ИПС "Әділет"

Unofficial translation

The present law regulates the social relations arising in the sphere of organization and functioning of payment systems, regulation of payment systems (oversight), payment service market regulation and supervision, as well as payments and (or) money transfers in the Republic of Kazakhstan.

Chapter 1. GENERAL PROVISIONS

Article 1. Basic definitions used in this Law

In the present law the following basic concepts are used:

1) current account is a bank calculation, discovered by bank or organization, which achieves separate forms of bank operations, on the basis of the agreement of bank calculation;

2) information bank services is service of the supplier of pay services, operating bank calculation client, on the assignment to client or third face on the order and from the agreement of the client of information about the remainders and (or) the motion of money according to its bank calculation, about the payments and (or) the transfers of the money, realized according to this calculation, and other information on the request of client or by agreement, concluded between client and supplier of pay services;

3) the system of money orders is a pay system, through which are achieved the transfers of money with the use of software of an operator of this system, with which by bank or the organization, which achieves separate forms of bank operations, concluded agreement for the realization of payments and (or) of transfers of money;

4) money transfer is a consistent fulfillment of instructions of senders by receiving banks on money transfer, linked with making payment or other goals;

5) a sender is a person, sending instruction, linked with payment and (or) money transfer that may be as well as a remitter, initiator or beneficiary;

6) bank of the sender of money is a bank or the organization, which achieves separate forms of bank operations, the operators of the sender of money;

7) a constant order of the sender of money is commission of the sender of money the jar of the sender of money about the realization of regular payments and (or) of money transfers in favor of one or several beneficiaries from his or her name according to conditions and properties, indicated in this commission;

7-1) a bank - a member of the International Financial Center “Astana” - a member of the International Financial Center “Astana”, which has a license from the Committee of the International Financial Center “Astana” for the regulation of financial services on the provision of services for accepting deposits and (or) opening and maintaining bank accounts on the territory of the International Financial Center “Astana”;

8) outsourcing is a transfer by the supplier of pay services to the third persons on the basis of the agreement about the compensatory rendering of the services of the performance of the information-technological functions, necessary for guaranteeing the rendering of pay services by the supplier of pay services (agreement about the outsourcing);

9) interbank system of the money transfers is a pay system, intended for the realization of payments and (or) of transfers of money between its participants with the use of money, which are found on the correspondent calculations, opened in the national bank of the Republic of Kazakhstan, by the individual order of each instruction of its participant with the completion of the money transfers during the operating day;

10) the system of interbank clearing is a pay system, intended for the realization of payments and (or) of money transfers between its participants – banks, organizations, which achieve separate forms of bank operations, via the many-sided clearing of the instructions of participants;

11) bank account is the way of money reflexing of the client in the bank or organization performing certain types of banking operations, as well as the contractual relationship between the customer and the bank or organisation carrying out certain banking operations by banking services client;

12) direct debit bank account is a bank repossession or the organization carrying out certain types of banking operations, money sender and transfer them in favor of the beneficiary on the basis of prior authorization by the sender of such repossessed;

13) initiator is a person who is instructed for implementation;

14) the beneficiary is a person in favor of whom carried out payment and/or transfer of money;

15) bank of the beneficiary is the bank or organization conducting certain banking operations, servicing the beneficiary;

16) value date is the date specified by the initiator of the payment and (or) transferring money in the payment document, when money should be deposited into the bank account of the beneficiary;

17) registration is a payment organization in the register of payment institutions;

18) savings account is a bank account opened by the bank or organization carrying out certain types of banking operations, on the basis of the deposit agreement;

19) consolidated payment is a payment order is used for payment and/or transfer of money from one sender of money in favor of several beneficiaries serviced in one bank, or from multiple senders of money serviced in one bank, in favor of a single beneficiary;

20) sender is a sender of money or a beneficiary who directs;

21) evaluation of the functioning of systemically significant or meaningful payment system is a complex of measures implemented by the operator of the payment system, the operational center of the payment system, the National Bank of the Republic of Kazakhstan or international financial organizations in order to determine the suitability of this payment system to international standards;

22) monitoring of systemically significant payment service providers is the process of tracking and observation of systemically significant payment service providers which is carried out by National Bank of the Republic of Kazakhstan for management, minimization and forecasting of the risks arising at implementation of payments and (or) money transfers within implementation of supervision (oversight) of payment service providers;

23) systemically significant payment service provider is a payment service provider which trouble-free operation promotes stable functioning of the financial market of the Republic of Kazakhstan and stops (failures) in to which work can lead to emergence of risks in the financial market of the Republic of Kazakhstan;

24) collection order is the payment document used for withdrawal of money from the bank account of the sender of money without his consent;

25) client is the natural or legal entity, branch or representative office of legal entity receiving payment service;

26) clearing is a process of collecting, verification and offset of mutual monetary requirements and obligations and also definition of net positions of participants of this process;

27) correspondent account is the bank account of bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations, opened on the basis of the contract of correspondent account for performance of operations of bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations, and his (her) clients;

28) supplier of payment service is the subject of the market of payment services rendering payment service;

29) the third-party supplier of payment services is the supplier of payment services who is not serving the bank account of the client and providing to the client electronic banking services by means of own systems of remote access;

30) significant supplier of payment services is the supplier of payment services corresponding to the criteria established by the present Law;

31) market of payment services is a set of the relations connected to rendering and use of payment services and also release and use of payment tools;

32) state control and supervision of the payment services market (control and supervision of the payment services market) - the activities of the National Bank of the Republic of Kazakhstan and the authorized authority for regulation, control and supervision of the financial market and financial organizations, aimed at exercising, within their competence, control over activities payment service providers to comply with the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan on payments and payment systems;

33) payment service is the service rendered by the supplier of payment service to the client according to article 12 of the present Law;

34) the system of remote access is a set of means of the telecommunications, digital and information technologies, the software and the equipment providing communication between the client and the supplier of payment services for receiving electronic banking services;

35) the payment subagent is the legal entity or the individual entrepreneur who signed with the payment agent the agency contract on rendering payment services;

35-1) instant payment system - a payment system designed for round-the-clock payments and (or) money transfers between its participants, using money held in the National Bank of the Republic of Kazakhstan, with the instant crediting of money in favor of the payment beneficiary and (or) money transfer;

35-2) mobile payments – non-cash payments initiated in electronic form in favor of an individual registered as an individual entrepreneur, a person engaged in private practice, a legal entity in payment for the purchase of goods, performance of work, provision of services received through a mobile application or other equipment (devices), designed to accept payments using a bar code;

36) specifying is the instruction of the initiator of payment and (or) money transfer to the supplier of payment services about implementation of payment and (or) money transfer which expresses in the form of an assignment, the requirement or in the form of the consent of the client when using means of electronic payment or the system of remote access;

37) operational day is a time frame during which reception and processing of payment service provider by the operator or supplier of payment services of instructions, instructions about suspension of execution of instructions or a response of such instructions are carried out;

38) other payment service provider is the payment service provider which is not systemically significant or significant payment service provider;

39) identification means is the digital signature of the sender of specifying or the unique identifier representing a combination of letters, digits or characters or other identifier (the personal password, the one-time (single) identification code, means of biometric identification) set by the supplier of payment service for identification of the client and coordinated with it;

40) a net position is a value of a difference between the amount of instructions of all participants of payment service provider sent to a favor of one participant of payment service provider and the amount of the instructions of this participant of payment service provider directed to a favor of remaining participants of payment service provider in case calculations in payment service provider are performed by polygonal clearing of instructions of participants of payment service provider. In case of the negative value of a net position the participant has a debit net position, in case of the positive value – a credit net position;

41) payment – execution of a liability with use of cash and (or) payment tools;

42) a payment agent - a legal entity or an individual entrepreneur who has concluded an agent agreement on provision of payment services with a bank or organization engaged in certain types of banking operations or with a payment organization;

43) participants of payment and (or) money transfer – the natural and legal entities, branches and representative offices of legal entities having the rights and (or) obligations for payment and (or) money transfer;

44) supervision (oversight) of payment service providers – the activity of National Bank of the Republic of Kazakhstan which is carried out for ensuring effective, safe and smooth functioning of payment service providers;

45) payment service provider is a set of the relations providing implementation of payments and (or) money transfers by interaction of the operator of payment service provider and (or) participants of payment service provider by means of application of procedures, infrastructure and rules established by the operator of this payment service provider;

46) a payment system participant - a bank or an organization carrying out certain types of banking operations that has concluded an agreement with the payment system operator on participation in the payment system, as well as a payment organization in the case provided for by this Law;

47) a self-assessment of functioning of payment service provider is a package of measures, carried out by the operator of payment service provider, the operational center of payment service provider for definition of compliance of this payment service provider to the international standards;

48) infrastructure of payment service provider – set of the objects, resources and technologies providing functioning of payment service provider;

49) the operator of payment service provider – the legal entity which is carrying out activities for ensuring functioning of payment service provider and carrying out the duties established by the present Law relating to such activity;

50) the operational center of payment service provider – legal entity to which the operator of payment service provider implementation of operational and technological functions on the basis of the contract signed between this legal entity and the operator of payment service provider or by delegation is entrusted to him powers in case the operator of payment service provider concerning this legal entity carries out functions on regulation of his activity and making decisions on change of legal status of the called organization;

51) a payment card – means of electronic payment which contains information allowing her holder by means of electronic terminals or other communication channels to make payments and (or) money transfers either to receive cash, or to make the currency exchange and other operations determined by the issuer of a payment card and on his conditions;

52) release of a payment card – the payment service providing delivery of a payment card to the holder of a payment card;

53) the issuer of a payment card – bank or the National operator of mail making release of payment cards;

54) the payment document – the document made on paper or created in an electronic form on the basis or by means of which the payment and (or) money transfer are made;

55) the payment tool – the payment document or means of electronic payment, on the basis or with use of which the payment and (or) money transfer are made;

56) completeness (finality) of payment and (or) money transfer – time point in which the obligation of the participant of payment and (or) money transfer is considered fulfilled;

57) the payment warrant – the payment document used at implementation of payments and (or) money transfers between the client and the bank serving him or the organization which is carrying out separate types of bank operations and (or) service of the bank account of the client;

58) the payment requirement – the payment document shown by the beneficiary or bank of the beneficiary in bank of the sender of money about payment of the sum of money specified in the payment document from the bank account of the sender of money;

59) the payment order – the payment document providing instructions of the sender of money to the bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations, on the translation defined in this payment document of the sum of money in favor of the beneficiary;

60) the register of the payment organizations – the uniform list of the payment organizations which have undergone registration;

61) payment organization - a legal entity of the Republic of Kazakhstan, established in the organizational and legal form of a limited liability partnership, which, in accordance with this Law, is authorized to carry out activities for provision of payment services;

62) the payment notice – the payment document used at implementation of payments and (or) money transfers without opening of the bank account and containing an order of the sender of money to the bank serving him or the organization which is carrying out separate types of bank operations about money transfer in favor of the beneficiary in the sum specified in the payment document;

63) the check – the payment document containing the written order of the issuer to the serving bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations, about payment specified in this order of the sum of money to the payee;

64) the issuer – the person who has drawn the check;

65) the payee – the person in favor of whom the check has been drawn, including the issuer if the check has been drawn to them for itself;

66) foreign payment service provider – payment service provider which operator is the nonresident of the Republic of Kazakhstan;

67) electronic money – the unconditional and irrevocable liabilities of the issuer of electronic money which are stored in an electronic form and accepted as means of payment in an electronic payment system by other participants of system;

68) an electronic payment system – set of program technical means, documentation and organizational and technical actions providing implementation of payments and other operations with use of electronic money by interaction of the operator of an electronic payment system with the issuer of electronic money and (or) owners of electronic money;

69) the agent of an electronic payment system (further – the agent) – bank, the organization which is carrying out separate types of bank operations, the National operator of mail and the payment agent who are carrying out activities for acquisition of electronic money at the issuer and owners – natural persons for the subsequent their realization to natural persons on the basis of the contract signed with the issuer of electronic money or the operator of an electronic payment system;

70) the operator of an electronic payment system – bank, the organization which is carrying out separate types of bank operations, or the payment organization providing functioning of the electronic payment system, including collecting, processing and information transfer formed at implementation of operations with use of electronic money and also the defining rules of functioning of an electronic payment system according to the contract signed with the issuer (issuers) of electronic money;

70-1) electronic wallet of electronic money (hereinafter - electronic wallet) - a method of accounting and storing electronic money, ensuring their disposal;

71) repayment of electronic money – the payment service providing implementation by the issuer of electronic money of exchange of electronic money shown by the owner of electronic money or subjects to exchange without their presentation by the owner in the cases provided by laws of the Republic of Kazakhstan for the sum of money, equal at their par value, issued by him;

72) use of electronic money – transfer of electronic money by their owner to other participant of an electronic payment system for implementation of payment according to civil transactions and (or) other operations connected with transition of the property right to electronic money;

73) release of electronic money – the payment service providing issue of electronic money by the issuer of electronic money to the natural person or agent by exchange for the sum of money, equal at their par value;

74) the issuer of electronic money – the supplier of payment services having the right for release and repayment of electronic money according to the present Law;

75) electronic banking services – the services connected with access for the client to the bank account by means of the systems of remote access for receiving payment services and information banking services;

76) the electronic terminal – the electronic and mechanical device intended for implementation of payments and (or) money transfers or operations on reception and (or) cash disbursement of money or for implementation of exchange transactions with foreign currency or for implementation of other types of operations and also formation of the relevant supporting documents;

77) means of electronic payment – the payment card or other electronic medium containing information which allows the sender of money having power to make payment and (or) money transfer to initiate implementation of payment and (or) money transfer and also to carry out other operations provided by the contract between him and the issuer of means of electronic payment;

78) the holder of means of electronic payment – the natural person using or owning means of the electronic payment according to terms of the contract concluded with the issuer of means of electronic payment;

79) the issuer of means of electronic payment – the legal entity making release of means of electronic payment;

80) an escrow account – the current or savings account opened by the client addressed to the third party with restriction of the right of this person for commission of account transactions of the bank account before approach or performance for them the conditions determined by the client.

Footnote. Article 1 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 02.07.2018 № 168-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days from the date of its first official publication); dated 03.07.2019 № 262-VI (shall be enforced from 01.01.2020); dated 03.07.2020 № 359-VI (shall be enforced upon expiration of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 30.12.2020 № 397-VI (shall be enforced six months after the day of its first official publication); dated 31.12.2021 №100-VII (shall be enforced from 01.03.2022); dated 12.07.2022 № 138-VII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 2. Coverage of the present Law

1. Operation of the present Law extends to the natural and legal entities who are subjects of the relations arising at implementation of payments and money transfers in the Republic of Kazakhstan and also in the course of functioning of payment service providers and the market of payment services.

2. Relations associated with international payments and (or) money transfers carried out by banks, organizations engaged in certain types of banking operations, with banks (financial institutions) - non-residents of the Republic of Kazakhstan, are regulated by agreements between them and the customs of business turnover used in banking practice, taking into account the requirements established by the laws of the Republic of Kazakhstan "On combating the legalization (laundering) of proceeds from crime and the financing of terrorism" and "On the gambling business". If actions on international payments and (or) money transfers are carried out on the territory of the Republic of Kazakhstan, then such relations are regulated by this Law, the indicated agreements and customs of business turnover in the part that does not contradict the legislation of the Republic of Kazakhstan.

3. The requirements of the present Law applied in relation to banks extend to the branches of nonresident banks of the Republic of Kazakhstan created in the territory of the Republic of Kazakhstan.

4. For payment services market entities and other legal entities operating under the special regulatory regime introduced in accordance with the Laws of the Republic of Kazakhstan "On the National Bank of the Republic of Kazakhstan", "On state regulation, control and supervision of the financial market and financial organizations" of this Law and regulatory legal acts of the National Bank of the Republic of Kazakhstan, adopted in accordance with this Law, shall be spread within the limits provided by the conditions of the special regulatory regime.

Footnote. Article 2 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 02.07.2018 № 168-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days from the date of its first official publication); dated 03.07.2019 № 262-VI (shall be enforced from 01.01.2020); dated 02.07.2020 № 356-VI (shall be enforced upon expiration of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 3. The legislation of the Republic of Kazakhstan on payments and money transfer

1. The legislation of the Republic of Kazakhstan on payments and money transfers shall be based on the Constitution of the Republic of Kazakhstan and consist of this Law and other regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan.

2. If the international treaty ratified by the Republic of Kazakhstan has established other rules, than those which are provided by the present Law then are applied rules of the international treaty.

Article 4. Powers of National Bank of the Republic of Kazakhstan in the field of payments and payment service providers

1. The national bank of the Republic of Kazakhstan claims:

1) rules of the organization of activity of the payment organizations;

2) rules of representation by the operator or operational center of systemically significant or significant payment service provider of data for payments and (or) money transfers by which are defined an order of their representation, including forms, the list, frequency and terms of their representation;

3) rules of implementation of interbank payments and (or) money transfers on operations with use of payment cards in the Republic of Kazakhstan;

4) rules of functioning of interbank system of money transfers;

5) rules of functioning of system of interbank clearing;

6) rules of functioning of payment service providers as which operator the National Bank of the Republic of Kazakhstan or his affiliated organization acts;

7) rules of functioning of interbank system of payment cards;

8) rules of implementation of non-cash payments and (or) money transfers to territories of the Republic of Kazakhstan;

9) rules of application of checks for territories of the Republic of Kazakhstan;

10) rules for provision of electronic banking services by banks, branches of banks - non-residents of the Republic of Kazakhstan and organizations carrying out certain types of banking operations;

11) rules of release of payment cards and also requirements to activities for service of operations with their use in the territory of the Republic of Kazakhstan;

12) rules of release, use and repayment of electronic money and also requirements to issuers of electronic money and electronic payment systems in the territory of the Republic of Kazakhstan;

13) rules of opening, maintaining and closing of bank accounts of clients;

14) rules of submission of data on payment services by which are defined an order of their representation, including forms, the list, frequency and terms of their representation;

15) rules of application of codes of sectors of economy and purpose of payments;

16) rules for establishing correspondent relations between the National Bank of the Republic of Kazakhstan and banks, branches of banks - non-residents of the Republic of Kazakhstan, as well as organizations engaged in certain types of banking operations;

17) the rules for establishing correspondent relations between banks, banks, branches of banks - non-residents of the Republic of Kazakhstan and organizations engaged in certain types of banking operations, as well as the establishment by banks of correspondent relations with banks - participants of the International Financial Center “Astana”;

18) requirements to the organizational measures and program technical means providing access to payment service providers;

19) the size of the limit of payments and money transfers on correspondent accounts of banks, branches of banks - non-residents of the Republic of Kazakhstan and organizations engaged in certain types of banking operations;

20) requirements to registration and contents of the certificate of existence and the bank account number and extracts about the rest and the movement of money on the bank account;

21) rules of maintaining register of significant suppliers of payment services;

22) rules of maintaining register of payment service providers;

23) indicators of criteria of significant payment service providers;

24) indicators at which the supplier of payment services treats significant suppliers of payment services;

25) other regulations of National Bank of the Republic of Kazakhstan according to the present Law, other laws of the Republic of Kazakhstan and acts of the President of the Republic of Kazakhstan.

2. In the field of payments and payment service providers the National Bank of the Republic of Kazakhstan carries out other functions and realizes other powers provided by the present Law, other laws of the Republic of Kazakhstan and acts of the President of the Republic of Kazakhstan.

3. The national bank of the Republic of Kazakhstan carries out regulation of payment service providers and supervision (oversight) of them, regulation of the market of payment services and control of him according to the legislation of the Republic of Kazakhstan on payments and payment service providers.

Footnote. Article 4 shall be amended in the Kazakh language, the text in Russian shall not change in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 02.07.2018 № 168-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days from the date of its first official publication); dated 03.07.2019 № 262-VI (shall be enforced from 16.12.2020); dated 12.07.2022 № 138-VII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 4-1. Powers of the authorized authority for regulation, control and supervision of the financial market and financial organizations in the field of payments and payment systems

The authorized authority for regulation, control and supervision of the financial market and financial organizations, in order to protect the interests of consumers of financial services, exercises, within its competence, control and supervision over compliance by banks, organizations engaged in certain types of banking operations with the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan on payments and payment systems.

Footnote. Chapter 1 is supplemented by Article 4-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2019 № 262-VI (shall be enforced from 01.01.2020).

Chapter 2. PAYMENT SYSTEMS

Article 5. Basic requirements to the payment systems

1. The order of the organization and functioning of payment service provider is defined by her rules established by the operator of this payment service provider.

2. Rules of payment service provider have to contain:

1) procedures of functioning of payment service provider, including a procedure of money transfers in payment service provider, applications of formats of payment messages, the schedule of work of payment service provider and a risk management system in payment service provider;

2) the description of the services rendered by the operator of payment service provider, and the operations which are carried out in payment service provider;

3) conditions of participation in payment service provider;

4) an order of interaction of participants of payment service provider with her operator;

5) procedures of withdrawal of the instruction for payment and (or) money transfer;

6) order of settlement of insolvency of participants of payment service provider;

7) order of observance of measures of information security;

8) the measures taken to the participant of payment service provider for violation of the rules of payment service provider;

9) measures to ensure and introduce organizational and procedural measures in the payment system aimed at preventing fraud, legalization (laundering) of proceeds from crime and financing of terrorism.

3. Inclusion in rules of payment service provider of the norms limiting participation of participants of this payment service provider in other payment service providers (including norms in the form of a condition on exclusive participation) and also service of other payment service providers by persons which serve infrastructure of this payment service provider is forbidden (except for the persons who are employees of operator of this payment service provider).

4. Rules of payment service provider, change and addition in these rules, data on tariffs (cost of services) of the operator of payment service provider and on all changes of these tariffs (cost of services) are subject to publication on an Internet resource of the operator of payment service provider within fifteen working days after their approval by the operator of payment service provider.

Changes are made to tariffs (cost of services) of the operator of payment service provider by him on the basis of the financial calculations proving such changes.

5. The operator of payment service provider, except for National Bank of the Republic of Kazakhstan, within ten calendar days from start date of functioning of payment service provider in the territory of the Republic of Kazakhstan informs National Bank of the Republic of Kazakhstan on creation in the territory of the Republic of Kazakhstan of own payment service provider or the beginning of functioning in the territory of the Republic of Kazakhstan of foreign payment service provider with submission of the following documents:

1) information about the name, postal address and location of the payment system operator;

1-1) information containing the name of the payment system;

2) information about the head (members) of executive body;

3) data on a domain name of an Internet resource of the operator of payment service provider on which the documents provided by paragraph 4 of the present article are placed;

4) the information about founders (shareholders) of operator of payment service provider having a share (actions) more than ten percent in the capital of operator of payment service provider;

5) information containing the date of commencement of the functioning of the payment system in the territory of the Republic of Kazakhstan. The date of commencement of operation is understood as the date of entry into force of the agreement concluded by the payment system operator with the first participant in the payment system.

6. In case of participation of a bank or an organization carrying out certain types of banking operations in the payment system, including in a foreign payment system, this bank (this organization) informs the National Bank of the Republic of Kazakhstan in writing about such participation within ten calendar days from the date of conclusion of agreements with the payment system operator for participation in the payment system with the submission of copies of agreements on the basis of which participation in the payment system is carried out, including in a foreign payment system, as well as information containing the name of the payment system, the name and postal address of the payment system operator.

The agreement (agreements) on the basis of which participation in a foreign payment system is carried out must provide for the procedure for obtaining by banks or organizations engaged in certain types of banking operations, of data and information about the beneficiary and the sender for payments and (or) money transfers, except for payments and (or) money transfers using payment cards.

7. Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2020 № 359-VI (shall be enforced upon expiration of ten calendar days after the day of its first official publication).

8. Money transfer in payment service providers is made by results of clearing or by individual execution of each instructions of the initiator.

9. Money transfer by results of clearing happens after the end of process of offset of counter monetary requirements and obligations of participants of payment service provider.

10. Money transfer by results of clearing in the system of interbank clearing is made with use of money of its participants in the interbank system of money transfers.

11. Money transfer by individual execution of each instructions of the initiator is made irrespective of his rights and obligations arising according to other instructions.

12. The order of settlement of insolvency of participants of payment service providers has to define fund raising methods for completion of payments and (or) money transfers.

The main requirements to an order of settlement of insolvency of participants of payment service providers are subject to publication on an Internet resource of the operator of payment service provider within fifteen working days after their approval by the operator of payment service provider.

13. Rules of payment service provider, change and addition in these rules, tariffs (cost of services) of the operator of payment service provider and all changes of these tariffs (cost of services) are applied by the operator and participants of payment service provider not earlier than date of their publication on an Internet resource of the operator of payment service provider.

Footnote. Article 5 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 13.05.2020 № 325-VІ (shall be enforced six months after the day of its first official publication); dated 03.07.2020 № 359-VI (shall be enforced upon expiration of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 6. Types of payment service providers, criteria and ways of determination of their importance

1. Payment service providers, including foreign payment service providers, are subdivided into the following types:

1) systemically significant payment service provider;

2) significant payment service provider;

3) other payment service provider.

2. The national bank of the Republic of Kazakhstan carries payment service provider to systemically significant payment service provider at its compliance in total to the following criteria:

1) through this payment service provider payments and (or) money transfers on liabilities of participants of securities market of the Republic of Kazakhstan and (or) the foreign exchange market of the Republic of Kazakhstan are registered;

2) through this payment service provider payments and (or) money transfers for carrying out the state monetary policy by National Bank of the Republic of Kazakhstan are registered.

3. The national bank of the Republic of Kazakhstan carries payment service provider to significant payment service provider at its compliance to any of the following criteria, except for the systems carried to systemically significant payment service providers:

1) through this payment service provider payments and (or) money transfers in national currency in the territory of the Republic of Kazakhstan within the year in volume not less indicator determined by National Bank of the Republic of Kazakhstan are made;

2) through this payment service provider payments and (or) money transfers in foreign currency in the territory of the Republic of Kazakhstan within the year in volume not less indicator determined by National Bank of the Republic of Kazakhstan are made;

3) through this payment service provider the international payments and (or) money transfers within the year in volume not less indicator determined by National Bank of the Republic of Kazakhstan are made;

4) through this payment service provider payments and (or) money transfers within the year in volume not less indicator determined for the systems of money transfers by National Bank of the Republic of Kazakhstan are made;

5) through this payment service provider interbank payments by calculations with payment cards within the year in volume not less indicator determined by National Bank of the Republic of Kazakhstan are made;

6) the share of the number of payment cards issued within the framework of this payment system, from the total number of payment cards in circulation at the beginning of the calendar year, as well as the total volume of payments and (or) money transfers made through this payment system during the calendar year, using payment cards issued in such a payment system, not less than the indicators established by the National Bank of the Republic of Kazakhstan.

4. The national bank of the Republic of Kazakhstan carries payment service provider to systemically significant, significant or other payment service provider on the basis of one of the next ways:

1) independently based on the results of the analysis of the functioning of payment systems, carried out at the end of the calendar year;

2) on the basis of the written appeal of operator of payment service provider with application of documents, confirming compliance of payment service provider to the established criteria of the importance.

5. In case of reference of payment service provider to systemically significant, significant or other payment service provider National Bank of the Republic of Kazakhstan within five working days:

1) includes this payment service provider as systemically significant, significant or other payment service provider in the register of payment service providers;

2) publishes this information on the Internet resource;

3) notifies the payment system operator in writing, with the exception of the National Bank of the Republic of Kazakhstan, of classifying the payment system as a systemically important, significant or other payment system.

6. The payment service provider treats systemically significant, significant or other payment service provider from the date of entering by National Bank of the Republic of Kazakhstan of data into the register of payment service providers.

Footnote. Article 6 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2020 № 359-VI (shall be enforced upon expiration of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 7. Completeness (finality) of payments and (or) money transfers in payment service providers

1. The payment and (or) money transfer are considered as complete (final) in payment service provider after transfer of money to the participant of payment service provider in favor of whom these payment and (or) transfer are made.

2. The operator systemically of significant payment service provider guarantees completeness (finality) of payment and (or) money transfer in payment service provider in real time, providing processing and execution of instructions immediately at their receipt in payment service provider, or until the end of the present operational day.

3. The payments and (or) money transfers directed to payment system by its participant before obtaining the copy of the court decisions on the application of the procedure for restructuring the debtor's debt, rehabilitation procedure, declaring the debtor bankrupt and liquidation with the initiation of bankruptcy proceedings issued against the client shall be irrevocable and final, subject to execution and completion.

Footnote. Article 7 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.12.2019 № 290-VІ (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 8. Operator and participants of payment service provider

1. The legal entity which is not the operator of payment service provider has no right to use in the name words the “payment service provider” and words, derivative of them, assuming that it carries out activities for ensuring functioning of payment service provider.

It is allowed to combine the functions of a payment system operator with the function of an electronic money system operator.

2. Operator of payment service provider:

1) establishes rules of payment service provider and exercises control of their observance by participants of payment service providers;

2) carries out processing and issue of payment and information messages of participants (participants) of payment service provider, individual execution of instructions or clearing;

3) signs the contract with the participant of payment service provider on participation in payment service provider;

4) defines a risk management system in payment service provider;

5) provides functioning of infrastructure of payment service provider;

6) provides observance of measures of information security and continuity of activity;

7) provides equal and open access for participants of payment service provider to the services rendered to them;

8) approves internal documents on management of activity of the operator of payment service provider;

9) carries out other duties on the basis of the contracts signed with participants of payment service provider.

3. The assignment by the operator of payment service provider of implementation of operational and technological functions to the operational center of payment service provider is allowed.

Operational functions include the functions provided by subparagraph 2) of paragraph 2 of the present article. Technological functions include the functions provided by subparagraphs 5) and 6) of paragraph 2 of the present article.

4. The operator of foreign payment service provider provides implementation of money transfers between participants of payment service provider in national currency of the Republic of Kazakhstan through the interbank system of money transfers either banks or the organizations which are carrying out separate types of bank operations.

5. The operator of systemically significant payment service provider or significant payment service provider, except for National Bank of the Republic of Kazakhstan, in the course of functioning of payment service provider submits to National Bank of the Republic of Kazakhstan data:

1) about the approved changes and additions in rules of payment service provider not later than fifteen working days before Date of Introduction of these changes and additions in action;

2) about change of tariffs (cost of services) of the operator of payment service provider not later than fifteen working days before Date of Introduction of these changes in action.

Footnote. Article 8 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2020 № 397-VI (shall be enforced six months after the day of its first official publication).

Article 9. Requirements for operators of systemically significant or significant payment service provider

1. The operator systemically of significant or significant payment service provider defines in internal documents:

1) powers and regulations of work of governing body;

2) powers of the highest, executive governing bodies;

3) a risk management system in payment service provider;

4) an order of pre-judicial settlement of disputes with the participants of payment service provider and the third parties providing services for functioning of payment service provider;

5) criteria of ensuring overall performance of payment service provider by which the satisfaction of needs of participants of payment service provider with quality of the rendered services is estimated.

2. The documents specified in paragraph 1 of the present article are published by the operator systemically of significant or significant payment service provider on his Internet resource within fifteen working days after their statement.

3. The risk management system in payment service provider defines procedures:

1) identifications, measurements of risks, monitoring and risk management;

2) the plan of restoration of activity of the operator of payment service provider also contains ensuring continuity of activity of payment service provider.

4. The operator or the operational center systemically of significant or significant payment service provider presents to National Bank of the Republic of Kazakhstan data and reports on forms and in the order determined by the regulatory legal act of National Bank of the Republic of Kazakhstan, including the data by volumes of the payments made by significant clients of the participant of payment service provider.

5. A client of a participant of a payment system shall be classified as a significant client of a participant in a systemically significant or significant payment system if its share in the total volume of payments and (or) money transfers made through this payment system for a year is ten or more than ten percent.

6. Operator or operational center of systemically significant or significant payment service provider:

1) carries out the analysis of needs of participants of payment service providers regarding their satisfaction with quality of the provided services;

2) provides functioning of a feedback mechanism with participants of payment service providers.

7. The operator or the operational center of systemically significant or significant payment service provider no later than the first quarter following the reporting period publishes once a year results of the carried-out analysis of efficiency of functioning of payment service provider regarding satisfaction of participants with quality of the provided services on the Internet resource taking into account results of consideration of the addresses and inquiries which have arrived for financial year by means of a feedback mechanism.

8. The operator systemically of significant or significant payment service provider carries out a self-assessment of functioning of payment service provider on its compliance to the international standards:

1) at least once in three years on systemically significant payment service providers;

2) at least once in five years on significant payment service providers.

In case implementation of operational and technological functions is entrusted to the operational center systemically of significant or significant payment service provider, the self-assessment of functioning of payment service providers is carried out by the operator and the operational center of systemically significant or significant payment service provider in common.

Results of the carried-out self-assessment of functioning of payment service providers are presented by the operator systemically of significant or significant payment service provider to National Bank of the Republic of Kazakhstan within fifteen working days after completion of her carrying out, except for cases when the National Bank of the Republic of Kazakhstan acts as the operator of payment service provider.

9. The main results of the carried-out self-assessment of functioning of payment service provider reflecting information on compliance of payment service provider to the international standards are subject to publication by the operator systemically of significant or significant payment service provider within fifteen working days after its end on the Internet resource.

Footnote. Article 9 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 02.07.2018 № 168-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days from the date of its first official publication).

Chapter 3. REGULATION OF THE MARKET OF PAYMENT SERVICES

Article 10. Suppliers of payment services

1. Payment services are the following suppliers:

1) National bank of the Republic of Kazakhstan;

2) banks;

3) the organizations which are carrying out separate types of bank operations;

4) the operator of mail making postal orders of money;

5) payment organizations;

6) payment agents;

7) payment subagents.

2. For the present Law the banks and the organizations which are carrying out separate types of bank operations aren't considered as the payment organizations, payment agents and payment subagents.

Article 11. Criteria and ways of definition of significant suppliers of payment services

1. The national bank of the Republic of Kazakhstan carries the supplier of payment services to significant suppliers of payment services at its compliance to one of the following criteria:

1) the supplier of payment services provides implementation of payments and (or) money transfers in systemically significant or significant payment service provider which operators are residents of the Republic of Kazakhstan, within the year in volume not less indicator determined by National Bank of the Republic of Kazakhstan;

2) the supplier of payment services provides rendering services in release of payment cards and processing of operations with their use in the territory of the Republic of Kazakhstan and abroad within the year in volume not less indicator determined by National Bank of the Republic of Kazakhstan;

3) the supplier of payment services provides rendering services in release, repayment of electronic money and processing of the operations which are carried out with their use within the year in volume not less indicator determined by National Bank of the Republic of Kazakhstan;

4) the supplier of payment services provides rendering services in implementation of payments via electronic terminals and the systems of remote access without use of payment cards within the year in volume not less indicator determined by National Bank of the Republic of Kazakhstan;

5) the supplier of payment services provides rendering services in money transfer through the system of money transfers in the territory of the Republic of Kazakhstan and abroad within the year in volume not less indicator determined by National Bank of the Republic of Kazakhstan;

6) the supplier of payment services provides rendering services in implementation of payments and (or) money transfers through the correspondent accounts opened between banks in the territory of the Republic of Kazakhstan and abroad within the year in volume not less indicator determined by National Bank of the Republic of Kazakhstan;

7) the supplier of payment services provides the organization and implementation of pension payments, payments of grants, social and other payments from the state budget or Public foundation of social insurance;

8) the supplier of payment services provides rendering the services which aren't rendered by other suppliers of payment services in the market of payment services of the Republic of Kazakhstan.

2. The National Bank of the Republic of Kazakhstan carries suppliers of payment services to significant suppliers of payment services independently based on the results of the analysis of the payment services market.

3. In case of reference of the supplier of payment services to significant the National Bank of the Republic of Kazakhstan includes this supplier of payment services in the register of significant suppliers of payment services, within five working days in writing notifies the supplier of payment services and publishes the specified data on the Internet resource.

4. The significant supplier of payment services defines:

1) structure, powers and regulations of work of governing body;

2) powers of governing body;

3) risk management system, inherent in activity of the significant supplier of payment services;

4) an order of resolution of conflicts of interests between the significant supplier of payment services and interested persons;

5) the purposes and tasks regarding satisfaction of clients with quality of the rendered services.

5. The risk management system, inherent in activity of the significant supplier of payment services, defines:

1) procedures of identification, measurement, monitoring and risk management;

2) procedures of ensuring continuity of activities for rendering payment services and plan of restoration of his activity.

6. Significant supplier of payment services:

1) presents to National Bank of the Republic of Kazakhstan in the order determined by the regulatory legal act of National Bank of the Republic of Kazakhstan, the data by the payment services rendered to them;

2) provides evaluating quality of the rendered services and presents results of the carried-out assessment to National Bank of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 11 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 25.11.2019 № 272-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 12. Types of payment services

1. Types of payment services:

1) services in reception and implementation of payments and (or) money transfers with use of the bank account;

2) services in reception of cash for transfer on bank accounts, including the third parties;

3) services in reception of cash for implementation of payment without opening of the bank account of the sender of money;

4) services in implementation of money transfers without opening of the bank account;

5) services in release and cancellation of electronic money;

6) services in release of payment cards;

7) services in implementation (distribution) of electronic money and payment cards;

8) services in reception and processing of the payments made with use of electronic money;

9) services in processing of the payments initiated by the client electronically and transmission of necessary information to bank, the organization which is realizing separate types of banking operations for implementation of payment and (or) the translation or acceptance of money on these payments.

2. Do not treat payment services:

1) services in transmission of cash by the person making payment (payer), to the person (faces) before whom, (which) the payer has the obligations which are realized without involvement of the supplier of payment services;

2) services in collection of banknotes, coins and values;

3) services in collection and transmission of money for the purpose of charitable or noncommercial activities;

4) services in implementation of exchange transactions with cash foreign currency without opening of the bank account;

5) the services providing technological support of rendering payment services, including connected to processing and data storage, authentication of receivers of payment services and also transmission to use and technological support of electronic terminals and the equipment used when rendering payment services;

6) the services connected to release and use of the means of electronic payment intended for purchase of goods or services provided by the issuer of means of electronic payment or in its locations or for acquisition of a certain type of goods or service based on the contract signed with the supplier (suppliers) of this type of goods or service;

7) the services providing information and technological exchange between the beneficiary – the individual entrepreneur, the legal entity and the supplier of payment services in case of implementation last money transfers in favor of the beneficiary on the payments accepted from payers without involvement of the third parties.

Article 13. Rendering payment services

1. It shall be prohibited to provide payment services on the territory of the Republic of Kazakhstan without an appropriate license of the authorized authority for regulation, control and supervision of the financial market and financial organizations or registration with the National Bank of the Republic of Kazakhstan.

The requirements established by part one of the present point don't extend to activity of payment agents and payment subagents and also suppliers of the payment services which are carrying out the activity without license according to laws of the Republic of Kazakhstan.

2. Payment services are rendered:

1) specified in Paragraph 1 of Article 12 of this Law - by banks with a license from the authorized authority for regulation, control and supervision of the financial market and financial organizations to open and maintain bank accounts of clients and transfer transactions, by banks operating without a license from the authorized authority for regulation, control and supervision of the financial market and financial organizations in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan;

2) specified in Subparagraphs 2), 3), 4), 7), 8) and 9) of Paragraph 1 of Article 12 of this Law, - by an organization exercising certain types of banking operations, except for payment service providers specified in Paragraphs two and three of this Subparagraph, if there is a license from the authorized authority for regulation, control and supervision of the financial market and financial organizations for transfer operations. Wherein:

payment services specified in Subparagraph 1) of Paragraph 1 of Article 12 of this Law - by an organization performing calculations for transactions with financial instruments, subject to a license from the authorized authority for regulation, control and supervision of the financial market and financial organizations to open and maintain bank accounts of clients;

payment services specified in Subparagraphs 2), 3), 4), 5), 6), 7), 8) and 9) of Paragraph 1 of Article 12 of this Law, - by the National Post Operator, as well as in the presence of the license from an authorized authority for regulation, control and supervision of the financial market and financial organizations for opening and maintaining bank accounts of clients - a payment service provided by Subparagraph 1) of Paragraph 1 of Article 12 of this Law;

3) the operator of mail of the payment services specified in subparagraph 4) of paragraph 1 of article 12 of the present Law at implementation of postal orders of money with observance of the conditions established by paragraph 12 of the present article.

The order of rendering service in postal orders of money is regulated by the Law of the Republic of Kazakhstan “On post mail”;

4) the payment organization in the presence of the registration number of registrationof the payment services specified in subparagraphs 3), 7) – 9) paragraph 1 of article 12 of the present Law;

5) the payment agent and the payment subagent of the payment services specified in subparagraphs 2), 3) and 7) of paragraph 1 of article 12 of the present Law in the presence of the agency contract on rendering payment services within types of the payment services allowed for the banks, the organizations which are carrying out separate types of bank operations, and the payment organizations.

3. A payment organization shall have the right to carry out activities to provide payment services as a payment agent of a bank or a payment subagent on the basis of an agent agreement for the provision of payment services concluded with a bank or a payment agent.

A payment organization provides payment services provided for by subparagraph 3) of paragraph 1 of Article 12 of this Law, if there is an agreement with the service provider.

It shall be allowed that a payment organization provides payment services for accepting payments to the budget without opening a client’s bank account if there is an agent agreement for provision of payment services concluded with a bank and (or) an organization engaged in certain types of banking operations.

When providing payment services, the payment organization uses its bank account for the purpose of crediting money solely for the provision of payment services specified in subparagraph 3) of paragraph 1 of Article 12 of this Law.

The agreements shall provide for the procedure for crediting money from the bank account of the payment organization to the bank account of the service provider, the rights and obligations of the parties, as well as the procedure for remunerating the payment organization for the provision of the payment service and the conditions for attracting the payment organization to the provision of the payment service.

4. A payment service is provided on the basis of an agreement concluded between the client and the payment service provider, which must contain the following essential conditions:

1) types and general characteristics of the provided payment services;

2) the procedure and maximum term for the provision of a payment service;

3) the amount of fees and commissions charged or an indication of the Internet resource containing this information and the procedure for their collection;

4) the procedure for providing information about the payment service;

5) the procedure for protective actions against unauthorized payments;

6) the procedure for determining the exchange rate used in the provision of a payment service in foreign currency;

7) the conditions under which the payment service provider reserves the right to refuse to provide the payment service;

8) the procedure for regulating issues of unauthorized payment services;

9) the right of the client to terminate the contract;

10) the procedure for making claims and resolving disputes;

11) the procedure and amount of payments for damages for unjustified refusal to perform or improper execution of instructions.

A payment service provider may provide additional conditions necessary for the provision of a payment service.

5. The payment service provider has the right to unilaterally change the terms of the contract provided for in paragraph 4 of this article in the direction of their improvement for the client.

The payment service provider is not entitled to unilaterally change upwards the fees established for the payment services provided between the payment service provider and the client on the date of conclusion of the contract between the payment service provider and the client, with the exception of the fees charged when making international payments and (or) money transfers for which the payment service provider notifies the client about the change in fees in the manner and terms stipulated by the agreement between them.

A payment service provider for a payment service that is provided on a one-time basis through remote access systems ensures that the client is familiarized with the essential terms of the contract in Kazakh or Russian, as provided for in paragraph 4 of this article, before the payment service is provided.

6. The supplier of payment services before rendering payment service provides providing to the client information on the size by the collectable supplier of payment service of the commission in terms of money on the rendered payment service, except for the cases provided by the regulatory legal act of National Bank of the Republic of Kazakhstan when rendering payment services by means of the systems of remote access.

7. The supplier of payment services renders payment service only on the basis and according to conditions of the instructions of the client.

Change by the supplier of payment services of conditions and requisites of the instructions of the client are prohibited.

8. For receiving payment services and information banking services the client has the right to use the system of remote access as the supplier of payment services serving his bank account, and the third-party supplier of payment services.

9. For realization of the rights of the client for receiving payment services and information banking services from the third-party supplier of payment services the supplier of payment services serving the bank account of the client is obliged to provide to the third-party supplier of payment services access to the bank account and information of the client according to requirements of the regulatory legal act of National Bank of the Republic of Kazakhstan.

The requirement of this point doesn't extend to suppliers of the payment services which are serving bank accounts of clients and not providing electronic bank services by means of an Internet resource.

10. The supplier of payment services serving the bank account of the client has to report information on existence, the bank account number and transactions of the bank account of the client to the third parties by order of and with the consent of the client confirmed by means of identification means.

11. Collection of the commission for rendering payment service from the amount of payment and (or) money transfer is forbidden, except for cases when the condition of collection of the commission by her deduction from the amount of payment and (or) money transfer is provided in the contract between the beneficiary and the supplier of payment services of the beneficiary. The supplier of payment services of the beneficiary notifies the beneficiary on the sum of the accepted payment and (or) money transfer and the deductions made from her.

12. The supplier of payment services when rendering payment service provides observance of the following conditions:

1) conducting appropriate check and identification of the client according to the legislation of the Republic of Kazakhstan on counteraction of legalization (money laundering) of income gained in the criminal way and to terrorism financing;

2) existence in the payment document on payment and (or) money transfer and transfer to the participant of payment and (or) money transfer of requisites on the sender of the money and the beneficiary provided by the Law of the Republic of Kazakhstan “On counteraction of legalization (money laundering) of income gained in the criminal way and to terrorism financing” except for cases of rendering by the payment organization of the services provided by subparagraphs 3) and 7) of paragraph 1 of article 12 of the present Law;

3) preservation within five years after rendering payment service or closing of the bank account of the client of the data allowing to identify the sender of money and (or) the beneficiary;

4) safety of identification means of the client from access to the third parties.

13. The supplier of payment services after rendering payment service (except for payment service in release of payment cards) submits to the client the document confirming the fact of rendering payment service on paper or by means of network of telecommunications.

Requirements to contents of the document confirming rendering payment service are established by the regulatory legal act of National Bank of the Republic of Kazakhstan.

14. The supplier of payment services provides confidentiality of the data received when rendering payment services and doesn't allow their disclosure to the third parties, except for the cases provided by laws of the Republic of Kazakhstan.

The supplier of payment services when rendering payment services carries out collecting and processing of personal data with the consent of the subject of personal data, except for the cases provided by the Law of the Republic of Kazakhstan “On personal data and their protection”.

The payment service provider has the right to collect copies of identification documents of non-residents for the purposes provided for by this Law.

15. The payment organization is forbidden to realize other business activity, except for the following types of activity:

1) purchase, sale, property hiring of real estate;

2) advertizing, marketing, consulting and information services;

3) development, adaptation, modification, technical software maintenance;

4) purchase, sale, property lease of electronic terminals, other devices and equipment for processing and transmitting information on payments;

5) associated with the use of computer technology and information technology, including information technology services, services for the processing and transmission of data on payments, the creation and use of a database and information resources;

6) services in the field of logistics and express activities, including execution of agency and intermediary activities in these spheres;

7) creation and safety of information systems and networks;

8) development and implementation of means of cryptography information security;

9) services in the certificate of compliance of public key of the digital signature to private key of the digital signature and also confirmation of reliability of the registration certificate;

10) activity as a participant or operator of the payment system.

16. The supplier of payment services has the right to sign the contract on outsourcing with the third parties.

When outsourcing the supplier of payment services notifies on it National Bank of the Republic of Kazakhstan within fifteen working days from the date of signing of the contract on outsourcing.

17. Outsourcing isn't allowed or stops in cases:

1) emergence of risk of violation by the supplier of payment services of requirements of the present Law and regulations of National Bank of the Republic of Kazakhstan and also hindrance to implementation by National Bank of the Republic of Kazakhstan of functions of control of the market of payment services;

2) if the third party does not conform to the requirements necessary for ensuring rendering payment services by the supplier of payment services;

3) existence of a contradiction between the outsourcing and conditions shown to suppliers of payment services for implementation of activities for rendering payment services;

4) cancellation or change by outsourcing of conditions on the basis of which the supplier of payment services has been given permission to implementation of activities for rendering payment services;

5) non-execution or inadequate execution by the third party of the obligations under the contract on outsourcing.

18. The order of outsourcing is defined by internal rules of the supplier of payment services and according to the contract on outsourcing.

The supplier of payment services bears civil responsibility for non-execution or inadequate execution by the third party of the obligations under the contract on outsourcing. The supplier of payment services if necessary dissolves the contract on outsourcing on condition of ensuring uninterrupted operation and quality of rendering payment services and also the interests of recipients of payment services.

Footnote. Article 13 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 02.07.2018 № 168-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days from the date of its first official publication); dated 03.07.2019 № 262-VI (shall be enforced from 01.01.2020); dated 03.07.2020 № 359-VI (shall be enforced upon expiration of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 30.12.2020 № 397-VI (shall be enforced six months after the day of its first official publication); dated 11.12.2023 № 44-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 14. Requirements when rendering payment services through payment agents and (or) payment subagents

1. The bank, the organization which is carrying out separate types of bank operations, the payment organization have the right to render payment services to clients through the payment agent or the payment subagent on the basis of the agency contract on rendering payment services.

A payment organization shall have the right to involve a payment agent and a payment subagent in provision of a payment service, if such a condition is provided for in the agreement with the service provider.

2. The payment service by the payment agent and (or) payment subagent appears to the client at observance of the following requirements:

1) rendering payment service on behalf of bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations or the payment organization;

2) performance of the conditions provided by paragraph 12 of article 13 of the present Law;

3) representation to the client of the document confirming the fact of rendering payment service and containing necessary requisites;

4) collection by the payment agent of the remuneration according to terms of the contract concluded with bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations or the payment organization, and the payment subagent according to the contract signed with the payment agent and also the contract between the payment agent and bank, the organization which is carrying out separate types of bank operations or the payment organization;

5) providing to the client information provided by paragraph 3 of the present article.

3. Prior to rendering payment service by the payment agent and (or) payment subagent providing the following information to the client is provided:

1) name of payment service and address of the place of her rendering;

2) the name, identification number, contact information (location and legal address, phone number) of the bank, organization engaged in certain types of banking operations, payment organization, payment agent, as well as payment subagent.

3) the license number of bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations on banking operations or the registration number of registration of the payment organization;

The payment agent and the payment subagent, that are individual entrepreneurs, shall additionally indicate information about their surname, name, patronymic (if it is indicated in the identification document);

4) amount of remuneration, withheld by the payment agent and (or) the payment subagent from the client when rendering payment service (in case of his collection).

4. The bank, the organization which is carrying out separate types of bank operations, and the payment organization have to keep registers of the payment agents and payment subagents in the order determined by the internal document of bank, the organization which is carrying out separate types of bank operations, the payment organization.

5. The payment agent provides granting in bank, the organization which is carrying out separate types of bank operations, or the payment organization of information on the involved payment subagents for their inclusion in the specified register in the order determined by the contract between them.

6. The bank, the organization which is carrying out separate types of bank operations, the payment organization are obliged to exercise control of observance by the payment agent of requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan on payments and payment service providers and also conditions of rendering the payment services established by the contract between the payment agent and bank, the organization which is carrying out separate types of bank operations, the payment organization.

The procedure of the control provided by part one of the present point is established in the contract between bank, the organization which is carrying out separate types of bank operations, the payment organization and the payment agent or in internal rules of bank, the organization which is carrying out separate types of bank operations and the payment organization.

7. The payment agent is obliged to exercise control of observance by the payment subagent of requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan on payments and payment service providers and conditions of rendering the payment services established by the contract between the payment agent and bank, the organization which is carrying out separate types of bank operations and the payment organization in the order determined by the contract between the payment agent and (or) the payment subagent and also between the payment agent and bank, the organization which is carrying out separate types of bank operations or the payment organization.

8. The bank, the organization which is carrying out separate types of bank operations, the payment organization which has signed agency contracts on rendering payment services present to National Bank of the Republic of Kazakhstan data on these services and also on the payment agents and payment subagents in the order determined by the regulatory legal act of National Bank of the Republic of Kazakhstan.

9. The bank, the organization which is carrying out separate types of bank operations, the payment organization bear solidary with the payment agent and the payment subagent who has signed agency contracts on rendering payment services, responsibility to the client according to obligations of the payment agent and payment subagent.

Footnote. Article 14 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 02.07.2018 № 168-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days from the date of its first official publication).

Article 15. Creation of the payment organization

1. The legal entity which isn't registered as the payment organization has no right to use in the name the words "payment organization", words, derivative of them, assuming that it carries out activities for rendering payment services.

2. The payment organization has the right to open the branches, including outside the Republic of Kazakhstan.

The payment organization notifies National Bank of the Republic of Kazakhstan on opening of the branches in the order determined by the regulatory legal act of National Bank of the Republic of Kazakhstan.

The payment organization keeps accounting and the reporting according to requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan about accounting and financial statements.

Article 15-1. Formation of the authorized capital of payment organization

1. The minimum amount of the authorized capital of a payment organization is established by the regulatory legal act of the National Bank of the Republic of Kazakhstan and is formed before the payment organization applies to the National Bank of the Republic of Kazakhstan for accounting registration.

2. The authorized capital of a payment organization is formed exclusively in money in the national currency of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Chapter 3 is supplemented by Article 15-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2020 № 359-VI (shall be enforced upon expiration of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 16. Registration of the payment organization

1. Registration of the payment organizations in National Bank of the Republic of Kazakhstan is carried out for regulation and control of their activity and is an indispensable condition when rendering payment services by the payment organization. The activities for rendering payment services which are carried out by the payment organization without passing of registration in National Bank of the Republic of Kazakhstan are illegal and attract the responsibility established by laws of the Republic of Kazakhstan.

2. For passing of registration the payment organization presents to National Bank of the Republic of Kazakhstan:

1) the application in the form determined by the National Bank of the Republic of Kazakhstan, containing, information about the head (members) of the executive authority (with the attachment of copies of the diploma (diplomas) and a document confirming the employee's labor activity in accordance with the Labor Code of the Republic of Kazakhstan);

1-1) copies of documents confirming the formation of the authorized capital;

2) the charter, except for cases when the payment organization carries out activities for the standard charter;

3) the document defining an order of interaction of the payment organization with the relevant bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations, making money transfer on the rendered payment services;

      4) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 25.11.2019 № 272-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
      5) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 25.11.2019 № 272-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
      6) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 25.11.2019 № 272-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);

7) the rules of implementation of activity of the payment organization approved by governing body of the payment organization.

The list of indispensable conditions of rules of implementation of activity of the payment organization is established by the regulatory legal act of National Bank of the Republic of Kazakhstan;

      8) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 25.11.2019 № 272-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
      9) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 25.11.2019 № 272-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
      10) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 25.11.2019 № 272-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);

3. The National Bank of the Republic of Kazakhstan shall consider the application of the payment organization for registration within ten working days from the date of submission of the full list of documents specified in Paragraph 2 of this Article.

4. The national bank of the Republic of Kazakhstan when passing of registration by the payment organization assigns to the payment organization the registration number, carries out entry in the register of the payment organizations, sends to the payment organization in writing the notice with the indication of the registration number on passing of registration in time, established by paragraph 3 of the present article.

At refusal in registration the National Bank of the Republic of Kazakhstan sends to the payment organization in writing the notice of refusal in registration with the indication of a cause of failure in time, established by paragraph 3 of the present article.

5. The register of the payment organizations which have undergone registration is placed on an Internet resource of National Bank of the Republic of Kazakhstan.

6. The payment organization is obliged to specify the registration number when providing information on the payment organization.

7. The payment organization informs National Bank of the Republic of Kazakhstan on all changes and additions made to documents on the basis of which registration, within ten calendar days after introduction of these changes has been carried out.

8. Foreign structures without the formation of a legal entity, registered in a foreign state (on the territory) included in the list of states (territories) compiled by the authorized body for financial monitoring that do not comply and (or) insufficiently comply with the recommendations of the Financial Action Task Force on Money Laundering (FATF), may not directly or indirectly own and (or) use and (or) dispose of participation shares in the authorized capital of payment institutions.

Indirect ownership of participation shares in the authorized capital or ownership (voting) of participation shares in the authorized capital of a payment organization shall provide an opportunity to determine the decisions of a legal entity participant of a payment organization through ownership (voting) of participation shares in the authorized capital (shares) of other legal entities.

Footnote. Article 16 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 25.11.2019 № 272-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 03.07.2020 № 359-VI (shall be enforced upon expiration of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 01.07.2022 № 131-VII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 17. The refusal bases in registration of the payment organization

1. The refusal in registration of the payment organization is made in cases:

1) submissions of the incomplete and (or) false information which is subject to reflection in the documents specified in paragraph 2 of article 16 of the present Law;

2) submissions of the incomplete list of documents or discrepancy of documents to requirements of the present Law and regulatory legal act of National Bank of the Republic of Kazakhstan;

3) if the head of executive body of the payment organization does not conform to the requirements established in article 19 of the present Law;

4) if a payment organization within one year from the date of its state registration (re-registration) in the State Corporation "Government for Citizens” has not filed an application for registration.

2. In case of denial of accounting registration, a legal entity has the right to re-submit an application for accounting registration upon elimination of the reasons that led to the denial of accounting registration of a payment organization, or make a decision to change its name or reorganize or liquidate it.

Failure to eliminate the reasons that led to the denial of accounting registration of the payment organization is the basis for refusing to re-consider the said application.

Repeatedly submitted application shall be considered by the National Bank of the Republic of Kazakhstan within ten working days.

Footnote. Article 17 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 02.04.2019 № 241-VІ (shall be enforced from 01.01.2019); dated 25.11.2019 № 272-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 03.07.2020 № 359-VI (shall be enforced upon expiration of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 18. Bases for an exception of the register of the payment organizations

1. The payment organization is excluded from the register of the payment organizations in cases:

1) systematic (three also more time within twelve consecutive calendar months) non-presentations of data on payment services in National Bank of the Republic of Kazakhstan;

2) submissions of false information on payment services or the false information which is subject to reflection in the documents specified in paragraph 2 of article 16 of the present Law which influence making decision on registration of the payment organization;

3) systematic (three also more time within twelve consecutive calendar months) failures to meet requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan on payments and payment service providers;

4) failures of activity by the payment organization within twelve consecutive calendar months from the date of inclusion in the register of the payment organizations or the termination of the activity for more than six months in a row;

5) detection of the circumstances provided by subparagraphs 3) and 4) of paragraph 1 of article 17 of the present Law;

6) introductions in validity of the judgment about the termination of activity of the payment organization;

7) entering of data on the termination of activity of the payment organization into the National register of business identification numbers;

8) adoptions by the payment organization of the decision on the voluntary termination of the activity by reorganization (accession, merge, division, allocation, transformation) or elimination. At the same time the payment organization before filing of application about an exception of the register of the payment organizations fulfills all the obligations. The letter on confirmation of execution of all obligations is at the same time enclosed to the application;

9) hindrances by the payment organization in conducting check from National Bank of the Republic of Kazakhstan or failure to follow instructions of National Bank of the Republic of Kazakhstan;

10) receipts of the statement of the payment organization in case of refusal from rendering payment services, except for cases when such exception promotes causing damage to the interests of recipients of payment services.

2. At an exception of the register of the payment organizations the National Bank of the Republic of Kazakhstan within five working days from the date of an exception in writing notifies the payment organization and publishes information on it on the Internet resource.

The notification is sent to the location of the payment organization or to the address indicated in the application for accounting registration.

3. The decision of National Bank of the Republic of Kazakhstan on an exception of the payment organization of the register of the payment organizations can be appealed in the order determined by laws of the Republic of Kazakhstan.

The appeal of the decision of National Bank of the Republic of Kazakhstan on an exception of the payment organization of the register of the payment organizations doesn't stop execution of this decision.

4. Rendering payment services after obtaining the written notice of National Bank of the Republic of Kazakhstan of her exception of the register of the payment organizations is forbidden to the payment organization.

5. In case of an exception of the register of the payment organizations the payment organization within thirty calendar days from the moment of the notice by National Bank of the Republic of Kazakhstan is obliged to make the decision on change of the name on an exception of the register of the payment organizations in the presence in him the words “payment organization” of either reorganization, or liquidation of the payment organization.

Footnote. Article 18 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2020 № 359-VI (shall be enforced upon expiration of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 19. Requirements to the head of executive body of the payment organization

1. The head of executive body of the payment organization has to have the higher education.

2. It is forbidden to choose or designate the head of executive body of the payment organization the person:

1) being the head, the member of governing body, the head, the member of executive body, the chief accountant of the financial organization, during the period no more than in one year prior to making decision on preservation of the financial organization or compulsory redemption of her stocks, deprivation of the license of the financial organization which have entailed her elimination and (or) the termination of implementation of activity in the financial market or introductions in validity of the judgment about compulsory liquidation of the financial organization or recognition by her bankrupt in the order determined by the legislation of the Republic of Kazakhstan;

1-1) who was previously the head of the executive body of a payment organization excluded from the register of payment organizations on the grounds provided for in subparagraphs 1), 2), 3) and 9) of paragraph 1 of Article 18 of this Law.

The grounds specified in this subparagraph apply for five consecutive calendar years from the date of exclusion of the payment organization from the register of payment organizations;

2) having not removed or unspent conviction.

3. The national bank of the Republic of Kazakhstan publishes the instruction about replacement of the head of executive body of the payment organization if:

1) the person does not conform to requirements of the present article;

2) the payment organization has submitted false information or counterfeit documents on the head of executive body of the payment organization.

4. It is prohibited to elect or appoint as the head of the executive body of the payment organization a person who is in the list of organizations and persons associated with the financing of terrorism and extremism, as well as in the list of organizations and persons associated with the financing of the proliferation of weapons of mass destruction, in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on countering the legalization (laundering) of proceeds from crime and the financing of terrorism.

Footnote. Article 19 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2020 № 359-VI (shall be enforced upon expiration of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 01.07.2022 № 131-VII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 19-1. Founders and participants of the payment organization

The founders (participants) (one of the founders, participants) of a payment organization shall be individuals, legal entities, and foreign structures without forming a legal entity, with the exception of persons:

1) in respect of whom there is an unexpunged or outstanding conviction or a court decision that has entered into force on the application of criminal punishment in the form of deprivation of the right to hold the position of an executive employee of a financial organization, banking, and (or) insurance holding company and be a major participant (major shareholder) of a financial organization;

2) being on the list of organizations and persons associated with the financing of terrorism and extremism, as well as the list of organizations and persons associated with the financing of the proliferation of weapons of mass destruction, in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on countering the legalization (laundering) of proceeds from crime, and financing of terrorism.

Footnote. Chapter 3 is supplemented by Article 19-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 01.07.2022 № 131-VII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 20. Reorganization (accession, merge, division, allocation, transformation) of the payment organization

1. Voluntary reorganization (merge, accession, division, allocation, transformation) of the payment organizations can be carried out according to the decision of shareholders (participants) of the payment organizations with the consent of National Bank of the Republic of Kazakhstan.

2. At making decision on voluntary reorganization of the payment organization to National Bank of the Republic of Kazakhstan are submitted for approval:

1) decision on voluntary reorganization of the payment organization;

2) the documents describing estimated conditions, forms, an order and terms of voluntary reorganization of the payment organization;

3) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 25.11.2019 № 272-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);

4) the contract on accession (merge) signed by heads of executive bodies of the reorganized payment organizations;

5) the auditor report according to the legislation of the Republic of Kazakhstan on auditor activity;

6) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 25.11.2019 № 272-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);

7) rules of implementation of activity of the payment organization formed as a result of voluntary reorganization.

3. The National Bank of the Republic of Kazakhstan considers the submitted documents specified in Paragraph 2 of this Article and within ten working days from the date of their representation directs in writing the notice of the made decision.

4. The reorganized payment organizations within fifteen calendar days from the date of receiving consent of National Bank of the Republic of Kazakhstan to carrying out voluntary reorganization are obliged to inform on the made reorganization of all the clients and suppliers of payment services by the publication of the corresponding announcement in mass media, including on the Internet resource.

5. Registration of the payment organization formed as a result of voluntary reorganization is made according to requirements of the present Law and the regulatory legal act of National Bank of the Republic of Kazakhstan.

6. The exception of the register of the reorganized payment organizations is carried out at the same time in day of inclusion of the payment organization formed as a result of voluntary reorganization in the register of the payment organizations.

7. The national bank of the Republic of Kazakhstan refuses delivery of consent to voluntary reorganization of the payment organizations in cases:

1) if the head of executive body of the payment organization formed as a result of voluntary reorganization doesn't conform to requirements of article 19 of the present Law;

2) if voluntary reorganization of the payment organizations interferes with control and supervision over payment services market and also does harm to the interests of recipients of payment services.

Footnote. Article 20 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2019 № 262-VI (shall be enforced from 01.01.2020); dated 25.11.2019 № 272-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Chapter 4. REGULATION OF PAYMENT SERVICE PROVIDERS AND SUPERVISION (OVERSIGHT) FOR THEM, REGULATION OF THE MARKET OF PAYMENT SERVICES AND CONTROL OF HIM

Article 21. Regulation of payment service providers and supervision (oversight) of them

1. For regulation of payment service providers National Bank of the Republic of Kazakhstan:

1) defines a procedure of supervision (oversight) of payment service providers;

2) adopts the regulations aimed at providing efficiency and reliability of functioning of payment service providers in the territory of the Republic of Kazakhstan;

3) approves indicators of criteria of significant payment service providers;

4) defines an order of maintaining the register of payment service providers.

2. For implementation of supervision (oversight) of payment service providers National Bank of the Republic of Kazakhstan:

1) carries out monitoring systemically of significant payment service providers;

2) carries out the analysis and assessment of functioning of systemically significant, significant payment service providers on compliance to the international standards, including the analysis of influence on work of payment service providers of significant clients of participants of payment service provider;

3) carries out the analysis of payments and (or) money transfers by results of operations with securities and foreign currency;

4) obtains information on questions of payments and (or) money transfers, functioning of payment service providers from operators, the operational centers and participants of payment service providers, including the data for volumes of the payments and (or) money transfers which are carried out through systemically significant or significant payment service providers, carried out by significant clients of participants of the specified payment service providers;

5) carries out inspections of activity of operators and (or) operational centers of systemically significant and significant payment service providers, including any other person authorized to render under the contract with them services for functioning of payment service provider in the order determined by the Law of the Republic of Kazakhstan “On National Bank of the Republic of Kazakhstan” regarding compliance to requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan on payments and payment service providers;

6) carries out observation of performance by participants systemically of significant payment service providers of requirements to the organizational measures and program technical means providing access to systemically significant payment service providers;

7) conducts and places registers systemically of significant, significant and other payment service providers on the Internet resource.

3. At implementation of supervision (oversight) of payment service providers the National Bank of the Republic of Kazakhstan interacts with public authorities, operators and participants of payment service providers and other financial organizations of the Republic of Kazakhstan.

The national bank of the Republic of Kazakhstan cooperates with the central banks and other bodies of supervision (oversight) in payment service providers of the foreign states, the international organizations when evaluating functioning of systemically significant, significant payment service providers, including by the conclusion of agreements (contracts, memorandums) about cooperation.

Article 22. Monitoring of systemically significant payment service providers, analysis and assessment of functioning of systemically significant, significant payment service providers

1. Monitoring of systemically significant payment service providers, the analysis of functioning systemically of significant, significant payment service providers are carried out by National Bank of the Republic of Kazakhstan on the basis of information obtained from operators, the operational centers and participants of systemically significant or significant payment service providers.

Functioning assessment systemically of significant, significant payment service providers on compliance to the international standards is carried out by National Bank of the Republic of Kazakhstan if necessary together with the operator, the operational center of systemically significant or significant payment service providers with involvement of specialists of international financial institutions or without their attraction.

2.The national bank of the Republic of Kazakhstan carries out the analysis of the obtained information and formation of the corresponding reporting and other results of supervision (oversight). Summary results of the carried-out analysis annually are placed on an Internet resource of National Bank of the Republic of Kazakhstan.

Article 23. Payment services market regulation, control and supervision

Footnote. The heading of Article 23 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2019 № 262-VI (shall be enforced from 01.01.2020).

1. For regulation of the market of payment services in National Bank of the Republic of Kazakhstan:

1) approves indicators at which the supplier of payment services treats significant suppliers of payment services;

2) defines an order of maintaining the register of significant suppliers of payment services;

3) develops the actions directed to increase in efficiency and reliability of functioning of the market of payment services.

2. In order to control and supervision over payment services market, the National Bank of the Republic of Kazakhstan shall:

1) carries out the analysis of the market of payment services;

2) carries out the analysis of use of payment tools;

3) carries out the analysis and assessment of the services rendered by suppliers of payment services;

4) receives from significant suppliers of payment services of the data on the payment services rendered by them;

5) receives data on payment services, other information on questions of payments and (or) money transfers, functioning of the market of payment services from suppliers of payment services;

6) carries out registration of the payment organizations;

7) keeps the register of the payment organizations;

8) conducts and places the register of significant suppliers of payment services on the Internet resource;

9) exercise control and supervision over the compliance by payment service providers that are not banks and organizations engaged in certain types of banking operations (hereinafter referred to as - other subjects of the payment services market), payment system operators and payment system operating centers with the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan on payments and payment systems;

10) conduct inspections of the activities of payment system operators, payment system operating centers and other subjects of the payment services market.

2-1. The authorized authority for regulation, control and supervision of the financial market and financial organizations shall exercise control and supervision over the compliance by payment service providers, which are banks, organizations engaged in certain types of banking operations, with the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan on payments and payment systems and conduct inspections of their activities.

3. When regulating, controlling and supervising the payment services market, the National Bank of the Republic of Kazakhstan interacts with state authorities and financial organizations of the Republic of Kazakhstan.

The national bank of the Republic of Kazakhstan cooperates with the central banks and other bodies of supervision of the market of payment services of the foreign states, the international organizations.

Footnote. Article 23 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2019 № 262-VI (shall be enforced from 01.01.2020).

Article 24. Application of limited measures of influence, supervisory response measures and sanctions against payment system operators, payment system operating centers, payment service providers

Footnote. The title of article 24 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 02.07.2018 № 168-VI (shall be enforced from 01.01.2019); dated 03.07.2019 № 262-VI (shall be enforced from 01.01.2020).

1. The National Bank of the Republic of Kazakhstan, within its competence, applies to payment system operators, payment system operating centers and other subjects of the payment services market limited measures and sanctions for violation of the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan on payments and payment systems, on countering the legalization (laundering) of income, obtained by criminal means and financing of terrorism in the manner prescribed by the Code of the Republic of Kazakhstan on Administrative Offenses and the Law of the Republic of Kazakhstan "On the National Bank of the Republic of Kazakhstan".

2. The national bank of the Republic of Kazakhstan stops participation of banks, the organizations which are carrying out separate types of bank operations in foreign payment service providers, functioning of payment service providers, activity of the payment organizations in the territory of the Republic of Kazakhstan in the order determined by the regulatory legal act of National Bank of the Republic of Kazakhstan in cases if further functioning of this payment service provider or activity of the payment organizations poses threat for stability of a financial system of the Republic of Kazakhstan.

3. Renewal of functioning of payment service providers, activity of the payment organizations, participation of the banks and organizations which are carrying out separate types of bank operations in foreign payment service providers is carried out after elimination of the reasons of suspension of their activity on the basis of the written notice by National Bank of the Republic of Kazakhstan of the operator of the relevant payment service provider, the payment organization, bank and the organization which is carrying out separate types of bank operations about a possibility of renewal of their functioning and participation respectively directed in the order determined by the regulatory legal act of National Bank of the Republic of Kazakhstan.

4. The authorized body for regulation, control and supervision of the financial market and financial organizations, within its competence, applies supervisory response measures for violation of the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan on payments and payment systems in relation to payment service providers that are banks and organizations that carry out certain types of banking operations, in the manner prescribed by the Law of the Republic of Kazakhstan "On banks and banking activities in the Republic of Kazakhstan".

5. The National Bank of the Republic of Kazakhstan has the right to apply one of the following limited enforcement measures with respect to payment system operators, payment system operating centers and other subjects of the payment services market:

1) to give a binding written order;

2) to issue a written warning;

3) to draw up a written agreement.

6. A written order shall be an instruction to other subjects of the payment services market to take mandatory corrective measures aimed at eliminating the revealed violations and (or) the reasons, as well as the conditions that contributed to their fulfillment, within the time period, set in the written order and (or) for the need to submit the action plan within the time period, established in the written order, to eliminate the revealed violations and (or) the causes, as well as the conditions that contributed to their fulfillment (hereinafter referred to as the action plan).

The action plan submitted within the time period established by the written order shall contain a description of violations, causes and (or) conditions that led to their occurrence, a list of planned activities, the timing of their fulfillment, as well as responsible officials.

An appeal of a written order of the National Bank of the Republic of Kazakhstan in court shall not suspend its execution.

7. A written warning shall be a notification of the National Bank of the Republic of Kazakhstan about the possibility of applying sanctions against another subject of payment services market if the National Bank of the Republic of Kazakhstan reveals a similar violation of the laws of the Republic of Kazakhstan within one year after the warning is issued.

8. A written agreement shall be a written agreement concluded between the National Bank of the Republic of Kazakhstan and another subject of the payment services market on the need to eliminate the revealed violations and (or) the causes, as well as the conditions that contributed to their fulfillment, and approval of the list of measures to eliminate these violations and (or) the causes, as well as the conditions that facilitated their fulfillment, indicating the terms for their elimination and (or) the list of restrictions that another participant of payment services market assumes before eliminating the violations revealed and (or) the causes and conditions that contributed to their occurrence.

A written agreement shall be subject to mandatory signing by another subject of the payment services market.

9. Another subject of the payment services market shall be obliged to notify the National Bank of the Republic of Kazakhstan about the implementation of the limited measure of influence within the time periods specified in the document of the National Bank of the Republic of Kazakhstan on the application of the limited measure of influence.

10. The procedure for applying the limited measures of influence in relation to other subjects of the payment services market shall be determined by a regulatory legal act of the National Bank of the Republic of Kazakhstan.

11. The National Bank of the Republic of Kazakhstan shall have the right to apply the limited measures of influence defined by this article to another subject of the payment services market, regardless of the limited measures of influence or sanctions applied earlier to it.

12. In the absence of the possibility of eliminating the violation and (or) the causes, as well as the conditions that facilitated their fulfillment, within the time periods established in the written order and (or) the action plan, the written agreement, for reasons beyond the control of another subject of payment services market, the period for the execution of a written order and (or) an action plan, a written agreement may be extended by the National Bank of the Republic of Kazakhstan in the manner established by the regulatory legal act of the National Bank of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 24 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 02.07.2018 № 168-VI (the order of enactment see Article 2); dated 03.07.2019 № 262-VI (shall be enforced from 01.01.2020); dated 03.07.2020 № 359-VI (shall be enforced upon expiration of ten calendar days after the day of its first official publication).

Chapter 5. PAYMENTS AND (OR) MONEY TRANSFERS

Article 25. Payments and (or) money transfers

1. Payments are made on the basis and according to conditions of civil transactions, standards of the legislation of the Republic of Kazakhstan and decisions of the courts.

2. Payments and (or) money transfers are made on the basis or with use of payment tools.

Forms, obligatory requisites of payment documents and other requirements to their contents, feature of use of means of electronic payments are established by regulations of National Bank of the Republic of Kazakhstan.

Information and details used for making payments and (or) money transfers can be presented in the form of a bar code assigned by the payment service provider or the payment system operator.

The national bar code standard assigned by a payment service provider or payment system operator for making payments for goods, works or services provided as part of entrepreneurial activities is developed by the National Bank of the Republic of Kazakhstan together with the state body responsible for ensuring tax revenues and payments to the budget. To make payments using a bar code, other standards of organizations that do not contradict the National Bar Code Standard may be used.

The National Bank of the Republic of Kazakhstan, together with the state body in charge of ensuring the receipt of taxes and payments to the budget, establishes a minimum list of details used to make payments using a bar code, which does not include bank secrecy.

3. Payments and (or) money transfers to territories of the Republic of Kazakhstan are made both with use of cash, and without their use (non-cash payments) the next ways:

1) transfer of cash;

2) transfer of electronic money;

3) money transfer with use of payment documents;

4) issue of the payment document containing a liability or the order on payment;

5) use of means of electronic payment.

4. Initiation of payment and (or) money transfer is made in the way:

1) presentations by the initiator of the payment document;

2) uses by the holder of means of electronic payment;

3) introduction by the initiator of cash for money transfer by means of electronic terminals and other devices;

4) the directions the initiator of consent to implementation of payment, including a mobile payment, by means of the systems of remote access.

5. Payments by cash consist in physical transfer of cash in the form of the banknotes and (or) coins which are the lawful means of payment, the person making payment, to the person before whom this person has a liability.

6. Payments cash are made to the person before whom the liability, directly or through the intermediary is fulfilled.

7. Non-cash payments and (or) money transfers are made on the basis of payment tools with use of bank accounts and also without their use in tenge and foreign currency in the order determined by the present Law and regulations of National Bank of the Republic of Kazakhstan.

8. Payments and (or) money transfers made by legal entities, branches or representative offices of a legal entity through payment service providers are carried out only using bank accounts and (or) electronic wallets.

Part one of this paragraph does not apply to the payment by legal entities of payments to the budget, payments for public services, as well as voluntary pension contributions and social contributions.

9. Payments for a transaction the amount of which exceeds one thousand times the monthly calculation indicator, established by the law on the republican budget and effective on the date of payment shall be made by individual entrepreneurs registered as a payer of value added tax, or legal entities in favor of another individual entrepreneur, registered as a payer of value added tax, or a legal entity, only in cashless order.

10. Banks provide information and information on payments made and (or) money transfers related to the payment of payments to the budget, the transfer of mandatory pension contributions, mandatory pension contributions of the employer, mandatory occupational pension contributions and social contributions, as well as the payment of public services, to state bodies, courts through the payment gateway of the "electronic government" in accordance with the procedure and deadlines established by the authorized body in the field of informatization in coordination with the National Bank of the Republic of Kazakhstan.

10-1. Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 31.12.2021 № 100-VII (shall be enforced from 01.01.2022).

11. Individual entrepreneurs and (or) legal entities, with the exception of those located in places where there is no public telecommunications network, when carrying out certain types of activities, are obliged to ensure the installation and use of equipment (devices) for accepting payments using payment cards and ( or) accepting payments using an instant payment system.

The list of certain types of activities and the use of equipment (device) intended for accepting payments using payment cards and (or) accepting payments using the instant payment system is approved by the Government of the Republic of Kazakhstan.

Participation in the system of instant payments of payment organizations is allowed in cases and in the manner determined by the National Bank of the Republic of Kazakhstan.

When making payments through the instant payment system, the transfer of money in favor of the beneficiary is provided by the payment service provider serving the beneficiary - a participant of the instant payment system in an instant mode.

The transfer of money between payment service providers (final settlement) through the instant payment system is made based on the results of clearing and is secured by money held by the National Bank of the Republic of Kazakhstan.

The requirements established by part one of this paragraph do not apply to an individual entrepreneur and (or) a legal entity that carry out cash settlements in the course of trading operations, performance of work, provision of services without the use of cash.

12. Money transfer in favor of the beneficiary can be made by bank, the organization which is carrying out separate types of bank operations in national or foreign currency by means of use of systems of money transfers.

The bank, the organization which is carrying out separate types of bank operations have to provide implementation of money transfer in favor of the beneficiary according to formats and rules of system of money transfers.

Footnote. Article 25 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 20.06.2017 № 76-VI (shall be enforced from 01.01.2023); dated 25.12.2017 № 122-VI (the order of enforcement see Article 11); dated 02.04.2019 № 241-VІ (shall be enforced from 01.01.2019); dated 03.07.2020 № 359-VI (shall be enforced upon expiration of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 30.12.2020 № 397-VI (shall be enforced six months after the day of its first official publication); dated 31.12.2021 № 100-VII (for the procedure of enactment see Art. 2).

Article 26. Peculiarities of making payments and (or) money transfers by a specialized non-profit organization acting as a central depository for transactions with financial instruments

Footnote. The title of article 26 shall be in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 02.07.2018 № 166-VІ (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

1. The payment and (or) money transfer according to the transaction with financial instruments are made by the specialized non-profit organization performing functions of the central depositary according to the Law of the Republic of Kazakhstan “On securities market” (further – the central depositary), on the basis of the contract signed between the client and the central depositary on:

1) to the bank account of the client opened in the central depositary;

2) to the correspondent account of the client opened in National Bank of the Republic of Kazakhstan.

2. The payment and (or) money transfer on the bank account of the client opened in the central depositary are made at registration of the transaction with financial instruments or other operations connected with the financial instruments which are registered on bank accounts in the central depositary by formation of the payment document by the central depositary according to the set of rules of the central depositary on the basis:

1) the order of the client on registration of the transaction (operation) with financial instruments in case the sender of such order has granted to the central depositary the right for write-off of money from his bank account on the basis of the order of the client for registration of the transaction with financial instruments;

2) the order of the organizer of the auction on registration of the transaction (operation) with financial instruments in case the sender of money has granted to the central depositary the right for write-off of money from his bank account on the basis of the order of the organizer of the auction for registration of the transaction with financial instruments;

3) the order of the clearing organization on implementation of money transfers following the results of a clearing session in case the sender of money has granted to the central depositary the right for write-off of money from his bank account on the basis of the order of the clearing organization.

3. According to the transaction with financial instruments or at registration of other operations connected with financial instruments through systemically significant payment service provider the client provides for implementation of payment and (or) money transfer to the operator or the operational center of systemically significant payment service provider consent to write-off of money from his correspondent account opened in National Bank of the Republic of Kazakhstan at execution in systemically significant payment service provider of the payment document of the central depositary.

The central depositary sends to systemically significant payment service provider the payment document according to the set of rules of the central depositary on the basis:

1) the order of the client on registration of the transaction (operation) with financial instruments in case the sender of such order has granted to the central depositary the right for write-off of money from his correspondent account on the basis of the order of the client on registration of the transaction with financial instruments;

2) the order of the organizer of the auction on registration of the transaction (operation) with financial instruments in case the sender of money has granted to the central depositary the right for write-off of money from his correspondent account on the basis of the order of the organizer of the auction on registration of the transaction with financial instruments;

3) the unilateral order of National Bank of the Republic of Kazakhstan on registration of the transaction (operation) with financial instruments in case of delivery by National Bank of the Republic of Kazakhstan of a bank loan to participants of systemically significant payment service provider on security securities.

Footnote. Article 26 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 02.07.2018 № 166-VІ (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 27. Bank accounts

1. The bank account is opened at the conclusion between the client and bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations, contracts of the bank account, the contract of correspondent account and (or) the contract of a bank deposit.

The contract signed when opening the current or correspondent account or bank deposit is the contract signed when rendering payment service, provided in paragraph 4 of article 13 of the present Law. Establishment of conditions of rendering payment services in other contracts signed with the client is allowed.

Before signing of the contract of the bank account on the basis of the statement of the client for opening of the bank account directed in an electronic form assignment by bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations, an individual identification code to the client is allowed. At the same time the bank account is considered open after the conclusion between the client and bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations, contracts of the bank account. In case of not conclusion the client of the contract of the bank account the bank cancels an individual identification code in the order determined by the regulatory legal act of National Bank of the Republic of Kazakhstan.

2. Opening is forbidden to bank and the organization which is carrying out separate types of bank operations:

1) to the client of the new bank account in cases if are available shown to his bank account opened in bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations, decisions and (or) orders of authorized public authorities and officials about suspension of account transactions of the bank account of the requirement of the third parties about withdrawal of money from the bank account and (or) it is seized the money which is on his bank account on condition of insufficiency on the bank account of the sum of money which arrest is imposed;

2) to the idle taxpayer of the bank account, information on which is transferred to bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations, authorized body in the sphere of ensuring receipts of taxes and other obligatory payments in the budget;

3) anonymous bank account or bank account for an assumed name;

4) the bank account to the client in the cases provided by the Law of the Republic of Kazakhstan “About counteraction of legalization (washing) of income gained in the criminal way and to terrorism financing”.

3. The provisions of subparagraphs 1) and 2) of paragraph 2 of this Article do not apply to cases of opening:

1) a bank account for a client - an individual, intended for crediting benefits, social payments paid from the state budget and (or) the State Social Insurance Fund, or pensions paid from the state budget and (or) the unified accumulative pension fund, and (or) voluntary accumulative pension fund, as well as alimony (money intended for the maintenance of minors and disabled adult children), targeted savings and (or) payments of targeted savings from the unified accumulative pension fund to improve housing conditions and (or) pay for education;

2) bank accounts in the housing construction savings bank, intended for crediting payments and subsidies to pay for rented housing in the private housing stock.

The refusal by bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations on opening of the bank account within performance of conditions of contracts with nonresident banks of the Republic of Kazakhstan and (or) the international treaties ratified by the Republic of Kazakhstan is allowed.

4. Bank accounts are subdivided into the current and savings customer accounts and also correspondent accounts of the banks and organizations which are carrying out separate types of bank operations.

5. On the current account of the client the operations connected with are carried out:

1) ensuring existence and use of money of the client by bank;

2) reception (transfer) of money in favor of the client;

3) implementation of the instructions of the client on money transfer in favor of the third parties in the order provided by the contract of the bank account;

4) execution of the instructions of the third parties on withdrawal of money of the client on the bases provided by laws of the Republic of Kazakhstan and (or) the contract of the bank account;

5) implementation of reception from the client and issue of cash to him in an order and on the conditions provided by the specified contract and the present Law;

6) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 02.07.2018 № 168-VI (shall be enforced from 01.01.2019);

7) granting upon the demand of the client of information on the sum of money of the client in bank and the made operations as it should be and the terms provided by the contract of the bank account;

8) implementation of other bank customer support provided by the contract of the bank account, the legislation of the Republic of Kazakhstan and business customs applied in banking practice.

6. On the savings customer account the operations connected with are carried out:

1) ensuring existence and use by bank of the money belonging to the client;

2) implementation of reception from the client or the third parties of money in both the cash, and non-cash way;

3) payment of remuneration in a size and an order determined by the contract of a bank deposit;

4) a refund to the client on the conditions provided by the contract of a bank deposit and laws of the Republic of Kazakhstan including by their transfer to other bank account of the client;

5) execution of the instructions of the third parties on withdrawal of money of the client on the bases provided by laws of the Republic of Kazakhstan and (or) the contract of the bank account.

7. On correspondent account of bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations the operations connected with are carried out:

1) reception (transfer) of the money coming to advantage of bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations, or his (her) clients;

2) implementation of the indication of bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations about money transfer to bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations or in favor of the third parties for performance of obligations of bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations, or his (her) clients;

3) implementation of receiving and delivery of cash from correspondent account to bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations in an order and on the conditions provided by the specified contract and the present Law;

4) rendering other services provided by the contract of correspondent account.

Correspondent accounts are opened between banks, as well as between banks and banks - participants of the International Financial Center “Astana”, banks and organizations engaged in certain types of banking operations, between banks and financial organizations - non-residents of the Republic of Kazakhstan.

Peculiarities of opening and maintenance of correspondent accounts by banks to banks - participants of the International Financial Center “Astana”, including the currency and the list of operations, shall be established by the regulatory legal act of the National Bank of the Republic of Kazakhstan.

7-1. The issuance of cash from bank accounts is carried out in accordance with the rules for the withdrawal of cash by business entities from bank accounts and within the amounts determined by a joint act of the National Bank of the Republic of Kazakhstan and the authorized body for state planning, unless a smaller amount is provided for by the bank account agreement and is established by the subject of financial monitoring in accordance with the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan on combating the legalization (laundering) of proceeds from crime and the financing of terrorism.

8. not bank accounts of the account on which the operations specified in paragraph 5, 6 and 7 of the present article and also reflecting accounting positions in bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations, personal accounts (subpositions) which are components of the balance account including loan accounts are not made.

9. Opening to the client of the bank account in the escrow account mode is allowed.

In cases of non-execution by the person addressed to which the escrow account is open of the conditions determined by the client and the expirations of approach or performance of such conditions on the contract of the bank account the bank returns money to the client who has opened an escrow account.

The money held on the escrow account shall not be allowed to be seized and foreclosed except in a court order in a case related to the terms of an escrow account agreement.

10. In case of the address of collecting on the money of clients which is in bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations, such collecting it is made only from bank accounts of clients.

The address of collectings on the money which is on correspondent accounts of the banks or organizations which are carrying out separate types of bank operations is made only according to obligations of the banks or organizations which are carrying out separate types of bank operations.

The address of collecting isn't allowed:

1) on the money which is on the bank accounts intended for transfer of the grants and social payments paid from the state budget and (or) Public foundation of social insurance;

2) for money located in bank accounts intended for crediting housing payments, one-time pension payments from the unified accumulative pension fund to improve housing conditions, and (or) pay for treatment, target assets, payments of targeted savings from the unified accumulative pension fund to improve living conditions and (or) pay for education;

2-1) for money held in bank accounts in housing construction savings banks in the form of housing construction savings, accumulated through the use of housing payments, in the form of payments of targeted savings from the unified accumulative pension fund to improve housing conditions and (or) pay for education, on money held in bank accounts in second-tier banks in the form of savings for the overhaul of the common property of the condominium object, except for the penalties based on court decisions in cases of failure to fulfill obligations under contracts concluded for the purpose of carrying out overhaul of the common property of the condominium object;

2-2) for money held in bank accounts with a housing construction savings bank, intended for crediting payments and subsidies in order to pay for rented housing in a private housing stock;

3) on the money placed on the terms of a deposit of the notary;

4) on the money which is on bank accounts under the contract on an educational accumulative contribution signed according to the Law of the Republic of Kazakhstan "About the State educational accumulative system";

5) on the assets of the social health insurance fund and target contribution funds allocated for the guaranteed volume of free medical care located in bank accounts;

5-1) for money held in bank accounts intended to account for the money of clients of the investment portfolio manager, for unfulfilled obligations of this investment portfolio manager;

5-2) for money held in bank accounts intended to account for the money of clients of a person performing the functions of a nominal holder, for unfulfilled obligations of this person performing the functions of a nominal holder;

5-3) for money held in bank accounts for clearing activities on transactions with financial instruments;

6) on money held in bank accounts intended for crediting compensation of investment costs, in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of public-private partnership and on concessions.

7) on clients' money held in bank accounts intended for crediting alimony (money intended for the maintenance of minor and disabled adult children), on bank loans based on payment requests;

8) for money on the current account of a private bailiff, intended for the storage of recovered amounts in favor of recoverers;

9) for money held in savings accounts, which are the subject of collateral for issued bank loans, in the amount of the outstanding principal debt for such bank loans on the basis of payment requests.

10) for money held on the bank account of a single operator in the field of public procurement, intended to be deposited by potential suppliers or suppliers of money as security measures in the framework of participation in public procurement in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan "On Public Procurement";

11) for money held in bank accounts of a citizen in respect of whom a case has been initiated on the application of a procedure or a procedure has been applied in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan “On the restoration of solvency and bankruptcy of citizens of the Republic of Kazakhstan”;

12) for money held in the current account of a financial manager for crediting money in the procedure of judicial bankruptcy in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan "On the restoration of solvency and bankruptcy of citizens of the Republic of Kazakhstan".

The provision of subparagraph 6) of part three of this paragraph shall not apply to withdrawal of money according to the requirements relating to the first, second and third lines in accordance with the sequence provided for in paragraph 2 of Article 742 of the Civil Code of the Republic of Kazakhstan.

11. Suspension of debit transactions on the bank account of the sender of money on the basis of relevant decisions and (or) orders of authorized state bodies or officials on the suspension of debit transactions on the bank account or information from the authorized body on organizations and individuals included in the list of organizations and persons associated with the financing of terrorism and extremism, and (or) in the list of organizations and persons associated with the financing of the proliferation of weapons of mass destruction, as well as the list of persons involved in terrorist activities, as well as a temporary restriction on the disposal of property on the basis of acts on temporary restriction on the disposal of property, the seizure of money in the bank account of the sender of money, on the basis of acts on the seizure of the client's money, is carried out in the manner and in the cases provided for by the laws of the Republic of Kazakhstan.

Seizure, suspension of expenditure transactions, temporary restrictions on the disposal of property, restrictions on transactions and other operations with property shall not be allowed on bank accounts intended for crediting benefits and social payments paid from the state budget and (or) the State Social Insurance Fund, housing payments, one-time pension payments from the unified accumulative pension fund in order to improve living conditions and (or) pay for treatment, target assets, payments of targeted savings from the unified accumulative pension fund in order to improve living conditions and (or) pay for education, with money held by in bank accounts in housing construction savings banks in the form of housing construction savings accumulated through the use of housing payments, in the form of payments of targeted savings from the unified accumulative pension fund in order to improve housing conditions and (or) pay for education, with money held in bank accounts in a housing construction savings bank intended for crediting payments and subsidies in order to pay for rented housing in a private housing fund, with money held in bank accounts in second-tier banks in the form of savings for the overhaul of the common property of the condominium object, with the exception of penalties based on court decisions in cases of failure to fulfill obligations under contracts concluded for the purpose of carrying out overhaul of the common property of the condominium object, for money located in bank accounts intended for crediting compensation for investment costs, as well as for money deposited under the terms of a notary deposit, located in bank accounts under an agreement on educational savings deposit, concluded in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan “On the State Educational Savings System", assets of the social health insurance fund and target contribution funds allocated for the guaranteed volume of free medical care, located in bank accounts, for money located in bank accounts intended to account for the money of clients of the investment portfolio manager, for the unfulfilled obligations of this investment portfolio manager, for money, located in bank accounts intended for accounting for the money of clients of a person performing the functions of a nominal holder, for unfulfilled obligations of this person performing the functions of a nominal holder, for money located in bank accounts for clearing activities for transactions with financial instruments, money from banks, insurance (reinsurance) organizations, voluntary savings pension funds deprived of a license by an authorized state body and (or) in the process of forced liquidation, money in the current account of a private bailiff intended for storing collected amounts in favor of collectors, money in a bank account of a single operator in the field of public procurement, intended for potential suppliers or suppliers to contribute money as interim measures as part of participation in public procurement in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan “On Public Procurement”, money of branches of non-resident banks of the Republic of Kazakhstan, branches of non-resident insurance (reinsurance) organizations of the Republic of Kazakhstan, deprived of a license by an authorized state body and in the process of forced termination of activities.

The provision of part two of this paragraph does not apply to restrictions, imposed by the authorized body in the field of execution of enforcement documents and its territorial bodies, on the suspension of debit transactions on a current account intended for storing recovered amounts in favor of recoverers, a private bailiff whose license has been suspended or terminated or whose license has been revoked.

12. Account transactions of the bank account of the client are resumed after a response authorized public authority or the official of the decision and (or) order on suspension of account transactions of the bank account, the act of temporary restriction of the order property and also in the order determined by the Code of Criminal Procedure of the Republic of Kazakhstan, laws of the Republic of Kazakhstan “On counteraction of legalization (washing) of income gained in the criminal way and to terrorism financing” and “On rehabilitation and bankruptcy”.

A bank or an organization carrying out certain types of banking operations resumes debit transactions on the bank account (accounts) of the client until the authorized body in the field of ensuring the receipt of taxes and other obligatory payments to the budget revokes the order to suspend debit transactions on bank accounts in case of repayment by the client of the amount of tax debt specified in the order of the authorized body in the field of ensuring the receipt of taxes and other obligatory payments to the budget on the suspension of debit transactions on bank accounts.

The arrest imposed the money which is on the bank account of the client is removed on the basis of the corresponding written notice of the person having rights of seizure of money of the client, of cancellation of the act of seizure of money which is earlier adopted by him or after execution by bank of the collection order shown in pursuance of earlier seized the money which is on the bank account or in the cases provided by the Law of the Republic of Kazakhstan “On executive production and the status of bailiffs”.

The bank of the sender of money returns without execution not executed requirements to the bank account, acts of temporary restriction on the order property, decisions and (or) orders of authorized public authorities or officials about suspension of account transactions of the bank account of the client and also acts of the persons having rights of seizure of money of the client about seizure of the money which is on the bank account of the client when closing the bank account of the client in the order determined by the present Law.

13. The operations procedure of bank and the organization which is carrying out separate types of bank operations at receipt of the act of temporary restriction on the order property, decisions and (or) orders of authorized public authorities or officials about suspension of account transactions of the bank account, acts of seizure of the money which is on the bank account of the client is defined by the regulatory legal act of National Bank of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 27 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.06.2017 № 80-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day its first official publication); dated 12.12.2017 № 114-VI (shall be enforced from 01.01.2018); dated 02.07.2018 № 168-VI (the order of enforcement see Article 2); dated 04.07.2018 № 171-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 21.01.2019 № 217-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 26.12.2019 № 284-VІ (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 13.05.2020 № 325-VІ (shall be enforced six months after the day of its first official publication); dated 26.06.2020 № 349-VI (shall be enforced upon expiration of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 03.07.2020 № 359-VI (the order of entry into force, see Art. 2); dated 02.01.2021 № 399-VI (the order of entry into force, see Art. 2); dated 24.06.2021 № 52-VII (shall be enforced from 01.01.2022); dated 15.11.2021 № 72-VII (shall be enforced from 01.01.2022); dated 12.07.2022 № 138-VII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the day of its first official publication); dated 30.12.2022 № 177-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 30.12.2022 № 179-VII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the day of its first official publication); dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced from 01.01.2024); dated 16.11.2023 № 40-VIII (shall be enforced from 01.01.2024).

Article 28. Closing of the bank account

1. Closing of the bank account of the client is carried out according to the statement of the client or independently by bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations in cases of cancellation or refusal of performance of the contract of the bank account, contract of a bank deposit in the order provided by article 29 of the present Law.

Closing of the bank account according to the statement of the client isn't allowed in the presence of not executed requirements imposed to the bank account provided by paragraph 3 of article 29 of the present Law.

Validity of the bank account and the contract of a bank deposit stop in case of the termination of activity of the client – the legal entity in connection with his elimination. The bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations carries out closing of the bank account of the client – the legal entity on the basis of the entered data on the termination of activity of the legal entity in the National register of business identification numbers.

Article 29. Bases and order of unilateral refusal of performance of the contract of the bank account or contract of a bank deposit

1. Bank or the organization which is carrying out separate types of the bank operations having the right to refuse performance of the contract of the bank account or the contract of a bank deposit in cases:

1) lack of money on the bank account of the client more than one year;

2) the absence of cash flow on the client’s bank account (except for a savings account, the accounts intended for crediting benefits, social benefits paid from the state budget and (or) the State Social Insurance Fund, or pensions, paid from the state budget and (or) a unified accumulative pension fund, and (or) a voluntary accumulative pension fund, as well as alimony (money intended for the maintenance of minor and disabled adult children) for more than one year;

3) provided by the contract with nonresident banks of the Republic of Kazakhstan.

2. The bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations refuses performance of the contract of the bank account or the contract of a bank deposit on the bases and as it should be, the provided present Law and the Law of the Republic of Kazakhstan “On counteraction of legalization (money laundering) of income gained in the criminal way and to terrorism financing”.

3. The unilateral refusal of performance of the contract of the bank account or contract of a bank deposit by bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations is not allowed in the presence:

1) not executed requirements to the bank account or not removed acts of temporary restriction on the order property, decisions and (or) orders of authorized public authorities and (or) officials about suspension of account transactions of the bank account and also acts of seizure of the money which is on the bank account of the client;

2) not executed requirements for the currency contract providing export (import), presented by the client to bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations according to the currency legislation of the Republic of Kazakhstan.

4. In the presence of the conditions provided by subparagraph 1) of paragraph 3 of the present article closing with bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations, the bank account of the client in case of unilateral refusal of performance of the contract of the bank account or the contract of a bank deposit in the absence of money on the bank account of the client more than one year and (or) elimination of the client – the legal entity is allowed.

5. In the presence of the conditions provided by subparagraph 2) of paragraph 3 of the present article closing with bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations, the bank account of the client in case of unilateral refusal of performance of the contract of the bank account or the contract of a bank deposit according to the Law of the Republic of Kazakhstan “On counteraction of legalization (washing) of income gained in the criminal way and to terrorism financing” or the international treaties ratified by the Republic of Kazakhstan is allowed.

6. The bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations sends to the address which is available for bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations, the notice of refusal of performance of the contract of the bank account or the contract of a bank deposit in an electronic form or by mail with the notice of his receiving if other order isn't provided by the contract of the bank account or the contract of a bank deposit.

7. In the absence of money on the bank account of the client the bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations after three months from the date of the direction to the client of the notice of refusal of performance of the contract of the bank account or the contract of a bank deposit dissolves the contract of the bank account or the contract of a bank deposit and carries out closing of the bank account of the client if other order isn't provided by the contract of the bank account or the contract of a bank deposit.

8. The relevant acts of temporary restriction on the order property, decisions and (or) orders of authorized public authorities and (or) officials about suspension of account transactions of the bank account and also acts of the persons having rights of seizure of the money which is on the bank account within five working days after closing of the bank account according to paragraph 4 of the present article are subject to return by bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations, to the persons which have exposed these requirements.

9. If there is a balance of money in the client’s bank account (exception for the accounts, intended for crediting benefits, social benefits, paid from the state budget and (or) the State Social Insurance Fund, or pensions paid from the state budget and (or) the unified accumulative pension fund, and (or) voluntary accumulative pension fund, as well as alimony (money intended for the maintenance of minor and disabled adult children), a bank or organization, engaged in certain types of banking operations, shall be entitled to transfer the balance on deposit of the notary in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan and to close a bank account.

10. The size of the fee charged by bank for maintaining the bank account in the cases provided by the present article shouldn't exceed the maximum size of the fee charged by bank for maintaining the bank account of other clients.

11. At unilateral refusal of performance of the contract of the bank account or the contract of a bank deposit the bank pays remuneration for date of unilateral refusal of performance of the specified contracts taking into account the conditions on remuneration established in contracts.

12. Rules of the present article extend to contracts of correspondent account if other is not provided by laws of the Republic of Kazakhstan and regulations of National Bank of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 29 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.01.2019 № 217-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Chapter 6. PAYMENT TOOLS

Article 30. Types of payment tools

In the territory of the Republic of Kazakhstan at implementation of payments and (or) money transfers the following types of payment tools are used:

1) payment order;

2) payment requirement;

3) check;

4) bill;

5) collection order;

6) payment warrant;

7) payment notice;

8) means of electronic payment.

Article 31. Payment order

1. The rights and duties between the sender of money and bank of the sender of money connected with use of the payment order are established in the contract between them, and their actual realization arises from the moment of presentation in bank of the sender of money of the payment order.

2. The payment order is accepted by bank of the sender of money within ten calendar days from the date of an extract specified in him. In the payment order date of valuation can be specified.

3. At implementation of payment and (or) money transfer from one sender of money in favor of several beneficiaries who are served in one bank or one organization which is carrying out separate types of bank operations, or execution of the sender of money of instructions of several senders of money by bank in favor of one beneficiary use of the summary payment order is allowed.

4. The register of persons – senders of money or beneficiaries in the order determined by the regulatory legal act of National Bank of the Republic of Kazakhstan is attached to the summary payment order issued on paper.

Article 32. Payment requirement

1. The rights and duties at payments with use of the payment requirement arise from the moment of his presentation in bank of the sender of money.

2. Payment requirement is imposed in bank of the beneficiary or bank of the sender of money within ten calendar days from the date of an extract specified in him, except for cases of his presentation in the order provided by article 26 of the present Law.

3. The right of the beneficiary to submit a payment request shall be established in the agreement between the sender of the money and the bank of the sender of the money, except for the cases when the banks, organization specializing on the improvement of the quality of credit portfolio of second-tier banks on the rights of claim assigned to it under bank loan agreements, mortgage companies, organizations carrying out lending to the subjects of the agro-industrial complex, one hundred percent of the voting shares of which directly or indirectly belong to the national managing holding present a payment request to collect overdue loan debt.

4. In order to collect overdue loan debt in accordance with a concluded loan agreement, an agreement on opening a credit line or other document confirming the fact of a loan operation or issuance of a guarantee, it shall be allowed to use a payment request by banks, organization specializing on the improvement of the quality of credit portfolio of second-tier banks on the rights of claim assigned to it under bank loan agreements, mortgage companies, organizations carrying out lending to the subjects of the agro-industrial complex, one hundred percent of the voting shares of which directly or indirectly belong to the national managing holding.

A payment request is submitted by banks, an organization specializing in improving the quality of loan portfolios of second-tier banks, according to the rights of claim assigned to it under bank loan agreements, mortgage organizations, subsidiaries of the national managing holding in the field of agro-industrial complex to the bank of the sender of money on the basis of a document containing the consent of the sender of money to withdraw money from his bank account.

The procedure for submitting a payment request for collecting overdue loan debt, as well as the requirement on the need to attach copies of documents to it, confirming the validity of the withdrawal of money, shall be determined by the regulatory legal act of the National Bank of the Republic of Kazakhstan.

Submission of electronic copies of documents, confirming the validity of the withdrawal of money through the electronic communication channels, established between banks, shall be allowed.

Responsibility for the validity of the submission of a payment request for the collection of overdue loan debt shall rest with the collector.

5. The payment requirement is executed by bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations by direct debiting of the bank account of the sender of money in the presence of the consent of the sender of money for withdrawal of money from his bank account which is contained in:

1) the contract signed between the sender of money and bank of the sender of money;

2) the loan agreement, the agreement on the opening of a credit line or other document confirming the fact of loan operation or delivery of a guarantee.

6. Execution of payment request for collection of overdue loan debt by direct debiting of the bank account of the sender, if there is insufficient money in his bank account, shall be performed as money is received to the bank account.

A payment request made to the current account of the sender of the money - an individual, in the manner, prescribed by paragraph 4 of this article, shall be executed by direct debit of his current account within fifty percent of the amount of money on it and (or) of each amount of money, subsequently credited to his current account, without waiting for the receipt of the entire amount, specified in the payment request. At the same time, the amount of money stored in the current account of an individual must be at least the size of the subsistence minimum established for the relevant financial year by the law on the republican budget.

The specified restriction shall not apply to money held in the savings account of an individual.

Footnote. Article 32 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 02.07.2018 № 168-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days from the date of its first official publication); dated 21.01.2019 № 217-VI (the order of enforcement see Article 3); dated 05.01.2021 № 407-VI (shall be enforced upon expiration of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 27.12.2021 № 87-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 33. Check

1. Rights and obligations of a check drawer and bank, linked with the use of check shall be created on the basis of agreement on use of checks between a check drawer and bank. Rights of holder of a check shall be created from the moment of receiving check from a check drawer.

2. The check is accepted by the payee and is shown by the payee in bank of the issuer or in bank of the payee in the terms established by the regulatory legal act of National Bank of the Republic of Kazakhstan

3. Issue of check shall not be fulfillment of pecuniary liability of a check drawer, in fulfillment of which this check was drawn. Fulfillment of the mentioned obligation shall be carried out at the moment of receiving money according to check.

4. A holder of a check shall have the right of cash claim to bank of cash drawer in a sum, mentioned in a check. Bank of holder of a check shall pay a check, presented by a holder of a check, or give a motivated refuse to pay it within the terms, provided by the regulatory legal acts of the National Bank of the Republic of Kazakhstan.

5. Checks shall be divided into covered and uncovered. Covered checks shall be the checks, secured by deposit, preliminary introduced by a check drawer in bank. Uncovered checks shall be the checks, not preliminary secured by deposit. Checks may contain the guarantee of bank on their pay, as well as on uncovered checks.

Article 34. Draft

Application of drafts in the capacity of method of payment shall be regulated by the legislation of the Republic of Kazakhstan on circulation of bills.

Article 35. Collection order

1. Withdrawal of money from client’s bank account without his (her) consent shall be performed with the use of collection orders on the grounds, provided by the legislative acts of the Republic of Kazakhstan and in the manner, established by the National Bank of the Republic of Kazakhstan in recognition of compliance with order of priority, provided by the legislative acts of the Republic of Kazakhstan.

2. Rights and obligations of participants of payments shall be created from the moment of submission of collection order by initiator to bank of a remitter.

3. The collection order is shown by bodies of state revenues and bailiffs

4. Initiator shall submit collection order to bank of a remitter accompanied by originals of enforcement documents or their copies, confirming relevancy of this recovery on the basis of norms, provided by the legislative acts of the Republic of Kazakhstan,

5. The executive document confirming validity of withdrawal of money from the bank account of the sender of money without his consent is the basis for presentation in bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations, only one collection order of the bailiff if other isn't established in the text of the executive document.

The amount of payment and (or) transfer of money indicated in the executive document (if any) must match the amount indicated in the collection order, except when:

1) the debtor independently made a partial payment of the debt and the enforcement document contains a note of the bailiff about this;

2) on the basis of one writ of execution, joint and several debt collection is carried out in favor of several beneficiaries;

3) the debt under the enforcement document on the collection of periodic payments is determined by the decision of the bailiff.

6. Collection orders of bodies of state revenues are shown without application of documents, confirming validity of this collecting.

Collection orders of bodies of state revenues are shown in the banks or the organizations which are carrying out separate types of bank operations with the application of the corresponding lists determined by the legislation of the Republic of Kazakhstan on provision of pensions, obligatory social insurance, obligatory social medical insurance on collecting debt on:

to the obligatory pension contributions obligatory for professional pension contributions, social assignments;

to assignments and (or) contributions to obligatory social medical insurance;

to obligatory pension contributions of the employer.

7. The purpose of payment and the reference to the provision of the law of the Republic of Kazakhstan, the withdrawal of money providing the right from the bank account of the sender of money without his consent are specified in the collection order.

8. Execution of the collection order of the state revenue authorities on the collection of tax debts and bailiffs on enforcement documents in case of insufficient money in the bank account of the sender of money is carried out as soon as the money is received on such an account no later than three working days following the day of their receipt.

9. Responsibility for validity of withdrawal of money from the bank account of the sender of money without his consent is born by the initiator of the collection order. The banks and the organizations which are carrying out separate types of bank operations don't consider on the substance of objection of senders of money against write-off of money from bank accounts without their consent.

Footnote. Article 35 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 26.06.2020 № 349-VI (shall be enforced upon expiration of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 36. Payment warrant

1. Non-cash payment and (or) money transfer between the sender of money and bank of the sender of money including when bank of the sender of money and the beneficiary are one person and also in the cases provided by the regulatory legal act of National Bank of the Republic of Kazakhstan are made on the basis of the payment warrant.

2. In the payment warrant the name of bank (bank of the sender of money and bank of the beneficiary) or the organization which is carrying out separate types of bank operations can be specified once.

Article 37. Payment notice

1. The payment notice is used at implementation of non-cash payments and (or) money transfers without opening of the bank account of the sender of money.

2. The order of presentation and execution of payment notices is defined by the regulatory legal act of National Bank of the Republic of Kazakhstan.

3. At implementation of payments and (or) money transfers without opening of the bank account via electronic terminals to the sender of money the check which requisites are established by the regulatory legal act of National Bank of the Republic of Kazakhstan is issued.

Article 38. Means of electronic payment

1. Use of means of electronic payment is carried out in the order determined by the present Law and regulations of National Bank of the Republic of Kazakhstan.

2. The payment and (or) money transfer on operations with use of means of electronic payment are made on the basis of the consent of the holder of means of the electronic payment confirmed by means of identification means.

3. The order and a way of granting and confirmation of consent of the holder of means of electronic payment at implementation of payment and (or) money transfer are established by the contract signed between issuing bank of means of electronic payment and the holder of means of electronic payment.

Chapter 7. CHARGE CARD

Article 39. Issue and use of a payment card

1. The release of payment cards in the territory of the Republic of Kazakhstan is made by the suppliers of payment services of the Republic of Kazakhstan having the right for release of a payment card. The release and use of payment cards are made on the basis of the contract signed by the issuer of a payment card with the holder of a payment card.

The issuer of a payment card has the right to release together with other organizations payment cards for providing payment and other types of service to their holders in an order and on the terms of the contracts signed between them.

Way of the conclusion and term of the contract on the basis of which the release and use of payment cards are made are established by the regulatory legal act of National Bank of the Republic of Kazakhstan.

2. The issuer of a payment card notifies National Bank of the Republic of Kazakhstan on release of payment cards in the order determined by the regulatory legal act of National Bank of the Republic of Kazakhstan.

3. To the conclusion with the holder of a payment card of the contract on use of a payment card the issuer of a payment card is obliged to inform the holder of a payment card on conditions and security measures during the using of a payment card, ways of giving of claims and an order of their consideration.

4. Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2020 № 397-VI (shall be enforced six months after the day of its first official publication).

5. The issuer of a payment card places on the Internet resource information on types and conditions of delivery of payment cards, the standard extradition treaty of a payment card, information on security measures when using a payment card.

6. The issuer of a payment card notifies the holder of a payment card on the amount of collection of the commission for service of a payment card or charge of debt at her failure to pay and also provides granting to the holder of a payment card of confirmation of the fact of payment by the holder of a payment card of the commission for service of his payment card in the order provided by the contract between them.

Footnote. Article 39 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2020 № 397-VI (shall be enforced six months after the day of its first official publication).

Article 40. Payments and (or) money transfers with use of a payment card

1. The payment and (or) money transfer with use of a payment card are made in the order determined by the regulatory legal act of National Bank of the Republic of Kazakhstan.

2. The rights and duties of participants of payment and (or) money transfer connected with use of payment cards arise from the moment of consent by the individual entrepreneur or legal entity on reception of the payment made with use of the shown payment card.

The individual entrepreneur or the legal entity has a right of the monetary requirement for the bank which has concluded with him the agreement on service of payment cards, in the sum of the payment accepted by him. The specified bank has a duty of execution of the monetary requirement of the individual entrepreneur or legal entity.

3. Individual entrepreneurs and legal entities are obliged at acceptance of payments with use of payment cards to carry out sale of goods (works, services) at the price which isn't exceeding the price of their sale at cash payment money.

4. The issuer of a payment card notifies the holder of a payment card on operations with use of a payment card in the cases and an order provided by the contract between them.

The way and frequency of the direction of such notice and also the size and order of collection by the issuer of a payment card of the commission for the notification of the holder of a payment card of operations with use of a payment card are established in the contract between the issuer of a payment card and the holder of a payment card.

5. The issuer of a payment card has to provide a possibility of the round-the-clock direction with the holder of a payment card of the notice of loss of a payment card and (or) unauthorized use of a payment card.

6. The holder of a payment card at detection of the fact of loss of a payment card or unauthorized use of a payment card notifies on it the issuer of a payment card by the way established by the contract between them. The issuer of a payment card on the basis of the notification of the holder of a payment card blocks his payment card.

For compensation of unauthorized operation the holder of a payment card submits to the issuer of a payment card the application in the form established by the issuer of a payment card except for cases when the issuer of a payment card has independently compensated money on unauthorized operation according to the contract with the holder of a payment card.

7. The issuer of a payment card bears responsibility for unauthorized operations in case of their commission after obtaining the notification of the holder of a payment card of loss of a payment card and (or) unauthorized use of a payment card.

8. The issuer of a payment card on the basis of the statement of the holder of a payment card for compensation of unauthorized operation takes measures for establishment of the fact of unauthorized payment and within fifteen calendar days from the date of obtaining such statement compensates to him the sum of money at a rate of unauthorized operation or directs the notice of refusal in compensation of unauthorized operation with the indication of the reason in the way provided by the contract between them.

In case of need additional studying by obtaining information from the third parties or conducting check the issuer of a payment card considers the application of the holder of a payment card and makes the decision on him within thirty calendar days on operations in the Republic of Kazakhstan or sixty calendar days on the operations made abroad and notifies on it the holder of a payment card by the way established by the contract between them.

The refusal by the issuer of payment cards in compensation of unauthorized operation is made in the presence of the bases, signs or the facts confirming violation by the holder of a payment card of rules of use of a payment card or his participation in roguish operations with use of his payment card.

9. The holder of a payment card bears all risks connected with loss of a payment card or unauthorized use of a payment card in case of non-notification of the issuer of a payment card about loss of a payment card or unauthorized use of a payment card.

10. The issuer of a payment card is obliged to provide to the holder of a payment card documents and information which are connected with use of his payment card, in the order determined by the contract.

11. The issuer of a payment card fixes the notices sent to the holder of a payment card and received from him and also not less than three years from the date of their direction and receiving store the relevant information.

12. The issuer of a payment card considers addresses of the holder of a payment card, including at emergence of the disputable situations connected with use of a payment card or its requisites, in time, established by the contract, but no more than thirty calendar days from the date of obtaining such statements and also no more than forty five calendar days from the date of obtaining statements in case of use of a payment card abroad. To the holder of a payment card information on results of consideration of the applications, including in writing is sent (upon the demand of the holder of a payment card).

13. Use of a payment card by her holder stops or stops the issuer of a payment card on the basis of the notice received from the holder or at the initiative of the issuer at violation by the holder of an order of use of a payment card according to the contract.

14. Stay or the termination of use of a payment card by the holder of a payment card doesn't stop the obligations of the holder of a payment card and the issuer which have arisen until stay or the termination of the specified use.

Article 41. Features of implementation of interbank payments and (or) money transfers on operations with use of payment cards

1. Processing and clearing of payments between banks of the Republic of Kazakhstan on the operations made in the territory of the Republic of Kazakhstan with use of the payment cards released them are carried out in the order determined by the regulatory legal act of National Bank of the Republic of Kazakhstan.

2. The national bank of the Republic of Kazakhstan has the right for the organization of system of service of the interbank operations made in the territory of the Republic of Kazakhstan with use of the payment cards released banks – residents of the Republic of Kazakhstan, by assignment of operational and technological functions in ensuring functioning of this system to the operational center of systemically significant payment service provider or creation of the special organization.

Requirements to a procedure of activity of such special organization and interaction of issuing banks of payment cards with this organization are established by the regulatory legal act of National Bank of the Republic of Kazakhstan.

Chapter 8. ELECTONIC MONEY

Article 42. Issuers, owners of electronic money and operator of an electronic payment system

1. Electronic money issued by issuers of electronic money in the territory of the Republic of Kazakhstan has to be nominated (is expressed) only in national currency of the Republic of Kazakhstan.

2. The National Bank of the Republic of Kazakhstan, banks and the National operator of mail has the right to issue electronic money.

3. Owners of electronic money can be:

1) individuals;

2) agents;

3) individual entrepreneurs and legal entities.

4. The rights of the owner of electronic money arise from the moment of receiving electronic money.

5. The issuer of electronic money is obliged to carry out the identification of an individual in the event that he acquires electronic money for an amount exceeding fifty times the monthly calculation index established for the corresponding financial year by the law on the republican budget.

The issuer of electronic money, on the basis of an agreement, has the right to authorize a legal entity that is the subject of financial monitoring in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan "On combating the legalization (laundering) of proceeds from crime and the financing of terrorism", to identify the owner of electronic money - an individual on behalf of and on behalf of the issuer of electronic money.

Identification of the owner of electronic money is carried out by the issuer of electronic money and (or) the operator of the electronic money system with the personal presence of the owner of electronic money and the presentation of an identity document by him, or by means of remote identification based on information from available sources received from the operational center of the interbank money transfer system, or by simplified identification.

Simplified identification of the owner of electronic money is carried out by the issuer of electronic money and (or) the operator of the electronic money system remotely using information and communication technologies with fixing information about the individual identification number of the owner of electronic money and receiving an electronic copy of the identity document.

The issuer of electronic money and (or) the operator of the electronic money system, when fixing information about the individual identification number of the owner of electronic money - an individual, reconciles it based on information from available sources.

6. Operators of an electronic payment system can be the issuer of electronic money or bank, the organization which is carrying out separate types of bank operations, or the payment organization on the basis of the relevant contract signed with the issuer (issuers) of electronic money.

The relations between the issuer of electronic money and the operator of an electronic payment system (if he isn't an issuer of electronic money) are regulated by the present Law and the contract signed between them.

6-1. The procedure and features of crediting, accounting and use of benefits and social payments at the expense of the state budget and (or) funds of the State Social Insurance Fund transferred in the form of electronic money, as well as monitoring the use of targeted social assistance are determined by the Government of the Republic of Kazakhstan in agreement with the National Bank of the Republic Kazakhstan.

Foreclosure, seizure, suspension of spending transactions, temporary restriction on the disposal of property, restrictions on transactions and other operations on electronic money held in electronic wallets intended for crediting benefits and social payments at the expense of the state budget and (or) funds of the State Social Insurance Fund are not allowed.

7. The operator of an electronic payment system according to conditions of the contracts signed with the issuer (issuers) of electronic money and on the basis of the powers conferred to him by the issuer (issuers) of electronic money, having the right to sign from his name contracts with the natural persons, agents, individual entrepreneurs and legal entities participating in an electronic payment system.

In this case the contract signed by the owner of electronic money with the operator of an electronic payment system is equated to the contract signed with the issuer (issuers) of electronic money when using of electronic money issued by him (them) within one system including the issuer (issuers) of the electronic money which has become participants of an electronic payment system after date of the conclusion of this contract.

8. The order of the termination by the issuer of electronic money of activities for release of electronic money is defined by the regulatory legal act of National Bank of the Republic of Kazakhstan.

9. The operator of an electronic payment system is obliged to provide functioning of an electronic payment system taking into account requirements and the restrictions set by the present Law, the Law of the Republic of Kazakhstan "About informatization" and other legislation of the Republic of Kazakhstan.

The issuer of electronic money and the operator of an electronic payment system bear responsibility to the owner of electronic money according to terms of the contract about release, use and repayment of electronic money for the damage caused to the owner of electronic money owing to unauthorized access to electronic money or their unauthorized use and also mistakes or failures in work of the software of the issuer of electronic money or in functioning of an electronic payment system.

From the date of suspension or revocation of the license and (or) annex to the license of the bank- issuer of electronic money, the operator of the electronic money system terminates operations with electronic money issued by this issuer in the manner prescribed by the regulatory legal act of the National Bank of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 42 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 24.05.2018 № 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 03.07.2020 № 359-VI (shall be enforced upon expiration of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 30.12.2020 № 397-VI (shall be enforced six months after the day of its first official publication).

Article 43. Release and realization of electronic money

1. The release of electronic money is made by the issuer of electronic money after receiving money from natural persons or agents in the sum equal to par value of the assumed liabilities, minus a commission for release of electronic money with providing confirmation.

The requirements of part one of this paragraph do not apply to the issue of electronic money by the National Bank of the Republic of Kazakhstan.

The issuer of electronic money assumes an unconditional and irrevocable liability on repayment of electronic money issued by him according to their par value in national currency of the Republic of Kazakhstan.

2. The issuer of electronic money notifies National Bank of the Republic of Kazakhstan in the order determined by the regulatory legal act of National Bank of the Republic of Kazakhstan on the beginning of implementation of activities for release of electronic money.

3. Collection by the issuer of electronic money of a commission at release of electronic money and also payments for the additional services rendered by the issuer of electronic money is carried out according to conditions of the signed contract.

4. The relations between the issuer of electronic money and their owner – the natural person are regulated by the present Law and the contract of release, use and repayment of electronic money signed between them according to the legislation of the Republic of Kazakhstan.

5. Before signing of the contract of release, use and repayment of electronic money the issuer of electronic money or the operator of an electronic payment system acting on behalf of the owner of electronic money is obliged to provide to the natural person, intended to participate in an electronic payment system, information:

1) about the name and the location of the issuer of electronic money and the operator of an electronic payment system and also in cases if the operator of an electronic payment system isn't bank, about his registration number;

2) about conditions of use of electronic money;

3) about the size and an order of collection by the issuer of electronic money and (or) the operator of an electronic payment system of the commission raised from the owner of electronic money at release, use and repayment of electronic money;

4) about ways of giving of claims and an order of their consideration, including information for communication with the issuer of electronic money or the operator of an electronic payment system.

6. Besides the conditions provided by paragraph 4 of article 13 of the present Law, the contract of release, uses and repayments of electronic money has to contain:

1) conditions of release (acquisition) of electronic money;

2) conditions of implementation of operations with use of electronic money, including the set restrictions for use of electronic money;

3) order of the certificate of the rights of the owner of electronic money for electronic money and implementation of operations with their use;

4) an order and ways of presentation of electronic money to repayment and an order of their repayment;

5) an order of exchange of information between the issuer of electronic money and their owner when using electronic money, including an order and terms of the notification of the issuer of electronic money of loss of control of access to electronic money or their unauthorized use;

6) responsibility of the parties for non-execution or inadequate execution of the obligations.

7. Realization of electronic money to natural persons or acquisition of electronic money at natural persons is carried out by the agent on the basis of the contract signed with the issuer of electronic money or the operator of an electronic payment system in whom the rights and obligations of the parties, an order and conditions of realization and acquisition of electronic money are defined.

Footnote. Article 43 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2020 № 397-VI (shall be enforced six months after the day of its first official publication).

Article 44. Use and repayment of electronic money

1. Electronic money is used by their owner for the purpose of making payments under civil law transactions, as well as conducting other operations on the terms determined by the rules of the electronic money system and not contradicting the legislation of the Republic of Kazakhstan.

1-1. Payments and other operations using electronic money are carried out by their owner in favor of the identified owner of electronic money.

Electronic money owned by an unidentified individual is not subject to redemption by the electronic money issuer and sale to an agent (acquisition by an agent).

2. Reception of electronic money by the individual entrepreneur and (or) legal entity as payment at commission of civil transactions is carried out on the basis of the contract signed with the issuer of electronic money or other bank which is the participant of an electronic payment system.

The individual entrepreneur and (or) the legal entity who has received electronic money in an electronic payment system at commission of civil transactions has a right of the monetary requirement to the issuer of electronic money in the sum of the accepted payment.

3. The issuer of electronic money and the operator of an electronic payment system take measures for providing and introduction in an electronic payment system of organizational and procedural actions for identification and also prevention of fraud and legalization (washing) of income gained in the criminal way and financing of terrorism according to requirements of the Law of the Republic of Kazakhstan "About counteraction of legalization (washing) of income gained in the criminal way and to terrorism financing".

The operator of an electronic payment system provides in authorized body on financial monitoring the information and information on the operations which are subject to financial monitoring according to requirements of the Law of the Republic of Kazakhstan "About counteraction of legalization (washing) of income gained in the criminal way and to terrorism financing".

The issuer of electronic money presents to authorized body on financial monitoring of the information about operators of the electronic money which isn't banks after the conclusion with them the relevant contract.

4. The maximum amount of one operation performed by an unidentified owner of electronic money - an individual, should not exceed an amount equal to fifty times the size of the monthly calculation index established for the corresponding financial year by the law on the republican budget.

The maximum amount of one operation performed by a simplified identified owner of electronic money - an individual, should not exceed an amount equal to one hundred times the monthly calculation index established for the corresponding financial year by the law on the republican budget.

The maximum amount of one transaction performed by the owner of electronic money - an individual entrepreneur or a legal entity, should not exceed an amount equal to a thousand times the monthly calculation index established for the corresponding financial year by the law on the republican budget.

5. The maximum amount of electronic money stored on one electronic device of an unidentified owner of electronic money - an individual, does not exceed an amount equal to one hundred times the monthly calculation index established for the corresponding financial year by the law on the republican budget.

The maximum amount of electronic money stored on the electronic wallet of a simplified identified owner of electronic money - an individual, should not exceed an amount equal to three hundred times the monthly calculation index established for the corresponding financial year by the law on the republican budget.

5-1. The total amount of payments and (or) other transactions using electronic money from an electronic wallet of an unidentified owner of electronic money - an individual during a working day should not exceed an amount equal to one hundred times the monthly calculation index established for the corresponding financial year by the law on the republican budget.

The total amount of payments and (or) other operations using electronic money from an electronic wallet of a simplified identified owner of electronic money - an individual to an electronic wallet of an identified or simplified identified owner of electronic money during a working day should not exceed an amount equal to three hundred times the monthly calculation index, established for the corresponding financial year by the law on the republican budget.

6. The redemption of electronic money is carried out by the issuer of electronic money by transferring an amount of money equal in their nominal value to the bank account of the identified owner of electronic money - an individual or by issuing cash to him, unless another commission fee of the issuer of electronic money or the operator of the electronic money system is provided by the agreement, concluded between the issuer of electronic money and the owner of electronic money - an individual.

7. Collection from the owner of electronic money of a commission at release, use and repayment of electronic money and also payments for the additional services rendered by the issuer of electronic money is carried out according to terms of the contract about release, use and repayment of electronic money.

8. The issuer of electronic money carries out repayment of the electronic money received by the individual entrepreneur or the legal entity from natural persons at payment according to civil transactions within three working days from the date of receipt of electronic money in their advantage if other term isn't provided by the contract signed between the issuer of electronic money and the individual entrepreneur or the legal entity.

During the conduct of operations with securities, payment of remuneration using electronic money, payments related to the promotion of the use of electronic money, the transfer of electronic money by a legal entity to other legal entities or individuals shall be allowed.

The electronic money received by the individual entrepreneur or the legal entity isn't subject to repayment at their return to the natural person – to the payer on the bases provided by the present Law for a refund when translating or in case of cancellation of the perfect civil transaction on the bases provided by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Repayment of electronic money which owners are individual entrepreneurs or legal entities is carried out by the translation of the sum of money, equal at their par value, for the bank account of the individual entrepreneur or the legal entity if other commission of the issuer of electronic money or the operator of an electronic payment system isn't provided by the contract signed between the issuer of electronic money or the operator of an electronic payment system and the owner of electronic money.

9. Information about the owners and amounts of electronic money belonging to them, as well as about transactions made with the use of electronic money, is issued by the issuer of electronic money or the operator of the electronic money system to persons on the grounds and within the limits that are provided for in Article 50 of the Law of the Republic of Kazakhstan “On banks and banking activity in the Republic of Kazakhstan”.

10. It is prohibited to redeem electronic money by transferring money to a bank account or an electronic payment device of an electronic money owner - an individual without receiving confirmation that the bank account or the electronic payment device belongs to this individual.

Footnote. Article 44 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 02.07.2018 № 168-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days from the date of its first official publication); dated 13.05.2020 № 325-VІ (shall be enforced six months after the day of its first official publication); dated 03.07.2020 № 359-VI (shall be enforced upon expiration of ten calendar days after the day of its first official publication).

CHAPTER 9. RECEPTION AND EXECUTION OF THE INSTRUCTION IN THE FORM OF INSTRUCTIONS OR REQUIREMENTS

Article 45. Presentation of the instruction in the form of an assignment or the requirement

1. The instruction in the form of an assignment or the requirement can be shown in an electronic form or on paper.

The instruction on paper is made out on the form of the established form and has to contain:

1) requisites according to requirements of the regulatory legal act of National Bank of the Republic of Kazakhstan;

2) the initiator's signature and seal imprint, except for private business entities and legal entities - non-residents of the Republic of Kazakhstan, that do not have a seal in accordance with the legislation of the country of origin of such legal entities.

2. Reception of the instruction and order on his response or suspension of his execution is carried out by bank of the sender of money only during the operational day determined to them.

3. If the instruction or the order on his response or suspension of his execution is received after the termination of the operational day determined by bank of the sender of money, then such instruction or the order is considered the received bank of the sender of money at the beginning of the next operational day.

4. Presentation of the instruction, order on his response or suspension of his execution is made:

1) by transfer in the electronic way, without drawing up on paper, with use of the corresponding electronic communication channels and networks of telecommunications;

2) on the electronic medium in the absence of a possibility of use of electronic communication channels and network of telecommunications;

3) by submission of the original of the payment document, the order about his response or suspension of his execution executed on paper.

5. Presentation of the instruction, order on his response or suspension of his execution or on the electronic medium is allowed in the electronic way only at observance of the requirements established by regulations of National Bank of the Republic of Kazakhstan.

6. Presentation is forbidden by an electronic way of the instruction which use by the legislation of the Republic of Kazakhstan is provided only on paper.

7. Ways, an order and conditions of presentation by the initiator of the instruction to bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations are reflected in the contract between them if the initiator is a client of bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations. If the initiator isn't a client of bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations, then presentation of the instruction is made according to standards of the present Law and regulations of National Bank of the Republic of Kazakhstan.

8. The instruction, the order on his response or suspension of his execution are formed in the Kazakh and (or) Russian languages. The possibility of use of other languages is established by the contract between bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations and his (her) client.

Footnote. Article 45 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 24.05.2018 № 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 46. Execution of the instruction

1. At reception by bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations instructions the bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations are obliged to check it for compliance to requirements to an order of drawing up, presentation of the instruction and to other requirements established by the legislation of the Republic of Kazakhstan and (or) terms of the contract and to execute with observance of the conditions specified in him if other isn't established by the legislation of the Republic of Kazakhstan, or to refuse his execution.

2. Execution of the instruction imposed by means of the payment order, payment requirement, the payment notice, the payment warrant is made by bank of the sender of money no later than one operational day following behind day of obtaining the instruction except for the cases provided by the present Law.

Execution of the instruction shown by means of the collection order is made by bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations no later than three operational days following behind day of obtaining the instruction except for execution of the collection order in uncertain terms and also the cases provided in the Code of the Republic of Kazakhstan “About taxes and other obligatory payments in the budget” (Tax Code).

3. Money transfer between the bank accounts opened in one bank or one organization which is carrying out separate types of bank operations is carried out by bank of the sender of money within one operational day.

4. The international payments and (or) money transfers are executed no later than three operational days following behind day of obtaining the instruction with observance of the requirements established by the currency legislation of the Republic of Kazakhstan.

5. The refusal performed by the instruction is made by bank of the sender of money no later than one operational day following behind day of obtaining the instruction with the indication of a cause of failure.

The bank of the beneficiary refuses performed by the instruction during the operational day of obtaining the instruction with the indication of a cause of failure.

6. For execution of the instruction by bank of the sender of money the sender of money is obliged to provide the sum of money necessary for his execution if other isn't provided in the contract between the sender of money and bank of the sender of money.

7. The refusal performed by the instruction by bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations is made on the following bases:

1) at a failure to provide the sender of money of the sum of money necessary for implementation of payment and (or) the translation if the contract hasn't provided rendering payment services by the supplier to the client of service in granting the credit for implementation of this payment and (or) money transfer;

2) if the instruction contains signs of a fake, correction, addition and a blot including if the instruction is transferred with violation of the order of protective actions from unauthorized payments established by the contract between the sender and bank of the sender of money;

3) at non-compliance by the initiator with requirements to an order of drawing up and presentation of the instruction and (or) other requirements established by the legislation of the Republic of Kazakhstan and (or) terms of the contract;

4) in the cases provided by the Law of the Republic of Kazakhstan “On counteraction of legalization (washing) of income gained in the criminal way, and to terrorism financing” or the international treaties ratified by the Republic of Kazakhstan, or provided by the contract with nonresident banks of the Republic of Kazakhstan;

5) in cases when a demand for collection of money from a bank account has been made to a bank account intended for crediting benefits and social payments paid from the state budget and (or) from the State Social Insurance Fund, housing payments, one-time pension payments from the unified funded pension fund in order to improve living conditions and (or) pay for treatment, target assets, payments of target savings from a unified pension savings fund in order to improve living conditions and (or) pay for education, money in bank accounts in a housing construction savings bank intended for crediting payments and subsidies in order to pay for rented housing in a private housing stock, money deposited under the terms of a notary deposit, money held in bank accounts in housing construction savings banks in the form of housing construction savings accumulated through the use of housing payments, in the form of payments targeted savings from the unified pension savings fund in order to improve housing conditions and (or) pay for education, money, located in the current account of a private bailiff, intended for storing collected amounts in favor of collectors, money in bank accounts intended for accounting for the money of clients of the investment portfolio manager, for the unfulfilled obligations of this investment portfolio manager, money in bank accounts intended for accounting for the money of clients of a person performing the functions of a nominal holder for unfulfilled obligations of this person performing the functions of a nominal holder, money in bank accounts for clearing activities for transactions with financial instruments, money in the bank account of a single operator in the field of public procurement, intended for the contribution by potential suppliers or suppliers of money as interim measures within the framework of participation in public procurement in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan “On Public Procurement”, money held in bank accounts in second-tier banks in the form of savings for major repairs of the common property of the condominium object, with the exception of penalties based on court decisions in cases of non-fulfillment of obligations under agreements concluded for the purpose of carrying out major repairs of the common property of the condominium object, as well as to a bank account under the agreement on an educational savings deposit, concluded in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan “On State educational accumulative system";

5-1) in cases where a payment request for the collection of overdue loan debt has been made to a bank account, intended for crediting alimony (money intended for the maintenance of minors and disabled adult children);

5-2) in cases when a claim for the recovery of money from a bank account is submitted to the bank account of the debtor, in respect of whom a bankruptcy case has been initiated in the manner prescribed by the Law of the Republic of Kazakhstan “On Rehabilitation and Bankruptcy”, or in respect of whom a case has been initiated on the application procedures or a procedure has been applied in the manner prescribed by the Law of the Republic of Kazakhstan "On the restoration of solvency and bankruptcy of citizens of the Republic of Kazakhstan";

6) at identification of unauthorized payment and also in cases of identification and confirmation of the reasonable facts of illegality of receiving the money transferred to advantage of the beneficiary;

7) in the presence of decisions and (or) orders of authorized public authorities or officials about suspension of account transactions of the bank account of the client, temporary restriction on the order property, poor money of acts of seizure of the money which is on the bank account of the client and also the instructions which are subject to execution in a prime order according to the legislation of the Republic of Kazakhstan;

8) if the instructions do not comply with the requirements of the regulatory legal act regulating the establishment of correspondent relations by banks with banks - participants of the International Financial Center “Astana”.

A refusal to execute an instruction by a bank or organization engaged in certain types of banking operations on the grounds specified in subparagraphs 1) and 7) of part one of this paragraph shall not apply to collection orders, as well as payment documents, the storage of which is provided for by an agreement between the sender of money and the bank of the sender.

8. Execution of the instruction is performance by bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations, conditions of the received instruction:

1) transfer of the instruction to the following bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations in case the bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations doesn't serve the beneficiary;

2) completion of money transfer if the bank of the sender of money is bank of the beneficiary;

3) cash disbursement of money to the initiator who has shown the order on payment of cash in case the bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations serves the sender of money.

9. The bank of the beneficiary has the right to make offset in favor of the third party or in own favor the sum of money designated in the instruction executed by him against the sum of the obligation of the beneficiary to the third party or this bank or this organization which is carrying out separate types of bank operations which date of performance has come by the time of receipt of such instruction in bank of the beneficiary, taking into account respect for sequence of withdrawal of money from bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations, established by laws of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 46 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 05.07.2017 № 88-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day its first official publication); dated 12.12.2017 № 114-VI (shall be enforced from 01.01.2018); dated 02.07.2018 № 168-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days from the date of its first official publication); dated 21.01.2019 № 217-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 26.12.2019 № 284-VІ (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 26.06.2020 № 349-VI (shall be enforced upon expiration of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 02.01.2021 № 399-VI (shall be enforced from 01.01.2021); dated 15.11.2021 № 72-VII (shall be enforced from 01.01.2022); dated 12.07.2022 № 138-VII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the day of its first official publication); dated 30.12.2022 № 177-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 30.12.2022 № 179-VII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the day of its first official publication); dated 16.11.2023 № 40-VIII (shall be enforced from 01.01.2024).

Article 47. Execution of the instruction by means of the third-party supplier of payment services

1. The payment service specified in subparagraph 9) of paragraph 1 of article 12 of the present Law, rendered by the third-party supplier of payment services is made on the basis of the consent of the client provided through the system of remote access for the third-party supplier of payment services and confirmed by means of identification means.

2. The supplier of payment services serving the bank account of the client after obtaining the instructions of the client through the system of remote access for the third-party supplier of payment services immediately directs to the third-party supplier of payment services and (or) the client confirmation to implementation of payment and (or) money transfer.

3. The supplier of payment services serving the bank account of the client executes the instructions of the client which have arrived through the system of remote access for the third-party supplier of payment services, as it should be and the terms established by articles 46-49 of the present Law with observance of an order of protective actions from unauthorized payments.

4. In cases of processing and execution of the instructions of the client by means of the system of remote access for the third-party supplier of payment services within a certain payment service provider or the contractual relations with the supplier of payment services serving the bank account, the order of mutual settlements decides on the last by rules of this payment service provider or terms of the contract.

5. The third-party supplier of payment services bears responsibility to the client and the supplier of payment services serving the bank account for consequences of implementation of unauthorized payments and (or) roguish actions for the payments and (or) money transfers made in the system of remote access.

Article 48. Dates of performance of instructions

1. The bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations provides execution of the instruction in day of his initiation by the sender.

2. Execution of the instruction on transfer of money for the bank account of the beneficiary or other account reflecting reception of money in favor of the beneficiary is carried out by bank of the beneficiary during the operational day in day of obtaining the instruction, except for the case provided by paragraph 2 of article 53 of the present Law.

3. The provisions of paragraphs 1 and 2 of this article shall not apply to the execution of instructions:

1) shown by means of the collection order;

2) subject to execution in uncertain terms;

3) with future date valuations;

4) on the basis of which the international payments and (or) money transfers and also payment under transactions on securities market are made;

5) the means of electronic payment expressed as the consent of the client when using for purchase of goods or services in the trade place or at implementation of electronic trading;

6) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 02.07.2018 № 168-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days from the date of its first official publication);

7) submitted by means of a payment request to collect overdue loan debt.

Dates of performance of these instructions are established by requirements of regulations of National Bank of the Republic of Kazakhstan.

4. The refusal performed by the instruction is made by bank of the sender of money during the operational day in day of obtaining the instruction with the indication of a cause of failure.

Footnote. Article 48 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 02.07.2018 № 168-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days from the date of its first official publication).

Article 49. Execution of the instruction with date of valuation

1. The date of valuation specified in the payment document can not exceed ten calendar days from the date of an extract of the payment document.

2. At execution of the instruction with date of valuation money of the sender of money is transferred to the internal balance account (suspense account) of bank of the sender of money.

3. Money transfer of the sender of money for special suspense account of bank of the sender of money is made in the terms established by the present Law for execution of the instructions of the client, but no later than the terms determined by paragraphs 4 and 5 of the present article.

4. Money transfer from special suspense account of bank of the sender of money is made by bank of the sender of money no later than the date of valuation specified in the payment document taking into account time allowing to enlist money bank of the beneficiary on the bank account of the beneficiary in the order determined by paragraph 5 of the present article.

5. The bank of the beneficiary enlists money for the bank account of the beneficiary during the operational day determined by date of valuation.

If date of valuation falls on the day off, then the bank of the beneficiary enlists money for the bank account of the beneficiary in the first working day following behind the day determined by date of valuation.

6. At transfer of money for the bank account of the beneficiary in the operational day which isn't corresponding to the date of valuation specified in the payment document, the bank which has violated instruction conditions with date of valuation bears responsibility in the order determined by the contract of the bank account.

Article 50. Response and suspension of execution of the instruction

1. Withdrawal of the instruction and suspension of execution of the instruction are carried out before his execution on the basis of the corresponding order sent by the initiator to bank of the sender of money and (or) to the direction bank of the sender of money to the beneficiary of information on acceptance of payment in his advantage. An order date of performance about a response and also a way of his transfer are established by the contract and (or) the regulatory legal act of National Bank of the Republic of Kazakhstan.

Revocation of a collection order of a private bailiff whose license has been suspended or terminated or whose license has been revoked is carried out in the manner prescribed by the Law of the Republic of Kazakhstan “On Enforcement Proceedings and the Status of Bailiffs”.

2. At the direction of the order about withdrawal of the instruction or suspension of execution of the instruction the order of protective actions established by the contract between the initiator of these orders and bank of the sender of money is observed by an electronic way.

3. At timely obtaining the order about withdrawal of the instruction the bank of the sender of money doesn't make money transfer according to this instruction and returns him no later than the operational day following behind day of obtaining such order at the same time sending to the initiator the notice of execution of the received order.

4. Execution of the instruction shall be suspended in the cases provided for in Article 61-9 of the Law of the Republic of Kazakhstan "On banks and banking activity in the Republic of Kazakhstan", the legislation of the Republic of Kazakhstan on combating the legalization (laundering) of proceeds from crime and financing of terrorism, as well as if the bank of the sender of money, in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan, receives an act to seize the money held in the bank account, a temporary restriction on the disposal of property, a decision (or) the order of the authorized state body or officials on suspension of expenditure operations on the bank account of the sender of money or the bank of the sender of money, as well as the decision of the authorized state body, official or bailiff on the withdrawal of money from the sender of money, subject to execution according to the laws of the Republic of Kazakhstan earlier than this instruction. The bank of the sender of money shall not be liable for losses associated with the suspension of execution of the instruction on the above grounds.

5. Withdrawal of the instruction and suspension of execution of the instruction aren't allowed on the payments and (or) money transfers connected with payment of payments in the budget and payment of public services, the data and information on which are provided by banks to public authorities, vessels through a payment gateway of "the electronic government" according to paragraph 10 of article 25 of the present Law.

6. Payment implementation, delivery and execution of the instruction, issue of money by bank to the beneficiary or receiving money by the beneficiary can be forbidden by the public authorities or officials authorized on that by laws of the Republic of Kazakhstan and only on the bases provided by laws of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 50 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 02.07.2018 № 168-VI (shall be enforced from 01.01.2019); dated 26.06.2020 № 349-VI (shall be enforced upon expiration of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 51. Execution of the constant order of the sender of money

1. The constant order of the sender of money is used by the sender of money for implementation of regular payments and (or) money transfers in favor of the beneficiary in the determined date and (or) the period on the conditions defined between the sender of money and bank of the sender of money.

2. The form and requirements to contents of the constant order of the sender of money are established by National Bank of the Republic of Kazakhstan.

3. The constant order of the sender of money can be issued on paper or in an electronic form in the order determined by bank of the sender of money.

For cancellation of action of the constant order of the sender of money the corresponding notice issued in the order determined by bank of the sender of money is sent to bank of the sender of money.

4. The name of the documents of the beneficiary confirming a liability of the sender of money (supporting documents) which payment the sender of money charges to bank of the sender of money can be specified in the constant order of the sender of money.

5. According to conditions of the constant order of the sender of money or when receiving money of supporting documents by bank of the sender the bank of the sender of money forms in favor of the beneficiary the payment order on behalf of the sender of money in the order determined by the regulatory legal act of National Bank of the Republic of Kazakhstan.

Article 52. Execution of the instruction by direct debiting of the bank account

1. Direct debiting of the bank account of the sender of money is carried out on the basis of prior consent of the sender of money for write-off of money from his bank account with use of the payment requirement or payment warrant which is shown according to:

1) the contract signed between the sender of money and bank of the sender of money and which is the basis for execution of requirements imposed for performance of liabilities of the sender of money;

2) an agreement concluded between the sender of money and a bank, organization specializing on the improvement of the quality of credit portfolio of second-tier banks on the rights of claim assigned to it under bank loan agreements, mortgage companies, organizations carrying out lending to the subjects of the agro-industrial complex, one hundred percent of the voting shares of which directly or indirectly belong to the national managing holding, which is the basis for collecting overdue loan debt (a loan agreement, an agreement on opening a credit line or other document confirming the fact of a loan operation or issuance of a guarantee).

2. Prior consent of the sender of money for execution of payment documents of the beneficiary is provided in the contract between the sender of money and bank of the sender of money and the beneficiary's requisites (the name, the identification number) and contracts (number, date) according to which the beneficiary uses the payment requirement for implementation of payment by direct debiting of the bank account of the sender of money are specified.

Presentation by the sender of money in bank of the sender of money of the statement with the indication of the conditions specified in part one of the present point is allowed.

3. The loan agreement, the agreement on the opening of a credit line or other document confirming the fact of loan operation or delivery of a guarantee has to contain the consent of the sender of money for withdrawal of money from his bank account at presentation of the requirement about collecting arrears for a loan.

4. The documents of the beneficiary confirming a liability of the sender of money are sent to the sender of money no later than the operational day preceding day of presentation of the payment requirement if such condition is provided in the contract between them, except for presentation of the payment requirement for collecting debt on a loan.

5. The payment procedure by direct debiting of the bank account of the sender of money is defined by the regulatory legal act of National Bank of the Republic of Kazakhstan.

6. Responsibility for validity of withdrawal of money from the bank account of the sender of money by direct debiting of the bank account on the basis of the payment requirement or the payment warrant is born by the beneficiary.

Footnote. Article 52 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 02.07.2018 № 168-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days from the date of its first official publication); dated 05.01.2021 № 407-VI (shall be enforced upon expiration of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 27.12.2021 № 87-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 53. Execution of the instruction at absence or insufficiency of the sum of money at the sender of money necessary for execution of the instruction

1. At absence or insufficiency of the sum of money at the sender of money necessary for execution of the instruction which storage is provided by the legislation of the Republic of Kazakhstan or the contract between the sender of money and bank of the sender of money the bank of the sender of money is obliged to accept and store the received instructions within one year.

2. At non-execution by the beneficiary of actions for submission of the necessary documents and data provided by the currency legislation of the Republic of Kazakhstan, the bank of the beneficiary is obliged to accept and store the received instructions of the sender within hundred eighty calendar days.

In case of non-execution by the beneficiary of the actions provided by part one of the present point within hundred eighty calendar days the bank of the beneficiary is obliged to return such instructions to his sender without execution.

3. Execution by bank of the sender of money of the instructions provided in paragraph 1 of the present article is made in calendar sequence as their receipt in bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations taking into account respect for the sequence of execution of instructions provided by laws of the Republic of Kazakhstan. The calendar sequence provides date and time of receipt of instructions in bank of the sender of money.

4. If after the term established in paragraph 1 of the present article, the shown instructions of the sender haven't been executed because of insufficiency or lack of money at the sender of money, then the bank of the sender of money is obliged to return such instruction to his sender, except for the collection order, without execution.

5. During the restructuring of bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations, in connection with implementation of a package of measures, provided by the plan of restructuring, the bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations assumes and stores instructions, obligations under which are suspended by bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations and contain in the plan of restructuring before the restructuring termination. In case of the termination of restructuring of bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations, bank or the organization which is carrying out separate types of bank operations are obliged to return such instruction to his sender without execution.

Instructions according to which obligations aren't suspended and aren't included in the plan of restructuring, are executed in the order determined by the present Law and other laws of the Republic of Kazakhstan.

Article 54. Execution of the court ruling and resolutions of the bailiff

1. The judicial act of the court of the Republic of Kazakhstan on collection of money, as well as the decision of the bailiff or a copy thereof, certified by the seal of the territorial department of the enforcement body or by the seal of the private bailiff, to request information on bank account numbers and the availability of money on them, information about the nature and the value of property held by banks, organizations engaged in certain types of banking operations, as well as insurance organizations, and their seizure, authorized by the prosecutor shall be submitted to all banks, except for the case, specified in paragraph 4 of this Article.

2. The bank, the organization which is carrying out separate types of bank operations on the basis of the documents specified in paragraph 1 of the present article are obliged within three operational days from the date of obtaining the specified documents to send to court (bailiff) necessary data according to requirements of the Law of the Republic of Kazakhstan “On banks and bank activity in the Republic of Kazakhstan”.

3. Court (bailiff), having received the specified data from banks, defines bank (banks) to which the obligation for execution of the court ruling about collecting money will be assigned, and sends to such bank (banks) the instruction with the application of the relevant executive document or its copy, the confirmed seal of court.

4. If the court (bailiff) has data on existence of money on the bank account of the person from which collecting money has to be made, then the instructions of the bailiff with the application of the relevant executive document are shown for execution directly in the relevant bank.

5. Reclamation of information by court (bailiff) on existence and bank account numbers of the natural or legal entity and (or) his structural division and also the current accounts of the natural person who is carrying out business activity without formation of legal entity, the private notary, the private bailiff, the lawyer, a professional mediator about the remains and the movement of money on these accounts and also seizure of the money of the debtor which is in bank are carried out on paper or in an electronic form.

Footnote. Article 54 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.01.2019 № 217-VI (shall be enforced upon expiry of three months from the date of its first official publication).

CHAPTER 10. COMPLETION OF PAYMENTS AND (OR) MONEY TRANSFERS

Article 55. Completion of payments and (or) money transfers

1. If the payment is made with use of cash, then completion of payment happens at the time of receiving money by the person in favor of which the payment, or the person authorized by the beneficiary is made.

2. If the payment without use of cash is made by issue of the payment document, then completion of payment happens at the time of receiving money by the person in favor of which the payment is made.

3. If the payment without use of cash is made by money transfer, then completion of payment happens at the time of completion of money transfer in the way:

1) commission of accounting record on the bank account of the beneficiary at receipt of money in his advantage;

2) the actual cash disbursement of money to the beneficiary bank of the beneficiary if the beneficiary has no bank account;

3) performing the offset provided by paragraph 9 of article 46 of the present Law;

4) commission of the accounting record on other account reflecting reception of money in favor of the beneficiary.

4. At implementation of non-cash payment by issue of the payment document containing a liability or the order on payment (the check, the bill), completion of performance of obligations on this payment happens at the time of receiving money by the beneficiary by the check, the bill.

5. If the payment is made by transfer of electronic money, then completion of payment happens at the time of receiving electronic money by the person in favor of which the payment is made. The reflection of information on the sum of the accepted electronic money in an electronic payment system demonstrating their receipt in favor of other person beneficiary is the moment of receiving electronic money.

Article 56. Unsanctioned payments

1. The payment is authorized if it is made by the person who had power to make this payment, and doesn't contradict the legislation of the Republic of Kazakhstan. In case of implementation of payment by money transfer the payment will be authorized also under a condition if the instruction is accepted bank of the sender of money with observance of an established order of protective actions from unauthorized payments.

2. The payment and (or) money transfer which are carried out without observance of the requirements established by paragraph 1 of the present article are unauthorized. Unauthorized payments and (or) money transfers are also payments or money transfers with use of counterfeit payment tools.

3. Protection against unauthorized payments and (or) money transfers is respect for the relevant standards established by the legislation of the Republic of Kazakhstan and (or) the contract between the initiator of the instruction and its recipient and consisting in verification of data on initiation (authorization) of instructions or orders on their response by the initiator and identification of possible mistakes.

4. The bank, the organization which is carrying out separate types of bank operations, or the sender of money at implementation of payments by electronic payments provide performing procedures of safety from unauthorized payments.

Requirements to procedures of safety are established by the regulatory legal act of National Bank of the Republic of Kazakhstan.

5. As elements of protective actions can be used the signature, including electronic digital, the authorized officer (faces), the press, algorithms, codes (digital, alphabetic, with application of symbols and combined), the identifying words or identification codes, enciphering, biometric data or different ways of protection which aren't contradicting the legislation of the Republic of Kazakhstan.

6. Procedures of safety are established by the contracts signed between participants of payments and (or) money transfers and (or) rules of functioning of system of exchange of electronic documents in which transfer of electronic documents is carried out.

Article 57. A refund on payments and (or) money transfers

1. The refund at money transfer is carried out in cases:

1) establishments of the fact of a unsanctionity of the payment made by money transfer;

2) executions of the wrong instruction;

3) receipt of money in favor of a person who is not a client of the beneficiary bank at the time of receipt of the money transfer, if there are unfulfilled requirements or restrictions on the disposal of money in the correspondent account of the beneficiary bank that impede the conduct of expenditure operations;

4) provided for in Article 48-1 of the Law of the Republic of Kazakhstan "On banks and banking activities in the Republic of Kazakhstan".

2. The instruction sent by the initiator is wrong if the instruction:

1) contains the requisites which aren't corresponding to requisites of the instruction received from the previous sender;

2) it is transferred repeatedly.

3. The refund according to the wrong instruction or unauthorized payment and (or) money transfer is carried out by bank of the beneficiary by withdrawal of money from the bank account of the beneficiary on which the specified money, without his consent has been enlisted.

3-1. Refunds in cases provided for by subparagraphs 3) and 4) of paragraph 1 of this article shall be made to the sender.

4. The refund according to the wrong instruction or unauthorized payment and (or) money transfer is carried out by bank of the beneficiary no later than the next operational day from the date of detection of this fact at the expense of the available money on the bank account of the beneficiary including in case on the bank account there are acts of seizure of the money which is on the bank account and (or) temporary restriction on the order property and (or) decisions and (or) orders of authorized public authorities or officials about suspension of account transactions of the bank account and (or) not executed instructions which are subject to execution in uncertain terms.

5. In cases of insufficiency or lack of money on the bank account of the beneficiary the refund according to the wrong instruction or unauthorized payment and (or) money transfer is carried out by the sender who has allowed the wrong instruction or unauthorized payment and (or) money transfer at the expense of own money as it should be and the terms established by National Bank of the Republic of Kazakhstan.

6. The refund isn't made after three years from the date of execution of the wrong instruction or unauthorized payment and (or) money transfer.

7. At a refund each sender participating in money transfer has the right for reimbursement, connected with such money transfer and actually suffered as a result of a refund, at the expense of money of the participant of the money transfer (including intermediary bank) which has allowed the wrong instruction or unauthorized payment and (or) money transfer.

8. The order and terms of a refund on wrong or unauthorized payments and (or) the translations are established by the regulatory legal act of National Bank of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 57 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 02.07.2018 № 168-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days from the date of its first official publication).

Chapter 10.FINAL PROVISIONS

Article 58. Liability for violation of rules of making payments and (or) money transfers

1. In case of non-fulfillment or improper fulfillment of obligations by participants of payments and (or) money transfers, linked with payment and (or) money transfer, they shall bear liability on the grounds, in the manner and in amount, provided by agreement between participants of these relations and (or) legislative acts of the Republic of Kazakhstan.

For the loss of payment documents of customers, the banks, organizations engaged in certain types of banking operations shall be liable on the grounds, in the manner and amount, provided for by the Code of the Republic of Kazakhstan on administrative offenses.

For the execution of instructions on payment and (or) money transfer in cases in which this Law provides for refusal, the banks, organizations engaged in certain types of banking operations shall be liable on the grounds, in the manner and amount, provided for by the Code of the Republic of Kazakhstan on administrative offenses.

For violation of the order of withdrawal of money from the client’s bank account established by the Civil Code of the Republic of Kazakhstan, the banks, organizations engaged in certain types of banking operations shall be liable on the grounds, in the manner and amount, provided for by the Code of the Republic of Kazakhstan on administrative offenses.

For non-compliance with the requirements established by this Law when rendering payment services through payment agents and (or) payment subagents, the banks, organizations engaged in certain types of banking operations, payment organizations shall be liable on the grounds, in the manner and amount, provided for by the Code of the Republic of Kazakhstan on administrative offenses.

For issuing electronic money in the amount that does not correspond to the amount of obligations assumed, as well as for issuing electronic money in the amount exceeding fifty monthly calculation indices, without identifying the owner of electronic money, as well as for allowing the use of electronic money in the electronic money system when making transactions for the amount that exceeds the established limits on the maximum amount of a single transaction, the amount of electronic money kept on an electronic wallet and the total amount of used electronic money through an electronic wallet, the electronic money issuer is liable on the grounds, in the manner and in the amount provided for by the Code of the Republic of Kazakhstan on Administrative offenses.

For non-repayment, untimely and incomplete repayment by the issuer of electronic money received by an individual entrepreneur or legal entity from individuals when paying for civil transactions, the issuer of electronic money shall be liable on the grounds, in the manner and amount, provided for by the Code of the Republic of Kazakhstan on administrative offenses.

For refusal to accept payments and (or) money transfers using payment cards by individual entrepreneurs or legal entities obliged to accept them during commercial activities (performance of work, rendering of services) in the territory of the Republic of Kazakhstan, and (or) for the absence of equipment (device) in individual entrepreneurs and legal entities, intended for making payments using payment cards, the individual entrepreneurs and legal entities referred to in paragraph 11 of Article 25 of this Law shall be liable on the grounds, in the manner and in the amounts, provided for by the Code of the Republic of Kazakhstan on administrative offenses.

For failure to provide, within the established period, the information on payment services or other reporting on payments and (or) money transfers, the functioning of the payment services market, and also for the repeated (two or more times in twelve consecutive calendar months) violation of the limit of payments and money transfers for correspondent accounts of banks and organizations, engaged in certain types of banking operations, or for reporting, which led to distortion of information on the fulfillment of the specified limit, the banks and organizations, engaged in certain types of banking operations shall be liable in the manner and amounts, provided for by the Code of the Republic of Kazakhstan on administrative offenses.

2. If money transfer is not completed, then a bank (as well as intermediary bank) that did not fulfill, or improperly fulfilled an instruction, received from a previous sender, shall bear liability to him (her). By this, the obligations of a remitter to beneficiary on a payment on civil transaction shall not be terminated, even if this sender fulfilled his (her) obligations on money transfer, unless otherwise provided by conditions of civil transaction between a remitter and beneficiary. A remitter shall not bear liability on a payment on civil transaction to beneficiary, if money transfer was not completed due to the fault of beneficiary’s bank.

3. If violation of rules of commitment of money transfer is linked with illegal use of other people’s money by a participant of payment and (or) money transfer, as well as with violation of terms of accept or fulfillment of instruction, this participant shall be obliged to pay a penalty, provided by the civil legislation of the Republic of Kazakhstan, to person, whose money are in illegal use.

4. Receiving bank shall not bear liability, if in making payment it didn’t conform to procedure for protective actions, but by this the money is received by a beneficiary:

1) mentioned in commission or requirement on money transfer;

2) within the term, acceptable for a beneficiary;

3) in a sum, mentioned in order on money transfer;

4) and by this, the damage (losses) was not incurred neither to remitter, nor beneficiary.

5. For violation or non-fulfillment of acts on a temporary restriction on the disposal of property, decisions and (or) orders of authorized state bodies or officials on suspension of expenditure operations on a bank account, the acts on the seizure of money on a bank account, as well as judicial acts of the court of the Republic Kazakhstan on the collection of money, decisions of the bailiff on the request of information on the numbers of bank accounts and the availability of money on them, information on the nature and value of property, held in the banks, organizations engaged in certain types of banking operations, as well as insurance companies, and imposing arrest on them, the banks or organizations, engaged in certain types of banking operations, shall be liable on the grounds, in the manner and amounts, provided for by the Code of the Republic of Kazakhstan on administrative offenses.

Footnote. Article 58 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 02.07.2018 № 168-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days from the date of its first official publication); dated 21.01.2019 № 217-VI (shall be enforced upon expiry of three months from the date of its first official publication); dated 03.07.2020 № 359-VI (shall be enforced upon expiration of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 59. Transitional provisions

1. The payment document shown by bank and the organization which is carrying out separate types of bank operations before enforcement of the present Law for collecting arrears on a loan according to the signed loan agreement, the agreement on opening of a credit line or other document confirming the fact of loan operation or delivery of a guarantee is equated to the payment requirement and is subject to execution in the order determined by the present Law.

2. The legal entities which are carrying out activities for rendering payment services and also operators of payment service providers have to bring the activity into accord with requirements of the present Law within six months after day of his first official publication.

3. The requirements provided for in paragraph 5 and part one of paragraph 6 of Article 5 of this Law apply to relations that arose before the entry into force of this Law.

4. Paragraph 6 of article 13 of the present Law extends to all types of the fees charged by service provider, except for tariffs for the electronic payment services provided by means of remote access and (or) electronic terminals.

Footnote. Article 59 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.05.2020 № 325-VІ (shall be enforced six months after the day of its first official publication).

Article 60. Order of enforcement of the present Law

1. The present Law becomes effective after thirty calendar days after day of his first official publication, behind an exception:

1) paragraph 6 of article 32 which becomes effective since January 1, 2017;

2) paragraphs 8, 9 and 10 of article 13, articles 47 and 48 which become effective since June 1, 2017;

2-1) the paragraph of the third of part second of paragraph 6 of article 35 which becomes effective since July 1, 2017;

3) the paragraph of the fourth of part second of paragraph 6 of article 35 which becomes effective since January 1, 2020;

4) paragraph 3 of article 2 which becomes effective since December 16, 2020.

2. Part one of point 2 and part one of paragraph 5 of article 46 and paragraph 4 of article 59 work till June 1, 2017.

3. The Law of the Republic of Kazakhstan dated 29 June, 1998 " About payments and money transfers " shall be considered to have lost force (Bulletin of the Parliament of the Republic of Kazakhstan, 1998, № 11-12, art. 177; № 24, art. 445; 2000, № 3-4, art. 66; 2003, № 4, art. 25; № 10, art. 49, 51; № 15, art. 138; 2004, № 23, art. 140; 2005, № 14, art. 55; 2006, № 11, art. 55; 2008, № 23, art. 114; 2009, № 17, art. 81; № 19, art. 88; 2010, № 7, art. 28; 2011, № 13, art. 116; 2012, № 2, art. 14; № 10, art. 77; № 13, art. 91; 2013, № 10-11, art. 56; 2014, № 1, art. 9; № 11, art. 61; № 19-I, 19-II, art. 96; № 21, art. 122; 2015, № 15, art. 78; № 20-IV, art. 113; № 22-I, art. 143; № 22-VI, art. 159).

Footnote. Article 60 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 22.12.2016 № 29-VI (shall be enforced from 01.01.2017); dated 20.06.2017 № 76-VI (shall be enforced from 01.07.2017).

The President
of the Republic of Kazakhstan	N. NAZARBAYEV

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      Қолданысқа енгізілу тәртібін 60-баптан қараңыз.
      Қолданушылар назарына!
      Қолданушыларға ыңғайлы болуы үшін ЗҚАИ мазмұнды жасады.

Баспасөз релиз

Осы Заң Қазақстан Республикасында төлем жүйелерін ұйымдастыру және олардың жұмыс істеуі, төлем жүйелерін реттеу және оларды қадағалау (оверсайт), төлем қызметтері нарығын реттеу және оларды бақылау, сондай-ақ төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын жүзеге асыру саласында туындайтын қоғамдық қатынастарды реттейді.

1-тарау.
ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) ағымдағы шот – банктік шот шарты негізінде банк немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым ашатын банктік шот;

2) ақпараттық көрсетілетін банктік қызметтер – клиенттің банктік шотына қызмет ұсынатын көрсетілетін төлем қызметтерін берушінің бұйрық бойынша және клиенттің келісімімен оның банктік шоты бойынша ақша қалдықтары және (немесе) қозғалысы туралы, осы шот бойынша жүзеге асырылған төлемдер және (немесе) ақша аударымдары туралы ақпаратты және клиенттің сұратуы бойынша не клиент пен көрсетілетін төлем қызметтерін беруші арасында жасалған шарт бойынша өзге де ақпаратты клиентке немесе үшінші тұлғаға ұсынуы жөнінде көрсетілетін қызметтері;

3) ақша аударымдары жүйесі – банк немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын жүзеге асыру үшін келісім жасасқан төлем жүйесі операторының бағдарламалық қамтамасыз етуі пайдаланыла отырып, ақша аударымдары жүзеге асырылатын төлем жүйесі;

4) ақша аударымы – көрсетілетін төлем қызметтерін берушінің төлемді жүзеге асыруға немесе өзге де мақсаттарға байланысты клиенттің ақша беру туралы нұсқауын дәйектілікпен орындауы;

5) ақша жөнелтуші – төлем және (немесе) ақша аударымы өз есебінен жүзеге асырылатын тұлға;

6) ақша жөнелтушінің банкі – ақша жөнелтушіге қызмет көрсететін банк немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым;

7) ақша жөнелтушінің тұрақты өкімі – ақша жөнелтушінің осы тапсырмада көрсетілген шарттар мен деректемелерге сәйкес өз атынан бір немесе бірнеше бенефициардың пайдасына тұрақты төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын жүзеге асыру туралы ақша жөнелтушінің банкіне тапсырмасы;

7-1) "Астана" халықаралық қаржы орталығына қатысушы банк – "Астана" халықаралық қаржы орталығының аумағында депозиттер қабылдау және (немесе) банктік шоттар ашу және жүргізу бойынша көрсетілетін қызметтерді ұсынуға "Астана" халықаралық қаржы орталығының Қаржылық қызметтер көрсетуді реттеу жөніндегі комитетінің лицензиясы бар "Астана" халықаралық қаржы орталығына қатысушы;

7-2) алаяқтық белгілері бар төлем транзакциясы – алдау немесе сенімді теріс пайдалану арқылы клиенттің ақшасын жымқыруға бағытталған үшінші бір тұлғалардың әрекеттері нәтижесінде жүзеге асырылған төлем және (немесе) ақша аударымы (осындай төлемді және (немесе) ақша аударымын жасауға әрекеттенуді, орындалу процесіндегі төлемді және (немесе) ақша аударымын қоса алғанда);

7-3) алаяқтық белгілері бар төлем транзакциялары бойынша деректер алмасу орталығы (бұдан әрі – антифрод-орталық) – Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің алаяқтық белгілері бар төлем транзакцияларын болғызбауға бағытталған шараларды жүзеге асыратын заңды тұлғасы;

8) аутсорсинг – көрсетілетін төлем қызметтерін берушінің көрсетілетін төлем қызметтерін ұсынуды қамтамасыз ету үшін қажетті ақпараттық-технологиялық функцияларды орындауды көрсетілетін төлем қызметтерін берушінің көрсетілетін қызметтерді өтеулі ұсыну туралы шарттың (аутсорсинг туралы шарт) негізінде үшінші тұлғаларға беруі;

9) банкаралық ақша аударымдары жүйесі – қатысушылары арасында төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінде ашылған корреспонденттік шоттардағы ақшаны пайдалана отырып, қатысушысының әрбір нұсқауын операциялық күн ішінде ақша аударымдарын аяқтай отырып жеке орындау арқылы жүзеге асыруға арналған төлем жүйесі;

10) банкаралық клиринг жүйесі – жүйеге қатысушы банктер, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар арасында төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын қатысушылар нұсқауларының көпжақты клирингі арқылы жүзеге асыруға арналған төлем жүйесі;

11) банктік шот – клиенттің банктегі немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдағы ақшасының қозғалысын, сондай-ақ клиентке банк қызметін көрсету бойынша клиент пен банк немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым арасындағы шарттық қатынастарды көрсету және есепке алу тәсілі;

12) банктік шотты тікелей дебеттеу – банктің немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымның ақша жөнелтушіден ақшаны алып қоюы және ақша жөнелтушінің осындай алып қою туралы алдын ала рұқсатының негізінде оларды бенефициардың пайдасына беруі;

13) бастамашы – орындау үшін нұсқау берген тұлға;

14) бенефициар – төлем және (немесе) ақша аударымы өз пайдасына жүзеге асырылатын тұлға;

15) бенефициардың банкі – бенефициарға қызмет көрсететін банк немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым;

16) валюталау күні – төлемнің және (немесе) ақша аударымының бастамашысы бенефициардың банктік шотына ақша есепке жатқызылуға тиіс болғанда төлем құжатында көрсеткен күн;

17) есептік тіркеу – төлем ұйымын төлем ұйымдарының тізіліміне енгізу;

18) жинақ шоты – банк немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым банктік салым шартының негізінде ашатын банктік шот;

19) жиынтық төлем тапсырмасы – бір ақша жөнелтушіден бір банкте қызмет көрсетілетін бірнеше бенефициардың пайдасына не бір банкте қызмет көрсетілетін бірнеше ақша жөнелтушіден бір бенефициардың пайдасына төлемді және (немесе) ақша аударымын жүзеге асыру үшін пайдаланылатын төлем тапсырмасы;

20) жөнелтуші – нұсқау беретін ақша жөнелтуші немесе бенефициар;

21) жүйелік маңызы бар немесе маңызды төлем жүйесінің жұмыс істеуін бағалау – осы төлем жүйесінің халықаралық стандарттарға сәйкестігін айқындау мақсатында төлем жүйесінің операторы, төлем жүйесінің операциялық орталығы, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі немесе халықаралық қаржы ұйымдары жүзеге асыратын шаралар кешені;

22) жүйелік маңызы бар төлем жүйелерінің мониторингі – төлем жүйелеріне қадағалауды (оверсайтты) жүзеге асыру шеңберінде төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын жүзеге асыру кезінде туындайтын тәуекелдерді басқару, барынша азайту және болжау мақсатында Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі жүзеге асыратын, жүйелік маңызы бар төлем жүйелерін бақылап отыру және байқау процесі;

23) жүйелік маңызы бар төлем жүйесі – үздіксіз жұмысы Қазақстан Республикасы қаржы нарығының тұрақты жұмыс істеуіне ықпал ететін және жұмысының тоқтауы (іркілуі) Қазақстан Республикасының қаржы нарығында тәуекелдердің туындауына әкеп соғуы мүмкін төлем жүйесі;

24) инкассолық өкім – ақша жөнелтушінің банктік шотынан оның келісімінсіз ақшаны алып қою үшін пайдаланылатын төлем құжаты;

25) клиент – көрсетілетін төлем қызметін алатын жеке немесе заңды тұлға, заңды тұлғаның филиалы немесе өкілдігі;

26) клиринг – өзара ақша талаптары мен міндеттемелерін жинау, салыстырып тексеру және есепке жатқызу процесі, сондай-ақ осы процеске қатысушылардың таза позицияларын айқындау;

27) корреспонденттік шот – банктің немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымның және оның клиенттерінің операцияларды орындау үшін корреспондентік шот шарты негізінде ашылатын, банктің немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымның банктік шоты;

28) көрсетілетін төлем қызметтерін беруші – көрсетілетін төлем қызметтері нарығының көрсетілетін төлем қызметін ұсынатын субъектісі;

29) көрсетілетін төлем қызметтерін бөгде беруші – клиенттің банктік шотына қызмет көрсетпейтін және клиентке өзінің қашықтан қол жеткізу жүйелері арқылы электрондық көрсетілетін банктік қызметтерді ұсынатын көрсетілетін төлем қызметтерін беруші;

30) көрсетілетін төлем қызметтерін маңызды беруші – осы Заңда белгіленген өлшемшарттарға сәйкес келетін көрсетілетін төлем қызметтерін беруші;

31) көрсетілетін төлем қызметтерінің нарығы – көрсетілетін төлем қызметтерін ұсынумен және пайдаланумен, сондай-ақ төлем құралдарын шығарумен және пайдаланумен байланысты қатынастардың жиынтығы;

32) көрсетілетін төлем қызметтерінің нарығын мемлекеттік бақылау және қадағалау (көрсетілетін төлем қызметтерінің нарығын бақылау және қадағалау) – Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің және қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның Қазақстан Республикасының төлемдер және төлем жүйелері туралы заңнамасының талаптарын сақтау бойынша көрсетілетін төлем қызметтерін берушілердің қызметін бақылауды өздерінің құзыреті шегінде жүзеге асыруға бағытталған қызметі;

33) көрсетілетін төлем қызметі – көрсетілетін төлем қызметін беруші клиентке осы Заңның 12-бабына сәйкес көрсететін қызмет;

34) қашықтан қол жеткізу жүйесі – электрондық көрсетілетін банк қызметтерін алу үшін клиент пен көрсетілетін төлем қызметтерін беруші арасындағы байланысты қамтамасыз ететін телекоммуникациялар, цифрлық және ақпараттық технологиялар, бағдарламалық қамтамасыз ету құралдарының және жабдықтардың жиынтығы;

35) қосалқы төлем агенті – көрсетілетін төлем қызметтерін ұсыну жөнінде төлем агентімен агенттік шартты жасасқан заңды тұлға немесе дара кәсіпкер;

35-1) лездік төлемдер жүйесі – төлем және (немесе) ақша аударымы бенефициарының пайдасына ақшаны лездік есепке жатқызуды қамтамасыз ете отырып, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі ақшаны пайдаланып, қатысушылары арасында төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын тәулік бойы жүзеге асыруға арналған төлем жүйесі

35-2) мобильдік төлемдер – дара кәсіпкер ретінде тіркеу есебінде тұрған жеке тұлғаның, жеке практикамен айналысатын адамның, заңды тұлғаның пайдасына тауарды сатып алғаны, жұмыстарды орындағаны, қызметтерді көрсеткені үшін ақы төлеуге электрондық нысанда бастамашылық жасалған, мобильдік қосымша немесе штрих кодты пайдалана отырып, төлемдер қабылдауға арналған өзге де жабдық (құрылғы) арқылы алынатын қолма-қол ақшасыз төлемдер;

36) нұсқау – төлем және (немесе) ақша аударымы бастамашысының көрсетілетін төлем қызметтерін берушіге төлемді және (немесе) ақша аударымын жүзеге асыру туралы өкімі, ол тапсырма, талап нысанында немесе электрондық төлем құралы немесе қашықтан қол жеткізу жүйесі пайдаланылған кезде клиенттің келісімі түрінде болады;

37) операциялық күн – төлем жүйесінің операторы не көрсетілетін төлем қызметтерін беруші нұсқауларды орындауды тоқтата тұру не мұндай нұсқауларды кері қайтару туралы нұсқауларды, өкімдерді қабылдауды және өңдеуді жүзеге асыратын уақыт кезеңі;

38) өзге төлем жүйесі – жүйелік маңызы бар немесе маңызды төлем жүйесі болып табылмайтын төлем жүйесі;

39) сәйкестендіру құралы – нұсқауды жөнелтушінің электрондық цифрлық қолтаңбасы немесе әріптер, цифрлар немесе символдар комбинациясынан тұратын бірегей сәйкестендіруші немесе көрсетілетін төлем қызметін беруші клиентті сәйкестендіру үшін белгілеген және онымен келісілген өзге де сәйкестендіруші (дербес пароль, бірреттік (біржолғы) сәйкестендіру коды, биометрикалық сәйкестендіру құралы);

40) таза позиция – төлем жүйесіндегі есеп айырысу төлем жүйесіне қатысушылар нұсқауларының көпжақты клирингі арқылы жүзеге асырылатын жағдайда, төлем жүйесіне барлық қатысушылардың төлем жүйесіне бір қатысушысының пайдасына бағытталған нұсқауларының сомасы мен төлем жүйесіне осы қатысушының төлем жүйесіне қалған қатысушылардың пайдасына бағытталған нұсқауларының сомасы арасындағы айырманың мәні. Таза позицияның мәні теріс болған кезде қатысушыда дебеттік таза позиция, мәні оң болған кезде – кредиттік таза позиция болады;

41) төлем – қолма-қол ақшаны және (немесе) төлем құралдарын пайдалана отырып ақшалай міндеттемені орындау;

42) төлем агенті – банкпен немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйыммен немесе төлем ұйымымен көрсетілетін төлем қызметтерін ұсыну жөніндегі агенттік шартты жасасқан заңды тұлға немесе дара кәсіпкер;

43) төлемге және (немесе) ақша аударымына қатысушылар – төлем және (немесе) ақша аударымы бойынша құқықтары және (немесе) міндеттері бар жеке және заңды тұлғалар, заңды тұлғалардың филиалдары мен өкілдіктері;

44) төлем жүйелерін қадағалау (оверсайт) – Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің төлем жүйелерінің тиімді, қауіпсіз және үздіксіз жұмыс істеуін қамтамасыз ету мақсатында жүзеге асырылатын қызметі;

45) төлем жүйесі – төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын жүзеге асыруды төлем жүйесі операторының және (немесе) төлем жүйесіне қатысушылардың рәсімдерді, инфрақұрылымды және осы төлем жүйесінің операторы белгілеген қағидаларды қолдану арқылы өзара іс-қимыл жасау жолымен қамтамасыз етілетін қатынастардың жиынтығы;

46) төлем жүйесіне қатысушы – төлем жүйесінің операторымен төлем жүйесіне қатысу туралы шарт жасасқан банк немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым, сондай-ақ осы Заңда көзделген жағдайда төлем ұйымы;

47) төлем жүйесінің жұмыс істеуін өзіндік бағалау – осы төлем жүйесінің халықаралық стандарттарға сәйкестігін айқындау мақсатында төлем жүйесінің операторы, төлем жүйесінің операциялық орталығы жүзеге асыратын шаралар кешені;

48) төлем жүйесінің инфрақұрылымы – төлем жүйесінің жұмыс істеуін қамтамасыз ететін объектілердің, ресурстар мен технологиялардың жиынтығы;

49) төлем жүйесінің операторы – төлем жүйесінің жұмыс істеуін қамтамасыз ету жөніндегі қызметті жүзеге асыратын және осындай қызметке жататын, осы Заңда белгіленген міндеттерді орындайтын заңды тұлға;

50) төлем жүйесінің операциялық орталығы – төлем жүйесінің операторы осы заңды тұлғаға қатысты оның қызметін реттеу және аталған ұйымның құқықтық мәртебесін өзгерту туралы шешімдер қабылдау жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын жағдайда, төлем жүйесінің операторы осы заңды тұлға мен төлем жүйесінің операторы арасында жасалған шарт негізінде не оған өкілеттіктер беру арқылы операциялық және технологиялық функцияларды жүзеге асыруды тапсырған заңды тұлға;

51) төлем карточкасы – ұстаушысына электрондық терминалдар немесе басқа байланыс арналары арқылы төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын жүзеге асыруға не қолма-қол ақша алуға не валюталарды айырбастауды және төлем карточкасының эмитенті айқындаған және оның шарттарымен басқа да операцияларды жүргізуге мүмкіндік беретін ақпарат қамтылған электрондық төлем құралы;

52) төлем карточкасын шығару – төлем карточкасын ұстаушыға төлем карточкасын беруді көздейтін төлем қызметі;

53) төлем карточкасының эмитенті – төлем карточкаларын шығаруды жүзеге асыратын банк немесе Ұлттық пошта операторы;

54) төлем құжаты – қағаз жеткізгіште жасалған не электрондық нысанда қалыптастырылған, соның негізінде немесе көмегімен төлем және (немесе) ақша аударымы жүзеге асырылатын құжат;

55) төлем құралы – төлем және (немесе) ақша аударымы соның негізінде немесе ол пайдаланыла отырып жүзеге асырылатын төлем құжаты немесе электрондық төлем құралы;

56) төлемнің және (немесе) ақша аударымының аяқталуы (түпкілікті болуы) – қатысушының төлемге және (немесе) ақша аударымына міндеттемесі орындалды деп есептелетін уақыт көзі;

57) төлем ордері – клиент пен оған қызмет көрсететін банк немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым арасында төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын жүзеге асыру және (немесе) клиенттің банктік шотына қызмет көрсету кезінде пайдаланылатын төлем құжаты;

58) төлем талабы – бенефициар немесе бенефициардың банкі ақша жөнелтушінің банкіне ұсынатын, төлем құжатында көрсетілген ақша сомасын ақша жөнелтушінің банктік шотынан төлеу туралы төлем құжат;

59) төлем тапсырмасы – ақша жөнелтушінің өз банкіне немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымға осы төлем құжатында айқындалған ақша сомасын бенефициардың пайдасына аудару туралы нұсқауы көзделетін төлем құжаты;

60) төлем ұйымдарының тізілімі – есептік тіркеуден өткен төлем ұйымдарының бірыңғай тізбесі;

61) төлем ұйымы – жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің ұйымдық-құқықтық нысанында құрылған, осы Заңға сәйкес көрсетілетін төлем қызметтерін ұсыну жөніндегі қызметті жүзеге асыруға құқылы Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы;

62) төлем хабарламасы – төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын банктік шотты ашпай жүзеге асыру кезінде пайдаланылатын және ақша жөнелтушінің өзіне қызмет көрсететін банкке немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымға төлем құжатында көрсетілген сомада бенефициардың пайдасына ақша аудару туралы тапсырмасы қамтылатын төлем құжаты;

63) чек – чек берушінің қызмет көрсететін банкке немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымға жазбаша бұйрықта көрсетілген ақша сомасын чек ұстаушыға төлеу туралы осындай бұйрық қамтылатын төлем құжаты;

64) чек беруші – чек жазып берген тұлға;

65) чек ұстаушы – өз пайдасына чек жазылған тұлға, оның ішінде, егер чекті ол өзіне жазса, чек беруші;

66) шетелдік төлем жүйесі – операторы Қазақстан Республикасының бейрезиденті болып табылатын төлем жүйесі;

67) электрондық ақша – электрондық нысанда сақталатын және электрондық ақша жүйесінде жүйеге басқа да қатысушылар төлем құралы ретінде қабылдайтын электрондық ақша эмитентінің шартсыз және кері қайтарып алынбайтын ақшалай міндеттемелері;

68) электрондық ақша жүйесі – электрондық ақша жүйесі операторының электрондық ақша эмитентімен және (немесе) электрондық ақша иелерімен өзара іс-қимыл жасауы арқылы электрондық ақшаны пайдалана отырып, төлемдерді және өзге де операцияларды жүзеге асыруды қамтамасыз ететін бағдарламалық-техникалық құралдардың, құжаттаманың және ұйымдастыру-техникалық іс-шаралардың жиынтығы;

69) электрондық ақша жүйесінің агенті (бұдан әрі – агент) – банк, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым, Ұлттық пошта операторы және электрондық ақша эмитентімен не электрондық ақша жүйесінің операторымен жасалған шарттың негізінде электрондық ақшаны кейіннен жеке тұлғаларға өткізу үшін эмитенттен және ақша иеленуші жеке тұлғалардан оны сатып алу жөніндегі қызметті жүзеге асыратын төлем агенті;

70) электрондық ақша жүйесінің операторы – электрондық ақшаны пайдалана отырып, операцияларды жүзеге асыру кезінде қалыптастырылатын ақпаратты жинауды, өңдеуді және беруді қоса алғанда, электрондық ақша жүйесінің жұмыс істеуін қамтамасыз ететін, сондай-ақ электрондық ақша эмитентімен (эмитенттерімен) жасалған шартқа сәйкес электрондық ақша жүйесінің жұмыс істеу қағидаларын айқындайтын банк, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым немесе төлем ұйымы;

70-1) электрондық ақшаның электрондық әмияны (бұдан әрі – электрондық әмиян) – электрондық ақшаға билік етуді қамтамасыз ететін, оны есепке алу және сақтау тәсілі;

71) электрондық ақшаны өтеу – электрондық ақша эмитентінің өзі шығарған, электрондық ақшаның иесі ұсынған не Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда иеленушісі оларды ұсынбастан ауыстыруға жататын электрондық ақшаны олардың номиналдық құнына тең ақша сомасына айырбастауды жүзеге асыруын көздейтін көрсетілетін төлем қызметі;

72) электрондық ақшаны пайдалану – азаматтық-құқықтық мәмілелер бойынша төлемді және (немесе) меншік құқығының электрондық ақшаға өтуімен байланысты өзге де операцияларды жүзеге асыру мақсатында электрондық ақша иесінің оларды электрондық ақша жүйесінің басқа қатысушысына беруі;

73) электрондық ақшаны шығару – электрондық ақша эмитентінің электрондық ақшаны жеке тұлғаға немесе агентке олардың номиналдық құнына тең ақша сомасына айырбастау арқылы беруін көздейтін көрсетілетін төлем қызметі;

74) электрондық ақша эмитенті – осы Заңға сәйкес электрондық ақшаны шығаруға және өтеуге құқығы бар көрсетілетін төлем қызметтерін беруші;

75) электрондық көрсетілетін банктік қызметтер – көрсетілетін төлем қызметтерін және ақпараттық көрсетілетін банктік қызметтерді алу үшін қашықтан қол жеткізу жүйелері арқылы клиенттің өз банктік шотына қол жеткізуімен байланысты көрсетілетін қызметтер;

76) электрондық терминал – төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын не қолма-қол ақшаны қабылдау және (немесе) беру операцияларын жүзеге асыруға не шетел валютасымен айырбастау операцияларын жүзеге асыруға не өзге де операция түрлерін жүзеге асыруға, сондай-ақ тиісті растау құжаттарын қалыптастыруға арналған электрондық-механикалық қондырғы;

77) электрондық төлем құралы – төлемді және (немесе) ақша аударымын жасауға өкілеттігі бар ақша жөнелтушіге төлемді және (немесе) ақша аударымын жүзеге асыруға бастамашы болуға, сондай-ақ ақша жөнелтуші мен электрондық төлем құралының эмитенті арасындағы шартта көзделген өзге де операцияларды жүзеге асыруға мүмкіндік беретін ақпаратты қамтитын төлем карточкасы немесе өзге де электрондық жеткізгіш;

78) электрондық төлем құралын ұстаушы – электрондық төлем құралының эмитентімен жасалған шарттың талаптарына сәйкес электрондық төлем құралын пайдаланатын немесе иеленетін жеке тұлға;

79) электрондық төлем құралының эмитенті – электрондық төлем құралын шығаруды жүзеге асыратын заңды тұлға;

80) эскроу-шот – клиент айқындаған шарттардың басталуына немесе орындалуына дейін банктік шот бойынша шығыс операцияларын жасауға үшінші тұлғаның құқығын шектей отырып, клиент осы тұлғаның атына ашатын ағымдағы шот немесе жинақ шоты.

Ескерту. 1-бапқа өзгерістер енгізілді – ҚР 02.07.2018 № 168-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.07.2020 № 359-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2020 № 397-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 31.12.2021 № 100-VII (01.03.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 12.07.2022 № 138-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 21.05.2024 № 86-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

2-бап. Осы Заңның қолданылу аясы

1. Осы Заңның күші Қазақстан Республикасында төлемдерді және ақша аударымдарын жүзеге асыру кезінде, сондай-ақ төлем жүйелерінің және көрсетілетін төлем қызметтері нарығының жұмыс істеу процесінде туындайтын қатынастардың субъектілері болып табылатын жеке және заңды тұлғаларға қолданылады.

2. Банктер, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар жүзеге асыратын халықаралық төлемдер мен және (немесе) ақша аударымдарымен, Қазақстан Республикасының бейрезидент банктерімен (қаржы институттарымен) байланысты қатынастар "Қылмыстық жолмен алынған кiрiстердi заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмдi қаржыландыруға қарсы іс-қимыл туралы" және "Ойын бизнесі туралы" Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген талаптар ескеріле отырып, олардың арасындағы шарттармен және банк практикасында қолданылатын iскерлiк айналым дәстүрлерімен реттеледi. Егер халықаралық төлемдер және (немесе) ақша аударымдары бойынша әрекеттер Қазақстан Республикасының аумағында жүзеге асырылса, онда мұндай қатынастар осы Заңмен, көрсетілген шарттармен және Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтiн бөлiгiнде iскерлiк айналым дәстүрлерімен реттеледi.

3. Осы Заңның банктерге қатысты қолданылатын талаптары Қазақстан Республикасының бейрезидент банктерінің Қазақстан Республикасының аумағында құрылған филиалдарына қолданылады.

4. "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы", "Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын мемлекеттік реттеу, бақылау және қадағалау туралы" Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес енгізілген ерекше реттеу режимі шеңберінде қызметін жүзеге асыратын көрсетілетін төлем қызметтері нарығының субъектілеріне және өзге де заңды тұлғаларға осы Заңның және осы Заңға сәйкес қабылданатын Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актілерінің нормалары ерекше реттеу режимінің шарттарында көзделген шекте қолданылады.

Ескерту. 2-бапқа өзгерістер енгізілді – ҚР 02.07.2018 № 168-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 02.07.2020 № 356-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

3-бап. Қазақстан Республикасының төлемдер және төлем жүйелері туралы заңнамасы

1. Қазақстан Республикасының төлемдер және төлем жүйелері туралы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді, осы Заңнан және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.

2. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Заңда көзделгеннен өзге қағидалар белгіленсе, онда халықаралық шарттың қағидалары қолданылады.

4-бап. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің төлемдер және төлем жүйелері саласындағы өкілеттіктері

1. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі:

1) төлем ұйымдарының қызметін ұйымдастыру қағидаларын;

2) нысандарын, тізбесін, ұсыну мерзімділігі мен мерзімдерін қоса алғанда, ұсыну тәртібі айқындалатын, жүйелік маңызы бар немесе маңызды төлем жүйесі операторының немесе операциялық орталығының төлемдер және (немесе) ақша аударымдары бойынша мәліметтер беру қағидаларын;

3) Қазақстан Республикасында төлем карточкаларын пайдалана отырып жүргізілетін операциялар бойынша банкаралық төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын жүзеге асыру қағидаларын;

4) банкаралық ақша аударымдары жүйесінің жұмыс істеу қағидаларын;

5) банкаралық клиринг жүйесінің жұмыс істеу қағидаларын;

6) операторы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі не оның еншілес ұйымы болып табылатын төлем жүйелерінің жұмыс істеу қағидаларын;

7) төлем карточкаларының банкаралық жүйесінің жұмыс істеу қағидаларын;

8) Қазақстан Республикасының аумағында қолма-қол ақшасыз төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын жүзеге асыру қағидаларын;

9) Қазақстан Республикасының аумағында чектерді қолдану қағидаларын;

10) банктердің, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктері филиалдарының және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың электрондық банктік қызметтерді көрсету қағидаларын;

11) төлем карточкаларын шығару қағидаларын, сондай-ақ Қазақстан Республикасының аумағында оларды пайдалана отырып жүргізілетін операцияларға қызмет көрсету бойынша қызметке қойылатын талаптарды;

12) Қазақстан Республикасының аумағында электрондық ақша шығару, пайдалану және өтеу қағидаларын, сондай-ақ электрондық ақша эмитенттеріне және электрондық ақша жүйелеріне қойылатын талаптарды;

13) клиенттердің банктік шоттарын ашу, жүргізу және жабу қағидаларын;

14) көрсетілетін төлем қызметтері туралы мәліметтер беру қағидаларын бекітеді, оларда нысандарын, тізбесін, ұсыну мерзімділігі мен мерзімдерін қоса алғанда, оларды ұсыну тәртібі айқындалады;

15) экономика секторларының және төлемдер белгілеу кодтарын қолдану қағидаларын;

16) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі мен банктер, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктерінің филиалдары, сондай-ақ банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар арасында корреспонденттік қатынастар орнату қағидаларын;

17) банктер арасында, банктер, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктерінің филиалдары мен банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар арасында корреспонденттік қатынастар орнату, сондай-ақ банктердің "Астана" халықаралық қаржы орталығына қатысушы банктермен корреспонденттік қатынастар орнатуы қағидаларын;

18) төлем жүйелеріне қолжетімділікті қамтамасыз ететін ұйымдастыру шараларына және бағдарламалық-техникалық құралдарға қойылатын талаптарды;

19) банктердің, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктері филиалдарының және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың корреспонденттік шоттары бойынша төлемдер мен ақша аударымдары лимитінің мөлшерін;

20) банктік шоттың бар екендігі және нөмірі туралы анықтаманы және банктік шот бойынша ақша қалдығы мен қозғалысы туралы үзінді көшірмені ресімдеуге және олардың мазмұнына қойылатын талаптарды;

21) көрсетілетін төлем қызметтерін маңызды берушілердің тізілімін жүргізу қағидаларын;

22) төлем жүйелерінің тізілімін жүргізу қағидаларын;

23) маңызды төлем жүйелері өлшемшарттарының көрсеткіштерін;

24) көрсетілетін төлем қызметтерін берушіні көрсетілетін төлем қызметтерін маңызды берушілерге жатқызатын көрсеткіштерді;

25) осы Заңға, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарына және Қазақстан Республикасы Президентінің актілеріне сәйкес Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің өзге де нормативтік құқықтық актілерін бекітеді.

2. Төлемдер және төлем жүйелері саласында Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында және Қазақстан Республикасы Президентінің актілерінде көзделген өзге де функцияларды жүзеге асырады және өзге де өкілеттіктерді іске асырады.

3. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі төлем жүйелерін реттеуді және оларды қадағалауды (оверсайтты), көрсетілетін төлем қызметтері нарығын реттеуді және оларды бақылауды Қазақстан Республикасының төлемдер және төлем жүйелері туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырады.

Ескерту. 4-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 02.07.2018 № 168-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2019 № 262-VI (16.12.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 12.07.2022 № 138-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

4-1-бап. Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның төлемдер және төлем жүйелері саласындағы өкілеттіктері

Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган қаржылық көрсетілетін қызметтерді тұтынушылардың мүдделерін қорғау мақсатында банктердің, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың Қазақстан Республикасының төлемдер және төлем жүйелері туралы заңнамасының талаптарын сақтауын бақылауды және қадағалауды өз құзыреті шегінде жүзеге асырады.

Ескерту. 1-тарау 4-1-баппен толықтырылды - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі).

2-тарау. ТӨЛЕМ ЖҮЙЕЛЕРІ

5-бап. Төлем жүйелеріне қойылатын негізгі талаптар

1. Төлем жүйесінің ұйымдастырылу және жұмыс істеу тәртібі осы төлем жүйесінің операторы белгілеген қағидаларында айқындалады.

2. Төлем жүйесінің қағидаларында:

1) төлем жүйесінің жұмыс істеу рәсімдері, оның ішінде төлем жүйесінде ақша аударымдарын жүзеге асыру, төлем хабарларының форматтарын қолдану тәртібі, төлем жүйесінің жұмыс кестесі және төлем жүйесіндегі тәуекелдерді басқару жүйесі;

2) төлем жүйесінің операторы ұсынатын көрсетілетін қызметтердің және төлем жүйесінде жүзеге асырылатын операциялардың сипаты;

3) төлем жүйесіне қатысу шарттары;

4) төлем жүйесіне қатысушылардың оның операторымен өзара іс-қимыл тәртібі;

5) төлем және (немесе) ақша аударымы бойынша нұсқауды кері қайтарып алу рәсімдері;

6) төлем жүйесіне қатысушылардың төлем қабілетсіздігін реттеу тәртібі;

7) ақпараттық қауіпсіздік шараларын сақтау тәртібі;

8) төлем жүйесі қағидаларын бұзғаны үшін төлем жүйесіне қатысушыға қолданылатын шаралар;

9) алаяқтықты және қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруды (жылыстатуды) және терроризмді қаржыландыруды болғызбауға бағытталған ұйымдастырушылық және рәсімдік іс-шараларды төлем жүйесінде қамтамасыз ету және енгізу жөніндегі шаралар қамтылуға тиіс.

3. Төлем жүйесінің қағидаларына осы төлем жүйесіне қатысушылардың басқа төлем жүйелеріне қатысуын (оның ішінде айрықша қатысу туралы шарт түріндегі нормаларды), сондай-ақ басқа төлем жүйелеріне осы төлем жүйесінің инфрақұрылымына қызмет көрсететін тұлғалардың (осы төлем жүйесі операторының жұмыскерлері болып табылатын адамдарды қоспағанда) қызмет көрсетуін шектейтін нормаларды енгізуге тыйым салынады.

4. Төлем жүйесінің қағидалары, осы қағидаларға өзгерістер мен толықтырулар, төлем жүйесі операторының тарифтері (көрсетілетін қызметтер құны) туралы және осы тарифтердің (көрсетілетін қызметтер құнының) барлық өзгерістері туралы мәліметтер оларды төлем жүйесінің операторы бекіткеннен кейін он бес жұмыс күні ішінде төлем жүйесі операторының интернет-ресурсында жариялануға жатады.

Төлем жүйесі операторының тарифтеріне (көрсетілетін қызметтер құнына) өзгерістерді ол осындай өзгерістерді негіздейтін қаржылық есеп-қисаптардың негізінде енгізеді.

5. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкін қоспағанда, төлем жүйесінің операторы Қазақстан Республикасының аумағында төлем жүйесі жұмыс істей бастаған күннен бастап күнтізбелік он күн ішінде мынадай құжаттарды:

1) төлем жүйесі операторының атауы, пошталық мекенжайы және орналасқан жері туралы мәліметтерді;

1-1) төлем жүйесінің атауы қамтылған мәліметтерді;

2) атқарушы органның басшысы (мүшелері) туралы мәліметтерді;

3) осы баптың 4-тармағында көзделген құжаттар орналастырылған, төлем жүйесінің операторы интернет-ресурсының домендік аты туралы мәліметтерді;

4) төлем жүйесі операторының капиталында он пайыздан көп үлесі (акциясы) бар төлем жүйесі операторының құрылтайшылары (акционерлері) туралы мәліметтерді;

5) Қазақстан Республикасының аумағында төлем жүйесінің жұмыс істей бастаған күні қамтылған мәліметтерді бере отырып, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне Қазақстан Республикасының аумағында меншікті төлем жүйесінің құрылғаны немесе Қазақстан Республикасының аумағында шетелдік төлем жүйесі жұмыс істей бастағаны туралы хабарлайды. Төлем жүйесі операторы төлем жүйесінің бірінші қатысушысымен жасасқан шарт күшіне енген күн жұмыс істеудің басталған күні деп түсініледі.

6. Банк немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым төлем жүйесіне, оның ішінде шетелдік төлем жүйесіне қатысқан жағдайда, осы банк (осы ұйым) төлем жүйесінің операторымен төлем жүйесіне қатысуға шарт жасасқан күннен бастап күнтізбелік он күн ішінде солардың негізінде төлем жүйесіне, оның ішінде шетелдік төлем жүйесіне қатысу жүзеге асырылатын шарттардың көшірмелерін, сондай-ақ төлем жүйесінің атын, төлем жүйесі операторының атауы мен пошталық мекенжайын қамтитын мәліметтерді бере отырып, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне осындай қатысу туралы жазбаша хабарлайды.

Шетелдік төлем жүйесіне қатысуды жүзеге асыруға негіз болған шартта (шарттарда), төлем карточкаларын пайдалана отырып төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын қоспағанда, банктердің немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың төлемдер және (немесе) ақша аударымдары бойынша бенефициар мен жөнелтуші туралы мәліметтер мен ақпаратты алу тәртібі көзделуге тиіс.

7. Алып тасталды - ҚР 03.07.2020 № 359-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

8. Төлем жүйелеріндегі ақша аударымы клиринг нәтижелері бойынша не бастамашының әрбір нұсқауын жеке-дара орындау арқылы жүргізіледі.

9. Клиринг нәтижелері бойынша ақша аударымы төлем жүйесіне қатысушылардың қарсы ақшалай талаптары мен міндеттемелерін есепке жатқызу процесі аяқталғаннан кейін орын алады.

10. Банкаралық клиринг жүйесінде клиринг нәтижелері бойынша ақша аударымы оған қатысушылардың ақшасы банкаралық ақша аударымдары жүйесінде пайдаланыла отырып жүзеге асырылады.

11. Бастамашының әрбір нұсқауын жеке-дара орындау арқылы ақша аударымы басқа нұсқаулар бойынша туындайтын өз құқықтары мен міндеттемелеріне қарамастан жүзеге асырылады.

12. Төлем жүйелеріне қатысушылардың төлем қабілетсіздігін реттеу тәртібі төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын аяқтау үшін ақша тарту әдістерін айқындауға тиіс.

Төлем жүйелеріне қатысушылардың төлем қабілетсіздігін реттеу тәртібіне қойылатын негізгі талаптар төлем жүйесінің операторы оларды бекіткеннен кейін он бес жұмыс күні ішінде төлем жүйесі операторының интернет-ресурсында жариялануға жатады.

13. Төлем жүйесінің қағидаларын, осы қағидаларға өзгерістермен толықтыруларды, төлем жүйесі операторының тарифтерін (көрсетілетін қызметтер құнын) және осы тарифтердің (көрсетілетін қызметтер құнының) барлық өзгерістерін төлем жүйесінің операторы және оған қатысушылар төлем жүйесі операторының интернет-ресурсында жарияланған күнінен ерте болмайтындай етіп қолданады.

Ескерту. 5-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 03.07.2020 № 359-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.05.2020 № 325-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

6-бап. Төлем жүйелерінің түрлері, олардың маңыздылығын айқындаудың өлшемшарттары мен тәсілдері

1. Төлем жүйелері, оның ішінде шетелдік төлем жүйелері мынадай түрлерге бөлінеді:

1) жүйелік маңызы бар төлем жүйесі;

2) маңызды төлем жүйесі;

3) өзге төлем жүйесі.

2. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі төлем жүйесі жиынтығында мынадай өлшемшарттарға сәйкес келген кезде оны жүйелік маңызы бар төлем жүйесіне жатқызады:

1) Қазақстан Республикасының бағалы қағаздар нарығына және (немесе) Қазақстан Республикасының валюта нарығына қатысушылардың ақшалай міндеттемелері бойынша төлемдер және (немесе) ақша аударымдары осы төлем жүйесі арқылы жүргізіледі;

2) Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің мемлекеттік ақша-кредит саясатын жүргізуі мақсатындағы төлемдер және (немесе) ақша аударымдары осы төлем жүйесі арқылы жүргізіледі.

3. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі жүйелік маңызы бар төлем жүйелеріне жатқызылған жүйелерді қоспағанда, төлем жүйесін ол мынадай өлшемшарттардың кез келгеніне сәйкес келген кезде маңызды төлем жүйесіне жатқызады:

1) Қазақстан Республикасының аумағында Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі белгілеген көрсеткіштен кем емес көлемде жыл бойы ұлттық валютада төлемдер және (немесе) ақша аударымдары осы төлем жүйесі арқылы жүзеге асырылады;

2) Қазақстан Республикасының аумағында Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі белгілеген көрсеткіштен кем емес көлемде жыл бойы шетел валютасында төлемдер және (немесе) ақша аударымдары осы төлем жүйесі арқылы жүзеге асырылады;

3) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі белгілеген көрсеткіштен кем емес көлемде жыл бойы халықаралық төлемдер және (немесе) ақша аударымдары осы төлем жүйесі арқылы жүзеге асырылады;

4) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі ақша аударымдары жүйелері үшін белгілеген көрсеткіштен кем емес көлемде жыл бойы төлемдер және (немесе) ақша аударымдары осы төлем жүйесі арқылы жүзеге асырылады;

5) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі белгілеген көрсеткіштен кем емес көлемде жыл бойы төлем карточкаларымен есеп айырысулар бойынша банкаралық төлемдер осы төлем жүйесі арқылы жүзеге асырылады;

6) күнтізбелік жылдың басында айналыста болған төлем карточкаларының жалпы санынан осы төлем жүйесі шеңберінде шығарылған төлем карточкалары санының үлесі, сондай-ақ осындай төлем жүйесінде шығарылған төлем карточкалары пайдаланыла отырып, күнтізбелік жыл ішінде осы төлем жүйесі арқылы жүргізілген төлемдердің және (немесе) ақша аударымдарының жалпы көлемі Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі белгілеген көрсеткіштерден кем болмайды.

4. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі төлем жүйесін жүйелік маңызы бар, маңызды немесе өзге төлем жүйесіне мынадай тәсілдердің бірінің негізінде:

1) күнтізбелік жыл аяқталғаннан кейін жүргізілген төлем жүйелерінің жұмыс істеуін талдау қорытындысы бойынша дербес;

2) төлем жүйесінің белгіленген маңыздылық өлшемшарттарына сәйкестігін растайтын құжаттар қоса беріле отырып, төлем жүйесі операторының жазбаша өтінішінің негізінде жатқызады.

5. Төлем жүйесі жүйелік маңызы бар, маңызды немесе өзге төлем жүйесіне жатқызылған жағдайда Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі бес жұмыс күні ішінде:

1) осы төлем жүйесін жүйелік маңызы бар, маңызды немесе өзге төлем жүйесі ретінде төлем жүйелерінің тізіліміне енгізеді;

2) осы ақпаратты өзінің интернет-ресурсында жариялайды;

3) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкін қоспағанда, төлем жүйесінің операторын төлем жүйесінің жүйелік маңызы бар, маңызды не өзге төлем жүйесіне жатқызылғаны туралы жазбаша нысанда хабардар етеді.

6. Төлем жүйесі Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі мәліметтерді төлем жүйелерінің тізіліміне енгізген күннен бастап жүйелік маңызы бар, маңызды немесе өзге төлем жүйесіне жатқызылады.

Ескерту. 6-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 03.07.2020 № 359-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

7-бап. Төлем жүйелерінде төлемдердің және (немесе) ақша аударымдарының аяқталуы (түпкілікті болуы)

1. Төлем және (немесе) ақша аударымы осы төлем және (немесе) аударым пайдасына жүзеге асырылған төлем жүйесіне қатысушыға ақша есепке жатқызылғаннан кейін төлем жүйесінде аяқталды (түпкілікті болды) деп есептеледі.

2. Жүйелік маңызы бар төлем жүйесінің операторы төлем және (немесе) ақша аударымы төлем жүйесіне келіп түскен кезде нұсқауларды дереу өңдеу мен орындауды көздейтін нақты уақыт режимінде немесе ағымдағы операциялық күннің соңына дейін төлем жүйесінде олардың аяқталуына (түпкілікті болуына) кепілдік береді.

3. Клиентке қатысты шығарылған соттың борышкер берешегін қайта құрылымдау рәсімін, оңалту рәсімін қолдану, борышкерді банкрот деп тану және банкроттық рәсімін қозғай отырып тарату туралы шешімінің көшірмелерін алғанға дейін төлем жүйесіне өз қатысушысы жіберген төлемдер және (немесе) ақша аударымдары кері қайтарып алынбайтын және түпкілікті болып табылады, орындалуға және аяқталуға жатады.

Ескерту. 7-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.12.2019 № 290-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

8-бап. Төлем жүйесінің операторы және оған қатысушылар

1. Төлем жүйесінің операторы болып табылмайтын заңды тұлғаның өз атауында "төлем жүйесі" деген сөздерді және одан туындайтын, өзінің төлем жүйесінің жұмыс істеуін қамтамасыз ету жөніндегі қызметті жүзеге асыратынын көздейтін сөздерді пайдалануға құқығы жоқ.

Төлем жүйелері операторының функцияларын электрондық ақша жүйесі операторының функциясымен қоса атқаруға жол беріледі.

2. Төлем жүйесінің операторы:

1) төлем жүйесінің қағидаларын белгілейді және оларды төлем жүйелеріне қатысушылардың сақтауын бақылауды жүзеге асырады;

2) төлем жүйесіне қатысушылардың (қатысушыларға) төлем және ақпараттық хабарларын өңдеуді және беруді, нұсқауларды жеке орындауды немесе клирингті жүзеге асырады;

3) төлем жүйесіне қатысушымен төлем жүйесіне қатысу туралы шарт жасасады;

4) төлем жүйесіндегі тәуекелдерді басқару жүйесін айқындайды;

5) төлем жүйесі инфрақұрылымының жұмыс істеуін қамтамасыз етеді;

6) ақпараттық қауіпсіздік шараларының және қызметтің үздіксіз болуының сақталуын қамтамасыз етеді;

7) төлем жүйесіне қатысушылардың өздері көрсететін қызметтерге тең және ашық қол жеткізуін қамтамасыз етеді;

8) төлем жүйесі операторының қызметін басқару жөніндегі ішкі құжаттарды бекітеді;

9) төлем жүйесіне қатысушылармен жасалған шарттардың негізінде өзге де міндеттерді орындайды.

3. Төлем жүйесі операторының төлем жүйесінің операциялық орталығына операциялық және технологиялық функцияларды жүзеге асыруға тапсырма беруіне жол беріледі.

Операциялық функциялар осы баптың 2-тармағының 2) тармақшасында көзделген функцияларды қамтиды. Технологиялық функциялар осы баптың 2-тармағының 5) және 6) тармақшаларында көзделген функцияларды қамтиды.

4. Шетелдік төлем жүйесінің операторы төлем жүйесіне қатысушылар арасында ақша аударымдарын жүзеге асыруды Қазақстан Республикасының ұлттық валютасында банкаралық ақша аударымдары жүйесі не банктер немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар арқылы қамтамасыз етеді.

5. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкін қоспағанда, жүйелік маңызы бар төлем жүйесінің не маңызды төлем жүйесінің операторы төлем жүйесінің жұмыс істеу процесінде Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне:

1) төлем жүйесінің қағидаларына бекітілген өзгерістер мен толықтырулар қолданысқа енгізілген күнге дейін он бес жұмыс күнінен кешіктірмей, осындай өзгерістер мен толықтырулар туралы;

2) төлем жүйесі операторы тарифтерінің (көрсетілетін қызметтер құнының) өзгеруі қолданысқа енгізілген күнге дейін он бес жұмыс күнінен кешіктірмей, осындай өзгерістер туралы мәліметтерді ұсынады.

Ескерту. 8-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2020 № 397-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

9-бап. Жүйелік маңызы бар немесе маңызды төлем жүйесінің операторларына арналған талаптар

1. Жүйелік маңызы бар немесе маңызды төлем жүйесінің операторы ішкі құжаттарда:

1) басқару органының өкілеттіктерін және жұмыс регламентін;

2) жоғары, атқарушы басқару органдарының өкілеттіктерін;

3) төлем жүйесіндегі тәуекелдерді басқару жүйесін;

4) төлем жүйесіне қатысушылармен және төлем жүйесінің жұмыс істеуі үшін көрсетілетін қызметтерді ұсынушы үшінші тұлғалармен дауларды сотқа дейін шешу тәртібін;

5) көрсетілетін қызметтердің сапасымен төлем жүйесіне қатысушылардың қажеттіліктерін қанағаттандыру солар бойынша бағаланатын төлем жүйесі жұмысының тиімділігін қамтамасыз ету өлшемшарттарын айқындайды.

2. Осы баптың 1-тармағында көрсетілген құжаттарды жүйелік маңызы бар немесе маңызды төлем жүйесінің операторы олар бекітілгеннен кейін он бес жұмыс күні ішінде өзінің интернет-ресурсында жариялайды.

3. Төлем жүйесіндегі тәуекелдерді басқару жүйесі:

1) тәуекелдерді анықтау, өлшеу, тәуекелдер мониторингі және оларды басқару;

2) төлем жүйесі қызметінің үздіксіз болуын қамтамасыз ету рәсімдерін айқындайды және төлем жүйесі операторының қызметін қалпына келтіру жоспарын қамтиды.

4. Жүйелік маңызы бар немесе маңызды төлем жүйесінің операторы немесе операциялық орталығы Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісінде айқындалған нысандар бойынша және тәртіппен мәліметтер мен есептерді, оның ішінде төлем жүйесіне қатысушының маңызды клиенттері жүзеге асырған төлемдердің көлемдері бойынша мәліметтерді Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне ұсынады.

5. Төлем жүйесіне қатысушы клиент, егер осы төлем жүйесі арқылы бір жылда жүзеге асырылған төлемдердің және (немесе) ақша аударымдарының жалпы көлеміндегі оның үлесі он немесе оннан көп пайызды құраса, жүйелік маңызы бар немесе маңызды төлем жүйесіне қатысушының маңызды клиентіне жатады.

6. Жүйелік маңызы бар немесе маңызды төлем жүйесінің операторы немесе операциялық орталығы:

1) төлем жүйелеріне қатысушылардың көрсетілетін қызметтерді ұсыну сапасына қанағаттануы тұрғысынан олардың қажеттіліктеріне талдау жүргізеді;

2) төлем жүйелеріне қатысушылармен кері байланыс тетігінің жұмыс істеуін қамтамасыз етеді.

7. Жүйелік маңызы бар немесе маңызды төлем жүйесінің операторы немесе операциялық орталығы жылына бір рет есепті кезеңнен кейінгі бірінші тоқсаннан кешіктірмей, есепті жылда келіп түскен өтініштер мен сұрау салуларды кері байланыс тетігі арқылы қарау нәтижелерін ескере отырып, қатысушылардың көрсетілетін қызметтерді ұсыну сапасына қанағаттануы тұрғысынан төлем жүйесінің жұмыс істеу тиімділігіне жүргізілген талдау нәтижелерін өзінің интернет-ресурсында жариялайды.

8. Жүйелік маңызы бар немесе маңызды төлем жүйесінің операторы төлем жүйесінің халықаралық стандарттарға сәйкестігі тұрғысынан оның жұмыс істеуін:

1) жүйелік маңызы бар төлем жүйелері бойынша үш жылда бір реттен сиретпей;

2) маңызды төлем жүйелері бойынша бес жылда бір реттен сиретпей, өзіндік бағалауды жүргізеді.

Операциялық және технологиялық функцияларды жүзеге асыру жүйелік маңызы бар немесе маңызды төлем жүйесінің операциялық орталығына тапсырылған жағдайда, төлем жүйелерінің жұмыс істеуін өзіндік бағалауды жүйелік маңызы бар немесе маңызды төлем жүйесінің операторы және операциялық орталығы бірлесіп жүргізеді.

Төлем жүйелерінің жұмыс істеуіне жүргізілген өзіндік бағалаудың нәтижелерін жүйелік маңызы бар немесе маңызды төлем жүйесінің операторы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі төлем жүйесінің операторы болатын жағдайларды қоспағанда, оны жүргізу аяқталғаннан кейін он бес жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне ұсынады.

9. Төлем жүйесінің халықаралық стандарттарға сәйкестігі туралы ақпаратты көрсететін, төлем жүйесінің жұмыс істеуіне жүргізілген өзіндік бағалаудың негізгі нәтижелері жүйелік маңызы бар немесе маңызды төлем жүйесі операторының бағалау аяқталғаннан кейін он бес жұмыс күні ішінде өзінің интернет-ресурсында жариялауына жатады.

Ескерту. 9-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 02.07.2018 № 168-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

3-тарау. КӨРСЕТІЛЕТІН ТӨЛЕМ ҚЫЗМЕТТЕРІ НАРЫҒЫН РЕТТЕУ

10-бап. Көрсетілетін төлем қызметтерін берушілер

1. Көрсетілетін төлем қызметтерін мынадай берушілер:

1) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі;

2) банктер;

3) банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар;

4) пошталық ақша аударымдарын жүзеге асыратын пошта операторы;

5) төлем ұйымдары;

6) төлем агенттері;

7) қосалқы төлем агенттері ұсынады.

2. Осы Заңның мақсаттары үшін банктер және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар төлем ұйымдары, төлем агенттері және қосалқы төлем агенттері ретінде қаралмайды.

11-бап. Көрсетілетін төлем қызметтерін маңызды берушілерді айқындаудың өлшемшарттары мен тәсілдері

1. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі көрсетілетін төлем қызметтерін берушіні ол мынадай өлшемшарттардың біріне сәйкес келген кезде көрсетілетін төлем қызметтерін маңызды берушілерге жатқызады:

1) көрсетілетін төлем қызметтерін беруші Қазақстан Республикасының резиденттері операторлары болып табылатын жүйелік маңызы бар немесе маңызды төлем жүйесінде төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын жүзеге асыруды Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі белгілеген көрсеткіштен кем емес көлемде жыл бойы қамтамасыз етеді;

2) көрсетілетін төлем қызметтерін беруші төлем карточкаларын шығару және Қазақстан Республикасының аумағында және шет елде оларды пайдалана отырып операцияларды өңдеу бойынша көрсетілетін қызметтерді ұсынуды Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі белгілеген көрсеткіштен кем емес көлемде жыл бойы қамтамасыз етеді;

3) көрсетілетін төлем қызметтерін беруші электрондық ақшаны шығару, өтеу және оларды пайдалана отырып жүзеге асырылған операцияларды өңдеу бойынша көрсетілетін қызметтерді ұсынуды Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі белгілеген көрсеткіштен кем емес көлемде жыл бойы қамтамасыз етеді;

4) көрсетілетін төлем қызметтерін беруші төлем карточкаларын пайдаланбай, электрондық терминалдар және қашықтан қол жеткізу жүйелері арқылы төлемдерді жүзеге асыру бойынша көрсетілетін қызметтерді ұсынуды Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі белгілеген көрсеткіштен кем емес көлемде жыл бойы қамтамасыз етеді;

5) көрсетілетін төлем қызметтерін беруші Қазақстан Республикасының аумағында және шет елге ақша аударымдары жүйесі арқылы ақша аудару бойынша көрсетілетін қызметтерді ұсынуды Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі белгілеген көрсеткіштен кем емес көлемде жыл бойы қамтамасыз етеді;

6) көрсетілетін төлем қызметтерін беруші Қазақстан Республикасының аумағында және шет елге банктер арасында ашылған корреспонденттік шоттар арқылы төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын жүзеге асыру бойынша көрсетілетін қызметтерді ұсынуды Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі белгілеген көрсеткіштен кем емес көлемде жыл бойы қамтамасыз етеді;

7) көрсетілетін төлем қызметтерін беруші мемлекеттік бюджеттен немесе Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорынан зейнетақы төлемдерін, жәрдемақы төлемдерін, әлеуметтік және өзге де төлемдерді ұйымдастыру мен жүзеге асыруды қамтамасыз етеді;

8) көрсетілетін төлем қызметтерін беруші Қазақстан Республикасының көрсетілетін төлем қызметтері нарығында көрсетілетін төлем қызметтерін өзге де берушілер ұсынбайтын көрсетілетін қызметтерді ұсынуды қамтамасыз етеді.

2. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі көрсетілетін төлем қызметтерін берушілерді көрсетілетін төлем қызметтері нарығына жүргізілген талдау қорытындысы бойынша көрсетілетін төлем қызметтерін маңызды берушілерге өзі дербес жатқызады.

3. Көрсетілетін төлем қызметтерін беруші маңыздылар қатарына жатқызылған жағдайда Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі осы көрсетілетін төлем қызметтерін берушіні көрсетілетін төлем қызметтерін маңызды берушілердің тізіліміне енгізеді, көрсетілетін төлем қызметтерін берушіні бес жұмыс күні ішінде жазбаша нысанда хабардар етеді және көрсетілген мәліметтерді өзінің интернет-ресурсында жариялайды.

4. Көрсетілетін төлем қызметтерін маңызды беруші:

1) басқару органының құрамын, өкілеттіктерін және жұмыс регламентін;

2) басшылық етуші органның өкілеттіктерін;

3) көрсетілетін төлем қызметтерін маңызды берушінің қызметіне тән тәуекелдерді басқару жүйесін;

4) көрсетілетін төлем қызметтерін маңызды беруші мен мүдделі тұлғалар арасындағы мүдделер қайшылығын шешу тәртібін;

5) клиенттердің көрсетілетін қызметтер сапасына қанағаттануы тұрғысындағы мақсаттар мен міндеттерді айқындайды.

5. Көрсетілетін төлем қызметтерін маңызды берушінің қызметіне тән тәуекелдерді басқару жүйесі:

1) тәуекелдерді анықтау, өлшеу, тәуекелдер мониторингі және оларды басқару рәсімдерін;

2) көрсетілетін төлем қызметтерін ұсыну жөніндегі қызметтің үздіксіз болуын қамтамасыз ету рәсімдерін және оның қызметін қалпына келтіру жоспарын айқындайды.

6. Көрсетілетін төлем қызметтерін маңызды беруші:

1) Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісінде айқындалған тәртіппен Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне өзі ұсынған көрсетілетін төлем қызметтері бойынша мәліметтерді ұсынады;

2) көрсетілетін қызметтер сапасына бағалау жүргізуді қамтамасыз етеді және жүргізілген бағалау нәтижелерін Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне ұсынады.

Ескерту. 11-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 25.11.2019 № 272-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

12-бап. Көрсетілетін төлем қызметтерінің түрлері

1. Көрсетілетін төлем қызметтерінің түрлері:

1) банктік шотты пайдалана отырып төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын қабылдау мен жүзеге асыру бойынша көрсетілетін қызметтер;

2) банктік шоттарға, оның ішінде үшінші тұлғалардың банктік шоттарына есепке жатқызу үшін қолма-қол ақшаны қабылдау бойынша көрсетілетін қызметтер;

3) ақша жөнелтушінің банктік шотын ашпай төлемдерді жүзеге асыру үшін қолма-қол ақша қабылдау бойынша көрсетілетін қызметтер;

4) банктік шотты ашпай ақша аударуды жүзеге асыру бойынша көрсетілетін қызметтер;

5) электрондық ақшаны шығару және өтеу бойынша көрсетілетін қызметтер;

6) төлем карточкаларын шығару бойынша көрсетілетін қызметтер;

7) электрондық ақшаны және төлем карточкаларын өткізу (тарату) бойынша көрсетілетін қызметтер;

8) электрондық ақшаны пайдалана отырып жасалатын төлемдерді қабылдау және өңдеу бойынша көрсетілетін қызметтер;

9) клиент электрондық нысанда бастама жасаған төлемдерді өңдеу және төлемдерді және (немесе) ақша аударымын жүзеге асыру не осы төлемдер бойынша ақша қабылдау үшін банкке, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымға қажетті ақпарат беру бойынша көрсетілетін қызметтер.

2. Көрсетілетін төлем қызметтеріне:

1) төлеушінің көрсетілетін төлем қызметтерін берушінің қатысуынсыз жүзеге асырылатын міндеттемелері бар тұлғаға (тұлғаларға) төлемді жүзеге асыратын тұлғаның (төлеушінің) қолма-қол ақша беруі бойынша көрсетілетін қызметтер;

2) банкноттарды, монеталарды және құндылықтарды инкассациялау бойынша көрсетілетін қызметтер;

3) қайырымдылық немесе коммерциялық емес қызмет мақсатында ақша жинау және беру бойынша көрсетілетін қызметтер;

4) банктік шотты ашпай қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларын жүзеге асыру бойынша көрсетілетін қызметтер;

5) көрсетілетін төлем қызметтерін ұсынуға технологиялық қолдау көрсетуді қамтамасыз ететін, оның ішінде деректерді өңдеуге және сақтауға, көрсетілетін төлем қызметтерін алушыларды аутентификаттауға, сондай-ақ көрсетілетін төлем қызметтерін ұсыну кезінде пайдаланылатын электрондық терминалдар мен жабдықтарды пайдалануға беруге және технологиялық қолдауға байланысты көрсетілетін қызметтер;

6) электрондық төлем құралдарының эмитенті ұсынатын не оның үй-жайларында ұсынылатын тауарларды немесе көрсетілетін қызметтерді сатып алуға арналған немесе тауардың немесе көрсетілетін қызметтің белгілі бір түрін тауардың немесе көрсетілетін қызметтің осы түрін берушімен (берушілермен) жасалған шарт негізінде сатып алуға арналған электрондық төлем құралдарын шығаруға және пайдалануға байланысты көрсетілетін қызметтер;

7) бенефициар дара кәсіпкер, заңды тұлға және көрсетілетін төлем қызметтерін беруші арасындағы соңғысының үшінші тұлғалардың қатысуынсыз төлеушілерден қабылданған төлемдер бойынша бенефициардың пайдасына ақша аударуды жүзеге асыруы кезінде ақпараттық және технологиялық өзара іс-қимылды қамтамасыз ететін көрсетілетін қызметтер жатпайды.

13-бап. Көрсетілетін төлем қызметтерін ұсыну

1. Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның тиісті лицензиясынсыз немесе Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінде есептік тіркеусіз Қазақстан Республикасының аумағында көрсетілетін төлем қызметтерін ұсынуға тыйым салынады.

Осы тармақтың бірінші бөлігінде белгіленген талаптар төлем агенттерінің және қосалқы төлем агенттерінің, сондай-ақ өз қызметін Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес лицензиясыз жүзеге асыратын көрсетілетін төлем қызметтерін берушілердің қызметіне қолданылмайды.

2. Көрсетілетін төлем қызметтерін:

1) осы Заңның 12-бабының 1-тармағында көрсетілгендерді – банктер қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның клиенттердің банктік шоттарын ашу мен жүргізуге және аударым операцияларына арналған лицензиясы болған кезде, Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның лицензиясынсыз қызметін жүзеге асыратын банктер;

2) осы Заңның 12-бабы 1-тармағының 2), 3), 4), 7), 8) және 9) тармақшаларында көрсетілгендерді – осы тармақшаның екінші және үшінші абзацтарында аталған көрсетілетін төлем қызметтерін берушілерді қоспағанда, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның аударым операцияларына арналған лицензиясы болған кезде ұсынады. Бұл ретте:

осы Заңның 12-бабы 1-тармағының 1) тармақшасында аталған көрсетілетін төлем қызметтерін – қаржы құралдарымен мәмілелер бойынша есеп айырысуды жүзеге асыратын ұйым қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның клиенттердің банктік шоттарын ашу мен жүргізуге арналған лицензиясы болған кезде;

осы Заңның 12-бабы 1-тармағының 2), 3), 4), 5), 6), 7), 8) және 9) тармақшаларында аталған көрсетілетін төлем қызметтерін – Ұлттық пошта операторы, сондай-ақ онда қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның клиенттердің банктік шоттарын ашу мен жүргізуге арналған лицензиясы болған кезде осы Заңның 12-бабы 1-тармағының 1) тармақшасында көзделген көрсетілетін төлем қызметін ұсынады;

3) пошта операторы осы баптың 12-тармағында белгіленген шарттарды сақтай отырып, пошталық ақша аударымдарын жүзеге асыру кезінде осы Заңның 12-бабы 1-тармағының 4) тармақшасында аталған көрсетілетін төлем қызметтерін ұсынады.

Пошталық ақша аударымдары бойынша қызметтер көрсету тәртібі "Пошта туралы" Қазақстан Республикасының Заңымен реттеледі;

4) төлем ұйымы есептік тіркеудің тіркеу нөмірі болған кезде осы Заңның 12-бабы 1-тармағының 3), 7) – 9) тармақшаларында аталған көрсетілетін төлем қызметтерін;

5) төлем агенті және қосалқы төлем агенті банктер, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар және төлем ұйымдары үшін рұқсат етілген көрсетілетін төлем қызметінің түрлері шеңберінде көрсетілетін төлем қызметтерін ұсыну жөніндегі агенттік шарт болған кезде осы Заңның 12-бабы 1-тармағының 2), 3) және 7) тармақшаларында аталған көрсетілетін төлем қызметтерін ұсынады.

3. Төлем ұйымы банкпен немесе төлем агентімен жасалған көрсетілетін төлем қызметтерін ұсыну жөніндегі агенттік шарт негізінде банктің төлем агенті не қосалқы төлем агенті ретінде көрсетілетін төлем қызметтерін ұсыну бойынша қызметті жүзеге асыруға құқылы.

Төлем ұйымы қызметтерді берушімен жасалған шарт болған кезде осы Заңның 12-бабы 1-тармағының 3) тармақшасында көзделген көрсетілетін төлем қызметтерін ұсынады.

Банкпен және (немесе) банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйыммен жасалған көрсетілетін төлем қызметтерін ұсыну жөніндегі агенттік шарт болған кезде төлем ұйымының клиенттің банктік шотын ашпай бюджетке төлемдер қабылдау бойынша көрсетілетін төлем қызметтерін ұсынуына жол беріледі.

Төлем ұйымы төлем қызметтерін көрсету кезінде өзінің банктік шотын тек осы Заңның 12-бабы 1-тармағының 3) тармақшасында көзделген төлем қызметтерін көрсету үшін ғана ақшаны есепке жатқызу мақсатында пайдаланады.

Осы Заңның 12-бабы 1-тармағының 3) тармақшасында көзделген төлем қызметтерін көрсету шарттарында ақшаны төлем ұйымының банктік шотынан көрсетілетін қызметтер берушінің банктік шотына аудару тәртібі, тараптардың құқықтары мен міндеттері, сондай-ақ төлем ұйымына көрсетілетін төлем қызметін ұсынғаны үшін сыйақы беру тәртібі және төлем ұйымын көрсетілетін төлем қызметін ұсынуға тарту шарттары айқындалуға тиіс.

4. Көрсетілетін төлем қызметі клиент пен көрсетілетін төлем қызметтерін беруші арасында жасалған шарт негізінде көрсетіледі, онда мынадай елеулі талаптар болуға тиіс:

1) көрсетілетін төлем қызметтерінің түрлері және жалпы сипаттамасы;

2) көрсетілетін төлем қызметтерін ұсынудың тәртібі және ең ұзақ мерзімі;

3) алынатын алымдар мен комиссиялардың мөлшері немесе осы ақпарат қамтылған интернет-ресурсты көрсету және оларды алу тәртібі;

4) көрсетілетін төлем қызметі туралы ақпарат ұсыну тәртібі;

5) рұқсат етілмеген төлемдерден қорғау әрекеттерінің тәртібі;

6) көрсетілетін төлем қызметін шетел валютасымен көрсету кезінде қолданылатын айырбастау бағамын айқындау тәртібі;

7) көрсетілетін төлем қызметтерін берушінің көрсетілетін төлем қызметін ұсынудан бас тарту құқығы сақталатын шарттар;

8) рұқсат етілмеген көрсетілетін төлем қызметтері жөніндегі мәселелерді реттеу тәртібі;

9) клиенттің шартты бұзуға құқығы;

10) наразылықтар білдіру және даулы жағдайларды шешу тәртібі;

11) нұсқауды орындаудан негізсіз бас тартқаны және тиісінше орындамағаны үшін залалды өтеу бойынша төлемнің тәртібі мен мөлшері.

Көрсетілетін төлем қызметтерін беруші көрсетілетін төлем қызметін ұсыну кезінде қажетті қосымша талаптарды көздеуі мүмкін.

5. Көрсетілетін төлем қызметтерін беруші осы баптың 4-тармағында көзделген шарт талаптарын клиент үшін оларды жақсарту жағына біржақты тәртіппен өзгертуге құқылы.

Көрсетілетін төлем қызметтерін беруші клиентті өздері арасындағы шартта көзделген тәртіппен және мерзімдерде комиссиялардың өзгергені туралы хабардар ететін халықаралық төлемдер және (немесе) ақша аударымдары жүзеге асырылған кезде алынатын комиссияларды қоспағанда, көрсетілетін төлем қызметтерін беруші көрсетілетін төлем қызметтері бойынша көрсетілетін төлем қызметтерін беруші мен клиент арасында шарт жасау күніне белгіленген комиссияны ұлғайту жағына біржақты тәртіппен өзгертуге құқылы емес.

Көрсетілетін төлем қызметтерін беруші қашықтан қол жеткізу жүйелері арқылы біржолғы тәртіппен көрсетілетін төлем қызметі бойынша клиентті көрсетілетін төлем қызметі ұсынылғанға дейін шарттың осы баптың 4-тармағында көзделген елеулі талаптарымен қазақ немесе орыс тілдерінде таныстыруды қамтамасыз етеді.

6. Көрсетілетін төлем қызметтерін беруші қашықтан қол жеткізу жүйелері арқылы көрсетілетін төлем қызметтерін ұсыну кезінде, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісінде көзделген жағдайларды қоспағанда, көрсетілетін төлем қызметін ұсынғанға дейін клиентке ұсынылатын көрсетілетін төлем қызметі бойынша көрсетілетін төлем қызметін беруші алатын ақшалай мәндегі комиссияның мөлшері туралы ақпарат ұсынуды қамтамасыз етеді.

7. Көрсетілетін төлем қызметтерін беруші тек клиент нұсқауының шарттары негізінде және соған сәйкес көрсетілетін төлем қызметін ұсынады.

Көрсетілетін төлем қызметтерін берушінің клиент нұсқауының шарттары мен деректемелерін өзгертуіне тыйым салынады.

8. Көрсетілетін төлем қызметтерін және ақпараттық көрсетілетін банктік қызметтерді алу үшін клиент өзінің банктік шотына қызмет ұсынатын көрсетілетін төлем қызметтерін берушінің де, көрсетілетін төлем қызметтерін бөгде берушінің де қашықтан қол жеткізу жүйесін пайдалануға құқылы.

9. Клиенттің көрсетілетін төлем қызметтерін бөгде берушіден көрсетілетін төлем қызметтерін және ақпараттық көрсетілетін банктік қызметтерді алу құқықтарын іске асыру мақсатында клиенттің банктік шотына қызмет ұсынатын көрсетілетін төлем қызметтерін беруші көрсетілетін төлем қызметтерін бөгде берушінің Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісінің талаптарына сәйкес клиенттің банктік шотына және ақпаратына қол жеткізуін қамтамасыз етуге міндетті.

Осы тармақтың талабы клиенттердің банктік шоттарына қызмет көрсететін және интернет-ресурс арқылы электрондық банк қызметтерін ұсынбайтын көрсетілетін төлем қызметтерін берушілерге қолданылмайды.

10. Клиенттің банктік шотына қызмет ұсынатын көрсетілетін төлем қызметтерін беруші клиенттің бұйрығы бойынша және оның сәйкестендіру құралдары арқылы расталған келісімімен үшінші тұлғаларға клиенттің банктік шотының бар-жоғы, нөмірі және банктік шоты бойынша операциялар туралы ақпаратты беруге тиіс.

11. Комиссияны төлемнің және (немесе) ақша аударымының сомасынан шегеру арқылы алу талабы бенефициар және бенефициардың көрсетілетін төлем қызметтерін беруші арасындағы шартта көзделген жағдайларды қоспағанда, көрсетілетін төлем қызметін ұсынғаны үшін комиссияны төлемнің және (немесе) ақша аударымының сомасынан алуға тыйым салынады. Бенефициардың көрсетілетін төлем қызметтерін беруші бенефициарды қабылданған төлемнің және (немесе) ақша аударымының сомасы және одан жүргізілген шегерімдер туралы хабардар етеді.

12. Көрсетілетін төлем қызметтерін беруші көрсетілетін төлем қызметін ұсыну кезінде мынадай шарттардың сақталуын қамтамасыз етеді:

1) Қазақстан Республикасының қылмыстық жолмен алынған кiрiстердi заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмдi қаржыландыруға қарсы іс-қимыл саласындағы заңнамасына сәйкес клиентке тиісінше тексеру мен сәйкестендіруді жүргізу;

2) төлем ұйымының осы Заңның 12-бабы 1-тармағының 3) және 7)тармақшаларында көзделген қызметтерді көрсету жағдайларын қоспағанда, ақша жөнелтуші және бенефициар бойынша "Қылмыстық жолмен алынған кiрiстердi заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмдi қаржыландыруға қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген деректемелердің төлем және (немесе) ақша аударымы туралы төлем құжатында болуы және оларды төлемге және (немесе) ақша аударымына қатысушыға беру;

3) ақша жөнелтушіні және (немесе) бенефициарды сәйкестендіруге мүмкіндік беретін мәліметтерді көрсетілетін төлем қызметі ұсынылғаннан не клиенттің банктік шоты жабылғаннан кейін бес жыл бойы сақтау;

4) клиенттің сәйкестендіру құралдарының үшінші тұлғалардың қол жеткізуінен сақталуы.

13. Көрсетілетін төлем қызметтерін беруші көрсетілетін төлем қызметін ұсынғаннан кейін (төлем карточкаларын шығару бойынша көрсетілетін төлем қызметін қоспағанда) клиентке көрсетілетін төлем қызметін ұсыну фактісін растайтын құжатты қағаз жеткізгіште не телекоммуникация желілері арқылы ұсынады.

Көрсетілетін төлем қызметін ұсынуды растайтын құжаттың мазмұнына қойылатын талаптар Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісінде белгіленеді.

14. Көрсетілетін төлем қызметтерін беруші көрсетілетін төлем қызметтерін ұсыну кезінде алынған мәліметтердің құпиялылығын қамтамасыз етеді және Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларды қоспағанда, оларды үшінші тұлғаларға ашуға жол бермейді.

Көрсетілетін төлем қызметтерін беруші көрсетілетін төлем қызметтерін ұсыну кезінде, "Дербес деректер және оларды қорғау туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген жағдайларды қоспағанда, дербес деректер субъектісінің келісімімен дербес деректерді жинауды және өңдеуді жүзеге асырады.

Көрсетілетін төлем қызметтерін беруші бейрезиденттердің жеке басын куәландыратын құжаттардың көшірмелерін осы Заңда көзделген мақсаттар үшін жинауға құқылы.

15. Төлем ұйымына қызметтің мына түрлерін:

1) жылжымайтын мүлікті сатып алуды, сатуды, мүліктік жалдауды;

2) жарнамалық, маркетингтік, консультациялық және ақпараттық көрсетілетін қызметтерді;

3) бағдарламалық қамтамасыз етуді әзірлеуді, бейімдеуді, түрлендіруді, техникалық қолдауды;

4) электрондық терминалдарды, төлемдер жөніндегі ақпаратты өңдеуге және беруге арналған басқа құрылғылар мен жабдықтарды сатып алуды, сатуды, мүліктік жалдауды;

5) есептеу техникасын және ақпараттық технологияларды пайдалануға байланысты қызметті, оның ішінде ақпараттық-техникалық көрсетілетін қызметтерді, төлемдер жөніндегі деректерді өңдеу мен беру бойынша көрсетілетін қызметтерді, дерекқорлар мен ақпараттық ресурстарды құруды және пайдалануды;

6) логистика және курьерлік қызмет саласындағы агенттік және делдалдық қызметті орындауды қоса алғанда, осы салалардағы көрсетілетін қызметтерді;

7) ақпараттық жүйелер мен желілерді құруды және олардың қауіпсіздігін қамтамасыз етуді;

8) ақпаратты криптографиялық қорғау құралдарын әзірлеу мен іске асыруды;

9) электрондық цифрлық қолтаңба ашық кілтінің электрондық цифрлық қолтаңбаның жабық кілтіне сәйкестігін куәландыру, сондай-ақ тіркеу куәлігінің анықтығын растау бойынша көрсетілетін қызметтерді;

10) төлем жүйесіне қатысушы немесе оның операторы ретіндегі қызметті қоспағанда, өзге кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға тыйым салынады.

16. Көрсетілетін төлем қызметтерін беруші үшінші тұлғалармен аутсорсинг туралы шарт жасасуға құқылы.

Аутсорсинг кезінде көрсетілетін төлем қызметтерін беруші бұл жөнінде Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкін аутсорсинг туралы шарт жасалған күннен бастап он бес жұмыс күні ішінде хабардар етеді.

17. Аутсорсингке:

1) көрсетілетін төлем қызметтерін берушінің осы Заңның және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актілерінің талаптарын бұзу тәуекелі туындаған, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің немесе қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның көрсетілетін төлем қызметтері нарығын бақылау мен қадағалау функцияларын жүзеге асыруына кедергі жасаған;

2) егер үшінші тұлға көрсетілетін төлем қызметтерін берушінің көрсетілетін төлем қызметтерін ұсынуын қамтамасыз ету үшін қажетті талаптарға сай болмаған;

3) аутсорсинг және көрсетілетін төлем қызметтерін ұсыну бойынша қызметті жүзеге асыру үшін көрсетілетін төлем қызметтерін берушіге қойылатын шарттар арасында қайшылықтар болған;

4) көрсетілетін төлем қызметтерін берушіге көрсетілетін төлем қызметтерін ұсыну бойынша қызметті жүзеге асыруға рұқсат беруге негіз болған шарттарды аутсорсинг жойған немесе өзгерткен;

5) үшінші тұлға аутсорсинг туралы шарт бойынша өз міндеттемелерін орындамаған не тиісінше орындамаған жағдайларда жол берілмейді немесе ол тоқтатылады.

18. Аутсорсинг тәртібі көрсетілетін төлем қызметтерін берушінің ішкі қағидаларында және аутсорсинг туралы шартқа сәйкес айқындалады.

Үшінші тұлғаның аутсорсинг туралы шарт бойынша өз міндеттемелерін орындамағаны не тиісінше орындамағаны үшін көрсетілетін төлем қызметтерін беруші азаматтық-құқықтық жауаптылықта болады. Көрсетілетін төлем қызметтерін ұсынудың үздіксіздігі және сапасы, сондай-ақ көрсетілетін төлем қызметтерін алушылардың мүдделері қамтамасыз етілген жағдайда, көрсетілетін төлем қызметтерін беруші қажет болған кезде аутсорсинг туралы шартты бұзады.

Ескерту. 13-бапқа өзгерістер енгізілді – ҚР 02.07.2018 № 168-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.07.2020 № 359-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2020 № 397-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 11.12.2023 № 44-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

14-бап. Көрсетілетін төлем қызметтерін төлем агенттері және (немесе) қосалқы төлем агенттері арқылы көрсету кезінде қойылатын талаптар

1. Банк, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым және төлем ұйымы клиенттерге көрсетілетін төлем қызметтерін ұсыну жөніндегі агенттік шарт негізінде төлем агенті немесе қосалқы төлем агенті арқылы көрсетілетін төлем қызметтерін ұсынуға құқылы.

Төлем ұйымы көрсетілетін төлем қызметін ұсынуға төлем агентін және қосалқы төлем агентін тартуға, егер осындай шарт қызметті берушімен жасалған шартта көзделсе, құқылы.

2. Төлем агенті және (немесе) қосалқы төлем агенті көрсетілетін төлем қызметін клиентке мынадай талаптар сақталған кезде ұсынады:

1) көрсетілетін төлем қызметін банктің немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымның немесе төлем ұйымының атынан ұсыну;

2) осы Заңның 13-бабының 12-тармағында көзделген шарттарды орындау;

3) клиентке көрсетілетін төлем қызметін ұсыну фактісін растайтын және қажетті деректемелерді қамтитын құжатты беру;

4) төлем агентінің банкпен немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйыммен немесе төлем ұйымымен жасасқан шарттың талаптарына сәйкес, ал қосалқы төлем агентінің төлем агентімен жасасқан шартқа, сондай-ақ төлем агенті және банк, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым немесе төлем ұйымы арасындағы шартқа сәйкес сыйақыны өндіріп алуы;

5) осы баптың 3-тармағында көзделген ақпаратты клиентке ұсыну.

3. Көрсетілетін төлем қызметін ұсыну басталғанға дейін төлем агенті және (немесе) қосалқы төлем агенті клиентке мынадай ақпарат ұсынуды қамтамасыз етеді:

1) көрсетілетін төлем қызметінің атауы және оны ұсыну орнының мекенжайы;

2) банктің, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымның, төлем ұйымының, төлем агентінің, сондай-ақ қосалқы төлем агентінің атауы, сәйкестендіру нөмірі, байланыс деректері (тұрған жері мен заңды мекенжайы, телефон нөмірі).

Дара кәсіпкер болып табылатын төлем агенті және қосалқы төлем агенті өздерінің тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басты куәландыратын құжатта көрсетілсе) туралы ақпаратты қосымша көрсетеді;

3) банктің немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымның банк операцияларын жүзеге асыруға арналған лицензиясының нөмірі не төлем ұйымын есептік тіркеудің тіркеу нөмірі;

4) төлем агенті және (немесе) қосалқы төлем агенті клиенттен көрсетілетін төлем қызметін ұсыну кезінде ұстайтын сыйақы мөлшері (оны өндіріп алған жағдайда).

4. Банк, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым және төлем ұйымы өздерінің төлем агенттерінің және қосалқы төлем агенттерінің тізілімдерін банктің, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымның, төлем ұйымының ішкі құжатында айқындалған тәртіппен жүргізуге тиіс.

5. Банк, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым немесе төлем ұйымы арасында жасалған шартта айқындалған тәртіппен, төлем агенті тартылған қосалқы төлем агенттері туралы ақпаратты оларды көрсетілген тізілімге енгізу мақсатында оны банкке, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымға немесе төлем ұйымына ұсынуды қамтамасыз етеді.

6. Банк, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым, төлем ұйымы төлем агентінің Қазақстан Республикасының төлемдер және төлем жүйелері туралы заңнамасының талаптарын, сондай-ақ төлем агенті мен банк, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым, төлем ұйымы арасындағы шартта белгіленген көрсетілетін төлем қызметтерін ұсыну шарттарын сақтауын бақылауды жүзеге асыруға міндетті.

Осы тармақтың бірінші бөлігінде көзделген бақылауды жүзеге асыру тәртібі банк, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым, төлем ұйымы және төлем агенті арасындағы шартта не банктің, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымның және төлем ұйымының ішкі қағидаларында белгіленеді.

7. Төлем агенті қосалқы төлем агентінің Қазақстан Республикасының төлемдер және төлем жүйелері туралы заңнамасының талаптарын және төлем агенті мен банк, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым және төлем ұйымы арасындағы шартта белгіленген көрсетілетін төлем қызметтерін ұсыну шарттарын сақтауын бақылауды төлем агенті және (немесе) қосалқы төлем агенті арасындағы, сондай-ақ төлем агенті және банк, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым немесе төлем ұйымы арасындағы шартта айқындалған тәртіппен жүзеге асыруға міндетті.

8. Көрсетілетін төлем қызметтерін ұсыну жөніндегі агенттік шарттарды жасасқан банк, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым, төлем ұйымы Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісінде айқындалған тәртіппен Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне осы көрсетілетін қызметтер туралы, сондай-ақ өздерінің төлем агенттері және қосалқы төлем агенттері туралы мәліметтерді ұсынады.

9. Банк, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым, төлем ұйымы төлем агенті мен қосалқы төлем агентінің міндеттемелері бойынша клиент алдында көрсетілетін төлем қызметтерін ұсыну жөніндегі агенттік шарттар жасасқан төлем агентімен және қосалқы төлем агентімен ортақ жауаптылықта болады.

Ескерту. 14-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 02.07.2018 № 168-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

15-бап. Төлем ұйымын құру

1. Төлем ұйымы ретінде тіркелмеген заңды тұлғаның өзі атауында "төлем ұйымы" деген сөздерді, оның көрсетілетін төлем қызметтерін көрсету бойынша қызметті жүзеге асыруын көздейтін, одан туындайтын сөздерді пайдалануға құқығы жоқ.

2. Төлем ұйымы өзінің филиалдарын, оның ішінде Қазақстан Республикасынан тыс жерде ашуға құқылы.

Төлем ұйымы Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісінде айқындалған тәртіппен өздерінің филиалдарын ашу туралы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкін хабардар етеді.

3. Төлем ұйымы бухгалтерлік есеп және есептілікті Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес жүргізеді.

15-1-бап. Төлем ұйымының жарғылық капиталын қалыптастыру

1. Төлем ұйымы жарғылық капиталының ең төмен мөлшері Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісінде белгіленеді және төлем ұйымы есептік тіркеуден өту үшін Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне өтініш жасағанға дейін қалыптастырылады.

2. Төлем ұйымының жарғылық капиталы тек қана Қазақстан Республикасының ұлттық валютасындағы ақшамен қалыптастырылады.

Ескерту. 3-тарау 15-1-баппен толықтырылды – ҚР 03.07.2020 № 359-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

16-бап. Төлем ұйымын есептік тіркеу

1. Төлем ұйымдарын Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінде есептік тіркеу олардың қызметін реттеу мен бақылау мақсатында жүзеге асырылады және төлем ұйымының көрсетілетін төлем қызметтерін ұсынуы кезінде міндетті шарт болып табылады. Төлем ұйымының Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінде есептік тіркеуден өтпей жүзеге асыратын көрсетілетін төлем қызметтерін ұсыну бойынша қызметі заңсыз болып табылады және Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылыққа алып келеді.

2. Төлем ұйымы есептік тіркеуден өту үшін Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне:

1) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі айқындайтын нысан бойынша, оның ішінде атқарушы орган басшысы (мүшелері) туралы мәліметтерді (дипломның (дипломдардың) және Қазақстан Республикасының Еңбек кодексіне сәйкес қызметкердің еңбек қызметін растайтын құжаттың көшірмелерін қоса бере отырып) қамтитын өтінішті;

1-1) жарғылық капиталдың қалыптастырылғанын растайтын құжаттардың көшірмелерін;

2) төлем ұйымы қызметті үлгілік жарғы бойынша жүзеге асыратын жағдайларды қоспағанда, жарғыны;

3) төлем ұйымының көрсетілетін төлем қызметтері бойынша ақша аударымын жүзеге асыратын тиісті банкпен немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйыммен өзара іс-қимыл жасау тәртібін айқындайтын құжатты;

      4) алып тасталды - ҚР 25.11.2019 № 272-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      5) алып тасталды - ҚР 25.11.2019 № 272-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      6) алып тасталды - ҚР 25.11.2019 № 272-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

7) төлем ұйымының басқару органы бекіткен, төлем ұйымының қызметін жүзеге асыру қағидаларын ұсынады.

Төлем ұйымының қызметін жүзеге асыру қағидаларының міндетті шарттарының тізбесі Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісінде белгіленеді;

      8) алып тасталды - ҚР 25.11.2019 № 272-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      9) алып тасталды - ҚР 25.11.2019 № 272-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      10) алып тасталды - ҚР 25.11.2019 № 272-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

3. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі төлем ұйымының есептік тіркеуден өтуге арналған өтінішін осы баптың 2-тармағында көрсетілген құжаттардың толық тізбесін ұсынған күннен бастап он жұмыс күні ішінде қарайды.

4. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі төлем ұйымы есептік тіркеуден өткен кезінде төлем ұйымына тіркеу нөмірін береді, төлем ұйымдарының тізіліміне жазбаны жүзеге асырады, төлем ұйымына тіркеу нөмірін көрсете отырып, есептік тіркеуден өткені туралы жазбаша нысандағы хабарламаны осы баптың 3-тармағында белгіленген мерзімде жібереді.

Есептік тіркеуден бас тартылған кезде Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі төлем ұйымына бас тарту себептерін көрсете отырып, есептік тіркеуден бас тарту туралы жазбаша нысандағы хабарламаны осы баптың 3-тармағында белгіленген мерзімде жібереді.

5. Есептік тіркеуден өткен төлем ұйымдарының тізілімі Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің интернет-ресурсында орналастырылады.

6. Төлем ұйымы өзінің тіркеу нөмірін төлем ұйымы туралы ақпаратты ұсыну кезінде көрсетуге міндетті.

7. Төлем ұйымы есептік тіркеу жүргізуіне негіз болған құжаттарға енгізілетін барлық өзгерістер мен толықтырулар туралы осы өзгерістер енгізілгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне хабарлайды.

8. Қаржы мониторингі жөніндегі уәкілетті орган жасайтын, Ақшаны жылыстатуға қарсы күрестің қаржылық шараларын әзірлеу тобының (ФАТФ) ұсынымдарын орындамайтын және (немесе) жеткілікті түрде орындамайтын мемлекеттердің (аумақтардың) тізбесіне енгізілген шет мемлекетте (аумақта) тіркелген заңды тұлға құрмайтын шетелдік құрылымдар төлем ұйымдарының жарғылық капиталына қатысу үлестерін тікелей немесе жанама түрде иелене және (немесе) пайдалана алмайды және (немесе) оларға билік ете алмайды.

Төлем ұйымының жарғылық капиталына қатысу үлестерін жанама иелену не жарғылық капиталына қатысу үлестерін иелену (дауыс беру) төлем ұйымына қатысушының заңды тұлғасының шешімдерін басқа заңды тұлғалардың жарғылық капиталына қатысу үлестерін (акцияларын) иелену (дауыс беру) арқылы айқындауға мүмкіндік береді.

Ескерту. 16-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 25.11.2019 № 272-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2020 № 359-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 01.07.2022 № 131-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

17-бап. Төлем ұйымын есептік тіркеуден бас тартуға негіздер

1. Төлем ұйымын есептік тіркеуден бас тарту:

1) осы Заңның 16-бабының 2-тармағында көрсетілген құжаттарда көрсетілуге тиіс мәліметтер толық және (немесе) анық ұсынылмаған;

2) құжаттардың толық тізбесі ұсынылмаған немесе құжаттар осы Заңның және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісінің талаптарына сәйкес келмеген;

3) егер төлем ұйымы атқарушы органының басшысы осы Заңның 19-бабында белгіленген талаптарға сәйкес келмеген;

4) егер төлем ұйымы "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясында мемлекеттік тіркелген (қайта тіркелген) күнінен бастап бір жыл ішінде есептік тіркеуден өту туралы өтініш бермеген жағдайларда жүргізіледі.

2. Есептік тіркеуден бас тартылған жағдайда, заңды тұлға төлем ұйымын есептік тіркеуден бас тартуға алып келген себептер жойылған кезде есептік тіркеуге қайта өтініш беруге немесе өзінің атауын өзгерту не қайта ұйымдастыру немесе тарату туралы шешім қабылдауға құқылы.

Төлем ұйымын есептік тіркеуден бас тартуға алып келген себептердің жойылмауы көрсетілген өтінішті қайта қараудан бас тартуға негіз болып табылады.

Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі қайта берілген өтінішті он жұмыс күні ішінде қарайды.

Ескерту. 17-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 02.04.2019 № 241-VI (01.07.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 25.11.2019 № 272-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2020 № 359-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

18-бап. Төлем ұйымдарының тізілімінен алып тастауға негіздер

1. Төлем ұйымы:

1) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне көрсетілетін төлем қызметтері туралы мәліметтерді жүйелі түрде (қатарынан күнтізбелік он екі ай ішінде үш және одан көп рет) ұсынбаған;

2) төлем ұйымын есептік тіркеу туралы шешім қабылдауға әсер ететін көрсетілетін төлем қызметтері туралы анық емес мәліметтерді не осы Заңның 16-бабының 2-тармағында көрсетілген құжаттарда көрсетілуге жататын анық емес мәліметтерді ұсынған;

3) Қазақстан Республикасының төлемдер және төлем жүйелері туралы заңнамасының талаптарын жүйелі түрде (қатарынан күнтізбелік он екі ай ішінде үш және одан көп рет) орындамаған;

4) төлем ұйымы қызметін төлем ұйымдарының тізіліміне енгізілген күннен бастап қатарынан күнтізбелік он екі ай ішінде жүзеге асырмаған немесе өз қызметін қатарынан алты айдан астам кезеңге тоқтатқан;

5) осы Заңның 17-бабы 1-тармағының 3) және 4) тармақшаларында көзделген мән-жайлар анықталған;

6) төлем ұйымының қызметін тоқтату туралы сот шешімі заңды күшіне енген;

7) төлем ұйымы қызметінің тоқтатылғаны туралы мәліметтер Бизнес-сәйкестендіру нөмірлерінің ұлттық тізіліміне енгізілген;

8) төлем ұйымы қайта ұйымдастыру (біріктіру, қосу, бөлу, бөліп шығару, қайта құру) немесе тарату арқылы өзінің қызметін ерікті түрде тоқтату туралы шешім қабылдаған жағдайларда төлем ұйымдарының тізілімінен алып тасталады. Бұл ретте төлем ұйымы төлем ұйымдарының тізілімінен алып тастау туралы өтініш бергенге дейін өзінің барлық міндеттемелерін орындайды. Өтінішке бір мезгілде барлық міндеттемелердің орындалуын растау туралы хат қоса беріледі;

9) төлем ұйымы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі тарапынан тексеру жүргізуге кедергі келтірген не Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нұсқамаларын орындамаған;

10) мұндай алып тастау көрсетілетін төлем қызметтерін алушылардың мүдделеріне нұқсан келтіруге ықпал ететін жағдайларды қоспағанда, көрсетілетін төлем қызметтерін ұсынудан бас тартқан жағдайда төлем ұйымының өтініші келіп түскен жағдайларда төлем ұйымдарының тізілімінен алып тасталады.

2. Төлем ұйымдарының тізілімінен алып тасталған кезде Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі алып тасталған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде бұл туралы ақпаратты төлем ұйымын жазбаша хабардар етеді және өзінің интернет-ресурсында жариялайды.

Хабарлама төлем ұйымының орналасқан жері не есептік тіркеуден өтуге арналған өтініште көрсетілген мекенжай бойынша жіберіледі.

3. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің төлем ұйымын төлем ұйымдарының тізілімінен алып тастау туралы шешіміне Қазақстан Республикасының заңдарында айқындалған тәртіппен шағым жасалуы мүмкін.

Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің төлем ұйымын төлем ұйымдарының тізілімінен алып тастау туралы шешіміне шағым жасау бұл шешімнің орындалуын тоқтата тұрмайды.

4. Төлем ұйымына Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің өзін төлем ұйымдарының тізілімінен алып тастау туралы жазбаша хабарламасын алғаннан кейін көрсетілетін төлем қызметтерін ұсынуға тыйым салынады.

5. Төлем ұйымдарының тізілімінен алып тасталған жағдайда, төлем ұйымы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі төлем ұйымдарының тізілімінен алып тастау туралы хабардар еткен кезден бастап күнтізбелік отыз күн ішінде атауында "төлем ұйымы" деген сөздер болған кезде оны өзгерту не төлем ұйымын қайта ұйымдастыру не тарату туралы шешім қабылдауға міндетті.

Ескерту. 18-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 03.07.2020 № 359-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

19-бап. Төлем ұйымының атқарушы органының басшысына қойылатын талаптар

1. Төлем ұйымының атқарушы органы басшысының жоғары білімі болуға тиіс.

2. Мынадай:

1) таратуға және (немесе) қаржы нарығында қызметін жүзеге асыруды тоқтатуға алып келген, қаржы ұйымын консервациялау не оның акцияларын мәжбүрлеп сатып алу, қаржы ұйымын лицензиядан айыру туралы шешімдер қабылданғанға дейін не Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған тәртіппен қаржы ұйымын мәжбүрлеп тарату немесе оны банкрот деп тану туралы соттың шешімі заңды күшіне енгенге дейін бір жылдан аспайтын кезеңде қаржы ұйымының басқару органының басшысы, мүшесі, атқарушы органының басшысы, мүшесі, бас бухгалтері болып табылған;

1-1) осы Заңның 18-бабы 1-тармағының 1), 2), 3) және 9) тармақшаларында көзделген негіздер бойынша төлем ұйымдарының тізілімінен алып тасталған төлем ұйымы атқарушы органының бұрын басшысы болып табылған адамды төлем ұйымы атқарушы органының басшысы етіп сайлауға немесе тағайындауға тыйым салынады.

Осы тармақшада көрсетілген негіз төлем ұйымдарының тізілімінен төлем ұйымы алып тасталған күннен бастап қатарынан күнтізбелік бес жыл бойы қолданылады.

2) алынбаған немесе жойылмаған сотталғандығы бар адамды төлем ұйымы атқарушы органының басшысы етіп сайлауға немесе тағайындауға тыйым салынады.

3. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі, егер:

1) адам осы баптың талаптарына сай келмесе;

2) төлем ұйымы төлем ұйымының атқарушы органының басшысы туралы анық емес мәліметтер не жалған құжаттар берсе, төлем ұйымы атқарушы органының басшысын ауыстыру туралы нұсқама шығарады.

4. Қазақстан Республикасының қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл туралы заңнамасына сәйкес, терроризмді және экстремизмді қаржыландыруға байланысты ұйымдар мен тұлғалардың тізбесіндегі, сондай-ақ жаппай қырып-жою қаруын таратуды қаржыландыруға байланысты ұйымдар мен тұлғалардың тізбесіндегі адамды төлем ұйымы атқарушы органының басшысы етіп сайлауға немесе тағайындауға тыйым салынады.

Ескерту. 19-бапқа өзгерістер енгізілді – ҚР 03.07.2020 № 359-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 01.07.2022 № 131-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

19-1-бап. Төлем ұйымының құрылтайшылары мен қатысушылары

Мыналарды:

1) өздеріне қатысты алынбаған немесе жойылмаған сотталғандығы не қаржы ұйымының, банк және (немесе) сақтандыру холдингінің басшы қызметкері лауазымын атқару және қаржы ұйымының ірі қатысушысы (ірі акционері) болу құқығынан айыру түрінде қылмыстық жазаны қолдану туралы заңды күшіне енген сот шешімі бар;

2) Қазақстан Республикасының қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл туралы заңнамасына сәйкес, терроризмді және экстремизмді қаржыландыруға байланысты ұйымдар мен тұлғалардың тізбесіндегі, сондай-ақ жаппай қырып-жою қаруын таратуды қаржыландыруға байланысты ұйымдар мен тұлғалардың тізбесіндегі тұлғаларды қоспағанда, жеке, заңды тұлғалар және заңды тұлға құрамайтын шетелдік құрылымдар төлем ұйымының құрылтайшылары (қатысушылары) (құрылтайшыларының, қатысушыларының бірі) болып табылады.

Ескерту. Заң 19-1-баппен толықтырылды – ҚР 01.07.2022 № 131-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

20-бап. Төлем ұйымын қайта ұйымдастыру (біріктіру, қосу, бөлу, бөліп шығару, қайта құру)

1. Төлем ұйымдарын ерікті түрде қайта ұйымдастыру (қосу, біріктіру, бөлу, бөліп шығару, қайта құру) Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің келісімімен төлем ұйымдары акционерлерінің (қатысушыларының) шешімі бойынша жүзеге асырылуы мүмкін.

2. Төлем ұйымын ерікті түрде қайта ұйымдастыру туралы шешім қабылданған кезде Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне келісуге:

1) төлем ұйымын ерікті түрде қайта ұйымдастыру туралы шешім;

2) төлем ұйымдарын ерікті түрде қайта ұйымдастырудың ықтимал шарттарын, нысандарын, тәртібін және мерзімдерін сипаттайтын құжаттар;

3) алып тасталды - ҚР 25.11.2019 № 272-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

4) қайта ұйымдастырылатын төлем ұйымдарының атқарушы органдарының басшылары қол қойған біріктіру (қосу) туралы шарт;

5) Қазақстан Республикасының аудиторлық қызмет туралы заңнамасына сәйкес аудиторлық есепті;

6) алып тасталды - ҚР 25.11.2019 № 272-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

7) төлем ұйымын ерікті түрде қайта ұйымдастыру нәтижесінде құрылған қызметті жүзеге асыру қағидалары ұсынылады.

3. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі осы баптың 2-тармағында көрсетілген, ұсынылған құжаттарды қарайды және олар ұсынылған күннен бастап он жұмыс күні ішінде қабылданған шешім туралы жазбаша түрде хабарлама жібереді.

4. Қайта ұйымдастырылатын төлем ұйымдары ерікті түрде қайта ұйымдастыруды жүргізуге Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің келісімін алған күннен бастап күнтізбелік он бес күн ішінде бұқаралық ақпарат құралдарында, оның ішінде өзінің интернет-ресурсында тиісті хабарландыруды жариялау арқылы өздерінің барлық клиенттеріне және көрсетілетін төлем қызметтерін берушілерге жүргізілетін қайта ұйымдастыру туралы хабарлауға міндетті.

5. Ерікті түрде қайта ұйымдастыру нәтижесінде құрылған төлем ұйымын есептік тіркеу осы Заңның және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісінің талаптарына сәйкес жүргізіледі.

6. Қайта ұйымдастырылған төлем ұйымдарын тізілімнен алып тастау ерікті түрде қайта ұйымдастыру нәтижесінде құрылған төлем ұйымы төлем ұйымдарының тізіліміне енгізілген күні бір мезгілде жүзеге асырылады.

7. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі:

1) егер ерікті түрде қайта ұйымдастыру нәтижесінде құрылған төлем ұйымының атқарушы органының басшысы осы Заңның 19-бабының талаптарына сай келмейтін;

2) егер төлем ұйымдарын ерікті түрде қайта ұйымдастыру көрсетілетін төлем қызметтері нарығына бақылау мен қадағалауды жүзеге асыруға кедергі келтіретін, сондай-ақ көрсетілетін төлем қызметтерін алушылардың мүдделеріне зиян келтіретін жағдайларда, төлем ұйымдарын ерікті түрде қайта ұйымдастыруға келісім беруден бас тартады.

Ескерту. 20-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 25.11.2019 № 272-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

4-тарау. ТӨЛЕМ ЖҮЙЕЛЕРІН РЕТТЕУ ЖӘНЕ ОЛАРДЫ ҚАДАҒАЛАУ
(ОВЕРСАЙТ), КӨРСЕТІЛЕТІН ТӨЛЕМ ҚЫЗМЕТТЕРІ НАРЫҒЫН РЕТТЕУ ЖӘНЕ ОЛАРДЫ БАҚЫЛАУ

21-бап. Төлем жүйелерін реттеу және оларды қадағалау (оверсайт)

1. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі төлем жүйелерін реттеу мақсатында:

1) төлем жүйелерін қадағалауды (оверсайтты) жүзеге асыру тәртібін айқындайды;

2) Қазақстан Республикасының аумағында төлем жүйелерінің жұмыс істеу тиімділігі мен сенімділігін қамтамасыз етуге бағытталған нормативтік құқықтық актілерді қабылдайды;

3) маңызды төлем жүйелері өлшемшарттарының көрсеткіштерін бекітеді;

4) төлем жүйелерінің тізілімін жүргізу тәртібін айқындайды.

2. Төлем жүйелерін қадағалауды (оверсайтты) жүзеге асыру мақсатында Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі:

1) жүйелік маңызы бар төлем жүйелерінің мониторингін жүзеге асырады;

2) жүйелік маңызы бар, маңызды төлем жүйелерінің жұмыс істеуін халықаралық стандарттарға сәйкестігі тұрғысынан талдауды және бағалауды, оның ішінде төлем жүйесіне қатысушы маңызды клиенттердің төлем жүйелерінің жұмысына әсерін талдауды жүзеге асырады;

3) бағалы қағаздармен және шетел валютасымен операциялардың нәтижелері бойынша төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын талдауды жүзеге асырады;

4) операторлардан, операциялық орталықтардан және төлем жүйелеріне қатысушылардан төлемдер және (немесе) ақша аударымдары, төлем жүйелерінің жұмыс істеуі мәселелері бойынша ақпарат, оның ішінде жүйелік маңызы бар немесе маңызды төлем жүйелері арқылы жүргізілген, көрсетілген төлем жүйелеріне қатысушы маңызды клиенттер жүзеге асырған төлемдердің және (немесе) ақша аударымдарының көлемдері жөніндегі мәліметтер алады;

5) жүйелік маңызы бар және маңызды төлем жүйелері операторларының және (немесе) операциялық орталықтарының, оның ішінде олармен жасалған шарт бойынша төлем жүйесінің жұмыс істеуі үшін қызметтер көрсетуге уәкілеттік берілген кез келген өзге де тұлғаның қызметіне "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы" Қазақстан Республикасының Заңында айқындалған тәртіппен Қазақстан Республикасының төлемдер және төлем жүйелері туралы заңнамасының талаптарына сәйкестігі тұрғысынан тексеру жүргізеді;

6) жүйелік маңызы бар төлем жүйелеріне қатысушылардың ұйымдастыру шараларына және жүйелік маңызы бар төлем жүйелеріне қолжетімділікті қамтамасыз ететін бағдарламалық-техникалық құралдарға қойылатын талаптарды орындауын байқауды жүзеге асырады;

7) жүйелік маңызы бар, маңызды және өзге төлем жүйелерінің тізілімдерін жүргізеді және өзінің интернет-ресурсында орналастырады.

3. Төлем жүйелерін қадағалауды (оверсайтты) жүзеге асырған кезде Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі мемлекеттік органдармен, төлем жүйелері операторларымен және оларға қатысушылармен және Қазақстан Республикасының өзге де қаржы ұйымдарымен өзара іс-қимыл жасайды.

Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі жүйелік маңызы бар, маңызды төлем жүйелерінің жұмыс істеуіне бағалау жүргізген кезде шет мемлекеттердің төлем жүйелерінде орталық банктермен және өзге де қадағалау (оверсайт) органдарымен, халықаралық ұйымдармен, оның ішінде ынтымақтастық туралы келісімдер (шарттар, меморандумдар) жасасу арқылы ынтымақтастық жасайды.

22-бап. Жүйелік маңызы бар төлем жүйелерінің мониторингі, жүйелік маңызы бар, маңызды төлем жүйелерінің жұмыс істеуін талдау және бағалау

1. Жүйелік маңызы бар төлем жүйелерінің мониторингін, жүйелік маңызы бар, маңызды төлем жүйелерінің жұмыс істеуін талдауды Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі жүйелік маңызы бар немесе маңызды төлем жүйелерінің операторларынан, операциялық орталықтарынан және оларға қатысушылардан алатын ақпарат негізінде жүзеге асырады.

Жүйелік маңызы бар, маңызды төлем жүйелерінің жұмыс істеуін халықаралық стандарттарға сәйкестігі бойынша бағалауды Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі қажет болған кезде жүйелік маңызы бар немесе маңызды төлем жүйелерінің операторымен, операциялық орталығымен бірлесіп, халықаралық қаржы ұйымдарының мамандарын тарта отырып не оларды тартпастан жүзеге асырады.

2. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі алынған ақпаратқа талдау мен тиісті есептілікті және қадағалаудың (оверсайттың) өзге де нәтижелерін қалыптастыруды жүзеге асырады. Жүргізілген талдаудың жиынтық нәтижелері жыл сайын Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің интернет-ресурсында орналастырылады.

23-бап. Көрсетілетін төлем қызметтері нарығын реттеу, оларды бақылау мен қадағалау

Ескерту. 23-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі).

1. Көрсетілетін төлем қызметтері нарығын реттеу мақсатында Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі:

1) көрсетілетін төлем қызметтерін беруші көрсетілетін төлем қызметтерін маңызды берушілерге жатқызылатын көрсеткіштерді бекітеді;

2) көрсетілетін төлем қызметтерін маңызды берушілердің тізілімін жүргізу тәртібін айқындайды;

3) көрсетілетін төлем қызметтері нарығының жұмыс істеу тиімділігі мен сенімділігін арттыруға бағытталған іс-шараларды әзірлейді.

2. Көрсетілетін төлем қызметтері нарығын бақылау мен қадағалау мақсатында Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі:

1) көрсетілетін төлем қызметтері нарығын талдауды жүзеге асырады;

2) төлем құралдарының қолданылуын талдауды жүзеге асырады;

3) көрсетілетін төлем қызметтерін берушілер ұсынатын қызметтерді талдауды және бағалауды жүзеге асырады;

4) көрсетілетін төлем қызметтерін маңызды берушілерден олар ұсынған көрсетілетін төлем қызметтері бойынша мәліметтер алады;

5) көрсетілетін төлем қызметтерін берушілерден көрсетілетін төлем қызметтері туралы мәліметтерді, төлемдер және (немесе) ақша аударымдары, көрсетілетін төлем қызметтері нарығының жұмыс істеу мәселелері бойынша өзге де ақпаратты алады;

6) төлем ұйымдарын есептік тіркеуді жүзеге асырады;

7) төлем ұйымдарының тізілімін жүргізеді;

8) көрсетілетін төлем қызметтерін маңызды берушілердің тізілімін жүргізеді және оны өзінің интернет-ресурсында орналастырады;

9) банктер және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар болып табылмайтын көрсетілетін төлем қызметтерін берушілердің (бұдан әрі – көрсетілетін төлем қызметтері нарығының өзге субъектілері), төлем жүйелері операторларының және төлем жүйелері операциялық орталықтарының Қазақстан Республикасының төлемдер және төлем жүйелері туралы заңнамасының талаптарын сақтауына бақылау мен қадағалауды жүзеге асырады;

10) төлем жүйелері операторларының, төлем жүйелері операциялық орталықтарының және көрсетілетін төлем қызметтері нарығының өзге субъектілерінің қызметіне тексерулер жүргізеді.

2-1. Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган банктер, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар болып табылатын көрсетілетін төлем қызметтерін берушілердің Қазақстан Республикасының төлемдер және төлем жүйелері туралы заңнамасының талаптарын сақтауына бақылау мен қадағалауды жүзеге асырады және олардың қызметіне тексерулер жүргізеді.

3. Көрсетілетін төлем қызметтері нарығын реттеуді, бақылау мен қадағалауды жүзеге асырған кезде Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдарымен және қаржы ұйымдарымен өзара іс-қимыл жасайды.

Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі шет мемлекеттердің орталық банктерімен және көрсетілетін төлем қызметтері нарығын өзге де қадағалау органдарымен, халықаралық ұйымдармен ынтымақтастық жасайды.

Ескерту. 23-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі).

24-бап. Төлем жүйелері операторларына, төлем жүйелерінің операциялық орталықтарына, көрсетілетін төлем қызметтерін берушілерге қатысты шектеулі ықпал ету шараларын, қадағалап ден қою шараларын және санкцияларды қолдану

Ескерту. 24-баптың тақырыбына өзгерістер енгізілді – ҚР 02.07.2018 № 168-VІ (01.01.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

1. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі өз құзыреті шегінде төлем жүйелерінің операторларына, төлем жүйелерінің операциялық орталықтарына және көрсетілетін төлем қызметтері нарығының өзге субъектілеріне Қазақстан Республикасының төлемдер және төлем жүйелері туралы, қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл туралы заңнамасының және "Ойын бизнесі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының талаптарын бұзғаны үшін Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде және "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген тәртіппен шектеулі ықпал ету шараларын және санкцияларды қолданады.

2. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі банктердің, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың шетелдік төлем жүйелеріне қатысуын, Қазақстан Республикасының аумағындағы төлем жүйелерінің жұмыс істеуін, төлем ұйымдарының қызметін, егер осы төлем жүйесінің одан әрі жұмыс істеуі немесе төлем ұйымдарының қызметі Қазақстан Республикасының қаржы жүйесінің тұрақтылығына қатер төндіретін жағдайларда, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісінде белгіленген тәртіппен тоқтата тұрады.

3. Төлем жүйелерінің жұмыс істеуін, төлем ұйымдарының қызметін, банктердің және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың шетелдік төлем жүйелеріне қатысуын қайта бастау олардың қызметінің тоқтатыла тұру себептері жойылғаннан кейін Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің тиісті төлем жүйесінің операторын, төлем ұйымын, банкті және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымды Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісінде айқындалған тәртіппен жіберілген олардың жұмыс істеуі мен тиісінше қатысуын қайта бастау мүмкіндігі туралы жазбаша хабарламасының негізінде жүзеге асырылады.

4. Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган өз құзыреті шегінде Қазақстан Республикасының төлемдер және төлем жүйелері туралы заңнамасының және "Ойын бизнесі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының талаптарын бұзғаны үшін банктер және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар болып табылатын көрсетілетін төлем қызметтерін берушілерге қатысты "Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметi туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген тәртіппен қадағалап ден қою шараларын қолданады.

5. Төлем жүйелерінің операторларына, төлем жүйелерінің операциялық орталықтарына және көрсетілетін төлем қызметтері нарығының өзге субъектілеріне қатысты Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі мынадай шектеулі ықпал ету шараларының бірін қолдануға құқылы:

1) орындалуы міндетті жазбаша нұсқама беру;

2) жазбаша ескерту шығару;

3) жазбаша келісім жасау.

6. Көрсетілетін төлем қызметтері нарығының өзге субъектілеріне анықталған бұзушылықтарды және (немесе) оларды жасауға ықпал еткен себептерді, сондай-ақ жағдайларды жазбаша нұсқамада белгіленген мерзімде жоюға бағытталған, орындалуы міндетті түзету шараларын қолдануға және (немесе) анықталған бұзушылықтарды және (немесе) оларды жасауға ықпал еткен себептерді, сондай-ақ жағдайларды жою жөніндегі іс-шаралар жоспарын (бұдан әрі – іс-шаралар жоспары) белгіленген мерзімде ұсыну қажеттілігіне қатысты нұсқау жазбаша нұсқама болып табылады.

Жазбаша нұсқамада белгіленген мерзімде ұсынылған іс-шаралар жоспарында бұзушылықтардың, олардың туындауына алып келген себептердің және (немесе) жағдайлардың сипаттамасы, жоспарланған іс-шаралардың тізбесі, оларды жүзеге асыру мерзімдері, сондай-ақ жауапты лауазымды адамдар көрсетіледі.

Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің жазбаша нұсқамасына сотқа шағым жасау оның орындалуын тоқтата тұрмайды.

7. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі осы ескерту шығарылғаннан кейін бір жыл ішінде Қазақстан Республикасы заңнамасы нормаларының ұқсас бұзушылығын анықтаған жағдайда, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің көрсетілетін төлем қызметтері нарығының өзге субъектісіне санкцияларды қолдану мүмкіндігі туралы хабарламасы жазбаша ескерту болып табылады.

8. Анықталған бұзушылықтарды және (немесе) оларды жасауға ықпал еткен себептерді, сондай-ақ жағдайларды жою қажеттігі туралы және жою мерзімдерін көрсете отырып, осы бұзушылықтарды және (немесе) оларды жасауға ықпал еткен себептерді, сондай-ақ жағдайларды жою жөніндегі шаралар тізбесін және (немесе) көрсетілетін төлем қызметтері нарығының өзге субъектісі анықталған бұзушылықтар және (немесе) оларды жасауға ықпал еткен себептер, сондай-ақ жағдайлар жойылғанға дейін өзіне қабылдайтын шектеулердің тізбесін бекіту туралы жазбаша келісім Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі мен көрсетілетін төлем қызметтері нарығының өзге субъектісі арасында жасалған жазбаша келісім болып табылады.

Жазбаша келісім көрсетілетін төлем қызметтері нарығының өзге субъектісі тарапынан міндетті түрде қол қойылуға жатады.

9. Көрсетілетін төлем қызметтері нарығының өзге субъектісі Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің шектеулі ықпал ету шараларын қолдану туралы құжатында көрсетілген мерзімдерде шектеулі ықпал ету шарасын орындағаны туралы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкін хабардар етуге міндетті.

10. Көрсетілетін төлем қызметтері нарығының өзге субъектілеріне қатысты шектеулі ықпал ету шараларын қолдану тәртібі Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісінде айқындалады.

11. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі көрсетілетін төлем қызметтері нарығының өзге субъектісіне бұрын оған қолданылған ықпал ету шараларына немесе санкцияларға қарамастан, осы бапта айқындалған шектеулі ықпал ету шараларын қолдануға құқылы.

12. Көрсетілетін төлем қызметтері нарығының өзге субъектісіне байланысты емес себептер бойынша бұзушылықтарды және (немесе) оларды жасауға ықпал еткен себептерді, сондай-ақ жағдайларды жазбаша нұсқамада және (немесе) іс-шаралар жоспарында, жазбаша келісімде белгіленген мерзімдерде жою мүмкіндігі болмаған жағдайда, жазбаша нұсқаманы, іс-шаралар жоспарын, жазбаша келісімді орындау жөніндегі мерзімді Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісінде белгіленген тәртіппен Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі ұзартуы мүмкін.

Ескерту. 24-бапқа өзгерістер енгізілді – ҚР 02.07.2018 № 168-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.07.2018 № 168-VІ (01.01.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.07.2020 № 359-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 08.07.2024 № 116-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

5-тарау. ТӨЛЕМДЕР ЖӘНЕ (НЕМЕСЕ) АҚША АУДАРЫМДАРЫ

25-бап. Төлемдер және (немесе) ақша аударымдары

1. Төлемдер азаматтық-құқықтық мәмілелер шарттарының, Қазақстан Республикасы заңнамасының нормалары мен сот шешімдерінің негізінде және соларға сәйкес жүзеге асырылады.

2. Төлемдер және (немесе) ақша аударымдары төлем құралдары негізінде немесе олар пайдаланыла отырып жүзеге асырылады.

Төлем құжаттарының нысандары, міндетті деректемелері және олардың мазмұнына қойылатын басқа да талаптар, электрондық төлемдер құралдарын пайдалану ерекшеліктері Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актілерінде белгіленеді.

Төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын жүзеге асыру үшін пайдаланылатын мәліметтер мен деректемелер көрсетілетін төлем қызметтерін беруші не төлем жүйесінің операторы беретін штрих код түрінде ұсынылуы мүмкін.

Көрсетілетін төлем қызметтерін беруші немесе төлем жүйесінің операторы кәсіпкерлік қызмет шеңберінде ұсынылған тауарлар, жұмыстар немесе көрсетілетін қызметтер үшін төлемдерді жүзеге асыру үшін беретін штрих кодтың ұлттық стандартын Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі салықтардың және бюджетке төленетін төлемдердің түсуін қамтамасыз ету саласында басшылықты жүзеге асыратын мемлекеттік органмен бірлесіп әзірлейді. Штрих кодты пайдалана отырып төлемдерді жүзеге асыру үшін ұйымның Штрих кодтың ұлттық стандартына қайшы келмейтін өзге де стандарттары пайдаланылуы мүмкін.

Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі салықтардың және бюджетке төленетін төлемдердің түсуін қамтамасыз ету саласында басшылықты жүзеге асыратын мемлекеттік органмен бірлесіп, штрих кодты пайдалана отырып, төлемдерді жүзеге асыру үшін пайдаланылатын деректемелердің банктік құпияны қамтымайтын ең аз тізбесін белгілейді.

3. Қазақстан Республикасының аумағында төлемдер және (немесе) ақша аударымдары қолма-қол ақшаны пайдалана отырып та, сондай-ақ оларды пайдаланбастан (қолма-қол ақшасыз төлемдер) да мынадай:

1) қолма-қол ақша беру;

2) электрондық ақша беру;

3) төлем құжаттарын пайдалана отырып ақша аудару;

4) ақшалай міндеттеме немесе ақша төлеу туралы бұйрық қамтылатын төлем құжатын беру;

5) электрондық төлем құралдарын пайдалану тәсілдерімен жүзеге асырылады.

4. Төлемге және (немесе) ақша аударымына бастамашылық жасау:

1) бастамашының төлем құжатын көрсетуі;

2) ұстаушының электрондық төлем құралдарын пайдалануы;

3) бастамашының электрондық терминалдар мен өзге де құрылғылар арқылы ақша аудару үшін қолма-қол ақшаны енгізуі;

4) бастамашының төлемді, оның ішінде мобильдік төлемді қашықтан қол жеткізу жүйелері арқылы жүзеге асыруға келісімді жіберуі арқылы жүргізіледі.

5. Қолма-қол ақшамен төлемдер төлемдi жүзеге асыратын тұлғаның заңды төлем құралы болып табылатын банкноттар және (немесе) монеталар түріндегі қолма-қол ақшаны осы тұлғаның ақшалай міндеттемесі бар тұлғаға нақты беруі болып табылады.

6. Қолма-қол ақшамен төлемдер ақшалай мiндеттемесi орындалып отырған тұлғаға тiкелей не делдал арқылы жүзеге асырылады.

7. Қолма-қол ақшасыз төлемдер және (немесе) ақша аударымдары банктік шоттарды пайдалана отырып, сондай-ақ оларды пайдаланбастан теңгемен және шетел валютасымен төлем құралдары негізінде осы Заңда және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актілерінде айқындалған тәртіппен жүзеге асырылады.

8. Заңды тұлғалар, заңды тұлғаның филиалдары немесе өкілдіктері көрсетілетін төлем қызметтерін берушілер арқылы жүзеге асыратын төлемдер және (немесе) ақша аударымдары банктік шоттар және (немесе) электрондық әмияндар пайдаланылып қана жүзеге асырылады.

Осы тармақтың бірінші бөлігі заңды тұлғалардың бюджетке төлемдерді, көрсетілетін мемлекеттік қызметтер үшін төлемдерді, сондай-ақ ерікті зейнетақы жарналары мен әлеуметтік аударымдарды төлеуіне қолданылмайды.

9. Сомасы республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және төлем жасалған күнге қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің бір мың еселенген мөлшерінен асатын мәміле бойынша төлемдерді қосылған құн салығын төлеуші ретінде тіркеу есебінде тұрған дара кәсіпкерлер немесе қосылған құн салығын төлеуші ретінде тіркеу есебінде тұрған басқа дара кәсіпкердің пайдасына заңды тұлғалар немесе заңды тұлғалар қолма-қол ақшасыз тәртіппен ғана жүзеге асырады.

10. Банктер "электрондық үкіметтің" төлем шлюзі арқылы мемлекеттік органдарға, соттарға бюджетке төлемдер төлеумен, міндетті зейнетақы жарналарын, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын және әлеуметтік аударымдарды аударумен, сондай-ақ мемлекеттік көрсетілетін қызметтерге ақы төлеумен байланысты жүзеге асырылған төлемдер және (немесе) ақша аударымдары туралы мәліметтер мен ақпаратты Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкімен келісу бойынша ақпараттандыру саласындағы уәкілетті орган белгілеген тәртіппен және мерзімдерде береді.

10-1. Алып тасталды - ҚР 31.12.2021 № 100-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

11. Ортақ пайдаланылатын телекоммуникациялар желісі жоқ жерлерде болатындарды қоспағанда, дара кәсіпкерлер және (немесе) заңды тұлғалар жекелеген қызмет түрлерін жүзеге асыру кезінде өз қызметін жүзеге асыратын орындарда төлем карточкаларын пайдалана отырып, төлемдер қабылдауға арналған жабдықты (құрылғыны) орнатуды және қолдануды және (немесе) лездік төлемдер жүйесін пайдалана отырып, төлемдер қабылдауды қамтамасыз етуге міндетті.

Жекелеген қызмет түрлерінің және төлем карточкаларын пайдалана отырып, төлемдер қабылдауға және (немесе) лездік төлемдер жүйесін пайдалана отырып, төлемдер қабылдауға арналған жабдықты (құрылғыны) қолдану тізбесін Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.

Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі айқындаған жағдайларда және тәртіппен төлем ұйымдарының лездік төлемдер жүйесіне қатысуына жол беріледі.

Лездік төлемдер жүйесі арқылы төлемдерді жүзеге асыру кезінде бенефициардың пайдасына ақшаны есепке жатқызуды бенефициарға қызмет көрсететін төлем қызметтерін беруші – лездік режимде лездік төлемдер жүйесіне қатысушы қамтамасыз етеді.

Көрсетілетін төлем қызметтерін берушілер арасында ақша аудару (түпкілікті есеп айырысу) лездік төлемдер жүйесі арқылы клиринг нәтижелері бойынша жасалады және Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі ақшамен қамтамасыз етіледі.

Осы тармақтың бірінші бөлігінде белгіленген талаптар сауда операцияларын, жұмыстарды орындауды, қызметтер көрсетуді жүргізу кезінде ақшалай есеп айырысуды қолма-қол ақшаны пайдаланбай жүзеге асыратын дара кәсіпкерге және (немесе) заңды тұлғаға қолданылмайды.

12. Бенефициардың пайдасына ақша аударуды банк, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым ақша аударымдары жүйелерін пайдалану арқылы ұлттық немесе шетел валютасымен жүзеге асыра алады.

Банк, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым бенефициардың пайдасына ақша аударуды жүзеге асыруды ақша аударымдары жүйесінің форматтары мен қағидаларына сәйкес қамтамасыз етуге тиіс.

13. Төлем ұйымдарының төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын жүзеге асырудан бас тартуы осы Заңда және "Қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл туралы" және "Ойын бизнесі туралы" Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда жүргізіледі.

Ескерту. 25-бапқа өзгерістер енгізілді – ҚР 20.06.2017 № 76-VI Заңымен (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); 25.12.2017 № 122-VI (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 02.04.2019 № 241-VI (01.01.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.07.2020 № 359-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2020 № 397-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 31.12.2021 № 100-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз); 08.07.2024 № 116-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

25-1-бап. Антифрод-орталық

1. Антифрод-орталық:

1) қаржы ұйымдарынан, төлем ұйымдарынан, ұялы байланыс операторларынан және қылмыстық қудалау органдарынан келіп түскен, алаяқтық белгілері бар төлем транзакциялары бойынша оқиғалар мен әрекеттенулер туралы мәліметтерді жинауды, шоғырландыруды және сақтауды жүзеге асырады;

2) белгіленген өлшемшарттарға сәйкес алаяқтық белгілері бар төлем транзакцияларына жатқызылған, қаржы ұйымдарына, төлем ұйымдарына, ұялы байланыс операторларына, қылмыстық қудалау органдарына қажетті, төлемдер және (немесе) ақша аударымдары жөніндегі деректерді өңдейді және талдайды;

3) алаяқтық белгілері бар төлем операцияларын болғызбау үшін қажетті ақпаратты, оның ішінде қатерлер, осал тұстар, оқиғалардың туындауының алғышарттары, сондай-ақ олардың алдын алу және зардаптарын жою әдістері туралы ақпаратты қаржы ұйымдарына, төлем ұйымдарына, ұялы байланыс операторларына, қылмыстық қудалау органдарына ұсынады;

4) қызметтік, коммерциялық, банктік немесе заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын, өз қызметі процесінде алынған ақпаратты, мәліметтер мен құжаттарды сақтаудың, қорғаудың тиісті режимін және олардың сақталуын қамтамасыз етеді;

5) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі айқындаған өзге де функцияларды орындайды.

2. Қаржы ұйымы, төлем ұйымы төлемді және (немесе) ақша аударымын (осындай төлемді және (немесе) ақша аударымын жасауға әрекеттенуді, орындалу процесіндегі төлемді және (немесе) ақша аударымын қоса алғанда):

1) егер алаяқтық белгілері бар төлем транзакциясын анықтағаны туралы клиенттің өтініші болса;

2) егер қылмыстық қудалау органынан расталған ақпарат болса;

3) егер қаржы ұйымының, төлем ұйымының ішкі құжаттарына сәйкес осындай негіздер болса;

4) егер төлемнің және (немесе) ақша аударымының бенефициары алаяқтық белгілері бар төлем транзакциясын жүзеге асыру оқиғалары мен әрекеттену туралы дерекқорда болса, алаяқтық белгілері бар төлем транзакциясы деп таниды.

3. Антифрод-орталықтың қызметін жүзеге асыру және антифрод-орталықтың антифрод-орталық қызметіне қатысатын тұлғалармен өзара іс-қимыл тәртібіне қойылатын талаптар Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісінде белгіленеді.

Қаржы ұйымдары, төлем ұйымдары, ұялы байланыс операторлары, қылмыстық қудалау органдары, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі және қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган антифрод-орталықтың қызметіне қатысатын тұлғалар болып табылады.

4. Қылмыстық қудалау органы антифрод-орталықтан алаяқтық белгілері бар төлем транзакциясы жөніндегі хабарды (ақпаратты) алған кезден бастап үш жұмыс күні ішінде қаржы ұйымдарын, төлем ұйымдарын төлемді және (немесе) ақша аударымын жүзеге асырудан бас тарту үшін негіздердің бар екені және төлемді одан әрі тоқтата тұру не төлемді және (немесе) ақша аударымын қайта бастауға негіздердің жоқтығы туралы хабардар ету қажеттілігі туралы антифрод-орталыққа хабарлайды. Қылмыстық қудалау органы үш жұмыс күні ішінде одан әрі іс-қимыл жасау жөнінде хабарламаған жағдайда, қаржы ұйымдары, төлем ұйымдары, егер Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген, осы төлемді және (немесе) ақша аударымын жүзеге асыруға кедергі келтіретін өзге де негіздер болмаса, осы төлемді және (немесе) ақша аударымын жүзеге асырады.

5. Қаржы ұйымы, төлем ұйымы алаяқтық белгілері бар төлем транзакциясы анықталған кезде мынадай әрекеттерді жүзеге асырады:

1) нұсқаудың орындалуын тоқтата тұрады және (немесе) ақша сомасын үш жұмыс күнінен аспайтын мерзімге бұғаттайды;

2) клиентпен жасалған шартта белгіленген тәртіппен клиентке себептері мен негіздерін көрсете отырып, нұсқауды орындауды тоқтата тұру және (немесе) төлемді және (немесе) ақша аударымын бұғаттау туралы ақпарат береді;

3) кейін Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген іс-шараларды жүргізу үшін қылмыстық қудалау органына алаяқтық белгілері бар төлем транзакциясы бойынша ақпаратты жіберу үшін антифрод-орталыққа хабарлама жібереді;

4) үш жұмыс күні өткеннен кейін қылмыстық қудалау органының төлемді және (немесе) ақша аударымын одан әрі тоқтата тұру туралы не мұндай төлемді және (немесе) ақша аударымын тоқтата тұру қажеттілігінің жоқ екендігі туралы шешімі алынбаған жағдайда, егер Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген, осы төлемді және (немесе) ақша аударымын жасауға кедергі келтіретін өзге де негіздер болмаса, осы төлемді және (немесе) ақша аударымын жүзеге асырады.

6. Қаржы ұйымдары, төлем ұйымдары антифрод-орталықтан алаяқтық белгілері бар төлем транзакцияларына қатысы бар адамдар туралы ақпарат алған кезде Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісінде айқындалған мерзімдерде және тәртіппен нұсқауларды орындаудан бас тартады немесе тоқтата тұрады.

7. Антифрод-орталық және антифрод-орталықтың қызметіне қатысатын тұлғалар Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылықта болады.

8. Қаржы ұйымдары, төлем ұйымдары алаяқтық белгілері бар төлем транзакцияларын жүзеге асырудың барлық оқиғалары және (немесе) әрекеттенулер туралы ақпаратты Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісінде айқындалған нысан бойынша, мерзімдерде және тәртіппен антифрод-орталыққа жіберуге міндетті.

9. Антифрод-орталық қылмыстық қудалау органдарына алаяқтық белгілері бар төлем транзакциялары бойынша деректерді, оның ішінде Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес банктік және заңмен қорғалатын өзге де құпияға жататын деректерді беруге құқылы.

10. Антифрод-орталық алаяқтық белгілері бар төлем транзакциясын жүзеге асыру оқиғалары мен әрекеттену туралы дерекқорды қалыптастыруды және жүргізуді жүзеге асырады, оларға антифрод-орталықтың қызметіне қатысатын тұлғалардың Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісінде айқындалған тәртіппен нақты уақыт режимінде қол жеткізуін ұсынады.

11. Антифрод-орталық клиенттің келісімінсіз қаржы ұйымдарымен, төлем ұйымдарымен, ұялы байланыс операторларымен, қылмыстық қудалау органдарымен деректер алмасуды, клиент-жеке тұлға, оның жеке сәйкестендіру нөмірі, банктік шотының және (немесе) төлем карточкасының нөмірі, ұялы байланыстың абоненттік нөмірі, жеке басын куәландыратын құжаты туралы мәліметтерді және клиентті және оның қатысуымен болатын төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын сәйкестендіру үшін қажетті басқа да мәліметтерді қамтитын, алаяқтық белгілері бар төлем транзакциялары бойынша деректерді өңдеуді жүзеге асырады.

Ескерту. 25-1-баппен толықтырылды – ҚР 21.05.2024 № 86-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

26-бап. Орталық депозитарийдің функцияларын орындайтын мамандандырылған коммерциялық емес ұйымның қаржы құралдарымен мәмілелер бойынша төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын жүзеге асыру ерекшеліктері

Ескерту. 26-баптың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР 02.07.2018 № 166-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

1. Қаржы құралдарымен мәміле бойынша төлемді және (немесе) ақша аударымын "Бағалы қағаздар рыногы туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес орталық депозитарийдің функцияларын орындайтын мамандандырылған коммерциялық емес ұйым (бұдан әрі – орталық депозитарий) клиент пен орталық депозитарийдің арасындағы:

1) орталық депозитарийде ашылған клиенттің банктік шоты бойынша;

2) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінде ашылған клиенттің корреспонденттік шоты бойынша жасалған шарттың негізінде жүзеге асырады.

2. Клиенттің орталық депозитарийде ашылған банктік шоты бойынша төлем және (немесе) ақша аударымы қаржы құралдарымен мәмілені немесе орталық депозитарийдегі банктік шоттарының есебінде бар қаржы құралдарына байланысты өзге де операцияларды тіркеу кезінде орталық депозитарийдің қағидалар жинағына сәйкес орталық депозитарийдің төлем құжатын қалыптастыруы арқылы:

1) егер клиенттің қаржы құралдарымен мәмілені (операцияны) тіркеуге бұйрығын жөнелтуші клиенттің қаржы құралдарымен мәмілені тіркеуге бұйрығының негізінде орталық депозитарийге оның банктік шотынан ақшаны есептен шығару құқығын берген жағдайда, осындай бұйрықтың;

2) егер ақша жөнелтуші сауда-саттықты ұйымдастырушының қаржы құралдарымен мәмілені тіркеуге бұйрығының негізінде орталық депозитарийге оның банктік шотынан ақшаны есептен шығару құқығын берген жағдайда, сауда-саттықты ұйымдастырушының қаржы құралдарымен мәмілені (операцияны) тіркеуге бұйрығының;

3) егер ақша жөнелтуші клирингтік ұйымның бұйрығы негізінде орталық депозитарийге оның банктік шотынан ақшаны есептен шығару құқығын берген жағдайда, клирингтік ұйымның клирингтік сессия қорытындылары бойынша ақша аударымдарын жүзеге асыруға бұйрығының негізінде жүзеге асырылады.

3. Қаржы құралдарымен мәміле бойынша төлемді және (немесе) ақша аударымын жүзеге асыру үшін немесе жүйелік маңызы бар төлем жүйесі арқылы қаржы құралдарына байланысты өзге де операцияларды тіркеу кезінде клиент жүйелік маңызы бар төлем жүйесінде орталық депозитарийдің төлем құжатын орындаған кезде жүйелік маңызы бар төлем жүйесінің операторына не операциялық орталығына Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінде ашылған оның корреспонденттік шотынан ақшаны есептен шығаруға келісім береді.

Орталық депозитарий жүйелік маңызы бар төлем жүйесіне орталық депозитарийдің қағидалар жинағына сәйкес:

1) егер клиенттің қаржы құралдарымен мәмілені (операцияны) тіркеуге бұйрығын жөнелтуші клиенттің қаржы құралдарымен мәмілені тіркеуге бұйрығының негізінде орталық депозитарийге оның корреспонденттік шотынан ақшаны есептен шығару құқығын берген жағдайда, осындай бұйрықтың;

2) егер ақша жөнелтуші сауда-саттықты ұйымдастырушының қаржы құралдарымен мәмілені тіркеуге бұйрығының негізінде орталық депозитарийге оның корреспонденттік шотынан ақшаны есептен шығару құқығын берген жағдайда, сауда-саттықты ұйымдастырушының қаржы құралдарымен мәмілені (операцияны) тіркеуге бұйрығының;

3) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі жүйелік маңызы бар төлем жүйесіне қатысушыларға бағалы қағаздармен қамтамасыз ете отырып, банктік қарыз берген жағдайда, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің қаржы құралдарымен мәмілені (операцияны) тіркеуге біржақты бұйрығының негізінде төлем құжатын жібереді.

Ескерту. 26-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 02.07.2018 № 166-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

27-бап. Банктік шоттар

1. Банктік шот клиент пен банк немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым арасында банктік шот шарты, корреспонденттік шот шарты және (немесе) банктік салым шарты жасалған кезде ашылады.

Ағымдағы немесе корреспонденттік шотты немесе банктік салымды ашу кезінде жасалатын шарт осы Заңның 13-бабының 4-тармағында көзделген көрсетілетін төлем қызметін ұсыну кезінде жасалатын шарт болып табылады. Клиентпен жасалатын өзге шарттарда көрсетілетін төлем қызметтерін ұсынудың талаптарын белгілеуге жол беріледі.

Клиенттің банктік шот ашу туралы электрондық нысанда жіберген өтінішінің негізінде банктік шот шарты жасалғанға дейін банктің немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымның клиентке жеке сәйкестендіру кодын беруіне жол беріледі. Бұл ретте банктік шот клиент пен банк немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым арасында банктік шот шарты жасалғаннан кейін ашылды деп есептеледі. Клиент банктік шот шартын жасамаған жағдайда, банк Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісінде айқындалған тәртіппен жеке сәйкестендіру кодын жояды.

2. Банкке және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымға:

1) егер клиенттің банкте немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымда ашылған банктік шотына берілген уәкілетті мемлекеттік органдардың немесе лауазымды адамдардың банктік шот бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұру туралы шешімдері және (немесе) өкімдері, үшінші тұлғалардың банктік шоттан ақшаны алып қою туралы талаптары болған және (немесе) оның банктік шотындағы ақшаға тыйым салынған жағдайларда, банктік шотта тыйым салынатын ақша сомасы жеткіліксіз болған кезде клиентке жаңа банктік шот;

2) салықтардың және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің түсуін қамтамасыз ету саласындағы уәкілетті орган банкке немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымға ол туралы ақпарат берілген әрекетсіз салық төлеушіге банктік шот;

3) анонимдік банктік шот немесе ойдан шығарылған атқа банктік шот;

4) "Қылмыстық жолмен алынған кiрiстердi заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмдi қаржыландыруға қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген жағдайларда клиентке банктік шот ашуға тыйым салынады.

3. Осы баптың 2-тармағы 1) және 2) тармақшаларының ережелері:

1) клиент – жеке тұлғаға мемлекеттік бюджеттен және (немесе) Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорынан төленетін жәрдемақыларды, әлеуметтік төлемдерді, Қазақстан Республикасы Әлеуметтік кодексінің 112-бабы 4-тармағының 1) тармақшасына сәйкес берілетін материалдық көмекті немесе мемлекеттік бюджеттен және (немесе) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан және (немесе) ерікті жинақтаушы зейнетақы қорынан төленетін зейнетақыларды, сондай-ақ алименттерді (кәмелетке толмаған және еңбекке қабілетсіз кәмелетке толған балаларды күтіп-бағуға арналған ақшаны), тұрғын үй жағдайларын жақсарту және (немесе) білім беру ақысын төлеу мақсатында бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан төленетін нысаналы жинақтарды және (немесе) нысаналы жинақ төлемдерін есепке жатқызуға арналған банктік шотты;

2) жеке тұрғын үй қорынан жалға алынған тұрғын үйге ақы төлеу мақсатында төлемдер мен субсидияларды есепке жатқызуға арналған тұрғын үй құрылысы жинақ банкінде банктік шоттар ашу жағдайларына қолданылмайды.

Банктің немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымның Қазақстан Республикасының бей- резидент банктерімен жасалған шарттардың және (немесе) Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттардың талаптарын орындау шеңберінде банктік шот ашудан бас тартуына жол беріледі.

4. Банктік шоттар клиенттердің ағымдағы және жинақ шоттары, сондай-ақ банктердің және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың корреспонденттік шоттары болып бөлінеді.

5. Клиенттің ағымдағы шоты бойынша:

1) банктің клиент ақшасының болуын қамтамасыз етуіне және оны пайдалануына;

2) клиенттің пайдасына ақшаны қабылдауға (есепке жатқызуына);

3) банктік шот шартында көзделген тәртіппен ақшаны үшінші тұлғалардың пайдасына аудару туралы клиенттің нұсқауын орындауға;

4) Қазақстан Республикасының заңдарында және (немесе) банктік шот шартында көзделген негіздер бойынша клиенттің ақшасын алып қою туралы үшінші тұлғалардың нұсқауларын орындауға;

5) көрсетілген шартта және осы Заңда көзделген тәртіппен және шарттарда клиенттен қолма-қол ақша қабылдауды және оған беруді жүзеге асыруға;

6) алып тасталды – ҚР 02.07.2018 № 168-VІ (01.01.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

7) клиенттің талабы бойынша клиенттің банктегі ақша сомасы және банктік шот шартында көзделген тәртіппен және мерзімдерде жүргізілген операциялар туралы ақпарат беруге;

8) клиентке банктік шот шартында, Қазақстан Республикасының заңнамасында және банк практикасында қолданылатын iскерлiк айналым дағдыларында көзделген өзге де банк қызметін көрсетуді жүзеге асыруға байланысты операциялар орындалады.

6. Клиенттің жинақ шоты бойынша:

1) банктің клиентке тиесілі ақшаның болуын қамтамасыз етуіне және оны пайдалануына;

2) клиенттен немесе үшінші тұлғалардан ақшаны қолма-қол ақшамен де, қолма-қол ақшасыз да тәсілмен қабылдауды жүзеге асыруға;

3) банктік салым шартында айқындалатын мөлшерде және тәртіппен сыйақы төлеуге;

4) банктік салым шартында және Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген талаптармен, оның ішінде оларды клиенттің басқа банктік шотына аудару жолымен клиентке ақшаны қайтаруға;

5) Қазақстан Республикасының заңдарында және (немесе) банктік шот шартында көзделген негіздер бойынша клиенттің ақшасын алып қою туралы үшінші тұлғалардың нұсқауын орындауға байланысты операциялар орындалады.

7. Банктің немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымның корреспонденттік шоты бойынша:

1) банктің немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымның немесе оның клиенттерінің пайдасына келіп түсетін ақшаны қабылдауға (есепке жатқызуға);

2) банктің немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымның немесе оның клиенттерінің міндеттемелерін орындау мақсатында банктің немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымның банкке немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымға не үшінші тұлғалардың пайдасына ақша аудару туралы нұсқауын орындауға;

3) көрсетілген шартта және осы Заңда көзделген тәртіппен және шарттарда банкке немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымға корреспонденттік шоттан қолма-қол ақша қабылдауды және оны беруді жүзеге асыруға;

4) корреспонденттік шот шартында көзделген басқа да қызметтерді көрсетуге байланысты операциялар орындалады.

Корреспонденттік шоттар банктер арасында, сондай-ақ банктер мен "Астана" халықаралық қаржы орталығына қатысушы банктер арасында, банктер мен банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар арасында, банктер мен Қазақстан Республикасының бейрезидент қаржы ұйымдары арасында ашылады.

Банктердің "Астана" халықаралық қаржы орталығына қатысушы банктерге корреспонденттік шоттар ашу және жүргізу ерекшеліктері, оның ішінде валюта мен операциялар тізбесі Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісінде белгіленеді.

7-1. Банктік шоттардан қолма-қол ақша беру кәсіпкерлік субъектілерінің банктік шоттардан қолма-қол ақша алу қағидаларына сәйкес және, егер аз мөлшер банктік шот шартында көзделмесе және оны Қазақстан Республикасының қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл туралы заңнамасының талаптарына сәйкес қаржы мониторингі субъектісі белгілемесе, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің және мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті органның бірлескен актісінде айқындалған сомалар мөлшері шегінде жүзеге асырылады.

8. Осы баптың 5, 6 және 7-тармақтарында көрсетілген операциялар жүргізілмейтін, сондай-ақ банктегі немесе банк операцияларын жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдағы бухгалтерлік есептің позицияларын көрсететін шоттар, баланстық шоттың құрауыштары болып табылатын жеке шоттар (қосалқы позициялар), оның ішінде несиелік шоттар банктік шоттар болып табылмайды.

9. Клиентке "эскроу-шот" режимінде банктік шот ашуға рұқсат етіледі.

Атына эскроу-шот ашылған тұлға клиент айқындаған шарттарды орындамаған және банктік шот шарты бойынша мұндай талаптардың басталу немесе орындалу мерзімі аяқталған жағдайларда, банк эскроу-шот ашқан клиентке ақшаны қайтарады.

Эскроу-шоттағы ақшаға эскроу-шот шартының талаптарына байланысты іс жөніндегі сот актісі бойынша ғана тыйым салуға және өндіріп алуды қолдануға жол берілмейді.

10. Клиенттердің банктегі немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдағы ақшасына өндіріп алу қолданылған жағдайда, мұндай өндіріп алу клиенттердің банктік шоттарынан ғана жүргізіледі.

Банктердің немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың корреспонденттік шоттарындағы ақшаға өндіріп алуды қолдану банктердің немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың өз міндеттемелері бойынша ғана жүргізіледі.

Мыналарға:

1) мемлекеттік бюджеттен және (немесе) Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорынан төленетін жәрдемақылар мен әлеуметтік төлемдерді, Қазақстан Республикасы Әлеуметтік кодексінің 112-бабы 4-тармағының 1) тармақшасына сәйкес берілетін материалдық көмекті есепке жатқызуға арналған банктік шоттардағы ақшаға;

2) тұрғын үй төлемдерін, тұрғын үй жағдайларын жақсарту және (немесе) емделуге ақы төлеу мақсатында бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан төленетін біржолғы зейнетақы төлемдерін, нысаналы активтерді, тұрғын үй жағдайларын жақсарту және (немесе) білім беру ақысын төлеу үшін бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан төленетін нысаналы жинақ төлемдерін есепке жатқызуға арналған банктік шоттардағы ақшаға;

2-1) тұрғын үй төлемдерін пайдалану есебінен жинақталған тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасы түріндегі, тұрғын үй жағдайларын жақсарту және (немесе) білім беру ақысын төлеу мақсатында бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан төленетін нысаналы жинақ төлемдері түріндегі тұрғын үй құрылысы жинақ банктеріндегі банктік шоттардағы ақшаға, кондоминиум объектісінің ортақ мүлкіне күрделі жөндеу жүргізу мақсатында жасалатын шарттар бойынша міндеттемелердің орындалмауы туралы істер бойынша сот шешімдерінің негізінде өндіріп алуларды қоспағанда, кондоминиум объектісінің ортақ мүлкін күрделі жөндеуге жинақтар түрінде екінші деңгейдегі банктердегі банктік шоттардағы ақшаға;

2-2) жеке тұрғын үй қорынан жалға алынған тұрғын үйге ақы төлеу мақсатында төлемдер мен субсидияларды есепке жатқызуға арналған тұрғын үй құрылысы жинақ банкіндегі банктік шоттардағы ақшаға;

3) нотариус депозиті шарттарында енгізілген ақшаға;

4) "Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес жасалған білім беру жинақтау салымы туралы шарт бойынша банктік шоттардағы ақшаға;

5) банктік шоттардағы әлеуметтік медициналық сақтандыру қорының активтеріне және тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлеміне бөлінетін нысаналы жарна қаражатына;

5-1) инвестициялық портфельді басқарушының орындалмаған міндеттемелері бойынша осы инвестициялық портфельді басқарушы клиенттерінің ақшасын есепке алуға арналған банктік шоттардағы ақшаға;

5-2) номиналды ұстаушының функцияларын жүзеге асыратын тұлғаның орындалмаған міндеттемелері бойынша номиналды ұстаушының функцияларын жүзеге асыратын осы тұлға клиенттерінің ақшасын есепке алуға арналған банктік шоттардағы ақшаға;

5-3) қаржы құралдарымен мәмілелер бойынша клирингтік қызметті жүзеге асыруға арналған банктік шоттардағы ақшаға;

6) Қазақстан Республикасының мемлекеттік-жекешелік әріптестік саласындағы және концессиялар туралы заңнамасына сәйкес инвестициялық шығындардың өтемақысын есепке жатқызуға арналған банктік шоттардағы ақшаға;

7) төлем талаптары негізінде банктік қарыздар бойынша клиенттердің алименттерді (кәмелетке толмаған және еңбекке жарамсыз кәмелетке толған балаларды күтіп-бағуға арналған ақшаны) есепке жатқызуға арналған банктік шоттарындағы ақшасына;

8) жеке сот орындаушысының өндіріп алушылардың пайдасына өндіріп алынған сомаларды сақтауға арналған ағымдағы шотындағы ақшаға өндіріп алуды қолдануға жол берілмейді.

9) берілген банктік қарыздар бойынша кепіл нысанасы болып табылатын жинақ шоттарындағы ақшаға, төлем талаптары негізінде осындай банктік қарыздар бойынша өтелмеген негізгі борыш сомасы мөлшерінде;

10) әлеуетті өнім берушілердің немесе өнім берушілердің "Мемлекеттік сатып алу туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес мемлекеттік сатып алуға қатысу шеңберінде қамтамасыз ету шаралары ретінде ақша енгізуіне арналған мемлекеттік сатып алу саласындағы бірыңғай оператордың банктік шотындағы ақшаға;

11) өзіне қатысты "Қазақстан Республикасы азаматтарының төлем қабілеттілігін қалпына келтіру және банкроттығы туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес рәсімді қолдану туралы іс қозғалған немесе рәсім қолданылған азаматтың банктік шоттарындағы ақшаға;

12) "Қазақстан Республикасы азаматтарының төлем қабілеттілігін қалпына келтіру және банкроттығы туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес сот арқылы банкроттық рәсімінде ақшаны есепке жатқызу үшін қаржы басқарушысының ағымдағы шотындағы ақшаға өндіріп алуды қолдануға жол берілмейді.

Осы тармақтың үшінші бөлігі 6) тармақшасының ережесі Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 742-бабының 2-тармағында көзделген кезектілікке сәйкес бірінші, екінші және үшінші кезектерге жататын талаптар бойынша ақшаны алып қоюға қолданылмайды.

11. Уәкілетті мемлекеттік органдардың немесе лауазымды адамдардың банктік шот бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұру туралы тиісті шешімдері және (немесе) өкімдері не терроризмді және экстремизмді қаржыландырумен байланысты ұйымдар мен тұлғалардың тізбесіне және (немесе) жаппай қырып-жою қаруын таратуды қаржыландырумен байланысты ұйымдар мен тұлғалардың тізбесіне, сондай-ақ террористік әрекетке қатысы бар тұлғалардың тізіміне енгізілген ұйымдар мен жеке тұлғалар туралы уәкілетті органның ақпараты негізінде ақша жөнелтушінің банктік шоты бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұру, сондай-ақ мүлікке билік етуге уақытша шектеу қою туралы актілер негізінде мүлікке билік етуге уақытша шектеу қою, клиенттің ақшасына тыйым салу туралы актілер негізінде ақша жөнелтушінің банктік шотындағы ақшаға тыйым салу Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген тәртіппен және жағдайларда жүзеге асырылады.

Мемлекеттік бюджеттен және (немесе) Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорынан төленетін жәрдемақылар мен әлеуметтік төлемдерді, Қазақстан Республикасы Әлеуметтік кодексінің 112-бабы 4-тармағының 1) тармақшасына сәйкес берілетін материалдық көмекті, тұрғын үй төлемдерін, тұрғын үй жағдайларын жақсарту және (немесе) емделуге ақы төлеу мақсатында бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан төленетін біржолғы зейнетақы төлемдерін, нысаналы активтерді, тұрғын үй жағдайларын жақсарту және (немесе) білім беру ақысын төлеу мақсатында бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан төленетін нысаналы жинақ төлемдерін есепке жатқызуға арналған банктік шоттар бойынша, тұрғын үй төлемдерін пайдалану есебінен жинақталған тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасы түріндегі, тұрғын үй жағдайларын жақсарту және (немесе) білім беру ақысын төлеу мақсатында бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан төленетін нысаналы жинақ төлемдері түріндегі тұрғын үй құрылысы жинақ банктеріндегі банктік шоттардағы ақшаға, жеке тұрғын үй қорынан жалға алынған тұрғын үйге ақы төлеу мақсатында төлемдер мен субсидияларды есепке жатқызуға арналған тұрғын үй құрылысы жинақ банкіндегі банктік шоттардағы ақшаға, кондоминиум объектісінің ортақ мүлкіне күрделі жөндеу жүргізу мақсатында жасалатын шарттар бойынша міндеттемелердің орындалмауы туралы істер бойынша сот шешімдерінің негізінде өндіріп алуларды қоспағанда, кондоминиум объектісінің ортақ мүлкін күрделі жөндеуге жинақтар түрінде екінші деңгейдегі банктердегі банктік шоттардағы ақшаға, инвестициялық шығындардың өтемақысын есепке жатқызуға арналған банктік шоттардағы ақшаға, сондай-ақ нотариус депозиті шарттарында енгізілген, "Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес жасалған білім беру жинақтау салымы туралы шарт бойынша банктік шоттардағы ақшаға, банктік шоттардағы әлеуметтік медициналық сақтандыру қорының активтеріне және тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлеміне бөлінетін нысаналы жарна қаражатына, инвестициялық портфельді басқарушының орындалмаған міндеттемелері бойынша осы инвестициялық портфельді басқарушы клиенттерінің ақшасын есепке алуға арналған банктік шоттардағы ақшаға, номиналды ұстаушының функцияларын жүзеге асыратын тұлғаның орындалмаған міндеттемелері бойынша номиналды ұстаушының функцияларын жүзеге асыратын осы тұлға клиенттерінің ақшасын есепке алуға арналған банктік шоттардағы ақшаға, қаржы құралдарымен мәмілелер бойынша клирингтік қызметті жүзеге асыруға арналған банктік шоттардағы ақшаға, уәкілетті мемлекеттік орган лицензиядан айырған және (немесе) мәжбүрлеп тарату процесінде тұрған банктердің, сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының, ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларының ақшасына, жеке сот орындаушысының өндіріп алушылардың пайдасына өндіріп алынған сомаларды сақтауға арналған ағымдағы шотындағы ақшаға, әлеуетті өнім берушілердің немесе өнім берушілердің "Мемлекеттік сатып алу туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес мемлекеттік сатып алуға қатысу шеңберінде қамтамасыз ету шаралары ретінде ақша енгізуіне арналған мемлекеттік сатып алу саласындағы бірыңғай оператордың банктік шотындағы ақшаға, уәкілетті мемлекеттік орган лицензиядан айырған және қызметін мәжбүрлеп тоқтату процесінде тұрған Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктері филиалдарының, Қазақстан Республикасы бейрезидент-сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдары филиалдарының ақшасына тыйым салуға, шығыс операцияларын тоқтата тұруға, мүлікке билік етуге уақытша шектеу қоюға, мүлікпен мәмілелер және өзге де операциялар жасауға шектеулер қоюға жол берілмейді.

Осы тармақтың екінші бөлігінің ережесі лицензиясының қолданысы тоқтатыла тұрған немесе тоқтатылған не лицензиясынан айырылған жеке сот орындаушысының өндіріп алушылардың пайдасына өндіріп алынған сомаларды сақтауға арналған ағымдағы шоты бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұру туралы атқарушылық құжаттарды орындауды қамтамасыз ету саласындағы уәкілетті орган мен оның аумақтық органдары қоятын шектеулерге қолданылмайды.

12. Клиенттің банктік шоты бойынша шығыс операциялары уәкілетті мемлекеттік орган немесе лауазымды адам банктік шот бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұру туралы шешімін және (немесе) өкімін, мүлікке билік етуге уақытша шектеу қою туралы актіні кері қайтарып алғаннан кейін, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процестік кодексінде, "Қылмыстық жолмен алынған кiрiстердi заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмдi қаржыландыруға қарсы іс-қимыл туралы" және "Оңалту және банкроттық туралы" Қазақстан Республикасының заңдарында айқындалған тәртіппен қайта басталады.

Клиент салықтардың және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің түсуін қамтамасыз ету саласындағы уәкілетті органның банктік шоттар бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұру туралы өкімінде көрсетілген салықтық берешек сомасын өтеген жағдайда, банк немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым салықтардың және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің түсуін қамтамасыз ету саласындағы уәкілетті орган банктік шоттар бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұру туралы өкімді кері қайтарып алғанға дейін клиенттің банктік шоты (шоттары) бойынша шығыс операцияларын қайта бастайды.

Клиенттің банктік шотындағы ақшаға салынған тыйым клиенттің ақшасына тыйым салу құқығы бар тұлғаның ақшаға тыйым салу туралы бұрын өзі қабылдаған актінің күшін жою туралы тиісті жазбаша хабарламасы негізінде не банктік шоттағы ақшаға бұрын салынған тыйымды орындау үшін берілген инкассолық өкімді банк орындағаннан кейін не "Атқарушылық іс жүргізу және сот орындаушыларының мәртебесі туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген жағдайларда алынады.

Ақша жөнелтушінің банкі осы Заңда айқындалған тәртіппен клиенттің банктік шоты жабылған кезде банктік шотқа қойылатын орындалмаған талаптарды, мүлікке билік етуге уақытша шектеу қою туралы актілерді, клиенттің банктік шоты бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұру туралы уәкілетті мемлекеттік органдардың немесе лауазымды адамдардың шешімдерін және (немесе) өкімдерін, сондай-ақ клиенттің ақшасына тыйым салу құқығы бар тұлғалардың клиенттің банктік шотындағы ақшаға тыйым салу туралы актілерін орындамастан қайтарады.

13. Мүлікке билік етуге уақытша шектеу қою туралы акт, уәкілетті мемлекеттік органдардың немесе лауазымды адамдардың банктік шот бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұру туралы шешімдері және(немесе) өкімдері, клиенттің банктік шотындағы ақшаға тыйым салу туралы актілер келіп түскен кездегі банктің және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымның әрекет ету тәртібі Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісінде айқындалады.

Ескерту. 27-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 30.06.2017 № 80-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 12.12.2017 № 114-VI (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); 02.07.2018 № 168-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 04.07.2018 № 171-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 21.01.2019 № 217-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.12.2019 № 284-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.06.2020 № 349-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2020 № 359-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.05.2020 № 325-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2020 № 359-VI (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 399-VI (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 24.06.2021 № 52-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 15.11.2021 № 72-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 12.07.2022 № 138-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2022 № 179-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (01.01.2024 бастап қолданысқа енгізіледі); 16.11.2023 № 40-VIII (01.01.2024 бастап қолданысқа енгізіледі); 16.05.2024 № 82-VIII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңдарымен.

28-бап. Банктік шотты жабу

1. Клиенттің банктік шотын жабуды клиенттің өтініші бойынша немесе осы Заңның 29-бабында көзделген тәртіппен банктік шот шартының, банктік салым шартының қолданылуы тоқтатылған не оларды орындаудан бас тартылған жағдайларда банк немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым өзі дербес жүзеге асырады.

Осы Заңның 29-бабының 3-тармағында көзделген, банктік шотқа қойылған орындалмаған талаптар болған кезде клиенттің өтініші бойынша банктік шотты жабуға жол берілмейді.

2. Банктік шот шартының және банктік салым шартының қолданылуы клиенттің - заңды тұлғаның таратылуына байланысты оның қызметі тоқтатылған жағдайда тоқтатылады. Банк немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым клиенттің заңды тұлғаның банктік шотын жабуды Бизнес сәйкестендіру нөмірлерінің ұлттық тізіліміне заңды тұлға қызметінің тоқтатылғаны туралы енгізілген мәліметтер негізінде жүзеге асырады.

29-бап. Банктік шот шартын немесе банктік салым шартын орындаудан біржақты бас тарту негіздері мен тәртібі

1. Банк немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым:

1) клиенттің банктік шотында бір жылдан астам ақша болмаған;

2) клиенттің банктік шотында (жинақ шотын, мемлекеттік бюджеттен және (немесе) Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорынан төленетін жәрдемақыларды, әлеуметтік төлемдерді немесе мемлекеттік бюджеттен және (немесе) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан және (немесе) ерікті жинақтаушы зейнетақы қорынан төленетін зейнетақыларды, сондай-ақ алименттерді (кәмелетке толмаған және еңбекке жарамсыз кәмелетке толған балаларды күтіп-бағуға арналған ақшаны) есепке жатқызуға арналған шоттарды қоспағанда) бір жылдан астам ақша қозғалысы болмаған;

3) Қазақстан Республикасының бейрезидент банктерімен жасалған шартта көзделген жағдайларда, банктік шот шартын немесе банктік салым шартын орындаудан бас тартуға құқылы.

2. Банк немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым осы Заңда және "Қылмыстық жолмен алынған кiрiстердi заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмдi қаржыландыруға қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген негіздер бойынша және тәртіппен банктік шот шартын немесе банктік салым шартын орындаудан бас тартады.

3. Банктің немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымның:

1) банктік шотқа қойылатын орындалмаған талаптар немесе мүлікке билік етуге уақытша шектеу қою туралы алынбаған актілер, уәкілетті мемлекеттік органдардың және (немесе) лауазымды адамдардың банктік шот бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұру туралы шешімдері және (немесе) өкімдері, сондай-ақ клиенттің банктік шотындағы ақшаға тыйым салу туралы актілер;

2) клиенттің Қазақстан Республикасының валюталық заңнамасына сәйкес банкке немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымға ұсынатын, экспортты (импортты) көздейтін валюталық шарт бойынша орындалмаған талаптар болған кезде банктік шот шартын немесе банктік салым шартын орындаудан біржақты бас тартуына жол берілмейді.

4. Банктің немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымның осы баптың 3-тармағының 1) тармақшасында көзделген жағдайлар болған кезде клиенттің банктік шотында бір жылдан астам ақша болмаған және (немесе) клиент – заңды тұлға таратылған кезде банктік шот шартын немесе банктік салым шартын орындаудан біржақты бас тартылған жағдайда клиенттің банктік шотын жабуына рұқсат етіледі.

5. Банктің немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымның осы баптың 3-тармағының 2) тармақшасында көзделген жағдайлар болған кезде "Қылмыстық жолмен алынған кiрiстердi заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмдi қаржыландыруға қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының Заңына немесе Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес банктік шот шартын немесе банктік салым шартын орындаудан біржақты бас тартылған жағдайда клиенттің банктік шотын жабуына рұқсат етіледі.

6. Егер банктік шот шартында немесе банктік салым шартында өзгеше тәртіп көзделмесе, банк немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым банктік шот шартын немесе банктік салым шартын орындаудан бас тарту туралы хабарламаны банкте немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымда бар мекенжай бойынша электрондық нысанда не оны алғаны туралы хабарламамен пошта арқылы жібереді.

7. Егер банктік шот шартында немесе банктік салым шартында өзгеше тәртіп көзделмесе, клиенттің банктік шотында ақша болмаған кезде банк немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым клиентке банктік шот шартын немесе банктік салым шартын орындаудан бас тарту туралы хабарлама жіберілген күннен бастап үш ай өткен соң банктік шот шартын немесе банктік салым шартын бұзады және клиенттің банктік шотын жабуды жүзеге асырады.

8. Мүлікке билік етуге уақытша шектеу қою туралы тиісті актілерді, уәкілетті мемлекеттік органдардың және (немесе) лауазымды адамдардың банктік шот бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұру туралы шешімдерін және (немесе) өкімдерін, сондай-ақ банктік шоттағы ақшаға тыйым салу құқығы бар тұлғалардың актілерін осы баптың 4-тармағына сәйкес банктік шот жабылғаннан кейін бес жұмыс күні ішінде банк немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым осы талаптарды қойған уәкілетті тұлғаларға қайтаруға тиіс.

9. Клиенттің банктік шотында (мемлекеттік бюджеттен және (немесе) Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорынан төленетін жәрдемақыларды, әлеуметтік төлемдерді немесе мемлекеттік бюджеттен және (немесе) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан және (немесе) ерікті жинақтаушы зейнетақы қорынан төленетін зейнетақыларды, сондай-ақ алименттерді (кәмелетке толмаған және еңбекке жарамсыз кәмелетке толған балаларды күтіп-бағуға арналған ақшаны) есепке жатқызуға арналған шоттарды қоспағанда) ақша қалдығы болған кезде банк немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым ақша қалдығын Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес нотариус депозитіне аударуға және банктік шотты жабуға құқылы.

10. Осы бапта көзделген жағдайларда, банктің банктік шотты жүргізгені үшін алатын комиссиясының мөлшері, банктің басқа клиенттердің банктік шотын жүргізгені үшін алатын комиссиясының ең жоғары мөлшерінен аспауға тиіс.

11. Банктік шот шартын немесе банктік салым шартын орындаудан біржақты бас тартылған кезде банк шарттардың өзінде белгіленген сыйақы туралы талаптарды ескере отырып, көрсетілген шарттарды орындаудан біржақты бас тартылған күнге сыйақы төлейді.

12. Егер Қазақстан Республикасының заңдарында және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актілерінде өзгеше көзделмесе, осы баптың қағидалары корреспонденттік шот шарттарына қолданылады.

Ескерту. 29-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 21.01.2019 № 217-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

6-тарау. ТӨЛЕМ ҚҰРАЛДАРЫ

30-бап. Төлем құралдарының түрлері

Қазақстан Республикасының аумағында төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын жүзеге асыру кезінде төлем құралдарының мынадай түрлері пайдаланылады:

1) төлем тапсырмасы;

2) төлем талабы;

3) чек;

4) вексель;

5) инкассолық өкім;

6) төлем ордері;

7) төлем хабарламасы;

8) электрондық төлем құралы.

31-бап. Төлем тапсырмасы

1. Төлем тапсырмасын пайдалануға байланысты ақша жөнелтушімен ақша жөнелтушінің банкі арасындағы құқықтар мен міндеттер олардың арасындағы жасалған шартта белгіленеді, ал олардың нақты іске асырылуы ақша жөнелтушінің банкіне төлем тапсырмасын ұсынған кезден бастап туындайды.

2. Ақша жөнелтушінің банкі төлем тапсырмасын онда көрсетілген үзінді көшірме жасалған күннен бастап күнтізбелік он күн ішінде қабылдайды. Төлем тапсырмасында валюталау күні көрсетілуі мүмкін.

3. Бір ақша жөнелтушіден бір банкте немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын бір ұйымда қызмет көрсетілетін бірнеше бенефициардың пайдасына төлем және (немесе) ақша аударымы жүзеге асырылған не ақша жөнелтушінің банкі бір бенефициардың пайдасына бірнеше ақша жөнелтушінің нұсқауларын орындаған кезде жиынтық төлем тапсырмасын пайдалануға жол беріледі.

4. Қағаз жеткізгіште ресімделген жиынтық төлем тапсырмасына Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісінде айқындалған тәртіппен ақша жөнелтуші тұлғалардың не бенефициарлардың тізілімі қоса беріледі.

32-бап. Төлем талабы

1. Төлем талабын пайдалана отырып жасалатын төлемдер кезіндегі құқықтар мен міндеттер оны ақша жөнелтушінің банкіне ұсынған кезден бастап туындайды.

2. Төлем талабы, осы Заңның 26-бабында көзделген тәртіппен оны берген жағдайларды қоспағанда, бенефициардың банкіне немесе ақша жөнелтушінің банкіне онда көрсетілген үзінді көшірме жасалған күнінен бастап күнтізбелік он күн ішінде беріледі.

3. Банктердің, банктік қарыз шарттары жөнінде өзіне берілген талап ету құқықтары бойынша екінші деңгейдегі банктердің кредиттік портфельдерінің сапасын жақсартуға маманданатын ұйымның, ипотекалық ұйымдардың, агроөнеркәсіптік кешен субъектілеріне кредит беруді жүзеге асыратын, дауыс беретін акцияларының жүз пайызы тікелей немесе жанама түрде ұлттық басқарушы холдингке тиесілі ұйымдардың қарыз бойынша мерзімі өткен берешекті өндіріп алу үшін төлем талабын қою жағдайларын қоспағанда, бенефициардың төлем талабын қою құқығы ақша жөнелтуші мен ақша жөнелтушінің банкі арасындағы шартта белгіленеді.

4. Жасалған қарыз шартына, кредиттік желіні ашу туралы келісімге немесе қарыз операциясы не кепілдікті беру фактісін растайтын өзге де құжатқа сәйкес қарыз бойынша мерзімі өткен берешекті өндіріп алу үшін банктердің, банктік қарыз шарттары жөнінде өзіне берілген талап ету құқықтары бойынша екінші деңгейдегі банктердің кредиттік портфельдерінің сапасын жақсартуға маманданатын ұйымның, ипотекалық ұйымдардың, агроөнеркәсіптік кешен субъектілеріне кредит беруді жүзеге асыратын, дауыс беретін акцияларының жүз пайызы тікелей немесе жанама түрде ұлттық басқарушы холдингке тиесілі ұйымдардың төлем талабын пайдалануына жол беріледі.

Банктер, банктік қарыз шарттары жөнінде өзіне берілген талап ету құқықтары бойынша екінші деңгейдегі банктердің кредиттік портфельдерінің сапасын жақсартуға маманданатын ұйым, ипотекалық ұйымдар, агроөнеркәсіптік кешен субъектілеріне кредит беруді жүзеге асыратын, дауыс беретін акцияларының жүз пайызы тікелей немесе жанама түрде ұлттық басқарушы холдингке тиесілі ұйымдар төлем талабын ақша жөнелтушінің банкіне ақша жөнелтушінің өз банктік шотынан ақшаны алып қоюға келісімін қамтитын құжаттың негізінде қояды.

Қарыз бойынша мерзімі өткен берешекті өндіріп алу үшін төлем талабын қою тәртібі, сондай-ақ оған ақшаныалып қоюдың негізділігін растайтын құжаттардың көшірмелерін қоса берудің қажеттілігі туралы талаптар Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісінде айқындалады.

Ақшаны алып қоюдың негізділігін растайтын құжаттардың электрондық көшірмелерін банктер арасында орнатылған электрондық байланыс арналары арқылы жіберуге жол беріледі.

Қарыз бойынша мерзімі өткен берешекті өндіріп алу үшін төлем талабын қоюдың негізділігіне өндіріп алушы жауапты болады.

5. Банк немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым ақша жөнелтушінің:

1) ақша жөнелтуші мен ақша жөнелтушінің банкі арасында жасалған шартта;

2) қарыз шартында, кредиттік желіні ашу туралы келісімде немесе қарыз операциясы не кепілдік беру фактісін растайтын өзге де құжатта қамтылған банктік шотынан ақша алып қоюға келісімі болған кезде төлем талабын ақша жөнелтушінің банктік шотын тікелей дебеттеу арқылы орындайды.

6. Ақша жөнелтушінің банктік шотында ақша жеткіліксіз болған кезде оның банктік шотын тікелей дебеттеу арқылы қарыз бойынша мерзімі өткен берешекті өндіріп алу үшін төлем талабын орындау ақшаның банктік шотқа түсуіне қарай жүзеге асырылады.

Осы баптың 4-тармағында көзделген тәртіппен ақша жөнелтуші-жеке тұлғаның ағымдағы шотына қойылған төлем талабы оның ағымдағы шотын ондағы ақша сомасының және (немесе) ақша жөнелтуші-жеке тұлғаның банктік шотына заңды тұлғадан немесе дара кәсіпкерден түсетін әрбір ақша сомасының елу пайызы шегінде, төлем талабында көрсетілген барлық соманың түсуін күтпестен, тікелей дебеттеу арқылы орындалады.

Бұл ретте ақша жөнелтушінің ағымдағы шотында немесе жиынтығында жеке тұлғаның немесе егер жеке тұлға қызметін жеке кәсіпкерлік түрінде жүзеге асыратын дара кәсіпкер ретінде тіркелген болса, дара кәсіпкердің бір банкте ашылған ағымдағы шоттарында сақталатын ақша сомасы төлем талабын орындау кезінде республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген ең төмен күнкөріс деңгейінің екі еселенген мөлшерінен аз болмауға тиіс.

Көрсетілген шектеу қарыз алушы-жеке тұлғаның немесе егер жеке тұлға қызметін жеке кәсіпкерлік түрінде жүзеге асыратын дара кәсіпкер ретінде тіркелген болса, дара кәсіпкердің жинақ шотындағы ақшасына қолданылмайды.

Ескерту. 32-бапқа өзгерістер енгізілді – ҚР 02.07.2018 № 168-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 21.01.2019 № 217-VI (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-баптан қараңыз); 05.01.2021 № 407-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.06.2024 № 97-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

33-бап. Чек

1. Чек берушi мен банктiң чектi пайдалануға байланысты құқықтары мен мiндеттерi чек берушi мен банк арасындағы чектердi пайдалану туралы шарт негiзiнде туындайды. Чек ұстаушының құқықтары чек берушiден чекті алған кезден бастап туындайды.

2. Чек ұстаушы чекті Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісінде белгіленген мерзімде қабылдайды және чек ұстаушы чек берушінің банкіне не чек ұстаушының банкіне береді.

3. Чек берушiнiң чекті беруі орындау үшін осындай чек жазылып берiлген төлемнің аяқталуы болып табылмайды. Чек берушінің ақшалай міндеттемесі чек ұстаушы чек бойынша ақшаны алған кезде түпкілікті орындалады.

4. Чек ұстаушыда чекте көрсетiлген сомадағы чек берушiнiң банкiне қойылатын ақшалай талабының құқығы туындайды. Чек берушiнiң банкi чек ұстаушы ұсынған чектi төлейдi не Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісінде көзделген негіздер бойынша оны төлеуден уәжді түрде бас тартады.

5. Чектер жабылған және жабылмаған болып бөлiнедi. Ақшамен алдын ала қамтамасыз етiлмеген чектер жабылмаған чектер болып табылады. Чек берушi алдын ала банкке енгiзген ақшамен қамтамасыз етiлген чектер жабылған чектер болып табылады.

34-бап. Вексель

Вексельдердi қолма-қол ақшасыз төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын жүзеге асыру үшін қолдану Қазақстан Республикасының вексель заңнамасымен реттеледi.

35-бап. Инкассолық өкім

1. Клиенттiң банктік шотынан ақшаны оның келісімiнсiз алып қою Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген негiздер бойынша және кезектiлiктiң сақталуы ескеріле отырып, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнің нормативтік құқықтық актісінде белгiленген тәртiппен инкассолық өкiм пайдаланыла отырып жүргiзiледi.

2. Төлемге және (немесе) ақша аударымына қатысушының құқықтары мен мiндеттерi ақша жөнелтушiнiң банкiне инкассолық өкiм берілген кезден бастап туындайды.

3. Инкассолық өкімді мемлекеттік кірістер органдары, сот орындаушылары, сондай-ақ аумақтық әділет органы атқарушылық іс жүргізудің мемлекеттік автоматтандырылған ақпараттық жүйесі арқылы береді.

4. Сот орындаушыларының инкассолық өкімі Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген нормалардың негізінде осы өндіріп алудың негізділігін растайтын атқарушылық құжаттардың көшірмелерін қағаз жеткізгіште не электрондық нысанда қоса беріле отырып, ақша жөнелтушінің банкіне беріледі.

Аумақтық әділет органының атқарушылық іс жүргізудің мемлекеттік автоматтандырылған ақпараттық жүйесінде қалыптастырылған инкассолық өкімі Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген нормалар негізінде өндіріп алуды растайтын атқарушылық құжаттар қоса беріліп, ақша жөнелтушінің банкіне электрондық нысанда жіберіледі.

5. Егер атқарушылық құжаттың мәтінінде өзгеше белгіленбесе, ақша жөнелтушінің банктік шотынан ақшаны оның келісімінсіз алып қоюдың негізділігін растайтын атқарушылық құжат банкке немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымға сот орындаушысының немесе аумақтық әділет органының атқарушылық іс жүргізудің мемлекеттік автоматтандырылған ақпараттық жүйесінде қалыптастырылған бір ғана инкассолық өкімін ұсынуға негіз болып табылады.

Атқарушылық құжатта (ол болған кезде) көрсетілген төлем және (немесе) ақша аударымының сомасы:

1) борышкер борышқа ішінара ақы төлеуді өз бетінше жүргізген және атқарушылық құжатта сот орындаушысының бұл туралы белгісі бар;

2) бір атқару парағының негізінде борышты бірнеше бенефициардың пайдасына ортақ өндіріп алу жүзеге асырылатын;

3) сот орындаушысының қаулысымен мерзімді төлемдерді өндіріп алу туралы атқарушылық құжат бойынша берешек айқындалған жағдайларды қоспағанда, инкассолық өкімде көрсетілген сомаға сәйкес келуге тиіс.

6. Мемлекеттік кіріс органдарының инкассолық өкімдері осы өндіріп алудың негізділігін растайтын құжаттар қоса тіркелместен беріледі.

Қазақстан Республикасының зейнетақымен қамсыздандыру, міндетті әлеуметтік сақтандыру, міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру туралы заңнамасында айқындалған тиісті тізімдер қоса беріле отырып, банктерге немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдарға мемлекеттік кіріс органдарының:

мiндеттi зейнетақы жарналары, мiндеттi кәсіптік зейнетақы жарналары, әлеуметтік аударымдар;

міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыруға аударымдар және(немесе) жарналар;

жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары бойынша берешектi өндiрiп алуға арналған инкассолық өкiмдерi беріледі.

7. Инкассолық өкiмде төлемнің мақсаты және ақша жөнелтушiнiң банктік шотынан ақшаны оның келісімінсіз алып қою құқығы көзделетiн Қазақстан Республикасы заңының нормасына сілтеме көрсетіледі.

8. Ақша жөнелтушінің банктік шотында ақша жеткіліксіз болған кезде мемлекеттік кірістер органдарының салық берешегін өндіріп алу туралы, атқарушылық құжаттар бойынша сот орындаушыларының және аумақтық әділет органының атқарушылық іс жүргізудің мемлекеттік автоматтандырылған ақпараттық жүйесінде қалыптастырылған инкассолық өкімін орындау осындай шотқа ақша түскен күннен кейінгі үш операциялық күннен кешіктірілмей оның түсуіне қарай жүргізіледі.

9. Ақша жөнелтушiнiң банктік шотынан оның келісімiнсiз ақшаны алып қоюдың негiздiлiгi үшiн инкассолық өкімнің бастамашысы жауаптылықта болады. Банктер және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар ақша жөнелтушілердің банктік шоттарынан ақшаны олардың келісімінсіз есептен шығаруға қарсы білдірген қарсылықтарын мәні бойынша қарамайды.

Ескерту. 35-бапқа өзгерістер енгізілді – ҚР 26.06.2020 № 349-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.06.2024 № 97-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

36-бап. Төлем ордері

1. Ақша жөнелтуші мен ақша жөнелтушінің банкі арасындағы, оның ішінде ақша жөнелтушінің банкі мен бенефициар бір тұлға болып табылғандағы, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісінде көзделген жағдайлардағы қолма-қол ақшасыз төлем және (немесе) ақша аударымы төлем ордері негізінде жүзеге асырылады.

2. Төлем ордерінде банктің (ақша жөнелтушінің банкі мен бенефициардың банкі) немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымның атауы бір рет көрсетілуі мүмкін.

37-бап. Төлем хабарламасы

1. Төлем хабарламасы ақша жөнелтушінің банктік шотын ашпай қолма-қол ақшасыз төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын жүзеге асыру кезінде пайдаланылады.

2. Төлем хабарламаларын беру және орындау тәртібі Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісінде айқындалады.

3. Банктік шотты ашпай электрондық терминалдар арқылы төлемдерді және(немесе) ақша аударымдарын жүзеге асыру кезінде ақша жөнелтушіге деректемелері Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнің нормативтік құқықтық актісінде белгіленетін чек беріледі.

38-бап. Электрондық төлем құралы

1. Электрондық төлем құралын пайдалану осы Заңда және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнің нормативтік құқықтық актілерінде айқындалған тәртіппен жүзеге асырылады.

2. Электрондық төлем құралын пайдалана отырып жасалатын операциялар бойынша төлем және (немесе) ақша аударымы сәйкестендіру құралы арқылы расталған электрондық төлем құралын ұстаушының келісімі негізінде жүзеге асырылады.

3. Төлемді және (немесе) ақша аударымын жүзеге асыру кезінде электрондық төлем құралын ұстаушының келісімін беру және растау тәртібі мен тәсілі электрондық төлем құралының эмитенті - банк пен электрондық төлем құралын ұстаушы арасында жасалған шартта белгіленеді.

7-тарау. ТӨЛЕМ КАРТОЧКАСЫ

39-бап. Төлем карточкасын шығару және пайдалану

1. Қазақстан Республикасының аумағында төлем карточкаларын шығаруды төлем карточкасын шығаруға құқығы бар Қазақстан Республикасының көрсетілетін төлем қызметтерін берушілер жүзеге асырады. Төлем карточкаларын шығару және пайдалану төлем карточкасы эмитентінің төлем карточкасын ұстаушымен жасаған шарты негізінде жүзеге асырылады.

Төлем карточкасының эмитенті өзге де ұйымдармен бірлесіп, төлем және өзге де көрсетілетін қызмет түрлерін ұстаушыларға оларды ұсыну үшін өздерінің арасында жасалған шарттардың тәртібі мен талаптарында төлем карточкаларын шығаруға құқылы.

Негізге алынып төлем карточкаларын шығару және пайдалану жүзеге асырылатын шартты жасасу тәсілі мен талаптары Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнің нормативтік құқықтық актісінде белгіленеді.

2. Төлем карточкасының эмитенті Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнің нормативтік құқықтық актісінде айқындалған тәртіппен Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiн төлем карточкаларын шығарғаны туралы хабардар етеді.

3. Төлем карточкасының эмитенті төлем карточкасын ұстаушымен төлем карточкасын пайдалану туралы шарт жасасқанға дейін төлем карточкасын ұстаушыны төлем карточкасын пайдалану кезіндегі талаптар мен қауіпсіздік шаралары туралы, наразылықтарды беру тәсілдері мен оларды қарау тәртібі туралы хабардар етуге міндетті.

4. Алып тасталды – ҚР 30.12.2020 № 397-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

5. Төлем карточкасының эмитенті өзінің интернет-ресурсында төлем карточкасының түрлері мен оны беру шарттары туралы ақпаратты, төлем карточкасын беру туралы үлгілік шартты, төлем карточкасын пайдалану кезіндегі қауіпсіздік шаралары туралы ақпаратты орналастырады.

6. Төлем карточкасының эмитенті төлем карточкасын ұстаушыны төлем карточкасына қызмет көрсету үшін алынатын комиссияның мөлшері не оны төлемеген кезде берешекті есепке жазу туралы хабардар етеді, сондай-ақ төлем карточкасын ұстаушыға өздерінің арасындағы шартта көзделген тәртіппен оның төлем карточкасына қызмет көрсеткені үшін төлем карточкасын ұстаушының комиссияны төлеу фактісін растауды ұсынуын қамтамасыз етеді.

Ескерту. 39-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2020 № 397-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

40-бап. Төлем карточкасын пайдалана отырып жүргізілетін төлемдер және (немесе) ақша аударымдары

1. Төлем карточкасын пайдалана отырып жүргізілетін төлем және (немесе) ақша аударымы Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнің нормативтік құқықтық актісінде айқындалған тәртіппен жүзеге асырылады.

2. Төлемге және (немесе) ақша аударымына қатысушылардың төлем карточкаларын пайдалануға байланысты құқықтары мен міндеттері дара кәсіпкер немесе заңды тұлға ұсынылған төлем карточкасын пайдалана отырып жүзеге асырылатын төлемді қабылдауға келісім берген кезден бастап туындайды.

Дара кәсіпкердің немесе заңды тұлғаның өзімен төлем карточкасына қызмет көрсету туралы келісім жасасқан банкке қатысты өзі қабылдаған төлем сомасында ақшалай талап құқығы туындайды. Көрсетілген банкте дара кәсіпкердің немесе заңды тұлғаның ақшалай талабын орындау міндеті туындайды.

3. Дара кәсіпкерлер және заңды тұлғалар төлем карточкаларын пайдалана отырып төлемдерді қабылдаған кезде тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) қолма-қол ақша төленген кездегі олардың сатылу бағасынан аспайтын бағамен сатуды жүзеге асыруға міндетті.

4. Төлем карточкасының эмитенті төлем карточкасын ұстаушыны төлем карточкасын пайдалана отырып жасалған операциялар туралы өздерінің арасындағы шартта көзделген жағдайларда және тәртіппен хабардар етеді.

Осындай хабарламаны жіберудің тәсілі мен кезеңділігі, сондай-ақ төлем карточкасын ұстаушыны төлем карточкасын пайдалана отырып жасалған операциялар туралы хабардар еткені үшін төлем карточкасы эмитентінің комиссия мөлшері мен оны алу тәртібі төлем карточкасының эмитенті мен төлем карточкасын ұстаушы арасындағы шартта белгіленеді.

5. Төлем карточкасының эмитенті төлем карточкасын ұстаушының төлем карточкасын жоғалтуы және (немесе) төлем карточкасының рұқсатсыз пайдаланылуы туралы хабарламаны тәулік бойы жіберу мүмкіндігін қамтамасыз етуге тиіс.

6. Төлем карточкасын ұстаушы төлем карточкасының жоғалу немесе төлем карточкасының рұқсатсыз пайдаланылу фактісін анықтаған кезде бұл туралы төлем карточкасының эмитентін өздерінің арасындағы шартта белгіленген тәсілмен хабардар етеді. Төлем карточкасының эмитенті төлем карточкасын ұстаушының хабарламасы негізінде оның төлем карточкасын бұғаттайды.

Төлем карточкасының эмитенті төлем карточкасын ұстаушымен жасалған шартқа сәйкес рұқсат етілмеген операция бойынша ақшаны өзі дербес өтеген жағдайларды қоспағанда, төлем карточкасын ұстаушы рұқсат етілмеген операцияны өтеу үшін төлем карточкасының эмитенті белгілеген нысан бойынша өтінішті төлем карточкасының эмитентіне ұсынады.

7. Төлем карточкасының эмитенті төлем карточкасының жоғалуы және(немесе) төлем карточкасының рұқсатсыз пайдаланылуы туралы төлем карточкасын ұстаушының хабарламасын алғаннан кейін рұқсат етілмеген операциялар жасалған жағдайда, олар үшін жауаптылықта болады.

8. Төлем карточкасының эмитенті төлем карточкасын ұстаушының рұқсат етілмеген операцияны өтеу туралы өтініші негізінде рұқсат етілмеген төлем фактісін анықтау бойынша шаралар қолданады және осындай өтінішті алған күннен бастап күнтізбелік он бес күн ішінде оған рұқсат етілмеген операция мөлшерінде ақша сомасын өтейді не өздерінің арасындағы шартта көзделген тәсілмен себебін көрсете отырып, рұқсат етілмеген операцияны өтеуден бас тарту туралы хабарлама жібереді.

Үшінші тұлғалардан ақпаратты алу не тексеру жүргізу арқылы қосымша зерделеу қажет болған жағдайда, төлем карточкасының эмитенті төлем карточкасын ұстаушының өтінішін қарайды және ол бойынша Қазақстан Республикасы ішіндегі операциялар бойынша күнтізбелік отыз күн немесе шетелде жасалған операциялар бойынша күнтізбелік алпыс күн ішінде шешім қабылдайды және бұл туралы төлем карточкасын ұстаушыны өздерінің арасындағы шартта белгіленген тәсілмен хабардар етеді.

Төлем карточкалары эмитентінің рұқсат етілмеген операцияны өтеуден бас тартуы төлем карточкасын ұстаушының төлем карточкасын пайдалану қағидаларын бұзуын не оның төлем карточкасын пайдалана отырып алаяқтық операцияларға қатысуын растайтын негіздер, белгілер немесе фактілер болған кезде жүзеге асырылады.

9. Төлем карточкасының эмитентін төлем карточкасының жоғалуы немесе төлем карточкасының рұқсатсыз пайдаланылуы туралы хабардар етпеген жағдайда, төлем карточкасын ұстаушы төлем карточкасының жоғалуына немесе төлем карточкасының рұқсатсыз пайдаланылуына байланысты барлық тәуекелдерді көтереді.

10. Төлем карточкасының эмитенті төлем карточкасын ұстаушыға оның төлем карточкасын пайдалануына байланысты құжаттарды және ақпаратты шартта айқындалған тәртіппен ұсынуға міндетті.

11. Төлем карточкасының эмитенті төлем карточкасын ұстаушыға жіберілген және одан алынған хабарламаларды тіркейді, сондай-ақ тиісті ақпаратты жіберген және алған күннен бастап оларды кемінде үш жыл сақтайды.

12. Төлем карточкасының эмитенті төлем карточкасын ұстаушының өтініштерін, оның ішінде төлем карточкасын немесе оның деректемелерін пайдалануға байланысты даулы жағдайлар туындаған кезде шартта белгіленген, бірақ осындай өтініштерді алған күннен бастап күнтізбелік отыз күннен аспайтын мерзімде, сондай-ақ төлем карточкасы шетелде пайдаланылған жағдайда, өтініштерді алған күннен бастап күнтізбелік қырық бес күннен аспайтын мерзімде қарайды. Төлем карточкасын ұстаушыға өтініштерді қараудың нәтижелері туралы, оның ішінде жазбаша нысанда ақпарат (төлем карточкасын ұстаушының талабы бойынша) жіберіледі.

13. Төлем карточкасының эмитенті ұстаушыдан алған хабарлама негізінде немесе ұстаушы төлем карточкасын пайдалану тәртібін бұзған кезде шартқа сәйкес эмитенттің бастамасы бойынша оны төлем карточкасын ұстаушының оны пайдалануын тоқтата тұрады немесе тоқтатады.

14. Төлем карточкасын ұстаушының төлем карточкасын пайдалануын тоқтата тұру немесе тоқтату төлем карточкасын ұстаушының және эмитенттің көрсетілген пайдалануды тоқтата тұрған немесе тоқтатқан кезге дейін туындаған міндеттемелерін тоқтатпайды.

41-бап. Төлем карточкаларын пайдалана отырып жасалатын операциялар бойынша банкаралық төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын жүзеге асыру ерекшеліктері

1. Өздері шығарған төлем карточкалары пайдаланыла отырып, Қазақстан Республикасының аумағында жасалған операциялар бойынша Қазақстан Республикасының банктері арасындағы төлемдерді өңдеу және төлемдер клирингі Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісінде айқындалған тәртіппен жүзеге асырылады.

2. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Қазақстан Республикасының резидент банктері шығарған төлем карточкалары пайдаланыла отырып, Қазақстан Республикасының аумағында жасалған банкаралық операцияларға қызмет көрсету жүйесін осы жүйенің жұмыс істеуін қамтамасыз ету үшін операциялық және технологиялық функцияларды жүйелік маңызы бар төлем жүйесінің операциялық орталығына беру не арнайы ұйым құру арқылы ұйымдастыруға құқығы бар.

Мұндай арнайы ұйымның қызметін жүзеге асыру және төлем карточкалары эмитенттерінің - банктердің аталған ұйыммен өзара іс-қимыл жасау тәртібіне қойылатын талаптар Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісінде белгіленеді.

8-тарау. ЭЛЕКТРОНДЫҚ АҚША

42-бап. Электрондық ақша эмитенттері, иелері және электрондық ақша жүйесінің операторы

1. Электрондық ақша эмитенттері Қазақстан Республикасының аумағында шығаратын электрондық ақша Қазақстан Республикасының ұлттық валютасында ғана номиналдануға (көрсетілуге) тиіс.

2. Электрондық ақшаны Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі, банктер және Ұлттық пошта операторы шығаруға құқылы.

3. Мыналар:

1) жеке тұлғалар;

2) агенттер;

3) дара кәсіпкерлер және заңды тұлғалар электрондық ақша иелері болып табылуы мүмкін.

4. Электрондық ақша иесінің құқықтары электрондық ақшаны алған кезден бастап туындайды.

5. Жеке тұлға республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген айлық есептік көрсеткіштің елу еселенген мөлшерінен асатын сомада электрондық ақшаны иемденген жағдайда, электрондық ақша эмитенті оны сәйкестендіруді жүзеге асыруға міндетті.

Электрондық ақша эмитенті шарт негізінде "Қылмыстық жолмен алынған кiрiстердi заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмдi қаржыландыруға қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес қаржы мониторингі субъектісі болып табылатын заңды тұлғаға электрондық ақша эмитентінің атынан және тапсырмасы бойынша электрондық ақша иесі – жеке тұлғаны сәйкестендіруді жүзеге асыруға уәкілеттік беруге құқылы.

Электрондық ақша иесін сәйкестендіруді электрондық ақша эмитенті және (немесе) электрондық ақша жүйесінің операторы электрондық ақша иесінің өзі қатысқан және жеке басын куәландыратын құжатын көрсеткен кезде не банкаралық ақша аударымдары жүйесінің операциялық орталығынан қолжетімді дереккөздерден алынған мәліметтер негізінде қашықтан сәйкестендіру арқылы немесе оңайлатылған сәйкестендіру жолымен жүргізеді.

Электрондық ақша иесін оңайлатылған сәйкестендіруді электрондық ақша эмитенті және (немесе) электрондық ақша жүйесінің операторы электрондық ақша иесінің жеке сәйкестендіру нөмірі туралы мәліметтерді тіркеп және жеке басын куәландыратын құжаттың электрондық көшірмесін ала отырып, ақпараттық-коммуникациялық технологиялар құралдарын пайдалану арқылы қашықтық тәсілімен жүргізеді.

Электрондық ақша эмитенті және (немесе) электрондық ақша жүйесінің операторы электрондық ақша иесі – жеке тұлғаның жеке сәйкестендіру нөмірі туралы мәліметтерді тіркеген кезде қолжетімді көздерден алынған мәліметтер негізінде оны салыстырып тексеруді жүзеге асырады.

6. Электрондық ақша эмитентінің өзі немесе банк, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым немесе төлем ұйымы электрондық ақша эмитентімен (эмитенттерімен) жасалған тиісті шарттың негізінде электрондық ақша жүйесінің операторлары болып табылуы мүмкін.

Электрондық ақша эмитенті мен электрондық ақша жүйесінің операторы (егер ол электрондық ақша эмитенті болып табылмаса) арасындағы қатынастар осы Заңмен және олардың арасында жасалған шартпен реттеледі.

6-1. Мемлекеттік бюджет қаражаты және (немесе) Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорының қаражаты есебінен электрондық ақша түрінде аударылатын жәрдемақылар мен әлеуметтік төлемдерді есепке жатқызу, есепке алу мен пайдалану, сондай-ақ атаулы әлеуметтік көмекті мониторингтеу тәртібі мен ерекшеліктерін Қазақстан Республикасының Үкіметі Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкімен келісу бойынша айқындайды.

Мемлекеттік бюджет қаражаты және (немесе) Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорының қаражаты есебінен жәрдемақылар мен әлеуметтік төлемдерді, Қазақстан Республикасы Әлеуметтік кодексінің 112-бабы 4-тармағының 1) тармақшасына сәйкес берілетін материалдық көмекті есепке жатқызуға арналған электрондық әмияндардағы электрондық ақшаға өндіріп алуды қолдануға, тыйым салуға, шығыс операцияларын тоқтата тұруға, мүлікке билік етуді уақытша шектеуге, мәмілелер мен өзге де операцияларды жасауды шектеуге жол берілмейді.

7. Электрондық ақша жүйесінің операторы электрондық ақша эмитентімен (эмитенттерімен) жасалған шарттардың талаптарына сәйкес және өзіне электрондық ақша эмитенті (эмитенттері) берген өкілеттіктердің негізінде оның (олардың) атынан жеке тұлғалармен, агенттермен, дара кәсіпкерлермен және электрондық ақша жүйесіне қатысатын заңды тұлғалармен шарттар жасасуға құқылы.

Бұл жағдайда электрондық ақша иесі электрондық ақша жүйесінің операторымен жасасқан шарт осы шарт жасалған күннен кейін электрондық ақша жүйесіне қатысушылар болған электрондық ақша эмитентін (эмитенттерін) қоса алғанда, бір жүйенің шеңберінде өзі (өздері) шығарған электрондық ақшаны пайдалану кезінде электрондық ақша эмитентімен (эмитенттерімен) жасалған шартқа теңестіріледі.

8. Электрондық ақша эмитентінің электрондық ақша шығару жөніндегі қызметті тоқтату тәртібі Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісінде айқындалады.

9. Электрондық ақша жүйесінің операторы электрондық ақша жүйесінің жұмыс істеуін осы Заңда, "Ақпараттандыру туралы" Қазақстан Республикасының Заңында және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамасында белгіленген талаптарды және шектеулерді ескере отырып қамтамасыз етуге міндетті.

Электрондық ақша эмитенті және электрондық ақша жүйесінің операторы электрондық ақшаны шығару, пайдалану және өтеу туралы шарттың талаптарына сәйкес электрондық ақша иесінің алдында электрондық ақшаға рұқсатсыз қол жеткізу немесе оларды рұқсатсыз пайдалану, сондай-ақ электрондық ақша эмитентін бағдарламалық қамтамасыз ету жұмысындағы не электрондық ақша жүйесінің жұмыс істеуіндегі қателер немесе іркілістер салдарынан электрондық ақша иесіне келтірілген залал үшін жауаптылықта болады.

Электрондық ақша эмитенті – банк лицензиясының және (немесе) лицензиясы қосымшасының қолданылуы тоқтатыла тұрған немесе одан айырылған күннен бастап электрондық ақша жүйесінің операторы осы эмитент шығарған электрондық ақша бойынша операцияларды Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісінде айқындалған тәртіппен тоқтатады.

Ескерту. 42-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2020 № 359-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2020 № 397-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.05.2024 № 82-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

43-бап. Электрондық ақшаны шығару және өткізу

1. Электрондық ақша эмитенті жеке тұлғалардан немесе агенттерден растауды ұсына отырып, электрондық ақша шығарғаны үшін комиссиялық сыйақыны шегере отырып, өзіне қабылдайтын міндеттемелердің номиналды құнына тең сомада ақша алғаннан кейін электрондық ақша шығаруды жүзеге асырады.

Осы тармақтың бірінші бөлігінің талаптары Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің электрондық ақша шығаруына қолданылмайды.

Электрондық ақша эмитенті өзі шығарған электрондық ақшаны олардың Қазақстан Республикасының ұлттық валютасындағы номиналды құнына сәйкес өтеу жөніндегі шартсыз және кері қайтарылмайтын ақшалай міндеттемені қабылдайды.

2. Электрондық ақша эмитенті Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісінде айқындалған тәртіппен Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкін электрондық ақша шығару жөніндегі қызметті жүзеге асыруды бастағаны туралы хабардар етеді.

3. Электрондық ақша эмитентінің электрондық ақша шығарған кезде комиссиялық сыйақы, сондай-ақ электрондық ақша эмитенті көрсететін қосымша қызметтер үшін ақы алуы жасалған шарттың талаптарына сәйкес жүзеге асырылады.

4. Электрондық ақша эмитенті мен олардың иесі – жеке тұлға арасындағы қатынастар осы Заңмен және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес олардың арасында жасалған электрондық ақшаны шығару, пайдалану және өтеу шартымен реттеледі.

5. Электрондық ақшаны шығару, пайдалану және өтеу шарты жасалғанға дейін электрондық ақша эмитенті немесе электрондық ақша иесі атынан әрекет ететін электрондық ақша жүйесінің операторы электрондық ақша жүйесіне қатысуға ниет білдірген жеке тұлғаға:

1) электрондық ақша эмитентінің және электрондық ақша жүйесі операторының атауы мен орналасқан жері, сондай-ақ егер электрондық ақша жүйесінің операторы банк болып табылмаса, оның тіркеу нөмірі туралы;

2) электрондық ақшаны пайдалану шарттары туралы;

3) электрондық ақша эмитентінің және (немесе) электрондық ақша жүйесі операторының электрондық ақшаны шығару, пайдалану және өтеу кезінде электрондық ақша иесінен алынатын комиссиялық сыйақыны алу мөлшері мен тәртібі туралы;

4) электрондық ақша эмитентімен немесе электрондық ақша жүйесінің операторымен байланысқа арналған ақпаратты қоса алғанда, наразылықтар беру тәсілдері мен оларды қарау тәртібі туралы ақпаратты ұсынуға міндетті.

6. Осы Заңның 13-бабының 4-тармағында көзделген талаптардан басқа, электрондық ақшаны шығару, пайдалану және өтеу шартында:

1) электрондық ақшаны шығару (сатып алу) талаптары;

2) электрондық ақшаны пайдалануға белгіленетін шектеулерді қоса алғанда, электрондық ақшаны пайдалана отырып операцияларды жүзеге асыру талаптары;

3) электрондық ақша иесінің электрондық ақшаға және оларды пайдалана отырып операцияларды жүзеге асыруға құқықтарын куәландыру тәртібі;

4) электрондық ақшаны өтеуге ұсыну тәртібі мен тәсілдері және оны өтеу тәртібі;

5) электрондық ақшаны пайдалану кезінде электрондық ақша эмитенті мен олардың иесі арасында ақпарат алмасу тәртібі, оның ішінде электрондық ақша эмитентін электрондық ақшаға қол жеткізуге бақылаудың жоғалғаны немесе оларды рұқсатсыз пайдалану туралы хабардар ету тәртібі мен мерзімдері;

6) тараптардың өз міндеттемелерін орындамағаны немесе тиісінше орындамағаны үшін жауаптылығы қамтылуға тиіс.

7. Агент тараптардың құқықтары мен міндеттері, электрондық ақшаны өткізу және сатып алу тәртібі мен талаптары айқындалатын, электрондық ақша эмитентімен немесе электрондық ақша жүйесінің операторымен жасалған шарттың негізінде жеке тұлғаларға электрондық ақшаны өткізуді не жеке тұлғалардан электрондық ақшаны сатып алуды жүзеге асырады.

Ескерту. 43-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2020 № 397-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

44-бап. Электрондық ақшаны пайдалану және өтеу

1. Электрондық ақшаны оның иесі азаматтық-құқықтық мәмілелер бойынша төлемдерді жүзеге асыру, сондай-ақ электрондық ақша жүйесі қағидаларында айқындалған және Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін шарттарда өзге де операцияларды жүргізу мақсатында пайдаланады.

1-1. Электрондық ақша пайдаланылатын төлемдер мен өзге де операцияларды олардың иесі электрондық ақшаның сәйкестендірілген иесінің пайдасына жүзеге асырады.

Иесі сәйкестендірілмеген жеке тұлға болып табылатын электрондық ақша электрондық ақша эмитентінің өтеуіне және агентке өткізуіне (агенттің сатып алуына) жатпайды.

2. Азаматтық-құқықтық мәмілелерді жасау кезінде дара кәсіпкердің және (немесе) заңды тұлғаның электрондық ақшаны төлемақы ретінде қабылдауы электрондық ақша эмитентімен не электрондық ақша жүйесіне қатысушы болып табылатын өзге де банкпен жасалған шарттың негізінде жүзеге асырылады.

Азаматтық-құқықтық мәмілелер жасау кезінде электрондық ақша жүйесінде электрондық ақшаны алған дара кәсіпкердің немесе заңды тұлғаның қабылданған төлем сомасында электрондық ақша эмитентіне ақшаны талап ету құқығы туындайды.

3. Электрондық ақша эмитенті және электрондық ақша жүйесінің операторы "Қылмыстық жолмен алынған кiрiстердi заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмдi қаржыландыруға қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасы Заңының талаптарына сәйкес алаяқтықты және қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруды (жылыстатуды) және терроризмді қаржыландыруды анықтау, сондай-ақ болғызбау мақсатында электрондық ақша жүйесінде ұйымдастырушылық пен рәсімдік іс-шараларды қамтамасыз ету және енгізу жөнінде шаралар қабылдайды.

Электрондық ақша жүйесінің операторы "Қылмыстық жолмен алынған кiрiстердi заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмдi қаржыландыруға қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасы Заңының талаптарына сәйкес қаржы мониторингі жөніндегі уәкілетті органға қаржы мониторингіне жататын операциялар туралы мәліметтер мен ақпаратты ұсынады.

Электрондық ақша эмитенті қаржы мониторингі жөніндегі уәкілетті органға банк болып табылмайтын электрондық ақша операторлары туралы мәліметтерді олармен тиісті шарт жасасқаннан кейін береді.

4. Электрондық ақшаның сәйкестендірілмеген иесі – жеке тұлға жасайтын бір операцияның ең жоғары сомасы республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген айлық есептік көрсеткіштің елу еселенген мөлшеріне тең сомадан аспауға тиіс.

Электрондық ақшаның оңайлатылып сәйкестендірілген иесі – жеке тұлға жасайтын бір операцияның ең жоғары сомасы республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген айлық есептік көрсеткіштің бір жүз еселенген мөлшеріне тең сомадан аспауға тиіс.

Электрондық ақша иесі – дара кәсіпкер немесе заңды тұлға жасайтын бір операцияның ең жоғары сомасы республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген айлық есептік көрсеткіштің бір мың еселенген мөлшеріне тең сомадан аспауға тиіс.

5. Электрондық ақшаның сәйкестендірілмеген иесі – жеке тұлғаның бір электрондық құрылғысында сақталатын электрондық ақшаның ең жоғары сомасы республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген айлық есептік көрсеткіштің бір жүз еселенген мөлшеріне тең сомадан аспайды.

Электрондық ақшаның оңайлатылып сәйкестендірілген иесі – жеке тұлғаның электрондық әмиянында сақталатын электрондық ақшаның ең жоғары сомасы республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген айлық есептік көрсеткіштің үш жүз еселенген мөлшеріне тең сомадан аспауға тиіс.

5-1. Электрондық ақшаның сәйкестендірілмеген иесі – жеке тұлғаның электрондық әмиянынан электрондық ақша пайдаланыла отырып жұмыс күні ішінде жасалған төлемдердің және (немесе) өзге де операциялардың жалпы сомасы республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген айлық есептік көрсеткіштің бір жүз еселенген мөлшеріне тең сомадан аспауға тиіс.

Электрондық ақшаның оңайлатылып сәйкестендірілген иесі – жеке тұлғаның электрондық әмиянынан электрондық ақшаның сәйкестендірілген не оңайлатылып сәйкестендірілген иесінің электрондық әмиянына электрондық ақша пайдаланыла отырып жұмыс күні ішінде жасалған төлемдердің және (немесе) өзге де операциялардың жалпы сомасы республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген айлық есептік көрсеткіштің үш жүз еселенген мөлшеріне тең сомадан аспауға тиіс.

6. Егер электрондық ақша эмитенті мен электрондық ақша иесі – жеке тұлға арасында жасалған шартта электрондық ақша эмитентінің немесе электрондық ақша жүйесі операторының өзге комиссиялық сыйақысы көзделмесе, электрондық ақшаны өтеуді электрондық ақша эмитенті оның номиналдық құны бойынша тең ақша сомасын сәйкестендірілген электрондық ақша иесінің – жеке тұлғаның банктік шотына аудару не оған қолма-қол ақшаны беру арқылы жүзеге асырады.

7. Электрондық ақшаның иесінен электрондық ақшаны шығару, пайдалану және өтеу кезінде комиссиялық сыйақыны, сондай-ақ электрондық ақшаның эмитенті көрсететін қосымша қызметтер үшін төлемді алу электрондық ақшаны шығару, пайдалану және өтеу туралы шарттың талаптарына сәйкес жүзеге асырылады.

8. Егер электрондық ақша эмитенті мен дара кәсіпкер немесе заңды тұлға арасында жасалған шартта өзгеше мерзім көзделмесе, электрондық ақша эмитенті азаматтық-құқықтық мәмілелер бойынша ақы төлеу кезінде жеке тұлғалардан дара кәсіпкер немесе заңды тұлға алған электрондық ақшаны олардың пайдасына электрондық ақша түскен күннен бастап үш жұмыс күні ішінде өтеуді жүзеге асырады.

Бағалы қағаздармен операцияларды жүргізген, электрондық ақшаны пайдалана отырып, сыйақы төлеген, электрондық ақша пайдалануды ынталандырумен байланысты төлем кезінде заңды тұлғаның басқа заңды немесе жеке тұлғаларға электрондық ақшаны аударуына жол беріледі.

Дара кәсіпкер немесе заңды тұлға алған электрондық ақша аудару кезінде ақшаны қайтару үшін осы Заңда көзделген негіздер бойынша немесе Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген негіздер бойынша жасалған азаматтық-құқықтық мәміле бұзылған жағдайда, оларды ақы төлеуші - жеке тұлғаға қайтару кезінде өтелуге жатпайды.

Егер электрондық ақша эмитенті немесе электрондық ақша жүйесінің операторы және электрондық ақша иесі арасын да жасалған шартта электрондық ақша эмитентінің немесе электрондық ақша жүйесі операторының өзге комиссиялық сыйақысы көзделмесе, дара кәсіпкерлер немесе заңды тұлғалар иелері болып табылатын электрондық ақшаны өтеу оның номиналдық құны бойынша тең ақша сомасын дара кәсіпкердің немесе заңды тұлғаның банктік шотына аудару арқылы жүзеге асырылады.

9. Электрондық ақша иелері және оларға тиесілі сомалар туралы, сондай-ақ электрондық ақшаны пайдаланып жасалған операциялар туралы мәліметтерді тұлғаларға электрондық ақшаның эмитенті не электрондық ақша жүйесінің операторы "Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 50-бабында көзделген негіздер бойынша және шектерде береді.

10. Электрондық ақша иесі – жеке тұлғаның банктік шотына немесе электрондық төлем құралына ақша аудару арқылы электрондық ақшаны өтеуді банктік шоттың немесе электрондық төлем құралының осы жеке тұлғаға тиесілілігі туралы растауды алмай жүзеге асыруға тыйым салынады.

Ескерту. 44-бапқа өзгерістер енгізілді – ҚР 02.07.2018 № 168-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2020 № 359-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.05.2020 № 325-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

9-тарау. ТАПСЫРМА НЕМЕСЕ ТАЛАП НЫСАНЫНДАҒЫ НҰСҚАУДЫ ҚАБЫЛДАУ ЖӘНЕ ОРЫНДАУ

45-бап. Тапсырма немесе талап нысанында нұсқау беру

1. Тапсырма немесе талап нысанындағы нұсқау электрондық нысанда не қағаз жеткізгіште берілуі мүмкін.

Қағаз жеткізгіштегі нұсқау белгіленген нысандағы бланкіде ресімделеді және:

1) Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі нормативтік құқықтық актісінің талаптарына сәйкес деректемелер;

2) бастамашының қолтаңбасы және Қазақстан Республикасының жеке кәсіпкерлік субъектілерін және заңды тұлғалар шыққан елдің заңнамасына сәйкес мөрі жоқ бейрезидент – заңды тұлғаларын қоспағанда, мөрінің бедері қамтылуға тиіс.

2. Ақша жөнелтушінің банкі нұсқауды және оны кері қайтарып алу не оның орындалуын тоқтата тұру туралы өкімді өзі белгілеген операциялық күн ішінде ғана қабылдауды жүзеге асырады.

3. Егер нұсқау немесе оны кері қайтарып алу не оның орындалуын тоқтата тұру туралы өкім ақша жөнелтушінің банкі белгілеген операциялық күн аяқталғаннан кейін алынса, онда осындай нұсқауды немесе өкімді ақша жөнелтушінің банкі келесі операциялық күннің басында алды деп есептеледі.

4. Нұсқауды, оны кері қайтарып алу немесе оның орындалуын тоқтата тұру туралы өкімді беру:

1) қағаз жеткізгіште жасамастан, тиiстi электрондық байланыс арналары мен телекоммуникациялар желісін пайдалана отырып, электрондық тәсілмен беру арқылы;

2) электрондық байланыс арналары мен телекоммуникациялар желісін пайдалану мүмкіндігі болмаған кезде электрондық жеткізгіште;

3) қағаз жеткізгіште орындалған төлем құжатының, оны кері қайтарып алу немесе оның орындалуын тоқтата тұру туралы өкімнің түпнұсқасын ұсыну арқылы жүргізіледі.

5. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнің нормативтік құқықтық актілерінде белгiленген талаптар сақталған кезде ғана нұсқауды, оны кері қайтарып алу немесе оның орындалуын тоқтата тұру туралы өкімді электрондық тәсілмен немесе электрондық жеткізгіште беруге рұқсат етіледі.

6. Қазақстан Республикасының заңнамасында қағаз жеткізгіште ғана пайдаланылуы көзделген нұсқауды электрондық тәсілмен беруге тыйым салынады.

7. Егер бастамашы банктiң немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымның клиентi болып табылса, бастамашының банкке немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымға нұсқау беруінің тәсілдерi, тәртібі және талаптары олардың арасындағы шартта көрсетiледi. Егер бастамашы банктiң немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымның клиентi болып табылмаса, онда нұсқау беру осы Заңның нормаларына және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтiк құқықтық актілеріне сәйкес жүргiзiледі.

8. Нұсқау, оны кері қайтарып алу немесе оның орындалуын тоқтата тұру туралы өкім қазақ және (немесе) орыс тілдерінде жасалады. Басқа да тілдерді пайдалану мүмкіндігі банк немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым мен оның клиенті арасындағы шартта белгіленеді.

Ескерту. 45-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

46-бап. Нұсқауды орындау

1. Банк немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым нұсқауды қабылдаған кезде банк немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым нұсқауды жасау, беру тәртібіне қойылатын талаптарға және Қазақстан Республикасының заңнамасында және (немесе) шарт талаптарында белгіленген өзге де талаптарға оның сәйкестігін тексеруге және егер Қазақстан Республикасының заңнамасында өзгеше белгіленбесе, нұсқауда көрсетілген талаптарды сақтай отырып орындауға не оны орындаудан бас тартуға міндетті.

2. Бірінші бөлік 01.06.2017 дейін қолданыста болды - ҚР 26.07.2016 № 11-VI Заңымен.

Инкассолық өкім арқылы берілген нұсқауды орындауды банк немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым, инкассолық өкімнің белгіленбеген мерзімдерде орындалуын, сондай-ақ "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексінде (Салық кодексі) көзделген жағдайларды қоспағанда, нұсқауды алған күннен кейінгі операциялық үш күннен кешіктірмей жасайды.

3. Бір банкте немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын бір ұйымда ашылған банктік шоттар арасында ақша аударуды ақша жөнелтушінің банкі операциялық бір күн ішінде жүзеге асырады.

4. Халықаралық төлемдер және (немесе) ақша аударымдары Қазақстан Республикасының валюталық заңнамасында белгіленген талаптар сақтала отырып, нұсқаудыалған күннен кейінгі операциялық үш күннен кешіктірілмей орындалады.

5. Бірінші бөлік 01.06.2017 дейін қолданыста болды - ҚР 26.07.2016 № 11-VI Заңымен.

Бенефициардың банкі бас тарту себебін көрсете отырып, нұсқауды алған операциялық күннің ішінде нұсқауды орындаудан бас тартады.

6. Егер ақша жөнелтуші мен ақша жөнелтушінің банкі арасындағы шартта өзгеше көзделмесе, ақша жөнелтуші банк нұсқауды орындау үшін, ақша жөнелтуші оны орындау үшін қажетті ақша сомасын қамтамасыз етуге міндетті.

7. Банктің немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымның нұсқауды орындаудан бас тартуы мынадай негіздер бойынша:

1) егер шартта төлем қызметтерін берушінің клиентке осы төлемді және (немесе) ақша аударымын жүзеге асыру үшін кредит беру бойынша қызметтер көрсетуі көзделмесе, ақша жөнелтуші төлемді және (немесе) аударымды жүзеге асыру үшін қажетті ақша сомасын қамтамасыз етпеген кезде;

2) егер нұсқауда қолдан жасау, түзету, толықтыру және бүліну белгілері болса, оның ішінде, нұсқау жөнелтуші мен ақша жөнелтушінің банкі арасындағы шартта белгіленген рұқсат етілмеген төлемдерден қорғау әрекеттерінің тәртібі бұзыла отырып берілсе;

3) бастамашы нұсқауды жасау және беру тәртібіне қойылатын талаптарды және (немесе) Қазақстан Республикасының заңнамасында және (немесе) шарт талаптарында белгіленген өзге де талаптарды сақтамаған кезде;

4) "Қылмыстық жолмен алынған кiрiстердi заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмдi қаржыландыруға қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының Заңында, "Ойын бизнесі туралы" Қазақстан Республикасының Заңында немесе Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда көзделген не Қазақстан Республикасының бейрезидент банктерімен жасалған шарттарда көзделген жағдайларда;

5) банктік шоттан ақшаны өндіріп алу туралы талап мемлекеттік бюджеттен және (немесе) Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорынан төленетін жәрдемақыларды және әлеуметтік төлемдерді, Қазақстан Республикасы Әлеуметтік кодексінің 112-бабы 4-тармағының 1) тармақшасына сәйкес берілетін материалдық көмекті, тұрғын үй төлемдерін, тұрғын үй жағдайларын жақсарту және (немесе) емделуге ақы төлеу мақсатында бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан төленетін біржолғы зейнетақы төлемдерін, нысаналы активтерді, тұрғын үй жағдайларын жақсарту және (немесе) білім беру ақысын төлеу мақсатында бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан төленетін нысаналы жинақ төлемдерін, жеке тұрғын үй қорынан жалға алынған тұрғын үйге ақы төлеу мақсатында төлемдер мен субсидияларды есепке жатқызуға арналған тұрғын үй құрылысы жинақ банкіндегі банктік шоттардағы ақшаны, нотариус депозиті шарттарында енгізілген ақшаны, тұрғын үй төлемдерін пайдалану есебінен жинақталған тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасы түріндегі, тұрғын үй жағдайларын жақсарту және (немесе) білім беру ақысын төлеу мақсатында бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан төленетін нысаналы жинақ төлемдері түріндегі тұрғын үй құрылысы жинақ банктеріндегі банктік шоттардағы ақшаны, жеке сот орындаушысының өндіріп алушылардың пайдасына өндіріп алынған сомаларды сақтауға арналған ағымдағы шотындағы ақшаны, инвестициялық портфельді басқарушының орындалмаған міндеттемелері бойынша осы инвестициялық портфельді басқарушы клиенттерінің ақшасын есепке алуға арналған банктік шоттардағы ақшаны, номиналды ұстаушының функцияларын жүзеге асыратын тұлғаның орындалмаған міндеттемелері бойынша номиналды ұстаушының функцияларын жүзеге асыратын осы тұлға клиенттерінің ақшасын есепке алуға арналған банктік шоттардағы ақшаны, қаржы құралдарымен мәмілелер бойынша клирингтік қызметті жүзеге асыруға арналған банктік шоттардағы ақшаны, әлеуетті өнім берушілердің немесе өнім берушілердің "Мемлекеттік сатып алу туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес мемлекеттік сатып алуға қатысу шеңберінде қамтамасыз ету шаралары ретінде ақша енгізуіне арналған мемлекеттік сатып алу саласындағы бірыңғай оператордың банктік шотындағы ақшаны, кондоминиум объектісінің ортақ мүлкіне күрделі жөндеу жүргізу мақсатында жасалатын шарттар бойынша міндеттемелердің орындалмауы туралы істер бойынша сот шешімдерінің негізінде өндіріп алуларды қоспағанда, кондоминиум объектісінің ортақ мүлкін күрделі жөндеуге жинақтар түрінде екінші деңгейдегі банктердегі банктік шоттардағы ақшаны есепке жатқызуға арналған банктік шотқа, сондай-ақ "Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес жасалған білім беру жинақтау салымы туралы шарт бойынша банктік шотқа қойылған жағдайларда;

5-1) қарыз бойынша мерзімі өткен берешекті өндіріп алу үшін төлем талабы алименттерді (кәмелетке толмаған және еңбекке жарамсыз кәмелетке толған балаларды күтіп-бағуға арналған ақшаны) есепке жатқызуға арналған банктік шотқа қойылған жағдайларда;

5-2) өзіне қатысты "Оңалту және банкроттық туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген тәртіппен банкроттық туралы іс қозғалған немесе өзіне қатысты "Қазақстан Республикасы азаматтарының төлем қабілеттілігін қалпына келтіру және банкроттығы туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген тәртіппен рәсімді қолдану туралы іс қозғалған немесе рәсім қолданылған борышкердің банктік шотына банктік шоттан ақша өндіріп алу туралы талап қойылған жағдайларда;

6) рұқсат етілмеген төлем анықталған кезде, сондай-ақ бенефициардың пайдасына аударылатын ақшаның құқыққа сыйымсыз алынғандығы негізделген фактілер анықталған және расталған жағдайларда;

7) клиенттің банктік шоты бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұру туралы уәкілетті мемлекеттік органдардың немесе лауазымды адамдардың шешімдері және (немесе) өкімдері, мүлікке билік етуге уақытша шектеу қою, клиенттің банктік шотындағы ақшаға тыйым салу туралы ақшамен қамтамасыз етілмеген актілер, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес бірінші кезекте орындалуға жататын нұсқаулар болған кезде;

8) банктердің "Астана" халықаралық қаржы орталығына қатысушы банктермен корреспонденттік қатынастар орнатуын реттейтін нормативтік құқықтық актінің талаптарына нұсқау сәйкес келмеген кезде жүргізіледі.

Банктің немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымның нұсқауды осы тармақтың бірінше бөлігінің 1) және 7) тармақшаларында көрсетілген негіздер бойынша орындаудан бас тартуы инкассалық өкімдерге, сондай-ақ сақталуы ақша жөнелтуші мен ақша жөнелтушінің банкі арасындағы шартта көзделген төлем құжаттарына қолданылмайды.

8. Банктің немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымның алынған нұсқаудың:

1) егер банк немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым бенефициарға қызмет көрсетпеген жағдайда, нұсқауды келесі банкке немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымға беру;

2) егер ақша жөнелтушінің банкі бенефициардың банкі болып табылса, ақша аударымын аяқтау;

3) егер банк немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым ақша жөнелтушіге қызмет көрсеткен жағдайда, қолма-қол ақшаны төлеу туралы бұйрықты көрсеткен бастамашыға қолма-қол ақшаны беру талаптарын орындауы нұсқауды орындау болып табылады.

9. Бенефициардың банкi өзі орындайтын осындай нұсқауда белгіленген ақша сомасын орындалу мерзімі бенефициардың банкіне нұсқау келіп түскен кезде басталған, бенефициардың үшінші тұлғаның немесе осы банктің немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымның алдындағы міндеттемесі сомасының орнына үшiншi тұлғаның пайдасына немесе өз пайдасына Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген, банктен немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымнан ақшаны алудың кезектiлiгiн сақтауды ескере отырып есепке жатқызуға құқылы.

Ескерту. 46-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 05.07.2017 № 88-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 12.12.2017 № 114-VI (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); 02.07.2018 № 168-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 21.01.2019 № 217-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.12.2019 № 284-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.06.2020 № 349-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 399-VI (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 15.11.2021 № 72-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 12.07.2022 № 138-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2022 № 179-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.11.2023 № 40-VIII (01.01.2024 бастап қолданысқа енгізіледі); 16.05.2024 № 82-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 08.07.2024 № 116-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

47-бап. Нұсқауды көрсетілетін төлем қызметтерін бөгде беруші арқылы орындау

1. Осы Заңның 12-бабы 1-тармағының 9) тармақшасында көрсетілген, төлем қызметтерін бөгде беруші көрсететін төлем қызметі клиенттің көрсетілетін төлем қызметтерін бөгде берушінің қашықтан қол жеткізу жүйесі арқылы берген және сәйкестендіру құралы арқылы расталған келісімінің негізінде жүзеге асырылады.

2. Клиенттің банктік шотына қызмет көрсететін көрсетілетін төлем қызметтерін беруші төлем қызметтерін бөгде берушінің қашықтан қол жеткізу жүйесі арқылы клиенттің нұсқауын алғаннан кейін көрсетілетін төлем қызметтерін бөгде берушіге және (немесе) клиентке төлемді және (немесе) ақша аударымын жүзеге асыруға растауды тез арада жібереді.

3. Клиенттің банктік шотына қызмет көрсететін көрсетілетін төлем қызметтерін беруші клиенттің көрсетілетін төлем қызметтерін бөгде берушінің қашықтан қол жеткізу жүйесі арқылы келіп түскен нұсқауларын рұқсат етілмеген төлемдерден қорғау әрекеттерінің тәртібін сақтай отырып, осы Заңның 46 – 49-баптарында белгіленген тәртіппен және мерзімдерде орындайды.

4. Белгілі бір төлем жүйесі немесе банктік шотқа қызмет көрсететін көрсетілетін төлем қызметтерін берушімен шарттық қатынастар шеңберінде көрсетілетін төлем қызметтерін бөгде берушінің қашықтан қол жеткізу жүйесі арқылы клиенттің нұсқауы өңделген және орындалған жағдайларда, соңғымен өзара есеп айырысулар тәртібі осы төлем жүйесінің қағидаларында немесе шарт талаптарында айқындалады.

5. Көрсетілетін төлем қызметтерін бөгде беруші клиенттің және банктік шотқа қызмет көрсететін көрсетілетін төлем қызметтерін берушінің алдында өзінің қашықтан қол жеткізу жүйесінде жүзеге асырылған төлемдер және (немесе) ақша аударымдары бойынша рұқсат етілмеген төлемдердің және (немесе) алаяқтық әрекеттердің жүзеге асырылу салдарлары үшін жауаптылықта болады.

48-бап. Нұсқауларды орындау мерзімдері

1. Банк немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым нұсқауды жөнелтуші бастама жасаған күні орындауды қамтамасыз етеді.

2. Осы Заңның 53-бабының 2-тармағында көзделген жағдайды қоспағанда, бенефициардың банктік шотына немесе бенефициардың пайдасына ақша қабылданғанын көрсететін өзге де шотқа ақшаны есепке жатқызу жөніндегі нұсқауды орындауды бенефициардың банкі нұсқауды алған күнгі операциялық күннің ішінде жүзеге асырады.

3. Осы баптың 1 және 2-тармақтарының нормалары:

1) инкассолық өкім арқылы берілген;

2) белгіленбеген мерзімдерде орындалуға жататын;

3) валюталаудың алдағы күні көрсетілген;

4) негізге алынып халықаралық төлемдер және (немесе) ақша аударымдары, сондай-ақ бағалы қағаздар нарығындағы мәмілелер бойынша есеп айырысулар жүзеге асырылатын;

5) тауарларды немесе көрсетілетін қызметтерді жеке сауда орнынан сатып алу үшін электрондық төлем құралдарын пайдаланған кезде немесе электрондық сауданы жүзеге асырған кезде клиенттің келісімі түрінде берілген;

6) алып тасталды – ҚР 02.07.2018 № 168-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

7) қарыз бойынша мерзімі өткен берешекті өндіріп алу үшін төлем талабы арқылы ұсынылған нұсқауларды орындауға қолданылмайды.

Осы нұсқауларды орындау мерзімдері Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі нормативтік құқықтық актілерінің талаптарында белгіленеді.

4. Бас тарту көрсетілген төлем құжаттарын орындау үшін көзделген мерзімде жасалатын қарыз бойынша мерзімі өткен берешекті өндіріп алу үшін төлем талабы, сондай-ақ инкассалық өкім арқылы ұсынылған нұсқауларды қоспағанда, нұсқауды орындаудан бас тартуды ақша жөнелтушінің банкі бас тарту себептерін көрсете отырып, нұсқауды алған күнгі операциялық күннің ішінде жасайды.

Ескерту. 48-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 02.07.2018 № 168-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

49-бап. Валюталау күні көрсетілген нұсқауды орындау

1. Төлем құжатында көрсетілген валюталау күні төлем құжатының үзінді көшірмесі жасалған күннен бастап күнтізбелік он күннен аспауға тиіс.

2. Валюталау күні көрсетілген нұсқауды орындау кезінде ақша жөнелтушінің ақшасы ақша жөнелтуші банкінің ішкі баланстық шотына (транзиттік шотына) аударылады.

3. Ақша жөнелтушінің ақшасын ақша жөнелтуші банкінің арнайы транзиттік шотына аудару клиенттің нұсқауын орындау үшін осы Заңда белгіленген мерзімдерде, бірақ осы баптың 4 және 5-тармақтарында айқындалған мерзімдерден кешіктірілмей жүзеге асырылады.

4. Ақша жөнелтуші банкінің арнайы транзиттік шотынан ақша аударуды ақша жөнелтушінің банкі осы баптың 5-тармағында айқындалған тәртіппен бенефициар банкінің ақшаны бенефициардың банктік шотына есепке жатқызуына мүмкіндік беретін уақытты ескере отырып, төлем құжатында көрсетілген валюталау күнінен кешіктірмей жүзеге асырады.

5. Бенефициардың банкі ақшаны бенефициардың банктік шотына валюталау күнімен айқындалған операциялық күн ішінде есепке жатқызады.

Егер валюталау күні жұмыс істемейтін күнге сәйкес келсе, онда бенефициардың банкі ақшаны валюталау күні деп айқындалған күннен кейінгі бірінші жұмыс күні бенефициардың банктік шотына есепке жатқызады.

6. Төлем құжатында көрсетілген валюталау күніне сәйкес келмейтін операциялық күні ақша бенефициардың банктік шотына есепке жатқызылған кезде валюталау күні көрсетілген нұсқау шарттарын бұзған банк банктік шот шартында айқындалған тәртіппен жауаптылықта болады.

50-бап. Нұсқауды кері қайтару және орындауды тоқтата тұру

1. Нұсқауды кері қайтару және нұсқауды орындауды тоқтата тұру бастамашы ақша жөнелтушінің банкіне жіберген тиісті өкімінің негізінде оны орындағанға дейін және (немесе) ақша жөнелтушінің банкі бенефициарға төлемді оның пайдасына қабылдау туралы ақпаратты жібергенге дейін жүзеге асырылады. Кері қайтару туралы өкімді орындау мерзімі, сондай-ақ оны беру тәсілі шартта және (немесе) Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісінде белгіленеді.

Лицензиясының қолданысы тоқтатыла тұрған немесе тоқтатылған не лицензиясынан айырылған жеке сот орындаушысының, аумақтық әділет органының атқарушылық іс жүргізудің мемлекеттік автоматтандырылған ақпараттық жүйесінде қалыптастырылған инкассолық өкімін кері қайтарып алу "Атқарушылық іс жүргізу және сот орындаушыларының мәртебесі туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

2. Нұсқауды кері қайтару немесе нұсқауды орындауды тоқтата тұру туралы өкімді электрондық тәсілмен жіберу кезінде осы өкімдердің бастамашысы мен ақша жөнелтушінің банкі арасындағы шартта белгіленген қорғау әрекеттерінің тәртібі сақталады.

3. Нұсқауды кері қайтару туралы өкім уақтылы алынған кезде ақша жөнелтушінің банкі осы нұсқау бойынша ақша аударуды жүзеге асырмайды және оны осындай өкімді алған күннен кейінгі операциялық күннен кешіктірмей, бір мезгілде бастамашыға алынған өкімнің орындалғаны туралы хабарлама жібере отырып қайтарады.

4. Нұсқауды орындау Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 61-9-бабында, Қазақстан Республикасының төлемдер және төлем жүйелері, қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы iс-қимыл туралы заңнамасында көзделген жағдайларда, сондай-ақ егер ақша жөнелтушінің банкіне Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес банктік шоттағы ақшаға тыйым салу, мүлікке билік етуге уақытша шектеу қою туралы акт, ақша жөнелтушінің банктік шотында немесе ақша жөнелтушінің банкінде шығыс операцияларын тоқтата тұру туралы уәкiлеттi мемлекеттік органның немесе лауазымды адамның шешiмi және (немесе) өкімі, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес осы нұсқаудан бұрын орындалуға жататын, ақша жөнелтушiнің ақшасын алып қою туралы уәкiлеттi мемлекеттік органның, лауазымды адамның немесе сот орындаушысының шешiмi берілсе, тоқтатыла тұрады. Ақша жөнелтушінің банкі жоғарыда көрсетілген негiздер бойынша нұсқауды орындауды тоқтата тұруға байланысты залалдар үшiн жауаптылықта болмайды.

5. Осы Заңның 25-бабының 10-тармағына сәйкес "электрондық үкіметтің" төлем шлюзі арқылы банктер мемлекеттік органдарға, соттарға мәліметтер мен ақпарат берген төлемдерді бюджетке төлеуге және мемлекеттік көрсетілетін қызметтерге ақы төлеуге байланысты төлемдер және (немесе) ақша аударымдары бойынша нұсқауды кері қайтарып алуға және нұсқаудың орындалуын тоқтата тұруға жол берілмейді.

6. Төлемді жүзеге асыруға, нұсқауды беруге және орындауға, банктің бенефициарға ақшаны беруіне немесе бенефициардың ақшаны алуына Қазақстан Республикасының заңдарымен өзіне уәкілеттік берілген мемлекеттік органдар немесе лауазымды адамдар тыйым салуы және Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген негіздер бойынша ғана тыйым салынуы мүмкін.

Ескерту. 50-бапқа өзгерістер енгізілді – ҚР 02.07.2018 № 168-VІ (01.01.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 26.06.2020 № 349-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 21.05.2024 № 86-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.06.2024 № 97-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

51-бап. Ақша жөнелтушінің тұрақты өкімін орындау

1. Ақша жөнелтушімен ақша жөнелтушінің банкі арасында айқындалған шарттарда ақша жөнелтушінің тұрақты өкімін ақша жөнелтуші белгіленген күні және (немесе) кезеңде бенефициардың пайдасына тұрақты төлемдер және (немесе) ақша аударымдарын жүзеге асыру үшін пайдаланады.

2. Ақша жөнелтушінің тұрақты өкімінің нысанын және мазмұнына қойылатын талаптарды Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі белгілейді.

3. Ақша жөнелтушінің тұрақты өкімі ақша жөнелтушінің банкі айқындаған тәртіппен қағаз жеткізгіште не электрондық нысанда ресімделуі мүмкін.

Ақша жөнелтушінің тұрақты өкімі қолданысының күшін жою үшін ақша жөнелтушінің банкі айқындаған тәртіппен ресімделген тиісті хабарлама ақша жөнелтушінің банкіне жіберіледі.

4. Ақша жөнелтушінің тұрақты өкімінде ақша жөнелтуші ақысын төлеуді ақша жөнелтушінің банкіне тапсыратын ақша жөнелтушінің ақшалай міндеттемесін растайтын бенефициар құжаттарының (растайтын құжаттар) атауы көрсетілуі мүмкін.

5. Ақша жөнелтушінің тұрақты өкімінің шарттарына сәйкес немесе ақша жөнелтушінің банкі растайтын құжаттарды алған кезде ақша жөнелтушінің банкі бенефициардың пайдасына Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісінде айқындалған тәртіппен ақша жөнелтушінің атынан төлем тапсырмасын қалыптастырады.

52-бап. Нұсқауды банктік шотты тікелей дебеттеу арқылы орындау

1. Ақша жөнелтушінің банктік шотын тiкелей дебеттеу:

1) ақша жөнелтушi мен ақша жөнелтушінің банкi арасында жасалған және ақша жөнелтушінің ақшалай міндеттемелерін орындау мақсатында берілген талаптарды орындау үшін негіз болып табылатын шартқа;

2) ақша жөнелтушi мен банк, ипотекалық ұйым немесе агроөнеркәсіптік кешен субъектілеріне кредит беруді жүзеге асыратын, дауыс беретін акцияларының жүз пайызы тікелей немесе жанама түрде ұлттық басқарушы холдингке тиесілі ұйым арасында жасалған, қарыз (қарыз шарты, кредиттік желіні ашу туралы келісім немесе қарыз операциясы не кепілдік беру фактісін растайтын өзге де құжат) бойынша мерзімі өткен берешекті өндіріп алу үшін негіз болып табылатын шартқа, оның ішінде талап ету құқықтары екінші деңгейдегі банктердің кредиттік портфельдерінің сапасын жақсартуға маманданатын ұйымға берілген банктік қарыз шартына сәйкес қойылатын төлем талабын не төлем ордерін пайдалана отырып, ақша жөнелтушінің банктік шотынан ақшаны есептен шығаруға берген оның алдын ала келісімі негізінде жүзеге асырылады.

2. Ақша жөнелтушi мен ақша жөнелтушінің банкi арасындағы шартта бенефициардың төлем құжаттарын орындауға ақша жөнелтушінің алдын ала келісімі көзделеді және бенефициардың (атауы, сәйкестендіру нөмірі) және шарттың (нөмірі, күні) деректемелері көрсетіледі, осыған сәйкес ақша жөнелтушінің банктік шотын тікелей дебеттеу арқылы төлемді жүзеге асыру үшін бенефициар төлем талабын пайдаланады.

Ақша жөнелтушінің осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген шарттарды көрсете отырып, ақша жөнелтушінің банкіне өтініш беруіне жол беріледі.

3. Қарыз шартында, кредиттікжеліні ашу туралы келісімде немесе қарыз операциясы не кепілдік беру фактісін растайтын өзге де құжатта ақша жөнелтушінің қарыз бойынша мерзімі өткен берешекті өндіріп алу туралы талап қойылған кезде өзінің банктік шотынан ақшаны алып қоюға келісімі қамтылуға тиіс.

4. Қарыз бойынша берешекті өндіріп алуға арналған төлем талабын қоюды қоспағанда, ақша жөнелтушінің ақшалай міндеттемесін растайтын бенефициардың құжаттары, егер осындай талап олардың арасындағы шартта көзделсе, төлем талабын қойған күннің алдындағы операциялық күннен кешіктірілмей ақша жөнелтушіге жіберіледі.

5. Ақша жөнелтушінің банктік шотын тікелей дебеттеу арқылы төлемді жүзеге асыру тәртібі Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісінде айқындалады.

6. Төлем талабының немесе төлем ордерінің негізінде банктік шотты тікелей дебеттеу арқылы ақша жөнелтушінің банктік шотынан ақша алып қоюдың негізділігі үшін бенефициар жауапты болады.

Ескерту. 52-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 02.07.2018 № 168-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.01.2021 № 407-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

53-бап. Нұсқауды орындау үшін ақша жөнелтушінің қажетті ақша сомасы болмаған немесе жеткіліксіз болған кезде нұсқауды орындау

1. Қазақстан Республикасының заңнамасында не ақша жөнелтуші мен ақша жөнелтушінің банкі арасындағы шартта сақталуы көзделген нұсқауды орындау үшін ақша жөнелтушінің қажетті ақша сомасы болмаған не жеткіліксіз болған кезде ақша жөнелтушінің банкі алынған нұсқауларды қабылдауға және бір жыл бойы сақтауға міндетті.

2. Бенефициар Қазақстан Республикасының валюталық заңнамасында көзделген қажетті құжаттар мен мәліметтерді ұсынужөніндегі әрекеттерді жасамаған кезде бенефициардың банкі жөнелтушіден алынған нұсқауларды қабылдауға және күнтізбелік бір жүз сексен күн бойы сақтауға міндетті.

Бенефициар осы тармақтың бірінші бөлігінде көзделген әрекеттерді орындамаған жағдайда, бенефициардың банкі күнтізбелік бір жүз сексен күн ішінде мұндай нұсқауларды жөнелтушісіне орындамай қайтаруға міндетті.

3. Ақша жөнелтуші банкінің осы баптың 1-тармағында көзделген нұсқауларды орындауы Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген нұсқауларды орындау кезектілігінің сақталуы ескеріле отырып, олардың банкке немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымға келіп түсу тәртібінде күнтізбелік кезектілікпен жүргізіледі. Күнтізбелік кезектілік ақша жөнелтушінің банкіне нұсқаулардың келіп түсу күні мен уақытын көздейді.

4. Егер осы баптың 1-тармағында белгіленген мерзім өткеннен кейін ақша жөнелтушінің ақшасы жеткіліксіз болғаннан немесе болмағаннан жөнелтуші берген нұсқау орындалмаса, онда ақша жөнелтушінің банкі, инкассолық өкімді қоспағанда, мұндай нұсқауды жөнелтушісіне орындамай қайтаруға міндетті.

5. Қайта құрылымдау жоспарында көзделген шаралар кешенін жүзеге асыруға байланысты банкті немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымды қайта құрылымдау кезеңінде банк немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым қайта құрылымдау тоқтатылғанға дейін олар бойынша міндеттемелерді банк немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым тоқтата тұрған және қайта құрылымдау жоспарында бар нұсқауларды қабылдайды және сақтайды. Банкті немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымды қайта құрылымдау тоқтатылған жағдайда, банк немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым мұндай нұсқауды жөнелтушісіне орындамай қайтаруға міндетті.

Міндеттемелері тоқтатыла тұрмаған және қайта құрылымдау жоспарына енгізілмеген нұсқаулар осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында айқындалған тәртіппен орындалады.

54-бап. Сот актісін және сот орындаушысының қаулысын орындау

1. Қазақстан Республикасы сотының ақша өндіріп алу туралы сот актісі, сондай-ақ сот орындаушысының банктік шоттардың нөмірлері және оларда ақшаның бар-жоғы туралы ақпаратты, банктердегі, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардағы, сондай-ақ сақтандыру ұйымдарындағы мүліктің сипаты мен құны туралы мәліметтерді талап ету және оларға тыйым салу туралы прокурор санкциялаған қаулысы не оның атқарушылық іс жүргізу органының аумақтық бөлімінің мөрімен немесе жеке сот орындаушысының мөрімен куәландырылған көшірмесі, осы баптың 4-тармағында көзделген жағдайды қоспағанда, барлық банктерге ұсынылады.

2. Банк, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым осы баптың 1-тармағында көрсетілген құжаттар негізінде көрсетілген құжаттарды алған күннен бастап операциялық үш күн ішінде сотқа (сот орындаушысына) "Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының талаптарына сәйкес қажетті мәліметтерді жіберуге міндетті.

3. Сот (сот орындаушысы) банктерден көрсетілген мәліметтерді алып, ақшаны өндіріп алу туралы сот актісін орындау жөніндегі міндет жүктелетін банкті (банктерді) айқындайды және мұндай банкке (банктерге) тиісті атқарушылық құжатты не соттың мөрімен куәландырылған көшірмесін қоса бере отырып, нұсқауды жібереді.

4. Егер сотта (сот орындаушысында) ақшаны өндіріп алу жүргізілуге тиіс тұлғаның банктік шотында ақшаның бар екендігі туралы мәліметтер болса, онда сот орындаушысының тиісті атқарушылық құжат қоса берілген нұсқауы тікелей тиісті банкке орындау үшін беріледі.

5. Соттың (сот орындаушысының) жеке және заңды тұлғаның және (немесе) оның құрылымдық бөлімшесінің банктік шоттарының, сондай-ақ заңды тұлға құрмай кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын жеке тұлғаның, жекеше нотариустың, жеке сот орындаушысының, адвокаттың, кәсіби медиатордың ағымдағы шоттарының бар екендігі және нөмірлері туралы, осы шоттардағы ақша қалдығы мен қозғалысы туралы ақпаратты талап етіп алдыруы, сондай-ақ борышкердің банктегі ақшасына тыйым салу қағаз жеткізгіште немесе электрондық нысанда жүзеге асырылады.

Ескерту. 54-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 21.01.2019 № 217-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап үш ай өткен соң қолданысқа енгізіледі).

54-1-бап. Аумақтық әділет органының атқарушылық іс жүргізудің мемлекеттік автоматтандырылған ақпараттық жүйесінде қалыптастырылған қаулысын орындау

1. Аумақтық әділет органының атқарушылық іс жүргізудің мемлекеттік автоматтандырылған ақпараттық жүйесінде қалыптастырылған, аумақтық әділет органы басшысының немесе оның орынбасарының электрондық цифрлық қолтаңбасымен куәландырылған, банктік шоттарының нөмірлері және оларда ақшаның болуы туралы ақпаратты, банктердегі, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардағы, сондай-ақ сақтандыру ұйымдарындағы мүліктің сипаты мен құны және оларға тыйым салу туралы мәліметтерді талап ету туралы қаулысы банктерге, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдарға атқарушылық іс жүргізудің мемлекеттік автоматтандырылған ақпараттық жүйесі арқылы ұсынылады.

2. Банк, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым осы баптың 1-тармағында көрсетілген құжаттың негізінде, көрсетілген құжатты алған күннен бастап үш операциялық күн ішінде "Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының талаптарына сәйкес қажетті мәліметтерді атқарушылық іс жүргізудің мемлекеттік автоматтандырылған ақпараттық жүйесіне жіберуге міндетті.

3. Аумақтық әділет органы банктерден, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардан көрсетілген мәліметтерді алып, атқарушылық іс жүргізудің мемлекеттік автоматтандырылған ақпараттық жүйесі арқылы банкке, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымға атқарушылық құжат қоса берілген инкассолық өкімді жібереді.

Ескерту. 9-тарау 54-1-баппен толықтырылды – ҚР 19.06.2024 № 97-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

10-тарау. ТӨЛЕМДЕРДІ ЖӘНЕ (НЕМЕСЕ) АҚША АУДАРЫМДАРЫН АЯҚТАУ

55-бап. Төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын аяқтау

1. Егер төлем қолма-қол ақша пайдаланыла отырып жүзеге асырылса, онда пайдасына төлем жасалатын тұлға не бенефициар уәкiлеттік берген тұлға ақшаны алған кезде төлем аяқталады.

2. Егер төлем қолма-қол ақшаны пайдаланбай, төлем құжатын беру арқылы жүзеге асырылса, онда пайдасына төлем жасалатын тұлға ақшаны алған кезде төлем аяқталады.

3. Егер төлем қолма-қол ақшаны пайдаланбай, ақша аударымы арқылы жүзеге асырылса, онда:

1) бенефициардың пайдасына ақша түскен кезде оның банктік шоты бойынша бухгалтерлік жазба жасау;

2) егер бенефициардың банктік шоты болмаса, бенефициардың банкі бенефициарға қолма-қол ақшаны нақты беруі;

3) осы Заңның 46-бабының 9-тармағында көзделген есепке жатқызуды жүргізу;

4) бенефициардың пайдасына ақшаның қабылданғанын көрсететін өзге де шот бойынша бухгалтерлік жазба жасау арқылы ақша аударымы аяқталған кезде төлем аяқталады.

4. Ақшалай мiндеттеме немесе ақша төлеу туралы бұйрық қамтылатын төлем құжатын (чекті, вексельді) беру арқылы қолма-қол ақшасыз төлемді жүзеге асыру кезінде осы төлем бойынша міндеттемелерді орындау бенефициар чек, вексель бойынша ақша алған кезде аяқталады.

5. Егер төлем электрондық ақша беру арқылы жүзеге асырылса, онда пайдасына төлем жасалатын тұлға электрондық ақшаны алған кезде төлем аяқталады. Электрондық ақша жүйесінде қабылданған электрондық ақшаның, оның басқа тұлғаның – бенефициардың пайдасына түскендігін куәландыратын сомасы туралы ақпараттың көрсетілуі электрондық ақшаны алу кезі болып табылады.

56-бап. Рұқсат етілмеген төлемдер

1. Егер төлемді жасауға өкiлеттiгi бар тұлға осы төлемді жүргізсе және ол Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмесе, рұқсат етілген төлем болып табылады. Төлем ақша аударымы арқылы жүзеге асырылған жағдайда, егер ақша жөнелтушінің банкі нұсқауды рұқсат етілмеген төлемдерден қорғау әрекеттерінің белгіленген тәртібін сақтай отырып қабылдаған кезде де, төлем рұқсат етілген болып табылады.

2. Осы баптың 1-тармағында белгiленген талаптар сақталмай жүзеге асырылған төлем және (немесе) ақша аударымы рұқсат етілмеген болып табылады. Жалған төлем құралдарын пайдалана отырып жүргізілген төлемдер немесе ақша аударымдары да рұқсат етілмеген төлемдер және (немесе) ақша аударымдары болып табылады.

3. Қазақстан Республикасының заңнамасында және(немесе) нұсқау бастамашысы мен оны алушы арасындағы және нұсқауларға немесе бастамашының оларды керi қайтарып алу туралы өкiмдерге бастамашылық ету (рұқсат ету) туралы деректердi тексеруге және ықтимал қателердi анықтауға жасалған шартта белгiленген тиiстi нормаларды сақтау рұқсат етілмеген төлемдерден және (немесе) ақша аударымдарынан қорғау болып табылады.

4. Банк, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым немесе ақша жөнелтуші төлемдерді электрондық төлем құралдарының көмегімен жүзеге асыру кезінде рұқсат етілмеген төлемдерден қауіпсіздік рәсімдерін орындауды қамтамасыз етеді.

Қауіпсіздік рәсімдеріне қойылатын талаптар Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісінде белгіленеді.

5. Қорғау әрекеттерінің элементтері ретінде уәкілетті адамның (адамдардың) қолтаңбасы, оның ішінде электрондық-цифрлық қолтаңбасы, мөрлер, алгоритмдер, кодтар (цифрлық, символдар қолданылатын әріптік және аралас), сәйкестендіруші сөздер немесе сәйкестендіру кодтары, шифрлау, биометрикалық деректер немесе Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін қорғаудың өзге де тәсілдері пайдаланылуы мүмкін.

6. Қауіпсіздік рәсімдері төлемдерге және(немесе) ақша аударымдарына қатысушылар арасында жасалған шарттарда және (немесе) электрондық құжаттар беру жүзеге асырылатын электрондық құжаттар алмасу жүйесінің жұмыс істеу қағидаларында белгіленеді.

57-бап. Төлемдер және (немесе) ақша аударымдары бойынша ақшаны қайтару

1. Ақша аудару кезiнде ақшаны қайтару:

1) ақша аудару арқылы жүзеге асырылатын төлемнiң рұқсат етілмегендік фактiсi анықталған;

2) қате нұсқау орындалған;

3) егер бенефициар банктің корреспонденттік шоты бойынша орындалмаған талаптар немесе шығыс операцияларын жүргізуге кедергі келтіретін ақшаға билік етуге шектеулер болса, ақша аударымын алу кезінде бенефициар банктің клиенті болып табылмайтын адамның пайдасына ақша түскен;

4) "Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 48-1-бабында көзделген жағдайларда жүзеге асырылады.

2. Егер нұсқауда:

1) алдыңғы жөнелтушіден алынған нұсқаудың деректемелеріне сәйкес келмейтін деректемелер болса;

2) қайталап берілген болса, бастамашы жіберген нұсқау қате болып табылады.

3. Қате нұсқау немесе рұқсат етілмеген төлем және (немесе) ақша аударымы бойынша ақшаны қайтаруды бенефициардың банкі бенефициардың көрсетілген ақша есепке жатқызылған банктік шотынан ақшаны оның келісімінсіз алып қоюы арқылы жүзеге асырады.

3-1. Осы баптың 1-тармағының 3) және 4) тармақшаларында көзделген жағдайларда ақшаны қайтару ақша жөнелтушінің мекенжайына жүзеге асырылады.

4. Қате нұсқау немесе рұқсат етілмеген төлем және (немесе) ақша аударымы бойынша ақшаны қайтаруды бенефициардың банкі осы факт анықталған күннен бастап келесі операциялық күннен кешіктірмей бенефициардың банктік шотындағы ақша есебінен, оның ішінде, егер банктік шот бойынша банктік шоттағы ақшаға тыйым салу және (немесе) мүлікке билік етуге уақытша шектеу қою туралы актілер және (немесе) уәкілетті мемлекеттік органдардың немесе лауазымды адамдардың банктік шот бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұру туралы шешімдері және (немесе) өкімдері және (немесе) белгіленбеген мерзімдерде орындалуға жататын орындалмаған нұсқаулар болған жағдайда, жүзеге асырады.

5. Бенефициардың банктік шотында ақша жеткіліксіз болған не болмаған жағдайларда, қате нұсқау немесе рұқсат етілмеген төлем және (немесе) ақша аударымы бойынша ақшаны қайтаруды қате нұсқауға немесе рұқсат етілмеген төлемге және (немесе) ақша аударымына жол берген жөнелтуші Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі белгілеген тәртіппен және мерзімдерде өз ақшасы есебінен жүзеге асырады.

6. Ақшаны қайтару қате нұсқау немесе рұқсат етілмеген төлем және (немесе) ақша аударымы орындалған күннен бастап үш жыл өткен соң жүргізілмейді.

7. Ақшаны қайтарған кезде ақша аударуға қатысатын әрбір жөнелтушінің қате нұсқауға немесе рұқсат етілмеген төлемге және (немесе) ақша аударымына жол берген ақша аударуға қатысушының (оның ішінде делдал банктің) ақшасы есебінен осындай ақша аударымына байланысты және ақшаны қайтару салдарынан шеккен нақты шығыстарды өтетуге құқығы бар.

8. Қате немесе рұқсат етілмеген төлемдер және (немесе) аударымдар бойынша ақшаны қайтару тәртібі мен мерзімдері Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісінде белгіленеді.

Ескерту. 57-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 02.07.2018 № 168-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

11-тарау. ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР

58-бап. Қазақстан Республикасының төлемдер және төлем жүйелері туралы заңнамасын бұзғаны үшін жауаптылық

1. Көрсетілетін төлем қызметтерін берушілер нұсқауда көрсетілгеннен басқа бенефициардың пайдасына немесе нұсқауда көрсетілгеннен басқа сомаға жасалған төлем және (немесе) ақша аударымы бойынша нұсқаудан негізсіз бас тартқаны немесе оны уақтылы орындамағаны не нұсқауды тиісінше орындамағаны үшін төлемге және (немесе) ақша аударымына қатысушылар өздерінің арасындағы шартта және Қазақстан Республикасының әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде көзделген негіздер бойынша, тәртіппен және мөлшерлерде жауаптылықта болады.

Клиенттердің төлем құжаттарын жоғалтқаны үшін банктер, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде көзделген негіздер бойынша, тәртіппен және мөлшерлерде жауапты болады.

Осы Заңда бас тарту көзделген жағдайларда төлем және (немесе) ақша аударымы бойынша нұсқауларды орындағаны үшін банктер, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде көзделген негіздер бойынша, тәртіппен және мөлшерлерде жауапты болады.

Клиенттің банктік шотынан ақша алудың Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде белгіленген кезектілігін бұзғаны үшін банктер, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде көзделген негіздер бойынша, тәртіппен және мөлшерлерде жауапты болады.

Төлем агенттері және (немесе) қосалқы төлем агенттері арқылы төлем қызметтерін көрсеткен кезде осы Заңда белгіленген талаптарды сақтамағаны үшін банктер, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде көзделген негіздер бойынша, тәртіппен және мөлшерлерде жауапты болады.

Өзіне қабылдаған міндеттемелер сомасына сәйкес келмейтін сомаға электрондық ақша шығарғаны үшін, сондай-ақ электрондық ақша иесін сәйкестендірмей елу айлық есептік көрсеткіштен асатын сомаға электрондық ақша шығарғаны үшін, сондай-ақ бір операцияның ең жоғары сомасы, электрондық ақшаны электрондық әмиянда сақтау сомасы және электрондық әмиян арқылы пайдаланылған электрондық ақшаның жалпы сомасы бойынша белгіленген шектеулерден асатын сомаға операциялар жасаған кезде электрондық ақша жүйесінде электрондық ақшаны пайдалануға жол бергені үшін электрондық ақша эмитенті Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде көзделген негіздер бойынша, тәртіппен және мөлшерлерде жауапты болады.

Азаматтық-құқықтық мәмілелер бойынша ақы төлеген кезде дара кәсіпкер немесе заңды тұлға жеке тұлғалардан алған электрондық ақшаны эмитенттің өтемегені, уақтылы және толық өтемегені үшін электрондық ақша эмитенті Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде көзделген негіздер бойынша, тәртіппен және мөлшерлерде жауапты болады.

Қазақстан Республикасының аумағында сауда қызметін жүзеге асыру кезінде (жұмыстарды орындау, қызмет көрсету кезінде) төлем карточкаларын пайдалана отырып төлемдерді және (немесе) аударымдарды қабылдауға міндетті дара кәсіпкерлердің немесе заңды тұлғаның оларды қабылдаудан бас тартқаны үшін және (немесе) дара кәсіпкерлерде және заңды тұлғаларда төлем карточкаларын пайдалана отырып төлемдерді жүзеге асыруға арналған жабдықтың (құрылғының) болмағаны үшін осы Заңның 25-бабының 11-тармағында көрсетілген дара кәсіпкерлер мен заңды тұлғалар Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде көзделген негіздер бойынша, тәртіппен және мөлшерлерде жауапты болады.

Көрсетілетін төлем қызметтері туралы мәліметтерді не төлемдер және (немесе) ақша аударымдары, көрсетілетін төлем қызметтері нарығының жұмыс істеуі мәселелері бойынша өзге есептілікті белгіленген мерзімде ұсынбағаны үшін, сондай-ақ банктердің және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың корреспонденттік шоттары бойынша төлемдер және ақша аударымдары лимитін бірнеше мәрте (қатарынан күнтізбелік он екі ай ішінде екі және одан көп рет) бұзғаны үшін не көрсетілген лимиттің орындалғаны туралы мәліметтердің бұрмалануына әкелген есептілікті жасағаны үшін банктер және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде көзделген тәртіппен және мөлшерлерде жауапты болады.

2. Егер нұсқау орындалмаса, онда алдыңғы жөнелтушіден алынған нұсқауды орындамаған немесе тиісінше орындамаған көрсетілетін төлем қызметтерін беруші (оның ішінде делдал банк) оның алдында жауаптылықта болады. Егер ақша аударымы бенефициар банкінің кiнәсiнен орындалмаса, ақша жөнелтуші азаматтық-құқықтық мәміле бойынша бенефициардың алдында төлем бойынша жауаптылықта болмайды.

3. Егер ақша аударымдарын жасау қағидаларын бұзу төлемге және (немесе) ақша аударымына қатысушының басқаның ақшасын құқыққа сыйымсыз пайдалануымен байланысты болса, мұндай қатысушы ақшасын құқыққа сыйымсыз пайдаланған тұлғаға Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасында көзделген тұрақсыздық айыбын төлейді.

4. Көрсетілетін төлем қызметтерін беруші, егер ол төлемді жүзеге асыру кезінде қорғау әрекеттерінің тәртібін сақтамаса, бірақ бұл ретте бенефициар ақшаны:

1) нұсқауда айқындалған;

2) бенефициар үшiн қолайлы мерзiмде;

3) нұсқауда айқындалған сомада алса;

4) егер ақша жөнелтушiге де, бенефициарға да нұқсан (залал) келтiрiлмесе, жауаптылықта болмайды.

5. Мүлікке билік етуге уақытша шектеу қою туралы актілерді, уәкілетті мемлекеттік органдардың немесе лауазымды адамдардың банктік шот бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұру туралы шешімдерін және (немесе) өкімдерін, банктік шот бойынша ақшаға тыйым салу туралы актілерді, сондай-ақ Қазақстан Республикасы сотының ақшаны өндіріп алу туралы сот актілерін, сот орындаушысының банктік шоттардың нөмірлері және оларда ақшаның бар-жоғы туралы ақпаратты, банктердегі, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардағы, сондай-ақ сақтандыру ұйымдарындағы мүліктің сипаты мен құны туралы мәліметтерді талап ету және оларға тыйым салу туралы қаулыларын бұзғаны не орындамағаны үшін банктер немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар Қазақстан Республикасының әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде көзделген негіздер бойынша, тәртіппен және мөлшерлерде жауаптылықта болады.

Ескерту. 58-бапқа өзгерістер енгізілді – ҚР 02.07.2018 № 168-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 21.01.2019 № 217-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап үш ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2020 № 359-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

59-бап. Өтпелі ережелер

1. Осы Заң қолданысқа енгізілгенге дейін банк және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым берген төлем құжаты жасалған қарыз шартына, кредиттік желі ашу туралы келісімге немесе қарыз операциясы не кепілдік беру фактісін растайтын өзге де құжатқа сәйкес қарыз бойынша мерзімі өткен берешекті өндіріп алу үшін төлем талабына теңестіріледі және осы Заңда айқындалған тәртіппен орындалуға жатады.

2. Көрсетілетін төлем қызметтерін көрсету жөніндегі қызметті жүзеге асыратын заңды тұлғалар, сондай-ақ төлем жүйелерінің операторлары осы Заң алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай ішінде өз қызметін оның талаптарына сәйкес келтіруге тиіс.

3. Осы Заңның 5-бабының 5-тармағында және 6-тармағының бірінші бөлігінде көзделген талаптар осы Заң қолданысқа енгізілгенге дейін туындаған қатынастарға қолданылады.

4. 01.06.2017 дейін қолданыста болды - ҚР 26.07.2016 № 11-VI Заңымен.
Ескерту. 59-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 13.05.2020 № 325-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

60-бап. Осы Заңды қолданысқа енгізу тәртібі

1. Осы Заң:

1) 2017 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін 32-баптың 6-тармағын;

2) 2017 жылғы 1 маусымнан бастап қолданысқа енгізілетін 13-баптың 8, 9 және 10-тармақтарын, 47 және 48-баптарын;

2-1) 2017 жылғы 1 шілдеден бастап қолданысқа енгізілетін 35-баптың 6-тармағы екінші бөлігінің үшінші абзацын;

3) 2020 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін 35-баптың 6-тармағы екінші бөлігінің төртінші абзацын;

4) 2020 жылғы 16 желтоқсаннан бастап қолданысқа енгізілетін 2-баптың 3-тармағын қоспағанда, алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

2. 46-баптың 2-тармағының бірінші бөлігі мен 5-тармағының бірінші бөлігі және 59-баптың 4-тармағы 2017 жылғы 1 маусымға дейін қолданылады.

3. "Ақша төлемi мен аударымы туралы" 1998 жылғы 29 маусымдағы Қазақстан Республикасы Заңының (Қазақстан Республикасы Парламентiнiң Жаршысы, 1998 ж., № 11-12, 177-құжат; № 24, 445-құжат; 2000 ж., № 3-4, 66-құжат; 2003 ж., № 4, 25-құжат; № 10, 49, 51-құжаттар; № 15, 138-құжат; 2004 ж., № 23, 140-құжат; 2005 ж., № 14, 55-құжат; 2006 ж., № 11, 55-құжат; 2008 ж., № 23, 114-құжат; 2009 ж., № 17, 81-құжат; № 19, 88-құжат; 2010 ж., № 7, 28-құжат; 2011 ж., № 13, 116-құжат; 2012 ж., № 2, 14-құжат; № 10, 77-құжат; № 13, 91-құжат; 2013 ж., № 10-11, 56-құжат; 2014 ж., № 1, 9-құжат; № 11, 61-құжат; № 19-I, 19-II, 96-құжат; № 21, 122-құжат; 2015 ж., № 15, 78-құжат; № 20-IV, 113-құжат; № 22-I, 143-құжат; № 22-VI, 159-құжат) күші жойылды деп танылсын.

Ескерту. 60-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 22.12.2016 № 29-VI Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 20.06.2017 № 76-VI (01.07.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).

Қазақстан Республикасының
Президенті

Н. Назарбаев

Payments and payment systems