined by the first heads of special state bodies.

3. A candidate for the service shall be obliged to comply with the established by the first head of the relevant special state body requirements by level of education, work experience, physical training and health condition.

4. Medical examination of the candidate shall be carried out in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

5. Measures of professional and psychological selection shall be conducted by the specialists of psycho-social support. At that time the compliance of individual, personal and professional characteristics of the candidate to the requirements of the activity in the special state bodies shall be determined.

6. Documents of a candidate, corresponding to established requirements for the entry on duty under the contract, structural, territorial and other divisions shall be directed to the appropriate special state body for evaluation.

A candidate may be invited to the corresponding special state body to check on professional suitability in case of necessity.

7. Induction in special state bodies shall be carried out on a competitive basis, as a rule.

The list of positions that are replaced on a competitive basis shall be determined by the first heads of special state bodies.

8. The candidacy of a citizen, arrived to participate in the contest, shall be considered by the competitive commission, procedure of formation and work of which is determined by the first head of the special state body.

The decision of the competition commission shall be issued by a protocol.

9. An authorized administrator upon receipt of a positive conclusion of the competitive commission shall conclude a contract with the candidate, shall prepare the necessary materials and send them to the relevant special state body for the edition of the order on staff.

10. Responsible special state body, after receiving the documents on the results of the contest within two months shall issue an order for personnel in relation to selected candidates about their appointment to posts.

11. The induction of officers in the special state bodies shall be documented by the orders of the heads of special state bodies.

12. The officials, who took on the position the citizens that have not passed the competitive selection, shall be brought to disciplinary liability in accordance with the procedure provided by this Law.

13. Persons, entering the service in special state bodies shall accept the statutory restrictions related to the employee's stay in service and the anti-corruption restrictions established by the Law of the Republic of Kazakhstan on “Counteracting Corruption”, which shall be fixed in written.

14. Persons liable for military service, appointed to the positions of employees or enrolled to the staff of special state bodies, including cadets, listeners, shall be removed in accordance with the established procedure from military registration and put on a special registration of special state bodies, the procedure of which shall be determined by the first heads of special state bodies.

Footnote. Article 8 as amended by the laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.11.2015 № 411-V (shall be enforced from 01.01.2016); dated 13. 06.2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication).

Статья 9. Contract

Footnote. The heading as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 15.04.2022 № 114-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

1. The contract shall be concluded with a citizen of the Republic of Kazakhstan and the authorized official.

2. The contract shall be concluded on voluntarily basis, in written form between two parties in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan and shall be terminated:

1) upon expiration of the time-limit;

2) in connection with the early dismissal of an employee;

3) from the day of conclusion of an employee of another contract;

4) in other cases provided by the laws of the Republic of Kazakhstan.

3. В The contract on service career shall establish voluntary entry on duty of a citizen, the period, when a citizen is obliged to serve, and other conditions of a contract.

4. Conditions of the contract shall include obligation of a citizen to serve in the special state bodies during the period specified in the contract. In conditions of the contract shall be contained provisions that ensure the observance of his rights, including benefits, guarantees and compensations provided by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

5. The staff appointed to position by the President of the Republic of Kazakhstan, shall serve in the respective positions without conclusion of the contract.

After the liberation of specified workers from the position they shall conclude a new contract or retire from service.

6. Form of the contract, the procedure of its conclusion, renewal, alteration, cancellation and termination shall be defined by this Law and regulatory legal acts of special state bodies.

7. A contract may be concluded:

1) for three years;

2) for five years;

3) for ten years;

4) until the age limit of service shall be reached;

5) for cadets, listeners - for a period of study in a military, special educational institution or educational organization of a foreign state and ten years of service on a calendar basis after his (her) graduation;

6) for the employees, studied under postgraduate education programs - for a period of study in a military, special educational institution or an educational organization of a foreign state and five years of service on a calendar basis after his / her graduation.

In case of the expiry of the current contract during the time when the employee is on maternity leave due to pregnancy and the birth of a child (children), by the adoption of a newborn child (children) or on leave without paying wages to care for a child before reaching the age of three, the employee concludes a new contract or resigns from the service during two months after the leave, in the manner prescribed by this Law.

Footnote. Article 9 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.06.2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 days after the day of its first official publication); dated 15.04.2022 № 114-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 10. Selection, admission and sending of employees for training to the organization of education

1. The following persons shall have the right to study at military, special educational institutions or educational organizations of foreign states:

1) on educational programs of higher education:

citizens of the Republic of Kazakhstan who did not pass military service, reached the age of seventeen years in the year of admission, but not older than twenty-one;

citizens of the Republic of Kazakhstan who have passed military service or service in special state bodies, and military men undergoing urgent military service on conscription, until they reach the age of twenty-four years in the year of admission;

military men undergoing military service on contract, or employees serving in special state bodies, until they reach the age of twenty-five in the year of admission;

2) on educational programs of higher education with reduced duration of study, citizens of the Republic of Kazakhstan who have a higher education, until they reach the age of at least twenty-two in the year of admission, with the exception of persons holding military, special ranks, class ranks of officers;

3) on educational programs of postgraduate education, employees and military men from the officers, having higher education.

2. Officers of special state bodies, as directed by personnel bodies, shall have the right to enter the National Defense University of the Republic of Kazakhstan in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on military service and the status of military personnel.

3. The procedure of admission to military, special educational institutions that implement the educational programs of the relevant level shall be established by the first head of the special state body.

4. The procedure of selection and sending for training to the organization of education of foreign states in accordance with international treaties shall be established by a joint order of the first heads of special state bodies.

5. The beginning of the performance of official duties of a cadet, a listener shall be considered the date of their enrollment in a military, special educational institution.

6. Citizens who did not pass military service, when enrolled in military, special educational institutions or sent for training to the organization of education of foreign states, shall acquire the status of employees and conclude a service contract when they reach the age of eighteen years, but not before the end of the first year.

7. When enrolling in military, special educational institutions or sending for training to the organization of education of foreign states, employees conclude a new contract.

8. Citizens who have passed military service, as well as military service under contract, conscription, when being enrolled in military, special educational institutions or sent for training to the organization of education of foreign states, shall conclude a contract from the date of issuing the order on the appointment to the position of a cadet, a listener.

9. Citizens enrolled for training in military, special educational institutions or sent for training to the organization of education of foreign states, shall conclude a contract for the duration of training and at the same time on attending service in special state bodies for ten years in calendar terms after graduation at the positions of employees.

10. The contract shall establish mutual obligations and responsibilities of the parties (the citizen entering the study and the official of the special state body) and provide conditions and terms for further service in special state bodies after graduation.

11. Employees who refused to conclude contract in accordance with the procedure established by this Law shall be subject to expulsion from military, special educational institutions or educational organizations of foreign states.

12. The time for training of employees in military, special educational institutions, as well as educational organizations of foreign states, is equal to the time for the passage of urgent military service.

Employees who have been expelled from military, special educational institutions or educational organizations of foreign states, as well as those who refused to conclude a contract, if they did not serve the established term of conscription military service, shall be sent for military registration at their place of residence and shall be subsequently called upon to military service on general grounds.

At the same time, cadets and students expelled for poor academic performance, on their own initiative, in connection with the termination of citizenship of the Republic of Kazakhstan and refusal to conclude a contract, dismissed for negative reasons, shall be obliged to reimburse the state budgetary funds spent on their training.

Employees who studied in postgraduate education programs, expelled from military, special educational institutions, or educational organizations of foreign countries in connection with the termination of citizenship of the Republic of Kazakhstan, dismissed for negative reasons, shall be obliged to reimburse the state budgetary funds spent on their training.

Expulsion from military, special educational institutions, or educational organizations of foreign states shall be carried out in the manner established by the legislation of the Republic of Kazakhstan and international treaties.

Reimbursement to the state of budgetary funds spent on training employees in military, special educational institutions, or educational organizations of foreign states shall be carried out in the manner established by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

The amount of training costs shall be determined by the contract and (or) agreements (contracts) concluded with educational organizations of foreign states for the provision of educational services.

13. In the event of an employee’s refusal to serve upon graduation from a military, special educational institution, or educational organization of a foreign state and dismissal from service on the grounds provided for in subparagraphs 5), 6), 12-1) and 13) of paragraph 1 of Article 49 of this Law, he/she shall be obliged to reimburse the state budgetary funds spent on his/her training in the manner prescribed by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

The amount to be reimbursed shall be calculated proportionally for each full underserved month before the end of the contract term.

14. The agreement (contract) with educational organizations of foreign states for the provision of educational services shall establish mutual obligations and rights of the parties (the executor and the customer), the rights and duties of the employees, the amount and order of payment for tuition, the terms of study and living conditions, the issues of training, clothing and other allowances, medical services and insurance, provided for the students in accordance with the national legislation of the parties, unless otherwise stipulated by international treaties.

Footnote. Article 10 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.06.2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 15.04.2022 № 114-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 16.11.2023 № 40-VIII (shall be enforced from 01.01.2024): dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 11. Requirements for replacement of posts of employees

Citizens of the Republic of Kazakhstan who have appropriate secondary, post-secondary, or higher education shall be appointed to employee positions, depending on the qualification requirements for the categories of positions of a special state body, approved by the first head of the special state body.

Footnote. Article 11 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 12. Professional retraining and qualification development of staff

1. Retraining and qualification development of employees shall be carried out in military, special educational institutions, as well as in other educational organizations of the Republic of Kazakhstan and foreign states.

2. The procedure for the formation of a contingent of students, organization and taking professional retraining and qualification development by the staff shall be determined by the first head of a special state body.

Footnote. Article 12 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.11.2015 № 398-V (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication).

Article 13. Adjuring of employees

1. Shall swear the oath:

1) persons, who have entered on service in special state bodies previously not taken the military oath or oath of office of the employee;

2) cadets, listeners who have not previously taken military oath or oath of an employee;

3) officials of the special state bodies, previously, for any reason not sworn the oath of allegiance or oath of office of the employee.

2. The text of the oath of employees and the procedure for its adjuring shall be approved by the President of the Republic of Kazakhstan.

3. The responsibility for timely taking the oath by the employees, organization and accounting of its adoption shall be imposed on managers of departments and the staff of special state bodies.

Footnote. Article 13 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.06.2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 days after its first official publication).

Article 14. Professional adaptation of persons entered on duty in special state bodies

1. Persons, who have entered on duty in special state bodies shall adapt to the operational activities of the units.

2. Work on adaptation shall be carried out with the aim of familiarizing employees to the requirements of his position, fulfilling its responsibilities proficient, the efficient formation of necessary professional skills and mastering of values and norms of corporate culture of the special state bodies.

3. The work on professional adaptation of employees shall be conducted on a scheduled basis and shall consist of a complex of development activities, including mentoring.

The procedure of organization of work on adaptation of employees shall be determined by the first head of the special state body.

Chapter 3. The legal status of employees

Article 15. The status of employees and their legal guarantees

1. Employees shall be representatives of the state power and shall be under state protection.

The citizen shall acquire status of employees from the date of entry on duty, and lose it from the day of exception from lists of personnel of special state body in connection with the dismissal from service.

2. The requirements of employees, provided by the legislative acts of the Republic of Kazakhstan (hereinafter - legal requirements), shall be mandatory for execution by all citizens and officials.

3. Employees upon performing their duties shall abide only to the head of special state body, immediate and competent managers, with the exception of cases provided by the Laws of the Republic of Kazakhstan.

4. No one shall be entitled to interfere in the activities of employees, except those expressly authorized by the Laws of the Republic of Kazakhstan. Illegal interference in the activity of employees shall entail the responsibility provided by the Laws of the Republic of Kazakhstan.

5. Upon receiving orders or instructions, contradicting to the Laws of the Republic of Kazakhstan, the employee shall be obliged to be guided by the Laws of the Republic of Kazakhstan.

Managers shall be prohibited to give orders and instructions that are unrelated to the performance of duties of service, or aimed at violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Orders shall be given solely in written form, except in cases of military operations, accomplishment of tasks in emergency situations, as well as conducting operational search and counterintelligence activities.

6. Employees have the right to appeal against decisions and actions (inaction) taken in relation to them to higher officials, in court in the manner prescribed by the laws of the Republic of Kazakhstan.

Bringing decisions and (or) instructions to the attention of employees shall be carried out in the manner determined by the charter of the internal service of special state bodies, approved by the order of the first head of the special state body.

Footnote. Article 15 as amended by the laws of the Republic of Kazakhstan dated 28. 12. 2016 № 36-VI (shall be enforced upon expiry of two months after its first official publication); dated 13. 06. 2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication); dated 29.06.2020 № 351-VI (shall be enforced from 01.07.2021); dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 16. Execution of duties

Employees shall be regarded as executing obligations of service in cases:

1) execution of official duties;

2) participation in combat tasks in the conditions of a state of emergency or martial law, as well as in armed conflict;

3) participation in peacekeeping operations in support of peace and security;

4) participation in the liquidation of natural and man-made emergency situations and their consequences;

5) participation in exercises;

6) finding on-site service facilities and other locations within the set schedule duty time or at another time if this is official necessity;

7) a finding on business trip;

8) finding on service, following to a place of service and back;

9) stay on the treatment or medical examination (certification), following to a place of treatment or medical examination (certification) and back;

10) passing a special fees;

11) be in captivity, in the position of hostages or internee;

12) protection of life, health of the individual;

13) assist to the special state bodies and law-enforcement bodies for the protection of the rights and freedoms of man and citizen, protection of public order and public safety;

14) taking any other action, recognized by the court as committed in the interests of personality, society and state.

Footnote. Article 16 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 11.04.2014 № 189-V (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication).

Article 17. Rights of employees, connected with service career

1. Employees shall be entitled to:

1) obtain in the provided procedure information and materials necessary for the execution of official duties;

2) familiarization with documents, defining their rights and official duties;

3) access in the established procedure in connection with the performance of official duties in state bodies, organizations regardless of their organizational-legal form;

4) access in the provided procedure to the information constituting state secrets and other secrets protected by law, if the performance of official duties is connected with the use of such information;

5) promotion taking into account results of official activity, length of service and qualifications;

6) familiarization with the feedbacks on their official activity and other documents prior to adding them into a personal file, materials of a personal file (except for special inspection materials containing information constituting state secrets), as well as to attach their written explanations and other documents to the personal file and materials;

7) professional retraining and qualification development in the manner established by this Law and other regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan;

7-1) internship in the manner determined by the first head of a special state body;

7-2) admission, in agreement with the authorized leader (except for cadets and students) in educational organizations of the Republic of Kazakhstan and a foreign state implementing higher and postgraduate education programs, in the manner established by the legislation of the Republic of Kazakhstan;

8) state protection of their life, health and property, life, health and property of their family members in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan;

9) protection of personal data of the employee and his family members;

an appeal to the superior in subordination officials, to higher authorities or in court to protect their rights and legal interests, as well as for solving individual disputes relating to the service career;

10) medical care and sanatorium-resort therapy;

11) pension provision and social protection;

12) housing;

13) appropriate organizational-technical and sanitary conditions of service taking into account service particularities;

14) rest in accordance with this Law and labor legislation of the Republic of Kazakhstan;

15) implementation of teaching, scientific or other creative work;

16) implementation of teaching, scientific or other creative activities.

2. Employees in accordance with the assigned to them tasks within the scope of their competence, shall be provided other rights provided by the Laws of the Republic of Kazakhstan, regulating activities of the special state bodies.

Footnote. Article 17 as amended by the laws of the Republic of Kazakhstan dated 13.11.2015 № 398-V (shall be enforced upon expiry of 10 days after its first official publication); dated 06.13.2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 days after its first official publication); dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 18. Obligations of employees, connected with service career

1. Employees shall be obliged to:

1) observe the Constitution and the legislation of the Republic of Kazakhstan;

2) ensure the observance and protection of rights and freedoms of man and citizen, as well as the legal interests of individuals and legal entities of the state;

3) exercise powers within the scope their rights in accordance with official duties;

4) comply with the requirements of the charter of internal service of special state bodies, approved by the order of the first head of a special state body, as well as official and labor discipline;

5) accept the restrictions provided by the Laws of the Republic of Kazakhstan;

6) observe the norms of professional ethics provided by the legislation of the Republic of Kazakhstan;

7) comply with the lawful orders and instructions of the heads, decisions and instructions of superior bodies and officials issued within the scope of their powers;

8) keep the state secrets and other secrets protected by law, including after-service within the time fixed by the law, on which a subscription is given;

9) keep secret obtained upon performance of official duties, the information concerning private life, honor and dignity of citizens, and not to demand from them in providing such information, except for cases provided by the Law;

10) ensure the safety of state property;

11) submit a report in written form and without delay inform the immediate and authorized managers in cases of overlap of personal interests of the employee or conflict with their powers;

12) improve their professional skills and qualifications;

13) avoid public speaking, harming the interests of the service;

14) immediately, in written form, inform the immediate supervisor of:

intention to accept the citizenship of a foreign state;

filing an application for withdrawal from the citizenship of the Republic of Kazakhstan;

intention of the spouse or close relatives to accept the citizenship of the foreign state and (or) the filing of an application for withdrawal from the citizenship of the Republic of Kazakhstan, if it became known to them;

15) maintain the necessary level of professional and legal knowledge, physical, special and combat training.

2. In accordance with the special state bodies tasks the employees within the scope of their competence shall be established other duties provided by Laws of the Republic of Kazakhstan, regulating the activity of the special state bodies, and other legislation of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 18 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.06.2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 days after its first official publication).

Article 19. Restrictions, connected with duties of employees

1. Employee shall not be entitled to:

1) be a deputy of representative bodies and a member of local government bodies, be a member of political parties, trade unions, support any political party, create public associations in the system of special state bodies that pursue political goals based on the commonality of their professional interests for representation and protection of labor, as well as other socio-economic rights and interests of its members and improvement of working conditions;

2) engage in other paid activities except for pedagogical, scientific and other creative activities, except the cases, when it is his official duties in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan;

3) engage in entrepreneurial activities, be a member of the governing body or supervisory board of a commercial organization, except for cases when this is his official duties in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan, and cases of acquisition and (or) sale of shares of open and interval mutual investment funds, bonds on the organized securities market, shares of commercial organizations (common shares in the amount not exceeding five percent of the total number of voting shares of organizations) on the organized securities market;

4) be the representative on affairs of third parties, except for cases provided by the Laws of the Republic of Kazakhstan;

5) use in the non-service purposes means of logistical, financial and information support of his official activity, other state property and service information;

6) participate in the action, preventing the normal functioning of state bodies and execution of official duties, including strikes;

7) in connection with execution of official powers to use for personal purposes service of individuals and legal entities;

8) use their official position with a mercenary motive, including by means of agreements with official and other persons;

9) hold a position that is directly subordinate to a position occupied by his close relatives (parents (parent), children, adoptive parents (adopters), adopted (adopted), full and half brothers and sisters, grandfathers, grandmothers, grandchildren), spouse and (or) relatives (full and half brothers and sisters, parents and children of the spouse), as well as to have close relatives, spouse and (or) relatives in direct subordination;

10) refuse or evade undergoing a medical examination in medical organizations to establish the fact of the use of a psychoactive substance and the state of intoxication by referral of an authorized head.

Denial and avoidance from passing examination shall entail dismissal from the service in special state bodies.

2. An employee in accordance with the procedure provided by the legislation of the Republic of Kazakhstan within one month after entering on duty shall be obliged at the time of service to transfer in trust management the shares in his ownership (equity stake in charter capital) of commercial organizations and other property the use of which leads to the generation of income, with the exception of money, bonds, shares of the open and interval mutual investment funds, legally owned by him, as well as other property, transferred in property lease. The contract of entrusted management of property shall be subjected to notarial certification.

An employee shall be entitled to receive the income from the transferred in entrusted management of the property, including in the form of royalties, dividends, gains, income from the lease of property and other legal sources.

2-1. Special state bodies shall have the right to conduct a special inspection of employees in the manner established by the legislation of the Republic of Kazakhstan. State bodies of the Republic of Kazakhstan shall provide assistance to special state bodies in conducting special inspections.

3. Responsibility for failure to comply with the restrictions provided by this Article shall be established by this Law and other Laws of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 19 as amended by the laws of the Republic of Kazakhstan dated 07.07.2020 № 361-VI (shall be enforced upon expiration of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 06.10.2020 № 365-VI (shall be enforced upon expiration of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 20. The emergence and alteration of legal relations in the service during the period of martial law

Peculiarities of the emergence and alteration of legal relations in the service of special state bodies and its continuation during the period of martial law shall be determined by the President of the Republic of Kazakhstan.

Article 21. Responsibility of employees

1. For non-performance or improper performance of their official duties, employees shall bear criminal, administrative, civil, disciplinary responsibility in accordance with the Laws of the Republic of Kazakhstan.

2. The implementation of obviously illegal order or instructions shall not discharge the employee from liability.

Upon uncertainty about the legality of the order, received for execution, he shall be obliged immediately to notify in written form to the immediate supervisor and to the manager that gave the order. In case if the superior manager confirms in written form the order, the employee shall be obliged to carry it out, with the condition that its implementation shall not lead to actions that relate to criminal acts. Responsibility for the consequences of execution by the employee of illegal orders shall bear manager that confirmed this order.

3. Actions (inaction) of employees may be appealed to higher officials in court in the manner prescribed by the laws of the Republic of Kazakhstan.

4. An employee shall bear material responsibility in accordance with the Laws of the Republic of Kazakhstan for the material damage of special state body, caused by his illegal actions.

Footnote. Article 21 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.06.2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 days after its first official publication); dated 29.06.2020 № 351-VI (shall be enforced from 01.07.2021).

Article 22. Service certificates and identification tags of employees

1. Employees in confirmation of their identity and authority shall be given service certificates and identification tags.

The procedure for issuance and use of certificates and identification tags shall be defined by the first head of the special state body.

2. Description of service certificates and samples of identification tags shall be approved by the first head of the special state body.

3. Service certificate shall be a document confirming the person's belonging to a special state body, his position, and special or military rank.

Service certificates and identification tags shall have the necessary level of protection.

Service certificate of the employee shall confirm his right to carry and keep weapons, special means, and other powers granted to the employee in accordance with the Laws of the Republic of Kazakhstan.

Article 23. Special uniform of employees

1. Employees, who have been assigned special ranks, at the expense of the budget funds shall be provided with a special uniform.

2. The types and description of a special form of uniform shall be determined by the President of the Republic of Kazakhstan. The standards for the provision of special uniform for employees shall be approved by the first heads of special state bodies in agreement with the central authorized body for budget planning.

The order of wearing a special form of clothing by employees shall be determined by the first heads of special state bodies.

3. For the persons dismissed from the service in special state bodies upon the reach of limit age for service, health conditions or staff reduction, the right to wear a particularly solemn and solemn special uniform shall be remained in the presence of service of twenty or more years.

Footnote. Article 23 as amended by the laws of the Republic of Kazakhstan dated 29.09.2014 № 239-V (shall be enforced upon expiry of 10 days after its first official publication); dated 13. 06. 2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 days after its first official publication).

Chapter 4. Service career

Article 24. Staff composition

1. Staff composition of special state bodies shall be employees, military men and workers.

2. Employees and servicemen can serve in special state bodies on regular posts, in current reserve, and also stay in reserve.

The procedure of enrollment of employees and military personnel in the current reserve and the passage of their service shall be determined by the first heads of special state bodies.

The working conditions of employees of special state bodies shall be regulated by the labor legislation of the Republic of Kazakhstan and the legislation of the Republic of Kazakhstan on public service.

With regard to the staff of special state bodies, personal files shall be conducted, the procedure for registration, keeping and recording of which shall be determined by the first heads of special state bodies.

Footnote. Article 24 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.06.2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 days after its first official publication).

Article 25. Staff

Employees shall be divided into:

1) common soldier;

2) non-commissioned officers;

3) officers.

Article 26. Special ranks

1. The following special ranks shall be established in a special state bodies:

1) rank and file:

common soldier;

2) composition of sergeants:

junior sergeant;

sergeant;

senior sergeant;

3) composition of junior officers:

lieutenant;

senior lieutenant,

captain;

4) composition of senior officers:

major,

lieutenant colonel;

colonel;

5) the higher officers composition:

major general;

lieutenant general;

colonel-general.

2. To the special ranks of employees shall be added the following words, indicating that they belong to:

1) the bodies of national security – "national security";

2) To state security service of the Republic of Kazakhstan - "State security services of the Republic of Kazakhstan";

3) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.12.2019 № 291-VІ (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

3. To the special ranks of citizens staying in the reserve, shall be added the words "reserve", and to the retired - "retired".

4. Terms of service in special ranks shall be established:

officers:

the lieutenants - two years;

senior lieutenants - three years;

captains - four years;

majors - five years;

lieutenant colonels - seven years;

colonels and higher – shall not be established;

composition of common soldier and sergeants – shall not be established.

For the employees who have graduated from military, special educational institutions or organizations of education of foreign states with a training period of five years or more, the term of service in the special rank of lieutenant shall be set for one year.

Footnote. Article 26 as amended by the laws of the RK dated 04.07.2014 № 233-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 13. 06. 2017, № 69-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 27.12.2019 № 291-VІ (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 27. Procedure for assigning special ranks

1. Special ranks shall be assigned to employees personally. Special rank may be the first or the ordinary.

2. Special ranks shall be assigned to the employees:

1) to the higher officers – by the President of the Republic of Kazakhstan upon the recommendation of the first head of a special state body;

2) colonel – by the first head of the special state body;

3) other special ranks - by officials, defined by the first heads of special state bodies in accordance with the nomenclature of positions.

3. As first special ranks shall be considered:

1) for officer - lieutenant;

2) for the composition of sergeants - junior sergeant;

3) for common soldier personnel - common soldier.

4. A special rank "lieutenant" shall be assigned to:

1) for an employee who does not have a special rank of officer, and graduated from a military, special educational institution or educational organization of a foreign state with the direction of special state bodies on educational programs of higher education, or completed training on educational programs of additional education for at least six months;

2) for an employee who does not have a special rank of officer, having a higher professional education related to the relevant specialty, and who has entered the service on a contract for a position for which the staff is required to be an officer, when appointed to the appropriate position.

5. The first special rank of officers shall be assigned to the first head of the special state body in which the employee is currently serving.

6. The special rank of “junior sergeant” shall be assigned to an employee appointed to a position for which the special rank of “junior sergeant” or higher is provided. Subsequent special ranks of sergeants shall be assigned to employees who have the required level of training and have been appointed to the appropriate positions, but not earlier than twelve months later.

7. The special title of "junior sergeant" shall be assigned to a citizen who does not have a military rank having post-secondary or higher education when entering the service under a contract for a position for which the staff is provided with the rank of sergeant for the appointment to the respective post.

8. The special title of "common soldier" shall be assigned to citizens without special ranks:

1) when entering service under a contract for positions of ordinary personnel;

2) when enrolling in military, special educational institution or sending to an educational organization of a foreign state.

9. A citizen enlisted from the reserves or accepted as a transfer from the Armed Forces, other troops, and military formations shall be assigned a special rank in the order of recertification not lower than his/her existing military rank.

Persons who previously served in special state or law enforcement agencies, enrolled from the reserves, or accepted as a transfer from other special state bodies and having a special rank, class rank, or qualification class shall be assigned a special rank in the order of recertification. The procedure for re-certification and assignment of a special rank shall be determined by the first head of the special state body.

A person’s special military rank, class rank or qualification class of a superior commander or officer staff, appointed to a special state body shall be recognized as relevant to an equivalent special rank indicating his (her) belonging to the body, where he (she) serves, taking into account the provisions of subparagraph 5) of paragraph 1 and paragraph 2 of Article 26 of this Law.

Service in the previous special, military rank, class rank, or qualification class shall be counted in the period of service for the assignment of the next special rank.

Employees and soldiers, who have been transferred to the service within one special state body shall not be subject to re-certification.

9-1. Employees who previously held political public positions and were appointed to positions not lower than deputy chief executives of structural divisions and departments of a special state body are assigned a special rank provided for by the state for the position held, without applying the requirements of this Law, except for the cases provided for in Article 27-1 of this Law.

10. The next special rank shall be assigned to the employee after the expiration of the term of service in the previous special rank if he (she) holds a full-time position or is not serving on a regular post in accordance with subparagraphs 5) and 6) of paragraph 4 of Article 33 of this Law, for which an equal or higher special rank is provided.

11. If the employee hook disciplinary sanction, he shall not be submitted to the awarding the next special rank.

12. Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.06.2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 days after its first official publication).

13. The term of service in special ranks shall be calculated from the day of assigning special ranks.

14. Employees that have passed appropriate training for appointment to the posts of non-commissioned officers may be assigned special ranks.

15. The next special rank shall be assigned after the expiration of the established period of service in the current special rank and if the assigned rank corresponds to the special rank of the position held before entering study by an employee studying in a military, special educational institution, in an educational organization of the Republic of Kazakhstan and (or) foreign state within the framework of the state program for the training of civil servants.

16. Employees, exemplary performing official duty, who have shown high professionalism and diligence in the performance of services or the performance of other duties of service, the next special rank may be assigned in advance, but not higher special ranks provided by the occupied their positions.

Early special rank shall be assigned upon the expiry of not less than half of the established term of service in special ranks, but not more than once in the period of service in special ranks of junior and senior officers respectively.

17. An employee, who achieved high performance in service, training, strengthening of discipline, mastery of complex technology or exemplary and duties charged on the area associated with the solution of problems of special state body, may be assigned to the next special rank of lieutenant colonel, and officers of the teaching staff, having a scientific degree of a colonel inclusive - one step higher special rank provided by the occupied position.

The next special rank for one degree higher than special rank, provided for the position, shall be assigned not more than once during the period and on the expiry of not less than two deadlines of service in special ranks.

18. Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

19. Citizen (reservist), deprived of the special rank of officer or non-commissioned officers, simultaneously with the transfer to the military account of common soldier personnel of the chief of the local military body of oblast (city of republican significance and the capital) shall be assigned the rank of "common soldier ".

Footnote. Article 27 as amended by the laws of the Republic of Kazakhstan dated 13.11.2015 № 398-V (shall be enforced upon expiry of 10 days after its first official publication); dated 13.06.2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 days after its first official publication); dated 03.07.2017 № 84-VI (shall be enforced upon expiry of 10 days after its first official publication); dated 27.12.2019 № 291-VІ (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 27-1. Special rank of higher officers

Special title of higher officers:

Major General may be assigned to an employee after three years in the rank of colonel on the position preceding the position of the higher officer corps, and at least one year of service on the posts of higher officers;

Lieutenant-General may be assigned to an employee who is in the special rank of Major-General for at least three years;

Colonel-General may be assigned to an employee who is in the special rank of Lieutenant-General for at least three years.

At the decision of the President of the Republic of Kazakhstan, a higher special rank may be assigned ahead of time.

Footnote. Chapter 4 is supplemented by Article 27-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.06.2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 days after its first official publication).

Article 28. Reduction, deprivation of special titles and recovery in the special rank

1. Employees may be reduced in a special rank for one degree:

1) the higher officers – by the President of the Republic of Kazakhstan;

2) officers (except for the higher officers) – by the first head of the special state body;

3) other special titles - in accordance with the nomenclature of posts.

2. An employee, reduced in special rank, shall be restored to the previous special rank regardless of their positions by order of the authorized manager upon expiration of six months from the date of the reduction in special rank.

The term of service in special ranks shall be terminated from the date of issuance of the order on bringing to disciplinary liability in the form of lower special ranks and shall be resumed from the date of issuance of the order about the restoration of special rank.

Prior to restoring the employee in the previous special rank and giving it the next special rank re-decrease in special title shall not be allowed, but shall be taken a different measure of impact.

3. Employees, committed criminal offenses shall be deprived of a special rank on the court's verdict, which entered into force.

Deprivation of the employee's special ranks shall be formalized by the order on staff.

4. A citizen, deprived special ranks due to illegal conviction, shall be assigned to the previous special rank after the entry into force of the decision on the rehabilitation of the reinstatement of the rights and privileges, provided by laws and other regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 28 as amended by the Constitutional Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2013 № 121-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 03. 07. 2014 № 227-V (shall be enforced from 01.01.2015).

Article 29. Appointment and relocation of employees

Footnote. Article 29 is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.06.2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 days after its first official publication).

Article 30. The procedure of appointment to positions

1. The employee shall be appointed to a position, which should correspond to a special rank.

1-1. The list of posts and corresponding special and military ranks in special state bodies shall be approved by the President of the Republic of Kazakhstan.

1-2. The list of non-typical posts and corresponding special and military ranks in special state bodies shall be approved by the first leaders of these bodies.

2. The list of officials, who have the right to issue orders (a list of positions) on the conclusion of the contract, appointment, transfer, release, dismissal of employees, and to assign special ranks (orders on staff), shall be determined by the first head of the special state body.

3. The appointment of an employee for the position shall be carried out taking into account the level of education and vocational training, psychological qualities, health condition and other circumstances provided by this Law.

4. Appointment of employees to positions shall ensure their use by the principal or similar specialty, taking into account existing experience of staff activity. Upon necessity of use of staff in posts on new specialty, their appointment to these positions shall be obliged to precede the corresponding training.

5. An employee who has the rank of an officer, enlisted in a military, special educational institution or sent in accordance with an international agreement to an educational institution of a foreign state to study on educational programs of postgraduate education, shall be relieved from a previously held position and appointed to the post of a master’s degree or doctoral student or adjunct of a military, special educational institution.

An employee who does not have the rank of an officer, enlisted in a military, special educational institution or sent in accordance with an international agreement to an educational institution of a foreign state on the programs of higher and additional education, shall be relieved from his previous position and appointed to the position of a cadet or a listener of a military, special educational institution.

A citizen of the Republic of Kazakhstan, enrolled in a military, special educational institution or sent in accordance with an international agreement to an educational institution of a foreign state on the programs of higher and additional education shall be appointed to the position of a cadet or a listener of a military, special educational institution.

Upon enrolling in a military, special educational institution a listener (a citizen of the Republic of Kazakhstan) shall retain the rank previously assigned to him.

6. Master's students, doctoral students, adjuncts expelled from a military, special educational institution or educational organization of a foreign state for poor academic performance or on their own initiative shall be returned to the subunits from which they were sent for training, to positions not lower than the previously held positions.

7. Employees, graduated from military, special educational institutions or educational organizations of foreign states, shall be appointed to the posts of officers, who are subject to replacement by persons with the required level of education and provided for by a list of positions and corresponding special ranks in a special state body approved by the President of the Republic of Kazakhstan (hereinafter - list of posts).

Employees, graduated from military, special educational institutions on educational programs of postgraduate education or educational organizations of the Republic of Kazakhstan and (or) foreign countries on educational programs of postgraduate education in the framework of the state order for professional training of civil servants, after graduation shall be appointed to the positions not lower than previously occupied ones.

In case of impossibility of appointment to these positions, such employees shall be appointed to other positions related to the training profile (in exceptional cases they shall be placed at the disposal of the respective head for further appointment to the post).

8. Upon appointing to the positions shall be observed the following conditions:

1) to posts, subjected to substitution composition sergeants and officers, appointed by the employees of a certain composition.

Upon impossibility of appointment to these positions of employees of a certain part of them may be assigned to the staff of subordinate part in the procedure defined by the first head of the special state body;

2) appointment to positions the employees, placed at the disposal of the relevant chiefs, is made in the shortest possible period not exceeding the period established by paragraph 4 of Article 33 of this Law;

3) conclusion of the military-medical commission on the category of validity for the service is presented;

4) in case, if an employee is denied in access to the information constituting state secrets or the specified tolerance terminated, he shall be appointed in the established order to the position associated with the access to the information constituting state secrets, or subject to dismissal from the service;

5) employees, consisting between close relatives, in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan are not allowed to serve with their direct subordination to one another.

8-1. If it is not possible to appoint employees of the appropriate composition to full-time positions of faculty members and researchers, persons from among the employees may be appointed, including temporarily in the manner determined by the first head of the special state body. At the same time, the salary of an employee shall be determined by the position of a full-time faculty member and researchers.

Employees temporarily appointed to full-time positions of faculty members and researchers, when appointed to these positions, employees shall be appointed to other established positions, and in case of impossibility of their appointment to these positions, they shall be dismissed in accordance with the established procedure.

9. Employees may be appointed to higher, equal or lower level positions.

10. The position shall be regarded as superior, if in accordance with appropriate List of positions it stands with higher special rank than a special rank on the same position, and in case of equality stipulated by the state special ranks higher level of qualification requirements or management body.

11. The appointment of an employee to a higher post shall be made in procedure of promotion.

On the superior position shall be appointed the employee, recommended by certification commission of the authority in which he runs the service, expressed in the performance of duties in the service of high professional quality and organizational skills.

12. Positions shall be considered as equal if they are equal in special rank, and in equal qualifications or levels of government.

The appointment of an employee in equal positions shall be carried out:

1) in connection with the organizational measures;

2) for the appropriate use of the employee in the service;

3) for family reasons according to the report an employee, serving on contract, under the conditions provided by subparagraph 2) of paragraph 2 of Article 49 of this Law;

4) for health reasons in accordance with the conclusion of the military-medical commission.

14. The position shall be considered to be lower, if it corresponds with lower special rank, and lower qualification requirements or level of government.

15. Appointment to a lower position shall be carried out:

1) with the consent of the employee:

in connection with the organizational measures in the absence of vacant positions, equal to his profile training;

for family circumstances, determined by subparagraph 2) of paragraph 2 of Article 49 of this Law, confirmed by an act of examination of the family and property status, with the exception of the case provided for in paragraph four of this subparagraph;

according to the report of an employee whose spouse is serving in another locality;

for health reasons, in accordance with the conclusion of the military-medical commission;

while at command of the head, except in the circumstances, defined by subparagraph 4) of paragraph 4 of Article 33 of this Law;

2) without the consent of an employee on the recommendation of certification commission approved by the authorized leader, not less than one step.

16. Upon appointment of an employee to the position, dismissal, enrolment under control of a head, discharge, assignment, reduction, deprivation of special titles, as well as at the conclusion of the new contract shall be documented recommendation in accordance with the procedure, defined by the first head of the special state body.

Footnote. Article 30 as amended by the laws of the Republic of Kazakhstan dated 13.11.2015 № 398-V (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication); dated 13. 06. 2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication); dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 31. Procedure of redeployment of staff

1. Redeployment of staff shall be changing his official position or place of service.

The redeployment shall be performed in the following cases:

1) Appointment to the position;

2) secondment;

3) admission under the control of the head on the grounds specified in subparagraphs 1), 2), 3), 5), 6), 7), 8) and 9) of paragraph 4 of Article 33 of this Law;

4) enrolment in military, special educational institutions;

4-1) transfer between subunits of a special state body;

5) transfer from one special state body to another or from the Armed Forces, other troops, and military formations to a special state body, the structure of which provides for military service, and vice versa;

6) changing permanent base unit;

7) expulsion of master's students, doctoral students, and adjuncts from a military or special educational institution for poor academic performance or on their own initiative.

2. The transfer of an employee when the point of permanent deployment of a unit is changed, carried out in accordance with organizational and staff arrangements, as well as appointment to an equal or higher position, regardless of the location of the permanent deployment of the unit, shall be performed without his consent by the decision of the authorized leader, who was granted this right by the first head of the special state body.

3. Redeployment of staff shall be made only after delivery of cases and positions in the order established by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

The beginning of delivery of cases and position shall be determined by the head from the date of receipt of extracts from the order on staff or written notification about redeployment of staff, but not later than seven days from the date of receipt of the notification, and for the employee on leave or on treatment, from the day of his arrival.

4. Rules for the transfer of employees shall be approved by the first head of a special state body.

Footnote. Article 31 as amended by the laws of the Republic of Kazakhstan dated 13.11.2015 № 398-V (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication); from 06. 13. 2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication); dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 32. Placing on temporary performance of duties on a post

1. In connection with business necessity for employee may be imposed temporary performance of duties equal to or higher position, which is not occupied by him:

1) On vacant (not occupied) post with his consent, in this case the employee shall be exempt from execution of duties of occupied by him job, but shall not be released from his post and he shall be paid salaries according to position, to the duties of which he is temporarily admitted;

2) for a non-vacant (occupied) position in the event of temporary absence of the employee occupying it or removal of the employee occupying it from office - for a period of no more than two months.

2. Assignment of temporary duties to an employee for a vacant (unoccupied) position and release of him/her from the performance of duties for his/her position shall be carried out by an official who has the right of appointment to this position.

In this case, the assignment of temporary duties to an employee for a vacant (unoccupied) position to be filled by senior officers shall be carried out in the manner determined by the first head of the special state body.

3. The head of the body in case of his temporary absence shall impose temporary performance of duties on one of the deputies, in their absence - to another officer.

Footnote. Article 32 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 33. Induction under control of the head

1. For the decision of issues of the further service career of employees may be inducted under control of the head, having the right to issue orders, official, having the right of appointment to position.

2. Admission of an employee under the control of an authorized leader shall be allowed in cases and for the terms specified in paragraph 4 of this article.

The periods of being on leave, on treatment in military medical (medical) institutions, and in case of their absence at the place of service or the absence of the relevant departments in them – in medical organizations, shall not be included in the period of stay under the control.

3. Officials at the disposal of the personnel shall approve the list of their official duties.

4. The employee may serve not in regular posts in the following cases:

1) Under control of an authorized executive at his appointment to another position - not more than two months;

2) Under control of an authorized executive in connection with carrying out organizational measures (redundancy) - not more than three months;

3) Under control of an authorized executive in connection with the inability of redeployment of staff in an equivalent position - not more than six months;

4) being under the control of an authorized leader in connection with the issuance of a decision on qualification of a suspect's act or application of a preventive measure on a criminal case against a staff member - pending the final decision on the criminal case;

5) Secondment to the state bodies and organizations;

6) Being in the existing reserve.

7) being under the control of an authorized manager in connection with provision of study leave for training in educational organizations of the Republic of Kazakhstan (with the exception of the case provided for in subparagraph 9) of this paragraph) and (or) foreign states in the framework of the state order for professional training of civil servants on postgraduate educational programs for a period determined by the curriculum;

8) being under the control of an authorized head of the staff while staying with the spouse-the employee, employee of law enforcement bodies, or a military servant, sent (directed) to the service, studying abroad without saving the monetary allowance;

9) being under the control of an authorized leader in connection with training in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on military service and the status of soldiers.

Footnote. Article 33 as amended by the laws of the Republic of Kazakhstan dated 04.07.2014 № 233-V (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication); dated 13.11.2015 № 398-V (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication); dated 06.13.2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication); dated 15.04.2022 № 114-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 34. Dismissal from service

1. An employee shall be relieved of his position in cases of transfer, dismissal from service, as well as in connection with other circumstances provided for by the legislation of the Republic of Kazakhstan and this Law.

2. The right to release the officer from office shall have authorized head.

Footnote. Article 34 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 35. Official representatives

Special state bodies may send their official representatives in the foreign institutions of the Republic of Kazakhstan in coordination with the special services or law enforcement agencies of other states, as well as with the Ministry of foreign affairs of the Republic of Kazakhstan.

Position about the official representatives shall be determined by the first heads of special state bodies.

Article 36. The secondment of staff to the state bodies, as well as organizations

1. Employees for solving problems of ensuring security of the state and in other cases provided by the laws, may be posted to the state bodies and organizations of the Republic of Kazakhstan in coordination with the first directors, unless otherwise provided by the laws or international organizations - on the basis of international agreements.

The seconded employee of an administrative state post of the state body, where he is seconded, shall be engaged to a non-competitive selection in the manner prescribed by this Law.

2. At this for the seconded person shall remain the employee's status and the action of the previously concluded contract shall not be terminated. The conclusion of new contracts with staff seconded to the state bodies of the Republic of Kazakhstan, organizations, shall be carried out in accordance with this Law.

3. Assignment of special ranks to employees seconded to state bodies, organizations of the Republic of Kazakhstan, and international organizations, and awarding them with state awards shall be carried out in the manner prescribed by this Law.

Appointment to a position or dismissal from service of an employee seconded to state bodies, organizations of the Republic of Kazakhstan, and international organizations shall be made in the manner prescribed by this Law, after his/her release from positions (dismissal) in state bodies, organizations of the Republic of Kazakhstan and international organizations and return to the special state body in which he/she serves.

4. Seconded employees shall be paid salaries established for the relevant categories of employees of state bodies and organizations of the Republic of Kazakhstan, and the wages for the special rank, provided by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

5. Bonuses for seconded employees and provision of financial assistance to them shall be carried out in the manner prescribed for employees of state bodies, as well as organizations of the Republic of Kazakhstan to which they are seconded.

Payment of official salaries, health benefits, bonuses, and financial assistance to seconded employees shall be made at the expense of funds allocated for the maintenance of state bodies, as well as organizations of the Republic of Kazakhstan to which they are seconded. Other payments, as well as the provision of special uniforms, shall be made at the expense of funds allocated for the maintenance of the special state body from which the employees are seconded.

6. Employees seconded to international organizations shall be paid wages established for the relevant categories of employees of international organizations, at the expense of funds provided for their maintenance, as well as a salary for a special rank, established by the legislation of the Republic of Kazakhstan, at the expense of funds provided for the maintenance of a special state body, from which the employees are seconded unless otherwise provided by international treaties.

7. For the period of secondment in the state bodies of the Republic of Kazakhstan as well as in the organization for employees and members of their families shall be remained rights, warranties, benefits, compensation, pension security and social protection provided by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Retirement insurance of seconded employees shall be carried out in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

For payments of a lump-sum character, the official salary for the last position held by the employee before secondment shall be taken into account.

8. The peculiarities of secondment of employees to special state bodies and passage of their services shall be determined by Article 36-1 of this Law.

Footnote. Article 36 as amended by the laws of the Republic of Kazakhstan dated 23.11.2015 № 417-V (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication); dated 28. 12. 2016 № 36-VI (shall be enforced upon expiry of two months after its first official publication); dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 36-1. Features of secondment of employees to special state bodies and their passage of service

1. The peculiarities of secondment of employees to special state bodies and passage of their services shall be determined by a joint normative legal act of the first heads of special state bodies.

2. Payment of official salaries, allowances for special conditions of service and other allowances established by the legislation of the Republic of Kazakhstan, health benefits, bonuses, financial assistance, monetary compensation to employees of special state bodies for housing maintenance, and payment of utilities, lifting allowances for employees and their families members when moving on duty, associated with moving from one settlement to another at a distance of more than one hundred kilometers, in the manner established by the legislation of the Republic of Kazakhstan, reimbursement of costs for transporting their property when moving on duty in the amount of one monthly calculation index for every twenty kilometers of automobile roads in the manner determined by the Government of the Republic of Kazakhstan, as well as funds spent on treatment for seconded employees shall be made at the expense of funds provided for the maintenance of the special state body to which they are seconded.

Bonuses for seconded employees and provision of financial assistance to them shall be carried out in the manner prescribed for employees of the special state body to which they are seconded.

3. Payment of salaries for special ranks, housing payments, lump-sum compensation in the event of death (death) of an employee during his service, when he is disabled or if he suffers a disability associated with the performance of his duties, as well as providing a special form of clothing and other ware goods shall be made at the expense of the funds provided for the maintenance of a special state body, where employees are seconded.

Footnote. Chapter 4 is supplemented with Article 36-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 28.12. 2016 № 36-VI (shall be enforced upon expiry of two months after its first official publication); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 37. Personnel reserve

1. With the purpose of formation of a personnel reserve of special state body and ensuring the acquisition of the posts in a special state body shall be created the personnel reserve.

2. Personnel reserve shall be formed from the staff, which are recommended for promotion to a higher position by results of certification.

3. Vacant managing position shall be replaced by decision of an authorized executive entity, comprising the personnel reserve of special state body. Refusal of the staff, consisting of personnel reserve from the proposed position vacant position shall be replaced by another employee for the certification results.

4. Responsibility for formation of personnel reserve and organization of work with it shall be attached to the authorized manager and personnel department of the special state body. Personnel reserve shall be formed in special bodies, taking into account the qualitative composition of the personnel and the needs for substitution of the relevant post.

5. Enlistment to the personnel reserve shall be carried out by the authorized head.

6. In cases of committing of corruption offences, reduction in posts or special rank, as well as imposing a disciplinary sanction in the form of warnings about incomplete service conformity employee shall be excluded from the personnel reserve.

7. The term of the employee in the reserve shall not exceed three years. The persons enlisted to the personnel reserve, but not appointed within the period of stay in the reserve in planning for their positions, may re-enroll in the personnel reserve on general grounds.

8. Personnel department unit of the special state body shall maintain lists of employees enrolled in the personnel reserve.

9. The procedure of formation of a personnel reserve and the organization of work with them shall be determined by the first head of the special state body.

Chapter 5. Rest leaves

Article 38. Types of rest leaves

1. The following types of leave shall be set for employees:

1) annual;

2) short term;

3) maternity leave, leave to employees who have adopted or adopted a newborn child (children);

4) additional;

5) vacation;

6) education;

7) due to illness;

8) vacations without pay on child care until reaching the age of three.

Article 39. The General procedure for granting and calculation of the duration of holidays

1. Holidays shall be granted on the basis of the order of the authorized head.

2. The duration of leave shall be determined in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan; the total duration of annual additional leave may not exceed sixty days in a year view, not counting the time needed to travel to the place of vacation and back.

3. For the period of all types of leaves for an employee shall be saved money allowances and other additional payments, except the cases provided by this Law and other regulatory legal acts.

Article 40. Annual leave

1. Annual basic leaves shall be given to employees at any time of the year, taking into account the periods of their use, as well as maintaining the combat readiness of the unit and in accordance with the schedule of leaves, approved by the authorized manager and brought to the attention of all employees. The schedule of leaves shall be drawn up for each calendar year, taking into account the categories of employees, enjoying benefits in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan, and shall be notified to all employees.

During their holiday shall not be allowed redeployment, dismissal of an employee on the initiative of a special state body, except the complete elimination of units and in other cases provided in the contract.

2. The duration of annual leave granted to employees (with the exception of cadets, listeners), taking into account the length of service, the specifics and conditions of service, shall be established:

having served in the service of up to 10 calendar years - 30 day and night;

from 10 to 15 years - 35 day and night;

from 15 to 20 years - 40 day and night;

20 years and more - 45 day and night;

For persons in summer work, as well as for those, carrying service in regions, the list of which is determined by the Government of the Republic of Kazakhstan – 45 day and night.

3. The leave may be divided into two parts, taking into account the interests of the service and the willingness of the employees.

4. Calculating the duration of annual holiday to the employee in the year of entering at the service and in the year of dismissal shall be calculated by dividing the length of annual leave at twelve and obtained by multiplying the number of days on the number of full months of service in the year of admission to the service or dismissal.

5. Rounding the number of incomplete days shall be increased. In case, if it is impossible to timely dismiss an employee from the service (excluding a special state body from the lists of personnel), the calculation of the underused period of annual leave with the provision to the employee shall be made on the day of his dismissal. In the same manner, the duration of the employee's annual leave shall be calculated in case of early termination (before the expiration of the contract) of dismissal, if the leave is not used earlier in accordance with the schedule of holidays.

6. An annual leave shall be granted to employees, graduated from a military, special educational institution or educational organization of a foreign state after graduation of the specified educational institution.

7. Employees serving in high-mountain areas (at a height of fifteen hundred meters and higher), in areas with severe climatic conditions, the list of which is determined by the Government of the Republic of Kazakhstan, the annual paid leave shall be forty-five calendar days, regardless of length of service.

8. The duration of annual leave of employees shall be increased by the number of day and nights taking into account the necessary time for travel to the place of holiday and back.

9. According to the report of the employee and the decision of the head the granting to an employee of annual and additional holidays shall be allowed consistently with no gap between them.

10. In the case when the annual and (or) additional leave in the past year were not fully used by the employee for good reason, the unused days of vacation shall be granted next year at his request.

11. Employees, got sick during the annual or additional leave (except year of dismissal from the subsequent dismissal from the list of special state body), annual or additional leave shall be extended by a reasonable number of days of illness, except holidays for family reasons. The extension of leave in this case shall be carried out by an authorized head on the basis of a certificate from a medical institution.

12. In the case of serious health problems or death of a family member, as well as emergency situations of natural or technogenic character that had befallen to the family members of the employee on leave, the head of the territorial body, on the territory of which, the employee is on vacation, shall be entitled to extend the leave for a period of not more than ten day and nights without taking into account the time required for travel to the place of service career.

About the extension of the vacation head of territorial body shall immediately notify the head of the department in which the specified employee carries a service.

Footnote. Article 40 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.06.2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication).

Article 41. Short leave

1. Short leave shall be available to employees for up to ten day and nights in the following cases:

1) a serious state of health or death (death) of the spouse, close relatives, close relatives of the spouse;

2) emergency situations of natural or man-made nature that have befallen close relatives, close relatives of the spouse;

3) the occurrence of urgent social and everyday issues, as well as for other reasons that are recognized by an authorized head respectfully.

2. The duration of short-term leave that is granted to the employee shall be increased by the number of day and nights, necessary for travel to the place of holiday and back.

3. Short leave may be granted to the employee not more than two times a year.

Footnote. Article 41 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.06.2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication).

Article 42. Maternity leave, leave to employees who have adopted a child (children)

1. The duration, terms of provision of and payment for a leave for pregnancy and childbirth to women employees shall be established in the manner prescribed by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

2. The employee, who have adopted a newborn child (children) shall be granted (to one of the parents) leave for the period from the date of adoption and before the expiry of fifty-six days from the day of birth of the child.

Footnote. Article 42 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 165-VI as of 02.07.2018 (shall be enforced ten calendar days after its first official publication).

Article 43. Additional leave

1. Employees, carrying service in the regions, announced by the legislation of the Republic of Kazakhstan as environmental disaster zones, shall be entitled to additional annual leave, the duration and procedure for the provision of which shall be determined in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

1-1. Employees participating (participated) in combat operations, antiterrorist and peacekeeping operations shall be granted an additional leave of two weeks duration, which shall be added to an annual leave.

2. Additional paid vacation for the special nature of the service shall be provided up to ten calendar days, shall be added to the annual paid leave and may be granted at the same time or separately, at the request of the employee.

3. Employees that are entitled simultaneously to additional leave for the performance of duties in hazardous conditions and for the special nature of the service, additional leave shall be granted on their choice for a single reason.

Footnote. Article 43 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.06.2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication).

Article 44. Vacation leaves

1. Cadets and students studying full-time in military and special educational institutions of special state bodies shall be granted vacation leave for the following periods during breaks in classes unless otherwise provided by paragraph 3 of this Article:

1) winter holiday - 14 day and nights;

2) summer vacation - 30 day and nights.

1-1. Cadets, listeners, studying in educational institutions of foreign countries, holidays shall be provided in accordance with international agreements and contracts on training.

2. The time required for travel to the place of holiday and back shall not be granted.

3. Cadets and students who have educational debt shall liquidate it within ten calendar days within the time limits for vacations established by paragraph 1 of this Article.

Footnote. Article 44 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.06.2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 45. Education leaves

1. Employees by decision of the authorized leaders may be granted education leaves:

1) for preparation and passing of entrance examinations;

2) during the period of study.

2. The duration of the education leave shall be established by curriculum and shall be submitted by authorized head on the basis of a written call of educational institutions.

3. Employees, who have entered the educational organization of the Republic of Kazakhstan and (or) foreign countries within the framework of the state order on professional training of civil servants on postgraduate educational programs shall be granted leave without paying, with exemption from their position and transfer under the control of the authorized manager.

Footnote. Article 45 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.11.2015 № 398-V (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication).

Article 46. Leaves due to illness

1. Leave due to illness shall be granted to the employee on the basis of the conclusion of the military-medical commission. Leave due to illness shall be provided to the employee from thirty to sixty day and nights, and in the year of dismissal up to the date of expiry of the contract.

2. For certain categories of employees after execution by them of negatively affecting to their health tasks shall be carried out medical rehabilitation.

The amount of additional days for medical rehabilitation shall be determined for an employee on the basis of the conclusion of the military-medical commission by the first head of the special state body.

3. The duration of leave due to illness on account of annual and additional holidays shall not be included.

Article 46-1. Leave without paying for child care until the age of three.

The employee on his report shall be granted leave without paying for the child care until he (she) reaches the age of three in the order established by the Labor Code of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Chapter 5 is supplemented with Article 46-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.06.2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication).

Article 47. Recalling from leave

1. In case extremely official necessity the officer may be recalled from vacation according to decision of the authorized head.

2. Recalling of the employee from vacation shall be documented by the order. At this, if underused part of the holiday is ten days or more, the employee shall be granted the time necessary to travel to the place of holiday and back, but not beyond the point from which he has been withdrawn. Unused vacation time at the request of the employee may be attached to leave for the next year.

Chapter 6. Cessation of employment in special state bodies

Article 48. Grounds for cessation of employment in special state bodies

Grounds for cessation of employment in special state bodies shall be:

1) the dismissal in the procedure provided by this Law;

2) death, or the announcement of an employee as dead in accordance with the court decision, that entered into legal force;

3) recognition of the employee in the procedure provided by law, as missing or legally incapable, partially capable.

Article 49. Dismissal from service

1. The dismissal of employee shall be produced on the following grounds:

1) upon reaching the age limit of being in service;

1-1) at his/her own request, if he/she has served for more than twenty-five years, with the exception of cases of imposing a state of emergency or martial law in the Republic of Kazakhstan or within a certain administrative-territorial unit;

2) upon expiry of the term of the contract;

3) for health reasons in connection with the conclusion of the military-medical commission on recognition of unfit or partially fit for service;

4) Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 15.04.2022 № 114-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication);

5) upon expulsion from a military, special educational institution, or educational organization of a foreign state, with the exception of undergraduates, doctoral students, and adjuncts expelled from a military, special educational institution, or educational organization of a foreign state for poor academic performance or on their own initiative;

6) upon termination of citizenship of the Republic of Kazakhstan;

7) Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 15.04.2022 № 114-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication);

8) upon being under the control of the authorized leader up to six months, if the existing experience and knowledge of the employee can not be applied, as well as with a single refusal of the proposed position, except for the circumstances specified in subparagraph 4) of paragraph 4 of Article 33 of this Law;

9) in connection with the reduction of staff if it is impossible to appoint to other equivalent positions and the employee's refusal to be appointed to a lower position;

10) in connection with the transition to work in the state bodies (institutions);

11) Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 15.04.2022 № 114-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication);

12) in connection with the impossibility of further service as a result of a special verification;

12-1) upon the recommendation of the attestation commission on dismissal from the service in connection with the incompatibility of the position held;

13) on negative grounds.

2. The employee shall be entitled for early cessation of employment:

1) in case of material and (or) systematic (two or more times) violations of conditions of the contract in respect of him;

2) on family reasons as a result of:

the inability of residence of the family member of an employee for medical reasons in areas in which the employee carries service, and in the absence of the possibility of his transfer to a new place of service;

change of place of service of husband of an employee (wife- employees), that is associated with necessity of family to move to another locality;

the need for constant care for a father, mother, wife, husband, brother, sister, grandfather, grandmother or adoptive parent who, for health reasons, in accordance with the conclusion of the social protection authority at their place of residence, in constant care (assistance, supervision) or who are persons with disabilities of the first or second group, or by persons who have reached the retirement age for old age, or have not reached the age of eighteen, in the absence of other persons obliged by law to support these citizens;

necessity of taking care of a child under the age of eighteen whom an employee brings up without a mother (father);

3) in case of election or appointment to the representative bodies of the Republic of Kazakhstan;

4) in case of election or appointment to the post of judge.

3. Dead employee shall be excluded from the lists of personnel from the next day after the documented the date of death (mortality), and the employee, that is recognized by court as missing or declared dead, from the day of entry into legal force of a court decision.

4. Dismissal from service of employees who have served the established terms shall be suspended in the event of a state of emergency or martial law for the period of its validity. At the same time, the contracts concluded with them shall be valid during the period of emergency or martial law.

Footnote. Article 49 as amended by the laws of the Republic of Kazakhstan dated 04.07.2014 № 233-V (shall be enforced from 01.01.2015); dated 02.08.2015№ 342-V (shall be enforced from 01.01.2016); dated 13. 06. 2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication); dated 15.04.2022 № 114-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 50. Maximum age of employees state in the service

1. Age limit of employees state in the service shall be established:

1) up to the major inclusive - forty-seven years;

1-1) lieutenant-colonels - fifty years;

2) For colonels - fifty-five years;

3) For general-majors and general-lieutenants - sixty years;

4) For general-colonels - sixty-three years.

2. Employees who have reached the age limit shall be dismissed to the reserve or resigned in the manner prescribed by this Law.

The first heads of special state bodies can prolong with the employees, having high professional training, work experience in the position held and health state, required for the service, their service term by concluding a new contract with them for up to five years.

The decision to extend the term of service does not exclude the possibility of dismissing an employee from special state bodies on the grounds provided for in this Law.

Footnote. Article 50 as amended by the laws of the Republic of Kazakhstan dated 06. 04. 2016 № 483-V (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication); dated 13. 06. 2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication).

Article 51. The procedure of dismissal from service

1. Dismissal of employees to reserve or retirement from service shall be carried out by the order of the authorized official that is entitled to it in accordance with the list of official persons

2. The exclusion of an employee from the lists of personnel shall be carried out after the delivery of cases and positions within the time limits established in special state bodies.

3. In case of presence of an employee on vacation, medical treatment, or official business the exception from lists of personnel shall not be carried out.

4. On reaching the age limit status on the service or the expiry of the contract of the employee in advance (but not later than a month) shall be notified in a written form by the authorized manager.

Sending an employee on a business trip shall be prohibited after notify of an employee about the forthcoming dismissal.

5. The extract from the order about the dismissal of an employee from the service shall be brought to his attention under his signature. In case of presence of an employee outside the location of the body the extract from the order shall be brought to his attention after the return.

The extract from the order shall be issued only on the basis of written statements of the dismissed employee.

5-1. Persons dismissed from the service of special state bodies have the right to appeal the decision on dismissal to higher officials in court in the manner prescribed by the laws of the Republic of Kazakhstan.

6. If the employee has several grounds for dismissal from service, he shall be dismissed according to chosen by him ground, except when the dismissal is made by negative motives.

7. Dismissal of employees for health reasons shall be carried out after receipt of the staff of the special state body of the conclusion of the military-medical commission.

8. Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 15.04.2022 № 114-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

9. Cadets, listeners, dismissed in connection with the expulsion from a military, special educational institution or educational organization of a foreign state, shall be sent to local military command bodies at the place of residence for registration of conscripts or persons liable for military service. At the same time cadets, listeners who did not serve the established terms of service for conscription, shall be subsequently conscripted to military service on general grounds before the expiry of the conscription service.

10. Dismissal of employees due to the termination of citizenship of the Republic of Kazakhstan shall be carried out by the decision of the authorized head from the date of the entry into force of the relevant Decree of the President of the Republic of Kazakhstan on withdrawal from the citizenship of the Republic of Kazakhstan or the day of registration of the loss of citizenship of the Republic of Kazakhstan by the authorized state bodies in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

11. Dismissal in connection with the transition to work in the state bodies (institutions) shall be carried out according to the report an employee at receipt of the relevant notification of the state body (institution) on acceptance of the employee to service with indication of the position of civil servant.

12. Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 15.04.2022 № 114-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

13. Dismissal in connection with impossibility of further service following the results of a special verification shall be carried out in case if, based on the results of a special audit, circumstances are revealed that prevent an employee from obtaining access to state secrets if it is impossible to appoint him to a position for which registration of access to state secrets is not required.

13-1. Dismissal from the service in connection with the incompatibility of the position held on the recommendation of the certification commission approved by the authorized manager shall be made by an order of the authorized manager.

14. Dismissal on negative grounds shall be carried out in the following cases:

1) the entry into legal force of a court judgment of conviction for committing a crime - on the basis of a court judgment of conviction received by a special state body and an order for its execution;

2) exemption from criminal liability for committing a crime on the basis of paragraphs 3), 4), 9), 10) and 12) of part one of Article 35 or Article 36 of the Criminal Procedure Code of the Republic of Kazakhstan – on the basis of a court verdict and an order on its entry into legal force or a decision of the criminal prosecution body approved by the prosecutor;

3) establishing, in the performance of service duties, the fact of the use of a psychoactive substance or a state of intoxication, confirmed by the results of a medical examination conducted in a medical organization, as well as refusal or evasion from undergoing it - based on the results of an internal investigation;

4) establishing the fact of non-medical use of narcotic drugs, psychotropic substances, their analogues during off-duty hours, confirmed by the results of a medical examination conducted in a medical organization - based on the results of an internal investigation;

5) non-fulfillment by the employee of the conditions of the contract - based on the results of an internal investigation;

6) failure to provide or misrepresentation the information specified in paragraph 2 of Article 7 of this Law, regardless of the date of commission - based on the results of an internal investigation;

7) deprivation of a special rank in accordance with the procedure established by the legislation of the Republic of Kazakhstan - on the basis of a guilty verdict of the court received by a special state body and an order for its execution;

8) absence from work without good reason for three or more hours in a row - based on the results of an internal investigation;

9) violation of the established requirements on securing the secrecy regime, which led to the disclosure or loss of information constituting state secrets, their bearers, – based on the results of an internal investigation;

10) defined by the labor legislation of the Republic of Kazakhstan and the Law of the Republic of Kazakhstan "On combating corruption";

11) committing an offense that discredits service in special state bodies, – based on the results of an internal investigation.

Offenses that discredit service in special state bodies are the actions of employees, including those not related to the performance of duties of the service, but clearly undermining the authority of service in special state bodies in the eyes of citizens, namely:

use of official position for personal gain;

engaging in any type of entrepreneurial activity, including commercial mediation, except when it is their official duties in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan;

performance of work and provision of services using one's official position and receiving remuneration for this;

commitment of guilty actions by the employee, directly serving the budget finds or state property, if these actions give grounds for the loss of trust to him on the part of the authorized head;

the appearance of an employee in a special uniform in a public place in a state of alcoholic or other intoxication caused by the non-medical use of narcotic drugs, psychotropic substances, their analogues, insulting human dignity and public morality;

participation in gambling of a monetary or other property nature and (or) betting on money, things and other valuables.

15. The employee, in case of election or appointment of the member of the Parliament of the Republic of Kazakhstan or local representative bodies, shall be entitled for early dismissal on the basis of published information in the appropriate media of the election results.

16. The employee, in case of his election or appointment to the post of judge, shall be entitled for early dismissal on the basis of the act of his appointment or the notification of the authorized state body on his election.

17. Employees who are dismissed from the service, as well as cadets, listeners who are expelled from military, special state bodies, shall pass an official certificate and a badge.

18. The day of the dismissal of the employee from service shall be the date of its exclusion from the list of personnel by order of the authorized manager.

Footnote. Article 51 as amended by the laws of the Republic of Kazakhstan dated 03. 07. 2014 № 227-V (effective from 01.01.2015); dated 04.07.2014 № 233-V (shall be enforced from of 01.01.2015); dated 18.11.2015, № 411-V (shall be enforced from 01.01.2016); dated 13. 06. 2017, № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication); dated 29.06.2020 № 351-VI (shall be enforced from 01.07.2021); dated 07.07.2020 № 361-VI (shall be enforced upon expiration of ten calendar days after the day of its first official publication; dated 15.04.2022 № 114-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 08.07.2024 № 116-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 52. Enrollment to the reserve

1. Employees (officers) of special state bodies (with the exception of the State Security Service of the Republic of Kazakhstan, as well as expelled officer trainees), transferred to the reserve, shall be subject to registration as reserve officers of special state bodies in the territorial national security bodies and the authorized body in the field of foreign intelligence.

2. Transfer to the reserve of local military control bodies shall be subjected to the employees dismissed from service:

1) from the number of common soldier personnel and sergeants;

1-1) in connection with expulsion from a military, special educational institution, with the exception of undergraduates, doctoral students, and adjuncts expelled from a military, special educational institution, or educational organization of a foreign state;

2) from the State Security Service of the Republic of Kazakhstan;

3) on negative grounds;

4) in connection with non-compliance with conditions of the contract.

Footnote. Article 52 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 04.07.2014 № 233-V (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication); dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 53. The age limit of stay in reserve

1. The age limit of stay in the reserve of employees (officers) shall be for men sixty years inclusively, and for women - forty-five years inclusively.

2. Employees, who have reached the maximum age limit in reserve, or persons, deemed unfit for service on health reasons with the exception of registration of reserve officers of special state bodies shall be translated into retirement.

3. In wartime by the President of the Republic of Kazakhstan may be raised the age limit of stay in reserve.

4. The procedure of organization of accounting of reserve officers of special state bodies and stay of their employees in the reserve shall be determined by the first heads of special state bodies.

Article 54. Reinstatement of service

1. Persons dismissed from service have the right to appeal the order on dismissal to higher officials, in court in the manner prescribed by the laws of the Republic of Kazakhstan.

2. In the event of illegal discharge of employees (except for cadets, listeners), damage caused thereby is subject to full compensation at the expense of special state bodies.

Unjustifiably discharged employees are reinstated in service in their previous (and given their consent, in equal or not lower) positions and are provided with all kinds of allowances they have not received after their illegal discharge.

This period is included in the length of service and term of service enabling regular promotion.

Footnote. Article 54 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.06.2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication); dated 29.06.2020 № 351-VI (shall be enforced from 01.07.2021).

Chapter 7. Certification and class qualifications

Article 55. Certification, its purpose and objectives

1. Certification shall be periodically carried out procedure for determining the level of professional training, which is conducted on the basis of assessment materials to be included in the appraisal sheet.

2. The purpose of certification shall be a comprehensive and objective assessment of performance, professional competence, as well as rational use and development of professional capacity of staff.

3. Objectives of the evaluation shall be:

1) obtaining comprehensive and objective characteristics of the professional, business skills and potential abilities of each employee;

2) determination of compliance of employees with their positions and prospects of their further official use;

3) determination of the directions of improvement of training (retraining) and education of employees;

4) the formation and development of a personnel reserve.

5) development of recommendations to the employees on elimination of existing shortcomings.

Footnote. Article 55 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.06.2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication).

Article 56. Certification of employees

1. Employees shall be certified at the end of each subsequent three years of continuous stay on the service in special state bodies. At this certification shall be obliged to be held no later than six months from the date of occurrence of the specified term.

In case that the employees, who are subject to attestation have been appointed to new positions, they shall be certified one year after the appointment. When appointed to equivalent positions, if this does not entail changes in job responsibilities, this period shall not be taken into account.

2. The head of a special state body and his deputies shall not be subject to attestation.

Employees shall not be subject to certification during their maternity leave, childcare until they reach the age of three, training on educational programs for postgraduate education in military, special educational institutions, educational organizations of the Republic of Kazakhstan and (or) foreign states in the framework of the state order for the training of civil servants on educational programs of postgraduate education. They shall be certified after entering the service not earlier than six months and not later than one year from the date of entering the service.

Employees who have a continuous length of service of at least twenty calendar years shall not be subject to certification testing.

3. Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.06.2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

4. Certification shall involve a series of consecutive stages:

1) Carrying out preparatory activities;

2) attestation testing of an employee for knowledge of the legislation of the Republic of Kazakhstan, the state language and conducting psychological and sociological researches;

3) review of certification at the session of the attestation committee and on the results of determination of the conclusion and recommendations.

5. Special state bodies shall develop and approve regulatory legal acts on the issues of certification of employees in accordance with the goals and objectives established in this Law. The list of these regulatory legal acts shall be determined in the regulations on a special state body, approved by the Decree of the President of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 56 as amended by the laws of the Republic of Kazakhstan dated 13.11.2015 № 398-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 13.06.2017, № 69-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 56-1. Unscheduled attestation of employees

1. An unscheduled certification shall be conducted for employees considered at the meetings of Higher Attestation Commission, upon the decision of the first head of a special state body, for other employees - upon the decision of the authorized manager.

2. The grounds for carrying out an unscheduled attestation shall be:

1) on admission of an employee to the personnel reserve;

2) on appointment of an employee to a lower position;

3) on firing of an employee due to the failure to fulfill the terms of the contract.

An unscheduled certification to resolve the issue of enrolling an employee in the personnel reserve must be carried out at least one year after the last certification without taking into account the requirements provided for in part two of paragraph 1 of Article 56 of this Law.

3. Employees shall not be subject to certification testing during unscheduled certification to resolve issues:

1) on the appointment of an employee to a lower position;

2) about the dismissal of an employee due to failure to comply with the terms of the contract.

Footnote. Chapter 7 is supplemented with Article 56-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.06.2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 days after its first official publication); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 57. Measures on carrying out an attestation

1. Direct carrying out of activities related to the certification of employees shall be the responsibility of human resources unit.

2. Human resources unit at the end of each year shall prepare a schedule of certification of employees for the upcoming year.

3. Authorized manager on representation of human resources unit shall approve the schedule of certification of employees.

4. Human resources unit in written form shall notify the employee about the terms of conducting certification and not later than a month before its opening.

5. The direct supervisor of an attested person, having thoroughly studied professional, business and personal qualities of the attested staff member, having objectively analyzed and evaluated the specific indicators of his work on the position he holds, shall be obliged to give him characteristic and formulate preliminary conclusions and recommendations on attestation.

Military medical (medical) subdivisions shall provide the attestation commission with information about the state of health of certified employee based on results of the annual periodic health assessment.

6. Certified employee shall pass the computer-based test, the exact date of which shall be warned not less before than 7 business days. Psychologist shall carry out a complex of psycho-sociological research and the results shall issue a conclusion on compliance of personal and business qualities and professional competence of their positions and recommendations of certified employee in post attestation period.

7. The conclusion on the results of attestation shall indicate whether the attested corresponds or not to the position, then the opinion shall be expressed on the further most appropriate official use of the employee, based on business qualities, work experience, and the interests of the service.

The following recommendations can be given:

on the advisability of concluding a new contract, including a contract with an employee who has reached the age limit of service;

on promotion to a higher position;

on sending to study in a military, special educational institution or to professional training or retraining courses;

on the transfer to an equal position, indicating the reason for the transfer;

on the transfer of an employee from his position to a lower position, indicating the reasons and expediency of his further official use;

on the fullfillment of an individual program of professional development;

on dismissal from the service.

When determining more than one recommendation, their content should not contradict each other.

If necessary, the first head of a special government body shall have the right to define a different formulation or to supplement the list of recommendations when assessing employees.

8. Ground for determination of conclusion on inconsistency to occupied position shall be:

1) Official recommendation with the preliminary conclusion and recommendation to the attestation, that is prepared by the direct head (head) of certified employee or heads of structural subdivisions of special state body, which shall include specific facts of non-fulfillment or improper fulfillment of the official duties;

2) the result (results) of re-certification test, which is below the threshold, established by regulatory legal acts of special state body;

3) failure to comply with the regulations on professional fitness, provided by regulatory legal acts of the special state body;

4) the conclusion of psychologist on the results of conducted psycho-sociological research;

5) medical certificate on health status (the conclusion of the military-medical commission);

6) non-compliance with conditions of the contract of an employee.

9. Composed certifying material shall be subjected to consideration by the qualification commission.

10. Employees who did not appear twice at the meeting of the attestation committee without a good reason shall be recommended to be dismissed in accordance with the procedure established by this Law.

11. Employees who did not pass regular (unscheduled) attestation and (or) refused to continue their service in other positions, including those below, shall be dismissed in accordance with the procedure established by this Law.

Footnote. Article 57 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.06.2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication).

Article 58. The certification commission

1. The certification commission shall be a permanent advisory and consultative body.

The higher certifying commission shall be created by the order of the first head of the special state body. In departments (bodies) of a special state body certifying commission shall be created by the order of the authorized head.

2. The attestation commission should include at least five members. The chairman and members of the attestation commission should hold an equal or higher position than the staff to be certified. Replacement of absent members of the attestation commission shall not be allowed. The meeting in the absence of the chairman of the attestation commission shall not be conducted.

3. The first deputy or deputy head of the special state body shall be appointed as the Chairman of the higher attestation commission.

4. The composition of the attestation commission includes heads of structural units of bodies and other employees, and the higher attestation commission - deputies of the first head of a special state body and other officials. The members and the secretary of the attestation commission shall undergo attestation on general grounds. Members of the attestation commission, subject to attestation shall not participate in the voting with respect to themselves.

5. Secretary of the certification commission shall be a representative of the human resources unit. Secretary of the attestation commission shall carry out organizational support of its work and shall not be entitled to take part in the voting.

6. The certification commission during the consideration of the conclusions and recommendations (materials) of certification shall be entitled to obtain explanations to invite as certified employees, and their immediate supervisors (heads) as well as managers (employees) directly related to the activities of certified employee and formed a preliminary conclusions and recommendations.

On the recommendation of the attestation commission of certified employee may be routed to the military-medical commission.

7. A session of the attestation commission shall be competent if not less than two thirds of its composition is present on it.

8. Final conclusions and recommendations of the certification commission shall be adopted by voting and considered as approved if they receive the majority of votes of the members present at the meeting of the members of the certification commission. In case of equality of votes shall be regarded as accepted conclusions and recommendations, for which has voted the chairman.

9. Conclusions and recommendations of the attestation commission within five business days shall be documented by a protocol, which is signed by the chairman and members of the certifying commission present at its meeting and the secretary.

10. Human resources unit shall enter the adopted conclusions and recommendations in the appraisal sheet of employee, who becomes familiar with it under signature, after approval not later than ten business days.

If it is impossible for objective reasons to familiarizing of the employee with the approved appraisal sheet, the acquaintance shall be carried out within ten business days from the moment of arrival to the service.

11. Appraisal sheet of employee, who has passed certification, shall be stored in the private affair.

Footnote. Article 58 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.06.2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication).

Article 59. Conclusions and recommendations of the attestation commission

1. The conclusions and recommendations of the attestation commission shall be approved by the authorized head.

Conclusions and recommendations of the higher attestation commission shall be approved by the first head of a special state body.

2. Conclusions and recommendations of the attestation commission, approved by the authorized head, shall be the grounds for admission of an employee in the personnel reserve, appointing to the same position, lowering the employee in the post or his (her) dismissal.

Footnote. Article 59 as amended by Law № 69-VI of the Republic of Kazakhstan dated 13.06.2017 (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication).

Article 60. Appeal against conclusions and recommendations of the attestation commission

1. Conclusions and recommendations of the attestation commission may be appealed by an employee to the authorized head or the first head of the special state body no later than a month from the date of familiarization.

2. The authorized head or head of a special state body in case of obtaining reliable information on violation of the procedure for attestation of an employee shall have the right to cancel the results of the attestation and, if necessary, to appoint it again.

Footnote. Article 60 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.06.2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication).

Article 61. Article 61. Class qualification

In order to stimulate the development of professional skills of each employee, the procedure for assigning, increasing, confirming, maintaining, reducing, and removing class qualifications shall be carried out in the manner determined by the first head of a special state body.

Footnote. Article 61 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Chapter 8. Service discipline in special state bodies

Article 62. Service discipline

1. Service discipline shall be strict and precise observance of norms and rules provided by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Service discipline shall be based on the awareness of each employee of his duty and personal responsibility for ensuring the national security of the Republic of Kazakhstan.

2. Heads shall be obliged to maintain official discipline in their assigned subunits on a daily basis, strictly guided by the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan.

3. Service discipline shall be achieved:

1) organization of patriotic, moral and spiritual education of the employees, formation of high moral and psychological qualities;

2) the personal responsibility of each employee for the performance of their duties and requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan;

3) maintenance in division of observance of the schedule and regulations of duty time;

4) personal example and everyday demands of managers to subordinates about the proper execution of their duties of service, control over their diligence, respect of human rights and personal dignity of employees, care about them, skillful combination and correct application of measures of encouragement, persuasion, coercion and social impacts of the team;

5) the creation of the division of conditions, ensuring the security of service career, of the necessary material-household and other conditions.

4. Disciplinary responsibility of employees shall be kind of responsibility, which is carried out by employees for committing of a disciplinary misconduct upon performance of their duties of service.

5. The main method of supporting discipline of an employee shall be a method of persuasion.

6. For the state of official discipline shall be responsible the heads of special state bodies. They shall be obliged to demand compliance from subordinates, encourage decent, fair to recover from violators.

7. The manager, who failed to provide the necessary conditions of observance of official channel and requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan, which has not accepted measures on prevention of crimes, committed their concealment, shall bear the responsibility provided by the laws of the Republic of Kazakhstan.

8. Official responsibilities of managers on maintenance of official discipline, the main evaluation criteria for the development and maintenance of discipline in the assigned units shall be approved by the first heads of special state bodies in the respective job descriptions.

9. The head of the disciplinary liability shall not bear responsibility for criminal offenses and misdemeanors committed by the employees outside the location of special state bodies during unofficial time and not connected with the official activities or interests of the service.

10. Each employee shall be obliged to facilitate to the manager in the establishment of order and the maintenance of discipline within the department. The employee shall be responsible for avoidance of assistance to the manager.

11. The right of a manager to give order and responsibility of the subordinate to unquestioningly obey him shall be the main principles of unity of command.

Footnote. Article 62 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2014 № 227-V (shall be enforced from 01.01.2015); dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 63. Promotion

1. Promotion shall be positive assessment of the official activity of the employee, which is an important means of his education and strengthening of service discipline.

2. The promotion shall be applied in relation to employees, faithfully and diligently carrying out service duties and distinguished in the performance of official duty.

3. Head within the rights granted to him under this Law, shall be obliged to encourage subordinates for exemplary performance of duties and the results achieved in the official activities.

In that case, when the manager believes that the rights given to him are not sufficient, he may request the promotion of distinguished employees with rights of superior manager.

4. The most distinguished employees for their deeds and merits to the state, on the basis of the act of the President of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Kazakhstan may be awarded with individual arm.

5. For special merits employees may be submitted to the state awards in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

6. Employees may be also applied the following incentives:

1) removal of the previously imposed punishment;

2) extraordinary dismissal from the location of a military, special educational institution (for cadets, listeners of military, special education institutions);

3) announcement of gratitude;

4) awarding a monetary prize;

5) rewarding with a valuable present;

6) award with a diploma;

7) awarding with departmental medals, breastplates and special characters;

8) rewarding with the honorary title;

9) the entry into the Book of honor of divisions of a special state body;

10) enrollment on the Board of Honor of military, special educational institutions of the names of cadets, listeners, graduated from a military, special educational institution with a gold medal, as well as encouraging the identification of the first, second and third cadets, listeners who graduated from a military, special educational institution with the best results in studies;

11) anticipatory assignment of the next special rank;

12) awarding the next special rank one step higher special ranks provided by the occupied positions.

The procedure for applying the incentives provided in this paragraph shall be determined by the first head of the special state body.

7. Upon determining the type of encouragement shall be taken into account the nature of merit or distinction of the employee and his previous attitude towards the service.

8. For the same distinction, only one incentive can be announced to an employee, with the exception of incentives in the form of a certificate and a cash bonus for the first head of a special state body, which can be applied simultaneously.

9. Employee with disciplinary action shall be encouraged by removing the previously imposed penalty. The right of removing a disciplinary sanction shall belong to the authorized manager, by whom the penalty has been imposed, as well as superior.

10. At the same time in the form of promotion may be withdrawn only one disciplinary punishment, at this with the specified form of encouragement the other types of incentives shall not be applied.

11. Manager and authorized manager before the expiration of six months shall be entitled to remove disciplinary action if it had played its educational role, the employee has not committed another offence, and has corrected his behavior with conscientious performance of official duty.

12. Incentives shall be declared before the formation or at the meeting of employees.

The procedure for applying the encourages provided for in subparagraphs 2), 3), 5), 6), 9) and 10) of this paragraph shall be determined by the first head of the special state body.

Footnote. Article 63 as amended by the Constitutional Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2013 № 121-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 64. Offences and penalties

1. Disciplinary misconduct of an employee (hereinafter referred to as a misconduct) is an unlawful, guilty non-fulfillment or improper fulfillment by an employee of the duties assigned to him, abuse of official powers, violation of official discipline, rules of professional ethics, as well as non-compliance with the restrictions established by the laws of the Republic of Kazakhstan related to being in the service.

2. Upon committing of a minor offence the manager shall be entitled to limit with a written warning to the employee about the necessity of strict observance of official discipline.

A written warning shall be drawn up by an official on behalf of the relevant head.

A written warning shall be brought under signature of the employee, who is registered and sent to the human resources unit to be attached to the personal file of the employee. After expiry of six months it shall be confiscated and destroyed by human resources unit in the established procedure.

A written warning shall not be a sanction.

3. In order to prevent violations of employees by decision of the head may be considered and discussed:

1) common soldiers - at the meeting of the personnel;

2) the sergeants - at the meetings of sergeants personnel;

3) officers - the officers meeting.

4. The misconduct of the officers of the senior officers personnel may be considered and discussed in the officers meetings only of senior and higher personnel, the misconduct of the officers of the higher officers personnel - in the officers meetings only of the higher officers personnel.

5. In extreme cases of urgency, an employee may be temporarily removed from office before the decision on his liability.

Temporary suspension from office may be applied to an employee when he committed the offence that prevents the execution of his duties or prevents the execution of official duties of other people or when the execution by an employee of official duties prevents (may prevent) to comprehensive, complete, objective and timely clarification of the circumstances of committing by him of offences, the identification of causes and conditions that contributed to the commitment.

6. The employee shall be dismissed from office by the head, which granted the right of his appointment to the position.

Manager, who had dismissed from subordinate position, shall be obliged to report this on command, detailed embody about the reasons and circumstances that caused the suspension.

Manager, who had dismissed from office a subordinate without good reason, shall bear disciplinary and other liability.

7. Disciplinary penalty (hereinafter - the penalty) shall be the disciplinary punishment on an employee, that is applied by the authorized manager.

8. In respect of employees may be applied the following disciplinary penalties:

1) admonition;

2) reprimand;

3) severe reprimand;

4) warning on incomplete service conformity;

5) reduction in special rank by one degree;

6) dismissal from the service by negative motives.

9. With respect to cadets, listeners of military, special educational institutions, disciplinary sanctions shall be imposed:

1) admonition;

2) appointment to the outfit out of turn (except for appointment to the outfit in the protection of units);

3) deprivation of another dismissal from the location of a military, special educational institution;

4) reprimand;

5) severe reprimand;

6) dismissal from service for negative reasons.

10. The employee, who has committed the offence may be imposed only those penalties that are defined in this Law.

11. Penalties upon the offense committed by a group of employees shall be imposed on each of the guilty individually, depending on the measure of his responsibility.

12. For the same offense to impose several penalties or connect one collection to another, to impose a penalty for all members of the unit instead of punishment to direct perpetrators shall be prohibited.

13. The imposition of a penalty shall not exempt the employee, who has committed the offence from execution of duties for non-performance or improper performance of which has been imposed a penalty.

14. If an authorized manager in view of the gravity of committed offense by subordinates believes that provided disciplinary law is insufficient, he shall intercede for imposing penalties on the guilty rights of superior manager.

15. Senior manager shall be entitled to cancel or reduce disciplinary penalty, imposed by a subordinate head, because of the severity of punishment, if the latter has not exceeded its competence.

16. Senior manager shall be entitled to cancel the suspension of imposed by the subordinate head, if he finds that specified penalty does not match the severity of the offense and to impose stricter penalties.

In case of illegal recovery of penalty it may be cancelled by the rights of the superior manager.

The manager, who illegally recovered penalty, shall be bear responsibility for it.

17. Application to the employee of penalties shall not release him from other types of responsibility provided by the Law.

18. Penalty, imposed on employees, shall be obliged to correspond to the gravity of their offence and the degree of their guilt.

The severity of the penalty shall be increased if the convict repeatedly commits misconduct or participants in group offence, if the offence is committed during the military duty, attire, in the performance of official duties or in the condition of alcoholic, narcotic, psychotropic, toxic intoxication (or their equivalents).

19. The imposition of penalty on an employee that is part of daily assignments (bearing on duty), for offences, committed during military service, shall be carried out after a change of attire or by replacing it by another employee.

20. Upon recovery of penalty on the employee humiliation of his personal dignity, causing him physical and moral suffering and manifestation in relation to him shall be prohibited.

Footnote. Article 64 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.10.2020 № 365-VI (shall be enforced upon expiration of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 65. The procedure of the internal investigation

1. Internal investigation shall be activities on collecting and checking of materials and information about violation by the employee for the purposes of comprehensive and objective clarification of circumstances of its commitment.

2. An internal investigation shall be conducted to identify the causes and conditions that contributed to the commitment, to determine responsibility, and to ensure the principle of inevitability of punishment or exclusion unjustified involvement of the employee to justice.

3. The grounds for carrying out internal investigation may be:

1) reports, statements, complaints and letters;

2) the facts of violations and accidents;

3) results of audits;

4) the results of the validation of the training, operational and service of units;

5) the message of bodies of inquest, investigation and court;

6) messages of officials, organizations and mass media;

7) case papers, received from the relevant state bodies to resolve the issue of bringing the employee to disciplinary liability for the commitment of offences under the anti-corruption law of the Republic of Kazakhstan, as well as legislation of Republic of Kazakhstan on administrative offences.

4. An official investigation shall be appointed by the order of an authorized head and carried out by an authorized official within a period of no more than fifteen working days.

Conducting official investigations without an order shall not be permitted.

In exceptional cases, the period of an official investigation may be extended by the order of an authorized head who appointed an official investigation for a period of no more than ten working days.

The calculation of the period of an official investigation begins from the day of its appointment and expires on the last day of the established period.

5. Upon conducting by an employee of misconduct he in a mandatory manner shall be required a written explanation. If the explanation an employee agrees to the fact of a violation, for the consideration of which does not require obtaining information from other entities, officials or to conduct additional testing measures or check on the spot, then an authorized manager shall be entitled to impose disciplinary penalty, except for penalties in the form of warnings on incomplete service conformity, reduction in special rank by one degree and firing on negative grounds, without the investigation.

A disciplinary penalty in the form of reduction in a special rank by one degree below and firing on negative grounds shall be imposed on the results of the internal investigation, taking into account proposals of the disciplinary commission.

If an employee, in his/her written explanation, does not agree with the fact that he/she has committed an offense, an official investigation must be ordered by the authorized head no later than three working days from the date of detecting the offense in the manner prescribed by this Law.

6. For carrying out internal investigation the manager shall appoint the authorized officer, by virtue of his position equal to or higher than the position of the employee, who have committed the offence.

If it is impossible to appoint an authorized official whose position is equal to or higher than that of the employee who committed the offense, it shall be permitted to appoint a person from the management team who is equal to or higher in rank than the employee who committed the offense.

In case of necessity, to obtain conclusions, explanations and consultations on issues requiring special knowledge, to conduct internal investigation may be engaged as experts the employees of corresponding direction of operational activities, as specified in the order.

If necessary, for the duration of an official investigation, the authorized head may relieve the authorized official and specialists from performing their official duties, as indicated in the order.

7. In conducting internal investigations, an employee may not participate, directly or indirectly interested in his results. In this case he shall be obliged to contact the person that made the decision on conducting an internal investigation, with a written report about his release from the participation in conducting this investigation. Upon failure to comply with specified requirement, the results of the internal investigation shall be regarded as invalid.

8. The employee shall be subjected to disciplinary liability only for the offence in respect of which has been found his guilt.

9. Guilty of violation shall be the employee, who has committed illegal actions (shown inaction) intentionally or negligently.

10. The offence shall be considered as intentionally committed, if the person, who committed this action, were aware of the illegality of his actions (inaction), foresaw its harmful consequences and wished or knowingly allowed the occurrence of these effects or treated them indifferent.

11. The offence shall be considered as committed negligently if the person, who committed this action, foresaw the possibility of the occurrence of the harmful consequences of his actions (inaction), but without sufficient grounds lightly counted on their prevention or had not foreseen the possibility of such consequences, although with proper care and forethought had to and could foresee them.

12. An official investigation may be suspended by the order of an authorized head in the following cases:

1) unauthorized leaving of the employee of place of employment;

2) stay of an employee on vacation, business trip;

3) diseases of the employee, confirmed in the established by the Law procedure;

4) carrying out examinations (researches) established by the legislation of the Republic of Kazakhstan that require a long time;

5) in other cases, preventing the internal investigation.

13. The official investigation shall be resumed by the order of the authorized head if the grounds for its suspension no longer exist.

14. During the internal investigation shall be established:

1) the content and character of the violation, time, place, method and other circumstances of its commitment;

2) the existence and nature of the consequences of the offence;

3) the size of the caused harm;

4) the person, who has committed the offence;

5) the circumstances precluding extenuating or aggravating the liability of the employee;

6) the causes and conditions that contributed to the commitment of the offence;

7) the data, characterizing the personality of the employee, who has committed the offence;

8) guilt of an employee in conducting the offence, the presence of intent or negligence, and the motives of committing the offense;

9) other circumstances relevant for taking decision on bringing an employee to responsibility.

15. Circumstances mitigating disciplinary responsibility, shall be recognized as follows:

1) Repentance of employee, who has committed the offence;

2) voluntary report by the employee on committing the offense to his managers;

3) prevent of an employee, who has committed a misdemeanor, harmful consequences of the violation, voluntary compensation for the damage or eliminate the caused damage;

4) committing the offense under the current difficult personal or family circumstances;

5) committing the offense as a result of coercion;

6) committing the offense when the breach of proportionality of necessary defence, urgent situations, the arrest of the perpetrators of unlawful violence, the execution of an order or command.

The head that is applying to the employee penalty may recognize mitigating and other circumstances.

16. Circumstances, aggravating disciplinary responsibility, shall be recognized as follows:

1) continuation of unlawful actions (inaction) despite the request of the head to stop it;

2) the repeated commitment of the same offence, if for the first offense to the worker has already been used penalty and it has not been removed in accordance with the established procedure;

3) committing the offense by a group;

4) involvement of a person in committing of the offense;

5) committing the offense by motives of national, racial and religious hatred or enmity;

6) committing the offense of revenge for lawful actions of other persons, and also with the purpose to hide other offenses or facilitate its committal;

7) committing the offense by influencing to the official or his relatives, concerned with performance of his duties;

8) the commitment of the offense on duty, service in the daily assignment, upon carrying out special tasks, as well as upon emergency situations of natural or technogenic character;

9) committal of the offence in a condition of alcoholic, narcotic, psychotropic, toxic intoxication (or their equivalents).

Other circumstances, not mentioned in this Law, may not be considered as aggravating disciplinary liability.

17. During the internal investigation authorized officer, who is charged with its implementation, shall be entitled to:

1) receive a written explanation of the employee, who has been called to disciplinary responsibility, as well as from other persons;

2) collect materials, confirming the culpability of employee in conducting offense;

3) get acquainted with the relevant documents, if required to attach a copy to the materials of the official investigation;

4) obtain opinions, explanations and advice from experts on issues requiring special knowledge;

5) go to the place, where the offense has been committed.

18. Employees shall be obliged to assist to the authorized officer, assigned to conduct internal investigation, and shall bear personal responsibility for authenticity of the information provided.

19. Information about the committing an offense by an employee, confirming or refuting the fact of its occurrence may be in any form.

20. If during an internal investigation it turns out that an offense of an employee contains signs of a criminal offense, the head immediately shall report to the superior head.

21. At the end of an official investigation, a conclusion on its results with conclusions and proposals shall be drawn up, which is submitted for approval to the authorized head who appointed an official investigation.

After approving the conclusion on the results of the official investigation, the authorized official shall be obliged to familiarize against signature the employee in respect of whom it was conducted with the conclusion, and also, at the request of the employee, with the materials of the official investigation.

If an employee refuses to familiarize himself/herself with the conclusion on the results of an official investigation, a corresponding act shall be drawn up. His/her refusal does not suspend the issuance of an order on the results of an official investigation or the imposition of a disciplinary sanction.

22. The employee, in respect of which has been conducted an internal investigation, shall be entitled to:

1) give a written explanation on the merits of the ongoing internal investigation;

2) make motions, present evidence and other documents;

3) appeal against decisions and actions (inaction) of officials conducting internal investigation, to the head of the special state body or the authorized manager, who made the decision on conducting an internal investigation;

4) to get acquainted at the end of an internal investigation with the materials of an internal investigation, if this does not contradict the requirements of non-disclosure of information constituting state secrets and other secret protected by law.

23. Materials of official investigation in relation to employees, who on the grounds of this Law are subjected to dismissal on negative grounds that the imposition of a disciplinary sanction in the form of decrease in a special rank by one degree, and those who disagree with the conclusions and suggestions of the internal investigation, shall be subjected to consideration of the disciplinary commission.

24. If the employee, against whom the internal investigation is being conducted, refuses to give written explanations shall be documented a relevant act. His refusal shall not suspend the holding of an internal investigation. In this case, the employee shall be heard by the disciplinary commission.

Footnote. Article 65 as amended by the laws of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2014 № 227-V (shall be enforced from 01.01.2015); from 13. 06. 2017, № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication); dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 66. Procedure of formation and work of the disciplinary commission

1. The disciplinary commission is a permanent collegial consultative and advisory body created in special state bodies for consideration of materials of an internal investigation and investigation of facts relating to misconduct of an employee with a view to comprehensive, fully, and objectively ascertaining the circumstances of the offense and making recommendations on the amount of penalty to the person, committed an offence.

2. Members of the disciplinary commission shall be elected by open voting at the meetings of the personnel of the unit from the number of the most experienced and reputable officers. The number of members of the disciplinary commission must be odd and not less than three persons, one of whom is the chairman.

3. The composition of the disciplinary commission shall be approved by the order of the authorized leader. The chairman of the disciplinary commission shall be appointed from one of the deputies of the authorized head. The representative of the cadre department of the division shall be appointed as a secretary. The secretary of the disciplinary commission shall not be a member of it.

4. The misdemeanors of the authorized heads and their deputies shall be examined by the disciplinary commissions of a special state body. Misdemeanors of higher officers shall be considered by the disciplinary commission only from among the higher officers, the misdemeanors of senior officers by the disciplinary commission of senior officers.

5. Meetings of the disciplinary commission shall be held as required.

Meetings of the disciplinary commission shall be eligible if there are two thirds of the total number of members of the disciplinary commission, but not less than three persons. Members of the disciplinary commission shall participate in meetings without the right to change.

6. Members of the disciplinary commission before the meeting should be notified of the day, venue, agenda and familiarized with the materials for the meeting.

7. A member of the disciplinary commission shall not have the right to participate in the examination of the materials of the internal investigation and investigation of the facts relating to the misconduct of his superior, close relative or relative, and if there are reasons to believe that a member of the disciplinary commission has a direct or indirect interest in taking the appropriate decision.

8. Members of the disciplinary commission shall not disclose information that has become known to them during the examination of materials of internal investigations.

9. Participation of an employee in respect of whom an internal investigation was conducted at the meeting of the disciplinary commission shall be mandatory.

In the case of an employee’s absence in respect of whom an internal investigation was conducted at a disciplinary commission meeting without a good reason, this fact shall be reflected in the minutes of the meeting of the disciplinary commission.

The absence of an employee to whom an internal investigation was conducted at a meeting of the disciplinary commission without a good reason can not be an obstacle to the decision to impose a penalty.

10. The disciplinary commission shall examine the materials of an internal investigation and study the facts relating to misconduct. The disciplinary commission may hear explanations of an employee, in relation to whom the internal investigation was conducted, and authorized officials conducted the internal investigation.

If necessary, the disciplinary commission shall have the right to hear witnesses and experts, to ask for materials and to investigate any facts relating to the misconduct (incident).

11. The proposals of the disciplinary commission shall be adopted by open voting by a simple majority of votes from the total number of members of the disciplinary commission.

Members of the disciplinary commission shall be obliged to definitely express their opinion and not to abstain from voting.

If the votes are equal, the chairman's vote shall be decisive.

12. The disciplinary commission within three working days from the date of receipt the materials of the internal investigation, shall submit relevant suggestions to the head disciplinary liability of an employee.

The decision of the disciplinary commission shall be made out by a protocol, which is signed by the chairman, members of the disciplinary commission and the secretary.

Footnote. Article 66 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.06.2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication).

Article 67. Functions and authority of the disciplinary commission

1. The disciplinary commission shall perform the following functions:

1) consideration of materials of official investigation on violations of the employee;

2) elaboration and submission to the authorized head of the suggestions on the application of types of penalties.

2. The disciplinary commission to implement functions within the scope of its competence shall be entitled to:

1) hear the explanations of the employee, who has committed a offense, witnesses and officials, conducted an internal investigation;

2) request the materials, information and explore any facts of violation (the incident).

3. The chairman of the disciplinary commission shall:

1) direct the disciplinary commission, organizes and carry out administrative authority with its work;

2) determine the agenda of meetings of the disciplinary commission;

3) upon receipt of materials of an internal investigation determine time of the session of the disciplinary commission. In the absence of the chairman of the disciplinary commission on his authorization shall preside at the meetings of one of the members of the disciplinary commission;

4) define reporter on specific issues, considered at the session of the disciplinary commission.

4. The secretary of the disciplinary commission shall:

1) inform the members of the disciplinary commission about the time and place of meetings of the disciplinary commission;

2) organize the preparation of materials for meetings of the disciplinary commission;

3) keep protocol of meetings of the disciplinary commission;

4) submit suggestions of the disciplinary commission to the head;

5) on behalf of the chairman of the disciplinary commission carry out other functions.

      5. Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.06.2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication).
      6. Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.06.2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication).
      7. Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.06.2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication).
      8. Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.06.2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication).
      9. Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.06.2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication).
      Footnote. Article 67 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.06.2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication).

Article 68. Procedure for imposing penalties

Footnote. The heading of Article 68 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

1. The authorized head, based on the materials of the official investigation and proposals of the disciplinary commission, shall make an appropriate decision on the imposition or non-imposition of a penalty.

2. According to the results of the internal investigation authorized manager shall be obliged to develop and implement measures on prevention offences by issuing an order, responsible for the preparation of which is the official authorized person, appointed for conducting an internal investigation.

3. Recovery of disciplinary penalty (except in cases of urgency) on an employee, who has committed a offense, shall be conducted not sooner than in three days from the moment of discovery of the violation, to better understand the circumstances of the breach of official discipline.

4. The penalty shall be imposed no later than one month from the date of detecting the offense and no later than six months from the date of its commission unless otherwise established by this paragraph.

The day when the offense was detected shall be considered the day when the authorized head became aware of committing the offense.

In the event of termination of a criminal case, but if there are signs of an offense or an administrative offense in the employee’s actions, a penalty shall be imposed no later than one month from the date of termination of the criminal case.

A penalty for violation of the budget legislation of the Republic of Kazakhstan shall be imposed no later than three months from the date of detecting the offense and cannot be imposed later than one year from the date of committing the offense.

The period for imposing a penalty shall be suspended in the following cases:

1) temporary disability of the employee;

2) the employee is on vacation or a business trip;

3) the employee is undergoing training, retraining, advanced training courses, and internships;

4) an employee’s appeal in court against acts of committing an offense.

5. For acts of omission in the service, the organization of vocational training and educational process for employees who arrived for service after graduating from a military, special educational institution or an educational organization of a foreign state, disciplinary measures may be applied not earlier than six months after entering into position.

6. At joint performance of individual tasks by employees, who are not subordinate to each other, when their service relations are not determined by the authorized manager, senior of them ex officio and under equal posts the senior in special title shall be the head and shall enjoy a disciplinary rights granted to him by virtue of his position.

Footnote. Article 68 as amended by the laws of the Republic of Kazakhstan dated 04.07.2014 № 233-V (shall be enforced from 01.01.2015); dated 11.14.2015 № 411-V (shall be enforced from 01.01.2016); from 06.13.2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication); dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 69. Procedure of announcement of penalties

1. Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

2. The order on imposition of a disciplinary penalty shall be notified to the employee, brought to disciplinary responsibility, under signature within three working days from the date of publication.

3. Refusal to familiarize with the order on imposition of a disciplinary penalty shall be formalized with act, which is prepared by the human resources department of the special state body and shall be attached to the materials of the internal investigation.

4. When announcing a penalty imposed on senior officers, only their heads, as well as senior and top officers, may be present; for top officers, their heads and top officers may be present.

5. To declare a disciplinary penalty authorized managers and their deputies in presence of subordinates shall be prohibited.

6. Upon declaring penalty the employee shall be specified the reason for punishment, and what is the offense.

Footnote. Article 69 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 70. Remission of penalty

1. The employee shall be recognized as not having penalties:

1) after their removal by the relevant competent supervisor in procedure of encouraging before the expiration of six months from the date of imposition on him of the last punishment;

2) upon expiration of six months from the date of imposition of a last penalty, except for cases provided by the first and second parts of paragraph 2 of article 28 of this Law.

2. The remission of penalty in order to encourage shall be carried out by the edition of the order of an authorized manager, who has imposed this penalty, or by the top manager.

3. To remove penalty in order to encourage from a subordinate, that is previously imposed by the higher manager the immediate supervisor of the employee shall make a corresponding petition.

The authorized manager, who has imposed this penalty, shall be obliged to consider the petition within a period not later than ten calendar days from the date of its receipt.

4. A penalty that has not been removed by the day the employee is dismissed from service shall be considered removed from the day of his/her dismissal from service.

5. The remission of penalty shall be documented by the relevant record in the personal business of an employee.

6. If imposed on an employee penalty has not been removed in order of encouraging, upon expiration of six months in the corresponding column of the section "Penalties" shall be made a mark that penalty has been removed on expiry of the period of limitation.

Footnote. Article 70 as amended by the Constitutional Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2013 № 121-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 71. Guarantees of the rights of employees upon attracting them to disciplinary responsibility

1. Involvement of an employee to disciplinary responsibility shall be prohibited:

1) in case of absence of the fact of the violation;

2) if his action (inaction) is not illegal;

3) repeatedly for the same disciplinary offence;

4) on expiry of the period of limitation for bringing to disciplinary responsibility established by this Law and the legislation of the Republic of Kazakhstan;

4-1) during the period of his/her temporary disability;

4-2) while he/she is on vacation or a business trip;

4-3) if he/she is undergoing training, retraining, advanced training courses, and internship;

5) in case of his exclusion from lists of personnel in connection with the dismissal from service.

2. In case of disagreement of the employee with the order on bringing to disciplinary responsibility, he has the right to appeal this order in writing to a higher division of a special state body, a court in the manner prescribed by the laws of the Republic of Kazakhstan.

3. Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.06.2020 № 351-VI (shall be enforced from 01.07.2021).

4. The head of the superior departments of a special state body on the results of consideration of the complaint within one month shall be obliged to give one of the following opinions:

1) on affirming the order on attraction of an employee to disciplinary responsibility;

2) On cancellation of the order on bringing an employee to disciplinary responsibility, made with violations of the requirements of this Law, and to prosecute an authorized manager, who illegally imposed a penalty;

3) On issuing a new order on imposition of a more severe penalty, if the penalty has been imposed in compliance with the requirements of this Law, but does not match the severity of committed offense.

5. Appeal against the decision on imposition of penalty shall not suspend its execution.

Footnote. Article 71 as amended by the laws of the Republic of Kazakhstan dated 29.06.2020 № 351-VI (shall be enforced from 01.07.2021); dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Chapter 9. Cash security and social protection of employees

Article 72. Cash security of employees

1. Employees shall be provided with a cash allowance established in accordance with a single system of remuneration of labor for all bodies held at the expense of the state budget approved by the Government of the Republic of Kazakhstan in agreement with the President of the Republic of Kazakhstan.

2. Cash allowance shall include monetary pay (base salary and the salary for special rank), allowances for special conditions of service career and other allowances, provided by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

The employees shall not be paid a cash allowance:

1) for periods of service not in regular positions in the cases provided for in subparagraphs 8) and 9) of paragraph 4 of Article 33 of this Law;

2) for periods of being under arrest or custody;

3) in cases, provided for by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

3. In cases of an employee be at the disposal of the authorized manager, provided by subparagraphs 1) and 2) of paragraph 4 of Article 33 of this Law, an employee shall be provided with monetary allowances of last occupied until position till the withdrawal of the available positions.

In the cases provided by subparagraph 3) and 4) of paragraph 4 of Article 33 and paragraph 5 of Article 64 of this Law, to the employee shall be made salary payments on titles.

4. With the provision of annual leave, the employees shall be paid benefit for health improvement in the amount of two official salaries regardless of the length of the leave.

In case of dismissal of an employee from the service for negative reasons, he shall be obliged to reimburse the amount of the allowance for recovery in proportion to the unserved time.

In the case of providing to the employee an annual leave in parts benefit for health improvement shall be paid in the first part of the leave.

5. The procedure of cash security and for calculating the length of service (work) for the calculation of official salaries and allowances for the health improvement of staff shall be approved by the first heads of special state bodies.

Footnote. Article 72 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 11.07.2017 № 91-VI (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication); dated 15.04.2022 № 114-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 73. Social protection of employees

1. Employees (except for employees living in service housing located on the territory of closed and isolated military camps, border departments and other closed facilities, as well as cadets, listeners) shall be paid monetary compensation for housing maintenance and payment of public utilities in the amount determined by the law on the Republican budget, in accordance with the procedure determined by the first head of the special state body.

2. Pension security, social insurance, the payment of other benefits to employees shall be carried out in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Assigning pension payments at the expense of budget funds to employees, lump-sum payments for burial and lump-sum allowances to families of deceased recipients of pensions from the set of staff shall be carried out by competent units of special state bodies, in which employees had served at the date of dismissal.

The status of the recipient of pension payments shall be confirmed by the pension certificate in the form established by the first head of the relevant special state body.

3. Employees shall be provided at the expense of the state with a special form of clothing and other clothing items according to the norms approved by the first heads of special state bodies in agreement with the central authorized body for budget planning, taking into account the specifics of the service and in the manner determined by the first heads of special state bodies.

Employees (except for cadets, listeners) in exchange for non-received items of clothing shall be paid monetary compensation in the manner determined by the first heads of special state bodies.

4. Certain categories of employees shall be provided with food according to food ration standards, approved by the first heads of special state bodies in agreement with the central authorized body for budget planning, taking into account the specifics of their service.

The procedure for providing meals to certain categories of employees shall be determined by the first heads of special state bodies.

If it is not possible to provide food according to the established food ration standards, certain categories of employees shall be paid monetary compensation in the manner determined by the first heads of special state bodies.

5. Employees (except for cadets, listeners) shall have the right to reimbursement for transportation expenses on the territory of the Republic of Kazakhstan with:

adherence to inpatient treatment for medical reasons and back;

going to a medical examination (check-up) and back on the basis of a referral issued in the manner established by the first head of a special state body;

moving on service;

dismissal from the service, except for the cases provided for by subparagraphs 6), 12-1) и 13) of paragraph 1 of Article 49 of this Law.

Reimbursement of costs shall be carried out according to the norms approved by the first heads of special state bodies in agreement with the central authorized body on budget planning. The procedure for cost reimbursement shall be approved by the Government of the Republic of Kazakhstan.

6. Employees (except for cadets, listeners) while moving on a service related to moving from one locality to another at a distance of more than one hundred kilometers, shall be paid a resettlement allowance in the amount of two months' allowance for the employee himself (herself) and half of monthly allowance for each member of the family, moved with him, in accordance with the procedure, determined by the first heads of special state bodies.

In this paragraph, the members of the family of the employees shall be understood to be:

1) spouse (spouse);

2) a child (children), including joint or one of the spouses, except for the child (children) from the previous (previous) marriage (marriages) (matrimony (marriage), living (living) separately on the basis of a court decision;

3) joint or one of the spouses a child with a disability (children with disabilities), including a person with a disability (persons with disabilities) since childhood, regardless of his (their) age, with the exception of a child with a disability (children with disabilities) from the previous (previous) marriage (marriages) (matrimony (matrimony), living (living) separately on the basis of a court decision.

In this case, if both spouses are employees or one of them is a military servant, then the resettlement allowance for family members in the amount of half the monthly allowance for each family member shall be paid only to one of them in accordance with the procedure determined by the first head of the special state body.

7. Employees (except for cadets and students) upon promotion and dismissal from service, except for the cases provided for in subparagraphs 6), 12-1) and 13) of paragraph 1 of Article 49 of this Law, shall have the right to reimbursement of costs for transporting their own property in the amount of one monthly calculation index for every twenty kilometers of highway in the manner determined by the Government of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 73 as amended by the laws of the Republic of Kazakhstan dated 29.09.2014 № 239-V (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication); dated 13. 06. 2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication); dated 15.04.2022 № 114-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 05.07.2024 № 115-VIII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 74. Provision of housing of employees

Employees (except for cadets, listeners) shall be provided with housing in the manner prescribed by the Law of the Republic of Kazakhstan "On Housing Relationships".

Footnote. Article 74 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.06.2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication).

Article 75. Medical support of employees

1. Medical support of employees shall be carried out in military medical (medical) subdivisions of the national security bodies and the State Security Service of the Republic of Kazakhstan, as well as other healthcare entities at the expense of budget funds.

Medical assistance for certain categories of employees, the list of which is approved by the Office of the President of the Republic of Kazakhstan in agreement with the Administration of the President of the Republic of Kazakhstan, is provided in medical organizations of the Office of the President of the Republic of Kazakhstan:

1) within the guaranteed volume of free medical care in accordance with the Code of the Republic of Kazakhstan "On people's health and health care system";

2) in the system of compulsory social health insurance in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan "On compulsory social health insurance";

3) at the expense of budget funds by type and in amounts determined by the Office of the President of the Republic of Kazakhstan.

1-1. In the absence at the place of service or place of residence of employees of military medical (medical) subdivisions corresponding departments in them, specialists or special equipment for medical reasons medical assistance to employees shall be provided by healthcare entities:

1) within the guaranteed volume of free medical care in accordance with the Code of the Republic of Kazakhstan "On people's health and health care system";

2) in the system of compulsory social health insurance in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan "On compulsory social health insurance".

Payment for the services of healthcare entities for the provision of medical assistance to employees specified in subparagraphs 1) and 2) of part one of this paragraph is carried out by the social health insurance fund.

Reimbursement of the costs of the social health insurance fund for paying for the services of healthcare entities for the provision of medical assistance to employees within the guaranteed volume of free medical care and in the compulsory social health insurance system is carried out at the expense of budget funds provided for by the authorized body in the field of healthcare.

2. Mean that has been spent on treatment shall be compensated to employees by special state body, in which they serve in accordance with the procedure determined by the Government of the Republic of Kazakhstan.

3. Employees that got injured, contusion, traumas, maim or illness during the service career, shall be directed to sanatorium-resort treatment at the expense of special state bodies in which they have served.

4. In case, if the employee is unable to arrive at the service, he shall be obliged to inform about his illness to immediate supervisor by any means available.

5. The advice of a doctor of full or partial release of the employee from performing the duties of service (official duties) shall be mandatory to execution by officials.

Footnote. Article 75 with the amendment introduced by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 10.01.2015 № 275-V (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication); dated 30.06.2017 № 80-VI (shall be enforced from 01.01.2020); dated 15.04.2022 № 114-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 76. The particularities of social protection of employees, serving in positions of common soldier personnel and sergeants

1. Employees serving in special state bodies in the positions of privates and non-commissioned officers, who have served for at least eight years in calendar terms as of the date of issuance of the order for enrollment in an organization of higher and (or) postgraduate education of the Republic of Kazakhstan, shall have the right to reimbursement of training costs in this organization on a paid basis in the amount of fifty percent of the cost of training at the expense of budgetary funds. This benefit shall be applied once upon presentation of a diploma of completion of a given educational institution.

2. The compensation of specified costs to an employee shall be carried out by special state body, in which the employee is currently serving.

3. Organization of education of the Republic of Kazakhstan, in which enrolled employees with the right to compensation of expenses for training in higher educational institutions of the Republic of Kazakhstan, shall send to the indicated special state bodies an authorized copy of the order on admission of an employee to the organization of education for opening a funding.

Upon moving an employee to another educational organization the size of compensation of expenses for training in higher educational institutions of the Republic of Kazakhstan shall be subjected to adjustment.

4. Upon granting to an employee of an academic leave, he shall remain the right to compensation of expenses for training in higher educational institutions of the Republic of Kazakhstan with the interruption of financing of his education in the period granted for an academic leave.

5. An employee, who is entitled to compensation of expenses for training in higher educational institutions of the Republic of Kazakhstan, shall be guaranteed the continuation of funding in the other higher education institutions in cases of liquidation and reorganization of educational organizations, suspension of activity, withdrawal of the license of the organization of education, in which he was taught (trained).

6. Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).
Footnote. Article 76 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 12.12.2017 № 114-VI (shall be enforced from 01.01.2018); dated 27.12.2019 № 291-VІ (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 15.04.2022 № 114-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 77. The peculiarities of social protection of cadets, listeners

Footnote. The heading of Article 77 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.06.2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication)

1. Cadets and listeners shall be provided at the expense of the state with a special form of clothing and other clothing property according to the norms approved by the first heads of special state bodies in agreement with the central authorized body on budget planning, taking into account the specifics of the service.

2. Cadets and students in barracks conditions shall be provided with food according to food ration standards approved by the first heads of special state bodies in agreement with the central authorized body for budget planning, taking into account the specifics of the service.

3. Cadets, listeners of the first and second courses for postal items shall be paid monetary compensation in the amount determined by the first heads of special state bodies in agreement with the central authorized body on budget planning.

4. Cadets, military students have the right for reimbursement of costs according to the norms approved by the first heads of special state bodies in agreement with the central authorized body for budget planning, for travel (from the point of departure to the point of destination and back):

1) by railway, air, water and road transport across the territory of the Republic of Kazakhstan when going to inpatient treatment;

2) by railway, water and road transport on the territory of the Republic of Kazakhstan upon dismissal from service in special state bodies, except for the cases provided for by subparagraphs 6), 12-1) and 13) of paragraph 1 of Article 49 of this Law, as well as when going on vacation and internship.

Cadets and trainees studying in educational institutions of a foreign state are also granted the right to travel at the expense of the state (from the point of departure to the destination and back) by air, rail, water and road transport when sent for training, following an internship, on vacation.

The procedure for reimbursing the costs of cadets, military students of special (military) educational institutions is determined by the Government of the Republic of Kazakhstan.

5. Cadets, listeners upon departure on leave shall be paid monetary compensation instead of food rations according to the norms approved by the first heads of special state bodies in agreement with the central authorized body on budget planning.

6. In case of death (death) of a cadet, listener or after his(her) dismissal from service due to injury (concussion), illnesses received during the service period, his (her) heirs shall be paid a lump-sum compensation in the amount of 500 monthly calculation indexes.

7. Lump-sum compensation upon establishing disability to a cadet, a listener, received during his (her) service in special government bodies or resulting from concussion, injury, illness associated with passing service in special government bodies, before the expiry of one year from the date of separation from service is paid in the sizes:

a person with disabilities of the first group – 250 monthly calculated indicators;

a person with disabilities of the second group – 150 monthly calculated indicators;

a person with disabilities of the third group – 50 monthly calculated indicators.

8. In case of receiving by a cadet, a listener a serious injury (wound, injury, concussion) upon execution of official duties, that do not entail a disability, he (she) shall be paid a lump sum compensation in the amount of:

for a serious mutilation - 12 monthly calculation indexes;

for easy mutilation - 4 monthly calculation indexes.

9. The lump-sum compensation shall be made in accordance with the procedure provided by the Government of the Republic of Kazakhstan.

10. Lump-sum compensation shall not be paid if in accordance with the procedure established by the legislation of the Republic of Kazakhstan, it is proved that the loss (death) of a cadet, listener or injury received by him has occurred:

1) In the result of a suicide, except for cases driving to suicide;

2) when he is committing criminal or administrative offenses;

3) as a result of the use or application of substances that cause the condition of alcoholic, narcotic, psychotropic, toxic intoxication (their analogues);

4) as a result of intentional causing to itself any bodily injury (self-mutilation) or other harm to their health with the purpose of receiving a lump-sum compensation or evasion from service;

5) as a result of the actions of a cadet, listener who violated the terms of the contract.

11. Cadets, listeners, who dismissed according to the state of health as a result of an injury (wounding, trauma, contusion), received in the performance of official duties, shall be paid a monthly monetary pay in the amount and according to the procedure, determined by the Government of the Republic of Kazakhstan.

12. in case of the loss of life (death) of a cadet, listener as a result of an injury (wounding, trauma, contusion), received in the performance of official duties, family members of the dead (deceased) cadet, listener shall be paid a monthly monetary pay in the amount and according to the procedure, determined by the Government of the Republic of Kazakhstan.

Monthly cash allowance shall be paid to children (including adopted children, cohabiting stepsons and stepdaughters) until they reach the age of majority or until they graduate from a full-time educational institution in the system of general secondary, technical and vocational, post-secondary education, in the system of higher and (or) postgraduate education within the limits not exceeding twenty-three years of age, also to the spouse for life, regardless of the payment of survivor benefits envisaged by the Social Code of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 77 as amended by the laws of the Republic of Kazakhstan dated 29.09.2014 № 239-V (shall be enforced upon expiry of 10 days after its first official publication); dated 03. 07. 2014 № 227-V (shall be enforced from 01.01.2015); dated 13. 06. 2017, N 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication); dated 27.12.2019 N 291-VІ (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 15.04.2022 № 114-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 27.06.2022 № 129-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 11.07.2022 N 136-VII (shall be enforced from 01.01.2022); dated 20.04.2023 № 226-VII (shall be enforced from 01.07.2023); dated 23.12.2023 N 51-VIII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 78. Social protection of family members of employees

1. Family members of employees, as well as their dependents, have the right to medical assistance in military medical (medical) subdivisions.

Payment for the services of military medical (medical) subdivisions for the provision of medical assistance shall be carried out by the social health insurance fund:

1) within the guaranteed volume of free medical care in accordance with the Code of the Republic of Kazakhstan "On people's health and health care system";

2) in the system of compulsory social health insurance in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan "On compulsory social health insurance".

2. For outpatient treatment, medicines are given to family members for a fee, except for cases when, in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan, no fee is charged.

3. The rights of family members of employees, provided for in paragraphs 1 and 2 of this article, apply to family members of employees who were dismissed from service in special state bodies for health reasons (diseases, injuries, disabilities received in the performance of official duties), as well as reaching the age limit in service or reduction of staff and having a length of service of twenty or more calendar years.

4. Family members of employees (except for cadets, listeners) who permanently reside with them shall be reimbursed for transportation expenses on the territory of the Republic of Kazakhstan when the employee moves, as well as when the employee leaves the service, except in cases stipulated in subparagraphs 6), 12-1) and 13) of paragraph 1 of Article 49 of this Law, according to the norms, established by the first heads of special state bodies in agreement with the central authorized body on budget planning.

The procedure for reimbursement of transportation costs for transportation through the territory of the Republic of Kazakhstan upon an employee’s movement or dismissal from service shall be established by the Government of the Republic of Kazakhstan.

5. Family members of an employee who died or became disabled during the service retain the right to receive medical assistance in accordance with paragraphs 1 and 2 of this article.

6. Family members of an employee who died (deceased) while passing service in special state bodies, shall have the right to privatize the provided accommodation free of charge regardless the years of service of the dead (deceased).

7. Children of employees, who died or acquire a disability during the course of the service, shall be entitled to enroll in military boarding schools and cadet corps out of the competition, and children, who have reached the threshold level scores at the statutory requirements for applicants, shall be enrolled in military, special educational institutions of the Republic of Kazakhstan out of the competition.

8. The children of the employees, including those who died or disappeared during the service, local executive bodies shall be out of turn places in pre-school institutions of the place of residence, payment shall be charged at the amount, provided for state pre-school institutions.

9. In the event of the death of a recipient of pension payments for the length of service from among employees of special state bodies, his family or person who performed the burial shall be paid a lump sum payment for burial in the amount of a three-month pension payment for the length of service on the day of the recipient's death.

Family members of deceased recipients of pension payments for the length of service who used to be employees of special state bodies, aside from the survivor’s benefit, shall be paid one-time benefits: equal to a three-month pension payment for the length of service – paid to the wife (husband), and equal to a monthly pension payment for the length of service of the breadwinner paid to him/her as of the day of his/her death - to each disabled family member.

When determining the amount of a lump-sum benefit provided for by this paragraph, the number of family members entitled to the benefit shall include: wife (husband), regardless of age and ability to work; children under the age of eighteen or above if they have been established a disability before the age of eighteen or as of the day of death of the breadwinner were full-time students in educational institutions and under the age of twenty-three; dependent parents, who have reached the retirement age established by the legislation of the Republic of Kazakhstan or who are the persons with disabilities.

10. Privileges specified in paragraphs 5 and 7 of this article shall apply to family members of servicemen of the national security bodies, authorized body in the field of foreign intelligence and the State Security Service of the Republic of Kazakhstan, died (deceased) or disabled when passing military service before the enactment of this Law.

Note. In this article, family members of employees shall be understood as: a spouse (spouse), joint or one of the spouses minor children (adopted, dependent or under guardianship); children (adopted, dependent or under guardianship) and children of the spouse who study full-time in education organizations until the age of twenty-three; children with disabilities (adopted, dependent or under guardianship) and children with disabilities of a spouse (spouse) who have been established a disability before the age of eighteen; parents and parents of the spouse (spouse), who are dependent on the employee.

In this article, dependents shall be the members of the employee's family who live at his or her income and do not have an independent source of income.

11. in case of the loss of life (death) of an employee, as a result of an injury (wounding, trauma, contusion), received in the performance of official duties, family members of the dead (deceased) employee shall be paid a monthly monetary pay in the amount and according to the procedure, determined by the Government of the Republic of Kazakhstan.

Monthly cash allowance shall be paid to children (including adopted children, cohabiting stepsons and stepdaughters) until they reach the age of majority or until they graduate from a full-time educational institution in the system of general secondary, technical and vocational, post-secondary education, in the system of higher and (or) postgraduate education within the limits not exceeding twenty-three years of age, also to the spouse for life, regardless of the payment of survivor benefits provided for by the Social Code of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 78 as amended by the laws of the Republic of Kazakhstan dated 04.07.2014 № 233-V (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication); dated 29.09.2014 N 239-V (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication); dated 02.08.2015 N 342-V (it comes into force from 01.01.2016); dated 13.06.2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication); dated 30.06.2017 N 80-VI (shall be enforced from 01.01.2020); № 165-VI as of 02.07.2018 (shall be enforced ten calendar days after its first official publication); dated 15.04.2022 N 114-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 27.06.2022 N 129-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 11.07.2022 N 136-VII (shall be enforced from 01.01.2022); dated 20.04.2023 N 226-VII (shall be enforced from 01.07.2023).

Article 79. Social protection of the employees, dismissed from service in special state bodies

1. Employees (except for cadets, listeners) upon dismissal from the service in special state bodies:

1) upon reaching the age limit in the service, state of health or staff reduction, a lump sum shall be paid in the following amounts:

who have service length in calendar terms:

from 10 to 15 years - a four-months monetary allowances;

from 15 to 20 years - a five-months monetary allowances;

from 20 to 25 years - a six-months monetary allowances;

from 25 to 30 years - a seven-months monetary allowances;

over 30 years - an eight-months monetary allowances;

2) on health state and staff reductions, those who have served less than 10 years shall be paid a lump- sum allowance in the amount of three months pay.

1-1. Staff officers, dismissed from service on reaching the age limit in the service, for health state or staff reduction without the right to pension benefits for years of service, along with severance payments for one year from the date of dismissal from the service, pay of the salaries of special rank shall be saved.

At the same time, if during the specified period salaries for a special rank to employees in the service are raised, the amount of these salaries paid to officers shall also be increased accordingly, before the expiry of one year after the dismissal from the service.

2. Upon dismissal of an employee after the repeated (next) enlistment to military service or service in special state bodies, the size of payment of a lump-sum allowance shall be determined based on a period of service for which payment of benefits was not made.

3. Employees, awarded in the period of service career in special state bodies with state awards - orders of the Republic of Kazakhstan or the former Union of Soviet Socialist Republics, the amount of the lump sum shall be increased by two salaries.

4. The right to medical care at the expense of the state in military medical (medical) subunits and sanatorium-resort treatment shall be reserved for employees dismissed from service in special state bodies:

1) for health reasons (diseases, injuries, disabilities received in the performance of official duties);

2) for health reasons (diseases, injuries, disabilities received during the period of service) and having served twenty or more calendar years;

3) upon reaching the age limit for service and having served for twenty or more calendar years;

4) due to staff reduction and those with twenty or more calendar years of service.

In the absence of military medical (medical) subdivisions at their place of residence or the corresponding departments in them, specialists or special equipment, medical assistance shall be provided by healthcare entities:

1) within the guaranteed volume of free medical care in accordance with the Code of the Republic of Kazakhstan "On people's health and health care system";

2) in the system of compulsory social health insurance in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan "On compulsory social health insurance".

Payment for the services of military medical (medical) subdivisions for the provision of medical assistance to the persons specified in this paragraph shall be carried out by the social health insurance fund:

1) within the guaranteed volume of free medical care in accordance with the Code of the Republic of Kazakhstan "On people's health and health care system";

2) in the system of compulsory social health insurance in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan "On compulsory social health insurance".

Health resort treatment and medical support for these persons are carried out at the expense of budget funds provided to special state bodies.

5. Participants of the Great Patriotic War of 1941 – 1945 and people with disabilities due to wounding, contusion, injury or disease received during the period of the Great Patriotic War of 1941 – 1945, other participants in hostilities and peacekeeping operations, employees dismissed from service in special state bodies, who have received disability due to wounding, contusion, injury or disease received in the performance of duties of service in special state bodies, shall have a priority right to medical care and resort and sanatorium treatment.

Footnote. Article 79 as amended by the laws of the Republic of Kazakhstan dated 23.04.2014 N 200-V (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication); dated 02.08.2015 № 342-V (shall be enforced from 01.01.2016); dated 13.06.2017 N 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication); dated 30.06.2017 N 80-VI (shall be enforced from 01.01.2020); dated 15.04.2022 N 114-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 23.12.2023 N 51-VIII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 80. Compensation in case of death or getting maimed

1. In case of death of an employee during the period of service or after his dismissal from the service due to injury (concussion), illnesses received during the service period, his heirs shall be paid a lump-sum compensation in the amount of sixty-months pay on the last position held on the day of death or dismissal.

2. Lump-sum compensation upon establishing to an employee of disability, received in the period of their service or resulting in contusion, mutilation, diseases associated with the service career, before the expiration of one year from the day of dismissal from service shall be paid in size:

For a person with disabilities of the first group – thirty-month monetary allowance;

For a person with disabilities of the second group – eighteen-month monetary allowance;

For a person with disabilities of the third group – six-month monetary allowance.

3. In the case of getting by an employee on execution of service duties of severe mutilation (wound, injury, contusion), not entailing disability, he shall be paid a lump sum compensation in the amount of the half-and-month monetary allowances; and lung injury - half of the monthly monetary allowances.

4. The order of payment of lump-sum compensation shall be established by the Government of the Republic of Kazakhstan.

4-1. Employees dismissed from special state bodies for health reasons as a result of injury (wounding, trauma, contusion) received during the performance of official duties shall receive a monthly monetary pay in the amount and according to the procedure, determined by the Government of the Republic of Kazakhstan.

5. Lump-sum compensation shall not be paid if in accordance with the procedure provided by the legislation of the Republic of Kazakhstan it is proved that the loss (death) of an employee or received injury have occurred:

1) as a result of suicide, with the exception of cases of bringing to suicide;

2) upon committing crimes or administrative offenses;

3) as a result of the use of substances that cause the condition of alcoholic, narcotic, psychotropic, toxic intoxication (their analogues);

4) as a result of intentional causing to itself any bodily injury (self-mutilation) or other harm to their health with the purpose of receiving a lump-sum compensation or evasion from service;

5) as a result of the actions of an employee, who violated the terms of the contract.

Footnote. Article 80 as amended by the laws of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2014 N. 227-V (shall be enforced from 01.01.2015); dated 13. 06. 2017 N 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication); dated 15.04.2022 N 114-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 27.06.2022 N 129-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 11.07.2022 N 136-VII (shall be enforced from 01.01.2022).

Article 81. Compensation of expenses for burial

1. The burial of employees, who died during the service career or died as a result of mutilation (wound, injury, contusion), the disease shall be made at the place of service or at the request of their relatives elsewhere. All expenses associated with preparation for transportation of the body, transportation of the body, burial, production, and installation of a tombstone shall be carried out at the expense of the special state bodies in which the employees served, in the amounts established by the Government of the Republic of Kazakhstan.

The procedure for reimbursement of expenses associated with preparation for transportation of the body, transportation of the body, burial of employees of special state bodies who died during service or died as a result of mutilation (wounds, injuries, and contusions), illness, production and installation of a tombstone, shall be determined by the first heads of special state bodies.

Giving honor to the employees at the burial shall be carried out in accordance with the procedure determined by the first heads of special state bodies.

2. These provisions apply to participants in the 1941-1945 Great Patriotic War, combat operations and peacekeeping operations in the territories of other states, regardless of the total length of service in special state bodies.

The provision of part three of paragraph 1 of this Article shall apply to the persons dismissed from service upon reaching the age limit for service, for health reasons or due to staff reduction, with a total service duration of twenty-five years or more, as well as to the participants in anti-terrorist operations, regardless of the total duration of service.

Footnote. Article 81 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 165-VI as of 02.07.2018 (shall be enforced ten calendar days after its first official publication); dated 23.12.2023 N 51-VIII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 82. Other measures of social protection of employees

1. Job placement of employees dismissed from service in special state bodies, their acquisition of professions, ensuring employment of persons dismissed from service in special state bodies without the right to a pension shall be carried out as required by the legislation of the Republic of Kazakhstan on social protection.

2. First heads of special state bodies to certain categories of employees may be counted seniority experience of their work before enrolling in service as provided with procedure.

3. Service in areas with severe climatic and ecological conditions of the limited timeframe and the procedure for its completion shall be determined by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 82 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 20.04.2023 N 226-VII (shall be enforced from 01.07.2023).

Chapter 10. Financial and logistical support of special state bodies

Article 83. Financial provision of special state bodies

1. Financial support of special state bodies is carried out:

at the expense of the republican budget;

at the expense of funds received for the provision of medical assistance from the social health insurance fund in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Military medical (medical) subdivisions shall have the right to carry out income-generating activities in the field of medical care within the guaranteed volume of free medical care and in the system of compulsory social health insurance.

2. The procedure for financing the costs associated with the implementation of intelligence, counterintelligence, operational and investigative activities in secret (non-public) form, shall be determined by regulatory legal acts of special state bodies.

Footnote. Article 83 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 28.12. 2016 N 36-VI (shall be enforced upon expiry of two months after its first official publication); dated 30.06.2017 N 80-VI (shall be enforced from 01.01.2020).

Article 84. Logistics provision and property of special state bodies

1. Material and technical support of special state bodies is carried out:

at the expense of the republican budget;

at the expense of funds received for the provision of medical care from the social health insurance fund in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

2. The property of special state bodies shall be republican and shall be located on the right of operational control.

3. Special state bodies shall have service housing, the procedure for the formation and provision of which shall be established by the Government of the Republic of Kazakhstan.

4. The procedure for transferring, selling, disposing and decommissioning property, as well as granting to property lease (rent) of immovable property of special state agencies shall be determined by the Government of the Republic of Kazakhstan.

The norms of supplying the property of special state bodies shall be determined by the first heads of special state bodies in agreement with the central authorized body on budget planning.

5. Immovable property, not used by special state bodies in peacetime, shall be subjected to conservation through the budget means or may be passed on property lease (rent) in accordance with the procedure provided by the Government of the Republic of Kazakhstan.

5-1. In order to ensure the fulfillment by individuals and legal entities of contractual obligations for the organization of catering to special state bodies in the manner determined by the first head of the relevant state body, a temporary transfer of buildings, canteen premises and the property located in them into property lease (rent) shall be carried out free of charge within the term of the contract about catering.

6. The organization, created or to be created for ensuring the activities of the special state bodies shall be beyond privatization.

Footnote. Article 84 as amended by the laws of the Republic of Kazakhstan dated 29.09.2014 № 239-V (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication); dated 13. 06. 2017 N 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication); dated 30.06.2017 N 80-VI (shall be enforced from 01.01.2020); dated 15.04.2022 N 114-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); dated 23.12.2023 N 51-VIII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Chapter 11. Final and transitional provisions

Article 85. Transitional provisions

1. The contract on passage of military service, concluded by employees before the entry into force of this Law shall have effect for the periods at which they have been concluded.

2. Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.12.2023 N 51-VIII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

3. Employees, who before November 30, 2011, has been promoted to the rank of ‘lieutenant colonel’, term of service in the specified military or special rank shall be set five years.

4. Employees, who transferred from military service in special state bodies in connection with the adoption of this Law and to which has been changed the limit ages status to military service with the Law of the Republic of Kazakhstan "On military duty and military service", shall be entitled to resign or retire upon reaching the following limiting age:

1) to lieutenant colonel inclusive - forty-five years;

2) to colonels - fifty-three years;

3) to colonels, whose rank was given until July 21, 2005 - fifty years;

4) to major general and lieutenant general - fifty-eight years;

5) to major general and lieutenant general, whose military rank was given until July 21, 2005 - fifty-five years;

6) to general-colonel - sixty years.

4-1. Employees who have been assigned military ranks "senior warrant officer", "warrant officer", "first sergeant", "third-class sergeant", "second-class sergeant", "first-class sergeant", "staff sergeant" or "master sergeant" shall serve in special state bodies in the manner and under the conditions provided for by this Law for sergeant formations. At the same time, the maximum age of their status in the service in special state bodies shall be up to forty- seven years inclusive.

4-2. Employees who have been assigned the special rank of Lieutenant-Colonel from the date of enactment of this Law till January 1, 2017, shall have the right to quit or resign when they reach the age limit of forty-seven years.

5. Employees (except for cadets, listeners) until January 1, 2013 shall be provided with accommodation in the manner prescribed for servicemen by the Law of the Republic of Kazakhstan "On the Status and Social Protection of Servicemen and Members of Their Families."

6. Employees, who have been provided in the period before January 1, 2013 with service housing or housing, equivalent to the service, shall retain the right to stay in this house, and also the right to privatization, provided for servicemen by the Law of the Republic of Kazakhstan "On housing relations".

Footnote. Article 85 as amended by the laws of the Republic of Kazakhstan dated 23.04.2014 N 200-V (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication); dated 06.04.2016 N 483-V (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication); dated 13.06.2017 № 69-VI (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication); dated 23.12.2023 N 51-VIII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 86. The order of the entry into force of this Law

This Law shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication.

The President
of the Republic of Kazakhstan	N. Nazarbayev

Қазақстан Республикасының арнаулы мемлекеттік органдары туралы

1-тарау. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

2-тарау. АРНАУЛЫ МЕМЛЕКЕТТІК ОРГАНДАРҒА ҚЫЗМЕТКЕ ТҰРУ

3-тарау. ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРДІҢ ҚҰҚЫҚТЫҚ ЖАҒДАЙЫ

4-тарау. ҚЫЗМЕТ ӨТКЕРУ

5-тарау. ДЕМАЛЫСТАР

6-тарау. АРНАУЛЫ МЕМЛЕКЕТТІК ОРГАНДАРДА ҚЫЗМЕТТІ ТОҚТАТУ

7-тарау. АТТЕСТАТТАУ ЖӘНЕ СЫНЫПТЫҚ БІЛІКТІЛІК

8-тарау. АРНАУЛЫ МЕМЛЕКЕТТІК ОРГАНДАРДАҒЫ ҚЫЗМЕТТІК ТӘРТІП

9-тарау. ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРДІ АҚШАЛАЙ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ ЖӘНЕ ӘЛЕУМЕТТІК ҚОРҒАУ

10-тарау. АРНАУЛЫ МЕМЛЕКЕТТІК ОРГАНДАРДЫ ҚАРЖЫЛАНДЫРУ
ЖӘНЕ МАТЕРИАЛДЫҚ-ТЕХНИКАЛЫҚ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ

11-тарау. ҚОРЫТЫНДЫ ЖӘНЕ ӨТПЕЛІ ЕРЕЖЕЛЕР

On special state bodies of the Republic of Kazakhstan

Chapter 1. GENERAL PROVISIONS

Chapter 2. Entry on duty in special state bodies

Chapter 3. The legal status of employees

Chapter 4. Service career

Article 27-1. Special rank of higher officers

Article 28. Reduction, deprivation of special titles and recovery in the special rank

Article 31. Procedure of redeployment of staff

Article 36. The secondment of staff to the state bodies, as well as organizations

Chapter 5. Rest leaves

Article 46-1. Leave without paying for child care until the age of three.

Chapter 6. Cessation of employment in special state bodies

Chapter 7. Certification and class qualifications

Chapter 8. Service discipline in special state bodies

Chapter 9. Cash security and social protection of employees

Chapter 10. Financial and logistical support of special state bodies

Chapter 11. Final and transitional provisions

Қазақстан Республикасының арнаулы мемлекеттік органдары туралы

1-тарау. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

2-тарау. АРНАУЛЫ МЕМЛЕКЕТТІК ОРГАНДАРҒА ҚЫЗМЕТКЕ ТҰРУ

3-тарау. ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРДІҢ ҚҰҚЫҚТЫҚ ЖАҒДАЙЫ

4-тарау. ҚЫЗМЕТ ӨТКЕРУ

5-тарау. ДЕМАЛЫСТАР

6-тарау. АРНАУЛЫ МЕМЛЕКЕТТІК ОРГАНДАРДА ҚЫЗМЕТТІ ТОҚТАТУ

7-тарау. АТТЕСТАТТАУ ЖӘНЕ СЫНЫПТЫҚ БІЛІКТІЛІК

8-тарау. АРНАУЛЫ МЕМЛЕКЕТТІК ОРГАНДАРДАҒЫ ҚЫЗМЕТТІК ТӘРТІП

9-тарау. ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРДІ АҚШАЛАЙ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ ЖӘНЕ ӘЛЕУМЕТТІК ҚОРҒАУ

10-тарау. АРНАУЛЫ МЕМЛЕКЕТТІК ОРГАНДАРДЫ ҚАРЖЫЛАНДЫРУЖӘНЕ МАТЕРИАЛДЫҚ-ТЕХНИКАЛЫҚ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ

11-тарау. ҚОРЫТЫНДЫ ЖӘНЕ ӨТПЕЛІ ЕРЕЖЕЛЕР

On special state bodies of the Republic of Kazakhstan

Chapter 1. GENERAL PROVISIONS

Chapter 2. Entry on duty in special state bodies

Chapter 3. The legal status of employees

Chapter 4. Service career

Article 27-1. Special rank of higher officers

Article 28. Reduction, deprivation of special titles and recovery in the special rank

Article 31. Procedure of redeployment of staff

Article 36. The secondment of staff to the state bodies, as well as organizations

Chapter 5. Rest leaves

Article 46-1. Leave without paying for child care until the age of three.

Chapter 6. Cessation of employment in special state bodies

Chapter 7. Certification and class qualifications

Chapter 8. Service discipline in special state bodies

Chapter 9. Cash security and social protection of employees

Chapter 10. Financial and logistical support of special state bodies

Chapter 11. Final and transitional provisions

10-тарау. АРНАУЛЫ МЕМЛЕКЕТТІК ОРГАНДАРДЫ ҚАРЖЫЛАНДЫРУ
ЖӘНЕ МАТЕРИАЛДЫҚ-ТЕХНИКАЛЫҚ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ