ХАЛЫҚ ДЕНСАУЛЫҒЫ ЖӘНЕ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ ЖҮЙЕСІ ТУРАЛЫ

Қазақстан Республикасының 2020 жылғы 7 шiлдедегi № 360-VI ҚРЗ Кодексі.

ЗҚАИ-ның ескертпелері!
Осы Заңның қолданысқа енгізілу тәртібін 276-баптан қараңыз.
ЗҚАИ-ның ескертпесі!
Қолданушыларға ынғайлы болуы үшін ЗҚАИ мазмұнды жасады.

МАЗМҰНЫ

Ескерту. Мазмұны алып тасталды – ҚР 24.06.2021 № 52-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
Ескерту. Бүкіл мәтін бойынша "профилактикалық бақылау мен қадағалау", "профилактикалық бақылау мен қадағалаудың", "профилактикалық бақылау мен қадағалауды", "профилактикалық бақылау және қадағалау" деген сөздер тиісінше "профилактикалық бақылау", "профилактикалық бақылаудың", "профилактикалық бақылауды", "профилактикалық бақылау" деген сөздермен ауыстырылылды – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

1-БӨЛІМ. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1-тарау. НЕГІЗГІ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап. Осы Кодексте пайдаланылатын негізгі ұғымдар

1. Осы Кодексте мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) адамның мекендеу ортасы (бұдан әрі - мекендеу ортасы) - адамның тiршiлiк ету жағдайын айқындайтын, ортаның (табиғи және жасанды) табиғи, антропогендiк және әлеуметтiк факторларының жиынтығы;

2) АИТВ инфекциясы - адамның иммун тапшылығы вирусы туындатқан, иммундық жүйенің ерекше зақымдануымен сипатталатын және жүре пайда болған иммун тапшылығы синдромы қалыптасқанға дейін оның баяу бұзылуына алып келетін созылмалы инфекциялық ауру;

3) алғашқы көмек бойынша сертификатталған жаттықтырушы - алғашқы көмек пен базалық жүрек-өкпе реанимациясы бойынша қосымша даярлықтан өткен адам;

4) анонимдік зерттеп-қарау - адамды жеке басын сәйкестендірмей, ерікті түрде медициналық зерттеп-қарау;

5) апат медицинасы - әлеуметтік, табиғи және техногендік сипаттағы төтенше ахуалдардың (бұдан әрі - төтенше ахуалдар) медициналық-санитариялық салдарларының алдын алуға және оларды жоюға бағытталған, халық ауруларының алдын алуды және оларды емдеуді, санитариялық-эпидемияға қарсы және санитариялық-профилактикалық іс-шараларды, төтенше ахуалдарды жоюға қатысушылардың денсаулығын сақтауды және қалпына келтіруді, сондай-ақ авариялық-құтқару қызметтерінің қызметкерлеріне медициналық көмекті қамтитын медицина саласы;

6) әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры - аударымдар мен жарналарды жинақтауды жүргізетін, сондай-ақ медициналық көмек көрсететін денсаулық сақтау субъектілерінің көрсетілетін қызметтерін медициналық көрсетілетін қызметтерді сатып алу шартында көзделген көлемдерде және талаптармен сатып алу мен оларға ақы төлеуді және Қазақстан Республикасының заңдарында айқындалған өзге де функцияларды жүзеге асыратын коммерциялық емес ұйым;

7) әскери медицина - әскери-медициналық қызметтің ғылыми білімі (ғылыми-практикалық пәндер кешені) мен практикалық қызметінің жүйесін білдіретін, бейбіт уақытта және соғыс уақытында арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарының әскерлерін, бөлімшелері мен ведомстволарын жан-жақты медициналық қамтамасыз етуді өзіне мақсат ететін медицина мен денсаулық сақтау саласы;

8) әскери-медициналық қызмет - әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелердің Қазақстан Республикасының заңдарында осы органдардың қызметін әскери-медициналық (медициналық) қамтамасыз етуге арналған әскери қызмет немесе мемлекеттік қызметтің ерекше түрі көзделген жиынтығы;

9) әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелер - әскери-медициналық (медициналық) қамтамасыз етуді жүзеге асыратын, орталық атқарушы органдар мен өзге де орталық мемлекеттік органдардың және олардың аумақтық бөлімшелерінің құрылымдық бөлімшелері, сондай-ақ әскери-медициналық (медициналық) мекемелер (ұйымдар), өзге де бөлімшелер;

10) байыту (фортификация) - тағамдық өнімді өндіру немесе қайта өңдеу процесінде оған дәрумендерді, минералдарды және басқа да заттарды тағамдық және биологиялық құндылығын арттыру, сондай-ақ адамда олардың тапшы болуына байланысты аурулардың профилактикасы мақсатында енгізу;

11) бала (балалар) - он сегіз жасқа (кәмелетке) толмаған адам;

12) бейінді маман - жоғары медициналық білімі, денсаулық сақтау саласында сертификаты бар медицина қызметкері;

13) белгіленген (түпкілікті) санитариялық-қорғаныш аймағы - есептік (алдын ала) санитариялық-қорғаныш аймағын растау үшін шынайы зерттеулер мен өлшемдердің жылдық циклі нәтижелерінің негізінде айқындалатын санитариялық-қорғаныш аймағының аумағы;

14) белгілі бір аурулары (жай-күйлері) бар Қазақстан Республикасы азаматтарының жекелеген санаттарын тегін және (немесе) жеңілдікті амбулаториялық қамтамасыз етуге арналған дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың тізбесі - белгілі бір аурулары (жай-күйлері) бар Қазақстан Республикасы азаматтарының жекелеген санаттары бөлінісінде дәрілік заттардың, медициналық бұйымдар мен арнайы емдік өнімдердің атаулары мен сипаттамаларын қамтитын, амбулаториялық жағдайларда медициналық-санитариялық алғашқы көмек және мамандандырылған медициналық көмек көрсету кезінде тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде бюджет қаражаты және (немесе) әлеуметтік медициналық сақтандыру қорының активтері есебінен сатып алынатын дәрілік заттардың, медициналық бұйымдар мен арнайы емдік өнімдердің тізбесі;

15) биоаналогтық дәрілік препарат (биоаналог, биотектес дәрілік препарат, биосимиляр) - құрамында тіркелген биологиялық бірегей дәрілік препараттың немесе референттік дәрілік препараттың әсер етуші затының нұсқасы бар және ол бойынша сапа, биологиялық белсенділік, қауіпсіздік және тиімділік көрсеткіштері бойынша салыстырып зерттеулердің негізінде ұқсастығы (тектестігі) көрсетілген биологиялық дәрілік препарат;

16) биобанк - ғылыми және медициналық мақсаттар үшін биологиялық материалдарды мамандандырылған сақтау қоймасы;

17) биологиялық белсенді заттар - жануарлар мен адам организмінің патологиялық өзгерген функцияларын қалыпқа келтіретін табиғи жолмен алынатын заттар немесе олардың синтетикалық аналогтары;

18) биологиялық дәрілік препарат - әсер етуші заты биологиялық көзден өндірілген немесе бөліп алынған және оның қасиеттерін сипаттау мен сапасын бақылау үшін өндірістік процесті және оны бақылау әдістерін бағалай отырып, талдаудың биологиялық және физикалық-химиялық әдістерін ұштастыру қажет болатын дәрілік препарат;

19) биологиялық жолмен алынатын дәрілік препараттар - құрамында биологиялық заттарды (гормондар, цитокиндер, қанды ұйыту факторлары, инсулиндер, моноклондық антиденелер, ферменттер, колония ынталандырушы факторлар, тіндер жасушаларының базасында жасалған препараттар және биотехнологиялық әдістердің көмегімен алынған өзге де заттар) қамтитын препараттар;

20) биомедициналық зерттеу - мақсаты адамның өмірі, денсаулығы, аурулар, оларды диагностикалау, емдеу немесе олардың профилактикасы, сондай-ақ өмір процестерімен, аурулармен және денсаулықпен байланысты генетикалық және экологиялық факторлар туралы жаңа білімді ғылыми әдістермен алу болып табылатын зерттеу;

21) биотехнологиялық дәрілік препарат - биотехнологиялық процестердің және рекомбинанттық дезоксирибонуклеин қышқылы технологиясы, биологиялық белсенді ақуыздарды өндіруді кодтайтын гендердің бақыланатын экспрессиясы, гибридомдық технологиялар, моноклондық антиденелер немесе басқа да биотехнологиялық процестер пайдаланылатын әдістерді қолданудың көмегімен өндірілген дәрілік препарат;

22) биоэтика - өмір туралы ғылымның жаңа жетістіктерін қолданудың моральдық, әлеуметтік, құқықтық аспектілерін талдау мақсатында биомедициналық және гуманитарлық ғылымдарды біріктіретін пәнаралық ғылыми бағыт;

23) босандыру - босану актісінің табиғи немесе жасанды жолмен (аспаптық, қолдың көмегімен, дәрі-дәрмекпен) аяқталуы;

24) бөлшек саудада өткізу үшін дәрілік заттың саудалық атауына арналған шекті баға - бөлшек саудада өткізуді одан жоғары бағамен жүзеге асыруға болмайтын, бағалық реттеуге жататын дәрілік заттардың тізбесіне енгізілген дәрілік заттың саудалық атауына арналған баға;

25) бірегей дәрілік препарат - қауіпсіздігін, сапасы мен тиімділігін растайтын клиникаға дейінгі (клиникалық емес) және клиникалық толық зерттеулердің нәтижелерін қамтитын дерекнама негізінде әлемдік фармацевтика нарығында бірінші болып тіркелген және орналастырылған, жаңа әсер етуші заты бар дәрілік препарат;

26) бірлесіп төлеу - ерікті түрде жүзеге асырылатын, тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде амбулаториялық деңгейде дәрілік заттардың, медициналық бұйымдардың құны мен олардың орнын толтырудың белгіленген шекті бағасындағы айырманы төлеу;

27) бірыңғай дистрибьютор - қызметін тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде осы Кодекстің 247-бабына сәйкес жүзеге асыратын заңды тұлға;

28) вакциналар - иммундық жүйе арқылы профилактикалық әсер ететін, инфекциялық аурулардың ерекше профилактикасына арналған дәрілік препараттар;

29) гемопоэздік дің жасушалары - адамның өмір сүру процесінде сүйек кемігінде, перифериялық қанда және кіндік қанында болатын және полипотенттілігі бар, сүйек кемігінің қан өндіру жасушалары;

30) гемопоэздік дің жасушалары (сүйек кемігі) донорларының тіркелімі - гемопоэздік дің жасушаларының (сүйек кемігінің) өтеусіз донорлығына келіскен және НLА жүйесі бойынша типтелген адамдардың тізбесі;

31) генетикалық түрлендірілген объектілер - гендік инженерия әдістері пайдаланыла отырып алынған, өсімдіктен және (немесе) жануардан алынатын шикізат пен өнімдер, оның ішінде генетикалық түрлендірілген көздер, организмдер;

32) гомеопатиялық дәрілік препарат - Қазақстан Республикасы және (немесе) Еуразиялық экономикалық одақ фармакопеяларының талаптарына сәйкес немесе олар болмаған жағдайда, гомеопатиялық фармакопеялардың талаптарына сәйкес гомеопатиялық шикізат пайдаланыла отырып, гомеопатиялық технология бойынша өндірілген дәрілік препарат;

33) дәрілік зат - затты не заттардың комбинациясын білдіретін немесе қамтитын, адам организмімен байланысқа түсетін, адамның ауруларын емдеуге, олардың профилактикасына немесе оның физиологиялық функцияларын фармакологиялық, иммунологиялық не метаболизмдік әсер ету арқылы қалпына келтіруге, түзетуге немесе өзгертуге немесе адамның аурулары мен жай-күйінің диагностикасына арналған зат;

34) дәрілік затқа арналған шекті баға - дәрілік затты одан жоғары бағамен өткізуді жүзеге асыруға болмайтын баға;

35) дәрілік заттардың айналысы - дәрілік заттарды әзірлеу, клиникаға дейінгі (клиникалық емес) зерттеулер, сынақтар, клиникалық зерттеулер, сараптау, тіркеу, фармакологиялық қадағалау, сапасын бақылау, өндіру, дайындау, сақтау, тасымалдау, әкелу және әкету, босату, өткізу, беру, қолдану, жою процестерін қамтитын қызмет;

36) дәрілік заттардың айналысы саласындағы тиісті фармацевтикалық практикалар (бұдан әрі - тиісті фармацевтикалық практикалар) - дәрілік заттардың өмірлік циклінің барлық кезеңіне қолданылатын денсаулық сақтау саласындағы стандарттар: тиісті зертханалық практика (GLP), тиісті клиникалық практика (GCP), тиісті өндірістік практика (GMP), тиісті дистрибьюторлық практика (GDP), тиісті дәріханалық практика (GPP), тиісті фармакологиялық қадағалау практикасы (GVP) және басқа да тиісті фармацевтикалық практикалар;

37) дәрілік заттарды өндіруші - дәрілік заттарды өндіру жөніндегі қызметті жүзеге асыратын және дәрілік заттарды өндіруге лицензиясы бар ұйым;

38) дәрілік заттарды өндірушілердің уәкілетті тұлғаларының тізілімі -уәкілетті органның дәрілік заттарды өндірушілердің уәкілетті тұлғалары туралы мәліметтер қамтылатын электрондық ақпараттық ресурсы;

39) дәрілік заттарды өндірушінің уәкілетті тұлғасы - Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасына сәйкес өндіруші өндірген дәрілік заттардың сапасын қамтамасыз етуге және бақылауға жауап беретін және дәрілік заттарды өндірушілердің уәкілетті тұлғаларының тізіліміне енген тұлға;

40) дәрілік заттарды ұтымды пайдалану - жеткілікті уақыт кезеңі ішінде және неғұрлым аз шығындармен пациенттің жеке қажеттіліктеріне сай келетін дозаларда клиникалық көрсетілімге сәйкес келетін дәрі-дәрмекпен емдеу;

41) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды берудің ұзақ мерзімді шарты – бірыңғай дистрибьютор Қазақстан Республикасының аумағында орналасқан дәрілік заттарды немесе медициналық бұйымдарды өндірушімен не патенттелген бірегей дәрілік заттардың келісімшарттық өндірісіне тапсырыс берушімен, сондай-ақ дәрілік заттарды немесе медициналық бұйымдарды жеткізуге медициналық бұйымдардың келісімшарттық өндірісіне тапсырыс берушілермен не Қазақстан Республикасының аумағында орналасқан дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың өндірісін құруға немесе жұмыс істеп тұрғандарын жаңғыртуға ниеті бар дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы субъектімен үш жылға дейін ұзарту құқығымен он жылға дейінгі мерзімге Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен жасасатын азаматтық-құқықтық шарт;

42) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды бөлшек саудада өткізу - дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды алумен (әкелуден басқа), сақтаумен, бөлумен, түпкі тұтынушыға өткізумен (әкетуден басқа), жоюмен байланысты фармацевтикалық қызмет;

43) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды келісімшарттық өндіру (бұдан әрі - келісімшарттық өндіру) - дәрілік заттар үшін тиісті өндірістік практика (GMP) және медициналық бұйымдарды өндірушілер үшін сапаны басқару жүйесінің халықаралық стандарты (ISO 13485) талаптарының толық сақталуын қамтамасыз ететін, Қазақстан Республикасының аумағында орналасқан дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды өндірушілердің өндірістік қуаттарында келісімшарттық негізде дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды өндіру;

44) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды, көрсетілетін қызметтерді денсаулық сақтау субъектілерінен сатып алу веб-порталы - тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды, көрсетілетін қызметтерді денсаулық сақтау субъектілерінен сатып алудың электрондық көрсетілетін қызметтеріне бірыңғай қол жеткізу нүктесін беретін ақпараттық жүйе;

45) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды, көрсетілетін қызметтерді денсаулық сақтау субъектілерінен сатып алу саласындағы бірыңғай оператор (бұдан әрі - бірыңғай оператор) - уәкілетті орган мемлекеттік сатып алу саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша айқындайтын заңды тұлға;

46) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды көтерме саудада өткізу - дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды көлемдерін шектемей сатып алумен (алумен), сақтаумен, әкелумен (импорттаумен), әкетумен (экспорттаумен), өткізумен (халыққа өткізуді қоспағанда), тасымалдаумен және жоюмен байланысты фармацевтикалық қызмет;

47) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік орган - дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласында басшылықты, дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысын бақылауды жүзеге асыратын мемлекеттік орган;

48) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік сараптама ұйымы - дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың қауіпсіздігін, тиімділігі мен сапасын қамтамасыз ету бойынша денсаулық сақтау саласындағы өндірістік-шаруашылық қызметті жүзеге асыратын мемлекеттік монополия субъектісі;

49) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы объектілер - дәріхана, оның ішінде Интернет арқылы өткізуді жүзеге асыратын дәріхана, денсаулық сақтау ұйымдарындағы дәріхана пункті және ауылдық елді мекендерге арналған жылжымалы дәріхана пункті, дәріхана (дистрибьюторлық) қоймасы, дәрілік заттарды, медициналық бұйымдарды уақытша сақтау қоймасы, оптика дүкені, медициналық бұйымдар дүкені, медициналық бұйымдар қоймасы, дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды өндіру жөніндегі ұйымдар;

50) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы субъектілер - фармацевтикалық қызметті жүзеге асыратын жеке немесе заңды тұлғалар;

51) Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың мемлекеттік тізілімі - Қазақстан Республикасында тіркелген және медициналық қолдануға рұқсат етілген дәрілік заттар мен медициналық бұйымдар туралы мәліметтерді қамтитын электрондық ақпараттық ресурс;

52) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды сақтау және тасымалдау жөніндегі ұзақ мерзімді шарт - бірыңғай дистрибьютор тиісті дистрибьюторлық практика (GDP) талаптарына сәйкес келетін Қазақстан Республикасының резиденті - дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы субъектімен жасасатын, қызметтер көрсетудің азаматтық-құқықтық шарты;

53) дәрілік затты немесе медициналық бұйымды мемлекеттік қайта тіркеу - мемлекеттік тіркеуді куәландыратын мерзімсіз құжатты (бұдан әрі - тіркеу куәлігі) бұрынғы тіркеу нөмірімен бере отырып және Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың мемлекеттік тізіліміне тиісті жазба енгізе отырып, дәрілік затты немесе медициналық бұйымды мемлекеттік тіркеудің қолданылу мерзімін ұзарту рәсімі;

54) дәрілік затты немесе медициналық бұйымды мемлекеттік тіркеу - Қазақстан Республикасының аумағында дәрілік заттардың немесе медициналық бұйымдардың айналысына рұқсат алу және Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың мемлекеттік тізіліміне дәрілік затты немесе медициналық бұйымды белгілі бір мерзімге енгізу рәсімі;

55) дәрілік заттың жарамдылық мерзімі - уақыты өткеннен кейін дәрілік затты қолдануға болмайтын күн;

56) дәрілік заттың қаптамасы - дәрілік заттарды бүлінуден және ысырап болудан қорғау жолымен олардың айналысы процесін қамтамасыз ететін, сондай-ақ қоршаған ортаны ластанудан сақтайтын құрал немесе құралдар кешені;

57) дәрілік заттың немесе медициналық бұйымның балк-өнімі - түпкі қаптаманы қоспағанда, технологиялық процестің барлық сатысынан өткен, дозаланған дайын дәрілік препарат немесе дайын медициналық бұйым;

58) дәрілік заттың немесе медициналық бұйымның тіркеу дерекнамасына өзгерістер енгізу - тіркеу куәлігінің қолданылу мерзімі ішінде тіркеу дерекнамасына енгізілетін өзгерістерді сараптау негізінде жүзеге асырылатын рәсім;

59) дәрілік заттың сапасы - фармацевтикалық субстанция (белсенді фармацевтикалық субстанция) мен дәрілік препараттың нысаналы мақсатқа сәйкес келуін қамтамасыз ететін олардың қасиеттері мен сипаттамаларының жиынтығы;

60) дәрілік заттың сапасы жөніндегі нормативтік құжат - дәрілік затты тіркеу кезінде оған жүргізілген сараптама негізінде тіркеуден кейінгі кезеңде дәрілік заттың сапасын бақылауға қойылатын талаптарды белгілейтін және дәрілік заттың өзіндік ерекшелігін, талдамалық әдістемелері мен сынақтарының сипаттамасын немесе мұндай сынақтарға сілтемелерді, сондай-ақ сапа көрсеткіштері үшін қолайлылықтың тиісті өлшемшарттарын қамтитын құжат;

61) дәрілік заттың саудалық атауы - дәрілік заттың тіркелетін атауы;

62) дәрілік заттың халықаралық патенттелмеген атауы - дәрілік заттың Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы ұсынған атауы;

63) дәрілік қамтамасыз етудің сапасы - дәрілік заттарды өндіруді, әкелуді, сақтауды, уақтылы беруді және фармакологиялық қадағалауды реттейтін денсаулық сақтау саласындағы стандарттардың талаптарына сәйкестік деңгейі;

64) дәрілік нысан - дәрілік препараттың оны енгізу, қолдану тәсілдеріне сәйкес келетін және қажетті емдік әсерге қол жеткізуді қамтамасыз ететін жай-күйі;

65) дәрілік өсімдік шикізаты - дәрілік заттарды өндіру үшін пайдаланылатын жаңадан алынған немесе кептірілген өсімдіктер, балдырлар, саңырауқұлақтар немесе қыналар не олардың бүтін немесе ұсақталған бөліктері;

66) дәрілік препарат - дәрілік нысан түріндегі дәрілік зат;

67) дәрілік препараттарды дайындау - дәріханаларда дәрілік препараттарды дайындаумен, фармацевтикалық қолдану үшін фармацевтикалық субстанцияларды (белсенді фармацевтикалық субстанцияларды) сатып алумен, дайындалған дәрілік препараттарды сақтаумен, олардың сапасын бақылаумен, оларды ресімдеумен және өткізумен байланысты фармацевтикалық қызмет;

68) дәрілік препараттың қауіпсіздігі - дәрілік препаратты қолдану кезінде адамның өміріне, денсаулығына және қоршаған ортаға зиян келтіру мүмкіндігімен байланысты жол берілмейтін тәуекелдің болмауы;

69) дәрілік препараттың тиімділігі - дәрілік препараттың профилактикалық, диагностикалық немесе емдік әсерге қол жеткізуді не физиологиялық функцияны қалпына келтіруді, түзетуді немесе түрлендіруді қамтамасыз ететін сипаттамаларының жиынтығы;

70) дәрілік шикізат - дәрілік заттарды өндіру және дайындау үшін пайдаланылатын, өсімдіктен, минералдан, жануардан алынатын заттар немесе химия өнеркәсібі өнімдері;

71) дезинсекция - адамды, жануарларды, үй-жайлар мен аумақты жәндіктер мен буынаяқтылардан қорғау мақсатында оларды жою жөніндегі профилактикалық және қырып-жою іс-шараларының кешені;

72) дезинфекция - сыртқы ортада инфекциялық және паразиттік аурулардың қоздырғыштарын жоюға бағытталған арнайы іс-шаралар кешені;

73) денсаулық - аурулар мен дене кемістіктерінің болмауы ғана емес, тұтастай тәндік, рухани (психикалық) және әлеуметтік саламаттылық жай-күйі;

74) денсаулық сақтау - аурулардың алдын алуға және оларды емдеуге, қоғамдық гигиена мен санитарияны қолдауға, әрбір адамның тәндік және психикалық денсаулығын сақтауға және нығайтуға, оның ұзақ жыл белсенді өмір сүруін қолдауға, денсаулығынан айырылған жағдайда оған медициналық көмек беруге бағытталған саяси, экономикалық, құқықтық, әлеуметтік, мәдени, медициналық сипаттағы шаралар жүйесі;

75) денсаулық сақтау жүйесі - қызметі Қазақстан Республикасы азаматтарының денсаулығын сақтау құқықтарын қамтамасыз етуге бағытталған мемлекеттік органдар мен денсаулық сақтау субъектілерінің жиынтығы;

76) денсаулық сақтау инфрақұрылымын дамытудың өңірлік перспективалық жоспары - денсаулық сақтау ұйымдарының бұрыннан бар желісі, жоспарланып отырған қайта құрылымдау (ашу, біріктіру, жабу, қайта бейіндеу) жөніндегі ақпаратты, сондай-ақ денсаулық сақтаудың жаңа объектілеріне қажеттілік және инвестицияларды жоспарлау туралы ақпаратты көрсететін өңірдің инфрақұрылымын дамытудың ұзақ мерзімді жоспары;

77) денсаулық сақтау саласындағы білім беру ұйымдарының ғылыми-педагог кадрларын аттестаттау - денсаулық сақтау саласындағы білім беру ұйымдары ғылыми-педагог кадрларының педагогикалық және кәсіби құзыреттілігі деңгейін айқындау рәсімі;

78) денсаулық сақтау саласындағы білім беру ұйымы - "Денсаулық сақтау" және (немесе) "Денсаулық сақтаумен және әлеуметтік қамсыздандырумен (медицина) байланысты пәнаралық бағдарламалар" даярлық бағыттары бойынша білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымы;

79) денсаулық сақтау саласындағы білім беру ұйымының клиникасы -білім беру ұйымының құрылымдық бөлімшесі немесе денсаулық сақтау ұйымы, оның базасында ғылым мен практиканың қазіргі заманғы жетістіктері негізінде техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары, жоғары оқу орнынан кейінгі және қосымша медициналық білімнің білім беру бағдарламалары іске асырылады;

80) денсаулық сақтау саласындағы ғылыми ұйым - денсаулық сақтау саласындағы ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық қызметті, сондай-ақ медициналық, фармацевтикалық және (немесе) білім беру қызметін жүзеге асыратын ұлттық орталық, ғылыми орталық немесе ғылыми-зерттеу институты;

81) денсаулық сақтау саласындағы кәсіптік стандарт - денсаулық сақтау саласындағы мамандардың біліктілігі деңгейіне, еңбегінің мазмұнына, сапасына және жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайтын стандарт;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
82) тармақшаға өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 19.04.2024 № 74-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

82) денсаулық сақтау саласындағы маманды сертификаттау - жеке тұлға біліктілігінің денсаулық сақтау саласындағы салалық біліктілік шеңберінде және кәсіптік стандарттарда белгіленген біліктілік талаптарына сәйкестігін айқындау рәсімі, сондай-ақ клиникалық немесе фармацевтикалық практикаға немесе халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы қызметке дайындықты қоса алғанда, денсаулық сақтау саласындағы кәсіптік қызметке дайындықты айқындау;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
83) тармақшаға өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 19.04.2024 № 74-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

83) денсаулық сақтау саласындағы маман сертификаты - жеке тұлғаның біліктілігін және клиникалық немесе фармацевтикалық практикаға немесе халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы қызметке дайындығын қоса алғанда, оның денсаулық сақтау саласындағы кәсіптік қызметке дайындығын растайтын, белгіленген үлгідегі құжат;

84) денсаулық сақтау саласындағы менеджер - мемлекеттік медициналық ұйымды басқаруды жүзеге асыратын бірінші басшы;

85) денсаулық сақтау саласындағы менеджер сертификаты - мемлекеттік медициналық ұйымды басқару жөніндегі қызметпен айналысуға арналған, белгіленген үлгідегі құжат;

86) денсаулық сақтау саласындағы сараптама - Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес денсаулық сақтау қызметінің әртүрлі салаларындағы құралдардың, әдістердің, технологиялардың, білім беру және ғылыми бағдарламалардың, көрсетілетін қызметтердің тиімділігі мен сапасын айқындауға, сондай-ақ денсаулық жағдайы бойынша еңбекке уақытша жарамсыздығын, кәсіби жарамдылығын айқындауға бағытталған ұйымдастырушылық, талдамалық және практикалық іс-шаралар жиынтығы;

87) денсаулық сақтау саласындағы стандарт (бұдан әрі - стандарт) - медициналық, фармацевтикалық қызмет, денсаулық сақтау саласындағы білім беру және ғылыми қызмет, цифрлық денсаулық сақтау аясында денсаулық сақтау саласындағы стандарттауды қамтамасыз ету үшін қағидаларды, жалпы қағидаттар мен сипаттамаларды белгілейтін нормативтік құқықтық акт;

88) денсаулық сақтау саласындағы стандарттау (бұдан әрі - стандарттау) - стандарттарды, талаптарды, нормаларды, нұсқаулықтарды, қағидаларды әзірлеу, ендіру және олардың сақталуын қамтамасыз ету арқылы денсаулық сақтау процестерінің, технологиялары мен көрсетілетін қызметтерінің сипаттамаларын ретке келтірудің оңтайлы дәрежесіне қол жеткізуге бағытталған қызмет;

89) денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган (бұдан әрі - уәкілетті орган) - Қазақстан Республикасы азаматтарының денсаулығын сақтау, медицина және фармацевтика ғылымы, медициналық және фармацевтикалық білім беру, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы, дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы, медициналық қызметтер (көмек) көрсетудің сапасы саласында басшылықты және салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын орталық атқарушы орган;

90) денсаулық сақтау саласындағы ұлттық оператор - денсаулық сақтау саласында, оның ішінде денсаулық сақтау инфрақұрылымын дамыту жөніндегі қызметті жүзеге асыратын заңды тұлға;

91) денсаулық сақтау технологияларын бағалау - денсаулық сақтау саласындағы шешімдерді қабылдау үшін жүргізілетін, денсаулық сақтау технологияларының салыстырмалы дәлелденген клиникалық және клиникалық-экономикалық (фармакологиялық-экономикалық) тиімділігі мен қауіпсіздігін, сондай-ақ оларды қолданудың экономикалық, әлеуметтік және этикалық салдарларын кешенді бағалау;

92) денсаулық сақтау технологиясы - вакциналарды, дәрілік препараттар мен медициналық бұйымдарды, емшараларды, манипуляцияларды, операцияларды, скринингтік, профилактикалық бағдарламаларды, оның ішінде ақпараттық жүйелерді қоса алғанда, денсаулықты нығайту, аурудың профилактикасы, диагностикасы, оны емдеу, пациенттерді оңалту және паллиативтік медициналық көмек көрсету үшін пайдаланылатын білім мен дағдыны қолдану;

93) денсаулық сақтау ұйымы - денсаулық сақтау саласындағы қызметті жүзеге асыратын заңды тұлға;

94) денсаулық сақтау ұйымының дәрiлiк формуляры - Қазақстандық ұлттық дәрілік формуляр негізінде қалыптастырылған және денсаулық сақтау ұйымының басшысы уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен бекіткен, тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде медициналық көмек көрсетуге арналған дәрілік заттардың тізбесі;

95) денсаулық үшін ортақ жауапкершілік - қоғамға қатысушылар: мемлекет, жұмыс беруші және азамат арасында өзінің денсаулығын және қоғамдық денсаулықты сақтау мен нығайту, аурудың пайда болу тәуекелдерін төмендету үшін жауапкершілікті бөлу;

96) дератизация - кеміргіштерді жоюға немесе олардың санын азайтуға бағытталған профилактикалық және қырып-жою іс-шаралары кешені;

97) детоксикация - адам организмiнен эндоген немесе экзоген текті уытты заттарды шығаруға бағытталған медициналық iс-шаралар кешенi;

98) диагностика - аурудың болу немесе болмау фактісін анықтауға бағытталған медициналық көрсетілетін қызметтер кешені;

99) динамикалық байқау - пациенттің денсаулық жағдайын жүйелі түрде байқау, сондай-ақ осы байқау нәтижелері бойынша қажетті медициналық көмек көрсету;

100) донор - донорлық қанды, оның компоненттерін, өзге де донорлық материалды (оның ішінде шәует, аналық жасушалар, репродуктивтік ағзалардың, жыныс жасушаларының, эмбриондардың тіндері) алу, сондай-ақ реципиентке трансплантаттау үшін ағзаларды (ағзаның бөлігін) және (немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) алу жүргізілетін адам, адамның мәйіті, жануар;

101) донорлық ұйым - трансплантаттау мақсатында мәйіттерден ағзаларды (ағзаның бөлігін) және (немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) алу және консервациялау жүзеге асырылатын денсаулық сақтау ұйымы;

102) донорлық функция - донордың медициналық зерттеп-қараудан ерікті түрде өтуі және қан мен оның компоненттерінің аллогендік донациясын орындау;

103) емдеу - ауруды жоюға, оның бетін қайтаруға және (немесе) оның ағымын жеңілдетуге, сондай-ақ оның өршуінің алдын алуға бағытталған медициналық көрсетілетін қызметтер кешені;

104) емдеуші дәрігер - пациент медициналық ұйымда байқауда болған және емделген кезеңде оған медициналық көмек көрсететін дәрігер;

105) ерікті түрде емделу - пациенттің немесе оның заңды өкілінің келісімімен жүзеге асырылатын емдеу;

106) есептік (алдын ала) санитариялық-қорғаныш аймағы - атмосфералық ауа ластануының жайылуы, адам денсаулығына физикалық (шу, діріл, иондамайтын сәулелену) және (немесе) радиациялық әсер ету есептері бар жоба негізінде айқындалатын санитариялық-қорғаныш аймағының аумағы;

107) жағымсыз реакция - организмнің дәрілік (зерттелетін) препаратты қолданумен байланысты және осы дәрілік (зерттелетін) препараттың қолданылуымен ықтимал өзара байланыстың болуы болжанатын, байқаусызда болған қолайсыз реакциясы;

108) жалған дәрілік заттар мен медициналық бұйымдар - құрамы немесе жинақталуы және (немесе) өндірушісі туралы, сондай-ақ өнім берудің пайдаланылған арналарын қозғайтын жазбалар мен құжаттарды қоса алғанда, өнім беру туралы анық емес ақпаратпен құқыққа қайшы және әдейі жабдықталған дәрілік заттар, медициналық бұйымдар;

109) жеке медициналық кітапша - жұмысқа жіберілу туралы белгі қойылып, міндетті медициналық қарап-тексерудің нәтижелері енгізілетін дербес құжат;

110) жоғары технологиялық медициналық көрсетілетін қызмет - диагностика мен емдеудің инновациялық, ресурсты қажет ететін және (немесе) бірегей әдістерін пайдалануды талап ететін аурулар кезінде бейінді мамандар көрсететін қызмет;

111) жүктілікті жасанды үзу - тиісті бейіндегі жоғары медициналық білімі бар медицина қызметкерлері жүргізетін, дәрі-дәрмектік немесе хирургиялық әдістерді пайдалана отырып, шарананың тіршілікке қабілеттілік мерзіміне дейін жүктілікті үзу;

112) жылжымалы медициналық кешендер - ауылдық жерлердің және шалғайдағы елді мекендердің халқына көрсетілетін медициналық қызметтердің қолжетімділігін қамтамасыз ету және тізбесін кеңейту үшін не қорғаныс және ұлттық қауіпсіздік мүддесі үшін пайдаланылатын, қажетті медициналық жабдықпен жарақтандырылған автомобиль көлігі базасындағы мобильді клиникалар (кабинеттер);

113) жыныстық жолмен берілетін инфекциялар - жұқтырудың неғұрлым жиі жолы жыныстық қатынас болып табылатын инфекциялық аурулар;

114) жыныстық сәйкестендіруде ауытқушылығы бар адам - қарама-қайшы жыныстағы адам ретінде өмір сүруге және қабылдануға ұмтылатын адам;

115) иммунологиялық дәрілік препарат (иммундық-биологиялық дәрілік препарат) - белсенді немесе бәсең иммунитетті қалыптастыруға немесе иммунитеттің бар-жоғын диагностикалауға немесе аллергия тудыратын заттарға иммунологиялық қарсылықтың өзіндік жүре пайда болған өзгерісін диагностикалауға (табуға) арналған дәрілік препарат;

116) иммуннологиялық типтеуді жүргізу жүйесі (бұдан әрі - HLA жүйесі) - адам лейкоциттерінде орналасқан және ағзаларды (ағзаның бөлігін) және (немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) трансплантаттау кезінде донор мен реципиенттің тіндік үйлесімділігін айқындайтын антигендер жүйесі;

117) инвазиялық әдістер - адам организмінің ішкі ортасына ендіру жолымен жүзеге асырылатын диагностикалау мен емдеу әдістері;

118) инновациялық медициналық технологиялар - медицина (биомедицина), фармация және денсаулық сақтауды цифрландыру саласына ендірілуі әлеуметтік мәні бар және (немесе) экономикалық жағынан тиімді болып табылатын ғылыми және ғылыми-техникалық қызметтің әдістері мен құралдарының жиынтығы;

119) интеграцияланған академиялық медициналық орталық - білім беруді, зерттеулер мен клиникалық практиканы интеграциялау арқылы медициналық көрсетілетін қызметтердің сапасын жақсарту үшін ресурстарды бірлесіп пайдалану мақсатында жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейiнгi медициналық білім беру ұйымын денсаулық сақтау саласындағы ғылыми ұйымдармен және денсаулық сақтау ұйымдарымен біріктіру;

120) интервенциялық емес клиникалық зерттеу - дәрілік затты немесе медициналық бұйымды мемлекеттік тіркеуден өткізгеннен кейін жүргізілетін және медициналық практика шеңберінде тағайындалатын зерттеу;

121) интервенциялық зерттеу - зерттеу субъектісі ретіндегі адам қатысатын, зерттеуші-дәрігер клиникалық зерттеулер жүргізу тәртібіне сәйкес келетін интервенциялық клиникалық зерттеу хаттамасы негізінде зерттеу субъектісіне арнайы араласуды тағайындайтын зерттеу;

122) инфекциялық емес ауруларды эпидемиологиялық қадағалау-санитариялық-эпидемиологиялық қызметтің мемлекеттік органдары мен ұйымдарының халықтың денсаулығына әсер ететін қоршаған орта объектілерінің әсер етуінен болатын тәуекел факторларын, оның ішінде өндірістік факторлардың, еңбекке қабілеттілікті уақытша жоғалтатын кәсіптік ауруларды мониторингтеу, созылмалы инфекциялық емес ауруларды барынша азайту және оларды басқару бағдарламаларының ендірілуін бақылау жөніндегі қызметі;

123) инфекциялық және паразиттік аурулар - пайда болуы мен таралуы мекендеу ортасы биологиялық факторларының адамға әсер етуінен және аурудың ауырған адамнан, жануардан сау адамға берілу мүмкіндігінен болатын адам аурулары;

124) йод тапшылығы ауруы - организмге йодтың жеткіліксіз түсуімен және онда жеткіліксіз қорытылуымен байланысты қалқанша без функциясының бұзылуынан болатын организмнің патологиялық процесі;

125) кәсіптік ауру - жұмыскердің өз еңбек (қызметтік) міндеттерін орындауына байланысты оған зиянды өндірістік факторлардың әсер етуінен туындаған жіті немесе созылмалы ауру;

126) клиникаға дейінгі (клиникалық емес) және клиникалық зерттеулердің биологиялық материалы - клиникаға дейінгі (клиникалық емес) және клиникалық зерттеулер жүргізу кезінде алынған және зертханалық зерттеулерге арналған, адам мен жануарлардың биологиялық сұйықтықтарының, тіндерінің, секреттері мен тіршілік әрекеті өнімдерінің үлгілері, биопсиялық материал, гистологиялық кесінділер, жағындылар, қырындылар, шайындылар;

127) клиникаға дейінгі (клиникалық емес) зерттеу - зерттелетін затты (дәрілік затты) өзіндік ерекше әсерін зерделеу және (немесе) адам денсаулығы үшін қауіпсіздігінің дәлелдемелерін алу мақсатында бағалаудың ғылыми әдістерін қолдану арқылы зерделеу бойынша химиялық, физикалық, биологиялық, микробиологиялық, фармакологиялық, токсикологиялық және басқа да эксперименттік зерттеу немесе зерттеулер сериясы;

128) клиникалық база - бірлесіп қызмет ету туралы шарт бойынша денсаулық сақтау саласында кадрларды даярлау және олардың біліктілігін арттыру үшін білім беру ұйымы пайдаланатын денсаулық сақтау ұйымы;

129) клиникалық зерттеу - аурулардың профилактикасы, оларды диагностикалау мен емдеу құралдарының, әдістері мен технологияларының қауіпсіздігі мен тиімділігін анықтау немесе растау үшін адамды субъект ретінде қатыстыра отырып жүргізілетін зерттеу;

130) клиникалық мейіргерлік нұсқау - мейіргер персоналына арналған, пациенттерді күту жөніндегі ғылыми дәлелденген ұсынымдарды қамтитын, пациенттерді қадағалап қарауда профилактикалық, диагностикалық, емдеу және оңалту іс-шараларын пайдалануды көздейтін құжат;

131) клиникалық фармаколог - "емдеу ісі", "педиатрия", "жалпы медицина" бейіндері бойынша жоғары медициналық білімі бар, клиникалық фармакология бойынша резидентура немесе қайта даярлау бағдарламасын меңгерген және денсаулық сақтау саласындағы маман сертификаты бар маман;

132) клиникалық хаттама - пациенттің белгілі бір ауруы немесе жай-күйі кезіндегі профилактика, диагностика, емдеу, медициналық оңалту және паллиативтік медициналық көмек бойынша ғылыми дәлелденген ұсынымдар;

133) консилиум - кемінде үш дәрігердің қатысуымен диагноз қою, емдеу тактикасын айқындау және ауруды болжау мақсатында адамды зерттеу;

134) контрацепция - қаламаған жүктіліктің алдын алу әдістері мен құралдары;

135) көтерме саудада өткізу үшін дәрілік заттың саудалық атауына арналған шекті баға - көтерме саудада өткізуді одан жоғары бағамен жүзеге асыруға болмайтын, бағалық реттеуге жататын дәрілік заттардың тізбесіне енгізілген дәрілік заттың саудалық атауына арналған баға;

136) Қазақстандық ұлттық дәрілік формуляр - клиникалық қауіпсіздігі мен тиімділігі дәлелденген дәрілік заттардың, сондай-ақ орфандық (сирек) дәрілік препараттардың тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде медициналық ұйымдардың дәрілік формулярларын әзірлеу және дәрілік заттарды сатып алу тізімдерін қалыптастыру үшін міндетті негіз болып табылатын тізбесі;

137) Қазақстан Республикасының медициналық бұйымдар номенклатурасы - медициналық бұйымдардың жаһандық номенклатурасымен (GMDN) үйлестірілген және Қазақстан Республикасында қолданылатын, медициналық бұйымдар түрлерінің жүйеленген номенклатуралық сыныптауышы;

138) Қазақстан Республикасының мемлекеттік фармакопеясы - дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың қауіпсіздігі мен сапасына қойылатын ең төмен талаптар жинағы;

139) Қазақстан Республикасы фармацевтикалық инспекторларының тізілімі - Қазақстан Республикасының фармацевтикалық инспекторлары туралы мәліметтер қамтылатын, уәкілетті органның электрондық ақпараттық ресурсы;

140) қайта өндірілген дәрілік препарат (генерик) - әсер етуші заттардың сандық және сапалық құрамы да, дәрілік нысаны да бірегей дәрілік препаратпен бірдей болатын және бірегей дәрілік препаратқа биобаламалылығы биоқолжетімділіктің тиісті зерттеулерімен расталатын дәрілік препарат. Түрлі тұздар, эфирлер, изомерлер, изомерлер қоспалары, әсер етуші заттың кешендері немесе туындылары, егер олардың қауіпсіздігі мен тиімділігі айтарлықтай ерекшеленбесе, нақ сол әсер етуші зат болып танылады. Заттарды дереу босатып шығаратын, ішуге арналған түрлі дәрілік нысандар биоқолжетімділікті зерттеулер шеңберінде нақ сол дәрілік нысан болып танылады;

141) қан мен оның компоненттерінің аллогендік донациясы - медициналық мақсаттарда қолдану үшін қан мен оның компоненттерін бір адамнан екінші адамға донациялау;

142) қатынасуға дейінгі профилактика - АИТВ инфекциясын жұқтыруды болғызбау үшін инфекция жұқтырмаған адамдарға қолданылатын ретровирусқа қарсы терапия;

143) қатынасудан кейінгі профилактика - инфекция жұқтыру ықтималдығынан кейін АИТВ инфекциясын жұқтыру тәуекелін төмендету мақсатында қолданылатын ретровирусқа қарсы терапия;

144) қоғамдық денсаулық - Қазақстан Республикасы азаматтарының дұрыс тамақтануды қоса алғанда, саламатты өмір салтын ұстануы бойынша, аурулар мен жарақаттардың профилактикасы бойынша, сондай-ақ мекендеу ортасының қолайсыз факторларының әсерін болғызбау бойынша қоғамның күш-жігерін көрсететін, халықтың психикалық, тәндік және әлеуметтік саламаттылығының кешенді сипаттамасы;

145) қоғамдық денсаулық саласындағы зерттеу - денсаулыққа әсер ететін және денсаулық сақтау жүйесінің дамуын айқындайтын негізгі факторларды анықтау, мақсатты әсер ету және осы факторларды басқару әдістерін әзірлеу үшін клиникалық-эпидемиологиялық деректер мен өзге де медициналық ақпаратты жинау және қорыту негізінде жүргізілетін зерттеу;

146) қолайсыз оқиға - медициналық бұйымның кез келген жарамсыздығы және (немесе) сипаттамаларының нашарлауы немесе жұмыс істеуінің бұзылуы немесе медициналық бұйымға ілеспе ақпараттың (құжаттаманың) жеткіліксіздігі не дұрыс еместігі, қолдану жөніндегі нұсқаулықта немесе пайдалану жөніндегі нұсқауда көрсетілмеген, пайдаланушылардың немесе үшінші тұлғалардың өліміне немесе денсаулық жағдайының елеулі нашарлауына тікелей немесе жанама түрде алып келген немесе алып келуі мүмкін жанама әсерлер немесе жағымсыз реакция;

147) қолданбалы биомедициналық зерттеу - ауруларды диагностикалау, емдеу немесе олардың профилактикасы, халықтың денсаулығын қамтамасыз ету саласында нақты мақсаттарға қол жеткізуге бағытталған биомедициналық зерттеу;

148) қорқор - темекінің, сондай-ақ құрамында темекі жапырағы жоқ өнімдердің бықсуынан және (немесе) қызуынан туындайтын аэрозольді, буды немесе түтінді жұту үшін пайдаланылатын және аэрозоль, бу немесе түтін сұйықтығы бар түтік ыдыс арқылы өтетін аспап;

149) қорқорға арналған темекі - қорқорды пайдалана отырып шегуге арналған және темекі емес шикізат пен өзге де ингредиенттер қосылған немесе қосылмаған, кесілген немесе жұлынған шикізат қоспасынан тұратын, шегілетін темекі бұйымының түрі;

150) қорқор қоспасы - темекі жапырағын шикізат материалы ретінде пайдаланбай дайындалған, қорқорды қолдана отырып тұтыну үшін пайдаланатындай етіп жасалған бұйым;

151) қосалқы зат - фармацевтикалық субстанцияларды (белсенді фармацевтикалық субстанцияларды) қоспағанда, дәрілік препаратқа қажетті қасиеттерді беру үшін оның құрамына кіретін зат;

152) құпия медициналық зерттеп-қарау - медицина қызметкерінің құпиясын сақтауға және зерттеп-қаралатын адамның жеке басы туралы ақпараттың сақталуына негізделген зерттеп-қарау;

153) мәжбүрлеп емдеу - науқасты сот шешімі негізінде жүзеге асырылатын емдеу;

154) медицина қызметкері - кәсіптік медициналық білімі бар және медициналық қызметті жүзеге асыратын жеке тұлға;

155) медициналық авиация - әуе көлігін тарта отырып, халыққа шұғыл нысанда жедел медициналық көмек беру;

156) медициналық ақпарат - медициналық көмек көрсету процесінде туындайтын және медициналық құжаттар мен медициналық ақпараттық жүйелерде көрсетілген пациенттер мен аурулар туралы ақпарат, сондай-ақ денсаулық сақтау мәселелері жөніндегі ақпарат;

157) медициналық араласу - алдын алу, профилактика, диагностикалау, емдеу, оңалту, зерттеу мақсатында пациенттерге медициналық көмек көрсету кезінде медицина қызметкері орындайтын және денсаулықты қалпына келтіруге немесе жақсартуға бағытталған тікелей немесе жанама әсер ету және (немесе) өзге де манипуляция;

158) медициналық-әлеуметтік көмек - бұл тізбесін уәкілетті орган айқындайтын әлеуметтік мәні бар аурулармен ауыратын адамдарға көрсетілетін медициналық және әлеуметтік-психологиялық көмек;

159) медициналық-әлеуметтік оңалту – жұмысқа араластыруға, отбасылық және қоғамдық өмірге қатыстыруға арналған медициналық, әлеуметтік және кәсіптік-еңбек іс-шараларын пайдалана отырып, науқастар мен мүгедектігі бар адамдардың денсаулығын қалпына келтіру жөніндегі шаралар кешені;

160) медициналық-биологиялық эксперимент - жай-күйдің пайда болу немесе аурудың даму себептерін, жағдайлары мен тетіктерін анықтау, емдеу және профилактика әдістерін әзірлеу үшін эксперименттік (зертханалық) жануарларға зерделенетін жай-күйдің немесе аурудың құрылымдық-функционалдық кешенін оңайлатылған нысанда жаңғыртуға (модельдеуге) негізделген зерттеу;

161) медициналық бұйымдар - медициналық мақсаттағы бұйымдар және медициналық техника;

162) медициналық бұйымдарға арналған жұмсалатын материал - медициналық бұйымдарды пайдалану кезінде жұмсалатын, медициналық бұйымның функционалдық мақсатына, пайдалану сипаттамаларына, өндірушінің сервистік қызмет көрсету жөніндегі нұсқауына сәйкес манипуляциялар жүргізуді қамтамасыз ететін бұйымдар мен материалдар;

163) медициналық бұйымдардың айналысы - тәжірибелік үлгілерді жобалау, әзірлеу, жасау, медициналық бұйымдарға техникалық сынақтар, олардың биологиялық әсерін бағалауды зерттеулер (сынақтар), медициналық бұйымдарға клиникалық зерттеулер, олардың қауіпсіздігіне, сапасы мен тиімділігіне сараптама жүргізу, медициналық бұйымдарды тіркеу, өндіру (дайындау), сақтау, тасымалдау, өткізу, монтаждау, жөнге келтіру, қолдану (пайдалану), оларға техникалық қызмет көрсету, жөндеу және кәдеге жарату;

164) медициналық бұйымдардың биологиялық әсерін бағалауды зерттеулер (сынақтар) - медициналық бұйымдардың қауіпсіздігі мен тиімділігінің жалпы талаптарына, олардың таңбалануына және оларға арналған пайдалану құжаттамасына қойылатын талаптарға медициналық бұйымдардың сәйкестігін айқындау мақсатында жүргізілетін зерттеулер (сынақтар);

165) медициналық бұйымдардың жаһандық номенклатурасы (GMDN) - медициналық бұйымдарды сәйкестендіру мақсатында қолданылатын, медициналық бұйымдар түрлерінің жүйеленген номенклатуралық сыныптауышы;

166) медициналық бұйымдардың түрі - Қазақстан Республикасының медициналық бұйымдар номенклатурасында мақсаты ұқсас, қолданылу технологиялары бірдей, конструкциялық белгілері және ортақ цифрлық белгілемесі бар медициналық бұйымдар тобы;

167) медициналық бұйымдар қауіпсіздігінің, сапасы мен тиімділігінің мониторингі - қолайсыз оқиғалар туралы ақпаратты жинау, тіркеу, талдау;

168) медициналық бұйымды өндіруші - медициналық бұйымды әзірлеуге және дайындауға жауапты, оны осы тұлға немесе оның атынан басқа тұлға (тұлғалар) әзірлегеніне және (немесе) дайындағанына қарамастан, оны өз атынан пайдалану үшін қолжетімді ететін және оның қауіпсіздігі, сапасы мен тиімділігі үшін жауапты болатын, дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы субъект;

169) медициналық бұйымның жиынтықтауышы - функционалдық мақсатына, пайдалану сипаттамаларына, өндірушінің сервистік қызмет көрсету жөніндегі нұсқауына сәйкес пайдалану үшін өндіруші көздеген, медициналық бұйымның дербес медициналық бұйым болып табылмайтын бөлігі, оның ішінде блоктар, бөлшектер, бұйым элементтері, материалдар, қосалқы бөлшектер;

170) медициналық бұйымның қауіпсіздігі - медициналық бұйымды пайдалану кезінде адамның өміріне, денсаулығына, сондай-ақ қоршаған ортаға зиян келтірумен байланысты жол берілмейтін тәуекелдің болмауы;

171) медициналық бұйымның сапасы - медициналық бұйымның қасиеттері мен сипаттамалары жиынтығының оны пайдалануға арналған мақсаттарға сәйкестік дәрежесі;

172) медициналық бұйымның саудалық атауы - медициналық бұйымның тіркелетін атауы;

173) медициналық бұйымның тиімділігі - медициналық бұйымды өндіруші белгілеген және оны пайдалану практикасымен расталған, мақсаттарға қол жеткізуді қамтамасыз ететін медициналық бұйымның қасиеттері мен сипаттамаларының жиынтығы;

174) медициналық білім беру - медицина қызметкерлерін даярлау және олардың біліктілігін арттыру жүйесі, сондай-ақ оқуды аяқтағаны туралы ресми құжатпен расталған, медициналық мамандықтар бойынша даярлау және біліктілікті арттыру бағдарламалары бойынша оқу барысында алынған, медицина қызметкері үшін қажетті білім мен дағдылар жиынтығы;

175) медициналық білім беру бағдарламалары бойынша білім алушылардың білімі мен дағдысын бағалау - білім алушылардың білім беру бағдарламаларын меңгеру сапасын және оқу кезеңіне сәйкес білімнің, іскерлік пен дағдының қалыптасуын бағалау;

176) медициналық білім беру бағдарламаларын бітірушілердің кәсіптік даярлығын бағалау - медициналық білім беру бағдарламасын бітіруші біліктілігінің денсаулық сақтау саласындағы кәсіптік стандарт талаптарына сәйкестігін айқындау мақсатында жүргізілетін, білім мен дағдыны бағалау рәсімі;

177) медициналық білім беру және ғылым саласындағы стратегиялық әріптестік - шарт негізінде білім берудің, ғылым мен клиникалық практиканың халықаралық стандарттарын ендіру және бейімдеу үшін денсаулық сақтау саласындағы ғылыми ұйымдар мен білім беру ұйымдары және шетелдік жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейiнгi білім беру ұйымдары мен медициналық білім беру және ғылым саласындағы медициналық ұйымдар арасындағы орта мерзімдік немесе ұзақ мерзімдік ынтымақтастық нысаны;

178) медициналық білім беру ұйымы - "Денсаулық сақтау" даярлық бағыттары бойынша білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымы;

179) медициналық көмек - дәрілік қамтамасыз етуді қоса алғанда, халықтың денсаулығын сақтауға және қалпына келтіруге бағытталған медициналық көрсетілетін қызметтер кешені;

180) медициналық көмектің сапасы - көрсетілетін медициналық көмектің медициналық көмек көрсету стандарттарына сәйкестік деңгейі;

181) медициналық көрсетілетін қызметтер - денсаулық сақтау субъектілерінің нақты адамға қатысты профилактикалық, диагностикалық, емдеу, оңалту немесе паллиативтік бағыты бар іс-қимылдары;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
182) тармақшаны алып тастау көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

182) медициналық көрсетілетін қызметтердің (көмектің) сапасына тәуелсіз сараптама - көрсетілетін медициналық қызметтердің (көмектің) тиімділік, толымдылық және стандарттарға сәйкестік көрсеткішін көрсететін индикаторларды пайдалана отырып, денсаулық сақтау субъектілері ұсынатын медициналық көрсетілетін қызметтер (көмек) сапасының деңгейі туралы қорытынды шығару мақсатында ішкі және сыртқы сараптамалар шеңберінде тәуелсіз сарапшылар жүргізетін рәсім;

183) медициналық куәландыру - жеке тұлғаны оның ауруы болу немесе болмау фактісін анықтау немесе растау, денсаулық жағдайын айқындау мақсатында зерттеп-қарау;

184) медициналық қызмет - техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі медициналық білім алған жеке тұлғалардың, сондай-ақ заңды тұлғалардың Қазақстан Республикасы халқының денсаулығын сақтауға бағытталған кәсіптік қызметі;

185) медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы мемлекеттік орган - медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласында басшылықты, медициналық көрсетілетін қызметтердің (көмектің) сапасын бақылауды жүзеге асыратын мемлекеттік орган;

186) медициналық мақсаттағы бұйымдар - функционалдық мақсатына және өндірушінің нұсқаулығына сәйкес медициналық көмек көрсету үшін пайдаланылатын материалдар, бұйымдар, ерітінділер, реагенттер, жиынтықтар, жинақтар;

187) медициналық оңалту - пациент организмінің функцияларын сақтауға, бұзылған және (немесе) жоғалтқан функцияларын ішінара немесе толық қалпына келтіруге бағытталған медициналық көрсетілетін қызметтер кешені;

188) медициналық пойыздар - теміржол станцияларының (жолдарының) жанында және оларға жақын орналасқан аумақтарда тұратын халыққа көрсетілетін медициналық қызметтердің қолжетімділігін қамтамасыз ету және тізбесін кеңейту үшін пайдаланылатын қажетті медициналық жабдықпен жарақтандырылған теміржол көлігіндегі мобильді клиникалар;

189) медициналық техника - функционалдық мақсатына және өндіруші белгілеген пайдалану сипаттамаларына сәйкес медициналық көмек көрсету үшін жеке немесе өзара үйлесімде қолданылатын аппараттар, аспаптар, жабдық, кешендер, жүйелер;

190) медициналық ұйым - негізгі қызметі медициналық көмек көрсету болып табылатын денсаулық сақтау ұйымы;

191) мейіргерлік күтім – денсаулықты насихаттауды, аурулар профилактикасын және науқастардың, мүгедектігі бар адамдар мен хал үстіндегі адамдардың күтімін қамтитын, барлық жастағы, топтар мен қоғамдастықтардың адамдарына, науқастарға немесе сау адамдарға мейіргерлер және кеңейтілген практиканың мейіргерлері көрсететін медициналық қызметтер кешені;

192) мектепке дейінгі және мектеп медицинасы - медицинаның мектепке дейінгі және мектеп жасындағы балаларға медициналық көмек көрсетуді ұйымдастыруды қамтитын, денсаулықты сақтау мен нығайтуға және аурулардың профилактикасына бағытталған саласы;

193) мемлекеттік фармацевтикалық инспектор - мемлекеттік органның дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамы;

194) мультипәндік топ - пациент организмінің функциялары мен құрылымдарының бұзылу сипатына, оның клиникалық жай-күйінің ауырлығына байланысты қалыптастырылатын әртүрлі мамандар тобы;

195) никотин - темекі жапырақтары мен темекі түтінінде болатын алкалоид;

196) озық терапияның дәрілік заттары - гендік терапияға, соматикалық жасушалық терапияға, тіндік инженерияға арналған құралдарды қоса алғанда, аурулар мен жарақаттарды емдеу үшін жаңа мүмкіндіктер ұсынатын, биотехнологиялық немесе биоинженерлік жолмен алынатын дәрілік заттар;

197) оңалту әлеуеті - белгілі бір кесімді уақыт кезеңінде пациент организмінің бұзылған және (немесе) жоғалтқан функцияларын ішінара немесе толық қалпына келтіру перспективасының клиникалық тұрғыдан негізделген ықтималдығы;

198) отбасылық дәрігер - отбасы мүшелеріне медициналық-санитариялық алғашқы көмек көрсету бойынша арнайы көпбейінді даярлықтан өткен және денсаулық сақтау саласындағы маман сертификаты бар дәрігер;

199) ошақтық дезинфекция - ошақтарда инфекциялық және паразиттік аурулардың профилактикасы және (немесе) оларды жою мақсатында жүргізілетін дезинфекция;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
200) тармақшаға өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

200) өндірушінің шекті бағасы - Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде дәрілік заттардың, сондай-ақ медициналық бұйымдардың бағаларын реттеу қағидаларына сәйкес бағалық реттеуге жататын дәрілік заттардың тізбесіне енгізілген дәрілік заттың саудалық атауына арналған шекті көтерме және бөлшек сауда бағаларын есептеу үшін базалық баға болып табылатын, дәрілік заттың саудалық атауына өндіруші беретін баға;

201) өндірістік алаң - дәрілік заттарды, медициналық бұйымдарды өндірудің барлық процесін немесе оның белгілі бір сатыларын орындауға арналған, дәрілік заттарды, медициналық бұйымдарды өндірушінің аумақтық оқшауланған кешені;

202) өндірістік бақылау - өндірілетін өнімнің, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің адам мен мекендеу ортасы үшін қауіпсіздігін және (немесе) зиянсыздығын қамтамасыз етуге бағытталған, дара кәсіпкер немесе заңды тұлға орындайтын іс-шаралар, оның ішінде зертханалық зерттеулер мен сынақтар кешені;

203) өнімді мемлекеттік тіркеу туралы куәлік - өнімнің (тауарлардың) қауіпсіздігін растайтын, өнімнің (тауарлардың) техникалық регламенттерге және (немесе) Еуразиялық экономикалық одақтың бірыңғай санитариялық-эпидемиологиялық және гигиеналық талаптарына сәйкестігін куәландыратын және халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган бірыңғай нысан бойынша беретін құжат;

204) өнiм қауiпсiздiгiнiң мониторингi - халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтiк құқықтық актiлердiң талаптарына сәйкес келмейтiн өнiмдi анықтауға, әкелудiң, өндiрудiң, қолданудың және өткiзудiң алдын алуға және жолын кесуге бағытталған iс-шаралар жүйесi;

205) патенттелген дәрілік заттар - Қазақстан Республикасының зияткерлік меншік саласындағы заңнамасына сәйкес құқықтық қорғалатын дәрілік заттар;

206) пациент - медициналық көмек көрсетуді қажет ететін ауруының немесе жай-күйінің болуына немесе болмауына қарамастан, медициналық көрсетілетін қызметтердің тұтынушысы болып табылатын (болып табылған) жеке тұлға;

207) профилактика - аурулардың пайда болуының, аурулардың ерте сатыларда өршуінің алдын алуға және өршіп кеткен асқынуларды, ағзалар мен тіндердің зақымдануын бақылауға бағытталған медициналық және медициналық емес іс-шаралар кешені;

208) психикаға белсенді әсер ететін заттар - бір рет қабылдағанда адамның психикалық және тәндік функцияларына, мінез-құлқына әсер ететін, ал ұзақ уақыт тұтынған кезде психикалық және тәндік тәуелділік туғызатын синтетикалық немесе табиғи жолмен алынған заттар (алкоголь, есірткі, психотроптық заттар, олардың аналогтары, басқа да есеңгірететін заттар);

209) психикалық денсаулық - әрбір адам өзінің жеке әлеуетін іске асыра алатын, әдеттегі өмірлік күйзелістерді жеңе алатын, нәтижелі және жемісті жұмыс істей алатын, сондай-ақ өз қоғамдастығының өміріне үлес қоса алатын саламаттылықтың жай-күйі;

210) психикалық денсаулық саласындағы медициналық көмек - психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтары (аурулары) бар адамдардың профилактикасы, оларды диагностикалау, емдеу, медициналық-әлеуметтік көмек және медициналық-әлеуметтік оңалту;

211) психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтар (аурулар) - психикалық қызметтің бұзылуымен сипатталатын аурулардың халықаралық сыныптамасына сәйкес аурулар тобы;

212) психологиялық көмек - мыналарға:

психикалық және соматикалық денсаулықты қолдауға, психикалық дамуды оңтайландыруға, өмір сүруге бейімдеуге және өмір сүру сапасын арттыруға, оның ішінде адамның өз мүмкіндіктерін жандандыру арқылы арттыруға ықпал ететін, адамға психологиялық проблемалардың алдын алуға, оларды шешуге, өмірлік қиын және дағдарысты жағдайлар мен олардың салдарын еңсеруге жәрдемдесуге;

адамдарға психологиялық проблемалардың себептері, олардың алдын алу және оларды шешу тәсілдері туралы ақпарат беруге;

тұлғаны дамытуға, оның өзін-өзі жетілдіруіне және өзін-өзі танытуына бағытталған іс-шаралар кешені;

213) психологиялық проблема - адамның өзіне, өзінің қызметіне көңілі толмауынан, тұлғааралық қатынастардан, отбасындағы жағдайдан және (немесе) жеке өміріндегі басқа да проблемалардан туындаған ішкі жайсыздық жай-күйі;

214) радиофармацевтикалық дәрілік препарат - әсер етуші зат ретінде немесе әсер етуші заттың құрамында қолдануға дайын күйінде бір немесе бірнеше радионуклидті (радиоактивті изотоптарды) қамтитын дәрілік препарат;

215) резидент-дәрігер - резидентураның білім беру бағдарламасы шеңберінде білім алатын және тәлімгердің қадағалауымен медициналық ұйымда жұмыс істейтін дәрігер;

216) резидентура - мақсаты дербес клиникалық практикаға жіберу үшін тиісті мамандық бойынша дәрігердің кәсіптік біліктілігін алу немесе өзгерту болып табылатын жоғары оқу орнынан кейінгі медициналық білім беру деңгейі;

217) резидентура базасы - базасында уәкілетті орган белгілеген тәртіппен резидентура бағдарламалары іске асырылатын медициналық ұйым ретінде аккредиттелген денсаулық сақтау саласындағы білім беру ұйымының клиникасы, университеттік аурухана, ұлттық орталық, ғылыми орталық немесе ғылыми-зерттеу институты;

218) репродуктивтік денсаулық - адамның толыққанды ұрпақты өмірге келтіру қабілетін көрсететін денсаулығы;

219) ретровирусқа қарсы терапия - иммундық жүйені қалпына келтіру, өмірге қауіп төндіретін ауыр сырқаттардың өршу тәуекелін төмендету, асқынулар санын азайту және АИТВ инфекциясын жұқтырғандардың өмірін ұзарту мақсатында ретровирусқа қарсы препараттарды қабылдаудың қысқа және ұзақ курстарын қолдану арқылы АИТВ инфекциясын емдеу әдісі;

220) референс-зертхана - сапаны сырттай бағалау жүйесін ендіру жөніндегі ұйымдастыру-әдістемелік жұмысты және зертханалық диагностиканың белгілі бір саласында диагностикалық тұрғыдан күрделі және сараптамалық жағдайларда зерттеулер жүргізуді жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымының зертханасы;

221) референттік дәрілік препарат - салыстыру препараты ретінде пайдаланылатын және дәрілік препараттың қасиеттері сол бойынша айқындалатын (нормаланатын) эталон болып табылатын дәрілік препарат;

222) реципиент - донорлық қан немесе одан бөлінген компоненттер және (немесе) препараттар құю, еркектің немесе әйелдің донорлық материалын (шәует, аналық жасушалар, эмбриондар) енгізу не донордан алынған ағзаларды (ағзаның бөлігін) және (немесе) тіндерді (тіннің бөлігін), сондай-ақ жасанды ағзаларды (ағзалардың бөлігін) трансплантаттау жүргізілетін пациент;

223) санаторийлік-курорттық емдеу - адамдардың санаторийлік-курорттық ұйымда уақытша болу жағдайында жүргізілетін медициналық оңалту түрі;

224) санаторийлік-курорттық ұйымдар - медициналық және өзге де көрсетілетін қызметтерді, курорттарда немесе емдеу-сауықтыру орындарында орналасқан табиғи емдік факторларды қолдана отырып, адамның денсаулығын сауықтыру және қалпына келтіру жөніндегі санаторийлік-курорттық қызметтерді көрсететін ұйымдар: санаторий (ересектерге, ересектер мен балаларға, балаларға арналған), студенттік санаторий-профилакторий, балалардың оңалту-сауықтыру орталығы;

225) санитариялық-карантиндік бақылау - адам денсаулығына ықтимал қауіпті өнімдерді (тауарларды) әкелуді, инфекциялық және жаппай инфекциялық емес аурулардың (уланулардың) әкелінуін, пайда болуын және таралуын болғызбау мақсатында Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік шекарасы арқылы өткізу пункттерінде, мемлекетаралық берілетін теміржол станцияларында немесе қиылысу станцияларында адамдарға, көлік құралдарына және мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық бақылау мен қадағалаудың бақылауындағы өнімдерге (тауарларға) қатысты халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалау түрі;

226) санитариялық-қорғаныш аймағы - арнайы мақсаттағы аймақтарды, сондай-ақ елді мекендегі өнеркәсіптік ұйымдар мен басқа да өндірістік, коммуналдық және қоймалық объектілерді жақын маңдағы қоныстану аумақтарынан, тұрғын үй-азаматтық мақсаттағы ғимараттар мен құрылысжайлардан оларға қолайсыз факторлардың әсерін бәсеңдету мақсатында бөліп тұратын аумақ;

227) санитариялық-профилактикалық іс-шаралар - мекендеу ортасы факторларының адамға тәуекелін, зиянды әсерін бағалауға, мұндай тәуекелді жоюға немесе төмендетуге, инфекциялық және жаппай инфекциялық емес аурулардың (уланулардың) пайда болуы мен таралуын болғызбауға және оларды жоюға бағытталған ұйымдастырушылық, әкімшілік, инженерлік-техникалық, медициналық-санитариялық, профилактикалық және өзге де шаралар;

228) санитариялық-эпидемиологиялық аудит - халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалауға жататын эпидемиялық мәні бар объектілерді санитариялық-эпидемиологиялық тәуекелдерді анықтау мен бағалау және көрсетілген объектілерді халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілердің талаптарына сәйкес келтіру жөнінде ұсынымдар әзірлеу тұрғысынан бақылаудың баламалы нысаны;

229) санитариялық-эпидемиологиялық ахуал - белгілі бір аумақтағы халықтың денсаулығы мен мекендеу ортасының белгілі бір уақыттағы жай-күйі;

230) санитариялық-эпидемиологиялық қорытынды - мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық бақылау мен қадағалау объектілерінің халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілерге сәйкестігін куәландыратын құжат;

231) санитариялық-эпидемияға қарсы іс-шаралар - халық арасында пайда болған инфекциялық, паразиттік аурулардың, уланулардың ошақтарын оқшаулау және жою мақсатында қабылданатын шаралар;

232) сенім пункті - халықтың негізгі топтарына профилактикалық қызметтер анонимдік, еріктілік және құпиялылық қағидаты бойынша тегін негізде ұсынылатын, арнайы ұйымдастырылған пункт;

233) симуляциялық кабинет (орталық) - денсаулық сақтау саласындағы білім беру ұйымының құрылымдық бөлімшесі, оның базасында симуляциялық технологияларды: манекендерді, тренажерлерді, компьютерлік модельдеуді, виртуалдық нақтылық технологияларын және пациенттерді бейнелеуге үйретілген, арнайы дайындалған актерлерді қолдана отырып, оқытудың қауіпсіз ортасында клиникалық практиканы имитациялау жағдайында білім алушылардың практикалық дағдыларын пысықтауы және тапсыруы жүзеге асырылады;

234) скринингтік зерттеулер - клиникалық симптомдары мен шағымдары жоқ халықты ерте кезеңде түрлі аурулардың өршуін, сондай-ақ олардың пайда болу тәуекелі факторларын анықтау және олардың алдын алу мақсатында медициналық зерттеп қарау кешені;

235) спорттық медицина - спортшыларды даярлауды медициналық-биологиялық қамтамасыз етуге жауап беретін және спортта дәрігерлік және функционалдық бақылауды, оның ішінде спортшыларға жоғары жетістіктер спортымен шұғылдануға рұқсат беруді, спортшыларды функционалдық және медициналық оңалтуды, спорттық жұмыс қабілетін арттыруды, спортшылардың соматикалық ауруларының терапиясын, спорттық травматологияны, спорттағы кезек күттірмейтін нысандағы медициналық көмекті және спорт гигиенасын қамтитын медицина саласы;

236) стандарттық үлгі - зерттелетін дәрілік заттың қасиеттерімен өзінің қасиеттері салыстырылатын химиялық, физикалық және биологиялық зерттеулерде пайдалануға арналған және тиісінше қолдану үшін жеткілікті тазалық дәрежесіне ие сәйкестендірілген біртекті зат немесе заттардың қоспасы;

236-1) стратегиялық маңызды дәрілік заттар мен медициналық бұйымдар – мынадай:

әскери іс-қимылдар және олардың салдарларын жою;

төтенше жағдайлардың туындауы, алдын алу және салдарларын жою;

жаңа аса қауіпті инфекциялық аурулардың туындау, таралу қатері және олардың салдарларын жою;

қолайсыз химиялық, биологиялық, радиациялық факторлардың әсері салдарынан болған аурулар мен зақымданулардың профилактикасы, оларды диагностикалау, емдеу, сондай-ақ олардың салдарларын жою;

Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің ең болмағанда біреуіне қатысты шектеуші экономикалық шараларды енгізу жағдайында мүше мемлекеттердің нарықтарында дәрілік заттардың немесе медициналық бұйымдардың болмауы немесе болмау қатері жағдайларында медициналық қолдануға арналған дәрілік заттар мен медициналық бұйымдар;

237) сүйек кемігі - қан өндіруді жүзеге асыратын, сүйектердің ішкі бөлігінде орналасқан және гемопоэздік дің жасушаларын, строманы және микроқоршаудың басқа да компоненттерін қамтитын тін;

238) тағамға биологиялық белсенді қоспалар - тағаммен бір мезгілде қабылдауға немесе тағамдық өнімнің құрамына қосуға арналған табиғи және (немесе) табиғимен бірдей биологиялық белсенді заттар, сондай-ақ пробиотикалық микроорганизмдер;

239) тағылымдама - теориялық дайындық нәтижесінде алынған кәсіптік білімді, іскерлік пен дағдыны практикада қалыптастыруға және бекітуге, сондай-ақ одан әрі кәсіптік қызмет үшін жұмыстың өзіндік ерекшелігін, озық тәжірибені зерделеуге бағытталған бейресми білім беру нысаны;

240) тәлімгер - медициналық білім беру бағдарламалары бойынша білім алушыларға және жас мамандарға кәсіптік бейімделуде практикалық көмек көрсету үшін медициналық ұйымның немесе медициналық білім беру ұйымының басшысы тағайындайтын, кемінде бес жыл өтілі бар, қызметін білім берудің, ғылым мен практиканың үш тұғырлығы негізінде жүзеге асыратын медицина қызметкері;

241) тәуекелге бағдарланған тәсіл - нарықтан жыл сайын іріктеу жолымен дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың сапасын бақылауды, оның ішінде медициналық ұйымдарда бақылауды жүзеге асыру нысаны;

242) тәуекелді бағалау - инфекциялық және паразиттік ауруларды қоздырғыштардың немесе жұқтырғыштардың ену және таралу ықтималдығына, сондай-ақ мекендеу ортасы факторларының халықтың денсаулық жағдайына теріс әсеріне және осыған байланысты ықтимал медициналық-биологиялық және экономикалық салдарларға негіздеме;

243) тәуелсіз сарапшы - уәкілетті орган айқындайтын талаптарға сәйкес келетін және тәуелсіз сарапшылар тізілімінде тұрған жеке тұлға;

244) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі - бюджет қаражаты есебінен берілетін медициналық көмектің көлемі;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
245) тармақшаға өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

245) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде дәрілік заттың немесе медициналық бұйымның саудалық атауына арналған шекті баға – тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде сатып алуды одан жоғары бағамен жүргізуге болмайтын, Қазақстан Республикасында тіркелген дәрілік заттың немесе медициналық бұйымның саудалық атауына арналған баға;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
246) тармақшаға өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

246) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде дәрілік заттың халықаралық патенттелмеген атауына немесе медициналық бұйымның техникалық сипаттамасына арналған шекті баға – тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде сатып алуды одан жоғары бағамен жүргізуге болмайтын, Қазақстан Республикасында тіркелген дәрілік заттың халықаралық патенттелмеген атауына немесе медициналық бұйымның техникалық сипаттамасына арналған баға;

247) темекі - темекі бұйымдарын өндіру үшін пайдаланылатын Nicotiana Tabacum және Nicotiana Rustica паслен түрлері тұқымдасының Nicotiana түрінің өсімдігі;

248) темекі бұйымдары - шегу, сору, шайнау, иіскеу немесе тұтынудың өзге де тәсілдері үшін, оның ішінде темекіні қыздыруға арналған жүйенің немесе кез келген өзге де аспаптың көмегімен пайдаланатындай етіп дайындалған шикізат ретінде темекі жапырағынан және (немесе) темекі өсімдігінің басқа да бөліктерінен толық немесе ішінара жасалған өнімдер;

249) темекі бұйымдарын тұтыну - адамның денсаулығына, сондай-ақ темекі бұйымдарын тұтынбайтын адамдардың денсаулығына теріс әсер ететін және қоршаған ортаны ластайтын, адам организмінің никотинге тәуелділігін тудыратын темекі бұйымын, қорқор қоспасын және қорқорға арналған темекіні тұтыну, оның ішінде қорқорды, темекіні қыздыруға арналған жүйелер мен тұтынудың кез келген басқа да жүйелерін пайдалана отырып тұтыну процесі;

250) темекі бұйымының ингредиенті - темекі бұйымын өндіру кезінде пайдаланылатын және дайын темекі бұйымында болатын, оның ішінде өзгертілген нысандағы зат (темекі жапырағын және темекінің басқа да бөліктерін қоспағанда);

251) темекі бұйымының қаптамасы - темекі бұйымы қораптарының белгілі бір санын қамтитын, топтап тұтыну ыдысының бірлігі;

252) темекі бұйымының қорабы - картоннан немесе қағаздан немесе өзге де материалдан жасалған, темекі бұйымының белгілі бір санын қамтитын тұтыну ыдысының бірлігі;

253) темекі бұйымының тұтыну қаптамасы - түпкі тұтынушыға өткізілетін темекі бұйымдарын сатуға немесе бастапқы орауға арналған қаптама;

254) темекіге демеушілік ету - Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген төлемдер мен жарналарды қоспағанда, темекі бұйымын сатуды немесе темекі тұтынуды тікелей немесе жанама түрде ынталандырудың нәтижесін немесе ықтимал нәтижесін мақсат етіп кез келген оқиғаға, іс-шараға немесе жеке адамға қосқан үлестің кез келген түрі;

255) темекіні қыздыруға арналған жүйе - құрамында никотин бар аэрозоль түзілетін, темекіні қыздыру үшін пайдаланылатын құрылғы;

256) темекі өнімі - тұтыну қаптамасымен қапталған темекі бұйымы;

257) тиісті фармацевтикалық практикалар жөніндегі фармацевтикалық инспектор - тиісті фармацевтикалық практикалар жөніндегі фармацевтикалық инспекцияны жүргізу жөніндегі функцияларды жүзеге асыруға уәкілеттік берілген және Қазақстан Республикасы фармацевтикалық инспекторларының тізіліміне енгізілген адам;

258) тиісті фармацевтикалық практикалар жөніндегі фармацевтикалық инспекция (бұдан әрі - фармацевтикалық инспекция) - дәрілік заттардың айналысы саласындағы объектінің Қазақстан Республикасының және (немесе) Еуразиялық экономикалық одақтың тиісті фармацевтикалық практикалары талаптарына сәйкестігін айқындау мақсатында оны бағалау;

259) трансплантаттау - ағзаларды (ағзаның бөлігін) және (немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) организмнің басқа жеріне немесе басқа организмге ауыстырып салу;

260) туберкулездің жұқпалы нысаны - науқас адамның сыртқы ортаға туберкулез бактерияларын бөліп шығаруына байланысты айналадағыларға қауіп төндіретін туберкулез нысаны;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
261) тармақшаны алып тастау көзделген – ҚР 19.04.2024 № 74-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

261) тұтынудың электрондық жүйелері - никотинді жеткізудің электрондық жүйелері және никотин болып табылмайтын өнімдерді жеткізудің электрондық жүйелері - құрамында никотин бар немесе жоқ сұйықтықты, басқа да химиялық заттарды, пайдаланушы жұтатын аэрозоль түзілетін хош иістендіргіштерді (картридждерде, резервуарларда және басқа да контейнерлерде) электрондық технологиялардың (аккумулятордың) көмегімен қыздыратын құрылғылар (оның ішінде электрондық сигареттер);

262) түлек - медициналық және (немесе) фармацевтикалық білімнің білім беру бағдарламасын, денсаулық сақтау саласындағы өзге де білім беру бағдарламасын меңгерген адам;

263) тін - құрылымы, функциялары және шығу тегі бірдей жасушалар мен жасушааралық заттың жиынтығы;

264) тіндік үйлесімділік - ағзаларды (ағзаның бөлігін) және (немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) трансплантаттау кезінде донор мен реципиенттің үйлесімділігін айқындайтын HLA-жүйесінің өзіндік ерекшелікті антигендері бойынша донор мен ықтимал реципиент тіндерінің ұқсастығы;

265) тірі организмнен тыс (in vitro) диагностикаға арналған медициналық бұйымдар - медициналық мақсаттарда жеке немесе өзара ұштастырылып, сондай-ақ арнайы бағдарламалық қамтылымды қоса алғанда, көрсетілген бұйымдарды мақсаты бойынша қолдану үшін қажетті керек-жарақтармен бірге қолданылатын және физиологиялық немесе патологиялық жай-күйге, туа біткен патологияға, белгілі бір клиникалық жай-күйге немесе ауруға деген бейімділікке, тіндердің ықтимал реципиентпен үйлесімділігіне, терапиялық әсерлерге реакцияларды болжауға, терапиялық құралдарды таңдауға және (немесе) емді бақылауға қатысты ақпарат алу үшін адамның биологиялық материалдарының үлгілерін тірі организмнен тыс (in vitro) зерттеулер кезінде қолдану үшін медициналық бұйымды өндіруші арнап шығарған кез келген құралдар, аппараттар, аспаптар, жабдық, материалдар, реагенттер, калибраторлар, бақылау материалдары және басқа да бұйымдар;

266) уақытша бейімдеу - адамды мас күйінен айықтыру және оны мекендеу ортасы жағдайларына бейімдеу жөніндегі процесс;

267) уақытша бейімдеу және детоксикация орталығы - алкогольдік масаң күйдегі (уыттанған) адамдарға мамандандырылған медициналық көмек көрсетуге арналған және психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйымның құрылымдық бөлімшесі болып табылатын орталық;

268) улану - мекендеу ортасының химиялық, биологиялық және өзге де факторларының адамға жіті (бір мезеттік) немесе созылмалы (ұзақ) әсер етуі кезінде туындайтын ауру (жай-күй);

269) университеттік аурухана - жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымының көпбейінді емдеу-профилактикалық құрылымдық бөлімшесі немесе көпбейінді емдеу-профилактикалық ұйым, оның базасында ғылым мен практиканың қазіргі заманғы жетістіктері негізінде жоғары, жоғары оқу орнынан кейінгі және қосымша медициналық білімнің білім беру бағдарламалары іске асырылады;

270) фармакологиялық қадағалау - дәрілік препараттарды қолданудың жағымсыз салдарларын анықтауға, талдауға, бағалауға және болғызбауға бағытталған қызмет түрі;

271) фармакологиялық қадағалау жүйесі - фармакологиялық қадағалау жөніндегі тапсырмалар мен міндеттерді орындау үшін дәрілік препараттардың тіркеу куәліктерін ұстаушылар мен уәкілетті орган ұйымдастыратын, дәрілік препараттардың қауіпсіздігін бақылауға, дәрілік препараттардың "пайда-тәуекел" арақатынасын бағалауда барлық өзгерісті уақтылы анықтауға, пайдасы тәуекелінен асып кеткен кезде дәрілік препараттардың қолданылуын қамтамасыз ету жөніндегі шараларды әзірлеуге және ендіруге арналған жүйе;

272) фармацевтика қызметкерлері - фармацевтикалық білімі бар және фармацевтикалық қызметті жүзеге асыратын жеке тұлғалар;

273) фармацевтикалық білім - фармацевтика қызметкерлерін даярлау және олардың біліктілігін арттыру жүйесі, сондай-ақ фармацевтика қызметкері үшін қажетті, фармацевтикалық мамандықтар бойынша даярлау және біліктілікті арттыру бағдарламалары бойынша оқыту барысында алынған, оқуды аяқтау туралы ресми құжатпен расталған білім мен дағдының жиынтығы;

274) фармацевтикалық көрсетілетін қызмет - тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды сатып алуды, тасымалдауды, сақтауды, есепке алу мен өткізуді қоса алғанда, дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы субъектілердің халықты амбулаториялық дәрі-дәрмекпен қамтамасыз етумен байланысты қызметі;

275) фармацевтикалық қызмет - дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды өндіру және (немесе) дайындау және (немесе) көтерме және (немесе) бөлшек саудада өткізу бойынша денсаулық сақтау саласында жүзеге асырылатын, дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды сатып алумен (иеленумен), сақтаумен, әкелумен, әкетумен, тасымалдаумен, сапасын бақылаумен, ресімдеумен, бөлумен, пайдаланумен және жоюмен, сондай-ақ олардың қауіпсіздігін, сапасы мен тиімділігін қамтамасыз етумен байланысты қызмет;

276) фармацевтикалық өнімге арналған сертификат (СРР) - отандық дәрілік заттарды шетелде тіркеу және олардың экспорты үшін уәкілетті орган беретін құжат;

277) фармацевтикалық субстанция (белсенді фармацевтикалық субстанция) - дәрілік препараттарды өндіруге және дайындауға арналған дәрілік зат;

278) формулярлық жүйе - дәрілік заттарды ұтымды пайдалануға бағытталған, дәрілік формулярлар үшін дәрілік заттарды мерзімдік бағалау және іріктеу, дәрілік формулярларды қолдау және тиісті нұсқау мен тізбе түрінде ақпарат беру жүйесі;

279) хабардар етілген келісім - адамның медициналық көмек алуға және (немесе) оның шешім қабылдауы үшін маңызы бар медициналық көмектің және (немесе) зерттеудің барлық аспектісі туралы ақпаратты алғаннан кейін нақты зерттеуге қатысуға өз келісімін жазбаша ерікті түрде растау рәсімі. Хабардар етілген жазбаша келісім уәкілетті орган бекіткен нысан бойынша ресімделеді;

280) халықтың декреттелген тобы - халыққа қызмет көрсету саласында жұмыс істейтін және айналасындағы адамдарға инфекциялық және паразиттік ауруларды жұқтыруға неғұрлым қауіп төндіретін адамдар;

281) халықтың негізгі топтары - өмір сүру салтының ерекшеліктеріне байланысты АИТВ инфекциясын жұқтырудың жоғары тәуекеліне ұшырайтын халық топтары;

282) халықтың өмірі мен денсаулығына қауіп төндіретін өнім - техникалық регламенттерде, гигиеналық нормативтерде белгіленген қауіпсіздік талаптарына сәйкес емес деп танылған, оны қолдану немесе тұтыну кезінде адамның денсаулығына зиянды әсерге байланысты тәуекелдің бар-жоғын куәландыратын өнімнің жай-күйі; өндірушінің (өнім берушінің) оның қадағалануын, қауіпсіздігін растайтын құжаттары жоқ; таңбалануы нормативтік құқықтық актілердің талаптарына сәйкес келмейтін; жарамдылық мерзімі белгіленбеген немесе өткен өнім; жалған өнім;

283) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы - мекендеу ортасы факторларының адамға зиянды әсері болмайтын және оның тыныс-тіршілігіне қолайлы жағдайлар қамтамасыз етілетін кездегі халық денсаулығының, мекендеу ортасының жай-күйі;

284) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы қызмет - халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органдар мен ұйымдардың Қазақстан Республикасы азаматтарының денсаулығын сақтауға бағытталған, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалауды, санитариялық-эпидемиологиялық мониторингті, санитариялық-эпидемиологиялық нормалауды, өнімді мемлекеттік тіркеуді, санитариялық-эпидемиологиялық сараптаманы, гигиеналық оқытуды, санитариялық-эпидемиологиялық аудитті, дезинфекция, дезинсекция және дератизация жүргізуді, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы тәуекеллер дәрежесін бағалауды қамтитын қызметі;

285) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалау - халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органдардың халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілерді бұзушылықтардың алдын алуға, анықтауға, жолын кесуге және оларды жоюға, сондай-ақ халық денсаулығын және мекендеу ортасын қорғау және өнімдердің, процестердің, көрсетілетін қызметтердің қауіпсіздігі мақсатында олардың сақталуын бақылау мен қадағалауға бағытталған қызметі;

286) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган - халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік саясатты, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілерде және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілерінде белгіленген талаптардың сақталуын бақылау мен қадағалауды іске асыратын мемлекеттік орган;

287) хирургиялық стерилизация - медициналық араласуды қолдану арқылы жасалатын контрацепция әдісі, оның нәтижесінде әйел немесе еркек репродуктивтік қабілетін жоғалтады;

288) шарананың тірі тууы немесе өлі тууы - жаңа туған баланың (шарананың) Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының шарананың тірі тууы мен өлі тууының тиісті халықаралық өлшемшарттары бойынша айқындалатын жай-күйлері;

289) шегілмейтін (құрамында никотин бар) темекі бұйымдары -құрамында никотин бар, сору, шайнау, иіскеу үшін пайдаланатындай етіп дайындалған, шикізат және олардың синтетикалық аналогтары ретінде темекі жапырағынан және (немесе) темекі өсімдігінің басқа да бөліктерінен толық немесе ішінара жасалған өнімдер;

290) шектеу іс-шаралары, оның ішінде карантин - инфекциялық және паразиттік аурулардың таралуын болғызбауға бағытталған әрі кәсіпкерлік және (немесе) өзге де қызметтің ерекше режимін көздейтін шаралар;

291) ықтимал қауіпті химиялық және биологиялық заттар - белгілі бір жағдайларда және белгілі бір шоғырлану кезінде адамның немесе болашақ ұрпақтың денсаулығына зиянды әсер етуі мүмкін, қолданылуы мен пайдаланылуы халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілермен регламенттелетін заттар;

292) ықтимал реципиент - тіндерді (тіннің бөлігін) және (немесе) ағзаларды (ағзаның бөлігін) трансплантаттауға мұқтаж пациент;

293) іргелі биомедициналық зерттеу - базалық білімін кеңейту және өмірлік процестер мен аурулардың физикалық, химиялық және функционалдық механизмдерін түсіну мақсатында жүргізілетін биомедициналық зерттеу;

294) эвтаназия - аурудың беті бері қарамайтын жағдайларда сырқаты жазылмайтын науқастың өз өлімін жеделдету туралы өтінішін қандай да бір әрекеттермен немесе құралдармен, оның ішінде дәрілік немесе өзге де заттарды енгізу арқылы, сондай-ақ оның өміріне дем беріп тұрған жасанды шараларды тоқтату арқылы қанағаттандыру;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
294-1), 294-2) тармақшалармен толықтыру көзделген – ҚР 19.04.2024 № 74-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

295) эпидемия - сырқаттанушылықтың әдетте тіркелетін деңгейінен инфекциялық аурудың айтарлықтай асып түсетін жаппай таралуы;

296) эпидемиялық мәні бар объектілер - халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілердің талаптары бұзылған кезде өндіретін өнімі және (немесе) қызметі халық арасында тағамнан уланудың және (немесе) инфекциялық, паразиттік аурулардың пайда болуына алып келуі және (немесе) физикалық факторлардан, өнеркәсіптік және радиоактивті ластанулардан халық денсаулығына зиян келтіруі мүмкін объектілер;

297) ядролық медицина - онкологиялық ауруларды қоса алғанда, адамның ағзалары мен жүйелерiнiң әртүрлi ауруларының профилактикасы, диагностикасы және оларды емдеу мақсатында радиоактивтi элементтер мен иондаушы сәулелену қолданылатын медицина саласы.

2. Қазақстан Республикасы заңнамасының басқа салаларында қолданылатын "психикалық ауру", "психикалық бұзылушылық" деген ұғымдар, егер осы Кодексте өзгеше көзделмесе, "психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылық (ауру)" ұғымымен бірдей.

3. Өзге терминдердің мазмұны осы Кодекстің жекелеген баптарында айқындалады.

Ескерту. 1-бапқа өзгерістер енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 98-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2022 № 134-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

2-бап. Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасы

1. Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді және осы Кодекс пен Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.

2. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Кодексте қамтылғаннан өзгеше қағидалар белгіленсе, онда халықаралық шарттың қағидалары қолданылады.

3-бап. Осы Кодексте реттелетін қатынастар

1. Осы Кодекс Қазақстан Республикасы азаматтарының денсаулығын сақтауға конституциялық құқығын іске асыру мақсатында денсаулық сақтау саласындағы қоғамдық қатынастарды реттейді.

2. Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасында реттелген құқықтық қатынастарға Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу туралы заңнамасының күші:

1) тегін медициналық көмектiң кепiлдiк берілген көлемi, қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторлары мен мекемелерінде ұсталатын адамдарға бюджет қаражаты есебінен медициналық көмектің қосымша көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде медициналық көмек көрсету бойынша денсаулық сақтау субъектілерінен көрсетілетін қызметтерді сатып алу, мұндай сатып алуды арнаулы мемлекеттік органдардың медициналық бөлімшелері жүзеге асыратын жағдайларды қоспағанда;

2) тегiн медициналық көмектiң кепiлдiк берiлген көлемi, қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторлары мен мекемелерінде ұсталатын адамдарға бюджет қаражаты есебінен медициналық көмектің қосымша көлемі шеңберiнде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде дәрiлiк заттар мен медициналық бұйымдарды сатып алу, мұндай сатып алуды арнаулы мемлекеттік органдардың медициналық бөлімшелері жүзеге асыратын жағдайларды қоспағанда;

3) тегiн медициналық көмектiң кепiлдiк берiлген көлемi, қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторлары мен мекемелерінде ұсталатын адамдарға бюджет қаражаты есебінен медициналық көмектің қосымша көлемі шеңберiнде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде дәрiлiк заттар мен медициналық бұйымдарды сақтау және тасымалдау жөніндегі көрсетілетін қызметтерді;

4) дәрілік заттарды, медициналық бұйымдарды мемлекеттік тіркеу, қайта тіркеу және олардың тіркеу дерекнамасына өзгерістер енгізу және олардың қауіпсіздігі мен сапасын бағалау кезінде сараптаманы жүзеге асыру үшін тауарлар мен көрсетілетін қызметтерді;

5) фармацевтикалық көрсетілетін қызметтерді;

6) тегiн медициналық көмектiң кепiлдiк берiлген көлемi шеңберiнде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды есепке алу және өткізу жөніндегі көрсетілетін қызметтерді сатып алу бөлігінде қолданылмайды.

3. Азаматтық авиация саласындағы медициналық куәландыру, медициналық қарап-тексеру бойынша авиация персоналына, сондай-ақ міндетті медициналық куәландыруға және медициналық қарап-тексеруге жататын адамдар санатына қойылатын талаптар Қазақстан Республикасының әуе кеңiстiгiн пайдалану және авиация қызметі туралы Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленеді.

Ескерту. 3-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.07.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

4-бап. Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасының мақсаты мен міндеті

1. Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасының мақсаты Қазақстан Республикасы халқының денсаулығын сақтау мен нығайту үшін қолжетімді және сапалы медициналық көмекті қоса алғанда, азаматтардың денсаулығын сақтау құқығын іске асыруын қамтамасыз ету болып табылады.

2. Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасының міндеті Қазақстан Республикасы азаматтарының денсаулығын жақсартуға бағытталған құқықтық жағдайлар жасау болып табылады.

5-бап. Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасының қағидаттары

Денсаулық сақтау саласындағы қатынастарды құқықтық реттеу мынадай қағидаттарға негізделеді:

1) Қазақстан Республикасы азаматтарының қауіпсіз, тиімді және сапалы медициналық көмек алу құқықтарының теңдігін қамтамасыз ету;

2) мемлекеттің, жұмыс берушілердің және адамдардың жеке және қоғамдық денсаулықты сақтау мен нығайту үшін ортақ жауапкершілігі;

3) ана мен баланы қорғау;

4) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін қамтамасыз ету;

5) халықтың денсаулығын, дәрілік заттардың қауіпсіздігін, сапасы мен тиімділігін ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету факторларына жатқызу;

6) қауіпсіз, сапалы және тиімді дәрілік заттардың, медициналық бұйымдардың қолжетімділігін және олардың ұтымды пайдаланылуын қамтамасыз ету;

7) денсаулық сақтаудың халықтың қажеттіліктерін, мұқтажын қанағаттандыруға және өмір сүру сапасын жақсартуға бағытталған әлеуметтік бағдарлылығы;

8) саламатты өмір салтын және дұрыс тамақтануды қалыптастыруға жәрдемдесу;

9) денсаулық сақтау жүйесі қызметіндегі профилактикалық бағыттың басымдығы;

10) медициналық көмектің қолжетімділігі;

11) медициналық көмектің сапасын үнемі арттыру;

12) Қазақстан Республикасы азаматтарының денсаулығын сақтау құқықтарын қамтамасыз етуге қоғамдық бірлестіктердің қатысуы;

13) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығын қамтамасыз ету;

14) медициналық көмек көрсету кезінде денсаулық сақтау субъектілері қызметінің сабақтастығы;

15) қазіргі заманғы оқыту технологияларын пайдалана отырып, денсаулық сақтау саласындағы білім беру қызметінің үздіксіздігі мен сабақтастығын қамтамасыз ету;

16) отандық медицина мен фармацевтика ғылымын мемлекеттік қолдау, профилактика, диагностика, емдеу және медициналық оңалту, жаңа дәрілік заттардың инновациялық әзірлемелері саласындағы ғылым мен техниканың озық жетістіктері мен технологияларын, сондай-ақ денсаулық сақтау саласындағы әлемдік тәжірибені ендіру;

17) ерікті өтеусіз донорлықты көтермелеу;

18) отандық әзірлемелерді және бәсекеге қабілетті медициналық және фармацевтикалық өнеркәсіпті дамытуды мемлекеттік қолдау;

19) қоғамның денсаулықты сақтау мәселелеріндегі мүмкіндіктерін кеңейту;

20) халықтың барлық санаттары мен топтарын денсаулықты сақтау және нығайту жөніндегі іс-шаралармен қамту.

2-тарау. ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ САЛАСЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК РЕТТЕУ МЕН БАСҚАРУ

6-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің құзыреті

Қазақстан Республикасының Үкіметі:

1) денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын әзірлейді;

2) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
3) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
4) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
5) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
6) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
7) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
8) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
9) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
Ескерту. 6-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.07.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

7-бап. Уәкілетті органның құзыреті

1. Уәкілетті орган:

1) денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік саясатты іске асырады;

1-1) денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастырады және іске асырады;

2) саламатты өмір салты мен дұрыс тамақтануды қалыптастыруды ұйымдастырады;

3) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

4) аурулар мен жай-күйлер профилактикасының, диагностикасының, емдеудің және медициналық оңалтудың, сондай-ақ оларды бақылаудың жаңа әдістерін ендіреді;

5) денсаулық сақтау саласындағы мониторингті жүзеге асырады;

6) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемінің тізбесін қалыптастырады;

7) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде медициналық көмектің тізбесін қалыптастырады;

7-1) төтенше жағдайлар, төтенше жағдай режимін енгізу кезінде халыққа медициналық көмек беру тәртібін, түрлерін және көлемін айқындайды;

8) денсаулық сақтау саласындағы, оның ішінде денсаулық сақтау саласында білім беру және ғылыми қызмет мәселелері бойынша халықаралық ынтымақтастықты жүзеге асырады;

9) денсаулық сақтау саласындағы халықаралық жобаларды іске асырады;

9-1) денсаулық сақтау саласындағы ұлттық операторды, оның функциялары мен өкілеттіктерін айқындайды;

9-2) бірыңғай дистрибьюторды айқындайды;

10) халықаралық медициналық-санитариялық қағидаларды ендіру және іске асыру жөніндегі қызметті салааралық үйлестіруді жүзеге асырады;

10-1) дактилоскопиялық тіркеуден өтуден босатуға негіз болатын аурулардың тізбесін Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігімен келісу бойынша әзірлейді және бекітеді;

11) медициналық оқыс оқиға жағдайларын (оқиғаларды) айқындау, оларды есепке алу және талдау қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

12) әлемнің жетекші фармакопеяларының талаптарын Қазақстан Республикасының аумағында қолданылады деп таниды;

13) дәрілік заттарға бағаларды мемлекеттік реттеуді жүзеге асырады;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
14) тармақшаға өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

14) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде медициналық бұйымдарға бағаларды мемлекеттік реттеуді жүзеге асырады;

15) бірыңғай дистрибьютордан сатып алынатын дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың тізбесін айқындайды;

15-1) қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторлары мен мекемелерінде ұсталатын адамдар үшін тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі, медициналық көмектің қосымша көлемі шеңберінде, бюджет қаражаты есебінен және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде дәрілік заттарды, медициналық бұйымдарды және арнаулы емдік өнімдерді, фармацевтикалық көрсетілетін қызметтерді сатып алуды ұйымдастыру және өткізу тәртібін айқындайды;

15-2) бірыңғай дистрибьютордың қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторлары мен мекемелерінде ұсталатын адамдар үшін тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі, медициналық көмектің қосымша көлемі шеңберінде, бюджет қаражаты есебінен (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды сақтау және тасымалдау жөніндегі көрсетілетін қызметтерді, дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды есепке алу және өткізу жөніндегі көрсетілетін қызметтерді сатып алу тәртібін айқындайды;

16) биомедициналық зерттеулердің басым бағыттарын айқындайды;

17) медицина және фармацевтика ғылымының, медициналық және фармацевтикалық білім берудің дамуын қамтамасыз етеді және денсаулық сақтау саласындағы ғылыми және білім беру қызметін үйлестіреді;

18) денсаулық сақтау саласындағы кадрларды даярлауға және олардың біліктілігін арттыруға мемлекеттік білім беру тапсырысын орналастырады;

19) осы Кодекстің 26-бабының 3-тармағында аталған адамдарды кәсіптік құзыреттілікке аттестаттауды жүргізеді;

20) пайдасына міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын төлеу жөніндегі агенттер өз қаражаты есебінен міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын жүзеге асыратын, еңбек жағдайлары зиянды жұмыстармен айналысатын кәсіптердің, жұмыстар мен мамандықтардың тізбесін әзірлеуге қатысады;

21) денсаулық сақтау инфрақұрылымын дамытудың бірыңғай перспективалық жоспарын қалыптастырады;

22) денсаулық сақтау инфрақұрылымын дамытудың өңірлік перспективалық жоспарларын келіседі;

23) денсаулық сақтау саласында жергілікті атқарушы органдарды үйлестіруді және оларға әдістемелік басшылық етуді жүзеге асырады;

24) алып тасталды – ҚР 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

25) денсаулық сақтау субьектілерінің қызметін үйлестіреді;

26) мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарын жарақтандыру жөніндегі іс-шараларды жүзеге асырады;

27) денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік заңды тұлғалардағы корпоративтік басқару мәселелері жөніндегі қызметті үйлестіруді және мониторингтеуді жүзеге асырады;

28) тәуекелге бағалау жүргізуге және тәуекелге бағалау жүргізу тәртібін белгілеуге құқығы бар ұйымдар үшін бірыңғай әдіснаманы айқындайды;

29) денсаулық сақтауды цифрландыру стратегиясын әзірлейді және бекітеді;

30) денсаулық сақтау саласындағы электрондық ақпараттық ресурстар мен ақпараттық жүйелерді, ақпараттық-коммуникациялық желілерді құрады және олардың жұмыс істеуін, оларға Қазақстан Республикасының ақпараттандыру саласындағы заңнамасына сәйкес жеке және заңды тұлғалардың қол жеткізуін ұйымдастыруды қамтамасыз етеді;

31) өз құзыреті шегінде денсаулық сақтау саласындағы нормативтік құқықтық актілерді және есепке алу мен есептік құжаттаманың нысандарын әзірлейді және бекітеді;

31-1) медицина қызметкерлерінің толтыруы үшін міндетті құжаттаманың тізбесін әзірлейді және бекітеді;

32) денсаулық сақтау саласындағы стандарттарды әзірлейді және бекітеді;

33) денсаулық сақтау саласындағы нұсқаулықтарды, алгоритмдер мен регламенттерді әзірлейді және бекітеді;

34) пациенттер мен медицина қызметкерлерінің құқықтарын қорғауды қамтамасыз ету мақсатында медициналық ұйымдарда қолданылатын техникалық бақылау құралдарын, байқау және тіркеу аспаптарын, фото-, бейнеаппаратураларды қолдану қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

35) денсаулық сақтау саласында құрметті атақтар беру қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

36) көтермелеудің салалық жүйесі қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

37) денсаулық сақтау саласындағы шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік кәсіпорындар жұмыскерлерінің еңбегіне ақы төлеудің үлгілік жүйесін әзірлейді және бекітеді;

38) денсаулық сақтау саласындағы мамандардың кәсіптік құзыреттілігіне аттестаттауды жүргізу тәртібін айқындайды;

39) өңірлерді медицина қызметкерлерімен қамтамасыз етудің ең төмен нормативтерін әзірлейді және бекітеді;

40) денсаулық сақтаудың кадр ресурстары бойынша ұлттық үйлестіруші туралы ережені әзірлейді және бекітеді;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
41) тармақшаға өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 19.04.2024 № 74-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

41) денсаулық сақтау қызметкерлерінің үздіксіз кәсіптік даму нәтижелерін растау қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

42) денсаулық сақтау саласындағы мамандықтар мен мамандандырулар номенклатурасын, денсаулық сақтау қызметкерлері лауазымдарының номенклатурасы мен біліктілік сипаттамаларын әзірлейді және бекітеді;

43) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды берудің ұзақ мерзімді шарттары шеңберінде бірыңғай дистрибьютор сатып алатын дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың тізбесін әзірлейді және бекітеді;

44) Қазақстан Республикасында тіркелген дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың сапасына бағалау жүргізу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

45) медициналық бұйымдарды көтерме және бөлшек саудада өткiзуді хабарлама жасау тәртібімен жүзеге асыратын денсаулық сақтау субъектілерінің тізілімін қалыптастыру қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

46) Қазақстандық ұлттық дәрілік формулярды әзірлейді және бекітеді;

47) Қазақстандық ұлттық дәрілік формулярды қалыптастыру қағидаларын, белгілі бір аурулары (жай-күйлері) бар Қазақстан Республикасы азаматтарының жекелеген санаттарын тегін және (немесе) жеңілдікті амбулаториялық қамтамасыз етуге арналған дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың тізбесін, сондай-ақ денсаулық сақтау ұйымдарының дәрілік формулярларын әзірлеу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

48) дәрілік заттардың ұтымды пайдаланылуына бағалау жүргізу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

49) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі, қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторлары мен мекемелерінде ұсталатын адамдарға бюджет қаражаты есебінен медициналық көмектің қосымша көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде дәрілік заттармен және медициналық бұйымдармен қамтамасыз ету қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

50) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды сатып алу тізбесін қалыптастыру қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

51) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде дәрілік заттарға, сондай-ақ медициналық бұйымдарға бағаларды реттеу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

52) Қазақстан Республикасында медициналық бұйымдарға сервистік қызмет көрсетуді жүзеге асыру қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

53) медициналық бұйымдардың оңтайлы техникалық сипаттамалары мен клиникалық-техникалық негіздемесіне сараптамалық бағалауды жүзеге асыру әдістемесін әзірлейді және бекітеді;

54) келісімшарттық фракциялау жөніндегі өзара іс-қимыл қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

55) алғашқы көмек көрсетуге арналған дәрі қобдишасының құрамын әзірлейді және бекітеді;

56) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды мемлекеттік тіркеу және олардың қауіпсіздігі мен сапасын бағалау кезінде сараптаманы жүзеге асыру үшін тауарлар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

57) денсаулық сақтау ұйымдарында шұғыл және кезек күттірмейтін медициналық көмек көрсету үшін қажетті дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың тізбесін әзірлейді және бекітеді;

58) халықаралық медициналық-санитариялық қағидалар бойынша ұлттық үйлестіруші туралы ережені әзірлейді және бекітеді;

59) ақылы медициналық көрсетілетін қызметтер (көмек) ұсыну жөніндегі шарттың үлгілік нысанын әзірлейді және бекітеді;

59-1) Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігімен келісу бойынша, қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің мекемелерінде ұсталатын, туберкулезбен ауыратын адамдарға медициналық көмек көрсетуді ұйымдастыру қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

59-2) Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігімен келісу бойынша, ауруына байланысты жазасын өтеуден босатуға ұсынылатын сотталғандарды медициналық куәландырудан өткізу қағидаларын әзірлейді және бекітеді және жазасын өтеуден босатуға негіз болып табылатын аурулардың тізбесін айқындайды;

59-3) қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторлары мен мекемелерінде ұсталатын адамдарға медициналық көмек көрсету бойынша денсаулық сақтау субъектілерінің көрсетілетін қызметтерін бюджет қаражаты есебінен сатып алу және олардың ақысын төлеу тәртібін айқындайды;

59-4) қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторлары мен мекемелерінде ұсталатын адамдарға медициналық көмек көрсететін медициналық ұйымдардың үлгілік штаттары мен штат нормативтерін әзірлейді және бекітеді;

59-5) қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторлары мен мекемелерінде ұсталатын адамдарға бюджет қаражаты есебінен медициналық көмектің қосымша көлемі шеңберінде ұсынылатын медициналық көрсетілетін қызметтерге арналған тарифтерді қалыптастыру қағидалары мен әдістемесін әзірлейді және бекітеді;

59-6) қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторлары мен мекемелерінде ұсталатын адамдарға медициналық көмек көрсететін медициналық ұйымдарды медициналық техникамен және медициналық мақсаттағы бұйымдармен жарақтандырудың ең төмен нормативтерін әзірлейді және бекітеді;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
59-7) тармақшамен толықтыру көзделген – ҚР 15.04.2024 № 72-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

60) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде Қазақстан Республикасының азаматтарын шетелге емделуге жіберу және (немесе) емдеуді отандық медициналық ұйымдарда жүргізу үшін шетелдік мамандарды тарту қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

60-1) емделу үшін біржолғы зейнетақы төлемдерін пайдалану қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

61) денсаулық сақтау саласындағы көрсеткіштерді қалыптастыру (есептеу) әдістемесін әзірлейді және бекітеді;

62) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде медициналық көмек көрсету бойынша денсаулық сақтау субъектілерінен көрсетілетін қызметтерді сатып алу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

63) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде медициналық көрсетілетін қызметтердің көлемдерін жоспарлау қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

64) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде көрсетілетін медициналық қызметтерге тарифтерді қалыптастыру қағидалары мен әдістемесін әзірлейді және бекітеді;

65) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде ұсынылатын медициналық көрсетілетін қызметтерге тарифтерді әзірлейді және бекітеді;

66) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде медициналық көрсетілетін қызметтерді тұтынушыларды есепке алуды жүргізу және медициналық көмек алуға құқықтар беру қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

67) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде медициналық көмек көрсететін денсаулық сақтау субъектілерін есепке алуды жүргізу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

68) денсаулық сақтау ұйымдары желісінің мемлекеттік нормативін әзірлейді және бекітеді;

69) денсаулық сақтау инфрақұрылымын дамытудың бірыңғай перспективалық жоспарын қалыптастыру, келісу және бекіту қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

70) денсаулық сақтау ұйымдарының номенклатурасын және олардың қызметі туралы ережені әзірлейді және бекітеді;

71) денсаулық сақтау ұйымдарын медициналық бұйымдармен жарақтандырудың ең төмен стандарттарын әзірлейді және бекітеді;

72) денсаулық сақтау саласындағы кәсіптік стандарттарды әзірлейді және бекітеді;

73) көлік құралдарын басқару құқығын алуға үміткер адамдарға медициналық қарап-тексеруді жүргізу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

74) психикаға белсенді әсер ететін затты тұтыну фактісін және масаң күйде болу жағдайын анықтау үшін медициналық куәландыруды жүргізу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

75) иондаушы сәулеленудің әсеріне ұшыраған адамдардың қаны мен тіндерін алу, сақтау және пайдалану тәртібін әзірлейді және бекітеді;

76) иондаушы сәулеленудің әсерімен байланысты аурулардың тізбесін және себептік байланысты анықтау қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

77) психикаға белсенді әсер ететін заттарды тұтынумен байланысты психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтары (аурулары) бар, өздеріне қатысты психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйымға жолдама беру қолданылмайтын адамдардағы медициналық қарсы көрсетілімдердің тізбесін әзірлейді және бекітеді;

78) клиникалық хаттамаларды әзірлеу мен қайта қарау қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

79) клиникалық хаттамаларды практикалық денсаулық сақтауға ендіру және ендіру тиімділігін бағалау әдістемесін әзірлейді және бекітеді;

80) медициналық және фармацевтикалық қызметке қойылатын біліктілік талаптарын әзірлейді және бекітеді;

81) жылжымалы медициналық кешендер мен медициналық пойыздар арқылы медициналық көмек көрсету қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

82) осы Кодекстің 120-бабында белгіленген түрлерге сәйкес медициналық көмек көрсету қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

83) Қазақстан Республикасының халқына сурдологиялық көмек көрсету қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

84) қанды, оның компоненттерін дайындау, қайта өңдеу, сапасын бақылау, сақтау, өткізу номенклатурасын, қағидаларын, сондай-ақ қанды, оның компоненттерін құю қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

85) ағзаларды (ағзаның бөлігін) және (немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) алу, дайындау, сақтау, консервациялау, тасымалдау, донордан реципиентке трансплантаттау қағидалары мен шарттарын әзірлейді және бекітеді;

86) дербес медициналық деректерді қамтитын электрондық ақпараттық ресурстарды денсаулық сақтау саласындағы басқа да дерекқорлармен байланыстыратын телекоммуникация желілеріне қосу қағидаларын әзірлейді және ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша бекітеді;

87) цифрлық денсаулық сақтау саласындағы стандарттарды, сыныптау жүйелерін, анықтамалықтар мен номенклатураны әзірлейді және бекітеді;

88) денсаулық сақтау саласындағы медициналық ақпараттық жүйелерге қойылатын ең төмен талаптарды әзірлейді және бекітеді;

89) қашықтықтан медициналық көрсетілетін қызметтерге арналған электрондық ақпараттық ресурстарға қойылатын талаптарды әзірлейді және бекітеді;

90) сырқаттанушылық пен адам өлімін кодтау жөніндегі нұсқаулықты, халықаралық сыныптауыштарды пайдалану жөніндегі нұсқаулықты әзірлейді және бекітеді;

91) білім беру саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша денсаулық сақтау саласында білім беру бағдарламалары бойынша оқыту құнын қалыптастыру әдістемесін бекітеді;

92) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі, қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторлары мен мекемелерінде ұсталатын адамдарға бюджет қаражаты есебінен медициналық көмектің қосымша көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарға қажеттілікті қалыптастыру тәртібі мен әдістемесін айқындайды;

93) бірлесіп төлеуді жүзеге асыру қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

94) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде дәрілік заттарға және (немесе) медициналық бұйымдарға арналған шекті бағалар мен үстеме бағаларды қалыптастыру қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

95) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде дәрілік заттарға және (немесе) медициналық бұйымдарға арналған шекті бағаларды және үстеме бағаларды қалыптастырады және бекітеді;

96) бөлшек және көтерме саудада өткізу үшін дәрілік заттың саудалық атауына арналған шекті бағаларды әзірлейді және бекітеді;

97) үкіметтік емес ұйымдар үшін, оның ішінде халықтың негізгі топтары үшін азаматтардың денсаулығын сақтау саласында мемлекеттік әлеуметтік тапсырысты қалыптастыру, оның іске асырылуын мониторингтеу және нәтижелерін бағалау жөніндегі қызметті жүзеге асырады;

98) кәсіптік аурулардың тізбесін айқындайды;

99) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде денсаулық сақтау субъектілерінен медициналық қызметтерді сатып алу шарты талаптарының орындалу мониторингін жүргізу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

100) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде медициналық қызметтер көрсететін денсаулық сақтау субъектілерінің жұмыскерлерін көтермелеу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

101) медициналық және фармацевтикалық өнеркәсіп саласында мемлекеттік саясатты қалыптастыруға және іске асыруға қатысады;

101-1) Қазақстан Республикасында мемлекеттік тіркеуден өтпеген дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды гуманитарлық көмек ретінде Қазақстан Республикасының аумағына әкелу жағдайларын айқындайды;

101-2) адам өмірі мен денсаулығына зиянды әсерін тигізетін, күшті әсер ететін заттардың тізбесін бекітеді;

102) "Төтенше жағдай туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес енгізілген төтенше жағдай кезеңінде медициналық көмек көрсетуді ұйымдастыру қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

103) денсаулық сақтау және білім беру ұйымдарында тамақтану стандарттарын әзірлейді және бекітеді;

104) медициналық ұйымдарда құпия аудит жүргізу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

104-1) дәрігерлік-консультативтік комиссияның қызметі туралы ережені әзірлейді және бекітеді;

104-2) стратегиялық маңызды дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың тізбесін айқындайды;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
104-3), 104-4) тармақшалармен толықтыру көзделген – ҚР 19.04.2024 № 74-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

105) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де функцияларды жүзеге асырады.

Ескерту. 7-бапқа өзгерістер енгізілді – ҚР 02.01.2021 № 399-VI (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 30.12.2021 № 95-VII (01.07.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2022 № 134-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2023 № 15-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 50-VIII (01.01.2024 бастап қолданысқа енгізіледі); 19.04.2024 № 74-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

8-бап. Медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы мемлекеттік органның құзыреті

Медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы мемлекеттік орган:

1) медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы мемлекеттік саясатты іске асырады;

2) медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы құқықтық актілерді және есепке алу мен есептік құжаттаманың нысандарын өз құзыреті шегінде әзірлейді және бекітеді;

3) медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асырады;

4) Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне сәйкес әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы істерді қарайды;

5) сот-медициналық, сот-наркологиялық, сот-психиатриялық сараптамаларды қоспағанда, "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес медициналық қызметті лицензиялауды жүзеге асырады;

6) медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы бақылау мәселелері бойынша денсаулық сақтау ұйымдарының қызметін үйлестіреді;

7) денсаулық сақтау саласындағы мамандардың кәсіптік құзыреттілігіне аттестаттау жүргізуді ұйымдастырады;

8) медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласында мемлекеттік бақылау мәселелері бойынша қоғамдық бірлестіктермен өзара іс-қимыл жасайды;

9) денсаулық сақтау саласындағы аккредиттеу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

10) денсаулық сақтау саласындағы аккредиттеуден кейінгі мониторинг жүргізу және аккредиттеу туралы куәлікті кері қайтарып алу қағидаларын, мерзімдерін әзірлейді және бекітеді;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
11) тармақша жаңа редакцияда көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

11) медициналық көрсетілетін қызметтердің (көмектің) сапасына аккредиттелген денсаулық сақтау субъектілері жүргізетін тәуелсіз сараптамаға ақы төлеу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

12) адамның ағзаларын (ағзасының бөлігін) және (немесе) тіндерін (тінінің бөлігін), қан мен оның компоненттерін Еуразиялық экономикалық одаққа мүше болып табылмайтын мемлекеттерден Қазақстан Республикасының аумағына әкелуге және Қазақстан Республикасының аумағынан осы мемлекеттерге әкетуге лицензия беруді жүзеге асырады;

13) туыстық емес трансплантаттауды жүргізу мақсатында адамның биологиялық материалдарының үлгілерін, гемопоэздік дің жасушаларын, сүйек кемігін, донорлық лимфоциттерді, жыныстық жасушалар мен эмбриондарды Еуразиялық экономикалық одаққа мүше болып табылмайтын мемлекеттерден Қазақстан Республикасының аумағына әкелуге және Қазақстан Республикасының аумағынан осы мемлекеттерге әкетуге қорытындылар (рұқсат беру құжаттарын) беру тәртібін айқындайды;

14) туыстық емес трансплантаттауды жүргізу мақсатында адамның ағзаларын (ағзасының бөлігін) және (немесе) тіндерін (тінінің бөлігін), қан мен оның компоненттерін, адамның биологиялық материалдарының үлгілерін, гемопоэздік дің жасушаларын, сүйек кемігін, донорлық лимфоциттерді, жыныстық жасушалар мен эмбриондарды Еуразиялық экономикалық одаққа мүше болып табылмайтын мемлекеттерден Қазақстан Республикасының аумағына әкелуге және Қазақстан Республикасының аумағынан осы мемлекеттерге әкетуге қорытындылар (рұқсат беру құжаттарын) беруді жүзеге асырады;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
15) тармақша жаңа редакцияда көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

15) медициналық көрсетілетін қызметтердің (көмектің) сапасына сараптама жүргізу кезінде тәуелсіз сарапшыларды тарту қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
16) тармақшаға өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

16) медициналық көрсетілетін қызметтерге (көмекке) тәуелсіз сараптама жүргізу бойынша қызметтер көрсетуге денсаулық сақтау субъектілеріне қойылатын талаптарды әзірлейді және бекітеді;

17) жүкті, босанатын әйелдердің қайтыс болу жағдайлары, сондай-ақ босанған әйелдер босанғаннан кейін күнтізбелік қырық екі күн ішінде қайтыс болған жағдайда, пациенттерге жоспарлы медициналық көмек (медициналық-санитариялық алғашқы көмек және мамандандырылған көмек, оның ішінде жоғары технологиялық медициналық көрсетілетін қызметтер) көрсету кезінде олардың кенеттен қайтыс болу жағдайлары туралы ақпарат (шұғыл хабархат) беру қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

18) тәуелсіз сарапшылардың тізілімін жүргізу қағидаларын, сондай-ақ тәуелсіз сарапшылардың бірыңғай тізіліміне енгізу және одан шығару негіздерін әзірлейді және бекітеді;

19) Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс, стратегиялық әріптестікті іске асыруға арналған мемлекеттік тапсырыс, үкіметтік емес ұйымдарға арналған гранттар және сыйлықақылар туралы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес азаматтардың көрсетілетін медициналық көмектің деңгейі мен сапасына қанағаттануы бойынша мемлекеттік әлеуметтік тапсырысты қалыптастырады, оның іске асырылуына мониторинг және нәтижелеріне бағалау жүргізеді;

20) облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органдарының денсаулық сақтау ұйымдары желісінің мемлекеттік нормативін сақтауына мониторингті жүзеге асырады;

21) әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры жүргізетін, медициналық көрсетілетін қызметтердің сапасы мен көлемі бойынша шарттық міндеттемелер мониторингінің нәтижелеріне денсаулық сақтау субъектілері шағымданған кезде мемлекеттік бақылауды жүзеге асырады;

22) бірыңғай медициналық ақпараттық call-орталықтың қызметін ұйымдастыру қағидаларын және оның қызметінің регламентін әзірлейді және бекітеді;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
22-1) тармақшамен толықтыру көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

23) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де функцияларды жүзеге асырады.

Ескерту. 8-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 04.07.2022 № 134-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

9-бап. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның құзыреті

Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган:

1) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік саясатты іске асырады;

2) өз құзыреті шегінде халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы құқықтық актілерді және есепке алу құжаттамасы мен есептік құжаттаманың нысандарын әзірлейді және бекітеді;

3) кәсіптік аурудың еңбек (қызметтік) міндеттерін орындаумен байланысын анықтау сараптамасының қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

4) санитариялық-эпидемиологиялық мониторингті жүзеге асырады;

5) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүзеге асырады;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
5-1), 5-2), 5-3), 5-4) тармақшалармен толықтыру көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

6) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы қызметті жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымдарының қызметін үйлестіреді;

7) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласында ведомстволық статистикалық байқауды қамтамасыз етеді;

8) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы электрондық ақпараттық ресурстар мен ақпараттық жүйелерді, ақпараттық-коммуникациялық желілерді құрады және олардың жұмыс істеуін, оларға Қазақстан Республикасының ақпараттандыру туралы заңнамасына сәйкес жеке және заңды тұлғалардың қол жеткізуін ұйымдастыруды қамтамасыз етеді;

9) алып тасталды – ҚР 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

10) санитариялық-эпидемиологиялық сараптама жүргізу тәртібін айқындайды;

11) Қазақстан Республикасында қолдануға тыйым салынған ықтимал қауіпті химиялық, биологиялық заттардың тізілімін жүргізу тәртібін айқындайды;

12) қалдықтардың адамға және қоршаған ортаға әсер ету дәрежесі бойынша (уыттылық дәрежесі бойынша) олардың қауіптілік сыныбын айқындайды;

13) медициналық қалдықтар бойынша ақпарат беру қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

14) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органға инфекциялық аурулар, улану оқиғалары туралы ақпарат (шұғыл хабархат) беру қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

15) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы бірлескен халықаралық жобаларды іске асырады;

16) халықты гигиеналық оқытуды ұйымдастырады;

17) тағамнан улану, инфекциялық, паразиттік, кәсіптік аурулар кезінде өз құзыреті шегінде санитариялық-эпидемияға қарсы және санитариялық-профилактикалық іс-шараларды ұйымдастырады және жүзеге асырады;

18) мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық бақылау мен қадағалау объектісінің, қоршаған ортаға зиянды заттар мен физикалық факторлардың жол берілетін шекті шығарындылары мен жол берілетін шекті төгінділері, санитариялық қорғау аймақтары мен санитариялық-қорғаныш аймақтары бойынша нормативтік құжаттама жобаларының, шикізат пен өнімнің жаңа түрлерінің халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілерге сәйкестігі туралы санитариялық-эпидемиологиялық қорытынды береді;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
18-1) тармақшамен толықтыру көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

19) инфекциялық және паразиттік ауруларға, инфекциялық ауруларды қоздырғыштардың микробқа қарсы препараттарға төзімділігіне, халыққа профилактикалық екпелер жүргізуге эпидемиологиялық бақылауды жүзеге асырады;

20) Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне сәйкес әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы істерді қарайды;

21) аурулардан таза немесе аурулардың таралу деңгейі төмен аумақтарды (оның бір бөлігін) айқындайды;

22) Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік шекарасымен тұспа-тұс келетін Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы арқылы өткізу пункттерінде санитариялық-карантиндік пункттерді құрады;

23) эпидемиялық мәні бар объектілердің тізбесін әзірлейді және бекітеді;

24) техникалық регламенттерде белгіленген талаптардың сақталуына бақылауды жүзеге асырады;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
24-1) тармақшамен толықтыру көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

25) халықтың декреттелген тобының адамдарын гигиеналық оқыту қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

26) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалауға жататын, тамақ өнімін өндіру объектілеріне есепке алу нөмірлерін беру және олардың тізілімін жүргізу тәртібін айқындайды;

27) "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген тәртiппен осы Кодекстің 24-бабы 1-тармағының 1), 2) және 3) тармақшаларында көрсетілген қызметті жүзеге асырудың басталғаны немесе тоқтатылғаны туралы хабарламалар қабылдауды жүзеге асырады, сондай-ақ рұқсаттар мен хабарламалардың мемлекеттiк электрондық тiзiлiмiн жүргiзеді;

28) Еуразиялық экономикалық одақтың нормативтік құқықтық актілерінде айқындалатын өнімді мемлекеттік тіркеу тәртібін айқындайды;

29) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтiк құқықтық актiлердiң талаптарына сәйкес келмейтiн өнiмдердің тізілімін жүргізу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

30) санитариялық-эпидемияға қарсы және санитариялық-профилактикалық іс-шараларды жүргізу кезінде мемлекеттік органдардың өзара іс-қимыл қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

31) халықтың радиациялық қауіпсіздігін қамтамасыз етуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптардың сақталуына радиациялық бақылауды жүзеге асырады;

32) мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық бақылау мен қадағалауға жататын өнімді, оның ішінде тағамдық өнімді мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүзеге асырады;

33) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалауға жататын, өндірісінде йодталмаған тұз пайдаланылатын тағамдық өнімнің жекелеген түрлерінің тізбесін әзірлейді және бекітеді;

34) йод тапшылығы ауруларының профилактикасы саласында мемлекеттік реттеуді жүзеге асырады;

35) нормативтік құжаттардың талаптарына сәйкес өнімнің сынамаларын іріктеп алады;

36) микронутриенттік жеткіліксіздікке байланысты инфекциялық емес аурулардың, оның ішінде йод тапшылығы және темір тапшылығы ауруларының профилактикасы саласындағы қоғамдық бірлестіктермен өзара іс-қимыл жасайды;

37) медициналық қалдықтарды жинау, сақтау, тасымалдау және кәдеге жарату тәртібін реттеуді жүзеге асырады;

38) медициналық қалдықтардың айналысына бақылауды жүзеге асырады;

39) инфекциялық емес ауруларды эпидемиологиялық қадағалауды жүзеге асырады;

40) ауыр жұмыстарға, еңбек жағдайлары зиянды және (немесе) қауіпті жұмыстарға, жерасты жұмыстарына еңбек шартын жасасу үшін, сондай-ақ халықтың декреттелген тобына жататын адамды жұмысқа жіберу үшін медициналық қарсы көрсетілімдердің тізбесін әзірлейді және бекітеді;

40-1) денсаулық сақтау саласындағы дезинфекциялау, дезинсекциялау, дератизациялау жөніндегі қызметтерді көрсетуге арналған лицензияланатын қызмет түріне қойылатын біліктілік талаптарын әзірлейді және бекітеді;

40-2) "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес денсаулық сақтау саласындағы дезинфекциялау, дезинсекциялау, дератизациялау жөніндегі қызметтерді көрсетуге арналған лицензияны беруді жүзеге асырады;

40-3) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласында пайдаланылатын патогенді және өнеркәсіптік микроорганизмдердің жұмыс коллекцияларын қалыптастыру, жүргізу және күтіп-бағу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

40-4) патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеуге рұқсаттарды және оларға қосымшаларды беру, олардың қолданысын қайта бастау, қайта ресімдеу, қолданысын тоқтату қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

40-5) патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеуді жүзеге асыруға қойылатын біліктілік талаптарын әзірлейді және бекітеді;

41) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де функцияларды жүзеге асырады.

Ескерту. 9-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 21.05.2022 № 123-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

10-бап. Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік органның құзыреті

Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік орган:

1) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік саясатты іске асырады;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
2) тармақшаға өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

2) дәрілік заттардың, медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы, сондай-ақ денсаулық сақтау саласында есірткі, психотроптық заттар мен прекурсорлардың айналымына мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүзеге асырады;

3) өз құзыреті шегінде дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы құқықтық актілерді және есепке алу құжаттамасы мен есептік құжаттаманың нысандарын әзірлейді және бекітеді;

4) Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне сәйкес әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы істерді қарайды;

5) осы Кодекстің 230-бабының 1), 2), 3), 4), 5) және 7) тармақшаларында көрсетілген фармацевтикалық қызмет түрлерін, сондай-ақ денсаулық сақтау саласындағы есірткі, психотроптық заттар мен прекурсорлардың айналымына байланысты қызмет түрлерін лицензиялауды жүзеге асырады;

6) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы денсаулық сақтау ұйымдарының қызметін үйлестіреді;

7) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды мемлекеттік тіркеуді, қайта тіркеуді және тіркеу дерекнамасына өзгерістер енгізуді, мемлекеттік тіркеу туралы шешімді кері қайтарып алуды жүзеге асырады, Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың мемлекеттік тізілімін жүргізеді;

8) Қазақстан Республикасында тіркелген және тіркелмеген дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды әкелуді (әкетуді) келіседі;

9) тиісті фармацевтикалық практикалардың стандарттарын әзірлейді және бекітеді;

10) "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген тәртіппен, осы Кодекстің 24-бабы 1-тармағының 4), 5) және 6) тармақшаларында көрсетілген қызметті жүзеге асырудың басталғаны немесе тоқтатылғаны туралы хабарламаларды қабылдауды жүзеге асырады, сондай-ақ рұқсаттар мен хабарламалардың мемлекеттік электрондық тізілімін жүргізеді;

11) фармацевтикалық өнімге сертификат (СРР) береді;

12) дәрілік затқа, медициналық бұйымға интервенциялық клиникалық зерттеу жүргізуге рұқсат береді;

13) дәрілік заттың, медициналық бұйымның тіркеу куәлігінің қолданысын тоқтата тұру арқылы дәрілік затты, медициналық бұйымды медициналық қолдануды тоқтата тұру, сондай-ақ дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың сериясын (партиясын) медициналық қолдануға тыйым салу туралы және айналыстан алып қою немесе медициналық қолдануды тоқтата тұру туралы шешімдер қабылдайды;

14) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың қауіпсіздігі мен сапасының сараптау және бағалау жөніндегі монополиялық қызметті жүзеге асыратын сынақ зертханаларын аккредиттеуді жүргізеді;

15) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды көтерме және бөлшек саудада өткізу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

16) Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес реттелетін салада тексеру парақтарын, тәуекел дәрежесін бағалау өлшемшарттарын және тексеру жүргізудің жартыжылдық графиктерін әзірлейді және бекітеді;

17) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласында инспекциялауды жүргізу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

18) фармацевтикалық инспекцияларды жүзеге асырады;

19) Қазақстан Республикасының фармацевтикалық инспекторатын қалыптастыру, фармацевтикалық инспекторларының тізілімін жүргізу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

20) нарықтан, оның ішінде медициналық ұйымдарда тәуекелге бағдарланған тәсіл ескеріле отырып, сапасы бақылануға жататын дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды іріктеу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

21) тауарларды таңбалау тәртібін және таңбалауға жататын тауарлардың айналымына бақылауды жүзеге асыру тәртібін айқындауға қатысады;

22) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де функцияларды жүзеге асырады.

11-бап. Әскери-медициналық (медициналық), сот-медициналық, сот-наркологиялық, сот-психиатриялық бөлімшелері бар орталық атқарушы органдар мен өзге де орталық мемлекеттік органдардың құзыреті

1. Әскери-медициналық (медициналық), сот-медициналық, сот-наркологиялық, сот-психиатриялық бөлімшелері бар орталық атқарушы органдар мен өзге де орталық мемлекеттік органдар өз құзыреті шегінде:

1) денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік саясатты іске асырады;

2) уәкілетті орган бекіткен қағидаларға сәйкес әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелер жұмыскерлерінің біліктілігін арттыруды қамтамасыз етеді;

3) әскери-медициналық (медициналық), сот-медициналық, сот-наркологиялық, сот-психиатриялық бөлімшелердің қызметіне басшылықты жүзеге асырады;

4) әскери-медициналық (медициналық) қамтамасыз ету қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

5) әскери-медициналық (медициналық), сот-медициналық, сот-наркологиялық, сот-психиатриялық бөлімшелердің басшыларын лауазымдарға тағайындайды және лауазымдардан босатады;

6) денсаулық сақтау саласындағы ведомстволық электрондық ақпараттық ресурстар мен ақпараттық жүйелердің, ақпараттық-коммуникациялық желілердің құрылуы мен жұмыс істеуін қамтамасыз етеді;

7) егер Қазақстан Республикасының заңдарында өзгеше көзделмесе, әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелердің құрылымын, олардың қызметі туралы ережелерді әзірлейді және бекітеді;

8) егер Қазақстан Республикасының заңдарында өзгеше көзделмесе, әскери-медициналық (медициналық), сот-медициналық, сот-наркологиялық, сот-психиатриялық бөлімшелердің үлгілік штаттары мен штаттық нормативтерін әзірлейді және бекітеді;

9) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган мен оның аумақтық бөлімшесін бір мезгілде хабардар ете отырып, әскерлердің, бөлімшелер мен ведомстволық ұйымдардың аумағында шектеу іс-шараларын, оның ішінде карантинді белгілейді (оның күшін жояды);

10) уәкілетті органмен келісу бойынша әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу қағидаларын және әскери-дәрігерлік сараптама комиссиялары туралы ережені әзірлейді және бекітеді;

11) Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарында, мемлекеттік авиацияда, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарында қызмет өткеру үшін адамдардың денсаулық жағдайына қойылатын талаптарды уәкілетті органмен келісу бойынша әзірлейді және бекітеді;

12) әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелердегі (ұйымдардағы) тиісті контингентке медициналық қарап-тексеру жүргізу тәртібі мен мерзімділігін белгілейді;

13) ведомстволық әскери-медициналық (медициналық) статистикалық есептілік нысандарын әзірлейді және бекітеді;

14) Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де функцияларды жүзеге асырады.

2. Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігі:

1) Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарында;

2) Қазақстан Республикасының мемлекеттік авиациясында қызмет өткеру үшін адамдардың денсаулық жағдайына қойылатын талаптарды әзірлейді және бекітеді.

3. Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігі:

1) уәкілетті органмен келісу бойынша Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары мен мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу қағидаларын және ішкі істер органдарындағы әскери-дәрігерлік сараптама комиссиялары туралы ережені әзірлейді және бекітеді;

2) Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдарында және мемлекеттік фельдъегерлік қызметінде қызмет өткеру үшін адамдардың денсаулық жағдайына қойылатын талаптарды Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдарымен келісу бойынша әзірлейді және бекітеді.

4. Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитеті Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздік органдарында қызмет өткеру үшін адамдардың денсаулық жағдайына қойылатын талаптарды әзірлейді және бекітеді.

5. Қазақстан Республикасы Президентінің Іс басқармасы:

1) ведомстволық бағынысты ұйымдарда медициналық көмек көрсету, оның ішінде медициналық оңалту қағидаларын;

2) ведомстволық бағынысты ұйымдардың медицина мамандарын шетелде оқуға, біліктілігін арттыруға жіберу қағидаларын;

3) білім беру іс-шараларын жүргізу, шетелдік консультанттарды тарту қағидаларын;

4) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өзге де нормативтік құқықтық актілерді әзірлейді және бекітеді.

12-бап. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың жергілікті өкілді және атқарушы органдарының құзыреті

1. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың жергілікті өкілді органдары:

1) ауылдық жерге және кенттерге, аудандық және облыстық маңызы бар қалаларға жұмысқа жіберілген медицина және фармацевтика қызметкерлерін әлеуметтік қолдау шараларының жүйесін, сондай-ақ оларға бюджет қаражаты есебінен әлеуметтік қолдау көрсету тәртібі мен мөлшерін айқындайды;

2) денсаулық сақтау мен медициналық білім берудің жергілікті бюджеттерін және олардың атқарылуы туралы есептерді бекітеді;

3) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде жоғары технологиялық медициналық көрсетілетін қызметтерді және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде медициналық көмекті алу үшін Қазақстан Республикасының азаматтарына тұрақты тұратын елді мекеннен тысқары жерлерге тегін немесе жеңілдікті жол жүруді ұсыну туралы шешім қабылдайды;

4) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде халыққа медициналық көмек көрсетудің жүріп-тұру сипатындағы жағдайда көлікпен қамтамасыз ету немесе медициналық көмек көрсету үшін ауылдық жерге шығу кезінде көліктік шығыстарды өтеу бойынша шаралар қабылдайды;

5) Қазақстан Республикасы азаматтарының жекелеген санаттарына амбулаториялық емдеу кезінде тегін және (немесе) жеңілдікті шарттармен тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін, оның ішінде дәрілік заттарды, арнайы емдік өнімдерді, медициналық бұйымдарды қосымша беру туралы шешім қабылдайды;

6) денсаулық сақтау ұйымдарын, оның ішінде қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторлары мен мекемелерінде ұсталатын адамдарға медициналық көмек көрсететін ұйымдарды дамыту мен олардың жұмыс істеуіне бағытталған іс-шараларды бекітеді;

7) тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктегі халық санына шаққандағы есеппен мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарын кадрлармен қамтамасыз ету жөніндегі шараларды айқындайды;

8) донорларға қосымша көтермелеуді ұсыну туралы шешім қабылдайды;

9) халықты медициналық көмекпен қамтамасыз ету үшін мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарын өңірді медицина қызметкерлерімен қамтамасыз етудің уәкілетті орган бекіткен ең төмен нормативінен артық қосымша кадрмен және материалдық-техникалық қамтамасыз ету туралы шешім қабылдайды;

10) өңірді медицина қызметкерлерімен кадрлық қамтамасыз етуді жоспарлауды жүзеге асырады және медициналық білім беру ұйымдарында медицина қызметкерлерін даярлауға тапсырысты орналастырады;

11) медициналық білім беру ұйымдарынан келген жас мамандарға әлеуметтік қолдау шараларын ұсынудың, сондай-ақ олардың жұмыспен өтеуі мен оларды ұстап қалу мониторингін жүзеге асырады;

12) саламатты өмір салтын және дұрыс тамақтануды қалыптастыруға жәрдемдеседі;

13) жергілікті бюджеттердің құрамында йод тапшылығы ауруларының профилактикасы жөніндегі іс-шараларды жүргізуге арналған шығыстарды бекітеді;

14) облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың жергілікті атқарушы органдары, денсаулық сақтау ұйымдары басшыларының йод тапшылығы ауруларының профилактикасы бойынша жұмыстың жай-күйі туралы ақпаратын тыңдайды;

15) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес Қазақстан Республикасы азаматтарының құқықтары мен заңды мүдделерін қамтамасыз ету бойынша өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

2. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың жергілікті атқарушы органдары:

1) тиісті әкімшілік-аумақтық бірлік аумағында денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік саясатты іске асырады;

2) адамдардың тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін алу құқықтарының іске асырылуын қамтамасыз етеді;

3) уақытша бейімдеу және детоксикация орталықтарындағы адамдарды күтіп-бағуға бақылауды жүзеге асырады;

4) коммуналдық заңды тұлғалар болып табылатын денсаулық сақтау ұйымдарының қызметін қамтамасыз етеді;

5) саламатты өмір салтын ынталандыру жөніндегі іс-шаралар кешенін ұйымдастырады;

6) денсаулық сақтау ресурстарын тиімді жоспарлау мен пайдалануды қамтамасыз етеді;

6-1) медициналық оңалту көрсетуді ұйымдастыру стандартына, медициналық көмек көрсету қағидаларына сәйкес оңалту қызметтерін көрсету мақсатында республикалық және облыстық маңызы бар қалаларда, астанада, сондай-ақ аудан орталықтарында, оның ішінде осы елді мекендердің денсаулық сақтау субъектілерінің қолданыстағы инфрақұрылым объектілерінде мүмкіндігі шектеулі балаларға арналған медициналық оңалту орталықтарын (бөлімшелерін) құрады;

7) медициналық көрсетілетін қызметтердің сапасын арттыру бойынша шаралар қабылдайды;

8) халықтың денсаулық сақтау мәселелері жөніндегі ақпаратқа қол жеткізуін қамтамасыз етеді;

9) қан мен оның компоненттерінің ерікті өтеусіз донорлығын дамыту жөніндегі шаралардың іске асырылуын қамтамасыз етеді;

10) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде жоғары технологиялық медициналық көрсетілетін қызметтерді және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде медициналық көмекті алу үшін тұрақты тұратын елді мекеннен тысқары жерлерге шығатын Қазақстан Республикасы азаматтарының жекелеген санаттарына облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың жергілікті өкілді органдары айқындайтын тізбе бойынша ел ішінде жол жүру ақысын төлейді;

11) денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органдарын құрады;

12) уәкілетті органмен келісу бойынша облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органдарының басшыларын лауазымға тағайындайды және лауазымнан босатады;

13) мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарының кадрмен қамтамасыз етілуіне бақылауды ұйымдастырады;

14) жас мамандарды әлеуметтік қолдау және ұстап қалу шараларын қоса алғанда, мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарын кадрмен қамтамасыз ету бойынша шаралар қабылдайды;

15) денсаулық сақтау ұйымдарының желісін салу және дамыту, оларды қаржылай және материалдық-техникалық қамтамасыз ету бойынша, оның ішінде дәріханалардың мемлекеттік желісін дамыту және дәріхана қоймаларын құру бойынша шаралар қабылдайды;

16) тиісті әкімшілік-аумақтық бірлік шегінде денсаулық сақтау субъектілерінің қызметін үйлестіреді;

17) төтенше ахуалдар, төтенше жағдай режимін енгізу кезінде тегін медициналық көмек көрсетуді, дәрілік заттармен және медициналық бұйымдармен қамтамасыз етеді;

18) денсаулық сақтау саласындағы өңіраралық ынтымақтастықты жүзеге асырады;

19) денсаулық сақтау саласында кадрлар даярлауды және олардың бiлiктiлiгiн арттыруды қамтамасыз етедi;

20) денсаулықты нығайтуға, аурулардың профилактикасына, саламатты өмір салтын және дұрыс тамақтануды қалыптастыруға қажетті іс-шараларды жүзеге асырады;

21) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде дәрі-дәрмектік қамтамасыз етуді қоса алғанда, халыққа медициналық көмек көрсетуді, оның ішінде әлеуметтік мәні бар аурулардың және айналасындағыларға қауіп төндіретін аурулардың профилактикасын және емделуін ұйымдастырады;

21-1) қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторлары мен мекемелерінде ұсталатын адамдарға дәрілік қамтамасыз етуді қоса алғанда, медициналық көмек көрсетуді, оның ішінде әлеуметтік маңызы бар аурулардың және айналадағыларға қауіп төндіретін аурулардың профилактикасын және оларды емдеуді ұйымдастырады;

21-2) дәріхана жоқ ауылдық елді мекендерде дәрілік заттармен және медициналық бұйымдармен қамтамасыз етуді ұйымдастырады;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
21-3) тармақшамен толықтыру көзделген – ҚР 15.04.2024 № 72-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

22) мүмкіндігі шектеулі балаларды ата-анасының немесе өзге заңды өкілдерінің келісімімен психологиялық-медициналық-педагогикалық консультацияларға жіберуді қамтамасыз етеді;

23) өз құзыреті шегінде денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асырады;

24) алып тасталды – ҚР 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

25) туберкулезбен ауыратын Қазақстан Республикасының азаматтарын мәжбүрлеп емдеуге жіберу туралы сот шешімінің орындалуына жәрдемдеседі;

26) профилактикалық дезинсекция мен дератизацияның (инфекциялық және паразиттік аурулардың табиғи ошақтарының аумағындағы, сондай-ақ инфекциялық және паразиттік аурулардың ошақтарындағы дезинсекция мен дератизацияны қоспағанда) тиімділігін бағалай отырып, оларды ұйымдастырады және жүргізеді;

27) фармацевтикалық білімі бар маман болмаған жағдайда, ауылдық елді мекендерде амбулаториялық жағдайларда медициналық-санитариялық алғашқы көмек, мамандандырылған медициналық көмек көрсететін денсаулық сақтау ұйымдарындағы дәріхана пункттері және жылжымалы дәріхана пункттері арқылы дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды өткізуді жүзеге асыру үшін медициналық білімі бар мамандарды оқытуды жүргізеді;

28) ағзалардың (ағза бөлігінің) және (немесе) тіндердің (тін бөлігінің) ерікті өтеусіз донорлығын дамыту жөніндегі шаралардың іске асырылуын қамтамасыз етеді;

29) уәкілетті органмен келісу бойынша денсаулық сақтау инфрақұрылымын дамытудың өңірлік перспективалық жоспарын әзірлейді және бекітеді;

30) әскери қызметтің мүддесінде Қазақстан Республикасының азаматтарын медициналық куәландырудан өткізу үшін медициналық комиссияларды құрады және олардың қызметін қамтамасыз етеді;

31) мектепке дейінгі ұйымдарды, білім беру, денсаулық сақтау және халықты әлеуметтік қорғау ұйымдарын йодталған ас тұзымен және басқа да йод қосындыларымен байытылған тағамдық өнімдермен қамтамасыз етуді ұйымдастырады;

32) үкіметтік емес ұйымдар үшін, оның ішінде халықтың негізгі топтары үшін азаматтардың денсаулығын сақтау саласындағы мемлекеттік әлеуметтік тапсырысты қалыптастыру, оның іске асырылуын мониторингтеу және нәтижелерін бағалау жөніндегі қызметті жүзеге асырады;

33) паллиативтік медициналық көмекті қоспағанда, паллиативтік көмек беру жөніндегі мемлекеттік әлеуметтік тапсырысты орналастырады;

34) "Кәсібі бойынша үздік" аталымын береді;

35) интерндер мен резидент-дәрігерлерге тұратын және медициналық көмек көрсететін орындарды беруді (егер денсаулық сақтау ұйымы жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымы бар басқа елді мекенде орналасқан жағдайда) қоса алғанда, интерндер мен резидент-дәрігерлерді тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктің денсаулық сақтау ұйымдарына орналастыру үшін жағдай жасауды қамтамасыз етеді;

36) медициналық қалдықтарды қауіпсіз кәдеге жаратуды ұйымдастырады;

37) денсаулық сақтау ұйымдарының желісін дамытуды және денсаулық сақтау инфрақұрылымын дамытудың өңірлік перспективалық жоспарларын орындауды жүзеге асырады;

38) денсаулық сақтау жүйесін дамытудың мемлекеттік бағдарламаларын іске асыруды, сондай-ақ денсаулық сақтау саласындағы іс-шаралардың және Қазақстан Республикасының Үкіметі жанындағы Денсаулық сақтау жөніндегі ұлттық үйлестіру кеңесі шешімдерінің орындалуын қамтамасыз етеді;

39) денсаулық сақтау саласында өңірлік электрондық ақпараттық ресурстар мен ақпараттық жүйелердің, ақпараттық-коммуникациялық желілердің құрылуы мен жұмыс істеуін қамтамасыз етеді;

40) Қазақстан Республикасының заңнамасында жергілікті атқарушы органдарға жүктелетін өзге де өкілеттіктерді жергілікті мемлекеттік басқару мүддесінде жүзеге асырады.

Ескерту. 12-бапқа өзгерістер енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.07.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.05.2022 № 118-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2022 № 134-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

13-бап. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органдарының құзыреті

Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органдары өз құзыреті шегінде:

1) денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік саясатты іске асырады;

2) Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасының орындалуын қамтамасыз етеді;

3) адамдардың тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін алу құқықтарының іске асырылуын қамтамасыз етеді;

4) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы қызметті жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымдарын қоспағанда, денсаулық сақтау субъектілерінің қызметіне мониторинг пен бақылауды ұйымдастырады және жүзеге асырады;

5) фармацевтикалық көрсетілетін қызметтерді сатып алуды жүзеге асырады;

6) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде дәрілік заттарды, профилактикалық (иммундық-биологиялық, диагностикалық, дезинфекциялайтын) препараттарды, медициналық бұйымдарды сатып алуды және сақтауды жүзеге асырады;

7) медициналық бұйымдарды, санитариялық көлікті, сондай-ақ мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарына күрделі жөндеу жүргізуге көрсетілетін қызметтерді сатып алуды ұйымдастырады;

8) өңірді денсаулық сақтау саласындағы кадрлармен қамтамасыз етуді ұйымдастырады;

9) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілердің талаптарына сәйкес мемлекеттік медициналық ұйымдарды күтіп-ұстауды және пайдалануды қамтамасыз етеді;

10) денсаулық сақтау саласындағы білім беру ұйымдары үшін денсаулық сақтау саласындағы коммуналдық заңды тұлғалардағы клиникалық базаларды береді;

11) төтенше ахуалдар кезінде тегін медициналық көмек көрсетуді, дәрілік заттармен және медициналық бұйымдармен қамтамасыз етуді ұйымдастырады;

12) денсаулық сақтау саласындағы кадрларды даярлау және олардың бiлiктiлiгiн арттыру жөнiндегi қызметтi ұйымдастырады және үйлестiредi;

13) гигиеналық оқытуды, саламатты өмір салты мен дұрыс тамақтануды насихаттау мен қалыптастыруды ұйымдастырады;

14) халыққа әлеуметтік мәні бар аурулардың және айналасындағылар үшін қауіп төндіретін аурулардың таралуы туралы ақпарат береді;

14-1) жастар ресурстық орталықтарымен бірлесіп репродуктивтік денсаулықты сақтау және отбасын жоспарлау, ойынқұмарлықтың (лудоманияның) қауіптілігі мәселелері бойынша жастармен ақпараттық-түсіндіру жұмысын, консультативтік жұмысты жүзеге асырады;

15) Қазақстан Республикасы азаматтарының денсаулығын сақтау мәселелері бойынша халықаралық және үкіметтік емес қоғамдық бірлестіктермен өзара іс-қимыл жасайды;

16) статистикалық әдіснама талаптарын сақтай отырып, тиісті әкімшілік-аумақтық бірлік шегінде денсаулық сақтау саласындағы ведомстволық статистикалық байқауды жүзеге асырады;

17) әскери қызметтің мүддесінде Қазақстан Республикасының азаматтарын медициналық куәландырудан өткізу үшін құрылатын медициналық комиссиялардың дербес құрамын әзірлеп, бекітеді және олардың қызметін ұйымдастырады;

18) уәкілетті органға денсаулық сақтау жүйесін дамытудың мемлекеттік бағдарламаларын орындау бойынша, сондай-ақ денсаулық сақтаудың негізгі сандық және сапалық көрсеткіштері бойынша тоқсан сайынғы есепті ұсынады;

19) уәкілетті органға тиісті әкімшілік-аумақтық бірлік шегінде денсаулық сақтау жүйесінің қызметін жақсарту жөнінде, оның ішінде медициналық-санитариялық алғашқы көмекті дамыту, ана мен баланы қорғау және әлеуметтік мәні бар аурулар бойынша бағдарламаны іске асыру жөнінде ұсыныс енгізеді;

20) мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарының басшыларын кадрмен қамтамасыз етуді ұйымдастырады;

21) халыққа профилактикалық екпелерді ұйымдастырады және жүргізеді;

21-1) сотталғандарды жазасын өтеуден босатуға негіз болып табылатын аурулардың тізбесі бойынша медициналық куәландырудан өткізу үшін арнаулы медициналық комиссия құрады;

21-2) қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторлары мен мекемелерінде ұсталатын адамдарға медициналық көмек көрсетуді қамтамасыз етеді;

21-3) қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторлары мен мекемелерінде ұсталатын адамдарға бюджет қаражаты есебінен медициналық көмектің қосымша көлемі шеңберінде ұсынылатын медициналық көрсетілетін қызметтерге арналған тарифтерді әзірлейді және бекітеді;

21-4) халыққа профилактикалық екпелер жүргізуді ұйымдастырады;

21-5) уәкілетті органға ведомстволық бағынысты ұйымдарды қоспағанда, тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктерде денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік заңды тұлғалардағы корпоративтік басқару мәселелері жөніндегі қызметті үйлестіруді және мониторингтеуді жүзеге асырады;

21-6) уәкілетті органға ведомстволық бағынысты ұйымдарды қоспағанда, үкіметтік емес ұйымдар үшін, оның ішінде халықтың негізгі топтары үшін азаматтардың денсаулығын сақтау саласында мемлекеттік әлеуметтік тапсырысты қалыптастыру, оның іске асырылуын мониторингтеу және нәтижелерін бағалау жөніндегі қызметті жүзеге асырады;

22) Қазақстан Республикасының заңнамасында облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органдарына жүктелетін өзге де өкілеттіктерді жергілікті мемлекеттік басқару мүддесінде жүзеге асырады.

Ескерту. 13-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.07.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 26.12.2022 № 168-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2024 № 74-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

14-бап. Денсаулық сақтау саласындағы ұлттық оператордың өкілеттіктері

Денсаулық сақтау саласындағы ұлттық оператор денсаулық сақтау саласындағы инвестициялық жобалар мен мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобаларын іске асырады.

15-бап. Медициналық көрсетілетін қызметтердің сапасы жөніндегі біріккен комиссия

1. Медициналық көрсетілетін қызметтердің сапасы жөніндегі біріккен комиссия стандарттауды, клиникалық хаттамаларды, денсаулық сақтау саласында көрсетілетін қызметтердің сапасы мен қолжетімділігін бақылау жүйесінің стандарттарын жетілдіру жөніндегі ұсынымдарды тұжырымдау, сондай-ақ осы Кодекстің 25-бабына сәйкес субъектілерді аккредиттеу мақсатында құрылады.

2. Медициналық көрсетілетін қызметтердің сапасы жөніндегі біріккен комиссия мемлекеттік органдардың, үкіметтік емес ұйымдардың, мемлекеттік және мемлекеттік емес денсаулық сақтау ұйымдарының өкілдерінен қалыптастырылады.

3. Медициналық көрсетілетін қызметтердің сапасы жөніндегі біріккен комиссияны қалыптастыру тәртібін және оның қызметі туралы ережені уәкілетті орган айқындайды.

16-бап. Денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік органдар мен қоғамдық бірлестіктердің ведомствоаралық өзара іс-қимылы

1. Мемлекеттік органдардың, қоғамдық бірлестіктердің және басқа да мүдделі заңды тұлғалардың ведомствоаралық өзара іс-қимылы инфекциялық және инфекциялық емес аурулардың туындау тәуекелі факторларын төмендетуге, төтенше ахуалдар кезінде іс-шараларды жүзеге асыруға бағытталған.

2. Мемлекеттік органдардың, қоғамдық бірлестіктердің және басқа да мүдделі заңды тұлғалардың өзара іс-қимылын қамтамасыз ету үшін Қазақстан Республикасының Үкіметі жанынан консультациялық-кеңесші орган - Денсаулық сақтау жөніндегі ұлттық үйлестіру кеңесі құрылады.

Денсаулық сақтау жөніндегі ұлттық үйлестіру кеңесінің негізгі міндеті Қазақстан Республикасының аумағында азаматтардың денсаулығын сақтау мәселелері жөніндегі стратегиялық және бағдарламалық құжаттарда көзделген іс-шаралардың орындалуын қамтамасыз ету жөніндегі, денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік саясатты, Қазақстан Республикасының заңнамасын жетілдіру жөніндегі, сондай-ақ денсаулық сақтау саласындағы негізгі бағыттарды айқындау жөніндегі ұсыныстарды тұжырымдау болып табылады.

Денсаулық сақтау жөніндегі ұлттық үйлестіру кеңесін Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі құрады.

3. Жергілікті атқарушы органдар тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктердің әкімдері басқаратын өңірлік үйлестіру кеңестерін құрады.

Өңірлік үйлестіру кеңестерінің құрамын тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктің жергілікті өкілді органдары бекітеді.

Өңірлік үйлестіру кеңестері Денсаулық сақтау жөніндегі ұлттық үйлестіру кеңесінің алдында жүргізілген жұмыс туралы міндетті және тұрақты негізде есеп береді.

4. Уәкілетті орган Қазақстан Республикасы азаматтарының денсаулығын сақтау мәселелері жөніндегі іс-шараларды және денсаулық сақтаудың кадрлық ресурстарын ұлттық есепке алуды жүргізуді ведомствоаралық үйлестіруді жүзеге асырады.

5. Мемлекеттік органдар Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген құзыреті шегінде өзара іс-қимыл жасайды және Қазақстан Республикасы халқының денсаулығын сақтауға бағытталған функцияларды іске асырады.

6. Қоғамдық денсаулықты сақтау бюджет қаражаты, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған қосымша қаржыландыру көздері есебінен әлеуметтік жобалар мен гранттарды іске асыру арқылы жергілікті өзін-өзі басқару органдарын, үкіметтік емес ұйымдар мен қауымдастықтарды тарта отырып жүзеге асырылады.

7. Азаматтардың денсаулық сақтау саласындағы құқықтарын қорғау жөніндегі қоғамдық бірлестіктер дәрілік заттардың, тағамға биологиялық белсенді қоспалардың, медициналық бұйымдардың, арнайы емдік тамақ өнімдерінің және емшек сүтін алмастырғыштардың нақты саудалық атауларының жарнамасын жүзеге асыруға құқылы емес.

8. Қоғамдық бірлестіктер мен басқа да коммерциялық емес ұйымдар әлеуметтік мәні бар аурулардың, айналасындағыларға қауіп төндіретін аурулардың профилактикасы мәселелерімен, сондай-ақ саламатты өмір салтын насихаттаумен және қалыптастырумен айналыса алады.

9. Ведомстволық медициналық қызметтері бар мемлекеттік органдар Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларды қоспағанда, денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органдарына өзіне ведомстволық бағынысты денсаулық сақтау ұйымдарының (бөлімшелерінің) қызметі және бекітілген контингенттің денсаулық жағдайы бойынша ведомстволық есептіліктің ұсынылуын қамтамасыз етеді.

3-тарау. ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ САЛАСЫНДАҒЫ РҰҚСАТТАР МЕН ХАБАРЛАМАЛАР

1-параграф. Денсаулық сақтау саласындағы лицензиялау

17-бап. Денсаулық сақтау саласындағы қызметті лицензиялау

1. Денсаулық сақтау саласында қызметтің мынадай түрлерін лицензиялау жүзеге асырылады:

1) медициналық қызмет;

2) фармацевтикалық қызмет;

3) денсаулық сақтау саласындағы есірткі, психотроптық заттар мен прекурсорлар айналымымен байланысты қызмет;

4) адамның ағзаларын (ағзасының бөлігін) және (немесе) тіндерін (тінінің бөлігін), қан мен оның компоненттерін Еуразиялық экономикалық одаққа мүше болып табылмайтын мемлекеттерден Қазақстан Республикасының аумағына әкелу және Қазақстан Республикасының аумағынан осы мемлекеттерге әкету.

5) денсаулық сақтау саласындағы дезинфекциялау, дезинсекциялау, дератизациялау жөніндегі қызметтерді көрсету.

2. Лицензияны және (немесе) лицензияға қосымшаны және лицензияның және (немесе) лицензияға қосымшаның телнұсқасын беру және қайта ресімдеу, рұқсаттық бақылауды жүзеге асыру, медициналық немесе фармацевтикалық қызметпен айналысуға арналған лицензияның және (немесе) лицензияға қосымшаның қолданысын тоқтата тұру, қайта бастау және тоқтату тәртібі мен шарттары "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" және "Есiрткi, психотроптық заттар, сол тектестер мен прекурсорлар және олардың заңсыз айналымы мен терiс пайдаланылуына қарсы iс-қимыл шаралары туралы" Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленеді.

3. Денсаулық сақтау саласындағы дезинфекциялау, дезинсекциялау, дератизациялау жөніндегі қызметтерді көрсетуге арналған лицензияны және лицензияның телнұсқасын беру және қайта ресімдеу, рұқсаттық бақылауды жүзеге асыру, лицензияның қолданысын тоқтата тұру, қайта бастау және тоқтату тәртібі мен шарттары "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленеді.

Ескерту. 17-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 21.05.2022 № 123-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

18-бап. Адамның ағзаларын (ағзасының бөлігін) және (немесе) тіндерін (тінінің бөлігін), қан мен оның компоненттерін Еуразиялық экономикалық одаққа мүше болып табылмайтын мемлекеттерден Қазақстан Республикасының аумағына әкелуді және Қазақстан Республикасының аумағынан осы мемлекеттерге әкетуді лицензиялау

1. Адамның ағзалары (ағзасының бөлігі) және (немесе) тіндері (тінінің бөлігі), қан мен оның компоненттері экспорттың немесе ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсімімен орналастырылған жағдайда оларды Еуразиялық экономикалық одаққа мүше болып табылмайтын мемлекеттерден Қазақстан Республикасының аумағына әкелу және Қазақстан Республикасының аумағынан осы мемлекеттерге әкету "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген тәртіппен берілетін лицензия негізінде жүзеге асырылады.

2. Уәкілетті орган адамның тіндерін (тінінің бөлігін), қан мен оның компоненттерін әкелуге, әкетуге лицензия беру немесе беруден бас тарту туралы шешімді үш жұмыс күні ішінде, ал адамның ағзаларын (ағзасының бөлігін) әкелуге, әкетуге - бір жұмыс күні ішінде қабылдайды.

2-параграф. Денсаулық сақтау саласындағы рұқсат беру рәсімдері мен хабарлама жасау тәртібі

19-бап. Денсаулық сақтау саласындағы рұқсаттар

1. Денсаулық сақтау саласындағы рұқсат беру құжаттары мыналар болып табылады:

1) эпидемиялық мәні жоғары объектінің халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілерге сәйкестігі туралы санитариялық-эпидемиологиялық қорытынды;

2) патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеуге рұқсат және оған қосымша;

3) өнімді мемлекеттік тіркеу туралы куәлік;

4) дәрілік затқа және медициналық бұйымға тіркеу куәлігі;

5) дәрілік затты, медициналық бұйымды интервенциялық клиникалық зерттеу жүргізуге рұқсат;

6) денсаулық сақтау саласындағы маман сертификаты.

2. Денсаулық сақтау саласындағы рұқсат беру құжаттарының қолданылу мерзімдері "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленеді.

3. Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасының талаптарын бұзушылықтарды жою туралы нұсқама орындалмаған жағдайда, рұқсат беру құжатын берген лауазымды адамдар осы Кодексте және Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген негіздер бойынша және тәртіппен оның қолданысын тоқтата тұрады.

4. Рұқсат беру құжатының иесі денсаулық сақтау саласындағы рұқсат беру құжатының тоқтатыла тұру мерзімі өткенге дейін бұзушылықтарды жою туралы өтінішті ұсынбаған жағдайда, рұқсат беру құжатын берген лауазымды адамдар көрсетілген мерзім өткен кезден бастап он жұмыс күні ішінде рұқсат беру құжатынан сот тәртібімен айыруға (кері қайтарып алуға) бастамашылық жасайды.

5. Осы баптың 1-тармағының 4) және 5) тармақшаларын қоспағанда, рұқсат беру құжаттарын мынадай:

1) құжатта қателер (қате жазу) анықталған;

2) өтініш беруші - дара кәсіпкер қайта тіркелген, оның атауы немесе заңды мекенжайы өзгерген;

3) өтініш беруші - заңды тұлғаның, өнімді дайындаушының атауы және (немесе) тұрған жері өзгерген;

4) объектінің іс жүзінде орны ауыстырылмай тұрған жерінің мекенжайы өзгерген жағдайларда, қосымша немесе қайта зерттеулер (сынақтар) жүргізілместен қайта ресімдеуге жол беріледі.

Ескерту. 19-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 21.05.2022 № 123-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

20-бап. Санитариялық-эпидемиологиялық қорытынды беру

Санитариялық-эпидемиологиялық қорытындыны халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган немесе халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы қызметті жүзеге асыратын өзге де мемлекеттік органдардың құрылымдық бөлімшесі:

1) өнеркәсіптік және азаматтық мақсаттағы объектілерге;

2) қоршаған ортаға зиянды заттар мен физикалық факторлардың жол берілетін шекті шығарындылары мен жол берілетін шекті төгінділері, санитариялық қорғау аймақтары жөніндегі нормативтік құжаттаманың жобаларына;

3) есептемелік (алдын ала) және белгіленген (түпкілікті) санитариялық-қорғаныш аймақтарын белгілеу жөніндегі жобаларға;

4) шикізат пен өнімге;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
5) тармақшаға өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

5) топыраққа, су айдындарына және атмосфералық ауаға химиялық, биологиялық, токсикологиялық, радиологиялық жүктеме жөніндегі материалдарға профилактикалық бақылау және (немесе) санитариялық-эпидемиологиялық сараптама нәтижелері негізінде береді.

21-бап. Патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеуге рұқсатты және оған қосымшаны беру

Ескерту. 21-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді – ҚР 21.05.2022 № 123-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

1. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган меншік нысанына қарамастан микробиологиялық зертханаларға патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеуге рұқсатты және оған қосымшаны биологиялық қауіпсіздік саласындағы талаптардың сақталуын бақылау жөніндегі комиссияның (режимдік комиссияның) қорытындысы негізінде береді.

2. Биологиялық қауіпсіздік саласындағы талаптардың сақталуын бақылау жөніндегі комиссия (режимдік комиссия) туралы ережені және оның құрамын халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган бекітеді.

3. Инженерлік, операциялық және техникалық талаптарды (зертхананың биологиялық қауіпсіздік деңгейі) қамтитын зертханалық тежеу шаралары сақталған кезде патогенді биологиялық агенттермен ғылыми-зерттеу, эксперименттік, өндірістік, далалық және диагностикалық жұмыстарды жүргізуге патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеуге рұқсат және оған қосымша жұмыста пайдаланылатын патогенді биологиялық агенттердің тәуекел тобына байланысты беріледі.

Патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеу жөніндегі қызмет жүзеге асырылатын әрбір объектіге (стационарлық немесе мобильді) патогенді биологиялық агенттердің атаулары көрсетіле отырып, патогендік тобы және қауіптілік дәрежесі ескеріліп, патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеуге рұқсат және оған қосымша беріледі.

4. Патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеуді жүзеге асыратын субъект қызметінің осы қызметке қойылатын біліктілік талаптарына сәйкес келуі патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеуге рұқсатты және оған қосымшаны беруге негіз болып табылады.

5. Патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеуге рұқсатты және оған қосымшаны беруден бас тартуға мыналар негіз болып табылады:

1) патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеуге рұқсатты және оған қосымшаны алуға қажетті құжаттар мен мәліметтерді ұсынбау не анық емес құжаттар мен мәліметтерді ұсыну;

2) эпидемиялық мәні жоғары объектіге санитариялық-эпидемиологиялық қорытындының болмауы;

3) патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеуді жүзеге асыруға қойылатын біліктілік талаптарына сәйкес келмеу негізінде биологиялық қауіпсіздік саласындағы талаптардың сақталуын бақылау жөніндегі комиссияның (режимдік комиссияның) теріс қорытындысы.

6. Патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеуге рұқсаттан және оған қосымшадан айыруға мыналар негіз болып табылады:

1) патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеуге рұқсаттың және оған қосымшаның қолданысын тоқтата тұруға негіз болған бұзушылықтың белгіленген мерзімде жойылмауы;

2) патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеуге рұқсаттың және оған қосымшаның қолданысын тоқтата тұруға негіз болған, адамдардың, жануарлардың саулық жағдайына, өсімдіктер мен қоршаған ортаға қауіпті әсер ететін бұзушылықтың соңғы күнтізбелік он екі ай ішінде қайта анықталуы;

3) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де жағдайлар.

Патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеуге рұқсаттан және оған қосымшадан айыру не оның қолданысын тоқтата тұру Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне сәйкес жүзеге асырылады.

7. Патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеуге рұқсаттың және оған қосымшаның қолданысын тоқтатуға мыналар негіз болып табылады:

1) патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеуге рұқсаттан және оған қосымшадан айыру;

2) рұқсат беру тәртібінің күшін жою;

3) заңды тұлға қызметінің тоқтатылуы, оның таратылуы;

4) өтініш берушінің патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеуге рұқсаттың және оған қосымшаның қолданысын тоқтату туралы өз еркімен жүгінуі;

5) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де жағдайлар.

Патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеуге рұқсаттың және оған қосымшаның қолданысы тоқтатылған кезден бастап патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеу жөніндегі қызметті жүзеге асыруға жол берілмейді.

Ескерту. 21-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 21.05.2022 № 123-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

22-бап. Өнімді мемлекеттік тіркеу туралы куәлік беру

1. Өнімді мемлекеттік тіркеуге халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган айқындайтын тәртіппен Еуразиялық экономикалық одақтың шешімдерімен айқындалатын өнім жатады.

2. Өнімді мемлекеттік тіркеу:

1) халыққа және мекендеу ортасына әсер етуді сараптамалық бағалау;

2) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілердің талаптарына сәйкестігі тұрғысынан санитариялық-эпидемиологиялық сараптама;

3) арнайы шараларды, оның ішінде заттар мен жекелеген өнім түрлерін кәдеге жарату мен жою, олардың халыққа және мекендеу ортасына зиянды әсер етуін болғызбау жөніндегі шарттарды әзірлеу негізінде жүргізіледі.

3. Ұсынылған құжаттаманың санитариялық-эпидемиологиялық сараптамасының оң нәтижелері және өнімді зертханалық зерттеулердің (сынақтардың) нәтижелері негізінде өнімнің техникалық регламенттерге және (немесе) Еуразиялық экономикалық одақтың тауарларға қойылатын бірыңғай санитариялық-эпидемиологиялық және гигиеналық талаптарына және техникалық регламентіне сәйкестігі бөлігінде оны мемлекеттік тіркеу туралы куәлік беріле отырып, өнімді мемлекеттік тіркеу жүргізіледі.

4. Мынадай:

1) өнім техникалық регламенттерге және (немесе) Еуразиялық экономикалық одақтың тауарларға қойылатын бірыңғай санитариялық-эпидемиологиялық және гигиеналық талаптарына және техникалық регламентіне сәйкес келмеген;

2) анық емес ақпаратты қамтитын құжаттар және (немесе) мәліметтер ұсынылған;

3) Еуразиялық экономикалық одақтың шешімінде немесе Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген мемлекеттік тіркеуді жүзеге асыруға құқықтар, сондай-ақ өнімді мемлекеттік тіркеу туралы куәлікті ресімдеу және беру негіздері болмаған;

4) өнімге және оны дайындау мен айналымы жағдайларына қатысты қауіпсіздік талаптарын белгілеу мүмкін болмаған, сондай-ақ өнімдер мен мекендеу ортасында осындай өнімнің қауіпті факторларын анықтау мен өлшеу әдістемелері болмаған;

5) мүше мемлекеттің халықаралық конвенциялар мен шарттарға қосылуы шеңберінде алынған, өнімнің дайындалуы, айналымы және тұтынылуы (пайдаланылуы) кезінде өнімнің адам денсаулығына және мекендеу ортасына зиянды әсер ету жағдайлары туралы негізді ақпарат болған жағдайларда өнімді мемлекеттік тіркеу туралы куәлік беруден бас тартылады.

5. Мемлекеттік тіркеуге жататын өнімге санитариялық-эпидемиологиялық сараптама және ғылыми негіздеу жүргізуге байланысты шығыстарды өтініш берушілер көтереді.

6. Өнімді мемлекеттік тіркеу туралы куәліктің қолданысы Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде және "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген жалпы негіздерден бөлек, мынадай:

1) өнімнің техникалық регламенттерге және (немесе) Еуразиялық экономикалық одақтың тауарларға қойылатын бірыңғай санитариялық-эпидемиологиялық және гигиеналық талаптарына бақылаудағы өнімді тасымалдау, сақтау және өткізу шарттарын бұзуға байланысты емес, сәйкес келмеу фактісі анықталған;

2) Еуразиялық экономикалық комиссия бақылаудағы өнімнің қауіпсіздігі көрсеткіштерінің қазіргі заманғы ғылыми білім деңгейін дамыту нәтижелеріне негізделген өзгерістерін қабылдаған;

3) Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің техникалық реттеу, санитариялық, ветеринариялық және фитосанитариялық шаралар жөніндегі жұмыстарды жүзеге асыратын және (немесе) үйлестіретін уәкілетті органдарынан, халықаралық ұйымдардан немесе Еуразиялық экономикалық одаққа мүше болып табылмайтын мемлекеттерден өнімнің техникалық регламенттерге және (немесе) бірыңғай санитариялық-эпидемиологиялық және гигиеналық талаптарға сәйкес келмеуінің анықталғаны туралы, сондай-ақ өнімнің адамның өмірі мен денсаулығына қауіп төндіретіні туралы ақпарат келіп түскен жағдайларда сәйкессіздік себептерін жою үшін орындалу мерзімі көрсетіле отырып, тоқтатыла тұрады.

7. Өнімнің техникалық регламенттерге және (немесе) Еуразиялық экономикалық одақтың тауарларға қойылатын бірыңғай санитариялық-эпидемиологиялық және гигиеналық талаптарына сәйкес келмеуіне байланысты оны мемлекеттік тіркеу туралы куәліктің қолданысын тоқтата тұру, одан айыру (кері қайтарып алу), қайта бастау немесе тоқтату туралы ақпарат дереу Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің уәкілетті органдарының басшыларына (олардың орынбасарларына) жіберіледі және Өнімді мемлекеттік тіркеу туралы куәліктердің бірыңғай тізіліміне енгізіледі.

8. Өнімді мемлекеттік тіркеу туралы куәлік "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген жалпы негіздерден бөлек, мынадай:

1) өнімді дайындаушының немесе өтініш берушінің заңды мекенжайы өзгерген;

2) Еуразиялық экономикалық одақтың өнімге қойылатын талаптарды белгілейтін, қабылдануы өнімнің гигиеналық қауіпсіздігінің көрсеткіштеріне, құрамына өзгерістер енгізуге алып келмейтін жаңа нормативтік құқықтық актісі басып шығарылған жағдайларда, қосымша немесе қайта зерттеулер (сынақтар) жүргізілмей, қайта ресімделуге жатады.

9. Өнімді мемлекеттік тіркеу туралы куәліктердің бірыңғай тізілімі халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның интернет-ресурсында орналастырылуға жатады.

23-бап. Дәрілік затқа немесе медициналық бұйымға тіркеу куәлігін беру

1. Қазақстан Республикасында өндірілген, сондай-ақ оның аумағына әкелінетін дәрілік заттар мен медициналық бұйымдар, оған қоса:

1) әрбір өндірістік алаңнан дәрілік нысаны, дозасы, өлшеп-орауы көрсетілген саудалық атаулары бар дәрілік заттар;

2) әрбір өндірістік алаңнан саудалық атаулары бар медициналық бұйымдар;

3) медициналық бұйымды өндіруші осы жұмсалатын материалдарымен ғана жұмыс істей алатын медициналық бұйымдармен пайдалану үшін арнайы шығарғаннан басқа, медициналық бұйымдарға арналған жұмсалатын материалдары;

4) медициналық көмек көрсетуге арналған арнайы көлік құралының құрамына кіретін медициналық бұйымдар;

5) алып тасталды – ҚР 04.07.2022 № 134-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

6) өнеркәсіптік жағдайларда өндірілген озық терапияның дәрілік заттар;

7) тірі организмнен тыс (in vitro) диагностикаға арналған медициналық бұйымдар мемлекеттік тіркелуге жатады.

1-1. Стратегиялық маңызды дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды мемлекеттік тіркеу уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен жүзеге асырылады.

2. Мыналар мемлекеттік тіркелуге жатпайды:

1) дәріханаларда дайындалған дәрілік препараттар;

2) тиісті өндірістік практика жағдайларында өндірілген фармацевтикалық субстанциялар (белсенді фармацевтикалық субстанциялар);

3) фармакопеялық дәрілік өсімдік шикізаты, оның ішінде қоспалар құрамындағы және тұтыну қаптамасындағы фармакопеялық дәрілік өсімдік шикізаты;

4) пациенттердің жеке тапсырыстары бойынша тек қана жеке пайдалану үшін дайындалған, медицина қызметкері берген тағайындауға сәйкес арнайы талаптар қойылатын медициналық бұйымдар;

5) Қазақстан Республикасында экспорт үшін ғана өндірілетін дәрілік заттар мен медициналық бұйымдар;

6) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың одан әрі өткізу құқығынсыз, көрмелер өткізуге арналған көрмелік үлгілері;

7) клиникаға дейінгі (клиникалық емес) және клиникалық зерттеулер және (немесе) сынақтар жүргізу үшін келіп түсетін дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың үлгілері;

8) аурулардың диагностикасы үшін пайдаланылмайтын зертханалық аспаптар;

9) медициналық бұйымдардың құрамына кіретін және дербес бұйым немесе құрылғы ретінде пайдаланылмайтын жинақтауыштар;

10) тікелей денсаулық сақтау ұйымдарында қолданылу орнында дайындалған радиофармацевтикалық дәрілік препараттар;

11) мемлекеттік тіркеу кезінде сараптама жүргізуге арналған дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың үлгілері;

12) пациенттің немесе ол үшін тікелей таңдап алынған оның донорының аутологиялық биологиялық материалдары пайдаланыла отырып, жеке қолдану үшін өндірілген озық терапияның дәрілік заттары.

13) дәрілік заттардың немесе медициналық бұйымдардың балк-өнімдері.

3. Дәрілік затты немесе медициналық бұйымды мемлекеттік тіркеуді, қайта тіркеуді, дәрілік заттың немесе медициналық бұйымның тіркеу дерекнамасына өзгерістер енгізуді уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік орган жүзеге асырады.

4. Уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен жүзеге асырылатын, дәрілік затқа немесе медициналық бұйымға сараптама жүргізу дәрілік затты немесе медициналық бұйымды мемлекеттік тіркеудің, қайта тіркеудің және оның тіркеу дерекнамасына өзгерістер енгізудің міндетті шарты болып табылады.

5. Тізбесін уәкілетті орган айқындайтын құжаттарды қамтитын тіркеу дерекнамасы, сондай-ақ дәрілік заттың немесе медициналық бұйымның үлгілері, үш реттік талдауға жеткілікті мөлшердегі фармацевтикалық субстанциялардың (белсенді фармацевтикалық субстанциялардың) және олардың қоспаларының стандартты үлгілері, өзіндік ерекшелікті реагенттер мен жұмсалатын материалдары сараптама ұйымына айрықша жағдайларда және қайтару шартымен ұсынылады.

6. Дәрілік затты немесе медициналық бұйымды мемлекеттік тіркеу, қайта тіркеу және тіркеу дерекнамасына өзгерістер енгізу кезінде оларға сараптама жүргізуге байланысты шығыстарды өтініш берушілер көтереді.

7. Дәрілік затты немесе медициналық бұйымды мемлекеттік тіркеу, қайта тіркеу, оның тіркеу дерекнамасына өзгерістер енгізу өтініштің және сараптама ұйымының жүргізілген сараптама нәтижелері бойынша берілген, дәрілік заттың немесе медициналық бұйымның қауіпсіздігі, сапасы мен тиімділігі туралы оң қорытындысының негізінде жүзеге асырылады.

8. Дәрілік затты немесе медициналық бұйымды мемлекеттік тіркеу және қайта тіркеу, оның тіркеу дерекнамасына өзгерістер енгізу туралы өтінішті дәрілік затты немесе медициналық бұйымды әзірлеуші немесе өндіруші немесе олардың сенім білдірілген тұлғасы береді.

Дәрілік затты немесе медициналық бұйымды мемлекеттік тіркегені, қайта тіркегені және тіркеу куәлігінің телнұсқасын бергені үшін Қазақстан Республикасының салық заңнамасында айқындалатын тәртіппен алым алынады.

9. Дәрілік затты немесе медициналық бұйымды мемлекеттік тіркеу, қайта тіркеу және оның тіркеу дерекнамасына өзгерістер енгізу кезінде өтініш беруші ұсынған құжаттарды есепке алу және жүйеге келтіру уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен жүзеге асырылады.

10. Уәкілетті органның шешімімен дәрілік зат немесе медициналық бұйым сараптама жүргізудің жеделдетілген рәсімі бойынша тіркелуі мүмкін.

Дәрілік затқа немесе медициналық бұйымға сараптама жүргізудің жеделдетілген рәсімінің тәртібін уәкілетті орган айқындайды.

11. Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдар сараптамасының нәтижелері бойынша теріс қорытынды болған және уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен белгіленген құжаттардың толық топтамасы ұсынылмаған жағдайларда, өтініш берушіге дәрілік затты немесе медициналық бұйымды мемлекеттік тіркеу мен қайта тіркеуден және оның тіркеу дерекнамасына өзгерістер енгізуден бас тартылады.

12. Дәрілік затты немесе медициналық бұйымды мемлекеттік тіркеу және қайта тіркеу нәтижелері бойынша уәкілетті орган белгілеген нысан бойынша тіркеу куәлігі беріледі.

Тіркеу куәлігінің қолданылу мерзімі ішінде дәрілік заттың тіркеу куәлігін ұстаушы немесе медициналық бұйымды өндіруші тіркелген дәрілік заттардың немесе медициналық бұйымдардың қауіпсіздігі, сапасы мен тиімділігі үшін жауапты болады, олар дәрілік затты немесе медициналық бұйымды мемлекеттік тіркеу, қайта тіркеу, оның тіркеу дерекнамасына өзгерістер енгізу мақсаттары үшін дәрілік заттардың немесе медициналық бұйымдардың сараптамасына ұсынылған тіркеу дерекнамасына сәйкес келуге тиіс.

13. Дәрілік затты немесе медициналық бұйымды мемлекеттік тіркеу туралы шешім уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен кері қайтарып алынуы мүмкін.

14. Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағында айналысқа арналған дәрілік заттар мен медициналық бұйымдар Еуразиялық экономикалық одақтың нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес бірыңғай қағидалар бойынша тіркелуге жатады.

Уәкілетті орган отандық дәрілік заттарды шетелде тіркеу үшін уәкілетті орган айқындаған тәртіппен фармацевтикалық өнімге арналған сертификат (СРР) береді.

15. Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік сараптама ұйымы және дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік орган дәрілік затты мемлекеттік тіркеу үшін берілген, мемлекеттік тіркеу туралы өтініште, дәрілік зат сараптамасының материалдарында, сондай-ақ құрамында жаңа химиялық заттар бар дәрілік заттың тіркеу дерекнамасында қамтылған құпия ақпаратты дәрілік зат мемлекеттік тіркелген күннен бастап алты жыл бойы өтініш берушінің келісуінсіз жария етуге және коммерциялық мақсаттарда пайдалануға жол бермейді.

16. Осы баптың 15-тармағында көзделген, құпия ақпаратты жария етуге және коммерциялық мақсаттарда пайдалануға жол бермейтін ережелер:

1) Қазақстан Республикасының Патент заңына сәйкес дәрілік затты пайдалануға мәжбүрлі лицензия берілген жеке немесе заңды тұлғаларға;

2) дәрілік затты коммерциялық емес мақсаттарда пайдалануға, өндіруге, импорттауға, экспорттауға немесе таратуға қолданылмайды.

17. Осы баптың 15-тармағында көрсетілген ақпаратты мынадай жағдайлардың бірі болған кезде:

1) егер дәрілік затты беру Қазақстан Республикасында тіркелген күннен бастап он екі ай ішінде халықтың қажеттілігін қанағаттандыру үшін жеткіліксіз болғанда;

2) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының талаптарын бұзатын әрекеттер анықталғанда, өтініш иесінің келісуінсіз сот шешімі негізінде жария етуге және пайдалануға жол беріледі.

Ескерту. 23-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 04.07.2022 № 134-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

24-бап. Денсаулық сақтау саласындағы хабарламалар

1. Денсаулық сақтау саласындағы қызметтің мынадай түрлері:

1) халықтың декреттелген топтарын гигиеналық оқыту;

2) эпидемиялық мәні болмашы объектінің қызметі (пайдаланылуы);

3) санитариялық-эпидемиологиялық аудит жүргізу;

4) медициналық бұйымдарды көтерме саудада өткiзу;

5) медициналық бұйымдарды бөлшек саудада өткiзу;

6) интервенциялық емес клиникалық зерттеулер жүргізу хабарлама жасау бойынша жүзеге асырылады.

2. Осы бапта көрсетілген қызметті жүзеге асырудың басталғаны немесе тоқтатылғаны туралы хабарлама "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген тәртіппен беріледі.

4-тарау. ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ САЛАСЫНДАҒЫ АККРЕДИТТЕУ, АТТЕСТАТТАУ ЖӘНЕ СЕРТИФИКАТТАУ

25-бап. Денсаулық сақтау саласындағы аккредиттеу

1. Медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы мемлекеттік орган жүзеге асыратын денсаулық сақтау саласындағы аккредиттеуге мыналар жатады:

1) көрсетілетін медициналық қызметтердің денсаулық сақтау саласындағы белгіленген талаптар мен стандарттарға сәйкестігін тану мақсатында медициналық ұйымдарды аккредиттеуді жүзеге асыратын денсаулық сақтау субъектілері;

2) денсаулық сақтау саласындағы білім алушылардың, кәсіптік даярлық түлектерінің және мамандардың білімі мен дағдыларын бағалауды жүзеге асыратын ұйымдар;

3) денсаулық сақтау саласындағы тәуелсіз сараптаманы жүзеге асыратын денсаулық сақтау субъектілері;

4) денсаулық сақтау менеджерлерін сертификаттау бойынша басқару қызметіне даярлығын растауды жүзеге асыратын заңды тұлғалар;

5) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

6) денсаулық сақтау саласындағы қызметті жүзеге асыратын кәсіптік медициналық қауымдастықтар мен қоғамдық бірлестіктер.

2. Медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы мемлекеттік орган аккредиттеген денсаулық сақтау субъектілері жүзеге асыратын денсаулық сақтау саласындағы аккредиттеуге қызметтің аккредиттеу стандарттарына сәйкестігін сыртқы кешенді бағалау негізінде медициналық ұйымдар жатады.

3. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган аккредиттеген халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы кәсіби қауымдастықтар жүзеге асыратын денсаулық сақтау саласындағы аккредиттеуге санитариялық-эпидемиологиялық аудит жүргізу жөніндегі жеке және заңды тұлғалар жатады.

4. Денсаулық сақтау саласындағы аккредиттеу ерікті негізде жүзеге асырылады.

5. Медициналық ұйымдарды аккредиттеу медициналық ұйымның қаражаты есебінен жүргізіледі және медициналық ұйымдарды материалдық және материалдық емес ынталандыру құралы болып табылады.

Медициналық ұйымдарды аккредиттеу уәкілетті орган бекітетін аккредиттеу стандарттарына сәйкестігін сыртқы кешенді бағалау негізінде жүргізіледі және жоғары колледждер мен жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі медициналық білім беру ұйымдарында клиникалық мамандықтар бойынша денсаулық сақтау саласында кадрлар даярлауға және олардың біліктілігін арттыруға мемлекеттік тапсырысты бөлу кезінде, тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде медициналық көмекті көрсетуге арналған медициналық көрсетілетін қызметтердің көлемдерін орналастыру кезінде ескеріледі.

6. Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың қауіпсіздігі мен сапасын сараптау және бағалау жөніндегі монополиялық қызметті жүзеге асыратын сынақ зертханаларын аккредиттеу уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен жүргізіледі.

7. Аккредиттеуден кейінгі мониторингке осы баптың 1, 2 және 3-тармақтарында көрсетілген, денсаулық сақтау саласында аккредиттеуден өткен тұлғалар жатады.

Ескерту. 25-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

26-бап. Денсаулық сақтау саласындағы мамандарды кәсіптік құзыреттілікке аттестаттау

1. Кәсіптік құзыреттілік деңгейін айқындаудың кезең-кезеңмен жүзеге асырылатын рәсімі денсаулық сақтау саласындағы мамандарды кәсіптік құзыреттілікке аттестаттау болып табылады.

2. Аттестаттауды объективті және құзыретті түрде жүзеге асыру мақсатында уәкілетті орган, жергілікті атқарушы органдар, сондай-ақ халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган аттестаттау комиссияларын құрады.

3. Уәкілетті орган облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органдарының басшыларын және олардың орынбасарларын, уәкілетті органға ведомстволық бағынысты ұйымдардың басшыларын, олардың орынбасарларын аттестаттауды жүргізеді.

4. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органдары өздеріне ведомстволық бағынысты денсаулық сақтау ұйымдарының басшыларын аттестаттауды жүргізеді.

5. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы қызметті жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымдарының басшыларын аттестаттауды жүргізеді.

6. Аттестатталатын адамдар әрбір үш жыл сайын аттестаттаудан өтеді, бірақ тиісті лауазымға орналасқан күннен бастап бір жылдан ерте болмайды.

27-бап. Денсаулық сақтау саласындағы маман мен менеджерді сертификаттау

1. Денсаулық сақтау саласындағы маманды сертификаттауды:

1) медицина қызметкерлеріне қатысты медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы мемлекеттік орган;

2) фармацевтика қызметкерлеріне қатысты дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік орган;

3) санитариялық-эпидемиологиялық қызмет мамандарына қатысты халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган жүргізеді.

Денсаулық сақтау саласындағы мамандарды сертификаттауға жататын мамандықтар мен мамандандырулар тізбесін уәкілетті орган айқындайды.

2. Денсаулық сақтау саласындағы маман сертификатының қолданысы әрбір бес жыл сайын расталуға жатады.

3. Денсаулық сақтау саласындағы маман сертификаты бар адамдар мамандығы бойынша жұмыс өтілінде үш жылдан астам үзіліс болған кезде тиісті мамандық бойынша жұмысқа уәкілетті орган аккредиттеген ұйымда біліктілігін арттырғаннан, тағылымдамадан өткеннен және кәсіптік даярлығы бағаланғаннан кейін жіберіледі.

4. Денсаулық сақтау саласындағы маманның тиісті сертификаты болмаса:

1) тәлімгердің қадағалауымен клиникалық практикаға (пациенттермен жұмыс істеуге) жіберілетін резидент-дәрігерлерді және білім туралы танылған құжаттары бар шетелдік мамандарды қоспағанда, клиникалық практикамен айналысуға;

2) фармацевтикалық практикамен айналысуға;

3) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы қызметті жүзеге асыруға тыйым салынады.

5. Шетелдік мамандар кәсіптік медициналық қызметті жүзеге асыру үшін уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен "Назарбаев Университетіне" немесе оның медициналық ұйымдарына, Қазақстан Республикасы Президенті Іс Басқармасының медициналық ұйымдарына, сондай-ақ оқыту мақсатында қосымша білім берудің білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын және аккредиттелген университеттік ауруханалардың, денсаулық сақтау саласындағы білім беру ұйымдары клиникаларының базасындағы және резидентура базасындағы танылған аккредиттеу органдарының тізіліміне енгізілген аккредиттеу органдарында институционалдық аккредиттеуден өткен жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарына, ұлттық және ғылыми орталықтарға, ғылыми-зерттеу институттары мен жоғары медициналық колледждерге жіберіледі.

6. Денсаулық сақтау саласындағы маманды сертификаттауды жүргізу, шетелдік мамандарды қоса алғанда, денсаулық сақтау саласындағы маман сертификатының қолданысын растау қағидаларын, сондай-ақ Қазақстан Республикасынан тыс жерлерде медициналық білім алған адамды денсаулық сақтау саласындағы маманды сертификаттауға жіберу шарттарын уәкілетті орган әзірлейді және бекітеді.

7. Денсаулық сақтау саласындағы менеджерлерді сертификаттауды медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы мемлекеттік орган жүргізеді және ол басқару қызметін жүзеге асыруға қарамастан қолданылады.

8. Денсаулық сақтау саласындағы менеджер сертификатының қолданысы әрбір бес жыл сайын расталуға жатады.

Денсаулық сақтау саласындағы менеджер сертификатын растауды медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы мемлекеттік орган жүргізеді.

9. Денсаулық сақтау саласындағы менеджерді сертификаттауды жүргізу, денсаулық сақтау саласындағы менеджер сертификатының қолданысын растау қағидаларын уәкілетті орган әзірлейді және бекітеді.

10. Денсаулық сақтау саласындағы маман сертификатының қолданысын тоқтата тұру немесе одан айыру (кері қайтарып алу) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жүзеге асырылады.

Ескерту. 27-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 08.01.2021 № 410-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

5-тарау. ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ САЛАСЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК БАҚЫЛАУ МЕН ҚАДАҒАЛАУ

28-бап. Денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалау туралы жалпы ережелер

1. Қазақстан Республикасының заңнамасы талаптарының сақталуы мен орындалуын тексеруге, сондай-ақ денсаулық сақтау саласындағы құқық бұзушылықтардың алдын алуға, оларды анықтауға, жолын кесуге және жоюға бағытталған шаралар кешені денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалау жөніндегі мемлекеттік саясатты іске асыру деп танылады.

2. Мемлекеттік бақылау мен қадағалау:

1) медициналық қызметтер (көмек) көрсету;

2) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы;

3) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы салаларында жүзеге асырылады.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
3-тармақ жаңа редакцияда көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

3. Денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік қадағалау осы Кодекске және Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес жүзеге асырылады.

Денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік бақылау тексеру және профилактикалық бақылау нысанында жүзеге асырылады.

Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы тексеру және профилактикалық бақылау Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес жүзеге асырылады.

Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау осы Кодекске және Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес жүзеге асырылады.

Ескерту. 28-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

29-бап. Апелляциялық комиссияның шағымды қарау тәртібі

1. Медициналық қызметтер (көмек) көрсету, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы, дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы салаларында мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдар шығарған тексеру нәтижелері туралы актілерге және анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқамаға жоғары тұрған органға шағым жасалуы мүмкін.

2. Тексеру нәтижелері туралы актіге және анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқамаға шағым жоғары тұрған мемлекеттік орган басшысының атына беріледі.

3. Тексеру нәтижелері туралы актіге және анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқамаға шағымдарды қарау үшін жоғары тұрған мемлекеттік орган апелляциялық комиссия құрады, оның құрамына медициналық қызметтер (көмек) көрсету, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы, дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы салаларындағы мемлекеттік органдардың және Қазақстан Республикасының үкіметтік емес ұйымдарының өкілдері кіреді.

Апелляциялық комиссиялардың регламенттерін, ережелері мен құрамдарын тиісінше медициналық қызметтер (көмек) көрсету, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы, дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы салаларындағы мемлекеттік органдар айқындайды.

4. Медициналық қызметтер (көмек) көрсету, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы, дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы салаларындағы мемлекеттік органдардың тексеру нәтижелері туралы актісіне және анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқамасына шағымды апелляциялық комиссия шағым жасалатын мәселелер шегінде қарайды.

5. Тексеру нәтижелері туралы актіге және анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқамаға шағым тексеру нәтижелері туралы актіге қол қойылғаннан кейін он жұмыс күні ішінде беріледі.

6. Апелляциялық комиссияның шешімі ұсынымдық сипатта болады және жоғары тұрған мемлекеттік орган басшысының атына шығарылады. Апелляциялық комиссия шешімінің нәтижелері бойынша басшы тексеру нәтижелері туралы актіні, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау қорытындысын және заңдылықты бұзушылықтарды жою туралы нұсқаманы Қазақстан Республикасы Кәсіпкерлік кодексінің 156-бабына сәйкес жарамсыз деп тану және олардың күшін жою туралы шешім қабылдауға құқылы.

7. Апелляциялық комиссия жыл сайын тексеру нәтижелері туралы актілерге және бұзушылықтарды жою туралы нұсқамаларға шағымдарды қарау нәтижелеріне қорыту жүргізеді және Қазақстан Республикасының заңнамасын жетілдіру жөнінде ұсынымдарды тұжырымдайды.

8. Жоғары тұрған орган шағымды қанағаттандырмаған жағдайда, тексеру нәтижелері туралы актіге және заңдылықты бұзушылықтарды жою туралы нұсқамаға сотқа шағым жасалуы мүмкін.

9. Коммерциялық және заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын мәліметтер, сондай-ақ құпия ақпарат тиісінше медициналық қызметтер (көмек) көрсету, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы, дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы салаларындағы мемлекеттік органдар әзірлейтін және бекітетін қағидаларға сәйкес, тексеру нәтижелері туралы актіге және заңдылықты бұзушылықтар жою туралы нұсқамаға шағымды қарау кезінде шағымды берген адамның жазбаша рұқсаты алынбастан, апелляциялық комиссиялардың мүшелеріне беріледі.

1-параграф. Медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы мемлекеттік бақылау

30-бап. Медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы мемлекеттік бақылау

1. Медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы мемлекеттік бақылау денсаулық сақтау субъектілерінің Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарының алдын алуға, оларды анықтауға, жолын кесуге және жоюға бағытталған.

2. Медициналық қызметтер (көмек) көрсететін жеке және заңды тұлғалар медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы мемлекеттік бақылау субъектілері болып табылады.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
3-тармақтың бірінші бөлігі жаңа редакцияда көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

3. Медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы мемлекеттік бақылау объектілері екі топқа бөлінеді:

1) мәні жоғары объектілер;

2) мәні болмашы объектілер.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
3-тармақтың екінші бөлігіне өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

Медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы мемлекеттік бақылауға жататын мәні жоғары және болмашы объектілердің тізбесін медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы мемлекеттік орган кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органмен келісу бойынша бекітеді.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
4-тармақ жаңа редакцияда көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

4. Медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы мемлекеттік бақылау объектілеріне қатысты бақылау Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес тексеру және профилактикалық бақылау нысанында жүзеге асырылады.

5. Алып тасталды – ҚР 21.05.2022 № 123-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
ЗҚАИ-ның ескертпесі!
6-тармақпен толықтыру көзделген – ҚР 19.04.2024 № 74-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
Ескерту. 30-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 21.05.2022 № 123-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

31-бап. Медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдар

1. Мыналар:

1) Қазақстан Республикасының бас мемлекеттік медициналық инспекторы және (немесе) оның орынбасары;

2) медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы мемлекеттік органның басшысы айқындайтын, тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктердің бас мемлекеттік медициналық инспекторлары мен олардың орынбасарлары;

3) медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы мемлекеттік органның мамандары медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдар болып табылады.

2. Тиісті саладағы жоғары тұрған бас мемлекеттік медициналық инспектор төмен тұрған лауазымды адамдардың әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) жеке және (немесе) заңды тұлғалардың арызы (шағымы) бойынша шешім шығарылғанға дейін олар қабылдайтын актілердің орындалуын тоқтата тұруға, күшін жоюға не оларды кері қайтарып алуға құқылы.

32-бап. Медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру кезіндегі лауазымды адамдардың құқықтары

1. Медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласында мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдардың Қазақстан Республикасы Кәсіпкерлік кодексінің 154-бабының 1-тармағында көзделген құқықтардан бөлек, мыналарға:

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
1) тармақшаға өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

1) медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыруға денсаулық сақтау саласындағы тәуелсіз сарапшыларды тартуға;

2) денсаулық сақтау субъектісінен халыққа медициналық көмек көрсету мәселелері бойынша қажетті ақпаратты сұратуға және алуға;

3) медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласында бақылау жүргізуге қажетті құжаттардың көшірмелерін жасауға және денсаулық сақтау субъектісінің медициналық ақпараттық жүйесінен тиісті деректерді (электрондық денсаулық паспорттары, электрондық карталар және оларға енгізілген өзгерістер туралы егжей-тегжейлі есептер) алуға;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
4) тармақшаға өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

4) денсаулық сақтау саласындағы тәуелсіз сарапшыларды тарта отырып, комиссия құруға бастамашылық жасауға құқығы бар.

2. Профилактикалық бақылау, тексеру және тергеп-тексеру нысанында мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдарға профилактикалық бақылаудың, тексерудің немесе тергеп-тексерудің нысанасына жатпайтын талаптар қоюға және өтініштермен жүгінуге тыйым салынады.

3. Медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдар медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы мемлекеттік бақылау нәтижелері бойынша шешімдер қабылдау үшін Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасының анықталған бұзушылықтарына қарай мынадай актілерді шығарады:

1) денсаулық сақтау субъектісін тексеру нәтижелері туралы акт - медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адам субъектінің (объектінің) медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы нормативтік құқықтық актілердің талаптарына сәйкестігін тексеру, оны профилактикалық бақылау нәтижелері бойынша беретін құжат;

2) медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы нормативтік құқықтық актілердің талаптарын бұзушылықтарды жою туралы нұсқама;

3) бас мемлекеттік медициналық инспекторлардың:

төмен тұрған лауазымды адамдар қабылдаған актілердің орындалуын тоқтата тұру немесе күшін жою не оларды кері қайтарып алу;

медицина қызметкерлерін жұмыстан уақытша шеттету;

Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес дара кәсіпкердің немесе заңды тұлғаның қызметін немесе жекелеген қызмет түрлерін тоқтата тұру туралы қаулылары.

4. Қазақстан Республикасының бас мемлекеттік медициналық инспекторы және (немесе) оның орынбасары тексеру нәтижесі негізінде облыстың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органының басшысына нұсқама шығаруға құқылы.

Ескерту. 32-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

33-бап. Медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру кезінде тексерулер жүргізудің ерекше тәртібі

Ескерту. 33-бап алып тасталды – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

34-бап. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы профилактикалық бақылау

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
1-тармаққа өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

1. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы профилактикалық бақылау ақпараттық жүйелерден алынған деректерді, сондай-ақ бақылау субъектісінің (объектісінің) қызметі туралы басқа да мәліметтерді талдау және салыстыру арқылы камералдық бақылау түрінде жүргізіледі.

2. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылаудың мақсаттары бұзушылықтарды уақтылы анықтау, олардың жолын кесу және оларға жол бермеу, денсаулық сақтау субъектілеріне (объектілеріне) бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау нәтижелері бойынша медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы мемлекеттік орган анықтаған бұзушылықтарды дербес өзі жою құқығын беру және оларға әкімшілік жүктемені төмендету болып табылады.

3. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы профилактикалық бақылау тоқсанына бір реттен жиілетпей жүргізіледі.

4. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы профилактикалық бақылау нәтижелері бойынша бұзушылықтар анықталған жағдайда, анықталған бұзушылықтарды жою туралы ұсыным ресімделеді. Анықталған бұзушылықтарды жою туралы ұсынымның нысанын медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы мемлекеттік орган белгілейді.

5. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы профилактикалық бақылау барысында анықталған бұзушылықтарды жою туралы ұсыным бұзушылықтар анықталған күннен бастап жеті жұмыс күнінен кешіктірілмейтін мерзімде бақылау субъектісіне (объектісіне) мынадай тәсілдердің бірімен:

1) хабарламасы бар тапсырысты хатпен пошта арқылы жіберіледі;

2) оның өкіліне және (немесе) бақылау субъектісінің (объектісінің) лауазымды адамына қол қойғызып табыс етіледі;

3) "электрондық үкімет" веб-порталындағы пайдаланушының жеке кабинетіне электрондық тәсілмен жіберіледі.

6. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы профилактикалық бақылау барысында анықталған бұзушылықтарды жою туралы ұсынымда көрсетілген, анықталған бұзушылықтарды ұсыным табыс етілген (алынған) күннен кейінгі күннен бастап отыз жұмыс күні ішінде тиісінше жою бақылау субъектісінің (объектісінің) ұсынымды орындауы болып танылады.

7. Бақылау субъектісі (объектісі) ұсынымда көрсетілген бұзушылықтармен келіспеген жағдайда, ұсыным табыс етілген (алынған) күннен кейінгі күннен бастап бес жұмыс күні ішінде медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы мемлекеттік органға қарсылық жіберуге құқылы.

8. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы профилактикалық бақылау барысында анықталған бұзушылықтарды жою туралы ұсынымды белгіленген мерзімде орындамау бақылау субъектісін (объектісін) бақылау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы профилактикалық бақылау үшін іріктеп алуға негіз болып табылады.

Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау нәтижелері медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы мемлекеттік органның және оның аумақтық бөлімшелерінің бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылауды арнайы тіркеу журналында есепке алуына жатады, ол нөмірленген, тігілген және медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы мемлекеттік органның немесе оның аумақтық бөлімшесінің мөрімен бекемделген болуға тиіс.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
34-1-баппен толықтыру көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

35-бап. Медициналық көрсетілетін қызметтер (көмек) сапасына сараптама

1. Медициналық көрсетілетін қызметтер (көмек) сапасына сараптама - жеке және заңды тұлғалар ұсынатын медициналық көрсетілетін қызметтер сапасының деңгейі бойынша қорытынды шығару үшін медициналық көрсетілетін қызметтердің тиімділігі, толықтылығы және стандарттарға сәйкестігі көрсеткішін көрсететін индикаторлар пайдаланыла отырып жүзеге асырылатын ұйымдастырушылық, талдамалық және практикалық іс-шаралардың жиынтығы.

2. Медициналық көрсетілетін қызметтер (көмек) сапасына сараптама ішкі және сыртқы сараптама болып бөлінеді.

3. Ішкі сараптаманы жүргізу үшін медициналық ұйымда пациентті қолдау және ішкі сараптама қызметі құрылады.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
3-тармақтың екінші бөлігіне өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 19.04.2024 № 74-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

Пациентті қолдау және ішкі сараптама қызметі медициналық ұйымның медициналық көмек көрсетуді ұйымдастыруына, клиникалық қызметіне ағымдағы талдауды, медициналық көмек көрсету тәртібі мен стандарттарды бұзу, медициналық оқыс оқиғалар фактілерін анықтауды, сондай-ақ пациенттердің жолданымдарын күнтізбелік бес күннен аспайтын мерзімде қарауды жүргізеді.

Сараптама нәтижелері бойынша медициналық ұйымның басшысына көрсетілетін медициналық кызметтер сапасының төмендеуінің анықталған себептері мен жағдайларын жою жөнінде ұсыныстар енгізіледі.

4. Медициналық көрсетілетін қызметтер (көмек) сапасына сыртқы сараптаманы:

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
1) тармақшаға өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

1) медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы мемлекеттік орган, оның ішінде денсаулық сақтау саласындағы тәуелсіз сарапшыларды тарта отырып;

2) әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры медициналық көрсетілетін қызметтердің сапасы мен көлемі жөніндегі шарттық міндеттемелерді орындау мониторингі шеңберінде жүргізеді.

Денсаулық сақтау субъектісі медициналық көрсетілетін қызметтердің сапасы мен көлемі жөніндегі шарттық міндеттемелер мониторингінің нәтижелерімен келіспеген жағдайда, мониторинг нәтижелеріне медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы мемлекеттік органға шағым жасалуы мүмкін;

2-1) денсаулық сақтауды жергілікті мемлекеттік басқару органдары қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторлары мен мекемелерінде ұсталатын адамдарға медициналық көмек көрсететін медициналық ұйымдарға қатысты жүргізеді.

Денсаулық сақтау субъектісі медициналық көрсетілетін қызметтердің сапасы мен көлемі бойынша шарттық міндеттемелерге мониторинг нәтижелерімен келіспеген жағдайда, мониторинг нәтижелеріне медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы мемлекеттік органға шағым жасауы мүмкін;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
3) тармақшаға өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

3) денсаулық сақтау саласындағы тәуелсіз сарапшылар өздерін жеке немесе заңды тұлғалар шарт негізінде тартқан кезде;

4) Қазақстан Республикасы Президенті Іс Басқармасының ведомствосы ведомстволық бағынысты ұйымдарға қатысты жүргізеді.

Медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы мемлекеттік орган және әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры жүргізген медициналық қызметтер (көмек) сапасына сыртқы сараптама нәтижелері бойынша медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы мемлекеттік орган медициналық қызметтер (көмек) көрсетуді жетілдіру жөніндегі ұсыныстарды тұжырымдау үшін талдау жүргізеді.

5. Медициналық көрсетілетін қызметтер (көмек) сапасына ішкі және сыртқы сараптамаларды ұйымдастыру мен жүргізу тәртібін уәкілетті орган белгілейді.

Ескерту. 35-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.07.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

2-параграф. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалау

36-бап. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалау

1. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалау бақылау және қадағалау субъектілерінің Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасын, оның ішінде халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілерді бұзушылықтарының алдын алуға, анықтауға, олардың жолын кесуге және жоюға бағытталған.

2. Жеке және заңды тұлғалар, ғимараттар, құрылысжайлар, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалауға жататын өнім, жабдық, көлік құралдары, топырақ, су, ауа және қызметі, пайдаланылуы, тұтынылуы, қолданылуы мен іске асырылуы адамның денсаулық жағдайына және мекендеу ортасына зиян келтіруі мүмкін өзге де объектілер халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалау субъектілері (объектілері) болып табылады.

3. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалау объектілері (эпидемиялық мәні бар объектілер) екі топқа бөлінеді:

1) эпидемиялық мәні жоғары объектілер;

2) эпидемиялық мәні болмашы объектілер.

Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалауға жататын өнімдер мен эпидемиялық мәні бар объектілердің тізбесін халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органмен келісу бойынша бекітеді.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
4-тармақ жаңа редакцияда көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

4. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалау субъектілеріне (объектілеріне) қатысты бақылау мен қадағалау Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес тексеру, профилактикалық бақылау, тергеп-тексеру және қадағалау нысанында жүзеге асырылады.

4-1. Патогендігі I және (немесе) II топтардағы патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеу жүзеге асырылатын, эпидемиялық мәні жоғары ықтимал қауіпті биологиялық объектілерге қатысты халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы бақылау мен қадағалау Қазақстан Республикасының биологиялық қауіпсіздік саласындағы заңнамасында көзделген ерекшеліктер ескеріле отырып жүзеге асырылады.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
4-2, 4-3-тармақтармен толықтыру көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
5. Алып тасталды – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
Ескерту. 36-тармаққа өзгеріс енгізілді – ҚР 21.05.2022 № 123-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

37-бап. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүзеге асыратын лауазымды адамдар

1. Мыналар:

1) Қазақстан Республикасының бас мемлекеттік санитариялық дәрігері және (немесе) оның орынбасары;

2) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның басшысы айқындайтын, тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктердің (көліктегі) бас мемлекеттік санитариялық дәрігерлері, олардың орынбасарлары;

3) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның мамандары;

4) Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің, ұлттық қауіпсіздік және ішкі істер органдарының, Қазақстан Республикасы Президентінің Іс Басқармасы ведомствосының халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы қызметті жүзеге асыратын құрылымдық бөлімшелерінің бас мемлекеттік санитариялық дәрігерлері және олардың орынбасарлары, басшылары мен мамандары халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүзеге асыратын лауазымды адамдар болып табылады.

2. Тиісті аумақтағы жоғары тұрған бас мемлекеттік санитариялық дәрігер төмен тұрған лауазымды адамдардың әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) жеке және (немесе) заңды тұлғалардың арызы (шағымы) бойынша шешім шығарылғанға дейін олар қабылдаған актілердің орындалуын тоқтата тұруға, күшін жоюға не оларды кері қайтарып алуға құқылы.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
38-бап жаңа редакцияда көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

38-бап. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүзеге асыру кезіндегі лауазымды адамдардың құқықтары

1. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүзеге асыратын лауазымды адамдардың Қазақстан Республикасы Кәсіпкерлік кодексінің 154-бабының 1-тармағында және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген құқықтардан бөлек, мыналарға:

1) халықтың пайдалануы мен қолдануына, сондай-ақ кәсіпкерлік және (немесе) өзге де қызметте пайдалану мен қолдануға арналған өнімді:

техникалық регламенттердің талаптарына және (немесе) Еуразиялық экономикалық одақтың бірыңғай санитариялық-эпидемиологиялық және гигиеналық талаптарына сәйкес келмеген;

өнімді мемлекеттік тіркеу туралы куәлік болмаған;

жалған өнім анықталған;

жарамдылық және (немесе) сақтау мерзімі белгіленбеген, жарамдылық және (немесе) сақтау мерзімі өткен;

жәндіктер, кеміргіштер және олардың сол өнімде болған іздері анықталған;

инфекциялық аурулардың немесе жаппай инфекциялық емес аурулар мен уланулардың пайда болу және таралу қаупін төндірген, оның ішінде санитариялық-эпидемиологиялық сараптаманың нәтижелері бойынша ол адамның денсаулығы мен мекендеу ортасы үшін қауіпті деп танылған кезде Қазақстан Республикасының аумағына әкелуге, онда қолдануға және өткізуге тыйым салуға;

2) халықтың пайдалануына, қолдануына, сондай-ақ кәсіпкерлік және (немесе) өзге де қызметте пайдалануға, қолдануға арналған өнімді:

өндіріс объектілері мен технологиялары халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілерге сәйкес келмеген;

эпидемиялық мәні жоғары объектіге санитариялық-эпидемиологиялық қорытынды болмаған;

мәні болмашы объектінің қызметі (пайдаланылуы) бойынша хабарлама болмаған;

өнімді өндірудің технологиялық процесін сақтауға қажетті өндірістік және технологиялық жабдық, аппаратура, мүкәммал болмаған;

өндіріске алғаш рет ендірілетін және бұрын пайдаланылмаған заттар мен олардың негізінде дайындалатын материалдар мен препараттардың мемлекеттік тіркеуі болмаған;

тыйым салынған тағамдық қоспалар, ингредиенттер мен шикізаттар пайдаланылған;

инфекциялық аурулардың немесе жаппай инфекциялық емес аурулар мен уланулардың пайда болу және таралу қаупі төнген кезде өндіруге тыйым салуға;

3) халықтың декреттелген топтарына жататын, инфекциялық және паразиттік аурулардың көзі болып табылатын, сондай-ақ міндетті медициналық қарап-тексеруден уақтылы өтпеген адамдарды зертханалық зерттеу нәтижесін және толық санация мен міндетті медициналық қарап-тексеруден өткенін растайтын маман қорытындысы алынғанға дейін жұмыстан уақытша шеттету туралы қаулылар шығаруға;

4) тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктерде (жекелеген объектілерде) шектеу іс-шараларын, оның ішінде карантин белгілеуге;

5) инфекциялық және паразиттік ауруларды таратудың ықтимал көздері болып табылатын, сондай-ақ инфекциялық науқастармен араласып жүрген адамдарды толық санацияны растайтын зертханалық зерттеп-қарау нәтижелері алынғанға дейін жұмыстан шеттете отырып, медициналық зерттеп-қарауға жіберуге;

6) инфекциялық және паразиттік аурулардың көздері болып табылатын адамдарды көрсетілімдер бойынша емдеуге жатқызуға жіберуге;

7) халыққа міндетті вакциналауды, үй-жайларда және көлік құралдарында, аумақтарда, инфекциялық және паразиттік аурулар ошақтарында профилактикалық және ошақтық дезинфекция, дезинсекция мен дератизация жүргізуді талап етуге;

8) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалауға жататын жекелеген жұмыс түрлерін, объектілердің қызметін (пайдаланылуын) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілерді, гигиеналық нормативтерді және (немесе) техникалық регламенттерді бұзушылықтар жойылғанға дейін Қазақстан Республикасының әкімшілік құқық бұзушылық туралы заңнамасына сәйкес тоқтата тұруға;

9) адамдардың өмірі мен денсаулығы үшін қауіпті деп танылған жағдайда шикізаттың, өнімнің, химиялық заттардың, технологиялық жабдықтың, тетіктердің, процестердің, құрал-саймандардың жаңа түрлерін өндіруге, қолдануға және өткізуге тыйым салуға;

10) санитариялық-эпидемиологиялық сараптама жүргізу үшін сараптама объектісінің қоршаған орта мен халық денсаулығына әсерін бағалауды зерделеуге қажетті материалдарды сұратуға, сондай-ақ өнім қауіпсіздігінің мониторингі шеңберінде жүргізілетін іріктеуді қоспағанда, осы өнімнің құнын өтеместен, сараптама жүргізуге жеткілікті және оған қажетті көлемнен аспайтын мөлшерде өнімнің сынамасын алуға және үлгілерін іріктеуді жүргізуге;

11) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы мәселелерін қозғайтын құқықтық актілерді халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілерге сәйкес келтіру туралы талап қоюға;

12) Қазақстан Республикасының аумағында халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы радиациялық бақылауды жүзеге асыруға;

13) санитариялық-қорғаныш аймақтарын: жұмыс істеп тұрған объектілер үшін алдын ала (есептік) санитариялық-қорғаныш аймақтарын, белгіленген (түбегейлі) өлшемдерін белгілеуге және олардың өлшемдерін өзгертуге;

14) жеке немесе заңды тұлғалар халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүзеге асыратын лауазымды адамдардың актілерін орындамаған немесе тиісінше орындамаған кезде сотқа жүгінуге;

15) халықтың инфекциялық және паразиттік аурулары, уланулары кезінде халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган бекіткен, мамандарды тарту қағидаларына сәйкес денсаулық сақтау ұйымдарының мамандарын санитариялық-эпидемияға қарсы және санитариялық-профилактикалық іс-шараларды жүзеге асыруға тартуға құқығы бар.

2. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүзеге асыратын лауазымды адамдар халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалау нәтижелері бойынша шешімдер қабылдау үшін халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілердің анықталған бұзушылықтарына қарай мынадай актілерді шығарады:

1) тексеру нәтижелері туралы акт - халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүзеге асыратын лауазымды адам оның халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілердің талаптарына сәйкестігін тексеру нәтижелері бойынша беретін құжат;

2) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілердің талаптарын бұзушылықтарды жою туралы нұсқама;

3) бас мемлекеттік санитариялық дәрігерлердің:

санитариялық-эпидемияға қарсы және санитариялық-профилактикалық іс-шараларды жүргізу;

жеке тұлғаларды жұмыстан уақытша шеттету;

халықтың пайдалануы мен қолдануына, сондай-ақ кәсіпкерлік және (немесе) өзге де қызметте пайдалану мен қолдануға арналған, адамның денсаулығына зиянды әсер ететін өнімді әкелуге, өндіруге, қолдануға және өткізуге тыйым салу;

адамдардың өмірі мен денсаулығына және мекендеу ортасына қауіпті деп танылған жағдайда, шикізаттың, өнімнің, химиялық заттардың, технологиялық жабдықтың, тетіктердің, процестердің, құрал-саймандардың жаңа түрлерін өндіруге, қолдануға және өткізуге тыйым салу;

денсаулық сақтау саласындағы рұқсат беру құжатының қолданысын тоқтата тұру;

Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес дара кәсіпкердің немесе заңды тұлғаның қызметін немесе жекелеген қызмет түрлерін тоқтата тұру;

тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктерде (жекелеген объектілерде) шектеу іс-шараларын, оның ішінде карантин енгізу туралы қаулылары.

39-бап. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүзеге асыратын лауазымды адамдарды әлеуметтік қорғау

Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүзеге асыратын лауазымды адамдарының Қазақстан Республикасының Үкіметі Қазақстан Республикасының Президентімен келісу бойынша бекітетін, мемлекеттік бюджет есебінен ұсталатын барлық органдар үшін жұмыскерлердің еңбегіне ақы төлеудің бірыңғай жүйесіне сәйкес лауазымдық айлықақыларына үстемеақыға құқығы бар.

40-бап. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүзеге асыру кезінде тексерулер жүргізудің ерекше тәртібі

Ескерту. Алып тасталды – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

41-бап. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы жоспардан тыс тексеру түріндегі мемлекеттік бақылау мен қадағалау

1. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы жоспардан тыс тексеру түріндегі мемлекеттік бақылау мен қадағалау Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес жүзеге асырылады.

2. Жоспардан тыс тексерулер халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалауға жататын эпидемиялық мәні бар объектілерге қатысты жүргізіледі.

42-бап. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы профилактикалық бақылау

Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы профилактикалық бақылау Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес жүзеге асырылады.

Ескерту. 42-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
ЗҚАИ-ның ескертпесі!
42-1-баппен толықтыру көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
ЗҚАИ-ның ескертпесі!
43-бап жаңа редакцияда көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

43-бап. Өнiмді іріктеу және оған санитариялық-эпидемиялогиялық сараптама жүргізу

1. Өнімді (тауарларды) іріктеу және оған санитариялық-эпидемиологиялық сараптама халықтың санитариялық-эпдемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілердің талаптарына сәйкес келмейтін өнімнің әкелінуін, өндірілуін, қолданылуын және өткізілуін анықтау, олардың алдын алу және жолын кесу үшін кәсіпкерлік субъектісін алдын ала хабардар етпестен жүргізіледі.

Санитариялық-эпидемиологиялық сараптаманы жүргізу үшін өнімді іріктеуді халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның лауазымды адамдары жүргізеді және ол өнімді сатып алу фактісін растайтын құжатпен куәландырылады.

Халықтың санитариялық-эпдемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган санитариялық-эпидемиологиялық сараптама нәтижелері бойынша халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілердің талаптарына сәйкес келмейтін өнімді анықтаған кезде адам өміріне, денсаулығына және оның мекендеу ортасына қауіпті өнім анықталып, соларға қатысты Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес объектілерге жоспардан тыс тексеру жүргізілетін жағдайларды қоспағанда, бұзушылықтарды жою тәртібін міндетті түрде түсіндіре отырып, әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттама жасамай, бұзушылықтарды жою туралы нұсқама жасайды.

2. Өнімді іріктеу және оған санитариялық-эпидемиологиялық сараптама жүргізу нәтижелері бойынша халыққа сәйкес келмейтін өнімді тұтынуға және өткізуге байланысты ықтимал тәуекелдер туралы ақпарат беру үшін халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның ресми интернет-ресурсында Сәйкес келмейтін өнім тізілімі орналастырылады.

44-бап. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы профилактикалық бақылау

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
1-тармақ жаңа редакцияда көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

1. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы профилактикалық бақылау ақпараттық жүйелерден алынған деректерді, сондай-ақ бақылау мен қадағалау субъектісінің (объектісінің) қызметі туралы басқа да мәліметтерді талдау және салыстыру арқылы жүргізіледі.

2. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы профилактикалық бақылаудың мақсаттары:

1) бұзушылықтарды уақтылы анықтау, олардың жолын кесу және оларға жол бермеу, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау нәтижелері бойынша халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган анықтаған бұзушылықтарды өз бетінше жою құқығын бақылау мен қадағалау субъектілеріне (объектілеріне) беру;

2) оларға әкімшілік жүктемені азайту;

3) өнім мен көрсетілетін қызметтер қауіпсіздігінің нысаналы көрсеткіштеріне, қоршаған ортаның сапасына қатысты және өнімге, көрсетілетін қызметтерге және қоршаған ортаға ықтимал әсер ететін өндірістік процестерді реттеу құралдарына қатысты шешімдер қабылдау үшін мекендеу ортасының адамның денсаулығына әсері туралы анық ақпаратты алу;

4) уланулардың туындауы мен инфекциялық аурулар, кәсіптік аурулар тұтануының алдын алу бойынша орындалатын іс-шаралардың тиімділігін бағалау, олардың туындауын болжау мүмкіндігі;

5) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілер талаптарының сақталуын қамтамасыз ету;

6) штаттан тыс ахуалдарға жедел алдын ала отырып ден қою;

7) басшылар мен жұмыскерлердің санитариялық-гигиеналық хабардар болуы мен жауапкершілігінің неғұрлым жоғары деңгейін қалыптастыру;

8) жұртшылыққа қоғамдық денсаулықты сақтау жөніндегі субъектілердің (объектілердің) қызметі және халықтың денсаулығы үшін тәуекелдер туралы хабар беру болып табылады.

3. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы профилактикалық бақылау тоқсанына бір реттен жиілетпей жүргізіледі.

4. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы профилактикалық бақылау нәтижелері бойынша бұзушылықтар анықталған жағдайда, камералдық бақылауды қоспағанда, анықталған бұзушылықтарды жою туралы ұсыным ресімделеді. Анықталған бұзушылықтарды жою туралы ұсынымның нысанын халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган белгілейді.

5. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы профилактикалық бақылау барысында анықталған бұзушылықтарды жою туралы ұсыным бұзушылықтар анықталған күннен бастап жеті жұмыс күнінен кешіктірілмейтін мерзімде бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) мынадай тәсілдердің бірімен:

1) хабарламасы бар тапсырысты хатпен пошта арқылы жіберіледі;

2) бақылау мен қадағалау субъектісінің (объектісінің) өкіліне немесе лауазымды адамына қолын қойғызып табыс етіледі;

3) "электрондық үкімет" веб-порталындағы пайдаланушының жеке кабинетіне электрондық тәсілмен жіберіледі.

6. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы профилактикалық бақылау барысында анықталған бұзушылықтарды жою туралы ұсынымда көрсетілген, анықталған бұзушылықтарды ұсыным табыс етілген (алынған) күннен кейінгі күннен бастап отыз жұмыс күні ішінде тиісінше жою бақылау мен қадағалау субъектісінің (объектісінің) ұсынымды орындауы деп танылады.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
6-1-тармақпен толықтыру көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

7. Бақылау субъектісі (объектісі) анықталған бұзушылықтарды жою туралы ұсынымда көрсетілген бұзушылықтармен келіспеген жағдайда, анықталған бұзушылықтарды жою туралы ұсыным табыс етілген (алынған) күннен кейінгі күннен бастап бес жұмыс күні ішінде халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органға қарсылық жіберуге құқылы.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
8-тармаққа өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

8. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы профилактикалық бақылау барысында анықталған бұзушылықтарды жою туралы ұсынымды белгіленген мерзімде орындамау бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау үшін бақылау мен қадағалау субъектісін (объектісін) іріктеуге негіз болып табылады.

9. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау нәтижелері халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның және оның аумақтық бөлімшелерінің бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылауды арнаулы тіркеу журналында есепке алуына жатады, ол нөмірленуге, тігілуге және халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның немесе оның аумақтық бөлімшесінің мөрімен бекемделуге тиіс.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
10-тармақпен толықтыру көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
Ескерту. 44-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
ЗҚАИ-ның ескертпесі!
45-бап жаңа редакцияда көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

45-бап. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы профилактикалық бақылаудың түрлері

Ескерту. 45-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

1. Камералдық бақылау сыртқы экономикалық қызметке қатысушылар туралы, өнімге сынау жүргізуге, оның сәйкестігін растауға немесе өнімнің сәйкестігі туралы декларацияны тіркеуге, сәйкестікті растау нәтижелерін тануға жүгінген өтініш берушілер туралы, сынақ нәтижелері туралы, сондай-ақ кеден органдары, техникалық реттеу саласындағы уәкілетті орган халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органға ұсынатын, өнім сәйкестігінің дәлелдемелері ретінде ұсынылған өзге де құжаттарда қамтылған мәліметтерді зерделеу мен талдау негізінде жүзеге асырылады.

Сыртқы экономикалық қызметке қатысушылар, сәйкестікті растау жөніндегі органдар, сынақ зертханалары (орталықтары), өнімнің Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкестігін декларациялайтын жеке кәсіпкерлік субъектілері камералдық бақылау объектілері болып табылады.

Камералдық бақылауды жүзеге асыруға қажетті мәліметтердің тізбесін, сондай-ақ оларды кеден органдарының, техникалық реттеу саласындағы уәкілетті органның, сәйкестікті растау жөніндегі органдардың және сынақ зертханаларының (орталықтарының) ұсыну тәртібін халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган айқындайды.

Сыртқы экономикалық қызметке қатысушылар, олар әкелетін өнім және әкелінетін өнімнің сәйкестігін растау жөніндегі құжаттар туралы мәліметтерді кеден органдары ұсынады.

Өнімге сынақ жүргізуге, оның сәйкестігін растауға немесе өнімнің сәйкестігі туралы декларацияны тіркеуге, сәйкестікті растау нәтижелерін тануға жүгінген өтініш берушілер туралы, сынақ нәтижелері туралы, сондай-ақ өнім сәйкестігінің дәлелдемелері ретінде ұсынылған өзге де құжаттарда қамтылған мәліметтерді техникалық реттеу саласындағы уәкілетті орган, сәйкестікті растау жөніндегі органдар және сынақ зертханалары (орталықтары) ұсынады.

Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган камералдық бақылаудың нәтижелері бойынша халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілердің, гигиеналық нормативтердің және (немесе) техникалық регламенттердің талаптарын бұзушылық анықталған кезде, оның ішінде әкелінген өнім мен әкелінген өнімге сәйкестікті растау жөнінде берілген, тіркелген, танылған құжаттар арасындағы мәліметтерді салыстырып талдау негізінде камералдық бақылау субъектілеріне қатысты мынадай шараларды қабылдайды:

1) сыртқы экономикалық қызметке қатысушылардың және Қазақстан Республикасының аумағына өнімді әкелумен және (немесе) өткізумен айналысатын, өнімнің Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкестігін декларациялайтын жеке кәсіпкерлік субъектілерінің атына халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілердің талаптарын бұзушылықты жою тәртібін міндетті түрде түсіндіре отырып, оны жою туралы нұсқама жібереді;

2) техникалық реттеу саласындағы уәкілетті органның атына Қазақстан Республикасының техникалық реттеу саласындағы заңнамасының талаптарын бұзушылық фактілерін көрсете отырып, ақпарат жібереді.

2. Санитариялық-эпидемиологиялық аудит нәтижелерінің мониторингі:

1) жүргізілген санитариялық-эпидемиологиялық аудит туралы берілген ақпаратқа;

2) объектінің халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілерге сәйкестігі туралы ұсынылған аудиторлық қорытындыларға жүргізіледі.

Санитариялық-эпидемиологиялық аудит нәтижелерінің мониторингі шеңберінде объектінің халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілерге сәйкестігі туралы аудиторлық қорытындының толық толтырылуына талдау жүргізіледі.

Санитариялық-эпидемиологиялық аудит нәтижелерінің мониторингі жарты жылда бір рет жүргізіледі.

3. Өндірістік бақылау нәтижелерінің мониторингі эпидемиялық мәні бар объектілерде жүргізілген өндірістік бақылау нәтижелері туралы және тексерулердің, бару арқылы профилактикалық бақылаудың қорытындылары бойынша берілетін мәліметтерге негізделеді.

Субъект (объект) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілерге сәйкес өндірістік бақылау нәтижелері бойынша ішкі есепке алуды жүргізеді, мерзімдік есептерді қалыптастырады және ұсынады.

Өндірістік бақылау нәтижелерінің мониторингі жарты жылда бір рет жүргізіледі.

4. Хабарламалар мониторингі "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген тәртіппен қызметтің басталғаны және тоқтатылғаны туралы хабардар еткен жеке және заңды тұлғалардан келіп түскен хабарламаларды, сондай-ақ жеке немесе заңды тұлғалардың келіп түскен жолданымдарын, тексерулердің және профилактикалық бақылаудың нәтижелерін талдау негізінде жүргізіледі.

Хабарламалар мониторингі жарты жылда кемінде бір рет жүргізіледі.

5. Санитариялық-эпидемиологиялық мониторинг халықтың денсаулығы мен мекендеу ортасының жай-күйін байқаудың, оларды талдаудың, бағалау мен болжаудың, сондай-ақ халықтың денсаулық жағдайы мен мекендеу ортасы факторларының әсер етуі арасындағы себеп-салдарлық байланыстарды айқындаудың мемлекеттік жүйесі болып табылады.

Талдау, бағалау мен болжау - инфекциялық және паразиттік ауруларды қоздырғыштардың немесе таратушылардың ену және таралу ықтималдығын, сондай-ақ қоршаған орта факторларының халықтың денсаулық жағлайына жағымсыз әсерін және осыған байланысты ықтимал медициналық-биологиялық және экономикалық салдарларды негіздеп бағалау.

Санитариялық-эпидемиологиялық мониторинг шеңберінде сыртқы орта объектілерінде (су, топырақ, атмосфералық ауа) сынамаларды іріктеу тоқсанына кемінде бір рет жүргізіледі.

Ескерту. 45-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); 21.05.2022 № 123-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
ЗҚАИ-ның ескертпесі!
45-1-баппен толықтыру көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

46-бап. Санитариялық-эпидемиологиялық сараптама

1. Санитариялық-эпидемиологиялық сараптама - органолептикалық, санитариялық-гигиеналық, микробиологиялық, вирусологиялық, паразитологиялық, санитариялық-химиялық, иммундық-биологиялық, молекулалық-генетикалық, токсикологиялық, радиологиялық, радиометриялық, дозиметриялық өлшеулердің, электрмагнит өрістері мен физикалық факторларды өлшеулердің, басқа да зерттеулер мен сынақтардың кешені, сондай-ақ жобалардың, өнімнің, кәсіпкерлік және (немесе) өзге де қызмет объектілерінің халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілерге сәйкестігін бағалау мақсатында жобалардың сараптамасы.

2. Жобалардың санитариялық-эпидемиологиялық сараптамасын қоспағанда, санитариялық-эпидемиологиялық сараптаманы санитариялық-эпидемиологиялық қызметтің мемлекеттік органдары мен ұйымдары құзыреттері шегінде санитариялық-эпидемиологиялық қызметтің, кеден органдарының лауазымды адамдарының қаулылары немесе нұсқамалары мен жеке немесе заңды тұлғалардың өтініштері бойынша жүргізеді.

Санитариялық-эпидемиологиялық сараптама мемлекеттік материалдық резервте сақтаудағы, жарамдылық мерзімі өткен тағамдық өнімдерді кәдеге жаратуды жүргізу мүмкіндігін айқындау үшін жүргізіледі.

Жобалардың санитариялық-эпидемиологиялық сараптамасы - жобалар сараптамасының жаңа объектілер салуға немесе қолданыстағы объектілерді реконструкциялауға (кеңейтуге, техникалық қайта жарақтандыруға, жаңғыртуға) және күрделі жөндеуге арналған жобалардың (техникалық-экономикалық негіздемелердің және жобалау-сметалық құжаттаманың) кешенді ведомстводан тыс сараптамасының, қала құрылысы жобаларының кешенді қала құрылысы сараптамасының құрамында жүргізілетін бөлігі.

Эпидемиялық мәні бар объектілер құрылысы жобаларының, сондай-ақ қала құрылысы жобаларының санитариялық-эпидемиологиялық сараптамасын Қазақстан Республикасының сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы заңнамасында белгіленген тәртіппен аттестатталған сарапшылар жүзеге асырады.

Санитариялық-эпидемиологиялық зертханалық зерттеулер бөлігінде санитариялық-эпидемиологиялық сараптаманы халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік ұйымдар жүргізеді.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
2-1-тармақпен толықтыру көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

3. Құрылыс жобаларының санитариялық-эпидемиологиялық сараптамаcын:

1) эпидемиялық мәні бар объектілердің құрылысына арналған жобалар (есептік (алдын ала) санитариялық қорғаныш аймағының өлшемін белгілей отырып, техникалық-экономикалық негіздемелер мен жобалау-сметалық құжаттама) бойынша кешенді ведомстводан тыс сараптама құрамында мемлекеттік немесе аккредиттелген сараптама ұйымдары жүргізеді;

2) Қазақстан Республикасы Үкіметінің немесе облыстардың, республикалық маңызы бар қалалар мен астананың жергілікті өкілді органдарының бекітуіне жататын қала құрылысының жобалары бойынша жүргізіледі.

4. Осы баптың 3-тармағында көзделмеген жобалар бойынша санитариялық-эпидемиологиялық сараптаманы халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органдар, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы қызметті жүзеге асыратын өзге де мемлекеттік органдардың құрылымдық бөлімшелері:

1) өнеркәсіптік және азаматтық мақсаттағы объектілерге;

2) қоршаған ортаға, санитариялық қорғау аймақтарына және санитариялық-қорғаныш аймақтарына зиянды заттар мен физикалық факторлардың жол берілетін шекті шығарындылары мен жол берілетін шекті төгінділері бойынша нормативтік құжаттама жобаларына, шикізатқа және өнімге;

3) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалауға жататын өнімге, оның ішінде тағамдық өнімдердің жарамдылық мерзімдері мен сақтау шарттарын келісуге;

4) топыраққа, су қоймаларына және атмосфералық ауаға химиялық, биологиялық, токсикологиялық, радиологиялық жүктеме жөніндегі материалдарға жүргізеді.

47-бап. Санитариялық-эпидемиологиялық зертханалық зерттеулер жүргізу тәртібі

1. Санитариялық-эпидемиологиялық зертханалық зерттеулер санитариялық-эпидемиологиялық сараптаманың органолептикалық, санитариялық-гигиеналық, микробиологиялық, вирусологиялық, паразитологиялық, санитариялық-химиялық, иммундық-биологиялық, молекулалық-генетикалық, токсикологиялық, радиологиялық, радиометриялық, дозиметриялық өлшеулер, электромагнит өрістері мен физикалық факторларды өлшеулер, басқа да зерттеулер мен сынақтар жүргізуге байланысты бөлігі болып табылады.

Санитариялық-эпидемиологиялық зертханалық зерттеулердің тізбесі мен көлемдерін (санын) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган белгілейді.

2. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалауға жататын тағамдық өнімге санитариялық-эпидемиологиялық зертханалық зерттеулер мынадай:

1) жарамдылық мерзімінің өткені;

2) сапасыздықтың айқын белгілері (бүліну, ыдырау, ластану) анықталған жағдайда жүргізілмейді.

3. Санитариялық-эпидемиологиялық сараптаманың және ғылыми сараптаманың нәтижелері бойынша адамның немесе болашақ ұрпақтың денсаулығы үшін қауіпті деп танылған химиялық және биологиялық заттарды Қазақстан Республикасында қолдануға тыйым салынады.

Қазақстан Республикасында қолдануға тыйым салынған қауіпті химиялық, биологиялық заттардың тізілімі халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның ресми интернет-ресурсында жариялануға жатады.

4. Жеке немесе заңды тұлғалардың өтініштері бойынша санитариялық-эпидемиологиялық сараптама жүргізу үшін олар қаржыландыруды қамтамасыз етеді және қажетті құжаттаманы ұсынады.

48-бап. Санитариялық-эпидемиологиялық аудит

1. Санитариялық-эпидемиологиялық аудитті рұқсаттар мен хабарламалардың мемлекеттік электрондық тізіліміне енгізілген аудитор жүргізеді.

2. Санитариялық-эпидемиологиялық аудит халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалауға жататын объектілер иелерінің жолданымдары бойынша Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексіне сәйкес өтініш беруші мен аудитордың арасында жасалған санитариялық-эпидемиологиялық аудит жүргізуге арналған шарт негізінде жүргізіледі.

3. Аудиторлар жыл сайын есепті жылдан кейінгі оныншы қаңтарға қарай халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органға жүргізілген аудит туралы ақпаратты халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган бекіткен нысан бойынша беруге міндетті.

4. Санитариялық-эпидемиологиялық аудиттің нәтижелері объектінің сәйкестігі немесе сәйкес еместігі туралы тұжырымдары бар аудиторлық қорытындыда көрсетіледі.

5. Объектінің халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілердің талаптарына сәйкестігі туралы тұжырымдары бар аудиторлық қорытындыны аудитор аудит аяқталған кезден бастап бес жұмыс күнінен кешіктірмей халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның аумақтық бөлімшесіне ұсынады.

6. Санитариялық-эпидемиологиялық аудиттің нәтижелері эпидемиологиялық мәні жоғары объектілерді тексерулерден босатуға негіз болмайды.

49-бап. Санитариялық-эпидемиологиялық аудит жүргізу жөніндегі қызметті жүзеге асыратын аудиторларға қойылатын талаптар

1. Санитариялық-эпидемиологиялық аудит жүргізу үшін жеке және заңды тұлғалар мынадай біліктілік талаптарына сәйкес келуге тиіс:

1) жеке тұлғалар үшін:

санитариялық-эпидемиологиялық бейіндегі жоғары медициналық білімінің болуы;

тиісті мамандық бойынша кемінде он жыл жұмыс өтілі;

санитариялық-эпидемиологиялық аудит жүргізу жөніндегі қызметті жүзеге асыруға аккредиттеудің болуы;

2) заңды тұлғалар үшін - штатында осы тармақтың 1) тармақшасында белгіленген талаптарға сәйкес келетін білікті персоналдың болуы.

2. Жеке және заңды тұлғалар санитариялық-эпидемиологиялық аудит жүргізу жөніндегі қызметті бастағанға дейін және тоқтатқаннан кейін бұл туралы "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген тәртіппен халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органды хабардар етуге міндетті.

3. Санитариялық-эпидемиологиялық аудит жүргізу жөніндегі қызметті жүзеге асыратын аудиторлар:

1) аудиттің кешенді, объективті, сапалы жүргізілуін қамтамасыз етуге;

2) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілердің, өзге де нормативтік құқықтық актілердің талаптарын сақтауға;

3) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы аудитті мемлекеттік нормалау құжаттарының негізінде жүргізуге міндетті.

4. Аудитордың мыналарға санитариялық-эпидемиологиялық аудитті жүргізуіне тыйым салынады, олардың орындаушылары:

1) аудит жүргізілетін субъектімен еңбек қатынастарында тұрған немесе оның лауазымды адамдарының, сондай-ақ аудит жүргізілетін субъект акцияларының он және одан көп пайызын (жарғылық капиталға қатысу үлестерін) иеленетін акционердің (қатысушының) жақын туыстары немесе жекжаттары болып табылатын;

2) аудит жүргізілетін субъектімен жеке мүліктік мүдделерімен байланысты;

3) сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар жасағаны үшін санитариялық-эпидемиологиялық қадағалаудың мемлекеттік органдарынан және ұйымдарынан шығарылған.

5. Аудиторлар өз міндеттерін сапалы әрі тиісінше орындамағаны және объектінің халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілерге сәйкестігі туралы өздері берген аудиторлық қорытынды үшін Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауапты болады.

50-бап. Санитариялық-эпидемиологиялық аудит рәсімі

1. Санитариялық-эпидемиологиялық аудит рәсімі:

1) санитариялық-эпидемиологиялық аудит жүргізу туралы өтінішті тіркеуді;

2) өтініш беруші ұсынған құжаттарды алдын ала талдауды;

3) санитариялық-эпидемиологиялық аудит жүргізуге шарт жасасуды;

4) санитариялық-эпидемиологиялық аудиттің мақсаттарын белгілеуді;

5) санитариялық-эпидемиологиялық аудит жүргізу жоспарын жасауды;

6) санитариялық-эпидемиологиялық аудит жүргізуді (объектіні тексеру, материалдарды талдамалық өңдеу, жоспарланып отырған не жүзеге асырылып жатқан қызметтің қоғамдық денсаулыққа қауіптілік дәрежесіне, объектіні іске асыру негіздемелерінің жеткіліктілігі мен анықтығын салыстырып талдау және бағалау жүргізу);

7) аудиторлық қорытынды жасауды және оны өтініш берушіге ұсынуды қамтиды.

2. Санитариялық-эпидемиологиялық аудит жүргізу үшін өтініш беруші қаржыландыруды қамтамасыз етеді және мынадай құжаттарды ұсынады:

1) санитариялық-эпидемиологиялық аудит жүргізуге өтініш;

2) санитариялық-эпидемиологиялық аудитке жататын объектіге қатысты материалдар:

халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органдардың соңғы жылдағы зерттеп-қарау актілері (олар болмаған кезде - соңғылары);

объектінің халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілердің талаптарына сәйкестігі туралы санитариялық-эпидемиологиялық қорытынды немесе қызметтің басталғаны туралы хабарлама;

3) бар болса, санитариялық-эпидемиологиялық аудиттің алдыңғы қорытындылары және шаруашылық жүргізуші субъектінің менеджмент жүйесі жөніндегі құжаттама;

4) объектіні бағалауға қажетті өзге де материалдар.

3. Жоспарға сәйкес жүргізілген санитариялық-эпидемиологиялық аудиттің нәтижелері бойынша санитариялық-эпидемиологиялық аудит жүргізу тәртібінде белгіленген нысан бойынша объектінің санитариялық қағидаларға сәйкестігі туралы аудиторлық қорытынды жасалады.

4. Санитариялық-эпидемиологиялық аудитті жүргізу тәртібін халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган айқындайды.

5. Санитариялық-эпидемиологиялық аудиттің нәтижелері аудиторлық есепті дайындау кезінде мынадай:

1) санитариялық-эпидемиологиялық аудит жүргізу рәсімдерін бұзу;

2) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілердің талаптарын орындамау жағдайларына жол берілген жағдайда, жарамсыз деп танылады.

51-бап. Өндірістік бақылау

1. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы бақылау мен қадағалауға жататын объектілерде қызметті жүзеге асыратын дара кәсіпкерлер мен заңды тұлғалар өндірістік бақылаудың тиімді жүйесін әзірлейді, құжатпен ресімдейді, ендіреді және жұмыс істейтін жағдайда ұстайды.

2. Өндірістік бақылауды қамтамасыз ету дара кәсіпкерге немесе заңды тұлғаның басшысына жүктеледі.

3. Жүзеге асырылатын өндірістік бақылаудың уақтылылығын, толықтығын және анықтығын қамтамасыз ету дара кәсіпкер немесе заңды тұлға тағайындайтын адамдарға жүктеледі.

4. Өндірістік бақылаудың мақсаты объектіде халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілердің талаптарын сақтауға өзін-өзі бақылауды ұйымдастыру мен жүргізу арқылы өнімнің, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің адам үшін қауіпсіздігін және (немесе) зиянсыздығын қамтамасыз ету болып табылады.

5. Өндірістік бақылау мыналарды:

1) өндірістік бақылау бағдарламасын әзірлеуді;

2) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілердің талаптарына сәйкес зертханалық зерттеулер мен өлшеулерді жүзеге асыруды (ұйымдастыруды);

3) медициналық қарап-тексерулерден өтудің уақтылылығы мен толықтығын бақылауды;

4) өнімнің қауіпсіздігі мен сәйкестігін растайтын құжаттардың бар-жоғын бақылауды;

5) тәуекел факторларын бағалауды, анықталған қауіптерді, өндірістік және қоршаған орта факторларының қауіпсіздігі және (немесе) зиянсыздығы өлшемшарттарын талдауды және процестердің қауіпсіздігін бақылау әдістерін айқындауды;

6) өндірістік бақылауды жүзеге асыруға байланысты құжаттаманы есепке алуды және оның есептілігін жүргізуді;

7) халыққа, жергілікті атқарушы органдарға, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органға халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығына қауіп төндіретін авариялық жағдайлар, өндірістің тоқтауы, технологиялық процестердің бұзылуы, объектінің қызметіне байланысты жаппай (үш және одан көп жағдай) инфекциялық және паразиттік, кәсіптік аурулар мен уланулар туралы ақпарат беру схемасын әзірлеуді;

8) өндірістік бақылау бағдарламасында көзделген іс-шаралардың орындалуын бақылауды қамтиды.

6. Өндірістік бақылау бағдарламасын әзірлеуді дара кәсіпкер, заңды тұлға дербес өзі немесе санитариялық-эпидемиологиялық аудитті жүзеге асыратын адамдарды тарта отырып жүзеге асырады.

7. Жаңа технологияны ендіру, технологиялық процеске, тағамдық өнімнің рецептурасына өзгерістер енгізу, санитариялық-эпидемиологиялық ахуалдың тұрақтылығына әсер ететін және (немесе) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығына қауіп төндіретін басқа да өзгерістер кезінде өндірістік бақылау бағдарламасы қайта қаралуға жатады.

8. Өндірістік бақылауды жүзеге асыруға қойылатын талаптар халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган бекітетін санитариялық қағидаларда белгіленеді.

3-параграф. Дәрiлiк заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік бақылау

52-бап. Дәрiлiк заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік бақылау

1. Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік бақылау осы бақылау субъектілерінің Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасын және дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы нормативтік құқықтық актілерді бұзушылықтарының алдын алуға, оларды анықтауға, жолын кесуге және жоюға бағытталған.

2. Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды өткізуді жүзеге асыратын, фармацевтикалық қызметті жүзеге асыратын денсаулық сақтау субъектілері, сондай-ақ бастапқы материалдардың, дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың сапасын бақылауды жүзеге асыратын заңды тұлғалар, дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік сараптама ұйымы мемлекеттік бақылауға жатады.

3. Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік бақылау:

1) Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес тексерулер жүргізу;

2) Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес бақылау субъектісіне бару арқылы профилактикалық бақылау жүргізу;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
3) тармақшаға өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

3) осы Кодекске сәйкес субъектіге (объектіге) бармай профилактикалық бақылау жүргізу;

4) "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес берілген рұқсаттар бойынша біліктілік немесе рұқсат беру талаптарына, жіберілген хабарламалар бойынша талаптарға сәйкестігіне жүргізілетін тексерулер;

5) тергеп-тексеру нысанында жүзеге асырылады.

Ескерту. 52-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 21.05.2022 № 123-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

53-бап. Дәрiлiк заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдар

1. Мыналар:

1) Қазақстан Республикасының бас мемлекеттік фармацевтикалық инспекторы және (немесе) оның орынбасары;

2) дәрiлiк заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік органның құрылымдық бөлімшелерінің мемлекеттік фармацевтикалық инспекторлары;

3) дәрiлiк заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік органның басшысы айқындайтын, тиісті аумақтардағы бас мемлекеттік фармацевтикалық инспекторлар;

4) дәрiлiк заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік органның аумақтық бөлімшелерінің мемлекеттік фармацевтикалық инспекторлары дәрiлiк заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдар болып табылады.

2. Тиісті саладағы жоғары тұрған бас мемлекеттік фармацевтикалық инспектор төмен тұрған лауазымды адамдардың әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) жеке және (немесе) заңды тұлғалардың арызы (шағымы) бойынша шешім шығарылғанға дейін олар қабылдаған актілердің орындалуын тоқтата тұруға, күшін жоюға не кері қайтарып алуға құқылы.

54-бап. Дәрiлiк заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру кезіндегі лауазымды адамдардың құқықтары

1. Дәрiлiк заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдардың Қазақстан Республикасы Кәсіпкерлік кодексінің 154-бабының 1-тармағында көзделген құқықтардан бөлек, мыналарға:

1) сараптама жүргізу үшін дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың үлгілерін іріктеуді жүзеге асыруға;

2) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды айналыстан алып қоюды жүзеге асыруға;

3) жарамсыз болып қалған, жарамдылық мерзімі өткен дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды, жалған, контрафактілік және Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасының талаптарына сәйкес келмейтін басқа да дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды Қазақстан Республикасының аумағына әкелуге, онда өндіруге, дайындауға, сақтауға, қолдануға және өткізуге тыйым салуға және (немесе) оны тоқтата тұруға;

4) Қазақстан Республикасының заңнамасы талаптарының сақталуы тұрғысынан дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы объектілерге баруға;

5) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы субъектілерден дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы мәселелері жөнінде ақпарат, ведомстволық есептілік алуға құқығы бар.

2. Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдар дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік бақылаудың нәтижелері бойынша шешім қабылдау үшін дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы нормативтік құқықтық актілердің анықталған бұзушылықтарына қарай мынадай актілерді шығарады:

1) тексеру нәтижелері туралы акт - дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адам субъектінің (объектінің) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы нормативтік құқықтық актілердің талаптарына сәйкестігін тексеру, оны профилактикалық бақылау нәтижелері бойынша беретін құжат;

2) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы нормативтік құқықтық актілердің талаптарын бұзушылықтарды жою туралы нұсқама;

3) бас мемлекеттік фармацевтикалық инспекторлардың:

дәрілік заттардың айналысы саласындағы нормативтік құқықтық актілердің талаптарына және (немесе) Еуразиялық экономикалық одақтың талаптарына сәйкес келмеген кезде, адамның өміріне және (немесе) денсаулығына қауіп төндіретін дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды әкелуге, өндіруге, қолдануға және өткізуге тыйым салу;

Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес фармацевтикалық қызметке арналған лицензияның және (немесе) лицензияға қосымшаның және (немесе) денсаулық сақтау саласындағы өзге де рұқсат беру құжатының қолданысын тоқтата тұру;

төмен тұрған лауазымды адамдар қабылдаған актілердің орындалуын тоқтата тұру немесе күшін жою не оларды кері қайтарып алу туралы қаулылары.

3. Профилактикалық бақылау, тексеру және тергеп-тексеру нысанында мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдарға профилактикалық бақылаудың, тексерудің немесе тергеп-тексерудің нысанасына жатпайтын талаптар қоюға және өтініштермен жүгінуге тыйым салынады.

Ескерту. 54-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

55-бап. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай дәрiлiк заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы профилактикалық бақылау

1. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы профилактикалық бақылау ақпараттық жүйелердің деректерін, сондай-ақ бақылау субъектісінің (объектісінің) қызметі туралы басқа да мәліметтерді талдау және салғастыру арқылы жүргізіледі.

2. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылаудың мақсаттары бұзушылықтарды уақтылы анықтау, олардың жолын кесу және оларға жол бермеу, бақылау субъектілеріне (объектілеріне) бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау нәтижелері бойынша дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік орган анықтаған бұзушылықтарды дербес жою құқығын беру және оларға әкімшілік жүктемені төмендету болып табылады.

3. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы профилактикалық бақылау тоқсанына бір реттен аспайтын жиілікпен жүргізіледі.

4. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы профилактикалық бақылау нәтижелері бойынша бұзушылықтар анықталған жағдайда анықталған бұзушылықтарды жою туралы ұсыным ресімделеді. Анықталған бұзушылықтарды жою туралы ұсынымның нысанын дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік орган белгілейді.

5. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы профилактикалық бақылау барысында анықталған бұзушылықтарды жою туралы ұсыным бақылау субъектісіне (объектісіне) бұзушылықтар анықталған күннен бастап жеті жұмыс күнінен кешіктірілмейтін мерзімде мынадай тәсілдердің бірімен:

1) хабарламасы бар тапсырысты хатпен пошта арқылы жіберіледі;

2) бақылау субъектісінің (объектісінің) өкіліне және (немесе) лауазымды адамына қол қойғызып табыс етіледі;

3) "электрондық үкімет" веб-порталындағы пайдаланушының жеке кабинетіне электрондық тәсілмен жіберіледі.

6. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы профилактикалық бақылау барысында анықталған бұзушылықтарды жою туралы ұсынымда көрсетілген, анықталған бұзушылықтарды ол табыс етілген (алынған) күннен кейінгі күннен бастап отыз жұмыс күні ішінде тиісінше жою бақылау субъектісінің (объектісінің) ұсынымды орындауы болып танылады.

7. Бақылау субъектісі (объектісі) ұсынымда көрсетілген бұзушылықтармен келіспеген жағдайда, ұсыным табыс етілген (алынған) күннен кейінгі күннен бастап бес жұмыс күні ішінде дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік органға қарсылық жіберуге құқылы.

8. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы профилактикалық бақылау барысында анықталған бұзушылықтарды жою туралы ұсынымды белгіленген мерзімде орындамау бақылау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы профилактикалық бақылау үшін бақылау субъектісін (объектісін) іріктеуге негіз болып табылады.

9. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау нәтижелері дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік орган мен оның аумақтық бөлімшелерінің бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылауды арнайы тіркеу журналында есепке алуына жатады, ол нөмірленуге, тігілуге және дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік органың немесе оның аумақтық бөлімшесінің мөрімен бекемделуге тиіс.

10. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы профилактикалық бақылау:

1) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру шеңберіндегі дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарға, сондай-ақ бірлесіп төлеуге жататын дәрілік заттарға;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
2) тармақшаға өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

2) барлық дәрілік затқа қатысты жүргізіледі.

6-тарау. ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ САЛАСЫНДАҒЫ ЖАРНАМА

56-бап. Денсаулық сақтау саласындағы жарнама

1. Дәрiлiк заттар мен медициналық бұйымдардың жарнамасы дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік орган айқындайтын тәртіппен жүзеге асырылады.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
1-тармақтың екінші бөлігі жаңа редакцияда көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

Тағамға биологиялық белсенді қоспалардың жарнамасы халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган айқындайтын тәртіппен жүзеге асырылады.

Медициналық көрсетілетін қызметтердің (көмектің) жарнамасы медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы мемлекеттік орган айқындайтын тәртіппен жүзеге асырылады.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
2-тармаққа өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

2. Медициналық көрсетілетін қызметтердің, профилактика, диагностика, емдеу және медициналық оңалту әдiстерi мен құралдарының (бұдан әрi осы баптың мақсаттарында - көрсетiлетiн қызметтер), дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың, тағамға биологиялық белсенді қоспалардың жарнамасы анық болуға, арнайы білімсіз немесе арнайы құралдарды қолданбай түсініліп-танылуға, басқа көрсетілетін қызметтермен, дәрілік заттармен және медициналық бұйымдармен, тағамға биологиялық белсенді қоспалармен салыстыруды болғызбауға, тұтынушылардың сенімін теріс пайдалану, оның ішінде сипаттамаларына, құрамына, тұтынушылық қасиеттеріне, құнына (бағасына), қолданудың болжамды нәтижелеріне, зерттеулер мен сынақтардың нәтижелеріне қатысты сенімін теріс пайдалану арқылы оларды жаңылыстырмауға тиіс.

3. Мыналарға:

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
1) тармақшаға өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

1) Қазақстан Республикасында тіркелмеген дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың, тағамға биологиялық белсенді қоспалардың, профилактика құралдарының жарнамасына;

2) бұқаралық ақпарат құралдарында рецептімен босатылатын дәрілік заттардың жарнамасына;

3) дәрігердің рецептісі бойынша босатылатын дәрілік препараттардың үлгілерін жарнама мақсатында таратуға;

4) балаларға арналған дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардан басқа дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың жарнамасында балаларды, олардың бейнелері мен дауыстарын пайдалануға;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
5) тармақшаға өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

5) медициналық, фармацевтикалық конференциялардағы, конгрестердегі, симпозиумдардағы және басқа да ғылыми кеңестердегі дәрілік заттардың жарнамасын қоспағанда, қоғамдық көлікте, дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың, тағамға биологиялық белсенді қоспалардың тағайындалуына, пайдаланылуына және босатылуына қатысы жоқ ұйымдарда олардың жарнамасын таратуға және орналастыруға;

6) өнеркәсіптік өнімге, рецептілік бланкілерге жарнамалық ақпаратты орналастыруға;

7) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың сыртқы (көрнекі) жарнамасын орналастыруға;

8) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдар туралы анық ақпаратты ғылыми немесе білім беру мақсатында, сондай-ақ пациенттерге ақпарат беру мақсатында беру жағдайларын қоспағанда, дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды тағайындауға уәкілеттік берілген медицина қызметкерлерін жарнаманы таратушылар ретінде пайдалануға;

9) тиісті қызмет түрін жүзеге асыруға арналған лицензия болмаған кезде көрсетілетін қызметтердің жарнамасына;

10) денсаулық сақтау саласындағы маман сертификаты жоқ адамдар, оның ішінде шетелдік мамандар көрсететін қызметтердің жарнамасына;

11) халыққа арналған жарнамада мынадай ауруларды: жыныстық жолмен берілетін ауруларды, онкологиялық, психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтарды (ауруларды), қауіпті инфекциялық ауруларды, АИТВ инфекциясын, туберкулезді, қант диабетін емдеу тәсілдерін көрсетуге;

12) жарнамада дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды қолдануды және (немесе) тағайындауды көтермелеуі мүмкін ғалымдардың, денсаулық сақтау мамандарының, сондай-ақ мемлекеттік органдардың лауазымды адамдарының ұсынымдарына сілтеме жасауға;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
13) тармақшаға өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

13) көрсетілетін қызметтерді, дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды, тағамға биологиялық белсенді қоспаларды жарнамада бірегей, барынша қауіпсіз және тиімді ретінде ұсынуға;

14) дәрілік препараттың қауіпсіздігі мен тиімділігі оның табиғи жолмен алынуына байланысты деп сендіруге;

15) ұсынылатын көрсетілетін қызметтің, жарнамаланатын дәрілік препаратпен, тағамға биологиялық белсенді қоспамен емдеудің тиімділігі кепілдендірілген болып табылады, затты қолдану жанама әсерлердің дамуымен ұштаспайды деген болжам туғызуға;

16) жарнамаланатын көрсетілетін қызметке, дәрілік зат пен медициналық бұйымға тікелей қатысы жоқ ақпаратты жарнамада келтіруге;

17) адамның ағзаларына (ағзасының бөлігіне) және (немесе) тіндеріне (тінінің бөлігіне) қатысты мәмілелер жасау туралы ұсыныстардың жарнамасына тыйым салынады.

4. Көрсетілетін қызметтердiң, дәрiлiк заттар мен медициналық бұйымдардың жарнамасын бұқаралық ақпарат құралдарында, денсаулық сақтау ұйымдарындағы электрондық ақпараттық ресурстарда таратуға және орналастыруға жол беріледі.

5. Дәрілік заттардың жарнамасы толық (дәрілік затты пайдалану үшін тиісті шектеулерді қоса алғанда) және анық мәліметтерді қамтуға тиіс, олардың болмауы дәрілік заттарды орынсыз пайдалануға немесе тұтынушы үшін қисынсыз тәуекелге алып келуі мүмкін.

6. Жарнаманың шығарылуын, таратылуы мен орналастырылуын бақылауды мемлекеттік органдар өз құзыреті шегінде жүзеге асырады.

7-тарау. ЦИФРЛЫҚ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ

57-бап. Цифрлық денсаулық сақтаудың негіз қалаушы қағидаттары

Цифрлық денсаулық сақтаудың қағидаттары:

1) саладағы деректер мен процестерді цифрландыру арқылы денсаулық сақтау қағидаттарын іске асыру;

2) саясат пен стратегияны іске асыру құралы, уәкілетті орган айқындайтын әдіснаманың негізі болып табылатын стандарттардың үстемдігі;

3) жеке тұлғалардың дербес медициналық деректерін қамтитын денсаулық сақтауды ақпараттандыру объектілерін қорғауды, жеке тұлғалардың дербес медициналық деректерінің сақталуы мен құпиялылығын, сондай-ақ пациенттің өзінің дербес деректеріне қол жеткізуін қамтамасыз ету;

4) медициналық көмек көрсетудің қолжетімділігін, объективтілігін, үздіксіздігін қамтамасыз етуді қолдау;

5) денсаулық сақтау жүйесінің тиімділігін арттыруды қолдау;

6) медициналық көрсетілетін қызметтердің сапасын арттыруды қолдау болып табылады.

Ескерту. 57-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 02.01.2021 № 399-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

58-бап. Осы тарауда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

Осы тарауда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) денсаулық сақтауды цифрландыру - медициналық көмектің қолжетімділігін, тиімділігін, сапасы мен қауіпсіздігін арттыруға бағытталған, денсаулық сақтаудың медициналық және әкімшілік-басқару процестерін өзгерту үшін цифрлық технологияларды пайдалану;

2) дербес медициналық деректер - жеке тұлғаның денсаулығы мен оған көрсетілген медициналық қызметтер туралы мәліметтерді қамтитын, электрондық, қағаз немесе өзге де материалдық жеткізгіштерде тіркелген дербес деректер;

3) дербес медициналық деректердің агрегаторы – уәкілетті орган бекіткен қағидаларға сәйкес дербес медициналық деректерді жинауды, өңдеуді, сақтауды, қорғауды және беруді жүзеге асыратын дербес деректер операторы;

4) дербес медициналық деректердің иесі – өзіне қатысты осы деректер қалыптастырылған дербес медициналық деректер субъектісі (жеке тұлға);

5) Қазақстан Республикасының ұлттық телемедицина желісі - қорғалған телекоммуникациялық инфрақұрылыммен біріктірілген және аппараттық-бағдарламалық кешендермен жарақтандырылған, уәкілетті органның қарамағындағы денсаулық сақтау ұйымдарының стационарлық және мобильдік телемедициналық орталықтарының желісі;

6) қашықтықтан көрсетілетін медициналық қызметтер - аурулар мен жарақаттардың диагностикасы, оларды емдеу, медициналық оңалту және олардың профилактикасы, медицина қызметкерлерінің өзара, жеке тұлғалармен және (немесе) олардың заңды өкілдерімен қашықтықтан өзара іс-қимыл жасауын, көрсетілген адамдарды сәйкестендіруді, сондай-ақ олар жасайтын әрекеттерді құжаттауды қамтамасыз ететін цифрлық технологиялар арқылы зерттеулер мен бағалауды жүргізу мақсатында медициналық көрсетілетін қызметтерді ұсыну;

7) медициналық ақпараттық жүйе - денсаулық сақтау субъектілерінің процестерін электрондық форматта жүргізуді қамтамасыз ететін ақпараттық жүйе;

8) мобильдік денсаулық сақтау - мобильдік телефондарды, дербес қалта компьютерлерін, медициналық аспаптарды және басқа да құрылғыларды қамтитын мобильдік құрылғыларды денсаулық сақтау мақсаттары үшін пайдалану;

9) тасымалданатын медициналық құрылғылар - жеке тұлғаның денсаулық жағдайының көрсеткіштерін жинауға және беруге арналған мобильдік (тасымалданатын) құрылғылар;

10) теледенсаулық сақтау - клиникалық диагноз қоюды және жеке тұлғаның жай-күйін қашықтықтан мониторингтеуді, сондай-ақ аурулардың профилактикасы, денсаулықты нығайту, қоғамдық денсаулық сақтауды қолдау, медициналық-санитариялық ағарту және ғылыми медициналық зерттеулер сияқты басқа да клиникалық емес функцияларды қамтитын қашықтықтан көрсетілетін медициналық қызметтер;

11) телемедицина желісі - қашықтықтан көрсетілетін медициналық қызметтерді ұсыну, оқыту және электрондық форматта медициналық ақпарат алмасу үшін медициналық жабдықпен жарақтандырылған және ақпараттық-коммуникациялық технологиялар арқылы біртұтас ақпараттық кеңістікке біріктірілген стационарлық және мобильдік телемедицина орталықтарының желісі;

12) Ұлттық электрондық денсаулық паспорты - уәкілетті орган бекіткен қағидаларға сәйкес жеке тұлғаға да, денсаулық сақтау қызметкерлеріне де қолжетімді, электрондық денсаулық паспорттарын қамтитын уәкілетті органның электрондық ақпараттық ресурсы;

13) цифрлық денсаулық сақтау объектісі - электрондық ақпараттық ресурстар, бағдарламалық қамтылым, мобильдік денсаулық сақтау технологиялары, денсаулық сақтаудың ақпараттық және коммуникациялық инфрақұрылымы;

14) цифрлық денсаулық сақтау объектісінің иесі - ақпараттандыру объектілерін иелену және пайдалану құқықтарына ие цифрлық денсаулық сақтау субъектісі;

15) цифрлық денсаулық сақтау субъектісі - цифрлық денсаулық сақтау саласында қызметті жүзеге асыратын немесе қоғамдық қатынастарға түсетін жеке және заңды тұлғалар, мемлекеттік органдар;

16) электрондық денсаулық паспорты - жеке тұлғаның денсаулық жағдайы мен оған көрсетілетін медициналық көмек туралы құрылымдалған дербес медициналық деректердің цифрлық денсаулық сақтау субъектілері бүкіл өмір бойы электрондық көздерден қалыптастыратын және уәкілетті орган бекіткен қағидаларға сәйкес жеке тұлғаға да, денсаулық сақтау қызметкерлеріне де қолжетімді жинағы;

17) электрондық медициналық жазба - медициналық көмек көрсетудің нақты жағдайына қатысты құрылымдалған дербес медициналық деректер жинағы.

Ескерту. 58-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 02.01.2021 № 399-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

59-бап. Цифрлық денсаулық сақтау саласындағы қызмет

1. Цифрлық денсаулық сақтау саласындағы қызмет:

1) цифрлық денсаулық сақтауды нормативтік құқықтық реттеуді, оның стандарттарын әзірлеу мен бекітуді;

2) денсаулық сақтау саласының ақпараттық және коммуникациялық инфрақұрылымын дамытуды;

3) жеке және заңды тұлғаларды денсаулық сақтау саласындағы деректермен және ақпаратпен қамтамасыз етуді;

4) дербес медициналық деректерді жинауды, өңдеуді, сақтауды, қорғауды;

5) дербес медициналық деректерді жинау, өңдеу, сақтау, қорғау және беру мақсатында ақпараттық-коммуникациялық қызметтер көрсетуді;

6) қағазсыз медицинаға көшуді қамтиды.

2. Қашықтықтан медициналық қызметтер көрсетуге ықпал ететін электрондық ақпараттық ресурстар уәкілетті органның талаптарына сәйкес келуге тиіс.

3. Уәкілетті орган ұлттық деңгейде сақталатын дербес медициналық деректерді өңдеуді, сақтауды және қорғауды жүзеге асырады.

4. Жеке тұлға цифрлық денсаулық сақтау субъектілеріне уәкілетті орган бекіткен қағидаларға сәйкес өздерінің дербес медициналық деректерін сақтау мен өңдеуді, қорғауды беруге құқылы.

60-бап. Цифрлық денсаулық сақтау объектілері мен субъектілерінің өзара іс-қимылы

1. Дербес медициналық деректерді қамтитын электрондық медициналық жазбаларды қалыптастыру үшін дербес медициналық деректерді жинау, өңдеу және сақтау пациенттің медициналық көмек алуға хабардар етілген келісімі ескеріле отырып, медициналық көмек көрсету шеңберінде жүзеге асырылады.

1-1. Көшіп келушілердің жеке басын куәландыратын құжаттарды қоспағанда, жеке басты куәландыратын құжаттардың көшірмелерін жинауға, өңдеуге тыйым салынады.

2. "Мемлекеттік құпиялар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген жағдайларды қоспағанда, денсаулық сақтау субъектілері деректерді Ұлттық электрондық денсаулық паспортына және уәкілетті органның электрондық ақпараттық ресурстарына уәкілетті орган айқындайтын көлемде және жиілікпен беруді қамтамасыз етуге міндетті.

3. Дербес медициналық деректерді үшінші тұлғаларға беру осы баптың 4-тармағында көрсетілген жағдайлардан басқа, жеке тұлғаның келісімімен жүзеге асырылады.

4. Дербес медициналық деректерді Ұлттық электрондық денсаулық паспортына және уәкілетті органның электрондық ақпараттық ресурстарына беру жеке тұлғаның келісімінсіз, сондай-ақ денсаулық сақтау субъектілеріне беру медициналық көмек көрсету мақсаттары үшін ғана және:

1) осы Кодекстің 137-бабының 1-тармағында;

2) "Дербес деректер және оларды қорғау туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көрсетілген жағдайларда жүзеге асырылады.

5. Дербес медициналық деректердің агрегаторлары денсаулық сақтау субъектілерінің дербес медициналық деректерді жинауы, өңдеуі, сақтауы, қорғауы мақсатында ақпараттық-коммуникациялық қызметтер көрсетеді.

6. Цифрлық денсаулық сақтау субъектілері уәкілетті орган бекіткен қағидаларға сәйкес электрондық медициналық жазбаларды қалыптастырады, сақтайды, қорғайды.

7. Тасымалданатын медициналық құрылғылар Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес сертификатталуға жатады.

Ескерту. 60-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 11.12.2023 № 44-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

61-бап. Цифрлық денсаулық сақтау субъектілерінің жауаптылығы

1. Жеке тұлғаның дербес медициналық деректеріне қол жеткізу құқығына оның келісімімен:

1) медициналық және фармацевтикалық көрсетілетін қызметтерді берушілер;

2) медициналық көмек көрсетуге арналған шығындардың өтелуін жүзеге асыру мақсатында медициналық көмек көрсетуге арналған шығындарды қаржылық өтеуге жауапты ұйым;

3) уәкілетті орган, облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органдары, халықты әлеуметтік қорғау саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшелері, медициналық қызметтер (көмек) көрсету, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы, дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын мемлекеттік органдар;

4) орталық атқарушы органдардың және өзге де орталық мемлекеттік органдардың қызмет көрсетілетін контингентке қатысты әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелері;

5) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес дербес медициналық деректерді жинауды, өңдеуді, сақтауды, қорғауды және беруді жүзеге асыратын заңды тұлғалар ие болады.

Көрсетілген ұйымдар дербес медициналық деректерге қол жеткізу құқығын тиісті қызметтер көрсету үшін қажетті бөлігінде ғана алады.

2. Шұғыл және кезек күттірмейтін медициналық көмек көрсету жағдайларында жеке тұлғаның дербес медициналық деректеріне қол жеткізу медициналық көмектің осындай нысандарын көрсететін денсаулық сақтау субъектілеріне әдеттегідей қамтамасыз етіледі.

3. осы Кодексте және Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларды қоспағанда, жеке тұлғаның дербес медициналық деректерін беруге тыйым салынады.

4. Осы баптың 1-тармағында аталған адамдарға жеке тұлғаның дербес медициналық деректеріне қол жеткізу құқығы дербес деректерді қорғау саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша уәкілетті орган бекіткен цифрлық денсаулық сақтау субъектілерінің қол жеткізу құқықтарының аражігін ажырату қағидаларында айқындалған тәртіппен беріледі.

5. Жеке тұлғаның Ұлттық электрондық денсаулық паспортындағы, электрондық денсаулық паспортындағы өзінің денсаулығы және көрсетілген медициналық көмек туралы ақпаратқа қол жеткізуге, сондай-ақ деректерге қол жеткізу журналын қадағалауға құқығы бар.

6. Медициналық деректер агрегатының денсаулық сақтау субъектілерімен қатынастары Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасында реттеледі.

7. Денсаулық сақтау субъектілерінің медицина қызметкерлері мен жұмыскерлері уәкілетті органның электрондық ақпараттық ресурстарына енгізілетін электрондық деректердің сапасы, уақтылылығы, анықтығы және құпиялылығы үшін Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылықта болады.

8. Жеке тұлғалардың жеке өміріне қатысты, оның ішінде медицина қызметкерінің құпиясын құрайтын дербес медициналық деректердің жоғалуына, заңсыз жиналуына және өңделуіне алып келген, дербес медициналық деректерді қорғау жөніндегі шараларды сақтамағаны үшін адамдар Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жауаптылықта болады.

9. Талдамалық, статистикалық қызметті, ғылыми және өзге де зерттеулерді жүзеге асыру үшін медициналық деректер иесіздендірілген түрде пайдаланылады.

Ескерту. 61-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 02.01.2021 № 399-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

62-бап. Жеке тұлғалардың дербес медициналық деректерін қорғауды қамтамасыз ету

1. Дербес медициналық деректерді қамтитын электрондық ақпараттық ресурстарды қорғау ерекшеліктері Қазақстан Республикасының ақпараттандыру туралы және дербес деректер және оларды қорғау туралы заңнамасына сәйкес белгіленеді.

2. Дербес медициналық деректерді қамтитын электрондық ақпараттық ресурстарды мүліктік және (немесе) моральдық зиян келтіру, Қазақстан Республикасының заңдарында кепілдік берілген құқықтар мен бостандықтардың іске асырылуын шектеу мақсатында пайдалануға жол берілмейді.

3. Жеке тұлғалардың дербес медициналық деректерін қамтитын электрондық ақпараттық ресурстардан алынған ақпарат тек қана лауазымдық міндеттерді орындау шеңберінде пайдаланылады.

Ескерту. 62-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 02.01.2021 № 399-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

8-тарау. ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ ЖҮЙЕСІНІҢ ҚҰРЫЛЫМЫ

63-бап. Денсаулық сақтау субъектілері

1. Денсаулық сақтау жүйесі мемлекеттік және мемлекеттік емес денсаулық сақтау секторларынан тұрады.

2. Денсаулық сақтау ұйымдары, сондай-ақ жеке медициналық практикамен және фармацевтикалық қызметпен айналысатын жеке тұлғалар денсаулық сақтау субъектілері болып табылады.

3. Денсаулық сақтаудың мемлекеттік секторы денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік органдардан, мемлекеттік меншік құқығына негізделген денсаулық сақтау ұйымдарынан, сондай-ақ әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелерден және сот медицинасы саласында (сот-медициналық, сот-наркологиялық, сот-психиатриялық) сараптаманы жүзеге асыратын ұйымдардан тұрады.

4. Мемлекеттік емес денсаулық сақтау секторы жеке меншік құқығына негізделген денсаулық сақтау ұйымдарынан, сондай-ақ жеке медициналық практикамен және фармацевтикалық қызметпен айналысатын жеке тұлғалардан тұрады.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
5-тармақ жаңа редакцияда көзделген – ҚР 19.04.2024 № 74-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

5. Жеке тұлғалардың денсаулық сақтау саласындағы маман сертификаты, тиісті мамандық бойынша кемінде бес жыл жұмыс өтілі және медициналық қызметке лицензиясы болған кезде жеке медициналық практикамен айналысуға құқығы бар.

64-бап. Медициналық қызметтің түрлері

Медициналық қызмет мынадай түрлерді қамтиды:

1) медициналық көмек;

2) зертханалық диагностика;

3) патологиялық-анатомиялық диагностика;

4) қан және оның компоненттерін дайындау саласындағы қызмет;

5) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы қызмет;

6) қоғамдық денсаулықты сақтау саласындағы қызмет;

7) денсаулық сақтау саласындағы білім беру және ғылыми қызмет;

8) денсаулық сақтау саласындағы сараптама;

9) осы Кодексте тыйым салынбаған өзге де қызмет түрлері.

65-бап. Денсаулық сақтау инфрақұрылымын дамыту

1. Денсаулық сақтау саласындағы медициналық, фармацевтикалық және білім беру қызметін жүзеге асыру шеңберінде пайдаланылатын ғимараттар мен құрылысжайлар, мүліктік кешендер денсаулық сақтау инфрақұрылымының объектілері болып табылады.

2. Денсаулық сақтау инфрақұрылымын дамыту мынадай қағидаттарға негізделеді:

1) халықтың барлық тобы үшін көрсетілетін медициналық көмектің сапасы мен қолжетімділігін жақсарту, оның ішінде мүгедектігі бар адамдар мен халықтың мүмкіндігі шектеулі басқа да топтары үшін медициналық мақсаттағы объектілерді бейімдеу;

2) көпбейінді стационарлық кешендерді жобалау және салу кезінде озық халықаралық тәжірибені пайдалану;

3) мемлекеттік және жеке инвестициялар үшін тең мүмкіндіктерді қамтамасыз ету мен отандық және шетелдік инвесторлар үшін денсаулық сақтау секторының инвестициялық тартымдылығын арттыру;

4) денсаулық сақтау инфрақұрылымын дамытуды стратегиялық жоспарлау.

3. Уәкілетті орган бекітетін, денсаулық сақтау инфрақұрылымын дамытудың өңірлік перспективалық жоспарлары негізінде әзірленген республикалық жоспар инфрақұрылымды дамытудың бірыңғай перспективалық жоспары болып табылады. Денсаулық сақтау инфрақұрылымын дамытудың өңірлік перспективалық жоспарларын әзірлеу шеңберінде белгіленетін талаптар мыналар болып табылады:

1) денсаулық сақтау ұйымдарының желісін денсаулық сақтау ұйымдары желісінің мемлекеттік нормативіне сәйкес келтіру;

2) денсаулық сақтау объектілерін халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы, сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласындағы нормативтік құқықтық актілердің талаптарына және жарақтандыру нормаларына сәйкес келтіру;

3) стационарлардың төсек қорын және медициналық-санитариялық алғашқы көмек және (немесе) консультациялық-диагностикалық көмек көрсететін ұйымдардың өндірістік қуатын халықтың қажеттіліктеріне сәйкес келтіру;

4) халықтың қажеттілігін, медициналық көмектің қолжетімділігін қамтамасыз етуді негізге ала отырып, денсаулық сақтау инфрақұрылымы объектілерін ашу.

4. Орталық мемлекеттік органдар, жергілікті атқарушы органдар және дербес білім беру ұйымы өздерінің қарамағындағы медициналық ұйымдарды халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы, сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласындағы нормативтік құқықтық актілердің талаптарына және жарақтандыру нормаларына сәйкес күтіп-ұстау мен пайдалану жөніндегі шараларды қабылдайды.

5. Денсаулық сақтау ұйымдарының желісін инвестициялық жоспарлау және дамыту денсаулық сақтау инфрақұрылымын дамытудың өңірлік перспективалық жоспарларына сәйкес жүзеге асырылады.

6. Денсаулық сақтау инфрақұрылымын дамытудың перспективалық жоспарлары онжылдық кезеңге әзірленеді.

Ескерту. 65-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

66-бап. Денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік-жекешелік әріптестік

1. Денсаулық сақтау саласындағы концессиялық жобаны іске асыру нәтижесінде құрылған (реконструкцияланған) денсаулық сақтау объектісін (бұдан әрі - концессия объектісі) пайдалану - концессия объектісін пайдалану, ол денсаулық сақтау саласындағы концессия шартында (бұдан әрі - концессия шарты) айқындалған тәртіппен және шарттарда техникалық және функционалдық қызмет көрсетуді көздеуі мүмкін.

2. Концессия объектісіне техникалық қызмет көрсету - концессия шартында айқындалған тәртіппен және шарттарда концессия объектісін оған функционалдық қызмет көрсету үшін ақаусыз, қауіпсіз, жарамды күйде ұстауға бағытталған, технологиялық және ұйымдастырушылық іс-шаралар кешенін жүзеге асыра отырып, концессия объектісін пайдалану, сондай-ақ оны ағымдағы және (немесе) күрделі жөндеуді жүзеге асыру, сервистік және (немесе) қосалқы қызметті басқару, орындау.

3. Концессия объектісіне функционалдық қызмет көрсету - концессия шартында айқындалған тәртіппен және шарттарда концессия объектісін концессия объектісінің нысаналы мақсатына сәйкес, оның ішінде тауарларды өндіру және (немесе) жұмыстарды орындау және (немесе) қызметтерді көрсету мақсаттарында пайдалану.

4. Денсаулық сақтау саласындағы функционалдық оператор – жарғылық қызметі медициналық көмек көрсету болып табылатын, концессия шартының тарапы болып табылмайтын, концессия объектісіне функционалдық қызмет көрсетуге байланысты қызметті жүзеге асыруға арналған мемлекеттік заңды тұлға не мемлекет жүз пайыз қатысатын заңды тұлға немесе дауыс беретін акцияларының (қатысу үлестерінің) елу пайыздан астамы оған меншік құқығымен тиесілі оның еншілес ұйымы.

5. Денсаулық сақтау объектілерін құру (реконструкциялау) және пайдалану Қазақстан Республикасының мемлекеттік-жекешелік әріптестік саласындағы және концессиялар туралы заңнамасына сәйкес мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобаларын, оның ішінде концессиялық жобаларды іске асыру арқылы жүзеге асырылуы мүмкін.

6. Концессия объектісін пайдалануды концессионермен қатар денсаулық сақтау саласындағы функционалдық оператор да жүзеге асыра алады.

Мұндай жағдайда концессионердің концессия объектісіне техникалық қызмет көрсету шеңберінде өндірілген тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) өткізу үшін шығындарды өтетуге және кірістер алуға құқығы бар.

7. "Концессиялар туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 21-1-бабы 1-тармағының 1-1) тармақшасы негізінде концессия шартын жасасуды көздейтін концессиялық жобаларды іске асыру кезінде:

1) концедент құрылған концессия объектісін концессия шартында айқындалған тәртіппен функционалдық қызмет көрсетуді жүзеге асыру үшін мемлекеттік мүлікті өтеусіз пайдалану шарты бойынша денсаулық сақтау саласындағы функционалдық операторға береді;

2) концессионер концессия шартында көзделген тәртіппен және шарттарда концессия объектісіне техникалық қызмет көрсетуді қамтамасыз етеді;

3) концессионерді таңдау жөніндегі конкурс өткізілгенге дейін айқындалатын денсаулық сақтау саласындағы функционалдық оператор концессия шартында көзделген тәртіппен және шарттарда концессия объектісіне функционалдық қызмет көрсетуді қамтамасыз етеді.

8. "Концессиялар туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 21-1-бабы 1-тармағының 1-1) тармақшасы негізінде жасалған концессия шартында денсаулық сақтау саласындағы функционалдық оператор туралы ережелер, сондай-ақ концессионер мен денсаулық сақтау саласындағы функционалдық оператордың концессия объектісін бірлесіп пайдалану тәртібі қамтылуға тиіс.

9. Денсаулық сақтау саласындағы функционалдық оператордың осындай қызмет үшін Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген рұқсат беру құжаттары болуға тиіс не оларды концессия объектісін нысаналы мақсатына сәйкес пайдалану басталғанға дейін алуға тиіс.

10. Денсаулық сақтау саласындағы функционалдық оператор:

1) концессия объектісіне функционалдық қызмет көрсету мақсатында жасалған, мемлекеттік мүлікті өтеусіз пайдалану шартында көзделген талаптарда концессия объектісіне қатысты құқықтарды жүзеге асыруға;

2) концессия шартында көзделген тәртіппен және шарттарда концессия объектісін концессионермен бірлесіп пайдалануға;

3) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзге де құқықтарды жүзеге асыруға құқылы.

11. Денсаулық сақтау саласындағы функционалдық оператор:

1) концессия объектісінің бейінін сақтауға;

2) мемлекеттік мүлікті өтеусіз пайдалану шартында көзделген тауарларды өндіруге және (немесе) жұмыстарды орындауға және (немесе) қызметтерді көрсетуге;

3) Қазақстан Республикасының еңбек, халықты жұмыспен қамту және қоршаған ортаны қорғау саласындағы заңнамасын сақтауға;

4) концессия объектісіне өз кінәсінен келтірілген залалды өтетуге;

5) концессия шартында көзделген тәртіппен концессия объектісін концессионермен бірлесіп пайдалану шарттарын сақтауға;

6) Қазақстан Республикасының заңдарында және мемлекеттік мүлікті өтеусіз пайдалану шартында белгіленген өзге де талаптар мен шарттарды сақтауға міндетті.

12. Денсаулық сақтау объектілерін құруды (реконструкциялауды) және (немесе) пайдалануды көздейтін ерекше маңызы бар мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобалары, оның ішінде концессиялық жобалар бойынша әлеуетті жекеше әріптестерге, концессионерлерге немесе жобаны іске асыру мақсатында құрылған жаңа заңды тұлғаның (консорциумның) құрылтайшыларына (қатысушыларына) техникалық жағынан күрделі денсаулық сақтау объектілерін салу немесе пайдалану жөніндегі жобаларды іске асыру тәжірибесінің (құрылтайшылардың (қатысушылардың) бірінің тәжірибесінің) болуы туралы қосымша (арнайы) біліктілік талабы қойылады.

Ескерту. 66-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 02.01.2021 № 399-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

9-тарау. ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ ЖҮЙЕСІН ҚАРЖЫЛЫҚ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ

67-бап. Денсаулық сақтау жүйесін қаржылық қамтамасыз ету көздері

Мыналар:

1) бюджет қаражаты;

2) әлеуметтік медициналық сақтандыру қорының активтері;

3) ерікті медициналық сақтандыру қаражаты;

4) ақылы қызметтер көрсеткені үшін алынған қаражат;

5) бірлесіп төлеуден алынған қаражат;

5-1) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда жеке тұлғалардың біржолғы зейнетақы төлемдері;

6) жеке және заңды тұлғалардан ерікті қайырмалдықтар ретінде түскен қаражат;

7) Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін өзге де көздер денсаулық сақтау жүйесін қаржылық қамтамасыз ету көздері болып табылады.

Ескерту. 67-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 02.01.2021 № 399-VI (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

68-бап. Медициналық көмектің көлемдерін қаржыландыру

1. Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін қаржыландыру:

1) бюджет;

2) азаматтардың бірлесіп төлеу кезіндегі қаражаты есебінен жүзеге асырылады.

2. Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде медициналық көмекті қаржыландыру:

1) әлеуметтік медициналық сақтандыру қорының активтері;

2) азаматтардың бірлесіп төлеу кезіндегі қаражаты есебінен жүзеге асырылады.

3. Медициналық көмектің қосымша көлемін қаржылық қамтамасыз ету осы Кодекстің 195-бабының 3) тармақшасына сәйкес жүзеге асырылады.

69-бап. Денсаулық сақтау жүйесін қаржылық қамтамасыз ету көздерін пайдалану

1. Денсаулық сақтау саласындағы қаржы қаражаты:

1) қоғамдық денсаулық сақтауды нығайту мен дамыту бағдарламаларын іске асыруға;

2) денсаулық сақтау саласындағы кадрларды даярлау және олардың біліктілігін арттыруға;

3) медицина және фармацевтика ғылымдарын дамытуға және жетістіктерін ендіруге;

4) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде денсаулық сақтау субъектілерінің көрсетілетін қызметтеріне ақы төлеуге;

4-1) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жеке тұлғаларға емделуге біржолғы зейнетақы төлемдері есебінен ақы төлеуге;

4-2) қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторлары мен мекемелерінде ұсталатын адамдарға медициналық көмек көрсету жөніндегі қызметтердің ақысын төлеуге;

5) дәрілік заттарды, медициналық бұйымдарды, қан мен оның компоненттерін, вакциналарды және басқа да иммундық-биологиялық дәрілік препараттарды сатып алуға;

6) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығын қамтамасыз етуге;

7) денсаулық сақтаудың мемлекеттік мекемелерін күтіп-ұстауға;

8) денсаулық сақтау ұйымдарын материалдық-техникалық жарақтандыруға;

9) денсаулық сақтау инфрақұрылымын дамытуға;

10) Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де шығыстарға бағытталады.

2. Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде денсаулық сақтау субъектілерінің көрсетілетін қызметтеріне ақы төлеу уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен медициналық көрсетілетін қызметтердің сапасы мен көлемі бойынша шарттық міндеттемелер мониторингінің нәтижелері ескеріле отырып жүргізіледі.

2-1. Қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторлары мен мекемелерінде ұсталатын адамдарға медициналық көмектің қосымша көлемі шеңберінде денсаулық сақтау субъектілері көрсететін қызметтерге ақы төлеу уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен медициналық көрсетілетін қызметтердің сапасы мен көлемі жөніндегі шарттық міндеттемелерге мониторинг нәтижелері ескеріле отырып жүргізіледі.

3. Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы субъектілерге тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде фармацевтикалық көрсетілетін қызметтердің құнын төлеуді уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен бюджеттік бағдарламалардың әкімшілері немесе әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры жүзеге асырады.

4. Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде денсаулық сақтау субъектілерінен көрсетілетін қызметтерді сатып алуды әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры және (немесе) бюджеттік бағдарламалардың әкімшілері жүзеге асырады.

Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде денсаулық сақтау субъектілерінен көрсетілетін қызметтерді сатып алуды әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры жүзеге асырады.

4-1. Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде медициналық көмек көрсететін денсаулық сақтау субъектілерін есепке алуды жүргізуді әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры жүзеге асырады.

Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде медициналық көмек көрсетуге үміткер денсаулық сақтау субъектілерінің дерекқорын әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры қалыптастырады.

5. Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін көрсету кезінде көрсетілетін қызметтерге ақы төлеуді әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры және (немесе) бюджеттік бағдарламалардың әкімшілері жүзеге асырады.

Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде медициналық көмек көрсету кезінде денсаулық сақтау субъектілерінің көрсетілетін қызметтеріне ақы төлеуді әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры жүзеге асырады.

5-1. Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде денсаулық сақтау субъектілерінің қызметтерін сатып алу және оларға ақы төлеу үшін әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлеміне бөлінетін нысаналы жарна қаражаты мен қор активтерін біріктіруді жүргізеді.

6. Аккредиттелген денсаулық сақтау ұйымдарының тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде шарттар жасасуға артықшылық құқығы болады.

Ескерту. 69-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 02.01.2021 № 399-VI (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.06.2021 № 52-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2021 № 95-VII (01.07.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (01.01.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

70-бап. Ұлттық денсаулық сақтау шоттары

1. Аурулардың алдын алу мен халықты емдеуге бағытталған шаралар арасында денсаулық сақтау ресурстарын тең және тиімді бөлу мақсатында олардың бөлінуін бағалау үшін пайдаланылатын, елдің денсаулық сақтау жүйесіндегі қаржылық ағындарды ұдайы, жан-жақты және дәйекті мониторингтеу жүйесі ұлттық денсаулық сақтау шоттары болып табылады.

2. Ұлттық денсаулық сақтау шоттары жыл сайын халықаралық әдіснама негізінде:

1) мемлекеттік статистика саласындағы уәкілетті органның статистикалық бюллетендері;

2) бюджеттің атқарылуы жөніндегі орталық уәкілетті органның деректері;

3) медициналық ұйымдар бөлінісінде бюджеттің атқарылуы жөніндегі жергілікті уәкілетті органдардың деректері;

4) Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің, Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының және Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымының ресми интернет-ресурстарында жарияланған статистикалық деректер пайдаланыла отырып қалыптастырылады.

Осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген деректер негізінде уәкілетті орган көрсетілетін қызметтер мен медициналық көрсетілетін қызметтерді берушілер бойынша шығыстар сипатталған талдамалық есепті, сондай-ақ оларды қаржыландыру көздері туралы ақпаратты қалыптастырады.

3. Ұлттық денсаулық сақтау шоттарының деректерін қалыптастыру және пайдалану тәртібін уәкілетті орган айқындайды.

10-тарау. ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ САЛАСЫНДАҒЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЫНТЫМАҚТАСТЫҚ

71-бап. Денсаулық сақтау саласындағы халықаралық ынтымақтастық

1. Денсаулық сақтау саласындағы халықаралық ынтымақтастық халықаралық құқықтың жалпыға бірдей танылған қағидаттары мен нормалары және Қазақстан Республикасының халықаралық шарттары негізінде жүзеге асырылады.

2. Халықаралық ынтымақтастық мемлекеттердің, халықаралық ұйымдар мен халықаралық интеграциялық бірлестіктердің ресми өкілдерімен денсаулық сақтау мәселелері бойынша өзара іс-қимылды, халықаралық сипаттағы іс-шараларға қатысуды, халықаралық шарттар әзірлеуді қамтиды.

3. Денсаулық сақтауды басқару органдарының, денсаулық сақтау субъектілерінің Қазақстан Республикасының заңнамасына және халықаралық шарттарға сәйкес шет мемлекеттердің денсаулық сақтауды басқару органдарымен, шетелдік кәсіпорындармен, мекемелермен және ұйымдармен тікелей байланыстар орнатуға құқығы бар.

4. Денсаулық сақтау саласындағы халықаралық ынтымақтастық шеңберінде жасалатын, оның ішінде денсаулық сақтауды басқару органдары, денсаулық сақтау субъектілері жасасатын келісімдер, шарттар адамның және Қазақстан Республикасы азаматтарының халықтың денсаулығын сақтау саласындағы құқықтары мен бостандықтарын шектемеуге тиіс.

72-бап. Денсаулық сақтау саласындағы халықаралық ынтымақтастықтың басым бағыттары

Денсаулық сақтау саласындағы халықаралық ынтымақтастықтың басымдықтары:

1) денсаулық сақтау саласындағы Қазақстан Республикасы азаматтарының мүдделерін және Қазақстан Республикасының мүдделерін қорғау;

2) денсаулық сақтау саласындағы халықаралық бастамаларға қатысу;

3) мемлекетаралық деңгейде денсаулық сақтау саласында инвестициялар тарту және техникалық көмек көрсету;

4) шетелдіктерге, азаматтығы жоқ адамдарға медициналық көмек көрсету;

5) халықаралық инновациялық технологияларды ендіру және денсаулық сақтау жүйесін жаңғырту арқылы медициналық көмек көрсету деңгейін арттыру;

6) әлемдік медицина және фармацевтика ғылымына интеграциялану;

7) еңбекші көшіп-қонушыларды медициналық көмекпен қамтамасыз ету мәселелерін шешуге жәрдемдесу;

8) денсаулық сақтау саласындағы білім беру қызметі, ғылым мен практиканың қазіргі заманғы жетістіктері негізінде медицина кадрларын даярлау және олардың біліктілігін арттыру мәселелері бойынша мемлекетаралық өзара іс-қимыл;

9) төтенше ахуалдар туындаған кезде денсаулық сақтау саласында халықаралық көмек көрсету және алу;

10) шет мемлекеттермен және халықаралық ұйымдармен дәрілік заттардың, медициналық бұйымдардың айналысы саласында ақпарат, технологиялар алмасу және фармацевтикалық және медициналық өнімнің қауіпсіздігі мен сапасына қойылатын талаптарды үндестіру;

11) халықаралық медициналық-санитариялық қағидалардың талаптарына сәйкес шекараны санитариялық қорғау, әкелінетін өнімнің қауіпсіздігін қамтамасыз ету болып табылады.

73-бап. Денсаулық сақтау саласындағы халықаралық ынтымақтастықтың экономикалық және құқықтық негіздері

1. Денсаулық сақтау саласындағы халықаралық ынтымақтастықтың экономикалық негізін:

1) халықаралық ұйымдарға міндетті және ерікті мүшелік жарналар;

2) гранттарды, техникалық көмекті тарту және пайдалану;

3) жасалған халықаралық шарттарға сәйкес қаржыландыру құрайды.

2. Халықаралық шарттар денсаулық сақтау саласындағы халықаралық ынтымақтастықтың құқықтық негізі болып табылады.

2-БӨЛІМ. ҚОҒАМДЫҚ ДЕНСАУЛЫҚТЫ САҚТАУ

11-тарау. ҚОҒАМДЫҚ ДЕНСАУЛЫҚТЫ САҚТАУДЫҢ ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕРІ

74-бап. Қоғамдық денсаулықты сақтаудың басым бағыттары

1. Қоғамдық денсаулықты сақтаудың басым бағыттары мыналар болып табылады:

1) халықтың медициналық-әлеуметтік белсенділігін қалыптастыру және саламатты өмір салтын ұстану арқылы денсаулықты нығайту;

2) денсаулықтың негізгі аспектілері мен тәуекел факторлары туралы халықтың хабардар болу деңгейін арттыру;

3) инфекциялық және басым инфекциялық емес ауруларды эпидемиологиялық қадағалау;

4) барлық мүдделі мемлекеттік органдардың, ұйымдар мен ведомстволардың, қоғамдық бірлестіктердің, бизнес қоғамдастықтардың және басқа да жеке және заңды тұлғалардың өзара іс-қимылын ұйымдастыру.

2. Қоғамдық денсаулық сақтау қызметі - бұл мемлекеттік органдардың, жеке және заңды тұлғалардың, қоғамдық бірлестіктердің саламатты өмір салтын насихаттауға, дұрыс тамақтануға, мінез-құлықтық тәуекел факторларының денсаулыққа әсерін бағалауға, инфекциялық және инфекциялық емес аурулардың профилактикасына бағытталған қызметі.

75-бап. Қоғамдық денсаулық сақтау саласындағы статистикалық байқау

1. Денсаулық сақтау статистикасы - статистиканың халық денсаулығы, денсаулық сақтау субъектілерінің қызметі және денсаулық сақтау ресурстарын пайдалану туралы статистикалық деректерді қамтитын саласы.

2. Денсаулық сақтау саласындағы статистикалық байқауды уәкілетті орган жүзеге асырады.

3. Денсаулық сақтау саласындағы статистикалық байқауды жүзеге асыру тәртібін, денсаулық сақтау саласындағы статистикалық есепке алу мен есептілік нысандарын, оларды жүргізу, толтыру тәртібін және ұсыну мерзімдерін уәкілетті орган белгілейді.

4. Денсаулықтың статистикалық көрсеткіштері денсаулық сақтау саласындағы статистикалық талдау, ресурстарды болжау және процестерді модельдеу, денсаулық сақтау жүйесінің саясатын жоспарлау, басқарушылық шешімдерді қабылдау үшін қолданылады.

5. Денсаулық сақтау саласындағы ресми статистикалық ақпарат жалпыға бірдей қолжетімді болып табылады және оны уәкілетті орган бұқаралық ақпарат құралдарында, оның ішінде ресми интернет-ресурста орналастырады.

12-тарау. АДАМДАРДЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ САЛАСЫНДАҒЫ ҚҰҚЫҚТАРЫ МЕН МІНДЕТТЕРІ

76-бап. Денсаулық сақтау саласындағы құқықтарды қамтамасыз ету кепілдігі

1. Мемлекет Қазақстан Республикасының азаматтарына:

1) медициналық көмекке тең қол жеткізуге;

2) медициналық көмектің сапасына;

3) дәрілік қамтамасыз етудің сапасына;

4) дәрілік заттардың қолжетімділігіне, тиімділігі мен қауіпсіздігіне;

5) аурулардың профилактикасы, саламатты өмір салтын және дұрыс тамақтануды қалыптастыру бойынша іс-шаралар жүргізуге;

6) репродуктивтілікті таңдау еркіндігіне, репродуктивтік денсаулықты сақтауға және репродуктивтік құқықтарын сақтауға;

7) санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылыққа кепілдік береді.

3. Қазақстан Республикасы Қазақстан Республикасының азаматтарына олардың қандай да бір аурулары мен жай-күйлерінің болуына орай кемсітушілік пен стигматизацияның кез келген нысандарынан қорғауға кепілдік береді.

77-бап. Қазақстан Республикасы азаматтарының құқықтары

1. Қазақстан Республикасы азаматтарының:

1) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін алуға;

2) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде дәрілік заттармен және медициналық бұйымдармен қамтамасыз етілуге;

3) медицина қызметкері мен денсаулық сақтау субъектісін еркін таңдауға;

4) пациент стационар жағдайында емделуде болған жағдайда емдік тамақ алуға;

5) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемінен тыс және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде өз қаражаты, ұйымдардың, ерікті медициналық сақтандыру жүйесінің қаражаты және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өзге де көздер есебінен қосымша медициналық көмекке;

6) ақылы негізде медициналық және өзге де көрсетілетін қызметтерді алуға;

7) көрсетілімдер болған кезде бюджет қаражаты есебінен уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерде медициналық көмек алуға;

8) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес еңбекке уақытша жарамсыздық фактісін куәландыратын тиісті құжаттарды алуға және олардың берілуіне;

9) мемлекеттік органдардан, ұйымдардан және емдеуші дәрігерден олардың құзыреті шегінде аурудың профилактикасы, оны диагностикалау, емдеу және медициналық оңалту әдістері, клиникалық зерттеулер, мекендеу ортасының жай-күйін, еңбек, тұрмыс және демалыс жағдайларын қоса алғанда, денсаулыққа әсер ететін факторлар, дұрыс тамақтану мен тағамдық өнімдердің қауіпсіздігі туралы анық ақпаратты өтеусіз және тұрақты түрде алуға;

10) мемлекеттік органдардан, тәуелсіз сараптама ұйымдарынан және дәрілік заттардың, медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы субъектілерден өткізілетін дәрілік заттардың, медициналық бұйымдардың қауіпсіздігі, тиімділігі мен сапасы туралы ақпарат алуға;

11) медицина қызметкерінің құпиясын құрайтын мәліметтердің қорғалуына;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
12) тармақшаға өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 19.04.2024 № 74-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

12) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өздеріне медициналық көмек көрсету кезінде денсаулығына келтірілген зиянды өтетуге;

13) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес денсаулық сақтау саласындағы өз құқықтары мен заңды мүдделерінің қорғалуына;

14) медицина және фармацевтика қызметкерлерінің әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен шағымдануға;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
15) тармақшаға өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

15) мемлекеттік медициналық сараптама қорытындыларымен келіспеген жағдайда, тәуелсіз сарапшыларды тарту туралы жоғары тұрған органдарға өтінішхат беруге;

16) донор ретінде әрекет ету мүмкіндігі туралы ерікті түрде ерік білдіруге;

17) қайтыс болғаннан кейін осы Кодексте айқындалған тәртіппен трансплантаттау мақсатында өздерінен тіндерді (тіннің бөлігін) және (немесе) ағзаларды (ағзаның бөлігін) алуға келісу не алудан бас тарту туралы ерік білдіруге;

18) емделуге және басқа да медициналық араласуларды, оның ішінде профилактикалық екпелерді жүргізуге хабардар етілген келісім беруге немесе олардан бас тартуға;

19) бірлесіп төлеуге;

20) жазылмайтын созылмалы ауруларды емдеу кезінде ауырсынуды басатын ем алуға;

21) денсаулық жағдайы туралы ақпаратты, оның ішінде медициналық зерттеп-қарау нәтижелері, диагнозы туралы және аурудың болжамы, медициналық көмек көрсету әдістері, олармен байланысты тәуекел, медициналық араласудың ықтимал түрлері, оның салдарлары мен медициналық көмек көрсету нәтижелері туралы мәліметтерді қолжетімді нысанда алуға;

22) аурулардың профилактикасы туралы ақпаратты қоса алғанда, денсаулықты сақтауға ықпал ететін немесе оларға жағымсыз әсер ететін факторлар, санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылық, қоршаған ортаның жай-күйі, орындалатын жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің адам денсаулығы үшін ықтимал қауіптілігі, тамақтанудың ұтымды нормалары, өнімнің, тауарлар мен көрсетілетін қызметтердің сапасы мен қауіпсіздігі туралы анық және уақтылы ақпарат алуға құқығы бар;

23) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзге де құқықтары бар.

1-1. Мүмкіндігі шектеулі адамдардың (мүгедектігі бар адамдардың) денсаулық сақтау ұйымдарында бірінші кезекте қызмет көрсетілуіне құқығы бар.

2. Әйелдердің отбасын жоспарлау және өз денсаулығын сақтау мақсатында ана болу туралы мәселені шешуге және қаламаған жүктіліктің алдын алудың қазіргі заманғы әдістерін еркін таңдауға құқығы бар.

Азаматтардың ана болуды қорғау құқығы:

1) репродуктивтік жастағы әйелдерге медициналық қарап-тексерулерді жүргізумен, оларды динамикалық байқаумен және сауықтырумен;

2) әйелдердің репродуктивтік денсаулығына және науқас баланы күтіп-бағу бойынша стационарға түскен кезде баланың денсаулығына тікелей әсер ететін негізгі ауруларды медициналық көрсетілімдері бойынша емдеумен қамтамасыз етіледі.

Ескерту. 77-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2024 № 74-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

78-бап. Балалардың құқықтары

1. Осы Кодекстің 77-бабының 1-тармағында көзделген құқықтардан бөлек, әрбір баланың:

1) денсаулық сақтау жүйесінің қазіргі заманғы және тиімді көрсетілетін қызметтері мен ауруларды емдеу және денсаулықты қалпына келтіру құралдарын пайдалануға;

2) денсаулықты сақтау саласында білім алуға;

3) профилактикалық медициналық қарап-тексерулерге және динамикалық байқауға, емделуге, дәрілік қамтамасыз етілуге, сауықтырылуға және вакцина алуға;

4) уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен сауықтыру және ұйымдастырылған демалыс кезеңінде медициналық көмек көрсетілуіне;

5) өзінің физиологиялық ерекшеліктеріне және денсаулық жағдайына сәйкес келетін және оған қолайсыз факторлардың әсерін болғызбайтын жағдайларда санитариялық-гигиеналық ағартуға, оқуға және еңбек етуге;

6) оқуға түсу және жұмысқа орналасу кезінде бекітілген жері бойынша денсаулық жағдайы туралы медициналық құжаттаманы тегін негізде алуға;

7) денсаулық жағдайы туралы ақпаратты өзіне қолжетімді нысанда алуға;

8) саламатты өмір салты мен дұрыс тамақтану туралы, темекі шегудің, психикаға белсенді әсер ететін заттарды тұтынудың зияны туралы ақпаратты қолжетімді нысанда алуға;

9) репродуктивтік денсаулықты сақтау туралы ақпаратты қолжетімді нысанда алуға;

10) паллиативтік медициналық көмек алуға құқығы бар.

2. Ата-аналарының немесе заңды өкілдерінің келісімімен жүргізілетін хирургиялық араласуларды, жүктілікті жасанды үзуді қоспағанда, он алты жастағы және одан асқан кәмелетке толмағандардың профилактикалық, консультациялық-диагностикалық көмек көрсетілуіне хабардар етілген келісуге немесе одан бас тартуға құқығы бар.

3. Стационар жағдайында бес жасқа дейінгі балаларды, сондай-ақ дәрігерлердің қорытындысы бойынша қосымша күтімге мұқтаж естияр жастағы науқас балаларды емдеу кезінде анасына (әкесіне) немесе баланы күтіп-бағуды тікелей жүзеге асыратын өзге адамға медициналық ұйымда онымен бірге болу мүмкіндігі беріледі және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес еңбекке уақытша жарамсыздық туралы парақ немесе анықтама беріледі.

Бір жасқа дейінгі баласын емізетін ана медициналық ұйымда баланы күтіп-бағу үшін болған бүкіл кезеңде тегін тамақпен қамтамасыз етіледі.

4. Бес жасқа дейінгі балаларды, сондай-ақ дәрігерлердің қорытындысы бойынша қосымша күтімге мұқтаж естияр жастағы науқас балаларды амбулаториялық және стационарды алмастыратын жағдайларда емдеу кезінде анасына (әкесіне) немесе баланы күтіп-бағуды тікелей жүзеге асыратын өзге адамға Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес еңбекке уақытша жарамсыздық туралы парақ немесе анықтама беріле отырып, онымен бірге болу мүмкіндігі беріледі.

5. Мектеп жасындағы балалардың стационар жағдайында мамандандырылған медициналық көмек, медициналық оңалту, сондай-ақ паллиативтік медициналық көмек алу кезеңінде уәкілетті орган білім беру саласындағы уәкілетті органмен бірлесіп айқындаған тәртіппен үздіксіз білім алуға құқығы бар.

Балаларға медициналық көмек көрсететін денсаулық сақтау ұйымдары ойындар, демалыс және тәрбие жұмысын жүргізу үшін жағдайлар жасайды.

6. Мүмкіндіктері шектеулі, АИТВ инфекциясын жұқтырған балалардың Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес білім беру, денсаулық сақтау ұйымдарында тегін медициналық-педагогикалық түзеу арқылы қолдау алуға құқығы бар.

АИТВ инфекциясын жұқтырған балалардың балалар үйлерінде және өзге де денсаулық сақтау және білім беру ұйымдарында болуға құқығы бар.

АИТВ инфекциясын жұқтырған аналардан туған балалардың белгіленген тамақтану нормаларына сәйкес, бейімделген тегін сүт қоспаларын алуға құқығы бар.

6-1. Мүмкіндігі шектеулі балалардың (мүгедектігі бар балалардың) денсаулық сақтау ұйымдарында бірінші кезекте қызмет көрсетілуіне құқығы бар.

7. Балаларды балалар үйіне және білім беру ұйымына, жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған ұйымға орналастыруға медициналық қарсы көрсетілімдер тізбесін уәкілетті орган бекітеді.

8. Жетім балалар, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалар және арнаулы әлеуметтік қызметтерді алушы болып табылатын балалар үш жасты қоса алғанда, осы жасқа толғанға дейін уәкілетті орган белгілеген тәртіппен мемлекеттік медициналық ұйымдарда бола алады.

Ескерту. 78-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

79-бап. Қазақстан Республикасының азаматтары мен отбасының репродуктивтік құқықтарын қорғау саласындағы құқықтары

Ескерту. 79-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді – ҚР 26.12.2022 № 168-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

1. Қазақстан Республикасының азаматтары:

1) репродуктивтілікті еркін таңдауға;

2) репродуктивтік денсаулықты сақтау және отбасын жоспарлау жөніндегі көрсетілетін қызметтерді алуға;

3) өзінің репродуктивтік денсаулық жағдайы туралы анық және толық ақпарат алуға;

4) бедеуліктен, оның ішінде Қазақстан Республикасында рұқсат етілген репродуктивтіліктің қазіргі заманғы қосалқы әдістері мен технологияларын қолдана отырып емделуге;

5) қаламаған жүктілікті болғызбауға;

6) ана болу қауіпсіздігіне;

7) жыныстық жасушалардың, репродуктивтік ағзалар тіндерінің донорлығына;

8) контрацепция әдістерін пайдалануға және еркін таңдауға;

9) хирургиялық стерилизациялауға;

10) жүктілікті жасанды үзуге;

11) өздерінің репродуктивтік құқықтарының қорғалуына;

12) балалардың санына және олардың некеде немесе некесіз туу уақытына, туу арасындағы ана мен баланың денсаулығын сақтау үшін қажетті аралықтарға қатысты шешімді еркін қабылдауға;

13) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен жыныстық жасушаларды, репродуктивтік ағзалардың тіндерін, эмбриондарды сақтауға құқылы.

2. Азаматтар өздерінің репродуктивтік құқықтарын жүзеге асыру кезінде басқа адамдардың құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін сақтауға міндетті.

3. Азаматтардың медициналық көрсетілімдер бойынша отбасын жоспарлау, әлеуметтік мәні бар аурулардың және айналасындағыларға қауіп төндіретін аурулардың болуы мәселелері бойынша, отбасы-неке қатынастарының медициналық-психологиялық аспектілері бойынша консультацияларға, сондай-ақ ұрпағындағы ықтимал тұқым қуалаушылық және туа біткен аурулардың алдын алу мақсатында медициналық ұйымдарда медициналық-генетикалық және басқа да консультациялар мен зерттеп-қарауларға құқығы бар.

4. Жедел босандыру жағдайларын қоспағанда, әйелдің денсаулық жағдайы ескеріле отырып, оның келісімі болған кезде, босандыру ұйымдарында тиісті жағдайлар (жеке босану залдары) болған және әкесінің немесе отбасының өзге мүшесінің инфекциялық аурулары болмаған кезде баланың әкесіне немесе отбасының өзге мүшесіне бала туған кезде қатысу құқығы беріледі. Мұндай құқықты іске асыру өтеусіз негізде жүзеге асырылады.

5. АИТВ инфекциясын жұқтырған Қазақстан Республикасының азаматтарының Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес Қазақстан Республикасының басқа азаматтарымен тең дәрежеде балаларды асырап алуға құқығы бар.

6. АИТВ инфекциясын жұқтырған Қазақстан Республикасының азаматтарының Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қосалқы репродуктивтік әдістері мен технологияларын қолдануға құқығы бар.

Ескерту. 79-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 26.12.2022 № 168-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

80-бап. Қазақстан Республикасы азаматтарының міндеттері

Қазақстан Республикасының азаматтары:

1) өз денсаулығын сақтаудың қамын жасауға, жеке және қоғамдық денсаулықты сақтау мен нығайтуға ортақ жауаптылықта болуға;

2) "Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыруға жарналар төлеуге;

3) профилактикалық медициналық қарап-тексерулерден, скринингтік зерттеулерден өтуге;

4) медицина қызметкерлерінің жеке және қоғамдық денсаулыққа қатысты тағайындауларын орындауға;

5) өз денсаулығын басқару процесіне, оның ішінде созылмалы аурулар бар болған кезде оларды басқару бағдарламаларына қатысуға, ауру мен оны емдеу әдістері, ықтимал тәуекелдер мен асқынулар туралы ақпарат алуға мүдделі болуға;

6) медицина қызметкерлеріне өз организмінің жеке ерекшеліктері туралы хабарлауға;

7) өз денсаулығы мен айналасындағылардың денсаулығын сақтау бойынша сақтық шараларын сақтауға, денсаулық сақтау субъектілерінің талап етуі бойынша зерттеп-қараудан және емделуден өтуге, медициналық персоналды айналасындағыларға қауіп төндіретін инфекциялық және өзге де ауруларының өздерінде бар екендігі туралы хабардар етуге;

8) Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасын сақтауға міндетті.

АИТВ инфекциясын қоспағанда, айналасындағыларға қауіп төндіретін аурулармен ауыратын Қазақстан Республикасының азаматтары зерттеп-қараудан және емделуден жалтарған жағдайда, осы Кодекске және Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес мәжбүрлеу тәртібімен куәландыруға және емдеуге тартылады.

81-бап. Жүкті әйелдер мен аналардың денсаулық сақтау саласындағы құқықтары мен міндеттері

1. Қазақстан Республикасында мемлекет ана болуды қорғайды және көтермелейді.

2. Азаматтардың емшек сүтімен тамақтандыруды қолдауға, оның ішінде емшек сүтімен тамақтандыруды қорғауға және насихаттауға құқығы бар:

1) жүкті және бала емізетін әйелдердің құқықтарын қорғау емшек сүтімен тамақтандыруға дайындау және оны іске асыру үшін жағдайларды қамтамасыз етуге бағытталған (жүктілікке және босануға байланысты демалыс, жас сәби балаларды тамақтандыруға арналған қосымша жұмыс үзілістері, толық емес жұмыс уақыты, медициналық ұйымдарда кезектен тыс қызмет көрсету, ана мен бала бөлмелерінің көрсетілетін қызметтерін пайдалану және басқасы);

2) алты айға дейінгі балаларды тек қана емшек сүтімен тамақтандырудың және екі жасқа дейін және одан ұзақ дұрыс қосымша тағаммен бірге емшек сүтімен тамақтандыруды жалғастырудың артықшылықтары туралы халыққа ақпарат беруді қамтиды.

3. Жүкті әйелдердің:

1) жүктілік кезеңінде, босану кезінде және босанғаннан кейін, оның ішінде шарананың тірі тууы мен өлі тууының халықаралық өлшемшарттарында айқындалатын мерзімінен бұрын босану кезінде Қазақстан Республикасының аумағында рұқсат етілген әдістерді қолдана отырып, денсаулығын сақтауға және көмекке;

2) жүктілік кезеңінде, босану кезінде және босанғаннан кейін медициналық көмекке;

3) зерттеп-қарауды, емдеуді және медициналық араласуларды кешіктіру әйел мен баланың (шарананың) өміріне қауіп төндіретін, зерттеп-қарауды, емдеуді және медициналық араласуды жүзеге асыру туралы шешімді дәрігер немесе консилиум қабылдайтын жағдайларды қоспағанда, жүктілік кезеңінде өздерінің немесе заңды өкілінің келісімімен ғана зерттеп-қаралуға, емделуге және медициналық араласуға;

4) Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес жұмыс уақыты режимінің, жүктілікке және босануға байланысты демалыстың, бала үш жасқа толғанға дейін оның күтіміне байланысты жалақы сақталмайтын демалыстың және жүкті әйелдер мен бала емізетін аналардың еңбек жағдайларының сақталуына;

5) бала емізетін аналарға (ата-аналарға) білікті қолдау көрсетілуіне, лактация мәселелері, тек қана емшек сүтімен тамақтандыру және қосымша тамақтандыру әдістемесі бойынша оқытылған медицина қызметкерлерінің консультациялары берілуіне;

6) балаға достық ниеттегі медициналық ұйымдар іске асыратын, емшек сүтімен тамақтандыру практикасын қолдауға;

7) жұмыс орны, лауазымы және орташа жалақысы сақтала отырып, жүктілікке байланысты он екі аптаға дейін зерттеп-қаралуға және медициналық есепке қоюға жұмыс берушінің уақыт беруіне;

8) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзге де кепілдіктер мен көтермелеулерге құқығы бар.

4. Жүкті әйелдер:

1) жүктіліктің он екі аптасына дейінгі мерзімде тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде медициналық қызмет көрсету үшін бекітілген жері бойынша жүктілікке байланысты медициналық есепке тұруға;

2) жүктілік кезеңінде, босану кезінде және босанғаннан кейін дәрігердің ұсынымдарын орындауға міндетті.

5. Егер әйел жүктілік үшін қарсы көрсетілімдер болған кезде жүктілікті жоспарласа, онда ол әйелдің өзі мен шарананың денсаулығына жүктілік кезінде және босанғаннан кейін күнтізбелік қырық екі күнге дейін болатын барлық тәуекел үшін жауаптылықты толығымен өзіне алады.

82-бап. Дара кәсіпкерлер мен заңды тұлғалардың жұмыскерлердің денсаулығын сақтау жөніндегі міндеттері

1. Дара кәсіпкерлер мен заңды тұлғалар өздері жүзеге асыратын қызметке сәйкес:

1) санитариялық-эпидемияға қарсы және санитариялық-профилактикалық іс-шараларды жүргізуге;

2) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілерді, сондай-ақ халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүзеге асыратын лауазымды адамдардың актілерін орындауға;

3) орындалатын жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің және өнімді өндіру, тасымалдау, сақтау және халыққа өткізу, кәдеге жарату және жою кезінде оның қауіпсіздігі мен сапасын қамтамасыз етуге;

4) өндірістік бақылауды жүзеге асыруға;

5) жаппай және топтық инфекциялық және паразиттік, кәсіптік аурулар мен уланулар пайда болған жағдайларда, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органға халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығына қатер төндіретін авариялық жағдайлар, өндірістің тоқтауы туралы, технологиялық процестердің бұзылуы туралы уақтылы ақпарат беруге;

6) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың жанама әсерлері анықталған жағдайда дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік органға уақтылы ақпарат беруге;

7) халықтың декреттелген тобына жататын жұмыскерлерді гигиеналық оқытуды қамтамасыз етуге;

8) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның лауазымды адамдарына өздерінің құзыретіне сәйкес зертханалық зерттеулер жүргізу үшін өнімнің, шикізаттың, тауарлардың, өндірістік ортаның сынамаларын іріктеуді жүргізу мүмкіндігін ұсынуға;

9) медициналық қарап-тексеруден, гигиеналық оқытудан өткенін куәландыратын құжаты жоқ адамдарды жұмысқа жібермеуге, сондай-ақ АИТВ инфекциясын жұқтырғандарды қоспағанда, денсаулық сақтау субъектілері анықтаған, инфекциялық, паразиттік аурулармен ауыратын науқастарды және инфекциялық, паразиттік аурулардың қоздырғыштарын тасымалдаушыларды, зиянды және (немесе) қауіпті еңбек жағдайларында жұмыс істеуге қарсы көрсетілімдері бар адамдарды жұмыстан шеттетуге;

10) тауарлардың, өнімдердің, шикізаттың халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілерге сәйкес келмеуі анықталған кезде оларды өткізуге жол бермеуге, сондай-ақ оларды пайдалану немесе кәдеге жарату мүмкіндігі туралы шешім қабылдауға;

11) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органға халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы мәселелеріне қатысты есепке алу және есептілік құжаттамасын тексеруге ұсынуға;

12) кәсіпкерлік және (немесе) өзге де қызмет халықтың өміріне немесе денсаулығына қатер төндірген жағдайда, оларды тоқтата тұруға;

13) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүзеге асыратын лауазымды адамдардың объектілерді халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілердің сақталуы тұрғысынан тексеру мақсатында оларға кедергісіз кіруін қамтамасыз етуге;

14) эпидемиологиялық көрсетілімдер және халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның лауазымды адамдарының нұсқамалары, қаулылары бойынша өз қаражаты есебінен дезинфекция, дезинсекция және дератизация жүргізуге;

15) "Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыруға аударымдар және (немесе) жарналар төлеуге міндетті.

2. Жұмыс беруші жұмыскерлер арасында денсаулықты нығайту және аурулардың профилактикасы үшін қолайлы жағдайлар жасайды.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
83-баптың тақырыбының "Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне көші-қон процестерін реттеу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" 2020 жылғы 13 мамырдағы Қазақстан Республикасы Заңының 1-бабы 22-тармағының 1) тармақшасы қолданысқа енгізілгенге дейінгі редакциясын осы Кодекстің 276-бабы 4-т. қараңыз - ҚР 07.07.2020 № 360-VI Кодексімен.

83-бап. Қандастардың, шетелдіктердің, азаматтығы жоқ адамдардың және өзге де адамдардың құқықтары мен міндеттері

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
1-тармақтың "Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне көші-қон процестерін реттеу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" 2020 жылғы 13 мамырдағы Қазақстан Республикасы Заңының 1-бабы 22-тармағының 1) тармақшасы қолданысқа енгізілгенге дейінгі редакциясын осы Кодекстің 276-бабы 4-т. қараңыз - ҚР 07.07.2020 № 360-VI Кодексімен.

1. Қандастардың, босқындардың, сондай-ақ Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін Қазақстан Республикасының азаматтарымен бірдей алуға құқығы бар.

2. Қазақстан Республикасында уақытша болатын шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың, баспана іздеген адамдардың, егер Қазақстан Республикасының заңдарында немесе Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда өзгеше көзделмесе, айналасындағыларға қауіп төндіретін аурулар кезінде уәкілетті орган айқындайтын тізбе бойынша және көлемде тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін алуға құқығы бар.

Қазақстан Республикасының аумағында адам саудасының құрбаны ретінде анықталған және сәйкестендірілген шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың уәкілетті орган айқындайтын тізбе бойынша және көлемде тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін алуға құқығы бар.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
3-тармақтың "Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне көші-қон процестерін реттеу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" 2020 жылғы 13 мамырдағы Қазақстан Республикасы Заңының 1-бабы 22-тармағының 1) тармақшасы қолданысқа енгізілгенге дейінгі редакциясын осы Кодекстің 276-бабы 4-т. қараңыз - ҚР 07.07.2020 № 360-VI Кодексімен.

3. Қазақстан Республикасының аумағында жүрген қандастар, босқындар және баспана іздеген адамдар, шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар денсаулық сақтау саласында Қазақстан Республикасының азаматтарымен бірдей міндеттерді атқарады.

Ескерту. 83-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

13-тарау. ҚОҒАМДЫҚ ДЕНСАУЛЫҚТЫ САҚТАУДЫ ҰЙЫМДАСТЫРУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

84-бап. Аурулардың профилактикасы және саламатты өмір салтын қалыптастыру

1. Аурулар профилактикасының мақсаты аурулардың пайда болуының немесе өршуінің, сондай-ақ олардың салдарлары мен асқынуларының алдын алу болып табылады.

2. Аурулардың профилактикасы бастапқы, екінші және үшінші болып бөлінеді.

Аурулардың бастапқы профилактикасы (жаппай және жеке) аурулардың пайда болуының алдын алу мақсатында тыныс-тіршіліктің қолайлы жағдайларын жасауға бағытталған.

Аурулардың екінші профилактикасы аурулардың ерте сатыда өршуінің және олардың салдарларының алдын алуға бағытталған.

Аурулардың үшінші профилактикасы өршіп кеткен асқынуларды, ағзалар мен тіндердің зақымдануларын бақылауға бағытталған.

3. Профилактикалық және сауықтыру іс-шаралары халықтың барлық тобына қатысты бүкіл өмір бойы жүргізіледі және жыныстық-жастық, психологиялық және әлеуметтік аспектілерді ескереді.

4. Саламатты өмір салтын қалыптастыру дене жаттығуымен ұдайы шұғылдануды, саламатты өмір салтын насихаттауды, дұрыс тамақтануды және денсаулықты нығайту және өмір салтымен байланысты аурулардың алдын алу мәселелерінде халықты ақпараттық қамтамасыз ету, гигиеналық оқыту және тәрбиелеу арқылы аурулардың профилактикасын қамтиды.

Ұйымдарда дене жаттығуы жұмыс күндері жүргізіледі.

Дене жаттығуымен шұғылдануды жүргізудің үлгілік қағидаларын уәкілетті орган әзірлейді және бекітеді.

85-бап. Профилактикалық екпелерді жүргізу

1. Профилактикалық екпелер - инфекциялық ауруларға өзіндік ерекше қарсылық жасау мақсатында иммундық профилактика үшін адам организміне иммундық-биологиялық дәрілік препараттарды енгізу.

2. Профилактикалық екпелер міндетті және ерікті болып бөлінеді.

3. Міндетті профилактикалық екпелердің мынадай түрлері айқындалады:

1) жоспарлы профилактикалық екпелер;

2) эпидемиологиялық көрсетілімдер бойынша профилактикалық екпелер.

4. Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты болатын жеке тұлғалар инфекциялық және паразиттік ауруларға қарсы міндетті профилактикалық екпелерді алуға міндетті

5. Медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде оларға қарсы міндетті профилактикалық екпелер жүргізілетін аурулардың тізбесін, екпелерді жүргізу тәртібін, мерзімдерін және халықтың профилактикалық екпелерге жататын топтарын Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.

6. Оларға қарсы міндетті профилактикалық екпелер жүргізілетін аурулардың тізбесіне сәйкес жасқа толған, медициналық қарсы көрсетілімдері жоқ адамдар жоспарлы профилактикалық екпелерге жатады.

7. Профилактикалық екпе жүргізу алдында медицина қызметкері егілетін адамды қарап-тексеруді жүргізеді. Медицина қызметкері оған не оның заңды өкіліне профилактикалық екпе туралы, оның ықтимал қолайсыз көріністері мен одан бас тартудың салдарлары туралы толық және объективті ақпарат береді.

Профилактикалық екпелерді жүргізуге медициналық қарсы көрсетілімдердің тізбесін уәкілетті орган бекітеді.

8. Медициналық қарсы көрсетілімдері жоқ жеке тұлғалар тізбеге сәйкес эпидемиологиялық көрсетілімдер бойынша профилактикалық екпелерге жатады.

9. Оларға қарсы міндетті профилактикалық екпелер жүргізілетін аурулардың тізбесіне кірмейтін профилактикалық екпелерді жүргізу ерікті болып табылады және ақылы негізде жүзеге асырылады.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
10-тармаққа өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

10. Иммундаудан кейінгі қолайсыз көріністерді тіркеу мен тергеп-тексеру тәртібін уәкілетті орган белгілейді.

11. Жоспарлы профилактикалық екпелерді алмаған балаларды мектепке дейінгі ұйымдарға жіберу мектепке дейінгі ұйымдағы ұжымдық иммунитеттің шекті деңгейіне жеткен кезде ғана жүзеге асырылады.

Ұжымдық иммунитет - вакциналармен алдын алатын инфекцияларға қарсы халықты жоспарлы профилактикалық екпелермен қамтудың шекті деңгейіне жеткізу есебінен егілмеген адамдарды жанама қорғау.

Жоспарлы профилактикалық екпелерді алмаған балаларды мектепке дейінгі ұйымдарға жіберу қағидаларын және ұжымдық иммунитеттің шекті деңгейін уәкілетті орган айқындайды.

86-бап. Медициналық қарап-тексеру

1. Медициналық қарап-тексеру ауруларды, оның ішінде кәсіптік ауруларды, улануларды, жазатайым оқиғаларды анықтауға және олардың таралуының алдын алуға, сондай-ақ жұмыскерлердің еңбек қауіпсіздігін және денсаулығын сақтауды қамтамасыз етуге бағытталған уақтылы медициналық зерттеп-қарауды қамтамасыз ету үшін жүргізіледі.

2. Медициналық қарап-тексерулердің түрлері: міндетті және профилактикалық.

3. Міндетті медициналық қарап-тексерулер алдын ала, мерзімдік, ауысым алдындағы (рейс алдындағы), ауысымнан кейінгі (рейстен кейінгі) болып бөлінеді.

Алдын ала міндетті медициналық қарап-тексерулер жұмысқа орналасу немесе оқуға түсу кезінде кәсібі немесе оқуы бойынша міндеттерді орындауға жарамдылығын анықтау, сондай-ақ жалпы, кәсіптік аурулардың алдын алу мен инфекциялық және паразиттік ауруларды таратпау мақсатында жүргізіледі.

Мерзімдік міндетті медициналық қарап-тексерулер жұмыс істейтіндердің денсаулық жағдайына динамикалық байқауды қамтамасыз ету, аурулардың бастапқы белгілерін уақтылы анықтау, жалпы, кәсіптік аурулардың алдын алу мен инфекциялық және паразиттік ауруларды таратпау мақсатында жүргізіледі.

Ауысым алдындағы (рейс алдындағы) міндетті медициналық қарап-тексерулер жеке тұлғада аурудың бар екенін немесе жоқ екенін анықтау немесе растау, денсаулық жағдайын, сондай-ақ еңбекке уақытша жарамсыздығын, түсетін ауысымда (рейсте) жұмысқа кәсіби жарамдылығын, оның ішінде алкогольдік, есірткілік немесе өзге де уыттық мастықты және осындай мастықтың қалдық құбылыстарын айқындау мақсатында жүргізіледі.

Ауысымнан кейінгі (рейстен кейінгі) медициналық қарап-тексерулер жұмыс ортасы мен еңбек процесінің зиянды және (немесе) қауіпті өндірістік факторларының жұмыскерлердің денсаулық жағдайына әсер ету, жіті кәсіптік ауру немесе улану белгілерін, алкогольдік, есірткілік немесе өзге де уыттық мастық белгілерін анықтау мақсатында жұмыс күні (ауысым, рейс) аяқталған соң жүргізіледі.

4. Зиянды және (немесе) қауіпті өндірістік факторлардың, жұмысқа орналасқан кезде орындау кезінде міндетті алдын ала медициналық қарап-тексерулер және мерзімдік міндетті медициналық қарап-тексерулер жүргізілетін кәсіптер мен жұмыстардың тізбесін уәкілетті орган бекітеді.

5. Жұмыс берушілер Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасына сәйкес ауыр жұмыстарда, еңбек жағдайлары зиянды және (немесе) қауіпті жұмыстарда, машиналар мен механизмдерде жұмыс істейтін жұмыскерлердің ауысым алдындағы (рейс алдындағы), ауысымнан кейінгі (рейстен кейінгі) міндетті медициналық қарап-тексерулерден уақтылы өтуін өз қаражаты есебінен қамтамасыз етеді.

Халықтың декреттелген тобы міндетті медициналық қарап-тексерулерден өз қаражаты есебінен не тараптардың келісімі бойынша жұмыс берушінің қаражаты есебінен өтеді.

6. Міндетті медициналық қарап-тексерулерге жататын адамдардың нысаналы топтарын, сондай-ақ оларды жүргізу тәртібі мен мерзімділігін, зертханалық және функционалдық зерттеулердің көлемін, медициналық қарсы көрсетілімдерді уәкілетті орган айқындайды.

7. Жұмыс берушілер жұмыскерлердің медициналық қарап-тексерулерден өтуі үшін жағдай жасайды, сондай-ақ жұмыскерлерді олардан өту үшін жұмыс уақыты кезеңінде жұмыс орнын (лауазымын), жалақысын сақтай отырып, кедергісіз босатуға міндетті.

8. Жұмыс берушілер міндетті медициналық қарап-тексерулерден өтпеген және денсаулық жағдайы бойынша жұмысқа жарамсыз деп танылған адамдарды жұмысқа жібермейді. Міндетті медициналық қарап-тексерулердің нәтижелері жеке медициналық кітапшаларға енгізіледі.

9. Жеке медициналық кітапшаларды беру, есепке алу және жүргізу тәртібін халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган айқындайды.

10. Профилактикалық медициналық қарап-тексерулер балалар арасында жүргізіледі және кейіннен динамикалық байқау және сауықтыру арқылы аурулардың пайда болуының алдын алуға және оларды ерте диагностикалауға бағытталған медициналық және өзге де іс-шаралар кешенін қамтиды.

11. Мектепке дейінгі, мектеп жасындағы балаларды, сондай-ақ техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі және жоғары білім беру ұйымдарының білім алушыларын қоса алғанда, халықтың нысаналы топтарына профилактикалық медициналық қарап-тексерулерді жүргізу қағидаларын, көлемі мен мерзімділігін уәкілетті орган әзірлейді және бекітеді.

12. Профилактикалық және міндетті медициналық қарап-тексерулердің жүргізілуі мен олардан өтудің уақтылылығын, сапасын халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган бақылайды.

87-бап. Скринингтік зерттеулер

1. Скринингтік зерттеулер халықтың нысаналы топтары арасында ауруларды ерте сатыларда анықтау және аурулар дамуының, аурулардың пайда болуына ықпал ететін тәуекел факторларының алдын алу, халықтың денсаулығын қалыптастыру және нығайту мақсатында жүргізіледі.

2. Скринингтік зерттеулерге жататын адамдардың нысаналы топтары скринингтік зерттеулерден уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен, көлемде және осы зерттеулерді жүргізу мерзімділігімен өтуге тиіс.

3. Жүргізілген скринингтік зерттеулердің нәтижелерін осы зерттеулерді жүзеге асыратын денсаулық сақтау субъектілері электрондық денсаулық паспортына енгізеді.

4. Жұмыс берушілер осы қарап-тексерулерге жататын адамдарға тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде скринингтік зерттеулерден өту үшін жағдайлар жасайды, сондай-ақ жұмыскерлерді олардан өту үшін жұмыс уақыты кезеңінде Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес жұмыс орнын (лауазымын), орташа жалақысын сақтай отырып, кедергісіз босатады.

5. Скринингтік зерттеулердің уақтылылығы мен сапасын медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы мемлекеттік орган бақылайды.

88-бап. Динамикалық байқау

1. Динамикалық байқау созылмалы аурулары бар пациенттерге тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде жүзеге асырылады.

2. Динамикалық байқауға жататын созылмалы аурулардың тізбесін уәкілетті орган бекітеді.

3. Созылмалы аурулары бар адамдарға медициналық көмек көрсетуді ұйымдастыру қағидаларын, байқаудың мерзімділігі мен мерзімдерін, диагностикалық зерттеулердің міндетті минимумы мен еселігін уәкілетті орган бекітеді.

89-бап. Еңбекке уақытша жарамсыздыққа сараптама

1. Еңбекке уақытша жарамсыздыққа сараптама жеке тұлғаның еңбекке жарамсыздығын ресми тану және оны ауыру кезеңіне еңбек міндеттерін орындаудан уақытша босату мақсатында жүргізіледі.

2. Еңбекке уақытша жарамсыздыққа сараптама жүргізу, сондай-ақ еңбекке уақытша жарамсыздық парағын немесе анықтамасын беру тәртібін уәкілетті орган белгілейді.

90-бап. Алғашқы көмек

1. Алғашқы көмек - бұл оқиға орнында зардап шегушінің өзі (өзіне-өзі көмек көрсету) немесе жақын жердегі басқа адам (өзара көмек) медицина қызметкерлері келгенге дейін жүргізетін, шұғыл жағдайлар кезінде адамның өмірін құтқаруға, асқынулардың алдын алуға арналған, сондай-ақ кезек күттірмейтін жағдай кезінде зардап шегушінің денсаулығы мен өміріне қауіп-қатерді төмендету мақсатындағы жедел базалық іс-шаралар кешені.

Алғашқы көмекті медициналық білімі жоқ, оның ішінде уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен тиісті даярлықтан өткен адамдар көрсете алады.

2. Қазақстан Республикасының азаматтарын алғашқы көмек көрсету дағдыларына оқыту үшін сертификатталған жаттықтырушыларды даярлауды уәкілетті орган айқындайтын талаптарға сәйкес келетін денсаулық сақтау ұйымдары жүзеге асырады.

3. Алғашқы көмек курстарынан міндетті түрде өтуге жататын жұмыскерлер контингенті көрсетілген кәсіптер тізбесін, сондай-ақ олардан өту мерзімділігін уәкілетті орган мүдделі мемлекеттік органдармен бірлесіп бекітеді.

4. Қазақстан Республикасының азаматтарын алғашқы көмек көрсету дағдыларына оқыту қағидаларын, сондай-ақ алғашқы көмек көрсетілетін шұғыл және кезек күттірмейтін жағдайлар тізбесін уәкілетті орган әзірлейді және бекітеді.

5. Алғашқы көмек көрсету дағдыларына оқыту бюджет қаражаты, жұмыс берушінің қаражаты немесе Қазақстан Республикасы азаматтарының өз қаражаты есебінен жүргізіледі.

6. Алғашқы көмек көрсету стандартын уәкілетті орган әзірлейді және бекітеді.

91-бап. Мектепке дейінгі және мектеп медицинасы

1. Мектепке дейінгі және мектеп медицинасының қызметі тәрбиеленушілер мен мектеп оқушыларының денсаулығын сақтауға және олардың денсаулық жағдайын динамикалық байқауға бағытталған.

2. Тәрбиеленушілер мен мектеп оқушыларының денсаулығын сақтау жөніндегі іс-шаралар:

1) тікелей мектепке дейінгі және оқу орындарында, оның ішінде мамандардың көшпелі бригадаларын тарта отырып, профилактикалық медициналық қарап-тексерулер жүргізуді;

2) оқу кезеңінде және каникул кезінде сауықтыру іс-шараларын ұйымдастыруды;

3) мектепке дейінгі және орта білім беру ұйымдарында аурулардың профилактикасына, ұтымды тамақтану қағидаттарын ендіруге және сақтауға, репродуктивтік денсаулықты сақтауға бағытталған денсаулық сақтау технологияларын ендіруді;

4) психикалық денсаулықты сақтауды, темекі бұйымдарын тұтынудан, психикаға белсенді әсер ететін заттарды медициналық емес мақсатта тұтынудан, сондай-ақ құмар ойындарға патологиялық елігуден туындаған суицидтік мінез-құлық пен тәуелділіктің профилактикасын;

5) мектеп оқушыларын профилактикалық қарап-тексерулердің нәтижелері бойынша тереңдетілген медициналық зерттеп-қарауға жіберуді;

6) Ұлттық екпелер күнтізбесіне сәйкес вакцина егуді;

7) мектеп оқушылары арасында аурулардың профилактикасы, саламатты өмір салтын насихаттау мен қалыптастыру, алғашқы көмек көрсету бойынша оқыту семинарларын, тренингтер мен дәрістер ұйымдастыруды және өткізуді;

8) білім беру және түсіндіру іс-шараларын жүргізе отырып, ата-аналармен және педагогтарды тәрбиеленушілер мен мектеп оқушыларының денсаулығын сақтауға тартуды;

9) санитариялық қағидалардың талаптарын сақтауды;

10) кезек күттірмейтін жағдайлар кезінде жедел медициналық жәрдем көрсететін медицина қызметкерлері келгенге дейін алғашқы көмек көрсетуді қамтиды.

3. Тәрбиеленушілерге және мектеп оқушыларына медициналық көмекті ұйымдастыруды қызмет көрсету аумағында мектепке дейінгі және орта (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта) білім беру ұйымдары орналасқан, медициналық-санитариялық алғашқы көмек көрсететін денсаулық сақтау субъектілері жүзеге асырады.

4. Мектепке дейінгі және мектеп медицинасының қызметін ұйымдастыруды денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органдары жүзеге асырады.

92-бап. Он жастан он сегіз жасқа дейінгі кәмелетке толмағандар мен жастарға репродуктивтік және психикалық денсаулықты сақтау бойынша көрсетілетін қызметтерді ұсыну ерекшеліктері

1. Денсаулық сақтау субъектілері он жастан он сегіз жасқа дейінгі кәмелетке толмағандар мен жастарға медициналық, психикалық-әлеуметтік және заң қызметтерін қамтитын құпия кешенді көмек береді.

2. Он жастан он сегіз жасқа дейінгі кәмелетке толмағандар мен жастардың репродуктивтік және психикалық денсаулықты сақтаудың көрсетілетін қызметтері мен құралдарына қол жеткізуі денсаулық сақтаудың бастапқы буын мамандарының жолдамасынсыз жүзеге асырылады.

3. Он жастан он сегіз жасқа дейінгі кәмелетке толмағандар мен жастардың репродуктивтік және психикалық денсаулықты сақтау бойынша медициналық көмекті ұйымдастыру қағидаларын уәкілетті орган әзірлейді және бекітеді.

14-тарау. ХАЛЫҚТЫҢ САНИТАРИЯЛЫҚ-ЭПИДЕМИОЛОГИЯЛЫҚ САЛАМАТТЫЛЫҒЫ САЛАСЫНДАҒЫ ҚЫЗМЕТ

93-бап. Мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қызмет жүйесі

Мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қызметтің бірыңғай жүйесіне:

1) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган және оның аумақтық бөлімшелері;

2) өзге де мемлекеттік органдардың халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы қызметті жүзеге асыратын құрылымдық бөлімшелері;

3) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы қызметті жүзеге асыратын заңды және жеке тұлғалар кіреді.

94-бап. Мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық нормалау

1. Мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық нормалау санитариялық-эпидемиологиялық қызметтің жұмысы болып табылады және мыналарды қамтиды:

1) санитариялық-эпидемиологиялық нормалау құжаттарын негіздеу жөніндегі бірыңғай талаптарды әзірлеу және олардың әзірленуін бақылау;

2) санитариялық-эпидемиологиялық нормалау құжаттарын әзірлеу (қайта өңдеу), сараптау, бекіту және жариялау;

3) санитариялық-эпидемиологиялық нормалау құжаттарын зерделеу, қолдану практикасын қорыту, қолданылуын бақылау;

4) санитариялық-эпидемиологиялық нормалау құжаттарының бірыңғай деректер банкін қалыптастыру және жүргізу;

5) санитариялық-эпидемиологиялық нормалау құжаттарын жалпыға бірдей қабылданған халықаралық талаптармен үндестіру.

2. Санитариялық қағидалар, гигиеналық нормативтер, техникалық регламенттер, Еуразиялық экономикалық одақтың тауарларға қойылатын бірыңғай санитариялық-эпидемиологиялық және гигиеналық талаптары, нұсқаулықтар, әдістемелік ұсынымдар, әдістемелік нұсқаулар, әдістемелер, бұйрықтар, қағидалар мен стандарттар санитариялық-эпидемиологиялық нормалаудың мемлекеттік жүйесінің құжаттары болып табылады.

3. Санитариялық-эпидемиологиялық нормалаудың мемлекеттік жүйесінің құжаттарын әзірлеу мен бекіту тәртібін халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган айқындайды.

4. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілерге санитариялық қағидалар, гигиеналық нормативтер, қағидалар, техникалық регламенттер және Еуразиялық экономикалық одақтың тауарларға қойылатын бірыңғай санитариялық-эпидемиологиялық және гигиеналық талаптары жатады.

5. Мемлекеттік органдар халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мәселелерге қатысты нормативтік құқықтық актілерді әзірлеу мен бекіту кезінде оларды халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органмен келісуге міндетті.

6. Патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеуге қойылатын талаптарды қамтитын халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілер мен санитариялық-эпидемиологиялық нормалаудың мемлекеттік жүйесінің құжаттары биологиялық қауіпсіздік саласындағы талаптар ескеріле отырып әзірленеді және қолданылады.

Ескерту. 94-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 21.05.2022 № 123-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

95-бап. Санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

1. Санитариялық қағидалар халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалауға жататын объектілерге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптарды белгілейді және мыналарға:

1) объектіні салу үшін жер учаскесін таңдауға;

2) жаңа объектілерді жобалауға, салуға, қолданыстағыларын реконструкциялауға, қайта жабдықтауға, қайта жоспарлауға және кеңейтуге, объектілерді жөндеуге және пайдалануға беруге;

3) өндірістік, қоғамдық, тұрғын және басқа да үй-жайларды, ғимараттарды, құрылысжайларды, жабдықты, көлік құралдарын күтіп-ұстау мен пайдалануға;

4) объектілерді сумен жабдықтауға, су бұруға, жылумен жабдықтауға, жарықтандыруға, желдетуге, ауабаптауға;

5) шикізатты қабылдауға, сақтауға, қайта өңдеуге (өңдеуге);

6) тағамдық өнімдерді өндіру, өлшеп орау, тасымалдау, сақтау, өткізу, кәдеге жарату, темекі өнімін кәдеге жарату жағдайларына;

7) иммунологиялық дәрілік препараттарды (иммундық-биологиялық дәрілік препараттарды) өндіру, өлшеп орау, тасымалдау, сақтау, өткізу, кәдеге жарату және жою жағдайларына;

8) ықтимал қауіпті химиялық және биологиялық заттарды (оның ішінде уытты, радиоактивті, биологиялық және химиялық заттарды, улар мен улы заттарды, биологиялық және микробиологиялық организмдер мен олардың токсиндерін, биологиялық заттар мен материалдарды) қолдануға және пайдалануға, кәдеге жаратуға (жоюға), тасымалдауға, сақтауға, көмуге және олармен жұмыс істеу жағдайларына;

9) адамға әсер ететін физикалық факторлардың көздерімен жұмыс істеу жағдайларына;

10) дәрілік заттарды өнеркәсіптік өндіру жағдайларына;

11) өндірістік-техникалық мақсаттағы өнімге;

12) шаруашылық-тұрмыстық және гигиеналық мақсаттағы тауарларға және оларды өндіру, кәдеге жарату технологияларына және жоюға;

13) халықтың әртүрлі топтарын тәрбиелеу, оқыту, олардың өмір сүруі және өндірістік практикасы, дене бітімінің дамуы, еңбек етуі, демалуы, тамақтануы, сумен жабдықталуы және медициналық қызмет көрсетілуі жағдайларына;

14) білім беру ұйымдарындағы оқу-еңбек жүктемесі мен сабақтар режиміне;

15) медициналық бұйымдарды стерилизациялау мен дезинфекциялауды жүргізу жағдайларына;

16) халықтың арнайы (балалар, диеталық емдік және диеталық профилактикалық), емдік-профилактикалық, қоғамдық тамақтануын ұйымдастыруға;

17) су көздеріне (шаруашылық-ауызсу мақсаттары үшін су жинау орындарына), шаруашылық-ауызсумен жабдықтауға және мәдени-тұрмыстық су пайдалану орындарына және су объектілерінің қауіпсіздігіне;

18) өндіріс және тұтыну қалдықтарын жинауға, пайдалануға, қолдануға, залалсыздандыруға, тасымалдауға, сақтауға және көмуге;

19) дезинфекция, дезинсекция және дератизация құралдарын, жабдықты, материалдар әзірлеуді, сынауды, дайындауды, өндіруді, сақтауды, тасымалдауды, өткізуді, қолдануды, дезинфекциялық қызмет объектілерін күтіп-ұстау мен пайдалануды, сондай-ақ жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің тиімділігі мен қауіпсіздігін бақылауды қамтитын жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді ұйымдастыруға және жүзеге асыруға;

20) жолаушыларды тасымалдау жағдайларына;

21) объектілерді таратуға, консервациялауға, қайта бейіндеуге;

22) өндірістік бақылауды жүзеге асыруға;

23) еңбек, тұрмыстық қызмет көрсету, медициналық қамтамасыз ету, арнайы диеталық емдік және диеталық профилактикалық тамақтану жағдайларына;

24) халықты гигиеналық тәрбиелеуге және оқытуға;

25) санитариялық-эпидемияға қарсы және санитариялық-профилактикалық іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге, оның ішінде Қазақстан Республикасының аумағын санитариялық қорғауды жүзеге асыруға, инфекциялық және паразиттік аурулармен ауыратын науқастарға қатысты шектеу іс-шараларын, оның ішінде карантин енгізуге, халықты медициналық қарап-тексерулерді, оларға профилактикалық екпелерді жүргізуге;

26) санитариялық қорғау аймақтары мен санитариялық-қорғаныш аймақтарына, санитариялық бөліктерге;

27) жұмыс орындарындағы шудың тұрғын үй, қоғамдық ғимараттардың үй-жайларындағы және тұрғын үй құрылыс салу аумағындағы шудың жол берілетін деңгейінің оңтайлы деңгейлеріне;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
28) тармақша жаңа редакцияда көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

28) халыққа профилактикалық екпелерді ұйымдастыруға және жүргізуге, иммундаудан кейінгі қолайсыз көріністер жағдайларын тергеп-тексеруге;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
29) тармақшаға өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

29) инфекциялық аурулардың табиғи ошақтарының аумағында, сондай-ақ инфекциялық аурулардың ошақтарында дезинфекцияны, дезинсекцияны және дератизацияны ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын талаптарды қамтиды.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
30) тармақшамен толықтыру көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

2. Гигиеналық нормативтер зиянды заттардың (химиялық, биологиялық), физикалық әсерлердің жол берілетін шекті шоғырлануының, радиациялық әсердің жол берілетін деңгейлерінің нормативтерін белгілейді, оларды сақтау адамға өмір сүру үшін қолайлы және денсаулыққа қауіпсіз мекендеу жағдайларын қамтамасыз етеді.

3. Гигиеналық нормативтер:

1) жұмыс аймағының микроклиматына, ауа алмасуына, ауасына, өндірістік, тұрғын және басқа да үй-жайлардың, өнеркәсіптік құрылыс салу аумағының физикалық факторларына;

2) өнімнің (тауарлардың) және мекендеу ортасының радиациялық, химиялық, микробиологиялық, токсикологиялық, паразитологиялық қауіпсіздігіне;

3) қалалық және ауылдық елді мекендердегі, өнеркәсіп ұйымдарының аумақтарындағы атмосфералық ауаға;

4) қоршаған ортаға зиянды заттардың физикалық факторларына, жол берілетін шекті шығарындылары мен жол берілетін шекті төгінділеріне;

5) өнімнің, технологиялық жабдықтың жаңа түрлеріне, процестерге белгіленеді.

Ескерту. 95-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 21.05.2022 № 123-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

95-1-бап. Патогенді және өнеркәсіптік микроорганизмдер коллекциясы

Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласында пайдаланылатын патогенді және өнеркәсіптік микроорганизмдердің ұлттық және жұмыс коллекцияларын жинау, сәйкестендіру, зерделеу, есепке алу, паспорттау, сақтау (депонирлеу) және күтіп-бағу Қазақстан Республикасының биологиялық қауіпсіздік саласындағы заңнамасы ескеріле отырып жүзеге асырылады.

Ескерту. 14-тарау 95-1-баппен толықтырылды – ҚР 21.05.2022 № 123-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

15-тарау. ИНФЕКЦИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ИНФЕКЦИЯЛЫҚ ЕМЕС АУРУЛАРДЫҢ ПРОФИЛАКТИКАСЫ

1-параграф. Инфекциялық аурулардың профилактикасы

96-бап. Халықты гигиеналық оқыту

1. Халықтың декреттелген тобын гигиеналық оқыту - инфекциялық және паразиттік, кәсіптік аурулардың профилактикасы, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілер (объектілерді күтіп-ұстау, пайдалану және орналастыру, жеке және қоғамдық гигиенаны сақтау) бойынша білім алушылардың кәсіптеріне сәйкес оқыту.

Гигиеналық оқытуға жататын халықтың декреттелген тобының тізбесін халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган айқындайды.

2. Гигиеналық оқыту үшін ақы төлеуді декреттелген адамдар дербес не тараптардың келісімі бойынша жұмыс беруші жүзеге асырады.

3. Халықтың декреттелген тобына гигиеналық оқытуды жүргізудің сапасын бақылауды мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қызмет органдары:

1) қызметінің басталғаны және тоқтатылғаны туралы хабарламаларды мониторингтеу;

2) гигиеналық оқытуды жүргізу тәртібі мен бағдарламасының сақталуын тексеру;

3) тексерулер, профилактикалық бақылау барысында декреттелген топқа жататын адамдардың білімін тексеру арқылы жүзеге асырады.

97-бап. Гигиеналық оқыту жөніндегі қызметті жүзеге асыратын тұлғаларға қойылатын талаптар

1. Халықтың декреттелген топтарын гигиеналық оқыту жөніндегі қызметті санитариялық-гигиеналық (медициналық-профилактикалық) бейіндегі жоғары білімі бар жеке тұлғалар немесе заңды тұлғалардың өкілдері жүзеге асырады.

2. Жеке және заңды тұлғалар гигиеналық оқытуды жүргізу жөніндегі қызмет басталғанға дейін және тоқтатылғаннан кейін бұл туралы "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген тәртіппен халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның аумақтық бөлімшесін хабардар етуге міндетті.

3. Гигиеналық оқыту жөніндегі қызметті жүзеге асыратын тұлғалар:

1) оқытудың сапалы жүргізілуін қамтамасыз етуге;

2) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілерді сақтауға;

3) оқытуды халықтың декреттелген топтарының кәсіптеріне сәйкес келетін, оқыту бағдарламаларына сәйкес мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық нормалау құжаттарының негізінде жүргізуге;

4) гигиеналық оқытуды жүргізу тәртібін сақтауға;

5) халықтың әртүрлі декреттелген топтарын гигиеналық оқытуды біріктіруге жол бермеуге міндетті.

98-бап. Туберкулез профилактикасы

1. Туберкулез профилактикасы жөніндегі іс-шаралар:

1) халық арасында туберкулездің таралуына эпидемиологиялық қадағалау жүргізу;

2) Ұлттық екпелер күнтізбесіне сәйкес вакцина егуді қамтитын өзіндік ерекшелікті профилактика;

3) туберкулезді ерте анықтау;

4) активті туберкулезді және латентті туберкулез инфекциясын емдеу;

5) қоршаған ауа арқылы мекендеу ортасына туберкулез қоздырғышының берілуін болғызбауға бағытталған инфекциялық бақылау шаралары кешенін қолдану;

6) әлеуметтік профилактика: халықтың тұрғын үй-тұрмыстық өмір сүру жағдайларын және тамақтану сапасын жақсарту; психикаға белсенді әсер ететін заттарды медициналық емес мақсатта тұтынуға, темекі шегуге қарсы күрес; халыққа тұрмыста жеке гигиена дағдыларын сіңіру; дене шынықтыру мен спортты дамыту;

7) халыққа бұқаралық ақпарат құралдары арқылы туберкулез бойынша эпидемиялық ахуал туралы және профилактика шаралары туралы ақпарат беру;

8) халықтың әртүрлі топтары үшін туберкулездің профилактикасы жөніндегі ақпараттық материалдарды әзірлеу мен тарату, оның ішінде әлеуметтік желілер мен бұқаралық ақпарат құралдары арқылы тарату;

9) үкіметтік емес ұйымдар арқылы мемлекеттік әлеуметтік гранттар мен мемлекеттік әлеуметтік тапсырыстарды орналастыру және іске асыру арқылы жүзеге асырылады.

2. Туберкулез профилактикасы жөніндегі іс-шараларды жүргізу уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен жүзеге асырылады.

99-бап. АИТВ инфекциясының профилактикасы

1. АИТВ инфекциясының профилактикасы жөніндегі іс-шаралар:

1) халық арасында, оның ішінде халықтың негізгі топтары арасында АИТВ инфекциясының таралуына эпидемиологиялық қадағалау жүргізу;

2) халықтың әртүрлі топтарына ақпараттық материалдар, әлеуметтік желілер және бұқаралық ақпарат құралдары арқылы АИТВ инфекциясы мәселелері жөнінде ақпарат беру;

3) АИТВ инфекциясының профилактикасы мәселелерін білім беру жүйесіне және жұмыс орындарында интеграциялау;

4) сенім пункттерінде, достық кабинеттерінде халықтың негізгі топтарына емдеу-профилактикалық көрсетілетін қызметтерді ұсыну арқылы жүзеге асырылады.

Достық кабинеті - АИТВ инфекциясын жұқтырғандарға және халықтың негізгі топтарына жыныстық жолмен берілетін инфекциялық аурулар кезінде еріктілік және құпиялылық қағидаттары бойынша тегін негізде профилактикалық және емдік-диагностикалық көмек берудің арнайы ұйымдастырылған пункті;

5) үкіметтік емес ұйымдар арқылы мемлекеттік әлеуметтік гранттар мен мемлекеттік әлеуметтік тапсырыстарды орналастыру және іске асыру;

6) донорлықтың және трансплантаттаудың, сондай-ақ халыққа тері қабаттары мен сілемейқабық бүтіндігінің бұзылуымен байланысты қызметтер көрсету кезінде инфекциялық қауіпсіздігін қамтамасыз ету;

7) АИТВ инфекциясының анадан ұрыққа және балаға берілуінің алдын алу;

8) қатынасуға дейінгі және қатынасудан кейінгі профилактиканы ұсыну;

9) АИТВ инфекциясының берілу тәуекелін төмендету үшін диагноз қойылған кезден бастап антиретровирустық терапияны ұсыну арқылы жүзеге асырылады.

2. АИТВ инфекциясының профилактикасы жөніндегі іс-шараларды жүргізу уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен жүзеге асырылады.

100-бап. Медициналық қалдықтардың айналысы

1. Медициналық қалдықтар медициналық қызметтер көрсету және медициналық манипуляциялар жүргізу процесінде пайда болатын өндіріс және тұтыну қалдықтарының бір түріне жатады.

2. Медициналық қалдықтар қауіптілік дәрежесі бойынша қауіптіліктің 5 сыныбына бөлінеді:

1) А сыныбы - тұрмыстық қатты қалдықтарға ұқсас, қауіпті емес медициналық қалдықтар;

2) Б сыныбы - қауіпті (эпидемиологиялық жағынан) медициналық қалдықтар;

3) В сыныбы - төтенше (эпидемиологиялық жағынан) қауіпті медициналық қалдықтар;

4) Г сыныбы - құрамы бойынша өнеркәсіптік қалдықтарға жақын, токсикологиялық қауіпті медициналық қалдықтар;

5) Д сыныбы - радиоактивті медициналық қалдықтар.

Б - Д сыныптарының медициналық қалдықтары қауіпті қалдықтар болып табылады.

3. Медициналық қалдықтарды жинауға, тасымалдауға, сақтауға, залалсыздандыруға, пайдалануға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган бекітетін санитариялық қағидаларда айқындалады.

4. Қалдықтардың меншік иелері Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасына сәйкес қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға медициналық қалдықтарды Өндіріс және тұтыну қалдықтарының мемлекеттік кадастрына енгізу үшін олармен жұмыс істеу саласындағы жыл сайынғы есеп (бұдан әрі - есеп) түрінде ақпарат береді.

5. Медициналық қалдықтар жөніндегі ақпарат жыл сайын есепті жылдан кейінгі жылдың 1 қаңтарындағы жағдай бойынша 1 наурызға дейін электрондық және (немесе) қағаз жеткізгіштерде беріледі.

6. Қалдықтардың меншік иелері есептер деректерінің толықтығын, үздіксіздігін және анықтығын қамтамасыз етеді.

7. Медициналық қалдықтар жөніндегі ақпаратты беру тәртібін халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган айқындайды.

101-бап. Медициналық қалдықтарды жинау, тасымалдау, сақтау, залалсыздандыру, көму және (немесе) пайдалану жөніндегі қызметті жүзеге асыратын тұлғаларға қойылатын талаптар

1. Медициналық қалдықтарды жинау, тасымалдау, сақтау, залалсыздандыру, пайдалану жөніндегі қызметті жеке және заңды тұлғалар жүзеге асырады.

2. Медициналық қалдықтарды жинау, тасымалдау, сақтау, залалсыздандыру, көму және пайдалану жөніндегі қызметті жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар қызмет басталғанға дейін Қазақстан Республикасының рұқсаттар және хабарламалар туралы заңнамасында белгіленген тәртіппен рұқсат беру құжаттарын алуға міндетті.

3. Медициналық қалдықтарды жинау, тасымалдау, сақтау, залалсыздандыру, көму және пайдалану жөніндегі қызметті жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғаларға қойылатын біліктілік талаптарын халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган белгілейді.

102-бап. Санитариялық-эпидемияға қарсы, санитариялық-профилактикалық іс-шаралар

1. Инфекциялық және паразиттік аурулардың пайда болуы мен таралуының, халықтың улануының алдын алу мақсатында санитариялық-эпидемияға қарсы, санитариялық-профилактикалық іс-шаралар, оның ішінде Қазақстан Республикасының аумағын санитариялық қорғауды жүзеге асыру, инфекциялық және паразиттік аурулармен ауыратын адамдарға қатысты шектеу іс-шараларын, оның ішінде карантин енгізу бойынша, халықтың декреттелген тобына жататын адамдарды және ауыр жұмыстарда, еңбек жағдайлары зиянды және (немесе) қауіпті жұмыстарда істейтін адамдарды медициналық қарап-тексерулерді, профилактикалық екпелерді, гигиеналық оқытуды жүргізу бойынша іс-шаралар жүргізіледі.

2. Санитариялық-эпидемияға қарсы, санитариялық-профилактикалық іс-шаралар Қазақстан Республикасы Мемлекеттік жоспарлау жүйесінің әзірленетін құжаттарына енгізілуге жатады.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
3-тармаққа өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

3. Инфекциялық және паразиттік аурулармен ауыратын адамдар, сондай-ақ инфекциялық және паразиттік аурулармен ауырады деп күдік туғызатын адамдар, бактерия таратушылар оқшаулануға және (немесе) емделуге, ал олармен қарым-қатынаста болған адамдар - медициналық байқауға алынуға және қажет болған кезде оқшаулануға және (немесе) емделуге жатады.

4. Айналасындағыларға қауіп төндіретін созылмалы инфекциялық және паразиттік аурулармен (АИТВ инфекциясын жұқтырғандарды қоспағанда) ауыратын адамдар, созылмалы бактерия таратушылар Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес жұмыстан уақытша шеттетілуге жатады.

103-бап. Қазақстан Республикасының аумағын санитариялық қорғау

1. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы арқылы өткізу пункттерінде (санитариялық-карантиндік пункттерде) санитариялық-карантиндік бақылауды халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның аумақтық бөлімшелері жүргізеді.

2. Әкелуге тыйым салынған қауіпті жүктер мен тауарларды, сондай-ақ санитариялық-карантиндік қадағалау жүргізу кезінде Қазақстан Республикасының аумағына әкелу инфекциялық аурулардың немесе жаппай инфекциялық емес аурулар мен уланулардың пайда болу және таралу қаупін төндіретіні белгіленген жүктер мен тауарларды Қазақстан Республикасының аумағына әкелуге жол берілмейді.

3. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы арқылы өткізу пункттерінде жүк пен тауарды, жолаушыларды радиологиялық бақылауды Қазақстан Республикасының мемлекеттік кіріс органдары жүргізеді.

104-бап. Эпидемиялардың, инфекциялық аурулардың пайда болу қаупі төнген жағдайда шектеу іс-шараларын, оның ішінде карантин енгізу жағдайлары

1. Инфекциялық және паразиттік аурулардың Қазақстан Республикасының аумағына әкеліну және (немесе) Қазақстан Республикасының бүкіл аумағында таралу қаупі төнген жағдайда, Қазақстан Республикасының бас мемлекеттік санитариялық дәрігері Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік шекарасымен тұспа-тұс келетін Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы арқылы өткізу пункттерінде немесе Қазақстан Республикасының бүкіл аумағында кәсіпкерлік және (немесе) өзге де қызметтің және халықтың өмір сүруінің ерекше жағдайларымен шектеу іс-шараларын, оның ішінде карантин енгізеді.

2. Тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктерде (жекелеген объектілерде) инфекциялық және паразиттік аурулардың таралу қаупі төнген жағдайда, бас мемлекеттік санитариялық дәрігерлер тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктерде (жекелеген объектілерде) кәсіпкерлік және (немесе) өзге де қызметтің және халықтың өмір сүруінің ерекше жағдайларымен шектеу іс-шараларын, оның ішінде карантин енгізеді.

3. Шектеу іс-шаралары, оның ішінде карантин Қазақстан Республикасының бас мемлекеттік санитариялық дәрігерінің немесе тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктің (көліктегі) бас мемлекеттік санитариялық дәрігерінің қаулысымен, сондай-ақ өзге де мемлекеттік органдардың ведомстволық объектілерінде халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның құрылымдық бөлімшелерінің бас мемлекеттік санитариялық дәрігерінің шешімімен енгізіледі (күшін жояды).

Бас мемлекеттік санитариялық дәрігердің қаулысы бұқаралық ақпарат құралдарында жариялануға (таратылуға) және міндетті түрде орындалуға жатады.

4. Шектеу іс-шаралары, оның ішінде карантин енгізілген жағдайларда, орталық және жергілікті атқарушы органдардың, жеке және заңды тұлғалардың қызметін үйлестіру жөніндегі жедел басшылық төтенше ахуалдардың алдын алу және оларды жою жөніндегі ведомствоаралық мемлекеттік комиссияға және төтенше ахуалдар жөніндегі аумақтық комиссияларға жүктеледі.

5. Шектеу іс-шараларын, оның ішінде карантинді жүзеге асыру тәртібін және пайда болу және таралу қаупі төнген кезде шектеу іс-шаралары, оның ішінде карантин енгізілетін инфекциялық аурулардың тізбесін халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган белгілейді.

6. Шектеу іс-шаралары, оның ішінде карантин уәкілетті орган белгілейтін, Қазақстан Республикасының аумағына шетелден инфекциялық аурулардың әкеліну және (немесе) инфекциялық аурулар жағдайларының пайда болу тәуекелдерін айқындаудың өлшемшарттарына сәйкес аумақтық ерекшеліктерге, жұқпалылыққа, берілу жолдарына, өлім деңгейіне және инфекциялық аурулар таралуының басқа да эпидемиялық мәні бар факторларына қарай енгізіледі.

6-1. Тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктерде шектеу іс-шараларының, оның ішінде карантиннің сақталуын қамтамасыз ету мақсатында жергілікті атқарушы органдар мониторингтік топтар құруы мүмкін.

Құрылған мониторингтік топтар, олардың құрамы және өкілеттіктері туралы ақпарат, сондай-ақ мониторингтік топтың әрекет ету алгоритмі бұқаралық ақпарат құралдарында және жергілікті атқарушы органдардың сайттарында орналастырылады.

Мұндай топтардың қызметі жеке және заңды тұлғалардың инфекциялық аурулардың таралу қатерінің алдын алуға байланысты қоғамдық тәртіпті, санитариялық-эпидемияға қарсы, санитариялық-профилактикалық және шектеу іс-шараларын, оның ішінде карантинді сақтауына мониторинг жүргізу арқылы жүзеге асырылады.

Мониторинг жүргізу тексеру болып табылмайды және мемлекеттік бақылау мен қадағалаудың өзге нысандарына жатпайды.

Мониторинг жүргізу үшін көрсетілген топтар объектіге барған кезде көрсететін, мониторинг тағайындау туралы электрондық нысандағы актіні алу үшін ақпараттық ресурста алдын ала тіркелуді жүзеге асырады.

Мониторингтік топтардың инфекцияның таралу қатерінің алдын алуға байланысты Қазақстан Республикасының Бас мемлекеттік санитариялық дәрігері қаулысының және халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілердің бұзылу белгілерін көрсететін фото- және бейнеақпаратты кейіннен Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органға жіберу үшін, кәсіпкерлік субъектілерінің жұмысына араласпай және заңды кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға кедергі келтірмей, жинауға құқығы бар.

Мониторингтік топтардың құзыретіне әкімшілік құқық бұзушылық туралы істерді қозғау жатпайды.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
6-1-тармақтың сегізінші бөлігін алып тастау көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

Шектеу іс-шараларын, оның ішінде карантинді енгізу кезеңінде мониторингтік топтың құрамында мониторингтік топтарды құру және мониторинг жүргізу тәртібіне сәйкес халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның өкілі болған жағдайда, мониторингтік топ шектеу іс-шараларының, оның ішінде карантиннің шарттарын бұзушылықтарды сол жерде, тіпті кәсіпкерлік субъектілерінің қызметін тоқтата тұруға дейін жолын кесуге құқылы. Бұл жағдайда әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс қозғауды халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның өкілі тікелей жүргізеді.

Мониторингтік топтар өз қызметін инфекцияның таралу қатерінің алдын алуға байланысты халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілер мен Қазақстан Республикасы Бас мемлекеттік санитариялық дәрігерінің қаулылары шеңберінде жүзеге асырады.

Кәсіпкерлік субъектісін мониторингтеу нәтижелері бойынша инфекцияның таралу қатерінің алдын алуға байланысты Қазақстан Республикасының халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы заңнамасының талаптарын бұзушылықтар анықталған жағдайда, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның лауазымды адамы санитариялық-эпидемияға қарсы және санитариялық-профилактикалық іс-шараларды жүргізу туралы қаулы береді.

Мониторингтік топтарды құру және мониторинг жүргізу тәртібін халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган айқындайды.

Мониторингтік топтар қызметін жүзеге асырған кезде кәсіпкерлік субъектілерінің Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне және заңнамасына сәйкес меншікке қол сұғылмаушылықты қоса алғанда, өз құқықтары мен заңды мүдделерін қорғауға құқығы бар.

7. Шектеу іс-шаралары, оның ішінде карантин мыналарды:

1) Қазақстан Республикасының аумағына шетелден кіруді (Қазақстан Республикасының аумағынан шығуды) және жекелеген өңірлерде (облыстарда, республикалық маңызы бар қалаларда және астанада) көлік құралдарының (әуе, теміржол, автомобиль көлігінің) жүріп-тұруын шектеуді;

2) кәсіпкерлік және (немесе) өзге де қызмет объектілерінің қызметін шектеуді;

3) бейбіт жиналыстарды, ойын-сауық, спорттық, діни және басқа да бұқаралық іс-шараларды, сондай-ақ бала тууға, үйлену тойына, қазаға байланысты отбасылық ғұрыптарды ұйымдастыруға және өткізуге шектеу қоюды;

4) Қазақстан Республикасының аумағында халықтың пайдалануы мен қолдануына, сондай-ақ кәсіпкерлік және (немесе) өзге де қызметте пайдалану мен қолдануға арналған өнімдерді өндіруге, әкелуге, әкетуге, қолдануға және өткізуге шектеу қоюды;

5) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасындағы өткізу пункттерінде жанаспайтын термометрияны, зертханалық зерттеп-қарауды жүргізуді және қажет болған жағдайда инфекциялық аурулар бойынша қолайсыз елдерден келетін адамдарды оқшаулауды;

6) инфекциялық аурулармен ауыратындарды зертханалық зерттеп-қаралуға, оқшаулануға және емдеуге жатқызуға (немесе үйде оқшаулануға), медициналық байқауға алынуға, емделуге жіберуді;

7) инфекциялық ауруларды таратудың ықтимал көздері болып табылатын адамдарды, инфекциялық науқастармен байланыста болған адамдарды, сондай-ақ инфекциялық ауруға күдікті адамдарды зертханалық және медициналық зерттеп-қаралуға және оқшаулануға жіберуді;

8) инфекциялық аурулардың жеке және ұжымдық профилактикасы шараларын қолдануды;

9) үй-жайларда және көлік құралдарында, аумақтарда, инфекциялық аурулар ошақтарында профилактикалық және ошақтық дезинфекция, дезинсекция және дератизация жүргізуді қамтиды.

Ескерту. 104-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
ЗҚАИ-ның ескертпесі!
105-баптың тақырыбына өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

105-бап. Инфекциялық, паразиттік аурулар және (немесе) улану оқиғаларын тіркеу және тергеп-тексеру

1. Инфекциялық және паразиттік аурулардың және (немесе) уланудың, иммундаудан кейінгі қолайсыз көріністердің барлық оқиғалары олардың анықталған жері бойынша денсаулық сақтау субъектілерінің тіркеуіне, санитариялық-эпидемиологиялық қызметтің мемлекеттік органдары мен ұйымдарының мемлекеттік есепке алуына және есептілік жүргізуіне жатады.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
2-тармақ жаңа редакцияда көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

2. Инфекциялық және паразиттік аурулар және (немесе) халықтың улану оқиғалары халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган мамандарының тергеп-тексеруіне жатады.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
3-тармаққа өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

3. Инфекциялық, паразиттік аурулар және (немесе) улану оқиғаларын, иммундаудан кейінгі қолайсыз көріністерді тіркеу және тергеп-тексеру, есепке алу мен есептілігін жүргізу уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен жүргізіледі.

4. Халық арасында АИТВ инфекциясын жұқтыру оқиғаларын тергеп-тексеруді уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен АИТВ инфекциясының профилактикасы саласындағы қызметті жүзеге асыратын денсаулық сақтау субъектілерінің мамандары жүргізеді.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
5-тармақты алып тастау көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

5. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы қызметті жүзеге асыратын өзге де мемлекеттік органдардың құрылымдық бөлімшелері шұғыл хабархат келіп түскен күннен бастап күнтізбелік жеті күн ішінде инфекциялық және паразиттік аурулар және (немесе) халықтың улану оқиғаларын эпидемиологиялық тергеп-тексеруді жүргізеді.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
6-тармақты алып тастау көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

6. Әскерлерде, бөлімшелерде және ведомстволық ұйымдарда карантиндік және аса қауіпті аурулар тіркелген жағдайда, уәкілетті орган бекітетін эпидемиологиялық тергеп-тексерулер жүргізу мерзімдері, тіркелген жеріне қарай халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы қызметті жүзеге асыратын өзге де мемлекеттік органдардың бас мемлекеттік санитариялық дәрігерлерінің шешімімен өзгертілуі мүмкін.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
106-баптың тақырыбы жаңа редакцияда көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

106-бап. Кәсіптік аурулар және (немесе) улану оқиғаларын тіркеу және тергеп-тексеру

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
1-тармаққа өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

1. Кәсіптік аурулардың және (немесе) уланудың, оның ішінде жұмыскердің өз еңбек (қызметтік) міндеттерін не жұмыс берушінің мүддесі үшін өз бастамасы бойынша өзге де әрекеттерді орындауына байланысты жұмыскерге зиянды өндірістік факторлардың әсер етуіне байланысты кәсіптік ауруларға және (немесе) улануға күдіктенудің барлық оқиғалары уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен олардың анықталған жері бойынша денсаулық сақтау субъектілерінің тіркеуіне жатады.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
2-тармаққа өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

2. Кәсіптік аурулар және (немесе) улану оқиғалары кәсіптік патология және сараптама саласында мамандандырылған медициналық көмек көрсететін мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарында есепке алынуға және санитариялық-эпидемиологиялық қызметтің мемлекеттік органдары мен ұйымдарының мемлекеттік есепке алуына және есептілік жүргізуіне жатады.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
3-тармаққа өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

3. Жұмыскердің өз еңбек (қызметтік) міндеттерін не жұмыс берушінің мүддесі үшін өз бастамасы бойынша өзге де әрекеттерді орындауына байланысты жұмыскерге зиянды өндірістік факторлардың әсер етуіне байланысты кәсіптік аурулар және (немесе) улану оқиғалары тергеп-тексерілуге жатады.

4. Жұмыс беруші жұмыскердің өз еңбек (қызметтік) міндеттерін не жұмыс берушінің мүддесі үшін өз бастамасы бойынша өзге де әрекеттерді орындауына байланысты кәсіптік аурулардың және (немесе) уланудың барлық оқиғалары туралы халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органға еңбек жөніндегі уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген нысан бойынша бір тәулік ішінде дереу хабарлайды.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
5-тармақты алып тастау көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

5. Өндірістегі кәсіптік ауруларды және (немесе) улануды тергеп-тексеруді ұйымдастыру үшін жұмыс беруші жауаптылықта болады.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
6-тармақты алып тастау көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

6. Жұмыс беруші кәсіптік ауруларды және (немесе) улануды тергеп-тексеруді жүргізу үшін халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның лауазымды адамдарын кедергісіз кіргізеді.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
7-тармақты алып тастау көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

7. Іссапарға жіберілген жұмыскерлермен болған кәсіптік аурулар және (немесе) улану оқиғаларын тергеп-тексеруді ұйымдастыру жұмыс беруші өкілінің қатысуымен, жұмыскер іссапарға жіберілген заңды тұлғаға жүктеледі.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
8-тармақты алып тастау көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

8. Сараптама қорытындысын талап ететін мәселелерді шешу үшін кәсіптік ауруларды және (немесе) улануды тергеп-тексеру жөніндегі комиссияның жұмысына жұмыс берушінің қаражаты есебінен кәсіптік патология және сараптама саласында мамандандырылған медициналық көмек көрсететін ғылыми-зерттеу ұйымдарының және (немесе) денсаулық сақтау ұйымдарының мамандары тартылады.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
9-тармақты алып тастау көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

9. Тергеп-тексеру кезінде осы кәсіптік ауруды туындатқан зиянды өндірістік фактормен қатынасы жоқ адамдарда, оның ішінде жұмыс істемейтін адамдарда созылмалы кәсіптік аурудың және (немесе) уланудың пайда болу мән-жайлары мен себептерін тергеп-тексеру барлық жұмыс берушілердің әрбір жұмыс берушідегі зиянды жағдайлардағы жұмыс өтіліне пропорционалды жауапкершілігі ескеріле отырып, зиянды өндірістік факторы бар бұрынғы жұмыс орны бойынша жүргізіледі.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
10-тармақты алып тастау көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

10. Режимдік объектілерде еңбек қызметіне байланысты кәсіптік ауруларды және (немесе) улануды тергеп-тексеру шарттары осы объектілерде болу үшін оған кіру ерекшеліктері ескеріле отырып айқындалады.

107-бап. Дезинфекция, дезинсекция және дератизация

1. Инфекциялық және паразиттік аурулардың пайда болуының, таралуының алдын алу мақсатында жеке және заңды тұлғалар өз қаражаты есебінен мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық нормалау құжаттарына сәйкес жүйелі негізде профилактикалық, сондай-ақ эпидемиологиялық көрсетілімдер бойынша дезинфекция, дезинсекция және дератизация жүргізуге міндетті.

2. Эпидемиялық төтенше ахуалдар туындаған кезде халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның ұсынуы бойынша облыстың, республикалық маңызы бар қаланың және астананың жергілікті атқарушы органының шешімімен бюджет қаражаты есебінен кезектен тыс міндетті дезинфекция, дезинсекция немесе дератизация жүргізіледі.

3. Профилактикалық дезинсекция мен дератизацияны (инфекциялық аурулардың табиғи ошақтарының аумағындағы, сондай-ақ инфекциялық аурулардың ошақтарындағы дезинсекция мен дератизацияны қоспағанда) облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың, ауданның, облыстық маңызы бар қалалардың жергілікті атқарушы органдары жүргізеді.

4. Адамның инфекциялық және паразиттік аурулары ошақтарындағы және инфекциялық және паразиттік аурулардың табиғи ошақтарындағы ошақтық дезинфекцияны, дезинсекцияны, дератизацияны инфекциялық және паразиттік аурулардың профилактикасы және (немесе) оларды жою мақсатында санитариялық-эпидемиологиялық қызмет ұйымдары мен медициналық ұйымдар жүргізеді.

2-параграф. Инфекциялық емес аурулардың профилактикасы

108-бап. Инфекциялық емес аурулардың, оның ішінде кәсіптік аурулардың және жарақаттанудың профилактикасы

1. Инфекциялық емес аурулардың, оның ішінде кәсіптік аурулардың профилактикасы:

1) аурулар тәуекелінің мінез-құлық факторларының профилактикасын және мыналар:

саламатты өмір салтын және дұрыс тамақтануды насихаттау;

аурулардың профилактикасы мәселелері бойынша оқыту бағдарламаларын ендіре отырып, халықты бұқаралық ақпарат құралдары арқылы хабардар ету жолымен халықтың хабардар болуын арттыруды;

2) созылмалы инфекциялық емес ауруларды басқару бағдарламаларын ендіруді;

3) медициналық-санитариялық алғашқы көмек мамандарының бекітілген халықтың аурулары тәуекелі факторлары, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы қызметті жүзеге асыратын мемлекеттік органдар мамандарының - жұмыскерлердің еңбекке қабілеттілікті уақытша жоғалтатын кәсіптік аурулары мониторингін;

4) мемлекеттік органдардың өз өкілеттіктері шегінде, өзге де органдар мен ұйымдардың, сондай-ақ дара кәсіпкерлердің аурулар тәуекелінің өндірістік факторларының әсерін барынша азайтуды және өндірістік зиянды және (немесе) қауіпті факторлардың бағалануын ескере отырып, олардың әсер етуі салдарынан денсаулық үшін тәуекелдерін бақылауды;

5) халыққа скринингтік зерттеулер, профилактикалық медициналық қарап-тексерулер жүргізу, ерте қаралуға ынталандыру арқылы созылмалы инфекциялық емес, оның ішінде кәсіптік аурулары бар адамдарды анықтауды;

6) Қазақстан Республикасы азаматтарының жекелеген санаттарын амбулаториялық дәрілік қамтамасыз етуді, медициналық оңалтуды қоса алғанда, созылмалы, оның ішінде кәсіптік аурулары бар адамдарды динамикалық байқауды және уақтылы сауықтыруды;

7) денсаулық жағдайы бойынша медициналық қорытындыда көрсетілген мерзімге уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен неғұрлым жеңіл жұмысқа уақытша ауыстыруды қамтиды.

2. Жарақаттану мен кәсіптік аурулар профилактикасын сектораралық деңгейде өз өкілеттіктері шегінде мемлекеттік органдар, жеке және заңды тұлғалар жүзеге асырады.

3. Ұйымның медицина қызметкерінің:

1) еңбек гигиенасы жөнінде, жұмыскерлердің кәсіптік қызметімен және еңбек жағдайларымен байланысты кәсіптік аурулар туралы білімі болуы;

2) еңбекке қабілеттілікті уақытша жоғалтатын сырқаттанушылыққа талдау жүргізуі;

3) міндетті алдын ала және кезеңдік медициналық қарап-тексерулерге жататын жұмыскерлердің кәсіптік қызметінің және еңбек жағдайының сипаттамасын міндетті медициналық қарап-тексерулер жүргізуді жүзеге асыратын медициналық ұйымға беруі міндетті.

109-бап. Психикаға белсенді әсер ететін заттарға тәуелділіктің профилактикасы

1. Психикаға белсенді әсер ететін заттарға тәуелділіктің профилактикасы:

1) психикаға белсенді әсер ететін заттардың зияны, сондай-ақ оларды тұтынудың медициналық-әлеуметтік-құқықтық аспектілері туралы білімді насихаттауды;

2) есірткіні, психотроптық заттар мен сол тектестерді, оның ішінде оларды әзірлеу, дайындау және пайдалану тәсілдері, әдістері, алу, өндіру және тарату орындары туралы ақпаратты насихаттауға тыйым салуды;

3) медицина және фармацевтика қызметкерлері үшін есептелген мамандандырылған баспасөз басылымдарынан басқа, Қазақстан Республикасында бақылауға жататын есірткінің, психотроптық заттар мен прекурсорлардың тізіміне енгізілген есірткі, психотроптық заттар мен сол тектестердің жарнамасына, оның ішінде құрамында есірткі немесе психотроптық заттар бар дәрілік препараттардың үлгілерін жарнамалау мақсатында таратуға тыйым салуды;

4) психикаға белсенді әсер ететін заттарға тәуелді адамдарды ерікті түрде, жасырын емдеуді;

5) наркологиялық науқастарды ерікті медициналық-әлеуметтік оңалтуды қамтиды.

2. Психикаға белсенді әсер ететін заттарға тәуелділіктің профилактикасын барлық жеке және заңды тұлға өздерінде бар құқықтар шегінде жүзеге асырады.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
110-бапқа өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 19.04.2024 № 74-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

110-бап. Темекі бұйымдарын, оның ішінде қыздырылатын темекісі бар бұйымдарды, қорқорға арналған темекіні, қорқор қоспасын, темекі қыздыруға арналған жүйелерді, тұтынудың электрондық жүйелерін және оларға арналған сұйықтықтарды және алкогольді тұтыну профилактикасы және оны шектеу

1. Темекі бұйымдарын, оның ішінде қыздырылатын темекісі бар бұйымдарды, қорқорға арналған темекіні, қорқор қоспасын, темекі қыздыруға арналған жүйелерді, тұтынудың электрондық жүйелерін және оларға арналған сұйықтықтарды, сондай-ақ алкогольді тұтыну профилактикасы және оны шектеу халық денсаулығын оларды тұтыну салдарынан қорғауға және тәуелділіктің, оның ішінде никотинді жеткізу және темекіні, темекі қыздыруға арналған жүйелерді, тұтынудың электрондық жүйелерін, қорқорды тұтыну құралдарының жаңа түрлерінен пайда болатын тәуелділіктің туындауын алдын алуға, темекі бұйымдарын сатып алу құқығы бар адамдар үшін жас шегін енгізуге, халықтың темекі бұйымдары мен алкогольді тұтынуға көзқарасын өмірі мен денсаулығы үшін жоғары тәуекел факторы ретінде қалыптастыруға, халықаралық міндеттемелерге сәйкес алкоголь мен темекі бұйымдарын тұтынудың таралу профилактикасы жөніндегі келісілген іс-қимылдар жүргізуге бағытталған.

2. Темекі бұйымдарын, оның ішінде қыздырылатын темекісі бар бұйымдарды, қорқорға арналған темекіні, қорқор қоспасын, темекі қыздыруға арналған жүйелерді, тұтынудың электрондық жүйелерін және оларға арналған сұйықтықтарды:

1) жиырма бір жасқа дейінгі адамдарға сатуға;

2) он сегіз жасқа дейінгі адамдардың сатуына;

3) темекі бұйымының ашық қораптарынан немесе темекі бұйымдарын даналап сатуға;

4) сатушының тікелей қатысуынсыз, сауда автоматтары, өзге де электрондық немесе механикалық құрылғылар арқылы;

5) денсаулық сақтау, білім беру ұйымдарының, дене шынықтыру-сауықтыру, спорттық және спорттық-техникалық құрылысжайлардың, стадиондардың ғимараттары мен аумақтарында;

6) өнім сапасын растайтын тиісті құжаттарсыз;

7) темекі бұйымының қорабына сәйкестендіру құралдары жапсырылмаса;

8) егер темекі бұйымының қорабында жиырма сигареттен кем болса;

9) темекі бұйымының қорабына, темекі бұйымының қаптамасына орналастырылатын кемінде үш зиянды қосынды -жүйелік улар, канцерогендік және мутагендік заттар туралы мәліметтер темекі бұйымының қорабына, темекі бұйымының қаптамасына жазылмаса;

10) темекі бұйымының, оның ішінде қыздырылатын темекісі бар бұйымдардың, қорқорға арналған темекінің, қорқор қоспасының, темекі қыздыруға арналған жүйелердің қорабына темекі бұйымдарын тұтынудың және никотиннің зияны туралы ескерту жазылмаса;

11) темекі бұйымының қорабына, тұтыну қаптамасына, оның ішінде қыздырылатын темекісі бар бұйымдардың, қорқорға арналған темекінің, қорқор қоспасының, темекі қыздыруға арналған жүйелердің, тұтынудың электрондық жүйелерінің және оларға арналған сұйықтықтардың тұтыну қаптамасына жиырма бір жасқа дейінгі адамдарға сатуға және он сегіз жасқа дейінгі адамдардың сатуына тыйым салынғаны туралы жазба жазылмаса;

12) тұтынушыны тікелей немесе жанама түрде жаңылыстыруға алып келетін ақпарат, оның ішінде "құрамында шайыр аз", "жеңіл", "өте жеңіл", "жұмсақ", "экстра", "ультра" деген сөздер не басқа бұйымдармен және (немесе) тұтыну тәсілдерімен салыстырғанда белгілі бір бұйымдар және (немесе) тұтыну тәсілдері зиянының аз екені туралы жалған әсер қалдыратын, сондай-ақ тағамдық өнімдердің (тағамдық қоспалардың), оның ішінде жемістердің, жидектердің, кондитерлік бұйымдардың дәмі бар дегенді білдіретін өзге де сөз тіркестері, оның ішінде шет тілдердегі сөз тіркестері, кез келген терминдер, сипаттамалар, белгілер, символдар немесе өзге де белгіленімдер болса;

13) басқа да тауарлармен жиынтық құрамда болса;

14) өзіне-өзі қызмет көрсету сөрелерінен;

15) балалар ассортименті тауарларымен сауда жүзеге асырылатын сауда ұйымдарының үй-жайларында;

16) темекі бұйымдарын, оның ішінде қыздырылатын темекісі бар бұйымдарды, қорқорға арналған темекіні, қорқор қоспасын, темекі қыздыруға арналған жүйелерді, тұтынудың электрондық жүйелерін және оларға арналған сұйықтарды шығарып және ашық көрсете отырып, сатуға тыйым салынады. Бөлшек сауданың жүзеге асырылуы кезінде темекі өнімі, оның ішінде қыздырылатын темекісі бар бұйымдар, қорқорға арналған темекі, қорқор қоспасы, темекі қыздыруға арналған жүйелер, тұтынудың электрондық жүйелері және оларға арналған сұйықтықтар туралы ақпарат сатылатын өнімнің тізбесін орналастыру арқылы сатып алушылардың назарына жеткізіледі, оның мәтіні қандай да бір графикалық бейнелер мен суреттер пайдаланылмай, сатылатын темекі өнімінің бағасы көрсетіле отырып, бір сауда орнына 40х30 сантиметрден аспайтын көлемде ақ фонда қара түсті бірдей өлшемдегі әріптермен орындалады және әліпбилік ретпен жасалады. Сауда объектісінде сатып алушыға темекі өнімін, оның ішінде қыздырылатын темекісі бар бұйымдарды, қорқорға арналған темекіні, қорқор қоспасын, темекі қыздыруға арналған жүйелерді, тұтынудың электрондық жүйелерін және оларға арналған сұйықтықтарды көрсету сатылатын темекі өнімінің, тұтынудың электрондық жүйелерін және оларға арналған сұйықтықтардың тізбесімен танысқаннан кейін оның талап етуі бойынша жүзеге асырылуы мүмкін;

17) теміржол вокзалдарының, автовокзалдардың, әуежайлардың, теңіз порттарының, өзен порттарының аумақтары мен үй-жайларында (бажсыз сауданы қоспағанда), жолаушылар тасымалдау бойынша қызметтер көрсетуге арналған метрополитен станцияларында, тұрғын үй және қонақүй қызметтерін, уақытша орналастыру және (немесе) уақытша тұруды қамтамасыз ету бойынша көрсетілетін қызметтерді, тұрмыстық көрсетілетін қызметтерді ұсынуға арналған үй-жайларда сатуға тыйым салынады.

3. Темекі бұйымдарын, оның ішінде қыздырылатын темекісі бар бұйымдарды, қорқорға арналған темекіні, қорқор қоспасын, темекі қыздыруға арналған жүйелерді, тұтынудың электрондық жүйелерін және оларға арналған сұйықтықтарды сату жүзеге асырылатын орындарда көрінетін жерде мынадай мазмұндағы: "Темекі бұйымдарын, оның ішінде қыздырылатын темекісі бар бұйымдарды, қорқорға арналған темекіні, қорқор қоспасын, темекі қыздыруға арналған жүйелерді, тұтынудың электрондық жүйелерін және оларға арналған сұйықтықтарды жиырма бір жасқа дейінгі адамдарға сатуға тыйым салынады" деген жазба, сондай-ақ темекі шегудің зияны туралы уәкілетті орган бекіткен ескерту орналастырылуға тиіс.

4. Темекі бұйымдарын, оның ішінде қыздырылатын темекісі бар бұйымдарды, қорқорға арналған темекіні, қорқор қоспасын, темекі қыздыруға арналған жүйелерді, тұтынудың электрондық жүйелерін және оларға арналған сұйықтықтарды сатуды жүзеге асыратын адамдар сатып алушының жиырма бір жасқа толғанына күмән туындаған жағдайда:

1) жеке басты куәландыратын құжатты көрсетуді талап етуге;

2) егер жеке басты куәландыратын құжат көрсетілмесе, темекі бұйымдарын, оның ішінде қыздырылатын темекісі бар бұйымдарды, қорқорға арналған темекіні, қорқор қоспасын, темекі қыздыруға арналған жүйелерді, тұтынудың электрондық жүйелерін және оларға арналған сұйықтықтарды сатудан бас тартуға міндетті.

5. Темекі бұйымдарын, оның ішінде қыздырылатын темекісі бар бұйымдарды, қорқорға арналған темекіні, қорқор қоспасын, темекі қыздыруға арналған жүйелерді, тұтынудың электрондық жүйелерін және оларға арналған сұйықтықтарды тұтынуға:

1) білім беру ұйымдарының үй-жайлары мен аумағында, сондай-ақ кәмелетке толмағандардың демалуына арналған ұйымдарда;

2) денсаулық сақтау ұйымдарының үй-жайларында;

3) қоғамдық тамақтану пункттерінде;

4) мәдениет объектілерінде, музейлерде, кітапханаларда және лекторийлерда, кинотеатрларда, театрларда, цирктерде, концерт, көру және көрме залдарында, спорт ұйымдары мен дене шынықтыру-сауықтыру ұйымдарында, спорт ареналарында және көпшіліктің демалуына арналған басқа да құрылысжайларда;

5) түнгі клубтарда, дискотекаларда;

6) жергілікті және алыс қатынастағы пойыздарда, әуе, теңіз және өзен көлігі кемелерінде, сондай-ақ қалалық, қала маңындағы және қалааралық автомобиль қоғамдық көлігі салондарында, метрода, жолаушылар мен багажды автомобильмен тұрақты және тұрақты емес тасымалдауды жүзеге асыратын жалпыға ортақ пайдаланылатын көлікте, таксиде;

7) әуежайлардың, теміржол, автомобиль және су вокзалдарының ғимараттарында, қоғамдық көліктің жабық аялдамаларында;

8) мемлекеттік органдар мен ұйымдарда;

9) жұмыс орындары және жұмыс аймақтары болып табылатын үй-жайларда;

10) үйлердің кіреберістерінде;

11) автожанармай құю станцияларының үй-жайлары мен аумағында;

12) балалар алаңдарында;

13) жерасты өткелдерде;

14) автомобиль көлік құралында кәмелетке толмаған адамдар болған кезде тыйым салынады.

6. Осы баптың 5-тармағының 3) және 7) тармақшаларында көзделген нормалар, егер темекі бұйымдарын, оның ішінде қыздырылатын темекісі бар бұйымдарды, темекі қыздыруға арналған жүйелерді, тұтынудың электрондық жүйелерін және оларға арналған сұйықтықтарды тұтыну үшін арнайы жабдықталған орындар бөлінсе, қолданылмайды.

7. Темекі бұйымдарын, оның ішінде қыздырылатын темекісі бар бұйымдарды, темекі қыздыруға арналған жүйелерді, тұтынудың электрондық жүйелерін және оларға арналған сұйықтықтарды тұтыну үшін арнайы бөлінген орындар халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган белгілеген талаптарға сәйкес жабдықталуға тиіс.

8. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган айқындайтын, құрамындағы никотин мен шайырлы заттардың шекті жол берілетін деңгейінен асып түсетін шегілетін темекі бұйымдарын, оның ішінде қыздырылатын темекісі бар бұйымдарды, қорқорға арналған темекіні, қорқор қоспасын, темекі қыздыруға арналған жүйелерді, тұтынудың электрондық жүйелерін және оларға арналған сұйықтықтарды, сондай-ақ санитариялық-эпидемиологиялық талаптар белгіленбеген темекі бұйымдарын әкелуге, өндіруге, сатуға және таратуға тыйым салынады.

9. Шегілмейтін темекі бұйымдарын әкелуге, өндіруге, сатуға және таратуға тыйым салынады.

10. Темекі бұйымдарын имитациялайтын тауарларды өндіруге, сатуға және таратуға тыйым салынады.

11. Темекі бұйымдарын, оның ішінде қыздырылатын темекісі бар бұйымдарды, темекі қыздыруға арналған жүйелерді, тұтынудың электрондық жүйелерін және оларға арналған сұйықтықтарды тұтынуға тыйым салынған орындарда, оның ішінде кіретін жерде айыппұл мөлшері көрсетіле отырып, оларды тұтынуға тыйым салу туралы белгілер орналастырылуға тиіс.

12. Шегілетін темекі бұйымының қорабында, шегілетін темекі бұйымының қаптамасында Еуразиялық экономикалық одақтың Темекі өніміне арналған техникалық регламентінде бекітілген талаптарға сәйкес темекі бұйымдарын тұтынудың зияны туралы ескерту болуға тиіс.

Темекі бұйымдарының, оның ішінде қыздырылатын темекісі бар бұйымдардың, қорқорға арналған темекінің, қорқор қоспасының тұтыну қаптамасында темекі бұйымдарын тұтынудың және никотиннің зияны туралы ескерту болуға тиіс, ол мынадай талаптарға сәйкес келуге:

1) темекі бұйымы қорабының, темекі бұйымы, оның ішінде қыздырылатын темекісі бар бұйымдардың, қорқорға арналған темекінің, қорқор қоспасы қаптамасының ауданы бойынша әрбір үлкен жағының кемінде алпыс бес пайызын алып тұруға;

2) мөлдір орауыш пленкаға немесе қандай да бір басқа сыртқы орауыш материалға басылмауға;

3) мәтінді қамтитын түрлі-түсті суреттер (пиктограммалар, графикалар) немесе фотобейнелер түрінде орындалуға тиіс.

Темекі бұйымдарын тұтынудың зияны туралы ескертудің мәтіні "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" Қазақстан Республикасы Заңының талаптарына сәйкес келуге тиіс.

Темекі бұйымдарын тұтынудың және никотиннің зияны туралы ескертулердің эскиздерін уәкілетті орган бекітеді.

Өндіруші, импорттаушы темекі өнімінің тұтыну қаптамасына ескертулердің эскиздерін олар бекітілген күннен бастап он екі айдан аспайтын мерзімде эскиздерге сәйкес салуды қамтамасыз етуге тиіс.

Ескертулердің эскиздері темекі өнімінің, оның ішінде қыздырылатын темекісі бар бұйымдардың, қорқорға арналған темекінің, қорқор қоспасының тұтыну қаптамаларының тең санына салынады.

13. Темекі бұйымдарын, оның ішінде қыздырылатын темекісі бар бұйымдарды, тұтынудың электрондық жүйелерін және сұйықтықтарды өндіруші, импорттаушы темекінің және темекі бұйымдарының, оның ішінде қыздырылатын темекісі бар бұйымдардың, тұтынудың электрондық жүйелерінің және оларға арналған сұйықтықтардың барлық маркаларында никотиннің шекті жол берілетін құрамы бойынша зертханалық зерттеулердің нәтижелері туралы есептерді жыл сайын, есепті кезеңнен кейінгі жылдың 1 ақпанына дейін уәкілетті орган бекіткен тәртіппен ұсынуға міндетті.

14. Темекі бұйымдарындағы, оның ішінде қыздырылатын темекісі бар бұйымдардағы, қорқорға арналған темекідегі, қорқор қоспасындағы, тұтынудың электрондық жүйелеріндегі және оларға арналған сұйықтықтардағы никотиннің және басқа да зиянды қосындылардың, канцерогендік және мутагендік заттардың болуын зерттеуді темекі бұйымдарын, оның ішінде қыздырылатын темекісі бар бұйымдарды, қорқорға арналған темекіні, қорқор қоспасын, тұтынудың электрондық жүйелерін және оларға арналған сұйықтықтарды өндіруші, импорттаушы өз қаражаты есебінен Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес аккредиттелген зертханаларда жүргізеді.

15. Бөлшек саудада:

1) жиырма бір жасқа дейінгі адамдарға алкогольді өнімді;

2) мейрамханаларда, барларда және дәмханаларда өткізуді қоспағанда, алкогольді өнімді:

сағат 23-тен келесі күнгі 8-ге дейін;

этил спиртінің отыз пайыздан асатын көлемдік үлесі болса, сағат 21-ден келесі күнгі 12-ге дейін;

3) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де жағдайларда өткізуге тыйым салынады.

16. Темекіге, темекі бұйымдарына демеушілік етуге және оларды жарнамалауға, алкогольді өнімді, алкогольді сусындарды имитациялайтын өнімді жарнамалауға тыйым салынады.

Темекі әкелуді, өндіруді, сатуды және таратуды жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалардың Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен қайырымдылық көмек көрсетуіне жол беріледі.

17. Кәмелетке толмаған адамдардың алкогольді сусындарды, темекі және темекі бұйымдарын, оның ішінде қыздырылатын темекісі бар бұйымдарды, қорқорға арналған темекіні, қорқор қоспасын, темекі қыздыруға арналған жүйелерді, сондай-ақ тұтынудың электрондық жүйелерін және оларға арналған сұйықтықтарды тұтынуына тыйым салынады.

Кәмелетке толмағандардың ата-анасы мен өзге де заңды өкілдері кәмелетке толмаған адамдардың алкогольді сусындарды тұтынғаны үшін Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес әкімшілік жауаптылықта болады.

18. Алкогольді өнімді сату кезінде алкогольді өніммен сауданы жүзеге асыратын адамдар сатып алушының жиырма бір жасқа толғанына күмән туындаған жағдайда:

1) жеке басты куәландыратын құжатты көрсетуді талап етуге;

2) егер жеке басты куәландыратын құжат көрсетілмесе, алкогольді өнімді сатудан бас тартуға міндетті.

Ескерту. 110-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 02.01.2021 № 399-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2021 № 94-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 31.12.2021 № 100-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

111-бап. Темір тапшылығы жай-күйінің профилактикасы

1. Темір тапшылығы анемиясы - организмге тағамдық өніммен темірдің жеткіліксіз түсуінен, организмде темірдің жеткіліксіз қорытылуынан және асқазан-ішек жолдарының, несеп-жыныс жүйесінің және қан жүйесінің кейбір созылмалы аурулары кезінде темірді жоғалтудың ұлғаюынан, темірге деген қажеттіліктің артуынан болатын организмнің патологиялық процесі.

2. Темір тапшылығы жай-күйінің профилактикасы жөніндегі іс-шаралар:

1) мемлекеттік органдардың, жеке және заңды тұлғалардың Қазақстан Республикасында байытылған тағамдық өнімдерді өндіруге, әкелуге, әкетуге, өткізуге және айналымының басқа да сатыларындағы қозғалысына қойылатын талаптарды қамтамасыз ету мен сақтауға жауапкершілігі;

2) халықтың нысаналы топтарын құрамында темір бар препараттармен профилактикалық қамтамасыз ету;

3) ұнды және өзге де тағамдық өнімдерді құрамында темір бар дәрумендермен, минералдармен және басқа да заттармен байыту (фортификациялау) қағидаттарында жүзеге асырылады.

3. Қазақстан Республикасының аумағында өткізілетін (айналымдағы) жоғары және бірінші сортты бидай ұны құрамында темір бар дәрумендермен, минералдармен және басқа да заттармен байытуға (фортификациялауға) жатады.

Міндетті фортификациялауға жататын тағамдық өнімді байыту (фортификациялау) және оның нарығындағы айналысы тәртібін халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган айқындайды.

112-бап. Йод тапшылығы ауруларының профилактикасы

1. Йод тапшылығы аурулары - организмге йодтың жеткіліксіз түсуіне байланысты қалқанша без функциясының бұзылуынан болатын организмнің патологиялық жай-күйі;

2. Йод тапшылығы ауруларының профилактикасы - мыналарға:

1) халық денсаулығын қорғауға;

2) Қазақстан Республикасының аумағында йод тапшылығы ауруларының профилактикасы жөніндегі келісілген іс-шараларды жүргізуге;

3) йод қосындыларымен байытылған тағамдық өнімдер өндіруді дамытуға және өткізуге бағытталған йод тапшылығы ауруларының алдын алу жөніндегі іс-шаралар жүйесі.

3. Йод тапшылығы ауруларының профилактикасы жөніндегі іс-шаралар мемлекеттік органдардың, жеке және заңды тұлғалардың Қазақстан Республикасында йодталған ас тұзы және жемдік тұзды өндіруге, әкелуге, әкетуге, өткізуге қойылатын талаптарды қамтамасыз етуге және сақтауға жауапкершілігі қағидаттарында жүзеге асырылады.

4. Тұз өндіруге, оның айналымына және қауіпсіздігіне мынадай талаптар белгіленеді:

1) мыналарға:

йодталған тұз қолдануға қарсы көрсетілімдері бар адамдарға;

өндірісінде йодталмаған тұз қолданылатын жекелеген тағамдық өнім түрлерін өндіруге арналған тұзды қоспағанда, Қазақстан Республикасының аумағына әкелінетін, онда өндірілетін және (немесе) өткізілетін ас тұзы және жемдік тұз йодталған болуға тиіс.

Йодталмаған ас тұзын әкелу, өндіру және өткізу тәртібін халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган айқындайды;

2) тұздағы йод құрамының нормалары, оның сапасы, қауіпсіздігі, йодтау әдістері, йод құрамы төмендеген кезде қайта йодтау процесі халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілерге сәйкес келуге тиіс;

3) осы баптың 4-тармағы 1) тармақшасының екінші және үшінші абзацтарында көзделген жағдайларды қоспағанда, Қазақстан Республикасының аумағында йодталмаған тұзды өндіруге, әкелуге, сондай-ақ өткізуге тыйым салынады;

4) жалған тұзды өндіруге, әкелуге, әкетуге және (немесе) өткізуге тыйым салынады.

5. Йодталған ас тұзына мынадай талаптар қойылады:

1) Қазақстан Республикасының аумағында өткізуге арналған йодталған ас тұзы Қазақстан Республикасының техникалық реттеу саласындағы заңнамасына сәйкес сәйкестігін міндетті растауға жатады;

2) йодталған ас тұзын Қазақстан Республикасының техникалық реттеу саласындағы заңнамасына сәйкес берілген сәйкестік сертификатынсыз әкелуге және өткізуге жол берілмейді.

6. Йод қосындыларымен байытылған тағамдық өнімдерді өндіру, сондай-ақ сақтау, тасымалдау және өткізу шарттары Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптарға сәйкес келуге тиіс.

7. Йод қосындыларымен байытылған тағамдық өнімдерді өндіру мен өткізуді жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар тұтынушыларға олардың сапасы мен қауіпсіздігіне, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілерге сәйкестігіне кепілдік беруге тиіс.

113-бап. Халық денсаулығы және қоршаған орта

1. Мемлекеттік жоспарлаудың стратегиялық құжаттарын әзірлеу кезінде стратегиялық экологиялық сараптама шеңберінде адам денсаулығына тәуекелдерді бағалау жүргізілуге тиіс.

2. Қоршаған ортаның жай-күйін жақсарту мақсатында уәкілетті орган қоршаған орта жай-күйінің, оның ішінде үй-жайлар ішінің және ластаушы заттардың халық денсаулығына әсер ету тәуекелдерінің жаңартылған бағалауын дайындау мониторингі жүйесін құрады.

3. Мемлекеттік органдар және санитариялық-эпидемиологиялық қызмет ұйымдары халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган айқындайтын тәртіпке сәйкес, биологиялық тәуекелдерді басқару әдістемесін және биологиялық тәуекелдерді бағалауға қойылатын талаптарды ескере отырып, санитариялық-эпидемиологиялық мониторинг жүргізеді.

Санитариялық-эпидемиологиялық мониторинг нәтижелері (қоршаған орта объектілерінің жай-күйі) Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесіне енгізіледі.

4. Жергілікті өкілді органдар қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткіштерін бекітеді.

Қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткіштері өңірдің экологиялық проблемалары ескеріле отырып айқындалады және олар ластануды азайту жөніндегі шаралар кешенін әзірлей отырып, атмосфералық ауаның жай-күйі көрсеткіштерін көздейді.

5. Халықтың хабардар болуын арттыру мақсатында уәкілетті орган атмосфералық ауаның ластану деңгейіне және қоршаған ортаның басқа да факторларына қарай халықтың әрекеттері туралы ұсынымдар әзірлейді және жергілікті атқарушы органдарға жібереді.

Жергілікті атқарушы органдар халықты атмосфералық ауаның жай-күйі туралы хабарлауды қамтамасыз етеді.

6. Халық денсаулығы мен қоршаған орта мәселелері мемлекеттік органдар мен қоғамдық бірлестіктердің өзара іс-қимылы шеңберінде қаралады.

7. Жергілікті атқарушы органдар халықтың демалуы үшін қолайлы жағдайлар жасауды қамтамасыз етеді.

Халық денсаулығына шудың теріс әсерін азайту мақсатында қатты шу шығаратын, шұғыл қажеттілікпен байланысты емес, жеке тұлғалардың қалыпты демалысы мен тыныштығына кедергі келтіретін қызмет тұрғын ғимараттардың үй-жайларында және олардың сыртында күндізгі уақытта жүзеге асырылады және тәулігіне 8 сағаттан аспауға тиіс.

8. Тұрғын ғимараттардың үй-жайларында және тұрғын үй құрылысы аумақтарында қатты шу шығаратын қызмет сағат 22-ден таңғы сағат 9-ға дейін, ойын-сауық орындарында - жұмыс күндері сағат 22-ден таңғы сағат 9-ға дейін, демалыс және мереке күндері сағат 23-тен таңғы 10-ға дейін шектеледі.

Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган шуға санитариялық-эпидемиологиялық мониторинг жүргізуді ұйымдастырады.

Жергілікті атқарушы органдар санитариялық-эпидемиологиялық мониторинг нәтижелеріне сәйкес тұрғын кварталдардағы шу карталарын әзірлеуді және оны іске асыруды қамтамасыз етеді.

9. Аумақтағы эпидемиологиялық жағдайға бағалау жүргізу және халықтың шаруашылық-ауызсу мұқтажы үшін пайдаланатын судың халық денсаулығына әсерінің ықтимал қауіптілігін анықтау мақсатында халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган суға санитариялық-эпидемиологиялық мониторинг жүргізуді қамтамасыз етеді.

Халықтың жеке меншіктегі аумақта орналасқан сумен жабдықтау көздерінен суды шаруашылық-ауызсу мұқтажы үшін пайдалануына су қауіпсіздігінің көрсеткіштері белгіленген гигиеналық нормативтерге сәйкес келген кезде жол беріледі.

Ескерту. 113-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 21.05.2022 № 123-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

114-бап. Санитариялық-эпидемиологиялық мониторинг

1. Халық денсаулығы мен мекендеу ортасының жай-күйіне, оларды талдауға, бағалауға және болжауға, сондай-ақ халық денсаулығының жай-күйі мен мекендеу ортасының әсері арасындағы себеп-салдарлық байланыстарды анықтауға мемлекеттік байқау жүйесі санитариялық-эпидемиологиялық мониторинг болып табылады.

2. Мекендеу ортасының (химиялық, физикалық, биологиялық факторлардың) адам денсаулығына әсері туралы анық ақпарат алу, уланулардың туындауы мен инфекциялық, паразиттік және кәсіптік аурулардың тұтануының алдын алу жөніндегі орындалатын іс-шаралардың тиімділігін бағалау, олардың туындауын болжау мүмкіндігі санитариялық-эпидемиологиялық мониторинг жүргізудің мақсаты болып табылады.

3. Санитариялық-эпидемиологиялық мониторинг және орындалатын іс-шаралардың тиімділігін бағалау санитариялық-эпидемиологиялық нормалаудың мемлекеттік жүйесі құжаттарының талаптарына сәйкестігі тұрғысынан жүргізіледі.

4. Санитариялық-эпидемиологиялық мониторинг зертханалық және аспаптық зерттеулердің (өлшеулердің), инфекциялық, паразиттік, инфекциялық емес және кәсіптік сырқаттанушылық көрсеткіштерінің нәтижелері бойынша санитариялық-эпидемиологиялық бақылауға және қадағалауға жататын объектілер мен өнімдерге, қоршаған орта объектілеріне (топырақ, су, ауа) қатысты жүргізіледі.

5. Санитариялық-эпидемиологиялық мониторингті мемлекеттік органдар және санитариялық-эпидемиологиялық қызмет ұйымдары халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган айқындайтын тәртіппен және жиілікпен жүзеге асырады.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
6-тармақ жаңа редакцияда көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

6. Санитариялық-эпидемиологиялық мониторинг объектіге бару арқылы (қоршаған орта объектілерінен үлгілерді іріктеу, физикалық факторларды өлшеу үшін) және бармай жүргізілуі мүмкін. Санитариялық-эпидемиологиялық мониторинг нәтижелері тексерулер, профилактикалық бақылау жүргізуге негіз болып табылмайды.

7. Санитариялық-эпидемиологиялық мониторингті жүргізу кезең-кезеңмен жүзеге асырылады және ол:

1) зерттеудің зертханалық және аспаптық әдістері қолданыла отырып, мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық бақылауға және қадағалауға жататын объектілерге жүргізілген санитариялық-эпидемиологиялық зерттеп-қарау нәтижелері бойынша халық денсаулығы мен адамның мекендеу ортасының жай-күйі туралы деректерді (цифрлық, талдамалық) жинауды, өңдеуді, жүйелеуді;

2) санитариялық-эпидемиологиялық бақылау және қадағалау өнімдері мен объектілерін зертханалық және аспаптық зерттеу нәтижелері негізінде адам денсаулығының жай-күйі мен мекендеу ортасы арасындағы себеп-салдарлық байланыстарды, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығының өзгеру себептері мен жағдайларын талдауды және анықтауды;

3) санитариялық-эпидемиологиялық мониторинг жүйесіндегі зертханалық бақылауды оңтайландыру үшін мекендеу ортасы факторларын сәйкестендіруді және денсаулықтың бұзылуының жетекші көрсеткіштерін іріктеуді;

4) инфекциялық және жаппай инфекциялық емес аурулар (уланулар) анықталған жағдайда олардың туындау және таралу себептері мен жағдайларын белгілеуді;

5) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығын қамтамасыз ету мақсатында санитариялық-эпидемиологиялық мониторинг жүргізу жөніндегі ведомствоаралық өзара іс-қимылды;

6) адамның мекендеу ортасының өзгеруіне байланысты халық денсаулығы жай-күйінің өзгеруін бағалауды және болжауды;

7) зиянды факторлардың халық денсаулығына әсерінің алдын алу және жою жөніндегі кезек күттірмейтін және ұзақ мерзімді іс-шараларды айқындауды;

8) ауданның, қаланың, облыстың және республиканың санитариялық-эпидемиологиялық мониторингінің ақпараттық-талдау жүйелерін, желілерін, бағдарламалық материалдарын және дерекқорын жасауды және санитариялық-эпидемиологиялық мониторинг деректерін сақтауды қамтиды.

8. Санитариялық-эпидемиологиялық мониторинг деректері санитариялық-эпидемиологиялық қызмет органдарының, жергілікті атқарушы және басқа да мемлекеттік органдардың жұмысында пайдаланылады.

9. Санитариялық-эпидемиологиялық мониторинг нәтижелері бойынша:

1) өзгерістердің даму серпінін, бағыттылығын және қарқындылығын сипаттайтын жиынтық ақпар, баяндамалар, ұсынымдар, ғылыми болжамдар, диаграммалар, кестелер жасалады;

2) Қазақстан Республикасының аумағында халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілердің бұзылушылықтарын жою мақсатында басқарушылық шешімдер қабылданады.

10. Санитариялық-эпидемиологиялық мониторинг нәтижелері жартыжылдықтың, жылдың қорытындысы бойынша халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның және оның аумақтық органдарының ресми интернет-ресурсында орналастырылады.

11. Сырқаттанушылық көрсеткіштері артқан, бақылаудағы объектілер мен қоршаған орта объектілері жай-күйінің көрсеткіштері нашарлаған жағдайларда, санитариялық-эпидемиологиялық мониторинг нәтижелері басқарушылық шешімдер қабылдау үшін мүдделі мемлекеттік органдардың қарауына шығарылады.

3-БӨЛІМ. МЕДИЦИНАЛЫҚ КӨМЕК КӨРСЕТУДІ ҰЙЫМДАСТЫРУ

16-тарау. МЕДИЦИНАЛЫҚ КӨМЕК КӨРСЕТУДІҢ ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕРІ

115-бап. Медициналық көмекті ұйымдастыру

1. Медициналық көмек ұйымдастыруды уәкілетті орган, әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелері бар орталық атқарушы органдар мен өзге де орталық мемлекеттік органдар, облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органдары жүзеге асырады, медициналық көмек көрсетуді осы Кодексте белгіленген тәртіппен денсаулық сақтау субъектілері жүзеге асырады.

2. Медициналық көмек көрсететін денсаулық сақтау субъектілері:

1) уақтылы және сапалы медициналық көмек көрсетуді;

2) барынша дәлелденген тиімділігі мен қауіпсіздігі бар профилактика, диагностика, емдеу және медициналық оңалту әдістерін қолдануды;

3) төтенше ахуал, әскери қақтығыс және терроризм актісі жағдайларындағы жұмысқа әзірлікті;

4) айналадағыларға қауіп төндіретін аурулардың, сондай-ақ кәсіптік аурулардың профилактикасы, алдын алу, диагностикасы, оларды емдеу және медициналық оңалту жөнінде іс-шаралар жүргізуді;

5) адамдарға медициналық көмектің нысандары мен түрлері туралы тегін, жедел және анық ақпарат беруді;

6) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілерді және гигиеналық нормативтерді сақтауды;

7) басқа да денсаулық сақтау субъектілерімен өзара іс-қимылды және өз қызметіндегі сабақтастықты;

8) саламатты өмір салтын және дұрыс тамақтануды қалыптастыруды;

9) "Мемлекеттік құпиялар туралы" Қазақстан Республикасы Заңының талаптарын және қызмет ерекшелігін ескере отырып, бастапқы медициналық құжаттаманы жүргізуді және уәкілетті орган белгілеген нысандар бойынша және тәртіппен есептер ұсынуды;

10) ақпаратты:

халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органға - айналадағыларға қауіп төндіретін инфекциялық ауру, улану жағдайлары туралы;

медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы мемлекеттік органға - жүкті, босанатын әйелдердің, босанғаннан кейін күнтізбелік қырық екі күн ішінде босанған әйелдердің қайтыс болу, пациенттерге жоспарлы медициналық көмек (медициналық-санитариялық алғашқы көмек және мамандандырылған, оның ішінде жоғары технологиялық медициналық көмек) көрсеткен кезде олардың кенеттен қайтыс болу жағдайлары туралы;

азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті органға - төтенше ахуалдардың медициналық-санитариялық салдарының туындау қатері туралы және (немесе) туындауы туралы;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
10) тармақшаның бесінші абзацына өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 19.04.2024 № 74-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

ішкі істер органдарына - жаңа жарақаттар, жаралар, жүктілікті жасанды үзуді заңсыз жүргізу, тұрмыстық зорлық-зомбылық себебі бойынша жүгінген адамдар туралы, айналадағыларға қауіп төндіретін ауру жағдайлары туралы мәліметтерді беруді (шұғыл хабарлауды) қамтамасыз етуге міндетті.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
11) тармақшамен толықтыру көзделген – ҚР 19.04.2024 № 74-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
ЗҚАИ-ның ескертпесі!
3-тармақ жаңа редакцияда көзделген – ҚР 19.04.2024 № 74-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

3. Денсаулық сақтау субъектілері медициналық көмек көрсетуді ұйымдастыру стандарттарына, медициналық көмек көрсету қағидаларына, сондай-ақ клиникалық хаттамаларға сәйкес медициналық көмек көрсетеді.

116-бап. Медициналық көмек көрсету деңгейлері

Қазақстан Республикасында медициналық көмек көрсетудің үш деңгейлі жүйесі белгіленген:

1) бірінші деңгей - медициналық-санитариялық алғашқы көмек мамандарының амбулаториялық, стационарды алмастыратын жағдайларда және үйде медициналық көмек көрсету деңгейі;

2) екінші деңгей - мамандандырылған медициналық көмекті жүзеге асыратын бейінді мамандардың амбулаториялық, стационарды алмастыратын және стационарлық жағдайларда, оның ішінде бірінші деңгейде медициналық көмек көрсететін мамандардың жолдамасы бойынша медициналық көмек көрсету деңгейі;

3) үшінші деңгей - жоғары технологиялық медициналық көрсетілетін қызметтерді қолдана отырып, мамандандырылған медициналық көмекті жүзеге асыратын бейінді мамандардың амбулаториялық, стационарды алмастыратын және стационарлық жағдайларда, оның ішінде бірінші және екінші деңгейлердегі мамандардың жолдамасы бойынша медициналық көмек көрсету деңгейі.

117-бап. Медициналық көмек нысандары

Медициналық көмек мынадай нысандарда беріледі:

1) шұғыл - денсаулыққа елеулі зиянды болғызбау және (немесе) өмірге төнген қатерді жою үшін кезек күттірмейтін медициналық араласуды қажет ететін кенеттен болған жіті аурулар мен жай-күйлер, созылмалы аурулардың асқынуы кезінде көрсетілетін медициналық көмек;

2) кезек күттірмейтін - пациенттің өміріне анық қатер төндірмейтін, кенеттен болған жіті аурулар мен жай-күйлер, созылмалы аурулардың асқынуы кезінде көрсетілетін медициналық көмек;

3) жоспарлы - көмек көрсетуді белгілі бір уақытқа кейінге қалдыру пациент жай-күйінің нашарлауына алып келмейтін, пациенттің өміріне қатер төндірмейтін аурулар мен жай-күйлер кезінде, сондай-ақ профилактикалық іс-шараларды жүргізу кезінде көрсетілетін медициналық көмек.

118-бап.Медициналық көмек көрсету жағдайлары

Медициналық көмек:

1) тәулік бойы медициналық байқау мен емдеу көзделмейтін амбулаториялық жағдайларда, оның ішінде тәулік бойы жұмыс істейтін стационарлардың қабылдау бөлімшелерінде;

2) тәулік бойы медициналық байқау, емдеу, күтім, сондай-ақ тамақпен бірге төсек-орын беру көзделетін стационарлық жағдайларда, оның ішінде емдеу басталғаннан кейін алғашқы тәуліктер ішінде тәулік бойы байқау көзделетін "бір күннің" терапиясы және хирургиясы жағдайларында;

3) тәулік бойы медициналық байқау мен емдеу қажет етілмейтін және төсек-орын беріле отырып, күндізгі уақытта медициналық байқау мен емдеу көзделетін стационарды алмастыратын жағдайларда;

4) үйде: медицина қызметкерін, мобильдік бригаданы шақырған, медицина қызметкерлерінің белсенді патронажы кезінде, емдеу үйде (үйдегі стационар) ұйымдастырылған кезде;

5) санаторийлік-курорттық ұйымдарда;

6) медициналық ұйымнан тыс: жедел медициналық жәрдем бригадасы шақырылған жерде, тасымалдау кезінде санитариялық автокөлікте және медициналық авиацияда, сондай-ақ медициналық пойыздарда, жылжымалы (далалық) медициналық кешендерде, далалық госпитальдарда, трассалық медициналық-құтқару пункттерінде және қашықтықтан медициналық қызметтер көрсету кезінде көрсетіледі.

2. Бейіндер бөлінісінде бірінші, екінші және үшінші деңгейлерде пациенттерге медициналық көмек көрсету маршрутын медициналық көмек көрсету қағидалары мен стандарттарына сәйкес облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органдары белгілейді.

3. Денсаулық сақтау ұйымдарында медициналық көмек жай-күйінің ауырлық дәрежесі мен санитариялық-эпидемиологиялық тәуекелге қарай, триаж (пациенттерді медициналық немесе санитариялық сұрыптау) негізінде көрсетіледі.

Медициналық ұйымдарда медициналық ұйымның ішінде инфекциялық аурулардың туындауы мен таралуының алдын алуға бағытталған инфекциялық бақылау қағидаттары сақталады.

119-бап. Ауылдық денсаулық сақтау деңгейінде медициналық көмекті ұйымдастыру ерекшеліктері

1. Денсаулықты нығайту, профилактика, емдеу және оңалту бойынша көрсетілетін қызметтер ауылдық денсаулық сақтаудың барлық деңгейлерінде ауыл халқы үшін қолжетімді болуға тиіс.

2. Ауылдық денсаулық сақтау деңгейінде медициналық-санитариялық алғашқы көмек және мамандандырылған медициналық көмектің қолжетімділігін қамтамасыз ету үшін жылжымалы медициналық кешендер, медициналық пойыздар және қашықтықтан медициналық қызметтер көрсету құралдары пайдаланылады.

3. Ауылдық денсаулық сақтау үшін медициналық көмек көлемдерін жоспарлау кезінде географиялық шалғайлығы, халықтың тығыздығы, демографиялық көрсеткіштер, жыныстық-жас құрамының ерекшеліктері және медициналық көмектің қолжетімділігіне әсер ететін өзге де өлшемшарттар ескеріледі.

4. Медициналық көмек көрсетудің барлық деңгейлерінде ауыл халқына медициналық көмектің қолжетімділігін қамтамасыз етуді денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органдары жүзеге асырады.

120-бап. Медициналық көмек түрлері

Медициналық көмек түрлері мыналар болып табылады:

1) жедел медициналық жәрдем;

2) дәрігерге дейінгі медициналық көмек;

3) медициналық-санитариялық алғашқы көмек;

4) мамандандырылған, оның ішінде жоғары технологиялық медициналық көмек;

5) медициналық оңалту;

6) паллиативтік медициналық көмек.

121-бап. Жедел медициналық жәрдем

1. Жедел медициналық жәрдем - өмірге қатер төндіретін жіті аурулар мен жай-күйлер кезінде, сондай-ақ оқиға орнында және (немесе) медициналық ұйымға бару жолында денсаулыққа елеулі зиянды болғызбау үшін шұғыл және кезек күттірмейтін нысандағы медициналық көмекті ұйымдастыру жүйесі.

2. Медициналық авиацияны тарта отырып, жедел медициналық жәрдем:

1) пациент тұрған жердегі медициналық ұйымда медициналық бұйымдардың және (немесе) тиісті біліктілігі бар мамандардың болмауынан медициналық көмек көрсету мүмкін болмаған кезде;

2) медициналық көмек көрсетудің екінші және үшінші деңгейлеріндегі мамандарды межелі жерге жеткізу қажет болған кезде;

3) пациент тұрған жердегі медициналық көмек көрсету мүмкін болмаған және тиімсіз болған кезде науқасты медициналық көмек көрсетудің екінші және үшінші деңгейлеріндегі медициналық ұйымдарға тасымалдау үшін;

4) кейіннен трансплантаттау үшін ағзаларды (ағзаның бөлігін) және (немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) тиісті медициналық ұйымға тасымалдау үшін көрсетіледі.

3. Медициналық авиация:

1) ауыр жағдайдағы пациентті шетелдік клиникалардан отандық клиникаларға жеткізу;

2) медициналық сүйемелдеуге мұқтаж пациентті емдеуді жалғастыру үшін медициналық көмек көрсетудің екінші және үшінші деңгейлеріндегі медициналық ұйымдардан тұрғылықты жеріндегі медициналық ұйымдарға жеткізу жағдайларында пайдаланылуы мүмкін.

4. Жедел медициналық жәрдем, оның ішінде медициналық авиацияны тарта отырып көрсету қағидаларын уәкілетті орган әзірлейді және бекітеді.

5. Жедел медициналық жәрдем көрсетудің қолжетімділігі мен уақтылығын қамтамасыз етуді облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органдары жүзеге асырады.

122-бап. Дәрігерге дейінгі медициналық көмек

1. Дәрігерге дейінгі медициналық көмек – орта медицина қызметкерлері дербес немесе мультипәндік команданың құрамында көрсететін, денсаулықты насихаттауды, пациенттің жай-күйін бағалауды, дәрігерге дейін диагноз қоюды, дәрігерге дейінгі араласу жоспарын тағайындауды, дәрігерге дейінгі манипуляциялар мен емшараларды орындауды және науқастарға, мүгедектігі бар адамдар мен хал үстіндегі адамдарға күтімді қамтитын медициналық көмек.

2. Орта медицина қызметкерлері медициналық көмекті уәкілетті орган бекіткен дәрігерге дейінгі медициналық көмек көрсету қағидаларына сәйкес жүзеге асырады.

3. Дәрігерге дейінгі медициналық көмектің қолжетімділігін қамтамасыз етуді облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органдары жүзеге асырады.

Ескерту. 122-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

123-бап. Медициналық-санитариялық алғашқы көмек

1. Медициналық-санитариялық алғашқы көмек - адам, отбасы және қоғам деңгейінде көрсетілетін, аурулар мен жай-күйлердің профилактикасын, диагностикасын, оларды емдеуді, оның ішінде:

1) анағұрлым кең таралған аурулардың диагностикасын, оларды емдеуді және басқаруды;

2) халықтың нысаналы топтарын (балаларды, ересектерді) профилактикалық қарап-тексеруді;

3) аурулар тәуекеленің мінез-құлықтық факторларын ерте анықтау мен олардың мониторингін және анықталған тәуекел факторларын төмендету дағдыларына оқытуды;

4) иммундауды;

5) саламатты өмір салтын қалыптастыру мен насихаттауды;

6) репродуктивтік денсаулықты сақтау жөніндегі іс-шараларды;

7) жүкті әйелдерді және босанған әйелдерді босанғаннан кейінгі кезеңде байқауды;

8) инфекциялық аурулар ошақтарындағы санитариялық-эпидемияға қарсы және санитариялық-профилактикалық іс-шараларды қамтитын, халықтың мұқтажына бағдарланған медициналық көмекке алғашқы қол жеткізу орны.

2. Медициналық-санитариялық алғашқы көмек көрсететін денсаулық сақтау ұйымдарының жұмыс қағидаттары:

1) қызмет көрсетудің отбасылық қағидаты;

2) медициналық-санитариялық алғашқы көмектің аумақтық қолжетімділігі;

3) осы баптың 2-тармағының 2) тармақшасына сәйкес аумақтық қолжетімділік шегінде медициналық ұйымды еркін таңдау;

4) пациенттің медициналық көмек сапасына қанағаттануы;

5) меншік нысанына және ведомстволық тиесілігіне қарамастан, тең құқықтылық және адал бәсекелестік;

6) профилактиканы, диагностиканы және емдеуді қамтитын медициналық-санитариялық алғашқы көмектің көрсетілетін қызметтері пациенттердің тұрған жеріне қарамастан, олардың барлығына қолжетімді болуы.

3. Медициналық-санитариялық алғашқы көмекті жалпы практика дәрігерлері (отбасылық дәрігерлер), учаскелік терапевтер, педиатрлар, фельдшерлер, акушерлер, кеңейтілген практика (жалпы практика) мейіргерлері, учаскелік мейіргерлер, әлеуметтік жұмыскерлер, денсаулық сақтау саласындағы психологтар көрсетеді.

4. Жеке тұлғалар медициналық-санитариялық алғашқы көмек алу үшін медициналық-санитариялық алғашқы көмек көрсететін денсаулық сақтау субъектілеріне бекітіледі.

Жеке тұлғаны медициналық-санитариялық алғашқы көмек ұйымына бекіту тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде медициналық көмек алу құқығын іске асыру және денсаулық сақтау ұйымдарының медициналық көмек көрсету бойынша міндеттемелерін орындау үшін негіз болып табылады.

Жеке тұлғаларды медициналық-санитариялық алғашқы көмек көрсететін денсаулық сақтау ұйымдарына бекіту қағидаларын уәкілетті орган әзірлейді және бекітеді.

5. Кезек күттірмейтін көмек көрсету үшін медициналық-санитариялық алғашқы көмек ұйымдарында кезек күттірмейтін көмек бөлімшелері (пункттері) құрылады.

6. Медициналық-санитариялық алғашқы көмектің қолжетімділігін қамтамасыз етуді облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органдары жүзеге асырады.

124-бап. Мамандандырылған, оның ішінде жоғары технологиялық медициналық көмек

1. Мамандандырылған медициналық көмекті бейінді мамандар диагностиканың, емдеудің, медициналық оңалтудың арнайы әдістерін қажет ететін аурулар кезінде, оның ішінде қашықтықтан медициналық қызметтер көрсету құралдарын пайдалана отырып көрсетеді.

2. Мамандандырылған медициналық көмек медициналық көмек көрсетудің екінші және үшінші деңгейлерінде амбулаториялық жағдайлардағы консультативтік-диагностикалық көмек, стационарды алмастыратын және стационарлық көмек түрінде көрсетіледі.

3. Жоғары технологиялық медициналық көмек бейінді мамандар тиімділігі мен қауіпсіздігі ғылыми дәлелденген диагностика мен емдеудің инновациялық және (немесе) бірегей әдістерін және медицина ғылымының және ғылым мен техниканың сабақтас салаларының жетістіктері негізінде әзірленген технологияларды қолдануды қажет ететін аурулар кезінде көрсететін мамандандырылған медициналық көмектің бір бөлігі болып табылады.

4. Жоғары технологиялық медициналық көмек түрлерін айқындау тәртібін және олардың тізбесін, сондай-ақ жоғары технологиялық медициналық көмек түрлерінің мамандандырылған медициналық көмектің көрсетілетін қызметтерінің тізбесіне өту өлшемшарттарын уәкілетті орган айқындайды.

5. Мамандандырылған, оның ішінде жоғары технологиялық медициналық көмек көрсету қағидаларын уәкілетті орган әзірлейді және бекітеді.

125-бап. Медициналық оңалту

1. Уәкілетті орган бекіткен тізбе бойынша медициналық оңалту туа біткен аурулары бар адамдарға, жіті жай-күйлерден, хирургиялық араласудан, жарақаттардан, сондай-ақ олардың салдарынан кейін көрсетіледі.

2. Туа біткен аурулары бар адамдарға жіті жай-күйлерден, хирургиялық араласудан және жарақаттардан кейін медициналық оңалту бірінші, екінші және үшінші деңгейлердегі медициналық ұйымдардың амбулаториялық, стационарлық, стационарды алмастыратын жағдайларында негізгі ауруды емдеу кезінде көрсетіледі.

2-1. Қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторлары мен мекемелерінде ұсталатын адамдарға медициналық оңалту уәкілетті орган айқындайтын тізбе бойынша жіті жай-күйлерден, хирургиялық араласудан, жарақаттардан, сондай-ақ олардың салдарынан кейін көрсетіледі.

3. Туа біткен ауруларды, жіті жай-күйлердің, хирургиялық араласудың және жарақаттардың салдарын медициналық оңалту уәкілетті орган айқындаған тәртіппен пациентті оңалтудың жеке бағдарламасының медициналық бөлігіне сәйкес оңалту ықтималы ескеріле отырып, бірінші, екінші және үшінші деңгейлердегі медициналық ұйымдардың амбулаториялық, стационарлық, стационарды алмастыратын жағдайларында, сондай-ақ үйде және санаторийлік-курорттық ұйымдарда көрсетіледі.

4. Мультипәндік топтың қорытындысы бойынша оңалту ықтималы жоқ пациентке медициналық оңалту көрсетілмейді.

5. Медициналық абилитация - мүгедектігі бар балалардың қалыптаспаған функциялар мен дағдыларды меңгеруге немесе алмастыруға және оларды қоғамға интеграциялауға бағытталған медициналық оңалту процесі. Медициналық абилитация туа біткен функционалдық шектеулері бар балаларға олар үш жасқа толғанға дейін жүргізіледі.

6. Медициналық оңалтуды көрсету тәртібін уәкілетті орган әзірлейді және бекітеді.

Ескерту. 125-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.07.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

126-бап. Паллиативтік медициналық көмек

1. Паллиативтік көмек - ауыр және жазылмайтын аурулары (жай-күйлері) бар пациенттердің, сондай-ақ олардың отбасыларының және күтім жасайтын адамдардың тұрмыс сапасын жақсартуға бағытталған, медициналық, арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді, рухани қолдауды қамтитын көрсетілетін қызметтер кешені.

2. Паллиативтік медициналық көмек - радикалды емдеу жүргізуге көрсетілімдері болмаған кезде жазылмайтын ауру пациенттің ауырсынуын және ауруының (жай-күйінің) ауыр көріністерін жеңілдетуге бағытталған медициналық көрсетілетін қызметтер кешені.

Паллиативтік медициналық көмек уәкілетті орган әзірлейтін және бекітетін денсаулық сақтау саласындағы стандарт негізінде көрсетіледі.

127-бап. Мейіргерлік қызмет

1. Мейіргерлік қызмет мейіргерлер мен кеңейтілген практика мейіргерлері дербес немесе мультипәндік командалар шеңберінде жүзеге асыратын мейіргерлік күтімді қамтиды.

Мейіргер - мейіргер ісі саласында техникалық және кәсіптік медициналық білімі бар, мейіргерлік күтімді дербес немесе кеңейтілген практика мейіргерінің немесе дәрігердің супервизиясымен жүзеге асыратын маман.

Кеңейтілген практика мейіргері - мейіргер ісі саласында орта білімнен кейінгі немесе жоғары білімі бар, мейіргерлік күтім шеңберінде кеңейтілген функцияларды жүзеге асыратын маман.

2. Мейіргерлік күтім тәулік бойы дәрігерлік байқауды қажет етпейтін жағдайларда, денсаулық сақтау ұйымдарының мамандандырылған құрылымдық бөлімшелерінде (бөлімдерде, палаталарда, төсектерде, кабинеттерде), дербес мамандандырылған медициналық ұйымдарда (мейіргерлік күтім ауруханаларында) стационарлық, стационарды алмастыратын жағдайларда және үйде, оның ішінде мобильдік бригадаларды пайдалана отырып жүзеге асырылады.

3. Мейіргерлер мен кеңейтілген практика мейіргерлері мейіргерлік күтімді Қазақстан Республикасының заңнамасына, мейіргерлік күтім көрсету қағидаларына сәйкес жүзеге асырады, сондай-ақ клиникалық мейіргерлік нұсқауларды басшылыққа алады.

4. Клиникалық мейіргерлік нұсқаулар кәсіптік медициналық қауымдастықтар әзірлейтін және жүйелі негізде жаңартып отыратын, белгілі бір клиникалық саладағы озық практика бойынша ғылыми дәлелденген ұсынымдарды білдіреді.

5. Кеңейтілген практика мейіргерлерінің клиникалық хаттамаларға және клиникалық мейіргерлік нұсқауларға сәйкес пациенттің (клиенттің) жай-күйін мейіргерлік бағалауды, мейіргерлік диагноз қоюды, мейіргерлік араласу жоспарын тағайындауды және тиімділік мониторингін қамтитын тәуелсіз кәсіптік мейіргерлік күтімді жүзеге асыруға құқығы бар.

6. Мейіргерлік күтім көрсету қағидаларын уәкілетті орган әзірлейді және бекітеді. Көрсетілген қағидаларға сәйкес мейіргерлік күтімді жүзеге асыру кезіндегі мейіргерлер мен кеңейтілген практика мейіргерлерінің құқықтары мен міндеттері белгіленеді.

7. Мейіргерлік күтімнің қолжетімділігін қамтамасыз етуді облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органдары жүзеге асырады.

128-бап. Медициналық көмек көрсетудің интеграцияланған моделі

1. Медициналық көмек көрсетудің интеграцияланған моделі - өмір сүру ұзақтығын арттыру мақсатында аурудың асқынуының алдын алу, уақтылы анықтау, емдеу және өршу тәуекелін азайту үшін адамның өмір бойына медициналық және әлеуметтік қызметтер кешенін көрсетуді ұйымдастыру моделі.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
2-тармаққа өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 19.04.2024 № 74-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

2. Медициналық көмек көрсетудің интеграцияланған моделі клиникалық хаттамаларға, медициналық көмек көрсету стандарттары мен қағидаларына сәйкес мультипәндік тәсіл арқылы іске асырылады.

129-бап. Қашықтықтан медициналық қызметтер көрсетудің ерекшеліктері

1. Қашықтықтан медициналық көрсетілетін қызметтер:

1) консультативтік көмек, оның ішінде ғылыми-зерттеу институттары, ғылыми орталықтар, университеттік ауруханалар мамандарының, сондай-ақ шетелдік клиникалардың көрсетуі;

2) пациентті медициналық көмек көрсетудің жоғары тұрған деңгейлеріне жүзбе-жүз консультацияға жіберудің орындылығы;

3) бірінші деңгейдегі және ауылдық денсаулық сақтау мамандарына екінші және үшінші деңгейлердегі мамандардың практикалық көмек көрсетуі;

4) емдік-диагностикалық іс-шаралардың, пациент денсаулығының жай-күйін медициналық байқаудың тиімділігін бағалау;

5) диагнозды нақтылау, пациентті байқап отырудың алдағы тактикасын түзету мен айқындау және емдік-диагностикалық іс-шараларды тағайындау;

6) пациентті медициналық көмек көрсетудің жоғары тұрған деңгейлеріне тасымалдау мүмкіндігін, оның ішінде медициналық авиация құралдарын пайдаланудың орындылығын айқындау;

7) қашықтықтан консилиумдар ұйымдастыру;

8) медициналық оңалту қызметтерін көрсету үшін ұсынылады.

2. Қашықтықтан медициналық көрсетілетін қызметтерді ұсынатын дәрігерлердің пациент денсаулығының жай-күйі және диагнозы туралы қорытындысы ресми құжат болып табылады және дәрігердің электрондық цифрлық қолтаңбасы пайдаланыла отырып, ал осы баптың 1-тармағының 8) тармақшасында көзделген жағдайларда медициналық оңалту қызметтерін көрсеткен маманның электрондық цифрлық қолтаңбасы пайдаланыла отырып, пациенттің электрондық денсаулық паспортына енгізуге жатады.

3. Сертификатталған тасымалданатын медициналық құрылғылар пациенттің физиологиялық өлшемдері мен денсаулығының жай-күйін бағалау үшін пайдаланылады.

4. Қашықтықтан медициналық көрсетілетін қызметтер Қазақстан Республикасының дербес деректерді қорғау саласындағы заңнамасында белгіленген талаптар сақтала отырып және медицина қызметкері құпиясы сақтала отырып жүзеге асырылады.

5. Қашықтықтан медициналық көрсетілетін қызметтерді ұйымдастыру, ұсыну және ақы төлеу тәртібін уәкілетті орган айқындайды.

130-бап. Зертханалық диагностика

1. Зертханалық диагностика - пациенттерден алынған, аурудың диагностикасына, емдеу тиімділігін бақылауға және емдеуді түзетуге бағытталған биоматериалдарды зертханалық зерттеулер кешені.

2. Зертханалық диагностика жүргізуді ұйымдастыру стандартын уәкілетті орган әзірлейді және бекітеді.

3. Зертханалық зерттеулер өлшемдерінің сапасын сыртқы бағалауды уәкілетті орган айқындаған тәртіппен референс-зертханалар бақылайды және орындайды.

4. Референс-зертханалардың тізбесін, олардың қызметі туралы ережелерді, сондай-ақ оларды таңдауға қойылатын өлшемшарттар мен талаптарды уәкілетті орган бекітеді.

5. Зертханалық диагностиканың қолжетімділігін қамтамасыз етуді облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органдары жүзеге асырады.

131-бап. Патологиялық-анатомиялық диагностика

1. Патологиялық-анатомиялық диагностика пациенттердің хирургиялық операция және (немесе) биопсия (операциялық-биопсиялық материал) жолымен алынған ағзаларындағы (ағзаларының фрагменттеріндегі), тіндері мен жасушаларындағы, сондай-ақ патологиялық-анатомиялық ашып-қарау барысында мәйіттің тіндеріндегі, ағзалары мен жасушаларындағы өзгерістердің жиынтығын талдау арқылы диагнозды анықтау мақсатында жүргізіледі.

2. Патологиялық-анатомиялық ашып-қарау уәкілетті орган бекітетін нысан бойынша қайтыс болу фактісін куәландыратын құжат беріле отырып, қайтыс болу себептерін анықтау және аурудың диагнозын нақтылау мақсатында жүргізіледі.

3. Патологиялық-анатомиялық диагностика тікелей қарап-тексеру (макроскопиялық зерттеулер), үлкейткіш аспаптар (микроскопиялық зерттеулер) пайдаланылатын зерттеулер, өзге де технологиялар, сондай-ақ клиникалық-анатомиялық салыстыру нәтижелеріне негізделеді.

4. Ана, сәби өлімін немесе өлі тууды қоспағанда, өлімнің зорлық-зомбылықтан болғанына күдік болмаған кезде мәйітті патологиялық-анатомиялық ашып-қарау жүргізілместен беруге рұқсат етіледі.

Өлімнің тікелей себебі анықталмаған кезде патологиялық-анатомиялық диагностика жұбайының (зайыбының) немесе жақын туыстарының бірінің немесе заңды өкілінің жазбаша келісімі болған кезде жүзеге асырылады.

5. Қайтыс болған адамның жұбайының (зайыбының), жақын туыстарының немесе заңды өкілінің талап етуі бойынша патологиялық-анатомиялық ашып-қарауды уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен тәуелсіз сарапшы (сарапшылар) жүргізуі мүмкін.

6. Қайтыс болу себебі және аурудың диагнозы туралы патологиялық-анатомиялық қорытындыны жұбайына (зайыбына), жақын туыстарына немесе заңды өкілдеріне, ал олар болмаған кезде өзге де туыстарына, сондай-ақ осы Кодекстің 273-бабы 4-тармағының 3) тармақшасында көзделген жағдайларда құқық қорғау органдарының және (немесе) соттың талап етуі бойынша медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласындағы мемлекеттік орган береді.

7. Патологиялық-анатомиялық диагностика көрсетуді ұйымдастыру стандартын уәкілетті орган әзірлейді және бекітеді.

8. Патологиялық-анатомиялық ашып-қарау нәтижелері туралы қорытындыға қайтыс болған адамның жұбайы (зайыбы), жақын туысы немесе заңды өкілі Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен сотқа шағым жасауы мүмкін.

9. Патологиялық-анатомиялық ашып-қарау қайтыс болған адамның денесіне ізгі ықтияттылықпен қарай отырып және оның сыртқы анатомиялық қалпын барынша сақтай отырып жүргізіледі.

132-бап. Дәстүрлі медицина. Емшілік

1. Дәстүрлі медицина - халық медицинасының көпғасырлық дәстүрлеріне негізделген және медициналық қолдануға рұқсат етілген, профилактиканың, диагностиканың, емдеудің және оңалтудың кодификацияланған әдістерінің жиынтығы.

2. Медициналық білімі бар, денсаулық сақтау саласындағы маман сертификаты және Қазақстан Республикасының рұқсаттар және хабарламалар туралы заңнамасына сәйкес лицензиясы бар адамдардың дәстүрлі медицина саласындағы қызметке құқығы бар.

3. Емшілік - емшілік құралдар, тәсілдер, дағдылар туралы эмпирикалық мәліметтердің жиынтығы және денсаулыққа әсер ету мақсатында оларды практикалық қолдану.

4. Екі және одан көп адамдарды тарта отырып, оның ішінде бұқаралық ақпарат құралдарын пайдаланып, емшілік сеанстарын жүргізуге тыйым салынады.

5. Емшілік әдістерін қолдану кезінде адамның денсаулығына зиян келтірген адам Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауапты болады.

133-бап. Денсаулық сақтау технологияларын бағалау

1. Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде немесе Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де көздер есебінен қолдануға ұсынылатын денсаулық сақтау технологиялары денсаулық сақтау технологияларын бағалау объектілері болып табылады.

2. Денсаулық сақтау технологияларына бағалау жүргізу тәртібін және оларды қолдануды уәкілетті орган айқындайды.

134-бап. Пациенттердің құқықтары

1. Пациенттің осы Кодекстің 12-тарауында көрсетілген құқықтардан басқа:

1) профилактика, диагностика, емдеу процесінде өзіне лайықты қарауына, өзінің мәдени және жеке басының құндылықтарына құрмет көрсетілуіне;

2) қандай да бір кемсітушілік факторларының ықпалынсыз, тек қана медициналық өлшемшарттар негізінде айқындалатын кезектілікпен медициналық көмекке;

3) шұғыл және кезек күттірмейтін көмек көрсету жағдайларын қоспағанда, тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде дәрігерді немесе медициналық көмек ұсынатын медициналық ұйымды таңдауға, ауыстыруға;

4) медициналық ұйымда аудио-, және (немесе) бейнебайқау және жазба жүргізілетіндігі туралы құлақтандырылуына;

5) медициналық технологиялардың қолда бар деңгейінің қаншалықты мүмкіндігі болса, сондай шамада дерт азабының жеңілдетілуіне;

6) өз денсаулығының жай-күйі туралы ақпарат (пациентке қолжетімді нысанда ұсынылатын және балама емдеу әдістерінің ықтимал тәуекелі мен артықшылықтары туралы деректер, емделуден бас тартудың ықтимал салдары туралы мәліметтер, диагноз, емдік іс-шаралардың болжамы мен жоспары туралы ақпарат, сондай-ақ оны үйіне шығару немесе басқа медициналық ұйымға ауыстыру себептерінің түсіндірмесі) және тәуелсіз пікір алуға және консилиум өткізілуіне;

7) көру және (немесе) есту қабілеттері бұзылған адамдар үшін қолжетімділік ескеріле отырып, өз құқықтары мен міндеттері, көрсетілетін қызметтер, ақылы көрсетілетін қызметтердің құны және бірлесіп төлеу мөлшері, олардың ұсынылу тәртібі; тағайындалатын дәрілік зат; өзіне медициналық қызметтер көрсететін медицина қызметкерлері туралы ақпаратты алуға;

8) оқу процесіне қатысудан, сондай-ақ емдік-диагностикалық емшаралардың жүргізілуі кезінде үшінші тұлғалардың қатысуынан бас тартуға құқығы;

9) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де құқықтары бар.

2. Пациенттің құқықтары туралы ақпарат медициналық ұйымдардың көрнекі үгіт орналасатын жерлерінде орналастырылады.

3. Медициналық көмек медициналық көмек алуға пациенттің хабардар етілген келісімі алынғаннан кейін ұсынылады. Инвазиялық араласулар кезінде пациенттің хабардар етілген келісімі уәкілетті орган бекіткен нысан бойынша жасалады.

4. Пациент өз денсаулығының жай-күйі туралы ақпаратты хабарлау қажет болатын адамды тағайындай алады. Денсаулығының жай-күйі туралы ақпарат пациенттен оның денсаулығының жай-күйі ескеріле отырып, жасырылуы және пациенттің жұбайына (зайыбына), оның жақын туыстарына немесе заңды өкілдеріне хабарлануы мүмкін.

5. Пациенттердің құқықтарын қорғауды мемлекеттік органдар, денсаулық сақтау ұйымдары, қоғамдық бірлестіктер өз құзыреті шегінде жүзеге асырады.

135-бап. Пациенттердің міндеттері

1. Пациент осы Кодекстің 12-тарауында көрсетілген міндеттерден басқа:

1) өз денсаулығын сақтауға және нығайтуға шаралар қолдануға;

2) медицина қызметкерлерімен қатынаста құрмет пен сабырлық танытуға;

3) ауруға диагноз қою және оны емдеу үшін қажетті барлық ақпаратты дәрігерге хабарлауға; медициналық араласуға келісім бергеннен кейін медицина қызметкерлерінің тағайындауын мүлтіксіз орындауға;

4) медициналық көмек алу кезінде медициналық ұйымның ішкі тәртіптеме қағидаларын сақтауға және мүлкіне ұқыпты қарауға, медицина персоналымен ынтымақтастықта болуға;

5) диагностика мен емдеу процесінде, сондай-ақ айналадағыларға қауіп төндіретін аурулар не оларға күдік туындаған жағдайларда, өз денсаулығы жай-күйінің өзгерісі туралы медицина қызметкерлеріне уақтылы хабарлауға;

6) басқа пациенттердің құқықтарын бұзатын әрекеттер жасамауға;

7) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де міндеттерді орындауға міндетті.

2. Пациенттердің осы баптың 1-тармағының 2), 3) және 5) тармақшаларында көрсетілген міндеттері стационарда ауру балаға күтімді тікелей жүзеге асыратын ата-анасына немесе өзге де адамдарға қолданылады.

136-бап. Медициналық көмектен бас тарту құқығы

1. Осы Кодекстің 137-бабында көзделген жағдайларды қоспағанда, пациенттің немесе оның заңды өкілінің медициналық көмектен бас тартуға құқығы бар.

2. Медициналық көмектен бас тартқан кезде пациентке немесе оның заңды өкіліне медицина қызметкері пациентке немесе оның заңды өкіліне қолжетімді нысанда ықтимал салдары туралы түсінік береді.

3. Медициналық көмектен бас тарту ықтимал салдары көрсетіле отырып, медициналық құжаттарда жазбамен, оның ішінде электрондық форматта ресімделеді және оған пациент не оның заңды өкілі, сондай-ақ медицина қызметкері қол қояды.

Пациент не оның заңды өкілі медициналық көмектен бас тартуға қол қоюдан бас тартқан жағдайда, бұл жөнінде медициналық құжаттамада тиісті жазба, оның ішінде электрондық форматта жүзеге асырылады және оған медицина қызметкері қол қояды.

4. Кәмелетке толмаған не әрекетке қабілетсіз адамның заңды өкілдері аталған адамдардың өмірін сақтап қалу үшін қажетті медициналық көмектен бас тартқан кезде медициналық ұйым олардың мүдделерін қорғау үшін қорғаншылық және қамқоршылық органына және (немесе) сотқа жүгінуге құқылы.

137-бап. Пациенттің келісімінсіз медициналық көмек көрсету

1. Пациенттің келісімінсіз медициналық көмек көрсетуге:

1) өз еркін білдіруге мүмкіндік бермейтін есеңгіреген, ес-түссіз күйдегі;

2) айналадағыларға қауіп төндіретін аурулары бар;

3) ауыр психикалық бұзылушылықтары (аурулары) бар;

4) қоғамға қауіпті іс-әрекет жасаған психикалық бұзылушылықтары (аурулары) бар адамдарға қатысты жол беріледі.

2. Осы Кодекстің 78-бабының 2-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда, кәмелетке толмағандарға қатысты медициналық көмек көрсетуге келісімді және сот әрекетке қабілетсіз деп таныған адамдар үшін келісімді олардың заңды өкілдері береді.

3. Осы баптың 1-тармағында аталған адамдарға қатысты келісімсіз медициналық көмек көрсету туралы шешімді - консилиум, ал консилиумды жинау мүмкін болмаған кезде медициналық ұйымның лауазымды адамдарын кейіннен хабардар ете отырып, тікелей медицина қызметкері қабылдайды.

4. Пациенттің келісімінсіз медициналық көмек көрсету осы баптың 1-тармағында көзделген негіздер жойылғанға дейін жалғастырылады.

138-бап. Медициналық көмек көрсетуді ұйымдастыру стандарттарын әзірлеуге қойылатын талаптар

1. Медициналық көмек көрсетуді ұйымдастыру стандарты - Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасына сәйкес медициналық көмек көрсетуді ұйымдастыру процестеріне қойылатын талаптар мен қағидаларды белгілейтін нормативтік құқықтық акт.

2. Медициналық көмек көрсетуді ұйымдастыру стандарты аурулардың (қызметтердің) бейіндері бойынша әзірленеді және мынадай талаптарды:

1) жалпы ережелерді;

2) медициналық көмек көрсететін ұйымдардың құрылымын;

3) медициналық көмек көрсететін ұйымдар қызметінің негізгі міндеттері мен бағыттарын;

4) медициналық көмек көрсету деңгейлері, түрлері, нысандары мен жағдайлары бөлінісінде оны көрсету тәртібін;

5) қызметкерлердің ұсынылатын штатын;

6) медициналық бұйымдармен ұсынылатын жарақтандыруды;

7) ауру (қызмет) бейінінің ерекшеліктерін ескере отырып өзгелерді қамтиды.

3. Медициналық көмек көрсетуді ұйымдастыру стандарттарын уәкілетті орган әзірлейді және бекітеді.

17-тарау. ВЕДОМСТВОЛЫҚ МЕДИЦИНА

139-бап. Әскери қызметшілерді, ғарышкерлікке кандидаттарды, ғарышкерлерді, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарының қызметкерлерін, олардың отбасы мүшелерін, құқық қорғау органдарының зейнеткерлерін, сондай-ақ әскери қызметтен, арнаулы мемлекеттік органдар қызметінен босатылған азаматтарды әскери-медициналық (медициналық) қамтамасыз ету

1. Әскери-медициналық (медициналық) қамтамасыз ету - әскери-медициналық (медициналық) көмекті ұйымдастыру мен көрсетуді, медициналық қарап-тексерулер жүргізуді, санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылықты қамтамасыз етуді, дәрілік заттармен және медициналық бұйымдармен жабдықтауды, денсаулық сақтау саласында сараптама жүргізуді, сондай-ақ жеке құрамның жауынгерлік қабілеті мен еңбекке қабілеттілігін қалпына келтіру мақсатында әскерлердегі, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарының бөлімшелері мен ведомстволарындағы әскери медицина бойынша ғылыми-әдістемелік әзірлемелер мен оқытуды қамтитын іс-шаралар кешені.

2. Әскери қызметшілерді, ғарышкерлікке кандидаттарды, ғарышкерлерді, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарының қызметкерлерін, олардың отбасы мүшелерін, құқық қорғау органдарының зейнеткерлерін, сондай-ақ әскери қызметтен, арнаулы мемлекеттік органдар қызметінен босатылған азаматтарды әскери-медициналық (медициналық) қамтамасыз ету Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

3. Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарда медициналық қарап-тексерулерді ұйымдастыру және жүргізу, әскери-медициналық (медициналық) көмек көрсету, санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылықты қамтамасыз ету, дәрілік заттармен және медициналық бұйымдармен жабдықтау тәртібі әскери қызметтің ерекшеліктері ескеріле отырып белгіленеді.

Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде медициналық көмек көрсету кезінде Қазақстан Республикасында тіркелген және тізбесін қорғаныс саласындағы мемлекеттік орган бекітетін әскери-медициналық мекемелердің (ұйымдардың) дәрілік формулярына енгізілмеген дәрілік заттарды пайдалануға жол беріледі.

4. Осы баптың 2-тармағында аталған адамдар тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өзге денсаулық сақтау субъектілерінде медициналық көмек алуға құқылы.

140-бап. Әскери-дәрігерлік сараптама

1. Әскери-дәрігерлік сараптама - Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде, Қазақстан Республикасының басқа да әскерлері мен әскери құралымдарында, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарында медициналық қамтамасыз етуді оңтайлы жасақтау мен жетілдіру және Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де мәселелерді шешу мақсатында жүзеге асырылатын ғылыми, әдістемелік, ұйымдастырушылық және практикалық іс-шаралар кешенін білдіретін медициналық қызмет түрі.

2. Әскери-дәрігерлік сараптама Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарда, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарында:

1) денсаулығының жай-күйі бойынша азаматтардың әскери қызметке немесе арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарындағы қызметке, сондай-ақ әскери жиындарға, арнаулы мемлекеттік органдардың жиындарына немесе есепке алу мақсатында жарамдылық санаттарын;

2) Қазақстан Республикасы азаматтарының әскери қызметті, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарындағы және әскери жиындардағы, арнаулы мемлекеттік органдардың жиындарындағы қызметті өткерумен (мiндеттердi атқарумен) байланысты ауруының, мертiгуiнiң (жаралануының, жарақаттануының, контузия алуының) (бұдан әрi - мертiгу) және қаза болуының (қайтыс болуының) себептi байланысын;

3) әскери қызметшілер немесе қызметкерлер қызмет, әскери қызмет міндеттерін (қызметтік міндеттерін) атқару кезінде алған, мүгедектікке алып келмеген мертігудің ауырлық дәрежесін;

4) арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарына қызметке кіретін Қазақстан Республикасы азаматтарының, олардың қызметкерлерінің, сондай-ақ мемлекеттік авиацияға кіретін Қазақстан Республикасы азаматтарының, авиация персоналының жеке басының психофизиологиялық қасиеттерін айқындау үшін жүргізіледі.

3. Әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу үшін Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері, Қазақстан Республикасының басқа да әскерлері мен әскери құралымдары, арнаулы мемлекеттік органдар және ішкі істер органдары жанынан штаттық және штаттан тыс (тұрақты және уақытша жұмыс істейтін) әскери-дәрігерлік комиссиялар құрылады.

Арнаулы мемлекеттік органдар үшін әскери-дәрігерлік сараптаманы Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздік органдары мен Мемлекеттік күзет қызметінің әскери-дәрігерлік комиссиясы жүргізеді.

Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары мен мемлекеттік фельдъегерлік қызметі үшін әскери-дәрігерлік сараптаманы Қазақстан Республикасы ішкі істер органдарының әскери-дәрігерлік комиссиясы жүргізеді.

Азаматтардың әскери қызметке жарамдылық дәрежесін айқындау үшін облыстарда, республикалық маңызы бар қалаларда, астанада, қалаларда және аудандарда жергілікті атқарушы органдардың шешімімен тұрақты негізде медициналық комиссиялар құрылады.

4. Әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу тәртібі, сондай-ақ әскери-дәрігерлік сараптама комиссиясының құрамы мен өкілеттігі Әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу қағидаларында және Әскери-дәрігерлік сараптама комиссиялары туралы ережеде айқындалады.

5. Азаматтардың Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріндегі, Қазақстан Республикасының басқа да әскерлері мен әскери құралымдарындағы әскери қызметке, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарындағы, сондай-ақ мемлекеттік авиациядағы қызметке, әскери қызметке жарамдылық санаты медициналық куәландыруды жүргізу арқылы айқындалады.

Медициналық куәландыруды жүргізу кезінде Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде, Қазақстан Республикасының басқа да әскерлері мен әскери құралымдарында, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарында, сондай-ақ мемлекеттік авиацияда қызмет өткеру үшін азаматтар денсаулығының жай-күйіне қойылатын талаптар қолданылады.

141-бап. Сот-медициналық, сот-психиатриялық және сот-наркологиялық сараптамалар

1. Сот-медициналық, сот-психиатриялық және сот-наркологиялық сараптамаларын тағайындау мен жүргізудің процестік тәртібі Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процестік кодексінде, Қазақстан Республикасының Азаматтық процестік кодексінде, Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде белгіленеді.

2. Көрсетілген сот сараптамасының түрлерін ұйымдастыру және сот-сараптамалық зерттеулер жүргізу тәртібі Қазақстан Республикасының сот-сараптама қызметі туралы заңнамасында белгіленеді.

142-бап. Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызметшілері мен азаматтарының жекелеген санаттарына медициналық көмек көрсету

1. Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызметшілері мен азаматтарының жекелеген санаттарына медициналық көмек көрсету Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігімен келісу бойынша Қазақстан Республикасы Президентінің Іс басқармасы бекіткен тізбеге сәйкес жүзеге асырылады.

2. Осы баптың 1-тармағында аталған адамдарға медициналық көмек:

1) осы Кодекске сәйкес тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде;

2) "Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде;

3) Қазақстан Республикасы Президентінің Іс басқармасы айқындайтын түрлер бойынша және көлемдерде бюджет қаражаты есебінен көрсетіледі.

3. Осы баптың 2-тармағының 1) және 2) тармақшаларына сәйкес медициналық көмек көрсеткені үшін көрсетілетін қызметтерге ақы төлеуді әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры жүзеге асырады.

4. Осы баптың 1-тармағында аталған адамдар тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде өзге денсаулық сақтау субъектілерінде медициналық көмек алуға құқылы.

143-бап. Ұстап алынған, күзетпен қамауға алынған, арнаулы мекемелерге орналастырылған, қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторлары мен мекемелерінде ұсталатын адамдарға медициналық көмек көрсету

1. Ұстап алынған, күзетпен қамауға алынған және арнаулы мекемелерге орналастырылған адамдарға медициналық көмек уәкілетті органмен келісу бойынша Қазақстан Республикасының ішкі істер органдары айқындайтын тәртіппен көрсетіледі.

2. Қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторлары мен мекемелерінде ұсталатын адамдарға медициналық көмек уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен көрсетіледі.

3. Осы баптың 1 және 2-тармақтарында аталған адамдар осы Кодекстің 134-бабы 1-тармағының 1), 2), 4), 5), 6), 7), 8) және 9) тармақшаларында көрсетілген медициналық көмекті алу кезінде Қазақстан Республикасы азаматтарының құқықтарын пайдаланады.

4. Бас бостандығы шектеулі, сондай-ақ сот үкімі бойынша жазасын бас бостандығынан айыру орындарында өтеп жүрген, ұстап алынған, күзетпен қамауға алынған және арнаулы мекемелерге орналастырылған шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың, егер Қазақстан Республикасының заңдарында және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда өзгеше көзделмесе, уәкілетті орган айқындайтын тізбеге сәйкес және көлемде тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін алуға құқығы бар.

Ескерту. 143-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.07.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

144-бап. Спортшылар мен жаттықтырушыларға медициналық көмек көрсету

1. Спортшылар мен жаттықтырушыларды медициналық қамтамасыз ету және оларға медициналық көмек көрсету уәкілетті органмен келісу бойынша дене шынықтыру және спорт саласындағы уәкілетті орган бекітетін спорттық іс-шараларды өткізу кезінде, спортшылардың денеге аса күш түсіруінен, ауруларынан және жарақаттануларынан кейін қалпына келтіру іс-шаралары кезеңінде спортшылар мен жаттықтырушыларды медициналық қамтамасыз ету және оларға медициналық көмек көрсету қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

2. Уәкілетті органмен келісу бойынша дене шынықтыру және спорт саласындағы уәкілетті орган бекітетін спорттық жарыстарға қатысу үшін спортшыларды медициналық зерттеп-қарау қағидаларына сәйкес медициналық зерттеп-қараудан өтпеген спортшылар спорттық жарыстарға жіберілмейді.

3. Спорттық медициналық ұйымдар денсаулық сақтау ұйымдарына жатады.

18-тарау. ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ САЛАСЫНДАҒЫ ЖЕКЕЛЕГЕН ҚАТЫНАСТАРДЫ РЕТТЕУ

145-бап. Хирургиялық араласу, қан, оның компоненттерін құю және диагностиканың инвазиялық әдістерін қолдану тәртібі

1. Хирургиялық араласу, қан, оның компоненттерін құю және диагностиканың инвазиялық әдістерін қолдану пациенттердің хабардар етілген келісімімен қолданылады.

Психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтары (аурулары) бар, сот әрекетке қабілетсіз деп таныған адамдарға және кәмелетке толмағандарға хирургиялық араласу, қан мен оның компоненттерін құю, диагностиканың инвазиялық әдістері олардың заңды өкілдерінің хабардар етілген келісімімен жүргізіледі.

2. Медицина қызметкерлері өмірлік көрсеткіштері бойынша хирургиялық араласуға кірісіп кеткен және пациенттің өмірі мен денсаулығына қатер төнуіне байланысты оны тоқтату мүмкін болмайтын жағдайларды қоспағанда, келісім кері қайтарып алынуы мүмкін.

3. Хирургиялық араласуды, қан мен оның компоненттерін құюды, диагностиканың инвазиялық әдістерін орындауды кідірту пациенттің өміріне қатер төндіретін, ал пациенттің немесе оның заңды өкілдерінің келісімін алу мүмкін болмаған жағдайларда, емдеуші дәрігер немесе консилиум пациентті немесе оның заңды өкілдерін қолданылған шаралар туралы кейіннен хабардар ете отырып, шешім қабылдайды.

146-бап. Қосалқы репродуктивтік әдістер мен технологиялар

1. Қосалқы репродуктивтік әдістер мен технологиялар - бедеулікті емдеу әдістері (жасанды инсеминациялау, жасанды ұрықтандыру және эмбриондарды импланттау), оларды қолдану кезінде ұрықтанудың және эмбриондардың ерте дамуының жекелеген немесе барлық кезеңдері ана организмінен тыс (оның ішінде донорлық және (немесе) криоконсервацияланған жыныстық жасушаларды, репродуктивтік ағзалардың тіндерін және эмбриондарды, сондай-ақ суррогат ана болуды пайдалана отырып) жүзеге асырылады.

2. Некеде тұратын әйел мен ер адамның медициналық араласуға екіжақтың хабардар етілген келісімі болған кезде қосалқы репродуктивтік әдістер мен технологияларды қолдануға құқығы бар.

3. Некеде тұрмайтын әйелдің немесе ер адамның медициналық араласуға әйелдің (ер адамның) хабардар етілген келісімі болған кезде қосалқы репродуктивтік әдістер мен технологияларды қолдануға құқығы бар.

4. Қосалқы репродуктивтік әдістер мен технологияларды жүргізу тәртібі мен шарттарын уәкілетті орган айқындайды.

5. Жыныспен байланысты аурулардың тұқым қуалау ықтималдығы жағдайларын қоспағанда, қосалқы репродуктивтік әдістер мен технологияларды пайдалану кезінде болашақ баланың жынысын таңдауға жол берілмейді.

6. Адамның эмбрионын коммерциялық, әскери және өнеркәсіптік мақсаттар үшін пайдалануға болмайды.

7. Жыныстық жасушаларды, адам эмбрионын коммерциялық, әскери немесе өнеркәсіптік мақсаттарда Қазақстан Республикасынан әкетуге жол берілмейді.

147-бап. Клондау

Қазақстан Республикасында адамды клондауға - генетикалық жағынан бірдей түрлерді өсіруге тыйым салынады.

148-бап. Жыныстық жасушалардың, репродуктивтік ағзалар тіндерінің донорлығы

1. Он сегіз жастан отыз бес жасқа дейінгі, тәні мен психикасы сау, медициналық-генетикалық зерттеп-қараудан өткен Қазақстан Республикасы азаматтарының жыныстық жасушалардың, репродуктивтік ағзалар тіндерінің донорлары болуға құқығы бар.

2. Донорлардың өздерінің донорлық жыныстық жасушаларының, репродуктивтік ағзалар тіндерінің кейінгі тағдыры туралы ақпаратқа құқығы жоқ.

3. Жыныстық жасушалардың, репродуктивтік ағзалар тіндерінің донорлығын жүргізу тәртібі мен шарттарын уәкілетті орган айқындайды.

149-бап. Контрацепцияны пайдалану

1. Азаматтардың контрацепция, оның ішінде медициналық контрацепция әдістері мен құралдарын таңдауға, сондай-ақ олардан бас тартуға құқығы бар.

2. Азаматтарға денсаулығының жай-күйін, жасын және жеке ерекшеліктерін ескере отырып, контрацепцияның қолайлы әдістері мен құралдарын жеке іріктеу бойынша медициналық көмек көрсетіледі.

150-бап. Жүктілікті жасанды үзу

1. Әйелдің жүктілікті жасанды үзуге құқығы бар.

2. Әйелдің қалауы бойынша жүктілікті жасанды үзу жүктіліктің он екі аптаға дейінгі мерзімінде жасалады.

Жүктілікті жасанды үзудің алдын алу мақсатында дәрігерлер моральдық-этикалық, психологиялық және теріс физиологиялық салдарын, ықтимал асқынуларды түсіндіруге бағытталған әңгімелесу өткізуге міндетті.

3. Әлеуметтік көрсетілімдер бойынша жүктілікті жасанды үзу -жүктіліктің жиырма екі аптаға дейінгі мерзімінде, ал жүкті әйелдің және (немесе) шарананың өміріне қатер төндіретін медициналық көрсетілімдер мен жай-күйлер болған кезде (шарананың дамуы мен жай-күйінің өмірмен сыйыспайтын моногендік генетикалық аурулары, түзелмейтін туа біткен кемістігі болған кезде), жүктіліктің мерзіміне қарамастан жасалады.

4. Кәмелетке толмаған адамның жүктілікті жасанды үзуі олардың ата-анасының немесе өзге де заңды өкілдерінің келісімімен жасалады.

5. Заңда белгіленген тәртіппен әрекетке қабілетсіз деп танылған кәмелетке толған адамның жүктілігін жасанды үзу, егер ол өзінің жай-күйіне байланысты қалауын білдіре алмаса, заңды өкілінің өтініші бойынша және заңда белгіленген тәртіппен әрекетке қабілетсіз деп танылған кәмелетке толған адамның қатысуымен қабылданатын сот шешімі бойынша мүмкін болады.

6. Медициналық ұйымдарда әйелдің қалауы бойынша жүктілікті жасанды үзуге дейін және одан кейін, контрацепция әдістері мен құралдарын жеке іріктеуді қоса алғанда, медициналық-әлеуметтік консультация өткізіледі.

7. Жүктілікті жасанды үзуді жасаудың тәртібін, медициналық және әлеуметтік көрсетілімдерінің, сондай-ақ қарсы көрсетілімдерінің тізбесін уәкілетті орган айқындайды.

151-бап. Хирургиялық стерилизация

1. Қаламаған жүктіліктің алдын алу әдісі ретінде хирургиялық стерилизация отыз бестен жастан асқан немесе кемінде екі баласы бар пациентке қатысты, ал кәмелетке толған азаматтың медициналық көрсетілімдері мен келісімі болған кезде - жасына және баласының бар-жоғына қарамастан жасалуы мүмкін.

2. Хирургиялық стерилизацияны осы қызметті жүзеге асыруға лицензиясы бар денсаулық сақтау субъектілері осы операцияның біржола жасалатыны туралы міндетті түрде алдын ала хабардар ете отырып, пациенттің хабардар етілген келісімімен ғана жасалады.

3. Хирургиялық стерилизация жасау тәртібі мен шарттарын уәкілетті орган айқындайды.

152-бап. Химиялық кастрациялау

1. Химиялық кастрациялау - пациенттің жыныстық құмарлығын төмендететін препараттарды қабылдауы, ол сот шешімі негізінде медициналық ұйымда жүзеге асырылады.

2. Сот белгілеген медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шарасының қолданылу мерзімі шеңберінде пайдаланылатын дәрілік препараттың түрін, оны енгізу мерзімділігін, сондай-ақ бұл шараны қолдану тәртібін Қазақстан Республикасының Бас прокуратурасымен келісу бойынша уәкілетті орган айқындайды.

Ескерту. 152-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.07.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

153-бап. Биологиялық өлімді, мидың біржола семуін анықтау. Ағзалардың функцияларын демеу жөніндегі жасанды шараларды жалғастыру, тоқтату жағдайлары

1. Биологиялық өлім өмірлік маңызды функциялар біржола өшіп, организмнің тіршілік етуінің тоқтауын білдіреді.

2. Биологиялық өлімді медицина қызметкері мынадай белгілердің жиынтығы негізінде анықтайды:

1) жүрек қызметінің тоқтауы;

2) тыныс алудың тоқтауы;

3) орталық жүйке жүйесі функцияларының тоқтауы.

3. Мидың біржола семуі ағзалардың функцияларын демеу жөніндегі жасанды шаралар жүргізілуі мүмкін кезде ми қатпарларының семуіне байланысты ми қызметінің тоқтауын білдіреді.

4. Мидың біржола семуін медициналық ұйымның консилиумы орталық нерв жүйесі функцияларының тоқтау белгілерінің жиынтығы, сондай-ақ клиникалық тестілер мен өзге де диагностикалық зерттеулер негізінде уәкілетті орган айқындаған тәртіппен растайды.

5. Егер миының біржола семуі расталған адам тірі кезінде ағзаларын (ағзасының бөлігін) және (немесе) тіндерін (тінінің бөлігін) трансплантаттау мақсатында алуға келісімін білдірген болса, ағзалардың функцияларын демеу жөніндегі жасанды шаралар жалғастырылады.

Адамның тірі кезінде ерік білдіруі болмаған жағдайда, ағзалардың функцияларын демеу жөніндегі жасанды шаралар жұбайының (зайыбының), ол болмаған кезде адамның жақын туыстарының бірінің ағзаларды (ағзаның бөлігін) және (немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) трансплантаттау мақсатында алуға келісімі болған жағдайда жалғастырылуы мүмкін.

6. Тіршілікті демеу жөніндегі жасанды шаралар тек:

1) биологиялық өлім расталған;

2) консилиум тіркеп-белгілеген, уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен қажетті диагностикалық және өзге де зерттеулермен расталған ми біржола семген кезде жұбайының (зайыбының), ол болмаған кезде жақын туыстарының бірінің және (немесе) заңды өкілінің жазбаша келісімі болған кезде ғана тоқтатылуы мүмкін.

154-бап. Эвтаназия

Қазақстан Республикасында эвтаназияны жүзеге асыруға тыйым салынады.

155-бап. Анатомиялық сый

1. Анатомиялық сый - әрекетке қабілетті адамның өз ағзаларын (ағзасының бөлігін) және (немесе) тіндерін (тінінің бөлігін), тірі кезінде де, қайтыс болғаннан кейін де өз еркімен құрбандық етуі, адам оны тиісінше ресімделген шарт немесе өсиеті арқылы жүзеге асырады.

2. Анатомиялық сый туралы мәліметтер жария етуге жатпайды.

3. Жеке басы анықталған, медициналық ұйымда қайтыс болған күннен бастап жиырма күн ішінде жерлеу үшін сұрауы болмаған адамның мәйіті, өсиет етілген ағзаларды (ағзаның бөлігін) және (немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) қоспағанда, анатомиялық сый ретінде танылады.

Танылмаған мәйіттер анатомиялық сый ретінде танылмайды.

4. Анатомиялық сый биомедициналық зерттеулер жүргізу үшін ғылыми, ғылыми-практикалық және оқу мақсаттарында пайдаланылуы мүмкін.

5. Анатомиялық сыйды жасау және денсаулық сақтау ұйымдарына беру тәртібі мен шарттарын уәкілетті орган айқындайды.

156-бап. Жыныстық тиістілігін өзгерту

1. Психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтары (аурулары) бар адамдардан басқа, жиырма бір жасқа толған, әрекетке қабілетті, жыныстық сәйкестендіру ауытқушылықтары бар адамдардың өз жынысын ауыстыруына құқығы бар.

2. Жыныстық сәйкестендіру ауытқушылықтары бар адамдар үшін медициналық куәландыру және жынысын ауыстыруды жүргізу тәртібін уәкілетті орган айқындайды.

19-тарау. НЕГІЗГІ ИНФЕКЦИЯЛЫҚ АУРУЛАР КЕЗІНДЕ МЕДИЦИНАЛЫҚ КӨМЕК КӨРСЕТУ

1-параграф. Туберкулезбен ауыратын адамдарға медициналық-әлеуметтік көмек көрсету

157-бап. Туберкулезбен ауыратын адамдарға медициналық көмек көрсету

1. Мемлекет туберкулезбен ауыратын адамдарға:

1) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде медициналық көмекке және дәрілік қамтамасыз етуге;

2) әлеуметтік және құқықтық қорғауға;

3) ауруының сипатына байланысты қандай да бір кемсітушілік нысандарына жол бермеуге;

4) балалар арасында туберкулездің ауыр, жіті өршитін түрлерімен ауруды төмендету жөніндегі профилактикалық іс-шараларды жүзеге асыруға кепілдік береді.

2. Туберкулездің жұқпалы түрімен ауыратын адамдар міндетті емдеуге жатқызуға, емделуге және оңалтылуға жатады.

3. Адамды туберкулездің жұқпалы түрімен ауырады деп тану зертханалық зерттеулердің нәтижелері ескеріле отырып, денсаулық сақтау ұйымының қорытындысы негізінде жүзеге асырылады.

4. Адамды туберкулездің жұқпалы түрімен ауырады деп тану мақсатында медициналық зерттеп-қарауды жүргізу тәртібін уәкілетті орган айқындайды.

5. Туберкулездің жұқпалы түрімен ауырады деп танылған адам денсаулық сақтау ұйымының шешіміне Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен шағым жасай алады.

158-бап. Туберкулезбен ауыратын адамдарды мәжбүрлеп емдеуге жiберу негiзi мен тәртiбi

1. Туберкулезбен ауыратын адамдарды мәжбүрлеп емдеу пациенттерді фтизиопульмонологиялық ұйымдарда оқшаулаумен бірге туберкулезге қарсы және симптоматикалық емдеуді қамтиды және тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде жүзеге асырылады.

2. Туберкулезбен ауыратын адамдарды мәжбүрлеп емдеуге мыналар негіздер болып табылады:

1) пациенттің медициналық құжаттамасында тіркеп-белгіленген, туберкулездің жұқпалы түрімен ауыратын науқастың емделуден бас тартуы;

2) пациенттің медициналық құжаттамасында тіркеп-белгіленген, өз бетінше кетуі және күнтізбелік бір ай ішінде туберкулезге қарсы препараттардың жеті тәуліктік дозасын қабылдауды себепсіз өткізу түрінде емдеу режимін бұзуы.

3. Туберкулезбен ауыратын, мәжбүрлеп емдеуде болған адамдар фтизиопульмонологиялық ұйымдардан шығарылғаннан кейін тұрғылықты жері бойынша медициналық ұйымға есепке тұруға міндетті.

Туберкулезбен ауыратын, мәжбүрлеп емдеуге жіберілген адамдарға медициналық көмек көрсету қағидаларын уәкілетті орган әзірлейді және бекітеді.

4. Туберкулезбен ауыратын және емделуден жалтарып жүрген адамдарды мәжбүрлеп емдеу туралы шешімді сот Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес денсаулық сақтау ұйымдарының арызы бойынша қабылдайды.

5. Туберкулезбен ауыратын, мәжбүрлеп емдеуде жүрген адамдар Қазақстан Республикасы азаматтарының барлық құқықтарын фтизиопульмонологиялық ұйымдарда болу режимін сақтау қажеттігіне байланысты шектеулермен пайдаланады.

6. Туберкулезбен ауыратын, мәжбүрлеп емдеуге жіберілген адамның жұмыс орны сақталады.

Мәжбүрлеп емдеуде болу уақытында еңбек өтілі үзілмейді және жалпы еңбек өтіліне есепке жазылады.

7. Фтизиопульмонологиялық ұйымға мәжбүрлеп емдеуге жіберу сотталғандыққа алып келмейді.

8. Туберкулезбен ауыратын, мәжбүрлеп емдеуге жіберілген, мемлекеттік тұрғын үй қорының тұрғынжайында тұратын адамның емдеуде болған бүкіл уақытында тұрғын үйі сақталады.

159-бап. Туберкулезбен ауыратын немесе бұрын ауырған адамдарды әлеуметтік және құқықтық қорғау

1. Жергілікті атқарушы органдар:

1) туберкулезбен ауыратын, амбулаториялық емдеуде жүрген адамдарға әлеуметтік қолдау;

2) туберкулезбен бұрын ауырған адамдарға жұмысқа орналасуына және тұрмыста жайласуына жәрдем көрсетеді.

2. Туберкулезбен ауыратын балалардың фтизиопульмонологиялық көмек көрсететін денсаулық сақтау ұйымдарының орталық-дәрігерлік консультациялық комиссиясының шешімі бойынша жалпы негіздерде мектепте және басқа оқу орындарында оқуына жол беріледі.

3. Туберкулезбен ауыратын немесе бұрын ауырған адамдардың әскери қызметке, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарындағы қызметке, фельдъегерлік қызметке кіру, өткеру және одан босату ерекшеліктері Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалады.

4. Туберкулезбен ауырған және бұрын ауырған адамдар туралы мәліметтерді жария еткен адамдар Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауапты болады.

2-параграф. АИТВ инфекциясын жұқтырған адамдарға медициналық-әлеуметтік көмек көрсету

160-бап. АИТВ инфекциясын жұқтырған адамдарға медициналық көмек көрсету

1. Мемлекет АИТВ инфекциясын жұқтырған адамдарға:

1) тегін негізде құпия медициналық зерттеп-қаралудың қолжетімділігі мен сапасына, динамикалық байқауды қамтамасыз етуге, психоәлеуметтік, заңгерлік және медициналық консультациялар беруге;

2) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде медициналық көмекке және дәрілік қамтамасыз етуге;

3) АИТВ инфекциясының анадан ұрыққа және балаға берілу тәуекелін төмендету жөніндегі профилактикалық іс-шараларды жүзеге асыруға;

4) әлеуметтік құқықтық қорғауға кепілдік береді.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
2-тармақтың "Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне көші-қон процестерін реттеу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" 2020 жылғы 13 мамырдағы Қазақстан Республикасы Заңының 1-бабы 22-тармағының 1) тармақшасы қолданысқа енгізілгенге дейінгі редакциясын осы Кодекстің 276-бабы 4-т. қараңыз - ҚР 07.07.2020 № 360-VI Кодексімен.

2. АИТВ инфекциясын жұқтырған Қазақстан Республикасының азаматтары, қандастар, Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын шетелдіктер, азаматтығы жоқ адамдар, босқындар және АИТВ инфекциясын жұқтырған аналардан туылған, диагнозы белгіленбеген балалар тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде динамикалық байқауға және дәрілік заттармен қамтамасыз етуге жатады.

3. АИТВ инфекциясының қатынасудағы және қатынасудан кейінгі профилактикасына мұқтаж адамдар тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде медициналық байқауға және дәрілік заттармен қамтамасыз етуге жатады.

4. Бас бостандығы шектелген, сот үкімімен бас бостандығынан айыру орындарында жазасын өтеп жүрген, ұсталған, күзетпен қамауға алынған және арнаулы мекемелерге орналастырылған, АИТВ инфекциясын жұқтырған адамдардың, оның ішінде шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін алуға құқығы бар.

161-бап. АИТВ инфекциясын жұқтырған адамдарды әлеуметтік және құқықтық қорғау

1. АИТВ инфекциясын жұқтырған адамдарға білім беру ұйымдарында оқуға, санаторийлік-курорттық ұйымдарда және сауықтыру білім беру ұйымдарында болуына шектеу қойылмайды.

2. Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасында белгіленген жағдайларды қоспағанда, еңбек шартын тоқтатуға, еңбек шартын жасасуға, білім беру ұйымдарына және әлеуметтік мекемелерге қабылдауға тыйым салуға, сондай-ақ АИТВ инфекциясын жұқтырған адамдардың құқықтары мен заңды мүдделеріне нұқсан келтіруге, сол сияқты олардың жақын туыстарының тұрғын үй және өзге де құқықтары мен мүдделеріне нұқсан келтіруге жол берілмейді.

3. Алдын ала және мерзімдік медициналық қарап-тексеруге жататын қанмен, басқа да биологиялық сұйықтықтармен және биоматериалдармен жұмыс істейтін медицина қызметкерлерінен басқа, жұмыс берушінің АИТВ инфекциясына зерттеп-қарау нәтижелерін сұратуына жол берілмейді.

4. АИТВ инфекциясы анықталған жағдайда, "АИТВ инфекциясы" диагнозы белгіленген жұмыскерлер тері қабаттарының немесе сілемейқабық бүтіндігінің бұзылуымен байланысты емес басқа жұмысқа жұмыс берушінің ауыстыруына жатады.

5. АИТВ инфекциясын жұқтырған адамдардың әскери қызметке, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарындағы қызметке кіру, өткеру және одан босату ерекшеліктері Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалады.

6. АИТВ инфекциясын жұқтыру медицина қызметкерлерінің және тұрмыстық қызмет көрсету саласы жұмыскерлерінің қызметтік міндеттерін тиісінше орындамауы салдарынан болған адамдардың Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өміріне немесе денсаулығына келтірілген зиянның орнын толтыртуға құқығы бар.

162-бап. АИТВ инфекциясына зерттеліп-қаралу

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
1-тармақтың "Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне көші-қон процестерін реттеу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" 2020 жылғы 13 мамырдағы Қазақстан Республикасы Заңының 1-бабы 22-тармағының 1) тармақшасы қолданысқа енгізілгенге дейінгі редакциясын осы Кодекстің 276-бабы 4-т. қараңыз - ҚР 07.07.2020 № 360-VI Кодексімен.

1. Қазақстан Республикасы азаматтарының, қандастардың, Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты және уақытша тұратын шетелдіктердің, азаматтығы жоқ адамдардың, босқындар мен пана іздеген адамдардың уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен АИТВ инфекциясының профилактикасы саласында қызметті жүзеге асыратын мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарында тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде АИТВ инфекциясы мәселелері бойынша ерікті түрде анонимдік және (немесе) құпия медициналық зерттеп-қаралуға және консультация алуға құқығы бар.

2. Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде АИТВ инфекциясының бар-жоғына міндетті құпия медициналық зерттеп-қарауға:

1) қанның, оның компоненттерінің, ағзалардың (ағза бөлігінің) және (немесе) тіндердің (тін бөлігінің), жыныстық жасушалардың донорлары мен реципиенттері;

2) прокуратура, тергеу органдарының және (немесе) соттың сұрау салуы негізінде адамдар;

3) уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен клиникалық және эпидемиологиялық көрсетілімдер бойынша адамдар;

4) бас бостандығы шектелген, сот үкімімен бас бостандығынан айыру орындарында жазасын өтеп жүрген, күзетпен қамауға алынған және арнаулы мекемелерге орналастырылған адамдар жатады.

АИТВ инфекциясының бар-жоғына міндетті құпия медициналық зерттеп-қарау уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен АИТВ инфекциясының профилактикасы саласында қызметті жүзеге асыратын мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарында жүзеге асырылады.

3. Кәмелетке толмағандарды АИТВ инфекциясына медициналық куәландыру - олардың заңды өкілдерінің келісімімен немесе олардың қалауы бойынша, әрекетке қабілетсіз адамдарды олардың заңды өкілдерінің келісімімен жүргізіледі.

4. Шетелдік дипломатиялық өкілдіктердің қызметкерлері, шетелдік консулдық мекемелердің жұмыскерлері мен Қазақстан Республикасының аумағында артықшылықтар мен иммунитеттерді пайдаланатын өзге де адамдар АИТВ инфекциясының бар-жоғына зерттеп-қараудан өздерінің келісімімен ғана өткізіледі. Оларды зерттеп-қарау қажеттігі туралы ұсынысты уәкілетті орган Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігімен алдын ала келіседі.

5. Медициналық зерттеп-қарау кезінде АИТВ инфекциясы фактісін анықтаған денсаулық сақтау ұйымдары зерттеп-қаралатын адамды алынған нәтиже туралы жазбаша хабардар етеді, оған өз денсаулығын және айналадағылардың денсаулығын сақтауға бағытталған сақтық шараларын сақтау қажеттігі туралы ақпарат береді, сондай-ақ емделуден жалтарғаны және басқа адамдарға жұқтырғаны үшін әкімшілік және қылмыстық жауаптылығы туралы ескертеді.

20-тарау. НЕГІЗГІ ИНФЕКЦИЯЛЫҚ ЕМЕС АУРУЛАР КЕЗІНДЕ МЕДИЦИНАЛЫҚ КӨМЕК КӨРСЕТУ

1-параграф. Психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтары (аурулары) бар адамдарға психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсету

163-бап. Психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтары (аурулары) бар адамдардың құқықтары

1. Психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтары (аурулары) бар адамдар азаматтардың Қазақстан Республикасының Конституциясында және осы Кодексте көзделген барлық құқықтары мен бостандықтарына ие болады.

Психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтарына (ауруларына) байланысты азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын жүзеге асыруды шектеуге Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда ғана жол беріледі.

2. Психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтары (аурулары) бар адамдарға психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсетілген кезде олардың:

1) тұрғылықты жері бойынша, сондай-ақ қажет болған жағдайда тұрған жері бойынша психикалық денсаулық саласында медициналық көмек алуға;

2) емдеудің кез келген сатысында медициналық құралдар мен әдістерді пайдаланудан, ғылыми зерттеулерден немесе оқу процесінен, фото-, бейне- немесе кинотүсірілімдерден бас тартуға;

3) дәрігерлік комиссияда жұмыс істеу үшін психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсетуге қатысатын маманды (соңғысының келісімімен) шақыруға;

4) егер пациент он сегіз жасқа толмаған болса, жалпы білім беретін мектептің немесе интеллектуалдық дамуы бұзылған балаларға арналған арнаулы мектептің бағдарламасы бойынша білім алуға;

5) хат-хабар алысуға, жіберілімдер, бандерольдер, ақша, пошта аударымдарын алуға және жіберуге, телефон пайдалануға, келушілерді қабылдауға, мерзімді баспа басылымдарына жазылуға;

6) бірінші кезектегі қажетті заттарды иеленуге және сатып алуға, өз киімін пайдалануға;

7) күнделікті серуендеуге құқығы бар.

3. Қарқынды байқау жасалатын мамандандырылған үлгідегі психиатриялық ұйымдарда өздеріне қатысты медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шаралары қолданылатын, психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтары (аурулары) бар адамдардың осы баптың 1 және 2-тармақтарында көрсетілген құқықтардан басқа:

1) қосымша тамақ сатып алуға;

2) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемінен тыс медициналық көрсетілетін қызметтер алуға;

3) жеңіл керек-жарақтар, киімдер, аяқ киімдер сатып алуға;

4) қалааралық телефон байланысын пайдалануға;

5) қолма-қол ақшаны бақылау шотын пайдалануға құқығы бар.

Көрсетілген құқықтарды іске асыру осылар берілетін адамның қаражаты есебінен жүзеге асырылады.

164-бап. Психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтары (аурулары) бар адамдардың құқықтары мен мүдделерін қорғау

1. Психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтары (аурулары) бар адамдар өздеріне психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсетілген кезде өзінің құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау үшін өз таңдауымен өкіл шақыруға құқылы. Өкілдікті ресімдеу Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен жүргізіледі.

2. Кәмелетке толмаған адамның немесе сот әрекетке қабілетсіз деп таныған адамның құқықтары мен заңды мүдделерін қорғауды оның заңды өкілі жүзеге асырады.

3. Психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтары (аурулары) бар адамдардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғауды олардың заңды өкілдері жүзеге асырады.

4. Психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтары (аурулары) бар адамдарға психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін медициналық ұйым, осы Кодекстің 166-бабының 5-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда, адвокатты немесе заңды өкілді шақыру мүмкіндігін қамтамасыз етеді.

165-бап. Психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтары (аурулары) бар адамдарға психикалық денсаулық саласында медициналық көмекті ұйымдастыру

1. Психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтары (аурулары) бар адамдарға психикалық денсаулық саласында медициналық көмекті ұйымдастыру мақсатында мемлекет:

1) еңбек терапиясына, жаңа кәсіптерге оқытуға арналған емдік- өндірістік объектілер мен құрылымдық бөлімшелер, сондай-ақ мүгедектігі бар адамдарды қоса алғанда, психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтары (аурулары) бар адамдарды осы ұйымдарда жұмысқа орналастыру үшін еңбек жағдайлары жеңілдетілген арнайы өндірістер, цехтар немесе учаскелер құрады;

2) психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтары (аурулары) бар адамдарға медициналық-әлеуметтік оңалтуды тұрғылықты жері бойынша, сондай-ақ қажет болған жағдайда тұрған жері бойынша ұйымдастыруды және жүргізуді қамтамасыз етеді, пациенттің қалауы бойынша анонимді түрде жүзеге асырылуы мүмкін.

2. Психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтары (аурулары) бар кәмелетке толмаған адамдарға, сондай-ақ сот әрекетке қабілетсіз деп таныған адамдарға медициналық-әлеуметтік оңалту олардың заңды өкілдерінің келісімімен жүргізіледі.

Ескерту. 165-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

166-бап. Психиатриялық куәландыру

1. Психиатриялық куәландыру зерттеп-қаралатын адамның психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтарын (ауруларын) анықтау, психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсету қажеттігін айқындау мақсатында, сондай-ақ қорғаншылық, еңбекке уақытша жарамсыздықты айқындау, кәсіптік жарамдылығы сараптамасы туралы, оның ішінде әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу кезіндегі мәселелерді шешу үшін жүргізіледі.

2. Психиатриялық куәландыруды, сондай-ақ профилактикалық қарап-тексеруді:

1) куәландыру себептерін көрсете отырып, зерттеп-қаралатын адамның жазбаша келісімімен немесе оның заңды өкілдерінің жазбаша өтініші бойынша;

2) кәмелетке толмаған адамға немесе сот әрекетке қабілетсіз деп таныған адамға қатысты оның заңды өкілінің жазбаша келісімімен;

3) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу кезінде психиатр-дәрігер жүргізеді.

Зерттеп-қаралатын адамның психиатриялық куәландыру деректері мен психикалық денсаулығының жай-күйі туралы қорытындысы медициналық құжаттамада тіркеп-белгіленеді, онда психиатр-дәрігерге жүгіну себептері мен медициналық ұсынымдар да көрсетіледі.

3. Зерттеп-қаралатын адам немесе кәмелетке толмаған адамның заңды өкілі қарсылық білдірген немесе келісімін бермеген жағдайда, куәландыру қорғаншылық және қамқоршылық органының шешімі бойынша жүргізіледі, оған сотқа шағым жасалуы мүмкін.

4. Осы баптың 5-тармағының 1) тармақшасында көзделген жағдайларды қоспағанда, психиатриялық куәландыру жүргізетін дәрігер зерттеп-қаралатын адамға және оның заңды өкіліне өзін психиатр ретінде таныстыруға міндетті.

5. Зерттеп-қаралатын адам өзінде психикалық бұзылушылықтың (аурудың) ауыр түрі бар деп ұйғаруға негіз болатын әрекеттер жасаған жағдайда, бұл:

1) оның өзіне және айналадағыларға тікелей қауіп төндіруіне;

2) оның дәрменсіздігіне, яғни тиісінше күтім болмаған кезде негізгі тіршілік қажеттігін өз бетінше қанағаттандыруға қабілетсіздігіне;

3) егер адам психикалық денсаулық саласындағы медициналық көмексіз қалатын болса, психикалық жай-күйінің нашарлауы салдарынан денсаулығына елеулі зиян келуіне байланысты жағдайда, адамды психиатриялық куәландыру өзінің келісімінсіз немесе оның заңды өкілінің келісімінсіз жүргізілуі мүмкін.

6. Егер зерттеп-қаралатын адам осы Кодекстің 176-бабының 2-тармағында көзделген тәртіппен динамикалық байқауда болса, адамды психиатриялық куәландыру оның заңды өкілінің келісімінсіз жүргізілуі мүмкін.

7. Адамға психиатриялық сараптама және психиатриялық куәландыру Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүргізіледі.

8. Осы баптың 5-тармағында көзделген жағдайларда психиатриялық куәландыру туралы шешімді психиатр-дәрігерлер комиссиясы адамның заңды өкілін хабардар ете отырып, қабылдайды.

9. Осы баптың 6-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда, адамды өзінің келісімінсіз немесе оның заңды өкілінің келісімінсіз психиатриялық куәландыру туралы шешімді психиатр-дәрігер осы баптың 5-тармағында санамаланған мұндай куәландыру негіздерінің бар екендігі туралы мәліметтер қамтылған өтініш бойынша қабылдайды.

10. Психиатриялық куәландыру туралы өтініш жазбаша түрде болуға, мұндай куәландырудың қажеттігін негіздейтін толық мәліметтерді және адамның (не оның заңды өкілінің) психиатр-дәрігерге жүгінуден бас тартатыны туралы деректерді қамтуға тиіс. Психиатр-дәрігер өтініште осы баптың 5-тармағында көзделген мән-жайлардың жоқ екенін анықтай отырып, шешім қабылдау үшін қажетті қосымша мәліметтер сұратуға немесе психиатриялық куәландырудан жазбаша түрде негіздей отырып бас тартуға құқылы.

11. Психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтары (аурулары) бар адамдарға психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйымға орналастырылған кәмелетке толмаған адам немесе сот әрекетке қабілетсіз деп таныған адам осы бапта көзделген тәртіппен психиатр-дәрігерлер комиссиясының міндетті куәландыруына жатады.

12. Алғашқы алты ай ішінде кәмелетке толмаған адам немесе сот әрекетке қабілетсіз деп таныған адам емдеуге жатқызуды ұзарту туралы мәселені шешу үшін айына бір реттен сиретпей психиатр-дәрігерлер комиссиясының куәландыруына жатады. Емдеуге жатқызуды алты айдан астам мерзімге ұзарту туралы шешім Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасында белгіленген тәртіппен психиатр-дәрігерлер комиссиясының жолданымы негізінде соттың шешімі бойынша жүргізіледі.

13. Психиатр-дәрігерлер комиссиясы немесе психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтары (аурулары) бар адамдарға психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйымның әкімшілігі кәмелетке толмаған адамның немесе сот әрекетке қабілетсіз деп таныған адамның заңды өкілдері емдеуге жатқызу кезінде жол берген теріс пайдалануларды анықтаған жағдайда, ұйымның әкімшілігі көрсетілген мән-жайлар анықталған кезден бастап жиырма төрт сағат ішінде бұл жөнінде қамқорлыққа алынған адамның тұрғылықты жері бойынша прокурор мен қорғаншылық және қамқоршылық органына хабарлайды.

167-бап. Психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтары (аурулары) бар адамдарға медициналық көмек көрсету

1. Мемлекет:

1) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде психикалық денсаулық саласында шұғыл және жоспарлы медициналық көмекке;

2) психиатриялық сараптамаға, еңбекке уақытша жарамсыздықты айқындауға;

3) психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтары (аурулары) бар адамдарға әлеуметтік-тұрмыстық көмекке және жұмысқа орналасуына жәрдемдесуге;

4) ерекше қажеттіліктері бар адамдар үшін тең мүмкіндіктерді қамтамасыз етуге бағытталған медициналық бағдарламалар мен шараларды жүзеге асыруға кепілдік береді.

2. Психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылық (ауру) диагнозын аурулардың халықаралық сыныптамасының өлшемшарттарына сәйкес психиатр-дәрігер анықтайды.

Медициналық-санитариялық алғашқы көмек дәрігерінің пациенттің жазбаша келісімімен, уәкілетті орган белгілеген көлемде шекаралық психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтардың диагностикасына және оны емдеуге құқығы бар. Медициналық-санитариялық алғашқы көмек дәрігерінің қорытындысы пациенттің құқықтары мен бостандықтарын шектеуге, сондай-ақ психиатриялық куәландыруға негіз болып табылмайды.

3. Психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылығы (ауруы) бар адамның диагностикасы және оны емдеу үшін Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасында рұқсат етілген медициналық құралдар мен әдістер қолданылады.

4. Медициналық құралдар мен әдістер аурулы бұзылушылықтардың сипатына сәйкес диагностикалық және емдік мақсаттарда ғана қолданылады және оларды адамды жазалау түрінде пайдалануға тыйым салынады.

5. Дәрігер психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылығы (ауруы) бар адамға, егер ол жазылған ақпараттың мәнін дұрыс қабылдай алатын болса, немесе оның заңды өкіліне психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтың (аурудың) сипаты, емдеу мақсаттары мен әдістері туралы жазбаша ақпаратты, сондай-ақ ұсынылатын емдеудің ұзақтығы, ықтимал ауырсынуды сезіну, жанама әсерлері туралы және күтілетін нәтижелер туралы деректерді психиатриялық куәландыру жүргізілген кезден бастап қырық сегіз сағат ішінде береді. Берілген ақпарат туралы медициналық құжаттамада жазба жасалады. Қалған жағдайларда бұл ақпарат осы Кодекстің 273-бабының 4-тармағына сәйкес берілуі мүмкін.

6. Осы баптың 7-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда, психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылығы (ауруы) бар адамды емдеу өзінің немесе оның заңды өкілінің келісімі алынғаннан кейін жүргізіледі.

7. Емдеу Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген негіздер бойынша медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шаралары қолданылған кезде, сондай-ақ осы Кодекстің 137-бабының 1-тармағында көзделген негіздер бойынша мәжбүрлеп емдеуге жатқызылған кезде ғана психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылығы (ауруы) бар адамның немесе оның заңды өкілінің келісімінсіз жүргізілуі мүмкін. Шұғыл емдеуге жатқызуды қоспағанда, мұндай жағдайларда емдеу психиатр-дәрігерлер комиссиясының шешімі бойынша жүзеге асырылады. Адамды оның келісімінсіз емдеуге жатқызған кезде психиатр-дәрігерлер комиссиясының емдеу тәртібі туралы шешімді қабылдауы ол емдеуге жатқызылған кезден бастап қырық сегіз сағат ішінде қамтамасыз етілуге тиіс.

8. Осы баптың 7-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда, психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылығы (ауруы) бар адамның немесе оның заңды өкілінің ұсынылып отырған емдеуден бас тартуға немесе оны тоқтатуға құқығы бар.

9. Емделуден бас тартқан адамға не оның заңды өкіліне емдеуді тоқтатудың ықтимал салдарлары түсіндірілуге тиіс. Емделуден бас тарту ықтимал салдарлары туралы мәліметтер көрсетіле отырып, психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылығы (ауруы) бар адамның немесе оның заңды өкілінің және психиатр-дәрігердің қолтаңбасы қойылып, медициналық құжаттамада жазбамен ресімделеді.

168-бап. Психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтары (аурулары) бар адамдарға психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйымның стационарына емдеуге жатқызу

1. Адамның психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылығының (ауруының) болуы және психиатр-дәрігердің зерттеп-қарау жүргізу немесе стационар жағдайында емдеу қажеттігі туралы шешімі стационарға емдеуге жатқызуға негіздер болып табылады.

2. Осы Кодекстің 137-бабында көзделген жағдайларды қоспағанда, адамды стационарға емдеуге жатқызу оның өтініші бойынша немесе оның жазбаша келісімімен ерікті түрде жүзеге асырылады.

3. Кәмелетке толмаған адам стационарға оның заңды өкілінің жазбаша келісімімен емдеуге жатқызылады.

4. Заңды өкіл қарсылық білдірген немесе болмаған жағдайда, кәмелетке толмаған адамды стационарға емдеуге жатқызу қорғаншылық және қамқоршылық органының шешімі бойынша жүргізіледі, бұған емдеуге жатқызу туралы шешім қабылданған кезден бастап жиырма төрт сағат ішінде прокурорды жазбаша хабардар ете отырып, сотқа шағым жасалуы мүмкін .

5. Адамнан емдеуге жатқызуға алынған келісім адамның немесе оның заңды өкілінің және психиатр-дәрігердің қолтаңбасы қойылып, медициналық құжаттамада жазбамен ресімделеді.

6. Стационарға мәжбүрлеп емдеуге жатқызуға соттың шешімі негізінде жол беріледі.

Сот шешім шығарғанға дейін адамды стационарға мәжбүрлеп емдеуге жатқызуға осы Кодекстің 137-бабы 1-тармағының 3) және 4) тармақшаларында көзделген жағдайларда ғана жол беріледі.

Сот шешімінсіз мәжбүрлеп емдеуге жатқызудың әрбір жағдайы бойынша психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылығы (ауруы) бар адамдарға психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйымның әкімшілігі адам стационарға орналастырылған кезден бастап қырық сегіз сағат ішінде Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес прокурорға жазбаша хабарлама жібереді, сондай-ақ жұбайы (зайыбы), жақын туыстары және (немесе) заңды өкілдері туралы мәліметтер болған кезде оларға ақпарат береді.

7. Адамның стационарда мәжбүрлеу тәртібімен болуы емдеуге жатқызу жүргізілген негіздер сақталатын уақыт ішінде ғана жалғастырылады.

8. Стационарға мәжбүрлеу тәртібімен емдеуге жатқызылған адам емдеуге жатқызуды ұзарту туралы мәселені шешу үшін алғашқы алты ай ішінде айына бір реттен сиретпей психиатр-дәрігерлер комиссиясының куәландыруына жатады. Емдеуге жатқызуды алты айдан астам мерзімге ұзарту психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылығы (аурулары) бар адамдарға психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйымның мәжбүрлеп емдеуге жатқызу және емдеу мерзімін ұзарту қажеттігі туралы арызы негізінде сот шешімі бойынша жүргізіледі, оған психиатр-дәрігерлер комиссиясының қорытындысы қоса беріледі.

9. Мәжбүрлеу тәртібімен емдеуге жатқызылған адамды кезектен тыс куәландыру пациенттің өзінің немесе оның заңды өкілінің қалауы бойынша жүргізілуі мүмкін.

Осы Кодекстің 137-бабының 1-тармағында көзделген негіздер бойынша стационарға емдеуге жатқызылған адам емдеуге жатқызылған кезден бастап қырық сегіз сағат ішінде психиатр-дәрігерлер комиссиясының міндетті куәландыруына жатады, ол емдеуге жатқызудың негізділігі туралы шешім қабылдайды. Емдеуге жатқызу негізсіз деп танылған және емдеуге жатқызылған адам стационарда қалуға ниет білдірмеген жағдайларда, ол дереу шығарылуға жатады.

10. Мәжбүрлеп емдеуге жатқызумен келіспеген жағдайда, психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылығы (ауруы) бар адам немесе оның заңды өкілі Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен сотқа жүгінуге құқылы.

169-бап. Психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтары (аурулары) бар адамдарға психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйымның стационарынан шығару

1. Стационардан шығару адам сауыққан немесе оның психикалық жай-күйі одан әрі стационарлық емдеуді қажет етпейтіндей жақсарғаннан кейін, сондай-ақ стационарға орналастыруға негіз болған зерттеп-қарау немесе сараптама аяқталғаннан кейін жүргізіледі.

2. Стационарда өз еркімен жатқан адамды шығару өзінің жеке өтініші, оның заңды өкілінің өтініші бойынша немесе оны емдеуші дәрігердің шешімі бойынша жүргізіледі.

3. Стационарға мәжбүрлеу тәртібімен емдеуге жатқызылған адамды шығару психиатр-дәрігерлер комиссиясының қорытындысы, сот шешімі не прокурордың қаулысы бойынша жүргізіледі.

4. Соттың ұйғарымымен медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шаралары қолданылған адамды шығару сот ұйғарымы бойынша ғана жүргізіледі.

5. Стационарға өз еркімен орналастырылған адамға, егер психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылығы (ауруы) бар адамдарға психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйымның психиатр-дәрігерлер комиссиясы мәжбүрлеу тәртібімен емдеуге жатқызу үшін осы Кодекстің 137-бабының 1-тармағында көзделген негіздерді анықтайтын болса, шығарудан бас тартылуы мүмкін. Мұндай жағдайда оның стационарда болуы, емдеуге жатқызуды ұзарту және стационардан шығару туралы мәселелер осы Кодекстің 168-бабының 7 - 9-тармақтары мен осы баптың 3-тармағында белгіленген тәртіппен шешіледі.

170-бап. Психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтары (аурулары) бар адамға қатысты медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шаралары

1. Медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шаралары психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылығы (ауруы) бар, қоғамға қауіпті іс-әрекеттер жасаған адамға қатысты сот шешімі бойынша Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген негіздер бойынша және тәртіппен қолданылады.

2. Медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шаралары психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылығы (ауруы) бар адамдарға психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйымдарда:

1) амбулаториялық жағдайларда психиатрдың мәжбүрлеп байқауы және емдеуі;

2) жалпы үлгідегі психиатриялық стационарда мәжбүрлеп емдеу;

3) мамандандырылған үлгідегі психиатриялық стационарда мәжбүрлеп емдеу;

4) қарқынды байқау жасалатын мамандандырылған үлгідегі психиатриялық стационарда мәжбүрлеп емдеу түрінде жүзеге асырылады.

3. Медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шараларын қолдану үшін стационарға орналастырылған адам стационарда болған бүкіл кезеңінде еңбекке жарамсыз деп танылады.

4. Мәжбүрлеп емдеуде жатқан психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтары (аурулары) бар адамдардың пайдалануы үшін қарқынды байқау жасалатын мамандандырылған үлгідегі мемлекеттік психиатриялық ұйымның қолма-қол ақшаны бақылау шотына есепке жатқызылатын, жеке және заңды тұлғалардан түсетін ақшалай қаражатты, оның ішінде зейнетақы төлемдері мен мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақыларды пайдалану қағидаларын уәкілетті орган әзірлейді және бекітеді.

5. Қарқынды байқау жасалатын мамандандырылған үлгідегі мемлекеттік психиатриялық ұйымның қолма-қол ақшаны бақылау шотының қаражатын пайдалану жөніндегі есепке алу мен есептілік, сондай-ақ олардың пайдаланылуын бақылау Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

6. Психикаға белсенді әсер ететін заттарды тұтынудан туындаған психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтары (аурулары) бар адамдарды мәжбүрлеп емдеу түрінде психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйымды күзету осы ұйымның әкімшілігіне жүктеледі және Қазақстан Республикасының күзет қызметі саласындағы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

7. Қарқынды байқау жасалатын мамандандырылған үлгідегі мемлекеттік психиатриялық ұйымды күзету уәкілетті органмен бірлесіп, Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі айқындаған тәртіпке сәйкес жүзеге асырылады.

8. Қарқынды байқау жасалатын мамандандырылған үлгідегі мемлекеттік психиатриялық ұйымды күзетудің инженерлік-техникалық құралдарымен жабдықтауды уәкілетті органмен бірлесіп, Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігі айқындаған тәртіпке сәйкес уәкілетті орган жүзеге асырады.

171-бап. Психикаға белсенді әсер ететін заттарды тұтынуға байланысты психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтары (аурулары) бар адамдарға қатысты медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шаралары

1. Медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шаралары қылмыстық құқық бұзушылық жасаған, психикаға белсенді әсер ететін заттарды тұтынуға байланысты психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтары (аурулары) бар, емделуге мұқтаж деп танылған адамға қатысты, сондай-ақ әкімшілік құқық бұзушылық жасаған және өз еркімен емделуден жалтарып жүрген адамға қатысты сот шешімі бойынша қолданылады.

2. Психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтары (аурулары) бар адамдарға психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйымдарға мәжбүрлеп емдеуге жіберу сотталғандыққа алып келмейді.

Мәжбүрлеп емдеуде болу уақытында еңбек өтілі үзілмейді және жалпы еңбек өтіліне есепке жазылады.

3. Мәжбүрлеп емдеуге жіберілген, мемлекеттік тұрғын үй қорының тұрғынжайында тұратын адамның емдеуде болған бүкіл уақытында тұрғын үйі сақталады.

4. Мәжбүрлеп емдеуде жатқан, психикаға белсенді әсер ететін заттарды тұтынуға байланысты психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылығы (ауруы) бар адамның:

1) мәжбүрлеп емдеуге арналған ұйымдардың ішкі тәртіптеме қағидаларымен және осы ұйымда болу тәртібін регламенттейтін өзге құжаттармен танысуға;

2) хат-хабар алысуға, жіберілімдер, бандерольдар, ақша, пошта аударымдарын алуға және жіберуге, телефон пайдалануға, келушілерді қабылдауға, мерзімді баспа басылымдарына жазылуға;

3) тамақ, материалдық-тұрмыстық және медициналық қызмет алуға;

4) Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес жұмысқа орналасуға;

5) дербес жеке шотындағы қаражат есебінен тамақ өнімдерін және бірінші кезекте қажетті заттарды, сондай-ақ мәжбүрлеп емдеуге арналған ұйымның аумағында сақтауға және пайдалануға тыйым салынбаған өзге де заттарды сатып алуға;

6) ішкі тәртіптеме қағидаларында айқындалған тәртіппен жақын туыстарымен кездесуге;

7) шектеусіз хат-хабар алысуға;

8) ішкі тәртіптеме қағидаларында айқындалған тәртіппен сәлемдеме алуға, жіберілімдер жіберуге және алуға;

9) өзінің жеке шотына есепке жатқызылатын ақша аударымдарын алуға;

10) күнделікті серуендеуге;

11) ұйым қызметкерлерінің әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен уәкілетті органға, прокуратура органдарына, сотқа шағым беруге құқығы бар.

5. Ұйымда мәжбүрлеп емдеуде жатқан, психикаға белсенді әсер ететін заттарды тұтынуға байланысты психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылығы (ауруы) бар адам:

1) белгіленген ішкі тәртіптеме қағидаларын сақтауға;

2) мәжбүрлеп емдеуге арналған ұйым әкімшілігінің және медицина персоналының заңды талаптарын орындауға;

3) тағайындалған емді қабылдауға;

4) ұйымның мүлкіне ұқыпты қарауға;

5) мәжбүрлеп емдеуге арналған ұйымда тазалық пен тәртіпті ұстануға, сондай-ақ оның аумағында аптасына екі сағаттан аспайтын жинастыруды жүзеге асыруға;

6) жеке гигиенаны сақтауға міндетті.

172-бап. Психикаға белсенді әсер ететін заттарды тұтынуға байланысты психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылығы (ауруы) бар адамды мәжбүрлеп емдеуге ресімдеу

1. Психикаға белсенді әсер ететін заттарды тұтынуға байланысты психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылығына (ауруына) орай мәжбүрлеп емдеуге рәсімделетін адамға психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйымның медициналық куәландыру күні мен орны туралы хабарланады.

Хабархат табыс етілгені туралы хабарламасы бар тапсырысты хатпен, жеделхатпен жіберіледі.

2. Психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйым медициналық куәландыру күні мен орны туралы тиісті түрде (дәлелді себептердің болуын қоспағанда) хабардар еткен және медициналық куәландырудан жалтарып жүрген адамға психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйымның уәжді қорытындысы негізінде мәжбүрлеп зерттеп-қарау үшін ішкі істер органдары әкелуді қолданады.

3. Әкелу медициналық куәландырудан жалтарып жүрген адамды мәжбүрлеп зерттеп-қарау жүргізілетін орынға тек жұмыс күндері сағат тоғыздан он сегізге дейін үш сағаттан аспайтын мерзімге мәжбүрлеп жіберу жолымен жүзеге асырылады.

4. Адамның келу мүмкіндігінен айыратын ауру, жақын туыстарының қайтыс болуы, дүлей зілзала, белгіленген мерзімде келу мүмкіндігінен айыратын өзге де себептер оның медициналық куәландыруға келмеуінің дәлелді себептері деп танылады. Жіберілетін адам белгіленген мерзімде шақырту бойынша келуге кедергі келтіретін дәлелді себептерінің бар екендігі туралы мәжбүрлеп әкелудің бастамашысын хабардар етуге міндетті.

5. Әкелу туралы қорытынды әкелінетін адамға оны орындау алдында хабарланады, бұл қорытындыдағы оның қолтаңбасымен куәландырылады.

Жіберілетін адам қолтаңба қоюдан бас тартқан жағдайда, бұл жөнінде қорытындыда белгі жасалады.

173-бап. Психикаға белсенді әсер ететін заттарды тұтынуға байланысты психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылығы (ауруы) бар адамды мәжбүрлеп емдеуді ұйымдастыру

1. Психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйымда мәжбүрлеп емдеуде жатқан, психикаға белсенді әсер ететін заттарды тұтынуға байланысты психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылығы (ауруы) бар адам азаматтардың Қазақстан Республикасының Конституциясында көзделген барлық құқықтары мен бостандықтарына ие болады.

2. Психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйымда мәжбүрлеп емдеуде жатқан, психикаға белсенді әсер ететін заттарды тұтынуға байланысты психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылығы (ауруы) бар адамның құқықтары мен бостандықтарын жүзеге асыруды шектеуге Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда ғана жол беріледі.

3. Психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйымда мәжбүрлеп емдеуде жатқан, психикаға белсенді әсер ететін заттарды тұтынуға байланысты психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылығы (ауруы) бар адам өзінің қалауы бойынша жұмыспен қамтамасыз етіледі, оған Қазақстан Республикасы еңбек заңнамасының күші қолданылады.

4. Психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйымда мәжбүрлеп емделу кезеңінде зерттеп-қарау үшін мәжбүрлеп емдеуге жатқызу уақыты есепке жазылады.

5. Психикаға белсенді әсер ететін заттарды тұтынуға байланысты психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылығы (ауруы) бар адамды мәжбүрлеп емдеу үшін психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйымда ұстау шарттары уәкілетті орган бекітетін ішкі тәртіптеме қағидаларында белгіленеді.

6. Психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтары (аурулары) бар адамдарға психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйымда мәжбүрлеп емдеуде жатқан, ішкі тәртіптеме қағидаларын бұзатын немесе емделуден жалтарып жүрген, психикаға белсенді әсер ететін заттарды тұтынуға байланысты психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылығы (ауруы) бар адам, егер оның әрекеттері айналадағылардың өмірі мен денсаулығына немесе тікелей өзіне қатер төндірсе, арнайы палатаға орналастырылады. Арнайы палатаға орналастыру адамды орналастырған кезден бастап жиырма төрт сағат ішінде прокурорды хабардар ете отырып, психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйым басшысының жазбаша өкімі бойынша он тәулікке дейінгі мерзімге жүргізіледі. Басшы жұмыс орнында болмаған жағдайда, арнайы палатаға орналастыру туралы шешімді психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйымның лауазымы бойынша аға қызметкері қабылдап, кейіннен басшыға хабарлайды, ол арнайы палатада ұстау мерзімдерін жазбаша өкіммен айқындайды.

7. Психикаға белсенді әсер ететін заттарды тұтынуға байланысты психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылығы (ауруы) бар адамның психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйымнан өз бетінше кетуі, сол сияқты ұйымға белгіленген мерзімде келмеуі емдеуден жалтару болып табылады және Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылыққа алып келеді. Оны мәжбүрлеп емдеуге жеткізуді Қазақстан Республикасының ішкі істер органдары сот қаулысы негізінде жүзеге асырады.

Психикаға белсенді әсер ететін заттарды тұтынуға байланысты психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылығы (ауруы) бар адамның психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйымда өз бетінше болмаған кезеңі емдеу мерзіміне есепке жазылмайды.

8. Психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйымда мәжбүрлеп емдеуде жатқан, психикаға белсенді әсер ететін заттарды тұтынуға байланысты психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылығы (ауруы) бар адам құқық бұзушылықтар жасағаны және (немесе) материалдық залал келтіргені үшін Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылықта болады.

174-бап. Психикаға белсенді әсер ететін заттарды тұтынуға байланысты психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылығы (ауруы) бар адамды психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйымнан шығару

1. Психикаға белсенді әсер ететін заттарды тұтынуға байланысты психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылығы (ауруы) бар адам:

1) сот айқындаған мәжбүрлеп емдеу мерзімі өткеннен кейін;

2) мәжбүрлеп емдеу жүргізуге кедергі келтіретін ілеспе ауыр аурулардың анықталуына байланысты сот қаулысымен;

3) сәтті жазылуына байланысты мерзімінен бұрын, бірақ кемінде алты ай өткен соң сот қаулысымен мәжбүрлеп емдеуді тоқтатады және психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйымнан шығарылады.

2. Психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйымда жатқан, психикаға белсенді әсер ететін заттарды тұтынуға байланысты психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылығы (ауруы) бар адам емдеуден жалтарған жағдайда, болу мерзімі психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйым әкімшілігінің медициналық қорытындыға негізделген жолданымы негізінде сот шешімімен, бірақ бір жылдан аспайтын мерзімге ұзартылуы мүмкін. Бұл ретте психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйымда болу уақыты екі жылдан аспауға тиіс.

3. Психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйымнан шығарылған адамға алып қойылған және ұйымның сақтау камерасында сақталған құжаттары, ақшасы мен заттары қайтарылады.

4. Психикаға белсенді әсер ететін заттарды тұтынуға байланысты психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылығы (ауруы) бар адамдардың еңбек жағдайлары Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасында айқындалады.

5. Психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйымнан босатылатын адамдар туралы психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйым әкімшілігі тұрмыста жайласуына және жұмысқа орналасуына жәрдем көрсету үшін тұрғылықты жеріндегі жергілікті атқарушы органға және байқауды қамтамасыз ету үшін тұрғылықты жеріндегі денсаулық сақтау ұйымына хабарлайды.

6. Мерзімінен бұрын жазылып шыққан ретінде сот қаулысымен шығарылғандардан басқа, мәжбүрлеп емдеуде болған адамдар психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйымнан шығарылғаннан кейін тұрғылықты жері бойынша психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтары (аурулары) бар адамдарға психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйымда есепке тұруға және уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен оларда демеп емдеуден өтуге міндетті.

Есепке қоюдан және демеп емдеуден өтуден жалтарған жағдайда адамды ішкі істер органдары мәжбүрлеп әкелуі мүмкін.

7. Психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйымнан шығарылған адамды жұмысқа орналастыру және тұрмыста жайластыру тұрғылықты жері бойынша жүзеге асырылады және жергілікті атқарушы органдарға жүктеледі.

175-бап. Психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсету кезінде қауіпсіздікті қамтамасыз ету шаралары

1. Стационарлық жағдайларда психикалық денсаулық саласындағы медициналық көмек емдеуге жатқызылған адам мен басқа да адамдардың қауіпсіздігін қамтамасыз етудің неғұрлым аз шектеулі жағдайларында, медицина персоналы оның құқықтары мен заңды мүдделерін сақтай отырып жүзеге асырылады.

2. Стационарға мәжбүрлеп емдеуге жатқызылған және онда болған кезде күш қолданып қысым жасау және оқшаулау шаралары, психиатр-дәрігердің пікірінше, емдеуге жатқызылған адамның өзіне немесе басқа адамдарға тікелей қауіп төндіретін әрекетіне өзге әдістермен жол бермеу мүмкін болмаған жағдайларда, нысандарда және сол уақыт кезеңіне ғана қолданылады және ол медицина персоналының тұрақты бақылауымен жүзеге асырылады. Күш қолданып қысым жасау немесе оқшаулау шараларының нысандары мен қолданылу уақыты туралы оның заңды өкілі хабардар етіле отырып, медициналық құжаттамада жазба жасалады.

3. Құқық қорғау органдарының қызметкерлері мәжбүрлеп куәландыруды, мәжбүрлеп емдеуге жатқызуды жүзеге асыру кезінде медицина қызметкерлеріне жәрдем көрсетуге, емдеуге жатқызылатын адамды қарап-тексеру мақсатында оған бару үшін, сондай-ақ емдеуге жатқызылған адам (емдеуге жатқызылуға жататын адам) тарапынан айналадағылардың өмірі мен денсаулығына қатер төндіретін жағдайларда қауіпсіз жағдайларды қамтамасыз етуге міндетті.

176-бап. Психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтары (аурулары) бар адамдарды динамикалық байқау

1. Психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтары (аурулары) бар адамдарды динамикалық байқау осы баптың 2-тармағында көзделген жағдайларда психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылығы (ауруы) бар адамның немесе оның заңды өкілінің келісіміне қарамастан белгіленуі мүмкін және психиатр-дәрігердің тұрақты қарап-тексеруі арқылы адамның психикалық денсаулығының жай-күйін байқауды және оған қажетті медициналық-әлеуметтік көмек көрсетуді көздейді.

2. Динамикалық байқау ауыр, өзгермейтін сипат алған, асқынған ауру белгілері жиі болатын созылмалы немесе ұзаққа созылған бұзылушылықтан зардап шегетін адамға белгіленуі мүмкін.

3. Психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтары (аурулары) бар адамдарды динамикалық байқау, сондай-ақ динамикалық байқауды тоқтату қағидаларын уәкілетті орган әзірлейді және бекітеді.

4. Психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтары (аурулары) бар адам психикалық жай-күйі өзгерген кезде осы Кодекстің 166-бабының 5-тармағында көзделген негіздер бойынша және тәртіппен өзінің келісімінсіз немесе оның заңды өкілінің келісімінсіз куәландырылуы мүмкін. Мұндай жағдайларда психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтары (аурулары) бар адамдарды динамикалық байқау психиатр-дәрігерлер комиссиясының шешімі бойынша қайта басталуы мүмкін.

2-параграф. Орфандық аурулар кезінде медициналық көмек көрсету

177-бап. Орфандық аурулар кезінде медициналық көмек көрсету

1. Орфандық (сирек кездесетін) ауруларға адам өміріне қатер төндіретін немесе мүгедектікке алып келетін, болу жиілігі ресми айқындалған деңгейден аспайтын сирек кездесетін ауыр аурулар жатады.

2. Орфандық ауруларды емдеу тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде жүзеге асырылады.

3. Орфандық аурулардың және оларды емдеуге арналған дәрілік заттардың (орфандық) тізбесін мынадай өлшемшарттарды ескере отырып, уәкілетті орган бекітеді:

1) Қазақстан Республикасында таралуы;

2) жүргізу үшін Қазақстан Республикасының аумағында әзірленген және тіркелген дәрілік заттар бар жүйелі емдеу қажеттілігі (курабелді пациенттер);

3) әзірленген және әлемде бар, бірақ Қазақстан Республикасының аумағында қолдануға тіркелмеген дәрілік заттарды қолдана отырып, жүйелі емдеу қажеттігі;

4) емдеу үшін әлемде әзірленген дәрілік заттар жоқ аурулардың болуы;

5) радикалды терапияның болмауына байланысты паллиативтік медициналық көмек көрсету қажеттігі (инкурабелді пациенттер).

4. Орфандық аурулардың және оларды емдеуге арналған дәрілік заттардың тізбесін қалыптастыру қағидаларын уәкілетті орган әзірлейді және бекітеді.

21-тарау. УАҚЫТША БЕЙІМДЕУ ЖӘНЕ ДЕТОКСИКАЦИЯ ОРТАЛЫҚТАРЫ

178-бап. Уақытша бейімдеу және детоксикация орталықтары

1. Уақытша бейімдеу және детоксикация орталықтары жергілікті атқарушы органдардың шешімі бойынша құрылады.

2. Уақытша бейімдеу және детоксикация орталықтарының қызметін ұйымдастыру тәртібі мен уақытша бейімдеу және детоксикация орталығының ішкі тәртіптеме қағидаларын Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігімен келісу бойынша уәкілетті орган айқындайды.

179-бап. Адамдарды уақытша бейімдеу және детоксикация орталықтарына орналастыру негіздері

Орналастырылатын адамның алкогольдік масаң (интоксикациялық) күйде болғандығы туралы психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйымның персоналы жүргізген медициналық куәландыру қорытындысы адамдарды уақытша бейімдеу және детоксикация орталықтарына орналастыру негізі болып табылады.

180-бап. Уақытша бейімдеу және детоксикация орталықтарына орналастырылатын адамдарды қабылдау және тіркеу

1. Уақытша бейімдеу және детоксикация орталықтарына орналастырылатын адамдарды қабылдау және тіркеу, жеке тексеріп-қарауды, медициналық куәландыруды жүргізу тәртібі, сондай-ақ алып қоюға жататын заттардың тізбесі уақытша бейімдеу және детоксикация орталықтарының қызметін ұйымдастыру қағидаларына сәйкес айқындалады.

2. Алкогольдік масаң (интоксикациялық) күйдегі адамдарды уақытша бейімдеу және детоксикация орталығына орналастыру туралы тұрғылықты жері бойынша жақын туыстарына дереу хабарланады.

Шетелдікті уақытша бейімдеу және детоксикация орталығына орналастырған кезде медицина персоналы бұл жөнінде Қазақстан Республикасының Бас прокуратурасына, Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігіне, Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитетіне және Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігіне хабарлайды.

181-бап. Уақытша бейімдеу және детоксикация орталықтарында ұстау режимі

1. Уақытша бейімдеу және детоксикация орталықтарында ұсталатын адамдардың қауіпсіздігін қамтамасыз ететін және олардың өздігінен кетіп қалу мүмкіндігін болғызбайтын режим белгіленеді. Үй-жайларды күтіп-ұстау шарттары, оларды жабдықтауға қойылатын талаптар уақытша бейімдеу және детоксикация орталығының ішкі тәртіптеме қағидаларында айқындалады.

2. Уақытша бейімдеу және детоксикация орталықтарына орналастырылған ер адамдар әйелдерден бөлек орналастырылады.

3. Уақытша бейімдеу және детоксикация орталықтарына орналастырылған кәмелетке толмағандар өздерінің заңды өкілдерінің келісімімен тиісті медициналық ұйымның бейінді бөлімшелеріне емдеуге жатқызылады.

4. Инфекциялық және паразиттік аурулармен ауыратын адамдар уақытша бейімдеу және детоксикация орталықтарына орналастырылған басқа адамдармен бірге ұсталмайды.

182-бап. Уақытша бейімдеу және детоксикация орталықтарына орналастырылатын адамдардың құқықтары мен міндеттері

1. Уақытша бейімдеу және детоксикация орталықтарына орналастырылатын адамдардың:

1) өздерінің құқықтары мен міндеттері, ұстау режимі туралы ақпарат алуға;

2) уақытша бейімдеу және детоксикация орталығында болу кезеңінде жеке басының қауіпсіздігіне;

3) материалдық-тұрмыстық және медициналық-санитариялық қызмет алуға;

4) өздерінің құқықтары мен заңды мүдделерінің бұзылу мәселелері бойынша психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйымның медицина персоналына, сондай-ақ полиция, прокуратура органдарына, сотқа жүгінуге құқығы бар.

2. Уақытша бейімдеу және детоксикация орталықтарына орналастырылған адамдар Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігімен келісу бойынша уәкілетті орган бекітетін уақытша бейімдеу және детоксикация орталығының ішкі тәртіптеме қағидаларын орындауға міндетті.

183-бап. Уақытша бейімдеу және детоксикация орталықтарына орналастырылған адамдарды босату

1. Уақытша бейімдеу және детоксикация орталықтарына орналастырылған адамдар орталық жағдайларында одан әрі байқау мен емдеуді қажет етпейтін жай-күйінің жақсаруына қол жеткізгеннен кезде түскен кезінен бастап бір тәулік ішінде жоспарлы түрде дереу босатылуға жатады.

2. Босатылған адамдарға олардан сақтауға алып қойылған, сақталуы заңсыз болып табылатын заттардан басқа, құжаттар, ақша мен заттар қолхатпен қайтарылады.

3. Уақытша бейімдеу және детоксикация орталықтарына орналастырылатын адамдар атыс қаруын немесе суық қаруды, жарылғыш, күшті әсер ететін немесе улы заттарды, есірткі, психотроптық заттар мен олардың прекурсорларын заңсыз сақтаған кезде шешімдер Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қабылданады.

4. Шығару кезінде адамға оның уақытша бейімдеу және детоксикация орталығында болғаны туралы анықтама беріледі.

22-тарау. ҰЛТТЫҚ АЛДЫН АЛУ ТЕТІГІ

Ескерту. 22-тараудағы "Адам құқықтары жөніндегі уәкіл", "Адам құқықтары жөнiндегi уәкiлдің", "Адам құқықтары жөнiндегi уәкiлді", "Адам құқықтары жөніндегі уәкілмен", "Адам құқықтары жөніндегі уәкілге" деген сөздер тиісінше "Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкіл", "Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөнiндегi уәкiлдің", "Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөнiндегi уәкiлді", "Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкілмен", "Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкілге" деген сөздермен ауыстырылды – ҚР 05.11.2022 № 157-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

184-бап. Ұлттық алдын алу тетігі

1. Ұлттық алдын алу тетiгi ұлттық алдын алу тетiгi қатысушыларының қызметі арқылы жұмыс істейтін, азаптаудың және қатыгездік, адамшылыққа жатпайтын немесе қадір-қасиетті қорлайтын басқа да қарекеттер мен жазалау түрлерiнiң алдын алу жүйесі түрінде қолданылады.

2. Ұлттық алдын алу тетігінің қатысушылары өз қызметі шеңберінде мәжбүрлеп емдеуге арналған ұйымдарға (туберкулезге қарсы мамандандырылған ұйымдарға, медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шараларын қолдануға арналған психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйымдарға (мәжбүрлеп емдеу үшін - жалпы үлгідегі психиатриялық стационарға, мамандандырылған үлгідегі психиатриялық стационарға, қарқынды байқау жасалатын мамандандырылған үлгідегі психиатриялық стационарға) және осы қатысушылардың баруы үшін Қазақстан Республикасының заңдарында айқындалатын өзге де ұйымдарға барады.

3. Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкіл, сондай-ақ Үйлестіру кеңесі іріктейтін, Қазақстан Республикасы азаматтарының құқықтарын, заңды мүдделерін қорғау жөніндегі қызметті жүзеге асыратын қоғамдық байқау комиссияларының және қоғамдық бiрлестiктердiң мүшелерi, заңгерлер, әлеуметтік қызметкерлер, дәрігерлер ұлттық алдын алу тетiгiнің қатысушылары болып табылады.

4. Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкіл ұлттық алдын алу тетiгi қатысушыларының қызметін үйлестіреді, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес ұлттық алдын алу тетiгi қатысушыларының қажетті әлеуеті мен кәсіптік білімін қамтамасыз ету үшін шаралар қолданады.

5. Ұлттық алдын алу тетiгi қатысушыларының алдын ала бару жөніндегі шығыстарын өтеу Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен бюджет қаражатынан жүзеге асырылады.

185-бап. Үйлестіру кеңесі

1. Ұлттық алдын алу тетiгiнің қызметін тиімді үйлестіруді қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөнiндегi уәкiлдің жанынан Үйлестіру кеңесі құрылады.

Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөнiндегi уәкiлді қоспағанда, Үйлестіру кеңесінің мүшелерін Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкіл құратын комиссия Қазақстан Республикасының азаматтары қатарынан сайлайды.

2. Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкіл:

1) Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөнiндегi уәкiлдің жанындағы Үйлестіру кеңесі туралы ережені;

2) ұлттық алдын алу тетiгiнің қатысушыларын іріктеу қағидаларын;

3) алдын ала бару үшін ұлттық алдын алу тетiгiнің қатысушыларынан топтар құру қағидаларын;

4) алдын ала бару жөніндегі әдістемелік ұсынымдарды;

5) алдын ала бару қорытындысы бойынша жыл сайынғы жинақталған баяндаманы дайындау қағидаларын бекітеді.

3. Үйлестіру кеңесі Біріккен Ұлттар Ұйымы Азаптауға қарсы комитетінің Азаптаудың және қатыгездік, адамшылыққа жатпайтын немесе қадір-қасиетті қорлайтын басқа да қарекеттер мен жазалау түрлерінің алдын алу жөніндегі кіші комитетімен өзара іс-қимыл жасайды.

186-бап. Ұлттық алдын алу тетігінің қатысушыларына қойылатын талаптар

1. Мыналар:

1) Қазақстан Республикасының заңында белгіленген тәртіппен жойылмаған немесе алынбаған соттылығы бар;

2) қылмыстық құқық бұзушылық жасады деген күдікті немесе айыпталушы;

3) сот әрекетке қабiлетсiз немесе әрекет қабілеті шектеулі деп таныған;

4) судьялар, адвокаттар, мемлекеттік қызметшілер және әскери қызметшілер, сондай-ақ құқық қорғау және арнаулы мемлекеттік органдардың қызметкерлері;

5) психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйымда есепте тұрған адамдар ұлттық алдын алу тетігінің қатысушылары бола алмайды.

2. Қасақана қылмыс жасағаны үшін Қазақстан Республикасы Қылмыстық-процестік кодексінің 35-бабы бірінші бөлігінің 3), 4), 9), 10) және 12) тармақтары немесе 36-бабы негізінде қылмыстық жауаптылықтан босатылған; теріс себептер бойынша мемлекеттік немесе әскери қызметтен, құқық қорғау және арнаулы мемлекеттік органдарынан, соттардан босатылған немесе адвокаттар алқасынан шығарылған; адвокаттық қызметпен айналысуға берілген лицензиядан айырылған адамдар да ұлттық алдын алу тетігінің қатысушылары бола алмайды.

187-бап. Ұлттық алдын алу тетiгi қатысушысының құқықтары

1. Ұлттық алдын алу тетiгiнің қатысушысы:

1) алдын ала баруға жататын ұйымдарда ұсталатын адамдардың саны, осындай ұйымдардың саны және олардың орналасқан жері туралы ақпарат алуға;

2) алдын ала баруға жататын ұйымдарда ұсталатын адамдармен қарым-қатынас жасауға, сондай-ақ оларды ұстау жағдайларына қатысты ақпаратқа қол жеткізе алуға;

3) құрылған топтардың құрамында белгіленген тәртіппен алдын ала баруды жүзеге асыруға;

4) алдын ала баруға жататын ұйымдарда ұсталатын адамдармен және (немесе) олардың заңды өкілдерімен куәларсыз, жеке немесе қажет болған кезде аудармашы арқылы, сондай-ақ ұлттық алдын алу тетiгi қатысушысының пiкiрi бойынша тиiстi ақпарат бере алатын кез келген басқа адаммен әңгімелесу жүргізуге;

5) алдын ала баруға жататын ұйымдарды кедергісіз таңдауға және оларға баруға;

6) азаптаудың және қатыгездік, адамшылыққа жатпайтын немесе қадір-қасиетті қорлайтын басқа да қарекеттер мен жазалау түрлерінің қолданылғаны туралы хабарлар мен шағымдарды қабылдауға құқылы.

2. Ұлттық алдын алу тетігінің қатысушысы заңды қызметін жүзеге асыру кезінде тәуелсіз болып табылады.

188-бап. Ұлттық алдын алу тетігі қатысушысының міндеттері

1. Ұлттық алдын алу тетігінің қатысушысы өз өкілеттігін орындау кезінде Қазақстан Республикасының заңнамасын сақтауға міндетті.

2. Ұлттық алдын алу тетігі қатысушысының алдын ала баруға жататын ұйымдардың қызметіне араласуына жол берілмейді.

3. Алдын ала бару жөніндегі топқа кіретін ұлттық алдын алу тетігі қатысушысының бейтараптығына күмән туғызатын мән-жайлар болған кезде ол алдын ала баруға қатысудан бас тартуға міндетті.

4. Ұлттық алдын алу тетігінің қатысушысы азаптаудың және қатыгездік, адамшылыққа жатпайтын немесе қадір-қасиетті қорлайтын басқа да қарекеттер мен жазалау түрлерінің қолданылғаны туралы қабылданатын хабарлар мен шағымдарды Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкіл айқындайтын тәртіппен тіркеуге міндетті.

Қабылданған хабарлар мен шағымдар Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртіппен Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөнiндегi уәкiлдің қарауына беріледі.

Қабылданған және берілген хабарлар мен шағымдар туралы ақпарат алдын ала бару нәтижелері жөніндегі есепке енгізіледі.

5. Осы Кодекстің ережелерін бұзған ұлттық алдын алу тетігінің қатысушысы Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылықта болады.

189-бап. Ұлттық алдын алу тетiгi қатысушысының өкілеттігін тоқтату

Ұлттық алдын алу тетiгi қатысушысының өкілеттігі:

1) осы Кодекстің ережелері бұзылған;

2) өз өкілеттігін доғару туралы жазбаша өтініші;

3) ол қайтыс болған не оны қайтыс болды деп жариялау туралы сот шешімі заңды күшіне енген;

4) Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге тұрақты тұруға кеткен;

5) Қазақстан Республикасының азаматтығын жоғалтқан;

6) соттың айыптау үкімі заңды күшіне енген;

7) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де жағдайлар басталған кезде тоқтатылады.

190-бап. Алдын ала барудың түрлері мен мерзімділігі

1. Ұлттық алдын алу тетiгi қатысушыларының алдын ала баруы былайша бөлінеді:

1) төрт жылда бір реттен сиретпей тұрақты негізде жүргізілетін мерзімдік алдын ала бару;

2) алдыңғы мерзімдік алдын ала бару нәтижелері бойынша ұсынымдардың іске асырылуына мониторинг жүргізу, сондай-ақ ұлттық алдын алу тетiгiнің қатысушылары әңгімелесу жүргізген адамдарды алдын ала баруға жататын ұйымның әкімшілігі тарапынан қудалаудың алдын алу мақсатында, мерзімдік алдын ала бару аралығындағы кезеңде жүргізілетін аралық алдын ала бару;

3) азаптаудың және қатыгездік, адамшылыққа жатпайтын немесе қадір-қасиетті қорлайтын басқа да қарекеттер мен жазалау түрлерінің қолданылғаны туралы келіп түскен хабарлардың негізінде жүргізілетін арнаулы алдын ала бару.

2. Үйлестіру кеңесі бөлінген бюджет қаражаты шегінде алдын ала бару мерзімдерін және алдын ала баруға жататын ұйымдардың тізбесін айқындайды.

191-бап. Алдын ала бару тәртібі

1. Алдын ала баруды Үйлестіру кеңесі Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкілмен келісу бойынша Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен, ұлттық алдын алу тетігінің қатысушыларынан құратын топтар жүргізеді.

2. Алдын ала бару үшін топтарды құру кезінде ұлттық алдын алу тетiгi қатысушыларының ешқайсысын тегіне, әлеуметтік, лауазымдық және мүліктік жағдайына, жынысына, нәсіліне, ұлтына, тіліне, дінге көзқарасына, нанымына, тұрғылықты жеріне байланысты немесе кез келген өзге де мән-жайлар бойынша қандай да бір кемсітушілікке ұшыратуға болмайды.

3. Ұлттық алдын алу тетігі қатысушыларының қауіпсіздігін қамтамасыз ету алдын ала баруға жататын ұйымның әкімшілігіне жүктеледі. Ұлттық алдын алу тетігі қатысушыларының құқыққа сыйымсыз әрекеттері орын алған жағдайда, алдын ала баруға жататын ұйым әкімшілігінің басшысы Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкілге жазбаша ақпарат береді.

4. Әрбір алдын ала барудың нәтижелері бойынша топтың атынан Үйлестіру кеңесі бекіткен нысан бойынша жазбаша есеп жасалады, оған алдын ала баруды жүзеге асырған топтың барлық мүшелері қол қояды. Ерекше пікірі бар топ мүшесі оны жазбаша түрде ресімдейді және есепке қоса береді.

192-бап. Ұлттық алдын алу тетiгi қатысушыларының жыл сайынғы жинақталған баяндамасы

1. Үйлестіру кеңесі ұлттық алдын алу тетiгi қатысушыларының жыл сайынғы жинақталған баяндамасын олардың алдын ала бару нәтижелері бойынша есептерін ескере отырып дайындайды.

2. Ұлттық алдын алу тетiгi қатысушыларының жыл сайынғы жинақталған баяндамасында:

1) уәкілетті мемлекеттік органдарға алдын ала баруға жататын ұйымдарда ұсталатын адамдармен қарым-қатынас жағдайларын жақсарту және азаптаудың және қатыгездік, адамшылыққа жатпайтын немесе қадір-қасиетті қорлайтын басқа да қарекеттер мен жазалау түрлерінің алдын алу бойынша ұсынымдар;

2) Қазақстан Республикасының заңнамасын жетілдіру жөніндегі ұсыныстар да қамтылады.

Ұлттық алдын алу тетiгi қатысушыларының жыл сайынғы жинақталған баяндамасына өткен жылғы алдын ала бару жөніндегі қаржылық есеп қоса беріледі.

3. Ұлттық алдын алу тетiгi қатысушыларының жыл сайынғы жинақталған баяндамасы қарау үшін уәкілетті мемлекеттік органдарға жіберіледі және оны Үйлестіру кеңесі бекіткен күннен бастап бір айдан кешіктірілмейтін мерзімде Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөнiндегi уәкiлдің интернет-ресурсында орналастырылады.

193-бап. Құпиялылық

1. Ұлттық алдын алу тетiгiнің қатысушылары алдын ала бару барысында өздеріне белгілі болған адамның жеке өмірі туралы мәліметтерді осы адамның келісімінсіз жария етуге құқылы емес.

2. Ұлттық алдын алу тетiгi қатысушыларының алдын ала бару барысында өздеріне белгілі болған адамның жеке өмірі туралы мәліметтерді осы адамның келісімінсіз жария етуі Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылыққа алып келеді.

194-бап. Уәкілетті мемлекеттік органдардың ұлттық алдын алу тетігінің қатысушыларымен өзара іс-қимылы

1. Мемлекеттік органдар және олардың лауазымды адамдары ұлттық алдын алу тетігінің қатысушыларына олардың заңды қызметін жүзеге асыруына жәрдем көрсетеді.

Бірде-бір мемлекеттік орган немесе лауазымды адам азаптаудың және қатыгездік, адамшылыққа жатпайтын немесе қадір-қасиетті қорлайтын басқа да қарекеттер мен жазалау түрлерiнің қолданылу фактілері туралы ұлттық алдын алу тетігінің қатысушыларына хабарлағаны үшін Қазақстан Республикасы азаматтарының құқықтары мен бостандықтарын шектеуге құқылы емес.

Ұлттық алдын алу тетігі қатысушыларының заңды қызметіне кедергі келтіретін лауазымды адамдар Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылықта болады.

2. Уәкілетті мемлекеттік органдар ұлттық алдын алу тетiгi қатысушыларының жыл сайынғы жинақталған баяндамасын алған күннен бастап үш ай ішінде Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкілге алынған баяндамаларды қарау нәтижелері бойынша қолданылған шаралар туралы жазбаша нысанда ақпарат береді.

3. Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөнiндегi уәкiлдің ұлттық алдын алу тетігі қатысушыларының алдын ала бару нәтижелері бойынша есептері негізінде Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен уәкілетті мемлекеттік органдарға немесе лауазымды адамдарға адамның және Қазақстан Республикасы азаматының құқықтары мен бостандықтарын бұзған лауазымды адамға қатысты тәртіптік немесе әкімшілік іс жүргізуді не қылмыстық іс қозғау туралы өтінішхатпен жүгінуге құқығы бар.

23-тарау. МЕДИЦИНАЛЫҚ КӨМЕКТІҢ КӨЛЕМІ

195-бап. Медициналық көмектің көлемі

Медициналық көмек мынадай көлемде ұсынылады:

1) осы Кодекстің 196-бабына сәйкес ұсынылатын тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін білдіретін ең төмен көлем;

2) "Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес ұсынылатын міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесіндегі медициналық көмекті білдіретін базалық көлем;

3) медициналық көмектің:

жеке және заңды тұлғалардың жарналары есебінен көрсетілетін ерікті және (немесе) жүктелген медициналық сақтандыру шеңберінде;

ақылы қызметтер көрсету және Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де көздер есебінен ұсынылатын;

әскери-медициналық (медициналық) мекемелерде (ұйымдарда) әскери қызметшілерге, ғарышкерлікке кандидаттарға, ғарышкерлерге, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарының қызметкерлеріне, олардың отбасы мүшелеріне, құқық қорғау органдарының зейнеткерлеріне, әскери қызметтен, арнаулы мемлекеттік органдар қызметінен босатылған адамдарға, сондай-ақ Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызметшілері мен азаматтарының жекелеген санаттарына Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген қаражат есебінен көрсетілетін;

қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторлары мен мекемелерінде ұсталатын адамдарға Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген қаражат есебінен көрсетілетін;

Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жеке тұлғаларға бірыңғай зейнетақы төлемдері есебінен ұсынылатын медициналық көмекті қамтитын қосымша көлемі.

Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде медициналық көмек және міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде медициналық көмек көрсету кепілдіктерінің бағдарламасын Қазақстан Республикасының Үкіметі жыл сайын үш жылдық кезеңге айқындайды.

Ескерту. 195-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 02.01.2021 № 399-VI (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 30.12.2021 № 95-VII (01.07.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-б. қараңыз) Заңдарымен.

196-бап. Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
1-тармақтың бірінші бөлігі "Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне көші-қон процестерін реттеу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" 2020 жылғы 13 мамырдағы Қазақстан Республикасы Заңының 1-бабы 22-тармағының 1) тармақшасы қолданысқа енгізілгенге дейінгі редакциясын осы Кодекстің 276-бабы 4-т. қараңыз - ҚР 07.07.2020 № 360-VI Кодексімен.

1. Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі Қазақстан Республикасының азаматтарына, қандастарға, босқындарға, Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарға бюджет қаражаты есебінен ұсынылады, барынша дәлелденген тиімділігі бар профилактикалық, диагностикалық және емдік медициналық көрсетілетін қызметтерді, сондай-ақ дәрілік қамтамасыз етуді қамтиды.

Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемінің тізбесін Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.

Қазақстан Республикасында уақытша болатын шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың, пана іздеген адамдардың айналадағыларға қауіп төндіретін аурулары болған кезде, егер Қазақстан Республикасының заңдарында немесе Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда өзгеше көзделмесе, уәкілетті орган айқындайтын тізбе бойынша және көлемде тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін алуға құқығы бар.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
2-тармаққа өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 19.04.2024 № 74-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

2. Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлеміне кіретін медициналық көмекті Қазақстан Республикасының аумағында клиникалық практикаға жіберілген медицина қызметкерлері клиникалық хаттамалар негізінде көрсетеді.

3. Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлеміне мыналар кіреді:

1) жедел медициналық жәрдем;

2) медициналық-санитариялық алғашқы көмек;

3) мынадай:

АИТВ инфекциясы және туберкулез профилактикасы мен диагностикасы жөнінде қызметтер көрсету кезінде;

жарақаттар, уланулар немесе басқа да кезек күттірмейтін жай-күйлер кезінде;

әлеуметтік мәні бар аурулар кезінде;

уәкілетті орган айқындайтын тізбе бойынша динамикалық байқауға жататын созылмалы аурулар кезінде амбулаториялық жағдайлардағы мамандандырылған медициналық көмек;

4) мынадай:

әлеуметтік мәні бар аурулар кезінде;

уәкілетті орган айқындайтын тізбе бойынша динамикалық байқауға жататын созылмалы аурулар кезінде стационарды алмастыратын жағдайлардағы мамандандырылған медициналық көмек;

5) мынадай:

уәкілетті орган айқындайтын тізбе бойынша, айналадағыларға қауіп төндіретін инфекциялық немесе паразиттік аурумен ауыратын науқаспен қарым-қатынаста болған адамдарды, сондай-ақ бактерия таратушыларды, вирус таратушыларды және айналадағыларға қауіп төндіретін инфекциялық немесе паразиттік ауруға күдікті адамдарды оқшаулау кезінде;

уәкілетті орган айқындайтын тізбе бойынша инфекциялық, паразиттік ауруларды және айналадағыларға қауіп төндіретін ауруларды емдеу кезінде;

уәкілетті орган айқындайтын тізбе бойынша, міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде көрсетілетін қызметтерді тұтынушылар болып табылмайтын адамдар үшін шұғыл нысанда, оның ішінде тәулік бойы стационар жағдайларында емдеуді қажет етпейтін диагнозды анықтағанға дейін тәулік бойы стационардың қабылдау бөліміндегі емдік-диагностикалық іс-шаралар жүргізу;

уәкілетті орган айқындайтын аурулар тізбесі бойынша жоспарлы нысанда стационарлық жағдайлардағы мамандандырылған медициналық көмек;

6) негізгі ауруды емдеу кезіндегі медициналық оңалту, сондай-ақ туберкулезбен ауыратындарды медициналық оңалту;

7) уәкілетті орган айқындайтын аурулар тізбесі бойынша паллиативтік медициналық көмек;

8) қан препараттарымен және оның компоненттерімен қамтамасыз ету;

9) патологиялық-анатомиялық диагностика;

10) ағзаларды (ағзаның бөлігін) және (немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) трансплантаттау мақсатында қайтыс болғаннан кейінгі донорды ағзаларын (ағзасының бөлігін) және (немесе) тіндерін (тінінің бөлігін) алуға дайындау, ағзаларды (ағзаның бөлігін) және (немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) алу, консервациялау, дайындау, сақтау, тасымалдау.

4. Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде дәрілік заттармен, медициналық бұйымдармен, арнайы емдік өнімдермен, иммундық-биологиялық дәрілік препараттармен қамтамасыз ету:

1) денсаулық сақтау ұйымдарының дәрілік формулярларына сәйкес жедел жәрдем, сондай-ақ стационарлық және стационарды алмастыратын жағдайларда мамандандырылған көмек, оның ішінде жоғары технологиялық медициналық қызметтер көрсету кезінде;

2) қарсы профилактикалық екпелер жүргізілетін аурулар тізбесіне сәйкес медициналық-санитариялық алғашқы көмек көрсету кезінде;

3) белгілі бір аурулары (жай-күйлері) бар Қазақстан Республикасы азаматтарының жекелеген санаттарын тегін және (немесе) жеңілдікпен қамтамасыз етуге арналған дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың тізбесіне сәйкес амбулаториялық жағдайларда медициналық-санитариялық алғашқы көмек және мамандандырылған көмек көрсету кезінде жүзеге асырылады.

5. Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін ұсыну кезінде денсаулық сақтау субъектілері Қазақстан Республикасында тіркелген дәрілік заттарды, медициналық бұйымдар мен арнайы емдік өнімдерді пайдаланады. Дәрілік заттар Қазақстандық ұлттық дәрілік формулярға енгізілген болуға тиіс.

Қазақстан Республикасында тіркелмеген және Қазақстандық ұлттық дәрілік формулярға енгізілмеген дәрілік заттар мен тіркелмеген медициналық бұйымдарды нақты пациенттің өмірлік көрсетілімдері бойынша медициналық көмек көрсету не сирек кездесетін (орфандық) аурулары және (немесе) жай-күйлері бар пациенттердің шектеулі контингентіне медициналық көмек көрсету үшін уәкілетті орган айқындаған тәртіппен қолдануға жол беріледі.

Ескерту. 196-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

197-бап. Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін қалыптастыру қағидаттары

1. Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі әмбебаптық, қолжетімділік, дәлелділік, шынайылық және реттеушілік қағидаттары негізінде қалыптастырылады.

2. Әмбебаптық қағидаты осы Кодекстің 196-бабының 1-тармағында аталған адамдардың кіріс деңгейіне және әлеуметтік мәртебесіне қарамастан, медициналық көмектің ең төмен көлемімен жалпыға бірдей және тең қамтуды білдіреді.

3. Қолжетімділік қағидаты осы Кодекстің 196-бабының 1-тармағында аталған адамдардың Қазақстан Республикасының аумағында тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін алу мүмкіндігі болып табылады.

4. Дәлелділік қағидаты медициналық көрсетілетін қызметтердің, дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың тиімділігі мен қауіпсіздігі туралы дәлелденген ғылыми және клиникалық деректердің болуын білдіреді.

5. Шынайылық қағидаты тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемінің бюджет өлшемдеріне сәйкестігін білдіреді.

6. Реттеушілік қағидаты тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін көрсету кезінде ұсынылатын медициналық көрсетілетін қызметтерге тарифтерді, дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарға бағаларды мемлекеттік реттеу болып табылады.

198-бап. Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде медициналық көмек көрсету мақсаттары

Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде медициналық көмек көрсетудің мақсаттары мыналар болып табылады:

1) аурулардың диагностикасы және оларды емдеу;

2) созылмалы аурулардың асқынуын, ағзалар мен тіндердің зақымдануын бақылау;

3) аурулардың ерте сатыларда өршуінің және олардың салдарының алдын алу;

4) жүктілік және босану кезіндегі медициналық күтім;

5) пациентте өз денсаулығын бақылау дағдыларын қалыптастыру;

6) жазылмайтын науқастарға аурудың терминалдық (соңғы) сатысында медициналық күтім жасау.

199-бап. Денсаулық сақтау саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар

Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі, денсаулық сақтаудың көрсетілетін қызметтерінің халыққа қолжетімді болуын қамтамасыз ету "Ең төмен әлеуметтік стандарттар және олардың кепілдіктері туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес денсаулық сақтау саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар болып табылады.

200-бап. Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесіндегі медициналық көмек

1. Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде:

1) мыналарды:

тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде профилактикалық қарап-тексерулерді қоспағанда, уәкілетті орган белгілеген тәртіппен және мерзімділікпен профилактикалық медициналық қарап-тексерулерді;

медициналық-санитариялық алғашқы көмек дәрігерлерінің жолдамасы бойынша пациенттерді бейінді мамандардың қабылдауы мен консультацияларын;

созылмалы аурулары бар адамдарды уәкілетті орган белгілеген тәртіппен және мерзімділікпен бейінді мамандардың динамикалық байқауын;

уәкілетті орган айқындайтын тізбе бойынша халықтың жекелеген санаттарына шұғыл және жоспарлы нысанда стоматологиялық көмек көрсетуді;

уәкілетті орган айқындайтын тізбе бойынша диагностикалық көрсетілетін қызметтерді, оның ішінде зертханалық диагностиканы;

уәкілетті орган айқындайтын тізбе бойынша емшаралар мен манипуляцияны қамтитын амбулаториялық жағдайлардағы мамандандырылған медициналық көмек;

2) стационарды алмастыратын жағдайларда мамандандырылған, оның ішінде жоғары технологиялық медициналық көмек (тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде ауруларды емдеу жағдайларын қоспағанда);

3) жоспарлы нысанда стационарлық жағдайларда мамандандырылған, оның ішінде жоғары технологиялық медициналық көмек (тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде ауруларды емдеу жағдайларын қоспағанда);

4) шұғыл нысанда стационарлық жағдайларда мамандандырылған көмек, оның ішінде тәулік бойы стационар жағдайларында емдеуді қажет етпейтін диагноз анықталғанға дейін тәулік бойы стационардың қабылдау бөлімінде емдік-диагностикалық іс-шараларды жүргізу (тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде ауруларды емдеу жағдайларын қоспағанда);

5) уәкілетті орган айқындайтын аурулардың тізбесі бойынша медициналық оңалту;

6) патологиялық-анатомиялық диагностика;

7) ағзаларды (ағзаның бөлігін) және (немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) трансплантаттау мақсатында қайтыс болғаннан кейінгі донорды ағзаларын (ағзасының бөлігін) және (немесе) тіндерін (тінінің бөлігін) алуға дайындау, ағзаларды (ағзаның бөлігін) және (немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) алу, консервациялау, дайындау, сақтау, тасымалдау ұсынылады.

2. Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде медициналық көмек көрсету кезінде дәрілік заттармен, медициналық бұйымдармен, арнайы емдік өнімдермен, иммундық-биологиялық препараттармен қамтамасыз ету:

1) денсаулық сақтау ұйымдарының дәрілік формулярларына сәйкес стационарлық және стационарды алмастыратын жағдайларда мамандандырылған, оның ішінде жоғары технологиялық медициналық көмек;

2) уәкілетті орган бекітетін белгілі бір аурулары (жай-күйлері) бар азаматтардың жекелеген санаттарына арналған дәрілік заттардың, медициналық бұйымдардың тізбесіне сәйкес амбулаториялық жағдайларда медициналық-санитариялық алғашқы және мамандандырылған медициналық көмек көрсету кезінде жүзеге асырылады.

3. Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде медициналық көмек көрсету кезінде денсаулық сақтау субъектілері Қазақстан Республикасында тіркелген, Қазақстандық ұлттық дәрілік формулярға енгізілген дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдарды және иммундық-биологиялық препараттарды пайдаланады.

201-бап. Ерікті медициналық сақтандыру шеңберіндегі медициналық көмек

Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлеміне және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесіндегі медициналық көмектің көлеміне, сондай-ақ шығыстарын сақтандыру ұйымы өтейтін қосымша бағдарламаларға енгізілген медициналық көрсетілетін қызметтерді алуға мүмкіндік беретін жеке сақтандыру түрі ерікті медициналық сақтандыру болып табылады.

Ерікті медициналық сақтандыру бағдарламасында:

жалпы сақтандыру сомасын немесе көрсетілетін медициналық қызметтердің әрбір түрі бойынша жекелеген сақтандыру сомаларын көрсете отырып, сақтанушы ақы төлейтін, ерікті сақтандыру шарты шеңберіндегі медициналық көрсетілетін қызметтердің;

сақтанушы (сақтандырылушы) медициналық көрсетілетін қызметтерді алатын денсаулық сақтау ұйымдарының тізбесі көзделеді.

Медициналық көрсетілетін қызметтердің тізбесін сақтандыру ұйымы сақтанушымен (сақтандырылушымен) келісу бойынша белгілейді.

201-1-бап. Жүктелген медициналық сақтандыру шеңберіндегі медициналық көмек

1. Жүктелген медициналық сақтандыру "Халықтың көші-қоны туралы" Қазақстан Республикасының Заңына және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес Қазақстан Республикасында уақытша болатын шетелдіктерге арналған, қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органмен келісу бойынша уәкілетті орган бекіткен жүктелген медициналық сақтандырудың үлгілік шартында айқындалған талаптарда медициналық көрсетілетін қызметтерді алуға мүмкіндік беретін медициналық сақтандыру түрі болып табылады.

2. Жүктелген медициналық сақтандырудың үлгі шартында айқындалған сақтандыру жағдайының басталуы нәтижесінде медициналық көрсетілетін қызметтерді алу қажеттілігіне байланысты сақтандырылған адамның мүліктік мүддесі жүктелген медициналық сақтандыру объектісі болып табылады.

3. Сақтандырылған адамның медициналық ұйымдарға жүгіну қажеттілігіне алып келген денсаулық жағдайының нашарлау ықтималдығы сақтандыру тәуекелі деп танылады.

4. Сақтандырылған адамның денсаулық жағдайының нашарлауы және медициналық ұйымда соған байланысты медициналық көмек:

1) медициналық-санитариялық алғашқы көмек;

2) шұғыл нысанда стационарлық жағдайларда мамандандырылған медициналық көмек алуы жүктелген медициналық сақтандыру кезіндегі сақтандыру жағдайы болып табылады.

Жүктелген медициналық сақтандыру кезіндегі медициналық көмектің ең аз тізбесін уәкілетті орган айқындайды.

5. Жүктелген медициналық сақтандыру шарты бойынша сақтандыру сомасының мөлшері тараптар келісімінің талаптарында айқындалады және тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңда белгіленген айлық есептік көрсеткіштерде айқындалатын мөлшерден кем болмауға тиіс:

1) медициналық-санитариялық алғашқы көмек көрсету үшін – кемінде елу айлық есептік көрсеткіш;

2) стационарлық жағдайларда мамандандырылған медициналық көмек көрсету үшін – кемінде бір жүз айлық есептік көрсеткіш.

6. Жүктелген медициналық сақтандырудың өзге де талаптары жүктелген медициналық сақтандырудың үлгілік шартында айқындалады және белгіленеді.

Ескерту. Кодекс 201-1-баппен толықтырылды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

202-бап. Ақылы қызметтер көрсету және өзге де көздер есебінен ұсынылатын медициналық көмек

1. Ақылы негізде ұсынылатын медициналық көмекті (ақылы медициналық көрсетілетін қызметтерді) денсаулық сақтау субьектілері шарт негізінде стандарттарға сәйкес көрсетеді.

2. Азаматтардың өз қаражаты, ерікті медициналық сақтандыру қаражаты, жұмыс берушілердің қаражаты және Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де көздер ақылы медициналық көрсетілетін қызметтерді қалыптастыру көздері болып табылады.

3. Ақылы медициналық көрсетілетін қызметтер адамдарға, оның ішінде қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторлары мен мекемелерінде ұсталатын адамдарға:

1) өздерінің бастамасы бойынша, оның ішінде бірінші және екінші деңгейлердегі мамандардың жолдамасынсыз медициналық көмек көрсету;

2) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемінен тыс және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде медициналық көмек көрсету;

3) денсаулық сақтау ұйымының дәрілік формулярына енгізілмеген дәрілік заттармен емдеу;

4) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемінің тізбесіне және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесіндегі медициналық көмектің тізбесіне кірмейтін және (немесе) медициналық көрсетілімдерсіз медициналық зерттеулер жүргізу;

5) қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторлары мен мекемелерінде ұсталатын адамдарды қоспағанда, тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемінен тыс және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде санаторийлік-курорттық ұйымдарда көрсетілетін қалпына келтіру емі және медициналық оңалту;

6) медициналық көрсетілімдерсіз медициналық-генетикалық зерттеулер;

7) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемінде көзделмеген және міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру көлемінен тыс медициналық зерттеп-қарау;

8) шарт бойынша, оның ішінде ерікті медициналық сақтандыру бойынша медициналық көмек көрсету;

9) осы Кодекстің 83-бабының 1 және 2-тармақтарында көзделген жағдайларды қоспағанда, шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарға медициналық көмек көрсету кезінде ұсынылады.

4. Ақылы медициналық емес көрсетілетін қызметтер адамдарға қосымша сервистік көрсетілетін қызметтер (жайлылығы жоғары палаталарда болуды қоса алғанда, қосымша тұрмыстық және сервистік көрсетілетін қызметтер; медициналық көрсетілімдермен байланысты емес қосымша күтім; қосымша тамақтандыру; палаталар мен кабинеттерді медициналық емес қосымша жабдық түрлерімен жарақтандыру: телефон, теледидар, ұйымдастыру техникасы, тоңазытқыш; көліктік және басқа да көрсетілетін қызметтер) кезінде ұсынылады.

5. Ақылы көрсетілетін қызмет түрлерін және оларға бағалар прейскурантын денсаулық сақтау субъектілері көрнекі ақпарат арқылы, оның ішінде интернет-ресурстарда халық назарына жеткізеді.

6. Ақылы қызметтер көрсету кезінде денсаулық сақтау субъектілері уәкілетті орган бекіткен нысандар бойынша денсаулық сақтаудың медициналық ақпараттық жүйелерінде бастапқы есепке алу мен есептік құжаттама жүргізуді жүзеге асырады.

7. Денсаулық сақтау ұйымы адамдарға ақылы медициналық қызметтерді уақтылы және сапалы көрсеткені үшін олар жүгінген кезден бастап Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен жауапты болады.

8. Денсаулық сақтау субъектілерінің ақылы қызметтер көрсету тәртібін осы Кодекске және Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес уәкілетті орган айқындайды.

9. Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде көрсетілетін медициналық көмекті ақылы негізде ұсынуға тыйым салынады.

Ескерту. 202-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.07.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

24-тарау. ДОНОРЛЫҚ ЖӘНЕ ТРАНСПЛАНТАТТАУ

1-параграф. Қан мен оның компоненттерінің донорлығы

203-бап. Донорлық, қанды, оның компоненттерін дайындау және қан препараттарын өндіру

1. Донорлық функцияны жүзеге асыру арқылы азаматтардың денсаулығын сақтауға донорлардың ерікті түрде қатысуы қанның, оның компоненттерінің донорлығы болып табылады.

2. Донорлық функцияны жүзеге асыру үшін донорларды тарту өтеусіз немесе өтеулі негізде жүргізіледі.

Донорларды өтеулі негізде тарту донорлық функцияны өтеусіз негізде орындайтын донорлар болмаған кезде жүзеге асырылады.

3. Қанды, оның компоненттерін дайындау процесі:

1) донорлық қанды алу процесі болып табылатын қанды;

2) жекелеген қан компоненттерін (плазманы, жасушаларды) алу процесі болып табылатын қан компоненттерін донациялауды қамтиды.

4. Қанды дайындау мен қайта өңдеу процесінде:

1) жасушалар және жасушасыз орта түрінде бөлінетін қанның құрамдас бөліктері болып табылатын қан компоненттері;

2) донорлық қанды қайта өңдеу кезінде өндірілген дәрілік заттар болып табылатын қан препараттары алынады.

204-бап. Донорлық, қанды, оның компоненттерін дайындау және қан препараттарын өндіру саласында қызметті жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымдары мен өзге де ұйымдар

1. Аллогендік донорлардан алынатын қанды, оның компоненттерін дайындауды, қайта өңдеуді, сақтауды және өткізуді тиісті лицензиясы бар мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдары жүзеге асырады.

2. Қан препараттарын өндіруді тиісті лицензиясы бар ұйымдар жүзеге асырады.

3. Донорлық, қанды, оның компоненттерін және препараттарды дайындау саласында қызметті жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымдары мен өзге де ұйымдар олардың сапасы үшін жауапты болады, сондай-ақ қанды, оның компоненттерін мынадай мақсаттар үшін өткізеді:

1) клиникалық қолдану;

2) қан препараттарын өндіру;

3) тірі организмнен тыс (in vitro) диагностика үшін медициналық бұйымдарға реагенттер және (немесе) жұмсалатын материалдарды (оның ішінде клиникалық қолдануға жарамсыз қан компоненттерінен) дайындау үшін пайдалану.

4. Қазақстан Республикасының аумағында төтенше немесе соғыс жағдайы енгізілген жағдайда, донорлықты ұйымдастыру Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

205-бап. Донорлық қанның, оның компоненттері мен препараттарының қауіпсіздігі мен сапасын қамтамасыз ету

1. Донорлық қанның, оның компоненттері мен препараттарының қауіпсіздігі уәкілетті орган бекіткен донорларды медициналық куәландыруға, медициналық қолдану үшін қан өнімдерін өндіру кезіндегі қауіпсіздік пен сапаға қойылатын белгіленген талаптарды сақтау арқылы қамтамасыз етіледі.

Қан қызметі саласында қызметті жүзеге асыратын ұйымдарда орындалатын зертханалық зерттеулер сапасына бағалау жүргізуді республикалық қан қызметінің референс-зертханасы жүзеге асырады.

2. Тиісінше таңбаланбаған донорлық қанды, оның компоненттерін, препараттарын пайдалануға және өткізуге тыйым салынады.

3. Донорлық қанды, оның компоненттері мен препараттарын құюды жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымдары мен медицина қызметкерлері оларды қауіпсіз қолдану жөніндегі тиісті талаптардың, сондай-ақ трансфузиялық көмек көрсету тәртібінің сақталуын қамтамасыз етуге міндетті.

206-бап. Қан мен оның компоненттері донорларының құқықтары мен міндеттері

1. Он сегіз жасқа толған, тиісті медициналық куәландырудан өткен және қарсы көрсетілімдері жоқ, медициналық мақсаттар үшін қан мен оның компоненттерін донациялауды жүзеге асыруға ерікті түрде ниет білдірген жеке тұлға донор болуға құқылы.

2. Донор:

1) қан мен оның компоненттерін донациялауды өтеусіз жүзеге асыруға;

2) қан мен оның компоненттерін донациялауды ақыға жүзеге асыруға;

3) медициналық зерттеп-қарау нәтижелерімен танысуға;

4) осы Кодекске сәйкес көтермеленуге құқылы.

3. Донор қазіргі және бұрын ауырған барлық аурулары туралы өзіне белгілі мәліметтерді, сондай-ақ есірткі, психотроптық заттарды, сол тектестер мен прекурсорларды тұтынуы туралы хабарлауға міндетті.

207-бап. Донорды медициналық зерттеп-қарау

1. Қан мен оның компоненттерін донациялау алдында донор уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде міндетті медициналық зерттеп-қараудан өтеді.

2. Донорлық функцияны жүзеге асыру үшін денсаулықтың жай-күйі туралы анықтамалар мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарында ақысыз негізде беріледі.

3. Қан мен оның компоненттерінің донорларын медициналық куәландыру тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде жүзеге асырылады.

208-бап. Донорға берілетін кепілдіктер, жұмыс берушілер мен ұйымдардың қан мен оның компоненттерінің донорлығын дамыту бойынша құқықтары мен міндеттері

1. Жұмыскер жұмыс күндері медициналық зерттеп-қаралу және қанды және (немесе) оның компоненттерін донациялау кезінде орташа жалақысы сақтала отырып, жұмыстан босатылады.

2. Қанды және (немесе) оның компоненттерін донациялауды өтеусіз негізде жүзеге асырған донорға орташа жалақысы сақтала отырып, қосымша бір демалыс күн беріледі, бұл жыл сайынғы еңбек демалысына қосылуы мүмкін. Осы кепілдіктер донациялау кезінен бастап бір жыл бойы жарамды.

Қан мен оның компоненттерін донациялау болмаған кезде қосымша демалыс күні берілмейді.

3. Егер донор болатын жұмыскер жұмыс берушімен келісім бойынша қанды және (немесе) оның компоненттерін донациялау күндері жұмысқа шықса, оның орташа жалақысы сақтала отырып, өзінің қалауы бойынша басқа демалыс күні беріледі не бұл күн жыл сайынғы еңбек демалысына қосылуы мүмкін.

4. Донор болатын жұмыскерді қанды және (немесе) оның компоненттерін донациялау күндері түнгі уақыттағы жұмыстарға, үстеме жұмыстарға, ауыр жұмыстарға, еңбек жағдайлары зиянды және (немесе) қауіпті жұмыстарға тартуға жол берілмейді.

5. Донорлар болатын әскери қызметшілер, құқық қорғау және арнаулы мемлекеттік органдардың қызметкерлері, сондай-ақ студенттер (оқушылар) қанды және (немесе) оның компоненттерін донациялау күндері нарядтарда, вахталарда тұрудан және қызметтің басқа да түрлерін атқарудан және оқу-тәрбие процесінен босатылады.

6. Донорларды көтермелеу Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

7. Қанды және (немесе) оның компоненттерін донациялауды өтеусіз негізде жүзеге асырған донор қан және (немесе) оның компоненттері донацияланғаннан кейін өз қанының көлемі мен организмінің энергетикалық шығындарын толтыру үшін таңдауы бойынша тегін тамақ не уәкілетті орган белгілейтін мөлшерде оның ақшалай баламасын алады.

Қанды және (немесе) оның компоненттерін донациялау болмаған кезде қан және (немесе) оның компоненттері донацияланғаннан кейін өз қанының көлемі мен организмінің энергетикалық шығындарын толтыру үшін тегін тамақ не оның ақшалай баламасы берілмейді.

8. Қан мен оның компоненттерін донациялауды өтеулі негізде орындайтын қанның, оның компоненттерінің донорына қанды, оның компонентерін дайындау саласында қызметті жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымы төлем жүргізеді.

9. Қан мен оның компоненттерін донациялауды өтеулі негізде орындайтын донорларға төленетін төлемдердің тәртібін, өлшемшарттарын және мөлшерін уәкілетті орган белгілейді.

10. Жұмыс берушілер мен ұйым басшылары донорлықты дамытуды қамтамасыз ететін жағдайлар жасау мақсатында:

1) денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органдарына, мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарына Қазақстан Республикасының азаматтарын донорлар қатарына тартуда жәрдем көрсетуге;

2) қанды, оның компоненттерін алу үшін қажетті үй-жайларды өтеусіз беруге және жағдай жасауға;

3) донор болатын жұмыскерді зерттеп-қарау және қан мен оның компоненттерін донациялау күні жұмыстан кедергісіз босатуға;

4) донор болып табылатын жұмыскерге осы Кодексте белгіленген кепілдіктерді беруге міндетті.

11. Жұмыс берушілер мен ұйым басшыларының донорларды қосымша көтермелеуге құқығы бар.

2-параграф. Ағзаларды (ағзаның бөлігін) және (немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) трансплантаттау

209-бап. Ағзаларды (ағзаның бөлігін) және (немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) трансплантаттау және оларды алу шарттары

1. Ағзаларды (ағзаның бөлігін) және (немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) трансплантаттау донордан реципиентке жүргізіледі және мынадай кезеңдерден тұрады: ағзаларды (ағзаның бөлігін) және (немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) алу, консервациялау, сақтау, тасымалдау және ауыстырып салу.

2. Ағзаларды (ағзаның бөлігін) және (немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) алу, консервациялау, сақтау, тасымалдау және ауыстырып салу медициналық қызмет бейініне сәйкес ағзаларды (ағзаның бөлігін) және (немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) трансплантаттау қызметтерін көрсету жөніндегі медициналық қызметті жүзеге асыруға лицензиясы болған кезде мемлекеттік медициналық ұйымдарда, дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) жүз пайызы мемлекетке тиесілі медициналық ұйымдарда, сондай-ақ "Назарбаев университеті" медициналық ұйымдарында жүзеге асырылады.

3. Ағзаларды (ағзаның бөлігін) және (немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) адамға (ықтимал реципиентке) одан әрі трансплантаттау мақсатында алу тірі адамнан (тірі кезіндегі донордан) немесе қайтыс болған адамнан (қайтыс болғаннан кейінгі донордан) жүргізіледі.

4. Ағзаларды (ағзаның бөлігін) және (немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) трансплантациялаған кезде:

1) адамнан ағзаларын (ағзасының бөлiгін) және (немесе) тiндерін (тінінің бөлігін) мәжбүрлеп алуға;

2) адамды өзінің ағзасын (ағзасының бөлігін) және (немесе) тіндерін (тінінің бөлігін) беруге мәжбүрлеуге;

3) адамның ағзаларын (ағзасының бөлiгін) және (немесе) тiндерін (тінінің бөлігін) сатып алуға-сатуға;

4) кәмелетке толмаған немесе әрекетке қабiлетсiз адам болып табылатын тірі кезіндегі донордан немесе қайтыс болғаннан кейінгі донордан ағзаларын (ағзасының бөлiгін) және (немесе) тiндерiн (тінінің бөлігін) алуға;

5) қайтыс болғаннан кейінгі донордан ағзаларын (ағзасының бөлігін) және (немесе) тіндерін (тінінің бөлігін) шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарға трансплантаттау үшін алуға;

6) денсаулығының жай-күйі, жасы немесе өзге де себептер бойынша өзінің жеке басы туралы деректерді хабарлай алмаған және қайтыс болуын растау кезінде жеке басы анықталмаған адамдардан ағзаларын (ағзасының бөлігін) және (немесе) тіндерін (тінінің бөлігін) алуға тыйым салынады.

5. Инфекция жұқтырған тірі кезіндегі донордан немесе қайтыс болғаннан кейінгі донордан ағзаларын (ағзасының бөлігін) және (немесе) тіндерін (тінінің бөлігін) реципиентке трансплантаттау үшін алуға тыйым салынады.

Донордан ағзаларын (ағзасының бөлігін) және (немесе) тіндерін (тінінің бөлігін) трансплантаттауға рұқсат етілетін инфекциялық аурулардың тізбесін уәкілетті орган бекітеді.

6. Ағзаларды (ағзаның бөлiгін) және (немесе) тiндердi (тіннің бөлігін) трансплантаттауды қамтамасыз ету үшін:

1) ағзалардың (ағза бөлiгінің) және (немесе) тiндердің (тін бөлігінің) ықтимал реципиенттерінің;

2) ағзалар (ағзаның бөлiгі) және (немесе) тiндер (тіннің бөлігі) реципиенттерінің;

3) ағзалар (ағзаның бөлiгі) және (немесе) тiндер (тіннің бөлігі) донорларының;

4) ағзалардың (ағза бөлiгінің) және (немесе) тiндердің (тін бөлігінің) қайтыс болғаннан кейінгі донорлығына құқығын білдірген азаматтардың тіркелімі қалыптастырылады.

7. Тіркелімді қалыптастыру және жүргізу тәртібін уәкілетті орган айқындайды.

8. Ағзалардың (ағза бөлігінің) және (немесе) тіндердің (тін бөлігінің) қайтыс болғаннан кейінгі донорлығына құқығын білдірген азаматтардың тіркелімінде Қазақстан Республикасы азаматының қайтыс болғаннан кейін оның ағзаларын (ағзасының бөлігін) және (немесе) тіндерін (тінінің бөлігін) трансплантаттау мақсатында алуға келісімі немесе одан бас тартуы туралы ерік білдіруін тіркеу медициналық-санитариялық алғашқы көмек көрсететін медициналық ұйымға тікелей жүгінген кезде немесе "электрондық үкіметтің" веб-порталында жүргізілуі мүмкін.

Ағзалардың (ағза бөлігінің) және (немесе) тіндердің (тін бөлігінің) қайтыс болғаннан кейін донорлығына құқығын білдірген азаматтардың тіркеліміне уәкілетті орган айқындаған тәртіппен Трансплантаттау жөніндегі үйлестіру орталығының уәкілетті адамдарының ғана қол жеткізуі мүмкін болады.

Ескерту. 209-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 31.03.2021 № 24-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

210-бап. Ағзаларды (ағзаның бөлігін) және (немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) тірі кезіндегі донордан трансплантаттау тәртібі

1. Он сегіз жастағы және одан үлкен, әрекетке қабілетті, реципиентпен генетикалық байланыстағы және (немесе) онымен тіні үйлесетін, ағзасын (ағзасының бөлігін) және (немесе) тіндерін (тінінің бөлігін) одан әрі трансплантаттау үшін алуға жазбаша нотариат куәландырған келісімін білдірген адам ағзаның (ағза бөлігінің) және (немесе) тіндердің (тін бөлігінің) тірі кезінде доноры бола алады.

2. Трансплантаттау үшін тірі кезіндегі донордан алынуы денсаулықтың біржола бұзылуына алып келмейтін жұп ағзаның бірі, ағзаның бөлігі немесе тін ғана алынуы мүмкін.

3. Тірі кезіндегі донор уәкілетті орган белгілеген тәртіппен жан-жақты медициналық зерттеп-қараудан өтуге тиіс.

4. Ықтимал реципиент пен тірі кезіндегі донор арасындағы генетикалық байланысты анықтау үшін Этикалық комиссия құрылады. Этикалық комиссияның құрамын және ережесін уәкілетті орган бекітеді.

211-бап. Ағзаларды (ағзаның бөлігін) және (немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) трансплантаттауды үйлестіру және сүйемелдеу

1. Трансплантаттау жөніндегі үйлестіру орталығы - ағзаларды (ағзаның бөлігін) және (немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) трансплантаттауды үйлестіру және сүйемелдеу мәселелерімен айналысатын денсаулық сақтау ұйымы, ол туралы ережені уәкілетті орган бекітеді.

2. Трансплантаттау кезінде тіндердің иммунологиялық үйлесімділігін айқындау донорлық, қанды, оның компоненттері мен препараттарын дайындау саласында қызметті жүзеге асыратын мемлекеттік медициналық ұйымдардың жанындағы құрылымдық бөлімше ретінде жұмыс істейтін тіндік типтеу зертханаларында (HLA-зертханалары) орындалады.

Ағзаларды (ағзаның бөлігін) және (немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) трансплантаттау кезінде тіндердің иммунологиялық үйлесімділігін айқындау қағидаларын және HLA-зертханаларының қызметі туралы ережені уәкілетті орган әзірлейді және бекітеді.

Трансплантаттау кезінде тіндердің иммунологиялық үйлесімділігін айқындау ағзаларды (ағазаның бөлігін) және (немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) трансплантаттау қызметтерін көрсету жөніндегі медициналық қызметті жүзеге асыруға лицензиясы бар ұйымның зерттеуге арналған жолдамасы негізінде жүзеге асырылады.

3. Тіндер банктерінің қызметі биологиялық материал запастарын түзуге және трансплантаттауды жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымдарын олармен қамтамасыз етуге бағытталады.

4. Тіндер банкінің қызметін жүзеге асыру тәртібін уәкілетті орган айқындайды.

212-бап. Ағзаларды (ағзаның бөлігін) және (немесе) тіндерді (тіннің бөлгін) қайтыс болғаннан кейінгі донордан трансплантаттау тәртібі

1. Он сегіз жастағы және одан үлкен, миының біржола семуі расталған, ағзалары (ағзасының бөлігі) және (немесе) тіні (тінінің бөлігі) реципиентке трансплантаттау үшін пайдаланылуы мүмкін адам қайтыс болғаннан кейінгі донор болуы мүмкін.

2. Ағзалардың (ағза бөлігінің) және (немесе) тіндердің (тін бөлігінің) қайтыс болғаннан кейінгі донорлығына адамның тірі кезінде ерік білдіруін беру және бұл жөнінде жұбайын (зайыбын) немесе жақын туыстарының бірін хабардар ету тәртібін уәкілетті орган айқындайды.

3. Қайтыс болғаннан кейінгі донордан ағзаларын (ағзасының бөлiгін) және (немесе) тiндерiн (тінінің бөлігін) трансплантаттау үшін алуға, егер алу кезінде медициналық ұйым осы адам тірі кезінде не ол қайтыс болғаннан кейін осы тармақтың екінші бөлігінде аталған өзге адамдар оның ағзаларын (ағзасының бөлiгін) және (немесе) тiндерін (тінінің бөлігін) алуға өзінің келіспейтіні туралы мәлімдегенінен хабардар болса, жол берілмейді.

Адамның тірі кезіндегі ерік білдіруі болмаған жағдайда, оның ағзаларын (ағзасының бөлігін) және (немесе) тіндерін (тінінің бөлігін) трансплантаттау үшін алуға өзінің келіспейтіні (келісімі) туралы жазбаша мәлімдеуге жұбайының (зайыбының), ол болмаған кезде жақын туыстарының бірінің құқығы бар.

4. Трансплантаттау мақсатында мәйіттерден көру ағзаларын алу және консервациялау сот-сараптама қызметі саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша уәкілетті орган айқандайтын тәртіппен патологиялық анатомия және сот-медицина сараптамасы қызметін жүзеге асыратын ұйымдарда жүргізіледі.

5. Ағзаларды (ағзаның бөлігін) және (немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) алу, консервациялау, сақтау, тасымалдау және ауыстырып салу тәртібі мен шарттарын уәкілетті орган айқындайды.

6. Ағзаларды (ағзаның бөлігін) және (немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) кейіннен трансплантаттау үшін алуды жүргізетін адамдардың мидың біржола семуін растауға қатысуына тыйым салынады.

7. Осы баптың күші, репродуктивтік тіндерді (жыныстық жасушаларды) қамтитын, адамның өсіп-өну процесіне қатысы бар ағзаларға (ағзаның бөлігіне) және (немесе) тіндерге (тіннің бөлігіне), сондай-ақ қанға, оның компоненттеріне, гемопоэздік дің жасушаларына, биомедициналық мақсаттарда пайдалану үшін адам және (немесе) жануар организмінің жасушаларына қолданылмайды.

213-бап. Ағзалар (ағзаның бөлігі) және (немесе) тіндер (тіннің бөлігі) доноры мен реципиентінің құқықтары

1. Донор:

1) денсаулық сақтау ұйымдарынан ағзаларды (ағзаның бөлігін) және (немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) алу бойынша алдағы араласуға байланысты өзінің денсаулығы үшін ықтимал асқынулар туралы толық ақпаратты талап етуге;

2) ағзалар (ағзаның бөлігі) және (немесе) тіндер (тіннің бөлігі) донорларының тіркеліміне енгізу үшін тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде медициналық зерттеп-қараудан өтуге;

3) ағзаларды (ағзаның бөлігін) және (немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) алу бойынша жүргізілген араласуға байланысты денсаулық сақтау ұйымдарында тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде ем алуға, оның ішінде дәрі-дәрмек емін алуға;

4) трансплантаттауға байланысты хирургиялық араласу басталғанға дейін бас тартуға құқылы.

2. Реципиент:

1) денсаулық сақтау ұйымынан ағзаларды (ағзаның бөлігін) және (немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) трансплантаттау бойынша алдағы араласуға байланысты өзінің денсаулығы үшін ықтимал асқыну туралы толық ақпаратты талап етуге;

2) ағзалардың (ағза бөлігінің) және (немесе) тіндердің (тін бөлігінің) ықтимал реципиенттерінің тіркеліміне енгізу үшін тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде медициналық зерттеп-қараудан өтуге;

3) донорлық ағзаларды (ағзаның бөлігін) және (немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) алу және ауыстырып салу бойынша жүргізілген араласуға байланысты денсаулық сақтау ұйымында тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде ем алуға, оның ішінде дәрі-дәрмек емін алуға;

4) трансплантаттауға байланысты хирургиялық араласу басталғанға дейін бас тартуға құқылы.

3. Денсаулық сақтау ұйымдарының медицина және өзге де қызметкерлеріне донор және (немесе) реципиент туралы мәліметтерді жария етуге тыйым салынады.

214-бап. Жұмыс берушілер мен ұйым басшыларының ағзалардың (ағза бөлігінің) және (немесе) тіндердің (тін бөлігінің) донорлығын дамытуды қамтамасыз ететін жағдайлар жасау жөніндегі міндеттері

1. Жұмыс берушілер мен ұйым басшылары ағзалардың (ағза бөлігінің) және (немесе) тіндердің (тін бөлігінің) донорлығын дамытуды қамтамасыз ететін жағдайлар жасау мақсатында ағзалардың (ағза бөлігінің) және (немесе) тіндердің (тін бөлігінің) доноры болып табылатын жұмыскерді жұмыстан кедергісіз босатуға міндетті.

2. Ағзалардың (ағза бөлігінің) және (немесе) тіндердің (тін бөлігінің) доноры болып табылатын жұмыскерге орташа айлық жалақысы сақтала отырып, ағзаларды (ағзаның бөлігін) және (немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) трансплантаттау мақсатында алу жүргізілетін медициналық ұйымға және тұратын жеріне дейін кері жол жүру уақыты ескеріле отырып, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес еңбекке уақытша жарамсыздық парағы беріледі.

3. Жұмыс берушілер мен ұйым басшыларының ағзалардың (ағза бөлігінің) және (немесе) тіндердің (тін бөлігінің) донорларын қосымша көтермелеуге құқығы бар.

215-бап. Гемопоэздік дің жасушалары (сүйек кемігі) донорларының тіркелімі

1. Гемопоэздік дің жасушаларын трансплантаттауды қамтамасыз ету мақсатында гемопоэздік дің жасушалары (сүйек кемігі) донорларының тіркелімін қалыптастыру және жүргізу уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен жүзеге асырылады.

2. Гемопоэздік дің жасушалары донорын, оның ішінде халықаралық тіркелімдерден іздеу мен жандандыру және гемопоэздік дің жасушаларын реципиентке дейін тасымалдау тәртібін уәкілетті орган айқындайды.

216-бап. Жасанды ағзаларды (ағзаның бөлігін) және (немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) трансплантаттау

1. Жасанды ағзаларды (ағзаның бөлігін) және (немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) трансплантаттау:

1) ағза жеткіліксіздігі;

2) донорлық ағзалар (ағза бөлігі) және (немесе) тіндер (тін бөлігі) болмаған;

3) жасанды ағзалар мен тіндерді трансплантаттау үшін қарсы көрсетілімдер болмаған кезде жүзеге асырылады.

2. Жасанды ағзаларды (ағзаның бөлігін) және (немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) трансплантаттау үшін көрсетілімдер мен қарсы көрсетілімдер тізбесін уәкілетті орган әзірлейді және бекітеді.

3. Жасанды ағзалары (ағзасының бөлігі) және (немесе) тіндері (тінінің бөлігі) бар Қазақстан Республикасының азаматтары қажет болған кезде уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен ағзалардың (ағза бөлігінің) және (немесе) тіндердің (тін бөлігінің) ықтимал реципиенттерінің тіркеліміне енгізіледі.

3-параграф. Адам ағзаларын (ағзасының бөлігін) және (немесе) тіндерін (тінінің бөлігін), гемопоэздік дің жасушаларын (сүйек кемігін), қан мен оның компоненттерін, адам жасушаларының, биологиялық сұйықтықтары мен секреттерінің үлгілерін әкелу, әкету

217-бап. Адам ағзаларын (ағзасының бөлігін) және (немесе) тіндерін (тінінің бөлігін), гемопоэздік дің жасушаларын (сүйек кемігін), донорлық лимфоциттерді, жыныстық жасушаларды, эмбриондарды әкелу, әкету үшін негіздер

1. Адам ағзаларын (ағзасының бөлігін) және (немесе) тіндерін (тінінің бөлігін), гемопоэздік дің жасушаларын (сүйек кемігін), донорлық лимфоциттерді Қазақстан Республикасының аумағына әкелу:

1) денсаулық сақтау ұйымдарында трансплантаттау қажет болған;

2) Қазақстан Республикасының аумағында диагностикалық зерттеулер қажет болған;

3) бiрлескен ғылыми зерттеулер жүргiзілген кезде жүзеге асырылады.

2. Адам ағзаларын (ағзасының бөлігін) және (немесе) тіндерін (тінінің бөлігін), гемопоэздік дің жасушаларын (сүйек кемігін), донорлық лимфоциттерді Қазақстан Республикасының аумағынан әкету:

1) Қазақстан Республикасының шегінен тыс жердегі Қазақстан Республикасының азаматына медициналық көмек көрсету қажет болған кезде;

2) диагностикалық зерттеулер қажет болған кезде;

3) бiрлескен ғылыми зерттеулер жүргiзілген кезде;

4) Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда көзделген жағдайларда;

5) Қазақстан Республикасының аумағында тұратын донордың гемопоэздік дің жасушаларын (сүйек кемігін), донорлық лимфоциттерін шетелде тұратын және трансплантаттауды күтіп жүрген реципиентке трансплантаттауды жүргізу қажет болған кезде жүзеге асырылады.

3. Осы баптың 1-тармағының 1) тармақшасында және 2-тармағының 1) мен 4) тармақшаларында көзделген жағдайларда адам ағзаларын (ағзасының бөлігін) және (немесе) тіндерін (тінінің бөлігін) Еуразиялық экономикалық одаққа мүше болып табылмайтын мемлекеттерден Қазақстан Республикасының аумағына әкелуге және Қазақстан Республикасының аумағынан осы мемлекеттерге әкетуге лицензияны адам ағзалары (ағзасының бөлігі) және (немесе) тіндері (тінінің бөлігі) экспорт немесе ішкі тұтыну үшін шығару кедендік рәсімдерімен орналастырылған жағдайларда уәкiлеттi орган медициналық қызметке арналған лицензияға сәйкес "трансплантология", "гематология" мамандығы бойынша қызметті жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымдарының өтiнiшi бойынша бередi.

4. Адам ағзаларын (ағзасының бөлігін) және (немесе) тіндерін (тінінің бөлігін) Еуразиялық экономикалық одаққа мүше болып табылмайтын мемлекеттерден Қазақстан Республикасының аумағына әкелуге және Қазақстан Республикасының аумағынан осы мемлекеттерге әкетуге қорытындыны (рұқсат беру құжатын) олар кедендік аумақта қайта өңдеу, кедендік аумақтан тыс қайта өңдеу, ішкі тұтыну үшін қайта өңдеу кедендік рәсімдерімен орналастырылған жағдайларда және кедендік аумақта қайта өңдеу, кедендік аумақтан тыс қайта өңдеу және ішкі тұтыну үшін қайта өңдеу кедендік рәсімдерінің қолданысын аяқтау мақсатында кері экспорт пен кері импорт кедендік рәсімдерімен орналастырылған жағдайда уәкілетті орган береді.

5. Гемопоэздік дің жасушаларын (сүйек кемігін), донорлық лимфоциттерді Еуразиялық экономикалық одаққа мүше болып табылмайтын мемлекеттерден Қазақстан Республикасының аумағына әкелу және Қазақстан Республикасының аумағынан осы мемлекеттерге әкету олар туыстық емес трансплантаттауды жүргізу мақсатында өткізілген жағдайда уәкілетті орган берген қорытынды (рұқсат беру құжаты) негізінде жүзеге асырылады.

6. Жыныстық жасушалар мен эмбриондарды Еуразиялық экономикалық одаққа мүше болып табылмайтын мемлекеттерден Қазақстан Республикасының аумағына әкелу және Қазақстан Республикасының аумағынан осы мемлекеттерге әкету:

1) Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау ұйымдарында экстракорпоралдық ұрықтандыру қажет болған;

2) диагностикалық зерттеулер қажет болған;

3) бірлескен ғылыми зерттеулер жүргізілген;

4) Қазақстан Республикасының шегінен тыс жердегі Қазақстан Республикасының азаматын экстракорпоралдық ұрықтандыру қажет болған;

5) Қазақстан Республикасы азаматтарының Қазақстан Республикасының шегінен тыс жердегі жақын туыстары мен жұбайын экстракорпоралдық ұрықтандыру қажет болған;

6) Қазақстан Республикасының аумағында тұратын донорды, шетелде тұратын реципиентті экстракорпоралдық ұрықтандыру жүргізу қажет болған кезде;

7) Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда көзделген жағдайларда уәкілетті орган берген қорытынды (рұқсат беру құжаты) негізінде жүзеге асырылады.

7. Адам ағзаларын (ағзасының бөлігін) және (немесе) тіндерін (тінінің бөлігін), жыныстық жасушалар мен эмбриондарды, гемопоэздік дің жасушаларын (сүйек кемігін), донорлық лимфоциттерді жеке тұлғалардың әкелуіне және әкетуіне жол берілмейді.

8. Әкелуге және әкетуге арналған адам тiндерін (тіндерінің бөлігін) және (немесе) ағзаларды (ағзаның бөлігін) биологиялық қауiпсiздiк тұрғысынан зерттеу, консервациялау және тасымалдау тәртiбiн уәкiлеттi орган айқындайды.

218-бап. Қан мен оның компоненттерін, адамның биологиялық материалдарының үлгілерін әкелу, әкету негіздері

1. Қазақстан Республикасының аумағына қан мен оның компоненттерін, адамның биологиялық материалдарының үлгілерін әкелу:

1) Қазақстан Республикасының аумағында медициналық көмек көрсету қажет болған;

2) Қазақстан Республикасының аумағында диагностикалық зерттеулер қажет болған;

3) бірлескен ғылыми зерттеулер жүргізілген;

4) шетелде тұратын донор мен Қазақстан Республикасында тұратын реципиенттің тін үйлесімділігін растау үшін НLА-жүйесі бойынша зертханалық зерттеулер жүргізу, сондай-ақ гемопоэздік дің жасушаларын трансплантаттау шеңберінде реципиенттің иммундық стимуляциясын жүргізу қажет болған кезде жүзеге асырылады.

2. Қазақстан Республикасының аумағынан қан мен оның компоненттерін, адамның биологиялық материалдарының үлгілерін әкету:

1) Қазақстан Республикасының шегінен тыс жердегі Қазақстан Республикасының азаматына, сондай-ақ шетелде тұратын реципиенттерге медициналық көмек көрсету қажет болған кезде;

2) Қазақстан Республикасы азаматтарының Қазақстан Республикасының шегiнен тыс жердегi жақын туыстары мен жұбайына медициналық көмек көрсету қажет болған кезде;

3) диагностикалық зерттеулер қажет болған кезде;

4) бiрлескен ғылыми зерттеулер жүргiзілген кезде;

5) Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда көзделген жағдайларда;

6) Қазақстан Республикасының халқын қан препараттарымен қамтамасыз ету (келісімшарттық фракциялау) мақсатында Қазақстан Республикасының қан қызметі саласында қызметті жүзеге асыратын мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарында дайындалған қан компоненттері шетелдік өндірушінің зауыттарында плазмалық қан препараттарын өндіру үшін шетелге жіберу кезінде;

7) Қазақстан Республикасында тұратын донор мен шетелде тұратын реципиенттің тін үйлесімділігін растау мақсатында НLА-жүйесі бойынша зертханалық зерттеулер, сондай-ақ гемопоэздік дің жасушаларын трансплантаттау шеңберінде реципиенттің иммундық стимуляциясын жүргізу қажет болған кезде;

8) қан компоненттерін және (немесе) адамның биологиялық материалдарының үлгілерін шетелге тірі организмен тыс (in vitro) диагностика үшін медициналық бұйымдарға реагенттер және (немесе) жұмсалатын материалдарды дайындау кезінде пайдаланылатын шикізат ретінде жіберу кезінде жүзеге асырылады.

3. Осы баптың 1 және 2-тармақтарында көзделген жағдайлардан басқа, қан мен оның компоненттерін, адамның биологиялық материалдарының үлгілерін әкелу және әкету қажетті биологиялық қасиеттері бар қан мен оның компоненттері болмаған жағдайларда ғана жүзеге асырылатын алмасу тәртібімен жүзеге асырылуы мүмкін.

4. Осы баптың 1-тармағының 1) тармақшасында және 2-тармағының 1), 2) мен 5) тармақшаларында көзделген жағдайларда, қан мен оның компоненттерін Еуразиялық экономикалық одаққа мүше болып табылмайтын мемлекеттерден Қазақстан Республикасының аумағына әкелуге және Қазақстан Республикасының аумағынан осы мемлекеттерге әкетуге лицензияны қан мен оның компоненттері экспорт немесе ішкі тұтыну үшін шығару кедендік рәсімдерімен орналастырылған жағдайларда, уәкілетті орган медициналық қызметке арналған лицензияға сәйкес "қан дайындау" мамандығы бойынша қызметті жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымдарының өтiнiшi бойынша береді, ал осы баптың 2-тармағының 6) тармақшасында көзделген жағдайларда уәкілетті орган заңды тұлғаның өтініші бойынша бередi.

5. Қан мен оның компоненттерін Еуразиялық экономикалық одаққа мүше болып табылмайтын мемлекеттерден Қазақстан Республикасының аумағына әкелуге және Қазақстан Республикасының аумағынан осы мемлекеттерге әкетуге қорытындыны (рұқсат беру құжатын) олар кедендік аумақта қайта өңдеу, кедендік аумақтан тыс қайта өңдеу немесе ішкі тұтыну үшін қайта өңдеу кедендік рәсімдерімен орналастырылған жағдайларда және кедендік аумақта қайта өңдеу, кедендік аумақтан тыс қайта өңдеу және ішкі тұтыну үшін қайта өңдеу кедендік рәсімдерінің қолданысын аяқтау мақсатында кері экспорт пен кері импорт кедендік рәсімдерімен орналастырылған жағдайда уәкілетті орган береді.

6. Диагностикалық және ғылыми мақсаттарда пайдаланылатын, зерттеулердің сапасына сыртқы бақылау жүргізуге, оның ішінде референс-зерттеулер жүргізуге арналған немесе биомедициналық зерттеулер және (немесе) клиникалық зерттеулер жүргізу процесінде алынған адамның биологиялық материалдарының үлгілерін Қазақстан Республикасының аумағына әкелу және Қазақстан Республикасының аумағынан әкету уәкілетті орган берген қорытынды (рұқсат беру құжаты) негізінде жүзеге асырылады.

7. Осы баптың 1-тармағының 4) тармақшасында және 2-тармағының 7) тармақшасында көзделген жағдайларды қоспағанда, қан мен оның компоненттерін, адамның биологиялық материалдарының үлгілерін жеке тұлғалардың әкелуіне және әкетуіне жол берілмейді.

219-бап. Адам ағзаларын (ағзасының бөлігін) және (немесе) тіндерін (тінінің бөлігін), қан мен оның компоненттерін әкелу, әкету тәртiбi

1. Осы Кодекстiң 217-бабының 3-тармағында және 218-бабының 4-тармағында көрсетiлген денсаулық сақтау ұйымдарының адам ағзаларын (ағзасының бөлігін) және (немесе) тіндерін (тінінің бөлігін), қан мен оның компоненттерін Еуразиялық экономикалық одаққа мүше болып табылмайтын мемлекеттерден Қазақстан Республикасының аумағына әкелуі және Қазақстан Республикасының аумағынан осы мемлекеттерге әкетуі "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында айқындалған тәртіппен берілетін лицензия немесе қорытынды (рұқсат беру құжаты) негізінде жүзеге асырылады.

2. Уәкілетті орган адам тіндерін (тіндерінің бөлігін), қан мен оның компоненттерін әкелуге, әкетуге лицензия беру немесе беруден бас тарту туралы шешімді - үш жұмыс күні ішінде, ал адам ағзаларын (ағзасының бөлігін) әкелуге, әкетуге бір жұмыс күні ішінде қабылдайды.

3. Адам ағзаларын (ағзасының бөлігін) және (немесе) тіндерін (тінінің бөлігін), қан мен оның компоненттерін әкелуге, әкетуге қорытынды (рұқсат беру құжатын) беру немесе беруден бас тарту туралы шешімді адам ағзалары мен тіндері, қан мен оның компоненттері кедендік аумақта қайта өңдеу, кедендік аумақтан тыс қайта өңдеу немесе ішкі тұтыну үшін қайта өңдеу кедендік рәсімдерімен орналастырылған жағдайларда және кедендік аумақта қайта өңдеу, кедендік аумақтан тыс қайта өңдеу және ішкі тұтыну үшін қайта өңдеу кедендік рәсімдерінің қолданысын аяқтау мақсатында кері экспорт пен кері импорт кедендік рәсімдерімен орналастырылған жағдайда уәкілетті орган үш жұмыс күні ішінде қабылдайды.

4-БӨЛІМ. ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ САЛАСЫНДАҒЫ БІЛІМ БЕРУ ҚЫЗМЕТІ МЕН ҒЫЛЫМИ ҚЫЗМЕТ

25-тарау. ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ САЛАСЫНДАҒЫ БІЛІМ БЕРУ ҚЫЗМЕТІ

220-бап. Денсаулық сақтау саласындағы білім беру қызметінің субъектілері және оны жүзеге асыру шарттары

1. Денсаулық сақтау саласындағы білім беру қызметі медициналық және фармацевтикалық білім беру ұйымдарында, денсаулық сақтау саласындағы ғылыми ұйымдарда және денсаулық сақтау саласындағы білім беру бағдарламаларын іске асыратын өзге де білім беру ұйымдарында жүзеге асырылады.

2. Денсаулық сақтау саласындағы білім беру:

1) медициналық мамандықтар бойынша іске асырылатын медициналық білім беру бағдарламаларын;

2) фармацевтикалық мамандықтар бойынша іске асырылатын фармацевтикалық білім беру бағдарламаларын;

3) қоғамдық денсаулық мамандарын және өзге де денсаулық сақтау мамандарын даярлау бағдарламаларын қамтиды.

Денсаулық сақтау саласындағы білім беру бағдарламаларын іске асыратын, коммерциялық емес акционерлік қоғамның ұйымдық-құқықтық нысанында құрылған жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қызметтің барлық салаларында дербес болады және оқыту, зерттеу және шығармашылық еркіндігі қағидаттарын басшылыққа алады.

3. Медициналық мамандықтар бойынша денсаулық сақтау саласындағы білім беру бағдарламаларын іске асырудың міндетті шарттары мыналар болып табылады:

1) денсаулық сақтау саласындағы білім беру ұйымының құрылымында симуляциялық кабинеттің (орталықтың) болуы;

2) дәрігерлерді даярлау кезінде - жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымында интеграцияланған және жоғары оқу орнынан кейінгі медициналық білім беру бағдарламаларын (резидентура, докторантура) іске асыру;

3) білім алушыларды клиникалық базаларда даярлау кезеңінде білікті медицина қызметкерлері арасынан тәлімгерлер тарту;

4) жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарында денсаулық саласындағы ғылыми ұйымдармен және денсаулық сақтау ұйымдарымен жасалған шарттар негізінде жұмыс істейтін университеттік ауруханаларды және (немесе) интеграцияланған академиялық медициналық орталықтарды қалыптастыру.

4. Клиникалық базалар, денсаулық сақтау саласындағы білім беру ұйымдарының клиникалары, университеттік ауруханалар, резидентура базалары денсаулық сақтау саласындағы білім беру ұйымдарының ғылыми-практикалық базалары болып табылады.

Клиникалық база, денсаулық сақтау саласындағы білім беру ұйымының клиникасы, университеттік аурухана, резидентура базасы, интеграцияланған академиялық медициналық орталық туралы ережелерді және оларға қойылатын талаптарды уәкілетті орган әзірлейді және бекітеді.

Көрсетілетін медициналық қызметтердің денсаулық сақтау саласындағы белгіленген талаптар мен стандарттарға, сондай-ақ клиникалық базаларға, денсаулық сақтау саласындағы білім беру ұйымдарының клиникаларына, университеттік ауруханаларға, резидентура базаларына қойылатын талаптарға сәйкестігін тану мақсатында клиникалық базалар, денсаулық сақтау саласындағы білім беру ұйымдарының клиникалары, университеттік ауруханалар, резидентура базалары осы Кодекстің 25-бабының 2-тармағында белгіленген аккредиттеу рәсіміне жатады.

5. Денсаулық сақтау саласындағы ғылыми ұйымдар мен білім беру ұйымдарының орнықты дамудың стратегиялық мақсаттарына қол жеткізу шеңберінде шетелдік жоғары оқу орындарымен және медициналық ұйымдарымен білім беру, ғылыми, клиникалық қызмет саласында шарттар жасасуға құқығы бар.

Медициналық білім беру мен ғылым саласындағы стратегиялық әріптестікті жүзеге асыру тәртібін уәкілетті орган айқындайды.

6. Уәкілетті орган аккредиттеген денсаулық сақтау саласындағы білім беру ұйымдары бірлестіктерінің денсаулық сақтау саласындағы білім беру қызметінің сапасын қамтамасыз ету жөніндегі іс-қимылдарды үйлестіру үшін:

1) Денсаулық сақтау саласындағы білім беру деңгейлері бойынша мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттар, денсаулық сақтау саласындағы білім беру қызметінің сапасын қамтамасыз етуге бағытталған үлгілік оқу жоспарлары мен бағдарламалар, нұсқаулар мен ұсынымдар әзірлеуге;

2) уәкілетті орган қалыптастыратын консультативтік-кеңесші және сараптама органдарында, жұмыс топтарында денсаулық сақтау саласындағы білім беру қызметі субъектілерінің мүдделерін білдіруге құқығы бар.

221-бап. Денсаулық сақтау саласындағы білім беру қызметінің ерекшеліктері

1. Денсаулық сақтау жүйесі үшін кәсіптік ғылыми-педагог, медицина және фармацевтика кадрларын, қоғамдық денсаулық мамандарын және өзге де мамандарды даярлау және олардың біліктілігін арттыру денсаулық сақтау саласындағы білім беру қызметінің міндеттері болып табылады.

2. Денсаулық сақтау саласындағы білім беру деңгейлері бойынша мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарды уәкілетті орган бекітеді және олар оқу жүктемесінің көлеміне (кредиттер санына) және түлектің құзыреттілігіне қойылатын жалпы талаптардың жиынтығын айқындайды.

Жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттардың талаптарына сәйкес, сондай-ақ денсаулық сақтау саласындағы кәсіптік стандарттарда белгіленген біліктілік деңгейіне қойылатын талаптарды ескере отырып, білім беру бағдарламаларын дербес әзірлейді.

Білім беру бағдарламаларының тізбесі денсаулық сақтау саласындағы білім беру деңгейлері бойынша білім беру бағдарламаларының тізілімінде қамтылады. Денсаулық сақтау саласындағы білім беру деңгейлері бойынша білім беру бағдарламаларының тізілімін жүргізу және тізілімге енгізу тәртібі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен жүзеге асырылады.

3. Дәрігер кадрларды даярлау үздіксіз интеграцияланған медициналық білім беру бағдарламалары бойынша жүзеге асырылады. Үздіксіз интеграцияланған медициналық білім беру бағдарламалары бойынша оқуды аяқтағаннан кейін қорытынды аттестаттаудан өткен түлекке "медицина магистрі" дәрежесі беріледі. Интернатурадағы оқуды аяқтағаннан кейін кәсіптік даярлық бағалауынан өткен түлекке "дәрігер" біліктілігі беріледі.

Интернатура үздіксіз интеграцияланған медициналық білім беру шеңберінде клиникалық мамандықтар бойынша білім алушыларды даярлау нысаны болып табылады, оның шеңберінде олар тәлімгердің қадағалауымен жалпы медициналық практикадан өтеді, соның нәтижесінде жалпы медицина саласында білім мен клиникалық тәжірибе алады.

4. Резидентурада оқу кезеңіндегі резидент-дәрігерлерді қоспағанда, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары, жоғары оқу орнынан кейінгі және қосымша білімнің білім беру бағдарламаларын меңгерген адамдар үшін мемлекеттік үлгідегі білім туралы құжат, ал медициналық мамандықтар бойынша денсаулық сақтау саласындағы маман сертификаты да денсаулық сақтау саласындағы кәсіптік қызметті жүзеге асыруға негіз болып табылады.

5. Жоғары оқу орнынан кейінгі медициналық және фармацевтикалық білім беру резидентураны, магистратураны және докторантураны қамтиды.

"Магистр" дәрежесі бар адамдардың клиникалық емес бейіндегі докторантураға түсуге құқығы бар.

Резидентурада оқуды аяқтаған адамдардың клиникалық бейіндегі докторантураға түсуге құқығы бар.

Жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі медициналық білім беру ұйымдарында резидентура және клиникалық бейіндегі докторантура бағдарламаларын қамтитын үздіксіз жоғары оқу орнынан кейінгі медициналық білім беру бағдарламалары іске асырылуы мүмкін.

6. Денсаулық сақтау саласындағы мамандардың қосымша білім мен дағдылар көлемін алуы қосымша және формальды емес білім беру арқылы жүзеге асырылады.

Қосымша білім беру қосымша білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын және танылған аккредиттеу органдарының тізіліміне енгізілген аккредиттеу органдарында институционалдық аккредиттеуден өткен білім беру және ғылыми ұйымдарда жүзеге асырылады.

Денсаулық сақтау саласындағы дезинфекциялау, дезинсекциялау, дератизациялау мәселелері бойынша қосымша білім беруді білім беру және ғылым ұйымдары, қосымша білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын және танылған аккредиттеу органдарының тізіліміне енгізілген аккредиттеу органдарында институционалдық аккредиттеуден өткен кәсіптік өзін-өзі реттейтін ұйымдар жүзеге асырады.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
6-тармақтың төртінші бөлігі жаңа редакцияда көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

Медициналық мамандықтар бойынша қосымша білім беруді және медицина қызметкерлеріне формальды емес білім беруді жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары, ұлттық және ғылыми орталықтар, ғылыми-зерттеу институттары, жоғары медициналық колледждер аккредиттелген клиникалық базалардың, денсаулық сақтау саласындағы білім беру ұйымдары клиникаларының, университеттік ауруханалардың базасында жүзеге асырады.

Денсаулық сақтау саласындағы мамандарға қосымша және формальды емес білім беру тәртібін, денсаулық сақтау саласындағы қосымша және формальды емес білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын ұйымдарға қойылатын біліктілік талаптарын, сондай-ақ қосымша және формальды емес білім беру арқылы денсаулық сақтау саласындағы мамандар алған оқудың нәтижелерін тану қағидаларын уәкілетті орган айқындайды.

7. Денсаулық сақтау саласындағы білім беру ұйымдары ғылыми-педагог кадрларды аттестаттау тәртібін және оларға қойылатын талаптарды айқындайды. Ғылыми-педагог кадрларды аттестаттау бес жылда бір реттен сиретпей жүргізілуге тиіс. Денсаулық сақтау саласындағы білім беру ұйымдары ғылыми-педагог кадрлардың педагогикалық, зерттеу және кәсіптік құзыреттілігін тұрақты арттыруды қамтамасыз етеді.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
7-тармақтың екінші бөлігі жаңа редакцияда көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

Мемлекет жүз пайыз қатысатын жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі медициналық білім беру ұйымдарының ғылыми-педагог кадрларының бюджет қаражаты есебінен біліктілігін арттыруға құқығы бар.

Ескерту. 221-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 21.05.2022 № 123-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

222-бап. Резидентура

1. Резидентура бағдарламаларын іске асыруды жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары денсаулық сақтау саласындағы білім беру ұйымдарының аккредиттелген клиникаларында, университеттік ауруханаларда, сондай-ақ резидентура базалары ретінде аккредиттелген ұлттық және (немесе) ғылыми орталықтар, ғылыми-зерттеу институттары жүзеге асырады. Резидентура бағдарламалары тізбесін уәкілетті орган бекітетін медициналық мамандықтар бойынша іске асырылады.

2. Жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымы, ұлттық және (немесе) ғылыми орталықтар, ғылыми-зерттеу институттары Қазақстан Республикасының Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартының талаптарына сәйкес, сондай-ақ денсаулық сақтау саласындағы кәсіптік стандарттарда белгіленген біліктілік деңгейлеріне қойылатын талаптарға сәйкес резидентураның білім беру бағдарламаларын дербес әзірлейді.

Резидентураның білім беру бағдарламаларының тізбесі денсаулық сақтау саласындағы білім беру деңгейлері бойынша білім беру бағдарламаларының тізілімінде қамтылады.

3. Кәсіптік біліктілігін өзгерту мақсатында резидентурада білім алушы адам формальды білім беруді оқуда бұрын қол жеткізген нәтижелерінің танылуы ескеріле отырып, Қазақстан Республикасының Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты және түлектердің біліктілік деңгейіне қойылатын талаптар негізінде жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары дербес әзірлеген қысқартылған білім беру бағдарламаларына сәйкес бағдарламаны меңгереді.

4. Резидентурадағы даярлық резидент-дәрігерлерді медициналық көрсетілетін қызметтерді ұсынуда өзін қатыстыруға тарта отырып, теория мен клиникалық практиканы интеграциялау және тәлімгердің қадағалауымен пациенттерге көмек көрсету жөніндегі қызмет үшін жауаптылық негізінде жүзеге асырылады. Даярлық процесінде дағдыларды, білім мен тәжірибені меңгеруіне қарай резидент-дәрігердің тәуелсіз жауаптылығының өспелі дәрежесі қамтамасыз етіледі.

Резидентурада мемлекеттік тапсырысты орналастыру, оқуға қабылдау және медицина кадрларын даярлау қағидаларын уәкілетті орган бекітеді.

5. Резидент-дәрігерді оқытудың және көрсетілетін қызметтерді ұсынуға тартудың құқықтық негізі мыналар болып табылады:

1) жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымының резидентурасы базасында - жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымы, резидентура базасы және резидент-дәрігер арасында жасалатын оқыту туралы шарт;

2) резидентура базалары ретінде аккредиттелген ұлттық және (немесе) ғылыми орталықтарда, ғылыми-зерттеу институттарында - ұлттық және (немесе) ғылыми орталық, ғылыми-зерттеу институты және резидент-дәрігер арасында жасалатын оқыту туралы шарт.

Резидентура бағдарламасы бойынша оқыту туралы үлгілік шарттың нысанын уәкілетті орган бекітеді.

Резидентурада оқыту резидентура базасының, жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымының, сондай-ақ ұлттық және (немесе) ғылыми орталық, ғылыми-зерттеу институтының тең жауапкершілігі жағдайында резидент-дәрігерге жұмыс орнын беруді көздейді.

Оқу кезеңінде резидент-дәрігерге резидентура базасының, жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымының, ұлттық және (немесе) ғылыми орталықтың, ғылыми-зерттеу институтының еңбек тәртіптеме қағидалары, еңбек қауіпсіздігі мен еңбекті қорғау жөніндегі талаптары қолданылады.

6. Резидентураның кәсіптік оқу бағдарламасын меңгеру үздіксіз интеграцияланған медициналық білім беру бағдарламасын бітірген және "дәрігер" біліктілігін алған азаматтарға дербес клиникалық практикаға жіберудің міндетті шарты болып табылады.

223-бап. Медициналық білім беру бағдарламалары бойынша білім алушыларды, түлектерді және денсаулық сақтау саласындағы мамандарды бағалау

1. Денсаулық сақтау саласындағы білім беру бағдарламалары білім алушыларының білімі мен дағдыларын және түлектерінің кәсіптік даярлығын бағалау:

1) тиісті мамандықтың білім беру бағдарламалары түлектерінің құзыретіне қойылатын талаптарға;

2) біліктіліктердің салалық шеңберіне және кәсіптік стандартқа негізделеді.

2. Денсаулық сақтау саласындағы білім беру бағдарламалары бойынша білім алушылардың білімі мен дағдыларын бағалау оқудың нәтижелеріне сәйкес жүргізіледі.

3. Денсаулық сақтау саласындағы білім беру бағдарламалары түлектерінің кәсіптік даярлығын бағалау тиісті білім беру бағдарламасы бойынша оқытудың түпкі нәтижелеріне сәйкес жүргізіледі.

Денсаулық сақтау саласындағы білім беру бағдарламалары түлектерінің кәсіптік даярлығын бағалау қорытынды аттестаттау (мемлекеттік емтихан), қорытынды бақылау құрылымына кіреді. Денсаулық сақтау саласындағы білім беру бағдарламаларының түлектерін қорытынды аттестаттаудың (мемлекеттік емтиханның), қорытынды бақылаудың оң нәтижелері білім туралы құжатты және денсаулық сақтау саласындағы маман сертификатын алуға құқық береді.

4. Денсаулық сақтау саласындағы мамандардың кәсіптік даярлығын бағалау кәсіптік стандарт талаптарына сәйкес жүргізіледі.

5. Білім алушылардың білімі мен дағдыларын, түлектердің және денсаулық сақтау саласындағы мамандардың кәсіптік даярлығын бағалауды білім беру бағдарламалары бойынша білім алушылардың білімі мен дағдыларына және түлектердің, денсаулық сақтау саласындағы мамандардың кәсіптік даярлығына бағалау жүргізуге уәкілетті орган аккредиттеген ұйым жүргізеді.

6. Денсаулық сақтау саласындағы білім беру бағдарламалары білім алушыларының білімі мен дағдыларын бағалау, түлектерінің кәсіптік даярлығын бағалау, денсаулық сақтау саласындағы мамандардың кәсіптік даярлығын бағалау қағидаларын уәкілетті орган айқындайды.

224-бап. Қазақстан Республикасы медицина қызметкерінің кәсіптік анты

Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және үздіксіз интеграцияланған медициналық білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарының түлектері мынадай мазмұндағы Қазақстан Республикасы медицина қызметкерінің кәсіптік антын қабылдайды:

"Медицина қызметкерінің мәртебелі атағын ала отырып, өз ұстаздарым мен әріптестерімнің алдында адам денсаулығын сақтау жолындағы ұлы іске адал әрі қалтқысыз қызмет етуге салтанатты түрде ант етемін. Өз қызметімде денсаулығы ең жоғары құндылық болып табылатын өз пациенттерімнің мүдделерін ғана басшылыққа аламын деп ант етемін. Жасына, жынысына, ұлтына, діни сеніміне, әлеуметтік жағдайы мен азаматтығына қарамастан, медициналық көмекке мұқтаж әрбір адамға бірдей ынта-жігермен және шыдамдылықпен көмек көрсетуге ант етемін. Медицина қызметкері құпиясын сақтауға, оны ешқашан пайдакүнемдік мақсатта пайдаланбауға ант етемін. Өз білімім мен дағдымды ұдайы жетілдіріп отыруға, өзіме де, өз шәкірттеріме де талапшыл болуға, ешқашан риясыз көмек көрсетуден бас тартпауға және егер пациенттің мүддесі талап етсе, әріптестеріммен кеңесуге ант етемін. Қазақстандық медицинаның игі дәстүрлерін сақтауға және байытуға, мені медициналық өнерге баулыған адамдарға алғыс білдіре отырып, оларды құрметтеуге ант етемін".

26-тарау. ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ САЛАСЫНДАҒЫ ҒЫЛЫМИ ҚЫЗМЕТ

225-бап. Ғылыми қызметтің субъектілері

1. Биомедициналық зерттеулерді жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар денсаулық сақтау саласындағы ғылыми қызмет субъектілері болып табылады.

Денсаулық сақтау саласындағы ғылыми ұйымдарға денсаулық сақтау саласындағы ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық қызметті, сондай-ақ ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар жүргізуді жүзеге асыратын заңды тұлғалар жатады.

Денсаулық сақтау ұйымына ғылыми орталық және ғылыми-зерттеу институты мәртебесін уәкілетті орган береді. Уәкілетті орган денсаулық сақтау ұйымының ғылыми орталық және ғылыми-зерттеу институты мәртебесін сақтап қалуы туралы шешімді ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық қызметтің нәтижелілігін бағалау нәтижелері бойынша қабылдайды.

Денсаулық сақтау саласындағы ғылыми ұйымға мәртебе беру және оны қайта қарау тәртібін, сондай-ақ ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық қызметтің нәтижелілігіне бағалауды жүргізу тәртібін ғылым саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша уәкілетті орган айқындайды.

2. Денсаулық сақтау саласындағы ғылыми қызмет субъектілері биомедициналық зерттеулерді халықаралық деңгейде және Қазақстан Республикасында қабылданған биомедициналық зерттеулер стандарттарын және оларды жүргізуге қойылатын талаптарды, биоэтикалық нормаларды сақтай отырып жүргізеді.

226-бап. Ғылыми қызметті басқару

1. Уәкілетті орган биомедициналық зерттеулерді дамытуды үйлестіруді және оның мониторингін жүзеге асырады.

2. Уәкілетті орган:

1) қолданбалы ғылыми зерттеулер бағдарламаларының жобаларына;

2) аяқталған ғылыми-медициналық бағдарламалардың нәтижелеріне;

3) Қазақстан Республикасының мемлекеттік наградаларын алуға ұсынылатын ғылыми жұмыстарға;

4) денсаулық сақтау практикасына енгізу үшін жоспарланып отырған ғылыми-медициналық әзірлемелерге ғылыми-медициналық сараптама жүргізуді ұйымдастырады.

Ғылыми-медициналық сараптама жүргізу тәртібін уәкілетті орган айқындайды.

227-бап. Биомедициналық зерттеулер

1. Биомедициналық зерттеулер тірі адамдарға және эксперименттік (зертханалық) жануарларға (зерттеу субъектілеріне), тірі және қайтыс болған адамның және жануардың биологиялық үлгілеріне, сондай-ақ клиникалық-эпидемиологиялық деректер мен өзге де медициналық ақпаратты пайдалану негізінде жүргізілуі мүмкін.

Биомедициналық зерттеулер іргелі және қолданбалы биомедициналық зерттеулерді қамтиды. Қолданбалы биомедициналық зерттеулер медициналық-биологиялық эксперименттерді, клиникаға дейінгі (клиникалық емес) зерттеулерді, клиникалық зерттеулер мен қоғамдық денсаулық саласындағы зерттеулерді қамтиды.

2. Биомедициналық зерттеулердің мақсаттары үшін адам эмбриондарын жасауға және адамды клондауға тыйым салынады.

3. Адам эмбриондарына немесе адамның шаранасына жүргізілу кезінде немесе одан кейін адам эмбрионы немесе адамның ұрығы бұзылатын биомедициналық зерттеулерге тыйым салынады.

4. Клиникалық зерттеулер медициналық-биологиялық эксперименттердің, клиникаға дейінгі (клиникалық емес) зерттеулердің оң нәтижелері алынған жағдайда жүргізіледі.

5. Қолданбалы биомедициналық зерттеулер мынадай талаптар бір мезгілде сақталған:

1) биомедициналық зерттеулер жаңа ғылыми деректер алуға және оларды практикалық денсаулық сақтауға енгізуге бағытталған;

2) зерттеу субъектісінің мүдделерін қорғау және оның медициналық ақпаратының құпиялылығы қамтамасыз етілген;

3) зерттеу субъектісінің немесе оның заңды өкілінің зерттеуге қатысуға немесе оның биологиялық үлгілерін және медициналық ақпаратын, оның ішінде ғылыми мақсаттарда биобанкті толтыру үшін пайдалануға келісімі алынған;

4) дәрілік заттардың, медициналық бұйымдардың интервенциялық клиникалық зерттеулері уәкілетті органның рұқсатымен жүргізілетін кезде ғана жүргізілуі мүмкін.

6. Адамдардың мынадай санаттары:

1) кәмелетке толмағандар;

2) жүкті әйелдер;

3) әрекетке қабілетсіз адамдар;

4) биомедициналық зерттеулерге қатысуы өздерінің оқуымен байланысты жағдайларда білім алушы адамдар;

5) бөгденің көмегіне мұқтаж, жасына байланысты зейнеткерлер;

6) әскери қызметшілер мен құқық қорғау және арнаулы мемлекеттік органдардың қызметкерлері;

7) биомедициналық зерттеулер жүргізілетін медициналық ұйымдардың персоналы;

8) қылмыстық-атқару жүйесінің мекемелерінде ұсталатын адамдар үшін биомедициналық зерттеулер өзге адамдарға жүргізілмейтін және мұндай биомедициналық зерттеулерге қатысу оларға биомедициналық зерттеумен байланысты тәуекелдер мен қолайсыздықтардан басым түсетін тікелей пайда әкеледі деп күтуге ғылыми негіздер болған жағдайда ғана жүргізіледі.

Осы баптың 6-тармағының 1), 2), 3), 4) және 5) тармақшаларында аталған адамдардың санаттарына интервенциялық клиникалық зерттеулер емдік әсерін зерделеу үшін ғана жүргізіледі.

Осы баптың 6-тармағының 6), 7) және 8) тармақшаларында аталған адамдардың санаттарына интервенциялық клиникалық зерттеулер жүргізуге тыйым салынады.

7. Биомедициналық зерттеуге қатысуға жазбаша келісім алынған кезде еріктіге немесе пациентке, кәмелетке толмаған адамның заңды өкіліне, әрекетке қабілетсіз адамның қорғаншысына:

1) медициналық технология, фармакологиялық немесе дәрілік зат, медициналық зерттеудің мәні мен ұзақтығы туралы;

2) медициналық технологияның, фармакологиялық немесе дәрілік заттың қауіпсіздік дәрежесі, тәуекелдері және күтілетін тиімділігі туралы;

3) медициналық технологияны, фармакологиялық немесе дәрілік затты қолданудың денсаулықтың жай-күйіне болжанбаған әсер етуі жағдайындағы әрекеттер туралы;

4) денсаулықты сақтандыру шарттары туралы ақпарат берілуге тиіс.

Бұл ретте зерттеулер басталғанға дейін ерікті немесе пациент, кәмелетке толмаған адамның заңды өкілі, әрекетке қабілетсіз адамның қорғаншысы зерттеудің кез келген сатысында биомедициналық зерттеулерден бас тарту мүмкіндігі туралы хабардар болуға тиіс.

8. Биомедициналық зерттеулер:

1) зерттеулерге қатысатын кәмелетке толмаған адамның, оның заңды өкілінің, әрекетке қабілетсіз адамның қорғаншысының, пациенттің немесе еріктінің талап етуі бойынша;

2) еріктінің немесе пациенттің, кәмелетке толмаған адамның, әрекетке қабілетсіз адамның өміріне, денсаулығына қатер төнген жағдайда кез келген сатыда тоқтатылады.

9. Биомедициналық зерттеулер жүргізу үшін биоэтика жөніндегі комиссияның оң қорытындысы, ал интервенциялық клиникалық зерттеулер үшін зерттеуге қатысушының өмірі мен денсаулығын сақтандыру туралы құжаттарды ресімдеу де міндетті шарттар болып табылады.

10. Биомедициналық зерттеулер жүргізу қағидаларын және зерттеу орталықтарына қойылатын талаптарды уәкілетті орган айқындайды.

11. Диагностиканың, емдеу мен медициналық оңалтудың жаңа әдістерін қолдану қағидаларын уәкілетті орган айқындайды.

Ескерту. 227-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 98-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

228-бап. Биоэтика жөніндегі комиссиялар

1. Биоэтика жөніндегі комиссия биомедициналық зерттеулерге қатысушылардың қауіпсіздігін және құқықтарының қорғалуын қамтамасыз ету мақсатында биомедициналық зерттеулер жүргізумен байланысты құжаттарға оларды жоспарлау кезеңінде, орындалу барысында және аяқталғаннан кейін биоэтикалық сараптама жүргізетін тәуелсіз сараптама органы болып табылады.

2. Қазақстан Республикасында Биоэтика жөніндегі орталық комиссия және биоэтика жөніндегі жергілікті комиссиялар жұмыс істейді.

3. Биоэтика жөніндегі орталық комиссия мынадай міндеттерді орындау үшін уәкілетті органның жанынан құрылады:

1) қазіргі заманғы денсаулық сақтауды дамыту және инновациялық медициналық технологияларды енгізу тұрғысынан биоэтика мәселелері бойынша талдау және мамандар мен халыққа хабарлау;

2) шетелде өндірілген дәрілік заттарға, медициналық бұйымдарға интервенциялық клиникалық зерттеулер, сондай-ақ Қазақстан Республикасының аумағында орналасқан екі және одан көп зерттеу орталықтарында жүргізілетін дәрілік заттарға, медициналық бұйымдарға интервенциялық және интервенциялық емес клиникалық зерттеулер жүргізуге қорытындылар беру;

3) жүргізуге Биоэтика жөніндегі орталық комиссияның қорытындысы және уәкілетті органның рұқсаты берілген биомедициналық зерттеулер барысына биоэтикалық мониторингті жүзеге асыру;

4) биоэтика жөніндегі жергілікті комиссиялардың қызметін үйлестіру және олардың қызметінің Биоэтика жөніндегі орталық комиссия бекіткен стандарттарға сәйкестігін бағалау;

5) биоэтика мәселелері бойынша құжаттарды әзірлеуге қатысу;

6) биоэтика жөніндегі жергілікті комиссияларды сертификаттауды жүзеге асыру.

4. Биоэтика жөніндегі орталық және жергілікті комиссиялар пәнаралық негізде қалыптастырылады және медициналық, гуманитарлық кәсіптердің, қоғамдық ұйымдардың өкілдерінен және құқық саласындағы мамандардан тұрады.

5. Биоэтика жөніндегі орталық комиссияның құрамын және ол туралы ережені уәкілетті орган бекітеді.

6. Биоэтика жөніндегі жергілікті комиссиялар мынадай міндеттерді орындау үшін денсаулық сақтау ұйымдарының жанынан құрылады:

1) осы баптың 3-тармағының 2) тармақшасында көрсетілген жағдайларды қоспағанда, биомедициналық зерттеулер жүргізуге қорытындылар беру;

2) жүргізуге осы биоэтика жөніндегі жергілікті комиссияның қорытындысы және уәкілетті органның рұқсаты берілген биомедициналық зерттеулер барысына биоэтикалық мониторингті жүзеге асыру;

3) Биоэтика жөніндегі орталық комиссияға ол айқындаған тәртіппен жыл сайынғы есепті ұсыну.

7. Биоэтика жөніндегі жергілікті комиссияның құрамы және ол туралы ереже Биоэтика жөніндегі орталық комиссиямен келісу бойынша, жанынан осы комиссия құрылатын денсаулық сақтау ұйымы бірінші басшысының бұйрығымен бекітіледі.

8. Биоэтика жөніндегі жергілікті комиссиялардың Биоэтика жөніндегі орталық комиссия беретін биоэтикалық комиссиялар қызметінің стандарттарға сәйкестігі сертификаты болған жағдайда биомедициналық зерттеулер жүргізуге қорытындылар беруге құқығы бар.

9. Биоэтикалық сараптаманың нәтижелерімен келіспейтін өтініш берушінің апелляциясын өтініш берушінің өзінің қатысуымен және тәуелсіз сарапшыларды тарта отырып, комиссия қарайды.

10. Биоэтикалық комиссиялар қызметінің талаптарға сәйкестігі сертификатының қолданылу мерзімін және оны беру тәртібін уәкілетті орган айқындайды.

229-бап. Биобанктер

1. Биобанк Биоэтика жөніндегі орталық комиссияның оң қорытындысы негізінде денсаулық сақтау ұйымының, жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымының және ғылыми ұйымның базасында құрылады.

2. Биобанктерде сақталатын биологиялық материалдар сынама дайындауға, тасымалдауға, зертханалық өңдеуге және сақтауға қойылатын барлық талаптар сақтала отырып, Қазақстан Республикасының заңнамасына, биоэтика нормаларына сәйкес жиналуға тиіс.

3. Биобанктер құру тәртібін және қызметінің қағидаларын уәкілетті орган айқындайды.

5-БӨЛІМ. ФАРМАЦЕВТИКАЛЫҚ ҚЫЗМЕТ, ДӘРІЛІК ЗАТТАР МЕН МЕДИЦИНАЛЫҚ БҰЙЫМДАРДЫҢ АЙНАЛЫСЫ

27-тарау. ФАРМАЦЕВТИКАЛЫҚ ҚЫЗМЕТ

230-бап. Фармацевтикалық қызмет түрлері

Фармацевтикалық қызмет мынадай түрлерді қамтиды:

1) дәрілік заттарды өндіру;

2) медициналық бұйымдарды өндіру;

3) дәрілік препараттарды дайындау;

4) медициналық бұйымдарды дайындау;

5) дәрілік заттарды көтерме саудада өткізу;

6) медициналық бұйымдарды көтерме саудада өткізу;

7) дәрілік заттарды бөлшек саудада өткізу;

8) медициналық бұйымдарды бөлшек саудада өткізу.

231-бап.Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды өндіру

1. Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды сериялық шығару үшін қажет, шикізатты, материалдарды, жартылай фабрикаттарды, жабдықтарды, жиынтықтауыштарды сатып алуға және технологиялық процеске, оның ішінде оның сатыларының бірін жүзеге асыруға, өндірілген өнімді сақтауға, өткізуге, сондай-ақ оларға қоса жүретін барлық бақылау түріне байланысты барлық жұмыстардың жиынтығын қамтитын фармацевтикалық қызмет дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды өндіру болып табылады.

2. Қазақстан Республикасының аумағында дәрілік заттар өндіруді дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы субъектілер Қазақстан Республикасының және (немесе) Еуразиялық экономикалық одақтың тиісті өндірістік практикасына (GMP) сәйкес және Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен алынған лицензия негізінде жүзеге асырады.

Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы субъектілер дәрілік заттарды өндіру кезінде тиісті өндірістік практика (GMP) талаптарын сақтауға міндетті.

3. Дәрілік затты өндіруші дәрілік заттардың тұрақтылығын зерттеулерді, оларды сақтау және қайта бақылау мерзімін белгілеуді уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен жүргізеді.

Медициналық бұйымдарды өндіруші медициналық бұйымдардың тұрақтылығын зерттеулерді, оларды сақтау мерзімін белгілеуді халықаралық стандарттарға сәйкес жүргізеді.

4. Мынадай:

1) мемлекеттік тіркеу, жабдықтар мен технологиялық процестерді баптау және іске қосу кезінде сараптама, клиникаға дейінгі (клиникалық емес) және клиникалық зерттеулер жүргізуге, дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды келісімшарттық өндіруге және экспортқа өндіруге арналған дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды, сондай-ақ пациенттің немесе оған тікелей таңдап алынған донорынан аутологиялық биологиялық материалдарын пайдалана отырып, жеке қолдану үшін өндірілген озық терапияның дәрілік заттарын қоспағанда, Қазақстан Республикасында мемлекеттік тіркеуден өтпеген;

2) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды өндіру құқығына лицензиясыз;

3) тиісті өндірістік практика мен медициналық бұйымдарды өндіру қағидаларын бұза отырып, дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды өндіруге тыйым салынады.

5. Өндірілген және әкелінетін дәрілік заттар:

1) өзінің құрамында тізбесін уәкілетті орган бекітетін, Қазақстан Республикасында қолдануға тыйым салынған бояуыштар мен қосалқы заттар болмауға тиіс;

2) дәрілік заттарды өндіруші әзірлеген және уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен дәрілік заттарға сараптама кезінде мемлекеттік сараптама ұйымымен келісілген дәрілік заттардың сапасы жөніндегі нормативтік құжатқа сәйкес бақылауға жатуға тиіс;

3) Қазақстан Республикасының және (немесе) Еуразиялық экономикалық одақтың тиісті өндірістік практикасының (GMP) талаптарынан төмен емес жағдайларда өндірілген және дәрілік затты мемлекеттік тіркеу, қайта тіркеу және оның тіркеу дерекнамасына өзгерістер енгізу кезінде мәлімделген фармацевтикалық субстанциядан (белсенді фармацевтикалық субстанциядан) өндірілуге тиіс.

Қазақстан Республикасының аумағында экспортқа ғана өндірілетін дәрілік заттар Қазақстан Республикасында мемлекеттік тіркеуге және өткізуге жатпайды.

6. Өндірілген және әкелінетін медициналық бұйымдар медициналық бұйымды мемлекеттік тіркеу, қайта тіркеу және оның тіркеу дерекнамасына өзгерістер енгізу мақсаттары үшін медициналық бұйымға сараптама жасау кезінде медициналық бұйымды өндіруші ұсынған медициналық бұйымның нормативтік құжатына сәйкес бақылауға жатуға тиіс.

Қазақстан Республикасының аумағында экспортқа ғана өндірілетін медициналық бұйымдар Қазақстан Республикасында мемлекеттік тіркеуге және өткізуге жатпайды.

7. Патенттелген дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды өндіру және өткізу Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

8. Диагностика немесе емдеу жүргізуге арналған медициналық бұйымдарды өндіру олардың қауіпсіздігін қамтамасыз етуге, оларды функционалдық мақсатына сәйкес пайдалануды көздеуге және диагностиканың немесе емдеудің алынған нәтижелерін түсіндіру кезінде пайдаланушының қателесу тәсілін болғызбауға тиіс.

9. Дәрілік заттарды өндіруші штатында Қазақстан Республикасының және (немесе) Еуразиялық экономикалық одақтың тиісті өндірістік практикасының (GMP) талаптарына сәйкес міндеттерді орындауға жауапты болатын өндірушінің кемінде бір уәкілетті адамының болуын қамтамасыз етеді.

232-бап. Дәрілік препараттар мен медициналық бұйымдарды дайындау

Дәрілік препараттар мен медициналық бұйымдар дайындауды уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен дәрілік препараттар мен медициналық бұйымдарды дайындауға лицензиясы бар, дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы субъектілер жүзеге асырады. Дайындалған дәрілік препараттар уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен дәріханаішілік бақылауға жатады.

233-бап. Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды көтерме және бөлшек саудада өткізу

1. Дәрiлiк заттар мен медициналық бұйымдарды көтерме саудада өткізуді дәріхана қоймаларында көтерме саудада өткізуге тиісті лицензия алған не "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген тәртіппен медициналық бұйымдар қоймасы арқылы қызметін бастағаны туралы хабардар еткен дәрiлiк заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы субъектiлер жүзеге асырады.

2. Дәрiлiк заттар мен медициналық бұйымдарды бөлшек саудада өткiзудi дәріханаларда, дәріхана пункттерінде, жылжымалы дәріхана пункттерінде бөлшек саудада өткізуге тиісті лицензия алған не "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген тәртіппен оптика және медициналық бұйымдар дүкендері арқылы қызметін бастағаны туралы хабардар еткен дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы субъектiлер жүзеге асырады.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
3-тармақтың бірінші бөлігі дәріханалар үшін 01.01.2026 бастап қолданысқа енгізіледі – осы Кодекстің 276-баптың 1-тармағының 6) тармақшасына сәйкес.

3. Дәрілік заттарды бөлшек саудада өткізуді жүзеге асыратын дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы субъектілер тиісті дәріханалық практика (GРP) талаптарын сақтауға міндетті.

Дәрілік заттарды көтерме саудада өткізуді жүзеге асыратын дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы субъектілер тиісті дистрибьюторлық практика (GDP) талаптарын сақтауға міндетті.

Лицензия алған не "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген тәртіппен қызметін бастағаны туралы хабардар еткен дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы субъектілерге уәкілетті орган бекітетін тізбеге сәйкес дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарға жатпайтын тауарларды көтерме және бөлшек саудада өткізуге рұқсат етіледі.

4. Мынадай:

1) Қазақстан Республикасында мемлекеттік тіркеуден өтпеген;

2) сапасы Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасында белгіленген тәртіппен сәйкестік сертификатымен расталмаған;

3) Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасының талаптарына сәйкес келмейтін;

4) жарамдылық мерзімі өткен;

5) осы баптың 6-тармағында көзделген жағдайларда ауылдық елді мекендерде дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды бөлшек саудада өткізуді қоспағанда, денсаулық сақтау ұйымдарында медицина қызметкерлерінің;

6) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды уақытша сақтау қоймалары арқылы дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды көтерме және бөлшек саудада өткізуге тыйым салынады.

4-1. Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналымы саласындағы субъектілер дәрілік заттарды өндіру үшін пайдаланатын дәрілік заттардың немесе медициналық бұйымдардың балк-өнімдерін көтерме саудада өткізуді қоспағанда, дәрілік заттардың немесе медициналық бұйымдардың балк-өнімдерін көтерме және бөлшек саудада өткізуге тыйым салынады.

5. Дәрігердің рецептісі бойынша босатуға арналған дәрілік заттарды рецептісіз өткізуге тыйым салынады. Рецептілер қағаз және (немесе) электрондық түрлерде жазып беріледі.

Дәрілік затқа қағаз түріндегі рецептінің сақталу мерзімі, құрамында есірткі, психотроптық заттар, прекурсорлар және улы заттар бар, бір жыл сақталатын дәрілік затқа, тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру шеңберінде босатылатын, сақталу мерзімі екі жылды құрайтын дәрілік затқа рецептіні қоспағанда, кемінде күнтізбелік отыз күнді құрайды.

Дәрілік препараттардың құрамына кіретін әсер етуші заттарды ескере отырып, оларды рецептісіз және рецепт бойынша босатылатын дәрілік препараттардың санаттарына жатқызу қағидаларын, рецепттерді жазып беру, есепке алу және сақтау қағидаларын уәкілетті орган бекітеді.

6. Дәріхана жоқ ауылдық елді мекендерде дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды өткізуді жеке және заңды тұлғалар медициналық-санитариялық алғашқы көмек, консультативтік-диагностикалық көмек көрсететін денсаулық сақтау ұйымдарындағы дәріхана пункттері және жылжымалы дәріхана пункттері арқылы жүзеге асыра алады. Дәріхана пункттері болмаған кезде дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды бөлшек саудада өткізуді медициналық-санитариялық алғашқы көмек, консультативтік-диагностикалық көмек көрсететін денсаулық сақтау ұйымдары арқылы жүзеге асыруға болады. Фармацевтикалық білімі бар мамандар болмаған жағдайда, дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды бөлшек саудада өткізуді жүзеге асыру үшін оларды өткізу үшін оқудан өткен, медициналық білімі бар мамандарға рұқсат етіледі.

7. Тіркеу куәлігінің мерзімі өткенге дейін Қазақстан Республикасының аумағына әкелінген және өндірілген дәрілік заттар мен медициналық бұйымдар Қазақстан Республикасының аумағында шектеусіз қолданылады, айналыста болады және пайдаланылады.

Ескерту. 233-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2022 № 134-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

28-тарау. ДӘРІЛІК ЗАТТАР МЕН МЕДИЦИНАЛЫҚ БҰЙЫМДАРДЫҢ АЙНАЛЫСЫ

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
234-бапты алып тастау көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

234-бап. Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласының жүйесі

Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласының бірыңғай жүйесіне:

1) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік орган және оның аумақтық бөлімшелері;

2) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік сараптама ұйымы және оның аумақтық бөлімшелері;

3) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы субъектілер кіреді.

235-бап. Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды әзірлеу

1. Дәрілік заттарды әзірлеу жаңа белсенді заттарды немесе олардың жаңа құрамаларын іздеуді және (немесе) жасауды, фармакологиялық қасиеттерін кейіннен зерделеуді, фармацевтикалық әзірлеуді, клиникаға дейінгі (клиникалық емес) және клиникалық зерттеулерді, сондай-ақ дәрілік заттарды өнеркәсіптік өндіру технологияларын әзірлеуді қамтиды.

2. Дәрілік заттарды әзірлеу олардың қауіпсіздігі мен тиімділігін қамтамасыз ететін тиісті фармацевтикалық практикалардың талаптары сақтала отырып жүзеге асырылады.

3. Медициналық бұйымдарды әзірлеу техникалық шешімді іздеуді және (немесе) жасауды, тәжірибелік үлгілерді ойлап табуды, жобалауды, конструкциялауды және сынауды, сондай-ақ медициналық бұйымдарды өнеркәсіптік өндіру технологияларын әзірлеуді қамтиды.

4. Медициналық бұйымдарды әзірлеу олардың қауіпсіздігі мен тиімділігін қамтамасыз ететін халықаралық стандарттардың талаптары сақтала отырып жүзеге асырылады.

5. Дәрілік зат пен медициналық бұйымды әзірлеушінің құқықтары Қазақстан Республикасының заңнамасымен қорғалады.

236-бап. Дәрілік заттарды клиникаға дейінгі (клиникалық емес) зерттеулер және медициналық бұйымдардың биологиялық әсерін бағалауды зерттеулер (сынаулар)

1. Дәрілік заттарды клиникаға дейінгі (клиникалық емес) зерттеулердің мақсаты олардың фармакологиялық белсенділігі мен қауіпсіздігінің дәлелдемелерін ғылыми әдістермен алу болып табылады.

Медициналық бұйымдардың биологиялық әсерін бағалауды зерттеулер (сынаулар) медициналық бұйым материалдарының адам организмімен жанасуы нәтижесінде туындайтын кез келген ықтимал жағымсыз биологиялық қарсылықтың орындылығын айқындау үшін жүргізіледі.

2. Клиникаға дейінгі (клиникалық емес) зерттеулерді жүргізу тәртібін және медициналық бұйымдардың биологиялық әсерін бағалаудың клиникаға дейінгі базаларына қойылатын талаптарды уәкілетті орган айқындайды.

Клиникаға дейінгі (клиникалық емес) зерттеулер Қазақстан Республикасының және (немесе) Еуразиялық экономикалық одақтың тиісті зертханалық практикасына (GLP) сәйкес жүзеге асырылады.

Клиникаға дейінгі (клиникалық емес) зерттеулердің материалдарын және оларды жүргізу шарттарының Қазақстан Республикасының және (немесе) Еуразиялық экономикалық одақтың тиісті зертханалық практиканың (GLP) талаптарына сәйкестігін бағалау уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен фармацевтикалық инспекция шеңберінде жүзеге асырылады.

237-бап. Медициналық бұйымдарды техникалық сынаулар

1. Медициналық бұйымдарды техникалық сынаулар оларды медициналық бұйымды өндірушінің құжаттамасында көзделген мақсатына сәйкес пайдалану кезінде сапасы мен қауіпсіздігін тексеру үшін сынаулар және (немесе) деректерді бағалау мен талдау нысанында жүргізіледі.

2. Медициналық бұйымдарды техникалық сынау Қазақстан Республикасының техникалық реттеу саласындағы заңнамасында айқындалған тәртіппен техникалық сынауларды жүргізуге аккредиттелген ұйымдарда жүргізіледі.

3. Техникалық сынаулар жүргізу тәртібін уәкілетті орган айқындайды

238-бап. Дәрілік заттарды, медициналық бұйымдарды клиникалық зерттеулер және тірі организмнен тыс (in vitro) диагностика үшін медициналық бұйымдарды клиникалық-зертханалық сынаулар

1. Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды клиникалық зерттеулер зерттелетін фармакологиялық немесе дәрілік заттың клиникалық және (немесе) фармакологиялық-динамикалық әсерлерін анықтау немесе растау және (немесе) жағымсыз реакцияларды анықтау үшін және (немесе) дәрілік заттардың сіңірілуін, таралуын, биотүрленуін және шығарылуын зерделеу, медициналық бұйымдардың қауіпсіздігін және (немесе) функционалдық сипаттамаларын және (немесе) қауіпсіздігі мен тиімділігін белгілеу үшін медициналық бұйымның қолайсыз оқиғаларын бағалау мақсатында субъект ретінде адамның қатысуымен жүргізіледі.

Тірі организмнен тыс (in vitro) диагностика үшін медициналық бұйымдарды клиникалық-зертханалық сынаулар медициналық бұйымның тірі организмнен тыс (in vitro) диагностика үшін сәйкестігін белгілеу үшін талдамалық сипаттамаларына, клиникалық тиімділігіне (егер қолдануға болатын болса) жүргізіледі.

2. Клиникалық зерттеулер Қазақстан Республикасының және (немесе) Еуразиялық экономикалық одақтың тиісті клиникалық практикасы (GCP) қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

3. Клиникалық зерттеулердің жеделдетілген сараптамасы (бұдан әрі - жеделдетілген рәсім):

1) төтенше ахуалдарды болғызбауға арналған дәрілік заттарға;

2) орфандық препараттарға;

3) пациенттің немесе оған тікелей таңдап алынған донорының аутологиялық биологиялық материалдарын пайдалана отырып, жеке қолдану үшін өндірілген озық терапияның дәрілік заттарына жүргізіледі.

4. Жеделдетілген рәсімді жүргізу кезінде дәрілік заттардың қауіпсіздігіне, тиімділігі мен сапасына қойылатын талаптар төмендетілмейді.

5. Өтініш беруші жеделдетілген рәсім бойынша сараптама жүргізу қажеттілігі мен мүмкіндігінің уәкілетті орган растаған негізді дәлелдемелерін ұсынады.

6. Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарға клиникалық зерттеулер, тірі организмнен тыс (in vitro) диагностика үшін медициналық бұйымдарға клиникалық-зертханалық сынаулар жүргізу тәртібін және клиникалық базаларға қойылатын талаптарды уәкілетті орган айқындайды.

239-бап. Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарға сараптама

1. Тіркеу дерекнамасының материалдары, регламенттелетін сапаға сәйкестігіне зертханалық сынаулар, фармакологиялық қадағалау деректері, медициналық бұйымдар қауіпсіздігінің, сапасы мен тиімділігінің мониторингі, клиникалық зерттеулерді бағалауға арналған материалдар, медициналық бұйымның оңтайлы техникалық сипаттамаларын және клиникалық-техникалық негіздемесін бағалауға арналған материалдар негізінде жүзеге асырылатын, дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың қауіпсіздігін, сапасы мен тиімділігін, "пайда-тәуекел" арақатынасын кешенді бағалау, оларға клиникалық зерттеулер жүргізуге арналған материалдарды бағалау, медициналық бұйымның оңтайлы техникалық сипаттамалары мен клиникалық-техникалық негіздемесін бағалау дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарға сараптама болып табылады.

2. Дәрiлiк заттар мен медициналық бұйымдарға сараптама мемлекеттік монополияға жатады және оны дәрiлiк заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік сараптама ұйымы жүзеге асырады.

Мемлекеттік монополия субъектісі өндіретін және (немесе) өткізетін тауарларға (жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге) бағаларды монополияға қарсы органмен келісу бойынша уәкілетті орган белгілейді.

3. Фармацевтикалық субстанциялардың (белсенді фармацевтикалық субстанциялардың), дәрілік шикізаттың, дәрілік өсімдік шикізатының, дәрілік заттардың немесе медициналық бұйымдардың балк-өнімдерінің, оригинал дәрілік препараттардың, биологиялық жолмен жасалған дәрілік препараттардың, биотехнологиялық дәрілік препараттардың, иммунологиялық дәрілік препараттардың (иммундық-биологиялық дәрілік препараттардың), қайта өндірілген дәрілік препараттардың (генериктердің), гомеопатиялық дәрілік препараттардың, биоаналогтық дәрілік препараттардың (биоаналогтардың, биотектес дәрілік препараттардың, биосимилярлардың) және медициналық бұйымдардың қауіпсіздігіне, сапасы мен тиімділігіне талаптар уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарға сараптама кезінде қойылады.

4. Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдар сараптамасының теріс қорытындысына мыналар негіз болып табылады:

1) сараптама жүргізу процесінде өтініш берушіге ескертулер берілгеннен кейін тіркеу дерекнамасының толық жиынтығын уәкілетті орган айқындаған тәртіппен белгіленген мерзімдерде ұсынбау;

2) өтініш берушінің анық емес мәліметтер ұсынуы;

3) күтілетін пайданың дәрілік препаратты қолдануға байланысты ықтимал тәуекелдерге қатынасының қолайлы болып табылмауы;

4) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік фармакопеясында немесе Қазақстан Республикасының аумағында қолданылады деп танылған фармакопеяларда регламенттелген немесе бұрын тіркелген аналогтарымен салыстырғанда сапасы мен қауіпсіздігінің неғұрлым төмен көрсеткіштері;

5) дәрілік заттың құрамында Қазақстан Республикасында қолдануға тыйым салынған заттар мен материалдардың болуы;

6) қатты дәрілік нысандардың құрамында консерванттардың болуы;

7) сараптама кезеңдері бірінің теріс нәтижелерін және (немесе) бейінді ұйымдар сарапшыларының теріс қорытындыларын алу;

8) өндірістің нақты жағдайлары мен сапаны қамтамасыз ету жүйесінің сапаны қамтамасыз ету жүйесін бағалау нәтижелері бойынша мәлімделген қауіпсіздікті, тиімділік пен сапаны қамтамасыз ететін талаптарға сәйкес келмеуі;

9) Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес сапаны қамтамасыз ету жүйесін бағалау мақсатында кәсіпорында (өндірістік алаңда) болуды ұйымдастырудан өтініш берушінің бас тартуы;

10) дәрілік заттардың ұтымсыз құрамаларын анықтау;

11) дәрілік препараттың клиникалық тиімділігі мен қауіпсіздігін өтініш берушінің дәлелдемеуі;

12) дәрілік препарат сапасының расталмауы;

13) тіркеуден кейінгі кезеңде "пайда-тәуекелдің" дәлелденген қолайсыз арақатынасы немесе дәрілік препараттың бекітілген жалпы сипаттамасында сипатталған дәрілік препаратты қолдану шарттары сақталған кезде терапиялық тиімділіктің болмауының анықталуы;

14) фармакологиялық қадағалау деректері бойынша анықталған, дәрілік заттардың "пайда-тәуекел" қолайсыз арақатынасын, оның ішінде дәрілік препараттың бекітілген жалпы сипаттамасында көрсетілген деректермен салыстырғанда жағымсыз реакцияларды репортациялау жиілігінің артуын көрсететін фактілер;

15) препараттың сапалық және сандық құрамының мәлімделгенге сәйкес келмеуі немесе нарықта айналыста болу кезеңінде дәрілік препарат сапасының оны тіркеу кезінде мәлімделгенге бірнеше рет сәйкес келмеуі;

16) тіркеу куәлігін ұстаушының фармакологиялық қадағалау бойынша міндеттемелерді орындамауы;

17) енгізілетін өзгерістердің дәрілік препараттың "пайда-тәуекел" арақатынасына теріс әсерін тигізуі.

240-бап. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік фармакопеясы

1. Қазақстан Республикасының фармацевтика нарығындағы дәрілік заттар мен медициналық мақсаттағы бұйымдардың сапасы мен қауіпсіздігі Қазақстан Республикасы Мемлекеттік фармакопеясының талаптарында белгіленеді.

2. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік фармакопеясы әлемнің жетекші фармакопеяларының талаптарымен үйлесімді болады және олардың стандарттарының өзгеруі мен Қазақстан Республикасының фармацевтика нарығының даму ерекшеліктеріне байланысты мерзімділікпен жаңартылуға жатады.

3. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік фармакопеясында тиісті құжаттар (монографиялар) болмаған кезде уәкілетті орган таныған әлемнің жетекші фармакопеяларының ағымдағы басылымдары қолданылады.

4. Қазақстан Республикасы Мемлекеттік фармакопеясының жалпы құжаттарында:

1) фармацевтикалық субстанциялардың (белсенді фармацевтикалық субстанциялардың), дәрілік заттардың сапасына;

2) реагенттерге, стандартты үлгілерге, олардың сапасын бақылау үшін қолданылатын сынау әдістері мен әдістемелеріне;

3) қаптама материалдарына және контейнерлерге қойылатын жалпы талаптар айқындалады.

5. Қазақстан Республикасы Мемлекеттік фармакопеясының жекеше құжаттары фармацевтикалық субстанциялардың (белсенді фармацевтикалық субстанциялардың), дәрілік заттардың сапасына қойылатын нақты талаптарды айқындайды.

6. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік фармакопеясы дәрілік заттар мен медициналық мақсаттағы бұйымдар өндіруді, дайындауды, өткізуді, сақтауды, сапасын бақылауды, сараптамасын жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар үшін мемлекеттік тіркеу, қайта тіркеу және тіркеу дерекнамасына өзгерістер енгізу кезінде міндетті талап болып табылады.

7. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік фармакопеясын дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік сараптама ұйымы әзірлейді.

Қазақстан Республикасының Мемлекеттік фармакопеясын әзірлеу, ресімдеу, келісу, бекіту және оған өзгерістер мен толықтырулар енгізу тәртібін уәкілетті орган айқындайды.

8. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік фармакопеясы құрылымы, монографиялардың ресімделуі, бөлімдер мен фармакопеялық құжаттардың (монографиялардың) нөмірленуі, символдары, формулалардың бейнеленуі бойынша уәкілетті орган таныған әлемнің жетекші фармакопеяларына сәйкес болуға тиіс.

241-бап. Қазақстан Республикасында тіркелген дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың сапасын бағалау

1. Қазақстан Республикасында тіркелген дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың сапасын бағалау дәрілік заттар мен медициналық бұйымдар сапасының оларды Қазақстан Республикасында тіркеуге негіз болған тіркеу дерекнамасының, дәрілік заттардың сапасы жөніндегі нормативтік құжаттардың деректеріне сәйкестігін айқындау арқылы жүргізіледі.

2. Қазақстан Республикасында тіркелген дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың сапасын бағалау мемлекеттік монополияға жатады және оны дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік сараптама ұйымы жүзеге асырады.

Мемлекеттік монополия субъектісі өндіретін және (немесе) өткізетін тауарларға (жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге) бағаларды монополияға қарсы органмен келісу бойынша уәкілетті орган белгілейді.

242-бап. Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды таңбалау

1. Дәрілік заттар қаптамасына (бастапқы және (немесе) қайталама) қазақ және орыс тілдерінде жақсы оқылатын қаріппен басылған таңбамен және қазақ және орыс тілдеріндегі медициналық қолдану жөніндегі нұсқаулықпен (қосымша парақ) айналысқа түсуге тиіс.

Таңбалау және медициналық қолдану жөніндегі нұсқаулық (қосымша парақ) мәтіндері "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" Қазақстан Республикасы Заңының талаптарына сәйкес келуге тиіс.

2. Медицина қызметкерлері үшін уәкілетті органның және дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік сараптама ұйымының интернет-ресурстарында мемлекеттік тіркеу кезінде бекітілген дәрілік заттың жалпы сипаттамасы орналастырылады.

3. Медициналық бұйымдар қазақ және орыс тілдерінде тікелей медициналық бұйымдарға және (немесе) қаптамасына басылған таңбамен және медициналық бұйымға арналған медициналық қолдану жөніндегі нұсқаулықпен немесе пайдалану құжатымен айналысқа түсуге тиіс.

Таңбалаудың, медициналық бұйымға арналған медициналық қолдану жөніндегі нұсқаулықтың немесе пайдалану құжатының мәтіндері "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" Қазақстан Республикасы Заңының талаптарына сәйкес келуге тиіс.

4. Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды таңбалау қағидаларын уәкілетті орган бекітеді.

Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды медициналық қолдану жөніндегі нұсқаулықты жасау және ресімдеу тәртібін, дәрілік заттың жалпы сипаттамасын уәкілетті орган айқындайды.

Ескерту. 242-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.12.2021 № 94-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

243-бап. Озық терапияның дәрілік заттарын қолдану

1. Озық терапияның дәрілік заттары өндірілу және қолданылу тәсілі бойынша:

1) сериялық қағидат бойынша фармацевтикалық өндіріс жағдайларында өнеркәсіптік тәсілмен (әдеттегі тәсіл) өндірілгендер;

2) пациенттің немесе оған тікелей таңдап алынған донорының аутологиялық биологиялық материалдарын пайдалана отырып жеке қолдану үшін өндірілгендер болып бөлінеді.

2. Озық терапияның дәрілік заттарын қолдануға жіберу, қолдану және қолданудың тиімділігі мен қауіпсіздігінің мониторингі тәртібін уәкілетті орган айқындайды.

3. Озық терапияның дәрілік заттары осы Кодекстің 238-бабында белгіленген тәртіппен клиникалық зерттеулерге жатады.

4. Өнеркәсіптік жағдайларда өндірілген, өздеріне қатысты клиникалық зерттеулердің оң нәтижелері алынған озық терапияның дәрілік заттары медициналық қызметтер көрсету нарығына жіберу үшін осы Кодекстің 23-бабында белгіленген Дәрілік затты немесе медициналық бұйымды мемлекеттік тіркеу тәртібіне сәйкес мемлекеттік тіркеуге жатады.

5. Жеке қолдану үшін өндірілген, өздеріне қатысты клиникалық зерттеулердің оң нәтижелері алынған озық терапияның дәрілік заттары медициналық қызметтер көрсету нарығына мемлекеттік тіркеу рәсімінсіз дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы сараптама ұйымының қорытындысы негізінде жіберіледі.

6. Айрықша жағдайларда, жеке қолдану үшін өндірілген озық терапияның дәрілік заттары:

1) Биоэтика жөніндегі жергілікті комиссияның оң қорытындысы болған;

2) озық терапияның дәрілік затын қолдану пациентке тікелей пайда алып келетінін күтуге ғылыми негіздер болған;

3) озық терапияның дәрілік затын қолдануға пациенттің немесе оның заңды өкілінің хабардар етілген келісімі алынған жағдайда, дәрілік затты нарыққа жіберудің стандартты рәсімінен шегініс шеңберінде клиникалық зерттеулер жүргізілмей қолданылады.

Озық терапияның дәрілік затын тағайындайтын дәрігер көрсетілген шарттардың сақталуын қамтамасыз етеді және дәрілік затты нарыққа жіберудің стандартты рәсімінен шегініс шеңберінде озық терапияның дәрілік затын қолдану нәтижелері бойынша дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік сараптама ұйымына және Биоэтика жөніндегі комиссияға есеп ұсынады.

7. Дәрілік затты нарыққа жіберудің стандартты рәсімінен шегініс шеңберінде озық терапияның дәрілік заттарын пайдалану тәртібін, сондай-ақ Hospital exemption шеңберінде емдеуді жүзеге асыру құқығы бар медициналық ұйымдардың тізбесін уәкілетті орган айқындайды.

244-бап. Тиісті фармацевтикалық практикалар жөніндегі фармацевтикалық инспекторат

1. Тиісті фармацевтикалық практикалар жөніндегі фармацевтикалық инспекторат - дәрілік заттарға тиісті фармацевтикалық практикалардың және қолданылуының ықтимал тәуекеліне қарай медициналық бұйымдар сапасының менеджменті жүйесін енгізуге, қолдауға және бағалауға қойылатын талаптардың сақталуына инспекцияны жүзеге асыратын, дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік органның құрылымдық бөлімшелері, оның аумақтық бөлімшелері және (немесе) уәкілетті орган айқындайтын ұйым.

2. Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік орган тиісті фармацевтикалық практикалар жөніндегі фармацевтикалық инспектораттың қызметін үйлестіреді.

Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік орган және оның аумақтық бөлімшелері тиісті фармацевтикалық практикалардың талаптарына сәйкестік сертификаттарын (қорытындыларды) береді немесе кері қайтарып алады.

3. Фармацевтикалық инспекция мынадай жағдайларда:

1) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы субъектінің сертификат (қорытынды) алуға немесе оның қолданысын ұзартуға өтінімі негізінде, сондай-ақ тиісті фармакологиялық қадағалау практикасына (GVP) сәйкес;

2) фармацевтикалық инспекцияны жүргізу бағдарламасына сәйкес дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы субъектінің өтініші негізінде, сондай-ақ дәрілік заттарды лицензиялау, тіркеу, қайта тіркеу, сараптама жүргізу немесе дәрілік препараттардың қауіпсіздігіне, сапасы мен тиімділігіне байланысты тергеп-тексерулер жүргізу мақсатында;

3) анықталған сәйкессіздіктердің жойылғанын растау мақсатында бұрын жүргізілген фармацевтикалық инспекцияның нәтижелері бойынша;

4) объектінің дәрілік заттардың айналысы саласындағы тиісті фармацевтикалық практикалардың талаптарына сәйкестігін растайтын сертификатты (бұдан әрі - сертификат) алған субъектілердің дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік органның басшысы бекіткен инспекциялар графигіне сәйкес екі жылда бір реттен сиретпей растауы үшін;

5) тиісті клиникалық практика бойынша мынадай:

дәрілік затты тіркеуге байланысты клиникалық есептерге сараптама жүргізу барысында дәрілік заттарға жүргізілген клиникалық зерттеулерге (сынауларға) қатысты өтініш беруші ұсынған тіркеу дерекнамасындағы мәліметтердің анықтығына күмән тудыратын фактілер анықталған;

қолданудың ықтимал тәуекелінің 3, 2б сыныптарындағы дәрілік заттарға, медициналық бұйымдарға және имплантталатын медициналық бұйымдарға клиникалық зерттеулер басталғанға дейін, барысында немесе аяқталғаннан кейін;

Қазақстан Республикасының және (немесе) Еуразиялық экономикалық одақтың тиісті фармакологиялық қадағалау практикасы қағидаларында көзделген жағдайларда тіркеу куәлігін ұстаушының фармакологиялық қадағалау жүйесіне инспекция жағдайларында жүргізіледі.

4. Объектінің мынадай талаптарға сәйкестігі туралы сертификаттың қолданылу мерзімі:

1) тиісті өндірістік практика (GMP) - үш жылды;

2) тиісті дистрибьюторлық практика (GDP), тиісті зертханалық практика (GLP) - үш жылды;

3) тиісті дәріханалық практика (GPP) - алғашқы екі ретте бес жылды құрайды, кейіннен растау кезінде мерзімсіз болады.

5. Фармацевтикалық инспекцияға дәріханалар - тиісті дәріханалық практика (GPP) талаптарына сәйкестігі тұрғысынан, дәріханалық (дистрибьюторлық) қоймалар - тиісті дистрибьюторлық практика (GDP) талаптарына сәйкестігі тұрғысынан, дәрілік заттарды өндіру жөніндегі ұйымдар - тиісті өндірістік практика (GMP) талаптарына сәйкестігі тұрғысынан, клиникаға дейінгі (клиникалық емес) зерттеулерді жүзеге асыратын ұйымдар - тиісті зертханалық практика (GLP) талаптарына сәйкестігі тұрғысынан, денсаулық сақтау ұйымдары жүзеге асыратын клиникалық зерттеулер - тиісті клиникалық практика (GCP) талаптарына сәйкестігі тұрғысынан, дәрілік заттарды тіркеу куәліктерін ұстаушылар - тиісті фармакологиялық қадағалау практикасы (GVP) талаптарына сәйкестігі тұрғысынан жатады.

6. Фармацевтикалық инспекциялар жүргізу уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен жүзеге асырылады.

7. Фармацевтикалық инспекция шеңберінде дәрілік заттарды іріктеу және сараптама, қауіпсіздігі мен сапасына бағалау жүргізу жүзеге асырылуы мүмкін.

8. Дәрілік заттардың іріктелген үлгілерін сақтау және тасымалдау шарттары, дәрілік заттардың осы үлгілеріне сараптама, қауіпсіздігі мен сапасына бағалау жүргізілетін өлшемдерді өзгертпеуге тиіс.

Тиісті фармацевтикалық практикалар жөніндегі фармацевтикалық инспектор дәрілік заттар үлгілерінің сақталуын және сараптама, қауіпсіздігі мен сапасына бағалау жүзеге асырылатын орынға уақтылы жеткізуді қамтамасыз етеді.

9. Медициналық бұйымдарға инспекциялар жүргізу уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен қолданылуының ықтимал тәуекеліне қарай медициналық бұйымдар сапасының менеджменті жүйесін енгізуге, қолдауға және бағалауға қойылатын талаптарға сәйкес жүзеге асырылады.

10. "Төтенше жағдай туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес төтенше жағдай кезеңінде дәрілік заттардың қауіпсіздігіне, сапасы мен тиімділігіне байланысты тергеп-тексеру жүргізу үшін фармацевтикалық инспекциялар дәрілік заттар мен медицинаналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік органның шешімі бойынша жүргізіледі.

245-бап. Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарға бағаларды мемлекеттік реттеу

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
1-тармақ жаңа редакцияда көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

1. Бағаларды мемлекеттік реттеу уәкілетті орган айқындаған тәртіппен бағалық реттеуге жататын дәрілік заттардың тізбесіне енгізілген, Қазақстан Республикасында тіркелген және айналыстағы көтерме және бөлшек саудада өткізуге арналған дәрілік заттарға, сондай-ақ тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде тіркелген дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарға жүзеге асырылады.

Көтерме және бөлшек саудада өткізуге арналған бағалық реттеуге жататын дәрілік заттардың тізбесін уәкілетті орган монополияға қарсы органмен келісу бойынша жартыжылдықта бір реттен жиілетпей, жартыжылдықтың үшінші айының онынан кешіктірмей бекітеді.

2. Уәкілетті орган жартыжылдықтың бірінші айының онынан кешіктірмей жартыжылдықта бір реттен жиілетпей монополияға қарсы органмен келісу бойынша өндірушінің дәрілік заттың саудалық атауына шекті бағаларын, бағалық реттеуге жататын дәрілік заттар тізбесіне енгізілген, бөлшек және көтерме саудада өткізуге арналған дәрілік заттың саудалық атауына шекті бағаларды бекітеді.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
3-тармаққа өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

3. Уәкілетті орган монополияға қарсы органмен келісу бойынша тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде дәрілік заттың немесе медициналық бұйымның саудалық атауына арналған шекті бағаны, тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде дәрілік заттың халықаралық патенттелмеген атауына немесе медициналық бұйымның техникалық сипаттамасына арналған шекті бағаны бекітеді.

4. Уәкілетті орган осы баптың 2 және 3-тармақтарында көрсетілген ақпаратты есепке алуды және жүйеге келтіруді электрондық түрде, енгізілген өзгерістерді ескере отырып және алдыңғы нұсқаларды сақтап, осы мәліметтерге электрондық форматта ашық қол жеткізу мүмкіндігін бере отырып, хронологиялық тәртіппен тұрақты негізде жүргізеді.

Осы баптың 2 және 3-тармақтарында көрсетілген ақпарат дәрілік заттарға шекті бағалар бекітілген жылдан кейінгі жылдан бастап бес жыл бойы сақталады.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
5-тармаққа өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

5. Шекті бөлшек сауда бағасы өндірушінің шекті бағасына жиынтық көтерме және бөлшек сауданың үстеме бағасы сақталмай бекітілмейді.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
6-тармаққа өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

6. Уәкілетті орган саудалық атаулары бойынша дәрілік заттардың шекті бағаларының сақталуына мониторингті және бақылауды жүзеге асырады.

7. Бағалық реттеуге жататын, дәрілік заттардың тізбесіне енгізілген дәрілік препараттарды саудалық атаулары бойынша дәрілік заттарға шекті бағасыз көтерме және бөлшек саудада өткізуге жол берілмейді.

Ескерту. 245-бапқа өзгерістер енгізілді – ҚР 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2022 № 134-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

246-бап. Медициналық көмектің ең төмен, базалық және қосымша көлемдерін көрсетуге арналған дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды сатып алу

1. Медициналық көмектің ең төмен, базалық және қосымша көлемдерін көрсетуге арналған дәрiлiк заттар – халықаралық патенттелмеген атауларымен, ал пациенттің жеке көтере алмау жағдайында дәрігерлік-консультативтік комиссияның қорытындысы және облыстың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың жергілікті өкілді органының шешімі негізінде Қазақстан Республикасында тілкелген дәрілік заттардың саудалық атауларымен сатып алынады. Көпкомпонентті дәрілік зат сатып алынған жағдайда оның құрамы көрсетіледі.

2. Уәкілетті орган берген қорытындының (рұқсат беру құжатының) негізінде Қазақстан Республикасының аумағына әкелінген, тіркелмеген дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды қоспағанда, тегiн медициналық көмектiң кепiлдiк берiлген көлемi шеңберінде дәрiлiк заттар мен медициналық бұйымдарды сатып алу үшiн бөлiнетiн бюджет қаражатын және міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру қаражатын оңтайлы және тиiмдi жұмсау мақсаттарында дәрiлiк заттар мен медициналық бұйымдар уәкiлеттi орган белгiлегеннен аспайтын бағалар бойынша сатып алынады.

3. Тегiн медициналық көмектiң кепiлдiк берiлген көлемiн және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде медициналық көмек көрсетуге арналған дәрiлiк заттар мен медициналық бұйымдарды сатып алу Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен және тәсілдермен, оның ішінде дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды сатып алу, денсаулық сақтау субъектілерінен көрсетілетін қызметтерді сатып алу веб-порталы арқылы жүзеге асырылады.

4. Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде шарттар жасасуға артықшылық құқыққа объектінің:

1) дәрілік заттарды сатып алу және дәрілік заттарды берудің ұзақ мерзімді шарттарын жасасу кезінде тиісті өндірістік практика (GMP);

2) дәрілік заттарды, фармацевтикалық көрсетілетін қызметтерді сатып алу және дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды сақтау және тасымалдау жөніндегі ұзақ мерзімді шарттарды жасасу кезінде тиісті дистрибьюторлық практика (GDP);

3) фармацевтикалық көрсетілетін қызметтерді, дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды есепке алу және өткізу жөніндегі көрсетілетін қызметтерді сатып алу кезінде тиісті дәріханалық практика (GPP) талаптарына объектінің сәйкестігі туралы сертификаты бар, дәрілік дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы субъектілер, оның ішінде препараттарды дайындауға құқығы бар дәріханалар ие болады.

Ескерту. 246-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

247-бап. Бірыңғай дистрибьютор

Мыналар бірыңғай дистрибьютор қызметінің негізгі нысаналары болып табылады:

1) өнім берушілерді таңдау;

2) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды беруге, сондай-ақ плазмалық қан препараттарын, оның ішінде келісімшарттық фракциялау шеңберінде өндірістік плазмалық қан препараттарын беруге және өндіруге шарттар жасасу;

3) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды беруге, сондай-ақ плазмалық қан препараттарын, оның ішінде келісімшарттық фракциялау шеңберінде өндіруге және беруге, сондай-ақ өндірушіден, оның ішінде шетелдік өндірушіден плазмалық қан препараттарын өндіру (келісімшарттық фракциялау) жөніндегі көрсетілетін қызметтерге ұзақ мерзімді шарттар жасасу;

4) уәкілетті орган айқындайтын тізбе бойынша дәрілік заттармен және медициналық бұйымдармен қамтамасыз ету;

5) уәкілетті орган айқындайтын тізбе бойынша дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды, плазмалық қан препараттарын, оның ішінде келісімшарттық фракциялау шеңберінде, сақтау және тасымалдау жөніндегі көрсетілетін қызметтерді, сондай-ақ өндірушіден, оның ішінде шетелдік өндірушіден плазмалық қан препараттарын өндіру (келісімшарттық фракциялау) жөніндегі көрсетілетін қызметтерді сатып алу;

6) фармацевтикалық көрсетілетін қызметтерді сатып алу;

7) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды есепке алу және өткізу жөніндегі көрсетілетін қызметтерді сатып алу;

8) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде медициналық бұйымдарды сатып алуды ұйымдастыру;

9) Қазақстан Республикасының азаматтық қорғау туралы заңнамасында көзделген, жұмылдыру резервінің дәрілік заттары мен медициналық бұйымдарын беру, сақтау және жаңарту мен номенклатура өзгерген жағдайларда броньнан шығару тәртібімен оларды шығару.

248-бап. Бірыңғай дистрибьютордың дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды сатып алу қағидаттары

Мыналар дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды сатып алу қағидаттары болып табылады:

1) сатып алуды жүргізу рәсіміне қатысу үшін әлеуетті өнім берушілерге тең мүмкіндіктер беру;

2) әлеуетті өнім берушілер арасында адал бәсекелестік;

3) сатып алу процесінің жариялылығы мен ашықтығы;

4) отандық тауар өндірушілерді қолдау.

249-бап. Бірыңғай оператордың өкілеттігі

Бірыңғай оператор:

1) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды, денсаулық сақтау субъектілерінен көрсетілетін қызметтерді сатып алу веб-порталын құруды, дамытуды, қолдап отыруды және оған жүйелік-техникалық қызмет көрсетуді жүзеге асырады;

2) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды, денсаулық сақтау субъектілерінен көрсетілетін қызметтерді сатып алу веб-порталын дамыту жөніндегі жобаларды басқаруды жүзеге асырады;

3) денсаулық сақтау субъектілеріне дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды, денсаулық сақтау субъектілерінен көрсетілетін қызметтерді сатып алу веб-порталын пайдалану бойынша қызметтер көрсетеді;

4) денсаулық сақтау субъектілеріне дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды, денсаулық сақтау субъектілерінен көрсетілетін қызметтерді сатып алу веб-порталының жұмыс істеу мәселелері бойынша консультациялық көмек көрсетеді;

5) мемлекеттік сатып алу жүйесі субъектілерінің дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды, денсаулық сақтау субъектілерінен көрсетілетін қызметтерді сатып алу веб-порталында орналастырылған электрондық ақпараттық ресурстарын сақтаудың ақпараттық қауіпсіздігін қамтамасыз етеді;

6) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды, денсаулық сақтау субъектілерінен көрсетілетін қызметтерді сатып алу веб-порталын ақпараттық толықтыруды жүзеге асырады;

7) уәкілетті субъектілермен мемлекеттік органдардың ақпараттық жүйелерін, мемлекеттік электрондық ақпараттық ресурстарды интеграциялау және ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мәселелері бойынша өзара іс-қимыл жасайды.

250-бап. Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды сақтау, тасымалдау және жою

1. Дәрiлiк заттар мен медициналық бұйымдар уәкілетті орган бекiткен дәрiлiк заттар мен медициналық бұйымдарды сақтау және тасымалдау қағидаларына сәйкес олардың қауiпсiздiгiн, сапасы мен тиiмдiлiгiн сақтаудықамтамасыз ететiн жағдайларда сақталады және тасымалданады.

2. Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың жарамдылық мерзімін ұзартуға тыйым салынады.

3. Дәрілік заттарды тасымалдауды және сақтауды жүзеге асыратын дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы субъектілер тиісті дистрибьюторлық практика (GDP) немесе тиісті дәріханалық практика (GPP) талаптарын сақтауға міндетті.

4. Жарамсыз болып қалған, жарамдылық мерзімі өткен дәрілік заттар мен медициналық бұйымдар, жалған және Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес келмейтін басқа да дәрілік заттар мен медициналық бұйымдар өткізуге және медициналық қолдануға жарамсыз деп есептеледі және дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы субъектілер өз иелігіндегі осындай дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен жоюға тиіс.

251-бап. Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды Қазақстан Республикасының аумағына әкелу тәртібі

1. Қазақстан Республикасының аумағына дәрiлiк заттар мен медициналық бұйымдарды әкелу Қазақстан Республикасының кеден заңнамасына және (немесе) Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік реттеу саласындағы халықаралық шарттары мен актілеріне сәйкес, уәкілетті орган айқындайтын тәртiппен жүзеге асырылады.

Уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен, Қазақстан Республикасында бекітілген шекті көтерме және бөлшек сауда бағасынан төмен бағамен өткізу үшін Қазақстан Республикасында тіркелген дәрілік препараттарды қазақ және орыс тілдерінде жақсы оқылатын қарпі бар стикерлер пайдаланыла отырып және Қазақстан Республикасында тіркелген медициналық бұйымдарды қазақ және орыс тілдерінде стикерлер пайдаланыла отырып және қазақ және орыс тілдеріндегі медициналық қолдану жөніндегі нұсқаулықпен (қосымша парақ) не медициналық бұйымға арналған медициналық қолдану жөніндегі нұсқаулықпен немесе пайдалану құжатымен қоса әкелуге жол беріледі.

Стикерлердің, медициналық қолдану жөніндегі нұсқаулықтың (қосымша парақ), медициналық бұйымға арналған медициналық қолдану жөніндегі нұсқаулықтың немесе пайдалану құжатының мәтіндері "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" Қазақстан Республикасы Заңының талаптарына сәйкес келуге тиіс.

2. Осы баптың 3-тармағында және осы Кодекстің 253-бабында көрсетілген жағдайларды қоспағанда, Қазақстан Республикасында мемлекеттік тіркеуден өтпеген дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды Қазақстан Республикасының аумағына әкелуге рұқсат етілмейді.

3. Қазақстан Республикасының аумағына Қазақстан Республикасында тіркелмеген дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды, егер олар:

1) клиникалық зерттеулер жүргізуге;

2) мемлекеттік тіркеу, қайта тіркеу және тіркеу дерекнамасына өзгерістер енгізу кезінде дәрілік заттар мен медициналық бұйымдар сараптамасына;

3) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды мемлекеттік тіркеуді жүзеге асыруға;

4) медициналық қолдану және сатып алу мүмкіндігімен нақты бір пациенттің тіршілік көрсеткіштері бойынша медициналық көмек көрсетуге не сирек кездесетін және (немесе) аса ауыр патологиясы бар пациенттердің шектеулі контингентіне медициналық көмек көрсетуге;

5) оларды одан әрі өткізу құқығынсыз көрмелер өткiзуге;

6) гуманитарлық көмекке (жәрдемдесуге), төтенше ахуалдарды болғызбауға және (немесе) олардың салдарын жоюға;

7) инновациялық медициналық технологияларды енгізуге;

8) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды берудің ұзақ мерзімді шарттары шеңберіндегі дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды қоспағанда, Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас ассамблеясы құрған халықаралық ұйымдар беретін және (немесе) Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы терең саралаудан өткізген дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды бірыңғай дистрибьютордың сатып алуына;

9) медициналық бұйымның құрамына немесе құрылғысына кіретін және медициналық бұйымның құрамынан немесе құрылғысынан тыс дербес пайдалануға арналмаған жиынтықтауыш ретінде пайдалануға;

10) радиоактивті, биологиялық және химиялық заттардың (вакциналардың, антидоттардың) әсерінің профилактикасына және оның салдарын емдеуге арналған болса, уәкілетті орган берген қорытынды (рұқсат беру құжаты) негізінде әкелуге жол беріледі.

4. Уәкілетті орган айқындайтын жекелеген жағдайларды қоспағанда, мемлекеттік тіркеуден өтпеген дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды гуманитарлық көмек ретінде Қазақстан Республикасының аумағына әкелуге тыйым салынады.

5. Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасының талаптарына сәйкес келмейтiн, Қазақстан Республикасының аумағына әкелiнген дәрiлiк заттар мен медициналық бұйымдар тәркiлеуге және жоюға жатады.

Ескерту. 251-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.12.2021 № 94-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

252-бап. Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды Қазақстан Республикасының аумағына әкелуге рұқсат етілген тұлғалар

Дәрiлiк заттар мен медициналық бұйымдарды Қазақстан Республикасының аумағына әкелудi мыналар жүзеге асыра алады:

1) дәрiлiк заттар мен медициналық бұйымдарды өндіруге лицензиясы бар дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы субъектілер;

2) қызметін бастағаны туралы хабарлама бойынша, дәрiлiк заттарды көтерме саудада өткiзуге лицензиясы бар не медициналық бұйымдарды көтерме саудада өткiзуді жүзеге асыратын денсаулық сақтау субъектілерінің тізіліміне енгізілген дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы субъектілер;

3) осы Кодекске сәйкес дәрiлiк заттар мен медициналық бұйымдарды әзiрлеу және мемлекеттiк тiркеу үшiн ғылыми-зерттеу ұйымдары, зертханалар;

4) мемлекеттiк тiркеу кезiнде сараптама жүргізу, клиникалық зерттеулер және (немесе) сынаулар үшiн және Қазақстан Республикасында дәрiлiк заттар мен медициналық бұйымдарды өндiрушiлердiң көрмелерiне қатысу үшiн дәрiлiк заттар мен медициналық бұйымдарды шетелдiк өндiрушiлер, олардың уәкiлеттi өкiлдiктерi (филиалдары) немесе олардың сенiм бiлдiрген жеке және заңды тұлғалары;

5) медициналық қызметтi жүзеге асыру үшін денсаулық сақтау ұйымдары.

253-бап. Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды, сондай-ақ клиникаға дейінгі (клиникалық емес) және клиникалық зерттеулердің биологиялық материалын, фармацевтикалық субстанциялардың (белсенді фармацевтикалық субстанциялардың) стандартты үлгілерін және олардың қоспаларын жеке пайдалану және өзге де коммерциялық емес мақсаттар үшін Қазақстан Республикасының аумағына әкелу

1. Дәрiлiк заттар мен медициналық бұйымдар, егер олар:

1) жеке тұлғалардың өзі пайдалануына;

2) Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағына келген көлік құралдарының жолаушылары мен экипаж мүшелерін, пойыз бригадаларын және көлік құралдарының жүргізушілерін емдеуге;

3) халықаралық мәдени, спорттық іс-шараларға қатысушыларды және халықаралық экспедицияларға қатысушыларды емдеуге арналған болса, Қазақстан Республикасының аумағына уәкілетті органның рұқсатынсыз әкелінеді.

2. Осы баптың 1-тармағында көзделген жағдайларда, Қазақстан Республикасының аумағына Қазақстан Республикасында тіркелмеген дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды әкелуге жол беріледі.

3. Клиникаға дейінгі (клиникалық емес) және клиникалық зерттеулердің биологиялық материалы, фармацевтикалық субстанциялардың (белсенді фармацевтикалық субстанциялардың) стандартты үлгілері және олардың қоспалары Қазақстан Республикасының аумағына уәкілетті органның рұқсатынсыз әкелінеді.

4. Клиникаға дейінгі (клиникалық емес) және клиникалық зерттеулердің биологиялық материалын, фармацевтикалық субстанциялардың (белсенді фармацевтикалық субстанциялардың) стандартты үлгілерін және олардың қоспаларын Қазақстан Республикасының аумағына әкелуді мыналар жүзеге асырады:

1) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды өндірушілер;

2) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды шетелдік өндірушілер, олардың уәкілетті өкілдіктері (филиалдары) немесе олардың сенім білдірген жеке және заңды тұлғалары;

3) денсаулық сақтау, білім және ғылым саласындағы ғылыми-зерттеу ұйымдары, зертханалар.

254-бап. Уәкілетті орган мен кеден ісі саласындағы уәкілетті органның өзара іс-қимылы

1. Осы Кодекстің 251-бабының 3 және 4-тармақтары мен 253-бабында көзделген жағдайларды қоспағанда, дәрiлiк заттар мен медициналық бұйымдарды Еуразиялық экономикалық одақтың Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк шекарасымен тұспа-тұс келетiн кедендiк шекарасы арқылы өткізу кезінде кеден ісі саласындағы уәкілетті органға мемлекеттiк тiркеу күнi мен нөмiрi көрсетiле отырып, әкелiнетін дәрiлiк заттар мен медициналық бұйымдардың әрқайсысының мемлекеттiк тiркелгенi туралы уәкiлеттi орган растаған мәлiметтер ұсынылуға тиiс.

2. Кеден iсi саласындағы уәкiлеттi орган дәрiлiк заттар мен медициналық бұйымдарды Еуразиялық экономикалық одақтың Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк шекарасымен тұспа-тұс келетiн кедендiк шекарасы арқылы Қазақстан Республикасының аумағына әкелу және Еуразиялық экономикалық одақтың Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк шекарасымен тұспа-тұс келетiн кедендiк шекарасы арқылы Қазақстан Республикасының аумағынан әкету туралы мәлiметтердi уәкiлеттi органға ұсынады.

255-бап. Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды, сондай-ақ клиникаға дейінгі (клиникалық емес) және клиникалық зерттеулердің биологиялық материалын, фармацевтикалық субстанциялардың (белсенді фармацевтикалық субстанциялардың) стандартты үлгілерін және олардың қоспаларын Қазақстан Республикасының аумағынан әкету тәртібі

1. Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды Қазақстан Республикасының аумағынан әкету уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен жүзеге асырылады.

2. Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдар:

1) Қазақстан Республикасының аумағынан шығатын жеке тұлғалардың емделу курсына қажетті мөлшерде өзі пайдалануы үшін;

2) алғашқы көмек дәрі қобдишасының құрамында;

3) көрмелер өткізу үшін уәкілетті органның рұқсатымен әкелінген көрмелік үлгілер;

4) клиникаға дейінгі (клиникалық емес) немесе клиникалық зерттеулер жүргізу үшін әкелінген медициналық бұйымдар;

5) уәкілетті органмен келісу бойынша мемлекеттік органдар айқындайтын тізбе бойынша әскери қызметшілер мен арнаулы мемлекеттік органдардың қызметкерлері пайдаланатын медициналық дәрі қобдишасының құрамында Қазақстан Республикасының аумағынан уәкілетті органмен келісілмей әкетілуі мүмкін.

3. Төтенше ахуалдарды жоюға қатысу үшін Қазақстан Республикасының аумағынан шығатын медициналық және авариялық-құтқару ұйымдары мен құралымдарының материалдық-техникалық құралдарының құрамында дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды Қазақстан Республикасының аумағынан әкету уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен жүзеге асырылады.

4. Клиникаға дейінгі (клиникалық емес) және клиникалық зерттеулердің биологиялық материалдары, фармацевтикалық субстанциялардың (белсенді фармацевтикалық субстанциялардың) стандартты үлгілері және олардың қоспалары Қазақстан Республикасының аумағынан уәкілетті органның рұқсатынсыз әкетілуі мүмкін.

5. Клиникаға дейінгі (клиникалық емес) және клиникалық зерттеулердің биологиялық материалын, фармацевтикалық субстанциялардың (белсенді фармацевтикалық субстанциялардың) стандартты үлгілерін және олардың қоспаларын Қазақстан Республикасының аумағынан әкетуді мыналар жүзеге асырады:

1) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды өндірушілер;

2) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды шетелдік өндірушілер, олардың уәкілетті өкілдіктері (филиалдары) немесе олардың сенім білдірген жеке және заңды тұлғалары;

3) денсаулық сақтау, білім және ғылым саласындағы ғылыми-зерттеу ұйымдары, зертханалар.

Ескерту. 255-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

256-бап. Медициналық техниканы монтаждау, жөндеу, оған техникалық және метрологиялық қызмет көрсету

1. Медициналық техниканы монтаждауды, жөндеуді, оған техникалық және метрологиялық қызмет көрсетуді Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес осындай жұмыстарды орындауға құқығы бар жеке немесе заңды тұлғалар жүзеге асырады.

2. Медициналық техниканың жөндеуден кейінгі қауіпсіздік деңгейі медициналық бұйымдардың техникалық паспортында белгіленген қауіпсіздік деңгейінен төмен болмауға тиіс.

3. Денсаулық сақтау ұйымдарында пайдаланылатын медициналық мақсаттағы өлшем құралдарын метрологиялық қамтамасыз етуді ұйымдастыру Қазақстан Республикасының өлшем бірлігін қамтамасыз ету туралы заңнамасына сәйкес реттеледі.

4. Өлшем құралы болып табылатын медициналық техника Қазақстан Республикасының өлшем бірлігін қамтамасыз етудің мемлекеттік жүйесінің тізіліміне енгізуге жатады және оны Қазақстан Республикасының өлшем бірлігін қамтамасыз ету туралы заңнамасына сәйкес қолдануға жол беріледі.

Өлшем құралы болып табылатын медициналық техниканың тізбесін техникалық реттеу және метрология саласындағы мемлекеттік реттеуді жүзеге асыратын уәкілетті органмен келісу бойынша уәкілетті орган бекітеді.

257-бап. Медициналық бұйымдардың тиімділігіне, қауіпсіздігі мен сапасына қойылатын жалпы талаптар

1. Медициналық бұйымдар өндіруші айқындаған олардың мақсатына сәйкес келетін жағдайлар мен мақсаттарда пайдаланылған кезде және қажет болған жағдайда пайдаланушының техникалық білімі, тәжірибесі, білімі немесе арнайы даярлығы, клиникалық және физикалық жағдайы ескеріле отырып, олар өндіруші айқындаған мақсатқа сәйкес әрекет ететіндей және оларды қолдануға байланысты тәуекел пайдаланушы үшін пайдамен салыстыру кезінде қолайлы болып табылатын жағдайда пайдаланушы мен үшінші тұлғалар үшін қауіпсіз болатындай етіп жобаланады және дайындалады.

2. Медициналық бұйымдар тасымалдау кезінде және қолдану жөніндегі нұсқаулыққа сәйкес сақтау процесінде олардың пайдалану сипаттамалары мен тиімділігі бұзылмайтындай етіп жобаланады, дайындалады және қапталады.

3. Медициналық бұйымдар өндіруші көздегендей тиімді болуға тиіс, қалыпты пайдалану жағдайларында олар өндірушінің айқындаған мақсаттарына сәйкес болатындай етіп жобаланады және дайындалады.

4. Медициналық бұйымның пайдалану сипаттамалары мен тиімділігі медициналық бұйым қалыпты пайдалану жағдайларында туындауы мүмкін әсерлерге ұшыраған және техникалық қызмет көрсету қолдану жөніндегі нұсқаулыққа сәйкес жүргізілген жағдайда өндіруші айқындаған пайдалану мерзімі ішінде пайдаланушылардың және үшінші тұлғалардың өмірі мен денсаулығына қатер төндіретіндей деңгейге дейін өзгермеуге тиіс.

5. Әрбір медициналық бұйым үшін осы медициналық бұйымды және оның өндірушісін, шығарылған елін сәйкестендіру үшін қажет ақпарат, сондай-ақ медициналық бұйымның қауіпсіздігіне, оның функционалдық қасиеттері мен пайдалану сипаттамаларына қатысты пайдаланушыға (кәсіби немесе кәсіби емес) арналған ақпарат беріледі. Мұндай ақпарат медициналық бұйымның өзінде, қаптамада немесе қолдану жөніндегі нұсқаулықта орналастырылады.

258-бап. Қолданудың ықтимал тәуекелі дәрежесіне қарай медициналық бұйымдардың қауіпсіздігін сыныптау және қауіпсіздігін қайта сыныптау

1. Қазақстан Республикасында қолданылатын медициналық бұйымдар қолданудың ықтимал тәуекелі дәрежесіне қарай сыныптарға және Қазақстан Республикасының медициналық бұйымдар номенклатурасына сәйкес түрлерге бөлінеді.

2. Қолданудың ықтимал тәуекелі дәрежесіне қарай медициналық бұйымдарды сыныптау қағидаларын уәкілетті орган бекітеді.

3. Қолданудың ықтимал тәуекелі дәрежесі бойынша медициналық бұйымдардың сыныбын уәкілетті орган мемлекеттік тіркеу кезінде бекітеді. Әрбір медициналық бұйым бір сыныпқа ғана жатқызылуы мүмкін.

4. Қазақстан Республикасының медициналық бұйымдар номенклатурасын қалыптастыру және жүргізу тәртібін уәкілетті орган айқындайды.

5. Уәкілетті орган сыныптамаға медициналық бұйымдар жұмысының негізіне алынған қағидаттарды, құбылыстарды, медициналық әдістемелерді егжей-тегжейлі есепке алуға негізделген өзгерістерді енгізуі мүмкін.

259-бап. Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды қолдануды тоқтата тұру, тыйым салу немесе айналыстан алып қою не шектеу

1. Уәкілетті орган:

1) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдар Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасының талаптарына сәйкес келмеген;

2) дәрілік затты медициналық қолдану жөніндегі нұсқаулықта көрсетілмеген, дәрілік заттардың адам денсаулығы үшін қауіпті жағымсыз реакциялары анықталған немесе нұсқаулықта көрсетілген елеулі жағымсыз реакциялары немесе терапиялық тиімділігі төмен (терапиялық әсердің болмауы) жағдайларының анықталу жиілігі артқан немесе "пайда-тәуекелдің" қолайсыз арақатынасы бар елеулі жағымсыз реакциялардың анықталуына байланысты оны тоқтата тұру және (немесе) басқа елдердің нарығынан кері қайтарып алу туралы ақпарат болған;

3) медициналық бұйымдарды қолдану процесінде оларды қолдану қауіпсіздігіне әсер ететін, конструкциясының, жұмыс істеу қағидатының, өндірістік орындалуының ақаулары анықталған;

4) қолдану қауіпсіздігіне, сапасы мен тиімділігіне әсер ететін, дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды өндірудің бекітілген процесі бұзылған;

5) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды қолдануға байланысты пациенттің немесе тұтынушының денсаулығына зиян келтіргені туралы деректер болған;

6) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды қолданудың қауіпсіздік деңгейін төмендетуді қамтамасыз ететін, өндіру технологиясы мен сапаны бақылаудың ғылыми-техникалық деңгейінің жеткіліксіздігі туралы деректер алынған;

7) тіркеу куәлігін ұстаушы дәрілік зат пен медициналық бұйымды қолдануды тоқтата тұру туралы, тіркеу куәлігін кері қайтарып алу немесе айналыстан алып қою не шектеу туралы өтініш жасаған;

8) дәрілік заттар фармацевтикалық инспекция нәтижелері бойынша анықталған, Қазақстан Республикасының және (немесе) Еуразиялық экономикалық одақтың тиісті фармацевтикалық практикаларының талаптарына сәйкес келмеген;

9) дәрілік заттың тіркеу куәлігін ұстаушы фармакологиялық қадағалау жөніндегі және медициналық бұйымды өндіруші медициналық бұйымдар қауіпсіздігінің, сапасы мен тиімділігінің мониторингі жөніндегі міндеттемелерді орындамаған жағдайларда, дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды қолдануды, өткізуді немесе өндіруді тоқтата тұруы немесе тыйым салуы, сондай-ақ айналыстан алып қою немесе қолдануын шектеу туралы шешім қабылдауы мүмкін.

2. Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды қолдануды тоқтата тұру, тыйым салу немесе айналыстан алып қою не шектеу қағидаларын уәкілетті орган бекітеді.

260-бап. Жалған, контрафактілік дәрілік заттар мен медициналық бұйымдар

1. Қазақстан Республикасының аумағында жалған, контрафактілік дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды өндіруге, әкелуге, сақтауға, қолдануға және өткізуге тыйым салынады.

2. Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың жалғандығына (сипаттамалары туралы және (немесе) шығу көзі туралы анық емес мәліметтер ұсыну) жалған өнім өндіру үшін дайындалған және соған арналған аксессуарлар, бөліктер мен материалдар да жатады.

3. Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың жалғандығын болғызбауды және оған қарсы күресті уәкілетті орган мүдделі мемлекеттік органдармен, дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды өндірушілердің ұйымдарымен, денсаулық сақтау субъектілерімен және қоғамдық ұйымдармен бірлесіп жүзеге асырады.

4. Уәкілетті орган жалған, контрафактілік дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарға қарсы күресте халықаралық ынтымақтастықты жүзеге асырады.

261-бап. Фармакологиялық қадағалау және медициналық бұйымдар қауіпсіздігінің, сапасы мен тиімділігінің мониторингі

1. Уәкілетті орган Қазақстан Республикасының аумағында фармакологиялық қадағалау жүйесінің жұмыс істеуін қамтамасыз етеді және медициналық бұйымдардың қауіпсіздігіне, сапасы мен тиімділігіне мониторинг жүргізеді.

2. Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік сараптама ұйымы халық денсаулығын қорғауды және пациенттердің қауіпсіздігін арттыруды қамтамасыз ету мақсатында:

1) денсаулық сақтау субъектілерінен және дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы субъектілерден, тұтынушылардан келіп түсетін, дәрілік заттың жағымсыз реакциялары, медициналық бұйымның қолайсыз оқиғалары туралы хабарларды жинауды, талдауды, бағалауды және верификациялауды;

2) Қазақстан Республикасындағы фармакологиялық қадағалау және медициналық бұйымдар қауіпсіздігі, сапасы мен тиімділігі мониторингінің деректері, дәрілік заттардың тіркеу куәліктерін ұстаушылар, медициналық бұйымдарды өндірушілер беретін деректер, басқа да дереккөздерден алынатын деректер негізінде дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың "пайда-тәуекел" арақатынасына бағалауды жүргізеді.

3. Фармакологиялық қадағалау және медициналық бұйымдардың қауіпсіздігіне, сапасы мен тиімділігіне мониторинг жүргізу тәртібін уәкілетті орган айқындайды.

4. Фармакологиялық қадағалауды және медициналық бұйымдардың қауіпсіздігіне, сапасы мен тиімділігіне мониторингті денсаулық сақтау субъектілері, дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы субъектілер, сондай-ақ дәрілік заттардың тіркеу куәліктерін ұстаушылар және медициналық бұйымдарды өндірушілер, медициналық бұйымдарға сервистік қызмет көрсету жөніндегі ұйымдар жүргізеді.

5. Денсаулық сақтау субъектілері жағымсыз реакциялардың, оның ішінде дәрілік препаратты қолдану жөніндегі нұсқаулықта көрсетілмеген жағымсыз реакциялардың байқалу фактілері туралы, дәрілік препараттың басқа дәрілік препараттармен өзара әсерінің ерекшеліктері туралы, дозадан асыра қолдану, дәріге тәуелділік, теріс пайдалану туралы, дәрілік препарат тиімділігінің болмауы немесе төмен болуы туралы және медициналық бұйымдардың қолайсыз оқиғалары туралы уәкілетті органға жазбаша және уақтылы хабарлауға міндетті.

Дәрілік заттың тіркеу куәлігін ұстаушы және медициналық бұйымды өндіруші дәрілік препараттың қауіпсіздігі туралы мәліметтерді уәкілетті органға толық көлемде ұсынуға, сондай-ақ дәрілік препаратты немесе медициналық бұйымды қолдану кезіндегі жағымсыз реакциялардың және (немесе) қолайсыз оқиғалардың байқалу фактілері туралы уәкілетті органға уақтылы хабарлауға міндетті.

6. Уәкілетті орган дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды Қазақстан Республикасының аумағында қолдануды тоқтата тұру, тыйым салу туралы немесе айналыстан алып қою не шектеу туралы шешімдер қабылдау кезінде басқа елдердегі фармакологиялық қадағалаудың және медициналық бұйымдар қауіпсіздігі, сапасы мен тиімділігі мониторингінің деректерін ескереді.

262-бап. Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдар туралы ақпарат

Қазақстан Республикасының аумағында қолдануға және пайдалануға жол берілген дәрілік заттар мен медициналық бұйымдар туралы, мемлекеттік тіркеуден өтпеген, Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасының талаптарына сәйкес келмейтін дәрілік заттар туралы, мемлекеттік тіркеу туралы шешімді кері қайтарып алу туралы, сондай-ақ дәрігердің рецептісі бойынша босатылатын дәрілік препараттар туралы ақпарат медицина және фармацевтика қызметкерлеріне арналған мамандандырылған баспа басылымдарында беріледі.

263-бап. Қазақстандық ұлттық дәрілік формуляр

1. Қазақстандық ұлттық дәрілік формуляр дәрілік заттардың фармакологиялық-терапиялық және (немесе) анатомиялық-терапиялық сыныптамасы негізінде әзірленеді.

2. Қазақстандық ұлттық дәрілік формулярды қалыптастыру үшін Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың мемлекеттік тізілімі пайдаланылады.

3. Дәрілік зат Қазақстандық ұлттық дәрілік формулярға Қазақстан Республикасының аумағында тіркелген дәрілік заттың әрбір саудалық атауы көрсетіле отырып, дәрілік заттың халықаралық патенттелмеген атауымен енгізіледі.

4. Қазақстандық ұлттық дәрілік формулярды қалыптастыру қағидаларын уәкілетті орган әзірлейді және бекітеді.

264-бап. Дәрілік заттарды ұтымды пайдалану

1. Дәрілік заттарды ұтымды пайдалану формулярлық жүйені дамыту арқылы медициналық көмек сапасын және емдеу нәтижелерін жақсарту үшін жүргізіледі.

2. Формулярлық жүйе қауіпсіз, тиімді, экономикалық тұрғыдан қолжетімді дәрілік заттарды оңтайлы пайдалауды қамтамасыз етеді. Формулярлық жүйенің қызметі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен жүзеге асырылады.

3. Денсаулық сақтау ұйымдары дәрілік заттарды ұтымды пайдалануды, клиникалық фармакологтарды, клиникалық фармацевтерді даярлауды және дәрілік заттарды ұтымды пайдалану бойынша денсаулық сақтау саласындағы мамандардың біліктілігін үнемі арттыруды қамтамасыз етеді.

265-бап. Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды ілгерілету этикасы

1. Қауіпсіз, сапалы және тиімді дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды дәрілік затты немесе медициналық бұйымды әзірлеушіден және (немесе) өндірушіден бастап тұтынушы қолданғанға дейін ілгерілету процесінде жүзеге асырылатын, барлық қатысушы тараптардың адал бәсекелестігі мен жауаптылығына негізделген қызмет дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды ілгерілету этикасы болып табылады.

2. Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды ілгерілету этикасы уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен жүзеге асырылады.

3. Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды ұтымды пайдалану мақсатында денсаулық сақтау субъектілері, кәсіптік қауымдастықтардың мүшелері, дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы субъектілер дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды ілгерілету этикасының мынадай шарттарын сақтауға міндетті:

1) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды нарыққа ілгерілету қауіпсіз, сапалы және тиімді дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарға қатысты берілетін ақпараттың толықтығы мен дәлдігін қамтамасыз етуге тиіс;

2) пациенттер, фармацевтика және медицина қызметкерлері дәрілік заттар туралы және олардың жанама әсерлері туралы қажетті және қолжетімді ақпарат алуға тиіс;

3) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды нарыққа ілгерілету этикалық нормалар сақтала отырып, объективті болуға және Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасының талаптарына сәйкес жүзеге асырылуға тиіс.

4. Күн сайынғы дәрігерлік конференциялар, ғылыми-практикалық конференциялар және (немесе) мамандандырылған семинарлар өткізуді қоспағанда, медициналық ұйымдарда және денсаулық сақтау саласындағы білім беру ұйымдарында дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың өндірушілері және (немесе) дистрибьюторлар өкілдерінің дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды ілгерілетуіне тыйым салынады.

Күн сайынғы дәрігерлік конференция - өткен тәуліктің қорытындысын шығару, клиникалық жағдайларды талқылау және талдау, сондай-ақ ұжымға медицина ғылымы мен клиникалық практиканың жаңа жетістіктері туралы ақпарат беру мақсатындағы медициналық ұйымның жоспарлы кеңесі.

6-БӨЛІМ. ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ САЛАСЫНДАҒЫ КАДР САЯСАТЫ

29-тарау. ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ САЛАСЫНДАҒЫ КАДР РЕСУРСТАРЫ

266-бап. Денсаулық сақтау саласындағы кадр ресурстарын ұлттық есепке алу жүйесі

1. Денсаулық сақтау саласындағы кадр ресурстарын ұлттық есепке алу жүйесі (кәсіптік тіркелім) дербестендірілген есепке алуды қамтамасыз ету мақсатында тіркеу, есепке алу, көші-қон, кету, сондай-ақ денсаулық сақтау қызметкерлерін үздіксіз кәсіптік дамыту үшін база болып табылады.

Денсаулық сақтау саласындағы кадр ресурстарын есепке алу (кәсіптік тіркелімді жүргізу) тәртібін уәкілетті орган айқындайды.

2. Денсаулық сақтау қызметкерлері кәсіптік тіркелімінің деректері негізінде еңбек нарығы мен адами ресурстардың мониторингі және даму болжамы, кадрлар даярлауды жоспарлау жүзеге асырылады.

3. Денсаулық сақтау саласындағы маман сертификаты бар адамдар Денсаулық сақтау саласындағы кадр ресурстарын ұлттық есепке алу жүйесінде міндетті тіркеуге жатады. Денсаулық сақтау саласындағы маман сертификаты Денсаулық сақтау саласындағы кадр ресурстарын ұлттық есепке алу жүйесінде тіркелген жағдайда жарамды болады.

4. Денсаулық сақтау саласындағы кадр ресурстары жөніндегі ұлттық үйлестірушіні уәкілетті орган айқындайды.

267-бап. Денсаулық сақтау саласындағы салалық біліктілік жүйесінің ерекшеліктері

1. Денсаулық сақтау саласындағы салалық біліктілік жүйесі - еңбек нарығы тарапынан денсаулық сақтау қызметкерлерінің біліктілігіне сұранысты және денсаулық сақтау саласындағы білім беру жүйесі тарапынан біліктілік ұсынысын құқықтық және институционалдық реттеу тетіктерінің жиынтығы, ол мыналарды қамтиды:

1) денсаулық сақтау саласындағы салалық біліктілік шеңбері;

2) денсаулық сақтау саласындағы кәсіптік стандарттар;

3) денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттары;

4) денсаулық сақтау саласындағы мамандарды сертификаттау;

5) денсаулық сақтау қызметкерлерін үздіксіз кәсіптік дамыту жүйесі.

2. Денсаулық сақтау саласындағы кәсіптік стандарттар медицина және фармацевтика мамандықтары бойынша әзірленеді.

268-бап. Денсаулық сақтау саласындағы кадр саясатын іске асыру қағидаттары

1. Денсаулық сақтау саласындағы кадр саясатын іске асыру мынадай қағидаттарға негізделеді:

1) медициналық көмектің уақтылы және сапалы көрсетілуіне, мемлекеттің және кәсіптік медициналық қауымдастықтарды, жұмыс берушілерді, медицина және фармацевтика қызметкерлерін қоса алғанда, кәсіптік медициналық қоғамдастықтың ортақ жауапкершілігі;

2) саланың нақты қажеттіліктерін қанағаттандыру мақсатында денсаулық сақтау саласындағы кадр ресурстарын реттеу;

3) денсаулық сақтау саласындағы кадр ресурстарын оқытуды (даярлауды) бақылау және оның жүзеге асырылуына жәрдемдесу;

4) денсаулық сақтау саласындағы кадр ресурстарының әлеуетін ұтымды және тиімді іске асыру;

5) денсаулық сақтау саласындағы әкімшілік кадр ресурстарының мәртебесін нығайту;

6) денсаулық сақтау жүйесінің ағымдағы және болашақтағы қажеттіліктерін ескере отырып, денсаулық сақтау саласындағы кадр ресурстарын даярлау;

7) денсаулық сақтау саласындағы кадр ресурстарын даярлау бағдарламаларын үздіксіз жетілдіру;

8) денсаулық сақтау саласындағы кадр ресурстарының білімін, құзыреттіліктерін, кәсіптік даярлығын тәуелсіз бағалау;

9) кәсіптік медицина қауымдастықтарын дамыту;

10) медицина қызметкерлерінің әлеуметтік қорғалуы;

11) денсаулық сақтау саласындағы қажетті кадр ресурстарының қолжетімділігі;

12) қызметкерлердің тиісті құзыреттілігі мен дағдыларын қалыптастыру;

13) үздіксіз кәсіптік даму (өмір бойы білім алу);

14) денсаулық сақтау саласындағы кадр ресурстарының өнімділігін арттыру;

15) әлеуметтік тұрғыдан танылу.

2. Денсаулық сақтау саласындағы кадр саясатын:

1) республикалық деңгейде - денсаулық сақтау саласындағы кадр ресурстарын ұлттық басқару саясатын бекітетін уәкілетті орган;

2) өңірлік деңгейде - денсаулық сақтау саласындағы кадр ресурстарын өңірлік басқару саясатын бекітетін, облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органдары;

3) денсаулық сақтау ұйымдары деңгейінде - корпоративтік кадр саясатын іске асыратын денсаулық сақтау ұйымдары қалыптастырады.

3. Медицина және фармацевтика кадрларын даярлауды жоспарлауды өз құзыреті шегінде уәкілетті орган, әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелері бар орталық атқарушы органдар және өзге де орталық мемлекеттік органдар, сондай-ақ облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органдары саланың қажеттілігін ескере отырып, жүзеге асырады.

269-бап. Денсаулық сақтау қызметкерлерін үздіксіз кәсіптік дамыту

1. Медицина және фармацевтика қызметкерлерін үздіксіз кәсіптік дамыту медициналық көмектің қауіпсіздігін арттыру мақсатында мамандардың қажеттіліктерін ескеретін кәсіптік білім мен шеберлікті жетілдіруге, қосымша құзыреттіліктерді меңгеруге бағытталады.

2. Медицина және фармацевтика қызметкерлерінің үздіксіз кәсіптік даму нәтижелері қосымша және формальды емес білім алу, кәсіптік даму бойынша өзге іс-шаралар, құзыреттілік деңгейі, жұмысының практикалық өтілі туралы кәсіптік тіркелімнің есепке алу деректері негізінде расталады.

3. Медицина және фармацевтика қызметкерінің үздіксіз кәсіптік даму нәтижелерін растау кәсіптік стандартта белгіленген біліктілік деңгейіне қойылатын талаптар және денсаулық сақтау қызметкерлерінің лауазымдық міндеттеріне қойылатын біліктілік талаптар ескеріле отырып жүргізіледі.

4. Кәсіптік медициналық қауымдастықтар кәсіптік стандарттарды және қосымша және формальды емес білімнің білім беру бағдарламаларын әзірлеуге қатысады.

30-тарау. МЕДИЦИНА ЖӘНЕ ФАРМАЦЕВТИКА ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРІНІҢ МӘРТЕБЕСІ

270-бап. Медицина және фармацевтика қызметкерлерінің мәртебесі және олардың құқықтары

1. Медицина және фармацевтика қызметкерлерінің Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасында және өзге де нормативтік құқықтық актілерде көзделген негізгі кепілдіктерге, оның ішінде:

1) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен қажетті медициналық бұйымдармен қамтамасыз етуді қоса алғанда, қызметкердің еңбек міндеттерін орындауы үшін тиісті жағдайлардың жасалуына;

2) жұмыс берушінің немесе осы мақсаттарға Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген бюджет қаражаты есебінен біліктілігін арттыруға немесе денсаулық жағдайына байланысты еңбек міндеттерін орындау мүмкін болмаған кезде және қызметкерлер санының немесе штатының қысқартылуына байланысты, ұйымның таратылуына байланысты қызметкерлер жұмыстан босатылған кезде кәсіптік біліктілігін өзгертуге;

3) біліктілік деңгейіне сәйкес келетін еңбегіне ақы төленуге;

3-1) медицина қызметкерлерінің балаларына тұрғылықты жеріндегі мектепке дейінгі ұйымдарда жергілікті атқарушы органдардың басым тәртіппен орын беруіне;

3-2) пациент пен басқа да адамдар тарапынан медицина қызметкерлерінің кәсіптік қызметіне заңсыз араласудан және кедергі келтіруден қорғалуға;

3-3) кәсібіне пациент пен басқа да адамдар тарапынан құрмет көрсетілуіне;

3-4) ғылыми, зерттеу қызметін жүзеге асыруға, медициналық практикаға жаңа әдістемелер мен технологиялар ендіруге қатысуға;

3-5) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен педагогикалық қызметті жүзеге асыруға;

3-6) "Әскери қызмет және әскери қызметшілердің мәртебесі туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес медициналық мамандық бойынша әскери қызметті өткеруге немесе әскери қызметке шақыруды кейінге қалдыруға;

4) біліктілік деңгейіне, жұмыстың ерекшелігі мен күрделілігіне, еңбек көлемі мен сапасына, сондай-ақ қызметтің нақты нәтижелеріне сәйкес еңбегінің ынталандырылуына;

5) кәсіптік бірлестіктер құруға және оларға қатысуға;

6) медицина қызметкерлерінің медициналық көмек көрсетуі кезінде пациенттің өміріне және (немесе) денсаулығына зиян келтірілген жағдайда олардың кәсіптік жауапкершілігін сақтандыруға;

7) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес, лауазымдық міндеттерін орындау кезінде өмірі мен денсаулығына келтірілген зиянды өтеттіруге;

8) медициналық және фармацевтикалық қызметке рұқсат беру құжаттары болған кезде жеке медициналық практиканы және фармацевтикалық қызметті жүзеге асыруға;

9) жеке және заңды тұлғаларға тиесілі байланыс құралдарын шұғыл медициналық көмек көрсету үшін пациентті жақын жердегі медициналық ұйымға тасымалдаған жағдайда кедергісіз және тегін пайдалануға;

10) кәсіптік қызметті жүзеге асыру үшін жол жүруге байланысты көліктік шығыстарды өтетуге құқығы бар.

Медицина қызметкерлерінің осы бапта көзделген құқықтарын жүзеге асыру басқа адамдардың құқықтары мен бостандықтарын бұзбауға тиіс.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
2-тармақты алып тастау көзделген – ҚР 19.04.2024 № 74-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

2. Медициналық қызметпен айналысу құқығына денсаулық сақтау саласындағы маман сертификатымен расталған техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білімі, жоғары, жоғары оқу орнынан кейінгі медициналық білімі бар қызметкерлер ие болады.

3. Оқу кезеңінде резидент-дәрігерлердің денсаулық сақтау саласындағы маман сертификатына сәйкес медициналық ұйымдарда тәлімгердің қадағалауымен жұмыс істеуге құқығы бар.

4. Шетелде медициналық білім алған адамдар білім туралы құжаттары танылғаннан, денсаулық сақтау саласындағы маман сертификатын бере отырып, уәкілетті орган аккредиттеген ұйымда кәсіптік даярлығын бағалаудың оң нәтижесінен кейін медициналық немесе фармацевтикалық қызметке жіберіледі.

Шетелде медициналық білім алған адамдардың кәсіптік даярлығын бағалау медициналық білім беру бағдарламалары бойынша түлектердің кәсіптік даярлығын бағалау қағидаларына сәйкес жүргізіледі.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
5-тармақты алып тастау көзделген – ҚР 19.04.2024 № 74-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

5. Медициналық оқыс оқиға - Қазақстан Республикасының әкімшілік және қылмыстық заңнамасында көзделген жағдайларды қоспағанда, медициналық көмек көрсетуді ұйымдастыру стандарттарына сәйкес медициналық көмек көрсетумен және технологияларды, жабдықтар мен құралдарды пайдаланумен байланысты, организмнің қалыпты жұмыс істеуінің ауытқуынан туындайтын, пациенттің өмірі мен денсулығына зиян келтіруі, сондай-ақ пациенттің қайтыс болуына алып келуі мүмкін оқиға.

Медициналық оқыс оқиғаны талдау медициналық ұйымның ішкі аудиті арқылы жүзеге асырылады, сондай-ақ оны облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органдары, медициналық қызметтер (көмек) көрсету, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы, дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айнлысы саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын мемлекеттік органдар, уәкілетті орган жүзеге асырады.

Ескерту. 270-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 08.01.2021 № 410-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.01.2022 № 101-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); 19.04.2024 № 74-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
ЗҚАИ-ның ескертпесі!
270-1, 270-2, 270-3 және 270-4-баптармен толықтыру көзделген – ҚР 19.04.2024 № 74-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

271-бап. Медицина және фармацевтика қызметкерлерінің міндеттері

1. Медицина және фармацевтика қызметкерлері қызметін Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырады және медициналық этика мен деонтология қағидаттарын басшылыққа ала отырып:

1) аурулар профилактикасына, денсаулықты нығайтуға жәрдемдесуге, Қазақстан Республикасының халқы арасында саламатты өмір салтын насихаттауға;

2) өзінің біліктілігіне, қызметтік және лауазымдық міндеттеріне сәйкес медициналық көмек көрсетуге;

3) қажет болған жағдайларда консультация үшін басқа бейіндегі немесе біліктілігі неғұрлым жоғары мамандарды тартуға;

4) медицина қызметкері құпиясын ұстауға және сақтауға, пациенттің аурулары, интимдік және отбасылық өмірі туралы мәліметтерді жария етпеуге;

5) кәсіптік деңгейін үздіксіз арттыруға;

6) Денсаулық сақтау саласындағы кадр ресурстарын ұлттық есепке алу жүйесінде тіркелуге;

7) дәрілік заттарды тағайындаған кезде, пациенттің жеке көтере алмау жағдайларын қоспағанда, тиісті медициналық көрсетілімдер болған кезде өз құзыреті шегінде халықаралық патенттелмеген атауларымен дәрiлiк заттарға рецептілер жазып беруге міндетті.

2. Медицина және фармацевтика қызметкерлері, медициналық ұйымдардың басшылары:

1) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды жарнамалауға қатысуға;

2) өзі көрсететін қызметтер үшін сыйақы алуға жеке мүдделі болу мақсатында дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды бөлшек саудада өткізетін белгілі бір объектілерді пациенттерге ұсыным жасауға;

3) күн сайынғы дәрігерлік конференциялар, ғылыми-практикалық конференциялар және (немесе) мамандандырылған семинарлар өткізуді қоспағанда, дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды өндірушілердің өкілдері және (немесе) дистрибьюторлар дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды ілгерілетуге құқылы емес.

272-бап. Әлеуметтік кепілдіктер. Медицина және фармацевтика қызметкерлерін әлеуметтік қорғау

1. Ауылдық жерде және кенттерде, аудандық маңызы бар қалаларда жұмыс істейтін, мемлекеттік медициналық ұйымдардың медицина қызметкерлеріне мынадай әлеуметтік қолдау шаралары көзделеді:

1) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жергілікті атқарушы органдардың шешімімен міндетті түрде тұрғынжай, оның ішінде қызметтік тұрғынжай беру;

2) жергілікті атқарушы орган белгілеген тәртіппен жәрдемақылардың міндетті түрде төленуі;

3) жергілікті атқарушы органдардың шешімімен коммуналдық шығыстарды өтеу бойынша әлеуметтік қолдау көрсету және басқа да жеңілдіктер;

4) өзге де шаралар.

2. Мемлекеттік медициналық ұйымдардың медицина және фармацевтика қызметкерлерінің жергілікті бюджеттердің қаражаты есебінен әлеуметтік қолдау шараларын, қосымша жеңілдіктер мен ынталандырушы төлемдерді алуға халықтың әлеуметтік әлсіз топтарынан кейін басым құқығы бар.

3. Жергілікті атқарушы органдар медицина қызметкерінің беделін арттыру және оның жеке және кәсіптік өсуін арттыруды қамтамасыз ету үшін жергілікті бюджеттердің қаражаты есебінен оған ынталандырушы төлемдер бере отырып, "Кәсібі бойынша үздік" мәртебесін береді.

3-1. Уәкiлеттi орган "Өз кәсібінің үздiгі" республикалық конкурсының әрбір аталымдағы жеңiмпаздарына республикалық бюджет туралы заңда белгiленген және тиісті қаржы жылының 1 қаңтарында қолданыста болатын айлық есептiк көрсеткiштің бес жүз еселенген мөлшерiнде бiржолғы төлем бередi.

"Өз кәсібінің үздiгі" атағын беру қағидаларын уәкілетті орган әзірлейді және бекітеді.

3-2. Медицина қызметкерінің аса үздік жетістіктері және Қазақстан Республикасына сіңірген айрықша еңбегі үшін оған республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және тиісті қаржы жылының 1 қаңтарында қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің бір мың еселенген мөлшерінде біржолғы төлем беріле отырып, "Қазақстанның еңбек сіңірген дәрігері" құрметті атағы беріледі.

4. Осы Кодексте көзделген жағдайларды қоспағанда, медицина және фармацевтика қызметкерлерінің кәсіптік қызметіне мемлекеттік органдар мен лауазымды адамдар, сондай-ақ Қазақстан Республикасының азаматтары тарапынан араласуға тыйым салынады.

5. Медицина немесе фармацевтика қызметкері кәсіптік қызметін жүзеге асырған кезде:

1) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларды қоспағанда, оны кәсіптік міндеттерімен байланысты емес жұмыс түрлеріне тартуға;

2) одан Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделмеген есептілікті не ақпаратты талап етіп алдыруға;

3) оған тауарларды (жұмыстарды) және көрсетілетін қызметтерді сатып алу бойынша Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделмеген міндеттерді жүктеуге жол берілмейді.

Ескерту. 272-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 19.04.2024 № 74-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

273-бап. Медицина қызметкері құпиясы

1. Дербес медициналық деректер, медициналық көмекке жүгіну фактісі, адам денсаулығының жай-күйі, оның ауруының диагнозы туралы ақпарат және оны зерттеп-қарау және (немесе) емдеу кезінде алынған өзге де мәліметтер медицина қызметкері құпиясын құрайды.

2. Осы баптың 3 және 4-тармақтарында белгіленген жағдайлардан басқа кезде, медицина қызметкері құпиясын құрайтын мәліметтерді оқу, кәсіптік, қызметтік және өзге де міндеттерді орындау кезінде бұлар өзіне белгілі болған адамдардың жария етуіне жол берілмейді.

3. Пациенттің немесе оның заңды өкілінің хабардар етілген келісімімен медицина қызметкері құпиясын құрайтын мәліметтерді ғылыми зерттеулер жүргізу, осы мәліметтерді оқу процесінде пайдалану үшін беруге жол беріледі.

4. Медицина қызметкері құпиясын құрайтын мәліметтерді адамның келісімінсіз беруге мынадай жағдайларда:

1) заңды өкілі болмаған жағдайда, өзінің жай-күйіне байланысты өз еркін білдіруге қабілетсіз адамды зерттеп-қарау және емдеу мақсатында;

2) айналадағыларға қауіп төндіретін аурулардың таралу қатері кезінде, оның ішінде қан, оның компоненттерінің донорлығы, ағзаларды (ағзаның бөлігін) және (немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) трансплантаттау кезінде;

3) тергеп-тексеру немесе сот талқылауын жүргізуге байланысты анықтау және алдын ала тергеу органдарының, прокурордың, адвокаттың және (немесе) соттың сұрау салуы бойынша;

4) кәмелетке толмаған немесе әрекетке қабілетсіз адамға медициналық көмек көрсету кезінде оның заңды өкіліне хабар беру үшін;

5) Қазақстан Республикасы азаматының денсаулығына зиян құқыққа қарсы іс-әрекеттер салдарынан келтірілді деп ұйғаруға негіздер болған кезде;

6) адамның психикалық ауытқушылықтары мен сексуалдық зорлық-зомбылыққа бейімділігі анықталған кезде;

7) медициналық қызметтер (көмек) көрсету сапасына мемлекеттік бақылау, медициналық көрсетілетін қызметтердің сапасы мен көлемі жөніндегі шарттық міндеттемелерге мониторинг жүргізу кезінде;

8) "Прокуратура туралы" Қазақстан Республикасының Конституциялық заңында белгіленген тәртіппен прокуратура органдары тексерулер жүргізу кезінде;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
9) тармақшаға өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 19.04.2024 № 74-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

9) қарсы барлау қызметінің міндеттерін шешу мақсатында арнаулы мемлекеттік органдардың сұрау салуы бойынша жол беріледі.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
10) тармақшамен толықтыру көзделген – ҚР 19.04.2024 № 74-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

5. Мыналар медицина қызметкері құпиясын жария ету болып табылмайды:

1) электрондық ақпараттық ресурстың резервтік көшірмесін ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласындағы уәкілетті орган айқындайтын тәртіпке және мерзімдерге сәйкес электрондық ақпараттық ресурстарды резервтік сақтаудың бірыңғай платформасына сақтауға беру, бұған мұндай электрондық ақпараттық ресурстар барлау, қарсы барлау қызметімен және күзетілетін адамдар мен объектілердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі күзет іс-шараларымен байланысты, берілуі Қазақстан Республикасының мемлекеттік құпиялар туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылатын ақпаратты қамтитын жағдайлар кірмейді;

2) медициналық көмек көрсету және құқық қорғау және арнаулы мемлекеттік органдар қызметін жүзеге асыру мақсатында ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалана отырып ақпарат алмасу.

6. Қан мен оның компоненттерінің, ағзалардың (ағза бөлігінің) және (немесе) тіндердің (тін бөлігінің) донорлығымен, сондай-ақ құқық қорғау, арнаулы мемлекеттік органдардың туберкулезбен ауыратын немесе бұрын ауырған, психикаға белсенді әсер ететін заттарды тұтынуға байланысты психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтары (аурулары) бар есепте тұрған адамдардың жай-күйі туралы медициналық құпияны құрайтын электрондық құжат нысанындағы ақпаратты беру жөніндегі сұрау салуларымен байланысты жағдайлардан басқа кезде, олардың жеке өміріне қатысты дербес медициналық деректерді пайдаланғанда, жеке тұлғалардың дербес медициналық деректерін қамтитын электрондық ақпараттық ресурстарды басқа дерекқорлармен байланыстыратын телекоммуникация желілеріне жеке тұлғалардың келісімінсіз қосуға жол берілмейді.

7. Пациенттің денсаулығы туралы деректер медицина қызметкеріне қатысы жоқ себептер бойынша жалпыға қолжетімді болған жағдайлар медицина қызметкері құпиясын бұзу болып табылмайды.

Ескерту. 273-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 05.11.2022 № 157-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

274-бап. Қазақстан Республикасының медицина және фармацевтика қызметкерлерінің ар-намыс кодексі

1. Қазақстан Республикасы медицина және фармацевтика қызметкерлерінің ар-намыс кодексі (бұдан әрі - Ар-намыс кодексі) Қазақстан Республикасы медицина және фармацевтика қызметкерлерінің өз қызметі үшін қоғам алдындағы моральдық-этикалық жауапкершілігін белгілейді.

2. Ар-намыс кодексін уәкілетті орган әзірлейді және бекітеді.

7-БӨЛІМ. ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР

275-бап. Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасын бұзғаны үшін жауаптылық

Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасын бұзу Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылыққа алып келеді.

276-бап. Осы Кодексті қолданысқа енгізу тәртібі

1. Осы Кодекс:

1) 2021 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін 39-бапты, 55-баптың 10-тармағының 1) тармақшасын;

2) дәрілік заттарды өндіру жөніндегі ұйымдар, дәріхана қоймалары үшін 2021 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін 231-баптың 2-тармағының екінші бөлігін және 233-баптың 3-тармағының екінші бөлігін;

3) 2021 жылғы 1 маусымнан бастап қолданысқа енгізілетін 240-баптың 7-тармағын;

4) 2021 жылғы 1 шілдеден бастап қолданысқа енгізілетін 110-баптың 2-тармағының 16) тармақшасын, 27-баптың 1-тармағының 2), 3) тармақшаларын, 4-тармағының 2), 3) тармақшаларын, 7 және 8-тармақтарын;

5) 2022 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін 55-баптың 10-тармағының 2) тармақшасын;

6) дәріханалар үшін 2026 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін 233-баптың 3-тармағының бірінші бөлігін қоспағанда, алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

7) алып тасталды - ҚР 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
2. Алып тасталды - ҚР 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
3. Алып тасталды - ҚР 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

4. "Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне көші-қон процестерін реттеу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" 2020 жылғы 13 мамырдағы Қазақстан Республикасы Заңының 1-бабы 22-тармағының 1) тармақшасы қолданысқа енгізілгенге дейін осы Кодекстің мазмұнындағы 83-баптың тақырыбының, 83-бабы тақырыбының, 1 және 3-тармақтарының, 160-бабы 2-тармағының, 162-бабы 1-тармағының және 196-бабы 1-тармағы бірінші бөлігінің қолданылуы тоқтатыла тұрсын, тоқтатыла тұру кезеңінде осы нормалар мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

1) мазмұнындағы 83-баптың тақырыбы:

"83-бап. Оралмандардың, шетелдіктердің, азаматтығы жоқ адамдардың және өзге де адамдардың құқықтары мен міндеттері";

2) баптың тақырыбы, 83-баптың 1 және 3-тармақтары;

"83-бап. Оралмандардың, шетелдіктердің, азаматтығы жоқ адамдардың және өзге де адамдардың құқықтары мен міндеттері

1. Оралмандардың, босқындардың, сондай-ақ Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін Қазақстан Республикасының азаматтарымен бірдей алуға құқығы бар.";

"3. Қазақстан Республикасының аумағында жүрген оралмандар, босқындар және пана іздеген адамдар, шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар денсаулық сақтау саласында Қазақстан Республикасының азаматтарымен бірдей міндеттерді атқарады.";

3) 160-баптың 2-тармағы:

"2. АИТВ инфекциясын жұқтырған Қазақстан Республикасының азаматтары, оралмандар, Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын шетелдіктер, азаматтығы жоқ адамдар, босқындар және АИТВ инфекциясын жұқтырған аналардан туылған, диагнозы белгіленбеген балалар тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде динамикалық байқауға және дәрілік заттармен қамтамасыз етуге жатады.";

4) 162-баптың 1-тармағы:

"1. Қазақстан Республикасы азаматтарының, оралмандардың, Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты және уақытша тұратын шетелдіктердің, азаматтығы жоқ адамдардың, босқындар мен пана іздеген адамдардың уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен АИТВ инфекциясының профилактикасы саласында қызметті жүзеге асыратын мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарында тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде АИТВ инфекциясы мәселелері бойынша ерікті түрде анонимдік және (немесе) құпия медициналық зерттеп-қаралуға және консультация алуға құқығы бар.";

5) 196-баптың 1-тармағының бірінші бөлігі:

"1. Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі Қазақстан Республикасының азаматтарына, оралмандарға, босқындарға, Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарға бюджет қаражаты есебінен ұсынылады, барынша дәлелденген тиімділігі бар профилактикалық, диагностикалық және емдік медициналық көрсетілетін қызметтерді, сондай-ақ дәрілік қамтамасыз етуді қамтиды.".

5. Мыналардың күші жойылды деп танылсын:

1) 2009 жылғы 18 қыркүйектегі "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасының Кодексі (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2009 ж., № 20-21, 89-құжат; 2010 ж., № 5, 23-құжат; № 7, 32-құжат; № 15, 71-құжат; № 24, 149, 152-құжаттар; 2011 ж., № 1, 2, 3-құжаттар; № 2, 21-құжат; № 11, 102-құжат; № 12, 111-құжат; № 17, 136-құжат; № 21, 161-құжат; 2012 ж., № 1, 5-құжат; № 3, 26-құжат; № 4, 32-құжат; № 8, 64-құжат; № 12, 83-құжат; № 14, 92, 95-құжаттар; № 15, 97-құжат; № 21-22, 124-құжат; 2013 ж., № 1, 3-құжат; № 5-6, 30-құжат; № 7, 36-құжат; № 9, 51-құжат; № 12, 57-құжат; № 13, 62-құжат; № 14, 72, 75-құжаттар; № 16, 83-құжат; 2014 ж., № 1, 4-құжат; № 7, 37-құжат; № 10, 52-құжат; № 11, 65-құжат; № 14, 84, 86-құжаттар; № 16, 90-құжат; № 19-I, 19-II, 96-құжат; № 21, 122-құжат; № 23, 143-құжат; 2015 ж., № 1, 2-құжат; № 7, 33-құжат; № 10, 50-құжат; № 19-II, 102-құжат; № 20-IV, 113-құжат; № 20-VII, 115-құжат; № 22-I, 143-құжат; № 22-V, 156-құжат; № 23-II, 170-құжат; 2016 ж., № 6, 45-құжат; № 8-II, 67, 70-құжаттар; № 23, 119-құжат; 2017 ж., № 1-2, 3-құжат; № 4, 7-құжат; № 9, 22-құжат; № 13, 45-құжат; № 22-III, 109-құжат; № 23-III, 111-құжат; № 24, 115-құжат; 2018 ж., № 10, 32-құжат; № 14, 42-құжат; № 15, 47-құжат; № 19, 62-құжат; № 23, 91-құжат; № 24, 93, 94-құжаттар; 2019 ж., № 7, 36-құжат; № 8, 46-құжат; № 21-22, 90-құжат; № 23, 106-құжат; 2020 жылғы 5 мамырда "Егемен Қазақстан" және "Казахстанская правда" газеттерінде жарияланған "Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне еңбек мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" 2020 жылғы 4 мамырдағы Қазақстан Республикасының Заңы; 2020 жылғы 14 мамырда "Егемен Қазақстан" және "Казахстанская правда" газеттерінде жарияланған "Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне көші-қон процестерін реттеу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" 2020 жылғы 13 мамырдағы Қазақстан Республикасының Заңы; 2020 жылғы 26 мамырда "Егемен Қазақстан" және "Казахстанская правда" газеттерінде жарияланған "Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне жұмылдыру дайындығы мен жұмылдыру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" 2020 жылғы 25 мамырдағы Қазақстан Республикасының Заңы);

2) "Алкоголизмге, нашақорлық пен уытқұмарлық дертiне шалдыққан ауруларды ерiксiз емдеу туралы" 1995 жылғы 7 сәуiрдегі Қазақстан Республикасының Заңы (Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің Жаршысы, 1995 ж., № 3-4, 32-құжат; Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2004 ж., № 23, 142-құжат; 2010 ж., № 24, 152-құжат; 2012 ж., № 8, 64-құжат; 2013 ж., № 13, 62-құжат; 2014 ж., № 19-I, 19-II, 96-құжат; 2018 ж., № 24, 93-құжат);

3) "Йод тапшылығы ауруларының алдын алу туралы" 2003 жылғы 14 қазандағы Қазақстан Республикасының Заңы (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2003 ж., № 19-20, 149-құжат; 2006 ж., № 1, 5-құжат; 2007 ж., № 4, 95-құжат; 2011 ж., № 11, 102-құжат; 2012 ж., № 14, 92-құжат; 2013 ж., № 14, 75-құжат; 2014 ж., № 1, 4-құжат; № 23, 143-құжат; 2018 ж., № 24, 93-құжат).

Ескерту. 276-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

Қазақстан Республикасының Президенті

Қ. ТОҚАЕВ

ON PUBLIC HEALTH AND HEALTHCARE SYSTEM

Code of the Republic of Kazakhstan dated July 7, 2020 No. 360-VI ЗРК.

Unofficial translation

Throughout the whole text, words “preventive control and supervision” were prescribed to replace by words “preventive control” in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 No. 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023).

SECTION 1. GENERAL PROVISIONS

Chapter 1. PRINCIPAL PROVISIONS

Article 1. Basic concepts used in this Code

1. The following basic concepts are used in this Code:

1) human habitat (hereinafter - the habitat) - a set of natural, anthropogenic and social environmental factors (natural and artificial) that determine the conditions of human life;

2) HIV infection - a chronic infectious disease caused by the human immunodeficiency virus, characterized by a specific damage to the immune system and leading to its slow destruction until the formation of acquired immunodeficiency syndrome;

3) a certified first aid trainer - a person who has passed additional training in first aid and basic cardiopulmonary resuscitation;

4) anonymous examination - voluntary medical examination of a person without personal identification;

5) disaster medicine - the field of medicine aimed at preventing and eliminating the medical and sanitary consequences of emergencies of a social, natural and man-made nature (hereinafter - emergencies), including the prevention and treatment of diseases of the population, sanitary-anti-epidemic and sanitary-preventive measures, preservation and restoration of health of participants in the liquidation of emergency situations, as well as medical assistance to employees of emergency services;

6) social health insurance fund - a non-profit organization that accumulates allocations and contributions, as well as purchases and pays for the services of healthcare entities providing medical care in the volumes and on the terms provided for by the contract for the purchase of healthcare services , and other functions determined by the laws of the Republic of Kazakhstan;

7) military medicine is the field of medicine and healthcare, which is a system of scientific knowledge (a complex of scientific and practical disciplines) and practical activities of the military medical service, which has as its goal the comprehensive medical support of troops, units and departments of special state and law enforcement agencies in peaceful and military time;

8) military medical service - a set of military-medical (medical) units, in which the laws of the Republic of Kazakhstan provide for military service or a special type of public service, intended for military-medical (medical) support of the activities of these bodies;

9) military-medical (medical) subdivisions - structural subdivisions of the central executive bodies and other central state bodies and their territorial subdivisions, as well as military-medical (medical) institutions (organizations), other subdivisions providing military-medical (medical) support;

10) enrichment (fortification) - the introduction of vitamins, minerals and other substances into food products in the course of their production or processing in order to increase the nutritional and biological value, as well as to prevent diseases caused by their deficiency in humans;

11) child (children) - a person under eighteen years of age (age of majority);

12) specialized professional - a medical worker with a diploma of higher medical education who has a certificate in the field of healthcare;

13) established (final) sanitary protection zone - the territory of the sanitary protection zone, determined on the basis of the results of the annual cycle of field studies and measurements to confirm the calculated (preliminary) sanitary protection zone;

14) a list of pharmaceuticals and medical devices for free and (or) preferential outpatient provision of certain categories of citizens of the Republic of Kazakhstan with certain diseases (conditions) - a list of pharmaceuticals, medical devices and specialized medical products purchased at the expense of budget funds and (or) assets fund of social health insurance within the guaranteed volume of free medical care and (or) in the system of compulsory social health insurance in the provision of primary healthcare and specialized medical care on an outpatient basis, including the names and characteristics of drugs, medical devices and specialized medical products in the context of certain categories of citizens of the Republic of Kazakhstan with certain diseases (conditions);

15) similar biological medicinal product (biosimilar, follow-on biologic, biosimilar) - a biological medicinal product, which contains a version of the active ingredient of the registered biological original medicinal product or the reference product and which demonstrated similarity (likeness) on the basis of comparative studies on the quality indicators, biological activity, safety and efficiency;

16) biobank - a specialized storage of biological materials for scientific and medical purposes;

17) biologically active substances - substances of natural origin or their synthetic analogs that normalize pathologically altered body functions in animals and humans;

18) biological medicinal product - a medicinal product, the active substance of which is produced or isolated from a biological source and for the description of the properties and quality control of which it is necessary to combine biological and physicochemical methods of analysis with an assessment of the production process and methods of its control;

19) medicinal products of biological origin - preparations containing biological substances (hormones, cytokines, blood coagulation factors, insulins, monoclonal antibodies, enzymes, colony-stimulating factors, preparations based on tissue cells, and others obtained using biotechnological methods);

20) biomedical research - research, the purpose of which is to obtain by scientific methods new knowledge about life, human health, diseases, their diagnosis, treatment or prevention, as well as genetic and environmental factors associated with life processes, diseases and health;

21) biotechnological medicinal product - a medicinal product produced using biotechnological processes and application of methods using recombinant deoxyribonucleic acid technology, controlled expression of genes encoding the production of biologically active proteins, hybridoma technologies, monoclonal antibodies or other biotechnological processes;

22) bioethics - an interdisciplinary scientific direction that combines biomedical and humanitarian sciences in order to analyze the moral, social, legal aspects of the application of the latest achievements of the life sciences;

23) childbirth - natural or artificial (instrumental, manual, medication) completion of the accouchement;

24) the maximum price for the trade name of a medicine for retail sale – - the price for the trade name of a medicine, included into the list of medicines that are subject to price regulation, above which its retail sale cannot be carried out;

25) original medicinal product - a medicinal product with a new active substance, which was the first to be registered and placed on the world pharmaceutical market on the basis of a dossier containing the results of full preclinical (nonclinical) and clinical studies confirming its safety, quality and efficacy;

26) co-payment - payment of the difference in the cost of pharmaceuticals, medical devices and the established maximum price for their reimbursement within the guaranteed volume of free medical care and (or) in the system of compulsory social health insurance at the outpatient level, carried out on a voluntary basis;

27) a single distributor - a legal entity operating within the guaranteed volume of free medical care and (or) in the system of compulsory social health insurance in accordance with Article 247 of this Code;

28) vaccines - medicinal products for specific prophylaxis of infectious diseases, providing a preventive effect through the immune system;

29) hematopoietic stem cells - hematopoietic cells of the human bone marrow that have pluripotency and are in the process of life in the bone marrow, peripheral blood and umbilical cord blood;

30) register of donors of hematopoietic stem cells (bone marrow) - a list of persons agreeing to donation of hematopoietic stem cells (bone marrow) and typed according to the HLA system;

31) genetically modified objects - raw materials and products of plant and (or) animal origin obtained using methods of genetic engineering, including genetically modified sources, organisms;

32) homeopathic medicinal product - a medicinal product produced according to homeopathic technology using homeopathic raw materials in accordance with the requirements of the Pharmacopoeias of the Republic of Kazakhstan and (or) the Eurasian Economic Union or, in their absence, in accordance with the requirements of homeopathic pharmacopoeias;

33) pharmaceutical product - a product that is or contains a substance or a combination of substances that comes into contact with the human body, intended for the treatment, prevention of human diseases or recovery, correction or change of its physiological functions through pharmacological, immunological or metabolic effects, or for diagnostics diseases and human conditions;

34) marginal price for a pharmaceutical product - a price above which the sale of a pharmaceutical product cannot be carried out;

35) circulation of pharmaceuticals - activities that include development processes, preclinical (non-clinical) studies, trials, clinical trials, expertise, registration, pharmacovigilance, quality control, production, manufacturing, storage, transportation, import and export, release, sale, transfer, use, destruction of pharmaceuticals;

36) good pharmaceutical practices in the field of drug circulation (hereinafter referred to as good pharmaceutical practices) - health standards that apply to all stages of the life cycle of drugs: good laboratory practice (GLP), good clinical practice (GCP), good manufacturing practice (GMP), Good Distribution Practice (GDP), Good Pharmacy Practice (GPP), Good Pharmacovigilance Practice (GVP) and other Good Pharmaceutical Practices;

37) the manufacturer of pharmaceuticals - an organization engaged in the production of pharmaceuticals and having a license to manufacture pharmaceuticals;

38) the register of authorized persons of drug manufacturers - an electronic information resource of the authorized body containing information on authorized persons of drug manufacturers;

39) an authorized person of a manufacturer of pharmaceuticals - a person responsible for ensuring and controlling the quality of pharmaceuticals produced by the manufacturer in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of healthcare, and included in the register of authorized persons of manufacturers of pharmaceuticals;

40) rational use of pharmaceuticals - drug treatment that meets clinical indications, in doses that meet the individual needs of the patient for a sufficient period of time and at the lowest cost;

41) long-term contract for the supply of medicines and medical products – a civil contract concluded by a single distributor for up to ten years with the right to extend up to three years with a manufacturer of medicines or medical products located on the territory of the Republic of Kazakhstan or with a customer for the contract production of original patented medicines, as well as with customers of the contract production of medical products for the supply of medicines or medical products or with a subject in the field of circulation of medicines and medical products, having the intention to establish production or modernize the existing production of medicines and medical products located on the territory of the Republic of Kazakhstan, in accordance with the procedure established by the legislation of the Republic of Kazakhstan;

42) retail sale of pharmaceuticals and medical devices - pharmaceutical activities related to the acquisition (except for import), storage, distribution, sale (except for export) to the end consumer, destruction of pharmaceuticals and medical devices;

43) contract manufacturing of pharmaceuticals and medical devices (hereinafter - contract manufacturing) - the production of pharmaceuticals and medical devices on a contract basis at the production facilities of manufacturers of pharmaceuticals and medical devices located in the Republic of Kazakhstan, which ensure full compliance with the requirements of good manufacturing practice (GMP) for pharmaceuticals and the international quality management system standard (ISO 13485) for manufacturers of medical devices;

44) web portal for the procurement of pharmaceuticals and medical devices, services from healthcare entities - an information system that provides a single point of access to electronic services for the purchase of pharmaceuticals and medical devices, services from healthcare entities within the guaranteed volume of free medical care and (or) in the system of compulsory social health insurance;

45) a single operator in the field of procurement of pharmaceuticals and medical devices, services from healthcare entities (hereinafter - a single operator) - a legal entity determined by the authorized body in agreement with the authorized body in the field of public procurement;

46) wholesale of pharmaceuticals and medical devices - pharmaceutical activities related to the purchase (acquisition), storage, import, export, sale (except for the sale to the population) without limiting the volume, transportation and destruction of pharmaceuticals and medical devices;

47) a state body in the field of circulation of pharmaceuticals and medical devices - a state body that exercises leadership in the field of circulation of pharmaceuticals and medical devices, control over the circulation of pharmaceuticals and medical devices;

48) a state expert organization in the field of circulation of pharmaceuticals and medical devices - a state monopoly entity carrying out production and economic activities in the field of public health to ensure the safety, efficiency and quality of pharmaceuticals and medical devices;

49) objects in the field of circulation of medicines and medical products – pharmacy, including those selling via the Internet, pharmacy in healthcare organizations and mobile pharmacy for rural settlements, pharmacy (distribution) warehouse, temporary storage warehouse of medicines, medical products, optics store, medical products store, medical products warehouse, organizations for production of medicines and medical products;

50) entities in the field of circulation of pharmaceuticals and medical devices - individuals or legal entities engaged in pharmaceutical activities;

51) The State Register of Pharmaceuticals and Medical Devices is an electronic information resource containing information on pharmaceuticals and medical devices registered and permitted for medical use in the Republic of Kazakhstan;

52) a long-term contract for the storage and transportation of pharmaceuticals and medical devices - a civil law contract for the provision of services, concluded by a single distributor with an entity in the field of circulation of pharmaceuticals and medical devices - a resident of the Republic of Kazakhstan, which meets the requirements of good distribution practice (GDP);

53) state re-registration of a pharmaceutical product or medical device - the procedure for extending the validity period of state registration of a pharmaceutical or medical device with the issuance of an unlimited document certifying state registration (hereinafter - registration certificate), under the previous registration number and making a corresponding entry in the State Register of Pharmaceuticals and Medical Devices;

54) state registration of a pharmaceutical product or medical device - the procedure for obtaining permission to circulate pharmaceuticals or medical devices in the territory of the Republic of Kazakhstan and entering a pharmaceutical product or medical device for a specified period in the State Register of Pharmaceuticals and Medical Devices;

55) shelf life of a pharmaceutical product - the date after which the pharmaceutical product is not subject to use;

56) packaging of a pharmaceutical product - a product or a set of products that ensure the process of circulation of pharmaceuticals by protecting them from damage and loss, as well as protecting the environment from pollution;

57) bulk - a product of a pharmaceutical product or medical device - a dosed finished drug or a finished medical device that has passed all stages of the technological process, except for the final packaging;

58) making changes to the registration dossier of a pharmaceutical product or medical device - a procedure carried out on the basis of an examination of the changes made to the registration dossier during the validity of the registration certificate;

59) quality of a pharmaceutical product - a set of properties and characteristics of a pharmaceutical substance (active pharmaceutical ingredient) and a medicinal product, ensuring their compliance with the intended purpose;

60) regulatory document on the quality of a pharmaceutical product - a document that establishes requirements for quality control of a pharmaceutical product in the post-registration period on the basis of an expert examination of a pharmaceutical product during its registration and contains a specification, a description of analytical methods and tests of a pharmaceutical product or references to such tests, as well as relevant acceptance criteria for quality indicators;

61) trade name of a pharmaceutical product - the name under which the pharmaceutical product is registered;

62) international non-proprietary name of a pharmaceutical product - the name of a pharmaceutical product recommended by the World Health Organization;

63) quality of drug supply - the level of compliance with the requirements of healthcare standards governing the production, import, storage, timely delivery of drugs and pharmacovigilance;

64) dosage formulation - the state of a pharmaceutical product corresponding to the methods of its administration, use and ensuring the achievement of the required therapeutic effect;

65) medicinal plant raw materials - fresh or dried plants, algae, mushrooms or lichens or parts thereof, whole or crushed, used for the production of pharmaceuticals;

66) pharmaceutical product - a pharmaceutical product in the form of a dosage formulation;

67) manufacturing of pharmaceutical products - pharmaceutical activities related to the manufacture of pharmaceutical products in pharmacies, the purchase of pharmaceutical substances (active pharmaceutical ingredients) for pharmaceutical use, storage, quality control, registration and sale of manufactured pharmaceutical products;

68) safety of a pharmaceutical product - the absence of an unacceptable risk when using a pharmaceutical product associated with the possibility of harming life, human health and the environment;

69) efficacy of a pharmaceutical product - a set of characteristics of a pharmaceutical product that ensure the achievement of a prophylactic, diagnostic or therapeutic effect or restoration, correction or modification of physiological function;

70) medicinal raw materials - substances of plant, mineral, animal origin or products of the chemical industry used for the production and manufacture of pharmaceuticals;

71) disinsection - a set of preventive and exterminating measures for the destruction of insects and arthropods in order to protect humans, animals, premises and territory from them;

72) disinfection - a set of special measures aimed at destroying pathogens of infectious and parasitic diseases in the external environment;

73) health - a state of complete physical, spiritual (mental) and social well-being, and not just the absence of diseases and physical defects;

74) healthcare - a system of measures of a political, economic, legal, social, cultural, medical nature aimed at preventing and treating diseases, maintaining public hygiene and sanitation, maintaining and strengthening the physical and mental health of each person, maintaining his/her active long-term life, providing him/her medical assistance in case of loss of health;

75) healthcare system - a set of state bodies and healthcare entities the activities of which are aimed at ensuring the rights of citizens of the Republic of Kazakhstan to health protection;

76) regional long-term plan for the development of healthcare infrastructure - a long-term plan for the development of the infrastructure of the region, reflecting information on the existing network of healthcare organizations, planned restructuring (opening, merging, closing, re-orientation), as well as information on the need for new healthcare facilities and investment planning;

77) certification of scientific and pedagogical personnel of educational organizations in the field of public health - the procedure for determining the level of pedagogical and professional competence of scientific and pedagogical personnel of educational organizations in the field of healthcare;

78) organization of education in the field of public health - an organization of education that implements educational programs in the areas of training "Healthcare" and (or) "Interdisciplinary Programs Related to Healthcare and Social Security (Medicine)";

79) clinic of educational organization in the field of public health - a structural subdivision of an educational organization or a healthcare organization, on the basis of which educational programs of technical and professional, post-secondary, higher, postgraduate and additional medical education are implemented on the basis of modern achievements of science and practice;

80) scientific organization in the field of public health - a national center, scientific center or research institute carrying out scientific, scientific and technical and innovative activities in the field of healthcare, as well as medical, pharmaceutical and (or) educational activities;

81) professional standard in the field of public health - a standard that determines the requirements for the level of qualifications, content, quality and working conditions of specialists in the field of healthcare;

82) certification of a healthcare specialist - a procedure for determining the compliance of an individual's qualifications with the qualification requirements established by the industry qualifications framework and professional standards in healthcare, as well as determining the readiness for professional activities in the healthcare sector, including readiness for clinical or pharmaceutical practice, or activities in the sphere of sanitary and epidemiological welfare of the population;

83) certificate of a healthcare specialist - a document of the established form confirming the qualifications of an individual and his/her readiness for professional activities in the field of healthcare, including readiness for clinical or pharmaceutical practice, or activities in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population;

84) manager in the field of public health - the first head who manages a state medical organization;

85) certificate of a healthcare manager - a document of the established form for engaging in activities for the management of a state medical organization;

86) examination in the field of public health - a set of organizational, analytical and practical measures aimed at determining the effectiveness and quality of means, methods, technologies, educational and scientific programs, services in various areas of healthcare, as well as determining temporary disability, professional fitness for health reasons in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan;

87) standard in the field of public health (hereinafter referred to as the standard) - a regulatory legal act that establishes the rules, general principles and characteristics to ensure standardization in the field of public health in the field of medical, pharmaceutical activities, educational and scientific activities in the field of healthcare, digital healthcare;

88) standardization in the field of public health (hereinafter - standardization) - activities aimed at achieving the optimal degree of streamlining the characteristics of processes, technologies and healthcare services through the development, implementation and enforcement of standards, requirements, norms, instructions, rules;

89) an authorized body in the field of public health (hereinafter referred to as an authorized body) is a central executive body that carries out management and inter-sectoral coordination in the field of health protection of citizens of the Republic of Kazakhstan, medical and pharmaceutical science, medical and pharmaceutical education, sanitary and epidemiological well-being of the population, circulation of pharmaceuticals and medical devices, the quality of healthcare services (assistance);

90) national operator in the field of public health - a legal entity carrying out activities in the field of healthcare, including the development of healthcare infrastructure;

91) health technology assessment - a comprehensive assessment of the comparative proven clinical and clinical and economic (pharmacoeconomic) effectiveness and safety of health technologies, as well as the economic, social and ethical consequences of their use, carried out for decision-making in the field of healthcare;

92) healthcare technology - the application of knowledge and skills that are used to promote health, prevention, diagnosis, treatment of illness, rehabilitation of patients and the provision of palliative care, including vaccines, drugs and medical devices, procedures, manipulations, operations, screening , preventive programs , including information systems;

93) healthcare organization - a legal entity carrying out activities in the field of healthcare;

94) pharmaceutical formulary of a healthcare organization - a list of pharmaceuticals for the provision of medical care within the guaranteed volume of free medical care and (or) in the system of compulsory social health insurance, formed on the basis of the Kazakhstan National Drug Formulary and approved by the head of the healthcare organization in the manner determined by the authorized body;

95) joint responsibility for health - the division of responsibility between the members of society: the state, the employer and the citizen himself for the preservation and strengthening of individual and public health, reducing the risk of disease;

96) deratization - a set of preventive and exterminatory measures aimed at destroying or reducing the number of rodents;

97) detoxification - a complex of medical measures aimed at removing toxic substances of endogenous or exogenous origin from the human body;

98) diagnostics - a set of healthcare services aimed at establishing the presence or absence of a disease;

99) dynamic observation - systematic observation of the patient's health, as well as the provision of the necessary medical care based on the results of this observation;

100) donor - a person, a human corpse, an animal from which donor blood, its components, other donor material (including sperm, eggs, tissue of reproductive organs, reproductive cells, embryos), as well as the removal of organs (parts of an organ) and/or tissues (parts of tissue) for transplantation to a recipient;

101) donor organization - a healthcare organization in which the removal and conservation of organs (parts of an organ) and (or) tissues (parts of tissue) from corpses is carried out for the purpose of transplantation;

102) donor function - the donor's voluntary medical examination and allogeneic donation of blood and its components;

103) treatment - a complex of healthcare services aimed at eliminating, stopping and (or) alleviating the course of the disease, as well as preventing its progression;

104) attending physician - a doctor who provides medical care to a patient during the period of his/her observation and treatment in a medical organization;

105) voluntary treatment - treatment carried out with the consent of the patient or his/her legal representative;

106) calculated (preliminary) sanitary protection zone - the territory of the sanitary protection zone, determined on the basis of the project with calculations of dispersion of atmospheric air pollution, physical (noise, vibration, non-ionizing radiation) and (or) radiation effects on human health;

107) undesirable reaction - an unintentional, adverse reaction of the body associated with the use of a medicinal (investigational) drug and suggesting the presence of a possible relationship with the use of this medicinal (investigational) drug;

108) counterfeit pharmaceuticals and medical devices - pharmaceuticals, medical devices, unlawfully and intentionally supplied with false information about their composition or configuration and (or) manufacturer, as well as about supplies, including records and documents concerning the used supply channels;

109) personal medical record - a personal document in which the results of mandatory medical examinations are entered with a mark on admission to work;

110) high-tech medical service - a service provided by specialized professionals for diseases requiring the use of innovative, resource-intensive and (or) unique methods of diagnosis and treatment;

111) artificial termination of pregnancy - termination of pregnancy prior to the term of fetal viability using medication or surgical methods, carried out by medical workers with higher medical education in the relevant profile;

112) mobile medical complexes - mobile clinics (offices) based on road transport, equipped with the necessary medical equipment, which are used to ensure the availability and expansion of the list of healthcare services provided to the population of rural areas and remote settlements or in the interests of defence and national security;

113) sexually transmitted infections - infectious diseases, the most frequent route of infection of which is sexual contact;

114) person with gender identity disorders - a person seeking to live and be accepted as a person of the opposite sex;

115) immunological pharmaceutical product (immunobiological medicinal product) - a medicinal product intended for the formation of active or passive immunity or diagnosis of the presence of immunity, or diagnosis (development) of a specific acquired change in the immunological response to allergenic substances;

116) system of immunological typing (hereinafter referred to as the HLA system) - a system of antigens located on human leukocytes and determining the tissue compatibility of the donor and recipient during organ (part of an organ) and (or) tissue (part of tissue) transplantation;

117) invasive methods - methods of diagnosis and treatment, carried out by penetration into the internal environment of the human body;

118) innovative medical technologies - a set of methods and means of scientific and scientific and technical activities, the implementation of which in the field of medicine (biomedicine), pharmacy and digitalization of healthcare is socially significant and (or) cost effective;

119) an integrated academic medical center - an association of an organization of higher and (or) postgraduate medical education with scientific organizations in the field of public health and health organizations in order to share resources to improve the quality of healthcare services through the integration of education, research and clinical practice;

120) non-interventional clinical research - a research that is carried out after the state registration of a pharmaceutical product or medical device and is assigned within the framework of medical practice;

121) interventional research - a research involving a human being as a clinical trial participant, in which a research doctor, on the basis of an interventional clinical research protocol, corresponding to the procedure for conducting clinical research, prescribes a special intervention to the clinical trial participant;

122) epidemiological surveillance of non-communicable diseases - the activities of state bodies and organizations of the sanitary and epidemiological service to monitor risk factors from the impact of environmental objects affecting the health of the population, including production factors, occupational diseases with temporary disability, minimization and control over the implementation chronic noncommunicable disease management programs;

123) infectious and parasitic diseases - human diseases, the appearance and spread of which are caused by the impact of biological factors of the environment on humans and the possibility of transmission of the disease from a sick person, animal to a healthy person;

124) iodine deficiency disease - a pathological process of the body caused by dysfunction of the thyroid gland associated with insufficient intake and assimilation of iodine in the body;

125) occupational disease - an acute or chronic disease caused by exposure of an employee to harmful production factors in connection with the performance of his/her labor (official) duties;

126) biological material of preclinical (nonclinical) and clinical studies - samples of biological fluids, tissues, secretions and waste products of humans and animals, biopsy material, histological sections, smears, scrapings, swabs obtained during preclinical (nonclinical) and clinical studies and intended for laboratory research;

127) preclinical (nonclinical) research - chemical, physical, biological, microbiological, pharmacological, toxicological and other experimental research or a series of studies to study an investigated substance (drug) by applying scientific assessment methods in order to study a specific action and (or) obtain evidence safety for human health;

128) clinical base - a healthcare organization, which is used by an educational organization for training and advanced training of personnel in the field of public health under an agreement on joint activities;

129) clinical research - a study with human participation as a clinical trial participant, conducted to identify or confirm the safety and efficacy of means, methods and technologies for the prevention, diagnosis and treatment of diseases;

130) clinical nursing guidance - a document containing scientifically proven recommendations for nursing personnel on patient care, suggesting the use of preventive, diagnostic, therapeutic and rehabilitation measures in the management of patients;

131) clinical pharmacologist - a specialist with higher medical education in the field of “General Medicine”, “Pediatrics”, “General Medicine”, who has mastered the program of residency or retraining in clinical pharmacology and has a certificate of a healthcare specialist;

132) clinical protocol - scientifically proven recommendations for the prevention, diagnosis, treatment, medical rehabilitation and palliative care for a specific disease or condition of the patient;

133) concilium - a medical examination of a person in order to establish a diagnosis, determine treatment tactics and prognosis of a disease with the participation of at least three doctors;

134) contraception - methods and means of preventing unwanted pregnancy;

135) the maximum price for a trade name of a medicine for wholesale – the price for the trade name of a medicine, included into the list of medicines that are subject to price regulation, above which its wholesale cannot be carried out;

136) Kazakhstan National Drug Formulary - a list of pharmaceuticals with proven clinical safety and efficacy, as well as orphan (rare) medicinal products, which is a mandatory basis for the development of medicinal formularies of medical organizations and the formation of lists for the purchase of pharmaceuticals within the guaranteed volume of free medical care and (or) in the system of compulsory social health insurance;

137) the nomenclature of medical devices of the Republic of Kazakhstan - a systematized nomenclature classifier of types of medical devices, harmonized with the Global Medical Device Nomenclature (GMDN) and used in the Republic of Kazakhstan;

138) State Pharmacopoeia of the Republic of Kazakhstan - a set of minimum requirements for the safety and quality of pharmaceuticals and medical devices;

139) the register of pharmaceutical inspectors of the Republic of Kazakhstan - an electronic information resource of the authorized body containing information about pharmaceutical inspectors of the Republic of Kazakhstan;

140) a generic medicinal product (generic) is a medicinal product that has the same quantitative and qualitative composition of active ingredients and the same dosage form as the original medicinal product, and the bioequivalence of which to the original medicinal product is confirmed by appropriate bioavailability studies. Various salts, esters, isomers, mixtures of isomers, complexes or derivatives of an active ingredient are recognized as the same active ingredient if their safety and efficacy do not differ significantly. Different immediate-release oral dosage forms are recognized in bioavailability studies for the same dosage form;

141) allogeneic donation of blood and its components - donation of blood and its components for medical use from one person to another;

142) pre-exposure prophylaxis - antiretroviral therapy applied to uninfected people to prevent HIV infection;

143) post-exposure prophylaxis - antiretroviral therapy used to reduce the risk of contracting HIV infection after a possible infection;

144) public health - a comprehensive characteristic of the mental, physical and social well-being of the population, reflecting the efforts of society to maintain a healthy lifestyle by the citizens of the Republic of Kazakhstan, including healthy eating, to prevent diseases and injuries, as well as to prevent the influence of adverse environmental factors;

145) research in the field of public health - a study conducted on the basis of the collection and generalization of clinical and epidemiological data and other medical information to identify the main factors that affect health and determine the development of the healthcare system, develop methods of targeted influence and management of these factors;

146) adverse event - any malfunction and (or) deterioration in the performance or malfunction of a medical device, or inadequacy or inaccuracy of accompanying information (documentation) for a medical device, side effects or an unwanted reaction not specified in the instructions for use or operating instructions, which directly or indirectly led or could lead to the death or serious deterioration of the health of users or third parties;

147) applied biomedical research - biomedical research aimed at achieving specific goals in the field of diagnosis, treatment or prevention of diseases, ensuring public health;

148) hookah - a device used for inhalation of aerosol, vapor or smoke arising from smoldering and (or) heating of tobacco, as well as products that do not contain tobacco leaves, and in which aerosol, vapor or smoke passes through a vessel with liquid;

149) hookah tobacco - a type of smoking tobacco product intended for smoking using a hookah and consisting of a mixture of cut or torn raw materials with or without the addition of non-tobacco raw materials and other ingredients;

150) hookah mix - a product made without using tobacco leaf as a raw material, prepared in such a way as to be used for consumption using a hookah;

151) excipient - a substance, with the exception of pharmaceutical substances (active pharmaceutical ingredients), which is a part of a medicinal product to give it the necessary properties;

152) confidential medical examination - examination based on the observance of the secrecy of the medical worker and the preservation of information on the identity of the examined person;

153) compulsory medical treatment - treatment of a patient, carried out on the basis of a court decision;

154) medical worker - an individual with a professional medical education carrying out medical activities;

155) medical aviation - the provision of emergency medical care to the population with the involvement of air transport;

156) medical information - information about patients and diseases arising in the process of providing medical care and reflected in medical documents and medical information systems, as well as information on health issues;

157) medical intervention - direct or indirect impact and (or) other manipulation performed by a medical worker in the provision of medical care to patients for the purpose of prevention, prophylaxis, diagnosis, treatment, rehabilitation, research and aimed at restoring or improving health;

158) medical and social assistance is medical and social and psychological assistance provided to persons with socially significant diseases, the list of which is determined by the authorized body;

159) medical and social rehabilitation – a set of measures to restore the health of patients and persons with disabilities using medical, social and professional-labor measures for introduction to work, inclusion in family and social life;

160) biomedical experiment – a study based on the reproduction (modeling) of the structural and functional complex of the studied condition or disease in a simplified form on experimental (laboratory) animals to clarify the causes, conditions and mechanisms of the onset of the condition or development of the disease, the development of methods of treatment and prevention;

161) medical devices - medical devices and medical equipment;

162) consumables for medical devices - products and materials consumed when using medical devices, ensuring manipulations in accordance with the functional purpose of the medical device, operational characteristics, the manufacturer's service manual;

163) circulation of medical devices - design, development, creation of prototypes, technical testing, research (testing) assessment of the biological effect of medical devices, clinical studies, examination of the safety, quality and effectiveness of medical devices, registration, production (manufacturing), storage, transportation, implementation, installation, adjustment, application (operation), maintenance, repair and disposal of medical devices;

164) studies (tests) for assessing the biological effect of medical devices - studies (tests) conducted in order to determine the compliance of medical devices with the general requirements for the safety and effectiveness of medical devices, the requirements for their labeling and operational documentation for them;

165) Global Medical Device Nomenclature (GMDN) - a systematized nomenclature classifier of types of medical devices used to identify medical devices;

166) type of medical devices - a group of medical devices with a similar purpose, similar application technologies, design features and a common digital designation in the nomenclature of medical devices of the Republic of Kazakhstan;

167) monitoring of the safety, quality and effectiveness of medical devices - collection, registration, analysis of information on adverse events;

168) manufacturer of a medical device - an entity in the field of circulation of pharmaceuticals and medical devices, responsible for the development and manufacture of a medical device, making it available for use on its own behalf, regardless of whether it is developed and (or) manufactured by this entity or on its behalf by another entity/individual (entities/individuals), and responsible for its safety, quality and effectiveness;

169) component of a medical device - a part of a medical device that is not an independent medical device, including blocks, parts, elements of a product, materials, spare parts provided by the manufacturer for use in accordance with the functional purpose, performance characteristics, the manufacturer's service manual;

170) safety of a medical device - the absence of an unacceptable risk when using a medical device associated with causing harm to life, human health and the environment;

171) the quality of a medical device - the degree of compliance of the set of properties and characteristics of a medical device with the purposes of its intended use;

172) trade name of a medical device - the name under which a medical device is registered;

173) the effectiveness of a medical device - a set of properties and characteristics of a medical device that ensure the achievement of the intended purpose established by the manufacturer of the medical device and confirmed by the practice of its use;

174) medical education - a system of training and advanced training of medical workers, as well as a set of knowledge and skills necessary for a medical worker, obtained during training under training programs for advanced training in medical specialties, confirmed by an official document on the completion of training;

175) assessment of knowledge and skills of students under medical education programs - assessment of the quality of mastering by students of educational programs and the formation of knowledge, skills and abilities in accordance with the stage of training;

176) assessment of the professional qualifications of graduates of medical education programs - a procedure for assessing knowledge and skills, carried out in order to determine whether the qualifications of a graduate of a medical education program meet the requirements of a professional standard in the field of healthcare;

177) strategic partnership in the field of medical education and science is a form of medium-term or long-term cooperation between scientific organizations and educational organizations in the field of healthcare, and foreign organizations of higher and (or) postgraduate education, and medical organizations in the field of medical education and science for implementation and adaptation international standards of education, science and clinical practice on the basis of an agreement;

178) organization of medical education - an organization of education that implements educational programs majoring in "Healthcare";

179) medical care - a complex of healthcare services aimed at maintaining and restoring the health of the population, including drug provision;

180) quality of medical care - the level of compliance of the provided medical care with the standards of medical care;

181) healthcare services - actions of healthcare entities with a preventive, diagnostic, therapeutic, rehabilitation and palliative orientation in relation to a specific person;

182) independent expertise of the quality of healthcare services (care) - a procedure carried out by independent experts within the framework of internal and external examinations in order to make an opinion on the level of quality of healthcare services (assistance) provided by healthcare entities, using indicators reflecting the indicator of efficiency, completeness and compliance of the provided healthcare services (assistance) with standards;

183) medical examination - examination of an individual in order to establish or confirm the fact of the presence or absence of a disease, to determine the state of health;

184) medical activity - the professional activity of individuals who have received technical and vocational, post-secondary, higher and (or) postgraduate medical education, as well as legal entities, aimed at protecting the health of the population of the Republic of Kazakhstan;

185) a state body in the field of healthcare services (assistance) - a state body that exercises leadership in the provision of healthcare services (assistance), control over the quality of healthcare services (assistance);

186) medical devices - materials, products, solutions, reagents, packages, kits used to provide medical care in accordance with the functional purpose and manufacturer's instructions;

187) medical rehabilitation - a complex of healthcare services aimed at preserving, partial or complete restoration of the impaired and (or) lost functions of the patient's body;

188) medical trains - mobile clinics on railway transport, equipped with the necessary medical equipment, used to ensure the availability and expansion of the list of healthcare services provided to the population living near railway stations (tracks) and in the territories adjacent to them;

189) medical equipment - apparatuses, devices, equipment, complexes, systems used separately or in combination with each other to provide medical care in accordance with the functional purpose and operational characteristics established by the manufacturer;

190) medical organization - a healthcare organization, the main activity of which is the provision of medical care;

191) nursing care – a set of medical services provided by nurses and nurses of extended practice to persons of all ages, groups and communities, sick or healthy, including health promotion, disease prevention and care for the sick, persons with disabilities and dying people;

192) preschool and school medicine - the field of medicine, which includes the organization of the provision of medical care to children of preschool and school age, aimed at protecting and promoting health and preventing diseases;

193) state pharmaceutical inspector - an official of a state body exercising state control in the field of circulation of pharmaceuticals and medical devices;

194) multidisciplinary group - a group of different professionals, formed depending on the nature of the violation of the functions and structures of the patient's body, the severity of his/her clinical condition;

195) nicotine - an alkaloid found in tobacco leaves and tobacco smoke;

196) advanced therapy pharmaceuticals - pharmaceuticals obtained through biotechnology or bioengineering that offer new opportunities for treatment of diseases and injuries, including means for gene therapy, somatic cell therapy, tissue engineering;

197) rehabilitation potential - a clinically justified probability of the prospect of partial or complete restoration of the impaired and (or) lost functions of the patient's body in a certain period of time;

198) family therapist - a therapist who has undergone special multidisciplinary training in the provision of primary healthcare to family members and has a certificate of a healthcare professional;

199) focal disinfection - disinfection carried out in outbreaks in order to prevent and (or) eliminate infectious and parasitic diseases;

200) manufacturer's maximum price – the price for a trade name of a pharmaceutical product provided by the manufacturer, which is the base price for calculating the maximum wholesale and retail prices for a trade name of a medicine, included into the list of medicines that are subject to price regulation, in accordance with the Rules for the regulation of prices for medicines, as well as for medical products within the guaranteed volume free medical care and (or) in the compulsory social health insurance system;

201) production site - a territorially separate complex of a manufacturer of pharmaceuticals, medical devices, designed to perform the entire process of manufacturing pharmaceuticals, medical devices or certain stages thereof;

202) production control - a set of measures, including laboratory research and testing of products, works and services performed by an individual entrepreneur or legal entity, aimed at ensuring safety and (or) harmlessness to humans and the environment;

203) certificate of state registration of products - a document confirming the safety of products (goods), certifying the compliance of products (goods) with technical regulations and (or) unified sanitary and epidemiological and hygienic requirements of the Eurasian Economic Union and issued by a state body in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population in a single form;

204) product safety monitoring - a system of measures aimed at identifying, preventing and suppressing the import, production, use and sale of products that do not meet the requirements of regulatory legal acts in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population;

205) patented pharmaceuticals - pharmaceuticals that have received legal protection in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of intellectual property;

206) patient - an individual who is (was) a consumer of healthcare services , regardless of the presence or absence of a disease or condition requiring medical care;

207) prophylaxis - a complex of medical and non-medical measures aimed at preventing the occurrence of diseases, progression in the early stages of diseases and control of already developed complications, damage to organs and tissues;

208) psychoactive substances - substances of synthetic or natural origin (alcohol, narcotic drugs, psychotropic substances, their analogues, other intoxicating substances), which, when taken once, have an effect on mental and physical functions, human behavior, and with prolonged use, cause mental and physical dependence;

209) mental health - a state of well-being, in which each person can fulfill his/her own potential, cope with ordinary life stresses, work productively and fruitfully, and also contribute to the life of their community;

210) medical assistance in the field of mental health - prevention, diagnosis, treatment, medical and social assistance and medical and social rehabilitation of persons with mental, behavioral disorders (diseases);

211) mental, behavioral disorders (diseases) - a group of diseases according to the international classification of diseases characterized by mental impairment;

212) psychological assistance - a set of measures aimed at:

assistance to a person in the prevention, resolution of psychological problems, overcoming difficult life and crisis situations and their consequences, contributing to the maintenance of mental and somatic health, optimization of mental development, adaptation and improving the quality of life, including by activating a person's own capabilities;

informing people about the causes of psychological problems, ways to prevent and resolve them;

personal enhancement, self-improvement and self-actualization;

213) psychological problem - a state of mental discomfort of a person caused by dissatisfaction with himself/herself, his/her activities, interpersonal relationships, the situation in the family and (or) other problems of personal life;

214) radiopharmaceutical medicinal product - a medicinal product containing, in a ready-to-use state, one or more radionuclides (radioactive isotopes) as an active substance or as part of an active substance;

215) resident physician - a physician who studies within the educational residency program and works in a medical organization under the supervision of a mentor;

216) residency - the level of postgraduate medical education, the purpose of which is to acquire or change the professional qualifications of a medical specialist in the relevant specialty for admission to independent clinical practice;

217) residency base - a clinic of an educational organization in the field of healthcare, a university hospital, a national center, a scientific center or a research institute, accredited as a medical organization, on the basis of which residency programs are implemented in the manner prescribed by the authorized body;

218) reproductive health - human health, reflecting the ability of an individual to reproduce full-fledged offspring;

219) antiretroviral therapy - a method of treating HIV infection through the use of short and long courses of taking antiretroviral drugs in order to restore the immune system, reduce the risk of developing severe life-threatening diseases, reduce the number of complications and prolong the life of those infected with HIV;

220) reference laboratory - a laboratory of a healthcare organization that carries out organizational and methodological work to implement an external quality assessment system and conduct research in diagnostically complex and expert cases in a certain area of laboratory diagnostics;

221) reference medicinal product - a medicinal product that is used as a comparison drug and is a standard by which the properties of a medicinal product are determined (normalized);

222) recipient - a patient who has undergone a transfusion of donor blood or components and (or) drugs isolated from it, the introduction of male or female donor material (sperm, egg cells, embryos) or organ transplantation (part of an organ) and (or) tissues (part of tissue)) from a donor, as well as artificial organs (parts of organs);

223) health resort treatment - a type of medical rehabilitation carried out in the conditions of temporary stay of persons in a sanatorium organization;

224) health resort organizations - organizations that provide health resort services for the improvement and restoration of human health with the use of medical and other services, natural healing factors, located at resorts or in health-improving areas: a sanatorium (for adults, adults and children, children), student sanatorium-preventorium, children's rehabilitation and health center;

225) sanitary and quarantine control - a type of state control and supervision in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population in relation to persons, vehicles and products (goods) controlled by state sanitary and epidemiological control and supervision at checkpoints across the customs border of the Eurasian Economic Union, at interstate transfer railway stations or butt stations in order to prevent the import of products (goods) potentially hazardous to human health, the delivery, emergence and spread of infectious and mass non-infectious diseases (poisoning);

226) sanitary protection zone - a territory separating special-purpose zones, as well as industrial organizations and other production, utilities and storage facilities in a settlement from nearby residential areas, buildings and structures for housing and civil purposes in order to mitigate the impact of adverse factors on them;

227) sanitary and preventive measures - organizational, administrative, engineering and technical, medical and sanitary, preventive and other measures aimed at assessing the risk, harmful effects on humans of environmental factors, eliminating or reducing such risk, preventing the emergence and spread of infectious and mass non-communicable diseases (poisoning) and their elimination;

228) sanitary and epidemiological audit - an alternative form of control of epidemiologically significant facilities subject to state control and supervision in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population, in order to identify and assess sanitary and epidemiological risks and develop recommendations for bringing these facilities into compliance with the requirements of regulatory legal acts in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population;

229) sanitary and epidemiological situation - the state of health of the population and the environment in a certain territory at a certain time;

230) sanitary and epidemiological conclusion - a document certifying compliance with regulatory legal acts in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population of facilities of state sanitary and epidemiological control and supervision;

231) sanitary and anti-epidemic measures - measures taken in order to localize and eliminate the emerging foci of infectious, parasitic diseases, poisoning among the population;

232) confidential counseling service- a specially organized service point where preventive services are provided to key populations on a free basis on the basis of anonymity, voluntariness and confidentiality;

233) simulation room (center) - a structural unit of the organization of education in the field of health, on the basis of which the training and delivery of practical skills by students are carried out in the conditions of imitation of clinical practice in a safe learning environment using simulation technologies: mannequins, simulators, computer modeling, virtual reality technologies and specially trained actors trained to portray patients;

234) screening studies - a complex of medical examination of a population that does not have clinical symptoms and complaints, in order to identify and prevent the development of various diseases at an early stage, as well as risk factors for their occurrence;

235) sports medicine - the field of medicine responsible for the biomedical support of the training of athletes and includes medical and functional control in sports, including the admission of athletes to elite sports, functional and medical rehabilitation of athletes, improving sports performance, therapy of somatic diseases of athletes, sports traumatology, emergency medical care in sports and sports hygiene;

236) standard sample - an identified homogeneous substance or mixture of substances intended for use in chemical, physical and biological research, in which its properties are compared with the properties of the investigational medicinal product, and have a purity level sufficient for the respective application;

236-1) strategically important medicines and medical devices – medicines and medical devices intended for medical use in conditions of:

military operations and elimination of their consequences;

occurrence, prevention and elimination of consequences of emergency situations;

threats of emergence, spread of new especially dangerous infectious diseases and elimination of their consequences;

prevention, diagnosis, treatment of diseases and lesions resulting from exposure to adverse chemical, biological, radiation factors, as well as the elimination of their consequences;

absence or threat of absence of medicines or medical products on the markets of the member states of the Eurasian Economic Union in the context of the introduction of restrictive economic measures against at least one of the member states;

237) bone marrow - a tissue that carries out hematopoiesis, located in the inner part of the bones and including hematopoietic stem cells, stroma and other components of the microenvironment;

238) biologically active food additives - natural and (or) identical to natural biologically active substances, as well as probiotic microorganisms intended for consumption simultaneously with food or for introduction into food products;

239) internship - a form of non-formal education aimed at the formation and consolidation in practice of professional knowledge, skills and abilities obtained as a result of theoretical training, as well as the study of the specifics of work, advanced experience for further professional activity;

240) mentor - a medical worker with at least five years of experience, appointed by the head of a medical organization or organization of medical education to provide practical assistance in the professional adaptation of students under medical education programs and young specialists, carrying out activities on the basis of the trinity of education, science and practice;

241) risk-oriented approach - a form of quality control of pharmaceuticals and medical devices through annual selection from the market, including in medical organizations;

242) risk assessment - substantiation of the probability of penetration and spread of pathogens or vectors of infectious and parasitic diseases, as well as the negative impact of environmental factors on the health of the population and the associated potential medico-biological and economic consequences;

243) independent expert - an individual who meets the requirements determined by the authorized body and is included in the register of independent experts;

244) guaranteed volume of free medical care - the volume of medical care provided at the expense of budgetary funds;

245) the maximum price for the trade name of a medicine or medical product within the guaranteed volume of free medical care and (or) in the system of compulsory social health insurance – the price for the trade name of a medicine or medical product, registered in the Republic of Kazakhstan, above which procurement cannot be made within the guaranteed the volume of free medical care and (or) in the compulsory social health insurance system;

246) the maximum price for the international nonproprietary name of the medicine or the technical characteristics of the medical product within the guaranteed volume of free medical care and (or) in the system of compulsory social health insurance – the price of the international nonproprietary name of the medicine or the technical characteristics of the medical product, or the technical characteristics of the medical product above which it cannot to be procured within the guaranteed volume of free medical care and (or) in the system of compulsory social health insurance;

247) tobacco - a plant of genus Nicotiana of the family of nightshade of species Nicotiana Tabacum and Nicotiana Rustica, used for the production of tobacco products;

248) tobacco products - products completely or partially made from tobacco leaf and (or) other parts of a tobacco plant as raw materials prepared in such a way as to be used for smoking, sucking, chewing, sniffing or other methods of consumption, including using systems for heating tobacco or any other device;

249) consumption of tobacco products - the process of consuming a tobacco product, hookah mixture and tobacco for hookah, including the use of a hookah, systems for heating tobacco and any other consumption systems that cause dependence of the human body on nicotine, negatively affecting its health, and on the health of non-tobacco users and polluting the environment;

250) ingredient of a tobacco product - a substance (with the exception of tobacco leaf and other parts of tobacco) used in the manufacture of a tobacco product and present in a finished tobacco product, including in a modified form;

251) packaging of a tobacco product - a unit of group consumer packaging containing a certain number of packs of tobacco products;

252) pack of tobacco products - a unit of consumer packaging made of cardboard or paper or other material, containing a certain amount of tobacco products;

253) consumer packaging of a tobacco product - packaging intended for sale or primary packaging of tobacco products sold to the end consumer;

254) tobacco sponsorship - any type of contribution to any event, event or individual with the purpose, result or probable result of promoting the sale of a tobacco product or tobacco use, directly or indirectly, with the exception of payments and contributions provided for by the legislation of the Republic of Kazakhstan;

255) system for heating tobacco - a device used to heat tobacco to form an aerosol containing nicotine;

256) tobacco products - a tobacco product packed in consumer packaging;

257) pharmaceutical inspector for good pharmaceutical practices - a person authorized to exercise the functions of conducting pharmaceutical inspection for good pharmaceutical practices and included in the register of pharmaceutical inspectors of the Republic of Kazakhstan;

258) pharmaceutical inspection for good pharmaceutical practices (hereinafter - pharmaceutical inspection) - an assessment of a facility in the field of drug circulation in order to determine its compliance with the requirements of good pharmaceutical practices of the Republic of Kazakhstan and (or) the Eurasian Economic Union;

259) transplantation - spare-part surgery of organs (part of an organ) and (or) tissues (part of tissue) to another place in the body or into another organism;

260) infectious form of tuberculosis - a form of tuberculosis that poses a danger to others in connection with the release of tuberculosis bacteria into the external environment;

261) electronic consumption systems - electronic systems for the delivery of nicotine and electronic delivery systems for non-nicotine products - devices (including electronic cigarettes) that use electronic technology (battery) to heat liquid (in cartridges, tanks and other containers) from with or without nicotine, other chemicals, fragrances with the formation of an aerosol inhaled by the user;

262) graduate - a person who has mastered the educational program of medical and (or) pharmaceutical education, another educational program in the field of healthcare;

263) tissue - a set of cells and intercellular substance that have the same structure, function and origin;

264) tissue compatibility - the similarity of tissues of a donor and a potential recipient for specific antigens of the HLA system, which determines the compatibility of a donor and a recipient in organ transplantation (part of an organ) and (or) tissues (part of tissue);

265) medical devices for diagnostics outside of a living organism (in vitro) - any instruments, apparatus, devices, equipment, materials, reagents, calibrators, control materials and other products used for medical purposes separately or in combination with each other, as well as together with accessories necessary for the use of these products for their intended purpose, including special software, and intended by the manufacturer of the medical device for use in research outside a living organism (in vitro) of samples of human biological materials to obtain information on the physiological or pathological state, congenital pathology, predisposition to a certain clinical condition or disease, tissue compatibility with a potential recipient, predicting responses to therapeutic interventions, choosing therapeutic agents and/or monitoring treatment;

266) temporary adaptation - the process of removing a person from the state of intoxication and adapting it to the conditions of the environment;

267) a center for temporary adaptation and detoxification - a center designed to provide specialized medical care to persons in a state of alcohol inebriation (intoxication), and which is a structural subdivision of an organization providing medical care in the field of mental health;

268) poisoning - a disease (condition) that occurs during acute (one-time) or chronic (long-term) exposure to a person of chemical, biological and other environmental factors;

269) university hospital - a multidisciplinary medical and preventive structural subdivision of the organization of higher and postgraduate education or a multidisciplinary medical and preventive organization, on the basis of which educational programs of higher, postgraduate and additional medical education are implemented on the basis of modern achievements of science and practice;

270) pharmacovigilance - a type of activity aimed at identifying, analyzing, assessing and preventing unwanted consequences of the use of medicinal products;

271) pharmacovigilance system - a system organized by the holders of registration certificates for medicinal products and the authorized body to perform tasks and responsibilities for pharmacovigilance, designed to monitor the safety of medicinal products, timely identify all changes in the assessment of the “benefit-risk” ratio of medicinal products, develop and implement measures to ensure the use of medicinal products when the benefit exceeds the risk;

272) pharmaceutical workers - individuals with pharmaceutical education carrying out pharmaceutical activities;

273) pharmaceutical education - a system of training and advanced training of pharmaceutical workers, as well as a set of knowledge and skills necessary for a pharmaceutical worker, obtained during training under training and advanced training programs in pharmaceutical specialties, confirmed by an official document on completion of training;

274) pharmaceutical service - the activities of entities in the field of circulation of pharmaceuticals and medical devices related to outpatient drug provision of the population, including the purchase, transportation, storage, accounting and sale of pharmaceuticals and medical devices, within the guaranteed volume of free medical care and (or) in the system of compulsory social health insurance;

275) pharmaceutical activities - activities carried out in the field of public health for the production and (or) manufacture, and (or) wholesale and (or) retail sale of pharmaceuticals and medical devices, related to the purchase (acquisition), storage, import, export, transportation, quality control, design, distribution, use and disposal of pharmaceuticals and medical devices, as well as ensuring their safety, quality and effectiveness;

276) certificate of pharmaceutical product (CPP) - a document issued by an authorized body for the registration of domestic pharmaceuticals abroad and their export;

277) pharmaceutical substance (active pharmaceutical substance) - a medicine intended for the production and manufacture of medicinal products;

278) formulary system - a system of periodic assessment and selection of pharmaceuticals for medicinal formularies, maintaining medicinal formularies and providing information in the form of an appropriate guideline and a list, aimed at the rational use of pharmaceuticals;

279) informed consent - a procedure for a person's written voluntary confirmation of his/her consent to receive medical care and (or) participation in a specific study after receiving information about all aspects of medical care and (or) research that are significant for his/her decision-making. The informed written consent shall be drawn up in the form approved by the authorized body;

280) decreed population group - persons working in the field of public services and posing the greatest danger to infecting people around with infectious and parasitic diseases;

281) key population groups - population groups that are at increased risk of contracting HIV infection due to the characteristics of their lifestyle;

282) products that pose a danger to the life and health of the population - the condition of the product, indicating the presence of a risk associated with harmful effects on human health during its use or consumption, recognized as not meeting the safety requirements established by technical regulations, hygiene standards; products that do not have manufacturer's (supplier's) documents confirming their traceability and safety; the marking of which does not meet the requirements of regulatory legal acts; with an unknown or expired shelf life; counterfeit products;

283) sanitary and epidemiological well-being of the population - the state of health of the population, the environment, in which there is no harmful effect on the person of environmental factors and favorable conditions for his/her life are provided;

284) activities in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population - the activities of state bodies and organizations in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population, aimed at protecting the health of citizens of the Republic of Kazakhstan, including state control and supervision in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population, sanitary and epidemiological monitoring, sanitary and epidemiological regulation, state registration of products, sanitary and epidemiological expertise, hygienic training, sanitary and epidemiological audit, disinfection, disinsection and deratization, assessment of the degree of risks in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population;

285) state control and supervision in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population - the activities of state bodies in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population, aimed at preventing, detecting, suppressing and eliminating violations of regulatory legal acts in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population, as well as control and supervision of their observance in order to protect health, the environment of the population and the safety of products, processes, services;

286) state body in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population - a state body that implements state policy in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population, control and supervision over compliance with the requirements established by regulatory legal acts in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population and other legislative acts of the Republic of Kazakhstan;

287) surgical sterilization - a method of contraception with the use of medical intervention, as a result of which a woman or a man loses reproductive capacity;

288) live birth and stillbirth of the fetus - the condition of a newborn child (fetus), determined according to the relevant international criteria of the World Health Organization of live birth and stillbirth;

289) smokeless tobacco (nicotine-containing) products - products containing nicotine, completely or partially made from tobacco leaf and (or) other parts of a tobacco plant as raw materials and their synthetic analogs, prepared in such a way as to be used for sucking, chewing, sniffing;

290) restrictive measures, including quarantine, are measures aimed at preventing the spread of infectious and parasitic diseases and providing for a special regime for entrepreneurial and (or) other activities;

291) potentially hazardous chemical and biological substances - substances that, under certain conditions and in certain concentrations, can have a harmful effect on human health or the future generation, the application and use of which is regulated by regulatory legal acts in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population;

292) potential recipient - a patient who needs transplantation of tissues (part of tissue) and (or) organs (part of an organ);

293) fundamental biomedical research - biomedical research conducted with the aim of expanding basic knowledge and understanding of the physical, chemical and functional mechanisms of life processes and diseases;

294) euthanasia - the satisfaction of a request to accelerate the death of an incurable patient by any actions or means, including the introduction of drugs or other means, as well as the termination of artificial measures to maintain his/her life in cases of an unfavorable outcome of the disease;

295) epidemic - a massive spread of an infectious disease, significantly exceeding the usually registered morbidity rate;

296) epidemically significant facilities - facilities, manufactured products and (or) activities of which, in violation of the requirements of regulatory legal acts in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population, can lead to food poisoning and (or) infectious, parasitic diseases among the population and (or) inflict harm to public health from physical factors, industrial and radioactive contamination;

297) nuclear medicine is a field of medicine in which radioactive elements and ionizing radiation are used for the prevention, diagnosis and treatment of various diseases of human organs and systems, including oncological diseases.

2. The concepts "mental illness", "mental disorder", used in other branches of the legislation of the Republic of Kazakhstan, shall be equivalent to the concept "mental, behavioral disorder (disease)", unless otherwise provided by this Code.

3. The content of other terms shall be determined by separate articles of this Code.

Footnote. Article 1 as amended by the laws of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 No. 98-VII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days from the date of its first official publication); dated 03.01.2022 No. 101-VII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days from the date of its first official publication); dated 27.06.2022 No. 129-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); dated 04.07.2022 No. 134-VII (shall be enforced sixty calendar days after the date of its first official publication); dated 19.04.2023 No. 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication.

Article 2. Legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of healthcare

1. The legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of public health shall be based on the Constitution of the Republic of Kazakhstan and shall consist of this Code and other regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan.

2. If an international treaty ratified by the Republic of Kazakhstan establishes other rules than those contained herein, then the rules of the international treaty shall apply.

Article 3. Relations regulated by this Code

1. This Code shall regulate public relations in the field of public health in order to implement the constitutional right of citizens of the Republic of Kazakhstan to health protection.

2. Legal relations regulated by the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of public health shall not be subject to the legislation of the Republic of Kazakhstan on public procurement in terms of procurement:

1) services from healthcare entities for the provision of medical care within the guaranteed volume of free medical care, additional volume of free medical care to persons, held in pre-trial detention centers and institutions of the penal (penitentiary) system, at the expense of budgetary funds and (or) in the system of compulsory social health insurance, except for cases when such procurement is carried out by medical departments of special state bodies;

2) medicines and medical products within the guaranteed volume of free medical care, additional volume of free medical care to persons, held in pre-trial detention centers and institutions of the penal (penitentiary) system, at the expense of budgetary funds and (or) in the system of compulsory social health insurance, except for cases when such procurement is carried out by medical units of special state bodies;

3) services for the storage and transportation of medicines and medical products within the guaranteed volume of free medical care, additional volume of free medical care to persons, held in pre-trial detention centers and institutions of the penal (penitentiary) system, at the expense of budgetary funds and (or) in the system of compulsory social health insurance;

4) goods and services for the examination of state registration, re-registration and amendments to the registration dossier of pharmaceuticals, medical devices and assessment of their safety and quality;

5) pharmaceutical services;

6) services for the registration and sale of pharmaceuticals and medical devices within the guaranteed volume of free medical care and (or) in the system of compulsory social health insurance.

3. Requirements for medical inspection, medical examination in the field of civil aviation for aviation personnel, as well as the categories of persons subject to mandatory medical inspection and medical examination, shall be established by the legislation of the Republic of Kazakhstan on the use of the airspace of the Republic of Kazakhstan and aviation activities.

Footnote. Article 3 as amended by the law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 No. 95-VII (shall be enforced from 01.07.2022).

Article 4. Purpose and objective of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of healthcare

1. The purpose of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of public health shall be to ensure the exercise by citizens of the right to health protection, including affordable and high-quality medical care to preserve and strengthen the health of the population of the Republic of Kazakhstan.

2. The objective of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of public health shall be to create legal conditions aimed at improving the health of citizens of the Republic of Kazakhstan.

Article 5. Principles of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of healthcare

Legal regulation of relations in the field of public health shall be based on the principles:

1) ensuring the equality of the rights of citizens of the Republic of Kazakhstan to receive safe, effective and high-quality medical care;

2) joint responsibility of the state, employers and individuals for the preservation and strengthening of individual and public health;

3) protection of motherhood and childhood;

4) ensuring the guaranteed volume of free medical care;

5) classifying public health, safety, quality and efficacy of pharmaceuticals as factors of ensuring national security;

6) ensuring the availability of safe, high-quality and effective pharmaceuticals, medical devices and their rational use;

7) social orientation of healthcare, aimed at meeting the needs, demands of the population and improving the quality of life;

8) assistance in the formation of a healthy lifestyle and healthy diet;

9) priority of preventive activities in the healthcare system;

10) availability of medical care;

11) continuous improvement of the quality of medical care;

12) participation of public associations in ensuring the rights of citizens of the Republic of Kazakhstan to health protection;

13) ensuring the sanitary and epidemiological well-being of the population;

14) succession of the activities of healthcare entities in the provision of medical care;

15) ensuring the continuity and succession of educational activities in the field of public health using modern teaching technologies;

16) state support for domestic medical and pharmaceutical science, the introduction of advanced achievements of science and technology in the field of prevention, diagnosis, treatment and medical rehabilitation, innovative development of new pharmaceuticals and technologies, as well as world experience in the field of healthcare;

17) encouraging voluntary gratuitous donation;

18) state support for domestic developments and the development of a competitive medical and pharmaceutical industry;

19) empowering society in matters of health protection;

20) coverage of measures to protect and promote health of all categories and groups of the population.

Chapter 2. STATE REGULATION AND GOVERNANCE IN THE FIELD OF HEALTHCARE

Article 6. Competence of the Government of the Republic of Kazakhstan

Government of the Republic of Kazakhstan shall:

1) develop the main directions of state policy in the field of healthcare;

2) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 No. 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication);
3) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 No. 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication);
4) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 No. 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication);
5) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 No. 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication);
6) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 No. 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication);
7) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 No. 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication);
8) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 No. 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication);
9) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 No. 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).
Footnote. Article 6 as amended by the law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 No. 95-VII (shall be enforced from 01.07.2022); dated 19.04.2023 No. 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 7. Competence of an authorized body

An authorized body shall:

1) implement the state policy in the field of healthcare;

1-1) formulates and implements the state policy in the field of healthcare;

2) organize the formation of a healthy lifestyle and healthy nutrition;

3) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 No. 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication);

4) introduce new methods of prevention, diagnosis, treatment of diseases and conditions of medical rehabilitation, as well as control over them;

5) carry out monitoring in the field of healthcare;

6) form a list of the guaranteed volume of free medical care;

7) form a list of medical care in the compulsory social health insurance system;

7-1) determines the procedure, types and volume of medical assistance to the population in emergency situations, the introduction of a state of emergency;

8) carry out international cooperation in the field of healthcare, including on educational and scientific activities in the field of healthcare;

9) implement international projects in the field of healthcare;

9-1) defines the national operator in the field of healthcare, its functions and powers;

9-2) defines a single distributor;

10) carry out cross-sectoral coordination of activities for the introduction and implementation of international health regulations;

10-1) develops and approves the list of diseases that are the basis for exemption from fingerprint registration, in coordination with the Ministry of Internal Affairs of the Republic of Kazakhstan;

11) develop and approve the rules for determining cases (events) of a medical incident, recording and analyzing them;

12) recognize the requirements of the world's leading pharmacopoeias as valid in the territory of the Republic of Kazakhstan;

13) carry out state regulation of prices for pharmaceuticals;

14) carry out state regulation of prices for medical devices within the guaranteed volume of free medical care and (or) in the system of compulsory social health insurance;

15) determine the list of pharmaceuticals and medical devices purchased from a single distributor;

15-1) determines the procedure for organizing and conducting the purchase of medicines, medical products and specialized medical products within the guaranteed volume of free medical care, additional volume of medical care for persons held in pre-trial detention facilities and institutions of the penal (penitentiary) system, at the expense of budgetary funds and (or) in the system of compulsory social health insurance, pharmaceutical services;

15-2) determines the procedure for the purchase of services for the storage and transportation of medicines and medical products, services for the registration and sale of medicines and medical products by a single distributor within the guaranteed volume of free medical care, additional volume of medical care for persons held in pre-trial detention centers and institutions of the penal (penitentiary) system, at the expense of budgetary funds and (or) in the system of compulsory social health insurance;

16) determine the priority areas of biomedical research;

17) ensure the development of medical and pharmaceutical science, medical and pharmaceutical education and coordinate scientific and educational activities in the field of healthcare;

18) place a state educational order for training and advanced training of personnel in the field of healthcare;

19) conduct certification for professional competence of the persons specified in paragraph 3 of Article 26 of this Code;

20) participate in the development of a list of professions, works and specialties employed in jobs with harmful working conditions, in favor of which mandatory professional pension contributions are made by agents for the payment of mandatory professional pension contributions at their own expense;

21) form a single long-term plan for the development of healthcare infrastructure;

22) coordinate regional long-term plans for the development of health infrastructure;

23) carry out coordination and methodological guidance of local executive bodies in the field of healthcare;

24) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2022 No. 177-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication);

25) coordinate the activities of healthcare entities;

26) carries out measures to equip state healthcare organizations;

27) coordinate and monitor corporate governance activities in state legal entities in the field of healthcare;

28) determine a unified methodology for organizations entitled to conduct a risk assessment and establish the procedure for conducting a risk assessment;

29) develop and approve a strategy for digitalization of healthcare;

30) create and ensure the functioning of electronic information resources and information systems, information and communication networks in the field of healthcare, organization of access to them for individuals and legal entities in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of informatization;

31) develop and approve, within its competence, regulatory legal acts and forms of accounting and reporting documentation in the field of healthcare;

32) develop and approve standards in the field of healthcare;

33) develop and approve instructions, algorithms and regulations in the field of healthcare;

34) develop and approve the rules for the use of technical control devices, observation and fixation devices, photo and video equipment used in medical organizations in order to ensure the protection of the rights of patients and medical workers;

35) develop and approve the rules for awarding honorary titles in the field of healthcare;

36) develop and approve the rules of the industry system of incentives;

37) develop and approve a standard system of remuneration for employees of state enterprises on the basis of the right of economic management in the field of healthcare;

38) determine the procedure for attestation of professional competence of health professionals;

39) develop and approve the minimum standards for the provision of regions with medical workers;

40) develop and approve the regulation on the national coordinator for human resources for health;

41) develop and approve the rules for confirming the results of continuous professional development of healthcare workers;

42) develop and approve the nomenclature of specialties and specializations in the field of healthcare, the nomenclature and qualification characteristics of the positions of healthcare workers;

43) develops and approves a list of medicines and medical products purchased by a single distributor under long-term contracts for the supply of medicines and medical products;

44) develop and approve the rules for assessing the quality of pharmaceuticals and medical devices registered in the Republic of Kazakhstan;

45) develop and approve the rules for the formation of the register of healthcare entities engaged in wholesale and retail sales of medical products, in a notification procedure;

46) develop and approve the Kazakhstan National Drug Formulary;

47) develop and approve the rules for the formation of the Kazakhstan National Drug Formulary, the list of pharmaceuticals and medical devices for free and (or) preferential outpatient provision of certain categories of citizens of the Republic of Kazakhstan with certain diseases (conditions), as well as the rules for the development of medicinal forms of healthcare organizations;

48) develop and approve the rules for assessing the rational use of pharmaceuticals;

49) develop and approve the Rules for the provision with medicines and medical products within the guaranteed volume of free medical care, additional volume of free medical care to persons, held in pre-trial detention centers and institutions of the penal (penitentiary) system, at the expense of budgetary funds and (or) in the system of compulsory social health insurance;

50) develop and approve the rules for the formation of a list of procurement of pharmaceuticals and medical devices within the guaranteed volume of free medical care and (or) in the system of compulsory social health insurance;

51) develop and approve the rules for regulating prices for pharmaceuticals, as well as for medical devices within the guaranteed volume of free medical care and (or) in the system of compulsory social health insurance;

52) develop and approve the rules for the implementation of service maintenance of medical devices in the Republic of Kazakhstan;

53) develop and approve a methodology for an expert assessment of optimal technical characteristics and clinical and technical justification of medical devices;

54) develop and approve the rules for interaction on contractual fractionation;

55) develop and approve the composition of the first aid kit;

56) develop and approve the rules for the procurement of goods and services for the implementation of expertise during the state registration of pharmaceuticals and medical devices and assessment of their safety and quality;

57) develop and approve a list of pharmaceuticals and medical devices necessary for the provision of emergency and urgent medical care in healthcare organizations;

58) develop and approve regulations on the national coordinator for international health regulations;

59) develop and approve the standard form of the contract for the provision of paid healthcare services (assistance);

59-1) develop and approve the Rules for organizing the provision of medical care to persons with tuberculosis, held in institutions of the penal (penitentiary) system, in agreement with the Ministry of Internal Affairs of the Republic of Kazakhstan;

59-2) develop and approve the Rules for conducting a medical examination of convicts who are presented for release from serving a sentence due to illness, and determines the list of diseases that are the basis for release from serving a sentence, in agreement with the Ministry of Internal Affairs of the Republic of Kazakhstan;

59-3) determine the procedure for procurement and payment for services of healthcare entities on provision of medical care to persons, held in pre-trial detention centers and institutions of the penal (penitentiary) system, at the expense of budget funds;

59-4) develop and approve model personnel establishment and staff normative standards of medical organizations, providing medical care to persons, held in pre-trial detention centers and institutions of the penal (penitentiary) system, at the expense of budget funds;

59-5) develop and approve the Rules and methodology for formation of tariffs for medical services, provided within the additional volume of medical care to persons, held in pre-trial detention centers and institutions of the penal (penitentiary) system, at the expense of budget funds;

59-6) develop and approve minimum standards for equipping with medical equipment and medical devices for medical organizations providing medical care to persons, held in pre-trial detention centers and institutions of the penal (penitentiary) system, at the expense of budget funds;

60) develop and approve the rules for sending citizens of the Republic of Kazakhstan for treatment abroad and (or) attracting foreign specialists for treatment in domestic medical organizations within the guaranteed volume of free medical care;

60-1) develop and approve the rules for the use of lump-sum pension payments for treatment;

61) develop and approve the methodology for the formation (calculation) of indicators in the field of healthcare;

62) develop and approve the rules for the procurement of services from healthcare entities for the provision of medical care within the guaranteed volume of free medical care and (or) in the compulsory social health insurance system;

63) develop and approve the rules for planning the volume of healthcare services within the guaranteed volume of free medical care and (or) in the system of compulsory social health insurance;

64) develop and approve the rules and methodology for the formation of tariffs for healthcare services provided within the guaranteed volume of free medical care and (or) in the system of compulsory social health insurance;

65) develop and approve tariffs for healthcare services provided within the guaranteed volume of free medical care and (or) in the system of compulsory social health insurance;

66) develop and approve the rules for keeping records of consumers of healthcare services and granting the right to receive medical care in the system of compulsory social health insurance;

67) develop and approve the rules for keeping records of healthcare entities providing medical care within the guaranteed volume of free medical care and (or) in the system of compulsory social health insurance;

68) develop and approve the state standard for the network of healthcare organizations;

69) develop and approve the rules for the formation, coordination and approval of a single long-term plan for the development of health infrastructure;

70) develop and approve the nomenclature of healthcare organizations and regulations on their activities;

71) develop and approve the minimum standards for equipping healthcare organizations with medical devices;

72) develops and approves professional standards in the field of healthcare;

73) develop and approve the rules for conducting medical examinations of persons applying for the right to drive vehicles;

74) develop and approve the rules for conducting a medical examination to establish the fact of the use of a psychoactive substance and the state of intoxication;

75) develop and approve the rules for the collection, storage and use of blood and tissues of persons exposed to ionizing radiation;

76) develop and approve a list of diseases associated with exposure to ionizing radiation, and the rules for establishing a causal relationship;

77) develop and approve a list of medical contraindications for persons with mental, behavioral disorders (diseases) associated with the use of psychoactive substances, for which referral to an organization providing medical care in the field of mental health is not applied;

78) develop and approve the rules for the development and revision of clinical protocols;

79) develop and approve a methodology for the implementation and assessment of the effectiveness of the implementation of clinical protocols in practical healthcare;

80) develop and approve qualification requirements for medical and pharmaceutical activities;

81) develop and approve the rules for the provision of medical care by means of mobile medical complexes and medical trains;

82) develop and approve the rules for the provision of medical care in accordance with the types established by Article 120 of this Code;

83) develop and approve the rules for providing audiological care to the population of the Republic of Kazakhstan;

84) develop and approve the nomenclature, rules for the procurement, processing, quality control, storage, sale of blood and its components, as well as the rules for transfusion of blood and its components;

85) develop and approve the rules and conditions for the removal, procurement, storage, conservation, transportation, transplantation of organs (part of an organ) and (or) tissues (part of tissue) from a donor to a recipient;

86) develop and approve the rules for connecting electronic information resources containing personal medical data to telecommunication networks connecting them with other databases in the field of healthcare, in coordination with the authorized body in the field of information security;

87) develop and approve standards, classification systems, reference books and nomenclatures in the field of digital health;

88) develop and approve the minimum requirements for medical information systems in the field of healthcare;

89) develop and approve the requirements for electronic information resources for remote healthcare services ;

90) develop and approve instructions for coding morbidity and mortality, instructions for the use of international classifiers;

91) approve the methodology for the formation of the cost of training for education programs in the field of health in agreement with the authorized body in the field of education;

92) determine the procedure and methodology for formation of the demand in medicines and medical products within the guaranteed volume of free medical care, additional volume of free medical care to persons, held in pre-trial detention centers and institutions of the penal (penitentiary) system, at the expense of budgetary funds and (or) in the system of compulsory social health insurance;

93) develop and approve the rules for making co-payment;

94) develop and approve the rules for the formation of maximum prices and markups for pharmaceuticals and (or) medical devices within the guaranteed volume of free medical care and (or) in the system of compulsory social health insurance;

95) form and approve the maximum prices and markups for pharmaceuticals and (or) medical devices within the guaranteed volume of free medical care and (or) in the system of compulsory social health insurance;

96) develop and approve the maximum prices for the trade name of the pharmaceutical product for retail and wholesale;

97) carries out activities for the formation, monitoring of the process and evaluation of the results of the state social order in the field of public health protection for non-governmental organizations, including for key population groups;

98) determine the list of occupational diseases;

99) develop and approve the rules for monitoring the fulfillment of the terms of the contract for the purchase of healthcare services from healthcare entities within the guaranteed volume of free medical care and (or) in the compulsory social health insurance system;

100) develop and approve the rules for encouraging employees of healthcare entities providing healthcare services within the guaranteed volume of free medical care and (or) in the system of compulsory social health insurance;

101) participate in the formation and implementation of state policy in the field of the medical and pharmaceutical industry;

101-1) defines cases of importation into the territory of the Republic of Kazakhstan as humanitarian aid of medicines and medical products that have not passed state registration in the Republic of Kazakhstan;

101-2) approves the list of potent substances that have a harmful effect on human life and health;

102) develop and approve the rules for organizing the provision of medical care for the period of the imposed state of emergency in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan "On the State of Emergency";

103) develop and approve the food standards in healthcare and education organizations;

104) develop and approve the rules for conducting a confidential audit in medical organizations;

104-1) defines the list of strategically important medicines and medical products;

105) perform other functions provided for by this Code, other laws of the Republic of Kazakhstan, acts of the President of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 7 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 02.01.2021 No. 399-VI (the procedure for enactment see Art.2); dated 30.12.2021 No. 95-VII (shall be enforced from 01.07.2022); dated 27.06.2022 No. 129-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); dated 04.07.2022 No. 134-VII (shall be enforced sixty calendar days after the date of its first official publication); dated 30.12.2022 No. 177-VII (shall be enforced ten calendar days after the day of its first official publication); dated 19.04.2023 No. 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); dated 04.07.2023 No. 15-VIII (effective sixty calendar days from the date of its first official publication); dated 23.12.2023 No. 50-VIII (effective from 01.01.2024).

Article 8. Competence of the state body in the field of healthcare services (assistance)

The state body in the field of healthcare services (assistance) shall:

1) implement state policy in the provision of healthcare services (assistance);

2) develop and approve, within its competence, legal acts and forms of accounting and reporting documentation in the field of healthcare services (assistance);

3) carry out state control in the field of healthcare services (assistance);

4) consider cases of administrative offenses in accordance with the Code of the Republic of Kazakhstan on Administrative Offenses;

5) carry out licensing of medical activities, with the exception of forensic medical, forensic narcological, forensic psychiatric examinations, in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan "On Permissions and Notifications";

6) coordinate the activities of healthcare organizations on control issues in the provision of healthcare services (assistance);

7) organize the certification of professional competence of healthcare professionals;

8) interact with public associations on issues of state control in the field of healthcare services (assistance);

9) develop and approve the rules for accreditation in the field of healthcare;

10) develop and approve the rules, timing of post-accreditation monitoring and revocation of the certificate of accreditation in the field of healthcare;

11) develop and approve the rules for payment for an independent examination of the quality of healthcare services (assistance), carried out by accredited healthcare entities;

12) carry out the issuance of a license for the import into the territory of the Republic of Kazakhstan from states that are not members of the Eurasian Economic Union, and export from the territory of the Republic of Kazakhstan to these states of organs (parts of an organ) and (or) tissues (parts of tissue) of a person, blood and its components;

13) determine the procedure for issuing conclusions (permits) for the import into the territory of the Republic of Kazakhstan from states that are not members of the Eurasian Economic Union, and export from the territory of the Republic of Kazakhstan to these states of samples of human biological materials, hematopoietic stem cells, bone marrow, donor lymphocytes for the purpose of unrelated transplantation, germ cells and embryos;

14) carry out the issuance of statements (permits) for the import into the territory of the Republic of Kazakhstan from states that are not members of the Eurasian Economic Union, and the export from the territory of the Republic of Kazakhstan to these states of organs (parts of an organ) and (or) tissues (parts of tissue) of a person, blood and its components, samples of human biological materials, hematopoietic stem cells, bone marrow, donor lymphocytes for the purpose of unrelated transplantation, germ cells and embryos;

15) develop and approve the rules for engaging independent experts in the examination of the quality of healthcare services (assistance);

16) develop and approve the requirements for healthcare entities for the provision of services for an independent examination of the quality of healthcare services (assistance);

17) develop and approve the rules for the provision of information (emergency notification) on the cases of death of pregnant women, women in labor, as well as in case of death of women in childbirth within forty-two calendar days after childbirth, sudden death of patients when they are provided with routine medical care (primary healthcare and specialized care, including high-tech healthcare services );

18) develop and approve the rules for maintaining the register of independent experts, as well as the grounds for inclusion in the unified register of independent experts and exclusion from it;

19) forms a state social order, monitors its progress and evaluates the results of citizens' satisfaction with the level and quality of medical care provided in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on the state social order, the state order for the implementation of strategic partnership, grants and awards for non-governmental organizations in the Republic of Kazakhstan;

20) monitor the observance by local public health authorities of regions, cities of republican significance and the capital of the state standard of a network of health organizations;

21) carry out state control when health entities appeal the results of monitoring contractual obligations on the quality and volume of healthcare services carried out by the social health insurance fund;

22) develop and approve the rules for organizing the activities of a unified medical information call- center and the regulations for its activities;

23) carry out other functions provided for by this Code, other laws of the Republic of Kazakhstan, acts of the President of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 8 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 04.07.2022 No. 134-VII (shall be enforced sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 9. Competence of the state body in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population

The state body in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population shall:

1) implement state policy in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population;

2) develop and approve, within its competence, legal acts and forms of accounting and reporting documentation in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population;

3) develop and approve the rules for the examination of establishing the connection between occupational disease and the performance of labor (official) duties;

4) carry out sanitary and epidemiological monitoring;

5) exercise state control and supervision in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population;

6) coordinate the activities of healthcare organizations operating in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population;

7) provide departmental statistical monitoring in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population;

8) create and ensure the functioning of electronic information resources and information systems, information and communication networks in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population, organizing access to them for individuals and legal entities in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on informatization;

9) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2022 No. 177-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication);

10) determine the procedure for conducting sanitary and epidemiological expertise;

11) determine the procedure for maintaining a register of potentially hazardous chemical, biological substances prohibited for use in the Republic of Kazakhstan;

12) determine the hazard class of waste according to the degree of their impact on humans and the environment (according to the degree of toxicity);

13) develop and approve the rules for providing information on medical waste;

14) develop and approve the rules for providing information (emergency notification) about cases of infectious diseases, poisoning to the state body in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population;

15) implement joint international projects in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population;

16) organize hygienic education of the population;

17) organize and carry out, within its competence, sanitary-anti-epidemic and sanitary-preventive measures for food poisoning, infectious, parasitic, occupational diseases;

18) issue sanitary and epidemiological conclusions on the compliance of the object of state sanitary and epidemiological control and supervision, draft regulatory documents on maximum permissible emissions and maximum permissible discharges of harmful substances and physical factors into the environment, sanitary protection zones and sanitary protection zones, for new types raw materials and products to regulatory legal acts in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population;

19) carry out epidemiological control over infectious and parasitic diseases, over the resistance of pathogens of infectious diseases to antimicrobial drugs, carrying out preventive vaccinations to the population;

20) consider cases of administrative offenses in accordance with the Code of the Republic of Kazakhstan on Administrative Offenses;

21) identify territories (parts of it) free from diseases or with a low level of prevalence of diseases;

22) create sanitary and quarantine points at checkpoints across the State border of the Republic of Kazakhstan, coinciding with the customs border of the Eurasian Economic Union;

23) develop and approve a list of epidemically significant facilities;

24) monitor compliance with the requirements established by technical regulations;

25) develop and approve the rules of hygienic training for persons of the decreed population group;

26) determine the procedure for assigning registration numbers to food production facilities subject to state control and supervision in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population, and maintaining their register;

27) receive notifications of the beginning or termination of activities specified in subparagraphs 1), 2) and 3) of paragraph 1 of Article 24 of this Code, in the manner prescribed by the Law of the Republic of Kazakhstan "On Permissions and Notifications", and also maintain the state electronic register of permits and notifications;

28) determine the procedure for state registration of products, determined by the regulatory legal acts of the Eurasian Economic Union;

29) develop and approve the rules for maintaining a register of products that do not meet the requirements of regulatory legal acts in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population;

30) develop and approve the rules for interaction of state bodies in the conduct of sanitary-anti-epidemic and sanitary-preventive measures;

31) carry out radiation control over compliance with sanitary and epidemiological requirements to ensure the radiation safety of the population;

32) exercise state control and supervision over products subject to state sanitary and epidemiological control and supervision, including food products;

33) develop and approve a list of certain types of food products subject to state control and supervision in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population, in the production of which non-iodized salt is used;

34) carry out state regulation in the field of prevention of iodine deficiency diseases;

35) take product samples in accordance with the requirements of regulatory documents;

36) interact with public associations in the field of prevention of non-infectious diseases associated with micronutrient deficiency, including iodine deficiency and iron deficiency diseases;

37) regulate the procedure for the collection, storage, transportation and disposal of medical waste;

38) exercise control over the circulation of medical waste;

39) carry out epidemiological surveillance of non-communicable diseases;

40) develop and approve a list of medical contraindications for concluding an employment contract for heavy work, work with harmful and (or) dangerous working conditions, for underground work, as well as for admission to work of a person belonging to a decreed population group;

40-1) develops and approves qualification requirements for the licensed type of activity for the provision of disinfection, disinsection, deratization services in the field of healthcare;

40-2) issues a license for provision of disinfection, disinsection, deratization services in the field of healthcare in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan "On permits and notifications";

40-3) develops and approves the rules for the formation, record and maintenance of working collections of pathogenic and industrial microorganisms used in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population;

40-4) develops and approves the rules for the issuance, renewal, re-issuance, termination of permits for handling of pathogenic biological agents and annexes to them;

40-5) develops and approves qualification requirements for handling pathogenic biological agents;

41) perform other functions provided for by this Code, other laws of the Republic of Kazakhstan, acts of the President of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 9 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 21.05.2022 No. 123-VII (shall be enforced six months after the date of its first official publication); dated 30.12.2022 No. 177-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 10. Competence of the state body in the field of circulation of pharmaceuticals and medical devices

The state body in the field of circulation of pharmaceuticals and medical devices shall:

1) implement the state policy in the field of circulation of pharmaceuticals and medical devices;

2) exercise state control and supervision in the field of circulation of pharmaceuticals, medical devices, as well as over the circulation of narcotic drugs, psychotropic substances and precursors in the field of healthcare;

3) develop and approve, within its competence, legal acts and forms of accounting and reporting documentation in the field of circulation of pharmaceuticals and medical devices;

4) consider cases of administrative offenses in accordance with the Code of the Republic of Kazakhstan on Administrative Offenses;

5) carry out licensing of the types of pharmaceutical activities specified in subparagraphs 1), 2), 3), 4), 5) and 7) of Article 230 of this Code, as well as types of activities related to the circulation of narcotic drugs, psychotropic substances and precursors in the field healthcare;

6) coordinate the activities of healthcare organizations in the field of circulation of pharmaceuticals and medical devices;

7) carry out state registration, re-registration and amendments to the registration dossier, revoke the decision on state registration of pharmaceuticals and medical devices, maintain the State Register of Pharmaceuticals and Medical Devices;

8) coordinate the import (export) of pharmaceuticals and medical devices registered and not registered in the Republic of Kazakhstan;

9) develop and approve the standards of good pharmaceutical practices;

10) receive notifications of the beginning or termination of the activities specified in subparagraphs 4), 5) and 6) of paragraph 1 of Article 24 of this Code, in the manner prescribed by the Law of the Republic of Kazakhstan "On Permissions and Notifications", and also maintain the state electronic register permissions and notifications;

11) issue a certificate for a pharmaceutical product (CPP);

12) issue a permit to conduct an interventional clinical trial of a medicinal product, medical device;

13) make decisions on the suspension of medical use of a pharmaceutical product, medical device by suspending the registration certificate of a pharmaceutical product, medical device, as well as prohibiting medical use and withdrawing from circulation or suspending medical use of a series (batch) of medicinal products and medical devices;

14) conduct accreditation of testing laboratories carrying out monopoly activities for the examination and assessment of the safety and quality of pharmaceuticals and medical devices;

15) develop and approve the rules for the wholesale and retail sale of pharmaceuticals and medical devices;

16) develop and approve checklists, risk assessment criteria and semi-annual schedules for conducting inspections in a regulated area in accordance with the Entrepreneurial Code of the Republic of Kazakhstan;

17) develop and approve the rules for conducting inspections in the field of circulation of pharmaceuticals and medical devices;

18) carry out pharmaceutical inspections;

19) develop and approve the rules for the formation of the pharmaceutical inspectorate, maintaining the register of pharmaceutical inspectors of the Republic of Kazakhstan;

20) develop and approve the rules for selection from the market, including in medical organizations, of pharmaceuticals and medical devices subject to quality control taking into account a risk-based approach;

21) participate in determining the procedure for marking goods and the procedure for exercising control over the circulation of goods subject to marking;

22) perform other functions provided for by this Code, other laws of the Republic of Kazakhstan, acts of the President of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Kazakhstan.

Article 11. Competence of central executive bodies and other central state bodies with military medical (medical), forensic medical, forensic narcological, forensic psychiatric subdivisions

1. Central executive bodies and other central state bodies with military medical (medical), forensic medical, forensic narcological, forensic psychiatric subdivisions, within their competence shall:

1) implement the state policy in the field of healthcare;

2) provide advanced training for employees of military medical (medical) units in accordance with the rules approved by the authorized body;

3) manage the activities of military medical (medical), forensic medical, forensic narcological, forensic psychiatric units;

4) develop and approve the rules of military medical (medical) support;

5) appoint and dismiss the heads of military medical (medical), forensic medical, forensic narcological, forensic psychiatric units;

6) ensure the creation and operation of departmental electronic information resources and information systems, information and communication networks in the field of healthcare;

7) develop and approve the structure of military medical (medical) units, regulations on their activities, unless otherwise provided by the laws of the Republic of Kazakhstan;

8) develop and approve standard staffs and staff standards for military medical (medical), forensic medical, forensic narcological, forensic psychiatric units, unless otherwise provided by the laws of the Republic of Kazakhstan;

9) establish (cancel) restrictive measures, including quarantine, on the territory of troops, units and departmental organizations with simultaneous notification of the state body in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population and its territorial subdivision;

10) develop and approve the rules for conducting military medical expertise and regulations on the commissions of military medical expertise in agreement with the authorized body;

11) develop and approve the requirements for the state of health of persons for service in the Armed Forces, other troops and military formations of the Republic of Kazakhstan, state aviation, special state and law enforcement agencies, in agreement with the authorized body;

12) establish the procedure and frequency of medical examinations of the corresponding contingent in military medical (medical) units (organizations);

13) develop and approve forms of departmental military medical (medical) statistical reporting;

14) carry out other functions provided for by the laws of the Republic of Kazakhstan, acts of the President of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Kazakhstan.

2. The Ministry of Defense of the Republic of Kazakhstan shall develop and approve the requirements for the state of health of persons for service:

1) in the Armed Forces, other troops and military formations of the Republic of Kazakhstan;

2) in the state aviation of the Republic of Kazakhstan.

3. The Ministry of Internal Affairs of the Republic of Kazakhstan shall:

1) develop and approve the rules for conducting military medical expertise in law enforcement agencies and the state courier service of the Republic of Kazakhstan and the regulation on military medical expertise commissions in internal affairs bodies in agreement with the authorized body;

2) develop and approve the requirements for the state of health of persons for service in law enforcement agencies and the state courier service of the Republic of Kazakhstan, in agreement with the law enforcement agencies of the Republic of Kazakhstan.

4. The National Security Committee of the Republic of Kazakhstan shall develop and approve the requirements for the state of health of persons for service in the national security bodies of the Republic of Kazakhstan.

5. The Administrative Department of the President of the Republic of Kazakhstan shall develop and approve:

1) the rules for the provision of medical care, including medical rehabilitation, in subordinate organizations;

2) the rules for sending medical specialists from subordinate organizations for training, advanced training abroad;

3) rules for conducting educational events, attracting foreign consultants;

4) other regulatory legal acts in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Article 12. Competence of local representative and executive bodies of regions, cities of republican status and the capital

1. Local representative bodies of regions, cities of republican significance and the capital shall:

1) determine the system of social support measures for medical and pharmaceutical workers sent to work in rural areas and settlements, cities of district and regional significance, as well as the procedure and amount of social support to them at the expense of budgetary funds;

2) approve local budgets of healthcare and medical education and reports on their implementation;

3) make a decision on the provision of free or reduced fare travel to citizens of the Republic of Kazakhstan outside the settlement of permanent residence to receive high-tech healthcare services within the guaranteed volume of free medical care and (or) medical care in the system of compulsory social health insurance;

4) take measures to provide transport in the event of a traveling nature of the provision of medical care to the population within the framework of the guaranteed volume of free medical care and (or) in the system of compulsory social health insurance or reimbursement of transportation costs when leaving for the provision of medical care in rural areas;

5) make a decision on the additional provision of a guaranteed volume of free medical care, including pharmaceuticals, specialized medical products, medical devices to certain categories of citizens of the Republic of Kazakhstan with outpatient treatment free of charge and (or) on preferential terms;

6) approve measures aimed at the development and operation of healthcare organizations, including organizations, providing medical care to persons, held in pre-trial detention centers and institutions of the penal (penitentiary) system;

7) determine measures for staffing state healthcare organizations based on the population size in the corresponding administrative-territorial units;

8) take a decision on the provision of additional incentives to donors;

9) make a decision on additional staffing and material and technical support of state healthcare organizations in excess of the minimum standard of provision of the region with medical workers approved by the authorized body to provide the population with medical care;

10) carry out planning of the staffing of the region with medical workers and place an order for the training of medical workers in medical education organizations;

11) monitor the provision of social support measures, as well as the training and retention of young professionals who have arrived from medical education organizations;

12) promote the formation of a healthy lifestyle and healthy diet;

13) approve the costs of carrying out measures for the prevention of iodine deficiency diseases as part of local budgets;

14) hear information from the heads of local executive bodies of regions, cities of republican status and the capital, healthcare organizations on the state of work on the prevention of iodine deficiency diseases;

15) exercise other powers to ensure the rights and legitimate interests of citizens of the Republic of Kazakhstan in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

2. Local executive bodies of regions, cities of republican status and the capital shall:

1) implement the state policy in the field of public health in the territory of the corresponding administrative-territorial unit;

2) ensure the implementation of the rights of individuals to receive a guaranteed volume of free medical care;

3) exercise control over the maintenance of persons in temporary adaptation and detoxification centers;

4) ensure the activities of healthcare organizations that are communal legal entities;

5) organize a set of activities to stimulate a healthy lifestyle;

6) ensure effective planning and use of healthcare resources;

6-1) create medical rehabilitation centers (departments) for children with disabilities in the cities of republican and regional significance, the capital, as well as district centers, including at the facilities of the existing infrastructure of health objects of these settlements, in order to provide rehabilitation services in accordance with the standard of organization of medical rehabilitation, the rules of medical care

7) take measures to improve the quality of healthcare services ;

8) ensure access of the population to information on health issues;

9) ensure the implementation of measures for the development of voluntary gratuitous donation of blood and its components;

10) pay for travel within the country according to the list determined by the local representative bodies of regions, cities of republican status and the capital, to certain categories of citizens of the Republic of Kazakhstan who travel outside the settlement of permanent residence to receive high-tech healthcare services within the guaranteed volume of free medical care and (or) medical care in the compulsory social health insurance system;

11) create local government health authorities;

12) appoint and dismiss the heads of local public health administration bodies of regions, cities of republican status and the capital in agreement with the authorized body;

13) organize control over staffing of state healthcare organizations;

14) take measures for staffing state healthcare organizations, including measures of social support and retention of young professionals;

15) take measures for the construction and development of a network of healthcare organizations, their financial and logistical support, including the development of a state network of pharmacies and the creation of pharmacy warehouses;

16) coordinate the activities of healthcare entities within the relevant administrative-territorial unit;

17) ensure the provision of free medical care with pharmaceuticals and medical devices in emergency situations, the introduction of a state of emergency;

18) carry out interregional cooperation in the field of healthcare;

19) provide training and advanced training of personnel in the field of healthcare;

20) carry out activities necessary for health promotion, prevention of diseases, formation of a healthy lifestyle and healthy nutrition;

21) organize the provision of medical care to the population, including the prevention and treatment of socially significant diseases and diseases that pose a danger to others, including drug provision within the guaranteed volume of free medical care;

21-1) organize provision of medical care to persons, held in pre-trial detention centers and institutions of the penal (penitentiary) system, including preventive measures and treatment of socially significant diseases and diseases that pose a danger to others, including provision with medicines;

21-2) organize the provision of medicines and medical products in rural settlements where there are no pharmacies;

22) ensure the referral of children with disabilities to psychological, medical and pedagogical consultations with the consent of parents or other legal representatives;

23) within the limits of their competence, exercise state control in the field of healthcare;

24) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2022 No. 177-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication);

25) assist in the execution of the court decision on the direction of citizens of the Republic of Kazakhstan, patients with tuberculosis, for compulsory treatment;

26) organize and carry out preventive disinsection and deratization with an assessment of their effectiveness (except for disinsection and deratization on the territory of natural foci of infectious and parasitic diseases, as well as in foci of infectious and parasitic diseases);

27) conduct training of specialists with medical education to sell medicines and medical products in rural settlements through pharmacy points in healthcare organizations providing primary health care, specialized medical care in outpatient settings, and mobile pharmacy points in the absence of a specialist with pharmaceutical education;

28) ensure the implementation of measures for the development of voluntary gratuitous donation of organs (part of an organ) and (or) tissues (part of tissue);

29) develop and approve a regional long-term plan for the development of health infrastructure in agreement with the authorized body;

30) create medical commissions for medical examination of citizens of the Republic of Kazakhstan in the interests of military service and ensure their activities;

31) organize the provision of preschool organizations, educational organizations, healthcare and social protection of the population with iodized food salt and other food products enriched with iodine compounds;

32) carry out activities for the formation, monitoring of the progress and evaluation of the results of the state social order in the field of public health protection for non-governmental organizations, including for key population groups;

33) place a state social order for the provision of palliative care, with the exception of palliative care;

34) assign the nominations "the best professional";

35) ensure the creation of conditions for the placement of interns and resident doctors in healthcare organizations of the corresponding administrative-territorial unit, including the provision of a place of residence and the provision of medical care to interns and resident doctors (if the healthcare organization is located in another settlement with a higher and ( or) postgraduate education);

36) organize the safe disposal of medical waste;

37) carry out the development of a network of healthcare organizations and the implementation of regional long-term plans for the development of healthcare infrastructure;

38) ensure the implementation of state programs for the development of the healthcare system, as well as the implementation of measures in the field of public health and decisions of the National Coordination Council for Health Protection under the Government of the Republic of Kazakhstan;

39) ensure the creation and operation of regional electronic information resources and information systems, information and communication networks in the field of healthcare;

40) exercise, in the interests of local government, other powers assigned to local executive bodies by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 12 as amended by the law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 No. 95-VII (shall be enforced from 01.07.2022); dated 03.05.2022 No. 118-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); dated 27.06.2022 No. 129-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); dated 04.07.2022 No. 134-VII (shall be enforced sixty calendar days after the day of its first official publication); dated 30.12.2022 No. 177-VII (shall be enforced ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 13. Competence of local government health authorities in regions, cities of republican status and the capital

Local government health authorities of regions, cities of republican status and the capital shall, within their competence:

1) implement the state policy in the field of healthcare;

2) ensure the implementation of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of healthcare;

3) ensure the implementation of the rights of individuals to receive a guaranteed volume of free medical care;

4) organize and carry out monitoring and control over the activities of healthcare entities, with the exception of healthcare organizations operating in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population;

5) carry out the procurement of pharmaceutical services;

6) carry out the purchase and storage of pharmaceuticals, prophylactic (immunobiological, diagnostic, disinfecting) drugs, medical devices within the guaranteed volume of free medical care and (or) in the system of compulsory social health insurance;

7) organize the purchase of medical devices, sanitary transport, as well as services for the overhaul of state health organizations;

8) organize the provision of the region with personnel in the field of healthcare;

9) ensure the maintenance and operation of state medical organizations in accordance with the requirements of regulatory legal acts in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population;

10) provide clinical bases in communal legal entities in the field of public health for educational organizations in the field of healthcare;

11) organize the provision of free medical care, the provision of pharmaceuticals and medical devices in emergency situations;

12) organize and coordinate activities for training and advanced training of personnel in the field of healthcare;

13) organize hygienic training, promotion and formation of a healthy lifestyle and healthy nutrition;

14) inform the population about the spread of socially significant diseases and diseases that pose a danger to others;

14-1) carry out, together with youth resource centers, information and explanatory, advisory work with young people on issues of reproductive health and family planning, the dangers of gambling addiction (ludomania);

15) interact with international and non-governmental public associations on health protection of citizens of the Republic of Kazakhstan;

16) carry out departmental statistical observations in the field of public health within the relevant administrative-territorial unit in compliance with the requirements of statistical methodology;

17) develop and approve the personal composition of medical commissions created to conduct medical examination of citizens of the Republic of Kazakhstan in the interests of military service, and organize their activities;

18) submit to the authorized body a quarterly report on the implementation of state programs for the development of the healthcare system, as well as on the main quantitative and qualitative indicators of healthcare;

19) make proposals to the authorized body to improve the performance of the healthcare system within the relevant administrative-territorial unit, including on the development of primary healthcare, protection of mothers and children and the implementation of a program for socially significant diseases;

20) organize staffing of the heads of state healthcare organizations in agreement with the authorized body;

21) organize and carry out preventive vaccinations for the population;

21-1) form a special medical commission to conduct a medical examination of convicts on the list of diseases that are the basis for release from serving a sentence;

21-2) provide medical care to persons held in pre-trial detention centers and institutions of the penal (penitentiary) system;

21-3) develop and approve tariffs for medical services provided as part of the additional volume of medical care to persons, held in pre-trial detention centers and institutions of the penal (penitentiary) system, at the expense of budget funds;

21-4) organizes preventive vaccinations for the population;

21-5) coordinates and monitors activities on corporate governance issues in state legal entities in the field of healthcare in the relevant administrative-territorial units, with the exception of organizations subordinate to the authorized body;

21-6) carries out activities for the formation, monitoring of the implementation and evaluation of the results of the state social order in the field of public health protection for non-governmental organizations, including for key population groups, with the exception of organizations subordinate to the authorized body;

22) exercise, in the interests of local government, other powers assigned to local government health authorities of regions, cities of republican status and the capital by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 13 as amended by the law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 No. 95-VII (shall be enforced from 01.07.2022); dated 26.12.2022 No. 168-VII (shall be enforced sixty calendar days after the date of its first official publication); dated 19.04.2023 No. 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 14. Power and authority of the national healthcare operator

The national healthcare operator shall implement investment projects and public-private partnership projects in the healthcare sector.

Article 15. Joint commission on the quality of healthcare services

1. The Joint Commission on the Quality of Healthcare services shall be created with the aim of developing recommendations for improving standardization, clinical protocols, standards for quality control and accessibility of healthcare services, as well as accreditation of entities in accordance with Article 25 of this Code.

2. The Joint Commission on the Quality of Healthcare services shall be formed of representatives of state bodies, non-governmental organizations, state and non-state healthcare organizations.

3. The procedure for the formation of a Joint Commission on the Quality of Healthcare services and the regulation on its activities shall be determined by the authorized body.

Article 16. Interdepartmental interaction of state bodies and public associations in the field of healthcare

1. Interdepartmental interaction of state bodies, public associations and other interested legal entities shall be aimed at reducing risk factors for the occurrence of infectious and non-infectious diseases, and the implementation of measures in emergency situations.

2. An advisory board, the National Coordination Council on Health Protection shall be established to ensure interaction of state bodies, public associations and other interested legal entities under the Government of the Republic of Kazakhstan.

The main task of the National Coordination Council on Health Protection shall be to develop proposals to ensure the implementation of measures provided for by strategic and program documents on health protection of citizens in the Republic of Kazakhstan, to improve state policy, legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of healthcare, as well as to determine the main directions in healthcare.

The National Coordination Council on Health Protection shall be created by the Prime Minister of the Republic of Kazakhstan.

3. Local executive bodies shall create regional coordination councils headed by akims of the corresponding administrative-territorial units.

The composition of the regional coordination councils shall be approved by the local representative bodies of the corresponding administrative-territorial unit.

Regional coordination councils on a mandatory and regular basis shall report on their work to the National Coordination Council on Health Protection.

4. The authorized body shall carry out interdepartmental coordination of activities on health protection of citizens of the Republic of Kazakhstan and the maintenance of national records of health personnel resources.

5. State bodies shall interact and implement functions aimed at protecting the health of the population of the Republic of Kazakhstan, within the competence established by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

6. Protection of public health shall be carried out with the involvement of local governments, non-governmental organizations and associations through the implementation of social projects and grants at the expense of budget funds, as well as additional sources of funding not prohibited by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

7. Public associations for the protection of citizens' rights in the field of health protection shall not be entitled to advertise specific trade names of pharmaceuticals, biologically active food supplements, medical devices, specialized medical food products and breast milk substitutes.

8. Public associations and other non-profit organizations shall deal with the issues of prevention of socially significant diseases, diseases that pose a danger to others, as well as the promotion and formation of a healthy lifestyle.

9. State bodies that have departmental healthcare services shall ensure the submission of departmental reports on the activities of subordinate organizations (subdivisions) of healthcare and the state of health of the assigned contingent to local government bodies of healthcare, with the exception of cases provided for by the laws of the Republic of Kazakhstan.

Chapter 3. PERMITS AND NOTIFICATIONS IN THE FIELD OF PUBLIC HEALTH

Paragraph 1. Licensing in the field of public health

Article 17. Licensing of activities in the field of public health

1. The following types of activities shall be licensed in the field of public health:

1) medical activities;

2) pharmaceutical activities;

3) activities related to the circulation of narcotic drugs, psychotropic substances and precursors in the field of healthcare;

4) import into the territory of the Republic of Kazakhstan from states that are not members of the Eurasian Economic Union, and export from the territory of the Republic of Kazakhstan to these states of organs (parts of an organ) and (or) tissues (parts of tissue) of a person, blood and its components;

5) provision of disinfection, disinsection, deratization services in the field of healthcare.

2. The procedure and conditions for issuing and reissuing a license and (or) annex to a license and a duplicate of a license and (or) an annex to a license, exercising permits control, suspension, renewal and termination of a license and (or) annexes to a license to practice medical or pharmaceutical activities shall be established by the laws of the Republic of Kazakhstan "On Permissions and Notifications" and "On Narcotic Drugs, Psychotropic Substances, Their Analogues and Precursors and Counter Measures of Their Illegal Turnover and Their Abuse".

3. The procedure and conditions for the issuance and renewal of a license and a duplicate license, the implementation of permissive control, suspension, renewal and termination of the license for the provision of disinfection, disinsection, deratization services in the field of healthcare are established by the Law of the Republic of Kazakhstan "On permits and notifications".

Footnote. Article 17 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.05.2022 No. 123-VII (shall be enforced six months after the date of its first official publication).

Article 18. Licensing of the import into the territory of the Republic of Kazakhstan from states that are not members of the Eurasian Economic Union, and export from the territory of the Republic of Kazakhstan to these states of organs (parts of an organ) and (or) tissues (parts of tissue) of a person, blood and its components

1. Import into the territory of the Republic of Kazakhstan from states that are not members of the Eurasian Economic Union, and export from the territory of the Republic of Kazakhstan to these states of organs (parts of an organ) and (or) tissues (parts of tissue) of a person, blood and its components if they are placed under the customs procedure of export or release for domestic consumption shall be carried out on the basis of a license issued in accordance with the procedure established by the Law of the Republic of Kazakhstan "On Permissions and Notifications".

2. The authorized body, within three working days, shall make a decision on the issue or refusal to issue a license for the import, export of human tissues (parts of tissue), blood and its components, and for the import, export of human organs (parts of an organ) - within one work day.

Paragraph 2. Permitting procedure and notification procedure in the field of public health

Article 19. Permits in the field of public health

1. Permitting documents in the field of public health shall be:

1) a sanitary and epidemiological conclusion on the compliance of the facility of high epidemic significance with regulatory legal acts in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population;

2) permission to handle pathogenic biological agents and its annex;

3) certificate of state registration of products;

4) registration certificate for a pharmaceutical product and medical device;

5) permission to conduct an interventional clinical trial of a pharmaceutical product, medical device;

6) certificate of healthcare specialist .

2. The terms of validity of permits in the field of public health shall be established by the Law of the Republic of Kazakhstan "On Permissions and Notifications".

3. In case of non-fulfillment of the order to eliminate violations of the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of healthcare, the officials who issued the permitting document shall suspend its validity on the grounds and in the manner provided for by this Code and the laws of the Republic of Kazakhstan.

4. In case of failure to submit an application for the elimination of violations by the holder of the permit before the expiry of the period for suspension of the permit in the field of public health, the officials who issued the permit shall initiate the revocation of the permit in court within ten working days from the expiration of the specified period.

5. Re-issuance of permits shall be allowed without additional or repeated research (tests), except for subparagraphs 4) and 5) of paragraph 1 of this article, in the following cases:

1) detection of mistakes (misprints) in the document;

2) re-registration of an individual entrepreneur - applicant, change of his/her name or legal address;

3) changes in the name and (or) location of the legal entity - the applicant, manufacturer of products;

4) changing the address of the location of the object without physical displacement.

Footnote. Article 19 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.05.2022 No. 123-VII (shall be enforced six months after the date of its first official publication).

Article 20. Issuance of a sanitary and epidemiological conclusion

A sanitary and epidemiological conclusion shall be issued by a state body in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population or a structural subdivision of other state bodies operating in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population, based on the results of preventive control and (or) sanitary and epidemiological expertise for:

1) industrial and civil facilities;

2) drafts of regulatory documents on maximum permissible emissions and maximum permissible discharges of harmful substances and physical factors into the environment, zones of sanitary protection;

3) projects for the establishment of calculated (preliminary) and established (final) sanitary protection zones;

4) raw materials and products;

5) materials on chemical, biological, toxicological, radiological load on soil, water bodies and atmospheric air.

Article 21. Issuance of a permit for handling of pathogenic biological agents and its annex

Footnote. Title of Article 21 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.05.2022 No. 123-VII (shall be enforced six months after the date of its first official publication).

1. A state body in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population shall issue a permit for the handling of pathogenic biological agents and an appendix to it to microbiological laboratories, regardless of ownership forms, based on the conclusion of the commission for monitoring compliance with requirements in the field of biological safety (regime commission).

2. The regulations on the commission for monitoring compliance with requirements in the field of biological safety (regime commission) and its composition are approved by the state body in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population.

3. For carrying out research, experimental, production, field and diagnostic work with pathogenic biological agents, subject to laboratory containment measures, including engineering, operational and technical requirements (the level of biological safety of the laboratory), a permit is issued for handling pathogenic biological agents and an appendix to it, depending on the risk group used in the work of pathogenic biological agents.

For each facility (stationary or mobile) where activities for handling of pathogenic biological agents will be carried out, a permit for the handling of pathogenic biological agents and an appendix to it, taking into account the pathogenicity group and the degree of danger, indicating the names of pathogenic biological agents, is issued.

4. The basis for issuing a permit for the handling of pathogenic biological agents and its appendices is the compliance of the activities of the entity handling pathogenic biological agents with the qualification requirements for this activity.

5. The grounds for refusal to issue a permit for the handling of pathogenic biological agents and its annexes are:

1) failure to submit or submission of false documents and information necessary to obtain permission to handle pathogenic biological agents and its appendices;

2) the absence of a sanitary and epidemiological conclusion on an object of high epidemic significance;

3) a negative conclusion of the commission for monitoring compliance with requirements in the field of biological safety (regime commission) on the basis of non-compliance with the qualification requirements for handling pathogenic biological agents.

6. The grounds for revoking the permission to handle pathogenic biological agents and its appendices are:

1) failure to eliminate within the prescribed period the violation that was the basis for suspension of the permit for handling of pathogenic biological agents and its annexes;

2) a repeated detection within the last twelve calendar months of a violation that has a dangerous impact on the health of people, animals, plants and the environment, which served as the basis for the suspension of the permit for the handling of pathogenic biological agents and its annexes;

3) other cases provided for by the laws of the Republic of Kazakhstan.

Deprivation or suspension of the permit to handle pathogenic biological agents and its appendices is carried out in accordance with the Code of the Republic of Kazakhstan on administrative offenses.

7. The grounds for termination of the permit for handling of pathogenic biological agents and its annexes are:

1) deprivation of permission to handle pathogenic biological agents and its appendices;

2) cancellation of the permissive order;

3) termination of activity, liquidation of a legal entity;

4) voluntary application of the applicant for termination of the permit for handling pathogenic biological agents and its appendices;

5) other cases provided for by the laws of the Republic of Kazakhstan.

From the moment of termination of the permit for handling of pathogenic biological agents and its annex, it is not allowed to carry out activities for handling of pathogenic biological agents.

Footnote. Article 21 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.05.2022 No. 123-VII (shall be enforced six months after the date of its first official publication).

Article 22. Issuance of a certificate of state registration of products

1. Products determined by the decisions of the Eurasian Economic Union shall be subject to state registration of products in the manner determined by the state body in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population.

2. State registration of products shall be carried out on the basis of:

1) expert assessment of the impact on the population and the environment;

2) sanitary and epidemiological expertise for compliance with the requirements of regulatory legal acts in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population;

3) development of special measures, including the conditions for disposal and destruction of substances and certain types of products, to prevent their harmful effects on the population and the environment.

3. Based on the positive results of the sanitary and epidemiological examination of the submitted documentation and the results of laboratory studies (tests) of products, state registration of products shall be carried out with the issuance of a certificate of state registration of products in terms of their compliance with technical regulations and (or) uniform sanitary and epidemiological and hygienic requirements for goods and technical regulations of the Eurasian Economic Union.

4. The issuance of a certificate of state registration of products shall be denied in the following cases:

1) non-compliance of products with technical regulations and (or) uniform sanitary-epidemiological and hygienic requirements for goods and technical regulations of the Eurasian Economic Union;

2) submission of documents and (or) information containing false information;

3) lack of rights, provided for by the decision of the Eurasian Economic Union or the legislation of the Republic of Kazakhstan, to carry out state registration, as well as the grounds for issuing and issuing a certificate of state registration of products;

4) the impossibility of establishing safety requirements for products and the conditions for their manufacture and circulation, as well as the lack of methods for determining and measuring hazardous factors of such products in products and the environment;

5) the availability of substantiated information obtained within the framework of the accession of a member state to international conventions and treaties on cases of harmful effects of products on human health and the environment during the manufacture, circulation and use (use) of products.

5. The costs associated with the sanitary and epidemiological expertise and scientific substantiation of products subject to state registration shall be borne by the applicants.

6. In addition to the general grounds provided for by the Code of the Republic of Kazakhstan on Administrative Offenses and the Law of the Republic of Kazakhstan "On Permissions and Notifications", the certificate of state registration of products shall be suspended with an indication of the deadline to eliminate the reasons for non-compliance in the following cases:

1) establishment of the fact of non-compliance of products with technical regulations and (or) unified sanitary-epidemiological and hygienic requirements for goods of the Eurasian Economic Union, not related to violations of the conditions of transportation, storage and sale of controlled products;

2) the adoption by the Eurasian Economic Commission of changes in the safety indicators of controlled products, based on the results of the development of the modern level of scientific knowledge;

3) receipt of information from the authorized bodies of the member states of the Eurasian Economic Union, carrying out and (or) coordinating work on technical regulation, sanitary, veterinary and phytosanitary measures, international organizations or states that are not members of the Eurasian Economic Union, on the revealed non-compliance of products with technical regulations and (or) uniform sanitary-epidemiological and hygienic requirements, as well as that the products pose a danger to human life and health.

7. Information on suspension, deprivation (revocation), renewal or termination of the certificate of state registration of products due to its non-compliance with technical regulations and (or) unified sanitary-epidemiological and hygienic requirements for goods of the Eurasian Economic Union shall be immediately sent to the heads (their deputies) authorized bodies of the member states of the Eurasian Economic Union and entered into the Unified Register of Certificates of State Registration of Products.

8. In addition to the general grounds provided for by the Law of the Republic of Kazakhstan "On Permissions and Notifications", the certificate of state registration of products shall be reissued without additional or repeated studies (tests) in the following cases:

1) changes in the legal address of the manufacturer of the product or the applicant;

2) issuance of a new regulatory legal act of the Eurasian Economic Union, which establishes the requirements for products, the adoption of which does not entail changes in the indicators of hygienic safety, the composition of products.

9. The unified register of certificates of state registration of products shall be subject to placement on the Internet resource of the state body in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population.

Article 23. Issuance of a registration certificate for a pharmaceutical product or medical device

1. Pharmaceuticals and medical devices produced in the Republic of Kazakhstan, as well as imported into its territory, shall be subject to state registration, including:

1) pharmaceuticals under trade names indicating the dosage formulation, dosage, packaging from each production site;

2) medical devices under trade names from each production site;

3) consumables for medical devices, except for those specially designed by the manufacturer of the medical device for use with medical devices that can function only with these consumables;

4) medical devices that are part of a specialized vehicle for the provision of medical care;

5) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 04.07.2022 No. 134-VII (shall be enforced sixty calendar days after the date of its first official publication);

6) advanced therapy pharmaceuticals manufactured under industrial conditions;

7) medical devices for diagnostics outside of a living organism (in vitro).

1-1. State registration of strategically important medicines and medical devices is carried out in accordance with the procedure determined by the authorized body.

2. The following shall not be subject to state registration:

1) pharmaceuticals manufactured in pharmacies;

2) pharmaceutical substances (active pharmaceutical ingredients) produced under conditions of good manufacturing practice;

3) pharmacopoeial medicinal plant raw materials, including in the composition of fees and consumer packaging;

4) medical devices made according to individual orders of patients exclusively for personal use, to which special requirements are imposed in accordance with the appointment issued by a medical professional;

5) pharmaceuticals and medical products manufactured in the Republic of Kazakhstan only for export;

6) exhibition samples of pharmaceuticals and medical devices for holding exhibitions without the right to their further sale;

7) samples of pharmaceuticals and medical devices received for preclinical (nonclinical) and clinical studies and (or) trials;

8) laboratory devices not used for the diagnosis of diseases;

9) components that are part of medical devices and are not used as an independent product or device;

10) radiopharmaceutical medicinal products manufactured directly in healthcare organizations at the place of their use;

11) samples of pharmaceuticals and medical devices for examination during state registration;

12) pharmaceuticals of advanced therapy manufactured for individual use using autologous biological materials of a patient or his/her donor, selected directly for him/her.

13) bulk-products of medicines or medical devices.

3. State registration, re-registration of a pharmaceutical product or medical device, amendments to the registration dossier of a pharmaceutical product or medical device shall be carried out by the state body in the field of circulation of pharmaceuticals and medical devices in the manner determined by the authorized body.

4. A prerequisite for state registration, re-registration and amendments to the registration dossier of a pharmaceutical product or medical device shall be the expertise of the pharmaceutical product or medical device, carried out in the manner determined by the authorized body.

5. A registration dossier shall be submitted to the expert organization containing documents, the list of which is determined by the authorized body, as well as samples of a pharmaceutical product or medical device, standard samples of pharmaceutical substances (active pharmaceutical ingredients) and their impurities in quantities sufficient for threefold analysis, specific reagents and consumables, in exceptional cases and subject to return.

6. The costs associated with the examination of the pharmaceutical product or medical device during their state registration, re-registration and amendments to the registration dossier shall be borne by the applicants.

7. State registration, re-registration, amendments to the registration dossier of a medicinal product or medical device shall be carried out on the basis of an application and a positive opinion of an expert organization on the safety, quality and efficacy of a pharmaceutical product or medical device issued based on the results of the examination.

8. An application for state registration and re-registration, amendments to the registration dossier of a pharmaceutical product or medical device shall be submitted by the developer or manufacturer of the pharmaceutical product or medical device, or their authorized representative.

For state registration, re-registration and issuance of a duplicate of the registration certificate of a pharmaceutical product or medical device, a fee shall be charged in the manner determined by the tax legislation of the Republic of Kazakhstan.

9. Accounting and systematization of documents submitted by the applicant during state registration, re-registration and amendments to the registration dossier of a pharmaceutical product or medical device shall be carried out in the manner determined by the authorized body.

10. By decision of the authorized body, a pharmaceutical product or medical device may be registered under an accelerated expertise procedure.

The order of the accelerated procedure for the examination of a pharmaceutical product or medical device shall be determined by the authorized body.

11. The applicant shall be denied state registration and re-registration and amendments to the registration dossier of a pharmaceutical product or medical device in cases of a negative conclusion based on the results of the expertise of pharmaceuticals and medical devices and failure to submit a full package of documents established in the manner determined by the authorized body.

12. Based on the results of state registration and re-registration of a pharmaceutical product or medical device, a registration certificate shall be issued in the form established by the authorized body.

During the validity period of the registration certificate, the holder of the registration certificate of the pharmaceutical product or the manufacturer of the medical device shall be responsible for the safety, quality and effectiveness of registered pharmaceuticals or medical devices, which must correspond to the registration dossier submitted for the expertise of pharmaceuticals or medical devices for the purposes of state registration, re-registration, introduction of amendments to the registration dossier of a pharmaceutical product or medical device.

13. The decision on state registration of a pharmaceutical product or medical device may be revoked in the manner determined by the authorized body.

14. Pharmaceuticals and medical devices intended for circulation in the customs territory of the Eurasian Economic Union shall be subject to registration according to uniform rules in accordance with the regulatory legal acts of the Eurasian Economic Union.

For registration of domestic pharmaceuticals abroad, the authorized body shall issue a certificate for a pharmaceutical product (CPP) in the manner determined by the authorized body.

15. The state expert organization in the field of circulation of pharmaceuticals and medical devices and the state body in the field of circulation of pharmaceuticals and medical devices shall prohibit, without the consent of the applicant, the disclosure and use for commercial purposes of the confidential information provided for state registration of the pharmaceutical product contained in the application for state registration, materials of the expertise of the pharmaceutical product, as well as the registration dossier of the pharmaceutical product containing new chemical substances, within six years from the date of state registration of the pharmaceutical product.

16. The provisions stipulated in paragraph 15 of this article, which do not allow the disclosure and use of confidential information for commercial purposes, shall not apply to:

1) individuals or legal entities who have been issued a compulsory license to use the pharmaceutical product in accordance with the Patent Law of the Republic of Kazakhstan;

2) use, production, import, export or distribution of a pharmaceutical product for non-commercial purposes.

17. On the basis of a court decision, the disclosure and use of the information specified in paragraph 15 of this article shall be allowed without the consent of the applicant, in the presence of one of the following cases:

1) if the supply of the pharmaceutical product is insufficient to meet the needs of the population within twelve months from the date of registration in the Republic of Kazakhstan;

2) revealing of actions that violate the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection.

Footnote. Article 23 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 04.07.2022 No. 134-VII (shall be enforced sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 24. Notifications in the field of public health

1. The following activities in the field of public health shall be carried out upon notification:

1) hygienic training of decreed population groups;

2) activities (operation) of an object of insignificant epidemic significance;

3) conducting a sanitary and epidemiological audit;

4) wholesale of medical devices;

5) retail sale of medical devices;

6) conducting non-interventional clinical trials.

2. Notification on the beginning or termination of the activities specified herein shall be submitted in accordance with the procedure established by the Law of the Republic of Kazakhstan "On Permissions and Notifications".

Chapter 4. ACCREDITATION, ASSESSMENT AND CERTIFICATION IN THE FIELD OF PUBLIC HEALTH

Article 25. Accreditation in the field of public health

1.The following shall be subject to accreditation in the field of public health, carried out by a state body in the provision of healthcare services (assistance):

1) healthcare entities accrediting medical organizations in order to recognize the compliance of the provided healthcare services with the established requirements and standards in the field of public health;

2) organizations that assess the knowledge and skills of students, graduates of professional preparedness and health professionals;

3) healthcare entities, carrying out independent expertise in the field of public health;

4) legal entities that confirm readiness for management activities for certification of health managers;

5) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 No. 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication);

6) professional medical associations and public associations that carry out activities in the field of public health.

2. Based on an external comprehensive assessment for compliance with accreditation standards, medical organizations shall be subject to accreditation in the field of public health, carried out by healthcare entities accredited by a state body in the field of healthcare services (assistance).

3. Individuals and legal entities for conducting a sanitary and epidemiological audit shall be subject to accreditation in the field of public health, carried out by professional associations in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population accredited by the state body in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population.

4. Accreditation in the field of public health shall be carried out on a voluntary basis.

5. Accreditation of medical organizations shall be carried out at the expense of a medical organization and shall be an instrument of material and non-material incentives for medical organizations.

Accreditation of medical organizations shall be carried out on the basis of an external comprehensive assessment for compliance with accreditation standards approved by the authorized body, and shall be taken into account when placing the volume of healthcare services for the provision of a guaranteed volume of free medical care and (or) medical care in the system of compulsory social health insurance, when allocating a state order for training and advanced training of personnel in the field of public health in clinical specialties in higher colleges and organizations of higher and (or) postgraduate medical education.

6. Accreditation of testing laboratories carrying out monopoly activities for the examination and assessment of the safety and quality of pharmaceuticals and medical devices shall be carried out in the manner determined by the authorized body.

7. Individuals specified in paragraphs 1, 2 and 3 of this article, who have passed accreditation in the field of public health, shall be subject to post-accreditation monitoring.

Footnote. Article 25 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 No. 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 26. Assessment of professional competence of healthcare specialists

1. Assessment of professional competence of health specialists shall be a periodically carried out procedure for determining the level of professional competence.

2. Assessment commissions shall be created for the purpose of objective and competent implementation of assessment by the authorized body, local executive bodies, as well as the state body in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population.

3. The authorized body shall carry out assessment of the heads of local public health authorities of regions, cities of republican status and the capital and their deputies, heads of organizations subordinate to the authorized body, their deputies.

4. Local government health authorities of regions, cities of republican status and the capital shall carry out assessment of the heads of healthcare organizations subordinate to them.

5. The state body in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population shall carry out assessment of the heads of health organizations operating in the area of sanitary and epidemiological welfare of the population.

6. Individuals subjected to assessment shall undergo assessment every three years, but not earlier than one year from the date of holding the relevant position.

Article 27. Certification of a healthcare specialist and a manager

1. Certification of a healthcare specialist shall be carried out by:

1) a state body in the field of providing healthcare services (assistance) in relation to medical workers;

2) a state body in the field of circulation of pharmaceuticals and medical devices in relation to pharmaceutical workers;

3) a state body in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population in relation to specialists of the sanitary and epidemiological service.

The list of specialties and specializations of healthcare specialists subject to certification shall be determined by the authorized body.

2. The healthcare specialist certification shall be subject to confirmation every five years.

3. Individuals who have a certificate of a healthcare specialist, with a break of work experience in a specialty for more than three years, shall be allowed to work in a relevant specialty after advanced training, internship and assessment of professional preparedness in an organization accredited by the authorized body.

4. Without an appropriate certificate of a healthcare specialist, the following shall be prohibited:

1) engaging in clinical practice, with the exception of resident doctors, who are admitted to clinical practice (work with patients) under the supervision of a mentor and foreign specialists who have recognized documents on education;

2) engaging in pharmacy practice;

3) implementation of activities in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population.

5. Foreign specialists shall be allowed to carry out professional medical activities at Nazarbayev University or its medical organizations, medical organizations of the Department for Presidential Affairs of the Republic of Kazakhstan, as well as for the purpose of training in the organization of higher and (or) postgraduate education, national and scientific centers, scientific -research institutes and higher medical colleges that implement educational curricula of additional education and have passed institutional accreditation by accreditation bodies entered in the register of recognized accreditation bodies on the basis of accredited university hospitals, clinics of educational organizations in the field of public health and the residency base in the manner determined by the authorized body.

6. The rules for certification of a healthcare specialist, confirmation of the validity of a certificate of a healthcare specialist, including foreign specialists, as well as conditions for admission to certification of a healthcare specialist of a person who has received medical education outside the Republic of Kazakhstan shall be developed and approved by the authorized body.

7. Certification of healthcare managers shall be carried out by the state body in the field of healthcare services (assistance) and shall be valid regardless of the implementation of management activities.

8. Certification of a healthcare manager shall be subject to confirmation every five years.

Confirmation of the certificate of a healthcare manager shall be carried out by the state body in the field of healthcare services (assistance).

9. The rules for certification of a healthcare manager, confirmation of the validity of a healthcare manager certificate shall be developed and approved by the authorized body.

10. Suspension or deprivation (revocation) of a certificate of a healthcare specialist shall be carried out in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 27 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 08.01.2021 No. 410-VI (shall be enforced upon expiration of ten calendar days after the date of its first official publication ).

Chapter 5. STATE CONTROL AND SUPERVISION IN THE FIELD OF PUBLIC HEALTH

Article 28. General provisions on state control and supervision in the field of public health

1. The implementation of the state policy on state control and supervision in the field of public health shall be recognized as a set of measures aimed at verifying satisfaction and compliance with the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan, as well as at preventing, detecting, suppressing and eliminating offenses in the field of healthcare.

2. State control and supervision shall be carried out in the areas of:

1) the provision of healthcare services (assistance);

2) sanitary and epidemiological welfare of the population;

3) circulation of pharmaceuticals and medical devices.

3. State supervision in the field of healthcare is carried out in accordance with this Code and the Entrepreneurship Code of the Republic of Kazakhstan.

State control in the field of healthcare is carried out in the form of inspection and preventive control.

Inspection and preventive control with a visit to the entity (object) subject to control shall be carried out in accordance with the Entrepreneurial Code of the Republic of Kazakhstan.

Preventive control without visiting the entity (object) subject to control shall be carried out in accordance with this Code and the Entrepreneurial Code of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 28 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 No. 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023).

Article 29. Procedure for considering a complaint by the appeal commission

1. Acts on the results of the inspection and an order to eliminate the identified violations issued by officials exercising state control over the provision of healthcare services (assistance), sanitary and epidemiological well-being of the population, circulation of pharmaceuticals and medical devices may be appealed to a higher authority.

2. A complaint against the act on the results of the inspection and the order to eliminate the revealed violations shall be submitted to the name of the head of a higher state body.

3. To consider a complaint on the act following the results of the inspection and the order to eliminate the identified violations, the higher state body shall create an appeal commission, which includes representatives of state bodies in the areas of healthcare services (assistance), sanitary and epidemiological well-being of the population, circulation of pharmaceuticals and medical products and non-governmental organizations of the Republic of Kazakhstan.

The regulations, provisions and composition of the appeal commissions shall be determined, respectively, by state bodies in the areas of healthcare services (assistance), sanitary and epidemiological welfare of the population, circulation of pharmaceuticals and medical devices.

4. A complaint against the act on the results of the inspection and the order to eliminate the violations revealed by state bodies in the provision of healthcare services (assistance), sanitary and epidemiological well-being of the population, circulation of pharmaceuticals and medical devices shall be considered by the appeal commission within the scope of the contested issues.

5. A complaint against the act on the results of the inspection and the order to eliminate the revealed violations shall be submitted within ten working days after the signing of the act on the results of the inspection.

6. The decision of the appeal commission shall be of a recommendatory nature and shall be submitted to the head of a higher state body. Based on the results of the decision of the appeal commission, the head shall have the right to decide on the recognition of the act on the results of the inspection, the conclusion of preventive control with a visit to the entity (object) subject to control and supervision and the order to eliminate violations of the law as invalid and to annul them in accordance with Article 156 of the Entrepreneurial Code of the Republic of Kazakhstan.

7. The appeal commission shall annually summarize the results of consideration of complaints against acts on the results of the inspection and orders to eliminate violations and develop recommendations for improving the legislation of the Republic of Kazakhstan.

8. In case of dissatisfaction with the superior body of the complaint, the act on the results of the inspection and the order to eliminate violations of the law may be appealed to the court.

9. Information constituting commercial and other secrets protected by law, as well as confidential information shall be provided to members of the appeal commissions when considering a complaint against an act on the results of an inspection and an order to eliminate violations of the law in accordance with the rules developed and approved, respectively, by state bodies in the provision of healthcare services (assistance), sanitary and epidemiological well-being of the population, circulation of pharmaceuticals and medical devices, without obtaining the written permission of the individual who filed the complaint.

Paragraph 1. State control over the provision of healthcare services (assistance)

Article 30. State control over the provision of healthcare services (assistance)

1. State control over the provision of healthcare services (assistance) shall be aimed at preventing, detecting, suppressing and eliminating violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of public health by healthcare entities.

2. Entities subject to state control over the provision of healthcare services (assistance) shall be individuals and legal entities that provide healthcare services (assistance).

3. Objects subject to state control over the provision of healthcare services (assistance) shall be divided into two groups:

1) objects of high significance;

2) objects of low significance.

The list of objects of high and low significance subject to state control over the provision of healthcare services (assistance) shall be approved by the state body in the field of healthcare services (assistance) in agreement with the authorized body for entrepreneurship.

4. With regard to objects subject to state control in the field of healthcare services (assistance), control shall be carried out in the form of inspection and preventive control in accordance with the Entrepreneurial Code of the Republic of Kazakhstan.

5. Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.05.2022 No. 123-VII (shall be enforced from 01.01.2023).
Footnote. Article 30 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.05.2022 No. 123-VII (shall be enforced from 01.01.2023).

Article 31. Officials exercising state control over the provision of healthcare services (assistance)

1. Officials exercising state control over the provision of healthcare services (assistance) shall be:

1) Chief State Healthcare Inspector of the Republic of Kazakhstan and (or) his/her deputy;

2) chief state healthcare inspectors of the relevant administrative-territorial units and their deputies, determined by the head of the state body in the field of healthcare services (assistance);

3) specialists of the state body in the field of healthcare services (assistance).

2. Before a decision is made on the application (complaint) of individuals and (or) legal entities against the actions (inaction) of subordinate officials, the superior chief state healthcare inspector in the relevant field shall have the right to suspend the execution, annul or revoke the acts adopted by them.

Article 32. The rights of officials in the exercise of state control over the provision of healthcare services (assistance)

1. Officials exercising state control in the provision of healthcare services (assistance), in addition to the rights provided for in paragraph 1 of Article 154 of the Entrepreneurial Code of the Republic of Kazakhstan, shall have the right to:

1) involve independent experts in the field of public health in the implementation of state control over the provision of healthcare services (assistance);

2) request and receive from the healthcare entity the necessary information on the provision of healthcare assistance to the population;

3) make copies of the documents necessary for monitoring the provision of healthcare services (assistance), and receive the relevant data (electronic health passports, electronic cards and detailed reports on the changes made to them) from the medical information system of the healthcare entity;

4) initiate the creation of a commission with the involvement of independent experts in the field of public health.

2. Officials exercising state control in the form of preventive control, inspection and investigation are prohibited from making demands and making requests that are not related to the subject of preventive control, inspection or investigation.

3. To make a decision following the results of state control over the provision of healthcare services (assistance), depending on the established violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of public health, officials exercising state control over the provision of healthcare services (assistance) shall issue the following acts:

1) an act on the results of an inspection of a healthcare entity - a document issued by an official exercising state control over the provision of healthcare services (assistance), based on the results of an inspection, preventive control of the entity (object) for its compliance with the requirements of regulatory legal acts in the provision of healthcare services (assistance);

2) an order to eliminate violations of the requirements of regulatory legal acts in the field of healthcare services (assistance);

3) decisions of the chief state healthcare inspectors on:

suspension of execution or annulment or revocation of acts adopted by lower officials;

temporary suspension from work of medical workers;

suspension of activities or certain types of activities of an individual entrepreneur or legal entity in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan.

4. The chief state healthcare inspector of the Republic of Kazakhstan and (or) his/her deputy shall have the right to issue an order to the head of the local government health authority of the region, cities of republican status and the capital, based on the result of the inspection.

Footnote. Article 32 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 No. 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023).

Article 33. Special procedure for conducting inspections in the exercise of state control over the provision of healthcare services (assistance)

Footnote. Article 33 is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 No. 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023).

Article 34. Preventive control over the provision of healthcare services (assistance) without visiting the entity (object) subject to control

1. Preventive control over the provision of healthcare services (assistance) without visiting the entity (object) subject to control shall be carried out in the form of desk audit by analyzing and comparing data from information systems, as well as other information on the activities of the entity (object) subject to control.

2. The objectives of preventive control without visiting the entity (object) subject to control shall be the timely detection, suppression and prevention of violations, granting the healthcare entities (objects) the right to independently eliminate violations revealed by the state body in the provision of healthcare services (assistance) based on the results of preventive control without visiting the entity (object) subject to control, and reducing the administrative burden on them.

3. Preventive control over the provision of healthcare services (assistance) without visiting the entity (object) subject to control shall be carried out no more than once a quarter.

4. If violations are revealed based on the results of preventive control over the provision of healthcare services (assistance) without visiting the entity (object) subject to control, a recommendation shall be made to eliminate the revealed violations. The form of recommendations to eliminate the revealed violations shall be established by the state body in the field of healthcare services (assistance).

5. A recommendation on the elimination of detected violations in the course of preventive control over the provision of healthcare services (assistance) without visiting the entity (object) subject to control shall be sent to the entity (object) subject to control no later than seven working days from the date of detection of violations in one of the following ways:

1) by registered mail with notification;

2) shall be handed over to the representative and (or) the official of the entity (object) subject to control under signed receipt;

3) electronically, to the user's personal account on the web portal of "electronic government".

6. The proper elimination of the identified violations specified in the recommendation on elimination of the identified violations in the course of preventive control over the provision of healthcare services (assistance) without visiting the the entity (object) subject to control shall be deemed the implementation of the recommendation by the entity (object) subject to control, within thirty working days from the day following the day of its delivery (receipt).

7. In case of disagreement with the violations specified in the recommendation, the entity (object) subject to control shall have the right to send an objection to the state body in the field of healthcare services (assistance) within five working days from the day following the day of delivery (receipt) of the recommendation.

8. Failure to comply with the recommendation within the prescribed period on the elimination of the identified violations in the course of preventive control over the provision of healthcare services (assistance) without visiting the entity (object) subject to control shall be the basis for the selection of the entity (object) subject to control for preventive control over the provision of healthcare services (assistance) with a visit to the entity (object) subject to control.

The results of preventive control without visiting the entity (object) subject to control shall be subject to registration by the state body in the field of healthcare services (assistance) and its territorial subdivisions in a special register of preventive control without visiting the entity (object) subject to control, which must be numbered, laced up and sealed by the state a body in the field of healthcare services (assistance) or its territorial subdivision.

Article 35. Expertise on the quality of healthcare services (assistance)

1. Expertise on the quality of healthcare services (assistance) - a set of organizational, analytical and practical measures taken to draw conclusions on the level of quality of healthcare services provided by individuals and legal entities, using indicators reflecting the efficiency, completeness and compliance of healthcare services with standards.

2. Expertise on the quality of healthcare services (assistance) shall be divided into internal and external one.

3. A patient support and internal expertise service shall be created in a medical organization to conduct internal expertise.

The patient support and internal expertise service shall conduct a current analysis of the organization of medical care, the clinical activities of the medical organization, the identification of violations of the procedure for the provision of medical care and standards, a medical incident, as well as consideration within a period not exceeding five calendar days of patient requests.

Based on the results of the expertise, the head of the medical organization shall be made proposals to eliminate the identified causes and conditions for the decline in the quality of healthcare services.

4. An external expertise on the quality of healthcare services (assistance) shall be carried out by:

1) the state body in the field of healthcare services (assistance), including with the involvement of independent experts in the field of public health;

2) the social health insurance fund within the framework of monitoring of the fulfillment of contractual obligations on the quality and volume of healthcare services.

In case of disagreement of the healthcare entity with the results of monitoring of contractual obligations on the quality and volume of healthcare services, the results of monitoring may be appealed to the state body in the field of healthcare services (assistance);

2-1) local government health authorities in relation to medical organizations providing medical care to persons, held in pre-trial detention centers and institutions of the penal (penitentiary) system.

In case of disagreement of the healthcare entity with the results of monitoring contractual obligations on the quality and volume of medical services, the results of monitoring can be appealed to the state body in the field of medical services (care);

3) independent experts in the field of public health when they are attracted by individuals or legal entities on a contractual basis;

4) the administration of the Department for the Presidential Affairs of the Republic of Kazakhstan in relation to subordinate organizations.

Based on the results of an external expertise on the quality of healthcare services (assistance) carried out by the state body in the field of healthcare services (assistance) and the social health insurance fund, the state body in the field of healthcare services (assistance) shall conduct an analysis to develop proposals for improving the provision of healthcare services (assistance).

5. The procedure for organizing and conducting internal and external expertise on the quality of healthcare services (assistance) shall be established by the authorized body.

Footnote. Article 35 as amended by the law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 No. 95-VII (shall be enforced from 01.07.2022).

Paragraph 2. State control and supervision in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population

Article 36. State control and supervision in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population

1. State control and supervision in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population shall be aimed at preventing, detecting, suppressing and eliminating violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of healthcare, including regulatory legal acts in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population, by entities subject to control and supervision.

2. Entities (objects) subject to state control and supervision in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population shall be individuals and legal entities, buildings, structures, products subject to state control and supervision in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population, equipment, vehicles, soil, water, air and other objects, the activity, use, consumption, application and operation of which may harm the state of human health and the environment.

3. Objects subject to state control and supervision in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population (epidemically significant objects) shall be divided into two groups:

1) objects of high epidemic significance;

2) objects of low epidemic significance.

The list of products and epidemiologically significant objects subject to state control and supervision in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population shall be approved by the state body in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population in agreement with the authorized body for entrepreneurship.

4. In relation to subjects (objects) of state control and supervision in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population, control and supervision are carried out in the form of inspection, preventive control, investigation and supervision in accordance with the Entrepreneurial Code of the Republic of Kazakhstan.

4-1. With respect to potentially dangerous biological objects where pathogenic biological agents of I and (or) II pathogenicity groups are handled, with high epidemic significance, control and supervision in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population are carried out taking into account the features provided for by the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of biological safety.

5. Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 No. 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023).
Footnote. Article 36 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 No. 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023); dated 21.05.2022 No. 123-VII (shall be enforced six months after the date of its first official publication);

Article 37. Officials exercising state control and supervision in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population

1. Officials exercising state control and supervision in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population shall be:

1) Chief State Sanitary Doctor of the Republic of Kazakhstan and (or) his/her deputy;

2) chief state sanitary doctors of the corresponding administrative-territorial units (in transport), their deputies, determined by the head of the state body in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population;

3) specialists of the state body in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population;

4) chief state sanitary doctors and their deputies, heads and specialists of structural units of the Ministry of Defence of the Republic of Kazakhstan, national security and internal affairs bodies, administrations of the Department for Presidential Affairs of the Republic of Kazakhstan, operating in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population.

2. Before a decision is made on the application (complaint) of individuals and (or) legal entities against the actions (inaction) of lower officials, the superior chief state sanitary doctor in the relevant territory shall have the right to suspend the execution, cancel or revoke the acts adopted by them.

Article 38. The rights of officials in the exercise of state control and supervision in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population

1. Officials exercising state control and supervision in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population, in addition to the rights provided for in paragraph 1 of Article 154 of the Entrepreneurial Code of the Republic of Kazakhstan and other laws of the Republic of Kazakhstan, shall have the right to:

1) prohibit the import, use and sale on the territory of the Republic of Kazakhstan of products intended for use and application by the population, as well as in entrepreneurial and (or) other activities, in case of:

non-compliance with the requirements of technical regulations and (or) the unified sanitary-epidemiological and hygienic requirements of the Eurasian Economic Union;

lack of a certificate of state registration of products;

identification of counterfeit products;

unspecified shelf life and (or) storage, expired shelf life and (or) storage;

detection of insects , rodents and traces of their presence in the product itself;

creating a threat of the emergence and spread of infectious diseases or mass non-infectious diseases and poisoning, including its recognition as dangerous for human health and the environment based on the results of a sanitary and epidemiological examination;

2) prohibit the production of products intended for use, application by the population, as well as in entrepreneurial and (or) other activities, in case of:

inconsistency of objects and production technology with regulatory legal acts in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population;

lack of a sanitary and epidemiological conclusion for an object of high epidemic significance;

lack of notification on the activity (operation) of an object of insignificant significance;

lack of production and technological equipment, apparatus, inventory necessary to comply with the technological process of production;

lack of state registration for the first time introduced into production and previously unused substances and materials and preparations made on their basis;

the use of prohibited food additives, ingredients and raw materials;

creating a threat of the emergence and spread of infectious diseases or mass non-infectious diseases and poisoning;

3) make decisions on the temporary suspension from work of persons belonging to the decreed population groups that are a source of infectious and parasitic diseases, as well as those who have not passed mandatory medical examinations in a timely manner, until a laboratory test result and a specialist's conclusion confirming the complete rehabilitation and passing of a mandatory medical examination are received;

4) establish restrictive measures, including quarantine, in the relevant administrative-territorial units (at individual facilities);

5) send persons who are potential sources of the spread of infectious and parasitic diseases, as well as those who have been in contact with infectious patients, for a medical examination with their suspension from work until the results of a laboratory examination confirming the complete sanitation are received;

6) according to indications, send for hospitalization persons who are sources of infectious and parasitic diseases;

7) require mandatory vaccination of the population, preventive and focal disinfection, disinsection and deratization in premises and on vehicles, territories, in foci of infectious and parasitic diseases;

8) suspend, until the elimination of violations of regulatory legal acts in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population, hygienic standards and (or) technical regulations, certain types of work, activities (operation) of facilities subject to state control and supervision in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population, in accordance with with the legislation of the Republic of Kazakhstan on administrative offenses;

9) prohibit the production, use and sale of new types of raw materials, products, chemicals, technological equipment, mechanisms, processes, tools if they are recognized as dangerous to human life and health;

10) conduct a sanitary and epidemiological examination, request the materials necessary to study the assessment of the impact of the examination object on the environment and public health, as well as take samples and select samples of products in quantities sufficient and not exceeding the required volumes for its conduct, without compensation for cost of these products, with the exception of selection made within the framework of product safety monitoring;

11) specify requirements for bringing legal acts affecting the issues of sanitary and epidemiological well-being of the population in accordance with regulatory legal acts in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population;

12) carry out radiation control in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population on the territory of the Republic of Kazakhstan;

13) establish sanitary protection zones: preliminary (calculated) for operating facilities, established (final) dimensions, and change their dimensions;

14) apply to court in case of non-fulfillment or improper fulfillment by individuals or legal entities of acts of officials exercising state control and supervision in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population;

15) involve specialists from healthcare organizations in the implementation of sanitary and anti-epidemic and sanitary-preventive measures for infectious and parasitic diseases, poisoning of the population in accordance with the rules for attracting specialists approved by the state body in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population.

2. To make decisions on the results of state control and supervision in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population, depending on the established violations of regulatory legal acts in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population, officials, exercising state control and supervision in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population, shall issue the following acts:

1) an act on the results of the inspection - a document issued by an official exercising state control and supervision in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population, based on the results of an inspection for compliance with the requirements of regulatory legal acts in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population;

2) an order to eliminate violations of the requirements of regulatory legal acts in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population;

3) decisions of the chief state sanitary doctors on:

carrying out sanitary- anti-epidemic and sanitary-preventive measures;

temporary suspension from work of individuals;

prohibiting the import, production, use and sale of products that have a harmful effect on human health, intended for use and application by the population, as well as in business and (or) other activities;

prohibition of the production, use and sale of new types of raw materials, products, chemicals, technological equipment, mechanisms, processes, tools if they are recognized as dangerous to the life and health of people and the environment;

suspension of a permit in the field of public health;

suspension of activities or certain types of activities of an individual entrepreneur or legal entity in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan;

introduction of restrictive measures, including quarantine, in the relevant administrative-territorial units (at individual sites).

Article 39. Social protection of officials exercising state control and supervision in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population

Officials of the state body in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population, exercising state control and supervision in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population, shall have the right to salary uplift in accordance with the unified system of remuneration of workers for all bodies supported by the state budget, approved by the Government of the Republic of Kazakhstan in agreement with the President of the Republic of Kazakhstan.

Article 40. Special procedure for conducting inspections in the implementation of state control and supervision in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population

Footnote. Article 40 is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 No. 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023).

Article 41. State control and supervision in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population in the form of an unscheduled inspection

1. State control and supervision in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population in the form of an unscheduled inspection shall be carried out in accordance with the Entrepreneurial Code of the Republic of Kazakhstan.

2. Unscheduled inspections shall be carried out in relation to epidemically significant objects subject to state control and supervision in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population.

Article 42. Preventive control in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population with a visit to the subject (object) of control and supervision

Preventive control in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population with a visit to the subject (object) of control and supervision is carried out in accordance with the Entrepreneurial Code of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 42 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 No. 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023).

Article 43. Selection and implementation of sanitary and epidemiological expertise of products

1. Selection and sanitary and epidemiological expertise of products (goods) shall be carried out to identify, prevent and suppress the import, production, use and sale of products that do not meet the requirements of regulatory legal acts in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population, without prior notification of the business entity.

The selection of products for sanitary and epidemiological examination shall be carried out by officials of the state body in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population and shall be certified by a document confirming the fact of the purchase of products.

Based on the results of sanitary and epidemiological expertise, when revealing products that do not meet the requirements of regulatory legal acts in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population, the state body in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population shall draw up an order to eliminate violations without drawing up a protocol on an administrative offense with a mandatory explanation of the procedure for their elimination, with the exception of cases of detection of products that are dangerous to human life, health and environment, in respect of which an unscheduled inspection of objects shall be carried out in accordance with the Entrepreneurial Code of the Republic of Kazakhstan.

2. Based on the results of the selection and sanitary and epidemiological expertise of products aimed at informing the population on the possible risks associated with the consumption and sale of inappropriate products, the Register of Inappropriate Products shall be posted on the official Internet resource of the state body in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population.

Article 44. Preventive control in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population without visiting the subject (object) of control and supervision

1. Preventive control in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population without visiting the subject (object) of control and supervision is carried out by analyzing and comparing data from information systems, as well as other information about the activities of the subject (object) of control and supervision.

2. The objectives of preventive control in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population without visiting the subject (object) of control and supervision are:

1) timely detection, suppression and prevention of violations, granting subjects (objects) of control and supervision the right to independently eliminate violations identified by the state body in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population based on the results of preventive control without visiting the subject (object) of control and supervision;

2) reducing the administrative burden on them;

3) obtaining reliable information about the impact of the environment on human health in order to make decisions regarding the safety targets of products and services, environmental quality and tools for regulating production processes that potentially have an impact on products, services and the environment;

4) assessment of the effectiveness of measures taken to prevent the occurrence of poisoning and outbreaks of infectious diseases, occupational diseases, the possibility of predicting their occurrence;

5) ensuring compliance with the requirements of regulatory legal acts in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population;

6) prompt proactive response to emergency situations;

7) formation of a higher level of sanitary and hygienic awareness and responsibility of managers and employees;

8) informing the public about the activities of subjects (objects) for protection of public health and risks to public health.

3. Preventive control in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population without visiting the subject (object) of control and supervision is carried out no more than once a quarter.

4. In case of detection of violations based on the results of preventive control in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population without visiting the subject (object) of control and supervision, a recommendation is made to eliminate the detected violations, with the exception of desk control. The form of the recommendation on the elimination of identified violations is established by the state body in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population.

5. A recommendation on the elimination of detected violations during preventive control in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population without visiting the subject (object) of control and supervision is sent to the subject (object) of control and supervision no later than seven working days from the date of detection of violations in one of the following ways:

1) by registered mail with notification;

2) is handed over to the representative or official of the subject (object) of control and supervision against receipt;

3) electronically to the user's personal account on the e-government web portal.

6. The implementation of the recommendation by the subject (object) of control and supervision is recognized as the proper elimination of identified violations specified in the recommendation on the elimination of identified violations during preventive control in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population without visiting the subject (object) of control and supervision, within thirty working days from the day following the day of its delivery (receipt).

7. The subject (object) of control, in case of disagreement with the violations specified in the recommendation on the elimination of the identified violations, has the right to send an objection to the state body in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population within five working days from the day following the day of delivery (receipt) of the recommendation on the elimination of the identified violations.

8. Failure to comply within the prescribed period with the recommendation to eliminate the identified violations during preventive control in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population without visiting the subject (object) of control and supervision is the basis for selecting the subject (object) of control and supervision for preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision.

9. The results of preventive control without visiting the subject (object) of control and supervision are subject to accounting by the state body in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population and its territorial divisions in a special register of preventive control without visiting the subject (object) of control and supervision, which must be numbered, laced and sealed by the state body in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population or its territorial subdivision.

Footnote. Article 44 - as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 No. 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023).

Article 45. Types of preventive control in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population without visiting the subject (object) of control and supervision

Footnote. The title of Article 45 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 No. 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023).

1. Desk audit shall be carried out on the basis of the study and analysis of information on the participants in foreign economic activities, on the applicants who applied for testing, confirmation of product conformity or registration of a declaration of conformity of products, for recognition of the results of confirmation of conformity, on test results, as well as contained in other documents submitted as evidence of the conformity of products submitted to the state body in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population by customs authorities, an authorized body in the field of technical regulation.

The objects of the desk audit shall be the participants in foreign economic activities, bodies for confirmation of conformity, testing laboratories (centers), private entrepreneurs, declaring the conformity of products to the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan.

The list of data required for the implementation of the desk audit, as well as the procedure for their submission by the customs authorities, the authorized body in the field of technical regulation, conformity assessment bodies and testing laboratories (centers) shall be determined by the state body in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population.

Information on the participants in foreign economic activities, imported products and documents on conformity assessment of imported products shall be submitted by customs authorities.

Information on the applicants who have applied for testing, confirmation of product conformity or registration of a declaration of conformity of products, for recognition of the results of confirmation of conformity, on test results, as well as contained in other documents presented as evidence of conformity of products, shall be submitted by the authorized body in the field of technical regulation, bodies for confirmation of conformity and testing laboratories (centers).

Based on the results of the desk audit in case of violation of the requirements of regulatory legal acts in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population, hygienic standards and (or) technical regulations, including on the basis of analysis of the comparison of information between imported products and issued, registered, recognized documents on confirmation of conformity for imported products, the state body in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population in relation to the entities subject to desk audit shall take the following measures:

1) in relation to the participants in foreign economic activities and private entrepreneurship, declaring the compliance of products with the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan, engaged in the import and (or) sale of products into the territory of the Republic of Kazakhstan, an order shall be sent to eliminate violations of the requirements of regulatory legal acts in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population with mandatory an explanation of the procedure for its elimination;

2) information shall be sent to the authorized body in the field of technical regulation, indicating the facts of violation of the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of technical regulation.

2. Monitoring of the results of the sanitary and epidemiological audit shall be carried out for:

1) the information provided on the conducted sanitary and epidemiological audit;

2) the presented audit reports on the compliance of the object with regulatory legal acts in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population.

As part of the monitoring of the results of the sanitary and epidemiological audit, an analysis shall be carried on the completeness of filling out the audit report on the compliance of the facility with regulatory legal acts in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population.

Monitoring of the results of the sanitary and epidemiological audit shall be carried out once every six months.

3. Monitoring of the results of production control is based on transmitted information on the results of production control at epidemiologically significant facilities and on the results of inspections, preventive control with visits.

The entity (object) shall maintain internal records, form and submit periodic reports on the results of production control in accordance with regulatory legal acts in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population.

Production control results shall be monitored once every six months.

4. Monitoring of notifications shall be carried out on the basis of the analysis of the received notifications from individuals and legal entities who notified about the beginning and termination of activities in the manner prescribed by the Law of the Republic of Kazakhstan "On Permissions and Notifications", as well as received applications from individuals or legal entities, the results of inspections and preventive control.

Monitoring of notifications shall be carried out at least once every six months.

5. Sanitary and epidemiological monitoring shall be a state system for monitoring the state of health of the population and the environment, their analysis, assessment and forecast, as well as determining the causal relationships between the state of health of the population and the impact of environmental factors.

Analysis, assessment and prognosis - a reasonable assessment of the probability of penetration and spread of pathogens or vectors of infectious and parasitic diseases, as well as the negative impact of environmental factors on the health of the population and the associated potential biomedical and economic consequences.

Sampling in environmental objects (water, soil, atmospheric air) within the framework of sanitary and epidemiological monitoring shall be carried out at least once a quarter.

Footnote. Article 45 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 No. 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023); dated 21.05.2022 No. 123-VII (shall be enforced from 01.01.2023).

Article 46. Sanitary and epidemiological expertise

1. Sanitary-epidemiological expertise - a complex of organoleptic, sanitary-hygienic, microbiological, virological, parasitological, sanitary-chemical, immunobiological, molecular-genetic, toxicological, radiological, radiometric, dosimetric measurements, measurements of electromagnetic fields and physical factors, other studies and tests as well as examination of projects in order to assess the compliance of projects, products, objects of entrepreneurial and (or) other activities with regulatory legal acts in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population.

2. Sanitary and epidemiological examination shall be carried out by state bodies and organizations of the sanitary and epidemiological service within the competence of the decisions or orders of officials of the sanitary and epidemiological service, customs authorities and applications of individuals or legal entities, with the exception of the sanitary and epidemiological examination of projects.

Sanitary and epidemiological examination shall be carried out to determine the possibility of utilization of food products with an expired shelf life stored in the state material reserve.

Sanitary and epidemiological examination of projects - part of the examination of projects, carried out as part of a comprehensive non-departmental examination of projects (feasibility studies and design estimates) intended for the construction of new or reconstruction (expansion, technical re-equipment, modernization) and overhaul of existing facilities, complex urban planning expertise of urban planning projects.

Sanitary and epidemiological expertise of projects for the construction of epidemically significant objects, as well as urban planning projects shall be carried out by experts certified in the manner prescribed by the legislation of the Republic of Kazakhstan on architectural, urban planning and construction activities.

Sanitary and epidemiological expertise in terms of sanitary and epidemiological laboratory research shall be carried out by state organizations in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population.

3. Sanitary and epidemiological expertise of construction projects shall be carried out on:

1) projects (feasibility studies and design estimates with the establishment of the size of the estimated (preliminary) sanitary protection zone) intended for the construction of epidemically significant objects, by state or accredited expert organizations as part of a comprehensive non-departmental examination;

2) urban planning projects subject to approval by the Government of the Republic of Kazakhstan or local representative bodies of regions, cities of republican status and the capital.

4. Sanitary and epidemiological expertise for projects not provided for in paragraph 3 of this article shall be carried out by state bodies in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population, structural divisions of other state bodies carrying out activities in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population, for:

1) industrial and civil facilities;

2) drafts of regulatory documents on maximum permissible emissions and maximum permissible discharges of harmful substances and physical factors into the environment, sanitary protection zones and health protection areas, for raw materials and products;

3) products subject to state control and supervision in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population, including the coordination of shelf life and storage conditions for food products;

4) materials on chemical, biological, toxicological, radiological load on soil, water bodies and atmospheric air.

Article 47. Procedure for conducting sanitary and epidemiological laboratory tests

1. Sanitary and epidemiological laboratory studies shall be the part of the sanitary and epidemiological expertise associated with organoleptic, sanitary and hygienic, microbiological, virological, parasitological, sanitary and chemical, immunobiological, molecular genetic, toxicological, radiological, radiometric, dosimetric measurements, measurements of electromagnetic fields and physical factors, other research and testing.

The list and volumes (number) of sanitary and epidemiological laboratory tests shall be established by the state body in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population.

2. Sanitary and epidemiological laboratory tests of food products subject to state control and supervision in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population shall not be carried out if:

1) expired shelf life;

2) obvious signs of poor quality (spoilage, decomposition, pollution).

3. Chemical and biological substances recognized as hazardous to human health or future generations based on the results of sanitary and epidemiological expertise and scientific expertise shall be prohibited for use in the Republic of Kazakhstan.

The register of hazardous chemical, biological substances prohibited for use in the Republic of Kazakhstan shall be subject to publication on the official Internet resource of the state body in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population.

4. Upon the request of individuals or legal entities to carry out sanitary and epidemiological expertise, they shall provide funding and the necessary documentation.

Article 48. Sanitary and epidemiological audit

1. Sanitary and epidemiological audit shall be carried out by an auditor included in the state electronic register of permits and notifications.

2. A sanitary and epidemiological audit shall be carried out upon the request of the owners of facilities subject to state control and supervision in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population, on the basis of an agreement for a sanitary and epidemiological audit concluded between the applicant and the auditor in accordance with the Civil Code of the Republic of Kazakhstan.

3. Annually, by January 10 after the reporting year, auditors shall be obliged to provide the state body in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population with information on the audit conducted in the form approved by the state body in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population.

4. The results of the sanitary and epidemiological audit shall be reflected in the auditor's report with conclusions on the conformity or non-conformity of the facility.

5. An auditor's report with conclusions on the compliance of the facility with the requirements of regulatory legal acts in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population shall be submitted by the auditor to the territorial subdivision of the state body in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population no later than five working days from the date of completion of the audit.

6. The results of the sanitary and epidemiological audit cannot be the basis for the exemption of objects of high epidemiological significance from inspections.

Article 49. Requirements to auditors carrying out activities for conducting sanitary and epidemiological audit

1. To conduct a sanitary and epidemiological audit, individuals and legal entities must meet the following qualification requirements:

1) for individuals:

higher medical education of a sanitary and epidemiological specificity;

work experience in the relevant specialty for at least ten years;

accreditation to carry out activities related to sanitary and epidemiological audit;

2) for legal entities - availability of qualified personnel in the staff that meets the requirements established by subparagraph 1) of this paragraph.

2. Before and after the termination of the sanitary and epidemiological audit, individuals and legal entities must notify about it the state body in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population in accordance with the procedure established by the Law of the Republic of Kazakhstan "On Permissions and Notifications."

3. Auditors carrying out activities for the conduct of a sanitary and epidemiological audit shall be obliged to:

1) ensure a comprehensive, objective, high-quality audit;

2) comply with the requirements of regulatory legal acts in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population, other regulatory legal acts;

3) conduct an audit in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population on the basis of documents of state regulation.

4. It shall be prohibited to conduct a sanitary and epidemiological audit by the auditor, the executors of which:

1) are in labor relations or are close relatives or in-laws of officials of the audited entity, as well as a shareholder (participant) owning ten or more percent of shares (stakes in the authorized capital) of the audited entity;

2) are associated with personal property interests with the audited entity;

3) dismissed from state bodies and organizations of sanitary and epidemiological supervision for committing corruption offenses.

5. In accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan, auditors shall be liable for poor-quality and improper performance of their duties and the audit report issued by them on the compliance of the facility with regulatory legal acts in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population.

Article 50. Sanitary-epidemiological auditing procedure

1. The sanitary-epidemiological auditing procedure includes:

1) the registration of an application for a sanitary-epidemiological audit;

2) preliminary analysis of documents submitted by an applicant;

3) the conclusion of an agreement on the sanitary-epidemiological audit;

4) the setting of goals of the sanitary-epidemiological audit;

5) the development of a plan for conducting the sanitary-epidemiological audit;

6) the sanitary-epidemiological audit (inspection of a facility, analytical treatment of materials, comparative analysis and assessment of the level of danger to public health of a planned or ongoing activity, the sufficiency and reliability of rationales for the facility’s sale);

7) preparation of an auditor’s report and its submission to the applicant.

2. To have a sanitary-epidemiological audit conducted, an applicant shall provide funding for it and submit such documents as:

1) an application for a sanitary-epidemiological audit;

2) materials related to the facility, which is subject to the sanitary-epidemiological audit:

certificates of inspections conducted by state bodies for the sanitary-epidemiological welfare of the population for a previous year (if such certificates aren’t available - for previous years);

a sanitary-epidemiological opinion on the facility’s compliance with the requirements of regulatory legal acts in the field of the sanitary-epidemiological welfare of the population or a notice of commencement of business;

3) previous opinions of the sanitary-epidemiological audit, if any, and documentation on the management system of the economic entity;

4) other materials required for the facility’s appraisal

3. Based on the results of the sanitary-epidemiological audit carried out in accordance with the plan, an auditor’s report is drawn up on the facility’s compliance with sanitary rules in the form established by the sanitary-epidemiological auditing procedure.

4. The sanitary-epidemiological auditing procedure is determined by the state body for the sanitary-epidemiological welfare of the population.

5. The results of the sanitary-epidemiological audit are invalidated if the preparation of the auditor’s report was associated with:

1) the violation of the sanitary-epidemiological auditing procedure;

2) a failure to comply with the requirements of regulatory legal acts in the field of the sanitary-epidemiological welfare of the population.

Article 51. Production control

1. Individual entrepreneurs and legal entities operating at facilities, which are subject to control and supervision in the field of the sanitary-epidemiological welfare of the population, shall develop, document, introduce an effective production control system and keep it in good working order.

2. It is the responsibility of an individual entrepreneur or the head of a legal entity to ensure production control.

3. An individual entrepreneur or a legal entity appoints persons responsible for ensuring the timeliness, completeness and reliability of production control.

4. The purpose of production control is to ensure the safety and (or) harmlessness of products, works and services for a person by organizing and conducting self-control, at the facility, over compliance with the requirements of regulatory legal acts in the field of the sanitary-epidemiological welfare of the population.

5. Production control includes:

1) the development of a production control program;

2) the implementation (organization) of laboratory research and measurements in accordance with the requirements of regulatory legal acts in the field of the sanitary-epidemiological welfare of the population;

3) control over the timeliness and completeness of medical examinations;

4) control over the availability of documents confirming products’ safety and conformity;

5) the assessment of risk factors, analysis of identified hazards, safety criteria and (or) harmlessness of industrial and environmental factors, and determination of methods for controlling the safety of processes;

6) keeping records and reporting of documentation related to the implementation of production control;

7) the development of a scheme for informing the population, local executive bodies, the state body for the sanitary-epidemiological welfare of the population on emergency situations, suspension of production, breakdowns in technological processes, mass (three or more cases) infectious and parasitic, occupational diseases related to the facility’s operation and poisoning that pose a threat to the sanitary-epidemiological welfare of the population;

8) control over the implementation of measures specified in the production control program.

6. The production control program is developed by an individual entrepreneur, a legal entity independently or with the involvement of persons carrying out a sanitary-epidemiological audit.

7. The production control program is subject to revision when introducing a new technology, changing the technological process, formula of a food product, and in case of other changes affecting the stability of the sanitary-epidemiological situation and (or) posing a threat to the sanitary-epidemiological welfare of the population.

8. Requirements for the implementation of production control are established in the sanitary rules approved by the state body for the sanitary-epidemiological welfare of the population.

Clause 3. State control in the field of distribution of medicines and medical products

Article 52. State control in the field of distribution of medicines and medical products

1. State control in the field of distribution of medicines and medical products is aimed at preventing, identifying, suppressing and eliminating violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of healthcare and regulatory legal acts in the field of distribution of medicines and medical products by the subjects of control.

2. Healthcare entities selling medicines and medical products, carrying out pharmaceutical activities, as well as legal entities exercising control over the quality of raw materials, medicines and medical products, the state expert organization in the field of distribution of medicines and medical products are subject to state control.

3. State control in the field of distribution of medicines and medical products is carried out in the form of:

1) conducting inspections in accordance with the Entrepreneurial Code of the Republic of Kazakhstan;

2) preventive control with a visit to the subject of control in accordance with the Entrepreneurial Code of the Republic of Kazakhstan;

3) preventive control without visiting the subject (object) in accordance with this Code.

4) inspections carried out for compliance with qualification or licensing requirements for issued permits, requirements for sent notifications in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan "On permits and notifications";

5) investigations.

Footnote. Article 52 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.05.2022 No. 123-VII (shall be enforced from 01.01.2023).

Article 53. Officials exercising state control in the field of distribution of medicines and medical products

1. Officials exercising state control in the field of distribution of medicines and medical products are:

1) the Chief State Pharmaceutical Inspector of the Republic of Kazakhstan and (or) his/her deputy;

2) state pharmaceutical inspectors of structural units of the state body for the distribution of medicines and medical products;

3) chief state pharmaceutical inspectors in respective territories, who are appointed by the head of the state body for the distribution of medicines and medical products;

4) state pharmaceutical inspectors of territorial units of the state body for the distribution of medicines and medical products.

2. Given of an application (complaint) for (against) actions (inaction) of lower officials from individuals and (or) legal entities, a higher-ranking chief state pharmaceutical inspector in a relevant field has the right to suspend, cancel or revoke acts issued by lower officials until a decision on such an application (complaint) is made.

Article 54. Rights of officials exercising state control in the field of distribution of medicines and medical products

1. In addition to the rights specified in paragraph 1 of Article 154 of the Entrepreneurial Code of the Republic of Kazakhstan, officials exercising state control in the field of distribution of medicines and medical products are entitled to:

1) select samples of medicines and medical products for examination;

2) withdraw medicines and medical products from distribution in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan;

3) prohibit and (or) suspend the import, production, manufacture, storage, use and sale in the Republic of Kazakhstan of medicines and medical products that have become unusable, with an expired shelf life, falsified, counterfeit medicines and medical products and those failing to meet the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of healthcare;

4) visit facilities operating in the field of distribution of medicines and medical products to check their compliance with the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan;

5) receive information, departmental statements on the distribution of medicines and medical products from entities in the field of distribution of medicines and medical products.

2. To make a decision on the results of state control in the field of distribution of medicines and medical products depending on identified violations of regulatory legal acts in the field of distribution of medicines and medical product, officials exercising state control in the field of distribution of medicines and medical products issue such acts as:

1) an audit findings report - a document issued by an official exercising state control in the field of distribution of medicines and medical products pursuant to the results of inspection, preventive control of the subject (object) for its compliance with the requirements of regulatory legal acts in the field of distribution of medicines and medical products;

2) an order to eliminate violations of the requirements of regulatory legal acts in the field of distribution of medicines and medical products;

3) decisions of chief state pharmaceutical inspectors on:

prohibiting the import, production, use and sale of medicines and medical products failing to meet the requirements of regulatory legal acts in the field of distribution of medicines and (or) the requirements of the Eurasian Economic Union, posing a threat to human life and (or) health;

suspending a license and (or) annex to a license for pharmaceutical activity and (or) another permit in the field of healthcare in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan;

suspending or canceling or withdrawing acts adopted by lower officials.

3. Officials exercising state control in the form of preventive control, inspection and investigation are prohibited from making demands and making requests that are not related to the subject of preventive control, inspection or investigation.

Footnote. Article 54 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 No. 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023).

Article 55. Preventive control in the field of distribution of medicines and medical products without visiting the subject (object) of control

1. Preventive control in the field of distribution of medicines and medical products without visiting the subject (object) of control is carried out by way of analyzing and comparing data from information systems, as well as other information on the activity of the subject (object) of control.

2. The objectives of preventive control without visiting the subject (object) of control are timely identification, suppression and prevention of violations, enabling the subjects (objects) of control to independently eliminate violations identified by the state body for the distribution of medicines and medical products based on the results of preventive control without visiting the subject (object) control, and reducing the administrative burden on them.

3. Preventive control in the field of distribution of medicines and medical products without visiting the subject (object) of control is carried out no more than once a quarter.

4. If violations are identified pursuant to the results of preventive control in the field of distribution of medicines and medical products without visiting the subject (object) of control, it is necessary to issue a recommendation to eliminate the identified violations. The form of the recommendation to eliminate the identified violations is established by the state body for the distribution of medicines and medical products.

5. A recommendation on the elimination of violations identified in the course of preventive control in the field of distribution of medicines and medical products without visiting the subject (object) of control is sent to the subject (object) of control within seven working days of violations’ identification in one of the following ways:

1) by registered mail with return receipt;

2) it is handed over against receipt to his/her/its representative and (or) an official of the subject (object) of control;

3) electronically to the user’s personal account on the “e-government” web portal.

6. The recommendation shall be deemed as complied with by the subject (object) of control if identified violations, specified in the recommendation on elimination of the violations identified in the course of preventive control in the field of distribution of medicines and medical products without visiting the subject (object) of control, are eliminated within thirty working days of a day following the day of its delivery (receipt).

7. In case of disagreement with the violations specified in the recommendation, the subject (object) of control has the right to send an objection to the state body for the distribution of medicines and medical products within five working days of a day following the day of the recommendation’s delivery (receipt).

8. A failure to comply with a recommendation on the elimination of violations identified in the course of preventive control in the field of distribution of medicines and medical products without visiting the subject (object) of control within the prescribed period is a ground for selecting the subject (object) of control for preventive control in the field of distribution of medicines and medical products with a visit to the subject (object) of control.

9. The results of preventive control without visiting the subject (object) of control are subject to registration by the state body for the distribution of medicines and medical products and its territorial units in a special register of preventive control without visiting the subject (object) of control, which shall be numbered, bound and bear the seal of the state body for the distribution of medicines and medical products or its territorial unit.

10. Preventive control in the field of distribution of medicines and medical products without visiting the subject (object) of control is carried out in relation to:

1) medicines and medical products within the guaranteed volume of free medical care and (or) compulsory social health insurance, as well as medicines subject to co-payment;

2) all medicines.

Chapter 6. HEALTHCARE ADVERTISING

Article 56. Healthcare advertising

1. Medicines and medical products are advertised in the manner prescribed by the state body for the distribution of medicines and medical products.

Biologically active additives are advertised in the manner prescribed by the state body for the sanitary-epidemiological welfare of the population.

Medical services (assistance) are (is) advertised in the manner prescribed by the state body for medical services (assistance).

2. The advertising of medical services, methods and means of prevention, diagnosis, treatment and medical rehabilitation (for the purposes of this article, hereinafter referred to as services), medicines and medical products, biologically active additives shall be reliable, recognizable without special knowledge or the use of special means, exclude comparisons with other services, medicines and medical products, biologically active additives, not mislead consumers by abuse of their trust, also in relation to characteristics, composition, consumer properties, cost (price), intended results of use, research and test results.

3. It is prohibited to:

1) advertise medicines and medical products, biologically active additives, means of prevention that are not registered in the Republic of Kazakhstan;

2) advertise prescription medicines in the media;

3) distribute, for advertising purposes, samples of medicinal products dispensed with medical prescription;

4) use children, their images and voices in advertising medicines and medical products, except for medicines and medical products for children;

5) distribute and place advertisements of medicines and medical products, biologically active additives in public transport vehicles, organizations that are not related to their prescription, use and dispensing, except for advertisements of medicines at medical, pharmaceutical conferences, congresses, symposia and others scientific meetings;

6) place advertising information on industrial products, prescription forms;

7) place outdoor (visual) advertising of medicines and medical products;

8) use healthcare professionals authorized to prescribe medicines and medical products as advertisers, except for the cases of providing reliable information on medicines and medical products for scientific or educational purposes, and also for informing patients;

9) advertise services in the absence of a license for the relevant type of activity;

10) advertise services provided by persons without a certificate of a healthcare specialist, including foreign specialists;

11) indicate, in public advertising, methods of treatment of such diseases as sexually transmitted diseases, oncological, mental, behavioral disorders (diseases), dangerous infectious diseases, HIV infection, TB disease, diabetes mellitus;

12) refer, in advertising, to the recommendations of scientists, healthcare specialists, as well as officials of state bodies, who may encourage the use and (or) prescription of medicines and medical products;

13) present services, medicines and medical products, biologically active additives in advertising as unique, safest and most effective;

14) assert that the safety and efficacy of a medicinal product are due to its natural origin;

15) cause assumptions that the effectiveness of the service provided, of treatment with an advertised medicinal product, biologically active additive is guaranteed, that the use of the product does not develop side effects;

16) provide information in advertising that is not directly related to the advertised service, medicine and medical product;

17) advertise proposals for entering into transactions on human organs (parts of an organ) and (or) tissues (parts of tissue).

4. It is allowed to distribute and place advertisements of services, medicines and medical products in the media, electronic information resources in healthcare organizations.

5. Advertising of medicines shall contain complete (including appropriate restrictions on the use of the medicine) and reliable information, the exclusion of which may entail inappropriate use of medicines or unjustified risk for the consumer.

6. Control over the production, distribution and placement of advertising is carried out by state bodies within their competence.

Chapter 7. DIGITAL HEALTH

Article 57. Fundamental principles of digital health

The principles of digital health are as follows:

1) implementation of healthcare principles through digitalization of data and processes in the industry;

2) the primacy of standards, which are a tool for the implementation of policy and strategy, the basis of the methodology determined by the authorized body;

3) ensuring the protection of the objects of informatization of healthcare, containing personal health data of individuals, the safety and confidentiality of personal health data of individuals, as well as the patient’s access to his/her personal data;

5) support to improve the efficiency of the healthcare system;

6) support to improve the quality of medical services.

Footnote. Article 57 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 02.01.2021 No. 399-VI (shall be enforced upon expiration of ten calendar days after the date of its first official publication ).

Article 58. Basic terms used in this chapter

The following basic terms are used in this chapter:

1) digitization of healthcare - the use of digital technologies to transform medical and administrative-managerial processes in healthcare, aimed at increasing the accessibility, efficiency, quality and safety of medical assistance;

2) personal health data - personal data containing information on the health of an individual and medical services provided to him/her, which are recorded on electronic, paper or other physical media;

3) personal health data aggregator - an operator of personal data that collects, processes, stores, protects and provides personal medical data in accordance with the rules approved by the authorized body;

4) the owner of personal health data – the subject of personal medical data (individual) in respect of whom these data are generated;

5) the national telemedicine network of the Republic of Kazakhstan - a network of stationary and mobile telemedicine centers of healthcare organizations under the jurisdiction of the authorized body, which are united by secure telecommunications infrastructure and equipped with hardware and software complexes;

6) telemedicine services - the provision of medical services for the purpose of diagnosis, treatment, medical rehabilitation and prevention of diseases and injuries, conducting research and assessments using digital technologies, providing remote interaction of healthcare professionals with one another, with individuals and (or) their legal representatives, identification of these persons, as well as documenting their actions;

7) medical information system - an information system for electronic maintenance of processes of public health entities;

8) mobile healthcare - the use of mobile devices, including mobile phones, pocket personal computers, medical and other devices for healthcare purposes;

9) wearable medical devices - mobile (wearable) devices designed to collect and transmit indicators of the health status of an individual;

10) telehealth - telemedicine services, including clinical diagnosis and monitoring of an individual’s condition at a distance, as well as other non-clinical functions such as disease prevention, health promotion, public health support, health education and scientific medical research;

11) telemedicine network - a network of stationary and mobile telemedicine centers having medical equipment and united by information and communication technologies into a single information space for the provision of telemedicine services, training and exchange of medical information in electronic format;

12) National electronic health passport - an electronic information resource of the authorized body containing electronic health passports, which is available to both an individual and healthcare workers in accordance with the rules approved by the authorized body;

13) digital health facility - electronic information resources, software, mobile healthcare technologies, healthcare information and communication infrastructure;

14) the owner of a digital health facility- a digital health entity entitled to own and use objects of informatization;

15) digital health entity - individuals and legal entities, state bodies that carry out activities or enter into public relations in the field of digital health;

16) electronic health passport - a set of structured personal health data on the state of health of an individual and medical assistance provided to him/her, which are generated by digital health entities from electronic sources throughout his/her life and available to both an individual and healthcare workers in accordance with the rules approved by the authorized body;

17) electronic medical record - a set of structured personal health data related to a specific case of medical assistance.

Footnote. Article 58 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 02.01.2021 No. 399-VI (shall be enforced upon expiration of ten calendar days after the date of its first official publication ).

Article 59. Activities in the field of digital health

1. Activities in the field of digital health include:

1) legal regulation, development and approval of digital health standards;

2) development of information and communication infrastructure of the healthcare industry;

3) provision of individuals and legal entities with data and information in the field of healthcare;

4) collection, processing, storage, protection of personal health data;

5) provision of information and communication services for the collection, processing, storage, protection and provision of personal health data;

6) transition to paperless medicine.

2. Electronic information resources, through which telemedicine services are provided, shall comply with the requirements of the authorized body.

3. The authorized body processes, stores and protects personal health data to be stored at the national level.

4. An individual has the right to delegate the storage and processing, protection of his/her personal health data to digital health entities in accordance with the rules approved by the authorized body.

Article 60. Interaction of digital health facilities and entities

1. Collection, processing and storage of personal health data for the formation of electronic medical records containing personal health data are carried out as part of medical assistance, taking into account the patient’s informed consent to receive medical assistance.

2. Public health entities are obliged to ensure the transfer of data to the National electronic health passport and electronic information resources of the authorized body to the extent and in the frequency determined by the authorized body, except for the cases provided for by the Law of the Republic of Kazakhstan “On State Secrets”.

3. Personal health data are transferred to third parties with the consent of an individual, except for the cases specified in paragraph 4 of this article.

4. Personal health data are transferred to the National electronic health passport and electronic information resources of the authorized body without the consent of an individual, as well as to public health entities, only for the purpose of providing medical assistance and in the cases specified in:

1) paragraph 1 of Article 137 of this Code;

2) the Law of the Republic of Kazakhstan “On Personal Data and Their Protection”.

5. Personal health data aggregators provide information and communication services for the collection, processing, storage, protection of personal health data by public health entities.

6. Digital health entities generate, store, protect electronic medical records in accordance with the rules approved by the authorized body.

7. Wearable medical devices are subject to certification in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Article 61. Responsibility of digital health entities

1. The right to access the personal health data of an individual with his/her consent is granted to:

1) providers of medical and pharmaceutical services;

2) an organization responsible for reimbursing expenses related to health services delivery in order to reimburse expenses related to health services delivery;

3) the authorized body, local public health authorities of regions, cities of republican significance and the capital, territorial units of the authorized body for social protection of the population, state bodies exercising state control in the field of medical services (assistance), sanitary-epidemiological welfare of the population, distribution of medicines and medical products;

4) military-medical (medical) units of central executive bodies and other central state bodies in relation to the served contingent;

5) legal entities that collect, process, store, protect and provide personal health data in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

These organizations can access personal health data only to the extent required to provide relevant services.

2. In cases of emergency and urgent medical services, it is implied that public health entities providing such forms of medical services are given access to personal health data of an individual.

3. The transfer of personal health data of an individual is prohibited, except for the cases provided for by this Code and the laws of the Republic of Kazakhstan.

4. The persons specified in paragraph 1 of this Article, shall be granted the right to access personal health data of an individual in accordance with the procedure, determined by the rules for delimiting access rights of digital healthcare subjects, approved by the authorized body, in agreement with the authorized body in the field of personal data protection.

5. An individual has the right to access information on his/her health and medical services provided to him/her, which is contained in the National electronic health passport, electronic health passport, and also to track the data access log.

6. The relationship of the health data aggregator with public health entities is regulated by the civil legislation of the Republic of Kazakhstan.

7. Healthcare professionals and workers of public health entities are liable under the laws of the Republic of Kazakhstan for the quality, timeliness, reliability and confidentiality of electronic data entered into the electronic information resources of the authorized body.

8. The persons are liable under the laws of the Republic of Kazakhstan for a failure to comply with measures to protect personal health data, which results in the loss, illegal collection and processing of personal health data relating to the private life of individuals, including those falling under medical confidentiality.

9. For carrying out analytical, statistical activities, scientific and other research, personal health data shall be used in anonymized form.

Footnote. Article 61 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 02.01.2021 No. 399-VI (shall be enforced upon expiration of ten calendar days after the date of its first official publication ).

Article 62. Security of personal health data of individuals

1. Security features of electronic information resources containing personal health data shall be established in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on informatization and on personal data and its protection.

2. It is not allowed to use electronic information resources containing personal health data for causing pecuniary and (or) non-pecuniary damage, restricting the exercise of rights and freedoms guaranteed by the laws of the Republic of Kazakhstan.

3. Information obtained from electronic information resources containing personal health data of individuals is used solely for performing official duties.

Footnote. Article 62 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 02.01.2021 No. 399-VI (shall be enforced upon expiration of ten calendar days after the date of its first official publication ).

Chapter 8. STRUCTURE OF THE HEALTHCARE SYSTEM

Article 63. Public health entities

1. The healthcare system consists of the public and private health sectors.

2. The public health entities are healthcare organizations, as well as individuals engaged in private medical practice and pharmaceutical activities.

3. The public health sector consists of state bodies for healthcare, healthcare organizations set up on the basis of the state property right, as well as military-medical (medical) units and organizations that carry out expertise in the field of forensic (forensic-medical, forensic-narcological, forensic-psychiatric) medicine.

4. The private health sector consists of healthcare organizations set up on the basis of the private property right, as well as individuals engaged in private medical practice and pharmaceutical activities.

5. Individuals have the right to engage in private medical practice if they have a certificate of a healthcare specialist, at least five years of work experience in a relevant specialty and a medical license.

Article 64. Types of medical activities

Medical activities have such types as:

1) medical assistance;

2) laboratory diagnostics;

3) postmortem diagnostics;

4) activities in the field of procurement of blood and its components;

5) activities in the field of sanitary-epidemiological welfare of the population;

6) activities in the field of public health protection;

7) educational and scientific activities in the field of healthcare;

8) expertise in the field of healthcare;

9) other types of activities not prohibited by this Code.

Article 65. Development of the healthcare infrastructure

1. Facilities of healthcare infrastructure are buildings and structures, property complexes used in the implementation of medical, pharmaceutical and educational activities in the field of healthcare.

2. The healthcare infrastructure is developed on the principles of:

1) improving the quality and accessibility of medical care for all groups of the population, including the adaptation of medical facilities for persons with disabilities and other groups of the population with disabilities;

2) using advanced international experience in the design and construction of multidisciplinary stationary complexes;

3) ensuring equal opportunities for public and private investments and increasing the investment attractiveness of the health sector for domestic and foreign investors;

4) strategic planning of the development of the healthcare infrastructure.

3. A single long-term plan for the development of infrastructure is a republican plan, which is developed on the basis of regional long-term plans for the development of healthcare infrastructure and approved by the authorized body. The requirements established as part of the development of regional long-term plans for the development of healthcare infrastructure are:

1) bringing the network of healthcare organizations in line with the state standard for the network of healthcare organizations;

2) bringing public health facilities into compliance with the requirements of regulatory legal acts on the sanitary-epidemiological welfare of the population, architectural, urban planning and construction activities, and equipment standards;

3) bringing the bed capacity of hospitals and the production capacity of organizations providing primary care services and (or) consultative-diagnostic assistance in line with the needs of the population;

4) the opening of healthcare infrastructure facilities based on the needs of the population, ensuring access to medical services.

4. Central state bodies, local executive bodies and the autonomous educational organization take measures to maintain and operate medical facilities under their jurisdiction in accordance with the requirements of regulatory legal acts on the sanitary-epidemiological welfare of the population, architectural, urban planning and construction activities, and equipment standards.

5. Investment planning and development of the network of healthcare organizations are carried out in accordance with regional long-term plans for the development of healthcare infrastructure.

6. Long-term plans for the development of healthcare infrastructure are developed for a ten-year period.

Footnote. Article 65 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.06.2022 No. 129-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 66. Public-private partnership in the field of healthcare

1. The operation of a public health facility created (reconstructed) as a result of implementation of a concession project in the field of healthcare (hereinafter referred to as a concession object) is the use of a concession object, which may provide for technical and functional maintenance, in the manner and on the conditions determined by a concession agreement in the health sector (hereinafter referred to as a concession agreement).

2. The maintenance of a concession object is its use, including the implementation of a complex of technological and organizational measures aimed at keeping the concession object in a good, safe condition suitable for its functional maintenance, as well as its current and (or) major repairs, management, implementation of service and (or) auxiliary activities in the manner and on the conditions determined by a concession agreement.

3. Functional maintenance of a concession object is its use as intended, and also for the production of goods and (or) the performance of works, and (or) the provision of services in the manner and on the conditions determined by a concession agreement.

4. A functional operator in the field of healthcare - a state-owned legal entity or a legal entity with one hundred percent participation of the state or its subsidiary, more than fifty percent of the voting shares (participation shares) of which belongs to it on the basis of the right of ownership, whose statutory activity is the provision of medical care, which are not a party to the concession agreement, intended for the implementation of activities related to functional maintenance of the concession object.

5. The creation (reconstruction) and operation of public health facilities can be carried out through the implementation of public-private partnership projects, including concession projects, in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of public-private partnerships and concessions.

6. A concession object can be run not only by a concessionaire, but also by a functional operator in the field of healthcare.

In this case, the concessionaire has the right to the reimbursement of costs and receipt of income for the sale of the goods (works, services) produced as part of the maintenance of the concession object.

7. When implementing concession projects providing for the conclusion of a concession agreement on the basis of subparagraph 1-1) of paragraph 1 of Article 21-1 of the Law of the Republic of Kazakhstan “On Concessions”:

1) the concessor transfers the created concession object under an agreement on the free use of state property to a functional operator in the field of healthcare for the implementation of functional services in the manner specified by the concession agreement;

2) the concessionaire maintains the concession object in the manner and on the conditions provided for by the concession agreement;

3) the functional operator in the field of healthcare, appointed before the tender for the selection of a concessionaire, provides functional services for the concession object in the manner and on the conditions provided for by the concession agreement.

8. The concession agreement, concluded on the basis of subparagraph 1-1) of paragraph 1 of Article 21-1 of the Law of the Republic of Kazakhstan “On Concessions”, shall include provisions on the functional operator in the field of healthcare, as well as the procedure for joint use of the concession object by the concessionaire and the functional operator in the field of healthcare.

9. The functional operator in the field of healthcare shall have permits for such activities provided for by the legislation of the Republic of Kazakhstan or receive them before using the concession object as intended.

10. The functional operator in the field of healthcare can:

1) exercise rights in relation to the concession object on the terms provided for by the agreement on the free use of state property concluded for the purpose of functional maintenance of the concession object;

2) use the concession object together with the concessionaire in the manner and on the conditions provided for by the concession agreement;

3) exercise other rights in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan.

11. The functional operator in the field of healthcare shall:

1) maintain the profile of the concession object;

2) produce goods and (or) perform works, and (or) provide services provided for by the agreement on the free use of state property;

3) comply with the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of labor, public employment and environmental protection;

4) compensate for the damage caused to the concession object through its fault;

5) comply with the conditions of joint use of the concession object with the concessionaire in the manner prescribed by the concession agreement;

6) comply with other requirements and conditions established by the laws of the Republic of Kazakhstan and the agreement on the free use of state property.

12. Under public-private partnership projects of particular importance, involving the creation (reconstruction) and (or) operation of healthcare facilities, including concession projects, thepotential private partners, concessionaires or founders (participants) of a new legal entity (consortium) established for the purpose of implementing project, shall be imposed an additional (special) qualification requirement for experience (experience of one of the founders (participants) in the implementation of projects for the construction or operation of technically complex healthcare facilities.

Footnote. Article 66 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 02.01.2021 No. 399-VI (shall be enforced upon expiration of ten calendar days after the date of its first official publication ); dated 19.04.2023 No. 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Chapter 9. FINANCIAL SUPPORT FOR THE HEALTHCARE SYSTEM

Article 67. Sources of financial support for the healthcare system

The sources of financial support for the healthcare system are:

1) budgetary funds;

2) assets of the social health insurance fund;

3) voluntary medical insurance funds;

4) funds received for the provision of paid services;

5) funds received from co-payment;

5-1) lump-sum pension payments of individuals in cases provided for by the laws of the Republic of Kazakhstan;

6) funds received as voluntary donations from individuals and legal entities;

7) other sources that do not contradict the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 67 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 02.01.2021 No. 399-VI (вводится в действие с 01.01.2021).

Article 68. Financing of medical care volumes

1. The guaranteed volume of free medical care is financed using:

1) budgetary funds;

2) funds of citizens in case of co-payment.

2. Medical assistance provided within the compulsory social health insurance system is financed using:

1) assets of the social health insurance fund;

2) funds of citizens in case of co-payment.

3. Financial support of the additional volume of medical care is provided in accordance with subparagraph 3) of Article 195 of this Code.

Article 69. The use of sources of financial support for the healthcare system

1. Funds in the field of healthcare go to:

1) the implementation of programs to strengthen and develop public healthcare;

2) the training and advanced training of healthcare personnel;

3) the development and introduction of achievements of medical and pharmaceutical sciences;

4) the payment for services of public health entities within the guaranteed volume of free medical care and (or) in the system of compulsory social health insurance;

4-1) payment for treatment to individuals at the expense of lump-sum pension payments in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan;

4-2) payment for the services on provision of medical care to persons, held in pre-trial detention centers and institutions of the penal (penitentiary) system;

5) the purchase of medicines, medical products, blood and its components, vaccines and other immunobiologicals;

6) ensuring the sanitary-epidemiological welfare of the population;

7) the maintenance of state-run healthcare institutions;

8) material and technical equipment of healthcare organizations;

9) the development of the healthcare infrastructure;

10) cover other expenses not prohibited by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

2. The payment for services of public health facilities within the guaranteed volume of free medical care and (or) in the system of compulsory social medical insurance is made with account of the results of the monitoring of contractual obligations for the quality and volume of medical services in the manner prescribed by the authorized body.

2-1. payment for the services of healthcare entities within the additional volume of medical care to persons, held in pre-trial detention centers and institutions of the penal (penitentiary) system, shall be carried out subject to the results of monitoring of contractual obligations on quality and volume of medical services in accordance with the procedure, determined by the authorized body.

3. Entities operating in the field of distribution of medicines and medical products are paid for pharmaceutical services provided within the guaranteed volume of free medical care and (or) medical assistance in the system of compulsory social health insurance by budget program administrators or the social health insurance fund in the manner prescribed by the authorized body.

4. The services provided by public health entities within the guaranteed volume of free medical care are purchased by the social health insurance fund and (or) budget program administrators.

The services provided by public health entities in the compulsory social health insurance system are purchased by the social health insurance fund.

4-1. Accounting of the healthcare entities providing medical care within the guaranteed volume of free medical care is carried out by the social health insurance fund.

The database of health care subjects applying for the provision of medical care within the guaranteed volume of free medical care and (or) in the system of compulsory social health insurance shall be formed by the Social Health insurance fund.

5. The services provided within a guaranteed volume of free medical care are paid for by the social health insurance fund and (or) budget program administrators.

The services of public health entities provided as part of medical assistance within the compulsory social health insurance system are paid for by the social health insurance fund.

5-1. In order to purchase and pay for the services of healthcare entities within the guaranteed amount of free medical care and (or) in the system of compulsory social medical insurance, the social medical insurance fund combines the funds of the target contribution allocated for the guaranteed amount of free medical care and the assets of the fund.

6. Accredited healthcare organizations have a preferential right to conclude contracts within the guaranteed volume of free medical care and (or) in the system of compulsory social health insurance.

Footnote. Article 69 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 02.01.2021 No. 399-VI (shall be enforced from 01.01.2021); dated 24.06.2021 No. 52-VII (shall be enforced upon expiration of ten calendar days after the date of its first official publication ); dated 30.12.2021 No. 95-VII (shall be enforced from 01.07.2022); dated 19.04.2023 No. 223-VII (effective from 01.01.2024).

Article 70. National health accounts

1. National health accounts are a system of regular, comprehensive and consistent monitoring of financial flows in the country’s healthcare system, which is used to assess the distribution of healthcare resources with a view to their equal and effective distribution among measures aimed at preventing diseases and treating the population.

2. National health accounts are generated annually on the basis of international methodology using:

1) statistical bulletins of the authorized body for state statistics;

2) data of the central authorized body for budget execution;

3) data of local authorized bodies for budget execution in the context of medical facilities;

4) statistical data published on the official websites of the National Bank of the Republic of Kazakhstan, the World Health Organization and the Organization for Economic Cooperation and Development.

Based on the data specified in part one of this paragraph, the authorized body prepares an analytical report with a description of expenses in the context of services and providers of medical services, as well as information on the sources of their funding.

3. The procedure for the formation and use of data from national health accounts is determined by the authorized body.

Chapter 10. INTERNATIONAL COOPERATION IN THE FIELD OF HEALTHCARE

Article 71. International cooperation in the field of healthcare

1. International cooperation in the field of healthcare is carried out on the basis of generally recognized principles and norms of international law and international treaties of the Republic of Kazakhstan.

2. International cooperation includes interaction on health issues with official representatives of states, international organizations and international integration associations, participation in international events, the development of international treaties.

3. Health management bodies, public health entities have the right to establish direct contacts with health management bodies of foreign states, foreign enterprises, institutions and organizations in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan and international treaties.

4. Agreements, treaties concluded within the framework of international cooperation in the field of healthcare, including those concluded by health management bodies, public health entities, may not restrict human rights and freedoms and those of citizens of the Republic of Kazakhstan in the field of public health protection.

Article 72. Priority areas of international cooperation in the field of healthcare

The priorities of international cooperation in the field of healthcare are as follows:

1) protection of the interests of citizens of the Republic of Kazakhstan and the interests of the Republic of Kazakhstan in the field of healthcare;

2) participation in international health initiatives;

3) attracting investments and providing technical assistance in the field of healthcare at the interstate level;

4) provision of medical assistance to foreigners, stateless persons;

5) increasing the level of medical assistance by introducing international innovative technologies and modernizing the healthcare system;

6) integration into world medical and pharmaceutical science;

7) assistance in addressing the provision of medical assistance to migrant workers;

8) interstate cooperation on educational activities in the field of healthcare, training and advanced training of medical personnel based on modern achievements of science and practice;

9) provision and receipt of international assistance in the field of healthcare in case of emergencies;

10) exchange of information, technologies with foreign states and international organizations in the field of distribution of medicines, medical products and harmonization of requirements for the safety and quality of pharmaceutical and medical products;

11) sanitary protection of borders in accordance with the requirements of international medical-sanitary rules, ensuring the safety of imported products.

Article 73. Economic and legal basis for international cooperation in the field of healthcare

1. The economic basis of international cooperation in the field of healthcare is:

1) compulsory and voluntary membership fees to international organizations;

2) attraction and use of grants, technical assistance;

3) financing in accordance with concluded international agreements.

2. The legal basis for international cooperation in the field of healthcare is international treaties.

SECTION 2. PUBLIC HEALTH PROTECTION

Chapter 11. GENERAL PROVISIONS OF PUBLIC HEALTH PROTECTION

Article 74. Priority areas of public health protection

1. The priority areas of public health protection are as follows:

1) health promotion through the formation of the population’s medical-social activity and attitudes towards a healthy lifestyle;

2) raising the level of public awareness about main aspects of health and risk factors;

3) epidemiological surveillance of infectious and priority non-communicable diseases;

4) organization of interaction of all concerned state bodies, organizations and departments, public associations, business communities, and other individuals and legal entities.

2. The public health service is the activity of state bodies, individuals and legal entities, public associations aimed at promoting a healthy lifestyle, healthy diet, assessing the impact of behavioral risk factors on health, preventing infectious and non-communicable diseases.

Article 75. Statistical observation in the field of public health

1. Health statistics is a branch of statistics that includes statistical data on public health, activities of public health entities and use of healthcare resources.

2. Statistical observation in the field of healthcare is carried out by the authorized body.

3. The procedure for statistical observation in the field of healthcare, the forms of statistical recording and reporting in the field of healthcare, the procedure for their maintenance, filling out and deadlines for submission are established by the authorized body.

4. Statistical health indicators are used for statistical analysis, resource forecasting and modeling of processes in the field of healthcare, health system policy planning, making managerial decisions.

5. Official statistical information in the field of healthcare is publicly available and is posted by the authorized body in the media, including on its official website.

Chapter 12. RIGHTS AND OBLIGATIONS OF INDIVIDUALS IN THE FIELD OF HEALTHCARE

Article 76. Guarantee of rights in the field of healthcare

1. The state guarantees to citizens of the Republic of Kazakhstan are as follows:

1) equal access to medical assistance;

2) good quality of medical assistance;

3) good quality of drug provision;

4) availability, efficacy and safety of medicines;

5) carrying out measures for the prevention of diseases, the formation of a healthy lifestyle and healthy nutrition;

6) freedom of reproductive choice, protection of reproductive health and observance of reproductive rights;

7) sanitary-epidemiological welfare.

2. The Republic of Kazakhstan guarantees the citizens of the Republic of Kazakhstan protection from any forms of discrimination and stigmatization due to the presence of any diseases and conditions.

Article 77. Rights of citizens of the Republic of Kazakhstan

1. Citizens of the Republic of Kazakhstan have the right to:

1) a guaranteed volume of free medical care;

2) medicines and medical products within the guaranteed volume of free medical care and (or) in the system of compulsory social health insurance;

3) free choice of a physician and a medical facility;

4) medical nutrition in the event of a patient’s treatment in a hospital;

5) additional medical assistance in excess of the guaranteed volume of free medical care and (or) in the system of compulsory social health insurance at the expense of their own funds, funds of organizations, the system of voluntary medical insurance and other sources in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan;

6) medical and other services on a paid basis;

7) medical assistance provided outside the Republic of Kazakhstan at the expense of budgetary funds, given indications, in the manner prescribed by the authorized body;

8) the receipt and submission of relevant documents certifying the fact of temporary disability, in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan;

9) free and regular receipt from state bodies, organizations and an attending physician, within their competence, of reliable information on methods of prevention, diagnosis, treatment of the disease and medical rehabilitation, clinical trials, factors affecting health, including the state of the environment, working conditions, life and recreation, healthy diet and food safety;

10) receive information from state bodies, independent expert organizations and entities in the field of distribution of medicines and medical products on the safety, efficacy and good quality of medicines and medical products sold;

11) the protection of information falling under medical confidentiality;

12) compensation for harm caused to health in the provision of medical assistance in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan;

13) protect their rights and legitimate interests in the field of health protection in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan;

14) appeal against actions (inaction) of healthcare professionals and pharmaceutical workers in the manner prescribed by the laws of the Republic of Kazakhstan;

15) petition higher authorities for involving independent experts in case of disagreement with the findings of state medical examination;

16) voluntary declaration of will about the opportunity to act as a donor;

17) declaration of will of consent or refusal to remove their tissues (parts of tissue) and (or) organs (parts of an organ) after death for the purpose of transplantation in the manner prescribed by this Code;

18) give informed consent or refusal for treatment and other medical interventions, including preventive vaccinations;

19) co-payment;

20) pain relief in the treatment of chronic incurable diseases;

21) get information in an intelligible form on the state of health, including information on the results of medical examination, diagnosis and prognosis of the disease, methods of providing medical care, associated risk, possible types of medical intervention, its consequences and the results of providing medical assistance;

22) get reliable and timely information on factors that contribute to the preservation of health or have a negative impact on them, including information on the prevention of diseases, sanitary-epidemiological welfare, the state of the environment, the potential danger to human health from the work performed and services provided, rational nutritional standards, quality and safety of products, goods and services;

23) other rights in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan.

1-1. Persons with disabilities (persons with disabilities) have the right to priority care in healthcare organizations.

2. Women have the right to decide on their motherhood and free choice of modern methods of preventing unwanted pregnancy for the purposes of family planning and protecting their health.

The right of citizens to maternity protection is exercised through:

1) medical examinations, dynamic observation and health improvement of women of reproductive age;

2) medical treatment of common diseases that directly affect the reproductive health of women and the health of the child when admitted to a hospital for the care of a sick child.

Footnote. Article 77 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.06.2022 No. 129-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 78. Children’s rights

1. In addition to the rights provided for in paragraph 1 of Article 77 of this Code, every child has the right to:

1) modern and effective medical services and means of treating diseases and health recovery;

2) education in the field of health protection;

3) preventive medical examinations and dynamic observation, treatment, drug provision, health improvement and vaccination;

4) the provision of medical services during the recovery period and organized recreation in the manner prescribed by the authorized body;

5) sanitary and hygienic education, training and work under conditions appropriate for his/her physiological characteristics and state of health, excluding the influence of adverse factors on him/her;

6) obtain medical documentation on the state of health on a free basis at the place of his/her registration when becoming a student and being employed;

7) obtain information on the state of health in an intelligible form;

8) obtain information in an intelligible form on a healthy lifestyle and proper nutrition, on the dangers of smoking, the use of psychoactive substances;

9) obtain information in an intelligible form on the protection of reproductive health;

10) palliative care.

2. Minors aged sixteen and over have the right to informed consent or refusal to preventive, consultative and diagnostic assistance, except for surgical interventions, artificial abortion, which are performed with the consent of their parents or legal representatives.

3. When treating children under five years of age in a hospital, as well as sick older children who, in doctors’ opinion, need additional care, the mother (father) or another person directly caring for the child is given the opportunity to stay with him/her in the medical facility and a sheet or certificate of temporary disability in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

A nursing mother of a child up to one year of age is provided with free meals by a medical facility for the entire period of childcare.

4. When treating children under five years of age in outpatient and hospital-replacing conditions, as well as sick older children who, in doctors’ opinion, need additional care, the mother (father) or another person directly caring for the child is given the opportunity to stay with him/her and a sheet or certificate of temporary disability in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

5. When receiving specialized medical assistance, medical rehabilitation, as well as palliative medical care in stationary conditions, school-age children have the right to continue education in the manner prescribed by the authorized body together with the authorized body for education.

Healthcare organizations providing medical assistance to children create conditions for their games, recreation and education.

6. Children with disabilities, infected with HIV have the right to receive free medical-pedagogical correctional support in educational institutions, healthcare organizations in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Children infected with HIV have the right to stay in children’s homes and other healthcare organizations and educational institutions.

Children born to mothers infected with HIV have the right to receive free adapted milk formulas in accordance with established nutritional standards.

6-1. Children with disabilities (children with disabilities) have the right to priority care in healthcare organizations.

7. The list of medical contraindications for placing children in a children’s home and educational institutions, organizations for orphans and children left without parental care is approved by the authorized body.

8. Orphans, children left without parental care, and children who are recipients of special social services, until they reach the age of three years inclusive, may be kept in state medical organizations in accordance with the procedure established by the authorized body.

Footnote. Article 78 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.06.2022 No. 129-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); dated 20.04.2023 No. 226-VII (shall be enforced from 01.07.2023).

Article 79. Rights of citizens of the Republic of Kazakhstan and a family in the field of protection of reproductive rights

1. Citizens of the Republic of Kazakhstan have the right to:

1) free reproductive choice;

2) receive services for reproductive health and family planning;

3) get reliable and complete information on the state of their reproductive health;

4) infertility treatment, also with the use of modern assisted reproductive methods and technologies, which are permitted in the Republic of Kazakhstan;

5) prevent unwanted pregnancy;

6) safe motherhood;

7) the donation of germ cells, tissue of reproductive organs;

8) the use and free choice of contraception methods;

9) surgical sterilization;

10) artificial abortion;

11) protect their reproductive rights;

12) free decision-making regarding the number of children and the time of their birth within and out of wedlock, the intervals between births necessary to maintain the health of the mother and child;

13) store germ cells, tissue of reproductive organs, embryos in accordance with the procedure established by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

2. When exercising their reproductive rights, citizens are obliged to observe the rights, freedoms and legal interests of other persons.

3. Given medical indications, citizens have the right to consultations on family planning, the presence of socially significant diseases and diseases that pose a danger to others, on the medical and psychological aspects of family and marriage relations, as well as to medical genetic and other consultations and examinations in medical facilities in order to prevent possible hereditary and congenital diseases in descendants.

4. The child’s father or another family member is granted the right, given the woman’s consent and taking into account the state of her health, to be present at the birth of the child, except for cases of operative delivery, provided that obstetrics organizations (individual delivery rooms) have appropriate conditions and the father or another family member has no infectious diseases. This right is exercised free of charge.

5. HIV-infected citizens of the Republic of Kazakhstan have the right to adopt children on an equal basis with other citizens of the Republic of Kazakhstan in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

6. HIV-infected citizens of the Republic of Kazakhstan have the right to use assisted reproductive methods and technologies in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Article 80. Obligations of citizens of the Republic of Kazakhstan

Citizens of the Republic of Kazakhstan are obliged to:

1) take care of their health, bear joint responsibility for the preservation and strengthening of individual and public health;

2) pay contributions for compulsory social health insurance in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan “On Compulsory Social Health Insurance”;

3) take preventive medical examinations, screening tests;

4) follow the prescriptions of healthcare professionals related to individual and public health;

5) take part in the process of managing their own health, including in programs for managing chronic diseases, if any, be interested in getting information on the disease and methods of its treatment, possible risks and complications;

6) inform healthcare professionals on individual characteristics of their body;

7) observe precautions to protect their own health and the health of others, take examination and treatment at the request of public health entities, inform medical personnel on the presence of infectious and other diseases that pose a danger to others;

8) comply with the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of healthcare.

In case of evasion of examination and treatment, citizens of the Republic of Kazakhstan, sick with diseases that pose a danger to others, except for HIV infection, are subject to forcible examination and treatment in accordance with this Code and the laws of the Republic of Kazakhstan.

Article 81. Rights and obligations of pregnant women and mothers in the field of health protection

1. Motherhood in the Republic of Kazakhstan is protected and encouraged by the state.

2. Citizens have the right to support breastfeeding, including protection and promotion of breastfeeding, inter alia:

1) the protection of the rights of pregnant and nursing women is aimed at ensuring conditions for the preparation and implementation of breastfeeding (maternity leave, additional breaks from work to feed infants, part-time work, services on a priority basis in medical facilities, use of the services provided by parenting rooms, etc.);

2) informing the population on the benefits of exclusive breastfeeding for children under six months of age and on continuing breastfeeding with healthy complementary foods for up to two years or more.

3. Pregnant women have the right to:

1) health protection and assistance during pregnancy, during and after childbirth, including premature one, determined by the international live birth and stillbirth criteria, using methods permitted in the Republic of Kazakhstan;

2) medical assistance during pregnancy, during and after childbirth;

3) examination, treatment and medical intervention during pregnancy only with their consent or that of a legal representative, except for cases when delay in examination, treatment and medical intervention threatens the life of a woman and a child (fetus), when a decision to carry out examination, treatment and medical intervention is made by a doctor or a medical case conference;

4) observe a work schedule, maternity leave, unpaid leave to care for a child until the child reaches the age of three, and working conditions for pregnant women and nursing mothers in accordance with the labor legislation of the Republic of Kazakhstan;

5) qualified support provided to nursing mothers (parents), counseling by healthcare professionals trained in lactation, methods of exclusive breastfeeding and complementary feeding;

6) support for the practice of breastfeeding, which is implemented by child-friendly medical facilities;

7) time for medical examination and registration as pregnant within twelve weeks of gestation, which is granted by an employer together with protecting job, securing position and preserving average salary;

8) other guarantees and incentives in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan.

4. Pregnant women are obliged to:

1) within twelve weeks of gestation, register as pregnant at the place of registration for receiving medical assistance within the guaranteed volume of free medical care and (or) in the system of compulsory social health insurance;

2) follow the doctor’s recommendations during pregnancy, during and after childbirth.

5. If a woman with contraindications for pregnancy plans a pregnancy, she assumes full responsibility for all health risks to herself and the fetus during pregnancy and up to forty-two calendar days of childbirth.

Article 82. Obligations of individual entrepreneurs and legal entities for their employees’ health protection

1. In accordance with their activities, individual entrepreneurs and legal entities are obliged:

1) to take sanitary-antiepidemic and sanitary-preventive measures;

2) to comply with regulatory legal acts in the field of sanitary-epidemiological welfare of the population, as well as acts of officials exercising state control and supervision in the field of sanitary-epidemiological welfare of the population;

3) to ensure the safety and goof quality of works performed, services provided and products during their production, transportation, storage and sale to the population, disposal and destruction;

4) to perform production control;

5) to promptly inform the state body for the sanitary-epidemiological welfare of the population on emergencies, suspension of production, breakdowns in technological processes that pose a threat to the sanitary-epidemiological welfare of the population, in cases of mass and group infectious and parasitic, occupational diseases and poisoning;

6) to promptly inform the state body for the distribution of medicines and medical products on the identification of side effects of medicines and medical products;

7) to arrange hygienic training for employees belonging to the decreed population group;

8) to provide officials of the state body for the sanitary-epidemiological welfare of the population with the opportunity to take samples of products, raw materials, goods, production environment for laboratory research within their competence;

9) to bar from working persons without a document certifying their medical examination, hygienic training, and also those with infectious, parasitic diseases and carriers of pathogens of infectious, parasitic diseases, persons with contraindications to work in harmful and (or) hazardous working conditions identified by public health entities, except for those infected with HIV;

10) to prohibit the sale of goods, products, raw materials which are found to be inconsistent with regulatory legal acts in the field of sanitary-epidemiological welfare of the population, and also to make a decision on the possibility of their use or disposal;

11) to submit accounting and reporting documentation relating to the sanitary-epidemiological welfare of the population for inspection to the state body for the sanitary-epidemiological welfare of the population;

12) to suspend entrepreneurial and (or) other activities if they pose a threat to the life or health of the population;

13) to ensure unhindered access of officials exercising state control and supervision in the field of sanitary-epidemiological welfare of the population to facilities in order to check their compliance with regulatory legal acts in the field of sanitary-epidemiological welfare of the population;

14) at their own expense, to carry out disinfection, disinsection and deratization according to epidemiological indications and prescriptions, decisions of officials of the state body for the sanitary-epidemiological welfare of the population;

15) to pay deductions and (or) contributions for compulsory social health insurance in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan “On Compulsory Social Health Insurance”.

2. The employer shall create favorable conditions for health promotion and disease prevention among employees.

Article 83. Rights and obligations of kandasses, foreigners, stateless persons and other persons

1. Kandasses, refugees, as well as foreigners and stateless persons permanently residing in the Republic of Kazakhstan, have the right to receive a guaranteed volume of free medical care on an equal basis with citizens of the Republic of Kazakhstan.

2. Foreigners and stateless persons temporarily staying in the Republic of Kazakhstan, asylum seekers have the right to receive a guaranteed volume of free medical care for diseases that pose a danger to others, according to the list and in the amount determined by the authorized body unless otherwise provided for by laws of the Republic of Kazakhstan or international treaties ratified by the Republic of Kazakhstan.

Foreigners and stateless persons identified as victims of human trafficking in the territory of the Republic of Kazakhstan have the right to receive a guaranteed amount of free medical care according to the list and in the amount determined by the authorized body.

3. Kandasses, refugees and asylum seekers, foreigners and stateless persons staying in the Republic of Kazakhstan bear the same responsibilities in the field of healthcare as the citizens of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 83 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.06.2022 No. 129-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Chapter 13. FEATURES OF THE PUBLIC HEALTH PROTECTION

Article 84. Prevention of diseases and formation of a healthy lifestyle

1. The purpose of disease prevention is to prevent the emergence or progression of diseases, as well as their consequences and complications.

2. Disease prevention can be primary, secondary and tertiary.

Primary prevention of diseases (mass and individual) is aimed at creating favorable conditions for life in order to prevent the emergence of diseases.

Secondary prevention of diseases is aimed at preventing the progression of diseases in the early stages and their consequences.

Tertiary prevention of diseases is aimed at controlling the already developed complications, damage to organs and tissues.

3. Preventive and health-improving measures are carried out in relation to all groups of the population throughout life and take into account gender, age, psychological and social aspects.

4. The formation of a healthy lifestyle includes regular exercise, promotion of a healthy lifestyle, healthy nutrition and disease prevention through information support, hygienic education and education of the population in promoting health and preventing diseases associated with a lifestyle.

Physical exercises in organizations are carried out on weekdays.

Standard rules for making physical exercises are developed and approved by the authorized body.

Article 85. Prophylactic immunization

1. Prophylactic immunization is the administration of immunobiologicals to the human body for immunoprophylaxis in order to create a specific immunity to infectious diseases.

2. Prophylactic immunization can be mandatory and voluntary.

3. There are such types of mandatory prophylactic immunization as:

1) planned prophylactic immunization;

2) prophylactic immunization given epidemiological indications.

4. Individuals permanently residing in the Republic of Kazakhstan are subject to mandatory prophylactic immunization against infectious and parasitic diseases.

5. The list of diseases requiring mandatory prophylactic immunization within the guaranteed volume of medical care, the procedure, timing of their implementation and population groups subject to prophylactic immunization are determined by the Government of the Republic of Kazakhstan.

6. Persons who have reached the age specified in the list of diseases requiring mandatory prophylactic immunization and not having medical contraindications are subject to planned prophylactic immunization.

7. Before the prophylactic immunization, a healthcare professional examines a person to be immunized. The healthcare professional provides him/her or his/her legal representative with complete and objective information on prophylactic immunization, possible adverse events and consequences of refusing it.

The list of medical contraindications for prophylactic immunization is approved by the authorized body.

8. Individuals without medical contraindications are subject to prophylactic immunization given epidemiological indications according to the list.

9. Prophylactic immunization not included in the list of diseases requiring mandatory prophylactic immunization is voluntary and is carried out on a paid basis.

10. The procedure for registering and investigating adverse events following immunization is established by the authorized body.

11. Children who have not received routine preventive vaccinations are admitted to preschool institutions only when the threshold level of herd immunity in the preschool institution is achieved.

Herd immunity is indirect protection of unvaccinated persons ensured by achieving the threshold level of coverage with routine preventive vaccinations of the population against vaccine-preventable infections.

The rules for admitting children without routine preventive vaccinations to preschool institutions and the threshold level of herd immunity are determined by the authorized body.

Article 86. Medical examination

1. A medical examination is carried out to ensure a timely medical check-up aimed at identifying and preventing the spread of diseases, including occupational diseases, poisoning, accidents, and also to ensure occupational safety and health protection of employees.

2. The types of medical examinations are mandatory and preventive.

3. Mandatory medical examinations are subdivided into preliminary, periodic, pre-shift (pre-trip), post-shift (post-trip) ones.

Preliminary mandatory medical examinations are carried out when admitting to work or study in order to ascertain the suitability for performing professional duties or study, and also to prevent general, occupational diseases and the spread of infectious and parasitic diseases.

Periodic mandatory medical examinations are carried out in order to ensure dynamic observation of the health status of workers, timely identify initial signs of diseases, and prevent general, occupational diseases and the spread of infectious and parasitic diseases.

Pre-shift (pre-trip) mandatory medical examinations are carried out in order to identify or confirm the presence or absence of a disease in an individual, to determine the state of health, as well as temporary disability, professional suitability for work in the oncoming shift (trip), including the influence of alcohol, drugs or other toxicants, and the residual effects of such intoxication.

Post-shift (post-trip) medical examinations are carried out at the end of a working day (shift, trip) in order to identify signs of the impact of harmful and (or) hazardous production factors of the working environment and the labor process on the health of workers, acute occupational disease or poisoning, signs of alcohol, drug or other toxicants.

4. The list of harmful and (or) hazardous production factors, professions and jobs, the performance of which requires preliminary mandatory medical examinations before the admission to work and periodic mandatory medical examinations, is approved by the authorized body.

5. Employers, at their own expense, arrange for timely pre-shift (pre-trip), post-shift (post-trip) mandatory medical examinations for employees engaged in heavy work, work in harmful and (or) dangerous working conditions, machines and mechanisms in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of healthcare.

The decreed group of the population takes mandatory medical examinations at their own expense or at the expense of the employer by agreement of the parties.

6. Target groups of persons subject to mandatory medical examinations, as well as their procedure and frequency, the volume of laboratory and functional tests, medical contraindications are determined by the authorized body.

7. Employers create conditions for employees to take medical examinations and are also obliged, without hindrance, to grant them a paid leave to take them.

8. Employers do not admit to work persons who failed to take mandatory medical examinations and those recognized as unfit for work for health reasons. The results of mandatory medical examinations are entered into personal medical history sheets.

9. The procedure for issuing, recording and maintaining personal medical history sheets is determined by the state body for the sanitary-epidemiological welfare of the population.

10. Preventive medical examinations are carried out among the child population and include a set of medical and other measures aimed at preventing the emergence of diseases and their early diagnosis, followed by dynamic observation and rehabilitation.

11. The rules, volume and frequency of preventive medical examinations of target population groups, including children of preschool, school age, as well as students of technical and vocational, post-secondary and higher educational institutions, are developed and approved by the authorized body.

12. Timeliness, quality of conducting and taking preventive and mandatory medical examinations are controlled by the state body for the sanitary-epidemiological welfare of the population.

Article 87. Screening

1. Screening is carried out among target groups of the population in order to identify diseases in their early stages and prevent the development of diseases, risk factors that contribute to the emergence of diseases, to form and improve public health.

2. Target groups of persons subject to screening shall be screened in the manner, to the extent and as frequently as determined by the authorized body.

3. The screening results are entered into an electronic health passport by public health entities doing the screening.

4. Employers create conditions for persons subject to the screening to have it done within the framework of the guaranteed volume of free medical care and (or) in the system of compulsory social health insurance, and also, without hindrance, grant a paid leave to employees for the screening during working hours in accordance with the labor legislation of the Republic of Kazakhstan.

5. The timeliness and quality of screening are controlled by the state body for medical services (assistance).

Article 88. Dynamic observation

1. Patients with chronic diseases are subject to dynamic observation within the guaranteed volume of free medical care and (or) in the system of compulsory social health insurance.

2. The list of chronic diseases subject to dynamic observation is approved by the authorized body.

3. The rules for providing medical services to persons with chronic diseases, the frequency and timing of observation, the mandatory minimum and frequency of diagnostic tests are approved by the authorized body.

Article 89. Temporary disability examination

1. Temporary disability examination is done in order to officially recognize the disability of an individual and his/her temporary release from work duties for the period of illness.

2. The procedure for the examination of temporary disability for work, as well as the issuance of a sheet or certificate of temporary disability for work, shall be established by the authorized body.

Article 90. First aid

1. First aid is a set of basic urgent measures to save a person’s life, prevent complications in emergency conditions, and also to reduce the threat to the health and life of an injured person in an emergency, which are taken at the scene by the victim himself/herself (self-help) or another nearby person (mutual assistance) before healthcare professionals arrive.

First aid can be provided by persons without medical education, including those appropriately trained, in the manner prescribed by the authorized body.

2. Certified trainers for teaching citizens of the Republic of Kazakhstan to acquire first aid skills are trained by public health entities that meet the requirements set by the authorized body.

3. The list of professions with an indication of the contingent of employees who are obliged to take first aid courses, as well as their frequency, are approved by the authorized body jointly with the concerned state bodies.

4. The rules for training citizens of the Republic of Kazakhstan in the first aid skills, as well as the list of emergency and urgent conditions for providing first aid, are developed and approved by the authorized body.

5. Training in the first aid skills is carried out using budgetary funds, employer’s funds or own funds of citizens of the Republic of Kazakhstan.

6. The first aid standard is developed and approved by the authorized body.

Article 91. Preschool and school medicine

1. The activities of preschool and school medicine are aimed at health protection and dynamic observation of the health status of pupils and schoolchildren.

2. Measures to protect the health of pupils and schoolchildren include:

1) preventive medical examinations right in preschool and educational institutions, also with the involvement of mobile teams of specialists;

2) recreational activities during the academic period and holidays;

3) introduction of health-saving technologies in preschool and secondary educational institutions aimed at preventing diseases, introduction and observance of the principles of rational nutrition, protection of reproductive health;

4) protection of mental health, prevention of suicidal behavior and addictions caused by the consumption of tobacco products, non-medical use of psychoactive substances, as well as pathological gambling;

5) referral of schoolchildren for an in-depth medical examination following the results of preventive examinations;

6) immunization according to the National Vaccination Schedule;

7) organization and conduct of training seminars, training courses and lectures on disease prevention, promotion and formation of a healthy lifestyle among schoolchildren, first aid;

8) involvement of parents and teachers in the protection of health of pupils and schoolchildren through educational and awareness-raising activities;

9) compliance with the requirements of sanitary rules;

10) provision of first aid in case of emergency conditions before the arrival of healthcare professionals providing emergency medical assistance.

3. Medical assistance to pupils and schoolchildren is arranged for by public health entities providing primary health services in the territory of location of preschool and secondary (primary, basic secondary, general secondary) educational institutions.

4. The organization of the activities of preschool and school medicine is carried out by local public health authorities.

Article 92. Features of providing reproductive and mental health services to minors aged 10-18 and young people

1. Healthcare entities provide minors aged 10-18 and young people with confidential comprehensive assistance, including medical, psychosocial and legal services.

2. Minors aged 10-18 and young people are accessed to services and means of protection of reproductive and mental health without a referral from primary healthcare specialists.

3. The rules for organizing medical assistance for the protection of the reproductive and mental health of minors aged 10-18 and young people are developed and approved by the authorized body.

Chapter 14. ACTIVITIES IN THE FIELD OF SANITARY-EPIDEMIOLOGICAL WELFARE OF THE POPULATION

Article 93. The system of the sanitary-epidemiological service

The unified system of the state sanitary-epidemiological service includes:

1) the state body for the sanitary-epidemiological welfare of the population and its territorial units;

2) structural units of other state bodies carrying out activities in the field of sanitary-epidemiological welfare of the population;

3) legal entities and individuals carrying out activities in the field of sanitary-epidemiological welfare of the population.

Article 94. State sanitary-epidemiological regulation

1. State sanitary-epidemiological regulation is the activity of the sanitary-epidemiological service, which includes:

1) the development of uniform requirements for the justification of documents of sanitary-epidemiological regulation and control over their development;

2) the development (processing), examination, approval and publication of documents of sanitary-epidemiological regulation;

3) the study, generalization of the practice of application, control over the application of documents of sanitary-epidemiological regulation;

4) the formation and maintenance of a unified data bank of documents of sanitary-epidemiological regulation;

5) the harmonization of documents of sanitary-epidemiological regulation with generally accepted international requirements.

2. The documents of the state system of sanitary-epidemiological regulation are sanitary rules, hygienic standards, technical regulations, unified sanitary-epidemiological and hygienic requirements for goods of the Eurasian Economic Union, instructions, methodological recommendations, guidelines, techniques, orders, rules and standards.

3. The procedure for the development and approval of documents of the state system of sanitary-epidemiological regulation is determined by the state body for the sanitary-epidemiological welfare of the population.

4. Regulatory legal acts in the field of sanitary-epidemiological welfare of the population include sanitary rules, hygienic standards, rules, technical regulations and uniform sanitary-epidemiological and hygienic requirements for goods of the Eurasian Economic Union.

5. When developing and approving regulatory legal acts concerning issues in the field of the sanitary-epidemiological welfare of the population, state bodies are obliged to have them approved by the state body for the sanitary-epidemiological welfare of the population.

6. Regulatory legal acts in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population and documents of the state system of sanitary and epidemiological regulation, containing requirements for handling of pathogenic biological agents are developed and applied taking into account the requirements in the field of biological safety.

Footnote. Article 94 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.05.2022 No. 123-VII (shall be enforced six months after the date of its first official publication).

Article 95. Sanitary-epidemiological requirements

1. Sanitary rules set sanitary-epidemiological requirements for facilities that are subject to state control and supervision in the field of sanitary-epidemiological welfare of the population and contain requirements for:

1) the choice of a land plot for the construction of a facility;

2) the design, construction of new facilities, reconstruction, re-equipment, redevelopment and expansion of existing facilities, repair and commissioning of facilities;

3) the maintenance and operation of industrial, public, residential and other premises, buildings, structures, equipment, vehicles;

4) water supply, sewerage, heat supply, lighting, ventilation, air conditioning of facilities;

5) the acceptance, storage, processing of raw materials;

6) the conditions of production, packaging, transportation, storage, sale, disposal of food products, disposal of tobacco products;

7) the conditions for the production, packaging, transportation, storage, sale, disposal and destruction of immunologic agents (immunobiologicals);

8) application and use of potentially dangerous chemical and biological substances (including toxic, radioactive, biological and chemical substances, poisons and toxic substances, biological and microbiological organisms and their toxins, biological agents and materials), their disposal (destruction), transportation, storage, burial and working conditions with them;

9) the conditions of handling sources of physical factors that affect a person;

10) the conditions for the industrial production of medicines;

11) industrial-technical products;

12) household-hygienic goods and technologies for their production, utilization and destruction;

13) the conditions of upbringing, training, living and industrial practice, physical development, work, rest, food, water supply and medical services for various groups of the population;

14) teaching-work load and the mode of training in educational institutions;

15) the conditions for sterilization and disinfection of medical products;

16) arranging for specialized (children’s, dietary therapeutic and dietary preventive), therapeutic and prophylactic, public catering of the population;

17) water sources (places of water intake for household and drinking purposes), household and drinking water supply, and places of cultural and household water use, and safety of water bodies;

18) the collection, use, application, neutralization, transportation, storage and disposal of production and consumption waste;

19) the organization and implementation of works and services, including the development, testing, manufacturing, production, storage, transportation, sale, use of disinfectants, disinsection and deratization agents, equipment, materials, maintenance and operation of objects of disinfection activities, as well as monitoring the effectiveness and safety of works and services;

20) the conditions of passenger transportation;

21) the liquidation, temporary closing-down, conversion of facilities;

22) the implementation of production control;

23) the conditions of labor, consumer services, medical support, specialized dietary therapeutic and dietary preventive nutrition;

24) hygienic education and training of the population;

25) the organization and conduct of sanitary-antiepidemic and sanitary-preventive measures, including the implementation of sanitary protection of the Republic of Kazakhstan, the introduction of restrictive measures, including quarantine, in relation to patients with infectious and parasitic diseases, medical examinations, preventive vaccinations of the population;

26) zones of sanitary protection and buffer zones, roadside clear zones;

27) optimal noise levels at workplaces, permissible noise levels in residential and public buildings and in the area of residential development;

28) the organization and conduct of the population’s immunization, the investigation of cases of adverse events following immunization;

29) the organization and implementation of disinfection, disinsection and deratization in natural foci of infectious diseases, as well as in foci of infectious diseases.

2. Hygienic standards set standards for maximum permissible concentrations of harmful (chemical, biological) substances, physical effects, permissible levels of radiation exposure, the observance of which ensures favorable living and safe-health conditions for humans.

3. Hygienic standards are set for:

1) microclimate, air exchange, workplace air, physical factors of industrial, residential and other premises, industrial areas;

2) radiation, chemical, microbiological, toxicological, parasitological safety of products (goods) and the environment;

3) atmospheric air in urban and rural settlements, in the premises of industrial facilities;

4) physical factors, maximum permissible emissions and maximum permissible discharges of harmful substances into the environment;

5) new types of products, technological equipment, processes.

Footnote. Article 95 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.05.2022 No. 123-VII (shall be enforced six months after the date of its first official publication).

Article 95-1. Collections of pathogenic and industrial microorganisms

Collection, identification, study, registration, certification, storage (deposit) and maintenance of national and working collections of pathogenic and industrial microorganisms used in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population are carried out taking into account the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of biological safety.

Footnote. Chapter 14 is supplemented by Article 95-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.05.2022 No. 123-VII (shall be enforced six months after the date of its first official publication).

Chapter 15. PREVENTION OF INFECTIOUS AND NON-COMMUNICABLE DISEASES

Clause 1. Prevention of infectious diseases

Article 96. Hygienic training of the population

1. Hygienic training for the decreed population group is the training in the prevention of infectious and parasitic, occupational diseases, regulatory legal acts in the field of the sanitary-epidemiological welfare of the population (maintenance, operation and placement of facilities, personal and public hygiene) in accordance with the professions of students.

The list of the decreed population group subject to hygienic training is determined by the state body for the sanitary-epidemiological welfare of the population.

2. Hygienic training is paid for by the decreed persons independently or by their employers by agreement of the parties.

3. Control over the quality of hygienic training for the decreed population group is carried out by the bodies of the state sanitary-epidemiological service by way of:

1) monitoring notices of commencement and termination of business;

2) checking the compliance with the hygiene training procedure and program;

3) checking the knowledge of persons belonging to the decreed group during inspections, preventive control.

Article 97. Requirements for persons carrying out hygienic-training activities

1. Activities on hygienic training of decreed groups of the population are carried out by individuals or representatives of legal entities with higher education in sanitary-hygienic (medical-preventive) specialty.

2. Individuals and legal entities, before and after the termination of hygienic training activities, are obliged to notify the territorial unit of the state body for the sanitary-epidemiological welfare of the population in accordance with the procedure established by the Law of the Republic of Kazakhstan “On Permits and Notifications”.

3. Persons carrying out hygienic-training activities shall:

1) ensure high-quality training;

2) comply with regulatory legal acts in the field of sanitary-epidemiological welfare of the population;

3) conduct training on the basis of documents of state sanitary-epidemiological regulation in accordance with training programs corresponding to the professions of decreed population groups;

4) comply with the hygienic training procedure;

5) not allow joint hygienic training of various decreed population groups.

Article 98. Prevention of tuberculosis

1. Measures for the prevention of tuberculosis are carried out by:

1) conducting epidemiological surveillance of the prevalence of tuberculosis among the population;

2) specific prophylaxis, including vaccination according to the National Vaccination Schedule;

3) early identification of tuberculosis;

4) treating active tuberculosis and latent tuberculosis infection;

5) taking a set of infection control measures aimed at preventing the transmission of the tuberculosis pathogen through the ambient air in the habitable environment;

6) social prevention, i.e. improving the living conditions of the population and the quality of food; combating non-medical use of psychoactive substances, smoking; instilling in the population the skills of personal hygiene in everyday life; promotion of physical culture and sports;

7) informing the population through the mass media on the tuberculosis epidemic and preventive measures;

8) developing and disseminating information materials on the prevention of tuberculosis for various groups of the population, also through social networks and the media;

9) placing and implementing state social grants and state social orders through non-governmental organizations.

2. Measures for the tuberculosis prevention are taken in the manner prescribed by the authorized body.

Article 99. Prevention of HIV infection

1. Measures to prevent HIV infection are taken by:

1) conducting epidemiological monitoring of the prevalence of HIV infection among the population, including key population groups;

2) informing various groups of the population on HIV infection through information materials, social networks and the media;

3) integrating HIV prevention issues into the education system and workplaces;

4) providing key population groups with treatment and prophylactic services in trust points, friendly offices.

A friendly office is a specially organized point for the provision of preventive, therapeutic and diagnostic assistance in case of sexually transmitted infections to HIV-infected people and key population groups on a free basis following the principles of voluntariness and confidentiality;

5) placing and implementing state social grants and state social orders through non-governmental organizations;

6) ensuring the infectious safety of donation and transplantation, as well as when providing the population with services related to the violation of the integrity of the skin and mucous membranes;

7) preventing transmission of HIV infection from a mother to her fetus and child;

8) providing pre-exposure and post-exposure prophylaxis;

9) providing antiretroviral therapy to reduce the risk of HIV transmission from the time of its diagnosing.

2. Measures to prevent HIV infection are taken in the manner prescribed by the authorized body.

Article 100. Medical waste management

1. Medical waste is a type of production and consumption waste generated during the provision of medical services and medical procedures.

2. According to the level of hazard, medical waste is divided into 5 hazard classes:

1) class A - non-hazardous medical waste, similar to solid household waste;

2) class B - (epidemiologically) hazardous medical waste;

3) class C - extremely (epidemiologically) hazardous medical waste;

4) class D - toxicologically hazardous medical waste, the composition of which is close to industrial waste;

5) class E - radioactive medical waste.

Medical waste of classes B - E is hazardous.

3. Sanitary-epidemiological requirements for the collection, transportation, storage, neutralization, use of medical waste are determined by the sanitary rules approved by the state body for the sanitary-epidemiological welfare of the population.

4. In accordance with the environmental legislation of the Republic of Kazakhstan, waste owners provide the authorized body for environmental protection with information in the form of an annual report in the field of medical waste management (hereinafter referred to as the report) for entering it into the State cadaster of production and consumption waste.

5. Information on medical waste is provided on an annual basis as of January 1, on or before March 1 of a year following a reporting year, in electronic and (or) paper-based form.

6. Waste owners ensure the completeness, continuity and reliability of these reports.

7. The procedure for providing information on medical waste is determined by the state body for the sanitary-epidemiological welfare of the population.

Article 101. Requirements for persons engaged in the collection, transportation, storage, neutralization, burial and (or) use of medical waste

1. Activities on the collection, transportation, storage, neutralization, use of medical waste are carried out by individuals and legal entities.

2. Individuals and legal entities carrying out activities on the collection, transportation, storage, neutralization, disposal and use of medical waste, prior to the commencement of activities, shall obtain permits in the manner prescribed by the legislation of the Republic of Kazakhstan on permits and notifications.

3. Qualification requirements for individuals and legal entities engaged in the collection, transportation, storage, neutralization, burial and use of medical waste are established by the state body for the sanitary-epidemiological welfare of the population.

Article 102. Sanitary-antiepidemic, sanitary-preventive measures

1. In order to prevent the emergence and spread of infectious and parasitic diseases, poisoning of the population, it is necessary to take sanitary-antiepidemic, sanitary-preventive measures, including sanitary protection of the territory of the Republic of Kazakhstan, the introduction of restrictive measures, including quarantine, in relation to persons with infectious and parasitic diseases, for medical examinations, preventive vaccinations, hygienic training of persons belonging to the decreed group of the population, and persons employed in heavy work, work in harmful and (or) dangerous working conditions.

2. Sanitary-antiepidemic, sanitary-preventive measures shall be included in the documents of the State Planning System of the Republic of Kazakhstan under development.

3. Persons with infectious and parasitic diseases, as well as those with suspected infectious and parasitic diseases, bacteria carriers are subject to isolation and (or) treatment, and persons who were in contact with them - to medical supervision and, if necessary, isolation and (or) treatment.

4. Persons with chronic infectious and parasitic diseases (except for those with HIV infection), chronic bacteria carriers posing a danger to others are subject to temporary suspension from work in accordance with the labor legislation of the Republic of Kazakhstan.

Article 103. Sanitary protection of the territory of the Republic of Kazakhstan

1. Sanitary-quarantine control at checkpoints (sanitary-quarantine points) across the State Border of the Republic of Kazakhstan is conducted by territorial units of the state body for the sanitary-epidemiological welfare of the population.

2. It is not allowed to import dangerous cargo and goods, the import of which is prohibited, into the territory of the Republic of Kazakhstan, as well as cargo and goods, which, during the sanitary-quarantine supervision, were found as able to create a threat of the emergence and spread of infectious diseases or mass non-communicable diseases and poisoning in case of their import into the Republic of Kazakhstan.

3. Radiological control over cargo and goods, passengers at checkpoints across the State Border of the Republic of Kazakhstan is carried out by the state revenue authorities of the Republic of Kazakhstan.

Article 104. Conditions for introducing restrictive measures, including quarantine, in the event of a threat of epidemics, infectious diseases

1. In the event of a threat of import of infectious and parasitic diseases into the Republic of Kazakhstan and (or) their spread throughout the entire territory of the Republic of Kazakhstan, the Chief State Sanitary Doctor of the Republic of Kazakhstan introduces restrictive measures, including quarantine, at checkpoints at the State Border of the Republic of Kazakhstan, which coincides with the customs border of the Eurasian Economic Union, or throughout the territory of the Republic of Kazakhstan with special conditions for entrepreneurial and (or) other activities and life of the population.

2. In the event of a threat of the spread of infectious and parasitic diseases in corresponding administrative-territorial units (at individual facilities), the chief state sanitary doctors introduce restrictive measures, including quarantine, in corresponding administrative-territorial units (at individual facilities) with special conditions for entrepreneurial and (or) other activities and life of the population.

3. Restrictive measures, including quarantine, are introduced (canceled) by a resolution of the Chief State Sanitary Doctor of the Republic of Kazakhstan or the chief state sanitary doctor of a corresponding administrative-territorial unit (in the field of transport), as well as at departmental facilities of other state bodies by decision of the chief state sanitary doctor of structural units of the state body for the sanitary-epidemiological welfare of the population.

The decision of the chief state sanitary doctor is subject to publication (dissemination) in the media and to mandatory execution.

4. Operational management of activities of central and local executive bodies, individuals and legal entities in cases of imposition of restrictive measures, including quarantine, is assigned to the interdepartmental state commission for the prevention and elimination of emergency situations and territorial commissions for emergency situations.

5. The procedure for the implementation of restrictive measures, including quarantine, and the list of infectious diseases, the threat of the emergence and spread of which requires the introduction of restrictive measures, including quarantine, are established by the state body for the sanitary-epidemiological welfare of the population.

6. Restrictive measures, including quarantine, are introduced depending on territorial characteristics, contagiousness, transmission routes, mortality and other epidemically significant factors in the spread of infectious diseases in accordance with the criteria for determining the risks of importing infectious diseases from abroad into the territory of the Republic of Kazakhstan and (or) the occurrence of cases of infectious diseases identified by the authorized body.

6-1. In order to ensure compliance with restrictive measures, including quarantine, monitoring groups may be created by local executive bodies in the relevant administrative-territorial units.

Information about the established monitoring groups, composition and powers, as well as the algorithm of the monitoring group's actions shall be posted in the media and on the websites of local executive bodies.

The activities of such groups shall be carried out by monitoring the observance by individuals and legal entities of public order, sanitary and anti-epidemic, sanitary and preventive and restrictive measures, including quarantine, related to the prevention of the threat of the spread of infectious diseases.

Monitoring is an audit and shall not apply to other forms of state control and supervision.

To conduct monitoring, these groups shall carry out preliminary registration on the information resource in order to receive an act on the appointment of monitoring in electronic form, presented when visiting the facility.

Monitoring groups shall have the right to collect photo and video information indicating signs of violation of the decision of the Chief State Sanitary Doctor of the Republic of Kazakhstan and regulatory legal acts in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population related to the prevention of the threat of the spread of infection, for its subsequent sending to a state body in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population in the manner prescribed by the legislation of the Republic of Kazakhstan, without interfering in the work of business entities and without creating obstacles in the implementation of legitimate business activities.

The competence of monitoring groups shall not include the initiation of cases on administrative offenses.

If during the period of introduction of restrictive measures, including quarantine, as part of the monitoring group, a representative of a state body in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population, in accordance with the procedure for creating monitoring groups and conducting monitoring, the monitoring group shall have the right to suppress violations of the conditions of restrictive measures, including quarantine, on the spot up to the suspension of the activities of business entities. In this case, the initiation of cases of administrative offenses shall be carried out directly by the representative of the state body in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population.

Monitoring groups shall carry out their activities within the framework of regulatory legal acts in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population and resolutions of the Chief Public Health Officer of the Republic of Kazakhstan related to the prevention of the threat of the spread of infection.

Based on the results of monitoring a business entity, in the event of violations of the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population related to the prevention of the threat of the spread of infection, an official of the state body in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population shall issue a resolution on conducting sanitary and anti-epidemic and sanitary and preventive measures. events.

The procedure for creating monitoring groups and conducting monitoring shall be determined by the state body in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population.

When carrying out the activities of monitoring groups, business entities shall have the right to protect their rights and legitimate interests, including the inviolability of property, in accordance with the Entrepreneurial Code and the legislation of the Republic of Kazakhstan.

7. Restrictive measures, including quarantine, include:

1) restriction of entry into the territory of the Republic of Kazakhstan from abroad (exit from the territory of the Republic of Kazakhstan) and movement in certain regions (oblasts, cities of republican significance and the capital) using vehicles (by air, rail, road);

2) restriction of operation of facilities of entrepreneurial and (or) other activities;

3) restriction of the organization and holding of peaceful assemblies, entertainment, sports, religious and other mass events, as well as family rituals associated with birth, wedding, death;

4) restriction of production, import, export, use and sale of products intended for use and application by the population, as well as in entrepreneurial and (or) other activities, in the territory of the Republic of Kazakhstan;

5) carrying out non-contact thermometry measurement, laboratory examination and, if necessary, isolation of persons, arriving from countries with unfavorable infectious situation, at checkpoints at the State Border of the Republic of Kazakhstan;

6) referral of patients with infectious diseases for laboratory examination, isolation and hospitalization (or isolation at home), medical supervision, treatment;

7) referral of persons who are potential sources of the spread of infectious diseases, persons who have been in contact with infectious patients, as well as persons with suspected infectious disease, for laboratory and medical examination and isolation;

8) measures for personal and collective prevention of infectious diseases;

9) preventive and focal disinfection, disinsection and deratization measures in premises and vehicles, territories, foci of infectious diseases.

Footnote. Article 104 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 No. 95-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 105. Registration and investigation of cases of infectious, parasitic diseases and (or) poisoning

1. All cases of infectious and parasitic diseases and (or) poisoning, adverse events following immunization are subject to registration by public health entities at the place of their identification, state registration and reporting by state bodies and organizations of the sanitary-epidemiological service.

2. Cases of infectious and parasitic diseases and (or) poisoning of the population are subject to investigation by specialists of the state body for the sanitary-epidemiological welfare of the population.

3. The registration and investigation, recording and reporting of cases of infectious, parasitic diseases and (or) poisoning, adverse events following immunization are carried out in the manner prescribed by the authorized body.

4. Cases of HIV infection among the population are investigated by specialists of public health entities carrying out activities in the field of HIV prevention in the manner prescribed by the authorized body.

5. Within seven calendar days of receipt of an emergency notification, the state body for the sanitary-epidemiological welfare of the population, structural units of other state bodies carrying out activities in the field of sanitary-epidemiological welfare of the population conduct an epidemiological investigation of cases of infectious and parasitic diseases and (or) poisoning of the population.

6. In the case of registration of quarantine and especially dangerous diseases in troops, units and departmental organizations, the timing of epidemiological investigations approved by the authorized body may be changed by decision of the chief state sanitary doctors of other state bodies operating in the field of sanitary-epidemiological welfare of the population, depending on the place of registration.

Article 106. Registration and investigation of cases of occupational diseases and (or) poisoning

1. All cases of occupational diseases and (or) poisoning, including suspicions of occupational diseases and (or) poisoning caused by exposure of an employee to harmful production factors in connection with the employee’s performance of his/her work (official) duties or other actions on his/her own initiative in the interests of the employer, are subject to registration by public health entities at the place of their identification in the manner prescribed by the authorized body.

2. Cases of occupational diseases and (or) poisoning are subject to registration with state healthcare organizations that provide specialized medical assistance in the field of occupational pathology and expertise, and to state registration and reporting by state bodies and organizations of the sanitary-epidemiological service.

3. Cases of occupational diseases and (or) poisoning caused by exposure of an employee to harmful production factors in connection with the employee’s performance of his/her work (official) duties or other actions on his/her own initiative in the interests of the employer are subject to investigation.

4. Immediately, within 24 hours, the employer notifies the state body for the sanitary-epidemiological welfare of the population about all cases of occupational diseases and (or) poisoning associated with the employee’s performance of his/her work (official) duties or other actions on his/her own initiative in the interests of the employer in accordance with the form established by the authorized state body for labor.

5. The employer is responsible for organizing the investigation of occupational diseases and (or) poisoning at work.

6. The employer ensures free access to officials of the state body for the sanitary-epidemiological welfare of the population for investigating cases of occupational diseases and (or) poisoning.

7. The organization of investigation of cases of occupational diseases and (or) poisoning, which occurred to seconded employees, is assigned to a legal entity to which the employee was seconded, with the participation of the employer’s representative.

8. To resolve issues requiring an expert opinion, specialists from research organizations and (or) healthcare organizations providing specialized medical assistance in the field of occupational pathology and expertise are involved in the work of the commission for investigating occupational diseases and (or) poisoning, at the expense of the employer.

9. The investigation of circumstances and causes of the emergence of a chronic occupational disease and (or) poisoning in persons who, at the time of investigation, have no contact with a harmful production factor that caused this occupational disease, including nonworkers, is carried out at the place of previous work with a harmful production factor, taking into account the responsibility of all employers in proportion to the length of service in harmful conditions with each employer.

10. The conditions for investigating occupational diseases and (or) poisoning associated with work at high-security facilities are determined with account of features of access thereto.

Article 107. Disinfection, disinsection and deratization

1. In order to prevent the emergence, spread of infectious and parasitic diseases, individuals and legal entities are obliged, at their own expense, on a regular basis in accordance with the documents of the state sanitary-epidemiological regulation, to take preventive measures, and also disinfection, disinsection and deratization measures given epidemiological indications.

2. In the event of epidemic emergencies, by decision of the local executive body of a region, a city of republican significance and the capital, upon a recommendation of the state body for the sanitary-epidemiological welfare of the population, it is necessary to take extraordinary mandatory disinfection, disinsection or deratization measures using budgetary funds.

3. Preventive measures of disinsection and deratization (except for disinsection and deratization in natural foci of infectious diseases, as well as in foci of infectious diseases) are carried out by local executive bodies of regions, cities of republican significance, the capital, district, cities of regional significance.

4. Focal disinfection, disinsection, deratization measures in foci of infectious and parasitic diseases of humans and natural foci of infectious and parasitic diseases are carried out by organizations of the sanitary-epidemiological service and medical facilities in order to prevent and (or) eliminate infectious and parasitic diseases.

Clause 2. Prevention of non-communicable diseases

Article 108. Prevention of non-communicable diseases, including occupational diseases, and injuries

1. The prevention of non-communicable diseases, including occupational ones, includes:

1) the prevention of behavioral risk factors for diseases and raising public awareness by:

promoting a healthy lifestyle and healthy diet;

informing the population through the mass media together with introducing training programs on disease prevention;

2) introduction of programs for the management of chronic non-communicable diseases;

3) the monitoring of risk factors for diseases of the registered population by primary healthcare specialists, monitoring of occupational diseases with temporary disability of workers - by specialists of state bodies carrying out activities in the field of sanitary-epidemiological welfare of the population;

4) minimization of the impact of work-related risk factors for diseases and control of health risks due to the impact of work-related harmful and (or) hazardous factors, taking into account their assessment by state bodies within their powers, other bodies and organizations, as well as individual entrepreneurs;

5) identification of persons with chronic non-communicable diseases, including occupational ones, by conducting screening, preventive medical examinations of the population, and motivating early presentation;

6) dynamic observation and timely rehabilitation of persons with chronic diseases, also occupational ones, including outpatient drug provision of certain categories of citizens of the Republic of Kazakhstan, medical rehabilitation;

7) temporary transfer to lighter work for health reasons for the period specified in the medical report in the manner prescribed by the authorized body.

2. Injuries and occupational diseases shall be prevented at the intersectoral level by state bodies within their powers, by individuals and legal entities.

3. An organization’s healthcare professional is obliged to:

1) have knowledge of occupational health, occupational diseases associated with professional activities and working conditions of employees;

2) analyze the incidence of temporary disability;

3) provide a medical facility, carrying out mandatory medical examinations, with the description of the professional activity and working conditions of employees subject to mandatory preliminary and periodic medical examinations.

Article 109. Prevention of addiction to psychoactive substances

1. The prevention of addiction to psychoactive substances includes:

1) the promotion of knowledge of the harm caused by psychoactive substances, and also of medical-social and legal aspects of their use;

2) the prohibition to promote narcotic drugs, psychotropic substances and their analogues, including information on the techniques, methods of development, manufacture and use, places of their acquisition, production and distribution;

3) the prohibition of advertising of narcotic drugs, psychotropic substances and their analogues included in the list of narcotic drugs, psychotropic substances and precursors subject to control in the Republic of Kazakhstan, except for specialized printed publications designed for healthcare professionals and pharmaceutical workers, including distribution for advertising purposes of samples of medicinal products containing narcotic drugs or psychotropic substances;

4) voluntary anonymous treatment of persons addicted to psychoactive substances;

5) voluntary medical-social rehabilitation of drug addicts.

2. The prevention of addiction to psychoactive substances is carried out by all individuals and legal entities within their rights.

Article 110. Prevention and control of consumption of tobacco products, including heated tobacco products, hookah tobacco, hookah mix, tobacco heating systems, electronic delivery systems and e-liquids, and alcohol

1. The prevention and control of consumption of tobacco products, including heated tobacco products, hookah tobacco, hookah mix, heating tobacco systems, electronic delivery systems and e-liquids, as well as alcohol, are aimed at protecting public health from the consequences of their consumption and preventing the emergence of addiction, including that caused by new types of systems of nicotine delivery and tobacco consumption, heating tobacco systems, electronic delivery systems, hookah, introducing an age requirement for persons entitled to purchase tobacco products, forming public attitudes towards the consumption of tobacco products and alcohol as high risk factors for life and health, taking concerted action to prevent the spread of alcohol and tobacco consumption in accordance with international obligations.

2. It is prohibited to sell tobacco products, including heated tobacco products, hookah tobacco, hookah mix, tobacco heating systems, electronic delivery systems and e-liquids:

1) to persons under the age of twenty-one;

2) by persons under the age of eighteen;

3) from open packs of tobacco products or to sell tobacco products by the piece;

4) without direct participation of a seller using vending machines, other electronic or mechanical devices;

5) in buildings and premises of healthcare organizations, educational institutions, health and fitness, sports and sports-technical facilities, stadiums;

6) without relevant documents confirming the products’ quality;

7) without means of identification applied to the pack of tobacco products;

8) if there are less than twenty cigarettes in a pack of tobacco products;

9) without information on a pack of tobacco products, package of a tobacco product on at least three harmful compounds - systemic poisons, carcinogenic and mutagenic substances, which shall be placed on a pack of tobacco products, package of a tobacco product;

10) without warnings about harm caused by the consumption of tobacco products and nicotine on a pack of tobacco products, including heated tobacco products, hookah tobacco, hookah mix, heating tobacco systems;

11) without an inscription prohibiting the sale to persons under the age of twenty-one and persons under the age of eighteen on a pack of tobacco products, consumer package, including heated tobacco products, hookah tobacco, hookah mix, heating tobacco systems, electronic delivery systems and e-liquids;

12) which contain information directly or indirectly misleading the consumer, including such words as “low-tar”, “light”, “ultra-light”, “mild”, “extra”, “ultra” or others phrases, also in foreign languages, any terms, descriptions, signs, symbols or other designations that create a false impression about lesser harm of certain products and (or) methods of consumption in comparison with other products and (or) methods of consumption, and also evoking associations with foods (food additives), including fruits, berries, confectionery;

13) as part of sets with other goods;

14) from self-service shelves;

15) in the premises of trade organizations delling children’s goods;

16) with the display and open demonstration of tobacco products, including heated tobacco products, hookah tobacco, hookah mix, heating tobacco systems, electronic delivery systems and e-liquids. In case of retail trade, information on tobacco products, including heated tobacco products, hookah tobacco, hookah mix, tobacco heating systems, electronic delivery systems and e-liquids is brought to the attention of buyers by posting a list of products sold, the text of which is typed in same-size black letters on a white background, the size of not more than 40x30 centimeters per a sales place and compiled in alphabetical order, indicating the price of saleable tobacco products, without any graphic images and drawings. Tobacco products, including heated tobacco products, hookah tobacco, hookah mix, heating tobacco systems, electronic delivery systems and e-liquids can be presented to the buyer in a shopping facility at his/her request after reviewing the list of saleable tobacco products, electronic delivery systems and e-liquids;

17) in the premises of and inside (except for duty-free trade) railway stations, bus stations, airports, seaports, river ports, at underground stations intended for providing passenger transportation services, in the premises intended for providing housing and hotel services, services for temporary accommodation and (or) temporary residence, consumer services.

3. In places where tobacco products are sold, including heated tobacco products, hookah tobacco, hookah mix, tobacco heating systems, electronic delivery systems and e-liquids, the following inscription shall be placed in a conspicuous place: “The sale of tobacco products, including heated tobacco products, hookah tobacco, hookah mix, tobacco heating systems, electronic delivery systems and e-liquids is prohibited to persons under the age of twenty-one”, as well as a warning about the harm caused by smoking, which shall be approved by the authorized body.

4. Persons selling tobacco products, including products with heated tobacco, hookah tobacco, hookah mixture, tobacco heating systems, electronic consumption systems and liquids for them, in case of doubt that the buyer is twenty-one years old, shall be obliged:

1) require to present an identity document;

2) refuse to sell tobacco products, including products with heated tobacco, hookah tobacco, hookah mixture, tobacco heating systems, electronic consumption systems and liquids for them, in the event that an identity document has not been presented.

5. The consumption of tobacco products, including heated tobacco products, hookah tobacco, hookah mix, tobacco heating systems, electronic delivery systems and e-liquids, is prohibited:

1) inside and in the premises of educational institutions, and also in organizations for the recreation of minors;

2) in the premises of healthcare organizations;

3) in public catering facilities;

4) in cultural facilities, museums, libraries and lecture halls, cinemas, theaters, circuses, concert, viewing and exhibition halls, sports organizations and health-fitness organizations, in sports arenas and other facilities intended for public recreation;

5) in night clubs, discos;

6) on local and long-distance trains, on aircraft, sea and river vessels, as well as inside urban, suburban and intercity road public transport, in the underground, in public transport performing regular and irregular road transportation of passengers and luggage, taxis;

7) in the buildings of airports, railway, automobile and water stations, at public bus shelters;

8) in the buildings of state bodies and organizations;

9) in the premises that are workplaces and work areas;

10) in the entrances of houses;

11) inside and in the premises of gas stations;

12) in playgrounds;

13) in underpasses;

14) inside a motor vehicle with minors.

6. The provisions of subparagraphs 3) and 7) of paragraph 5 of this article shall not apply given specially equipped places for the consumption of tobacco products, including heated tobacco products, heating tobacco systems, electronic delivery systems and e-liquids.

7. Places allocated specifically for the consumption of tobacco products, including heated tobacco products, heating tobacco systems, electronic delivery systems and e-liquids, shall be equipped in accordance with the requirements established by the state body for the sanitary-epidemiological welfare of the population.

8. It is prohibited to import, manufacture, sell and distribute smoking tobacco products, including heated tobacco products, hookah tobacco, hookah mix, tobacco heating systems, electronic delivery systems and e-liquids, with exceeded maximum permissible levels of nicotine and tar substances determined by the state body for the sanitary-epidemiological welfare of the population, and also tobacco products for which sanitary-epidemiological requirements have not been established.

9. The import, manufacture, sale and distribution of smokeless tobacco products are prohibited.

10. The manufacture, sale and distribution of imitation tobacco products are prohibited.

11. There shall be signs prohibiting the consumption of tobacco products, including heated tobacco products, heating tobacco systems, electronic delivery systems and e-liquids, indicating the amount of a fine, in places, and also at the entrance, where their consumption is prohibited.

12. A pack of a smoking tobacco product, package of a smoking tobacco product shall have a warning about harm caused by the consumption of tobacco products in accordance with the requirements approved by the Technical Regulations for tobacco products of the Eurasian Economic Union.

The consumer package of tobacco products, including heated tobacco products, hookah tobacco, hookah mix, shall have a warning about harm caused by the consumption of tobacco and nicotine, which shall meet the following requirements:

1) it shall occupy at least sixty-five percent of each larger side of a pack of tobacco products, package of tobacco products, including heated tobacco products, hookah tobacco, hookah mix;

2) it may not be printed on clear wrap or any other outer wrapping material;

3) it shall be executed in the form of color drawings (pictograms, graphics) or photographic images, including text.

The text of the warning about the dangers of using tobacco products must comply with the requirements of the Law of the Republic of Kazakhstan “On languages in the Republic of Kazakhstan”.

Sketches of warnings about harm caused by the consumption of tobacco products and nicotine are approved by the authorized body.

A manufacturer, an importer shall put the sketches of warnings on a consumer package of tobacco products in accordance with the sketches within twelve months of their approval.

The sketches of warnings are put on the equal number of consumer packages of tobacco products, including heated tobacco products, hookah tobacco, hookah mix.

13. Annually, by February 1 of a year following a reporting period, a manufacturer, importer of tobacco products, including heated tobacco products, electronic delivery systems and e-liquids, shall submit reports on the results of laboratory tests on the maximum permissible nicotine content in all brands of tobacco and tobacco products, including heated tobacco products, electronic delivery systems and e-liquids, in the manner approved by the authorized body.

14. Research on the level of nicotine and other harmful compounds, carcinogenic and mutagenic substances in tobacco products, including heated tobacco products, hookah tobacco, hookah mix, electronic delivery systems and e-liquids, is carried out by the manufacturer, importer of tobacco products, including heated tobacco products, hookah tobacco, hookah mix, electronic delivery systems and e-liquids, at their own expense in laboratories accredited as required by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

15. It is prohibited to sell by retail:

1) alcoholic beverages to persons under the age of twenty-one;

2) alcoholic beverages, except for sales in restaurants, bars and cafes:

between 23.00 and 08.00;

with a volume fraction of ethyl alcohol over thirty percent - between 21:00 and 12:00;

3) in other cases provided for by the laws of the Republic of Kazakhstan.

16. It shall be prohibited to sponsor and advertise tobacco, tobacco products, advertising of alcoholic products, products imitating alcoholic beverages.

Individuals and legal entities engaged in the import, manufacture, sale and distribution of tobacco are allowed to provide charitable assistance in the manner prescribed by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

17. Minors are prohibited from using alcoholic beverages, tobacco and tobacco products, including heated tobacco products, hookah tobacco, hookah mix, tobacco heating systems, as well as electronic delivery systems and e-liquids.

Parents and other legal representatives of minors bear administrative responsibility for the consumption of alcoholic beverages by minors in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan.

18. When selling alcoholic products, persons engaged in the sale of alcoholic products, in case of doubt that the buyer has reached the age of twenty-one, shall be obliged:

1) require to present an identity document;

2) refuse to sell alcoholic products if an identity document has not been presented.

Footnote. Article 110 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 02.01.2021 No. 399-VI (shall be enforced upon expiration of ten calendar days after the date of its first official publication ): dated 29.12.2021 No. 94-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 31.12.2021 No. 100 (shall be enforced from 01.01.2022).

Article 111. Prevention of iron deficiency anemia

1. Iron deficiency anemia is a pathological process of the body caused by insufficient intake of iron in the body with food, absorption of iron in the body and an increase in iron loss in some chronic diseases of the gastrointestinal tract, genitourinary system and blood system, increased need for iron.

2. Measures for the iron deficiency prevention are carried out based on the principles of:

1) responsibility of state bodies, individuals and legal entities for ensuring and complying with the requirements for the production, import, export, sale of fortified foods and their movement at other stages of the distribution in the Republic of Kazakhstan;

2) prophylactic provision of target population groups with ferriferous medicines;

3) enrichment (fortification) of flour and other foods with ferriferous vitamins, minerals and other substances.

3. High-grade and first-grade wheat flour sold (distributed) in the Republic of Kazakhstan is subject to enrichment (fortification) with ferriferous vitamins, minerals and other substances.

The procedure for enrichment (fortification) and market distribution of foods subject to mandatory fortification is determined by the state body for the sanitary-epidemiological welfare of the population.

Article 112. Prevention of iodine deficiency disorders

1. Iodine deficiency disorders are a pathological condition of the body caused by dysfunction of the thyroid gland associated with insufficient intake of iodine in the body.

2. The prevention of iodine deficiency disorders is a system of measures to prevent iodine deficiency disorders aimed at:

1) the protection of public health;

2) carrying out coordinated measures for the prevention of iodine deficiency disorders in the Republic of Kazakhstan;

3) the development of production and sale of foods enriched with iodine compounds.

3. Measures for the prevention of iodine deficiency disorders are carried out based on the principles of responsibility of state bodies, individuals and legal entities for ensuring and complying with the requirements for the production, import, export, sale of iodized edible and fodder salt in the Republic of Kazakhstan.

4. The requirements for the production, distribution and safety of salt are as follows:

1) edible and fodder salt imported, produced and (or) sold in the Republic of Kazakhstan shall be iodized, except for salt intended for:

persons with contraindications to the use of iodized salt;

production of certain types of foods produced using non-iodized salt.

The procedure for the import, production and sale of non-iodized edible salt is determined by the state body for the sanitary-epidemiological welfare of the population;

2) the iodine level in salt, its quality, safety, iodization methods, the process of re-iodization in case of a decrease in the iodine level shall comply with regulatory legal acts in the field of sanitary-epidemiological welfare of the population;

3) the production, import, and also sale of non-iodized salt in the Republic of Kazakhstan is prohibited, except for the cases specified in items two and three of subparagraph 1) of paragraph 4 of this article;

4) the production, import, export and (or) sale of fake salt is prohibited.

5. The requirements for iodized edible salt are as follows:

1) iodized edible salt intended for sale in the Republic of Kazakhstan is subject to mandatory confirmation of conformity in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of technical regulation;

2) it is not allowed to import and sell iodized edible salt without a certificate of conformity issued in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of technical regulation.

6. The production of foods enriched with iodine compounds, as well as conditions for their storage, transportation and sale shall comply with the requirements established by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

7. Individuals and legal entities engaged in the production and sale of foods enriched with iodine compounds shall guarantee their good quality and safety to consumers, compliance with regulatory legal acts in the field of sanitary-epidemiological welfare of the population.

Article 113. Public health and the environment

1. When developing strategic documents on state planning, it is necessary to assess risks to human health within strategic environmental examination.

2. In order to improve the state of the environment, the authorized body creates a system for monitoring the state of the environment, including indoors, and for preparing an updated assessment of risks of pollutants’ impact on public health.

3. State bodies and organizations of the sanitary and epidemiological service conduct sanitary and epidemiological monitoring in accordance with the procedure determined by the state body in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population, taking into account the methodology of biological risk management and requirements for the assessment of biological risks.

The results of sanitary-epidemiological monitoring (the state of environmental objects) are entered into the Unified State System for Monitoring the Environment and Natural Resources.

4. Local representative bodies approve target indicators of environmental quality.

Target indicators of environmental quality are determined with account of environmental problems of a region and provide for indicators of the state of atmospheric air with the development of a set of measures to reduce pollution.

5. In order to raise public awareness, the authorized body develops and sends recommendations on the population’s actions, depending on the level of air pollution and other environmental factors, to local executive bodies.

Local executive bodies ensure the provision of the population with information on the state of atmospheric air.

6. Issues of public health and the environment are considered within the framework of cooperation of state bodies and public associations.

7. Local executive bodies ensure the creation of favorable conditions for public recreation.

In order to reduce the negative impact of noise on public health, the activities accompanied by increased noise, not related to an urgent need, preventing the normal rest and peace of mind of individuals, in and out of residential buildings, shall be carried out during the daytime and not exceed 8 hours a day.

8. Activities accompanied by increased noise may not be carried out in the premises of residential buildings and in areas of residential development between 22:00 and 09:00, in entertainment establishments - between 22:00 and 09:00 on weekdays, between 23:00 and 10:00 - on weekends and holidays.

The state body for the sanitary-epidemiological welfare of the population arranges for the sanitary-epidemiological monitoring of noise.

Local executive bodies ensure the development of noise maps in residential areas and their implementation in accordance with the results of sanitary-epidemiological monitoring.

9. In order to assess the epidemiological situation in an area and determine potential danger of the impact of water used for household and drinking needs by the population on public health, the state body for the sanitary-epidemiological welfare of the population arranges for the sanitary-epidemiological monitoring of water.

The use of water for household and drinking needs by the population from water supply sources located in an area that is in private ownership is allowed if the water safety indicators comply with the established hygienic standards.

Footnote. Article 113 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.05.2022 No. 123-VII (shall be enforced six months after the date of its first official publication).

Article 114. Sanitary-epidemiological monitoring

1. Sanitary-epidemiological monitoring is a state system for monitoring the state of public health and the environment, their analysis, assessment and forecast, and also the determination of causal relationships between the state of public health and the impact of the environment.

2. The goals of sanitary-epidemiological monitoring are to obtain reliable information on the impact of the environment (chemical, physical, biological factors) on human health, to assess the effectiveness of measures taken to prevent the occurrence of poisoning and outbreaks of infectious, parasitic and occupational diseases, to predict their emergence.

3. Sanitary-epidemiological monitoring and assessment of effectiveness of the activities performed are carried out to identify their compliance with the requirements of the documents of the state system of sanitary-epidemiological regulation.

4. Sanitary-epidemiological monitoring is carried out in relation to facilities and products subject to sanitary-epidemiological control and supervision, environmental objects (soil, water, air) following the results of laboratory and instrumental studies (measurements), indicators of infectious, parasitic, non-infectious and occupational morbidity.

5. Sanitary-epidemiological monitoring is carried out by state bodies and organizations of the sanitary-epidemiological service in the manner and as frequently as determined by the state body for the sanitary-epidemiological welfare of the population.

6. Sanitary-epidemiological monitoring can be carried out with a visit to (for taking samples from environmental objects, measuring physical factors) and without visiting an object. The results of sanitary-epidemiological monitoring are not a ground for scheduling inspections, preventive control.

7. Sanitary-epidemiological monitoring is carried out in stages and includes:

1) the collection, processing, systematization of (digital, analytical) data on the state of public health and the human environment following the results of sanitary-epidemiological examinations of facilities subject to state sanitary-epidemiological control and supervision, using laboratory and instrumental research methods;

2) analysis and identification of causal relationships between the state of health and the human environment, the reasons and conditions for changes in the sanitary-epidemiological welfare of the population following the results of laboratory and instrumental studies of products and objects of sanitary-epidemiological control and supervision;

3) identification of environmental factors and selection of key indicators of health disorders to optimize laboratory control in the system of sanitary-epidemiological monitoring;

4) in case of detection of infectious and mass non-communicable diseases (poisoning), the establishment of the causes and conditions of their emergence and spread;

5) interdepartmental cooperation in sanitary-epidemiological monitoring in order to ensure the sanitary-epidemiological welfare of the population;

6) the assessment and forecast of changes in the state of public health due to changes in the human environment;

7) the determination of urgent and long-term measures to prevent and eliminate the impact of harmful factors on public health;

8) the creation of information and analytical systems, networks, software materials and databases of sanitary-epidemiological monitoring of a district, city, region and the republic and the storage of sanitary-epidemiological monitoring data.

8. The data of sanitary-epidemiological monitoring are used in the work of the bodies of the sanitary-epidemiological service, local executive and other state bodies.

9. Pursuant to the results of sanitary-epidemiological monitoring:

1) summaries, reports, recommendations, scientific forecasts, diagrams, tables are compiled, which describe the dynamics, direction and intensity of the development of changes;

2) managerial decisions are made in order to eliminate violations of regulatory legal acts in the field of sanitary-epidemiological welfare of the population in the Republic of Kazakhstan.

10. The results of sanitary-epidemiological monitoring are posted on the official website the state body for the sanitary-epidemiological welfare of the population and its territorial bodies at half-year end, at year end.

11. In cases of exceeded morbidity rates, deteriorated indicators of the state of controlled objects and environmental objects, the results of sanitary-epidemiological monitoring are submitted for the consideration of concerned state bodies to make managerial decisions.

SECTION 3. PROVISION OF MEDICAL ASSISTANCE

Chapter 16. GENERAL RULES FOR THE PROVISION OF MEDICAL ASSISTANCE

Article 115. Organization of medical assistance

1. Medical assistance is organized by the authorized body, central executive bodies and other central state bodies having military-medical (medical) units, local public health authorities of regions, cities of republican significance and the capital; healthcare entities provide medical assistance in the manner prescribed by this Code.

2. Healthcare entities providing medical assistance are obliged to:

1) provide timely and high-quality medical assistance;

2) use methods of prevention, diagnosis, treatment and medical rehabilitation with the greatest proven effectiveness and safety;

3) be prepared to work in an emergency situation, military conflict and in case of an act of terrorism;

4) take measures for the prophylaxis, prevention, diagnosis, treatment and medical rehabilitation of diseases that pose a danger to others, as well as occupational diseases;

5) provide individuals with free, prompt and reliable information on the forms and types of medical assistance;

6) comply with regulatory legal acts in the field of sanitary-epidemiological welfare of the population and hygienic standards;

7) interact with other healthcare entities and ensure consistency in their activities;

8) form a healthy lifestyle and healthy diet;

9) maintain medical source statements and submit reports in the forms and in the manner established by the authorized body, with account of the requirements of the Law of the Republic of Kazakhstan “On State Secrets” and the specific nature of their activities;

10) submit information (expedited report):

on cases of infectious diseases, poisoning, which pose a danger to others, - to the state body for the sanitary-epidemiological welfare of the population;

on cases of death of pregnant women, women in labor, parturient women within forty-two calendar days after childbirth, sudden death of patients during the provision of routine medical assistance (primary medical and specialized medical, including high-tech, assistance) - to the state body for providing medical services (assistance);

on the threat of emergence and (or) the emergence of medical-sanitary consequences of emergency situations - to the authorized body for civil protection;

on persons who complained about recent injuries, wounds, illegal abortion, domestic violence, cases of diseases that pose a danger to others - to the internal affairs bodies.

3. Healthcare entities provide medical assistance in accordance with the standards for the provision of medical assistance, the rules for the provision of medical assistance, as well as clinical protocols.

Article 116. Levels of providing medical assistance

The Republic of Kazakhstan has a three-tier system of providing medical assistance, which includes:

1) primary level - the level of medical assistance provided by primary healthcare specialists in outpatient, hospital-replacing conditions and at home;

2) secondary level - the level of medical assistance provided by specialized professionals who provide specialized medical assistance in outpatient, hospital-replacing and inpatient conditions, also pursuant to the referral from specialists providing medical assistance at the primary level;

3) tertiary level - the level of medical assistance provided by specialized professionals providing specialized medical assistance with the use of high-tech medical services in outpatient, hospital-replacing and inpatient conditions, also pursuant to the referral from specialists of the primary and secondary levels.

Article 117. Forms of medical assistance

Medical assistance is provided in:

1) the urgent form - medical assistance provided in case of sudden acute diseases and conditions, exacerbation of chronic diseases requiring urgent medical intervention to prevent significant harm to health and (or) eliminate the threat to life;

2) the emergency form - medical assistance provided in case of sudden acute diseases and conditions, exacerbation of chronic diseases that do not pose an obvious threat to the patient’s life;

3) the planned form - medical assistance provided in case of diseases and conditions not endangering the patient’s life, a delay in the provision of which for a certain time will not deteriorate the patient’s condition, as well as that provided during preventive measures.

Article 118. Conditions for the provision of medical assistance

1. Medical assistance is provided:

1) on an outpatient basis without round-the-clock medical supervision and treatment, including in the admission departments of round-the-clock hospitals;

2) in inpatient conditions with round-the-clock medical supervision, treatment, care, and also with the provision of a bed and meals, as well as in the event of day-case therapy and surgery with round-the-clock supervision during the first day after the start of treatment;

3) in hospital-replacing conditions that do not require round-the-clock medical supervision and treatment and provide for medical supervision and treatment during the day with the provision of a bed;

4) at home: when calling a healthcare professional, a mobile team, in case of active nursing by healthcare professionals, when organizing treatment at home (hospital at home);

5) in sanatoriums and health resorts;

6) outside a medical facility: at the place where the ambulance team is called, on ambulance vehicles and medical aviation during transportation, as well as on medical trains, mobile (field) medical complexes, field hospitals, en-route medical rescue points and when providing telemedicine services.

2. The route of providing medical assistance to patients at the primary, secondary and tertiary levels in the context of profiles is established by local public health authorities of regions, cities of republican significance and the capital in accordance with the rules and standards for the provision of medical assistance.

3. Healthcare organizations provide medical assistance based on the triage principle (medical or sanitary triage of patients) depending on the severity of their condition and sanitary-epidemiological risk.

Medical facilities observe the principles of infection control aimed at preventing the emergence and spread of infectious diseases there.

Article 119. Features of provision of medical assistance at the rural healthcare level

1. Services for health promotion, prevention, treatment and rehabilitation shall be available to the rural population at all levels of rural healthcare.

2. To provide access to primary medical assistance and specialized medical assistance at the level of rural healthcare, it is necessary to use mobile medical complexes, medical trains and means of providing telemedicine services.

3. When planning the volume of medical assistance for rural healthcare, it is necessary to take into account the geographical remoteness, population density, demographic indicators, gender and age composition and other criteria affecting the access to medical assistance.

4. Local public health authorities are responsible for ensuring access to medical assistance for the rural population at all levels of providing medical assistance.

Article 120. Types of medical assistance

The types of medical assistance are as follows:

1) emergency medical care;

2) paramedic assistance;

3) primary medical care;

4) specialized medical assistance, including high-tech one;

5) medical rehabilitation;

6) palliative care.

Article 121. Emergency medical care

1. Emergency medical care is a system for organizing medical assistance in an emergency and urgent form for acute diseases and conditions that threaten life, and also for preventing significant harm to health at the scene of an accident and (or) on-route to a medical facility.

2. Emergency medical care with the involvement of medical aviation is provided:

1) if it is impossible to provide medical assistance because a medical facility at the location of the patient lacks medical products and (or) specialists of required qualifications;

2) if it is necessary to deliver specialists of the secondary and tertiary levels of medical assistance to the destination;

3) for the transportation of a patient to medical facilities of the secondary and tertiary levels of medical assistance in case of impossibility and ineffectiveness of medical care at the location of the patient;

4) for the transportation of organs (parts of an organ) and (or) tissues (parts of tissue) for subsequent transplantation to a relevant medical facility.

3. Medical aviation can be used to:

1) deliver a very ill patient from foreign clinics to domestic ones;

2) deliver a patient in need of medical escort from medical facilities of the secondary and tertiary levels of medical assistance to medical facilities at the place of residence to continue treatment.

4. Rules for the provision of emergency medical care, also with the involvement of medical aviation, are developed and approved by the authorized body.

5. Local public health authorities of regions, cities of republican significance and the capital are responsible for ensuring the access to and timely provision of emergency medical care.

Article 122. Paramedic assistance

1. Pre–medical care - medical care provided by paramedical workers independently or as part of a multidisciplinary team, including health promotion, assessment of the patient's condition, making a pre-medical diagnosis, prescribing a plan for pre-medical interventions, performing pre-medical manipulations and procedures and caring for patients, persons with disabilities and dying people.

2. Paramedics provide medical assistance in accordance with the rules for the provision of paramedic assistance approved by the authorized body.

3. Local public health authorities of regions, cities of republican significance and the capital are responsible for ensuring the accessibility of paramedic assistance.

Footnote. Article 122 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.06.2022 No. 129-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 123. Primary medical care

1. Primary medical care is a place of the first access to medical care focused on the needs of the population, including prevention, diagnosis, treatment of diseases and conditions provided at the level of an individual, family and society, including:

1) diagnosis, treatment and management of the most common diseases;

2) preventive examinations of target population groups (children, adults);

3) early identification and monitoring of behavioral risk factors for diseases and training in the skills to reduce the identified risk factors;

4) immunization;

5) formation and promotion of a healthy lifestyle;

6) measures to protect reproductive health;

7) observation of pregnant women and new mothers in the postpartum period;

8) sanitary-antiepidemic and sanitary-preventive measures in the foci of infectious diseases.

2. Healthcare organizations providing primary medical care carry out their activities based on such principles as:

1) the family service principle;

2) territorial access to primary medical care;

3) free choice of a medical facility that can be accessed within their district in accordance with subparagraph 2) of paragraph 2 of this article;

4) the patient’s satisfaction with the quality of medical care;

5) equality and fair competition regardless of the form of ownership and departmental affiliation;

6) primary medical services covering prevention, diagnosis and treatment, which are available to all patients regardless of their location.

3. Primary medical care is provided by general practitioners (family doctors), district therapists, pediatricians, paramedics, obstetricians, advanced practice (general practice) nurses, district nurses, social workers, healthcare psychologists.

4. To receive primary medical care, individuals shall register with healthcare entities providing primary medical care.

The registration of an individual with a primary medical care facility is the basis for exercising the right to receive medical care and fulfilling the obligations of healthcare organizations to provide medical care within the guaranteed volume of free medical care and (or) in the system of compulsory social health insurance.

The rules for individuals’ registration with healthcare organizations providing primary medical care are developed and approved by the authorized body.

5. Primary medical care facilities set up emergency departments (points) for the provision of emergency care.

6. Local public health authorities of regions, cities of republican significance and the capital are responsible for ensuring the accessibility of primary medical care.

Article 124. Specialized medical assistance, including high-tech one

1. Specialized medical assistance is provided by specialized professionals for diseases requiring special methods of diagnosis, treatment, medical rehabilitation, including the use of telemedicine services.

2. Specialized medical assistance is provided in the form of consultative and diagnostic assistance on an outpatient basis, stationary and inpatient care at the secondary and tertiary levels of medical assistance.

3. High-tech medical assistance is part of specialized medical assistance provided by specialized professionals for diseases requiring the use of innovative and (or) unique methods of diagnosis and treatment with scientifically proven effectiveness and safety and technologies developed on the basis of the achievements of medical science and related branches of science and technology.

4. The procedure for determining types of high-tech medical assistance and their list, as well as the criteria for transferring types of high-tech medical assistance into the list of specialized medical services, are determined by the authorized body.

5. The rules for the provision of specialized medical assistance, including high-tech one, are developed and approved by the authorized body.

Article 125. Medical rehabilitation

1. Medical rehabilitation is provided to persons with congenital diseases, after acute conditions, surgical interventions, injuries, as well as their consequences, according to the list approved by the authorized body.

2. Medical rehabilitation for persons with congenital diseases, after acute conditions, surgical interventions and injuries is provided when treating the underlying disease in outpatient, inpatient, hospital-replacing conditions of medical facilities of primary, secondary and tertiary levels.

2-1. Medical rehabilitation to persons held in pre-trial detention centers and institutions of the penal (penitentiary) system, shall be provided after acute conditions, surgical interventions, injuries, as well as their consequences according to the list determined by the authorized body.

3. Medical rehabilitation of congenital diseases, the consequences of acute conditions, surgical interventions and injuries is provided with account of the rehabilitation potential in accordance with the medical part of the individual rehabilitation program of the patient in outpatient, inpatient, hospital-replacing conditions of medical facilities of primary, secondary and tertiary levels, as well as at home and in sanatorium-resort facilities in the manner prescribed by the authorized body.

4. A patient with a lack of rehabilitation potential is not provided with medical rehabilitation pursuant to the opinion of the multidisciplinary team.

5. Medical habilitation is a process of medical rehabilitation aimed at acquiring or compensating for the unformed functions and skills of children with disabilities and integrating them into society. Medical habilitation is carried out for children with congenital functional limitations until they reach the age of three years.

6. The procedure for the provision of medical rehabilitation is developed and approved by the authorized body.

Footnote. Article 125 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 No. 95-VII (shall be enforced from 01.07.2022); dated 27.06.2022 No. 129-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 126. Palliative medical care

1. Palliative care is a range of services aimed at improving the quality of life of patients with severe and incurable diseases (conditions), as well as their families and caregivers, including medical, special social services, spiritual support.

2. Palliative care is a range of medical services aimed at relieving pain and severe manifestations of a disease (condition) of a terminally ill patient in the absence of indications for radical treatment.

Palliative care is provided on the basis of a healthcare standard developed and approved by the authorized body.

Article 127. Nursing activities

1. Nursing activities include nursing care delivered by nurses and advanced practice nurses independently or as part of multidisciplinary teams.

A nurse is a specialist with technical and professional medical education in the field of nursing who provides nursing care independently or under the supervision of an advanced practice nurse or a physician.

An advanced practice nurse is a specialist with post-secondary or tertiary nursing education who performs advanced nursing functions in care.

2. Nursing care is provided in cases that do not require round-the-clock medical supervision, in specialized structural units (departments, wards, beds, offices) of healthcare organizations, independent specialized medical facilities (nursing hospitals) in inpatient, hospital-replacing conditions and at home, also using mobile teams.

3. Nurses and advanced practice nurses provide nursing care in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan, the rules for the provision of nursing care, and also follow clinical nursing guidelines.

4. Clinical nursing guidelines are scientifically proven guidelines for best practice in a specific clinical area, which are developed and systematically updated by professional medical associations.

5. Advanced practice nurses have the right to provide independent professional nursing care, including nursing assessment of the patient’s (client’s) condition, making a nursing diagnosis, prescribing a nursing intervention plan and effectiveness monitoring, in accordance with clinical protocols and clinical nursing guidelines.

6. Rules for the provision of nursing care are developed and approved by the authorized body. The rights and obligations of nurses and advanced practice nurses providing nursing care are established in accordance with these rules.

7. Local public health authorities in regions, cities of republican significance and the capital are responsible for ensuring the accessibility of nursing care.

Article 128. Integrated model of providing medical assistance

1. An integrated model of medical assistance is a model of organizing the provision of a complex of medical and social services throughout a person’s life for the prevention, timely identification, treatment and reduction of the risk of developing complications of the disease in order to increase life expectancy.

2. An integrated model of providing medical assistance is implemented through a multidisciplinary approach in accordance with clinical protocols, standards and rules for the provision of medical assistance.

Article 129. Features of the provision of telemedicine services

1. Telemedicine services are provided for:

1) giving advice, including by specialists from research institutes, research centers, university hospitals, as well as foreign clinics;

2) expedient referral of a patient for an in-person consultation at higher levels of medical assistance;

3) receiving practical assistance from specialists of the secondary and tertiary levels by specialists of the primary level and rural healthcare;

4) evaluating the effectiveness of treatment and diagnostic measures, medical observation of the patient’s health status;

5) the clarification of the diagnosis, adjustment and determination of further tactics of patient management and prescription of therapy-diagnostic measures;

6) determining the possibility of transporting a patient to higher levels of medical assistance, including the feasibility of using medical aviation equipment;

7) organizing electronic consultations;

8) the provision of medical rehabilitation services.

2. An opinion of doctors providing telemedicine services on the health status and diagnosis of the patient is an official document and shall be entered in the patient’s electronic health passport using the electronic digital signature of the doctor, and in the cases provided for in subparagraph 8) of paragraph 1 of this article, using the electronic digital signature of a specialist who provided medical rehabilitation services.

3. Certified wearable medical devices are used to assess the physiological parameters and health status of a patient.

4. Telemedicine services are provided in compliance with the requirements established by the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of personal data protection and for medical confidentiality.

5. The organization, procedure for the provision and payment of telemedicine services are determined by the authorized body.

Article 130. Laboratory diagnostics

1. Laboratory diagnostics is a complex of laboratory studies of biomaterials of patients aimed at diagnosing a disease, monitoring the effectiveness of treatment and correcting treatment.

2. The standard for the organization of laboratory diagnostics is developed and approved by the authorized body.

3. External assessment of the quality of measurements of laboratory tests is controlled and carried out by reference laboratories in the manner prescribed by the authorized body.

4. The list of reference laboratories, regulations on their activities, as well as criteria and requirements for their selection, are approved by the authorized body.

5. Local public health authorities of regions, cities of republican significance and the capital are responsible for ensuring the accessibility of laboratory diagnostics.

Article 131. Pathoanatomical diagnosis

1. Pathoanatomical diagnosis is carried out in order to identify a diagnosis by analyzing the totality of changes in organs (fragments of organs), tissues and cells of patients, removed by surgery and (or) biopsy (operational biopsy material), as well as in tissues, organs and cells of a dead body during a postmortem examination.

2. Postmortem examination is carried out in order to determine the cause of death and clarify the diagnosis of the disease and to issue a document certifying the fact of death in the form approved by the authorized body.

3. Pathoanatomical diagnosis is based on the results of direct examination (macroscopic studies), studies using magnifying devices (microscopic studies), other technologies, as well as clinical and anatomical comparisons.

4. In the absence of suspicion of violent death, it is allowed to hand over a dead body without postmortem examination, except for cases of maternal, infant deaths or stillbirth.

In case of an unidentified direct cause of death, pathoanatomical diagnosis is carried out with the written consent of the spouse or a close relative or a legal representative.

5. At the request of the spouse, close relatives or legal representative of the deceased, the postmortem examination may be performed by an independent expert (experts) in the manner prescribed by the authorized body.

6. The state body for medical services (assistance) issues a pathologist’s opinion on the cause of death and the diagnosis of the disease to the spouse, close relatives or legal representatives, and in their absence, to other relatives, as well as at the request of law enforcement agencies and (or) the court in the cases provided for in subparagraph 3) of paragraph 4 of Article 273 of this Code.

7. The standard for the organization of pathoanatomical diagnosis is developed and approved by the authorized body.

8. A postmortem report can be appealed in court by the spouse, close relative or legal representative of the deceased in the manner prescribed by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

9. Postmortem examination is carried out with respect for the body of the deceased and the maximum preservation of its external anatomical forms.

Article 132. Conventional medicine. Healing

1. Conventional medicine is a set of codified methods of prevention, diagnosis, treatment and rehabilitation, which are based on centuries-old traditions of traditional medicine and are approved for medical use.

2. Persons with medical education who have a certificate of a healthcare specialist and a license issued in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on permits and notifications are entitled to work in the field of conventional medicine.

3. Healing is a set of empirical information on healing methods, techniques, skills and their practical application in order to produce health effects.

4. It is prohibited to conduct healing sessions with the involvement of two or more persons, and also using the mass media.

5. A person who has caused harm to human health when applying healing methods is liable under the laws of the Republic of Kazakhstan.

Article 133. Assessment of health technologies

1. The objects of health technology assessment are health technologies offered for use within the guaranteed volume of free medical care and (or) in the system of compulsory social health insurance or through other sources not prohibited by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

2. The procedure for assessing health technologies and their application are determined by the authorized body.

Article 134. Rights of patients

1. In addition to the rights specified in Chapter 12 of this Code, the patient has the right to:

1) respectful attitude in the process of prevention, diagnosis, treatment, respect for his/her cultural and personal values;

2) receive medical assistance in accordance with the priority determined solely on the basis of medical criteria, without the influence of any discriminatory factors;

3) select, replace a doctor or a medical facility providing medical assistance within the guaranteed volume of free medical care and (or) in the system of compulsory social health insurance, except for cases of emergency and urgent assistance;

4) be informed by a medical facility about audio and (or) video surveillance and recording;

5) be relieved of suffering to the extent enabled by the current level of medical technologies;

6) obtain information (data on possible risks and benefits, proposed and alternative methods of treatment, information on possible consequences of refusing treatment, information on the diagnosis, prognosis and treatment plan in an intelligible form, and also explanation of the reasons for discharging him/her home or transferring to another medical facility), and an independent opinion on the state of his/her health, and a consultation;

7) obtain information on his/her rights and obligations, the services provided, the cost of paid services and the amount of co-payment, the procedure for their provision with account of their accessibility for persons with visual and (or) hearing impairments; the prescribed medicinal product; healthcare professionals providing medical services to him/her;

8) refuse to participate in the educational process, and also to refuse third parties to be present at medical and diagnostic procedures;

9) other rights provided for by the laws of the Republic of Kazakhstan.

2. Information on the patient’s rights is placed on visual outreach boards of medical facilities.

3. Medical assistance is provided after obtaining the patient’s informed consent to receive medical assistance. The informed consent of the patient during invasive interventions is drawn up in the form approved by the authorized body.

4. The patient can choose a person who shall be informed about the state of his/her health. With account of the state of the patient’s health, information thereon can be hidden from the patient and communicated to the patient’s spouse, close relatives or legal representatives.

5. Patients’ rights are protected by state bodies, healthcare organizations, public associations within their competence.

Article 135. Obligations of patients

1. In addition to the obligations specified in Chapter 12 of this Code, the patient is obliged:

1) to take measures to preserve and strengthen his/her health;

2) to show respect and tact in communication with healthcare professionals;

3) to provide a physician with all the information necessary for the diagnosis and treatment of the disease; after giving consent to medical intervention, to strictly follow the prescriptions of healthcare professionals;

4) to comply with internal regulations and take good care of the property of a medical facility, to cooperate with medical personnel when receiving medical assistance;

5) to promptly inform healthcare professionals on changes in his/her state of health in the process of diagnosis and treatment, as well as in cases of diseases that pose a danger to others, or suspicion of them;

6) not to commit acts that violate the rights of other patients;

7) to fulfill other obligations provided for by the laws of the Republic of Kazakhstan.

2. The obligations of patients specified in subparagraphs 2), 3) and 5) of paragraph 1 of this article apply to parents or other persons who care for a sick child in a hospital.

Article 136. Right to refuse medical assistance

1. The patient or his/her legal representative has the right to refuse medical assistance, except for the cases specified in Article 137 of this Code.

2. If medical assistance is denied, a healthcare professional explains possible consequences to the patient or his/her legal representative in an intelligible form.

3. Refusal of medical assistance with an indication of possible consequences is entered in medical records, also in electronic format, and signed by the patient or his/her legal representative, as well as by a healthcare professional.

If the patient or his/her legal representative refuses to sign their denial of medical assistance, it is necessary to make an appropriate entry in medical records, also in electronic format, which is signed by the healthcare professional.

4. If legal representatives of a minor or an incapacitated person refuse medical assistance necessary to save their lives, a medical facility has the right to apply to the guardianship and custody body and (or) the court to protect their interests.

Article 137. Provision of medical assistance without the patient’s consent

1. The provision of medical assistance without the consent of the patient is allowed in relation to persons:

1) who are in a state of shock, in a comatose state, when they are unable to express their will;

2) with diseases that pose a danger to others;

3) with severe mental disorders (diseases);

4) with mental disorders (diseases) who committed a socially dangerous act.

2. Consent to the provision of medical assistance in relation to minors, except for the cases provided for by paragraph 2 of Article 78 of this Code, and consent for persons declared incapacitated by the court shall be given by their legal representatives.

3. The decision on the provision of medical assistance without consent in relation to the persons specified in paragraph 1 of this article shall be made by a case conference, and if it is impossible to gather required specialists - by a healthcare professional with subsequent notification of officials of a medical facility.

4. Medical assistance is provided without the consent of the patient until the grounds provided for in paragraph 1 of this article disappear.

Article 138. Requirements for the development of standards for the provision of medical assistance

1. Standard for the provision of medical assistance is a regulatory legal act establishing the requirements and rules for the processes of providing medical assistance in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of healthcare.

2. The standard for providing medical assistance is developed for the profiles of diseases (services) and includes such requirements as:

1) general provisions;

2) the structure of facilities providing medical assistance;

3) the main tasks and areas of activities of facilities providing medical assistance;

4) the procedure for providing medical assistance in the context of levels, types, forms and conditions of its provision;

5) recommended staff;

6) recommended medical devices;

7) and others with account of the characteristics of the profile of the disease (service).

3. Standards for providing medical assistance are developed and approved by the authorized body.

Chapter 17. DEPARTMENTAL MEDICINE

Article 139. Military-medical (medical) support of military personnel, cosmonaut candidates, cosmonauts, employees of special state and law enforcement agencies, their family members, retired law enforcement employees, and also citizens dismissed from military service, service in special state agencies

1. Military-medical (medical) support is a set of measures, including the organization and provision of military-medical (medical) assistance, medical examinations, ensuring sanitary-epidemiological welfare, the supply of medicines and medical products, expertise in the field of healthcare, as well as scientific-methodological development and training in military medicine in the troops, units and departments of special state and law enforcement agencies in order to restore the combat capability and working capacity of personnel.

2. Military-medical (medical) support for military personnel, cosmonaut candidates, cosmonauts, employees of special state and law enforcement agencies, their family members, retired law enforcement employees, as well as citizens dismissed from military service, service in special state bodies, is carried out in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

3. The procedure for organizing and conducting medical examinations, providing military-medical (medical) assistance, ensuring sanitary-epidemiological welfare, supplying medicines and medical products in the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan, other troops and military formations is established with account of the specifics of military service.

When providing medical assistance in the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan, it is allowed to use medicines registered in the Republic of Kazakhstan and not included in the medicines formulary of military-medical institutions (organizations), the list of which is approved by the state body for defense.

4. The persons specified in paragraph 2 of this article have the right to receive medical assistance within the guaranteed volume of free medical care and (or) in the system of compulsory social health insurance in other healthcare entities in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Article 140. Military-medical expertise

1. Military-medical expertise is a type of medical activity, which is a set of scientific, methodological, organizational and practical measures carried out in order to optimally staff and improve medical support in the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan, other troops and military formations of the Republic of Kazakhstan, special state and law enforcement agencies and to address other issues provided for by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

2. Military-medical expertise is carried out in the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan, other troops and military formations, special state and law enforcement agencies to:

1) determine the category of fitness of citizens for military service or service in special state and law enforcement agencies, as well as for battle assembly, training sessions of special state agencies or for the purposes of recording for health reasons;

2) establish the causal relationship of diseases, injuries (wounds, traumas, contusions) (hereinafter referred to as injuries) and death of citizens of the Republic of Kazakhstan in connection with their military service (performance of duties), service in special state and law enforcement agencies and battle assembly, training sessions of special state agencies;

3) determine the severity of injuries that did not entail disability, which were received by military personnel or employees in the performance of duties of service, military service (official duties);

4) identify psychophysiological qualities of the personality of citizens of the Republic of Kazakhstan joining special state and law enforcement agencies, their employees, as well as those joining state aviation, aviation personnel.

3. To conduct military-medical expertise, it is necessary to set up in-service and non-staff (regular and temporary) military-medical commissions under the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan, other troops and military formations of the Republic of Kazakhstan, special state agencies and internal affairs bodies.

For special state agencies, the military-medical expertise is carried out by the military-medical commission of the national security bodies and the State Security Service of the Republic of Kazakhstan.

With regard to law enforcement agencies and the state courier service of the Republic of Kazakhstan, the military-medical expertise is carried out by the military-medical commission of the internal affairs bodies of the Republic of Kazakhstan.

To determine the degree of citizens’ fitness for military service, regular medical commissions are set up in regions, cities of republican significance, the capital, towns and districts by decision of local executive bodies.

4. The procedure for conducting military-medical expertise, as well as the composition and powers of the military-medical expertise commission, are determined by the Rules for conducting military-medical expertise and the Regulations on the military-medical expertise commissions.

5. The category of citizens’ fitness for military service in the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan, other troops and military formations of the Republic of Kazakhstan, service, military service in special state and law enforcement agencies, as well as state aviation, is determined in the course of a medical examination.

When conducting a medical examination, it is necessary to apply the requirements for the state of health of citizens willing to serve in the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan, other troops and military formations of the Republic of Kazakhstan, in special state and law enforcement agencies, as well as in state aviation.

Article 141. Forensic medical, forensic psychiatric and forensic narcological examinations

1. The procedural order for scheduling and producing forensic medical, forensic psychiatric and forensic narcological examinations is established by the Criminal Procedure Code of the Republic of Kazakhstan, the Civil Procedure Code of the Republic of Kazakhstan, the Administrative Offences Code of the Republic of Kazakhstan.

2. The procedure for organizing these types of forensic examinations and conducting forensic expert examinations is established by the legislation of the Republic of Kazakhstan on forensic expert examinations.

Article 142. Provision of medical assistance to certain categories of civil servants and citizens of the Republic of Kazakhstan

1. Medical assistance to certain categories of civil servants and citizens of the Republic of Kazakhstan is provided in accordance with the list approved by the Administrative Department of the President of the Republic of Kazakhstan in consultation with the Executive Office of the President of the Republic of Kazakhstan.

2. Medical assistance to persons specified in paragraph 1 of this article shall be provided:

1) within the guaranteed volume of free medical care in accordance with this Code;

2) in the system of compulsory social health insurance in accordance with the Law

of the Republic of Kazakhstan “On Compulsory Social Health Insurance”;

3) using budgetary funds by types and in amounts determined by the Administrative Department of the President of the Republic of Kazakhstan.

3. Services for the provision of medical assistance in accordance with subparagraphs 1) and 2) of paragraph 2 of this article are paid for by the social health insurance fund.

4. The persons specified in paragraph 1 of this article have the right to receive medical assistance within the guaranteed volume of free medical care and (or) in the system of compulsory social health insurance in other healthcare entities.

Article 143. Provision of medical persons, who are persons detained, taken into custody, placed in special institutions, held in pre-trial detention centers and institutions of the penal (penitentiary) system

1. Medical care to persons, who are detained, taken into custody and placed in special institutions, shall be provided in accordance with the procedure, determined by the internal affairs bodies of the Republic of Kazakhstan in agreement with the authorized body.

2. Medical care to persons, held in pre-trial detention centers and institutions of the penal (penitentiary) system, shall be provided in accordance with the procedure, determined by the authorized body.

3. The persons specified in paragraphs 1 and 2 of this article shall exercise the rights of citizens of the Republic of Kazakhstan when receiving medical care, specified in subparagraphs 1), 2), 4), 5), 6), 7), 8) and 9) of paragraph 1 of article 134 of this Code.

4. Foreigners and stateless persons with restricted liberty, as well as those serving sentences in detention centers, detainees, who are taken into custody and placed in special institutions, have the right to receive a guaranteed volume of free medical care in accordance with the list and in the amount determined by the authorized body unless otherwise provided for by the laws of the Republic of Kazakhstan and international treaties ratified by the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 143 - as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 No. 95-VII (shall be enforced from 01.07.2022).

Article 144. Provision of medical assistance to athletes and coaches

1. Medical support and medical assistance to athletes and coaches are provided in accordance with the rules for providing medical support and medical assistance to athletes and coaches during sports events, the recovery period after intense physical exertion, athletes’ diseases and injuries, which are approved by the authorized body for physical culture and sports in consultation with the authorized body.

2. Athletes who failed to take a medical examination in accordance with the rules for medical examination of athletes for participation in sports competitions approved by the authorized body for physical culture and sports in consultation with the authorized body are not allowed to participate in sports competitions.

3. Sports medicine organizations belong to healthcare organizations.

Chapter 18. REGULATION OF INDIVIDUAL RELATIONS IN THE FIELD OF HEALTHCARE

Article 145. Procedure for surgical intervention, transfusion of blood, its components and the use of invasive diagnostic methods

1. Surgical intervention, transfusion of blood, its components and the use of invasive diagnostic methods are implemented with the informed consent of patients.

Surgical intervention, transfusion of blood and its components, invasive diagnostic methods for persons with mental, behavioral disorders (diseases), recognized as incompetent by the court, and minors are carried out with the informed consent of their legal representatives.

2. Consent may be withdrawn, except for those cases when healthcare professionals have already started surgical intervention for health reasons and its termination is impossible due to the threat to the life and health of the patient.

3. In cases where a delay in performing a surgical intervention, transfusion of blood and its components, invasive diagnostic methods threatens the patient’s life, and obtaining the consent of the patient or his/her legal representatives is impossible, the decision is taken by the attending physician or case conference who later inform the patient or his/her legal representatives on the measures taken.

Article 146. Assisted reproductive methods and technologies

1. Assisted reproductive methods and technologies are methods of treating infertility (artificial insemination, artificial fertilization and embryo transfer), in the application of which some or all stages of conception and early development of embryos are carried out outside the mother’s body (also using donor and (or) cryopreserved reproductive cells, tissues of reproductive organs and embryos, as well as surrogacy).

2. A woman and a man who are married have the right to use assisted reproductive methods and technologies with mutual informed consent to medical intervention.

3. A woman or a man who are not married have the right to use assisted reproductive methods and technologies given her (his) informed consent to medical intervention.

4. The procedure and conditions for applying assisted reproductive methods and technologies are determined by the authorized body.

5. When using assisted reproductive methods and technologies, it is not allowed to choose the sex of an unborn child, except for cases of possible inheritance of sex-related diseases.

6. The human embryo cannot be used for commercial, military or industrial purposes.

7. It is not allowed to export germ cells, human embryos from the Republic of Kazakhstan for commercial, military or industrial purposes.

Article 147. Cloning

Human cloning - the reproduction of genetically identical individuals - is prohibited in the Republic of Kazakhstan.

Article 148. Donation of germ cells, tissues of reproductive organs

1. Citizens of the Republic of Kazakhstan aged 18-35, physically and mentally healthy, who have undergone medical and genetic examination, have the right to be donors of germ cells, tissues of reproductive organs.

2. Donors have no right to information on further fate of their donor germ cells, tissues of reproductive organs.

3. The procedure and conditions for the donation of germ cells, tissues of reproductive organs are determined by the authorized body.

Article 149. Use of contraception

1. Citizens have the right to choose methods and means of contraception, including medical ones, as well as to refuse them.

2. Citizens are provided with medical assistance for the individual selection of acceptable methods and means of contraception, taking into account their health status, age and individual characteristics.

Article 150. Artificial abortion

1. A woman has the right to artificial abortion.

2. Artificial abortion at the request of a woman is performed at a gestational age of up to twelve weeks.

In order to prevent the artificial abortion, doctors are obliged to hold conversations aimed at clarifying the moral, ethical, psychological and negative physiological consequences, possible complications.

3. Artificial abortion for social reasons is performed at a gestational age of up to twenty-two weeks, and given medical indications and conditions that threaten the life of the pregnant woman and (or) the fetus (in the presence of monogenic genetic disorders, uncorrected congenital anomalies and fetal abnormalities incompatible with life) - regardless of the gestational age.

4. The performance of artificial abortion upon minors requires the consent of their parents or other legal representatives.

5. The performance of artificial abortion upon an adult recognized as legally incompetent, if she is incapable of expressing her will due to her condition, is possible by a court judgment taken at the request of her legal representative and with the participation of an adult recognized as legally incompetent.

6. At the request of a woman, medical facilities provide medical and social counseling before and after artificial abortion, including individual selection of methods and means of contraception.

7. The procedure for, the list of medical and social indications, as well as contraindications for artificial abortion are determined by the authorized body.

Article 151. Surgical sterilization

1. Surgical sterilization as a method of preventing unwanted pregnancy can be performed in relation to a patient who is at least thirty-five years old or has at least two children, and in the presence of medical indications and the consent of an adult citizen - regardless of the age and presence of children.

2. Surgical sterilization is performed only with the informed consent of the patient by healthcare entities licensed to carry out this activity, with mandatory prior notification of the irreversibility of this operation.

3. The procedure and conditions for carrying out surgical sterilization are determined by the authorized body.

Article 152. Chemical castration

1. Chemical castration is taking drugs by a patient that reduce sexual desire, which is performed in a medical facility on the basis of a court judgment.

2. The type of medicinal product used, the frequency of its administration within the period of validity of the compulsory medical measure established by the court, as well as the procedure for applying this measure shall be determined by the authorized body in agreement with the General Prosecutor’s Office.

Footnote. Article 152 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 No. 95-VII (shall be enforced from 01.07.2022).

Article 153. Determination of biological death, irreversible brain death. Conditions for the continuation, termination of artificial sustainment of functions of organs

1. Biological death is the cessation of life processes in a living organism with complete loss of vital functions.

2. Biological death is determined by a healthcare professional given the combination of such symptoms as:

1) cardiac arrest;

2) respiratory arrest;

3) loss of functions of the central nervous system.

3. Irreversible brain death is the cessation of brain functions due to the death of the brain substance disabling any artificial sustainment of functions of organs.

4. Irreversible brain death is ascertained by a case conference of a medical facility on the basis of a combination of symptoms of cessation of the functions of the central nervous system, as well as clinical tests and other diagnostic studies in the manner prescribed by the authorized body.

5. Artificial sustainment of functions of organs continue if a person, whose irreversible brain death was diagnosed, during his/her lifetime agreed to the donation of organs (part of an organ) and (or) tissues (part of tissue) for transplantation.

In the absence of a person’s living will, artificial sustainment of functions of organs can be continued in the case of the consent of the spouse, and in his (her) absence - the person’s close relative, to the retrieval of organs (part of an organ) and (or) tissues ( pieces of tissue) for transplantation.

6. It is allowed to stop artificial life support measures only in case of:

1) pronouncement of biological death;

2) irreversible brain death registered by a case conference, confirmed by necessary diagnostic and other studies in the manner prescribed by the authorized body, given written consent of the spouse, in his (her) absence - a close relative and (or) legal representative.

Article 154. Euthanasia

Euthanasia is prohibited in the Republic of Kazakhstan.

Article 155. Anatomical gift

1. Anatomical gift is voluntary donating by a capable person of his/her organs (parts of an organ) and (or) tissues (parts of tissue) both during life and after his/her death, which is documented as a duly executed contract or will of the person.

2. Information on the anatomical gift is not subject to disclosure.

3. In addition to bequeathed organs (parts of an organ) and (or) tissues (parts of tissue), an anatomical gift is also a dead body of an identified person, which is unclaimed for burial within twenty days of his/her death from a medical facility.

Unidentified dead bodies are not recognized as an anatomical gift.

4. The anatomical gift can be used for scientific, academic-research and educational purposes for biomedical studies.

5. The procedure and conditions for making and transferring the anatomical gift to healthcare organizations are determined by the authorized body.

Article 156. Sex change

1. Persons with gender identity disorders who have reached the age of twenty-one, are capable, except for persons with mental, behavioral disorders (diseases), have the right to change their sex.

2. The procedure for medical examination and sex reassignment for persons with gender identity disorders is determined by the authorized body.

Chapter 19. PROVISION OF MEDICAL ASSISTANCE IN CASE OF COMMON INFECTIOUS DISEASES

Clause 1. Provision of medical-social assistance to persons with TB disease

Article 157. Provision of medical assistance to persons with TB disease

1. The state guarantees persons with TB disease:

1) medical assistance and drug provision within the guaranteed volume of free medical care;

2) social and legal protection;

3) prevention of any forms of discrimination due to the nature of the disease;

4) the implementation of preventive measures to reduce the incidence of severe, acutely progressive TB forms among children.

2. Persons with active TB disease shall be subject to compulsory hospitalization, treatment and rehabilitation.

3. A person is recognized as having active TB disease on the basis of an opinion of a healthcare organization with account of the results of laboratory tests.

4. The procedure for conducting a medical examination to recognize a person as having active TB disease is determined by the authorized body.

5. A person recognized as having active TB disease may appeal against the decision of a healthcare organization in the manner prescribed by the laws of the Republic of Kazakhstan.

Article 158. Grounds and procedure for referring persons with active TB disease for compulsory treatment

1. Compulsory treatment of persons with TB disease includes treatment with anti-TB drugs and symptomatic treatment isolating patients in phthisiopulmonology organizations and is carried out within the framework of the guaranteed volume of free medical care.

2. The grounds for compulsory treatment of persons with TB disease are as follows:

1) refusal from treatment of a patient with active TB disease, which is entered in the patient’s medical records;

2) unauthorized leave and violation of the treatment regimen in the form of unreasonable skipping of seven daily doses of anti-TB drugs during a calendar month, which is fixed in the patient’s medical records.

3. Persons with TB disease who have undergone compulsory treatment, after being discharged from phthisiopulmonology organizations, shall register with a medical facility at their place of residence.

The rules for providing medical assistance to persons with TB disease referred for compulsory treatment are developed and approved by the authorized body.

4. At the request of healthcare organizations in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan, a court shall take a judgment on compulsory treatment of persons with TB disease that evade treatment.

5. Persons with TB disease undergoing compulsory treatment enjoy all the rights of citizens of the Republic of Kazakhstan with restrictions related to the need to comply with the regime of stay in phthisiopulmonology organizations.

6. The job position of a person with TB disease who is referred for compulsory treatment is secured.

The time spent on compulsory treatment does not interrupt the length of service and is included in the total length of service.

7. Referral for compulsory treatment to a phthisiopulmonary organization does not entail a criminal record.

8. A person with TB disease referred for compulsory treatment, who lives in a dwelling of the state housing stock, shall retain dwelling for the entire period of being treated.

Article 159. Social and legal protection of persons with TB disease or those who recovered from it

1. Local executive bodies provide:

1) social support to persons with TB disease treated on an outpatient basis;

2) labor and household assistance to persons who recovered from TB disease.

2. Children with TB disease are allowed to study at school and other educational institutions on equal terms by decision of the central medical advisory commission of healthcare organizations providing phthisiopulmonary care.

3. The peculiarities of admission to, being in and dismissal from military service, service in special state and law enforcement agencies, courier service of persons with TB disease or who recovered from it are determined by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

4. Persons disclosing information on persons who have fallen ill with and recovered from TB disease shall be liable under the laws of the Republic of Kazakhstan.

Clause 2. Provision of medical-social assistance to persons infected with HIV

Article 160. Provision of medical assistance to persons infected with HIV

1. The state guarantees persons infected with HIV:

1) accessible and good-quality confidential medical examination on a free basis, dynamic observation, provision of psychosocial, legal and medical advice;

2) medical assistance and drug provision within the guaranteed volume of free medical care;

3) implementation of preventive measures to reduce the risk of HIV transmission from a mother to her fetus and child;

4) social legal protection.

2. Citizens of the Republic of Kazakhstan, Candace, foreigners, stateless persons, refugees infected with HIV infection, permanently residing in the territory of the Republic of Kazakhstan, and children born to HIV-infected mothers with an unspecified diagnosis are subject to dynamic monitoring and provision of medicines within the guaranteed volume of free medical care.

3. Persons in need of pre-exposure and post-exposure prophylaxis of HIV infection are subject to medical observation and drug provision within the guaranteed volume of free medical care.

4. Persons infected with HIV, including foreigners and stateless persons with restricted liberty, serving a sentence in detention centers, detainees, who are taken into custody and placed in special institutions, have the right to receive a guaranteed volume of free medical care.

Article 161. Social and legal protection of people infected with HIV

1. Persons infected with HIV shall not be limited to training in educational institutions, stay in sanatorium-resort organizations and health-improving educational institutions.

2. Termination of an employment contract, a ban on conclusion of an employment contract, except for cases established by the labor legislation of the Republic of Kazakhstan, admission to educational organizations and social institutions, as well as infringement of the rights and legitimate interests of persons infected with HIV, as well as infringement of housing and other rights and interests of their close relatives.

3. It shall not be allowed for the employer to request the results of HIV testing, except for medical workers who have contact with blood, other biological fluids and biomaterials, subject to preliminary and periodic medical examinations.

4. If HIV infection is detected, employees with an established diagnosis of HIV infection shall be subject to transfer by the employer to another job, not related to the violation of the integrity of the skin or mucous membranes.

5. The specifics of admission, passage and dismissal from military service, service in special state and law enforcement agencies of persons infected with HIV shall be determined by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

6. Persons who have become infected with HIV as a result of improper performance of their official duties by medical workers and workers in the field of consumer services have the right to compensation for harm caused to life or health, in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Article 162. HIV infection testing

1. Citizens of the Republic of Kazakhstan, kandasses, foreigners, stateless persons, refugees and asylum seekers permanently and temporarily residing in the territory of the Republic of Kazakhstan have the right to voluntary anonymous and (or) confidential medical testing and counseling on HIV infection within the guaranteed volume of free medical care in public health organizations carrying out activities in the field of HIV infection prevention, in the manner determined by the authorized authority.

2. Obligatory confidential medical testing for HIV infection within the guaranteed volume of free medical care shall be subject to:

1) donors and recipients of blood, its components, organs (parts of organ) and (or) tissues (parts of tissue), sex cells;

2) persons on the basis of requests from the prosecution, investigation and (or) court;

3) persons for clinical and epidemiological indications in the manner determined by the authorized authority;

4) persons whose liberty is limited, who are serving a sentence by a court verdict in places of deprivation of liberty, taken into custody and placed in special institutions.

Obligatory confidential medical testing for HIV infection shall be carried out in public health organizations operating in the field of HIV infection prevention, in the manner determined by the authorized authority.

3. Medical testing for HIV infection of minors shall be carried out with the consent of their legal representatives or, at their request, incapacitated persons - with the consent of their legal representatives.

4. Employees of foreign diplomatic missions, employees of foreign consular offices and other persons who enjoy privileges and immunities in the Republic of Kazakhstan shall be tested for HIV only with their consent. The authorized authority shall preliminarily agree on a proposal on the need for their testing with the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan.

5. Health care organizations that have identified the fact of HIV infection during a medical testing, notify the examinee in writing about the result obtained, inform about the need to observe precautions aimed at protecting their own health and the health of others, and also warn about administrative and criminal liability for avoiding treatment and infecting others.

Chapter 20. PROVIDING MEDICAL CARE FOR MAJOR NON-COMMUNICABLE DISEASES

Item 1. Provision of medical care in the field of mental health to persons with mental, behavioral disorders (diseases)

Article 163. The rights of persons with mental, behavioral disorders (diseases)

1. Persons with mental, behavioral disorders (diseases) have all the rights and freedoms of citizens provided by the Constitution of the Republic of Kazakhstan and this Code.

Restriction of exercise of the rights and freedoms of citizens associated with mental, behavioral disorders (diseases) shall be permissible only in cases provided by the laws of the Republic of Kazakhstan.

2. Persons with mental, behavioral disorders (diseases) in provision of medical care in the field of mental health have the right to:

1) receiving medical care in the field of mental health at the place of residence, as well as, if necessary, at the location;

2) refusal at any stage of treatment from the use of medical devices and methods, scientific research or educational process, from photography, video or filming;

3) invitation of a specialist involved in provision of medical care in the field of mental health (with the consent of the latter) to work in the medical commission;

4) receiving education according to the program of a general education school or a special school for children with intellectual disabilities, if the patient has not reached the age of eighteen;

5) conducting correspondence, receiving and sending parcels, postal packets, money, postal orders, using the telephone, receiving visitors, subscribing to periodicals;

6) possession of basic necessities and their acquisition, use of their own clothing;

7) a daily walk.

3. Persons with mental, behavioral disorders (diseases), in respect of whom compulsory medical measures shall be applied in psychiatric institutions of a specialized type with intensive supervision, have, in addition to the rights specified in Paragraphs 1 and 2 of this Article, the right to:

1) purchase of additional food;

2) receiving medical services in excess of the guaranteed volume of free medical care;

3) purchase of soft inventory, clothing, footwear;

4) use of long-distance telephone communication;

5) use of a cash control account.

The implementation of these rights shall be carried out at the expense of the person to whom they are granted.

Article 164. Protection of the rights and interests of persons with mental, behavioral disorders (diseases)

1. Persons with mental, behavioral disorders (diseases) in provision of medical care in the field of mental health have the right to invite a representative of their choice to protect their rights and legitimate interests. Registration of a representative office shall be carried out in the manner prescribed by the laws of the Republic of Kazakhstan.

2. The protection of the rights and legal interests of a minor or a person recognized by a court as incompetent shall be carried out by his legal representative.

3. Protection of the rights and legal interests of persons with mental, behavioral disorders (diseases) shall be carried out by their legal representatives.

4. A medical organization providing medical assistance in the field of mental health to persons with mental, behavioral disorders (diseases) shall provide the possibility of inviting a lawyer or legal representative, except for cases provided by Paragraph 5 of Article 166 of this Code.

Article 165. Organization of medical care in the field of mental health for persons with mental, behavioral disorders (diseases)

1. In order to organize medical care in the field of mental health to persons with mental, behavioral disorders (diseases), the state shall:

1) creates medical and production facilities and structural units for occupational therapy, training in new professions, as well as special production facilities, workshops or sites with facilitated working conditions for employment of persons with mental, behavioral disorders (diseases) in these organizations, including persons with disabilities;

2) ensure the organization and conduct of medical and social rehabilitation for persons with mental, behavioral disorders (diseases) at the place of residence, as well as, if necessary, at the location, at the request of the patient can be carried out anonymously.

2. Minors with mental, behavioral disorders (diseases), as well as persons recognized by the court as legally incompetent, medical and social rehabilitation shall be carried out with the consent of their legal representatives.

Footnote. Article 165 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.06.2022 No. 129-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 166. Psychiatric examination

1. Psychiatric examination shall be carried out in order to establish mental, behavioral disorders (diseases) in the examined person, to determine the need for medical care in the field of mental health, as well as to resolve issues of custody, determine temporary disability, expertise of professional suitability, including during military medical expertise.

2. Psychiatric examination, as well as preventive examinations shall be carried out by a psychiatrist:

1) with the written consent of the examined person or upon the written application from his legal representatives indicating the reason for examination;

2) in relation to a minor or a person recognized by a court as incompetent, with the written consent of his legal representative;

3) when carrying out a military medical examination in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

The data of the psychiatric examination and the conclusions on state of mental health of the examined person shall be recorded in medical records, which also indicate the reasons for contacting a psychiatrist and medical recommendations.

3. In case of objection or lack of consent of the examined person or the legal representative of the minor, the examination shall be carried out by decision of the custody and guardianship authority, which can be appealed to the court.

4. The doctor conducting the psychiatric examination shall be obliged to introduce himself to the examined person and his legal representative as a psychiatrist, except for the cases provided by Subparagraph 1) of Paragraph 5 of this Article.

5. A psychiatric examination of a person may be carried out without his consent or without the consent of his legal representative in the case when the examined person commits actions that give grounds to assume that he has a serious mental disorder (disease), which causes:

1) his immediate danger to himself and others;

2) his helplessness, that is, the inability to independently meet basic life needs in the absence of proper care;

3) significant harm to his health due to the deterioration of his mental state, if the person is left without medical assistance in the field of mental health.

6. A psychiatric examination of a person may be carried out without the consent of his legal representative, if the person being examined is under dynamic supervision in the manner prescribed by Paragraph 2 of Article 176 of this Code.

7. Psychiatric examination and psychiatric examination of a person shall be carried out in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

8. In the cases provided by Paragraph 5 of this Article, the decision on psychiatric examination shall be made by the commission of psychiatrists with notification of legal representative of person.

9. The decision on a psychiatric examination of a person without his consent or without the consent of his legal representative, except for cases provided by Paragraph 6 of this Article, shall be made by a psychiatrist upon an application containing information on existence of grounds for such examination listed in Paragraph 5 of this Article.

10. The application for a psychiatric examination must be written, contain detailed information justifying the need for such an examination, and data on refusal of person (or his legal representative) to go to a psychiatrist. A psychiatrist has the right to request additional information necessary for making a decision, having established that the application does not contain the circumstances provided by Paragraph 5 of this Article, or reasonably refuse in writing a psychiatric examination.

11. A minor or a person recognized by a court as incapable, placed in an organization providing medical care in the field of mental health to persons with mental, behavioral disorders (diseases), shall be subject to mandatory examination by the commission of psychiatrists in the manner prescribed by this Article.

12. During the first six months, a minor or a person declared legally incompetent by a court shall be subject to examination by the commission of psychiatrists at least once a month in order to resolve the issue of extending hospitalization. The decision to extend hospitalization for more than six months shall be made by a court decision on the basis of an appeal by the commission of psychiatrists in the manner prescribed by the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of healthcare.

13. If the commission of psychiatrists or the administration of an organization providing medical assistance in the field of mental health to persons with mental, behavioral disorders (diseases), abuses committed during hospitalization by legal representatives of a minor or a person declared incapable by a court, the administration of organization within twenty four hours from the moment of revealing the specified circumstances, notifies the prosecutor and the custody and guardianship authority at the place of residence of the ward.

Article 167. Provision of medical care to persons with mental, behavioral disorders (diseases)

1. The state guarantees:

1) emergency and routine medical care in the field of mental health within the guaranteed extent of free medical care;

2) psychiatric examination, determination of temporary disability;

3) social and household help and assistance in employment for persons with mental, behavioral disorders (diseases);

4) implementation of medical programs and measures aimed at ensuring equal opportunities for persons with special needs.

2. The diagnosis of a mental, behavioral disorder (disease) shall be established by a psychiatrist in accordance with the criteria of the international classification of diseases.

A primary health care doctor has the right to diagnose and treat borderline mental and behavioral disorders in the amount established by the authorized authority, with the patient's written consent. The conclusion of a doctor of primary health care shall not be a basis for restricting the rights and freedoms of a patient, as well as a psychiatric examination.

3. For the diagnosis and treatment of a person with a mental, behavioral disorder (disease), medical devices and methods shall be used, permitted by the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of healthcare.

4. Medicines and methods are used only for diagnostic and therapeutic purposes in accordance with the nature of painful disorders and are prohibited for use as punishment for a person.

5. The doctor, within forty-eight hours from the moment of the psychiatric examination, provides a person with a mental, behavioral disorder (disease), if he can correctly perceive the essence of the information presented, or his legal representative, written information about the nature of the mental, behavioral disorder (disease), goals and methods of treatment, as well as data on duration of the recommended treatment, possible pain, side effects, and expected results. The information provided shall be recorded in the medical records. In other cases, this information may be provided in accordance with Paragraph 4 of Article 273 of this Code.

6. Treatment of a person with a mental, behavioral disorder (disease) shall be carried out after obtaining his consent or his legal representative, except for the cases provided by Paragraph 7 of this Article.

7. Treatment can be carried out without the consent of a person with a mental, behavioral disorder (disease) or his legal representative only when applying compulsory medical measures on the grounds established by the laws of the Republic of Kazakhstan, as well as when compulsory hospitalization on the grounds provided by Paragraph 1 of Article 137 of this Code. In these cases, except for emergency hospitalization, treatment shall be carried out by the decision of the commission of psychiatrists. When a person is hospitalized without his consent, a decision on the procedure for treatment by the commission of psychiatrists must be ensured within forty-eight hours from the moment of his hospitalization.

8. A person with a mental, behavioral disorder (disease) or his legal representative has the right to refuse the proposed treatment or terminate it, except for the cases provided by Paragraph 7 of this Article.

9. The person who has refused treatment or his legal representative must be explained the possible consequences of termination of treatment. Refusal of treatment with indication of information about possible consequences shall be made out by an entry in the medical documentation signed by a person with a mental, behavioral disorder (disease) or his legal representative and a psychiatrist.

Article 168. Hospitalization in a hospital of an organization providing medical care in the field of mental health to persons with mental, behavioral disorders (diseases)

1. The grounds for hospitalization in a hospital shall be the presence of a person's mental, behavioral disorder (disease) and the decision of a psychiatrist on the need for examination or treatment in a hospital.

2. The hospitalization of a person in a hospital shall be carried out voluntarily at his request or with his written consent, except for the cases provided by Article 137 of this Code.

3. A minor shall be hospitalized in a hospital with the written consent of his legal representative.

4. In the event of an objection or the absence of a legal representative, hospitalization of a minor in a hospital shall be carried out by decision of the custody and guardianship authority, which can be appealed in court, with a written notification of the prosecutor within twenty-four hours from the date of the decision on hospitalization.

5. The consent of the person to hospitalization shall be formalized by an entry in the medical documentation signed by the person or his legal representative and the psychiatrist.

6. Compulsory hospitalization in a hospital shall be allowed on the basis of a court decision.

Compulsory hospitalization of a person in a hospital before a court makes a decision shall be allowed only in the cases provided by Subparagraphs 3) and 4) of Paragraph 1 of Article 137 of this Code.

For each case of involuntary hospitalization without a court decision, the administration of organization providing medical care in the field of mental health to persons with mental, behavioral disorder (disease), within forty-eight hours from the moment the person shall be placed in a hospital, sends a written notification to the prosecutor in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan, and also informs the spouse, close relatives and (or) legal representatives if there is information about them.

7. Stay of a person in a hospital forcibly continues only during the period of preservation of the grounds on which the hospitalization was carried out.

8. A person admitted to a hospital in a compulsory manner during the first six months shall be subject to examination by the commission of psychiatrists at least once a month in order to resolve the issue of extending hospitalization. The extension of hospitalization for more than six months shall be carried out by a court decision on the basis of an application by an organization providing medical assistance in the field of mental health to persons with mental, behavioral disorders (diseases), about the need to extend the period of compulsory hospitalization and treatment, to which the conclusion of the commission of psychiatrists shall be attached.

9. An extraordinary examination of a compulsorily hospitalized person may be carried out at the request of the patient himself or his legal representative.

A person hospitalized in a hospital on the grounds provided by Paragraph 1 of Article 137 of this Code shall be subject to compulsory examination within forty-eight hours from the moment of hospitalization by the commission of psychiatrists, which decides on the justification for hospitalization. In cases where hospitalization shall be recognized as unjustified and the hospitalized person does not express a desire to stay in the hospital, it shall be subject to immediate discharge.

10. In case of disagreement with compulsory hospitalization, a person with mental, behavioral disorder (disease) or his legal representative has the right to apply to the court in the manner prescribed by the laws of the Republic of Kazakhstan.

Article 169. Discharge from hospital of organization providing medical care in the field of mental health to persons with mental, behavioral disorders (diseases)

1. Discharge from the hospital shall be made after the person has recovered or his mental state has improved, when no further inpatient treatment shall be required, as well as upon completion of examination or expertise, which were the grounds for admission to the hospital.

2. Discharge of a person who is voluntarily in the hospital shall be made on his personal application, on application of his legal representative or by decision of his attending physician.

3. Discharge of a person admitted to a hospital forcibly shall be made upon the conclusion of the commission of psychiatrists, a court decision or a prosecutor's order.

4. Discharge of a person to whom, according to a court ruling, compulsory measures of a medical nature were applied, shall be made only by ruling of the court.

5. A person admitted to a hospital voluntarily may be denied discharge if the commission of psychiatrists of organization providing medical care in the field of mental health to persons with mental, behavioral disorder (disease) establishes the grounds for compulsory hospitalization provided by Paragraph 1 of Article 137 of this Code. In this case, the issues of his stay in the hospital, prolongation of hospitalization and discharge from the hospital shall be resolved in the manner prescribed by Paragraphs 7 - 9 of Article 168 of this Code and Paragraph 3 of this Article.

Article 170. Compulsory medical measures against a person with mental, behavioral disorders (diseases)

1. Compulsory medical measures shall be applied by a court decision against a person with a mental, behavioral disorder (disease) who has committed socially dangerous acts, on the grounds and in the manner established by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

2. Compulsory medical measures shall be carried out in organizations providing medical care in the field of mental health to persons with mental, behavioral disorder (disease), in the form of:

1) compulsory observation and treatment by a psychiatrist on an outpatient basis;

2) compulsory treatment in a general psychiatric hospital;

3) compulsory treatment in a psychiatric hospital of a specialized type;

4) compulsory treatment in a psychiatric hospital of a specialized type with intensive supervision.

3. A person admitted to a hospital for application of compulsory medical measures shall be recognized as incapable of work for the whole period of stay in the hospital.

4. Rules for use of funds from individuals and legal entities, including pension payments and state social benefits, credited to the cash control account of a state psychiatric organization of a specialized type with intensive supervision, for use by persons with mental, behavioral disorders (diseases) who are on compulsory treatment shall be developed and approved by the authorized authority.

5. Accounting and reporting on use of funds of control account of cash of a state psychiatric organization of a specialized type with intensive supervision, as well as control over their use shall be carried out in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

6. Protection of organization providing medical care in the field of mental health in the form of compulsory treatment of persons with mental, behavioral disorders (diseases) caused by use of psychoactive substances shall be assigned to the administration of this organization and shall be carried out in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of security activities.

7. Protection of a state psychiatric organization of a specialized type with intensive supervision shall be carried out in accordance with the procedure determined by the Ministry of Internal Affairs of the Republic of Kazakhstan jointly with the authorized authority.

8. The equipment of a state psychiatric organization of a specialized type with intensive supervision with engineering and technical means of protection shall be carried out by the authorized authority in accordance with the procedure determined by the Ministry of Internal Affairs of the Republic of Kazakhstan jointly with the authorized authority.

Article 171. Compulsory measures of medical nature against a person with mental, behavioral disorders (diseases) associated with use of psychoactive substances

1. Compulsory medical measures shall be applied by a court decision in relation to a person with mental, behavioral disorders (diseases) associated with the use of psychoactive substances, who has committed a criminal offense, recognized in need of treatment, as well as against a person who has committed an administrative offense and evades voluntary treatment.

2. Referral for compulsory treatment in organizations providing medical care in the field of mental health to persons with mental, behavioral disorders (diseases) shall not entail a criminal record.

The time spent on compulsory treatment shall not interrupt the length of service and shall be included in the total length of service.

3. For a person sent for compulsory treatment, living in a dwelling from the state housing stock, housing shall be retained for the whole period of being on treatment.

4. A person with a mental, behavioral disorder (disease) associated with the use of psychoactive substances who being under compulsory treatment has the right to:

1) become familiar with the internal regulations of organization for compulsory treatment and other documents regulating the procedure for staying in this organization;

2) maintain correspondence, receive and send parcels, small parcels, money, postal orders, use the telephone, receive visitors, subscribe to periodicals;

3) receive food, material and household and medical services;

4) labor in accordance with the labor legislation of the Republic of Kazakhstan;

5) purchase, at the expense of the funds in personal account, food and basic necessities, as well as other things that shall not be prohibited for storage and use on the territory of organization for compulsory treatment;

6) have meetings with close relatives in the manner prescribed by the internal regulations;

7) conduct correspondence without restriction;

8) receive packages, send and receive parcels in the manner determined by the internal regulations;

9) receive money transfers, which are credited to his personal account;

10) for a daily walk;

11) file complaints against actions (inaction) of employees of organizations to the authorized authority, prosecutor's office, court in the manner established by the laws of the Republic of Kazakhstan.

5. A person with a mental, behavioral disorder (disease) associated with the use of psychoactive substances who is under compulsory treatment in an organization shall be obliged to:

1) comply with the established internal regulations;

2) fulfill the legal requirements of administration of organization for compulsory treatment and medical personnel;

3) take the prescribed treatment;

4) take care of property of organization;

5) maintain cleanliness and order in organization for compulsory treatment, as well as carry out cleaning on its territory no more than two hours a week;

6) maintain personal hygiene.

Article 172. Registration of a person with mental, behavioral disorder (disease) associated with use of psychoactive substances for compulsory treatment

1. A person registered for compulsory treatment in connection with mental, behavioral disorder (disease) associated with use of psychoactive substances shall be notified of the date and place of medical examination by the organization providing medical assistance in the field of mental health.

The notice shall be sent by registered mail, telegram with acknowledgment of receipt.

2. A person duly notified by mental health care provider of the date and place of a medical examination (unless there are valid reasons) and evading a medical examination on the basis of a reasoned opinion of mental health care provider shall be subject to brought by the internal affairs authorities for compulsory examination.

3. The bringing shall be carried out by compulsory escorting the person evading medical examination to the place of compulsory examination for a period not exceeding three hours only on working days from nine to eighteen hours.

4. The following shall be recognized as valid reasons for a person's failure to appear for a medical examination: illness that makes it impossible for him to appear, death of close relatives, natural disasters, and other reasons that make it impossible to appear at the appointed time. The escorted person shall be obliged to notify the initiator of compulsory bringing about the existence of valid reasons preventing the appearance of the summons at the appointed time.

5. The conclusion on bringing shall be announced to the person subject to the bringing before its execution, which shall be certified by his signature on conclusion.

In case of refusal of the forwarded person to sign, a note shall be made in conclusion.

Article 173. Organization of compulsory treatment of a person with mental, behavioral disorder (disease) associated with use of psychoactive substances

1. A person with mental, behavioral disorder (disease) associated with use of psychoactive substances who is under compulsory treatment in organization providing medical care in the field of mental health has all the rights and freedoms of citizens provided by the Constitution of the Republic of Kazakhstan.

2. Restrictions on exercise of the rights and freedoms of a person with mental, behavioral disorder (disease) associated with use of psychoactive substances undergoing compulsory treatment in an organization providing medical care in the field of mental health shall be permissible only in cases provided by the laws of the Republic of Kazakhstan.

3. A person with mental, behavioral disorder (disease) associated with use of psychoactive substances, who is under compulsory treatment in an organization providing medical care in the field of mental health, shall be provided with work at his request, he shall be subject to the labor legislation of the Republic of Kazakhstan.

4. During the period of compulsory treatment in organization providing medical care in the field of mental health, the time of compulsory hospitalization for examination shall be counted.

5. The conditions of detention of a person with mental, behavioral disorder (disease) associated with use of psychoactive substances for compulsory treatment in an organization providing medical assistance in the field of mental health shall be established by the internal regulations approved by the authorized authority.

6. A person with mental, behavioral disorder (disease) associated with use of psychoactive substances, who is under compulsory treatment in organization providing medical care in the field of mental health to persons with mental, behavioral disorders (diseases), violating the internal regulations of procedure or avoiding treatment, shall be placed in a special ward if his actions threaten the life and health of others or personally to him. Placement in a special ward shall be carried out by written order of the head of organization providing medical care in the field of mental health, for a period of up to ten days, with a notification from the prosecutor within twenty-four hours from the moment the person shall be placed. In the absence of the head at the workplace, the decision to be placed in a special ward shall be made by the senior employee of the organization providing mental health care, with subsequent informing the head, who determines by written order the terms of detention in the special ward.

7. Unauthorized leave of a person with mental, behavioral disorder (disease) associated with use of psychoactive substances from organization providing medical care in the field of mental health, as well as failure to arrive at the organization by the established date, are evasion of treatment and entail liability in accordance with the laws Republic of Kazakhstan. His delivery for compulsory treatment shall be carried out by the internal affairs authorities of the Republic of Kazakhstan on the basis of a court order.

The period of unauthorized absence of a person with mental, behavioral disorder (disease) associated with use of psychoactive substances in organization providing medical care in the field of mental health shall not be included in the treatment period.

8. For committing offenses and (or) causing material damage, a person with mental, behavioral disorder (disease) associated with use of psychoactive substances, who is under compulsory treatment in organization providing medical assistance in the field of mental health, shall be liable as established by the laws of the Republic of Kazakhstan.

Article 174. Discharge of a person with mental, behavioral disorder (disease) associated with use of psychoactive substances from organization providing medical care in the field of mental health

1. A person with mental, behavioral disorder (disease) associated with use of psychoactive substances, terminates compulsory treatment and shall be discharged from organization providing medical care in the field of mental health:

1) upon expiration of the period of compulsory treatment determined by the court;

2) in connection with the identification of concomitant serious diseases that impede the implementation of compulsory treatment, by a court order;

3) ahead of schedule in connection with a successful cure, but not earlier than six months, by court order.

2. If a person with mental, behavioral disorder (disease), associated with use of psychoactive substances, who is in organization providing medical care in the field of mental health, avoids treatment, the period of stay may be extended by a court decision on the basis of a request from the administration of organization providing medical care in the field of mental health based on medical opinion, but for no more than one year. In this case, the time spent in an organization providing medical care in the field of mental health should not exceed two years.

3. A person discharged from an organization providing medical care in the field of mental health shall be returned documents, money and things seized and stored in the organization's storage room.

4. The working conditions of persons with mental, behavioral disorder (disease) associated with use of psychoactive substances shall be determined by the labor legislation of the Republic of Kazakhstan.

5. The administration of organization providing medical care in the field of mental health shall notify the local executive authority at the place of residence about persons become free from the organization providing medical care in the field of mental health to provide assistance in the household and work arrangement and to the healthcare organization at the place of residence to ensure surveillance.

6. Persons who have undergone compulsory treatment, after being discharged from an organization providing medical assistance in the field of mental health, except for those discharged by a court order as recovered early, shall be obliged to register with an organization providing medical assistance in the field of mental health to persons with mental, behavioral disorders (diseases), at the place of residence and undergo supportive treatment in it in the manner determined by the authorized authority.

In case of evasion of registration and undergoing supportive treatment, the person may be forced to be brought by the internal affairs authority.

7. Labor and household arrangements of a person discharged from an organization providing medical care in the field of mental health shall be carried out at the place of residence and shall be assigned to local executive authorities.

Article 175. Safety measures in providing medical care in the field of mental health

1. Medical care in the field of mental health in inpatient conditions shall be carried out in the least restrictive conditions that ensure the safety of the hospitalized person and other persons, subject to medical personnel observing their rights and legitimate interests.

2. Measures of physical restraint and isolation during compulsory hospitalization and hospitalization shall be applied only in those cases, forms and for that period of time when, in the opinion of the psychiatrist, it is impossible to prevent the actions of the hospitalized person posing an immediate danger to him or others by other methods persons, and shall be carried out under the constant supervision of medical personnel. The forms and time of application of measures of physical restraint or isolation shall be recorded in medical records with notification of his legal representative.

3. Law enforcement officers shall be obliged to assist medical workers in the implementation of compulsory examination, compulsory hospitalization, to ensure safe conditions for access to the hospitalized person for the purpose of his examination, as well as in cases that threaten the life and health of others from the hospitalized person (person subject to hospitalization).

Article 176. Dynamic observation of persons with mental, behavioral disorders (diseases)

1. Dynamic observation of persons with mental, behavioral disorders (diseases) may be established regardless of the consent of the person with mental, behavioral disorder (disease) or his legal representative in the cases provided by Paragraph 2 of this Article, and involves monitoring the state of mental health of the person by regular examinations by a psychiatrist and providing him with the necessary medical and social assistance.

2. Dynamic observation can be established for a person suffering from a chronic or protracted disorder with severe, persistent, often exacerbated painful manifestations.

3. Rules of dynamic observation, as well as termination of dynamic observation of persons with mental, behavioral disorders (diseases) shall be developed and approved by the authorized authority.

4. When the mental state changes, a person with mental, behavioral disorders (diseases) may be examined without his consent or without the consent of his legal representative on the grounds and in the manner provided by Paragraph 5 of Article 166 of this Code. Dynamic observation of persons with mental, behavioral disorders (diseases) can be resumed in such cases by the decision of the commission of psychiatrists.

Item 2. Providing medical care for orphan diseases

Article 177. Providing medical care for orphan diseases

1. Orphan (rare) diseases include rare serious diseases that threaten human life or lead to disability, the frequency of which does not exceed the officially defined level.

2. Treatment of orphan diseases shall be carried out within the guaranteed capacity of free medical care.

3. The list of orphan diseases and medicines for their treatment (orphan) shall be approved by the authorized authority, taking into account the following criteria:

1) prevalence in the Republic of Kazakhstan;

2) the need for systematic treatment, for which there are medicines (curable patients) developed and registered on the territory of the Republic of Kazakhstan;

3) the need for systematic treatment with use of medicines that shall be developed and available in the world, but shall not be registered for use on the territory of the Republic of Kazakhstan;

4) the presence of diseases for treatment of which there are no developed medicines in the world;

5) the need to provide palliative care due to the lack of radical therapy (incurable patients).

4. The rules for formation of the list of orphan diseases and medicines for their treatment shall be developed and approved by the authorized authority.

Chapter 21. TEMPORARY ADAPTATION AND DETOXIFICATION CENTERS

Article 178. Temporary adaptation and detoxification centers

1. Temporary adaptation and detoxification centers shall be created by decision of local executive authorities.

2. The procedure for organizing the activities of temporary adaptation and detoxification centers and the internal regulations of temporary adaptation and detoxification center shall be determined by the authorized authority in agreement with the Ministry of Internal Affairs of the Republic of Kazakhstan.

Article 179. Grounds for placing persons in temporary adaptation and detoxification centers

The basis for placing persons in temporary adaptation and detoxification centers shall be the conclusion of a medical examination of the person being placed in a state of alcohol inebriation (intoxication), carried out by the staff of an organization providing medical care in the field of mental health.

Article 180. Reception and registration of persons placed in temporary adaptation and detoxification centers

1. The procedure for admitting and registering persons placed in temporary adaptation and detoxification centers, for conducting a personal examination, medical examination, as well as a list of things subject to seizure, shall be determined in accordance with the rules for organizing the activities of temporary adaptation and detoxification centers.

2. Close relatives at the place of residence shall be immediately notified of the placement in temporary adaptation and detoxification center of persons in a state of alcohol inebriation (intoxication).

When a foreigner is placed in a temporary adaptation and detoxification center, the medical personnel shall notify the General Prosecutor's Office of the Republic of Kazakhstan, the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan, the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan and the Ministry of Internal Affairs of the Republic of Kazakhstan.

Article 181. Regimen of detention in temporary adaptation and detoxification centers

1. In temporary adaptation and detoxification centers, a regime shall be established that ensures the safety of detainees and excludes the possibility of their unauthorized leave. The conditions of detention, the requirements for the equipment of the premises shall be determined by the internal regulations of temporary adaptation and detoxification center.

2. Men placed in temporary adaptation and detoxification centers shall be placed separately from women.

3. Minors placed in temporary adaptation and detoxification centers shall be hospitalized in the specialized departments of the relevant medical organization with the consent of their legal representatives.

4. Persons with infectious and parasitic diseases may not be kept with other persons placed in temporary adaptation and detoxification centers.

Article 182. Rights and obligations of persons placed in temporary adaptation and detoxification centers

1. Persons placed in temporary adaptation and detoxification centers have the right:

1) receive information about their rights and obligations, the regime of detention;

2) personal safety while in temporary adaptation and detoxification center;

3) receive material and household and medical and sanitary services;

4) apply to the medical personnel of organization providing medical care in the field of mental health, as well as to the police, prosecutor's office, and the court on issues of violation of their rights and legal interests.

2. Persons placed in temporary adaptation and detoxification centers shall be obliged to comply with the internal regulations of the temporary adaptation and detoxification center, approved by the authorized authority in agreement with the Ministry of Internal Affairs of the Republic of Kazakhstan.

Article 183. Releasing persons placed in temporary adaptation and detoxification centers

1. Persons placed in temporary adaptation and detoxification centers shall be subject to immediate release in a planned manner upon achieving an improvement in their condition that does not require further observation and treatment in the center, within 24 hours from the date of admission.

2. The released persons shall be returned against receipt the documents, money and things confiscated from them for storage, except for things the storage of which is illegal.

3. In case of illegal storage by persons placed in temporary adaptation and detoxification centers, firearms or cold weapons, explosive, potent or poisonous substances, narcotic drugs, psychotropic substances and their precursors, decisions shall be made in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

4. Upon discharge, the person shall be issued a certificate of his stay in temporary adaptation and detoxification center.

Chapter 22. NATIONAL PREVENTIVE MECHANISM

Footnote. In Chapter 22, the words "Commissioner for Human Rights", "Commissioner for Human Rights", "of Commissioner for Human Rights", "by Commissioner for Human Rights", "to Commissioner for Human Rights" are replaced, respectively, by the words "Commissioner for Human Rights in the Republic of Kazakhstan", "Commissioner for Human Rights in the Republic of Kazakhstan", "of Commissioner for Human Rights in the Republic of Kazakhstan", "by Commissioner for Human Rights in the Republic of Kazakhstan", "to Commissioner for Human Rights in the Republic of Kazakhstan" in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 05.11.2022 No. 157-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 184. National preventive mechanism

1. The National preventive mechanism operates as a system for prevention of torture and other cruel, inhuman or degrading treatment or punishment, functioning through the activities of participants in the national preventive mechanism.

2. As part of their activities, the participants of the national preventive mechanism visit organizations for compulsory treatment (specialized anti-tuberculosis organizations, organizations providing medical care in the field of mental health, for use of compulsory medical measures (for compulsory treatment - a general psychiatric hospital, a specialized psychiatric hospital), a psychiatric hospital of a specialized type with intensive supervision) and other organizations determined by the laws of the Republic of Kazakhstan for visiting by these participants.

3. Participants of the national preventive mechanism shall be the Commissioner for Human Rights in the Republic of Kazakhstan, as well as members of public oversight commissions and public associations selected by the Coordination Council, carrying out activities to protect the rights and legal interests of citizens of the Republic of Kazakhstan, lawyers, social workers, doctors.

4. The Commissioner for Human Rights in the Republic of Kazakhstan coordinates the activities of the participants in the national preventive mechanism, takes measures in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan to ensure the necessary potential and professional knowledge of the participants in the national preventive mechanism.

5. Reimbursement of expenses of participants of the national preventive mechanism for preventive visits shall be carried out from budget funds in the manner determined by the Government of the Republic of Kazakhstan.

Article 185. Coordination Council

1. In order to ensure effective coordination of the activities of the national preventive mechanism, a Coordination Council shall be established under the Commissioner for Human Rights in the Republic of Kazakhstan.

The members of the Coordination Council, except for the Ombudsman, shall be elected by the commission created by the Ombudsman from among the citizens of the Republic of Kazakhstan.

2. The Commissioner for Human Rights in the Republic of Kazakhstan approves:

1) regulations on the Coordination Council under the Commissioner for Human Rights in the Republic of Kazakhstan;

2) rules for selection of participants in the national preventive mechanism;

3) rules for formation of groups of members of the national preventive mechanism for preventive visits;

4) guidelines for preventive visits;

5) rules for preparation of the annual consolidated report on the results of preventive visits.

3. The Coordination Council works with the Subcommittee on Prevention of Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment of the United Nations Committee against Torture.

Article 186. Requirements for participants in the national preventive mechanism

1. Participants of the national preventive mechanism cannot be persons:

1) having an outstanding or unexpunged conviction in the manner prescribed by the law of the Republic of Kazakhstan;

2) suspects or accused of committing a criminal offense;

3) recognized by the court as incapable or partially incapacitated;

4) judges, lawyers, civil servants and military personnel, as well as employees of law enforcement and special state authorities;

5) registered with organization providing medical care in the field of mental health.

2. Participants of the national preventive mechanism also cannot be persons released from criminal liability on the basis of Paragraphs 3), 4), 9), 10) and 12) of part one of Article 35 or Article 36 of the Criminal Procedure Code of the Republic of Kazakhstan for committing an intentional crime; dismissed from the state or military service, from law enforcement and special state authorities, courts or excluded from the bar for negative reasons; deprived of a license to practice law.

Article 187. The rights of a participant in the national preventive mechanism

1. A participant in the national preventive mechanism has the right:

1) receive information on the number of persons held in organizations subject to preventive visits, the number of such organizations and their location;

2) have access to information regarding the treatment of persons held in organizations subject to preventive visits, as well as the conditions of their detention;

3) carry out preventive visits in the prescribed manner as part of the formed groups;

4) conduct interviews with persons detained in organizations subject to preventive visits and (or) their legal representatives without witnesses, personally or, if necessary, through an interpreter, as well as with any other person who, in the opinion of the participant of the national preventive mechanism, can provide relevant information;

5) freely select and visit organizations subject to preventive visits;

6) receive messages and complaints about the use of torture and other cruel, inhuman or degrading treatment or punishment.

2. A participant in the national preventive mechanism shall be independent in carrying out legal activities.

Article 188. Obligations of a participant in the national preventive mechanism

1. When exercising his powers, a participant of the national preventive mechanism shall be obliged to comply with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

2. Interference of a participant of the national preventive mechanism in the activities of organizations subject to preventive visits shall not be allowed.

3. If there are circumstances that raise doubts about the impartiality of a participant in the national preventive mechanism, who is a member of the preventive visit group, he must refuse to participate in the preventive visit.

4. A participant in the national preventive mechanism shall be obliged to register received messages and complaints about the use of torture and other cruel, inhuman or degrading treatment or punishment in the manner determined by the Commissioner for Human Rights in the Republic of Kazakhstan.

Received messages and complaints shall be forwarded to the Commissioner for Human Rights in the Republic of Kazakhstan in the manner prescribed by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Information about received and transmitted messages and complaints shall be included in the report on the results of preventive visits.

5. A participant of the national preventive mechanism who has violated the provisions of this Code shall bear responsibility established by the laws of the Republic of Kazakhstan.

Article 189. Termination of powers of a participant of the national preventive mechanism

The powers of a participant in the national preventive mechanism shall be terminated when:

1) violation of the provisions of this Code;

2) a written statement of resignation;

3) his death or the entry into force of a court decision declaring him dead;

4) departure for permanent residence outside the Republic of Kazakhstan;

5) loss of citizenship of the Republic of Kazakhstan;

6) the entry into legal force of the judgment of the court;

7) the occurrence of other cases provided by the laws of the Republic of Kazakhstan.

Article 190. Types and periodic of preventive visits

1. Preventive visits to participants in the national preventive mechanism shall be divided into:

1) periodic preventive visits carried out on a regular basis at least once every four years;

2) intermediate preventive visits carried out in the period between periodic preventive visits in order to monitor the implementation of recommendations based on the results of the previous periodic preventive visit, as well as to prevent the persecution of persons with whom the participants of the national preventive mechanism had interviews by the administration of organization subject to the preventive visit;

3) special preventive visits carried out on the basis of received reports of torture and other cruel, inhuman or degrading treatment or punishment.

2. The Coordination Council determines the time frame and list of organizations subject to preventive visits within the allocated budgetary funds.

Article 191. Procedure for preventive visits

1. Preventive visits shall be conducted by groups formed by the Coordination Council from the participants of the national preventive mechanism, in the manner determined by the Government of the Republic of Kazakhstan in agreement with the Ombudsman.

2. When forming groups for preventive visits, none of the participants in the national preventive mechanism may be subjected to any discrimination on the basis of origin, social, official and property status, sex, race, nationality, language, attitude to religion, beliefs, place of residence or any other circumstances.

3. Ensuring the safety of the participants in the national preventive mechanism shall be the responsibility of the administration of organization subject to the preventive visit. In case of illegal actions of the participants of the national preventive mechanism, the head of the administration of organization subject to the preventive visit shall inform the Commissioner for Human Rights in the Republic of Kazakhstan in writing.

4. Based on the results of each preventive visit, on behalf of the group, a written report shall be drawn up in the form approved by the Coordination Council, which shall be signed by all members of the group that carried out the preventive visit. A member of the group with a dissenting opinion shall draw up it in writing and attach it to the report.

Article 192. Annual consolidated report of participants of the national preventive mechanism

1. The Coordination Council prepares an annual consolidated report of participants of the national preventive mechanism, taking into account their reports on the results of preventive visits.

2. The annual consolidated report of participants in the national preventive mechanism shall also include:

1) recommendations to authorized state authorities to improve the conditions for treatment of persons held in organizations subject to preventive visits and to prevent torture and other cruel, inhuman or degrading treatment or punishment;

2) proposals for improving the legislation of the Republic of Kazakhstan.

A financial report on preventive visits for the past year shall be attached to the annual consolidated report of participants in the national preventive mechanism.

3. The annual consolidated report of participants of the national preventive mechanism shall be sent for consideration to the authorized state authorities and posted on the Internet resource of the Ombudsman no later than one month from the date of its approval by the Coordination Council.

Article 193. Confidentiality

1. Participants of the national preventive mechanism shall not have the right to disclose information about the private life of a person that became known to them during preventive visits, without the consent of this person.

2. Disclosure by the participants of the national preventive mechanism of information about the private life of a person, which became known to them in the course of preventive visits, without the consent of this person shall entail responsibility established by the laws of the Republic of Kazakhstan.

Article 194. Interaction of authorized state authorities with participants in the national preventive mechanism

1. State authorities and their officials shall assist the participants of the national preventive mechanism in carrying out their legal activities.

No state authority or official has the right to restrict the rights and freedoms of citizens of the Republic of Kazakhstan for informing the participants of the national preventive mechanism about the use of torture and other cruel, inhuman or degrading treatment and punishment.

Officials who obstruct the legal activities of the participants of the national preventive mechanism shall bear responsibility established by the laws of the Republic of Kazakhstan.

2. The authorized state authorities, within three months from the date of receipt of the annual consolidated report of the participants of the national preventive mechanism, shall inform the Commissioner for Human Rights in the Republic of Kazakhstan in writing about the measures taken following the consideration of the reports received.

3. Based on the reports of the participants of the national preventive mechanism based on the results of preventive visits, the Commissioner for Human Rights in the Republic of Kazakhstan, in the manner prescribed by the legislation of the Republic of Kazakhstan, has the right to apply to authorized state authorities or officials with a petition to initiate disciplinary or administrative proceedings or a criminal case against an official who has violated rights and freedoms of a person and a citizen of the Republic of Kazakhstan.

Chapter 23. SCOPE OF MEDICAL CARE

Article 195. Scope of medical care

Medical care shall be provided in the following scope:

1) the minimum, which is a guaranteed amount of free medical care provided in accordance with Article 196 of this Code;

2) basic, which is medical care in the system of compulsory social health insurance, provided in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan "On compulsory social health insurance";

3) additional scope of medical care, including medical care:

within the framework of voluntary and (or) imputed medical insurance provided at the expense of contributions of individuals and legal entities;

provided through the provision of paid services and other sources not prohibited by the legislation of the Republic of Kazakhstan;

provided to military personnel, candidates for astronauts, cosmonauts, employees of special state and law enforcement agencies, members of their families, pensioners of law enforcement agencies, persons dismissed from military service, service in special state authorities, as well as certain categories of civil servants and citizens of the Republic of Kazakhstan in the military and medical (medical) institutions (organizations) at the expense of the funds provided by the legislation of the Republic of Kazakhstan;

provided to persons, held in pre-trial detention centers and institutions of the penal (penitentiary) system, at the expense of funds provided for by the legislation of the Republic of Kazakhstan;

provided to individuals at the expense of one-time pension payments in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

The program of guarantees of medical care within the guaranteed volume of free medical care and medical care in the system of compulsory social health insurance is determined annually by the Government of the Republic of Kazakhstan for a three-year period.

Footnote. Article 195 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 02.01.2021 No. 399-VI (shall be enforced from 01.01.2021); dated 30.12.2021 No. 95-VII (shall be enforced from 01.07.2022); dated 19.04.2023 No. 223-VII (for the procedure of entry into force, see Article 3).

Article 196. Guaranteed scope of free medical care

1. The guaranteed volume of free medical care is provided to citizens of the Republic of Kazakhstan, Candas, refugees, foreigners and stateless persons permanently residing in the territory of the Republic of Kazakhstan at the expense of budgetary funds, includes preventive, diagnostic and curative medical services with the greatest proven effectiveness, as well as drug provision.

The list of the guaranteed scope of free medical care shall be approved by the Government of the Republic of Kazakhstan.

Foreigners and stateless persons temporarily staying in the Republic of Kazakhstan, asylum seekers have the right to receive a guaranteed scope of free medical care for diseases that pose a danger to others, according to the list and in the amount determined by the authorized authority, unless otherwise provided by the laws of the Republic Kazakhstan or international treaties ratified by the Republic of Kazakhstan.

2. Medical care included in the guaranteed scope of free medical care shall be provided on the basis of clinical protocols by medical workers admitted to clinical practice in the territory of the Republic of Kazakhstan.

3. The guaranteed scope of free medical care includes:

1) emergency medical care;

2) primary health care;

3) specialized medical care on an outpatient basis:

in provision of services for prevention and diagnosis of HIV infection and tuberculosis;

in case of injury, poisoning or other emergency conditions;

with socially significant diseases;

for chronic diseases subject to dynamic observation, according to the list determined by the authorized authority;

4) specialized medical care in hospital-replacing conditions:

with socially significant diseases;

for chronic diseases subject to dynamic observation, according to the list determined by the authorized body;

5) specialized medical care in stationary conditions:

when isolating persons who were in contact with a sick infectious or parasitic disease that poses a danger to others, as well as bacteria carriers, virus carriers and persons with suspected infectious or parasitic disease posing a danger to others, according to the list determined by the authorized authority;

in treatment of infectious, parasitic diseases and diseases that pose a danger to others, according to the list determined by the authorized authority;

in an emergency form for persons who are not consumers of services in the system of compulsory social health insurance, including carrying out medical and diagnostic measures in the admission department of a round-the-clock hospital until a diagnosis shall be established that does not require treatment in a round-the-clock hospital, according to the list determined by the authorized authority;

in a planned form according to the list of diseases determined by the authorized authority;

6) medical rehabilitation in treatment of the underlying disease, as well as medical rehabilitation of patients with tuberculosis;

7) palliative medical care according to the list of diseases determined by the authorized authority;

8) provision of blood products and blood components;

9) pathological diagnostics;

10) preparation of a posthumous donor for removal of organs (part of organ) and (or) tissues (part of tissue), removal, conservation, procurement, storage, transportation of organs (part of organ) and (or) tissues (part of tissue) for the purpose of organ transplantation (part of organ) and (or) tissues (parts of tissue).

4. Provision of medicines, medical devices, specialized medicinal products, immunobiological drugs within the guaranteed scope of free medical care shall be carried out:

1) in provision of ambulance, as well as specialized care, including high-tech medical services, in inpatient and inpatient substitution conditions in accordance with the medicinal formulations of healthcare organizations;

2) in provision of primary health care in accordance with the list of diseases against which preventive vaccinations shall be carried out;

3) in provision of primary health care and specialized care on an outpatient basis in accordance with the list of medicines and medical devices for free and (or) preferential provision of certain categories of citizens of the Republic of Kazakhstan with certain diseases (conditions).

5. When providing a guaranteed scope of free medical care, healthcare entities use medicines, medical devices and specialized medical products registered in the Republic of Kazakhstan. Medicines should be included in the Kazakhstan National Pharmaceutical Formulary.

It shall be allowed to use medicines and unregistered medical devices that are not registered in the Republic of Kazakhstan and are not included in the Kazakhstan National Medicinal Formulary to provide health care for a specific patient or to provide medical care to a limited contingent of patients with rare (orphan) diseases and (or) conditions in accordance with the procedure determined by the authorized body.

Footnote. Article 196 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.01.2022 No. 101-VII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days from the date of its first official publication).

Article 197. Principles for formation of the guaranteed scope of free medical care

1. The guaranteed scope of free medical care shall be formed on the basis of the principles of universality, accessibility, evidence, realism and regulation.

2. The principle of universality implies universal and equal coverage of the minimum volume of medical care, regardless of the level of income and social status of the persons specified in Paragraph 1 of Article 196 of this Code.

3. The principle of accessibility lies in the possibility of receiving by the persons specified in Paragraph 1 of Article 196 of this Code the guaranteed scope of free medical care in the territory of the Republic of Kazakhstan.

4. The principle of evidence implies the availability of proven scientific and clinical data on effectiveness and safety of medical services, drugs and medical devices.

5. The principle of realism implies that the guaranteed scope of free medical care corresponds to the budget parameters.

6. The principle of regulation consists in state regulation of tariffs for medical services, prices for medicines and medical devices provided in provision of the guaranteed scope of free medical care.

Article 198. The goals of providing medical care within the guaranteed scope of free medical care

The goals of providing medical care within the guaranteed scope of free medical care shall be:

1) diagnosis and treatment of diseases;

2) control over complications of chronic diseases, damage to organs and tissues;

3) prevention of disease progression in the early stages and their consequences;

4) medical care during pregnancy and childbirth;

5) formation of the patient's skills to control their own health;

6) medical care for incurable patients in the terminal (final) stage of the disease.

Article 199. Minimum social standards in the field of healthcare

The guaranteed scope of free medical care, ensuring the availability of healthcare services to the population shall be the minimum social standards in the field of healthcare in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan “On minimum social standards and their guarantees”.

Article 200. Medical care in compulsory social health insurance system

1. The system of compulsory social health insurance provides:

1) specialized medical care on an outpatient basis, including:

preventive medical examinations in the manner and with the periodic established by the authorized authority, except for preventive examinations within the guaranteed scope of free medical care;

reception and consultation by specialized specialists of patients in the direction of doctors of primary health care;

dynamic observation by specialized specialists of persons with chronic diseases in the manner and with the periodic established by the authorized authority;

provision of emergency and planned dental care to certain categories of the population according to the list determined by the authorized authority;

diagnostic services, including laboratory diagnostics, according to the list determined by the authorized authority;

procedures and manipulations according to the list determined by the authorized authority;

2) specialized, including high-tech, medical care in hospital-substituting conditions (except for cases of treatment of diseases within the guaranteed scope of free medical care);

3) specialized, including high-tech, medical care in stationary conditions in a planned form (except for cases of treatment of diseases within the guaranteed scope of free medical care);

4) specialized inpatient care in an emergency form, including the conduct of medical and diagnostic measures in admission department of a round-the-clock hospital until a diagnosis shall be established that does not require treatment in a round-the-clock hospital (except for cases of treatment of diseases within the guaranteed scope of free medical care);

5) medical rehabilitation according to the list of diseases determined by the authorized authority;

6) postmortem diagnostics;

7) preparation of a posthumous donor for removal of organs (part of organ) and (or) tissues (part of tissue), removal, conservation, procurement, storage, transportation of organs (part of organ) and (or) tissues (part of tissue) for the purpose of organ transplantation (parts of organ) and (or) tissues (parts of tissue).

2. Provision of medicines, medical devices, specialized medicinal products, immunobiological preparations in provision of medical care in the system of compulsory social health insurance shall be carried out in provision of:

1) specialized, including high-tech, medical care in inpatient and inpatient-substituting conditions in accordance with the medicinal forms of healthcare organizations;

2) primary health care and specialized medical care on an outpatient basis in accordance with the list of medicines, medical devices approved by the authorized authority for certain categories of citizens with certain diseases (conditions).

3. When providing medical care in the system of compulsory social health insurance, healthcare subjects use medicines, medical products and immunobiological drugs registered in the Republic of Kazakhstan, included in the Kazakhstan national drug formulary.

Article 201. Medical care within voluntary health insurance

Voluntary medical insurance shall be a type of personal insurance that allows you to receive medical services included in the guaranteed scope of free medical care and (or) the scope of medical care in compulsory social health insurance system, as well as additional programs, the costs of which shall be compensated by the insurance organization.

The voluntary health insurance program includes a list of:

medical services under a voluntary insurance contract, which shall be paid by the insured, indicating the total insured amount or separate insurance amounts for each type of medical services provided;

health care organizations where the policyholder (insured) receives medical services.

The list of medical services shall be established by the insurance organization in agreement with the policyholder (insured).

Article 201-1. Medical care within the framework of imputed medical insurance

1. Imputed medical insurance is a type of medical insurance for foreigners temporarily staying in the Republic of Kazakhstan, in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan "On population migration" and international treaties ratified by the Republic of Kazakhstan, allowing to receive medical services on the terms defined by the standard imputed medical insurance contract approved by the authorized body in coordination with the authorized body for regulation, control and supervision of the financial market and financial organizations.

2. The object of imputed medical insurance is the property interest of the insured person associated with the need to receive medical services as a result of the occurrence of an insured event determined by the standard contract of imputed medical insurance.

3. The insured risk is the probability of deterioration of the health of the insured person, resulting in the need to apply to medical organizations.

4. An insured event in the case of imputed medical insurance is the deterioration of the health of the insured person and the associated receipt of medical care in a medical organization:

1) primary health care;

2) specialized medical care in inpatient conditions in an emergency form.

The minimum list of medical care in case of imputed medical insurance is determined by the authorized body.

5. The amount of the insurance sum under the imputed medical insurance contract is determined by the terms of the agreement of the parties and must be at least the amount determined in monthly calculation indices established by the law on the republican budget for the relevant financial year, in order to provide:

1) primary health care - at least fifty monthly calculation indices;

2) specialized medical care in inpatient conditions – at least one hundred monthly calculation indices.

6. Other conditions of imputed medical insurance are determined and established by the standard contract of imputed medical insurance.

Footnote. Chapter 23 is supplemented with Article 201-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 No. 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 202. Medical care provided through the provision of paid services and other sources

1. Medical care provided on a paid basis (paid medical services) shall be provided by health care subjects in accordance with standards on a contractual basis.

2. The sources of formation of paid medical services shall be citizens 'own funds, voluntary medical insurance funds, employers' funds and other sources not prohibited by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

3. Paid medical services are provided to persons, including those held in pre-trial detention centers and institutions of the penal (penitentiary) system, in:

1) provision of medical care at their initiative, including without sending specialists of the primary and secondary levels;

2) provision of medical care in excess of the guaranteed scope of free medical care and (or) in the system of compulsory social health insurance;

3) treatment with medicinal products not included in the medicinal form of the healthcare organization;

4) conducting medical research that is not included in the list of guaranteed scope of free medical care and (or) the list of medical care in the compulsory social health insurance system, and (or) without medical indications;

5) rehabilitation treatment and medical rehabilitation provided in sanatorium organizations in excess of the guaranteed volume of free medical care and (or) in the system of compulsory social health insurance, with the exception of persons held in pre-trial detention centers and institutions of the penal (penitentiary) system;

6) medical genetic research without medical indications;

7) medical examination not provided by the guaranteed scope of free medical care and in excess of the scope of compulsory social health insurance;

8) provision of medical care under a contract, including voluntary medical insurance;

9) provision of medical care to foreigners and stateless persons, except for the cases provided by Paragraphs 1 and 2 of Article 83 of this Code.

4. Paid non-medical services to persons shall be provided with additional services (additional household and service services, including stay in superior wards; additional care not due to medical indications; additional food; equipping wards and offices with additional types of non-medical equipment: telephone, TV, office equipment, refrigerator; transport and other services).

5. The types of paid services and the price list for them shall be brought to the attention of the population through visual information, including on Internet resources, by healthcare entities.

6. When providing paid services, healthcare entities maintain primary accounting and reporting documentation in medical healthcare information systems in the forms approved by the authorized authority.

7. The healthcare organization shall be responsible for the timely and high-quality provision of paid medical services to persons from the moment they apply in the manner established by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

8. The procedure for provision of paid services by healthcare subjects shall be determined by the authorized authority in accordance with this Code and the laws of the Republic of Kazakhstan.

9. It shall be prohibited to provide, on a paid basis, medical care provided within the guaranteed scope of free medical care and (or) in the system of compulsory social health insurance.

Footnote. Article 202 as amended by the law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 No. 95-VII (shall be enforced from 01.07.2022).

Chapter 24. DONATION AND TRANSPLANTATION

Item 1. Blood donation of and its components

Article 203. Donation, collection of blood, its components and production of blood products

1. Blood donation and its components shall be the voluntary participation of donors in protecting the health of citizens through the implementation of the donated function.

2. Attraction of donors for implementation of the donor function shall be carried out free of charge or on a reimbursable basis.

Attraction of donors on a reimbursable basis shall be carried out in the absence of donors performing a donor function on a gratuitous basis.

3. The process of collecting blood and its components includes donation:

1) blood, which is the process of taking donated blood;

2) blood components, which is the process of taking individual blood components (plasma, cells).

4. In the process of collecting and processing blood, you get:

1) blood components, which are constituents of blood, secreted in the form of cells and cell-free media;

2) blood products, which are medicines produced during the processing of donated blood.

Article 204. Healthcare organizations and other organizations carrying out activities in the field of donation, preparation of blood, its components and production of blood products

1. Preparation, processing, storage and sale of blood, its components from allogeneic donors shall be carried out by state healthcare organizations that have an appropriate license.

2. The production of blood products shall be carried out by organizations that have the appropriate license.

3. Healthcare organizations and other organizations carrying out activities in the field of donation, preparation of blood, its components and preparations shall be responsible for their quality, and also sell blood and its components for the following purposes:

1) clinical use;

2) production of blood products;

3) use for the manufacture of reagents and (or) consumables for medical devices for diagnostics outside a living organism (in vitro) (including from blood components unsuitable for clinical use).

4. In the event of a state of emergency or martial law on the territory of the Republic of Kazakhstan, the organization of donation shall be carried out in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Article 205. Ensuring the safety and quality of donated blood, its components and preparations

1. The safety of donated blood, its components and preparations shall be ensured by compliance with the established requirements for medical examination of donors, safety and quality in the production of blood products for medical use, approved by the authorized authority.

The assessment of the quality of laboratory tests carried out in organizations operating in the field of blood services shall be carried out by the republican reference laboratory of the blood service.

2. It shall be prohibited to use and sell donated blood, its components, preparations without appropriate labeling.

3. Healthcare organizations and medical workers performing transfusion of donated blood, its components and preparations shall be obliged to ensure compliance with the relevant requirements for their safe use, as well as the procedure for provision of transfusion care.

Article 206. Rights and obligations of donors of blood and its components

1. A donor has the right to be an individual who has reached the age of eighteen, has passed an appropriate medical examination and has no contraindications, who has expressed a voluntary desire to donate blood and its components for medical purposes.

2. The donor has the right:

1) donate blood and its components free of charge;

2) donate blood and its components for a fee;

3) get acquainted with the results of medical examination;

4) be encouraged in accordance with this Code.

3. The donor shall be obliged to provide information known to him about all existing and previously transferred diseases, as well as about the use of narcotic drugs, psychotropic substances, their analogues and precursors.

Article 207. Donor medical examination

1. Before the donation of blood and its components, the donor undergoes a compulsory medical examination within the guaranteed scope of free medical care in the manner determined by the authorized authority.

2. Certificates of health status for implementation of the donor function shall be issued in the state healthcare organizations free of charge.

3. Medical examination of donors of blood and its components shall be carried out within the guaranteed scope of free medical care.

Article 208. Guarantees provided to the donor, the rights and obligations of employers and organizations for development of blood donation and its components

1. An employee during a medical examination and blood donation and (or) its components on working days shall be released from work with the preservation of the average wage.

2. A donor who donated blood and (or) its components on a gratuitous basis shall be provided with an additional day of rest with the preservation of the average wage, which can be added to the annual labor leave. These guarantees shall be valid for one year from the date of donation.

In case of a failed donation of blood and its components, an additional day of rest shall not be provided.

3. In the event that, by agreement with the employer, an employee who is a donor, on the days of donating blood and (or) its components, has begun work, he is given, at his request, another day of rest with the preservation of his average wage, or this day can be added to the annual labor leave.

4. It shall not be allowed to involve an employee who is a donor on the days of donating blood and (or) its components to work at night, overtime work, heavy work, work with harmful and (or) dangerous working conditions.

5. Military personnel, employees of law enforcement and special state authorities, as well as students (pupils) who are donors, on the days of donating blood and (or) its components shall be exempt from duty, watch and other forms of service and from the educational process.

6. Donors shall be encouraged in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

7. A donor who donated blood and (or) its components on a gratuitous basis, to replenish the volume of his blood and energy expenditures of the body after donating blood and (or) its components at his choice, receives free food or its monetary equivalent in the amount established by the authorized authority.

In case of failed donation of blood and (or) its components, free food or its monetary equivalent to replenish the volume of one's own blood and energy expenditure of the authority after donating blood and (or) its components shall not be issued.

8. A donor of blood, its components, who donates blood and its components on a reimbursable basis, a healthcare organization that carries out activities in the field of procurement of blood and its components shall be paid.

9. The procedure, criteria and amount of payments to donors who donate blood and its components on a reimbursable basis shall be established by the authorized authority.

10. Employers and heads of organizations, in order to create conditions for development of donation, shall be obliged to:

1) provide assistance to local government healthcare authorities, state healthcare organizations in attracting citizens of the Republic of Kazakhstan to the ranks of donors;

2) provide the necessary premises free of charge and create conditions for taking blood and its components;

3) unimpeded to release the employee who is the donor from work on the day of examination and donation of blood and its components;

4) provide the employee who is a donor with the guarantees established by this Code.

11. Employers and heads of organizations have the right to further encourage donors.

Item 2. Transplantation of organs (part of organ) and (or) tissues (part of tissue)

Article 209. Transplantation of organs (part of organ) and (or) tissues (part of tissue) and conditions for their removal

1. Transplantation of organs (part of organ) and (or) tissues (part of tissue) shall be carried out from a donor to a recipient and consists of the following stages: removal, conservation, storage, transportation and transplantation of organs (part of an organ) and (or) tissues (part of tissue).

2. Removal, conservation, storage, transportation and transplantation of organs (part of organ) and (or) tissues (part of tissue) shall be carried out in state medical organizations, one hundred percent of the voting shares (stakes in the authorized capital) of which belong to the state, as well as in the medical organizations "Nazarbayev University" in the presence of a license to carry out medical activities for the provision of organ (part of an organ) and (or) tissue (part of tissue) transplantation services in accordance with profile of medical activity.

3. Removal of organs (part of an organ) and (or) tissues (part of tissue) for further transplantation to a person (potential recipient) shall be performed from a living person (intravital donor) or deceased (posthumous donor).

4. When transplanting organs (part of organ) and (or) tissues (part of tissue), it shall be prohibited:

1) forced removal of organs (part of an organ) and (or) tissues (part of tissue) from a person;

2) forcing a person to provide his organ (part of organ) and (or) tissues (part of tissue);

3) buying and selling organs (parts of an organ) and (or) tissues (parts of tissue) of a person;

4) removal of organs (part of organ) and (or) tissues (part of tissue) from an intravital donor or a posthumous donor who is a minor or incapacitated person;

5) removal of organs (part of organ) and (or) tissues (part of tissue) from a posthumous donor for transplantation to foreigners and stateless persons;

6) removal of organs (part of organ) and (or) tissues (part of tissue) from persons who, for health reasons, age or other reasons, could not provide data about their identity and whose identity was not established at the time of ascertaining death.

5. Removal of organs (part of organ) and (or) tissues (part of tissue) from an infected living donor or posthumous donor for transplantation to a recipient shall be prohibited.

The list of infectious diseases in which transplantation of organs (part of organ) and (or) tissues (part of tissue) from a donor is permitted shall be approved by the authorized authority.

6. To ensure the transplantation of organs (part of organ) and (or) tissues (part of tissue), a register shall be formed:

1) potential recipients of organs (part of organ) and (or) tissues (part of tissue);

2) recipients of organs (part of organ) and (or) tissues (part of tissue);

3) donors of organs (parts of organ) and (or) tissues (part of tissue);

4) citizens who have expressed the right to posthumous donation of organs (part of organ) and (or) tissues (part of tissue).

7. The procedure for formation and maintenance of the register shall be determined by the authorized authority.

8. Registration of the will of a citizen of the Republic of Kazakhstan on consent or refusal to remove organs (part of organ) and (or) tissues (part of tissue) from him after death for the purpose of transplantation in the register of citizens who have expressed the right to posthumous donation of organs (part of organ) and (or) tissue (part of tissue), can be produced by direct contact with a medical organization providing primary health care, or on the web portal of "electronic government".

Access to the register of citizens who have expressed the right to posthumous donation of organs (part of organ) and (or) tissues (parts of tissue) shall be possible only for authorized persons of the Coordination Center for Transplantation in the manner determined by the authorized authority.

Footnote. Article 209 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 31.03.2021 No. 24-VII (shall be enforced upon expiration of ten calendar days after the date of its first official publication ).

Article 210. The procedure for transplantation of organs (part of organ) and (or) tissues (part of tissue) from an intravital donor

1. An intravital donor of an organ (part of organ) and (or) tissues (part of tissue) may be a person aged eighteen and older, capable, who is in genetic connection with the recipient and (or) has tissue compatibility with him, who has expressed a written notarially certified consent to the removal of an organ (part of organ) and (or) tissues (part of tissue) for further transplantation.

2. For transplantation, only one of the paired organs, a part of organ or tissue, the removal of which will not entail an irreversible health disorder, may be removed from a living donor.

3. An intravital donor must undergo a comprehensive medical examination in the manner prescribed by the authorized authority.

4. To establish a genetic link between a potential recipient and an intravital donor, an Ethics Commission shall be created. The composition and position of the Ethics Commission shall be approved by the authorized authority.

Article 211. Coordination and support of organ transplantation (part of organ) and (or) tissues (part of tissue)

1. Coordination Center for Transplantation - a healthcare organization dealing with the coordination and support of organ transplantation (part of organ) and (or) tissues (part of tissue), the regulation of which shall be approved by the authorized authority.

2. Determination of the immunological compatibility of tissues during transplantation shall be carried out in tissue typing laboratories (HLA-laboratories), functioning as a structural unit under state medical organizations that carry out activities in the field of donation, preparation of blood, its components and preparations.

The rules for determining the immunological compatibility of tissues during transplantation of organs (part of organ) and (or) tissues (parts of tissue) and the regulation on the activities of the HLA laboratory shall be developed and approved by the authorized authority.

Determination of the immunological compatibility of tissues during transplantation shall be carried out on the basis of a referral for research from an organization licensed to carry out medical activities for provision of services for organ transplantation (part of organ) and (or) tissues (part of tissue).

3. The activity of tissue banks shall be aimed at the formation of stocks of biological materials and their provision to healthcare organizations carrying out transplantation.

4. The procedure for carrying out the activities of the tissue bank shall be determined by the authorized authority.

Article 212. The procedure for transplantation of organs (part of organ) and (or) tissues (part of tissue) from a posthumous donor

1. A posthumous donor may be a person aged eighteen and older, who has been diagnosed with irreversible death of the brain, whose organs (parts of organ) and (or) tissue (parts of tissue) can be used for transplantation to a recipient.

2. The procedure for giving a person's lifetime expression of will to posthumous donation of organs (parts of organ) and (or) tissues (parts of tissue) and notifying a spouse or one of close relatives about this shall be determined by the authorized authority.

3. Removal of organs (part of organ) and (or) tissues (part of tissue) from a posthumous donor for transplantation shall not be allowed if the medical organization at the time of removal being informed that the person concerned during life or after his death other persons specified in part two of this Paragraph, declared their disagreement with the removal of his organs (part of organ) and (or) tissues (part of tissue).

In the absence of a person's lifetime expression of will, the spouse has the right to declare in writing his disagreement (consent) to removal of his organs (part of organ) and (or) tissues (parts of tissue) for transplantation, and in his (her) absence, one of close relatives.

4. Removal and conservation of visual organs from corpses for the purpose of transplantation shall be carried out in organizations carrying out the activities of pathological anatomy and forensic medical examination, in the manner determined by the authorized authority in agreement with the authorized authority in the field of forensic expertise.

5. The procedure and conditions for removal, conservation, storage, transportation and transplantation of organs (parts of organ) and (or) tissues (parts of tissue) shall be determined by the authorized authority.

6. Participation of persons carrying out the removal of organs (part of organ) and (or) tissues (part of tissue) for subsequent transplantation in the statement of irreversible death of the brain shall be prohibited.

7. This Article shall not apply to organs (parts of organ) and (or) tissues (parts of tissue) related to the process of human reproduction, including reproductive tissues (germ cells), as well as blood, its components, hematopoietic stem cells, cells of the human body and (or) animal for use in biomedical purposes.

Article 213. The rights of donor and recipient of organs (part of organ) and (or) tissues (part of tissue)

1. The donor has the right:

1) demand full information from healthcare organizations about possible complications for his health in connection with the forthcoming intervention to remove organs (part of organ) and (or) tissues (part of tissue);

2) undergo a medical examination in order to be included in the register of organ donors (organ parts) and (or) tissues (tissue parts) within the guaranteed scope of free medical care and (or) in the system of compulsory social health insurance;

3) receive treatment, including medication, in health care organizations in connection with the intervention performed to remove organs (part of organ) and (or) tissues (part of tissue) within the guaranteed scope of free medical care and (or) in the system of compulsory social medical insurance;

4) refuse before the start of the surgical intervention for transplantation.

2. The recipient has the right:

1) demand full information from the healthcare organization about possible complications for his health in connection with the upcoming intervention for transplantation of organs (part of organ) and (or) tissues (part of tissue);

2) undergo a medical examination to be included in the register of potential recipients of organs (parts of organ) and (or) tissues (parts of tissue) within the guaranteed scope of free medical care and (or) in the system of compulsory social health insurance.

3) to receive treatment, including medication, in a health care organization in connection with the intervention for removal and transplantation of donor organs (part of organ) and (or) tissues (part of tissue) within the guaranteed scope of free medical care;

4) refuse before the start of the surgical intervention for transplantation.

3. Medical and other employees of health care organizations shall be prohibited from disclosing information about the donor and (or) recipient.

Article 214. Obligations of employers and heads of organizations to create conditions for development of organ donation (part of organ) and (or) tissues (part of tissue)

1. Employers and heads of organizations, in order to create conditions that ensure the development of organ donation (part of organ) and (or) tissues (part of tissue), shall be obliged to free from work an employee who is a donor of organs (part of organ) and (or) tissues (part of tissue).

2. An employee who is a donor of organs (parts of organ) and (or) tissues (parts of tissue) shall be provided with a sheet of temporary disability in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan, taking into account the time for travel to a medical organization where organs (parts of organ) and (or) tissues (parts of tissue) for the purpose of transplantation, and back to the place of residence while maintaining the average monthly wage.

3. Employers and leaders of organizations have the right to additionally encourage donors of organs (part of organ) and (or) tissue (part of tissue).

Article 215. Register of donors of hematopoietic stem cells (bone marrow)

1. Formation and maintenance of the register of donors of hematopoietic stem cells (bone marrow) in order to ensure the transplantation of hematopoietic stem cells shall be carried out in the manner determined by the authorized authority.

2. The procedure for searching and activating a donor of hematopoietic stem cells, including from international registries, and transporting hematopoietic stem cells to the recipient shall be determined by the authorized authority.

Article 216. Transplantation of artificial organs (part of organ) and (or) tissues (part of tissue)

1. Transplantation of artificial organs (part of organ) and (or) tissues (part of tissue) shall be carried out when:

1) organ failure;

2) the absence of donor organs (part of organ) and (or) tissues (part of tissue);

3) the absence of contraindications for transplantation of artificial organs and tissues.

2. The list of indications and contraindications for transplantation of artificial organs (parts of organ) and (or) tissues (parts of tissue) shall be developed and approved by the authorized authority.

3. Citizens of the Republic of Kazakhstan with artificial organs (parts of organ) and (or) tissues (parts of tissue), if necessary, shall be included in the register of potential recipients of organs (parts of organ) and (or) tissues (parts of tissue) in the manner determined by the authorized authority.

Item 3. Import, export of organs (parts of organ) and (or) tissues (parts of tissue) of a person, hematopoietic stem cells (bone marrow), blood and its components, samples of cells, biological fluids and human secretions

Article 217. Grounds for import, export of organs (parts of organ) and (or) tissues (parts of tissue) of a person, hematopoietic stem cells (bone marrow), donor lymphocytes, germ cells, embryos

1. The import of organs (part of organ) and (or) tissues (part of tissue) of a person, hematopoietic stem cells (bone marrow), donor lymphocytes into the territory of the Republic of Kazakhstan shall be carried out when:

1) the need for transplantation in healthcare organizations;

2) the need for diagnostic tests on the territory of the Republic of Kazakhstan;

3) conducting joint scientific research.

2. Removal of organs (part of organ) and (or) tissues (part of tissue) of a person, hematopoietic stem cells (bone marrow), donor lymphocytes from the territory of the Republic of Kazakhstan shall be carried out:

1) if it is necessary to provide medical care to a citizen of the Republic of Kazakhstan who is outside the Republic of Kazakhstan;

2) if necessary, diagnostic tests;

3) when conducting joint scientific research;

4) in cases provided by international treaties ratified by the Republic of Kazakhstan;

5) if necessary, transplantation of hematopoietic stem cells (bone marrow), donor lymphocytes from a donor living in the Republic of Kazakhstan, to a recipient living abroad and awaiting transplantation.

3. A license to import into the territory of the Republic of Kazakhstan from states that are not members of the Eurasian Economic Union, and export from the territory of the Republic of Kazakhstan to these states of organs (part of organ) and (or) tissues (part of tissue) of a person in the cases provided by Subparagraph 1) Paragraph 1 and Subparagraphs 1) and 4) of Paragraph 2 of this Article, issued by the authorized authority at the request of healthcare organizations operating in the specialty "transplantology", "hematology" in accordance with a license for medical activities, in cases of placement of organs (part of organ) and (or) tissues (part of tissue) of a person under customs procedures for export or release for domestic consumption.

4. Conclusion (permitting document) for import into the territory of the Republic of Kazakhstan from states that are not members of the Eurasian Economic Union, and export from the territory of the Republic of Kazakhstan to these states of organs (parts of organ) and (or) tissues (parts of tissue) of a person premises under the customs procedures for processing in the customs territory, processing outside the customs territory, processing for domestic consumption and in the case of placement under customs procedures for re-export and re-import in order to complete the customs procedures for processing in the customs territory, processing outside the customs territory and processing for domestic consumption shall be issued by the authorized authority.

5. Import into the territory of the Republic of Kazakhstan from states that are not members of the Eurasian Economic Union, and export from the territory of the Republic of Kazakhstan to these states of hematopoietic stem cells (bone marrow), donor lymphocytes in the event of their movement for the purpose of unrelated transplantation shall be carried out on the basis of the conclusion (permitting document) issued by the authorized authority.

6. Import into the territory of the Republic of Kazakhstan from states that are not members of the Eurasian Economic Union, and export from the territory of the Republic of Kazakhstan to these states of germ cells and embryos shall be carried out on the basis of an opinion (permit) issued by the authorized authority in the following cases:

1) the need for in vitro fertilization in health care organizations of the Republic of Kazakhstan;

2) the need for diagnostic tests;

3) conducting joint scientific research;

4) if necessary, in vitro fertilization to a citizen of the Republic of Kazakhstan who is outside the Republic of Kazakhstan;

5) if necessary, in vitro fertilization to close relatives and spouses of citizens of the Republic of Kazakhstan located outside the Republic of Kazakhstan;

6) if necessary, in vitro fertilization of a donor living in the territory of the Republic of Kazakhstan, a recipient living abroad;

7) provided by international treaties ratified by the Republic of Kazakhstan.

7. Import and export of organs (parts of organ) and (or) tissues (parts of tissue) of a person, germ cells and embryos, hematopoietic stem cells (bone marrow), donor lymphocytes by individuals shall not be allowed.

8. The procedure for biological safety research, preservation and transportation of tissues (parts of tissues) of a person and (or) organs (parts of organ) intended for import and export shall be determined by the authorized authority.

Article 218. Grounds for import, export of blood and its components, samples of human biological materials

1. The import of blood and its components, samples of human biological materials into the territory of the Republic of Kazakhstan shall be carried out at:

1) the need to provide medical care on the territory of the Republic of Kazakhstan;

2) the need for diagnostic tests on the territory of the Republic of Kazakhstan;

3) conducting joint scientific research;

4) the need to conduct laboratory studies using the HLA system to confirm the tissue compatibility of a donor living abroad and a recipient living in the Republic of Kazakhstan, as well as to carry out immunostimulation of the recipient as part of hematopoietic stem cell transplantation.

2. Export of blood and its components, samples of human biological materials from the territory of the Republic of Kazakhstan shall be carried out:

1) if it is necessary to provide medical care to a citizen of the Republic of Kazakhstan who is outside the Republic of Kazakhstan, as well as recipients living abroad;

2) if it is necessary to provide medical assistance to close relatives and spouses of citizens of the Republic of Kazakhstan located outside the Republic of Kazakhstan;

3) if necessary, diagnostic tests;

4) when conducting joint scientific research;

5) in cases provided by international treaties ratified by the Republic of Kazakhstan;

6) when sending blood components harvested in state healthcare organizations operating in the field of blood service of the Republic of Kazakhstan, abroad for production of plasma blood products at factories of a foreign manufacturer in order to provide the population of the Republic of Kazakhstan with blood products (contract fractionation);

7) if it is necessary to conduct laboratory studies using the HLA system in order to confirm the tissue compatibility of a donor living in the Republic of Kazakhstan and a recipient living abroad, as well as immunostimulation of the recipient within the hematopoietic stem cell transplantation;

8) when sending blood components and (or) samples of human biological materials abroad as raw materials used in the manufacture of reagents and (or) consumables for medical devices for diagnostics outside of a living organism (in vitro).

3. In addition to the cases provided by Paragraphs 1 and 2 of this Article, the import and export of blood and its components, samples of human biological materials may be carried out in the manner of exchange, carried out only in the absence of blood and its components with the necessary biological properties.

4. A license to import into the territory of the Republic of Kazakhstan from states that are not members of the Eurasian Economic Union, and export from the territory of the Republic of Kazakhstan to these states of blood and its components in the cases provided by Subparagraph 1) of Paragraph 1 and Subparagraphs 1), 2) and 5 ) of Paragraph 2 of this Article, shall be issued by the authorized authority at the request of healthcare organizations carrying out activities in the specialty of "blood banking" in accordance with the license for medical activities, and in the cases provided by Subparagraph 6) of Paragraph 2 of this Article, issued by the authorized authority at the request of a legal entity in cases of placing blood and its components under customs procedures for export or release for domestic consumption.

5. Conclusion (permitting document) for import into the territory of the Republic of Kazakhstan from states that are not members of the Eurasian Economic Union, and export from the territory of the Republic of Kazakhstan to these states of blood and its components in cases of their placement under the customs procedures of processing in the customs territory, processing outside the customs territory or processing for domestic consumption and in the case of placement under the customs procedures of re-export and re-import in order to complete the customs procedures for processing in the customs territory, processing outside the customs territory and processing for domestic consumption shall be issued by the authorized authority.

6. Import into the territory of the Republic of Kazakhstan and export from the territory of the Republic of Kazakhstan samples of human biological materials used for diagnostic and scientific purposes, intended for external quality control of research, including for reference research, or obtained in the course of biomedical research and (or) clinical trials shall be carried out on the basis of an opinion (permit) issued by the authorized authority.

7. Import and export of blood and its components, samples of human biological materials by individuals shall not be allowed, except for the cases provided by Subparagraph 4) of Paragraph 1 and Subparagraph 7) of Paragraph 2 of this Article.

Article 219. The procedure for import, export of organs (parts of organ) and (or) tissues (parts of tissue) of a person, blood and its components

1. Import into the territory of the Republic of Kazakhstan from states that are not members of the Eurasian Economic Union, and export from the territory of the Republic of Kazakhstan to these states of organs (parts of organ) and (or) tissues (parts of tissue) of a person, blood and its components by healthcare organizations specified in Paragraph 3 of Article 217 and Paragraph 4 of Article 218 of this Code, shall be carried out on the basis of a license issued in the manner prescribed by the Law of the Republic of Kazakhstan "On Permits and Notifications", or an opinion (permitting document).

2. The authorized authority, within three working days, makes a decision on issue or refusal to issue a license for import, export of human tissues (part of tissues), blood and its components, and for import, export of human organs (part of an organ) - within one work day.

3. Decision to issue or refuse to issue an opinion (permit) for import, export of organs (part of organ) and (or) tissues (part of tissue) of a person, blood and its components in cases of placement of organs and tissues of a person, blood and its components under the customs procedures for processing in the customs territory, processing outside the customs territory or processing for domestic consumption and in the case of placement under the customs procedures of re-export and re-import in order to complete the customs procedures for processing in the customs territory, processing outside the customs territory and processing for domestic use, the authorized authority shall accept within three working days.

SECTION 4. EDUCATIONAL AND SCIENTIFIC ACTIVITIES IN THE FIELD OF HEALTHCARE Chapter 25. EDUCATIONAL ACTIVITY IN THE FIELD OF HEALTHCARE

Article 220. Subjects of educational activity in the field of healthcare and conditions for its implementation

1. Educational activity in the field of healthcare shall be carried out in organizations of medical and pharmaceutical education, scientific organizations in the field of healthcare and other educational organizations that implement educational programs in the field of healthcare.

2. Education in the field of healthcare includes:

1) medical education programs implemented in medical specialties;

2) programs of pharmaceutical education implemented in pharmaceutical specialties;

3) training programs for public health professionals and other healthcare professionals.

Organizations of higher and (or) postgraduate education that implement educational programs in the field of healthcare, created in the organizational and legal form of a non-profit joint-stock company, have autonomy in all areas of activity in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan and shall be guided by the principles of freedom of teaching, research and creativity.

3. Mandatory conditions for implementation of educational programs in the field of healthcare in medical specialties shall be:

1) the presence of a simulation room (center) in the structure of the organization of education in the field of healthcare;

2) in preparation of doctors - the implementation in the organization of higher and (or) postgraduate education programs of integrated and postgraduate medical education (residency, doctoral studies);

3) attracting mentors from among qualified medical workers during the training of students at clinical bases;

4) formation in organizations of higher and (or) postgraduate education of university hospitals and (or) integrated academic medical centers operating on the basis of agreements with scientific organizations in the field of healthcare and healthcare organizations.

4. The scientific and practical bases of educational organizations in the field of healthcare shall be clinical bases, clinics of educational organizations in the field of healthcare, university hospitals, residency bases.

The regulations on clinical base, the clinic of the organization of education in the field of healthcare, the university hospital, the residency base, the integrated academic medical center and the requirements for them shall be developed and approved by the authorized authority.

Clinical bases, clinics of educational organizations in the field of healthcare, university hospitals, residency bases shall be subject to the accreditation procedure established by Paragraph 2 of Article 25 of this Code in order to recognize the compliance of the provided medical services with the established requirements and standards in the field of healthcare, as well as the requirements for clinical bases, clinics of educational organizations in the field of healthcare, university hospitals, residency bases.

5. Scientific organizations and educational organizations in the field of healthcare within the achieving strategic goals of sustainable development have the right to conclude agreements with foreign higher educational institutions and medical organizations in the field of educational, scientific, clinical activities.

The procedure for implementing strategic partnership in the field of medical education and science shall be determined by the authorized authority.

6. Associations of educational organizations in the field of healthcare, accredited by the authorized authority for coordination of actions to ensure the quality of educational activity in the field of healthcare, have the right:

1) develop the state compulsory standards for levels of education in the field of healthcare, model curricula and programs, guidelines and recommendations aimed at ensuring the quality of educational activities in the field of healthcare;

2) represent the interests of subjects of educational activities in the field of healthcare in advisory and expert bodies, working groups formed by the authorized authority.

Article 221. Specifics of educational activity in the field of healthcare

1. The objectives of educational activity in the field of healthcare shall be to train professional scientific, pedagogical, medical and pharmaceutical personnel, public health specialists and other specialists for healthcare system and improve their qualifications.

2. State compulsory standards for levels of education in the field of healthcare shall be approved by the authorized authority and determine the set of general requirements for the scope of the academic load (number of credits) and competence of the graduate.

Organizations of higher and (or) postgraduate education independently develop educational programs in accordance with the requirements of state compulsory standards, as well as taking into account the requirements for the level of qualifications established by professional standards in the field of healthcare.

The list of educational programs shall be contained in the register of educational programs by levels of education in the field of healthcare. The maintenance of the register and the procedure for inclusion in the register of educational programs by levels of education in the field of healthcare shall be carried out in the manner determined by the authorized authority.

3. Training of medical personnel shall be carried out according to the programs of continuous integrated medical education. Upon completion of training under the programs of continuous integrated medical education, the graduate who has passed the final certification shall be awarded the degree "Master of Medicine". Upon completion of training in the internship, the graduate who has passed the assessment of professional preparedness shall be awarded the qualification "doctor".

An internship is a form of training for students in clinical specialties within the continuous integrated medical education, in which they undergo general medical practice under the supervision of a mentor, as a result of which they acquire knowledge in the field of general medicine and clinical experience.

4. For persons who have mastered educational programs of technical and vocational, post-secondary, higher, postgraduate and additional education, the basis for carrying out professional activities in the field of healthcare shall be a state-recognized education certificate, and for medical specialties also a certificate of a healthcare specialist, except for doctors-residents during their residency studies.

5. Postgraduate medical and pharmaceutical education includes residency, master's and doctoral studies.

Persons with a Master's degree shall be eligible to enroll in a non-clinical doctoral program.

Persons who have completed their residency training shall be eligible to enroll in a doctoral program of clinical profile.

In organizations of higher and (or) postgraduate medical education, programs of continuous postgraduate medical education may be implemented, including residency and doctoral programs of a clinical profile.

6. The acquisition of additional knowledge and skills by healthcare professionals shall be carried out through additional and non-formal education.

Additional education shall be carried out in educational and scientific organizations that implement educational programs of additional education and have passed institutional accreditation in accreditation authorities entered in the register of recognized accreditation authorities.

Additional education on disinfection, disinsection, deratization in the field of healthcare is carried out by educational and scientific organizations, professional self-regulating organizations implementing educational programs of additional education and having passed institutional accreditation in accreditation bodies included in the register of recognized accreditation bodies.

Additional education in medical specialties and non-formal education of medical workers shall be carried out by organizations of higher and (or) postgraduate education, national and scientific centers, research institutes, higher medical colleges on the basis of accredited clinical bases, clinics of educational organizations in the field of healthcare, university hospitals.

The procedure for additional and non-formal education of healthcare professionals, qualification requirements for organizations that implement educational programs of additional and non-formal education in the field of healthcare, as well as the rules for recognizing learning outcomes obtained by healthcare professionals through additional and non-formal education, shall be determined by the authorized authority.

7. Educational organizations in the field of healthcare determine the procedure for attestation of scientific and pedagogical personnel and the requirements for them. Certification of scientific and pedagogical personnel should be carried out at least once every five years. Educational organizations in the field of healthcare provide regular improvement of the pedagogical, research and professional competence of scientific and pedagogical personnel.

Scientific and pedagogical personnel of organizations of higher and (or) postgraduate medical education with one hundred percent participation of the state have the right to advanced training at the expense of budgetary funds.

Footnote. Article 221 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.05.2022 No. 123-VII (shall be enforced six months after the date of its first official publication).

Article 222. Residency

1. The implementation of residency programs shall be carried out by organizations of higher and (or) postgraduate education in accredited clinics of educational organizations in the field of healthcare, university hospitals, as well as national and (or) scientific centers, research institutes accredited as residency bases. Residency programs shall be implemented in medical specialties, the list of which shall be approved by the authorized authority.

2. The organization of higher and (or) postgraduate education, national and (or) scientific centers, research institutes independently develop educational residency programs in accordance with the requirements of the State Compulsory Education Standard of the Republic of Kazakhstan, as well as in accordance with the requirements for qualification levels established professional standards in the field of healthcare.

The list of educational residency programs shall be contained in the register of educational programs by levels of education in the field of healthcare.

3. A person studying in residency in order to change professional qualifications, masters the program in accordance with independently developed organizations of higher and (or) postgraduate education abbreviated educational programs based on the State Compulsory Education Standard of the Republic of Kazakhstan and requirements for the level of qualifications of graduates, taking into account the recognition of previously achieved learning outcomes of formal education.

4. Training in residency shall be carried out on the basis of integration of theory and clinical practice, with involvement of resident doctors in personal participation in provision of medical services and responsibility for patient care activities under the supervision of a mentor. The training process provides an increasing degree of independent responsibility of the resident physician as skills, knowledge and experience shall be acquired.

The rules for placing a state order, admission for education and training of medical personnel in residency shall be approved by the authorized authority.

5. The legal basis for training a resident doctor and attracting him to the provision of services shall be:

1) on the basis of residency of an organization of higher and (or) postgraduate education - a training agreement concluded between the organization of higher and (or) postgraduate education, the residency base and a resident doctor;

2) in the national and (or) scientific centers, research institutes accredited as residency bases - a training agreement concluded between the national and (or) scientific center, research institute and a resident doctor.

The form of a model agreement on training under the residency program shall be approved by the authorized authority.

Training in residency provides for provision of a workplace for a resident doctor with equal responsibility of the residency base, the organization of higher and (or) postgraduate education, as well as the national and (or) scientific center, research institute.

During the period of study, the resident doctor shall be subject to the labor regulations, safety and labor protection requirements of the residency base of the organization of higher and (or) postgraduate education, national and (or) scientific center, research institute.

6. Mastering a professional residency curriculum shall be a prerequisite for admission to independent clinical practice of citizens who graduated from the program of continuous integrated medical education and received the qualification "doctor".

Article 223. Assessment of trainees, medical graduates and healthcare professionals

1. Assessment of knowledge and skills of students and professional preparedness of graduates of educational programs in the field of healthcare shall be based on:

1) requirements for the competencies of graduates of educational programs of the relevant specialty;

2) industry qualifications framework and professional standard.

2. Assessment of knowledge and skills of students in educational programs in the field of healthcare shall be carried out in accordance with the learning outcomes.

3. The assessment of professional preparedness of graduates of educational programs in the field of healthcare shall be carried out in accordance with the final results of training in the corresponding educational program.

The assessment of professional preparedness of graduates of educational programs in the field of healthcare shall be included in the structure of the final certification (state examination), final control. The positive results of the final certification (state exam), final control of graduates of educational programs in the field of healthcare give the right to receive a certificate of education and a certificate of a specialist in healthcare.

4. Assessment of professional preparedness of healthcare professionals shall be carried out in accordance with the requirements of the professional standard.

5. The assessment of knowledge and skills of students, the professional preparedness of graduates and healthcare professionals shall be carried out by an organization accredited by the authorized authority to assess the knowledge and skills of students and the professional preparedness of graduates of educational programs, healthcare professionals.

6. The rules for assessing the knowledge and skills of students, assessing the professional preparedness of graduates of educational programs in the field of healthcare, assessing the professional preparedness of specialists in the field of healthcare shall be determined by the authorized authority.

Article 224. Professional oath of a medical worker of the Republic of Kazakhstan

Graduates of educational organizations implementing educational programs of technical and professional, post-secondary, higher and continuous integrated medical education, take the professional oath of a medical worker of the Republic of Kazakhstan with the following content:

“Accepting the high title of a medical worker, in front of my teachers and colleagues, I solemnly swear to honestly and faithfully serve the great cause of protecting human health. In my work I swear to be guided only by the interests of my patients, whose health is the highest value. I vow with equal diligence and patience to provide medical care to everyone who needs it, regardless of age, gender, nationality, religion, social status and citizenship. I swear to keep the secret of a medical worker, never to use it for personal gain. I vow to constantly improve my knowledge and skills, to be demanding of myself and my students, never refuse disinterested help and seek advice from colleagues myself, if the patient's interests require it. I swear to protect and enhance the noble traditions of Kazakhstan medicine, to keep gratitude and respect for those who taught me the art of medicine”.

Chapter 26. HEALTHCARE SCIENTIFIC ACTIVITY

Article 225. Subjects of scientific activity

1. The subjects of scientific activity in the field of health care shall be individuals and legal entities carrying out biomedical research.

Scientific organizations in the field of healthcare include legal entities engaged in scientific, scientific and technical and innovative activities, as well as conducting research and development work in the field of healthcare.

The status of the scientific center and research institute shall be assigned to a healthcare organization by the authorized authority. The authorized authority decides on preservation of the status of the scientific center and research institute for a healthcare organization based on the results of assessing the effectiveness of scientific, scientific, technical and innovative activities.

The procedure for assigning and revising the status of a scientific organization in the field of healthcare, as well as the procedure for assessing the effectiveness of scientific, scientific, technical and innovative activities shall be determined by the authorized authority in agreement with the authorized authority in the field of science.

2. Subjects of scientific activity in the field of healthcare conduct biomedical research in compliance with the standards and requirements for conducting biomedical research adopted at the international level and in the Republic of Kazakhstan, bioethical norms.

Article 226. Management of scientific activity

1. The authorized authority coordinates and monitors the development of biomedical research.

2. The authorized authority organizes scientific and medical expertise:

1) projects of programs of applied scientific research;

2) results of completed scientific and medical programs;

3) scientific works nominated for state awards of the Republic of Kazakhstan;

4) scientific and medical developments planned for implementation in healthcare practice.

The procedure for conducting scientific and medical expertise shall be determined by the authorized authority.

Article 227. Biomedical Research

1. Biomedical research can be carried out on living people and experimental (laboratory) animals (subjects of research), biological samples of living and dead people and animals, as well as on the basis of the use of clinical and epidemiological data and other medical information.

Biomedical research includes basic and applied biomedical research. Applied biomedical research includes biomedical experiments, preclinical (non-clinical) research, clinical research, and public health research.

2. The creation of human embryos for biomedical research and human cloning shall be prohibited.

3. Biomedical research of human embryos or human fetuses, during or after which the human embryo or human embryo shall be destroyed, shall be prohibited.

4. Clinical trials shall be carried out subject to the receipt of positive results of biomedical experiments, preclinical (nonclinical) studies.

5. Applied biomedical research can be carried out only if the following requirements are met:

1) biomedical research shall be aimed at obtaining new scientific data and their introduction into practical healthcare;

2) protection of the interests of the research subject and the confidentiality of his medical information shall be ensured;

3) consent of the research subject or his legal representative has been obtained to participate in the research or to use his biological samples and medical information, including for filling out the biobank for scientific purposes;

4) interventional clinical trials of medicines, medical devices shall be carried out with the permission of the authorized authority.

6. For the following categories of persons, biomedical research shall be conducted only when it cannot be performed on other persons and there is scientific reason to expect that participation in such biomedical research will bring them direct benefits, outweighing the risks and inconveniences associated with biomedical research:

1) minors;

2) pregnant women;

3) incapacitated;

4) students in cases where participation in biomedical research shall be related to their studies;

5) retirees in need of outside help;

6) servicemen and employees of law enforcement and special state authorities;

7) personnel of medical organizations where biomedical research shall be carried out;

8) persons held in institutions of the penal system.

Interventional clinical trials on the categories of persons specified in Subparagraphs 1), 2), 3), 4) and 5) of Paragraph 6 of this Article shall be carried out only to study the therapeutic effect.

Interventional clinical trials on the categories of persons specified in Subparagraphs 6), 7) and 8) of Paragraph 6 of this Article shall be prohibited.

7. Upon receipt of written consent to participate in biomedical research, a volunteer or patient, legal representative of a minor, guardian of an incapacitated person must be provided with information:

1) on medical technology, pharmacological or medicinal product, nature and duration of medical research;

2) on degree of safety, risks and expected effectiveness of medical technology, pharmacological or medicinal product;

3) on actions in case of unforeseen effects of the use of medical technology, pharmacological or medicinal product on state of health;

4) on conditions of health insurance.

At the same time, before the start of research, a volunteer or patient, legal representative of a minor, guardian of an incapacitated person must be informed about the possibility of refusing biomedical research at any stage of the research.

8. Biomedical research shall be terminated at any stage:

1) at the request of a minor participating in research, his legal representative, guardian of an incapacitated person, patient or volunteer;

2) in the event of a threat to the life or health of a volunteer or patient, a minor, or an incapacitated person.

9. Mandatory conditions for conducting biomedical research shall be a positive conclusion of the Commission on Bioethics, and for interventional clinical research, also the execution of documents on life and health insurance of the research participant.

10. The rules for conducting biomedical research and the requirements for research centers shall be determined by the authorized authority.

11. The rules for application of new methods of diagnosis, treatment and medical rehabilitation shall be determined by the authorized authority.

Footnote. Article 227 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 No. 98-VII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days from the date of its first official publication).

Article 228. Bioethics Commission

1. The Bioethics Commission shall be an independent expert authority that conducts bioethical examination of documents related to the conduct of biomedical research, at the planning stage, during implementation and after completion in order to ensure the safety and protection of the rights of participants in biomedical research.

2. The Central Commission on Bioethics and local commissions on bioethics function in the Republic of Kazakhstan.

3. The Central Commission on Bioethics shall be created under the authorized authority to perform the following tasks:

1) analysis and informing specialists and the public on bioethics in the context of development of modern healthcare and the introduction of innovative medical technologies;

2) issuance of conclusions on conduct of interventional clinical trials of medicines, medical devices of foreign production, as well as interventional and non-interventional clinical trials of medicines, medical devices, conducted in two or more research centers located in the Republic of Kazakhstan;

3) implementation of bioethical monitoring over the course of biomedical research, for which the conclusion of the Central Commission on Bioethics and permission of the authorized authority were issued;

4) coordinating the activities of local bioethics commissions and assessing the compliance of their activities with the standards approved by the Central Bioethics Commission;

5) participation in development of documents on bioethics;

6) certification of local bioethics commissions.

4. Central and local commissions on bioethics shall be formed on an interdisciplinary basis and consist of representatives of the medical, humanitarian professions, public organizations and specialists in the field of law.

5. The composition and regulations on the Central Bioethics Commission shall be approved by the authorized authority.

6. Local commissions on bioethics shall be created at healthcare organizations to perform the following tasks:

1) issuance of conclusions on conducting biomedical research, except for the cases specified in Subparagraph 2) of Paragraph 3 of this Article;

2) implementation of bioethical monitoring of the progress of biomedical research, for which a conclusion was issued by this local commission on bioethics and permission of the authorized authority;

3) submission of an annual report to the Central Commission on Bioethics in the manner determined by it.

7. The composition and regulations on the local commission on bioethics shall be approved by the order of the first head of the healthcare organization, under which this commission shall be created, in agreement with the Central Commission on Bioethics.

8. Local commissions on bioethics have the right to issue conclusions on conducting biomedical research, subject to the availability of a certificate of compliance with the standards of activity of bioethics commissions issued by the Central Commission on Bioethics.

9. An appeal by an applicant who disagrees with the results of the bioethical examination shall be considered by a commission with the participation of the applicant himself and the involvement of independent experts.

10. The validity period of the certificate of conformity to the requirements of the activity of bioethical commissions and the procedure for its issuance shall be determined by the authorized authority.

Article 229. Biobanks

1. A biobank shall be created on the basis of a healthcare organization, an organization of higher and (or) postgraduate education and a scientific organization on the basis of a positive opinion of the Central Commission on Bioethics.

2. Biological materials stored in biobanks must be collected in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan, bioethics standards in compliance with all requirements for sample preparation, transportation, laboratory processing and storage.

3. The procedure for creation and rules for the activities of biobanks shall be determined by the authorized authority.

SECTION 5. PHARMACEUTICAL ACTIVITY, CIRCULATION OF MEDICINES AND MEDICAL PRODUCTS

Chapter 27. PHARMACEUTICAL ACTIVITY

Article 230. Types of pharmaceutical activity

Pharmaceutical activity includes the following types:

1) production of medicines;

2) production of medical products;

3) manufacturing of medicinal products;

4) manufacturing of medical devices;

5) wholesale of medicines;

6) wholesale of medical products;

7) retail sale of medicines;

8) retail sale of medical products.

Article 231. Production of medicines and medical products

1. Production of medicines and medical products shall be a pharmaceutical activity, which includes the totality of all works required for the serial production of medicines and medical products associated with the acquisition of raw materials, materials, semi-finished products, equipment, components and a technological process, including the implementation of one of its stages, storage, sale of manufactured products, as well as all types of accompanying control.

2. Production of medicines in the territory of the Republic of Kazakhstan shall be carried out by entities in the field of circulation of medicines and medical products in accordance with the good manufacturing practice (GMP) of the Republic of Kazakhstan and (or) the Eurasian Economic Union and on the basis of a license obtained in the manner prescribed by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Subjects in the field of circulation of medicines and medical products in production of medicines shall be required to comply with the requirements of good manufacturing practice (GMP).

3. Stability studies, determination of the shelf life and re-control of medical product shall be carried out by the manufacturer of the medical product in the manner determined by the authorized authority.

Stability studies, determination of the shelf life of medical products shall be conducted by the manufacturer of medical devices in accordance with international standards.

4. It shall be prohibited to manufacture medicines and medical products:

1) that have not passed state registration in the Republic of Kazakhstan, except for medicines and medical products intended for examination during their state registration, debugging and launching equipment and technological processes, preclinical (nonclinical) and clinical trials, contract production and production for export of medicinal means and medical products, as well as medicines of advanced therapy, produced for individual use using autologous biological materials of the patient or his donor, selected directly for him;

2) without a license for the right to manufacture medicines and medical products;

3) in violation of good manufacturing practices and rules for production of medical products.

5. Manufactured and imported medical products:

1) must not contain dyes and auxiliary substances prohibited for use in the Republic of Kazakhstan, the list of which shall be approved by the authorized authority;

2) must be subject to control in accordance with the regulatory document on the quality of medicines developed by the producer of medicines and agreed by the state expert organization for examination of medicines in the manner determined by the authorized authority;

3) must be made from a pharmaceutical substance (active pharmaceutical ingredient) produced under conditions not lower than the requirements of good manufacturing practice (GMP) of the Republic of Kazakhstan and (or) the Eurasian Economic Union and declared during state registration, re-registration and amendments to the registration dossier of medicines.

Medicines produced in the territory of the Republic of Kazakhstan only for export shall not be subject to state registration and sale in the Republic of Kazakhstan.

6. Produced and imported medical products must be subject to control in accordance with the regulatory document of a medical product submitted by the producer of a medical device during the examination of a medical device for the purpose of state registration, re-registration and amendments to the registration dossier of a medical product.

Medical products produced in the territory of the Republic of Kazakhstan only for export shall not be subject to state registration and sale in the Republic of Kazakhstan.

7. The production and sale of patented medicines and medical products shall be carried out in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

8. The production of medical products intended for diagnostics or treatment should ensure their safety, provide for their use in accordance with their functional purpose and exclude the approach of user errors when interpreting the results of diagnostics or treatment.

9. The producer of medical products shall ensure the presence in the staff of at least one authorized person of the producer who is responsible for fulfilling duties in accordance with the requirements of good producing practice (GMP) of the Republic of Kazakhstan and (or) the Eurasian Economic Union.

Article 232. Production of medicines and medical products

Production of medicines and medical products shall be carried out by entities in the field of circulation of medicines and medical products that are licensed to manufacture medicines and medical products in the manner determined by the authorized authority. Produced medical products shall be subject to intra-pharmacy control in the manner determined by the authorized authority.

Article 233. Wholesale and retail trade of medicines and medical products

1. Wholesale of medicines and medical products shall be carried out by entities in the field of circulation of medicines and medical products that have received an appropriate license for wholesale in pharmacy warehouses or notified about the start of activities through a warehouse of medical products in the manner prescribed by the Law of the Republic of Kazakhstan "On permits and notifications".

2. Retail sale of medicines and medical products shall be carried out by entities in the field of circulation of medicines and medical products that have received an appropriate license for retail sale in pharmacies, pharmacies, mobile pharmacies or notified of the start of activities through optical stores and medical products in the manner prescribed the Law of the Republic of Kazakhstan "On Permits and Notifications".

3. Subjects in the field of circulation of medicines and medical products that carry out retail sale of medicines shall be obliged to comply with the requirements of Good Pharmacy Practice (GPP).

Entities in the field of circulation of medicines and medical devices engaged in the wholesale sale of medicines are obliged to comply with the requirements of good distribution practice (GDP).

Subjects in the field of circulation of medicines and medical products that have received a license or notified about the start of activities in the manner prescribed by the Law of the Republic of Kazakhstan "On permits and notifications" shall be allowed wholesale and retail sale of goods not related to medicines and medical products in accordance with the list approved by the authorized authority.

4. Wholesale and retail sales of medicines and medical products shall be prohibited:

1) those who have not passed state registration in the Republic of Kazakhstan;

2) the quality of which is not confirmed by a certificate of conformity in the manner established by the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of healthcare;

3) do not meet the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of healthcare;

4) expired;

5) by medical workers in healthcare organizations, with the exception of the retail sale of medicines and medical devices in rural settlements in the cases provided for in paragraph 6 of this article;

6) through warehouses for temporary storage of medicines and medical products.

4-1. The wholesale and retail sale of bulk products of medicines or medical products is prohibited, with the exception of the wholesale sale of bulk products of medicines or medical products used by entities in the field of circulation of medicines and medical products for the production of medicines.

5. OTC sales of medicinal products intended for dispensing with a doctor's prescription shall be prohibited. Prescriptions shall be issued in paper and (or) electronic form.

The shelf life of a paper prescription for a medical product shall be at least thirty calendar days, except for a prescription for a medical product containing narcotic drugs, psychotropic substances, precursors and poisonous substances, which shall be stored for one year, for a medicinal product dispensed within the guaranteed scope of free medical care and (or) compulsory social health insurance, the storage period of which shall be two years.

The rules for classifying medical products, taking into account the active substances in their composition, to the categories of medical products sold without a prescription and prescription, the rules for prescribing, recording and storing prescriptions shall be approved by the authorized authority.

6. In rural settlements where there are no pharmacies, the sale of medicines and medical products can be carried out by individuals and legal entities through pharmacy points in healthcare organizations providing primary health care, consultative and diagnostic assistance, and mobile pharmacy points. In the absence of pharmacy points, the retail sale of medicines and medical products can be carried out through healthcare organizations providing primary health care, consultative and diagnostic assistance. In the absence of specialists with pharmaceutical education for the retail sale of medicines and medical products, specialists with medical education who have been trained for their sale are allowed.

7. Medicines and medical products imported and produced in the territory of the Republic of Kazakhstan before the expiration of the registration certificate shall be used, circulated and operated in the territory of the Republic of Kazakhstan without restrictions.

Footnote. Article 233 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 27.06.2022 No. 129-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); dated 04.07.2022 No. 134-VII (shall be enforced sixty calendar days after the date of its first official publication).

Chapter 28. CIRCULATION OF MEDICINES AND MEDICAL PRODUCTS

Article 234. System of the sphere of circulation of medicines and medical products

The unified system of the sphere of circulation of medicines and medical products includes:

1) the state authority in the field of circulation of medicines and medical products and its territorial divisions;

2) the state expert organization in the field of circulation of medicines and medical products and its territorial divisions;

3) subjects in the field of circulation of medicines and medical products.

Article 235. Development of medicines and medical products

1. Development of medicines includes the search and (or) creation of new active substances or their new combinations, the subsequent study of pharmacological properties, pharmaceutical development, preclinical (non-clinical) and clinical studies, as well as the development of technologies for the industrial production of medicines.

2. The development of medicines shall be carried out in compliance with the requirements of good pharmaceutical practices to ensure their safety and effectiveness.

3. Development of medical products includes the search and (or) creation of a technical solution, invention, design, construction and testing of prototypes, as well as the development of technologies for industrial production of medical products.

4. Development of medical products shall be carried out in compliance with the requirements of international standards to ensure their safety and effectiveness.

5. The rights of the developer of the medicines and medical product shall be protected by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Article 236. Preclinical (nonclinical) studies of medicines and studies (tests) evaluating the biological effect of medical products

1. The purpose of preclinical (nonclinical) studies of medicines shall be to obtain scientific evidence of their pharmacological activity and safety.

Studies (tests) evaluating the biological effect of medical products shall be carried out to determine the acceptability of any potential adverse biological response resulting from the contact of medical product materials with the human body.

2. The procedure for conducting preclinical (nonclinical) studies and requirements for preclinical bases for assessing the biological effect of medical products shall be determined by the authorized authority.

Preclinical (non-clinical) studies shall be carried out in accordance with good laboratory practice (GLP) of the Republic of Kazakhstan and (or) the Eurasian Economic Union.

Assessment of materials and compliance of the conditions for conducting preclinical (nonclinical) studies with the requirements of good laboratory practice (GLP) of the Republic of Kazakhstan and (or) the Eurasian Economic Union shall be carried out within the pharmaceutical inspection in the manner determined by the authorized authority.

Article 237. Technical tests of medical products

1. Technical tests of medical products shall be carried out in the form of tests and (or) evaluation and analysis of data to verify the quality and safety when used in accordance with the purpose provided by the documentation of the manufacturer of the medical product.

2. Technical tests of medical products shall be carried out in organizations accredited to conduct technical tests in the manner determined by the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of technical regulation.

3. The procedure for conducting technical tests shall be determined by the authorized authority.

Article 238. Clinical studies of medicines, medical products and clinical and laboratory tests of medical products for diagnostics outside a living organism (in vitro)

1. Clinical studies of medicines and medical products shall be carried out with the participation of a person as a subject to identify or confirm the clinical and (or) pharmacodynamic effects of the investigated pharmacological or medicines and (or) identify adverse reactions and (or) in order to study absorption, distribution, biotransformation and excretion of drugs, assessing the safety and (or) functional characteristics of medical products and (or) adverse events of a medical product to establish safety and efficacy.

Clinical and laboratory tests of medical products for diagnostics outside a living organism (in vitro) shall be carried out for analytical characteristics, clinical effectiveness (if applicable) to establish the compliance of a medical product for diagnostics outside a living organism (in vitro).

2. Clinical studies shall be carried out in accordance with the rules of good clinical practice (GCP) of the Republic of Kazakhstan and (or) the Eurasian Economic Union.

3. Accelerated examination of clinical studies (hereinafter referred to as the accelerated procedure) shall be carried out for medicines:

1) designed to prevent emergencies;

2) orphan drugs;

3) medicines of advanced therapy produced for individual use using autologous biological materials from the patient or his donor, selected directly for him.

4. When carrying out the accelerated procedure, the requirements for the safety, efficacy and quality of medicines shall not be reduced.

5. The applicant provides substantiated evidence of the need for and the possibility of carrying out an examination according to the accelerated procedure, confirmed by the authorized authority.

6. The procedure for conducting clinical studies of medicines and medical products, clinical and laboratory tests of medical products for diagnostics outside a living organism (in vitro) and requirements for clinical bases shall be determined by the authorized authority.

Article 239. Expertise of medicines and medical products

1. Expertise of medicines and medical products shall be a comprehensive assessment of safety, quality and efficacy, the benefit-risk ratio, the assessment of materials for clinical studies of medicines and medical products, the assessment of the optimal technical characteristics and clinical and technical justification of a medical product, carried out at the materials of the registration dossier, laboratory tests for compliance with regulated quality, pharmacovigilance data, monitoring the safety, quality and effectiveness of medical products, materials for evaluating clinical studies, materials for evaluating the optimal technical characteristics and clinical and technical justification of a medical product.

2. Expertise of medicines and medical products belongs to the state monopoly and shall be carried out by the state expert organization in the field of circulation of medicines and medical products.

Prices for goods (work, services) produced and (or) sold by a state monopoly entity shall be established by the authorized authority in agreement with the antimonopoly authority.

3. Requirements for the safety, quality and efficacy of pharmaceutical substances (active pharmaceutical ingredients), medicinal raw materials, medicinal plant raw materials, bulk products of medicines or medical products, original medicinal products, medicinal products of biological origin, biotechnological medicinal products, immunological medicinal products (immunobiological medicinal products), reproduced medicinal products (generics), homeopathic medicinal products, biosimilar medicinal products (biosimilars, biosimilar medicinal products, biosimilars) and medical products shall be presented during the expertise of medicines and medical products in the manner determined by the authorized authority.

4. The grounds for a negative conclusion of the expertise of medicines and medical products shall be:

1) failure to submit a complete set of registration dossier after the issuance of comments to the applicant during the expertise process within the time frame established in the manner determined by the authorized authority;

2) submission by the applicant of false information;

3) the ratio of the expected benefit to the possible risks associated with the use of the medicinal product shall not be favorable;

4) lower quality and safety indicators regulated by the State Pharmacopoeia of the Republic of Kazakhstan or pharmacopoeias recognized as valid in the territory of the Republic of Kazakhstan, or in comparison with previously registered analogues;

5) presence in the composition of the medicines of substances and materials prohibited for use in the Republic of Kazakhstan;

6) presence of preservatives in solid dosage forms;

7) obtaining negative results of one of the stages of examination and (or) negative opinions of experts from specialized organizations;

8) inconsistency of the actual production conditions and the quality assurance system with the conditions ensuring the declared safety, efficiency and quality, based on the results of the quality assurance system assessment;

9) the applicant's refusal to organize a visit to the enterprise (production site) in order to assess the quality assurance system in accordance with the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan;

10) identification of irrational medicines combinations;

11) the applicant has not proven the clinical efficacy and safety of the medicinal product;

12) the quality of the medicinal product has not been confirmed;

13) a proven unfavorable benefit-risk ratio or a revealed lack of therapeutic efficacy, subject to the conditions of use of the medicinal product described in the approved general characteristics of the medicinal product in the post-registration period;

14) facts established according to pharmacovigilance data indicating an unfavorable benefit-risk ratio of medicines, including an excess of the frequency of reporting adverse reactions in comparison with the data specified in the approved general characteristics of the medicinal product;

15) inconsistency of the qualitative and quantitative composition of the drug with the declared one or repeated inconsistency of the quality of the medicinal product during the period of its circulation on the market with the declared one at the time of its registration;

16) failure of the holder of the marketing authorization to fulfill the obligations of pharmacovigilance;

17) the changes introduced have a negative impact on the benefit-risk ratio of medicinal product.

Article 240. State Pharmacopoeia of the Republic of Kazakhstan

1. The quality and safety of medicines and medical products on the pharmaceutical market of the Republic of Kazakhstan shall be established by the requirements of the State Pharmacopoeia of the Republic of Kazakhstan.

2. The State Pharmacopoeia of the Republic of Kazakhstan shall be harmonized with the requirements of the leading pharmacopoeias of the world and shall be subject to periodic updates due to changes in their standards and the peculiarities of development of pharmaceutical market of the Republic of Kazakhstan.

3. In the absence of relevant articles (monographs) in the State Pharmacopoeia of the Republic of Kazakhstan, the current editions of the world's leading pharmacopoeias, recognized by the authorized authority, shall be applied.

4. General articles of the State Pharmacopoeia of the Republic of Kazakhstan determine general requirements for:

1) quality of pharmaceutical substances (active pharmaceutical ingredients), medicines;

2) reagents, reference materials, methods and test procedures used to control their quality;

3) packaging materials and containers.

5. Private articles of the State Pharmacopoeia of the Republic of Kazakhstan define specific requirements for quality of pharmaceutical substances (active pharmaceutical ingredients), medicines.

6. The State Pharmacopoeia of the Republic of Kazakhstan shall be a mandatory requirement for individuals and legal entities engaged in production, manufacture, sale, storage, quality control, examination of medicines and medical products, during state registration, re-registration and amendments to the registration dossier.

7. The State Pharmacopoeia of the Republic of Kazakhstan shall be developed by the state expert organization in the field of circulation of medicines and medical products.

The procedure for development, registration, agreement, approval and introduction of amendments and additions to the State Pharmacopoeia of the Republic of Kazakhstan shall be determined by the authorized authority.

8. The State Pharmacopoeia of the Republic of Kazakhstan in terms of structure, design of monographs, numbering of sections and pharmacopoeial articles (monographs), symbols, representation of formulas must correspond to the leading pharmacopoeias of the world recognized by the authorized authority.

Article 241. Assessment of quality of medicines and medical products registered in the Republic of Kazakhstan

1. Assessment of quality of medicines and medical products registered in the Republic of Kazakhstan shall be carried out by determining the compliance of quality of medicines and medical products with the data of the registration dossier, regulatory documents on quality of medicines, on the basis of which they were registered in the Republic of Kazakhstan.

2. Assessment of quality of medicines and medical products registered in the Republic of Kazakhstan belongs to the state monopoly and shall be carried out by the state expert organization in the field of circulation of medicines and medical products.

Prices for goods (work, services) produced and (or) sold by a state monopoly entity shall be established by the authorized authority in agreement with the antimonopoly authority.

Article 242. Labeling of medicines and medical products

1. Medicines must be put into circulation with labeling applied to the packaging (primary and (or) secondary) in a well-readable font in Kazakh and Russian, and instructions for medical use (leaflet) in Kazakh and Russian.

Labeling texts and instructions for medical use (leaflet) must comply with the requirements of the Law of the Republic of Kazakhstan “On languages in the Republic of Kazakhstan”.

2. For medical workers on the Internet resources of the authorized authority and the state expert organization in the field of circulation of medicines and medical products, the general characteristics of the medicine, approved during state registration, shall be posted.

3. Medical products must be put into circulation with a label applied directly to medical devices and (or) packaging, and instructions for medical use or an operational document for a medical device in Kazakh and Russian.

Labeling texts, instructions for medical use or an operational document for a medical product must comply with the requirements of the Law of the Republic of Kazakhstan “On languages in the Republic of Kazakhstan”.

4. Rules for labeling medicines and medical products shall be approved by the authorized authority.

The procedure for preparation and execution of instructions for medical use of medicines and medical products, the general characteristics of medicine shall be determined by the authorized authority.

Footnote. Article 242 as amended by the law of the Republic of Kazakhstan dated 29.12.2021 No. 94-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 243. Use of medicines of advanced therapy

1. Medicines of advanced therapy, according to the method of production and use, shall be divided into:

1) industrially produced (routine method) in a pharmaceutical production on a batch basis;

2) produced for individual use using autologous biological materials of the patient or his donor, selected directly for him.

2. The procedure for admission to the use, use and monitoring of effectiveness and safety of use of medicines of advanced therapy shall be determined by the authorized authority.

3. Medicines of advanced therapy shall be subject to clinical trials in accordance with the procedure established in Article 238 of this Code.

4. Medicines of advanced therapy, produced in an industrial environment, in respect of which positive results of clinical studies have been obtained, for admission to the market of medical services shall be subject to state registration in accordance with the procedure for State registration of a medicines or medical product established by Article 23 of this Code.

5. Medicines of advanced therapy, produced for individual use, in respect of which positive results of clinical studies have been obtained, shall be admitted to the market of medical services on the basis of conclusion of an expert organization in the field of circulation of medicines and medical products without the state registration procedure.

6. In exceptional cases, medicines of advanced therapy manufactured for individual use shall be used without conducting clinical trials as part of an exclusion from the standard procedure for marketing a medicinal product, provided:

1) presence of a positive conclusion of the local Commission on Bioethics;

2) scientific reason to expect that the use of medicines of advanced therapy will directly benefit the patient;

3) obtaining the informed consent of the patient or his legal representative for use of medicines of advanced therapy.

The doctor prescribing the medicines of advanced therapy ensures that the specified conditions shall met and, based on the results of use of the medicines of advanced therapy, as part of the exclusion from the standard procedure for marketing the medicines, submits a report to the state expert organization in the field of circulation of medicines and medical products and the Bioethics Commission.

7. The procedure for use of medicines of advanced therapy under exemption from the standard procedure for release of medicines on the market, as well as the list of medical organizations eligible for treatment under the Hospital exemption, shall be determined by the authorized authority.

Article 244. Pharmaceutical Inspectorate for Good Pharmaceutical Practices

1. Pharmaceutical Inspectorate for Good Pharmaceutical Practices - structural subdivisions of the state authority in the field of circulation of medicines and medical products, its territorial divisions and (or) an organization determined by the authorized authority that inspects compliance with good pharmaceutical practices for medicines and requirements for implementation, maintaining and evaluating the quality management system of medical products, depending on the potential risk of their use.

2. The state authority in the field of circulation of medicines and medical products coordinates the activities of the Pharmaceutical Inspectorate for Good Pharmaceutical Practices.

The state authority in the field of circulation of medicines and medical products and its territorial divisions issue or revoke certificates (opinions) for compliance with the requirements of good pharmaceutical practices.

3. Pharmaceutical inspection shall be carried out in the following cases:

1) on the basis of an application from entity in the field of circulation of medicines and medical products for obtaining a certificate (opinion) or renewal of its validity, as well as in accordance with good Pharmacovigilance Practice (GVP);

2) on the basis of an application by entity in the field of circulation of medicines and medical products, as well as for the purpose of licensing, registration, re-registration, examination of medicines or conducting investigations related to the safety, quality and efficacy of medicines in accordance with the pharmaceutical inspection program;

3) based on the results of a previously conducted pharmaceutical inspection in order to confirm the elimination of the identified inconsistencies;

4) for confirmation by entities that have received a certificate confirming the compliance of the facility with the requirements of Good Pharmaceutical Practices in the field of drug circulation (hereinafter referred to as the certificate), at least once every two years in accordance with the inspection schedule approved by the head of the state authority in the field of circulation of medicines and medical products;

5) according to Good Clinical Practice shall be carried out in the following cases:

revealing, during the examination of clinical reports related to the registration of a medicines, facts that cast doubt on the reliability of the information provided by the applicant in the registration dossier in relation to clinical studies (tests) of medicines;

before, during or after the completion of clinical studies of medicines, medical products of potential risk classes 3, 2b and implantable medical products;

inspection of the pharmacovigilance system of the marketing authorization holder in cases provided by the rules of good Pharmacovigilance Practice of the Republic of Kazakhstan and (or) the Eurasian Economic Union.

4. The validity period of the certificate of compliance of the object with the requirements:

1) Good Manufacturing Practice (GMP) - three years;

2) Good Distribution Practice (GDP), Good Laboratory Practice (GLP) - three years;

3) Good Pharmacy Practice (GPP) - the first two times for five years, upon subsequent confirmation - indefinitely.

5. Pharmacies shall be subject to pharmaceutical inspection for compliance with the requirements of Good Pharmacy Practice (GPP), pharmacy (distribution) warehouses - for compliance with the requirements of Good Distribution Practice (GDP), medicines production organizations - for compliance with the requirements of Good Manufacturing Practice (GMP), organizations, carrying out preclinical (non-clinical) studies - for compliance with the requirements of good laboratory practice (GLP), clinical studies carried out by healthcare organizations - for compliance with the requirements of good clinical practice (GCP), holders of drug registration certificates - for compliance with the requirements of good pharmacovigilance practice (GVP).

6. Pharmaceutical inspections shall be carried out in the manner determined by the authorized authority.

7. Within the pharmaceutical inspection, selection and examination, assessment of safety and quality of medicines may be carried out.

8. The conditions of storage and transportation of selected samples of medicinal products should not change the parameters by which the examination, safety and quality assessment of these samples of medicinal products will be carried out.

The pharmaceutical inspector for Good Pharmaceutical Practices ensures the safety of medicines samples and timely delivery to the place of examination, safety and quality assessment.

9. Inspections of medical products shall be carried out in accordance with the requirements for implementation, maintenance and assessment of the quality management system of medical products, depending on the potential risk of their use in the manner determined by the authorized authority.

10. During a state of emergency, in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan "On emergency state", pharmaceutical inspections for investigations related to the safety, quality and efficacy of medicines shall be carried out by decision of the state authority in the field of circulation of medicines and medical products.

Article 245. State regulation of prices for medicines and medical products

1. State regulation of prices shall be carried out for medicines registered and in circulation in the Republic of Kazakhstan for wholesale and retail sales, included in the list of medicines subject to price regulation, as well as for registered medicines and medical products within the guaranteed volume of free medical care and (or) in the system of compulsory social health insurance in the manner determined by the authorized body.

The list of medicines subject to price regulation for wholesale and retail sales shall be approved by the authorized body no more than once every six months no later than the tenth day of the third month of the six months in agreement with the antimonopoly authority.

2. The authorized body shall, no more than once every half a year, no later than the tenth day of the first month of the half year, approve, in agreement with the antimonopoly body, the manufacturer's maximum prices for the medicine trade name, the maximum prices for the medicine trade name for retail and wholesale sales, included in the list of medicines subject to price regulation.

3. The authorized body shall approve the maximum price for the trade name of a medicine or medical device within the guaranteed volume of free medical care and (or) in the system of compulsory social health insurance in agreement with the antimonopoly authority, the maximum price for the international generic name of a medicine or the technical characteristics of a medical product within the guaranteed volume of free medical care and (or) in the system of compulsory social health insurance.

4. The authorized authority on an ongoing basis keeps records and systematization of the information specified in Paragraphs 2 and 3 of this Article in electronic form in chronological order, taking into account the changes made and preserving previous versions and providing the possibility of open access to this information in electronic.

The information specified in Paragraphs 2 and 3 of this Article shall be stored for five years, starting from the year following the year of approval of the maximum prices for medicines.

5. The maximum retail price cannot be approved without observing the total wholesale and retail mark-up to the manufacturer's maximum price.

6. The authorized authority monitors and controls compliance with the marginal prices of medicines by trade names.

7. Wholesale and retail sale of medicines included in the list of medicines subject to price regulation shall not be allowed without a maximum price for medicines by trade names.

Footnote. Article as amended by the law of the Republic of Kazakhstan dated 03.01.2022 No. 101-VII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days from the date of its first official publication); dated 04.07.2022 No. 134-VII (shall be enforced sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 246. Procurement of medicines and medical products intended for provision of minimum, basic and additional scopes of medical care

1. Medicines intended to provide minimal, basic and additional volumes of medical care shall be purchased under international non-proprietary names, and in case of individual intolerance of the patient - under the trade names of medicines registered in the Republic of Kazakhstan, based on the conclusion of the medical advisory commission and the decision of the local representative authority of the region, cities of republican significance and the capital. In the case of the purchase of multicomponent medicine, its composition shall be indicated.

2. For the purpose of optimal and efficient spending of budgetary funds allocated for procurement of medicines and medical products within the guaranteed scope of free medical care, and compulsory social medical insurance funds, medicines and medical products shall be procured at prices not exceeding those established by the authorized authority, except for unregistered medicines and medical products imported into the territory of the Republic of Kazakhstan on the basis of an opinion (permitting document) issued by the authorized authority.

3. The procurement of medicines and medical products intended for provision of the guaranteed scope of free medical care and (or) medical care in the system of compulsory social health insurance shall be carried out in the manner and methods established by the Government of the Republic of Kazakhstan, including through the web portal for procurement of medicines and medical products, procurement of services from healthcare entities.

4. The preferential right to conclude contracts within the guaranteed scope of free medical care and (or) in the system of compulsory social health insurance have subjects in the field of circulation of medicines and medical products, including pharmacies with the right to manufacture medicines, having a certificate of conformity of the object requirements:

1) Good Manufacturing Practice (GMP), when purchasing drugs and concluding long-term contracts for supply of medicines;

2) Good Distribution Practice (GDP), when purchasing medicines, pharmaceutical services and concluding long-term contracts for storage and transportation of medicines and medical products;

3) Good Pharmacy Practice (GPP), in procurement of pharmaceutical services, services for registration and sale of medicines and medical products.

Footnote. Article 246 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.01.2022 No. 101-VII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days from the date of its first official publication).

Article 247. National Distributor

The main scope of operation of the national distributor shall be:

1) selection of suppliers;

2) conclusion of agreements for delivery of pharmaceutical products and medical products, as well as for delivery and production of plasma-based blood preparations, including those industrial, within contractual fractionation;

3) conclusion of long-term agreements for delivery of pharmaceutical products and medical products, as well as for production and delivery of plasma-based blood preparations, including within contractual fractioning, as well as on production of plasma-based blood preparations (contractual fractioning) from producers, including from international producers;

4) provision of pharmaceutical products and medical products as per a list determined by the authorized body;

5) procurement of pharmaceutical products and medical products, plasma-based blood preparations, including within contractual fractioning, services on storage and transportation as per list determined by the authorized body, as well as services on production of plasma-based blood preparations (contractual fractioning) from producers, including from international producers;

6) procurement of pharmaceutical services;

7) procurement on accounting and sale of pharmaceutical products and medical products;

8) organization of procurement of medical products within statutory free medical assistance;

9) delivery, storage of pharmaceutical products and medical products of mobilization reserve, and issue thereof in order to replenish and cancel reservation in case of changed assortment stipulated by the laws of the Republic of Kazakhstan on civil protection.

Article 248. Principles for procurement of pharmaceutical products and medical products by the national distributor

The principles for procurement of pharmaceutical products and medical products are:

1) provision of potential suppliers with equal opportunities for participation in procurement procedure;

2) fair competition among potential suppliers;

3) publicity and transparency of procurement process;

4) support for national manufacturers.

Article 249. Powers of the national operator

The national operator:

1) administers establishment, development, support and system and technical maintenance of the web portal for procurement of pharmaceutical products and medical products, services from public healthcare entities;

2) administers management of projects on development of the web portal for procurement of pharmaceutical products and medical products, services from public healthcare entities;

3) provides public healthcare entities with services on the use of the web portal for procurement of pharmaceutical products and medical products, services from public healthcare entities;

4) provides advisory assistance to public healthcare entities on issues of operation of the web portal for procurement of pharmaceutical products and medical products, services from public healthcare entities;

5) maintains information security of storage of information resources of entities of the state procurement system, placed on the web portal for procurement of pharmaceutical products and medical products, services from public healthcare entities;

6) provides information content for the web portal for procurement of pharmaceutical products and medical products, services from public healthcare entities;

7) interacts with authorized entities on issues of integration of information systems of government bodies, government electronic information resources and maintenance of information security.

Article 250. Storage, transportation and elimination of pharmaceutical products and medical products

1. Pharmaceutical products and medical products shall be stored and transported in conditions ensuring maintenance of their safety, quality and efficiency in accordance with the regulations on storage and transportation of pharmaceutical products and medical products approved by the authorized body.

2. It is prohibited to extend shelf life of pharmaceutical products and medical products.

3. Entities in the field of circulation of pharmaceutical products and medical products, administering transportation and storage of pharmaceutical products, must meet the requirements of Good Distribution Practice (GDP) or Good Pharmacy Practice (GРP).

4. Pharmaceutical products and medical products, which are unfit for use, with expired shelf life, falsified pharmaceutical products or medical products and others not meeting the requirements of the laws of the Republic of Kazakhstan shall be considered unfit for sale and medical use, and shall be subject to elimination by entities in the field of circulation of pharmaceutical products and medical products, in the possession whereof they are, in accordance with the procedures determined by the authorized body.

Article 251. Procedures for importing of pharmaceutical products and medical products to the Republic of Kazakhstan

1. Import to the Republic of Kazakhstan of pharmaceutical products and medical products shall be in accordance with the procedures determined by the authorized body as per customs laws of the Republic of Kazakhstan and (or) international agreements and instruments in the field of customs regulation of Eurasian Economic Union.

It shall be allowed to import medicines registered in the Republic of Kazakhstan, using stickers with a well-readable font in Kazakh and Russian languages ​​and medical products registered in the Republic of Kazakhstan, using stickers in Kazakh and Russian languages ​​and with instructions for medical use (leaflet) or an instruction for medical use or an operational document for a medical product in the Kazakh and Russian languages ​​for their sale below the approved limit wholesale and retail prices in the Republic of Kazakhstan in accordance with the procedure, determined by the authorized body.

The texts of stickers, instructions for medical use (leaflet), instructions for medical use or an operational document for a medical device must comply with the requirements of the Law of the Republic of Kazakhstan “On languages in the Republic of Kazakhstan”.

2. It is prohibited to import to the Republic of Kazakhstan pharmaceutical products and medical products, which have not passed state registration in the Republic of Kazakhstan, except for cases specified in paragraph 3 of this article and article 253 of this Code.

3. It is allowed to import to the Republic of Kazakhstan pharmaceutical products and medical products not registered in the Republic of Kazakhstan on the basis of a conclusion (authorization document) issued by the authorized body, when they are intended for:

1) conduction of clinical examination;

2) expert evaluation of pharmaceutical products and medical products at state registration, re-registration and introduction of amendments to registration dossiers;

3) state registration of pharmaceutical products and medical products;

4) delivery of emergency healthcare services for a certain patient or delivery of healthcare services to a limited contingent of patients with rare and (or) extra severe pathology with an opportunity of medical application and procurement;

5) holding of exhibitions without a right for further sale;

6) humanitarian aid (assistance), prevention and (or) elimination of emergency consequences;

7) adoption of innovative medical technology;

8) procurement by the national distributor of pharmaceutical products and medical products, supplied by international organizations, established by the United Nations General Assembly, and (or) re-categorized by the World Health Organization, except for pharmaceutical products and medical products within long-term agreements for delivery of pharmaceutical products and medical products;

9) use as a component included in the composition or structure of a medical product and not designed for independent use beyond the composition or structure of a medical product;

10) prevention and treatment of consequences of influence of radioactive, biological or chemical materials (vaccines, antidote).

4. It is prohibited to import to the Republic of Kazakhstan pharmaceutical products and medical products, which have not passed state registration, as humanitarian aid, except for separate cases to be defined by the authorized body.

5. Pharmaceutical products and medical products imported to the Republic of Kazakhstan, failing to meet the requirements of the laws of the Republic of Kazakhstan in the field of public health, are subject to confiscation and elimination.

Footnote. Article 251 as amended by the law of the Republic of Kazakhstan dated 29.12.2021 No. 94-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 252. Persons allowed to import pharmaceutical products and medical products to the Republic of Kazakhstan

Pharmaceutical products and medical products to the Republic of Kazakhstan may be imported:

1) by entities in the field of circulation of pharmaceutical products and medical products, having license for production of pharmaceutical products and medical products;

2) entities in the field of circulation of pharmaceutical products and medical products, having license for wholesale trading of pharmaceutical products or those included in the register of entities of public health services, administering wholesale trading of medical products, upon notification of commencement of business;

3) research organizations, laboratories for development and state registration of pharmaceutical products and medical products in accordance with this Code;

4) international manufacturers of pharmaceutical products and medical products, their authorized representative offices (branches) or their authorized individuals or legal entities for conduction of expert evaluation at state registration, clinical examinations and (or) testing and for participation in exhibition of manufacturers of pharmaceutical products and medical products in the Republic of Kazakhstan;

5) public healthcare organizations for implementation of medical activities.

Article 253. Import of pharmaceutical products and medical products, as well as biological material for pre-clinical (non-clinical) and clinical examinations, reference materials of pharmaceutical substances (active pharmaceutical ingredients) and their admixtures to the Republic of Kazakhstan for personal use and other non-commercial purposes

1. Pharmaceutical products and medical products shall be imported to the Republic of Kazakhstan without permit from the authorized body, when they are intended for:

1) personal use by individuals;

2) treatment of passengers and members of transport crews, train crews and drivers of vehicles arriving to the customs area of Eurasian Economic Union;

3) treatment of participants of international cultural, sporting events and participants of international expeditions.

2. In cases provided for by paragraph 1 of this article, it is allowed to import to the Republic of Kazakhstan pharmaceutical products and medical products not registered in the Republic of Kazakhstan.

3. Biological material for pre-clinical (non-clinical) and clinical examinations, reference materials of pharmaceutical substances (active pharmaceutical ingredients) their admixtures shall be imported to the Republic of Kazakhstan without permit from the authorized body.

4. Biological material for pre-clinical (non-clinical) and clinical examinations, reference materials for pharmaceutical substances (active pharmaceutical ingredients) and their admixtures shall be imported to the Republic of Kazakhstan:

1) by manufacturers of pharmaceutical products and medical products;

2) international manufacturers of pharmaceutical products and medical products, their authorized representative offices (branches) or their authorized individuals and legal entities;

3) research organizations, laboratories in the field of public healthcare, education and science.

Article 254. Interaction of the authorized body and an authorized body in the field of customs affairs

1. In conveying across customs border of Eurasian Economic Union, which coincide with the State Border of the Republic of Kazakhstan, pharmaceutical products and medical products, an authorized body in the field of customs affairs shall receive details, confirmed by the authorized body, on state registration of each imported pharmaceutical product or medical product with indication of date and number of state registration, except for cases, provided for by subparagraphs 3 and 4 article 251 and article 253 of this Code.

2. An authorized body in the field of customs affairs shall present to the authorized body details on import to the Republic of Kazakhstan across the customs border of Eurasian Economic Union, which coincide with the State Border of the Republic of Kazakhstan, and on export from the Republic of Kazakhstan across the customs border of Eurasian Economic Union, which coincide with the State Border of the Republic of Kazakhstan, of pharmaceutical products and medical products.

Article 255. Procedures for import of pharmaceutical products and medical products, as well as biological material for pre-clinical (non-clinical) and clinical examinations, reference materials of pharmaceutical substances (active pharmaceutical ingredients) and their admixtures from the Republic of Kazakhstan

1. Export of pharmaceutical products and medical products from the Republic of Kazakhstan shall be in accordance with the procedures determined by the authorized body.

2. Pharmaceutical products and medical products may be exported from the Republic of Kazakhstan without approval of the authorized body:

1) for personal use by individuals, leaving the Republic of Kazakhstan, at the amount required for a treatment course;

2) as a part of first aid kit;

3) exhibits imported upon permit of the authorized body for holding of exhibitions;

4) medical products imported for conduction of pre-clinical (non-clinical) or clinical examinations;

5) as part of medical first-aid kits used by military personnel and employees of special state bodies, according to the list determined by state bodies in coordination with the authorized body.

3. Pharmaceutical products and medical products from the Republic of Kazakhstan as a part of facilities of medical and search-and-rescue organizations and units leaving the Republic of Kazakhstan to participate in emergency management, shall be exported in accordance with the procedures determined by the authorized body.

4. Biological material for pre-clinical (non-clinical) and clinical examinations, reference materials for pharmaceutical substances (active pharmaceutical ingredients) and their admixtures shall be exported from the Republic of Kazakhstan:

1) by manufacturers of pharmaceutical products and medical products;

2) international manufacturers of pharmaceutical products and medical products, their authorized representative offices (branches) or their authorized individuals and legal entities;

3) research organizations, laboratories in the field of public healthcare, education and science.

Footnote. Article 255 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 No. 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 256. Installation, repair, technical and metrological maintenance of medical equipment

1. Installation, repair, technical and metrological maintenance of medical equipment shall be performed by individuals or legal entities having a right to perform such works in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan.

2. Level of safety of medical equipment after repair shall not be lower the level of safety established by technical certificate for medical products.

3. Organization of metrological support for measuring instruments of medical purpose, operated at healthcare organizations, shall be regulated in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan on measurement assurance.

4. Medical equipment, which is a measurement instrument, is subject to entering to the register of the state system for ensuring uniform measurement of the Republic of Kazakhstan and shall be approved for use in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan on measurement assurance.

List of medical equipment, which is a measurement instrument, shall be approved by the authorized body upon agreement with an authorized body exercising state control in the field of technical regulation and metrology.

Article 257. General requirements for efficiency, safety and quality of medical products

1. Medical products shall be designed and manufactured in such a manner that when using in conditions and for purposes corresponding to their use, defined by the manufacturer, and, where necessary, in consideration of know-how, experience, education and special training, clinical and physical state of a user, they would operate as per the use defined by the manufacturer, and would be safe for the user and third persons, provided that risk related to their use is acceptable in correlation with benefit for the user.

2. Medical products shall be designed, manufactured and packed in such a manner that their performance specifications and efficiency are not deteriorated during transportation and storage in accordance with instruction for use.

3. Medical products must be as efficient as it is provided for by the manufacturer, and be designed and manufactured in such a manner that under normal conditions of operation, they meet the purpose of use determined by the manufacturer.

4. Performance specifications and efficiency of a medical product shall not alter to the extent which poses a risk to life and health of users and third persons during operating life, determined by the manufacturer, provided that such medical product is exposed to impacts, which may arise under normal operational conditions, and technical maintenance is performed in accordance with instruction for use.

5. For each medical product, it is necessary to present information required for identification of such medical product and its manufacturer, country of origin, as well as information for user (professional or non-professional), relating to safety of such medical product, its functional properties and performance specifications. Such information shall be placed on medical product itself, on its package or in instruction for use.

Article 258. Classification of safety and re-classification of safety of medical products depending on the degree of potential risk of use

1. Medical products used in the Republic of Kazakhstan are divided into classes depending on the degree of potential risk of use and into types in accordance with the assortment of medical products of the Republic of Kazakhstan.

2. Rules for classification of medical products depending on the degree of potential risk of use are approved by the authorized body.

3. Class of medical products as per the degree of potential risk of use shall be approved upon state registration by the authorized body. Each medical product may only belong to one class.

4. Procedures for formation and maintenance of assortment of medical products of the Republic of Kazakhstan shall be defined by the authorized body.

5. The authorized body may enter amendments into classification based on detailed accounting of principles, occurrences, medical methods, underlying operation of medical products.

Article 259. Suspension, prohibition or withdrawal from circulation or restricted use of pharmaceutical products and medical products

1. The authorized body may suspend or prohibit the use, sale or production of pharmaceutical products and medical products, and take a decision to withdraw from circulation or to restrict use in the following cases:

1) non-compliance of pharmaceutical products and medical products with the requirements of the laws of the Republic of Kazakhstan in the field of public healthcare;

2) identification of adverse reactions of pharmaceutical products dangerous to human health, not specified in package leaflet, or increased frequency of identification of serious adverse reactions, specified in leaflet, or lower therapeutic efficacy (lack of therapeutic benefit), or available information on suspension and (or) its withdrawal from markets of other countries due to identification of adverse reactions with unfavourable "benefit-risk" relation;

3) identification of defects in design, operation, construction in the course of application of medical products, which affect safety of their application;

4) violation of approved process of production of pharmaceutical products and medical products, which affects safety, quality and efficiency of their application;

5) available data on harm to health of a patient or user due to application of pharmaceutical products and medical products;

6) receipt of data on inadequate scientific and technical level of production method and quality control, which lead to lower level of safety of application of pharmaceutical products and medical products;

7) application of the holder of a certificate of registration on suspension, on withdrawal of certificate of registration or withdrawal from circulation, or restriction of application of pharmaceutical products and medical products;

8) non-compliance of pharmaceutical products with the requirement of good pharmacy practices of the Republic of Kazakhstan and (or) Eurasian Economic Union, identified following pharmaceutical inspection;

9) non-performance of obligations on pharmacovigilance by a holder of certificate of registration for a pharmaceutical product or by a manufacturer of a medical product on monitoring of safety, quality and efficiency of medical products.

2. Rules for suspension, prohibition or withdrawal from circulation or restricted application of pharmaceutical products and medical products shall be approved by the authorized body.

Article 260. Falsified, counterfeit pharmaceutical products and medical products

1. It is prohibited to produce, import, store, use and sell falsified, counterfeit pharmaceutical products and medical products in the Republic of Kazakhstan.

2. Falsification of pharmaceutical products and medical products (presentation of false information on performance and (or) on source of origin) also includes accessories, parts and materials manufactured and designed for production of falsified products.

3. Prevention and fight against falsification of pharmaceutical products and medical products is administered by the authorized body in cooperation with concerned government bodies, organizations of manufacturers of pharmaceutical products and medical products, public healthcare entities and non-government organizations.

4. The authorized body implements international cooperation in the fight against falsified, counterfeit pharmaceutical products and medical products.

Article 261. Pharmacovigilance and monitoring of safety, quality and efficiency of medical products

1. The authorized body ensures operation of pharmacovigilance system and conducts monitoring of safety, quality and efficiency of medical products in the Republic of Kazakhstan.

2. State expert organization in the field of circulation of pharmaceutical products and medical products for the purposes of maintenance public health protection and improvement of safety of patients shall perform:

1) collection, analysis, assessment and verification of reports on adverse reactions of a pharmaceutical product, undesired events with a medical product received from entities of public healthcare and entities in the field of circulation of pharmaceutical products and medical products, consumers;

2) assessment of "benefit-risk" relation of pharmaceutical products and medical products on the basis of data of pharmacovigilance and monitoring of safety, quality and efficiency of medical products in the Republic of Kazakhstan, data, provided by holders of certificate of registration for pharmaceutical products, producers of medical products, data, received from other sources.

3. Procedures for conduction of pharmacovigilance and monitoring of safety, quality and efficiency of medical products shall be determined by the authorized body.

4. Pharmacovigilance and monitoring of safety, quality and efficiency of medical products shall be conducted by public healthcare entities, entities in the field of circulation of pharmaceutical products and medical products, as well as by holders of certificate of registration of pharmaceutical products and producers of medical products, organizations on service maintenance of medical products.

5. Public healthcare entities shall notify in written and in timely manner the authorized body of events of manifestation of adverse reactions, including those not specified in instruction for use of a pharmaceutical product, on patterns of interaction of a pharmaceutical product with other pharmaceutical products, on overdose, drug dependance, abuse, on absence or lower efficiency of a pharmaceutical product and on adverse events of medical products.

Holder of a certificate of registration of a pharmaceutical product and manufacturer of a medical product shall in full present to the authorized body data on safety of a pharmaceutical product, and in timely manner notify the authorized body of events of manifestation of adverse reactions and (or) adverse events in application of a pharmaceutical product or medical product.

6. The authorized body shall take into account data of pharmacovigilance and monitoring of safety, quality and efficiency of medical products in other countries when taking decision on suspension, prohibition or withdrawal from circulation, or restricted use of pharmaceutical products and medical products in the Republic of Kazakhstan.

Article 262. Information on pharmaceutical products and medical products

Information on pharmaceutical products and medical products approved for application and use in the Republic of Kazakhstan, on pharmaceutical products, which have not passed state registration, not meeting the requirements of the laws of the Republic of Kazakhstan in the field of public healthcare, on withdrawal of decision on state registration, as well as on pharmaceutical products, which are dispensed on prescription of a physician, shall be communicated in special print media designed for medical and pharmaceutical personnel.

Article 263. Kazakhstan National Drug Formulary

1. Kazakhstan National Drug Formulary is developed based on pharmacotheraupetic and (or) anatomicotheraupetic classification of pharmaceutical products.

2. For generation of Kazakhstan National Drug Formulary, State Register of Pharmaceutical Products and Medical Products shall be used.

3. Pharmaceutical products shall be entered into Kazakhstan National Drug Formulary under international non-proprietary name of a pharmaceutical product with specification of each trade name of such pharmaceutical product, registered in the Republic of Kazakhstan.

4. Rules for generation of Kazakhstan National Drug Formulary shall be developed and approved by the authorized body.

Article 264. Rational use of pharmaceutical products

1. Rational use of pharmaceutical products is intended for improvement of quality of medical care and outcomes of treatment through development of formulary system.

2. Formulary system ensures optimal utilization of safe, efficient, economically accessible pharmaceutical products. Operation of the formulary system shall be maintained in accordance with the procedures determined by the authorized body.

3. Public healthcare organizations shall ensure rational utilization of pharmaceutical products, training of clinical pharmacologists, clinical pharmacists and regular advance training of specialists in the field of public healthcare on rational use of pharmaceutical products.

Article 265. Ethics of promotion of pharmaceutical products and medical products

1. Ethics of promotion of pharmaceutical products and medical products is activities carried out in the course of promotion of safe, quality and efficient pharmaceutical products and medical products from a developer and (or) producer of a pharmaceutical product or medical product prior to its use by consumer based on fair competition and liability of all parties concerned.

2. Ethics of promotion of pharmaceutical products and medical products shall be implemented in accordance with the procedures determined by the authorized body.

3. For the purposes of rational utilization of pharmaceutical products and medical products, public healthcare entities, members of professional associations, entities in the field of circulation of pharmaceutical products and medical products must comply with the following terms of ethics of promotion of pharmaceutical products and medical products:

1) promotion of pharmaceutical products and medical products at the market must ensure completeness and accuracy of information presented regarding safe, quality and efficient pharmaceutical products and medical products;

2) patients, pharmaceutical and medical personnel must receive necessary and available information on pharmaceutical products and side effects;

3) promotion of pharmaceutical products and medical products at the market must be objective, comply with ethical standards and be implemented in accordance with the requirements of the laws of the Republic of Kazakhstan in the field of public healthcare.

4. In medical organizations and organizations of education in the field of public healthcare, it is prohibited to promote pharmaceutical products and medical products by representatives of manufacturers of pharmaceutical products and medical products and (or) distributors, except for daily doctors' conferences, research-to-practice conferences and (or) special workshops.

Daily doctors' conference is a routine meeting of a medical organization aimed to review results of a day, discuss and examine clinical events, and notify staff of new achievements in medical science and clinical practice.

SECTION 6. PERSONNEL POLICY IN THE FIELD OF PUBLIC HEALTHCARE

Chapter 29. HUMAN RESOURCES IN THE FIELD OF PUBLIC HEALTHCARE

Article 266. National system of accounting of human resources in the field of public healthcare

1. National system of accounting of human resources in the field of public healthcare (professional register) is a basis for registration, accounting, migration, outflow for the purposes of personal record-keeping, as well as continuous professional development of public healthcare personnel.

Procedures of accounting of human resources in the field of public healthcare (keeping of professional register) shall be defined by the authorized body.

2. On the basis of data of the professional register of public healthcare personnel, monitoring and forecasting of development of labour market and human resources, and planning of personnel training are implemented.

3. Persons, having certificates of specialist in the field of public healthcare are subject to mandatory registration in the National system of accounting of human resources in the field of public healthcare. Certificate of specialist in the field of public healthcare shall be valid in case of its registration in the National system of accounting of human resources in the field of public healthcare.

4. National coordinator on human resources in the field of public healthcare shall be defined by the authorized body.

Article 267. Special aspects of sectoral system of qualifications in the field of public healthcare

1. Sectoral system of qualifications in the field of public healthcare is a combination of mechanisms of legal and institutional regulation of demand for qualifications of public healthcare personnel on the part of the labour market and offer of qualifications on the part of the system of education in the field of public healthcare, including:

1) sectoral qualification framework in the field of public healthcare;

2) occupational standards in the field of public healthcare;

3) state compulsory standards of education in the field of public healthcare;

4) certification of specialists in the field of public healthcare;

5) system for continuous professional development of public healthcare personnel.

2. Occupational standards in the field of public healthcare shall be developed on medical and pharmaceutical specialties.

Article 268. Principles for implementation of personnel policy in the field of public healthcare

1. Implementation of personnel policy in the field of public healthcare is based on the following principles:

1) joint liability of the government and professional medical community, including professional medical associations, employers, medical and pharmaceutical personnel, for early and quality delivery of healthcare services;

2) regulation of human resources in the field of public healthcare for the purposes of satisfaction of real needs of the sector;

3) control and assistance in maintenance of training (preparation) of human resources in the field of public healthcare;

4) rational and efficient implementation of capacities of human resources in the field of public healthcare;

5) strengthening the status of administrative human resources in the field of public healthcare;

6) training of human resources in the field of public healthcare in consideration of current and further needs of the public healthcare system;

7) continuous improvement of programs of training of human resources in the field of public healthcare;

8) independent evaluation of expertise, competences, occupational training of human resources in the field of public healthcare;

9) development of professional medical associations;

10) social security for medical personnel;

11) availability of necessary human resources in the field of public healthcare;

12) generation of proper competences and skills of personnel;

13) continuous professional development (life-long learning);

14) improvement of productivity of human resources in the field of public healthcare;

15) social recognition.

2. Personnel policy in the field of public healthcare is formed:

1) at the republic level - by an authorized body, approving national policy of human resources management in the field of public healthcare;

2) at the regional level - by local public healthcare authorities of regions, cities of republican status and the capital city, approving regional policy of human resource management in the field of public healthcare;

3) at the level of public healthcare organizations - by public healthcare organizations, implementing corporate personnel policy.

3. Planning of training of medical and pharmaceutical personnel is implemented by the authorized body, central executive bodies and other central government bodies, having military-medical (medical) subdivisions, as well as local public healthcare authorities of regions, cities of republican status and the capital city within their competencies in consideration of needs of the sector.

Article 269. Continuous occupational development of public healthcare personnel

1. Continuous occupational development of medical and pharmaceutical personnel is designed for improvement of professional expertise and skills, acquisition of additional competences, considering needs of specialists, for the purposes of improvement of safety of medical services.

2. Outcomes of continuous occupational development of medical and pharmaceutical personnel shall be verified on the basis of accounting data of the professional register on additional and informal education, other activities on occupational development, level of competency, approved work experience.

3. Outcomes of continuous occupational development of medical and pharmaceutical personnel shall be verified in view of the requirements to the level of qualification, established by occupational standard and qualification criteria to professional duties of public healthcare personnel.

4. Professional medical associations shall participate in development of occupational standards and educational programs for additional and informal education.

Chapter 30. STATUS OF MEDICAL AND PHARMACEUTICAL PERSONNEL

Article 270. Status of medical and pharmaceutical workers and their rights

1. Medical and pharmaceutical personnel shall have a right for fundamental guarantees, provided for by the laws of the Republic of Kazakhstan and other regulatory legal acts, including for:

1) creation of proper conditions for personnel for performance of employment duties, including provision with necessary medical products in accordance with the procedures, established by the laws of the Republic of Kazakhstan;

2) advance training or change of professional qualification at the expense of employer or out of public funds, provided for such purposes by the laws of the Republic of Kazakhstan, when it is impossible to perform employment duties for medical reasons and in case of dismissal of personnel due to reduction in force or personnel, due to liquidation of an organization;

3) labour remuneration conforming to qualification level;

4) work motivation in accordance with level of qualification, specificity and complexity of work, scope and quality of labour, as well as with certain performance outcomes;

5) establishment of professional associations and participation therein;

6) insurance of professional liability of medical workers in case of harm to life and (or) health of a patient when providing medical care;

7) compensation for damage to life and health during performance of official duties, in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan;

8) engagement in private medical practice and pharmaceutical activities upon availability of authorization documents for medical and pharmaceutical activities;

9) unrestricted and free-of-charge use of communication means, owned by individuals and legal entities in case of transportation of a patient to the nearest medical organization to deliver urgent medical aid;

10) compensation for transportation expenses relating to transit.

2. Workers with technical and professional, post-secondary degree, higher, post-graduate medical degree, confirmed by a certificate of specialist in the field of public healthcare have a right to engage in medical activities.

3. Resident physicians within the period of their studies have a right to work at medical organizations in accordance with certificate of specialist in the field of public healthcare under the supervision of a mentor.

4. Persons, who earned medical degree abroad, shall be admitted to medical or pharmaceutical activities after recognition of documents of education, a positive result of the evaluation of professional qualifications at an organization, with issue of a certificate of specialist in the field of healthcare.

Evaluation of professional qualifications of persons, who earned medical degree abroad, shall be conducted in accordance with the rules for evaluation of professional qualification of graduates on programs of medical education.

5. Medical incident is an event relating to delivery of medical services in accordance with standards of an organization delivering medical services and using technology, equipment and tools, associated with deviation from proper functioning of an organism which may cause damage to life and health of a patient, or also lead to death of a patient, except for cases, provided for by administrative and criminal laws of the Republic of Kazakhstan.

Analysis of a medical incident shall be carried out through internal audit of a medical organization, as well as by local public healthcare authorities of regions, cities of republican status and the capital city, government bodies, exercising state control in the field of delivery of medical service (aid), public sanitary and epidemiological welfare, circulation of pharmaceutical materials and medical materials, the authorized body.

Footnote. Article 270 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 08.01.2021 No. 410-VI (shall be enforced upon expiration of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 03.01.2022 No. 101-VII (shall be enforced from 01.01.2023).

Article 271. Obligations of medical and pharmaceutical personnel

1. Medical and pharmaceutical personnel shall carry out activities in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan and, being guided by the principles of medical ethics and deontology, shall:

1) facilitate disease prevention, health promotion, promotion of healthy lifestyle among people of the Republic of Kazakhstan;

2) deliver medical services in accordance with own qualification, official and job duties;

3) refer, where necessary, for advice to specialists of other profile or higher qualification;

4) keep secret of medical worker, not disclose details on diseases, intimate and family life of a patient;

5) improve own professional level on a continuous basis;

6) be registered in the National system of accounting of human resources in the field of public healthcare;

7) in medication, prescribe pharmaceutical materials within own competence where there are respective medical indications under international non-proprietary name, except for cases of idiosyncrasy of a patient.

2. Medical and pharmaceutical personnel, heads of medical organizations shall not have a right to:

1) participate in advertising of pharmaceutical materials and medical materials;

2) recommend certain facilities of retail trade of pharmaceutical products and medical products to patients for the purposes of self-interest in receiving remuneration for own services;

3) promote pharmaceutical products and medical products with participation of representatives of manufacturers of pharmaceutical products and medical products and (or) distributors, except for daily doctors' conferences, research-to-practice conferences and (or) special workshops.

Article 272. Social guarantees Social protection for medical and pharmaceutical personnel

1. Medical personnel of state medical organizations, working in rural areas and in settlements, cities of district status, the following forms of social assistance shall be provided for:

1) mandatory provision of housing upon decision of local executive bodies, including service housing, in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan;

2) mandatory allowance payment in accordance with procedures established by a local executive body;

3) provision of social support on compensation for utility expenses and other benefits upon decision of local executive bodies;

4) other measures.

2. Medical and pharmaceutical personnel of state medical organizations have a priority right after vulnerable social groups to receive forms of social assistance, additional benefits and incentive payments at the expense of local budgets.

3. Local executive bodies in order to promote prestige of medical personnel and to maintain improvement of its personal and professional growth shall assign status "Best in Profession" with provision of incentive payments at the expense of local budgets.

4. Interference in professional activities of medical and pharmaceutical personnel on the part of government bodies and officials, as well as citizens of the Republic of Kazakhstan is prohibited, except for cases provided for by this Code.

5. In carrying out professional activities by a medical or pharmaceutical worker, the following is not allowed:

1) involvement in types of works not related to professional duties, except for cases, provided for by the laws of the Republic of Kazakhstan;

2) demand of reports or information, not provided for by the laws of the Republic of Kazakhstan;

3) imposition of obligations on procurement of goods (works) and services, not provided for by the laws of the Republic of Kazakhstan.

Article 273. Secrecy of medical worker

1. Personal medical data, information on event of seeking medical advice, state of health of a person, diagnosis of his disease and other details, obtained during examination and (or) treatment constitute secrecy of medical worker.

2. It is not allowed to disclose details constituting secrecy of medical worker, by persons, to whom they become known during training, performance of professional duties, official and other obligations, except for cases specified in paragraphs 3 and 4 of this article.

3. With informed consent of a patient or his legal representative, it is allowed to convey information, constituting secrecy of medical worker, for conduction of research activities, use of such information in educational process.

4. Provision of information, constituting secrecy of medical worker, without consent of a person is allowed in following cases:

1) for the purposes of examination and treatment of a person, incapable due to his state to express own will, in case of absence of a legal representative;

2) under the threat of disease distribution, constituting a danger to the public, including in donation of blood, its components, transplantation of organs (part of an organ) and (or) tissues (part of tissue);

3) upon request from bodies of inquiry and preliminary investigation, prosecutor, attorney and (or) court due to conduction of investigation or judicial proceedings;

4) in delivery of medical services to a minor child or incompetent person to notify his legal representative;

5) if there are grounds to suppose that damage to health of a citizen of the Republic of Kazakhstan is caused as a result of unlawful acts;

6) in case of disclosure of mental deviations and propensity towards sexual violence of a person;

7) in exercising state control of quality of delivery of medical services (aid), monitoring of contractual obligations on quality and scope of medical services;

8) when conducting inspections by the prosecutor's office in accordance with the procedure established by the Constitutional Law of the Republic of Kazakhstan "On the Prosecutor's Office";

9) upon request of special state bodies for the purposes of solution of tasks of counterintelligence activities.

5. The following shall not be considered as disclosure of secrecy of medical worker:

1) transmission for storage of a backup copy of electronic information resource to an integrated platform for standby storage of electronic information resources in accordance with the procedures and within the terms, established by an authorized body in the field of maintenance of information security, except for cases, when such electronic information resources contain information, related to intelligence, counterintelligence activities and guard activities on maintenance of safety of protected persons and facilities, transmission whereof is implemented in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan on state secrets;

2) exchange of information using information and communication technology for the purposes of delivery of medical services and to maintenance of operation of law enforcement and special state bodies.

6. It is not allowed to connect electronic information resources containing personal medical data of individuals to telecommunications networks linking them with other databases without the consent of individuals when using personal medical data related to their private life, except in cases related to blood donation and its components, organs (parts of an organ) and (or) tissues (parts of tissue), as well as requests from law enforcement and special state bodies to provide information in the form of an electronic document constituting a medical secret, about the registered persons suffering from or who have had tuberculosis, with mental and behavioral disorders (diseases) associated with the use of psychoactive substances.

7. Cases, when data on health of a patient become available due to reasons beyond the control of a medical worker, shall not be considered as violation of secrecy of medical worker.

Footnote. Article 273 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 05.11.2022 No. 157-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); dated 23.12.2023 No. 51-VIII (effective ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 274. Code of honour of medical and pharmaceutical personnel of the Republic of Kazakhstan

1. Code of Honour of medical and pharmaceutical personnel of the Republic of Kazakhstan (hereinafter referred to as Code of Honour) establishes moral and ethical liability of medical and pharmaceutical workers of the Republic of Kazakhstan for their activities before the public.

2. Code of Honour shall be developed and approved by the authorized body.

SECTION 7. FINAL PROVISIONS

Article 275. Liability for violation of the laws of the Republic of Kazakhstan in the field of public healthcare

Violation of the laws of the Republic of Kazakhstan in the field of public healthcare creates liability, established by the laws of the Republic of Kazakhstan.

Article 276. Procedures for enforcement of this Code

1. This Code shall enter into force upon expiration of ten calendar days after its first official publication, except for:

1) article 39, subparagraph 1) paragraph 10 article 55, which shall enter into force on January 1, 2021;

2) part two paragraph 2 article 231 and part two paragraph 3 article 233, which shall enter into force for organizations producing pharmaceutical products, pharmacy depots on January 1, 2021;

3) paragraph 7 article 240, which shall enter into force on June 1, 2021;

4) subparagraph 16) paragraph 2 article 110, subparagraphs 2), 3) paragraph 1, subparagraphs 2), 3) paragraph 4, paragraphs 7 and 8 article 27, which shall enter into force on July 1, 2021;

5) subparagraph 2) paragraph 10 article 55, which shall enter into force on January 1, 2022;

6) part one paragraph 3 article 233, which shall enter into force for chemist’s shops on January 1, 2023;

7) Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.06.2022 No. 129-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).
2. Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.06.2022 No. 129-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).
3. Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.06.2022 No. 129-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication)..

4. Suspend prior to enforcement of subparagraph 1) paragraph 22 article 1 of the Law of the Republic of Kazakhstan dated May 13, 2020 “On introduction of amendments and additions to some legal acts of the Republic of Kazakhstan on issues of regulation of migration processes” the force of title of article 83 in title list of content, title, paragraphs 1 and 3 article 83, paragraph 2 article 160, paragraph 1 article 162 and part one paragraph 1 article 196 of this Code, by establishing that within the period of suspension, such norms shall be in force as follows:

1) title of article 83 in list of content:

“Article 83. Rights and obligations of oralmans (repatriates), foreigners, persons without citizenship and other persons”;

2) title of article, subparagraphs 1 and 3 article 83:

“Article 83. Rights and obligations of oralmans (repatriates), foreigners, persons without citizenships and other persons

1. Oralmans (repatriates), refugees, as well as foreigners and persons without citizenship, permanently residing in the Republic of Kazakhstan, have a right to receive statutory free medical assistance on an equal basis with citizens of the Republic of Kazakhstan”;

“3. Oralmans (repatriates), refugees and persons, seeking refuge, foreigners and persons without citizenship, residing in the Republic of Kazakhstan, bear the same obligations in the field of public healthcare as citizens of the Republic of Kazakhstan;

3) paragraph 2 article 160:

“2. HIV-infected citizens of the Republic of Kazakhstan, oralmans (repatriates), foreigners, persons without citizenship, refugees, permanently residing in the Republic of Kazakhstan, and children born of HIV-infected mothers with unidentified diagnosis, shall be subject to case follow-up and provision with pharmaceutical products within statutory free medical assistance”;

4) paragraph 1 article 162:

“1. Citizens of the Republic of Kazakhstan, oralmans (repatriates), foreigners, persons without citizenship, refugees and persons, seeking refuge, permanently or temporarily residing in the Republic of Kazakhstan, have a right for voluntary anonymous and (or) private medical examination and advice on issues of HIV-infection within statutory free medical assistance in state organizations of public healthcare, carrying out activities in the field of HIV prevention, in accordance with the procedures, determined by the authorized body”;

5) part one paragraph 1 article 196:

“1. Statutory free medical assistance shall be provided to citizens of the Republic of Kazakhstan, oralmans (repatriates), refugees, foreigners and persons without citizenship, permanently residing in the Republic of Kazakhstan, at the expense of budgetary funds, includes prophylactic, diagnostic and therapeutic medical services, having best proven efficiency, as well as pharmacological support”.

5. The following shall be deemed to have lost force:

1) Code of the Republic of Kazakhstan dated September 18, 2009 “On People’s Health and Healthcare System” (Bulletin of the Parliament of the Republic of Kazakhstan, 2009, No. 20-21, article 89; 2010, No. 5, article 23; No. 7, article 32; No. 15, article 71; No. 24, articles 149, 152; 2011, No. 1, articles 2, 3; No. 2, article 21; No. 11, article 102; No. 12, article 111; No. 17, article 136; No. 21, article 161; 2012, No. 1, article 5; No. 3, article 26; No. 4, article 32; No. 8, article 64; No. 12, article 83; No. 14, articles 92, 95; No. 15, article 97; No. 21-22, article 124; 2013, No. 1, article 3; No. 5-6, article 30; No. 7, article 36; No. 9, article 51; No. 12, article 57; No. 13, article 62; No. 14, articles 72, 75; No. 16, article 83; 2014, No. 1, article 4; No. 7, article 37; No. 10, article 52; No. 11, article 65; No. 14, articles 84, 86; No. 16, article 90; No. 19-I, 19-II, article 96; No. 21, article 122; No. 23, article 143; 2015, No. 1, article 2; No. 7, article 33; No. 10, article 50; No. 19-II, article 102; No. 20-IV, article 113; No. 20-VII, article 115; No. 22-I, article 143; No. 22-V, article 156; No. 23-II, article 170; 2016, No. 6, article 45; No. 8-II, articles 67, 70; No. 23, article 119; 2017, No. 1-2, article 3; No. 4, article 7; No. 9, article 22; No. 13, article 45; No. 22-III, article 109; No. 23-III, article 111; No. 24, article 115; 2018, No. 10, article 32; No. 14, article 42; No. 15, article 47; No. 19, article 62; No. 23, article 91; No. 24, articles 93, 94; 2019, No. 7, article 36; No. 8, article 46; No. 21-22, article 90; No. 23, article 106; Law of the Republic of Kazakhstan dated May 4, 2020 “On introduction of amendments and additions to some legal acts of the Republic of Kazakhstan on issues of labour”, published in newspapers “Yegemen Qazaqstan” and “Kazakhstanskaya Pravda” on May 5, 2020; Law of the Republic of Kazakhstan dated May 13, 2020 “On introduction of amendments and additions to some legal acts of the Republic of Kazakhstan on issues of regulation of migration processes”, published in newspapers “Yegemen Qazaqstan” and “Kazakhstanskaya Pravda” on May 14, 2020; Law of the Republic of Kazakhstan dated May 25, 2020 “On introduction of amendments and additions to some legal acts of the Republic of Kazakhstan on issues of mobilization preparation and mobilization”, published in newspapers “Yegemen Qazaqstan” and “Kazakhstanskaya Pravda” on May 26, 2020);

2) Law of the Republic of Kazakhstan dated April 7, 1995 “On compulsory treatment of patients with alcohol, drug and inhalant dependence” (Bulletin of the Supreme Soviet of the Republic of Kazakhstan, 1995, No. 3-4, article 32; Bulletin of the Parliament of the Republic of Kazakhstan, 2004, No. 23, article 142; 2010, No. 24, article 152; 2012, No. 8, article 64; 2013, No. 13, article 62; 2014, No. 19-I, 19-II, article 96; 2018, No. 24, article 93);

3) Law of the Republic of Kazakhstan dated October 14, 2003 “On Prevention of Iodine Deficiency Disorders” (Bulletin of the Parliament of the Republic of Kazakhstan, 2003, No. 19-20, article 149; 2006, No. 1, article 5; 2007, No. 4, article 95; 2011, No. 11, article 102; 2012, No. 14, article 92; 2013, No. 14, article 75; 2014, No. 1, article 4; No. 23, article 143; 2018, No. 24, article 93).

Footnote. Article 276 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.06.2022 No. 129-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

The President of the Republic of Kazakhstan

K. TOKAYEV