Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексі

Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 9 қаңтардағы N 212 Кодексі. Күші жойылды - Қазақстан Республикасының 2021 жылғы 2 қаңтардағы № 400-VI ҚРЗ Кодексімен

МАЗМҰНЫ

      Ескерту. Кодекстің күші жойылды – ҚР Кодексімен 02.01.2021 № 400-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі).
      Ескерту. Бүкіл мәтін бойынша "жануарлар мен өсімдіктер", "жануарлар мен өсiмдiктердi" деген сөздер тиісінше "өсімдіктер мен жануарлар", "өсімдіктер мен жануарларды" деген сөздермен ауыстырылды - ҚР 2012.01.25 № 548-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      Ескерту. Бүкіл мәтін бойынша "зерттеу мен пайдалану", "зерттеу және пайдалану саласындағы", "зерделеу және пайдалану", "зерделеу мен пайдалану" деген сөздер "зерттеу жөніндегі" деген сөздермен ауыстырылып, 150-баптың 2) тармақшасындағы ", жер қойнауын зерттеу мен пайдалану саласындағы" деген сөздер "саласындағы, жер қойнауын зерттеу жөніндегі" деген сөздермен ауыстырылды - ҚР 27.12.2017 № 126-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі).
      Ескерту. Бүкіл мәтін бойынша "халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган", "Халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган", "Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы уәкілетті орган", "қоршаған ортаны қорғау және халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік органдар", "халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік органмен", "халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы уәкілетті органмен", "халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы уәкілетті мемлекеттік органмен", "халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның", "халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік органның", "халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік орган", "халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік органға", "халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығы қызметі саласындағы мемлекеттік орган" және "халықтың санитарлық-эпидемиологиялық қызметі саласындағы мемлекеттік органмен" деген сөздер тиісінше "халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган", "Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган", "халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган", "қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган және халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган", "халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органмен", "халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органмен", "халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органмен", "халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның", "халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның", "халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган", "халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органға", "халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган" және "халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органмен" деген сөздермен ауыстырылды - ҚР 28.10.2019 № 268-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

ЖАЛПЫ БӨЛIМ

1-БӨЛIМ. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
1-тарау. НЕГIЗГI ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап. Осы Кодексте пайдаланылатын негiзгi ұғымдар

      Осы Кодексте мынадай негiзгi ұғымдар пайдаланылады:

      1) атмосфераға ластаушы заттарды шығарудың жылжымалы көзі - әр түрлі отынмен жұмыс істейтін, ішкі жану қозғалтқыштарымен жарақтандырылған көлік құралдары, техника және өзге де жылжымалы құралдар мен қондырғылар;

      2) байқау пункті - қоршаған ортаның метеорологиялық, агрометеорологиялық және гидрологиялық сипаттамаларын байқаудың стационарлық немесе жылжымалы пункті;

      3) белгіленген мөлшер - Қазақстан Республикасының халықаралық шарттары бойынша міндеттемелер шеңберінде айқындалған парниктік газдар сіңірулері ескерілген, парниктік газдар шығарындыларының жалпы көлемі;

      4) белгіленген мөлшер бірлігі - Қазақстан Республикасының климаттың өзгеруі саласындағы халықаралық шарттарына сәйкес Қазақстан Республикасы үшін парниктік газдар шығарындыларының көлемін айқындауға пайдаланылатын көміртегі бірлігі;

      5) биологиялық әртүрлiлiк - бiр түр аясындағы, түрлер арасындағы және экологиялық жүйелердегi өсімдіктер мен жануарлар дүниесi объектiлерiнiң әртүрлiлiгi;

      6) биологиялық ресурстар - генетикалық ресурстар, организмдер немесе олардың бөлiктерi, популяциялар немесе экологиялық жүйелердiң адамзат үшiн нақты немесе ықтимал пайдасы немесе құндылығы бар кез келген басқа да биотикалық компоненттерi;

      7) бірлесіп жүзеге асыру тетігі - парниктік газдар шығарындыларын шектеу және (немесе) азайту бойынша сандық міндеттемелері бар елдердің заңды тұлғалары арасында көміртегі бірліктерін беруге мүмкіндік беретін, Қазақстан Республикасының бірлесіп жүзеге асырылатын инвестициялық жобаларды іске асыру жөніндегі халықаралық шарттарында көзделген рәсім;

      8) валидация (детерминация) – валидация және верификация жөніндегі аккредиттелген органның парниктік газдар шығарындылары мониторингі жоспарының, сондай-ақ шығарындыларды азайту және парниктік газдарды сіңіру жөніндегі жобаларды әзірлеу шеңберінде жобалық шешімдер мен құжаттаманың Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда және Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптарға сәйкестігін растауы;

      9) верификация – валидация және верификация жөніндегі аккредиттелген органның қондырғы паспортындағы қондырғы операторлары және олардың есепті жылдағы парникті газдарды түгендеу туралы есептерінде қамтылған парниктік газдар шығарындыларының көлемі туралы және жүзеге асырылатын шығарындыларды азайту және парниктік газдарды сіңіру жөніндегі жобаларды іске асыру туралы деректердің Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес дұрыстығын растауы;

      10) генетикалық түрлендiрiлген организмдер - тұқым қуалайтын генетикалық материалдың өсiмiн молайтуға немесе оларды беруге қабiлеттi, табиғи организмдерден ерекшеленетін, гендiк инженерия әдiстерi қолданыла отырып алынған және құрамында гендiк-инженерлiк материал (гендер, олардың фрагменттерi немесе гендер комбинациясы) бар организмдер;

      11) генетикалық түрлендiрiлген өнiмдер - құрамында жансыз генетикалық түрлендiрiлген организмдер немесе олардың компоненттерi бар, гендiк инженерия әдiстерi пайдаланыла отырып, өсiмдiктерден және (немесе) жануарлардан алынған өнiмдер;

      11-1) гидрологиялық мониторинг – су объектілерінің жай-күйі туралы жедел және болжамды ақпарат алу мақсатында су объектілерінің жай-күйін және су объектілерінің мемлекеттік мониторингі жүйесінің құрамдас бөлігін тұрақты және (немесе) мерзімді байқау жүйесі;

      11-2) диспергенттер – табиғи процестердің әсерінен бұзылуға дейін судың қабатында қала отырып, онымен барынша тиімді араласа алатын, мұнай дағының ұсақ тамшыларға бөлінуіне мүмкіндік беретін беткі белсенді заттар мен еріткіштердің қоспасы;

      12) ең озық қолжетiмдi технологиялар - қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткiштерiн қамтамасыз етуге дейiн шаруашылық қызметтiң қоршаған ортаға терiс әсерiнiң деңгейiн азайтуға бағытталған, ұйымдастыру және басқару шараларын қамтамасыз ететiн, пайдаланылатын және жоспарланатын салалық технологиялар, техника мен жабдық;

      12-1) жобалардың экологиялық сараптамасы – қоршаған ортаның экологиялық қауіпсіздігі мен инженерлік қорғау мәселелері бойынша жобалық шешімдер мен есептеулердің сараптамалық бағасы, ол мыналардың:

      жаңа ғимараттар мен құрылыстарды, олардың кешендерін, инженерлік және көлік коммуникацияларын салуға немесе бұрыннан барларын реконструкциялауға (кеңейтуге, техникалық қайта жарақтандыруға, жаңғыртуға) және күрделі жөндеуге арналған жобалардың (техникалық-экономикалық негіздемелердің және жобалау-сметалық құжаттаманың) ведомстводан тыс кешенді сараптамасының;

      Қазақстан Республикасы Үкіметінің немесе облыстар, республикалық маңызы бар қалалар және астана мәслихаттарының бекітуіне жататын аумақтардың қала құрылысын жоспарлау жобалары, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың және халқының есептік саны бір жүз мың тұрғыннан асатын облыстық маңызы бар қалалардың бас жоспарларының жобалары бойынша кешенді қала құрылысы сараптамасының бір бөлігі болып табылады.

      13) жойылуы қиын органикалық ластауыштар - ыдырауға төзімді, биожинақтағыштығымен сипатталатын және ауа, су және көшпелі түрлері арқылы трансшекаралық таралу объектісі болып табылатын, сондай-ақ құрлық экожүйелерінде және су экожүйелерінде жинақтала келіп, өздерінің шығарынды көздерінен алыс қашықтықта шөгетін, тірі организмдердің иммундық, эндокриндік жүйесінің бұзылуына және онкологиялық ауруларды қоса алғанда, түрлі ауруларға алып келетін неғұрлым қауіпті органикалық қосылыстар;

      14) квота бірлігі - квота көлемін есептеу үшін қолданылатын көміртегі бірлігі;

      15) коммуналдық қалдықтар - елдi мекендерде, оның iшiнде адамның тiршiлiк әрекетi нәтижесiнде түзілген тұтыну қалдықтары, сондай-ақ құрамы мен түзілу сипаты жағынан осыларға ұқсас өндiрiс қалдықтары;

      15-1) коммуналдық қалдықтарды бөлек жинау – кейіннен кәдеге жаратуды, қайта өңдеуді және жоюды қамтамасыз ету үшін қалдықтардың типіне және құрамына қарай коммуналдық қалдықтар бөлек жиналатын процесс;

      16) алып тасталды - ҚР 13.06.2013 № 102-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      17) көміртегі бірлігі - көміртегі қостотығының бір тоннасына тең келетін есептік бірлік;

      18) көміртегі бірліктері мемлекеттік тізілімінің операторы - көміртегі бірліктерінің мемлекеттік тізілімін жүргізуді жүзеге асыратын ұйым;

      19) көміртегі бірліктерінің қайталама айналымы - парниктік газдар шығарындылары нарығы субъектілерінің арасында көміртегі бірліктерін беру, сату және басқа да айналымы процесінде қалыптасатын құқықтық қатынастар;

      20) көміртегі бірліктерінің мемлекеттік тізілімі - көміртегі бірліктерін айналымға енгізуге, сақтауға, беруге, сатып алуға, резервке қоюға, жоюға, айналымнан шығаруға байланысты операцияларды есепке алу жүйесі;

      20-1) қайталама шикізат – тұтыну қалдықтарын бөлек жинау, сұрыптау, ұнтақтау, сығымдау немесе оларға басқа да әсер ету тәсілдері процесінде алынған материалдар және (немесе) өнім алу үшін кәдеге жаратуға және (немесе) қайта өңдеуге дайындалған тұтыну қалдықтары;

      21) қалдықтарды есепке алу - қалдықтардың сандық және сапалық сипаттамалары және олармен жұмыс iстеу тәсiлдерi туралы ақпаратты жинау және беру жүйесi;

      21-1) қалдықтарды жинауды, тасымалдауды, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды, пайдалануды және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастырғаны үшін төлемақы – өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторына өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері қолданылатын өнімнің (тауарлардың) тұтынушылық қасиеттері жоғалғаннан кейін пайда болған қалдықтарды және оның (олардың) орамасын жинауды, тасымалдауды, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды, пайдалануды және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастырғаны үшін өндірушілер (импорттаушылар) жүзеге асыратын төлемақы;

      22) қалдықтарды жою - қалдықтарды көму және жою жөнiндегi операциялар;

      23) қалдықтарды залалсыздандыру - механикалық, физикалық-химиялық немесе биологиялық өңдеу арқылы қалдықтардың қауiптi қасиеттерiн азайту немесе жою;

      24) қалдықтарды кәдеге жарату - қалдықтарды қайталама материалдық немесе энергетикалық ресурстар ретiнде пайдалану;

      25) қалдықтарды көму - қалдықтарды қауiпсiз сақтау үшiн арнайы белгiленген орындарда шектеусiз мерзiм iшiнде жинап қою;

      26) қалдықтардың түрi - шығу көзiне, қасиеттерiне және жұмыс iстеу технологиясына сәйкес ортақ белгiлерi бар, қалдықтар сыныптауышы негiзiнде айқындалатын қалдықтар жиынтығы;

      27) қалдықтарды орналастыру - өндiрiс және тұтыну қалдықтарын сақтау немесе көму;

      28) қалдықтарды өңдеу - сұрыптауды қоса алғанда, қалдықтардан кейіннен тауарларды немесе өзге де өнімдерді өндіру (дайындау) үшін пайдаланылатын шикізат және (немесе) өзге де материалдар алуға, сондай-ақ қалдықтармен жұмыс iстеудi жеңiлдету, олардың көлемiн немесе қауiптi қасиеттерiн азайту мақсатында қалдықтардың қасиеттерін өзгертуге бағытталған физикалық, химиялық немесе биологиялық процестер;

      29) қалдықтарды сақтау - қалдықтарды кейiннен кәдеге жарату, қайта өңдеу және (немесе) жою үшін арнайы белгіленген орындарда жинап қою;

      30) қалдықтарды сыныптау - қалдықтардың қоршаған ортаға және адам денсаулығына қауiптiлiгiне сәйкес оларды деңгейге жатқызу тәртiбi;

      30-1) қалдықтарды уақытша сақтау – өз қызметі нәтижесінде түзілетін өндіріс және тұтыну қалдықтарын тұлғалардың оларды кейiннен кәдеге жарату, қайта өңдеу, сондай-ақ қайта өңдеуге немесе кәдеге жаратуға жатпайтын қалдықтарды жою жөніндегі операцияларды жүзеге асыратын ұйымдарға беру үшін жобалау құжаттамасында айқындалған уақытша сақтау орындарында және мерзімдерге (бірақ алты айдан асырмай) жинап қоюы;

      30-2) қалдықтарды энергетикалық кәдеге жарату – органикалық қалдықтардан биогаз және өзге де отын алуды қоспағанда, қалдықтарды олардың көлемін азайту және энергия алу, оның ішінде оларды қайталама және (немесе) энергетикалық ресурстар ретінде пайдалану мақсатында термиялық өңдеу процесі;

      30-3) қалдықтарды энергетикалық кәдеге жарату объектісі – қалдықтарды энергетикалық кәдеге жаратуға арналған техникалық құрылғылар мен қондырғылардың және олармен өзара байланысты, қалдықтарды энергетикалық кәдеге жаратуға технологиялық тұрғыдан қажетті құрылысжайлар мен инфрақұрылымның жиынтығы;

      31) қалдықтармен жұмыс iстеу - қалдықтардың түзілуінің алдын алуды және оларды барынша азайтуды, қалдықтарды есепке алу мен бақылауды, олардың жиналып қалуын, сондай-ақ қалдықтарды жинауды, қайта өңдеудi, кәдеге жаратуды, залалсыздандыруды, тасымалдауды, сақтауды (жинап қоюды) және жоюды қоса алғанда, қалдықтармен байланысты қызмет түрлерi;

      32) қалдықтар сыныптауышы - қалдықтарды сыныптау нәтижелерi қамтылған, қолданбалы сипаттағы ақпараттық-анықтамалық құжат;

      33) қауiптi емес қалдықтар - қауiптi қасиеті жоқ қалдықтар;

      34) қауiптi қалдықтар – құрамына бір немесе бірнеше қауiптi қасиеттерi (уыттылығы, жарылу қаупi, радиоактивтiлiгi, өрт қаупi, жоғары реакциялық қабiлетi) бар зиянды заттар кіретін және дербес немесе басқа заттармен қосылған кезде қоршаған ортаға және адамның денсаулығына тiкелей немесе ықтимал қауiп төндiруi мүмкін қалдықтар;

      35) қауiптi қалдықтар паспорты - қалдықтардың шығу көзi бойынша пайда болу процестерiнiң, олардың сандық және сапалық көрсеткiштерiнiң, олармен жұмыс iстеу қағидаларының, оларды бақылау әдiстерiнiң, осы қалдықтардың қоршаған ортаға, адам денсаулығына және (немесе) тұлғалар мүлкiне зиянды әсер ету түрлерiнiң стандартталған сипаттамасы, қалдықтарды шығарушылар, меншiгiнде қалдықтар бар өзге де тұлғалар туралы мәлiметтер қамтылған құжат;

      36) қауіпті химиялық заттар - адам денсаулығына және қоршаған ортаға тікелей немесе ықтимал зиянды әсер ете алатын қасиеттері бар заттар;

      37) қолайлы қоршаған орта - жай-күйi экологиялық қауiпсiздiктi және халықтың денсаулығын сақтауды, биологиялық әртүрлiлiктi сақтауды, ластануды болғызбауды, экологиялық жүйелердiң тұрақты жұмыс iстеуiн, табиғи ресурстарды молықтыруды және тиiмдi пайдалануды қамтамасыз ететiн қоршаған орта;

      38) қондырғы – парниктік газдар шығарындыларының стационарлық көзі немесе өзара бірыңғай технологиялық процеспен байланысты және бір өндірістік алаңда орналастырылған парниктік газдар шығарындылары стационарлық көздерінің тобы;

      39) қондырғы операторы – меншігінде немесе өзгедей заңды пайдалануында қондырғысы бар жеке немесе заңды тұлға;

      40) қондырғы паспорты – пайдаланылатын технологияның сипаттамалары, қондырғының географиялық орналасқан жері және оның операторының қызмет түрлері туралы деректерді қамтитын құжат;

      41) қоршаған орта - атмосфералық ауаны, Жердiң озон қабатын, жер бетiндегi және жер астындағы суларды, жердi, жер қойнауын, өсімдіктер мен жануарлар дүниесiн, сондай-ақ олардың өзара іс-әрекетiнен туындайтын климатты қоса алғанда, табиғи және жасанды объектiлердiң жиынтығы;

      42) қоршаған ортаға келтiрiлетiн залал - табиғи ресурстардың жұтаңдануы мен сарқылуын немесе тiрi организмдердiң қырылуын туындатқан немесе туындататындай етiп қоршаған ортаны ластау немесе табиғи ресурстарды белгiленген нормативтерден артық алу;

      43) қоршаған ортаға эмиссиялар – ластаушы заттардың шығарындылары, төгiндiлерi, қоршаған ортада өндiрiс және тұтыну қалдықтарын орналастыру, күкіртті қоршаған ортада ашық түрде орналастыру және сақтау;

      44) қоршаған ортаға эмиссияларға арналған лимиттер - қоршаған ортаға белгiлi бiр мерзiмге белгiленетiн эмиссиялардың нормативтiк көлемi;

      45) қоршаған ортаға эмиссияларға квота - нақты табиғат пайдаланушыға белгiлi бiр мерзiмге бөлiнетін қоршаған ортаға эмиссияларға арналған лимиттiң бөлiгi;

      45-1) қоршаған ортаға эмиссиялар мониторингінің автоматтандырылған жүйесі – нақты уақыт режимінде деректерді беру үшін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның ақпараттық жүйесімен онлайн-байланысы бар, ластану көздерінде қоршаған ортаға эмиссияларды өндірістік экологиялық бақылау жүйесі;

      46) қоршаған ортаны қорғау - қоршаған ортаны сақтау мен қалпына келтiруге, шаруашылық және өзге де қызметтiң қоршаған ортаға терiс әсерiн болғызбауға және оның зардаптарын жоюға бағытталған мемлекеттiк және қоғамдық шаралар жүйесi;

      47) қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган - қоршаған ортаны қорғау және табиғат пайдалану саласындағы басшылықты және салааралық үйлестiрудi жүзеге асыратын орталық атқарушы орган, сондай-ақ оның аумақтық органдары;

      48) қоршаған ортаны ластау - қоршаған ортаға ластаушы заттардың, радиоактивтi материалдардың, өндiрiс және тұтыну қалдықтарының түсуi, сондай-ақ шудың, тербелiстердiң, магнит өрiстерiнiң және өзге де зиянды физикалық әсерлердiң қоршаған ортаға әсері;

      49) қоршаған ортаның авариялық ластануы - жеке және (немесе) заңды тұлғалардың шаруашылық және өзге де қызметтiң экологиялық қауiптi түрлерiн жүзеге асыруы кезiнде болған авариядан туындаған және зиянды заттарды атмосфераға шығару және (немесе) суға ағызу салдары немесе жер бетi учаскесiнде, жер қойнауында қатты, сұйық немесе газ түрiндегi ластаушы заттардың жайылуы немесе иiстiң, шудың, тербелiстiң, радиацияның пайда болуы немесе сол уақыттағы жол берiлетiн деңгейден асатын электромагниттiк, температуралық әсер ету, жарықтың әсерi немесе өзге де физикалық, химиялық, биологиялық зиянды әсер ету арқылы қоршаған ортаны кенеттен абайсызда ластауы;

      50) қоршаған ортаның ластану учаскелерi - жер бетін, жер қойнауын және жерасты суларын ластауды болдырмайтын, қалдықтарды орналастыру және сарқынды суларды ағызу үшін жабдықталған және соған арналған объектілерді қоспағанда, белгiленген нормативтерден артық қауiптi химиялық заттармен ластанған жер бетiнiң шектеулi учаскелерi және су объектiлерiнiң учаскелерi;

      51) қоршаған ортаның сапасы - қоршаған орта жай-күйінің сипаттамасы;

      52) қоршаған орта сапасының нормативтерi - қоршаған ортаның және табиғи ресурстардың адам өмiрi мен денсаулығы үшiн қолайлы жай-күйiн сипаттайтын көрсеткiштер;

      53) қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткiштерi - қоршаған ортаның сапасын бiртiндеп жақсарту қажеттiгiн ескере отырып, қоршаған ортаның белгiлi бiр уақыт кезеңiне нормаланатын параметрлерiнiң шектi деңгейiн сипаттайтын көрсеткiштер;

      54) мекендеу ортасы – қандай да бір организмнiң немесе популяцияның табиғи мекендейтiн жерiнiң тұрпаты немесе орны;

      55) мемлекеттік бақылау жасау желісі - қоршаған ортада болып жатқан физикалық және химиялық процестерді қадағалауға, оның метрологиялық, климаттық, аэрологиялық, гидрологиялық, гелиогеофизикалық, агрометеорологиялық сипаттамаларын айқындауға арналған қадағалаудың стационарлық және жылжымалы пункттер, зертханалар, орталықтар жүйесі;

      56) мемлекеттiк экологиялық бақылау - уәкiлеттi органның өз құзыретi шегiнде қоршаған ортаны қорғау саласындағы Қазақстан Республикасы заңдарының, Қазақстан Республикасы Президенті жарлықтарының және Қазақстан Республикасы Үкiметiнің қаулыларының талаптарын жеке және заңды тұлғалардың сақтауын қамтамасыз етуге бағытталған қызметi;

      56-1) нормативтен тыс эмиссиялар – қоршаған ортаға экологиялық рұқсатпен белгiленгеннен артық эмиссиялар;

      57) озонды бұзатын заттар - өз бетінше немесе қоспада болатын, шаруашылық және өзге қызметте пайдаланылатын не осы қызметтің өнімі болып табылатын және озон қабатына зиянды әсер етуі мүмкін химиялық зат;

      58) озонды бұзатын заттарды залалсыздандыру - озон қабатын қоса алғанда, қоршаған ортаға зиянды әсер етпейтін, үнемі түрленуіне немесе компоненттерге бөлінуіне әкелетіндей бұзу арқылы озонды бұзатын заттардың қауіпті қасиеттерін жою;

      59) озонды бұзатын заттарды кәдеге жарату - қалпына келтіруге болмайтын озонды бұзатын заттарды қайтадан пайдалану немесе залалсыздандыру мақсатында, оларға техникалық қызмет көрсету барысында немесе есептен шығару алдында тетіктерден, жабдықтардан, контейнерлерден және басқа да құрылғылардан алынатын озонды бұзатын заттарды жинауға және сақтауға бағытталған іс-шаралар кешені;

      59-1) өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері – өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері қолданылатын өнімнің (тауарлардың) тұтынушылық қасиеттері жоғалғаннан кейін пайда болған қалдықтарды және оның (олардың) орамасын жинауды, тасымалдауды, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды, пайдалануды және (немесе) кәдеге жаратуды қамтамасыз ету бойынша өнімді (тауарларды) Қазақстан Республикасының аумағында өндіруді және (немесе) Қазақстан Республикасының аумағына әкелуді жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалардың міндеттемелері;

      59-2) өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері қолданылатын өнімнің (тауарлардың) тұтынушылық қасиеттері жоғалғаннан кейін пайда болған қалдықтарды және оның (олардың) орамасын жинауды, тасымалдауды, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды, пайдалануды және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастыру туралы шарт – өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері қолданылатын өнімнің (тауарлардың) тұтынушылық қасиеттері жоғалғаннан кейін пайда болған қалдықтарды және оның (олардың) орамасын жинауды, тасымалдауды, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды, пайдалануды және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастыру туралы үлгілік шарт негізінде өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторы мен өндірушілердің (импорттаушылардың) арасында жасалатын шарт;

      59-3) өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері қолданылатын өнімнің (тауарлардың) тұтынушылық қасиеттері жоғалғаннан кейін пайда болған қалдықтарды және оның (олардың) орамасын жинауды, тасымалдауды, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды, пайдалануды және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастыру туралы үлгілік шарт – өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторы мен өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері қолданылатын өнімді (тауарларды) және оның (олардың) орамасын өндірушілер (импорттаушылар) арасындағы құқықтық қатынастарды реттейтін, өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторы бекіткен шарт;

      59-4) өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторы – өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері қолданылатын өнімнің (тауарлардың) тұтынушылық қасиеттері жоғалғаннан кейін пайда болған қалдықтарды және оның (олардың) орамасын жинауды, тасымалдауды, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды, пайдалануды және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастыруды жүзеге асыратын, Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын заңды тұлға;

      60) өндіріс қалдықтары - шикізаттың, материалдардың, өзге де бұйымдар мен өнімдердің өндіріс процесінде түзілген және бастапқы тұтыну қасиетін толық немесе ішінара жоғалтқан қалдықтары;

      61) өндiрiс пен тұтынудың орнықты моделi - қайта жаңартылмайтын ресурстарды тұтынуды азайту, қайта жаңартылатын ресурстарды қалпына келтiру және қоршаған ортаның антропогендiк ластануын азайту кезiнде өндiрiстiң өсуiмен сипатталатын әлеуметтiк-экономикалық модель;

      61-1) өз бетінше эмиссиялар – жылжымалы көздерден болатын эмиссияларды қоспағанда, экологиялық рұқсатсыз жүзеге асырылатын қоршаған ортаға эмиссиялар;

      62) парниктік газдар - атмосфераның табиғи және (немесе) антропогендік түрде шығатын, жылу беретін инфрақызыл сәулені сіңіретін және (немесе) оның шығу көзі болып табылатын, газ тәрізді құрамдас бөліктері;

      63) парниктік газдарды сіңіру бірлігі - парниктік газдардың сіңірілуін есептеу үшін қолданылатын көміртегі бірлігі;

      64) парниктік газдарды түгендеу - парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулерінің көлемін айқындау;

      65) парниктік газдар шығарындылары көздерінің және сіңірулерінің мемлекеттік кадастры - парниктік газдар шығарындылары көздерін, олар шығарған шығарындылар мөлшерін, сондай-ақ қондырғы операторы үшін белгіленген шекара шегіндегі парниктік газдар сіңірулері мөлшерін есепке алу жүйесі;

      65-1) парниктік газдар шығарындылары мониторингінің жоспары – тиісті кезеңге бекітілген Парниктік газдар шығарындыларына квоталар бөлудің ұлттық жоспарының қолданылу кезеңіне немесе шығарындыларды азайту және парниктік газдарды сіңіруді ұлғайту жөніндегі жобаларды іске асыру мерзіміне қондырғы операторы әзірлейтін құжат;

      65-2) парниктік газдар шығарындыларына квоталарды өтеу – Көміртегі бірліктерінің мемлекеттік тізілімінде жүзеге асырылатын, есепті жылдағы парникті газдарды түгендеу туралы есепке сәйкес тиісті кезеңге бекітілген Парниктік газдар шығарындыларына квоталар бөлудің ұлттық жоспарының көміртегі бірліктерін айналымнан жыл сайынғы алып қою (есептен шығару);

      65-3) парниктік газдар шығарындыларының стационарлық көзі – парниктік газдар шығарындыларының орын ауыстырылмайтын көзі немесе пайдаланылуы үшін тіркелген қалыпты қажет ететін парниктік газдар шығарындыларының ауыстырылатын көзі;

      65-4) парниктік газдар шығарындыларының үлестік коэффициенті – парниктік газдар шығарындыларының өнімнің бірлігіне арақатынасының көрсеткіші;

      66) радиоактивтi қалдықтар - мөлшерi мен жинақталуы Қазақстан Республикасының атом энергиясын пайдалану саласындағы заңнамасында белгiленген радиоактивтi заттар үшiн регламенттелген мәндерден асатын радиоактивтi заттарды қамтитын қалдықтар;

      67) сараптама объектiсiн iске асыру - жоспарлау алдындағы, жобалау алдындағы және жобалау құжаттамасында көзделген шешiмдерге сәйкес өнеркәсiптiк және өзге де объектiлердi салу, пайдалану, жою, қызметтер көрсету, бұйымдар мен технологиялардың шаруашылық айналымға түсуi жөнiндегi жұмыстардың басталуы мен жүргізілу барысы, сондай-ақ нормативтiк құқықтық актiнiң қолданысқа енгiзiлуi, сараптама объектiсiнiң өзге де нақты жүзеге асырылуы;

      68) сарқынды сулар - өндірістік немесе тұрмыстық мұқтаждықтарға пайдаланылған және бұл ретте олардың бастапқы құрамын немесе физикалық қасиеттерін өзгерткен қосымша қоспа (кір) қосылған сулар. Атмосфералық жауын-шашын түскен сәтте елді мекендер мен өнеркәсіптік кәсіпорындардың аумағынан, көшелерге су себу кезінде немесе одан кейін ағатын сулар, пайдалы қазбаларды өндіру кезінде пайда болған сулар да сарқынды сулар болып есептеледі;

      69) су объектілері - құрлық бетінің рельефінде және жер қойнауында шоғырланған, шекаралары, көлемі мен су режимі бар сулар;

      70) сұйық қалдықтар – сарқынды сулардан басқа сұйық түрдегі кез келген қалдықтар;

      71) табиғат пайдаланушы - табиғи ресурстарды пайдалануды және (немесе) қоршаған ортаға эмиссияларды жүзеге асыратын жеке немесе заңды тұлға;

      72) табиғи объектiлер - шекарасы, көлемi және тiршiлiк режимi бар табиғи объектiлер;

      73) табиғи ресурстар - тұтыну құндылығы бар табиғи объектiлер: жер, жер қойнауы, су, өсiмдiктер мен жануарлар дүниесi;

      74) табиғи ресурстарды қорғау - табиғи ресурстардың әрбiр түрiн олардың тұтыну қасиеттерiн жоғалтуға әкеп соғатын тиiмсiз пайдаланудан, құрып кетуден, жұтаңданудан қорғауға бағытталған мемлекеттiк және қоғамдық шаралар жүйесi;

      75) табиғи ресурстардың сарқылуы - табиғи ресурстар қорларының сандық және сапалық сипаттамаларының iшiнара немесе толық жоғалуы;

      76) таза даму тетігі - парниктік газдар шығарындыларын шектеу және (немесе) азайту бойынша сандық міндеттемелері жоқ елдер аумағында парниктік газдар шығарындыларын шектеу және (немесе) азайту бойынша сандық міндеттемелері бар елдердің заңды тұлғалары қаржыландыратын, парниктік газдар шығарындыларын шектеу және (немесе) азайту жөніндегі жобаларды жүзеге асыру тетігі;

      77) тәуелсіз ақпарат беруші - парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулерін реттеу саласында жобалық тетіктерді есепке алу, мониторингтеу және іске асыру жөніндегі кәсіби қызметті жүзеге асыратын заңды тұлға;

      78) тұрмыстық қатты қалдықтар - қатты нысандағы коммуналдық қалдықтар;

      79) тұтыну қалдықтары - өнімдерді, бұйымдарды және өзге де заттарды тұтыну немесе пайдалану процесінде түзілген қалдықтар, сондай-ақ өзінің бастапқы тұтыну қасиеттерін толық немесе ішінара жоғалтқан тауарлар (өнім);

      80) шаруашылық және өзге де қызметтiң экологиялық қауiптi түрi - нәтижесiнде қоршаған ортаны авариялық ластайтын немесе ластауы мүмкiн жеке және (немесе) заңды тұлғалардың қызметi;

      81) шығарындылар квоталарымен сауда - парниктік газдар шығарындыларын азайтудың және сіңірудің нарықтық тетігі шеңберінде парниктік газдар шығарындылары квоталарын сатып алу және сату;

      82) шығарындыларды азайту бірлігі - бірлесіп жүзеге асыру тетігі шеңберінде жүзеге асырылатын жобаны іске асыру нәтижесінде алынған көміртегі бірлігі;

      83) шығарындылардың сертификатталған азайту бірлігі - таза даму тетігі шеңберінде жүзеге асырылатын жобаны іске асыру нәтижесінде алынған көміртегі бірлігі;

      84) шығарындыларды ішкі азайту бірлігі - парниктік газдар шығарындыларын азайтудың және (немесе) сіңірудің ішкі жобаларын іске асыру нәтижесінде қол жеткізілген, парниктік газдар шығарындыларын азайтудың және (немесе) сіңірудің көлемін айқындау мақсатында қолданылатын көміртегі бірлігі;

      85) экологиялық ағарту iсi - қоғамда экологиялық мәдениет негiздерiн қалыптастыру мақсатында экологиялық бiлiмді, қоршаған ортаның, табиғи ресурстардың жай-күйi, экологиялық қауiпсiздiк туралы ақпаратты тарату;

      86) экологиялық аудит – аудиттелетiн субъектiлердiң шаруашылық және өзге де қызметiн экологиялық тәуекелдердi анықтау мен бағалау және олардың қызметiнiң экологиялық қауiпсiздiк деңгейiн арттыру жөнiнде ұсынымдар әзiрлеуге бағытталған тәуелсiз тексеру;

      87) экологиялық бiлiм беру - жеке адамның қоршаған ортаның жай-күйi үшiн экологиялық жауапкершiлiгiн қамтамасыз ететiн бiлiм мен дағды жүйесiн, құндылық бағдарларын, адамгершілік-эстетикалық көзқарасын қалыптастыруға бағытталған, жеке адамды тәрбиелеудiң, оқытудың, оның өз бетінше бiлiм алуының және дамуының үздiксiз процесi;

      88) экологиялық (жасыл) инвестициялар - бірліктердің белгіленген мөлшерін беруден, Парниктік газдар шығарындаларына квоталар бөлудің ұлттық жоспарындағы квоталар көлемінің резервін басқарудан алынған қаражатты парниктік газдар шығарындыларын азайтуға немесе сіңірілуін арттыруға бағытталған жобаларға, бағдарламаларға және іс-шараларға инвестициялау;

      89) экологиялық жүйе (экожүйе) - бiрыңғай функционалдық тұтастық ретiнде өзара іс-әрекет ететін организмдердiң және олар мекендейтiн тіршіліксіз ортаның өзара байланысты жиынтығы;

      90) экологиялық қауiп - антропогендiк және табиғи әсерлер ықпалынан, оның iшiнде дүлей зiлзалаларды қоса алғанда, зiлзалалар мен апаттар салдарынан қоршаған ортаның жай-күйi бұзылуының, өзгеруiнiң болуымен немесе ықтималдығымен сипатталатын, жеке адам мен қоғамның өмiрлiк маңызы бар мүдделерiне қауiп төндiретiн жай-күй;

      91) экологиялық қауiпсiздiк - қоршаған ортаға антропогендiк және табиғи әсер ету нәтижесiнде туындайтын қатерлерден жеке адамның, қоғамның және мемлекеттiң өмiрлiк маңызы бар мүдделерi мен құқықтарының қорғалуының жай-күйi;

      92) экологиялық қауiптi объект - салынуы және қызметi адамдардың денсаулығы мен қоршаған ортаға зиянды әсерiн тигiзуi мүмкiн немесе зиянды әсерiн тигiзетiн шаруашылық объектiсi және өзге де объект;

      93) экологиялық қауiптi техника мен жабдық - шаруашылық немесе өзге де қызметте пайдаланылатын және қоршаған ортаға қауiп төндiретiн тетіктер, машиналар, құрылғылар, аспаптар;

      94) экологиялық қауiптi технологиялар - өндiрiс процесiнде жүзеге асырылатын және қоршаған ортаға қауiп төндiретiн шикiзатты, материалды немесе жартылай фабрикатты өңдеу, жасау, олардың жай-күйiн, қасиеттерiн, нысанын өзгерту әдiстерiнiң жиынтығы;

      95) экологиялық менеджмент - қоршаған ортаны қорғауды әкiмшiлiк басқару, ол кәсiпорынның экологиялық саясатын әзiрлеуге, енгiзуге, орындауға, талдауға және қолдауға арналған ұйымдастыру құрылымын, жоспарлауды, жауапкершiлiктi, әдiстердi, рәсiмдердi, процестер мен ресурстарды қамтиды;

      96) экологиялық мониторинг - қоршаған ортаның жай-күйiн және оған әсер етудi жүйелi түрде қадағалау мен бағалау;

      97) экологиялық нормалау - қағидалардың (нормалардың) және олардағы қамтылған қоршаған орта жай-күйiнiң және оған әсер ету дәрежесiнiң сандық және сапалық көрсеткiштерiнің (нормативтерiнің) жүйесi;

      98) экологиялық рұқсат - жеке және заңды тұлғалардың қоршаған ортаға эмиссияларды жүзеге асыру құқығын куәландыратын құжат;

      99) экологиялық сараптама - көзделiп отырған шаруашылық және өзге де қызметтiң қоршаған орта сапасының нормативтерiне және экологиялық талаптарға сәйкестiгiн белгiлеу, сондай-ақ осы қызметтiң қоршаған ортаға тигiзуi мүмкiн қолайсыз әсерлерiнiң және олармен байланысты әлеуметтiк салдарлардың алдын алу мақсатында экологиялық сараптама объектiсiн iске асыруға жол берiлуiн айқындау;

      100) экологиялық таза өнiм белгiсi - таңбаланған өнiмнiң экологиялық таза өнiм стандарттарына сәйкестiгiн растайтын тiркелген белгi;

      101) экологиялық талаптар - осы Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге де нормативтiк құқықтық актiлерi мен нормативтiк-техникалық құжаттарында қамтылған, қоршаған ортаға және халықтың денсаулығына терiс әсер ететін шаруашылық және өзге де қызметтi шектеу және оларға тыйым салу;

      102) экологиялық таңбалау – Қазақстан Республикасының техникалық реттеу саласындағы заңнамасында белгiленген тәртiппен сәйкестiгi растаудан өткен өнiмге экологиялық таза өнiм белгiсiн беру;

      103) экологиялық тәуекел - белгiлi бiр факторлардың әсері салдарынан қоршаған орта және (немесе) табиғи объектiлер жай-күйiнiң қолайсыз өзгерiстерге ұшырау ықтималдығы;

      104) эмиссиялардың техникалық үлестiк нормативтерi - ел экономикасы үшiн қолдануға болатын шығындар кезiнде қоршаған ортаға эмиссияларды нақты техникалық құралдармен қамтамасыз ету мүмкiндiгiн негiзге ала отырып айқындалатын, олардың уақыт бiрлiгiндегі немесе шығарылатын өнiм бiрлiгiндегі немесе басқа да көрсеткiштердегі шамалары;

      105) эмиссиялар нормативтерi - қоршаған орта сапасы нормативтерiнiң сақталуын қамтамасыз етуге жол берiлетiн эмиссиялар көрсеткiштерi.

      Ескерту. 1-бап жаңа редакцияда - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгерістер енгізілді - ҚР 13.06.2013 № 102-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.10.2015 № 376-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 17.11.2015 № 407-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 08.04.2016 № 491-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 25.04.2016 № 505-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.04.2016 № 506-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.02.2017 № 49-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) ; 05.04.2017 № 56-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2018 № 210-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 09.11.2020 № 373-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

2-бап. Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасы

      1. Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негiзделедi және осы Кодекс пен Қазақстан Республикасының өзге де нормативтiк құқықтық актiлерiнен тұрады.

      2. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Кодекстегiден өзгеше ережелер белгiленген болса, онда халықаралық шарттың ережелерi қолданылады.

      3. Осы Кодекс пен Қазақстан Республикасының қоршаған ортаны қорғау саласындағы қатынастарды реттейтiн нормалары бар өзге де заңдарының арасында қайшылық болған жағдайда, осы Кодекстiң ережелерi қолданылады.

      4. Қоршаған орта объектiлерiн қорғау мен пайдалану және ерекше қорғалатын табиғи аумақтар саласындағы қатынастар осы Кодексте реттелмеген бөлiгiнде Қазақстан Республикасының арнаулы заңдарымен реттеледi.

3-бап. Осы Кодексте реттелетiн қатынастар

      1. Осы Кодексте Қазақстан Республикасы аумағының шегiнде табиғи ресурстарды пайдалану мен қоршаған ортаға әсер етуге байланысты шаруашылық және өзге де қызметтi жүзеге асыру кезiнде қоршаған ортаны қорғау, қалпына келтiру және сақтау, табиғи ресурстарды пайдалану мен молықтыру саласындағы қатынастар реттеледi.

      2. Жеке және заңды тұлғалар, мемлекет, сондай-ақ қоршаған ортаны қорғау саласында мемлекеттiк реттеудi және табиғи ресурстарды пайдалану саласында мемлекеттiк басқаруды жүзеге асыратын мемлекеттiк органдар осы Кодексте реттелетiн қатынастардың қатысушылары болып табылады.

4-бап. Қазақстан Республикасы орнықты дамуының экологиялық негiздерi

      Қазақстан Республикасы орнықты дамуының экологиялық негiздерi:

      1) адам өмiрi мен денсаулығы үшiн қолайлы қоршаған ортаны қамтамасыз ету жөнiндегi мақсатқа мемлекеттiң қол жеткiзуi;

      2) қоршаған ортаны қорғау және биоәртүрлiлiктi сақтау;

      3) Қазақстан Республикасының өз табиғи ресурстарын өндiруге құқықтарын қамтамасыз ету мен iске асыру және табиғи ресурстарды пайдалану мен қоршаған ортаға әсер ету мәселелерiнде ұлттық мүдделердi қорғау;

      4) қазiргi және болашақ ұрпақтардың сұранысын әдiл қанағаттандыру;

      5) өндiрiс пен тұтынудың орнықты үлгiлерiн дамыту;

      6) қоршаған ортаның жай-күйiн есепке ала отырып, экологиялық нормалаудың әлеуметтiк және экономикалық даму талаптарына сай келуi;

      7) әрбiр адамның экологиялық ақпаратқа қол жеткiзу құқығын сақтау және жұртшылықтың қоршаған ортаны қорғау мен орнықты даму мәселелерiн шешуге жан-жақты қатысуы;

      8) қоршаған ортаны қорғау саласында қабылданатын шаралардың жариялылығын қамтамасыз ету;

      9) Жердiң экожүйесiнiң салауатты жай-күйi мен тұтастығын сақтау, қорғау мен қалпына келтiру мақсатындағы жаhандық әрiптестiк;

      10) қоршаған ортаға залал келтiргенi үшiн жауаптылыққа қатысты халықаралық құқықтың дамуына жәрдемдесу;

      11) қоршаған ортаға елеулi залал келтiретiн немесе адам денсаулығы үшiн зиянды деп есептелетiн қызмет пен заттардың кез келген түрлерiн басқа мемлекеттерге көшiру мен ауыстыруды тежеу, болдырмау, сондай-ақ қоршаған ортаға елеулi немесе орны толмайтын залал қатерi төнген жағдайларда сақтандыру шараларын қолдану болып табылады.

5-бап. Қазақстан Республикасы экологиялық заңнамасының негiзгi принциптерi

      Қазақстан Республикасы экологиялық заңнамасының негiзгi принциптерi:

      1) Қазақстан Республикасының орнықты дамуын қамтамасыз ету;

      2) экологиялық қауiпсiздiктi қамтамасыз ету;

      3) экологиялық қатынастарды реттеу кезiндегi экожүйелi көзқарас;

      4) қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекеттiк реттеу және табиғи ресурстарды пайдалану саласындағы мемлекеттiк басқару;

      5) қоршаған ортаны ластаудың және оған кез келген басқа түрде залал келтiрудi болдырмау жөнiнде алдын алу шараларының мiндеттiлiгi;

      6) Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын бұзғаны үшiн жауаптылықтан бұлтартпау;

      7) қоршаған ортаға келтiрiлген залалды өтеу мiндеттiлiгi;

      8) қоршаған ортаға әсер етудiң ақылы болу және оған рұқсат алу тәртiбi;

      9) табиғи ресурстарды пайдалану мен қоршаған ортаға әсер ету кезiнде неғұрлым экологиялық таза және ресурс үнемдеушi технологияларды қолдану;

      10) қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi мемлекеттiк органдар қызметiнiң өзара әрекеттестiгi, үйлесiмдiлiгi мен жариялылығы;

      11) табиғат пайдаланушыларды қоршаған ортаны ластауды болдырмауға, азайтуға және оны жоюға, қалдықтарды кемiтуге ынталандыру;

      11-1) өндiрiс және тұтыну қалдықтарын қайталама ресурстар ретiнде пайдаланудың басымдығы;

      12) экологиялық ақпараттың қолжетiмдiлiгi;

      13) табиғи ресурстарды пайдалану мен қоршаған ортаға әсер ету кезiнде ұлттық мүдделердi қамтамасыз ету;

      14) Қазақстан Республикасы экологиялық заңнамасының халықаралық құқық принциптерiмен және нормаларымен үйлесуi;

      15) жоспарланып отырған шаруашылық және өзге де қызметтiң экологиялық қауiптiлiгi презумпциясы және оны жүзеге асыру туралы шешiмдер қабылдаған кезде қоршаған ортаға және халықтың денсаулығына әсерiн бағалау мiндеттiлiгi болып табылады.

      Ескерту. 5-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 28.04.2016 № 506-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
     

6-бап. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекеттiк реттеудiң және табиғи ресурстарды пайдалану саласындағы мемлекеттiк басқарудың негiзгiережелерi

      1. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекеттiк реттеу:

      1) қоршаған ортаны қорғау саласындағы қызметтi лицензиялауды;

      2) экологиялық нормалауды;

      3) қоршаған ортаны қорғау саласындағы техникалық реттеуді;

      4) мемлекеттiк экологиялық сараптаманы;

      5) экологиялық рұқсаттар берудi;

      6) мемлекеттiк экологиялық бақылауды;

      7) қоршаған ортаны қорғауды экономикалық реттеу жүйесiн, неғұрлым экологиялық таза технологияларды енгiзудi ынталандыруды, табиғат қорғау iс-шараларын қаржыландыру жүйесiн;

      7-1) парниктік газдар шығарындыларын квоталауды;

      7-2) парниктік газдарды түгендеуді;

      7-3) парниктік газдар шығарындыларын азайту мен сіңірудің нарықтық тетігін белгілеуді;

      7-4) парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулерінің нақты көлемінің мониторингі жүйесін;

      8) мемлекеттiк экологиялық мониторингтi;

      9) табиғат пайдаланушыларды, қоршаған ортаны ластау көздерi мен учаскелерiн мемлекеттiк есепке алуды;

      10) экологиялық бiлiм беру мен ағарту iсiн қамтиды.

      2. Табиғи ресурстарды пайдалану саласындағы мемлекеттiк басқару:

      1) табиғи ресурстарды пайдалану саласындағы мемлекеттiк жоспарлауды;

      2) табиғи ресурстарды қорғауға, пайдалануға және молықтыруға мемлекеттiк бақылау жасауды;

      3) табиғи ресурстарды пайдалану құқығына лицензиялар, рұқсаттар берудi және шарттар (келiсiмшарттар) жасасуды;

      4) табиғи ресурстарды қалпына келтiру мен молықтыруды, ресурс үнемдейтiн технологияларды енгiзудi ұйымдастыруды;

      5) табиғи ресурстардың мониторингi мен кадастрларын жүргiзудi;

      6) табиғи ресурстарды пайдалануға лимиттер белгiлеу мен квоталар бөлудi;

      7) табиғи ресурстарды пайдалануды, қалпына келтiру мен молықтыруды жүзеге асыратын мемлекеттiк заңды тұлғаларды басқаруды;

      8) табиғи ресурстарды қорғауды ұйымдастыруды қамтиды.

      Ескерту. 6-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
     

7-бап. Қоршаған ортаны қорғау объектiлерi

      1. Жер, жер қойнауы, жер үстi және жер асты сулары; атмосфералық ауа; ормандар мен өзге де өсiмдiктер; жануарлар дүниесi, тiрi организмдердiң гендiк қоры; табиғи экологиялық жүйелер, климат және Жердiң озон қабаты жойылудан, тозудан, зақымданудан, ластанудан және өзге де зиянды әсерден қорғалуға тиiс.

      2. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар және мемлекеттiк табиғи-қорық қорының объектiлерi айрықша қорғалуға тиiс.

8-бап. Мемлекеттiк табиғи-қорық қоры

      1. Мемлекеттiк табиғи-қорық қоры - табиғат эталондары, уникумдар және реликттер, генетикалық резерв, ғылыми зерттеулер, ағарту, бiлiм беру, туризм мен рекреация нысанасы ретiнде экологиялық, ғылыми, тарихи-мәдени және рекреациялық жағынан ерекше құнды, мемлекеттiк қорғауға алынған қоршаған орта объектiлерiнiң жиынтығы.

      2. Мемлекеттiк табиғи-қорық қорының объектiлерi "Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгiленедi.

      3. Мемлекеттiк табиғи-қорық қорын қорғау ерекше қорғалатын табиғи аумақтар құру жолымен, сондай-ақ қоршаған ортаның экологиялық, ғылыми, тарихи-мәдени және рекреациялық жағынан ерекше құнды объектiлерiн пайдалануға тыйым салу мен шектеулер белгiлеу арқылы қамтамасыз етiледi.

9-бап. Ерекше қорғалатын табиғи аумақ

      1. Ерекше қорғалатын табиғи аумақ - ерекше қорғау режимi белгiленген мемлекеттiк табиғи-қорық қорының табиғи кешендерi мен объектiлерi бар жер, су объектiлерiнiң және олардың үстiндегi әуе кеңiстiгiнiң учаскелерi.

      2. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың түрлерi, құру тәртiбi, қорғау режимiнiң түрi, сондай-ақ ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың жекелеген түрлерiнiң қызметiн ұйымдастыру ерекшелiктерi "Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгiленедi.

10-бап. Табиғат пайдалану ұғымы және оның түрлерi

      1. Адамның күнделiктi өмiрiнде, жеке және заңды тұлғалардың шаруашылық және өзге де қызметiнде табиғи ресурстарды пайдалануы және (немесе) қоршаған ортаға әсер етуi табиғат пайдалану болып табылады.

      2. Табиғат пайдалану жалпы және арнайы болып бөлiнедi.

      3. Жалпы табиғат пайдалану тұрақты болып табылады және халықтың өмiрлiк қажеттi сұраныстарын қанағаттандыру үшiн және табиғи ресурстар пайдалануға берiлмей, тегiн жүзеге асырылады.

      Егер Қазақстан Республикасының заңдарында көзделсе, табиғатты жалпы пайдалануды шектеуге жол берiледi.

      4. Арнайы табиғат пайдалану - осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында белгiленген тәртiппен табиғи ресурстарды ақылы негiзде пайдалануды және (немесе) қоршаған ортаға эмиссияларды жүзеге асыратын жеке және (немесе) заңды тұлғаның қызметi.

      5. Табиғат пайдалану түрлерiне:

      1) жердi пайдалану;

      2) суды пайдалану;

      3) орманды пайдалану;

      4) жер қойнауын пайдалану;

      5) жануарлар дүниесiн пайдалану;

      6) өсiмдiктер дүниесiн пайдалану;

      7) қоршаған ортаға эмиссиялар;

      8) Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленетiн өзге де табиғат пайдалану түрлерi жатады.

      6. Табиғат пайдалану түрлерi бойынша арнайы табиғат пайдалану құқығының туындау ерекшелiктерi Қазақстан Республикасының заңдарында айқындалады.

      7. Арнайы табиғат пайдалану табиғат пайдаланудың бiр түрiн не олардың бiрнеше түрiнiң жиынтығын қамтуы мүмкiн.

11-бап. Табиғат пайдаланушылар

      1. Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты немесе уақытша тұратын жеке және заңды тұлғалар табиғат пайдаланушылар болуы мүмкiн.

      2. Табиғат пайдаланушылар:

      1) тұрақты (табиғат пайдалану құқығы мерзiмi шектелмейтiн сипатта болады) және уақытша (табиғат пайдалану құқығы белгiлi бiр мерзiммен шектелген);

      2) бастапқы (табиғат пайдалану құқығы мемлекеттен не басқа да бастапқы табиғат пайдаланушылардан сол құқықтан айыру немесе әмбебап құқық мирасқорлығы тәртiбiмен алынған) және кейiнгi (табиғатты уақытша пайдалану құқығы бұл мәртебенi өзiнде сақтап қалатын бастапқы табиғат пайдаланушыдан шарт негiзiнде алынған) болуы мүмкiн.

      3. Табиғат пайдаланушылар осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтiк құқықтық актiлерiнде белгiленген талаптарды сақтауға мiндеттi.

12-бап. Арнайы табиғат пайдалану құқығының туындау негiздерi және оны жүзеге асыру шарттары

      1. Арнайы табиғат пайдалану құқығы:

      1) табиғи ресурстарды пайдалану мен алуға және қоршаған ортаны қорғау саласында жекелеген қызмет түрлерiн жүзеге асыруға лицензиялар және (немесе) рұқсаттар;

      2) табиғи ресурстарды Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен табиғат пайдалануға беру туралы Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң немесе жергiлiктi атқарушы органдардың шешiмдерi;

      3) Қазақстан Республикасының заңнамалық актiлерiнде белгiленген тәртiппен жасалатын табиғат пайдалануға арналған шарттар (келiсiмшарттар) негiзiнде туындайды.

      2. Арнайы табиғат пайдалану құқығы Қазақстан Республикасының заңнамалық актiлерiнде көзделген тәртiппен, осы баптың 1-тармағында көрсетiлген бiр, екi не барлық актiлер негiзiнде туындауы мүмкiн.

      3. Жылжымалы көздерден туындайтын эмиссияларды қоспағанда, қоршаған ортаға эмиссияларды жүзеге асыратын табиғат пайдаланушылардың арнайы табиғат пайдалану құқығын жүзеге асыруына экологиялық рұқсаттар болған кезде жол берiледi.

      4. Табиғи ресурстарды пайдалану құқығы жеке және (немесе) заңды тұлғаларға Қазақстан Республикасының заңнамалық актiлерiне сәйкес берiледi.

      5. Арнайы табиғат пайдалану құқығын алған жеке және заңды тұлғалар, Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларды қоспағанда, оларға билiк ете алмайды.

      6. Арнайы табиғат пайдалану құқығы мемлекет қауiпсiздiгiн және қоршаған ортаны қорғауды қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес шектелуi немесе оған тыйым салынуы мүмкін.

      Ескерту. 12-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2009.11.16 N 200-IV (2010 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

2-тарау. ЖЕКЕ ТҰЛҒАЛАРДЫҢ, ҚОҒАМДЫҚ БIРЛЕСТIКТЕРДIҢ ЖӘНЕ
ЖЕРГIЛIКТI ӨЗIН-ӨЗI БАСҚАРУ ОРГАНДАРЫНЫҢ ҚҰҚЫҚТАРЫ МЕН
МIНДЕТТЕРI

13-бап. Жеке тұлғалардың қоршаған ортаны қорғау саласындағы құқықтары мен мiндеттерi

      1. Жеке тұлғалардың:

      1) өздерiнiң өмiрi мен денсаулығына қолайлы қоршаған ортаға;

      2) қоршаған ортаны қорғау мен сауықтыру жөнiндегi шараларды жүзеге асыруға;

      3) қоршаған ортаны қорғау қоғамдық бiрлестiктерi мен қорларын құруға;

      4) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен мемлекеттiк органдардың қоршаған ортаға қатысты мәселелер бойынша шешiмдер қабылдау процесiне қатысуға;

      5) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қоршаған ортаны қорғау саласындағы бейбіт жиналыстарға, референдумдарға қатысуға;

      6) мемлекеттiк органдар мен ұйымдарға қоршаған ортаны қорғау мәселелерi бойынша хаттар, шағымдар, арыздар, сұрау салулар мен ұсыныстар беруге және оларды қарауды талап етуге;

      7) мемлекеттiк органдар мен ұйымдардан уақтылы, толық және дұрыс экологиялық ақпарат алуға;

      8) қоршаған ортаны қорғау мәселелерi бойынша нормативтiк құқықтық актiлер жобаларын әзiрлеу кезеңiнде оларды талқылауға қатысуға және әзiрлеушiлерге өз ескертпелерiн ұсынуға;

      9) қоршаған ортаға байланысты жоспарлар мен бағдарламаларды дайындау процесiне қатысуға;

      10) қоғамдық экологиялық сараптама өткiзу туралы ұсыныс жасап, оған қатысуға;

      11) кәсiпорындарды, құрылыстар мен экологиялық жағынан қауiптi өзге де объектiлердi орналастыру, салу, реконструкциялау және пайдалануға беру туралы, сондай-ақ жеке және заңды тұлғалардың қоршаған орта мен адам денсаулығына терiс әсер ететiн шаруашылық және өзге де қызметiн шектеу мен тоқтату туралы шешiмдердiң әкiмшiлiк немесе сот тәртiбiмен күшiн жоюды талап етуге;

      12) Қазақстан Республикасы экологиялық заңнамасының бұзылуы салдарынан өздерiнiң денсаулығы мен мүлкiне келтiрiлген зиянның өтелуi туралы сотқа талап-арыз беруге құқығы бар.

      2. Жеке тұлғалар:

      1) қоршаған ортаны сақтауға, табиғи ресурстарға ұқыпты қарауға;

      2) табиғи ресурстарды ұтымды пайдалануға, қоршаған ортаны қорғауға және экологиялық қауiпсiздiктi қамтамасыз етуге бағытталған шараларды iске асыруға жәрдемдесуге;

      3) өз кiнәсiнен экологиялық қауiпсiздiкке төнуi мүмкiн қатердi болдырмауға;

      4) өз қызметiн Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасына сәйкес жүзеге асыруға мiндеттi.

      3. Жеке тұлғалардың Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген өзге де құқықтары мен мiндеттерi болады.

      Ескерту. 13-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 16.11.2015 № 404-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 25.05.2020 № 334-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

14-бап. Қоғамдық бiрлестiктердiң қоршаған ортаны қорғау саласындағы құқықтары мен мiндеттерi

      1. Қоғамдық бiрлестiктердiң қоршаған ортаны қорғау саласында өз қызметiн жүзеге асыру кезiнде:

      1) экологиялық бағдарламаларды әзiрлеуге және насихаттауға, азаматтардың құқықтары мен мүдделерiн қорғауға, оларды қоршаған ортаны қорғау саласындағы белсендi қызметке ерiктi негiзде тартуға;

      1-1) қоршаған ортаны қорғау және табиғи ресурстарды пайдалану мәселелері бойынша жеке және заңды тұлғалардың құқықтарын, бостандықтарын және заңды мүдделерін қорғау үшін, оның ішінде белгіленбеген тұлғалар тобының мүдделерінде сотқа жүгінуге;

      2) қоршаған ортаны қорғау мен сауықтыру, табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану мен молықтыру жөнiндегi жұмыстарды орындауға, экологиялық, ғылыми, тарихи-мәдени және рекреациялық жағынан ерекше құнды қоршаған орта объектiлерiн қорғауға, ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың қызметiне қатысуға;

      3) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен мемлекеттiк органдардың қоршаған ортаға қатысты мәселелер бойынша шешiмдер қабылдау процесiне қатысуға;

      4) экологиялық бiлiм беру мен ағарту жұмыстарын орындауға, қоршаған ортаны қорғау саласында ғылыми зерттеулер жүргiзуге;

      5) қоғамдық экологиялық сараптамаға және қоғамдық тыңдаулар өткiзуге бастамашылық жасауға және оларды ұйымдастыруға;

      6) қоғамдық экологиялық бақылауды жүзеге асыруға;

      7) мемлекеттiк органдар мен ұйымдардан уақтылы, толық және дұрыс экологиялық ақпарат алуға;

      8) қоршаған ортаны қорғау саласында мемлекеттiк органдармен және халықаралық ұйымдармен ынтымақтасуға және өзара iс-қимыл жасауға, олармен келiсiмдер жасауға, олар үшiн шарттар бойынша Қазақстан Республикасы заңнамасында көзделген белгiлi бiр жұмыстарды орындауға;

      9) қоршаған ортаны қорғау мәселелерi бойынша нормативтiк құқықтық актiлер жобаларын әзiрлеу кезеңiнде оларды талқылауға қатысуға және әзiрлеушiлерге өз ескертпелерiн ұсынуға;

      10) қоршаған ортаға байланысты жоспарлар мен бағдарламаларды дайындау процесiне қатысуға;

      11) жеке және (немесе) заңды тұлғаларды жауапқа тарту туралы мәселелер қоюға, Қазақстан Республикасы экологиялық заңнамасының бұзылуы салдарынан азаматтардың денсаулығына және (немесе) мүлкiне келтiрiлген зиянның өтелуi туралы сотқа талап-арыз беруге;

      12) кәсiпорындарды, құрылыстар мен экологиялық жағынан қауiптi өзге де объектiлердi орналастыру, салу, реконструкциялау және пайдалануға беру туралы шешiмдердiң әкiмшiлiк немесе сот тәртiбiмен күшiн жоюды, сондай-ақ жеке және заңды тұлғалардың қоршаған орта мен адам денсаулығына терiс әсер ететiн шаруашылық және өзге де қызметiн шектеу, тоқтата тұру және тоқтату туралы шешiм шығаруды талап етуге;

      13) қоршаған ортаны қорғау қорларын құруға құқығы бар.

      2. Қоғамдық бiрлестiктер қоршаған ортаны қорғау саласындағы өз қызметiн жүзеге асыру кезiнде:

      1) табиғи ресурстарды ұтымды пайдалануға, қоршаған ортаны қорғауға және экологиялық қауiпсiздiктi қамтамасыз етуге бағытталған шараларды iске асыруға жәрдемдесуге;

      2) өз қызметiн Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асыруға мiндеттi.

      3. Қоғамдық бiрлестiктердiң Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген өзге де құқықтары мен мiндеттерi болады.

      Ескерту. 14-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 08.04.2016 № 491-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

15-бап. Жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдарының қоршаған ортаны қорғау және табиғат пайдалану саласындағы өкiлеттiктерi

      Жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдарының қоршаған ортаны қорғау мен табиғат пайдалану саласындағы өкiлеттiктерiне:

      1) елдi мекендердi абаттандыру мен көгалдандыру жөнiндегi жұмыстарды ұйымдастыру;

      2) елдi мекендердi санитарлық тазартуды қамтамасыз ету жөнiндегi жұмыстарды ұйымдастыру;

      3) өндiрiс және тұтыну қалдықтарын сақтау мен көму орындарын күтiп ұстау;

      4) жергiлiктi атқарушы органдарға, тарихи-мәдени мұраны қорғау мен пайдалану жөнiндегi уәкiлеттi мемлекеттiк органға экологиялық, ғылыми, тарихи-мәдени және рекреациялық құндылығы бар табиғи және басқа да объектiлердi тарих немесе мәдениет ескерткiштерi деп жариялау туралы ұсыныстар енгiзу жатады.

3-тарау. МЕМЛЕКЕТТIК ОРГАНДАРДЫҢ ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ ЖӘНЕ
ТАБИҒАТ ПАЙДАЛАНУ САЛАСЫНДАҒЫ ҚҰЗЫРЕТI

16-бап. Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң құзыретi

      Қазақстан Республикасының Үкiметi қоршаған ортаны қорғау және табиғат пайдалану саласында:

      1) қоршаған ортаны қорғау және табиғи ресурстарды пайдалану, қалдықтармен жұмыс iстеу саласындағы мемлекеттiк саясаттың негiзгi бағыттарын, оларды жүзеге асыру жөнiндегi стратегиялық шараларды әзiрлейдi;

      1-1) Қазақстан Республикасының климаттың өзгеруі саласындағы халықаралық шарттары бойынша міндеттемелерін орындау жөніндегі мемлекеттік саясатты іске асыруды жүзеге асырады;

      2) алып тасталды - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      3) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      4) табиғи ресурстарды Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен табиғат пайдалануға беру туралы шешiмдер қабылдайды;

      4-1) өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторын айқындайды, сондай-ақ акционер (құрылтайшы) ретінде өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторын құруға қатысуға, өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторының акцияларын (жарғылық капиталға қатысу үлестерін) сатып алуға құқылы;

      4-2) өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелерін іске асыру қағидаларын бекітеді;

      4-3) аукциондық бағаларды индекстеу тәртібін қамтитын қалдықтарды энергетикалық кәдеге жарату арқылы өндірілген электр энергиясына шекті аукциондық бағаларды айқындау қағидаларын бекітеді;

      5) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      6) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

      7) мыналарды:

      Парниктік газдар шығарындыларына квоталар бөлудің ұлттық жоспарын;

      қоршаған ортаны ластаудан келтiрiлген залалды экономикалық бағалау қағидаларын;

      Мемлекеттік экологиялық ақпарат қорын жүргізу қағидаларын;

      қоршаған ортаның жай-күйі туралы және Қазақстан Республикасының табиғи ресурстарын пайдалану туралы ұлттық баяндаманы әзірлеу қағидаларын бекітеді;

      8) ерекше экологиялық, ғылыми және мәдени маңызы бар қоршаған ортаны қорғау объектiлерiнiң тiзбесiн айқындайды;

      9) мыналарды:

      Каспий теңiзiнiң солтүстiк бөлiгiндегi мемлекеттiк қорық аймағының шекарасын;

      қалдықтарды әкелу, әкету және транзиттеу тәртiбiн;

      парниктік газдар шығарындыларына квоталар бөлудің және Парниктік газдар шығарындыларына квоталар бөлудің ұлттық жоспарындағы квоталардың белгіленген мөлшердегі резерві мен көлемін қалыптастыру тәртібін;

      парниктік газдар шығарындыларын азайту мен сіңіруге бағытталған жобаларды қарау, мақұлдау және іске асыру тәртібін белгілейді;

      10) халықаралық ынтымақтастықты жүзеге асырады;

      11) аумақты төтенше экологиялық жағдай аймағы деп жариялайды және төтенше экологиялық жағдай аймағы құқықтық режимiнiң қолданысын тоқтату туралы шешiм қабылдайды;

      11-1) жобаларды іске асыру кезінде алынған парниктік газдар шығарындыларын азайту мен сіңіру бірліктерінің бөлігін басқа елдердің тізіліміне беруді және (немесе) оларды квоталардың белгіленген мөлшер резервіне немесе Парниктік газдар шығарындыларына квоталар бөлудің ұлттық жоспарындағы квоталар көлемінің резервіне беруді шектеу туралы шешім қабылдайды;

      12) өзіне Қазақстан Республикасының Конституциясымен, заңдарымен және Қазақстан Республикасы Президентінің актілерімен жүктелген өзге де функцияларды орындайды.

      Ескерту. 16-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2008.12.10 N 101-IV (2009.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі), 2011.07.22 № 479-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 қолданысқа енгізіледі), 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 21.06.2013 № 107-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 17.11.2015 № 407-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 08.04.2016 № 491-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 09.11.2020 № 373-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

17-бап. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi органның құзыретi

      Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган:

      1) қоршаған ортаны қорғау саласында бiрыңғай мемлекеттiк саясатты жүргiзедi;

      1-1) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      1-2) қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекеттік саясатты іске асырады;

      1-3) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

      1-4) құзыреті шегінде коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы нормативтік-техникалық құжаттаманы әзірлейді және бекітеді;

      1-5) коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу саласында әдістемелік қамтамасыз етуді ұйымдастырады;

      1-6) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

      1-7) коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу нормаларын есептеудің үлгілік қағидаларын әзiрлейдi және бекітеді;

      1-8) құзыреті шегінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы нормативтік-техникалық құжаттарды әзірлейді және бекітеді;

      1-9) құзыреті шегінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы әдістемелік ұсынымдарды әзірлейді және бекітеді;

      2) өз құзыретi шегiнде орталық және жергiлiктi атқарушы органдардың қоршаған ортаны қорғауды жүзеге асыру бөлiгiндегi қызметiн үйлестiредi;

      3) климатты және Жердiң озон қабатын қорғау саласында мемлекеттiк басқаруды жүзеге асырады;

      4) жеке және заңды тұлғалардың климатты және Жердiң озон қабатын қорғау, биоәртүрлiлiктi сақтау, жердiң шөлейттенуi мен жұтаңдауы саласындағы қызметiн үйлестiрудi өз құзыретi шегiнде жүзеге асырады;

      5) өз құзыретi шегiнде шаруашылық және өзге де қызмет бойынша экологиялық нормативтер мен экологиялық талаптарды бекiтедi немесе келiседi;

      6) қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткiштерін әзiрлейдi;

      7) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      8) өз құзыреті шегінде экологиялық рұқсаттар бередi, оларда қоршаған ортаға арналған эмиссияларға лимиттер белгiлейдi;

      8-1) алып тасталды - ҚР 2012.04.27 N 15-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      8-2) жергілікті атқарушы органдардың қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекеттік қызметтерді көрсету жөніндегі қызметін бақылауды жүзеге асырады;

      8-3) ведомстводан тыс кешенді сараптама құрамында жобалардың экологиялық сараптамасын жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалардың қызметін бақылауды жүзеге асырады;

      9) мемлекеттiк экологиялық бақылауды жүзеге асырады;

      9-1) өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелерінің іске асырылуын мемлекеттік бақылауды жүзеге асырады;

      9-2) өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторын айқындау үшін Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс береді;

      10) қоршаған ортаны қорғау саласындағы жұмыстарды орындауға және қызметтер көрсетуге лицензиялар берудi жүзеге асырады;

      11) табиғи ресурстарды пайдалану саласындағы лицензияларды, рұқсаттарды, шарттарды (келiсiмшарттарды) өз құзыретi шегiнде келiседi;

      11-1) табиғат қорғау іс-шараларының жоспарларын келіседі;

      12) осы бапта және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамасында белгіленген өз құзыреті шегінде мемлекеттік экологиялық сараптаманы жүргізеді, сондай-ақ Қазақстан Республикасында экологиялық сараптама жүргізу жөніндегі қызметті үйлестіреді және оған әдістемелік басшылықты жүзеге асырады;

      12-1) Қазақстан Республикасының сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы заңнамасында белгіленген тәртіппен құрылыс жобаларының ведомстводан тыс кешенді сараптамасы немесе қала құрылысы жобаларының кешенді қала құрылысы сараптамасы құрамында І санаттағы объектілер бойынша жобаларға мемлекеттік экологиялық сараптаманы жүргізеді;

      13) алып тасталды - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      14) мiндеттi экологиялық аудит жүргiзу туралы шешiм қабылдайды және міндетті экологиялық аудит жүргізу туралы қорытындының нысанын бекiтедi;

      15) қоршаған орта жай-күйiнiң мемлекеттiк мониторингiн және мониторингтiң жекелеген арнайы түрлерiн жүргiзудi ұйымдастырады, сондай-ақ Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингiнiң бiрыңғай мемлекеттiк жүйесiн жүргiзудi үйлестiредi;

      16) Табиғи ресурстар кадастрларының бiрыңғай жүйесiн жүргiзедi;

      17) Өндiрiс және тұтыну қалдықтарының мемлекеттiк кадастрын жүргiзудi ұйымдастырады;

      18) Зиянды заттарды, радиоактивтi қалдықтарды көмудiң және сарқынды суларды жер қойнауына жiберудiң мемлекеттiк кадастрын жүргiзудi ұйымдастырады және оны жүргiзу жөнiндегi нұсқаулық-әдiстемелiк құжаттарды бекiтедi;

      19) қоршаған ортаның ластану учаскелерiн мемлекеттiк есепке алуды ұйымдастырады;

      20) Озон қабатын бұзатын заттарды тұтынудың мемлекеттiк кадастрын жүргiзудi ұйымдастырады;

      20-1) көміртегі бірліктерінің мемлекеттік тізілімін жүргізуді ұйымдастырады;

      20-2) парниктік газдар шығарындылары көздерінің және сіңірулерінің мемлекеттік кадастрын жүргізуді ұйымдастырады;

      20-3) қалдықтарды кәдеге жаратуды ынталандыру және олардың түзілу көлемін азайту жөніндегі іс-шаралар тізбесін айқындайды;

      20-4) Ластауыштардың шығарындылары мен тасымалдарының мемлекеттік тіркелімін жүргізуді жүзеге асырады;

      21) озонды бұзатын заттарды және құрамында солар бар өнiмдердi Еуразиялық экономикалық одаққа кірмейтін елдерден Қазақстан Республикасының аумағына әкелуді және Қазақстан Республикасының аумағынан осы елдерге әкетуді лицензиялауды жүзеге асырады;

      21-1) озонды бұзатын заттарды пайдалана отырып жұмыстар жүргізуге, құрамында озонды бұзатын заттар бар жабдықты жөндеуге, монтаждауға, оған қызмет көрсетуге рұқсат береді;

      21-2) Қазақстан Республикасының аумағы бойынша қалдықтарды трансшекаралық тасымалдауға қорытынды береді;

      22) алып тасталды - ҚР 29.03.2016 № 479-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      23) Экологиялық ақпараттың мемлекеттiк қорын жүргiзудi ұйымдастырады, қоршаған ортаға әсердi бағалау рәсiмiне және белгiленiп отырған шаруашылық және өзге де қызмет бойынша шешiмдер қабылдау процесiне қатысты экологиялық ақпаратқа қол жеткiзу мерзiмдерi мен тәртiбiн белгiлейдi;

      24) ең озық қолжетiмдi технологиялар тiзбесiн әзiрлейдi және олардың тiзiлiмiн жүргiзудi ұйымдастырады;

      24-1) экологиялық қауіпті технологиялардың, техника мен жабдықтың тізілімін жүргізеді;

      24-2) мұнайдың теңізге және Қазақстан Республикасының ішкі су айдындарына авариялық төгілуін жоюға арналған диспергенттердің тізбесін бекітеді;

      25) әр түрлi дәрежедегi полигондарда орналастыру үшiн қалдықтар тiзбесiн айқындайды;

      26) қоршаған ортаны қорғау саласындағы техникалық регламенттердi әзiрлейдi;

      26-1) өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелерін іске асыру қағидаларын әзірлейді;

      26-2) құзыреті шегінде стандарттау жөніндегі құжаттардың жобаларын қарауды, сондай-ақ стандарттау саласындағы уәкілетті органға енгізу үшін ұлттық, мемлекетаралық стандарттарды, ұлттық техникалық-экономикалық ақпарат сыныптауыштарын және стандарттау жөніндегі ұсынымдарды әзірлеу, өзгерістер енгізу, қайта қарау және күшін жою жөнінде ұсыныстар дайындауды жүзеге асырады;

      26-3) эмиссиялардың техникалық үлестiк нормативтерiн, оның ішінде атмосфераға ластаушы заттарды шығарудың жылжымалы көздері үшін әзірлейді және бекітеді;

      27) мемлекеттiк экологиялық бақылауды ұйымдастыру мен жүргiзуге қатысты құжаттардың нысандарын әзiрлейдi және бекiтедi;

      27-1) парниктік газдар шығарындыларының үлестік коэффициенттерінің тізбесін әзірлейді және бекітеді;

      28) мемлекеттiк экологиялық сараптама жүргiзу тәртiбiн қоса алғанда, қоршаған ортаға әсердi бағалау және мемлекеттiк экологиялық сараптама жүргiзу жөнiндегi нұсқаулық-әдiстемелiк құжаттарды әзiрлейдi және бекiтедi;

      28-1) алып тасталды - ҚР 2009.07.17 N 188-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен;

      28-2) парниктік газдарды түгендеу мониторингі мен оған бақылау жасау тәртібін әзірлейді;

      28-3) парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулерін реттеу саласындағы жобалық тетіктерді іске асырудың тәртібін әзірлейді;

      28-4) Парниктік газдар шығарындыларына квоталар бөлудің ұлттық жоспарын әзірлейді;

      28-5) парниктік газдар шығарындыларына квоталар бөлудің және Парниктік газдар шығарындыларына квоталар бөлудің ұлттық жоспарындағы квоталардың белгіленген мөлшердегі резерві мен көлемін қалыптастыру тәртібін әзірлейді;

      28-6) қалдықтарды басқару бағдарламаларын әзірлеу тәртібін әзірлейді;

      28-7) Каспий теңізінің қазақстандық секторында мұнай операцияларын жүргізу кезінде өндірістік экологиялық мониторингті ұйымдастыру және жүргізу қағидаларын әзірлейді;

      28-8) Каспий теңізінің қазақстандық секторында мұнай операцияларын жүргізу кезінде фондық экологиялық зерттеулерді ұйымдастыру және жүргізу қағидаларын әзірлейді;

      28-9) қалдықтардың қауіптілік деңгейін айқындау және оларға код белгілеу әдістемесін бекітеді;

      28-10) Қоршаған ортаның жай-күйі туралы және Қазақстан Республикасының табиғи ресурстарын пайдалану туралы ұлттық баяндаманы әзірлеуді ұйымдастырады;

      28-11) Мемлекеттік экологиялық ақпарат қорын жүргізу қағидатын әзірлейді;

      28-12) спутниктік навигациялық жүйелер деректері бойынша қалдықтарды әкетуге мамандандырылған көлік құралдарының қозғалысын қадағалаудың ақпараттық жүйесін жүргізуді жүзеге асыратын ұйымды айқындайды;

      28-13) әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларын өндірушілерге әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларын орау үшін қолданылатын полимер, шыны, қағаз, картон және (немесе) металл орамаларды, аралас материалдардан ораманы өндірушілердің (импорттаушылардың) қалдықтарды жинауды, тасымалдауды, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды, пайдалануды және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастырғаны үшін төлемақы енгізуіне байланысты шығыстарды өтеу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      28-14) қалдықтарды энергетикалық кәдеге жарату арқылы өндірілген электр энергиясына шекті аукциондық бағаларды әзірлейді және бекітеді;

      28-15) энергетикалық кәдеге жаратуға жатпайтын қалдықтардың тізбесін әзірлейді және бекітеді;

      28-16) қалдықтарды энергетикалық кәдеге жарату объектілерін пайдалануға қойылатын талаптарды әзірлейді және бекітеді;

      28-17) қалдықтарды энергетикалық кәдеге жаратуды пайдаланатын энергия өндіруші ұйымдардың тізбесін қалыптастыру қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      28-18) аукциондық бағаларды индекстеу тәртібін қамтитын қалдықтарды энергетикалық кәдеге жарату арқылы өндірілген электр энергиясына шекті аукциондық бағаларды айқындау қағидаларын әзірлейді;

      28-19) қалдықтарды энергетикалық кәдеге жаратуды пайдаланатын энергия өндіруші ұйымдардың тізбесін әзірлейді және бекітеді;

      29) мыналарды:

      қоршаған ортаға эмиссиялардың нормативтерiн айқындау әдiстемесiн;

      мұнайдың теңізге және Қазақстан Республикасының ішкі су айдындарына авариялық төгілуін жоюға арналған диспергенттер тізбесіне енгізу үшін диспергенттерді айқындау жөніндегі әдістемені;

      қауiптi қалдықтар бойынша есеп беру нысанын;

      табиғат пайдалану шарттарын қоршаған ортаға эмиссияларға берiлетiн рұқсаттарға енгiзу тәртiбiн, қоршаған ортаны эмиссияларға рұқсат беру мәселелерi бойынша құжаттардың нысандарын және оларды толтыру тәртiбiн;

      қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi iс-шаралардың үлгiлiк тiзбесiн;

      қоршаған ортаға эмиссиялар үшiн төлемақыны есептеу әдiстемесiн;

      мемлекеттiк экологиялық сараптама қорытындысының нысанын;

      техникалық реттеу саласындағы сараптама кеңесiнiң құрамын және оның ережесiн;

      Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингiнiң бiрыңғай мемлекеттiк жүйесiн жүргiзу жөнiнде ақпарат алмасудың тiзбелерiн, нысандарын және мерзiмiн;

      парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулерін реттеу саласындағы жобалық тетіктердің бірліктерін квоталар бірліктеріне ауыстыру тәртібін;

      парниктік газдар шығарындыларын азайту жөніндегі ішкі жобаларды әзірлеу тәртібін және олар жүзеге асырылуы мүмкін экономика салалары мен секторларының тізбесін;

      Қазақстан Республикасының халықаралық шарттары негізінде квоталар бірліктерін және өзге де көміртегі бірліктерін өзара тануды жүзеге асыру тәртібін;

      парниктік газдар шығарындыларына квоталармен және көміртегі бірліктерімен сауда жасау тәртібін;

      сауда мақсаты үшін парниктік газдар шығарындыларының көміртегі бірліктері бойынша мониторинг, есепке алуды және есептілікті жүргізу тәртібін;

      қондырғы паспортының нысанын;

      парниктік газдарды түгендеу туралы есептің нысанын;

      парниктік газдар шығарындыларын өлшеу және есепке алуды стандарттау тәртібін;

      парниктік газдар шығарындыларын, шығарындыларын азайтуды және сіңіруді есептеу әдістемесін;

      жойылуы қиын органикалық ластауыштармен және олар құрамында бар қалдықтармен жұмыс істеу қағидаларын;

      көміртегі бірліктерінің мемлекеттік тізілімін жүргізу тәртібін;

      ең озық қолжетiмдi технологиялар тiзбесiн;

      эмиссиялар нормативтерi белгiленетiн ластаушы заттар мен қалдық түрлерiнiң тiзбесiн;

      қоршаған ортаға эмиссияны қысқартуға арналған квоталар мен мiндеттемелер саудасының тәртiбiн;

      қоршаған ортаны қорғау саласындағы лицензияланатын қызмет түрiне қойылатын бiлiктiлiк талаптарын;

      қоршаған ортаны қорғау саласындағы техникалық регламенттердi;

      ластану учаскелерiнiң мемлекеттiк тiзiлiмiн жүргiзу тәртiбiн;

      парниктік газдарды түгендеу мониторингі мен оны бақылау тәртібін;

      парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулерін реттеу саласындағы жобалық тетіктерді іске асыру тәртібін;

      қалдықтарды басқару бағдарламасын әзірлеу қағидаларын;

      Каспий теңізінің қазақстандық секторында мұнай операцияларын жүргізу кезінде өндірістік экологиялық мониторингті ұйымдастыру және жүргізу қағидаларын;

      өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері қолданылатын өнімнің (тауарлардың) тізбесін;

      қалдықтарды жинауды, тасымалдауды, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды, пайдалануды және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастырғаны үшін төлемақыны есептеу әдістемесін;

      индустриялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы уәкілетті органмен бірлесіп, Қазақстан Республикасында экологиялық таза автомобиль көлік құралдарының (4 және одан жоғары экологиялық сыныпқа сәйкес келетін; электрлі қозғалтқыштары бар) және олардың құрамдастарының, сондай-ақ техникалық регламенттерде айқындалған экологиялық талаптарға сәйкес келетін өздігінен жүретін ауыл шаруашылығы техникасының өндірісін ынталандыру қағидаларын;

      индустриялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы уәкілетті органмен бірлесіп, Қазақстан Республикасында экологиялық қауіпсіз (жанбайтын және (немесе) өрт қауіптілігі төмен және түтін мен газды аз бөлетін); қалдықтары Қазақстан Республикасының аумағында қайта өңделетін болып табылатын кәбілді-өткізгіш өнімнің өндірісін ынталандыру қағидаларын;

      парниктік газдар шығарындылары мониторингі жоспарының нысанын;

      Ластауыштардың шығарындылары мен тасымалдарының мемлекеттік тіркелімін жүргізу қағидаларын;

      Парниктік газдар шығарындыларына квоталар бөлудің ұлттық жоспарындағы квоталар көлемінің резервінен квоталар бөлудің әдістемесін;

      жобалары қоғамдық тыңдауларға шығарылуға жататын шаруашылық қызметі түрлерінің тізбесін;

      мыналар:

      қоршаған ортаға эмиссиялардан бюджетке түсетін түсімдер;

      қоршаған ортаға залалды өтеуден бюджетке түсетін түсімдер;

      Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын бұзғаны үшін айыппұлдан бюджетке түсетін түсімдер;

      қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шараларға бюджет шығыстары туралы ақпараттарды ұсынудың нысандарын;

      мұнайдың Қазақстан Республикасының теңізінде, ішкі су айдындарында және сақтық аймағында авариялық төгілуін жоюдың оңтайлы әдістерін айқындау қағидаларын;

      қалдықтарды түгендеу жөніндегі есеп нысанын және оны толтыру жөніндегі нұсқаулықты;

      қалдықтарды орналастыру объектілері бойынша кадастрлық істерді толтыру нысанын;

      тұрмыстық қатты қалдықтарды жинауға, әкетуге, кәдеге жаратуға, қайта өңдеуге және көмуге арналған тарифті есептеу әдістемесін;

      Каспий теңізінің қазақстандық секторында мұнай операцияларын жүргізу кезінде фондық экологиялық зерттеулерді ұйымдастыру және жүргізу қағидаларын бекітеді;

      30) мыналарды:

      қоғамдық тыңдау өткiзу тәртiбiн;

      парниктік газдар шығарындыларын азайту мен сіңірудің нарықтық тетігінің субъектілері үшін парниктік газдар шығарындыларына квоталарды белгілейді;

      өндірістік экологиялық бақылау жүргізу кезінде қоршаған ортаға эмиссиялардың автоматтандырылған мониторингін жүргізу тәртібін және өндірістік экологиялық бақылау нәтижелері бойынша есептілікке қойылатын талаптарды;

      қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткiштерiн айқындау тәртiбiн;

      кешендi экологиялық рұқсаттар беру тәртiбiн және қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсаттардың орнына кешендi экологиялық рұқсаттар алу мүмкiн болатын өнеркәсiп объектiлерi үлгiлерiнiң тiзбесiн;

      озонды бұзатын заттарды пайдалана отырып жұмыстар жүргізуге, құрамында озонды бұзатын заттар бар жабдықты жөндеуге, монтаждауға, оған қызмет көрсетуге рұқсаттар беру тәртiбiн;

      озонды бұзатын заттарды тұтынуды есепке алу тәртiбiн;

      аумақтардың экологиялық ахуалын бағалау критерийлерiн;

      жердi бағалаудың экологиялық критерийлерiн;

      мемлекеттік реттеу объектілері болып табылатын парниктік газдар тізбесін;

      шығарындылардың белгіленген мөлшері бөліктерін, азайту бірліктерін, шығарындылардың сертификатталған азайту бірліктерін, парниктік газдарды сіңіру бірліктерін және Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарында көзделген басқа да туынды бірліктерді құру және айналымы тәртібін;

      парниктік газдар шығарындыларына квоталарды беру, өзгерту және өтеу тәртібін;

      экологиялық (жасыл) инвестицияларды іске асыру тәртібін белгілейді;

      31) мемлекеттiк экологиялық бақылау органдары жүйесiндегi зертханалық-талдамалық бақылау қызметтерiнiң жұмысын жетiлдiредi;

      32) су объектiлерiн кешендi пайдаланудың және қорғаудың бассейндiк схемаларын келiсуге, бассейндiк келiсiмдердi дайындауға, сондай-ақ өз құзыретi шегiнде су ресурстарын басқарудың бассейндiк қағидатын iске асыруға қатысады;

      33) қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық ынтымақтастықты жүзеге асырады;

      34) қоршаған ортаны қорғау саласында келiсiмдер, меморандумдар жасасады;

      35) алынып тасталды - ҚР 13.01.2014 N 159-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      36) алынып тасталды - ҚР 13.01.2014 N 159-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      36-1) Қазақстан Республикасының климаттың өзгеруі саласындағы халықаралық шарттарын іске асыруды жүзеге асырады;

      36-2) Қазақстан Республикасының климаттың өзгеруі саласындағы халықаралық шарттарын іске асыру жөніндегі жұмыс органын айқындайды;

      36-3) Қазақстан Республикасының аумағында іске асырылатын парниктік газдар шығарындыларын азайту мен сіңіру жөніндегі жобаларды мақұлдайды;

      36-4) алып тасталды - ҚР 08.04.2016 № 491-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      37) алынып тасталды - ҚР 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      38) алып тасталды - ҚР 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      38-1) Қазақстан Республикасының табиғи және мәдени мұраны сақтау жөніндегі халықаралық шарттарын іске асыру бойынша орталық атқарушы органдардың қызметін үйлестіреді;

      38-2) Қазақстан Республикасының жойылуы қиын органикалық ластауыштар туралы халықаралық шарттарын іске асыруды ұйымдастырады;

      38-3) Қазақстан Республикасының халықаралық саудадағы жекелеген қауіпті химиялық заттар мен пестицидтерге қатысты алдын ала негізделген келісім рәсімі туралы халықаралық шарттарын іске асыру жөніндегі ұлттық органның функциясын жүзеге асырады;

      38-4) метеорологиялық және гидрологиялық мониторинг жүргізу үшін нұсқаулық-әдістемелік құжаттарды бекітеді;

      38-5) қоршаған ортаға эмиссияларды есептеу жөніндегі нұсқаулық-әдістемелік құжаттарды бекітеді, қоршаған ортаға эмиссиялар нормативтерін есептеу үшін бағдарламалық кешендерді қолдануды келіседі;

      38-6) Қазақстан Республикасының жойылуы қиын органикалық ластауыштар туралы, қауіпті қалдықтарды трансшекаралық тасымалдауды және олардың жойылуын бақылау туралы және халықаралық саудадағы жекелеген қауіпті химиялық заттар мен пестицидтерге қатысты негізделген алдын ала келісім рәсімі туралы халықаралық шарттарының міндеттемелерін орындау шеңберінде, жойылуы қиын органикалық ластауыштарды қоса алғанда, қауіпті химиялық заттарды мемлекеттік басқаруды жүзеге асырады;

      38-7) өз құзыреті шегінде табиғи ресурстардың мемлекеттiк есебiн, мемлекеттiк кадастрлары мен мемлекеттiк мониторингiн жүргiзу тәртiбiн айқындайды;

      38-8) мыналарды:

      шаруашылық және өзге де қызметтiң экологиялық қауiптi түрлерiнiң тiзбесiн;

      қоршаған ортаны қорғау саласындағы жобалардың ашық конкурстарын өткiзу тәртiбiн;

      сот шешiмiмен республикалық меншiкке түстi деп танылған иесiз қауiптi қалдықтарды басқару тәртiбiн;

      қалдықтарды орналастыру полигондарын жою қорларын қалыптастыру тәртiбiн айқындайды;

      38-9) апелляциялық комиссияны құрады;

      38-10) апелляциялық комиссияның регламентін, ережесін және құрамын бекітеді;

      39) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      Ескерту. 17-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2008.12.04 N 97-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2008.12.10 N 101-IV (2009.01.01 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі), 2009.06.23 N 164-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2009.07.17 N 188-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2010.03.19 № 258-IV, 2011.01.06 N 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 қолданысқа енгізіледі), 2011.07.15 N 461-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.04.27 N 15-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.07.10 N 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 13.06.2013 № 102-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 21.06.2013 № 107-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.01.2014 N 159-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 17.11.2015 № 407-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.03.2016 № 479-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 08.04.2016 № 491-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 25.04.2016 № 505-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.04.2016 № 506-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.02.2017 № 49-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.04.2017 № 56-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.12.2017 № 124-VI (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); 27.12.2017 № 126-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.10.2018 № 184-VI (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 02.04.2019 № 241-VI (01.01.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 25.06.2020 № 347-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 09.11.2020 № 373-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

17-1-бап. Коммуналдық шаруашылық саласындағы уәкілетті органның құзыреті

      Ескерту. 17-1-бап алып тасталды - ҚР 13.06.2013 № 102-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

17-2-бап. Индустриялық даму саласындағы уәкілетті органның құзыреті

      Ескерту. 17-2-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді - ҚР 25.06.2020 № 347-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

      Индустриялық даму саласындағы уәкілетті орган:

      1) түсті және қара металл сынықтары мен қалдықтарын жинауды (дайындауды), сақтауды, қайта өңдеуді және өткізуді жүзеге асыратын заңды тұлғалардың қызметіне қойылатын талаптарды белгілеу;

      2) түсті және қара металл сынықтары мен қалдықтарын жинау (дайындау), сақтау, қайта өңдеу және өткізу жөніндегі қызметті жүзеге асыратын заңды тұлғалар сатып алған және өткізген түсті және қара металл сынықтары мен қалдықтары туралы есептілік нысаны мен оны ұсыну мерзімін айқындау арқылы түсті және қара металл сынықтары мен қалдықтарын жинау (дайындау), сақтау, қайта өңдеу және өткізу жөніндегі қызметті реттеуді жүзеге асырады.

      Ескерту. 17-2-баппен толықтырылды – ҚР 26.12.2019 № 284-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен; өзгеріс енгізілді - ҚР 25.06.2020 № 347-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

18-бап. Арнайы уәкiлеттi мемлекеттiк органдардың құзыретi

      1. Қоршаған ортаны қорғау, табиғи ресурстарды қорғау, молықтыру және пайдалану саласындағы арнайы уәкiлеттi мемлекеттiк органдар мыналар болып табылады:

      1) су қорын пайдалану мен қорғау саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк орган;

      2) жер ресурстарын басқару жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган;

      3) орман шаруашылығы саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк орган;

      4) жануарлар дүниесiн қорғау, молықтыру және пайдалану саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк орган;

      5) ерекше қорғалатын табиғи аумақтар саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк орган;

      6) жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкiлеттi мемлекеттiк орган;

      7) азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган;

      8) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган;

      9) ветеринария саласындағы уәкiлеттi орган;

      10) өсiмдiктердi қорғау мен олардың карантинi саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк орган;

      11) атом энергиясын пайдалану саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк орган.

      2. Арнайы уәкiлеттiк берілген мемлекеттiк органдардың құзыретi Қазақстан Республикасының жер, су, орман заңнамасында, Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау, жануарлар дүниесiн қорғау, өсімін молайту және пайдалану, ерекше қорғалатын табиғи аумақтар, ветеринария, өсiмдiктер карантинi, атом энергиясын пайдалану, радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласындағы, жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану, азаматтық қорғау, өсімдіктерді қорғау туралы заңнамасында белгiленедi.

      Ескерту. 18-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 17.01.2014 № 165-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 11.04.2014 № 189-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
     

19-бап. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергiлiктi өкiлдi органдарының қоршаған ортаны қорғау саласындағы құзыретi

      Ескерту. Тақырыпқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.07.22 № 479-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергiлiктi өкiлдi органдары (бұдан әрi - жергiлiктi өкiлдi органдар) қоршаған ортаны қорғау саласында:

      1) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      2) өз құзыретi шегiнде қалдықтарды басқару жөнiндегi бағдарламаларды бекiтедi;

      3) қоршаған орта сапасының әкімшілік-аумақтық бірлік шегіндегі нысаналы көрсеткiштерiн өз құзыретi шегiнде бекітеді;

      3-1) аумақтарды дамыту бағдарламаларын және парниктік газдар шығарындыларын азайту мен сіңіру жөніндегі жобаларды бекітеді;

      4) жергiлiктi атқарушы органдар мен заңды тұлғалар басшыларының қоршаған ортаны қорғау мен табиғат пайдаланудың жай-күйi туралы есептерiн тыңдайды;

      5) өз құзыретi шегiнде табиғат пайдалану ережелерiн қабылдайды, оны бұзғаны үшiн әкiмшiлiк жауапкершiлiк көзделедi;

      6) (алынып тасталды - 2008.12.10 N 101-IV (2009 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен).

      6-1) коммуналдық қалдықтардың пайда болу және жинақталу нормаларын бекітеді;

      7) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес азаматтардың құқықтары мен заңды мүдделерін қамтамасыз ету жөніндегі өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      Ескерту. 19-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2008.12.10 N 101-IV (2009.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі), 2011.07.22 № 479-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 қолданысқа енгізіледі), 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
     

19-1-бап. Аудандардың, облыстық маңызы бар қалалардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті өкілді органдарының коммуналдық шаруашылық саласындағы құзыретi

      Аудандардың, облыстық маңызы бар қалалардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті өкілді органдары коммуналдық шаруашылық саласында:

      1) коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу нормаларын бекітеді;

      2) тұрмыстық қатты қалдықтарды жинауға, әкетуге, кәдеге жаратуға, қайта өңдеуге және көмуге арналған тарифтерді бекітеді;

      3) сот шешімімен коммуналдық меншікке түскен болып танылған иесіз қалдықтарды басқару қағидаларын бекітеді;

      4) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес азаматтардың құқықтары мен заңды мүдделерін қамтамасыз ету жөніндегі өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      Ескерту. 19-1-баппен толықтырылды - ҚР 2011.07.22 № 479-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); жаңа редакцияда - ҚР 28.04.2016 № 506-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

20-бап. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергiлiктi атқарушы органдарының қоршаған ортаны қopғaу саласындағы құзыретi

      Ескерту. Тақырыпқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.07.22 № 479-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергiлiктi атқарушы органдары (бұдан әрi - жергiлiктi атқарушы органдар) қоршаған ортаны қорғау саласында:

      1) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      1-1) қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекеттік саясатты іске асырады;

      1-2) құзыреті шегінде қоршаған ортаны қорғау саласында келiсiмдер мен меморандумдар жасасады;

      2) объектілер салу жобасының ведомстводан тыс кешенді сараптамасы қорытындысының негізінде өз құзыреті шегінде жаңа объектілер салуға немесе бұрыннан барларын өзгертуге (реконструкциялауға, кеңейтуге, техникалық қайта жарақтандыруға, жаңғыртуға және күрделі жөндеуге) тыйым салады немесе рұқсат береді;

      3) жобалардың экологиялық сараптамасын ұйымдастыруды және жүргізуді қоспағанда, өз құзыретi шегiнде шаруашылық қызмет объектiлерiнiң мемлекеттiк экологиялық сараптамасын ұйымдастырады және жүргiзедi;

      3-1) өз құзыреті шегінде қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсаттар береді, оларда қоршаған ортаға эмиссияларға лимиттер белгілейді;

      4) мемлекеттiк экологиялық сараптама жүргiзу кезiнде қоғамдық тыңдау ұйымдастырады;

      5) қоршаған ортаны қорғау саласында құжаттар әзiрлеу жөнiнде ұсыныстар енгiзедi, мұндай құжаттардың бастамашылық жобаларын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi органның қарауына бередi;

      6) қоршаған ортаны қорғау саласындағы жұмыстарды орындауды және қызметтер көрсетуді жүзеге асыратын сыртқы сарапшыларды (жеке және заңды тұлғаларды) сараптамалық жұмыстар жүргiзуге тартады;

      7) өз құзыретi шегiнде қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткiштерiн әзiрлейдi;

      8) қалдықтарды басқару жөнiнде бағдарламалар әзiрлеудi ұйымдастырады және олардың орындалуын қамтамасыз етедi;

      8-1) коммуналдық қалдықтардың пайда болуы мен жинақталуы нормаларын әзірлейді және жергiлiктi өкілді органдарға бекітуге ұсынады;

      9) өндiрiс және тұтыну қалдықтарын орналастыру жөнiндегi объектiлердi, оның ішінде әлеуметтік инфрақұрылым объектілерін салу үшін Қазақстан Республикасының жер заңнамасына сәйкес жер учаскелерiн бөледi;

      10) қалдықтарды жою және орналастыру жөнiндегi объектiлердi салуды қамтамасыз етедi;

      11) коммуналдық қалдықтармен жұмыс iстеу кезiнде экологиялық талаптардың сақталуын қамтамасыз етедi;

      12) қалдықтардың пайда болу көлемдерiн бақылауды жүзеге асырады және қалдықтардың пайда болу көлемдерiн азайтуға, олардың қайтадан немесе баламалы түрде пайдаланылу деңгейiн арттыруға және көмiлуге тиiс қалдықтар көлемiн қысқартуға бағытталған iс-шаралар мен экономикалық ынталандырулар әзiрлейдi;

      13) Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен табиғи ресурстарды табиғат пайдалануға беру туралы шешiм қабылдайды;

      14) тиiстi аумақта тұрған табиғат объектiлерiнiң жай-күйi туралы халықты хабардар етудi жүзеге асырады;

      15) қоғамдық экологиялық сараптама жүргiзудiң тiркелуiн жүзеге асырады;

      16) қоршаған ортаны қорғау саласындағы инвестициялық жобаларды әзiрлейдi және оларды қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi органға табыс етедi;

      17) жергілікті мемлекеттік басқару мүддесінде Қазақстан Республикасының заңнамасымен жергілікті атқарушы органдарға жүктелетін өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады;

      17-1) өз құзыреті шегінде табиғат қорғау іс-шараларының жоспарларын келіседі;

      17-2) коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу саласында қолданбалы ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар жүргізуді ұйымдастырады;

      17-3) коммуналдық қалдықтардың түзілуі мен жинақталу нормаларын есептеу қағидаларын бекітеді;

      18) парниктік газдар шығарындыларын азайту мен оларды сіңіру жөніндегі жобаларды әзірлейді және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен келіседі.

      Ескерту. 20-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2008.12.04 N 97-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2011.07.22 № 479-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 қолданысқа енгізіледі), 2011.07.15 N 461-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 13.06.2013 № 102-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 27.02.2017 № 49-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 09.11.2020 № 373-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

20-1-бап. Аудандардың, облыстық маңызы бар қалалардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергiлiктi атқарушы органдарының коммуналдық шаруашылық саласындағы құзыретi

      Аудандардың, облыстық маңызы бар қалалардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергiлiктi атқарушы органдары коммуналдық шаруашылық саласында:

      1) коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы мемлекеттік саясатты іске асырады;

      2) коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу нормаларын әзірлейді және аудандардың, облыстық маңызы бар қалалардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергiлiктi өкілді органдарына бекітуге ұсынады;

      3) өндiрушiлердiң (импорттаушылардың) кеңейтiлген мiндеттемелерi операторымен бiрлесiп, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган әзiрлейтiн және бекiтетiн әдiстемеге сәйкес есептелген тұрмыстық қатты қалдықтарды жинау, әкету, кәдеге жарату, қайта өңдеу және көму тарифтерiн әзiрлейдi және аудандардың, облыстық маңызы бар қалалардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергiлiктi өкiлдi органдарына бекiтуге ұсынады;

      4) өндiрушiлердiң (импорттаушылардың) кеңейтiлген мiндеттемелерi операторымен бiрлесiп, тұрмыстық қатты қалдықтарды жинау, әкету, кәдеге жарату, қайта өңдеу және көму жөніндегі операцияларды жүзеге асыратын субъектiлер арасындағы тарифтердiң мөлшерi мен оларды бөлу тәртiбiн айқындайды;

      5) сот шешімімен коммуналдық меншікке түскен болып танылған иесіз қалдықтарды басқару қағидаларын әзірлейді және аудандардың, облыстық маңызы бар қалалардың жергiлiктi өкілді органдарына бекітуге ұсынады;

      6) жергілікті мемлекеттік басқару мүддесінде Қазақстан Республикасының заңнамасымен жергiлiктi атқарушы органдарға жүктелетін өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      Ескерту. 20-1-баппен толықтырылды - ҚР 2011.07.22 № 479-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); жаңа редакцияда - ҚР 28.04.2016 № 506-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

2-БӨЛIМ. ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ САЛАСЫНДАҒЫ ҚЫЗМЕТТI
ЛИЦЕНЗИЯЛАУ, ЭКОЛОГИЯЛЫҚ НОРМАЛАУ, ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ
САЛАСЫНДАҒЫ ТЕХНИКАЛЫҚ РЕТТЕУ, ҚОРШАҒАН ОРТАҒА ӘСЕРДI
БАҒАЛАУ, ЭКОЛОГИЯЛЫҚ САРАПТАМА, ЭКОЛОГИЯЛЫҚ РҰҚСАТТАР,
ЭКОЛОГИЯЛЫҚ АУДИТ

21-бап. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы қызметтiлицензиялау

      1. Жеке және заңды тұлғалардың табиғат қорғау iсiн жобалау, нормалау және экологиялық аудит жөнiндегi қызметi осы Кодекстiң 40-бабына сәйкес шаруашылық және өзге де қызметтiң I санаты үшiн қоршаған ортаны қорғау саласындағы жұмыстарды орындау мен қызметтер көрсетуге арналған лицензияның негiзiнде жүзеге асырылады.

      2. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы жұмыстарды орындау мен қызметтер көрсетуге қызметті лицензиялауды Қазақстан Республикасының рұқсаттар және хабарламалар туралы заңнамасына сәйкес қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган жүзеге асырады.

      3. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы лицензияланатын қызмет түрiне қойылатын бiлiктiлiк талаптарын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      Ескерту. 21-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.15 N 461-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.07.10 N 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.05.2014 № 203-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

4-тарау. ЭКОЛОГИЯЛЫҚ НОРМАЛАУ

22-бап. Экологиялық нормалаудың мақсаты

      1. Экологиялық нормалаудың мақсаты экологиялық қауiпсiздiктi, экологиялық жүйелер мен биологиялық әртүрлiлiктi сақтауды қамтамасыз ететiн қоршаған орта сапасын реттеу және оған жол беруге болатын әсердi белгiлеу болып табылады.

      2. Экологиялық нормалау процесiнде қоршаған орта сапасының нормативтерi, эмиссиялар нормативтерi және табиғи ресурстарды пайдалану мен қорғау саласындағы нормативтер белгiленедi.

      3. Мұнайдың авариялық төгілуін жою әдістерін қолдану нәтижесіндегі эмиссиялар нормалануға жатпайды.

      Ескерту. 22-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 25.04.2016 № 505-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
     

23-бап. Қоршаған орта сапасының нормативтерi және оларды белгiлеу тәртiбi

      1. Қоршаған орта сапасының нормативтерiне:

      1) қоршаған орта жай-күйiнiң химиялық көрсеткiштерiне сәйкес белгiленген нормативтер, оның iшiнде радиоактивтi заттарды қоса алғанда, жол беруге болатын шектi шоғырлану, химиялық заттардың шамалап алынған қауiпсiз деңгейлерiнiң нормативтерi;

      2) қоршаған орта жай-күйiнiң физикалық көрсеткiштерiне сәйкес белгiленген, оның iшiнде шудың, тербелiстiң, магнит өрiстерiнiң, радиоактивтiлiктiң, жылудың және өзге де физикалық әсерлердiң жол беруге болатын шектi деңгейлерiнiң нормативтерi;

      3) қоршаған орта жай-күйiнiң биологиялық көрсеткiштерiне сәйкес белгiленген, оның iшiнде қоршаған орта сапасының индикаторлары ретiнде пайдаланылатын өсiмдiктердiң, жануарлардың және басқа да организмдердiң түрлерi мен топтарының нормативтерi, сондай-ақ санитарлық-эпидемиологиялық ережелермен және нормалармен, гигиеналық нормативтермен регламенттелетiн, микроорганизмдердiң жол беруге болатын шектi шоғырлану нормативтерi:

      топырақ бонитетi, қарашiрiндiнiң құрамы, топырақтың су және жел эрозиясына ұшырау, олардың батпақтану, сортаңдану, тұздану көрсеткiштерi және жер топырағының басқа да сипаттамалары;

      аумақтың ормандылығы және онда орман өсiру, орманның қоқыстануы, ормандардың санитарлық жай-күйi, орман қорының жекелеген учаскелерiнiң басқа да сандық және сапалық көрсеткiштерi;

      ауыз суға және өзге де мақсаттарға пайдаланылатын су сапасының нормативтерi;

      табиғи ресурстар жай-күйiнiң Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де нормативтерi;

      4) қоршаған орта сапасының Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де нормативтерi жатады.

      2. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган жол беруге шектi шоғырлану нормативтерiн белгiлеу мақсатында зиянды заттарды қауiптiлiк дәрежесiне қарай сыныптауды қамтитын, ықтимал қауiптi химиялық заттарды мемлекеттiк тiркеудi жүргiзедi. Мемлекеттiк тiркеуден өткен химиялық заттарды Қазақстан Республикасының аумағында қолдануға жол берiледi.

      3. Жол беруге болатын шектi шоғырлану және заттардың шамамен алынған қауiптiлiк деңгейлерiнiң нормативтерiн белгiлеу тәртiбi Қазақстан Республикасының халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығы туралы, жануарлар дүниесiн қорғау, өсiмiн молайту және пайдалану туралы заңнамаларында, Қазақстан Республикасының жер заңнамасында айқындалады.

      4. Табиғи ресурстар жай-күйiнiң нормативтерi Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес табиғи ресурстардың әрбiр түрi бойынша белгiленедi.

24-бап. Қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткiштерi

      1. Жекелеген аумақтар үшiн қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткiштерi белгiленуi мүмкiн.

      2. Қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткiштерi қоршаған орта сапасын бiрте-бiрте жақсарту қажеттiгi ескерiле отырып, қоршаған ортаның нормаланатын параметрлерiнiң белгiлi бiр уақыт кезеңiне арналған шектi деңгейiн реттейдi.

      3. Қоршаған орта сапасының әртүрлi нысаналы көрсеткiштерi:

      1) қоныстану аумағы;

      2) ерекше қорғалатын табиғи аумақтар;

      3) рекреациялық аймақтар;

      4) шөл және шөлейт аудандар;

      5) су объектiлерi үшiн белгiленуi мүмкiн.

      4. Қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткiштерi Қазақстан Республикасы Мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжаттарында белгiленедi.

      5. Қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткiштерiн белгiлеу:

      1) Қазақстан Республикасының бүкiл аумағында қоршаған орта сапасының нормативтерiне кезең-кезеңмен қол жеткiзiлуiн;

      2) экологиялық қауiпсiздiктi және халық денсаулығы үшiн қатердi азайтуды;

      3) әлеуметтiк-экономикалық жағдайлар, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжаттары, сондай-ақ экожүйелердi, өсімдіктер мен жануарлар дүниесiнiң тектiк қорын сақтау қажеттiгi ескеріле отырып, қоршаған орта сапасының нормалануын қамтамасыз етуге тиiс.

      6. Қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткiштерiн айқындау тәртiбiн қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган белгiлейдi.

      Ескерту. 24-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.
     

25-бап. Эмиссиялар нормативтерi

      1. Эмиссиялар нормативтерiне:

      1) эмиссиялардың техникалық үлестiк нормативтерi;

      2) ластаушы заттардың жол беруге болатын шектi шығарындылары мен төгiндiлерiнiң нормативтерi;

      3) өндiрiс және тұтыну қалдықтарын орналастыру нормативтерi;

      4) алып тасталды - ҚР 25.04.2016 № 505-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      5) күкіртті қоршаған ортада ашық түрде орналастыру нормативтері жатады.

      2. Эмиссиялар нормативтерi аумақтардың және акваторияның табиғи ерекшелiктерi ескерiле отырып, қоршаған орта сапасы нормативтерiнiң сақталуын қамтамасыз етуге тиiс және жол берiлетiн шектi шоғырлану немесе қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткiштерi негiзiнде есептеледi.

      3. Эмиссиялар нормативтерiнiң шамалары шаруашылық және өзге де қызметтiң қоршаған ортаға және халықтың денсаулығына терiс әсерiн азайту мақсатында экологиялық рұқсаттар беру мен қажеттi техникалық iс-шаралар өткiзу қажеттiгi туралы шешiмдер қабылдауға негiз болып табылады.

      Ескерту. 25-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 25.04.2016 № 505-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

26-бап. Эмиссиялардың техникалық үлестiк нормативтерi

      1. Эмиссиялардың техникалық үлестiк нормативтерi өнеркәсiптiң нақты процестерi мен салалары үшiн ең озық қолжетiмдi технологиялар енгiзу негiзiнде белгiленедi.

      2. Эмиссиялардың техникалық үлестiк нормативтерiн қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган бекітеді және ол кешендi экологиялық рұқсаттардың негiзi болып табылады.

      3. Атмосфераға ластаушы заттарды шығарудың жылжымалы көздері үшін эмиссиялардың техникалық үлестік нормативтерiн қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган бекітеді.

      Ескерту. 26-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.04.2019 № 241-VI (01.01.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

27-бап. Ластаушы заттар шығарындылары мен төгінділерінің шекті жол берілетін нормативтері, өндіріс және тұтыну қалдықтарын орналастыру нормативтері, күкіртті ашық түрде орналастыру нормативтері

      1. Парниктік газдар шығарындыларын қоспағанда, ластаушы заттар шығарындылары мен төгінділерінің шекті жол берілетін нормативтері, өндіріс және тұтыну қалдықтарын орналастыру нормативтері, күкіртті ашық түрде орналастыру нормативтері қоршаған орта сапасының нормативтеріне қол жеткізуді қамтамасыз ететіндей шартпен эмиссиялардың әрбір стационарлық көзі және тұтастай кәсіпорын үшін есептеулер негізінде белгіленетін эмиссиялар шамалары болып табылады.

      2. Ластаушы заттар шығарындылары мен төгінділерінің шекті жол берілетін нормативтері, өндіріс және тұтыну қалдықтарын орналастыру нормативтері, күкіртті ашық түрде орналастыру нормативтері қоршаған ортаға эмиссияға рұқсаттар беру кезінде шығарындылардың станционарлық және жылжымалы көздері, технологиялық процестер мен жабдықтар үшін эмиссиялар нормативтерінің есептеу мәндерін, техникалық үлестік нормативтерінің белгіленген мәндерін қамтитын жобалар құрамында пайдаланылады. Белгіленген ластаушы заттар шығарындылары мен төгінділерінің шекті жол берілетін нормативтерінің, өндіріс және тұтыну қалдықтарын орналастыру нормативтерінің, күкіртті ашық түрде орналастыру нормативтерінің қолданылу мерзімі І, ІІ, және ІІІ санаттардағы объектілері үшін – табиғат пайдаланушының өтініміне сәйкес, бірақ күнтізбелік он жылдан аспайтын мерзімге, ІV санаттағы объектілер үшін табиғат пайдаланушының өтініміне сәйкес немесе егер өтінімде сұралып отырған мерзім көрсетілмесе мерзімсіз кезеңге белгіленеді.

      Ескерту. 27-бап жаңа редакцияда - ҚР 27.12.2017 № 126-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі).

28-бап. Эмиссиялар нормативтерiн айқындау тәртiбi

      1. Қоршаған ортаға эмиссиялар нормативтері көзделіп отырған шаруашылық және өзге де қызметтің қоршаған ортаға әсерін бағалау құрамында не жұмыс істеп тұрған кәсіпорындар үшін жекелеген құжаттар (эмиссиялар нормативтерінің жобалары) түрінде негізделеді.

      2. Осы Кодекстің 40-бабына сәйкес шаруашылық және өзге де қызметтің I санаты үшін эмиссиялар нормативтерiн әзiрлеудi қоршаған ортаны қорғау саласындағы жұмыстарды орындау мен қызметтер көрсетуге лицензиясы бар жеке және заңды тұлғалар жүзеге асырады.

      3. Жекелеген көздер бойынша эмиссиялар нормативтерi эмиссиялардың техникалық үлестiк нормативтерiне теңестiрiлiп белгiленедi не санитариялық-қорғау аймағының шекарасындағы және жақын орналасқан қоныстану аумақтарындағы қоршаған орта сапасының нормативтеріне қол жеткізу мақсаттарын негізге ала отырып, есептеу және (немесе) аспаптық жолмен айқындалады.

      4. Эмиссиялар нормативтерiн есептеу арқылы айқындау әдiстемесiн қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган бекiтедi.

      5. Эмиссиялар нормативтерін белгілеу кезінде эмиссиялардың сандық және (немесе) сапалық сипаттамалары, қоршаған ортаның іс жүзіндегі ластануы ескеріледі. Қоршаған орта сапасы параметрлерінің фондық шоғырлануы бойынша деректерді жобаның тапсырыс берушісімен немесе жобалау ұйымымен шарт бойынша ұлттық гидрометеорологиялық қызмет ұсынады. Қоршаған орта сапасы параметрлерінің фондық шоғырлануы бойынша деректерді ұсыну қоршаған ортаның жай-күйіне мониторинг жүргізуге технологиялық байланысты қызметке жатады.

      6. Атмосфераға ластаушы заттар шығарудың жылжымалы көздерінен туындайтын эмиссия нормативтерi белгіленбейді. Шығарылған газдардағы атмосфералық ауаны ластайтын негiзгi заттардың шектi концентрациялары Қазақстан Республикасының техникалық реттеу саласындағы заңнамасында айқындалады.

      Ескерту. 28-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.15 N 461-IV(алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.07.10 N 34-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 29.10.2015 № 376-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 25.04.2016 № 505-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2017 № 126-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

29-бап. Табиғи ресурстар жай-күйiнiң өзге де нормативтерi

      1. Табиғи ресурстарды қорғау мен молықтыру мақсатында табиғи ресурстар жай-күйiнiң нормативтерi белгiленедi.

      2. Табиғи ресурстар жай-күйiнiң нормативтерi және оларды белгiлеу тәртiбi Қазақстан Республикасының жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы, жануарлар дүниесiн қорғау, молықтыру және пайдалану саласындағы заңнамасында, Қазақстан Республикасының жер, су, орман заңнамасында айқындалады.

5-тарау. ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ САЛАСЫНДАҒЫ ТЕХНИКАЛЫҚ РЕТТЕУ

30-бап. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы сәйкестiктiрастау объектiлерi мен рәсiмi

      Қоршаған ортаны қорғау саласындағы сәйкестiктi растау объектiлерi мен рәсiмi Қазақстан Республикасының техникалық реттеу саласындағы заңнамасында айқындалады.

      Ескерту. 30-бап жаңа редакцияда - ҚР 29.10.2015 № 376-V Заңымен (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі).

31-бап. Экологиялық қауiпсiздiктi қамтамасыз ету мақсатында сәйкестiктi растауға арналған стандарттар

      Ескерту. 31-бап алып тасталды - ҚР 05.10.2018 № 184-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі).

32-бап. Экологиялық таңбалау

      1. Экологиялық таңбалаудың мiндеттерi:

      1) тұтынушыларды қоршаған ортаға қауiптi өнiмдердi сатып алудан (пайдаланудан) қорғау;

      2) өнiмдердiң барлық түрлерiн өндiру, пайдалану және жою, (кәдеге жарату, өңдеу) кезiнде қоршаған ортаның ластануын болдырмау;

      3) жабдықтардың, технологиялық процестердiң, өндiрiстердiң және өнiмдердiң экологиялық қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету;

      4) экологиялық қауiпсiз технологиялық процестердi, жабдықтарды және өндiрiстердi енгiзу;

      5) елге экологиялық қауiптi өнiмдер мен технологиялардың әкелiнуiн болдырмау;

      6) отандық өнiмнiң экспортталуына жәрдемдесу және бәсекеге қабiлеттiгiн арттыру болып табылады.

      2. Өндiрiлу кезiнде қоршаған ортаға, халықтың денсаулығына және биологиялық ресурстарға зиянды әсерi неғұрлым аз немесе қолайлы әсер ететiн өнiм экологиялық таңбалау объектiсi болып табылады. Экологиялық таңбалау объектiсi өнiм өндiру процесi мен қолданылатын технологияларды қамтиды.

      2-1. Ауыл шаруашылығы өнімін, акваөсіру және балық аулау өнімін, жабайы өсетін өсімдіктерден алынған өнімді және оларды қайта өңдеу өнімдерін, оның ішінде тамақ өнімін өндірушілер "Органикалық өнім өндіру туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес экологиялық таңбалауды ерікті негізде жүзеге асырады.

      3. Өндiрушiлер, осы баптың 2-1-тармағында аталғандарды қоспағанда, өз өнiмiн сәйкестiгi расталғаннан кейiн экологиялық таза өнiм белгiсiмен ерiктi негiзде таңбалайды. Өнiмдi экологиялық таңбалауды тиiстi саладағы коммерциялық емес ұйым Қазақстан Республикасының техникалық реттеу саласындағы заңнамасында көзделген тәртiппен жүзеге асырады.

      4. Экологиялық таза өнім стандарттарын, экологиялық таза өнім белгісінің нысанын және оған қойылатын техникалық талаптарды "Сәйкестікті бағалау саласындағы аккредиттеу туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес аккредиттелген коммерциялық емес ұйым белгілейді.

      Ескерту. 32-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 29.10.2015 № 376-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 05.10.2018 № 184-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.10.2019 № 268-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

33-бап. Техникалық реттеу жөнiндегi сарапшылық кеңес

      Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi органның техникалық реттеу жөнiндегi сарапшылық кеңес техникалық регламенттер жобаларын әзiрлейдi, сондай-ақ қоршаған ортаны қорғау саласындағы техникалық регламенттердi әзiрлеу және қолдану жөнiндегi ұсыныстарды қарайды.

34-бап. Халықаралық стандарттарды енгізу және қолдану

      Ескерту. 34-баптың тақырыбы жаңа редакцияда көзделген - ҚР 05.10.2018 № 184-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі).

      1. Табиғат пайдаланушылардың қоршаған ортаны қорғауды басқару жүйесiнiң халықаралық стандарттарын енгiзуi:

      1) халықаралық стандарттар туралы ақпарат тарату;

      2) қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi органның қоршаған ортаны қорғауды басқару жүйесiнiң халықаралық стандарттарын енгiзген және мұндай енгiзудi растайтын құжаты бар табиғат пайдаланушыларға мемлекеттік экологиялық бақылау жиiлiгiн қысқартуы;

      3) қоршаған ортаны қорғауды экономикалық реттеу тетiктерiн пайдалану арқылы ынталандырылады.

      1-1. Халықаралық стандарттарды енгізу және қолдану Қазақстан Республикасының стандарттау саласындағы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

      2. Халықаралық стандарттарды енгiзудi ынталандыру шаралары Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

      Ескерту. 34-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.10.2018 № 184-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

34-1-бап. Парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулері саласындағы халықаралық стандарттар және ұлттық стандарттар

      Ескерту. 34-1-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді - ҚР 05.10.2018 № 184-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі).

      1. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган стандарттау саласындағы уәкілетті органның келісімімен Қазақстан Республикасының аумағында халықаралық стандарттарды және парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулерін реттеу саласындағы жобалық тетіктерді іске асыруда, парниктік газдарды түгендеу, верификация және валидация жүргізуде пайдаланылатын ұлттық стандарттарды қолдануға рұқсат ету және тану қағидалары мен өлшемдерін әзірлейді және бекітеді.

      2. Парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулерін реттеу саласындағы мемлекеттік реттеу субъектілері өз қызметінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган таныған және рұқсат еткен халықаралық стандарттарды және ұлттық стандарттарды басшылыққа алады.

      Ескерту. Кодекс 34-1-баппен толықтырылды - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен; өзгерістер енгізілді - ҚР 08.04.2016 № 491-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.10.2018 № 184-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

6-тарау. ҚОРШАҒАН ОРТАҒА ӘСЕРДI БАҒАЛАУ

35-бап. Қоршаған ортаға әсерді бағалау

      Қоршаған ортаға әсердi бағалау көзделіп отырған шаруашылық және өзге де қызметтiң қоршаған орта мен адам денсаулығына ықтимал салдары бағаланатын, Қазақстан Республикасы экологиялық заңнамасының талаптары ескерiле отырып, қолайсыз зардаптарды (табиғи экологиялық жүйелер мен табиғи ресурстардың жойылуын, жұтаңдануын, бүлiнуiн және сарқылуын) болғызбау, қоршаған ортаны сауықтыру жөнiндегi шаралар әзiрленетiн рәсiм болып табылады.

      Ескерту. 35-бап жаңа редакцияда - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

36-бап. Қоршаған ортаға әсердi бағалау мiндеттiлiгi

      1. Қоршаған ортаға әсердi бағалау қоршаған ортаға және халықтың денсаулығына тiкелей немесе жанама әсер етуi мүмкiн болатын кез келген шаруашылық және өзге де қызмет түрлерi үшiн мiндеттi болып табылады.

      2. Қоршаған ортаға әсер ететiн шаруашылық және өзге де жобаларды, қоршаған ортаға әсерiн бағаламай әзiрлеуге және iске асыруға тыйым салынады. Әсердi бағалау нәтижелерiн жоспарлау алдындағы, жоспарлау құжаттамасының, жобалау алдындағы және жобалау құжаттамасының ажырамас бөлiгi болып табылады.

      3. Жобаланып жатқан объектiлердiң перспективалық қызметi осы Кодекстiң талаптарына сәйкес қоршаған ортаға әсерiн бағалауға жатады.

      4. Жобалардың тапсырыс берушiсi (бастамашысы) мен әзiрлеушiсi қоршаған ортаға әсер етуге жүргiзiлген бағалау нәтижелерiн ескеруге және қоршаған орта мен адам денсаулығына неғұрлым аз зиян келтiретiн нұсқаның қабылдануын қамтамасыз етуге мiндеттi.

      Ескерту. 36-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.07.15 N 461-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
     

37-бап. Қоршаған ортаға әсердi бағалаудың кезеңдерi

      1. Қоршаған ортаға әсердi бағалау Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген қала құрылысы және құрылысты жобалау кезеңдерi ескерiле отырып, жүйелі түрде жүзеге асырылады.

      2. Қоршаған ортаға әсердi бағалау мынадай кезеңдерді қамтиды:

      1) IV санаттағы объектілерді қоспағанда, қоршаған ортаға әсердi алдын ала бағалау (1-кезең);

      2) IV санаттағы жұмыс істеп тұрған объектілерді қоспағанда, жобаны iске асырудың ықтимал әсерлерiн немесе шаруашылық және өзге де қызметтi одан әрi жүзеге асыруды толық және кешендi талдау, баламалы нұсқаларды негiздеу және қоршаған ортаны қорғауды басқару жоспарын (бағдарламасын) әзiрлеу мақсатында орындалатын әсердi бағалау (2-кезең);

      3) IV санаттағы объектілерді қоспағанда, қоршаған ортаға қолайсыз әсерлердi болдырмау жөнiндегi техникалық шешiмдердi қамтитын жұмыс жобасы құрамындағы "Қоршаған ортаны қорғау" бөлiмi (3-кезең).

      3. Қоршаған ортаға әсердi бағалаудың 2 немесе 3-кезеңдерiнде осы Кодекстiң 4-тарауына сәйкес қоршаған ортаға эмиссиялардың нормативтерi әзiрленедi.

      Ескерту. 37-бап жаңа редакцияда - ҚР 2011.07.15 N 461-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен; өзгеріс енгізілді - ҚР 02.07.2014 N 225-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.
     

38-бап. Қоршаған ортаға әсердi бағалауды жүргiзу тәртiбi

      1. Осы Кодекстің 40-бабына сәйкес шаруашылық және өзге де қызметтің I санаты үшін қоршаған ортаға әсердi бағалауды қоршаған ортаны қорғау саласындағы жұмыстарды орындау мен қызметтер көрсетуге лицензия алған жеке және заңды тұлғалар жүзеге асырады.

      2. Қоршаған ортаға әсердi бағалау жөнiндегi жұмыстарды ұйымдастыру мен қаржыландыруды жоспарланып отырған қызметтің тапсырыс берушiсi (бастамашысы) қамтамасыз етедi.

      3. Қоршаған ортаға әсердi бағалау әзiрленiмiн жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар шартқа сәйкес қоршаған ортаға әсердi бағалау жүргiзуден алынған нәтижелердiң дұрыстығы, толықтығы мен сапасы үшiн тапсырыс берушi алдында жауапты болады.

      Тапсырыс беруші мемлекеттік экологиялық сараптамаға ұсынылатын қоршаған ортаға әсерді бағалау материалдарының дәйектілігі үшін Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылықта болады.

      4. Қоршаған ортаға әсердi бағалау рәсiмiн орындау кезiнде Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасы талаптарының сақталуын бақылауды қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган жүзеге асырады.

      Ескерту. 38-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.07.15 N 461-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

39-бап. Қоршаған ортаға әсердi бағалау процесiнде есепке алынуға тиiс әсерлердiң түрлерi

      1. Қоршаған ортаға әсердi бағалау процесiнде:

      1) тiкелей әсер - объектiнi орналастыру ауданында жоспарланып отырған негiзгi және iлеспе қызмет түрлерiнiң тiкелей тигiзетiн әсерi;

      2) жанама әсер - жобаны iске асыру салдарынан пайда болатын жанама (кейiнгi) факторлардан туындайтын қоршаған ортаға әсер;

      3) кумулятивтiк әсер - жобаны iске асыруға iлесе жасалатын, өткен, қазiргi немесе негiзделiп алдын ала болжанатын iс-әрекеттерден туындайтын, үнемi ұлғаю үстiндегi өзгерiстер салдарынан пайда болатын әсер есепке алынуға тиiс.

      2. Қоршаған ортаға әсердi бағалау процесiнде:

      1) парниктік газдар шығарындыларының әсерін қоспағанда, атмосфералық ауаға;

      2) жер үстi және жер асты суларына;

      3) сутоғандары түбiнiң беткi жағына;

      4) ландшафттарға;

      5) жер ресурстарына және топырақ жамылғысына;

      6) өсiмдiктер дүниесiне;

      7) жануарлар дүниесiне;

      8) экологиялық жүйелердiң жай-күйiне;

      9) халық денсаулығының жай-күйiне;

      10) әлеуметтiк салаға (халықты жұмыспен қамту, бiлiм беру, көлiк инфрақұрылымы) әсердi бағалау жүргiзiледi.

      3. Қоршаған ортаға әсерге бағалау жүргiзу процесiнде табиғи орта мен адам денсаулығына терiс және оң әсерлер есепке алынуға тиiс.

      Ескерту. 39-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

40-бап. Қоршаған ортаға әсердi бағалау объектiлерiн бағалану маңыздылығы мен толымдылығы бойынша сыныптау

      1. Қоршаған ортаға әсерiн бағалау жүзеге асырылатын шаруашылық және өзге де қызмет бағалаудың маңыздылығы мен толымдылығы бойынша I, II, III, IV болып – 4 санатқа бөлiнедi.

      I санатқа өндiрiстiк объектiлердi санитариялық сыныптауға сәйкес қауiптiлiктiң 1 және 2-сыныптарына жататын қызмет түрлерi, жоғарыда көрсетілген қауіптілік сыныптарының қызмет түрлерінен сарқынды суларды (су объектілеріне, жергілікті жердің рельефіне, жинақтауыш тоғандарға және (немесе) буландырғыш тоғандарға, тазарту құрылысжайларына) ағызу, сондай-ақ кең таралғандарынан басқа, пайдалы қазбаларды барлау және өндіру жатады.

      II санатқа өндiрiстiк объектiлердi санитариялық сыныптауға сәйкес қауiптiлiктiң 3-сыныбына жататын қызмет түрлерi, кең таралған пайдалы қазбаларды өндіру жатады.

      III санатқа өндiрiстiк объектiлердi санитариялық сыныптауға сәйкес қауiптiлiктiң 4-сыныбына жататын қызмет түрлерi жатады.

      IV санатқа өндiрiстiк объектiлердi санитариялық сыныптауға сәйкес қауiптiлiктiң 5-сыныбына жататын қызмет түрлерi жатады.

      1-1. Өндірістік объектілерді санитариялық сыныптауға сәйкес қауіптілік сыныптарына жатпайтын қызмет түрлері IV санат объектілері ретінде сыныпталады.

      2. Әртүрлi санаттағы объектiлерге қоршаған ортаға әсердi бағалау жүргiзуге қойылатын сараланған талаптар қоршаған ортаға әсердi бағалау жүргiзу жөнiндегi нұсқаулықта белгiленедi.

      Ескерту. 40-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.15 N 461-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 25.04.2016 № 505-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2017 № 126-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.04.2019 № 241-VI (01.01.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

41-бап. Қоршаған ортаға әсердi бағалау құжаттамасы

      1. Қоршаған ортаға әсердi бағалау жөнiндегi құжаттама:

      1) шаруашылық және өзге де қызметке тапсырыс берушiнiң деректемелерiн;

      2) жоспарланып отырған қызметтi iске асыру қажеттiгi негiзделген өтiнiштi (арызды), инвестициялар негiздемесiн, техникалық-экономикалық негiздеменi (жобаны), жұмыс жобасының бекiтiлген бөлiгiн, түсiндiрме жазбаны;

      3) қоршаған орта компоненттерiнiң қызметтi iске асырғанға дейiнгi не қазiргi кездегi жай-күйiнiң сипаттамасын;

      4) жобаның жазбасын, оған қоса:

      бүкiл жобаның мақсаты мен сандық сипаттамаларының және орналастыру ауданына құрылыс және пайдалану сатысы кезеңiнде қойылатын талаптардың сипаттамасын;

      жоспарланып отырған қызметтiң қоршаған орта элементтерiне ықтимал әсерлерiнiң түрлерi қоршаған ортаға эмиссиялардың, тұтынылатын шикiзаттың және алынатын ресурстардың көлемi мен оның қосындыларының құрамымен бiрге көрсетiле отырып, пайдаланылатын материалдар мен жабдықтардың типтерi мен санын қоса алғанда, өндiрiстiк процестердiң негiзгi сипаттамаларын;

      5) қолданылатын технологияның ең озық қолжетімді технологиялармен және техникалық үлестік нормативтермен сәйкестігі, сондай-ақ техникалық регламенттермен және технологияларға, техника мен жабдыққа қойылатын экологиялық талаптармен сәйкестігі тұрғысынан талдауды;

      6) баламалы нұсқалар туралы ақпаратты және жобалық нұсқаны таңдаудың негiзгi себептерiне нұсқауды;

      7) қызметтiң қоршаған ортаға, халықтың денсаулығына және әлеуметтiк-экономикалық жағдайларға ықтимал әсерлерiнiң сипаттамасын;

      8) жобаланатын шаруашылық немесе өзге де қызметтiң қоршаған ортаға беймәлiм әсерлерiн;

      9) экологиялық тәуекелдi және халықтың денсаулығына төнетiн тәуекелдi бағалауды;

      10) экологиялық мониторинг жөнiндегi ұсыныстарды қоса алғанда, қоршаған ортаға әсердi болдырмау, азайту үшiн көзделетiн шаралардың сипаттамасын;

      11) қоршаған ортаға эмиссиялардың жобалық нормативтерiн және табиғи ресурстарды алып қою нормативтерiн;

      11-1) қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар жоспарының негіздемесін;

      11-2) қалдықтарды басқару бағдарламасының негіздемесін;

      12) өндiрiстiк экологиялық бақылау бағдарламасының негiздемесiн;

      13) ықтимал тәуекелдердi және келтiрiлген залалдарды өтеудi ескере отырып, жобаны экологиялық-экономикалық бағалауды;

      14) хаттамалармен ресiмделген және жоспарланып отырған қызметтiң экологиялық аспектiлерiн қоғамдық талқылау нәтижелерi жөнiндегi қорытындыларды қамтитын қоғамдық пiкiрдi есепке алу жөнiндегi материалдарды;

      15) қоршаған ортаға әсерге бағалау жүргiзу кезiндегi кез келген қиыншылықтарды және ақпараттың жетiспеушiлiгiн көрсетудi;

      16) қоршаған ортаға әсерге жүргiзiлген бағалау нәтижелерi жөнiндегi негiзгi қорытындыларды қамтиды.

      2. Жоспарланып отырған қызметтiң тапсырыс берушiсi (бастамашысы) қоршаған ортаға әсерге жүргiзiлген бағалау нәтижелерi бойынша жоспарланып отырған немесе жүзеге асырылатын қызметтiң экологиялық зардаптары туралы мәлiмдеме әзiрлеп, табыс етедi, ол осы қызметтi iске асыруға болатыны туралы шешiм әзiрлеуге негiз болады.

      3. Қоршаған ортаға әсердi бағалаудың әрбiр кезеңiндегi құжаттама мазмұнының толымдылығы қоршаған ортаға әсердi бағалауды жүргiзу жөнiндегi нұсқаулықпен айқындалады.

      Ескерту. 41-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2009.06.23 N 164-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 08.04.2016 № 491-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
     

42-бап. Қоршаған ортаға әсерге бағалау жүргiзудiәдiстемелiк қамтамасыз ету

      1. Қоршаған ортаға әсердi бағалау қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган бекiтетiн қоршаған ортаға әсердi бағалауды жүргiзу жөнiндегi нұсқаулық-әдiстемелiк құжаттарға сәйкес жүргiзiледi.

      2. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган өз құзыретi шегiнде тиiстi жеке және заңды тұлғалардың қоршаған ортаға әсердi бағалауды әзiрлеу процесiнде қоршаған ортаға әсерге бағалау жүргiзу жөнiндегi нұсқаулық-әдiстемелiк құжаттар талаптарының сақталуын бақылауды жүзеге асырады.

43-бап. Трансшекаралық әсерi бар объектiлердiң қоршаған ортаға әсерiн бағалау ерекшелiктерi

      Трансшекаралық әсерi бар объектiлердiң қоршаған ортаға әсерiн бағалау ерекшелiктерi Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда айқындалады.

44-бап. Қолданыстағы объектiлер үшiн қоршаған ортаға әсердi бағалау ерекшелiктерi

      Ескерту. 44-бап алып тасталды - ҚР 2011.07.15 N 461-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

7-тарау. ЭКОЛОГИЯЛЫҚ САРАПТАМА

45-бап. Экологиялық сараптама түрлерi

      Қазақстан Республикасында экологиялық сараптаманың мынадай түрлері жүзеге асырылады:

      1) мемлекеттік экологиялық сараптама;

      2) қоғамдық экологиялық сараптама;

      3) жобалардың экологиялық сараптамасы.

      Ескерту. 45-бап жаңа редакцияда - ҚР 27.12.2017 № 126-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі).

46-бап. Экологиялық сараптаманың мақсаттары

      Экологиялық сараптама:

      1) жоспарланып отырған басқарушылық, шаруашылық, инвестициялық, норма шығару және өзге де қызметтi iске асырудың қоршаған орта мен халықтың денсаулығына ықтимал терiс зардаптарын айқындау және шектеу;

      2) экономикалық даму мен қоршаған ортаны қорғау мүдделерiнiң балансын сақтау, сондай-ақ табиғат пайдалану процесiнде үшiншi тараптарға залал келтiрудi болдырмау мақсатында жүргiзiледi.

47-бап. Мемлекеттiк экологиялық сараптама oбъектiлерi

      1. Міндетті мемлекеттiк экологиялық сараптамаға:

      1) осы Кодекстiң 37-бабында айқындалған кезеңдерге сәйкес қоршаған ортаға әсердің оған iлеспе бағалау материалдарымен бірге қоршаған ортаға әсер етуші межеленіп отырған қызметтің жобалау алдындағы және жобалау құжаттамасы;

      2) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      3) қоршаған ортаға эмиссиялар нормативтерiнiң жобалары;

      4) iске асырылуы қоршаған ортаға терiс әсерлерге әкеп соғуы мүмкiн Қазақстан Республикасының нормативтiк құқықтық актiлерiнiң, нормативтiк-техникалық және нұсқаулық-әдiстемелiк құжаттардың жобалары;

      5) алып тасталды - ҚР 02.07.2014 N 225-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

      5-1) жоюдың тәсілі мен орны көрсетіле отырып, тауарларды, сондай-ақ тауарларды жою нәтижесінде түзілген қалдықтарды көму, залалсыздандыру, кәдеге жарату немесе өзге де тәсілмен жою мүмкіндігін көздейтін, жою кедендік рәсімімен орналастырылатын тауарларды жою мүмкіндігі туралы материалдар;

      6) ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды құру және кеңейту, республикалық маңызы бар мемлекеттік табиғи қаумалдар мен мемлекеттік қорық аймақтарын тарату және олардың аумақтарын кішірейту жөніндегі жаратылыстану-ғылыми және техникалық-экономикалық негіздемелердің жобалары;

      7) өсiмдiктер мен жануарлар дүниесi ресурстарын алу мен пайдалануға арналған биологиялық негiздемелер;

      8) алып тасталды - ҚР 27.12.2017 № 126-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      9) осы аумақтарды экологиялық зілзала немесе төтенше экологиялық жағдай аймақтарына жатқызуды негiздейтiн аумақтарды зерттеу материалдары;

      10) шектес мемлекеттердiң қоршаған ортасына әсер етуi мүмкiн немесе оны жүзеге асыру үшiн шектес мемлекеттермен ортақ табиғи объектілерді пайдалану қажет болатын не шектес мемлекеттердiң Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарында айқындалған, оның ішінде "Байқоңыр" кешені бойынша мүдделерiн қозғайтын шаруашылық қызмет жобалары жатады.

      11) алып тасталды - ҚР 02.07.2014 N 225-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi).

      1-1. "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне сәйкес қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен келісілетін жер қойнауын пайдалану саласындағы жобалау құжаттары міндетті мемлекеттік экологиялық сараптамаға жатпайды.

      2. Алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

      3. Осы баптың 1-тармағының 1) және 3) тармақшаларында аталған мемлекеттiк экологиялық сараптама объектiлерi осы Кодекстiң 40-бабында келтiрiлген объектiлердiң сыныпталуына сәйкес I, II, III, IV санаттарға бөлiнедi.

      Орталық мемлекеттік органдар әзірлейтін, іске асырылуы қоршаған ортаға терiс әсерлерге әкеп соғуы мүмкiн Қазақстан Республикасы нормативтiк құқықтық актiлерiнiң, нормативтік-техникалық және нұсқаулық-әдістемелік құжаттардың жобалары I санатқа жатады.

      Жергілікті мемлекеттік басқару органдары әзірлейтін Қазақстан Республикасы нормативтiк құқықтық актiлерiнiң, нормативтік-техникалық және нұсқаулық-әдістемелік құжаттардың жобалары II санатқа жатады.

      Осы баптың 1-тармағының 6) – 10) тармақшаларында көрсетілген мемлекеттік экологиялық сараптама объектілері I санатқа жатады.

      Осы баптың 1-тармағының 5-1) тармақшасында көрсетілген мемлекеттік экологиялық сараптама объектілері IІІ санатқа жатады.

      Осы баптың 1-тармағының 1) тармақшасында көрсетілген және осы Кодекстiң 40-бабында келтірілген объектілердің жіктеуішіне сәйкес жіктелмейтін, қоршаған ортаға әсер ететін межеленіп отырған қызметтің жобаалды және жобалау құжаттамасы IV санатқа жатады.

      Ескерту. 47-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2009.06.23 N 164-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2011.07.15 N 461-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.07.2014 N 225-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 25.04.2016 № 505-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.12.2017 № 124-VI (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); 27.12.2017 № 126-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі): 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

48-бап. Мемлекеттiк экологиялық сараптаманы жүзеге асыратын органдар

      1. Мемлекеттiк экологиялық сараптаманы қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган және өз құзыретi шегiнде жергiлiктi атқарушы органдар жүзеге асырады.

      2. І санаттағы мемлекеттік экологиялық сараптама объектілеріне мемлекеттік экологиялық сараптаманы – қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган, ІІ, ІІІ және ІV санаттардағыларға облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) жергілікті атқарушы органдары жүргізеді.

      3. Мемлекеттік экологиялық сараптамаға жататын І санаттағы мемлекеттік экологиялық сараптама объектілерін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган мен оның аумақтық бөлімшелері арасында бөлуді қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган белгілейді.

      4. Шаруашылық қызметтің І санаттағы объектілерін салу мен пайдалану жобалары (техникалық-экономикалық негіздемелер және жобалау-сметалық құжаттама) бойынша мемлекеттік экологиялық сараптаманы қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган жүзеге асырады.

      5. Осы баптың 4-тармағының талаптары құрылысы жұмыс істеп тұрған І санаттағы объектілердің аумағында жоспарланып отырған ІІ, ІІІ және IV санаттардағы объектілерді салу мен пайдалану жобаларына (техникалық-экономикалық негіздемелерге және жобалау-сметалық құжаттамаға) қолданылмайды.

      Ескерту. 48-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2008.12.04 N 97-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 27.02.2017 № 49-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2017 № 126-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

49-бап. Мемлекеттiк экологиялық сараптаманы жүргiзу тәртiбi

      1. Мемлекеттік экологиялық сараптамаға құжаттаманы электрондық нысанда:

      1) белгiленiп отырған басқарушылық, шаруашылық, инвестициялық және өзге де қызметтiң тапсырыс берушiсi (инвестор);

      2) мемлекеттiк экологиялық сараптамаға жататын нормативтiк құқықтық актiлердiң және жоспарлардың жобаларын әзiрлеудi жүргiзетiн мемлекеттiк органның басшысы ұсынады.

      2. Осы баптың 3-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда, осы Кодекстің 47-бабының 1-тармағында көрсетілген объектілер бойынша мемлекеттік экологиялық сараптама жүргізу тәртібін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

      Осы Кодекстің 47-бабы 1-тармағының 1), 3) және 10) тармақшаларында көрсетілген объектілерге мемлекеттік экологиялық сараптама қорытындысы қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсатпен бір мезгілде беріледі.

      3. Шаруашылық қызметтің І санаттағы объектілерін салу мен пайдалану жобалары (техникалық-экономикалық негіздемелер және жобалау-сметалық құжаттама) бойынша мемлекеттік экологиялық сараптама Қазақстан Республикасының сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы заңнамасында белгіленген тәртіппен құрылыс жобаларының ведомстводан тыс кешенді сараптамасы құрамында жүргізіледі. Мемлекеттік экологиялық сараптама қорытындысы қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсатпен бір мезгілде беріледі.

      4. Құрылыс жобаларының ведомстводан тыс кешенді сараптамасының теріс қорытындысы берілген жағдайда қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсат берілмейді.

      Ескерту. 49-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.11.2015 № 419-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 27.02.2017 № 49-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2017 № 126-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

49-1-бап. II, III және IV санаттардағы объектілер үшін жобалардың ведомстводан тыс кешенді сараптамасы құрамында құрылыс жобаларының экологиялық сараптамасын жүргізу тәртібі

      1. II, III және IV санаттардағы объектілерді салу жобалары (техникалық-экономикалық негіздемелер және жобалау-сметалық құжаттама) бойынша жобалардың экологиялық сараптамасын Қазақстан Республикасының сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы заңнамасында белгіленген тәртіппен аттестатталған сарапшылар жүргізеді.

      Жобалардың экологиялық сараптамасы құрылыс жобаларының ведомстводан тыс кешенді сараптамасының бір бөлігі болып табылады.

      2. Құрылыс жобаларының ведомстводан тыс кешенді сараптамасының қорытындысында табиғат пайдаланушылардың құрылыс, шаруашылық қызметі кезеңіне арналған эмиссиялардың нормативтері қамтылады.

      3. ІІ, ІІІ және IV санаттардағы объектілерді салу жобаларының (техникалық-экономикалық негіздемелердің және жобалау-сметалық құжаттаманың) ведомстводан тыс кешенді сараптамасын жүргізу кезеңінде эмиссиялардың нормативтерін қамтитын ведомстводан тыс кешенді сараптама бөлімі табиғат пайдаланушылардың және қоршаған ортаны ластау көздерінің мемлекеттік тізілімінде есепке алу үшін қоршаған ортаны қорғау саласындағы жергілікті атқарушы органдарға жіберіледі.

      4. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы жергілікті атқарушы органдар Қазақстан Республикасының сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы заңнамасында белгіленген мерзімдерде және тәртіппен қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсатты ведомстводан тыс кешенді сараптама органдарына жібереді.

      5. Жобалардың ведомстводан тыс кешенді сараптамасының теріс қорытындысы берілген жағдайда қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсат берілмейді. Қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсаттарды қайтадан алу ведомстводан тыс кешенді сараптама жүргізуге қайтадан ұсынылған жобалар үшін белгіленген тәртіппен жүргізіледі.

      Ескерту. 7-тарау 49-1-баппен толықтырылды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

50-бап. Мемлекеттiк экологиялық сараптама жүргiзу мерзімдері

      1. Мемлекеттiк экологиялық сараптама осы Кодекстің 49-бабының 1-тармағында көрсетілген тұлғалар мемлекеттік экологиялық сараптама жүргізу тәртібінде айқындалған құжаттар топтамасын ұсынған кезден бастап:

      I санаттағы объектілер үшін қырық бес жұмыс күні;

      II санаттағы объектілер үшін отыз жұмыс күні;

      III және ІV санаттардағы объектілер үшін он бес жұмыс күні ішінде жүргізіледі.

      2. Тіркелген күннен бастап I санаттағы мемлекеттік экологиялық сараптама объектілері үшін – бес жұмыс күнінен аспайтын, II, III және IV санаттардағы мемлекеттік экологиялық сараптама объектілері үшін үш жұмыс күнінен аспайтын мерзімде мемлекеттік экологиялық сараптаманың қорытындысын беретін орган құжаттарды олардың толықтығы тұрғысынан қарайды. Құжаттар топтамасы толық ұсынылмаған жағдайда, құжаттар ұсынған тұлғаға қайтаруға жатады.

      3. Мемлекеттік экологиялық сараптамаға ұсынылатын жобалар мен оларға қоса берілетін материалдар бойынша ескертулер болған кезде сарапшылар оларды ұсынған тұлғаға мұндай ескертулерді:

      I санаттағы объектілер бойынша – жиырма бес жұмыс күні ішінде жібереді, оларды тапсырыс беруші ескертулер берілген күннен бастап он жұмыс күні ішінде жояды;

      IІ санаттағы объектілер бойынша – он бес жұмыс күні ішінде жібереді, оларды тапсырыс беруші ескертулер берілген күннен бастап бес жұмыс күні ішінде жояды;

      III және IV санаттардағы объектілер бойынша – жеті жұмыс күні ішінде жібереді, оларды тапсырыс беруші ескертулер берілген күннен бастап үш жұмыс күні ішінде жояды.

      Ескертулер жойылмаған жағдайда, осы баптың 1-тармағында айқындалған мерзімдерде мемлекеттік экологиялық сараптаманың теріс қорытындысы беріледі.

      Бұрын жіберілген ескертулер жойылған жағдайда мемлекеттік экологиялық сараптаманың оң қорытындысы беріледі.

      4. Құрылыс жобаларының ведомстводан тыс кешенді сараптамасы немесе қала құрылысы жобаларының кешенді қала құрылысы сараптамасы құрамындағы жобалар бойынша жүргізілетін мемлекеттік экологиялық сараптама Қазақстан Республикасының сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы заңнамасында айқындалатын тәртіппен және мерзімдерде жүргізіледі.

      Ескерту. 50-бап жаңа редакцияда - ҚР 29.12.2014 № 269-V Заңымен (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгерістер енгізілді - ҚР 27.02.2017 № 49-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2017 № 126-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

51-бап. Мемлекеттiк экологиялық сараптаманың қорытындысы

      1. Мемлекеттік экологиялық сараптаманың қорытындысы оны жүргізу нәтижелері бойынша беріледі.

      Мемлекеттік экологиялық сараптаманың міндетті сипаты болады және табиғат пайдалану және қоршаған орта мен халық денсаулығына әсер ету бөлігінде құқықтық, ұйымдастырушылық және шаруашылық шешімдерді қабылдаудан бұрын жүргізілуге тиіс.

      2. Мемлекеттiк экологиялық сараптаманың оң қорытындысы экологиялық сараптама объектiсiн iске асыру жөнiнде шешiм қабылдауға болатындығы мен мүмкiндiгi туралы тұжырымдарды қамтиды.

      3. Алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

      4. Мемлекеттiк экологиялық сараптама жүргiзу мiндеттi болып табылатын шаруашылық және өзге де қызмет жобаларын іске асыруды банктердiң және өзге де қаржы ұйымдарының мемлекеттiк экологиялық сараптаманың оң қорытындысынсыз қаржыландыруына тыйым салынады.

      5. Мемлекеттік экологиялық сараптаманың қорытындысына қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның сараптама бөлімшелерінің, тиісті аумақтағы қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшелерінің басшылары не облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдарының сараптама бөлімшесінің басшысы өз құзыреті шегінде қол қояды.

      6. Жобалық құжаттамаға мемлекеттiк экологиялық сараптаманың оң қорытындысы I, II және III санаттардағы объектілер үшін – қоршаған ортаға эмиссиялардың белгіленген нормативтерінің қолданылу мерзімі ішінде, IV санаттағы объектілер үшін – мерзімсіз қолданылады.

      7. Мемлекеттік экологиялық сараптаманың оң қорытындысынан айыруды (қайтарып алуды) оны берген орган табиғат пайдаланушының жазбаша өтініші немесе келісімі негізінде жүзеге асырады.

      Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасының талаптарын бұзушылықтар анықталған кезде мемлекеттік экологиялық сараптаманың оң қорытындысынан айыру (қайтарып алу) сот тәртібімен жүзеге асырылады.

      Ескерту. 51-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2008.12.04 N 97-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 25.04.2016 № 505-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.02.2017 № 49-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2017 № 126-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2018 № 210-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

52-бап. Мемлекеттiк экологиялық сараптаманы жүзеге асыратын сарапшылық бөлiмшелерi басшыларының құқықтары

      1. Мемлекеттiк экологиялық сараптаманы жүзеге асыратын сарапшылық бөлiмшелерi басшыларының:

      1) мемлекеттiк экологиялық сараптама жүргiзу үшiн белгiленген тәртiппен экологиялық сарапшылық комиссияларын, топтарын құруға, жұмысқа қатысуға отандық және шетелдiк мамандарды, сондай-ақ заңды тұлғаларды тартуға;

      2) сарапшылық бөлiмшелерiнiң, құрылатын комиссиялар мен топтардың қызметiне бақылау жасауды жүзеге асыруға;

      3) мемлекеттiк экологиялық сараптаманың сараптама кеңестерiн басқаруға, олардың қызметiн ұйымдастыруға;

      4) мемлекеттiк экологиялық сараптама жүргiзу әдiстерiн айқындауға;

      5) Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасының талаптарына сай келмейтiн, мемлекеттiк экологиялық сараптамаға ұсынылған материалдарды қабылдамай тастауға;

      6) есептеулерде қате және басқа да олқылықтар жiберiлген, оны түзету қосымша зерттеулердi, iздестiру жұмыстарын не қосымша қаражат бөлудi қажет ететiн құжаттар мен материалдарды пысықтау үшiн қайтаруға;

      7) мемлекеттiк экологиялық сараптама қорытындыларына қол қоюға;

      8) алып тасталды - ҚР 25.04.2016 № 505-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      9) мемлекеттiк экологиялық сараптама жүргiзуге қажеттi қосымша материалдарды сұратуға;

      10) мемлекеттiк экологиялық сараптаманың оң қорытындысы алынбаған объектiлер туралы мәлiметтердi банктер мен өзге де қаржы ұйымдарына табыс етуге;

      11) Қазақстан Республикасы заңнамасының бұзылуына кiнәлi тұлғаларды жауапқа тарту туралы мәселелердi шешу үшiн тиiстi материалдар дайындап, құқық қорғау органдары мен өзге де органдарға тапсыруға құқығы бар.

      2. (алынып тасталды - Қазақстан Республикасының 2008.12.04 N 97-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен).

      3. Мемлекеттік экологиялық сараптаманы ұйымдастыру және жүргізу кезінде сараптама бөлімшелерінің басшылары тәуелсіз болады және Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасына сәйкес іс-әрекет жасайды.

      Сараптама бөлімшелері басшыларының тәуелсіздігі қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган және жергілікті атқарушы органдар бекітетін, оларды тағайындау және қызметтен босату тәртібі мен Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін өзге де шарттарды қамтитын олар туралы ережелермен қамтамасыз етіледі.

      Ескерту. 52-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2008.12.04 N 97-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 25.04.2016 № 505-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

53-бап. Мемлекеттiк экологиялық сараптама сарапшысы

      1. Арнаулы бiлiмi бар және экологиялық сараптама жүргiзуге қажеттi жеткiлiктi тәжiрибесi бар және мемлекеттiк экологиялық сараптама органы белгiлеген тәртiппен мемлекеттiк экологиялық сараптама жүргiзуге тартылған адам мемлекеттiк экологиялық сараптама сарапшысы болып табылады.

      Сараптама ұйымдарының бірінде штатта тұратын, жобалардың белгілі бір бөлімі (бөлігі) бойынша сараптама жұмыстарын жүргізу үшін Қазақстан Республикасының сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы заңнамасында белгіленген тәртіппен аттестатталған жеке тұлға құрылыс жобаларының экологиялық сараптамасының сарапшысы болып табылады.

      2. Экологиялық сараптама жасалуға тиiстi құжаттама тапсырыс берушiнiң өкiлi немесе мемлекеттiк экологиялық сараптама объектiсiн әзiрлеушi, сондай-ақ тапсырыс берушiмен немесе әзiрлеушiмен еңбек немесе өзге де шарттық қатынаста тұрған заңды және жеке тұлғалар мемлекеттiк экологиялық сараптама сарапшысы бола алмайды.

      3. Мемлекеттiк экологиялық сараптама сарапшысы өзi жасаған сараптама үшiн Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауапты болады.

      4. Сарапшының мемлекеттiк экологиялық сараптама жүргiзуге байланысты қызметiне мемлекеттiк органдардың, жеке, заңды тұлғалардың және лауазымды адамдардың араласуына тыйым салынады.

      5. Мемлекеттiк экологиялық сараптама сарапшысы құқықтарының бұзылуы сот және әкiмшiлiк тәртiппен қорғалуға тиiс, ал мұндай жолсыздықтарға кiнәлi тұлғалар Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауапты болады.

      6. Мемлекеттiк экологиялық сараптама сарапшысының:

      1) мемлекеттiк экологиялық сараптама объектiсін жан-жақты және объективтi бағалау үшiн маңызы бар қосымша материалдарды осы Кодекстің 50-бабында белгіленген мерзім шегінде ұсынуды талап етуге;

      2) экологиялық сараптама жүргiзуге мамандарды қосымша тартуға;

      3) сараптама жұмысын, әдiснамасын ұйымдастыруды жетiлдiру, оны жүзеге асыру тәртiбi мен принциптерi жөнiнде ұсыныстар енгiзуге;

      4) мемлекеттiк экологиялық сараптама объектiсi жөнiнде, мемлекеттiк экологиялық сараптама қорытындысына қоса тiркелетiн ерекше пiкiр қалыптастыруға құқығы бар.

      7. Мемлекеттiк экологиялық сараптама сарапшысы:

      1) мемлекеттiк экологиялық сараптаманың кешендi, объективтi және сапалы жүргiзiлуiн қамтамасыз етуге;

      2) Қазақстан Республикасы экологиялық заңнамасының талаптарын сақтауға;

      3) қолданылып жүрген нормалар мен ережелер негiзiнде мемлекеттiк экологиялық сараптама жүргiзуге;

      4) мемлекеттiк экологиялық сараптаманы жүзеге асырудың белгiленген мерзiмi мен тәртiбiн сақтауға;

      5) мемлекеттiк экологиялық сараптаманың дәлелдi қорытындыларын дайындап, оларды сараптама объектiсiн iске асыру туралы шешiм қабылдайтын органдарға және тапсырысшыларға уақтылы беруге;

      6) сараптама жасалатын объектiлердi одан әрi қарауға қабылдамаған не оларды негiздейтiн материалдар пысықтауға қайтарылған кезде мемлекеттiк экологиялық сараптаманың қорытындысын объективтi бағалап, дәлелдi түрде негiздеуге;

      7) материалдардың сақталуын қамтамасыз етуге және өзiнiң құпия құжаттарға қатысты әрекеттерiн олардың иесiмен келiсуге, өзiне сенiп тапсырылған мәлiметтердiң жария етiлуiне жол бермеуге мiндеттi.

      Ескерту. 53-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 25.04.2016 № 505-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.02.2017 № 49-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

54-бап. Мемлекеттiк экологиялық сараптама жүргiзу процесiне сырттан сарапшылар тарту

      Мемлекеттiк экологиялық сараптама жүргiзу сырттан сарапшылар тартуды талап еткен жағдайда, мемлекеттiк экологиялық сараптама органдарының сараптамалық қорытындылар алу үшiн басқа мемлекеттiк органдарға, өзге де ұйымдарға, сондай-ақ жекелеген мамандарға өтiнiш жасауға құқығы бар. Сырттан сарапшылар тартуды қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган, облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдары Қазақстан Республикасының мемлекеттiк сатып алу туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырады.

      Ескерту. 54-бапқа өзгерту енгізілді – ҚР 2008.12.04 N 97-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 28.12.2018 № 210-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
     

55-бап. Мемлекеттiк экологиялық сараптамадан өткен нормативтiк құқықтық актiлер жобаларының тiзiлiмi

      Ескерту. 55-бап алып тасталды - ҚР 25.04.2016 № 505-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
     

56-бап. Мемлекеттiк экологиялық сараптаманың сарапшылық кеңестерi

      1. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi органның жанынан консультациялық-кеңесшi органдар болып табылатын және өздерi туралы ережелерге сәйкес әрекет ететiн мемлекеттiк экологиялық сараптаманың сарапшылық кеңестерi құрылады.

      2. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi органның мемлекеттiк экологиялық сараптамасының сарапшылық кеңестерi туралы ережелердi, олардың персоналдық құрамдарын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi органның және оның аумақтық органдарының басшылары бекiтедi.

      3. Функциялары қоршаған ортаны қорғаумен байланысты мемлекеттiк органдардың лауазымды адамдары, ғылыми-зерттеу мекемелерiнiң, жоғары оқу орындарының ғалымдары, практик-мамандар мен жұртшылық өкiлдерi мемлекеттiк экологиялық сараптаманың сарапшылық кеңестерiне мүше бола алады.

      4. Мемлекеттiк экологиялық сараптаманың сарапшылық кеңестерiнiң қарауына:

      1) экологиялық сараптама жүргiзу кезiнде экологиялық қауiпсiздiктi қамтамасыз етудiң, қоршаған ортаны қорғаудың, табиғи ресурстарды пайдалану мен молықтырудың күрделi проблемаларын талқылау;

      2) мемлекеттiк экологиялық сараптаманың экологиялық қауiптiлiгi жоғары объектiлерге қатысты қорытындыларын қарау жатады.

      Ескерту. 56-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 25.04.2016 № 505-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

57-бап. Мемлекеттiк экологиялық сараптаманың жариялылығы

      1. Мемлекеттік экологиялық сараптаманың жариялылығы және халықтың қоршаған ортаны қорғау және табиғатты пайдалану мәселелері бойынша шешімдерді қабылдауға қатысуы қоғамдық тыңдаулар өткізу арқылы қамтамасыз етіледі.

      2. Мемлекеттік экологиялық сараптама жүргізу кезеңінде барлық мүдделі азаматтар мен қоғамдық бірлестіктерге өз пікірін білдіру мүмкіндігі беріледі.

      3. Мемлекеттік экологиялық сараптаманың қорытындысы табиғат пайдаланушы оны алғаннан кейін бес жұмыс күні ішінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы жергілікті атқарушы органның интернет-ресурсында орналастыруы үшін табиғат пайдаланушыға жіберіледі.

      4. Жеке және заңды тұлғалар мемлекеттік экологиялық сараптаманың қорытындысын Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен даулауға құқылы.

      5. Мемлекеттiк экологиялық сараптама қорытындысы бойынша шешiм қабылданғаннан кейiн барлық мүдделi тұлғаларға осы Кодексте көзделген тәртiппен сараптама объектiсi жөнiнде ақпарат алу мүмкiндiгi берiледi.

      Ескерту. 57-бап жаңа редакцияда - ҚР 08.04.2016 № 491-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

57-1-бап. Жұртшылықтың қоршаған ортаны қорғау мәселелері бойынша шешімдерді қабылдауға қатысуы

      Жұртшылықтың қоршаған ортаны қорғау мәселелері бойынша шешімдерді қабылдауға қатысуы:

      қоғамдық тыңдаулар өткізу;

      қоғамдық экологиялық сараптама өткізу;

      қоғамдық экологиялық бақылау жүргізу;

      мемлекеттік экологиялық сараптама жүргізу кезеңінде мемлекеттік органдарға ескертпелер мен ұсыныстар беру;

      мемлекеттік органдардың жанындағы қоғамдық кеңестерге қатысу;

      қоршаған ортаны қорғау мәселелері жөніндегі нормативтік құқықтық актілердің жобаларына, оның ішінде Мемлекеттік жоспарлау жүйесі құжаттарының жобаларына ескертпелер мен ұсыныстар беру арқылы жүзеге асырылады.

      Ескерту. 7-тарау 57-1-баппен толықтырылды - ҚР 08.04.2016 № 491-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

57-2-бап. Қоғамдық тыңдаулар өткізу

      1. Қоғамдық тыңдаулардың мынадай:

      1) ауыл және орман шаруашылығы, тау-кен өндіру және қайта өңдеу өнеркәсібі, құрылыс, көлік, электрмен жабдықтау, жылумен жабдықтау, сумен жабдықтау, су бұру, қалдықтармен жұмыс істеу және экономиканың басқа да салаларында, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган айқындаған тізбеге сәйкес шаруашылық қызметінің түрлері бойынша;

      2) су қорғау аймақтары мен белдеулеріндегі және сумен жабдықтау көздерінің санитариялық қорғау аймақтарындағы объектілердің орналастырылуы көзделетін;

      3) мемлекеттік орман қорының жерлеріндегі объектілердің орналастырылуы көзделетін;

      4) мемлекеттік орман қорының жерлеріндегі орманның, оның ішінде елді мекендер шекарасының шеңберіндегі көгалдандыру екпелерінің кесілуі көзделетін;

      5) табиғат пайдаланушының ерекше қорғалатын табиғи аумақтардағы және бұрынғы Семей ядролық сынақ полигонының аумағындағы қызметі көзделетін;

      6) осы Кодекстің 47-бабы 1-тармағының 6), 8), 9) және 10) тармақшаларында көрсетілген мемлекеттік экологиялық сараптама объектілері болып табылатын жобалар бойынша өткізілуі міндетті.

      2. Жоспарланған қызметтің тапсырыс берушісі (бастамашысы) қоғамдық тыңдауларға қатысу үшін жұртшылықты хабардар ету жөніндегі іс-шараларды өткізуге шарттық негізде қоғамдық бірлестіктерді тартуға құқылы.

      3. Жергілікті атқарушы органдар қоғамдық тыңдаулар өткізілгенге дейін күнтізбелік жиырма күн бұрын межеленіп отырған шаруашылық және өзге де қызметтің қоршаған ортаға әсерін бағалау рәсіміне және интернет-ресурс арқылы, сондай-ақ хабардар етудің өзге де тәсілдерін пайдалана отырып осы қызмет бойынша шешім қабылдау процесіне қатысты экологиялық ақпаратқа ашық қолжетімділікті қамтамасыз етеді.

      4. Қоғамдық тыңдауларды өткізу тәртібін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

      Ескерту. 7-тарау 57-2-баппен толықтырылды - ҚР 08.04.2016 № 491-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) ; өзгеріс енгізілді - ҚР 05.04.2017 № 56-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

58-бап. Мемлекеттiк экологиялық сараптаманы жүзеге асыру кезiндегi келiспеушiлiктердi қарау тәртiбi

      1. Мемлекеттiк экологиялық сараптаманы жүзеге асыру кезiндегi келiспеушiлiктер келiссөздер жолымен не сот тәртiбiмен қаралады.

      2. Мемлекеттiк экологиялық сараптама мәселелерi бойынша келiспеушiлiктердi кез келген мүдделi тараптың, оның iшiнде белгiленiп отырған қызметке тапсырыс берушiнiң, жергiлiктi атқарушы органның өтiнiшi бойынша қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган келiссөздер арқылы қарайды. Бұл ретте мемлекеттiк экологиялық сараптаманың терiс қорытындысы келiспеушiлiктердiң нысанасы бола алмайды.

59-бап. Мемлекеттiк экологиялық сараптаманы қаржыландыру

      Мемлекеттiк экологиялық сараптаманы қаржыландыру бюджет қаражаты, сондай-ақ тапсырыс берушiлердiң қаражаты есебiнен жүзеге асырылады.

60-бап. Қоғамдық экологиялық сараптама

      1. Қоғамдық экологиялық сараптама - қоғамдық бiрлестiктер құратын сараптама комиссиялары ерiктi негiзде жүзеге асыратын қызмет түрi.

      2. Қоғамдық экологиялық сараптама кез келген шаруашылық және өзге де қызметтi азаматтардың өмiрi мен денсаулығына қолайлы қоршаған ортаны сақтау жөнiндегi қоғамдық мүдделердiң сақталуы тұрғысынан қарайды.

      Ластағыштар ретінде Қазақстан Республикасының Салық кодексінде көзделген заттар шығарындыларын қоспағанда, парниктiк газдар шығарындылары қоғамдық экологиялық сараптама объектісі болып табылмайды.

      3. Қоғамдық экологиялық сараптама объектiсi iске асырылған жағдайда мүдделерi қозғалатын жеке тұлғалар немесе қоғамдық бiрлестiктер қоғамдық экологиялық сараптаманың бастамашысы болуы мүмкiн.

      Ескерту. 60-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.04.27 N 15-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
     

61-бап. Қоғамдық экологиялық сараптаманы ұйымдастырушы

      1. Қоғамдық экологиялық сараптаманы ұйымдастырушы - қоғамдық бiрлестiктер, олардың атынан экологиялық сараптама жүргiзу туралы өтiнiш берiледi және сараптама комиссиясының қызметiн ұйымдастыру жөнiнде шаралар қолданылады.

      2. Қоғамдық экологиялық сараптаманы ұйымдастырушының:

      1) қоғамдық экологиялық сараптама объектiсiнiң тапсырыс берушiсiнен қоғамдық экологиялық сараптама жүргiзуге қажеттi құжаттар мен материалдар сұратуға;

      2) сараптама жүргiзу үшiн сарапшылық комиссия құруға;

      3) қоғамдық экологиялық сараптаманың қорытындысын жергiлiктi атқарушы органдарға және қаржы ұйымдарына табыс етуге құқығы бар.

      3. Қоғамдық экологиялық сараптаманы ұйымдастырушы:

      1) қоғамдық экологиялық сараптаманы осы Кодексте жазылған талаптарға сәйкес ұйымдастыруға;

      2) қоғамдық экологиялық сараптаманың барысы мен нәтижелерi туралы жұртшылықтың хабардар етiлуiн және қоғамдық экологиялық сараптама қорытындысын әзiрлеуде қоғамдық пiкiрдiң есепке алынуын қамтамасыз етуге;

      3) қоғамдық экологиялық сараптама қорытындысының барлық мүдделi тараптар үшiн ашық болуын қамтамасыз етуге мiндеттi.

62-бап. Қоғамдық экологиялық сараптаманың сарапшылары

      1. Қаралатын мәселе бойынша ғылыми және (немесе) практикалық бiлiмi бар және қоғамдық экологиялық сараптаманы ұйымдастырушы қоғамдық сараптама жүргiзуге тартқан жеке тұлға қоғамдық экологиялық сараптаманың сарапшысы болып табылады.

      2. Қоғамдық экологиялық сараптаманың сарапшысы мыналар бола алмайды:

      1) қоғамдық экологиялық сараптама объектiсiнiң тапсырыс берушiсiнiң өкiлi;

      2) қоғамдық экологиялық сараптама объектiсiн әзiрлеушiнiң өкiлi;

      3) қоғамдық экологиялық сараптама объектiсiнiң аталған тапсырыс берушiсiмен немесе оны әзiрлеушiмен еңбек немесе өзге де шарттық қатынаста тұрған жеке тұлға;

      4) қоғамдық экологиялық сараптама объектiсiнiң аталған тапсырыс берушiсiмен немесе оны әзiрлеушiмен шарттық қатынаста тұрған заңды тұлғаның өкiлi.

      3. Қоғамдық экологиялық сараптаманың сарапшысы оны жүргiзуге Қазақстан Республикасының заңнамасына және қоғамдық экологиялық сараптаманы ұйымдастырушы берген тапсырмаға сәйкес қатысады.

      4. Қоғамдық экологиялық сараптама сарапшысының қоғамдық экологиялық сараптама жүргiзу кезiнде қоғамдық экологиялық сараптама объектiсi жөнiнде қоғамдық экологиялық сараптаманың қорытындысына қоса тiркелетiн ерекше пiкiр бiлдiруге құқығы бар.

      Қоғамдық экологиялық сараптама сарапшысы:

      1) Қазақстан Республикасы экологиялық заңнамасының талаптарын сақтауға;

      2) экологиялық сараптама объектiсi бойынша өз қорытындысы тұжырымдарының объективтiлiгi мен негiздiлiгiн, сондай-ақ қоғамдық экологиялық сараптаманың атына мүдделi жеке тұлғалар мен қоғамдық бiрлестiктерден келiп түскен ескертпелер мен ұсыныстардың ескерiлуiн қамтамасыз етуге;

      3) материалдардың сақталуын және қоғамдық экологиялық сараптамаға ұсынылған мәлiметтердiң құпиялылығын, сондай-ақ зияткерлiк меншiктiң қорғалуын қамтамасыз етуге мiндеттi.

63-бап. Қоғамдық экологиялық сараптама объектiсiтапсырыс берушiсiнiң құқықтары мен мiндеттерi

      1. Жоспарланып отырған басқару, шаруашылық, инвестициялық және өзге де қызметтiң жеке немесе заңды тұлғасы қоғамдық экологиялық сараптама объектiсiне тапсырыс берушi болып табылады.

      2. Қоғамдық экологиялық сараптама объектiсiне тапсырыс берушiнiң:

      1) белгiленiп отырған қызмет бойынша құжаттамада қамтылған заңмен қорғалатын құпия мәлiметтердiң қорғалуына;

      2) қоғамдық экологиялық сараптама жүргiзудiң барысы мен нәтижелерi туралы ақпарат алуға және ақпаратқа қол жеткiзуге;

      3) қоғамдық экологиялық сараптама аясында өткiзiлетiн қоғамдық тыңдауға және өзге де iс-шараларға қатысуға;

      4) мемлекеттiк экологиялық сараптаманы жүзеге асыратын органға, жергiлiктi атқарушы органдарға қоғамдық экологиялық сараптаманың қорытындысына өз түсiндiрмелерi мен түсiнiктемелерiн беруге құқығы бар.

      3. Қоғамдық экологиялық сараптама объектiсiнiң тапсырыс берушiсi:

      1) қоғамдық экологиялық сараптамаға қажеттi құжаттар мен материалдарды беруге;

      2) қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi органға қоғамдық экологиялық сараптама қорытындысында баяндалған ұсынымдарға жазбаша жауап беруге мiндеттi.

64-бап. Қоғамдық экологиялық сараптаманы қаржыландыру

      Қоғамдық экологиялық сараптаманы қаржыландыру:

      1) қоғамдық экологиялық сараптаманы ұйымдастыратын және жүргiзетiн қоғамдық бiрлестiктердiң өз қаражаттары;

      2) ерiктi қайырмалдықтар, өтеусiз негiзде ұсынылған гранттар;

      3) Қазақстан Республикасының заңнамалық актiлерiнде тыйым салынбаған өзге көздер есебiнен жүзеге асырылады.

65-бап. Қоғамдық экологиялық сараптаманы тiркеу тәртiбi

      1. Қоғамдық экологиялық сараптама сараптаманы ұйымдастырушының оны жүргiзу туралы өтiнiш тiркелген жағдайда жүзеге асырылады.

      2. Қоғамдық экологиялық сараптаманы тiркеу туралы өтiнiштi оның ұйымдастырушысы аумағында сараптама объектiсiнiң қызметi жоспарланып отырған жергiлiктi атқарушы органдарға бередi.

      3. Қоғамдық экологиялық сараптаманы жүргiзу туралы өтiнiште:

      1) қоғамдық экологиялық сараптаманы ұйымдастырушының атауы, заңды мекенжайы;

      2) қоғамдық экологиялық сараптаманы ұйымдастырушының жарғыда көзделген қызметiнiң сипаты;

      3) қоғамдық экологиялық сараптаманың сарапшылық комиссиясының құрамы туралы мәлiметтер;

      4) қоғамдық экологиялық сараптама объектiсi туралы мәлiметтер, қоғамдық экологиялық сараптаманы жүргiзу мерзiмдерi көрсетiлуге тиiс.

      4. Жергiлiктi атқарушы органдар қоғамдық экологиялық сараптама жүргiзу туралы өтiнiш берiлген күннен бастап он жұмыс күнi iшiнде оны тiркеуге немесе тiркеуден бас тартуға мiндеттi. Көрсетiлген мерзiм iшiнде қоғамдық экологиялық сараптама жүргiзу туралы өтiнiштi тiркеуден бас тартылмаса, ол тiркелдi деп есептеледi.

      5. Егер:

      1) бұрын осы oбъектiге қатысты екi рет қоғамдық экологиялық сараптама жүргiзiлсе;

      2) қоғамдық экологиялық сараптама объектiсi мемлекеттiк, коммерциялық және заңмен қорғалатын өзге де құпия болып табылатын мәлiметтердi қамтитын болса;

      3) қоғамдық экологиялық сараптаманы ұйымдастырушының жарғысында осы қоғамдық бiрлестiктiң қоғамдық экологиялық сараптама жүргiзу жөнiндегi қызметi көзделмесе;

      4) қоғамдық экологиялық сараптама объектiсiнiң белгiленiп отырған мемлекеттiк экологиялық сараптамасы аяқталса, қоғамдық экологиялық сараптаманы ұйымдастыру туралы өтiнiштi тiркеуден бас тартылуы мүмкiн.

      6. Жергiлiктi атқарушы орган қоғамдық экологиялық сараптама жүргiзу туралы өтiнiштi тiркеуден бас тартқан жағдайда, бұл жөнiнде қоғамдық экологиялық сараптаманың бастамашысы мен ұйымдастырушысына бас тартудың себептерiн дәлелдi түрде негiздей отырып, жазбаша хабарлайды.

66-бап. Қоғамдық экологиялық сараптаманың қорытындысы

      1. Қоғамдық экологиялық сараптаманың нәтижелерi ұсынымдық сипатта болатын қоғамдық экологиялық сараптаманың қорытындысы түрiнде ресiмделедi.

      2. Қоғамдық экологиялық сараптаманың қорытындысында:

      1) экологиялық сараптаманы ұйымдастырушының атауы мен заңды мекенжайы;

      2) тапсырыс берушiнiң тегi, аты, әкесiнiң аты немесе толық атауы, қоғамдық экологиялық сараптама объектiсiнiң атауы мен орналасқан жерi;

      3) қоғамдық экологиялық сараптама жүргiзу туралы өтiнiштiң жергiлiктi атқарушы органда тiркелгенi туралы мәлiметтер;

      4) қоғамдық экологиялық сараптама жүргiзу мерзiмдерi;

      5) қоғамдық экологиялық сараптамадан өткен құжаттаманың құрамы, қоғамдық экологиялық сараптама процесiнде пайдаланылған басқа да құжаттардың тiзбеленiп көрсетiлуi;

      6) қоғамдық экологиялық сараптаманың сарапшылық комиссиясы мүшелерiнiң құрамы;

      7) сараптама нәтижелерiнiң баяндалуы;

      8) қоғамдық экологиялық сараптаманың ұйымдастырушысы айқындаған, қоғамдық экологиялық сараптаманы жүргiзу жөнiндегi тапсырмалардың сипаты;

      9) қоғамдық экологиялық сараптама процесiнiң, оның iшiнде жұртшылықпен, тапсырыс берушiмен және басқа да мүдделi тараптармен өзара iс-қимыл жасасудың сипаттамасы;

      10) қоғамдық экологиялық сараптаманың тұжырымдары қамтылуға тиiс.

      3. Қоғамдық экологиялық сараптама тұжырымдарында:

      1) қоғамдық экологиялық сараптама объектiсiнiң Қазақстан Республикасы экологиялық заңнамасының талаптарына сәйкестiгi туралы қорытынды;

      2) тапсырыс берушiнiң қоршаған ортаға әсерге жүргiзген бағалауының толымдылығы, сапасы мен дұрыстығы жөнiндегi сипаттама;

      3) жұртшылықтың әртүрлi топтарының белгiленiп отырған қызметке көзқарасының сипаттамасы, жұртшылықтың ұсыныстары мен ескертпелерiне жасалған шолу;

      4) сарапшылардың қоғамдық экологиялық сараптама объектiсiн iске асыруға экологиялық және әлеуметтiк тұрғыдан жол беруге болатыны жөнiндегi пiкiрi;

      5) мемлекеттiк экологиялық сараптаманы жүзеге асыратын органға, тапсырыс берушiге, сараптама объектiсiн iске асыруға байланысты шешiмдер қабылдайтын мемлекеттiк органдарға және заңды тұлғаларға берiлетiн ұсыныстар мен ұсынымдар қамтылуға тиіс.

      4. Қоғамдық экологиялық сараптаманың қорытындысына қоғамдық экологиялық сараптаманы ұйымдастырушының уәкiлеттi өкiлi, сараптамалық комиссияның төрағасы мен мүшелерi қол қояды.

      5. Қоғамдық экологиялық сараптаманың қорытындысы:

      1) қоғамдық экологиялық сараптама жүргiзуге берiлген өтiнiштi тiркеген жергiлiктi атқарушы органға;

      2) осы объектiнiң мемлекеттiк экологиялық сараптамасын жүзеге асыратын органға;

      3) жоспарланып отырған қызметтiң тапсырыс берушiсiне;

      4) қоғамдық экологиялық сараптама объектiсiн iске қосуға байланысты шешiмдер қабылдайтын органдарға;

      5) бұқаралық ақпарат құралдарына жiберiледi.

67-бап. Қоғамдық экологиялық сараптаманың нәтижелерiн пайдалану

      1. Жоспарланып отырған қызметтiң тапсырыс берушiсi қоғамдық экологиялық сараптаманың қорытындысын алған күннен бастап бiр ай iшiнде онда қамтылған тұжырымдар мен ұсынымдарды қарауға және өзiнiң түсiндiрмелерiн мемлекеттiк экологиялық сараптама органына және қоғамдық экологиялық сараптаманы ұйымдастырушыға жiберуге мiндеттi.

      2. Қоғамдық экологиялық сараптаманың қорытындысы мемлекеттiк экологиялық сараптама жүргiзу кезiнде қаралуға тиiс. Қарау нәтижелерi қоғамдық экологиялық сараптаманы ұйымдастырушыға және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi органға жiберiлуге тиiс.

      3. Қоғамдық экологиялық сараптаманың қорытындысы жергiлiктi атқарушы органдар, қаржы ұйымдары және белгiленiп отырған қызметтiң тапсырыс берушiсi шешiмдер қабылдаған кезде де ескерiлуi мүмкiн.

      Қоғамдық экологиялық сараптаманың нәтижелері ғимараттардың, құрылыстар мен кешендердің, инженерлік және көлік коммуникацияларының құрылысына арналған жобаларға (техникалық-экономикалық негіздемелер және жобалау-сметалық құжаттама) ведомстводан тыс кешенді сараптама жүргізу кезінде де ескерілуі мүмкін.

      Ескерту. 67-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

8-тарау. ЭКОЛОГИЯЛЫҚ РҰҚСАТТАР

68-бап. Экологиялық рұқсаттардың түрлерi

      Қазақстан Республикасында табиғат пайдаланушыларға мынадай экологиялық рұқсаттар:

      1) қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсаттар;

      2) кешендi экологиялық рұқсаттар берiледi.

      Эмиссиялардың барлық стационарлық көздерінен қоршаған ортаға эмиссияларды экологиялық рұқсатсыз жүзеге асыруға тыйым салынады.

      Ластағыштар ретінде Қазақстан Республикасының Салық кодексінде көзделген заттар шығарындыларын қоспағанда, парниктiк газдар шығарындылары экологиялық рұқсаттың нысанасы болып табылмайды.

      Ескерту. 68-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.04.27 N 15-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

69-бап. Қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсат

      1. Жылжымалы көздерден туындайтын ластағыш заттардың шығарындыларын қоспағанда, қоршаған ортаға эмиссияларды жүзеге асыратын табиғат пайдаланушылар қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсат алуға мiндеттi.

      Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес бірыңғай жер салығын төлеушілер болып табылатын табиғат пайдаланушылар шаруа немесе фермер қожалықтары үшін арнайы салық режимі қолданылатын қызметте пайдаланылатын объектілер бойынша қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсат алмайды.

      Қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсат табиғат пайдаланушыға осы баптың 2-1-тармағында айқындалған тәртіппен не мемлекеттік экологиялық сараптаманың оң қорытындысымен бір мезгілде беріледі.

      2. Қоршаған ортаға эмиссияға рұқсат Қазақстан Республикасында қоршаған ортаға эмиссияны жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғаларға, сондай-ақ шетелдік заңды тұлғалардың Қазақстан Республикасында тіркелген филиалдары мен өкілдіктеріне олардың өтінімдеріне сәйкес осы Кодексте белгіленген тәртіппен беріледі.

      2-1. Мемлекеттік экологиялық сараптаманың оң қорытындысы немесе ведомстводан тыс кешенді сараптаманың қорытындысы болған кезде қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсат осы Кодекстің 72, 74, 75-баптарында және 77-бабының 1-тармағында белгіленген тәртіппен және мерзімдерде беріледі.

      3. Табиғат пайдаланушылар қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсатта көрсетiлген шарттарды орындауға мiндеттi және оларды сақтамағаны үшiн Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауапты болады.

      4. Өз меншiгiнде өндiрiстiк объектiлерi бар табиғат пайдаланушылар қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсат алу үшiн:

      1) бiр облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) аумағында орналасқан әрбiр объект бойынша да, олардың тұтас жиынтығы бойынша да өтiнiм бере алады;

      2) әртүрлi облыстың (республикалық маңызы бар қалалардың, астананың) аумағында орналасқан әрбiр объектiнiң орналасқан жерi бойынша өтiнiм беруге тиiс.

      5. Егер қоршаған ортаға эмиссиялар ортақ табиғат пайдалану процесiнде жүретiн болса, бұл эмиссияларға рұқсат алу талап етiлмейдi.

      Ескерту. 69-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2008.12.04 N 97-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2009.11.16 N 200-IV (01.01.2010 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 27.12.2017 № 126-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2018 № 210-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

70-бап. Қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсаттың мазмұны

      1. Қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсат:

      1) табиғат пайдаланушы және ол жүргiзiп отырған шаруашылық және өзге де қызмет туралы мәлiметтердi;

      2) рұқсаттың қолданылу мерзiмiн;

      3) табиғат пайдалану шарттарын, оның iшiнде олардың барлық көздерi бойынша эмиссиялардың нормативтерiн;

      4) рұқсаттың қолданылуы кезеңiне арналған қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi іс-шаралар жоспарын қамтитын, белгіленген үлгідегі құжаттар жиынтығы болып табылады.

      5) алып тасталды - ҚР 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      1-1. Алып тасталды - ҚР 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      2. Қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсат бланкiлерiнiң нысандарын және оларды толтыру тәртiбiн қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган бекiтедi.

      Ескерту. 70-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

71-бап. Қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсат алу талап етiлетiн объектiлердiң санаттары

      1. Қоршаған ортаға эмиссиялар үшiн табиғат пайдаланушыларға рұқсат берiлетiн oбъектiлер I, II, III және IV болып төрт санатқа бөлiнедi.

      2. I санатқа өндiрiстiк объектiлердi санитарлық сыныптауға сәйкес қауiптiлiктiң 1 және 2-сыныпты объектiлерi жатады.

      II санатқа өндiрiстiк объектiлердi санитарлық сыныптауға сәйкес қауiптiлiктiң 3-сыныпты объектiлерi жатады.

      III санатқа өндiрiстiк объектiлердi санитарлық сыныптауға сәйкес қауiптiлiктiң 4-сыныпты объектiлерi жатады.

      IV санатқа өндiрiстiк объектiлердi санитарлық сыныптауға сәйкес қауiптiлiктiң 5-сыныпты объектiлерi жатады.

      2-1. Өндірістік объектілердің санитариялық сыныпталуына сәйкес сыныпталмайтын қызмет түрлері IV санатқа жатады.

      3. Табиғат пайдаланушылар қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсатты I санат объектілеріне - қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органнан, II санат объектілеріне - облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдарынан, III санат объектілеріне - оңайлатылған схема бойынша облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдарынан, IV санат объектілеріне облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдарынан алады.

      3-1. I санаттағы объектілердің аумағында орналасқан II, III және IV санаттардағы объектілерге қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсатты қоршаған ортаны қорғау саласындағы жергілікті атқарушы орган береді.

      4. Қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсаттар беру үшін I санат объектілерін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган мен оның аумақтық бөлімшелері арасында бөлуді қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган белгілейді.

      Ескерту. 71-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2008.12.04 N 97-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2018 № 210-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

72-бап. Қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсат алу үшiн ұсынылатын материалдар

      1. Табиғат пайдаланушы қоршаған ортаға эмиссияға рұқсат алу үшін рұқсат беру органына қажетті құжаттар топтамасын электрондық нысанда ұсынады.

      2. І, ІІ және ІІІ санаттардағы объектілері бар табиғат пайдаланушылар үшін қоршаған ортаға эмиссияға рұқсат алу үшін құжаттар топтамасы мыналарды қамтиды:

      1) рұқсат алуға өтінім;

      2) бекітілген эмиссиялар нормативтері қамтылған құрылыс жобаларына мемлекеттік экологиялық сараптаманың қорытындысы не ведомстводан тыс кешенді сараптаманың қорытындысы;

      3) қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар жоспары.

      3. Жаңадан енгізілетін IV санаттағы объектiлерi бар табиғат пайдаланушылар үшiн қоршаған оpтаға эмиссияларға рұқсат алуға арналған құжаттар топтамасы:

      1) рұқсат алуға өтінімді;

      2) қоршаған ортаға эмиссиялардың есептік немесе аспаптық жолмен белгіленген және негізделген нормативтерін қамтиды.

      4. Қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсат алуға арналған өтiнiмнің нысанын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      Ескерту. 72-бап жаңа редакцияда - ҚР 29.12.2014 № 269-V Заңымен (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгерістер енгізілді - ҚР 24.11.2015 № 419-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 27.12.2017 № 126-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

73-бап. Қоршаған ортаға эмиссиялар үшiн рұқсатқа енгiзiлетiн табиғат пайдалану шарттары

      1. Табиғат пайдаланушының Қазақстан Республикасында жүзеге асыратын қызмет түрлерi үшiн экологиялық талаптар мен нормалар қабылданған болса, қоршаған ортаға эмиссиялар үшiн рұқсатқа осы талаптар мен нормалардың орындалуын қамтамасыз ететiн табиғат пайдалану шарттары енгiзiлуi мүмкiн.

      2. Қоршаған ортаға эмиссиялар үшiн рұқсатқа табиғат пайдалану шарттарын енгiзу туралы шешiмдi рұқсат берген органдар қабылдайды.

      3. Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасында белгiленген экологиялық талаптар мен нормаларда көзделмеген табиғат пайдалану шарттарын қоршаған ортаға эмиссиялар үшiн рұқсатқа енгiзуге тыйым салынады.

      4. Қоршаған ортаға эмиссиялар үшiн рұқсатқа табиғат пайдалану шарттарын енгiзу тәртiбiн қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган бекiтедi.

      5. Табиғат пайдаланушы экологиялық рұқсатқа енгізілген табиғат пайдалану шарттарының орындалуы туралы есепті рұқсат берген органға тоқсан сайын ұсынып отыруға міндетті.

      Ескерту. 73-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

74-бап. Қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсатты қарау және беру мерзімдері

      Ескерту. 74-бап жаңа редакцияда - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
      1. Алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

      2. Шаруашылық және өзге де қызметтің I, II және III санаттарындағы объектілер үшін өтінім тіркелген күннен бастап бес жұмыс күнінен аспайтын мерзімде рұқсат беретін орган өтінімді оның толықтығы тұрғысынан қарайды.

      Өтінім белгіленген мерзім ішінде қарауға қабылданады не ұсынылған құжаттардың жеткіліксіз болуы салдарынан қабылданбайды.

      Өтінім қабылданбаған кезде табиғат пайдаланушыға қабылданбау себептері уәжді түрде негізделіп, бас тарту жіберіледі.

      3. Рұқсат беретін орган қабылданған өтінімдерді:

      1) шаруашылық және өзге де қызметтің I санаттағы объектілері үшін – өтінім тіркелген күннен бастап он бес жұмыс күнінен аспайтын мерзімде;

      2) шаруашылық және өзге де қызметтің II және III санаттардағы объектілері үшін – өтінім тіркелген күннен бастап он жұмыс күнінен аспайтын мерзімде;

      3) шаруашылық және өзге де қызметтің IV санаттағы объектілері үшін өтінім тіркелген күннен бастап бес жұмыс күнінен аспайтын мерзімде қарайды.

      4. Қарау қорытындылары бойынша қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсат немесе уәжді бас тарту беріледі.

      Ескерту. 74-бап жаңа редакцияда - ҚР 29.12.2014 № 269-V Заңымен (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгерістер енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2017 № 126-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

75-бап. Қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсат беру үшiн негiздер

      1. Табиғат пайдаланушыға I, II және III санаттардағы объектiлерге мынадай шарттар сақталған кезде:

      1) осы Кодекстiң 72-бабына сәйкес қажеттi құжаттар мен материалдар ұсынылған;

      2) қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi iс-шаралар жоспары Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасында белгiленген экологиялық талаптар мен нормаларға сәйкес келген және I санаттағы объектілер үшін қоршаған ортаға эмиссиялар нормативтерiне қол жеткiзудi қамтамасыз еткен кезде қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсат берiледі.

      2. Егер табиғат пайдаланушы қажетті өтінімді және қоршаған ортаға эмиссиялар нормативтерін ұсынса, оған IV санаттағы объектіге қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсат берілуге тиіс.

      Ескерту. 75-бап жаңа редакцияда - ҚР 29.12.2014 № 269-V Заңымен (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

76-бап. Қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсаттардың қолданылу мерзiмдерi

      1. Қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсаттар қолданыстағы рұқсатта көрсетiлген табиғат пайдаланудың қолданылатын технологиялары мен шарттары өзгергенге дейiнгі, бiрақ I, II және III санаттардағы объектілер үшін он жылдан аспайтын мерзiмге берiледi.

      2. IV санаттағы объектілер үшін қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсат, қолданыстағы рұқсатта көрсетiлген табиғат пайдаланудың қолданылатын технологиялары мен шарттары өзгерген жағдайларды қоспағанда, мерзімсіз негізде беріледі.

      Ескерту. 76-бап жаңа редакцияда - ҚР 29.12.2014 № 269-V Заңымен (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі).

77-бап. Қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсат беруден бас тарту, оны тоқтата тұру, жою, одан айыру

      Ескерту. Тақырыпқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2012.04.27 N 15-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      1. Қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсат беретiн органдар мынадай:

      1) рұқсат алу үшiн ұсынылған материалдар толық емес және дәйексіз болған;

      2) сұратылып отырған табиғат пайдалану шарттары осы Кодекстiң 73-бабында көрсетiлген талаптарға сәйкес келмеген;

      3) қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар жоспары Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасында белгіленген экологиялық талаптар мен нормаларға, қоршаған ортаға эмиссиялар нормативтеріне қол жеткізуді қамтамасыз етуге сәйкес келмеген жағдайларда рұқсат беруден бас тартады.

      2. Қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсат беруден бас тартуға байланысты даулар мен келiспеушiлiктер Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен қаралады.

      3. Қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсаттың қолданылуын тоқтата тұру Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне сәйкес жүзеге асырылады.

      Егер табиғат пайдаланушыға рұқсат бірнеше өндірістік объектілерге берілген жағдайда, рұқсаттың қолданылуы бұзушылыққа жол берілген объект бойынша тоқтатыла тұрады.

      4. Қоршаған ортаға эмиссияға рұқсатты берген орган оның күшін жаңа рұқсат берілген күннен бастап не табиғат пайдаланушының жазбаша өтініші негізінде жояды.

      5. Табиғат пайдаланушыны қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсаттан айыру сот тәртібімен жүзеге асырылады.

      Ескерту. 77-бап жаңа редакцияда - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен; өзгеріс енгізілді - ҚР 27.12.2017 № 126-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

78-бап. Қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсатты қайта ресiмдеу тәртiбi

      1. Қоршаған ортаға эмиссияға рұқсатты қайта ресімдеу табиғат пайдаланушының атауы өзгерген, ол қайта ұйымдастырылған жағдайларда, сондай-ақ осындай эмиссияға рұқсат берілген обектіге (обектілерге) қатысты оның (олардың) меншік иесі ауысқан жағдайда, бұл қайта ресімдеу қоршаған ортаға жүктемені ұлғайтуға алып келмейтін кезде күнтізбелік он бес күн ішінде жүзеге асырылады.

      2. Рұқсатты қайта ресімдеу мына құжаттар болған кезде жүзеге асырылады:

      1) рұқсатты қайта ресімдеуге өтінім;

      2) алып тасталды - ҚР 27.12.2017 № 126-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      3) алып тасталды - ҚР 27.12.2017 № 126-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      4) Алынып тасталды - ҚР 2010.03.19 № 258-IV Заңымен.

      5) қайта ресімделетін эмиссияға рұқсат берілген табиғат пайдалану обектісіне (объектілеріне) қатысты оған (оларға) меншік құқығының ауысқанын растайтын құжаттың көшірмесі.

      Ескерту. 78-бап жаңа редакцияда - ҚР 2008.12.04 N 97-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), өзгерістер енгізілді - ҚР 2010.03.19 № 258-IV, 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.12.24 N 60-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 27.12.2017 № 126-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

79-бап. Кешендi экологиялық рұқсат

      1. Кешендi экологиялық рұқсат табиғат пайдаланушының ең озық қолжетiмдi технологияларды енгiзу және Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасында белгiленген эмиссиялардың техникалық үлес нормативтерiн сақтау шартымен қоршаған ортаға эмиссияларды жүзеге асыру құқығын куәландыратын бiртұтас құжат болып табылады.

      Кешенді экологиялық рұқсаттарды қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган береді.

      2. Өнеркәсiптiң жекелеген процестерi мен салалары үшiн ең озық қолжетiмдi технологиялар тiзбелерiн қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган мүдделi орталық атқарушы органдардың, басқа да заңды тұлғалардың қатысуымен әзiрлейдi және оларды қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган бекiтедi.

      Табиғат пайдаланушылар Қоршаған ортаның ластануын кешенді бақылау және болдырмау жөніндегі Еуропа бюросының анықтамалықтарына енгізілген, ұсынылатын технологиялардың кез келгенін де таңдай алады.

      3. Қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсаттардың орнына кешендi экологиялық рұқсаттар алу мүмкiн болатын өнеркәсiп объектiлерi типтерiнiң тiзбесiн және оларды беру тәртiбiн қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган белгiлейдi.

      4. Кешендi экологиялық рұқсат осы Кодекстiң 70-бабында көрсетiлген ақпаратпен қатар мыналарды:

      1) шикiзат пен энергияны үнемдi пайдалану шарттарын;

      2) қалдықтарды басқару жүйесiн;

      3) қоршаған ортаға қауiп төндiретiн жағдайларда объектiнi пайдалану жөнiндегi iс-әрекеттер мен шараларды;

      4) ең озық қолжетiмдi технологияларды енгiзу мерзiмдерi мен шарттарын қамтуға тиiс.

      5. Кешендi экологиялық рұқсат осы рұқсатта көрсетiлген қолданылатын технологиялар мен табиғат пайдалану жағдайлары өзгерген кезге дейiн қолданылады.

      6. Кешендi экологиялық рұқсаттың қолданысын тоқтата тұру және одан айыру Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне сәйкес жүзеге асырылады.

      Ескерту. 79-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2008.12.04 N 97-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 25.04.2016 № 505-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

9-тарау. ЭКОЛОГИЯЛЫҚ АУДИТ

80-бап. Экологиялық аудит

      1. Экологиялық аудитормен немесе экологиялық аудиторлық ұйыммен экологиялық аудит жүргiзуге шарт жасасқан жеке немесе заңды тұлға аудиттелетiн субъект болып табылады.

      2. Экологиялық аудит аудиттелетiн субъектiлердiң қоршаған ортаға әсер ету туралы есептiлiгiне талдау жасау жолымен жүргiзiледi.

      Парниктік газдар шығарындылары экологиялық аудит жүргізу кезінде талдау нысанасы болып табылмайды.

      3. Экологиялық аудиттi жүргiзу кезiнде:

      1) қоршаған ортаға әсер туралы ұсынылған есептiлiктiң дұрыстығын тексеру;

      2) өндiрiстiк-технологиялық процестiң экологиялық талаптарға сәйкес келуiн бағалау;

      3) өндiрiстiк мониторинг пен бақылау жүйесiнiң экологиялық талаптарға сәйкес келуiн бағалау;

      4) қызметкерлердiң бiлiктiлiк деңгейiн бағалау мақсатында арнайы зерттеулер мен өлшемдер жасалуы мүмкiн.

      4. Экологиялық аудиторлар, экологиялық аудиторлық ұйымдар және аудиттелетiн субъектiлер арасындағы қарым-қатынастар Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес экологиялық аудит жүргізуге арналған шарттың негiзiнде туындайды.

      Ескерту. 80-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
     

81-бап. Экологиялық аудит түрлерi және оны жүргiзу үшiн негiздер

      1. Мiндеттi аудит және бастамашылық аудит экологиялық аудиттiң түрлерi болып табылады.

      2. Жеке және заңды тұлғаларға қатысты мiндеттi экологиялық аудит жүргiзуге:

      1) жеке және заңды тұлғалардың шаруашылық және өзге де қызметiнен қоршаған ортаға келтiрiлген, құжат бойынша расталған елеулi залал;

      2) шаруашылық және өзге де қызметтiң экологиялық қауiптi түрлерiн жүзеге асыратын табиғат пайдаланушыны заңды тұлғаны қосу, бөлу және бөлiп шығару түрiнде қайта ұйымдастыру;

      3) шаруашылық және өзге де қызметтiң экологиялық қауiптi түрлерiн жүзеге асыратын табиғат пайдаланушы - заңды тұлғалардың банкроттыққа ұшырауы негiз болып табылады.

      3. Бастамашылық экологиялық аудит бастамашының және экологиялық аудитордың немесе экологиялық аудиторлық ұйымның арасындағы экологиялық аудиттi жүргiзуге арналған шартта көзделген экологиялық аудиттiң нақты мiндеттерi, мерзiмдерi мен көлемi ескерiле отырып, аудиттелетiн субъектiнiң не оған қатысушының бастамасы бойынша жүргiзiледi.

      4. Мүдделi жеке және (немесе) заңды тұлғалар, сақтандыру ұйымдары, инвесторлар, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган және өзге де мемлекеттiк органдар экологиялық аудитке тапсырыс берушiлер болуы мүмкiн.

82-бап. Экологиялық аудиттi жүргiзу

      1. Экологиялық аудит экологиялық аудиттi жүргiзу жоспарына сәйкес жүргiзiледi, оны экологиялық аудитор осы баптың 2-тармағының талаптарын ескере отырып жасайды және ол тапсырыс берушiмен және аудиттелетiн субъектiмен келiсiледi. Экологиялық аудит жүргiзудi жоспарлау кезiнде тараптар экологиялық аудиторлар палатасы бекiткен, ұсынымдық сипатта болатын экологиялық аудиттi жүргiзу жоспарының үлгiлiк нысанын басшылыққа алады.

      2. Экологиялық аудиттi жүргiзудiң сатылары мыналар:

      1) аудиттелетiн субъектiмен алдын ала танысу;

      2) аудит жүргiзу жоспарын әзiрлеу;

      3) қажеттi ақпаратты жинау және жүйелеу;

      4) аудиттелетiн субъектiнi қарап тексеру және оның қызметкерлерiне сауал жүргiзу;

      5) арнайы зерттеулер көлемiн айқындау;

      6) арнайы зерттеулер жүргiзу;

      7) экологиялық тәуекелдердi айқындау;

      8) экологиялық қауiпсiздiк деңгейiн арттыру жөнiнде ұсыныстар әзiрлеу;

      9) экологиялық аудиторлық есеп жасау болып табылады.

      3. Экологиялық аудит жүргiзудiң жоспарын әзiрлеу үшiн экологиялық аудитор аудиттелетiн субъектiнiң ерекшелiктерiмен алдын ала танысады.

      4. Қажеттi ақпаратты жинау мен жүйелеу аудиттелетiн субъектiде және өзге де ұйымдарда жүргiзiледi. Ақпарат құрамына:

      1) қоршаған ортаны қорғау мәселелерi жөнiндегi нормативтiк құқықтық актiлердiң аудиттелетiн субъектiнiң қызметiне қатысты талаптары;

      2) аудиттелетiн субъект орналасқан ауданның картасы және карта-схемасы;

      3) егер бар болса, аэрофотосуреттердiң нәтижелерi;

      4) аудиттелетiн субъектiнi басқарудың әкiмшiлiк құрылымы;

      5) егер бар болса, аудиттелетiн субъектiдегi қоршаған ортаны қорғау қызметi туралы ереже;

      6) экологиялық рұқсат;

      7) аудиттелетiн субъектiнiң қоршаған ортаны қорғау бойынша соңғы бес жылдағы есебi;

      8) өндiрiстiк экологиялық бақылауды жүргiзу жөнiндегi есептiлiк;

      9) қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi органның соңғы үш жылда тексерулер жүргiзуi туралы хаттамалардың көшiрмелерi;

      10) егер бар болса, аудиттелетiн субъектiнiң қоршаған ортаны қорғау саласындағы бағдарламасы;

      11) апатты жағдайлардың алдын алу және олардың зардаптарын жою жөнiндегi iс-шаралар жоспары;

      12) қабылданған толықтырулармен қоса, аудиттелетiн субъектiнiң қоршаған ортаға әсер етуiн бағалау;

      13) шығарындыларды, төгiндiлердi түгендеу жөнiндегi ағымдағы кезеңдегi есеп;

      14) жол берiлетiн шектi шығарындылар мен төгiндiлердiң, қалдықтарды орналастырудың ағымдағы кезеңде қолданыста болатын нормативтерiнiң жобалары;

      15) субъект қызметiнiң экологиялық-экономикалық аспектiлерi туралы деректер;

      16) бұған дейiнгi экологиялық аудиторлық есептердiң көшiрмелерi;

      17) аудиттелетiн субъектiнiң әсерi болатын аудандағы мемлекеттiк экологиялық мониторингтiң деректерi;

      18) аудиттелетiн субъектiнiң қызметiне байланысты азаматтардың және қоғамдық бiрлестiктердiң өтiнiштерi туралы мәлiметтер кiредi.

      5. Аудиттелетiн субъектiнi қарап тексеру және оның қызметкерлерiне сауал жүргiзу құжаттаманың аудиттелетiн субъектiнiң нақты жай-күйiне сәйкес келуiн бағалау, аудиттелетiн субъект мамандарының бiлiктiлiгiн айқындау, аудиттелетiн субъект қызметiнiң тиiмдiлiгiн жақсарту үшiн ұсыныстар әзiрлеу мақсатында жүргiзiледi.

      6. Қарап тексеру барысында:

      1) аудиттелетiн субъектiнiң жоспар-схемаға және жалпы технологиялық сипаттамаға сәйкес келуi;

      2) аудиттелетiн субъектiнiң құжаттамасында қоршаған ортаға әсер ету көздерi көрсетiлуiнiң толымдылығы;

      3) аудиттелетiн субъектiнiң ықтимал әсер ету аумағының жай-күйi;

      4) қоршаған ортаға ықтимал әсер ету туралы құжаттамаға енгiзiлмеген мән-жайлардың болуы;

      5) өндiрiстiк объектiлерде есепке алу және өзге де қажеттi құжаттаманың болуы мен толымдылығы;

      6) объектiнi пайдалану процесiнде қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi техникалық талаптардың сақталуы;

      7) өндiрiстiк экологиялық бақылауды жүргiзуге қойылатын талаптардың сақталуы анықталуға тиiс.

      7. Аудиттелетiн субъектiнiң қызметкерлерiнe сауал қою барысында:

      1) қоршаған ортаны қорғау үшiн мәнi бар мәселелер бойынша қызметкерлердiң бiлiктiлiк деңгейi;

      2) есептiлiк құжаттаманы жүргiзудiң объективтi болуын растау үшiн қажеттi ақпарат;

      3) қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi нормативтiк құқықтық актiлер талаптарының бұзылу жағдайлары және оларды болдырмау жөнiндегi шаралар туралы мәлiметтер;

      4) аудиттелетiн субъектiнiң болашақта шаруашылық және өзге де қызметтi одан әрi жүзеге асыруы кезiнде экологиялық талаптардың бұзылу ықтималдығы;

      5) қоршаған ортаны қорғауды жетiлдiру жөнiндегi инженерлiк бастамалардың болуы анықталуға тиiс.

      8. Арнайы зерттеулердi экологиялық аудиторлар мен экологиялық аудиторлық ұйымдар мынадай жағдайда:

      1) өндiрiстiк экологиялық бақылауды жүргiзу жөнiндегi есептiлiктi растау қажет болғанда;

      2) қоршаған ортаға әсердiң құжаттамаға енгiзiлмеген көздерi анықталғанда;

      3) аудиттелетiн субъектi қызметiнiң қоршаған ортаға және халықтың денсаулық жағдайына терiс әсер ету салдарлары туралы мән-жайлар болғанда жүргiзедi.

      9. Қажет болғанда, зерттеулер:

      1) шығарындылар (төгiндiлер) көздерiнде жүргiзiлетiн өлшеулердi, қалдықтар үлгiлерiн зерттеудi;

      2) аудиттелетiн субъектiнiң ықпалды әсер ету аймағында қоршаған ортаның ластануын өлшеулердi;

      3) аудиттелетiн субъектiнiң ықпалды әсер ету аймағында өсiмдiктердiң, жануарлар дүниесiнiң, экожүйелердiң және халық денсаулығының жай-күйiн зерделеудi қамтиды.

      10. Арнайы зерттеулердi жүргiзу үшiн қоршаған ортаның жай-күйiн айқындайтын аккредиттелген зертханалар тартылуға тиiс.

      11. Аудиттелетiн субъектiнiң экологиялық тәуекелдерiн айқындау:

      1) құжаттама мен есептердiң байқалатын ағымдағы жай-күйге сәйкестiгiн талдау;

      2) аудиттелетiн субъект қызметiнiң өсiмдiктерге, жануарлар дүниесiне, экожүйелерге және халық денсаулығының жай-күйiне ықтимал салдарларын бағалау, соның iшiнде қоршаған орта сапасының бұзылуынан туындаған аурулар мен өлiм-жiтiм жағдайларын талдау;

      3) қоршаған орта үшiн терiс салдарларға әкеп соғуы мүмкiн аудиттелетiн субъектiдегi авариялық жағдайлардың ықтималдылығын немесе технологиялық регламенттен өзге де ауытқуларды айқындау жолымен жүргiзiледi.

      12. Аудиттелетiн субъектiнiң экологиялық қауiпсiздiгi деңгейiн арттыру жөнiндегi ұсыныстарды әзiрлеу:

      1) осы сияқты объектiлер үшiн пайдаланылатын ең үздiк қолжетiмдi технологияларды;

      2) қоршаған ортаны қорғауды басқару жүйесiн жақсарту жөнiндегi ықтимал шараларды;

      3) өндiрiстiк экологиялық бақылауды жетiлдiру тәсiлдерiн;

      4) экологиялық нормативтер мен талаптарды өзгерту жөнiндегi ұсыныстарды зерделеу негiзiнде жүргiзiледi.

83-бап. Мiндеттi экологиялық аудиттi жүргiзу туралы шешiм

      1. Мiндеттi экологиялық аудиттi жүргiзу туралы шешiмдi қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган осы Кодекстiң 81-бабының 2-тармағында көзделген мән-жайлар белгiленген кезден бастап бiр ай мерзiм iшiнде қабылдайды.

      2. Мiндеттi аудит жүргiзу туралы шешiм мiндеттi экологиялық аудит туралы қорытынды түрiнде ресiмделедi.

      3. Мiндеттi экологиялық аудит туралы қорытындының нысанын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган бекiтедi.

      4. Қорытындыда:

      1) аудиттелетiн субъектiнiң тегi, аты, әкесiнiң аты немесе толық атауы;

      2) аудиттелетiн субъектiнiң орналасқан жерi;

      3) аудиттелетiн субъектiнiң шаруашылық және өзге де қызметiмен байланысты қоршаған орта үшiн ықтимал тәуекелдердiң сипаты;

      4) мiндеттi экологиялық аудиттi жүргiзуге негiз;

      5) мiндеттi экологиялық аудиттiң қорытындысын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi органға табыс ету мерзiмi көрсетiлуге тиiс.

      5. Мiндеттi экологиялық аудит туралы қорытынды аудиттелетiн субъектiнiң басшысына жолданады.

84-бап. Мiндеттi экологиялық аудиттi жүргiзудiң ерекшелiктерi

      1. Мiндеттi экологиялық аудит аудиттелетiн субъект мiндеттi экологиялық аудит туралы қорытындыны алған кезден бастап алты айдан аспайтын мерзiмде жүргiзiледi.

      2. Экологиялық аудитор немесе экологиялық аудиторлық ұйым аудит жүргiзудiң жоспарын әзiрлеу үшiн мiндеттi экологиялық аудит туралы қорытындымен, аудиттi жүргiзу негiздемесiмен, аудиттелетiн субъектiге тән экологиялық проблемалармен және өзге де аспектiлермен танысады.

85-бап. Экологиялық аудиторлық есептерге қойылатын талаптар

      1. Экологиялық аудиторлық есеп мiндеттi экологиялық аудиттiң нәтижелерi бойынша:

      1) экологиялық аудитордың және экологиялық аудиторлық ұйымның құқықтылығын растайтын мәлiметтердi;

      2) аудиттелетiн субъект туралы жалпы ақпаратты;

      3) экологиялық аудиттi жүргiзу негiздемесiн;

      4) экологиялық аудиттi жүргiзудiң жоспарын;

      5) жинақталған ақпарат тiзбесiн және оған шолуды;

      6) аудиттелетiн субъектiнi қарап тексеру және оның қызметкерлерiне сауал қою нәтижелерiн;

      7) арнайы зерттеулердiң нәтижелерiн;

      8) экологиялық тәуекелдердi бағалауды (сандық және сапалық тұрғыдан);

      9) экологиялық қауiпсiздiктi арттыру жөнiндегi ұсынымдар тiзбесiн;

      10) аудиттелетiн субъектiнiң қоршаған орта үшiн қауiпсiздiк дәрежесi, анықталған жолсыздықтар, қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi құжаттама мен есептілікті жүргiзудiң дұрыстығы туралы тұжырымдарды қамтуға тиіс.

      2. Бастамашылық экологиялық аудит есебiнiң нысаны экологиялық аудиттi жүргiзуге арналған шартта белгiленедi.

      3. Бастамашылық экологиялық аудиттiң есебi құпия болып табылады. Бастамашыл экологиялық аудиттiң есебiндегi мәлiметтердi жария ету құқығына аудиттелетiн субъeкт ғана ие болады.

86-бап. Мiндеттi экологиялық аудит есебiн қарау тәртiбi

      1. Мiндеттi экологиялық аудиттiң нәтижелерi бойынша экологиялық аудиторлық есептi экологиялық аудитор немесе экологиялық аудиторлық ұйым бiр мезгiлде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi органға және аудиттелетiн субъектiнiң басшысына жiбередi.

      2. Мiндеттi экологиялық аудиттiң нәтижелерiн аудиттелетiн субъект Қазақстан Республикасы экологиялық заңнамасының талаптарын сақтау, қоршаған ортаға қызметтiң терiс салдарларын азайту және қоршаған ортаға залал келтiрудiң алдын алу, экологиялық есептiлiктiң дұрыстығын қамтамасыз ету жөнiндегi шараларды қабылдау үшiн пайдаланады.

      3. Мiндеттi экологиялық аудит барысында аудиттелетiн субъектiлердiң экологиялық есептiлiгiнде дұрыс емес фактiлер анықталған жағдайда, аудиттелетiн субъект экологиялық аудиторлық есептi алған күннен бастап бiр айдан кешiктiрмей өзiнiң есептiлiгiн экологиялық аудит ұсынымдарына сәйкес келтiруге, Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын сақтау жөнiндегi өзге де шараларды қолдануға және бұл туралы қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi органды хабардар етуге тиiс.

      4. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган мiндеттi экологиялық аудиттiң нәтижелерi бойынша экологиялық аудиторлық есептi алған күннен бастап бiр ай мерзiмде оны қарауға мiндеттi.

      5. Мiндеттi экологиялық аудиттiң нәтижелерiн қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган аудиттелетiн субъектiнiң экологиялық талаптарды және қоршаған орта сапасының нормативтерiн сақтауы туралы дұрыс ақпарат алу үшiн пайдаланады.

      6. Мiндеттi экологиялық аудиттiң экологиялық аудиторлық есебiн қараудың нәтижелерi бойынша қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган:

      1) аудиттелетiн субъектiнiң қызметiн тоқтата тұру туралы талап қою арқылы сотқа жүгiнуге;

      2) экологиялық рұқсат талаптарына өзгерiстер енгiзуге немесе табиғи ресурстарды пайдалану және алып қою, қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсат шарттарының (келiсiмшарттардың) және табиғат пайдалануға өзге де рұқсаттардың талаптарын өзгерту туралы ұсыныспен арнайы уәкiлеттi мемлекеттiк органдарға жүгiнуге;

      3) өндiрiстiк экологиялық бақылау бағдарламасына өзгерiстер енгiзу ұсынымдарын беруге құқылы.

      7. Мiндеттi экологиялық аудиттiң экологиялық аудиторлық есебi бойынша туындайтын даулар Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен шешiледi.

      Ескерту. 86-бапқа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасының 2008.12.04 № 97-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.
     

87-бап. Экологиялық аудитор

      1. Аудиттелетін субъектілердің шаруашылық және өзге де қызметін экологиялық тәуекелдерді анықтауға, бағалауға және олардың қызметінің экологиялық қауіпсіздік деңгейін арттыру жөнінде ұсынымдар әзірлеуге бағытталған тәуелсіз тексеруді жүзеге асыратын жеке тұлға экологиялық аудитор болып табылады. I санаттағы аудиттелетін субъектілердің шаруашылық және өзге де қызметін осы Кодекстің 40-бабына сәйкес тексеру қоршаған ортаны қорғау саласындағы жұмыстарды орындау мен қызметтер көрсетуге арналған лицензияның негізінде жүзеге асырылады.

      2. Экологиялық аудитор экологиялық аудиторлық қызметтi дара кәсiпкер немесе экологиялық аудиторлық ұйымның қызметкерi ретiнде жүзеге асыруға құқылы.

      Ескерту. 87-бап жаңа редакцияда - ҚР 2011.07.15 N 461-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
     

88-бап. Экологиялық аудиторлық ұйым

      1. Экологиялық аудиторлық ұйым жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің ұйымдық-құқықтық нысанында құрылған, аудиттелетін субъектілер қызметінің экологиялық қауіпсіздігін анықтау мен бағалауға бағытталған, олардың шаруашылық және өзге де қызметін тәуелсіз тексеруді жүзеге асыратын коммерциялық ұйым болып табылады. I санаттағы аудиттелетін субъектілердің шаруашылық және өзге де қызметін осы Кодекстің 40-бабына сәйкес тексеру қоршаған ортаны қорғау саласындағы жұмыстарды орындау мен қызметтер көрсетуге арналған лицензияның негізінде жүзеге асырылады.

      2. Шетелдiк экологиялық аудиторлық ұйымдар Қазақстан Республикасында экологиялық аудиторлық қызметтi тиiстi экологиялық аудиторлық ұйымдарды - Қазақстан Республикасының резиденттерiн құрған кезде ғана жүзеге асыра алады.

      3. Экологиялық аудиторлық ұйымның құрамындағы экологиялық аудиторлардың саны үш адамнан кем болмауға тиiс.

      Ескерту. 88-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.07.15 N 461-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
     

89-бап. Экологиялық аудиторлар палатасы

      1. Экологиялық аудиторлар палатасы экологиялық аудиторлардың және мемлекеттік органдарда экологиялық аудиторлық ұйымдардың құқықтарын қорғау және заңды мүдделерін білдіру үшін құрылады.

      Экологиялық аудиторлар палатасы өз мүшелерінің жалпы жиналысында бекітілетін жарғысының негізінде әрекет ететін және мүшелік жарналар есебінен және Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де көздерден қаржыландырылатын коммерциялық емес, тәуелсіз, кәсіптік және өзін-өзі басқаратын ұйым болып табылады.

      2. Экологиялық аудиторлар палатасының негізгі міндеттері:

      1) экологиялық аудиторлардың қызметін материалдық-техникалық, анықтамалық-ақпараттық және әдістемелік тұрғыдан қамтамасыз ету;

      2) экологиялық аудиторлық қызметтің жүзеге асырылуына кәсіби бақылауды ұйымдастыру болып табылады.

      3. Экологиялық аудиторлар палатасы экологиялық аудиторлар мен экологиялық аудиторлық ұйымдардың қызметін реттейді, халықаралық тәжірибе негізінде Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес экологиялық аудит стандарттарын әзірлейді.

      4. Экологиялық аудиторлық ұйымдардың экологиялық аудиторлар палатасына мүшелігі міндетті болып табылады. Экологиялық аудиторлар экологиялық аудиторлық қызметті дара кәсіпкер ретінде жүзеге асырған жағдайда олар мүшелікке қабылданады.

      Қоршаған ортаны қорғау саласындағы жұмыстарды орындауға және қызметтер көрсетуге арналған лицензиясы болған кезде экологиялық аудиторлар палатасына қабылдаудан бас тартуға болмайды.

      5. Экологиялық аудиторлар палатасынан шығару:

      1) қоршаған ортаны қорғау саласындағы жұмыстарды орындауға және қызметтер көрсетуге арналған лицензиядан айырылған немесе оның қолданысы тоқтатылған;

      2) экологиялық аудитор немесе экологиялық аудиторлық ұйым Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасының талаптарын және нормаларын өрескел не бірнеше рет бұзған;

      3) экологиялық аудитор немесе экологиялық аудиторлық ұйым біліктілігінің жеткіліксіздігі салдарынан өздерінің кәсіби міндеттерін орындай алмайтыны анықталған жағдайларда;

      4) экологиялық аудиторлар палатасының құрылтай құжаттарында көзделген өзге де жағдайларда жүргізіледі.

      6. Экологиялық аудиторды немесе экологиялық аудиторлық ұйымды осы баптың 5-тармағының 2) және 3) тармақшаларында көзделген негіздер бойынша шығару қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның талап-арызы бойынша сот тәртібімен жүзеге асырылатын, экологиялық аудиторлық қызметпен айналысуға арналған лицензияның қолданылуын тоқтатуға әкеп соғады.

      Ескерту. 89-бап жаңа редакцияда - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
     

90-бап. Экологиялық аудиторлардың және экологиялық аудиторлық ұйымдардың құқықтары

      Экологиялық аудиторлар мен экологиялық аудиторлық ұйымдар:

      1) экологиялық аудиттi жүргiзудiң әдiстерiн дербес айқындауға;

      2) экологиялық аудиттi жүргiзуге арналған шарттың талаптарын орындау үшiн қажеттi құжаттаманы алуға және тексеруге;

      3) экологиялық аудиттi жүргiзуге қатысуға осы Кодекстiң 92-бабында көрсетiлген адамдардан басқа әртүрлi кәсiп мамандарын шарттық негiзде тартуға;

      4) аудиттелетiн субъект экологиялық аудиттi жүргiзуге арналған шарттың талаптарын бұзған жағдайда, экологиялық аудиттi жүргiзуден не экологиялық аудиторлық есептi беруден бас тартуға құқылы.

91-бап. Экологиялық аудиторлардың және экологиялық аудиторлық ұйымдардың мiндеттерi

      Экологиялық аудиторлар мен экологиялық аудиторлық ұйымдар:

      1) осы Кодекстiң 92-бабында көрсетiлген мән-жайлардың салдарынан экологиялық аудиттi жүргiзудiң мүмкiн еместiгi жөнiнде хабарлауға;

      2) аудиттелетiн субъектiден алынған, сондай-ақ экологиялық аудиттi жүргiзу процесiнде жасалған құжаттардың сақталуын қамтамасыз етуге;

      3) аудиттелетiн субъектiге экологиялық аудит нәтижесiнде құжаттардың Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген талаптарға сай келмеуiнiң анықталғаны туралы хабарлауға;

      4) экологиялық аудиторлық есептердiң, сондай-ақ экологиялық аудиттi жүргiзу кезiнде алынған және коммерциялық немесе заңмен қорғалатын өзге де құпия болып табылатын мәлiметтердiң құпиялылығын сақтауға;

      5) қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi органға мiндеттi экологиялық аудит нәтижесiнде анықталған Қазақстан Республикасы экологиялық заңнамасының бұзылуы жөнiнде хабарлауға;

      6) экологиялық аудиттi жүргiзуге арналған шарт бойынша мiндеттемелерден туындайтын өзге де талаптарды орындауға мiндеттi.

92-бап. Экологиялық аудиттi жүргiзу құқығын шектеу

      Экологиялық аудиторлық ұйымның немесе экологиялық аудитордың:

      1) осы экологиялық аудиторлық ұйым немесе экологиялық аудитор өзiнiң қатысушысы, кредиторы болып табылатын тапсырыс берушiлерге;

      2) орындаушылары аудиттелетiн субъектiмен еңбек қатынастарында тұратын немесе оның лауазымды адамдарының, сондай-ақ аудиттелетiн субъектi акцияларының он және одан да көп процентiн (немесе жарғылық капиталға қатысу үлесiн) иеленген акционердiң (қатысушының) жақын туыстары немесе жекжаттары болып табылатын жағдайда;

      3) орындаушыларының аудиттелетiн субъектiде жеке мүлiктiк мүдделерi бар болса;

      4) егер, экологиялық аудит жүргiзу жөнiндегi мiндеттемелердi қоспағанда, экологиялық аудиторлық ұйымның немесе экологиялық аудитордың аудиттелетiн субъектi алдында немесе аудиттелетiн субъектiнiң олардың алдында ақшалай мiндеттемелерi болса, экологиялық аудит жүргiзуiне тыйым салынады.

93-бап. Аудиттелетiн субъектiнiң құқықтары мен мiндеттерi

      1. Аудиттелетiн субъект:

      1) экологиялық аудиторды немесе экологиялық аудиторлық ұйымды таңдау туралы шешiмдi дербес қабылдауға;

      2) экологиялық аудитордан немесе экологиялық аудиторлық ұйымнан экологиялық аудиттi жүргiзуге қатысты Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптары туралы егжей-тегжейлi ақпарат алуға;

      3) экологиялық аудитордың немесе экологиялық аудиторлық ұйымның ескертпелерi мен қорытындыларына негiз болған нормативтiк құқықтық актiлермен танысуға;

      4) экологиялық аудитордан немесе экологиялық аудиторлық ұйымнан экологиялық есептiлiктiң және өзге де құжаттардың Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкессiздiгi анықталған жайлар туралы ұсыныстар, ақпарат алуға;

      5) экологиялық аудитор немесе экологиялық аудиторлық ұйым экологиялық аудиттi жүргiзу шартының талаптарын бұзған жағдайда олардың қызмет көрсетуiнен бас тартуға құқылы.

      2. Аудиттелетiн субъект:

      1) мiндеттi экологиялық аудиттiң жүргiзiлуiн ұйымдастыруға;

      2) экологиялық аудиттi уақтылы әрi сапалы жүргiзу үшiн экологиялық аудиторға немесе экологиялық аудиторлық ұйымға жағдай жасауға;

      3) экологиялық аудиттi жүргiзу үшiн экологиялық аудиторға немесе экологиялық аудиторлық ұйымға қажеттi толық әрi дұрыс құжаттаманы және өзге де ақпаратты ұсынуға, ауызша немесе жазбаша түрде түсiнiктемелер беруге;

      4) қоршаған ортаға әсер ету туралы дұрыс есептiлiктi және экологиялық аудиттi жүргiзуге қажеттi өзге де құжаттарды табыс етуге;

      5) егер экологиялық аудиттi жүргiзу шартында өзгеше көзделмесе, экологиялық аудитордың немесе экологиялық аудиторлық ұйымның қызметiн шектемеуге;

      6) экологиялық аудитордың немесе экологиялық аудиторлық ұйымның талабы бойынша қажеттi ақпарат алу үшiн өз атынан үшiншi тұлғаларға жазбаша сауал жiберуге;

      7) экологиялық аудиторлардың немесе экологиялық аудиторлық ұйымның қызметтер көрсетуiне ақы төленуiн қамтамасыз етуге;

      8) экологиялық аудиттi жүргiзу шарты бойынша мiндеттемелерден туындайтын өзге де талаптарды орындауға мiндеттi.

94-бап. Экологиялық менеджмент жүйелерiнiң аудитi

      1. Экологиялық менеджмент жүйелерiнiң аудитi бастамашылық аудит болып табылады.

      2. Экологиялық менеджмент жүйелерi аудитiнiң нәтижелерi бойынша жеке және заңды тұлғалар Қазақстан Республикасының техникалық реттеу саласындағы заңнамасына сәйкес қоршаған ортаны қорғауды басқарудың енгiзiлген жүйесiнiң халықаралық стандарттарға сәйкестiгiн растайтын құжатты ала алады.

      Ескерту. 94-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.10.2015 № 376-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

9-1-тарау. Парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулері саласындағы мемлекеттік реттеу

      Ескерту. Кодекс 9-1-тараумен толықтырылды - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңымен.
     

94-1-бап. Парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулері саласындағы мемлекеттік реттеудің негізгі ережелері

      Парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулері саласында мемлекеттік реттеу:

      1) қондырғы операторларына парниктік газдар шығарындыларына квоталар бөлуді;

      2) парниктік газдар шығарындыларын азайту мен сіңірулерінің нарықтық тетіктерін белгілеуді;

      3) қондырғы операторларын әкімшілендіруді қамтиды.

      Ескерту. 94-1-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 08.04.2016 № 491-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

94-2-бап. Парниктік газдар шығарындыларына квоталар

      1. Қондырғы операторларының мынадай шығарындылары жылына көміртегі қостотығының жиырма мың тонна баламасынан асатын мынадай: мұнай-газ, электр энергетикасы, тау-кен өндірісі, металлургия, химия, өңдеу сияқты реттелетін қызмет салаларында, құрылыс материалдарын: цемент, әк, гипс және кірпіш өндіру бөлігінде парниктік газдар шығарындыларына квоталар алмастан, қондырғыларды пайдалануына тыйым салынады.

      2. Парниктік газдардың шығарындыларына квоталар Парниктік газдар шығарындыларына квоталар бөлудің ұлттық жоспарында көрсетілген көлемге сәйкес ол күшіне енген күннен бастап он жұмыс күні ішінде көміртегі бірліктері мемлекеттік тізіліміндегі қондырғы операторының есебіне жазылады.

      3. Қондырғы операторы тиісті кезеңге бекітілген Парниктік газдар шығарындыларына квоталар бөлудің ұлттық жоспары қолданылатын алғашқы жылдың бірінші сәуіріне дейін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға расталған парниктік газдар шығарындылары мониторингінің жоспарын және қондырғының верификацияланған паспортын ұсынады.

      Парниктік газдар шығарындылары мониторингінің жоспары мен қондырғы паспорты осы тармақта көрсетілген мерзімде ұсынылмаған жағдайда қондырғы операторының есеп-шоты талап етілетін құжаттар ұсынылғанға дейін бұғаттауға жатады.

      4. Қондырғы операторы ағымдағы жылдың бірінші сәуіріне дейін Парниктік газдар шығарындылары көздерінің және сіңірулерінің мемлекеттік кадастрын жүргізу қағидаларына сәйкес парниктік газдарды түгендеу туралы өткен жылға арналған верификацияланған есепті қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға ұсынуға немесе Парниктік газдар шығарындылары көздерінің және сіңірулерінің мемлекеттік кадастрының жүйесінде есептің электрондық нысанын толтыруға міндетті.

      5. Қондырғы операторына тиісті кезеңге бекітілген Парниктік газдар шығарындыларына квоталар бөлудің ұлттық жоспарында белгіленген, сондай-ақ осы Кодекстің 94-4-бабының 1-тармағында көзделген жағдайларда алынған парниктік газдар шығарындыларына квоталарды көлемнен асыруға тыйым салынады.

      Қондырғы операторы тиісті кезеңге бекітілген Парниктік газдар шығарындыларына квоталар бөлудің ұлттық жоспарына енгізілген бар квоталарды өз қондырғыларының арасында дербес бөлістіруге құқылы.

      6. Қондырғы операторы, осы Кодекстің 94-4-бабының 1-тармағына сәйкес берілген квоталарды қоспағанда, квоталар бірліктерін сатуға немесе сатып алуға құқылы.

      7. Осы баптың 1-тармағының сақталуын бақылау тиісті кезеңге бекітілген Парниктік газдар шығарындыларына квоталар бөлудің ұлттық жоспарына енгізілген қондырғыларға және Парниктік газдар шығарындыларына квоталар бөлудің ұлттық жоспарының қолданылу кезеңінде шығарындылары жылына көміртегі қостотығының жиырма мың тонна баламасынан асатын әкімшілендіру субъектілерінің қондырғыларына қатысты ғана жүзеге асырылады.

      8. Парниктік газдар шығарындыларына квоталар бөлудің ұлттық жоспарының қолданылу кезеңіне парниктік газдар шығарындыларына берілген квоталар Парниктік газдар шығарындыларына квоталарды беру, өзгерту және өтеу қағидаларына сәйкес өтелуге жатады.

      Ескерту. 94-2-бап жаңа редакцияда - ҚР 08.04.2016 № 491-V Заңымен (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз).

94-3-бап. Парниктік газдар шығарындыларына арналған сертификат

      Ескерту. 94-3-бап алып тасталды - ҚР 08.04.2016 № 491-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

94-4-бап. Парниктік газдар шығарындыларына квоталарды өзгерту

      1. Қондырғы операторы тиісті кезеңге бекітілген тиісті Парниктік газдар шығарындыларына квоталар бөлудің ұлттық жоспарын әзірлеген жылдың басынан және оның қолданылу кезеңінде қондырғының қуаттылығы ұлғайған және (немесе) парниктік газдар шығарындыларының жаңа стационарлық көздері енгізілген жағдайларда қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға парниктік газдар шығарындыларына квоталардың қосымша көлемін алу үшін өтініш жасайды.

      2. Қондырғының операторы, оның атауы не ұйымдық-құқықтық нысаны ауысқан жағдайда қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган растаушы құжаттар негізінде, өтініш беруші жүгінген кезден бастап бес жұмыс күні ішінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның парниктік газдар шығарындыларын реттеу жөніндегі ведомстволық бағынысындағы ұйымын тиісті өзгерістер енгізілгендігі туралы хабардар етеді.

      Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның парниктік газдар шығарындыларын реттеу жөніндегі ведомстволық бағынысындағы ұйымы бес жұмыс күні ішінде тиісті өзгерістерді енгізеді.

      Парниктік газдардың шығарындылары бойынша міндеттемелер қондырғының жаңа операторына өтеді.

      3. Қондырғы операторы таратылған жағдайда парниктік газдар шығарындыларына квоталардың пайдаланылмаған көлемі Парниктік газдар шығарындыларына квоталар бөлудің ұлттық жоспарындағы квоталар көлемінің резервіне өтеді.

      4. Парниктік газдар шығарындыларына квоталарды өзгерту тәртібі Парниктік газдар шығарындыларына квоталарды беру, өзгерту және өтеу қағидаларына сәйкес айқындалады.
      Ескерту. 94-4-бап жаңа редакцияда - ҚР 08.04.2016 № 491-V Заңымен (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі).

94-5-бап. Парниктік газдар шығарындыларына квоталар бөлудің ұлттық жоспары

      1. Парниктік газдар шығарындыларына квоталар бөлудің ұлттық жоспары парниктік газдар шығарындыларын қысқарту жөніндегі міндеттемелердің сақталуын қамтамасыз етеді.

      Парниктік газдар шығарындыларына квоталар бөлудің ұлттық жоспары Парниктік газдар шығарындыларына квоталар бөлу және Парниктік газдар шығарындыларына квоталар бөлудің ұлттық жоспарындағы квоталардың белгіленген саны мен көлемінің резервін қалыптастыру қағидаларына сәйкес қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган айқындайтын тиісті кезеңге әзірленеді.

      2. Парниктік газдар шығарындыларына квоталар бөлудің ұлттық жоспарында реттелетін қызмет салалары бойынша парниктік газдар шығарындыларына квоталардың жалпы көлемі және қондырғылар үшін бөлінген парниктік газдар шығарындыларына квоталар көлемімен бірге қондырғылардың тізбесі белгіленеді.

      3. Парниктік газдар шығарындыларына квоталар бөлудің ұлттық жоспары мыналар:

      1) жаңа қондырғылар үшін парниктік газдар шығарындыларына квоталарды бөлу;

      2) осы Кодекстің 94-4-бабының 1-тармағында көзделген жағдайларда қосымша квоталар беру;

      3) Парниктік газдар шығарындыларына квоталар бөлудің ұлттық жоспарының қолданылу кезеңінде пайдаланылуы осы Кодекстің 94-2-бабы 1-тармағының талаптарына түсетін әкімшілік субъектілерінің қондырғылары үшін парниктік газдар шығарындыларына квоталар бөлу;

      4) парниктік газдар шығарындыларын азайту және (немесе) парниктік газдарды сіңіруді ұлғайту жөніндегі ішкі жобалар үшін көміртегі бірліктерін беру;

      5) аукцион шартымен квоталарды сату үшін квоталар резервінің көлемін қамтиды.

      4. Қондырғыларды Парниктік газдар шығарындыларына квоталар бөлудің ұлттық жоспарына енгізу және одан шығару Парниктік газдар шығарындыларына квоталар бөлу және квоталардың Парниктік газдар шығарындыларына квоталар бөлудің ұлттық жоспарындағы белгіленген саны мен көлемінің резервін қалыптастыру қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

      5. Квоталар көлемінің резервін басқаруды қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган жүзеге асырады.

      Осы баптың 3-тармағының 5) тармақшасында көрсетілген квоталар көлемінің резерві қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның парниктік газдардың шығарындыларын реттеу жөніндегі ведомстволық бағынысындағы ұйымына сатуды ұйымдастыру үшін беріледі.

      Резервтегі парниктік газдарға квоталарды сатудан алынған қаражат мемлекеттік бюджеттің кірісіне түседі.

      Ескерту. 94-5-бап жаңа редакцияда - ҚР 08.04.2016 № 491-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 05.04.2017 № 56-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

94-6-бап. Әкімшілендіру субъектілері

      1. Әкімшілендіру субъектілері мынадай: мұнай-газ, электр энергетикасы, тау-кен өндірісі, металлургия, химия, өңдеу сияқты реттелетін қызмет салаларында құрылыс материалдарын: цемент, әк, гипс және кірпіш өндіру бөлігінде парниктік газдар шығарындылары жылына көміртегі қостотығының оннан жиырма мың тоннасына дейін баламасын құрайтын қондырғы операторлары болып табылады.

      2. Осы Кодекстің 94-2, 94-4 және 94-11-баптары, осы баптың 3 және 4-тармақтарында көзделген жағдайларды қоспағанда, парниктік газдар шығарындыларына квоталар бөлу субъектілері жүзеге асыратын рәсімдер бөлігінде әкімшілендіру субъектілеріне қолданылмайды.

      3. Әкімшілендіру субъектілері ағымдағы жылдың бірінші сәуіріне дейінгі мерзімде Парниктік газдар шығарындылары көздерінің және сіңірулерінің мемлекеттік кадастрын жүргізу қағидаларына сәйкес өткен жылға арналған парниктік газдарды түгендеу туралы есепті қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға ұсынады немесе Парниктік газдар шығарындылары көздерінің және сіңірулерінің мемлекеттік кадастрының жүйесінде есептің электрондық нысанын толтырады.

      Әкімшілендіру субъектілерінің парниктік газдар шығарындыларын түгендеу туралы есептері верификациялауға жатпайды.

      4. Әкімшілендіру субъектілерінің парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулерін реттеу саласындағы жобалық тетіктерді іске асыруға қатысу тәртібі парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулерін реттеу саласындағы жобалық тетіктерді іске асыру қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

      5. Парниктік газдар шығарындыларына квоталар бөлудің ұлттық жоспарының қолданылу кезеңінде пайдаланылуы осы Кодекстің 94-2-бабы 1-тармағы талаптарына дөп түсетін әкімшілендіру субъектілерінің қондырғылары Парниктік газдар шығарындыларына квоталарды беру, өзгерту және өтеу қағидаларына сәйкес квоталауға жатады.

      6. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган әкімшілендіру субъектілерінің парниктік газдар шығарындыларының көлемін бақылауды жүзеге асырады.

      Ескерту. 94-6-бап жаңа редакцияда - ҚР 08.04.2016 № 491-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

94-7-бап. Парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулерін азайтудың нарықтық тетігі

      1. Парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулерін азайтудың нарықтық тетігі:

      1) парниктік газдар шығарындыларына квоталар бірліктерінің, шығарындыларды ішкі азайту бірліктерінің саудасын;

      2) парниктік газдарды сіңіру бірліктерінің, шығарындыларды сертификатталған азайту бірліктерінің, шығарындыларды азайту бірліктерінің саудасын;

      3) парниктік газдар шығарындыларына шектеуі және (немесе) азайтулары бар елдер және олардың заңды тұлғалары арасындағы белгіленген мөлшердегі бірліктердің халықаралық саудасын қамтиды.

      2. Көміртегі бірліктерін сатуды және сатып алуды:

      қондырғы операторлары;

      парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулерін реттеу саласындағы жобалық тетіктерді іске асыруға қатысатын жеке және заңды тұлғалар;

      қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның парниктік газдардың шығарындыларын реттеу жөніндегі ведомстволық бағынысындағы ұйымы жүзеге асырады.

      3. Квоталар бірліктерін, парниктік газдарды сіңіру бірліктерін, шығарындыларды сертификатталған азайту бірліктерін, шығарындыларды азайту бірліктерін, шығарындыларды ішкі азайту бірліктерін сату Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес тауар биржаларында жүргізіледі.

      Қондырғы операторы квоталарды мәміле жасалған күнгі квотаның биржалық белгіленім деңгейінен төмен емес бағамен сатып алу-сату шарты бойынша тікелей сату (сатып алу) арқылы өткізуге құқылы.

      Қондырғы операторы квоталарды тікелей сату-сатып алуды жүргізудің қорытындысы бойынша мәліметтерді мәміле жасалған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға беруге міндетті.
      Ескерту. 94-7-бап жаңа редакцияда - ҚР 08.04.2016 № 491-V Заңымен (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі).

94-8-бап. Тәуелсіз ақпарат беруші

      Тәуелсіз ақпарат берушілердің негізгі міндеті консультациялық қызмет көрсету, сондай-ақ қондырғы операторларына парниктік газдар шығарындыларын басқару бойынша, оның ішінде парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулерін реттеу саласындағы жобалық тетіктерді іске асыруға жәрдемдесу болып табылады.

      Ескерту. 94-8-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 08.04.2016 № 491-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

94-9-бап. Көміртегі бірліктерінің саудасына қойылатын талаптар

      1. Парниктік газдар шығарындыларына квоталардың сауда жүйесіне енгізілген көміртегі бірліктері Парниктік газдар шығарындыларына квоталардың және көміртегі бірліктерінің саудасы қағидаларына сәйкес ішкі сауда нарығында айналымда болады.

      2. Сертификатталған азайту бірліктері және шығарындыларды азайту бірліктері ішкі және халықаралық сауданың мақсаттарында пайдаланылуы және мемлекеттік белгіленген мөлшердегі есепке алу жүйесінен басқа елдердің есепке алу жүйесіне өтуімен қамтамасыз етілуі мүмкін.

      3. Көміртегі бірлігі тауар болып табылады.

      4. Квоталар бірліктері тиісті кезеңге бекітілген Парниктік газдар шығарындыларына квоталар бөлудің ұлттық жоспарының қолданылуы шегінде бір есепті жылдан басқа есепті жылға көшірілуі мүмкін.

      Пайдаланылмаған квоталар бірліктерінің көлемі келесі Парниктік газдар шығарындыларына квоталар бөлудің ұлттық жоспарына көшірілмейді және Парниктік газдар шығарындыларына квоталар бөлудің ұлттық жоспарындағы квоталар көлемінің резервіне қайтарылуға жатады.
      Ескерту. 94-9-бап жаңа редакцияда - ҚР 08.04.2016 № 491-V Заңымен (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі).

94-10-бап. Парниктік газдар шығарындыларын азайту және (немесе) сіңірулерді ұлғайту жөніндегі ішкі жобалар

      1. Парниктік газдар шығарындыларын азайту және (немесе) сіңірулерді ұлғайту жөніндегі ішкі жобаларды Қазақстан Республикасының аумағында жеке және заңды тұлғалар жүзеге асырады.

      Бұл ретте, парниктік газдар шығарындыларын квоталау жөніндегі талаптардың қолданысына түсетін қондырғыларға қатысты парниктік газдар шығарындыларын азайту жөніндегі ішкі жобалар жүзеге асырыла алмайды.

      2. Парниктік газдар шығарындыларын азайту және сіңірулерді ұлғайту жөніндегі ішкі жобалар экономиканың мынадай салаларында:

      1) тау-кен өндіруде және металлургияда (шахталық метанды кәдеге жарату жобалары бөлігінде);

      2) ауыл шаруашылығында;

      3) тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықта;

      4) орманды және далалы аумақтарды көгалдандыруда;

      5) жердің тозуының алдын алуда;

      6) жаңартылатын энергия көздерінде;

      7) коммуналдық және өнеркәсіптік қалдықтарды қайта өңдеуде;

      8) көлікте;

      9) энергия тиімді жұмсалатын құрылыста;

      10) энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыруда іске асырылуы мүмкін.

      3. Парниктік газдар шығарындыларын азайту жөніндегі ішкі жобаларды қарауға және мақұлдауға, есепке алуға, есептілік пен мониторингке дайындау қағидаларын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      Ескерту. 94-10-бап жаңа редакцияда - ҚР 08.04.2016 № 491-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

94-11-бап. Парниктік газдар шығарындылары мониторингінің рәсімі

      1. Қондырғы операторы тиісті кезеңге бекітілген Парниктік газдар шығарындыларына квоталар бөлудің ұлттық жоспарының қолданылу кезеңіне квоталанатын қондырғының орындалуға міндетті парниктік газдар шығарындылары мониторингінің жоспарын әзірлейді.

      2. Парниктік газдар шығарындылары мониторингінің жоспары валидациялауға жатады.

      3. Парниктік газдар шығарындыларын есептеу әдістемесі жоқ болған жағдайда, қондырғы операторы қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен келісуге жататын өзінің әдістемесін әзірлеуге құқылы.

      Ескерту. 94-11-бап жаңа редакцияда - ҚР 08.04.2016 № 491-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

94-12-бап. Экологиялық (жасыл) инвестициялар

      1. Парниктік газдар шығарындыларының жалпы көлемінің бір бөлігінен белгіленген мөлшердегі бірліктер резерві құралады, оны қалыптастыру тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді.

      2. Резерв қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның ведомстволық бағынысындағы ұйымға басқаруға беріледі.

      3. Жобаларды экологиялық (жасыл) инвестициялар тетігі шеңберінде инвестициялау резервтен белгіленген мөлшердегі бірліктерді іске асырудан немесе пайдаланудан алынған қаражат көлемінде жүзеге асырылады.

      Ескерту. 94-12-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

3-БӨЛIМ. ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУДЫ ЖӘНЕ ТАБИҒАТ ПАЙДАЛАНУДЫ
ЭКОНОМИКАЛЫҚ РЕТТЕУ
10-тарау. ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУДЫ ЖӘНЕ ТАБИҒАТ ПАЙДАЛАНУДЫ
ЭКОНОМИКАЛЫҚ РЕТТЕУ ТЕТIКТЕРI

95-бап. Қоршаған ортаны қорғауды және табиғат пайдалануды экономикалық реттеу тетiктерiнiң түрлерi

      Мыналар:

      1) қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi iс-шараларды жоспарлау мен қаржыландыру;

      2) қоршаған ортаға эмиссиялар үшiн ақы төлеу;

      2-1) алып тасталды - ҚР 28.04.2016 № 506-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      3) табиғи ресурстардың жекелеген түрлерiн пайдаланғаны үшiн ақы төлеу;

      4) қоршаған ортаны қорғауды экономикалық ынталандыру;

      5) қоршаған ортаға эмиссияларды басқарудың нарықтық тетіктері;

      5-1) парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулерін азайтудың нарықтық тетiктері;

      6) экологиялық сақтандыру;

      6-1) өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері;

      7) қоршаған ортаға келтiрiлген залалды экономикалық бағалау қоршаған ортаны қорғауды және табиғат пайдалануды экономикалық реттеу тетiктерiнiң түрлерi болып табылады.

      Ескерту. 95-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 17.11.2015 № 407-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 28.04.2016 № 506-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
     

96-бап. Қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi iс-шаралар

      1. Қоршаған ортаны қорғауға және оның сапасын жақсартуға бағытталған технологиялық, техникалық, ұйымдық, әлеуметтiк және экономикалық шаралар кешенi қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi iс-шаралар болып табылады.

      2. Қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi iс-шараларға:

      1) экологиялық қауiпсiздiктi қамтамасыз етуге бағытталған;

      2) қоршаған ортаның сапалық сипаттамаларын арттыру арқылы қоршаған орта құрауыштарының жай-күйiн жақсартатын;

      3) экологиялық жүйелердiң жай-күйiн тұрақтандыру мен жақсартуға, биологиялық әртүрлiлiктi сақтауға, табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану мен молықтыруға ықпал ететiн;

      4) қоршаған ортаға және халықтың денсаулығына залал келтiрудiң алдын алатын және оларды болғызбайтын;

      4-1) жойылуы қиын органикалық ластауыштарды қоса алғанда, қауіпті химиялық заттарды қауіпсіз басқаруды қамтамасыз етуге бағытталған;

      5) қоршаған ортаны қорғауға, табиғатты ұтымды пайдалануға және қоршаған ортаны басқарудың халықаралық стандарттарын енгiзуге бағытталған әдiстер мен технологияларды жетiлдiретiн;

      6) өндiрiстiк экологиялық бақылауды дамытатын;

      7) қоршаған ортаны қорғау саласындағы ақпараттық жүйелердi қалыптастыратын және экологиялық ақпарат беруге ықпал ететiн;

      8) экологиялық бiлiмдi насихаттауға, тұрақты даму үшiн экологиялық бiлiм мен ағарту iсiне ықпал ететiн;

      9) парниктік газдар шығарындыларының көлемін азайтуға және (немесе) парниктік газдардың сіңірілуін арттыруға бағытталған іс-шаралар жатқызылады.

      3. Қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi iс-шараларға осы баптың 2-тармағында көзделген инвестициялық экологиялық жобалар жатқызылуы мүмкiн.

      4. Қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi iс-шаралардың үлгiлiк тiзбесiн қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган бекiтедi.

      Ескерту. 96-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
     

97-бап. Қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi iс-шараларды қаржыландыру

      Қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi iс-шараларды қаржыландыру:

      1) бюджет қаражаты;

      2) табиғат пайдаланушылардың өз қаражаттары;

      3) Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де көздер есебiнен жүзеге асырылады.

98-бап. Бюджет қаражаты есебiнен қаржыландырылатын қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi iс-шараларды жоспарлау

      1. Әртүрлi деңгейдегi бюджеттерден қаржыландырылатын қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi iс-шаралар Қазақстан Республикасы Мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжаттарында белгiленетiн бағыттарға, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Президентiнiң, Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң және жергiлiктi өкiлді органдардың шешiмдерiне сәйкес айқындалады.

      2. алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
      3. алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

      4. Аумақтарды дамыту жоспарлары мен бағдарламалары, облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдарының стратегиялық жоспарлары оларды бекіткенге дейін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен, осы орган белгілеген тәртіппен келісуге жатады.

      5. Облыстардың (республикалық маңызы бар қалалардың, астананың) жергiлiктi атқарушы органдары инвестициялық экологиялық жобаларды Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасына сәйкес әзiрлеп, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi органға табыс етедi.

      6. Алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
      Ескерту. 98-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2018 № 210-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

99-бап. Табиғат пайдаланушылардың өз қаражаттары есебiнен қаржыландырылатын қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi iс-шараларды жоспарлау

      1. Табиғат пайдаланушының өз қаражаты есебiнен қаржыландырылатын қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi iс-шараларды табиғат пайдаланушы дербес жоспарлайды.

      2. Алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
      Ескерту. 99-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 25.04.2016 № 505-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

100-бап. Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де көздер есебiнен қаржыландырылатын қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi iс-шараларды жоспарлау

      Өзге де көздер есебiнен қаржыландырылатын қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi iс-шараларды жоспарлау Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен жүзеге асырылады.

101-бап. Қоршаған ортаға эмиссиялар үшiн төлемақы

      1. Қоршаған ортаға эмиссиялар үшiн төлемақы Қазақстан Республикасының салық заңнамасында белгiленедi.

      2. Табиғат пайдаланушылар экологиялық рұқсатта айқындалған нормативтер шегiнде жүзеге асыратын қоршаған ортаға эмиссиялар үшiн төлемақы Қазақстан Республикасының салық заңнамасында белгіленген тәртіппен алынады.

      ІІ, ІІІ және IV санаттардағы объектілерді салу мен пайдалану жобаларын (техникалық-экономикалық негіздемелерді және жобалау-сметалық құжаттаманы) іске асырудан қоршаған ортаға эмиссияларға төлемақы қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсаттың негізінде, табиғат пайдаланушы жобаларының ведомстводан тыс кешенді сараптамасының қорытындысында айқындалған эмиссиялар нормативтерінің шегінде жүзеге асырылады және Қазақстан Республикасының салық заңнамасында белгіленген тәртіппен алынады.

      3. Қоршаған ортаға эмиссиялар үшiн төлемақыны есептеу әдiстемесiн қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган бекiтедi.

      4. (алынып тасталды - Қазақстан Республикасының 2008.12.10 N 101-IV(2009 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен).

      5. Қоршаған ортаға эмиссиялар үшiн төлемақы бойынша салықтық мiндеттемелердi атқару табиғат пайдаланушыны қоршаған ортаға келтiрген залалды өтеуден босатпайды.

      Ескерту. 101-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2008.12.10 N 101-IV (01.01.2009 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

102-бап. Табиғи ресурстардың жекелеген түрлерiн пайдаланғаны үшiн бюджетке төленетiн мiндеттiтөлемдер

      Табиғи ресурстардың жекелеген түрлерiн пайдаланғаны үшiн бюджетке төленетiн мiндеттi төлемдер Қазақстан Республикасының салық заңнамасында белгiленедi.

103-бап. Қоршаған ортаны қорғауды экономикалық ынталандыру

      Ескерту. 103-бап алынып тасталды - Қазақстан Республикасының 2008.12.10 N 101-IV (2009 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
     

104-бап. Мемлекеттiк емес қарыздар бойынша мемлекеттiк кепiлдiктер беру

      Қазақстан Республикасының Үкiметi Қазақстан Республикасының заңнамалық актiлерiнде белгiленген тәртiппен қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi iс-шараларды iске асыруға мемлекеттiк емес қарыздар бойынша мемлекеттiк кепiлдiктер бере алады.

105-бап. Қоршаған ортаға эмиссияларды басқарудың нарықтық тетiктерi

      1. Қоршаған ортаға эмиссияларды қысқарту мақсатында қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган қоршаған ортаға эмиссияларға лимиттер мен квоталар белгiлеу және қоршаған ортаға эмиссияларды қысқартуға арналған квоталар мен мiндеттемелер саудасының тәртiбiн бекiту жолымен нарықтық тетiктер енгiзуi мүмкiн.

      2. Табиғат пайдаланушы қоршаған ортаға эмиссиялардың жылдық квоталары белгiленген жағдайда осындай квотаға құқық алады.

      Ескерту. 105-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi).
     

106-бап. Халықаралық деңгейде квоталар саудасы

      Ескерту. 106-бап алып тасталды - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
     

107-бап. Экологиялық сақтандыру

      1. Үшiншi тұлғалардың өмiрiне, денсаулығына, мүлкiне және (немесе) авариялық ластануы нәтижесiнде қоршаған ортаға келтiрiлген зиянды өтеу экологиялық сақтандырудың мақсаты болып табылады.

      2. Мiндеттi экологиялық сақтандыру "Мiндеттi экологиялық сақтандыру туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес жүзеге асырылады. Шаруашылық және өзге де қызметтiң экологиялық қауiптi түрлерiн осы Кодекс және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

      3. Ерiктi экологиялық сақтандыруды жеке және заңды тұлғалар өздерiнiң еркiн бiлдiруiне қарай жүзеге асырады. Ерiктi экологиялық сақтандырудың түрлерi, талаптары және тәртiбi сақтандырушылар мен сақтанушылар арасындағы шарттарда айқындалады.

      Ескерту. 107-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi).

11-тарау. ҚОРШАҒАН ОРТАҒА КЕЛТIРIЛГЕН ЗАЛАЛДЫ ЭКОНОМИКАЛЫҚ
БАҒАЛАУ

108-бап. Қоршаған ортаға келтiрiлген залалды экономикалық бағалау тәртiбi

      1. Қоршаған ортаға келтiрiлген залалды экономикалық бағалау - қоршаған ортаны және табиғи ресурстардың тұтыну қасиеттерiн қалпына келтiру үшiн қажеттi шығындардың құндық көрiнiсi.

      2. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi органның лауазымды адамдары қоршаған ортаға залал келтiру фактiсi анықталған күннен бастап бiр ай мерзiм iшiнде қажеттi материалдарды жинау мен талдауды жүргiзедi және келтiрiлген залалға экономикалық бағалауды белгiлейдi.

      3. Атмосфералық ауаны және су, жер ресурстарын белгiленген нормативтерден тыс ластаудан, жер қойнауын заңсыз пайдаланудан, сондай-ақ өндiрiс пен тұтыну қалдықтарын, оның iшiнде радиоактивтi қалдықтарды белгiленген нормативтерден тыс орналастырудан келтiрiлген залалды экономикалық бағалау Қазақстан Республикасының Үкiметi бекiтетiн қағидаларға сәйкес тікелей немесе жанама әдiстермен айқындалады.

      Ескерту. 108-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2014 № 271-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.
     

109-бап. Залалды экономикалық бағалаудың тура әдiсi

      1. Залалды экономикалық бағалаудың тура әдiсi неғұрлым тиiмдi инженерлiк, ұйымдық-техникалық және технологиялық iс-шаралар арқылы қоршаған ортаны қалпына келтiруге, жұтаңдаған табиғи ресурстардың орнын толтыруға, тiрi организмдердi сауықтыруға қажеттi нақты шығындарды анықтаудан тұрады.

      2. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi органның лауазымды адамдары бiрiншi кезекте қоршаған ортаға залал келтiрген тұлғаның қоршаған ортаны қалпына келтiру жөнiндегi iс-шараларды жүзеге асыру мүмкiндiгiн қарастырады.

      Қоршаған ортаны қалпына келтiру жөнiндегi iс-шараларды жүргiзу жөнiндегi тиiстi мiндеттемелер қоршаған ортаға залал келтiрген тұлғаның нақты iс-шаралар және оларды жүргiзу мерзiмi көрсетiлген кепiлдiк хатында жазылады.

      3. Залалдың салдарларын жою жөнiндегi шаралардың құны олардың нарықтық құны бойынша айқындалады.

      4. Залалды тура әдiспен экономикалық бағалау кезiнде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi органның лауазымды адамдары тәуелсiз сарапшыларды тарта алады. Сарапшылар ретiнде экологиялық аудиторлар, жобалау, инженерлiк және ғылыми ұйымдардың мамандары қатыса алады.

      5. Тәуелсiз сарапшылар жұмысына ақы төлеу жөнiндегi мiндет қоршаған ортаға залал келтiрген тұлғаға жүктеледi.

110-бап. Залалды экономикалық бағалаудың жанама әдiсi

      1. Залалды экономикалық бағалаудың жанама әдiсi залалды экономикалық бағалаудың тура әдiсiн қолдану мүмкiн болмайтын жағдайларда қолданылады.

      2. Залалды экономикалық бағалаудың жанама әдiсi қоршаған ортаға әсер ету түрлерiне қарай залалды әрбiр ингредиент бойынша жиынтықтау жолымен айқындалады.

4-БӨЛIМ. ЭКОЛОГИЯЛЫҚ БАҚЫЛАУ
12-тарау. ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ, ТАБИҒИ РЕСУРСТАРДЫ ҚОРҒАУ,
МОЛЫҚТЫРУ МЕН ПАЙДАЛАНУ САЛАСЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТIК БАҚЫЛАУ

111-бап. Мемлекеттiк бақылаудың мақсаты мен түрлерi

      1. Қоршаған ортаны қорғау, табиғи ресурстарды қорғау, молықтыру мен пайдалану саласындағы мемлекеттiк бақылаудың мақсаты экологиялық қауiпсiздiктi қамтамасыз ету, табиғи және энергетикалық ресурстарды үнемдеу, биологиялық ресурстарды орнықты пайдалану, ұлттық өнiмнiң бәсекеге қабiлеттiлiгiн арттыру болып табылады.

      2. Қоршаған ортаны қорғау, табиғи ресурстарды қорғау, молықтыру мен пайдалану саласында мемлекеттiк бақылаудың мынадай түрлерi қолданылады:

      1) экологиялық бақылау;

      2) жерлердiң пайдаланылуы мен қорғалуын бақылау;

      3) су қорын пайдалану мен қорғау саласындағы бақылау;

      4) жер қойнауын зерттеу жөніндегі саласындағы бақылау;

      5) Қазақстан Республикасының орман заңнамасы саласындағы бақылау;

      6) жануарлар дүниесiн қорғау, молықтыру және пайдалану саласындағы бақылау;

      7) ерекше қорғалатын табиғи аумақтар саласындағы бақылау.

112-бап. Қоршаған ортаны қорғау, табиғи ресурстарды қорғау, молықтыру мен пайдалану саласындағы мемлекеттiк бақылауды жүзеге асыратын органдар

      Қоршаған ортаны қорғау, табиғи ресурстарды қорғау, молықтыру мен пайдалану саласындағы мемлекеттiк бақылауды жүзеге асыратын органдар:

      1) қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган;

      2) су қорын пайдалану мен қорғау саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк орган;

      3) жер ресурстарын басқару жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган;

      4) орман шаруашылығы саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк орган;

      5) жануарлар дүниесiн қорғау, молықтыру және пайдалану саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк орган;

      6) ерекше қорғалатын табиғи аумақтар саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк орган;

      7) жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкiлеттi мемлекеттiк орган;

      8) азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган;

      9) Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы уәкілетті орган;

      10) ветеринария саласындағы уәкiлеттi орган;

      11) өсiмдiктердi қорғау мен олардың карантинi саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк орган;

      12) атом энергиясын пайдалану саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк орган;

      13) көлiктi бақылау органдары болып табылады.

      Ескерту. 112-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 17.01.2014 № 165-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 11.04.2014 № 189-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 08.04.2016 № 491-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

113-бап. Мемлекеттiк экологиялық бақылаудың мiндеттерi

      Мемлекеттiк экологиялық бақылау мынадай мiндеттердi:

      1) табиғат пайдаланушылардың қоршаған ортаға жауапкершiлiкпен қарауын қалыптастыруды;

      2) Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасы саласындағы бұзушылықтардың алдын алуды орындау үшiн қызмет етедi.

114-бап. Мемлекеттiк экологиялық бақылаудың бағыттары

      Мыналарға:

      1) Қазақстан Республикасы экологиялық заңнамасының сақталуына;

      2) қоршаған ортаның ластану салдарларын жою жөнiндегi шаралардың жүргiзiлуiне;

      3) алып тасталды - ҚР 2012.07.10 N 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      4) алып тасталды - ҚР 2012.07.10 N 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      5) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      6) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      7) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      8) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      9) жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялардың аяқталуына қарай немесе басқа да бүлдiретiн процестер мен жұмыстардан босатылған жердiң Қазақстан Республикасы жер заңнамасының талаптарына сәйкес оны одан әрi пайдалану үшiн жарамды жай-күйге келтiрiлуiне;

      10) қоршаған ортаны қорғауға қатысты лицензиялық келiсiмшарттық талаптардың сақталуына;

      11) жер қойнауының ластанудан, су басудан және қоршаған орта объектiлерiн бүлдіруге алып келетін техногендiк процестерден сақталуына;

      11-1) жер қойнауына мемлекеттік меншік құқығының сақталуына;

      12) жер қойнауы учаскесінiң және жер қойнауын пайдалану объектілерінің консервациялануына, жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу салдарының жойылуына;

      13) жер қойнауын пайдалану және пайдалы қазбаларды қайта өңдеу кезiнде экологиялық нормалар мен қағидалардың сақталуына;

      14) пайдалы қазбаларды өндiру мен өңдеу кезiнде қоршаған ортаны қорғау мәселелерi жөнiндегi жобалық шешiмдердiң сақталуына;

      15) жер қойнауын пайдалану жөнiндегi операцияларды жүргiзген кезде авариялық және өзге де қауiптi жағдайлардың алдын алу жөнiндегi iс-шаралардың орындалуына;

      l6) зиянды заттардың, радиоактивтi қалдықтардың көмiлуiне және сарқынды сулардың жер қойнауына ағызылуына;

      17) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      18) су сапасы нормативтерiнiң сақталуына;

      19) атмосфералық ауаны қорғаудың, оның iшiнде көлiк және басқа да жылжымалы құралдарды пайдалануға шығару және пайдалану кезiнде техникалық регламенттердiң, нормативтердiң, ережелер мен өзге де талаптардың сақталуына;

      20) қалдықтарды жинап қою мен жағу кезiнде атмосфералық ауаны қорғау жөнiндегi талаптардың сақталуына;

      20-1) парниктік газдар шығарындыларын жүзеге асырған кезде талаптардың сақталуына;

      21) алып тасталды - ҚР 2012.07.10 N 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      22) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      23) қоршаған ортаны ластаудың алдын алу жөнiндегi экологиялық талаптар бөлiгiнде радиоактивтi және өзге де экологиялық жағынан қауiптi заттарды пайдалану, сақтау, тасымалдау, көму, кәдеге жарату немесе олармен өзге де жұмыстар iстеу ережелерiнiң сақталуына;

      24) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      25) экологиялық рұқсаттарда белгiленген табиғат пайдалану талаптарының орындалуына;

      26) өндiрiс пен тұтыну қалдықтарын есепке алудың, кәдеге жаратудың және залалсыздандырудың белгiленген нормалары мен ережелерiнiң сақталуына;

      27) ластаушы заттар шығарындыларының, төгінділерінің стационарлық көздерi бар және өндiрiс пен тұтыну қалдықтарын орналастыратын объектiлерге қойылатын экологиялық талаптардың сақталуына;

      28) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      29) тазарту құрылыстары жұмысының технологиялық регламенттерiнiң сақталуына;

      30) өндiрiстiк экологиялық бақылау нормалары мен ережелерiнiң сақталуына;

      31) Қазақстан Республикасының мiндеттi экологиялық сақтандыру туралы заңнамасының сақталуына;

      32) қоршаған ортаны қорғау саласында лицензияланатын қызмет түрiн жүзеге асырудың бiлiктiлiк талаптары мен ережелерiнiң сақталуына;

      33) мемлекеттiк экологиялық сараптаманы жүргiзудiң мiндеттiлiгi туралы талаптардың сақталуына және оның шарттарының орындалуына;

      34) мiндеттi экологиялық аудит жүргiзу және қоршаған ортаны қорғау мәселелерi бойынша дұрыс ақпарат беру туралы талаптардың сақталуына;

      35) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      36) қауiптi қалдықтарды трансшекаралық тасымалдау ережелерiнiң сақталуына;

      37) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      38) озонды бұзатын заттардың нақты әкелінген, әкетілген және өткізілген саны туралы деректерді қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға ұсыну туралы талаптардың сақталуына;

      39) өндірушілердің (импорттаушылардың) қалдықтарды жинауды, тасымалдауды, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды, пайдалануды және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастырғаны үшін төлемақы төлеу жөніндегі талаптарды орындауына;

      40) өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторының осы Кодексте айқындалған талаптарды орындауына мемлекеттік экологиялық бақылау жүзеге асырылады.

      Ескерту. 114-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2009.06.23 N 164-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.07.10 N 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 21.06.2013 № 107-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2014 № 271-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 17.11.2015 № 407-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 25.04.2016 № 505-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2017 № 126-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

115-бап. Мемлекеттiк экологиялық бақылауды ұйымдастыру

      1. Мемлекеттiк экологиялық бақылау:

      1) қоршаған ортаға эмиссияларды және табиғи ресурстарды есепке алу жөнiндегi статистикалық ақпаратты, сондай-ақ табиғатты пайдаланушылардың табиғат қорғау қызметi туралы деректерiн талдау;

      2) табиғат пайдаланушылардың Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын сақтауы мен орындауына тексерулер ұйымдастыру және жүргiзу;

      2-1) Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне және осы Кодекске сәйкес профилактикалық бақылауды ұйымдастыру және жүргізу;

      3) Қазақстан Республикасы экологиялық заңнамасының сақталуын қамтамасыз ету үшiн құқықтық құралдарды пайдалану жолымен жүзеге асырылады.

      2. Мемлекеттiк экологиялық бақылау шаралар кешенiн, оның iшiнде:

      1) бақылаудың басымдықтарын айқындауды;

      2) бақылаудың қолданыстағы құралдарын пайдалануды;

      3) қызметтiң перспективалық жоспарларын, нақты iс-шаралар мен қажеттi кадрлық және материалдық ресурстарды, сондай-ақ сапалық және сандық көрсеткiштердi әзiрлеу мен енгiзудi;

      4) тексерулер мен профилактикалық бақылау жүргізуді;

      5) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      6) талдама бақылаудың деректерiн және мемлекеттiк экологиялық бақылауды жүзеге асыру үшiн қажеттi өзге де ақпаратты жинауды, талдау мен пайдалануды;

      7) мемлекеттiк экологиялық бақылау бөлiмшелерi қызметiнiң перспективалық, жылдық және жедел жоспарларын есепке алуды, құжаттауды және олардың iске асырылуын талдауды;

      8) мемлекеттiк экологиялық бақылау бөлiмшелерi қызметiнiң ашықтығы мен есеп беруiн қамтамасыз етудi қамтиды.

      Ескерту. 115-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2010.03.19 № 258-IV; 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

116-бап. Мемлекеттiк экологиялық бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдар

      1. Мемлекеттік экологиялық бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдарға:

      Қазақстан Республикасының Бас мемлекеттік экологиялық инспекторы;

      Қазақстан Республикасының Бас мемлекеттік экологиялық инспекторының орынбасары;

      Қазақстан Республикасының аға мемлекеттік экологиялық инспекторлары;

      Қазақстан Республикасының мемлекеттік экологиялық инспекторлары;

      облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың бас мемлекеттік экологиялық инспекторлары;

      облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың аға мемлекеттік экологиялық инспекторлары;

      облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың мемлекеттік экологиялық инспекторлары жатады.

      1-1. Осы баптың 1-тармағында аталған лауазымды адамдарды қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган тағайындайды.

      Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi органның мемлекеттiк экологиялық бақылау бөлiмшелерi мемлекеттiк қызметшiлерiнiң санаттарын осы баптың 1-тармағында көрсетілген лауазымды адамдарға жатқызу тәртібін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

      2. Мемлекеттік экологиялық инспекторлар белгіленген тәртіппен нысанды киіммен (погонсыз) қызметтік куәліктермен не сәйкестендіру карталарымен, омырау белгілерімен және белгіленген үлгідегі мөрлермен және пломбирлермен қамтамасыз етіледі.

      Нысанды киім (погонсыз) киіп жүру құқығы бар лауазымды адамдар лауазымдарының тізбесін, нысанды киім (погонсыз) үлгілерін, оны киіп жүру тәртібін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

      3. Мемлекеттiк экологиялық бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамның қызметiне араласуға жол берiлмейдi.

      4. Мемлекеттiк экологиялық бақылауды жүзеге асыруға кедергi келтiретiн, мемлекеттiк экологиялық бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдарға қатысты күш көрсету немесе зорлық iс-әрекет жасау арқылы қатер төндiретiн адамдар Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген жауаптылықта болады.

      5. Мемлекеттiк экологиялық инспекторлардың өз өкiлеттiгi шегiнде қабылдаған шешiмдерiн барлық жеке және заңды тұлғалар орындауға мiндеттi және солар бойынша мемлекеттік экологиялық бақылауды жүзеге асыратын жоғары тұрған мемлекеттік органның лауазымды адамына және сотқа шағым жасауға болады.

      6. Қазақстан Республикасының Бас мемлекеттік экологиялық инспекторында, облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың бас мемлекеттік экологиялық инспекторларында Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Елтаңбасы бейнеленген және өз атауы жазылған құжаттардың бланкілері болады.

      Ескерту. 116-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.06 N 379-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.01.10 N 383-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 31.10.2015 № 378-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 26.11.2019 № 273-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

117-бап. Мемлекеттiк экологиялық бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдардың құқықтары

      1. Мемлекеттiк экологиялық бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдар:

      1) табиғат пайдаланушылармен, жеке тұлғалармен және қоғамдық бiрлестiктермен өзара iс-қимыл жасасуға;

      2) тексерiлетiн объектiлерде, оның iшiнде әскери және қорғаныс объектiлерiнде Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен кедергiсiз болуға;

      3) жеке және заңды тұлғалардың аумақтарына сынамалар алуға арналған өлшеу аспаптары мен жабдықтарды алып кiруге, қажет болғанда мамандарды және жұртшылық өкiлдерiн тарта отырып, қажеттi өлшеу жұмыстарын жүргiзуге, сынамалар (оның iшiнде тауарлар мен материалдардың үлгiлерiн) алуға және оларға талдау жасауға;

      4) мемлекеттiк экологиялық бақылауды жүзеге асыруға қажеттi құжаттаманы, талдаулар нәтижелерiн және өзге де материалдарды сұратуға және алуға;

      5) табиғат пайдаланушы экологиялық нормалар мен талаптарды, экологиялық немесе өзге де рұқсаттарда көзделген табиғат пайдалану шарттарын бұзған, қоршаған ортаға және (немесе) халық денсаулығына аса ірі нұқсан келтiрген жағдайларда, Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен табиғат пайдалануға арналған экологиялық және өзге де рұқсаттарды тоқтата тұру немесе олардан айыру жөнiнде ұсыныстар енгiзуге;

      6) жеке және заңды тұлғаларға Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын бұзушылықтарды жою туралы нұсқамалар шығаруға;

      7) соттарға Қазақстан Республикасының заңнамасын бұза отырып жүзеге асырылатын шаруашылық және өзге де қызметтi шектеу, тоқтата тұру және тыйым салу туралы талап-арыздар ұсынуға;

      8) қоршаған ортаны қорғау саласындағы әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iстердi қарауға, тұлғаларды әкiмшiлiк немесе қылмыстық жауапқа тарту туралы материалдарды тиiстi органдарға жiберуге;

      9) Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын бұзу салдарынан қоршаған ортаға келтiрiлген залал мөлшерiн айқындауға немесе анықтауға қатысуға, залалды өтеу туралы нұсқама шығаруға және сотқа талап-арыз ұсынуға;

      10) Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын бұзушылардың iс-әрекеттерiн болғызбау немесе олардың жолын кесу үшiн жәрдемдесуiн сұрап, прокуратураға және құқық қорғау органдарына жүгінуге құқылы.

      11) алып тасталды - ҚР 27.12.2017 № 126-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі).

      2. Мемлекеттiк экологиялық бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдардың Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген жағдайларда арнаулы құралдарды (арнайы байланыс құралдарын, фото-бейне аппаратураларды, өлшеу құралдарын) сақтауға, алып жүруге және қолдануға құқығы бар.

      Ескерту. 117-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.10 N 383-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2017 № 126-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

118-бап. Мемлекеттiк экологиялық бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдардың мiндеттерi

      Мемлекеттiк экологиялық бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдар:

      1) Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасы талаптарының сақталуын бақылауды жүзеге асыруға;

      2) Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын сақтауға;

      3) Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын бұзудың қылмыстық жаза қолданылатын әрекет белгiлерi бар фактiлерi туралы құқық қорғау органдарына хабарлауға;

      4) Қазақстан Республикасы экологиялық заңнамасының сақталуын қамтамасыз ету мәселелерi бойынша басқа да мемлекеттiк органдармен, сондай-ақ жеке және (немесе) заңды тұлғалармен өзара iс-қимыл жасауға;

      5) мемлекеттік экологиялық бақылау нәтижелері бойынша алынған ақпарат құпиялылығын сақтауға;

      6) қызметтiк әдеп ережелерiн сақтауға мiндеттi.

      Ескерту. 118-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

13-тарау. Мемлекеттік экологиялық бақылау нысандары

      Ескерту. 13-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

119-бап. Мемлекеттік экологиялық бақылау нысандары

      1. Мемлекеттік экологиялық бақылау Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес тексеру және бақылау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау нысанында, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне және осы Кодекске сәйкес бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау нысанында жүзеге асырылады.

      2. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау қоршаған ортаға эмиссиялар мониторингінің автоматтандырылған жүйесін ендірген табиғат пайдаланушылардың объектілерінде жүргізілмейді.

      Ескерту. 119-бап жаңа редакцияда - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

120-бап. Инспекторлық экологиялық тексерулер жүргiзудiң кезеңдiлiгi мен мерзiмдерi

      Ескерту. 120-бап алып тасталды - ҚР 2009.07.17. № 188-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.
     

121-бап. Инспекторлық экологиялық тексерулер жүргiзу тәртiбi

      Ескерту. 121-бап алып тасталды - ҚР 2009.07.17. N 188-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.
     

122-бап. Мемлекеттiк экологиялық инспекторлардың инспекторлық экологиялық тексеру жүргiзу үшiн аумаққа немесе үй-жайға кiруiне жол беру

      Ескерту. 122-бап алып тасталды - ҚР 2009.07.17. N 188-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.
     

123-бап. Инспекторлық экологиялық тексеру нәтижелерi

      Ескерту. 123-бап алып тасталды - ҚР 2009.07.17. N 188-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.
     

124-бап. Инспекторлық экологиялық тексеру нәтижелерiн ресiмдеу тәртiбi

      Ескерту. 124-бап алып тасталды - ҚР 2009.07.17. N 188-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

125-бап. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау жүргізу тәртібі

      1. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылауды қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган қоршаған ортаға эмиссиялар мониторингінің автоматтандырылған жүйесін ендірген табиғат пайдаланушыларға қатысты қоршаған ортаға эмиссиялар мониторингінің автоматтандырылған жүйесінен алынған деректерді талдау жолымен жүргізеді.

      2. Бұзушылықтардың уақтылы жолын кесу және оларға жол бермеу, бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылаудың нәтижелері бойынша қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган анықтаған бұзушылықтарды өз бетінше жою құқығын бақылау субъектілеріне беру және оларға әкімшілік жүктемені азайту бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылаудың мақсаттары болып табылады.

      3. Бақылау субъектісінің әрекеттерінде (әрекетсіздігінде) оған бармай профилактикалық бақылау нәтижелері бойынша бұзушылықтар анықталған жағдайда, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның мемлекеттік экологиялық бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдары бұзушылықтар анықталған күннен бастап он жұмыс күні ішінде ақпараттық хатты ресімдейді және бақылау субъектісіне жібереді.

      4. Ақпараттық хат жөнелту және алу фактілерін растайтын тәсілмен бақылау субъектісіне табыс етілуге тиіс.

      Төменде санамаланған тәсілдердің бірімен жіберілген ақпараттық хат мынадай жағдайларда:

      1) қолма-қол – ақпараттық хатта алғаны туралы белгі қойылған күннен бастап;

      2) курьерлік не пошта қызметімен;

      3) электрондық тәсілмен – қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган сұрау салған кезде бақылау субъектісінің хатта көрсетілген электрондық мекенжайына жөнелтілген күннен бастап табыс етілген болып саналады.

      5. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарды жою туралы ақпараттық хатты алған бақылау субъектісі, ол табыс етілген күннен кейінгі күннен бастап он жұмыс күні ішінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға анықталған бұзушылықтарды жою жөніндегі іс-шаралар жоспарын оларды жоюдың нақты мерзімдерін көрсете отырып ұсынуға міндетті.

      Ақпараттық хатта көрсетілген бұзушылықтармен келіспеген жағдайда, бақылау субъектісі ақпараттық хатты жіберген қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға ақпараттық хат табыс етілген күннен кейінгі күннен бастап бес жұмыс күні ішінде қарсылық жіберуге құқылы.

      6. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарды белгіленген мерзімде жоймау, сол сияқты бұзушылықтарды жою жөніндегі іс-шаралар жоспарын мерзімінде ұсынбау бақылау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау жүргізудің жарты жылдық тізіміне енгізу жолымен бақылау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау тағайындауға алып келеді.

      7. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау тоқсанына бір реттен жиілетпей жүргізіледі.

      Ескерту. 125-бап жаңа редакцияда - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

126-бап. Мемлекеттiк экологиялық бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдардың шешiмдерiне, әрекеттерiне (әрекетсiздiгiне) шағым жасау тәртiбi

      Мемлекеттiк экологиялық бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдардың шешiмдерiне, әрекеттерiне (әрекетсiздiгiне) Қазақстан Республикасының заңнамалық актiлерiнде көзделген тәртiппен жоғары тұрған мемлекеттiк органға және (немесе) лауазымды адамға және сотқа шағым жасалуы мүмкін.

      Мемлекеттiк экологиялық бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдардың шешiмдерiне, әрекеттерiне (әрекетсiздiгiне) арыз оларға жоғары тұрған мемлекеттік органға немесе лауазымды адамға шағым жасалғаннан кейін сотқа беріледі.

      Ескерту. 126-бап жаңа редакцияда - ҚР 31.10.2015 № 378-V Заңымен (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі).

126-1-бап. Апелляциялық комиссияның шағымды қарау тәртібі

      1. Табиғат пайдаланушы апелляциялық комиссияға тексеру нәтижелері туралы актіге шағымды қарауы туралы өтінішхатты мәлімдеуге құқылы.

      Апелляциялық комиссияның құрамына қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның, Қазақстан Республикасы Ұлттық кәсіпкерлер палатасының өкілдері міндетті түрде кіреді.

      2. Шағымды апелляциялық комиссия қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның тексерулер нәтижелері туралы актісіне шағым жасалатын мәселелер шегінде қарайды.

      3. Тексеру нәтижелері туралы актіге шағым Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртіппен және мерзімдерде жазбаша нысанда беріледі.

      4. Апелляциялық комиссияның шешімі ұсынымдық сипатта болады.

      5. Апелляциялық комиссия жыл сайын тексерулер нәтижелері туралы актілерге шағымдарды қарау нәтижелерін қорытуды жүргізеді және Қазақстан Республикасының заңнамасын жетілдіру жөніндегі ұсынымдарды тұжырымдайды.

      6. Табиғат пайдаланушының Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген тәртіппен сотқа жүгінуі сот шешім шығарғанға дейін апелляциялық комиссияның тексеру нәтижелері туралы актіге шағымды қарауын тоқтата тұрады.

      Ескерту. 13-тарау 126-1-баппен толықтырылды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

126-2-бап. Апелляциялық комиссияның шағымды қарауы кезінде ақпараттың құпиялылығын қамтамасыз ету

      Коммерциялық және заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын мәліметтер, сондай-ақ құпия ақпарат апелляциялық комиссияның мүшелеріне қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган жүргізген тексерулер нәтижелері туралы актілерге шағымды қарау кезінде шағым берген адамның жазбаша рұқсатын алмастан, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган айқындаған тәртіппен ұсынылады.

      Жоғарыда көрсетілген мәліметтер апелляциялық комиссия мүшелерінің жария етуіне жатпайды.

      Ескерту. 13-тарау 126-2-баппен толықтырылды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

127-бап. Мемлекеттік экологиялық бақылауды жүргiзу кезiнде ақпараттың құпиялылығын қамтамасыз ету

      Ескерту. 127-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

      1. Табиғат пайдаланушыға қатысты құпия ақпарат табиғат пайдаланушының жазбаша рұқсатынсыз басқа тұлғаға берiлмейдi. Ақпараттың құпиялылығы Қазақстан Республикасының заңнамалық актiлерiнде және халықаралық шарттарда айқындалады.

      2. Мемлекеттiк экологиялық инспектор мемлекеттiк құпияларды, коммерциялық және өзге де заңмен қорғалатын құпияны құрайтын мәлiметтердi, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамалық актiлерiнде көзделген құпия ақпарат берудi қоспағанда, мемлекеттік экологиялық бақылау нәтижелері бойынша алынған құпия ақпаратты жария етпеуге мiндеттi.

      Ескерту. 127-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

14-тарау. ӨНДIРIСТIК ЭКОЛОГИЯЛЫҚ БАҚЫЛАУ

128-бап. Өндiрiстiк экологиялық бақылауды тағайындау және оның мақсаттары

      1. Арнайы табиғат пайдалануды жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар өндiрiстiк экологиялық бақылауды жүзеге асыруға мiндеттi.

      2. Өндiрiстiк экологиялық бақылаудың мақсаттары:

      1) табиғат пайдаланушының экологиялық саясатына, қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткiштерiне және қоршаған ортаға ықпалды әсер ететiн өндiрiстiк процестердi реттеу аспаптарына қатысты шешiмдер қабылдау үшiн ақпарат алу;

      2) Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасы талаптарының сақталуын қамтамасыз ету;

      3) табиғат пайдаланушының өндiрiстiк процестерiнiң қоршаған ортаға және адам денсаулығына әсер етуiн мейлiнше азайту;

      4) табиғи және энергетикалық ресурстарды пайдалану тиiмдiлiгiн арттыру;

      5) тосын жағдайларға жедел кiдiрiссiз ден қою;

      6) табиғат пайдаланушылардың басшылары мен қызметкерлерiнiң неғұрлым жоғары деңгейде экологиялық хабардар болуы мен жауапкершiлiгiн қалыптастыру;

      7) кәсiпорындардың экологиялық қызметi және халықтың денсаулығы үшiн қатер туралы жұртшылықты хабардар ету;

      8) экологиялық талаптарға сәйкестiктiң деңгейiн арттыру;

      9) қоршаған ортаны қорғауды басқару жүйесiнiң өндiрiстiк және экологиялық тиiмдiлiгiн арттыру;

      10) инвестициялау және кредит беру кезiнде экологиялық тәуекелдердi есепке алу болып табылады.

129-бап. Өндiрiстiк экологиялық бақылауды жүргiзу тәртiбi

      1. Өндiрiстiк экологиялық бақылауды табиғат пайдаланушы әзiрлеген өндiрiстiк экологиялық бақылау бағдарламасы негiзiнде табиғат пайдаланушы жүзеге асырады.

      2. Өндiрiстiк экологиялық бақылау бағдарламасында өндiрiстiк экологиялық бақылау процесiнде қадағаланып отыратын мiндеттi параметрлер тiзбесi, оның мерзiмдiлiгiн, ұзақтығы мен өлшемдер жиiлiгiн айқындау критерийлерi, пайдаланылатын аспаптық немесе есептiк әдiстер белгiленедi.

      3. Өндiрiстiк экологиялық бақылау шеңберiнде өндiрiстiк процестiң тиiмдiлiгiн экологиялық бағалау қоршаған ортаға эмиссиялар, зиянды өндiрiстiк факторлар деңгейiн, сондай-ақ табиғи, энергетикалық және өзге де ресурстарды тұтынудың нақты көлемiн өлшеу негiзiнде және (немесе) есептеу негiзiнде жүзеге асырылады.

      Ескерту. 129-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.07.15 N 461-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

130-бап. Табиғат пайдаланушының өндiрiстiк экологиялық бақылау жүргiзу кезiндегi құқықтары мен мiндеттерi

      1. Өндiрiстiк экологиялық бақылау жүргiзу кезiнде табиғат пайдаланушының:

      1) Қазақстан Республикасы экологиялық заңнамасының сақталуын қадағалап отыру үшiн ең аз қажеттi көлемде өндiрiстiк экологиялық бақылауды жүзеге асыруға;

      2) өзiнiң техникалық және қаржылық мүмкiндiктерiн ескере отырып, қабылданған талаптарға сәйкес өндiрiстiк экологиялық бақылау бағдарламасын әзiрлеуге;

      3) өндiрiстiк экологиялық бақылау қызметiнiң ұйымдық құрылымын және персоналдың оны жүргiзу үшiн жауапкершiлiгiн дербес айқындауға;

      4) кеңейтiлген өндiрiстiк экологиялық бақылауды ерiктi негiзде жүргiзуге;

      5) өндірістік экологиялық бақылау жүргізу кезінде қоршаған ортаға эмиссиялардың автоматтандырылған мониторингін жүргізу тәртібіне және өндірістік экологиялық бақылау нәтижелері жөніндегі есептілікке қойылатын талаптарға сәйкес ластану көздерінде қоршаған ортаға эмиссиялар мониторингінің автоматтандырылған жүйесін орнатуға құқығы бар.

      2. Өндiрiстiк экологиялық бақылау жүргiзу кезiнде табиғат пайдаланушы:

      1) өндiрiстiк экологиялық бақылау бағдарламасын әзiрлеуге;

      2) өндiрiстiк экологиялық бақылау бағдарламасының талаптарын iске асыруға және нәтижелерiн құжаттауға;

      3) рәсiмдiк талаптарды ұстануға және алынған деректердiң сапасын қамтамасыз етуге;

      4) өндiрiстiк экологиялық бақылаудың нәтижелерiн жүйелi түрде бағалауға және Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасының талаптарына анықталған сәйкессiздiктердi жою жөнiнде қажеттi шаралар қолдануға;

      5) өндiрiстiк экологиялық бақылау нәтижелерi жөнiндегi есептiлiктi қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi органға белгiленген тәртiппен ұсынуға;

      6) өндiрiстiк экологиялық бақылау процесiнде анықталған, Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын бұзу фактiлерi туралы қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi уәкiлеттi органға үш жұмыс күні ішінде хабарлауға;

      7) қауiпсiздiк техникасын сақтауға;

      8) жүзеге асырылатын өндiрiстiк экологиялық бақылаудың сапасы мен объективтiлiгiн растау үшiн мемлекеттiк экологиялық инспекторлардың бастапқы ақпаратқа қол жеткiзуiн қамтамасыз етуге;

      9) жұртшылықтың өндiрiстiк экологиялық бақылау бағдарламаларына және өндiрiстiк экологиялық бақылау жөнiндегi есептiк деректерге қол жеткiзуiн қамтамасыз етуге;

      10) мемлекеттiк экологиялық инспекторлардың талап етуi бойынша мемлекеттiк экологиялық бақылауды жүзеге асыру үшiн қажеттi өндiрiстiк экологиялық бақылаудың құжаттарын, талдаулардың нәтижелерiн және өзге де материалдарын ұсынуға мiндеттi.

      Ескерту. 130-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.15 N 461-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 25.04.2016 № 505-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

131-бап. Өндiрiстiк экологиялық бақылау бағдарламасын әзiрлеуге қойылатын талаптар

      1. Өндiрiстiк экологиялық бақылау бағдарламасын табиғат пайдаланушы әзiрлейдi.

      2. Өндiрiстiк экологиялық бақылау бағдарламасында мынадай ақпарат:

      1) өндiрiстiк мониторинг процесiнде қадағаланып отыратын мiндеттi параметрлер тiзбесi;

      2) өндiрiстiк мониторинг пен өлшеулердi жүзеге асыру кезеңi, ұзақтығы және жиiлiгi;

      3) өндiрiстiк мониторингтi жүргiзуде пайдаланылатын әдiстер туралы мәлiметтер;

      4) сынамаларды iрiктеп алу нүктесi және өлшеулер жүргiзу орны;

      5) деректердi есепке алуды жүргiзудiң, талдаудың және хабарлаудың әдiстерi мен жиiлiгi;

      6) iшкi тексерулердiң жоспар-кестесi және олардың сақталмауына ден қоюдың iшкi аспаптарын қоса алғанда, Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын бұзушылықтарды жою рәсiмi;

      7) аспаптық өлшеулердiң сапасын қамтамасыз ету тетiктерi;

      8) тосын жағдайлардағы iс-қимыл хаттамасы;

      9) өндiрiстiк экологиялық бақылауды жүргiзу үшiн қызметкерлердiң iшкi жауапкершiлiгiнiң ұйымдастырушылық және функционалдық құрылымы;

      10) өндірістік экологиялық бақылауды ұйымдастыру мен жүргізу мәселелерi көрiнiс табатын өзге де мәлiметтер қамтылуға тиiс.

132-бап. Өндiрiстiк мониторингтiң түрлерi және оны жүргiзудi ұйымдастыру

      1. Өндiрiстiк мониторинг өндiрiстiк экологиялық бақылаудың белгiленген кезеңдiлiкпен толық деректер алу үшiн орындалатын элементi болып табылады.

      2. Өндiрiстiк экологиялық бақылауды жүзеге асыру шеңберiнде операциялық мониторинг, қоршаған ортаға эмиссиялар мониторингi және әсер ету мониторингi орындалады.

      3. Операциялық мониторинг (өндiрiстiк процесс мониторингi) табиғат пайдаланушының қызмет көрсеткiштерi оны тиiстi жобалық пайдалану және осы өндiрiстiң технологиялық регламентiнiң талаптарын сақтау үшiн орынды деп есептелетiн ауқымда тұрғанын растау үшiн технологиялық процестiң параметрлерiн қадағалауды қамтиды. Операциялық мониторингтiң мазмұнын табиғат пайдаланушылар айқындайды.

      4. Эмиссиялардың санын, сапасын және олардағы өзгерістерді байқау не қоршаған ортаға эмиссиялар мониторингінің автоматтандырылған жүйесі арқылы байқау қоршаған ортаға эмиссиялар мониторингі болып табылады.

      5. Әсер ету мониторингiн жүргiзу, ол Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасының және қоршаған орта сапасы нормативтерiнiң сақталуын қадағалап отыру үшiн қажет болған жағдайларда өндiрiстiк экологиялық бақылау бағдарламасына енгiзiледi.

      6. Әсер ету мониторингi мынадай жағдайларда:

      1) табиғат пайдаланушының қызметi сезiмтал экожүйеге және халықтың денсаулығына әсер ететiн болса;

      2) технологиялық oбъектiлердi пайдалануға беру кезеңiнде;

      3) қоршаған ортаға авариялық эмиссиялардан кейiн мiндеттi болып табылады.

      7. Әсер ету мониторингiн табиғат пайдаланушы жеке, сондай-ақ қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi органмен келiсiм бойынша басқа да табиғат пайдаланушылармен бiрге жүзеге асыруы мүмкiн.

      8. Алып тасталды - ҚР 2011.07.15 N 461-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      9. Қоршаған ортаның өндiрiстiк мониторингiн "Сәйкестікті бағалау саласындағы аккредиттеу туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгiленген тәртiппен аккредиттелген өндiрiстiк немесе тәуелсiз зертханалар жүзеге асырады.

      10. Өндiрiстiк мониторингтiң деректерi Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингiнiң бiрыңғай мемлекеттiк жүйесiн жүргiзу шеңберiнде қоршаған ортаның жай-күйiн бағалау үшiн пайдаланылады.

      Ескерту. 132-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.15 № 461-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.10.2015 № 376-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.10.2018 № 184-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

133-бап. Өндiрiстiк экологиялық бақылау жөнiндегi есеп пен есептiлiк

      Табиғат пайдаланушы қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган белгiлеген талаптарға сәйкес iшкi есептi жүргiзедi, өндiрiстiк экологиялық бақылау нәтижелерi бойынша кезеңдiк есептер берудi қалыптастырады және ұсынады.

134-бап. Табиғат пайдаланушының iшкi тексерулердiұйымдастыруы

      1. Табиғат пайдаланушы Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасының сақталуын тұрақты iшкi тексеру және өндiрiстiк экологиялық бақылау нәтижелерiн экологиялық және өзге де рұқсаттардың талаптарымен салыстыру жөнiнде шаралар қолданады.

      2. Iшкi тексерулердi еңбек мiндеттерiне қоршаған ортаны қорғау мәселелерi және өндiрiстiк экологиялық бақылауды жүзеге асыру жөнiндегi функциялар кiретiн қызметкер (қызметкерлер) жүргiзедi.

      3. Iшкi тексерулер барысында:

      1) өндiрiстiк экологиялық бақылау бағдарламасында көзделген iс-шаралардың орындалуы;

      2) қоршаған ортаны қорғауға қатысты өндiрiстiк нұсқаулықтар мен ережелердi ұстану;

      3) экологиялық және өзге де рұқсат талаптарын орындау;

      4) өндiрiстiк экологиялық бақылаудың нәтижелерi бойынша есеп пен есептiлiктi жүргiзудiң дұрыстығы;

      5) өндiрiстiк экологиялық бақылауды ұйымдастыру мен жүргiзу мәселелерi көрiнiс табатын өзге де мәлiметтер бақыланады.

      4. Iшкi тексерудi жүзеге асыратын қызметкер (қызметкерлер):

      1) алдыңғы iшкi тексеру туралы есептi қарауға;

      2) қоршаған ортаға эмиссия жүзеге асырылатын әрбiр объектiнi қарап тексеруге;

      3) қажет болған жағдайда, басшыға тексеру барысында анықталған сәйкессiздiктердi түзету жөнiндегi шараларды жүргiзу туралы талаптарды, оларды жою мерзiмдерi мен тәртiбiн қамтитын жазбаша есеп жасауға мiндеттi.

15-тарау. ҚОҒАМДЫҚ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ БАҚЫЛАУ

135-бап. Қоғамдық экологиялық бақылаудың мақсаттары мен мiндеттерi

      1. Қоғамдық экологиялық бақылау жұртшылықты мемлекеттiң экологиялық проблемаларына тарту мақсатында жүргiзiледi.

      2. Қоғамдық экологиялық бақылау жүргiзу тәртiбiн қоғамдық бiрлестiктер өз жарғыларына сәйкес айқындайды.

136-бап. Ақпараттық және өзге де өзара iс-қимыл

      1. Жеке және заңды тұлғалар қоршаған ортаны қорғау, табиғи ресурстарды қорғау, молықтыру және пайдалану саласындағы мемлекеттiк бақылауды жүзеге асыратын мемлекеттiк органдардың жұмысы және оның нәтижелерi туралы ақпаратқа қол жеткiзуге тиiс.

      2. Қоршаған ортаны қорғау, табиғи ресурстарды қорғау, молықтыру және пайдалану саласындағы мемлекеттiк бақылауды жүзеге асыратын мемлекеттiк органдар жекелеген тексерулер нәтижелерiнiң және жылдық есептiлiктiң жариялануын қамтамасыз етедi.

      3. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган ынтымақтасу және өзара iс-қимыл жасауды жүзеге асыру үшiн жарғыларында қоғамдық экологиялық бақылау функциясы көзделген қоғамдық бiрлестiктердiң тiзбесiн жасайды.

      4. Мемлекеттiк органдар Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын бұзушылықтарды анықтау жөнiндегi жұмысқа жеке және заңды тұлғаларды ерiктi негiзде тартуы мүмкiн.

5-БӨЛIМ. ЭКОЛОГИЯЛЫҚ МОНИТОРИНГ ПЕН КАДАСТРЛАР
16-тарау. ҚОРШАҒАН ОРТА MEH ТАБИҒИ РЕСУРСТАР МОНИТОРИНГI

137-бап. Мемлекеттiк экологиялық мониторинг

      1. Мемлекеттік экологиялық мониторинг (қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингі) – табиғи және антропогендік факторлардың әсерінен қоршаған ортаның, табиғи ресурстардың жай-күйінің өзгеруін бағалау, болжау және бақылау мақсатында, оның ішінде Жерді ғарыштан қашықтықтан зондтау деректерін пайдалана отырып, олардың жай-күйін байқаудың кешенді жүйесі.

      2. Атмосфералық ауа, жер, жер үстi мен жер асты сулары, жер қойнауы, өсімдіктер мен жануарлар дүниесi, сондай-ақ климат пен Жердiң озон қабаты, экологиялық жүйелер, қоршаған ортаның халықтың денсаулығына әсер ететiн факторлары мемлекеттiк экологиялық мониторинг объектiлерi болып табылады.

      Ескерту. 137-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 08.04.2016 № 490-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
     

138-бап. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингiнiң бiрыңғай мемлекеттiк жүйесi және оның мiндеттерi

      1. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингiнiң бiрыңғай мемлекеттiк жүйесi - экологиялық қауiпсiздiктi, табиғи ресурстарды сақтауды, молықтыруды және ұтымды пайдалануды, сондай-ақ халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығын қамтамасыз ету мақсатында басқарушылық және шаруашылық шешiмдердiң қабылдануы үшiн қоршаған орта мен табиғи ресурстардың жай-күйiн байқауды, сондай-ақ олардың нақты жай-күйi туралы деректерге талдау жасауды қамтитын көп мақсатты ақпараттық жүйе.

      2. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингiнiң бiрыңғай мемлекеттiк жүйесiн қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган арнайы мемлекеттiк уәкiлеттi органдармен бiрлесе отырып ұйымдастырады.

      3. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингiнiң бiрыңғай мемлекеттiк жүйесiнiң принциптерi:

      1) бiрыңғай ұйымдық, әдiстемелiк, метрологиялық және ақпараттық ұстаным негiзiнде жұмыс iстеу;

      2) қолданыстағы мемлекеттiк және өзге де мониторинг жүйелерiнiң мүмкiндiктерiн барынша пайдалану болып табылады.

      4. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингiнiң бiрыңғай мемлекеттiк жүйесiнiң мiндеттерi:

      1) қоршаған ортаның, биологиялық әралуандық және экожүйелердiң жай-күйi туралы, антропогендiк әсер ету көздерi, тiршiлiк ету ортасының халық денсаулығына әсер ететiн факторлары туралы дұрыс және салыстырмалы ақпарат алу;

      2) қоршаған ортаның жай-күйiн, антропогендiк әсер ету деңгейлерiн, биосфера жай-күйiнiң көрсеткiштерiн, экожүйелердiң функционалдық тұтастығын бағалау және болжау;

      3) экологиялық қауiпсiздiктi қамтамасыз ету бойынша қабылданатын басқарушылық шешiмдерi мен өткiзiлетiн iс-шаралардың тиiмдi болуына талдау жүргiзу үшiн деректермен қамтамасыз ету болып табылады.

      5. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингiнiң бiрыңғай мемлекеттiк жүйесi тіршілік ету ортасы мен халықтың денсаулығын қоса алғанда, қоршаған ортаны қорғау мәселелерiн тiкелей немесе жанама түрде қамтитын, Қазақстан Республикасындағы қолданыстағы мониторинг жүйелерi мен мониторингтiң кiшi жүйелерiнiң базасында қалыптасады.

      6. Арнайы уәкiлеттi мемлекеттiк органдар өздерiнiң құзыретiне сәйкес табиғи объектiлерге зерттеу жүргiзуге және мониторинг түрлерiн (кiшi жүйелердi) ұйымдастыруға мiндеттi.

139-бап. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингiбiрыңғай мемлекеттiк жүйесiнiң бiрыңғай ақпараттық жүйесi

      1. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингiнiң бiрыңғай мемлекеттiк жүйесiн ақпараттық қамтамасыз ету жинақтық деректер банкiне берiлетiн арнайы уәкiлеттi мемлекеттiк органдар орындайтын қоршаған орта мен табиғи ресурстардың мемлекеттiк мониторингiнiң, сондай-ақ табиғат пайдаланушылар өндiрiстiк экологиялық бақылау шеңберiнде жүзеге асыратын өндiрiстiк мониторингтiң нәтижелерiне негiзделедi.

      2. Бағдарламалық құралдар жүйесi Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингi бiрыңғай мемлекеттiк жүйесiнiң әртүрлi деңгейлерi, сондай-ақ жүйелерi мен кiшi жүйелерiнiң деректер банктерi арасында ақпарат алмасуды қамтамасыз ете отырып, ақпараттың бiрыңғай әдiстемелiк негiзде жинақталуын, өңделуi мен сақталуын жүзеге асыруға мүмкiндiк беруге тиiс.

      3. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингiнiң бiрыңғай мемлекеттiк жүйесi шеңберiнде ақпарат алмасу табиғи ресурстардың тиiстi түрлерiнiң мониторингiн жүзеге асыратын арнайы уәкiлеттi мемлекеттiк органдармен келiсiм бойынша қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган бекiткен тiзбелерге, нысандар мен мерзiмдерге сәйкес өтеусiз негiзде жүзеге асырылады.

140-бап. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингi бiрыңғай мемлекеттiк жүйесiнiң мазмұны

      1. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингi бiрыңғай мемлекеттiк жүйесiнiң мазмұнын мониторингтiң мынадай кiшi жүйелерi:

      1) қоршаған орта жай-күйiнiң мониторингi;

      2) табиғи ресурстар мониторингi;

      3) мониторингтiң арнайы түрлерi құрайды.

      2. Жұмыс iстеу процесiнде Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингi бiрыңғай мемлекеттiк жүйесiнiң кiшi жүйелерiне мониторингтiң басқа да түрлерi енуi мүмкiн.

141-бап. Қоршаған орта жай-күйiнiң мониторингi

      1. Қоршаған орта жай-күйiнiң мониторингi мынадай түрлердi қамтиды:

      1) атмосфералық ауа жай-күйiнiң мониторингi;

      2) атмосфералық жауын-шашын жай-күйiнiң мониторингi;

      3) су ресурстарының сапалық жай-күйiнiң мониторингi;

      4) топырақ жай-күйiнiң мониторингi;

      5) метеорологиялық мониторинг;

      6) радиациялық мониторинг;

      7) трансшекаралық ластаулар мониторингi;

      8) фондық мониторинг.

      2. Қоршаған орта жай-күйiнiң мониторингiн қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган ұйымдастырады.

      3. Атмосфералық ауа жай-күйiнiң мониторингi - Қазақстан Республикасының елдi мекендерiнде атмосфералық ауаның ластануының жай-күйiне бақылау жасау жүйесi. Мемлекеттiк бақылау бекеттерiнiң санын және оларды әрбiр нақты елдi мекенде орналастыруды халық саны, жер рельефi, ластанудың нақты деңгейiн ескере отырып, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган өз құзыретi шегiнде айқындайды.

      4. Атмосфералық жауын-шашын жай-күйiнiң мониторингi - атмосфераның ластануының көрсеткiшi болатын атмосфералық жауын-шашынның химиялық құрамына бақылау жасау, сондай-ақ қыс кезiнде атмосфераның өңiрлiк ластануын бағалау және елдi мекендер мен өнеркәсiп объектiлерiнен ластаушы заттардың таралу ауқымын анықтау үшiн қар қабатындағы заттардың болуына бақылау жасау жүйесi.

      5. Су ресурстарының сапалық жай-күйiнiң мониторингi - жер үстi және жер асты сулары сапасының жай-күйiне бақылау жасау жүйесi.

      6. Топырақ жай-күйiнiң мониторингi - елдi мекен жерлерiнде, суармалы аумақтар мен ауыл шаруашылығы алқаптарында топырақтың техногендiк ластануының жай-күйiне бақылау жасау жүйесi.

      7. Метеорологиялық мониторинг - мемлекеттiк органдарды, жеке және заңды тұлғаларды ауа райы туралы ақпаратпен қамтамасыз ету, қысқа мерзiмдi, ұзақ мерзiмдi метеорологиялық, агрометеорологиялық болжамдар жасау және дүлей метеорологиялық құбылыстардың туындау ықтималдығы туралы ескерту мақсатында атмосфера мен жер үстiнiң физикалық параметрлерiне, метеорологиялық, оның iшiнде актинометрикалық, жылу балансы, озонометрикалық, аэрологиялық бақылау жасаудың кешендi жүйесi. Метеорологиялық мониторинг деректерiнiң негiзiнде климаттың және Жердiң озон қабатының мониторингiн жүргiзу жүзеге асырылады.

      8. Радиациялық мониторинг - қоршаған ортаның объектiлерi мен аумақтардың техногендiк және табиғи радиоактивтi ластануына бақылау жасау жүйесi.

      9. Трансшекаралық ластану мониторингi - трансшекаралық сулар мен ауаның трансшекаралық ластануының, сондай-ақ қоршаған ортаға трансшекаралық әсердi болғызбау, шектеу және азайту үшiн қолданылатын шаралар тиiмдiлiгiнiң жай-күйiне шекаралас мемлекеттермен халықаралық ынтымақтастық шеңберiнде жүзеге асырылатын бақылау жүйесi.

      10. Фондық мониторинг - қоршаған ортаның кешендi фондық мониторингi станцияларының мамандандырылған желiсiндегi атмосфера мен басқа да ортаның биосферамен өзара iс-қимылының жай-күйiне бақылау жасау жүйесi.

142-бап. Табиғи ресурстар мониторингi

      1. Табиғи ресурстар мониторингi мынадай түрлердi қамтиды:

      1) жер мониторингi;

      2) су объектiлерi және оларды пайдалану мониторингi;

      3) жер қойнауы мониторингi;

      4) ерекше қорғалатын табиғи аумақтар мониторингi;

      5) таулы экожүйелер мен шөлейттену мониторингi;

      6) орман мониторингi;

      7) жануарлар дүниесi мониторингi;

      8) өсiмдiктер дүниесi мониторингi.

      2. Табиғи ресурстар мониторингiн Қазақстан Республикасының заңнамалық актiлерiне сәйкес арнайы уәкiлеттi мемлекеттiк органдар жүзеге асырады.

      3. Жер мониторингі жердің пайдаланылуы мен қорғалуын мемлекеттік бақылау, болып жатқан өзгерістерді уақтылы анықтау, оларды бағалау, одан әрі дамуын болжау және теріс процестер салдарларының алдын алу және жою жөнінде ұсынымдар тұжырымдау мақсатында жер қорының сапалық және сандық жай-күйіне базалық (бастапқы), жедел, кезеңдік байқаулар, оның ішінде Жерді ғарыштан қашықтықтан зондтау деректерін пайдалана отырып жүргізілген байқаулар жүйесін білдіреді.

      4. Су объектiлерi мониторингi теріс процестердi уақтылы анықтау, олардың дамуын бағалау мен болжау, жүзеге асырылатын су шаруашылығы iс-шараларының зиянды салдарларын болғызбау және тиiмдiлiк дәрежесiн айқындау жөнiнде ұсынымдар тұжырымдау мақсатында олардың жай-күйiнің гидрологиялық, гидрогеологиялық, гидрогеохимиялық, санитариялық-химиялық, микробиологиялық, паразитологиялық, радиологиялық және токсикологиялық көрсеткiштерін тұрақты байқаулар жүйесін, алынған ақпаратты жинауды, өңдеуді және беруді, оның ішінде Жерді ғарыштан қашықтықтан зондтау деректерін пайдалана отырып жүргізуді білдіреді.

      5. Жер қойнауының мониторингі жер қойнауының мемлекеттік қорын ұтымды басқаруды қамтамасыз ету және олардың өзгеруін уақтылы анықтау, теріс процестер салдарын бағалау, алдын алу және жою үшін жер қойнауының жай-күйін байқау, оның ішінде Жерді ғарыштан қашықтықтан зондтау деректерін пайдалана отырып байқау жүйесін білдіреді. Жер қойнауы мониторингінің деректері мемлекеттік жер қойнауы қорының бірыңғай кадастрында жинақталады.

      6. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың мониторингi - табиғи процестердiң қалыпты өтуi мен қоршаған ортаның жай-күйiндегi өзгерiстердiң ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың экологиялық жүйелерiне әсерiн зерттеу үшiн бақылау жасау жүйесi. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар мониторингiнiң деректерi Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың мемлекеттiк кадастрында қорытылады.

      7. Таулы экожүйелер мен шөлейттену мониторингi - шөлейттену мен оның зардаптарына және таулы экожүйелердiң жай-күйiне бақылау жасау.

      8. Орман мониторингi орман қорын күзету, қорғау, пайдалану және орман өсіру, ормандардың биологиялық әралуандығы мен экологиялық функцияларын сақтау саласында мемлекеттік басқару мақсатында орман қорының жай-күйi мен серпінін байқау, бағалау және болжау, оның ішінде Жерді ғарыштан қашықтықтан зондтау деректерін пайдалана отырып байқау, бағалау және болжау жүйесiн бiлдiредi. Орман мониторингiнің деректері Мемлекеттік орман кадастрында жинақталады.

      9. Жануарлар дүниесiнiң мониторингi жануарлар дүниесiн қорғау, молықтыру мен пайдалану және биологиялық әралуандықты сақтау саласындағы мемлекеттiк басқару мақсатында жануарлар дүниесi объектiлерiнiң жай-күйi мен динамикасын бақылау, бағалау және болжау жүйесi болып табылады. Жануарлар дүниесi мониторингiнiң деректерi Жануарлар дүниесiнiң мемлекеттiк кадастрында қорытылады.

      10. Өсiмдiктер дүниесiнiң мониторингi өсiмдiктер дүниесiн зерттеу, қорғау, молықтыру және тұрақты пайдалану мақсатында олардың объектiлерi жай-күйiнiң бағалануын бақылау жүйесiн бiлдiредi.

      Ескерту. 142-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 08.04.2016 № 490-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2017 № 126-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.10.2019 № 268-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

143-бап. Мониторингтiң арнайы түрлерi

      1. Мониторингтiң арнайы түрлерiне:

      1) әскери-сынақ полигондарының мониторингi;

      2) "Байқоңыр" зымыран-ғарыш кешенiнiң мониторингi;

      3) парниктiк газдардың және озон қабатын бұзатын заттарды тұтынудың мониторингі;

      4) санитарлық-эпидемиологиялық мониторинг;

      5) климаттың және Жердiң озон қабатының мониторингi;

      6) төтенше экологиялық жағдайлар және экологиялық зiлзала аймағының мониторингi;

      7) ғарыштық мониторинг жатады.

      2. Әскери-сынақ полигондарының мониторингi - әскери, оның iшiнде зымырандық техниканы сынақтан өткiзуден, жабық және қолданыстағы полигондар аумақтарында бейбiт мақсаттарда ядролық жарылыстар жасаудан туындайтын қоршаған ортаның ластануына бақылау жасау жүйесi.

      3. "Байқоңыр" зымыран-ғарыш кешенiнiң мониторингi – "Байқоңыр" кешенiнiң зымыран-ғарыш қызметiнің әсеріне ұшырайтын аумақтарда қоршаған ортаның жай-күйiн байқау жүйесi, оның жұмыс істеуін ұйымдастыруды ғарыш қызметі саласындағы уәкілетті орган жүзеге асырады.

      4. Парниктiк газдардың және озон қабатын бұзатын заттарды тұтынудың мониторингi - парниктiк газдардың атмосфераға шығарылатын шығарындыларын және озон қабатын бұзатын заттарды тұтынуды және олардың көздерiне бақылау жасау және есепке алу жүйесi.

      5. Санитарлық-эпидемиологиялық мониторинг - халықтың денсаулығы мен тiршiлiк ету ортасының жай-күйiне, оларды талдаудың, бағалаудың және болжаудың, сондай-ақ халықтың денсаулығы жай-күйi мен тiршiлiк ету ортасы факторларының әсерi арасындағы себеп-салдар байланыстарын айқындаудың мемлекеттiк бақылау жасау жүйесi. Мониторингтi халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган жүзеге асырады.

      6. Климаттың және Жердiң озон қабатының мониторингi - климаттың өзгерiстерi мен Жердiң озон қабатының динамикасына, олардың жай-күйiн кешендi бағалау мен болжауға бақылау жасау.

      7. Төтенше экологиялық жағдайлар және экологиялық зiлзала аймағының мониторингi - төтенше экологиялық жағдай және экологиялық зiлзала аймақтарының аумақтарында қоршаған ортаның жай-күйiне бақылау жасау жүйесi.

      8. Ғарыштық мониторинг – Жерді ғарыштан қашықтықтан зондтау құралдарын пайдалана отырып, қоршаған ортаның жай-күйiн байқау жүйесi, оның жұмыс істеуін ұйымдастыруды ғарыш қызметі саласындағы уәкiлеттi орган жүзеге асырады.

      9. Осы баптың 2, 4, 6 және 7-тармақтарында көрсетілген мониторингтің арнайы түрлерiн ұйымдастыруды қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган жүзеге асырады.

      Ескерту. 143-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 08.04.2016 № 490-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

144-бап. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингiбiрыңғай мемлекеттiк жүйесiнiң деңгейлерi мен байқау желiлерi

      1. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингi бiрыңғай мемлекеттiк жүйесiнiң мониторингiн жүргiзу мынадай үш деңгейде жүзеге асырылады:

      1) жергiлiктi (өндiрiстiк мониторинг және елдi мекендердiң нақты учаскелерiнiң, су тоғандары мен өзендердiң, ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың мониторингi);

      2) өңiрлiк (өңiрлердiң физикалық-географиялық және экономикалық ерекшелiктерiн, экологиялық тұрғыдан ауыртпалықты аймақтардың бар-жоғын және қоршаған ортаның жай-күйi мен табиғи ресурстардың пайдаланылуына әсер ететiн табиғи және техногендiк факторлар кешенiн ескере отырып, әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктер шегiндегi мониторинг);

      3) республикалық (қажет болған кезде жалпы мемлекеттiк мәнi бар iрi өңiрлер мен жекелеген объектiлердi бөлiп көрсете отырып, Қазақстан Республикасының бүкiл аумағын қамтитын мониторинг).

      2. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингiнің бiрыңғай мемлекеттiк жүйесiнiң шеңберiнде қоршаған ортаның жай-күйiн байқау, сондай-ақ талдау үшiн сынамаларды iрiктеу арнайы құрылған мемлекеттiк, аумақтық және жекеше байқау желiлерiнiң пункттерiнде жүзеге асырылады. Iрiктелiп алынған сынамалардағы ластаушы заттардың құрамын талдауды аккредиттелген талдамалық зертханалар және (немесе) автоматтық байқау пункттері жүзеге асырады.

      3. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингi бiрыңғай мемлекеттiк жүйесiнiң шеңберiнде бақылау желiлерiн құру қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi органмен келiсiледi.

      Ескерту. 144-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 25.04.2016 № 505-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

145-бап. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингiбiрыңғай мемлекеттiк жүйесiнiң жұмыс iстеу негiздерi

      Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингiнiң бiрыңғай мемлекеттiк жүйесi:

      1) ғылыми зерттеулер ұйымдастыру мен жүргiзу, Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингi бiрыңғай мемлекеттiк жүйесiнiң жұмыс iстеуi үшiн қажеттi және жеткiлiктi әдiстемелiк база;

      2) қоршаған ортаның жай-күйiн айқындайтын нормативтердi, оған антропогендiк әсер ететiн нормаларды, қоршаған ортаның жай-күйiн бағалау мен болжау, табиғат қорғау қызметiнде басқарушылық шешiмдердi шығару және қабылдау жөнiндегi жұмыстарды орындау үшiн негiз болып табылатын экологиялық қауiпсiздiк нормаларын әзiрлеу және белгiлеу;

      3) Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингi бiрыңғай мемлекеттiк жүйесiнiң, оның құрылымдық бөлiмшелерi мен элементтерiн құру және жұмысын ұйымдастыру үшiн қажеттi талаптарды, ережелер мен рәсiмдердi регламенттейтiн нормативтiк құқықтық актiлердi қабылдау және қолданысқа енгiзу;

      4) бақылаудың салыстырмалы нәтижелерiн алуға мүмкiндiк беретiн әдiстемелiк құжаттарды әзiрлеудi және енгiзудi ұйымдастыру;

      5) ақпараттық жүйелердiң құрылымдарын, деректер базасының жүйелерiн, жiктеуiштердi, деректер сөздiктерiн және құжаттардың бiрiздендiрiлген нысандарын әзiрлеу;

      6) техникалық қамтамасыз ету;

      7) талдамалық зертханаларды және мониторинг жүргiзудi қамтамасыз ететiн басқа да бөлiмшелердi аккредиттеудi ұйымдастыру негiзiнде жұмыс iстейдi.

145-1-бап. Мемлекеттік бақылау жасау желісін қорғау

      1. Мемлекеттік бақылау жасау желісі, оның ішінде желіге бөлінген жер учаскелері мен акватория бөліктері, сондай-ақ мүлік тек қана мемлекеттік меншікке жатады және мемлекеттің қорғауында болады әрі жекешелендіруге жатпайды.

      2. Стационарлық және жылжымалы байқау пункттерінің қызметін ұйымдастыруды Ұлттық гидрометеорологиялық қызмет жүзеге асырады.

      Жаңадан ашылатын байқау пункттерінің орналасқан жерін (дислокациялау орнын) айқындау жергілікті атқарушы органдармен келісу бойынша Ұлттық гидрометеорологиялық қызметтің шешімімен жүргізіледі. Көрсетілген байқау пункттерінің қызметін тоқтату Ұлттық гидрометеорологиялық қызметтің шешімімен жүзеге асырылады.

      3. Қоршаған ортаның жай-күйі, оның ластануы туралы анық ақпарат алу мақсатында стационарлық бақылау жасау пункттерінің айналасында шаруашылық қызметке шектеу қойылатын қорғау аймақтары құрылады. Стационарлық бақылау жасау пункттері туралы ережені қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      4. Мемлекеттік бақылау жасау желісіне кіретін стационарлық байқау пункттеріне өту немесе көлікпен өту жүзеге асырылатын болса, ол жер учаскелеріне Қазақстан Республикасының жер заңнамасында айқындалған тәртіппен сервитуттар белгіленуі мүмкін.

      Ескерту. 16-тарау 145-1-баппен толықтырылды - ҚР 2011.12.03 № 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен; өзгерістер енгізілді - ҚР 29.09.2014 № 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 25.04.2016 № 505-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

145-2-бап. Ұлттық гидрометеорологиялық қызметтің жұмысы

      1. Ұлттық гидрометеорологиялық қызмет мемлекеттік бақылау жасау желісін пайдалана отырып, қоршаған ортаның жай-күйіне мониторинг, метеорологиялық және гидрологиялық мониторингті жүргізуді қамтамасыз етеді. Ұлттық гидрометеорологиялық қызмет бюджет қаражаты есебінен құрылады және жұмыс істейді.

      Мемлекеттік байқау желісінде жүзеге асырылатын, метеорологиялық және гидрологиялық мониторингтерді және қоршаған ортаның жай-күйіне мониторинг жүргізу жөніндегі қызмет мемлекеттік монополияға жатады және оны Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша құрылған, шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорын – ұлттық гидрометеорологиялық қызмет жүзеге асырады.

      Мемлекеттік монополия субъектісі өндіретін және (немесе) өткізетін тауарлардың (жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің) бағаларын монополияға қарсы органмен келісу бойынша қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган белгілейді.

      2. Гидрометеорологиялық қызмет осы Кодекске, Қазақстан Республикасының техникалық реттеу саласындағы заңнамасына және Қазақстан Республикасының өлшем бірлігін қамтамасыз ету туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

      3. Ұлттық гидрометеорологиялық қызмет азаматтық қорғаудың бірыңғай мемлекеттік жүйесінің құрамына кіреді және өз қызметін төтенше жағдайларда Қазақстан Республикасының азаматтық қорғау туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырады.

      4. Ұлттық гидрометеорологиялық қызмет осы Кодекске және "Жұмылдыру дайындығы және жұмылдыру туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріне ақпарат ұсынады.

      Ескерту. 16-тарау 145-2-баппен толықтырылды - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), өзгерістер енгізілді - ҚР 2012.07.10 N 34-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 11.04.2014 № 189-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 29.10.2015 № 376-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 28.10.2019 № 268-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

146-бап. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингiнiң бiрыңғай мемлекеттiк жүйесiн қаржыландыру

      1. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингiнiң бiрыңғай мемлекеттiк жүйесi бюджет қаражаты және Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де көздер есебiнен қаржыландырылады.

      2. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингiнiң бiрыңғай мемлекеттiк жүйесiн қаржыландыру:

      1) мониторингтiң республикалық деңгейiн жасауға және оның жұмыс iстеуiне қолдау көрсетуге;

      2) мониторингтiң және оның кiшi жүйелерiнiң жұмыс iстеуi мен дамуын қамтамасыз ету, ғылыми-техникалық бағдарламаларды орындау үшiн ғылыми-техникалық өнiмдi жасауға;

      3) мониторингтiң аумақтық деңгейiн жасауға және оның жұмыс iстеуiне қолдау көрсетуге, оны дамыту мүддесi үшiн ғылыми-техникалық өнiмдi жасауға арналып көзделедi.

      Ескерту. 146-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

17-тарау. ҚОРШАҒАН ОPTAHЫҢ ЛАСТАНУ УЧАСКЕЛЕРIН МЕМЛЕКЕТТIК
ЕСЕПКЕ АЛУ

147-бап. Қоршаған ортаның ластану учаскелерiн есепке алуды жүргiзудiң мiндеттерi мен принциптерi

      1. Қоршаған ортаның ластану учаскелерi мен объектiлерiн мемлекеттiк есепке алу Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес белгiленген нормативтерден жоғары деңгейде зиянды, оның iшiнде шығу тегi табиғи заттармен ластанған қоршаған орта учаскелерi мен объектiлерiн сипаттайтын сандық және сапалық көрсеткiштердi жүйелi түрде айқындау мен бекiту болып табылады.

      2. Қоршаған ортаның ластану учаскелерiн мемлекеттiк есепке алудың деректерi олардың адам өмiрi мен денсаулығы үшiн өнеркәсiптiк және экологиялық қауiпсiздiгiнiң, зерделенуiнiң, пайдаланылуының және рекультивациялануының дәрежесiн сипаттайды.

      3. Қоршаған ортаның ластану учаскелерiн мемлекеттiк есепке алуды арнайы уәкiлеттi мемлекеттiк органдардың тапсырысы бойынша табиғат пайдаланушылар және қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингiн жүзеге асыратын ұйымдар ұсынатын деректердiң негiзiнде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган жүзеге асырады.

148-бап. Қоршаған ортаның ластану учаскелерiн есепке алуды жүргiзудiң тәртiбi және олардың тiзiлiмдерi

      1. Қоршаған ортаның ластану учаскелерiнiң мемлекеттiк тiзiлiмi ластану учаскелерiнiң түрлерi мен шығу көздерi, олардағы ластаушы заттардың көлемi мен шоғырлану көлемi, ластану учаскелерiнiң тиесiлiгi және оларды жою жөнiндегi шаралар туралы деректер жинақталатын деректер банкi болып табылады.

      2. Қоршаған ортаның ластану учаскелерiнiң мемлекеттiк тiзiлiмi орталық және аумақтық тiзiлiмдерден тұрады. Мемлекеттiк тiзiлiмнiң жүргiзiлуiн ұйымдастыруды қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган жүзеге асырады.

      3. Қоршаған ортаның ластану учаскелерiнiң мемлекеттiк тiзiлiмi бюджет қаражаты есебiнен жүргiзiледi.

18-тарау. ТАБИҒИ РЕСУРСТАРДЫҢ МЕМЛЕКЕТТIК КАДАСТРЛАРЫ

149-бап. Табиғи ресурстардың мемлекеттiк кадастрларының бiрыңғай жүйесi

      1. Қазақстан Республикасының табиғи ресурстары мемлекеттiк кадастрларының бiрыңғай жүйесi (бұдан әрi - Кадастрлардың бiрыңғай жүйесi) Қазақстан Республикасының табиғи және экономикалық әлеуетiнiң бiрыңғай жалпы мемлекеттiк кешендi есебiн жүргiзу мен бағалауды қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасының табиғи ресурстары мемлекеттiк кадастрларының барлық түрлерiн бiрiктiретiн салааралық ақпараттық жүйе ретiнде құрылады және жүргiзiледi.

      2. Табиғи ресурстардың мемлекеттiк кадастрлары осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актiлерiнде белгiленген тәртiппен табиғи ресурстардың сандық және сапалық көрсеткiштерi туралы ақпараттың жүйелендiрiлген жиынтығы болып табылады.

      3. Қоршаған ортаның құрамдас бөлiктерi: жер, су, орман, топырақ, жер қойнауы, өзара байланыста болатын өсімдіктер мен жануарлар дүниесi Кадастрлардың бiрыңғай жүйесiнiң объектiлерi болып табылады.

      4. Кадастрлардың бiрыңғай жүйесiн қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган табиғи ресурстардың жай-күйi мен оларды пайдалану есебi деректерiнiң негiзiнде табиғи ресурстардың тиiстi түрлерiнiң мониторингiн жүзеге асыратын арнайы уәкiлеттi мемлекеттiк органдармен бiрлесiп жүргiзедi.

      5. Табиғи ресурстардың мемлекеттiк кадастрлары жүйесiнде географиялық байланысы мен ұйымдық-құқықтық нысаны көрсетiле отырып, әрбiр есепке алынған кадастрлық объектiге оның жай-күйi туралы цифрлы түрдегi құжаттамалық мәлiметтер қамтылады.

      6. Кадастрлардың бiрыңғай жүйесiн жүргiзудiң негiзгi принциптерi:

      1) кадастрлық ақпаратты өңдеу мен ұсыну технологиясының бiртұтастығы;

      2) автоматтандырылған ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану;

      3) ақпаратты толықтыру мен жаңартудың объективтiлiгi болып табылады.

      Ескерту. 149-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 24.11.2015 № 419-V Заңымен (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі).

150-бап. Кадастрлардың бiрыңғай жүйесiнiң құрылымы мен мазмұны

      Кадастрлардың бiрыңғай жүйесiнiң құрылымын мына есепке алу объектiлерi құрайды, олар бойынша мониторингтi мына арнайы уәкiлеттi мемлекеттiк органдар жүзеге асырады:

      1) мемлекеттiк жер кадастры бойынша - жер ресурстарын басқару саласындағы орталық уәкiлеттi орган - жалпы республика бойынша, ал оның аумақтық органдары - әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктер шегiнде;

      2) мемлекеттiк су кадастры бойынша (жер үстi және жер асты су көздерi, су ресурстарын пайдалану) - қоршаған ортаны қорғау, су қорын пайдалану мен қорғау саласындағы, жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкiлеттi мемлекеттiк органдар - жалпы республика бойынша, ал оның аумақтық органдары - өзендер бассейнi және әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктер шегiнде;

      3) мемлекеттiк орман кадастры бойынша - орман шаруашылығы саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк орган - жалпы республика бойынша, ал оның аумақтық органдары - әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктер шегiнде;

      4) мемлекеттік жер қойнауы қорының бірыңғай кадастры бойынша – жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкiлеттi мемлекеттік орган – жалпы республика бойынша, ал оның аумақтық органдары – әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктер шегiнде;

      5) ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың мемлекеттiк кадастры бойынша - ерекше қорғалатын табиғи аумақтар саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк орган - жалпы республика бойынша, ал оның аумақтық органдары - әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктер шегiнде;

      6) жануарлар дүниесiнiң мемлекеттiк кадастры бойынша - жануарлар дүниесiн қорғау, молықтыру және пайдалану саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк орган - жалпы республика бойынша, ал оның аумақтық органдары - әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктер шегiнде.

      Ескерту. 150-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.12.2017 № 126-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі).

151-бап. Ақпарат беру

      1. Табиғи ресурстардың кадастрлары шеңберiнде алынған oбъектiлердi есепке алу мен тiркеудiң нәтижелерiн арнайы уәкiлеттi мемлекеттiк органдар қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi органға өтеусiз бередi.

      2. Кадастрлардың бiрыңғай жүйесiне енгiзiлген объект туралы деректерде:

      1) арнайы уәкілетті мемлекеттік органдар бекіткен есептік материалдар, объект паспорты және статистикалық ақпарат;

      2) объектiлердiң кеңiстiктегi жағдайы туралы картографиялық материал және аумақтарды кешендi бағалау үшiн қажеттi басқа да деректер қамтылуға тиiс.

      3. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган табиғи ресурстардың тиiстi түрлерiнiң мониторингiн жүзеге асыратын арнайы уәкiлеттi мемлекеттiк органдардың кадастрларында қамтылатын ақпаратқа қол жеткiзуiн қамтамасыз етуге мiндеттi.

      Ескерту. 151-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2010.03.19 № 258-IV Заңымен.

19-тарау. ӨНДIРIС ПЕН ТҰТЫНУ ҚАЛДЫҚТАРЫНЫҢ МЕМЛЕКЕТТIК
КАДАСТРЫ

152-бап. Өндiрiс пен тұтыну қалдықтарының мемлекеттiк кадастры

      1. Өндiрiс пен тұтыну қалдықтарының мемлекеттiк кадастры (бұдан әрi - Қалдықтардың мемлекеттiк кадастры) қалдықтарды орналастырудың әрбiр объектiсi (олардың кеңiстiктегi орналасуын көрсете отырып) бойынша геоақпараттық жүйелер, сондай-ақ қалдықтардың түрлерi, олардың шығу көздерi мен физикалық-химиялық қасиеттерi (халыққа және қоршаған ортаға қауiптiлiгi ескерiле отырып), компоненттiк құрамы, сандық және сапалық көрсеткiштерi, оларды сақтаудың, көму мен тастаудың техникалық, гидрогеологиялық және экологиялық шарттары, оларды пайдалану мен залалсыздандыру технологиялары негізiнде жүйелендірілген, кезеңділікпен толықтырылатын және нақтыланатын бiрегей мәлiметтер жиынтығы болып табылады.

      2. Барлық қалдық түрлерi және қалдықтарды орналастыру объектiлерi Қалдықтардың мемлекеттiк кадастрында есепке алынуға тиiс.

      Өндiрiс пен тұтыну қалдықтарының мемлекеттiк кадастрын жүргiзудi қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi органның ведомстволық бағынысты ұйымы жүзеге асырады.

      Ескерту. 152-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 28.04.2016 № 506-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
     

153-бап. Қалдықтардың мемлекеттiк кадастрының мақсаттары мен мiндеттерi

      1. Қалдықтардың мемлекеттiк кадастры мемлекеттiк органдарды, мүдделi жеке және заңды тұлғаларды қоршаған ортаны қорғауға қатысты технологиялық, экономикалық, құқықтық және басқа да шешiмдердi бағалау, болжау, әзiрлеу үшiн ақпаратпен қамтамасыз ету, сондай-ақ қалдықтардың жалпы мемлекеттiк кешендi есебiн жүргiзу мақсатында жүргiзiледi.

      2. Қалдықтардың мемлекеттiк кадастрын жүргiзудiң негiзгi мiндетi жалпы мемлекеттiк, өңiрлiк және салалық ақпараттық-сараптамалық жүйелердi және деректер банкiн қалдықтар, оларды өңдеудiң қасиеттерi мен технологиялары бойынша ақпаратпен қамтамасыз ету болып табылады.

154-бап. Қалдықтардың мемлекеттiк кадастрын жүргiзу

      1. Табиғат пайдаланушылар қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi органға мына құжаттаманы:

      1) қауiптi қалдықтардың паспортын;

      2) қалдықтарды түгендеу жөніндегі есепті;

      3) алып тасталды - ҚР 28.04.2016 № 506-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      4) мыналарды:

      облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) жергiлiктi атқарушы органының қалдықтарды жинақтауға және жоюға арналған жер учаскесiн бөлу туралы шешiмiн;

      жер учаскесi орналасқан жер бойынша өздерiнiң құзыретi шеңберiнде облыстардың (республикалық маңызы бар қалалардың, астананың), аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) жергiлiктi атқарушы органдары, аудандық маңызы бар қалалардың, кенттердiң, ауылдардың, ауылдық округтердiң әкiмдерi растаған, жер учаскесiнiң шекараларын белгiлеу және жер учаскесiне құқық белгiлейтiн құжаттардың берiлгенi туралы анықтаманы;

      қалдықтарды орналастыру объектiлерiн құрудың техникалық-экономикалық негiздемесiн;

      қалдықтарды орналастыру объектiлерiн құруға мемлекеттiк экологиялық және санитариялық-эпидемиологиялық сараптамалардың оң қорытындыларын қамтитын қалдықтарды орналастыру объектісі бойынша кадастр ісін ұсынады.

      1-1. Осы баптың 1-тармағының 1), 2) және 4) тармақшаларында көрсетілген құжаттарды толтыру нысанын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      2. Осы баптың 1-тармағының 2) тармақшасында көрсетілген құжаттама есепті жылдан кейінгі жылдың 1 қаңтарындағы жағдай бойынша 1 наурызына дейін қағаз және (немесе) электрондық жеткізгіштерде ақпараттық жүйенің экрандық нысанын толтыру және ақпаратты беруге жауапты табиғат пайдаланушының лауазымды адамының электрондық цифрлық қолтаңба қоюы арқылы жыл сайын ұсынылады.

      Осы баптың 1-тармағының 1) және 4) тармақшаларында көрсетілген құжаттама өзгерген жағдайда, ол қағаз және (немесе) электрондық жеткізгіштерде ақпараттық жүйенің экрандық нысанын толтыру және ақпаратты беруге жауапты табиғат пайдаланушының лауазымды адамының электрондық цифрлық қолтаңба қоюы арқылы қайтадан ұсынылады.

      Ескерту. 154-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 03.07.2013 № 121-V Конституциялық заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 25.04.2016 № 505-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.04.2016 № 506-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2017 № 126-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2018 № 210-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

155-бап. Қалдықтардың мемлекеттiк кадастрын жүргiзу нәтижелерi туралы ақпарат

      1. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган Қалдықтардың мемлекеттiк кадастрын жүргiзу нәтижелерi бойынша жыл сайын ақпараттық шолу жасайды.

      2. Қалдықтардың мемлекеттік кадастры қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның ақпараттық жүйесінде, интернет-ресурсында орналастырылады және жаңартылады.

      Ескерту. 155-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 28.04.2016 № 506-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

20-тарау. ЗИЯНДЫ 3ATTAPДЫ, РАДИОАКТИВТI ҚАЛДЫҚТАРДЫ КӨМУ
МЕН САРҚЫНДЫ СУЛАРДЫ ЖЕР ҚОЙНАУЫНА АҒЫЗУДЫҢ МЕМЛЕКЕТТIК
КАДАСТРЫ

156-бап. Зиянды заттарды, радиоактивтi қалдықтарды көмудiң және сарқынды суларды жер қойнауына ағызудың мемлекеттiк кадастры

      1. Зиянды заттарды, радиоактивтi қалдықтарды көмудің және сарқынды суларды жер қойнауына ағызудың мемлекеттiк кадастрын (бұдан әрi – көмінділердің мемлекеттiк кадастры) жүргiзу Қазақстан Республикасының аумағында зиянды заттарды, радиоактивтi қалдықтарды көму объектілерінің, сарқынды суларды жер қойнауына ағызу объектілері мен орындарының барлығы бойынша мiндеттi болып табылады.

      2. Көмудiң мемлекеттiк кадастрын жедел ақпарат алу, қоршаған орта саласында шешiм қабылдау, зиянды заттарды, радиоактивтi қалдықтарды көму мен сарқынды суларды жер қойнауына ағызудың жай-күйiне жоспарлы бақылау жасау мақсаттарында қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган ұйымдастырады.

      3. Көмінділердің мемлекеттiк кадастрының деректерi жер қойнауы мемлекеттік қорының бірыңғай кадастріне енгiзiледi және жер қойнауы мемлекеттiк мониторингiнiң құрамдас бөлiгi болып табылады.

      4. Көмудiң мемлекеттiк кадастрының есебiне зиянды заттар, радиоактивтi қалдықтар көмiлетiн объектiлер мен жер қойнауына сарқынды су ағызылатын жерлер жатады.

      Ескерту. 156-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.12.2017 № 126-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі).

157-бап. Көмудiң мемлекеттiк кадастрының мазмұны

      1. Көмудiң мемлекеттiк кадастрында көмiлген заттардың және ағызылған сулардың сандық және сапалық көрсеткiштерi, көму мен ағызудың тау-кен-техникалық, арнаулы инженерлiк-геологиялық, гидрогеологиялық және экологиялық жағдайлары көрсетiлген үлгiсi мен түрiн сипаттайтын мәлiметтер болады және:

      1) зиянды заттар, радиоактивтi қалдықтар көмiлетiн объектiлер мен сарқынды су ағызылатын жерлердiң жалпы сипаттамасын: орналасқан жерiн, пайдалану кезеңiн, ұстауға жұмсалатын шығынды, қоршаған орта жай-күйiнiң мониторингi мен жер қойнауы мониторингiн бақылау желiсiнiң болуын және орналасуын;

      2) зиянды заттар, радиоактивтi қалдықтар көмiлетiн объектiлер мен сарқынды су ағызылатын жерлердiң физикалық сипаттамасын: оқшаулану сипаттамасын, тау-кен жынысы типiн, қабатты-коллектор жатқан жердiң тереңдiгi мен тиiмдi қуатын, оның алаңын, кеуектік коэффициентiн, төсенiштiк және бөгесiндiк су қысымының сипаттамасын, жер асты суларының табиғи ағысының жылдамдығын, сарқынды сулардың сақталуы мен басқа да сандық және сапалық көрсеткiштердi;

      3) зиянды заттардың, радиоактивтi қалдықтардың, сарқынды сулардың сипаттамасын: өнiмнiң атауын, нәтижесiнде өнiм жасалатын технологиялық өндiрiстер немесе процестердi, физикалық сипаттамасын (толық химиялық құрамын, уытты компоненттерiнiң болуын, өрт шығу-жарылыс қауiптiлiгi, ерiгiштiгi, сақтау кезiнде басқа заттармен сыйысымдылығы, негiзгi ластаушы радионуклидтер, олардың активтiлiгi және басқа да сипаттамалар), тасымалдау жүйесiнiң сипаттамасын қамтиды.

      2. Көмудiң мемлекеттiк кадастры қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган бекiткен нормативтiк құқықтық актiлерге сәйкес, зиянды заттар, радиоактивтi қалдықтар және жер қойнауына ағызылатын сарқынды сулар үшiн жеке жүргiзiледi.

158-бап. Көмудiң мемлекеттiк кадастрын жүргiзу

      1. Табиғат пайдаланушылар есеп беретiн жылдан кейiнгi жылдың бiрiншi тоқсанының iшiнде 1 қаңтарға дейiнгi жағдай бойынша жыл сайын осы Кодекстiң 157-бабының 1-тармағында аталған мәлiметтердiң екi данасын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi органға табыс етедi.

      2. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган табиғат пайдаланушылардан түскен деректердiң негiзiнде Көмудiң мемлекеттiк кадастрын жасайды.

      3. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган Көмудiң мемлекеттiк кадастрын жүргiзу кезiнде:

      1) табиғат пайдаланушылардан мәлiметтердiң уақтылы түсуiн бақылауды;

      2) материалдарды жинауды, олардың есебiн, жүйеленуi мен сақталуын;

      3) табиғат пайдаланушыларға анықтамалық-ақпараттық қызмет көрсету мақсатында есептеу техникасын пайдалану арқылы деректердi өңдеудiң автоматтандырылған жүйесiн жасауды және оның жұмыс iстеуiн;

      4) Көмудiң мемлекеттiк кадастрын дұрыс ресiмдеудi қамтамасыз етедi.

20-1-тарау. Парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулерін мемлекеттік бағалау жүйесі

      Ескерту. Кодекс 20-1-тараумен толықтырылды - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
     

158-1-бап. Парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулерін мемлекеттік түгендеу жүйесі

      1. Парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулерін мемлекеттік түгендеу жүйесі парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулерінің тиісті кезеңдегі нақты көлемін айқындауға қажетті деректерді жинау, өңдеу, сақтау және талдау жөніндегі ұйымдастырушылық іс-шаралардың жиынтығын білдіреді.

      2. Парниктік газдарды мемлекеттік түгендеу үшін ақпарат жинау статистикалық есептілікке, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қондырғылар паспортында ұсынылатын деректерге негізделеді.

      3. Парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулерін мемлекеттік түгендеу жүйесінің жұмысын ұйымдастыруды және үйлестіруді қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган жүзеге асырады.

      4. Парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулерін мемлекеттік түгендеудің толықтығын, айқындығын және анықтығын бақылау қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган белгілеген тәртіппен жыл сайын жүргізіледі.

      Ескерту. 158-1-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi).
     

158-2-бап. Парниктік газдар шығарындылары көздерінің және сіңірулерінің мемлекеттік кадастры

      1. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган парниктік газдар шығарындылары көздерінің және сіңірулерінің мемлекеттік кадастрын әзірлеуді және жүргізуді ұйымдастырады.

      2. Парниктік газдар шығарындылары көздерінің және сіңірулерінің мемлекеттік кадастры парниктік газдар шығарындыларының көздері, қондырғы операторлары, парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулерінің мөлшері туралы мәліметтерді қамтиды.

      3. Парниктік газдар шығарындылары және сіңірулері көздерінің мемлекеттік кадастрын жүргізу және ұстау тәртібін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

      4. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган парниктік газдар шығарындылары көздерінің және сіңірулерінің мемлекеттік кадастрының деректері негізінде парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулерін талдауды және болжауды жүзеге асырады, парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулері көлемдеріне мемлекеттік бақылау жүйесін ұйымдастыруды, Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарына сәйкес Қазақстан Республикасының жыл сайынғы есептілік міндеттемелерін орындауды қамтамасыз етеді.

      Ескерту. 158-2-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi).
     

158-3-бап. Көміртегі бірліктерінің мемлекеттік тізілімі

      1. Көміртегі бірліктерінің мемлекеттік тізілімінің негізгі функциялары айналымға енгізілген, сақтауда жатқан, берілген, сатып алынған, жойылған және айналымнан алынған көміртегі бірліктерінің нақты есебін қамтамасыз ету, сондай-ақ басқа да ұлттық тізілімдермен деректер алмасу болып табылады.

      2. Көміртегі бірліктерінің мемлекеттік тізілімін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның парниктік газдарды реттеу жөніндегі ведомстволық бағынысындағы ұйымы қалыптастырады және жүргізеді.

      Ескерту. 158-3-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 08.04.2016 № 491-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

158-4-бап. Валидация және верификация

      1. Валидация және верификация жөніндегі органдарды аккредиттеу Қазақстан Республикасының сәйкестiктi бағалау саласындағы аккредиттеу туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

      2. Валидация және верификация жөніндегі орган валидацияның және верификацияның дұрыстығы үшін жауаптылықта болады.

      3. Парниктік газдарды түгендеу туралы жыл сайынғы есепті, мониторинг жоспарын және қондырғы паспортын қондырғы операторы қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен нысандар бойынша ұсынады.

      Валидация және верификация қондырғы операторының қаражаты есебінен жүзеге асырылады.

      4. Парниктік газдар шығарындыларын азайтудың және сіңірудің сол бір жобасының валидациясын және верификациясын валидация және верификация жөніндегі сол бір орган жүргізе алмайды.

      5. Валидация және верификация, егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда өзгеше көзделмесе, стандарттау саласындағы уәкілетті орган бекіткен ұлттық стандарттарға сәйкес жүзеге асырылады.

      Ескерту. 158-4-бап жаңа редакцияда - ҚР 08.04.2016 № 491-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 05.10.2018 № 184-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

21-тарау. ЭКОЛОГИЯЛЫҚ АҚПАРАТ

159-бап. Экологиялық ақпарат

      1. Экологиялық ақпарат:

      1) қоршаған ортаның және оның объектiлерiнiң жай-күйi;

      2) қоршаған ортаға әсер ету факторлары, оның iшiнде оның ластануы туралы;

      3) қоршаған ортаға әсер ететiн немесе әсер ете алатын бағдарламалық, әкiмшiлiк және өзге де шаралар;

      4) экологиялық нормативтер мен шаруашылық және өзге де қызметке қойылатын экологиялық талаптар;

      5) қоршаған ортаны қорғау жөнiнде жоспарланатын және iске асырылатын iс-шаралар және оларды қаржыландыру;

      6) қоршаған ортаға әсер ететiн немесе әсер ете алатын қызмет, оның iшiнде бұл ретте қаралған қоршаған ортаға қатысты есептер, талдаулар мен өзге де мәлiметтер;

      7) қоршаған орта жай-күйiнiң халықтың денсаулығына, қауiпсiздiгiне және тiршiлiк жағдайларына, мәдениет объектiлерiне, ғимараттар мен құрылыстарға әсер етуi туралы мәлiметтер мен деректердi қамтиды.

      2. Экологиялық ақпарат жазбаша, электрондық, дыбыс бейнелi немесе өзге де нысанда көрсетiлуi мүмкiн.

      Ескерту. 159-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

160-бап. Ластауыштардың шығарындылары мен тасымалдарының мемлекеттік тіркелімі

      1. Ластауыштардың шығарындылары мен тасымалдарының мемлекеттік тіркелімі – ашықтықты қамтамасыз ету мақсатында қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган жүргізетін, ашық қолжетімді түрде орналастырылған эмиссияның жай-күйі және қоршаған ортаның ластануы туралы құрылымдалған дерекқор.

      2. І санаттағы объектілері бар табиғат пайдаланушылар қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітетін Ластауыштардың шығарындылары мен тасымалдарының мемлекеттік тіркелімін жүргізу қағидаларына сәйкес жыл сайын 1 сәуірге дейін өткен жылға арналған ақпаратты ұсынады.

      3. Ластауыштардың шығарындылары мен тасымалдарының мемлекеттік тіркелімі ластауыш заттардың шекті жол берілетін шоғырлануы, олардың денсаулыққа және қоршаған ортаға әсері туралы ақпаратты, сондай-ақ ластауыштардың шығарындылары мен тасымалдары бойынша басқа да ғылыми негізделген ақпаратты және табиғат пайдаланушылар туралы ақпаратты қамтиды.

      Табиғат пайдаланушылар туралы ақпарат:

      1) табиғат пайдаланушының атауын, мекенжайын және қызмет түрін;

      2) берілген экологиялық рұқсаттың электрондық нұсқасын;

      3) қоршаған ортаға эмиссиялардың көлемі бойынша ақпаратты;

      4) өндiрiстiк экологиялық бақылау бағдарламасының және экологиялық мониторинг есептерінің, қоршаған ортаны қорғау бойынша іс-шаралар жоспарының электрондық нұсқасын;

      5) мемлекеттік экологиялық бақылаудың тексеру нәтижелерін;

      6) бюджетке қоршаған ортаға эмиссиялар үшін, оның ішінде белгіленген нормативтерден тыс міндетті төлемақылар туралы мәліметтерді қамтуға тиіс.

      Ескерту. 160-бап жаңа редакцияда - ҚР 08.04.2016 № 491-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

161-бап. Мемлекеттiк экологиялық ақпарат қоры

      1. Мемлекеттік экологиялық ақпарат қоры мемлекеттік органдарды, жеке және заңды тұлғаларды қоршаған ортаның және оның объектілерінің жай-күйі, қоршаған ортаға әсер ету факторлары туралы, оны қорғау, қоршаған ортаның ластануының алдын алу және оны азайту бойынша қолданылатын шаралар, табиғи ресурстарды пайдалану туралы дұрыс ақпаратпен қамтамасыз ету мақсатында жүргізіледі.

      2. Мемлекеттік экологиялық ақпарат қорын жүргізуді қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның ведомстволық бағынысындағы ұйым жүзеге асырады және экологиялық ақпаратты жинау, сақтау, өңдеу, талдау, ғылыми-зерттеу, ұсыну, тарату, халықты және табиғат пайдаланушыларды қоршаған ортаның жай-күйі және табиғи ресурстарды пайдалану мәселелері жөнінде ағарту бойынша іс-шараларды қамтиды.

      3. Мемлекеттік органдар мен заңды тұлғалар Мемлекеттік экологиялық ақпарат қорына ақпаратты Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған тәртіппен ұсынады.

      4. Мемлекеттік экологиялық ақпарат қорының құрамына:

      1) табиғи ресурстардың мемлекеттік кадастры;

      2) қоршаған ортаның ластану учаскелерін мемлекеттік есепке алу;

      3) өндіріс және тұтыну қалдықтарының мемлекеттік кадастры;

      4) табиғат пайдаланушылардың және қоршаған ортаны ластау көздерінің мемлекеттік тізілімі;

      5) озонды бұзатын заттарды тұтынудың мемлекеттік кадастры;

      6) ластауыштардың шығарындылары мен тасымалдарының мемлекеттік тiркелiмi;

      7) қоршаған ортаға әсердi бағалау және мемлекеттiк экологиялық сараптама материалдары;

      8) қоршаған ортаны қорғау және табиғи ресурстарды пайдалану саласындағы нормативтiк құқықтық актiлер және нормативтiк-техникалық құжаттар;

      9) қоршаған ортаны қорғауға және табиғи ресурстарды пайдалануға байланысты ғылыми-зерттеу және тәжiрибелiк-конструкторлық жұмыстарды орындау туралы есептер;

      10) Қоршаған ортаның жай-күйі және табиғи ресурстарды пайдалану туралы ұлттық баяндама;

      11) Ұлттық экологиялық атлас;

      12) қоршаған ортаны қорғау және табиғи ресурстарды пайдалану саласындағы бақылау және құқық қолдану қызметінің нәтижелері бойынша есептер;

      13) өндiрiстiк экологиялық бақылау бағдарламасы және экологиялық мониторинг есептері;

      14) мемлекеттiк экологиялық мониторингтің деректері;

      15) экология саласындағы ғылыми-техникалық әдебиет;

      16) қоршаған ортаның жай-күйі туралы және табиғи ресурстарды пайдалану, қоршаған ортаға әсер етудің факторлары және оны қорғау бойынша қолданылатын шаралар туралы ақпарат;

      17) экологиялық ақпаратты қамтитын өзге де материалдар мен құжаттар кіреді.

      Ескерту. 161-бап жаңа редакцияда - ҚР 08.04.2016 № 491-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

162-бап. Ұлттық экологиялық атлас

      1. Экологиялық ақпаратты жүйелi және көрнекi түрде беру мақсатында картографиялық материалдардың кешендi ғылыми-анықтамалық жинағы - Ұлттық экологиялық атлас жасалады.

      2. Ұлттық экологиялық атласты әзiрлеудi және жариялауды қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган ұйымдастырады.

163-бап. Экологиялық ақпаратқа қол жеткiзу

      1. Экологиялық ақпарат, Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларды қоспағанда, жалпыға бiрдей қолжетiмдi болып табылады.

      2. Жалпыға бiрдей қолжетiмдi экологиялық ақпаратты құрайтын жекелеген мәлiметтер мен деректерге қол жеткiзу оларды жеке және заңды тұлғалардың сұратуы бойынша беру, бұқаралық ақпарат құралдарында, арнайы басылымдарда тарату, Интернетте орналастыру арқылы, сондай-ақ өзге де жалпыға бiрдей қолжетiмдi ақпараттық-коммуникациялық құралдар қолданыла отырып жүзеге асырылады.

      3. Жергілікті атқарушы орган жыл сайын жылдың 1 мамырына дейін өзінің интернет-ресурсында өткен жылға арналған:

      қоршаған ортаға эмиссиялар үшін төлемақылардан бюджетке түсетін түсімдер;

      қоршаған ортаны қорғау бойынша іс-шараларға бюджет шығыстары туралы ақпаратты орналастырады.

      4. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган жыл сайын жылдың 1 мамырына дейін өзінің интернет-ресурсында өткен жылға арналған:

      қоршаған ортаға залалды өтеуден бюджетке түсетін түсімдер;

      Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын бұзғаны үшін айыппұлдардан бюджетке түсетін түсімдер туралы ақпаратты орналастырады.

      Ескерту. 163-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 08.04.2016 № 491-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
     

164-бап. Субъектiлердiң экологиялық ақпаратқа қол жеткiзуге қатысты құқықтары мен мiндеттерi

      1. Жеке және заңды тұлғалардың экологиялық ақпаратты қамтитын жалпыға бiрдей қолжетiмдi мемлекеттiк электрондық ақпараттық ресурстарға еркiн қол жеткiзуге құқығы бар.

      2. Мемлекеттiк органдар, сондай-ақ мемлекеттiк функцияларды атқаратын лауазымды адамдар немесе жария шарттың негiзiнде халыққа қоршаған ортаға қатысы бар қызметтер көрсететiн жеке және заңды тұлғалар экологиялық ақпаратқа, оның iшiнде жеке және заңды тұлғалардың сауалдары бойынша ашық түрде қол жеткiзудi ұсынуға мiндеттi.

      3. Қызметiн Қазақстан Республикасының аумағында жүзеге асыратын өзге де жеке және заңды тұлғалар азаматтардың өмiрi мен денсаулығына әсер етуге қатысты экологиялық ақпаратты адамдардың сауалдары бойынша беруге мiндеттi.

      4. Жеке және заңды тұлғалар осы баптың 2-тармағында аталған тұлғалардан, егер оны басқа нысанда беруге негiз болмаса, сұрау салу нысанында экологиялық ақпарат алуға құқылы.

      Ескерту. 164-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 24.11.2015 № 419-V Заңымен (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі).
     

165-бап. Экологиялық ақпарат берудiң мерзiмдерi мен тәртiбi

      1. Экологиялық ақпарат беру және оны беруден бас тарту мерзімдері, тәртібі Қазақстан Республикасының әкімшілік рәсімдер туралы және ақпаратқа қол жеткізу туралы заңнамасында белгіленеді.

      2. Алып тасталды - ҚР 16.11.2015 № 404-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

      3. Қоршаған ортаға әсер етудi бағалау рәсiмiне және жоспарланып отырған шаруашылық және өзге де қызмет бойынша шешiмдер қабылдау процесiне қатысты экологиялық ақпаратқа қол жеткiзу қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган белгiлеген тәртiппен қамтамасыз етiледi.

      4. Сұратылған экологиялық ақпарат мемлекеттiк органда болмаған жағдайларда алынған сауал Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген мерзiмде құзыреттi мемлекеттiк органға жiберiледi.

      Ескерту. 165-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.11.2015 № 404-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
     

166-бап. Экологиялық ақпаратты бергенi үшiн төлемақы

      Ескерту. 166-бап алып тасталды - ҚР 16.11.2015 № 404-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
     

166-1-бап. Қоршаған ортаның жай-күйі туралы және Қазақстан Республикасының табиғи ресурстарын пайдалану туралы ұлттық баяндама

      1. Қоршаған ортаның жай-күйі туралы және Қазақстан Республикасының табиғи ресурстарын пайдалану туралы ұлттық баяндама Қазақстан Республикасының аумағындағы нақты экологиялық жағдайлар және оны жақсарту бойынша қолданылатын шаралар туралы халықты жыл сайын ақпараттандыру мақсатында жасалады.

      2. Қоршаған ортаның жай-күйі туралы және Қазақстан Республикасының табиғи ресурстарын пайдалану туралы ұлттық баяндамада мынадай:

      1) қоршаған ортаның және табиғи ресурстардың сандық және сапалық сипаттамалары туралы;

      2) негізгі қоғамдық маңызы бар экологиялық проблемаларды қоса алғанда, қоршаған ортаға тигізетін антропогендік әсерлер туралы;

      3) өңірлердегі экологиялық хал-ахуал туралы;

      4) қоршаған ортаны қорғау және табиғи ресурстарды пайдалану саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру бойынша мәліметтер көрініс табады.

      3. Орталық мемлекеттік органдар және жергілікті атқарушы органдар жыл сайын есепті кезеңнен кейінгі жылдың 1 наурызына дейін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған тәртіппен Қоршаған ортаның жай-күйі туралы және Қазақстан Республикасының табиғи ресурстарын пайдалану туралы ұлттық баяндаманы жасау үшін ақпарат ұсынады.

      4. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган орталық мемлекеттік органдар және жергілікті атқарушы органдар ұсынған ақпараттар негізінде Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген Қағидаларға сәйкес Қоршаған ортаның жай-күйі туралы және Қазақстан Республикасының табиғи ресурстарын пайдалану туралы ұлттық баяндаманы әзірлеуді ұйымдастырады.

      Ескерту. 21-тарау 166-1-баппен толықтырылды - ҚР 08.04.2016 № 491-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
     

167-бап. Экологиялық ақпарат беруден бас тарту

      Ескерту. 167-бап алып тасталды - ҚР 16.11.2015 № 404-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

22-тарау. ТАБИҒАТ ПАЙДАЛАНУШЫЛАРДЫ ЖӘНЕ ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ
ЛАСТАУ КӨЗДЕРIН ЕСЕПКЕ АЛУ

      Ескерту. 22-тарау алып тасталды - ҚР 29.03.2016 № 479-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

6-БӨЛIМ. ТӨТЕНШЕ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ЖАҒДАЙ ЖӘНЕ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ЗIЛЗАЛА
АЙМАҚТАРЫ
23-тарау. ЖЕКЕЛЕГЕН АУМАҚТАРДЫ ТӨТЕНШЕ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ЖАҒДАЙ
НЕМЕСЕ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ЗIЛЗАЛА АЙМАҚТАРЫ ДЕП ЖАРИЯЛАУ ҰҒЫМЫ ЖӘНЕ
ТӘРТIБI

173-бап. Төтенше экологиялық жағдай және экологиялық зiлзала

      1. Төтенше экологиялық жағдай - шаруашылық және өзге де қызмет немесе жаратылыстың табиғи процестерi нәтижесiнде қоршаған ортада халықтың денсаулығына, табиғи экологиялық жүйелердiң, өсiмдiктер мен жануарлардың генетикалық қорларының жай-күйiне қауiп төндiретiн тұрақты терiс өзгерiстер болатын аумақ учаскесiнде туындаған экологиялық ахуал.

      2. Экологиялық зiлзала - шаруашылық және өзге де қызмет немесе жаратылыстың табиғи процестерi нәтижесiнде халықтың денсаулығының едәуiр нашарлауына, табиғи экологиялық жүйелердiң бұзылуына, өсімдіктер мен жануарлар дүниесi жай-күйiнiң нашарлауына әкеп соқтырған қоршаған ортаның орны толмас, терең өзгерiстерi болған аумақ учаскесiнде туындаған экологиялық ахуал.

      3. Халықтың денсаулығына төнетiн қауiп деп қоршаған ортаның ластануына байланысты денсаулықтың қайталама бұзылу жиiлiгiнiң артуы түсiнiледi.

      4. Халық денсаулығының едәуiр нашарлауы деп қоршаған ортаның ластануынан туындаған денсаулықтың өмiрмен сыйыспайтын орны толмас бұзылуының, өлiм себептерi құрылымы өзгерулерiнiң және ерекше өзiндiк аурулардың пайда болуының артуы, сондай-ақ қоршаған ортаның ластануына байланысты денсаулықтың қайталама бұзылу жиiлiгiнiң едәуiр артуы түсiнiледi.

      5. Аумақтарды төтенше экологиялық жағдай және экологиялық зiлзала аймақтарына жатқызу экологиялық ахуалды нашарлататын көздер мен факторларды анықтау және экологиялық қолайсыздық деңгейiн тұрақтандыру мен азайту, қоршаған ортаға шаруашылық және өзге де қызметтiң әсер ету деңгейiн төмендету, табиғи ресурстарды қалпына келтiру және халықтың денсаулығына әсер ету салдарларын мейлiнше азайту жөнiнде негiзделген шұғыл шаралар әзiрлеу мақсатында жүзеге асырылады.

174-бап. Жекелеген аумақтарды төтенше экологиялық жағдай немесе экологиялық зiлзала аймағы деп жариялаудың тәртiбi

      1. Төтенше экологиялық жағдай немесе экологиялық зiлзала болу ықтималдығы болжанатын аумақты зерттеу мақсатында комиссия құрылады.

      2. Жергiлiктi атқарушы органдар және өзге де мемлекеттiк органдар өз құзыретi шегiнде:

      1) экологиялық ахуалының қолайсыздығы болжанатын аумақта тұратын тұрғындардың;

      2) Қазақстан Республикасы Парламентiнiң және жергiлiктi өкiлдi органдар депутаттарының;

      3) қоғамдық бiрлестiктердiң өтiнiштерi негiзiнде комиссия құруға бастамашы болуға құқылы.

      3. Комиссияның құрамына жергiлiктi өкiлдi органдардың депутаттары, қоршаған ортаны қорғау, бiлiм беру, ғылым және ғылыми-техникалық қызмет, денсаулық сақтау, индустрия және сауда, энергетика және минералдық ресурстар, ауыл шаруашылығы, еңбек және халықты әлеуметтiк қорғау, азаматтық қорғау саласындағы уәкiлеттi органдардың, тиiстi әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктiң жергiлiктi атқарушы органдарының өкiлдерi және басқа да мүдделi жеке және заңды тұлғалар кiредi.

      4. Комиссия:

      1) аумақтың экологиялық жай-күйiн;

      2) қолайсыз экологиялық ахуалдың туындау себептерiн;

      3) қандай да бiр тозу деңгейiне ұшыраған аумақтардың шекараларын;

      4) болжанатын қолайсыз экологиялық жағдайдың залалын, нашарлау мүмкіндігін;

      5) болжанатын қолайсыз экологиялық жағдайды жою жөнiндегi қажеттi шараларды;

      6) болжанатын қолайсыз экологиялық ахуалдың туындауына себепшi болған факторларды жою мақсатында оны жоюға қажеттi құралдарды;

      7) болжанатын қолайсыз экологиялық ахуалдың туындауына себепшi болған шаруашылық және өзге де қызмет түрлерiн айқындау мақсатында материалдарды жинау мен талдауды жүзеге асырады.

      5. Қолда бар материалдар жеткiлiксiз болған жағдайда, комиссия тиiстi мемлекеттiк органға қосымша зерттеулер жүргiзу қажеттiгi туралы ұсыныс енгiзедi.

      6. Аумақты зерттеу материалдары мемлекеттiк экологиялық сараптама жүргізу үшiн денсаулық сақтау, ғылым және ғылыми-техникалық қызмет және бiлiм беру салаларындағы уәкiлеттi мемлекеттiк органдардың қорытындысымен бiрге қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi органға берiледi.

      7. Мемлекеттiк экологиялық сараптаманың қорытындысында аумақты төтенше экологиялық жағдай немесе экологиялық зiлзала аймағы деп тану немесе танымау туралы тұжырым болуға тиiс.

      8. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi органның мемлекеттiк экологиялық сараптамасының оң қорытындылары, сондай-ақ денсаулық сақтау, ғылым және ғылыми-техникалық қызмет салаларындағы уәкiлеттi мемлекеттiк органдардың қорытындылары негiзiнде аумақ:

      1) Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң қаулысымен - төтенше экологиялық жағдай аймағы;

      2) Қазақстан Республикасының заңымен - экологиялық зiлзала аймағы деп жарияланады.

      9. Осы баптың 8-тармағында тiзбеленген нормативтiк құқықтық актiлерде:

      1) экологиялық жағдай немесе экологиялық зiлзала аймақтарының шекаралары;

      2) экологиялық жағдай және экологиялық зiлзала аймағы деп жариялау мерзiмдерi;

      3) экологиялық жағдай немесе экологиялық зiлзала аймақтарының құқықтық режимi;

      4) тиiстi аумақтағы қолайсыз экологиялық жағдайды тұрақтандыру және деңгейiн азайту жөнiндегi шаралар не оларды әзiрлеу қажеттiгiне сiлтеме;

      5) азаматтарды төтенше экологиялық жағдай немесе экологиялық зiлзала салдарынан зардап шеккендер санатына жатқызу тәртiбi және оларды әлеуметтiк қорғау шаралары көрсетiледi.

      10. Табиғи ресурстарды молайту, қоршаған ортаны сауықтыру, халыққа медициналық көмек көрсету жөнiндегi iс-шаралар Қазақстан Республикасы Мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжаттарына сәйкес сараланған түрде әзiрленедi және жүзеге асырылады.

      Ескерту. 174-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 11.04.2014 № 189-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
     

175-бап. Аумақтардың экологиялық ахуалын бағалау

      1. Аумақтардың экологиялық ахуалын бағалау критерийлердiң қосымша немесе көмекшi түрлерiн пайдалана отырып, критерийлердің басты түрлерiнiң негiзiнде жүргiзiледi.

      2. Аумақтардағы экологиялық ахуалды бағалау критерийлерi - халықтың денсаулығы мен қоршаған ортаның жай-күйiнiң нашарлауын сипаттайтын көрсеткiштер жиынтығы.

      3. Төтенше экологиялық жағдай аймағын немесе экологиялық зiлзала аймағын айқындау экологиялық қолайсыз жағдайдың неғұрлым жоғары деңгейiн көрсететiн бiр немесе бiрнеше негiзгi және қосымша көрсеткiштер бойынша жүзеге асырылады.

      4. Аумақтардың экологиялық ахуалын бағалау критерийлерiн қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган белгілейді.

      Ескерту. 175-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi).

24-тарау. ТӨТЕНШЕ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ЖАҒДАЙ ЖӘНЕ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ
ЗIЛЗАЛА АЙМАҚТАРЫНДАҒЫ ҚҰҚЫҚТЫҚ РЕТТЕУДІҢ ЕРЕКШЕЛIКТЕРI

176-бап. Төтенше экологиялық жағдай және экологиялық зiлзала аймақтарындағы құқықтық режим

      1. Белгiлi бiр аумақта төтенше экологиялық жағдай мен экологиялық зiлзаланың құқықтық режимi белгiленген жағдайда мынадай шаралар:

      1) қолайсыз экологиялық жағдайдың туындауына себепшi болған объектiлер қызметiн тоқтату не шектеу;

      2) табиғи ресурстарды қалпына келтiру (молайту), қоршаған ортаны сауықтыру жөнiнде жедел шаралар;

      3) халыққа тұрақты немесе уақытша тұруы үшiн мiндеттi түрде үй-жайлар бере отырып, оларды тұруға қауiптi жерлерден көшiру;

      4) карантин белгiлеу және басқа да санитарлық-эпидемияға қарсы iс-шараларды жүзеге асыру;

      5) ауырған, өлiм-жiтiмге ұшырау қаупi туындаған жағдайда жануарларға көмек беру жөнiндегi қажеттi жұмыстарды жүргiзу;

      6) келудiң және кетудiң ерекше режимiн белгiлеу, көлiк құралдарының қозғалысын шектеу;

      7) жаңа құрылыс салуға және жұмыс iстеп тұрған, қызметi төтенше экологиялық жағдайларды жоюмен немесе халықтың тұрмыс-тiршiлiгiн қамтамасыз етумен байланысты емес кәсiпорындар мен басқа да oбъектiлердi кеңейтуге уақытша тыйым салу;

      8) қолайсыз экологиялық жағдайдың салдарынан зардап шеккен адамдар үшiн тамақ өнiмдерiн бөлудiң ерекше тәртiбiн енгiзу;

      9) жоғары экологиялық қауiп төндiретiн объектiлердi салуға және олардың жұмыс iстеуiне тыйым салу;

      10) жиынтық қасиеттерi және (немесе) жай-күйiнiң ерекшелiктерi осы аймақтағы экологиялық жағдайды ушықтыруы мүмкiн ерекше қауiптi (химиялық, радиоактивтi, уытты, жарылғыш, жанатын, биологиялық) заттарды, өсiмдiктердi қорғау құралдарын шаруашылық және өзге де қызметтерге қолдануға уақытша тыйым салуды белгiлеу;

      11) сауықтыру, курорттық мақсаттағы объектiлердiң жұмыс iстеуiне тыйым салу;

      12) адамдарға, өсiмдiктерге, жануарлар дүниесiне және басқа табиғи объектiлерге жоғары экологиялық қаупi бар кез келген басқа да қызметтi жүзеге асыруға тыйым салу немесе оларға шектеу енгiзiлуi мүмкiн.

      2. Қазақстан Республикасының мемлекеттiк органдары төтенше экологиялық жағдай және экологиялық зiлзала аймақтарындағы құқықтық режимдi және Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасында көзделген iс-шаралардың орындалуын қамтамасыз етедi.

177-бап. Төтенше экологиялық жағдай немесе экологиялық зiлзала салдарынан зардап шеккен адамдарға келтiрiлген зиянды өтеу

      Төтенше экологиялық жағдайдың немесе экологиялық зiлзаланың салдарынан зардап шеккен адамдардың Қазақстан Республикасының заңнамалық актiлерiне сәйкес өздерiне келтiрiлген зиянды өтетуге, сондай-ақ әлеуметтiк қорғалуға құқығы бар.

178-бап. Төтенше экологиялық жағдай және экологиялық зiлзала аймақтарындағы экологиялық жағдайдың мониторингi

      1. Төтенше экологиялық жағдай және экологиялық зілзала аймақтарының аумағында, сондай-ақ оларға iргелес жатқан аумақтарда Қазақстан Республикасы Мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжаттары шеңберiнде қоршаған ортаның және халық денсаулығының жай-күйiне арнайы бақылаулар мен зерттеулер жүргiзiледi.

      2. Бақылау және зерттеу объектiлерi:

      1) төтенше экологиялық жағдайдың немесе экологиялық зiлзаланың туындауына әкеп соқтырған факторлар;

      2) төтенше экологиялық жағдай және экологиялық зiлзала аймағы аумағындағы қоршаған ортаның және халықтың денсаулығына әсер ететiн келеңсiз өзгерiстер болып табылады.

      Ескерту. 178-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
     

179-бап. Төтенше экологиялық жағдай және экологиялық зiлзала аймақтарында құқықтық режимнiң қолданысын тоқтату

      Мемлекеттiк экологиялық сараптаманың оң қорытындысы және экологиялық жағдайдың қалыпқа түсуiн куәландыратын зерттеу материалдарының негiзiнде төтенше экологиялық жағдай аймақтарында құқықтық режимнiң қолданысы Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң қаулысымен, ал экологиялық зiлзала аймақтарында құқықтық режимнiң қолданысы - Қазақстан Республикасы заңымен тоқтатылуы мүмкiн.

180-бап. Төтенше экологиялық жағдай және экологиялық зiлзала аймақтарында құқықтық режимдiбұзушылық үшiн жауаптылық

      Төтенше экологиялық жағдай және экологиялық зiлзала аймақтарында құқықтық режимнiң бұзылуына кiнәлi жеке және заңды тұлғалар Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылықта болады.

7-БӨЛIМ. ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ САЛАСЫНДАҒЫ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ
БIЛIМ БЕРУ МЕН АҒАРТУ, ҒЫЛЫМИ ЗЕРТТЕУЛЕР ЖӘНЕ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ
ЫНТЫМАҚТАСТЫҚ
25-тарау. ЭКОЛОГИЯЛЫҚ БІЛІМ БЕРУ МЕН АҒАРТУ, МАМАНДАРДЫҢ
БIЛIКТIЛIГIН АРТТЫРУ

181-бап. Экологиялық бiлiм беру мен ағартудың, мамандардың бiлiктiлiгiн арттырудың мақсаты және негiзгi мiндеттерi

      1. Экологиялық бiлiм беру мен ағартудың мақсаты орнықты даму принциптерiне негiзделген азаматтардың белсендi өмiрлiк ұстанымын және қоғамдағы экологиялық мәдениеттi қалыптастыру болып табылады.

      2. Қазақстан Республикасындағы экологиялық бiлiм беру, экологиялық ағарту және қоршаған ортаны қорғау саласындағы мамандардың бiлiктiлiгiн арттыру орнықты дамуға арналған бiлiм жүйесiнiң бiр бөлiгi ретiнде дамиды.

      3. Экологиялық бiлiм беру мен ағарту, мамандардың бiлiктiлiгiн арттыру саласындағы негiзгi мiндеттер:

      1) экологиялық бiлiм берудiң мазмұнын өзектi ету, бiлiм беру ұйымдарын қазiргi заманғы оқу-әдiстемелiк материалдармен қамтамасыз ету, оқытушы кадрлардың бiлiктiлiгiн арттыру арқылы экологиялық бiлiм берудiң сапасын жақсартуды;

      2) қоғам мен отбасында экологиялық ағарту жөнiндегi ұйымдастыру негiздерiн, бағдарламалар мен iс-шараларды дамытуды;

      3) қоршаған ортаны қорғау саласындағы мiндеттердi iске асыру үшiн кәсiби кадрлар даярлауды қамтиды.

182-бап. Экологиялық бiлiм беру мен ағарту, мамандардың бiлiктiлiгiн арттыру жөнiндегi қызметтің ұйымдастырушылық негiздерi

      1. Экологиялық бiлiм беру және ағарту, мамандардың бiлiктiлiгiн арттыру саласындағы қызметтi мемлекеттiк органдар, бiлiм беру, мәдениет және ғылым ұйымдары, табиғат қорғау мекемелерi, табиғат пайдаланушылар, қоғамдық бiрлестiктер, жекелеген жетекшi педагогтар мен ғалымдар ұйымдастырады және жүзеге асырады.

      2. Қоғам мен отбасында экологиялық ағартуды ұйымдастыруды оқу-әдiстемелiк және ғылыми-әдiстемелiк қамтамасыз етуде сектораралық ынтымақтасу мен ведомствоаралық өзара iс-қимыл жасау, бiлiктiлiктi арттыру мен қайта даярлау мақсатында бiлiм беру, ғылым ұйымдары мен қоғамдық бiрлестiктер жанынан өңiрлiк кеңестер (орталықтар) құрылады. Өңiрлiк кеңестердiң (орталықтардың) құрамына осы баптың 1-тармағында аталған ұйымдар мен тұлғалардың өкiлдерi кіруі мүмкiн.

183-бап. Бiлiм беру ұйымдарындағы экологиялық бiлiм беру

      1. Үздiксiз және кешендi экологиялық бiлiм беру жүйесi бiлiм берудiң барлық деңгейлерiн қамтиды.

      2. Бiлiм беру ұйымдарындағы экологиялық бiлiм беру мамандандырылған және пәнаралық бiлiм беру бағдарламаларын iске асыру, сондай-ақ экологиялық аспектiлердi қазiргi оқу пәндерiне кiрiктiру арқылы жүзеге асырылады.

      3. Табиғат қорғау мен табиғат байлықтарына ұқыптылықпен қарауға белсендi азаматтық ұстанымды тәрбиелеу бiлiм беру ұйымдарындағы тәрбиенiң басым мiндеттерiнiң бiрi ретiнде танылады.

      4. Мемлекеттiк жалпыға бiрдей мiндеттi бiлiм беру стандарттары мен қоршаған ортаны қорғау және табиғат пайдалану саласындағы мамандықтар бойынша кәсiби бiлiм берудiң үлгiлiк оқу бағдарламаларын білім беру саласындағы уәкілетті орган қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi органмен келiсе отырып бекiтедi.

      Ескерту. 183-бапқа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасының 2007.07.27. N 320 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптанқараңыз) Заңымен.
     

184-бап Экологиялық бiлiм беру мен ағартуды мемлекеттiк қолдау

      1. Мемлекет мынадай басым бағыттар бойынша:

      1) Қазақстан Республикасының орнықты дамуға көшуi үшiн бiлiм беру саласында ұзақ мерзiмдi iс-қимыл жоспарын айқындау;

      2) экологиялық бiлiм беру мен ағартудың оқу-әдiстемелiк және ғылыми-әдiстемелiк негiздерiн жетiлдiру;

      3) қоршаған ортаны қорғау саласында бiлiктi мамандар даярлау;

      4) экологиялық бiлiм беру мен ағарту жөнiндегi оқу және әдiстемелiк материалдардың қолжетiмдiлiгiн қамтамасыз ету;

      5) қоғам мен отбасында экологиялық ағарту жөнiндегi бағдарламаларды және iс-шараларды жүзеге асыратын ұйымдарды дамытуға жәрдемдесу жөнiнде экологиялық бiлiм беру мен ағартуды қолдауды жүзеге асырады.

      2. Мемлекеттiк қолдау шаралары:

      1) Қазақстан Республикасы Мемлекеттік жоспарлау жүйесі құжаттарының шеңберiнде бiлiм беру ұйымдарында экологиялық бiлiм берудi (экологиялық бiлiм беру мен ағарту, мамандардың бiлiктiлiгiн арттыру жөнiндегi оқу-әдiстемелiк жұмыстар мен iс-шараларды) қаржыландыруды;

      2) мемлекеттiк органдардың мамандар даярлауға мемлекеттiк бiлiм беру тапсырысын қалыптастыруға белсене қатысуын;

      3) орнықты даму үшiн бiлiм беру саласындағы ғылыми зерттеулерге мемлекеттiк тапсырыс берудi;

      4) экологиялық бiлiм беру мен ағарту саласындағы қызметтi жүзеге асыратын қоғамдық бiрлестiктерге мемлекеттiк әлеуметтiк тапсырыс берудi;

      5) Қазақстан Республикасы Мемлекеттік жоспарлау жүйесі құжаттарының шеңберiнде экологиялық бiлiм беру мен ағарту, кадрлардың бiлiктiлiгiн арттыру мен оларды қайта даярлау жөнiндегi қажеттi iс-шараларды қамтамасыз етудi қамтиды.

      Ескерту. 184-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

26-тарау. ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ҒЫЛЫМИ ЗЕРТТЕУЛЕР

185-бап. Экологиялық ғылыми зерттеулердiң мақсаттары мен мiндеттерi

      1. Экологиялық ғылыми зерттеулер қоршаған ортаны қорғауды ғылыми тұрғыдан қамтамасыз ету, табиғи экологиялық жүйелердi жақсарту, қалпына келтiру, орнықты жұмыс iстеуiн қамтамасыз ету жөнiндегi ғылыми негiзделген iс-шараларды әзiрлеу, табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану мен молайту, Қазақстан Республикасының экологиялық қауiпсiздiгi мен әлеуметтiк, экономикалық және экологиялық теңгерiмдi дамуын қамтамасыз ету мақсатында жүргiзiледi.

      2. Экологиялық ғылыми зерттеулердiң мiндеттерi:

      1) қоршаған ортаның жай-күйiн ғылыми тұрғыдан бағалау және болжау;

      2) ғылыми негiзделген экологиялық нормативтердi, стандарттар мен талаптарды әзiрлеу;

      3) табиғи ресурстарды кешендi және ұтымды пайдалануды негiздеу;

      4) қоршаған ортаны қорғау және табиғат пайдалану саласында мемлекеттiк реттеу мен басқаруды қамтамасыз ету үшiн ғылыми ұсынымдар әзiрлеу;

      5) экологиялық тұрғыдан тиiмдi ресурстарды сақтау технологияларын ғылыми тұрғыдан негiздеу, әзiрлеу және енгiзу болып табылады.

186-бап. Экологиялық ғылыми зерттеулердiң негiзгiбағыттары

      1. Қоршаған ортаны қорғау саласын ғылыми тұрғыдан қамтамасыз ету мiндеттерiн шешу үшiн ғылыми зерттеулердiң мынадай түрлерi:

      1) аумақтардың әлеуметтiк-экономикалық орнықты дамуының кешендi мемлекеттiк, өңiрлiк, жергiлiктi ғылыми негiздемелерiн әзiрлеу;

      2) экологиялық жүйелердiң антропогендiк әсерге тұрақтылығын зерттеу және экологиялық тәуекелдердi айқындаудың ғылыми негiздерiн әзiрлеу;

      3) қоршаған ортаға антропогендiк жүктемелер деңгейiн және экологиялық жүйелер мен ландшафттардың бүлiну дәрежесiн бағалау;

      4) қоршаған ортаны қорғау саласында ғылыми негiзделген нормативтiк құжаттар әзiрлеу;

      5) экожүйелер мен ландшафттарға антропогендiк әсер ету шегiнiң аймақтық деңгейлерiн айқындау;

      6) қоршаған орта факторларының халық денсаулығына әсер етуiн анықтау;

      7) республика аумағын экологиялық шиеленiсу дәрежесi бойынша аудандарға бөлу және саралау;

      8) қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткiштерiн әзiрлеуге байланысты зерттеулер;

      9) қоршаған ортаға эмиссияларды тазарту жөнiндегi әдiстердi және технологияларды әзiрлеуге байланысты зерттеулер;

      10) шикiзатты кешендi пайдалану, қалдықтарды өңдеу мен кәдеге жарату жөнiндегi зерттеулер;

      11) экологиялық тиiмдi және ресурсты сақтаудың жаңа технологияларын iздестiру, оларды ғылыми-техникалық негiздеу және енгiзу жөнiндегi зерттеулер;

      12) қоршаған ортаның жай-күйiн бағалауды әзiрлеу мен ғылыми тұрғыдан сүйемелдеу және олардың антропогендiк және табиғи факторлар әсерiнен өзгеруiн болжау;

      13) қоршаған ортаға антропогендiк немесе табиғи факторлардың әсер етуiнiң терiс салдарларын болғызбау немесе бәсеңдету әдiстерiн ғылыми негiздеу;

      14) көп жылғы байқаулар мен жедел бақылау негiзiнде экожүйелер мен объектiлер жай-күйiнiң сандық және сапалық көрсеткiштерiне экологиялық мониторингтiң нәтижелерiн жүйелi зерделеу және жинақтау;

      15) қоршаған орта жай-күйiнiң мониторингiн ғылыми тұрғыдан қамтамасыз ету;

      16) қоршаған ортаға эмиссияларға, табиғи ресурстарды пайдалануға арналған лимиттердi (квоталарды) әзiрлеу және ғылыми негiздеу;

      17) климаттың өзгеруiн кешендi зерттеу және оның Қазақстан Республикасының экономикасы мен табиғи ресурстарына әсерiн бағалау;

      18) озон қабатының жай-күйiн, оның бүлiну және қалпына келу процестерiн зерттеу, озон қабатына адам қызметiнiң әсер етуiн болдырмау жөнiндегi шараларды әзiрлеу;

      19) табиғат пайдалануды экономикалық реттеу тетiктерiнiң проблемаларын зерттеу, табиғат қорғау iс-шараларының экономикалық тиiмдiлiгi мен оған жұмсалатын шығындарды бағалау әдiстерiн әзiрлеу және осы iс-шараларды ғылыми тұрғыдан сүйемелдеу;

      20) елдiң әлеуметтiк-экономикалық дамуының экологиялық индикаторларын әзiрлеуге және ғылыми негiздеуге қатысу;

      21) Қазақстан Республикасының қоршаған ортаны қорғау және табиғат пайдалану саласындағы халықаралық шарттар бойынша мiндеттемелерiн орындауына байланысты ғылыми зерттеулер жүргiзу;

      22) қоршаған ортаны қорғау және табиғат пайдалану саласындағы халықаралық ғылыми ынтымақтастық жүзеге асырылуы мүмкiн.

      2. Iргелi және қолданбалы ғылыми экологиялық зерттеулер бюджет қаражаты мен Қазақстан Республикасының заңнамалық актiлерiнде тыйым салынбаған басқа да қаржыландыру көздерi есебiнен жүзеге асырылады.

      Ескерту. 186-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
     

187-бап. Экологиялық ғылыми зерттеулердi жүргiзуге қойылатын талаптар

      1. Экологиялық ғылыми зерттеулердi осы Кодекске және Қазақстан Республикасының ғылым туралы заңына сәйкес ғылыми ұйымдар жүргiзедi.

      2. Қазақстан Республикасының аумағында қоршаған ортаны қорғау саласындағы ғылыми зерттеулердi қазақстандық та, шетелдiк те жеке және заңды тұлғалар, сондай-ақ Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын мiндеттi түрде орындаған жағдайда, халықаралық ұйымдар жүзеге асыра алады.

27-тарау. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ
ЖӘНЕ ТАБИҒАТ ПАЙДАЛАНУ САЛАСЫНДАҒЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЫНТЫМАҚТАСТЫҒЫ

188-бап. Халықаралық ынтымақтастықтың басымдықтары мен деңгейлерi

      1. Қазақстан Республикасының қоршаған ортаны қорғау және табиғат пайдалану саласындағы халықаралық ынтымақтастыққа қатысуы мынадай:

      1) адамның өмiрi мен денсаулығына қолайлы қоршаған ортаны қорғау;

      2) орнықты дамуға қол жеткiзу;

      3) Қазақстан Республикасының қоршаған ортаны қорғау және табиғат пайдалану саласындағы мүдделерiн қорғау;

      4) трансшекаралық ластануларды болғызбау, оларды азайту және бақылау;

      5) еркiн халықаралық сауда мен инвестицияларды экологиялық стандарттар мен талаптарды сақтау негiзiнде дамыту және қолдау;

      6) төтенше экологиялық жағдайлар болғанда халықаралық көмек көрсету;

      7) трансшекаралық және өңiрлiк экологиялық проблемаларды шешу үшiн халықаралық құқықтың нормалары мен принциптерiн қолдану;

      8) қоршаған ортаны қорғау және орнықты даму саласындағы халықаралық бастамаларға қатысу басымдықтарына негiзделедi.

      2. Қазақстан Республикасының қоршаған ортаны қорғау және табиғат пайдалану саласындағы халықаралық ынтымақтастықтың басым мiндеттерi жаhандық, трансшекаралық, өңiрлiк және екiжақты негiзде шешiледi.

189-бап. Халықаралық ынтымақтастықтың принциптерi

      Қазақстан Республикасының қоршаған ортаны қорғау және табиғат пайдалану саласындағы халықаралық ынтымақтастығы:

      1) халықаралық мiндеттемелердi адал орындау;

      2) мемлекеттердiң өз табиғи ресурстарын игеруге деген егемендi құқығын құрметтеу;

      3) орнықты дамуға қол жеткiзу үшiн қоршаған ортаны қорғау мен экономикалық дамудың интеграциясы;

      4) басқа мемлекеттердiң немесе Қазақстан Республикасының юрисдикциясынан тысқары жатқан аудандардың қоршаған ортасына келтiрiлетiн залалдың алдын алу жөнiндегi шараларды қамтамасыз ету үшiн мемлекеттiң жауапкершiлiгi;

      5) алдын ала сақтанушылық және алдын ала ескеру шараларын қабылдау;

      6) халықаралық дауларды бейбiт жолмен шешу;

      7) қоршаған ортаға ықтимал елеулi трансшекаралық әсерi бар қызмет жөнiнде алдын ала хабарлау және өзара консультациялар алысу;

      8) жаhандық, өңiрлiк, ұлттық және жергiлiктi деңгейлерде жұмсалатын күш-жiгердiң өзара бiрiн-бiрi толықтыруы;

      9) қоршаған ортаны ластауға байланысты шығындар үшiн ластаушының жауапкершiлiгi принциптерiне негiзделедi.

190-бап. Халықаралық ынтымақтастықтың экономикалық негiзi

      Қазақстан Республикасының қоршаған ортаны қорғау және табиғат пайдалану саласындағы халықаралық ынтымақтастықтығының экономикалық негiзiн:

      1) халықаралық ұйымдарға төленетiн мiндеттi және ерiктi жарналар;

      2) халықаралық бағдарламаларды, форумдар мен өзге де халықаралық iс-шараларды қаржыландыруға қатысу;

      3) трансшекаралық әсердiң салдарынан келтiрiлген залал үшiн жауапкершiлiк;

      4) табиғи ресурстарды бiрлесiп пайдалануға арналған құрылыстарды пайдалануға беруге жұмсалған шығындарды пайдаланылатын табиғи ресурстарға үлестiк қатысу принципiне орай өтеу;

      5) бiр мемлекеттiң басқа мемлекетке Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттардың негiзiнде белгiленген өз табиғи ресурстарының үлесiн (үлесiнiң бiр бөлiгiн) өтемақылық негiзде беруi құрайды.

191-бап. Экологиялық құқық бұзушылықтар үшiн халықаралық жауапкершiлiк

      Экологиялық құқық бұзушылықтар, шектес мемлекеттердiң қоршаған ортасы мен табиғи ресурстарына келтiрiлген залал, халықаралық шарттардың мiндеттемелерiн сақтамағаны үшiн халықаралық жауапкершiлiк шаралары Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарының ережелерiне сәйкес қолданылады.


192-бап. Қоршаған ортаны қорғау және табиғат пайдалану саласындағы мемлекетаралық ынтымақтастықтың тетiгi

      1. Қоршаған ортаны қорғау және табиғат пайдалану саласындағы мемлекетаралық ынтымақтастықтың тетiгi Қазақстан Республикасының халықаралық шарттар жөнiндегi мiндеттемелерге сәйкес мынадай халықаралық және трансшекаралық рәсiмдерге:

      1) экологиялық ақпараттың деректерiн алмасу;

      2) келiсiлген талаптар мен стандарттар негiзiнде қоршаған ортаның бiрлескен мониторингiн жүргiзу;

      3) халықаралық маңызы бар биологиялық түрлер мен табиғи объектiлердi анықтау және сақтау;

      4) қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық реттеу нысанасы болып табылатын белгiлi бiр қызмет түрлерiн жүзеге асыруға алдын ала негiзделген келiсiм алу;

      5) қоршаған орта мен адам денсаулығына ықтимал қатер төндiретiн белгiлi бiр қызмет түрлерiне қатысты арнаулы рұқсаттар беру;

      6) қоршаған ортаға әсердi бiрлесiп нормалау және оларды қолданудың тиiмдiлiгiн бағалау;

      7) қоршаған ортаға әсердi трансшекаралық бағалау;

      8) трансшекаралық әсердiң ықтимал қаупi болған кезде төтенше жағдайлар туралы хабарлау;

      9) трансшекаралық әсердiң қаупi болатын төтенше жағдайлар кезiнде басқа мемлекеттердiң сұрауы бойынша көмек көрсету, оған қоса тиiстi бiрлесiп назар аудару жоспарларын әзiрлеу;

      10) халықаралық мiндеттемелердiң орындалғаны туралы ұлттық баяндамалар әзiрлеу және ұсыну;

      11) арнайы уәкiлеттi халықаралық ұйымдар жүргiзетiн халықаралық шарттар жөнiндегi мiндеттемелердiң сақталуын бағалау;

      12) басқа мемлекеттердiң немесе Қазақстан Республикасынан тысқары жатқан аудандардың қоршаған ортасына залал келтiргенi үшiн жауапкершiлiк шараларын қолдану рәсiмдерiне қатысуын көздейдi.

      2. Халықаралық шарттарда белгiленген жағдайларда Қазақстан Республикасы екiжақты және көпжақты ынтымақтастық негiзiнде осы баптың 1-тармағында аталған қажеттi рәсiмдердi әзiрлейдi.

      3. Халықаралық ынтымақтастық тетiгiнiң тиiмдi жұмыс iстеуiн және осы баптың 1-тармағында аталған рәсiмдердiң орындалуын қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасының Үкiметi мен мемлекеттiк органдар өз құзыреттерiне сәйкес мемлекетаралық органдар құруға бастамашы болуға құқылы.

193-бап. Халықаралық шарттар

      1. Халықаралық шарттар қоршаған ортаны қорғау және табиғат пайдалану саласындағы мемлекетаралық ынтымақтастықтың құқықтық нысаны ретiнде болады.

      2. Қоршаған ортаны қорғау және табиғат пайдалану саласындағы халықаралық шарттарды жасасу, орындау, өзгерту және тоқтату тәртiбi Қазақстан Республикасының халықаралық шарттар туралы заңнамасымен реттеледi.

      3. Қоршаған ортаны қорғау және табиғат пайдалану саласындағы халықаралық шарттарды iске асыру:

      1) олардың орындалуын қамтамасыз ету жөнiндегi қажеттi iс-әрекеттер жоспарын әзiрлеу мен бекiтудi;

      2) қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық шарттың орындалуын қамтамасыз етуге жауапты мемлекеттiк органды айқындауды;

      3) Қазақстан Республикасының қоршаған ортаны қорғау және табиғат пайдалану саласындағы халықаралық шарттарға қатысу тиiмдiлiгiне тұрақты талдау жүргiзудi қамтуы мүмкiн.

ЕРЕКШЕ БӨЛIМ
8-БӨЛIМ. ШАРУАШЫЛЫҚ ЖӘНЕ ӨЗГЕ ДЕ ҚЫЗМЕТТI ЖҮЗЕГЕ АСЫРУ
КЕЗIНДЕГI ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ТАЛАПТАР
28-тарау. ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ТАЛАПТАР ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

194-бап. Шаруашылық және өзге де қызметке қойылатын экологиялық талаптар және олардың түрлерi

      1. Экологиялық талаптар Қазақстан Республикасының аумағында жүзеге асырылатын шаруашылық және өзге де қызметке белгiленедi.

      2. Экологиялық талаптар мынадай түрлерге бөлiнедi:

      1) шаруашылық және өзге де қызметке қойылатын жалпы экологиялық талаптар;

      2) табиғи ресурстарды пайдалану кезiнде қойылатын экологиялық талаптар;

      3) ерекше қорғалатын табиғи аумақтардағы экологиялық талаптар;

      4) Каспий теңiзiнiң солтүстiк бөлiгiндегi мемлекеттiк қорық аймағындағы шаруашылық және өзге де қызметке қойылатын экологиялық талаптар;

      5) радиоактивтi материалдарды, атом энергиясын пайдалануға және радиациялық қауiпсiздiктi қамтамасыз етуге қойылатын экологиялық талаптар;

      6) ықтимал қауiптi химиялық және биологиялық заттарды, генетикалық түрлендiрiлген өнiмдер мен ағзаларды өндiру және пайдалану кезiндегi экологиялық талаптар;

      7) өндiрiс және тұтыну қалдықтарымен жұмыс iстеу кезiндегi экологиялық талаптар;

      8) әскери және қорғаныс объектiлерiне, әскери қызметке қойылатын экологиялық талаптар.

      3. Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасында экологиялық талаптардың өзге де түрлерi белгiленуi мүмкiн.

195-бап. Экологиялық талаптарды әзiрлеудiң және бекiтудiң тәртiбi

      1. Экологиялық талаптар осы Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге де нормативтiк-құқықтық актiлерiнде белгiленедi және жекелеген құжаттар немесе шаруашылық және өзге де қызметтiң тиiстi түрлерiн жүзеге асыру ережелерiнiң жекелеген бөлiмдерi түрiнде қабылдануы мүмкiн.

      2. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган экологиялық талаптарды әзiрлеу кезiнде мамандандырылған ғылыми-зерттеу, жобалау институттары мен басқа да ұйымдарды, сондай-ақ табиғат пайдаланушыларды тартуы мүмкiн.

      3. Жер ресурстарын, жер қойнауын, жерасты және жерүстi суларын, орман және өсiмдiктер дүниесiнiң өзге де ресурстарын, жануарлар дүниесiнiң ресурстарын пайдалану кезiндегi экологиялық талаптар тиiсiнше жер ресурстарын басқару жөнiндегi орталық уәкілетті органмен, жер қойнауын зерттеу жөнiндегi, су қорын пайдалану және қорғау, орман шаруашылығы, жануарлар дүниесiн қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдармен, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органмен келiсу бойынша белгiленедi.

      4. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардағы экологиялық талаптар ерекше қорғалатын табиғи аумақтар саласындағы уәкiлеттi органмен келiсiм бойынша белгiленедi.

      5. Кәсiпорындарды, құрылыстарды және өзге де объектiлердi салу мен реконструкциялау, пайдалануға беру және пайдалану, қалалар мен басқа да елдi мекендердi салу, радиоактивтi материалдарды пайдалану, ықтимал қауiптi химиялық және биологиялық заттарды, генетикалық түрлендiрiлген өнiмдер мен организмдердi өндiру және пайдалану, өндiрiс және тұтыну қалдықтарымен жұмыс iстеу кезiнде оларды жобалауға және, орналастыруға қойылатын, әскери және қорғаныс объектiлерiне, әскери қызметке қойылатын экологиялық талаптар осы Кодексте және Қазақстан Республикасының басқа да заңнамалық актiлерiнде белгiленедi.

      Ескерту. 195-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 22.04.2015 № 308-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2017 № 126-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.10.2019 № 268-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

196-бап. Мемлекеттiк мүлiктi жекешелендiру кезiндегiэкологиялық талаптар мен мiндеттемелердiесепке алу

      1. Мемлекеттiк мүлiктi жекешелендiру кезiнде жекешелендiрудi жүзеге асыруға уәкiлеттiк берiлген мемлекеттiк орган экологиялық талаптардың сақталуын қамтамасыз етедi.

      2. Кәсiпорындарды және өзге де объектiлердi жекешелендiру кәсiпорынды және өзге де объектiнi жекешелендiру жоспарында көзделуге тиiстi экологиялық жай-күйдi тексерудiң нәтижелерi ескерiле отырып жүзеге асырылады және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi органның қатысуымен жүзеге асырылады.

197-бап. Экологиялық қауiптi шаруашылық және өзге де қызметтер түрлерiн жүзеге асыратын табиғат пайдаланушы заңды тұлға банкрот болған, қайта ұйымдастырылған және таратылған кездегiэкологиялық талаптарды есепке алу

      1. Экологиялық қауiптi шаруашылық және өзге де қызметтер түрлерiн жүзеге асыратын табиғат пайдаланушы заңды тұлғаның банкроттығы туралы iс қозғалған кезде мiндеттi экологиялық аудит жүргiзiледi.

      Табиғат пайдаланушы заңды тұлғаның банкроттығы туралы iстi жүргiзу кезiнде мiндеттi экологиялық аудиттiң нәтижелерiн есепке алу қамтамасыз етiледi.

      2. Экологиялық қауiптi шаруашылық және өзге де қызметтер түрлерiн жүзеге асыратын табиғат пайдаланушы заңды тұлғаны қайта ұйымдастыру мiндеттi экологиялық аудиттiң нәтижелерiн есепке ала отырып және оларды бөлу балансында (бөлiну немесе бөлiп шығару нысанындағы қайта ұйымдастыру кезiнде) және өткiзу балансында (бiрiгу нысанындағы қайта ұйымдастыру кезiнде) көрсете отырып жүргiзiледi.

      3. Алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
      Ескерту. 197-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

29-тарау. ШАРУАШЫЛЫҚ ЖӘНЕ ӨЗГЕ ДЕ ҚЫЗМЕТКЕ ҚОЙЫЛАТЫН ЖАЛПЫ
ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ТАЛАПТАР

198-бап. Шаруашылық және өзге де объектiлердi жобалауға қойылатын экологиялық талаптар

      1. Кәсiпорындарды, ғимараттар мен құрылыстарды, өнеркәсiп және ауыл шаруашылығы объектiлерiн, сумен жабдықтау жүйелерiн, кәрiздердi, гидротехникалық құрылыстарды, көлiк және байланыс объектiлерiн, технологиялық процестердi, бұйымдар мен жабдықтарды, басқа да объектiлердi жобалау кезiнде:

      1) қоршаған орта сапа нормативтерiнiң сақталуы;

      2) қауiптi қалдықтардың залалсыздандырылуы және кәдеге жаратылуы;

      3) қалдығы аз және қалдықсыз технологиялардың пайдаланылуы;

      4) қоршаған ортаны ластаудың алдын алудың тиiмдi шараларының қолданылуы;

      5) табиғи ресурстарды молайту және ұтымды пайдалану көзделуi тиiс.

      2. Мыналар:

      1) мемлекеттiк экологиялық сараптаманың;

      2) эпидемиялық маңыздылығы жоғары объект жобаланған жағдайда санитариялық-эпидемиологиялық сараптаманың оң қорытындылары жоқ жобаларды қаржыландыруға және iске асыруға тыйым салынады.

      Ескерту. 198-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.12.2014 № 269-V Заңымен (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі).

199-бап. Жалпы экологиялық талаптар және табиғат пайдаланушылардың шаруашылық және өзге де объектiлердi пайдалануға беру мен пайдалану кезiндегi жауапкершiлiгi

      1. Кәсiпорындарды, құрылыстарды және өзге де объектiлердi пайдалануға беру жобада көзделген барлық экологиялық талаптар толық көлемде орындалған жағдайда қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi органның қатысуымен құрылатын қабылдау комиссиясының актiсi бойынша жүргiзiледi.

      2. Қауiптi қалдықтарды, шығарындыларды, төгiндiлердi залалсыздандыру және кәдеге жарату жөнiндегi қоршаған ортаны қорғау нормативтерiн қамтамасыз ететiн жабдықтарды орнатпай, сондай-ақ жердi рекультивациялау, табиғи ресурстарды молайту мен ұтымды пайдалану жөнiндегi жобада көзделген жұмыстарды аяқтамай кәсiпорындарды, құрылыстарды және өзге де объектiлердi пайдалануға тыйым салынады.

      3. Шаруашылық және өзге де объектiлердi пайдалануды жүзеге асыратын табиғат пайдаланушы:

      1) өзiне бөлiнген аумақта жұмысты экологиялық қауiпсiздiк талаптарын сақтай отырып жүргiзу;

      2) қоршаған ортаны қорғау мәселелерi жөнiндегi белгiленген құжаттаманы жүргiзу және бүкiл қызметi бойынша мемлекеттiк органдарға белгiленген есептілікті беру үшін жауаптылықта болады.

      3) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      4. Табиғат пайдаланушы әрбiр объектiде:

      1) өндiрiстiк экологиялық бақылауды ұйымдастыруға, жүргiзуге және бақылаушы органдармен өзара iс-қимыл жасауға жауап беретiн арнайы бөлiмше құруға не қызметкердi тағайындауға;

      2) қызметкерлердiң денсаулығы мен өмiрiн, қоршаған ортаны және мүлiктi қорғау мақсатында барлық операцияларды неғұрлым қауiпсiз тәсiлмен жүргiзуге және жабдықтарды қауiпсiз жай-күйде ұстауға;

      3) барлық қызмет түрлерi бойынша қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi органның аумақтық органдарымен келiсiлген, кемiнде бес жылда бiр рет қайта қаралатын қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi нормативтiк-техникалық құжаттарды әзiрлеп, бекiтуге тиiс. Нормативтiк-техникалық құжаттар жаңа үлгiлiк ережелер мен нормаларды, жаңа технологиялық процестердi, қондырғыларды, машиналар мен аппаратураларды енгiзу кезiнде де қайта қаралуға тиiс;

      4) жұмыс учаскелерiнде (объектiлерiнде) табиғат пайдаланушының жауапты лауазымды адамдары анықталған кемшiлiктердi жоюдың мерзiмдерiн көрсетiп, техникалық және экологиялық қауiпсiздiктiң жай-күйiн жазатын тексеру журналдарын жүргiзуге тиiс.

      5. Экологиялық қауiптi объектiлердегi жұмыстарды ұйымдастыру мен жүргiзу тәртiбi табиғат пайдаланушы әзiрлеген арнайы ережеде белгiленуге тиiс.

      6. Табиғат пайдаланушыда Қазақстан Республикасы экологиялық заңнамасының бұзылуының, дүлей зiлзалалар мен табиғи катаклизмдердiң нәтижесiнде туындаған авариялық жағдайларды жою немесе оқшаулау жөнiндегi iс-қимылдар жоспары болуға тиiс.

      7. Экологиялық талаптардың, нормалардың, ережелер мен нұсқаулықтардың бұзылуын немесе адамдардың өмiрi мен денсаулығына қатер төндіретiн қауіпті, сондай-ақ қоршаған ортаның ластану мүмкiндiгiн анықтаған қызметкер туындаған жағдайды жою немесе оқшаулау жөнiндегi шамасы жететiн барлық шараларды дереу қабылдауға және ол жөнiнде диспетчерге немесе басшылыққа хабарлауға мiндеттi.

      8. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган, сондай-ақ шаруашылық және өзге де объектiлердi пайдалануды жүзеге асыратын табиғат пайдаланушы анықталған кемшiлiктердiң белгiленген мерзiмдерде жойылуын бақылауға тиiс.

      9. Өндiрiстегi жазатайым оқиғаларға және экологиялық зардаптарға әкеп соқпаған авариялар жазатайым оқиғаларға және экологиялық зардаптарға әкеп соқпаған аварияларды техникалық тексеру және есепке алу жөнiндегi нұсқаулықтарға сәйкес тексерiледi. Ерекше жағдайларда iрi техникалық аварияларды және экологиялық зардаптарды, сондай-ақ топтық жазатайым оқиғаларды тексеру үшiн комиссия тағайындалады.

      10. Табиғат пайдаланушы қоршаған ортаға ластаушы заттар шығарылған және төгілген авариялар туралы ол анықталған кезден бастап екi сағат iшiнде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi органға хабарлауға мiндеттi.

      Ескерту. 199-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

199-1-бап. Технологияларға, техника мен жабдыққа қойылатын экологиялық талаптар

      1. Қазақстан Республикасында технологиялардың, көлік құралдарын қоспағанда, техниканың және жабдықтың қолданылуы қоршаған ортаға әсерін бағалау материалдарымен қоса осындай технологиялардың, техника мен жабдықтың қолданылуын негіздейтін жобалау құжаттамасына мемлекеттік экологиялық сараптаманың оң қорытындысы болған кезде жүзеге асырылады.

      Мемлекеттік экологиялық сараптамаға табыс етілетін, технологияларды, техника мен жабдықты, оның ішінде Қазақстан Республикасына өткізілетіндерін (әкелінетіндерін) қолдану жөніндегі құжаттама құрамын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

      2. Қазақстан Республикасында пайдалануға ұсынылатын, мемлекеттік экологиялық сараптаманың нәтижелері бойынша экологиялық қауіпті деп танылған технологиялар, техника мен жабдық шаруашылық және өзге де қызметте қолдануға жатпайды.

      Бұл ретте өткізілген (әкелінген), экологиялық қауіпті деп танылған техника мен жабдық осы Кодексте, Қазақстан Республикасының халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы, азаматтық қорғау туралы және техникалық реттеу саласындағы заңнамасында белгіленген талаптар сақтала отырып жойылуға, кәдеге жаратылуға немесе қайта өңделуге немесе Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге әкетілуге тиіс.

      3. Мынадай:

      1) қолданылуы осы Кодексте немесе халықаралық стандарттарда белгіленген экологиялық талаптарға сәйкес келмейтін;

      2) қолданылуы нәтижесінде Қазақстан Республикасында оларды залалсыздандыру немесе кәдеге жарату жөніндегі технологиялары жоқ не оларды кәдеге жарату экологиялық зор қатермен байланысты немесе экономикалық жағынан тиімсіз болатын қалдықтар түзілетін технологиялар экологиялық қауіпті деп танылады.

      4. Мынадай:

      1) нормативті пайдаланылу мерзімі аяқталған;

      2) қолданылуы осы Кодексте, Қазақстан Республикасының техникалық регламенттерінде немесе халықаралық стандарттарда белгіленген экологиялық талаптарға сәйкес келмейтін;

      3) пайдаланылуы нәтижесінде Қазақстан Республикасында оларды залалсыздандыру немесе кәдеге жарату жөніндегі технологиялары жоқ не оларды кәдеге жарату экологиялық зор қатермен байланысты немесе экономикалық жағынан тиімсіз болатын қалдықтар түзілетін техника мен жабдық экологиялық қауіпті деп танылады.

      5. Мемлекеттік экологиялық сараптама технологияларды, техника мен жабдықты экологиялық қауіпті деп таныған жағдайда олар экологиялық қауіпті технологиялардың, техника мен жабдықтың тізіліміне енгізілуге жатады.

      Экологиялық қауіпті технологиялардың, техника мен жабдықтың тізіліміне енгізілген технологияларды, техника мен жабдықты Қазақстан Республикасының аумағында қолдануға тыйым салынады.

      Ескерту. 199-1-баппен толықтырылды - ҚР 2009.06.23 N 164-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен; өзгерістер енгізілді - ҚР 11.04.2014 № 189-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 29.10.2015 № 376-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 25.04.2016 № 505-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

30-тарау. ШАРУАШЫЛЫҚ ЖӘНЕ ӨЗГЕ ДЕ ҚЫЗМЕТ ТҮРЛЕРI БОЙЫНША
ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ТАЛАПТАР

200-бап. Елдi мекендердi жобалауға және салуға қойылатын экологиялық талаптар

      1. Қалаларды және басқа да елдi мекендердi жобалау, салу, реконструкциялау экологиялық, санитарлық-эпидемиологиялық талаптар мен экологиялық қауiпсiздiктi ескере отырып, халықтың өмiрiне, еңбек етуi мен демалуына мейлiнше қолайлы жағдайларды қамтамасыз етуге тиiс.

      2. Қалалар және басқа да елдi мекендердi жоспарлау және салу кезiнде оларды санитарлық тазарту, өндiрiс пен тұтыну қалдықтарымен қауiпсiз жұмыс iстеу көзделуге және жүзеге асырылуға, шектеулi табиғат пайдалану режимi қолданылатын орманды-саябақты, жасыл және қорғау аймақтары құрылуға тиiс.

      3. Ғимараттар, құрылыстар, үй-жайлар, автомобиль жолдары және өзге де өнеркәсiптiк объектiлер қолайлы қоршаған ортаны қамтамасыз ететiн техникалық регламенттердiң, санитарлық-эпидемиологиялық ережелердiң, нормалардың, қала құрылысының талаптары және өзге де талаптар ескерiле отырып орналастырылуға тиiс.

201-бап. Кәсiпорындарды, құрылыстарды және өзге де объектiлердi орналастыруға қойылатын экологиялық талаптар

      1. Кәсiпорындар, құрылыстар және өзге де объектiлер орналастырылатын жерлердi айқындау қоршаған ортаны қорғаудың шарттары мен ережелерi сақтала отырып, аталған объектiлер қызметiнiң экологиялық салдарлары ескерiлiп жүргiзiледi.

      2. Кәсiпорындарды, құрылыстарды және өзге де объектiлердi орналастыру кезiнде күзет, санитарлық-қорғау және өзге де қорғау аймақтары белгiленедi.

202-бап. Кәсiпорындарды, құрылыстарды және басқа да объектiлердi салуға және реконструкциялауға қойылатын экологиялық талаптар

      1. Кәсiпорындарды, құрылыстар мен өзге де объектiлердi салу және реконструкциялау мемлекеттiк экологиялық сараптаманың, санитариялық-эпидемиологиялық сараптаманың (эпидемиялық маңыздылығы жоғары объектілерді салған және реконструкциялаған жағдайда) оң қорытындылары болған кезде және қоршаған орта сапасының нормативтерiне сәйкес жүзеге асырылады. Бекiтiлген жобаны немесе жұмыстардың құнын қоршаған ортаға залал келтiре отырып өзгертуге жол берiлмейдi.

      2. Құрылыс жұмыстарын орындау кезiнде жердi қалпына келтiру, табиғи ресурстарды молайту мен ұтымды пайдалану, аумақтарды абаттандыру және қоршаған ортаны сауықтыру жөнiндегi шаралар қолданылуға тиiс.

      3. Жоба бекiтiлгенге дейiн және нақты жер учаскесi бөлiнгенге дейiн объектiлердi салуға, реконструкциялауға тыйым салынады.

      Ескерту. 202-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.12.2014 № 269-V Заңымен (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі).
     

203-бап. Өнеркәсiп, энергетика, көлiк және байланыс объектiлерiн, ауыл шаруашылығы мақсатындағы және мелиорациялау объектiлерiн пайдалану кезiндегi экологиялық талаптар

      1. Өнеркәсiп, энергетика, көлiк және байланыс объектiлерiн, ауыл шаруашылығы мақсатындағы және мелиорациялау объектiлерiн пайдалану белгiленген экологиялық талаптар ескерiлiп және экологиялық тұрғыдан негiзделген технологиялар, қоршаған ортаның ластануын болдырмайтын қажеттi тазарту құрылыстары мен санитарлық күзет аймақтары пайдаланыла отырып жүзеге асырылуға тиiс. Аталған объектiлердi пайдалану кезiнде экологиялық қауiпсiздiктi қамтамасыз ететiн аз қалдықты және қалдықсыз технологиялар енгiзiлуге тиiс.

      2. Жеке және заңды тұлғалар топырақты, су тоғандарын, ормандарды және өзге де өсiмдiктердi, жануарлар дүниесiн ауыл шаруашылығы қызметiнiң зиянды әсерiнен қорғау жөнiндегi шаралар кешенiн орындауға мiндеттi.

204-бап. Автомобиль және өзге де көлiк құралдарын жасау мен пайдалану кезiндегi экологиялық талаптар

      Қоршаған ортаға терiс әсерiн тигiзетiн автомобиль және өзге де көлiк құралдарын пайдалануды жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар жол берiлетiн шығарындылар нормативтерiн сақтауға, шуыл деңгейiн және қоршаған ортаға өзге де терiс әсердi азайту жөнiндегi шараларды қабылдауға мiндеттi.

205-бап. Атом, жылу және су электр станцияларын орналастыруға қойылатын экологиялық талаптар

      1. Атом электр станцияларын орналастыру және салу жоба мен мемлекеттiк экологиялық және санитарлық-эпидемиологиялық сараптамалардың оң қорытындысы болғанда жүзеге асырылады. Атом электр станцияларының жобалары оларды пайдалануды қауiпсiз түрде шығаруды қамтамасыз ететiн шешiмдердi, сондай-ақ қалдықтарды кәдеге жарату жөнiндегi шараларды қамтуға тиiс.

      Атом электр станцияларын орналастыру, жобалау және салу кезiнде Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес толық радиациялық қауiпсiздiктi қамтамасыз ету жөнiндегi шаралар қабылданады.

      2. Жылу электр станцияларының iргелес аумақтың ауа бассейнiнiң жай-күйiне зиянды әсерiн шектеу мақсатында оларды орналастырудың алдында жобаның құрамында әрбiр энергетика ұйымы (және оның әрбiр ластаушы көзi) үшiн жылу электр станциясының экологиялық қауiпсiздiгiн қамтамасыз ететiн бақылау көрсеткiштерi (секундына грамм есебiмен) және жылдық нормативтер (жылына тонна есебiмен) белгiлеу арқылы қоршаған ортаға эмиссияларды нормалау жүргiзiледi.

      Бақылау көрсеткiштерiн (секундына грамм есебiмен) есептеу және қоршаған ортаға эмиссияларды азайту жөнiндегi тиiстi iс-шараларды әзiрлеу жылу электр станциялары жабдықтарының жоспарланып отырған ең жоғары өнiмдiлiгiн негiзге ала отырып (жоспарлы жөндеудi, резервке шығаруды ескере отырып) жүргiзiледi.

      3. Су электр станцияларын орналастыру, жобалау және салу кезiнде тиiстi өңiрлердiң электр энергиясына нақты қажеттiгi, аумақтың сейсмикалығы мен объектiнi орналастыруға арналған жердiң рельефi, жалпы алғанда қоршаған ортадағы елеулi түрдегi терiс өзгерiстердi болғызбауды қамтамасыз ететiн ормандар мен жерлердi сақтау, өсімдіктер мен жануарлар дүниесi ресурстарын тиiмдi қорғау жөнiндегi шаралар толық ескерiлуге тиiс.

      4. Жобалану және салыну үстiндегi электр станциялары үшiн қоршаған ортаға эмиссиялардың нормативтерiн сақтау оларды пайдалануға қабылдау кезiне қарай қамтамасыз етiлуге тиiс.

206-бап. Әскери және қорғаныс объектiлерiне, әскери қызметке қойылатын экологиялық талаптар

      Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген ерекше жағдайларды қоспағанда, осы Кодексте белгiленген экологиялық талаптар әскери және қорғаныс объектiлерi мен әскери қызметке қолданылады.

207-бап. Табиғи ресурстарды пайдалану кезiндегiэкологиялық талаптар

      1. Жердi, жер қойнауын, суды, орманды және өзге де өсiмдiктердi, жануарлар дүниесiн пайдалану кезiндегi экологиялық талаптар осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтiк құқықтық актiлерiнде айқындалады.

      2. Табиғи экологиялық жүйелердiң, тiрi организмдер генетикалық қорының жойылу қатерін, қоршаған ортаның, халық өмiрi мен денсаулығына қауiптi басқа да өзгерiстерiн туғызатын шаруашылық және өзге де қызметке тыйым салынады.

      Ескерту. 207-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.12.2017 № 126-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі).

31-тарау. ЖЕРДI ПАЙДАЛАНУ КЕЗIНДЕГI ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ТАЛАПТАР

208-бап. Жердiң нысаналы пайдаланылуы өзгерген және оны бiр санаттан екiншiсiне ауыстырған кездегiэкологиялық талаптар

      Ескерту. 208-бап алып тасталды - ҚР 2011.07.15 N 461-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
     

209-бап. Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жердi аймақтарға бөлу және пайдалану кезiндегi экологиялық талаптар

      1. Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жердi аймақтарға бөлу және пайдалану кезiнде экологиялық қауiпсiздiк пен ауыл шаруашылығы алқаптарының сапалы жай-күйi қамтамасыз етiлуге тиiс.

      2. Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жердi аймақтарға бөлу критерийi физикалық тозу мен химиялық ластану болып табылатын экологиялық қолайсыздық дәрежесiнiң көрсеткiштерiне негiзделедi.

      3. Жердiң химиялық ластану деңгейiн айқындау қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган және халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органдар бекiткен топырақтағы химиялық заттардың жол берiлетiн шектi шоғырлануы пайдаланыла отырып жүзеге асырылады.

      4. Жерлердi неғұрлым бағалыдан бағасы төмендеу жерге ауыстыру, жерлердi консервациялау, сондай-ақ оларды экологиялық зiлзала аймағына немесе төтенше экологиялық жағдай аймағына жатқызу қажеттiгiн айқындау мақсатында жердi бағалаудың экологиялық критерийлерiн (бұдан әрi – жердi бағалаудың экологиялық критерийлерi) қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      Ескерту. 209-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi).
     

210-бап. Елдi мекендердiң жерiн аймақтарға бөлу мен пайдалану кезiндегi экологиялық талаптар

      1. Елдi мекендердiң жерiн аймақтарға бөлу жердi бағалаудың экологиялық критерийлерi негiзiнде жүзеге асырылады.

      2. Елдi мекендердiң жерiн басқа санаттағы жерлерге ауыстыру кезiнде ластаушы заттардың осы аумақтардағы ауа мен суға өту мүмкiндiгi және олардың халық денсаулығына тiкелей әсер етуi ескерiледi.

      3. Төтенше экологиялық жағдайдағы аймақ үшiн экологиялық ахуалдың одан әрi нашарлауына әкеп соқпайтын ерекше пайдалану режимi белгiленедi.

211-бап. Өнеркәсiп, көлiк, байланыс, қорғаныс және өзге де ауыл шаруашылығы мақсатындағы емес жердiаймақтарға бөлу және пайдалану кезiндегiэкологиялық талаптар

      1. Өнеркәсiп, көлiк, байланыс, қорғаныс және өзге де ауыл шаруашылығы мақсатындағы емес жердi аймақтарға бөлу кезiнде экологиялық қауiпсiздiк және жердi ұтымды пайдалану қамтамасыз етiледi.

      2. Халықтың қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету және өнеркәсiп, көлiк және өзге де объектiлердi пайдалану үшiн қажеттi жағдайлар жасау мақсатында қоршаған ортаның жай-күйiн жақсартуға ықпал ететiн, аталған жердi пайдаланудың ерекше жағдайлары ескерiле отырып, аймақтар белгiленедi

      3. Өнеркәсiп, көлiк, байланыс, қорғаныс және өзге де ауыл шаруашылығы емес мақсаттағы жердi басқа санаттағы жерге ауыстыру кезiнде өз шегiнде аймақтарды белгiлеу мақсаттарына сай келмейтiн қызмет түрлерiне шек қойылатын немесе тыйым салынатын аймақтар ескерiледi.

      4. Өнеркәсiп, көлiк, байланыс, қорғаныс және өзге де ауыл шаруашылығы мақсатындағы емес жердi басқа санаттағы жерге ауыстыру кезiнде олардың химиялық заттармен жерлердi бағалаудың экологиялық критерийлерiнде белгiленген деңгейлерден артық ластануы қосымша экологиялық критерий болып табылады. Ластанудың жоғары деңгейiне жатқызылған жер консервациялануға тиiс және босалқы жер құрамына ауыстырылады.

212-бап. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың жерiн және сауықтыру мақсатындағы жердi пайдалану кезiндегi экологиялық талаптар

      1. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың жерiн пайдалану режимi Қазақстан Республикасының Жер кодексiмен және "Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар туралы" Қазақстан Республикасының Заңымен реттеледi.

      2. Сауықтыру мақсатындағы жерде қолайлы экологиялық және санитарлық-эпидемиологиялық жағдайларды сақтау мақсатында оларды аймақтарға бөлу кезiнде санитарлық қорғаныш аймақтары белгiленедi.

213-бап. Орман қорының жерiн пайдалану кезiндегiэкологиялық талаптар

      1. Орман қорының жерiн пайдалану режимi Қазақстан Республикасының Жер және Орман кодекстерiмен реттеледi.

      2. Жердi орман қоры санатына жатқызу кезiнде аумақтың экологиялық жай-күйiнiң индикаторы ретiнде өсiмдiктердiң жай-күйiн экологиялық критерийлер деп есептеген жөн.

      3. Орман шаруашылығының мұқтаждықтары үшiн пайдаланылмайтын орман қоры жерiндегi ауыл шаруашылығы алқаптары Қазақстан Республикасының орман заңнамасына сәйкес ауыл шаруашылығы мақсатындағы жердiң санатына ауыстырылуы мүмкiн.

      4. Орман қоры жерін орман шаруашылығын жүргізуге байланысты емес мақсаттар үшін басқа санаттардағы жерге ауыстыруға орман орналастыру және жерге орналастыру материалдары негізінде Қазақстан Республикасының орман және жер заңнамасының талаптарына сәйкес мемлекеттік экологиялық сараптаманың оң қорытындысы болған кезде жол беріледі.

      5. Орман қорының жерiн басқа санаттарға ауыстыру кезiнде жердi бағалаудың экологиялық критерийлерiне сәйкес жердiң жай-күйiнiң шөптi және сүректi өсiмдiктерге әсер етуiн көрсететiн экологиялық көрсеткiштердi ескерген жөн.

      Ескерту. 213-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 28.10.2019 № 268-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

214-бап. Су қорының жерiн аймақтарға бөлу және пайдалану кезiндегi экологиялық талаптар

      1. Су қорының жерiн аймақтарға бөлу кезiнде су объектiлерiн қорғау және суды ұтымды пайдалану қамтамасыз етiледi.

      2. Су қоры жерiнiң құрамындағы жер учаскелерiн жергiлiктi атқарушы органдар су қорын пайдалану және қорғау саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк органдарының келiсiмi бойынша жеке және заңды тұлғаларға ауыл шаруашылығының, орман, балық, аңшылық шаруашылығының мұқтаждықтары үшiн және жер учаскесiнiң негiзгi нысаналы мақсатына қайшы келмейтiн, жердiң ластануы мен тозуына және тиiсiнше экологиялық ахуалдың нашарлауына әкеп соқтырмайтын басқа да мақсаттар үшiн уақытша жер пайдалануға беруi мүмкiн.

      3. Су қорының жерiн басқа жер санатына ауыстыруға, мемлекеттiк экологиялық және санитарлық-эпидемиологиялық сараптамалардың оң қорытындылары Қазақстан Республикасының су заңнамасының талаптарына сәйкес болған кезде:

      1) су объектiсiнiң жұмыс iстеуi тоқтатылған немесе оның экологиялық және гигиеналық көрсеткiштерi едәуiр өзгерген;

      2) ерекше қорғалатын табиғи аумақтар жерiне жатқызылған;

      3) елдi мекендердiң шекаралары (шектерi) экологиялық ахуалдың өзгеруiне әкеп соқтыратындай өзгерген жағдайда жол берiледi.

      4. Су қорғау белдеулерiне бөлiп берiлген жер елдi мекендер мен өнеркәсiп жерiнiң санатына ауыстырылмайды, онда судың ластануын, қоқыстануын және сарқылуын болғызбау үшiн шаруашылық қызметтiң арнайы режимi белгiленедi.

215-бап. Босалқы жердi аймақтарға бөлу және пайдалану кезiндегi экологиялық талаптар

      1. Босалқы жердi аймақтарға бөлу кезiнде келеңсiз өзгерiстер байқалған алаңдарды және зерттелетiн аумақтағы тозу дәрежесi әртүрлi учаскелердi бөлудiң кеңiстiктi әркелкiлiгi ескерiледi.

      2. Экологиялық жүйелердiң тозу жылдамдығы елу жылдық байқау қатары бойынша есептеледi. Экожүйелердiң тозуын бағалау жердi бағалаудың экологиялық критерийлерiне сәйкес жүргiзiледi.

      3. Босалқы жер басқа жер санатына одан әрi пайдалану мақсаттарына қарай сол орында санатына ауыстырылатын жердiң шекаралары белгiленгеннен кейiн ғана ауыстырылуы мүмкiн. Босалқы жердi басқа жер санатына ауыстыру кезiнде жер учаскесiн осындай жер санатына қойылатын экологиялық талаптарға сәйкес таңдау алдын ала жүзеге асырылады.

      4. Бұзылған жердi босалқы жер санатынан ауыстыру қалпына келтiру және жердiң сапасы мен экологиялық жағдайды жақсарту жөнiндегi iс-шараларды жүзеге асырғаннан кейiн мүмкiн болады.

      5. Ядролық қаруды сынау жүргiзiлген жер учаскелерi босалқы жер құрамынан ядролық қаруды сынау зардаптарын жою және кешендi экологиялық тексеру жөнiндегi барлық iс-шаралар аяқталғаннан кейiн мемлекеттiк экологиялық және санитариялық-эпидемиологиялық сараптамалардың оң қорытындысы болған кезде ғана меншiкке немесе жер пайдалануға берiлуi мүмкiн.

      Ескерту. 215-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
     

216-бап. Оңтайлы жер пайдалану жөнiндегi экологиялық талаптар

      1. Оңтайлы жер пайдаланудың негiзгi экологиялық талаптары:

      1) ұсынылып отырған жердiң қайта түлетiлуi және жердi қайта бөлу салдарларын ғылыми негiздеу және болжау;

      2) барлық санаттағы жердiң ұтымды пайдаланылуы мен қорғалуын жоспарлау мен ұйымдастыруда бiрыңғай мемлекеттiк саясатты негiздеу және iске асыру;

      3) жердiң нысаналы пайдаланылуын қамтамасыз ету және ауыл шаруашылығы өндiрiсiндегi құнарлы жердi сақтау;

      4) экологиялық негiзделген жинақы және алаңы жағынан оңтайлы жер учаскелерiн қалыптастыру және орналастыру;

      5) ауыл шаруашылығы алқаптарын жақсарту, топырақтың құнарлылығын арттыру, тұрақты ландшафттарды күтiп ұстау және жердi қорғау жөнiндегi шаралар кешенiн әзiрлеу;

      6) жердi ұтымды пайдалану және қорғау жөнiндегi iс-шараларды әзiрлеу;

      7) жерге түгендеу жүргiзу және пайдаланылмайтын, ұтымды пайдаланылмайтын, нысаналы мақсаты бойынша пайдаланылмайтын жердi анықтау;

      8) жердiң өнiмдiлiгiн арттыру мақсатында және адам денсаулығын сақтау мүддесiне орай ормандардың орта құрау, су қорғау, қорғау, санитарлық-эпидемиологиялық, сауықтыру және өзге де пайдалы табиғи қасиеттерiн сақтау және күшейту;

      9) биологиялық әралуандықты сақтау болып табылады.

      2. Кәсiпорындар, құрылыстар және өзге де объектiлердi орналастыру және пайдалану үшiн жер учаскелерiн беру аталған объектiлер қызметiнiң экологиялық, санитарлық-эпидемиологиялық салдарларын ескерiп, қоршаған ортаны қорғаудың, табиғи ресурстарды молайтудың және ұтымды пайдаланудың шарттары мен ережелерi сақтала отырып жүргiзiледi.

      3. Ауыл шаруашылығы өндiрiсiмен байланысты емес объектiлердi салу мен тұрғызу үшiн ауыл шаруашылығы мақсаттары үшiн жарамсыз, топырағының бонитет балы ең төмен жер бөлiнуге тиiс.

217-бап. Жердi пайдалану кезiндегi экологиялық талаптар

      1. Табиғат пайдаланушылар жердi пайдалану кезiнде:

      1) санитарлық-эпидемиологиялық және экологиялық талаптарға сәйкес келетiн өндiрiс технологияларын қолдануы, халықтың денсаулығы мен қоршаған ортаға зиян келтiруге жол бермеуi, қолжетiмдi озық технологияларды енгiзуi;

      2) топырақтың ластануына, қоқыстануына, тозуына және құнарлылығының төмендеуiне, сондай-ақ құнарлы қабаттың мүлдем жоғалуын болғызбау үшiн оны алу қажет болған жағдайларды қоспағанда, басқа тұлғаларға сату немесе беру мақсатында топырақтың құнарлы қабатын алуға жол бермеуi;

      3) қалдықтарды жинақтау мен жоюды олардың құзыретi шегiнде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi органмен, сондай-ақ арнайы уәкiлеттi мемлекеттiк органдармен келiсiм бойынша жергiлiктi атқарушы органдардың шешiмiмен айқындалатын жерде жүргiзу талаптарын сақтауы тиiс.

      2. Табиғат пайдаланушылар жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды, геологиялық барлау, құрылыс және басқа да жұмыстарды жүргізу кезінде:

      1) иеленiп отырған жер учаскелерiн оларды одан әрi мақсатына сай пайдалануға жарамды күйде ұстауға;

      2) жердiң бүлiнуiмен байланысты жұмыстар жүргiзiлген кезде топырақтың құнарлы қабатын сылып алуға, сақтауға және пайдалануға;

      3) бүлiнген жердi қалпына келтiрудi жүргiзуге мiндеттi.

      3. Бүлiнген жердi қалпына келтiру бағытын таңдау кезiнде:

      1) жер учаскесiнiң үстiңгi жағының бүлiну сипаты;

      2) объект орналасқан ауданның табиғи және физикалық-географиялық жағдайлары;

      3) ауданның даму перспективалары және қоршаған ортаны қорғау талаптарын ескере отырып, объектiнi орналастырудың әлеуметтiк-экономикалық ерекшелiктерi;

      4) қара топырақты жердiң таралу және үдемелi ауыл шаруашылығы аймағында бүлiнген жердiң негiзгi көлемiн жыртылатын жер алқаптары ретiнде қалпына келтiру қажеттiгi;

      5) кенi алынған бос жерде су тоғандарын және аршылған жыныстар мен байытылған қалдықтар үйiндiлерiнде сәндiк бақ-парк кешендерiн құруды қоса алғанда, елдi мекендерге тым жақын орналасқан бүлiнген жердi бақ, қосалқы шаруашылықтар және демалыс аймақтары етiп қалпына келтiру қажеттiлiгi;

      6) өндiрiстiк объектiнiң аумағында жоспарлау жұмыстарын орындау, қажетсiз шұңқырлар мен үйiндiлердi жою, құрылыс қоқыстарын жинау және жер учаскесiн абаттандыру;

      7) пайдаланылатын жер учаскесiндегi жыралар мен су шайған жерлердi топырақпен жабу немесе тегiстеу;

      8) мiндеттi түрде аумақты көгалдандыру ескерiлуге тиiс.

      4. Жер учаскелерi өнеркәсiптiк қалдықтарды орналастыру, көму, жинақтау үшiн пайдаланылған жағдайда олар мынадай талаптарға сай келуге:

      1) кәдеге жаратылмаған өнеркәсiптiк қалдықтарды көмуге арналған полигондарды жобалаудың, салудың және пайдаланудың санитарлық-эпидемиологиялық ережелер мен нормаларға сәйкес келуге;

      2) су тоғаны, ауыл шаруашылығы алқаптары, ормандар, өнеркәсiптiк кәсiпорындар жағына 1,5 процент еңiсi бар жерлерде сыйымдылықтың түбiнен алғанда екi метрден аспайтын ыза суы тұрғанда әлсiз сүзгiш топырағы болуға;

      3) елдi мекенге қатысты желден ық жақта және жерасты суы ағысының бағыты бойынша төмен орналасуға;

      4) тасқын су мен нөсер су басып қалмайтындай жерлерде орналасуға;

      5) инженерлiк қарсы сүзгi қорғанышы, периметрi бойынша қоршауы мен көгалдандырылуы, қатты жамылғысы бар кiрме жолдары болуға;

      6) жер учаскесiнен шығатын жер үстi және жер асты ағыны ашық су объектiлерiне қосылмауға тиiс.

      5. Жаңа технологияларды енгiзуге, жердi мелиорациялау және топырақтың құнарлығын арттыру жөніндегі іс-шараларды жүзеге асыруға олар Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген экологиялық, санитарлық-эпидемиологиялық нормалар мен ережелерге және өзге де талаптарға сәйкес келмеген жағдайда тыйым салынады.

      6. Радиоактивтi және химиялық ластануға ұшыраған жердi пайдаланудың, күзет аймақтарын белгiлеудiң, осы жерде тұрғын үйлердi, өндiрiстiк, коммерциялық және әлеуметтiк-мәдени мақсаттағы объектiлердi сақтаудың, оларда мелиорациялық және техникалық жұмыстар жүргiзудiң тәртiбi радиациялық және химиялық әсер етудiң жол берiлетiн шектi деңгейлерiнiң нормативтерi ескерiле отырып айқындалады.

      7. Жердi қорғау мақсатында жер учаскелерiнiң меншiк иелерi, жер пайдаланушылар:

      1) жердi су және жел эрозиясынан, селдерден, су басудан, батпақтанудан, қайта тұзданудан, құрғап кетуден, тығыздалудан, радиоактивтi және химиялық заттармен ластанудан, өндiрiс және тұтыну қалдықтарымен қоқыстанудан, ластанудан, оның iшiнде биогендiк ластанудан, сондай-ақ басқа да терiс әсерлерден сақтау;

      2) жерді карантинді объектілерді, бөтен текті түрлер мен аса қауіпті зиянды организмдерді жұқтырудан, олардың таралуынан, арамшөптердің, бұталардың және шіліктердің басып кетуінен, сондай-ақ жердің жай-күйінің нашарлауының өзге де түрлерінен қорғау;

      3) ластанудың, оның iшiнде биогендiк ластанудың және жердiң қоқыстануының салдарларын жою;

      4) мелиорацияның қол жеткiзiлген деңгейiн сақтау;

      5) бүлiнген жердiң құнарлылығын қалпына келтiру, топырақ құнарлылығын қалпына келтiру, жердi айналымға уақтылы енгiзу;

      6) топырақтың құнарлы қабатын кейiннен жердiң құнарлылығын қалпына келтiрудi жүргiзу кезiнде пайдалану үшiн алу мен сақтау жөнiндегi iс-шараларды жүргiзуге мiндеттi.

      8. Елдi мекендер жерiнде көктайғаққа қарсы күресу үшiн ас тұзын пайдалануға тыйым салынады.

      Ескерту. 217-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2017 № 126-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.10.2019 № 268-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

32-тарау. ЖЕР ҚОЙНАУЫН ПАЙДАЛАНУ КЕЗIНДЕГI ЭКОЛОГИЯЛЫҚ
ТАЛАПТАР

218-бап. Жер қойнауын пайдалану жөнiндегі операцияларды жүргiзу үшiн экологиялық негiз

      1. Жобалау құжаттамасына мемлекеттiк экологиялық сараптаманың оң қорытындысы және экологиялық рұқсат жер қойнауын пайдалану жөнiндегi операцияларды жүргiзу үшiн экологиялық негiз болып табылады.

      2. Жер қойнауын пайдаланушы мемлекеттік экологиялық сараптамаға барлық жобалау алдындағы және жобалау құжаттамасын ұсынуға міндетті, оған жоспарланатын қызметтiң қоршаған ортаға тигiзетiн әсерiне баға беру енгізілуге және ол "Қоршаған ортаны қорғау" бөлiмiн қамтуға тиіс.

      Ескерту. 218-бап жаңа редакцияда - ҚР 29.12.2014 № 271-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi).

219-бап. Жер қойнауын пайдалану кезiндегi жалпы экологиялық талаптар

      1. Жер қойнауын пайдалану кезiндегi жалпы экологиялық талаптар:

      1) жер қойнауын Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасының талаптарына сәйкес пайдалану;

      2) жердің тұтастығын сақтау мақсатында, техникалық, технологиялық, экологиялық және энономикалық тұрғыдан орындылығын ескере отырып, кен орындарын әзірлеудің арнаулы әдістерін қолдану;

      3) жердiң техногендiк шөлейттенуiн болғызбау;

      4) жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде қауіпті техногендік процестердің пайда болуынан сақтандыру шараларын қолдану;

      5) жер қойнауын су басудан, өрттен және кен орындарын пайдалану мен қазуды қиындататын басқа да дүлей факторлардан қорғау;

      6) жер қойнауының, әсiресе мұнайды, газды немесе өзге де заттар мен материалдарды жер астында сақтау, зиянды заттар мен қалдықтарды көму кезiнде ластануын болғызбау;

      7) жер қойнауын пайдалану жөнiндегi операцияларды, тоқтату, тоқтатып қою, кен орнын игеру объектiлерiн консервациялау мен жою жөнiндегi белгiленген тәртiптi сақтау;

      8) қалдықтарды жинап қою мен орналастыру кезiнде экологиялық және санитарлық-эпидемиологиялық талаптарды қамтамасыз ету;

      9) автомобиль жолдарын салу жұмыстары басталмас бұрын ұтымды схема бойынша, сондай-ақ ұңғымаларды бұрғылауда тармақты тәсiлдi қоса алғанда басқа да әдiстердi пайдалану, iшкi үйiндiлер жасау технологиясын қолдану, минералдық шикiзатты өндiру мен өңдеудiң қалдықтарын пайдалану арқылы бұзылатын және бүлiнетiн жердiң аумағын азайту;

      10) топырақтың жел эрозиясына ұшырауын, аршу жыныстары және өндiрiс қалдықтарының құлауын, олардың тотықтануы мен өздiгiнен жануын болғызбау;

      11) сiңiрме және тұщы су қабаттарының ластануын болғызбау үшiн оларды оқшаулау;

      12) жер асты суларының сарқылуын және ластануын болғызбау, оның iшiнде жуғыш сұйықтарды дайындағанда уытсыз реагенттердi қолдану;

      13) бұрғылау ерiтiндiлерiн тазалау және қайталап пайдалану;

      14) бұрғылау және жанар-жағармай материалдарының қалдықтарын экологиялық қауiпсiз тәсiлмен жою;

      15) мұнай кен орындарында қабатаралық қысымды сақтау жүйесiнде мұнай кәсiпшiлiгi сарқынды суларын тазалау және қайтадан пайдалану негiзгi экологиялық талаптар болып табылады.

      2. Заттардың сапасының нормативтерін белгілеу талап етілмейтін мынадай сарқынды суларды:

      1) жерасты сулары минералға қаныққан, ауызсу, бальнеологиялық, техникалық қажеттіліктер үшін, сондай-ақ ирригация және мал шаруашылығы мақсатында пайдаланылмайтын немесе пайдалануға болмайтын, жерасты сутұтқыш белдеулерге сарқынды суларды айдауды;

      2) қосымша ілесіп шыққан шахта және карьер суларын жинақтауыш тоғандарға және (немесе) буландырғыш тоғандарға ағызуды қоспағанда, нормативтiк көрсеткiштерге дейін тазартылмаған сарқынды суларды жер қойнауына ағызуға тыйым салынады.

      Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген мемлекеттік экологиялық сараптаманың және басқа да сараптамалардың оң қорытындысын алған жобалар мен технологиялық регламенттерде көзделген пайдалы қазбамен ілесіп өндірілген суларды кері айдау, сондай-ақ пайдалы қазбаларды өндіру үшін жер қойнауына технологиялық ерітінділерді айдау сарқынды суларды төгу болып табылмайды.

      3. Жер қойнауын пайдаланушы:

      1) жұмыстарды жүргiзудiң халықаралық практикада қабылданған стандарттарға негiзделген неғұрлым тиiмдi әдiстерi мен технологияларын таңдауға;

      2) жұмыскерлердің, халықтың және қоршаған ортаның қауiпсiздiгiн қамтамасыз ететiн, ал көмірсутектерді барлау мен өндіруді жүргізу кезінде жер қойнауын ұтымды пайдалануды да қамтамасыз ететін жұмыстарды жүргiзуге арналған технологиялық схемалар мен жобаларды сақтауға мiндеттi.

      Ескерту. 219-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 25.04.2016 № 505-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.04.2017 № 56-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2017 № 126-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

220-бап. Жер қойнауын пайдалану жөнiндегi операцияларды жүргiзу кезiндегi экологиялық талаптар

      1. Жер қойнауын пайдалану жөнiндегi операциялар шаруашылық қызметiнiң экологиялық жағынан қауiптi түрлерi болып табылады және мынадай талаптар сақталған кезде орындалуға тиiс:

      1) ұңғымалар мен тау-кен өндiру конструкциялары берiктiгi, технологиялылығы және экологиялық қауiпсiздiгi жағынан жер қойнауы мен қоршаған ортаны қорғау шарттарын қамтамасыз етуге тиiс;

      2) дизельдi-генератор және дизельдi жетегi бар қондырғыларды қолдана отырып, бұрғылау және жер қойнауын пайдалану жөнiндегi басқа да операциялар кезiнде атмосфераға осындай қондырғылардан тазартылмаған газдардың шығарылуы олардың техникалық сипаттамасына және экологиялық талаптарға сәйкес келуге тиiс;

      3) құнарлы жерде және ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерде жер қойнауын пайдалану жөнiндегi құрылыстарды салу кезiнде жабдықтарды монтаждауға дайындық жұмыстарын жүргiзу процесiнде аумақтың құнарлылығын кейiннен қалпына келтiру үшiн құнарлы қабат алынады және жеке сақталады;

      4) уытты заттардың табиғи объектiлерге көшуiн болғызбау үшiн технологиялық алаңдарды гидрологиялық оқшаулай отырып, жер қойнауын пайдаланудың қалдықтарын ұйымдасқан түрде жинау мен сақтаудың инженерлiк жүйесi көзделуге тиiс;

      5) ұңғыма құрылысы ерекше қорғалатын табиғи аумақтарда салынған жағдайларда, тек қана ұрасыз технологияны қолдану қажет;

      5-1) мұнай операцияларын жүргізу кезінде күкірттің көлемін азайту және оның қоршаған ортаға зиянды әсерін төмендету жөніндегі шаралар көзделуге тиіс;

      6) жер қойнауын пайдалану жөнiндегi операциялар кезiнде шламдарды кәдеге жарату және бұрғылау процесiнде қайтадан пайдалану, қоршаған ортаға қайтару үшiн, пайдаланылған бұрғылау ерiтiндiлерiн, бұрғылаудан, карьерлерден және шахтадан шыққан сарқынды суды бейтараптандыру жөнiндегi жұмыстар белгiленген талаптарға сәйкес жүргiзiлуге тиiс;

      7) бұрғылау ерiтiндiлерiн көмiрсутегi (әк-битум, инверт-эмульсия және басқалары) негiзiнде қолданған кезде ауаның газдануының алдын алу жөнiндегi шаралар қолданылуға тиiс;

      8) жану мүмкiндiгiн немесе адамдардың улану ықтималдығын болғызбау мақсатында пирофорлық шөгiндiлер, шлам мен керн жобаға сәйкес және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi органның, санитарлық-эпидемиологиялық қызметтiң мемлекеттiк органы мен жергiлiктi атқарушы органдардың келiсiмi бойынша көмiледi;

      9) жер қойнауын пайдалану жөнiндегi құрылыстарды пайдалануға беру жобада көзделген барлық экологиялық талаптар толық көлемде орындалған жағдайда жүргiзiледi;

      10) жер қойнауын пайдалану жөнiндегi операциялар мен жабдықтарды бөлшектеу аяқталғаннан кейiн жобалық шешiмдерге сәйкес жер учаскесiн қалпына келтiру (рекультивациялау) жөнiндегi жұмыстар жүргiзiледi;

      11) жер қойнауын пайдаланушы бұрғылайтын, оның iшiнде өздiгiнен ағып шығатын ұңғымаларды, сондай-ақ пайдалануға жарамсыз немесе пайдаланылуы тоқтатылған ұңғымаларды реттегiш құрылғылармен жабдықтауға, консервациялауға немесе Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен жоюға тиiс;

      12) қызметi жер асты суы объектiлерiнiң жай-күйiне зиянды әсер ететiн немесе зиянды әсер етуi мүмкiн жеке және заңды тұлғалар су объектiлерiнiң ластануын және тартылуын болғызбайтын шаралар қабылдауға мiндеттi;

      13) ауызсумен және шаруашылық-ауызсумен жабдықтау мақсатында пайдаланылатын немесе пайдаланылуы мүмкiн жерасты суы объектiлерiнiң су жинау алаңдарында қалдықтарды көмуге, қорымдар, мал қорымдарын (биотермиялық шұңқырларды) және жерасты суының жай-күйiне әсер ететiн басқа да объектiлер салуға жол берiлмейдi;

      14) сiңiрме ұңғымаларды бұрғылауға қоршаған ортаны қорғау, су қорын пайдалану және қорғау саласындағы, жер қойнауын зерттеу жөніндегі жөнiндегi уәкiлеттi мемлекеттiк органдардың, санитарлық-эпидемиологиялық қызметтiң мемлекеттiк органының осы ұңғымалар бұрғыланатын ауданда арнайы тексерулер жүргiзiлгеннен кейiн беретiн оң қорытындылары болған кезде жол берiледi;

      15) өнеркәсiптiк, емдiк минералды суларды пайдаланғаннан кейiн ағызып жiберу Қазақстан Республикасының Су кодексiне сәйкес жүргiзiлуге тиiс;

      16) ұңғымаларды тоқтатып қою және жою келiсiмшарттық аумақтар шегiнде Қазақстан Республикасының жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады;

      17) пайдаланудан шығарылған суды сiңiрме ұңғымаларға айдау жүргiзiлетiн ауданда жақын жердегi ұңғымалардағы, бұлақтардағы, құдықтардағы судың сапасына қоршаған ортаны қорғау, су қорын пайдалану және қорғау саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк органдармен және халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органмен келiсiлген жоспар бойынша су пайдаланушылардың күшiмен жүйелi зертханалық байқаулар ұйымдастырылуға тиiс.

      2. Жер қойнауын пайдаланушылар жер қойнауын пайдалану жөнiндегi операцияларды жүргiзу кезiнде:

      1) қоршаған ортаны қорғау саласындағы, жер қойнауын зерттеу жөніндегі жөнiндегi уәкiлеттi мемлекеттiк органдармен, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органмен келiсiм бойынша су қорын пайдалану және қорғау саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк орган белгiлеген жерасты су объектiлерiне шектi жол берiлетiн зиянды әсерлердiң нормативтерiн сақтауға;

      2) ағызылатын судың химиялық құрамын "Сәйкестікті бағалау саласындағы аккредиттеу туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген тәртiппен аккредиттелген өзiнiң немесе өзге де зертханаларда анықтауды қамтамасыз етуге;

      3) қоршаған ортаны қорғау, су қорын пайдалану және қорғау саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк органдарға және санитарлық-эпидемиологиялық қызмет органдарына ластаушы заттардың авариялық ағызылғаны туралы, сондай-ақ жерасты суларын алудың белгiленген режимiнiң бұзылуы және оларға суларды ағызу (айдау) объектiсi туралы шұғыл ақпаратты беруге мiндеттi.

      3. Мыналарға:

      1) жер қойнауын пайдалану объектілерін салуға және (немесе) орналастыруға бөлінген учаскелердің шегінен тыс жерде өсімдік және топырақ қабатын бүлдіруге;

      2) өндіріс қалдықтарын жерүсті су объектілеріне және жер қойнауына ағызуға;

      3) егер жерасты сулары объектiлерiнiң жай-күйiне әсер етсе немесе әсер ететiн болса, жердi сарқынды сумен суландыруға;

      4) шаруашылық-ауыз суларын қамтитын қабаттарға ерiтiндiлер мен материалдарды жiберуге;

      5) өнеркәсiптiк, емдiк минералдық және жылу-энергетикалық сарқынды суларды ағызуға арналған сiңiрме ұңғымалар шаруашылық ауыз суымен жабдықтау немесе емдiк мақсаттарға жарамды немесе сол үшiн пайдаланылатын су тұтқыш жиектердi ластайтын көздер болуы мүмкiн жағдайларда оларды бұрғылауға;

      6) сумен жабдықтау көздерiн санитарлық қорғау аймақтарында сiңiрме ұңғымалар мен құдықтар орнатуға;

      7) құрамында радиоактивтi заттары бар, пайдаланудан шығарылған суды сiңiрме ұңғымалар мен құдықтарға ағызуға тыйым салынады.

      4. Шаруашылық-ауыз сумен жабдықтау үшiн пайдаланылатын, сондай-ақ ресурстарының табиғи емдiк қасиеттерi бар жерасты су объектiлерiн қорғау мақсатында Қазақстан Республикасының Су кодексiне сәйкес санитарлық қорғау аймақтары белгiленедi.

      Ескерту. 220-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.15 N 461-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 17.01.2014 № 165-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 15.06.2015 № 322-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2017 № 126-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.10.2018 № 184-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

221-бап. Жер асты суларын барлау және (немесе) шығару кезiндегi экологиялық талаптар

      Ескерту. 221-бап алып тасталды - ҚР 27.12.2017 № 126-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі).

222-бап. Су асты кабельдерi мен құбырларын жобалау, төсеу және пайдалану кезiндегi экологиялық талаптар

      1. Әрбiр нақты объектiнi салу мен пайдалануға арналған трассалар, конструкциялар, жабдықтар, технологиялар мен техникалық құралдар орналастырылатын жерлердi таңдау қоршаған ортаға тигiзетiн терiс әсердi азайту мақсатында баламалы негiзде жүргiзiлуге тиiс.

      2. Құбыр трассасына немесе су асты кабельдерiне бес жүз метрден жақын арақашықтықта бұрғылау-жару жұмыстарына және пневматикалық және басқа да қуатты толқындар (сейсмикалық дабыл) тудыру көздерiмен сейсмикалық барлауға тыйым салынады.

      3. Құбырлар мен су асты кабельдерi трассаларын кесiп өтетiн жолмен сейсмикалық косты сүйреуге және балық аулау кемелерiне тралмен балық аулауға тыйым салынады.

      4. Салынуға тиiс құбырлар мен соған iлеспе инженерлiк құрылыстарды жобалау:

      1) олардың берiктiгiнiң, қауiпсiздiгiнiң, олардың техникалық жай-күйiн қорғау мен бақылаудың жоғары деңгейi;

      2) кездейсоқ ахуалдарға жедел ден қою мүмкiндiгi;

      3) жөндеу-қалпына келтiру жұмыстарының жеделдiгi мен сапасы;

      4) қоршаған ортаға терiс әсердiң неғұрлым аз болуы қамтамасыз етiлуге тиiс.

      5. Жобада мiндеттi түрде құрылыс, санитарлық-эпидемиологиялық нормалар мен ережелердiң талаптарына, сондай-ақ қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi органның нұсқамалық құжаттарына сәйкес келетiн дербес "Қоршаған ортаны қорғау" бөлiмi болуға тиiс.

      6. Жобалау-сметалық құжаттамалардың толықтығы мен дұрыстығына тапсырыс берушi мен жобаны әзiрлеушi жауап бередi.

      7. Алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

      8. Құбыр төсеу жобаларында құрылыстарды салған және кейiннен пайдаланған кезде оларды қорғау жөнiндегi шаралар көзделу қажет. Құрылыстың әрбiр кезеңiнде және көмiрсутегi шикiзаты мен оның өңделген өнiмдерi тасымалданатын құбырды пайдаланған кезде қоршаған ортаны, сондай-ақ тәуекелi жоғары объектiлерге жататын құбырларды қорғау жөнiнде шаралар қабылдануға тиiс.

      9. Құбырлардың кеме жүзетiн өзендермен және каналдармен қиысу орындары жағалауларда навигациялық белгiлермен белгiленедi. Навигациялық белгiлер магистральдық құбыр салған кезде Қазақстан Республикасының iшкi су көлiгi саласындағы заңнамасына сәйкес орнатылады.

      10. Құбырлардың зақымдану ықтималдығын болғызбау үшiн оларды төсеудiң кез келген түрiнде күзет аймағы:

      1) су асты өтпе жолдарының бойымен - өтпе жолдардың шеткi сызықтарының осiнен әрбiр жағынан жүз метр қашықтықтағы, параллель жазықтар арасында орналасқан, су үстiнен түбiне дейiнгi су кеңiстiгiнiң учаскесi түрiнде;

      2) өнiмдi тасымалдауға дайындаудың технологиялық қондырғыларының, басты және аралық, қайта айдайтын және құятын насос станцияларының, резервуарлық парктердiң, компрессорлық және газ бөлетiн станциялардың, өнiм өлшейтiн тораптардың құятын және ағызатын эстакадалардың, мұнай мен мұнай өнiмдерiн қыздыратын пункттердiң айналасында - аталған oбъектiлер аумағы шекараларының жан-жағынан жүз метр қашықтықта орналасқан тұйық сызықпен шектелген жер учаскесi түрiнде белгiленедi.

      11. Күзет аймақтарын, оның құрамына кiретiн коммуникациялар мен объектiлердi қоса, құбырлардың нақты жағдайының материалдары оларды аудандық жер пайдалану карталарына енгiзу үшiн тиiстi жергiлiктi атқарушы органдарға берiлуге тиiс. Жергiлiктi атқарушы органдар мүдделi заңды тұлғаларға олардың сұраулары бойынша құбырлардың орналасқан жерi туралы мәлiметтер бередi.

      12. Құбырлардың күзетiлетiн аймақтарында олардың қалыпты пайдаланылуының бұзылуына не бүлiнуiне әкеп соғуы мүмкiн iс-әрекет жасауға:

      1) навигациялық айырым белгiлерiн, бақылау-өлшеу пункттерiнiң орнын ауыстыруға, оларды көмуге және сындыруға;

      2) кабель байланысының қызмет көрсетiлмейтiн пункттерiнiң люктерiн, қақпалары мен есiктерiн, тораптық арматуралар тораптарының қоршауларын, катодтық және сорғыту қорғаныс қондырғыларын, желiлiк және қарап көруге арналған құдықтар мен басқа да желiлiк қондырғыларды ашуға, крандар мен жылжытқыштарды ашып, жабуға, байланыс, энергиямен жабдықтау және құбырлар телемеханикасы құралдарын қосуға немесе ажыратуға;

      3) қоқыс үйiндiлерiне айналдыруға, қышқылдар, тұздар мен сiлтiлер ерiтiндiлерiн төгуге;

      4) жағалауларды бекiтетiн құрылыстарды, су өткiзетiн қондырғыларды, құбырларды бұзылудан, ал iргелес аумақтар мен айналадағы жердi тасылатын өнiмдердiң авариялық жайылып төгiлуден сақтайтын топырақтан жасалған немесе өзге құрылыстарды (қондырғыларды) бұзуға;

      5) зәкiр тастауға, түсiрiлген зәкiрлермен, шынжырлармен, лоттармен, ысырғыштармен және тралдармен өтуге, түбiн тереңдететiн және топырағын аршитын жұмыстар жүргiзуге;

      6) от жағуға және ашық немесе жабық от көздерiн орналастыруға тыйым салынады.

      13. Құбырлардың күзетiлетiн аймақтарында магистральдық құбыр желiсi меншiк иесiнiң жазбаша рұқсатынсыз кез келген жұмысты атқаруға, оның iшiнде ұңғымалар, шурфтар орнатумен және топырақ сынамасын алумен байланысты геологиялық-түсiру, геологиялық-барлау, iздеу, геодезиялық және басқа iздестiру жұмыстарына, сондай-ақ жару жұмыстарын жасауға тыйым салынады. Құбырлардың күзетiлетiн аймақтарында жару жұмыстарын жүргiзуге жазбаша рұқсат осы жұмыстарды жүргiзетiн ұйым Жару жұмыстары кезiндегi қауiпсiздiктiң бiрыңғай ережелерiнде көзделген тиiстi материалдарды табыс еткеннен кейiн ғана берiледi.

      14. Құрамында күкiрттi сутегi бар мұнай және су авариялық жағдайда төгiлген кезде оларды дереу жинау және сол жерде залалсыздандыру немесе көмуге алып кету керек.

      15. Газ-, мұнай-, конденсат құбырлары қиылысатын темiр және су жолдарына, автомобиль жолдарына, жыраларға және басқа да табиғи кедергiлерге, бұрылыс бұрыштарына, адамдар көп жиналуы мүмкiн пункттерге, газ-, мұнай-, конденсат құбырлары технологиялық тораптарына тиiстi қауiпсiздiк белгiлерi мен жазбалар қойылады. Аталған жерлер үшiн жобада шығарындылардың қауiптiлiгiн болғызбайтын немесе азайтатын қосымша iс-шаралар көзделуге тиiс.

      Ескерту. 222-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

223-бап. Сақтық аймағы шегiнде жер қойнауын пайдалану жөнiндегi операцияларды жүргiзу кезiндегi экологиялық талаптар

      1. Сақтық аймағы шегiнде жер қойнауын пайдалану жөнiндегi операцияларды жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушы оларды су деңгейi көтерiлген жағдайда теңiздiң ластануын болғызбайтындай немесе барынша азайтатындай етiп жүргiзуге мiндеттi.

      2. Сақтық аймағы шегiнде жер қойнауын пайдалану жөнiндегi операцияларды жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушы, өзiнiң келiсiмшарт аумағында теңiз ластанған жағдайда, жер қойнауын пайдаланушының кiнәсi болмаса да, қоршаған ортаға, жеке немесе заңды тұлғаларға келтiрiлген залал мен шығындар үшiн жауаптылықта болады.

33-тарау. СУДЫ ПАЙДАЛАНУ КЕЗIНДЕГI ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ТАЛАПТАР

224-бап. Су объектiлерiн пайдалану кезiндегiэкологиялық талаптар

      1. Су объектiлерiнде суды ортақ пайдалану Қазақстан Республикасының су заңнамасында белгiленген тәртiппен жүзеге асырылады.

      2. Жеке және заңды тұлғалар облыстардың (республикалық маңызы бар қалалардың, астананың) жергiлiктi өкiлдi органдары белгiлеген суды ортақ пайдалану ережелерiн сақтауға мiндеттi.

      3. Су объектiлерiнiң жай-күйiне әсер ететiн кәсiпорындар мен басқа да құрылыстарды орналастыру қоршаған ортаны қорғаудың, жер қойнауын қорғаудың, санитарлық-эпидемиологиялық, өнеркәсiптiк қауiпсiздiктi, су ресурстарын молайту мен ұтымды пайдаланудың талаптары мен ережелерiн сақтай отырып, сондай-ақ аталған объектiлер қызметiнiң экологиялық салдарлар ескерiле отырып жүргiзiледi.

      4. Су объектiлерiнiң жай-күйiне әсер ететiн кәсiпорындар мен басқа да құрылыстарды салу, реконструкциялау, пайдалану, консервациялау, жою, қоршаған ортаны қорғау, су қорын пайдалану және қорғау саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк органдардың және санитариялық-эпидемиологиялық қызмет мемлекеттiк органының (эпидемиялық маңыздылығы жоғары объектілерге жатқызылған объектілерге) оң қорытындылары болған кезде жүзеге асырылады.

      Ескерту. 224-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.07.15 N 461-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 28.12.2018 № 210-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

224-1-бап. Жерасты суларын пайдалану кезіндегі экологиялық талаптар

      1. Жер асты суларын алу және пайдалану үшін Қазақстан Республикасының Су кодексіне сәйкес берілетін арнайы су пайдалануға рұқсат негіз болып табылады.

      2. Тәулігіне екі мың текше метрден басталатын көлемде жерасты суларын алу мен пайдалануды жүзеге асыруға негіз болатын жоба (технологиялық схема) мемлекеттік экологиялық сараптамаға жатады.

      3. Табиғат пайдаланушылар жерасты суларын барлауды, тәулігіне екі мың текше метрден басталатын көлемде тартуды және (немесе) пайдалануды жүргізу кезінде өз есебінен жерасты суларының кен орындарын әзірлеудің жаңа тәсілдері мен технологиялық схемаларын іздестіру және қолда барын жетілдіру жөніндегі ғылыми-зерттеу және жобалау-конструкторлық жұмыстарын жүргізуге, технологиялық жабдықты, үздіксіз және кезеңдік бақылау құралдарын жаңғыртуға, жерасты суларын ұтымды пайдалануда және оның тартылу мен ластанудан сақталуын, жер қойнауы мен қоршаған ортаны қорғауды қамтамасыз етуге міндетті.

      4. Арнайы су пайдалануға рұқсаттар шарттарында көзделмеген мақсаттар үшін немесе осы шарттарды бұза отырып жерасты суларын тартуға және (немесе) пайдалануға тыйым салынады.

      5. Жерасты суларын барлау, тарту және (немесе) олардың кен орындарын пайдалану арнайы су пайдалануға рұқсат шарттарына сәйкес, сондай-ақ Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасында көзделген нормалар мен талаптар сақталған кезде жүзеге асырылуға тиіс.

      6. Жерасты суларын барлауды, тартуды және (немесе) пайдалануды жүргізетін табиғат пайдаланушылар мыналарды қамтамасыз етуге міндетті:

      1) ұңғымаларды пайдаланудағы кемшіліктер есебінен судың мүлдем жоғалуын болғызбауға және оның сапалық қасиеттерінің жойылмауына қол жеткізілетін, жерасты суларын ұтымды барлау, тарту және (немесе) пайдалану;

      2) су тұтқыш жиектерінің ластану ықтималдығын болғызбау;

      3) әртүрлі су тұтқыш жиектердегі судың араласып кету және бір жиектерден екіншіге ағып кету ықтималдығын, егер бұл жобада көзделмесе, болғызбау;

      4) жерасты суларын бақылаусыз реттелмей шығаруға жол бермеу, ал авариялық жағдайларда су ысырабын жою жөніндегі шараларды шұғыл қолдану;

      5) құрамында пайдалы құрауыштар бар жерасты суларын кешенді пайдалану;

      6) атмосфералық ауаны, жерүсті қабатын, ормандарды, суларды және басқа да табиғи объектілерді, сондай-ақ ғимараттар мен құрылысжайларды су пайдалануға байланысты жұмыстардың зиянды әсерінен қорғау;

      7) жерасты суларын барлау, тарту және (немесе) пайдалану процесінде жарамсыз күйге келтірілген жер учаскелерінде қалпына келтіру жұмыстары кешенін жүргізу.

      7. Табиғат пайдаланушы гидрогеологиялық ұңғымаларды, оның ішінде өздігінен ағатын және барлау ұңғымаларын, сондай-ақ іске қосуға жарамсыз немесе пайдаланылуы тоқтатылған ұңғымаларды Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен реттегіш құрылғылармен жабдықтауға, консервациялауға немесе жоюға тиіс.

      8. Егер жер қойнауы басқа пайдалы қазбаларды барлау мен өндіру үшін пайдаланылған кезде су тұтқыш жиектер ашылса, табиғат пайдаланушы Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен жерасты су объектілерін қорғау жөнінде шаралар қолдануы қажет және бұл жөнінде қоршаған ортаны қорғау, су қорын пайдалану және қорғау саласындағы, жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті мемлекеттік органдарға, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органға хабарлауға тиіс.

      9. Ашылған жерасты су тұтқыш жиектері олардың ластануын болғызбайтын сенімді оқшаулаумен қамтамасыз етілуге тиіс.

      10. Шаруашылық-ауыз сумен жабдықтау көздері ретінде пайдаланылуы мүмкін су тұтқыш жиектері ашылған кезде бұрғылау мен цемент ерітінділерін дайындау (өңдеу) үшін қолданылатын химиялық реагенттердің қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен және халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы уәкілетті мемлекеттік органмен келісілген уыттылық сипаттамасы болуға тиіс.

      11. Қазақстан Республикасының Су кодексінде және "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының Кодексінде көзделген жағдайларды қоспағанда, ауыз суға жарамды сапасы бар жерасты суларын шаруашылық-ауыз сумен жабдықтауға байланысты емес мұқтаждық үшін пайдалануға жол берілмейді.

      12. Жерасты суларының су тартуларын су реттегіш құрылғылармен, су өлшегіш аспаптармен жабдықтамай, сондай-ақ санитариялық қорғау аймақтарын белгілемей және жерасты су объектілерінің жай-күйі көрсеткіштерін байқау пункттерін құрмай оларды пайдалануға беруге тыйым салынды.

      13. Табиғат пайдаланушылар қоршаған ортаны қорғау саласындағы, жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті мемлекеттік органдармен, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органмен келісу бойынша су қорын пайдалану және қорғау саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген жерасты су объектілеріне зиянды әсерлердің шекті жол берілетін нормативтерін сақтауға міндетті.

      14. Жерасты су объектілерін пайдалануға байланысты су тартуларды орналастыру, жобалау, салу, пайдалануға беру және пайдалану кезінде олардың жерүсті су объектілеріне және қоршаған ортаға зиянды әсерін (аумақты су басуын, жердің шөлейттенуін, батпақтануын, топырақтың көшуі мен шөгуін) болғызбайтын шаралар көзделуге тиіс.

      15. Табиғат пайдаланушылар жерасты суларын мемлекеттік есепке алуды қамтамасыз ету, олардың пайдаланылуын бақылау және қоршаған ортаны қорғау мақсатында:

      1) жерасты су объектілерінен тартылатын және оларға ағызылатын судың бастапқы есебін қоршаған ортаны қорғау, су қорын пайдалану және қорғау саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдармен келісу бойынша жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті мемлекеттік орган белгілейтін тәртіппен және мерзімдерде жүргізеді;

      2) су тарту және су ағызу құрылысжайларын су шығындарын өлшегіш құралдармен жабдықтайды, сондай-ақ өздігінен ағатын ұңғымаларға реттегіш құрылғылар орнатады;

      3) жерасты сулары кен орындарының ағымдағы игерілуіне бақылауды, ұңғымалардың жұмысына жедел бақылауды және технологиялық режимнің орындалуына бақылауды кен орындарын әзірлеудің бекітілген жобасына немесе технологиялық схемаға сәйкес жүргізеді. Бақылаудың кезеңділігі әзірлеу жобасында (технологиялық схемада) белгіленеді;

      4) мемлекеттік статистика саласындағы уәкілетті орган бекітетін статистикалық әдіснамаға сәйкес жерасты суларын пайдалану туралы бастапқы статистикалық деректерді ұсынады.

      16. Осы баптың 1-5, 7, 11-13 және 15-тармақтарының талаптары пайдалы қатты қазбаларды барлау және (немесе) өндіру кезінде ілеспе алынған жерасты (шахта, карьер, кеніш) суларына қолданылмайды.

      Ескерту. 33-тарау 224-1-баппен толықтырылды - ҚР 27.12.2017 № 126-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 28.10.2019 № 268-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

225-бап. Сарқынды суды ағызып жiберу кезiндегi экологиялық талаптар

      1. Табиғи су объектiлерiн сарқынды суды ағызып жiберу үшiн пайдалануға осы баптың 2-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда, тыйым салынады.

      2. Қоршаған ортаға эмиссияға тиiстi экологиялық рұқсат бар болған кезде сарқынды суды жер үстi су объектiлерiне және жер қойнауына ағызып жiберуге жол берiледi.

      Бұл ретте сарқынды суларды жерүсті су объектілеріне ағызуға – су қорын пайдалану және қорғау саласындағы уәкілетті мемлекеттік органның рұқсаты бойынша, сарқынды суларды жер қойнауына ағызуға жер қойнауын пайдалануға арналған тиісті лицензия немесе келісімшарт болған кезде жол беріледі.

      3. Сарқынды суларды жинағыштары және (немесе) сарқынды суларды табиғи биологиялық тазартуға арналған жасанды су объектілері бар табиғат пайдаланушылар олардың қоршаған ортаға әсерiн болғызбау жөніндегі қажеттi шараларды қолдануға, сондай-ақ оларды пайдалану тоқтатылғаннан кейiн жерлердi рекультивациялауды жүзеге асыруға мiндеттi.

      3-1. Жинақталған сарқынды суды кәдеге жаратудың немесе қалдықсыз өндіріске ауыстырудың басқа әдістерін қолданудың мүмкін еместігі негізделген кезде жаңа жинақтауыш-буландырғыштар құруға (қолданыстағыларын кеңейтуге) облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдарының рұқсаты бойынша жол беріледі.

      Жобаланған (пайдалануға жаңадан берілетін) өндірістік сарқынды суларды жинақтауыш-буландырғыштарға:

      1) сүзгіге қарсы экранның болуы;

      2) мемлекеттік экологиялық сараптаманың оң қорытындысы бар жобалық шешімдерге сәйкес нормативтік-тазартылған сарқынды суды орналастыру талаптары қойылады.

      4. Табиғат пайдаланушы ластаушы заттардың сарқынды суда белгiленген шоғырлану нормативтерiн асыра немесе сарқынды судың құрамына экологиялық рұқсатта көзделмеген жаңа заттарды қоса алмайды. Аталған талаптар бұзылған кезде сарқынды суды ағызып жiберу тоқтатылуға тиiс. Беткі су айдынына ағызылатын су мөлдiр, бояусыз, иiссiз болуға, құрамында ауру тудыратын бактериялар және гигиеналық нормативтерден асатын шоғырлануларда адамның денсаулығы мен жануарлар үшiн зиянды заттар болмауға тиiс. Ағызылатын судың температурасы Цельсий бойынша 30 градустан аспауға тиiс.

      5. Ағызылатын суда бетон мен металды бүлдiрiп-бұзатын заттар болмауға тиiс.

      6. Сарқынды суды, олардың тазалану деңгейiне қарамастан, орталықтандырылған ауыз сумен жабдықтау көздерiнiң санитарлық қорғалу аймақтарындағы, курорттардағы, суға түсуге арналған жерлердегi су айдындарына ағызып жiберуге жол берiлмейдi.

      7. Сарқынды суды су объектілеріне, жер қойнауына, сарқынды су жинақтауыштарға, жергілікті жердің рельефіне ағызуды жүзеге асыратын немесе су бөлудің тұйықталған циклінде жұмыс істейтін табиғат пайдаланушылар Қазақстан Республикасының су заңнамасына сәйкес су көлемін есептеу аспаптарын пайдалануға және су тұтыну мен су бөлуді есепке алу журналын жүргізуге тиіс.

      8. Тау-кен металлургиясы кәсіпорындарының шахта және карьер суларын жинақтауыш тоғандарға және (немесе) буландырғыш тоғандарға, сондай-ақ сумен суыту үшін пайдаланылатын суларды сумен жабдықтаудың тұйықталған (айналымды) жүйесінде орналасқан жинақтауыштарға ағызуды қоспағанда, сарқынды суларды алдын ала тазартусыз су объектілеріне, жергілікті жердің рельефіне және сарқынды су жинақтауыштарға ағызуға тыйым салынады.

      Ескерту. 225-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 15.06.2015 № 322-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) ; 05.04.2017 № 56-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2017 № 126-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

34-тарау. ОРМАНДАРДЫ ЖӘНЕ ӨЗГЕ ДЕ ӨСIМДIКТЕРДI ПАЙДАЛАНУ
КЕЗIНДЕГI ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ТАЛАПТАР

226-бап. Аралық пайдалану мақсатында ағаш кесудi жүзеге асырған кезiндегi экологиялық талаптар

      Мемлекеттiк орман қоры санатындағы ормандарда бағалылығы төмен және қорғаныштық, су сақтау және басқа экологиялық функцияларын жоғалта бастаған екпелердi реконструкциялаумен байланысты ағаш кесу мемлекеттiк экологиялық сараптаманың оң қорытындысы болған кезде орман шаруашылығы саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк органның рұқсаты бойынша ғана жүргiзiледi.

227-бап. Мемлекеттiк орман қоры учаскелерiнде орман пайдалануды жүзеге асыру кезiндегi экологиялық талаптар

      Мемлекеттiк орман қоры учаскелерiнде орман пайдалануды жүзеге асырған кезде орман пайдаланушылар:

      1) жұмысты топырақ эрозиясының пайда болуына жол бермейтiн, ормандардың жай-күйi мен молықтырылуына, сондай-ақ су және басқа да табиғи объектiлердiң жай-күйiне терiс әсердi болдырмайтын немесе оны шектейтiн және жануарлар дүниесi мен олардың тiршiлiк ету ортасының сақталуын қамтамасыз ететiн тәсiлдермен жүргiзуге;

      2) ағаш сүрегiн дайындаған кезде мемлекеттiк экологиялық сараптамадан өткен жобаларда көзделген техника мен технологияны пайдалана отырып, ормандарды табиғи түрде молықтыру үшiн оңтайлы жағдайларды сақтау жөнiндегi талаптарды ұстануға;

      3) ағашы кесiлетiн жерлерде оны дайындау мен тасып әкетудiң белгiленген мерзiмi аяқталған соң кесiлмеген және дайындалған ағаш сүректерiн қалдырмауға;

      4) ағаш сүрегiн дайындаумен бiр мезгiлде кеспеағаш аймағын кесiлген ағаштардың қалдықтарынан тазартуды жүргiзуге;

      5) мемлекеттiк орман қорының орман пайдалануға бөлiнген учаскелерiнде ағаштың заңсыз кесiлуiне және Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын өзгедей бұзуға жол бермеуге;

      6) мемлекеттiк орман қоры учаскелерiнде басты мақсатта пайдалану үшiн ағаш кескен кезде, орман орналастыру жобасына сәйкес, орманды қайта жаңартуды қоса алғанда, ағашы кесiлген алаңның екi еселенген мөлшерiнен астам алаңға ағаш отырғызуды жүзеге асыруға;

      7) ағашы кесiлген жерлерде және өздерiнiң қызметi нәтижесiнде өскiндерi жойылған, ағаш пен бұта өсiмдiктерi құрып кеткен алаңдарда ормандарды молықтыруды өз есебiнен жүзеге асыруға;

      8) ормандардың санитарлық жай-күйiн қамтамасыз ету мен жақсарту жөнiндегi ережелердi сақтауға;

      9) ұзақ мерзiмдi орман пайдалану кезiнде мемлекеттiк орман қоры учаскелерiн орман зиянкестерi мен ауруларынан қорғау жөнiндегi iс-шараларды жүзеге асыруға;

      10) мемлекеттiк орман иеленушiлердi мемлекеттiк орман қорының орман пайдалану үшiн оларға бөлiп берген учаскелерiнде орман зиянкестерi мен ауруларының пайда болғаны туралы хабардар етуге;

      11) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен орман шаруашылығы саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк органға және оның аумақтық органдарына, облыстардың (республикалық маңызы бар қалалардың, астананың) жергiлiктi атқарушы органдарына және мемлекеттiк статистика саласындағы уәкілетті органға орман қорының мемлекеттiк есебiн, мемлекеттiк орман кадастрын, мемлекеттiк орман мониторингiн жүргiзу, орман пайдалану төлемақысының мөлшерiн анықтау үшiн қажеттi ақпаратты берiп тұруға мiндеттi.

      Ескерту. 227-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2010.03.19 № 258-IV); 28.12.2018 № 210-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
     

228-бап. Мемлекеттiк орман қоры учаскелерiнде орман шаруашылығын ұйымдастыру кезiндегi экологиялық талаптар

      1. Мемлекеттiк орман қоры учаскелерiнде орман шаруашылығын жүргiзу ормандардың ресурстық және экологиялық әлеуетiн арттыруды қамтамасыз етуге тиiс.

      2. Мемлекеттiк орман қоры учаскелерiнде ормандардың ресурстық және экологиялық әлеуетiн арттыру ағаш кесудiң ғылыми негiзделген жүйесiн iске асыру, ормандарды молықтыру, олардың тұқымдық құрамын жақсарту, селекциялық-гендiк негiзде тұрақты ормандық тұқым базасын жасау және оны тиiмдi пайдалану, су-орман мелиорациясы, күтiп-баптау үшiн ағаш кесу мен санитарлық ағаш кесудi қоса алғанда, орманды күтiп-баптау, орман шаруашылығы мақсатында жол салу, басқа да орман шаруашылығы iс-шараларын өткiзу нәтижесiнде жүзеге асырылады.

      3. Мемлекеттiк орман қоры учаскелерiнде ормандардың ресурстық және экологиялық әлеуетiн арттыру жөнiндегi iс-шараларды орман мекемелерi мен орман пайдаланушылар орман орналастыру жобаларына сәйкес жүргiзедi.

229-бап. Ормандарды молықтыру мен орман өсiру кезiндегiэкологиялық талаптар

      1. Ормандарды молықтыру мақсаты мемлекеттiк орман қорының ағашы кесiлген, өртелген және бұрын орман өскен өзге де аумақтарында орманды уақытында қалпына келтiру, ормандардың тұқымдық құрамын жақсарту, олардың өнiмдiлiгiн арттыру, мемлекеттiк орман қоры жерлерiнiң ұтымды пайдаланылуын қамтамасыз ету болып табылады.

      2. Орман өсiрудiң мақсаты бұрын орман өспеген аумақтарда екпелер отырғызу болып табылады.

      3. Мемлекеттiк орман қоры учаскелерiнде ормандарды молықтыру жөнiндегi iс-шаралар орман өсiру жағдайлары мен экономикалық мақсатқа сәйкестiгi ескерiле отырып, экологиялық және санитарлық-эпидемиологиялық талаптар сақталып, неғұрлым қысқа мерзiмде өнiмдiлiгi жоғары және төзiмдi екпелер жасауды қамтамасыз ететiн тәсiлдермен жүргiзiлуге тиiс.

      4. Мемлекеттiк орман қорында ормандарды молықтыру мен орман өсiру жөнiндегі жұмыстар көлемi мемлекеттiк экологиялық сараптамадан өткен жобалармен айқындалады.

230-бап. Ормандарды молықтыру мен орман өсiру үшiн орман тұқымдары мен екпе материалдарды дайындау, өңдеу, сақтау, орнын ауыстыру, сату және пайдалану кезiндегi экологиялық талаптар

      1. Сатуға және егу үшiн пайдалануға жататын орман тұқымдарының егу сапасын, олардың ұлттық стандарттарға, техникалық шарттарға және орман тұқым шаруашылығы жөнiндегi басқа да нормативтiк құжаттарға сәйкестiгiн айқындауды орман шаруашылығы саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк органның мамандандырылған ұйымдары жүзеге асырады.

      2. Осы баптың 1-тармағында белгiленген талаптарға сәйкестiгi тексеруден өтпеген орман тұқымдарын сату мен егуге тыйым салынады.

      3. Селекциялық-тұқым шаруашылығы мақсатындағы объектiлердi қалыптастыру, оларды мемлекеттiк орман қоры учаскелерiнде пайдаланудың режимiн белгiлеу мемлекеттiк-экологиялық сараптамадан өткен жобалармен айқындалады.

      Ескерту. 230-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2012.07.10 № 31-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
     

231-бап. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтарда ормандарды молықтырған және орман өсiрген кезде мемлекеттiк орман қорының учаскелерiн пайдалану кезiндегi экологиялық талаптар

      Ерекше қорғалатын табиғи аумақтарда ормандарды молықтырған және орман өсiрген кезде мемлекеттiк орман қорының учаскелерiн пайдалану Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

232-бап. Қалалық ормандар мен орман саябақтарында орманды пайдалану кезiндегi экологиялық талаптар

      Қалалардың шекарасы шегінде орналасқан ормандар (қала ормандары мен орманды саябақтар) халықтың тынығуына, мәдени-сауықтыру және спорт шараларын өткiзуге, сондай-ақ қолайлы қоршаған ортаны сақтауға арналған. Қалалық ормандарда және орманды саябақтарда басты мақсатта пайдалану үшiн ағаш кесуге және осы ормандардың мақсатымен сыйыспайтын орман пайдаланудың өзге де түрлерiн жүзеге асыруға тыйым салынады.

233-бап. Жер учаскелерiнiң меншiк иелерiне немесе жер пайдаланушыларға пайдалануға берiлген мемлекеттiк орман қоры учаскелерiнде ағаш және бұта өсiмдiктерiн күзету, қорғау, молықтыру және пайдалану кезiндегi экологиялық талаптар

      1. Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен жер учаскелерiнiң меншiк иелерiне немесе жер пайдаланушыларға ауыл және орман шаруашылықтарын кешендi жүргiзу үшiн берiлген мемлекеттiк орман қоры учаскелерiнде ағаш және бұта өсiмдiктерiн күзету, қорғау, молықтыру және пайдалану Қазақстан Республикасының Орман кодексiнің талаптарына сәйкес жүргiзiледi.

      2. Пайдалануына мемлекеттiк орман қоры учаскелерi берiлген жер учаскелерiнiң меншiк иелерi немесе жер пайдаланушылар Қазақстан Республикасының Орман кодексiнде белгiленген тәртiппен оларда орман орналастыру жұмыстарын жүргiзуге және орман қорының мемлекеттiк есебiн жүргiзуге қатысуға мiндеттi.

      3. Осы баптың 1-тармағында көрсетiлген ағаш және бұта өсiмдiктерiнiң жай-күйiн, күзетiлуiн, қорғалуын, пайдаланылуы мен молықтырылуын бақылауды орман шаруашылығы саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк орган жүзеге асырады.

234-бап. Басқа меншiк иелерiнiң немесе жер пайдаланушылардың жер учаскелерi арасында орналасқан мемлекеттiк орман қоры учаскелерiн күзету, қорғау, пайдалану, мемлекеттiк орман қоры учаскелерiнде ормандарды молықтыру кезiндегi экологиялық талаптар

      1. Басқа меншiк иелерiнiң немесе жер пайдаланушылардың жер учаскелерi арасында орналасқан мемлекеттiк орман қоры учаскелерiн күзетудi, қорғауды, пайдалануды, мемлекеттiк орман қоры учаскелерiнде ормандарды молықтыруды жүзеге асыру үшiн мемлекеттiк орман иеленушiлердiң Қазақстан Республикасының Жер кодексiнде белгiленген тәртiппен бөтен жер учаскесiн шектеулi мақсатта пайдалану (сервитут) құқығы бар.

      2. Табиғи өсiп шығатын ормандарды сыртқы қолайсыз әсерлерден қорғау үшiн басқа меншiк иелерiнiң немесе жер пайдаланушылардың жер учаскелерi арасында орналасқан мемлекеттiк орман қоры учаскелерiнiң шекарасын бойлай енi жиырма метр болатын күзет аймақтары белгiленедi.

      3. Күзет аймағы шегiнде мемлекеттiк орман қоры учаскесiнiң жай-күйiне керi әсер ететiн кез келген қызметке тыйым салынады.

235-бап. Темiр жолдарға, автомобиль жолдарына, каналдарға, магистральдық құбырларға және басқа да желiлiк құрылыстарға бөлiп берiлген белдеулердегi қорғаныштық екпелердi күзету, қорғау және пайдалану кезiндегi экологиялық талаптар

      1. Темiр жолдарға, автомобиль жолдарына, каналдарға, магистральдық құбырларға және басқа да желiлiк құрылыстарға бөлiп берiлген белдеулерде орналасқан қорғаныштық екпелер осы объектiлердi қолайсыз табиғи құбылыстардан қорғауға, қоршаған ортаның ластануын болдырмауға, шудың әсерiн азайтуға арналған.

      2. Темiр жолдарға, автомобиль жолдарына, каналдарға, магистральдық құбырларға және басқа да желiлiк құрылыстарға бөлiп берiлген белдеулердегi қорғаныштық екпелерде, қорғаныштық екпелер жасау жобаларына сәйкес орманды күтiп-баптау үшiн кесуге, санитарлық кесуге, бағалылығы төмен екпелердi, сондай-ақ қорғаныштық, су сақтау және басқа да функцияларын жоғалта бастаған екпелердi реконструкциялауға байланысты кесуге және өзге де мақсаттарда кесуге жол берiледi.

      3. Осы баптың 1-тармағында көрсетiлген қорғаныштық екпелердi күзетудi, қорғауды және пайдалануды, Қазақстан Республикасының Орман кодексiне сәйкес жер пайдаланушылар өздерi орналасқан жерлерде жүзеге асырады.

35-тарау. ЖАНУАРЛАР ДҮНИЕСIН ПАЙДАЛАНУ КЕЗIНДЕГI ЭКОЛОГИЯЛЫҚ
ТАЛАПТАР

236-бап. Жануарлар дүниесiн жалпы пайдалану кезiндегiэкологиялық талаптар

      1. Жануарлар дүниесiн жалпы пайдалану Қазақстан Республикасының жануарлар дүниесiн қорғау, өсiмiн молайту және пайдалану туралы заңнамасына сәйкес жануарлар дүниесi объектiлерiн табиғи ортадан алып қойылмай жүзеге асырылады.

      2. Жануарлар тiршiлiгiнiң пайдалы қасиеттерiн, сондай-ақ жануарлар дүниесi объектiлерiн ғылыми, мәдени-ағартушылық, тәрбиелiк, эстетикалық және Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған басқа мақсаттарда пайдалану жануарлар дүниесiн жалпы пайдалану тәртiбiмен жүзеге асырылады.

      3. Жануарлар дүниесiн жалпы пайдалануды жүзеге асыру кезiнде жануарларды алып қоюға, олардың паналау орындарын және басқа да құрылыстарды қиратуға, жануарларды көбею кезеңiнде мазалауға, жануарлардың тiршiлiк ету ортасын бұзуға және олардың көбею жағдайларын нашарлатуға тыйым салынады.

237-бап. Елдi мекендердi, кәсiпорындарды, темiр жолдарды, автомобиль жолдарын, магистральдық құбырларды, электр беру және байланыс желiлерiн, каналдарды, бөгеттердi, өзге де құрылыстар мен объектiлердi орналастыру, жобалау мен салу кезiндегi экологиялық талаптар

      1. Кәсiпорындар, құрылыстар мен басқа да объектiлер орналастырылатын орын, сондай-ақ жануарлар дүниесiнiң жай-күйiне әсер ететiн және әсер етуi мүмкiн жаңа техниканы, технологияны, материалдар мен заттарды енгiзу жануарлар дүниесiн қорғау, өсiмiн молайту және пайдалану және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк органдармен келiсiледi.

      2. Жануарларды және олардың тiршiлiк ету ортасын қорғау құралдарымен қамтамасыз етпей объектiлердi пайдалануға беруге және технологияларды қолдануға тыйым салынады.

      3. Елдi мекендердi, кәсiпорындарды, құрылыстар мен басқа да объектiлердi орналастыру, жобалау және салу, өндiрiстiк процестердi жүзеге асыру мен көлiк құралдарын пайдалану, қолданыстағы технологиялық процестердi жетiлдiру және олардың жаңаларын енгiзу, пайдаланылмайтын, жағалау маңындағы, батпақты, бұта басқан аумақтарды шаруашылық айналымына қосу, жерлердi мелиорациялау, орман ресурстарын және су объектiлерiн пайдалану, геологиялық-барлау жұмыстарын жүргiзу, пайдалы қазбаларды өндiру, ауыл шаруашылығы жануарлары жайылатын және оларды айдап өтетiн жерлердi айқындау, туристiк маршруттарды әзiрлеу мен халықтың жаппай тынығу орындарын ұйымдастыру кезiнде жануарлар дүниесi объектiлерiнiң тiршiлiк ету ортасын және көбею жағдайларын, жануарлардың өрiс аудару жолдары мен шоғырланған жерлерiн сақтау жөнiндегi iс-шаралар көзделуге және жүзеге асырылуға, сондай-ақ жабайы жануарлардың тiршiлiк ету ортасы ретiнде ерекше құнды болып табылатын учаскелерге қол сұғылмауы қамтамасыз етiлуге тиiс.

      4. Кәсiпорындар, құрылыстар мен басқа да объектiлер салу мен реконструкциялау жобаларын экологиялық сараптамадан өткiзу кезiнде олардың жануарлар дүниесiнiң жай-күйiне, тiршiлiк ету ортасына, жануарлардың өрiс аудару жолдарына және көбею жағдайларына әсерi мiндеттi түрде ескерiледi.

      5. Жеке және заңды тұлғалар жануарлар дүниесiнiң жай-күйiне әсер ететiн немесе әсер етуi мүмкiн кез келген қызметтi жүзеге асырған кезде жануарлардың тiршiлiк ету ортасының, көбею жағдайлары мен өрiс аудару жолдарының қорғалуын қамтамасыз етуге, сондай-ақ өндiрiстiк процестердi жүзеге асырған уақытта, оның iшiнде жануарларға қауiптi препараттарды, химиялық заттар мен қоспаларды сақтау, тасымалдау, қолдану, қалдықтарды жинап қою, жою, ауыл шаруашылығы, орман шаруашылығы, ағаш дайындау және басқа жұмыстар жүргiзген кезде, сондай-ақ электр желiлерi мен көлiк құралдарын пайдалану кезiнде жануарлардың қырылуын болдырмауға арналған iс-шараларды жүзеге асыруға мiндеттi.

      6. Темiр жолдарды, автомобиль жолдарын, магистральдық құбырларды, электр беру және байланыс желiлерiн, сондай-ақ каналдарды, бөгеттердi және өзге гидротехникалық құрылыстарды жобалау мен салу кезiнде жануарлардың өрiс аудару жолдарының сақталуын қамтамасыз ететiн iс-шаралар әзiрленуге және жүзеге асырылуға тиiс.

      7. Жануарлардың көбею жерлерiнде жоғары шуыл көздерi болып табылатын жару және басқа да жұмыстар жүргiзуге Қазақстан Республикасының заңнамасымен шек қойылады.

      8. Су объектiлерiнде гидротехникалық және басқа құрылыстарды пайдалану, су объектiлерiнiң гидрологиялық режимi мен олардан су тұтыну режимiн, сондай-ақ жабайы жануарлардың тiршiлiк ету ортасының жай-күйiне әсер ететiн және әсер етуi мүмкiн басқа да қызметтердi белгiлеу жануарлар дүниесiн қорғау талаптары, балық және аң шаруашылығы мүдделерi ескерiле отырып жүзеге асырады.

      Ескерту. 237-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

238-бап. Қамыстарды шабу мен құрғақ өсiмдiктердi өртеу кезiндегi экологиялық талаптар

      Қамыстарды шабу мен құрғақ өсiмдiктердi немесе оның қалдықтарын өртеуге жабайы фаунаның сақталуы жөнiндегi iс-шаралар әзiрлене отырып, жануарлар дүниесiн қорғау, өсiмiн молайту және пайдалану саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк органның тиiстi рұқсаттарына сәйкес шаруашылыққа қажеттi жағдайда ғана жол берiледi.

      Ескерту. 238-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 11.04.2014 № 189-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

239-бап. Өсiмдiктердi қорғау құралдарын, минералдық тыңайтқыштар мен шаруашылық және өзге де қызметте пайдаланылатын басқа да препараттарды тасымалдау, сақтау мен қолдану, жаңа препараттар жасау кезiнде қойылатын экологиялық талаптар

      1. Өсiмдiктердi қорғау құралдарын, минералдық тыңайтқыштар мен шаруашылық және өзге де қызметте пайдаланылатын басқа да препараттарды тасымалдау, сақтау мен қолдану, жаңа препараттар жасау кезiнде жеке және заңды тұлғалар аталған препараттарды тасымалдау, сақтау мен қолдану ережелерiн сақтауға және жануарлардың ауыруы мен қырылуын болдырмауды қамтамасыз ету жөнiндегi iс-шараларды жүзеге асыруға мiндеттi.

      2. Жаңа препараттар жасаған кезде оларды қоршаған ортада қолданудың нормативтерi әзiрленуге тиiс.

      3. Жануарлардың қырылуын және олардың тiршiлiк ету ортасының нашарлауын болдырмау мақсатында қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган жануарлар дүниесiн қорғау, өсiмiн молайту және пайдалану саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк органның ұсынысы бойынша пестицидтердiң, улы химикаттардың және басқа да химиялық препараттардың қолданылуы шектелетiн немесе оған тыйым салынатын жекелеген аумақтарды айқындай алады.

      4. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi органмен және халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органмен келісу бойынша өсімдіктер карантині жөніндегі уәкілетті орган бекіткен пестицидтердің тiзiмiне енгiзiлген пестицидтердi қолдануға рұқсат етiледi.

      4-1. Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарында көзделген, құрамында жойылуы қиын органикалық ластауыштары бар пестицидтерді өндіруге және пайдалануға тыйым салынады. Осы заттардың экспорты мен импортына оларды жою мақсатында ғана рұқсат етіледі.

      5. Пестицидтердi осы баптың 4-тармағында аталған тiзiмге енгiзуге уыттылық зерттеулер, олармен жұмыс iстеуге гигиеналық регламенттеу жүргiзiлгеннен, гигиеналық және экологиялық нормативтер белгiленгеннен және осы пестицидтердi мемлекеттiк тiркеу жүзеге асырылғаннан кейiн жол берiледi.

      6. Пестицидтердi мемлекеттiк тiркеу қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi органмен және халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органмен келісу бойынша өсімдіктер карантині жөніндегі уәкілетті орган айқындаған тәртiппен жүргiзiледi.

      7. Минералдық тыңайтқыштар мен басқа да препараттарда ықтимал қауiптi химиялық және биологиялық заттар болған кезде, өсімдіктер карантині жөніндегі уәкілетті орган жануарлар дүниесiн қорғау, өсiмiн молайту және пайдалану саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк органның немесе қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi органның ұсынысы бойынша уыттылық зерттеулерiн жүргiзiп, соның негiзiнде осы минералдық тыңайтқыштар мен басқа да препараттар бойынша экологиялық нормативтер белгiленедi.

      8. Мыналарға:

      1) дала кемiргiштерiн құрту кезiнде, сондай-ақ жануарлардың жаппай құтыру iндетi және басқа аурулары болған жағдайларда жануарлар дүниесiн қорғау, өсiмiн молайту және пайдалану саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк органмен келісу бойынша улы химикаттар мен басқа да химиялық препараттар қолдануды қоспағанда, жануарлар дүниесі объектілерін жарғыш құрылғыларды, улы химикаттар мен басқа да химиялық препараттарды қолдана отырып аулауға;

      2) пестицидтердi, улы химикаттарды, минералдық тыңайтқыштар мен басқа да препараттарды:

      ерекше қорғалатын табиғи аумақтардағы қорық режимi аймақтарында;

      өрiс аудару және көбею кезеңiнде жануарлар жаппай топтасатын жерлердегi белгi қойылған тыныштық аймақтарында, сондай-ақ жабайы жануарлардың тiршiлiк ету ортасы ретiнде ерекше құнды болып табылатын учаскелерде;

      жануарлардың сирек кездесетін және құрып кету қаупі төнген түрлерінің белгі қойылған тіршілік ету және қолдан өсіру орындарында қолдануға;

      3) ауыл шаруашылығы және басқа да алқаптарда топыраққа сіңірілмеген және жабайы жануарлардың қоректенуі мүмкін уланған тұқымдарды жер бетінде қалдыруға тыйым салынады.

      9. Балық ресурстарын және басқа да су жануарларының тіршілік ету орталарын пестицидтермен улы химикаттармен және басқа да химиялық препараттармен ластанудан қорғау мақсатында балық шаруашылығы су айдындарының және (немесе) учаскелерінің қазіргі бар жағалауларынан екі километр шегінде:

      1) өсімдік зиянкестерімен, ауруларымен және арам шөптермен күресте авиация арқылы тозаңдату тәсілін қолдануға;

      2) пестицидтерді, улы химикаттарды, минералдық тыңайтқыштар мен мұнай өнімдерін сақтауға арналған қоймаларды салуға, авиахимиялық жұмыстар жүргізу үшін ұшу-қону жолақтарын, сондай-ақ жер бетіндегі аппаратураларды пестицидтермен, улы химикаттармен толтыру алаңдарын және қой тоғытуға арналған әуіттер орнатуға тыйым салынады.

      Ескерту. 239-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2010.01.21 № 242-IV (қолданысқа енгізілу трәтібін 2-б. қараңыз), 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.01.25 № 548-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.10.2019 № 268-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

240-бап. Жануарлар түрлерін интродукциялау, реинтродукциялау және будандастыру кезіндегі экологиялық талаптар

      1. Қазақстан Республикасының аумағында жануарлар түрлерін интродукциялауға, реинтродукциялауға және будандастыруға мемлекеттік экологиялық сараптаманың оң қорытындысы бар биологиялық негіздеме негізінде жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік органның рұқсаты бойынша ғылыми-зерттеу және шаруашылық мақсаттарда жол беріледі.

      2. Будандастырылған жануарларды үйреншікті ортаға интродукциялауға тыйым салынады.

      3. Жеке және заңды тұлғаларға жануарлар түрлерін өз бетінше интродукциялауға, реинтродукциялауға және будандастыруға тыйым салынады.

      4. Жабайы жануарларды, сондай-ақ жабайы жануарлармен шағылысуы немесе оларға зиян келтіруі мүмкін үй жануарларын еріксіз және (немесе) жартылай ерікті жағдайларда ұстайтын немесе өсіретін жеке және заңды тұлғалар осы жануарлардың табиғи ортаға шығуын болғызбау жөнінде іс-шаралар жүргізуге міндетті.

      Ескерту. 240-бап жаңа редакцияда - ҚР 15.06.2017 № 73-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

240-1-бап. Жануарларды Қазақстан Республикасына әкелу және Қазақстан Республикасынан әкету

      Жойылып кету қаупі төнген жабайы фауна мен флора түрлерімен халықаралық сауда туралы конвенцияның күші қолданылатын жануарларды Қазақстан Республикасына әкелуге және Қазақстан Республикасынан әкетуге жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган айқындаған тәртіппен берілетін рұқсат бойынша жол беріледі.

      Жануарларды Қазақстан Республикасынан үшінші елдерге әкету Қазақстан Республикасының заңнамасында және Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарында айқындалған тәртіппен жүзеге асырылады.

      Ескерту. 35-тарау 240-1-баппен толықтырылды - ҚР 15.06.2017 № 73-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

241-бап. Аң аулау, аңшылық алқаптарын бекітіп беру, аңшылықты ұйымдастыру кезіндегі экологиялық талаптар

      Аң аулау, аңшылық алқаптарын бекітіп беру, сондай-ақ аңшылықты ұйымдастыруды жүргізу кезінде қойылатын экологиялық талаптар Қазақстан Республикасының жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы заңнамасында белгіленген тәртіппен айқындалады.

242-бап. Балық аулау кезіндегі экологиялық талаптар

      Ескерту. Тақырыпқа өзгерту енгізілді - ҚР 2010.01.21 № 242-IV (қолданысқа енгізілу трәтібін 2-б. қараңыз) Заңымен.

      1. Балық аулау ережесі, балық аулау объектілері, балық шаруашылығы мен балық аулауды жүргізу үшін балық шаруашылығы су айдындарын және (немесе) учаскелерін бекітіп беру тәртібі, балық ресурстары мен басқа су жануарларын беру тәртібі Қазақстан Республикасының жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы заңнамасында белгіленеді.

      2. Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген жағдайларда жеке тұлғаларға жануарлар дүниесі объектілерін жалпы пайдалану тәртібімен балық шаруашылығы су айдындарының және (немесе) учаскелерінің резервтік қорында бір рет балық аулауға шыққанда бес килограмға дейін тегін әуесқойлық (спорттық) балық аулауға мүмкіндік беріледі. Бұл ретте жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы белгіленген ережелер, нормативтер, шектеулер мен тыйымдар сақталуға тиіс.

      3. Сулы-батпақты алқаптарда және балық ресурстарының және басқа да су жануарларының тіршілік ету және таралу орындарында гидромелиорациялық жұмыстар мұндай қызметтің жобалары мемлекеттік экологиялық сараптамадан өткеннен кейін жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік органның рұқсаты бойынша жүзеге асырылады.

      4. Балық аулау Қазақстан Республикасының жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы заңнамасында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

      Ескерту. 242-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2010.01.21 № 242-IV (қолданысқа енгізілу трәтібін 2-б. қараңыз) Заңымен.
     

243-бап. Жануарлар тіршілігінің пайдалы қасиеттері мен өнімдерін пайдалану кезіндегі экологиялық талаптар

      1. Жануарлар тіршілігінің пайдалы қасиеттері мен өнімдерін пайдалануға, жануарларды алып қоймағанда және жоймағанда, олардың тіршілік ету ортасын нашарлатпағанда және жануарларға зиян келтірмегенде, жол беріледі.

      2. Жабайы жануарларды олардың тіршілігінің өнімдерін алу мақсатында пайдалануға жануарларды алып қоймағанда және жоймағанда және олардың тіршілік ету ортасын нашарлатпағанда жол беріледі.

      3. Жабайы жануарларды олардың тіршілігінің өнімдерін алу мақсатында пайдалану жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген ережелер бойынша жүзеге асырылады.

244-бап. Зоологиялық коллекцияларға қойылатын экологиялық талаптар

      1. Жеке және заңды тұлғалар жануарларды табиғи ортадан алу жолымен зоологиялық коллекцияларды (жануарлар дүниесі объектілерінің тұлыптарын, жұмыртқаларын, препараттары мен бөліктерін, жануарлар дүниесі объектілерін, оның ішінде жабайы жануарлар зоопарктерін, зообақтарын, цирктерді, зоологиялық питомниктерді, аквариумдерді, океанарумдарды) жасауды және толықтыруды жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган беретін рұқсаттар негізінде жүзеге асырады.

      2. Ғылыми, мәдени-ағартушылық, оқу-тәрбиелік немесе эстетикалық құндылық болып табылатын және жалпымемлекеттік маңызы бар зоологиялық коллекциялар мемлекеттің есебіне алынуға тиіс.

      3. Зоологиялық коллекцияларды жасау, толықтыру, сақтау, пайдалану, иеліктен алу мен мемлекеттік есепке алу, олармен сауда жасау, сондай-ақ оларды Қазақстан Республикасына әкелу, одан тысқары жерлерге жөнелту мен әкету жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган белгілейтін ережелер бойынша жүзеге асырылады.

245-бап. Жануарлардың санын реттеу кезіндегі экологиялық талаптар

      1. Халықтың денсаулығы мен қауіпсіздігі, ауылшаруашылық және басқа үй жануарлары ауруларын болдырмау, қоршаған ортаға, шаруашылық және басқа қызметке зиян келтіруді болдырмау мүддесінде жабайы жануарлардың жекелеген түрлерінің санын реттеуге бағытталған іс-шаралар жүзеге асырылады. Бұл шаралар жабайы жануарлардың тіршілік ету ортасының сақталуын қамтамасыз ететін және оларға зиян келтіруге жол бермейтін тәсілдермен жүзеге асырылуға тиіс.

      2. Жануарлар санын реттеу қағидаларын жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган бекітеді.

      Ескерту. 245-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 15.06.2017 № 73-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

246-бап. Аңшылық және балық шаруашылығын жүргізу кезіндегі экологиялық талаптар

      Аңшылық және балық шаруашылығын жүргізу кезінде мынадай экологиялық талаптар қойылады:

      1) жануарлар дүниесі объектілерін ұтымды пайдалану, өз қызметінің нәтижесінде жануарлардың тіршілік ету ортасының экологиялық жай-күйінің нашарлауына жол бермеу, өндірістік процестерді жүзеге асырған уақытта табиғат қорғау технологияларын қолдану;

      2) жабайы жануарлардың саны мен пайдаланылуының бастапқы есебін жүргізу, олардың жай-күйін және аңшылық алқаптарының сипатын зерделеу, ол ақпаратты жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік органға беру;

      3) жануарларды аулаудың белгіленген қағидаларын, нормаларын, нормативтерін, лимиттері мен мерзімдерін сақтау;

      4) бекітіп берілген аумақтағы жануарлар дүниесінің объектілерін, соның ішінде құрып кету қаупі төнген жануарлар түрлерін қорғауды жүзеге асыру;

      5) жабайы жануарларды өсіруге, оның ішінде қолдан өсіруге, олардың тіршілік ету ортасын сақтауға және жақсартуға бағытталған кешенді іс-шараларды жүргізу;

      6) жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану мәселелері бойынша Қазақстан Республикасы Мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжаттарында көзделген іс-шараларды жүзеге асыру;

      7) аурулардың алдын алу мен оларға қарсы күрестің кешенді іс-шараларын жүзеге асыру, жануарлар ауруларының анықталуы, олардың тіршілік ету ортасы жай-күйінің нашарлауы, жануарлардың құрып кету қаупінің туындауы және қырылу жағдайлары туралы жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану, ветеринария саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдарға, санитарлық-эпидемиологиялық қызметтің мемлекеттік органдарына дереу хабарлау;

      8) жануарлар дүниесі объектілерінің жай-күйі мен олардың тіршілік ету жағдайлары нашарлаған, жануарлардың көбею қабілеті төмендеген және олардың құрып кету қаупі туған жағдайда оларды пайдалануды өз бетімен тоқтату, жануарларға және олардың тіршілік ету ортасына теріс әсерді жою шараларын шұғыл қолдану.

      Ескерту. 246-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 15.06.2017 № 73-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

247-бап. Жануарлар дүниесін пайдалануға лимиттер мен квоталар белгілеу кезіндегі экологиялық талаптар

      Жануарларды сақтау және өсімін молайту мақсатында Қазақстан Республикасының жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы заңнамасында белгіленген тәртіппен жануарлар дүниесін пайдалануға лимиттер мен квоталар белгіленеді.

248-бап. Жануарлар дүниесін биотехнология өнімдерінің зиянды әсерінен қорғау

      Микроорганизмдердің жаңа штаммдарын, биологиялық белсенді заттарды жасау, генетикалық түрлендірілген организмдерді жасап шығару, басқа да биотехнология өнімдерін өндіру мемлекеттік экологиялық және санитарлық-эпидемиологиялық сараптамалардың оң қорытындылары болған кезде жүзеге асырылады. Мұндай қорытындылар болмаған кезде көрсетілген организмдер мен заттарды пайдалануға тыйым салынады.

36-тарау. ЖАНУАРЛАРДЫҢ СИРЕК КЕЗДЕСЕТІН ЖӘНЕ ҚҰРЫП КЕТУ
ҚАУПІ ТӨНГЕН ТҮРЛЕРІН ҚОРҒАУ, ӨСІМІН МОЛАЙТУ, ЕРІКСІЗ ЖӘНЕ
ЖАРТЫЛАЙ ЕРІКТІ ЖАҒДАЙДА ӨСІРІП-ӨНДІРУ, ШЕКТЕУЛІ
ШАРУАШЫЛЫҚ ТҰРҒЫДА ПАЙДАЛАНУ ЖӨНІНДЕГІ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ТАЛАПТАР

249-бап. Жануарлардың сирек кездесетін және құрып кету қаупі төнген түрлерінің тізбесі

      1. Жануарлардың сирек кездесетін және құрып кету қаупі төнген түрлерінің тізбесін Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді және ол Қазақстан Республикасының аумағында, сондай-ақ Қазақстан Республикасының құрлықтық қайраңы мен айрықша экономикалық аймағында табиғи еркін жағдайда құрғақ жерде, суда, атмосферада және топырақта тұрақты немесе уақытша мекендейтін жануарлардың (омыртқалы және омыртқасыз) сирек кездесетін және құрып кету қаупі төнген түрлерін (шағын түрлерін, популяцияларын) қамтиды.

      2. Жануарлардың сирек кездесетін және құрып кету қаупі төнген түрлеріне жатқызылған жануарлар мемлекеттік меншік болып табылады, ал еріксіз және (немесе) жартылай ерікті жағдайларда өсірілетін және ұсталатын жануарлар мемлекеттік меншікте де, жеке меншікте де болуы мүмкін.

      3. Жеке және заңды тұлғалар сирек кездесетін және құрып кету қаупі төнген түрлерге жатқызылған жануарларды Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген шекте және тәртіппен пайдалануға құқылы.

      Ескерту. 249-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 15.06.2017 № 73-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

250-бап. Табиғи еркін жағдайда тіршілік ететін жануарлардың сирек кездесетін және құрып кету қаупі төнген түрлерін қорғау және өсімін молайту

      1. Жануарлардың сирек кездесетін және құрып кету қаупі төнген түрлерінің қырылуына, санының азаюына немесе тіршілік ету ортасының бұзылуына әкеп соқтыруы мүмкін іс-әрекеттерге жол берілмейді.

      2. Жеке және заңды тұлғалар бекітіп берілген аумақтар шегінде жануарларды қорғауды қамтамасыз етуге, сирек кездесетін және құрып кету қаупі төнген түрлерге жатқызылған жануарлардың қырылуының өздеріне белгілі болған немесе анықталған жағдайлары туралы жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік органға хабарлауға міндетті. Мұндай жағдайларды тексеру тәртібін жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган айқындайды.

      3. Дүлей зілзалалар кезінде және басқа да себептер салдарынан жануарлардың жаппай ауруы, оларға қырылу қаупі төнген жағдайларда, жануарлардың сирек кездесетін және құрып кету қаупі төнген түрлеріне Қазақстан Республикасының жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы заңнамасына сәйкес көмек көрсетіледі.

      4. Жануарлардың сирек кездесетін және құрып кету қаупі төнген түрлеріне жатқызылған жануарлардың қырылуын болдырмау мақсатында, Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша ерекше жағдайларды қоспағанда, оларды алып қоюға тыйым салынады.

      5. Табиғи еркін жағдайда мекендейтін жануарлардың сирек кездесетін және құрып кету қаупі төнген түрлерінің өсімін молайту мақсатында:

      1) табиғи өсімін молайту жағдайларын жақсарту;

      2) қоныс аударту;

      3) қолдан өсірілген жануарларды тіршілік ету ортасына жіберу жүргізілуі мүмкін.

      6. Осы баптың 5-тармағында аталған іс-шаралар мемлекеттік экологиялық сараптаманың оң қорытындысын алған биологиялық негіздемелер негізінде жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік органның рұқсаты бойынша жүзеге асырылады.

      7. Табиғи еркін жағдайда мекендейтін жануарлардың сирек кездесетін және құрып кету қаупі төнген түрлерін қорғау және өсімін молайту үшін ерекше қорғалатын табиғи аумақтар құрылады, сондай-ақ олардың айналасында осы аймақтардың шегінде жануарлар дүниесінің жағдайына теріс әсер ететін кез келген қызметке тыйым сала отырып, күзет аймақтары белгіленуі мүмкін.

      8. Шаруашылық және өзге де қызметті жоспарлау мен жүзеге асыру кезінде жануарлардың сирек кездесетін және құрып кету қаупі төнген түрлерінің тіршілік ету ортасы мен көбею жағдайларын, өріс аудару жолдары мен шоғырлану орындарын сақтау жөніндегі іс-шаралар әзірленуге тиіс, сондай-ақ осы жануарлардың тіршілік ету ортасы ретінде ерекше құнды болып табылатын, бөлініп берілетін учаскелерге қол сұғылмауы қамтамасыз етілуге тиіс.

      Ескерту. 250-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 15.06.2017 № 73-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

251-бап. Табиғи еркін жағдайда тіршілік ететін жануарлардың сирек кездесетін және құрып кету қаупі төнген түрлерін пайдалану

      1. Егер табиғи еркін жағдайда мекендейтін жануарлардың сирек кездесетін және құрып кету қаупі төнген түрлерін ғылыми, мәдени-ағартушылық, тәрбиелік және эстетикалық мақсаттарда пайдалану жануарларды тіршілік ету ортасынан алып қоймай жүзеге асырылса, жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган белгілі бір орынға баруға және белгілі бір мерзімге шектеу енгізуге құқылы. Көрсетілген шектеулер туралы мәліметтер аудандық және облыстық бұқаралық ақпарат құралдарында жарияланады, ал тиісті жерлерде ескерту қалқалары қойылады.

      2. Жануарлардың сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлерін еріксіз және (немесе) жартылай ерікті жағдайларда ұстауға және өсіруге мүдделі жеке және заңды тұлғалар мекендеу ортасынан алып қойылған, жануарлардың сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлері дара нұсқаларының санына сәйкес келетін, қолдан өсіру жолымен алынған жануарларды белгіленген мерзімдерде мекендеу ортасына жіберуге міндетті. Жануарларды жіберу жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік органның лауазымды адамдарының қатысуымен акт бойынша жүзеге асырылады.

      Ескерту. 251-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 15.06.2017 № 73-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

252-бап. Жануарлардың сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлерін еріксіз және (немесе) жартылай ерікті жағдайларда ұстау және өсіру

      Ескерту. 252-бап жаңа редакцияда - ҚР 15.06.2017 № 73-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

      1. Жануарлардың сирек кездесетін және құрып кету қаупі төнген түрлері еріксіз (шағын торларда және вольерлерде ұстау) және жартылай ерікті (табиғи тіршілік ету ортасына жақын жағдайлары бар саябақтарда және басқа учаскелерде ұстау) жағдайларда қолдан өсірілуі мүмкін.

      2. Жеке және заңды тұлғаларға, олар мынадай:

      1) жануарларды ұстау үшін жағдайлардың, оған қоса белгіленген тәртіппен бөліп берілген, вольерлермен, шағын торлармен және басқа да құрылыстармен жабдықталған учаскелері мен үй-жайлары бар болу;

      2) зоотехникалық, ветеринариялық және санитарлық-эпидемиологиялық іс-шаралардың қажетті көлемде орындалуы;

      3) зоологиялық, зоотехникалық, ветеринарлық бейіндегі мамандар, ал азаматтарда жануарларды еріксіз және жартылай ерікті жағдайларда ұстау дағдысы болу;

      4) жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган рұқсатының болу талаптарын сақтаған кезде жануарлардың сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлерін еріксіз және (немесе) жартылай ерікті жағдайларда ұстауға және өсіруге рұқсат етіледі.

      3. Жануарлардың сирек кездесетін және құрып кету қаупі төнген түрлерін еріксіз және (немесе) жартылай ерікті жағдайларда ұстауға және өсіруге берілген рұқсатта орындалуы міндетті талаптар, сондай-ақ жануарлар түрлері бойынша жеке-дараларының барынша көп саны көрсетіледі. Егер жеке және заңды тұлғалар рұқсат талаптарын орындамаса, алты ай ішінде үш ескертуден кейін рұқсат кері қайтарылып алынуы немесе оның күші жойылуы мүмкін.

      4. Жануарлардың сирек кездесетін және құрып кету қаупі төнген түрлерін мамандандырылған зоологиялық питомниктерде еріксіз және (немесе) жартылай ерікті жағдайларда ұстау мен өсіру осы питомниктер туралы ережелерге сәйкес жүзеге асырылады.

      5. Сирек кездесетін және құрып кету қаупі төнген түрлерге жатқызылған және еріксіз және (немесе) жартылай ерікті жағдайларда ұсталатын жануарлардың иелері осы жануарларға алынбайтын сақина тағуға немесе оларды таңбалау жүргізуге және оларға паспорты болуға міндетті.

      6. Сирек кездесетін және құрып кету қаупі төнгенге жатқызылған жануарларды еріксіз және (немесе) жартылай ерікті жағдайларда ұстайтын жеке және заңды тұлғалар жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік органының рұқсаты бойынша ғана осы жануарларды Қазақстан Республикасының шегінде сатып алуға, сатуға және алмастыруға құқылы.

      7. Меншігінде сирек кездесетін және құрып кету қаупі төнгенге жатқызылған, еріксіз және (немесе) жартылай ерікті жағдайларда ұсталатын жануарлары бар жеке және заңды тұлғалар оларды Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен халықаралық сауда мақсатында пайдалануы мүмкін.

      8. Егер жануарлардың сирек кездесетін және құрып кету қаупі төнген, еріксіз және (немесе) жартылай ерікті жағдайларда өсірілетін түрлерімен халықаралық сауда мемлекетке экологиялық және (немесе) экономикалық залал келтіретіндей болса, Қазақстан Республикасының Үкіметі бұл саудаға шектеу енгізуге құқылы.

      Ескерту. 252-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 15.06.2017 № 73-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

37-тарау. ЕРЕКШЕ ҚОРҒАЛАТЫН ТАБИҒИ АУМАҚТАРДАҒЫ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ
ТАЛАПТАР

253-бап. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды пайдалану кезіндегі экологиялық талаптар

      Жануарлардың сирек кездесетін және құрып кету қаупі төнген түрлерінің тіршілік ету ортасы ретінде ерекше құнды болып табылатын, ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың экологиялық жай-күйін сақтау мен жақсарту мақсатында қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган ерекше қорғалатын табиғи аумақтар саласындағы уәкілетті мемлекеттік органмен келісім бойынша осы аумақтарға арналған Қазақстан Республикасының бүкіл аумағы үшін белгіленгенге қарағанда неғұрлым қатаң экологиялық нормативтер әзірлеуі және енгізуі мүмкін.

254-бап. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтарда елді мекендер, өнеркәсіп, ауыл шаруашылығы мен мелиорация, энергетика, көлік пен байланыс объектілерін, әскери және қорғаныс объектілерін және ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың мақсаттарына және жұмыс істеуіне байланысты емес құрылыстар орналастыру кезіндегі экологиялық талаптар

      Экологиялық жай-күйді жақсарту, сондай-ақ ерекше қорғалатын табиғи аумақтарға залалды болдырмау мақсатында елді мекендер, өнеркәсіп, ауыл шаруашылығы мен мелиорация, энергетика, көлік пен байланыс объектілерін, әскери және қорғаныс объектілерін және ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың мақсатына және жұмыс істеуіне байланысты емес құрылыстар орналастыру Қазақстан Республикасының заңнамасына, оның ішінде осы аумақтарға арналған экологиялық талаптарға сәйкес жүргізіледі.

255-бап. Мемлекеттік қорық аймақтары аумағында жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізуге қойылатын арнайы экологиялық талаптар

      Ескерту. 255-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 27.12.2017 № 126-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі).

      1. Жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізген кезде қоршаған ортаға және мемлекеттік табиғи-қорық қоры объектілеріне ықтимал теріс әсерлерді болғызбау үшін табиғат пайдаланушы:

      1) ерекше қорғалатын табиғи аумақтар, жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдармен:

      технологиялық жолдарды және электр беру желілерін жөндеу кезінде қажетті алаңдардың саны мен орналасуын, сондай-ақ табиғат пайдаланушының қызметі кезінде автокөліктің жолдан шығу қажеттілігін;

      жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялар жүргізілетін аумақ бойынша қосалқы технологиялық жолдардың схемасын;

      өндіріс және тұтыну қалдықтарын жинақтауға, сондай-ақ жанар-жағар май материалдарын және басқа да ластаушы заттарды төгуге арналған алаңдарды орналастыру мен жабдықтауды;

      жобада көзделген технологиялық алаңдарды әзірлеу үшін жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялар жүргізілетін аумақта ағаштар мен бұталарды кесу және тамырымен жұлуды келісуі;

      2) жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялар жүргізілетін аумақ шекараларын анық белгілеу мақсатында аншлагтар орнату арқылы шекараларды затпен айқындауы;

      3) химиялық және радиоактивті материалдарды тасымалдауды олардың қоршаған ортаға түсуіне жол бермейтін арнайы ыдыстармен ғана жүзеге асыруы;

      4) технологиялық жолдардың жабындысын жол бетінің бұзылуын, оның өте қатты шаң басуын, тасымалдау кезінде химиялық және радиоактивті заттардың төгілу қаупінің артуын болғызбайтын жағдайда ұстауы;

      5) үйінділерді рекультивациялауды, технологиялық жолдарды және электр беру желілерін жөндеу кезінде пайдаланылған құрылыс материалдарының қалдықтарын тасып әкетуді немесе бөлінген орындарға көмуді жүргізуі қажет.

      2. Мемлекеттік қорық аймақтары аумағында:

      1) елді мекендер, өнеркәсіптің, ауыл шаруашылығы мен мелиорацияның, энергетиканың, көлік және байланыстың тұрақты объектілерін, әскери және қорғаныс объектілерін, санаторийлер, демалыс үйлерін, тамақтану пункттерін, қонақүйлер, мемлекеттік қорық аймағының мақсаттары мен жұмыс істеуіне байланысты емес өзге де объектілер мен ғимараттар орналастыруға және салуға;

      2) табиғи ландшафтың өзіне тән бейнесін өзгертуге, экологиялық жүйенің бұзылуына әкеп соғуы мүмкін жұмыстар жүргізуге;

      3) өндіріс және тұтыну қалдықтарын, сондай-ақ радиоактивті материалдарды көмуге;

      4) жергілікті жер рельефінің ойыстарын өнеркәсіптік және өзге де ластанған суларды төгу үшін пайдалануға;

      5) ықтимал қауіпті химиялық және биологиялық заттарды қолдануға, қоршаған ортаға зиянды физикалық ықпал етулерді жүзеге асыруға;

      6) тұрақтар ұйымдастыру, шатырлар құру, алау жағу үшін көзделген орындардың шегінен тысқары жерде осындай әрекет етуге;

      7) жалпыға ортақ пайдаланылатын жолдардан тысқары және сол үшін арнайы көзделген орындардан тысқары жерде механикалық көлік құралдарының жүруіне және тұруына, үй жануарларын айдауға;

      8) жергілікті флора мен фаунаға жат өсімдіктерді және жануарларды интродукциялауға;

      9) медицинада және басқа мақсаттарда пайдаланылатын өсімдіктерді өнеркәсіптік дайындауға;

      10) жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік органның арнаулы рұқсатынсыз жануарлар дүниесі объектілерін алып қоюға, ағаштар мен бұталарды кесуге, қосалқы орман материалдарын дайындауға және шөп шабуға;

      11) жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік органмен келісу бойынша арнайы бөлінген алаңдарды қоспағанда, көлік құралдарының технологиялық жолдардан шығып кетуіне, сондай-ақ жол желісінен тыс жердегі жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялар жүргізілетін аумақпен жүруге;

      12) кеңінен таралған пайдалы қазбаларды өндіруге;

      13) жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялар жүргізілетін аумақ және мемлекеттік қорық аймағының аумағы бойынша қалдықтардың (желмен, жауын-шашынмен) көшуін болғызбайтын, осы үшін арнайы бөлінген орындардан тыс жерге өндіріс және тұтыну қалдықтарын жинап қоюға;

      14) жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік органмен келісу бойынша жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялар жүргізілетін аумақтағы, арнайы бөлінген орындарды қоспағанда, жанар-жағармай материалдарын және басқа да ластаушы заттарды төгуге тыйым салынады.

      3. Қоршаған ортаның жай-күйін бақылау мақсатында қоршаған орта жай-күйінің өндірістік мониторингінің бағдарламасын жыл сайын жасауды және оны ерекше қорғалатын табиғи аумақтар, қоршаған ортаны қорғау және жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдармен келісуді қамтамасыз ету қажет, онда:

      1) жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялар жүргізілетін аумақтан жиырма километрге дейінгі шеңберде артезиан ұңғымалары мен құдықтардағы судың химиялық құрамын тоқсан сайын бақылау;

      2) жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялар жүргізілетін аумақта және оның шегінен тыс он километрге дейінгі шеңберде топырақтағы радиация деңгейі мен радиоактивті заттардың болуын тоқсан сайын бақылау;

      3) қоршаған ортада қызмет барысында пайда болатын ластаушы заттардың шоғырлануын тоқсан сайын бақылау;

      4) іс-шаралардың нақты мерзімі және оны орындаушылар, аяқтау және есептілік нысаны көзделуге тиіс.

      Ескерту. 255-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 15.06.2017 № 73-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2017 № 126-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

38-тарау. КАСПИЙ ТЕҢІЗІНІҢ СОЛТҮСТІК БӨЛІГІНДЕГІ МЕМЛЕКЕТТІК
ҚОРЫҚ АЙМАҒЫНДА ШАРУАШЫЛЫҚ ЖӘНЕ ӨЗГЕ ДЕ ҚЫЗМЕТТІ ЖҮЗЕГЕ АСЫРУ
КЕЗІНДЕГІ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ТАЛАПТАР

256-бап. Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі мемлекеттік қорық аймағының шекаралары

      Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі мемлекеттік қорық аймағының шекараларын Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді.

257-бап. Пайдалану режимін шектеу

      1. Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі мемлекеттік қорық аймағы шегінде функционалдық аймақтарға бөлу негізінде "Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес шаруашылық және өзге де қызметке толық тыйым салынған және жекелеген жұмыс түрлерін жүргізуге қосымша уақытша шектеулер енгізілген қорық учаскелері белгіленеді.

      2. Қорық аймағында мынадай пайдалану режимі белгіленеді:

      1) теңізде балықтардың қалыпты уылдырық шашуын және олардың жас өркендерінің ширауын қамтамасыз ету үшін 1 сәуірден 15 шілдеге дейінгі кезеңде Жайық пен Еділ өзендері сағасындағы аудандарда Еділ өзенінің жер беті атырауы қазақстандық бөлігінің теңізге қарай сұғына енген нүктесінен және Жайық өзенінің жер беті атырауы қазақстандық бөлігінің теңізге қарай сұғына енген нүктесінен 50 километр шеңберде, сондай-ақ 1994 жылы 1 қаңтардағы жағалау сызығынан ені 15 километр белдеуде жоғарыда аталған атыраулар бойындағы кеңістікте және одан әрі шығысқа қарай Жем өзеніне дейін құрылыс және геофизикалық жұмыстар жүргізуге, ұңғымаларды сынауға және кеменің жүзуіне тыйым салынады. Бұл ретте жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік органмен келісім бойынша балық аулауды және оны тасымалдауды, навигациялық жағдайды бақылау құралдарын қоюды, ауыстыруды, алуды және тексеруді жүзеге асыратын кемелердің жүзуіне, ғылыми-зерттеу жұмыстарына жол беріледі;

      2) осы тармақтың 1) тармақшасында көрсетілген кезеңде мұнай өндіру процесі жабдықтармен, химиялық реагенттермен, жанар-жағар және басқа материалдармен, азық-түлікпен дербес қамтамасыз етуге көшірілуге тиіс. Мұнай өндіру процесіндегі қалдықтарды кейіннен тыйым салу кезеңі аяқталғаннан кейін шығарып тастау үшін оларды жинақтау мен сақтауды қамтамасыз ететін барлық шаралар қабылдануға тиіс;

      3) құстарды ұя салатын жерлерінде (қамыс нуларында, құмдауытты жағалау қойнаулары мен аралдарда) сақтау мақсатында осы тармақтың 1) тармақшасында көрсетілген кезеңде құрылыс жұмыстарын жүргізуге, сондай-ақ ұңғымаларды сынауға тыйым салынады;

      4) осы тармақтың 1) тармақшасында көрсетілгеннен басқа мерзімдерде құрлық - теңіз шекарасындағы қамысты нулардың (табиғи биологиялық сүзгілердің) шегінде жұмыстар жүргізу жыл маусымы ескеріле отырып, қоршаған ортаны қорғау және ерекше қорғалатын табиғи аумақтар саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдардың шешімдерімен реттеледі;

      5) Каспий итбалығының популяциясын сақтау үшін қазан айынан бастап мамыр айын қоса алғанда мұнай операцияларын жүргізу олардың шоғырланған жерлерінен 1852 метр (1 теңіз милі) алыс қашықтықта жүзеге асырылуға тиіс. Итбалықтардың шоғырланған жерлерін анықтау үшін жатақ ауыстыру ескеріле отырып, барлық ықтимал шаралар қабылдануға тиіс;

      6) құстар мен каспий итбалығына теріс әсер етуді болдырмау үшін, қоршаған ортаны қорғау және ерекше қорғалатын табиғи аумақтар саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдарды алдын ала хабардар ете отырып ғылыми-зерттеу және авариялық-құтқару жұмыстарын жүргізуден басқа жағдайларда, олардың белгіленген мекендеу және көбею жерлерінің үстімен әуе көлігінің 1 километрден төмен биіктікте ұшуына тыйым салынады.

      Ескерту. 257-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2010.12.28 N 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

258-бап. Су қорғау аймағында шаруашылық және өзге де қызметті жүзеге асыру кезіндегі экологиялық талаптар

      1. Каспий теңізінің жағалауы бойынша су қорғау аймағының ені теңіздің соңғы он жыл ішіндегі орташа-көпжылдық деңгейі белгісінен 2000 метрге тең, минус 27,0 метрге тең қашықтықта қабылданады.

      Елді мекендер шегіндегі су қорғау аймақтарының шекаралары жағалау аймақтарын су объектілерінің қоқыстануы мен ластануын болғызбайтын міндетті инженерлік немесе орманмелиорациялық абаттандыру (жақтаулар, құламалар, орман бұталары белдеулері) жүргізіле отырып, оларды жобалау мен салудың нақты жағдайларына негізделіп белгіленеді.

      2. Су қорғау аймағы шегінде:

      1) су объектілерінің және олардың су қорғау аймақтары мен белдеулерінің ластануы мен қоқыстануын болғызбайтын құрылыстармен және құрылғылармен қамтамасыз етілмеген жаңа және реконструкцияланатын объектілерді жобалауға, салуға және пайдалануға беруге;

      2) мұнай өнімдерін сақтауға арналған қоймаларды, арнаулы техникаларға техникалық қызмет көрсету пункттерін, механикалық шеберханаларды, жуу орындарын, қалдықтарды орналастыру орындарын елді мекендер шегінен тысқары жерге орналастыруға және салуға, сондай-ақ судың сапасына теріс әсер ететін басқа да объектілерді орналастыруға;

      3) осы жұмыстар қоршаған ортаны қорғау және су қорын пайдалану мен қорғау саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдармен келісілген жағдайларды қоспағанда, құрылыс, түбін тереңдететін және жару жұмыстарын жүргізуге, пайдалы қазбалар өндіруге, кабельдер, құбырлар мен басқа да коммуникациялар тартуға, бұрғылау, ауылшаруашылық және өзге де жұмыстарға тыйым салынады.

259-бап. Сақтық аймағында шаруашылық және өзге де қызметті жүзеге асыру кезіндегі экологиялық талаптар

      1. Сақтық аймақта мұнай операцияларын жүргізу "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне сәйкес жүзеге асырылады.

      2. Сақтық аймағы шегінде қалдықтарды көму полигондарын салуға тыйым салынады.

      Ескерту. 259-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2017 № 126-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

260-бап. Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі халықтың су пайдаланатын жерлерінде жағалау бойы суларын қорғау

      1. Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі халықтың су пайдаланатын жерлерінде жағалау бойы суларын қорғау аудандарын, нақты және перспективалық су пайдалануды ескере отырып, өз құзыреті шегінде жергілікті атқарушы органдар белгілейді. Осы ауданның теңізге қарайғы ені теңіздің соңғы он жылдағы орташа көпжылдық деңгейінен 3,9 километрден (2 мильден) кем болмауға тиіс.

      2. Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі халықтың су пайдаланатын жерлерінде жағалау бойы суларын қорғау аудандарының құрамында бөлінетін жағалау бойындағы құрлық белдеуі шекараны айқындау бөлігінде де, қорғау режимі бөлігінде де Каспий теңізінің су қорғау аймағына сәйкес келеді.

261-бап. Теңіз деңгейінің көтеріліп-қайтып ауытқуының әсер ету аймағы шегінде шаруашылық және өзге де қызметті жүзеге асыру кезіндегі экологиялық талаптар

      1. Теңіз деңгейінің көтеріліп-қайтып ауытқуының әсер ету аймағының нақты тіркелген шекарасы болмайды және ол шамамен акваторий шегінде минус 29 метр абсолютті белгіден құрылықтағы минус 26 метрге дейін жетеді.

      2. Теңіз деңгейінің көтеріліп-қайтып ауытқуының әсер ету аймағы шегінде:

      1) су объектілерінің және олардың су қорғау аймақтары мен белдеулерінің ластануы мен қоқыстануын болдырмайтын құрылыстармен және құрылғылармен қамтамасыз етілмеген жаңа және реконструкцияланатын объектілерді жобалауға, салуға және пайдалануға беруге;

      2) мұнай өнімдерін сақтауға арналған қоймаларды, техникаларға техникалық қызмет көрсету пункттерін, механикалық шеберханаларды, жуу орындарын елді мекендер шегінен тысқары жерде орналастыруға және салуға, қалдықтарды орналастыру орындарын ұйымдастыру мен жайластыруға, сондай-ақ судың сапасына теріс әсер ететін басқа да объектілерді орналастыруға;

      3) мемлекеттік экологиялық сараптамадан өткен жобалары болмаса, құрылыс, түбін тереңдететін және жару жұмыстарын жүргізуге, пайдалы қазбалар өндіруге, кабельдер, құбырлар мен басқа да коммуникациялар тартуға және бұрғылау, ауылшаруашылық және өзге де жұмыстарға тыйым салынады.

262-бап. Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі мемлекеттік қорық аймағында шаруашылық және өзге де қызметті жүзеге асыру кезіндегі жалпы экологиялық талаптар

      1. Топырақты қазып алумен және басқа жерге апарумен байланысты жұмыстарға жер қойнауын зерттеу және пайдалану жөніндегі уәкілетті мемлекеттік орган беретін арнаулы рұқсат болған кезде жол беріледі.

      2. Құрылыстарды салу, монтаждау және оларды қайта бөлшектеу ластаушы заттардың барлық түрлерін жинауды қамтамасыз ететін технологиялар пайдаланылған кезде ғана жүзеге асырылуы мүмкін.

      3. Келісімшарттық аумақ шегінде бұрын бұрғыланған ұңғымалар табылған кезде жер қойнауын пайдаланушы оларды өз балансына қабылдауға және олар бойынша мониторинг жүргізуге міндетті.

      4. Мұнай операцияларының барлық сатысында қоршаған ортаға эмиссия олар үшін белгіленген ластаушы заттардың шығарындылары мен төгінділеріне жол берілетін шекті нормативтерінен аспауға тиіс.

      5. Ұңғымаларды пайдалану кезінде, авариялық ахуалдың қауіп төндіру жағдайларын қоспағанда, флюидтерді алау етіп жағуға тыйым салынады.

      6. Ұңғымаларды сынау кезінде көмірсутегін алау етіп жағу барынша азайтылуға тиіс. Осы тармақта көрсетілген әдіс, экологиялық сараптама қорытындысында қоршаған ортаға неғұрлым қауіпсіз деп танылған жағдайда, оны түтінді шлейфтің сейілуіне ықпал ететін табиғи қолайлы жағдайларда ғана қолдану қажет, бұл ретте, алау қондырғыларының конструкциясы көмірсутегілердің толық жануын қамтамасыз етуге тиіс. Ұңғымалар құстардың өріс аудару жолдарына орналастырылған жағдайда, орнитофаунаға залалды болғызбау үшін ұйымдастыру-техникалық шаралар қабылдануға тиіс.

      7. Мұнай операцияларын жүргізген кезде атмосфераға шығарындылар Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына, қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық практикада қабылданған, байқаудан өткізілген принциптер мен әдістерге сәйкес бақылануға тиіс.

      8. Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі мемлекеттік қорық аймағы шегінде, ластанбаған немесе тазартылған сарқынды сулардың шектеулі тізбесін, оның ішінде салқындату және өрт сөндіру жүйелерінің сулары мен қоршаған ортаны қорғау, су қорын пайдалану мен қорғау саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдардың, сондай-ақ халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның рұқсаты бойынша төгілетін балласт суларды қоспағанда, сарқынды суларды төгуге және қалдықтарды тастауға тыйым салынады. Судың бақылау жақтауы шегінен тыс төгілуі нәтижесіндегі температурасы соңғы үш жыл ішіндегі төгу кезеңіндегі орташа айлық су температурасымен салыстырғанда бес градустан жоғары көтерілмеуге тиіс.

      9. Бұрғылау қалдықтарын оларды залалсыздандыру жөніндегі алдын ала операцияларсыз жер қойнауына айдауға тыйым салынады және ол мемлекеттік экологиялық сараптамадан өткен жобаға сәйкес жүзеге асырылады.

      9-1. Бекітілген жобалық құжаттарда көзделген, қыртыс қысымын сақтау арқылы мұнай беруді ұлғайтуды қамтамасыз ететін Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі ілеспе мұнай газын нормадан тыс жер қойнауына айдауға, сондай-ақ ілеспе газды жобалық көрсеткіштен артық айдауға тыйым салынады.

      10. Айналымға тартылмайтын және жер қойнауына айдалмайтын бұрғылау қалдықтарын (шламдар мен қоспаларды) залалсыздандыру мен сақтау жөніндегі барлық операциялар Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі мемлекеттік қорық аймағынан тысқары жерде, арнайы полигонда жүзеге асырылуға тиіс. Аталған операциялар полигон құрылысының бұрғылау жұмыстары басталар кезге қарай аяқталуын қамтамасыз етуге және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның келісімі бойынша жүзеге асырылуға тиіс.

      11. Теңіздегі өндірістік (бұрғылау, өндіру, пайдалану) объектілер және оларға қызмет көрсететін кемелер сарқынды суларды тазарту мен залалсыздандыруға немесе сарқынды суларды жинауға, сақтауға және кейіннен арнаулы кемелерге немесе жағалаудағы қабылдау құрылғыларына беруге арналған қондырғымен жабдықталуға тиіс. Қоқысты жинау немесе өңдеу (ұнтақтау немесе сығымдау) үшін тиісті құрылғылар көзделуге тиіс. Ең озық қолжетімді технологияларды пайдалану кезінде және жобалау құжаттамасына мемлекеттік экологиялық сараптаманың оң қорытындысы бар болғанда медициналық және тамақ қалдықтарын инсинерациялауға жол беріледі.

      12. Кез келген құрылыс және өзге де жұмыс түрлерін жүргізген кезде судың терең қабаты мен теңіз түбінде жару жұмыстарын пайдалануға тыйым салынады. Теңіз түбіндегі жару жұмыстары қоршаған ортаны қорғау, су қорын пайдалану мен қорғау саласындағы және жер қойнауын зерттеу және пайдалану жөніндегі уәкілетті мемлекеттік органдардың рұқсаты бойынша жүзеге асырылады.

      13. Суда жүзетін және су маңдарындағы құстардың ұя салатын орындарын бұзуға, сондай-ақ бекіре балықтарының уылдырық шашу орындарына баруына кедергі орнатуға тыйым салынады.

      14. Су тарту құрылыстары балық қорғау құрылғыларымен жарақтандырылған жағдайда ғана теңізден су тартуға жол беріледі. Су тарту құрылыстарында балық қорғау құрылғылары жұмысының тиімділігін үздіксіз бақылауға арналған техникалық құрылғылар орнатылуға тиіс.

      15. Мұнай өндіру жөніндегі жұмыстарды бастар алдында жер қойнауын пайдаланушының қаржылай қаражаты есебінен Каспий теңізі солтүстік бөлігінің мемлекеттік қорық аймағында уылдырық шашылуын қорғау және бағалы кәсіпшілік балықтарын молайту жөніндегі іс-шараларды қоса алғанда, қоршаған ортаны, сондай-ақ итбалықтардың тіршілік ету ортасын қорғау жөнінде кешенді бағдарламалар көзделуге тиіс.

      16. Көліктің бағыттары олардың теңіз сүт қоректілеріне, балықтар мен құстарға әсерін болдырмайтындай немесе оны азайтатындай етіп таңдалуға тиіс.

      17. Арнаулы талаптар қолданылатын аймақта жобада көзделмеген темір жолдарды, автомобиль жолдарын төсеуге және магистральдық құбырларды тартуға тыйым салынады.

      18. Таяз суларда жұмыс жүргізу үшін жоғары өнімді түптік топтасу мен уылдырық шашудың сақталуын қамтамасыз ететін көлік құралдары пайдаланылуға тиіс. Қажет болған жағдайда, қоршаған ортаның жай-күйіне мониторинг жүргізу кезінде топырақ-өсімдік жамылғысының тұтастығын және сол жердегі биоценоздарды барынша аз бұзатын жалпақ шынжыртабанды, қысымы төмен шиналармен, ауа жастықшаларымен жүретін арнаулы көлік құралдарын пайдалануға жол беріледі.

      19. Бұрғылық және тампонаждық сұйықтар құрамында техникалық жобада келісілмеген заттар қолданылмауға тиіс. Өзге заттарды пайдаланған жағдайда жер қойнауын пайдаланушы оларды қолдануды қоршаған ортаны қорғау саласындағы және жер қойнауын зерттеу жөніндегі жөніндегі уәкілетті мемлекеттік органдармен келіседі.

      20. Бұрғылау қондырғылары Халықаралық теңіз ұйымының тұншықтыратын газ шығарындыларының шекті мәндері жөніндегі талаптарына сай келетін іштен жану двигательдерімен жарақтандырылуы қажет.

      21. Энергия қондырғылары іштен жану двигательдерімен немесе қосарлы отын (дизельді отын-газ) турбиналарымен жарақтандырылуға тиіс.

      22. Теңізде барлау жүргізудің алдында, қоршаған ортаға әсерді толық көлемінде бағалауды қоса алғанда, жұмыс жобасы әлемдік тәжірибе ескеріле отырып әзірленуге тиіс. Көзделіп отырған шаруашылық қызмет жүргізілетін, бұрын зерделенген ауданның қазіргі жай-күйін талдау қоршаған ортаға әсерді бағалау табыс етілгенге дейін кемінде төрт жыл бұрын жүргізілген далалық зерттеу нәтижелеріне негізделуге тиіс.

      23. Қоршаған ортаға әсерді бағалау кезінде, теңіз акваторий мен жағалау аймақтарының айрықша осал учаскелерінде барлау жүргізуден бас тартуды қоса алғанда, балама нұсқаларды талдау міндетті элемент болып табылады.

      24. Су қорғау аймағында және теңіздің жағалау бойындағы тереңдігі 5-10 метрге дейінгі таяз сулы учаскелерінде ұңғымаларды бұрғылау сыртқы желілерден электр жетекті бұрғылау қондырғыларының көмегімен жүзеге асырылады. Егер бұрғылау дизельді отыны және дизельді жетегі бар генератордан бұрғылау қондырғысымен жүргізілсе, онда мұндай қондырғылардан тазартылмаған шығарынды газдардың атмосфераға шығуы барынша төмендетілуге тиіс.

      25. Теңізде мұнай операцияларын жүргізу кезінде, мұнай мен құрамында мұнай бар жүктерді тасымалдайтын әрбір теңіз құрылысында және әрбір кемеде төгілудің зардаптарын шектеу және жинау үшін материалдар мен абсорбенттер орналастырылуға тиіс.

      Ескерту. 262-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.15 N 461-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 25.04.2016 № 505-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
     

263-бап. Геофизикалық жұмыстар жүргізу кезіндегі экологиялық талаптар

      1. Геофизикалық операциялар жүргізу кезінде:

      1) сейсмикалық толқындардың жару көздерін және ихтиофауна мен олардың тіршілік ету ортасына зиянды әсер ететін параметрлері бар пневматикалық көздерді пайдалануға;

      2) қауіпсіздігі құжаттармен немесе тәжірибелік геофизикалық жұмыстар негізінде расталмаған аппаратуралар мен әдістерді қолдануға;

      3) теңізде сейсмикалық шығанақтардың бөлініп қалуы мен су ағызып кетуін болдырмау үшін оларды қараусыз қалдыруға, сондай-ақ оларды су түбімен сүйретуге тыйым салынады.

      2. Каспий итбалығының популяциясын сақтау мақсатында қазан айынан мамыр айына дейінгі кезеңде сейсмикалық жұмыстар мен өзге де шаруашылық қызметті жүргізу аралдағы және мұздақтардағы жатақтарда итбалықтардың шоғырланған жерінен кемінде бір теңіз милі қашықтығында сейсмикалық бөліктер бөліп беру арқылы үйлестіріледі. Итбалықтардың көп шоғырланған жерлерін анықтау үшін, жатақтардың жиі орын ауыстырылатыны ескеріле отырып, алдын ала авиациямен шолып ұшу көзделуге тиіс.

      3. Сейсмикалық барлау процесінде балықтарды жұмыс аймақтарынан үркітіп кетіру құралдарын пайдалану көзделуі мүмкін.

264-бап. Теңізде барлау мен өндіру кезіндегі экологиялық талаптар

      1. Мұнай операцияларын жүргізген кезде ұңғымаларды бұрғылау қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық практикада қабылданған, байқаудан өткізілген озық принциптер мен әдістер негізінде жүзеге асырылуға тиіс.

      2. Келісімшарттық аумақ шегінде теңіз бұрғылау платформаларын орналастыруға арналған орындар балық аулау кәсіпшілігі, балықтардың бағалы түрлерін және су кәсіпшілігінің басқа да объектілерін сақтау және өсімін молайту үшін перспективалық маңызы бар теңіз аудандарын барынша сақтау мүмкіндігі ескеріле отырып таңдалуға тиіс.

      3. Кеме қатынауға болатын акваторийде мұз қабаты болған жағдайда бұрғылау баржасынан немесе платформасынан бұрғылау жұмыстарын жүргізу, көмірсутегінің ықтимал төгілуін тұмшалау үшін қажетті жабдықтары бар мұзжарғыш түріндегі кеменің ұдайы бірге болуымен жүзеге асырылуға тиіс. Осы тармақта көрсетілген талап жасанды аралдарда жүргізіліп жатқан бұрғылау жұмысына қолданылмайды.

      4. Теңізде мұз қатқан қиын жағдайларда болжанған төтенше қысыммен және күкіртсутегінің өте жоғары мөлшерімен қалың тұз астындағы өнім беретін қабатты ашуға және ұңғымаларды сынауға тыйым салынады.

      5. Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі мемлекеттік қорық аймағы экожүйесінің тұрақты тіршілігін қамтамасыз ету үшін теңізде барлау мен өндіруді жобалау кезінде бұрғылық негіздер салу, ұңғымаларды сынау мен кемеде жүзу барынша шектеледі.

      6. Жер қойнауын пайдаланушы мұнай операцияларын жүргізу кезінде авариялық төгілулердің алдын алу, оларды оқшаулау және жою жөніндегі іс-шараларды қамтамасыз етуге тиіс.

      7. Теңізде өндіру бойынша мұнай операцияларын жүргізу кезінде жер қойнауын пайдаланушы қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган айқындаған тәртіппен ұңғымалар сағаларында қадағалау және өлшеу арқылы өндірістік процеске мониторинг жүргізуге міндетті.

      Ескерту. 264-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 25.04.2016 № 505-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
     

265-бап. Мұнай-газ құбырларын жобалау мен салу кезіндегі экологиялық талаптар

      1. Мұнай-газ құбырларын және оларды сүйемелдеу объектілерін теңіз деңгейінің көтеріліп-қайтып ауытқуының әсер ету аймағында жобалау мен салу олардың ең жоғары ауытқу шегі ескеріле отырып жүргізілуге тиіс.

      2. Мұнай-газ құбырларындағы автоматты бекіту ысырмаларын жобалау мұнай-газ құбыры тұтастығының бұзылу ықтималдығына байланысты тәуекелдердің бағалануы ескеріле отырып жүргізілуі қажет.

      3. Мұнай-газ құбырларын салу кезінде теңіз түбі бұзылу көлемінің барынша аз болуын қамтамасыз ететін техникалық құралдар мен жабдықтар қолданылуға және қалқыма заттардың су қабатында таралуын тұмшалайтын технологиялар мен әдістер пайдаланылуға тиіс.

      4. Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі мемлекеттік қорық аймағында мұнай-газ құбырларын жылжымалы мұздардан, кемелер зәкірінен және техногендік сипаттағы басқа да сыртқы әсерден зақымданудан қорғауды қамтамасыз ететін тереңдікте тарту міндетті болып табылады.

      5. Мұнай-газ құбырларының бойымен құбырдың шеткі сызықтарының осінен әрбір жағынан бес жүз метр қашықтықтағы, параллель жазықтықтар арасында орналасқан, су үстінен түбіне дейінгі су кеңістігінің учаскесі түрінде күзет аймағы белгіленуге тиіс.

      6. Мұнай-газ құбырларын гидрологиялық сынау кезінде суды ағызу Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі мемлекеттік қорық аймағы шекарасынан тысқары жерде жүргізілуге тиіс.

266-бап. Жағалаудағы жарақтандыру базалары мен жағалау инфрақұрылымы объектілеріне арналған экологиялық талаптар

      1. Порттар мен айлақтарды қоспағанда, жағалаудағы базаларды, оның ішінде жанар-жағар май материалдары қоймаларын, көлік құралдарына техникалық қызмет көрсету станцияларын салу, қолда бар инфрақұрылымдар пайдаланыла отырып, Каспий теңізі жағалауының су қорғау аймағынан тысқары жүзеге асырылуға тиіс. Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген су қорғау аймағында объектілер салуға және жұмыстар орындауға жол беріледі.

      2. Жарақтандыру айлақтары мен базаларының аудандары, жарақтандыру, техникалық қызмет ету мен май құю жөніндегі операциялар қоршаған ортаның қауіпсіздігі мен халық денсаулығын қамтамасыз ететін барлық талаптар сақтала отырып жүзеге асырылатындай етіп жоспарлануға тиіс.

      3. Жағалау инфрақұрылымы объектілері жұмыс істеуін аяқтап, олар қайта бөлшектелгеннен кейін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен келісілген жобалау құжаттамасына сәйкес жерді рекультивациялау жүргізілуге тиіс.

267-бап. Кеме жүзуіне қойылатын экологиялық талаптар

      1. Каспий теңізіне өсімдіктер мен жануарлар дүниесі объектілерінің кездейсоқ кіруін болғызбау үшін бұрын өзге су бассейндерінде жұмыс істеген жабдық пен аппаратураны, сондай-ақ кемелерді экологиялық тексеруден өткізбей пайдалануға тыйым салынады.

      2. Су көлігімен орын ауыстырудың барлық түрлері жобалау алдындағы және жобалау құжаттамасы құрамында табыс етілуге тиіс. Егжей-тегжейлі жобалау сатысында және жұмысты ұйымдастыру кезінде кемелердің жүзу бағыттарының маусымдар бойынша кестесі белгіленуге және ол картографиялық материалдарда көрсетілуге тиіс. Орын ауыстыру бағыттары таңдалған кезде, мұз қату жағдайларын қоса алғанда, гидрометеорологиялық жағдайлар, сондай-ақ балықтардың бағалы түрлерінің уылдырық шашу және өріс аудару кезеңдері мен орындары, итбалықтардың жатақтары, құстардың ұя салуы ескерілуге тиіс.

      3. Барлық кемелер отынды жабық алып жүру жүйелерімен, ластанған сулар мен тұрмыстық қоқыстарды жинайтын ыдыстармен жабдықталған, ашық су айдынына төгінділер мен шығарындыларға мүмкіндік бермейтін құрылғыларда жарақталған болуға тиіс.

      4. Қазақстан Республикасының сауда мақсатында теңізде жүзу заңнамасының талаптарына сәйкес сусымалы материалдарды, химиялық реагенттер мен қауіпті жүктерді тасымалдау олардың қоршаған ортаға жайылуын болдырмайтын жабық контейнерлерде және арнаулы ыдыстарда жүзеге асырылуға тиіс.

      5. Кемелердің, басқа да жүзуші құралдардың, теңіз бұрғылау қондырғылары мен платформаларының корпустары қазіргі заманғы сертификатталған коррозияға қарсы материалдармен жабылуға тиіс.

      6. Теңізде кемелерге май құю отынның және жанар-жағар май материалдарының төгілуі мен ағып кетуін болдырмайтын жүйелердің көмегімен жүргізілуге тиіс.

      7. Кемелерден шығатын шу мен діріл санитарлық-эпидемиологиялық ережелер мен нормаларда, гигиеналық нормативтерде белгіленген шудың жол берілетін шекті деңгейінен аспауға тиіс.

      8. Арнаулы мақсаттағы кемелердің құрылыс жабдықтары шу мен діріл деңгейін азайтуға арналған құралдармен жабдықталуға тиіс.

      9. Көмірсутектерді және өзге де қауіпті заттарды Каспий теңізі акваториясында танкермен тасымалдау үшін қосарлы корпусты танкерлер пайдаланылады.

      10. Кемелер кеме палубаларының мұнай өнімдерімен ластануына, су айдындарына ластанған сарқынды сулардың ағуына жол бермейтін жабдықпен жарақталуға тиіс. Су объектілеріне кемелерден мұнайды, зиянды заттар мен құрамында олар бар суларды, тамақ қалдықтарын, тұрмыстық қоқысты және пластмассалардың барлық түрлерін тастауға тыйым салынады.

      11. Кеменің жүзу режимі жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану және су қорын пайдалану мен қорғау саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдардың келісімі бойынша белгіленеді.

      Ескерту. 267-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 05.05.2017 № 59-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

268-бап. Мұнай операциялары объектілерін консервациялау мен жоюға қойылатын экологиялық талаптар

      1. Теңіздегі мұнай операциялары, барлау, оның ішінде қатты пайдалы қазбаларды, минералдық және (немесе) ауыз суды барлау объектілерін консервациялау немесе жою Қазақстан Республикасының жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

      2. Сынау аяқталғаннан кейін ұңғымалар консервацияланатын жағдайда жер қойнауын пайдаланушы оны консервациялау жөніндегі жұмысты жүргізуге, жұмыс қайта басталатын кезге дейін бұрғылау негіздерінің сақталуын және ұңғымалардың берік бекітілуін қамтамасыз етуге міндетті.

      3. Үйінді негізден (су асты бермадан немесе аралдан) бұрғыланған ұңғымаларды жою кезінде жер қойнауын пайдаланушы олардың берік бекітілуін және көмірсутегілермен және өзге де химиялық заттармен ықтимал ластанудан тазартуды алдын ала жүргізе отырып, жасанды негіздің жай-күйін бақылауды қамтамасыз етуге міндетті. Аралды (берманы) су шайып кеткен жағдайда жер қойнауын пайдаланушы негізді түбегейлі тегістегенге дейін оны қадамен немесе қалқымамен белгілеуге және кеме қатынасының қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында теңіз карталарына түсіру үшін оның координаттарын жер қойнауын зерттеу жөніндегі жөніндегі, ішкі су көлігі саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдарға беруге міндетті.

      4. Кез келген үлгідегі платформадан бұрғыланған ұңғымаларды жою кезінде олардың конструкциялары толық қайта бөлшектенуге және жойылуға, ал берік бекітілген ұңғымалардың шығып тұрған шеттері балық аулауға және кемеде жүзуге кедергі келтірмеуі үшін түбінен кесіп тасталуға тиіс.

      5. Пайдаланудан шығарылған қазба үйінділері аралдарын жою туралы шешім, жою жөніндегі жұмыстардың қоршаған ортаға әсеріне жүргізілген бағалаудың негізінде қабылдануға тиіс.

      6. Су басып қалған және батып кеткен ескі ұңғымаларды консервациялау мен жою қоршаған ортаға әсерді бағалау қамтылған, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес мемлекеттік экологиялық сараптамадан, өнеркәсіптік қауіпсіздік сараптамасынан және Қазақстан Республикасының жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы заңнамасына сәйкес жүргізілетін сараптамадан өткен жобалар бойынша орындалуға тиіс. Бұл ретте, міндетті түрде мұнайдың төгілуіне авариялық ден қою жоспары әзірленіп, бекітілуге тиіс. Жұмыстарды қажетті жабдықтармен, мамандармен, көліктермен және мұнайдың төгілуіне авариялық ден қою жоспарына сәйкес авариялық ахуалды болдырмау мен оларға ден қою жөніндегі өзге де құралдармен қамтамасыз етпей жүргізуге жол берілмейді.

      Ескерту. 268-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 11.04.2014 № 189-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
     

269-бап. Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі мемлекеттік қорық аймағындағы қоршаған ортаның мониторингі

      1. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі мемлекеттік қорық аймағында міндетті түрде мемлекеттік экологиялық мониторингті жүзеге асырады.

      2. Каспий теңізінің солтүстік бөлігінде мемлекеттік қорық аймағында шаруашылық қызметті жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушы теңіз ортасына келеңсіз әсерді болдырмау мақсатында, мұзбен жабылған теңіз акваториясында қысқы кезеңдегі мониторингті қоспағанда, барлық келісімшарт аумағы бойынша қоршаған ортаның жыл сайынғы өндірістік мониторингін (климаттық маусымдар бойынша) жүргізуге міндетті.

      3. Мұнай операцияларының әрбiр кезеңiнің (геофизикалық зерттеулер, инженерлік–геологиялық іздестірулер, бұрғылау, құрылыс, жайластыру, пайдалану, жою және өзгелері) қоршаған ортаға әсерін бағалау материалдарында өндірістік мониторинг жүргізу көзделуге тиіс, онда:

      1) мұнай операцияларының әрбір кезеңінде өндірістік объектілердегі қоршаған ортаның жай-күйіне тікелей зерттеулер;

      2) ластану көздерінің мониторингі;

      3) қоршаған орта жай-күйінің мониторингі;

      4) қоршаған ортаны авариялық ластау салдарының мониторингі қамтылады.

      4. Қоршаған ортаның мемлекеттік экологиялық және өндірістік мониторингі мына параметрлерді:

      1) Каспий теңізінің мәртебесі (режимі) бойынша әртүрлі учаскелерінде судың, сондай-ақ су түбіндегі шөгінділердің физикалық, химиялық және гидробиологиялық көрсеткіштер бойынша ластану деңгейін;

      2) Каспий теңізінің белгілі бір учаскелерінде (ашық теңізде, шығанақтарда, сағалық учаскелерде, теңізге құятын өзендерде, мұнай операцияларын жүргізетін аудандарда сынамаларды іріктеп алудың бақылау нүктелерінде) атмосфера - су бөліну шекарасында ластаушы заттардың балансы мен түрленуін және олардың су түбі шөгінділерінде (тұнбаларда) жинақталуын;

      3) табиғи циркуляциялық процестерді, гидрометеорологиялық көрсеткіштерді (судың температурасын, ағысын, желдің жылдамдығы мен бағытын, атмосфералық жауын-шашынды, атмосфералық қысымды, ауаның ылғалдығын) байқауды қамтуға тиіс.

      5. Жер қойнауын пайдаланушы қажет болған жағдайда және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның талап етуімен қоршаған ортаның жай-күйіне қосымша зерттеулер жүргізуге тиіс.

      6. Жер қойнауын пайдаланушы қоршаған ортаның жай-күйін қадағалаудың түрлері мен әдістерін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген тәртіппен айқындайды.

      7. Өндірістік мониторинг өткізу кезінде жер қойнауын пайдаланушы өткен жылдардағы қадағалаулардың нәтижелерін ескеруі және қадағалауды ұзақ мерзім қатарынан жалғастыру мақсатында жұмыс алаңында (келісімшарттық аумақ шегінде және оның айналасында) орналасқан, жұмыс істеп тұрған станциялардың көрсеткіштерін пайдалануға тиіс.

      8. Авариялық жағдайлар туындаған жағдайда қоршаған ортаның авариялық ластану салдарының мониторингі кідіріссіз ұйымдастырылуға тиіс.

      9. Жер қойнауын пайдаланушы өндірістік мониторинг нәтижелерін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті мемлекеттік органға беруге міндетті.

      Ескерту. 269-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.04.2016 № 506-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

39-тарау. Радиоактивті материалдарды, атом энергиясын пайдалануға және радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге қойылатын экологиялық талаптар

      Ескерту. 39-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 12.01.2016 № 443-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
     

270-бап. Радиоактивті қалдықтар мен материалдарды трансшекаралық ауыстыру

      1. Өңдеу үшін басқа мемлекеттерге әкетілген Қазақстан Республикасының өз радиоактивті қалдықтарын қоспағанда, радиоактивті қалдықтарды сақтау немесе көму мақсатында басқа мемлекеттерден Қазақстан Республикасына әкелуге тыйым салынады. Радиоактивті заттардың қоршаған ортаға таралуына жол бермеу жөніндегі іс-шараларды жүргізбей радиоактивті қалдықтар мен материалдарды жер бетіне және жер қойнауына көмуге (орналастыруға) тыйым салынады.

      2. Қазақстан Республикасына радиоактивті материалдарды, радиациялық қауіпсіздік нормаларында белгіленген, құрамында алып қою деңгейлерінен жоғары радиоактивті заттар бар жартылай фабрикаттарды, шикізатты, жинақтаушы бұйымдарды әкелу Қазақстан Республикасының экспорттық бақылау саласындағы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады және Қазақстан Республикасының атом энергиясын пайдалану саласындағы заңнамасына сәйкес ядролық материалдар мен иондандырушы сәулелену көздерінің мемлекеттік есебіне алынуға жатады.

      3. Радиоактивті материалдарды трансшекаралық ауыстыру кезінде табиғат пайдаланушы халықаралық құқық нормаларын сақтай отырып ауыстыруды қамтамасыз ету үшін шаралар қабылдауға міндетті. Бұл ретте:

      1) табиғат пайдаланушы межелі мемлекеттің рұқсаты және алдын ала хабардар етілуі, сондай-ақ келісімі бойынша ауыстыруды қамтамасыз ету үшін шаралар қабылдауға міндетті;

      2) транзит мемлекеттері арқылы трансшекаралық ауыстыру нақты пайдаланылатын көлік түрлеріне сәйкес келетін халықаралық міндеттемелерді орындау шартымен жүзеге асырылуға тиіс;

      3) пайдаланылған отынды немесе радиоактивті қалдықтарды сақтау немесе көму үшін оңтүстік ендіктен оңтүстікке қарай 60 градус межелі орынға жөнелтуге тыйым салынады.

      Ескерту. 270-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 12.01.2016 № 443-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
     

271-бап. Радиоактивті материалдарды пайдалану кезіндегі экологиялық талаптар

      1. Жеке және заңды тұлғалар радиоактивті материалдарды өндірудің, сақтаудың, тасымалдаудың, пайдаланудың, кәдеге жаратудың және жоюдың белгіленген ережелерін сақтауға, радиациялық әсердің жол берілетін шекті деңгейі нормативтерінің бұзылуына жол бермеуге, қоршаған ортаның радиациялық ластануының алдын алу және оны жою жөнінде шаралар қабылдауға міндетті.

      2. Қоршаған ортаның радиациялық ластануы байқалған жағдайда жеке және заңды тұлғалар бұл туралы атом энергиясы және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдарға, сондай-ақ санитарлық-эпидемиологиялық қызметтің мемлекеттік органына кідіріссіз түрде хабарлауға тиіс.

      3. Радиоактивті материалдарды пайдалану кезінде табиғат пайдаланушылар:

      1) радиоактивті материалдарды пайдалану мерзімі ішінде оларға әсер етуі мүмкін барлық факторларды бағалауды;

      2) радиоактивті материалдардың халық денсаулығына және қоршаған ортаға әсерін бағалауды;

      3) азаматтарға және қоғамдық бірлестіктерге, мемлекеттік немесе Қазақстан Республикасының заңдарымен қорғалатын өзге де құпияларды құрайтын ақпаратты қоспағанда, радиоактивті материалдардың сипаттамасы мен оларды пайдалану кезіндегі қауіпсіздік шаралары туралы ақпараттың берілуін;

      4) Қазақстан Республикасының халықтың радиациялық қауіпсіздігі саласындағы заңнамасына сәйкес радиациялық қауіпсіздіктің негізгі нормалары мен ережелерін ескере отырып, халық денсаулығына және қоршаған ортаға радиациялық, оның ішінде авария салдарынан болатын радиациялық әсерді шектеу шараларын;

      5) радиоактивті қалдықтар түзілуінің ең төменгі деңгейін қамтамасыз етуге тиіс.

272-бап. Радиоактивті материалдар мен қалдықтарды сақтау мен көму кезіндегі экологиялық талаптар

      1. Қазақстан Республикасының аумағында түзілетін радиоактивті қалдықтар олардың ықтимал қауіптілігі болуы мүмкін уақыт кезеңі ішінде халық пен қоршаған ортаның радиациядан қорғалуын қамтамасыз ететіндей түрде көмілуге тиіс.

      2. Радиоактивті қалдықтарды орналастыру радиоактивті қалдықтардың түзілуіне алып келетін қызметтің кез келген түрінің міндетті кезеңі ретінде жобалау және техникалық құжаттамада көзделуге тиіс. Радиоактивті қалдықтарды жинау, сақтау, тасымалдау мен көму тәртібі және оларды ұйымдастыру осы Кодексте көзделген экологиялық талаптар ескеріле отырып, Қазақстан Республикасының атом энергиясын пайдалану туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

      3. Радиоактивті материалдар мен қалдықтарды сақтау мен көму кезінде табиғат пайдаланушылар:

      1) өздігінен жүретін тізбекті ядролық реакцияларды болғызбауды және жылудың көп бөлінуінен қорғауды;

      2) радиациялық қауіпсіздік ережелері мен нормаларына сәйкес тиісті қорғау әдістерін қолдану арқылы халықтың және қоршаған ортаның тиімді қорғалуын;

      3) радиоактивті материалдар мен қалдықтарды сақтаумен байланысты болуы мүмкін биологиялық, химиялық және басқа да тәуекелдердің есебін;

      4) көму объектісінің орналасқан жеріне, конструкциясы мен құрамына қатысты есеп құжаттарының сақталуын;

      5) радиоактивті материалдарға санкциясыз қол жеткізуді бақылау мен шектеу, сондай-ақ радиоактивті заттардың қоршаған ортаға жоспарланбаған шығарылуын болдырмауды қамтамасыз етуге тиіс.

273-бап. Радиоактивті материалдар мен қалдықтарды тасымалдау кезіндегі экологиялық талаптар

      1. Радиоактивті материалдар мен қалдықтарды тасымалдау Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген ережелерге және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес жүзеге асырылады.

      2. Радиоактивті материалдар мен қалдықтарды тасымалдау ережелері жүк жөнелтушінің, тасымалдаушының және жүк алушының құқықтарын, міндеттері мен жауапкершілігін, қауіпсіздік, физикалық жағынан қорғалу шараларын, оқиғалар мен аварияларға жол бермеу жөніндегі келісілген шаралар жүйесін, буып-түюге, таңбалауға және көлік құралдарына қойылатын талаптарды, ықтимал авариялардың салдарын тұмшалау жөніндегі іс-шараларды көздеуге тиіс.

274-бап. Ядролық қондырғыларды және радиоактивті қалдықтармен жұмыс істеуге арналған объектілерді орналастыру мен пайдалануға қойылатын экологиялық талаптар

      1. Қазақстан Республикасының Үкіметіне ядролық қондырғыларды және радиоактивті қалдықтармен жұмыс істеуге арналған объектілерді орналастыруға қатысты ұсыныстар енгізуге жергілікті мемлекеттік органдардың, жеке және заңды тұлғалардың құқығы бар.

      Ядролық қондырғыларды немесе радиоактивті қалдықтармен жұмыс істеуге арналған объектілерді орналастыру туралы мәселенің қаралуы үшін өтініш беруші Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен әзірленген, осындай қондырғыны немесе объектіні салу қажеттігінің негіздемесі, сондай-ақ оларды орналастыруға арналған алаңдардың балама нұсқалары қамтылуға тиіс материалдарды табыс етеді.

      Материалдар:

      1) ядролық қондырғы немесе радиоактивті қалдықтармен жұмыс істеуге арналған объекті орналастырылуы мүмкін аудандағы қоршаған ортаның сипаттамасын;

      2) объектілерді салу, пайдалануға беру, пайдалану, пайдаланудан шығару және жабу жөніндегі жоспарланған жұмыстардың адам денсаулығына және қоршаған табиғи ортаға әсерін бағалауды;

      3) қоршаған ортаға теріс әсерді төмендететін іс-шараларды;

      4) қоғамдық тыңдаулардың қорытындылары міндетті түрде ескерілген мемлекеттік экологиялық, санитарлық-эпидемиологиялық және техникалық сараптамалардың оң қорытындысын қамтуға тиіс.

      2. Ядролық қондырғыларды және объектілерді салу туралы шешімді аумағында ядролық қондырғы және (немесе) объекті салу жоспарланатын жергілікті өкілді органдар келіскен кезде Қазақстан Республикасының Үкіметі қабылдайды.

      3. Ядролық қондырғыларды және радиоактивті қалдықтармен жұмыс істеуге арналған объектілерді орналастыру үшін жер учаскелерін және жер қойнауын беру Қазақстан Республикасының Жер кодексінде, Қазақстан Республикасының жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы заңнамасында және осы Кодексте белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

      4. Ядролық қондырғыларды және радиоактивті қалдықтармен жұмыс істеуге арналған объектілерді орналастыруға қатысты шешімдер қабылдау кезінде өңірді әлеуметтік-экономикалық дамытуға бағытталған қосымша іс-шаралар көзделуге тиіс. Бұл іс-шараларды жүзеге асырудың көлемі мен тәртібін әрбір нақты жағдайда ғылыми-экономикалық негіздемелер негізінде жергілікті мемлекеттік басқару органдарымен келісім бойынша Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді.

      5. Ядролық қондырғыны немесе радиоактивті қалдықтармен жұмыс істеуге арналған объектіні пайдалануға қабылдауды мемлекеттік қабылдау комиссиясы жүзеге асырады.

      6. Ядролық қондырғыны немесе радиоактивті қалдықтармен жұмыс істеуге арналған объектіні пайдалануға қабылдау жобада көзделген өндірістік және тұрмыстық мақсаттағы объектілермен бір кешенде жүзеге асырылуға тиіс.

      7. Ядролық қондырғыны немесе радиоактивті қалдықтармен жұмыс істеуге арналған объектіні пайдаланудан шығару және радиоактивті қалдықтарды көмуге арналған қойманы жабу тәртібі атом энергиясын пайдалану саласындағы нормаларға, ережелер мен стандарттарға сәйкес жобада көзделуге тиіс. Шығыстарды қаржыландыруды ядролық қондырғының немесе радиоактивті қалдықтармен жұмыс істеуге арналған объектінің иесі жүзеге асырады.

      8. Ядролық қондырғыны немесе радиоактивті қалдықтармен жұмыс істеуге арналған объектіні пайдаланудан мерзімінен бұрын шығару және радиоактивті қалдықтарды көмуге арналған қойманы жабу туралы шешімді Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді және аталған іс-қимылдар басталғанға дейін екі жылдан кешіктірмей пайдаланушы ұйымның немесе осы салада маманданған ұйымның назарына жеткізіледі.

      9. Ядролық қондырғы немесе радиоактивті қалдықтармен жұмыс істеуге арналған объекті орналасқан жерлерде санитарлық-қорғаныш аймағы және бақылау аймағы белгіленеді.

      Аймақтардың көлемдері мен шекаралары жобада ядролық энергияны пайдалану саласындағы нормаларға, ережелер мен стандарттарға сәйкес белгіленеді. Санитарлық-қорғаныш аймағында және бақылау аймағында радиациялық жағдайды бақылау жүзеге асырылады.

      10. Параметрлері мен кімге тиесілі екеніне қарамастан, санитарлық-қорғаныш аймағында, бағбандық және бақшалық жер учаскелерін орналастыруды, сондай-ақ ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіруді қоса алғанда, тұрғын үй ғимараттарын, білім беру ұйымдарын, денсаулық сақтау және демалыс мекемелерін, спорттық-сауықтыру құрылыстарын орналастыруға (салуға) тыйым салынады.

      11. Санитарлық-қорғаныш аймағында орналасқан жерлер мен су айдындарын өнімдерге радиологиялық бақылауды міндетті түрде жүргізу шартымен шаруашылық мақсатында пайдалануға болады.

      Ескерту. 274-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2012.07.10 N 34-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
     

275-бап. Құрылыс материалдарының, минералдық тыңайтқыштардың, мелиоранттар мен көмірдің жол берілетін радиоактивтілік деңгейі

      1. Құрылыс материалдарының, минералдық тыңайтқыштардың, мелиоранттар мен көмірдің жол берілетін радиоактивтілік деңгейі радиациялық қауіпсіздік нормаларымен белгіленеді.

      2. Көмір радиациялық қауіпсіздік нормаларында белгіленген мөлшер шегінен аспаған кезде кез келген мақсатта пайдаланылуы мүмкін. Радиоактивтілігі радиациялық қауіпсіздіктің қолданыстағы нормаларында және санитарлық ережеде көзделген деңгейден жоғары көмір, радиациялық қауіпсіздік нормалары сақталу шартымен карьердің ішкі үйіндісіне жинақталып, көмілуге тиіс.

276-бап. Елді мекендер аумақтарындағы, тұрғын үйлердің және қоғамдық ғимараттардың үй-жайларындағы радиациялық жағдайға, құрылыс материалдарының, минералдық тыңайтқыштардың, отын-энергетикалық шикізаттың радиациялық қауіпсіздігіне және мұнай операциялары кезіндегі радиациялық қауіпсіздікке бақылау ұйымдастыру

      1. Радиациялық бақылауды ұйымдастыру радиациялық қауіпсіздіктің белгіленген нормативтік шамаларынан асуына жол бермеуін, сондай-ақ халыққа дозалық жүктемені төмендету жөніндегі іс-шараларды әзірлеу мен енгізуді өзіне міндет етіп қояды.

      2. Елді мекен пункттерінің, тұрғын үй-тұрмыстық объектілерінің, өнеркәсіп кәсіпорындарының, демалыс және рекреация аймақтарының, бағбандық серіктестіктерінің құрылысына жер учаскелері бөлініп берілген кезде, міндетті іздестіру жұмыстары көлеміне бөлініп берілген учаске аумағындағы сыртқы гамма-сәуленің экспозициялық дозасының қуатын өлшеу енгізілуге тиіс. Нәтижелері құрылысқа учаске таңдау жөніндегі комиссияның хаттамасымен ресімделеді.

      3. Тұрғын үй объектілері пайдалануға берілген кезде сыртқы гамма-сәуленің экспозициялық мөлшерінің қуаты - әрбір пәтерде, ал радонның шоғыры әрбір кіреберістің бірінші қабатындағы пәтерлердің бірінде өлшенеді. Радонның жол берілетін шоғырлануы асып кеткені анықталған жағдайда зерттеу үйдің барлық пәтерлерінде жүргізіледі.

      4. Сыртқы гамма-сәуленің дозалық қуатын өлшеу жер бетінен немесе үй-жай еденінен 1 метр биіктікте жүргізіледі.

      5. Радонның баламалық тепе-тең көлемді белсенділігінің болуын бақылау халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның әдістемелік нұсқауларына және Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен аттестатталған басқа да әдістемелерге сәйкес жүзеге асырылады.

      6. Пайдалануға берілетін құрылыс объектілеріндегі өлшеулердің нәтижелері радиациялық тексеру актісі түрінде ресімделіп, оның бір данасы объектіні пайдалануға енгізу жөніндегі мемлекеттік қабылдау комиссиясының актісіне тіркеледі. Өлшеулерді өткізу үшін жауапкершілік объект құрылысын жүзеге асыратын және оны пайдалануға ұсынатын ұйымға жүктеледі.

      7. Үй-жайлардағы гамма-фонды және радонның мөлшерін азайту жөніндегі іс-шараларды жүргізу мүмкіндігін, қажеттілігін, көлемі мен мерзімдерін халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның аумақтық органының өкілдерін міндетті түрде қатыстыра отырып, жергілікті мемлекеттік басқару органдарының комиссиясы айқындайды.

      8. Табиғат пайдаланушы құрылыс материалдары, минералдық тыңайтқыштар, мелиоранттар мен отын-энергетика шикізаты кен орнын игеруді бастағанға дейін олардың радиациялық қауіптілік деңгейі мен пайдаланылу шарттары туралы санитарлық-эпидемиологиялық қорытынды алуға тиіс. Қорытындыны геологиялық-барлау жұмыстарының нәтижелері бойынша пайдалы қазбаларды радиациялық-гигиеналық бағалау бөлімі қамтылатын, кен орындарын игеру жобасының негізінде халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган береді.

      9. Табиғат пайдаланушының радиациялық бақылау қызметі кен орындарын игеру жөніндегі жоба талаптарының орындалуын қамтамасыз етеді, радиациялық бақылау нәтижелері құжатпен ресімделеді.

      10. Өнімнің радиациялық сапасы аккредиттелген зертханалар орындаған зертханалық зерттеулер негізінде мемлекеттік бақылау органдарының қорытындысымен расталады. Өнімнің сапасын растаудың тәртібі мен кезеңділігі кен орындарын игеру жобаларының сараптамасы кезінде белгіленеді.

277-бап. Металл сынықтарына радиациялық бақылауды қамтамасыз етуге қойылатын талаптар

      1. Металл сынықтарын өндірістік радиациялық бақылау:

      1) дайындау ұйымына түсетін барлық металл сынықтарын оның радиоактивті ластануын не онда оқшау гамма-сәуле көздерінің болуын анықтау мақсатындағы радиациялық бақылауды;

      2) металл сынықтарының тобына немесе бөліктеріне жақын жерде радиациялық фонның артуы анықталған кезде гамма-сәуле дозасының қуатын өлшеуді;

      3) металл сынығының альфа- және бета-активті радионуклидтермен беткі ластануының бар-жоғын іріктеп тексеруді;

      4) металл сынығы топтарын тасуға арналған бос көлік құралына радиациялық тексеру жүргізуді, сондай-ақ жүк тиелген көлік құралының үстіндегі гамма-сәуле дозасының қуатын өлшеуді қамтиды.

      2. Өндірістік радиациялық бақылау жүргізу әдістемесі санитариялық қағидаларда айқындалады.

      Ескерту. 277-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
     

278-бап. Радиациялық авариялар кезінде іс-шараларды жүзеге асыру тәртібі

      1. Радиоактивті материалдарды тасымалдағанда төтенше жағдайлар туындаған кезде азаматтардың денсаулығын, олардың мүлкін және қоршаған ортаны қорғауды қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасының атом энергиясын пайдалану, халықтың радиациялық қауіпсіздігі саласындағы заңнамасының талаптары және техникалық регламенттер сақталуға тиіс.

      2. Авариялық рәсімдер авария болған жағдайда жүк құрамының қоршаған ортамен өзара іс-әрекеті салдарынан басқа қауіпті заттардың пайда болу ықтималдығын ескеруге тиіс.

279-бап. Радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласындағы қадағалау мен бақылау

      Радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласындағы қадағалау мен бақылау Қазақстан Республикасының атом энергиясын пайдалану туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

40-тарау. ЫҚТИМАЛ ҚАУІПТІ ХИМИЯЛЫҚ ЖӘНЕ БИОЛОГИЯЛЫҚ ЗАТТАРДЫ,
ГЕНЕТИКАЛЫҚ ТҮРЛЕНДІРІЛГЕН ӨНІМДЕР МЕН ОРГАНИЗМДЕРДІ
ӨНДІРУ ЖӘНЕ ОЛАРДЫ ПАЙДАЛАНУ КЕЗІНДЕГІ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ТАЛАПТАР

280-бап. Ықтимал қауіпті химиялық заттарды өндіру және пайдалану кезіндегі экологиялық талаптар

      1. Ықтимал қауіпті химиялық заттарды өндіру мен пайдалану жөніндегі операциялар барысында:

      1) өндіру, сақтау, тасымалдау және пайдалану процесінде қоршаған ортаға әсер етудің шекті жол берілетін белгіленген нормативтерінің орындалуы;

      2) оларды қолданудың халықтың денсаулығы мен қоршаған ортаға зиянды салдарларының алдын алу жөніндегі шаралардың орындалуы қамтамасыз етілуге тиіс.

      2. Жойылуы қиын органикалық ластауыштарды қамтитын немесе оны пайдалану нәтижесінде Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарында көзделген жойылуы қиын органикалық ластауыштар түзілетін өнімді өндіруге және импорттауға тыйым салынады.

      Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарында айқындалған химиялық заттарды өндіруге және пайдалануға шектеу қойылады.

      3. Жойылуы қиын органикалық ластауыштар экологиялық қауіпсіз тәсілмен жойылуға жатады.

      Бөлінетін газдарды кешенді тазаламайынша жойылуы қиын органикалық ластауыштарды және құрамында хлор бар қалдықтарды жоюға арналған технологияларды пайдалануға тыйым салынады. Бұл ретте бөлінетін газдарды кешенді тазалау тазартылған бөлінетін газдарда диоксиндер мен фурандардың 0,1 нг/м3 аспайтын концентрацияда болуын қамтамасыз етуге тиіс.

      4. Азық-түлікті немесе мал азықтарын өндіруге және қайта өңдеуге байланысты жерлерде жойылуы қиын органикалық ластауыштарды пайдалануға тыйым салынады.

      Ескерту. 280-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.04.2016 № 506-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
     

281-бап. Қоршаған ортаны зиянды және бақыланбайтын биологиялық әсерден қорғау

      Ықтимал қауіпті биологиялық заттарды, оның ішінде генетикалық түрлендірілген организмдер мен өнімдерді өндіру мен пайдалану жөніндегі операциялар барысында:

      1) өндіру, сақтау, тасымалдау және пайдалану процесінде қоршаған ортаға әсер етудің шекті жол берілетін белгіленген нормативтерінің орындалуы;

      2) оларды қолданудың адам денсаулығы мен қоршаған ортаға зиянды салдарларының алдын алу жөніндегі шаралардың орындалуы;

      3) генетикалық түрлендірілген өнімдердің қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган және халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган пайдалануға рұқсат берген тізбе шеңберінде ғана пайдаланылуы қамтамасыз етілуге тиіс.

282-бап. Гендік-инженерлік қызметті жүзеге асыру тәртібі

      1. Генетикалық түрлендірілген өнімдер мен организмдерді өндіру мен пайдалану жөніндегі операциялар барысында мынадай талаптар сақталуға тиіс:

      1) табиғат пайдаланушылар генетикалық түрлендірілген өнімдердің қайдан шығатынын және қайда түсетінін айқындайтын жүйелер мен рәсімдерді меңгеруге тиіс;

      2) қоршаған ортаға әдейі шығаруға арналған генетикалық түрлендірілген организмдер үшін табиғат пайдаланушылар қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға және санитарлық-эпидемиологиялық қызметтің мемлекеттік органына олардың ерекшеліктері туралы егжей-тегжейлі ақпарат беруге тиіс;

      3) тағамға, жемге немесе өңдеуге арналған генетикалық түрлендірілген организмдер үшін табиғат пайдаланушылар қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға өнімде болуы мүмкін генетикалық түрлендірілген организмдердің ерекшеліктерін сипаттап, өнімнің тек тағам, жем ретінде немесе өңдеу үшін пайдаланылуға тиістілігі туралы декларация ұсынуға тиіс;

      4) генетикалық түрлендірілген организмдерден алынатын тағам және жем өнімдеріне қатысты табиғат пайдаланушылар сатып алушыларды өнімнің генетикалық түрлендірілген организмдерден алынғаны туралы хабардар етуге тиіс;

      5) табиғат пайдаланушылар генетикалық түрлендірілген өнімдер мен организмдерді өндіру мен пайдалану туралы ақпаратты бес жыл бойы сақтауға және оны қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға және халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органға олардың талап етуі бойынша табыс етуге тиіс.

      2. Ауыл шаруашылығының табиғат пайдаланушылары өз өнімін сатып алушыға оның генетикалық түрлендірілген өнім сатып алатынын таңбалау арқылы хабардар етуге және өз өнімін ұсынатын сатып алушылардың тізілімін жүргізуге тиіс.

      3. Мемлекеттік органдар барлық генетикалық түрлендірілген тағам өнімдері мен жемге арналған таңбалау туралы қолда бар ережелерді таратады. Генетикалық түрлендірілген организмдерді қамтитын немесе олардан құралған немесе алынған барлық тағам өнімдері мен жемдер таңбалануға тиіс. Таңбалаудың мақсаты тұтынушыларды өнімнің немесе жемнің нақты қасиеттері туралы хабардар ету болып табылады.

      4. Генетикалық түрлендірілген организмдерді таңбалау жүйесі түпкі тамақ өнімінде генетикалық түрлендірілген дезоксирибонуклеидтерді немесе белоктарды табу мүмкіндігіне негізделеді.

41-тарау. ӨНДІРІС ЖӘНЕ ТҰТЫНУ ҚАЛДЫҚТАРЫНА МЕНШІК ҚҰҚЫҒЫН
АНЫҚТАУ КЕЗІНДЕГІ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ТАЛАПТАР

283-бап. Өндіріс және тұтыну қалдықтарына меншік құқығы

      1. Қызметі нәтижесінде өндіріс және тұтыну қалдықтары құралатын жеке және заңды тұлғалар олардың меншік иелері болып табылады және, егер Қазақстан Республикасының заңнамасында немесе қалдықтармен жұмыс істеу талаптарын айқындайтын шарттар өзгеше көзделмесе, қалдықтар құралған кезден бастап олармен қауіпсіз жұмыс істеу үшін жауапты болады.

      2. Қалдықтарға меншік құқығын басқа тұлға сатып алу-сату, айырбастау, сыйға беру шартының немесе қалдықтарды иеліктен шығару туралы өзге де мәміле негізінде алуы мүмкін.

      3. Мемлекет мемлекеттік меншік объектілерінде немесе сот шешімі бойынша мемлекеттік меншікке түсті деп танылған объектілерде құралатын, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген басқа да жағдайларда қалдықтардың меншік иесі болып табылады.

      4. Қалдықтардың меншік иесі қалдықтарды жинаудың орталықтандырылған жүйесін немесе қалдықтарды жинау, кәдеге жарату, қайта өңдеу, сақтау, орналастыру немесе жою жөніндегі операцияларды атқаратын субъектілердің қызмет көрсетулерін пайдалануға тиіс не қалдықтарды орналастыру мен жою жөніндегі операцияларды дербес жүзеге асыруға міндетті.

      Бөгде ұйымдардан қабылданатын қалдықтарды жинау, тасымалдау, кәдеге жарату, қайта өңдеу және көму жөніндегі операцияларды орындайтын субъектілер ұлттық стандарттарда белгіленген біліктілік талаптарына сәйкес келуге тиіс және қалдықтардың меншік иесі оларды берген кезден бастап қалдықтармен қауіпсіз жұмыс істеуге жауапты болады.

      5. Меншік иесінің қалдықтарды жинау, кәдеге жарату, қайта өңдеу, сақтау, орналастыру немесе жою жөнiндегi операцияларды орындайтын субъектiлерге қалдықтарды беруі, егер тараптар келісімді өзгеше жағдайда жасамаған болса, қалдықтарға меншік құқығының бір мезгілде осындай субъектілерге ауысуын білдіреді.

      6. Қалдықтарды жинау, тасымалдау, кәдеге жарату, қайта өңдеу және көму жөніндегі операцияларды орындайтын субъектілерге қойылатын талаптар ұлттық стандарттарда белгіленеді. Қалдықтарды жинау, кәдеге жарату, қайта өңдеу, сақтау, орналастыру немесе жою жөніндегі операцияларды орындайтын субъектілерге қойылатын ұлттық стандарттардың талаптары дара кәсіпкерлердің және ұйымдық-құқықтық нысанына қарамастан, заңды тұлғалардың орындауы үшін міндетті.

      Ескерту. 283-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.04.2016 № 506-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.10.2018 № 184-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

284-бап. Иесіз қалдықтар

      1. Меншік иесі жоқ немесе меншік иесі белгісіз қалдықтар иесіз қалдықтар болып табылады.

      2. Жер учаскелерінің меншік иелері немесе жер пайдаланушылар өз жер учаскелерінде иесіз қалдықтарды анықтаған кезде оларды пайдалануға кірісіп не қалдықтарды өз меншігіне айналдыруды куәландыратын өзге де әрекеттер жасай отырып, осы қалдықтарды өз меншігіне айналдыруға құқылы.

      Басқа иесіз қалдықтар, егер сот қалдықтарды иеленуге кіріскен тұлғаның өтініші бойынша оларды иесіз қалдық деп таныса, осы тұлғаның меншігіне түседі.

      3. Өзге жағдайларда, иесіз қалдықтарды тапқан тұлғалар бұл жөнінде тиісті жергілікті атқарушы органға хабарлауға міндетті. Аумағында иесіз қалдықтар анықталған облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) жергілікті атқарушы органы иесіз қалдықтардың бар екендігі жөнінде хабарлама алған кезден бастап бір жыл ішінде бұл қалдықтарды республикалық немесе коммуналдық меншікке түскен деп тану туралы талаппен сотқа жүгінуге міндетті.

      Иесіз қалдықтар табылған жағдайда, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган осы қалдықтарды республикалық немесе коммуналдық меншікке түскен деп тану туралы талаппен де сотқа жүгіне алады.

      4. Жергілікті атқарушы органдар иесіз қалдықтармен жұмыс істеу және олардың қоршаған ортаға және халықтың денсаулығына теріс әсерін болдырмау жөніндегі іс-шаралар өткізуді ұйымдастырады.

      5. Иесіз қауіпті қалдықтар сот шешімімен республикалық меншікке түседі. Иесіз қауіпті қалдықтарды басқару тәртібін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді. Мұндай қалдықтарды басқаруды қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның ведомстволық бағынысындағы ұйым жүзеге асырады.

      6. Сот шешімі бойынша республикалық немесе коммуналдық меншікке түсті деп танылмаған иесіз қалдықтар оларды қалдырған меншік иесінің иелігіне, пайдалануына және билік етуіне қайта қабылдануы не Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес иелену мерзімі өткендіктен меншікке сатып алынуы мүмкін.

      7. Осы баптың ережелеріне сәйкес пайдалы құрауыштар алына отырып қайта өңделуге жататын иесіз қалдықтар мемлекеттік не жеке меншікке айналдырылғаннан кейін қалдықтар ретінде қаралмайды.

      Ескерту. 284-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 28.04.2016 № 506-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

285-бап. Қалдыққа меншік құқығының ауысуы

      1. Қалдықтар орналастырылған жер учаскелерінде жер учаскесінің меншік иесі немесе жер пайдаланушы өзгерген кезде қалдыққа меншік құқығы туралы мәселе Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес шешіледі.

      2. Мемлекеттік меншік объектілері жекешелендірілген кезде, егер "Мемлекеттік мүлік туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес осы кәсіпорындарды жекешелендіру шарттарында өзгеше көзделмесе, қалдықтарға меншік құқығы, сондай-ақ қалдықтармен қауіпсіз жұмыс істеу және оларды жою, жерлерді рекультивациялау мен қалпына келтіру жөніндегі міндеттемелер жаңа меншік иесіне ауысады.

      Ескерту. 285-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.03.01 N 414-IV (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

41-1-тарау. Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері

      Ескерту. 8-бөлім 41-1-тараумен толықтырылды - ҚР 17.11.2015 № 407-V Заңымен (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі).

285-1-бап. Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелерін орындауға қойылатын талаптар

      1. Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері қолданылатын өнім (тауарлар) тізбесіне сәйкес өнімді (тауарларды) Қазақстан Республикасының аумағында өндіруді және (немесе) Қазақстан Республикасының аумағына әкелуді жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері қолданылатын өнімнің (тауарлардың) тұтынушылық қасиеттері жоғалғаннан кейін пайда болған қалдықтарды және оның (олардың) орамасын жинауды, тасымалдауды, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды, пайдалануды және (немесе) кәдеге жаратуды мынадай тәсілдердің бірімен:

      1) қойылатын талаптарды қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган айқындайтын, қалдықтарды жинаудың, қайта өңдеудің және кәдеге жаратудың меншікті жүйесін қолдануды;

      Қалдықтарды жинаудың, қайта өңдеудің және кәдеге жаратудың меншікті жүйесін қолдану жөніндегі талап автомобиль көлік құралдарын, өздігінен жүретін ауыл шаруашылығы техникасын өндірушілерге және импорттаушыларға қолданылмайды;

      2) өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторымен өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері қолданылатын өнімнің (тауарлардың) тұтынушылық қасиеттері жоғалғаннан кейін пайда болатын қалдықтарды және оның (олардың) орамасын жинауды, тасымалдауды, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды, пайдалануды және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастыру туралы шарт жасасуды және өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторының банктік шотына қалдықтарды жинауды, тасымалдауды, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды, пайдалануды және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастырғаны үшін төлемақыны есептеу әдістемесіне сәйкес қалдықтарды жинауды, тасымалдауды, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды, пайдалануды және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастырғаны үшін төлемақы түрінде ақша енгізуді қамтамасыз етуге міндетті.

      2. Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері бойынша талаптар:

      1) өндірушілерге, өндірілген майлар, полимерлік, шыны, қағаз және (немесе) картон орамалары, аккумулятор батареялары бөлігінде, оларды өндіру үшін сәйкесінше Қазақстан Республикасының аумағында қайта өңделген және кәдеге жаратылған пайдаланылған майлар, пластмасса, шыны, қағаз және картон қалдықтарының, пайдаланылған аккумулятор батареяларының кемінде отыз пайызы пайдаланылған жағдайда;

      2) өндірушілерге және импорттаушыларға, Қазақстан Республикасының аумағында өндірілген және (немесе) Қазақстан Республикасының аумағына әкелінген, одан тыс жерлерде өткізілген өнім (тауарлар) бөлігінде;

      3) өндірушілерге және импорттаушыларға, Қазақстан Республикасының аумағында өндірілген және (немесе) Қазақстан Республикасының аумағына әкелінген полимерлік, шыны, қағаз, картон және (немесе) металл орамалары, орауға арналған және (немесе) оның шегінен тыс жерлерде өткізілген өнім (тауарлар) оралған, аралас материалдардан жасалған орама бөлігінде;

      4) автомобиль көлігі құралдарын, өздігінен жүретін ауыл шаруашылығы техникасын импорттаушыларды қоспағанда, өндірушілердің кеңейтілген міндеттемелері қолданылатын өнімді (тауарларды) Қазақстан Республикасының аумағына әкелуді жүзеге асыратын жеке тұлғаларға, тауарларды жеке пайдалану үшін бажсыз әкелуге арналған квота шегінде өнімді (тауарларды) импорттаған кезде;

      5) импорттаушыларға, тізбесін Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітетін әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарлары оралған полимер, шыны, қағаз, картон және (немесе) металл орамалар, аралас материалдардан орама бөлігінде;

      6) өндірушілерге, қалдықтарды жинауды, тасымалдауды, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды, пайдалануды және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастырғаны үшін төлемақы енгізілген, преформалардан жасалған полимер орама бөлігінде;

      7) импорттаушыларға, өнім өндіру, жұмыстарды орындау, қызметтер көрсету кезінде өз қызметінде негізгі құралдар, материалдар, шикізат, қосалқы бөлшектер (құрауыштар) ретінде жалпы шаруашылық мұқтаждықтары үшін пайдаланылатын және өткізуге арналмаған (арналған), әкелінген өнім (тауарлар) оралған, әкелінген полимер, шыны, қағаз, картон және (немесе) металл орамалар, аралас материалдардан орама бөлігінде;

      8) импорттаушыларға, Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен шетелдік өтеусіз көмек ретінде әкелінген тауарлар оралған, әкелінген полимер, шыны, қағаз, картон және (немесе) металл орамалар бөлігінде қолданылмайды.

      Ескерту. 285-1-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 05.10.2018 № 184-VI (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңдарымен.

285-2-бап. Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторы қызметінің бағыттары

      Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторы осы Кодекстің талаптарына сәйкес өндірушілерден және импорттаушылардан өзінің банктік шотына кәдеге жарату төлемі түрінде келіп түскен ақшаны:

      1) жеке және заңды тұлғаларға өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері қолданылатын өнімнің (тауарлардың) тұтынушылық қасиеттері жоғалғаннан кейін пайда болған қалдықтарды және оның (олардың) орамасын (өндіріс қалдықтарынан алынған және (немесе) осы қалдықтар өндірістік қызмет нәтижесінде пайда болған заңды тұлғалардан немесе дара кәсіпкерлерден заңды тұлғаларға немесе дара кәсіпкерлерге берілген өнімнің (тауарлардың) тұтынушылық қасиеттері жоғалғаннан кейін пайда болған қалдықтарды және оның (олардың) орамасын қоспағанда), аталған қалдықтарды Қазақстан Республикасының аумағында залалсыздандыру және (немесе) кәдеге жарату үшін берген жағдайларда, бөлек жинау және қайта өңдеу бойынша шығыстарды өтеуге;

      1-1) әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларын өндірушілерге әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларын орау үшін қолданылатын полимер, шыны, қағаз, картон және (немесе) металл орамаларды, аралас материалдардан ораманы өндірушілердің (импорттаушылардың) қалдықтарды жинауды, тасымалдауды, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды, пайдалануды және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастырғаны үшін төлемақы енгізуіне байланысты шығыстарды өтеуге жібереді;

      2) Қазақстан Республикасында экологиялық таза автомобиль көлігі құралдарының (4 және одан жоғары экологиялық сыныпқа сәйкес келетін; электрлі қозғалтқыштары бар) және олардың құрамдастарының, сондай-ақ техникалық регламенттерде айқындалған экологиялық талаптарға сәйкес келетін өздігінен жүретін ауыл шаруашылығы техникасының өндірісін:

      оларды шығарушыларды мынадай: жұмыс орындарын ұстау; энергия ресурстарын пайдалану; ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық әзірлемелерді жүзеге асыру; өнімдерді шығаруға байланысты сынақтар жүргізу; кепілдік міндеттемелерді қолдау бағыттары бойынша қаржыландыру;

      жеке және заңды тұлғалар Қазақстан Республикасының аумағында Қазақстан Республикасында шығарылған көлік құралын және (немесе) өздігінен жүретін ауыл шаруашылығы техникасын сатып алған кезде оларға шығарушы ұсынған жеңілдіктерді қаржыландыру арқылы ынталандыруға жібереді.

      Қазақстан Республикасында экологиялық таза автомобиль көлігі құралдарының (4 және одан жоғары экологиялық сыныпқа сәйкес келетін; электрлі қозғалтқыштары бар) және олардың құрамдастарының, сондай-ақ техникалық регламенттерде айқындалған экологиялық талаптарға сәйкес келетін өздігінен жүретін ауыл шаруашылығы техникасының өндірісін ынталандыру қағидаларында:

      қаржыландыру мерзімдері мен көлемдері көрсетіле отырып, экологиялық таза автомобиль көлігі құралдарын шығарушылар мен өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторы арасындағы үлгілік шарт нысаны;

      қаржыландыру мерзімдері мен көлемдері көрсетіле отырып, техникалық регламенттерде айқындалған экологиялық талаптарға сәйкес келетін өздігінен жүретін ауыл шаруашылығы техникасын шығарушылар мен өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторы арасындағы үлгілік шарт нысаны;

      экологиялық таза автомобиль көлігі құралдарының өндірісі туралы есептіліктің нысандары және оларды өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторына ұсыну мерзімдері;

      өздігінен жүретін ауыл шаруашылығы техникасының өндірісі туралы есептіліктің нысандары және оларды өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторына ұсыну мерзімдері;

      экологиялық таза автомобиль көлігі құралдарын шығарушыларға қойылатын талаптар;

      өздігінен жүретін ауыл шаруашылығы техникасын шығарушыларға қойылатын талаптар;

      пайдаланудан шығып қалған көлік құралының және (немесе) өздігінен жүретін ауыл шаруашылығы техникасының кәдеге жаратуға тапсырылғанын растайтын, Қазақстан Республикасының аумағында Қазақстан Республикасында шығарылған көлік құралын және (немесе) өздігінен жүретін ауыл шаруашылығы техникасын сатып алуға жеңілдік алу құқығын көздейтін құжат ұсынылған кезде Қазақстан Республикасында шығарылған көлік құралын және (немесе) өздігінен жүретін ауыл шаруашылығы техникасын өткізу кезінде жеке және заңды тұлғаларға шығарушы ұсынған жеңілдіктің шарттары, оның ішінде мөлшерін айқындау тәртібі және қаржыландыру тәртібі белгіленеді;

      2-1) Қазақстан Республикасында экологиялық қауіпсіз (жанбайтын және (немесе) өрт қауіптілігі төмен және түтін мен газды аз бөлетін); қалдықтары Қазақстан Республикасының аумағында қайта өңделетін болып табылатын кәбілді-өткізгіш өнімнің өндірісін оларды өндірушілерді мынадай: жұмыс орындарын ұстау; энергия ресурстарын пайдалану; экологиялық қауіпсіз және (немесе) қайта өңделетін өнім өндіру үшін шикізат сатып алу; ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық әзірлемелерді жүзеге асыру; өнімдерді шығаруға байланысты сынақтар жүргізу; өнімдерді сертификаттау бағыттары бойынша қаржыландыру арқылы ынталандыруға жібереді.

      Қазақстан Республикасында экологиялық қауіпсіз (жанбайтын және (немесе) өрт қауіптілігі төмен және түтін мен газды аз бөлетін); қалдықтары Қазақстан Республикасының аумағында қайта өңделетін болып табылатын кәбілді-өткізгіш өнім өндірісін ынталандыру қағидаларында:

      қаржыландыру мерзімдері мен көлемдері көрсетіле отырып, кәбілді-өткізгіш өнім шығарушылар мен өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторы арасындағы үлгілік шарт нысаны;

      кәбілді-өткізгіш өнім өндірісі туралы есептіліктің нысандары және оларды өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторына ұсыну мерзімдері;

      кәбілді-өткізгіш өнім өндірушілерге қойылатын талаптар;

      өнімге және технологиялық процестерге қойылатын талаптар;

      қаржыландыру шарттары мен тәртібі белгіленеді.

      Кәбілді-өткізгіш өнімнің (жанбайтын және (немесе) өрт қауіптілігі төмен және түтін мен газды аз бөлетін) экологиялық қауіпсіздігі жөніндегі талаптар – ұлттық стандарттарға, олар болмаған кезде мемлекетаралық стандарттарға сәйкес айқындалады;

      3) өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері қолданылатын өнімнің (тауарлардың) тұтынушылық қасиеттері жоғалғаннан кейін пайда болатын қалдықтарды және оның (олардың) орамасын жинауды, тасымалдауды, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды, пайдалануды және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастыруға;

      4) Қазақстан Республикасының аумағында олар үшін залалсыздандыру, қайта өңдеу және (немесе) кәдеге жарату жөніндегі объектілер жоқ, өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері қолданылатын өнімнің (тауарлардың) тұтынушылық қасиеттері жоғалғаннан кейін пайда болатын қалдықтарды және оның (олардың) орамасын Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерлерде қайта өңдеу, залалсыздандыру және (немесе) кәдеге жарату үшін жинауды, беруді ұйымдастыруға;

      5) қалдықтарды жинау, тасымалдау, қайта өңдеу, залалсыздандыру, пайдалану және (немесе) кәдеге жарату жүйесін ұйымдастыру-техникалық және ақпараттық қамтамасыз етуге, жарнама қызметін, қалдықтармен және қайталама ресурстармен жұмыс істеу саласындағы білім беру зерттеулерін, маркетингтік зерттеулерді қаржыландыруға;

      6) тұрмыстық қатты қалдықтарды әкетуді жүзеге асыратын көлік құралдарының қозғалысын спутниктік навигациялық жүйе деректері бойынша бақылайтын ақпараттық жүйені ұйымдастыруға және жүргізуге;

      7) қалдықтарды жинау, қайта өңдеу, залалсыздандыру, пайдалану және (немесе) кәдеге жарату саласындағы эксперименттік, тәжірибелік, жобалық, ғылыми-зерттеу жұмыстарын қаржыландыруға;

      8) қалдықтарды жинаудың және қайталама шикізат ретінде пайдаланудың жаңа технологияларын ендіруге, тұрмыстық қатты қалдықтар мен қайталама ресурстарды сұрыптау және (немесе) пайдалану бойынша зауыттар (өндірістер) салуға, қайталама ресурстарды жинауды және (немесе) пайдалануды, тұрмыстық қатты қалдықтарды жинауды, сұрыптауды және (немесе) пайдалануды жүзеге асыратын ұйымдардың материалдық-техникалық базасын жетілдіруге, электрлік қуаттау станцияларының желісін құруға және дамытуға;

      9) өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторының өз функцияларын жүзеге асыруына байланысты қызметті қаржыландыруға;

      9-1) өңдеу саласындағы қоршаған ортаның жай-күйін жақсартуға бағытталған жобаларды одан әрі қаржыландыру үшін дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы тікелей немесе жанама түрде мемлекетке және (немесе) ұлттық басқарушы холдингке тиесілі ұйымдарды Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен және шарттарда қаржыландыруға;

      10) қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган айқындаған және Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған өзге де қызметке арналған төлемақы түрінде жібереді.

      Ескерту. 285-2-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.10.2018 № 184-VI (01.01.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 399-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

285-3-бап. Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторының құқықтық жағдайы

      1. Өндірушілердің (импорттаушылардың) қалдықтарын жинауды, тасымалдауды, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды, пайдалануды және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастырғаны үшін төлемақы жинау және аталған төлемдерді осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілерінде көзделген тәртіппен басқару арқылы өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері қолданылатын өнімнің (тауарлардың) тұтынушылық қасиеттері жоғалғаннан кейін пайда болған қалдықтарды және оның (олардың) орамасын жинауға, тасымалдауға, қайта өңдеуге, залалсыздандыруға, пайдалануға және (немесе) кәдеге жаратуға қатысты өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері қағидатын іске асыру мақсатында, Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімімен айқындалған заңды тұлға өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелерінің операторы болып табылады.

      2. Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторы қалдықтарды жинауды, тасымалдауды, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды, пайдалануды және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастырғаны үшін төлемақы жинауға қатысты айрықша құқыққа ие және аталған төлемдерге осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілерінде көзделген тәртіппен иелік етуге және оларды басқаруға тиіс.

285-4-бап. Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторының өкілеттіктері

      1. Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторының өкілеттіктеріне:

      1) өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері қолданылатын өнімнің (тауарлардың) тұтынушылық қасиеттері жоғалғаннан кейін пайда болған қалдықтарды және оның (олардың) орамасын жинауды, тасымалдауды, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды, пайдалануды және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастыру туралы үлгілік шарт негізінде өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері қолданылатын өнімнің (тауарлардың) тұтынушылық қасиеттері жоғалғаннан кейін пайда болған қалдықтарды және оның (олардың) орамасын жинауды, тасымалдауды, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды, пайдалануды және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастыру туралы өндірушілермен (импорттаушылармен) шарт жасасуы;

      2) өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері қолданылатын өнімнің (тауарлардың) тұтынушылық қасиеттері жоғалғаннан кейін пайда болған қалдықтарды және оның (олардың) орамасын жинауды, тасымалдауды, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды, пайдалануды және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастыру туралы шарт негізінде өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторының банктік шотына өндірушілер (импорттаушылар) қалдықтарды жинауды, тасымалдауды, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды, пайдалануды және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастырғаны үшін аударатын төлемақыны жинау;

      3) қалдықтарды жинауды, тасымалдауды, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды, пайдалануды және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастырғаны үшін өндірушілердің (импорттаушылардың) төлемақыны дұрыс есептеуіне, толық және уақтылы аударуына бақылауды жүзеге асыру;

      3-1) артық төленген сомалар расталған жағдайда өндірушілер мен импорттаушылардың өтініштері негізінде өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторы белгілеген тәртіппен жүргізілетін артық төленген сомаларды қайтару және (немесе) алдағы төлемдердің есебіне есепке жатқызу;

      3-2) әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларын орау үшін қолданылатын полимер, шыны, қағаз, картон және (немесе) металл орамаларды, аралас материалдардан ораманы өндірушілердің (импорттаушылардың) қалдықтардың жинауды, тасымалдауды, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды, пайдалануды және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастырғаны үшін төлемақы енгізуіне байланысты шығыстардың бір бөлігіне өтемақы алуға әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларын өндірушілердің құжаттарды дұрыс ұсынуына бақылауды жүзеге асыру;

      4) қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелерінің іске асырылу барысы туралы есепті ұсыну;

      5) автомобиль көлігі құралдарын өндірушілерді және импорттаушыларды қоспағанда, өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері қолданылатын өнімді (тауарларды) және оның (олардың) орамасын Қазақстан Республикасының аумағында өндіруді және (немесе) Қазақстан Республикасының аумағына әкелуді жүзеге асыратын өндірушілердің (импорттаушылардың) тізілімін қалыптастыру, бекіту, жүргізу;

      6) автомобиль көлігі құралдарын, өздігінен жүретін ауыл шаруашылығы техникасын өндірушілерді және импорттаушыларды қоспағанда, өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері қолданылатын өнімді (тауарларды) және оның (олардың) орамасын Қазақстан Республикасының аумағында өндіруді және (немесе) Қазақстан Республикасының аумағына әкелуді жүзеге асыратын өндірушілердің (импорттаушылардың) тізілімін тіркеу және жүргізу қағидаларын әзірлеу және бекіту;

      7) мемлекеттік органдармен, оның ішінде Қазақстан Республикасының кеден және салық заңнамалары саласында өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелеріне қатысты мәселелер бойынша өзара іс-қимыл жасау;

      8) қалдықтарды қайталама шикізат ретінде пайдаланудың жаңа технологияларын енгізу, қалдықтарды және қайталама ресурстарды сұрыптау, қайта өңдеу және (немесе) кәдеге жарату жөніндегі зауыттарды (өндірістерді) салу;

      9) Қазақстан Республикасының заңына сәйкес олар бойынша іс жүргізу қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның құзыретіне жатқызылған, әкімшілік құқық бұзушылық белгілері бар іс-әрекеттер анықталған кезде, өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторы мұндай құқық бұзушылықтар бойынша бар материалдарды қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға беруге міндетті;

      10) өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторы өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелерінің қағидаттарын іске асыру мақсатында қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органнан өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері қолданылатын жеке және заңды тұлғалардың қызметі туралы ақпараттан кәдеге жарату төлемін есептеу үшін деректер алуға құқылы;

      10-1) пайдаланудан шығып қалған көлік құралын және (немесе) өздігінен жүретін ауыл шаруашылығы техникасын кәдеге жаратуға тапсыруды растайтын, оның ішінде Қазақстан Республикасының аумағында Қазақстан Республикасында шығарылған көлік құралын және (немесе) өздігінен жүретін ауыл шаруашылығы техникасын сатып алуға жеңілдіктер алу құқығын көздейтін құжаттарды беру;

      10-2) пайдаланудан шығып қалған көлік құралын және (немесе) өздігінен жүретін ауыл шаруашылығы техникасын кәдеге жаратуға тапсыруды растайтын, оның ішінде Қазақстан Республикасының аумағында Қазақстан Республикасында шығарылған көлік құралын және (немесе) өздігінен жүретін ауыл шаруашылығы техникасын сатып алуға жеңілдіктер алу құқығын көздейтін құжаттарды беру қағидалары мен шарттарын әзірлеу және бекіту;

      10-3) осы Кодекстің 285-2-бабында көзделген бағыттарға сәйкес қалдықтарды жинауды, тасымалдауды, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды, пайдалануды және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастырғаны үшін төлемақы түрінде өзінің банктік шотына түскен ақшаны жіберу;

      11) қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган айқындаған өзге де өкілеттіктер жатады.

      2. Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторы өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері қолданылатын өнімді (тауарларды) және оның (олардың) орамасын өндірушілердің (импорттаушылардың) төлемақысын осы Кодекстің 285-2-бабына, сондай-ақ қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен келісілген, елді мекендердегі тұрмыстық қатты қалдықтарды жинау тарифтері бойынша жеке және заңды тұлғалар төлейтін қаражат есебінен өзін-өзі ақтамайтын мақсаттарға жұмсалатын өндірушілердің (импорттаушылардың) төлемақы қаражатын пайдалану басымдығын қамтитын қызметін дамыту стратегиясына сәйкес жұмсауды жүргізеді.

      Ескерту. 285-4-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 05.10.2018 № 184-VI (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңдарымен.

285-5-бап. Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелеріне қатысушылардың жауаптылығы

      1. Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелерінің операторымен өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері қолданылатын өнімнің (тауарлардың) тұтынушылық қасиеттері жоғалғаннан кейін пайда болған қалдықтарды және оның (олардың) орамасын жинауды, тасымалдауды, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды, пайдалануды және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастыру туралы шарт жасамаған, сондай-ақ өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторының банктік шотына қалдықтарды жинауды, тасымалдауды, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды, пайдалануды және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастырғаны үшін төлемақы түрінде ақша енгізбеген немесе уақтылы енгізбеген өндірушілер (импорттаушылар) Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылықта болады.

      2. Осы баптың 1-тармағының қалдықтарды жинауды, тасымалдауды, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды, пайдалануды және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастырғаны үшін төлемақыны есептеу бөлігіндегі талаптары қалдықтарды жинаудың, қайта өңдеудің және кәдеге жаратудың меншікті жүйесі бар өндірушілерге (импорттаушыларға) қолданылмайды.

      Қалдықтарды жинаудың, қайта өңдеудің және кәдеге жаратудың меншікті жүйесі бар өндірушілер (импорттаушылар) өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері қолданылатын өнімнің (тауарлардың) тұтынушылық қасиеттері жоғалғаннан кейін пайда болған қалдықтарды және оның (олардың) орамасын жинауды, тасымалдауды, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды, пайдалануды және (немесе) кәдеге жаратуды қамтамасыз ету бойынша талаптарды орындамағаны және (немесе) тиісінше орындамағаны үшін Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылықта болады.

      3. Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелерінің операторы өндірушілердің (импорттаушылардың) төлемақысын мақсатсыз пайдаланғаны, өзіне жүктелген міндеттері мен функцияларын орындамағаны немесе тиісінше орындамағаны, өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелерін іске асыру жөніндегі мүмкіндіктерін пайдаланбағаны және (немесе) тиісінше пайдаланбағаны үшін Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылықта болады.

285-6-бап. Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторы қызметінің ашықтығын қамтамасыз ету

      Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелерінің операторы:

      1) өз қызметін дамыту стратегиясын және инвестициялық саясатын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен келіседі;

      2) қалдықтарды жинауды, тасымалдауды, қайта өңдеуді, заласыздандыруды, пайдалануды және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастырғаны үшін төлемақыдан түсетін ақшаны шоғырландыру үшін өлшемшарттар мен екінші деңгейдегі банктерге қойылатын талаптарды мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органмен және бюджеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органмен келіседі.

285-7-бап. Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелерін орындау

      1. Осы Кодекске сәйкес өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелерін орындау өндірушілер (импорттаушылар) мен өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторы арасында өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері қолданылатын өнімнің (тауарлардың) тұтынушылық қасиеттері жоғалғаннан кейін пайда болған қалдықтарды және оның (олардың) орамасын жинауды, тасымалдауды, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды, пайдалануды және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастыру туралы шарт жасасу арқылы жүзеге асырылады.

      2. Қалдықтарды жинаудың, қайта өңдеудің және кәдеге жаратудың меншікті жүйесі бар өндірушілер (импорттаушылар) қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган айқындаған тәртіпке сәйкес өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері бойынша міндеттемелерді орындағанын растау ретінде өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелерінің операторына өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері қолданылатын өнімнің (тауарлардың) тұтынушылық қасиеттері жоғалғаннан кейін пайда болған қалдықтарды және оның (олардың) орамасын жинауды, қайта өңдеуді және кәдеге жаратуды растайтын құжаттарды ұсынады.

42-тарау. ӨНДІРІС ЖӘНЕ ТҰТЫНУ ҚАЛДЫҚТАРЫМЕН ЖҰМЫС ІСТЕУ
КЕЗІНДЕГІ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ТАЛАПТАР

286-бап. Өндіріс пен тұтыну қалдықтары және олардың түрлері

      1. Өндiрiс пен тұтыну қалдықтары қауiптiлiк дәрежесі бойынша қауiптi және қауiпсіз болып бөлiнедi.

      2. Осы тараудың күші:

      1) техногендік минералдық түзілімдерге;

      2) радиоактивті қалдықтарға;

      3) беткі қабаты эффузивті және интрузивті әртүрлі жастағы шөгінді жыныстарға (аршынды жыныстарға) қолданылмайды.

      Ескерту. 286-бап жаңа редакцияда - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен; өзгерістер енгізілді - ҚР 29.12.2014 № 271-V (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 27.12.2017 № 126-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

287-бап. Қауіпті қалдықтарды сыныптау

      1. Мына заттардың:

      1) жарылғыш заттардың;

      2) жеңіл тұтанатын сұйықтардың;

      3) жеңіл тұтанатын қатты заттардың;

      4) өздігінен жанатын заттар мен қалдықтардың;

      5) қышқылданатын заттардың;

      6) органикалық пероксидтердің;

      7) улы заттардың;

      8) созылмалы және тұрақты ауру туғызатын уытты заттардың;

      9) жұқтырушы заттардың;

      10) коррозиялаушы заттардың;

      11) экоуытты заттардың;

      12) сумен әрекеттесу кезінде тұтану қаупі бар газдар бөле алатын заттардың немесе қалдықтардың;

      13) ауамен немесе сумен әрекеттесу кезінде уытты газдар бөле алатын заттардың немесе қалдықтардың;

      14) жоғарыда аталған қасиеттердің бірін иеленетін басқа материалдарды құрауға қабілетті заттар мен материалдардың біреуін немесе бірнешеуін қамтитын қалдықтар қауіпті қалдықтарға жатқызылады.

      2. Қауіпті қалдықтарды трансшекаралық тасымалдауды және оларды аулаққа шығаруды бақылау туралы Базель конвенциясына сәйкес қалдықтарды тасымалдау, кәдеге жарату, сақтау және көму мақсатында олардың қауіптілігінің 3 деңгейі белгіленеді:

      1) Жасыл - G индексі;

      2) Янтарь түсті - А индексі;

      3) Қызыл - R индексі.

      3. Қалдықтарға код белгілегенде қалдықтар пайда болатын сала, жинау (көму) тәсілі, кәдеге жарату немесе регенерация тәсілі, ықтимал қауіпті құрамдас элементтері, қауіптілік түрі, объектілерінде қалдықтар пайда болатын экономика салалары ескеріледі.

      4. Қалдықтардың қауіптілік деңгейін айқындау және оларға код белгілеу осы баптың 5-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітетін қалдықтар сыныптауышы негізінде жүргізіледі.

      5. Осы баптың 4-тармағында көрсетілген қалдықтар сыныптауышында тиісті қалдық болмаған, сондай-ақ өндіріс технологиялары өзгерген немесе өзге шикізаттық ресурстарға көшкен не қалдықтардың қауіпті қасиеттері өзгеруі мүмкін жағдайларда, қалдықтардың қауіптілік деңгейін және оған код белгілеуді табиғат пайдаланушы қалдықтардың қауіптілік деңгейін айқындау және оларға код белгілеу әдістемесіне сәйкес айқындайды.

      6. Осы бапқа сәйкес қалдықтарды қауіптіліктің белгілі бір деңгейіне және белгілі бір код белгілеуге жатқызуды табиғат пайдаланушы өз бетінше немесе қоршаған ортаны қорғау саласында жұмыстар орындауға және қызметтер көрсетуге лицензиясы бар жеке және (немесе) заңды тұлғаларды тарта отырып жүргізеді.

      7. Табиғат пайдаланушы осы баптың 5-тармағына сәйкес қалдықтардың қауіптілік деңгейін және оларға код белгілеуді айқындаған кезде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган табиғат пайдаланушының өтініші бойынша қалдықтардың қауіптілік деңгейін айқындау және оларға код белгілеу әдістемесіне сәйкес қалдықтар сыныптауышына өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізеді.

      Ескерту. 287-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

288-бап. Өнеркәсіп және тұтыну қалдықтарымен жұмыс істеу кезіндегі жалпы экологиялық талаптар

      1. Шаруашылық қызметі процесінде қалдықтар түзілетін жеке және заңды тұлғалар олармен қауіпсіз жұмыс істеу шараларын көздеуге, экологиялық және санитариялық-эпидемиологиялық талаптарды сақтауға және оларды кәдеге жарату, қайта өңдеу, залалсыздандыру және қауіпсіз жою жөніндегі іс-шараларды орындауға міндетті.

      Жеке және заңды тұлғалар өндіріс және тұтыну қалдықтарымен жұмыс істеу кезінде Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын сақтауға міндетті.

      Энергетикалық кәдеге жаратуға жатпайтын қалдықтардың тізбесіне енгізілген өндіріс және тұтыну қалдықтары энергетикалық кәдеге жаратуға ұшырамайды.

      2. Қалдықтарды орналастыру мен жою қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен және санитарлық-эпидемиологиялық қызметтің мемлекеттік органымен және өзге де арнайы уәкілетті мемлекеттік органдармен келісім бойынша жергілікті атқарушы органдардың шешімдерімен айқындалатын орындарда жүргізіледі.

      3. Қалдықтарды сақтау орындары қалдықтарды қалпына келтіргенге немесе өңдегенге дейін үш жылдан аспайтын немесе оларды көмгенге дейін бір жылдан аспайтын мерзімге қауіпсіз сақтау үшін арналады.

      3-1. Қалдықтарды уақытша сақтау қалдықтарды орналастыру болып табылмайды.

      Қалдықтарды уақытша сақтау орындары оларды кәдеге жарату, қайта өңдеу, сондай-ақ қайта өңдеуге немесе кәдеге жаратуға жатпайтын қалдықтарды жою жөніндегі операцияларды жүзеге асыратын үшінші тұлғаларға бергенге дейін алты айдан аспайтын мерзімде қалдықтарды қауіпсіз жинауға арналған.

      Өндіріс және тұтыну қалдықтарын уақытша сақтаудың жобалық құжаттамада белгіленген шарттары мен мерзімдері (бірақ алтын айдан аспайтын) бұзылған жағдайда, мұндай қалдықтар түзілген кезінен бастап орналастырылған болып танылады.

      4. Қалдықтарды пайдалану (кәдеге жарату, өңдеу) мақсаттарында оларды Еуразиялық экономикалық одаққа кірмейтін елдерден Қазақстан Республикасының аумағына әкелу және Қазақстан Республикасының аумағынан осы елдерге әкету Қазақстан Республикасының Үкіметі уәкілеттік берген орган беретін лицензия негізінде жүзеге асырылады.

      Жеке тұлғалардың қалдықтарды жеке пайдалану үшін (коммерциялық емес мақсаттарда) әкелуіне және әкетуіне тыйым салынады.

      Қалдықтарды көму және залалсыздандыру мақсатында әкелуге тыйым салынады.

      5. Осы Кодексте көзделген жағдайларда, қалдықтардың меншік иесі қалдықтардың көлемін бірте-бірте азайту мақсатында оларды басқару бағдарламасын әзірлеуге міндетті.

      6. Қалдықтарды залалсыздандыру немесе орналастыру тәсілдерін және орнын таңдау кезінде, сондай-ақ қалдықтарды өңдеуді, жоюды немесе орналастыруды жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғаларды айқындау кезінде қалдықтардың меншік иелері қалдықтардың құралу көздерінен олардың барынша аз көшірілуін қамтамасыз етуге тиіс.

      7. Біржолғы өнімдерді әкелу, егер ол кәдеге жаратылуы жоғары экологиялық тәуекелмен байланысты немесе экономикалық жағынан мақсатқа лайық емес қалдықтардың құралуына әкеп соқтырса, шектелуі немесе оған толық тыйым салынуы мүмкін.

      8. Пайдалану нәтижесінде Қазақстан Республикасында оларды залалсыздандыру немесе жою жөніндегі технологиясы жоқ қауіпті қалдықтар құралатын өнімдер импортына тыйым салынады.

      9. Қазақстан Республикасының жойылуы қиын органикалық ластауыштар туралы халықаралық шарттарында көзделген пайдалану нәтижесінде жойылуы қиын органикалық ластауыштарды қамтитын қалдықтар түзілетін өнімді өндіруге және импорттауға тыйым салынады.

      Ескерту. 288-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 21.06.2013 № 107-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.04.2016 № 506-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.12.2017 № 124-VI (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); 09.11.2020 № 373-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

288-1-бап. Қалдықтарды басқару бағдарламасы

      1. Қалдықтарды басқару бағдарламасын І және ІІ санаттағы объектілері бар жеке және заңды тұлғалар қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен тәртіппен әзірлейді.

      2. Қалдықтарды кәдеге жаратуды және қайта өңдеуді немесе олардың көлемін және қауіпті қасиеттерін өзге де тәсілдермен азайтуды жүзеге асыратын, сондай-ақ өндіріс және тұтыну қалдықтарын орналастырумен байланысты қызметті жүзеге асыратын тұлғалар үшін қалдықтарды басқару бағдарламасын әзірлеу міндетті.

      3. Қалдықтарды басқару бағдарламасында түзілген және орналастырылған қалдықтардың көлемі мен құрамы туралы, оларды сақтау, кәдеге жарату, көму, рекультивациялау немесе жою әдістері туралы мәліметтер қамтылуға тиіс.

      4. Қалдықтарды басқару бағдарламасында:

      1) өндірістік процестерді, оның ішінде аз қалдықты технологияларды енгізу есебінен жетілдіру;

      2) қалдықтарды қайтадан пайдалану не оларды пайдалануға мүдделі жеке және заңды тұлғаларға беру;

      3) қолжетімді озық технологияларды пайдалана отырып қалдықтарды қайта өңдеу арқылы қалдықтардың көлемін бірте-бірте азайтуды қамтамасыз ету бойынша көлемдері мен оларды орындау мерзімдері көрсетілген шаралар көзделеді.

      5. Қалдықтарды қайта өңдеу бойынша қолжетімді озық технологиялардың тізбелерін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган мүдделі орталық атқарушы органдардың, басқа да заңды тұлғалардың қатысуымен әзірлейді және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      6. Қалдықтарды қайта өңдеу бойынша қолжетімді озық технологиялар болмаған кезде қалдықтарды басқару бағдарламасында қалдықтар орналастырылған жерді рекультивациялау жөніндегі іс-шаралар көзделуге тиіс.

      7. Қалдықтар орналастырылған жерді рекультивациялаудың технологиялық мүмкіндігі болмаған кезде қалдықтарды басқару бағдарламасында олардың қоршаған ортаға зиянды әсерін азайту жөніндегі іс-шаралар көзделуге тиіс.

      8. Алып тасталды - ҚР 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      Ескерту. 42-тарау 288-1-баппен толықтырылды - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз); өзгеріс енгізілді - ҚР 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
     

289-бап. Қауіпті қалдықтардың паспорты

      1. Шаруашылық қызметі процесінде қалдықтар құралатын жеке және

      заңды тұлғалар қауіпті қалдықтардың паспортын жасайды және бекітеді.

      2. Қауіпті қалдықтардың паспорты:

      1) осы Кодекстің 287-бабының 1-тармағында көрсетілген қалдықтарға;

      2) Янтарь және Қызыл тізімдердегі қалдықтарға жасалады.

      3. Қауіпті қалдықтардың паспортында мынадай міндетті бөлімдер:

      1) қалдықтардың атаулары;

      2) қалдық шығарушы - жеке тұлғаның тегі, аты, әкесінің аты, тұрғылықты жері, өндірістік үй-жайы болған кезде оның орналасқан жері, кәсіпорынның атауы мен деректемелері;

      3) қалдықтардың шығу көздері;

      4) қалдықтардың қауіпті қасиеттерінің тізбесі;

      5) қалдықтардың химиялық құрамы және олардың құрауыштарының қауіпті қасиеттерінің сипаттамасы;

      6) қалдықтарды өңдеудің ұсынылатын тәсілдері;

      7) қалдықтармен жұмыс істеу кезіндегі қажетті сақтану шаралары;

      8) қалдықтарды тасымалдауға және тиеу-түсіру жұмыстарын жүргізуге қойылатын талаптар;

      9) табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар мен олардың салдарының алдын алу және оларды жою жөніндегі шаралар;

      10) қосымша ақпарат қамтылуға тиіс.

      4. Қауіпті қалдықтар паспортының нысанын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді және ол қалдықтардың әрбір түріне жеке толтырылады.

      5. Қауіпті қалдықтар паспорты қалдықтар түзілген кезден бастап үш ай ішінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға жіберіледі.

      6. Міндетті бөлімдерге енгізілген деректердің толықтығы мен дұрыстығын арттыратын қосымша ақпараттың түсуіне қарай қауіпті қалдықтар паспорты жаңартылуға жатады. Жаңартылған паспорт он жұмыс күні ішінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға жіберіледі.

      7. Қауіпті қалдықтар паспорттарының көшірмелері қалдықтардың осы партиясын немесе оның бір бөлігін тасымалдайтын жеке немесе заңды тұлғаға, сондай-ақ қалдықтардың осы партиясының (партия бөлігінің) әрбір жүк алушысына міндетті түрде ұсынылады.

      8. Жүк алушы алынған қалдықтар партиясын өңдеу кезінде, оны басқа материалдармен араластыруды қоса алғанда, өз кәсіпорнынан тысқары жерге тасымалдаған жағдайда осы партияға (партия бөлігіне) қауіпті қалдықтардың жаңа паспортын ресімдеуге, сондай-ақ жаңа паспортты қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға жіберуге міндетті.

      9. Қалдықтар құралған процестің технологиялық регламентінің өзгеруіне байланысты осы қалдықтардың қауіпті қасиеттері өзгерген жағдайда қауіпті қалдықтар паспорты өзінің қолданылуын тоқтатады.

      10. Қалдықтың химиялық және құрауыштық құрамы аккредиттелген зертхана орындаған талдаулардың нәтижелері негізінде көрсетіледі. Өзінің тұтынушылық қасиеттерін жоғалтқан тауарлар (өнімдер) түрінде берілген қалдықтар үшін техникалық жағдайларға сәйкес бастапқы тауардың (өнімнің) құрауыштық құрамы туралы мәліметтер көрсетіледі.

      11. Қауіпті қалдықтар паспортында бастапқы тауардың (өнімнің) атауы беріле отырып, нәтижесінде қалдықтар құралған технологиялық процестің немесе нәтижесінде тауар (өнім) өзінің тұтынушылық қасиеттерін жоғалтқан процестің атауы көрсетіледі.

      12. Қауіпті қалдықтар паспортында қауіпті қалдықпен байланысты, оның ішінде тасымалдау және тиеу-түсіру жұмыстарын жүргізу уақытындағы табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар мен олардың салдарының алдын алу және оларды жою жөніндегі қажетті шаралар көрсетіледі.

      13. "Қосымша ақпарат" бөлімінде қалдықтардың меншік иесі хабарлағысы келетін өзге де ақпарат көрсетіледі.

      Ескерту. 289-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 11.04.2014 № 189-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.11.2015 № 419-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 28.04.2016 № 506-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

290-бап. Қалдықтармен жұмыс істеуге байланысты қызметті жобалау кезіндегі экологиялық талаптар

      1. Пайдалану процесінде қалдықтар құралатын объектілерді жобалау кезінде:

      1) жобалау құжаттамасының құрамдас бөлігі ретінде қалдықтарды басқару бағдарламасын әзірлеу;

      2) Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасында және Қазақстан Республикасының халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы заңнамасында белгіленген экологиялық, санитарлық-эпидемиологиялық және өзге де талаптарды ескеру;

      3) қалдықтармен жұмыс істеу жөніндегі техникалық және технологиялық құжаттама әзірлеу қажет.

      2. Тұрғын үй ғимараттарын, сондай-ақ пайдалану процесінде қалдықтар құралатын өндірістік кәсіпорындарды, ғимараттарды, құрылыстар мен өзге де объектілерді жобалау кезінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган және халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығы қызметі саласындағы мемлекеттік орган белгілейтін қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы ережелерге, нормативтер мен талаптарға сәйкес осындай қалдықтарды жинауға арналған орындар (алаңдар) көзделуі қажет.

291-бап. Қалдықтармен жұмыс істеуге байланысты кәсіпорындарды, ғимараттарды, құрылыстарды, құрылыс-жайлар мен өзге де объектілерді салу және пайдалану кезіндегі экологиялық талаптар

      1. Қалдықтармен жұмыс істеуге байланысты кәсіпорындарды, ғимараттарды, құрылыстарды, құрылыс-жайлар мен өзге де объектілерді пайдалану кезінде жеке және заңды тұлғалар:

      1) оларды қайта өңдеу, кәдеге жарату, залалсыздандыру және қауіпсіз жою не осы іс-шараларды жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғаларға беру арқылы оларды азайту жөніндегі шараларды көздейтін қалдықтарды орналастыру нормативтерінің жобасын әзірлеуге;

      Қалдықтарды орналастыру нормативтерінің жобаларын қалдықтарды орналастыратын меншікті объектілері бар жеке және заңды тұлғалар әзірлейді;

      2) ең жаңа ғылыми-техникалық жетістіктер негізінде қалдықты аз шығаратын технологиялар мен қалдықтардың құралуын төмендету жөніндегі ұйымдастыру шараларын енгізуге;

      3) қалдықтар мен оларды орналастыратын объектілерге түгендеу жүргізуге;

      4) қалдықтар орналастырылған объектілердің аумақтарында қоршаған ортаның жай-күйіне мониторинг жүргізуге;

      5) қалдықтармен жұмыс істеуге байланысты ақпаратты Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен табыс етуге;

      6) қалдықтармен жұмыс істеуге байланысты авариялардың алдын алу жөніндегі талаптарды сақтауға және оларды жою жөнінде шұғыл шаралар қолдануға;

      7) қалдықтармен жұмыс істеуге байланысты қоршаған ортаға, жеке тұлғалардың денсаулығына немесе мүлкіне не заңды тұлғалардың мүлкіне залал келтіретін немесе залал келтіруі мүмкін авариялар туындаған немесе олардың қатері төнген жағдайда, бұл туралы қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға және халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органға және жергілікті атқарушы органдарға дереу хабарлауға міндетті.

      2. Қалдықтарды орналастыру объектісі салынатын жерді айқындау мемлекеттiк экологиялық сараптаманың, санитариялық-эпидемиологиялық сараптаманың (эпидемиялық маңыздылығы жоғары объектілерді салу кезінде) және Қазақстан Республикасының жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы заңнамасына сәйкес жүргізілетін сараптаманың оң қорытындылары болған кезде арнайы (инженерлік-геологиялық, гидрогеологиялық және өзге де) зерттеулер негізінде жүзеге асырылады.

      3. Қалдықтарды орналастыру объектілерінің меншік иелері, сондай-ақ иеленуінде және пайдалануында қалдықтарды орналастыру объектілері бар адамдар осы объектілерді пайдалану аяқталғаннан кейін олардың жай-күйі мен қоршаған ортаға әсерін бақылауды және бүлінген жерлерде рекультивациялау жөнінде жұмыстар жүргізуге міндетті.

      4. Қалалық және басқа да қоныстардың, орман саябақтарының, курорттық, емдеу-сауықтыру, рекреациялық аймақтардың және су қорғау аймақтарының аумақтарында, ауызсумен және шаруашылық-ауызсумен жабдықтау мақсаттарында пайдаланылатын жерасты су объектілерінің су жинау алаңдарында, сондай-ақ тарихи-мәдени мұра объектілеріне жатқызылған аумақтарда қалдықтарды көмуге тыйым салынады.

      5. Егер пайдалы қазбалар жатқан жерлерге ластану қатері және тау-кен жұмыстарын жүргізу қауіпсіздігіне қатер төндірген жағдайларда, пайдалы қазбалар жатқан және тау-кен жұмыстары жүргізілетін жерлерге қалдықтарды көмуге тыйым салынады.

      Ескерту. 291-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 15.06.2015 № 322-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.04.2016 № 506-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

291-1-бап. Қалдықтарды энергетикалық кәдеге жарату объектілерін пайдалануға қойылатын талаптар

      1. Қалдықтарды энергетикалық кәдеге жарату объектілерін пайдалану қалдықтарды энергетикалық кәдеге жарату объектілерін пайдалануға қойылатын талаптарға сәйкес жүзеге асырылады.

      Қалдықтарды энергетикалық кәдеге жарату объектілерін пайдалануға қойылатын талаптар Еуропалық Парламент пен Еуропалық Одақ Кеңесінің "Өнеркәсіптік шығарындылар туралы (ластануды кешенді болғызбау және оны бақылау туралы)" 2010/75/ЕО Директивасына баламалы болуға тиіс.

      2. Қалдықтарды энергетикалық кәдеге жаратудың жаңа объектілерін салуға және пайдалануға арналған шығындарды өтеу жаңартылатын энергия көздерін қолдау жөніндегі қаржы-есеп айырысу орталығының қалдықтарды энергетикалық кәдеге жаратуды пайдаланатын энергия өндіруші ұйымдар өндірген және олар Қазақстан Республикасының біртұтас электр энергетикалық жүйесіне берген электр энергиясын Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын индекстеуді ескере отырып, өткізілген аукциондық сауда-саттық қорытындысы бойынша айқындалған аукциондық бағалармен сатып алуы арқылы жүзеге асырылады.

      3. Қалдықтарды энергетикалық кәдеге жарату жөніндегі жобаларды іріктеу бойынша аукциондық сауда-саттыққа қалдықтарды энергетикалық кәдеге жаратуды пайдаланатын энергия өндіруші ұйымдардың тізбесіне енгізілген және қалдықтарды энергетикалық кәдеге жаратуға арналған жаңа, бұрын пайдалануда болмаған техникалық құрылғылар мен қондырғыларды және олармен өзара байланысты, қалдықтарды энергетикалық кәдеге жарату объектілерін пайдалануға технологиялық тұрғыдан қажетті құрылысжайлар мен инфрақұрылымды қолданатын энергия өндіруші ұйымдар жіберіледі.

      Ескерту. 291-1-баппен толықтырылды – ҚР 09.11.2020 № 373-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

292-бап. Коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу кезіндегі экологиялық талаптар

      1. Жергілікті атқарушы органдар коммуналдық қалдықтардың қауіпті құрауыштарын бөлек жинауды, сақтауды, ұдайы әкетуді, қайта өңдеуді, кәдеге жаратуды және залалсыздандыруды, сондай-ақ елді мекеннің аумағын тазартуды көздейтін, коммуналдық қалдықтарды жинаудың ұтымды және экологиялық қауіпсіз жүйесін ұйымдастыруға жауап береді.

      2. Коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу кезінде экологиялық талаптардың сақталуын бақылауды жергілікті атқарушы органдар, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган қамтамасыз етеді.

      3. Жергілікті атқарушы органдар шағын және орта кәсіпкерлік субъектілері үшін коммуналдық қалдықтарды жинау, тасымалдау, сұрыптау, қайта пайдалану, полигондарда орналастыру жөніндегі қажетті инфрақұрылым құруды және оның жұмыс істеуін көздеуге тиіс.

      4. Коммуналдық қалдықтарды олар сақталатын және өңделетін белгіленген жерге тасымалдауды және жинауды қалдықтардың меншік иелерінің есебінен осы салада маманданған ұйымдар жүзеге асырады.

      5. Жергілікті атқарушы органдар:

      1) қайта пайдаланылатын қалдықтар фракцияларын бөлек жинауды және кәдеге жаратуды жүзеге асыруды ұйымдастыру;

      2) қалдықтарды уақытша сақтау және өңдеу орындарына тұрақты тасымалдауды және оларды полигондарға орналастыруды ұйымдастыру;

      3) органикалық қалдықтарды бөлек жинауға және оларды пайдалануға ынталандыру;

      4) құрылыс қалдықтарының тікелей құрылыс алаңдарында немесе арнаулы орында қалдықтардың басқа түрлерінен міндетті түрде бөліп алуды, сондай-ақ қоқыстарда және полигондарда құрылыс қоқыстарын басқа қалдықтармен араластыруға жол бермеуді ұйымдастыру;

      5) қалдықтардың бір түрін екінші бір түрімен немесе арнаулы қоспалармен араластыруға тыйым салуды белгілеу;

      6) коммуналдық қалдықтарды санкциясыз жағуға жол бермеу;

      7) қалдықтардың меншік иелерінің қалдықтарды кәдеге жарату жөніндегі өз міндеттемелерін осы қалдықтарды қайта өңдейтін объектілердің иелеріне беруі үшін жағдайлар жасау;

      7-1) қалдықтарды энергетикалық кәдеге жарату объектілерінің иелері үшін қалдықтарды әкету жөніндегі жұмысты ұйымдастыру;

      8) коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу туралы дәйекті ақпаратты қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға уақтылы беру жүйесін ұйымдастыру арқылы коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу кезіндегі экологиялық талаптардың сақталуын қамтамасыз етеді.

      5-1. Тұрмыстық қатты қалдықтарды әкету арнайы белгілермен және спутниктік навигациялық жүйелермен жарақтандырылған, арнайы жабдықталған көлік құралдарымен жүзеге асырылады.

      5-2. Тұрмыстық қатты қалдықтарды тасымалдауды жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган айқындаған және мемлекеттік-жекешелік әріптестік нысанында құрылған ұйымның ақпараттық жүйесіне көліктің қозғалысы туралы навигациялық ақпаратты беруге міндетті.

      5-3. Тұрмыстық қатты қалдықтарды әкетуді жүзеге асыратын көлік құралдарының қозғалысын спутниктік навигациялық жүйелер деректері бойынша бақылайтын ақпараттық жүйені ұйымдастыру мен жүргізуді қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган айқындаған және мемлекеттік-жекешелік әріптестік нысанында құрылған ұйым жүзеге асырады.

      5-4. Тұрмыстық қатты қалдықтарды тасымалдауға, көлік құралдарының боялуына, олардың айырым белгілеріне және жабдықталуына, сондай-ақ тиеу-түсіру жұмыстарына қойылатын талаптар Қазақстан Республикасының стандарттарында белгіленеді. Қалдықтарды тасымалдауға қойылатын стандарттардың талаптары дара кәсіпкерлердің және ұйымдық-құқықтық нысанына қарамастан, заңды тұлғалардың орындауы үшін міндетті.

      6. Коммуналдық қалдықтарды көмуді, қалдықтар полигондарын жасау мен пайдалануды коммуналдық мемлекеттік кәсіпорындар және осы салада маманданған өзге де ұйымдар жүзеге асырады.

      Ескерту. 292-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2012.07.10 N 34-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 28.04.2016 № 506-V (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 09.11.2020 № 373-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

292-1-бап. Жекелеген қалдық түрлерімен және олардың өмірлік цикл процестерімен жұмыс істеу жөніндегі экологиялық талаптар

      1. Жекелеген қалдық түрлерімен жұмыс істеу кезінде қалдықтардың меншік иелері экологиялық, санитариялық-эпидемиологиялық талаптардың, жекелеген қалдық түрлерімен жұмыс істеу саласындағы ұлттық стандарттар талаптарының сақталуын қамтамасыз етуге тиіс.

      2. Қалдықтар санатына өткен мынадай материалдармен және өнімдермен: шиналармен, электрондық және электр жабдығымен, орамамен, қағазбен, пайдаланылған маймен, химиялық ток көздерімен, құрамында сынап бар қалдықтармен жұмыс істеу жөніндегі экологиялық талаптар ұлттық стандарттарда белгіленеді. Қалдықтар саласындағы ұлттық стандарттардың талаптары дара кәсіпкерлердің және ұйымдық-құқықтық нысанына қарамастан, заңды тұлғалардың орындауы үшін міндетті.

      Ескерту. 42-тарау 292-1-баппен толықтырылды - ҚР 28.04.2016 № 506-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 05.10.2018 № 184-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

293-бап. Қауіпті қалдықтармен жұмыс істеу кезіндегі экологиялық талаптар

      1. Қызмет процесінде қауіпті қалдықтар құралатын жеке және заңды тұлғалар олардың құралуының тоқтатылуына немесе қысқартылуына және (немесе) олардың қауіптілік деңгейін төмендетуге бағытталған іс-шараларды жүзеге асыруға тиіс.

      2. Процесінде қауіпті қалдықтар құралатын жеке және заңды тұлғалардың қызметі, қауіпті қалдықтармен жұмыс істеудің қоршаған ортаға және адам денсаулығына қауіпсіздігін қамтамасыз ету мүмкіндігі болмаған кезде, шектеледі немесе оған тыйым салынады.

      2-1. Коммуналдық қалдықтардың қауіпті құрамдастары: электрондық және электр жабдығы, құрамында сынап бар қалдықтар, батарейкалар, аккумуляторлар және өзгедей қауіпті құрауыштар бөлек жиналуға және мамандандырылған кәсіпорындарға кәдеге жаратуға, қайта өңдеуге тапсырылуға тиіс.

      3. Қауіпті қалдықтардың меншік иесі қауіптілік қасиеттерін көрсете отырып, қауіпті қалдықтардың бумасын таңбалауды қамтамасыз етуге тиіс. Мұндай қалдықтарды басқа тұлғаларға белгілі бір мерзімге берген кезде қалдықтардың меншік иесі оларды осы қалдықтардың қауіпті қасиеттері туралы және олармен жұмыс істеу кезінде сақтық шаралары туралы жазбаша нысанда хабардар етуге міндетті.

      3-1. Қалдықтарды жинау, әкету, кәдеге жарату, қайта өңдеу, сақтау, орналастыру немесе жою жөніндегі операцияларды орындайтын субъектілер есепті жылдан кейінгі жылдың 1 қаңтарындағы жағдай бойынша 1 наурызына дейін қалдықтарды түгендеу жөніндегі есепті қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен нысан бойынша электрондық және қағаз жеткізгіштерде жыл сайын беруге міндетті.

      4. Қалдықтарды көму кезінде топырақ сеуіп, тығыздап жабу үшін қауіпсіз қалдықтарды қолдану жағдайларын қоспағанда, қауіпті қалдықтарды қауіпсіз қалдықтармен, сондай-ақ әртүрлі қауіпті қалдықтарды өндіру, тасымалдау және сақтау процесінде оларды өзара араластыруға тыйым салынады.

      5. Қауіпті қалдықтарды арнайы жабдықталған орындарға, оның ішінде мемлекеттік экологиялық сараптаманың қорытындысы және жер қойнауын пайдалану саласындағы уәкілетті органмен келісу болған кезде шахталардың, кеніштердің және көліктік еңістердің суланбаған жерасты тау-кен қазбаларында орналастыруға рұқсат етіледі. Қауіпті қалдықтарды орналастыру үшін бөлінген аумақта қауіпті қалдықтармен жұмыс істеуге байланысты емес басқа да қызмет түрлерін жүзеге асыруға тыйым салынады.

      Қауіпті қалдықтар орналастырылған жер қалдықтың түрі, оның қауіптілік деңгейі және көмілген күні көрсетіле отырып, жақсы көрінетін жерде айырым белгілерімен белгіленуге жатады.

      6. Қауіпті қалдықтарды жинауды, кәдеге жаратуды, тасымалдауды және орналастыруды жүзеге асыратын кәсіпорындар төтенше және авариялық жағдайлар кезінде іс-қимылдар жоспарларын әзірлейді.

      7. Қауіпті қалдықтардың меншік иелері болып табылатын немесе

      осындай қалдықтармен жұмыс істеуді жүзеге асыратын жеке және (немесе) заңды тұлғалардың азаматтық-құқықтық жауапкершілігі "Міндетті экологиялық сақтандыру туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес міндетті экологиялық сақтандырылуға жатады.

      Ескерту. 293-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.01.10 N 383-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 25.04.2016 № 505-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.04.2016 № 506-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

293-1 бап. Жойылуы қиын органикалық ластауыштары бар қалдықтарды сақтау кезіндегі экологиялық талаптар

      1. Жойылуы қиын органикалық ластауыштары бар қалдықтарды сақтау пункттері жойылуы қиын органикалық ластауыштардың қоршаған ортаға және халықтың денсаулығына әсерін болғызбауды қамтамасыз ететін қорғаныс құралдарымен жабдықталуға тиіс.

      2. Жойылуы қиын органикалық ластауыштары бар қалдықтарды есепке алу қатаң есептілік журналында жүргізілуге тиіс.

      3. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органды хабардар етпей, жойылуы қиын органикалық ластауыштары бар қалдықтардың меншік иесін ауыстыруға тыйым салынады.

      4. Жойылуы қиын органикалық ластауыштары бар қалдықтар кадастрын жүргізу Қалдықтардың мемлекеттік кадастры шеңберінде жеке бөлім болып жүргізіледі.

      Ескерту. 42-тарау 293-1-баппен толықтырылды - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен; өзгеріс енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

294-бап. Қауіпті қалдықтарды тасымалдау кезіндегі экологиялық талаптар

      1. Қауіпті қалдықтардың құралуы мен олардың тасымалдануы барынша азайтылуға тиіс.

      2. Қауіпті қалдықтарды мынадай жағдайларда:

      1) қауіпті қалдықтар тасымалдау мақсатында тиісті түрде орап-буылған және таңбаланған болса;

      2) арнайы жабдықталған және арнаулы белгілермен жарақтандырылған көлік құралдары бар болса;

      3) қауіпті қалдықтардың паспорты және тасымалданатын қауіпті қалдықтардың саны, оларды тасымалдау мақсаты мен межелі орны көрсетілген, қауіпті қалдықтарды тасымалдау мен беруге арналған құжаттама бар болса;

      4) қауіпті қалдықтарды тасымалдау кезінде қойылатын, сондай-ақ тиеу-түсіру жұмыстарына қойылатын қауіпсіздік талаптары сақталса, тасымалдауға жол беріледі.

      3. Қауіпті қалдықтарды тасымалдау мақсатында буып-түю және таңбалау тәртібі Қазақстан Республикасының көлік туралы заңнамасында белгіленеді.

      4. Қалдықтарды көлік құралдарымен тасымалдау тәртібі, тиеу-түсіру жұмыстарын орындауға қойылатын талаптар және экологиялық және санитарлық-эпидемиологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі басқа да талаптар көлік және коммуникация саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган бекітетін және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен және халықтың санитарлық-эпидемиологиялық қызметі саласындағы мемлекеттік органмен келісілген нормалар мен ережелерде айқындалады.

      5. Қалдықтар көлік құралына тиелген және қалдықтарды тасымалдауды жүзеге асыратын жеке немесе заңды тұлға оларды қабылдап алған кезден бастап олар белгіленген жерде көлік құралынан түсірілгенге дейін осы көлік құралы тиесілі көлік ұйымы немесе адам олармен қауіпсіз жұмыс істеу үшін жауапты болады.

295-бап. Қалдықтарды трансшекаралық тасымалдау

      1. Қалдықтарды трансшекаралық тасымалдау мақсаттары үшiн Қауiптi қалдықтарды трансшекаралық тасымалдауды және оларды аулаққа шығаруды бақылау туралы Базель конвенциясына сәйкес қалдықтар тобы қауiптi болып есептеледі.

      2. Қазақстан Республикасының аумағы бойынша қалдықтарды транзиттеу Қауіпті қалдықтарды трансшекаралық тасымалдауды және оларды аулаққа шығаруды бақылау туралы Базель конвенциясының талаптарына сәйкес жүзеге асырылады.

      Қазақстан Республикасының аумағы бойынша қалдықтарды трансшекаралық тасымалдау қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның қорытындысы негізінде жүзеге асырылады.

      3. Қауіпті қалдықтарды трансшекаралық тасымалдауды және оларды аулаққа шығаруды бақылау туралы Базель конвенциясының тараптары - мемлекеттерге және өздерінің заңнамасы шеңберінде қауіпті қалдықтар импортына тыйым салған дамушы елдерге не осы қалдықтарды пайдалану экологиялық негізделген түрде жүзеге асырылмайды деп ойлауға негіз болса, сондай-ақ оңтүстік ендіктің 60 градусынан оңтүстікке қарай орналасқан аудандарға қауіпті қалдықтарды экспорттауға тыйым салынады.

      4. Қауіпті қалдықтарды трансшекаралық тасымалдау кезінде табиғат пайдаланушылар мүдделі мемлекеттерге ұсынылатын қалдықтарды трансшекаралық тасымалдауға қатысты ұсынылатын тасымалдың адам денсаулығы мен қоршаған орта үшін салдарын көрсететін ақпаратты табыс етуге міндетті.

      5. Қауіпті қалдықтарды трансшекаралық тасымалдау кезінде олар орап-буу, таңбалау және тасымалдау саласындағы жалпы қабылданған халықаралық ережелер мен нормаларға сәйкес оралып-буылуға, таңбалануға және тасымалдануға тиіс.

      Ескерту. 295-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 21.06.2013 № 107-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.04.2016 № 506-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
     

296-бап. Қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы есеп

      1. Қалдықтардың меншік иесі қалдықтардың есебін (түрі, саны және шығарылған жері) жүргізуге, сондай-ақ олардың қоршаған ортаға және (немесе) адам денсаулығына қауіпті қасиеттері туралы ақпарат жинауға және сақтауға міндетті.

      2. Қалдықтармен жұмыс істеуді жүзеге асыратын тұлғалар және қауіпті қалдықтарды өндірушілер өздерінің қызметі процесінде құралған, жиналған, тасымалданған, кәдеге жаратылған немесе орналастырылған қалдықтардың тұрақты есебін (түрі, саны, қасиеттері) жүргізуге міндетті.

      Өндіріс және тұтыну қалдықтарын есепке алу қағидаларын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

      3. Қалдықтардың меншік иелері қалдықтардың есебі жөніндегі құжаттамаларды бес жыл бойы сақтауға тиіс.

      4. Қалдықтардың меншік иелері өзінің қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы қызметі туралы жыл сайынғы есебін Қалдықтардың мемлекеттік кадастрына енгізу үшін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға береді.

      5. Алып тасталды - ҚР 25.04.2016 № 505-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

      6. Қалдықтар саласындағы алғашқы статистикалық деректер мемлекеттік статистика саласындағы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес табыс етіледі.

      Ескерту. 296-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2010.03.19 № 258-IV; 25.04.2016 № 505-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.04.2016 № 506-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
     

297-бап. Қалдықтарды кәдеге жарату мен олардың құралу көлемін азайту жөніндегі іс-шараларды ынталандыру

      1. Қалдықтардың құралу көлемін азайтуға бағытталған технологияларды енгізетін, өнім өндіру (жұмыстарды орындау, қызметтер көрсету) процесінде қалдықтарды кәдеге жарататын, оларды жинау мен дайындауды, кәсіпорындар мен цехтар салуды жүзеге асыратын, сондай-ақ қалдықтарды кәдеге жарату үшін жабдықтар жасап шығаруды ұйымдастыратын, қалдықтарды кәдеге жарату мен олардың құралу көлемін азайту жөніндегі іс-шараларды қаржыландыруға пайлық үлеспен қатысатын шаруашылық қызмет субъектілерінің қалдықтарды кәдеге жарату мен олардың құралу көлемін азайту және қауіптілік деңгейін төмендету жөніндегі іс-шараларын ынталандыру жүзеге асырылады.

      2. Жергілікті атқарушы органдар қалдықтарды кәдеге жаратуға және олардың құралу көлемін азайтуға ынталандыру жөніндегі іс-шараларды айқындайды.

      Ескерту. 297-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
     

297-1-бап. Тұтыну қалдықтарының қайталама шикізатқа өтуі

      1. Тұтыну қалдықтары, нәтижесінде қалдықтар өнім өндіру процесінде шикізатты және (немесе) басқа да материалдарды ішінара немесе толық алмастыру мақсатына қызмет ететін операциялар жасалған соң қайталама шикізат мәртебесіне ие болады.

      2. Тұтыну қалдықтарын қайталама шикізатқа жатқызу өлшемшарттарын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

      3. Қалдықтар саласындағы заңнаманың талаптары қайталама шикізатқа қолданылмайды.

      Ескерту. 42-тарау 297-1-баппен толықтырылды - ҚР 28.04.2016 № 506-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

43-тарау. ҚАЛДЫҚТАРДЫ КӨМУ ПОЛИГОНДАРЫНА ЖӘНЕ ҰЗАҚ МЕРЗІМДІ
САҚТАУ ҚОЙМАЛАРЫНА ҚОЙЫЛАТЫН ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ТАЛАПТАР

298-бап. Қалдықтарды сақтау және көму орындары

      1. Қалдықтарды сақтау кейіннен кәдеге жарату, өңдеу немесе түпкілікті көму мақсатында әрбір қалдық түрлері үшін жобалау құжаттамасында белгіленген кезеңге арнайы жабдықталған жерлерде (алаңдарда, көмбелерде, қоймаларда) жүргізіледі.

      2. Қалдықтарды алып қою ниетінсіз оларды тұрақты орналастыратын орын қалдықтарды көму орны болып табылады. Қалдықтарды көму арнайы жабдықталған полигондарда жүргізіледі.

      3. Қалдықтарды кейіннен орнын ауыстыру ықтималдығына және (немесе) олардың қоршаған ортаға әсеріне тұрақты мониторинг жүргізу қажеттігіне байланысты тұрақты орналастыратын орын олардың ұзақ мерзімді сақтау орны болып табылады. Полигондарға белгіленген экологиялық талаптар қалдықтарды ұзақ мерзімді сақтау қоймаларына қойылады, бұл ретте оларды алып қоюдың, тасымалдаудың, кейіннен кәдеге жаратудың немесе түпкілікті көмудің техникалық мүмкіндігі қамтамасыз етілуге тиіс.

      4. Қалдықтар полигондарын орналастыру мен салу жобалары:

      1) мемлекеттік экологиялық сараптамадан;

      2) эпидемиялық маңыздылығы жоғары объектілерді салу кезінде осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінде белгіленген тәртіппен мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық сараптамадан өткізілуге жатады.

      4-1. Техногендік минералдық түзілімдерді уақытша сақтау қалдықтарды орналастыру болып табылмайды.

      Техногендік минералдық түзілімдерді уақытша сақтау орындары оларды қайта өңдегенге, кәдеге жаратқанға, ұзақ мерзімді сақтау орнына немесе полигонға әкеткенге не осындай операцияларды жүзеге асыратын үшінші тұлғаларға бергенге дейін оларды он екі айдан аспайтын мерзімге қауіпсіз жинауға арналады.

      Осындай техногендік минералдық түзілімдердің уақытша сақтау шарттарымен мерзімдері бұзылған жағдайда, бұлар түзілген кезден бастап олар орналастырылған деп танылады.

      5. Қауіпті қалдықтарды сақтау мен көму шаруашылық қызметтің экологиялық қауіпті түріне жатады. Қауіпті қалдықтарды сақтау мен көму орындары экологиялық қауіпті объектілер болып табылады.

      6. Қазақстан Республикасының жойылуы қиын органикалық ластауыштар туралы халықаралық шарттарында көзделген жойылуы қиын органикалық ластауыштары бар қалдықтарды көмуге тыйым салынады. Мұндай қалдықтардың экспортына және импортына оларды жою мақсатында ғана рұқсат етіледі.

      Ескерту. 298-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 28.04.2016 № 506-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2017 № 126-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

299-бап. Қалдықтарды орналастыру полигондарының сыныптары

      1. Қалдықтар орналастырылатын әрбір полигон мынадай сыныптардың біріне жатқызылуға тиіс:

      1) 1-сынып - қауіпті қалдықтарды орналастыруға арналған полигон;

      2) 2-сынып - қауіпті емес қалдықтарды орналастыруға арналған полигон;

      3) 3-сынып - тұрмыстық қатты қалдықтарды орналастыруға арналған полигон.

      2. Әртүрлі сыныптағы полигондарға орналастыруға арналған қалдықтардың тізбесін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

      Ескерту. 299-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

300-бап. Қалдықтарды орналастыру полигондарына қойылатын экологиялық талаптар

      1. Қауіпсіз қалдықтарға ғана алдын ала өңдеусіз көму қолданылуы мүмкін.

      2. Қауіпті қалдықтарға залалсыздандыру, қалыпты жағдайға келтіру және қалдықтардың қауіпті қасиеттерін төмендететін басқа да әсер ету тәсілдері қолданылуға тиіс.

      3. Қауіпті қалдықтарды қауіпсіз қалдықтардың полигондарына орналастыруға тыйым салынады.

      3-1. Тұрмыстық қатты қалдықтарды алдын ала қайта өңдемей көмуге тыйым салынады.

      4. Белгілі бір сыныптағы полигонда қалдықтарды қабылдау критерийлері былайша айқындалады:

      1) қоршаған ортаны (әсіресе жер асты және жер үсті суларын) және халықтың денсаулығын қорғау;

      2) полигон шегінде қалдықтарды қалыпты жағдайға келтіру процестерін қамтамасыз ету;

      3) қабылданатын қалдықтардың сапалық құрамы;

      4) қабылданатын қалдықтардың органикалық құрауыштарының саны және олардың биологиялық бұзылуға бейімділігі бойынша талаптар мен шектеулер;

      5) қорғаныш критерийлеріне сәйкес ықтимал қауіпті құрауыштардың санына қойылатын шектеулер;

      6) қалдықтар мен құралатын сүзінді сулардың экоуытты қасиеттері.

      5. Белгіленбеген орындарға қалдықтарды жинап қоюға және кездейсоқ қоқыстарды түзуге тыйым салынады.

      6. Әрбір полигон олардың қоршаған ортаға теріс әсерінің алдын алу үшін атмосфералық шығарындылардың (қоқыс газы), сақтауға қойылған қалдықтарда құралатын сүзінді судың және сарқынды сулардың мониторингі жүйесімен жабдықталуға тиіс.

      6-1. Тұрмыстық қатты қалдықтардың жаңадан салынатын полигондары сүзінді су мен қоқыс газын жинауға және бөлуге арналған жүйелермен жабдықталуға тиіс. Сүзінді су мен қоқыс газын жинауға және бөлуге арналған жүйелерді жобалауға, салуға және пайдалануға қойылатын талаптар Қазақстан Республикасының стандарттарында белгіленеді. Сүзінді су мен қоқыс газын жинауға және бөлуге арналған жүйелерді жобалауға, салуға және пайдалануға қойылатын стандарттардың талаптары дара кәсіпкерлердің және ұйымдық-құқықтық нысанына қарамастан, заңды тұлғалардың орындауы үшін міндетті.

      6-2. Тұрмыстық қатты қалдықтардың жаңадан салынатын полигондары сүзгіге қарсы экранмен жарақтандырылуға тиіс. Сүзгіге қарсы экрандарды жобалауға және салуға қойылатын талаптар Қазақстан Республикасының стандарттарында белгіленеді. Сүзгіге қарсы экрандарды жобалауға және салуға қойылатын стандарттардың талаптары дара кәсіпкерлердің және ұйымдық-құқықтық нысанына қарамастан, заңды тұлғалардың орындауы үшін міндетті.

      7. Полигонда көмуге арналған қалдықтардың саны мен қауіпті қасиеттері азайтылуға тиіс.

      8. Полигонның иесі биологиялық іритін қалдықтарды көму көлемін азайту және қоқыс газды бақылау мен кәдеге жарату жүйелерін енгізу арқылы полигонда метанның құралуын азайту жөнінде шаралар қабылдауға тиіс.

      9. Қоршаған ортаның ластануын болдырмау үшін полигонның иесі қалдықтарды сыныптау негізінде қабылдаудың бірдейлендірілген рәсімін енгізуге тиіс.

      10. Қалдықтарды көму полигонының қызметі қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен келісілген мерзімде учаскені экологиялық талаптарға сәйкес келтіру жөніндегі жоспар негізінде жүзеге асырылады.

      11. Полигонның меншік иесі полигон жабылғаннан кейін жерлерді рекультивациялау жөніндегі іс-шараларды және қоршаған ортаға әсердің мониторингін жүргізу үшін тарату қорын құрады.

      Жою қоры жоқ полигонды пайдалануға тыйым салынады.

      Осы тармақтың бірінші және екінші бөліктерінің ережелері "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне сәйкес жою бойынша өз міндеттемелерінің орындалуын қамтамасыз етуді берген жер қойнауын пайдаланушыларға қолданылмайды.

      12. Көму үшін қабылданатын қалдықтарды қабылдау мен сыныптау рәсімін полигон иесі белгілейді және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен келіседі.

      13. Полигондарда қалдықтарды орналастыруға және полигондарды күтіп-ұстауға қойылатын талаптардың сақталуын бақылауды қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган жүзеге асырады.

      Ескерту. 300-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.04.2016 № 506-V (01.01.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 27.12.2017 № 126-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

301-бап. Полигондардың қабылдауына келмейтін қалдықтар

      1. Полигондарда мынадай қалдықтарды көму үшін қабылдауға тыйым салынады:

      1) сұйық қалдықтар;

      2) полигон жағдайында жарылатын, коррозиялы, қышқылданатын, өрт қаупі жоғары немесе өрт қаупі бар қауіпті қалдықтар;

      3) сумен реакцияға түсетін қалдықтар;

      4) медициналық немесе ветеринариялық мекемелердің жұқпалы болып табылатын қалдықтары;

      5) рекультивациялау кезiнде тұрақтандырушы материал ретiнде қолданылуын қоспағанда, пайдаланылған тұтастай шиналар және олардың бөліктері;

      6) жойылмайтын органикалық ластаушыларды қамтитын қалдықтар;

      7) пестицидтер;

      8) қабылдау критерийлерін қанағаттандырмайтын қалдықтар.

      9) пластмасса, пластика, полиэтилен қалдықтары және полиэтилентерефталат орамасы;

      10) макулатура, картон және қағаз қалдықтары;

      11) құрамында сынап бар лампалар мен аспаптар;

      12) шыны сынықтары;

      13) түсті және қара металдар сынықтары;

      14) алып тасталды - ҚР 05.04.2017 № 56-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      15) литий, қорғасын-қышқыл батареялары;

      16) электрондық және электр жабдықтары;

      17) алып тасталды - ҚР 05.04.2017 № 56-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      18) құрылыс материалдарының қалдықтары;

      19) тамақ қалдықтары.

      2. Қабылдау критерийлерін орындау мақсатында қалдықтарды араластыруға тыйым салынады.

      3. Жергілікті атқарушы органдар биологиялық іритін қалдықтардың рециклингін, компостерлеу, өнім немесе энергия өндіру мақсатында биогаз өндіру және (немесе) пайдалану жөніндегі шараларды қоса алғанда, оларды көмуді қысқарту жөніндегі іс-шараларды ұйымдастырады.

      Ескерту. 301-бапқа өзгерістер енгізілді – ҚР 09.01.2007 N 212 (қолданысқа енгізілу тәртібін 324-бабы 12-тармағынан қараңыз) Кодексімен; ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.04.2016 № 506-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.04.2017 № 56-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

302-бап. Коммуналдық қалдықтарды орналастыруға арналған полигондарда орналастыруға тыйым салынатын өнеркәсіптік қатты және шлам тәрізді қалдықтар

      Ескерту. Тақырыпқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.07.22 № 479-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      Коммуналдық қалдықтар полигондарында мынадай өнеркәсіптік қатты және шлам тектес қалдықтарды орналастыруға тыйым салынады:

      1) хлор өндіру жөніндегі химия өнеркәсібінің қалдықтары:

      синтетикалық каучук, хлор, каустика өндірісінің құрамында сынап пен оның қосындылары бар графитті шламы;

      метанол, оргшыны өндірісінің құрамында метанол бар қалдықтары;

      монохлорсірке қышқылының құрамында гексахлоран, метанол, трихлорбензол бар тұздар өндірісінің шламдары;

      ДДТ, уротропин, цинеб, мыстың үш хлорфеноляты, тиурам-Д тасымалы үшін пайдаланылған қағаз қапшықтар;

      мыстың үш хлорфеноляты өндірісінің құрамында үш хлорфенол бар шламдары;

      пластополимерлер өндірісінің құрамында бензол мен дихлорэтан бар пайдаланылған катализаторлары;

      құрамында хлоропрен бар коагулюм және омега полимерлері;

      үшхлорбензол қалдықтары, тыңайтқыштар өндірісінің құрамында гексахлоран, үшхлорбензол бар қалдықтары;

      2) хром қосындыларын өндіру жөніндегі химия өнеркәсібінің қалдықтары:

      натрий монохроматы және хлорлы натрий өндірісінің шламы, калий биохроматы өндірісінің құрамында алты валентті хром бар қалдықтары;

      3) сода өндіру жөніндегі өнеркәсіптің құрамында мырышы бар мырыш күйігі қалдықтары;

      4) жасанды талшық өндірісінің қалдықтары:

      құрамында диметилтерефталат, терефтал қышқылы, мырыш, мыс бар шламдар;

      капролактамды сүзуден қалған, құрамында капролактам бар қалдықтар;

      метанолиз қондырғысының құрамында метанол бар қалдықтары;

      5) сырбояу өнеркәсібінің қалдықтары:

      сыр мен эмаль қабықтары, құрал-жабдықтарды тазалау кезіндегі құрамында мырыш, хром, ерітінділер, тотықтырғыш майлар бар қалдықтар;

      құрамында мырыш пен магний бар шламдар;

      6) химиялық-фотография өнеркәсібінің қалдықтары:

      гипосульфит пен сусыз сульфит өндірісінің құрамында фенол бар қалдықтары;

      магниттік сырдың, коллодийдің, бояулардың құрамында бутиллацетат, толуол, дихлорэтан, метанол бар қалдықтары;

      7) пластмасса өндірісінің құрамында фенол бар қалдықтары;

      8) азот өнеркәсібінің қалдықтары:

      коксты газды тазалау қондырғысынан алынған шлам (шайырлар) және синтез бен компрессия цехының құрамында канцерогенді заттар бар пайдаланылған майлары;

      моноэтаноламинді айдаудан қалған, құрамында моноэтаноламин бар текшелі қалдық;

      9) мұнай өңдеу және мұнай химиясы өнеркәсібінің қалдықтары:

      майларды, парафинді тазалаудан қалған, құрамында хром мен кобальт бар алюмосиликатты адсорбент;

      құрамында отыз проценттен астам күкіртті қышқыл бар қышқыл гудрондар;

      кокс алудың және жартылай коксты газдандырудың құрамында фенол бар фустары мен фусты-шайырлы қалдықтары;

      құрамында хром бар пайдаланылған катализаторлар;

      құрамында майлар бар пайдаланылған саз;

      алкилфенолды құю қондырғыларынан алынған сүзу процесінің құрамында мырыш бар қалдықтары;

      10) машина жасау қалдықтары:

      құрамында хром бар төгінділердің хромды шөгіндісі;

      құрамында циан бар төгінділердің цианды шөгіндісі;

      органикалық байластырғыштағы құрамында хром бар стерженьді қоспалар;

      вакуумды сүзгілерден, гальвандық цехтарды ыдырату станцияларынан кейінгі құрамында мырыш, хром, никель, кадмий, қорғасын, мыс, хлорофос, тиокол бар шөгінді;

      11) медицина өнеркәсібінің қалдықтары:

      синтомицин өндірісінің құрамында бром, дихлорэтан, метанол бар қалдықтары;

      байыту қалдықтары мен құрамында ауыр металдардың тұздары бар шламдар.

      Ескерту 302-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.07.22 № 479-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

303-бап. Қауіпті қалдықтар полигондарына арналған жалпы талаптар

      1. Қауіпті қалдықтарды көму полигондары орналасатын жерлерде:

      1) полигон шекарасынан тұрғын үй және рекреациялық аймақтарға, су объектілеріне, ауыл шаруашылық мақсатындағы жерлерге және елді мекендерге дейінгі қашықтыққа;

      2) жерасты, жерүсті суларының және олардың су қорғау аймақтары мен белдеулерінің немесе ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың болуына;

      3) геологиялық және гидрогеологиялық жағдайларға;

      4) учаскедегі су басу, ойысу, шөгу немесе сел жүру қатеріне;

      5) мемлекеттік табиғи-қорық қоры объектілерін қорғауға қатысты талаптар ескерілуге тиіс.

      2. Полигонның сипаттарына және метеорологиялық жағдайларға қарай:

      1) полигон бойына судың кенеттен келуін бақылау;

      2) қалдықтарды көму орнына жер беті және (немесе) жер асты суларының келуін болдырмау;

      3) ласталған суды және сүзінді суды сарқынды сулар үшін белгіленген нормативтерге дейін жинау және өңдеу көзделуге тиіс.

      3. Қоқыс газды жинау, өңдеу мен пайдалану қоршаған ортаға залалды немесе оның нашарлауын және халықтың денсаулығы үшін тәуекелді барынша азайтатын тәсілмен жүргізілуге тиіс.

      4. Қалдықтарды көму полигондарының жұмыс істеу салдарларын:

      1) иістер мен шаңдардың эмиссиясын;

      2) жел айдап тарататын материалдарды, қосындылар мен аэрозольдарды;

      3) шу мен қозғалысты;

      4) құстарды, паразиттер мен жәндіктерді;

      5) өрттерді барынша азайту үшін шаралар қабылдануға тиіс.

      5. Қалдықтарды орналастыру полигоны ластың учаскеден қоғамдық жолдарға және жақын маңдағы аумаққа шығарылмайтындай етіп жабдықталуға тиіс.

      6. Полигон учаскеге басқа тұлғалардың еркін кіруінен қорғалуға тиіс. Әрбір техникалық құралға бақылау жасау және оған қол жеткізу жүйесі құралдардың заңсыз пайдаланылуын анықтайтын және оған кедергі келтіретін шаралардың бағдарламасын қамтуға тиіс.

      7. Қалдықтарды орналастыру полигондарын басқаруды полигонды пайдалануға техникалық құралдары бар және полигон қызметкерлерін кәсіби және техникалық біліммен және тренингпен қамтамасыз ететін жеке және заңды тұлғалар жүзеге асырады.

      8. Жол берілетін әсер ету деңгейі қалдықтарды көму полигоны жобасының негізінде полигон орналасқан жердегі өзіндік гидрогеологиялық жағдайларды назарға ала отырып, экологиялық рұқсатта айқындалуға тиіс.

      9. Полигонға Қазақстан Республикасының Қалдықтардың мемлекеттік кадастрына енгізілген жеке тіркеу нөмірі беріледі. Полигон иесі полигонға қабылданатын қалдықтардың есебін жүргізуге арналған құжат айналымы жүйесін әзірлеуге тиіс.

      10. Қалдықтарды орналастыру полигонының жобасында жабу, рекультивациялау және ол жабылғаннан кейін ластануға мониторинг пен бақылау жүргізу үшін тарату қорын құру көзделеді. Тарату қорларын қалыптастыру тәртібін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінің ережелері "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне сәйкес жою бойынша өз міндеттемелерінің орындалуын қамтамасыз етуді берген жер қойнауын пайдаланушыларға қолданылмайды.

      11. Полигонның иесі жыл сайын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға орналастырылатын қалдықтардың түрлері мен саны туралы және жоспарлы бақылаудың нәтижелері туралы хабарлауға міндетті.

      Ескерту. 303-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 25.04.2016 № 505-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2017 № 126-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

304-бап. Қалдықтарды қабылдау рәсімдері

      1. Қалдықтарды полигонға тапсыратын қалдықтардың меншік иесі полигонның иесіне қалдықтарды белгілі бір түрге жатқызуды растайтын және қауіпті қалдықтар паспортының көшірмесімен қауіпті қалдықтарға ілесіп жүретін, олардың сандық және сапалық сипаттамалары туралы дұрыс ақпаратты табыс етуге міндетті.

      2. Полигондардың иелері қалдықтардың осы полигонға орналастыруға рұқсат етілген және оларды орналастыру құқығы экологиялық рұқсатпен расталған түрлерін ғана полигонға қабылдауға құқылы.

      3. Полигонның иесі қалдықтар қабылдаудың мынадай рәсімдерін сақтайды:

      1) қауіпті қалдықтардың паспортын қоса алғанда, қалдықтар құжаттамаларын тексеру;

      2) қалдықтарды кіреберісте және орналастырылатын жерде көзбен шолып қарап тексеру;

      3) қалдықтар құрамын қалдықтардың меншік иесі табыс еткен құжаттамадағы жазбамен салыстыру;

      4) шығарылған жерін, әкеліну күнін, шығарушысын немесе жинаушысын бірдейлендіруді, ал қауіпті қалдықтар бар болғанда - олардың полигондағы нақты орналасу орнын көрсете отырып, орналастырылған қалдықтардың саны мен сипаттамасының есебін жүргізу;

      5) полигонға радиоактивті заттардың түсуін болғызбау үшін қалдықтардың әрбір тобына дозиметрлік бақылау жүргізу қажет.

      4. Полигонның иесі учаскеде қабылданған қалдық тобының алынғанын жазбаша растауды тұрақты түрде қамтамасыз етуге және осы құжаттаманы бес жыл бойы сақтауды қамтамасыз етуге міндетті.

      5. Қалдықтардың түсетін массасын анықтау үшін қабылдау пункттерінде өлшеуіш аспаптары орналастырылады.

305-бап. Полигонды пайдалану сатысындағы бақылау мен мониторинг

      1. Полигонның иесі жыл сайын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға қоршаған ортаға әсердің мониторингін жүргізілгені туралы есеп береді.

      2. Полигонның иесі бақылау және мониторинг нәтижесінде анықталған, қоршаған ортаға қолайсыз әсер туралы қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органды хабардар етуге, сондай-ақ қабылданылатын түзету шараларының сипаты мен мерзімдерін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен келісуге тиіс.

      3. Бақылауды, мониторингті және (немесе) талдауды аккредиттелген зертханалар орындауға тиіс.

      4. Сүзінді су мен жер бетіндегі судың сынамасы репрезентативті пункттерде іріктелуге тиіс. Сүзінді суды іріктеу мен оның көлемін және құрамын өлшеуді жүзеге асыру учаскенің сүзінді су құралатын әрбір пунктінде жеке орындалуға тиіс.

      5. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен әдістемеге сәйкес тұрмыстық қатты қалдықтар полигонының әрбір секциясы үшін газ мониторингі жүргізіледі.

      6. Іріктеу мен талдауды жүзеге асырудың жиілігі қоршаған ортаға эмиссия рұқсатына қоса берілетін мониторинг бағдарламасында негізделеді.

      7. Өлшенетін параметрлер мен талданатын заттар орналастырылатын қалдықтардың құрамына қарай түзетіледі.

      8. Жер асты суларынан алынған сынамаларда талданатын параметрлер осы жердегі сүзінді судың күтіліп отырған құрамына және жер асты суларының сапасына негізделуге тиіс. Талдама есебі үшін параметрлерді таңдау процесінде жер асты суларының жылдамдығы мен ағыс бағыты айқындалуға тиіс. Параметрлер су сапасындағы бұрын анықталған өзгеріске кепілдік беру үшін индикативтік көрсеткіштерді қамтуы мүмкін.

      Ескерту. 305-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

306-бап. Полигонды (полигонның бөлігін) жабу, рекультивациялау және мониторинг рәсімдері

      1. Қалдықтарды көму жөніндегі полигонды (полигонның бөлігін) жабуға экологиялық рұқсат алынғаннан кейін ғана жол беріледі.

      2. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның және санитарлық-эпидемиологиялық қызмет саласындағы мемлекеттік органның лауазымды адамдары жергілікті жерде қорытынды қарап тексеруді жүргізгеннен, полигонның (полигонның бөлігінің) иесі берген барлық ақпаратты бағалағаннан және оны полигонды жабудың мақұлданғаны туралы хабардар еткеннен кейін ғана қалдықтарды көму жөніндегі полигон (полигонның бөлігі) жабылған деп қаралуы мүмкін. Бұл ретте полигонның иесі экологиялық рұқсаттың талаптарын орындаудан босатылмайды.

      3. Полигон (полигонның бөлігі) жабылғаннан кейін полигонның иесі аумақты рекультивациялауды жүзеге асырады және 1-сыныптағы полигондар үшін - отыз жыл бойы, 2-сынып полигондары үшін – жиырма жыл бойы, 3-сынып полигондары үшін бес жыл бойы қоқыс газдың және сүзінді судың шығарындыларына мониторинг жүргізеді. Бүлінген жерлерге рекультивациялау және кейіннен мониторинг жүргізуге арналған қаражат полигонды тарату қорынан түседі.

      3-1. Полигондарды рекультивациялау полигон орналасқан аймақтың табиғи-климаттық жағдайлары ескеріле отырып, полигон бойында қалдықтарды тұрақтандыру, полигон еңістерін эррозияға қарсы қорғау және көгалдандыру жөніндегі іс-шараларды қамтиды. Полигондарды рекультивациялауға қойылатын талаптар ұлттық стандарттарда белгіленеді. Рекультивациялауға қойылатын ұлттық стандарттардың талаптары дара кәсіпкерлердің және ұйымдық-құқықтық нысанына қарамастан, заңды тұлғалардың орындауы үшін міндетті.

      4. Полигонның иесі жобаның шарттарына сәйкес полигонды (полигонның бір бөлігін) рекультивациялауды орындағаннан кейін және орындалған жұмыстар қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның қатысуымен қабылдау комиссиясының актісімен қабылданғаннан кейін полигон иесі қоршаған ортаға мониторинг жүргізуді тоқтатады.

      Ескерту. 306-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 28.04.2016 № 506-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.10.2018 № 184-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

44-тарау. РАДИОАКТИВТІ ҚАЛДЫҚТАРДЫ САҚТАУ ЖӘНЕ КӨМУ
ПУНКТТЕРІНЕ ҚОЙЫЛАТЫН ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ТАЛАПТАР

307-бап. Радиоактивті қалдықтар және оларды жіктеу

      1. Радиоактивті қалдықтарға одан әрі пайдалануға келмейтін, кез келген агрегаттық күйдегі мынадай заттар:

      1) құрамындағы радионуклид Қазақстан Республикасының заңнамасымен белгіленген деңгейден асып кеткен материалдар, бұйымдар, жабдық, биологиялық туынды объектілер;

      2) пайдаланылған, өңдеуге келмейтін ядролық отын;

      3) өзінің ресурсын тауысқан немесе зақымданған радионуклидті көздер;

      4) құрамындағы радионуклид Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген деңгейден асып кеткен, жер қойнауынан алынған және үйінділерге және жер қыртыстарына қоймаланған тау жыныстары, кендер, кендерді байыту мен сілтісіздендірудің қалдықтары жатады.

      2. Радиоактивті қалдықтардың агрегаттық жай-күйі, шығарылған жері, радиоактивтілік деңгейі, радионуклидтің жартылай ыдырау кезеңі оларды жіктеудің негізі болып табылады.

      3. Радиоактивті қалдықтар агрегаттық жай-күйі бойынша сұйық және қатты болып бөлінеді.

      Сұйық радиоактивті қалдықтарға органикалық емес заттардың ерітінділері, сүзгі материалдарының пульттері, органикалық сұйықтар жатады.

      Қатты қалдықтарға бұйымдар, машиналардың және тетіктердің бөлшектері, материалдар, биологиялық объектілер, радиоактивті сәулелердің таусылған көздері жатады.

      4. Егер қалдықтар құрамындағы радионуклидтердің үлестік активтілігі бақылауға жататын радиоактивті материалдарға арналған радиациялық қауіпсіздік нормаларымен регламенттелген мәндерден артық болса, ал белгісіз радионуклидті құрамдағы үлестік активтілік:

      1) бета-сәулелену радионуклидтері үшін - килограмына жүз килобеккерелден;

      2) альфа-сәулелену радионуклидтері (трансурандыларды қоспағанда) үшін - килограмына он килобеккерелден;

      3) трансуранды радионуклидтер үшін - килограмына бір килобеккерелден артық болған кезде қалдықтар радиоактивтіге жатады.

      5. Радиоактивті қалдықтар құралу көздері бойынша былайша жіктеледі:

      1) тау-кен өнеркәсібінің қалдықтары;

      2) зерттеушілік және энергетикалық ядролық қондырғылардың қалдықтары;

      3) ядролық жарылыстардың қалдықтары;

      4) пайдаланылмайтын радиоактивті сәулелену көздері және қызмет мерзімі аяқталған көздер.

      6. Қатты радиоактивті қалдықтар радиоактивтілік деңгейі бойынша былайша жіктеледі:

      1) активтілігі төмен қалдықтар - өзіндегі үлестік активтілік (килограмына килобеккерелден): бета-сәулелену радионуклидтері үшін - мыңнан кем; альфа-сәулелену радионуклидтері (трансурандықтарды қоспағанда) үшін - жүзден кем; трансурандық радионуклидтер үшін - оннан кем қалдықтар;

      2) активтілігі орташа қалдықтар - өзіндегі үлестік активтілік (килограмына килобеккерелден): бета-сәулелену радионуклидтері үшін - мыңнан он миллионға дейінгі; альфа-сәулелену радионуклидтері (трансурандықтарды қоспағанда) үшін - жүзден бір миллионға дейінгі; трансурандық радионуклидтер үшін - оннан жүз мыңға дейінгі қалдықтар;

      3) активтілігі жоғары қалдықтар - өзіндегі үлестік активтілік (килограмына килобеккерелден): бета-сәулелену радионуклидтері үшін - он миллионнан астам; альфа-сәулелену радионуклидтері үшін (трансурандықтарды қоспағанда) - бір миллионнан астам; трансурандық радионуклидтер үшін - жүз мыңнан астам қалдықтар.

308-бап. Радиоактивті қалдықтарды сақтау және (немесе)көму пункттерін жіктеу

      1. Радиоактивті қалдықтарды сақтау және (немесе) көму үшін пайдаланылатын табиғи (табиғаттық) немесе жасанды алаңдар, ыдыстар немесе үй-жайлар радиоактивті қалдықтарды сақтау және (немесе) көму пункттеріне жатады.

      2. Қалдықтар кейіннен алып кету ниетінсіз орналастырылатын пункттер радиоактивті қалдықтарды көму пункттеріне жатады.

      3. Радиоактивті қалдықтарды сақтау пункттері:

      1) табиғи радионуклидтері басым геологиялық барлау, тау-кен өндіру және тау-кен қайта өңдеу қызметтерінен;

      2) табиғи радионуклидтері басым ядролық энергетикадан, ядролық жарылыстар мен радиоизотопты өнімдерден радиоактивті қалдықтарды қабылдауы бойынша бөлінеді.

      4. Радиоактивті қалдықтарды сақтау және (немесе) көму пункттері радиоактивті қалдықтарды жинау алаңының ауқымы бойынша оқшау және өңірлік болып бөлінеді. Бір объектінің немесе бір ауданның қалдықтарын орналастыруға арналған пункттер - оқшау пункттерге, ал екі және одан көп объектілердің және (немесе) аудандардың қалдықтарын орналастыруға арналған пункттер өңірлік пункттерге жатады.

309-бап. Радиоактивті қалдықтарды сақтау және (немесе)көму пункттеріне қойылатын экологиялық талаптар

      1. Радиоактивті қалдықтарды сақтау және (немесе) көму пункттерінің барлық жобалары мемлекеттік экологиялық, санитарлық-эпидемиологиялық сараптамаға және Қазақстан Республикасының жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы заңнамасына сәйкес жүргізілетін сараптамадан өткізілуге тиіс. Жобалау Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес бекітілген құрылыс нормалары мен ережелеріне сәйкес жүзеге асырылуға тиіс.

      2. Жобада:

      1) радиоактивті қалдықтардың құралу көздері, радиоактивті қалдықтарды сақтау және (немесе) көму пункттерінің болжамдалатын әрекеті радиусындағы қоршаған ортаға радиоактивті әсер етудің басқа да көздері, олардың сандық және сапалық сипаттамалары;

      2) ұйымдық құрылымы, өндірістік радиациялық бақылау жүргізудің көлемі мен тәртібі;

      3) халыққа дозалық жүктеменің есептері, радиоактивті қалдықтардың болжамдалатын әрекеті радиусындағы барлық радиация көздерінің қоршаған ортаға әсерінің жол берілетін және бақыланатын деңгейлері және бағалауы көрсетілуге тиіс.

      3. Жобада сақтау және (немесе) көму пункті салынатын орынды халықтың тәуекел тобына дозалық жүктеме бағалауы қамтылатын, қоршаған ортаға әсер ескерілген арнайы іздестірулер мен экономикалық бағалаулар негізінде баламалық нұсқалар қатарынан таңдау негізделуге тиіс.

      4. Геодезиялық, геологиялық, гидрогеологиялық және гидрометеорологиялық іздестірулерді қоса алғанда, инженерлік іздестірулер:

      1) пункт құрылысы орналасатын орынды таңдау және оны табиғи және техногендік факторларының қолайсыз әсерінен инженерлік қорғау;

      2) қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар негіздемелерін қамтамасыз етуге тиіс.

      5. Радиоактивті қалдықтарды сақтау және (немесе) көму пункттерінің жобаларында дезактивациялаудан немесе басқа да қызметтен кейін бүлінген жерлерді рекультивациялау көзделу қажет.

      6. Радиоактивті қалдықтарды көму пункттерінің айналасында шекаралары Қазақстан Республикасының халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығы туралы заңнамасына сәйкес белгіленетін санитарлық қорғаныш аймағы белгіленеді.

      7. Радиоактивті қалдықтарды көму пункттерін:

      1) тұрғын үй құрылысы аумақтарында;

      2) жер қойнауын зерттеу және пайдалану жөніндегі уәкілетті мемлекеттік органның келісімінсіз пайдалы қазбалар жатқан алаңдарда;

      3) активті карст аймақтарында;

      4) шөгулер, сел тасқындары мен қар көшкіндері және басқа да қауіпті геологиялық процестер аймақтарында;

      5) батпақты жерлерде;

      6) ауыз судың жер асты көздерінен су алынатын аймақтарда;

      7) курорттардың санитарлық күзет аймақтарында;

      8) қалалардың жасыл аймақ аумақтарында;

      9) ерекше қорғалатын табиғи аумақтарда;

      10) шаруашылық-ауыз сумен жабдықтаудың жер асты және жер беті көздері санитарлық күзет аймақтарының I, II, III белдеулері, су құбырларын тазалау құрылыстарының, магистральдық су тасу аумағында;

      11) су бөлу аумағында;

      12) ормандар, орман саябақтары және басқа жасыл екпелер өсірілген немесе өсіруге арналған, қорғаныш және санитарлық-гигиеналық функцияларды орындайтын және халықтың демалу орындары болып табылатын жерлерде орналастыруға жол берілмейді.

      8. Құрылысқа жер учаскесін таңдау кезінде мынадай шарттарды сақтау қажет:

      1) минералдануы бойынша ауыз сумен және техникалық сумен жабдықтауға жарамсыз ызасулардың болуы;

      2) араласушы тау жыныстарының жоғары сорбцион-сыйымдылығы;

      3) жер асты сулары айтарлықтай тереңдікте жатуы (алпыс және одан көп метр);

      4) ызасудың радиоактивті қалдықтарды сақтау және (немесе) көму пункттері түбінен төрт метр алыс деңгейі;

      5) сулы жиектер болып табылмайтын және төмен жатқан сулы жиектермен гидравликалық байланысы жоқ геологиялық қабаттардың болуы;

      6) опырылмалы тектониканың және қарқынды жарықшақтықтың болмауы, сейсмикалық қауіпті опырылуға дейінгі арақашықтықтың қырық километрден астам болуы;

      7) төгінділер құрауға, шөгуге, құлауға өте төмен сезімталдықтың болуы;

      8) эрозияның болмауы;

      9) геоморфологиялық тұрақтылық;

      10) іргетастың қатты және өте тығыз топырақты және тау жынысты болуы;

      11) іргетастың мықтылығы он метрден асатын, су өтпейтін тау жынысты болуы;

      12) жергілікті жердің бес проценттен аспайтын еңісті шағын қыратты болуы;

      13) жақын жердегі жер асты және жер үсті суларының су жинау тоғанына дейінгі немесе жер үстіндегі су көздеріне дейінгі арақашықтықтың төрт шақырымнан алыс болуы;

      14) жерді іс жүзінде пайдаланудың айтарлықтай экономикалық тиімділік бермеуі, сонымен қатар жерді әлеуетті пайдаланудың танылған бағасының жоқтығы;

      15) төрт шақырым арақашықтықта мәдени және ұлттық мәні бар құндылықтардың жоқтығы;

      16) бұл жердің туристік құндылығының жоқтығы және оған жақын маңдағы елді мекендер тұрғындары сирек келуі.

      9. Осы баптың 8-тармағында көрсетілген шарттардың бірі сақталмаған кезде:

      1) суды аз өткізетін және сорбцион-сыйымдылық материалдарынан (полиэтиленнен, бетоннан, керамикадан, саздан, цеолиттен) жасалған инженерлік кедергілер жасау;

      2) жер үсті суларының, ызасулардың және жер асты суларының пункттерді айналып өтуін қамтамасыз ететін сорғының жүйелерін жасау жолымен қоршаған ортаны радиоактивті қалдықтарды сақтау және (немесе) көму пунктінің зиянды әсерінен қорғау жөнінде немесе оны табиғи және техногендік факторлардан қорғау жөніндегі іс-шаралар әзірленуге тиіс.

      10. Уранды және уранды емес тау-кен және өңдеуші кәсіпорындардың активтілігі төмен қалдықтары үшін радиоактивті қалдықтарды аэрация аймағынан төмен және сорбцион-сыйымдылық қасиеттері неғұрлым жоғары (радионуклидтердің пункттен тыс таралу ықтималдығын болдырмайтын) басқа тау жыныстары арасында орналастыра отырып, бұрын қазып өтілген тау-кен қазбалары пайдаланылуы мүмкін.

      11. Уранды және уранды емес тау-кен және өңдеуші кәсіпорындардың активтілігі орташа қалдықтары үшін де саздан, цеолиттен және радионуклидті сорбциондайтын басқа материалдардан жасалған техникалық кедергілерді қосымша орната отырып, бұрын қазып өтілген тау-кен қазбалары пайдаланылуы мүмкін.

      12. Су өткізбейтін жыныстардан немесе басқа материалдардан жасалған табиғи немесе жасанды төсеніш болған кезде рельефтегі табиғи ойпауыттар активтілігі төмен қатты және сұйық радиоактивті қалдықтарды ұзақ мерзімге орналастыру үшін пайдаланылуы мүмкін.

      13. Сұйық қалдықтарды көмуге тыйым салынады. Сұйық қалдықтар қоршаған ортадағы болбыр тау жыныстардың ылғалдылығына дейін сорғытылуға немесе қатайтылуға тиіс.

      14. Активтілігі орташа радиоактивті қалдықтарды сақтау және (немесе) көму пункттері үшін міндетті түрде күзету іс-шаралары мен белгі беру құралы, белсенділігі төмен радиоактивті қалдықтарды сақтау және (немесе) көму пункттері үшін белгі беру құралынсыз күзету іс-шаралары көзделеді.

      15. Дозалық жүктеменің есебі және халықтың радиациялық қорғалуы жөніндегі тиімді шараларды әзірлеу халықтың тәуекелді топтары бойынша дозаның есебі негізінде жүзеге асырылады. Халықтың тәуекелді тобы халықтың осы тобына радиоактивті заттар жететін тәуекелді жолды талдау және анықтау негізінде айқындалады.

      16. Жер үсті суларының, ызасулардың және жер асты суларының радиоактивті ластану есебі ерітінділердің сүзілуінің және ластанудың жылдамдығын, олардың таралу қабілеттерін және су сиятын тау жыныстарының сорбциондық мүмкіндіктерін айқындау үшін орындалатын арнайы гидрологиялық және гидрогеологиялық зерттеулер жүргізу негізінде орындалады.

      17. Қоршаған ортаға авариялық радиоактивті ластану әсерінен келтірілген залал рекультивациялау жұмыстарын жүргізу жөніндегі қорғаныш шараларын орындауға арналған іс-шаралардың құны бойынша бағаланады.

45-тарау. Парниктік газдар шығарындылары мен озонды бұзатын заттар саласындағы қызметті мемлекеттік реттеу

      Ескерту. 45-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
     

310-бап. Климатты және Жердің озон қабатын қорғаудың негізгі принциптері

      Климатты және Жердің озон қабатын қорғау мынадай принциптерге негізделеді:

      1) климаттың өзгеруінің (жаһандық өзгеруді қоса алғанда) және Жердің озон қабатының тозуының орны толмас салдарларын болдырмау, бәсеңсіту;

      2) атмосфераға парниктік газдарды және озонды бұзатын заттарды шығаруды мемлекеттік реттеудің міндеттілігі;

      3) климаттың өзгеруі және Жердің озон қабатының тозуы туралы ақпараттың жариялылығы, толықтығы және дұрыстығы;

      4) климатты және Жердің озон қабатын қорғау әдісінің ғылыми негізділігі, жүйелілігі және кешенділігі.

311-бап. Климатты және Жердің озон қабатын қорғау саласындағы мемлекеттік басқару

      Климатты және Жердің озон қабатын қорғау саласындағы мемлекеттік басқаруды қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган жүзеге асырады.

312-бап. Климатты және Жердің озон қабатын қорғау бағдарламалары және оларды жүзеге асыру жөніндегі іс-шаралар

      Ескерту. 312-бап алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

313-бап. Озонды бұзатын заттарды тұтынуды регламенттеу

      1. Озонды бұзатын заттарды тұтынуды мемлекеттiк реттеу мақсатында озонды бұзатын заттарды шығарудың және тұтынудың жол берiлетiн лимиттерi (квоталары) белгiленедi.

      Озонды бұзатын заттарды тұтыну лимиттерін (квоталарын) Қазақстан Республикасының озон қабатын бұзатын заттар жөніндегі халықаралық шарттарына сәйкес қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган белгілейді.

      2. Озонды бұзатын заттарды және құрамында солар бар өнімдерді транзиттеуді қоспағанда, оларды Еуразиялық экономикалық одаққа кірмейтін елдерден Қазақстан Республикасының аумағына әкелу және Қазақстан Республикасының аумағынан осы елдерге әкету қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган беретін лицензиялар негізінде жүзеге асырылады.

      Жеке тұлғалардың озонды бұзатын заттарды жеке пайдалану үшін (коммерциялық емес мақсаттарда) алып өтуіне тыйым салынады.

      Ескерту. 313-бап жаңа редакцияда - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгерістер енгізілді - ҚР 21.06.2013 № 107-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.12.2017 № 124-VI (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

314-бап. Парниктік газдардың және озонды бұзатын заттардың шығарындыларына жол берілетін шаруашылық және өзге де қызметке қойылатын жалпы талаптар

      1. Озонды бұзатын заттарды және құрамында солар бар өнімдерді әкелу және әкету, озонды бұзатын заттарды пайдалана отырып жұмыстар жүргізу, құрамында озонды бұзатын заттар бар жабдықты жөндеу, монтаждау, оған қызмет көрсету шаруашылық қызметтің экологиялық қауіпті түрлері болып табылады.

      1-1. Озонды бұзатын заттарды пайдалана отырып жұмыстар жүргізу, құрамында озонды бұзатын заттар бар жабдықты жөндеу, монтаждау, оған қызмет көрсету қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган беретін рұқсат негізінде жүзеге асырылады.

      2. Қалалық және өзге де қоныстарды салу кезінде шаруашылық және өзге де қызмет объектілерін жобалау, орналастыру, салу, реконструкциялау және пайдалану парниктік газдар шығарындыларының азайтылуы және оларды сіңіргіштердің абсорбциялау деңгейінің сақталуы ескеріле отырып жүзеге асырылуға тиіс.

      3. Озонды бұзатын заттарды әкелуді және әкетуді, сондай-ақ озонды бұзатын заттарды пайдалана отырып жұмыстар жүргізуді, құрамында озонды бұзатын заттар бар жабдықты жөндеуді, монтаждауды, оған қызмет көрсетуді жүзеге асыратын заңды тұлғалар мен дара кәсіпкерлер:

      1) өнімге "озон қабатын бұзады" деген жазба жазуға және озонды бұзатын заттар немесе озонды бұзатын заттары бар өнімдер сақталатын не тасымалданатын ораманы осындай жазбамен анық көрінетіндей етіп таңбалауға;

      2) олардың қауіпсіз сақталуын және тасымалдануын қамтамасыз етуге;

      3) тауарға ілеспе құжаттамада, өнімде бар заттарды қоса алғанда, озонды бұзатын заттардың атауы мен санын көрсетуге;

      4) озонды бұзатын заттарды кәдеге жарату және (немесе) залалсыздандыру мақсатында жинау және оларды герметикалық ыдыста сақтау жөніндегі іс-шараларды әзірлеуге және орындауға міндетті.

      4. Озонды бұзатын заттарды кәдеге жаратуға және (немесе) залалсыздандыруға арналған объектілерді қоспағанда, Қазақстан Республикасында тұтыну үшін шектеу қойылған немесе тыйым салынған озонды бұзатын заттар тізбесіне енгізілген, озонды бұзатын заттармен жұмыс істеу көзделетін технологияларды, жабдықтарды, заттар мен материалдарды пайдалана отырып, объектілерді жобалауға, реконструкциялауға, техникалық қайта жарақтандыруға, кеңейтуге, жаңадан салуға тыйым салынады.

      Ескерту. 314-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 21.06.2013 № 107-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.
     

314-1-бап. Қондырғыға қойылатын талаптар

      Ескерту. 45-тарау 314-1-баппен толықтырылды - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен; алып тасталды - ҚР 08.04.2016 № 491-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
     

315-бап. Озонды бұзатын заттарды тұтынуды есепке алу

      1. Озонды бұзатын заттарды тұтынуды жүзеге асыратын заңды тұлғалар және дара кәсіпкерлер қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган белгiлеген тәртіппен есепке алынуға жатады.

      2. Озонды бұзатын заттарды тұтынуды есепке алуға қызметтің мынадай түрлері:

      1) озонды бұзатын заттарды өндіру;

      2) озонды бұзатын заттарды әкелу және әкету;

      3) озонды бұзатын заттарды пайдалана отырып жұмыстар жүргізу, құрамында озонды бұзатын заттар бар жабдықты жөндеу, монтаждау, оған қызмет көрсету жатады.

      Ескерту. 315-бап жаңа редакцияда - ҚР 21.06.2013 № 107-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен; өзгеріс енгізілді - ҚР 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.
     

316-бап. Озонды бұзатын заттарды тұтынуды есепке алу және оның мемлекеттік кадастры

      Ескерту. 316-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 21.06.2013 № 107-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      1. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарына сәйкес реттелетін озонды бұзатын заттарды тұтынудың мемлекеттік кадастрын әзірлеуді ұйымдастырады.

      2. Озонды бұзатын заттарды әкелуді және әкетуді жүзеге асыратын заңды тұлғалар мен дара кәсіпкерлер озонды бұзатын заттарды тұтынудың мемлекеттік кадастрын дайындау үшін:

      сатып алушы ұйымдардың атаулары мен орналасқан жерлерін және болжамды қолдану салаларын көрсете отырып, озонды бұзатын заттардың әкелінген, әкетілген және өткізілген санын есепке алуды жүргізеді;

      жыл сайын, есепті жылдан кейінгі жылдың бірінші тоқсанынан кешiктiрмей, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi органға қолдану салалары бойынша озонды бұзатын заттардың нақты әкелінген, әкетілген және өткізілген саны туралы мәліметтерді қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган белгілеген нысан бойынша ұсынады.

      3. Озонды бұзатын заттарды тұтынудың мемлекеттік кадастрының деректері ашық болып табылады және жариялануға жатады.

      Ескерту. 316-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 21.06.2013 № 107-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.
     

317-бап. Парниктік газдарды мемлекеттік түгендеу және парниктік газдардың мемлекеттік кадастры

      Ескерту. 317-бап алып тасталды - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
     

318-бап. Озонды бұзатын заттарды өндірістік бақылау

      Ескерту. Тақырыпқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      1. Атмосфераға озонды бұзатын заттар шығарындыларының көздері бар заңды тұлғалар қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган белгілеген тәртіппен озонды бұзатын заттардың шығарындыларына жыл сайынғы түгендеу жүргізу жолымен өндірістік бақылауды жүзеге асырады.

      2. Экологиялық қызметтерді ұйымдастыру туралы және озонды бұзатын заттарға өндірістік бақылау жүргізуге жауапты тұлғалар туралы мәліметтер, сондай-ақ озон бұзатын заттарды түгендеу нәтижелері қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға табыс етіледі.

      Ескерту. 318-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

9-БӨЛІМ. ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ҚҰҚЫҚ БҰЗУШЫЛЫҚТАР ҮШІН ЖАУАПКЕРШІЛІК
ЖӘНЕ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ДАУЛАРДЫ ШЕШУ
46-тарау. ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ҚҰҚЫҚ БҰЗУШЫЛЫҚТАР ҮШІН ЖАУАПКЕРШІЛІК
ЖӘНЕ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ДАУЛАРДЫ ШЕШУ

319-бап. Экологиялық құқық бұзушылықтың түрлері

      Экологиялық құқық бұзушылықтың түрлеріне:

      1) Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын мүліктік жауапкершілікке әкеп соғатын бұзушылық;

      2) қоршаған ортаны қорғау, табиғи ресурстарды пайдалану саласындағы әкімшілік құқық бұзушылықтар;

      3) экологиялық қылмыстық құқық бұзушылықтар жатады.

      Ескерту. 319-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2014 № 227-V Заңымен (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі).

320-бап. Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын бұзғаны үшін жауапкершілік

      Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын бұзу Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылыққа әкеп соғады.

321-бап. Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын бұзудан келтірілген залалды өтеудің міндеттілігі

      1. Экологиялық құқық бұзушылықтар жасаған тұлғалар өздері келтірген залалды осы Кодекске және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілеріне сәйкес өтеуге міндетті.

      2. Мыналардың:

      1) табиғи ресурстарды жою мен бүлдірудің;

      2) табиғи ресурстарды заңсыз және ұтымсыз пайдаланудың;

      3) өз бетінше эмиссиялардың;

      4) нормативтен тыс эмиссиялардың салдарынан қоршаған ортаға, азаматтардың денсаулығына, жеке және заңды тұлғалардың, мемлекеттің мүлкіне келтірілген залал өтелуге тиіс.

      3. Экологиялық құқық бұзушылық жасаған тұлғалардың жеке тұлғалардың денсаулығына келтірілген зиянды, жеке және заңды тұлғалардың, мемлекеттің мүлкіне келтірілген залалды өтеуі ерікті түрде немесе Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес сот шешімі бойынша жүргізіледі. Зиян жәбірленушінің еңбекке қабілеттілігінен айырылу дәрежесі, оның емделуіне және денсаулығын қалпына келтіруге жұмсалған шығындар, аурудың күтіміне байланысты шығындар, өзге де шығыстар мен жоғалтулар ескеріле отырып, толық көлемде өтелуге тиіс.

      4. Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын бұзу салдарынан қоршаған ортаға келтірілген залалды өтеу ерікті түрде немесе жүргізілу тәртібі осы Кодекске сәйкес айқындалатын залалды экономикалық бағалау негізінде сот шешімі бойынша жүргізіледі.

      5. Қызметі қоршаған ортаға жоғары қауіптілікпен байланысты жеке және заңды тұлғалар, егер зиянның еңсерілмейтін күш немесе жәбірленушінің теріс пиғылы салдарынан туындағанын дәлелдей алмаса, жоғары қауіп көзі келтірген зиянды өтеуге міндетті.

      6. Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын бұзу нәтижесінде келтірілген моральдық зиян Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасында белгіленген тәртіппен өтелуге тиіс.

      7. Жер бетінің, жер қойнауының және жерасты суларының ластануын болғызбайтын, қалдықтарды орналастыру және сарқынды суды ағызу үшін жабдықталған және соған арналған объектілерге қалдықтарды нормативтен тыс орналастыру жағдайлары және ластаушы заттарды нормативтен тыс ағызу жағдайлары қоршаған ортаға залал ретінде қарастырылмайды.

      8. Химиялық заттардың жер бетіне, жер қойнауына және жерасты суларына түсуін болғызбайтын қорғаныш құрылыстарымен шектелген өндірістік алаңдарға түсу немесе оларға сарқынды судың төгілу жағдайлары қоршаған ортаға залал ретінде қарастырылмайды.

      9. Табиғат пайдаланушы мемлекеттік экологиялық сараптамаға ұсынған және шекті жол берілетін эмиссиялар нормативтерінен асып кетуіне әкелмейтін, ілеспе газды қайта өңдеуді дамыту бағдарламаларынан, сондай-ақ жобалау құжаттамасынан және қоршаған ортаға эмиссиялар нормативтерінің жобаларынан ауытқу жағдайлары, оның ішінде газды жағу сценарийлерінің және (немесе) кестелерiнің өзгеруі өз бетінше және нормативтен тыс эмиссиялар ретінде қаралмайды.

      Ескерту. 321-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2014 № 271-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 25.04.2016 № 505-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

322-бап. Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын бұзудан келтірілген зиянды өтеу тәртібі

      1. Қоршаған ортаға зиян келтірген тұлға келтірілген залалды ерікті түрде жоюға не өзгеше тәсілмен оның орнын толтыруға құқылы. Тұлғаның залалды жою не оның орнын толтыру туралы міндеттемесі кепілхатта жазылуға тиіс.

      2. Зиянды өтеу қоршаған ортаға зиян келтірген тұлғаның өз қаражаты немесе сақтандыру төлемдері есебінен құндық нысанда жүзеге асырылуы мүмкін.

      3. Зиянды өтеудің құндық нысандарына қоршаған ортаның зиян

      келтірілгенге дейінгі жай-күйін қалпына келтіруге, табиғи ресурстарды молықтыру жөніндегі іс-шараларды орындауға, талапкерге, алынбай қалған пайданы қоса алғанда, өзге шығындарды өтеуге арналған ақшалай қаражат жатады.

      4. Тараптардың келісімімен сот шешімі бойынша зиян жауапкерге қоршаған ортаны қалпына келтіру жөніндегі міндеттерді жүктеу жолымен заттай нысанда өтелуі мүмкін.

      5. Зиянды өтеудің заттай нысандарына қоршаған ортаның зиян келтірілгенге дейінгі жай-күйін қалпына келтіру, жойылған не бүлінген табиғи ресурстың орнына оған құны тең ресурс беру жөніндегі шаралар жатады. Зиянды заттай нысанда өтеу келтірілген зиянды өтеудің тәртібін, талаптарын, мерзімдері мен көлемін регламенттейтін шарт және (немесе) келісім жасасу жолымен жүргізіледі.

      6. Зиянды өтеудің өндіріліп алынатын сомасы мемлекеттік бюджетке, ал Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген жағдайларда жәбірленуші тұлғаға аударылады.

      7. Зиянды өтеу қоршаған ортаға зиян келтірген тұлғаны әкімшілік және қылмыстық жауапкершіліктен босатпайды.

323-бап. Экологиялық дауларды шешу тәртібі

      1. Экологиялық дауларды соттар Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде белгіленген тәртіппен шешеді.

      2. Экологиялық құқықтық қатынастар субъектілері арасындағы экологиялық даулар келіссөздер арқылы, оның ішінде сарапшыларды тарта отырып не тараптардың бұрын келісілген дауларды шешу рәсіміне сәйкес шешілуі мүмкін.

47-тарау. ҚОРЫТЫНДЫ ЖӘНЕ ӨТПЕЛІ ЕРЕЖЕЛЕР

324-бап. Өтпелі ережелер

      1. Табиғат пайдаланушылардың осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін алған табиғат пайдалануға арналған рұқсаттары қанша мерзімге берілсе, сонша мерзім ішінде қолданылады.

      2. Қазақстан Республикасының жеке және заңды тұлғалары табиғат пайдалануға арналған рұқсаттарының қолданылу мерзімі аяқталғаннан кейін экологиялық рұқсаттар алуға міндетті.

      3. Қалдықтарды көму полигондарының және қалдықтарды ұзақ мерзімді сақтау қоймаларының иелері 2007 жылғы 31 желтоқсанға дейінгі мерзімде полигонды осы Кодекстің 43-тарауында көзделген экологиялық талаптарға сәйкес келтіру жоспарларын әзірлеуге және оларды қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен келісуге тиіс.

      4. Табиғат қорғауды жобалауға, экологиялық сараптама саласындағы нормалауға және жұмыстарға, экологиялық аудиторлық қызметке лицензиялары бар жеке және заңды тұлғалар осы Кодекс қолданысқа енгізілген күннен бастап бір жыл ішінде оларды Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органда қайта рәсімдеуге міндетті. Көрсетілген мерзім аяқталғаннан кейін бұл лицензиялар жарамсыз деп есептеледі.

      5. Осы Кодекске сәйкес лицензиялауға жатпайтын, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган бекітетін тізбе бойынша шаруашылық қызметтің экологиялық қауіпті түрлеріне арналған лицензияның қолданысы осы Кодекс қолданысқа енгізілген күннен бастап тоқтатылады.

      Осы Кодекс қолданысқа енгізілген күннен бастап алты ай ішінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi орган бекітетін тізбе бойынша шаруашылық қызметтің экологиялық қауіпті түрлеріне арналған лицензиялары бар жеке және заңды тұлғалар оларды қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға қайтаруға міндетті.

      6. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның аумақтық органына табиғат пайдаланушылар 2009 жылдың 1 қаңтарына дейін табыс еткен материалдар бойынша қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсатты II, III және IV санат объектілері үшін табыс етілген материалдар толық болған және олар осы Кодекстің талаптарына сәйкес болған жағдайда қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның аумақтық органы қарайды және береді және олар берілген мерзім ішінде қолданыста болады.

      7. Парниктік газдар шығарындыларына квоталар бөлудің бірінші ұлттық жоспары 2013 жылға бекітіледі.

      8. Жойылуы қиын органикалық ластауыштарды қамтитын қалдықтардың иелері және меншік иелері қаржыландыру көздерін айқындай отырып, оларды 2025 жылға дейін жою жөніндегі бағдарлама әзірлеуге және оны қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға осы тармақ қолданысқа енгізілген немесе осы қалдықтарды меншікке немесе иелікке сатып алған күннен бастап үш ай мерзім ішінде ұсынуға тиіс.

      9. Осы Кодекстің 94-2-бабының 2-тармағына және 94-5-бабына сәйкес парниктік газдар шығарындыларына бөлінген және берілген квоталар 2018 жылғы 1 қаңтарға дейін тоқтатыла тұрсын.

      10. Парниктік газдар шығарындыларын түгендеу туралы есепті верификациялауды валидацияны (детерминацияны) және верификацияны жүзеге асыратын аккредиттелген тәуелсіз ұйымдар 2018 жылғы 1 қаңтарға дейін жүзеге асырады.

      11. Осы Кодекстің 94-2, 94-4, 94-7 және 94-9-баптарының қолданысы 2018 жылғы 1 қаңтарға дейін тоқтатыла тұрсын.

      12. Мыналардың:

      осы Кодекстің 301-бабы 1-тармағының 9), 10) және 12) тармақшаларының қолданысы 2018 жылғы 31 желтоқсанға дейін;

      осы Кодекстің 301-бабы 1-тармағының 18) және 19) тармақшаларының қолданысы 2020 жылғы 31 желтоқсанға дейін тоқтатыла тұрсын.

      Ескерту. 324-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2008.12.04 N 97-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптанқараңыз), 2011.12.03 N 505-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 08.04.2016 № 491-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.04.2017 № 56-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

325-бап. Осы Кодексті қолдану тәртібі

      Осы Кодекс ол қолданысқа енгізілгеннен кейін туындаған құқықтық қатынастарға қолданылады.

      Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін қабылданған, қоршаған ортаны қорғау, табиғи ресурстарды молықтыру мен пайдалану саласындағы қатынастарды реттейтін нормативтік құқықтық актілер осы Кодекске қайшы келмейтін бөлігінде қолданылады.

326-бап. Осы Кодексті қолданысқа енгізу тәртібі

      1. Осы Кодекс ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткеннен кейін қолданысқа енгізіледі.

      2. Қазақстан Республикасының мына заңдарының күші жойылды деп танылсын:

      1) "Экологиялық сараптама туралы" 1997 жылғы 18 наурыздағы Қазақстан Республикасының Заңы (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1997 ж., N 6, 67-құжат; 1998 ж., N 24, 443-құжат; 1999 ж., N 11, 357-құжат; 2003 ж., N 14, 112-құжат; 2004 ж., N 23, 142-құжат);

      2) "Қоршаған ортаны қорғау туралы" 1997 жылғы 15 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңы (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1997 ж., N 17-18, 213-құжат; 1998 ж., N 24, 443-құжат; 1999 ж., N 11, 357-құжат; N 23, 931-құжат; 2001 ж., N 13-14, 171-құжат; N 24, 338-құжат; 2002 ж., N 17, 155-құжат; 2004 ж., N 10, 57-құжат; N 23, 137, 142-құжаттар; 2005 ж., N 7-8, 23-құжат; N 14, 57-құжат; 2006 ж., N 1, 5-құжат; N 3, 22-құжат);

      3) "Атмосфералық ауаны қорғау туралы" 2002 жылғы 11 наурыздағы Қазақстан Республикасының Заңы (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2002 ж., N 5, 54-құжат; 2004 ж. N 23, 142-құжат; 2006 ж., N 1, 5-құжат; N 3, 22-құжат).

      Қазақстан Республикасының
      Президенті

Экологический кодекс Республики Казахстан

Кодекс Республики Казахстан от 9 января 2007 года № 212. Утратил силу Кодексом Республики Казахстан от 2 января 2021 года № 400-VI ЗРК.

ОГЛАВЛЕНИЕ

      Сноска. Утратил силу силу Законом РК от 02.01.2021 № 400-VI (вводится в действие с 01.07.2021).
      Сноска. По всему тексту:
      слова "животного и растительного", "животный и растительный" и "животных и растений" заменены соответственно словами "растительного и животного", "растительный и животный" и "растений и животных" Законом РК от 25.01.2012 № 548-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);
      слова "по изучению и использованию недр" заменены словами "по изучению недр" в соответствии с Законом РК от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования);
      слова "уполномоченный государственный орган в области санитарно-эпидемиологического благополучия населения", "уполномоченным государственным органом в области санитарно-эпидемиологического благополучия населения", "уполномоченный орган в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения", "уполномоченными государственными органами в области охраны окружающей среды и санитарно-эпидемиологического благополучия населения", "государственным органом в области санитарно-эпидемиологического благополучия населения", "государственного органа в области санитарно-эпидемиологического благополучия населения" и "государственный орган в области санитарно-эпидемиологического благополучия населения" заменены соответственно словами "государственный орган в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения", "государственным органом в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения", государственный орган в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения", "уполномоченным органом в области охраны окружающей среды и государственным органом в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения", "государственным органом в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения", "государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения" и "государственный орган в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения" в соответствии с Законом РК от 28.10.2019 № 268-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

ОБЩАЯ ЧАСТЬ
РАЗДЕЛ 1. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ
Глава 1. ОСНОВНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 1. Основные понятия, используемые в настоящем Кодексе

      В настоящем Кодексе используются следующие основные понятия:

      1) передвижной источник выбросов загрязняющих веществ в атмосферу - транспортные средства, техника и иные передвижные средства и установки, оснащенные двигателями внутреннего сгорания, работающими на различных видах топлива;

      2) пункт наблюдений - стационарный или передвижной пункт наблюдений за метеорологическими, агрометеорологическими и гидрологическими характеристиками окружающей среды;

      3) установленное количество - общий объем выбросов парниковых газов с учетом поглощений парниковых газов, определенных в рамках обязательств по международным договорам Республики Казахстан;

      4) единица установленного количества - углеродная единица, используемая для определения объема выбросов парниковых газов для Республики Казахстан в соответствии с международными договорами Республики Казахстан в области изменения климата;

      5) биологическое разнообразие - разнообразие объектов растительного и животного мира в рамках одного вида, между видами и в экологических системах;

      6) биологические ресурсы - генетические ресурсы, организмы или их части, популяции или любые другие биотические компоненты экологических систем, имеющие фактическую или потенциальную полезность или ценность для человечества;

      7) механизм совместного осуществления - процедура, предусмотренная международными договорами Республики Казахстан по реализации инвестиционных проектов совместного осуществления, позволяющих передавать углеродные единицы, между юридическими лицами стран, имеющих количественные обязательства по ограничению и (или) сокращению выбросов парниковых газов;

      8) валидация – подтверждение аккредитованным органом по валидации и верификации соответствия плана мониторинга выбросов парниковых газов, а также проектных решений и документации в рамках разработки проектов по сокращению выбросов и поглощению парниковых газов требованиям, установленным международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан, и законодательством Республики Казахстан;

      9) верификация – подтверждение аккредитованным органом по валидации и верификации достоверности сведений операторов установок в паспорте установки и об объемах выбросов парниковых газов, содержащихся в их отчетах об инвентаризации парниковых газов за отчетный год и о реализации проектов по сокращению выбросов и увеличению поглощения парниковых газов, осуществляемое в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

      10) генетически модифицированные организмы - организмы, способные к воспроизводству или передаче наследственного генетического материала, отличные от природных организмов, полученные с применением методов генной инженерии и содержащие генно-инженерный материал (гены, их фрагменты или комбинации генов);

      11) генетически модифицированные продукты - продукты растительного и (или) животного происхождения, полученные с использованием методов генной инженерии, содержащие неживые генетически модифицированные организмы или их компоненты;

      11-1) гидрологический мониторинг – система регулярных и (или) периодических наблюдений за состоянием водных объектов и составной частью системы государственного мониторинга водных объектов с целью получения оперативной и прогнозной информации о состоянии водных объектов;

      11-2) диспергенты – смесь поверхностно-активных веществ и растворителей, позволяющих нефтяному пятну разбиваться на мелкие капли, которые могут более эффективно смешиваться с водой, оставаясь в ее толще до разрушения под воздействием естественных процессов;

      12) наилучшие доступные технологии - используемые и планируемые отраслевые технологии, техника и оборудование, обеспечивающие организационные и управленческие меры, направленные на снижение уровня негативного воздействия хозяйственной деятельности на окружающую среду до обеспечения целевых показателей качества окружающей среды;

      12-1) экологическая экспертиза проектов – экспертная оценка проектных решений и расчетов по вопросам экологической безопасности и инженерной защиты окружающей среды, являющаяся частью:

      комплексной вневедомственной экспертизы проектов (технико-экономических обоснований и проектно-сметной документации), предназначенных для строительства новых или реконструкции (расширения, технического перевооружения, модернизации) и капитального ремонта существующих зданий и сооружений, их комплексов, инженерных и транспортных коммуникаций;

      комплексной градостроительной экспертизы по проектам градостроительного планирования территорий, проектам генеральных планов городов республиканского значения, столицы и городов областного значения с расчетной численностью населения свыше ста тысяч жителей, подлежащим утверждению Правительством Республики Казахстан или маслихатами областей, городов республиканского значения и столицы;

      13) стойкие органические загрязнители - наиболее опасные органические соединения, устойчивые к разложению, характеризующиеся биоаккумуляцией и являющиеся объектом трансграничного переноса по воздуху, воде и мигрирующими видами, а также осаждающиеся на большом расстоянии от источника их выброса, накапливаясь в экосистемах суши и водных экосистемах, вызывающие разрушение иммунной, эндокринной систем живых организмов и различные заболевания, включая онкологические;

      14) единица квоты - углеродная единица, применяемая для исчисления объема квоты;

      15) коммунальные отходы - отходы потребления, образующиеся в населенных пунктах, в том числе в результате жизнедеятельности человека, а также отходы производства, близкие к ним по составу и характеру образования;

      15-1) раздельный сбор коммунальных отходов – процесс, при котором коммунальные отходы собираются раздельно в зависимости от типа и состава отходов для обеспечения последующей утилизации, переработки и удаления;

      16) исключен Законом РК от 13.06.2013 № 102-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

      17) углеродная единица - учетная единица, эквивалентная одной тонне двуокиси углерода;

      18) оператор государственного реестра углеродных единиц - организация, осуществляющая ведение государственного реестра углеродных единиц;

      19) вторичный оборот углеродных единиц - правоотношения, складывающиеся между субъектами рынка выбросов парниковых газов в процессе передачи, продажи и другого обращения углеродных единиц;

      20) государственный реестр углеродных единиц - система учета операций, связанных с введением в обращение, хранением, передачей, приобретением, резервированием, аннулированием, изъятием из обращения углеродных единиц;

      20-1) вторичное сырье – материалы, полученные в процессе раздельного сбора, сортировки, измельчения, прессования или других способов воздействия на отходы потребления, и (или) отходы потребления, подготовленные к утилизации и (или) переработке для получения продукции;

      21) учет отходов - система сбора и предоставления информации о количественных и качественных характеристиках отходов и способах обращения с ними;

      21-1) плата за организацию сбора, транспортировки, переработки, обезвреживания, использования и (или) утилизации отходов – плата оператору расширенных обязательств производителей (импортеров), осуществляемая производителем (импортером) за организацию сбора, транспортировки, переработки, обезвреживания, использования и (или) утилизации отходов, образующихся после утраты потребительских свойств продукции (товаров), на которую (которые) распространяются расширенные обязательства производителей (импортеров), и ее (их) упаковки;

      22) удаление отходов - операции по захоронению и уничтожению отходов;

      23) обезвреживание отходов - уменьшение или устранение опасных свойств отходов путем механической, физико-химической или биологической обработки;

      24) утилизация отходов - использование отходов в качестве вторичных материальных или энергетических ресурсов;

      25) захоронение отходов - складирование отходов в местах, специально установленных для их безопасного хранения в течение неограниченного срока;

      26) вид отходов - совокупность отходов, имеющих общие признаки в соответствии с их происхождением, свойствами и технологией обращения, определяемые на основании классификатора отходов;

      27) размещение отходов - хранение или захоронение отходов производства и потребления;

      28) переработка отходов - физические, химические или биологические процессы, включая сортировку, направленные на извлечение из отходов сырья и (или) иных материалов, используемых в дальнейшем в производстве (изготовлении) товаров или иной продукции, а также на изменение свойств отходов в целях облегчения обращения с ними, уменьшения их объема или опасных свойств;

      29) хранение отходов - складирование отходов в специально установленных местах для последующей утилизации, переработки и (или) удаления;

      30) классификация отходов - порядок отнесения отходов к уровням в соответствии с их опасностью для окружающей среды и здоровья человека;

      30-1) временное хранение отходов – складирование отходов производства и потребления лицами, в результате деятельности которых они образуются, в местах временного хранения и на сроки, определенные проектной документацией (но не более шести месяцев), для их последующей передачи организациям, осуществляющим операции по утилизации, переработке, а также удалению отходов, не подлежащих переработке или утилизации;

      30-2) энергетическая утилизация отходов – процесс термической обработки отходов с целью уменьшения их объема и получения энергии, в том числе использования их в качестве вторичных и (или) энергетических ресурсов, за исключением получения биогаза и иного топлива из органических отходов;

      30-3) объект по энергетической утилизации отходов – совокупность технических устройств и установок, предназначенных для энергетической утилизации отходов, и взаимосвязанных с ними сооружений и инфраструктуры, технологически необходимых для энергетической утилизации отходов;

      31) обращение с отходами - виды деятельности, связанные с отходами, включая предупреждение и минимизацию образования отходов, учет и контроль, накопление отходов, а также сбор, переработку, утилизацию, обезвреживание, транспортировку, хранение (складирование) и удаление отходов;

      32) классификатор отходов - информационно-справочный документ прикладного характера, в котором содержатся результаты классификации отходов;

      33) неопасные отходы - отходы, не обладающие опасными свойствами;

      34) опасные отходы – отходы, которые содержат вредные вещества, обладающие одним или несколькими опасными свойствами (токсичностью, взрывоопасностью, радиоактивностью, пожароопасностью, высокой реакционной способностью) и могут представлять непосредственную или потенциальную опасность для окружающей среды и здоровья человека самостоятельно или при вступлении в контакт с другими веществами;

      35) паспорт опасных отходов - документ, содержащий стандартизированное описание процессов образования отходов по месту их происхождения, их количественных и качественных показателей, правил обращения с ними, методов их контроля, видов вредного воздействия этих отходов на окружающую среду, здоровье человека и (или) имущество лиц, сведения о производителях отходов, иных лицах, имеющих их в собственности;

      36) опасные химические вещества - вещества, обладающие свойствами, которые могут оказать непосредственное или потенциальное вредное воздействие на здоровье человека и окружающую среду;

      37) благоприятная окружающая среда - окружающая среда, состояние которой обеспечивает экологическую безопасность и охрану здоровья населения, сохранение биоразнообразия, предотвращение загрязнения, устойчивое функционирование экологических систем, воспроизводство и рациональное использование природных ресурсов;

      38) установка – стационарный источник выбросов парниковых газов или группа стационарных источников выбросов парниковых газов, связанных между собой единым технологическим процессом и размещенных на одной промышленной площадке;

      39) оператор установки – физическое или юридическое лицо, в собственности или ином законном пользовании которого находится установка;

      40) паспорт установки – документ, содержащий сведения о характеристиках используемой технологии, географическом месте расположения установки и видах деятельности ее оператора;

      41) окружающая среда - совокупность природных и искусственных объектов, включая атмосферный воздух, озоновый слой Земли, поверхностные и подземные воды, земли, недра, растительный и животный мир, а также климат в их взаимодействии;

      42) ущерб окружающей среде - загрязнение окружающей среды или изъятие природных ресурсов свыше установленных нормативов, вызвавшее или вызывающее деградацию и истощение природных ресурсов или гибель живых организмов;

      43) эмиссии в окружающую среду – выбросы, сбросы загрязняющих веществ, размещение отходов производства и потребления в окружающей среде, размещение и хранение серы в окружающей среде в открытом виде;

      44) лимиты на эмиссии в окружающую среду - нормативный объем эмиссий в окружающую среду, устанавливаемый на определенный срок;

      45) квота на эмиссии в окружающую среду - часть лимита на эмиссии в окружающую среду, выделяемая конкретному природопользователю на определенный срок;

      45-1) автоматизированная система мониторинга эмиссий в окружающую среду – система производственного экологического контроля за эмиссиями в окружающую среду на источниках загрязнения, имеющая онлайн-связь с информационной системой уполномоченного органа в области охраны окружающей среды для передачи данных в режиме реального времени;

      46) охрана окружающей среды - система государственных и общественных мер, направленных на сохранение и восстановление окружающей среды, предотвращение негативного воздействия хозяйственной и иной деятельности на окружающую среду и ликвидацию ее последствий;

      47) уполномоченный орган в области охраны окружающей среды - центральный исполнительный орган, осуществляющий руководство и межотраслевую координацию в области охраны окружающей среды и природопользования, а также его территориальные органы;

      48) загрязнение окружающей среды - поступление в окружающую среду загрязняющих веществ, радиоактивных материалов, отходов производства и потребления, а также влияние на окружающую среду шума, вибраций, магнитных полей и иных вредных физических воздействий;

      49) аварийное загрязнение окружающей среды - внезапное непреднамеренное загрязнение окружающей среды, вызванное аварией, происшедшей при осуществлении экологически опасных видов хозяйственной и иной деятельности физических и (или) юридических лиц, и являющее собой выброс в атмосферу и (или) сброс вредных веществ в воду или рассредоточение твердых, жидких или газообразных загрязняющих веществ на участке земной поверхности, в недрах или образование запахов, шумов, вибрации, радиации, или электромагнитное, температурное, световое или иное физическое, химическое, биологическое вредное воздействие, превышающее для данного времени допустимый уровень;

      50) участки загрязнения окружающей среды - ограниченные участки земной поверхности и участки водных объектов, загрязненные опасными химическими веществами свыше установленных нормативов, за исключением объектов, оборудованных и предназначенных для размещения отходов и сброса сточных вод, предотвращающие загрязнение земной поверхности, недр и подземных вод;

      51) качество окружающей среды - характеристика состояния окружающей среды;

      52) нормативы качества окружающей среды - показатели, характеризующие благоприятное для жизни и здоровья человека состояние окружающей среды и природных ресурсов;

      53) целевые показатели качества окружающей среды - показатели, характеризующие предельный уровень нормируемых параметров окружающей среды на определенный период времени с учетом необходимости постепенного улучшения качества окружающей среды;

      54) среда обитания - тип местности или место естественного обитания того или иного организма или популяции;

      55) государственная наблюдательная сеть - система стационарных и передвижных пунктов наблюдений, лабораторий, центров, предназначенных для наблюдений за физическими и химическими процессами, происходящими в окружающей среде, определения ее метеорологических, климатических, аэрологических, гидрологических, гелиогеофизических, агрометеорологических характеристик;

      56) государственный экологический контроль - деятельность уполномоченного органа в пределах его компетенции, направленная на обеспечение соблюдения физическими и юридическими лицами требований законов Республики Казахстан, указов Президента Республики Казахстан и постановлений Правительства Республики Казахстан в области охраны окружающей среды;

      56-1) сверхнормативные эмиссии – эмиссии в окружающую среду свыше установленных экологическим разрешением;

      57) озоноразрушающее вещество - химическое вещество, которое существует самостоятельно или в смеси, используется в хозяйственной и иной деятельности либо является продуктом этой деятельности и может оказать вредное воздействие на озоновый слой;

      58) обезвреживание озоноразрушающих веществ - устранение опасных свойств озоноразрушающих веществ посредством разрушения, приводящего их к постоянной трансформации или разложению на компоненты, не оказывающие вредного воздействия на окружающую среду, включая озоновый слой;

      59) утилизация озоноразрушающих веществ - комплекс мероприятий, направленных на сбор и хранение озоноразрушающих веществ, извлекаемых из механизмов, оборудования, контейнеров и других устройств в ходе их технического обслуживания или перед списанием, в целях повторного использования или обезвреживания озоноразрушающих веществ, не подлежащих восстановлению;

      59-1) расширенные обязательства производителей (импортеров) – обязательства физических и юридических лиц, осуществляющих производство на территории Республики Казахстан и (или) ввоз на территорию Республики Казахстан продукции (товаров), по обеспечению сбора, транспортировки, переработки, обезвреживания, использования и (или) утилизации отходов, образующихся после утраты потребительских свойств продукции (товаров), на которую (которые) распространяются расширенные обязательства производителей (импортеров), и ее (их) упаковки;

      59-2) договор об организации сбора, транспортировки, переработки, обезвреживания, использования и (или) утилизации отходов, образующихся после утраты потребительских свойств продукции (товаров), на которую (которые) распространяются расширенные обязательства производителей (импортеров), и ее (их) упаковки, – договор, заключаемый между оператором расширенных обязательств производителей (импортеров) и производителем (импортером) на основании типового договора об организации сбора, транспортировки, переработки, обезвреживания, использования и (или) утилизации отходов, образующихся после утраты потребительских свойств продукции (товаров), на которую (которые) распространяются расширенные обязательства производителей (импортеров), и ее (их) упаковки;

      59-3) типовой договор об организации сбора, транспортировки, переработки, обезвреживания, использования и (или) утилизации отходов, образующихся после утраты потребительских свойств продукции (товаров), на которую (которые) распространяются расширенные обязательства производителей (импортеров), и ее (их) упаковки, – договор, утвержденный оператором расширенных обязательств производителей (импортеров), регулирующий правоотношения между оператором расширенных обязательств производителей (импортеров) и производителями (импортерами) продукции (товаров), на которую (которые) распространяются расширенные обязательства производителей (импортеров), и ее (их) упаковки;

      59-4) оператор расширенных обязательств производителей (импортеров) – определяемое Правительством Республики Казахстан юридическое лицо, осуществляющее организацию сбора, транспортировки, переработки, обезвреживания, использования и (или) утилизации отходов, образующихся после утраты потребительских свойств продукции (товаров), на которую (которые) распространяются расширенные обязательства производителей (импортеров), и ее (их) упаковки;

      60) отходы производства - остатки сырья, материалов, иных изделий и продуктов, образовавшиеся в процессе производства и утратившие полностью или частично исходные потребительские свойства;

      61) устойчивая модель производства и потребления - социально-экономическая модель, характеризующаяся ростом производства при сокращении потребления невозобновляемых ресурсов, восстановлении возобновляемых ресурсов и снижении антропогенного загрязнения окружающей среды;

      61-1) самовольные эмиссии – эмиссии в окружающую среду, осуществляемые без экологического разрешения, за исключением эмиссии от передвижных источников;

      62) парниковые газы - газообразные составляющие атмосферы природного и (или) антропогенного происхождения, поглощающие тепловое инфракрасное излучение и (или) являющиеся его источником;

      63) единица поглощения парниковых газов - углеродная единица, применяемая для расчета поглощения парниковых газов;

      64) инвентаризация парниковых газов - определение объема выбросов и поглощения парниковых газов;

      65) государственный кадастр источников выбросов и поглощений парниковых газов - система учета источников выбросов парниковых газов, количества выбросов, произведенных ими, а также количества поглощений парниковых газов в пределах границ, установленных для оператора установки;

      65-1) план мониторинга выбросов парниковых газов – документ, разрабатываемый оператором установки на период действия Национального плана распределения квот на выбросы парниковых газов, утвержденного на соответствующий период или на срок реализации проектов и программ по сокращению выбросов и увеличению поглощения парниковых газов;

      65-2) погашение квот на выбросы парниковых газов – ежегодное изъятие из обращения (списание) углеродных единиц Национального плана распределения квот на выбросы парниковых газов, утвержденного на соответствующий период согласно отчету об инвентаризации выбросов парниковых газов за отчетный год, осуществляемое в Государственном реестре углеродных единиц;

      65-3) стационарный источник выбросов парниковых газов – неперемещаемый источник выбросов парниковых газов или перемещаемый источник выбросов парниковых газов, требующий фиксированного положения для его эксплуатации;

      65-4) удельный коэффициент выбросов парниковых газов – показатель соотношения выбросов парниковых газов на единицу продукции;

      66) радиоактивные отходы - отходы, содержащие радиоактивные вещества в количестве и концентрации, которые превышают регламентированные для радиоактивных веществ значения, установленные законодательством Республики Казахстан в области использования атомной энергии;

      67) реализация объекта экспертизы - начало и ход работ по строительству, эксплуатации, ликвидации промышленных и иных объектов, оказанию услуг, поступлению в хозяйственный оборот изделий и технологий в соответствии с решениями, предусмотренными предплановой, предпроектной и проектной документацией, а также введение в действие нормативного правового акта, иного фактического осуществления объекта экспертизы;

      68) сточные воды - воды, использованные на производственные или бытовые нужды и получившие при этом дополнительные примеси (загрязнения), изменившие их первоначальный состав или физические свойства. Воды, стекающие с территории населенных мест и промышленных предприятий в момент выпадения атмосферных осадков, поливки улиц или после этого, воды, образуемые при добыче полезных ископаемых, также считаются сточными;

      69) водные объекты - воды, сосредоточенные в рельефе поверхности суши и недрах земли, имеющие границы, объем и водный режим;

      70) жидкие отходы - любые отходы в жидкой форме, за исключением сточных вод;

      71) природопользователь - физическое или юридическое лицо, осуществляющее пользование природными ресурсами и (или) эмиссии в окружающую среду;

      72) природные объекты - естественные объекты, имеющие границы, объем и режим существования;

      73) природные ресурсы - природные объекты, имеющие потребительскую ценность: земля, недра, воды, растительный и животный мир;

      74) охрана природных ресурсов - система государственных и общественных мер, направленных на охрану каждого вида природных ресурсов от нерационального использования, уничтожения, деградации, ведущих к утрате их потребительских свойств;

      75) истощение природных ресурсов - частичная или полная потеря количественных и качественных характеристик запасов природных ресурсов;

      76) механизм чистого развития - механизм осуществления проектов по ограничению и (или) сокращению выбросов парниковых газов на территории стран, не имеющих количественных обязательств по ограничению и (или) сокращению выбросов парниковых газов, финансируемых юридическими лицами стран, имеющих количественные обязательства по ограничению и (или) сокращению выбросов парниковых газов;

      77) независимый поставщик информации - юридическое лицо, осуществляющее профессиональную деятельность по учету, мониторингу и реализации проектных механизмов в сфере регулирования выбросов и поглощений парниковых газов;

      78) твердые бытовые отходы - коммунальные отходы в твердой форме;

      79) отходы потребления - остатки продуктов, изделий и иных веществ, образовавшихся в процессе их потребления или эксплуатации, а также товары (продукция), утратившие полностью или частично исходные потребительские свойства;

      80) экологически опасный вид хозяйственной и иной деятельности - деятельность физических и (или) юридических лиц, в результате которой происходит или может произойти аварийное загрязнение окружающей среды;

      81) торговля квотами на выбросы - покупка и продажа квот на выбросы парниковых газов в рамках рыночного механизма сокращения выбросов и поглощения парниковых газов;

      82) единица сокращения выбросов - углеродная единица, полученная в результате реализации проекта, осуществляемого в рамках механизма совместного осуществления;

      83) единица сертифицированного сокращения выбросов - углеродная единица, полученная в результате реализации проекта, осуществляемого в рамках механизма чистого развития;

      84) единица внутреннего сокращения выбросов - углеродная единица, применяемая в целях определения объема сокращений выбросов и (или) поглощений парниковых газов, достигнутых в результате реализации внутренних проектов по сокращению выбросов и (или) поглощению парниковых газов;

      85) экологическое просвещение - распространение экологических знаний, информации о состоянии окружающей среды, природных ресурсов, экологической безопасности в целях формирования в обществе основ экологической культуры;

      86) экологический аудит - независимая проверка хозяйственной и иной деятельности аудируемых субъектов, направленная на выявление и оценку экологических рисков и разработку рекомендаций по повышению уровня экологической безопасности их деятельности;

      87) экологическое образование - непрерывный процесс воспитания, обучения, самообразования и развития личности, направленный на формирование системы знаний и умений, ценностных ориентации, нравственно-эстетических отношений, обеспечивающих ответственность личности за состояние окружающей среды;

      88) экологические (зеленые) инвестиции - инвестирование средств, полученных от передачи единиц установленного количества, управления резервом объема квот Национального плана распределения квот на выбросы парниковых газов в проекты, программы и мероприятия, направленные на сокращение выбросов или увеличение поглощения парниковых газов;

      89) экологическая система (экосистема) - взаимосвязанная совокупность организмов и неживой среды их обитания, взаимодействующих как единое функциональное целое;

      90) экологическая опасность - состояние, характеризующееся наличием или вероятностью разрушения, изменения состояния окружающей среды под влиянием антропогенных и природных воздействий, в том числе обусловленных бедствиями и катастрофами, включая стихийные, угрожающее жизненно важным интересам личности и общества;

      91) экологическая безопасность - состояние защищенности жизненно важных интересов и прав личности, общества и государства от угроз, возникающих в результате антропогенных и природных воздействий на окружающую среду;

      92) экологически опасный объект - хозяйственный и иной объект, строительство и деятельность которого может оказывать или оказывает вредное воздействие на здоровье людей и окружающую среду;

      93) экологически опасные техника и оборудование - механизмы, машины, устройства, приборы, используемые в хозяйственной или иной деятельности и представляющие опасность для окружающей среды;

      94) экологически опасные технологии - совокупность методов обработки, изготовления, изменения состояния, свойств, формы сырья, материала или полуфабриката, осуществляемых в процессе производства и представляющих опасность для окружающей среды;

      95) экологический менеджмент - административное управление охраной окружающей среды, которое включает в себя организационную структуру, планирование, ответственность, методы, процедуры, процессы и ресурсы для разработки, внедрения, выполнения, анализа и поддержания экологической политики предприятия;

      96) экологический мониторинг - систематические наблюдения и оценка состояния окружающей среды и воздействия на нее;

      97) экологическое нормирование - система правил (норм) и содержащихся в них количественных и качественных показателей (нормативов) состояния окружающей среды и степени воздействия на нее;

      98) экологическое разрешение - документ, удостоверяющий право физических и юридических лиц на осуществление эмиссий в окружающую среду;

      99) экологическая экспертиза - установление соответствия намечаемой хозяйственной и иной деятельности нормативам качества окружающей среды и экологическим требованиям, а также определение допустимости реализации объекта экологической экспертизы в целях предупреждения возможных неблагоприятных воздействий этой деятельности на окружающую среду и связанных с ними социальных последствий;

      100) знак экологически чистой продукции - зарегистрированный знак, который подтверждает соответствие маркированной продукции стандартам экологически чистой продукции;

      101) экологические требования - ограничения и запреты хозяйственной и иной деятельности, отрицательно влияющей на окружающую среду и здоровье населения, содержащиеся в настоящем Кодексе, иных нормативных правовых актах и нормативно-технических документах Республики Казахстан;

      102) экологическая маркировка – присвоение продукции знака экологически чистой продукции, прошедшей подтверждение соответствия в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан в области технического регулирования;

      103) экологический риск - вероятность неблагоприятных изменений состояния окружающей среды и (или) природных объектов вследствие влияния определенных факторов;

      104) технические удельные нормативы эмиссий - величины эмиссий в окружающую среду в единицу времени или на единицу выпускаемой продукции или в других показателях, определяемые исходя из возможности их обеспечения конкретными техническими средствами при приемлемых для экономики страны затратах;

      105) нормативы эмиссий - показатели допустимых эмиссий, при которых обеспечивается соблюдение нормативов качества окружающей среды.

      Сноска. Статья 1 в редакции Закона РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 13.06.2013 № 102-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 29.10.2015 № 376-V (вводится в действие с 01.01.2016); от 17.11.2015 № 407-V (вводится в действие с 01.01.2016); от 08.04.2016 № 491-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 25.04.2016 № 505-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.04.2016 № 506-V (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.02.2017 № 49-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.04.2017 № 56-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.12.2018 № 210-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 09.11.2020 № 373-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 2. Экологическое законодательство Республики Казахстан

      1. Экологическое законодательство Республики Казахстан основывается на Конституции Республики Казахстан и состоит из настоящего Кодекса и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан.

      2. Если международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, установлены иные правила, чем те, которые содержатся в настоящем Кодексе, то применяются правила международного договора.

      3. В случае противоречия между настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан, содержащими нормы, регулирующие отношения в области охраны окружающей среды, применяются положения настоящего Кодекса.

      4. Отношения в области охраны и использования объектов окружающей среды и особо охраняемых природных территорий регулируются специальными законами Республики Казахстан в части, не урегулированной настоящим Кодексом.

Статья 3. Отношения, регулируемые настоящим Кодексом

      1. Настоящий Кодекс регулирует отношения в области охраны, восстановления и сохранения окружающей среды, использования и воспроизводства природных ресурсов при осуществлении хозяйственной и иной деятельности, связанной с использованием природных ресурсов и воздействием на окружающую среду, в пределах территории Республики Казахстан.

      2. Участниками регулируемых настоящим Кодексом отношений являются физические и юридические лица, государство, а также государственные органы, осуществляющие государственное регулирование в области охраны окружающей среды и государственное управление в области использования природных ресурсов.

Статья 4. Экологические основы устойчивого развития Республики Казахстан

      Экологическими основами устойчивого развития Республики Казахстан являются:

      1) достижение государством цели по обеспечению благоприятной окружающей среды для жизни и здоровья человека;

      2) охрана окружающей среды и сохранение биоразнообразия;

      3) обеспечение и реализация права Республики Казахстан на разработку своих природных ресурсов и отстаивание национальных интересов в вопросах использования природных ресурсов и воздействия на окружающую среду;

      4) справедливое удовлетворение потребностей нынешнего и будущих поколений;

      5) развитие устойчивых моделей производства и потребления;

      6) соответствие экологического нормирования условиям социального и экономического развития с учетом состояния окружающей среды;

      7) соблюдение права каждого человека на доступ к экологической информации и всестороннее участие общественности в решении вопросов охраны окружающей среды и устойчивого развития;

      8) обеспечение гласности принимаемых мер в области охраны окружающей среды;

      9) глобальное партнерство в целях сохранения, защиты и восстановления здорового состояния и целостности экосистемы Земли;

      10) содействие развитию международного права, касающегося ответственности за ущерб окружающей среде;

      11) сдерживание, предотвращение переноса и перевода в другие государства любых видов деятельности и веществ, которые наносят серьезный ущерб окружающей среде или считаются вредными для здоровья человека, а также принятие мер предосторожности в случаях, когда существует угроза серьезного или необратимого ущерба окружающей среде.

Статья 5. Основные принципы экологического законодательства Республики Казахстан

      Основными принципами экологического законодательства Республики Казахстан являются:

      1) обеспечение устойчивого развития Республики Казахстан;

      2) обеспечение экологической безопасности;

      3) экосистемный подход при регулировании экологических отношений;

      4) государственное регулирование в области охраны окружающей среды и государственное управление в области использования природных ресурсов;

      5) обязательность превентивных мер по предотвращению загрязнения окружающей среды и нанесения ей ущерба в любых иных формах;

      6) неотвратимость ответственности за нарушение экологического законодательства Республики Казахстан;

      7) обязательность возмещения ущерба, нанесенного окружающей среде;

      8) платность и разрешительный порядок воздействия на окружающую среду;

      9) применение наилучших экологически чистых и ресурсосберегающих технологий при использовании природных ресурсов и воздействии на окружающую среду;

      10) взаимодействие, координация и гласность деятельности государственных органов по охране окружающей среды;

      11) стимулирование природопользователей к предотвращению, снижению и ликвидации загрязнения окружающей среды, сокращению отходов;

      11-1) приоритетность использования отходов производства и потребления в качестве вторичных ресурсов;

      12) доступность экологической информации;

      13) обеспечение национальных интересов при использовании природных ресурсов и воздействии на окружающую среду;

      14) гармонизация экологического законодательства Республики Казахстан с принципами и нормами международного права;

      15) презумпция экологической опасности планируемой хозяйственной и иной деятельности и обязательность оценки воздействия на окружающую среду и здоровье населения при принятии решений о ее осуществлении.

      Сноска. Статья 5 с изменением, внесенным Законом РК от 28.04.2016 № 506-V (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
     

Статья 6. Основные положения государственного регулирования в области охраны окружающей среды и государственного управления в области использования природных ресурсов

      1. Государственное регулирование в области охраны окружающей среды включает в себя:

      1) лицензирование деятельности в области охраны окружающей среды;

      2) экологическое нормирование;

      3) техническое регулирование в области охраны окружающей среды;

      4) государственную экологическую экспертизу;

      5) выдачу экологических разрешений;

      6) государственный экологический контроль;

      7) систему экономического регулирования охраны окружающей среды, стимулирование внедрения наилучших экологически чистых технологий, систему финансирования природоохранных мероприятий;

      7-1) квотирование выбросов парниковых газов;

      7-2) инвентаризацию парниковых газов;

      7-3) установление рыночных механизмов сокращения выбросов и поглощения парниковых газов;

      7-4) систему мониторинга фактических объемов выбросов и поглощения парниковых газов;

      8) государственный экологический мониторинг;

      9) государственный учет природопользователей, источников и участков загрязнения окружающей среды;

      10) экологическое образование и просвещение.

      2. Государственное управление в области использования природных ресурсов включает в себя:

      1) государственное планирование в области использования природных ресурсов;

      2) государственный контроль за охраной, использованием и воспроизводством природных ресурсов;

      3) выдачу лицензий, разрешений и заключение договоров (контрактов) на право пользования природными ресурсами;

      4) организацию восстановления и воспроизводства природных ресурсов, внедрения ресурсосберегающих технологий;

      5) ведение мониторинга и кадастров природных ресурсов;

      6) установление лимитов и распределение квот на использование природных ресурсов;

      7) управление государственными юридическими лицами, осуществляющими использование, восстановление и воспроизводство природных ресурсов;

      8) организацию охраны природных ресурсов.

      Сноска. Статья 6 с изменениями, внесенными Законом РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).
     

Статья 7. Объекты охраны окружающей среды

      1. Охране от уничтожения, деградации, повреждения, загрязнения и иного вредного воздействия подлежат земля, недра, поверхностные и подземные воды; атмосферный воздух; леса и иная растительность; животный мир, генофонд живых организмов; естественные экологические системы, климат и озоновый слой Земли.

      2. Особой охране подлежат особо охраняемые природные территории и объекты государственного природно-заповедного фонда.

Статья 8. Государственный природно-заповедный фонд

      1. Государственный природно-заповедный фонд - совокупность взятых под государственную охрану объектов окружающей среды, которые имеют особую экологическую, научную, историко-культурную и рекреационную ценность в качестве природных эталонов, уникумов и реликтов, генетического резерва, предмета научных исследований, просвещения, образования, туризма и рекреации.

      2. Объекты государственного природно-заповедного фонда устанавливаются Законом Республики Казахстан "Об особо охраняемых природных территориях".

      3. Охрана государственного природно-заповедного фонда обеспечивается путем создания особо охраняемых природных территорий, а также установления запретов и ограничений в пользовании объектами окружающей среды, имеющими особую экологическую, научную, историко-культурную и рекреационную ценность.

Статья 9. Особо охраняемая природная территория

      1. Особо охраняемая природная территория - участки земель, водных объектов и воздушного пространства над ними с природными комплексами и объектами государственного природно-заповедного фонда, для которых установлен режим особой охраны.

      2. Виды особо охраняемых природных территорий, порядок создания, вид режима охраны, а также особенности организации деятельности отдельных видов особо охраняемых природных территорий устанавливаются Законом Республики Казахстан "Об особо охраняемых природных территориях".

Статья 10. Понятие и виды природопользования

      1. Природопользованием являются использование природных ресурсов и (или) воздействие на окружающую среду в повседневной жизни человека, в хозяйственной и иной деятельности физических и юридических лиц.

      2. Природопользование подразделяется на общее и специальное.

      3. Общее природопользование является постоянным и осуществляется бесплатно для удовлетворения жизненно необходимых потребностей населения и без предоставления природных ресурсов в пользование.

      Ограничение общего природопользования допускается, если это предусмотрено законами Республики Казахстан.

      4. Специальное природопользование - деятельность физического и (или) юридического лица, осуществляющего на платной основе пользование природными ресурсами и (или) эмиссии в окружающую среду в порядке, установленном настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан.

      5. К видам природопользования относятся:

      1) землепользование;

      2) водопользование;

      3) лесопользование;

      4) недропользование;

      5) пользование животным миром;

      6) пользование растительным миром;

      7) эмиссии в окружающую среду;

      8) иные виды природопользования, устанавливаемые законами Республики Казахстан.

      6. Особенности возникновения права специального природопользования по видам природопользования определяются законами Республики Казахстан.

      7. Специальное природопользование может включать один либо несколько видов природопользования в их совокупности.

Статья 11. Природопользователи

      1. Природопользователями могут быть физические и юридические лица, постоянно или временно находящиеся на территории Республики Казахстан.

      2. Природопользователи могут быть:

      1) постоянными (право природопользования носит бессрочный характер) и временными (право природопользования ограничено определенным сроком);

      2) первичными (право природопользования получено от государства либо от других первичных природопользователей в порядке отчуждения этого права или универсального правопреемства) и вторичными (право временного природопользования получено на основании договора от первичного природопользователя, сохраняющего за собой этот статус).

      3. Природопользователи обязаны соблюдать требования, установленные настоящим Кодексом и иными нормативными правовыми актами Республики Казахстан.

Статья 12. Основания возникновения и условия осуществления права специального природопользования

      1. Право специального природопользования возникает на основании:

      1) лицензий и (или) разрешений на использование и изъятие природных ресурсов и осуществление отдельных видов деятельности в области охраны окружающей среды;

      2) решений Правительства Республики Казахстан или местных исполнительных органов о предоставлении природных ресурсов в природопользование в порядке, установленном законами Республики Казахстан;

      3) договоров (контрактов) на природопользование, заключаемых в порядке, установленном законодательными актами Республики Казахстан.

      2. Право специального природопользования может возникнуть на основании одного, двух либо всех актов, указанных в пункте 1 настоящей статьи, в порядке, предусмотренном законодательными актами Республики Казахстан.

      3. Осуществление права специального природопользования природопользователями, осуществляющими эмиссии в окружающую среду, допускается при наличии экологических разрешений, за исключением эмиссии от передвижных источников.

      4. Право пользования природными ресурсами предоставляется физическим и (или) юридическим лицам в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан.

      5. Физические и юридические лица, получившие право на специальное природопользование, не могут распоряжаться им, за исключением случаев, предусмотренных законами Республики Казахстан.

      6. Право специального природопользования может быть ограничено или запрещено в соответствии с законами Республики Казахстан в целях обеспечения безопасности государства и охраны окружающей среды.

      Сноска. Статья 12 с изменениями, внесенными Законом РК от 16.11.2009 № 200-IV (вводятся в действие с 01.01.2010).

Глава 2. ПРАВА И ОБЯЗАННОСТИ ФИЗИЧЕСКИХ ЛИЦ,
ОБЩЕСТВЕННЫХ ОБЪЕДИНЕНИЙ И ОРГАНОВ МЕСТНОГО
САМОУПРАВЛЕНИЯ

Статья 13. Права и обязанности физических лиц в области охраны окружающей среды

      1. Физические лица имеют право:

      1) на благоприятную для их жизни и здоровья окружающую среду;

      2) осуществлять меры по охране и оздоровлению окружающей среды;

      3) создавать общественные объединения и фонды охраны окружающей среды;

      4) участвовать в процессе принятия государственными органами решений по вопросам, касающимся окружающей среды, в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан;

      5) принимать участие в мирных собраниях, референдумах в области охраны окружающей среды в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

      6) обращаться в государственные органы с письмами, жалобами, заявлениями, запросами и предложениями по вопросам охраны окружающей среды и требовать их рассмотрения;

      7) получать от государственных органов и организаций своевременную, полную и достоверную экологическую информацию;

      8) принимать участие в обсуждении проектов нормативных правовых актов по вопросам охраны окружающей среды на этапе их подготовки и представлять свои замечания разработчикам;

      9) участвовать в процессе подготовки планов и программ, связанных с окружающей средой;

      10) вносить предложения о проведении общественной экологической экспертизы и принимать в ней участие;

      11) требовать отмены в административном или судебном порядке решений о размещении, строительстве, реконструкции и вводе в эксплуатацию предприятий, сооружений и иных экологически опасных объектов, а также об ограничении и прекращении хозяйственной и иной деятельности физических и юридических лиц, оказывающих отрицательное воздействие на окружающую среду и здоровье человека;

      12) предъявлять в суд иски о возмещении вреда, причиненного их здоровью и имуществу вследствие нарушения экологического законодательства Республики Казахстан.

      2. Физические лица обязаны:

      1) сохранять окружающую среду, бережно относиться к природным ресурсам;

      2) содействовать реализации мер, направленных на рациональное использование природных ресурсов, охрану окружающей среды и обеспечение экологической безопасности;

      3) предотвращать угрозы экологической безопасности, которые могут возникать по их вине;

      4) осуществлять свою деятельность в соответствии с экологическим законодательством Республики Казахстан.

      3. Физические лица имеют иные права и несут обязанности, установленные законами Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 13 с изменениями, внесенными законами РК от 16.11.2015 № 404-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 25.05.2020 № 334-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 14. Права и обязанности общественных объединений в области охраны окружающей среды

      1. Общественные объединения при осуществлении своей деятельности в области охраны окружающей среды имеют право:

      1) разрабатывать и пропагандировать экологические программы, защищать права и интересы граждан, привлекать их на добровольных началах к активной деятельности в области охраны окружающей среды;

      1-1) обращаться в суд в защиту прав, свобод и законных интересов физических и юридических лиц, в том числе в интересах неопределенного круга лиц, по вопросам охраны окружающей среды и использования природных ресурсов;

      2) выполнять работы по охране окружающей среды и ее оздоровлению, рациональному использованию и воспроизводству природных ресурсов, участвовать в охране объектов окружающей среды, имеющих особую экологическую, научную, историко-культурную и рекреационную ценность, в деятельности особо охраняемых природных территорий;

      3) участвовать в процессе принятия государственными органами решений по вопросам, касающимся окружающей среды в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан;

      4) выполнять работы по экологическому образованию и просвещению, проводить научные исследования в области охраны окружающей среды;

      5) инициировать и организовывать общественную экологическую экспертизу и проведение общественных слушаний;

      6) осуществлять общественный экологический контроль;

      7) получать от государственных органов и организаций своевременную, полную и достоверную экологическую информацию;

      8) сотрудничать и взаимодействовать в области охраны окружающей среды с государственными органами и международными организациями, заключать с ними соглашения, выполнять для них по договорам определенные работы, предусмотренные законодательством Республики Казахстан;

      9) принимать участие в обсуждении проектов нормативных правовых актов по вопросам охраны окружающей среды на этапе их подготовки и представлять свои замечания разработчикам;

      10) участвовать в процессе подготовки планов и программ, связанных с окружающей средой;

      11) ставить вопросы о привлечении к ответственности физических и (или) юридических лиц, предъявлять в суд иски о возмещении вреда, причиненного здоровью и (или) имуществу граждан вследствие нарушения экологического законодательства Республики Казахстан;

      12) требовать отмены в административном или судебном порядке решений о размещении, строительстве, реконструкции и вводе в эксплуатацию предприятий, сооружений и иных экологически опасных объектов, а также вынесения решения об ограничении, приостановлении и прекращении хозяйственной и иной деятельности физических и юридических лиц, оказывающей отрицательное воздействие на окружающую среду и здоровье человека;

      13) создавать фонды охраны окружающей среды.

      2. Общественные объединения при осуществлении своей деятельности в области охраны окружающей среды обязаны:

      1) содействовать реализации мер, направленных на рациональное использование природных ресурсов, охрану окружающей среды и обеспечение экологической безопасности;

      2) осуществлять свою деятельность в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      3. Общественные объединения имеют иные права и обязанности, установленные законами Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 14 с изменением, внесенным Законом РК от 08.04.2016 № 491-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
     

Статья 15. Полномочия органов местного самоуправления в области охраны окружающей среды и природопользования

      К полномочиям органов местного самоуправления в области охраны окружающей среды и природопользования относятся:

      1) организация работ по благоустройству и озеленению населенных пунктов;

      2) организация работ по обеспечению санитарной очистки населенных пунктов;

      3) содержание мест хранения и захоронения отходов производства и потребления;

      4) внесение предложений в местные исполнительные органы, уполномоченный государственный орган по охране и использованию историко-культурного наследия об объявлении природных и других объектов, имеющих экологическую, научную, историко-культурную и рекреационную ценность, памятниками истории или культуры.

Глава 3. КОМПЕТЕНЦИЯ ГОСУДАРСТВЕННЫХ ОРГАНОВ
В ОБЛАСТИ ОХРАНЫ ОКРУЖАЮЩЕЙ СРЕДЫ И ПРИРОДОПОЛЬЗОВАНИЯ

Статья 16. Компетенция Правительства Республики Казахстан

      Правительство Республики Казахстан в области охраны окружающей среды и природопользования:

      1) разрабатывает основные направления государственной политики в области охраны окружающей среды и использования природных ресурсов, обращения с отходами, стратегические меры по их осуществлению;

      1-1) осуществляет реализацию государственной политики по выполнению обязательств по международным договорам Республики Казахстан в области изменения климата;

      2) исключен Законом РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);
      3) исключен Законом РК от 03.07.2013 № 124-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);

      4) принимает решения о предоставлении природных ресурсов в природопользование в порядке, установленном законами Республики Казахстан;

      4-1) определяет оператора расширенных обязательств производителей (импортеров), а также вправе участвовать в создании оператора расширенных обязательств производителей (импортеров) в качестве акционера (учредителя), выкупать акции (доли участия в уставном капитале) оператора расширенных обязательств производителей (импортеров);

      4-2) утверждает правила реализации расширенных обязательств производителей (импортеров);

      4-3) утверждает правила определения предельных аукционных цен на электрическую энергию, произведенную путем энергетической утилизации отходов, включающие порядок индексации аукционных цен;

      5) исключен Законом РК от 03.07.2013 № 124-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);
      6) исключен Законом РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      7) утверждает:

      Национальный план распределения квот на выбросы парниковых газов;

      правила экономической оценки ущерба от загрязнения окружающей среды;

      правила ведения Государственного фонда экологической информации;

      правила разработки Национального доклада о состоянии окружающей среды и об использовании природных ресурсов Республики Казахстан;

      8) определяет перечень объектов охраны окружающей среды, имеющих особое экологическое, научное и культурное значение;

      9) устанавливает:

      границы государственной заповедной зоны в северной части Каспийского моря;

      порядок ввоза, вывоза и транзита отходов;

      порядок распределения квот на выбросы парниковых газов и формирования резервов установленного количества и объема квот Национального плана распределения квот на выбросы парниковых газов;

      порядок рассмотрения, одобрения и реализации проектов, направленных на сокращение выбросов и поглощение парниковых газов;

      10) осуществляет международное сотрудничество;

      11) объявляет территорию зоной чрезвычайной экологической ситуации и принимает решение о прекращении действия правового режима зоны чрезвычайной экологической ситуации;

      11-1) принимает решение об ограничении передачи части единиц сокращения выбросов и поглощения парниковых газов, полученных при реализации проектов, в реестры других стран и (или) их передаче в резерв установленного количества или резерв объема квот Национального плана распределения квот на выбросы парниковых газов;

      12) выполняет иные функции, возложенные на него Конституцией, законами Республики Казахстан и актами Президента Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 16 с изменениями, внесенными законами РК от 10.12.2008 N 101-IV (вводится в действие с 01.01.2009); от 05.07.2011№ 452-IV (вводится в действие с 13.10.2011); от 22.07.2011 № 479-IV вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 21.06.2013 № 107-V (вводится в действие по истечении тридцати календарных дней после его первого официального опубликования); от 03.07.2013 № 124-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 17.11.2015 № 407-V (вводится в действие с 01.01.2016); от 08.04.2016 № 491-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 09.11.2020 № 373-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 17. Компетенция уполномоченного органа в области охраны окружающей среды

      Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды:

      1) проводит единую государственную политику в области охраны окружающей среды;

      1-1) исключен Законом РК от 03.07.2013 № 124-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);

      1-2) реализует государственную политику в области охраны окружающей среды;

      1-3) исключен Законом РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      1-4) разрабатывает и утверждает в пределах компетенции нормативно-техническую документацию в области обращения с коммунальными отходами;

      1-5) организует методическое обеспечение в области обращения с коммунальными отходами;

      1-6) исключен Законом РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      1-7) разрабатывает и утверждает типовые правила расчета норм образования и накопления коммунальных отходов;

      1-8) разрабатывает и утверждает в пределах компетенции нормативно-технические документы в области охраны окружающей среды;

      1-9) разрабатывает и утверждает в пределах компетенции методические рекомендации в области охраны окружающей среды;

      2) координирует в пределах своей компетенции деятельность центральных и местных исполнительных органов в части осуществления ими охраны окружающей среды;

      3) осуществляет государственное управление в области охраны климата и озонового слоя Земли;

      4) осуществляет в пределах своей компетенции координацию деятельности физических и юридических лиц в области охраны климата и озонового слоя Земли, сохранения биоразнообразия, опустынивания и деградации земель;

      5) утверждает в пределах своей компетенции или согласовывает экологические нормативы и экологические требования по хозяйственной и иной деятельности;

      6) разрабатывает целевые показатели качества окружающей среды;

      7) исключен Законом РК от 03.07.2013 № 124-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);
      8) в пределах своей компетенции выдает экологические разрешения, устанавливает в них лимиты на эмиссии в окружающую среду;
      8-1) исключен Законом РК от 27.04.2012 № 15-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);

      8-2) осуществляет контроль за деятельностью местных исполнительных органов по оказанию государственных услуг в области охраны окружающей среды;

      8-3) осуществляет контроль деятельности физических и юридических лиц, осуществляющих экологическую экспертизу проектов в составе комплексной вневедомственной экспертизы;

      9) осуществляет государственный экологический контроль;

      9-1) осуществляет государственный контроль за реализацией расширенных обязательств производителей (импортеров);

      9-2) подает представление в Правительство Республики Казахстан для определения оператора расширенных обязательств производителей (импортеров);

      10) осуществляет выдачу лицензий на выполнение работ и оказание услуг в области охраны окружающей среды;

      11) согласовывает лицензии, разрешения, договоры (контракты) в области использования природных ресурсов в пределах своей компетенции;

      11-1) согласовывает планы природоохранных мероприятий;

      12) проводит государственную экологическую экспертизу в пределах своей компетенции, установленной настоящей статьей и иным законодательством Республики Казахстан, а также координирует деятельность по проведению экологической экспертизы в Республике Казахстан и осуществляет методическое руководство ею;

      12-1) проводит государственную экологическую экспертизу проектов по объектам I категории в составе комплексной вневедомственной экспертизы проектов строительства или комплексной градостроительной экспертизы градостроительных проектов в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан об архитектурной, градостроительной и строительной деятельности;

      13) исключен Законом РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);

      14) принимает решение о проведении обязательного экологического аудита и утверждает форму заключения об обязательном экологическом аудите;

      15) организует ведение государственного мониторинга состояния окружающей среды и отдельных специальных видов мониторинга, а также координирует ведение Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов;

      16) организует ведение Единой системы кадастров природных ресурсов;

      17) организует ведение Государственного кадастра отходов производства и потребления;

      18) организует ведение Государственного кадастра захоронений вредных веществ, радиоактивных отходов и сброса сточных вод в недра и утверждает инструктивно-методические документы по его ведению;

      19) организует ведение государственного учета участков загрязнения окружающей среды;

      20) организует ведение Государственного кадастра потребления озоноразрушающих веществ;

      20-1) организует ведение государственного реестра углеродных единиц;

      20-2) организует ведение государственного кадастра источников выбросов и поглощений парниковых газов;

      20-3) определяет перечень мероприятий по стимулированию утилизации отходов и уменьшению объемов их образования;

      20-4) осуществляет ведение Государственного регистра выбросов и переноса загрязнителей;

      21) осуществляет лицензирование ввоза на территорию Республики Казахстан из стран, не входящих в Евразийский экономический союз, и вывоза с территории Республики Казахстан в эти страны озоноразрушающих веществ и содержащей их продукции;

      21-1) выдает разрешение на производство работ с использованием озоноразрушающих веществ, ремонт, монтаж, обслуживание оборудования, содержащего озоноразрушающие вещества;

      21-2) выдает заключение на трансграничную перевозку отходов по территории Республики Казахстан;

      22) исключен Законом РК от 29.03.2016 № 479-V (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования);

      23) организует ведение Государственного фонда экологической информации, устанавливает сроки и порядок доступа к экологической информации, относящейся к процедуре оценки воздействия на окружающую среду и процессу принятия решений по намечаемой хозяйственной и иной деятельности;

      24) разрабатывает перечни наилучших доступных технологий и организует ведение их реестра;

      24-1) ведет реестр экологически опасных технологий, техники и оборудования;

      24-2) утверждает перечень диспергентов для ликвидации аварийных разливов нефти в море и внутренних водоемах Республики Казахстан;

      25) определяет перечни отходов для размещения на полигонах различных классов;

      26) разрабатывает технические регламенты в области охраны окружающей среды;

      26-1) разрабатывает правила реализации расширенных обязательств производителей (импортеров);

      26-2) осуществляет рассмотрение проектов документов по стандартизации в пределах компетенции, а также подготовку предложений по разработке, внесению изменений, пересмотру и отмене национальных, межгосударственных стандартов, национальных классификаторов технико-экономической информации и рекомендаций по стандартизации для внесения в уполномоченный орган в сфере стандартизации;

      26-3) разрабатывает и утверждает технические удельные нормативы эмиссий, в том числе для передвижных источников выбросов загрязняющих веществ в атмосферу;

      27) разрабатывает и утверждает формы документов, касающихся организации и проведения государственного экологического контроля;

      27-1) разрабатывает и утверждает перечень удельных коэффициентов выбросов парниковых газов;

      28) разрабатывает и утверждает инструктивно-методические документы по проведению оценки воздействия на окружающую среду и государственной экологической экспертизы, включая порядок проведения государственной экологической экспертизы;

      28-1) исключен Законом РК от 17.07.2009 N 188-IV (порядок введения в действие см. ст.2);

      28-2) разрабатывает порядок мониторинга и контроля инвентаризации парниковых газов;

      28-3) разрабатывает порядок реализации проектных механизмов в сфере регулирования выбросов и поглощений парниковых газов;

      28-4) разрабатывает Национальный план распределения квот на выбросы парниковых газов;

      28-5) разрабатывает порядок распределения квот на выбросы парниковых газов и формирования резервов установленного количества и объема квот Национального плана распределения квот на выбросы парниковых газов;

      28-6) разрабатывает порядок разработки программы управления отходами;

      28-7) разрабатывает правила организации и проведения производственного экологического мониторинга при проведении нефтяных операций в казахстанском секторе Каспийского моря;

      28-8) разрабатывает правила организации и проведения фоновых экологических исследований при проведении нефтяных операций в казахстанском секторе Каспийского моря;

      28-9) утверждает методику определения уровня опасности и кодировки отходов;

      28-10) организует разработку Национального доклада о состоянии окружающей среды и об использовании природных ресурсов Республики Казахстан;

      28-11) разрабатывает правила ведения Государственного фонда экологической информации;

      28-12) определяет организацию, осуществляющую ведение информационной системы отслеживания движения транспортных средств, специализирующихся на вывозе отходов по данным спутниковых навигационных систем;

      28-13) разрабатывает и утверждает правила компенсации производителям социально значимых продовольственных товаров расходов, связанных с внесением платы за организацию сбора, транспортировки, переработки, обезвреживания, использования и (или) утилизации отходов производителями (импортерами) полимерной, стеклянной, бумажной, картонной и (или) металлической упаковок, упаковки из комбинированных материалов, применяемых для упаковывания социально значимых продовольственных товаров;

      28-14) разрабатывает и утверждает предельные аукционные цены на электрическую энергию, произведенную путем энергетической утилизации отходов;

      28-15) разрабатывает и утверждает перечень отходов, не подлежащих энергетической утилизации;

      28-16) разрабатывает и утверждает требования к эксплуатации объектов по энергетической утилизации отходов;

      28-17) разрабатывает и утверждает правила формирования перечня энергопроизводящих организаций, использующих энергетическую утилизацию отходов;

      28-18) разрабатывает правила определения предельных аукционных цен на электрическую энергию, произведенную путем энергетической утилизации отходов, включающие порядок индексации аукционных цен;

      28-19) разрабатывает и утверждает перечень энергопроизводящих организаций, использующих энергетическую утилизацию отходов;

      29) утверждает:

      методику определения нормативов эмиссий в окружающую среду;

      методику по определению диспергентов для включения их в перечень диспергентов для ликвидации аварийных разливов нефти в море и внутренних водоемах Республики Казахстан;

      форму отчета по опасным отходам;

      порядок включения условий природопользования в разрешения на эмиссии в окружающую среду, формы документов для выдачи разрешений на эмиссии в окружающую среду и порядок их заполнения;

      типовой перечень мероприятий по охране окружающей среды;

      методику расчета платы за эмиссии в окружающую среду;

      форму заключения государственной экологической экспертизы;

      состав и положение об экспертном совете в области технического регулирования;

      перечни, формы и сроки обмена информацией по ведению Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов;

      порядок конвертации единиц проектных механизмов в сфере регулирования выбросов и поглощений парниковых газов в единицы квот;

      порядок разработки внутренних проектов по сокращению выбросов парниковых газов и перечень отраслей и секторов экономики, в которых они могут осуществляться;

      порядок осуществления взаимного признания единиц квот и иных углеродных единиц на основе международных договоров Республики Казахстан;

      порядок торговли квотами на выбросы парниковых газов и углеродными единицами;

      порядок ведения мониторинга, учета и отчетности по углеродным единицам выбросов парниковых газов для целей торговли;

      форму паспорта установки;

      форму отчета об инвентаризации парниковых газов;

      порядок стандартизации измерения и учета выбросов парниковых газов;

      методики расчетов выбросов, сокращений выбросов и поглощений парниковых газов;

      правила обращения со стойкими органическими загрязнителями и отходами, их содержащими;

      порядок ведения государственного реестра углеродных единиц;

      перечни наилучших доступных технологий;

      перечень загрязняющих веществ и видов отходов, для которых устанавливаются нормативы эмиссий;

      порядок торговли квотами и обязательствами на сокращение эмиссии в окружающую среду;

      квалификационные требования к лицензируемому виду деятельности в области охраны окружающей среды;

      технические регламенты в области охраны окружающей среды;

      порядок ведения государственного реестра участков загрязнения;

      порядок мониторинга и контроля инвентаризации парниковых газов;

      порядок реализации проектных механизмов в сфере регулирования выбросов и поглощений парниковых газов;

      правила разработки программы управления отходами;

      правила организации и проведения производственного экологического мониторинга при проведении нефтяных операций в казахстанском секторе Каспийского моря;

      перечень продукции (товаров), на которую (которые) распространяются расширенные обязательства производителей (импортеров);

      методику расчета платы за организацию сбора, транспортировки, переработки, обезвреживания, использования и (или) утилизации отходов;

      правила стимулирования производства в Республике Казахстан экологически чистых автомобильных транспортных средств (соответствующих экологическому классу 4 и выше; с электродвигателями) и их компонентов, а также самоходной сельскохозяйственной техники, соответствующей экологическим требованиям, определенным техническими регламентами, совместно с уполномоченным органом в области государственной поддержки индустриальной деятельности;

      правила стимулирования производства в Республике Казахстан кабельно-проводниковой продукции: экологически безопасной (негорючей и (или) с пониженной пожароопасностью и малым дымо- и газовыделением); отходы которой являются перерабатываемыми на территории Республики Казахстан, совместно с уполномоченным органом в области государственной поддержки индустриальной деятельности;

      форму плана мониторинга выбросов парниковых газов;

      правила ведения Государственного регистра выбросов и переноса загрязнителей;

      методику распределения квот из резерва объема квот Национального плана распределения квот на выбросы парниковых газов;

      перечень видов хозяйственной деятельности, проекты которых подлежат вынесению на общественные слушания;

      формы предоставления информации о:

      поступлениях в бюджет от платы за эмиссии в окружающую среду;

      поступлениях в бюджет от взыскания ущерба, причиненного окружающей среде;

      поступлениях в бюджет от штрафов за нарушение экологического законодательства Республики Казахстан;

      расходах бюджета на мероприятия по охране окружающей среды;

      правила определения оптимальных методов ликвидации аварийных разливов нефти на море, внутренних водоемах и в предохранительной зоне Республики Казахстан;

      форму отчета по инвентаризации отходов и инструкцию по ее заполнению;

      форму заполнения кадастровых дел по объектам размещения отходов;

      методику расчета тарифа на сбор, вывоз, утилизацию, переработку и захоронение твердых бытовых отходов;

      правила организации и проведения фоновых экологических исследований при проведении нефтяных операций в казахстанском секторе Каспийского моря;

      30) устанавливает:

      порядок проведения общественных слушаний;

      квоты выбросов парниковых газов для субъектов рыночного механизма сокращения выбросов и поглощения парниковых газов;

      порядок ведения автоматизированного мониторинга эмиссий в окружающую среду при проведении производственного экологического контроля и требования к отчетности по результатам производственного экологического контроля;

      порядок определения целевых показателей качества окружающей среды;

      порядок выдачи комплексных экологических разрешений и перечень типов промышленных объектов, для которых возможно получение комплексных экологических разрешений вместо разрешений на эмиссии в окружающую среду;

      порядок выдачи разрешений на производство работ с использованием озоноразрушающих веществ, ремонт, монтаж, обслуживание оборудования, содержащего озоноразрушающие вещества;

      порядок учета потребления озоноразрушающих веществ;

      критерии оценки экологической обстановки территорий;

      экологические критерии оценки земель;

      перечень парниковых газов, являющихся объектами государственного регулирования;

      порядок создания и обращения частей установленного количества, единиц сокращения выбросов, единиц сертифицированного сокращения выбросов, единиц поглощения парниковых газов и других производных, предусмотренных международными договорами Республики Казахстан;

      порядок выдачи, изменения и погашения квот на выбросы парниковых газов;

      порядок реализации экологических (зеленых) инвестиций;

      31) совершенствует деятельность служб лабораторно-аналитического контроля в системе органов государственного экологического контроля;

      32) участвует в согласовании бассейновых схем комплексного использования и охраны водных объектов, подготовке бассейновых соглашений, а также в реализации бассейнового принципа управления водными ресурсами в пределах своей компетенции;

      33) осуществляет международное сотрудничество в области охраны окружающей среды;

      34) заключает соглашения и меморандумы в области охраны окружающей среды;

      35) исключен Законом РК от 13.01.2014 № 159-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);
      36) исключен Законом РК от 13.01.2014 № 159-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      36-1) осуществляет реализацию международных договоров Республики Казахстан в области изменения климата;

      36-2) определяет рабочий орган по реализации международных договоров Республики Казахстан в области изменения климата;

      36-3) одобряет проекты по сокращению выбросов и поглощению парниковых газов, реализуемых на территории Республики Казахстан;

      36-4) исключен Законом РК от 08.04.2016 № 491-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);
      37) исключен Законом РК от 05.07.2011 № 452-IV (вводится в действие с 13.10.2011);
      38) исключен Законом РК от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015);

      38-1) координирует деятельность центральных исполнительных органов по реализации международных договоров Республики Казахстан по сохранению природного и культурного наследия;

      38-2) организует реализацию международных договоров Республики Казахстан о стойких органических загрязнителях;

      38-3) осуществляет функции национального органа по реализации международных договоров Республики Казахстан о процедуре предварительного обоснованного согласия в отношении отдельных опасных химических веществ и пестицидов в международной торговле;

      38-4) утверждает инструктивно-методические документы для ведения метеорологического и гидрологического мониторинга;

      38-5) утверждает инструктивно-методические документы по расчету эмиссий в окружающую среду, согласовывает применение программных комплексов по расчету нормативов эмиссий в окружающую среду;

      38-6) осуществляет государственное управление опасными химическими веществами, включая стойкие органические загрязнители, в рамках выполнения обязательств международных договоров Республики Казахстан о стойких органических загрязнителях, о контроле за трансграничной перевозкой опасных отходов и их удалением и о процедуре предварительного обоснованного согласия в отношении отдельных опасных химических веществ и пестицидов в международной торговле;

      38-7) определяет в пределах своей компетенции порядок ведения государственного учета, государственных кадастров и государственного мониторинга природных ресурсов;

      38-8) определяет:

      перечень экологически опасных видов хозяйственной и иной деятельности;

      порядок проведения открытых конкурсов проектов в области охраны окружающей среды;

      порядок управления бесхозяйными опасными отходами, признанными решением суда поступившими в республиканскую собственность;

      порядок формирования ликвидационных фондов полигонов размещения отходов;

      38-9) создает апелляционную комиссию;

      38-10) утверждает регламент, положение и состав апелляционной комиссии;

      39) осуществляет иные полномочия, предусмотренные настоящим Кодексом, иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 17 с изменениями, внесенными законами РК от 04.12.2008 N 97-IV(порядок введения в действие см. ст. 2); от 10.12.2008 N 101-IV (вводится в действие с 01.01.2009); от 23.06.2009 № 164-IV (порядок введения в действие см. ст. 2); от 17.07.2009 N 188-IV(порядок введения в действие см. ст. 2); от 19.03.2010 № 258-IV; от 06.01.2011 № 378-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 05.07.2011 № 452-IV (вводится в действие с 13.10.2011); от 15.07.2011 № 461-IV (вводится в действие по истечении шести месяцев после его первого официального опубликования); от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 27.04.2012 № 15-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 10.07.2012 № 36-V(вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 13.06.2013 № 102-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 21.06.2013 № 107-V (вводится в действие по истечении тридцати календарных дней после его первого официального опубликования); от 03.07.2013 № 124-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 13.01.2014 № 159-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015); от 17.11.2015 № 407-V (вводится в действие с 01.01.2016); от 08.04.2016 № 491-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.03.2016 № 479-V (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования); от 25.04.2016 № 505-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.04.2016 № 506-V (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.02.2017 № 49-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.04.2017 № 56-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 26.12.2017 № 124-VI (вводится в действие с 01.01.2018); от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.10.2018 № 184-VI (порядок введения в действие см. ст. 2); от 02.04.2019 № 241-VI (вводится в действие с 01.01.2019); от 25.06.2020 № 347-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 09.11.2020 № 373-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 17-1. Компетенция уполномоченного органа в области коммунального хозяйства

      Сноска. Статья 17-1 исключена Законом РК от 13.06.2013 № 102-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 17-2. Компетенция уполномоченного органа в области индустриального развития

      Сноска. Заголовок статьи 17-2 с изменением, внесенным Законом РК от 25.06.2020 № 347-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      Уполномоченный орган в области индустриального развития осуществляет регулирование деятельности по сбору (заготовке), хранению, переработке и реализации лома и отходов цветных и черных металлов путем:

      1) установления требований к деятельности юридических лиц, осуществляющих сбор (заготовку), хранение, переработку и реализацию лома и отходов цветных и черных металлов;

      2) определения формы и срока представления отчетности о закупленном и реализованном ломе и отходах цветных и черных металлов юридическими лицами, осуществляющими деятельность по сбору (заготовке), хранению, переработке и реализации лома и отходов цветных и черных металлов.

      Сноска. Глава 3 дополнена статьей 17-2 в соответствии с Законом РК от 26.12.2019 № 284-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными Законом РК от 25.06.2020 № 347-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 18. Компетенция специально уполномоченных государственных органов

      1. Специально уполномоченными государственными органами в области охраны окружающей среды, охраны, воспроизводства и использования природных ресурсов являются:

      1) уполномоченный государственный орган в области использования и охраны водного фонда;

      2) центральный уполномоченный орган по управлению земельными ресурсами;

      3) уполномоченный государственный орган в области лесного хозяйства;

      4) уполномоченный государственный орган в области охраны, воспроизводства и использования животного мира;

      5) уполномоченный государственный орган в области особо охраняемых природных территорий;

      6) уполномоченный государственный орган по изучению недр;

      7) уполномоченный государственный орган в сфере гражданской защиты;

      8) государственный орган в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения;

      9) уполномоченный орган в области ветеринарии;

      10) уполномоченный государственный орган в области защиты и карантина растений;

      11) уполномоченный государственный орган в области использования атомной энергии.

      2. Компетенция специально уполномоченных государственных органов устанавливается земельным, водным, лесным законодательством Республики Казахстан, законодательством Республики Казахстан в области здравоохранения, охраны, воспроизводства и использования животного мира, особо охраняемых природных территорий, ветеринарии, карантина растений, использования атомной энергии, обеспечения радиационной безопасности, о недрах и недропользовании, гражданской защите, защите растений.

      Сноска. Статья 18 с изменениями, внесенными законами РК от 17.01.2014 № 165-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 11.04.2014 № 189-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 19. Компетенция местных представительных органов областей, городов республиканского значения, столицы в области охраны окружающей среды

      Сноска. Заголовок статьи 19 с изменением, внесенным Законом РК от 22.07.2011 № 479-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

      Местные представительные органы областей, городов республиканского значения, столицы (далее - местные представительные органы) в области охраны окружающей среды:

      1) исключен Законом РК от 03.07.2013 № 124-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);

      2) утверждают в пределах своей компетенции программы по управлению отходами;

      3) утверждают в пределах своей компетенции целевые показатели качества окружающей среды в пределах административно-территориальной единицы;

      3-1) утверждают программы развития территорий и проекты по сокращению выбросов и поглощению парниковых газов;

      4) заслушивают отчеты руководителей местных исполнительных органов и юридических лиц о состоянии охраны окружающей среды и природопользования;

      5) принимают в пределах своей компетенции правила природопользования, за нарушения которых предусмотрена административная ответственность;

      6) исключен Законом РК от 10.12.2008 N 101-IV (вводится в действие с 01.01.2009);

      6-1) утверждают нормы образования и накопления коммунальных отходов;

      7) осуществляют в соответствии с законодательством Республики Казахстан иные полномочия по обеспечению прав и законных интересов граждан.

      Сноска. Статья 19 с изменениями, внесенными законами РК от 10.12.2008 № 101-IV (вводится в действие с 01.01.2009); от 05.07.2011 № 452-IV (вводится в действие с 13.10.2011); от 22.07.2011 № 479-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 03.07.2013 № 124-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 19-1. Компетенция местных представительных органов районов, городов областного значения, городов республиканского значения, столицы в области коммунального хозяйства

      Местные представительные органы районов, городов областного значения, городов республиканского значения, столицы в области коммунального хозяйства:

      1) утверждают нормы образования и накопления коммунальных отходов;

      2) утверждают тарифы на сбор, вывоз, утилизацию, переработку и захоронение твердых бытовых отходов;

      3) утверждают правила управления бесхозяйными отходами, признанными решением суда поступившими в коммунальную собственность;

      4) осуществляют в соответствии с законодательством Республики Казахстан иные полномочия по обеспечению прав и законных интересов граждан.

      Сноска. Кодекс дополнен статьей 19-1 в соответствии с Законом РК от 22.07.2011 № 479-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); в редакции Закона РК от 28.04.2016 № 506-V (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 20. Компетенция местных исполнительных органов областей, городов республиканского значения, столицы в области охраны окружающей среды

      Сноска. Заголовок статьи 20 с изменением, внесенным Законом РК от 22.07.2011 № 479-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

      Местные исполнительные органы областей, городов республиканского значения, столицы (далее - местные исполнительные органы) в области охраны окружающей среды:

      1) исключен Законом РК от 03.07.2013 № 124-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);

      1-1) реализуют государственную политику в области охраны окружающей среды;

      1-2) заключают в пределах компетенции соглашения и меморандумы в области охраны окружающей среды;

      2) на основании заключения комплексной вневедомственной экспертизы проекта строительства объектов в пределах своей компетенции запрещают или разрешают строительство новых или изменение (реконструкцию, расширение, техническое перевооружение, модернизацию и капитальный ремонт) существующих объектов;

      3) организуют и проводят в пределах своей компетенции государственную экологическую экспертизу объектов хозяйственной деятельности, за исключением организации и проведения экологической экспертизы проектов;

      3-1) в пределах своей компетенции выдают разрешения на эмиссии в окружающую среду, устанавливают в них лимиты на эмиссии в окружающую среду;

      4) организуют общественные слушания при проведении государственной экологической экспертизы;

      5) вносят предложения по разработке документов в области охраны окружающей среды, передают на рассмотрение уполномоченного органа в области охраны окружающей среды инициативные проекты таких документов;

      6) привлекают для проведения экспертных работ внешних экспертов (физических и юридических лиц), осуществляющих выполнение работ и оказание услуг в области охраны окружающей среды;

      7) разрабатывают в пределах своей компетенции целевые показатели качества окружающей среды;

      8) организуют разработку программ по управлению отходами и обеспечивают их выполнение;

      8-1) разрабатывают и представляют на утверждение местным представительным органам нормы образования и накопления коммунальных отходов;

      9) выделяют земельные участки под строительство объектов по размещению отходов производства и потребления, в том числе объектов социальной инфраструктуры, в соответствии с земельным законодательством Республики Казахстан;

      10) обеспечивают строительство объектов по удалению и размещению отходов;

      11) обеспечивают соблюдение экологических требований при обращении с коммунальными отходами;

      12) осуществляют контроль объемов образования отходов и разрабатывают мероприятия и экономические стимулы, направленные на снижение объемов образования отходов, повышение уровня их повторного или альтернативного использования и сокращение объемов отходов, подлежащих захоронению;

      13) принимают решение о предоставлении природных ресурсов в природопользование в порядке, установленном законами Республики Казахстан;

      14) осуществляют информирование населения о состоянии природных объектов, находящихся на соответствующей территории;

      15) осуществляют регистрацию проведения общественной экологической экспертизы;

      16) разрабатывают и представляют уполномоченному органу в области охраны окружающей среды инвестиционные проекты в области охраны окружающей среды;

      17) осуществляют в интересах местного государственного управления иные полномочия, возлагаемые на местные исполнительные органы законодательством Республики Казахстан;

      17-1) согласовывают планы природоохранных мероприятий в пределах своей компетенции;

      17-2) организуют проведение прикладных научно-исследовательских и опытно-конструкторских работ в области обращения с коммунальными отходами;

      17-3) утверждают правила расчета норм образования и накопления коммунальных отходов;

      18) разрабатывают и согласовывают с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды проекты по сокращению выбросов и поглощению парниковых газов.

      Сноска. Статья 20 с изменениями, внесенными законами РК от 04.12.2008 N 97-IV(порядок введения в действие см. ст.2); от 05.07.2011 № 452-IV (вводится в действие с 13.10.2011); от 15.07.2011 № 461-IV (вводится в действие по истечении шести месяцев после его первого официального опубликования); от 22.07.2011 № 479-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 13.06.2013 № 102-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 03.07.2013 № 124-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015); от 27.02.2017 № 49-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 09.11.2020 № 373-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 20-1. Компетенция местных исполнительных органов районов, городов областного значения, городов республиканского значения, столицы в области коммунального хозяйства

      Местные исполнительные органы районов, городов областного значения, городов республиканского значения, столицы в области коммунального хозяйства:

      1) реализуют государственную политику в области обращения с коммунальными отходами;

      2) разрабатывают и представляют на утверждение местным представительным органам районов, городов областного значения, городов республиканского значения, столицы нормы образования и накопления коммунальных отходов;

      3) совместно с оператором расширенных обязательств производителей (импортеров) разрабатывают и представляют на утверждение местным представительным органам районов, городов областного значения, городов республиканского значения, столицы тарифы на сбор, вывоз, утилизацию, переработку и захоронение твердых бытовых отходов, рассчитанные в соответствии с методикой, разрабатываемой и утверждаемой уполномоченным органом в области охраны окружающей среды;

      4) совместно с оператором расширенных обязательств производителей (импортеров) определяют размер и порядок распределения тарифов между субъектами, осуществляющими операции по сбору, вывозу, утилизации, переработке и захоронению твердых бытовых отходов;

      5) разрабатывают и представляют на утверждение местным представительным органам районов, городов областного значения правила управления бесхозяйными отходами, признанными решением суда поступившими в коммунальную собственность;

      6) осуществляют в интересах местного государственного управления иные полномочия, возлагаемые на местные исполнительные органы законодательством Республики Казахстан.

      Сноска. Глава 3 дополнена статьей 20-1 в соответствии с Законом РК от 22.07.2011 № 479-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); в редакции Закона РК от 28.04.2016 № 506-V (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

РАЗДЕЛ 2. ЛИЦЕНЗИРОВАНИЕ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ
В ОБЛАСТИ ОХРАНЫ ОКРУЖАЮЩЕЙ СРЕДЫ, ЭКОЛОГИЧЕСКОЕ
НОРМИРОВАНИЕ, ТЕХНИЧЕСКОЕ РЕГУЛИРОВАНИЕ В ОБЛАСТИ ОХРАНЫ
ОКРУЖАЮЩЕЙ СРЕДЫ, ОЦЕНКА ВОЗДЕЙСТВИЯ НА ОКРУЖАЮЩУЮ СРЕДУ,
ЭКОЛОГИЧЕСКАЯ ЭКСПЕРТИЗА, ЭКОЛОГИЧЕСКИЕ РАЗРЕШЕНИЯ,
ЭКОЛОГИЧЕСКИЙ АУДИТ

Статья 21. Лицензирование деятельности в области охраны окружающей среды

      1. Деятельность физических и юридических лиц по природоохранному проектированию, нормированию и экологическому аудиту для I категории хозяйственной и иной деятельности в соответствии со статьей 40 настоящего Кодекса осуществляется на основе лицензии на выполнение работ и оказание услуг в области охраны окружающей среды.

      2. Лицензирование деятельности на выполнение работ и оказание услуг в области охраны окружающей среды осуществляет уполномоченный орган в области охраны окружающей среды в соответствии с законодательством Республики Казахстан о разрешениях и уведомлениях.

      3. Квалификационные требования к лицензируемому виду деятельности в области охраны окружающей среды утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      Сноска. Статья 21 с изменениями, внесенными законами РК от 15.07.2011 № 461-IV (вводится в действие по истечении шести месяцев после его первого официального опубликования); от 10.07.2012 № 36-V(вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 16.05.2014 № 203-V (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 4. ЭКОЛОГИЧЕСКОЕ НОРМИРОВАНИЕ

Статья 22. Цель экологического нормирования

      1. Целью экологического нормирования являются регулирование качества окружающей среды и установление допустимого воздействия на нее, обеспечивающих экологическую безопасность, сохранение экологических систем и биологического разнообразия.

      2. В процессе экологического нормирования устанавливаются нормативы качества окружающей среды, нормативы эмиссий и нормативы в области использования и охраны природных ресурсов.

      3. Эмиссии в результате применения методов ликвидации аварийных разливов нефти не подлежат нормированию.

      Сноска. Статья 22 с изменением, внесенным Законом РК от 25.04.2016 № 505-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 23. Нормативы качества окружающей среды и порядок их установления

      1. К нормативам качества окружающей среды относятся:

      1) нормативы, установленные в соответствии с химическими показателями состояния окружающей среды, в том числе нормативы предельно допустимых концентраций, включая радиоактивные вещества, ориентировочно безопасных уровней химических веществ;

      2) нормативы, установленные в соответствии с физическими показателями состояния окружающей среды, в том числе предельно допустимых уровней шума, вибрации, магнитных полей, радиоактивности, тепла и иных физических воздействий;

      3) нормативы, установленные в соответствии с биологическими показателями состояния окружающей среды, в том числе видов и групп растений, животных и других организмов, используемых как индикаторы качества окружающей среды, а также нормативы предельно допустимых концентраций микроорганизмов, которые регламентируются санитарно-эпидемиологическими правилами и нормами, гигиеническими нормативами:

      бонитет почв, содержание гумуса, показатели водной и ветровой эрозии почв, их заболачивания, засоления, осолонцевания и другие почвенные характеристики земель;

      лесистость и облесение территории, захламленность леса, санитарное состояние лесов, другие количественные и качественные показатели отдельных участков лесного фонда;

      нормативы качества воды для использования в питьевых и иных целях;

      иные нормативы состояния природных ресурсов, предусмотренные законодательством Республики Казахстан;

      4) иные нормативы качества окружающей среды, предусмотренные законодательством Республики Казахстан.

      2. В целях установления нормативов предельно допустимых концентраций государственным органом в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения ведется государственная регистрация потенциально опасных химических веществ, включающая классификацию вредных веществ в зависимости от степени их опасности. На территории Республики Казахстан допускается применение химических веществ, прошедших государственную регистрацию.

      3. Порядок установления нормативов предельно допустимых концентраций и ориентировочно безопасных уровней веществ определяется законодательством Республики Казахстан о санитарно-эпидемиологическом благополучии населения, об охране, воспроизводстве и использовании животного мира, земельным законодательством Республики Казахстан.

      4. Нормативы состояния природных ресурсов устанавливаются в соответствии с законодательством Республики Казахстан по каждому виду природных ресурсов.

Статья 24. Целевые показатели качества окружающей среды

      1. Для отдельных территорий могут устанавливаться целевые показатели качества окружающей среды.

      2. Целевые показатели качества окружающей среды регулируют предельный уровень нормируемых параметров окружающей среды на определенный период времени с учетом необходимости постепенного улучшения качества окружающей среды.

      3. Различные целевые показатели качества окружающей среды могут быть установлены для:

      1) селитебной территории;

      2) особо охраняемых природных территорий;

      3) рекреационных зон;

      4) пустынных и полупустынных районов;

      5) водных объектов.

      4. Целевые показатели качества окружающей среды устанавливаются в документах Системы государственного планирования Республики Казахстан.

      5. Установление целевых показателей качества окружающей среды должно обеспечить:

      1) поэтапное достижение нормативов качества окружающей среды на всей территории Республики Казахстан;

      2) экологическую безопасность и снижение рисков для здоровья населения;

      3) нормирование качества окружающей среды с учетом социально-экономических условий, документов Системы государственного планирования Республики Казахстан, а также необходимости сохранения экосистем, генетического фонда растительного и животного мира.

      6. Порядок определения целевых показателей качества окружающей среды устанавливается уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      Сноска. Статья 24 с изменениями, внесенными законами РК от 03.07.2013 № 124-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 25. Нормативы эмиссий

      1. К нормативам эмиссий относятся:

      1) технические удельные нормативы эмиссий;

      2) нормативы предельно допустимых выбросов и сбросов загрязняющих веществ;

      3) нормативы размещения отходов производства и потребления;

      4) исключен Законом РК от 25.04.2016 № 505-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      5) нормативы размещения серы в окружающей среде в открытом виде.

      2. Нормативы эмиссий должны обеспечивать соблюдение нормативов качества окружающей среды с учетом природных особенностей территорий и акваторий и рассчитываются на основе предельно допустимых концентраций или целевых показателей качества окружающей среды.

      3. Величины нормативов эмиссий являются основой для выдачи экологических разрешений и принятия решений о необходимости проведения технических мероприятий в целях снижения негативного воздействия хозяйственной и иной деятельности на окружающую среду и здоровье населения.

      Сноска. Статья 25 с изменениями, внесенными законами РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 25.04.2016 № 505-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 26. Технические удельные нормативы эмиссий

      1. Технические удельные нормативы эмиссий устанавливаются для конкретных процессов и отраслей промышленности на основе внедрения наилучших доступных технологий.

      2. Технические удельные нормативы эмиссий утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды и являются основой комплексных экологических разрешений.

      3. Технические удельные нормативы эмиссий для передвижных источников выбросов загрязняющих веществ в атмосферу утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      Сноска. Статья 26 с изменениями, внесенными законами РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 02.04.2019 № 241-VI (вводится в действие с 01.01.2019).

Статья 27. Нормативы предельно допустимых выбросов и сбросов загрязняющих веществ, нормативы размещения отходов производства и потребления, нормативы размещения серы в открытом виде

      1. Нормативы предельно допустимых выбросов, за исключением выбросов парниковых газов, и сбросов загрязняющих веществ, нормативы размещения отходов производства и потребления, нормативы размещения серы в открытом виде являются величинами эмиссий, которые устанавливаются на основе расчетов для каждого стационарного источника эмиссий и предприятия в целом с таким условием, чтобы обеспечить достижение нормативов качества окружающей среды.

      2. Нормативы предельно допустимых выбросов и сбросов загрязняющих веществ, нормативы размещения отходов производства и потребления, нормативы размещения серы в открытом виде используются при выдаче разрешений на эмиссии в окружающую среду в составе проектов, содержащих расчетные значения нормативов, установленные значения технических удельных нормативов эмиссий для стационарных и передвижных источников выбросов, технологических процессов и оборудования. Срок действия установленных нормативов предельно допустимых выбросов и сбросов загрязняющих веществ, нормативов размещения отходов производства и потребления, нормативов размещения серы в открытом виде для объектов I, II и III категорий устанавливается согласно заявке природопользователя, но не более десяти календарных лет, для объектов IV категории – согласно заявке природопользователя или на бессрочный период, если в заявке не указан запрашиваемый срок.

      Сноска. Статья 27 в редакции Закона РК от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Статья 28. Порядок определения нормативов эмиссий

      1. Нормативы эмиссий в окружающую среду обосновываются в составе оценки воздействия на окружающую среду намечаемой хозяйственной и иной деятельности либо в виде отдельных документов (проектов нормативов эмиссий) для действующих предприятий.

      2. Разработка нормативов эмиссий для I категории хозяйственной и иной деятельности в соответствии со статьей 40 настоящего Кодекса осуществляется физическими и юридическими лицами, имеющими лицензии на выполнение работ и оказание услуг в области охраны окружающей среды.

      3. Нормативы эмиссий по отдельным источникам устанавливаются равными техническим удельным нормативам эмиссий либо определяются расчетным и (или) инструментальным путем, исходя из целей достижения нормативов качества окружающей среды на границе санитарно-защитной зоны и в близрасположенных селитебных территориях.

      4. Методика определения нормативов эмиссий расчетным путем утверждается уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      5. При установлении нормативов эмиссий учитываются количественные и (или) качественные характеристики эмиссий, существующие загрязнения окружающей среды. Данные по фоновым концентрациям параметров качества окружающей среды представляются национальной гидрометеорологической службой по договору с заказчиком проекта или проектной организацией. Представление данных по фоновым концентрациям параметров качества окружающей среды относится к деятельности, технологически связанной с ведением мониторинга состояния окружающей среды.

      6. Нормативы эмиссий от передвижных источников выбросов загрязняющих веществ в атмосферу не устанавливаются. Предельные концентрации основных загрязняющих атмосферный воздух веществ в выхлопных газах определяются законодательством Республики Казахстан в области технического регулирования.

      Сноска. Статья 28 с изменениями, внесенными законами РК от 15.07.2011 № 461-IV (вводится в действие по истечении шести месяцев после его первого официального опубликования); от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 10.07.2012 № 34-V (вводится в действие со дня его первого официального опубликования); от 29.10.2015 № 376-V (вводится в действие с 01.01.2016); от 25.04.2016 № 505-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Статья 29. Иные нормативы состояния природных ресурсов

      1. В целях охраны и воспроизводства природных ресурсов устанавливаются нормативы состояния природных ресурсов.

      2. Нормативы состояния природных ресурсов и порядок их установления определяются законодательством Республики Казахстан о недрах и недропользовании, в области охраны, воспроизводства и использования животного мира, земельным, водным, лесным законодательством Республики Казахстан.

Глава 5. ТЕХНИЧЕСКОЕ РЕГУЛИРОВАНИЕ В
ОБЛАСТИ ОХРАНЫ ОКРУЖАЮЩЕЙ СРЕДЫ

Статья 30. Объекты и процедура подтверждения соответствия в области охраны окружающей среды

      Объекты и процедура подтверждения соответствия в области охраны окружающей среды определяются законодательством Республики Казахстан в области технического регулирования.

      Сноска. Статья 30 в редакции Закона РК от 29.10.2015 № 376-V (вводится в действие с 01.01.2016).

Статья 31. Стандарты для подтверждения соответствия в целях обеспечения экологической безопасности

      Сноска. Статья 31 исключена Законом РК от 05.10.2018 № 184-VІ (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Статья 32. Экологическая маркировка

      1. Задачами экологической маркировки являются:

      1) защита потребителей от приобретения (использования) продукции, которая опасна для окружающей среды;

      2) предотвращение загрязнения окружающей среды при производстве, использовании и ликвидации (утилизации, переработки) всех видов продукции;

      3) обеспечение экологической безопасности оборудования, технологических процессов, производств и продукции;

      4) внедрение экологически безопасных технологических процессов, оборудования и производств;

      5) предотвращение ввоза в страну экологически опасных продукции и технологий;

      6) содействие экспорту и повышение конкурентоспособности отечественной продукции.

      2. Объектом экологической маркировки является продукция, при производстве которой оказывается наименьшее вредное или благоприятное воздействие на окружающую среду, здоровье населения и биологические ресурсы. Объект экологической маркировки включает в себя процесс производства продукции и применяемые технологии.

      2-1. Производители сельскохозяйственной продукции, продукции аквакультуры и рыболовства, продукции из дикорастущих растений и продуктов их переработки, в том числе пищевой продукции, осуществляют на добровольной основе экологическую маркировку в соответствии с Законом Республики Казахстан "О производстве органической продукции".

      3. Производители, за исключением указанных в пункте 2-1 настоящей статьи, маркируют свою продукцию знаком экологически чистой продукции на добровольной основе после подтверждения соответствия. Экологическая маркировка продукции осуществляется некоммерческой организацией в соответствующей отрасли в порядке, предусмотренном законодательством Республики Казахстан в области технического регулирования.

      4. Стандарты экологически чистой продукции, форма и технические требования к знаку экологически чистой продукции устанавливаются некоммерческой организацией, аккредитованной в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об аккредитации в области оценки соответствия".

      Сноска. Статья 32 с изменениями, внесенными законами РК от 29.10.2015 № 376-V (вводится в действие с 01.01.2016); от 05.10.2018 № 184-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 28.10.2019 № 268-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 33. Экспертный совет по техническому регулированию

      Экспертный совет по техническому регулированию уполномоченного органа в области охраны окружающей среды разрабатывает проекты технических регламентов, а также рассматривает предложения по разработке и применению технических регламентов в области охраны окружающей среды.

Статья 34. Внедрение и применение международных стандартов

      Сноска. Заголовок в редакции Закона РК от 05.10.2018 № 184-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

      1. Внедрение природопользователями международных стандартов системы управления охраной окружающей среды стимулируется путем:

      1) распространения информации о международных стандартах;

      2) сокращения уполномоченным органом в области охраны окружающей среды частоты государственного экологического контроля для природопользователей, внедривших международные стандарты системы управления охраной окружающей среды и имеющих документ, подтверждающий такое внедрение;

      3) использования механизмов экономического регулирования охраны окружающей среды.

      1-1. Внедрение и применение международных стандартов осуществляются в соответствии с законодательством Республики Казахстан в сфере стандартизации.

      2. Меры стимулирования внедрения международных стандартов осуществляются в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 34 с изменениями, внесенными законами РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.10.2018 № 184-VІ (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Статья 34-1. Международные стандарты и национальные стандарты в сфере выбросов и поглощений парниковых газов

      Сноска. Заголовок с изменением, внесенным Законом РК от 05.10.2018 № 184-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

      1. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды разрабатывает и утверждает по согласованию с уполномоченным органом в сфере стандартизации правила и критерии признания и допустимости действия на территории Республики Казахстан международных стандартов и национальных стандартов, используемых в реализации проектных механизмов в сфере регулирования выбросов и поглощений парниковых газов, проведении инвентаризации парниковых газов, верификации и валидации.

      2. Субъекты государственного регулирования в сфере выбросов и поглощений парниковых газов в своей деятельности руководствуются международными стандартами и национальными стандартами, признанными и допущенными уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      Сноска. Кодекс дополнен статьей 34-1 в соответствии с Законом РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); с изменением, внесенным Законом РК от 08.04.2016 № 491-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.10.2018 № 184-VІ (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Глава 6. ОЦЕНКА ВОЗДЕЙСТВИЯ НА ОКРУЖАЮЩУЮ СРЕДУ

Статья 35. Оценка воздействия на окружающую среду

      Оценка воздействия на окружающую среду является процедурой, в рамках которой оцениваются возможные последствия намечаемой хозяйственной и иной деятельности для окружающей среды и здоровья человека, разрабатываются меры по предотвращению неблагоприятных последствий (уничтожения, деградации, повреждения и истощения естественных экологических систем и природных ресурсов), оздоровлению окружающей среды с учетом требований экологического законодательства Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 35 в редакции Закона РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 36. Обязательность оценки воздействия на окружающую среду

      1. Оценка воздействия на окружающую среду является обязательной для любых видов хозяйственной и иной деятельности, которые могут оказать прямое или косвенное воздействие на окружающую среду и здоровье населения.

      2. Запрещаются разработка и реализация проектов хозяйственной и иной деятельности, влияющей на окружающую среду без оценки воздействия на нее. Результаты оценки воздействия являются неотъемлемой частью предплановой, плановой, предпроектной и проектной документации.

      3. Оценке воздействия на окружающую среду подлежит перспективная деятельность проектируемых объектов в соответствии с требованиями настоящего Кодекса.

      4. Заказчик (инициатор) и разработчик проектов обязаны учитывать результаты проведенной оценки воздействия на окружающую среду и обеспечивать принятие такого варианта, который наносит наименьший вред окружающей среде и здоровью человека.

      Сноска. Статья 36 с изменением, внесенным Законом РК от 15.07.2011 № 461-IV (вводится в действие по истечении шести месяцев после его первого официального опубликования).

Статья 37. Стадии оценки воздействия на окружающую среду

      1. Оценка воздействия на окружающую среду осуществляется последовательно с учетом стадий градостроительного и строительного проектирования, предусмотренных законодательством Республики Казахстан.

      2. Оценка воздействия на окружающую среду включает в себя следующие стадии:

      1) предварительная оценка воздействия на окружающую среду, за исключением объектов IV категории (стадия 1);

      2) оценка воздействия, выполняемая в целях полного и комплексного анализа возможных эффектов реализации проекта или дальнейшего осуществления хозяйственной и иной деятельности, обоснования альтернативных вариантов и разработки плана (программы) управления охраной окружающей среды, за исключением действующих объектов IV категории (стадия 2);

      3) раздел "Охрана окружающей среды" в составе рабочего проекта, содержащий технические решения по предотвращению неблагоприятных воздействий на окружающую среду, за исключением объектов IV категории (стадия 3).

      3. На стадиях 2 или 3 оценки воздействия на окружающую среду разрабатываются нормативы эмиссий в окружающую среду в соответствии с главой 4 настоящего Кодекса.

      Сноска. Статья 37 в редакции Закона РК от 15.07.2011 № 461-IV(вводится в действие по истечении шести месяцев после его первого официального опубликования); с изменением, внесенным Законом РК от 02.07.2014 № 225-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 38. Порядок проведения оценки воздействия на окружающую среду

      1. Оценка воздействия на окружающую среду для I категории хозяйственной и иной деятельности в соответствии со статьей 40 настоящего Кодекса осуществляется физическими и юридическими лицами, получившими лицензию на выполнение работ и оказание услуг в области охраны окружающей среды.

      2. Организацию и финансирование работ по оценке воздействия на окружающую среду обеспечивает заказчик (инициатор) планируемой деятельности.

      3. Физические и юридические лица, осуществляющие разработку оценки воздействия на окружающую среду, несут ответственность перед заказчиком за достоверность, полноту и качество полученных результатов проведения оценки воздействия на окружающую среду в соответствии с договором.

      Заказчик несет ответственность за достоверность представляемых на государственную экологическую экспертизу материалов оценки воздействия на окружающую среду в соответствии с законами Республики Казахстан.

      4. Контроль за соблюдением требований экологического законодательства Республики Казахстан при выполнении процедуры оценки воздействия на окружающую среду осуществляет уполномоченный орган в области охраны окружающей среды.

      Сноска. Статья 38 с изменениями, внесенными законами РК от 15.07.2011 № 461-IV (вводится в действие по истечении шести месяцев после его первого официального опубликования); от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 39. Виды воздействий, подлежащих учету в процессе оценки воздействия на окружающую среду

      1. В процессе оценки воздействия на окружающую среду подлежат учету:

      1) прямые воздействия - воздействия, непосредственно оказываемые основными и сопутствующими видами планируемой деятельности в районе размещения объекта;

      2) косвенные воздействия - воздействия на окружающую среду, которые вызываются опосредованными (вторичными) факторами, возникающими вследствие реализации проекта;

      3) кумулятивные воздействия - воздействия, возникающие в результате постоянно возрастающих изменений, вызванных прошедшими, настоящими или обоснованно предсказуемыми действиями, сопровождающими реализацию проекта.

      2. В процессе оценки воздействия на окружающую среду проводится оценка воздействия на:

      1) атмосферный воздух, за исключением воздействия выбросов парниковых газов;

      2) поверхностные и подземные воды;

      3) поверхность дна водоемов;

      4) ландшафты;

      5) земельные ресурсы и почвенный покров;

      6) растительный мир;

      7) животный мир;

      8) состояние экологических систем;

      9) состояние здоровья населения;

      10) социальную сферу (занятость населения, образование, транспортную инфраструктуру).

      3. В процессе проведения оценки воздействия на окружающую среду подлежат учету отрицательные и положительные эффекты воздействия на окружающую среду и здоровье человека.

      Сноска. Статья 39 с изменением, внесенным Законом РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 40. Классификация объектов оценки воздействия на окружающую среду по значимости и полноте оценки

      1. Хозяйственная и иная деятельность, для которой осуществляется оценка воздействия на окружающую среду, по значимости и полноте оценки разделяется на 4 категории – I, II, III, IV.

      К I категории относятся виды деятельности, относящиеся к 1 и 2 классам опасности согласно санитарной классификации производственных объектов, сброс сточных вод (в водные объекты, на рельеф местности, в пруды-накопители и (или) пруды-испарители, в очистные сооружения) от видов деятельности вышеуказанных классов опасности, а также разведка и добыча полезных ископаемых, кроме общераспространенных.

      Ко II категории относятся виды деятельности, относящиеся к 3 классу опасности согласно санитарной классификации производственных объектов, добыча общераспространенных полезных ископаемых.

      К III категории относятся виды деятельности, относящиеся к 4 классу опасности согласно санитарной классификации производственных объектов.

      К IV категории относятся виды деятельности, относящиеся к 5 классу опасности согласно санитарной классификации производственных объектов.

      1-1. Виды деятельности, не относящиеся к классам опасности согласно санитарной классификации производственных объектов, классифицируются как объекты IV категории.

      2. Дифференцированные требования к проведению оценки воздействия на окружающую среду объектов разных категорий устанавливаются инструкцией по проведению оценки воздействия на окружающую среду.

      Сноска. Статья 40 с изменениями, внесенными законами РК от 15.07.2011 № 461-IV (вводится в действие по истечении шести месяцев после его первого официального опубликования); от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015); от 25.04.2016 № 505-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 02.04.2019 № 241-VI (вводится в действие с 01.01.2019).

Статья 41. Документация оценки воздействия на окружающую среду

      1. Документация по оценке воздействия на окружающую среду включает в себя:

      1) реквизиты заказчика хозяйственной и иной деятельности;

      2) ходатайство (заявление) с обоснованием необходимости реализации планируемой деятельности, обоснование инвестиций, технико-экономическое обоснование (проект), утверждаемую часть рабочего проекта, пояснительную записку;

      3) описание состояния компонентов окружающей среды до реализации деятельности либо на текущий момент;

      4) описание проекта, включая:

      цели и количественные характеристики всего проекта и требования к району размещения на период стадий строительства и эксплуатации;

      основные характеристики производственных процессов, включая тип и количество используемых материалов и оборудования с указанием возможных видов воздействия планируемой деятельности на элементы окружающей среды с объемами и ингредиентным составом эмиссий в окружающую среду, потребляемого сырья и изымаемых ресурсов;

      5) анализ применяемой технологии на предмет соответствия наилучшим доступным технологиям и техническим удельным нормативам, а также соответствия техническим регламентам и экологическим требованиям к технологиям, технике и оборудованию;

      6) информацию об альтернативных вариантах и указание на основные причины выбора проектного варианта;

      7) описание возможных воздействий деятельности на окружающую среду, здоровье населения и социально-экономические условия;

      8) неясные воздействия проектируемой хозяйственной и иной деятельности на окружающую среду;

      9) оценку экологических рисков и рисков для здоровья населения;

      10) описание мер, предусмотренных для предотвращения, снижения воздействия на окружающую среду, включая предложения по экологическому мониторингу;

      11) проектные нормативы эмиссий в окружающую среду и нормативы изъятия природных ресурсов;

      11-1) обоснование плана мероприятий по охране окружающей среды;

      11-2) обоснование программы управления отходами;

      12) обоснование программы производственного экологического контроля;

      13) эколого-экономическую оценку проекта с учетом возможных рисков и возмещения нанесенного ущерба;

      14) материалы по учету общественного мнения, оформленные протоколами и содержащие выводы по результатам общественного обсуждения экологических аспектов планируемой деятельности;

      15) указание на любые трудности и недостаток информации при проведении оценки воздействия на окружающую среду;

      16) основные выводы по результатам проведения оценки воздействия на окружающую среду.

      2. По результатам проведенной оценки воздействия на окружающую среду заказчиком (инициатором) планируемой деятельности подготавливается и представляется заявление об экологических последствиях планируемой или осуществляемой деятельности, служащее основанием для подготовки решения о допустимости ее реализации.

      3. Полнота содержания документации на каждой из стадий оценки воздействия на окружающую среду определяется инструкцией по проведению оценки воздействия на окружающую среду.

      Сноска. Статья 41 с изменениями, внесенными законами РК от 23.06.2009 № 164-IV (порядок введения в действие см. ст. 2); от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 08.04.2016 № 491-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 42. Методическое обеспечение проведения оценки воздействия на окружающую среду

      1. Оценка воздействия на окружающую среду проводится в соответствии с инструктивно-методическими документами по проведению оценки воздействия на окружающую среду, утверждаемыми уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      2. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды в пределах своей компетенции осуществляет контроль за соблюдением требований инструктивно-методических документов по проведению оценки воздействия на окружающую среду в процессе разработки оценки воздействия на окружающую среду соответствующими физическими и юридическими лицами.

Статья 43. Особенности оценки воздействия на окружающую среду объектов с трансграничным воздействием

      Особенности проведения оценки воздействия на окружающую среду объектов с трансграничным воздействием определяются международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

Статья 44. Особенности оценки воздействия на окружающую среду для существующих объектов

      Сноска. Статья 44 исключена Законом РК от 15.07.2011 № 461-IV (вводится в действие по истечении шести месяцев после его первого официального опубликования).

Глава 7. ЭКОЛОГИЧЕСКАЯ ЭКСПЕРТИЗА

Статья 45. Виды экологической экспертизы

      В Республике Казахстан осуществляются следующие виды экологической экспертизы:

      1) государственная экологическая экспертиза;

      2) общественная экологическая экспертиза;

      3) экологическая экспертиза проектов.

      Сноска. Статья 45 в редакции Закона РК от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Статья 46. Цели экологической экспертизы

      Экологическая экспертиза проводится в целях:

      1) определения и ограничения возможных негативных последствий реализации планируемой управленческой, хозяйственной, инвестиционной, нормотворческой и иной деятельности на окружающую среду и здоровье населения;

      2) соблюдения баланса интересов экономического развития и охраны окружающей среды, а также предотвращения ущерба третьим лицам в процессе природопользования.

Статья 47. Объекты государственной экологической экспертизы

      1. Обязательной государственной экологической экспертизе подлежат:

      1) предпроектная и проектная документация намечаемой деятельности, оказывающей воздействие на окружающую среду, с сопровождающими ее материалами оценки воздействия на окружающую среду в соответствии со стадиями, определенными статьей 37 настоящего Кодекса;

      2) исключен Законом РК от 03.07.2013 № 124-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);

      3) проекты нормативов эмиссий в окружающую среду;

      4) проекты нормативных правовых актов Республики Казахстан, нормативно-технических и инструктивно-методических, документов, реализация которых может привести к негативным воздействиям на окружающую среду;

      5) исключен Законом РК от 02.07.2014 № 225-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      5-1) материалы о возможности уничтожения товаров, помещаемых под таможенную процедуру уничтожения, предусматривающие возможность захоронения, обезвреживания, утилизации или уничтожения иным способом товаров, а также отходов, образовавшихся в результате уничтожения товаров, с указанием способа и места уничтожения;

      6) проекты естественно-научных и технико-экономических обоснований по созданию и расширению особо охраняемых природных территорий, упразднению государственных природных заказников и государственных заповедных зон республиканского значения и уменьшению их территории;

      7) биологические обоснования на добычу и использование ресурсов растительного и животного мира;

      8) исключен Законом РК от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования);

      9) материалы обследования территорий, обосновывающие отнесение этих территорий к зонам экологического бедствия или чрезвычайной экологической ситуации;

      10) проекты хозяйственной деятельности, которая может оказывать воздействие на окружающую среду сопредельных государств или для осуществления которой необходимо использование общих с сопредельными государствами природных объектов либо которая затрагивает интересы сопредельных государств, в том числе по комплексу "Байконур", определенные международными договорами Республики Казахстан;

      11) исключен Законом РК от 02.07.2014 № 225-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      1-1. Проектные документы в области недропользования, которые в соответствии с Кодексом Республики Казахстан "О недрах и недропользовании" согласовываются с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды, не подлежат обязательной государственной экологической экспертизе.

      2. Исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      3. Объекты государственной экологической экспертизы, указанные в подпунктах 1) и 3) пункта 1 настоящей статьи, подразделяются на категории I, II, III, IV согласно классификации объектов, приведенной в статье 40 настоящего Кодекса.

      Проекты нормативных правовых актов Республики Казахстан, нормативно-технических и инструктивно-методических документов, реализация которых может привести к негативным воздействиям на окружающую среду, разрабатываемые центральными государственными органами, относятся к I категории.

      Проекты нормативных правовых актов Республики Казахстан, нормативно-технических и инструктивно-методических документов, разрабатываемые органами местного государственного управления, относятся ко II категории.

      Объекты государственной экологической экспертизы, указанные в подпунктах 6) – 10) пункта 1 настоящей статьи, относятся к I категории.

      Объекты государственной экологической экспертизы, указанные в подпункте 5-1) пункта 1 настоящей статьи, относятся к III категории.

      Предпроектная и проектная документация намечаемой деятельности, оказывающей воздействие на окружающую среду, указанная в подпункте 1) пункта 1 настоящей статьи и неклассифицируемая согласно классификации объектов, приведенной в статье 40 настоящего Кодекса, относится к IV категории.

      Сноска. Статья 47 с изменениями, внесенными законами РК от 23.06.2009 № 164-IV (порядок введения в действие см. ст. 2); от 15.07.2011 № 461-IV (вводится в действие по истечении шести месяцев после его первого официального опубликования); от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 03.07.2013 № 124-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 02.07.2014 № 225-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 25.04.2016 № 505-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 26.12.2017 № 124-VI (вводится в действие с 01.01.2018); от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 48. Органы, осуществляющие государственную экологическую экспертизу

      1. Государственная экологическая экспертиза проводится уполномоченным органом в области охраны окружающей среды и местными исполнительными органами в пределах их компетенции.

      2. Государственная экологическая экспертиза объектов I категории, подлежащих государственной экологической экспертизе, проводится уполномоченным органом в области охраны окружающей среды, II, III и IV категорий – местными исполнительными органами областей (городов республиканского значения, столицы).

      3. Распределение объектов государственной экологической экспертизы I категории, подлежащих государственной экологической экспертизе, между уполномоченным органом в области охраны окружающей среды и его территориальными подразделениями устанавливается уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      4. По проектам (технико-экономическим обоснованиям и проектно-сметной документации) строительства и эксплуатации объектов I категории хозяйственной деятельности государственная экологическая экспертиза осуществляется уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      5. Требования пункта 4 настоящей статьи не распространяются на проекты (технико-экономические обоснования и проектно-сметную документацию) строительства и эксплуатации объектов II, III и IV категорий, строительство которых планируется на территории действующих объектов I категории.

      Сноска. Статья 48 с изменениями, внесенными законами РК от 04.12.2008 N 97-IV (порядок введения в действие см. ст.2); от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015); от 27.02.2017 № 49-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 49. Порядок проведения государственной экологической экспертизы

      1. Документацию на государственную экологическую экспертизу представляют в электронной форме:

      1) заказчик (инвестор) намечаемой управленческой, хозяйственной, инвестиционной и иной деятельности;

      2) руководитель государственного органа, который ведет разработку проектов нормативных правовых актов и планов, подлежащих государственной экологической экспертизе.

      2. Порядок проведения государственной экологической экспертизы по объектам, указанным в пункте 1 статьи 47 настоящего Кодекса, определяется уполномоченным органом в области охраны окружающей среды, за исключением случаев, предусмотренных пунктом 3 настоящей статьи.

      На объекты, указанные в подпунктах 1), 3) и 10) пункта 1 статьи 47 настоящего Кодекса, выдается заключение государственной экологической экспертизы одновременно с разрешением на эмиссии в окружающую среду.

      3. По проектам (технико-экономическим обоснованиям и проектно-сметной документации) строительства и эксплуатации объектов I категории хозяйственной деятельности государственная экологическая экспертиза проводится в составе комплексной вневедомственной экспертизы проектов строительства в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан об архитектурной, градостроительной и строительной деятельности. Заключение государственной экологической экспертизы выдается одновременно с разрешением на эмиссии в окружающую среду.

      4. В случае выдачи отрицательного заключения комплексной вневедомственной экспертизы проектов строительства разрешение на эмиссии в окружающую среду не выдается.

      Сноска. Статья 49 с изменениями, внесенными законами РК от 03.07.2013 № 124-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015); от 24.11.2015 № 419-V (вводится в действие с 01.01.2016); от 27.02.2017 № 49-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 49-1. Порядок проведения экологической экспертизы проектов строительства в составе комплексной вневедомственной экспертизы проектов для объектов II, III и IV категорий

      1. По проектам (технико-экономическим обоснованиям и проектно-сметной документации) строительства объектов II, III и IV категорий экологическая экспертиза проектов проводится экспертами, аттестованными в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан об архитектурной, градостроительной и строительной деятельности.

      Экологическая экспертиза проектов является частью комплексной вневедомственной экспертизы проектов строительства.

      2. Заключение комплексной вневедомственной экспертизы проектов строительства содержит нормативы эмиссий на период строительной, хозяйственной деятельности природопользователей.

      3. В период проведения комплексной вневедомственной экспертизы проектов (технико-экономических обоснований и проектно-сметной документации) строительства объектов II, III и IV категорий раздел комплексной вневедомственной экспертизы, содержащий нормативы эмиссий, направляется в местные исполнительные органы в области охраны окружающей среды для учета в государственном реестре природопользователей и источников загрязнения окружающей среды.

      4. Местные исполнительные органы в области охраны окружающей среды в сроки и порядке, которые установлены законодательством Республики Казахстан об архитектурной, градостроительной и строительной деятельности, направляют разрешения на эмиссии в окружающую среду в органы комплексной вневедомственной экспертизы.

      5. В случае выдачи отрицательного заключения комплексной вневедомственной экспертизы проектов разрешение на эмиссии в окружающую среду не выдается. Повторное получение разрешений на эмиссии в окружающую среду проводится в порядке, установленном для проектов, вновь представленных на проведение комплексной вневедомственной экспертизы.

      Сноска. Глава 7 дополнена статьей 49-1 в соответствии с Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 50. Сроки проведения государственной экологической экспертизы

      1. Государственная экологическая экспертиза проводится в течение:

      сорока пяти рабочих дней для объектов I категории;

      тридцати рабочих дней для объектов II категории;

      пятнадцати рабочих дней для объектов III и IV категорий, с момента представления лицами, указанными в пункте 1 статьи 49 настоящего Кодекса, пакета документов, определенного порядком проведения государственной экологической экспертизы.

      2. Орган, выдающий заключение государственной экологической экспертизы, рассматривает документы на предмет их полноты в срок не более пяти рабочих дней со дня регистрации – для объектов государственной экологической экспертизы I категории, не более трех рабочих дней со дня регистрации – для объектов государственной экологической экспертизы II, III и IV категорий. В случае представления неполного пакета документов документы подлежат возврату представившему их лицу.

      3. При наличии замечаний по проектам и прилагающимся к ним материалам, представляемым на государственную экологическую экспертизу, эксперты направляют такие замечания лицу, представившему их, в течение:

      двадцати пяти рабочих дней – по объектам I категории, которые устраняются заказчиком в течение десяти рабочих дней со дня выдачи замечаний;

      пятнадцати рабочих дней – по объектам II категории, которые устраняются заказчиком в течение пяти рабочих дней со дня выдачи замечаний;

      семи рабочих дней – по объектам III и IV категорий, которые устраняются заказчиком в течение трех рабочих дней со дня выдачи замечаний.

      В случае неустранения замечаний выдается отрицательное заключение государственной экологической экспертизы в сроки, определенные пунктом 1 настоящей статьи.

      В случае устранения ранее направленных замечаний выдается положительное заключение государственной экологической экспертизы.

      4. Государственная экологическая экспертиза, проводимая по проектам в составе комплексной вневедомственной экспертизы проектов строительства или комплексной градостроительной экспертизы градостроительных проектов, проводится в порядке и сроки, определяемые законодательством Республики Казахстан об архитектурной, градостроительной и строительной деятельности.

      Сноска. Статья 50 в редакции Закона РК от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015); с изменениями, внесенными законами РК от 27.02.2017 № 49-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 51. Заключение государственной экологической экспертизы

      1. Заключение государственной экологической экспертизы выдается по результатам ее проведения.

      Государственная экологическая экспертиза носит обязательный характер и должна предшествовать принятию правовых, организационных и хозяйственных решений в части природопользования и воздействия на окружающую среду и здоровье населения.

      2. Положительное заключение государственной экологической экспертизы содержит выводы о допустимости и возможности принятия решения по реализации объекта экологической экспертизы.

      3. Исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      4. Запрещается финансирование реализации проектов хозяйственной и иной деятельности, по которым обязательно проведение государственной экологической экспертизы, банками и иными финансовыми организациями без положительного заключения государственной экологической экспертизы.

      5. Заключение государственной экологической экспертизы подписывается руководителями экспертных подразделений уполномоченного органа в области охраны окружающей среды, территориальных подразделений уполномоченного органа в области охраны окружающей среды на соответствующей территории либо руководителем экспертного подразделения местных исполнительных органов областей, городов республиканского значения, столицы в пределах их компетенции.

      6. Положительное заключение государственной экологической экспертизы к проектной документации действует для объектов I, II и III категорий в течение срока действия установленных нормативов эмиссий в окружающую среду, для объектов IV категории – бессрочно.

      7. Лишение (отзыв) положительного заключения государственной экологической экспертизы осуществляется органом, его выдавшим, на основании письменного обращения или согласия природопользователя.

      При выявлении нарушения требований экологического законодательства Республики Казахстан лишение (отзыв) положительного заключения государственной экологической экспертизы осуществляется в судебном порядке.

      Сноска. Статья 51 с изменениями, внесенными законами РК от 04.12.2008 N 97-IV (порядок введения в действие см. ст. 2); от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015); от 25.04.2016 № 505-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.02.2017 № 49-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.12.2018 № 210-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 52. Права руководителей экспертных подразделений, осуществляющих государственную экологическую экспертизу

      1. Руководители экспертных подразделений, осуществляющих государственную экологическую экспертизу, имеют право:

      1) создавать в установленном порядке эколого-экспертные комиссии, группы для проведения государственной экологической экспертизы, привлекать к участию в работе отечественных и зарубежных специалистов, а также юридические лица;

      2) осуществлять контроль за деятельностью экспертных подразделений, создаваемых комиссий и групп;

      3) возглавлять экспертные советы государственной экологической экспертизы, организовывать их деятельность;

      4) определять методы проведения государственной экологической экспертизы;

      5) отклонять представленные на государственную экологическую экспертизу материалы, не отвечающие требованиям экологического законодательства Республики Казахстан;

      6) возвращать на доработку документы и материалы, содержащие ошибки в расчетах и другие нарушения, исправление которых требует дополнительных исследований, поисковых работ либо выделения дополнительных средств;

      7) подписывать заключения государственной экологической экспертизы;

      8) исключен Законом РК от 25.04.2016 № 505-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      9) запрашивать необходимые для проведения государственной экологической экспертизы дополнительные материалы;

      10) представлять в банки и иные финансовые организации сведения об объектах экспертизы, которые не получили положительного заключения государственной экологической экспертизы;

      11) готовить и передавать соответствующие материалы правоохранительным и иным органам для решения вопросов о привлечении к ответственности лиц, виновных в нарушении законодательства Республики Казахстан.

      2. (Исключен - Законом РК от 04.12.2008 N 97-IV(порядок введения в действие см. ст.2).

      3. При организации и проведении государственной экологической экспертизы руководители экспертных подразделений независимы и действуют в соответствии с экологическим законодательством Республики Казахстан.

      Независимость руководителей экспертных подразделений обеспечивается положениями о них, утверждаемыми уполномоченным органом в области охраны окружающей среды и местными исполнительными органами, включающими порядок их назначения и увольнения и иные условия, не противоречащие законодательству Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 52 с изменениями, внесенными Закона РК от 04.12.2008 N 97-IV(порядок введения в действие см. ст.2); от 25.04.2016 № 505-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 53. Эксперт государственной экологической экспертизы

      1. Экспертом государственной экологической экспертизы является лицо, имеющее специальные знания и обладающее достаточным опытом, необходимым для проведения экологической экспертизы, и привлеченное в установленном порядке органом государственной экологической экспертизы к проведению государственной экологической экспертизы.

      Экспертом экологической экспертизы проектов строительства является физическое лицо, аттестованное в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан об архитектурной, градостроительной и строительной деятельности, для осуществления экспертных работ по определенному разделу (части) проектов, состоящее в штате одной из экспертных организаций.

      2. Экспертом государственной экологической экспертизы не может быть представитель заказчика документации, подлежащей экологической экспертизе, или разработчик объекта государственной экологической экспертизы, а также физические и юридические лица, состоящие с заказчиком или разработчиком в трудовых или иных договорных отношениях.

      3. Эксперт государственной экологической экспертизы несет ответственность за выполненную им экспертизу в соответствии с законами Республики Казахстан.

      4. Запрещается вмешательство государственных органов, физических, юридических и должностных лиц в деятельность эксперта, связанную с проведением государственной экологической экспертизы.

      5. Нарушенные права эксперта государственной экологической экспертизы подлежат защите в судебном и административном порядке, а лица, виновные в этом нарушении, несут ответственность в соответствии с законами Республики Казахстан.

      6. Эксперт государственной экологической экспертизы имеет право:

      1) требовать представления дополнительных материалов, имеющих значение для всесторонней и объективной оценки объекта государственной экологической экспертизы, в пределах срока, установленного в статье 50 настоящего Кодекса;

      2) дополнительно привлекать к проведению экологической экспертизы специалистов;

      3) вносить предложения по совершенствованию организации работы экспертизы, методологии, порядку и принципам ее осуществления;

      4) формировать особое мнение по объекту государственной экологической экспертизы, которое прилагается к заключению государственной экологической экспертизы.

      7. Эксперт государственной экологической экспертизы обязан:

      1) обеспечивать комплексное, объективное и качественное проведение государственной экологической экспертизы;

      2) соблюдать требования экологического законодательства Республики Казахстан;

      3) проводить государственную экологическую экспертизу на основе действующих норм и правил;

      4) соблюдать установленные сроки и порядок осуществления государственной экологической экспертизы;

      5) готовить аргументированные заключения государственной экологической экспертизы и своевременно передавать их органам, принимающим решение о реализации объекта экспертизы, и заказчикам;

      6) при отклонении экспертируемых объектов от дальнейшего рассмотрения либо возвращении обосновывающих их материалов на доработку объективно оценивать и доказательно обосновывать заключения государственной экологической экспертизы;

      7) обеспечивать сохранность материалов и согласовывать свои действия в отношении конфиденциальных документов с их владельцем, не допускать разглашения вверенных ему сведений.

      Сноска. Статья 53 с изменениями, внесенными законами РК от 25.04.2016 № 505-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.02.2017 № 49-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 54. Привлечение внешних экспертов в процессе проведения государственной экологической экспертизы

      В случае, если проведение государственной экологической экспертизы требует привлечения внешних экспертов, органы государственной экологической экспертизы имеют право обратиться за экспертными заключениями в другие государственные органы, иные организации, а также к отдельным специалистам. Привлечение внешних экспертов осуществляется уполномоченным органом в области охраны окружающей среды, местными исполнительными органами областей, городов республиканского значения, столицы в соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственных закупках.

      Сноска. Статья 54 с изменениями, внесенными законами РК от 04.12.2008 № 97-IV (порядок введения в действие см. ст.2); от 28.12.2018 № 210-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 55. Реестр проектов нормативных правовых актов, прошедших государственную экологическую экспертизу

      Сноска. Статья 55 исключена Законом РК от 25.04.2016 № 505-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 56. Экспертные советы государственной экологической экспертизы

      1. При уполномоченном органе в области охраны окружающей среды создаются экспертные советы государственной экологической экспертизы, являющиеся консультативно-совещательными органами и действующие в соответствии с положениями о них.

      2. Положения об экспертных советах государственной экологической экспертизы уполномоченного органа в области охраны окружающей среды, их персональные составы утверждаются руководителями уполномоченного органа в области охраны окружающей среды и его территориальных органов.

      3. Членами экспертных советов государственной экологической экспертизы могут являться должностные лица государственных органов, функции которых связаны с охраной окружающей среды, ученые научно-исследовательских учреждений, высших учебных заведений, специалисты-практики и представители общественности.

      4. К ведению экспертных советов государственной экологической экспертизы относятся:

      1) обсуждение сложных проблем обеспечения экологической безопасности, охраны окружающей среды, использования и воспроизводства природных ресурсов при проведении экологической экспертизы;

      2) рассмотрение заключений государственной экологической экспертизы относительно объектов повышенной экологической опасности.

      Сноска. Статья 56 с изменением, внесенным Законом РК от 25.04.2016 № 505-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 57. Гласность государственной экологической экспертизы

      1. Гласность государственной экологической экспертизы и участие населения в принятии решений по вопросам охраны окружающей среды и использования природных ресурсов обеспечиваются путем проведения общественных слушаний.

      2. Всем заинтересованным гражданам и общественным объединениям предоставляется возможность выразить свое мнение в период проведения государственной экологической экспертизы.

      3. Заключение государственной экологической экспертизы направляется природопользователем для размещения на интернет-ресурсе местного исполнительного органа в области охраны окружающей среды в течение пяти рабочих дней после его получения природопользователем.

      4. Физические и юридические лица вправе оспорить заключение государственной экологической экспертизы в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

      5. После принятия решения по заключению государственной экологической экспертизы всем заинтересованным лицам предоставляется возможность получить информацию по объекту экспертизы в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом.

      Сноска. Статья 57 в редакции Закона РК от 08.04.2016 № 491-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 57-1 Участие общественности в принятии решений по вопросам охраны окружающей среды

      Участие общественности в принятии решений по вопросам охраны окружающей среды осуществляется посредством:

      проведения общественных слушаний;

      проведения общественной экологической экспертизы;

      проведения общественного экологического контроля;

      подачи замечаний и предложений в государственные органы в период проведения государственной экологической экспертизы;

      участия в общественных советах при государственных органах;

      представления замечаний и предложений на проекты нормативных правовых актов по вопросам охраны окружающей среды, в том числе на проекты документов Системы государственного планирования.

      Сноска. Глава 7 дополнена статьей 57-1 в соответствии с Законом РК от 08.04.2016 № 491-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 57-2 Проведение общественных слушаний

      1. Проведение общественных слушаний обязательно по проектам:

      1) в сферах сельского и лесного хозяйства, горнодобывающей и обрабатывающей промышленности, строительства, транспорта, электроснабжения, теплоснабжения, водоснабжения, водоотведения, обращения с отходами и в других отраслях экономики в соответствии с перечнем, определяемым уполномоченным органом в области охраны окружающей среды;

      2) предусматривающим размещение объектов в водоохранных зонах и полосах и зонах санитарной охраны источников водоснабжения;

      3) предусматривающим размещение объектов на землях государственного лесного фонда;

      4) предусматривающим рубку леса на землях государственного лесного фонда, в том числе озеленительных насаждений в пределах границ населенных пунктов;

      5) предусматривающим деятельность природопользователя на особо охраняемых природных территориях и территории бывшего Семипалатинского испытательного ядерного полигона;

      6) являющимся объектами государственной экологической экспертизы, указанными в подпунктах 6), 8), 9) и 10) пункта 1 статьи 47 настоящего Кодекса.

      2. Заказчик (инициатор) планируемой деятельности вправе на договорной основе привлекать общественные объединения для проведения мероприятий по информированию общественности для участия в общественных слушаниях.

      3. Местные исполнительные органы за двадцать дней до проведения общественных слушаний обеспечивают открытый доступ к экологической информации, относящейся к процедуре оценки воздействия на окружающую среду намечаемой хозяйственной и иной деятельности и процессу принятия решений по этой деятельности через интернет-ресурс, а также используя иные способы информирования.

      4. Порядок проведения общественных слушаний определяется уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      Сноска. Глава 7 дополнена статьей 57-2 в соответствии с Законом РК от 08.04.2016 № 491-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменением, внесенным Законом РК от 05.04.2017 № 56-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 58. Порядок рассмотрения разногласий при осуществлении государственной экологической экспертизы

      1. Разногласия при осуществлении государственной экологической экспертизы рассматриваются путем переговоров либо в судебном порядке.

      2. Путем переговоров разногласия по вопросам государственной экологической экспертизы рассматриваются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды по обращению любой из заинтересованных сторон, в том числе заказчика намечаемой деятельности, местного исполнительного органа.

      При этом предметом разногласий не может служить отрицательное заключение государственной экологической экспертизы.

Статья 59. Финансирование государственной экологической экспертизы

      Финансирование государственной экологической экспертизы осуществляется за счет бюджетных средств, а также средств заказчиков.

Статья 60. Общественная экологическая экспертиза

      1. Общественная экологическая экспертиза - вид деятельности, осуществляемой на добровольных началах экспертными комиссиями, создаваемыми общественными объединениями.

      2. Общественная экологическая экспертиза рассматривает любую хозяйственную и иную деятельность на предмет соблюдения общественных интересов по сохранению благоприятной для жизни и здоровья граждан окружающей среды.

      Выбросы парниковых газов не являются объектом общественной экологической экспертизы, за исключением выбросов веществ, предусмотренных Налоговым кодексом Республики Казахстан, в качестве загрязняющих.

      3. Инициатором общественной экологической экспертизы могут выступать физические лица или общественные объединения, интересы которых затрагиваются в случае реализации объекта общественной экологической экспертизы.

      Сноска. Статья 60 с изменениями, внесенными законами РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 27.04.2012 № 15-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 61. Организатор общественной экологической экспертизы

      1. Организатор общественной экологической экспертизы общественные объединения, от лица которых подается заявление о проведении общественной экологической экспертизы и принимаются меры по организации деятельности экспертной комиссии.

      2. Организатор общественной экологической экспертизы имеет право:

      1) запрашивать у заказчика объекта общественной экологической экспертизы документы и материалы, необходимые для проведения общественной экологической экспертизы;

      2) создавать экспертную комиссию для проведения экспертизы;

      3) представлять в местные исполнительные органы и финансовые организации заключение общественной экологической экспертизы.

      3. Организатор общественной экологической экспертизы обязан:

      1) организовать общественную экологическую экспертизу в соответствии с требованиями, изложенными в настоящем Кодексе;

      2) обеспечить информирование общественности о ходе и результатах общественной экологической экспертизы и учет общественного мнения в выработке заключения общественной экологической экспертизы;

      3) обеспечить открытость заключения общественной экологической экспертизы для всех заинтересованных сторон.

Статья 62. Эксперты общественной экологической экспертизы

      1. Экспертом общественной экологической экспертизы является физическое лицо, обладающее научными и (или) практическими знаниями по рассматриваемому вопросу и привлеченное организатором общественной экологической экспертизы к проведению общественной экспертизы.

      2. Экспертом общественной экологической экспертизы не может быть:

      1) представитель заказчика объекта общественной экологической экспертизы;

      2) представитель разработчика объекта общественной экологической экспертизы;

      3) физическое лицо, состоящее в трудовых или иных договорных отношениях с указанным заказчиком или разработчиком объекта общественной экологической экспертизы;

      4) представитель юридического лица, состоящего в договорных отношениях с заказчиком или с разработчиком объекта общественной экологической экспертизы.

      3. Эксперт общественной экологической экспертизы участвует в ее проведении в соответствии с законодательством Республики Казахстан и заданием, выданным организатором общественной экологической экспертизы.

      4. Эксперт общественной экологической экспертизы при проведении общественной экологической экспертизы имеет право выражать особое мнение по объекту общественной экологической экспертизы, которое прилагается к заключению общественной экологической экспертизы.

      5. Эксперт общественной экологической экспертизы обязан:

      1) соблюдать требования экологического законодательства Республики Казахстан;

      2) обеспечивать объективность и обоснованность выводов своего заключения по объекту экологической экспертизы, а также учет замечаний и предложений, поступающих в адрес общественной экологической экспертизы от заинтересованных физических лиц и общественных объединений;

      3) обеспечивать сохранность материалов и конфиденциальность сведений, представленных на общественную экологическую экспертизу, а также защиту интеллектуальной собственности.

Статья 63. Права и обязанности заказчика объекта общественной экологической экспертизы

      1. Заказчиком объекта общественной экологической экспертизы является физическое или юридическое лицо намечаемой управленческой, хозяйственной, инвестиционной и иной деятельности.

      2. Заказчик объекта общественной экологической экспертизы имеет право:

      1) на защиту охраняемых законом конфиденциальных сведений, содержащихся в документации по намечаемой деятельности;

      2) получать информацию и иметь доступ к информации о ходе и результатах проведения общественной экологической экспертизы;

      3) участвовать в общественных слушаниях и иных мероприятиях, проводимых в рамках общественной экологической экспертизы;

      4) представлять свои разъяснения и комментарии к заключению общественной экологической экспертизы в орган, осуществляющий государственную экологическую экспертизу, местные исполнительные органы.

      3. Заказчик объекта общественной экологической экспертизы обязан:

      1) представлять на общественную экологическую экспертизу необходимые документы и материалы;

      2) представлять в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды письменный ответ на рекомендации, изложенные в заключении общественной экологической экспертизы.

Статья 64. Финансирование общественной экологической экспертизы

      Финансирование общественной экологической экспертизы осуществляется за счет:

      1) собственных средств общественных объединений, организующих и проводящих общественную экологическую экспертизу;

      2) добровольных пожертвований, грантов, предоставляемых на безвозмездной основе;

      3) иных источников, не запрещенных законодательными актами Республики Казахстан.

Статья 65. Порядок регистрации общественной экологической экспертизы

      1. Общественная экологическая экспертиза осуществляется при условии регистрации заявления организатора экспертизы о ее проведении.

      2. Заявление о регистрации общественной экологической экспертизы подается ее организатором в местные исполнительные органы, на территории которых намечается деятельность объекта экспертизы.

      3. В заявлении о проведении общественной экологической экспертизы должны быть указаны:

      1) наименование, юридический адрес организатора общественной экологической экспертизы;

      2) характер деятельности, предусмотренной уставом организатора общественной экологической экспертизы;

      3) сведения о составе экспертной комиссии общественной экологической экспертизы;

      4) сведения об объекте общественной экологической экспертизы, сроки проведения общественной экологической экспертизы.

      4. Местные исполнительные органы в течение десяти рабочих дней со дня подачи заявления о проведении общественной экологической экспертизы обязаны его зарегистрировать или отказать в регистрации. Заявление о проведении общественной экологической экспертизы, в регистрации которого в указанный срок не было отказано, считается зарегистрированным.

      5. В регистрации заявления об организации общественной экологической экспертизы может быть отказано в случае, если:

      1) общественная экологическая экспертиза ранее была дважды проведена в отношении данного объекта;

      2) объект общественной экологической экспертизы содержит сведения, составляющие государственную, коммерческую и иную охраняемую законом тайну;

      3) устав организатора общественной экологической экспертизы не предусматривает деятельность данного общественного объединения по проведению общественной экологической экспертизы;

      4) государственная экологическая экспертиза предполагаемого объекта общественной экологической экспертизы завершена.

      6. В случае отказа в регистрации заявления о проведении общественной экологической экспертизы местный исполнительный орган сообщает об этом инициатору и организатору общественной экологической экспертизы в письменной форме с мотивированным обоснованием причин отказа.

Статья 66. Заключение общественной экологической экспертизы

      1. Результаты общественной экологической экспертизы оформляются в виде заключения общественной экологической экспертизы, которое носит рекомендательный характер.

      2. Заключение общественной экологической экспертизы должно содержать:

      1) наименование и юридический адрес организатора экологической экспертизы;

      2) фамилию, имя, отчество или полное наименование заказчика, наименование и местонахождение объекта общественной экологической экспертизы;

      3) сведения о регистрации заявления о проведении общественной экологической экспертизы в местном исполнительном органе;

      4) сроки проведения общественной экологической экспертизы;

      5) состав документации, проходившей общественную экологическую экспертизу, перечисление других документов, использованных в процессе общественной экологической экспертизы;

      6) состав членов экспертной комиссии общественной экологической экспертизы;

      7) изложение результатов экспертизы;

      8) описание задания по проведению общественной экологической экспертизы, определенного организатором общественной экологической экспертизы;

      9) описание процесса общественной экологической экспертизы, в том числе взаимодействия с общественностью, заказчиком и другими заинтересованными сторонами;

      10) выводы общественной экологической экспертизы.

      3. Выводы общественной экологической экспертизы должны содержать:

      1) заключение о соответствии объекта общественной экологической экспертизы требованиям экологического законодательства Республики Казахстан;

      2) характеристику полноты, качества и достоверности проведенной заказчиком оценки воздействия на окружающую среду;

      3) характеристику позиций различных групп общественности по отношению к намечаемой деятельности, обзор предложений и замечаний общественности;

      4) мнение экспертов по экологической и социальной допустимости реализации объекта общественной экологической экспертизы;

      5) предложения и рекомендации органу, осуществляющему государственную экологическую экспертизу, заказчику, государственным органам и юридическим лицам, принимающим решения, связанные с реализацией объекта экспертизы.

      4. Заключение общественной экологической экспертизы подписывается уполномоченным представителем организатора общественной экологической экспертизы, председателем и членами экспертной комиссии.

      5. Заключение общественной экологической экспертизы направляется:

      1) в местный исполнительный орган, проводивший регистрацию заявления на проведение общественной экологической экспертизы;

      2) в орган, осуществляющий государственную экологическую экспертизу данного объекта;

      3) заказчику намечаемой деятельности;

      4) органам, принимающим решения, связанные с реализацией объекта общественной экологической экспертизы;

      5) в средства массовой информации.

Статья 67. Использование результатов общественной экологической экспертизы

      1. Заказчик намечаемой деятельности обязан в месячный срок со дня получения заключения общественной экологической экспертизы рассмотреть выводы и рекомендации, содержащиеся в нем, и направить свои комментарии в орган государственной экологической экспертизы и организатору общественной экологической экспертизы.

      2. Заключение общественной экологической экспертизы должно быть рассмотрено при проведении государственной экологической экспертизы. Результаты рассмотрения должны быть направлены организатору общественной экологической экспертизы и в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды.

      3. Заключение общественной экологической экспертизы может быть также учтено при принятии решений местными исполнительными органами, финансовыми организациями и заказчиком намечаемой деятельности.

      Результаты общественной экологической экспертизы могут быть также учтены при проведении комплексной вневедомственной экспертизы проектов (технико-экономические обоснования и проектно-сметная документация), предназначенных для строительства зданий, сооружений и комплексов, инженерных и транспортных коммуникаций.

      Сноска. Статья 67 с изменением, внесенным Законом РК от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015).

Глава 8. ЭКОЛОГИЧЕСКИЕ РАЗРЕШЕНИЯ

Статья 68. Виды экологических разрешений

      В Республике Казахстан природопользователям выдаются следующие экологические разрешения:

      1) разрешения на эмиссии в окружающую среду;

      2) комплексные экологические разрешения.

      Осуществление эмиссий в окружающую среду от всех стационарных источников эмиссий без экологического разрешения запрещается.

      Выбросы парниковых газов не являются предметом экологических разрешений, за исключением выбросов веществ, предусмотренных Налоговым кодексом Республики Казахстан, в качестве загрязняющих.

      Сноска. Статья 68 с изменениями, внесенными законами РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 27.04.2012 № 15-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 69. Разрешение на эмиссии в окружающую среду

      1. Природопользователи, осуществляющие эмиссии в окружающую среду, обязаны получить разрешение на эмиссии в окружающую среду, за исключением выбросов загрязняющих веществ от передвижных источников.

      Природопользователи, являющиеся в соответствии с налоговым законодательством Республики Казахстан плательщиками единого земельного налога, не получают разрешение на эмиссии в окружающую среду по объектам, используемым в деятельности, на которую распространяется специальный налоговый режим для крестьянских или фермерских хозяйств.

      Разрешение на эмиссии в окружающую среду выдается природопользователю в порядке, определенном пунктом 2-1 настоящей статьи, либо одновременно с положительным заключением государственной экологической экспертизы.

      2. Разрешение на эмиссии в окружающую среду выдается физическим, юридическим лицам, а также зарегистрированным в Республике Казахстан филиалам и представительствам иностранных юридических лиц, осуществляющим эмиссии в окружающую среду в Республике Казахстан, согласно их заявкам в порядке, установленном настоящим Кодексом.

      2-1. При наличии положительного заключения государственной экологической экспертизы или заключения комплексной вневедомственной экспертизы разрешение на эмиссии в окружающую среду выдается в порядке и сроки, установленные статьями 72, 74, 75 и пунктом 1 статьи 77 настоящего Кодекса.

      3. Природопользователи обязаны выполнять условия, указанные в разрешении на эмиссии в окружающую среду, и несут ответственность за их несоблюдение в соответствии с законами Республики Казахстан.

      4. Природопользователи, имеющие в своей собственности производственные объекты, расположенные на территории:

      1) одной области (города республиканского значения, столицы), могут подавать заявки на получение разрешения на эмиссии в окружающую среду как по каждому объекту, так и по всей их совокупности;

      2) разных областей (городов республиканского значения, столицы), должны подавать заявки на получение разрешения на эмиссии в окружающую среду по местонахождению каждого объекта.

      5. Не требуется получение разрешения на эмиссии в окружающую среду, если эти эмиссии происходят в процессе общего природопользования.

      Сноска. Статья 69 с изменениями, внесенными законами РК от 04.12.2008 N 97-IV (порядок введения в действие см. ст. 2); от 16.11.2009 № 200-IV (вводятся в действие с 01.01.2010); от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015); от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.12.2018 № 210-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 70. Содержание разрешения на эмиссии в окружающую среду

      1. Разрешение на эмиссии в окружающую среду представляет собой комплект документов установленного образца, содержащий:

      1) сведения о природопользователе и осуществляемой им хозяйственной и иной деятельности;

      2) срок действия разрешения;

      3) условия природопользования, в том числе нормативы эмиссий по всем их источникам;

      4) плану мероприятий по охране окружающей среды на период действия разрешения;

      5) исключен Законом РК от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015).
      1-1. Исключен Законом РК от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015).

      2. Формы бланков разрешения на эмиссии в окружающую среду и порядок их заполнения утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      Сноска. Статья 70 с изменениями, внесенными законами РК от 03.12.2011 № 505-IV (порядок введения в действие см. ст. 2); от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015).

Статья 71. Категории объектов, требующих получения разрешений на эмиссии в окружающую среду

      1. Объекты, на которые природопользователям выдаются разрешения на эмиссии в окружающую среду, подразделяются на четыре категории: I, II, III и IV.

      2. К I категории относятся объекты 1 и 2 класса опасности согласно санитарной классификации производственных объектов.

      К II категории относятся объекты 3 класса опасности согласно санитарной классификации производственных объектов.

      К III категории относятся объекты 4 класса опасности согласно санитарной классификации производственных объектов.

      К IV категории относятся объекты 5 класса опасности согласно санитарной классификации производственных объектов.

      2-1. Виды деятельности, не классифицируемые согласно санитарной классификации производственных объектов, относятся к IV категории.

      3. Для объектов I категории природопользователи получают разрешения на эмиссии в окружающую среду в уполномоченном органе в области охраны окружающей среды, II категории - в местных исполнительных органах областей, городов республиканского значения, столицы, III категории - в местных исполнительных органах областей, городов республиканского значения, столицы по упрощенной схеме, IV категории - в местных исполнительных органах областей, городов республиканского значения, столицы.

      3-1. Разрешение на эмиссии в окружающую среду на объекты II, III и IV категорий, расположенные на территории объектов I категории, выдается местным исполнительным органом в области охраны окружающей среды.

      4. Распределение объектов I категории для выдачи разрешений на эмиссии в окружающую среду между уполномоченным органом в области охраны окружающей среды и его территориальными подразделениями устанавливается уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      Сноска. Статья 71 с изменениями, внесенными законами РК от 04.12.2008 N 97-IV (порядок введения в действие см. ст. 2); от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.12.2018 № 210-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 72. Материалы, представляемые для получения разрешения на эмиссии в окружающую среду

      1. Для получения разрешения на эмиссии в окружающую среду природопользователь представляет в разрешительный орган необходимый пакет документов в электронной форме.

      2. Для природопользователей, имеющих объекты I, II и III категорий, пакет документов для получения разрешения на эмиссии в окружающую среду включает:

      1) заявку на получение разрешения;

      2) заключение государственной экологической экспертизы либо заключение комплексной вневедомственной экспертизы проектов строительства, содержащее утвержденные нормативы эмиссий;

      3) план мероприятий по охране окружающей среды.

      3. Для природопользователей, имеющих вновь вводимые объекты IV категории, пакет документов для получения разрешения на эмиссии в окружающую среду включает:

      1) заявку на получение разрешения;

      2) нормативы эмиссий в окружающую среду, установленные и обоснованные расчетным или инструментальным путем.

      4. Форма заявки на получение разрешения на эмиссии в окружающую среду утверждается уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      Сноска. Статья 72 в редакции Закона РК от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015); с изменениями, внесенными законами РК от 24.11.2015 № 419-V (вводится в действие с 01.01.2016); от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Статья 73. Условия природопользования, включаемые в разрешение на эмиссии в окружающую среду

      1. В случаях, если для осуществляемых природопользователем видов деятельности в Республике Казахстан приняты экологические требования и нормы, в разрешение на эмиссии в окружающую среду могут включаться условия природопользования, обеспечивающие выполнение данных требований и норм.

      2. Решение о включении в разрешение на эмиссии в окружающую среду условий природопользования принимается органами, выдающими разрешение.

      3. Запрещается включение в разрешение на эмиссии в окружающую среду условий природопользования, не предусмотренных экологическими требованиями и нормами, установленными экологическим законодательством Республики Казахстан.

      4. Порядок включения условий природопользования в разрешение на эмиссии в окружающую среду утверждается уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      5. Природопользователь обязан ежеквартально представлять отчет о выполнении условий природопользования, включенных в экологическое разрешение, в орган, его выдавший.

      Сноска. Статья 73 с изменениями, внесенными законами РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 74. Сроки рассмотрения и выдачи разрешения на эмиссии в окружающую среду

      Сноска. Заголовок статьи 74 в редакции Закона РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      1. Исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      2. Орган, выдающий разрешение, рассматривает заявку на предмет ее полноты для объектов I, II и III категорий хозяйственной и иной деятельности в срок не более пяти рабочих дней со дня регистрации заявки.

      В течение установленного срока заявка принимается на рассмотрение либо отклоняется вследствие недостаточности представленных документов.

      При отклонении заявки природопользователю направляется отказ с мотивированным обоснованием причин отклонения.

      3. Принятые заявки рассматриваются органом, выдающим разрешение, для объектов:

      1) I категории хозяйственной и иной деятельности – в срок не более пятнадцати рабочих дней со дня регистрации заявки;

      2) II и III категорий хозяйственной и иной деятельности – в срок не более десяти рабочих дней со дня регистрации заявки;

      3) IV категории хозяйственной и иной деятельности – в срок не более пяти рабочих дней со дня регистрации заявки.

      4. По итогам рассмотрения выдается разрешение на эмиссии в окружающую среду или мотивированный отказ.

      Сноска. Статья 74 в редакции Закона РК от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015); с изменениями, внесенными законами РК от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 75. Основания для выдачи разрешения на эмиссии в окружающую среду

      1. Разрешение на эмиссии в окружающую среду выдается природопользователю на объекты I, II и III категорий при соблюдении следующих условий:

      1) представлены необходимые документы и материалы в соответствии со статьей 72 настоящего Кодекса;

      2) план мероприятий по охране окружающей среды соответствует экологическим требованиям и нормам, установленным экологическим законодательством Республики Казахстан, и обеспечивает достижение нормативов эмиссий в окружающую среду для объектов I категории.

      2. Разрешение на эмиссии в окружающую среду должно быть выдано природопользователю на объект IV категории, если он представил необходимую заявку и нормативы эмиссий в окружающую среду.

      Сноска. Статья 75 в редакции Закона РК от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015); с изменением, внесенным Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 76. Сроки действия разрешений на эмиссии в окружающую среду

      1. Разрешения на эмиссии в окружающую среду выдаются на срок до изменения применяемых технологий и условий природопользования, указанных в действующем разрешении, но не более чем на десять лет для объектов I, II и III категорий.

      2. Разрешение на эмиссии в окружающую среду для объектов IV категории выдается на бессрочной основе, за исключением случаев изменения применяемых технологий и условий природопользования, указанных в действующем разрешении.

      Сноска. Статья 76 в редакции Закона РК от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015).

Статья 77. Отказ в выдаче, приостановление, аннулирование, лишение разрешения на эмиссии в окружающую среду

      Сноска. Заголовок статьи 77 с изменением, внесенным Законом РК от 27.04.2012 № 15-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

      1. Органы, выдающие разрешение на эмиссии в окружающую среду, отказывают в выдаче разрешения в следующих случаях:

      1) неполноты и недостоверности материалов, представленных для получения разрешения;

      2) несоответствия запрашиваемых условий природопользования требованиям, указанным в статье 73 настоящего Кодекса;

      3) несоответствия плана мероприятий по охране окружающей среды экологическим требованиям и нормам, установленным экологическим законодательством Республики Казахстан, обеспечивающим достижение нормативов эмиссий в окружающую среду.

      2. Споры и разногласия в связи с отказом в выдаче разрешения на эмиссии в окружающую среду рассматриваются в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

      3. Приостановление действия разрешения на эмиссии в окружающую среду осуществляется в соответствии с Кодексом Республики Казахстан об административных правонарушениях.

      В случае, если разрешение выдано природопользователю на несколько производственных объектов, действие разрешения приостанавливается по объекту, по которому допущено нарушение.

      4. Разрешение на эмиссии в окружающую среду аннулируется органом, его выдавшим, со дня выдачи нового разрешения либо на основании письменного обращения природопользователя.

      5. Лишение природопользователя разрешения на эмиссии в окружающую среду осуществляется в судебном порядке.

      Сноска. Статья 77 в редакции Закона РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными Законом РК от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Статья 78. Порядок переоформления разрешения на эмиссии в окружающую среду

      1. Переоформление разрешения на эмиссии в окружающую среду осуществляется в течение пятнадцати календарных дней в случаях изменения наименования, реорганизации природопользователя, а также в случае смены собственника объекта (объектов), в отношении которого (которых) выдано такое разрешение на эмиссии, при условии, что переоформление не повлечет увеличения нагрузки на окружающую среду.

      2. Переоформление разрешения осуществляется при наличии следующих документов:

      1) заявка на переоформление разрешения;

      2) исключен Законом РК от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования);
      3) исключен Законом РК от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования);
      4) исключен Законом РК от 19.03.2010 № 258-IV;

      5) копия документа, подтверждающего переход права собственности на объект (объекты) природопользования, в отношении которого (которых) выдано переоформляемое разрешение на эмиссии.

      Сноска. Статья 78 в редакции Закона РК от 04.12.2008 N 97-IV(порядок введения в действие см. ст. 2); с изменениями, внесенными законами РК от 19.03.2010 № 258-IV; от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 24.12.2012 № 60-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 79. Комплексное экологическое разрешение

      1. Комплексное экологическое разрешение является единым документом, удостоверяющим право природопользователя осуществлять эмиссии в окружающую среду с условием внедрения наилучших доступных технологий и соблюдения технических удельных нормативов эмиссий, установленных экологическим законодательством Республики Казахстан.

      Комплексные экологические разрешения выдаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      2. Перечни наилучших доступных технологий для отдельных процессов и отраслей промышленности разрабатываются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды с участием заинтересованных центральных исполнительных органов, других юридических лиц и утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      Природопользователи также могут выбрать любую из рекомендуемых технологий, включенных в справочники Европейского бюро по комплексному контролю и предотвращению загрязнений окружающей среды.

      3. Перечень типов промышленных объектов, для которых возможно получение комплексных экологических разрешений вместо разрешений на эмиссии в окружающую среду, и порядок их выдачи устанавливаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      4. Комплексное экологическое разрешение, помимо информации, указанной в статье 70 настоящего Кодекса, должно содержать:

      1) условия экономного использования сырья и энергии;

      2) систему управления отходами;

      3) действия и меры по эксплуатации объекта в ситуациях, представляющих опасность для окружающей среды;

      4) сроки и условия внедрения наилучших доступных технологий.

      5. Комплексное экологическое разрешение действует до момента изменения применяемых технологий и условий природопользования, указанных в данном разрешении.

      6. Приостановление и лишение действия комплексного экологического разрешения осуществляются в соответствии с Кодексом Республики Казахстан об административных правонарушениях.

      Сноска. Статья 79 с изменениями, внесенными законами РК от 04.12.2008 N 97-IV (порядок введения в действие см. ст. 2); от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 25.04.2016 № 505-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 9. ЭКОЛОГИЧЕСКИЙ АУДИТ

Статья 80. Экологический аудит

      1. Аудируемым субъектом является физическое или юридическое лицо, заключившее с экологическим аудитором или экологической аудиторской организацией договор на проведение экологического аудита.

      2. Экологический аудит проводится путем анализа отчетности аудируемых субъектов о воздействии на окружающую среду.

      Выбросы парниковых газов не являются предметом анализа при проведении экологического аудита.

      3. При проведении экологического аудита могут выполняться специальные исследования и измерения в целях:

      1) проверки достоверности представленной отчетности о воздействии на окружающую среду;

      2) оценки соответствия производственно-технологического процесса экологическим требованиям;

      3) оценки соответствия системы производственного мониторинга и контроля экологическим требованиям;

      4) оценки уровня квалификации работников.

      4. Отношения между экологическими аудиторами, экологическими аудиторскими организациями и аудируемыми субъектами возникают на основе договора на проведение экологического аудита в соответствии с гражданским законодательством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 80 с изменением, внесенным Законом РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 81. Виды экологического аудита и основания для его проведения

      1. Видами экологического аудита являются обязательный аудит и инициативный аудит.

      2. Основаниями для проведения обязательного экологического аудита физических и юридических лиц являются:

      1) значительный ущерб окружающей среде, нанесенный хозяйственной и иной деятельностью физических и юридических лиц, подтвержденный документально;

      2) реорганизация юридического лица-природопользователя, осуществляющего экологически опасные виды хозяйственной и иной деятельности, в форме слияния, разделения и выделения;

      3) банкротство юридических лиц-природопользователей, осуществляющих экологически опасные виды хозяйственной и иной деятельности.

      3. Инициативный экологический аудит проводится по инициативе аудируемого субъекта либо его участника с учетом конкретных задач, сроков и объемов экологического аудита, предусмотренных договором на проведение экологического аудита между инициатором и экологическим аудитором или экологической аудиторской организацией.

      4. Заказчиками экологического аудита могут выступать заинтересованные физические и (или) юридические лица, страховые организации, инвесторы, уполномоченный орган в области охраны окружающей среды и иные государственные органы.

Статья 82. Проведение экологического аудита

      1. Экологический аудит проводится в соответствии с планом проведения экологического аудита, который составляется экологическим аудитором с учетом требований пункта 2 настоящей статьи и согласуется с заказчиком и аудируемым субъектом. При планировании проведения экологического аудита стороны руководствуются типовой формой плана проведения экологического аудита, утвержденной палатой экологических аудиторов, которая носит рекомендательный характер.

      2. Этапами проведения экологического аудита являются:

      1) предварительное ознакомление с аудируемым субъектом;

      2) разработка плана проведения аудита;

      3) сбор и систематизация необходимой информации;

      4) осмотр аудируемого субъекта и проведение опроса его работников;

      5) определение объема специальных исследований;

      6) проведение специальных исследований;

      7) определение экологических рисков;

      8) разработка предложений по повышению уровня экологической безопасности;

      9) составление экологического аудиторского отчета.

      3. Для разработки плана проведения экологического аудита экологический аудитор предварительно знакомится со спецификой аудируемого субъекта.

      4. Сбор и систематизация необходимой информации проводятся на аудируемом субъекте и в иных организациях. В состав информации входят:

      1) требования нормативных правовых актов по вопросам охраны окружающей среды, касающиеся деятельности аудируемого субъекта;

      2) карта района размещения и карта-схема аудируемого субъекта;

      3) результаты аэрофотосъемки в случае ее наличия;

      4) административная структура управления аудируемым субъектом;

      5) положение о службе охраны окружающей среды на аудируемом субъекте в случае его наличия;

      6) экологическое разрешение;

      7) отчетность аудируемого субъекта по охране окружающей среды за последние пять лет;

      8) отчетность по проведению производственного экологического контроля;

      9) копии протоколов о проведении проверок уполномоченным органом в области охраны окружающей среды за последние три года;

      10) программа аудируемого субъекта в области охраны окружающей среды в случае ее наличия;

      11) план мероприятий по профилактике аварийных ситуаций и ликвидации их последствий;

      12) оценка воздействия аудируемого субъекта на окружающую среду с принятыми дополнениями;

      13) отчет по инвентаризации выбросов, сбросов на текущий период;

      14) проекты нормативов предельно допустимых выбросов и сбросов, размещения отходов, действующие в текущий период;

      15) данные об эколого-экономических аспектах деятельности субъекта;

      16) копии предыдущих экологических аудиторских отчетов;

      17) данные государственного экологического мониторинга в районе воздействия аудируемого субъекта;

      18) сведения об обращениях граждан и общественных объединений по поводу деятельности аудируемого субъекта.

      5. Осмотр аудируемого субъекта и проведение опроса сотрудников производятся в целях оценки соответствия документации действительному состоянию аудируемого субъекта, определения квалификации специалистов аудируемого субъекта, разработки предложений для улучшения эффективности деятельности аудируемого субъекта.

      6. В ходе осмотра должны быть выявлены:

      1) соответствие аудируемого субъекта плану-схеме и общему технологическому описанию;

      2) полнота отражения источников воздействия на окружающую среду в документации аудируемого субъекта;

      3) состояние территории возможного воздействия аудируемого субъекта;

      4) наличие обстоятельств о возможных недокументированных воздействиях на окружающую среду;

      5) наличие и полнота учетной и иной необходимой документации на производственных объектах;

      6) соблюдение технических требований по охране окружающей среды в процессе эксплуатации объекта;

      7) соблюдение требований к ведению производственного экологического контроля.

      7. В ходе опроса сотрудников аудируемого субъекта должны быть выявлены:

      1) уровень квалификации работников по вопросам, существенным для охраны окружающей среды;

      2) информация, необходимая для подтверждения объективности ведения отчетной документации;

      3) сведения о случаях нарушения требований нормативных правовых актов по охране окружающей среды и мерах по их предотвращению;

      4) вероятность нарушения экологических требований при дальнейшем осуществлении хозяйственной и иной деятельности аудируемого субъекта в перспективе;

      5) наличие инженерных инициатив по совершенствованию охраны окружающей среды.

      8. Специальные исследования проводятся экологическими аудиторами и экологическими аудиторскими организациями в случае:

      1) необходимости подтверждения отчетности по проведению производственного экологического контроля;

      2) выявления недокументированных источников воздействия на окружающую среду;

      3) наличия обстоятельств о негативных последствиях деятельности аудируемого субъекта для окружающей среды и состояния здоровья населения.

      9. При необходимости исследования могут включать:

      1) замеры на источниках выбросов (сбросов), исследование образцов отходов;

      2) замеры загрязнения окружающей среды в зоне потенциального воздействия аудируемого субъекта;

      3) изучение состояния растительности, животного мира, экосистем и здоровья населения в зоне потенциального воздействия аудируемого субъекта.

      10. Для проведения специальных исследований должны быть привлечены аккредитованные лаборатории для определения состояния окружающей среды.

      11. Определение экологических рисков аудируемого субъекта проводится путем:

      1) анализа соответствия документации и отчетов наблюдаемому текущему состоянию;

      2) оценки возможных последствий деятельности аудируемого субъекта для растительности, животного мира, экосистем и состояния здоровья населения, в том числе анализа случаев заболеваний и смерти, вызванных нарушением качества окружающей среды;

      3) определения вероятности аварийных ситуаций или иных отклонений от технологического регламента на аудируемом субъекте, которые могли бы привести к негативным последствиям для окружающей среды.

      12. Разработка предложений по повышению уровня экологической безопасности аудируемого субъекта проводится на основе изучения:

      1) наилучших доступных технологий, используемых для аналогичных объектов;

      2) возможных мер по улучшению системы управления охраной окружающей среды;

      3) способов совершенствования производственного экологического контроля;

      4) предложений по изменению экологических нормативов и требований.

Статья 83. Решение о проведении обязательного экологического аудита

      1. Решение о проведении обязательного экологического аудита принимается уполномоченным органом в области охраны окружающей среды в месячный срок с момента установления обстоятельства, предусмотренного пунктом 2 статьи 81 настоящего Кодекса.

      2. Решение о проведении обязательного аудита оформляется в виде заключения об обязательном экологическом аудите.

      3. Форма заключения об обязательном экологическом аудите утверждается уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      4. В заключении должны быть указаны:

      1) фамилия, имя, отчество или полное наименование аудируемого субъекта;

      2) местонахождение аудируемого субъекта;

      3) характер возможных рисков для окружающей среды, связанных с хозяйственной и иной деятельностью аудируемого субъекта;

      4) основание для проведения обязательного экологического аудита;

      5) срок представления заключения обязательного экологического аудита в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды.

      5. Заключение об обязательном экологическом аудите направляется руководителю аудируемого субъекта.

Статья 84 Особенности проведения обязательного экологического аудита

      1. Обязательный экологический аудит проводится в срок не более шести месяцев с момента получения аудируемым субъектом заключения об обязательном экологическом аудите.

      2. Экологический аудитор или экологическая аудиторская организация для разработки плана проведения аудита знакомится с заключением об обязательном экологическом аудите, основанием для проведения аудита, экологическими проблемами, характерными для аудируемого субъекта, и иными аспектами.

Статья 85. Требования к экологическим аудиторским отчетам

      1. Экологический аудиторский отчет по результатам обязательного экологического аудита должен содержать:

      1) сведения, подтверждающие правомочность экологического аудитора и экологической аудиторской организации;

      2) общую информацию об аудируемом субъекте;

      3) основание для проведения экологического аудита;

      4) план проведения экологического аудита;

      5) перечень и обзор собранной информации;

      6) результаты осмотра аудируемого субъекта и опроса его сотрудников;

      7) результаты специальных исследований;

      8) оценку экологических рисков (в количественном и качественном выражении);

      9) перечень рекомендаций по повышению экологической безопасности;

      10) выводы о степени безопасности аудируемого субъекта для окружающей среды, выявленных нарушениях, достоверности ведения документации и отчетности по охране окружающей среды.

      2. Форма отчета инициативного экологического аудита устанавливается договором на проведение экологического аудита.

      3. Отчет инициативного экологического аудита является конфиденциальным. Правом разглашения сведений, содержащихся в отчете инициативного экологического аудита, обладает только аудируемый субъект.

Статья 86. Порядок рассмотрения отчета обязательного экологического аудита

      1. Экологический аудиторский отчет по результатам обязательного экологического аудита направляется экологическим аудитором или экологической аудиторской организацией одновременно в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды и руководителю аудируемого субъекта.

      2. Результаты обязательного экологического аудита используются аудируемым субъектом для принятия мер по соблюдению требований экологического законодательства Республики Казахстан, снижению негативных последствий деятельности для окружающей среды и предотвращению нанесения ущерба окружающей среде, обеспечению достоверности экологической отчетности.

      3. В случае выявления в ходе обязательного экологического аудита фактов недостоверности в экологической отчетности аудируемых субъектов аудируемый субъект должен не позднее одного месяца со дня получения экологического аудиторского отчета привести свою отчетность в соответствие с рекомендациями экологического аудита, принять иные меры по соблюдению экологического законодательства Республики Казахстан и информировать об этом уполномоченный орган в области охраны окружающей среды.

      4. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды обязан рассмотреть экологический аудиторский отчет по результатам обязательного экологического аудита в месячный срок со дня его получения.

      5. Результаты обязательного экологического аудита используются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды для получения достоверной информации о соблюдении аудируемым субъектом экологических требований и нормативов качества окружающей среды.

      6. По результатам рассмотрения экологического аудиторского отчета обязательного экологического аудита уполномоченный орган в области охраны окружающей среды вправе:

      1) обратиться в суд с иском о приостановлении деятельности аудируемого субъекта;

      2) внести изменения в условия экологического разрешения или обратиться в специально уполномоченные государственные органы с предложением об изменении условий договоров (контрактов) на использование и изъятие природных ресурсов, разрешений на эмиссии в окружающую среду и иных разрешений на природопользование;

      3) рекомендовать внести изменения в программу производственного экологического контроля.

      7. Споры, возникающие по экологическому аудиторскому отчету обязательного экологического аудита, решаются в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 86 с изменениями, внесенными Законом РК от 04.12.2008 N 97-IV (порядок введения в действие см. ст.2).

Статья 87. Экологический аудитор

      1. Экологическим аудитором является физическое лицо, осуществляющее независимую проверку хозяйственной и иной деятельности аудируемых субъектов, направленную на выявление, оценку экологических рисков и разработку рекомендаций по повышению уровня экологической безопасности их деятельности. Проверка хозяйственной и иной деятельности аудируемых субъектов I категории в соответствии со статьей 40 настоящего Кодекса осуществляется на основании лицензии на выполнение работ и оказание услуг в области охраны окружающей среды.

      2. Экологический аудитор вправе осуществлять экологическую аудиторскую деятельность в качестве индивидуального предпринимателя или работника экологической аудиторской организации.

      Сноска. Статья 87 в редакции Закона РК от 15.07.2011 № 461-IV (вводится в действие по истечении шести месяцев после его первого официального опубликования).

Статья 88. Экологическая аудиторская организация

      1. Экологической аудиторской организацией является коммерческая организация, созданная в организационно-правовой форме товарищества с ограниченной ответственностью, осуществляющая независимую проверку хозяйственной и иной деятельности аудируемых субъектов, направленную на выявление и оценку экологической безопасности их деятельности. Проверка хозяйственной и иной деятельности аудируемых субъектов I категории в соответствии со статьей 40 настоящего Кодекса осуществляется на основании лицензии на выполнение работ и оказание услуг в области охраны окружающей среды.

      2. Иностранные экологические аудиторские организации могут осуществлять экологическую аудиторскую деятельность в Республике Казахстан только при образовании соответствующих экологических аудиторских организаций-резидентов Республики Казахстан.

      3. Численность экологических аудиторов в составе экологической аудиторской организации должна составлять не менее трех человек.

      Сноска. Статья 88 с изменением, внесенным Законом РК от 15.07.2011 № 461-IV (вводится в действие по истечении шести месяцев после его первого официального опубликования).

Статья 89. Палата экологических аудиторов

      1. Палата экологических аудиторов создается для защиты прав и представления законных интересов экологических аудиторов и экологических аудиторских организаций в государственных органах.

      Палата экологических аудиторов является некоммерческой, независимой, профессиональной и самоуправляемой организацией, действующей на основании устава, утверждаемого на общем собрании ее членов, и финансируемой за счет членских взносов и иных источников, не запрещенных законодательством Республики Казахстан.

      2. Основными задачами палаты экологических аудиторов являются:

      1) материально-техническое, справочно-информационное и методическое обеспечение деятельности экологических аудиторов;

      2) организация профессионального контроля за осуществлением экологической аудиторской деятельности.

      3. Палата экологических аудиторов регулирует деятельность экологических аудиторов и экологических аудиторских организаций, разрабатывает на основе международной практики стандарты экологического аудита в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      4. Членство экологических аудиторских организаций в палате экологических аудиторов является обязательным. Экологические аудиторы принимаются членами в случае осуществления ими экологической аудиторской деятельности в качестве индивидуального предпринимателя.

      При наличии лицензии на выполнение работ и оказание услуг в области охраны окружающей среды в приеме в палату экологических аудиторов не может быть отказано.

      5. Исключение из палаты экологических аудиторов производится в случаях:

      1) лишения или прекращения действия лицензии на выполнение работ и оказание услуг в области охраны окружающей среды;

      2) грубого либо неоднократного нарушения экологическим аудитором или экологической аудиторской организацией требований и норм экологического законодательства Республики Казахстан;

      3) обнаружившейся невозможности исполнения экологическим аудитором или экологической аудиторской организацией своих профессиональных обязанностей вследствие недостаточной квалификации;

      4) в иных случаях, предусмотренных учредительными документами палаты экологических аудиторов.

      6. Исключение экологического аудитора или экологической аудиторской организации по основаниям, предусмотренным подпунктами 2) и 3) пункта 5 настоящей статьи, влечет за собой прекращение действия лицензии на занятие экологической аудиторской деятельностью, осуществляемое в судебном порядке по иску уполномоченного органа в области охраны окружающей среды.

      Сноска. Статья 89 в редакции Закона РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 90. Права экологических аудиторов и экологических аудиторских организаций

      Экологические аудиторы и экологические аудиторские организации вправе:

      1) самостоятельно определять методы проведения экологического аудита;

      2) получать и проверять документацию, необходимую для выполнения условий договора на проведение экологического аудита;

      3) привлекать на договорной основе к участию в проведении экологического аудита специалистов различного профиля, кроме лиц, указанных в статье 92 настоящего Кодекса;

      4) отказаться от проведения экологического аудита либо выдачи экологического аудиторского отчета в случае нарушения аудируемым субъектом условий договора на проведение экологического аудита.

Статья 91. Обязанности экологических аудиторов и экологических аудиторских организаций

      Экологические аудиторы и экологические аудиторские организации обязаны:

      1) сообщать о невозможности проведения экологического аудита вследствие обстоятельств, указанных в статье 92 настоящего Кодекса;

      2) обеспечивать сохранность документов, полученных от аудируемого субъекта, а также составленных в процессе проведения экологического аудита;

      3) сообщать аудируемому субъекту о выявленном в результате экологического аудита несоответствии документов требованиям, установленным законодательством Республики Казахстан;

      4) соблюдать конфиденциальность экологических аудиторских отчетов, а также сведений, полученных при проведении экологического аудита и составляющих предмет коммерческой или иной охраняемой законом тайны;

      5) сообщать в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды о выявленных в результате обязательного экологического аудита нарушениях экологического законодательства Республики Казахстан;

      6) выполнять иные требования, вытекающие из обязательств по договору на проведение экологического аудита.

Статья 92. Ограничение права на проведение экологического аудита

      Запрещается проведение экологического аудита экологической аудиторской организацией или экологическим аудитором:

      1) заказчиков, чьим участником, кредитором является данная экологическая аудиторская организация или экологический аудитор;

      2) исполнители которого состоят в трудовых отношениях или являются близкими родственниками или свойственниками должностных лиц аудируемого субъекта, а также акционера (участника), владеющего десятью и более процентами акций (или долями участия в уставном капитале) аудируемого субъекта;

      3) исполнители которого имеют личные имущественные интересы в аудируемом субъекте;

      4) если у экологической аудиторской организации или экологического аудитора имеются денежные обязательства перед аудируемым субъектом или у аудируемого субъекта перед ними, за исключением обязательств по проведению экологического аудита.

Статья 93. Права и обязанности аудируемого субъекта

      1. Аудируемый субъект вправе:

      1) самостоятельно принимать решение о выборе экологического аудитора или экологической аудиторской организации;

      2) получать от экологического аудитора или экологической аудиторской организации исчерпывающую информацию о требованиях законодательства Республики Казахстан, касающихся проведения экологического аудита;

      3) знакомиться с нормативными правовыми актами, на которых основываются замечания и выводы экологического аудитора или экологической аудиторской организации;

      4) получать от экологического аудитора или экологической аудиторской организации рекомендации, информацию о выявленном несоответствии законодательству Республики Казахстан экологической отчетности и иных документов;

      5) отказаться от услуг экологического аудитора или экологической аудиторской организации в случае нарушения ими условий договора на проведение экологического аудита.

      2. Аудируемый субъект обязан:

      1) организовать проведение обязательного экологического аудита;

      2) создавать условия экологическому аудитору или экологической аудиторской организации для своевременного и качественного проведения экологического аудита;

      3) предоставлять полную и достоверную документацию и иную информацию, необходимую экологическому аудитору или экологической аудиторской организации для проведения экологического аудита, давать разъяснения в устной или письменной форме;

      4) представлять достоверную отчетность о воздействии на окружающую среду и иные документы, необходимые для проведения экологического аудита;

      5) не ограничивать деятельность экологического аудитора или экологической аудиторской организации, если иное не предусмотрено договором на проведение экологического аудита;

      6) направлять по требованию экологического аудитора или экологической аудиторской организации письменный запрос от своего имени в адрес третьих лиц для получения необходимой информации;

      7) обеспечить оплату услуг экологических аудиторов или экологической аудиторской организации;

      8) выполнять иные требования, вытекающие из обязательств по договору на проведение экологического аудита.

Статья 94. Аудит систем экологического менеджмента

      1. Аудит систем экологического менеджмента является инициативным.

      2. По результатам аудита систем экологического менеджмента физические и юридические лица могут получить документ, подтверждающий соответствие внедренной системы управления охраной окружающей среды международным стандартам в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области технического регулирования.

      Сноска. Статья 94 с изменениями, внесенными Законом РК от 29.10.2015 № 376-V (вводится в действие с 01.01.2016).

Глава 9-1. ГОСУДАРСТВЕННОЕ РЕГУЛИРОВАНИЕ В СФЕРЕ ВЫБРОСОВ И
ПОГЛОЩЕНИЙ ПАРНИКОВЫХ ГАЗОВ

      Сноска. Кодекс дополнен главой 9-1 в соответствии с Законом РК от 03.12.2011 № 505-IV (порядок введения в действие см. статью 2).

Статья 94-1. Основные положения государственного регулирования в сфере выбросов и поглощений парниковых газов

      Государственное регулирование в сфере выбросов и поглощений парниковых газов включает в себя:

      1) распределение квот на выбросы парниковых газов операторам установок;

      2) установление рыночных механизмов сокращения выбросов и поглощения парниковых газов;

      3) администрирование операторов установок.

      Сноска. Статья 94-1 с изменениями, внесенными Законом РК от 08.04.2016 № 491-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 94-2. Квоты на выбросы парниковых газов

      1. Запрещается эксплуатация установки без получения квот на выбросы парниковых газов оператором установки, выбросы которой превышают эквивалент двадцати тысяч тонн двуокиси углерода в год, в следующих регулируемых сферах деятельности: нефтегазовой, электроэнергетической, горнодобывающей, металлургической, химической, обрабатывающей в части производства стройматериалов: цемента, извести, гипса и кирпича.

      2. Квота на выбросы парниковых газов зачисляется на счет оператора установки в Государственном реестре углеродных единиц в соответствии с объемами, указанными в Национальном плане распределения квот на выбросы парниковых газов, в течение десяти рабочих дней со дня его вступления в силу.

      3. Оператор установки до первого апреля первого года действия Национального плана распределения квот на выбросы парниковых газов, утвержденного на соответствующий период, предоставляет валидированный план мониторинга выбросов парниковых газов и верифицированный паспорт установки в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды.

      В случае непредоставления плана мониторинга выбросов парниковых газов и паспорта установки в установленный настоящим пунктом срок счет оператора установки подлежит блокированию до представления требуемых документов.

      4. Оператор установки до первого апреля текущего года обязан представить верифицированный отчет об инвентаризации парниковых газов за предыдущий год в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды или заполнить электронную форму отчета в системе Государственного кадастра источников выбросов и поглощений парниковых газов в соответствии с Правилами ведения государственного кадастра источников выбросов и поглощений парниковых газов.

      5. Оператору установки запрещается превышать квоту на выбросы парниковых газов, установленную в Национальном плане распределения квот на выбросы парниковых газов, утвержденного на соответствующий период, а также полученную в случаях, предусмотренных пунктом 1 статьи 94-4 настоящего Кодекса.

      Оператор установки вправе самостоятельно распределить имеющиеся квоты между своими установками, включенными в Национальный план распределения квот на выбросы парниковых газов, утвержденный на соответствующий период.

      6. Оператор установки вправе продать или купить единицы квот, за исключением квот, выданных в соответствии с пунктом 1 статьи 94-4 настоящего Кодекса.

      7. Контроль за соблюдением пункта 1 настоящей статьи осуществляется только в отношении установок, включенных в Национальный план распределения квот на выбросы парниковых газов, утвержденный на соответствующий период, и установок субъектов администрирования, выбросы которых в период действия Национального плана распределения квот на выбросы парниковых газов превышают эквивалент двадцати тысяч тонн двуокиси углерода в год.

      8. Квоты на выбросы парниковых газов, выданные на период действия Национального плана распределения квот на выбросы парниковых газов, подлежат погашению в соответствии с Правилами выдачи, изменения и погашения квот на выбросы парниковых газов.

      Сноска. Статья 94-2 в редакции Закона РК от 08.04.2016 № 491-V (порядок введения в действие см. ст. 2).

Статья 94-3. Сертификат на выбросы парниковых газов

      Сноска. Статья 94-3 исключена Законом РК от 08.04.2016 № 491-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 94-4. Изменение квот на выбросы парниковых газов

      1. Оператор установки в случаях увеличения мощности установки и (или) введения нового стационарного источника выбросов парниковых газов от начала года разработки и периода действия Национального плана распределения квот на выбросы парниковых газов, утвержденного на соответствующий период, обращается в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды для получения дополнительного объема квот на выбросы парниковых газов.

      2. В случае смены оператора установки, его наименования либо организационно-правовой формы уполномоченный орган в области охраны окружающей среды в течение пяти рабочих дней со дня обращения заявителя на основе подтверждающих документов уведомляет подведомственную организацию по регулированию выбросов парниковых газов уполномоченного органа в области охраны окружающей среды о внесении соответствующих изменений.

      Подведомственная организация по регулированию выбросов парниковых газов уполномоченного органа в области охраны окружающей среды в течение пяти рабочих дней вносит соответствующие изменения.

      Обязательства по выбросам парниковых газов переносятся на нового оператора установки.

      3. В случае ликвидации оператора установки неиспользованный объем квот на выбросы парниковых газов переходит в резерв объема квот Национального плана распределения квот на выбросы парниковых газов.

      4. Порядок изменения квот на выбросы парниковых газов определяется Правилами выдачи, изменения и погашения квот на выбросы парниковых газов.

      Сноска. Статья 94-4 в редакции Закона РК от 08.04.2016 № 491-V (вводится в действие с 01.01.2018).

Статья 94-5. Национальный план распределения квот на выбросы парниковых газов

      1. Национальный план распределения квот на выбросы парниковых газов обеспечивает соблюдение обязательств по сокращению выбросов парниковых газов.

      Национальный план распределения квот на выбросы парниковых газов разрабатывается в соответствии с Правилами распределения квот на выбросы парниковых газов и формирования резервов установленного количества и объема квот Национального плана распределения квот на выбросы парниковых газов на соответствующий период, определяемый уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      2. В Национальном плане распределения квот на выбросы парниковых газов устанавливаются общий объем квот на выбросы парниковых газов по регулируемым сферам деятельности и перечень установок с распределенными для них объемами квот на выбросы парниковых газов.

      3. Национальный план распределения квот на выбросы парниковых газов содержит резерв объема квот, предназначенный для:

      1) распределения квот на выбросы парниковых газов для новых установок;

      2) выдачи дополнительных квот в случаях, предусмотренных пунктом 1 статьи 94-4 настоящего Кодекса;

      3) распределения квот на выбросы парниковых газов для установок субъектов администрирования, эксплуатация которых в период действия Национального плана распределения квот на выбросы парниковых газов подпадает под требования пункта 1 статьи 94-2 настоящего Кодекса;

      4) выдачи углеродных единиц для внутренних проектов по сокращению выбросов парниковых газов и (или) увеличению поглощения парниковых газов;

      5) продажи квот на условиях аукциона.

      4. Порядок включения установок в Национальный план распределения квот на выбросы парниковых газов и исключения из него осуществляется в соответствии с Правилами распределения квот на выбросы парниковых газов и формирования резервов установленного количества и объема квот Национального плана распределения квот на выбросы парниковых газов.

      5. Управление резервом объема квот осуществляет уполномоченный орган в области охраны окружающей среды.

      Резерв объема квот, указанный в подпункте 5) пункта 3 настоящей статьи, передается подведомственной организации по регулированию выбросов парниковых газов уполномоченного органа в области охраны окружающей среды для организации продажи.

      Средства от продажи квот парниковых газов из резерва поступают в доход государственного бюджета.

      Сноска. Статья 94-5 в редакции Закона РК от 08.04.2016 № 491-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменением, внесенным Законом РК от 05.04.2017 № 56-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 94-6. Субъекты администрирования

      1. Субъектом администрирования является оператор установки, объем выбросов парниковых газов которой составляет от десяти до двадцати тысяч тонн эквивалента двуокиси углерода в год, в следующих регулируемых сферах деятельности: нефтегазовой, электроэнергетической, горнодобывающей, металлургической, химической, обрабатывающей в части производства стройматериалов: цемента, извести, гипса и кирпича.

      2. На субъектов администрирования не распространяется действие статей 94-2, 94-4 и 94-11 настоящего Кодекса в части процедур, осуществляемых субъектами распределения квот на выбросы парниковых газов, за исключением случаев, предусмотренных пунктами 3 и 4 настоящей статьи.

      3. Субъекты администрирования в срок до первого апреля текущего года представляют отчет об инвентаризации парниковых газов за предыдущий год в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды или заполняют электронную форму отчета в системе Государственного кадастра источников выбросов и поглощений парниковых газов в соответствии с Правилами ведения государственного кадастра источников выбросов и поглощений парниковых газов.

      Отчеты об инвентаризации парниковых газов субъектов администрирования не подлежат верификации.

      4. Участие субъектов администрирования в реализации проектных механизмов в сфере регулирования выбросов и поглощений парниковых газов осуществляется в соответствии с правилами реализации проектных механизмов в сфере регулирования выбросов и поглощений парниковых газов.

      5. Установки субъектов администрирования, эксплуатация которых в период действия Национального плана распределения квот на выбросы парниковых газов подпадает под требования пункта 1 статьи 94-2 настоящего Кодекса, подлежат квотированию в соответствии с Правилами выдачи, изменения и погашения квот на выбросы парниковых газов.

      6. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды осуществляет контроль за объемом выбросов парниковых газов субъектов администрирования.

      Сноска. Статья 94-6 в редакции Закона РК от 08.04.2016 № 491-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 94-7. Рыночный механизм сокращения выбросов и поглощения парниковых газов

      1. Рыночный механизм сокращения выбросов и поглощения парниковых газов включает в себя:

      1) торговлю единицами квот на выбросы парниковых газов, единицами внутреннего сокращения выбросов;

      2) торговлю единицами поглощения парниковых газов, единицами сертифицированного сокращения выбросов, единицами сокращения выбросов;

      3) международную торговлю единицами установленного количества между странами, имеющими ограничения и (или) сокращения выбросов парниковых газов, и их юридическими лицами.

      2. Продажу и покупку углеродных единиц осуществляют:

      операторы установок;

      физические и юридические лица, участвующие в реализации проектных механизмов в сфере регулирования выбросов и поглощений парниковых газов;

      подведомственная организация по регулированию выбросов парниковых газов уполномоченного органа в области охраны окружающей среды.

      3. Реализация единиц квот, единиц поглощения парниковых газов, единиц сертифицированного сокращения выбросов, единиц сокращения выбросов, единиц внутреннего сокращения выбросов производится на товарных биржах в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      Оператор установки вправе реализовать квоты путем прямой продажи (покупки) по договору купли-продажи по цене не ниже уровня биржевой котировки квоты на день совершения сделки.

      В течение пяти рабочих дней со дня совершения сделки оператор установки обязан представить сведения по итогам проведения прямой продажи-покупки квот в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды.

      Сноска. Статья 94-7 в редакции Закона РК от 08.04.2016 № 491-V (вводится в действие с 01.01.2018).

Статья 94-8. Независимый поставщик информации

      Основной задачей независимых поставщиков информации является предоставление консультационных услуг, а также содействие операторам установок по управлению выбросами парниковых газов, в том числе по реализации проектных механизмов в сфере регулирования выбросов и поглощений парниковых газов.

      Сноска. Статья 94-8 с изменением, внесенным Законом РК от 08.04.2016 № 491-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 94-9. Требования к торговле углеродными единицами

      1. Углеродные единицы, введенные в систему торговли квотами на выбросы парниковых газов, обращаются на внутреннем рынке в соответствии с Правилами торговли квотами на выбросы парниковых газов и углеродными единицами.

      2. Единицы сертифицированного сокращения и единицы сокращения выбросов могут использоваться для целей внутренней и международной торговли и обеспечиваться переходом из государственной системы учета установленного количества в систему учета других стран.

      3. Углеродная единица является товаром.

      4. Единицы квот в пределах действия Национального плана распределения квот на выбросы парниковых газов, утвержденного на соответствующий период, могут переноситься с одного отчетного года на другой.

      Неиспользованный объем единиц квот не переносится на следующий Национальный план распределения квот на выбросы парниковых газов и подлежит возврату в резерв объема квот Национального плана распределения квот на выбросы парниковых газов.

      Сноска. Статья 94-9 в редакции Закона РК от 08.04.2016 № 491-V (вводится в действие с 01.01.2018).

Статья 94-10. Внутренние проекты по сокращению выбросов и (или) увеличению поглощения парниковых газов

      1. Внутренние проекты по сокращению выбросов парниковых газов и (или) увеличению поглощения парниковых газов осуществляются физическими и юридическими лицами на территории Республики Казахстан.

      При этом внутренние проекты по сокращению выбросов парниковых газов не могут осуществляться в отношении установок, которые подпадают под требования по квотированию выбросов парниковых газов.

      2. Внутренние проекты по сокращению выбросов и (или) увеличению поглощения парниковых газов могут реализовываться в следующих сферах экономики:

      1) горнодобывающая и металлургическая (в части проектов утилизации шахтного метана);

      2) сельское хозяйство;

      3) жилищно-коммунальное хозяйство;

      4) озеленение лесных и степных территорий;

      5) предотвращение деградации земель;

      6) возобновляемые источники энергии;

      7) переработка коммунальных и промышленных отходов;

      8) транспорт;

      9) энергоэффективное строительство;

      10) энергосбережение и повышение энергоэффективности.

      3. Правила подготовки рассмотрения и одобрения, учета, отчетности и мониторинга внутренних проектов по сокращению выбросов парниковых газов утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      Сноска. Статья 94-10 в редакции Закона РК от 08.04.2016 № 491-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 94-11. Процедура мониторинга выбросов парниковых газов

      1. Оператор установки разрабатывает обязательный для исполнения план мониторинга выбросов парниковых газов квотируемой установки на период действия Национального плана распределения квот на выбросы парниковых газов, утвержденного на соответствующий период.

      2. План мониторинга выбросов парниковых газов подлежит валидации.

      3. В случае отсутствия утвержденной методики расчета выбросов парниковых газов оператор установки вправе разработать собственную методику, которая подлежит согласованию с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      Сноска. Статья 94-11 в редакции Закона РК от 08.04.2016 № 491-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 94-12. Экологические (зеленые) инвестиции

      1. Из части общего объема выбросов парниковых газов образуется резерв единиц установленного количества, порядок формирования которого устанавливается Правительством Республики Казахстан.

      2. Резерв передается в управление подведомственной организации уполномоченного органа в области охраны окружающей среды.

      3. Инвестирование проектов в рамках механизма экологических (зеленых) инвестиций осуществляется в объеме средств, полученных от реализации или использования единиц установленного количества из резерва.

      Сноска. Статья 94-12 с изменениями, внесенными законами РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015).

РАЗДЕЛ 3. ЭКОНОМИЧЕСКОЕ РЕГУЛИРОВАНИЕ ОХРАНЫ
ОКРУЖАЮЩЕЙ СРЕДЫ И ПРИРОДОПОЛЬЗОВАНИЯ
Глава 10. МЕХАНИЗМЫ ЭКОНОМИЧЕСКОГО РЕГУЛИРОВАНИЯ
ОХРАНЫ ОКРУЖАЮЩЕЙ СРЕДЫ И ПРИРОДОПОЛЬЗОВАНИЯ

Статья 95. Виды механизмов экономического регулирования охраны окружающей среды и природопользования

      Видами механизмов экономического регулирования охраны окружающей среды и природопользования являются:

      1) планирование и финансирование мероприятий по охране окружающей среды;

      2) плата за эмиссии в окружающую среду;

      2-1) исключен Законом РК от 28.04.2016 № 506-V (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      3) плата за пользование отдельными видами природных ресурсов;

      4) экономическое стимулирование охраны окружающей среды;

      5) рыночные механизмы управления эмиссиями в окружающую среду;

      5-1) рыночные механизмы сокращения выбросов и поглощения парниковых газов;

      6) экологическое страхование;

      6-1) расширенные обязательства производителей (импортеров);

      7) экономическая оценка ущерба, нанесенного окружающей среде.

      Сноска. Статья 95 с изменениями, внесенными законами РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 17.11.2015 № 407-V (вводится в действие с 01.01.2016); от 28.04.2016 № 506-V (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 96. Мероприятия по охране окружающей среды

      1. Мероприятием по охране окружающей среды является комплекс технологических, технических, организационных, социальных и экономических мер, направленных на охрану окружающей среды и улучшение ее качества.

      2. К мероприятиям по охране окружающей среды относятся мероприятия:

      1) направленные на обеспечение экологической безопасности;

      2) улучшающие состояние компонентов окружающей среды посредством повышения качественных характеристик окружающей среды;

      3) способствующие стабилизации и улучшению состояния экологических систем, сохранению биологического разнообразия, рациональному использованию и воспроизводству природных ресурсов;

      4) предупреждающие и предотвращающие нанесение ущерба окружающей среде и здоровью населения;

      4-1) направленные на обеспечение безопасного управления опасными химическими веществами, включая стойкие органические загрязнители;

      5) совершенствующие методы и технологии, направленные на охрану окружающей среды, рациональное природопользование и внедрение международных стандартов управления охраной окружающей среды;

      6) развивающие производственный экологический контроль;

      7) формирующие информационные системы в области охраны окружающей среды и способствующие предоставлению экологической информации;

      8) способствующие пропаганде экологических знаний, экологическому образованию и просвещению для устойчивого развития;

      9) направленные на сокращение объемов выбросов парниковых газов и (или) увеличение поглощения парниковых газов.

      3. К мероприятиям по охране окружающей среды могут быть отнесены инвестиционные экологические проекты, включающие мероприятия, предусмотренные пунктом 2 настоящей статьи.

      4. Типовой перечень мероприятий по охране окружающей среды утверждается уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      Сноска. Статья 96 с изменениями, внесенными Законом РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 97. Финансирование мероприятий по охране окружающей среды

      Мероприятия по охране окружающей среды осуществляются за счет:

      1) бюджетных средств;

      2) собственных средств природопользователей;

      3) иных источников, не запрещенных законодательными актами Республики Казахстан.

Статья 98. Планирование мероприятий по охране окружающей среды, финансируемых за счет бюджетных средств

      1. Мероприятия по охране окружающей среды, финансируемые из бюджетов различных уровней, определяются в соответствии с направлениями, устанавливаемыми документами Системы государственного планирования Республики Казахстан, а также решениями Президента Республики Казахстан, Правительства Республики Казахстан и местных представительных органов.

      2. Исключен Законом РК от 03.07.2013 № 124-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).
      3. Исключен Законом РК от 03.07.2013 № 124-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

      4. Планы и программы развития территорий, стратегические планы местных исполнительных органов областей, городов республиканского значения, столицы до их утверждения подлежат согласованию с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды в порядке, им установленном.

      5. Местные исполнительные органы областей (городов республиканского значения, столицы) разрабатывают и представляют уполномоченному органу в области охраны окружающей среды инвестиционные экологические проекты в соответствии с бюджетным законодательством Республики Казахстан.

      6. Исключен Законом РК от 03.07.2013 № 124-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).
      Сноска. Статья 98 с изменениями, внесенными законами РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 03.07.2013 № 124-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 28.12.2018 № 210-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 99. Планирование мероприятий по охране окружающей среды, финансируемых за счет собственных средств природопользователей

      1. Мероприятия по охране окружающей среды, финансируемые за счет собственных средств природопользователя, планируются природопользователем самостоятельно.

      2. Исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      Сноска. Статья 99 с изменениями, внесенными законами РК от 25.04.2016 № 505-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 100. Планирование мероприятий по охране окружающей среды, финансируемых за счет иных источников, не запрещенных законодательством Республики Казахстан

      Планирование мероприятий по охране окружающей среды, финансируемых за счет иных источников, осуществляется в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

Статья 101. Плата за эмиссии в окружающую среду

      1. Плата за эмиссии в окружающую среду устанавливается налоговым законодательством Республики Казахстан.

      2. Плата за эмиссии в окружающую среду, осуществляемая природопользователями в пределах нормативов, определенных в экологическом разрешении, взимается в порядке, установленном налоговым законодательством Республики Казахстан.

      Плата за эмиссии в окружащую среду от реализации проектов (технико-экономических обоснований и проектно-сметной документации) строительства и эксплуатации объектов II, III и IV категорий осуществляется на основании разрешения на эмиссии в окружающую среду в пределах нормативов эмиссий, определенных в заключении комплексной вневедомственной экспертизы проектов природопользователя, и взимается в порядке, установленном налоговым законодательством Республики Казахстан.

      3. Методика расчета платы за эмиссии в окружающую среду утверждается уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      4. Исключен Законом РК от 10.12.2008 N 101-IV (вводится в действие с 01.01.2009).

      5. Исполнение налоговых обязательств по плате за эмиссии в окружающую среду не освобождает природопользователя от возмещения ущерба, нанесенного им окружающей среде.

      Сноска. Статья 101 с изменениями, внесенными законами РК от 10.12.2008 N 101-IV (вводится в действие с 01.01.2009); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 102. Обязательные платежи в бюджет за пользование отдельными видами природных ресурсов

      Обязательные платежи в бюджет за пользование отдельными видами природных ресурсов устанавливаются налоговым законодательством Республики Казахстан.

Статья 103. Экономическое стимулирование охраны окружающей среды

      (Сноска. Статья 103 исключена Законом РК от 10.12.2008 N 101-IV(вводится в действие с 01.01.2009).

Статья 104. Предоставление государственной гарантии по негосударственным займам

      Правительство Республики Казахстан может предоставлять государственную гарантию по негосударственным займам на реализацию мероприятий по охране окружающей среды в порядке, установленном бюджетным законодательством Республики Казахстан.

Статья 105. Рыночные механизмы управления эмиссиями в окружающую среду

      1. В целях сокращения эмиссий в окружающую среду уполномоченным органом в области охраны окружающей среды могут быть введены рыночные механизмы путем установления лимитов и квот на эмиссии в окружающую среду и утверждения порядка торговли квотами и обязательствами на сокращение эмиссии в окружающую среду.

      2. Природопользователь получает право на годовую квоту на эмиссии в окружающую среду в случае установления таких квот.

      Сноска. Статья 105 с изменением, внесенным Законом РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 106. Торговля квотами на международном уровне

      Сноска. Статья 106 исключена Законом РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 107. Экологическое страхование

      1. Целью экологического страхования является возмещение вреда, причиненного жизни, здоровью, имуществу третьих лиц и (или) окружающей среде в результате ее аварийного загрязнения.

      2. Обязательное экологическое страхование осуществляется в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об обязательном экологическом страховании". Экологически опасные виды хозяйственной и иной деятельности определяются настоящим Кодексом и уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      3. Добровольное экологическое страхование осуществляется физическими и юридическими лицами в силу их волеизъявления. Виды, условия и порядок добровольного экологического страхования определяются договорами между страховщиками и страхователями.

      Сноска. Статья 107 с изменением, внесенным Законом РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 11. ЭКОНОМИЧЕСКАЯ ОЦЕНКА УЩЕРБА,
НАНЕСЕННОГО ОКРУЖАЮЩЕЙ СРЕДЕ

Статья 108. Порядок экономической оценки ущерба, нанесенного окружающей среде

      1. Экономическая оценка ущерба, нанесенного окружающей среде, - стоимостное выражение затрат, необходимых для восстановления окружающей среды и потребительских свойств природных ресурсов.

      2. Должностные лица уполномоченного органа в области охраны окружающей среды в месячный срок с даты установления факта нанесения ущерба окружающей среде проводят сбор и анализ необходимых материалов и устанавливают экономическую оценку нанесенного ущерба.

      3. Экономическая оценка ущерба от загрязнения атмосферного воздуха и водных, земельных ресурсов сверх установленных нормативов, незаконного пользования недрами, а также от размещения отходов производства и потребления, в том числе радиоактивных, сверх установленных нормативов определяется прямым или косвенным методами согласно правилам, утверждаемым Правительством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 108 с изменениями, внесенными законами РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 29.12.2014 № 271-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 109. Прямой метод экономической оценки ущерба

      1. Прямой метод экономической оценки ущерба состоит в определении фактических затрат, необходимых для восстановления окружающей среды, восполнения деградировавших природных ресурсов и оздоровления живых организмов посредством наиболее эффективных инженерных, организационно-технических и технологических мероприятий.

      2. Должностными лицами уполномоченного органа в области охраны окружающей среды в первую очередь рассматривается возможность осуществления мероприятий по восстановлению окружающей среды лицом, нанесшим ущерб окружающей среде.

      Соответствующие обязательства по проведению мероприятий по восстановлению окружающей среды излагаются в гарантийном письме лица, нанесшего ущерб окружающей среде, с указанием конкретных мероприятий и сроков их проведения.

      3. Стоимость мер по ликвидации последствий ущерба определяется по их рыночной стоимости.

      4. При экономической оценке ущерба прямым методом должностные лица уполномоченного органа в области охраны окружающей среды могут привлекать независимых экспертов. В качестве экспертов могут выступать экологические аудиторы, специалисты проектных, инженерных и научных организаций.

      5. Обязанность по оплате работы независимых экспертов возлагается на лицо, нанесшее ущерб окружающей среде.

Статья 110. Косвенный метод экономической оценки ущерба

      1. Косвенный метод экономической оценки ущерба применяется в случаях, когда не может быть применен прямой метод экономической оценки ущерба.

      2. Экономическая оценка ущерба косвенным методом определяется в зависимости от видов воздействия на окружающую среду путем суммирования ущерба по каждому ингредиенту.

РАЗДЕЛ 4. ЭКОЛОГИЧЕСКИЙ КОНТРОЛЬ
Глава 12. ГОСУДАРСТВЕННЫЙ КОНТРОЛЬ В ОБЛАСТИ ОХРАНЫ
ОКРУЖАЮЩЕЙ СРЕДЫ, ОХРАНЫ, ВОСПРОИЗВОДСТВА И ИСПОЛЬЗОВАНИЯ
ПРИРОДНЫХ РЕСУРСОВ

Статья 111. Цель и виды государственного контроля

      1. Целью государственного контроля в области охраны окружающей среды, охраны, воспроизводства и использования природных ресурсов являются обеспечение экологической безопасности, экономия природных и энергетических ресурсов, устойчивое использование биологических ресурсов, повышение конкурентоспособности национальной продукции.

      2. В области охраны окружающей среды, охраны, воспроизводства и использования природных ресурсов действуют следующие виды государственного контроля:

      1) экологический контроль;

      2) контроль за использованием и охраной земель;

      3) контроль в области использования и охраны водного фонда;

      4) контроль в области изучения и использования недр;

      5) контроль в области лесного законодательства Республики Казахстан;

      6) контроль в области охраны, воспроизводства и использования животного мира;

      7) контроль в области особо охраняемых природных территорий.

Статья 112. Органы, осуществляющие государственный контроль в области охраны окружающей среды, охраны, воспроизводства и использования природных ресурсов

      Органами, осуществляющими государственный контроль в области охраны окружающей среды, охраны, воспроизводства и использования природных ресурсов, являются:

      1) уполномоченный орган в области охраны окружающей среды;

      2) уполномоченный государственный орган в области использования и охраны водного фонда;

      3) центральный уполномоченный орган по управлению земельными ресурсами;

      4) уполномоченный государственный орган в области лесного хозяйства;

      5) уполномоченный государственный орган в области охраны, воспроизводства и использования животного мира;

      6) уполномоченный государственный орган в области особо охраняемых природных территорий;

      7) уполномоченный государственный орган по изучению недр;

      8) уполномоченный государственный орган в сфере гражданской защиты;

      9) государственный орган в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения;

      10) уполномоченный орган в области ветеринарии;

      11) уполномоченный государственный орган в области защиты и карантина растений;

      12) уполномоченный государственный орган в области использования атомной энергии;

      13) органы транспортного контроля.

      Сноска. Статья 112 с изменениями, внесенными законами РК от 17.01.2014 № 165-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 11.04.2014 № 189-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 08.04.2016 № 491-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 113. Задачи государственного экологического контроля

      Государственный экологический контроль служит выполнению следующих задач:

      1) формирование ответственного отношения природопользователей к окружающей среде;

      2) предупреждение нарушений в области экологического законодательства Республики Казахстан.

Статья 114. Направления государственного экологического контроля

      Государственный экологический контроль осуществляется за:

      1) соблюдением экологического законодательства Республики Казахстан;

      2) проведением мер по ликвидации последствий загрязнения окружающей среды;

      3) исключен Законом РК от 10.07.2012 № 36-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);
      4) исключен Законом РК от 10.07.2012 № 36-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);
      5) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);
      6) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);
      7) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);
      8) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      9) приведением земель, высвобождающихся по мере завершения операций по недропользованию или других нарушающих процессов и работ, в состояние, пригодное для дальнейшего их использования в соответствии с требованиями земельного законодательства Республики Казахстан;

      10) соблюдением лицензионно-контрактных условий, относящихся к охране окружающей среды;

      11) сохранностью недр от загрязнения, обводнения и техногенных процессов, приводящих к порче объектов окружающей среды;

      11-1) соблюдением права государственной собственности на недра;

      12) консервацией участка недр и объектов недропользования, ликвидацией последствий проведения операций по недропользованию;

      13) соблюдением экологических норм и правил при использовании недр и переработке полезных ископаемых;

      14) соблюдением проектных решений по вопросам охраны окружающей среды при добыче и переработке полезных ископаемых;

      15) выполнением мероприятий по предотвращению аварийных или иных опасных ситуаций при проведении операций по недропользованию;

      16) захоронением вредных веществ, радиоактивных отходов и сбросом сточных вод в недра;

      17) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      18) соблюдением нормативов качества вод;

      19) соблюдением технических регламентов, нормативов, правил и иных требований охраны атмосферного воздуха, в том числе при выпуске в эксплуатацию и эксплуатации транспортных и других передвижных средств;

      20) соблюдением требований по охране атмосферного воздуха при складировании и сжигании отходов;

      20-1) соблюдением требований при осуществлении выбросов парниковых газов;

      21) исключен Законом РК от 10.07.2012 № 36-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);
      22) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      23) соблюдением правил использования, хранения, транспортировки, захоронения, утилизации или иного обращения радиоактивных и иных экологически опасных веществ в части экологических требований по предупреждению загрязнения окружающей среды;

      24) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      25) выполнением условий природопользования, установленных экологическими разрешениями;

      26) соблюдением установленных норм и правил учета, утилизации и обезвреживания отходов производства и потребления;

      27) соблюдением экологических требований к объектам, имеющим стационарные источники выбросов, сбросов загрязняющих веществ и размещающим отходы производства и потребления;

      28) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      29) соблюдением технологических регламентов работы очистных сооружений;

      30) соблюдением норм и правил производственного экологического контроля;

      31) соблюдением законодательства Республики Казахстан об обязательном экологическом страховании;

      32) соблюдением квалификационных требований и правил осуществления лицензируемого вида деятельности в области охраны окружающей среды;

      33) соблюдением требований об обязательности проведения государственной экологической экспертизы и о выполнении ее условий;

      34) соблюдением требований о проведении обязательного экологического аудита и предоставлении достоверной информации по вопросам охраны окружающей среды;

      35) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      36) соблюдением правил трансграничной транспортировки опасных отходов;

      37) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      38) соблюдением требований о представлении данных о фактически ввезенном, вывезенном и реализованном количестве озоноразрушающих веществ в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды;

      39) выполнением производителями (импортерами) требований по уплате платы за организацию сбора, транспортировки, переработки, обезвреживания, использования и (или) утилизации отходов;

      40) выполнением оператором расширенных обязательств производителей (импортеров) требований, определенных настоящим Кодексом.

      Сноска. Статья 114 с изменениями, внесенными законами РК от 23.06.2009 № 164-IV (порядок введения в действие см. ст. 2); от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 10.07.2012 № 36-V(вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 21.06.2013 № 107-V (вводится в действие по истечении тридцати календарных дней после его первого официального опубликования); от 29.12.2014 № 271-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 17.11.2015 № 407-V (вводится в действие с 01.01.2016); от 25.04.2016 № 505-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 115. Организация государственного экологического контроля

      1. Государственный экологический контроль осуществляется путем:

      1) анализа статистической информации по учету эмиссий в окружающую среду и природных ресурсов, а также данных о природоохранной деятельности природопользователей;

      2) организации и проведения проверок по соблюдению и исполнению природопользователями экологического законодательства Республики Казахстан;

      2-1) организации и проведения профилактического контроля в соответствии с Предпринимательским кодексом Республики Казахстан и настоящим Кодексом;

      3) использования правовых инструментов для обеспечения соблюдения экологического законодательства Республики Казахстан.

      2. Государственный экологический контроль включает в себя комплекс мер, в том числе:

      1) определение приоритетов контроля;

      2) использование существующих инструментов контроля;

      3) разработку и внедрение перспективных планов деятельности, конкретных мероприятий и необходимых кадровых и материальных ресурсов, а также качественных и количественных показателей;

      4) проведение проверок и профилактического контроля;

      5) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      6) сбор, анализ и использование данных аналитического контроля и иной информации, необходимой для осуществления государственного экологического контроля;

      7) учет, документирование и анализ реализации перспективных, годовых и оперативных планов деятельности подразделений государственного экологического контроля;

      8) обеспечение прозрачности и подотчетности деятельности подразделений государственного экологического контроля.

      Сноска. Статья 115 с изменениями, внесенными законами РК от 19.03.2010 № 258-IV; от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 116. Должностные лица, осуществляющие государственный экологический контроль

      1. К должностным лицам, осуществляющим государственный экологический контроль, относятся:

      Главный государственный экологический инспектор Республики Казахстан;

      заместитель Главного государственного экологического инспектора Республики Казахстан;

      старшие государственные экологические инспекторы Республики Казахстан;

      государственные экологические инспекторы Республики Казахстан;

      главные государственные экологические инспекторы областей, городов республиканского значения, столицы;

      старшие государственные экологические инспекторы областей, городов республиканского значения, столицы;

      государственные экологические инспекторы областей, городов республиканского значения, столицы.

      1-1. Должностные лица, указанные в пункте 1 настоящей статьи, назначаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      Порядок отнесения категорий государственных служащих подразделений государственного экологического контроля уполномоченного органа в области охраны окружающей среды к должностным лицам, указанным в пункте 1 настоящей статьи, определяется уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      2. Государственные экологические инспекторы обеспечиваются в установленном порядке форменной одеждой (без погон), служебными удостоверениями либо идентификационными картами, нагрудными знаками, печатями и пломбирами установленного образца.

      Перечень должностей должностных лиц, имеющих право на ношение форменной одежды (без погон), образцы форменной одежды (без погон), порядок ношения определяются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      3. Не допускается вмешательство в деятельность должностного лица, осуществляющего государственный экологический контроль.

      4. Лица, препятствующие осуществлению государственного экологического контроля, применяющие угрозы насилия или насильственные действия по отношению к должностным лицам, осуществляющим государственный экологический контроль, несут ответственность, установленную законами Республики Казахстан.

      5. Решения государственных экологических инспекторов, принятые в пределах их полномочий, обязательны для исполнения всеми физическими и юридическими лицами и могут быть обжалованы должностному лицу вышестоящего государственного органа, осуществляющего государственный экологический контроль, и в суд.

      6. Главный государственный экологический инспектор Республики Казахстан, главные государственные экологические инспекторы областей, городов республиканского значения, столицы имеют бланки документов с изображением Государственного Герба Республики Казахстан и со своим наименованием.

      Сноска. Статья 116 с изменениями, внесенными законами РК от 06.01.2011 № 379-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 10.01.2011 № 383-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 31.10.2015 № 378-V (вводится в действие с 01.01.2016); от 26.11.2019 № 273-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Статья 117. Права должностных лиц, осуществляющих государственный экологический контроль

      1. Должностные лица, осуществляющие государственный экологический контроль, вправе:

      1) взаимодействовать с природопользователями, физическими лицами и общественными объединениями;

      2) беспрепятственно посещать проверяемые объекты, в том числе военные и оборонные, в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан;

      3) входить на территорию физических и юридических лиц с измерительными приборами и оборудованием для отбора проб и, при необходимости, с привлечением специалистов и представителей общественности делать необходимые измерения, брать пробы (в том числе образцы товаров и материалов) и анализировать их;

      4) запрашивать и получать документацию, результаты анализов и иные материалы, необходимые для осуществления государственного экологического контроля;

      5) в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан, вносить предложения по приостановлению или лишению экологических и иных разрешений на природопользование в случаях нарушения природопользователем экологических норм и требований, условий природопользования, предусмотренных экологическим или иным разрешением, причинения особо крупного ущерба окружающей среде и (или) здоровью населения;

      6) выносить предписания физическим и юридическим лицам об устранении нарушений экологического законодательства Республики Казахстан;

      7) предъявлять в суд иски об ограничении, приостановлении и запрещении хозяйственной и иной деятельности, осуществляемой с нарушением законодательства Республики Казахстан;

      8) рассматривать дела об административных правонарушениях в области охраны окружающей среды, направлять в соответствующие органы материалы о привлечении лиц к административной или уголовной ответственности;

      9) определять или принимать участие в определении размера ущерба, нанесенного окружающей среде в результате нарушения экологического законодательства Республики Казахстан, выносить предписания о возмещении вреда и предъявлять иски в суд;

      10) обращаться в прокуратуру и правоохранительные органы за оказанием содействия для предотвращения или пресечения действий нарушителей экологического законодательства Республики Казахстан.

      11) исключен Законом РК от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

      2. Должностные лица, осуществляющие государственный экологический контроль, в случаях, предусмотренных законодательством Республики Казахстан, имеют право на хранение, ношение и применение специальных средств (специализированных средств связи, фото-, видеоаппаратуры, средств измерений).

      Сноска. Статья 117 с изменениями, внесенными законами РК от 10.01.2011 № 383-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Статья 118. Обязанности должностных лиц, осуществляющих государственный экологический контроль

      Должностные лица, осуществляющие государственный экологический контроль, обязаны:

      1) осуществлять контроль за соблюдением требований экологического законодательства Республики Казахстан;

      2) соблюдать требования законодательства Республики Казахстан;

      3) информировать правоохранительные органы о фактах нарушения экологического законодательства Республики Казахстан, в которых содержатся признаки уголовно наказуемого деяния;

      4) взаимодействовать с другими государственными органами, а также физическими и (или) юридическими лицами по вопросам обеспечения соблюдения экологического законодательства Республики Казахстан;

      5) сохранять конфиденциальность информации, полученной по результатам государственного экологического контроля;

      6) соблюдать правила служебной этики.

      Сноска. Статья 118 с изменением, внесенным Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 13. ФОРМЫ ГОСУДАРСТВЕННОГО ЭКОЛОГИЧЕСКОГО КОНТРОЛЯ

      Сноска. Заголовок главы 13 в редакции Закона РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 119. Формы государственного экологического контроля

      1. Государственный экологический контроль осуществляется в форме проверки и профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля в соответствии с Предпринимательским кодексом Республики Казахстан, а также в форме профилактического контроля без посещения субъекта (объекта) контроля в соответствии с Предпринимательским кодексом Республики Казахстан и настоящим Кодексом.

      2. Профилактический контроль с посещением субъекта (объекта) контроля не проводится на объектах природопользователей, внедривших автоматизированную систему мониторинга эмиссий в окружающую среду.

      Сноска. Статья 119 в редакции Закона РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 120. Периодичность и сроки проведения инспекторских экологических проверок

      Сноска. Статья 120 исключена Законом РК от 17.07.2009 N 188-IV(порядок введения в действие см. ст.2).

Статья 121. Порядок проведения инспекторских экологических проверок

      Сноска. Статья 121 исключена Законом РК от 17.07.2009 N 188-IV(порядок введения в действие см. ст.2).

Статья 122. Доступ государственных экологических инспекторов на территорию или в помещение для проведения инспекторской экологической проверки

      Сноска. Статья 122 исключена Законом РК от 17.07.2009 N 188-IV(порядок введения в действие см. ст.2).

Статья 123. Результаты инспекторской экологической проверки

      Сноска. Статья 123 исключена Законом РК от 17.07.2009 N 188-IV(порядок введения в действие см. ст.2).

Статья 124. Порядок оформления результатов инспекторских экологических проверок

      Сноска. Статья 124 исключена Законом РК от 17.07.2009 N 188-IV(порядок введения в действие см. ст.2).

Статья 125. Порядок проведения профилактического контроля без посещения субъекта (объекта) контроля

      1. Профилактический контроль без посещения субъекта (объекта) контроля проводится уполномоченным органом в области охраны окружающей среды в отношении природопользователей, внедривших автоматизированную систему мониторинга эмиссий в окружающую среду, путем анализа данных, полученных из автоматизированной системы мониторинга эмиссий в окружающую среду.

      2. Целями профилактического контроля без посещения субъекта (объекта) контроля являются своевременное пресечение и недопущение нарушений, предоставление субъектам контроля права самостоятельного устранения нарушений, выявленных уполномоченным органом в области охраны окружающей среды по результатам профилактического контроля без посещения субъекта (объекта) контроля, и снижение административной нагрузки на них.

      3. В случае выявления нарушений по результатам профилактического контроля без посещения в действиях (бездействии) субъекта контроля должностными лицами уполномоченного органа в области охраны окружающей среды, осуществляющими государственный экологический контроль, оформляется и направляется субъекту контроля информационное письмо в течение десяти рабочих дней со дня выявления нарушений.

      4. Информационное письмо должно быть вручено субъекту контроля способом, подтверждающим факты отправки и получения.

      Информационное письмо, направленное одним из нижеперечисленных способов, считается врученным в следующих случаях:

      1) нарочно – с даты отметки в информационном письме о получении;

      2) курьерской либо почтовой службой;

      3) электронным способом – с даты отправки на электронный адрес субъекта контроля, указанный в письме при запросе уполномоченного органа в области охраны окружающей среды.

      5. Субъект контроля, получивший информационное письмо об устранении нарушений, выявленных по результатам профилактического контроля без посещения субъекта (объекта) контроля, обязан в течение десяти рабочих дней со дня, следующего за днем его вручения, представить в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды план мероприятий по устранению выявленных нарушений с указанием конкретных сроков их устранения.

      В случае несогласия с нарушениями, указанными в информационном письме, субъект контроля вправе направить в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды, направивший информационное письмо, возражение в течение пяти рабочих дней со дня, следующего за днем вручения информационного письма.

      6. Неустранение в установленный срок нарушений, выявленных по результатам профилактического контроля без посещения субъекта (объекта) контроля, а равно непредставление в срок плана мероприятий по устранению нарушений влекут назначение профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля путем включения в полугодовой список проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля.

      7. Профилактический контроль без посещения субъекта (объекта) контроля проводится не чаще одного раза в квартал.

      Сноска. Статья 125 в редакции Закона РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 126. Порядок обжалования решений, действий (бездействия) должностных лиц, осуществляющих государственный экологический контроль

      Решения, действия (бездействие) должностных лиц, осуществляющих государственный экологический контроль, могут быть обжалованы в вышестоящий государственный орган и (или) должностному лицу, и в суд в порядке, предусмотренном законодательными актами Республики Казахстан.

      Заявление на решения, действия (бездействие) должностных лиц, осуществляющих государственный экологический контроль, подается в суд после их обжалования в вышестоящий государственный орган или должностному лицу.

      Сноска. Статья 126 в редакции Закона РК от 31.10.2015 № 378-V (вводится в действие с 01.01.2016).

Статья 126-1. Порядок рассмотрения жалобы апелляционной комиссией

      1. Природопользователь вправе заявить ходатайство о рассмотрении жалобы на акт о результатах проверки в апелляционную комиссию.

      В состав апелляционной комиссии в обязательном порядке входят представители уполномоченного органа в области охраны окружающей среды, Национальной палаты предпринимателей Республики Казахстан.

      2. Жалоба на акт о результатах проверки уполномоченного органа в области охраны окружающей среды рассматривается апелляционной комиссией в пределах обжалуемых вопросов.

      3. Жалоба на акт о результатах проверки подается в письменной форме в порядке и сроки, предусмотренные законодательством Республики Казахстан.

      4. Решение апелляционной комиссии носит рекомендательный характер.

      5. Апелляционная комиссия ежегодно проводит обобщение результатов рассмотрения жалоб на акты о результатах проверок и вырабатывает рекомендации по совершенствованию законодательства Республики Казахстан.

      6. Обращение природопользователя в суд в порядке, предусмотренном законами Республики Казахстан, приостанавливает рассмотрение жалобы на акт о результатах проверки апелляционной комиссией до вынесения решения судом.

      Сноска. Глава 13 дополнена статьей 126-1 в соответствии с Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 126-2. Обеспечение конфиденциальности информации при рассмотрении жалобы апелляционной комиссией

      Сведения, составляющие коммерческую и иную охраняемую законом тайну, а также конфиденциальная информация представляются членам апелляционной комиссии при рассмотрении жалобы на акты о результатах проверок, проведенных уполномоченным органом в области охраны окружающей среды, в порядке, определенном уполномоченным органом в области охраны окружающей среды, без получения письменного разрешения лица, подавшего жалобу.

      Вышеуказанные сведения не подлежат разглашению членами апелляционной комиссии.

      Сноска. Глава 13 дополнена статьей 126-2 в соответствии с Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 127. Обеспечение конфиденциальности информации при проведении государственного экологического контроля

      Сноска. Заголовок статьи 127 в редакции Закона РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      1. Конфиденциальная информация, касающаяся природопользователя, не может быть предоставлена другому лицу без письменного разрешения природопользователя. Конфиденциальность информации определяется законодательными актами Республики Казахстан и международными договорами.

      2. Государственный экологический инспектор обязан не разглашать сведения, составляющие государственные секреты, коммерческую и иную, охраняемую законом тайну, а также конфиденциальную информацию, полученную им по результатам государственного экологического контроля, за исключением передачи конфиденциальной информации, предусмотренной законодательными актами Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 127 с изменениями, внесенными Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 14. ПРОИЗВОДСТВЕННЫЙ ЭКОЛОГИЧЕСКИЙ КОНТРОЛЬ

Статья 128. Назначение и цели производственного экологического контроля

      1. Физические и юридические лица, осуществляющие специальное природопользование, обязаны осуществлять производственный экологический контроль.

      2. Целями производственного экологического контроля являются:

      1) получение информации для принятия решений в отношении экологической политики природопользователя, целевых показателей качества окружающей среды и инструментов регулирования производственных процессов, потенциально оказывающих воздействие на окружающую среду;

      2) обеспечение соблюдения требований экологического законодательства Республики Казахстан;

      3) сведение к минимуму воздействия производственных процессов природопользователя на окружающую среду и здоровье человека;

      4) повышение эффективности использования природных и энергетических ресурсов;

      5) оперативное упреждающее реагирование на нештатные ситуации;

      6) формирование более высокого уровня экологической информированности и ответственности руководителей и работников природопользователей;

      7) информирование общественности об экологической деятельности предприятий и рисках для здоровья населения;

      8) повышение уровня соответствия экологическим требованиям;

      9) повышение производственной и экологической эффективности системы управления охраной окружающей среды;

      10) учет экологических рисков при инвестировании и кредитовании.

Статья 129. Порядок проведения производственного экологического контроля

      1. Производственный экологический контроль проводится природопользователем на основе программы производственного экологического контроля, разрабатываемой природопользователем.

      2. В программе производственного экологического контроля устанавливаются обязательный перечень параметров, отслеживаемых в процессе производственного экологического контроля, критерии определения его периодичности, продолжительность и частота измерений, используемые инструментальные или расчетные методы.

      3. Экологическая оценка эффективности производственного процесса в рамках производственного экологического контроля осуществляется на основе измерений и (или) на основе расчетов уровня эмиссий в окружающую среду, вредных производственных факторов, а также фактического объема потребления природных, энергетических и иных ресурсов.

      Сноска. Статья 129 с изменением, внесенным Законом РК от 15.07.2011 № 461-IV (вводится в действие по истечении шести месяцев после его первого официального опубликования).

Статья 130. Права и обязанности природопользователя при проведении производственного экологического контроля

      1. При проведении производственного экологического контроля природопользователь имеет право:

      1) осуществлять производственный экологический контроль в объеме, минимально необходимом для слежения за соблюдением экологического законодательства Республики Казахстан;

      2) разрабатывать программу производственного экологического контроля в соответствии с принятыми требованиями с учетом своих технических и финансовых возможностей;

      3) самостоятельно определять организационную структуру службы производственного экологического контроля и ответственность персонала за его проведение;

      4) на добровольной основе проводить расширенный производственный экологический контроль;

      5) установить автоматизированную систему мониторинга эмиссий в окружающую среду на источниках загрязнения в соответствии с порядком ведения автоматизированного мониторинга эмиссий в окружающую среду при проведении производственного экологического контроля и требованиями к отчетности по результатам производственного экологического контроля.

      2. При проведении производственного экологического контроля природопользователь обязан:

      1) разрабатывать программу производственного экологического контроля;

      2) реализовывать условия программы производственного экологического контроля и документировать результаты;

      3) следовать процедурным требованиям и обеспечивать качество получаемых данных;

      4) систематически оценивать результаты производственного экологического контроля и принимать необходимые меры по устранению выявленных несоответствий требованиям экологического законодательства Республики Казахстан;

      5) представлять в установленном порядке отчеты по результатам производственного экологического контроля в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды;

      6) в течение трех рабочих дней сообщать в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды о фактах нарушений экологического законодательства Республики Казахстан, установленных в процессе производственного экологического контроля;

      7) соблюдать технику безопасности;

      8) обеспечивать доступ государственных экологических инспекторов к исходной информации для подтверждения качества и объективности осуществляемого производственного экологического контроля;

      9) обеспечивать доступ общественности к программам производственного экологического контроля и отчетным данным по производственному экологическому контролю;

      10) по требованию государственных экологических инспекторов представить документацию, результаты анализов и иные материалы производственного экологического контроля, необходимые для осуществления государственного экологического контроля.

      Сноска. Статья 130 с изменениями, внесенными законами РК от 15.07.2011 № 461-IV (вводится в действие по истечении шести месяцев после его первого официального опубликования); от 25.04.2016 № 505-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 131. Требования к разработке программы производственного экологического контроля

      1. Программа производственного экологического контроля разрабатывается природопользователем.

      2. Программа производственного экологического контроля должна содержать следующую информацию:

      1) обязательный перечень параметров, отслеживаемых в процессе производственного мониторинга;

      2) период, продолжительность и частоту осуществления производственного мониторинга и измерений;

      3) сведения об используемых методах проведения производственного мониторинга;

      4) точки отбора проб и места проведения измерений;

      5) методы и частоту ведения учета, анализа и сообщения данных;

      6) план-график внутренних проверок и процедуру устранения нарушений экологического законодательства Республики Казахстан, включая внутренние инструменты реагирования на их несоблюдение;

      7) механизмы обеспечения качества инструментальных измерений;

      8) протокол действий в нештатных ситуациях;

      9) организационную и функциональную структуру внутренней ответственности работников за проведение производственного экологического контроля;

      10) иные сведения, отражающие вопросы организации и проведения производственного экологического контроля.

Статья 132. Виды и организация проведения производственного мониторинга

      1. Производственный мониторинг является элементом производственного экологического контроля, выполняемым для получения объективных данных с установленной периодичностью.

      2. В рамках осуществления производственного экологического контроля выполняются операционный мониторинг, мониторинг эмиссий в окружающую среду и мониторинг воздействия.

      3. Операционный мониторинг (мониторинг производственного процесса) включает в себя наблюдение за параметрами технологического процесса для подтверждения того, что показатели деятельности природопользователя находятся в диапазоне, который считается целесообразным для его надлежащей проектной эксплуатации и соблюдения условий технологического регламента данного производства. Содержание операционного мониторинга определяется природопользователями.

      4. Мониторингом эмиссий в окружающую среду является наблюдение за количеством, качеством эмиссий и их изменением либо наблюдение посредством автоматизированной системы мониторинга эмиссий в окружающую среду.

      5. Проведение мониторинга воздействия включается в программу производственного экологического контроля в тех случаях, когда это необходимо для отслеживания соблюдения экологического законодательства Республики Казахстан и нормативов качества окружающей среды.

      6. Мониторинг воздействия является обязательным в случаях:

      1) когда деятельность природопользователя затрагивает чувствительные экосистемы и состояние здоровья населения;

      2) на этапе введения в эксплуатацию технологических объектов;

      3) после аварийных эмиссий в окружающую среду.

      7. Мониторинг воздействия может осуществляться природопользователем индивидуально, а также совместно с другими природопользователями по согласованию с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      8. Исключен Законом РК от 15.07.2011 № 461-IV (вводится в действие по истечении шести месяцев после его первого официального опубликования).

      9. Производственный мониторинг окружающей среды осуществляется производственными или независимыми лабораториями, аккредитованными в порядке, установленном Законом Республики Казахстан "Об аккредитации в области оценки соответствия".

      10. Данные производственного мониторинга используются для оценки состояния окружающей среды в рамках ведения Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов.

      Сноска. Статья 132 с изменениями, внесенными законами РК от 15.07.2011 № 461-IV (вводится в действие по истечении шести месяцев после его первого официального опубликования); от 29.10.2015 № 376-V (вводится в действие с 01.01.2016); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.10.2018 № 184-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Статья 133. Учет и отчетность по производственному экологическому контролю

      Природопользователь ведет внутренний учет, формирует и представляет периодические отчеты по результатам производственного экологического контроля в соответствии с требованиями, устанавливаемыми уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

Статья 134. Организация природопользователем внутренних проверок

      1. Природопользователь принимает меры по регулярной внутренней проверке соблюдения экологического законодательства Республики Казахстан и сопоставлению результатов производственного экологического контроля с условиями экологического и иных разрешений.

      2. Внутренние проверки проводятся работником (работниками), в трудовые обязанности которого входят функции по вопросам охраны окружающей среды и осуществлению производственного экологического контроля.

      3. В ходе внутренних проверок контролируется:

      1) выполнение мероприятий, предусмотренных программой производственного экологического контроля;

      2) следование производственным инструкциям и правилам, относящимся к охране окружающей среды;

      3) выполнение условий экологического и иных разрешений;

      4) правильность ведения учета и отчетности по результатам производственного экологического контроля;

      5) иные сведения, отражающие вопросы организации и проведения производственного экологического контроля.

      4. Работник (работники), осуществляющий внутреннюю проверку, обязан:

      1) рассмотреть отчет о предыдущей внутренней проверке;

      2) обследовать каждый объект, на котором осуществляются эмиссии в окружающую среду;

      3) составить письменный отчет руководителю, при необходимости, включающий требования о проведении мер по исправлению выявленных в ходе проверки несоответствий, сроки и порядок их устранения.

Глава 15. ОБЩЕСТВЕННЫЙ ЭКОЛОГИЧЕСКИЙ КОНТРОЛЬ

Статья 135. Цели и порядок проведения общественного экологического контроля

      1. Общественный экологический контроль проводится в целях привлечения общественности к экологическим проблемам государства.

      2. Порядок проведения общественного экологического контроля определяется общественными объединениями в соответствии с их уставами.

Статья 136. Информационное и иное взаимодействие

      1. Физические и юридические лица должны иметь доступ к информации о работе государственных органов, осуществляющих государственный контроль в области охраны окружающей среды, охраны, воспроизводства и использования природных ресурсов и ее результатах.

      2. Государственные органы, осуществляющие государственный контроль в области охраны окружающей среды, охраны, воспроизводства и использования природных ресурсов, обеспечивают публикацию результатов отдельных проверок и годовой отчетности.

      3. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды для осуществления сотрудничества и взаимодействия составляет перечень общественных объединений, в уставе которых предусмотрены функции общественного экологического контроля.

      4. Государственные органы могут привлекать физических и юридических лиц на добровольной основе к работе по выявлению нарушений экологического законодательства Республики Казахстан.

РАЗДЕЛ 5. ЭКОЛОГИЧЕСКИЙ МОНИТОРИНГ И КАДАСТРЫ
Глава 16. МОНИТОРИНГ ОКРУЖАЮЩЕЙ СРЕДЫ И ПРИРОДНЫХ РЕСУРСОВ

Статья 137. Государственный экологический мониторинг

      1. Государственный экологический мониторинг (мониторинг окружающей среды и природных ресурсов) – комплексная система наблюдений за состоянием окружающей среды, природных ресурсов, в том числе с использованием данных дистанционного зондирования Земли из космоса, в целях оценки, прогноза и контроля изменений их состояния под воздействием природных и антропогенных факторов.

      2. Объектами государственного экологического мониторинга являются атмосферный воздух, земля, поверхностные и подземные воды, недра, растительный и животный мир, а также климат и озоновый слой Земли, экологические системы, факторы воздействия окружающей среды на здоровье населения.

      Сноска. Статья 137 с изменением, внесенным Законом РК от 08.04.2016 № 490-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 138. Единая государственная система мониторинга окружающей среды и природных ресурсов и ее задачи

      1. Единая государственная система мониторинга окружающей среды и природных ресурсов - многоцелевая информационная система, включающая наблюдение за состоянием окружающей среды и природных ресурсов, а также анализ данных об их фактическом состоянии для принятия управленческих и хозяйственных решений в целях обеспечения экологической безопасности, охраны, воспроизводства и рационального использования природных ресурсов, а также санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

      2. Единая государственная система мониторинга окружающей среды и природных ресурсов организуется уполномоченным органом в области охраны окружающей среды совместно со специально уполномоченными государственными органами.

      3. Принципами Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов являются:

      1) функционирование на основе единого организационного, методологического, метрологического и информационного подхода;

      2) максимальное использование возможностей существующих государственных и иных систем мониторинга.

      4. Задачами Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов являются:

      1) получение достоверной и сопоставимой информации о состоянии окружающей среды, биоразнообразия и экосистем, об источниках антропогенного воздействия, факторах среды обитания, влияющих на состояние здоровья населения;

      2) оценка и прогноз состояния окружающей среды, уровней антропогенного воздействия, показателей состояния биосферы, функциональной целостности экосистем;

      3) обеспечение данными для проведения анализа эффективности принимаемых управленческих решений и проводимых мероприятий по обеспечению экологической безопасности.

      5. Единая государственная система мониторинга окружающей среды и природных ресурсов формируется на базе действующих в Республике Казахстан систем и подсистем мониторинга, охватывающих прямо или косвенно вопросы охраны окружающей среды, включая среду обитания и здоровье населения.

      6. Специально уполномоченные государственные органы в соответствии с их компетенцией обязаны проводить изучение природных объектов и организовывать виды (подсистемы) мониторинга.

Статья 139. Единая информационная система Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов

      1. Информационное обеспечение Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов основывается на передаваемых в сводный банк данных результатов государственного мониторинга окружающей среды и природных ресурсов, выполняемого специально уполномоченными государственными органами, а также производственного мониторинга, осуществляемого природопользователями в рамках производственного экологического контроля.

      2. Система программных средств должна позволять осуществлять накопление, обработку и хранение информации на единой методической основе, обеспечивая обмен информацией между различными уровнями, а также банками данных систем и подсистем Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов.

      3. Обмен информацией в рамках Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов осуществляется на безвозмездной основе в соответствии с перечнями, формами и сроками, утвержденными уполномоченным органом в области охраны окружающей среды по согласованию со специально уполномоченными государственными органами, осуществляющими мониторинг соответствующих видов природных ресурсов.

Статья 140. Содержание Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов

      1. Содержание Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов составляют следующие подсистемы мониторинга:

      1) мониторинг состояния окружающей среды;

      2) мониторинг природных ресурсов;

      3) специальные виды мониторинга.

      2. В процессе функционирования в подсистемы Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов могут включаться другие виды мониторинга.

Статья 141. Мониторинг состояния окружающей среды

      1. Мониторинг состояния окружающей среды включает в себя следующие виды:

      1) мониторинг состояния атмосферного воздуха;

      2) мониторинг состояния атмосферных осадков;

      3) мониторинг качественного состояния водных ресурсов;

      4) мониторинг состояния почв;

      5) метеорологический мониторинг;

      6) радиационный мониторинг;

      7) мониторинг трансграничных загрязнений;

      8) фоновый мониторинг.

      2. Мониторинг состояния окружающей среды организуется уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      3. Мониторинг состояния атмосферного воздуха - система наблюдений за состоянием загрязнения атмосферного воздуха в населенных пунктах Республики Казахстан. Число государственных постов наблюдений и их размещение в каждом конкретном населенном пункте определяются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды в пределах его компетенции с учетом численности населения, рельефа местности, фактического уровня загрязнения.

      4. Мониторинг состояния атмосферных осадков - система наблюдений за химическим составом атмосферных осадков, который служит показателем загрязнения атмосферы, а также наблюдение за содержанием веществ в снежном покрове для оценки регионального загрязнения атмосферы в зимний период и выявления ареала распространения загрязняющих веществ от населенных пунктов и промышленных объектов.

      5. Мониторинг качественного состояния водных ресурсов - система наблюдений за состоянием качества поверхностных и подземных вод.

      6. Мониторинг состояния почв - система наблюдений за состоянием техногенного загрязнения почв на землях населенных пунктов, орошаемых территориях и сельскохозяйственных угодьях.

      7. Метеорологический мониторинг - система комплексных метеорологических наблюдений, в том числе актинометрических, теплобалансовых, озонометрических, аэрологических, за физическими параметрами атмосферы и подстилающей поверхности в целях обеспечения государственных органов, физических и юридических лиц информацией о погоде, составления краткосрочных, долгосрочных метеорологических, агрометеорологических прогнозов и предупреждения о возможности возникновения стихийных метеорологических явлений. На основе данных метеорологического мониторинга осуществляется ведение мониторинга климата и озонового слоя Земли.

      8. Радиационный мониторинг - система наблюдений за техногенным и природным радиоактивным загрязнением объектов окружающей среды и территорий.

      9. Мониторинг трансграничных загрязнений - система наблюдений, осуществляемая в рамках международного сотрудничества с приграничными государствами за состоянием трансграничных вод и трансграничного загрязнения воздуха, а также эффективности мер, принимаемых для предотвращения, ограничения и сокращения трансграничного воздействия на окружающую среду.

      10. Фоновый мониторинг - система наблюдений за состоянием атмосферы и других сред в их взаимодействии с биосферой на специализированной сети станций комплексного фонового мониторинга окружающей среды.

Статья 142. Мониторинг природных ресурсов

      1. Мониторинг природных ресурсов включает в себя следующие виды:

      1) мониторинг земель;

      2) мониторинг водных объектов и их использования;

      3) мониторинг недр;

      4) мониторинг особо охраняемых природных территорий;

      5) мониторинг горных экосистем и опустынивания;

      6) мониторинг лесов;

      7) мониторинг животного мира;

      8) мониторинг растительного мира.

      2. Мониторинг природных ресурсов осуществляется специально уполномоченными государственными органами в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан.

      3. Мониторинг земель представляет собой систему базовых (исходных), оперативных, периодических наблюдений за качественным и количественным состоянием земельного фонда, в том числе с использованием данных дистанционного зондирования Земли из космоса, проводимых в целях государственного контроля за использованием и охраной земель, своевременного выявления происходящих изменений, их оценки, прогноза дальнейшего развития и выработки рекомендаций по предупреждению и устранению последствий негативных процессов.

      4. Мониторинг водных объектов представляет собой систему регулярных наблюдений за гидрологическими, гидрогеологическими, гидрогеохимическими, санитарно-химическими, микробиологическими, паразитологическими, радиологическими и токсикологическими показателями их состояния, сбор, обработку и передачу полученной информации, в том числе с использованием данных дистанционного зондирования Земли из космоса, в целях своевременного выявления негативных процессов, оценки и прогнозирования их развития, выработки рекомендаций по предотвращению вредных последствий и определения степени эффективности осуществляемых водохозяйственных мероприятий.

      5. Мониторинг недр представляет собой систему наблюдений за состоянием недр, в том числе с использованием данных дистанционного зондирования Земли из космоса, для обеспечения рационального управления государственным фондом недр и своевременного выявления изменений недр, оценки, предупреждения и устранения последствий негативных процессов. Данные мониторинга недр обобщаются в едином кадастре государственного фонда недр.

      6. Мониторинг особо охраняемых природных территорий - система наблюдений для изучения естественного течения природных процессов и влияния изменений состояния окружающей среды на экологические системы особо охраняемых природных территорий. Данные мониторинга особо охраняемых природных территорий обобщаются в Государственном кадастре особо охраняемых природных территорий.

      7. Мониторинг горных экосистем и опустынивания - наблюдение за опустыниванием и его последствиями и состоянием горных экосистем.

      8. Мониторинг лесов представляет собой систему наблюдений, оценки и прогноза состояния и динамики лесного фонда, в том числе с использованием данных дистанционного зондирования Земли из космоса, в целях государственного управления в области охраны, защиты, пользования лесным фондом и воспроизводства лесов, сохранения биологического разнообразия и экологических функций лесов. Данные мониторинга лесов обобщаются в Государственном лесном кадастре.

      9. Мониторинг животного мира представляет собой систему наблюдений, оценки и прогноза состояния и динамики объектов животного мира в целях государственного управления в области охраны, воспроизводства и использования животного мира и сохранения биологического разнообразия. Данные мониторинга животного мира обобщаются в Государственном кадастре животного мира.

      10. Мониторинг растительного мира представляет собой систему наблюдений оценки состояния объектов растительного мира в целях их изучения, охраны, воспроизводства и устойчивого использования.

      Сноска. Статья 142 с изменениями, внесенными законами РК от 08.04.2016 № 490-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 28.10.2019 № 268-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 143. Специальные виды мониторинга

      1. К специальным видам мониторинга относятся:

      1) мониторинг военно-испытательных полигонов;

      2) мониторинг ракетно-космического комплекса "Байконур";

      3) мониторинг парниковых газов и потребления озоноразрушающих веществ;

      4) санитарно-эпидемиологический мониторинг;

      5) мониторинг климата и озонового слоя Земли;

      6) мониторинг зон чрезвычайных экологических ситуаций и экологического бедствия;

      7) космический мониторинг.

      2. Мониторинг военно-испытательных полигонов - система наблюдений за загрязнением окружающей среды, обусловленных испытанием военной техники, в том числе ракетной, проведением ядерных взрывов в мирных целях на территории закрытых и действующих полигонов.

      3. Мониторинг ракетно-космического комплекса "Байконур" – система наблюдений за состоянием окружающей среды на территориях, подверженных влиянию ракетно-космической деятельности комплекса "Байконур", организацию функционирования которой осуществляет уполномоченный орган в области космической деятельности.

      4. Мониторинг парниковых газов и потребления озоноразрушающих веществ - система наблюдений и учета выбросов парниковых газов в атмосферу и потребления озоноразрушающих веществ и их источников.

      5. Санитарно-эпидемиологический мониторинг - государственная система наблюдений за состоянием здоровья населения и среды обитания, их анализа, оценки и прогноза, а также определения причинно-следственных связей между состоянием здоровья населения и воздействием факторов среды обитания. Мониторинг осуществляется государственным органом в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

      6. Мониторинг климата и озонового слоя Земли - наблюдение за изменением климата и динамикой озонового слоя Земли, комплексной оценки и прогноза их состояния.

      7. Мониторинг зон чрезвычайных экологических ситуаций и экологического бедствия - система наблюдений за состоянием окружающей среды на территориях зон чрезвычайной экологической ситуации и экологического бедствия.

      8. Космический мониторинг – система наблюдений за состоянием окружающей среды с использованием средств дистанционного зондирования Земли из космоса, организацию функционирования которой осуществляет уполномоченный орган в области космической деятельности.

      9. Организация специальных видов мониторинга, указанных в пунктах 2, 4, 6 и 7 настоящей статьи, осуществляется уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      Сноска. Статья 143 с изменениями, внесенными Законом РК от 08.04.2016 № 490-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 144. Уровни и наблюдательные сети Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов

      1. Ведение Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов осуществляется на трех уровнях:

      1) локальном (производственный мониторинг и мониторинг на конкретных участках населенных пунктов, водоемах и реках, особо охраняемых природных территориях);

      2) региональном (мониторинг в пределах административно-территориальных единиц с учетом физико-географических и экономических особенностей регионов, наличия экологически нагруженных зон и комплекса природных и техногенных факторов, оказывающих влияние на состояние окружающей среды и использование природных ресурсов);

      3) республиканском (мониторинг, охватывающий всю территорию Республики Казахстан, с выделением, при необходимости, крупных регионов и отдельных объектов, имеющих общегосударственное значение).

      2. Наблюдение за состоянием окружающей среды, а также отбор проб для анализа в рамках Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов осуществляются на специально созданных пунктах государственной, территориальной и частной сетей наблюдений. Анализ содержания загрязняющих веществ в отобранных пробах осуществляется аккредитованными аналитическими лабораториями и (или) автоматическими пунктами наблюдений.

      3. Создание сетей наблюдений в рамках Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов согласовывается с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      Сноска. Статья 144 с изменением, внесенным Законом РК от 25.04.2016 № 505-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 145. Основы функционирования Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов

      Единая государственная система мониторинга окружающей среды и природных ресурсов функционирует на основе:

      1) организации и проведения научных исследований, методической базы, необходимой и достаточной для функционирования Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов;

      2) разработки и установления нормативов, определяющих состояние окружающей среды, норм антропогенного воздействия на нее, норм экологической безопасности, которые являются основой для выполнения работ по оценке и прогнозированию состояния окружающей среды, выработке и принятию управленческих решений в природоохранной деятельности;

      3) принятия и введения в действие нормативных правовых актов, регламентирующих требования, правила и процедуры, необходимые для создания и организации функционирования Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов, структурных подразделений и элементов;

      4) организации разработки и внедрения методических документов, позволяющих получить сопоставимые результаты наблюдений;

      5) разработки структур информационных систем, систем баз данных, классификаторов, словарей данных и унифицированных форм документов;

      6) технического обеспечения;

      7) организации аккредитации аналитических лабораторий и других подразделений, обеспечивающих ведение мониторинга.

Статья 145-1. Охрана государственной наблюдательной сети

      1. Государственная наблюдательная сеть, в том числе отведенные под нее земельные участки и части акваторий, а также имущество, относится исключительно к государственной собственности и находится под охраной государства и не подлежит приватизации.

      2. Организация деятельности стационарных и передвижных пунктов наблюдений осуществляется Национальной гидрометеорологической службой.

      Определение местоположения (дислокации) вновь открываемых пунктов наблюдения производится решением Национальной гидрометеорологической службы по согласованию с местными исполнительными органами. Прекращение деятельности указанных пунктов наблюдений осуществляется решением Национальной гидрометеорологической службы.

      3. В целях получения достоверной информации о состоянии окружающей среды, ее загрязнении вокруг стационарных пунктов наблюдений создаются охранные зоны, в которых устанавливаются ограничения на хозяйственную деятельность. Положение о стационарных пунктах наблюдений утверждается уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      4. На земельные участки, через которые осуществляется проход или проезд к стационарным пунктам наблюдений, входящим в государственную наблюдательную сеть, могут быть установлены сервитуты в порядке, определенном земельным законодательством Республики Казахстан.

      Сноска. Кодекс дополнен статьей 145-1 в соответствии с Законом РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 25.04.2016 № 505-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 145-2. Деятельность национальной гидрометеорологической службы

      1. Национальная гидрометеорологическая служба обеспечивает ведение мониторинга состояния окружающей среды, метеорологического и гидрологического мониторинга с использованием государственной наблюдательной сети. Национальная гидрометеорологическая служба создается и функционирует за счет бюджетных средств.

      Деятельность по ведению метеорологического и гидрологического мониторингов и мониторинга состояния окружающей среды, осуществляемая на государственной наблюдательной сети, относится к государственной монополии и осуществляется национальной гидрометеорологической службой – республиканским государственным предприятием на праве хозяйственного ведения, созданным по решению Правительства Республики Казахстан.

      Цены на товары (работы, услуги), производимые и (или) реализуемые субъектом государственной монополии, устанавливаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды по согласованию с антимонопольным органом.

      2. Гидрометеорологическая деятельность осуществляется в соответствии с настоящим Кодексом, законодательством Республики Казахстан в области технического регулирования и законодательством Республики Казахстан об обеспечении единства измерений.

      3. Национальная гидрометеорологическая служба входит в состав единой государственной системы гражданской защиты и осуществляет свою деятельность в чрезвычайных ситуациях в соответствии с законодательством Республики Казахстан о гражданской защите.

      4. Национальная гидрометеорологическая служба предоставляет информацию Вооруженным Силам Республики Казахстан в соответствии с настоящим Кодексом и Законом Республики Казахстан "О мобилизационной подготовке и мобилизации.

      Сноска. Кодекс дополнен статьей 145-2 в соответствии с Законом РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 10.07.2012 № 34-V (вводится в действие со дня его первого официального опубликования); от 11.04.2014 № 189-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.10.2015 № 376-V (вводится в действие с 01.01.2016); от 28.10.2019 № 268-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 146. Финансирование Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов

      1. Единая государственная система мониторинга окружающей среды и природных ресурсов финансируется за счет бюджетных средств и иных источников, не запрещенных законодательством Республики Казахстан.

      2. Финансирование Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов предусматривается на:

      1) создание и поддержание функционирования республиканского уровня мониторинга;

      2) создание научно-технической продукции для обеспечения функционирования и развития мониторинга и его подсистем, выполнения научно-технических программ;

      3) создание и поддержание функционирования территориального уровня мониторинга, создание научно-технической продукции в интересах его развития.

      Сноска. Статья 146 с изменениями, внесенными Законом РК от 03.07.2013 № 124-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Глава 17. ГОСУДАРСТВЕННЫЙ УЧЕТ УЧАСТКОВ ЗАГРЯЗНЕНИЯ ОКРУЖАЮЩЕЙ СРЕДЫ

Статья 147. Задачи и принципы ведения учета участков загрязнения окружающей среды

      1. Государственный учет участков загрязнения окружающей среды представляет собой систематическое определение и фиксацию количественных и качественных показателей, характеризующих участки и объекты окружающей среды, загрязненные вредными веществами, в том числе природного происхождения, свыше нормативов, установленных в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      2. Данные государственного учета участков загрязнения окружающей среды характеризуют степень их промышленной и экологической безопасности для жизни и здоровья человека, изученности, использования и рекультивации.

      3. Государственный учет участков загрязнения окружающей среды осуществляется уполномоченным органом в области охраны окружающей среды на основе данных, представляемых природопользователями и организациями, осуществляющими мониторинг окружающей среды и природных ресурсов по заказу специально уполномоченных государственных органов.

Статья 148. Порядок ведения учета участков загрязнения окружающей среды и их реестры

      1. Государственный реестр участков загрязнения окружающей среды является банком данных, в котором собираются данные о видах и происхождении участков загрязнения, объемах и концентрациях загрязняющих веществ на них, принадлежности участков загрязнения и мерах по их ликвидации.

      2. Государственный реестр участков загрязнения окружающей среды состоит из центрального и территориальных реестров. Организацию ведения государственного реестра осуществляет уполномоченный орган в области охраны окружающей среды.

      3. Государственный реестр участков загрязнения окружающей среды ведется за счет бюджетных средств.

Глава 18. ГОСУДАРСТВЕННЫЕ КАДАСТРЫ ПРИРОДНЫХ РЕСУРСОВ

Статья 149. Единая система государственных кадастров природных ресурсов

      1. Единая система государственных кадастров природных ресурсов Республики Казахстан (далее - Единая система кадастров) создается и ведется как межотраслевая информационная система, объединяющая все виды государственных кадастров природных ресурсов Республики Казахстан в целях обеспечения единого общегосударственного комплексного учета и оценки природного и экономического потенциала Республики Казахстан.

      2. Государственные кадастры природных ресурсов представляют собой систематизированный свод информации о количественных и качественных показателях природных ресурсов в порядке, установленном настоящим Кодексом и иными законодательными актами Республики Казахстан.

      3. Объектами Единой системы кадастров являются составные части окружающей среды: земля, вода, лес, почва, недра, растительный и животный мир в их взаимодействии.

      4. Единая система кадастров ведется уполномоченным органом в области охраны окружающей среды совместно со специально уполномоченными государственными органами, осуществляющими мониторинг соответствующих видов природных ресурсов, на основе данных учета состояния и использования природных ресурсов.

      5. Система государственных кадастров природных ресурсов содержит в цифровом виде на каждый учетный кадастровый объект документальные сведения о его состоянии с указанием географической привязки и организационно-правовой формы.

      6. Основными принципами ведения Единой системы кадастров являются:

      1) единство технологии обработки и предоставления кадастровой информации;

      2) применение автоматизированных информационно-коммуникационных технологий;

      3) объективность пополнения и обновления информации.

      Сноска. Статья 149 с изменениями, внесенными Законом РК от 24.11.2015 № 419-V (вводится в действие с 01.01.2016).

Статья 150. Структура и содержание Единой системы кадастров

      Структуру Единой системы кадастров составляют следующие объекты учета, мониторинг по которым осуществляется следующими специально уполномоченными государственными органами:

      1) по государственному земельному кадастру - центральным уполномоченным органом в области управления земельными ресурсами - в целом по республике, а его территориальными органами - в пределах административно-территориальных единиц;

      2) по государственному водному кадастру (поверхностным и подземным водным источникам, использованию водных ресурсов) - уполномоченными государственными органами в области охраны окружающей среды, использования и охраны водного фонда, по изучению недр - в целом по республике, а их территориальными органами - в пределах бассейнов рек и административно-территориальных единиц;

      3) по государственному лесному кадастру - уполномоченным государственным органом в области лесного хозяйства - в целом по республике, а его территориальными органами - в пределах административно-территориальных единиц;

      4) по единому кадастру государственного фонда недр – уполномоченным государственным органом по изучению недр в целом по республике, а его территориальными органами – в пределах административно-территориальных единиц;

      5) по государственному кадастру особо охраняемых природных территорий - уполномоченным государственным органом в области особо охраняемых природных территорий - в целом по республике, а его территориальными органами - в пределах административно- территориальных единиц;

      6) по государственному кадастру животного мира - уполномоченным государственным органом в области охраны, воспроизводства и использования животного мира - в целом по республике, а его территориальными органами - в пределах административно-территориальных единиц.

      Сноска. Статья 150 с изменением, внесенным Законом РК от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Статья 151. Предоставление информации

      1. Результаты учета и регистрации объектов, полученные в рамках кадастров природных ресурсов, передаются специально уполномоченными государственными органами в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды безвозмездно.

      2. Данные об объекте, занесенном в Единую систему кадастров, должны включать:

      1) отчетные материалы, паспорт объекта, утвержденные специально уполномоченными государственными органами, и статистическую информацию;

      2) картографический материал о пространственном положении объектов и другие данные, необходимые для комплексной оценки территорий.

      3. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды обязан обеспечить доступ к информации, содержащейся в кадастрах, специально уполномоченным государственным органам, осуществляющим мониторинг соответствующих видов природных ресурсов.

      Сноска. Статья 151 с изменением, внесенным Законом РК от 19.03.2010 № 258-IV.

Глава 19. ГОСУДАРСТВЕННЫЙ КАДАСТР ОТХОДОВ ПРОИЗВОДСТВА И ПОТРЕБЛЕНИЯ

Статья 152. Государственный кадастр отходов производства и потребления

      1. Государственный кадастр отходов производства и потребления (далее - Государственный кадастр отходов) представляет собой систематизированный, на основе геоинформационных систем, периодически пополняемый и уточняемый свод унифицированных сведений по каждому объекту размещения отходов (с указанием их пространственного положения), а также видов отходов, их происхождения и физико-химических свойств (с учетом опасности для населения и окружающей среды), компонентного состава, количественных и качественных показателей, технических, гидрогеологических и экологических условий хранения, захоронения и сброса, технологий их использования и обезвреживания.

      2. Все виды отходов и объекты размещения отходов подлежат учету в Государственном кадастре отходов.

      Ведение Государственного кадастра отходов производства и потребления осуществляет подведомственная организация уполномоченного органа в области охраны окружающей среды.

      Сноска. Статья 152 с изменением, внесенным Законом РК от 28.04.2016 № 506-V (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 153. Цели и задачи Государственного кадастра отходов

      1. Государственный кадастр отходов ведется в целях обеспечения государственных органов, заинтересованных физических и юридических лиц информацией для оценки, прогнозирования, разработки технологических, экономических, правовых и других решений в отношении обеспечения охраны окружающей среды, а также ведения общегосударственного комплексного учета отходов.

      2. Основной задачей ведения Государственного кадастра отходов является обеспечение общегосударственных, региональных и отраслевых информационно-экспертных систем и банков данных информацией по отходам, свойствам и технологиям их переработки.

Статья 154. Ведение Государственного кадастра отходов

      1. Природопользователи представляют в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды следующую документацию:

      1) паспорт опасных отходов;

      2) отчет по инвентаризации отходов;

      3) исключен Законом РК от 28.04.2016 № 506-V (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      4) кадастровое дело по объекту размещения отходов, включающее:

      решение местного исполнительного органа области (города республиканского значения, столицы) об отводе земельного участка на складирование и удаление отходов;

      справку об установлении границ земельного участка и выдаче правоустанавливающего документа на земельный участок, заверенную местными исполнительными органами областей (городов республиканского значения, столицы), районов (городов областного значения), акимами городов районного значения, поселков, сел, сельских округов в пределах их компетенции по местонахождению земельного участка;

      технико-экономическое обоснование создания объектов размещения отходов;

      положительные заключения государственных экологической и санитарно-эпидемиологической экспертиз на создание объектов размещения отходов.

      1-1. Форма заполнения документов, указанных в подпунктах 1), 2) и 4) пункта 1 настоящей статьи, утверждается уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      2. Документация, указанная в подпункте 2) пункта 1 настоящей статьи, представляется ежегодно по состоянию на 1 января до 1 марта года, следующего за отчетным, на бумажном и (или) электронном носителях, посредством заполнения экранной формы информационной системы и подписания электронной цифровой подписью должностного лица природопользователя, ответственного за предоставление информации.

      Документация, указанная в подпунктах 1) и 4) пункта 1 настоящей статьи, представляется на бумажном и (или) электронном носителях посредством заполнения экранной формы информационной системы и подписания электронной цифровой подписью должностного лица природопользователя, ответственного за предоставление информации, повторно в случае ее изменения.

      Сноска. Статья 154 с изменениями, внесенными Конституционным Законом РК от 03.07.2013 № 121-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); законами РК от 25.04.2016 № 505-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.04.2016 № 506-V (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 28.12.2018 № 210-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 155. Информация о результатах ведения Государственного кадастра отходов

      1. По результатам ведения Государственного кадастра отходов уполномоченным органом в области охраны окружающей среды составляется ежегодный информационный обзор.

      2. Государственный кадастр отходов размещается и актуализируется в информационной системе, интернет-ресурсе уполномоченного органа в области охраны окружающей среды.

      Сноска. Статья 155 с изменением, внесенным Закона РК от 28.04.2016 № 506-V (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 20. ГОСУДАРСТВЕННЫЙ КАДАСТР ЗАХОРОНЕНИЙ ВРЕДНЫХ ВЕЩЕСТВ,
РАДИОАКТИВНЫХ ОТХОДОВ И СБРОСА СТОЧНЫХ ВОД В НЕДРА

Статья 156. Государственный учет захоронений вредных веществ, радиоактивных отходов и сброса сточных вод в недра

      1. Ведение государственного кадастра захоронения вредных веществ, радиоактивных отходов и сброса сточных вод в недра (далее – государственный кадастр захоронений) является обязательным по всем объектам захоронения вредных веществ, радиоактивных отходов, объектам и местам сброса сточных вод в недра на территории Республики Казахстан.

      2. Государственный кадастр захоронений организует уполномоченный орган в области охраны окружающей среды в целях оперативного получения информации, принятия решения в области охраны окружающей среды, планового контроля за состоянием мест захоронения вредных веществ, радиоактивных отходов и сброса сточных вод в недра.

      3. Данные государственного кадастра захоронений вводятся в единый кадастр государственного фонда недр и являются составной частью государственного мониторинга недр.

      4. Учету Государственным кадастром захоронений подлежат объекты захоронения вредных веществ, радиоактивных отходов и места сброса сточных вод в недра.

      Сноска. Статья 156 с изменениями, внесенными Законом РК от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Статья 157. Содержание Государственного кадастра захоронений

      1. Государственный кадастр захоронений содержит сведения, характеризующие тип и вид захороненных веществ и сброшенных вод с указанием их количественных и качественных показателей, горнотехнических, специальных инженерно-геологических, гидрогеологических и экологических условий захоронения и сброса, и включает:

      1) общую характеристику объектов захоронения вредных веществ, радиоактивных отходов и мест сброса сточных вод: месторасположение, период эксплуатации, затраты на содержание, наличие и расположение наблюдательной сети мониторинга состояния окружающей среды и мониторинга недр;

      2) физическую характеристику объектов захоронения вредных веществ, радиоактивных отходов и мест сброса сточных вод: характеристику изоляции, тип горных пород, глубину залегания и эффективную мощность пласта-коллектора, его площадь, коэффициент пористости, характеристику подстилающего и перекрывающего водоупора, скорость естественного потока подземных вод, хранение сброса и другие количественные и качественные показатели;

      3) характеристику вредных веществ, радиоактивных отходов, сточных вод: наименование продукта, технологическое производство или процесс, в результате которого образуется продукт, физическую характеристику (полный химический состав, содержание токсичных компонентов, пожаровзрывоопасность, растворимость, совместимость с другими веществами при хранении, основные загрязняющие радионуклиды, их активность и другие характеристики), характеристику системы транспортировки.

      2. Государственный кадастр захоронений ведется отдельно для вредных веществ, радиоактивных отходов и сточных вод, сбрасываемых в недра, в соответствии с нормативными правовыми актами, утверждаемыми уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

Статья 158. Ведение Государственного кадастра захоронений

      1. Природопользователи ежегодно по состоянию на 1 января в течение первого квартала года, следующего за отчетным, представляют сведения, указанные в пункте 1 статьи 157 настоящего Кодекса, в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды в двух экземплярах.

      2. Уполномоченным органом в области охраны окружающей среды на основе поступивших от природопользователей данных составляется Государственный кадастр захоронений.

      3. Уполномоченным органом в области охраны окружающей среды при ведении Государственного кадастра захоронений обеспечиваются:

      1) контроль за своевременным поступлением сведений от природопользователей;

      2) сбор, учет, систематизация и хранение материалов;

      3) создание и функционирование автоматизированной системы обработки данных с использованием вычислительной техники в целях справочно-информационного обслуживания природопользователей;

      4) правильность оформления Государственного кадастра захоронений.

Глава 20-1. ГОСУДАРСТВЕННАЯ СИСТЕМА ОЦЕНКИ ВЫБРОСОВ И
ПОГЛОЩЕНИЯ ПАРНИКОВЫХ ГАЗОВ

      Сноска. Кодекс дополнен главой 20-1 в соответствии с Законом РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 158-1. Государственная система инвентаризации выбросов и поглощений парниковых газов

      1. Государственная система инвентаризации выбросов и поглощений парниковых газов представляет собой совокупность организационных мероприятий по сбору, обработке, хранению и анализу данных, необходимых для определения фактических объемов выбросов и поглощения парниковых газов за соответствующий период.

      2. Сбор информации для государственной инвентаризации парниковых газов основывается на статистической отчетности, а также на данных, представляемых в паспортах установок, в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      3. Организацию и координацию функционирования государственной системы инвентаризации выбросов и поглощений парниковых газов осуществляет уполномоченный орган в области охраны окружающей среды.

      4. Контроль полноты, прозрачности и достоверности государственной инвентаризации выбросов и поглощений парниковых газов проводится ежегодно в порядке, установленном уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      Сноска. Статья 158-1 с изменением, внесенным Законом РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 158-2. Государственный кадастр источников выбросов и поглощений парниковых газов

      1. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды организует разработку и ведение государственного кадастра источников выбросов и поглощений парниковых газов.

      2. Государственный кадастр источников выбросов и поглощений парниковых газов содержит сведения об источниках выбросов парниковых газов, операторах установки, о количестве выбросов и поглощений парниковых газов.

      3. Порядок ведения и содержание государственного кадастра источников выбросов и поглощений парниковых газов определяются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      4. На основе данных государственного кадастра источников выбросов и поглощений парниковых газов уполномоченный орган в области охраны окружающей среды осуществляет анализ и прогнозирование выбросов и поглощения парниковых газов, обеспечивает организацию системы государственного контроля за объемами выбросов и поглощением парниковых газов, выполнение обязательств Республики Казахстан по ежегодной отчетности в соответствии с международными договорами Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 158-2 с изменением, внесенным Законом РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 158-3. Государственный реестр углеродных единиц

      1. Основными функциями государственного реестра углеродных единиц являются обеспечение точного учета углеродных единиц, которые введены в обращение, находятся на хранении, переданы, приобретены, аннулированы, изъяты из обращения, а также обмен данными с другими национальными реестрами.

      2. Государственный реестр углеродных единиц формирует и ведет оператор, являющийся подведомственной организацией по регулированию выбросов парниковых газов уполномоченного органа в области охраны окружающей среды.

      Сноска. Статья 158-3 с изменением, внесенным Законом РК от 08.04.2016 № 491-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 158-4. Валидация и верификация

      1. Аккредитация органов по валидации и верификации осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан об аккредитации в области оценки соответствия.

      2. Орган по валидации и верификации несет ответственность за достоверность валидации и верификации.

      3. Ежегодный отчет об инвентаризации парниковых газов, план мониторинга выбросов парниковых газов и паспорт установки представляются оператором установки по формам, утвержденным уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      Валидация и верификация осуществляются за счет средств оператора установки.

      4. Валидация и верификация одного и того же проекта по сокращению выбросов и поглощению парниковых газов не могут проводиться одним и тем же органом по валидации и верификации.

      5. Валидация и верификация осуществляются в соответствии с национальными стандартами, утвержденными уполномоченным органом в сфере стандартизации, если иное не предусмотрено международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

      Сноска. Статья 158-4 в редакции Закона РК от 08.04.2016 № 491-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменением, внесенным Законом РК от 05.10.2018 № 184-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Глава 21. ЭКОЛОГИЧЕСКАЯ ИНФОРМАЦИЯ

Статья 159. Экологическая информация

      1. Экологическая информация включает в себя сведения и данные о:

      1) состоянии окружающей среды и ее объектов;

      2) факторах воздействия на окружающую среду, в том числе о ее загрязнении;

      3) программных, административных и иных мерах, оказывающих или способных оказать воздействие на окружающую среду;

      4) экологических нормативах и экологических требованиях к хозяйственной и иной деятельности;

      5) планируемых и реализуемых мероприятиях по охране окружающей среды и их финансировании;

      6) деятельности, оказывающей или способной оказать воздействие на окружающую среду, в том числе рассмотренные при этом расчеты, анализы и иные сведения, касающиеся окружающей среды;

      7) воздействии состояния окружающей среды на здоровье, безопасность и условия проживания населения, объекты культуры, здания и сооружения.

      2. Экологическая информация может быть выражена в письменной, электронной, аудиовизуальной или иной форме.

      Сноска. Статья 159 с изменением, внесенным Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 160. Государственный регистр выбросов и переноса загрязнителей

      1. Государственный регистр выбросов и переноса загрязнителей – структурированная база данных о состоянии эмиссии и загрязнения окружающей среды, размещенная в открытом доступе, которая ведется уполномоченным органом в области охраны окружающей среды в целях обеспечения прозрачности.

      2. Природопользователи, имеющие объекты I категории, ежегодно до 1 апреля предоставляют информацию за предыдущий год в соответствии с Правилами ведения Государственного регистра выбросов и переноса загрязнителей, утверждаемыми уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      3. Государственный регистр выбросов и переноса загрязнителей содержит информацию о предельно допустимых концентрациях загрязняющих веществ, их влиянии на здоровье и окружающую среду, а также другую научно обоснованную информацию по выбросам и переносам загрязнителей и информацию о природопользователях.

      Информация о природопользователях должна содержать:

      1) наименование, юридический адрес, вид деятельности природопользователя;

      2) электронный вариант выданного экологического разрешения;

      3) информацию по объему фактических эмиссий в окружающей среду;

      4) электронный вариант программы производственного экологического контроля и отчетов экологического мониторинга, плана мероприятий по охране окружающей среды;

      5) результаты государственного экологического контроля;

      6) сведения об обязательных платежах в бюджет за эмиссии в окружающую среду, в том числе за сверхустановленные нормативы.

      Сноска. Статья 160 в редакции Закона РК от 08.04.2016 № 491-V(вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 161. Государственный фонд экологической информации

      1. Государственный фонд экологической информации ведется с целью обеспечения государственных органов, физических и юридических лиц достоверной информацией о состоянии окружающей среды и ее объектов, факторах воздействия на окружающую среду, мерах, принимаемых по ее охране, предотвращению и сокращению загрязнения окружающей среды, об использовании природных ресурсов.

      2. Ведение Государственного фонда экологической информации осуществляется подведомственной организацией уполномоченного органа в области охраны окружающей среды и включает мероприятия по сбору, хранению, обработке, анализу, научному исследованию, предоставлению, распространению экологической информации, просвещению населения и природопользователей по вопросам охраны окружающей среды и использования природных ресурсов.

      3. Государственные органы и юридические лица предоставляют информацию в Государственный фонд экологической информации в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

      4. В состав Государственного фонда экологической информации входят:

      1) государственные кадастры природных ресурсов;

      2) государственный учет участков загрязнения окружающей среды;

      3) государственный кадастр отходов производства и потребления;

      4) государственный реестр природопользователей и источников загрязнения окружающей среды;

      5) государственный кадастр потребления озоноразрушающих веществ;

      6) государственный регистр выбросов и переноса загрязнителей;

      7) материалы оценки воздействия на окружающую среду и государственной экологической экспертизы;

      8) нормативные правовые акты и нормативно-технические документы в области охраны окружающей среды и использования природных ресурсов;

      9) отчеты о выполнении научно-исследовательских и опытно-конструкторских работ, связанных с охраной окружающей среды и использованием природных ресурсов;

      10) Национальный доклад о состоянии окружающей среды и об использовании природных ресурсов;

      11) Национальный экологический атлас;

      12) отчеты по результатам контрольной и правоприменительной деятельности в области охраны окружающей среды и использования природных ресурсов;

      13) программа производственного экологического контроля и отчеты экологического мониторинга;

      14) данные государственного экологического мониторинга;

      15) научно-техническая литература в области экологии;

      16) информация о состоянии окружающей среды и об использовании природных ресурсов, факторах воздействия на окружающую среду и принимаемых мерах по ее охране;

      17) иные материалы и документы, содержащие экологическую информацию.

      Сноска. Статья 161 в редакции Закона РК от 08.04.2016 № 491-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменением, внесенным Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 162. Национальный экологический атлас

      1. В целях системного и наглядного предоставления экологической информации составляется комплексный научно-справочный сборник картографических материалов - Национальный экологический атлас.

      2. Разработку и публикацию Национального экологического атласа организует уполномоченный орган в области охраны окружающей среды.

Статья 163. Доступ к экологической информации

      1. Экологическая информация является общедоступной, за исключением случаев, предусмотренных законами Республики Казахстан.

      2. Доступ к отдельным сведениям и данным, составляющим общедоступную экологическую информацию, осуществляется путем их предоставления по запросам физических и юридических лиц, распространения в средствах массовой информации, в специальных изданиях, размещения в Интернете, а также с применением иных общедоступных информационно-коммуникационных средств.

      3. Местный исполнительный орган ежегодно до 1 мая года размещает на своем интернет-ресурсе информацию за предыдущий год о:

      поступлениях в бюджет от платы за эмиссии в окружающую среду;

      расходах бюджета на мероприятия по охране окружающей сред

      4. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды ежегодно до 1 мая года размещает на своем интернет-ресурсе информацию за предыдущий год о:

      поступлениях в бюджет от взыскания ущерба, причиненного окружающей среде;

      поступлениях в бюджет от штрафов за нарушение экологического законодательства Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 163 с изменениями, внесенными Законом РК от 08.04.2016 № 491-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 164. Права и обязанности субъектов в отношении доступа к экологической информации

      1. Физические и юридические лица имеют право свободного доступа к общедоступным государственным электронным информационным ресурсам, содержащим экологическую информацию.

      2. Государственные органы, а также должностные лица, выполняющие государственные функции, или физические и юридические лица, оказывающие населению на основе публичного договора услуги, имеющие отношение к окружающей среде, обязаны предоставлять открытый доступ к экологической информации, в том числе по запросам физических и юридических лиц.

      3. Иные физические и юридические лица, осуществляющие деятельность на территории Республики Казахстан, обязаны предоставлять по запросам лиц экологическую информацию, относящуюся к воздействию на жизнь и здоровье граждан.

      4. Физические и юридические лица имеют право на получение экологической информации от лиц, указанных в пункте 2 настоящей статьи, в запрашиваемой форме, если нет оснований предоставить ее в другой форме.

      Сноска. Статья 164 с изменениями, внесенными Законом РК от 24.11.2015 № 419-V (вводится в действие с 01.01.2016).

Статья 165. Сроки и порядок предоставления экологической информации

      1. Сроки, порядок предоставления и отказа в предоставлении экологической информации устанавливаются законодательством Республики Казахстан об административных процедурах и о доступе к информации.

      2. Исключен Законом РК от 16.11.2015 № 404-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      3. Доступ к экологической информации, относящейся к процедуре оценки воздействия на окружающую среду и процессу принятия решений по намечаемой хозяйственной и иной деятельности, обеспечивается в порядке, установленном уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      4. В случаях, когда государственный орган не располагает запрашиваемой экологической информацией, полученный запрос перенаправляется компетентному государственному органу в сроки, установленные законодательством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 165 с изменениями, внесенными Законом РК от 16.11.2015 № 404-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 166. Плата за предоставление экологической информации

      Сноска. Статья 166 исключен Законом РК от 16.11.2015 № 404-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 166-1. Национальный доклад о состоянии окружающей среды и об использовании природных ресурсов Республики Казахстан

      1. Национальный доклад о состоянии окружающей среды и об использовании природных ресурсов Республики Казахстан составляется в целях ежегодного информирования населения о фактической экологической ситуации на территории Республики Казахстан и мерах, принимаемых по ее улучшению.

      2. В Национальном докладе о состоянии окружающей среды и об использовании природных ресурсов Республики Казахстан отражаются следующие сведения:

      1) о качественной и количественной характеристиках окружающей среды и природных ресурсов;

      2) об антропогенном воздействии на окружающую среду, включая основные общественно значимые экологические проблемы;

      3) об экологической обстановке в регионах;

      4) по реализации государственной политики в области охраны окружающей среды и использования природных ресурсов.

      3. Центральные государственные органы и местные исполнительные органы ежегодно до 1 марта года, следующего за отчетным, предоставляют информацию для составления Национального доклада о состоянии окружающей среды и об использовании природных ресурсов Республики Казахстан в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

      4. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды на основании информации, предоставленной центральными государственными органами и местными исполнительными органами, организует разработку Национального доклада о состоянии окружающей среды и об использовании природных ресурсов Республики Казахстан в соответствии с Правилами, установленными Правительством Республики Казахстан.

      Сноска. Глава 21 дополнена статьей 166-1 в соответствии с Законом РК от 08.04.2016 № 491-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 167. Отказ в предоставлении экологической информации

      Сноска. Статья 167 исключен Законом РК от 16.11.2015 № 404-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 22. УЧЕТ ПРИРОДОПОЛЬЗОВАТЕЛЕЙ И
ИСТОЧНИКОВ ЗАГРЯЗНЕНИЯ ОКРУЖАЮЩЕЙ СРЕДЫ

      Сноска. Глава 22 исключена Законом РК от 29.03.2016 № 479-V (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования).

РАЗДЕЛ 6. ЗОНЫ ЧРЕЗВЫЧАЙНОЙ ЭКОЛОГИЧЕСКОЙ
СИТУАЦИИ И ЭКОЛОГИЧЕСКОГО БЕДСТВИЯ
Глава 23. ПОНЯТИЕ И ПОРЯДОК ОБЪЯВЛЕНИЯ ОТДЕЛЬНЫХ ТЕРРИТОРИЙ
ЗОНАМИ ЧРЕЗВЫЧАЙНОЙ ЭКОЛОГИЧЕСКОЙ СИТУАЦИИ ИЛИ ЭКОЛОГИЧЕСКОГО БЕДСТВИЯ

Статья 173. Чрезвычайная экологическая ситуация и экологическое бедствие

      1. Чрезвычайная экологическая ситуация - экологическая обстановка, возникшая на участке территории, где в результате хозяйственной и иной деятельности или естественных природных процессов происходят устойчивые отрицательные изменения в окружающей среде, угрожающие здоровью населения, состоянию естественных экологических систем, генетических фондов растений и животных.

      2. Экологическое бедствие - экологическая обстановка, возникшая на участке территории, где в результате хозяйственной и иной деятельности или естественных природных процессов произошли глубокие необратимые изменения окружающей среды, повлекшие за собой существенное ухудшение здоровья населения, разрушение естественных экологических систем, ухудшение состояния растительного и животного мира.

      3. Под угрозой здоровью населения понимается увеличение частоты обратимых нарушений здоровья, связанных с загрязнением окружающей среды.

      4. Под существенным ухудшением здоровья населения понимается увеличение необратимых не совместимых с жизнью нарушений здоровья, изменений структуры причин смерти и появлений специфических заболеваний, вызванных загрязнением окружающей среды, а также существенное увеличение частоты обратимых нарушений здоровья, связанных с загрязнением окружающей среды.

      5. Отнесение территорий к зонам чрезвычайной экологической ситуации и экологического бедствия осуществляется в целях определения источников и факторов ухудшения экологической обстановки и разработки обоснованных неотложных мер по стабилизации и снижению степени экологического неблагополучия, снижению уровня воздействия хозяйственной и иной деятельности на окружающую среду, проведению оперативных мер по восстановлению природных ресурсов и минимизации последствий на состояние здоровья населения.

Статья 174. Порядок объявления отдельных территорий зонами чрезвычайной экологической ситуации или экологического бедствия

      1. В целях изучения территории, на которой предполагается чрезвычайная экологическая ситуация или экологическое бедствие, создается комиссия.

      2. Создание комиссии вправе инициировать местные исполнительные органы и иные государственные органы в пределах своей компетенции на основании обращений:

      1) жителей, проживающих на территории с предполагаемой неблагополучной экологической обстановкой;

      2) депутатов Парламента Республики Казахстан и местных представительных органов;

      3) общественных объединений.

      3. В состав комиссии входят депутаты местных представительных органов, представители уполномоченных органов в области охраны окружающей среды, образования, науки и научно-технической деятельности, здравоохранения, индустрии и торговли, энергетики и минеральных ресурсов, сельского хозяйства, труда и социальной защиты населения, в сфере гражданской защиты, местных исполнительных органов соответствующей административно-территориальной единицы, и другие заинтересованные физические и юридические лица.

      4. Комиссия осуществляет сбор и анализ материалов в целях определения:

      1) экологического состояния территории;

      2) причин возникновения неблагополучной экологической обстановки;

      3) границ территории, подвергшейся той или иной степени деградации;

      4) ущерба, возможности ухудшения предполагаемой неблагополучной экологической обстановки;

      5) необходимых мер по устранению предполагаемой неблагополучной экологической обстановки;

      6) средств, необходимых для ликвидации предполагаемой неблагополучной экологической обстановки в целях устранения факторов, обусловивших ее возникновение;

      7) видов хозяйственной и иной деятельности, обусловивших возникновение предполагаемой неблагополучной экологической обстановки.

      5. В случае недостаточности имеющихся материалов комиссия вносит предложение в соответствующий государственный орган о необходимости проведения дополнительных исследований.

      6. Материалы обследования территории с заключением уполномоченных государственных органов в области здравоохранения, науки и научно-технической деятельности и образования передаются в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды для проведения государственной экологической экспертизы.

      7. В заключении государственной экологической экспертизы должен содержаться вывод о признании или непризнании территории зоной чрезвычайной экологической ситуации или экологического бедствия.

      8. На основании положительных заключений государственной экологической экспертизы уполномоченного органа в области охраны окружающей среды, а также заключений уполномоченных государственных органов в области здравоохранения, науки и научно-технической деятельности и образования территория объявляется:

      1) зоной чрезвычайной экологической ситуации - постановлением Правительства Республики Казахстан;

      2) зоной экологического бедствия - законом Республики Казахстан.

      9. В нормативных правовых актах, перечисленных в пункте 8 настоящей статьи, указываются:

      1) границы зон чрезвычайной экологической ситуации или экологического бедствия;

      2) сроки объявления зоны чрезвычайной экологической ситуации или экологического бедствия;

      3) правовой режим зоны чрезвычайной экологической ситуации или экологического бедствия;

      4) меры по стабилизации и снижению степени неблагополучной экологической обстановки на соответствующей территории либо ссылка на необходимость их разработки;

      5) порядок отнесения граждан к категории пострадавших вследствие чрезвычайной экологической ситуации или экологического бедствия и меры их социальной защиты.

      10. Мероприятия по воспроизводству природных ресурсов, оздоровлению окружающей среды, медицинской помощи населению разрабатываются и осуществляются дифференцированно в соответствии с документами Системы государственного планирования Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 174 с изменениями, внесенными законами РК от 03.07.2013 № 124-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 11.04.2014 № 189-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
     

Статья 175. Оценка экологической обстановки территорий

      1. Оценка экологической обстановки территорий производится на основании основных видов критериев с использованием дополнительных или вспомогательных видов критериев.

      2. Критерии оценки экологической обстановки территорий - совокупность показателей, характеризующих ухудшение состояния здоровья населения и окружающей среды.

      3. Определение зоны чрезвычайной экологической ситуации или зоны экологического бедствия осуществляется по одному или нескольким основным и дополнительным показателям, отражающим более высокую степень неблагополучной экологической обстановки.

      4. Критерии оценки экологической обстановки территорий устанавливаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      Сноска. Статья 175 с изменением, внесенным Законом РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 24. ОСОБЕННОСТИ ПРАВОВОГО РЕГУЛИРОВАНИЯ В ЗОНАХ ЧРЕЗВЫЧАЙНОЙ
ЭКОЛОГИЧЕСКОЙ СИТУАЦИИ И ЭКОЛОГИЧЕСКОГО БЕДСТВИЯ

Статья 176. Правовой режим в зонах чрезвычайной экологической ситуации и экологического бедствия

      1. В случае установления на определенной территории правовых режимов чрезвычайной экологической ситуации и экологического бедствия могут вводиться следующие меры:

      1) прекращение либо ограничение деятельности объектов, обусловивших возникновение неблагополучной экологической обстановки;

      2) оперативные меры по восстановлению (воспроизводству) природных ресурсов, оздоровлению окружающей среды;

      3) отселение населения из мест, опасных для их проживания, с обязательным предоставлением им помещений для постоянного или временного проживания;

      4) установление карантина и осуществление других обязательных санитарно-противоэпидемических мероприятий;

      5) проведение необходимых работ по предоставлению помощи животным в случае их заболевания, угрозы их гибели;

      6) установление особого режима въезда и выезда, ограничение движения транспортных средств;

      7) установление временного запрещения на строительство новых и расширение действующих предприятий и других объектов, деятельность которых не связана с ликвидацией чрезвычайной экологической ситуации или обеспечением жизнедеятельности населения;

      8) ввод особого порядка распределения продуктов питания для пострадавших лиц вследствие неблагоприятной экологической обстановки;

      9) запрет на строительство и функционирование объектов, которые составляют повышенную экологическую опасность;

      10) установление временного запрещения на применение в хозяйственной и иной деятельности особо опасных веществ (химических, радиоактивных, токсичных, взрывоопасных, горючих, биологических), средств защиты растений, совокупность свойств которых и (или) особенности их состояния могут ухудшать экологическую ситуацию в этой зоне;

      11) запрет на функционирование объектов оздоровительного, курортного назначения;

      12) запрещение или ограничение осуществления любой другой деятельности, которая составляет повышенную экологическую опасность для людей, растительного, животного мира и других природных объектов.

      2. Государственные органы Республики Казахстан обеспечивают правовой режим в зонах чрезвычайной экологической ситуации и экологического бедствия и выполнение мероприятий, предусмотренных экологическим законодательством Республики Казахстан.

Статья 177. Возмещение вреда лицам, пострадавшим вследствие чрезвычайной экологической ситуации или экологического бедствия

      Лица, пострадавшие вследствие чрезвычайной экологической ситуации или экологического бедствия, имеют право на возмещение причиненного им вреда, а также на социальную защиту в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан.

Статья 178. Мониторинг за экологической обстановкой в зонах чрезвычайной экологической ситуации и экологического бедствия

      1. На территории зон чрезвычайной экологической ситуации и экологического бедствия, а также на прилегающих к ним территориях в рамках документов Системы государственного планирования Республики Казахстан проводятся специальные наблюдения и исследования за состоянием окружающей среды и здоровья населения.

      2. Объектами наблюдений и исследований являются:

      1) факторы, приведшие к возникновению чрезвычайной экологической ситуации или экологического бедствия;

      2) негативные изменения в состоянии окружающей среды и здоровья населения на территории зон чрезвычайной экологической ситуации и экологического бедствия.

      Сноска. Статья 178 с изменением, внесенным Законом РК от 03.07.2013 № 124-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).
     

Статья 179. Прекращение действия правового режима зон чрезвычайной экологической ситуации и экологического бедствия

      На основании положительного заключения государственной экологической экспертизы и материалов обследования, свидетельствующих о нормализации экологической обстановки, действие правового режима зоны чрезвычайной экологической ситуации может быть прекращено постановлением Правительства Республики Казахстан, а действие правового режима зоны экологического бедствия - законом Республики Казахстан.

Статья 180. Ответственность за нарушение правового режима в зонах чрезвычайной экологической ситуации и экологического бедствия

      Физические и юридические лица, виновные в нарушении правового режима на территории зон чрезвычайной экологической ситуации и экологического бедствия, несут ответственность в соответствии с законами Республики Казахстан.

РАЗДЕЛ 7. ЭКОЛОГИЧЕСКОЕ ОБРАЗОВАНИЕ И ПРОСВЕЩЕНИЕ,
НАУЧНЫЕ ИССЛЕДОВАНИЯ И МЕЖДУНАРОДНОЕ СОТРУДНИЧЕСТВО
В ОБЛАСТИ ОХРАНЫ ОКРУЖАЮЩЕЙ СРЕДЫ
Глава 25. ЭКОЛОГИЧЕСКОЕ ОБРАЗОВАНИЕ И ПРОСВЕЩЕНИЕ,
ПОВЫШЕНИЕ КВАЛИФИКАЦИИ СПЕЦИАЛИСТОВ

Статья 181. Цель и основные задачи экологического образования и просвещения, повышения квалификации специалистов

      1. Целью экологического образования и просвещения является формирование активной жизненной позиции граждан и экологической культуры в обществе, основанных на принципах устойчивого развития.

      2. Экологическое образование, экологическое просвещение и повышение квалификации специалистов в области охраны окружающей среды развиваются в Республике Казахстан как часть системы образования для устойчивого развития.

      3. Основные задачи в области экологического образования и просвещения, повышения квалификации специалистов включают:

      1) улучшение качества экологического образования посредством актуализации его содержания, обеспечения организаций образования современными учебно-методическими материалами, повышения квалификации преподавательских кадров;

      2) развитие организационных основ, программ и мероприятий по экологическому просвещению в обществе и семье;

      3) подготовку профессиональных кадров для реализации задач в области охраны окружающей среды.

Статья 182. Организационные основы деятельности по экологическому образованию и просвещению, повышению квалификации специалистов

      1. Деятельность в области экологического образования и просвещения, повышения квалификации специалистов организуется и осуществляется государственными органами, организациями образования, культуры и науки, природоохранными учреждениями, природопользователями, общественными объединениями, отдельными ведущими педагогами и учеными.

      2. В целях межсекторального сотрудничества и межведомственного взаимодействия учебно-методического и научно-методического обеспечения организации экологического просвещения в обществе и семье, повышения квалификации и переподготовки создаются региональные советы (центры) при организациях образования, научных и общественных объединениях. В состав региональных советов (центров) могут входить представители перечисленных в пункте 1 настоящей статьи организаций и лиц.

Статья 183. Экологическое образование в организациях образования

      1. Система непрерывного и комплексного экологического образования охватывает все уровни образования.

      2. Экологическое образование в организациях образования осуществляется посредством реализации специализированных и междисциплинарных образовательных программ, а также интеграции экологических аспектов в существующие учебные дисциплины.

      3. Воспитание активной гражданской позиции к сохранению природы и бережного отношения к природным богатствам признается в качестве одной из приоритетных задач воспитания в организациях образования.

      4. Государственные общеобязательные стандарты образования и типовые учебные программы профессионального образования по специальностям в области охраны окружающей среды и природопользования утверждаются уполномоченным органом в области образования по согласованию с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      Сноска. Статья 183 с изменением, внесенным Законом РК от 27 июля 2007 года N 320(порядок введения в действие см. ст. 2).
     

Статья 184. Государственная поддержка экологического образования и просвещения

      1. Государство осуществляет поддержку экологического образования и просвещения по следующим приоритетным направлениям:

      1) определение долгосрочного плана действий в области образования для перехода Республики Казахстан к устойчивому развитию;

      2) совершенствование учебно-методической и научно-методической основ экологического образования и просвещения;

      3) подготовка квалифицированных специалистов в области охраны окружающей среды;

      4) обеспечение доступности учебных и методических материалов по экологическому образованию и просвещению;

      5) содействие развитию организаций, осуществляющих программы и мероприятия по экологическому просвещению в обществе и семье.

      2. Меры государственной поддержки включают:

      1) финансирование экологического образования в организациях образования (учебно-методических работ и мероприятий по экологическому образованию и просвещению, повышению квалификации специалистов) в рамках документов Системы государственного планирования Республики Казахстан;

      2) активное участие государственных органов в формировании государственного образовательного заказа на подготовку специалистов;

      3) предоставление государственного заказа на научные исследования в области образования для устойчивого развития;

      4) предоставление государственного социального заказа общественным объединениям, осуществляющим деятельность в области экологического образования и просвещения;

      5) обеспечение необходимых мероприятий по экологическому образованию и просвещению, повышению квалификации и переподготовке кадров в рамках документов Системы государственного планирования Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 184 с изменениями, внесенными Законом РК от 03.07.2013 № 124-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Глава 26. ЭКОЛОГИЧЕСКИЕ НАУЧНЫЕ ИССЛЕДОВАНИЯ

Статья 185. Цели и задачи экологических научных исследований

      1. Экологические научные исследования проводятся в целях научного обеспечения охраны окружающей среды, разработки научно обоснованных мероприятий по улучшению, восстановлению, обеспечению устойчивого функционирования природных экосистем, рационального использования и воспроизводства природных ресурсов, обеспечения экологической безопасности и социального, экономического и экологически сбалансированного развития Республики Казахстан.

      2. Задачами экологических научных исследований являются:

      1) научная оценка и прогноз состояния окружающей среды;

      2) разработка научно обоснованных экологических нормативов, стандартов и требований;

      3) обоснование комплексного и рационального использования природных ресурсов;

      4) разработка научных рекомендаций для обеспечения государственного регулирования и управления в области охраны окружающей среды и природопользования;

      5) научное обоснование, разработка и внедрение экологически эффективных ресурсосберегающих технологий.

Статья 186. Основные направления экологических научных исследований

      1. Для решения задач научного обеспечения в области охраны окружающей среды могут осуществляться следующие виды научных исследований:

      1) разработка комплексных государственных, региональных, локальных научных обоснований социально-экономического устойчивого развития территорий;

      2) исследование устойчивости экосистем к антропогенному воздействию и разработка научных основ определения экологических рисков;

      3) оценка уровня антропогенных нагрузок на окружающую среду и степени нарушенности экосистем и ландшафтов;

      4) разработка научно обоснованных нормативных документов в области охраны окружающей среды;

      5) определение зональных уровней порога антропогенных воздействий на экосистемы и ландшафты;

      6) выявление воздействия факторов окружающей среды на здоровье населения;

      7) районирование и ранжирование территории республики по степени экологической напряженности;

      8) исследования, связанные с разработкой целевых показателей качества окружающей среды;

      9) исследования, связанные с разработкой методов и технологий по очистке эмиссий в окружающую среду;

      10) исследования по комплексному использованию сырья, переработке и утилизации отходов;

      11) исследования по поиску, научно-техническому обоснованию и внедрению новых экологически эффективных и ресурсосберегающих технологий;

      12) разработка и научное сопровождение оценки состояния окружающей среды и прогнозирование его изменений под влиянием антропогенных и природных факторов;

      13) научное обоснование методов предотвращения или ослабления негативных последствий воздействия антропогенных или природных факторов на окружающую среду;

      14) системное изучение и обобщение результатов экологического мониторинга за количественными и качественными показателями состояния экосистем и объектов на основе многолетних наблюдений и оперативного контроля;

      15) научное обеспечение мониторинга состояния окружающей среды;

      16) разработка и научное обоснование лимитов (квот) на эмиссии в окружающую среду, использование природных ресурсов;

      17) комплексные исследования изменения климата и оценка его воздействия на экономику и природные ресурсы Республики Казахстан;

      18) исследование состояния озонового слоя, процессов его разрушения и восстановления, разработка мер по предотвращению влияния деятельности человека на озоновый слой;

      19) исследование проблем механизмов экономического регулирования природопользования, разработка методов оценки экономической эффективности и затрат на природоохранные мероприятия и научное сопровождение этих мероприятий;

      20) участие в разработке и научном обосновании экологических индикаторов социально-экономического развития страны;

      21) проведение научных исследований, связанных с выполнением обязательств Республики Казахстан по международным договорам в области охраны окружающей среды и природопользования;

      22) международное научное сотрудничество в области охраны окружающей среды и природопользования.

      2. Финансирование фундаментальных и прикладных научных экологических исследований осуществляется за счет бюджетных средств и других источников финансирования, не запрещенных законодательными актами Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 186 с изменениями, внесенными Законом РК от 03.07.2013 № 124-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).
     

Статья 187. Требования к проведению экологических научных исследований

      1. Научные экологические исследования проводятся научными организациями в соответствии с настоящим Кодексом и законом Республики Казахстан о науке.

      2. Научные исследования в области охраны окружающей среды на территории Республики Казахстан могут осуществляться как казахстанскими, так и иностранными физическими и юридическими лицами, а также международными организациями при обязательном выполнении требований законодательства Республики Казахстан.

Глава 27. МЕЖДУНАРОДНОЕ СОТРУДНИЧЕСТВО РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН В
ОБЛАСТИ ОХРАНЫ ОКРУЖАЮЩЕЙ СРЕДЫ И ПРИРОДОПОЛЬЗОВАНИЯ

Статья 188. Приоритеты и уровни международного сотрудничества

      1. Участие Республики Казахстан в международном сотрудничестве в области охраны окружающей среды и природопользования основывается на следующих приоритетах:

      1) охрана окружающей среды, благоприятной для жизни и здоровья человека;

      2) достижение устойчивого развития;

      3) защита интересов Республики Казахстан в области охраны окружающей среды и природопользования;

      4) предотвращение, снижение и контроль трансграничных загрязнений;

      5) развитие и поддержка свободной международной торговли и инвестиций на основе соблюдения экологических стандартов и требований;

      6) оказание международной помощи в случае чрезвычайных экологических ситуаций;

      7) применение норм и принципов международного права для решения трансграничных и региональных экологических проблем;

      8) участие в международных инициативах в области охраны окружающей среды и устойчивого развития.

      2. Приоритетные задачи международного сотрудничества Республики Казахстан в области охраны окружающей среды и природопользования решаются на глобальной, трансграничной, региональной и двусторонней основе.

Статья 189. Принципы международного сотрудничества

      Международное сотрудничество Республики Казахстан в области охраны окружающей среды и природопользования базируется на следующих принципах:

      1) добросовестное выполнение международных обязательств;

      2) уважение суверенного права государств на разработку собственных природных ресурсов;

      3) интеграция охраны окружающей среды и экономического развития для достижения устойчивого развития;

      4) ответственность государства за обеспечение мер по предотвращению ущерба окружающей среде других государств или районов, находящихся за пределами юрисдикции Республики Казахстан;

      5) предосторожность и принятие превентивных мер;

      6) мирное разрешение международных споров;

      7) предварительное уведомление и взаимные консультации по деятельности с потенциальным значительным трансграничным воздействием на окружающую среду;

      8) взаимодополняемость усилий, прилагаемых на глобальном, региональном, национальном и местном уровнях;

      9) ответственность загрязнителя за издержки, связанные с загрязнением окружающей среды.

Статья 190. Экономическая основа международного сотрудничества

      Экономическую основу международного сотрудничества Республики Казахстан в области охраны окружающей среды и природопользования составляют:

      1) обязательные и добровольные взносы в международные организации;

      2) участие в финансировании международных программ, форумов и иных международных мероприятий;

      3) ответственность за ущерб, нанесенный в результате трансграничного воздействия;

      4) возмещение затрат на эксплуатацию сооружений, предназначенных для совместного использования природных ресурсов, на принципе долевого участия в используемых природных ресурсах;

      5) предоставление на компенсационной основе одним государством другому своей доли (часть доли) природных ресурсов, установленной на основе международных договоров, ратифицированных Республикой Казахстан.

Статья 191. Международная ответственность за экологические правонарушения

      Меры международной ответственности за экологические правонарушения, ущерб, причиненный окружающей среде и природным ресурсам сопредельных государств, несоблюдение обязательств международных договоров применяются в соответствии с положениями международных договоров Республики Казахстан.

Статья 192. Механизм межгосударственного сотрудничества в области охраны окружающей среды и природопользования

      1. Механизм межгосударственного сотрудничества в области охраны окружающей среды и природопользования предусматривает участие Республики Казахстан в соответствии с обязательствами по международным договорам в следующих международных и трансграничных процедурах:

      1) обмена данными экологической информации;

      2) проведение совместного мониторинга окружающей среды на основе согласованных требований и стандартов;

      3) определение и сохранение биологических видов и природных объектов, имеющих международное значение;

      4) получение предварительного обоснованного согласия на осуществление определенных видов деятельности, являющихся предметом международного регулирования в области охраны окружающей среды;

      5) выдача специальных разрешений в отношении определенных видов деятельности, представляющих потенциальную угрозу для окружающей среды и здоровья человека;

      6) совместное нормирование воздействий на окружающую среду и оценка эффективности их применения;

      7) трансграничная оценка воздействия на окружающую среду;

      8) информирование о чрезвычайных ситуациях при наличии потенциальной угрозы трансграничного воздействия;

      9) оказание помощи по запросу других государств при чрезвычайных ситуациях с угрозой трансграничного воздействия, включая разработку соответствующих совместных планов реагирования;

      10) подготовка и представление национальных докладов о выполнении международных обязательств;

      11) оценка соблюдения обязательств по международным договорам, проводимая специально уполномоченными международными органами;

      12) применение мер ответственности за причинение ущерба окружающей среде других государств или районов, находящихся за пределами Республики Казахстан.

      2. В установленных международными договорами случаях Республика Казахстан разрабатывает необходимые процедуры, указанные в пункте 1 настоящей статьи, на основе двустороннего и многостороннего сотрудничества.

      3. В целях обеспечения эффективной работы механизма международного сотрудничества и выполнения процедур, указанных в пункте 1 настоящей статьи, Правительство Республики Казахстан и государственные органы в соответствии с их компетенцией вправе инициировать создание межгосударственных органов.

Статья 193. Международные договоры

      1. Правовой формой межгосударственного сотрудничества в области охраны окружающей среды и природопользования выступают международные договоры.

      2. Порядок заключения, выполнения, изменения и прекращения международных договоров в области охраны окружающей среды и природопользования регулируется законодательством Республики Казахстан о международных договорах.

      3. Реализация международных договоров в области охраны окружающей среды может включать:

      1) разработку и утверждение плана необходимых действий по обеспечению их выполнения;

      2) определение государственного органа, ответственного за обеспечение выполнения международного договора в области охраны окружающей среды;

      3) проведение постоянного анализа эффективности участия Республики Казахстан в международных договорах в области охраны окружающей среды и природопользования.

ОСОБЕННАЯ ЧАСТЬ
РАЗДЕЛ 8. ЭКОЛОГИЧЕСКИЕ ТРЕБОВАНИЯ
ПРИ ОСУЩЕСТВЛЕНИИ ХОЗЯЙСТВЕННОЙ И ИНОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ
Глава 28. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ ОБ ЭКОЛОГИЧЕСКИХ ТРЕБОВАНИЯХ

Статья 194. Экологические требования к хозяйственной и иной деятельности и их виды

      1. Экологические требования устанавливаются к хозяйственной и иной деятельности, осуществляемой на территории Республики Казахстан.

      2. Экологические требования подразделяются на следующие виды:

      1) общие экологические требования к хозяйственной и иной деятельности;

      2) экологические требования при использовании природных ресурсов;

      3) экологические требования на особо охраняемых природных территориях;

      4) экологические требования к хозяйственной и иной деятельности в государственной заповедной зоне в северной части Каспийского моря;

      5) экологические требования к использованию радиоактивных материалов, атомной энергии и обеспечению радиационной безопасности;

      6) экологические требования при производстве и использовании потенциально опасных химических и биологических веществ, генетически модифицированных продуктов и организмов;

      7) экологические требования при обращении с отходами производства и потребления;

      8) экологические требования к военным и оборонным объектам, военной деятельности.

      3. Экологическим законодательством Республики Казахстан могут устанавливаться иные виды экологических требований.

Статья 195. Порядок разработки и утверждения экологических требований

      1. Экологические требования устанавливаются настоящим Кодексом, иными нормативными правовыми актами Республики Казахстан и могут приниматься в виде отдельных документов или отдельных разделов в правилах осуществления соответствующих видов хозяйственной и иной деятельности.

      2. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды при разработке экологических требований может привлекать специализированные научно-исследовательские, проектные институты и другие организации, а также природопользователей.

      3. Экологические требования при использовании земельных ресурсов, недр, подземных и поверхностных вод, лесных и иных ресурсов растительного мира, ресурсов животного мира устанавливаются по согласованию соответственно с центральным уполномоченным органом по управлению земельными ресурсами, уполномоченными государственными органами по изучению недр, в области использования и охраны водного фонда, лесного хозяйства, охраны, воспроизводства и использования животного мира, государственным органом в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

      4. Экологические требования на особо охраняемых природных территориях устанавливаются по согласованию с уполномоченным государственным органом в области особо охраняемых природных территорий.

      5. Экологические требования к проектированию и размещению предприятий, сооружений и иных объектов при их строительстве и реконструкции, вводе в эксплуатацию и эксплуатации, строительстве городов и других населенных пунктов, использовании радиоактивных материалов, производстве и использовании потенциально опасных химических и биологических веществ, генетически модифицированных продуктов и организмов, обращении с отходами производства и потребления, к военным и оборонным объектам, военной деятельности устанавливаются настоящим Кодексом и другими законодательными актами Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 195 с изменениями, внесенными законами от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015); от 22.04.2015 № 308-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 28.10.2019 № 268-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 196. Учет экологических требований и обязательств

      1. При приватизации государственного имущества государственный орган, уполномоченный на осуществление приватизации, обеспечивает соблюдение экологических требований.

      2. Приватизация предприятий и иных объектов осуществляется с учетом результатов проверки экологического состояния, которая должна быть предусмотрена планом приватизации предприятия и иного объекта и осуществляться с участием уполномоченного органа в области охраны окружающей среды.

Статья 197. Учет экологических требований при банкротстве, реорганизации и ликвидации юридического лица-природопользователя, осуществляющего экологически опасные виды хозяйственной и иной деятельности

      1. При возбуждении дела о банкротстве юридического лица-природопользователя, осуществляющего экологически опасные виды хозяйственной и иной деятельности, проводится обязательный экологический аудит.

      При производстве по делу о банкротстве юридического лица-природопользователя обеспечивается учет результатов обязательного экологического аудита.

      2. Реорганизация юридического лица-природопользователя, осуществляющего экологически опасные виды хозяйственной и иной деятельности, проводится с учетом результатов обязательного экологического аудита и их отражением в разделительном балансе (при реорганизации в форме разделения и выделения) и передаточном балансе (при реорганизации в форме слияния).

      3. Исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      Сноска. Статья 197 с изменением, внесенным Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 29. ОБЩИЕ ЭКОЛОГИЧЕСКИЕ ТРЕБОВАНИЯ
К ХОЗЯЙСТВЕННОЙ И ИНОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ

Статья 198. Экологические требования к проектированию хозяйственных и иных объектов

      1. При проектировании предприятий, зданий и сооружений, объектов промышленности и сельского хозяйства, систем водоснабжения, канализации, гидротехнических сооружений, транспорта и связи, технологических процессов, изделий и оборудования, других объектов должны быть предусмотрены:

      1) соблюдение нормативов качества окружающей среды;

      2) обезвреживание и утилизация опасных отходов;

      3) использование малоотходных и безотходных технологий;

      4) применение эффективных мер предупреждения загрязнения окружающей среды;

      5) воспроизводство и рациональное использование природных ресурсов.

      2. Запрещаются финансирование и реализация проектов, по которым отсутствуют положительные заключения:

      1) государственной экологической эскспертизы;

      2) санитарно-эпидемиологической экспертизы в случае проектирования объекта высокой эпидемической значимости.

      Сноска. Статья 198 с изменением, внесенным Законом РК от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015).

Статья 199. Общие экологические требования и ответственность природопользователей при вводе в эксплуатацию и эксплуатации хозяйственных и иных объектов

      1. Ввод в эксплуатацию предприятий, сооружений и иных объектов производится при условии выполнения в полном объеме всех экологических требований, предусмотренных проектом, по акту приемочной комиссии, создаваемой с участием уполномоченного органа в области охраны окружающей среды.

      2. Запрещается эксплуатация предприятий, сооружений и иных объектов без установок и оборудования по очистке, обезвреживанию и утилизации опасных отходов, выбросов, сбросов, обеспечивающих соблюдение нормативов качества окружающей среды, а также без завершения работ по рекультивации земель, воспроизводству и рациональному использованию природных ресурсов, предусмотренных проектом.

      3. Природопользователь, осуществляющий эксплуатацию хозяйственных и иных объектов, несет ответственность за:

      1) проведение работ на отведенной территории с соблюдением требований экологической безопасности;

      2) ведение установленной документации по вопросам охраны окружающей среды и представление государственным органам установленной отчетности по всей деятельности.

      3) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      4. На каждом объекте природопользователь должен:

      1) создать специальное подразделение либо назначить работника, ответственного за организацию, проведение производственного экологического контроля и за взаимодействие с контролирующими органами;

      2) проводить все операции наиболее безопасным способом и содержать оборудование в безопасном состоянии в целях охраны здоровья и жизни работников, окружающей среды и имущества;

      3) разработать и утвердить согласованные с территориальными органами уполномоченного органа в области охраны окружающей среды нормативно-технические документы по охране окружающей среды по всем видам деятельности, которые должны пересматриваться не реже одного раза в пять лет. Нормативно-технические документы должны также пересматриваться при введении новых типовых правил и норм, новых технологических процессов, установок, машин и аппаратуры;

      4) на участках (объектах) работ вести журналы проверки состояния технической и экологической безопасности, в которых ответственные должностные лица природопользователя должны записывать обнаруженные недостатки с указанием сроков их устранения.

      5. Порядок организации и ведения работ на экологически опасных объектах должен быть установлен специальным положением, разработанным природопользователем.

      6. Природопользователь должен иметь план действий по устранению или локализации аварийной ситуации, возникшей в результате нарушения экологического законодательства Республики Казахстан, стихийных бедствий и природных катаклизмов.

      7. Работник, обнаруживший нарушение экологических требований, норм, правил и инструкций или опасность, угрожающую жизни и здоровью людей, а также возможность загрязнения окружающей среды, обязан незамедлительно принять все зависящие от него меры по устранению или локализации возникшей ситуации и сообщить об этом диспетчеру или руководству.

      8. Устранение выявленных недостатков в назначенные сроки должно контролироваться уполномоченным органом в области охраны окружающей среды, а также природопользователем, осуществляющим эксплуатацию хозяйственных и иных объектов.

      9. Аварии, не повлекшие за собой несчастных случаев на производстве и экологических последствий, расследуются в соответствии с инструкциями по техническому расследованию и учету аварий, не повлекших за собой несчастных случаев и экологических последствий. В особых случаях для расследования крупных технических аварий и экологических последствий, а также групповых несчастных случаев назначается комиссия.

      10. Природопользователь обязан информировать уполномоченный орган в области охраны окружающей среды о происшедших авариях с выбросом и сбросом загрязняющих веществ в окружающую среду в течение двух часов с момента их обнаружения.

      Сноска. Статья 199 с изменениями, внесенными законами РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 199-1. Экологические требования к технологиям, технике и оборудованию

      1. Применение в Республике Казахстан технологий, техники, за исключением транспортных средств, и оборудования осуществляется при наличии положительного заключения государственной экологической экспертизы на проектную документацию, обосновывающую применение таких технологий, техники и оборудования, с материалами оценки воздействия на окружающую среду.

      Состав документации по применению технологий, техники и оборудования, в том числе перемещаемых (ввозимых) в Республику Казахстан, представляемой на государственную экологическую экспертизу, определяется уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      2. Технологии, техника и оборудование, предлагаемые к использованию в Республике Казахстан, признанные по результатам государственной экологической экспертизы экологически опасными, не подлежат применению в хозяйственной и иной деятельности.

      При этом перемещенные (ввезенные) техника и оборудование, признанные экологически опасными, должны быть уничтожены, утилизированы или переработаны с соблюдением требований, установленных настоящим Кодексом, законодательством Республики Казахстан в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения, о гражданской защите и в области технического регулирования, или вывезены за пределы Республики Казахстан.

      3. Экологически опасными признаются технологии:

      1) применение которых не соответствует экологическим требованиям, установленным настоящим Кодексом или международными стандартами;

      2) в результате применения которых образуются отходы, не имеющие технологий по их обезвреживанию или утилизации в Республике Казахстан, либо утилизация которых сопряжена с высоким экологическим риском или экономически нецелесообразна.

      4. Экологически опасными признаются техника и оборудование:

      1) с истекшим нормативным сроком эксплуатации;

      2) применение которых не соответствует экологическим требованиям, установленным настоящим Кодексом, техническими регламентами Республики Казахстан или международными стандартами;

      3) в результате использования которых образуются отходы, не имеющие технологий по их обезвреживанию или утилизации в Республике Казахстан, либо утилизация которых сопряжена с высоким экологическим риском или экономически нецелесообразна.

      5. В случае признания государственной экологической экспертизой технологий, техники и оборудования экологически опасными они подлежат включению в реестр экологически опасных технологий, техники и оборудования.

      Запрещается применение технологий, техники и оборудования, включенных в реестр экологически опасных технологий, техники и оборудования, на территории Республики Казахстан.

      Сноска. Кодекс дополнен статьей 199-1 в соответствии с Законом РК от 23.06.2009 № 164-IV (порядок введения в действие см. ст. 2); с изменениями, внесенными законами РК от 11.04.2014 № 189-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.10.2015 № 376-V (вводится в действие с 01.01.2016); от 25.04.2016 № 505-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 30. ЭКОЛОГИЧЕСКИЕ ТРЕБОВАНИЯ
ПО ВИДАМ ХОЗЯЙСТВЕННОЙ И ИНОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ

Статья 200. Экологические требования к проектированию и строительству населенных пунктов

      1. Проектирование, строительство, реконструкция городов и других населенных пунктов должны обеспечивать наиболее благоприятные условия для жизни, труда и отдыха населения с учетом экологических, санитарно-эпидемиологических требований и экологической безопасности.

      2. При планировании и застройке городов и других населенных пунктов должны предусматриваться и осуществляться их санитарная очистка, безопасное обращение с отходами производства и потребления, создаваться лесопарковые, зеленые и защитные зоны с ограниченным режимом природопользования.

      3. Здания, строения, сооружения, автомобильные дороги и иные промышленные объекты должны размещаться с учетом требований технических регламентов, санитарно-эпидемиологических правил, норм, градостроительных и иных требований, обеспечивающих благоприятную окружающую среду.

Статья 201. Экологические требования к размещению предприятий, сооружений и иных объектов

      1. Определение мест размещения предприятий, сооружений и иных объектов производится с соблюдением условий и правил охраны окружающей среды, с учетом экологических последствий деятельности указанных объектов.

      2. При размещении предприятий, сооружений и иных объектов устанавливаются охранные, санитарно-защитные и иные защитные зоны.

Статья 202. Экологические требования к строительству и реконструкции предприятий, сооружений и других объектов

      1. Строительство и реконструкция предприятий, сооружений и иных объектов осуществляются при наличии положительных заключений государственной экологической экспертизы, санитарно-эпидемиологической экспертизы (в случае строительства и реконструкции объектов высокой эпидемической значимости) и в соответствии с нормативами качества окружающей среды. Не допускается изменение утвержденного проекта или стоимости работ в ущерб окружающей среде.

      2. При выполнении строительных работ должны приниматься меры по рекультивации земель, воспроизводству и рациональному использованию природных ресурсов, благоустройству территорий и оздоровлению окружающей среды.

      3. Запрещаются строительство, реконструкция объектов до утверждения проекта и отвода земельного участка в натуре.

      Сноска. Статья 202 с изменением, внесенным Законом РК от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015).

Статья 203. Экологические требования при эксплуатации объектов промышленности, энергетики, транспорта и связи, объектов сельскохозяйственного назначения и мелиорации

      1. Эксплуатация объектов промышленности, энергетики, транспорта и связи, объектов сельскохозяйственного назначения и мелиорации должна осуществляться с учетом установленных экологических требований и использованием экологически обоснованных технологий, необходимых очистных сооружений и зон санитарной охраны, исключающих загрязнение окружающей среды. При эксплуатации указанных объектов должны внедряться малоотходные и безотходные технологии, обеспечивающие экологическую безопасность.

      2. Физические и юридические лица обязаны выполнять комплекс мер по охране почв, водоемов, лесов и иной растительности, животного мира от вредного воздействия сельскохозяйственной деятельности.

Статья 204. Экологические требования при производстве и эксплуатации автомобильных и иных транспортных средств

      Физические и юридические лица, осуществляющие эксплуатацию автомобильных и иных транспортных средств, оказывающих негативное воздействие на окружающую среду, обязаны соблюдать нормативы допустимых выбросов, принимать меры по снижению уровня шума и иного негативного воздействия на окружающую среду.

Статья 205. Экологические требования к размещению атомных, тепловых и гидроэлектростанций

      1. Определение места размещения и строительство атомных электростанций осуществляются при наличии проекта и положительных заключений государственных экологической и санитарно-эпидемиологической экспертиз. Проекты атомных электростанций должны содержать решения, обеспечивающие безопасный вывод их из эксплуатации, а также меры по утилизации отходов.

      При размещении, проектировании и строительстве атомных электростанций принимаются меры по обеспечению радиационной безопасности в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      2. В целях ограничения вредного воздействия тепловых электростанций на состояние воздушного бассейна прилежащей территории перед их размещением в составе проекта проводится нормирование эмиссий в окружающую среду путем установления для каждой энергетической организации (и каждого его источника загрязнения) контрольных показателей (грамм в секунду) и годовых нормативов (тонн в год), обеспечивающих экологическую безопасность тепловых электростанций.

      Расчет контрольных показателей (грамм в секунду) и разработка соответствующих мероприятий по снижению эмиссий в окружающую среду проводятся, исходя из планируемой максимальной производительности оборудования тепловых электростанций (с учетом плановых ремонтов, вывода в резерв).

      3. При размещении, проектировании и строительстве гидроэлектростанций должны быть полностью учтены реальные потребности в электроэнергии соответствующих регионов, сейсмичность территории и рельеф местности для размещения объекта, меры по сохранению лесов и земель, эффективной охране ресурсов растительного и животного мира, в целом обеспечивающие недопущение существенных отрицательных изменений в окружающей среде.

      4. Для проектируемых и строящихся электростанций соблюдение нормативов эмиссий в окружающую среду должно быть обеспечено к моменту приемки их в эксплуатацию.

Статья 206. Экологические требования к военным и оборонным объектам, военной деятельности

      Экологические требования, установленные настоящим Кодексом, распространяются на военные и оборонные объекты и военную деятельность, за исключением особых ситуаций, предусмотренных законодательством Республики Казахстан.

Статья 207. Экологические требования при использовании природных ресурсов

      1. Экологические требования при использовании земель, недр, вод, лесов и иной растительности, животного мира определяются настоящим Кодексом и иными нормативными правовыми актами Республики Казахстан.

      2. Запрещается хозяйственная и иная деятельность, вызывающая угрозу уничтожения естественных экологических систем, генетического фонда живых организмов, другие изменения окружающей среды, опасные для жизни и здоровья населения.

      Сноска. Статья 207 с изменением, внесенным Законом РК от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Глава 31. ЭКОЛОГИЧЕСКИЕ ТРЕБОВАНИЯ ПРИ ИСПОЛЬЗОВАНИИ ЗЕМЕЛЬ

Статья 208. Экологические требования при изменении целевого назначения и переводе земель из одной категории в другую

      Сноска. Статья 208 исключена Законом РК от 15.07.2011 № 461-IV (вводится в действие по истечении шести месяцев после его первого официального опубликования).

Статья 209. Экологические требования при зонировании и использовании земель сельскохозяйственного назначения

      1. При зонировании и использовании земель сельскохозяйственного назначения должны быть обеспечены экологическая безопасность и качественное состояние сельскохозяйственных угодий.

      2. Зонирование земель сельскохозяйственного назначения основывается на показателях степени экологического неблагополучия, критериями которого являются физическая деградация и химическое загрязнение.

      3. Определение уровня химического загрязнения земель осуществляется с использованием предельно допустимых концентраций химических веществ в почве, утверждаемых уполномоченным органом в области охраны окружающей среды и государственным органом в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

      4. Экологические критерии оценки земель в целях определения необходимости их перевода из более ценных в менее ценные, консервации, а также отнесения к зоне экологического бедствия или чрезвычайной экологической ситуации утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды (далее – экологические критерии оценки земель).

      Сноска. Статья 209 с изменением, внесенным Законом РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 210. Экологические требования при зонировании и использовании земель населенных пунктов

      1. Зонирование земель населенных пунктов осуществляется на основании экологических критериев оценки земель.

      2. При переводе земель населенных пунктов в земли других категорий учитывается возможность переноса загрязняющих веществ в воздух и воды этих территорий и их непосредственным влиянием на здоровье населения.

      3. Для зоны чрезвычайной экологической ситуации устанавливается особый режим использования, не влекущий за собой дальнейшее ухудшение экологической обстановки.

Статья 211. Экологические требования при зонировании и использовании земель промышленности, транспорта, связи, обороны и иного несельскохозяйственного назначения

      1. При зонировании земель промышленности, транспорта, связи, обороны и иного несельскохозяйственного назначения обеспечиваются экологическая безопасность и рациональное использование земель.

      2. В целях обеспечения безопасности населения и создания необходимых условий для эксплуатации промышленных, транспортных и иных объектов устанавливаются зоны с учетом создания особых условий использования указанных земель, способствующих улучшению состояния окружающей среды.

      3. При переводе земель промышленности, транспорта, связи, обороны и иного несельскохозяйственного назначения в земли других категорий учитываются зоны, в пределах которых ограничиваются или запрещаются виды деятельности, не совместимые с целями установления зон.

      4. Дополнительным экологическим критерием при переводе земель промышленности, транспорта, связи, обороны и иного несельскохозяйственного назначения в земли других категорий является их загрязнение химическими веществами свыше уровней, установленных в экологических критериях оценки земель. Земли, отнесенные к высшему уровню загрязнения, подлежат консервации и переводятся в состав земель запаса.

Статья 212. Экологические требования при использовании земель особо охраняемых природных территорий и земель оздоровительного назначения

      1. Режим использования земель особо охраняемых природных территорий регулируется Земельным кодексом Республики Казахстан и Законом Республики Казахстан "Об особо охраняемых природных территориях".

      2. В целях сохранения благоприятных экологических и санитарно-эпидемиологических условий на территории земель оздоровительного назначения при их зонировании устанавливаются санитарно-защитные зоны.

Статья 213. Экологические требования при использовании земель лесного фонда

      1. Режим использования земель лесного фонда регулируется Земельным и Лесным кодексами Республики Казахстан.

      2. Экологическим критерием при отнесении земель к категории лесного фонда следует считать состояние растительности как индикатора экологического состояния территории.

      3. Не используемые для нужд лесного хозяйства сельскохозяйственные угодья на землях лесного фонда могут быть переведены в категорию земель сельскохозяйственного назначения в соответствии с лесным законодательством Республики Казахстан.

      4. Перевод земель лесного фонда в земли других категорий для целей, не связанных с ведением лесного хозяйства, допускается при наличии положительного заключения государственной экологической экспертизы в соответствии с требованиями лесного и земельного законодательства Республики Казахстан на основании материалов лесоустройства и землеустройства.

      5. При переводе земель лесного фонда в другие категории следует учитывать экологические показатели, отражающие влияние состояния земель на травяную и древесную растительность в соответствии с экологическими критериями оценки земель.

      Сноска. Статья 213 с изменением, внесенным Законом РК от 28.10.2019 № 268-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 214. Экологические требования при зонировании и использовании земель водного фонда

      1. При зонировании земель водного фонда обеспечиваются охрана водных объектов и рациональное использование вод.

      2. Земельные участки из состава земель водного фонда могут быть предоставлены во временное землепользование местными исполнительными органами по согласованию с уполномоченным государственным органом в области использования и охраны водного фонда физическим и юридическим лицам для нужд сельского, лесного, рыбного, охотничьего хозяйства и других целей, не противоречащих основному целевому назначению земельного участка, не влекущие за собой загрязнение и деградацию земель и соответственно ухудшение экологической обстановки.

      3. Перевод земель водного фонда в другую категорию земель допускается при наличии положительных заключений государственных экологической и санитарно-эпидемиологической экспертиз в соответствии с требованиями водного законодательства Республики Казахстан в случае:

      1) прекращения существования водного объекта либо существенного изменения его экологических и гигиенических показателей;

      2) отнесения к землям особо охраняемых природных территорий;

      3) изменения границ (черты) населенных пунктов, влекущего за собой изменение экологической обстановки.

      4. Земли, выделенные под водоохранные полосы, не могут быть переведены в категории земель населенных пунктов и промышленности, на них устанавливается специальный режим хозяйственной деятельности для предотвращения загрязнения, засорения и истощения вод.

Статья 215. Экологические требования при зонировании и использовании земель запаса

      1. При зонировании земель запаса учитываются площадь проявления негативных изменений и пространственная неоднородность распределения участков разной степени деградации на исследуемой территории.

      2. Скорость деградации экосистем рассчитывается по пятидесятилетним рядам наблюдений. Оценка степени деградации экосистемы проводится в соответствии с экологическими критериями оценки земель.

      3. Земли запаса могут быть переведены в другие категории земель в зависимости от целей дальнейшего использования только после установления на местности границ земель, в категорию которых они переводятся. При переводе земель запаса в другую категорию земель предварительно осуществляется выбор земельного участка в соответствии с экологическими требованиями к данной категории земель.

      4. Перевод нарушенных земель из категории земель запаса возможен после осуществления рекультивации и мероприятий по улучшению качества земель и экологической ситуации.

      5. Земельные участки из состава земель запаса, на которых проводились испытания ядерного оружия, могут быть предоставлены в собственность или землепользование только после завершения всех мероприятий по ликвидации последствий испытания ядерного оружия и комплексного экологического обследования при наличии положительного заключения государственной экологической и санитарно-эпидемиологической экспертиз.

      Сноска. Статья 215 с изменением, внесенным Законом РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 216. Экологические требования по оптимальному землепользованию

      1. Основными экологическими требованиями оптимального землепользования являются:

      1) научное обоснование и прогнозирование последствий предлагаемых земельных преобразований и перераспределения земель;

      2) обоснование и реализация единой государственной политики в планировании и организации рационального использования и охраны всех категорий земель;

      3) обеспечение целевого использования земель и сохранение ценных земель в сельскохозяйственном производстве;

      4) формирование и размещение экологически обоснованных компактных и оптимальных по площади земельных участков;

      5) разработка комплекса мер по улучшению сельскохозяйственных угодий, повышению плодородия почв, поддержанию устойчивых ландшафтов и охране земель;

      6) разработка мероприятий по рациональному использованию и охране земель;

      7) проведение инвентаризации земель и выявление неиспользуемых, нерационально используемых, используемых не по целевому назначению земель;

      8) сохранение и усиление средообразующих, водоохранных, защитных, санитарно-эпидемиологических, оздоровительных и иных полезных природных свойств лесов, с целью повышения продуктивности земель и в интересах охраны здоровья человека;

      9) сохранение биологического разнообразия.

      2. Предоставление земельных участков для размещения и эксплуатации предприятий, сооружений и иных объектов производится с соблюдением условий и правил охраны окружающей среды, воспроизводства и рационального использования природных ресурсов, с учетом экологических, санитарно-эпидемиологических последствий деятельности указанных объектов.

      3. Для строительства и возведения объектов, не связанных с сельскохозяйственным производством, должны отводиться земли, не пригодные для сельскохозяйственных целей, с наименьшим баллом бонитета почвы.

Статья 217. Экологические требования при использовании земель

      1. При использовании земель природопользователи должны:

      1) применять технологии производства, соответствующие санитарно-эпидемиологическим и экологическим требованиям, не допускать причинения вреда здоровью населения и окружающей среде, внедрять наилучшие доступные технологии;

      2) не допускать загрязнения, захламления, деградации и ухудшения плодородия почв, а также снятия плодородного слоя почвы в целях продажи или передачи его другим лицам, за исключением случаев, когда такое снятие необходимо для предотвращения безвозвратной утери плодородного слоя;

      3) производить складирование и удаление отходов в местах, определяемых решением местных исполнительных органов по согласованию с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды, а также со специально уполномоченными государственными органами в пределах их компетенции.

      2. Природопользователи при проведении операций по недропользованию, геологоразведочных, строительных и других работ обязаны:

      1) содержать занимаемые земельные участки в состоянии, пригодном для дальнейшего использования их по назначению;

      2) снять, сохранить и использовать плодородный слой почвы при проведении работ, связанных с нарушением земель;

      3) проводить рекультивацию нарушенных земель.

      3. При выборе направления рекультивации нарушенных земель должны быть учтены:

      1) характер нарушения поверхности земельного участка;

      2) природные и физико-географические условия района расположения объекта;

      3) социально-экономические особенности расположения объекта с учетом перспектив развития района и требований охраны окружающей среды;

      4) необходимость восстановления основной площади нарушенных земель под пахотные угодья в зоне распространения черноземов и интенсивного сельского хозяйства;

      5) необходимость восстановления нарушенных земель в непосредственной близости от населенных пунктов под сады, подсобные хозяйства и зоны отдыха, включая создание водоемов в выработанном пространстве и декоративных садово-парковых комплексов на отвалах вскрышных пород и отходов обогащения;

      6) выполнение на территории промышленного объекта планировочных работ, ликвидации ненужных выемок и насыпи, уборка строительного мусора и благоустройство земельного участка;

      7) овраги и промоины на используемом земельном участке, которые должны быть засыпаны или выположены;

      8) проведение в обязательном порядке озеленения территории.

      4. В случае использования земельных участков для размещения, захоронения, складирования промышленных отходов они должны отвечать следующим требованиям:

      1) соответствовать санитарно-эпидемиологическим правилам и нормам проектирования, строительства и эксплуатации полигонов захоронения неутилизированных промышленных отходов;

      2) иметь слабофильтрующие грунты при стоянии грунтовых вод не выше двух метров от дна емкости с уклоном на местности 1,5 процента в сторону водоема, сельскохозяйственных угодий, лесов, промышленных предприятий;

      3) размещаться с подветренной стороны относительно населенного пункта и ниже по направлению потока подземных вод;

      4) размещаться на местности, не затапливаемой паводковыми и ливневыми водами;

      5) иметь инженерную противофильтрационную защиту, ограждение и озеленение по периметру, подъездные пути с твердым покрытием;

      6) поверхностный и подземный сток с земельного участка не должен поступать в открытые водные объекты.

      5. Внедрение новых технологий, осуществление мероприятий по мелиорации земель и повышения плодородия почв запрещаются в случае их несоответствия экологическим, санитарно-эпидемиологическим нормам и правилам и иным требованиям, предусмотренным законодательством Республики Казахстан.

      6. Порядок использования земель, подвергшихся радиоактивному и химическому загрязнению, установления охранных зон, сохранения на этих землях жилых домов, объектов производственного, коммерческого и социально-культурного назначения, проведения на них мелиоративных и технических работ определяется с учетом нормативов предельно допустимых уровней радиационного и химического воздействия.

      7. В целях охраны земель собственники земельных участков и землепользователи обязаны проводить мероприятия по:

      1) защите земель от водной и ветровой эрозии, селей, подтопления, заболачивания, вторичного засоления, иссушения, уплотнения, загрязнения радиоактивными и химическими веществами, захламления отходами производства и потребления, загрязнения, в том числе биогенного, а также других негативных воздействий;

      2) защите земель от заражения карантинными объектами, чужеродными видами и особо опасными вредными организмами, их распространения, зарастания сорняками, кустарником и мелколесьем, а также от иных видов ухудшения состояния земель;

      3) ликвидации последствий загрязнения, в том числе биогенного, и захламления земель;

      4) сохранению достигнутого уровня мелиорации;

      5) рекультивации нарушенных земель, восстановлению плодородия почв, своевременному вовлечению земель в оборот;

      6) снятию и сохранению плодородного слоя почв для последующего использования его при проведении рекультивации.

      8. На землях населенных пунктов запрещается использование поваренной соли для борьбы с гололедом.

      Сноска. Статья 217 с изменениями, внесенными законами РК от 03.07.2013 № 124-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 28.10.2019 № 268-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 32. ЭКОЛОГИЧЕСКИЕ ТРЕБОВАНИЯ ПРИ ИСПОЛЬЗОВАНИИ НЕДР

Статья 218. Экологическое основание для проведения операций по недропользованию

      1. Экологическим основанием для проведения операций по недропользованию являются положительное заключение государственной экологической экспертизы проектной документации и экологическое разрешение.

      2. Недропользователь обязан представить на государственную экологическую экспертизу всю предпроектную и проектную документацию, которая должна включать оценку воздействия планируемой деятельности на окружающую среду и содержать раздел "Охрана окружающей среды".

      Сноска. Статья 218 в редакции Закона РК от 29.12.2014 № 271-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 219. Общие экологические требования при использовании недр

      1. Общими экологическими требованиями при использовании недр являются:

      1) использование недр в соответствии с требованиями экологического законодательства Республики Казахстан;

      2) применение специальных методов разработки месторождений в целях сохранения целостности земель с учетом технической, технологической, экологической и экономической целесообразности;

      3) предотвращение техногенного опустынивания земель;

      4) применение предупредительных мер от проявлений опасных техногенных процессов при проведении операций по недропользованию;

      5) охрана недр от обводнения, пожаров и других стихийных факторов, осложняющих эксплуатацию и разработку месторождений;

      6) предотвращение загрязнения недр, особенно при подземном хранении нефти, газа или иных веществ и материалов, захоронении вредных веществ и отходов;

      7) соблюдение установленного порядка приостановления, прекращения операций по недропользованию, консервации и ликвидации объектов разработки месторождений;

      8) обеспечение экологических и санитарно-эпидемиологических требований при складировании и размещении отходов;

      9) сокращение территорий нарушаемых и отчуждаемых земель путем опережающего до начала работ строительства автомобильных дорог по рациональной схеме, а также использования других методов, включая кустовой способ строительства скважин, применение технологий с внутренним отвалообразованием, использование отходов добычи и переработки минерального сырья;

      10) предотвращение ветровой эрозии почвы, отвалов вскрышных пород и отходов производства, их окисления и самовозгорания;

      11) изоляция поглощающих и пресноводных горизонтов для исключения их загрязнения;

      12) предотвращение истощения и загрязнения подземных вод, в том числе применение нетоксичных реагентов при приготовлении промывочных жидкостей;

      13) очистка и повторное использование буровых растворов;

      14) ликвидация остатков буровых и горюче-смазочных материалов экологически безопасным способом;

      15) очистка и повторное использование нефтепромысловых стоков в системе поддержания внутрипластового давления нефтяных месторождений.

      2. Запрещается сброс в недра сточных вод, не очищенных до нормативных показателей, за исключением следующих сточных вод, для которых не требуется установление нормативов качества веществ:

      1) закачки сточных вод в подземные водоносные горизонты, подземные воды которых высокоминерализованы, не используются или не могут быть использованы для питьевых, бальнеологических, технических нужд, а также в целях ирригации и животноводства;

      2) сбросов попутно добываемых шахтных и карьерных вод в пруды-накопители и (или) пруды-испарители.

      Сбросом сточных вод не являются обратная закачка вод, добытых попутно с полезным ископаемым, а также закачка в недра технологических растворов для добычи полезных ископаемых, предусмотренных проектами и технологическими регламентами, получившими положительное заключение государственной экологической экспертизы и других экспертиз, предусмотренных законодательными актами Республики Казахстан.

      3. Недропользователь обязан:

      1) выбирать наиболее эффективные методы и технологии проведения работ, основанные на стандартах, принятых в международной практике;

      2) соблюдать технологические схемы и проекты на проведение работ, обеспечивающие безопасность работников, населения и окружающей среды, а при проведении разведки и добычи углеводородов – обеспечивающие также рациональное использование недр.

      Сноска. Статья 219 с изменениями, внесенными законами РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 25.04.2016 № 505-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.04.2017 № 56-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Статья 220. Экологические требования при проведении операций по недропользованию

      1. Операции по недропользованию являются экологически опасными видами хозяйственной деятельности и должны выполняться при соблюдении следующих требований:

      1) конструкции скважин и горных выработок в части надежности, технологичности и экологической безопасности должны обеспечивать условия охраны недр и окружающей среды;

      2) при бурении и других операциях по недропользованию с применением установок с дизель-генераторным и дизельным приводом выпуск неочищенных выхлопных газов в атмосферу с таких установок должен соответствовать их техническим характеристикам и экологическим требованиям;

      3) при строительстве сооружений по недропользованию на плодородных землях и землях сельскохозяйственного назначения в процессе проведения подготовительных работ к монтажу оборудования снимается и отдельно хранится плодородный слой для последующей рекультивации территории;

      4) для исключения миграции токсичных веществ в природные объекты должна предусматриваться инженерная система организованного сбора и хранения отходов недропользования с гидроизоляцией технологических площадок;

      5) в случаях строительства скважин на особо охраняемых природных территориях необходимо применять только безамбарную технологию;

      5-1) при проведении нефтяных операций должны предусматриваться меры по уменьшению объемов серы и снижению ее вредного воздействия на окружающую среду;

      6) при операциях по недропользованию должны проводиться работы по утилизации шламов и нейтрализации отработанного бурового раствора, буровых, карьерных и шахтных сточных вод для повторного использования в процессе бурения, возврата в окружающую среду в соответствии с установленными требованиями;

      7) при применении буровых растворов на углеводородной основе (известково-битумных, инвертно-эмульсионных и других) должны быть приняты меры по предупреждению загазованности воздушной среды;

      8) захоронение пирофорных отложений, шлама и керна в целях исключения возможности загорания или отравления людей должно производиться согласно проекту и по согласованию с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды, государственным органом санитарно-эпидемиологической службы и местными исполнительными органами;

      9) ввод в эксплуатацию сооружений по недропользованию производится при условии выполнения в полном объеме всех экологических требований, предусмотренных проектом;

      10) после окончания операций по недропользованию и демонтажа оборудования проводятся работы по восстановлению (рекультивации) земельного участка в соответствии с проектными решениями;

      11) буровые скважины, в том числе самоизливающиеся, а также скважины, не пригодные к эксплуатации или использование которых прекращено, подлежат оборудованию недропользователем регулирующими устройствами, консервации или ликвидации в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан;

      12) физические и юридические лица, деятельность которых оказывает или может оказывать вредное воздействие на состояние подземных водных объектов, обязаны принимать меры, предотвращающие загрязнение и истощение водных объектов;

      13) на водосборных площадях подземных водных объектов, которые используются или могут быть использованы для питьевого и хозяйственно-питьевого водоснабжения, не допускается размещение захоронений отходов, кладбищ, скотомогильников (биотермических ям) и других объектов, влияющих на состояние подземных вод;

      14) бурение поглощающих скважин допускается при наличии положительных заключений уполномоченных государственных органов в области охраны окружающей среды, использования и охраны водного фонда, по изучению недр, государственного органа санитарно-эпидемиологической службы, выдаваемых после проведения специальных обследований в районе бурения этих скважин;

      15) сброс промышленных, лечебных минеральных вод после использования должен производиться в соответствии с Водным кодексом Республики Казахстан;

      16) консервация и ликвидация скважин в пределах контрактных территорий осуществляются в соответствии с законодательством Республики Казахстан о недрах и недропользовании;

      17) в районе, где производится закачка отработанных вод в поглощающие скважины, силами водопользователя должны быть организованы систематические лабораторные наблюдения за качеством воды в ближайших скважинах, родниках, колодцах по плану, согласованному с уполномоченными государственными органами в области охраны окружающей среды, использования и охраны водного фонда и государственным органом в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

      2. При проведении операций по недропользованию недропользователи обязаны:

      1) соблюдать нормативы предельно допустимых вредных воздействий на подземные водные объекты, установленные уполномоченным государственным органом в области использования и охраны водного фонда по согласованию с уполномоченными государственными органами в области охраны окружающей среды, по изучению недр, государственным органом в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения;

      2) обеспечивать определение химического состава сбрасываемых вод в собственных или иных лабораториях, аккредитованных в порядке, установленном Законом Республики Казахстан "Об аккредитации в области оценки соответствия";

      3) передавать уполномоченным государственным органам в области охраны окружающей среды, использования и охраны водного фонда и органам санитарно-эпидемиологической службы экстренную информацию об аварийных сбросах загрязняющих веществ, а также о нарушениях установленного режима забора подземных вод и объекта сброса (закачки) в них вод.

      3. Запрещаются:

      1) нарушение растительного и почвенного покровов за пределами участков, отведенных под строительство и (или) размещение объектов недропользования;

      2) сброс отходов производства в поверхностные водные объекты и недра;

      3) орошение земель сточными водами, если это влияет или может повлиять на состояние подземных водных объектов;

      4) допуск растворов и материалов в пласты, содержащие хозяйственно-питьевые воды;

      5) бурение поглощающих скважин для сброса промышленных, лечебных минеральных и теплоэнергетических сточных вод в случаях, когда эти скважины могут являться источником загрязнения водоносного горизонта, пригодного или используемого для хозяйственно-питьевого водоснабжения или в лечебных целях;

      6) устройство поглощающих скважин и колодцев в зонах санитарной охраны источников водоснабжения;

      7) сброс в поглощающие скважины и колодцы отработанных вод, содержащих радиоактивные вещества.

      4. В целях охраны подземных водных объектов, используемых для хозяйственно-питьевого водоснабжения, а также ресурсы которых обладают природными лечебными свойствами, устанавливаются зоны санитарной охраны в соответствии с Водным кодексом Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 220 с изменениями, внесенными законами РК от 15.07.2011 № 461-IV (вводится в действие по истечении шести месяцев после его первого официального опубликования); от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 17.01.2014 № 165-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 15.06.2015 № 322-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 05.10.2018 № 184-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Статья 221. Экологические требования при разведке и (или) добыче подземных вод

      Сноска. Статья 221 исключена Законом РК от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Статья 222. Экологические требования при проектировании, прокладке и эксплуатации подводных кабелей и трубопроводов

      1. Выбор месторасположения трассы, конструкции, оборудования, технологии и технических средств для строительства и эксплуатации каждого конкретного объекта должен производиться на альтернативной основе в целях уменьшения негативного воздействия на окружающую среду.

      2. Запрещаются производство буровзрывных работ и сейсморазведка с пневматическими и другими детонирующими источниками возбуждения упругих волн (сейсмических сигналов) на расстоянии менее пятисот метров от трассы трубопровода или подводных кабелей.

      3. Запрещаются буксировка сейсмических кос и траление рыболовецкими судами с пересечением трасс трубопроводов и подводных кабелей.

      4. Проектирование подлежащих строительству трубопроводов и сопутствующих инженерных сооружений должно обеспечить:

      1) высокую степень их надежности, безопасности, защиты и контроля за их техническим состоянием;

      2) возможность оперативного реагирования на непредвиденные ситуации;

      3) оперативность и качество ремонтно-восстановительных работ;

      4) минимальное негативное воздействие на окружающую среду.

      5. Проект в обязательном порядке должен содержать самостоятельный раздел "Охрана окружающей среды", соответствующий требованиям строительных, санитарно-эпидемиологических норм и правил, а также инструктивным документам уполномоченного органа в области охраны окружающей среды.

      6. Ответственность за полноту и достоверность проектно-сметной документации несут заказчик и разработчик проекта.

      7. Исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      8. В проектах на прокладку трубопроводов необходимо предусматривать меры по их охране при сооружении и последующей эксплуатации. На каждом этапе строительства и при эксплуатации трубопроводов, транспортирующих углеводородное сырье и продукты его переработки, должны приниматься меры по защите и охране окружающей среды, а также трубопроводов, относящихся к объектам повышенного риска.

      9. Места пересечения трубопроводов с судоходными реками и каналами обозначаются на берегах навигационными знаками. Навигационные знаки при строительстве магистрального трубопровода устанавливаются в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области внутреннего водного транспорта.

      10. Для исключения возможности повреждения трубопроводов при любом виде их прокладки устанавливаются охранные зоны:

      1) вдоль подводных переходов - в виде участка водного пространства от водной поверхности до дна, заключенного между параллельными плоскостями, отстоящими от осей крайних ниток переходов на сто метров с каждой стороны;

      2) вокруг технологических установок подготовки продукции к транспортировке, головных и промежуточных, перекачивающих и наливных насосных станций, резервуарных парков, компрессорных и газораспределительных станций, узлов измерения продукции, наливных и сливных эстакад, пунктов подогрева нефти и нефтепродуктов - в виде участка земли, ограниченного замкнутой линией, отстоящей от границ территории указанных объектов на сто метров во все стороны.

      11. Материалы фактического положения трубопроводов с привязкой охранных зон, входящих в его состав коммуникаций и объектов должны быть переданы в соответствующие местные исполнительные органы для нанесения их на районные карты землепользовании. Местные исполнительные органы выдают сведения о местонахождении трубопроводов заинтересованным юридическим лицам по их запросам.

      12. В охранных зонах трубопроводов запрещается производить действия, которые могут нарушить нормальную их эксплуатацию либо привести к повреждению:

      1) перемещать, засыпать и ломать опознавательные навигационные знаки, контрольно-измерительные пункты;

      2) открывать люки, калитки и двери необслуживаемых пунктов кабельной связи, ограждений узлов линейной арматуры, установки катодной и дренажной защиты, линейных и смотровых колодцев и других линейных устройств, открывать и закрывать краны и задвижки, отключать или включать средства связи, энергоснабжения и телемеханики трубопроводов;

      3) устраивать свалки, выливать растворы кислот, солей и щелочей;

      4) разрушать берегоукрепительные сооружения, водопропускные устройства, земляные и иные сооружения (устройства), предохраняющие трубопроводы от разрушения, а прилегающую территорию и окружающую местность - от аварийного разлива транспортируемой продукции;

      5) бросать якоря, проходить с отданными якорями, цепями, лотами, волокушами и тралами, производить дноуглубительные и землечерпальные работы;

      6) разводить огонь или размещать открытые или закрытые источники огня.

      13. В охранных зонах трубопроводов без письменного разрешения собственника магистрального трубопровода запрещается производство любых работ, в том числе геолого-съемочных, геологоразведочных, поисковых, геодезических и других изыскательских работ, связанных с устройством скважин, шурфов и взятием проб грунта, а также взрывных работ. Письменное разрешение на производство взрывных работ в охранных зонах трубопроводов выдается только после представления организацией, производящей эти работы, соответствующих материалов, предусмотренных Едиными правилами безопасности при взрывных работах.

      14. При аварийных разливах нефти и воды, содержащих сероводород, их следует немедленно собрать и на месте нейтрализовать или вывезти для захоронения.

      15. В местах пересечения газо-, нефте-, конденсатопроводами железнодорожных и водных путей, автомобильных дорог, оврагов и других естественных препятствий, на углах поворотов, в пунктах возможного скопления людей, технологических узлах газо-, нефте-, конденсатопроводов выставляются соответствующие знаки безопасности и надписи. Для перечисленных мест в проекте должны быть предусмотрены дополнительные мероприятия, исключающие или уменьшающие опасность выбросов.

      Сноска. Статья 222 с изменением, внесенным Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 223. Экологические требования при проведении операций по недропользованию в пределах предохранительной зоны

      1. Недропользователь, осуществляющий операции по недропользованию в пределах предохранительной зоны, обязан проводить их таким образом, чтобы исключить или максимально снизить загрязнение моря в случае подъема уровня вод.

      2. Недропользователь, осуществляющий операции по недропользованию в пределах предохранительной зоны, несет ответственность за ущерб и убытки, нанесенные окружающей среде, физическим или юридическим лицам в случае загрязнения моря с его контрактной территории вне зависимости от вины недропользователя.

Глава 33. ЭКОЛОГИЧЕСКИЕ ТРЕБОВАНИЯ ПРИ ИСПОЛЬЗОВАНИИ ВОД

Статья 224. Экологические требования при использовании водных объектов

      1. На водных объектах общее водопользование осуществляется в порядке, установленном водным законодательством Республики Казахстан.

      2. Физические и юридические лица обязаны соблюдать правила общего водопользования, установленные местными представительными органами областей (городов республиканского значения, столицы).

      3. Размещение предприятий и других сооружений, влияющих на состояние водных объектов, производится с соблюдением условий и правил охраны окружающей среды, охраны недр, санитарно-эпидемиологической, промышленной безопасности, воспроизводства и рационального использования водных ресурсов, а также с учетом экологических последствий деятельности указанных объектов.

      4. Строительство, реконструкция, эксплуатация, консервация, ликвидация предприятий и других сооружений, влияющих на состояние водных объектов, осуществляются при наличии положительных заключений уполномоченных государственных органов в области охраны окружающей среды, использования и охраны водного фонда и государственного органа санитарно-эпидемиологической службы (на объекты, отнесенные к высокой эпидемической значимости).

      Сноска. Статья 224 с изменениями, внесенными законами РК от 15.07.2011 № 461-IV (вводится в действие по истечении шести месяцев после его первого официального опубликования); от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015); от 28.12.2018 № 210-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 224-1. Экологические требования при использовании подземных вод

      1. Основанием для изъятия и использования подземных вод является разрешение на специальное водопользование, выдаваемое в соответствии с Водным кодексом Республики Казахстан.

      2. Проект (технологическая схема), на основании которого (которой) осуществляются изъятие и использование подземных вод в объеме от двух тысяч кубических метров в сутки, подлежит государственной экологической экспертизе.

      3. Природопользователи при проведении разведки, забора и (или) использовании подземных вод в объеме от двух тысяч кубических метров в сутки обязаны проводить за свой счет научно-исследовательские и проектно-конструкторские работы по изысканию новых и совершенствованию существующих способов и технологических схем разработки месторождений подземных вод, модернизировать технологическое оборудование, средства непрерывного и периодического контроля, обеспечивать рациональное использование и охрану подземных вод от истощения и загрязнения, охрану недр и окружающей среды.

      4. Запрещаются забор и (или) использование подземных вод для целей, не предусмотренных условиями разрешения на специальное водопользование, или с нарушением этих условий.

      5. Разведка, забор и (или) использование месторождений подземных вод должны осуществляться в соответствии с условиями разрешения на специальное водопользование, а также при соблюдении норм и требований, предусмотренных экологическим законодательством Республики Казахстан.

      6. Природопользователи, проводящие разведку, забор и (или) использование подземных вод, обязаны обеспечить:

      1) рациональные разведку, забор и (или) использование подземных вод, при которых достигается предотвращение безвозвратных потерь воды, ее качественных свойств за счет недостатков в эксплуатации скважин;

      2) исключение возможности загрязнения водоносных горизонтов;

      3) исключение возможности смешения вод различных водоносных горизонтов и перетока из одних горизонтов в другие, если это не предусмотрено проектом;

      4) недопущение бесконтрольного нерегулируемого выпуска подземных вод, а в аварийных случаях – срочное принятие мер по ликвидации потерь воды;

      5) комплексное использование подземных вод, содержащих полезные компоненты;

      6) охрану атмосферного воздуха, земной поверхности, лесов, вод и других природных объектов, а также зданий и сооружений от вредного влияния работ, связанных с водопользованием;

      7) проведение комплекса восстановительных работ на земельных участках, приведенных в негодность в процессе разведки, забора и (или) использования подземных вод.

      7. Гидрогеологические скважины, в том числе самоизливающиеся и разведочные, а также скважины, не пригодные к эксплуатации или использование которых прекращено, подлежат оборудованию природопользователем регулирующими устройствами, консервации или ликвидации в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

      8. Если при использовании недр для разведки и добычи других полезных ископаемых вскрыты водоносные горизонты, природопользователю необходимо принять меры по охране подземных водных объектов в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан, и сообщить об этом в уполномоченные государственные органы в области охраны окружающей среды, использования и охраны водного фонда, по изучению недр, государственный орган в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

      9. Вскрытые подземные водоносные горизонты должны быть обеспечены надежной изоляцией, предотвращающей их загрязнение.

      10. При вскрытии водоносных горизонтов, которые могут быть использованы как источники хозяйственно-питьевого водоснабжения, химические реагенты, применяемые для приготовления (обработки) бурового и цементного растворов, должны иметь токсикологические характеристики, согласованные с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды и государственным органом в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

      11. Использование подземных вод питьевого качества для нужд, не связанных с хозяйственно-питьевым водоснабжением, не допускается, за исключением случаев, предусмотренных Водным кодексом Республики Казахстан и Кодексом Республики Казахстан "О недрах и недропользовании".

      12. Запрещается ввод в эксплуатацию водозаборов подземных вод без оборудования их водорегулирующими устройствами, водоизмерительными приборами, а также без установления зон санитарной охраны и создания пунктов наблюдения за показателями состояния подземных водных объектов.

      13. Природопользователи обязаны соблюдать нормативы предельно допустимого вредного воздействия на подземные водные объекты, установленные уполномоченным государственным органом в области использования и охраны водного фонда по согласованию с уполномоченными государственными органами в области охраны окружающей среды, по изучению недр, государственным органом в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

      14. При размещении, проектировании, строительстве, вводе в эксплуатацию и эксплуатации водозаборов, связанных с использованием подземных водных объектов, должны быть предусмотрены меры, предотвращающие их вредное влияние на поверхностные водные объекты и окружающую среду (подтопление территорий, опустынивание, заболачивание земель, оползни и просадка грунта).

      15. Природопользователи в целях обеспечения государственного учета подземных вод, контроля их использования и охраны окружающей среды:

      1) ведут первичный учет забираемых из подземных водных объектов и сбрасываемых в них вод в порядке и сроки, которые установлены уполномоченным государственным органом по изучению недр по согласованию с уполномоченными государственными органами в области охраны окружающей среды, использования и охраны водного фонда;

      2) оборудуют водозаборные и водосбросные сооружения средствами измерения расходов вод, а также устанавливают на самоизливающихся скважинах регулирующие устройства;

      3) ведут контроль за текущей разработкой месторождений подземных вод, оперативный контроль за работой скважин и контроль за выполнением технологического режима в соответствии с утвержденным проектом разработки месторождения или технологической схемой. Периодичность контроля устанавливается проектом (технологической схемой) разработки;

      4) представляют первичные статистические данные об использовании подземных вод в соответствии со статистической методологией, утверждаемой уполномоченным органом в области государственной статистики.

      16. Требования пунктов 1-5, 7, 11-13 и 15 настоящей статьи не распространяются на подземные воды (шахтные, карьерные, рудничные), попутно забранные при разведке и (или) добыче твердых полезных ископаемых.

      Сноска. Глава 33 дополнена статьей 224-1 в соответствии с Законом РК от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными Законом РК от 28.10.2019 № 268-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 225. Экологические требования при сбросе сточных вод

      1. Использование природных водных объектов для сброса сточных вод запрещается, за исключением случаев, предусмотренных пунктом 2 настоящей статьи.

      2. Сброс сточных вод в поверхностные водные объекты и недра допускается при наличии соответствующих экологических разрешений на эмиссии в окружающую среду.

      При этом сброс сточных вод в поверхностные водные объекты допускается по разрешению уполномоченного государственного органа в области использования и охраны водного фонда, сброс сточных вод в недра – при наличии соответствующей лицензии или контракта на недропользование.

      3. Природопользователи, имеющие накопители сточных вод и (или) искусственные водные объекты, предназначенные для естественной биологической очистки сточных вод, обязаны принимать необходимые меры по предотвращению их воздействия на окружающую среду, а также осуществлять рекультивацию земель после прекращения их эксплуатации.

      3-1. Создание новых (расширение действующих) накопителей-испарителей допускается по разрешению местных исполнительных органов областей, городов республиканского значения, столицы при обосновании невозможности других способов утилизации образующихся стоков или перевода производства в безотходное.

      Требования к проектируемым (вновь вводимым в эксплуатацию) накопителям-испарителям производственных сточных вод:

      1) наличие противофильтрационного экрана;

      2) размещение нормативно-очищенных стоков согласно проектным решениям, имеющим положительное заключение государственной экологической экспертизы.

      4. Природопользователь не может превышать установленные нормативы концентрации загрязняющих веществ в сточных водах или вводить в состав сточных вод новые вещества, не предусмотренные в экологическом разрешении. При нарушении указанных требований сброс сточных вод должен быть прекращен. Сбрасываемая в поверхностные водоемы вода должна быть прозрачной, без окраски, запаха, не содержать болезнетворные бактерии и вредные для здоровья человека и животных вещества в концентрациях, превышающих гигиенические нормативы. Температура сбрасываемой воды не должна превышать 30 градусов по Цельсию.

      5. В сбрасываемой воде не должны находиться вещества, агрессивно действующие на бетон и металл.

      6. Не допускается сброс сточных вод независимо от степени их очистки в поверхностные водоемы в зонах санитарной охраны источников централизованного питьевого водоснабжения, курортов, в местах, отведенных для купания.

      7. Природопользователи, осуществляющие сброс сточных вод в водные объекты, недра, в накопители сточных вод, на рельеф местности или имеющие замкнутый цикл водоотведения, должны использовать приборы учета объемов воды и вести журналы учета водопотребления и водоотведения в соответствии с водным законодательством Республики Казахстан.

      8. Запрещается сброс сточных вод без предварительной очистки в водные объекты, на рельеф местности и в накопители сточных вод, за исключением сбросов шахтных и карьерных вод горно-металлургических предприятий в пруды-накопители и (или) пруды-испарители, а также вод, используемых для водяного охлаждения, в накопители, расположенные в системе замкнутого (оборотного) водоснабжения.

      Сноска. Статья 225 с изменениями, внесенными законами РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 15.06.2015 № 322-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.04.2017 № 56-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Глава 34. ЭКОЛОГИЧЕСКИЕ ТРЕБОВАНИЯ
ПРИ ИСПОЛЬЗОВАНИИ ЛЕСОВ И ИНОЙ РАСТИТЕЛЬНОСТИ

Статья 226. Экологические требования при осуществлении рубок промежуточного пользования

      Рубки, связанные с реконструкцией малоценных и теряющих защитные, водоохранные и другие экологические функции насаждений, в лесах категорий государственного лесного фонда проводятся только по разрешению уполномоченного государственного органа в области лесного хозяйства при наличии положительного заключения государственной экологической экспертизы.

Статья 227. Экологические требования при осуществлении лесопользования на участках государственного лесного фонда

      При осуществлении лесопользования на участках государственного лесного фонда лесопользователи обязаны:

      1) вести работы способами, предотвращающими возникновение эрозии почв, исключающими или ограничивающими негативное воздействие на состояние и воспроизводство лесов, а также на состояние водных и других природных объектов и обеспечивающими сохранение животного мира и среды его обитания;

      2) при заготовке древесины соблюдать требования по сохранению оптимальных условий для естественного воспроизводства леса, используя технику и технологии, предусмотренные проектами, прошедшими государственную экологическую экспертизу;

      3) не оставлять недорубы и заготовленную древесину в местах рубок по истечении установленных сроков ее заготовки и вывозки;

      4) проводить очистку лесосек от порубочных остатков одновременно с заготовкой древесины;

      5) не допускать на отведенных для лесопользования участках государственного лесного фонда незаконных порубок леса и иных нарушений экологического законодательства Республики Казахстан;

      6) осуществлять при рубках главного пользования на участках государственного лесного фонда воспроизводство на площади, превышающей двукратный размер вырубленной площади, в соответствии с лесоустроительным проектом, включая возобновление леса;

      7) осуществлять воспроизводство лесов за свой счет на вырубках и площадях, на которых в результате их деятельности уничтожен подрост, погибла древесная и кустарниковая растительность;

      8) соблюдать правила по обеспечению и улучшению санитарного состояния лесов;

      9) осуществлять мероприятия по защите участков государственного лесного фонда от вредителей и болезней леса при долгосрочном лесопользовании;

      10) информировать государственных лесовладельцев о появлении на отведенных им для лесопользования участках государственного лесного фонда вредителей и болезней леса;

      11) предоставлять информацию, необходимую для ведения государственного учета лесного фонда, государственного лесного кадастра, государственного лесного мониторинга, определения размеров платы за лесные пользования, уполномоченному государственному органу в области лесного хозяйства и его территориальным органам, местным исполнительным органам областей (городов республиканского значения, столицы) и уполномоченному органу в области государственной статистики в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 227 с изменениями, внесенными законами РК от 19.03.2010 № 258-IV; от 28.12.2018 № 210-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 228. Экологические требования при организации лесного хозяйства на участках государственного лесного фонда

      1. Ведение лесного хозяйства на участках государственного лесного фонда должно обеспечивать повышение ресурсного и экологического потенциала лесов.

      2. Повышение ресурсного и экологического потенциала лесов на участках государственного лесного фонда осуществляется в результате реализации системы научно обоснованных рубок, воспроизводства лесов, улучшения их породного состава, создания и эффективного использования постоянной лесосеменной базы на селекционно-генетической основе, гидролесомелиорации, ухода за лесами, включая рубки ухода и санитарные рубки, строительство дорог лесохозяйственного назначения, проведение других лесохозяйственных мероприятий.

      3. Мероприятия по повышению ресурсного и экологического потенциала лесов на участках государственного лесного фонда проводятся лесными учреждениями и лесопользователями в соответствии с лесоустроительными проектами.

Статья 229. Экологические требования при воспроизводстве лесов и лесоразведении

      1. Целью воспроизводства лесов являются своевременное восстановление лесов на вырубках, гарях и иных ранее занимаемых лесом территориях государственного лесного фонда, улучшение породного состава лесов, увеличение их производительности, обеспечение рационального использования земель государственного лесного фонда.

      2. Целью лесоразведения является создание насаждений на территориях, ранее не занимаемых лесом.

      3. Мероприятия по воспроизводству лесов на участках государственного лесного фонда должны проводиться с соблюдением экологических и санитарно-эпидемиологических требований способами, обеспечивающими создание в наиболее короткие сроки высокопродуктивных и устойчивых насаждений с учетом лесорастительных условий и экономической целесообразности.

      4. Объемы работ в государственном лесном фонде по воспроизводству лесов и лесоразведению определяются проектами, прошедшими государственную экологическую экспертизу.

Статья 230. Экологические требования при заготовке, обработке, хранении, перемещении, реализации и использовании лесных семян и посадочного материала для воспроизводства лесов и лесоразведения

      1. Определение посевных качеств лесных семян, подлежащих реализации и использованию для посева, их соответствия национальным стандартам, техническим условиям и другим нормативным документам по лесному семеноводству осуществляется специализированными организациями уполномоченного государственного органа в области лесного хозяйства.

      2. Запрещаются реализация и посев лесных семян, не прошедших проверку на соответствие требованиям, установленным в пункте 1 настоящей статьи.

      3. Формирование объектов селекционно-семеноводческого назначения, установление режима их эксплуатации на участках государственного лесного фонда определяются проектами, прошедшими государственную экологическую экспертизу.

      Сноска. Статья 230 с изменениями, внесенными Законом РК от 10.07.2012 № 31-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 231. Экологические требования при пользовании участками государственного лесного фонда при воспроизводстве лесов и лесоразведении на особо охраняемых природных территориях

      Пользование участками государственного лесного фонда при воспроизводстве лесов и лесоразведении на особо охраняемых природных территориях осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Статья 232. Экологические требования при лесопользовании в городских лесах и лесопарках

      Леса, расположенные в пределах границы городов (городские леса и лесопарки), предназначены для отдыха населения, проведения культурно-оздоровительных и спортивных мероприятий, а также сохранения благоприятной окружающей среды. В городских лесах и лесопарках запрещается осуществление рубок главного пользования и иных видов лесопользования, не совместимых с назначением этих лесов.

Статья 233. Экологические требования при охране, защите, воспроизводстве и использовании древесной и кустарниковой растительности на участках государственного лесного фонда, переданных в пользование собственникам земельных участков или землепользователям

      1. Охрана, защита, воспроизводство и использование древесной и кустарниковой растительности на участках государственного лесного фонда, переданных в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан, в пользование собственникам земельных участков или землепользователям для комплексного ведения сельского и лесного хозяйства, производятся в соответствии с требованиями Лесного кодекса Республики Казахстан.

      2. Собственники земельных участков или землепользователи, в пользование которым переданы участки государственного лесного фонда, обязаны проводить в них лесоустройство и участвовать в проведении государственного учета лесного фонда в порядке, установленном Лесным кодексом Республики Казахстан.

      3. Контроль за состоянием, охраной, защитой, воспроизводством и использованием древесной и кустарниковой растительности, указанной в пункте 1 настоящей статьи, осуществляется уполномоченным государственным органом в области лесного хозяйства.

Статья 234. Экологические требования при охране, защите, пользовании участками государственного лесного фонда, воспроизводстве лесов на участках государственного лесного фонда, расположенных среди земельных участков других собственников или землепользователей

      1. Для осуществления охраны, защиты, пользования участками государственного лесного фонда, воспроизводства лесов на участках государственного лесного фонда, расположенных среди земельных участков других собственников или землепользователей, государственные лесовладельцы имеют право ограниченного целевого пользования чужим земельным участком (сервитут) в порядке, установленном Земельным кодексом Республики Казахстан.

      2. Для защиты лесов естественного происхождения от неблагоприятных внешних воздействий вдоль границ участков государственного лесного фонда, расположенных среди земельных участков других собственников или землепользователей, устанавливаются охранные зоны шириной двадцать метров.

      3. В пределах охранной зоны запрещается любая деятельность, отрицательно влияющая на состояние лесов на участках государственного лесного фонда.

Статья 235. Экологические требования при охране, защите и использовании защитных насаждений на полосах отвода железнодорожных путей, автомобильных дорог, каналов, магистральных трубопроводов и других линейных сооружений

      1. Защитные насаждения, расположенные на полосах отвода железнодорожных путей, автомобильных дорог, каналов, магистральных трубопроводов и других линейных сооружений, предназначены для защиты данных объектов от неблагоприятных природных явлений, предотвращения загрязнения окружающей среды, снижения шумового воздействия.

      2. В защитных насаждениях на полосах отвода железнодорожных путей, автомобильных дорог, каналов, магистральных трубопроводов и других линейных сооружений допускаются рубки ухода за лесом, санитарные рубки, рубки, связанные с реконструкцией малоценных насаждений, а также насаждений, теряющих защитные, водоохранные и другие функции, и прочие рубки в соответствии с проектами создания защитных насаждений.

      3. Охрана, защита и использование защитных насаждений, указанных в пункте 1 настоящей статьи, осуществляются землепользователями, на землях которых они расположены, в соответствии с Лесным кодексом Республики Казахстан.

Глава 35. ЭКОЛОГИЧЕСКИЕ ТРЕБОВАНИЯ
ПРИ ИСПОЛЬЗОВАНИИ ЖИВОТНОГО МИРА

Статья 236. Экологические требования при общем пользовании животным миром

      1. Общее пользование животным миром осуществляется без изъятия объектов животного мира из среды обитания в соответствии с законодательством Республики Казахстан об охране, воспроизводстве и использовании животного мира.

      2. В порядке общего пользования животным миром осуществляется использование полезных свойств жизнедеятельности животных, а также использование объектов животного мира в научных, культурно-просветительских, воспитательных, эстетических и других целях, не запрещенных законодательными актами Республики Казахстан.

      3. При осуществлении общего пользования животным миром запрещается изъятие животных, разрушение их жилищ и других сооружений, беспокойство животных в период размножения, нарушение среды обитания животных и ухудшение условий их размножения.

Статья 237. Экологические требования при размещении, проектировании и строительстве населенных пунктов, предприятий, железнодорожных путей, автомобильных дорог, магистральных трубопроводов, линий электропередач и связи, каналов, плотин, иных сооружений и объектов

      1. Места размещения предприятий, сооружений и других объектов, а также внедрение новой техники, технологии, материалов и веществ, которые влияют или могут повлиять на состояние животного мира, согласовываются уполномоченными государственными органами в области охраны, воспроизводства и использования животного мира и охраны окружающей среды.

      2. Запрещаются введение в эксплуатацию объектов и применение технологий без обеспечения их средствами защиты животных и среды их обитания.

      3. При размещении, проектировании и строительстве населенных пунктов, предприятий, сооружений и других объектов, осуществлении производственных процессов и эксплуатации транспортных средств, совершенствовании существующих и внедрении новых технологических процессов, введении в хозяйственный оборот неиспользуемых, прибрежных, заболоченных, занятых кустарниками территорий, мелиорации земель, пользовании лесными ресурсами и водными объектами, проведении геолого-разведочных работ, добыче полезных ископаемых, определении мест выпаса и прогона сельскохозяйственных животных, разработке туристских маршрутов и организации мест массового отдыха населения должны предусматриваться и осуществляться мероприятия по сохранению среды обитания и условий размножения объектов животного мира, путей миграции и мест концентрации животных, а также обеспечиваться неприкосновенность участков, представляющих особую ценность в качестве среды обитания диких животных.

      4. При проведении экологической экспертизы проектов строительства и реконструкции предприятий, сооружений и других объектов обязательно учитывается их влияние на состояние животного мира, среду обитания, пути миграции и условия размножения животных.

      5. Физические и юридические лица при осуществлении любой деятельности, которая влияет или может повлиять на состояние животного мира, обязаны обеспечивать охрану среды обитания, условий размножения и путей миграции животных, а также осуществлять мероприятия для предотвращения гибели животных во время осуществления производственных процессов, в том числе при хранении, транспортировке, применении опасных для животных препаратов, химических веществ и соединений, складировании, удалении отходов, проведении сельскохозяйственных, лесохозяйственных, лесозаготовительных и других работ, а также во время эксплуатации электрической сети и транспортных средств.

      6. При проектировании и строительстве железнодорожных путей, автомобильных дорог, магистральных трубопроводов, линий электропередач и связи, а также каналов, плотин и иных гидротехнических сооружений должны разрабатываться и осуществляться мероприятия, обеспечивающие сохранение путей миграции животных.

      7. Проведение взрывных и других работ, которые являются источником повышенного шума, в местах размножения животных ограничивается законодательством Республики Казахстан.

      8. Эксплуатация гидротехнических и иных сооружений на водных объектах, установление гидрологического режима водных объектов и режима водопотребления из них, а также иная деятельность, которая влияет или может повлиять на состояние среды обитания диких животных, должны осуществляться с учетом требований охраны животного мира, интересов рыбного и охотничьего хозяйств.

      Сноска. Статья 237 с изменением, внесенным Законом РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 238. Экологические требования при выкашивании тростника и выжигании сухой растительности

      Выкашивание тростника и выжигание сухой растительности или ее остатков допускаются лишь в случае хозяйственной необходимости по соответствующим разрешениям уполномоченного государственного органа в области охраны, воспроизводства и использования животного мира с разработкой мероприятий по сохранности дикой фауны.

      Сноска. Статья 238 с изменением, внесенным Законом РК от 11.04.2014 № 189-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 239. Экологические требования при транспортировке, хранении и применении средств защиты растений, минеральных удобрений и других препаратов, используемых в хозяйственной и иной деятельности, создании новых препаратов

      1. При транспортировке, хранении и применении средств защиты растений, минеральных удобрений и других препаратов, используемых в хозяйственной и иной деятельности, создании новых препаратов физические и юридические лица обязаны соблюдать правила транспортировки, хранения и применения указанных препаратов и осуществлять мероприятия по обеспечению предотвращения заболевания и гибели животных.

      2. При создании новых препаратов должны разрабатываться нормативы по их применению в окружающей среде.

      3. В целях предотвращения гибели животных и ухудшения среды их обитания по предложению уполномоченного государственного органа в области охраны, воспроизводства и использования животного мира уполномоченный орган в области охраны окружающей среды может определять отдельные территории, на которых ограничивается или запрещается применение пестицидов, ядохимикатов и других химических препаратов.

      4. Разрешается применять пестициды, которые включены в список пестицидов, утвержденный уполномоченным органом по карантину растений по согласованию с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды и государственным органом в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

      4-1. Запрещаются производство и использование пестицидов, в составе которых имеются стойкие органические загрязнители, предусмотренные международными договорами Республики Казахстан. Экспорт и импорт данных веществ разрешаются только для целей их уничтожения.

      5. Включение в список пестицидов, указанный в пункте 4 настоящей статьи, допускается после проведения токсикологических исследований, гигиенической регламентации обращения с ними, установления гигиенических и экологических нормативов и осуществления государственной регистрации этих пестицидов.

      6. Государственная регистрация пестицидов проводится в порядке, определенном уполномоченным органом по карантину растений, по согласованию с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды и государственным органом в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

      7. При наличии потенциально опасных химических и биологических веществ в минеральных удобрениях и других препаратах уполномоченный орган по карантину растений по представлению уполномоченного государственного органа в области охраны, воспроизводства и использования животного мира или уполномоченного органа в области охраны окружающей среды проводит токсикологические исследования, на основании которых устанавливаются экологические нормативы по этим минеральным удобрениям и другим препаратам.

      8. Запрещаются:

      1) добыча объектов животного мира с применением взрывных устройств, ядохимикатов и других химических препаратов, за исключением применения ядохимикатов и других химических препаратов при истреблении полевых грызунов, а также в случаях массовых эпизоотии бешенства и других болезней животных по согласованию с уполномоченным государственным органом в области охраны, воспроизводства и использования животного мира;

      2) применение пестицидов, ядохимикатов, минеральных удобрений и других препаратов:

      в зонах заповедного режима на особо охраняемых природных территориях;

      в обозначенных зонах покоя в местах массового скопления животных в период миграции и размножения, а также на участках, представляющих особую ценность в качестве среды обитания диких животных;

      в обозначенных местах обитания и искусственного разведения редких и находящихся под угрозой исчезновения видов животных;

      3) оставлять в сельскохозяйственных и других угодьях на поверхности земли протравленные семена, не заделанные в почву и доступные для поедания дикими животными.

      9. В целях охраны рыбных ресурсов и других водных животных от загрязнения среды их обитания пестицидами, ядохимикатами и другими химическими препаратами в пределах двух километров от существующих берегов рыбохозяйственных водоемов и (или) участков запрещаются:

      1) применение способа авиаопыления в борьбе с вредителями, болезнями растений и сорняками;

      2) строительство складов для хранения пестицидов, ядохимикатов, минеральных удобрений и нефтепродуктов, устройство взлетно-посадочных полос для проведения авиахимических работ, а также площадок для заправки наземной аппаратуры пестицидами, ядохимикатами и ванн для купания овец.

      Сноска. Статья 239 с изменениями, внесенными законами РК от 21.01.2010 № 242-IV (порядок введения в действие см. ст. 2); от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 25.01.2012 № 548-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 28.10.2019 № 268-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 240. Экологические требования при интродукции, реинтродукции и гибридизации видов животных

      1. Интродукция, реинтродукция и гибридизация видов животных на территории Республики Казахстан допускаются в научно-исследовательских и хозяйственных целях по разрешению уполномоченного государственного органа в области охраны, воспроизводства и использования животного мира на основании биологического обоснования, имеющего положительное заключение государственной экологической экспертизы.

      2. Интродукция гибридных животных в естественную среду запрещается.

      3. Физическим и юридическим лицам запрещаются самовольные интродукция, реинтродукция и гибридизация видов животных.

      4. Физические и юридические лица, которые содержат или разводят в неволе и (или) полувольных условиях диких животных, а также домашних животных, которые могут скрещиваться с дикими животными или причинить им вред, обязаны проводить мероприятия по предотвращению выхода этих животных в природную среду.

      Сноска. Статья 240 в редакции Закона РК от 15.06.2017 № 73-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 240-1. Ввоз в Республику Казахстан и вывоз из Республики Казахстан животных

      Ввоз в Республику Казахстан и вывоз из Республики Казахстан животных, подпадающих под действие Конвенции о международной торговле видами дикой фауны и флоры, находящимися под угрозой исчезновения, допускаются по разрешению, выдаваемому в порядке, определенном уполномоченным государственным органом в области охраны, воспроизводства и использования животного мира.

      Вывоз животных из Республики Казахстан в третьи страны осуществляется в порядке, определенном законодательством Республики Казахстан и международными договорами Республики Казахстан.

      Сноска. Глава 35 дополнена статьей 240-1 в соответствии с Законом РК от 15.06.2017 № 73-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 241. Экологические требования при охоте, закреплении охотничьих угодий, охотоустройстве

      Экологические требования при охоте, закреплении охотничьих угодий, а также проведении охотоустройства определяются в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан в области охраны, воспроизводства и использования животного мира.

Статья 242. Экологические требования при рыболовстве

      Сноска. Заголовок с изменением, внесенным Законом РК от 21.01.2010 № 242-IV (порядок введения в действие см. ст. 2).

      1. Правила рыболовства, объекты рыболовства, порядок закрепления рыбохозяйственных водоемов и (или) участков для ведения рыбного хозяйства и рыболовства, предоставления рыбных ресурсов и других водных животных устанавливаются законодательством Республики Казахстан в области охраны, воспроизводства и использования животного мира.

      2. В порядке общего пользования животным миром физическим лицам в случаях, предусмотренных законодательством Республики Казахстан, позволяется бесплатное любительское (спортивное) рыболовство в резервном фонде рыбохозяйственных водоемов и (или) участков до пяти килограмм на одного рыболова за выезд. При этом должны соблюдаться установленные правила, нормативы, ограничения и запреты в области охраны, воспроизводства и использования животного мира.

      3. Гидромелиоративные работы в водно-болотных угодьях и местах обитания и распространения рыбных ресурсов и других водных животных осуществляются по разрешению уполномоченного государственного органа в области охраны, воспроизводства и использования животного мира после прохождения проектов такой деятельности государственной экологической экспертизы.

      4. Рыболовство осуществляется в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан об охране, воспроизводстве и использовании животного мира.

      Сноска. Статья 242 с изменениями, внесенными Законом РК от 21.01.2010 № 242-IV (порядок введения в действие см. ст. 2).

Статья 243. Экологические требования при использовании полезных свойств и продуктов жизнедеятельности животных

      1. Использование полезных свойств и продуктов жизнедеятельности животных допускается без изъятия и уничтожения животных, ухудшения среды их обитания и причинения животным вреда.

      2. Использование диких животных в целях получения продуктов их жизнедеятельности допускается без изъятия и уничтожения животных и без ухудшения среды их обитания.

      3. Использование диких животных в целях получения продуктов их жизнедеятельности осуществляется по правилам, установленным уполномоченным государственным органом в области охраны, воспроизводства и использования животного мира.

Статья 244. Экологические требования к зоологическим коллекциям

      1. Создание и пополнение зоологических коллекций (собрание чучел, яиц, препаратов и частей объектов животного мира, объектов животного мира, в том числе диких животных зоопарков, зоосадов, цирков, зоологических питомников, аквариумов, океанариумов) путем изъятия животных из природной среды осуществляются физическими и юридическими лицами на основании разрешений, выдаваемых уполномоченным государственным органом в области охраны, воспроизводства и использования животного мира.

      2. Зоологические коллекции, представляющие научную, культурно-просветительскую, учебно-воспитательную и эстетическую ценность и имеющие общегосударственное значение, подлежат государственному учету.

      3. Создание, пополнение, сохранение, использование, отчуждение и государственный учет зоологических коллекций, торговля ими, а также ввоз в Республику Казахстан, пересылка и вывоз их за ее пределы осуществляются по правилам, устанавливаемым уполномоченным государственным органом в области охраны, воспроизводства и использования животного мира.

Статья 245. Экологические требования при регулировании численности животных

      1. В интересах здоровья и безопасности населения, предотвращения заболеваний сельскохозяйственных и других домашних животных, предотвращения причинения вреда окружающей среде, хозяйственной и иной деятельности осуществляются мероприятия, направленные на регулирование численности отдельных видов диких животных. Эти меры должны осуществляться способами, обеспечивающими сохранение среды обитания диких животных и не допускающими причинение им вреда.

      2. Правила регулирования численности животных утверждаются уполномоченным государственным органом в области охраны, воспроизводства и использования животного мира.

      Сноска. Статья 245 с изменениями, внесенными законами РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 15.06.2017 № 73-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 246. Экологические требования при ведении охотничьего и рыбного хозяйства

      При ведении охотничьего и рыбного хозяйства предъявляются следующие экологические требования:

      1) рационально использовать объекты животного мира, не допускать ухудшения экологического состояния среды обитания животных в результате собственной деятельности, применять природоохранные технологии во время осуществления производственных процессов;

      2) проводить первичный учет численности и использования диких животных, изучать их состояние и характеристики охотничьих угодий, предоставлять эту информацию в уполномоченный государственный орган в области охраны, воспроизводства и использования животного мира;

      3) соблюдать установленные правила, нормы, нормативы, лимиты и сроки добывания животных;

      4) осуществлять охрану объектов животного мира, в том числе редких и находящихся под угрозой исчезновения видов животных, на закрепленной территории;

      5) проводить комплексные мероприятия, направленные на разведение, в том числе искусственное, диких животных, сохранение и улучшение среды их обитания;

      6) осуществлять мероприятия по вопросам охраны, воспроизводства и использования животного мира, предусмотренные документами Системы государственного планирования Республики Казахстан;

      7) осуществлять комплексные мероприятия по профилактике и борьбе с заболеваниями, немедленно информировать уполномоченные государственные органы в области охраны, воспроизводства и использования животного мира, ветеринарии и государственные органы санитарно-эпидемиологической службы о выявлении заболеваний животных, об ухудшении состояния среды их обитания, о возникновении угрозы уничтожения и случаях гибели животных;

      8) самостоятельно прекращать использование объектов животного мира в случаях ухудшения их состояния и условий обитания, снижения способности к воспроизводству и возникновения угрозы уничтожения животных, безотлагательно принимать меры к устранению негативного влияния на животных и среду их обитания.

      Сноска. Статья 246 с изменениями, внесенными законами РК от 03.07.2013 № 124-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 15.06.2017 № 73-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 247. Экологические требования при установлении лимитов и квот на пользование животным миром

      В целях сохранения и воспроизводства животных устанавливаются лимиты и квоты на пользование животным миром в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан в области охраны, воспроизводства и использования животного мира.

Статья 248. Охрана животного мира от вредного влияния продуктов биотехнологии

      Создание новых штаммов микроорганизмов, биологически активных веществ, выведение генетически модифицированных организмов, производство других продуктов биотехнологии осуществляются при наличии положительных заключений государственных экологической и санитарно-эпидемиологической экспертиз. Использование указанных организмов и веществ при отсутствии таких заключений запрещается.

Глава 36. ЭКОЛОГИЧЕСКИЕ ТРЕБОВАНИЯ ПО ОХРАНЕ,
ВОСПРОИЗВОДСТВУ, РАЗВЕДЕНИЮ В НЕВОЛЕ И ПОЛУВОЛЬНЫХ
УСЛОВИЯХ, ОГРАНИЧЕННОМУ ХОЗЯЙСТВЕННОМУ ИСПОЛЬЗОВАНИЮ
РЕДКИХ И НАХОДЯЩИХСЯ ПОД УГРОЗОЙ ИСЧЕЗНОВЕНИЯ ВИДОВ ЖИВОТНЫХ

Статья 249. Перечень редких и находящихся под угрозой исчезновения видов животных

      1. Перечень редких и находящихся под угрозой исчезновения видов животных утверждается Правительством Республики Казахстан и включает редкие и находящиеся под угрозой исчезновения виды (подвиды, популяции) животных (позвоночных и беспозвоночных), обитающие в состоянии естественной свободы постоянно или временно на суше, в воде, атмосфере и почве на территории Республики Казахстан, а также в континентальном шельфе и исключительной экономической зоне Республики Казахстан.

      2. Животные, отнесенные к редким и находящимся под угрозой исчезновения видам животных, являются государственной собственностью, а разведенные и содержащиеся в неволе и (или) полувольных условиях могут находиться как в государственной, так и в частной собственности.

      3. Физические и юридические лица вправе пользоваться животными, отнесенными к редким и находящимся под угрозой исчезновения видам, в пределах и порядке, установленных законодательством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 249 с изменением, внесенным Законом РК от 15.06.2017 № 73-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 250. Охрана и воспроизводство редких и находящихся под угрозой исчезновения видов животных, обитающих в состоянии естественной свободы

      1. Не допускаются действия, которые могут привести к гибели, сокращению численности или нарушению среды обитания редких и находящихся под угрозой исчезновения видов животных.

      2. Физические и юридические лица обязаны обеспечить охрану животных в пределах закрепленных территорий, сообщать уполномоченному государственному органу в области охраны, воспроизводства и использования животного мира о ставших им известными или выявленных случаях гибели животных, отнесенных к редким и находящимся под угрозой исчезновения видам. Порядок расследования таких случаев определяется уполномоченным государственным органом в области охраны, воспроизводства и использования животного мира.

      3. Редким и находящимся под угрозой исчезновения видам животных оказывается помощь в случаях их массовых заболеваний, угрозы гибели при стихийных бедствиях и вследствие других причин в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области охраны, воспроизводства и использования животного мира.

      4. В целях предотвращения гибели животных, отнесенных к редким и находящимся под угрозой исчезновения видам животных, запрещается их изъятие, кроме исключительных случаев по решению Правительства Республики Казахстан.

      5. В целях воспроизводства редких и находящихся под угрозой исчезновения видов животных, обитающих в состоянии естественной свободы, могут проводиться:

      1) улучшение условий естественного воспроизводства;

      2) переселение;

      3) выпуск в среду обитания искусственно разведенных животных.

      6. Указанные в пункте 5 настоящей статьи мероприятия осуществляются по разрешению уполномоченного государственного органа в области охраны, воспроизводства и использования животного мира на основании биологического обоснования, имеющего положительное заключение государственной экологической экспертизы.

      7. Для охраны и воспроизводства редких и находящихся под угрозой исчезновения видов животных, обитающих в естественном состоянии, создаются особо охраняемые природные территории, а также могут устанавливаться вокруг них охранные зоны с запрещением в пределах этих зон любой деятельности, отрицательно влияющей на состояние животного мира.

      8. При проектировании и осуществлении хозяйственной и иной деятельности должны разрабатываться мероприятия по сохранению среды обитания и условий размножения, путей миграций и мест концентрации редких и находящихся под угрозой исчезновения видов животных, а также должна обеспечиваться неприкосновенность выделяемых участков, представляющих особую ценность в качестве среды обитания этих животных.

      Сноска. Статья 250 с изменением, внесенным Законом РК от 15.06.2017 № 73-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 251. Пользование редкими и находящимися под угрозой исчезновения видами животных, обитающими в состоянии естественной свободы

      1. Если пользование редкими и находящимися под угрозой исчезновения видами животных, обитающими в состоянии естественной свободы, в научных, культурно-просветительских, воспитательных и эстетических целях осуществляется без изъятия животных из среды обитания, уполномоченный государственный орган в области охраны, воспроизводства и использования животного мира вправе вводить ограничения на посещение определенных мест и в определенные сроки. Сведения об указанных ограничениях публикуются в районных и областных средствах массовой информации, а в соответствующих местах устанавливаются предупреждающие щиты.

      2. Физические и юридические лица, заинтересованные в содержании и разведении в неволе и (или) полувольных условиях редких и находящихся под угрозой исчезновения видов животных, обязаны в установленные сроки выпустить в среду обитания соответствующее изъятым из нее количество особей редких и находящихся под угрозой исчезновения видов животных, полученных путем искусственного разведения. Выпуск животных осуществляется по акту в присутствии должностных лиц уполномоченного государственного органа в области охраны, воспроизводства и использования животного мира.

      Сноска. Статья 251 с изменением, внесенным Законом РК от 15.06.2017 № 73-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 252. Содержание и разведение в неволе и (или) полувольных условиях редких и находящихся под угрозой исчезновения видов животных

      Сноска. Заголовок статьи 252 в редакции Закона РК от 15.06.2017 № 73-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      1. Искусственное разведение редких и находящихся под угрозой исчезновения видов животных может быть в неволе (клеточное и вольерное содержание) или полувольных условиях (содержание в парках и на других участках с условиями, близкими к естественной среде обитания).

      2. Содержание и разведение в неволе и (или) полувольных условиях редких и находящихся под угрозой исчезновения видов животных разрешаются физическим и юридическим лицам при соблюдении ими следующих требований:

      1) наличие условий для содержания животных, включая отведенные в установленном порядке участок или помещение, оборудованные вольерами, клетками и другими сооружениями;

      2) выполнение в необходимых объемах зоотехнических, ветеринарных и санитарно-эпидемиологических мероприятий;

      3) наличие специалистов зоологического, зоотехнического и ветеринарного профилей, а у граждан - навыков по содержанию животных в неволе или полувольных условиях;

      4) наличие разрешения уполномоченного государственного органа в области охраны, воспроизводства и использования животного мира.

      3. В разрешении на содержание и разведение в неволе и (или) полувольных условиях редких и находящихся под угрозой исчезновения видов животных указываются обязательные для выполнения требования, а также максимальное количество особей по видам животных. Если физические и юридические лица не выполняют условий разрешения, после трех предупреждений на протяжении шести месяцев разрешение может быть отозвано или аннулировано.

      4. Содержание и разведение в неволе и (или) полувольных условиях редких и находящихся под угрозой исчезновения видов животных в специализированных зоологических питомниках осуществляются в соответствии с положениями об этих питомниках.

      5. Владельцы животных, отнесенных к редким и находящимся под угрозой исчезновения видам и содержащихся в неволе и (или) полувольных условиях, обязаны провести несъемное кольцевание или мечение этих животных и иметь паспорта на них.

      6. Физические и юридические лица, которые содержат в неволе и (или) полувольных условиях животных, отнесенных к редким и находящимся под угрозой исчезновения, имеют право на приобретение, сбыт и обмен этих животных в пределах Республики Казахстан только по разрешению уполномоченного государственного органа в области охраны, воспроизводства и использования животного мира.

      7. Физические и юридические лица, имеющие в собственности животных, отнесенных к редким и находящимся под угрозой исчезновения, содержащихся в неволе и (или) полувольных условиях, могут использовать их для целей международной торговли в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

      8. Если международная торговля редкими и находящимися под угрозой исчезновения видами животных, разводимыми в неволе и (или) полувольных условиях, может причинить государству экологический и (или) экономический ущерб, Правительство Республики Казахстан вправе вводить ограничения для этой торговли.

      Сноска. Статья 252 с изменениями, внесенными Законом РК от 15.06.2017 № 73-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 37. ЭКОЛОГИЧЕСКИЕ ТРЕБОВАНИЯ
НА ОСОБО ОХРАНЯЕМЫХ ПРИРОДНЫХ ТЕРРИТОРИЯХ

Статья 253. Экологические требования при использовании особо охраняемых природных территорий

      В целях сохранения и улучшения экологического состояния особо охраняемых природных территорий, имеющих особую ценность в качестве среды обитания редких и находящихся под угрозой исчезновения и ценных видов животных, уполномоченный орган в области охраны окружающей среды по согласованию с уполномоченным государственным органом в области особо охраняемых природных территорий может разрабатывать и вводить для этих территорий более строгие экологические нормативы, чем те, которые установлены для всей территории Республики Казахстан.

Статья 254. Экологические требования при размещении на особо охраняемых природных территориях населенных пунктов, объектов промышленности, сельского хозяйства и мелиорации, энергетики, транспорта и связи, военных и оборонных объектов и сооружений, не связанных с целями и функционированием особо охраняемых природных территорий

      В целях улучшения экологического состояния, а также предотвращения ущерба особо охраняемым природным территориям размещение населенных пунктов, объектов промышленности, сельского хозяйства и мелиорации, энергетики, транспорта и связи, военных и оборонных объектов и сооружений, не связанных с целями и функционированием особо охраняемых природных территорий, производится в соответствии с законодательством Республики Казахстан, в том числе экологическими требованиями для данных территорий.

Статья 255. Специальные экологические требования к проведению операций по недропользованию на территории государственных заповедных зон

      Сноска. Заголовок статьи 255 в редакции Закона РК от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

      1. Для предотвращения возможного отрицательного воздействия при проведении операций по недропользованию на окружающую среду и объекты государственного природно-заповедного фонда природопользователю необходимо:

      1) согласовать с уполномоченными государственными органами в области особо охраняемых природных территорий, охраны, воспроизводства и использования животного мира:

      число и расположение площадок, необходимых при ремонте технологической дороги и линий электропередачи, а также необходимости съездов автотранспорта с дороги в процессе деятельности природопользователя;

      схему вспомогательных технологических дорог по территории проведения операций по недропользованию;

      расположение и оборудование площадок для складирования отходов производства и потребления, а также слива горюче-смазочных материалов и других загрязняющих веществ;

      вырубку и корчевку деревьев и кустарников на территории проведения операций по недропользованию для подготовки технологических площадок, предусмотренных проектом;

      2) в целях четкого обозначения границ территории проведения операций по недропользованию определить границы в натуре путем установления аншлагов;

      3) производить транспортировку химических и радиоактивных материалов исключительно в специальных емкостях, предотвращающих их попадание в окружающую среду;

      4) поддерживать покрытие технологической дороги в состоянии, не допускающем разрушения полотна, ее повышенного пыления, повышения опасности утечки химических и радиоактивных веществ при транспортировке;

      5) произвести рекультивацию отвалов, вывоз или захоронение в отведенных местах остатков строительных материалов, использовавшихся при ремонте технологической дороги и линий электропередачи.

      2. На территории государственных заповедных зон запрещаются:

      1) размещение и строительство населенных пунктов, постоянных объектов промышленности, сельского хозяйства и мелиорации, энергетики, транспорта и связи, военных и оборонных объектов, санаториев, домов отдыха, пунктов питания, гостиниц, иных объектов и сооружений, не связанных с целями и функционированием государственной заповедной зоны;

      2) проведение работ, которые могут повлечь изменение естественного облика природных ландшафтов, нарушение устойчивости экологических систем;

      3) захоронение отходов производства и потребления, а также радиоактивных материалов;

      4) использование понижений рельефа местности для сброса промышленных и прочих загрязненных вод;

      5) применение потенциально опасных химических и биологических веществ, осуществление вредных физических воздействий на окружающую среду;

      6) организация стоянок, установка палаток, разведение костров за пределами предусмотренных для этого мест;

      7) движение и стоянка механических транспортных средств, прогон домашних животных вне дорог общего назначения и вне специально предусмотренных для этого мест;

      8) интродукция растений и животных, чуждых местной флоре и фауне;

      9) промышленная заготовка растений, используемых в медицине и других целях;

      10) изъятие объектов животного мира, рубка деревьев и кустарников, заготовка второстепенных лесных материалов и сенокошение без специального разрешения уполномоченного государственного органа в области охраны, воспроизводства и использования животного мира;

      11) съезд транспортных средств с технологической дороги, за исключением площадок, специально отведенных по согласованию с уполномоченным государственным органом в области охраны, воспроизводства и использования животного мира, а также движение по территории проведения операций по недропользованию вне дорожной сети;

      12) добыча общераспространенных полезных ископаемых;

      13) складирование отходов производства и потребления вне специально отведенных для этого мест, предотвращающих перенос отходов (ветром, осадками) по территории проведения операций по недропользованию и государственной заповедной зоне;

      14) слив горюче-смазочных материалов и других загрязняющих веществ, за исключением площадок на территории проведения операций по недропользованию, в специально отведенных местах по согласованию с уполномоченным государственным органом в области охраны, воспроизводства и использования животного мира.

      3. В целях контроля за состоянием окружающей среды необходимо обеспечить ежегодное составление и согласование с уполномоченными государственными органами в области особо охраняемых природных территорий, охраны окружающей среды и охраны, воспроизводства и использования животного мира программы производственного мониторинга за состоянием окружающей среды, в которой должны быть предусмотрены:

      1) ежеквартальный контроль химического состава воды в артезианских скважинах и колодцах в радиусе до двадцати километров от территории проведения операций по недропользованию;

      2) ежеквартальный контроль уровней радиации и содержания радиоактивных веществ в грунте на территории проведения операций по недропользованию и в радиусе до десяти километров за ее пределами;

      3) ежеквартальный контроль концентраций загрязняющих веществ, образующихся в ходе деятельности, в окружающей среде;

      4) конкретные сроки и исполнители мероприятий, форма завершения и отчетности.

      Сноска. Статья 255 с изменениями, внесенными законами РК от 15.06.2017 № 73-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Глава 38. ЭКОЛОГИЧЕСКИЕ ТРЕБОВАНИЯ ПРИ ОСУЩЕСТВЛЕНИИ
ХОЗЯЙСТВЕННОЙ И ИНОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ В ГОСУДАРСТВЕННОЙ
ЗАПОВЕДНОЙ ЗОНЕ В СЕВЕРНОЙ ЧАСТИ КАСПИЙСКОГО МОРЯ

Статья 256. Границы государственной заповедной зоны в северной части Каспийского моря

      Границы государственной заповедной зоны в северной части Каспийского моря устанавливаются Правительством Республики Казахстан.

Статья 257. Ограничения режима пользования

      1. В пределах государственной заповедной зоны в северной части Каспийского моря на основании функционального зонирования выделяются заповедные участки с полным запретом хозяйственной и иной деятельности и дополнительные временные ограничения на проведение отдельных видов работ в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об особо охраняемых природных территориях".

      2. В заповедной зоне устанавливается следующий режим пользования:

      1) для обеспечения нормального нерестового хода рыб и ската молоди в море запрещаются в период с 1 апреля по 15 июля проведение строительных и геофизических работ, испытание скважин и судоходство в приустьевых районах рек Урала и Волги в радиусе 50 километров от наиболее выдвинутой в сторону моря точки казахстанской части наземной дельты реки Волги и наиболее выдвинутой в сторону моря точки наземной дельты реки Урала, а также в полосе шириной 15 километров от береговой линии на 1 января 1994 года между границами вышеуказанных придельтовых пространств и далее на восток до реки Эмба. При этом допускается судоходство судов, осуществляющих промысел рыбы и ее транспортировку, выставление, замену, снятие и проверку средств навигационной обстановки, научно-исследовательские работы по согласованию с уполномоченным государственным органом в области охраны, воспроизводства и использования животного мира;

      2) в период, указанный в подпункте 1) настоящего пункта, процесс добычи нефти должен быть переведен на автономное обеспечение оборудованием, химическими реагентами, горюче-смазочными и другими материалами, продовольствием. Должны быть приняты все меры, обеспечивающие накопление и хранение отходов процесса добычи нефти для их последующего вывоза по окончании периода запрета;

      3) в целях сохранения птиц в местах гнездования (тростниковых зарослях, песчаных прибрежных косах и островах) запрещается в период, указанный в подпункте 1) настоящего пункта, проведение строительных работ, а также испытание скважин;

      4) проведение работ в сроки, отличные от указанных в подпункте 1) настоящего пункта, в пределах тростниковых зарослей (естественный биологический фильтр) на границе суша - море регулируется решениями уполномоченных государственных органов в области охраны окружающей среды и особо охраняемых природных территорий с учетом сезона года;

      5) для сохранения популяции каспийского тюленя проведение нефтяных операций с октября по май месяцы должно осуществляться на расстоянии не ближе 1852 метров (1 морская миля) от мест их концентрации. Учитывая смену лежбищ, должны быть приняты все возможные меры для выявления мест концентрации тюленей;

      6) во избежание негативных воздействий на птиц и каспийских тюленей запрещается пролет воздушного транспорта над установленными местами их обитания и размножения на высоте ниже 1 километра, кроме случаев проведения научно-исследовательских и аварийно-спасательных работ с предварительным уведомлением уполномоченных государственных органов в области охраны окружающей среды и особо охраняемых природных территорий.

      Сноска. Статья 257 с изменениями, внесенными законами РК от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 258. Экологические требования при осуществлении хозяйственной и иной деятельности в водоохранной зоне

      1. Ширина водоохранной зоны по берегу Каспийского моря принимается равной 2000 метров от отметки средне-многолетнего уровня моря за последнее десятилетие, равной минус 27,0 метра.

      В пределах населенных пунктов границы водоохранной зоны устанавливаются исходя из конкретных условий их планировки и застройки при обязательном инженерном или лесомелиоративном обустройстве береговой зоны (парапеты, обвалование, лесокустарниковые полосы), исключающем засорение и загрязнение водного объекта.

      2. В пределах водоохранной зоны запрещаются:

      1) проектирование, строительство и ввод в эксплуатацию новых и реконструируемых объектов, не обеспеченных сооружениями и устройствами, предотвращающими загрязнение и засорение водных объектов и их водоохранных зон и полос;

      2) размещение и строительство за пределами населенных пунктов складов для хранения нефтепродуктов, пунктов технического обслуживания спецтехники, механических мастерских, моек, мест размещения отходов, а также размещение других объектов, негативно влияющих на качество воды;

      3) производство строительных, дноуглубительных и взрывных работ, добыча полезных ископаемых, прокладка кабелей, трубопроводов и других коммуникаций, буровых, сельскохозяйственных и иных работ, за исключением случаев, когда эти работы согласованы с уполномоченными государственными органами в области охраны окружающей среды и использования и охраны водного фонда.

Статья 259. Экологические требования при осуществлении хозяйственной и иной деятельности в предохранительной зоне

      1. Проведение нефтяных операций в предохранительной зоне осуществляется в соответствии с Кодексом Республики Казахстан "О недрах и недропользовании".

      2. В пределах предохранительной зоны запрещается строительство полигонов по захоронению отходов.

      Сноска. Статья 259 с изменениями, внесенными законами РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Статья 260. Охрана прибрежных вод в северной части Каспийского моря в местах водопользования населения

      1. Районы охраны прибрежных вод в северной части Каспийского моря в местах водопользования населения устанавливаются местными исполнительными органами в пределах своей компетенции с учетом фактического и перспективного водопользования. Ширина этого района в сторону моря должна быть не менее 3,9 километра (2 мили) от среднемноголетнего уровня моря за последнее десятилетие.

      2. Прибрежная полоса суши, выделяемая в составе районов охраны прибрежных вод в северной части Каспийского моря, в местах водопользования населения соответствует водоохранной зоне Каспийского моря как в части определения границ, так и режима охраны.

Статья 261. Экологические требования при осуществлении хозяйственной и иной деятельности в пределах зоны влияния сгонно-нагонных колебаний уровня моря

      1. Зона влияния сгонно-нагонных колебаний уровня моря не имеет четко фиксированных границ и ориентировочно распространяется от абсолютных отметок минус 29 метров в пределах акватории до минус 26 метров на суше.

      2. В пределах зоны влияния сгонно-нагонных колебаний уровня моря запрещаются:

      1) проектирование, строительство и ввод в эксплуатацию новых и реконструируемых объектов, не обеспеченных сооружениями и устройствами, предотвращающими загрязнение и засорение водных объектов и их водоохранных зон и полос;

      2) размещение и строительство за пределами населенных пунктов складов для хранения нефтепродуктов, пунктов технического обслуживания техники, механических мастерских, моек, организации и обустройства мест размещения отходов, а также размещение других объектов, негативно влияющих на качество воды;

      3) производство строительных, дноуглубительных и взрывных работ, добыча полезных ископаемых, прокладка кабелей, трубопроводов и других коммуникаций и буровых, сельскохозяйственных и иных работ без проектов, прошедших государственную экологическую экспертизу.

Статья 262. Общие экологические требования при осуществлении хозяйственной и иной деятельности в государственной заповедной зоне в северной части Каспийского моря

      1. Работы, связанные с выемкой и перемещением грунтов, допускаются при наличии специального разрешения, выдаваемого уполномоченным государственным органом по изучению недр.

      2. Строительство, монтаж и демонтаж сооружений могут осуществляться только при использовании технологий, обеспечивающих сбор всех видов загрязняющих веществ.

      3. При обнаружении в пределах контрактной территории ранее пробуренных скважин недропользователь обязан принять их на баланс и проводить по ним мониторинг.

      4. Эмиссии в окружающую среду на всех этапах нефтяных операций не должны превышать установленные для них нормативы предельно допустимых выбросов и сбросов загрязняющих веществ.

      5. Запрещается сжигание флюидов на факелах при эксплуатации скважин, за исключением случаев угрозы аварийной ситуации.

      6. Сжигание углеводородов на факеле при испытании скважин должно быть сведено до минимума. В случае признания итогами экологической экспертизы метода, указанного в настоящем пункте, как наиболее безопасного для окружающей среды применять его необходимо только при благоприятных погодных условиях, способствующих рассеиванию дымового шлейфа, при этом конструкция факельных установок должна обеспечивать полное сгорание углеводородов. В случае расположения скважины на путях миграции птиц должны быть приняты организационно-технические меры для исключения ущерба орнитофауне.

      7. Выбросы в атмосферу подлежат контролю в соответствии с требованиями законодательства Республики Казахстан, апробированными принципами и методами, принятыми в международной практике в области охраны окружающей среды при проведении нефтяных операций.

      8. В пределах государственной заповедной зоны в северной части Каспийского моря запрещается сброс сточных вод и отходов, за исключением ограниченного перечня незагрязненных или очищенных сточных вод, в том числе вод систем охлаждения и пожаротушения и балластовых вод, сбрасываемых по разрешению уполномоченных государственных органов в области охраны окружающей среды, использования и охраны водного фонда, а также государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения. Температура воды в результате сброса за пределами контрольного створа не должна повышаться более чем на пять градусов по сравнению со среднемесячной температурой воды в период сброса за последние три года.

      9. Закачка отходов бурения в недра запрещается без предварительных операций по их обезвреживанию и осуществляется согласно проекту, прошедшему государственную экологическую экспертизу.

      9-1. Закачка в недра попутного нефтяного газа в северной части Каспийского моря сверх норм, обеспечивающих увеличение нефтеотдачи путем поддержания пластового давления, предусмотренного утвержденными проектными документами, а также нагнетание попутного газа сверх проектных показателей запрещаются.

      10. Все операции по обезвреживанию и хранению отходов бурения (шламы и растворы), не вовлекаемых в оборот и не закачиваемых в недра, должны осуществляться на специальном полигоне вне государственной заповедной зоны в северной части Каспийского моря. Указанные операции должны обеспечивать завершение строительства полигона к моменту начала буровых работ и осуществляться по согласованию с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      11. Морские производственные объекты (бурения, добычи, эксплуатации) и обслуживающие их суда должны быть оборудованы установкой для очистки и обеззараживания сточных вод или для сбора, хранения и последующей передачи сточных вод на специализированные суда или береговые приемные устройства. Для сбора или обработки мусора (измельчения или прессования) должны быть предусмотрены соответствующие устройства. Допускается инсинерация медицинских и пищевых отходов при использовании наилучших доступных технологий и наличии положительного заключения государственной экологической экспертизы к проектной документации.

      12. При проведении любых видов строительных и иных работ запрещается использование взрывных работ в толще воды и на морском дне. Взрывные работы под морским дном могут осуществляться по разрешению уполномоченных государственных органов в области охраны окружающей среды, использования и охраны водного фонда и по изучению недр.

      13. Запрещаются нарушение мест гнездования водоплавающих и околоводных птиц, а также преграждение доступа к нерестилищам осетровых рыб.

      14. Забор воды из моря допускается только при условии оснащения водозаборных сооружений рыбозащитными устройствами. На водозаборных сооружениях должны быть установлены технические устройства для непрерывного контроля эффективности работы рыбозащитных устройств.

      15. Перед началом работ по добыче нефти за счет финансовых средств недропользователя должны предусматриваться комплексные программы по охране окружающей среды, включая мероприятия по охране нерестилищ и воспроизводству ценных промысловых рыб, а также среды обитания тюленей в государственной заповедной зоне в северной части Каспийского моря.

      16. Маршруты для транспорта должны выбираться таким образом, чтобы предотвратить или уменьшить их влияние на морских млекопитающих, рыб и птиц.

      17. Запрещается прокладка железнодорожных путей, автомобильных дорог, магистральных трубопроводов, не предусмотренных проектом в зоне действия специальных требований.

      18. Для проведения работ на мелководье должны использоваться транспортные средства, обеспечивающие сохранение высокопродуктивных донных сообществ и нерестилищ. В случае необходимости при проведении мониторинга состояния окружающей среды допускается использование специальных транспортных средств на расширенных гусеницах, шинах низкого давления, воздушной подушке, в минимальной степени нарушающих целостность почвенно-растительного покрова и существующих биоценозов.

      19. В составе буровых и тампонажных жидкостей не должны применяться вещества, не согласованные в составе технического проекта. В случае использования иных веществ недропользователь согласовывает их применение с уполномоченными государственными органами в области охраны окружающей среды и по изучению недр.

      20. Буровые установки необходимо комплектовать двигателями внутреннего сгорания, отвечающими требованиям Международной морской организации по предельным значениям выхлопов угарных газов.

      21. Энергоустановки должны комплектоваться двигателями внутреннего сгорания или турбинами двойного топлива (дизельное топливо - газ).

      22. Проведению разведки на море должна предшествовать подготовка проекта работ с учетом мирового опыта, включая оценку воздействия на окружающую среду в полном объеме. Анализ современного состояния ранее изученного района намечаемой хозяйственной деятельности должен быть основан на результатах полевых исследований, проведенных не ранее чем за четыре года до представления оценки воздействия на окружающую среду.

      23. Обязательным элементом при оценке воздействия на окружающую среду является анализ альтернативных вариантов, включая отказ от проведения разведки на особо уязвимых участках акватории моря и прибрежной зоны.

      24. В водоохраной зоне и на мелководных прибрежных участках моря глубиной до 5-10 метров бурение скважин осуществляется с помощью буровых установок на электроприводе от внешних сетей. Если бурение ведется буровой установкой от генератора с дизельным топливом и дизельным приводом, то выпуск неочищенных выхлопных газов в атмосферу с таких установок должен быть снижен до минимума.

      25. При проведении нефтяных операций на море, на каждом морском сооружении и на каждом судне, на которых осуществляется перевозка нефти и нефтесодержащих грузов, должны размещаться абсорбенты и материалы, необходимые для ограждения и сбора последствий разливов.

      Сноска. Статья 262 с изменениями, внесенными законами РК от 15.07.2011 № 461-IV (вводится в действие по истечении шести месяцев после его первого официального опубликования); от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 25.04.2016 № 505-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 263. Экологические требования при проведении геофизических работ

      1. При проведении геофизических работ запрещается:

      1) использовать взрывные источники сейсмических волн и пневмоисточники с параметрами, оказывающими вредное воздействие на ихтиофауну и среду ее обитания;

      2) применять аппаратуру и методы, безопасность которых не подтверждена документально или на основе опытных геофизических работ;

      3) оставлять в море без контроля сейсмические косы во избежание их отрыва и уноса, а также буксировка их по дну.

      2. В целях сохранения популяции каспийского тюленя проведение сейсмических работ и иной хозяйственной деятельности в период с октября по май корректируется отводом сейсмопрофилей на расстояние не менее одной морской мили от мест концентрации тюленей на островных и ледовых лежбищах. Для выявления мест высокой концентрации тюленей, учитывая частую смену лежбищ, должны предусматриваться предварительные авиационные облеты.

      3. В процессе сейсморазведки может быть предусмотрено использование средств отпугивания рыб из зоны работ.

Статья 264. Экологические требования при разведке и добыче на море

      1. Бурение скважин должно осуществляться на основе передовых апробированных принципов и методов, принятых в международной практике, в области охраны окружающей среды при проведении нефтяных операций.

      2. Места для размещения морских буровых платформ в пределах контрактной территории должны выбираться с учетом максимально возможного сохранения морских районов, имеющих перспективное значение для рыболовного промысла, сохранения и воспроизводства ценных видов рыб и других объектов водного промысла.

      3. Проведение буровых работ с буровой баржи или платформы при наличии ледового покрова на акватории, доступной для судоходства, должно осуществляться при постоянном присутствии корабля ледокольного типа с оборудованием, необходимым для локализации возможного разлива углеводородов. Требование, указанное в настоящем пункте, не распространяется на бурение, ведущееся с искусственных островов.

      4. Запрещаются проведение в тяжелых ледовых условиях на море вскрытия продуктивного горизонта подсолевой толщи и испытание скважин с предполагаемым экстремальным давлением и высоким содержанием сероводорода.

      5. Для обеспечения устойчивого существования экосистемы государственной заповедной зоны в северной части Каспийского моря при проектировании разведки и добычи на море максимально ограничивается строительство буровых оснований, испытание скважин и судоходство.

      6. При проведении нефтяных операций недропользователь должен обеспечить мероприятия по предупреждению, локализации и ликвидации аварийных разливов.

      7. При проведении на море нефтяных операций по добыче недропользователь обязан проводить мониторинг производственного процесса путем наблюдения и замеров на устьях скважин в порядке, определенном уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      Сноска. Статья 264 с изменениями, внесенными законами РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 25.04.2016 № 505-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 265. Экологические требования при проектировании и строительстве нефтегазопроводов

      1. Проектирование и строительство нефтегазопроводов и сопровождающих их объектов в зоне влияния сгонно-нагонных колебаний уровня моря должны проводиться с учетом их максимальных амплитуд.

      2. Проектирование автоматических запорных задвижек на нефтегазопроводах необходимо производить с учетом оценки рисков, связанных с возможным нарушением целостности нефтегазопроводов.

      3. При строительстве нефтегазопроводов должны применяться технические средства и оборудование, обеспечивающие минимальный объем нарушений морского дна, и использоваться технологии и методы, локализующие распространение взвешенных веществ в толще воды.

      4. В государственной заповедной зоне в северной части Каспийского моря обязательным является заглубление нефтегазопроводов, обеспечивающее их защиту от повреждения подвижными льдами, якорями судов и прочими посторонними воздействиями техногенного характера.

      5. Вдоль нефтегазопроводов должны устанавливаться охранные зоны в виде участков водного пространства от водной поверхности до дна, заключенного между параллельными плоскостями, отстоящими от оси крайних ниток трубопровода на пятьсот метров с каждой стороны.

      6. Сброс воды при гидроиспытании нефтегазопроводов должен производиться за пределами границ государственной заповедной зоны в северной части Каспийского моря.

Статья 266. Экологические требования для береговых баз снабжения и объектов береговой инфраструктуры

      1. Строительство береговых баз, в том числе складов горюче-смазочных материалов, станции технического обслуживания транспортных средств, кроме портов и причалов, должно осуществляться вне водоохранной зоны берега Каспийского моря с использованием существующей инфраструктуры. Допускаются строительство объектов и выполнение работ в водоохранной зоне, предусмотренных законодательством Республики Казахстан.

      2. Районы причалов и баз снабжения должны планироваться таким образом, чтобы операции по снабжению, техническому обслуживанию и заправке осуществлялись с соблюдением всех требований, обеспечивающих безопасность окружающей среды и здоровья населения.

      3. По завершении функционирования объектов береговой инфраструктуры и их демонтажа должна быть проведена рекультивация земель в соответствии с проектной документацией, согласованной с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

Статья 267. Экологические требования для судоходства

      1. Запрещается использовать оборудование и аппаратуру, а также суда, ранее работавшие в иных водных бассейнах, без проведения экологического обследования во избежание случайной интродукции в Каспийское море объектов растительного и животного мира.

      2. Все виды перемещений водным транспортом должны быть представлены в составе предпроектной и проектной документации. На стадии детального проектирования и при организации работ должно быть определено расписание по сезонам и указаны маршруты следования судов на картографических материалах. При выборе маршрутов перемещения должны быть учтены гидрометеорологические условия, включая ледовые, а также периоды и места нереста и миграции ценных видов рыб, лежбищ тюленей, гнездования птиц.

      3. Все суда должны быть оборудованы системами закрытой бункеровки топливом, емкостями по сбору загрязненных вод и бытового мусора, снабженными устройствами, не позволяющими сброс и выброс в открытые водоемы.

      4. Перевозка сыпучих материалов, химических реагентов и опасных грузов должна осуществляться в закрытых контейнерах и специальных емкостях, исключающих их попадание в окружающую среду в соответствии с требованиями законодательства Республики Казахстан о торговом мореплавании.

      5. Корпуса судов, других плавательных средств, морских буровых установок и платформ должны быть покрыты современными сертифицированными антикоррозионными материалами.

      6. Заправка судов в море должна производиться с помощью систем, исключающих разливы и утечки топлива и горюче-смазочных материалов.

      7. Шумы и вибрация от судов не должны превышать предельно допустимые уровни шума, установленные санитарно-эпидемиологическими правилами и нормами, гигиеническими нормативами.

      8. Строительное оборудование судов специального назначения должно комплектоваться приспособлениями для снижения уровня шума и вибрации.

      9. Для танкерной перевозки углеводородов и иных опасных веществ в акватории Каспийского моря эксплуатируются танкеры с двойным корпусом.

      10. Суда должны быть снабжены оборудованием, не допускающим загрязнения палуб судов нефтепродуктами, сброса загрязненных сточных вод в водоемы. Запрещается сброс с судов нефти, вредных веществ и содержащих их вод, пищевых отходов, бытового мусора и всех видов пластмасс в водные объекты.

      11. Режим судоходства устанавливается по согласованию с уполномоченными государственными органами в области охраны, воспроизводства и использования животного мира и использования и охраны водного фонда.

      Сноска. Статья 267 с изменениями, внесенными законами РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015); от 05.05.2017 № 59-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 268. Экологические требования к консервации и ликвидации объектов нефтяных операций

      1. Консервация или ликвидация объектов нефтяных операций на море, разведки, в том числе твердых полезных ископаемых, минеральных и (или) питьевых вод, осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан о недрах и недропользовании.

      2. В случае консервации скважин после завершения испытаний недропользователь обязан провести работы по консервации, обеспечить сохранность бурового основания и надежную герметизацию скважины до момента возобновления работ.

      3. При ликвидации скважин, пробуренных с насыпного основания (подводной бермы или острова), недропользователь обязан обеспечить их герметизацию и контроль за состоянием искусственного основания, предварительно проведя его очистку от возможного загрязнения углеводородами и иными химическими веществами. В случае размыва острова (бермы) недропользователь обязан обозначить его вехой или бакеном до проведения окончательной нивелировки основания и передать координаты уполномоченным государственным органам по изучению недр, внутреннего водного транспорта для нанесения на морские карты в целях обеспечения безопасности судоходства.

      4. При ликвидации скважин, пробуренных с платформ любого типа, их конструкции должны быть полностью демонтированы и удалены, а оголовки герметизированных скважин срезаны на уровне дна во избежание помех рыболовству и судоходству.

      5. Решение о ликвидации насыпных добычных островов, выведенных из эксплуатации, должно приниматься на основании проведенной оценки воздействия на окружающую среду от проведения работ по ликвидации.

      6. Консервация и ликвидация затопленных и подтопленных старых скважин должны выполняться по проектам, включающим оценку воздействия на окружающую среду, прошедшим в соответствии с законодательством Республики Казахстан государственные экологическую экспертизу, экспертизу промышленной безопасности и экспертизу, проводимую в соответствии с законодательством Республики Казахстан о недрах и недропользовании. При этом обязательно должен быть разработан и утвержден план аварийного реагирования на разливы нефти. Не допускается ведение работ без их обеспечения необходимым оборудованием, специалистами, транспортными и иными средствами по предотвращению и реагированию на аварийные ситуации в соответствии с планом аварийного реагирования на разливы нефти.

      Сноска. Статья 268 с изменениями, внесенными законами РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 11.04.2014 № 189-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 269. Мониторинг окружающей среды государственной заповедной зоны в северной части Каспийского моря

      1. В государственной заповедной зоне в северной части Каспийского моря обязательно осуществляется государственный экологический мониторинг уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      2. Недропользователь, осуществляющий хозяйственную деятельность в государственной заповедной зоне в северной части Каспийского моря, обязан вести ежегодный производственный мониторинг окружающей среды (по климатическим сезонам) по всей контрактной территории, за исключением мониторинга в зимний период на акватории моря, покрытой льдами, с целью предотвращения негативного воздействия на морскую среду.

      3. Материалами оценки воздействия на окружающую среду каждого этапа нефтяных операций (геофизические исследования, инженерно-геологические изыскания, бурение, строительство, обустройство, эксплуатация, ликвидация и иное) должно быть предусмотрено проведение производственного мониторинга, которое включает в себя:

      1) натурные исследования состояния окружающей среды на производственных объектах каждого из этапов нефтяных операций;

      2) мониторинг источников загрязнения;

      3) мониторинг состояния окружающей среды;

      4) мониторинг последствия аварийного загрязнения окружающей среды.

      4. Государственный экологический и производственный мониторинг окружающей среды должны включать наблюдения за следующими параметрами:

      1) уровнем загрязнения вод, а также донных отложений по физическим, химическим и гидробиологическим показателям в различных по статусу (режиму) участках Каспийского моря;

      2) балансом и трансформацией загрязняющих веществ в определенных участках Каспийского моря (контрольные точки отбора проб в открытом море, заливах, приустьевых участках, в реках, впадающих в море, районах проведения нефтяных операций) на границе раздела атмосфера - вода и накопления их в донных отложениях (осадках);

      3) естественными циркуляционными процессами, гидрометеорологическими показателями (температурой воды, течениями, скоростью и направлением ветров, атмосферными осадками, атмосферным давлением, влажностью воздуха).

      5. В случае необходимости и по требованию уполномоченного органа в области охраны окружающей среды недропользователь должен провести дополнительные исследования состояния окружающей среды.

      6. Недропользователь определяет виды и методы наблюдения за состоянием окружающей среды в порядке, установленном уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      7. При проведении производственного мониторинга недропользователь должен учитывать результаты наблюдений предыдущих лет и использовать показания уже существующих станций, расположенных на площади работ (в пределах контрактной территории и в ее окружении), в целях продолжения долгосрочного ряда наблюдений.

      8. В случае возникновения аварийных ситуаций должен быть безотлагательно организован мониторинг последствий аварийного загрязнения окружающей среды.

      9. Недропользователь обязан передать результаты производственного мониторинга в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды.

      Сноска. Статья 269 с изменениями, внесенными законами РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 28.04.2016 № 506-V (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 39. Экологические требования к использованию
радиоактивных материалов, атомной энергии и обеспечению
радиационной безопасности

      Сноска. Заголовок главы 39 в редакции Закона РК от 12.01.2016 № 443-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 270. Трансграничное перемещение радиоактивных отходов и материалов

      1. Запрещается ввоз в Республику Казахстан в целях хранения или захоронения радиоактивных отходов из других государств, за исключением собственных радиоактивных отходов Республики Казахстан, вывезенных для переработки в другие государства. Запрещается также захоронение (размещение) радиоактивных отходов и материалов на поверхности земли и в недрах без проведения мероприятий, предупреждающих попадание радиоактивных веществ в окружающую среду.

      2. Ввоз в Республику Казахстан радиоактивных материалов, полуфабрикатов, сырья, комплектующих изделий, содержащих радиоактивные вещества выше уровней изъятия, установленных нормами радиационной безопасности, осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области экспортного контроля и подлежит государственному учету ядерных материалов и источников ионизирующего излучения в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области использования атомной энергии.

      3. При трансграничном перемещении радиоактивных материалов природопользователь обязан принять меры для обеспечения перемещения с соблюдением норм международного права. При этом:

      1) природопользователь обязан принять меры для обеспечения перемещения по разрешению и предварительному уведомлению, а также согласия государства назначения;

      2) трансграничное перемещение через государства транзита должно осуществляться при условии выполнения тех международных обязательств, которые соответствуют конкретным используемым видам транспорта;

      3) запрещается отправка отработавшего топлива или радиоактивных отходов для хранения или захоронения в место назначения южнее 60 градусов южной широты.

      Сноска. Статья 270 с изменениями, внесенными законами РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 12.01.2016 № 443-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 271. Экологические требования при использовании радиоактивных материалов

      1. Физические и юридические лица обязаны соблюдать установленные правила производства, хранения, транспортировки, использования, утилизации и удаления радиоактивных материалов, не допускать нарушений нормативов предельно допустимого уровня радиационного воздействия, принимать меры по предупреждению и ликвидации радиационного загрязнения окружающей среды.

      2. В случае обнаружения радиоактивного загрязнения окружающей среды физические и юридические лица должны безотлагательно информировать об этом уполномоченные государственные органы в области атомной энергии и охраны окружающей среды, а также государственный орган санитарно-эпидемиологической службы.

      3. При использовании радиоактивных материалов природопользователи должны обеспечить:

      1) оценку всех факторов, которые могут оказать влияние на радиоактивные материалы в течение срока их использования;

      2) оценку воздействия радиоактивных материалов на здоровье населения и окружающую среду;

      3) предоставление гражданам и общественным объединениям информации о характеристиках радиоактивных материалов и мерах безопасности при их использовании, за исключением информации, составляющей государственную или иную тайну, охраняемую законами Республики Казахстан;

      4) меры для ограничения радиационного воздействия на здоровье населения и окружающую среду, в том числе в результате аварий, с учетом основных норм и правил радиационной безопасности в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области радиационной безопасности населения;

      5) минимальный уровень образования радиоактивных отходов.

Статья 272. Экологические требования при хранении и захоронении радиоактивных материалов и отходов

      1. Радиоактивные отходы, образующиеся на территории Республики Казахстан, должны быть захоронены таким образом, чтобы обеспечить радиационную защиту населения и окружающей среды на период времени, в течение которого они могут представлять потенциальную опасность.

      2. Размещение радиоактивных отходов должно предусматриваться проектной и технической документацией в качестве обязательного этапа любого вида деятельности, ведущего к образованию радиоактивных отходов. Порядок и организация сбора, хранения, транспортировки и захоронения радиоактивных отходов осуществляются в соответствии с законодательством Республики Казахстан об использовании атомной энергии с учетом экологических требований, предусмотренных настоящим Кодексом.

      3. При хранении и захоронении радиоактивных материалов и отходов природопользователи должны обеспечить:

      1) невозможность самопроизвольных цепных ядерных реакций и защиту от избыточного тепловыделения;

      2) эффективную защиту населения и окружающей среды путем применения соответствующих методов защиты в соответствии с правилами и нормами радиационной безопасности;

      3) учет биологических, химических и других рисков, которые могут быть связаны с хранением радиоактивных материалов и отходов;

      4) сохранение учетных документов, касающихся местонахождения, конструкции и содержимого объекта захоронения;

      5) контроль и ограничение несанкционированного доступа к радиоактивным материалам, а также предотвращение незапланированного выброса радиоактивных веществ в окружающую среду.

Статья 273. Экологические требования при транспортировке радиоактивных материалов и отходов

      1. Транспортировка радиоактивных материалов и отходов осуществляется в соответствии с правилами, установленными законодательством Республики Казахстан и международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

      2. Правила транспортировки радиоактивных материалов и отходов должны предусматривать права, обязанности и ответственность грузоотправителя, перевозчика и грузополучателя, меры безопасности, физической защиты, систему согласованных мер по недопущению происшествий и аварий, требования к упаковке, маркировке и транспортным средствам, мероприятию по локализации последствий возможных аварий.

Статья 274. Экологические требования к размещению и эксплуатации ядерных установок и объектов, предназначенных для обращения с радиоактивными отходами

      1. Предложения Правительству Республики Казахстан относительно размещения ядерных установок и объектов, предназначенных для обращения с радиоактивными отходами, имеют право вносить местные государственные органы, физические и юридические лица.

      Для рассмотрения вопроса о размещении ядерной установки или объекта, предназначенного для обращения с радиоактивными отходами, заявитель представляет материалы, подготовленные в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан, которые должны содержать обоснование необходимости сооружения такой установки или объекта, а также альтернативные варианты площадок для их размещения.

      Материалы должны включать:

      1) характеристику окружающей среды в районе возможного размещения ядерной установки или объекта, предназначенного для обращения с радиоактивными отходами;

      2) оценку влияния на здоровье человека и окружающую среду запланированных работ по строительству, введению в эксплуатацию, эксплуатации, снятию из эксплуатации и закрытию объектов;

      3) мероприятия, снижающие негативное влияние на окружающую среду;

      4) положительное заключение государственных экологической, санитарно-эпидемиологической и технической экспертиз с обязательным учетом результатов общественных слушаний.

      2. Решение о сооружении ядерных установок и объектов принимает Правительство Республики Казахстан при согласии местных представительных органов, на территории которых планируется строительство ядерной установки и (или) объекта.

      3. Предоставление земельных участков и недр для размещения ядерных установок и объектов, предназначенных для обращения с радиоактивными отходами, осуществляется в порядке, установленном Земельным кодексом Республики Казахстан, законодательством Республики Казахстан о недрах и недропользовании и настоящим Кодексом.

      4. При принятии решений относительно размещения ядерных установок и объектов, предназначенных для обращения с радиоактивными отходами, должны быть предусмотрены дополнительные мероприятия, направленные на социально-экономическое развитие региона. Объем и порядок осуществления этих мероприятий в каждом конкретном случае устанавливаются Правительством Республики Казахстан по согласованию с органами местного государственного управления на основании научно-экономических обоснований.

      5. Принятие в эксплуатацию ядерной установки или объекта, предназначенного для обращения с радиоактивными отходами, осуществляется государственной приемочной комиссией.

      6. Принятие в эксплуатацию ядерной установки или объекта, предназначенного для обращения с радиоактивными отходами, должно осуществляться в комплексе с предусмотренными в проекте объектами производственного и бытового назначения.

      7. Порядок снятия из эксплуатации ядерной установки или объекта, предназначенного для обращения с радиоактивными отходами, и закрытие хранилища для захоронения радиоактивных отходов должны быть предусмотрены проектом в соответствии с нормами, правилами и стандартами в области использования атомной энергии. Финансирование расходов осуществляется владельцем ядерной установки или объекта, предназначенного для обращения с радиоактивными отходами.

      8. Решение о досрочном снятии из эксплуатации ядерной установки или объекта, предназначенного для обращения с радиоактивными отходами, и о закрытии хранилища для захоронения радиоактивных отходов утверждается Правительством Республики Казахстан и доводится до сведения эксплуатирующей организации или организаций, специализирующихся в данной области, не позднее двух лет до начала указанных действий.

      9. В местах размещения ядерной установки или объекта, предназначенного для обращения с радиоактивными отходами, устанавливаются санитарно-защитная зона и зона наблюдения.

      Размеры и границы зон определяются в проекте в соответствии с правилами и стандартами в области использования атомной энергии. В санитарно-защитной зоне и зоне наблюдения осуществляется контроль за радиационной обстановкой.

      10. В санитарно-защитной зоне независимо от ее параметров и принадлежности не допускается размещение (строительство) жилых зданий, организаций образования, учреждений здравоохранения и отдыха, спортивно-оздоровительных сооружений, включая размещение садоводческих и огороднических земельных участков, а также производство сельскохозяйственной продукции.

      11. Использование в хозяйственных целях земель и водоемов, расположенных в санитарно-защитной зоне, возможно при условии обязательного проведения радиологического контроля продукции.

      Сноска. Статья 274 с изменениями, внесенными Законом РК от 10.07.2012 № 34-V (вводится в действие со дня его первого официального опубликования).

Статья 275. Допустимые уровни радиоактивности строительных материалов, минеральных удобрений, мелиорантов и углей

      1. Допустимые уровни радиоактивности строительных материалов, минеральных удобрений и мелиорантов устанавливаются нормами радиационной безопасности.

      2. Уголь может использоваться для любых целей при непревышении дозовых пределов, установленных нормами радиационной безопасности. Уголь с радиоактивностью выше уровней, предусмотренных действующими нормами радиационной безопасности и санитарными правилами, подлежит складированию и захоронению во внутреннем отвале карьера при условии соблюдения норм радиационной безопасности.

Статья 276. Организация контроля за радиационной обстановкой на территории населенных пунктов, в помещениях жилых и общественных зданий, за радиационной безопасностью стройматериалов, минеральных удобрений, топливно-энергетического сырья и при нефтяных операциях

      1. Организация радиационного контроля ставит своей задачей недопущение превышения установленных нормативных величин радиационной безопасности, а также разработку и внедрение мероприятий по снижению дозовых нагрузок на население.

      2. При отводе земельных участков под застройку населенных пунктов, жилищно-бытовых объектов, промышленных предприятий, зон отдыха и рекреации, садоводческих товариществ в объем обязательных изыскательских работ должны быть включены измерения мощности экспозиционной дозы внешнего гамма-излучения на территории отводимого участка. Результаты оформляются протоколом комиссии по выбору участка под строительство.

      3. При сдаче в эксплуатацию жилых объектов мощность экспозиционной дозы внешнего гамма-излучения измеряется в каждой квартире, а концентрация радона - в одной из квартир первого этажа каждого подъезда. При выявлении превышений допустимых концентраций радона исследования проводятся во всех квартирах дома.

      4. Измерение мощности дозы внешнего гамма-излучения проводится на высоте 1 метра от поверхности земли или пола помещения.

      5. Контроль за содержанием эквивалентной равновесной объемной активности радона осуществляется в соответствии с методическими указаниями государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения и другими методиками, аттестованными в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

      6. Результаты измерений на объектах строительства, сдаваемых в эксплуатацию, оформляются в виде актов радиационного обследования, один экземпляр которого прилагается к акту государственной приемочной комиссии по вводу объекта в эксплуатацию. Ответственность за проведение измерений возлагается на организацию, осуществляющую строительство и предъявляющую объект к сдаче в эксплуатацию.

      7. Возможность, необходимость, объемы и сроки проведения мероприятий по снижению гамма-фона в помещениях и содержания радона определяются комиссией органов местного государственного управления с обязательным участием представителей государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения и территориального органа уполномоченного органа в области охраны окружающей среды.

      8. Природопользователь до начала разработки месторождения строительных материалов, минеральных удобрений, мелиорантов и топливно-энергетического сырья должен получить санитарно-эпидемиологическое заключение о степени их радиационной опасности и условиях их использования. Заключение выдается государственным органом в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения на основании проекта разработки месторождения, включающего раздел радиационно-гигиенической оценки полезного ископаемого по результатам геологоразведочных работ.

      9. Служба радиационного контроля природопользователя обеспечивает выполнение требований проекта по разработке месторождения, результаты радиационного контроля оформляются документально.

      10. Радиационное качество продукции подтверждается заключением органов государственного контроля на основании лабораторных исследований, выполненных аккредитованными лабораториями. Порядок и периодичность подтверждения качества продукции устанавливаются при экспертизе проектов разработки месторождения.

Статья 277. Требования к обеспечению радиационного контроля металлолома

      1. Производственный радиационный контроль металлолома включает:

      1) радиационный контроль всего поступающего в заготовительную организацию металлолома в целях выявления его радиоактивного загрязнения либо наличия в нем локальных источников гамма-излучения;

      2) измерение мощности дозы гамма-излучения при обнаружении превышения радиационного фона вблизи партии или фрагмента металлолома;

      3) выборочную проверку наличия поверхностного загрязнения металлолома альфа- и бета-активными радионуклидами;

      4) проведение радиационного обследования порожнего транспортного средства, предназначенного для перевозки партии металлолома, а также измерение мощности дозы гамма-излучения на поверхности загруженного транспортного средства.

      2. Методика проведения производственного радиационного контроля определяется санитарными правилами.

      Сноска. Статья 277 с изменением, внесенным Законом РК от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015).

Статья 278. Порядок осуществления мероприятий при радиационных авариях

      1. При возникновении чрезвычайных ситуаций при перевозке радиоактивных материалов должны соблюдаться требования законодательства Республики Казахстан в области использования атомной энергии, радиационной безопасности населения и технических регламентов в целях обеспечения защиты здоровья граждан, их имущества и окружающей среды.

      2. Аварийные процедуры должны учитывать возможность образования других опасных веществ вследствие взаимодействия содержимого груза с окружающей средой в случае аварии.

Статья 279. Надзор и контроль в области обеспечения радиационной безопасности

      Надзор и контроль в области обеспечения радиационной безопасности осуществляются в соответствии с законодательством Республики Казахстан об использовании атомной энергии.

Глава 40. ЭКОЛОГИЧЕСКИЕ ТРЕБОВАНИЯ ПРИ ПРОИЗВОДСТВЕ
И ИСПОЛЬЗОВАНИИ ПОТЕНЦИАЛЬНО ОПАСНЫХ ХИМИЧЕСКИХ И
БИОЛОГИЧЕСКИХ ВЕЩЕСТВ, ГЕНЕТИЧЕСКИ МОДИФИЦИРОВАННЫХ
ПРОДУКТОВ И ОРГАНИЗМОВ

Статья 280. Экологические требования при производстве и использовании потенциально опасных химических веществ

      1. В ходе операций по производству и использованию потенциально опасных химических веществ должны обеспечиваться:

      1) выполнение установленных нормативов предельно допустимого воздействия на окружающую среду в процессе производства, хранения, транспортировки и использования;

      2) выполнение мер по предупреждению вредных последствий их применения для здоровья населения и окружающей среды.

      2. Запрещаются производство и импорт продукции, содержащей стойкие органические загрязнители или в результате использования которой образуются стойкие органические загрязнители, предусмотренные международными договорами Республики Казахстан.

      Ограничиваются производство и использование химических веществ, определенных международными договорами Республики Казахстан.

      3. Стойкие органические загрязнители подлежат уничтожению экологически безопасным способом.

      Запрещается использование технологий для уничтожения стойких органических загрязнителей и хлорсодержащих отходов без комплексной очистки отходящих газов. При этом комплексная очистка отходящих газов должна обеспечивать содержание диоксинов и фуранов в очищенных отходящих газах в концентрациях не выше 0,1 нг/м3.

      4. В местах, связанных с производством и переработкой продовольствия или кормов, запрещается использование стойких органических загрязнителей.

      Сноска. Статья 280 с изменениями, внесенными Законом РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 28.04.2016 № 506-V (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 281. Охрана окружающей среды от вредного и неконтролируемого биологического воздействия

      В ходе операций по производству и использованию потенциально опасных биологических веществ, в том числе генетически модифицированных организмов и продуктов, должны обеспечиваться:

      1) выполнение установленных нормативов предельно допустимого воздействия на окружающую среду в процессе производства, хранения, транспортировки и использования;

      2) выполнение мер по предупреждению вредных последствий их применения для здоровья человека и окружающей среды;

      3) использование генетически модифицированных продуктов только в рамках перечня, разрешенного к использованию уполномоченным органом в области охраны окружающей среды и государственным органом в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

Статья 282. Порядок осуществления генно-инженерной деятельности

      1. В ходе операций по производству и использованию генетически модифицированных продуктов и организмов должны соблюдаться следующие требования:

      1) природопользователи должны обладать системами и процедурами определения, откуда и куда поступают генетически модифицированные продукты;

      2) для генетически модифицированных организмов, предназначенных к намеренному выпуску в окружающую среду, природопользователи должны передать в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды и государственный орган санитарно-эпидемиологической службы подробную информацию об их особенностях;

      3) для генетически модифицированных организмов, предназначенных в пищу, корм или переработку, природопользователи должны передавать в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды декларацию о том, что продукт должен использоваться только как пища, корм или для переработки с описанием особенностей генетически модифицированных организмов, которые продукт может содержать;

      4) в отношении пищевых продуктов и кормов, получаемых из генетически модифицированных организмов, природопользователи должны информировать покупателей, что продукт получен из генетически модифицированных организмов;

      5) природопользователи должны сохранять информацию о производстве и использовании генетически модифицированных продуктов и организмов в течение пяти лет и предоставлять ее в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды и государственный орган в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения по их требованиям.

      2. Сельскохозяйственные природопользователи должны посредством маркировки информировать покупателя их урожая, что он приобретает генетически модифицированный продукт, и вести реестр покупателей, которым они поставляют свою продукцию.

      3. Государственные органы распространяют существующие положения о маркировке на все генетически модифицированные пищевые продукты и корма. Маркировке подлежат все пищевые продукты и корма, содержащие или состоящие, или полученные из генетически модифицированных организмов. Целью маркировки является информирование потребителей о фактических свойствах продукта или корма.

      4. Система маркировки генетически модифицированных продуктов основана на возможности обнаружить генетически модифицированные дезоксирибонуклеиды или белки в конечном пищевом продукте.

Глава 41. ЭКОЛОГИЧЕСКИЕ ТРЕБОВАНИЯ ПРИ ОПРЕДЕЛЕНИИ
ПРАВА СОБСТВЕННОСТИ НА ОТХОДЫ ПРОИЗВОДСТВА И ПОТРЕБЛЕНИЯ

Статья 283. Право собственности на отходы производства и потребления

      1. Физические и юридические лица, в результате деятельности которых образуются отходы производства и потребления, являются их собственниками и несут ответственность за безопасное обращение с отходами с момента их образования, если иное не предусмотрено законодательством Республики Казахстан или договором, определяющим условия обращения с отходами.

      2. Право собственности на отходы может быть приобретено другим лицом на основании договора купли-продажи, мены, дарения или иной сделки об отчуждении отходов.

      3. Государство является собственником отходов, которые образуются на объектах государственной собственности или по решению суда признаны поступившими в государственную собственность, а также в других случаях, предусмотренных законодательными актами Республики Казахстан.

      4. Собственник отходов должен пользоваться централизованной системой сбора отходов или услугами субъектов, выполняющих операции по сбору, утилизации, переработке, хранению, размещению или удалению отходов, либо обязан самостоятельно осуществлять операции по размещению и удалению отходов.

      Субъекты, выполняющие операции по сбору, транспортировке, утилизации, переработке и захоронению отходов, принимаемых от сторонних организаций, должны соответствовать квалификационным требованиям, установленным национальными стандартами, и несут ответственность за безопасное обращение с отходами с момента передачи их собственником отходов.

      5. Передача собственником отходов субъектам, выполняющим операции по сбору, утилизации, переработке, хранению, размещению или удалению отходов, означает одновременно переход к таким субъектам права собственности на отходы, если сторонами не заключено соглашение на иных условиях.

      6. Требования к субъектам, выполняющим операции по сбору, транспортировке, утилизации, переработке и захоронению отходов, устанавливаются национальными стандартами. Требования национальных стандартов к субъектам, выполняющим операции по сбору, утилизации, переработке, хранению, размещению или удалению отходов, обязательны для исполнения индивидуальными предпринимателями и юридическими лицами независимо от организационно-правовой формы.

      Сноска. Статья 283 с изменениями, внесенными законами РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 28.04.2016 № 506-V (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.10.2018 № 184-VІ (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Статья 284. Бесхозяйные отходы

      1. Бесхозяйными отходами являются отходы, не имеющие собственника или собственник которых неизвестен.

      2. Собственники земельных участков или землепользователи при выявлении бесхозяйных отходов на своих земельных участках имеют право обратить эти отходы в свою собственность, приступив к их использованию либо совершив иные действия, свидетельствующие об обращении отходов в собственность.

      Другие бесхозяйные отходы поступают в собственность лица, вступившего во владение ими, если по заявлению этого лица они признаны судом бесхозяйными.

      3. В иных случаях лица, обнаружившие бесхозяйные отходы, обязаны сообщить о них в соответствующий местный исполнительный орган. Местный исполнительный орган области (города республиканского значения, столицы) на территории которого выявлены бесхозяйные отходы, в течение года с момента получения сообщения о наличии бесхозяйных отходов обязан обратиться в суд с требованием о признании этих отходов поступившими в республиканскую или коммунальную собственность.

      Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды в случаях обнаружения бесхозяйных отходов также может обратиться в суд с требованием о признании этих отходов поступившими в республиканскую или коммунальную собственность.

      4. Местные исполнительные органы организуют проведение мероприятий по обращению с бесхозяйными отходами и предотвращению негативного влияния их на окружающую среду и здоровье населения.

      5. Бесхозяйные опасные отходы поступают в республиканскую собственность по решению суда. Порядок управления бесхозяйными опасными отходами утверждается уполномоченным органом в области охраны окружающей среды. Управление такими отходами осуществляется подведомственной организацией уполномоченного органа в области охраны окружающей среды.

      6. Бесхозяйные отходы, не признанные по решению суда поступившими в республиканскую или коммунальную собственность, могут быть вновь приняты во владение, пользование и распоряжение оставившим их собственником либо приобретены в собственность в силу приобретательной давности в соответствии с гражданским законодательством Республики Казахстан.

      7. Бесхозяйные отходы после обращения их в государственную либо частную собственность в соответствии с положениями настоящей статьи подлежащие переработке с извлечением полезных компонентов, не рассматриваются в качестве отходов.

      Сноска. Статья 284 с изменениями, внесенными законами РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.04.2016 № 506-V (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 285. Переход права собственности на отходы

      1. При изменении собственника земельного участка или землепользователя, на земельных участках которых расположены отходы, вопрос о праве собственности на отходы решается в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан.

      2. При приватизации объектов государственной собственности право собственности на отходы, а также обязательства по безопасному обращению с отходами и их удалению, рекультивации и восстановлению земель, переходят к новому собственнику, если иное не предусмотрено условиями приватизации этих предприятий в соответствии с Законом Республики Казахстан "О государственном имуществе".

      Сноска. Статья 285 с изменением, внесенным Законом РК от 01.03.2011 № 414-IV (вводится в действие со дня его первого официального опубликования).

Глава 41-1. Расширенные обязательства производителей
(импортеров)

      Сноска. Раздел 8 дополнен главой 41-1 в соответствии с Законом РК от 17.11.2015 № 407-V (вводится в действие с 01.01.2016).

Статья 285-1. Требования к исполнению расширенных обязательств производителей (импортеров)

      1. Физические и юридические лица, осуществляющие производство на территории Республики Казахстан и (или) ввоз на территорию Республики Казахстан продукции (товаров) согласно перечню продукции (товаров), на которую (которые) распространяются расширенные обязательства производителей (импортеров), обязаны обеспечивать сбор, транспортировку, переработку, обезвреживание, использование и (или) утилизацию отходов, образующихся после утраты потребительских свойств продукции (товаров), на которую (которые) распространяются расширенные обязательства производителей (импортеров), и ее (их) упаковки, одним из следующих способов:

      1) применение собственной системы сбора, переработки и утилизации отходов, требования к которой определяются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      Требование по применению собственной системы сбора, переработки и утилизации отходов не распространяется на производителей и импортеров автомобильных транспортных средств, самоходной сельскохозяйственной техники;

      2) заключение с оператором расширенных обязательств производителей (импортеров) договора об организации сбора, транспортировки, переработки, обезвреживания, использования и (или) утилизации отходов, образующихся после утраты потребительских свойств продукции (товаров), на которую (которые) распространяются расширенные обязательства производителей (импортеров), и ее (их) упаковки, и внесение на банковский счет оператора расширенных обязательств производителей (импортеров) денег в виде платы за организацию сбора, транспортировки, переработки, обезвреживания, использования и (или) утилизации отходов согласно методике расчета платы за организацию сбора, транспортировки, переработки, обезвреживания, использования и (или) утилизации отходов.

      2. Требования по расширенным обязательствам производителей (импортеров) не распространяются на:

      1) производителей в части произведенных масел, полимерной, стеклянной, бумажной и (или) картонной упаковок, аккумуляторных батарей при условии использования для их производства не менее тридцати процентов отработанных масел, отходов пластмассы, стекла, бумаги и картона, использованных аккумуляторных батарей соответственно, переработанных и утилизированных на территории Республики Казахстан;

      2) производителей и импортеров в части произведенной (произведенных) на территории Республики Казахстан и (или) ввезенной (ввезенных) на территорию Республики Казахстан продукции (товаров), реализованных за ее пределами;

      3) производителей и импортеров в части произведенных на территории Республики Казахстан и (или) ввезенных на территорию Республики Казахстан полимерной, стеклянной, бумажной, картонной и (или) металлической упаковок, упаковки из комбинированных материалов, которые предназначены для упаковки и (или) в которые упакована (упакованы) продукция (товары), реализованная (реализованные) за ее пределами;

      4) физических лиц, осуществляющих ввоз на территорию Республики Казахстан продукции (товаров), на которую (которые) распространяются расширенные обязательства производителей (импортеров), при импорте продукции (товаров) в пределах квоты на беспошлинный ввоз товаров личного пользования, за исключением импортеров автомобильных транспортных средств, самоходной сельскохозяйственной техники;

      5) импортеров в части полимерной, стеклянной, бумажной, картонной и (или) металлической упаковок, упаковки из комбинированных материалов, в которые упакованы социально значимые продовольственные товары, перечень которых утверждается Правительством Республики Казахстан;

      6) производителей в части произведенной полимерной упаковки из преформ, за которые внесена плата за организацию сбора, транспортировки, переработки, обезвреживания, использования и (или) утилизации отходов;

      7) импортеров в части ввезенных полимерной, стеклянной, бумажной, картонной и (или) металлической упаковок, упаковки из комбинированных материалов, в которые упакована ввезенная (ввезенные) продукция (товары), используемая (используемые) в их деятельности в качестве основных средств, материалов, сырья, запасных частей (комплектующих) при производстве продукции, выполнении работ, оказании услуг, для общехозяйственных нужд и не предназначенная (предназначенные) для реализации;

      8) импортеров в части ввезенных полимерной, стеклянной, бумажной, картонной и (или) металлической упаковок, в которые упакованы товары, ввезенные в качестве иностранной безвозмездной помощи в установленном законодательством Республики Казахстан порядке.

      Сноска. Статья 285-1 с изменениями, внесенными Законом РК от 05.10.2018 № 184-VI (порядок введения в действие см. ст. 2).

Статья 285-2. Направления деятельности оператора расширенных обязательств производителей (импортеров)

      Оператор расширенных обязательств производителей (импортеров) направляет деньги, поступившие от производителей и импортеров в соответствии с требованиями настоящего Кодекса на его банковский счет в виде утилизационного платежа, на:

      1) компенсацию физическим и юридическим лицам расходов по раздельному сбору и переработке отходов, образующихся после утраты потребительских свойств продукции (товаров), на которую (которые) распространяются расширенные обязательства производителей (импортеров), и ее (их) упаковки (за исключением отходов, образующихся после утраты потребительских свойств продукции (товаров) и ее (их) упаковки, полученных из отходов производства и (или) переданных юридическим лицам или индивидуальным предпринимателям от юридических лиц или индивидуальных предпринимателей, у которых данные отходы образовались в результате производственной деятельности) при условии передачи указанных отходов для обезвреживания и (или) утилизации на территории Республики Казахстан;

      1-1) компенсацию производителям социально значимых продовольственных товаров расходов, связанных с внесением платы за организацию сбора, транспортировки, переработки, обезвреживания, использования и (или) утилизации отходов производителями (импортерами) полимерной, стеклянной, бумажной, картонной и (или) металлической упаковок, упаковки из комбинированных материалов, применяемых для упаковывания социально значимых продовольственных товаров;

      2) стимулирование производства в Республике Казахстан экологически чистых автомобильных транспортных средств (соответствующих экологическому классу 4 и выше; с электродвигателями) и их компонентов, а также самоходной сельскохозяйственной техники, соответствующей экологическим требованиям, определенным техническими регламентами, путем:

      финансирования их производителей по следующим направлениям: содержание рабочих мест; использование энергоресурсов; осуществление научно-исследовательских и опытно-конструкторских разработок; проведение испытаний, связанных с выпуском продукции; поддержка гарантийных обязательств;

      финансирования скидки, предоставленной производителем физическим и юридическим лицам при приобретении ими транспортного средства и (или) самоходной сельскохозяйственной техники на территории Республики Казахстан, произведенных в Республике Казахстан.

      Правилами стимулирования производства в Республике Казахстан экологически чистых автомобильных транспортных средств (соответствующих экологическому классу 4 и выше; с электродвигателями) и их компонентов, а также самоходной сельскохозяйственной техники, соответствующей экологическим требованиям, определенным техническими регламентами, устанавливаются:

      форма типового договора между производителями экологически чистых автомобильных транспортных средств и оператором расширенных обязательств производителей (импортеров) с указанием сроков и объемов финансирования;

      форма типового договора между производителями самоходной сельскохозяйственной техники, соответствующей экологическим требованиям, определенным техническими регламентами, и оператором расширенных обязательств производителей (импортеров) с указанием сроков и объемов финансирования;

      формы отчетности о производстве экологически чистых автомобильных транспортных средств и сроки их представления оператору расширенных обязательств производителей (импортеров);

      формы отчетности о производстве самоходной сельскохозяйственной техники и сроки их представления оператору расширенных обязательств производителей (импортеров);

      требования к производителям экологически чистых автомобильных транспортных средств;

      требования к производителям самоходной сельскохозяйственной техники;

      условия, в том числе порядок определения размера, и порядок финансирования скидки, предоставленной производителем физическим и юридическим лицам при реализации произведенных в Республике Казахстан транспортного средства и (или) самоходной сельскохозяйственной техники при предоставлении документа, подтверждающего сдачу на утилизацию вышедших из эксплуатации транспортного средства и (или) самоходной сельскохозяйственной техники, предусматривающего право на получение скидки на приобретение транспортного средства и (или) самоходной сельскохозяйственной техники на территории Республики Казахстан, произведенных в Республике Казахстан;

      2-1) стимулирование производства в Республике Казахстан кабельно-проводниковой продукции: экологически безопасной (негорючей и (или) с пониженной пожароопасностью и малым дымо- и газовыделением); отходы которой являются перерабатываемыми на территории Республики Казахстан, путем финансирования их производителей по следующим направлениям: содержание рабочих мест; использование энергоресурсов; закуп сырья для производства экологически безопасной и (или) перерабатываемой продукции; осуществление научно-исследовательских и опытно-конструкторских разработок; проведение испытаний, связанных с выпуском продукции; сертификация продукции.

      Правилами стимулирования производства в Республике Казахстан кабельно-проводниковой продукции: экологически безопасной (негорючей и (или) с пониженной пожароопасностью и малым дымо- и газовыделением); отходы которой являются перерабатываемыми на территории Республики Казахстан, устанавливаются:

      форма типового договора между производителями кабельно-проводниковой продукции и оператором расширенных обязательств производителей (импортеров) с указанием сроков и объемов финансирования;

      формы отчетности о производстве кабельно-проводниковой продукции и сроки их представления оператору расширенных обязательств производителей (импортеров);

      требования к производителям кабельно-проводниковой продукции;

      требования к продукции и технологическим процессам;

      условия и порядок финансирования.

      Требования по экологической безопасности кабельно-проводниковой продукции (негорючей и (или) с пониженной пожароопасностью и малым дымо- и газовыделением) определяются в соответствии с национальными стандартами, при их отсутствии – межгосударственными стандартами;

      3) организацию сбора, транспортировки, переработки, обезвреживания, использования и (или) утилизации отходов, образующихся после утраты потребительских свойств продукции (товаров), на которую (которые) распространяются расширенные обязательства производителей (импортеров), и ее (их) упаковки;

      4) организацию сбора, передачи для обезвреживания, переработки и (или) утилизации за пределами Республики Казахстан отходов, образующихся после утраты потребительских свойств продукции (товаров), на которую (которые) распространяются расширенные обязательства производителей (импортеров), и ее (их) упаковки, для которых на территории Республики Казахстан отсутствуют объекты по обезвреживанию, переработке и (или) утилизации;

      5) организационно-техническое и информационное обеспечение системы сбора, транспортировки, переработки, обезвреживания, использования и (или) утилизации отходов, финансирование рекламной деятельности, образовательных, маркетинговых исследований в сфере обращения с отходами и вторичными ресурсами;

      6) организацию и ведение информационной системы отслеживания движения транспортных средств, осуществляющих вывоз твердых бытовых отходов, по данным спутниковых навигационных систем;

      7) финансирование экспериментальных, опытных, проектных, научно-исследовательских работ в сфере сбора, переработки, обезвреживания, использования и (или) утилизации отходов;

      8) внедрение новых технологий сбора и использования отходов в качестве вторичного сырья, строительство заводов (производств) по сортировке и (или) использованию твердых бытовых отходов и вторичных ресурсов, совершенствование материально-технической базы организаций, осуществляющих сбор и (или) использование вторичных ресурсов, сбор, сортировку и (или) использование твердых бытовых отходов, создание и развитие сети электрозаправочных станций;

      9) финансирование деятельности, связанной с осуществлением оператором расширенных обязательств производителей (импортеров) своих функций;

      9-1) финансирование организации, пятьдесят и более процентов голосующих акций (долей участия в уставном капитале) которой прямо или косвенно принадлежит государству и (или) национальному управляющему холдингу, для дальнейшего финансирования проектов в обрабатывающей отрасли, направленных на улучшение состояния окружающей среды, в порядке и на условиях, определяемых Правительством Республики Казахстан;

      10) иную деятельность, определяемую уполномоченным органом в области охраны окружающей среды и законодательством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 285-2 с изменениями, внесенными законами РК от 28.12.2016 № 34-VІ (вводится в действие с 01.01.2017); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.10.2018 № 184-VI (вводится в действие с 01.01.2019); от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 285-3. Правовое положение оператора расширенных обязательств производителей (импортеров)

      1. Оператор расширенных обязательств производителей (импортеров) является юридическим лицом, определенным решением Правительства Республики Казахстан для целей реализации принципа расширенных обязательств производителей (импортеров), относящихся к сбору, транспортировке, переработке, обезвреживанию, использованию и (или) утилизации отходов, образующихся после утраты потребительских свойств продукции (товаров), на которую (которые) распространяются расширенные обязательства производителей (импортеров), и ее (их) упаковки, путем сбора платы за организацию сбора, транспортировки, переработки, обезвреживания, использования и (или) утилизации отходов с производителей (импортеров) и управления указанными платежами в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом и иными законодательными актами Республики Казахстан.

      2. Оператор расширенных обязательств производителей (импортеров) обладает исключительным правом в отношении сбора платы за организацию сбора, транспортировки, переработки, обезвреживания, использования и (или) утилизации отходов и должен распоряжаться и управлять указанными платежами в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом и иными законодательными актами Республики Казахстан.

Статья 285-4. Полномочия оператора расширенных обязательств производителей (импортеров)

      1. К полномочиям оператора расширенных обязательств производителей (импортеров) относятся:

      1) заключение с производителями (импортерами) договора об организации сбора, транспортировки, переработки, обезвреживания, использования и (или) утилизации отходов, образующихся после утраты потребительских свойств продукции (товаров), на которую (которые) распространяются расширенные обязательства производителей (импортеров), и ее (их) упаковки, на основании типового договора об организации сбора, транспортировки, переработки, обезвреживания, использования и (или) утилизации отходов, образующихся после утраты потребительских свойств продукции (товаров), на которую (которые) распространяются расширенные обязательства производителей (импортеров), и ее (их) упаковки;

      2) сбор платы за организацию сбора, транспортировки, переработки, обезвреживания, использования и (или) утилизации отходов, перечисляемой производителями (импортерами) на банковский счет оператора расширенных обязательств производителей (импортеров) на основании договора об организации сбора, транспортировки, переработки, обезвреживания, использования и (или) утилизации отходов, образующихся после утраты потребительских свойств продукции (товаров), на которую (которые) распространяются расширенные обязательства производителей (импортеров), и ее (их) упаковки;

      3) осуществление контроля за правильностью исчисления, полнотой и своевременностью перечисления производителями (импортерами) платы за организацию сбора, транспортировки, переработки, обезвреживания, использования и (или) утилизации отходов;

      3-1) возврат и (или) зачет в счет предстоящих платежей излишне уплаченных сумм, производимые в установленном оператором расширенных обязательств производителей (импортеров) порядке на основании обращений производителей и импортеров при условии подтверждения излишне уплаченных сумм;

      3-2) осуществление контроля за правильностью представления документов производителями социально значимых продовольственных товаров на получение компенсации части расходов, связанных с внесением платы за организацию сбора, транспортировки, переработки, обезвреживания, использования и (или) утилизации отходов производителями (импортерами) полимерной, стеклянной, бумажной, картонной и (или) металлической упаковок, упаковки из комбинированных материалов, применяемых для упаковывания социально значимых продовольственных товаров;

      4) представление отчета уполномоченному органу в области охраны окружающей среды о ходе реализации расширенных обязательств производителей (импортеров);

      5) формирование, утверждение, ведение реестра производителей (импортеров), осуществляющих производство на территории Республики Казахстан и (или) ввоз на территорию Республики Казахстан продукции (товаров), на которую (которые) распространяются расширенные обязательства производителей (импортеров), и ее (их) упаковки, за исключением производителей и импортеров автомобильных транспортных средств;

      6) разработка и утверждение правил регистрации и ведения реестра производителей (импортеров), осуществляющих производство на территории Республики Казахстан и (или) ввоз на территорию Республики Казахстан продукции (товаров), на которую (которые) распространяются расширенные обязательства производителей (импортеров), и ее (их) упаковки, за исключением производителей и импортеров автомобильных транспортных средств, самоходной сельскохозяйственной техники;

      7) взаимодействие с государственными органами, в том числе в сфере таможенного и налогового законодательства Республики Казахстан, по вопросам, касающимся расширенных обязательств производителей (импортеров);

      8) внедрение новых технологий использования отходов в качестве вторичного сырья, строительство заводов (производств) по сортировке, переработке и (или) утилизации отходов и вторичных ресурсов;

      9) при выявлении деяний, содержащих признаки административных правонарушений, производство по которым отнесено в соответствии с законом Республики Казахстан к компетенции уполномоченного органа в области охраны окружающей среды, оператор расширенных обязательств производителей (импортеров) обязан передать имеющиеся по таким правонарушениям материалы в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды;

      10) в целях реализации принципа расширенных обязательств производителей (импортеров) оператор расширенных обязательств производителей (импортеров) вправе получать от уполномоченного органа в области охраны окружающей среды данные для расчета утилизационного платежа из информации о деятельности физических и юридических лиц, на которых распространяются расширенные обязательства производителей (импортеров);

      10-1) выдача документов, подтверждающих сдачу на утилизацию вышедших из эксплуатации транспортного средства и (или) самоходной сельскохозяйственной техники, в том числе предусматривающего право на получение скидки на приобретение транспортного средства на территории Республики Казахстан, произведенного в Республике Казахстан;

      10-2) разработка и утверждение правил и условий выдачи документов, подтверждающих сдачу на утилизацию вышедших из эксплуатации транспортного средства и (или) самоходной сельскохозяйственной техники, в том числе предусматривающего право на получение скидки на приобретение транспортного средства на территории Республики Казахстан, произведенного в Республике Казахстан;

      10-3) направление денег, поступивших на его банковский счет в виде платы за организацию сбора, транспортировки, переработки, обезвреживания, использования и (или) утилизации отходов, в соответствии с направлениями, предусмотренными статьей 285-2 настоящего Кодекса;

      11) иные полномочия, определяемые уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      2. Оператор расширенных обязательств производителей (импортеров) производит расходование платы производителей (импортеров) продукции (товаров), на которую (которые) распространяются расширенные обязательства производителей (импортеров), и ее (их) упаковки в соответствии со статьей 285-2 настоящего Кодекса, а также с согласованной с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды стратегией развития деятельности, которая включает в себя приоритетность использования средств платы производителей (импортеров) на те цели, которые не являются окупаемыми за счет средств, уплачиваемых физическими и юридическими лицами по тарифам за сбор твердых бытовых отходов в населенных пунктах.

      Сноска. Статья 285-4 с изменениями, внесенными законами РК от 28.12.2016 № 34-VІ (вводится в действие с 01.01.2017); от 05.10.2018 № 184-VI (порядок введения в действие см. ст. 2).

Статья 285-5. Ответственность участников расширенных обязательств производителей (импортеров)

      1. Производители (импортеры), не заключившие с оператором расширенных обязательств производителей (импортеров) договор об организации сбора, транспортировки, переработки, обезвреживания, использования и (или) утилизации отходов, образующихся после утраты потребительских свойств продукции (товаров), на которую (которые) распространяются расширенные обязательства производителей (импортеров), и ее (их) упаковки, а также не внесшие или своевременно не внесшие на банковский счет оператора расширенных обязательств производителей (импортеров) денег в виде платы за организацию сбора, транспортировки, переработки, обезвреживания, использования и (или) утилизации отходов, несут ответственность, установленную законами Республики Казахстан.

      2. Требования пункта 1 настоящей статьи в части исчисления платы за организацию сбора, транспортировки, переработки, обезвреживания, использования и (или) утилизации отходов не распространяются на производителей (импортеров), имеющих собственную систему сбора, переработки и утилизации отходов.

      Производители (импортеры), имеющие собственную систему сбора, переработки и утилизации отходов, за невыполнение и (или) ненадлежащее выполнение требований по обеспечению сбора, транспортировки, переработки, обезвреживания, использования и (или) утилизации отходов, образующихся после утраты потребительских свойств продукции (товаров), на которую (которые) распространяются расширенные обязательства производителей (импортеров), и ее (их) упаковки, несут ответственность, установленную законами Республики Казахстан.

      3. Оператор расширенных обязательств производителей (импортеров) за нецелевое использование платы производителей (импортеров), неисполнение или ненадлежащее исполнение возложенных на него обязанностей и функций, неиспользование и (или) ненадлежащее использование возможностей по реализации расширенных обязательств производителей (импортеров) несет ответственность, установленную законами Республики Казахстан.

Статья 285-6. Обеспечение прозрачности деятельности оператора расширенных обязательств производителей (импортеров)

      Оператор расширенных обязательств производителей (импортеров):

      1) согласовывает свою стратегию развития деятельности и инвестиционную политику с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды;

      2) согласовывает критерии и требования к банкам второго уровня для аккумулирования денег, поступающих от платы за организацию сбора, транспортировки, переработки, обезвреживания, использования и (или) утилизации отходов, с центральным уполномоченным органом по государственному планированию и центральным уполномоченным органом по бюджетному планированию.

Статья 285-7. Исполнение расширенных обязательств производителей (импортеров)

      1. Исполнение расширенных обязательств производителей (импортеров) осуществляется путем заключения между производителями (импортерами) и оператором расширенных обязательств производителей (импортеров) договора об организации сбора, транспортировки, переработки, обезвреживания, использования и (или) утилизации отходов, образующихся после утраты потребительских свойств продукции (товаров), на которую (которые) распространяются расширенные обязательства производителей (импортеров), и ее (их) упаковки, в соответствии с настоящим Кодексом.

      2. Производители (импортеры), имеющие собственную систему сбора, переработки и утилизации отходов, в качестве подтверждения исполнения обязательств по расширенным обязательствам производителей (импортеров) в соответствии с порядком, определенным уполномоченным органом в области охраны окружающей среды, представляют оператору расширенных обязательств производителей (импортеров) документы, подтверждающие сбор, переработку и (или) утилизацию отходов, образовавшихся после утраты потребительских свойств продукции (товаров), на которую (которые) распространяются расширенные обязательства производителей (импортеров), и ее (их) упаковки.

Глава 42. ЭКОЛОГИЧЕСКИЕ ТРЕБОВАНИЯ ПРИ
ОБРАЩЕНИИ С ОТХОДАМИ ПРОИЗВОДСТВА И ПОТРЕБЛЕНИЯ

Статья 286. Отходы производства и потребления и их виды

      1. Отходы производства и потребления по степени опасности разделяются на опасные и неопасные.

      2. Действие настоящей главы не распространяется на:

      1) техногенные минеральные образования;

      2) радиоактивные отходы;

      3) поверхностные эффузивные и интрузивные разновозрастные осадочные породы (вскрышные породы).

      Сноска. Статья 286 в редакции Закона РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 29.12.2014 № 271-V (порядок введения в действие см. ст. 2); от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Статья 287. Классификация опасных отходов

      1. К опасным отходам относятся отходы, содержащие одно или несколько из следующих веществ:

      1) взрывчатые вещества;

      2) легковоспламеняющиеся жидкости;

      3) легковоспламеняющиеся твердые вещества;

      4) самовозгорающиеся вещества и отходы;

      5) окисляющиеся вещества;

      6) органические пероксиды;

      7) ядовитые вещества;

      8) токсичные вещества, вызывающие затяжные и хронические заболевания;

      9) инфицирующие вещества;

      10) коррозионные вещества;

      11) экотоксичные вещества;

      12) вещества или отходы, выделяющие огнеопасные газы при контакте с водой;

      13) вещества или отходы, которые могут выделять токсичные газы при контакте с воздухом или водой;

      14) вещества и материалы, способные образовывать другие материалы, обладающие одним из вышеуказанных свойств.

      2. Для целей транспортировки, утилизации, хранения и захоронения устанавливаются 3 уровня опасности отходов в соответствии с Базельской конвенцией о контроле за трансграничной перевозкой опасных отходов и их удалением:

      1) Зеленый - индекс G;

      2) Янтарный - индекс А;

      3) Красный - индекс R.

      3. Кодировка отходов учитывает область образования, способ складирования (захоронения), способ утилизации или регенерации, потенциально опасные составные элементы, вид опасности, отрасль экономики, на объектах которой образуются отходы.

      4. Определение уровня опасности и кодировка отходов производятся на основании классификатора отходов, утверждаемого уполномоченным органом в области охраны окружающей среды, кроме случаев, предусмотренных пунктом 5 настоящей статьи.

      5. В случаях отсутствия соответствующего отхода в классификаторе отходов, указанном в пункте 4 настоящей статьи, а также изменения технологии производства или перехода на иные сырьевые ресурсы либо когда могут измениться опасные свойства отходов, уровень опасности и кодировка отходов определяются природопользователем в соответствии с методикой определения уровня опасности и кодировки отходов.

      6. Отнесение отходов к определенному уровню опасности и определенной кодировке в соответствии с настоящей статьей производится природопользователем самостоятельно или с привлечением физических и (или) юридических лиц, имеющих лицензию на выполнение работ и оказание услуг в области охраны окружающей среды.

      7. При определении природопользователем уровня опасности и кодировки отходов в соответствии с пунктом 5 настоящей статьи уполномоченный орган в области охраны окружающей среды по обращению природопользователя вносит изменения и (или) дополнения в классификатор отходов согласно методике определения уровня опасности и кодировки отходов.

      Сноска. Статья 287 с изменениями, внесенными законами РК от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 288. Общие экологические требования при обращении с отходами производства и потребления

      1. Физические и юридические лица, в процессе хозяйственной деятельности которых образуются отходы, обязаны предусмотреть меры безопасного обращения с ними, соблюдать экологические и санитарно-эпидемиологические требования и выполнять мероприятия по их утилизации, переработке, обезвреживанию и безопасному удалению.

      Физические и юридические лица при обращении с отходами производства и потребления обязаны соблюдать требования законодательства Республики Казахстан.

      Энергетической утилизации не подвергаются отходы производства и потребления, включенные в перечень отходов, не подлежащих энергетической утилизации.

      2. Размещение и удаление отходов производятся в местах, определяемых решениями местных исполнительных органов по согласованию с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды и государственным органом санитарно-эпидемиологической службы и иными специально уполномоченными государственными органами.

      3. Места хранения отходов предназначены для безопасного хранения отходов в срок не более трех лет до их восстановления или переработки или не более одного года до их захоронения.

      3-1. Временное хранение отходов не является размещением отходов.

      Места временного хранения отходов предназначены для безопасного сбора отходов в срок не более шести месяцев до их передачи третьим лицам, осуществляющим операции по утилизации, переработке, а также удалению отходов, не подлежащих переработке или утилизации.

      В случае нарушения условий и сроков временного хранения отходов производства и потребления (но не более шести месяцев), установленных проектной документацией, такие отходы признаются размещенными с момента их образования.

      4. Ввоз на территорию Республики Казахстан из стран, не входящих в Евразийский экономический союз, и вывоз с территории Республики Казахстан в эти страны отходов в целях их использования (утилизации, переработки) осуществляются на основании лицензии, выдаваемой органом, уполномоченным Правительством Республики Казахстан.

      Ввоз и вывоз отходов физическими лицами для личного пользования (в некоммерческих целях) запрещаются.

      Ввоз отходов с целью захоронения и обезвреживания запрещается.

      5. В случаях, предусмотренных настоящим Кодексом, собственник отходов обязан разрабатывать программу управления отходами с целью постепенного сокращения их объемов.

      6. При выборе способа и места обезвреживания или размещения отходов, а также при определении физических и юридических лиц, осуществляющих переработку, удаление или размещение отходов, собственники отходов должны обеспечить минимальное перемещение отходов от источника их образования.

      7. Ввоз одноразовой продукции может быть ограничен или полностью запрещен, если приводит к образованию отходов, утилизация которых сопряжена с высоким экологическим риском или экономически нецелесообразна.

      8. Запрещается импорт продукции, в результате использования которой образуются опасные отходы, не имеющие технологии по их обезвреживанию или утилизации в Республике Казахстан.

      9. Запрещаются производство и импорт продукции, в результате использования которой образуются отходы, содержащие стойкие органические загрязнители, предусмотренные международными договорами Республики Казахстан о стойких органических загрязнителях.

      Сноска. Статья 288 с изменениями, внесенными законами РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 21.06.2013 № 107-V (вводится в действие по истечении тридцати календарных дней после его первого официального опубликования); от 28.04.2016 № 506-V (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 26.12.2017 № 124-VI (вводится в действие с 01.01.2018); от 09.11.2020 № 373-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 288-1. Программа управления отходами

      1. Программа управления отходами разрабатывается физическими и юридическими лицами, имеющими объекты I и II категории, в порядке, утвержденном уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      2. Для лиц, осуществляющих утилизацию и переработку отходов или иные способы уменьшения их объемов и опасных свойств, а также осуществляющих деятельность, связанную с размещением отходов производства и потребления, разработка программы управления отходами обязательна.

      3. Программа управления отходами должна содержать сведения об объеме и составе образуемых и размещенных отходов, методах их хранения, утилизации, захоронения, рекультивации или уничтожения.

      4. В программе управления отходами предусматриваются меры с указанием объемов и сроков их выполнения по обеспечению постепенного сокращения объемов отходов путем:

      1) совершенствования производственных процессов, в том числе за счет внедрения малоотходных технологий;

      2) повторного использования отходов либо их передачи физическим и юридическим лицам, заинтересованным в их использовании;

      3) переработки отходов с использованием наилучших доступных технологий.

      5. Перечни наилучших доступных технологий по переработке отходов разрабатываются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды с участием заинтересованных центральных исполнительных органов, других юридических лиц и утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      6. При отсутствии наилучших доступных технологий по переработке отходов в программе управления отходами должны быть предусмотрены мероприятия по рекультивации мест размещения отходов.

      7. При отсутствии технологической возможности рекультивации мест размещения отходов в программе управления отходами должны быть предусмотрены мероприятия по снижению их вредного воздействия на окружающую среду.

      8. Исключен Законом РК от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015).
      Сноска. Кодекс дополнен статьей 288-1 в соответствии с Законом РК от 03.12.2011 № 505-IV (порядок введения в действие см. ст. 2); с изменениями, внесенными законами РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015).

Статья 289. Паспорт опасных отходов

      1. Паспорт опасных отходов составляется и утверждается физическими и юридическими лицами, в процессе хозяйственной деятельности которых образуются опасные отходы.

      2. Паспорт опасных отходов составляется:

      1) на отходы, указанные в пункте 1 статьи 287 настоящего Кодекса;

      2) на отходы из Янтарного и Красного списков.

      3. Паспорт опасных отходов должен включать следующие обязательные разделы:

      1) наименование отходов;

      2) фамилию, имя, отчество физического лица, местожительство, при наличии производственного помещения - его местонахождение, наименование и реквизиты предприятия - производителя отхода;

      3) происхождение отходов;

      4) перечень опасных свойств отходов;

      5) химический состав отходов и описание опасных свойств их компонентов;

      6) рекомендуемый способ переработки отходов;

      7) необходимые меры предосторожности при обращении с отходами;

      8) требования к транспортировке отходов и проведению погрузо-разгрузочных работ;

      9) меры по предупреждению и ликвидации чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера и их последствий;

      10) дополнительную информацию.

      4. Форма паспорта опасных отходов утверждается уполномоченным органом в области охраны окружающей среды и заполняется отдельно на каждый вид отходов.

      5. Паспорт опасных отходов направляется в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды в течение трех месяцев с момента образования отходов.

      6. По мере поступления дополнительной информации, повышающей полноту и достоверность данных, включенных в обязательные разделы, паспорт опасных отходов подлежит обновлению. Обновленный паспорт в течение десяти рабочих дней направляется в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды.

      7. Копии паспортов опасных отходов в обязательном порядке представляют физическому или юридическому лицу, транспортирующему данную партию или ее часть, а также каждому грузополучателю данной партии (части партии) отходов.

      8. При обработке полученной партии отходов, включая смешение ее с другими материалами, грузополучатель обязан, в случае транспортировки за пределы своего предприятия, оформить новый паспорт опасных отходов на данную партию (часть партии), а также направить новый паспорт в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды.

      9. В случае изменения опасных свойств отходов, вызванного изменением технологического регламента процесса, в котором образовались данные отходы, паспорт опасных отходов прекращает свое действие.

      10. Химический и компонентный состав отхода указывается на основании результатов анализов, выполненных аккредитованной лабораторией. Для отходов, представленных товарами (продукцией), утратившими свои потребительские свойства, указываются сведения о компонентном составе исходного товара (продукции) согласно техническим условиям.

      11. В паспорте опасных отходов указывается наименование технологического процесса, в результате которого образовался отход, или процесса, в результате которого товар (продукция) утратил свои потребительские свойства с наименованием исходного товара (продукции).

      12. В паспорте опасных отходов указываются необходимые меры по предупреждению и ликвидации чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера и их последствий, связанных с опасным отходом, в том числе во время транспортировки и проведения погрузочно-разгрузочных работ.

      13. В разделе "Дополнительная информация" указывается иная информация, которую желает сообщить собственник отходов.

      Сноска. Статья 289 с изменениями, внесенными законами РК от 11.04.2014 № 189-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 24.11.2015 № 419-V (вводится в действие с 01.01.2016); от 28.04.2016 № 506-V (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 290. Экологические требования при проектировании деятельности, связанной с обращением с отходами

      1. При проектировании объектов, в процессе эксплуатации которых образуются отходы, необходимо:

      1) разрабатывать программу управления отходами как составную часть проектной документации;

      2) учитывать экологические, санитарно-эпидемиологические и иные требования, установленные экологическим законодательством Республики Казахстан и законодательством Республики Казахстан в области санитарно-эпидемиологического благополучия населения;

      3) разрабатывать техническую и технологическую документацию по обращению с отходами.

      2. При проектировании жилых зданий, а также промышленных предприятий, зданий, строений, сооружений и иных объектов, в процессе эксплуатации которых образуются отходы, необходимо предусматривать места (площадки) для сбора таких отходов в соответствии с правилами, нормативами и требованиями в области обращения с отходами, устанавливаемыми уполномоченным органом в области охраны окружающей среды и государственным органом в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

Статья 291. Экологические требования при строительстве и эксплуатации предприятий, зданий, строений, сооружений и иных объектов, связанных с обращением с отходами

      1. Физические и юридические лица при эксплуатации предприятий, зданий, строений, сооружений и иных объектов, связанных с обращением с отходами, обязаны:

      1) разрабатывать проекты нормативов размещения отходов, предусматривающие меры по их сокращению путем переработки, утилизации, обезвреживания и безопасного удаления либо передачи физическим и юридическим лицам, осуществляющим эти мероприятия.

      Проекты нормативов размещения отходов разрабатываются физическими и юридическими лицами, имеющими собственные объекты размещения отходов;

      2) внедрять малоотходные технологии и организационные меры по снижению образования отходов на основе новейших научно-технических достижений;

      3) проводить инвентаризацию отходов и объектов их размещения;

      4) проводить мониторинг состояния окружающей среды на территориях объектов размещения отходов;

      5) предоставлять в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан информацию, связанную с обращением с отходами;

      6) соблюдать требования по предупреждению аварий, связанных с обращением с отходами, и принимать неотложные меры по их ликвидации;

      7) в случае возникновения или угрозы аварий, связанных с обращением с отходами, которые наносят или могут нанести ущерб окружающей среде, здоровью или имуществу физических либо имуществу юридических лиц, немедленно информировать об этом уполномоченный орган в области охраны окружающей среды и государственный орган в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения и местные исполнительные органы.

      2. Определение места строительства объекта размещения отходов осуществляется на основе специальных (инженерно-геологических, гидрогеологических и иных) исследований при наличии положительных заключений государственной экологической экспертизы, санитарно-эпидемиологической экспертизы (при строительстве объектов высокой эпидемической значимости) и экспертизы, проводимой в соответствии с законодательством Республики Казахстан о недрах и недропользовании.

      3. Собственники объектов размещения отходов, а также лица, во владении или в пользовании которых находятся объекты размещения отходов, после окончания эксплуатации данных объектов обязаны проводить контроль их состояния и воздействия на окружающую среду и работы по рекультивации нарушенных земель.

      4. Запрещается захоронение отходов на территориях городских и других поселений, лесопарковых, курортных, лечебно-оздоровительных, рекреационных и водоохранных зон, на водосборных площадях подземных водных объектов, которые используются в целях питьевого и хозяйственно-питьевого водоснабжения, а также на территориях, отнесенных к объектам историко-культурного наследия.

      5. Запрещается захоронение отходов в местах залегания полезных ископаемых и ведения горных работ в случаях, если возникает угроза загрязнения мест залегания полезных ископаемых и безопасности ведения горных работ.

      Сноска. Статья 291 с изменениями, внесенными законами РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015); от 15.06.2015 № 322-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.04.2016 № 506-V (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 291-1. Требования к эксплуатации объектов по энергетической утилизации отходов

      1. Эксплуатация объектов по энергетической утилизации отходов осуществляется в соответствии с требованиями к эксплуатации объектов по энергетической утилизации отходов.

      Требования к эксплуатации объектов по энергетической утилизации отходов должны быть эквивалентны Директиве 2010/75/ЕС Европейского Парламента и Совета Европейского Союза "О промышленных выбросах (о комплексном предотвращении загрязнения и контроле над ним)".

      2. Возмещение затрат на строительство и эксплуатацию новых объектов по энергетической утилизации отходов осуществляется посредством покупки расчетно-финансовым центром по поддержке возобновляемых источников энергии электрической энергии, произведенной энергопроизводящими организациями, использующими энергетическую утилизацию отходов, и поставленной ими в единую электроэнергетическую систему Республики Казахстан, по аукционным ценам, определенным по итогам проведенных аукционных торгов, с учетом индексации, определяемой Правительством Республики Казахстан.

      3. К аукционным торгам по отбору проектов по энергетической утилизации отходов допускаются энергопроизводящие организации, включенные в перечень энергопроизводящих организаций, использующих энергетическую утилизацию отходов, и применяющие новые, ранее не находившиеся в эксплуатации технические устройства и установки, предназначенные для энергетической утилизации отходов, и взаимосвязанные с ними сооружения и инфраструктуру, технологически необходимые для эксплуатации объектов по энергетической утилизации отходов.

      Сноска. Глава 42 дополнена статьей 291-1 в соответствии с Законом РК от 09.11.2020 № 373-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 292. Экологические требования при обращении с коммунальными отходами

      1. Местные исполнительные органы отвечают за организацию рациональной и экологически безопасной системы сбора коммунальных отходов, предусматривающей раздельный сбор, хранение, регулярный вывоз, переработку, утилизацию и обезвреживание опасных компонентов коммунальных отходов, а также очистку территории населенного пункта.

      2. Контроль за соблюдением экологических требований при обращении с коммунальными отходами обеспечивают местные исполнительные органы, уполномоченный орган в области охраны окружающей среды.

      3. Местные исполнительные органы должны предусматривать создание и функционирование необходимой инфраструктуры для субъектов малого и среднего предпринимательства по сбору, транспортировке, сортировке, вторичному использованию, размещению коммунальных отходов на полигонах.

      4. Транспортировка и сбор коммунальных отходов в установленное место их хранения и переработки осуществляются организациями, специализирующимися в данной области, за счет собственников отходов.

      5. Местные исполнительные органы обеспечивают соблюдение экологических требований при обращении с коммунальными отходами путем:

      1) организации осуществления раздельного сбора и утилизации повторно используемых фракций отходов;

      2) организации регулярной транспортировки отходов в места временного хранения и переработки и их размещения на полигонах;

      3) стимулирования раздельного сбора органических отходов и их использования;

      4) организации обязательного отделения строительных отходов от других видов отходов непосредственно на строительной площадке или в специальном месте, а также недопущения смешивания строительного мусора с другими отходами на свалках и полигонах;

      5) установления запретов на смешивание одних видов отходов с другими видами или специальными добавками;

      6) недопущения несанкционированного сжигания коммунальных отходов;

      7) создания условий для передачи собственниками отходов своих обязательств по утилизации отходов владельцам объектов, перерабатывающим эти отходы;

      7-1) организации работы по вывозу отходов для владельцев объектов по энергетической утилизации отходов;

      8) организации системы своевременного предоставления достоверной информации об обращении с коммунальными отходами в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды.

      5-1. Вывоз твердых бытовых отходов осуществляется специально оборудованными транспортными средствами, снабженными специальными знаками и спутниковыми навигационными системами.

      5-2. Физические и юридические лица, осуществляющие транспортировку твердых бытовых отходов, обязаны передавать навигационную информацию о передвижении транспорта в информационную систему организации, созданной в форме государственно-частного партнерства и определенной уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      5-3. Организация и ведение информационной системы отслеживания движения транспортных средств, осуществляющих вывоз твердых бытовых отходов по данным спутниковых навигационных систем, осуществляется организацией, созданной в форме государственно-частного партнерства и определенной уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      5-4. Требования к транспортировке твердых бытовых отходов, окраске, отличительным знакам и оборудованию транспортных средств, а также к погрузочно-разгрузочным работам устанавливаются стандартами Республики Казахстан. Требования стандартов к транспортировке отходов обязательны для исполнения индивидуальными предпринимателями и юридическими лицами независимо от организационно-правовой формы.

      6. Захоронение коммунальных отходов, создание и эксплуатация полигонов отходов осуществляются коммунальными государственными предприятиями и иными организациями, специализирующимися в данной области.

      Сноска. Статья 292 с изменениями, внесенными законами РК от 10.07.2012 № 34-V (вводится в действие со дня его первого официального опубликования); от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015); от 28.04.2016 № 506-V (порядок введения в действие см. ст. 2); от 09.11.2020 № 373-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 292-1. Экологические требования по обращению с отдельными видами отходов и их процессами жизненного цикла

      1. При обращении с отдельными видами отходов собственники отходов должны обеспечить соблюдение экологических, санитарно-эпидемиологических требований, требований национальных стандартов в области обращения с отдельными видами отходов.

      2. Экологические требования по обращению со следующими материалами и продукцией, перешедшими в категорию отходов: шины, электронное и электрическое оборудование, упаковка, бумага, отработанные масла, химические источники тока, ртутьсодержащие отходы, устанавливаются национальными стандартами. Требования национальных стандартов в области отходов обязательны для исполнения индивидуальными предпринимателями и юридическими лицами независимо от организационно-правовой формы.

      Сноска. Глава 42 дополнена статьей 292-1 в соответствии с Законом РК от 28.04.2016 № 506-V (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными Законом РК от 05.10.2018 № 184-VІ (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Статья 293. Экологические требования при обращении с опасными отходами

      1. Физические и юридические лица, в процессе деятельности которых образуются опасные отходы, должны осуществлять мероприятия, направленные на прекращение или сокращение их образования и (или) снижение уровня опасности.

      2. Деятельность физических и юридических лиц, в процессе которой образуются опасные отходы, ограничивается или запрещается при отсутствии возможности обеспечить безопасное для окружающей среды и здоровья человека обращение с опасными отходами.

      2-1. Опасные составляющие коммунальных отходов: электронное и электрические оборудование, ртутьсодержащие отходы, батарейки, аккумуляторы и прочие опасные компоненты должны собираться раздельно и передаваться на утилизацию, переработку специализированным предприятиям.

      3. Собственник опасных отходов должен обеспечить маркировку упаковок с опасными отходами с указанием опасных свойств. При передаче таких отходов другим лицам на определенный срок собственник отходов обязан проинформировать их в письменной форме об опасных свойствах этих отходов и о мерах предосторожности при обращении с ними.

      3-1. Субъекты, выполняющие операции по сбору, вывозу, утилизации, переработке, хранению, размещению или удалению отходов, обязаны предоставлять отчет по инвентаризации отходов ежегодно по состоянию на 1 января до 1 марта года, следующего за отчетным, на электронном и бумажном носителях по форме, утвержденной уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      4. Запрещается смешивать опасные отходы с неопасными отходами, а также различные виды опасных отходов между собой в процессе их производства, транспортировки и хранения, кроме случаев применения неопасных отходов для подсыпки, уплотнения при захоронении отходов.

      5. Размещение опасных отходов разрешается в специально оборудованных местах, в том числе в необводненных подземных горных выработках шахт, рудников и транспортных уклонов, при наличии заключения государственной экологической экспертизы и согласования с уполномоченным органом в области недропользования. Осуществление других видов деятельности, не связанных с обращением с опасными отходами, на территории, отведенной для их размещения, запрещается.

      Место размещения опасных отходов должно быть обозначено на местности хорошо видимыми опознавательными знаками с указанием вида отхода, степени его опасности и даты захоронения.

      6. Предприятия, которые осуществляют сбор, утилизацию, транспортировку и размещение опасных отходов, разрабатывают планы действий при чрезвычайных и аварийных ситуациях.

      7. Гражданско-правовая ответственность физических и (или) юридических лиц, являющихся собственниками опасных отходов или осуществляющих обращение с такими отходами, подлежит обязательному экологическому страхованию в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об обязательном экологическом страховании".

      Сноска. Статья 293 с изменениями, внесенными законами РК от 10.01.2011 № 383-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 25.04.2016 № 505-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.04.2016 № 506-V (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 293-1. Экологические требования при хранении отходов, содержащих стойкие органические загрязнители

      1. Пункты хранения отходов, содержащих стойкие органические загрязнители, должны быть оборудованы средствами защиты, обеспечивающими предотвращение влияния стойких органических загрязнителей на окружающую среду и здоровье населения.

      2. Учет отходов, содержащих стойкие органические загрязнители, должен вестись в журналах строгой отчетности.

      3. Запрещается смена собственника отходов, содержащих стойкие органические загрязнители, без уведомления уполномоченного органа в области охраны окружающей среды.

      4. Ведение кадастра отходов, содержащих стойкие органические загрязнители, ведется отдельным разделом в рамках Государственного кадастра отходов.

      Сноска. Кодекс дополнен статьей 293-1 в соответствии с Законом РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); с изменением, внесенным Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 294. Экологические требования при транспортировке опасных отходов

      1. Образование опасных отходов и их транспортировка должны быть сведены к минимуму.

      2. Транспортировка опасных отходов допускается при следующих условиях:

      1) наличие соответствующей упаковки и маркировки опасных отходов для целей транспортировки;

      2) наличие специально оборудованных и снабженных специальными знаками транспортных средств;

      3) наличие паспорта опасных отходов и документации для транспортировки и передачи опасных отходов с указанием количества транспортируемых опасных отходов, цели и места назначения их транспортировки;

      4) соблюдение требований безопасности при транспортировке опасных отходов, а также к погрузочно-разгрузочным работам.

      3. Порядок упаковки и маркировки опасных отходов для целей транспортировки устанавливается законодательством Республики Казахстан о транспорте.

      4. Порядок транспортировки отходов на транспортных средствах, требования к выполнению погрузочно-разгрузочных работ и другие требования по обеспечению экологической и санитарно- эпидемиологической безопасности определяются нормами и правилами, утверждаемыми уполномоченным государственным органом в области транспорта и коммуникаций и согласованными с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды и государственным органом в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

      5. С момента погрузки отходов на транспортное средство и приемки их физическим или юридическим лицом, осуществляющим транспортировку отходов, и до выгрузки их в установленном месте из транспортного средства ответственность за безопасное обращение с ними несет транспортная организация или лицо, которым принадлежит данное транспортное средство.

Статья 295. Трансграничная перевозка отходов

      1. Для целей трансграничной перевозки отходов опасными считаются группы отходов в соответствии с Базельской конвенцией о контроле за трансграничной перевозкой опасных отходов и их удалением.

      2. Транзит отходов по территории Республики Казахстан осуществляется в соответствии с требованиями Базельской конвенции о контроле за трансграничной перевозкой опасных отходов и их удалением.

      Трансграничная перевозка отходов по территории Республики Казахстан осуществляется на основании заключения уполномоченного органа в области охраны окружающей среды.

      3. Запрещается экспорт опасных отходов в государства - стороны Базельской конвенции о контроле за трансграничной перевозкой опасных отходов и их удалением и в развивающиеся страны, которые в рамках своего законодательства запретили импорт опасных отходов, либо если есть основания полагать, что использование этих отходов не будет осуществляться экологически обоснованным образом, а также в районы южнее 60 градусов южной широты.

      4. При трансграничной перевозке опасных отходов природопользователи обязаны предоставить заинтересованным государствам информацию относительно предлагаемой трансграничной перевозки отходов, указывающую на последствия предлагаемой перевозки для здоровья человека и окружающей среды.

      5. При трансграничной перевозке опасных отходов они должны упаковываться, маркироваться и транспортироваться в соответствии с общепринятыми международными правилами и нормами в области упаковки, маркировки и транспортировки.

      Сноска. Статья 295 с изменениями, внесенными законами РК от 21.06.2013 № 107-V (вводится в действие по истечении тридцати календарных дней после его первого официального опубликования); от 28.04.2016 № 506-V (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 296. Учет в области обращения с отходами

      1. Собственник отходов обязан вести их учет (вид, количество и происхождение), а также собирать и хранить информацию об опасных для окружающей среды и (или) здоровья человека свойствах отходов.

      2. Лица, осуществляющие обращение с отходами, и производители опасных отходов обязаны вести регулярный учет (вид, количество, свойства) образовавшихся, собранных, перевезенных, утилизированных или размещенных отходов в процессе их деятельности.

      Правила учета отходов производства и потребления определяются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      3. Собственники отходов должны хранить документацию по учету отходов в течение пяти лет.

      4. Собственники отходов представляют уполномоченному органу в области охраны окружающей среды ежегодный отчет о своей деятельности в области обращения с отходами для внесения их в Государственный кадастр отходов.

      5. Исключен Законом РК от 25.04.2016 № 505-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      6. Первичные статистические данные в области отходов представляются в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области государственной статистики.

      Сноска. Статья 296 с изменениями, внесенными законами РК от 19.03.2010 № 258-IV; от 25.04.2016 № 505-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.04.2016 № 506-V (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 297. Стимулирование мероприятий по утилизации отходов и уменьшению объемов их образования

      1. Осуществляется стимулирование мероприятий по утилизации отходов и уменьшению объемов их образования и снижению уровня опасности субъектов хозяйственной деятельности, которые внедряют технологии, направленные на уменьшение объемов образования отходов, будут утилизировать отходы в процессе производства продукции (выполнения работ, оказания услуг), осуществляют их сбор и заготовку, строительство предприятий и цехов, а также организуют производство оборудования для утилизации отходов, принимают паевое участие в финансировании мероприятий по утилизации отходов и уменьшению объемов их образования.

      2. Местные исполнительные органы определяют мероприятия по стимулированию утилизации отходов и уменьшению объемов их образования.

      Сноска. Статья 297 с изменением, внесенным Законом РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 297-1. Переход отходов потребления во вторичное сырье

      1. Отходы потребления приобретают статус вторичного сырья, будучи подвергнуты операциям, в результате которых отходы будут служить цели частичного или полного замещения сырья и (или) других материалов в процессе производства продукции.

      2. Критерии отнесения отходов потребления ко вторичнему сырью определяются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      3. Требования законодательства в области отходов не распространяются на вторичное сырье.

      Сноска. Глава 42 дополнена статьей 297-1 в соответствии с Законом РК от 28.04.2016 № 506-V (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 43. ЭКОЛОГИЧЕСКИЕ ТРЕБОВАНИЯ К ПОЛИГОНАМ
ЗАХОРОНЕНИЯ И ДОЛГОВРЕМЕННЫМ ХРАНИЛИЩАМ ОТХОДОВ

Статья 298. Места хранения и захоронения отходов

      1. Хранение отходов производится в специально оборудованных местах (площадках, складах, хранилищах) на период, установленный проектной документацией для каждого вида отходов в целях последующей утилизации, переработки или окончательного захоронения.

      2. Местом захоронения отходов является место их постоянного размещения без намерения изъятия. Захоронение отходов производится на специально оборудованных полигонах.

      3. Местом долговременного хранения отходов являются места их постоянного размещения с возможным последующим перемещением и (или) с необходимостью постоянного мониторинга их воздействия на окружающую среду. К долговременным хранилищам отходов применяются экологические требования, которые устанавливаются для полигонов, при этом должна быть обеспечена техническая возможность для их извлечения, транспортировки, последующей утилизации или окончательного захоронения.

      4. Проекты размещения и строительства полигонов отходов подлежат:

      1) государственной экологической экспертизе;

      2) государственной санитарно-эпидемиологической экспертизе при строительстве объектов высокой эпидемической значимости в порядке, установленном настоящим Кодексом и иными нормативными правовыми актами Республики Казахстан.

      4-1. Временное хранение техногенных минеральных образований не является размещением отходов.

      Места временного хранения техногенных минеральных образований предназначены для их безопасного сбора в срок не более двенадцати месяцев до их переработки, утилизации, вывоза в место долговременного хранения или на полигон либо передачи третьим лицам, осуществляющим такие операции.

      В случае нарушения условий и сроков временного хранения таких техногенных минеральных образований они признаются размещенными с момента их образования.

      5. Хранение и захоронение опасных отходов относятся к экологически опасным видам хозяйственной деятельности. Места хранения и захоронения опасных отходов являются экологически опасными объектами.

      6. Запрещается захоронение отходов, содержащих стойкие органические загрязнители, предусмотренные международными договорами Республики Казахстан о стойких органических загрязнителях. Экспорт и импорт таких отходов разрешаются только для целей их уничтожения.

      Сноска. Статья 298 с изменениями, внесенными законами РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015); от 28.04.2016 № 506-V (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Статья 299. Классы полигонов размещения отходов

      1. Каждый полигон размещения отходов должен быть отнесен к одному из следующих классов:

      1) 1 класс - полигон для размещения опасных отходов;

      2) 2 класс - полигон для размещения неопасных отходов;

      3) 3 класс - полигон для размещения твердых бытовых отходов.

      2. Перечни отходов для размещения на полигонах различных классов определяются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      Сноска. Статья 299 с изменением, внесенным Законом РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 300. Экологические требования к полигонам размещения отходов

      1. Захоронению без предварительной обработки могут подвергаться только неопасные отходы.

      2. Опасные отходы должны подвергаться обезвреживанию, стабилизации и другим способам воздействия, снижающим опасные свойства отходов.

      3. Запрещается размещение опасных отходов на полигонах неопасных отходов.

      3-1. Запрещается захоронение твердых бытовых отходов без их предварительной переработки.

      4. Критерии для приема отходов на полигоне определенного класса определяются следующим:

      1) защита окружающей среды (в особенности подземных и поверхностных вод) и здоровья населения;

      2) обеспечение процессов стабилизации отходов в пределах полигона;

      3) качественный состав принимаемых отходов;

      4) требования или ограничения по количеству принимаемых отходов и способности их органических компонентов к биодеградации;

      5) ограничения на количество потенциально опасных компонентов в соответствии с критериями защиты;

      6) экотоксичные свойства отходов и образующегося фильтрата.

      5. Запрещаются складирование отходов в неустановленных местах и образование стихийных свалок.

      6. Каждый полигон должен быть оборудован системой мониторинга атмосферных выбросов (свалочный газ), фильтрата и сточных вод, образующихся в депонированных отходах, для предупреждения их негативного воздействия на окружающую среду.

      6-1. Вновь строящиеся полигоны твердых бытовых отходов должны быть оборудованы системами для сбора и отведения фильтрата и свалочного газа. Требования к проектированию, строительству и эксплуатации систем для сбора и отведения фильтрата и свалочного газа устанавливаются стандартами Республики Казахстан. Требования стандартов к проектированию, строительству и эксплуатации систем для сбора и отведения фильтрата и свалочного газа обязательны для исполнения индивидуальными предпринимателями и юридическими лицами независимо от организационно-правовой формы.

      6-2. Вновь строящиеся полигоны твердых бытовых отходов должны быть снабжены противофильтрационным экраном. Требования к проектированию и строительству противофильтрационных экранов устанавливаются стандартами Республики Казахстан. Требования стандартов к проектированию и строительству противофильтрационных экранов обязательны для исполнения индивидуальными предпринимателями и юридическими лицами независимо от организационно-правовой формы.

      7. Количество и опасные свойства отходов, предназначенных для захоронения на полигоне, должны быть уменьшены.

      8. Владелец полигона должен принять меры по уменьшению образования метана на полигоне путем сокращения объемов захоронения биоразлагаемых отходов и внедрения систем контроля и утилизации свалочного газа.

      9. Для предотвращения загрязнения окружающей среды владелец полигона должен внедрить унифицированную процедуру приема на основе классификации отходов.

      10. Деятельность полигонов захоронения отходов осуществляется на основании плана по приведению участка в соответствие с экологическими требованиями в срок, согласованный с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      11. Собственником полигона создается ликвидационный фонд для проведения мероприятий по рекультивации земли и мониторинга воздействия на окружающую среду после закрытия полигона.

      Запрещается эксплуатация полигона без ликвидационного фонда.

      Положения частей первой и второй настоящего пункта не распространяются на недропользователей, предоставивших обеспечение исполнения своих обязательств по ликвидации в соответствии с Кодексом Республики Казахстан "О недрах и недропользовании".

      12. Процедура приема и классификация отходов, принимаемых для захоронения, устанавливаются владельцем полигона и согласовываются с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      13. Контроль за соблюдением требований к размещению отходов на полигонах и содержанию полигонов осуществляется уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      Сноска. Статья 300 с изменениями, внесенными законами РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 28.04.2016 № 506-V (вводится в действие с 01.01.2019).

Статья 301. Отходы, не приемлемые для полигонов

      1. Запрещается принимать для захоронения на полигонах следующие отходы:

      1) жидкие отходы;

      2) опасные отходы, которые в условиях полигона являются взрывчатыми, коррозийными, окисляемыми, высокоогнеопасными или огнеопасными;

      3) отходы, вступающие в реакцию с водой;

      4) отходы от медицинских или ветеринарных учреждений, которые являются инфицированными;

      5) целые использованные шины и их фрагменты, за исключением их применения в качестве стабилизирующего материала при рекультивации;

      6) отходы, содержащие стойкие органические загрязнители;

      7) пестициды;

      8) отходы, которые не удовлетворяют критериям приема;

      9) отходы пластмассы, пластика, полиэтилена и полиэтилентерефталатовая упаковка;

      10) макулатура, картон и отходы бумаги;

      11) ртутьсодержащие лампы и приборы;

      12) стеклобой;

      13) лом цветных и черных металлов;

      14) исключен Законом РК от 05.04.2017 № 56-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      15) батареи литиевые, свинцово-кислотные;

      16) электронное и электрическое оборудование;

      17) исключен Законом РК от 05.04.2017 № 56-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      18) отходы строительных материалов;

      19) пищевые отходы.

      2. Запрещается смешивание отходов в целях выполнения критериев приема.

      3. Местные исполнительные органы организуют мероприятия по сокращению захоронения биологически разлагаемых отходов, включая меры по их рециклингу, компостированию, производству биогаза и (или) использованию в целях производства продукции или энергии.

      Сноска. Статья 301 с изменениями, внесенными Кодексом РК от 09.01.2007 № 212 (порядок введения в действие см. п. 12 ст. 324); законами РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 03.07.2013 № 124-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 28.04.2016 № 506-V (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.04.2017 № 56-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 302. Твердые и шламообразные промышленные отходы, размещение которых запрещается на полигонах, предназначенных для размещения коммунальных отходов

      Сноска. Заголовок статьи 302 с изменением, внесенным Законом РК от 22.07.2011 № 479-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

      На полигонах, предназначенных для размещения коммунальных отходов, запрещается размещение следующих твердых и шламообразных промышленных отходов:

      1) отходы химической промышленности по производству хлора:

      графитовый шлам производства синтетического каучука, хлора, каустика, содержащие ртуть и ее соединения;

      метанол, отходы производства оргстекла, содержащие метанол;

      шламы производства солей монохлоруксусной кислоты, содержащие гексахлоран, метанол, трихлорбензол;

      бумажные мешки, использовавшиеся для перевозки ДДТ, уротропина, цинеба, трихлорфенолята меди, тиурама-Д;

      шламы производства трихлорфенолята меди, содержащие трихлорфенол;

      отработанные катализаторы производства пластополимеров, содержащие бензол и дихлорэтан;

      коагулюм и омега полимеры, содержащие хлоропрен;

      отходы трихлорбензола, производства удобрений, содержащие гексахлоран, трихлорбензол;

      2) отходы химической промышленности по производству хромовых соединений:

      шлам производства монохромата натрия и хлористого натрия, отходы производства бихромата калия, содержащие шестивалентный хром;

      3) отходы цинковой изгари промышленности по производству соды, содержащие цинк;

      4) отходы производства искусственного волокна:

      шламы, содержащие диметилтерефталат, терефталевую кислоту, цинк, медь;

      отходы от фильтрации капролактама, содержащие капролактам;

      отходы установки метанолиза, содержащие метанол;

      5) отходы лакокрасочной промышленности:

      пленки лаков и эмалей, отходы при зачистке оборудования, содержащие цинк, хром, растворители, окислительные масла;

      шламы, содержащие цинк и магний;

      6) отходы химико-фотографической промышленности:

      отходы производства гипосульфита и сульфита безводного, содержащие фенол;

      отходы магнитного лака, коллодия, красок, содержащие бутилацетат, толуол, дихлорэтан, метанол;

      7) отходы производства пластмасс, содержащие фенол;

      8) отходы азотной промышленности:

      шлам (смолы) с установки очистки коксового газа и отработанные масла цеха синтеза и компрессии, содержащие канцерогенные вещества;

      кубовый остаток от разгонки моноэтаноламина, содержащий моноэтаноламин;

      9) отходы нефтеперерабатывающей и нефтехимической промышленности:

      алюмосиликатный адсорбент от очистки масел, парафина, содержащий хром и кобальт;

      кислые гудроны с содержанием серной кислоты свыше тридцати процентов;

      фусы и фусосмоляные остатки получения кокса и газификации полукокса, содержащие фенол;

      отработанные катализаторы, содержащие хром;

      отработанная глина, содержащая масла;

      отходы процесса фильтрации с установок алкилфенольных присадок, содержащие цинк;

      10) отходы машиностроения:

      осадок хромсодержащих стоков, содержащий хром;

      осадок цианистых стоков, содержащий циан;

      стержневые смеси на органическом связующем, содержащие хром;

      осадок после вакуум-фильтров, станций нейтрализации гальванических цехов, содержащий цинк, хром, никель, кадмий, свинец, медь, хлорофос, тиокол;

      11) отходы медицинской промышленности:

      отходы производства синтомицина, содержащие бром, дихлорэтан, метанол;

      отходы обогащения и шламы, содержащие соли тяжелых металлов.

      Сноска. Статья 302 с изменениями, внесенными Законом РК от 22.07.2011 № 479-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 303. Общие требования для полигонов опасных отходов

      1. Местоположение полигона размещения опасных отходов должно учитывать требования, касающиеся:

      1) расстояния от границы полигона до жилых и рекреационных зон, водных объектов, земель сельскохозяйственного назначения и населенных пунктов;

      2) наличия подземных, поверхностных вод и их водоохранных зон и полос или особо охраняемых природных территорий;

      3) геологических и гидрогеологических условий;

      4) риска наводнения, понижения, оползней или лавин на участке;

      5) защиты объектов государственного природно-заповедного фонда.

      2. В зависимости от характеристик полигона и метеорологических условий должны быть предусмотрены:

      1) контроль внезапного поступления воды в тело полигона;

      2) предотвращение поступления поверхностных и (или) подземных вод в место захоронения отходов;

      3) сбор и обработка загрязненной воды и фильтрата до нормативов, устанавливаемых для сточных вод.

      3. Сбор, обработка и использование свалочного газа должны производиться способом, который минимизирует ущерб или ухудшение окружающей среды и риск для здоровья населения.

      4. Должны быть приняты меры для минимизации последствий функционирования полигона захоронения отходов:

      1) эмиссии запахов и пыли;

      2) разносимые ветром материалы, соединения и аэрозоли;

      3) шум и движение;

      4) птицы, паразиты и насекомые;

      5) пожары.

      5. Полигон размещения отходов должен быть оборудован так, чтобы загрязнения от участка не были вынесены на общественные дороги и близлежащую территорию.

      6. Полигон должен быть защищен от свободного доступа посторонних лиц на участок. Система контроля и доступа к каждому техническому средству должна содержать программу мер, чтобы обнаруживать и препятствовать незаконному использованию средств.

      7. Управление полигоном размещения отходов осуществляется физическими или юридическими лицами, имеющими технические средства для эксплуатации полигона и обеспечивающими профессиональное и техническое образование и тренинг работников полигона.

      8. Уровень допустимых воздействий должен быть определен в экологическом разрешении, принимая во внимание специфические гидрогеологические условия в месте расположения полигона на основании проекта полигона захоронения отходов.

      9. Полигону присваивается индивидуальный регистрационный номер, включенный в Государственный кадастр отходов Республики Казахстан. Владельцем полигона должна разрабатываться система документооборота, предназначенная для ведения учета отходов, принимаемых на полигон.

      10. Проектом полигона размещения отходов должно быть предусмотрено создание ликвидационного фонда для закрытия, рекультивации и ведения мониторинга и контроля загрязнения после его закрытия. Порядок формирования ликвидационных фондов определяется уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      Положения части первой настоящего пункта не распространяются на недропользователей, предоставивших обеспечение исполнения своих обязательств по ликвидации в соответствии с Кодексом Республики Казахстан "О недрах и недропользовании".

      11. Владелец полигона обязан сообщать ежегодно уполномоченному органу в области охраны окружающей среды о видах и количестве размещаемых отходов и о результатах планового контроля.

      Сноска. Статья 303 с изменениями, внесенными законами РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 25.04.2016 № 505-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Статья 304. Процедуры приема отходов

      1. Собственники отходов, сдающие отходы на полигон, обязаны предоставить владельцу полигона достоверную информацию об их качественных и количественных характеристиках, подтверждающую отнесение отходов к определенному виду, и сопровождаемую для опасных отходов копией паспорта опасных отходов.

      2. Владельцы полигонов имеют право принимать на полигон только те виды отходов, которые разрешены для размещения на данном полигоне и право на размещение которых подтверждается экологическим разрешением.

      3. Владелец полигона соблюдает следующие процедуры приема отходов:

      1) проверка документации на отходы, включая паспорт опасных отходов;

      2) визуальный осмотр отходов на входе и на месте размещения;

      3) сверка содержимого с описанием в документации, представленной собственником отходов;

      4) ведение учета количества и характеристик размещенных отходов с указанием происхождения, даты поставки, идентификации производителя или сборщика отходов, а при наличии опасных отходов - точного места их размещения на полигоне;

      5) для исключения попадания на полигон радиоактивных веществ необходимо проводить дозиметрический контроль каждой партии отходов.

      4. Владелец полигона обязан постоянно обеспечивать письменное подтверждение получения каждой партии отходов, принятой на участке, и обеспечивать хранение данной документации в течение пяти лет.

      5. Для определения массы поступающих отходов на пунктах приема устанавливаются измерительные приборы.

Статья 305. Контроль и мониторинг в стадии эксплуатации полигона

      1. Ежегодно владелец полигона представляет отчет о проведении мониторинга воздействия на окружающую среду в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды.

      2. Владелец полигона должен уведомить уполномоченный орган в области охраны окружающей среды о неблагоприятном воздействии на окружающую среду, выявленном в результате контроля и мониторинга, а также согласовывать с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды характер и сроки корректирующих мер, которые будут приниматься.

      3. Контроль, мониторинг и (или) анализы должны выполняться аккредитованными лабораториями.

      4. Проба фильтрата и поверхностных вод должна отбираться в репрезентативных пунктах. Осуществление отбора и измерение объема и состава фильтрата должны быть выполнены отдельно в каждом пункте участка, в котором фильтрат образуется.

      5. Газовый мониторинг проводится для каждой секции полигона твердых бытовых отходов в соответствии с методикой, утвержденной уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      6. Частота осуществления отбора и анализа обосновывается в программе мониторинга, прилагаемой к разрешению на эмиссии в окружающую среду.

      7. Параметры, которые будут измерены, и вещества, которые будут проанализированы, корректируются в зависимости от состава размещаемых отходов.

      8. Параметры, которые будут анализироваться в пробах, взятых из подземных вод, должны быть обусловлены ожидаемым составом фильтрата и качеством подземных вод в данном месте. В процессе выбора параметров для аналитического учета должны быть определены скорость и направление потока подземных вод. Параметры могут включать индикативные показатели, чтобы гарантировать раннее выявление изменения в качестве воды.

      Сноска. Статья 305 с изменением, внесенным Законом РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 306. Процедуры закрытия, рекультивации и мониторинга полигона (части полигона)

      1. Закрытие полигона (части полигона) по захоронению отходов допускается только после получения экологического разрешения.

      2. Полигон (часть полигона) по захоронению отходов может рассматриваться как закрытый только после того, как должностные лица уполномоченного органа в области охраны окружающей среды и государственного органа в области санитарно-эпидемиологической службы выполнили заключительный осмотр на местности, оценили всю информацию, предоставленную владельцем полигона, и проинформировали его об одобрении закрытия полигона (части полигона). При этом владелец полигона не освобождается от выполнения условий экологического разрешения.

      3. После закрытия полигона (части полигона) владелец полигона осуществляет рекультивацию территории и проводит мониторинг выбросов свалочного газа и фильтрата в течение тридцати лет для полигонов 1 класса, двадцати лет для полигонов 2 класса, пяти лет для полигонов 3 класса. Средства на проведение рекультивации нарушенных земель и последующего мониторинга поступают из ликвидационного фонда полигона.

      3-1. Рекультивация полигонов включает мероприятия по стабилизации отходов в теле полигона, противоэрозионной защите и озеленению склонов полигона с учетом природно-климатических условий зоны расположения полигона. Требования к рекультивации полигонов устанавливаются национальными стандартами. Требования национальных стандартов к рекультивации полигонов обязательны для исполнения индивидуальными предпринимателями и юридическими лицами независимо от организационно-правовой формы.

      4. После того, как владелец полигона выполнил рекультивацию полигона (части полигона) в соответствии с условиями проекта и выполненные работы приняты актом приемочной комиссии с участием уполномоченного органа в области охраны окружающей среды, владелец прекращает ведение мониторинга окружающей среды.

      Сноска. Статья 306 с изменениями, внесенными законами РК от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015); от 28.04.2016 № 506-V (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.10.2018 № 184-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Глава 44. ЭКОЛОГИЧЕСКИЕ ТРЕБОВАНИЯ К ПУНКТАМ
ХРАНЕНИЯ И ЗАХОРОНЕНИЯ РАДИОАКТИВНЫХ ОТХОДОВ

Статья 307. Радиоактивные отходы и их классификация

      1. К радиоактивным отходам относятся не подлежащие дальнейшему использованию следующие вещества в любом агрегатном состоянии:

      1) материалы, изделия, оборудование, объекты биологического происхождения, в которых содержание радионуклидов превышает уровни, установленные законодательством Республики Казахстан;

      2) не подлежащее переработке отработавшее ядерное топливо;

      3) отработавшие свой ресурс или поврежденные радионуклидные источники;

      4) извлеченные из недр и складируемые в отвалы и хвостохранилища породы, руды и отходы обогащения и выщелачивания руд, в которых содержание радионуклидов превышает уровни, установленные законодательством Республики Казахстан.

      2. Основой классификации радиоактивных отходов являются их агрегатное состояние, происхождение, уровень радиоактивности, период полураспада радионуклидов.

      3. По агрегатному состоянию радиоактивные отходы подразделяются на жидкие и твердые.

      К жидким радиоактивным отходам относятся растворы неорганических веществ, пульпы фильтроматериалов, органические жидкости.

      К твердым отходам относятся изделия, детали машин и механизмов, материалы, биологические объекты, отработавшие источники радиоактивных излучений.

      4. Отходы относятся к радиоактивным, если удельная активность содержащихся в них радионуклидов больше значений, регламентированных нормами радиационной безопасности для радиоактивных материалов, подлежащих контролю, а при неизвестном радионуклидном составе удельная активность больше:

      1) ста килобеккерелей на килограмм - для бета-излучающих радионуклидов;

      2) десяти килобеккерелей на килограмм - для альфа-излучающих радионуклидов (исключая трансурановые);

      3) одного килобеккереля на килограмм - для трансурановых радионуклидов.

      5. По источникам образования радиоактивные отходы классифицируются следующим образом:

      1) отходы горнорудной промышленности;

      2) отходы исследовательских и энергетических ядерных установок;

      3) отходы ядерных взрывов;

      4) неиспользуемые радиоактивные источники излучения и источники с истекшим сроком службы.

      6. По уровню радиоактивности твердые радиоактивные отходы классифицируются следующим образом:

      1) низкоактивные отходы - отходы, у которых удельная активность (килобеккерелей на килограмм): менее тысячи - для бета-излучающих радионуклидов; менее ста - для альфа-излучающих радионуклидов (исключая трансурановые); менее десяти - для трансурановых радионуклидов;

      2) среднеактивные отходы - отходы, у которых удельная активность (килобеккерелей на килограмм): от тысячи до десяти миллионов - для бета-излучающих радионуклидов; от ста до одного миллиона - для альфа-излучающих радионуклидов (исключая трансурановые); от десяти до ста тысяч - для трансурановых радионуклидов;

      3) высокоактивные отходы - отходы, у которых удельная активность (килобеккерелей на килограмм): более десяти миллионов - для бета-излучающих радионуклидов; более одного миллиона - для альфа-излучающих радионуклидов (исключая трансурановые); более ста тысяч - для трансурановых радионуклидов.

Статья 308. Классификация пунктов хранения и (или)захоронения радиоактивных отходов

      1. К пунктам хранения и (или) захоронения радиоактивных отходов относятся естественные (природные) или искусственные площадки, емкости или помещения, используемые для хранения и (или) захоронения радиоактивных отходов.

      2. К пунктам захоронения радиоактивных отходов относятся пункты, в которые отходы помещаются без намерения последующего их изъятия.

      3. Пункты хранения радиоактивных отходов подразделяются по принятию радиоактивных отходов от:

      1) геологоразведочной, горнодобывающей и горноперерабатывающей деятельности, содержащих преимущественно естественные радионуклиды;

      2) ядерной энергетики, ядерных взрывов и радиоизотопной продукции, преимущественно содержащих искусственные радионуклиды.

      4. По масштабу площади сбора радиоактивных отходов пункты хранения и (или) захоронения радиоактивных отходов подразделяются на локальные и региональные. К локальным относятся пункты, предназначенные для размещения отходов одного объекта или одного района, а к региональным - двух и более объектов и (или) районов.

Статья 309. Экологические требования к пунктам хранения и (или) захоронения радиоактивных отходов

      1. Все проекты пунктов хранения и (или) захоронения радиоактивных отходов подлежат государственным экологической, санитарно-эпидемиологической экспертизам и экспертизе, проводимой в соответствии с законодательством Республики Казахстан о недрах и недропользовании. Проектирование должно осуществляться в соответствии со строительными нормами и правилами, утвержденными в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      2. В проекте должны быть указаны:

      1) источники образования радиоактивных отходов, другие источники радиоактивного воздействия на окружающую среду в радиусе прогнозируемого действия пунктов хранения и (или) захоронения радиоактивных отходов, их количественные и качественные характеристики;

      2) организационная структура, объем и порядок проведения производственного радиационного контроля;

      3) расчеты дозовых нагрузок на население, допустимые и контролируемые уровни и оценка влияния всех источников радиации в радиусе прогнозируемого действия радиоактивных отходов на окружающую среду.

      3. В проекте должен быть обоснован выбор места строительства пункта хранения и (или) захоронения из ряда альтернативных вариантов на основе специальных изысканий и экономических оценок с учетом воздействия на окружающую среду, включающих оценку дозовых нагрузок на критические группы населения.

      4. Инженерные изыскания, включая геодезические, геологические, гидрогеологические и гидрометеорологические, должны обеспечивать обоснования:

      1) выбора места размещения строительства пункта и его инженерной защиты от неблагоприятных воздействий природных и техногенных факторов;

      2) мероприятий по охране окружающей среды.

      5. В проектах пунктов хранения и (или) захоронения радиоактивных отходов следует предусматривать рекультивацию нарушенных земель после дезактивации или другой деятельности.

      6. Вокруг пунктов захоронения радиоактивных отходов устанавливается санитарно-защитная зона, границы которой устанавливаются в соответствии с законодательством Республики Казахстан о санитарно-эпидемиологическом благополучии населения.

      7. Размещение пунктов захоронения радиоактивных отходов не допускается:

      1) на территориях жилой застройки;

      2) на площади залегания полезных ископаемых без согласования с уполномоченным государственным органом по изучению недр;

      3) в зонах активного карста;

      4) в зонах оползней, селевых потоков и снежных лавин и других опасных геологических процессов;

      5) в заболоченных местах;

      6) в зонах питания подземных источников питьевой воды;

      7) в зонах санитарной охраны курортов;

      8) на территории зеленых зон городов;

      9) на особо охраняемых природных территориях;

      10) на территории I, II, III пояса зон санитарной охраны подземных и поверхностных источников хозяйственно-питьевого водоснабжения, очистных сооружений водопроводов, магистральных водоводов;

      11) на территории водоразделов;

      12) на землях, занятых или предназначенных под занятие лесами, лесопарками и другими зелеными насаждениями, выполняющими защитные и санитарно-гигиенические функции и являющимися местом отдыха населения.

      8. При выборе земельного участка под строительство необходимо соблюдение следующих условий:

      1) наличие грунтовых вод, непригодных для питьевого и технического водоснабжения по минерализации;

      2) высокие сорбционно-емкостные свойства вмещающих пород;

      3) значительная глубина залегания подземных вод (шестьдесят и более метров);

      4) уровень грунтовых вод не ближе четырех метров от дна пункта хранения и (или) захоронения радиоактивных отходов;

      5) геологические слои, которые не являются водоносными горизонтами и не имеют гидравлической связи с нижележащими водоносными горизонтами;

      6) отсутствие разломной тектоники и интенсивной трещиноватости, расстояние до сейсмоопасного разлома более сорока километров;

      7) очень низкая чувствительность к сбросообразованию, проседанию, провалам;

      8) отсутствие эрозии;

      9) геоморфологическая стабильность;

      10) твердые и очень плотные почвы и породы фундамента;

      11) непроницаемые породы фундамента мощностью более десяти метров;

      12) слабохолмистая местность со склонами не более пяти процентов;

      13) расстояние до ближайшего водозабора подземных и грунтовых вод или из поверхностного водоисточника не ближе четырех километров;

      14) фактическое использование земли не дает значительного экономического эффекта, потенциальное использование земли также не имеет признанной оценки;

      15) культурные и национально значимые ценности отсутствуют на расстоянии четырех километров;

      16) местность не представляет туристской ценности и редко посещается жителями близлежащих населенных пунктов.

      9. При несоблюдении одного из условий, указанных в пункте 8 настоящей статьи, должны разрабатываться мероприятия по охране окружающей среды от вредного воздействия пункта хранения и (или) захоронения радиоактивных отходов или по его защите от вредного воздействия природных и техногенных факторов путем:

      1) создания инженерных барьеров из слабопроницаемых и сорбционноемкостных материалов (полиэтилена, бетона, керамики, глины, цеолита);

      2) создания дренажных систем, обеспечивающих пропуск поверхностных, грунтовых и подземных вод в обход пунктов.

      10. Для низкоактивных отходов урановых и неурановых горнодобывающих и перерабатывающих предприятий могут быть использованы ранее пройденные горные выработки с размещением радиоактивных отходов ниже зоны аэрации и среди других горных пород с более высокими сорбционно-емкостными свойствами (исключающие возможность миграции радионуклидов за пределы пункта).

      11. Для среднеактивных отходов урановых и неурановых горнодобывающих и перерабатывающих предприятий могут быть также использованы пройденные горные выработки с дополнительным устройством технических барьеров из глин, цеолита и других сорбирующих радионуклиды материалов.

      12. Естественные понижения в рельефе могут быть использованы для долговременного размещения низкоактивных твердых и жидких радиоактивных отходов при наличии естественной или искусственной подложки из непроницаемых пород или другого материала.

      13. Захоронение жидких отходов запрещается. Жидкие отходы должны обезвоживаться до влажности рыхлых горных пород в окружающей среде или отверждаться.

      14. Для пунктов хранения и (или) захоронения среднеактивных радиоактивных отходов обязательно предусматриваются охранные мероприятия и сигнализация, для пунктов хранения и (или) захоронения низкоактивных радиоактивных отходов - охранные мероприятия без сигнализации.

      15. Расчет дозовых нагрузок и разработка эффективных мер по радиационной защите населения осуществляются на основе расчета доз по критическим группам населения. Критическая группа населения определяется на основе анализа и выявления критического пути, через который радиоактивные вещества достигают этой группы населения.

      16. Расчет распространения радиоактивного загрязнения поверхностных, грунтовых и подземных вод выполняется на основе проведения специальных гидрологических и гидрогеологических исследований, выполняемых для определения скорости фильтрации растворов и загрязнений, их миграционных способностей и сорбционных возможностей водовмещающих пород.

      17. Ущерб, причиненный воздействием аварийного радиоактивного загрязнения окружающей среды, оценивается по стоимости мероприятий на выполнение защитных мер по проведению рекультивационных работ.

Глава 45. ГОСУДАРСТВЕННОЕ РЕГУЛИРОВАНИЕ
ДЕЯТЕЛЬНОСТИ В СФЕРЕ ВЫБРОСОВ ПАРНИКОВЫХ ГАЗОВ И ОЗОНОРАЗРУШАЮЩИХ ВЕЩЕСТВ

      Сноска. Заголовок в редакции Закона РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 310. Основные принципы охраны климата и озонового слоя Земли

      Охрана климата и озонового слоя Земли основывается на следующих основных принципах:

      1) предотвращение, смягчение необратимых последствий изменения климата (включая глобальное) и деградации озонового слоя Земли;

      2) обязательность государственного регулирования выбросов парниковых газов и озоноразрушающих веществ в атмосферу;

      3) гласность, полнота и достоверность информации об изменении климата и деградации озонового слоя Земли;

      4) научная обоснованность, системность и комплексность подхода к охране климата и озонового слоя Земли.

Статья 311. Государственное управление в области охраны климата и озонового слоя Земли

      Государственное управление в области охраны климата и озонового слоя Земли осуществляет уполномоченный орган в области охраны окружающей среды.

Статья 312. Программы охраны климата и озонового слоя Земли и мероприятия по их осуществлению

      Сноска. Статья 312 исключена Законом РК от 03.07.2013 № 124-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 313. Регламентирование потребления озоноразрушающих веществ

      1. В целях государственного регулирования потребления озоноразрушающих веществ устанавливаются лимиты (квоты) предельно допустимых выбросов и потребления озоноразрушающих веществ.

      Лимиты (квоты) потребления озоноразрушающих веществ устанавливаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды в соответствии с международными договорами Республикой Казахстан по веществам, разрушающим озоновый слой.

      2. Ввоз на территорию Республики Казахстан из стран, не входящих в Евразийский экономический союз, и вывоз с территории Республики Казахстан в эти страны озоноразрушающих веществ и содержащей их продукции, за исключением их транзита, осуществляются на основании лицензий, выдаваемых уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      Перемещение озоноразрушающих веществ физическими лицами для личного пользования (в некоммерческих целях) запрещено.

      Сноска. Статья 313 в редакции Закона РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 21.06.2013 № 107-V (вводится в действие по истечении тридцати календарных дней после его первого официального опубликования); от 26.12.2017 № 124-VI (вводится в действие с 01.01.2018).

Статья 314. Общие требования к хозяйственной и иной деятельности, допускающей выбросы парниковых газов и озоноразрушающих веществ

      1. Ввоз и вывоз озоноразрушающих веществ и содержащей их продукции, производство работ с использованием озоноразрушающих веществ, ремонт, монтаж, обслуживание оборудования, содержащего озоноразрушающие вещества, являются экологически опасными видами хозяйственной деятельности.

      1-1. Производство работ с использованием озоноразрушающих веществ, ремонт, монтаж, обслуживание оборудования, содержащего озоноразрушающие вещества, осуществляются на основании разрешения, выдаваемого уполномоченным органом в области охраны окружающей среды, в порядке, определяемом уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      2. Проектирование, размещение, строительство, реконструкция и эксплуатация объектов хозяйственной и иной деятельности при застройке городских и иных поселений должны осуществляться с учетом уменьшения выбросов парниковых газов и сохранения уровня абсорбции их поглотителями.

      3. Юридические лица и индивидуальные предприниматели, осуществляющие ввоз и вывоз озоноразрушающих веществ, а также производство работ с использованием озоноразрушающих веществ, ремонт, монтаж, обслуживание оборудования, содержащего озоноразрушающие вещества, обязаны:

      1) наносить на продукцию надпись "разрушает озоновый слой" и отчетливо маркировать аналогичной надписью упаковку, в которой хранятся либо перевозятся озоноразрушающие вещества или продукция, содержащая озоноразрушающие вещества;

      2) обеспечивать их безопасное хранение и транспортировку;

      3) указывать в товаросопроводительной документации наименование и количество озоноразрушающих веществ, включая вещества, содержащиеся в продукции;

      4) разрабатывать и выполнять мероприятия по сбору озоноразрушающих веществ и их хранению в герметичной таре в целях утилизации и (или) обезвреживания.

      4. Запрещаются проектирование, реконструкция, техническое перевооружение, расширение, новое строительство объектов с использованием технологий, оборудования, веществ и материалов, предусматривающих обращение с озоноразрушающими веществами, включенными в перечни озоноразрушающих веществ, ограниченных или запрещенных для потребления в Республике Казахстан, за исключением объектов, предназначенных для утилизации и (или) обезвреживания таких озоноразрушающих веществ.

      Сноска. Статья 314 с изменениями, внесенными законами РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 21.06.2013 № 107-V (вводится в действие по истечении тридцати календарных дней после его первого официального опубликования); от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 314-1. Требования к установке

      Сноска. Кодекс дополнен статьей 314-1 в соответствии с Законом РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); исключена Законом РК от 08.04.2016 № 491-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 315. Учет потребления озоноразрушающих веществ

      1. Юридические лица и индивидуальные предприниматели, осуществляющие потребление озоноразрушающих веществ, подлежат учету в порядке, установленном уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      2. Учету потребления озоноразрушающих веществ подлежат следующие виды деятельности:

      1) производство озоноразрушающих веществ;

      2) ввоз и вывоз озоноразрушающих веществ;

      3) производство работ с использованием озоноразрушающих веществ, ремонт, монтаж, обслуживание оборудования, содержащего озоноразрушающие вещества.

      Сноска. Статья 315 в редакции Закона РК от 21.06.2013 № 107-V (вводится в действие по истечении тридцати календарных дней после его первого официального опубликования); с изменением, внесенным Законом РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 316. Учет и государственный кадастр потребления озоноразрушающих веществ

      Сноска. Заголовок статьи 316 в редакции Закона РК от 21.06.2013 № 107-V (вводится в действие по истечении тридцати календарных дней после его первого официального опубликования).

      1. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды организует разработку государственного кадастра потребления озоноразрушающих веществ, регулируемых в соответствии с международными договорами Республики Казахстан.

      2. Для подготовки государственного кадастра потребления озоноразрушающих веществ юридические лица и индивидуальные предприниматели, осуществляющие ввоз и вывоз озоноразрушающих веществ:

      ведут учет ввезенного, вывезенного и реализованного количества озоноразрушающих веществ с указанием наименований и места нахождения организаций-покупателей и предполагаемых областей применения;

      ежегодно не позднее первого квартала года, следующего за отчетным, представляют в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды сведения о фактически ввезенном, вывезенном и реализованном количестве озоноразрушающих веществ по областям применения по форме, установленной уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      3. Данные государственного кадастра потребления озоноразрушающих веществ являются открытыми и подлежат опубликованию.

      Сноска. Статья 316 с изменениями, внесенными законами РК от 21.06.2013 № 107-V (вводится в действие по истечении тридцати календарных дней после его первого официального опубликования); от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 317. Государственная инвентаризация и государственный кадастр парниковых газов

      Сноска. Статья 317 исключена Законом РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 318. Производственный контроль за озоноразрушающими веществами

      Сноска. Заголовок с изменением, внесенным Законом РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

      1. Юридические лица, имеющие источники выбросов озоноразрушающих веществ в атмосферу, осуществляют производственный контроль путем проведения ежегодной инвентаризации выбросов озоноразрушающих веществ в порядке, установленном уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      2. Сведения об организации экологических служб и о лицах, ответственных за проведение производственного контроля за озоноразрушающими веществами, а также результаты инвентаризации озоноразрушающих веществ представляются в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды.

      Сноска. Статья 318 с изменениями, внесенными Законом РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

РАЗДЕЛ 9. ОТВЕТСТВЕННОСТЬ ЗА ЭКОЛОГИЧЕСКИЕ
ПРАВОНАРУШЕНИЯ И РАЗРЕШЕНИЕ ЭКОЛОГИЧЕСКИХ СПОРОВ
Глава 46. ОТВЕТСТВЕННОСТЬ ЗА ЭКОЛОГИЧЕСКИЕ
ПРАВОНАРУШЕНИЯ И РАЗРЕШЕНИЕ ЭКОЛОГИЧЕСКИХ СПОРОВ

Статья 319. Виды экологических правонарушений

      К видам экологических правонарушений относятся:

      1) нарушения экологического законодательства Республики Казахстан, влекущие имущественную ответственность;

      2) административные правонарушения в области охраны окружающей среды, использования природных ресурсов;

      3) экологические уголовные правонарушения.

      Сноска. Статья 319 с изменением, внесенным Законом РК от 03.07.2014 № 227-V (вводится в действие с 01.01.2015).

Статья 320. Ответственность за нарушение экологического законодательства Республики Казахстан

      Нарушение экологического законодательства Республики Казахстан влечет ответственность в соответствии с законами Республики Казахстан.

Статья 321. Обязательность возмещения ущерба, нанесенного нарушением экологического законодательства Республики Казахстан

      1. Лица, совершившие экологические правонарушения, обязаны возместить причиненный ими ущерб в соответствии с настоящим Кодексом и иными законодательными актами Республики Казахстан.

      2. Возмещению подлежит ущерб, причиненный окружающей среде, здоровью граждан, имуществу физических и юридических лиц, государству вследствие:

      1) уничтожения и повреждения природных ресурсов;

      2) незаконного и нерационального использования природных ресурсов;

      3) самовольных эмиссий;

      4) сверхнормативных эмиссий.

      3. Возмещение вреда здоровью физических лиц, ущерба имуществу физических и юридических лиц, государства лицами, совершившими экологические правонарушения, производится добровольно или по решению суда в соответствии с законодательством Республики Казахстан. Вред подлежит возмещению в полном объеме с учетом степени потери трудоспособности потерпевшего, затрат на его лечение и восстановление здоровья, затрат по уходу за больным, иных расходов и потерь.

      4. Возмещение ущерба, причиненного окружающей среде вследствие нарушения экологического законодательства Республики Казахстан, производится добровольно или по решению суда на основании экономической оценки ущерба, порядок проведения которой определяется в соответствии с настоящим Кодексом.

      5. Физические и юридические лица, деятельность которых связана с повышенной опасностью для окружающей среды, обязаны возместить вред, причиненный источником повышенной опасности, если не докажут, что вред возник вследствие непреодолимой силы или умысла потерпевшего.

      6. Моральный вред, причиненный в результате нарушения экологического законодательства Республики Казахстан, подлежит возмещению в порядке, установленном гражданским законодательством Республики Казахстан.

      7. Не рассматриваются в качестве ущерба окружающей среде случаи сверхнормативного размещения отходов и случаи сверхнормативного сброса загрязняющих веществ в объекты, оборудованные и предназначенные для размещения отходов и сброса сточных вод, предотвращающие загрязнение земной поверхности, недр и подземных вод.

      8. Не рассматриваются в качестве ущерба окружающей среде случаи попадания химических веществ или розлива сточных вод на производственные площадки, ограниченные защитными сооружениями, предотвращающими их попадание на земную поверхность, в недра и подземные воды.

      9. Не рассматриваются в качестве самовольных и сверхнормативных эмиссий случаи отклонения от программ развития переработки попутного газа, а также проектной документации и проектов нормативов эмиссий в окружающую среду, в том числе изменения сценариев и (или) графиков сжигания газа, представленных природопользователем на государственную экологическую экспертизу и не влекущих превышения нормативов предельно допустимых эмиссий.

      Сноска. Статья 321 с изменениями, внесенными законами РК от 03.12.2011 № 505-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 29.12.2014 № 271-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 25.04.2016 № 505-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 322. Порядок возмещения вреда, причиненного нарушением экологического законодательства Республики Казахстан

      1. Лицо, причинившее вред окружающей среде, вправе добровольно устранить нанесенный ущерб либо компенсировать его иным способом. Обязательства лица об устранении либо компенсации ущерба должны быть изложены в гарантийном письме.

      2. Возмещение вреда может осуществляться в стоимостной форме за счет собственных средств лица, причинившего вред окружающей среде, или страховых выплат.

      3. К стоимостным формам возмещения вреда относятся денежные средства для восстановления окружающей среды до состояния, имевшегося к моменту причинения вреда, выполнения мероприятий по воспроизводству природных ресурсов, возмещения истцу иных убытков, включая упущенную выгоду.

      4. С согласия сторон по решению суда вред может быть возмещен в натуральной форме путем возложения на ответчика обязанности по восстановлению окружающей среды.

      5. К натуральным формам возмещения вреда относятся меры по восстановлению окружающей среды до состояния, имевшегося к моменту причинения вреда, предоставлению равноценного природного ресурса взамен уничтоженного либо поврежденного. Возмещение вреда в натуральной форме производится путем заключения договора и (или) соглашения, регламентирующих порядок, условия, сроки и объемы возмещения причиненного вреда.

      6. Взыскиваемые суммы возмещения вреда перечисляются в государственный бюджет, а в установленных законодательством Республики Казахстан случаях - потерпевшему лицу.

      7. Возмещение вреда не освобождает лицо, причинившее вред окружающей среде, от административной и уголовной ответственности.

Статья 323. Порядок разрешения экологических споров

      1. Экологические споры разрешаются судами в порядке, установленном законодательными актами Республики Казахстан.

      2. Экологические споры между субъектами экологических правоотношений могут быть решены путем переговоров, в том числе с привлечением экспертов, либо в соответствии с ранее согласованной сторонами процедурой разрешения споров.

Глава 47. ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ И ПЕРЕХОДНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 324. Переходные положения

      1. Разрешения на природопользование, полученные природопользователями до введения в действие настоящего Кодекса, действуют в течение сроков, на которые они были выданы.

      2. По истечении срока действия разрешений на природопользование физические и юридические лица Республики Казахстан обязаны получить экологические разрешения.

      3. Владельцы полигонов захоронения и долговременных хранилищ отходов должны подготовить и согласовать с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды планы приведения полигона в соответствие с экологическими требованиями, предусмотренными главой 43 настоящего Кодекса в срок до 31 декабря 2007 года.

      4. В течение года со дня введения в действие настоящего Кодекса физические и юридические лица, обладающие лицензиями на природоохранное проектирование, нормирование и работы в области экологической экспертизы, на экологическую аудиторскую деятельность, обязаны переоформить их в уполномоченном органе в области охраны окружающей среды в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан. По истечении указанного срока данные лицензии считаются недействительными.

      5. Действие лицензии на экологически опасные виды хозяйственной деятельности по перечню, утверждаемому уполномоченным органом в области охраны окружающей среды, которые не подлежат лицензированию в соответствии с настоящим Кодексом, прекращается со дня введения в действие настоящего Кодекса.

      В течение шести месяцев со дня введения в действие настоящего Кодекса физические и юридические лица, обладающие лицензиями на экологически опасные виды хозяйственной деятельности по перечню, утверждаемому уполномоченным органом в области охраны окружающей среды, обязаны вернуть их в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды.

      6. Разрешения на эмиссии в окружающую среду для объектов II, III и IV категорий по материалам, представленным природопользователями в территориальный орган уполномоченного органа в области охраны окружающей среды до 1 января 2009 года, рассматриваются и выдаются территориальным органом уполномоченного органа в области охраны окружающей среды, при условии полноты представленных материалов и соответствия их требованиям настоящего Кодекса, и действуют в течение сроков, на которые они были выданы.

      7. Первый Национальный план распределения квот на выбросы парниковых газов утверждается на 2013 год.

      8. Владельцы и собственники отходов, содержащих стойкие органические загрязнители, должны разработать программу по их уничтожению до 2025 года с определением источников финансирования и представить ее в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды в течение трех месяцев со дня введения настоящего пункта в действие или приобретения данных отходов в собственность или владение.

      9. Квоты на выбросы парниковых газов, распределенные и выданные в соответствии с пунктом 2 статьи 94-2 и статьи 94-5 настоящего Кодекса, приостановить до 1 января 2018 года.

      10. Верификация отчета об инвентаризации парниковых газов осуществляется независимыми аккредитованными организациями, осуществляющими валидацию (детерминацию) и верификацию, до 1 января 2018 года.

      11. Действие статей 94-2, 94-4, 94-7 и 94-9 настоящего Кодекса приостановить до 1 января 2018 года.

      12. Приостановить действие:

      подпунктов 9), 10) и 12) пункта 1 статьи 301 настоящего Кодекса до 31 декабря 2018 года;

      подпунктов 18) и 19) пункта 1 статьи 301 настоящего Кодекса до 31 декабря 2020 года.

      Сноска. Статья 324 с изменениями, внесенными законами РК от 04.12.2008 N 97-IV (порядок введения в действие см. ст. 2); от 03.12.2011 № 505-IV (порядок введения в действие см. ст. 2); от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 08.04.2016 № 491-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.04.2017 № 56-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 325. Порядок применения настоящего Кодекса

      Настоящий Кодекс применяется к правоотношениям, возникшим после введения его в действие.

      Принятые до введения в действие настоящего Кодекса нормативные правовые акты, регулирующие отношения в области охраны окружающей среды, воспроизводства и использования природных ресурсов, применяются в части, не противоречащей настоящему Кодексу.

Статья 326. Порядок введения в действие настоящего Кодекса

      1. Настоящий Кодекс вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его официального опубликования.

      2. Признать утратившими силу следующие законы Республики Казахстан:

      1) Закон Республики Казахстан от 18 марта 1997 г. "Об экологической экспертизе" (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1997 г., N 6, ст. 67; 1998 г., N 24, ст. 443; 1999 г., N 11, ст. 357; 2003 г., N 14, ст. 112; 2004 г., N 23, ст. 142);

      2) Закон Республики Казахстан от 15 июля 1997 г. "Об охране окружающей среды" (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1997 г., N 17-18, ст. 213; 1998 г., N 24, ст. 443; 1999 г., N 11, ст. 357; N 23, ст. 931; 2001 г., N 13-14, ст. 171; N 24, ст. 338; 2002 г., N 17, ст. 155; 2004 г., N 10, ст. 57; N 23, ст. 137, 142; 2005 г., N 7-8, ст. 23; N 14, ст. 57; 2006 г., N 1, ст. 5; №3, ст. 22);

      3) Закон Республики Казахстан от 11 марта 2002 г. "Об охране атмосферного воздуха" (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2002 г., N 5, ст. 54; 2004 г., N 23, ст. 142; 2006 г., N 1, ст. 5; N 3, ст. 22).

     
      Президент
Республики Казахстан