Мемлекеттiк активтердi басқарудың 2006-2008 жылдарға арналған бағдарламасын бекiту туралы

Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2006 жылғы 30 маусымдағы N 620 қаулысы

      Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2000 жылғы 21 шiлдедегi N 1095  қаулысымен мақұлданған Қазақстан Республикасында мемлекеттік мүлiктi басқару және жекешелендiру тұжырымдамасын одан әрi iске асыру мақсатында, Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2003 жылғы 3 ақпандағы N 118  қаулысымен бекiтiлген Мемлекеттiк мүлiктi басқарудың және жекешелендiрудiң тиімділігін арттырудың 2003-2005 жылдарға арналған салалық бағдарламасын iске асыру жөнiндегi 2003-2005 жылдарға iс-шаралар жоспарының 1.6., Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2006 жылғы 31 наурыздағы N 222  қаулысымен бекiтiлген Қазақстан Республикасы Президентiнiң 2006 жылғы 1 наурыздағы "Қазақстанның әлемдегi бәсекеге барынша қабiлеттi елу елдiң қатарына кiру стратегиясы" атты Қазақстан халқына Жолдауын iске асыру жөнiндегi іс-шаралардың жалпыұлттық жоспарын және Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2006-2008 жылдарға арналған бағдарламасын орындаудың желiлiк кестесiнiң 81-тармақтарына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкiметi  ҚАУЛЫ ЕТЕДI :

      1. Қоса берiлiп отырған Мемлекеттiк активтердi басқарудың 2006-2008 жылдарға арналған бағдарламасы (бұдан әрi - Бағдарлама) бекiтiлсiн.

      2. Қазақстан Республикасы Экономика және бюджеттiк жоспарлау министрлiгi жыл сайын 15 ақпанға және 15 тамызға қарай Қазақстан Республикасының Үкiметiне Бағдарламаның iске асыру барысы туралы ақпарат ұсынсын.

      3. Қазақстан Республикасы Қаржы министрлiгiнiң Мемлекеттiк мүлiк және жекешелендiру комитетi жыл сайын 25 қаңтарға және 25 шiлдеге қарай Қазақстан Республикасы Экономика және бюджеттiк жоспарлау министрлiгiне Бағдарламаның iске acырылу барысы туралы ақпарат ұсынсын. 

      4. Орталық атқарушы органдар (республикалық меншiк бойынша), облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкiмдерi (коммуналдық меншiк бойынша) жыл сайын 15 қаңтарға және 15 шiлдеге қарай Қазақстан Республикасы Қаржы министрлiгiнiң Мемлекеттiк мүлiк және жекешелендiру комитетiне Бағдарламаның iске асырылу барысы туралы ақпарат ұсынсын.

      5. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Премьер-Министрiнiң орынбасары - Экономика және бюджеттiк жоспарлау министрi К.Қ.Мәсiмовке жүктелсiн.

      6. Осы қаулы қол қойылған күнiне бастап қолданысқа енгiзiледi.

       Қазақстан Республикасының 
      Премьер-Министрі

Қазақстан Республикасы 
Үкiметiнiң       
2006 жылғы 30 маусымдағы
N 620 қаулысымен    
бекiтiлген       

  Мемлекеттік активтердi басқарудың 
2006-2008 жылдарға арналған бағдарламасы

Астана, 2006 жыл 

Мазмұны

1.  Бағдарламаның паспорты
2.  Кiрiспе
3.  Мемлекеттiк активтердi басқарудың қазiргi жай-күйiн талдау
3.1. Мемлекеттік активтердi есепке алу
3.2. Заңнамалық базаны талдау
3.3. Мемлекеттік кәсiпорындарды басқару
3.4. Мемлекет меншiгiндегi акционерлiк қоғамдардың акцияларын және жауапкершiлігі шектеулi серiктестiктердiң қатысу үлестерiн басқару
3.4.1. Ұлттық компанияларды басқару
3.4.2. Даму институттарын басқару
3.5. Мемлекеттiк мекемелердi басқару
3.6. Меншiктiң мемлекеттiк мониторингі
3.7. Қаржы активтерiн сату
3.8. Жекешелендiруден кейiнгі бақылау
4.  Бағдарламаның мақсаттары мен мiндеттерi
5.  Бағдарламаны iске асырудың негiзгi бағыттары және тетiгi
5.1. Мемлекеттiк мүлiктi есепке алу жүйесiн жетiлдiру
5.2. Заңнамалық базаны жетiлдiру
5.3. Мемлекеттiк активтердi басқару саласындағы қағидаттар мен басымдықтар
5.4. Мемлекеттік - жеке меншiк әрiптестiк
5.5. Мемлекеттiк холдинг және Басқарушы компания
5.6. Әлеуметтік-кәсiпкерлiк корпорациялар
5.7. Дивидендтiк саясатты жетiлдiру
5.8. Меншiктiң мемлекеттiк мониторингi мiндеттерiн iске асыруды қамтамасыз ету
5.9. Мемлекеттік мүлiктi басқаруды жүзеге асыратын мемлекеттiк органдардың қызметiн бағалау жүйесiн айқындау
5.10. Мемлекеттiк жекешелендiру саясатын iске асыру жөнiндегi негізгi қағидаттар мен шаралар
5.11. Жекешелендiруден кейiнгi бақылауды жүзеге асыру
5.12. Мемлекеттiк кәсiпорындардың және мемлекет қатысатын акционерлiк қоғамдардың (серiктестiктердiң) басқару органдарында мемлекет мүддесiн бiлдiретiн лауазымды тұлғалардың олардың қаржы-шаруашылық қызметiндегi қорытындылары, мемлекеттiк мүліктiң мақсатты және тиiмдi пайдаланылуы үшiн жауапкершiлігін арттыру
5.13. Мемлекеттiк кәсiпорындардың, акцияларының бақылау пакетi (қатысу үлестерi) мемлекетке тиесiлi акционерлiк қоғамдардың (серiктестiктердiң) қаржы-шаруашылық қызметiнiң нәтижелерiн бақылау тетiгiн жетiлдiру
6.  Қажеттi ресурстар және оларды қаржыландыру көздерi
7.  Бағдарламаны iске асырудан күтiлетiн нәтиже
8.  Мемлекеттiк активтердi басқарудың 2006-2008 жылдарға арналған бағдарламасын iске асыру жөнiндегi Іс-шаралар жоспары

  1. Бағдарламаның паспорты

Бағдарламаның атауы     Мемлекеттiк активтердi басқарудың 2006-
                        2008 жылдарға арналған бағдарламасы

Бағдарламаны әзiрлеу    Мемлекеттiк активтердi басқарудың
үшiн негiздеме          2006-2008 жылдарға арналған бағдарламасы
                        (бұдан әрi - Бағдарлама) Қазақстан 
                        Республикасы Yкiметiнiң 2003 жылғы 3
                        ақпандағы N 118 қаулысымен бекiтiлген
                        Мемлекеттiк мүлiктi басқарудың және 
                        жекешелендiрудiң тиiмдiлiгiн арттырудың
                        2003-2005 жылдарға арналған салалық
                        бағдарламасын iске асыру жөнiндегі
                        2003-2005 жылдарға арналған iс-шаралар
                        жоспарының 1.6., Қазақстан Республикасы
                        Үкiметiнiң 2006 жылғы 31 наурыздағы
                        N 222 қаулысымен бекiтiлген Қазақстан
                        Республикасы Президентiнiң 2006 жылғы
                        1 наурыздағы "Қазақстанның әлемдегi
                        бәсекеге барынша қабiлеттi елу елдiң
                        қатарына кiру стратегиясы" атты
                        Қазақстан халқына Жолдауын iске асыру
                        жөнiндегi iс-шаралардың жалпыұлттық
                        жоспарын және Қазақстан Республикасы
                        Yкiметiнiң 2006 - 2008 жылдарға арналған
                        бағдарламасын орындаудың желiлiк
                        кестесiнiң 81-тармақтарына сәйкес әзiрлендi.

Негiзгi әзiрлеушi       Қазақстан Республикасы Экономика және
                        бюджеттiк жоспарлау министрлiгi

Бағдарламаның           Бағдарламаның мақсаты мемлекеттiк
мақсаттары мен          активтердi басқарудың тиiмдiлігін арттыру
мiндеттерi              болып табылады.
                        Көрсетiлген мақсатқа қол жеткiзу үшiн
                        мынадай бiрiншi кезектi мiндеттердi
                        орындау қажет.
                        1. Мемлекеттiк мүлiк құрамын анықтау
                        және мемлекеттiк заңды тұлғалар, "Самұрық"
                        мемлекеттiк активтердi басқару жөнiндегi
                        қазақстандық холдингi" АҚ, "Қазына" орнықты
                        даму қоры" АҚ, өңiрлiк әлеуметтiк-
                        кәсiпкерлiк корпорациялар алдына қойылған
                        мiндеттердi орындау үшiн оны бекiтiп беру.
                        2. Мемлекеттiк активтердi есепке алудың
                        бiрыңғай базасын құру.
                        3. Заңнамалық базаны жетiлдiру

Iске асыру мерзiмi      2006-2008 жылдар

Қажеттi ресурстар мен   Бағдарлама мемлекеттiк бюджеттен
қаржыландыру көздерi    қаржыландыруды талап етпейдi 

Бағдарламаны iске       Қабылданатын шаралар нәтижесiнде
асырудан күтiлетiн      мемлекет активтерiн басқарудың ашық жүйесi,
нәтиже                  мемлекеттiк меншiктiң бiрыңғай дерекқоры
                        құрылады, мемлекеттiк кәсiпорындар мен
                        акцияларының пакеттерi (қатысу үлестерi)
                        мемлекетке тиесiлi ұйымдардың оңтайлы саны
                        айқындалады. Рентабельдi емес мемлекеттiк
                        кәсiпорындарды оңалту немесе олардың
                        банкроттығы туралы шешiмдер қабылдау
                        жөнiндегi тетiктер әзiрленедi.
                        Мемлекеттік активтердi тиiмдi басқару
                        жөнiнде жаңа институттардың құрылуы
                        мемлекеттiк активтердi басқарудың
                        тиiмдiлiгін арттыруға және қор нарығын
                        дамытуға ықпалын тигiзедi.
                        Осы Бағдарламаны орындауға бағытталған
                        шараларды iске асыру барысында
                        2006-2008 жылдар iшiнде мемлекеттiк
                        мүлiктi пайдаланудан мемлекеттiк бюджетке
                        түсетiн түсiмдердiң сомасы нақтыланатын
                        болады

  2. Кiрiспе

      "Қазақстан 2030 Барлық Қазақстандықтардың өсіп-өркендеуі, қауiпсiздiгi және әл-ауқатының артуы" атты Қазақстан Республикасы Президентiнiң Жолдауын, Қазақстан Республикасы Президентiнiң 2001 жылғы 4 желтоқсандағы N 735  Жарлығымен бекiтiлген Қазақстан Республикасының 2010 жылға дейiнгi Стратегиялық даму жоспарын iске асыруда Қазақстан Республикасының Yкiметi қабылдап жатқан шаралар мемлекеттiк мүлiктi басқару жүйесiнiң тиiмдiлiгін арттыруға және жетiлдiруге мүмкiндiк бердi.
      Сонымен қатар, Қазақстан Республикасы экономикасының серпiндi дамуы мемлекеттiк активтердi басқару саясаты саласында айқындалған басымдықтарды үнемi қайта қарауды талап етедi.
      Осы Бағдарлама Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң 2003 жылғы 3 ақпандағы N 118  қаулысымен бекiтiлген Мемлекеттiк мүлiктi басқарудың және жекешелендiрудiң тиiмдiлiгiн арттырудың 2003-2005 жылдарға арналған салалық бағдарламасын iске асыру жөнiндегі 2003-2005 жылдарға арналған iс-шаралар жоспарының 1.6-тармағына сәйкес, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Президентiнiң 2006 жылғы 1 наурыздағы "Қазақстанның әлемдегi бәсекеге барынша қабiлеттi елу елдiң қатарына кiру стратегиясы" атты Қазақстан халқына  Жолдауын iске асыру үшiн әзiрлендi.
      Қалыптастырылуы мемлекеттiң функциялары мен мүдделерiне негiзделуге тиіс мемлекеттiк мүліктің құрамын нақтылау, мемлекеттік меншiктi басқарудың тиiмдiлiгiн бағалау өлшемдерiн нақтылау және оны есепке алу жөнiнде бiрыңғай базаны қалыптастыру бүгiнгi күнi мемлекеттiк мүлiктi басқару саласындағы неғұрлым өзектi мiндеттер болып табылады.
      Бүгiнгi күнi мемлекет активтерi тiзбесiнiң айқындалмағанын ескере отырып, осы бағдарламаның нысаны ретiнде мемлекеттiк кәсiпорындарды, мемлекеттiк мекемелердi, акционерлiк қоғамдар акцияларының мемлекеттiк пакеттерiн және жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiктердiң қатысу үлестерiн (мемлекеттiк активтер) басқару мәселелерiн айқындауды орынды деп санаймыз.

  3. Мемлекеттiк активтердi басқарудың қазiргi жай-күйiн талдау

      Республикадағы 90-жылдары жүргiзiлген кең ауқымды жекешелендiру салдарынан республиканың экономикасындағы жеке сектордың үлесi елдiң жалпы iшкi өнiмiнiң 85 пайызына дейiн ұлғайды.
      Сонымен бiрге, 2006 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша мемлекет еншiлес кәсiпорындарды қоса алғанда, 537 мемлекеттiк республикалық кәсiпорынның және республикалық бюджеттен қаржыландырылатын 1749 мекеменiң; 4255 коммуналдық кәсiпорынның және жергiлiктi бюджеттерден қаржыландырылатын 13 639 мекеменiң меншiк иесi болып табылады.
      Республикалық мемлекеттiк меншiкте ұлттық компаниялар мен даму институттары акцияларының пакеттерiн қоса алғанда, 177 акционерлiк қоғам мен жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiктер акцияларының мемлекеттiк пакеттерi, қатысу үлестерi бар. Коммуналдық мемлекеттiк меншiкте 243 акционерлiк қоғам мен жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiктер акцияларының мемлекеттiк пакеттерi, қатысу үлестерi бар.
      Экономиканың мемлекеттiк секторын басқаруды жетiлдiру мақсатында Үкiметтiң 2006 жылғы 23 ақпандағы  N 117 және 2006 жылғы 15 сәуiрдегi  N 286 қаулыларымен "Самұрық" мемлекеттiк активтердi басқару жөнiндегі қазақстандық холдингi" және "Қазына" орнықты даму қоры" акционерлiк қоғамдары құрылды.
      Мемлекеттiк активтердi басқару тиiмдiлiгiн арттыру мақсатында 2003-2005 жылдар аралығындағы кезеңде мемлекеттiк активтердi басқару жөнiндегi нормативтiк-құқықтық базаны жетiлдiру бойынша, оның iшiнде мемлекеттiк активтердi басқаруды жүзеге асыратын мемлекеттiк органдардың қызметiн бағалау бойынша ауқымды жұмыс жүргiзiлдi.
      Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2003 жылғы 1 шiлдедегi  N 636 және 2005 жылғы 8 сәуiрдегi  N 315 қаулыларымен Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 1995 жылғы 10 желтоқсандағы N 1297 қаулысымен бекiтiлген Шаруашылық жүргiзу құқығындағы мемлекеттiк кәсiпорындардың таза табысын бөлу нормативтерiн айқындау, келiсу және бекiту ережесiне шаруашылық жүргiзу құқығындағы мемлекеттiк кәсiпорындардың таза табысын мемлекеттiк бюджетке аудару нормативтерiн келiсу кезiнде мемлекеттiк басқару органдарының Қаржы министрлiгiне (жергiлiктi - қаржы органдары), өндiрiстi дамытуға жоспарланған жылдың таза табысының нақты бөлігін пайдалану қажеттiлiгiне экономикалық негіздеме беру бөлiгiнде өзгерiстер енгiзiлдi.
      Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2003 жылғы 10 ақпандағы N 145  қаулысында мемлекеттiк кәсiпорындар мен акцияларының бақылау пакеттерi мемлекетке тиесiлi акционерлiк қоғамдардың әкiмшiлiк шығыстарына мониторинг жүргiзу тетiгi айқындалған.
      Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2003 жылғы 22 қаңтардағы N 81  қаулысымен мемлекеттiк мүлiктi мемлекеттiк меншiктiң бiр түрiнен екiншiсiне беру тәртiбi бекiтiлген.
      Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2003 жылғы 30 маусымдағы N 630  қаулысымен бiрiккен-бақыланатын ұйымдар қызметiн бақылауды қамтамасыз ету мақсатында "Кейбiр акционерлiк қоғамдар мен республикалық мемлекеттiк кәсiпорындардың (ұлттық компаниялардың) қызметiн тиiмдi басқару мен бақылауды ұйымдастыру жөнiндегi шаралар туралы" Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2001 жылғы 28 ақпандағы N 290  қаулысына өзгерiстер мен толықтырулар енгiзiлген.
      Республикалық мемлекеттiк кәсiпорындар мен мемлекеттiң қатысатын заңды тұлғалардың қаржы-шаруашылық қызметiне мониторингтi қамтамасыз ету үшiн, сондай-ақ қолданыстағы қаржылық ақпарат нысандарын жетiлдiру мақсатында "Қаржылық ақпарат нысандарын толтыру жөнiндегi нұсқаулықты, Мемлекеттiк кәсiпорындардың қызметiне талдау жүргiзу жөнiндегi нұсқаулықты және Жарғылық капиталында мемлекеттiң қатысуы бар мемлекеттiк емес заңды тұлғалардың қызметтерi тиiмдiлiгiнiң негiзгi көрсеткiштерiн анықтау жөнiндегi нұсқаулықты бекiту туралы" Қазақстан Республикасы Қаржы министрiнiң 2003 жылғы 2 сәуiрдегi N 135  бұйрығы шығарылды.
      Мемлекеттiк кәсiпорындар, жарғылық капиталына мемлекет қатысатын заңды тұлғалар қызметiнiң тиiмдiлiгін арттыру мақсатында республикалық меншiк объектiлерiнiң қаржы-шаруашылық қызметi нәтижелерiн мониторингтеу жүйесi құрылғанын және ойдағыдай жұмыс iстеп тұрғанын атап өту қажет.
      "Экономиканың стратегиялық маңызы бар салаларындағы меншiктiң мемлекеттiк мониторингi туралы" Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 4 қарашадағы  Заңы қабылданған. Заң қызметi елiмiздiң экономикалық тәуелсiздiгi мен қауiпсiздiгiнiң негiзiн құрайтын iрi кәсiпорындарда болып жатқан процестер туралы шынайы ақпарат алуға мүмкiндiк бередi.
      Сонымен қатар, мемлекеттiк активтердi басқару бойынша ағымдағы жағдайды талдау бiрқатар проблемаларды, оның iшiнде мемлекеттiк органдар тарапынан, сондай-ақ мемлекеттiк кәсiпорындарды, акцияларының пакетi (қатысу үлестерi) мемлекетке тиесiлi акционерлiк қоғамдарды (жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiктердi) басқару органдарында мемлекет мүдделерiн бiлдiретiн лауазымды адамдар тарапынан мемлекеттiк активтердi тиiмдi басқарудың жеткiлiксiздiгiн анықтады.
      Ұйымның қызметi мен кiрiс көздерiн талдау, олардың құрылған кезде шешу жүктелген мiндеттердiң орындалмағанын (тиiсiнше орындалмағанын) анықтады.
      Жекелеген ұйымдардың, оның iшiнде акционерлiк қоғамдардың кіpісі, негiзiнен, мемлекеттiк органдарға қызметтер көрсету есебiнен қалыптасады.
      Кейбiр республикалық мемлекеттiк кәсiпорындардың теңгерiмiнде едәуiр артық және өз мақсатында пайдаланылмайтын мүлiк бар.
      Ұйымдардың залалды қызметiнiң нәтижесiнде шаруашылық жүргiзу құқығында берiлген мемлекет мүлкiнiң құнын және мемлекетке тиесiлi акциялардың теңгерімдік құнын азайтуға ықпал еткен меншiктi капитал мөлшерi азайды.
      Бiрқатар ұйымдардың талап ету мерзiмi бiр және одан да көп жыл бұрын өткен дебиторлық берешегi бар. Мұндай жағдай ұйымдардың қаржылық жағдайына барынша терiс әсерiн тигiзедi.
      Жекелеген мемлекеттiк органдарда өздерiне ведомстволық бағыныстағы ұйымдардың қызметi туралы ақпарат жоқ, олармен байланыс үзiлген, атқарушы органдар жұмыс iстемейдi.
      Мемлекеттiк органдар жұмыс iстемейтiн ұйымдарды Заңды тұлғалар тiзiлiмiнен шығару жөнiнде қажеттi шараларды қабылдамайды. Сондай-ақ, республикалық мемлекеттiк кәсiпорындардың қайта ұйымдастырылуына немесе таратылуына, коммуналдық меншiкке берiлуiне байланысты Республикалық мемлекеттiк кәсiпорындар тiзбесiне тиiстi өзгерiстер мен толықтырулар уақтылы енгiзiлмейдi.
      Бұдан басқа, бүгiнгi күнi мемлекеттiк активтердi басқаруды жүзеге асыратын мемлекеттiк органдар тарапынан тиiстi бақылаудың болмауы және оларға ведомстволық бағынысты ұйымдардың Қазақстан Республикасы заңнамасының нормаларын сақтамауы салдарынан туындаған проблемалар, атап айтқанда:
      Республикалық кәсiпорындар мен республикалық мекемелерге бекiтiлген меншіктi есептен шығарудың тәртiбi туралы нұсқаулықтың бұзылуы;
      тiркеушi органдарда жылжымайтын мүлiк объектiлерiне мүлiктiк құқықтарды тiркеудiң болмауы;
      шаруашылық жүргiзу құқығындағы мемлекеттiк республикалық кәсiпорындарға бекiтiлген мүлiктi мүлiктiк жалға (арендаға) беру жөнiндегi талаптардың сақталмауы;
      жарғылық және резервтiк капиталдарды қалыптастыру (өзгерту) бөлігіндегi талаптардың сақталмауы; 
      қаржы-шаруашылық қызметтi жоспарлаудың төмен деңгейi және ұйымдардың жоспарланған көрсеткiштердi орындамауы;
      мемлекеттiк органдар мен ұйымдардың нормативтік құқықтық кесiмдерде белгiленген ақпаратты уақтылы, сапалы және (немесе) толық емес көлемде беруi;
      ұйымдардың кейбiр әкiмшiлiк шығыстар бойынша лимиттердi, оның iшiнде қызметтiк жеңiл автомобильдердiң тиесiлiлiк нормативтерiн, әкiмшiлiк аппараттарын орналастыруға арналған алаң нормативтерiн сақтамауы;
      ұйымдардың бухгалтерлiк қызмет қызметкерлерi бiлiктiлiгiнiң төмен деңгейi және олардың бухгалтерлiк есепке алу және қаржылық есеп беру туралы заңнама талаптарын орындамауы белгiлендi.
      Осылайша, мемлекеттiк активтердi басқарудың тиiмдiлiгiн арттыруға бағытталған бiрқатар нақты iс-шараларды әзiрлеу қажет.

  3.1. Мемлекеттiк активтердi есепке алу

      Мемлекеттiк активтердi тиiмдi басқарудың аса маңызды шарттарының бiрi оның жағдайы туралы толық ақпаратты бiлу болып табылады.
      Мемлекеттiк мүлiктi есепке алуды жүргiзу "Ақпарат алмасуды қамтамасыз ету және мемлекеттiк меншiк жөнiндегi деректердiң ақпараттық базасын жүргізу жөнiндегi шаралар туралы" Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 1998 жылғы 21 наурыздағы N 246  қаулысымен бекiтiлген Мемлекеттiк кәсiпорындар мен мекемелердiң, жарғылық капиталына мемлекет қатысатын заңды тұлғалардың тiзiлiмiнде (Тiзiлiм) регламенттелген.
      Тiзiлiмнiң құрылымы мемлекеттiк активтердi басқару саласында айқындалатын мақсаттар мен мiндеттерге сәйкес оңтайландырылады. Атап айтқанда, қазiргі уақытта Тiзiлiм құрылымына "Қаржылық ақпарат" ақпараттық блогы бiрiктiрiлдi, бұл мерзiмдi қаржылық есептiлiк және республикалық мемлекеттiк кәсiпорындардың (олардың еншiлес ұйымдарының), акцияларының пакетi (қатысу үлестерi) мемлекетке тиесiлi акционерлiк қоғамдар (жауапкершiлiгi шектеулi шаруашылық серiктестiктер), сондай-ақ ұлттық компаниялардың, олардың тәуелдi және бекiтiлген нысандар бойынша бiрлесiп бақыланатын заңды тұлғаларының қаржы-шаруашылық қызмет жоспарларына дерекқорды жасауға және жүргiзуге арналған.
      Сонымен қатар, мемлекеттiк активтердi есепке алу жүйесiндегi негізгi проблемалардың бiрi республикалық және коммуналдық меншiктегі мемлекеттiк активтердi есепке алу жөнiнде уәкiлеттi органдар арасында өзара iс-қимылдың нақты тәртiбiнiң болмауы.
      Осыған байланысты, жалпы алғанда мемлекеттiк активтердi барынша толық, дұрыс және жүйелi есепке алуды қамтамасыз ету мәселесi өзектi болып қалады: "оn-line" режимiнде коммуналдық және республикалық меншiктiң құқық субъектiлерiне Тiзiлiмге қол жеткiзуге рұқсат беру арқылы республикалық және коммуналдық меншiк бойынша және мемлекеттiк меншiк объектiлерiн есепке алу жөнiнде бiрыңғай дерекқор қалыптастыру. 

  3.2. Заңнамалық базаны талдау

      Бүгiнгi күнi Қазақстан Республикасында мүлiктiк қатынастарды реттейтiн негізгі заңнамалық кесiмдер - Қазақстан Республикасының Азаматтық  кодексi , " Мемлекеттiк кәсiпорын туралы ", " Акционерлiк қоғамдар туралы ", " Жауапкершiлiгi шектеулi және қосымша жауапкершiлiгі бар серiктестiктер туралы" Қазақстан Республикасының Заңдары; "Шаруашылық серiктестiктерi туралы" Қазақстан Республикасы Президентiнiң Заң күшi бар  Жарлығы , сондай-ақ басқа нормативтiк құқықтық кесiмдер қабылданды және жұмыс iстейдi.
      2003-2005 жылдарға арналған салалық бағдарламаны iске асыру шеңберiнде заңнамалық базаны қалыптастыру және жетiлдiру жөнiнде ауқымды жұмыс жүргiзiлдi.
      Сонымен бiрге, заңнамалық база одан әрi жетiлдiрудi қажет етiп отыр.
      Қазақстан Республикасында мемлекеттік мүлiктi басқару және жекешелендiру тұжырымдамасына сәйкес мемлекеттiк активтердi басқару саласындағы мiндеттердiң бiрi қоғам мен мемлекеттiң нақты қажеттiлiктерiне негiзделе отырып, мемлекеттiк кәсiпорындардың санын оңтайландыру болып табылады.
      Бұл ретте, "мемлекеттiк кәсiпорын" ұйымдық-құқықтық нысаны басқа ұйымдық-құқықтық нысанды пайдалану мүмкiн болмаған жағдайларда қолданылуға тиiс. Мемлекеттiк кәсiпорындардың мақсаты мемлекеттiң мүдделерiн iске асыруға, сондай-ақ елдiң ұлттық қауiпсiздігіне байланысты оның маңызды әлеуметтiк-экономикалық мiндеттерiн шешуге арналған. Бұдан мемлекеттiк кәсiпорындардың қызметi өз қызметiнiң барынша жоғары кiрiстiлiгiне қол жеткiзуге бағытталған коммерциялық мақсаттарға ғана негiзделуге тиiс емес деп айтуға болады.
      Алайда, заңнамаға сәйкес шаруашылық жүргiзу құқығындағы мемлекеттік кәсiпорындардың қызметi тауарларға (жұмыстарға, қызметтерге) сұранысты қанағаттандыру жолымен таза кiрiс алуға бағытталған және мемлекеттiк кәсiпкерлiк ретiнде түсiнiледi.
      Заңнаманы талдау бүгінде шаруашылық жүргiзу және жедел басқару құқығындағы, қызметтiң ұқсас түрлерiн жүзеге асыратын мемлекеттiк кәсiпорындар (қазыналық кәсiпорындар) жұмыс iстеуге тиiс қызметтер салалары соңына дейiн айқындалмағанын көрсеттi.
      Бұдан басқа, қазыналық кәсiпорындар қызметiн мемлекеттiк монополияға жатқызылған салаларда жүзеге асыруы мүмкiн. 
      Мемлекеттік сатып алу саласында мемлекеттiк монополия шаруашылық жүргiзу тек қана мемлекеттiк органдар және (немесе) мемлекеттiк кәсiпорындар Қазақстан Республикасының заң актiлерiнiң негiзiнде, сондай-ақ бәсекелестiктi енгiзу ұлттық қауiпсiздiк, құқықтық тәртiп, мемлекеттiң жоғары лауазымды адамдарының қауiпсiздiгi, қорғаныс және қорғаныс-өнеркәсiптiк кешен мүдделерiн қамтамасыз ету тұрғысынан орынсыз болатын жағдайларда жүзеге асыратын қызмет саласы түсiнiлетiнi заңды түрде айқындалған.
      Мемлекеттiк сатып алу процесiн қамтамасыз ету үшiн құрылатын ақпараттық жүйелер саласында шаруашылық жүргізудi жүзеге acыpуда мемлекеттiк монополия болып табылады.
      Мемлекеттiк монополия субъектiлерiнiң тiзбесi және осы субъектiлер монополиялық жағдайды иеленген салаларды Қазақстан Республикасының Yкiметi айқындайды.
      Сонымен қатар, сауда қызметiн реттеу саласындағы мемлекеттiк монополия тауарларды әкетумен және (немесе) әкелумен айқындалады, ол Қазақстан Республикасы, Қазақстан Республикасының Үкiметi ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес айқындалған шаруашылық субъектiлерiне құқық беру түрiнде немесе жеке тауарларды әкетуге және (немесе) әкелуге арналған конкурстық негiзде жүзеге асырылатын сыртқы сауда қызметiн реттеудiң тарифтiк емес шарасын ұсынады. Бұл ретте, жеке тауарларды әкету және (немесе) әкелу мемлекеттiк монополия тауарларды әкетудi және (немесе) әкелудi лицензиялау негiзiнде жүзеге асырылады. Оларға қатысты мемлекеттiк монополия енгiзiлетiн жекелеген тауарларды әкетудi және (немесе) әкелудi жүзеге асыруға арналған лицензиялар Қазақстан Республикасы, Қазақстан Республикасының Yкiметi ратификацияланған халықаралық шарттарға сәйкес немесе кемсiтпеу қағидаттары және адал коммерциялық тәжiрбие негiзiнде тауарларды әкету және (немесе) әкелу жөнiндегi операцияларды жасауға мiндеттi мемлекеттiк кәсiпорындарға берiледi.
      Осыған байланысты мемлекеттiк кәсiпорындар қызметiнiң түрлерiн түгендеу жөнiнде жұмыс жүргiзу шеңберiнде мемлекеттiк кәсiпорындар жұмыс iстеуi және оларды құрған кезде мемлекет негiзге алатын мақсаттар айқындалуы тиiс қызмет саласын нақты анықтау қажет. Мемлекеттiк кәсiпорындар қызметiнiң салаларын заңнамалық деңгейде регламенттеудi белгiлеу осы жұмыстың қорытындысы болады.
      Заңнамаға сәйкес шаруашылық жүргiзу құқығындағы кәсiпорындар өндiретiн тауарлардың (жұмыстардың, қызметтердiң) бағалары кәсiпорынның оларды өндiруге жұмсаған шығындарының толық өтелуін, оның қызметiнiң шығынсыздығын және өз кiрiсi есебiнен қаржыландырылуын қамтамасыз етуге тиiс. Ал қазыналық кәсiпорындар өндiретiн және сататын тауарлардың (жұмыстардың, қызметтердiң) бағаларын мемлекеттiк басқару органы белгiлейдi.
      Бұл ретте, қазыналық кәсiпорынның қызметi мемлекеттiк тапсырысты бөле отырып, мемлекеттiк басқару органы бекiтетiн смета бойынша өз кiрiсi есебiнен қаржыландырылады, қазыналық кәсiпорынның сметадан тыс алған кiрiсi тиiстi бюджетке аударылуға тиiс.
      Қазыналық кәсiпорындар кiрiстер мен шығыстарды бухгалтерлiк есепте мойындайтынын және қаржылық есептiлiктi есептеу әдiсiне сәйкес жасайтынын атап өту қажет, ал смета кассалық әдiс негiзiнде жасалады. Осылайша, қаржылық есептiлiкте көрсетiлген кiрiс сметада көрсетiлетiн кiрiске сәйкес келмейдi.
      Өз қызметiн жүзеге асыру кезiнде шаруашылық жүргiзу құқығына негізделген мемлекеттiк кәсiпорындардың алдынан тағы бiр проблема туындайды. Мысалы, шаруашылық жүргiзу құқығына негiзделгең мемлекеттiк кәсiпорынның резервтiк капиталының қаражаты тек шығындарды жабуға, бюджет алдындағы мiндеттемелердi орындауға, кәсiпорынның өзге қаражаты жеткiлiксiз болған жағдайда мемлекеттiк кредиттердi өтеуге және кәсiпорынның өзге қаражаты жетпеген жағдайда, олар бойынша сыйақыны (мүдденi) төлеуге пайдаланылады. Бухгалтерлiк есепке алу және қаржылық есеп беру туралы заңнамаға сәйкес резервтiк капиталды кредиттердi өтеуге және олар бойынша сыйақыларды төлеуге пайдалануға болмайды.
      Жазылғанның негізiнде, "Мемлекеттiк кәсiпорын туралы" Қазақстан Республикасының Заңын қайта қарау қажет. 
      Бүгінгi таңда жекешелендiрiлген мемлекеттiк кәсiпорындарды, жарғылық капиталына мемлекет қатысатын заңды тұлғаларды таратудың оңайлатылған тәртiбiн регламенттейтiн заң жобасы әзiрлендi.
      "Акционерлiк қоғамдар туралы", "Жауапкершiлiгi шектеулi және қосымша жауапкершiлiгі бар серiктестiктер туралы" Қазақстан Республикасының жеке заң нормаларына акционерлiк қоғамдардың, оның iшiнде ұлттық компаниялардың, жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiктердiң қызметiнiң айқындылығын қамтамасыз ету бөлiгiнде, сондай-ақ қоғамның қаржылық-шаруашылық қызметiне бақылауды күшейту бөлiгiнде өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу қажет.

  3.3. Мемлекеттiк кәсiпорындарды басқару

      Қазақстан Республикасы Президентiнiң 1997 жылғы 17 қазанда жарияланған "Қазақстан-2030 Барлық Қазақстандықтардың өсiп-өркендеуi, қауiпсiздiгi және әл-ауқатының артуы" атты  Жолдауында (Жолдау) жеке сектор үшiн тартымсыз болып табылатын қоғамдық қажеттiлiктер бар екендiгі айтылады. Мұндай жағдайларда және соңғы шара ретiнде осы қажеттiлiктердi қамтамасыз етудi мемлекет өз мойнына алады. Осы тезистi дамыту Қазақстан Республикасында мемлекеттiк мүлiктi басқару және жекешелендiру тұжырымдамасы (Тұжырымдама) мен 2010 Стратегиясында өзiнiң қисынды жалғасын тапты.
      Қазiргi уақытта қоғамдық қажеттiлiктердi орындауды қамтамасыз ету мемлекеттiк кәсiпорындар арқылы жүзеге асырылады. "Мемлекеттiк кәсiпорын туралы" Қазақстан Республикасының Заңында мемлекеттiк кәсiпорындар қызметiнiң негiзгi міндет-мақсаты қоғам мен мемлекеттiң қажетiне қарай айқындалатын әлеуметтiк-экономикалық мiндеттердi шешу болып табылады деп белгiленген, бұдан басқа, мемлекеттiк кәсiпорындар құрылуы және жұмыс iстеуi мүмкiн қызмет салалары айқындалған.
      Бұл peттe, республикалық мемлекеттiк кәсiпорындардың бiрқатары өндiрiстiк қызметтi жүзеге асырмайды, оларға берiлген қайта ұйымдастырылған кәсiпорындардың кредиторлық берешегiн өтеу үшiн дебиторлық берешектi өндiрiп алумен айналысады.
      Мемлекеттiк кәсiпорындардың қызметiн талдау олардың iс жүзiнде жүзеге асыратын қызметтi Мемлекеттiк кәсiпорындардың жарғысында көрсетiлген қызмет түрлерiне, сондай-ақ мемлекеттiк кәсiпорындардың мақсаттары мен мiндеттерiне сәйкес келмейтiнiн көрсеттi.
      Сондай-ақ, кейбiр коммуналдық мемлекеттiк кәсiпорындарға мемлекеттiк орган функцияларын беру орын алып отыр.
      Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2005 жылғы 5 наурыздағы N 210  қаулысымен бекiтiлген Мемлекет басшысының 2005 жылғы 18 ақпандағы Қазақстан халқына Жолдауын іске асыру жөнiндегі iс-шаралардың жалпыұлттық жоспарын орындаудың желiлiк кестесiне (одан әрi - Желiлiк кесте) сәйкес 2005 жылы жүргiзiлген мемлекеттiк кәсiпорындардың қызметiн талдау мынадай қорытынды жасауға мүмкiндiк бередi:
      оперативтiк басқару және шаруашылық жүргiзу құқығына негiзделген мемлекеттiк кәсiпорындар жұмыс iстеуi тиiс қызмет ету салаларының қайталануы орын алып отыр;
      қазiргі нормативтiк-құқықтық база жетiлдiрудi талап етедi. 
      Жоғарыда баяндалғандарды ескере отырып, мемлекеттiк кәсiпорындардың санын мемлекеттiң нақты қажеттiлiктерi мен мүмкiндiктерiн негiзге ала отырып оңтайландыру қажет.
      Осы жұмыс мемлекеттiк кәсiпорындардың қызметiн регламенттейтiн қолданыстағы заңнаманы қайта қарау жолымен де жүзеге асырылады.
      Оңалту немесе банкроттық туралы шешiм қабылдау кезiнде бiрыңғай өлшемдердi қолдану, сондай-ақ конкурстық басқарушыларды тарту тетiгiн жетiлдiру үшiн оңалту мен қайта құрылымдау рәсiмдерiн қолдану ықтимал рентабельдi емес мемлекеттiк кәсiпорындардың тiзбесi, олардың төлем қабiлеттiлiгi жағдайына мониторинг және талдау жүргізу тетiгi айқындалады.
      Жаңа технологияларды қолдана отырып, жаңа өндiрiстердi ұйымдастыру ықтимал рентабельдi емес мемлекеттiк кәсiпорындардың дерекқоры қалыптасады, дағдарысқа қарсы басқарудың, оны қазiргi Қазақстанның жағдайына бейiмдеудiң әлемдiк тәжiрибесi зерттелетiн болады. Шығынды мемлекеттiк кәсiпорындардың қызметiн қайта қалпына келтiру мүмкiн болмаған кезде оларға қатысты соңғы қадам банкроттық рәсiмiн қолдануға болады.

  3.4. Мемлекет меншiгіндегi акционерлiк қоғамдардың
акцияларын және жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiктердiң
қатысу үлестерiн басқару

      Мемлекеттiң акционер (құрылтайшы) немесе қатысушы ретiнде заңды тұлғалардың жарғылық капиталына қатысуы осы заңды тұлғаларға қатысты меншiк құқығын iске асыру кезiнде мемлекет өзi үшiн айқындаған мақсаттарға байланысты.
      Желiлiк кестеге сәйкес 2005 жылы оларды бәсекелi ортаға беру үшiн бейiндi емес функцияларын анықтау нысанына мемлекет қатысатын акционерлiк қоғамдар мен жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiктердiң қызметiне талдау жүргізiлдi.
      Өндiрiлетiн өнiмдердiң (тауарлардың, жұмыстардың, қызметтердiң) өзiндiк құнын төмендету мақсатында компаниялар көмекшi және қамтамасыз етушi функцияларды орындауды бәсекелi ортаға бередi. Бұдан басқа, бейiндi емес қызмет түрлерiн босату жөнiнде жұмыстар жүргiзiлуде. 
      Акционерлiк қоғамдардың, жауапкершiлiгі шектеулi серiктестiктердiң қаржы-шаруашылық қызметiн талдау басқарудың тиiмсiздiгiн, даму жоспарларының болмауын, қоғамдардың қаржылық жағдайын сауықтыру жөнiндегi шараларды уақытында қабылдамауын, акциялардың мемлекеттiк пакетiн иелену және пайдалану құқығын жүзеге асыратын мемлекеттiк органдар тарапынан бақылаудың жеткiлiксiздiгiн көрсетiп отыр.
      Мемлекеттiк меншiктiң құрамы мен құрылымын одан әрi оңтайландыру мақсатында бейiндi емес активтердi бәсекелi ортаға беру жөнiндегi жұмыстар жалғасады, соның iшiнде аутсорсинг әдiсiмен, сондай-ақ Экономика және бюджеттiк жоспарлау министрiнiң 2005 жылғы 25 сәуiрдегi N 58 бұйрығымен бекiтiлген Мемлекеттiк кәсiпорындар мен мемлекет қатысатын акционерлiк қоғамдардың қызмет түрлерiне талдауды жүзеге асыру үшiн әдiстемелiк ұсынымдар да қайта қаралатын болады.
      Акционерлiк қоғамдардың директорлар кеңесiнiң құрамын талдау оның тиiмдi жұмыс iстеуi үшiн олардың құрамына тәуелсiз директорларды барынша кеңiнен тарту қажет, бұл ретте олардың құрамынан мүмкiндiгiнше әкiмшiлiк мемлекеттiк қызметкерлердi шығару керек. Заңнамаға сәйкес директорлар кеңесiнiң құзыретiне төлемеу тәуекелiне және залал келудiң туындауына байланысты бiрқатар мәселелер бойынша шешiм қабылдау кiредi. Алайда осындай шешiм қабылдауға қатысты директорлар кеңесi мүшелерiнiң жауапкершiлiктерi айқындалмаған. Бұдан басқа, директорлар кеңесi мүшелерiнiң оны құрғанда айқындалған мақсаттары мен мiндеттерiне сәйкес келуге тиiс қоғам қызметiнiң басым бағыттарын айқындауға қатысты жауапкершiлiктерi айқындалмаған.
      "Акционерлiк қоғамдар туралы" Қазақстан Республикасы Заңының  61-бабында қоғамның қаржы-шаруашылық қызметiне бақылауды жүзеге асыру үшiн iшкi аудит қызметiнiң құрылу мүмкiндiгi көзделген. Осы Заңда iшкi аудит қызметiн құру мiндетi көзделмегендiктен, осы қызмет акционерлiк қоғамдардың бәрiнде көзделмеген. Осы ретте iшкi аудит қызметiнiң қызметкерлерiн iрiктеу өлшемдерi айқындалмаған, iшкi аудиттің кәсiптiк стандарттарының болмауы акционерлiк қоғамдардың қаржы-шаруашылық қызметiне бақылаудың нашар болуының тiкелей себептерiнiң бiрi болып табылады.
      Таяудағы перспективада орын алған кемшiлiктердi, оның iшiнде қолданыстағы заңнамаға өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу жолымен де жою қажет.
      Акционерлiк қоғамдардың, оның iшiнде ұлттық компаниялардың, жауапкершiлiгі шектеулi серiктестіктердiң олардың кiрiс бөлiгiн қалыптастыру, мемлекеттiк сатып алуларды жүзеге асыру және кадр саясаты бөлiгiнде қызметiнiң айқындылығын және ашықтығын қамтамасыз ету мақсатында олардың қызметiн реттейтiн тиiстi нормативтiк құқықтық кесiмдерге өзгерiстер мен толықтырулар енгiзілетiн болады.

  3.4.1. Ұлттық компанияларды басқару

      "Акционерлiк қоғамдар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес ұлттық экономиканың негiзiн құрайтын Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң шешiмi бойынша стратегиялық жағынан маңызды салаларда құрылған акцияларының бақылау пакетi мемлекетке тиесiлi, Қазақстан Республикасының өзге заңнамалық кесiмдерiнде көзделген жағдайлардан басқа, акционерлік қоғам ұлттық компания болып табылады. 
      Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң 2004 жылғы 16 ақпандағы N 182  қаулысына сәйкес 12 акционерлiк қоғам ұлттық компанияларға жатқызылды.
      "ҚазМұнайГаз" ұлттық компаниясы" АҚ және "Қазақстан темiр жолы" АҚ ең iрi компаниялар болып табылады, мұнда ұлттық компанияларда жұмыс iстейтiндердiң жалпы санының шамамен 60%-ы еңбек етедi және өндiрiстiң жалпы көлемiнде олардың үлес салмағы шамамен 75% құрайды.
      Ұлттық компаниялар мемлекеттiк бюджетке iрi салық төлеушiлер болып табылады. Салықтар мен бюджетке төленетiн басқа да мiндетті төлемдердiң жалпы көлемi 2003 жылы 127 млрд. теңгенi құрады, бұл 2002 жылдан 17%-ға жоғары. Осы көрсеткiш 2004 жылы 150 млрд. теңгенi құрады, бұл 2003 жылдың көрсеткiштерiнен 18%-ға артық.
      Компаниялардың таза кiрiсi өндiрiстiк қуаттарды кеңейтуге және жаңартуға, инвестициялық мiндеттердi шешуге және дивидендтердi төлеуге жұмсалады.
      Ұлттық компаниялардың инвестициялық саясаты компаниялардың сенiмдi және тұрақты жұмыс iстеуiн қамтамасыз етуге бағытталған. 2003 жылы ұлттық компаниялар инвестицияларының көлемi 215,4 млрд. теңгенi құрады, бұл 2002 жылдың инвестициялар деңгейiнен 69%-ға артық. Ұлттық компаниялар инвестицияларының жалпы көлемi 2004 жылы 198 млрд. теңгенi құрады, бұл 2003 жылдың инвестициялар деңгейiнен 6,4%-ға төмен. "Қазатомөнеркәсiп" ҰК" АҚ-та, "Астана халықаралық әуежайы" АҚ-та, "Ұлттық ақпараттық технологиялар" АҚ-та инвестициялар көлемiнiң өсуi байқалады, басқа компаниялар бойынша инвестициялар көлемiнiң төмендеуi орын алып отыр.
      Ұлттық компаниялар Қазақстан экономикасының үлкен бөлiгiн қамтиды, 12 ұлттық компанияға ғана ЖIӨ-нiң шамамен 14%-ы келедi. Ұлттық компаниялардың әрқайсысы iс жүзiнде өз саласында жүйе құрушы болып табылады, елдiң инфрақұрылымының (электрмен жабдықтау, көлiк қатынасы және телекоммуникациялар) негiзiн қамтамасыз етедi, табиғи ресурстарды тиiмдi пайдалануға байланысты мүмкiндiктердi iске асыруда маңызды роль атқарады.
      Стратегиялық маңызы бар салалардағы экономиканың мемлекеттiк секторын басқаруды жетiлдiру, сондай-ақ мемлекеттiң экономикалық өсуiн қамтамасыз ету үшiн қолайлы жағдай жасау мақсатында және "Экономиканың мемлекеттiк секторын басқаруда мемлекеттiң мүдделерiн одан әрi қамтамасыз ету жөнiндегi шаралар туралы" Қазақстан Республикасы Президентiнiң 2006 жылғы 28 қаңтардағы N 50  Жарлығына сәйкес Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң 2006 жылғы 23 ақпандағы N 117  қаулысымен "Самұрық" мемлекеттiк активтердi басқару жөнiндегi қазақстандық холдингi" акционерлiк қоғамы ("Самұрық" холдингi" АҚ) құрылды.
      Осыған байланысты "Қазақстан темiр жолы" ұлттық компаниясы" АҚ, "Қазпочта" АҚ, "КЕGОС" электр желiлерiн басқару жөнiндегі қазақстандық компания" АҚ, "Қазақтелеком" АҚ, "ҚазМұнайГаз" ұлттық компаниясы" АҚ ұлттық компаниялары акцияларының мемлекеттiк пакеттерi "Самұрық" холдингi" АҚ жарғылық капиталын төлеуге берiлген.
      Бүгiнгi таңда Yкiмет "Самұрық" холдингi" АҚ-тың қызметiнiң негiзгi қағидаттары туралы меморандумды бекiтiп, Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң жанынан Мемлекеттiк корпоративтiк басқару мәселелері жөнiндегi мамандандырылған кеңес құрылды.
      Нарықтық экономиканың дербес субъектiсi ретiнде мемлекеттiк холдинг құру корпоративтiк басқарудың қазiргi заманғы әдiстерiн енгiзуге, салалық компаниялардың стратегиялық жоспарларын үйлестiрудi жүргiзуге және бизнестi жүргiзудiң нарықтық механизмдерiн мақсатқа сәйкес қолдануға мүмкiндiк бередi, бұл мемлекеттiк активтердi басқарудың тиiмдiлiгiн арттыруға және Қазақстанда қор нарығын дамытуға ықпалын тигiзедi.

  3.4.2. Даму институттарын басқару

      Елдiң индустриялық-инновациялық дамуының 2015 жылға дейiнгі стратегиясын жүзеге асыру шеңберiнде құрылған және әрекет етушi барлық даму институттары құрылу кезiнен және осы уақытқа дейiн өз қалыптасуының бастапқы кезеңiнен өттi. Әрбiр институт өз  мамандануына ие, тұтастай олар республикада iске асырылатын инвестициялық және инновациялық жобалардың кешендi қолдау жүйесiн құрды.
      Даму институттарының қызметi Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң үнемi назарында болды, және де мемлекет тарапынан оларға барлық жақты көмек пен қолдау көрсетiлдi. Даму институттары өз тарапынан негiзiнен экономиканың шикiзат емес салаларында iске асырылатын және қосылған үлкен құнмен дайын өнiмдi алуға бағытталған инновациялық жобаларды мұқият iрiктеп және қаржыландыра отырып, елдiң индустриялық-инновациялық дамуының стратегиясын iске асыруға белсендi қосылды.
      Алайда, даму институттарын басқаруды қолданылған жүйесiн талдау нәтижелерi бойынша олардың қызметiнiң тиiмдiлiгiн одан әрi арттыруға кедергi жасайтын проблемалар анықталды.
      Олардың iшiнде:
      акционердiң (мемлекеттiң) құқықтары мен мүдделерiнiң толық емес iске асырылуы;
      даму институттарының директорлар кеңесi қызметiнiң тиiмсiздiгi;
      даму институттары қызметiнiң үйлестiрiлмеуi.
      Институттар арасында ақпаратпен алмасу және ынтымақтастықтың әлсiз реттелген процесi, бiрлескен жұмыста әлсiз мүдделiлiк, функциялардың қайталануы үйлестiрiлмегендiктiң негiзгi себептерi болып табылады.
      Сонымен қатар, даму институттарының қызметiнде несие беру кезiнде шешiм қабылдау процедурасының күрделiлiгi, сондай-ақ инвестициялық жобаларды қаржыландыру шарттары бойынша айтарлықтай жоғары талаптар орын алады. Бұдан басқа, ұзақ мерзiмдi инвестициялық кредит беру нарығының дамымағандығы инвестицияларды құрылымдау мүмкiндiктерiн, әсiресе iрi инвестициялық және инфрақұрылымдық жобаларды қаржыландыру кезiнде шектейдi.
      Қазiргi жетiспеушiлiктер мақсатты инвестициялық және ғылыми-техникалық бағдарламаларды iске асыру, инвестициялық қызметтi реттеу және инновациялық қызметтi ынталандыру бойынша Индустриялық-инновациялық даму стратегиясының негiзгi мiндеттерiнiң бiрiне қол жеткiзуде жағымсыз әсер бередi.
      Институттар алдында қазақстандық экономиканың даму үрдiстерiмен негізделген бүгiнгi күнi қойылған мiндеттердi шешу үшiн даму институттарын басқаруды жетiлдiруде жаңа жолдар iздестiру қажет болды.
      Осыған байланысты, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Президентiнiң 2006 жылғы 1 наурыздағы "Қазақстанның әлемдегi бәсекеге барынша қабiлеттi 50 елдiң қатарына кiру стратегиясы" атты  Жолдауына және "Қазақстан Республикасының индустриялық-инновациялық саясаты шеңберiнде ұлттық экономиканың бәсекеге қабiлеттiлiгiн одан әрi арттыру жөнiндегi шаралар туралы" Қазақстан Республикасы Президентiнiң 2006 жылғы 16 наурыздағы N 65  Жарлығына сәйкес "Қазына" орнықты даму қоры" акционерлiк қоғамы ("Қазына" АҚ) ұлттық басқару компаниясы құрылды.
      "Қазына" АҚ-қа "Қазақстан Даму Банкi", "Қазақстанның Инвестициялық қоры", "Ұлттық инновациялық қор", "Шағын кәсiпкерлiктi дамыту қоры", "Экспорттық кредиттердi және инвестицияларды сақтандыру жөнiндегі мемлекеттiк сақтандыру корпорациясы", "Маркетингтiк-талдамалық зерттеулер орталығы" акционерлiк қоғамдары акцияларының мемлекеттiк пакеттерi және "Қазинвест" жауапкершiлігі шектеулi серiктестiгiнiң қатысу үлестерi берiлген.
      "Қазына" АҚ негiзгі мақсаттары:
      даму институттарын корпоративтiк басқару деңгейiн арттыру даму институттары арасында үйлестiрудi жақсарту;
      iрi серпiндi жобаларды iске асыру үшiн даму институттарының күшi мен капиталын ықпалдастыру;
      мемлекеттiң бизнеспен өзара әрекетiн жақсарту;
      экспорт және инвестицияның алға жылжуы үшiн халықаралық деңгейге шығу болып белгiлендi.

  3.5. Мемлекеттік мекемелердi басқару

      2006 жылғы 1 қаңтарда республикада республикалық бюджеттен қаржыландырылатын 1749 мекеме және жергiлiктi бюджеттерден қаржыландырылатын 13 639 мекеме жұмыс iстедi.
      Негiзiнен ғимараттар, үй-жайлар мен құрылыстар, оның iшiнде олардың жарғылық қызметiн жүргiзу үшiн мекемелер пайдаланатын әкiмшiлiк құрылыстар (ауруханалар, мектептер, бiлiм беру және әлеуметтiк бағыттағы интернаттар, мұражайлар, ойын-сауық және мәдени-спорттық iс-шаралар өткiзуге арналған үй-жайлар) мемлекеттiк мекемелердiң жедел басқаруында. Көптеген мекемелердiң (ауруханалар, интернаттар) құрамында дербес әрекет етуге мүмкiндiк беретiн мүлiктiк кешендер бар. Мұндай кешендердiң құрамына жер учаскелерi, тұрғын үй және әкiмшiлiк ғимараттар, әртүрлi құрылыстар және шаруашылық мақсаттағы құрылыстар, инженерлiк инфрақұрылым, жылжымалы мүлiк кiредi.
      Мемлекеттiк мекемелердi басқарудың қазiргі уақыттағы жүйесi мемлекеттiк мекемелердiң өздерiне бекiтiлген мүлiктi пайдалануын бақылаудың үйлесiмдi жүйесiнiң болмауымен сипатталады.
      Мұндай жағдай барлық деңгейдегi бюджеттердiң мемлекеттiк мекемелердi ұстауға арналған шығыстарын азайту, мемлекеттiк мекемелердiң санын оңтайландыру жөнiндегi мiндеттердi мемлекеттiң iс жүзiндегi қажеттiлiгiне, мемлекеттiк мекемелерге бекiтiлген мемлекеттiк мүлiк тiзбесiн айқындауға, мемлекеттiк мекемелердiң өз функцияларын жүзеге асыруы үшiн нақты қажеттi мүлiктi айқындауға негізделе отырып табысты шешуге мүмкiндiк бермейдi.
      Республиканың мемлекеттiк мекемелерi қызметiнiң тиiмдiлiгiн арттыру олардың құрылымын және санын оңтайландыруды талап етедi. Мекемелердiң оңтайлы санын айқындау үшiн:
      қызмет түрлерi бойынша мемлекеттiк мекемелер туралы ақпаратты жүйелендiру, олардың нақты атқаратын, қолданыстағы заңнамаға сәйкес айқындалған функцияларының сәйкестiгiн бағалау жолымен олардың санын оңтайландыру;
      мемлекеттiк өкiлеттiктердiң болуын қазiргi мемлекеттiк мекемелердiң мақсаттарымен және функцияларымен салыстыру;
      ұқсас (қайталанатын) функцияларды жүзеге асыратын мекемелердi анықтау;
      мекеме нысанындағы әрбiр ұйымның әрекет етуiнiң орындылығын зерделеу;
      жүзеге асырылуы тиiстi мекемелерге жүктелмеген мемлекеттік функцияларды анықтау;
      мемлекеттік мекемелермен оларды бәсекелi ортаға беру үшiн көрсетiлетiн ақылы қызметтердi анықтау көзделiп отыр.
      Бүгiнгi таңда, талдама көрсеткендей, мемлекеттiк мекеменiң негiзгi емес қызметiнен түскен қаражат бюджеттi жоспарлау кезеңiнде, әсiресе жергiлiктi деңгейде, қаражат бюджеттен жеткiлiксiз бөлiнедi деген уәждемемен негiзгі қызметтi қаржыландыруға жiберiледi.
      Мемлекеттiк мекемелер қызметiндегі қазiргi кемшiлiктердi жою мақсатында әзiрленiп отырған Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасын жетiлдiру және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкi қызметiнiң мәселелерi жөнiндегi "Қазақстан Республикасының кейбiр заңнамалық актiлерiне өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу туралы" заң жобасы шеңберiнде мемлекеттiк мекемелер көрсететiн ақылы қызметтен түсетiн, осы уақытта олардың қарамағында қалған кiрiстi тиiстi бюджет кiрiсiне аудару көзделiп отыр.
      Осы норма бiлiм беру, орман шаруашылығы және қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекеттiк мекемелерден басқа мемлекеттiк мекемелерге тарайтын болады.
      Мемлекеттiк мекемелердiң теңгерiмiндегi пайдаланылмайтын немесе мақсаты бойынша пайдаланылмайтын объектiлердi анықтау және алып қою жөнiндегi жұмыс жалғасады. Бұқаралық ақпарат құралдарында мемлекеттiк мекемелердiң теңгерiмiндегi объектiлерiнiң тiзiмiн мiндеттi түрде жариялаумен, оларды мүлiктiк жалға беру (аренда) беру жөнiндегi iс-қимылдың ашықтығы қамтамасыз етiлетiн болады.

  3.6. Меншiктiң мемлекеттiк мониторингi

      Экономиканың стратегиялық маңызды салаларындағы ipi кәсiпорындар жұмысындағы ашықтықты қамтамасыз етуге байланысты мiндеттердi шешу тәсiлдерiнiң бiрi олардың қызметiнiң мониторингiн жүзеге асыру болып табылады.
      2003 жылы "Экономиканың стратегиялық маңызы бар салаларындағы меншiктiң мемлекеттiк мониторингi туралы" Қазақстан Республикасы  Заңының қабылдануымен меншiктiң мемлекеттiк мониторингi экономика объектiлерiн тұрақты кешендi қадағалау, бағалау, бақылау және жай-күйiн болжамдау жүйесi болып қалды. Мониторинг құқықтық негiздеме алып мемлекеттiк болжамдаудың негізi болып табылатын үнемi жаңарып отыратын ақпаратты заңды түрде алуға және сонымен қатар елдiң стратегиялық мүдделерiне сәйкес тұрақты экономикалық дамуды реттеуге мүмкiндiк бередi.
      Кешендi талдау шаруашылық жүргiзушi субъектiлердiң қаржылық-шаруашылық қызметiн ағымдағы есептiлігі негiзiнде бағалаудан, инвестициялық салымдарды бағалаудан, салықтарды есептеу мен төлеуден, кәсiпорындардың негiзгi құралдарының техникалық жағдайынан, қолданылатын технологияларды бағалаудан, менеджмент тиiмдiлiгiнен тұрады.
      Осындай талдау негiзiнде құқықтық, экономикалық, технологиялық проблемалар анықталды және олардың шешiмi бойынша ұсыныстар әзiрленуi мүмкiн.
      Мониторинг нәтижелерiн мемлекеттiк органдар жаңадан және қазiргi құқықтық кесiмдердi әзiрлеу мен пысықтау, бюджеттердi жоспарлау, жекелеген кәсiпорындарда да, тұтастай салаларда да дамудың негiзгi бағыттарын айқындау кезiнде пайдалануы мүмкiн.
      Заңның қабылданған сәтiнен бастап жүзеге асырылған стратегиялық маңызы бар экономика салаларында меншiктiң мемлекеттiк мониторингi мониторингтiң жекелеген объектiлерi дамуының оң да, терiс те жақтарын анықтауға және салалық министрлiктер мен мониторинг объектiлерiне оларды жою бойынша ұсыныстар беруге мүмкiндiк бередi.
      Осылайша мониторинг энергетикалық салада тарифтердiң өсуi кезiнде негiзгi құралдардың тозуы, жалпы республика бойынша электр энергиясы өндiрiсi қарқынының тұтынудың өсуi қарқынынан артта қалуы сияқты проблемаларды анықтады. Тау-кен саласында минералдық-шикiзаттық базаны кеңейту проблемалары шешiлмей қалды. Геологиялық барлауға жұмсалған жеке меншiк иелерi қаражаттарын пайдалану және өтеу нұсқалары ұсынылған.
      Технологиясы iс жүзiнде өзгермейтiн мұнай өндiру саласында өңiрлердiң экологиясына тiкелей әсер ететiн технологиялық сипаттағы бұзушылықтар проблемалары анықталды.
      Жоғарыда аталған салалардағы проблемалар жөнiндегi тұжырымдар мен ұсынымдар меншiк иелерiне және салалық министрлiктерге берiлген. Жекелеген проблемалар бойынша заңнамаға өзгерiстер енгiзу жөнiндегі ұсынымдар берiлдi, ал заңнаманы бұзушылық белгілерi орын алған жағдайларда мониторинг нәтижелерi тиiстi тексерулер мен шешiмдер қабылдауды жүзеге асыру үшiн бақылаушы органдарға берiлдi.
      Мемлекеттiк меншiк объектiлерiнiң, сондай-ақ мемлекеттiң меншiк үлесi бар объектiлердiң жұмыс iстеуi мен оларды тиiмдi басқарудың мониторингi "Мемлекеттiк меншiк объектiлерiнiң, сондай-ақ мемлекеттiң меншiк үлесi бар объектiлердiң жұмыс iстеуi мен оларды тиiмдi басқарудың кешендi мониторинг жүйесiн енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2001 жылғы 24 маусымдағы  N 998  қаулысымен бекiтiлген ережеге сәйкес жүзеге асырылады.
      Объектiлерге мониторинг жүргiзудi жоспарлау қағидаттары объектiнiң маңыздылығына негiзделедi, яғни шартты түрде объектiлер жыл сайынғы және кезеңдi (екi жылда бiр рет) мониторингке жататын санаттарға бөлiнедi.
      Ұлттық компаниялар мониторингiнiң нәтижелерi олардың Даму жоспарларының жобаларын, инвестициялық бағдарламаларға байланысты және басқа мәселелердi қарау кезiнде пайдаланылады.
      Консультанттардың есептерi объектiлермен ағымдағы жұмыста және басқару шешiмдерiн қабылдау кезiнде кеңiнен пайдаланылады. Атап өту керек, мониторингтi жүргiзу барысында консультанттар анықтаған проблемалар әдетте жоюшы сипатқа ие, оларды мемлекет қатысатын бiрқатар акционерлiк қоғамдар үшiн "бiр үлгiдегi" деп атауға болады, оның iшiнде: жарғыларын сапалы емес дайындау, жалғыз акционер шешiмi, Кеңес директорлары хаттамасын ресiмдеу, мәмiлелердi уақытылы бекiтпеу, жалғыз акционер шешiмiнiң тиiстi орындалуына бақылаудың болмауы, акциялар мен қатысу үлестерiн одан әрi басқару бойынша нақты ұсыныстардың болмауы.
      Сонымен қатар, туындауы мен шешiмi атқарушы органның құзыретiнде болатын проблемалар, атап айтқанда: қоғамның дамуы жөнiндегі бағдарламалық құжаттардың сапасыз әзiрленуi; қоғамды (серiктестiктi) дағдарыстан шығару жөнiндегi iс-шаралардың болмауы, сондай-ақ туындауы мен шешiмi акционерлiк қоғамдар акциялары мен жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiктер қатысу үлестерiн иелену және пайдалану құқығын жүзеге асыратын мемлекеттiк органдардың құзыретiнде болатын проблемалар, атап айтқанда: iс жүзiндегi еңбекақы қорының штаттық кестеге сәйкес келмеуi, сонымен қоса кадрларды таңдау, орналастыру, оқыту және жылжытумен, iшкi ұйымдық құрылыммен, материалдық-техникалық жабдықтаумен, қызметтi ұйымдастыру үшiн бағдарламалық өнiмдердiң болуымен байланысты проблемалар бар.
      "Экономиканың стратегиялық маңызы бар салаларындағы меншiктiң мемлекеттiк мониторингi туралы" Заңды iске асыру мақсатында ақпаратты жедел жинау нысаны әзiрлендi және оларды табыс ету мерзiмдерi айқындалды. Жедел жинау нысандарын әзiрлеу әрбiр кәсiпорынның ерекшелiгi мен оларды мониторинг нәтижелерiнiң электрондық базасына енгiзу мүмкiндiгiн ескере отырып жүргiзiлдi. Барынша объективтi ақпарат жинау мақсатында ұйым басшысының анкетасы нысандардың бiрi болып табылады, мұнда ол өзiнiң көзқарасы бойынша кәсiпорынды дамытуды тежейтiн негiзгi проблемаларды көрсете алады.
      Мемлекеттiк мониторингтiң жергiлiктi электрондық дерекқорын құру жөнiндегі жұмыс жалғасуда, оған техникалық қызмет көрсетуді мемлекеттiк сатып алу туралы заңнамаға сәйкес уәкiлеттi орган тартқан мамандандырылған консалтингтiк фирма жүзеге асырады.

  3.7. Қаржы активтерiн сату

      Жекешелендiру ұзақ мерзiмдi перспективада жекешелендiруден салық салынатын базаны кеңейту нысанында пайда алуға бағытталған мемлекеттiк мүлiктi басқару, қосымша жұмыс орындарын құру, отандық нарықты отандық тауар өндiрушiлердiң тауарларымен және қызметтермен толтыру, барлық халық шаруашылығы кешенiнiң тиiмдiлiгiн арттыру саласындағы мемлекеттiк саясаттың бiрыңғай құрылымдық элементi ретiнде қаралады; жекешелендiру көлемдерiн қалыптастыру мемлекеттiк активтердi басқарудың нәтижелерiмен байланыстырылады.
      2003 жылы республикалық меншiктегi акционерлiк қоғамдардың (жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiктердiң) 17 акциялар пакетi (қатысу үлестерi) (республикалық меншiктегi акциялар пакетi), коммуналдық меншіктегi акционерлiк қоғамдардың (жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiктердiң) 31 акциялар пакетi (қатысу үлестерi) (коммуналдық меншiктегi акциялар пакетi);
      2004 жылы - республикалық меншiктегi 29 акциялар пакетi, коммуналдық меншiктегi 29 акциялар пакетi;
      2005 жылы - республикалық меншiктегi 16 акциялар пакетi сатылды 1 .
___________________
1 2005 жылға коммуналдық меншiктегi акционерлiк қоғамдардың (жауапкершiлігі шектеулi серiктестіктердiң) акциялар пакеттерiн (қатысу үлестерi) сату бойынша деректер жоқ.

      Бұдан басқа, 2003 жылы жылжымайтын объектiлер, аяқталмаған құрылыс, көлiк, жабдықтар және басқа да республикалық меншiктегi мүлiктер объектiлерiнiң 473 мүлiктiк кешенi (объектiлер), коммуналдық меншiктегi 17 объектiлер;
      2004 жылы - республикалық меншiктегi 1002 объект, коммуналдық меншiктегi 16 объект;
      2005 жылы - 9 мүлiктiк кешен, республикалық меншiктегi 1214 объект сатылды.
      2003 жылдан бастап 2005 жылға дейiнгi мемлекеттiк меншiктi жекешелендiруден түсетiн қаражат түсiмдерi бойынша деректер мынадай түрде көрінеді:


 
 
 

        Кезең

Мемлекеттiк бюджетке жекешелендiруден түсетiн қаражат
                                           мың теңге


 
 
 

      Барлығы

оның iшiнде

Республикалық бюджет

Жергiлiктi
бюджет

Барлығы

оның iшiнде
Ұлттық қорға түсімдер

2003 жыл

60 127 949

59 221 885

56 748 363

906 064

2004 жыл

8 600 546

6 724 736

1 513 575

1 875 810

2005 жыл

12 495 619

10 795 695

9 793 000

1 699 924

Жиыны

81 224 114

76 742 316

68 054 938

4 481 798

      Ағымдағы жыл iшiнде қаржылық активтердi сатудан түсетiн түсiмдер бойынша сомалар нақтыланады, осыған байланысты, әрине мемлекеттің қаржы активтерiн сатудан Республикалық бюджетке түсетiн түсiмдердi жоспарлау сапасы туралы мәселе туындайды. Мұндай жағдай экономика салаларына мемлекеттiң қатысуына қатысты бiрқатар мемлекеттiк органдардың нақты ұстанымының болмау салдары болып табылады, мұнда олар мемлекеттiк саясатты айқындауға тиiс.
      Мемлекеттiң қаржы активтерiн сатудан республикалық бюджетке түсетiн түсiмдердiң сомасы қатаң түрде фискалдық саясатта айқындалған жоспарлы көрсеткiштерге сәйкес келуi тиiс, оларды жоспарлау қызметтiң белгiлi саласына мемлекеттiң қатысу қажеттiлiгiне ғана негiзделуi тиiс.

  3.8. Жекешелендiруден кейiнгi бақылау

      "Жекешелендiру туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес мемлекеттiк меншiк объектiлерiн, оның iшiнде коммерциялық және инвестициялық тендерлер нәтижелерi бойынша сатып алу-сату шарттары уәкiлетті орган тарапынан кейiннен бақылануға, яғни жекешелендiруден кейiнгi бақылануға жатады.
      Мемлекеттiк акциялар пакетiн немесе мемлекеттiк кешендердi сатып алу сату шарттары өндiрiстi дамытуда инвестициялар енгiзу, жабдықтарды жаңарту, ұйымдардың қаржы-экономикалық жай-күйiн жақсарту жөнiндегі мiндеттемелерiн, сондай-ақ экологиялық және әлеуметтiк сипаттағы мiндеттемелердi қамтиды. Бұл ретте, тексерудiң кезеңдiлiгi әдетте әрбiр сатып алу-сату шартымен жылына бiр рет белгiленедi.
      Жекешелендiру объектiлерiн сатып алу-сату шарттары талаптарының тиiсiнше орындалуын кейiннен бақылауды сатушы жүзеге асырады. Жаңа меншiк иелерi (инвесторлар) бұрын табыс еткен қабылданған мiндеттемелердiң орындалуы туралы есептер дұрыс болған жоқ және кәсiпорындардың жекешелендiруден кейiнгi кезеңдегi қызметiн объективтi сипаттай алмады.
      Сонымен қатар, республиканың аса iрi объектiлерiн сату сатып алушылардың (инвесторлардың) ауқымды мiндеттемелер қабылдауымен iлесiп отырды.
      Осыған байланысты, мiндеттемелердiң орындалуын бақылау инвестициялық салымдарды бастапқы бухгалтерлiк құжаттармен мiндеттi растай отырып, жүйелi тексерiстер тетігіне ауыстырылды.
      Сатып алушылар (инвесторлар) өздерiне қабылдаған мiндеттемелердiң орындалуын бақылауды жүзеге асыру үшiн консалтингтiк ұйымдар тартылады. Бүгiнгі күнде консалтингтiк ұйымдар: 
      республикалық мемлекеттiк меншiктi сатып алушылардың шарт мiндеттемелерiн және жекешелендiру туралы заңнаманың талаптарын толық орындауын бағалауды;
      экономика салаларындағы жекешелендiрiлген ұйымдардың қызметiн қадағалауды;
      экономика салаларындағы жекешелендiрiлген ұйымдардың даму үрдiстерiн талдауды, осы ұйымдардың жай-күйiндегi келеңсiз өзгерiстердi уақтылы анықтауды, оларды бағалауды, келеңсiз сипатты салдардың алдын алу және оларды жою жөнiндегi ұсынымдарды болжауды және тұжырымдауды;
      жекешелендiрiлген ұйымдардың қызметi мәселелерi бойынша экономика салаларын тiкелей басқаруды жүзеге асыратын мемлекеттiк органдарды ақпараттық қамтамасыз етудi қамтитын инвесторлардың қызметiн кәсiптiк бағалау мақсатында экономиканың түрлi салаларына терең бiлiмдi мамандарды жедел тарту мүмкiндiгiне ие.
      Жекешелендiрген объектiлердi сатып алу-сату шарттары талаптарының орындалуына тексерудi жүзеге асыру үшiн консалтингтiк ұйымдарды тарту тәжiрибесi жекешелендiруден кейiнгi бақылаудың осы тәсiлiнiң орындылығын және тиiмдiлiгiн, оны одан әрi пайдалану қажеттiлiгiн көрсеттi.
      Тексерiстер барысында жаңа меншiк иелерiнiң мiндеттемелердi орындауын растаудан басқа, консалтингтiк ұйымдар жекешелендiрiлген ұйымның даму қарқынын тежейтiн проблемаларды анықтады.
      Көптеген сатып алушылар әртүрлi себептерден инвестициялық бағдарламаларды iске асыру жөнiнде өзiне алған мiндеттемелердi, оның iшiнде қалыптасқан экономикалық ахуалға байланысты мәнiн жоғалтқан инвестициялық мiндеттемелердi орындауға байланысты объективтi қиындықтар туындап отыр.
      Мұндай сатып алушылармен (инвесторлармен) келiсiм-шарттарды бұзу проблемалардың шешiмi ретiнде қаралмайды, өйткенi мұндай жағдайларда мемлекетте жекешелендiруден алынған қаражатты қайтару жөнiнде ақшалай мiндеттемелер пайда болады. Мұндай объектiлердi қайтадан сату мүмкiндiгiн талдау оң нәтижелер алудың орайы келмейтiнiн көрсетедi. Осыған байланысты келiсiм-шарттардың талаптарын түзету жөнiндегі қосымша келiсiмдерге қол қою, келісім-шарттарды түзету жөнінде ұсыныстар дайындауда сатып алушылармен (инвесторлармен) мүдделi мемлекеттiк органдармен келiссөздер жүргiзу қажеттiгi туындайды.
      Қолданыстағы сатып алу-сату шарттарының талаптарын түзету және нақтылау Жекешелендiруден кейiнгi бақылау жөнiндегi Комиссияның шешiмi негiзiнде сатып алушылармен (инвесторлармен) келiсiм бойынша жүргiзіледі.
      Жекешелендiрудiң әрбiр объектiсi жеке нарық субъектiсi болып табылатынын, оның қызметiнiң нәтижелерi өңiрлердiң және тұтас экономика салаларының дамуына әсер ететiн ескере отырып, Жекешелендiруден кейiнгi бақылау жөнiндегi комиссияның құрамына мүдделi орталық және жергiлiктi атқарушы органдардың өкiлдерi кiредi. Ведомствоаралық комиссия сатып алушылардың (инвесторлардың) өтiнiштерiн, консалтингтiк ұйымдардың қорытындыларын қарайды және өз ұсынымдарын енгiзедi.
      2003 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша 320, 2004 жылғы 1 қаңтарға - 301, 2005 жылғы 1 қаңтарға - 261, 2006 жылғы 1 қаңтарға - 235 сатып алу-сату шарттары жекешелендiруден кейiнгi бақылауда болды.
      2005 жылы республикалық меншiктегі объектiлерiнiң 235 сатып алу-сату шарттары бойынша мiндеттемелер тексерiсi жүзеге асырылды, оның 176 Комитеттiң аумақтық органдары, 58 - консалтингілiк ұйымдарды тарту арқылы, 1 - Қаржы министрлiгiнiң Қаржылық бақылау және мемлекеттiк сатып алу комитетi тексердi.
      Тексерулер нәтижесi бойынша Комитеттiң орталық аппараты мен оның аумақтық органдарында әрекет ететiн Жекешелендiруден кейiнгi бақылау жөнiндегi комиссияның шешiмi негiзiнде 66 шарт жекешелендiруден кейiнгі бақылаудан алынды, оның iшiнде 58 шарт - мiндеттемелердi орындауға байланысты, 8 - өзге де негiздемелер бойынша.
      2004 жылы жекешелендiруден кейiнгі бақылаудағы сатып алу-сату шарттарының электрондық дерекқоры енгiзiлдi. Электрондық дерекқор жекешелендiру объектiлерiне жүргiзiлген зерттеулердiң нәтижелерiн, олардың орындалу мерзiмдерiн жедел қадағалап отыруға, тексерiстердi жоспарлауды жүзеге асыруға мүмкiндiк бередi.
      Бүгiнгi күнi құрылған жекешелендiруден кейiнгi бақылау жүйесi заңдылық, объективтiлiк және экономикалық орындылық қағидаттарына негiзделген азаматтық құқықтық қатынастардың тең қатысушылары ретiнде сатып алушылар (инвесторлар) мен мемлекет арасында қалыптасқан өзара қарым-қатынастар жүйесiне сай келедi және өзара сенiмдi нығайтуға бағытталған әрi кәсiпорындардың жекешелендiруден кейiнгі кезеңдегі экономикалық жағдайын одан әрi тұрақтандыруға ықпал етедi.

  4. Бағдарламаның мақсаттары мен мiндеттерi

      Осы бағдарламаның негiзгi мақсаты мемлекеттiк активтердi басқару тиiмдiлiгiн арттыру болып табылады.
      Бағдарламаның негiзгi мiндеттерi:
      Мемлекеттiк мүлiк құрамын анықтау және мемлекеттiк заңды тұлғалар, "Самұрық" холдингi" АҚ, "Қазына" АҚ, өңiрлiк әлеуметтiк-кәсiпкерлiк корпорациялар алдына қойылған мiндеттердi орындау үшiн оны бекiтiп беру; 
      мемлекеттік активтердi есепке алудың бiрыңғай базасын құру;
      заңнамалық базаны жетiлдiру.

  5. Бағдарламаны iске асырудың негiзгі бағыттары және тетiгi

      Мемлекеттiк активтердi басқару саясаты мемлекеттiк мүлiк құрамын анықтауға және мемлекеттiк заңды тұлғалар, "Самұрық" холдингi" АҚ, "Қазына" АҚ, өңiрлiк әлеуметтiк-кәсiпкерлiк корпорациялар алдына қойылған мiндеттердi орындау үшiн оны бекiтiп беруге; мемлекеттiк активтердi есепке алудың бiрыңғай базасын құруға; және заңнамалық базаны жетiлдiруге бағытталады.
      Осыған байланысты, акциялардың бақылау пакеттерi (қатысу үлестерi) мемлекетке тиесiлі мемлекеттiк кәсiпорындар, мемлекеттiк мекемелер мен ұйымдар қызметi салаларына қоғамдық маңызды қызметтер көрсету мен мемлекеттiк қолдауды талап ететiн қызмет саласының дамуы үшiн осы ұйымдар жұмыс iстеуi тиiс қызмет салаларын айқындау мақсатында талдау жүзеге асырылатын болады.
      Мемлекеттiк меншiктiң құрамы мен құрылымын оңтайландыруға, мемлекеттiк корпоративтiк басқару жүйесiн жақсартуды одан әрi қамтамасыз етуге, экономиканың барлық секторларындағы инвестициялық және инновациялық активтердi арттыруды және ынталандыруды қамтамасыз ететiн қажеттi жағдайлар жасауға ерекше көңiл бөлiнедi.
      Сонымен бiрге, басқарушылық шешiмдердi қабылдау кезiнде бiрыңғай ұстаным мен жоспарлылықты қолдануды қамтамасыз ету; мемлекеттiк кәсiпорындарды басқару органдарындағы мемлекет мүддесiн ұсынушы лауазымды тұлғалар ретiнде және жарғылық капиталына мемлекет қатысқан заңды тұлғалар ретiнде мемлекеттiк органдар тарапынан мемлекеттiк мүлiктi басқару тиiмдiлiгiн арттыру бойынша, сонымен бiрге заңнама талаптарына сәйкес стратегиялық маңызы бар экономика салаларында меншiктiң мемлекеттiк мониторингiн одан әрi қамтамасыз ету бойынша жұмыстар жүргiзiледi.
      Мемлекеттiк меншiктi түгендеудi жүргiзу және бүкiл ел үшiн бiрыңғай дерекқор құру үшін:
      акцияларының бақылау пакеттерi (қатысу үлестерi) мемлекетке тиесiлi мемлекеттiк кәсiпорындар, мекемелер мен ұйымдар мүлкiне түгендеу жүргiзуге;
      осы ұйымдарға қажеттi оларға жүктелген мiндеттердi iске асыру үшiн мүлiк құрамын (зияткерлiк меншiк пен жылжымайтын объектiлердi есепке ала отырып) айқындауға;
      бәсекелi ортаға беруге жатқызылған акцияларының пакеттерi (қатысу үлестерi) мемлекетке тиесiлi мемлекеттiк заңды тұлғаларға, ұйымдарға бекiтiлген мемлекеттiк кәсiпорындар, мемлекеттiк мекемелер мен мүлiктер тiзбесiн анықтауға;
      жергiлiктi атқарушы органдарға Мемлекеттiк кәсiпорындар мен мекемелер, жарғылық қорына мемлекет қатысатын заңды тұлғалар тiзiлiмiне (Тiзiлiм) қол жетiмдiлігі жөнiндегi жергiлiктi бюджеттерден жұмыстарды қаржыландыруға және оны "on-line" режимiнде ұстап тұруға;
      есепке алу объектiлерi бойынша Тiзiлiм деректерiн жандандыру мақсатында "Заңды тұлғалар" мемлекеттiк дерекқорының "электронды үкiмет" шеңберiнде құрылатын электрондық форматтағы Тiзiлiм ұстаушысына ақпарат беруге бағытталған шараларды дәйектi iске асыру жүзеге асырылады.
      Тұтастай мемлекеттiк меншiк объектiлерiн толық және дұрыс есепке алуды қамтамасыз ету үшiн мемлекеттiк мүліктi есепке алуды жүргiзу мәселелерi жөнiнде республикалық және коммуналдық меншiктiң уәкiлеттi органдарының арасында өзара әрекет жасаудың айқын тәртiбiн тұжырымдау тұр.
      "Экономиканың стратегиялық маңызы бар салаларындағы меншiктiң мемлекеттiк мониторингi туралы" Қазақстан Республикасының Заңын нақты iске асыру жөнiндегi жұмыс жалғасады.
      Жарғылық капиталына мемлекет қатысатын мемлекеттiк кәсiпорындарды, акционерлiк қоғамдарды (серiктестiктердi) басқару органдарында мемлекеттiң мүдделерiн бiлдiретiн уәкiлеттi мемлекеттiк органдар тарапынан, сол сияқты лауазымды тұлғалар тарапынан мемлекеттiк меншiк объектiлерiн басқарудың тиiмдiлiгiн арттыру жөнiнде шаралар жүргiзудiң маңызды фактор болады.
      Осыған байланысты мемлекеттiк кәсiпорындар, акцияларының бақылау пакеттерi (қатысу үлестерi) мемлекетке тиесiлi акционерлiк қоғамдар (серiктестiктер) қызметiнiң қаржылық-шаруашылық жоспарларын атқару бойынша есеп берулердi бекiту ережесi әзiрленетiн болады.
      Акцияларының бақылау пакеттерi мемлекетке тиесiлi акционерлiк қоғамдардың iшкi аудитi қызметi туралы бiр үлгiдегi ереже әзiрленетiн және қабылданатын болады.
      Экономиканың мемлекеттiк секторын басқаруды жетiлдiру және "Самұрық" холдингi" АҚ мен "Қазына" АҚ тиiмдi жұмыс iстеуi мақсатында бiрқатар нормативтiк құқықтық кесiмдерге тиiстi өзгерiстер мен толықтырулар енгiзiлетiн болады.
      Қор рыногына "Самұрық" холдингi" АҚ құрамына кiретiн ұлттық компаниялардың бағалы қағаздарын шығару жөнiндегi iс-шаралар жоспары әзiрленедi және қабылданады.
      Мемлекеттiк-жеке меншiк әрiптестiктiң алдыңғы қатарлы әлемдiк тәжiрибесiн енгiзуге бағытталған негiзгi тетiк ретiнде " Концессия туралы " заң жобасы әзiрленген.
      Ұлттық компаниялар мен мемлекеттiк кәсiпорындардың қызметi мен қаржылық ағындарының ашықтығын қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасының заңнамасына тиiстi өзгерiстер мен толықтырулар енгiзiлетiн болады.
      2008 жылы "Мемлекеттiк активтер туралы" Қазақстан Республикасының заңы әзiрленетiн болады.
      Қазақстан Республикасының 2010 жылға дейiнгi стратегиялық даму жоспарына сәйкес мемлекеттiң активтер мен пассивтер балансын құру әдiстемесiн әзiрлеу мақсатында мемлекеттiң активтерiн, мiндеттемелерiн, кiрiстерiн, шығыстарын, меншiктi капиталын айқындау өлшемдерiн айқындау бойынша жұмыс жүргiзiлетiн болады.
       Ескерту. 5-бөлімге өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2007.01.23.  N 44 , 2008.02.02.  N 89 Қаулыларымен.

  5.1. Мемлекеттiк мүлiктi есепке алу жүйесiн жетiлдiру

      Мемлекеттiк мүлiктi есепке алу жүйесiн жетiлдiру және мемлекеттiк меншiк объектiлерiнiң бiрыңғай Тiзiлiмiн құру жөнiндегi жұмыстар басталды.
      Қазiргi уақытта ұйымдардың Тiзiлiм құрылымына электронды түрде енгiзiлетiн қаржылық ақпараты есепке алу объектiлерi мүлкiнiң құны туралы, оның iшiнде жылжымайтын мүлiктiң, көлiк құралдарының құны туралы деректердi қамтитынына қарамастан Тiзiлiмде:
      мемлекеттiк кәсiпорындарға жедел басқаруға немесе шаруашылық жүргiзу құқығына берiлген мемлекеттiк мүлiктi;
      бекiтiлмеген, иесiз мүлiктi;
      шетелдегi мемлекеттiк мүлiктi;
      шетелдiк мемлекеттер мен халықаралық ұйымдарға жалға берiлген мемлекеттiк мүлiктi есепке алуды жүзеге асыру туралы мәселенi шешу қажет.
      Бұдан басқа, алдағы кезеңде шаруашылық жүргiзу құқығындағы мемлекеттiк кәсiпорындар мен жарғылық капиталына мемлекет қатысатын заңды тұлғалар бойынша "электрондық iс қағазын" құру және жүргiзу туралы мәселе өз шешiмiн талап етедi, бұл аталған ұйым бойынша электронды түрдегi (сканерден өткiзiлген) құжаттарды (акционерлердiң, директорлар кеңесiнiң жалпы жиналыстарының шешiмдерiн, Жарғыны және т.б.) қамтиды.
      Таяу арадағы перспективада республикалық меншiктi (ММ, МК, АК (ЖШС)) бiрыңғай есепке алуды жүргiзудi ұйымдастыруды республикалық Уәкiлеттi органға жүктеген жөн.
      Коммуналдық меншiктi (ММ, MК, АҚ (ЖШС)) бiрыңғай есепке алуды жүргiзудi ұйымдастыру облыстық әкiмдiктерге жүктеген орынды.
      Таяу арадағы перспективада мемлекеттiк меншiктiң Бiрыңғай базасын (Бiрыңғай тiзiлiмiн) қалыптастыру функциясын "Ақпараттандыру-есепке алу орталығы" АҚ-қа (тiзiлiм ұстаушы) бекiтiп беру керек.
      Республикада Электронды үкiметтi енгiзу жобасының iске асырылуына қарай, мемлекеттiк меншiктi бiрыңғай есепке алу мен бiрыңғай тiзiлiм ұстаушыны функциясы осы жоба шеңберiнде жүзеге асырылуы мүмкiн.

  5.2. Заңнамалық базаны жетiлдiру

      Заңнамалық базаны жетiлдiру жөнiндегi шаралар мемлекеттiк активтердi басқару саласындағы бар проблемалы мәселелердi шешудiң негiзгi жолдарының бiрi болып табылады.
      Осыған байланысты, мемлекеттiк активтердi басқару мәселелерiн реттейтiн бiрыңғай базалық заң жобасы әзiрленедi. Бұл заң жобасы мемлекеттiк активтердi басқару ұғымын, оның мақсаттары мен мiндеттерiн, негiзгi қағидаттарын, басқару нысандары мен әдiстерiн, басқару объектiлерi мен субъектiлерiн, мемлекеттiк меншiктi тиiмдi пайдалануын есепке алу және бақылау тәртiбiн айқындайды.
      Қазiргi кездегi мемлекеттiк меншiктiң объектiлерiн тиiмсiз басқару проблемаларын назарға ала отырып, "Мемлекеттiк кәсiпорын туралы", "Акционерлiк қоғамдар туралы" және "Жауапкершiлiгі шектеулi және қосымша жауапкершiлігі бар серiктестiктер туралы", Қазақстан Республикасы Заңдарының және басқа да заңнамалық кесiмдерiнiң нормалары айтарлықтай қайта қаралатын болады. Осы жұмысты жүргiзу шеңберiнде:
      мемлекеттiк кәсiпорындардың ұйымдық-құқықтық екі нысанын сақтап қалу орындылығы мәселесiн қарау қажет, сондай-ақ мемлекеттiк кәсiпорындар жұмыс iстеуi тиiс қызмет салаларын және оларды құру кезінде мемлекет көздейтiн мақсаттардың айқындалуын, мемлекеттiк кәсiпорындар, соның iшiнде рентабельдi емес қызметiне қатысты реттелмеген мәселелердi айқын анықтау керек;
      "Акционерлiк қоғамдар туралы" Қазақстан Республикасы Заңына қатысты, ұлттық компаниялардың жарғылық капиталдарындағы стратегиялық маңызды объектiлердiң жай-күйiне Қазақстан Республикасы Yкiметi тарапынан бақылауды, сондай-ақ оларды шеттету тәртiбiн көздеудi қамтамасыз ететiн норма қарастырылатын болады.
      Мемлекеттiк активтердi басқару жүйесiн жетiлдiре отырып және Қазақстан Республикасы Президентiнiң 2001 жылғы 4 желтоқсандағы N 735 Жарлығымен бекiтiлген Қазақстан Республикасының 2010 жылға дейiнгi стратегиялық даму жоспарын орындау үшiн Мемлекеттiң активтерi мен мiндеттемелерiнiң теңгерiмiн жасау әдiстемесi әзiрленетiн болады.

  5.3. Мемлекеттiк активтердi басқару саласындағы қағидаттар мен басымдықтар

      Таяу перспективада мемлекеттiк активтер құрылымын одан әрi оңтайландыру жөнiнде жұмыс жалғасады. Мемлекеттiк мүлiктiң құрылымын (құрамын) оңтайландыру қағидаты мемлекеттiк экономикалық саясат және мемлекеттiң белгiлi бiр салалар мен нақты кәсiпорындарды реттеу жөнiндегi стратегиялық мiндеттердi шешу мүдделерiнен туындап отыр.
      Қазақстан iшкi бәсекелi нарықты дамыту бойынша бiрқатар iс-шараларды жүзеге асырумен қатар инновациялық дамыту және технологиялар трансфертi мақсатында жоғары технологиялық халықаралық компаниялардың активтерiн сатып алуға қатысады. Бұл үшiн бүкiл әлем бойынша перспективалы компаниялардың акциялар пакетiн сатып алуға ресурстарды шоғырландыруға мүмкiндiк беретiн жағдайлар дайындау қажет, сонымен бiрге әр түрлi салалық тауашаларда орын алу қажет.
      Мемлекеттiк активтердi пайдаланудың негiзгі бағыттарын айқындау жөнiндегi жұмыс жалғасады. Осыған байланысты, мемлекеттiк активтер мынадай тiзбеде қалыптастырылады:
      мемлекеттiк басқару органдары мен мемлекеттiк мекемелерге бекiтiлiп берiлген мемлекеттiк функцияларды орындау үшiн қажеттi мүлiк;
      әлеуметтiк - маңызды қызметтер көрсету мақсатында қазыналық кәсiпорындарға бекiтiлiп берiлген мүлiк;
      бағдарламалық құжаттарда көзделген мiндеттердi орындау үшiн құрылған акционерлiк қоғамдар мен жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiктер акциялары және қатысу үлестерi;
      акционерлiк қоғамдар мен жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiктердiң, оның iшiнде бағдарламалық құжаттарға сәйкес оларды құру кезiнде жүктелген мiндеттердi орындаған аграрлық сектордағы ұйымдардың акциялары және қатысу үлестері;
      "Самұрық" холдингi" АҚ-ға берiлген және беруге жоспарланатын акционерлiк қоғамдар мен жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiктер акциялары және қатысу үлестерi;
      "Қазына" АҚ-ға берiлген және беруге жоспарланатын акционерлiк қоғамдар мен жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiктер акциялары және қатысу үлестерi;
      мемлекеттiк меншiктiң басқа да объектiлерi - жекешелендiруге немесе мемлекеттiк қолдау ретiнде шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiне беруге жататын объектiлер.
      Мемлекеттiк меншiк объектiлерiнiң тiзбесiн қалыптастыру және оларды сол немесе басқа топқа жатқызу мынадай жүйелiлiкпен бiрқатар iс-шараларды орындаудың алдында болуы тиiс:
      мемлекеттiң қатысуы қажет болатын қызмет салаларын айқындауға бағытталған iс-шаралар жүргiзу және қолданыстағы заңнамаға тиiстi өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу;
      тура мақсаты бойынша пайдаланылмайтын мүлiк затын анықтау үшiн мемлекеттiк заңды тұлғалар мен мемлекет қатысатын заңды тұлғалар, соның iшiнде ортамерзiмдi бағдарламалық құжаттарда көзделген мiндеттердi iске асыру үшiн құрылған заңды тұлғаларға бекiтiлiп берiлген мүлiк түгендеуiн жүргiзу.

  5.4. Мемлекеттiк жеке меншiк әрiптестiгi

      Осы салада халықаралық тәжiрибенi зерделеу құрылымды оңтайландыру, бiрыңғай есептi ұйымдастырумен қатар, мемлекеттiк активтердi басқарудың қазiргi үлгiсiн реформалауды өткiзу қажеттiгiн көрсеттi.
      Мемлекеттiк активтердi басқарудың қазiргi үлгiсiн реформалау мен жаңғырту бағыттарының бiрi болып мемлекеттiк - жеке меншiк әрiптестiк үлгiсiн белсендi енгізу табылады. Қазiргi уақытта Қазақстанда мемлекеттiк жеке меншiк әрiптестiгiнiң лизинг, мемлекеттiк сатып алу, заңды тұлғалардың жарғылық капиталдарына жеке адамдармен қатар, мемлекеттiң қатысуы, мемлекеттiк меншiк объектiлерiн сенiмдi басқару сияқты тетiктерiн кеңiнен қолдану практикасы бар. Мемлекеттiк жеке меншiк әрiптестiгiнiң осы тетiктерiнiң қолданылуы нақты нормативтiк базамен сипатталады.
      Сонымен қатар, мемлекеттiк жеке меншiк әрiптестiгінiң негізгi тетiгi концессия институты болып табылады. Осыған байланысты "Концессия туралы" заң қабылданатын болады.
      Мұндай жағдайда жеке инвесторлардың мүдделерi оларға мемлекеттiк меншiк объектiлерiн уақытша иелiк ету және қолдануға сондай-ақ инфрақұрылым объектiлерi (автомобиль мен темiр жол магистральдары, электр беру желiлерi) сияқты өз сипатына қарай мемлекеттiк меншiкте ғана бола алатын объектiлердей жаңа объектiлер құру (құрылыс) және оларға одан әрi иелiк етуге, пайдалануға және өкiм етуге құқық беру фактiсiмен қамтамасыз етiледi.
      Мемлекеттің мүддесi бюджеттiк инвестициялар шеңберiнде бюджет қаражатының сақталуымен қамтамасыз етiледi, өйткенi концессиялық шарттардың мiндеттi талабы концессиялық жобаларды толық немесе iшiнара жеке сектордың қаражаты есебiнен қаржыландыру болып табылады. Сондай-ақ, мемлекеттiң мүддесi концессионердiң концессия объектiсiне байланысты қызметтен тұрақты және кепiлдендiрiлген пайда алу мүддесiмен қамтамасыз етiлген концессия объектiсiн неғұрлым тиiмдi экономикалық және технологиялық басқарудан көрiнедi.

  5.5. Мемлекеттік холдинг және Басқарушы компания

      Қазақстанда "Самұрық" холдингi" АҚ мен "Қазына" АҚ құрудың негiзгi мақсаты мемлекеттiк активтердi басқару жүйесiнiң тиiмдiлігін арттыру және оны жаңғырту болып табылады.
      Халықаралық тәжiрибеде мемлекеттiк холдингтер қазiргi кездегi мемлекеттік активтердi басқару тиiмдiлiгiн арттырудың ең пәрмендi тетiктерiнiң бiрi ретiнде қарастырылады, бұл мемлекеттiк холдингтер құрудың көп мысалдарын растайды. "Самұрық" холдингi" АҚ құру тұжырымдамасын әзiрлеу мақсатында "McKinsey&Company, Inc" компаниясының сарапшылары Temasek (Сингапур), IRI (Италия), ОеIАG (Австралия) мемлекеттiк холдингтерiн құрудың халықаралық үздiк тәжiрибесiне талдау жүргiздi.
      "Самұрық" холдингi" АҚ басқарылатын әрбiр компанияның және холдингтiң қызметiн тиiмдi функциялауға, инвестиция көздерiн қалыптастыру кезiнде әртүрлі қаржы құралдарын пайдаланудағы мүмкiндiктердi кеңейтуге алып келедi. Ұлттық компаниялардың кешендi дамуы елiмiздiң тұтастай экономикасының дамуына жәрдемiн тигiзедi.
      Мемлекеттiк холдингтi жоғары капиталдану деңгейiндегi компания ретiндегi негiз әлемдiк нарықта қосымша бәсекелiк артықшылық бередi, олар инвестициялық мүмкiндiктердi кеңейтуге және жеке сектормен ынтымақтастықтағы инвестициялық бағдарламаларды iске асыру шеңберiнде Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң тәуекелдерiн төмендетуге мүмкiндiк бередi.
      Холдинг корпоративтiк басқару мәселесi жөнiндегi мемлекеттiк органдардың холдинг құрылымына кiретiн компаниялармен өзара іс-қимылдың жалғыз арнасы болып табылады, бұл жеке корпорациялардың құрылымдалған процестерiн пайдалануға және жоспарлау мен бюджеттеу, ашықтық пен мониторинг сияқты қазiргi бизнес-үрдiстердi жақсартуға мүмкiндiк бередi.
      Құрылатын холдингтiң миссиясы Қазақстанның тиiмдi және ұзақ мерзiмдi кезеңдегi бәсекеге қабiлеттi экономикасын қалыптастыруға жәрдемдесу мақсатында мемлекеттiк активтердi басқару жөнiндегi инновациялық нарықтық ұстанымдарды жетiлдiру және енгізу болып табылады.
      Холдинг өз қызметiнде Қазақстандағы қор нарығын дамытуда және халықаралық қор нарығына бағалы қағаздарды шығаруда Қазақстан Республикасының Yкiметiне жәрдемдесуге бағытталған.
      Егер холдингті құрудың бiрiншi кезеңiнде оның құрамына 5 ұлттық компания кiрсе, таяудағы перспективада оның құрамы басқа ұлттық компаниялар есебiнен айтарлықтай көбеюi тиiс.
      "Қазына" АҚ:
      1) корпоративтiк басқару мәселесi бойынша мемлекеттiк органдар мен даму институттары арасындағы жалғыз iс-қимыл арнасы;
      2) даму институттарының қызметiн үйлестiрушi;
      3) өндiрмейтiн сектордан жаңа өнiмдер жасау саласындағы, инфрақұрылымдарды дамыту, инновациялық технологияларды әзiрлеу және енгiзу саласындағы серпiндi жобалардың толық iлесуiн қамтамасыз ету үшiн жоба әкiмшiсi ретiнде шығатын болады.
      "Қазына" АҚ қызметiнiң негізгi бағыттары:
      1. Тиiмдi корпоративтiк басқаруды, оның iшiнде:
      даму институттары қызметiнiң стратегиялық бағыттарын айқындау;
      даму институттарының мiндеттерiн ел экономикасын дамыту басымдықтарына сәйкес келтiру үшiн, сондай-ақ функцияларының қайталануын болдырмау үшiн олардың қызметiн үйлестiру;
      даму институттары қызметiне мониторинг жүргiзу және түзету шараларын қабылдауды жүзеге асыру.
      2. Iрi серпiндi жобаларды:
      едәуiр маңызды жобаларды iрiктеу;
      жобаларды iске асырудың әр кезеңiнде даму институттарының күшi мен капиталын үйлестiру (маркетингтік зерттеу жүргiзу, техника-экономикалық негiздемелердi әзiрлеу, қаржы көздерiн айқындау, Қазақстанда және шет елдерде әрiптестер мен клиенттердi iздеу және т.б.) арқылы құрылымдау және iске асыру;
      жобаларды iске асыру мониторингi;
      3. Инвестициялық және инновациялық белсендiлiктi ынталандыру бойынша мынадай тетiктер мен құралдарды пайдалану:
      индустриялық және еркiн экономикалық аймақтарды құру және басқару;
      технологиялық саябақтарды құру және басқару;
      инфрақұрылымдық жобаларда мемлекеттiк-жеке меншiк әрiптестiк схемаларын алға жылжыту және қолдану.
      4. Шетелде Қазақстанның мүддесiн алға жылжыту, оның iшiнде:
      қазақстандық экспортты алға жылжыту;
      шетел инвестицияларын тарту;
      инвестициялау үшiн шетелдегi жобаларды iздестiру, оның iшiнде халықаралық жоғары технологиялы компаниялардың акцияларын сатып алу.
      Корпоративтiк басқарудың үздiк әлемдiк тәжiрибесiн қолдана отырып, "Қазына" АҚ Қазақстан Республикасы Индустриялық-инновациялық дамуының 2003 - 2015 жылдарға арналған стратегиясының ережелерiн ескере отырып, Индустриялық-инновациялық дамуды мемлекеттiк басқару мәселелерi бойынша мамандандырылған кеңес қойған стратегиялық мақсаттар мен мiндеттерге қол жеткiзудi қамтамасыз етуi қажет.
      Компания даму институттары қызметiн үйлестiру негiзiнде экспорттық-импорттық сектордың артықшылығын пайдалана отырып, ұлттық экономиканы әртараптандыруда Қазақстан Республикасы Yкiметiне жәрдемдесуге, даму институттарының мамандануы мен олардың арасында орынды бәсеке теңгерiмiн айқындауға, қор рыногын дамытуға бағытталған.
      "Самұрық" холдингi" мен "Қазына" акционерлiк қоғамдарының тиiмдi жұмыс жасауы үшiн заңнамалық базаны құру мақсатында "Қазақстан Республикасының кейбiр заңнамалық актiлерiне экономиканың мемлекеттiк секторын басқаруды жетiлдiру мәселелерi бойынша өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу туралы" Қазақстан Республикасының Заңы қабылданады.

  5.6. Әлеуметтік-кәсiпкерлiк корпорациялар

      "Қазақстанның әлемдегi бәсекеге барынша қабiлеттi 50 елдiң қатарына кiру стратегиясы" Қазақстан Республикасының Президентi H.Назарбаевтың 2006 жылғы 1 наурыздағы Қазақстан халқына  Жолдауы мен Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2006-2008 жылдарға арналған Бағдарламасына сәйкес өңiрлiк әлеуметтiк-кәсiпкерлiк корпорациялар (ӘКК) құрылатын болады. Бұл ретте, ӘКК меншiгiне республикалық және коммуналдық меншiктiң кейбiр объектiлерi, жер, мемлекеттiк рентабельдi емес, бiрақ жаңа бизнестi құру үшiн пайдалануға болатын жұмыс iстеп тұрған кәсiпорындар берiледi.
      Әрбiр ӘКК игерiлмеген жердiң учаскелерiн қоса алғанда, елдiң тиiстi өңiрiнде берiлген мемлекеттiк активтердi басқаратын өңiрлiк даму институты болып табылады және оларды iске асыруға инвестицияларды тартатын және сыртқы нарықтарға өңiрдiң экономикалық даму имиджiн алға жылжытуды жүзеге асыратын жобалардың генераторы рөлiн атқарады.
      ӘКК жеке меншiгiне құрылатын акционерлiк қоғамның жарғылық капиталын капиталдандыру ретiнде мемлекеттiк меншiк объектiлерi мен жерiн беру Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.
      Әлеуметтiк-кәсiпкерлiк корпорациялар қызметiнiң мақсаты - ӘКК құрылымына кiретiн ұйымдар қызметiн үйлестiру жолымен өңiрлер дамуының ортамерзiмдiк жоспарларын iске асыруды қамтамасыз ету, өңiрлiк және халықаралық маңызды (өңiрдiң индустриялық-инновациялық дамуы, кластерлiк даму, шағын және орта бизнестi дамыту) "серпiлiстiк" жобаларды iске асыруға қажеттi ресурстарды қалыптастыру мен бағыты.
      ӘКК құру жөнiндегi шешiм қабылданған Қазақстанның 2015 жылға дейiнгi аумақтық даму стратегиясы мен облыстар дамуының негiзгі бағыттарын қосатын өңiрлер дамуының ортамерзiмдiк жоспарларына сәйкес қабылданады.
      Жергiлiктi мемлекеттiк басқару органдары (әкiмдiктер, мәслихаттар) Қазақстан Республикасы Үкiметi алдында облыстың әзiрленген және қабылданған әлеуметтiк-экономикалық даму жоспарына сәйкес осы өңiрде ӘКК құру жөнiндегi мәселенi бастамашылық етуге құқығы бар.
      Қазақстан Республикасының Үкiметi мен ӘКК арасындағы өзара қарым-қатынастар Қазақстан Республикасы Үкiметi бекiтетiн құрылуы туралы шешiм мен қызметi туралы ереже Қазақстан Республикасының Үкiметi жанындағы консультативтiк-кеңесшi орган - мамандандырылған кеңес арқылы жүзеге асырылады.
      Облыстар әкiмдерi, "Қазына" АҚ мамандандырылған кеңестерiнiң мүшелерiнен тұратын мамандандырылған кеңес ортамерзiмдi кезеңге ӘКК даму жоспарын iске асырудың басты мiндеттерi мен тетiктерi бойынша ұсынымдарды әзiрлеу және ӘКК басқару органдары (Жалпы жиналыс, Директорлар кеңесi) құрамын айқындаумен айналысады.
      ӘКК басқару органдары акционерлiк қоғамдар туралы заңнамаға сәйкес, соның iшiнде ӘКК қаржылық-шаруашылық қызметiнiң жоспары мен оның орындалуы жөнiндегi есептi бекiту функцияларын жүзеге асырады. ӘКК құрудың бiрiншi кезеңiнде жарғылық қорлары қалыптастырылады. "Әлеуметтiк-кәсiпкерлiк корпорация" акционерлiк қоғамының құрылтайшылары болып:
      Үкiмет (қаржылық құралдар, республикалық меншiк объектiлерi);
      Облыстар әкiмдiктерi (қаржылық құралдар, коммуналдық меншiк объектiлерi, жер);
      "Қазына" АҚ (қаржылық құралдар) табылады.
      ӘКК республикалық (коммуналдық) мекемелерге (мемлекеттiк органдар, ауруханалар және т.б.) бекiтiлiп берiлген мүлiк; республикалық қазыналық кәсiпорындарға (Жоғары оқу орындары, көлiк жолдары, төтенше жағдайлар объектiлерi, орман шаруашылығы және басқалар); бағдарламалық құжаттармен (Қазғарыш, Қазақстандық ипотекалық компания, Тұрғын үйқұрылысбанкi, Қаржылық орталық) мiндеттердi орындау үшiн құрылған АҚ мен ЖШС акциялары мен қатысу үлестерi, коммуналдық қазыналық кәсiпорындарға (коммуналдық шаруашылықтағы кәсiпорын - Зеленстрой, Көркем, жылу-су жабдықтау желiлерi, көлiк жолдары) бекiтiлiп берiлген мүлiк; жер учаскелерi, сондай-ақ республикалық және коммуналдық меншiкке жататын және жекешелендiрiлуi немесе мемлекеттiк қолдау ретiнде шағын және орта бизнеске берiлуi тиiс объектiлерге жатқызу өлшемдерiне сәйкес келмейтiн объектiлер кiрмейдi.
      Екiншi кезеңде бағалы қағаздар нарығында ӘКК акцияларының қосымша эмиссиясын орналастыру және ӘКК акцияларының мемлекеттiк пакетiн бизнес-құрылымдарға сату жоспарланған.

  5.7. Дивидендтік саясатты жетiлдiру

      Қазiргi уақытта республикада мемлекеттiк меншiк объектiлерiнен түсетiн мемлекеттiк кәсiпорындар мен жауапкершiлігі шектеулi серiктестiктердiң таза пайдасын бөлу және акциялардың мемлекеттік пакеттерiне дивидендтер аудару мәселелерiн реттейтiн мейлінше тиiмдi нормативтiк құқықтық база құрылды және қолданылуда.
      Мемлекеттiк меншiктi басқару тиiмдiлiгiн арттыру мақсатында дивидендтiк саясат бөлiгiнде икемдi, сараланған ұстанымды көрсету қажет.
      Және осы мақсаттарда, бiр жағынан, Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2003 жылғы 25 сәуiрдегі N 404  қаулысының орындалуын бақылауды күшейту де қажет.
      Мемлекеттiң кiрiс бөлiгiн ұлғайтуға қатысты оның бюджеттiк мүдделерiн назарға ала отырып, сондай-ақ мемлекеттiк активтердi басқару ашықтығын қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасы Бюджет кодексiнiң  5-бабының 1-тармағына сәйкес бұл мәселенi қарауды Республикалық бюджет комиссиясының қарауына шығару қажет.

  5.8. Меншiктiң мемлекеттiк мониторингi мiндеттерiн iске асыруды қамтамасыз ету

      Меншiктiң мемлекеттiк мониторингi мiндеттерiн iске асыруды қамтамасыз ету үшiн жыл сайын бюджеттiк қаржыландыру шеңберiнде консалтингтiк қызметтердi мемлекеттiк сатып алу жөнiндегi екi кезеңдi рәсiмдердi пайдалана отырып, ашық конкурс өткiзiлетiн болады.
      Әрбiр объектi меншiгiнiң мемлекеттiк мониторингi процесiн үйлестiрудi және оған жалпы басшылық жасауды Уәкiлеттi органның бұйрығымен қалыптастырылатын Мониторинг жүргiзу жөнiндегi топ жүзеге асырады. Топтың құрамына Уәкiлеттi органның және/немесе оның аумақтық бөлiмшелерiнiң өкiлдерi, сондай-ақ орталық және жергiлiктi атқарушы органдардың, салалық министрлiктердiң, олардың аумақтық бөлiмшелерiнiң, облыстық немесе қалалық әкiмдiктердiң өкiлдерi кiредi, топты Уәкiлеттi органның өкiлi басқарады.
      Нақты Мониторинг объектiсiн тiкелей зерттеудi және Объектiнi зерттеу нәтижелерi туралы есептi дайындауды конкурстық негізде iрiктелетiн тәуелсiз консалтингтiк фирма жүзеге асырады.
      Топ консалтингтiк фирманың есебiн бекiтедi және оны мониторинг нәтижелерiн пайдалануды ұйымдастыратын Уәкiлеттi органға ұсынады.
      Мемлекеттiк меншiк объектiлерiн, сондай-ақ мемлекеттiң меншiк үлесi бар объектiлердi басқарудың жұмыс iстеу және тиiмдiлiк мониторингiн жүргiзу жөнiндегi жұмыс бiршама басқаша жоспарланып отыр.
      Жыл сайын тексерiлуi тиiс объектiлердiң санатына ұлттық компаниялар, iрi өнеркәсiптiк ұйымдар, қарыздар, кредиттер және т.б. бойынша мемлекеттiк бюджетпен өзара қарым-қатынастардағы ұйымдар, сенiмгерлiк басқару объектiлерi кiредi.
      Құрылғандарына 1 жыл толмаған қалған объектiлерге мерзiмдi мониторинг жүргізiледi. Уәкiлеттi орган зерттеулердi жоспарлау кезiнде салалық министрлiктердiң ұсыныстары ескерiледi.
      Меншiктiң мемлекеттiк мониторингiнiң алдағы жылдарға арналған мiндеттерiн iске асыру үшiн, қолданыстағы жүйенi талдау және алынған мониторинг нәтижелерi, сондай-ақ бағдарламалық құжаттармен Қазақстан Республикасы Үкiметi алдына қойылған мiндеттер негізiнде меншiктiң мемлекеттік мониторингiн тиiмдi жүргізудi арттыру жөнiнде жұмыс жалғастырылатын болады.
      Есептiлiктiң жедел нысандары "Экономиканың стратегиялық маңызы бар салаларының өздерiне қатысты меншiктiң мемлекеттiк мониторингi жүзеге асырылатын объектiлерiнiң тiзбесiн бекiту туралы" Yкiметтiң 2004 жылғы 30 шiлдедегi N 810  қаулысымен бекiтiлген стратегиялық маңызы бар экономика салалары объектiлерiнiң тiзбесiне кiрген барлық ұйымдар, ағымдағы жылы мониторингке жататын ұйымдарды қоспағанда, әрбiр жылдың 31 наурызына дейiн ұйымдар салық декларациясын тапсыратынын ескере отырып, жыл сайын 20 маусымға дейiн табыс етiледi.
      Мониторинг объектiлерiн және олардың аффилиирленген тұлғаларын жедел жинау нысандары бойынша зерттеулер мен есептiлiгi нәтижесiнде алынған деректердi талдау тұтастай алғанда өңiрлер экономикасына және мемлекеттiң экономикалық қауiпсiздiгiне объектiлердiң әсер ету дәрежесiн нақтылауға мүмкiндiк бередi.
      Кәсiпорындардың әсер ету және даму үрдiсi дәрежесi мониторингке жататын объектiлер тiзбесiне оларды қосуға не алып тастау үшiн негiз болады. Бұдан басқа, тiзбеге мемлекеттiк холдингтердi құруға байланысты өзгерiстер енгiзiлетiн болады.
      Республиканың әрбiр өңiрiнде қызметi өңiрдiң тыныс-тiршiлiгiне әсер ететiн ұйымдар бар екенiн ескере отырып, жергiлiктi атқарушы органдар орталық атқарушы органдармен қатар уәкiлеттi органға мұндай ұйымдарды меншiктiң мемлекеттiк мониторингiне жататын объектiлер тiзбесiне және ұйымдарды алдағы тексеру жоспарына енгізу бастамасын көтере алады.
      Алдағы жылдарда қолданыстағы заңнаманың шектеулерiн ескере отырып, басқа мемлекеттік органдардың Уәкiлеттi органының электрондық базаға қол жеткiзуi және өнеркәсіптiң салалары бойынша ұзақ мерзiмдi саясатты айқындау, мемлекеттiк мүлiктiң құрамын оңтайландыру, бюджетке түсетiн түсiмдердi жоспарлау, қолданыстағы заңнаманы жетiлдiру үшiн мониторинг нәтижелерiн пайдалануды кеңейту жоспарланып отыр.

  5.9. Мемлекеттік мүлiктi басқаруды жүзеге асыратын
мемлекеттiк органдардың қызметiн бағалау жүйесiн айқындау

      Мемлекеттiк органдар мен оларға ведомстволық бағынысты ұйымдар жетекшiлерiнiң есептерi тыңдауын жүргiзу қорытындылары жөнiндегi мемлекеттiк меншiктi басқару тиiмдiлiгiне жүргiзiлген талдау мемлекеттiк органдар тарапынан да, мемлекеттiк заңды тұлғаларды және мемлекет қатысатын заңды тұлғаларды басқару органдарында мемлекет мүддесiн бiлдiретiн лауазымды тұлғалар тарапынан да мемлекеттiк меншiк объектiлерiн басқару тиiмдiлiгін арттыру қажеттiлiгiн анықтады.
      Қазiргi уақытта белгiлi бiр дәрежеде мемлекет пен мемлекет қатысатын басшыларының қатынастарын реттейтiн қалыптастырылған нормативтiк құқықтық база бар. Атап айтқанда, мемлекеттiк органдар өз өкiлдерi арқылы акцияларының бақылау пакетi мемлекетке тиесiлi акционерлiк қоғамдардың директорлары кеңесiнде кейбiр әкiмшiлiк шығыстарға лимиттердi белгiлеудi қамтамасыз етедi.
      Акцияларының бақылау пакеттерi (қатысу үлестерi) мемлекетке тиесiлi акционерлiк қоғамдардың (жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiктердiң) қаржы-шаруашылық қызметiне талдау жүргiзiледi.
      Бұдан басқа, Yкiмет өз шешiмiмен мемлекет қатысатын заңды тұлғалар қызметiне қатысты мемлекеттiк органға билiк жүргiзуге тиiстi уәкiлеттi келiсiмiн талап ететiн бiрқатар мәселелердi айқындады.
      Бұл ретте мемлекеттiк мүлiктi басқаруды жүзеге асыратын мемлекеттiк органдар қызметiн бағалау жүйесiн айқындау меморганның ведомстволық бағынысты ұйымдардың белгiлi бiр өндiрiстiк және әлеуметтiк-экономикалық нәтижелерге жетуi бөлiгiнде менеджмент жүйесi нәтижелiлігін қарастырудан ғана емес, сондай-ақ мынадай көрсеткiштерге:
      ұйымдар қызметiнiң бағдарламалық құжаттармен айқындалған басымдықтарға сәйкес келуi;
      инвестициялық жобаларды iске асыру серпiнiне қол жеткiзуден тұрады.
      Мемлекеттiк активтердi басқару тиiмдiлiгi мақсатында акцияларының мемлекеттiк пакеттерiн (қатысу үлестерiн), мемлекеттiк кәсiпорындарды және мемлекеттiк мекемелердi басқару бойынша мемлекеттiк органдардың қызметiн бағалау өлшемдерiн әзiрлеу қажет.
      Меморганды бағалау олардың өз функцияларын басқару органы (мемкәсiпорындар үшiн) және акционер (акционерлiк қоғамдар үшiн), қатысушы (жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiктер үшiн) ретiнде iске асыру шеңберiнде жүргізiлуi тиiс.
      Бұдан басқа, Қазақстан Республикасының тиiстi мемлекеттiк органдарына ұйымдардың қаржылық құжаттарын жасауға, жүргiзуге және беруге жауапты болғандықтан, ұйымдардың бас бухгалтерлерiне (қаржы қызметi басшыларына) қойылатын бiлiктiлiк талаптарын әзiрлеу қажет.

  5.10. Мемлекеттік жекешелендiру саясатын iске асыру жөнiндегi негiзгі қағидаттар мен шаралар

      Мемлекеттiк саясаттың жекешелендiру саласындағы мақсаты қазақстандық ұйымдардың жұмыс iстеу тиiмдiлiгiн түбегейлi арттыру болып табылады.
      Жекешелендiру саласындағы мемлекеттiк саясат мына қағидаттарға негiзделедi:
      мемлекеттiк активтердiң құрылымын оңтайландыру, мемлекеттiк бюджеттiң мемлекеттiк мүлiктi басқаруға арналған шығыстарын азайту;
      қазақстандық экономиканың нақты секторына, ең алдымен қазақстандық ұйымдардың ұзақ мерзiмдi дамуына мүдделі, инвестициялық және (немесе) әлеуметтiк шарттарды iске асыру және оларды сөзсiз орындау жөнiндегi мiндеттемелердi өзiне алуға дайын инвесторлар есебiнен инвестицияларды тарту;
      ұйымдарды ұзақ мерзiмдi дамытуға бағдарланған тиiмдi меншiк иелерiнiң қалың жiгін құру, қазақстандық нарықты отандық өнiммен толықтыру және оны әлемдiк нарыққа жылжыту, өндiрiстi кеңейту және жаңа жұмыс орындарын құру;
      жекешелендiрiлетiн мүлiк иелерiнiң мiндеттемелердi орындауын бақылауды қамтамасыз ету;
      әлеуеттi инвесторлардың мүдделерi мемлекет мүдделерiне сөзсiз қайшы келмейтiн жағдайда олардың мүдделерiн бағдарға алу;
      қаржы консультантын, аудиторды, бағалаушыны, заңгер консультантты, менеджмент жөнiндегi консультантты тарта отырып, жекешелендiру, оның iшiнде ұйымдарды сату алдындағы дайындау жөнiндегi әлемдiк тәжiрибенi мiндеттi есепке алу;
      жекешелендiру кезiнде мемлекеттiң ұзақ мерзiмдi және қысқа мерзiмдi мүдделерiн үйлестiру болуға тиiс.
      Кең ауқымды жекешелендiру кезеңi өткенiн ескере отырып, одан әрi жекешелендiру процесi мемлекеттiк активтердiң құрылымын оңтайландырумен және қандай да бiр қызмет түрлерiне мемлекеттiң қатысу өлшемдерiн әзiрлеумен тығыз байланыстырылатын болады. Түрлi тетiктердi, оның iшiнде жекешелендiрудi пайдалана отырып, мемлекет, ең алдымен мемлекеттік кәсiпорындар мен акционерлiк қоғамдардың (серiктестiктердiң) бейiндi емес активтерiн (қызмет түрлерiн), сондай-ақ қызметi тиiмсiз (тиiмдiлiгi аз) активтердi бәсекелi нарыққа беру арқылы экономиканың түрлi салаларына өзiнiң ықпал ету саласын азайтатын болады.

  5.11. Жекешелендiруден кейiнгi бақылауды жүзеге асыру

      " Жекешелендiру туралы " Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес мемлекеттiк меншiктi сатып алу-сату шарттарының орындалуын бақылау жекешелендiрудi жүзеге асыруға уәкiлеттi мемлекеттiк органға бекiтiлген.
      Тексерулердiң жоспарлы сипаты болады, олардың мерзiмдiлiгi әрбiр сатып алу-сату шарты бойынша жеке, әдетте жылына бiр рет белгiленедi. Жекешелендiрiлген объектiлермен проблемалар туындаған жағдайда кезектен тыс тексерулер ұйымдастырылады. Жекешелендiрiлген объектiлердiң электрондық дерекқоры жекешелендiру объектiлерiне жүргiзiлген тексерулердiң нәтижелерiн, олардың орындалу мерзiмiн жедел қадағалап отыруға, тексерулердi жоспарлауды жүзеге асыруға мүмкiндiк бередi.
      Бұл ретте, тексерiлетiн жекешелендiру объектiлерi сатып алу-сату шарттарында көзделген мiндеттемелердiң көлемiне қарай санаттар бойынша бөлiнедi.
      Тексерулер жүргiзу жөнiндегi нұсқаулық әзiрлендi, жекешелендiру объектiлерiн тексеру алгоритмi соған сәйкес айқындалады.
      Консалтингтiк фирмалар өңiрлер мен салалардың тыныс-тiршiлiгi үшiн маңызды мәнi бар, сондай-ақ жекешелендiру шарттарына сәйкес iрi инвестициялық мiндеттемелерi бар жекешелендiру объектiлерiн тексередi.
      Инвестициялық және басқа мiндеттемелердiң орындалуын бағалауға консалтингтiк фирмаларды тарту үшiн жекешелендiрудi жүзеге асыруға уәкiлеттi мемлекеттiк орган жыл сайын бюджеттiк қаржыландыру шеңберiнде мемлекеттiк сатып алуды жүргiзедi. Сатып алу конкурсының нәтижелерi бойынша консалтингтiк фирмалармен объектiлердi Тексеру бағдарламасын, ақпараттың құпиялылығын көздейтiн мемлекеттiк сатып алу шарттары жасалады. Жекешелендiру жөнiндегi шарт бойынша инвестициялық және басқа мiндеттемелердiң орындалу мәнiне тексеру жүргiзбес бұрын сатып алушыға консультанттардың қажеттi құжаттарға қол жеткiзуiн қамтамасыз ету туралы хабарлама жiберiледi.
      Консультанттардың инвестициялық және басқа мiндеттемелердiң орындалуын талдау нәтижелерi жөнiндегi ұсынымдары объектiлердi дамыту, инвестициялық бағдарламаларды одан әрi iске асыру мәселелерiн қарау кезiнде жекешелендiрiлген объектiлермен ағымдағы жұмыс барысында қолданылады.
      Мiндеттемелердiң орындалуын талдау барысында анықталған, инвестициялық бағдарламаларды iске асырудың объективтi қиындықтарымен, жекешелендiру объектiлерiн үшiншi тұлғалардың пайдасына сатып алушының иелiгiнен айырумен, сатып алушының таратылуымен және басқа мiндеттемелермен байланысты қосымша проблемалар Жекешелендiруден кейiн бақылау жөнiндегi комиссияның қарауына шығарылады, оның құрамына мүдделi мемлекеттiк органдардың өкiлдерi кiредi. Тәуелсiз сарапшылардың қорытындыларын, сатып алушылардың шағымдарын қарау нәтижелерi бойынша Жекешелендiруден кейiн бақылау жөнiндегi комиссия өз ұсынымдарын шығарады, жекешелендiрудi жүзеге асыруға уәкiлеттi мемлекеттiк орган сатып алу-сату шарттарының одан әрi орындалуына және жекешелендiру объектiлерiн дамытуға ықпал ететiн шараларды соның негiзiнде қабылдайды.
      Бұл мақсатқа қол жеткiзудiң дәстүрлi тетiктерiнiң бiрi сатып алушылармен келiсiм бойынша қолданыстағы сатып алу-сату шарттарының ережелерiн түзету және нақтылау нысанына қосымша келiсiмдерге қол қою болып табылады. Бұл тетiк азаматтық құқықтық қатынастардың тең қатысушылары ретiндегi инвестор мен мемлекет арасындағы заңдылық, объективтiлiк және экономикалық орындылық қағидаттарына негiзделген өзара қатынастар үшiн объективтi қажеттiлiк болып табылады және өзара сенiмдi нығайтуға бағытталған әрi жекешелендiруден кейiнгі кезеңде ұйымдардың экономикалық жағдайын одан әрi тұрақтандыруға ықпал етедi. 
      Сатып алу-сату шартын бұзу жекешелендiруден кейiнгi бақылау практикасындағы ең соңғы шара болып табылады және консультанттар мен Жекешелендiруден кейiн бақылау жөнiндегi комиссияның ұсынымдары негiзiнде қабылданған шарттық мiндеттемелер қасақана орындалмаған не сатып алушы олардан бас тартқан жағдайда ғана қолданылады.

  5.12. Мемлекеттiк кәсiпорындардың және мемлекет
қатысатын акционерлік қоғамдардың (серiктестiктердiң)
басқару органдарында мемлекет мүддесiн бiлдiретiн
лауазымды тұлғалардың олардың қаржы-шаруашылық қызметiндегi
қорытындылары, мемлекеттiк мүлiктiң мақсатты және тиiмдi
пайдаланылуы үшiн жауапкершілiгiн арттыру

      Мемлекеттiк меншiк объектiлерiнiң және олардың ерекшелiктерiнiң әр алуандығына қарай көп жағдайда мемлекет мақсатқа қол жеткiзу тәсiлдерiн, яғни мемлекеттiк меншiк объектiсiне қатысты нақты iс-шаралардың егжей-тегжейлi, экономикалық негiзделген жоспарларын айқындай алмайды және айқындауға тиiс емес.
      Мақсатқа қол жеткiзу тәсiлi заңнама шеңберiнде айқындалады. Бұл ретте, мемлекеттiң мақсатына қол жеткiзудiң қабылданған тәсiлiн жүзеге асыруы үшiн жауапкершiлiк басқару органына жүктеледi, ол тиiстi қызметтi ынталандырып қана қоймай, жоспарланған сапалы басқару нәтижесiне қол жеткiзiлмеген жағдайда мемлекет тәуекелдерiн барынша азайтуға тиiс.
      Атап айтқанда, акционерлiк қоғамдар акцияларының мемлекеттiк пакеттерiн басқару кезiнде акционерлiк қоғамдардағы басқару органы директорлар кеңесiн айқындады, оның мүшелерi акционерлiк қоғамның лауазымды тұлғалары болып табылады.
      Бүгiнгi күнi объективтi себептер бойынша директорлар кеңесi мүшелерiнiң тиiмдi басқарушылық шешiмдер қабылдауына шек қойылған.
      Мемлекеттiң өкiлдерi - мемлекеттiк қызметшiлер директорлар кеңесiнiң отырыстарына ұсынылған материалдарды қарау кезiнде лауазымдық мiндеттерiн орындаудан босатылмайды, сондықтан олардың уақыты шектеулi, ұсынылған материалдарды қарау үшiн тиiстi бiлiктiлiгi жоқ (практика көрсеткендей) және жан-жақтан мамандар тартуға мүмкiндігі жоқ.
      Осыған байланысты мемлекеттiк қызметшiлердiң акциялары мемлекеттiк меншiктегi акционерлiк қоғамдардың директорлар кеңесiне қатысуының орындылығын қарау қажет.
      Заңнамада акционерлiк қоғамдарды басқару органдарында тәуелсiз директорлардың болуы көзделгенiн ескере отырып, өз қызметiн басқару органдарында тұрақты және кәсiби негiзде жүзеге асыратын тәуелсiз директорлар институтын құру мүмкiндiгін қарау қажет.
      Сонымен қатар, акциялары мемлекеттiк меншiктегi акционерлiк қоғамдарды басқару органдарына сайланатын тәуелсiз директорлардың бәрiне қойылатын бiрыңғай бiлiктiлiк талаптарын әзiрлеу қажет.
      Мемлекеттiк кәсiпорындарды мемлекеттiк басқару органдары министрлiктер, агенттiктер, ведомстволар және Қазақстан Республикасының Үкiметi уәкiлеттiк берген өзге де мемлекеттiк органдар болып табылады.
      Мемлекеттiк кәсiпорынды мемлекеттiк басқару органы өкiлеттiктерiнiң ауқымы кең, атап айтқанда, мемлекеттiк кәсiпорындар қызметiнiң басым бағыттарын айқындау, мемлекеттiк кәсiпорындар мүлкiнiң мақсатты пайдаланылуын және сақталуын бақылауды жүзеге асыру, мемлекеттiк кәсiпорындардың қаржы-шаруашылық жоспарларын, оның iшiнде жоспарлы қаржылық көрсеткiштердi қарау және бекiту, сондай-ақ олардың орындалуын бақылау және талдау.
      Бұл ретте, заңнамада мемлекеттiк кәсiпорын басшысының меншiк иесi мен мемлекеттiк басқару органы алдындағы кәсiпорындағы iстердiң жай-күйi үшiн дербес жауапкершiлiгі айқындалған, дегенмен, мемлекеттiк басқару органдарының лауазымды адамдарының мемлекеттiк кәсiпорындарды тиiмсiз басқарғаны үшiн жауапкершiлiгi айқындалмаған.
      Жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiктердегi қатысу үлестерiн басқаруды жүзеге асыру кезiнде заңнамада оның органдарының жауапкершiлігі шектеулi серiктестiктi тиiстi дәрежеде басқаруды бiрлесiп жүзеге асырмағанынан туындаған шығындар не оның үшiншi тұлғаларға келтiрген шығындары үшiн жауапкершiлiгi көзделген.
      Осыған байланысты жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiктердiң қатысу үлестерiн тиiмдi басқару және басқару органын айқындау мақсатында заңнамаға үлестерi мемлекеттiк меншiктегi жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiктi басқару ерекшелiктерiн реттейтiн норма енгiзу қажет.

  5.13. Мемлекеттiк кәсiпорындардың, акцияларының бақылау
пакетi (қатысу үлестерi) мемлекетке тиесілі акционерлiк
қоғамдардың (серiктестiктердiң) қаржы-шаруашылық қызметiнiң
нәтижелерiн бақылау тетiгін жетiлдiру

      Қазiргi уақытта Қазақстан алдында неғұрлым бәсекеге қабiлеттi экономикасы бар елдердiң қатарына шығу мiндетi тұр. Осыған  байланысты мемлекеттiк кәсiпорындарды, акцияларының бақылау пакетi (қатысу үлестерi) мемлекетке тиесiлi акционерлiк қоғамдарды (серiктестiктердi) басқару жүйесiн жетiлдiру мемлекеттiң басым мiндеттерiне айналады. Мақсат: отандық, экономиканың негiзгi салаларында әрекет ететiн ұйымдарды әлемдiк нарықтарға шығару, бұл, сайып келгенде, Қазақстанның шетелде нарық жағдайларында бәсекеге қабiлеттi мемлекет ретiнде ықпал ету саласын кеңейтуге жәрдемдесуге тиiс.
      Мемлекеттiк кәсiпорындардың, акцияларының бақылау пакетi (қатысу үлестерi) мемлекетке тиесiлi акционерлiк қоғамдардың (серiктестiктердiң) қаржы-шаруашылық қызметiнiң нәтижелерiн бақылау тетiгін жетiлдiру жекелеген нормативтiк құқықтық кесiмдердi қайта қарау жолымен жүзеге асырылатын болады және мемлекеттiк ұйымдар қызметiнiң басым бағыттарын айқындауға бағытталған.
      Осыған байланысты акционерлiк қоғамдар мен жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiктерде iшкi аудит институтын құру көзделедi.

  6. Қажеттi ресурстар және оларды қаржыландыру көздерi

      Бағдарлама мемлекеттiк бюджеттен қаржыландыруды талап етпейдi.

  7. Бағдарламаны iске асырудан күтiлетiн нәтиже

      Қабылданатын шаралар нәтижесiнде мемлекет активтерiн басқарудың ашық жүйесi, мемлекеттiк меншiгінің бiрыңғай дерекқоры құрылады, мемлекеттiк кәсiпорындар мен акцияларының пакеттерi (қатысу үлестерi) мемлекетке тиесiлi ұйымдардың оңтайлы саны айқындалады. Рентабельдi емес мемлекеттiк кәсiпорындарды оңалту немесе олардың банкроттығы туралы шешiм қабылдау бойынша тетiктер әзiрленедi.
      Мемлекеттiк активтердi тиiмдi басқару жөнiнде жаңа институттар құру мемлекеттiк активтердi басқару тиiмдiлiгiн арттыру мен қор нарығының дамуына ықпалын тигiзедi.
      Осы Бағдарламаны орындауға бағытталған шараларды iске асыру барысында 2006-2008 жылдар iшiнде мемлекеттiк түсiмдердi пайдаланудан мемлекеттiк бюджетке түсетiн түсiмдердiң сомасы нақтыланатын болады.  

         8. Мемлекеттік активтерді басқарудың 2006-2008
      жылдарға арналған бағдарламасын іске асыру жөніндегі
                       Іс-шаралар жоспары

       Ескерту. 8-бөлімге өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2007.01.23.  N 44 , 2008.02.02.  N 89 Қаулыларымен.

Р/с
N

Іс-шараның атауы

Аяқтау нысаны

Орындауға жауапты

Орындау мерзімі

Болжамды шығыстар

Қаржы-
ландыру көзі

1

2

3

4

5

6

7

1. Нормативтік-құқықтық базаны жетілдіру

1.1

Коммуналдық меншіктегі мемлекеттік активтерді басқарудың 2006-2008 жылдарға арналған бағдарламасын әзірлеу және бекіту

Мәслихаттардың шешімдері, ЭБЖМ-ге есеп

Облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері

ҚР Үкіметі Мемлекеттік активтерді басқарудың 2006 - 2008 жылдарға арналған бағдарламасын бекіткеннен кейін бір тоқсан ішінде

Талап етілмейді

-

1.2

Мемлекеттің активтері мен пассивтерінің теңгерімін жасау әдістемесін бекіту

Қазақстан Республикасы Экономика және бюджеттік жоспарлау министрінің бұйрығы

ЭБЖМ, Қаржымині, орталық атқарушы органдар

2007 жылғы 2-тоқсан

Талап етілмейді

1.3

"Самұрық" холдингі" АҚ мен "Қазына" АҚ тиімді жұмыс істеуіне байланысты мәселелер бойынша бір қатар нормативтік құқықтық кесімдерге өзгерістер мен толықтырулар енгізу

Нормативтік құқықтық кесімдердің жобалары

ЭБЖМ, ИСМ, Қаржымині, ЭМРМ, ККМ, АБА

2006 жылғы 3-тоқсан

Талап етілмейді

-  

1.4

Ұлттық компаниялар, "Самұрық" холдингі" АҚ, "Қазына" АҚ және оларға қатысты Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі және Қазақстан Республикасы Президентінің Іс басқармасы республикалық мемлекеттік меншік құқықтары субъектісінің функцияларын жүзеге асыратын ұйымдарды қоспағанда, мемлекеттік кәсіпорындардың, акцияларының бақылау пакеті (қатысу үлестері) мемлекетке тиесілі акционерлік қоғамдардың (жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің) қаржы-шаруашылық қызметі жоспарларының орындалуы жөніндегі есептерді бекіту ережесін әзірлеу және бекіту

Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің бұйрығы, әкімдердің шешімдері

Қаржымині, әкімшілік-аумақтық бірліктердің әкімдіктері

2006 жылғы 3-тоқсан

Талап етілмейді

-  

1.5

"Самұрық" холдингі" АҚ құрамына кіретін ұлттық компаниялардың қор нарығына бағалы қағаздарын шығару жөніндегі Іс-шаралар жоспарын әзірлеу

Қазақстан Республикасы Үкіметі қаулысының жобасы

ЭБЖМ, Қаржымині, ҚНРА, "Самұрық" холдингі" АҚ

2006 жылғы 4-тоқсан

Талап етілмейді

  -

1.6

Акцияларының бақылау пакеттері (қатысу үлестері) мемлекетке тиесілі акционерлік қоғамдардың (жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің) тәуелсіз директорлары қызметінің тиімділігін іріктеу мен бағалау тәртібін, біліктілік талаптарын әзірлеу

Қазақстан Республикасы Үкіметі Қаулысының жобасы

ЭБЖМ, Қаржымині, мүдделі мемлекеттік органдар

2006 жылғы 4-тоқсан

Талап етілмейді

-  

1.7

Мемлекеттік органдардың акционерлік қоғамдардың (жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің) акцияларының мемлекеттік пакеттерін (қатысу үлестерін), мемлекеттік кәсіпорындарды және мемлекеттік мекемелерді басқару жөніндегі қызметін бағалауды жүргізу ережесін әзірлеу

Қазақстан Республикасы Экономика   және бюджеттік жоспарлау министрінің бұйрығы

ЭБЖМ, Қаржымині

2007 жылғы 2-тоқсан

Талап етілмейді

1.8

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1998 жылғы 21 наурыздағы N 246 қаулысымен бекітілген Мемлекеттік кәсіпорындар мен мекемелердің, жарғылық     капиталына     мемлекет қатысатын заңды тұлғалардың тізілімі туралы ережені жетілдіру мақсатында оған өзгерістер мен толықтырулар енгізу

Қазақстан Республикасының Үкіметі қаулысының жобасы

Қаржымині, ЭБЖМ

2006 жылғы 3-тоқсан

Талап етілмейді

-  

1.9

Ұлттық компаниялар мен мемлекеттік кәсіпорындардың, сондай-ақ ірі жеке меншік компаниялардың қызметі мен қаржылық ағымдарының ашықтығын қамтамасыз ететін қолданыстағы заңнамаға өзгерістер мен толықтырулар енгізу

Қазақстан Республикасы Заңының жобасы

ЭБЖМ, Қаржымині, ЭҚҚКА (қаржы полициясы), Есеп комитеті, ЭМРМ, ЖРА, "Самұрық" холдингі" АҚ, "Қазына" АҚ

2006 жылғы 4-тоқсан

Талап етілмейді

-  

1.10

Акциялары мен қатысу үлестері мемлекетке тиесілі мемлекеттік кәсіпорындар мен ұйымдардың бас бухгалтерлеріне қойылатын біліктілік талаптарын бекіту

Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің бұйрығы

Қаржымині

"Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы" Қазақстан Республикасының Заңына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы заң жобасын қабылдағаннан кейін бір тоқсан ішінде

Талап етілмейді

1.11

Акцияларының бақылау пакеті мемлекетке тиесілі акционерлік қоғамдардың директорлары кеңесі туралы үлгі ережені бекіту

Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің бұйрығы

Қаржымині, ЭБЖМ, орталық   атқарушы органдар және басқа да мемлекеттік органдар

2006 жылғы 4-тоқсан

Талап етілмейді

-

1.12

Акцияларының бақылау пакеті мемлекетке тиесілі акционерлік қоғамдардың ішкі аудит қызметі туралы үлгі ережені бекіту

Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің бұйрығы

Қаржымині, ЭБЖМ

2006 жылғы 4-тоқсан

Талап етілмейді

1.13

Бақылау қатысу үлестері мемлекетке тиесілі жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің бақылау кеңесі туралы үлгі ережені бекіту

Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің бұйрығы

Қаржымині, ЭБЖМ

2006 жылғы 4-тоқсан

Талап етілмейді

-  

1.14

"Мемлекеттік
активтер
туралы"
ҚР Заңының
жобасын әзірлеу

Заң жобасы

ЭБЖМ, Қаржымині

2008 жылғы 4-тоқсан

Талап етілмейді

1.15

Жетілдіру және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес келтіру мақсатында Экономика және бюджеттік жоспарлау министрінің 2005 жылғы 25 сәуірдегі N 58 бұйрығымен бекітілген Мемлекеттік кәсіпорындар мен мемлекет қатысатын акционерлік қоғамдардың қызмет түрлерін
талдауды жүзеге
асыруға арналған әдістемелік нұсқаулыққа өзгерістер мен толықтырулар енгізу

Экономика және бюджеттік жоспарлау министрінің бұйрығы

ЭБЖМ, Қаржымині, мүдделі мемлекеттік органдар

2006 жылғы шілде

Талап етілмейді

-

1.16

Мемлекеттік меншік объектілерін пайдалану бағытына байланысты:
мемлекеттік басқару органдары мен мемлекеттік мекемелерге бекітіліп берілген мемлекеттік функцияларды орындау үшін қажетті мүлік;
әлеуметтік - маңызды қызметтер көрсету мақсатында қазыналық кәсіпорындарға бекітіліп берілген мүлік;
ӘКК беруге жататын мемлекеттік меншік объектілері;
бағдарламалық құжаттарда көзделген міндеттерді орындау үшін құрылған акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер акциялары және қатысу үлестері;
акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің, оның ішінде
бағдарламалық құжаттарға сәйкес оларды құру кезінде жүктелген міндеттерді орындаған аграрлық сектордағы ұйымдардың акциялары және қатысу үлестері;
"Самұрық" холдингі" АҚ-қа
берілген және беруге жоспарланатын акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер акциялары және қатысу үлестері;
"Қазына" АҚ-қа берілген және беруге жоспарланатын акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер акциялары және қатысу үлестері

Қазақстан Республикасының Үкіметі қаулысының жобасы

ЭБЖМ, ИСМ, Қаржымині (республикалық меншік бойынша), облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері (коммуналдық меншік бойынша)

2007 жылғы 1-тоқсан

Талап етілмейді

-  

1.17

Мемлекеттік активтерді басқарудың 2009-2011 жылдарға арналған бағдарламасын әзірлеу

Қазақстан Республикасының Үкіметі қаулысының жобасы

ЭБЖМ, Қаржымині, орталық атқарушы органдар

2008 жылғы 4-тоқсан

Талап етілмейді

2. Мемлекеттік активтерді басқарудың тиімділігін арттыру

2.1

Мемлекеттік кәсіпорындар, акцияларының бақылау пакеттері (қатысу үлестері) мемлекетке тиесілі мекемелер мен ұйымдардың жүктелген міндеттерді іске асыру үшін қажетті мүлік құрамын айқындау мақсатында олардың мүлкіне түгендеу жүргізу

ЭБЖМ-ге ақпарат

Қаржымині (республикалық меншік бойынша), облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері (коммуналдық меншік бойынша)

2006 жылғы 4-тоқсан

Талап етілмейді

2.2

Бәсекелі ортаға беруге жататын мүлік тізбесін айқындау

Қазақстан Республикасы Үкіметі Қаулысының жобасы, әкімдіктер қаулылары

ЭБЖМ, Қаржымині, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері (коммуналдық меншік бойынша)

2006 жылғы желтоқсан

Талап етілмейді

-  

2.3

Мемлекеттік заңды тұлғаларға шаруашылық жүргізу немесе жедел басқару құқығында бекітілген мүліктің тиімділігі мен мақсатты пайдаланылуын, жылжымайтын мүлік объектілеріне мүліктік құқықтардың тіркеуші органдарда тіркелуін қамтамасыз етуді тексеруді жүзеге асыру

ЭБЖМ-ге ақпарат

Қаржымині, орталық атқарушы органдар (республикалық меншік бойынша), облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері (коммуналдық меншік бойынша)

Жыл сайын, 15 ақпан

Талап етілмейді

-  

2.4

Коммуналдық меншіктегі құқық субъектілерінің барлығымен шарттар жасасуды қамтамасыз ету және олармен тікелей жұмыс үшін Тізілімді жүргізу жүйесіне қол жетімділік беру

ЭБЖМ-ге есеп

Қаржымині, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері (коммуналдық меншік бойынша), тізілім ұстаушы

2006 жылғы 3-тоқсан

Талап етілмейді

-

2.5

Мемлекеттік мекемелер мен мемлекеттік кәсіпорындарда бекітілген мүлікті мүліктік жалға (арендаға) беру
мониторингін жүзеге асыру

ЭБЖМ-ге есеп

Қаржымині, орталық атқарушы органдар және өзге де мемлекеттік органдар (республикалық меншік бойынша), облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері (коммуналдық меншік бойынша)

Тоқсан сайын, есепті кезеңнен кейінгі келесі айдың 25-і күнінен кешіктірмей

Талап етілмейді

-  

2.6

Қолданыстағы заңнамаға сәйкес есепті жыл қорытындылары бойынша акцияларының бақылау пакеттері мемлекетке тиесілі акционерлік қоғамдар акционерлерінің жалпы жиналыстарын өткізу кестесін қалыптастыру

ЭБЖМ-ге есеп

Қаржымині, орталық атқарушы органдар және өзге де мемлекеттік органдар, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері

Жыл сайын, сәуір

Талап етілмейді

2.7

Мемлекеттік кәсіпорындардың, акциялары мен қатысу үлестері мемлекетке тиесілі акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің бас бухгалтерлеріне қойылатын біліктілік талаптарына сәйкестікті бақылауды жүзеге асыру

Қаржыминіне ақпарат

Орталық атқарушы органдар және өзге де мемлекеттік органдар, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері

Жыл сайын, мамырда ("Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы" ҚРЗ-ға өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" заң жобасы қабылданғаннан кейін)

Талап етілмейді

-  

2.8

Сенімгерлік басқару шарт талаптарының орындалуы жөніндегі сенімгерлік басқарушылардың есептерін тыңдауды жүргізу

ЭБЖМ-ге есеп

Қаржымині

Жыл сайын, маусым

Талап етілмейді

-  

2.9

Есепті жыл қорытындылары бойынша шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік кәсіпорындардың таза кірісінің бір бөлігін, сондай-ақ қазыналық кәсіпорындардың сметадан тыс алынған кірістерін тиісті бюджет кірісіне есептеудің және аударудың уақтылығы мен толықтығын бақылауды жүзеге асыру

ЭБЖМ-ге есеп

Қаржымині, орталық атқарушы органдар және өзге де мемлекеттік органдар, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері

Жарты жылда бір рет

Талап етілмейді

-  

2.10

Есепті жыл қорытындылары бойынша акционерлік қоғамдар акцияларының мемлекеттік пакеттеріне дивидендтерді, сондай-ақ жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің мемлекеттік қатысу үлестеріне таза кірісті есептеудің және аударудың уақтылығы мен толықтығын бақылауды жүзеге асыру

ЭБЖМ-ге есеп

Қаржымині, орталық атқарушы органдар және өзге де мемлекеттік органдар, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері

Жарты жылда бір рет

Талап етілмейді

-  

2.11

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2001 жылғы 24 шілдедегі N 998 қаулысымен бекітілген ережелерге сәйкес мемлекеттік меншік объектілерін, сондай-ақ мемлекеттің меншік үлесі бар объектілерді басқарудың қызмет етуінің және тиімділігінің кешенді мониторингін қамтамасыз ету

ЭБЖМ-ге есеп

Қаржымині, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері

Есепті жарты жылдықтан кейінгі екінші айдың 10-ы күні

Талап етілмейді

-  

2.12

Мемлекеттік кәсіпорындардың қаржы-шаруашылық қызмет жоспарларын орындауына бақылауды жүзеге асыру

ЭБЖМ-ге есеп

Қаржымині, орталық атқарушы органдар және өзге де мемлекеттік органдар, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері

Жарты жылда бір рет, есепті кезеңнен кейінгі екінші айдың 15-і күнінен кешіктірмей

Талап етілмейді

-  

2.13

"Самұрық" холдингі" АҚ, "Қазына" АҚ және олардың құрамына кіретін заңды тұлғаларды қоспағанда, мемлекеттік кәсіпорындардың, акцияларының пакеттері (қатысу үлестері) мемлекетке тиесілі акционерлік қоғамдардың (жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің) қаржы-шаруашылық қызметі жоспарының орындалуы туралы ақпаратты бекітілген нысандар бойынша ұйымдар, оның еншілес және тәуелсіз ұйымдар бөлінісінде беру

Қаржыминіне, әкімшілік-аумақтық бірліктердің әкімдіктеріне ақпарат

Орталық атқарушы органдар және өзге де мемлекеттік органдар, коммуналдық меншіктің атқарушы органдары

Жарты жылда бір рет, жарты жылдық қорытындылары бойынша - есепті кезеңнен кейінгі екінші айдың 15-і күнінен кешіктірмей, жыл қорытындылары бойынша - есепті кезеңнен кейінгі төртінші айдың 15-і күнінен кешіктірмей

Талап етілмейді

-  

2.14

Қазақстан Республикасы заңнамасына сәйкес, "Самұрық" холдингі" АҚ, "Қазына" АҚ және олардың құрамына кіретін заңды тұлғаларды қоспағанда, мемлекеттік кәсіпорындардың, акцияларының бақылау пакеттері (қатысу үлестері) мемлекетке тиесілі акционерлік қоғамдардың (жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің) қаржы-шаруашылық қызметіне талдау жүргізу

ЭБЖМ-ге есеп

Орталық атқарушы органдар және өзге де мемлекеттік органдар, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері

Жарты жылда бір рет, жарты жылдық қорытындылары бойынша - есепті кезеңнен кейінгі үшінші айдың 1-і күнінен кешіктірмей, жыл қорытындылары бойынша - есепті кезеңнен кейінгі бесінші айдың 15-і күнінен кешіктірмей

Талап етілмейді

2.15

Мемлекеттік кәсіпорындарды, жарғылық капиталына мемлекет қатысатын заңды тұлғаларды қайта ұйымдастыру, тарату және жекешелендіру жөнінде ұсыныстар енгізу

Қазақстан Республикасының Үкіметіне, әкімшілік-аумақтық бірліктердің әкімдіктеріне ұсыныстар

ЭБЖМ, Қаржымині, орталық атқарушы органдар және өзге де мемлекеттік органдар, коммуналдық меншікті басқару жөніндегі атқарушы органдар

Жыл сайын, қыркүйек

Талап етілмейді

2.16

Заңды тұлғалардың бірыңғай мемлекеттік тіркелімінен жұмыс істемейтін мемлекеттік заңды тұлғалар мен жарғылық капиталына мемлекет қатысатын заңды тұлғаларды алып тастау жөнінде жұмыстар жүргізу

Қаржыминіне ақпарат

Орталық атқарушы органдары, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері

Жыл сайын, 4-тоқсан

Талап етілмейді

2.17

Есепті жыл қорытындылары бойынша мемлекеттік кәсіпорындардың таза кірісінің бір бөлігін уақтылы және толық аударуы, акционерлік қоғамдардың акциялардың мемлекеттік пакеттеріне дивидендтерді, сондай-ақ мемлекет қатысатын серіктестіктерге мемлекеттік қатысу үлесіне таза кірісті мемлекеттік бюджетке есептеуі нысанына тексерулер жүргізу кестесін әзірлеу және бекіту

Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің бұйрығы, әкімдердің шешімдері

Қаржымині, орталық атқарушы органдар және басқа да мемлекеттік органдар, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері

Жыл сайын, 1-тоқсан

Талап етілмейді

2.18

Акцияларының бақылау пакеттері (қатысу үлестері) мемлекетке тиесілі акционерлік қоғамдардың (жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің) тәуелсіз директорлары қызметінің тиімділігін бағалауды жүргізу

ЭБЖМ-ге ақпарат

Қаржымині, орталық атқарушы органдар және өзге де мемлекеттік органдар, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері

Жыл сайын, тамыз, 2008 жылдан бастап

Талап етілмейді

-  

2.19

Мыналар:
мемлекеттік кәсіпорындардың таза кірісінің бір бөлігінің түсімдері;
мемлекеттік меншіктегі акциялардың мемлекеттік пакеттеріне дивидендтер;
мемлекеттік меншіктегі заңды тұлғалардың қатысу үлестеріне кірістер;
мемлекеттік меншіктегі мүлікті жалдаудан түсетін кірістер;
мемлекеттің қаржы активтерін сату бойынша алдағы кезеңге арналған болжамды көрсеткіштер жөніндегі ақпаратты беру

ЭБЖМ-ге есеп

Қаржымині, орталық атқарушы органдар және өзге де мемлекеттік органдар, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері

Жыл сайын 1-сәуірге дейін

Талап етілмейді

-  

2.20

Мемлекеттік меншік объектілерінің бірыңғай Тізілімін құру (МК, АҚ, ЖШС, ММ)

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

Қаржымині, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері

2006 жылғы 3-тоқсан

Талап етілмейді

2.21

Жаңа технологияларды қолдану арқылы жаңа өндірістерді ұйымдастыру мүмкін болатын рентабелді емес
мемлекеттік кәсіпорындардың дерекқорын қалыптастыру

Нормативтік құқықтық  кесім жобасы

Қаржымині

2006 жылғы 4-тоқсан

Талап етілмейді

-  

2.22

Тәуелсіз басқарушылар институтын енгізу арқылы рентабелді емес
мемлекеттік кәсіпорындарды сауықтыру тетігін қалыптастыру

Қазақстан Республикасының Үкіметі қаулысының жобасы

Қаржымині

2007 жылғы 4-тоқсан

Талап етілмейді

-  

2.23

Мемлекеттік кәсіпорындар, мемлекеттік мекемелер және акцияларының бақылау пакеті (қатысу үлестері) мемлекетке тиесілі ұйымдардың қызмет салалары
бойынша мемлекеттік органдардан талдамалық ақпарат жинау

ЭБЖМ-ге ақпарат

Қаржымині

2006 жылғы шілде

Талап етілмейді

2.24

Мемлекеттік кәсіпорындар, мемлекеттік мекемелер және акцияларының бақылау пакеті (қатысу үлестері) мемлекетке тиесілі ұйымдардың қызмет салаларына талдау жүргізу

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

ЭБЖМ

2006 жылғы желтоқсан

Талап етілмейді

-

2.25

Қоғамдық мәні бар қызметтерді
көрсету және мемлекеттік қолдауды талап ететін қызмет саласын дамыту үшін мемлекеттік кәсіпорындар, мемлекеттік мекемелер және акцияларының бақылау пакеті (қатысу үлестері) мемлекетке тиесілі ұйымдар
жұмыс істеуі тиіс қызмет саласын айқындау мақсатында қолданыстағы заңнамаға өзгерістер мен толықтырулар енгізу

Заң жобасы

ЭБЖМ, Қаржымині

2007 жылғы сәуір

Талап етілмейді

-  

2.26

Жоғары технологиялық дүниежүзілік компаниялардың активтерін   сатып алу мақсатында маркетингілік-талдамалық зерттеулер жүргізу

ИСМ-не ақпарат

"Қазына" АҚ

Жыл сайын наурыз

Талап етілмейді

-  

2.27

Активтері Қазақстан Республикасы мүддесін білдіретін жоғары технологиялық дүниежүзілік компаниялардың тізбесін әзірлеу

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныстар

ИСМ, ЭБЖМ, "Қазына" АҚ

Жыл сайын сәуір

Талап етілмейді

-  

2.28

Перспективалық дүниежүзілік компанияларда қазақстандық қатысуды іске асыру үшін қажетті шарттар
мен құралдар құру

Қазақстан Республикасының Үкіметі қаулысының жобасы

ИСМ, ІІМ 

2006 жылғы қараша

Талап етілмейді

-  

3. Қаржы активтерімен жасалатын операциялардан түсетін түсімдер

3.1

Республикалық және коммуналдық меншік объектілерін сауда-саттыққа шығару кестесін
әзірлеу және бекіту

Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің бұйрығы, әкімдердің шешімдері

Қаржымині, (республикалық меншік бойынша), облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері (коммуналдық меншік бойынша), ЭБЖМ

Жыл сайын, қаңтар

Талап етілмейді

3.2

Жекешелендірілуге тиіс мемлекеттік меншік объектілерін сатуды қамтамасыз ету

Қазақстан Республикасының Үкіметіне, ЭБЖМ-ге ақпарат

Қаржымині, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері

Тоқсан сайын, есепті кезеңнен кейінгі айдың 25-і күні

Талап етілмейді

-

3.3

Мемлекеттік бюджетке мемлекеттік меншік объектілерін жекешелендіруден түсетін қаражат түсімдерінің жоспарланған  көлемін қамтамасыз ету жөніндегі бақылауды жүзеге асыру

Қазақстан Республикасының Үкіметіне, ЭБЖМ-ге есеп

Қаржымині, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері

Есепті жарты жылдықтан кейінгі айдың 25-і күні

Талап етілмейді

-

4. Экономиканың стратегиялық маңызы бар салаларындағы меншіктің мемлекеттік мониторингін жүзеге асыру және жекешелендіруден кейінгі бақылау

4.1

Тиісті келісім-шарттар бойынша мемлекеттік меншік объектілерін сатып алушылардың келісім-шарттық міндеттемелерді орындауына бақылауды жүзеге асыру

Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігіне, ЭБЖМ-ге есеп 

Қаржымині, орталық атқарушы органдар және облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері

Жыл сайын, 20 қаңтар

Талап етілмейді

4.2

Қазақстан Республикасының Үкіметінің 30 шілдедегі 2004 жылғы N 810 қаулысымен бекітілген экономиканың стратегиялық маңызы бар салаларында меншіктің мемлекеттік мониторингісіне жататын объектілер Тізбесіне өзгерістер мен толықтырулар енгізу

Қазақстан Республикасының Үкіметі қаулысының жобасы

Қаржымині, орталық және жергілікті атқарушы органдар

2006 жылғы желтоқсан

Талап етілмейді

-  

4.3

Қазақстан Республикасының Үкіметінің 30 шілдедегі 2004 жылғы N 810 қаулысымен бекітілген объектілер тізбесі бойынша экономиканың стратегиялық маңызы бар салаларындағы меншіктің мемлекеттік мониторингін жүзеге асыруды қамтамасыз ету

Қазақстан Республикасының Үкіметіне, ЭБЖМ-ге есеп

Қаржымині, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері

Есепті жарты жылдықтан кейінгі екінші айдың 10-ы күні

Талап етілмейді

-  

4.4

Сатып алу-сату шарттары бойынша жекешелендіруден кейінгі бақылау комиссиясының шешімдері негізінде оларды түзету мақсатында  қосымша келісімдерді әзірлеу

Қазақстан Республикасының Үкіметіне, ЭБЖМ-ге ақпарат

Қаржымині

Жыл сайын, желтоқсан

Талап етілмейді

-  

      Ескертпе: әріптік аббревиатурларды ашып жазу
      ИСМ - Қазақстан Республикасы Индустрия және сауда министрлігі
      Қаржымині - Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі
      ЭБЖМ - Қазақстан Республикасы Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі
      ІІМ - Қазақстан Республикасы Ішкі Істер министрлігі
      ЭМРМ - Қазақстан Республикасы Энергетика және минералдық ресурстар министрлігі
      ҰБ - Қазақстан Республикасы Ұлттық банкі
      ККМ - Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігі
      ЭҚҚКА - Қазақстан Республикасы Экономикалық қылмысқа және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес агенттігі (қаржы полициясы)
      АБА - Қазақстан Республикасы Ақпараттандыру және байланыс агенттігі
      ҚНРА - Қазақстан Республикасы Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу және қадағалау агенттігі
      "Самұрық" - "Самұрық" мемлекеттік активтерді басқару жөніндегі қазақстандық холдингі" акционерлік холдингі" АҚ қоғамы
      "Қазына" АҚ - "Қазына" орнықты даму қоры акционерлік қоғамы
      АҚ - акционерлік қоғам
      МК - мемлекеттік кәсіпорын
      ЖШС - жауапкершілігі шектеулі серіктестік
      ММ - мемлекеттік мекеме
      ӘКК - әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорация      

Об утверждении программы управления государственными активами на 2006-2008 годы

Постановление Правительства Республики Казахстан от 30 июня 2006 года N 620

        В целях дальнейшей реализации  Концепции управления государственным имуществом и приватизации в Республике Казахстан, одобренной постановлением Правительства Республики Казахстан от 21 июля 2000 года N 1095, в соответствии с пунктами 1.6.  Плана мероприятий на 2003-2005 годы по реализации Отраслевой программы повышения эффективности управления государственным имуществом и приватизации на 2003-2005 годы, утвержденной постановлением Правительства Республики Казахстан от 3 февраля 2003 года N 118, 81  Сетевого графика исполнения Общенационального плана мероприятий по реализации Послания Президента Республики Казахстан народу Казахстана от 1 марта 2006 года "Стратегия вхождения Казахстана в число пятидесяти наиболее конкурентоспособных стран мира" и Программы Правительства Республики Казахстан на 2006-2008 годы, утвержденной постановлением Правительства Республики Казахстан от 31 марта 2006 года N 222, Правительство Республики Казахстан  ПОСТАНОВЛЯЕТ:

      1. Утвердить прилагаемую программу управления государственными активами на 2006-2008 годы (далее - Программа).

      2. Министерству экономики и бюджетного планирования Республики Казахстан ежегодно, к 15 февраля и к 15 августа представлять в Правительство Республики Казахстан информацию о ходе реализации Программы.

      3. Комитету государственного имущества и приватизации Министерства финансов Республики Казахстан ежегодно, к 25 января и к 25 июля представлять в Министерство экономики и бюджетного планирования Республики Казахстан информацию о ходе реализации Программы.

      4. Центральным исполнительным органам (по республиканской собственности), акимам областей, городов Астаны и Алматы (по коммунальной собственности) ежегодно, к 15 января и к 15 июля представлять в Комитет государственного имущества и приватизации Министерства финансов Республики Казахстан информацию о ходе реализации Программы.

      5. Контроль за исполнением настоящего постановления возложить на Заместителя Премьер-Министра Республики Казахстан - Министра экономики и бюджетного планирования Масимова К.К.

      6. Настоящее постановление вводится в действие со дня подписания.

      Премьер-Министр
      Республики Казахстан

Утверждена             
постановлением Правительства   
Республики Казахстан       
от 30 июня 2006 года N 620   

Программа
управления государственными активами на 2006-2008 годы

Астана, 2006 год

Содержание

1.      Паспорт Программы
2.      Введение
3.      Анализ современного состояния управления государственными
         активами
3.1.    Учет государственных активов
3.2.    Анализ законодательной базы
3.3.    Управление государственными предприятиями
3.4.    Управление акциями акционерных обществ и долями участия
         товариществ с ограниченной ответственностью, находящихся в
         государственной собственности
3.4.1.   Управление Национальными компаниями
3.4.2.   Управление институтами развития
3.5.    Управление государственными учреждениями
3.6.    Государственный мониторинг собственности
3.7.    Продажа финансовых активов
3.8.    Постприватизационный контроль
4.      Цель и задачи Программы
5.      Основные направления и механизмы реализации Программы
5.1.    Совершенствование системы учета государственного имущества
5.2.    Совершенствование законодательной базы
5.3.    Принципы и приоритеты в области управления государственными
         активами
5.4.    Государственное частное партнерство
5.5.    Государственный холдинг и Управляющая компания
5.6.    Социально-предпринимательские корпорации
5.7.    Совершенствование дивидендной политики
5.8.    Обеспечение реализации задач государственного мониторинга
         собственности
5.9.    Определение системы оценки деятельности государственных органов,
         осуществляющих управление государственным имуществом
5.10.   Основные принципы и меры по реализации государственной политики
         приватизации
5.11.   Осуществление постприватизационного контроля
5.12.   Повышение ответственности должностных лиц, представляющих интересы
         государства в органах управления государственных предприятий и 
         акционерных обществ (товариществ) с участием государства, за итоги
         их финансово-хозяйственной деятельности, целевое и эффективное
         использование государственного имущества
5.13.   Совершенствование механизма контроля за результатами 
         финансово-хозяйственной деятельности государственных предприятий, 
         акционерных обществ (товариществ), контрольные пакеты акций 
         (доли участия) которых принадлежат государству
6.      Необходимые ресурсы и источники их финансирования
7.      Ожидаемый результат от реализации Программы
8.      План мероприятий по реализации Программы

  1. Паспорт Программы

Наименование
программы

Программа управления государственными
активами на 2006-2008 годы

Основание для
разработки
Программы

Программа управления государственными
активами на 2006-2008 годы (далее - Программа) разработана в соответствии с пунктами 1.6. Плана мероприятий на
2003-2005 годы по реализации Отраслевой
программы повышения эффективности управления государственным имуществом и
приватизации на 2003-2005 годы,
утвержденной постановлением Правительства
Республики Казахстан от 3 февраля 2003
года N 118, 81 Сетевого графика исполнения
Общенационального плана мероприятий по
реализации Послания Президента Республики
Казахстан народу Казахстана от 1 марта
2006 года "Стратегия вхождения Казахстана
в число пятидесяти наиболее
конкурентоспособных стран мира" и Программы
Правительства Республики Казахстан на
2006-2008 годы, утвержденный
постановлением Правительства Республики
Казахстан от 31 марта 2006 года N 222

Основной
разработчик

Министерство экономики и бюджетного
планирования Республики Казахстан

Цель и задачи
Программы

Целью Программы является повышение
эффективности управления государственными
активами.
Для достижения указанной цели необходимо
выполнение следующих первоочередных задач.
1. Определение состава государственного
имущества и его закрепление необходимого
для выполнения задач, поставленных перед
государственными юридическими лицами, АО
"Казахстанский холдинг по управлению
государственными активами "Самрук", АО
"Фонд устойчивого развития "Қазына",
региональными социально-
предпринимательскими корпорациями.
2. Создание единой базы учета
государственных активов.
3. Совершенствование законодательной базы

Срок реализации

2006-2008 годы

Необходимые
ресурсы и
источники
финансирования

Программа не требует финансирования из
государственного бюджета

Ожидаемый
результат от
реализации
Программы

В результате принимаемых мер будет создана
прозрачная система управления активами
государства, единая база данных
государственной собственности, определено
оптимальное количество государственных
предприятий и организаций, пакеты акций
(доли участия) которых принадлежат
государству. Будут разработаны механизмы
по принятию решений о реабилитации или
банкротстве нерентабельных государственных
предприятий.
Создание новых институтов по эффективному
управлению государственными активами будет
способствовать повышению эффективности
управления государственными активами и
развитию фондового рынка.
В ходе реализации мер, направленных на
выполнение настоящей Программы, суммы
поступлений в государственный бюджет от
использования государственного имущества в
течение 2006-2008 годов будут уточняться

  2. Введение

      Меры, принимаемые Правительством Республики Казахстан в реализацию  Послания Президента Республики Казахстан "Казахстан - 2030, Процветание, безопасность и улучшение благосостояния всех казахстанцев", Стратегического  плана развития Республики Казахстан до 2010 года, утвержденного Указом Президента Республики Казахстан от 4 декабря 2001 года N 735 позволили повысить эффективность и совершенствовать систему управления государственным имуществом.
      Вместе с тем, динамичное развитие экономики Республики Казахстан требует постоянного пересмотра приоритетов, определенных в области политики управления государственными активами.
      Настоящая Программа разработана в соответствии с пунктом 1.6.  Плана мероприятий на 2003-2005 годы по реализации Отраслевой программы повышения эффективности управления государственным имуществом и приватизации на 2003-2005 годы, утвержденной постановлением Правительства Республики Казахстан от 3 февраля 2003 года N 118, а также в реализацию Послания Президента Республики Казахстан народу Казахстана от 1 марта 2006 года " Стратегия вхождения Казахстана в число пятидесяти наиболее конкурентоспособных стран мира".
      Наиболее актуальными задачами в области управления государственным имуществом на сегодняшний день являются уточнение состава государственного имущества, формирование которого должно исходить из функций и интересов государства, уточнение критериев оценки эффективности управления государственной собственностью и формирование единой базы по ее учету.
      Учитывая, что на сегодняшний день не определен перечень активов государства, предметом данной программы считаем целесообразным, определить вопросы управления государственными предприятиями, государственными учреждениями, государственными пакетами акций акционерных обществ и долями участия товариществ с ограниченной ответственностью (государственные активы).

  3. Анализ современного состояния управления
государственными активами

      Вследствие проведенной в 90-х годах в республике широкомасштабной приватизации, доля частного сектора в экономике республики увеличилась до 85 процентов во внутреннем валовом продукте страны.
      В тоже время, по состоянию на 1 января 2006 года государство является собственником 537 государственных республиканских предприятий, включая дочерние, и 1 749 учреждений, финансируемых из республиканского бюджета; 4 255 государственных коммунальных предприятий, и 13 639 учреждений, финансируемых из местных бюджетов.
      В республиканской государственной собственности находятся государственные пакеты акций, доли участия 177 акционерных обществ и товариществ с ограниченной ответственностью, включая пакеты акций национальных компаний и институтов развития. В коммунальной государственной собственности находятся государственные пакеты акций, доли участия 243 акционерных обществ и товариществ с ограниченной ответственностью.
      В целях совершенствования управления государственным сектором экономики постановлениями Правительства от 23 февраля 2006 года  N 117 и от 15 апреля 2006 года N   286  были созданы акционерные общества "Казахстанский холдинг по управлению государственными активами "Самрук" и "Фонд устойчивого развития "Қазына".
      В период с 2003 по 2005 годы, в целях повышения эффективности управления государственными активами, была проведена большая работа по совершенствованию нормативно-правовой базы по управлению государственными активами, в том числе по оценке деятельности государственных органов, осуществляющих управление государственными активами.
      Постановлениями Правительства Республики Казахстан от 1 июля 2003 года  N 636 и от 8 апреля 2005 года  N 315 внесены изменения в  Правила определения, согласования и утверждения нормативов распределения чистого дохода государственных предприятий на праве хозяйственного ведения, утвержденные постановлением Правительства Республики Казахстан от 10 декабря 2002 года N 1297, в части предоставления органами государственного управления в Министерство финансов (местные финансовые органы), при согласовании нормативов отчислений в государственный бюджет чистого дохода государственных предприятий на праве хозяйственного ведения, экономического обоснования необходимости использования конкретной части чистого дохода планируемого года на развитие производства.
       Постановлением Правительства Республики Казахстан от 10 февраля 2003 года N 145 определен механизм проведения мониторинга административных расходов государственных предприятий и акционерных обществ, контрольные пакеты акций которых принадлежат государству, с целью их оптимизации.
       Постановлением Правительства Республики Казахстан от 22 января 2003 года N 81 утвержден порядок передачи государственного имущества из одного вида государственной собственности в другой.
       Постановлением Правительства Республики Казахстан от 30 июня 2003 года N 630 внесены изменения и дополнения в  постановление Правительства Республики Казахстан от 28 февраля 2001 года N 290 "О мерах по организации эффективного управления и контроля за деятельностью некоторых акционерных обществ и республиканских государственных предприятий (национальных компаний)", в целях обеспечения контроля за деятельностью совместно-контролируемых организаций.
      Для обеспечения мониторинга финансово-хозяйственной деятельности республиканских государственных предприятий и юридических лиц с участием государства, а также в целях совершенствования действующих форм финансовой информации издан  приказ Министра финансов Республики Казахстан от 2 апреля 2003 года N 135 "Об утверждении Инструкции по заполнению форм финансовой информации, Правил проведения анализа деятельности государственных предприятий и Правил определения основных показателей эффективности деятельности негосударственных юридических лиц с участием государства в уставном капитале".
      Необходимо отметить, что в целях повышения эффективности деятельности государственных предприятий, юридических лиц с участием государства в уставном капитале, создана и успешно функционирует система мониторинга результатов финансово-хозяйственной деятельности объектов республиканской собственности.
      Принят  Закон Республики Казахстан от 4 ноября 2003 года "О государственном мониторинге собственности в отраслях экономики, имеющих стратегическое значение". Закон позволяет получать достоверную информацию о процессах происходящих на крупнейших предприятиях, деятельность которых составляет основу экономической независимости и безопасности страны.
      Вместе с тем, анализ текущего состояния по управлению государственными активами выявил ряд проблем, в том числе и не достаточно эффективное управление государственными активами со стороны государственных органов, а также должностных лиц, представляющих интересы государства в органах управления государственными предприятиями, акционерными обществами (товариществами с ограниченной ответственностью) пакеты акций (доли участия) которых принадлежат государству.
      Анализ деятельности и источников доходов выявил невыполнение (ненадлежащее выполнение) организациями задач, решение которых возлагалось на них при их создании.
      Доходы отдельных организаций, в том числе и акционерных обществ, в основном формируются за счет оказания услуг государственным органам.
      Некоторые республиканские государственные предприятия имеют на своем балансе значительное количество излишнего и используемого не по назначению имущества.
      В результате убыточной деятельности организаций произошло уменьшение размера собственного капитала, которое повлияло на уменьшение стоимости имущества государства, переданного на праве хозяйственного ведения и балансовой стоимости акций, принадлежащих государству.
      В ряде организаций имеется дебиторская задолженность, сроки истребования которой наступили год и более тому назад. Такая ситуация самым негативным образом сказывается на финансовом состоянии организаций.
      Отдельные государственные органы не владеют информацией о деятельности подведомственных им организаций, утеряна с ними связь, не функционируют исполнительные органы.
      Государственными органами не предпринимаются необходимые меры по выведению нефункционирующих организаций из Регистра юридических лиц. Также своевременно не вносятся соответствующие изменения и дополнения в Перечень республиканских государственных предприятий в связи с реорганизацией либо ликвидацией, передачей в коммунальную собственность республиканских государственных предприятий.
      Кроме того, на сегодняшний день обозначились проблемы, которые явились следствием отсутствия должного контроля со стороны государственных органов, осуществляющих управление государственными активами и несоблюдения подведомственными им организациями норм законодательства Республики Казахстан, а именно:
      нарушение  Инструкции о порядке списания имущества, закрепленного за республиканскими предприятиями и республиканскими учреждениями;
      отсутствие регистрации имущественных прав в регистрирующих органах на объекты недвижимости;
      несоблюдение требований по предоставлению имущества, закрепленного за государственными республиканскими предприятиями на праве хозяйственного ведения, в имущественный наем (аренду);
      несоблюдение требований в части формирования (изменения) уставного и резервного капиталов;
      слабый уровень планирования финансово-хозяйственной деятельности и не выполнение организациями запланированных показателей;
      несвоевременное, некачественное и (или) не в полном объеме предоставление государственными органами и организациями информации, установленной нормативными правовыми актами;
      несоблюдение организациями лимитов по некоторым административным расходам, в том числе нормативов положенности служебных легковых автомобилей, нормативов площадей размещения административного аппарата;
      слабый профессиональный уровень работников бухгалтерских служб организаций и несоблюдение ими требований законодательства о бухгалтерском учете и финансовой отчетности.
      Таким образом, необходимо разработать ряд конкретных мероприятий направленных на повышение эффективности управления государственными активами.

  3.1. Учет государственных активов

      Одним из важнейших условий эффективного управления государственными активами является владение полной информацией об их состоянии.
      Ведение учета государственных активов регламентировано  Положением о ведении Реестра государственных предприятий и учреждений, юридических лиц с участием государства в уставном капитале (Реестр), утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 21 марта 1998 года N 246 "О мерах по обеспечению информационного обмена и ведения информационной базы данных по государственной собственности".
      Структура Реестра оптимизируется в соответствии с определяемыми целями и задачами в сфере управления государственными активами. В частности, в настоящее время в структуру Реестра интегрирован информационный блок "Финансовая информация", который предназначен для создания и ведения базы данных по периодической финансовой отчетности и планах финансово-хозяйственной деятельности республиканских государственных предприятий (их дочерних предприятий), акционерных обществ (товариществ с ограниченной ответственностью) пакеты акций (доли участия) которых принадлежат государству, а также национальных компаний, их зависимых и совместно контролируемых юридических лиц по утвержденным формам.
      Вместе с тем, одной из основных проблем в системе учета государственных активов является отсутствие четкого порядка взаимодействия между уполномоченными органами по учету государственными активами республиканской и коммунальной собственности.
      В связи с чем остается актуальным вопрос обеспечения наиболее полного, достоверного и системного учета государственных активов в целом: по республиканской и коммунальной собственности и формирования единой базы данных по учету объектов государственной собственности посредством предоставления доступа к Реестру субъектам права коммунальной и республиканской собственности в режиме "on-line".

  3.2. Анализ законодательной базы

      На сегодняшний день в Республике Казахстан приняты и действуют основные законодательные акты, регулирующие имущественные отношения - Гражданский  кодекс Республики Казахстан, Законы Республики Казахстан "О  государственном предприятии", "Об   акционерных  обществах", "О  товариществах с ограниченной и дополнительной ответственностью";  Указ Президента Республики Казахстан, имеющий силу Закона, "О хозяйственных товариществах", а также другие нормативные правовые акты.
      Большая работа по формированию и совершенствованию законодательной базы была проведена в рамках реализации  Отраслевой программы на 2003-2005 годы.
      В тоже время, законодательная база нуждается в своем дальнейшем совершенствовании.
      Согласно  Концепции управления государственным имуществом и приватизации в Республике Казахстан одной из задач в области управления государственными активами является оптимизация количества государственных предприятий исходя из реальной потребности общества и государства.
      При этом организационно-правовая форма "государственное предприятие" должна использоваться в тех случаях, когда невозможно применение иной организационно-правовой формы. Предназначение государственных предприятий заключается в решении наиболее важных социально-экономических задач государства, связанных с реализацией его интересов, а также с обеспечением национальной безопасности страны. Из чего следует, что деятельность государственных предприятий не должна преследовать исключительно коммерческие цели, направленные на достижение максимальной доходности от своей деятельности.
      Однако, деятельность государственных предприятий на праве хозяйственного ведения, в соответствии с законодательством, направлена на получение чистого дохода путем удовлетворения спроса на товары (работы, услуги) и понимается как государственное предпринимательство.
      Анализ законодательства показал, что сегодня до конца не определены сферы деятельности, в которых должны функционировать государственные предприятия на праве хозяйственного ведения и оперативного управления (казенные предприятия), которые осуществляют аналогичные виды деятельности.
      Кроме того, казенные предприятия могут осуществлять деятельность в сферах, отнесенных к государственной монополии.
      Законодательно определено, что в сфере государственных закупок под государственной монополией понимается сфера деятельности, хозяйствование в которой осуществляется исключительно государственными органами и (или) государственными предприятиями на основании законодательных актов Республики Казахстан, а также в случаях, когда введение конкуренции нецелесообразно из соображений национальной безопасности, обеспечения правопорядка, безопасности высших должностных лиц государства, интересов обороны и оборонно-промышленного комплекса.
      Осуществление хозяйствования в сфере информационных систем, создаваемых для обеспечения процесса государственных закупок, также является государственной монополией.
      Перечень субъектов государственной монополии и сферы, в которых данные субъекты занимают монопольное положение, определяется Правительством Республики Казахстан.
      Вместе с тем, в сфере регулирования торговой деятельности, государственная монополия определяется на вывоз и (или) ввоз товаров, которая представляет нетарифную меру регулирования внешнеторговой деятельности, которая осуществляется в виде предоставления права хозяйствующим субъектам, определенным в соответствии с международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан, Правительством Республики Казахстан или на конкурсной основе на вывоз и (или) ввоз отдельных товаров. При этом государственная монополия на вывоз и (или) ввоз отдельных товаров осуществляется на основе лицензирования вывоза и (или) ввоза товаров. Лицензии на осуществление вывоза и (или) ввоза отдельных товаров, в отношении которых вводится государственная монополия, выдаются государственным предприятиям, определенным в соответствии с международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан, Правительством Республики Казахстан или на конкурсной основе, которые обязаны совершать операции по ввозу и (или) вывозу товаров на основе принципов недискриминации и добросовестной коммерческой практики.
      В этой связи, в рамках проведения работы по инвентаризации видов деятельности государственных предприятий, необходимо четко определить сферы деятельности, в которых должны функционировать государственные предприятия и определиться с целями, которые преследует государство при их создании. Итогом этой работы будет установление регламентации сфер деятельности государственных предприятий на законодательном уровне.
      В соответствии с законодательством, цены на товары (работы, услуги), производимые предприятием на праве хозяйственного ведения, должны обеспечить полное возмещение понесенных предприятием затрат на их производство, безубыточность его деятельности и финансирование за счет собственных доходов. В то время как цены на товары (работы, услуги), производимые и реализуемые казенным предприятием, устанавливаются органом государственного управления.
      При этом деятельность казенного предприятия финансируется за счет собственного дохода по смете с выделением государственного заказа, утверждаемой органом государственного управления, доходы, полученные казенным предприятием сверх сметы, подлежат перечислению в соответствующий бюджет.
      Важно отметить, что казенные предприятия признают доходы и расходы в бухгалтерском учете и составляют финансовую отчетность в соответствии с методом начисления, а смета составляется на основании кассового метода. Таким образом, доход, отраженный в финансовой отчетности не соответствует доходу, отражаемому в смете.
      При осуществлении своей деятельности государственные предприятия, основанные на праве хозяйственного ведения, сталкиваются с еще одной проблемой. Так, средства резервного капитала государственного предприятия, основанного на праве хозяйственного ведения, используются исключительно на покрытие убытков, исполнение обязательств перед бюджетом, погашение государственных кредитов и выплату вознаграждения (интереса) по ним в случае недостаточности иных средств предприятия. В соответствии с законодательством о бухгалтерском учете и финансовой отчетности резервный капитал не может быть использован на погашение кредитов и выплату вознаграждения по ним.
      На основании изложенного необходимо пересмотреть  Закон Республики Казахстан "О государственном предприятии".
      На сегодняшний день разработан законопроект регламентирующий упрощенный порядок ликвидации приватизированных государственных предприятий, юридических лиц с участием государства в уставном капитале.
      Необходимо внесение изменений и дополнений в отдельные нормы законов Республики Казахстан "Об  акционерных обществах", "О  товариществах с ограниченной и дополнительной ответственностью в части обеспечения прозрачности деятельности акционерных обществ, в том числе национальных компаний, товариществ с ограниченной ответственностью, а также в части усиления контроля за финансово-хозяйственной деятельностью общества.

  3.3. Управление государственными предприятиями

      В  Послании Президента Республики Казахстан "Казахстан - 2030, Процветание, безопасность и улучшение благосостояния всех казахстанцев" (Послание), опубликованном 17 октября 1997 года говорится, что есть некоторые общественные нужды, которые для частного сектора являются непривлекательными. В этих случаях и в качестве последней меры обеспечение этих нужд государство возьмет на себя. Развитие данного тезиса нашло свое логическое продолжение в  Концепции управления государственным имуществом и приватизации в Республике Казахстан (Концепция) и  Стратегии 2010.
      В настоящее время обеспечение выполнения общественных нужд осуществляется через государственные предприятия.  Законом Республики Казахстан "О государственном предприятии", устанавливается, что основным назначением деятельности государственных предприятий является решение социально-экономических задач, определяемых потребностями общества и государства, кроме того, определены сферы деятельности, в которых могут создаваться и функционировать государственные предприятия.
      При этом ряд республиканских государственных предприятий производственной деятельности не осуществляют, занимаются взысканием дебиторской задолженности для погашения переданной им кредиторской задолженности реорганизованных предприятий.
      Анализ деятельности государственных предприятий показал, что фактически осуществляемая ими деятельность не соответствует указанным в Уставе государственных предприятий видам деятельности, а также целям и назначениям государственных предприятий.
      Также имеет место наделение некоторых коммунальных государственных предприятий функциями государственного органа.
      Анализ деятельности государственных предприятий, проведенный в 2005 году в соответствии с  Сетевым графиком исполнения Общенационального плана мероприятий по реализации Послания Главы государства народу Казахстана от 18 февраля 2005 года, утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 5 марта 2005 года N 210 (Сетевой график), позволяет сделать следующие выводы:
      имеет место дублирование сфер деятельности, в которых должны функционировать государственные предприятия, основанные на праве оперативного управления и хозяйственного ведения;
      существующая нормативно-правовая база требует совершенствования.
      Учитывая вышеизложенное, необходимо оптимизировать количество государственных предприятий, исходя из реальной потребности и возможности государства.
      Данная работа будет осуществляться также путем пересмотра действующего законодательства, регламентирующего деятельность государственных предприятий.
      Для применения единых критериев при принятии решений о реабилитации или банкротстве, а также совершенствования механизма привлечения конкурсных управляющих будет определен перечень нерентабельных государственных предприятий, к которым возможно применение процедур реабилитации и реструктуризации, механизм проведения мониторинга и анализа состояния их платежеспособности.
      Будет сформирована база данных нерентабельных государственных предприятий, на которых возможна организация новых производств с применением новых технологий, изучен мировой опыт антикризисного управления, адаптации его к условиям современного Казахстана. При невозможности восстановления деятельности убыточных государственных предприятий последним шагом по отношению к ним будет применение процедуры банкротства.

  3.4. Управление акциями акционерных обществ и долями
участия товариществ с ограниченной ответственностью,
находящихся в государственной собственности

      Участие государства как акционера (учредителя) либо участника в уставном капитале юридических лиц зависит от целей, которые определило для себя государство при реализации права собственности по отношению к данным юридическим лицам.
      В 2005 году в соответствии с  Сетевым графиком проведен анализ деятельности акционерных обществ и товариществ с ограниченной ответственностью с государственным участием на предмет выявления непрофильных функций для передачи их в конкурентную среду.
      В целях снижения себестоимости производимой продукции (товаров, работ, услуг), компании передают в конкурентную среду выполнение вспомогательных и обеспечивающих функций. Кроме того, проводится работа по высвобождению непрофильных видов деятельности.
      Анализ финансово-хозяйственной деятельности акционерных обществ, товариществ с ограниченной ответственностью показал неэффективность управления, неприятие своевременно мер по оздоровлению финансового состояния обществ, недостаточный контроль со стороны государственных органов, осуществляющих права владения и пользования государственными пакетами акций.
      В целях дальнейшей оптимизации состава и структуры государственной собственности, продолжится работа по передаче непрофильных активов в конкурентную среду, в т.ч. методом аутсорсинга, а также пересмотрены Методические рекомендации для осуществления анализа видов деятельности государственных предприятий и акционерных обществ с государственным участием, утвержденные приказом Министра экономики и бюджетного планирования от 25 апреля 2005 года N 58.
      Анализ состава советов директоров акционерных обществ показал, что для его эффективной работы необходимо более широкое привлечение в их составы независимых директоров, при этом, по возможности, исключать из их состава административных государственных служащих. В соответствии с законодательством в компетенцию совета директоров входит принятие решений по ряду вопросов, связанных с возникновением рисков неплатежей и получения убытков. Однако ответственность членов совета директоров в отношении принятия таких решений не определена. Кроме того, не определена ответственность членов совета директоров в отношении определения приоритетных направлений деятельности общества, которые должны соответствовать целям и задачам, определенным при его создании.
       Статьей 61 Закона Республики Казахстан "Об акционерных обществах" предусмотрено, что для осуществления контроля за финансово-хозяйственной деятельностью общества может быть образована служба внутреннего аудита. Учитывая, что данный Закон не предусматривает обязанность создания службы внутреннего аудита, не во всех акционерных обществах данная служба предусмотрена. При этом не определены критерии отбора работников службы внутреннего аудита, отсутствуют профессиональные стандарты внутреннего аудита, что непосредственно является одной из причин слабого контроля за финансово-хозяйственной деятельностью акционерных обществ.
      В ближайшей перспективе необходимо устранить имеющие недостатки, в том числе путем внесения изменений и дополнений в действующее законодательство.
      С целью обеспечения прозрачности и открытости деятельности акционерных обществ, в том числе национальных компаний, товариществ с ограниченной ответственностью в области формирования их доходной части, осуществления государственных закупок и кадровой политики, будут внесены изменения и дополнения в соответствующие нормативные правовые акты, регулирующие их деятельность.

  3.4.1. Управление Национальными компаниями

      В соответствии с  Законом Республики Казахстан "Об акционерных обществах" национальной компанией является акционерное общество, контрольный пакет акций которого принадлежит государству, созданное по решению Правительства Республики Казахстан в стратегически важных отраслях, составляющих основу национальной экономики, за исключением случаев, предусмотренных иными законодательными актами Республики Казахстан.
      В соответствии с  постановлением Правительства Республики Казахстан от 16 февраля 2004 года N 182 к национальным компаниям отнесены 12 акционерных обществ.
      Наиболее крупными компаниями являются АО "Национальная компания "КазМунайГаз" и АО "Қазақстан темір жолы", на которых трудится около 60 % от общего количества работающих в национальных компаниях, и удельный вес которых в общем объеме производства составляет около 75 %.
      Национальные компании являются крупными налогоплательщиками в государственный бюджет. Общий объем налогов и других обязательных платежей в бюджет в 2003 году составил 127 млрд. тенге, что на 17 % выше 2002 года. Данный показатель в 2004 году составил 150 млрд. тенге, что на 18 % превышает показатели 2003 года.
      Чистый доход Компаний направляется на расширение и обновление производственных мощностей, решение инвестиционных задач и на выплату дивидендов.
      Инвестиционная политика национальных компаний направлена на обеспечение надежного и устойчивого функционирования компаний. В 2003 году объем инвестиций национальных компаний составил 215,4 млрд. тенге, что на 69 % превышает уровень инвестиций в 2002 году. Общий объем инвестиций национальных компаний в 2004 году составил 198 млрд. тенге, что на 6,4 ниже уровня инвестиций в 2003 году. Рост объемов инвестиций наблюдается в АО "НК "Казатомпром", АО "Международный аэропорт Астана", АО "Национальные информационные технологии", по остальным компаниям имело место снижение объемов инвестиций.
      Национальные компании охватывают большую часть экономики Казахстана, только на 12 национальных компаний приходится примерно 14 % ВВП. Каждая из национальных компаний фактически является системообразующей в своей отрасли, обеспечивает основу инфраструктуры страны (электроснабжение, транспортное сообщение и телекоммуникации), играет важную роль в реализации возможностей, связанных с эффективным использованием природных ресурсов.
      В целях совершенствования управления государственным сектором экономики в отраслях, имеющих стратегическое значение, а также создания благоприятных условий для обеспечения экономического роста государства и в соответствии с  Указом Президента Республики Казахстан от 28 января 2006 года N 50 "О мерах по дальнейшему обеспечению интересов государства в управлении государственным сектором экономики" 23 февраля 2006 года  постановлением Правительства Республики Казахстан N 117 создано акционерное общество "Казахстанский холдинг по управлению государственными активами "Самрук" (АО "Холдинг "Самрук").
      В этой связи переданы в оплату уставного капитала АО "Холдинг "Самрук" государственных пакетов акций национальных компаний: АО "Национальная компания "Қазақстан темір жолы", АО "Казпочта", АО "Казахстанская компания по управлению электрическими сетями "KEGOC", АО "Казахтелеком", АО "Национальная компания "КазМунайГаз".
      На сегодняшний день Правительством утвержден  меморандум об основных принципах деятельности АО "Холдинг "Самрук", создан Специализированный совет по вопросам государственного корпоративного управления при Правительстве Республики Казахстан.
      Создание государственного холдинга, как самостоятельного субъекта рыночной экономики, позволит внедрить современные методы корпоративного управления, производить координацию стратегических планов отраслевых компаний и целенаправленно применять рыночные механизмы ведения бизнеса, что будет способствовать повышению эффективности управления государственными активами и развитию фондового рынка в Казахстане.

  3.4.2. Управление институтами развития

      С момента образования и до настоящего времени все институты развития, созданные и действующие в рамках реализации  Стратегии индустриально-инновационного развития страны до 2015 года, прошли первоначальный этап своего становления. Каждый институт имеет свою специализацию, в целом они образовали систему комплексной поддержки инвестиционных и инновационных проектов, реализуемых в республике.
      Деятельность институтов развития постоянно находилась в поле зрения Правительства Республики Казахстан, и со стороны государства им оказывалась всемерная помощь и поддержка. Институты развития, со своей стороны, активно включились в реализацию Стратегии индустриально-инновационного развития страны, тщательно отбирая и финансируя инновационные проекты, в основном реализуемые в несырьевых отраслях экономики и направленные на получение готового продукта с большой добавленной стоимостью.
      Однако по результатам анализа применяемой системы управления институтами развития выявлены проблемы, которые препятствуют дальнейшему повышению эффективности их деятельности.
      И среди них:
      неполная реализация прав и интересов акционера (государства);
      неэффективность деятельности советов директоров институтов развития;
      нескоординированность деятельности институтов развития.
      Слабо налаженный процесс обмена информацией и сотрудничества между институтами, слабая заинтересованность в совместной работе, дублирование функций являются основными причинами нескоординированности.
      Вместе с тем в деятельности институтов развития имеет место сложность процедуры принятия решений при выдаче кредитов, а также сравнительно высокие требования по условиям финансирования инвестиционных проектов. Кроме того, неразвитость рынка долгосрочного инвестиционного кредитования ограничивает возможности структурирования инвестиций, в особенности при финансировании крупных инвестиционных и инфраструктурных проектов.
      Существующие недостатки негативно сказывались на достижении одной из основных задач Стратегии индустриально-инновационного развития по реализации целевых инвестиционных и научно-технических программ, регулированию инвестиционной и стимулированию инновационной деятельности.
      Для решения задач, которые сегодня поставлены перед институтами, обусловленные тенденциями развития казахстанской экономики, необходимым являлось выработка новых путей в совершенствовании управления институтами развития.
      В связи с этим, а также в соответствии с  Посланием Президента Республики Казахстан от 1 марта 2006 года "Стратегия вхождения Казахстана в число 50 наиболее конкурентоспособных стран мира" и во исполнение  Указа Президента Республики Казахстан от 16 марта 2006 года N 65 "О мерах по дальнейшему повышению конкурентоспособности национальной экономики в рамках индустриально-инновационной политики Республики Казахстан" создана национальная управляющая компания - акционерное общество "Фонд устойчивого развития "Қазына" (АО "Қазына").
      АО "Қазына" переданы государственные пакеты акций акционерных обществ "Банк Развития Казахстана", "Инвестиционный Фонд Казахстана", "Национальный инновационный фонд", "Фонд развития малого предпринимательства", "Государственная страховая корпорация по страхованию экспортных кредитов и инвестиций", "Центр маркетинговых аналитических исследований" и доли участия товарищества с ограниченной ответственностью "Казинвест".
      Основными целями АО "Қазына" определены:
      повышение уровня корпоративного управления институтами развития;
      улучшение координации между институтами развития;
      интеграция усилий и капитала институтов развития для реализации крупных прорывных проектов;
      улучшение взаимодействия государства с бизнесом;
      выход на международный уровень для продвижения экспорта и инвестиций.

  3.5. Управление государственными учреждениями

      На 1 января 2006 года в республике действуют 1 749 учреждений, финансируемых из республиканского бюджета и 13 639 учреждений, финансируемых из местных бюджетов.
      В оперативном управлении государственных учреждений в основном находятся здания, помещения и строения, в том числе и административные, используемые учреждениями для ведения их уставной деятельности (больницы, школы, интернаты образовательные и социальной направленности, музеи, помещения для проведения зрелищных и культурно-спортивных мероприятий). Многие учреждения (больницы, интернаты) имеют в своем составе имущественные комплексы, позволяющие им существовать автономно. В состав таких комплексов входят земельные участки, жилые и административные здания, различные строения и сооружения хозяйственного назначения, инженерная инфраструктура, движимое имущество.
      Существующая в настоящее время система управления государственными учреждениями характеризуется отсутствием стройной системы контроля за использованием государственными учреждениями закрепленного за ними имущества.
      Такое положение дел не позволяет успешно решать задачи по снижению расходов бюджетов всех уровней на содержание государственных учреждений, оптимизации количества государственных учреждений, исходя из реальной потребности государства, определения перечня государственного имущества, закрепленного за государственными учреждениями, определения реально необходимого имущества, для осуществления государственным учреждением своих функций.
      Повышение эффективности деятельности государственных учреждений республики требует оптимизации их структуры и количества. Для определения оптимального количества учреждений предполагается:
      систематизировать информацию о государственных учреждениях по видам их деятельности, оптимизировать их количество путем оценки соответствия реально исполняемых ими функций тем, которые определены в соответствии с действующим законодательством;
      соотнести наличие государственных полномочий с целями и функциями действующих государственных учреждений;
      выявить учреждения, осуществляющие аналогичные (дублирующие) функции;
      изучить целесообразность существования каждой организации в форме учреждения;
      выявить государственные функции, осуществление которых не возложено на соответствующие учреждения;
      выявить платные услуги, оказываемые госучреждениями, для передачи их в конкурентную среду.
      Анализ показывает, что на сегодня средства, полученные государственными учреждениями от не основной деятельности, в основном, направляются на финансирование основной деятельности, мотивируя тем, что из бюджета недостаточно выделяются средства на стадии планирования бюджета, особенно на местном уровне.
      В целях устранения существующих недостатков в деятельности госучреждений в рамках разрабатываемого  законопроекта "О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам совершенствования бюджетного законодательства Республики Казахстан и деятельности Национального банка Республики Казахстан" предусматривается перечисление доходов от оказываемых государственными учреждениями платных услуг, остающихся в настоящее время в их распоряжении, в доход соответствующего бюджета.
      Данная норма будет распространяться на государственные учреждения, кроме государственных учреждений в сфере образования, лесного хозяйства и охраны окружающей среды.
      Продолжится работа по выявлению и изъятию неиспользуемых либо используемых не по назначению объектов, находящихся на балансе государственных учреждений. Будет обеспечена прозрачность действий по предоставлению в имущественный наем (аренду) объектов, находящихся на балансе государственных учреждений с обязательной публикацией их списка в средствах массовой информации.

  3.6. Государственный мониторинг собственности

      Одним из способов решения задач, связанных с обеспечением прозрачности в работе крупных организаций в стратегически важных отраслях экономики является осуществление мониторинга их деятельности.
      С принятием в 2003 году  Закона Республики Казахстан "О государственном мониторинге собственности в отраслях экономики, имеющих стратегическое значение", государственный мониторинг собственности стал системой регулярных комплексных наблюдений, оценки, контроля и прогноза состояния объектов экономики. Получив правовое обоснование мониторинг позволяет легитимно получать постоянно обновляющуюся информацию, являющуюся основой государственного прогнозирования и, в тоже время, регулировать устойчивое экономическое развитие в соответствии со стратегическими интересами страны.
      Комплексный анализ включает оценку финансово-хозяйственной деятельности на основе текущей отчетности хозяйствующих субъектов, оценку инвестиционных вложений, начисления и уплаты налогов, техническое состояние основных средств предприятий, оценку применяемой технологии, эффективность менеджмента.
      На основе такого анализа выявляются правовые, экономические, технологические проблемы и могут быть выработаны рекомендации по их решению.
      Результаты мониторинга могут быть использованы государственными органами при разработке новых и доработке существующих правовых актов, планировании бюджетов, определении основных направлений развития, как отдельных предприятий, так и целых отраслей.
      Государственный мониторинг собственности в отраслях экономики, имеющих стратегическое значение, осуществленный с момента принятия закона позволил выявить как положительные, так и отрицательные моменты развития отдельных объектов мониторинга и дать рекомендации по их устранению отраслевым министерствам и объектам мониторинга.
      Так в энергетической отрасли мониторинг выявил такие проблемы как изношенность основных средств при росте тарифов, отставание темпов производства электроэнергии от темпов роста потребления в целом по республике. В горнометаллургической отрасли остаются нерешенными проблемы расширения минерально-сырьевой базы. Предложены варианты использования и компенсации средств частных собственников, затраченных на геологоразведку.
      В нефтедобывающей отрасли, которая является отраслью с практически не меняющейся технологией, выявлены проблемы нарушения технологического характера, напрямую влияющие на экологию регионов.
      Выводы и рекомендации по вышеуказанным проблемам отраслей представлены собственниками и отраслевым министерствам. По отдельным проблемам давались рекомендации по внесению изменений в законодательство, а там где были обнаружены признаки нарушения законодательства результаты мониторинга представлялись в контролирующие органы для осуществления соответствующей проверки и принятия решений.
      Мониторинг функционирования и эффективности управления объектами государственной собственности, а также объектами, в которых государство имеет долю собственности, осуществляется в соответствии с  правилами , утвержденными постановлением Правительства Республики Казахстан от 24 июня 2001 года N 998 "О внедрении системы комплексного мониторинга функционирования и эффективности управления объектами государственной собственности, а также объектами, в которых государство имеет долю собственности".
      Принципы планирования проведения мониторинга на объектах основываются на значимости объекта, т.е. условно объекты разделяются на категории, подлежащие ежегодному и периодическому мониторингу (один раз в два года).
      Результаты мониторинга национальных компаний используются при рассмотрении проектов Планов их развития, вопросов, связанных с инвестиционными программами и других.
      Отчеты консультантов широко используются в текущей работе с объектами и при принятии управленческих решений. Надо отметить, что проблемы, выявляемые консультантами в ходе проведения мониторинга, как правило, носят устранимый характер, их можно назвать "типовыми" для ряда акционерных обществ с участием государства, в том числе: некачественная подготовка уставов, решений единственного акционера, оформление протоколов Советов директоров; несвоевременное утверждение сделок; отсутствие контроля за надлежащим исполнением решений единственного акционера; отсутствие конкретных предложений по дальнейшему управлению акциями и долями участия.
      Кроме того, проблемы, возникновение и решение которых находится в компетенции исполнительного органа, в частности: некачественная разработка программных документов по развитию обществ; отсутствие мероприятий по выводу обществ (товариществ) из кризиса, а также проблемы, возникновение и решение которых находится в компетенции государственных органов, осуществляющих права владения и пользование акциями акционерных обществ и долями участия товариществ с ограниченной ответственностью, в частности: наличие несоответствий фактического фонда оплаты труда штатному расписанию, а также проблемы, связанные с подбором, расстановкой, обучением и продвижением кадров, внутренней организационной структурой, материально-техническим оснащением, наличием программных продуктов для организации деятельности.
      В целях реализации  Закона "О государственном мониторинге собственности в отраслях экономики, имеющем стратегическое значение" были разработаны формы оперативного сбора информации и определены сроки их предоставления. Разработка форм оперативного сбора велась с учетом специфики каждой организации и возможности их ввода в электронную базу результатов мониторинга. В целях сбора более объективной информации одной из форм является анкета руководителя организации, в которой он может указать основные, на его взгляд, проблемы, сдерживающие развитие организации.
      Продолжается работа по созданию локальной электронной базы данных государственного мониторинга собственности, техническое обслуживание которой осуществляется специализированной консалтинговой фирмой, привлеченной уполномоченным органом в соответствии с законодательством о государственных закупках.

  3.7. Продажа финансовых активов

      Приватизация рассматривается как структурный элемент единой государственной политики в области управления государственным имуществом, направленный на получение в долгосрочной перспективе отдачи от приватизации в форме расширения налогооблагаемой базы, создания дополнительных рабочих мест, наполнения отечественного рынка товарами и услугами отечественных производителей, повышения эффективности функционирования всего народнохозяйственного комплекса; формирование объемов приватизации увязывается с результатами управления государственными активами.
      За 2003 год продано 17 пакетов акций (долей участия) акционерных обществ (товариществ с ограниченной ответственностью) находящихся в республиканской собственности (пакеты акций республиканской собственности), 31 пакет акций (долей участия) акционерных обществ (товариществ с ограниченной ответственностью) находящихся в коммунальной собственности (пакеты акций коммунальной собственности);
      за 2004 год - 29 пакетов акций республиканской собственности, 29 пакетов акций коммунальной собственности,
      2005 год - 16 пакетов акций республиканской собственности. 1
      Кроме того, за 2003 год продано 473 имущественных комплекса, объектов недвижимости, незавершенного строительства, транспорта, оборудования и прочего имущества (объекты) республиканской собственности, продано 17 объектов коммунальной собственности;
      за 2004 год - 1002 объектов республиканской собственности, 16 объектов коммунальной собственности;
      за 2005 год - 9 имущественных комплексов и 1214 объектов республиканской собственности.
      Данные по поступлениям средств от приватизации государственной собственности с 2003 года по 2005 года выглядят следующим образом:

Период Поступления в государственный бюджет
средств от приватизации тыс. тенге 
Всего в том числе
Республиканский бюджет Местный
бюджет
всего в том числе
поступления в
Национальный фонд

2003 год

60127949

59221885

56748363

906064

2004 год

8600546

6724736

1513575

1875810

2005 год

12495619

10795695

9793000

1699924

Итого

81224114

76742316

68054938

4481798

      В течение текущего года уточняются суммы по поступлениям от продажи финансовых активов, в связи с чем, естественно, возникает вопрос о качестве планирования поступлений в Республиканский бюджет от продажи финансовых активов государства. Такая ситуация является следствием отсутствия у ряда государственных органов четкой позиции в отношении участия государства в отраслях экономики, в которых они призваны определять государственную политику.
      Сумма поступлений в республиканский бюджет от продажи финансовых активов государства должна строго соответствовать плановым показателям, определенным в фискальной политике, планирование которых должно базироваться исключительно исходя из необходимости участия государства в той или иной сфере деятельности.

__________________________________
1 За 2005 год отсутствуют данные по продаже пакетов акций (долей участия) акционерных обществ (товариществ с ограниченной ответственностью) находящихся в коммунальной собственности.

  3.8. Постприватизационный контроль

      В соответствии с  Законом Республики Казахстан "О приватизации" договора купли-продажи объектов государственной собственности, в том числе, по результатам коммерческих и инвестиционных тендеров, подлежат последующему контролю со стороны уполномоченного органа, то есть постприватизационному контролю.
      Договора купли-продажи государственных пакетов акций, либо имущественных комплексов в обязательном порядке включают в себя обязательства покупателей (инвесторов) по внесению инвестиций в развитие производства, обновлению оборудования, улучшению финансово-экономического состояния организаций, а также обязательства экологического и социального характера. При этом периодичность проверки устанавливается индивидуально каждым договором купли-продажи, как правило, один раз в год.
      Последующий контроль за надлежащим исполнением условий договоров купли-продажи объектов приватизации осуществляется продавцом. Предоставленные ранее новыми собственниками (инвесторами) отчеты о выполнении принятых обязательств не были достоверными и не могли объективно характеризовать деятельность организаций в постприватизационный период.
      В то же время, продажи крупнейших объектов республики сопровождаются принятием покупателями (инвесторами) масштабных обязательств.
      В связи с чем, контроль за выполнением обязательств был переведен на механизм систематических проверок с обязательным подтверждением инвестиционных вложений первичными бухгалтерскими документами.
      Для осуществления контроля выполнения обязательств, принятых на себя покупателями (инвесторами) привлекаются консалтинговые организации. На сегодняшний день консалтинговые организации имеют возможность оперативно привлекать специалистов с глубокими знаниями в различных отраслях экономики с целью профессиональной оценки деятельности инвесторов, включающей:
      оценку полноты выполнения договорных обязательств и требований законодательства о приватизации покупателями республиканской государственной собственности;
      наблюдение за деятельностью приватизированных организаций в отраслях экономики;
      анализ тенденций развития приватизированных организаций в отраслях экономики, своевременное выявление неблагоприятных изменений в состоянии этих организаций, их оценка, прогноз и выработка рекомендаций по предупреждению и устранению последствий негативного характера;
      информационное обеспечение государственных органов, осуществляющих непосредственное управление отраслями экономики по вопросам деятельности приватизированных организаций.
      Опыт привлечения консалтинговых организаций для осуществления проверок выполнения условий договоров купли-продажи приватизированных объектов показал целесообразность и эффективность данного способа постприватизационного контроля, необходимость его дальнейшего использования.
      Консалтинговые организации, кроме подтверждения исполнения новыми собственниками обязательств в ходе проверок, выявляли проблемы, тормозящие темпы развития приватизированной организации.
      По различным причинам у многих покупателей (инвесторов) возникали объективные трудности с выполнением принятых на себя обязательств по реализации инвестиционных программ, в том числе инвестиционных обязательств утративших смысл в силу сложившейся экономической ситуации.
      Расторжение контрактов с такими покупателями (инвесторами) не рассматривается как решение проблем, поскольку в таких случаях у государства возникают денежные обязательства по возврату средств, полученных от приватизации. Анализ возможности повторной продажи таких объектов показывает отсутствие вероятности получения положительных результатов. В связи с этим, возникает необходимость подписания дополнительных соглашений по корректировке условий контрактов, проведение переговоров с покупателями (инвесторами), заинтересованными государственными органами, в подготовке предложений по корректировке контрактов.
      Корректировка и конкретизация условий действующих договоров купли-продажи производится по согласованию с покупателями (инвесторами) на основании решений Комиссии по постприватизационному контролю.
      Учитывая, что каждый объект приватизации является еще и субъектом отдельного рынка, результаты деятельности которого оказывают влияние на развитие регионов и целых отраслей экономики, в состав Комиссии по постприватизационному контролю входят представители заинтересованных центральных и местных исполнительных органов. Межведомственная комиссия рассматривает обращения покупателей (инвесторов), заключения консалтинговых организаций и выносит свои рекомендации.
      По состоянию на 1 января 2003 года на постприватизационном контроле находилось 320 договоров купли-продажи, на 1 января 2004 года - 301, на 1 января 2005 года - 261, на 1 января 2006 года - 235.
      В 2005 году осуществлена проверка обязательств по 235 договорам купли-продажи объектов республиканской собственности, из которых 176 проверено территориальными органами Комитета, 58 - с привлечением консалтинговых организаций, 1 - территориальным управлением Комитета финансового контроля и государственных закупок Министерства финансов.
      По результатам проверок на основании решений Комиссии по постприватизационному контролю, действующих в Центральном аппарате Комитета и его территориальных органах, с постприватизационного контроля снято 66 договоров, в том числе, в связи с исполнением обязательств - 58 договоров, по иным основаниям - 8.
      В 2004 году внедрена электронная база данных договоров купли-продажи находящихся на постприватизационном контроле. Электронная база данных позволяет оперативно отслеживать результаты проведенных обследований объектов приватизации, сроки их выполнения, осуществлять планирование проверок.
      На сегодняшний день созданная система постприватизационного контроля соответствует сложившейся системе взаимоотношений между покупателями (инвесторами) и государством, как равными участниками гражданских правоотношений, основанных на принципах законности, объективности и экономической целесообразности и направлена на укрепление взаимного доверия и способствует дальнейшей стабилизации экономического состояния организаций в постприватизационный период.

  4. Цели и задачи Программы

      Целью настоящей программы является повышение эффективности управления государственными активами.
      Основными задачами Программы являются:
      определение состава государственного имущества и его закрепление необходимого для выполнения задач, поставленных перед государственными юридическими лицами, АО "Холдинг "Самрук", АО "Қазына", региональными социально-предпринимательскими корпорациями;
      создание единой базы учета государственных активов;
      совершенствование законодательной базы.

  5. Основные направления и механизмы реализации Программы

      Политика управления государственными активами будет направлена на определение состава государственного имущества и его закрепление необходимого для выполнения задач, поставленных перед государственными юридическими лицами, АО "Холдинг "Самрук", АО "Қазына", региональными социально-предпринимательскими корпорациями; создание единой базы по учету государственных активов и совершенствование законодательной базы.
      В связи с чем, будет осуществлен анализ сфер деятельности государственных предприятий, государственных учреждений и организаций, контрольные пакеты акций (доли участия) которых принадлежат государству, с целью определения сфер деятельности, в которых должны функционировать данные организации для оказания общественно значимых услуг и развития сфер деятельности, требующих государственной поддержки.
      Будет уделено особое внимание оптимизации состава и структуры государственной собственности, обеспечению дальнейшего улучшения системы государственного корпоративного управления, созданию необходимых условий, обеспечивающих повышение и стимулирование инвестиционной и инновационной активности во всех секторах экономики.
      Кроме того, будет проводиться работа по обеспечению применения единых подходов при принятии управленческих решений; повышению эффективности управления государственным имуществом со стороны государственных органов, должностных лиц, представляющих интересы государства в органах управления государственных предприятий и юридических лиц с участием государства в уставном капитале, а также по дальнейшему обеспечению государственного мониторинга собственности в отраслях экономики, имеющих стратегическое значение, в соответствии с требованиями законодательства.
      Для проведения инвентаризации государственной собственности и создания единой базы учета государственных активов будет осуществлена последовательная реализация мер, направленных на:
      проведение инвентаризации имущества государственных предприятий, учреждений и организаций, контрольные пакеты акций (доли участия) которых принадлежат государству;
      определение состава имущества (с учетом интеллектуальной собственности и объектов недвижимости), необходимого данным организациям для реализации возложенных на них задач;
      определение перечня государственных предприятий, государственных учреждений и имущества, закрепленного за государственными юридическими лицами, организациями, пакеты акций (доли участия) которых принадлежат государству, подлежащих передаче в конкурентную среду;
      финансирование работ из местных бюджетов по предоставлению местным исполнительным органам доступа к Реестру государственных предприятий и учреждений, юридических лиц с участием государства в уставном капитале (Реестр) и поддержание его в режиме "on-line";
      предоставление информации держателю Реестра в электронном формате из создаваемой в рамках "электронного правительства" государственной базы данных "Юридические лица" в целях актуализации данных Реестра по объектам учета.
      В целом, для обеспечения полного и достоверного учета объектов государственной собственности предстоит выработать четкий порядок взаимодействия между уполномоченными органами республиканской и коммунальной собственности по вопросам ведения учета государственного имущества.
      Будет продолжена по практической реализации  Закона Республики Казахстан "О государственном мониторинге собственности в отраслях экономики, имеющих стратегическое значение".
      Немаловажным фактором представляется проведение мер по повышению эффективности управления объектами государственной собственности, как со стороны уполномоченных государственных органов, так и со стороны должностных лиц, представляющих интересы государства в органах управления государственных предприятий, акционерных обществ (товариществ) с участием государства в уставном капитале.
      В этой связи будут разработаны Правила утверждения отчетов по исполнению планов финансово-хозяйственной деятельности государственных предприятий, акционерных обществ (товариществ), контрольные пакеты акций (доли участия) которых принадлежат государству.
      Будет разработано и принято типовое Положение о службе внутреннего аудита акционерных обществ, контрольный пакет акций которых принадлежит государству.
      В целях совершенствования управления государственным сектором экономики и эффективным функционированием АО "Холдинг "Самрук" и АО "Қазына" внесены соответствующие изменения и дополнения в ряд нормативных правовых актов.
      Будет разработан и принят План мероприятий по выводу ценных бумаг национальных компаний, входящих в состав АО "Холдинг "Самрук" на фондовый рынок.
      Разработан  проект Закона "О концессии", как основной механизм, направленный на внедрение передового мирового опыта государственно-частного партнерства.
      В целях обеспечения прозрачности деятельности и финансовых потоков национальных компаний и государственных предприятий, а также крупных частных компаний будут внесены соответствующие изменения и дополнения в законодательство Республики Казахстан.
      В 2008 году будет разработан Закон Республики Казахстан "О государственных активах".
      В целях разработки методики составления баланса активов и пассивов государства, в соответствии со Стратегическим  планом развития Республики Казахстан до 2010 года, будет проведена работа по определению критериев признания активов, обязательств, доходов, расходов, собственного капитала государства.
       Сноска. Раздел 5 с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК   от 23 января 2007 года  N 44 ; от 2 февраля 2008 года  N 89 .

  5.1. Совершенствование системы учета государственного имущества

      Работа по совершенствованию системы учета государственного имущества и создание единого Реестра объектов государственной собственности уже началась.
      Несмотря на то, что в настоящее время финансовая информация организаций, включаемая в электронном виде в структуру Реестра, содержит данные о стоимости имущества объектов учета, в том числе о стоимости недвижимого имущества, транспортных средств, необходимо решить вопрос об осуществлении учета в Реестре:
      государственного имущества, переданного в оперативное управление или на праве хозяйственного ведения государственным предприятиям;
      не закрепленного, бесхозяйного имущества;
      государственного имущества, находящегося за рубежом;
      государственного имущества, переданного в аренду иностранным государствам и международным организациям.
      Кроме того, в предстоящий период требует решения вопрос о создании и ведении по государственным предприятиям на праве хозяйственного ведения и юридическим лицам с участием государства в уставном капитале "электронного досье", которое будет включать в электронном виде (отсканированные) по данной организации документы (решения общих собраний акционеров, совета директоров, Устава и т.д.).
      В ближайшей перспективе организацию ведения единого учета республиканской собственности (ГУ, ГП, АО (ТОО)) целесообразно возложить на республиканский Уполномоченный орган.
      Организацию ведения единого учета коммунальной собственности (ГУ, ГП, АО (ТОО) целесообразно закрепить за акиматами областей.
      Функцию формирования Единой базы (Единого Реестра) государственной собственности в ближайшей перспективе целесообразно закрепить за АО "Информационно-учетный центр" (реестродержатель).
      По мере реализации проекта по введению в республике Электронного правительства, функция по ведению единого учета государственной собственности и единого реестродержателя может осуществляться в рамках этого проекта.

  5.2. Совершенствование законодательной базы

      Одним из основных путей разрешения существующих проблемных вопросов в области управления государственными активами, являются меры по совершенствованию законодательной базы.
      В этой связи будет разработан единый базовый законопроект, регулирующий вопросы управления государственными активами. Данный законопроект определит, что понимать под управлением государственными активами, каковы его цели и задачи, основные принципы, формы и методы управления, объекты и субъекты управления, порядок учета и контроля за эффективным использованием государственной собственности.
      Принимая во внимание проблемы неэффективного управления объектами государственной собственности, существующие в настоящее время, будут значительно пересмотрены нормы Законов Республики Казахстан "О  государственном предприятии", "Об  акционерных обществах" и "О  товариществах с ограниченной и дополнительной ответственностью" и других законодательных актов. В рамках проведения данной работы:
      необходимо рассмотреть вопрос целесообразности сохранения двух организационно-правовых форм государственных предприятий, необходимо также четко определить сферы деятельности, в которых должны функционировать государственные предприятия и определиться с целями, которые преследует государство при их создании, другие неурегулированные вопросы касательно деятельности государственных предприятий, в том числе нерентабельных;
      в отношении  Закона Республики Казахстан "Об акционерных обществах" будет предусмотрена норма, обеспечивающая контроль со стороны Правительства Республики Казахстан за состоянием стратегически важных объектов, находящихся в уставных капиталах национальных компаний, а также предусмотреть порядок их отчуждения.
      Совершенствуя систему управления государственными активами, и во исполнение Стратегического  плана развития Республики Казахстан до 2010 года, утвержденного Указом Президента Республики Казахстан от 4 декабря 2001 года N 735, будет разработана Методика составления баланса активов и пассивов государства.

  5.3. Принципы и приоритеты в области управления
государственными активами

      В ближайшей перспективе продолжится работа по дальнейшей оптимизации структуры государственных активов. Принцип оптимизации структуры (состава) государственного имущества, исходит из интересов государственной экономической политики и решения государством стратегических задач по регулированию определенных отраслей и конкретных организаций.
      Наряду с осуществлением ряда мероприятий по развитию внутреннего конкурентного рынка, Казахстан будет участвовать в приобретении активов высокотехнологичных международных компаний в целях инновационного развития и трансферта технологий. Для этого необходимо подготовить условия, которые дадут возможность сосредоточить ресурсы на приобретении пакетов акций перспективных компаний по всему миру и, тем самым, утвердиться в различных отраслевых нишах.
      Продолжится работа по определению основных направлений использования государственных активов. В связи с чем, государственные активы будут сформированы в следующие перечни:
      имущество, необходимое для выполнения государственных функций, закрепленное за органами государственного управления и государственными учреждениями;
      имущество, закрепленное за казенными предприятиями с целью оказания социально-значимых услуг;
      акции и доли участия акционерных обществ и товариществ с ограниченной ответственностью, созданных для выполнения задач, предусмотренных программными документами;
      акции и доли участия акционерных обществ и товариществ с ограниченной ответственностью, в том числе организаций аграрного сектора, выполнивших задачи, возложенные на них при создании в соответствии с программными документами;
      акции и доли участия акционерных обществ и товариществ с ограниченной ответственностью переданных и планируемых к передаче в АО "Холдинг "Самрук";
      акции и доли участия акционерных обществ и товариществ с ограниченной ответственностью переданных и планируемых к передаче в АО "Қазына";
      прочие объекты государственной собственности - объекты, подлежащие приватизации или передаче субъектам малого предпринимательства в качестве государственной поддержки.
      Формированию перечней объектов государственной собственности и отнесение их к той или иной группе должно предшествовать выполнение ряда мероприятий в следующей последовательности:
      проведение мероприятий направленных на определение сфер деятельности, в которых необходимо участие государства и внесение соответствующих изменений и дополнений в действующее законодательство;
      проведение инвентаризации имущества, закрепленного за государственными юридическими лицами и юридическими лицами с участием государства на предмет выявления имущества неиспользуемого по прямому назначению, в том числе и за юридическими лицами созданных для реализации задач, предусмотренных среднесрочными программными документами.

  5.4. Государственное частное партнерство

      Изучение международного опыта в данной сфере показало, что наряду с оптимизацией структуры, организацией единого учета необходимо проведение реформирования существующей модели управления государственными активами.
      Одним из направлений реформирования и модернизации существующей модели управления государственными активами является активное внедрение модели государственного частного партнерства. В настоящее время в Казахстане имеется практика широкого применения таких механизмов государственного частного партнерства, как лизинг, государственные закупки, участие государства в уставных капиталах юридических лиц наряду с частными лицами, доверительное управление объектами государственной собственности. Применение данных механизмов, государственного частного партнерства, характеризуется четкой нормативной базой.
      В тоже время ключевым механизмом государственного частного партнерства является институт концессии. В этой связи будет принят Закон "О концессии".
      В данных условиях интересы частных инвесторов будут обеспечиваться фактом предоставления им прав на временное владение и пользование объектами государственной собственности, а также прав на создание (строительство) новых объектов, которые по своей природе могут находиться лишь в государственной собственности, таких как инфраструктурные объекты (автомобильные и железнодорожные магистрали, линии электропередач) и на дальнейшее владение, пользование и распоряжение ими.
      Интересы государства обеспечиваются сохранностью бюджетных средств, в рамках бюджетных инвестиций, так как обязательным условием концессионных договоров является полное или частичное финансирование концессионных проектов за счет средств частного сектора. Также интересы государства выражаются в более эффективном экономическом и технологическом управлении объектом концессии, обеспеченным интересом концессионера извлекать постоянную и гарантированную прибыли от деятельности, связанной с объектом концессии.

  5.5. Государственный холдинг и Управляющая компания

      Основной целью создания в Казахстане АО "Холдинг "Самрук" и "Қазына" является повышение эффективности и модернизация системы управления государственными активами.
      В международной практике госхолдинги рассматриваются как один из самых действенных механизмов повышения эффективности управления государственными активами, о чем свидетельствуют множество примеров создания госхолдингов. В целях разработки концепции создания АО "Холдинг "Самрук" экспертами компании "McKinsey&Company, Inc." был осуществлен анализ передовой международной практики создания государственных холдингов (Temasek (Сингапур), IRI (Италия), OelAG (Австралия).
      Эффективное функционирование деятельности каждой из управляемых компаний АО "Холдинг "Самрук" и холдинга в целом повлечет расширение возможностей в использовании различных финансовых инструментов при формировании источников инвестиций. Комплексное развитие национальных компаний будет содействовать развитию экономики страны в целом.
      Основание государственного холдинга, как компании с высоким уровнем капитализации, создаст дополнительные конкурентные преимущества на мировом рынке, которые позволят расширить инвестиционные возможности и снизить риски Правительства Республики Казахстан в рамках реализации инвестиционных программ в сотрудничестве с частным сектором.
      Холдинг будет являться единственным каналом взаимодействия государственных органов по вопросам корпоративного управления с входящими в структуру холдинга компаниями, что позволит использовать структурированные процессы частных корпораций и улучшать существующие бизнес-процессы, такие как планирование и бюджетирование, прозрачность и мониторинг.
      Миссией создаваемого холдинга является совершенствование и внедрение инновационных рыночных подходов по управлению государственными активами, в целях содействия формированию эффективной и конкурентоспособной в долгосрочном периоде экономики Казахстана.
      В своей деятельности холдинг призван способствовать Правительству Республики Казахстан в развитии фондового рынка в Казахстане и выводу ценных бумаг на международные фондовые рынки.
      Если на первом этапе создания холдинга в его состав вошло 5 национальных компаний, то в ближайшей перспективе его состав должен значительно увеличиться за счет других национальных компаний.
      АО "Қазына" будет выступать в роли:
      1) единственного канала взаимодействия между государственными органами и институтами развития по вопросам корпоративного управления;
      2) координатора деятельности институтов развития;
      3) проектного администратора для обеспечения полного сопровождения прорывных проектов в сфере создания новых производств в недобывающем секторе, в сфере развития инфраструктуры, разработки и внедрения инновационных технологий.
      Основные направления деятельности АО "Қазына":
      1. Осуществление эффективного корпоративного управления, в том числе:
      определение стратегических направлений деятельности институтов развития;
      координация деятельности институтов развития для приведения их задач в соответствие с приоритетами развития экономики страны, а также для устранения дублирования функций;
      мониторинг за деятельностью институтов развития и принятие корректирующих мер.
      2. Структурирование и реализация крупных прорывных проектов через:
      отбор наиболее значимых проектов;
      координацию усилий и капитала институтов развития на каждом этапе реализации проектов (проведение маркетингового исследования, разработка технико-экономического обоснования, определение источников финансирования, поиск партнеров и клиентов в Казахстане и за рубежом и т.д.);
      мониторинг реализации проектов;
      3. Использование механизмов и инструментов по стимулированию инвестиционной и инновационной активности, таких как:
      создание и управление индустриальными и свободными экономическими зонами;
      создание и управление технологическими парками;
      продвижение и применение схем государственно-частного партнерства в инфраструктурных проектах.
      4. Продвижение казахстанских интересов за рубежом, в том числе:
      продвижение казахстанского экспорта;
      привлечение иностранных инвестиций;
      поиск проектов за рубежом для инвестирования, в том числе приобретение акций высокотехнологичных международных компаний.
      Используя лучший мировой опыт корпоративного управления, АО "Қазына" должно обеспечить достижение стратегических целей и задач, поставленных Специализированным Советом по вопросам государственного управления индустриально-инновационным развитием с учетом положений  Стратегии индустриально-инновационного развития Республики Казахстан на 2003-2015 годы.
      Компания призвана содействовать Правительству Республики Казахстан в диверсификации национальной экономики, используя преимущества экспортно-импортного сектора на основе координации деятельности институтов развития, определять баланс между специализацией институтов развития и разумной конкуренцией между ними, развивать фондовый рынок.
      В целях создания законодательной базы для эффективного функционирования акционерных обществ "Холдинг "Самрук" и "Қазына" будет принят Закон Республики Казахстан "О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам совершенствования управления государственным сектором экономики".

  5.6. Социально-предпринимательские корпорации

      В соответствии с  Посланием Президента Республики Казахстан Н. Назарбаева народу Казахстана от 1 марта 2006 года "Стратегия вхождения Казахстана в число 50-ти наиболее конкурентоспособных стран мира" и  Программой Правительства Республики Казахстан на 2006-2008 годы будут созданы региональные социально-предпринимательские корпорации (СПК). При этом в собственность СПК будут переданы некоторые объекты республиканской и коммунальной собственности, земля, государственные нерентабельные, но работающие предприятия, которые можно использовать для создания нового бизнеса.
      Каждая СПК представляет собой региональный институт развития, управляющий переданными государственными активами в соответствующем регионе страны, включая участки неосвоенных земель, и выполняет роль генератора проектов, привлекающий инвестиции на их реализацию и осуществляющий продвижение имиджа экономического развития региона на внешние рынки.
      Передача объектов государственных собственности и земли в собственность СПК будет осуществляться согласно законодательству Республики Казахстан, в качестве капитализации уставного капитала создаваемого акционерного общества.
      Цель деятельности социально-предпринимательских корпораций - обеспечение реализации среднесрочных планов развития регионов путем координации деятельности организаций, входящих в структуру СПК, формирования и направления необходимых ресурсов на реализацию "прорывных" проектов регионального и международного значения (индустриально-инновационное развитие региона, кластерное развитие, развитие малого и среднего бизнеса).
      Решение о создании СПК принимается Правительством Республики Казахстан в соответствии с принятой стратегией территориального развития Казахстана до 2015 года и среднесрочными планами развития регионов, включающих основные направления развития областей.
      Органы местного государственного управления (акиматы, маслихаты) имеют право инициировать вопрос перед Правительством Республики Казахстан о создании в данном регионе СПК в соответствии с разработанным и принятым планом социально-экономического развития областей.
      Взаимоотношения между Правительством Республики Казахстан и СПК осуществляются через Специализированный совет - консультативно-совещательный орган при Правительстве Республики Казахстан, решение о создании и Положение о деятельности которого утверждаются Правительством Республики Казахстан.
      Специализированный совет, состоящий из Акимов областей, членов спец. совета АО "Қазына", занимается выработкой рекомендаций по основополагающим задачам и механизмам реализации Плана развития СПК на среднесрочный период и определением состава органов управления СПК (Общее собрание, Совет директоров).
      Органы управления СПК осуществляют функции в соответствии с законодательством об акционерных обществах, в том числе утверждение плана финансово-хозяйственной деятельности СПК и отчета о его выполнении.
      На первом этапе создания СПК будут сформированы уставные капиталы. Учредителями акционерного общества "Социально-предпринимательская корпорация" выступят:
      Правительство (финансовые средства, объекты республиканской собственности);
      акиматы областей (финансовые средства, объекты коммунальной собственности, земля);
      АО "Қазына" (финансовые средства).
      В СПК не войдут имущество, закрепленное за республиканскими (коммунальными) учреждениями (государственные органы, больницы и т.д.); имущество, закрепленное за республиканскими казенными предприятиями (ВУЗы, автодороги, объекты ЧС, лесные хозяйства и др.); акции и доли участия АО и ТОО, созданных для выполнения задач, предусмотренных программными документами (Казкосмос, Казахстанская ипотечная компания, Жилстройбанк, Финансовый центр); имущество, закрепленное за коммунальными казенными предприятиями (предприятия коммунального хозяйства - Зеленстрой, Коркем, сети тепло-водоснабжения, автодороги); земельные участки, а также объекты, не соответствующие критериям отнесения к объектам, остающимся в республиканской и коммунальной собственности и которые должны быть приватизированы или переданы субъектам малого и среднего бизнеса в качестве государственной поддержки.
      На втором этапе планируется размещение дополнительной эмиссии акций СПК на рынке ценных бумаг и продажа государственного пакета акций СПК бизнес-структурам.

  5.7. Совершенствование дивидендной политики

      На сегодняшний день в республике создана и действует достаточно эффективная нормативная правовая база, которая регулирует вопросы распределения чистого дохода государственных предприятий и товариществ с ограниченной ответственностью и отчисления дивидендов на государственные пакеты акций от объектов государственной собственности.
      В целях повышения эффективности управления государственной собственностью в части дивидендной политики необходимо проявлять гибкий, дифференцированный подход.
      И в этих целях необходимо с одной стороны и усилить контроль за исполнением  постановления Правительства Республики Казахстан от 25 апреля 2003 года N 404.
      Принимая во внимание бюджетные интересы государства относительно увеличения доходной его части, а также в целях обеспечения прозрачности управления государственными активами, рассмотрение данного вопроса в соответствии с пунктом 1  статьи 5 Бюджетного кодекса Республики Казахстан должно выноситься на рассмотрение Республиканской Бюджетной Комиссии.

  5.8. Обеспечение реализации задач
государственного мониторинга собственности

      Для обеспечения реализации задач государственного мониторинга собственности ежегодно будет проводиться открытый конкурс с использованием двухэтапных процедур по государственной закупке консалтинговых услуг в рамках бюджетного финансирования.
      Координацию и общее руководство процессом государственного мониторинга собственности каждого объекта осуществляет Группа по проведению мониторинга, формируемая приказом Уполномоченного органа. В состав группы входят представители Уполномоченного органа и/или его территориальных подразделений, а также представители центральных и местных исполнительных органов, отраслевых министерств, их территориальных подразделений, областных или городских акиматов, возглавляет группу представитель Уполномоченного органа.
      Непосредственное обследование конкретного Объекта мониторинга и подготовка отчета о результатах обследования Объекта осуществляется независимой консалтинговой фирмой, отбираемой на конкурсной основе.
      Группа утверждает Отчет консалтинговой фирмы и представляет его в Уполномоченный орган, который организует использование результатов мониторинга.
      Несколько иначе планируется работа по проведению мониторинга функционирования и эффективности управления объектами государственной собственности, а также объектами, в которых государство имеет долю собственности.
      В категорию объектов, подлежащих ежегодному обследованию, включаются национальные компании, крупные промышленные организации, организации, имеющие взаимоотношения с государственным бюджетом по займам, кредитам и т.п., объекты доверительного управления.
      Остальные объекты, с момента образования которых прошло не менее 1 года, подвергаются периодическому мониторингу. При планировании обследований Уполномоченным органом учитываются предложения отраслевых министерств.
      Для обеспечения реализации задач государственного мониторинга собственности на предстоящие годы будет продолжена работа по повышению эффективности осуществления государственного мониторинга собственности на основе анализа действующей системы и полученных результатов мониторинга, а также задач, поставленных перед Правительством Республики Казахстан программными документами.
      Оперативные формы отчетности будут представляться всеми организациями, вошедшими в  перечень объектов отраслей экономики, имеющих стратегическое значение, утвержденный постановлением Правительства от 30 июля 2004 года N 810 "Об утверждении перечня объектов отраслей экономики, имеющих стратегическое значение, в отношении которых осуществляется государственный мониторинг собственности" ежегодно до 20 июня, с учетом того, что до 31 марта каждого года организациями сдается налоговая декларация, за исключением организаций, подлежащих мониторингу в текущем году.
      Анализ данных полученных в результате обследования и отчетности по формам оперативного сбора объектов мониторинга и их аффилиированных лиц позволит уточнить степень влияния объектов на экономику регионов и экономическую безопасность государства в целом.
      Степень влияния и тенденции развития предприятий будут основанием для включения либо исключения их из перечня объектов, подлежащих мониторингу. Кроме этого, в перечень будут вноситься изменения в связи с созданием государственных холдингов.
      Учитывая, что в каждом регионе республики присутствуют организации, деятельность которых оказывает влияние на жизнеобеспечение региона, местные исполнительные органы наравне с центральными исполнительными органами могут выходить в уполномоченный орган с инициативой включения таких организаций в перечень объектов, подлежащих государственному мониторингу собственности и в план предстоящих обследований организаций.
      В предстоящие годы планируется доступ к электронной базе Уполномоченного органа других государственных органов с учетом ограничений действующего законодательства, и расширение использования результатов мониторинга для определения долгосрочной политики по отраслям промышленности, оптимизации состава государственного имущества, планирования поступлений в бюджет, совершенствования действующего законодательства.

  5.9. Определение системы оценки деятельности государственных
органов, осуществляющих управление государственным имуществом

      Проведенный анализ эффективности управления государственной собственностью по итогам проведения заслушивания отчетов руководителей государственных органов и подведомственных им организаций выявил необходимость повышения эффективности управления объектами государственной собственности, как со стороны государственных органов, так и со стороны должностных лиц, представляющих интересы государства в органах управления государственными юридическими лицами и юридическими лицами с участием государства.
      В настоящее время уже существует сформированная нормативная правовая база, в определенной степени регулирующая отношения государства и организаций с государственным участием. В частности, государственные органы, обеспечивают через своих представителей в советах директоров акционерных обществ, контрольные пакеты акций которых принадлежат государству, установление лимитов на некоторые административные расходы.
      Проводится анализ финансово-хозяйственной деятельности акционерных обществ (товариществ с ограниченной ответственностью), контрольные пакеты акций (доли участия) которых принадлежат государству.
      Кроме того, Правительство своим решением определило ряд вопросов касательно деятельности юридических лиц с участием государства требующих согласования с соответствующим уполномоченным на распоряжение государственным органом.
      При этом определение системы оценки деятельности государственных органов, осуществляющих управление государственным имуществом должна заключаться не только в рассмотрении результативности системы менеджмента госоргана в части достижения подведомственными организациями определенных производственных и социально-экономических результатов, но в достижении следующих показателей:
      соответствия деятельности организации приоритетам, определенным программными документами;
      динамики реализации инвестиционных проектов.
      В целях эффективности управления государственными активами необходимо разработать критерии оценки деятельности государственных органов по управлению государственными пакетами акций (долями участия), государственными предприятиями и государственными учреждениями.
      Оценка госоргана должна проводиться и в рамках реализации ими своих функций как органа управления (для госпредприятий) и акционера (для акционерных обществ), участника (для товариществ с ограниченной ответственностью).
      Кроме того, необходимо разработать квалификационные требования к главным бухгалтерам (руководителям финансовой службы) организаций, так как они ответственны за составление, ведение и предоставление в соответствующие государственные органы Республики Казахстан финансовых документов организаций.

  5.10. Основные принципы и меры по реализации
государственной политики приватизации

      Целью государственной политики в области приватизации является кардинальное повышение эффективности функционирования казахстанских организаций.
      Государственная политика в области приватизации строится на следующих принципах:
      оптимизации структуры государственных активов, уменьшение расходов государственного бюджета на управление государственным имуществом;
      привлечение инвестиций в реальный сектор казахстанской экономики, прежде всего за счет инвесторов, заинтересованных в долгосрочном развитии казахстанских организаций, готовых взять на себя обязательства по реализации инвестиционных и (или) социальных условий и, безусловно, их выполнять;
      создание широкого слоя эффективных собственников, ориентированных на долгосрочное развитие организаций, насыщение отечественной продукцией казахстанского рынка и ее продвижение на мировой рынок, расширение производства и создание новых рабочих мест;
      обеспечение контроля за выполнением обязательств собственниками приватизируемого имущества;
      ориентация на интересы потенциальных инвесторов при безусловном непротиворечии этих интересов интересам государства;
      обязательный учет мирового опыта приватизации, в том числе по предпродажной подготовке организаций с привлечением финансового консультанта, аудитора, оценщика, юридического консультанта, консультанта по менеджменту;
      сочетание долгосрочных и краткосрочных интересов государства при приватизации.
      Учитывая, что период широкомасштабной приватизации прошел, дальнейший процесс приватизации будет тесно увязан с оптимизацией структуры государственных активов и выработки критериев участия государства в тех или иных видах деятельности. Государство, используя различные механизмы, в том числе приватизацию будет сужать сферу своего влияния в различных областях экономики и, прежде всего, через передачу в конкурентный рынок непрофильных активов (видов деятельности) государственных предприятий и акционерных обществ (товариществ), а также активов, деятельность которых неэффективна (малоэффективна).

  5.11. Осуществление постприватизационного контроля

      В соответствии с  Законом Республики Казахстан "О приватизации" контроль за исполнением договоров купли-продажи государственной собственности закреплен за государственным органом, уполномоченным на осуществление приватизации.
      Обследования носят плановый характер, их периодичность устанавливается индивидуально по каждому договору купли-продажи, как правило, один раз в год. В случае возникновения проблем с приватизированными объектами, организуются внеочередные проверки. Оперативно отслеживать результаты проведенных обследований объектов приватизации, сроки их выполнения, осуществлять планирование проверок позволяет электронная база данных приватизированных объектов.
      При этом, проверяемые объекты приватизации делятся по категориям в зависимости от объемов обязательств, предусмотренных договорами купли-продажи.
      Разработана Инструкция по проведению проверок, в соответствии с которой определяется алгоритм обследований объектов приватизации.
      Консалтинговыми фирмами обследуются объекты приватизации, имеющие важное значение для жизнедеятельности регионов и отраслей, а также имеющие крупные инвестиционные обязательства согласно договорам приватизации.
      Для привлечения консалтинговых фирм к оценке выполнения инвестиционных и других обязательств, государственным органом, уполномоченным на осуществление приватизации ежегодно проводятся государственные закупки в рамках бюджетного финансирования. По результатам конкурса по закупкам с консалтинговыми фирмами заключаются договора государственного закупа, предусматривающие программу обследования объектов, конфиденциальность информации. Перед проведением обследований на предмет выполнения инвестиционных и других обязательств по договору по приватизации покупателю направляется уведомление об обеспечении доступа консультантов к необходимым документам.
      Рекомендации консультантов по результатам анализа выполнения инвестиционных и других обязательств используются в текущей работе с приватизированными объектами при рассмотрении вопросов развития объектов, дальнейшей реализации инвестиционных программ.
      Дополнительные проблемы, выявленные в ходе проверок выполнения обязательств, связанные с объективными трудностями реализации инвестиционных программ, отчуждением объектов приватизации от покупателя в пользу третьих лиц, ликвидацией покупателя и другими обстоятельствами, выносятся на рассмотрение Комиссии по постприватизационному контролю, в состав которой входят представители заинтересованных государственных органов. По результатам рассмотрения заключений независимых экспертов, обращений покупателей, Комиссия по постприватизационному контролю выносит свои рекомендации, на основании которых государственным органом, уполномоченным на осуществление приватизации, принимаются меры, способствующие дальнейшему исполнению договоров купли-продажи и развитию приватизированных объектов.
      Одним из традиционных механизмов достижения данной цели является подписание дополнительных соглашений на предмет корректировки и конкретизации положений действующих договоров купли-продажи по согласованию с покупателями. Данный механизм является объективной необходимостью для взаимоотношений между инвесторами и государством, как равными участниками гражданских правоотношений, основанных на принципах законности, объективности и экономической целесообразности и направлен на укрепление взаимного доверия и способствует дальнейшей стабилизации экономического состояния организаций в постприватизационный период.
      Расторжение договора купли-продажи является крайней мерой в практике постприватизационного контроля, и принимается лишь в случае злостного неисполнения либо отказа покупателя от принятых договорных обязательств на основании рекомендаций консультантов и Комиссии по постприватизационному контролю.

  5.12. Повышение ответственности должностных лиц,
представляющих интересы государства в органах управления
государственных предприятий и акционерных обществ (товариществ) с
участием государства, за итоги их финансово-хозяйственной деятельности,
целевое и эффективное использование государственного имущества

      Государство в силу многообразия объектов государственной собственности и их специфики, в большинстве случаев не может и не должно определять способы достижения цели, то есть детальные, экономически обоснованные планы конкретных мероприятий в отношении объекта государственных активов.
      Способ достижения цели определяется в рамках законодательства. При этом ответственность за осуществление принятого способа достижения цели государством возлагается на орган управления, который должен не только стимулировать надлежащую деятельность, но и сводить к минимуму риски государства при недостижении запланированного качественного результата управления.
      В частности, при управлении государственными пакетами акций акционерных обществ, органом управления в акционерных обществах определен совет директоров, члены которого являются должностными лицами акционерного общества.
      На сегодняшний день по объективным причинам члены советов директоров ограничены в принятии эффективных управленческих решений.
      Представители государства - государственные служащие, на время рассмотрения материалов, представленных к заседаниям советов директоров не освобождаются от исполнения должностных обязанностей, тем самым ограничены во времени, не всегда имеют соответствующую квалификацию для рассмотрения представленных материалов (как показала практика) и не имеют возможности привлекать специалистов со стороны.
      В связи с чем, необходимо рассмотреть целесообразность участия государственных служащих в советах директоров акционерных обществ, акции которых находятся в собственности государства.
      Учитывая, что законодательством предусмотрено наличие независимых директоров в органах управления акционерных обществ, необходимо рассмотреть возможность создания института независимых директоров, которые будут осуществлять свою деятельность в органах управления на постоянной и профессиональной основе.
      В тоже время, необходимо разработать единые квалификационные требования ко всем независимым директорам, избираемым в органы управления акционерных обществ, акции которых находятся в государственной собственности.
      Органами государственного управления государственными предприятиями являются министерства, агентства, ведомства и иные уполномоченные на это Правительством Республики Казахстан государственные органы.
      Орган государственного управления государственным предприятием имеет широкий круг полномочий, в частности определение приоритетных направлений деятельности государственных предприятий, осуществление контроля за использованием по назначению и сохранностью имущества государственных предприятий, рассмотрение и утверждение, а также контроль и анализ выполнения планов финансово-хозяйственной деятельности государственных предприятий, в том числе плановых финансовых показателей.
      При этом, законодательством определена персональная ответственность руководителя государственного предприятия перед собственником и органом государственного управления за состояние дел на предприятии, в то же время, не определена ответственность должностных лиц органов государственного управления за неэффективное управление государственными предприятиями.
      При осуществлении управления долями участия в товариществах с ограниченной ответственностью, законодательством предусмотрена ответственность его органов за убытки, вызванные совместным осуществлением ими ненадлежащего управления товариществом с ограниченной ответственностью либо за убытки, причиненные ему и третьим лицам.
      В связи с чем, в целях эффективного управления долями участия товариществ с ограниченной ответственностью и определения органа управления необходимо в законодательстве ввести норму, регулирующую особенности управления товариществом с ограниченной ответственностью доли которого находятся в государственной собственности.

  5.13. Совершенствование механизма контроля за результатами
финансово-хозяйственной деятельности государственных предприятий,
акционерных обществ (товариществ), контрольные пакеты акций
(доли участия) которых принадлежат государству

      В настоящее время перед Казахстаном стоит задача выйти в число стран с наиболее конкурентоспособной экономикой. В этой связи совершенствование системы управления государственными предприятиями, акционерными обществами (товариществами), контрольные пакеты акций (доли участия) которых принадлежат государству становятся приоритетными задачами государства. Цель: выведение отечественных, действующих в ключевых отраслях экономики, организаций, на мировые рынки, что, в конечном итоге, должно способствовать расширению сферы влияния Казахстана как государства, способного конкурировать в условиях рынка за рубежом.
      Совершенствование механизма контроля за результатами финансово-хозяйственной деятельности государственных предприятий, акционерных обществ (товариществ), контрольные пакеты акций (доли участия) которых принадлежат государству будет осуществляться путем пересмотра отдельных нормативных правовых актов, и направлено на определение приоритетных направлений деятельности государственных организаций.
      В этой связи предусматривается создание института внутреннего аудита в акционерных обществах и товариществах с ограниченной ответственностью.

  6. Необходимые ресурсы и источники их финансирования

      Программа не требует финансирования из государственного бюджета.

  7. Ожидаемый результат от реализации Программы

      В результате принимаемых мер будет создана прозрачная система управления активами государства, единая база данных государственной собственности, определено оптимальное количество государственных предприятий и организаций, пакеты акций (доли участия) которых принадлежат государству. Будут разработаны механизмы по принятию решений о реабилитации или банкротстве нерентабельных государственных предприятий.
      Создание новых институтов по эффективному управлению государственными активами будет способствовать повышению эффективности управления государственными активами и развитию фондового рынка.
      В ходе реализации мер, направленных на выполнение настоящей Программы, суммы поступлений в государственный бюджет от использования государственного имущества в течение 2006-2008 годов будут уточняться.

  8. План мероприятий по реализации
Программы управления государственными активами
на 2006-2008 годы

       Сноска. Раздел 8 с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК   от 23 января 2007 года  N 44 ; от 2 февраля 2008 года  N 89 .

N
п/п
Наименование
Мероприятия
Форма
завер-
шения
Ответст-
венные
за испол-
нение
Срок
испол-
нения
Предпо-
лагае-
мые
расходы
Источ-
ник
финан-
сиро-
вания
1 2 3 4 5 6 7
1. Совершенствование нормативно-правовой базы

1.1

Разработать и
утвердить
Программы
управления го-
сударственными
активами, на-
ходящимся в
коммунальной
собственности
на 2006-2008
годы

Решения
масли-
хатов,
отчет
в МЭБП

Акиматы
областей,
гг.
Астаны и
Алматы

В течение
квартала
после
утверж-
дения
Прави-
тельством
Респуб-
лики
Казахстан
Программы
управле-
ния госу-
дарствен-
ными
активами
на 2006-
2008 годы

Не тре-
буются

-

1.2

Утвердить ме-
тодику баланса
активов и пас-
сивов госу-
дарства

Приказ
Минист-
ра эко-
номики
и бюд-
жетного
планиро-
вания
Респуб-
лики Ка-
захстан

МЭБП, МФ,
централь-
ные ис-
полни-
тельные
органы

2 квартал
2007 года

Не тре-
буются

-

1.3

Внести измене-
ния и дополне-
ния в норма-
тивные право-
вые акты по
вопросам, свя-
занным с эф-
фективным
функционирова-
нием АО "Хол-
динг "Самрук"
и АО "Қазына"

Проекты
норма-
тивных
право-
вых
актов

МЭБП,
МИТ, МФ,
МЭМР,
МТК, АИС

3 квартал
2006 года

Не тре-
буются

-

1.4

Разработать и
утвердить Пра-
вила утвержде-
ния отчетов
по исполнению
планов финан-
сово-хозяйст-
венной дея-
тельности го-
сударственных
предприятий,
акционерных
обществ (то-
вариществ с
ограниченной
ответственнос-
тью), конт-
рольные пакеты
акций (доли
участия) кото-
рых принадле-
жат государст-
ву, за исклю-
чением нацио-
нальных компа-
ний, АО
"Холдинг
"Самрук", АО
"Қазына" и
организаций,
в отношении
которых Нацио-
нальный Банк
Республики
Казахстан и
Управление
делами Прези-
дента Респуб-
лики Казахстан
осуществляют
функции
субъекта права
республиканс-
кой государ-
ственной соб-
ственности

Приказ
Минист-
ра фи-
нансов
Респуб-
лики
Казах-
стан,
решения
акимов

МФ,
акимы
админист-
ративно-
террито-
риальных
единиц

3 квартал
2006 года

Не тре-
буются

-  

1.5

Разработать
план мероприя-
тий по выводу
ценных бумаг
национальных
компаний, вхо-
дящих в состав
АО "Холдинг
"Самрук", на
фондовый рынок

Проект
поста-
новле-
ния
Прави-
тель-
ства
Респуб-
лики
Казах-
стан

МЭБП,
МФ,
АРНФРФО,
АО "Хол-
динг
"Самрук"

4 квартал
2006 года

Не тре-
буются

-  

1.6

Разработать
квалификацион-
ные требова-
ния, порядок
отбора и оцен-
ки эффектив-
ности деятель-
ности незави-
симых директо-
ров акционер-
ных обществ
(товариществ
с ограниченной
ответствен-
ностью) конт-
рольные пакеты
акций (доли
участия) кото-
рых принадле-
жат государст-
ву

Проект
поста-
новле-
ния
Прави-
тель-
ства
Респуб-
лики
Казах-
стан

МЭБП,
МФ,
заинтере-
сованные
государ-
ственные
органы

4 квартал
2006 года

Не тре-
буются

-  

1.7

Разработать
Правила прове-
дения оценки
деятельности
государствен-
ных органов по
управлению го-
сударственными
пакетами акций
(долями учас-
тия) акционер-
ных обществ
(товариществ
с ограниченной
ответствен-
ностью), госу-
дарственными
предприятиями
и государст-
венными учреж-
дениями

Приказ
Минист-
ра эко-
номики
и бюд-
жетного
плани-
рования
Респуб-
лики
Казах-
стан

МЭБП,
МФ

2 квартал
2007 года

Не тре-
буются

-  

1.8

Внести измене-
ния и допол-
нения в Поло-
жение о Реест-
ре государст-
венных пред-
приятий и уч-
реждений, юри-
дических лиц
с участием
государства в
уставном капи-
тале, утверж-
денное поста-
новлением
Правительства
Республики
Казахстан от
21 марта 1998
года N 246 в
целях его со-
вершенствова-
ния

Проект
поста-
новле-
ния
Прави-
тель-
ства
Респуб-
лики
Казах-
стан

МФ, МЭБП

3 квартал
2006 года

Не тре-
буются


1.9

Внести измене-
ния и дополне-
ния в дейст-
вующее законо-
дательство,
обеспечивающее
прозрачность
деятельности
и финансовых
потоков нацио-
нальных компа-
ний и государ-
ственных пред-
приятий, а
также крупных
частных компа-
ний

Проект
Закона
Респуб-
лики
Казах-
стан

МЭБП,
МФ,
АБЭКП
(финан-
совая
полиция),
Счетный
комитет,
МЭМР,
АУЗР,
АО "Хол-
динг
"Самрук",
АО
"Қазына"

4 квартал
2006 года

Не тре-
буются

-  

1.10

Утвердить ква-
лификационные
требования к
главным бух-
галтерам госу-
дарственных
предприятий и
организаций,
акции и доли
участия кото-
рых принад-
лежат государ-
ству

Приказ
Минист-
ра фи-
нансов
Респуб-
лики
Казах-
стан

МФ

В течение
квартала
после
принятия
законо-
проекта о
внесении
изменений
и допол-
нений в
Закон
Респуб-
лики
Казахстан
"О бух-
галтерс-
ком учете
и финан-
совой от-
четности"

Не тре-
буются

-  

1.11

Утвердить ти-
повое Положе-
ние о совете
директоров
акционерных
обществ, конт-
рольные пакеты
акций которых
принадлежат
государству

Приказ
Минист-
ра фи-
нансов
Респуб-
лики
Казах-
стан

МФ, МЭБП
централь-
ные ис-
полни-
тельные
органы и
иные го-
сударст-
венные
органы

4 квартал
2006 года

Не тре-
буются

-

1.12

Утвердить ти-
повое Положе-
ние о службе
внутреннего
аудита акцио-
нерных об-
ществ, конт-
рольные пакеты
акций которых
принадлежат
государству

Приказ
Минист-
ра фи-
нансов
Респуб-
лики
Казах-
стан

МФ, МЭБП

4 квартал
2006 года

Не тре-
буются

-

1.13

Утвердить ти-
повое Положе-
ние о наблюда-
тельном совете
товариществ с
ограниченной
ответствен-
ностью, конт-
рольные доли
участия кото-
рых принадле-
жат государст-
ву

Приказ
Минист-
ра фи-
нансов
Респуб-
лики
Казах-
стан

МФ, МЭБП

4 квартал
2006 года

Не тре-
буются

-

1.14

Разработать
проект Закона
РК "О государ-
ственных ак-
тивах"

Проект
Закона

МЭБП, МФ

4 квартал
2008 года

Не тре-
буются

-

1.15

В целях совер-
шенствования
и приведения в
соответствие с
законодатель-
ством Респуб-
лики Казах-
стан, внести
изменения и
дополнения в
Методические
рекомендации
для осуществ-
ления анализа
видов деятель-
ности государ-
ственных пред-
приятий и ак-
ционерных об-
ществ с госу-
дарственным
участием, ут-
вержденные
Приказом Ми-
нистра эконо-
мики и бюджет-
ного планиро-
вания N 58 от
25 апреля
2005 года

Приказ
Минист-
ра эко-
номики
и бюд-
жетного
плани-
рования

МЭБП, МФ,
заинте-
ресован-
ные го-
сударст-
венные
органы

Июль
2006 года

Не тре-
буются

-

1.16

В зависимости
от направления
использования
объектов госу-
дарственной
собственности
утвердить пе-
речни:
имущества,
необходимого
для выполнения
государствен-
ных функций,
закрепленных
за органами
государствен-
ного управле-
ния и государ-
ственными уч-
реждениями;
имущества,
закрепленного
за казенными
предприятиями
с целью оказа-
ния социально-
значимых
услуг;
объектов госу-
дарственной
собственности,
подлежащих
передаче СПК;
акций и долей
участия акцио-
нерных обществ
и товариществ
с ограниченной
ответственнос-
тью, созданных
для выполнения
задач, предус-
мотренных
программными
документами;
акций и долей
участия акцио-
нерных обществ
и товариществ
с ограниченной
ответственнос-
тью, в том
числе органи-
заций аграрно-
го сектора,
выполнивших
задачи, возло-
женные на них
при создании
в соответствии
с программными
документами;
акций и долей
участия акцио-
нерных обществ
и товариществ
с ограниченной
ответственнос-
тью переданных
и планируемых
к передаче в
АО "Холдинг
"Самрук";
акций и долей
участия акцио-
нерных обществ
и товариществ
с ограниченной
ответственнос-
тью переданных
и планируемых
к передаче в
АО "Қазына"

Проект
поста-
новле-
ния
Прави-
тель-
ства
Респуб-
лики
Казах-
стан,
решения
акимов

МЭБП,
МИТ, МФ
(по рес-
публикан-
ской соб-
ственнос-
ти);
акиматы
областей,
гг.
Астаны и
Алматы
(по ком-
мунальной
собствен-
ности)

1 квартал
2007 года

Не тре-
буются

-

1.17

Разработать
Программу
управления
государствен-
ными активами
на 2009-2011
годы

Проект
поста-
новле-
ния
Прави-
тельст-
ва Рес-
публики
Казах-
стан

МЭБП, МФ,
централь-
ные испол-
нительные
органы

4 квартал
2008 года

Не тре-
буются

-

2. Повышение эффективности управления
государственными активами

2.1

Проведение ин-
вентаризации
имущества го-
сударственных
предприятий,
учреждений и
организаций,
контрольные
пакеты акций
(доли участия)
которых при-
надлежат госу-
дарству, в це-
лях определе-
ния состава
имущества,
необходимого
для реализации
возложенных
на них задач

Инфор-
мация
в МЭБП

МФ (по
республи-
канской
собствен-
ности),
акиматы
областей,
гг. Астаны
и Алматы
(по комму-
нальной
собствен-
ности)

4 квартал
2006 года

Не тре-
буются

-

2.2

Определить пе-
речень иму-
щества, подле-
жащего переда-
че в конку-
рентную среду

Проект
поста-
новле-
ния
Прави-
тель-
ства,
поста-
новле-
ния
акима-
тов

МЭБП, МФ,
акиматы
областей,
гг. Астаны
и Алматы
(по комму-
нальной
собствен-
ности)

Декабрь
2006 года

Не тре-
буются

-

2.3

Осуществлять
проверки эф-
фективности и
целевого ис-
пользования
имущества,
закрепленного
на праве хо-
зяйственного
ведения или
оперативного
управления за
государствен-
ными юридичес-
кими лицами,
обеспечения
регистрации
имущественных
прав в регист-
рирующих орга-
нах на объекты
недвижимости

Инфор-
мация
в МЭБП

МФ, цент-
ральные
исполни-
тельные
органы (по
республи-
канской
собствен-
ности),
акиматы
областей,
гг. Астаны
и Алматы
(по комму-
нальной
собствен-
ности)

Ежегодно,
15
февраля

Не тре-
буются

-

2.4

Обеспечить
заключение до-
говоров со
всеми субъек-
тами права
коммунальной
собственности
и предоставить
им доступ к
системе веде-
ния Реестра,
для непосред-
ственной рабо-
ты с ним

Отчет
в МЭБП

МФ, акимы
админист-
ративно-
террито-
риальных
единиц
(по комму-
нальной
собствен-
ности),
реестро-
держатель

3 квартал
2006 года

Не тре-
буются

-

2.5

Осуществлять
мониторинг
предоставления
в имуществен-
ный наем
(аренду) иму-
щества, закре-
пленного за
государствен-
ными учрежде-
ниями и госу-
дарственными
предприятиями

Отчет
в МЭБП

МФ,
централь-
ные испол-
нительные
органы и
иные госу-
дарствен-
ные органы
(по рес-
публикан-
ской соб-
ственнос-
ти), аки-
маты об-
ластей,
гг. Астаны
и Алматы
(по комму-
нальной
собствен-
ности)

Ежеквар-
тально,
не позд-
нее двад-
цать пя-
того чис-
ла месяца
следующе-
го за от-
четным
периодом

Не тре-
буются

-

2.6

Формировать
график прове-
дения общих
собраний ак-
ционеров ак-
ционерных
обществ, конт-
рольные пакеты
акций которых
принадлежат
государству по
итогам отчет-
ного года в
соответствии
с действующим
законодатель-
ством

Отчет
в МЭБП

МФ,
централь-
ные испол-нительные
органы и
иные госу-
дарствен-
ные орга-
ны,
акиматы
областей,
гг. Астаны
и Алматы

Ежегодно,
апрель

Не тре-
буются

-

2.7

Осуществлять
контроль за
соответствием
квалификацион-
ным требова-
ниям, предъяв-
ляемым к глав-
ным бухгалте-
рам государ-
ственных пред-
приятий, ак-
ционерных об-
ществ и това-
риществ с ог-
раниченной от-
ветственнос-
тью, акции и
доли участия
которых при-
надлежат госу-
дарству

Инфор-
мация
в МФ

Централь-
ные испол-
нительные
органы и
иные госу-
дарствен-
ные орга-
ны,
акиматы
областей,
гг. Астаны
и Алматы

Ежегодно,
май
(после
принятия
законо-
проекта
"О внесе-
нии изме-
нений и
дополне-
ний в ЗРК
"О бухгал-
терском
учете и
финансо-
вой отчет-
ности")

Не тре-
буются

-

2.8

Проводить зас-
лушивание от-
четов довери-
тельных уп-
равляющих по
выполнению ус-
ловий догово-
ров доверите-
льного управ-
ления

Отчет
в МЭБП

МФ

Ежегодно,
июнь

Не тре-
буются

-

2.9

Осуществлять
контроль за
своевременнос-
тью и полнотой
начисления и
перечисления
части чистого
дохода госу-
дарственных
предприятий на
праве хозяйст-
венного веде-
ния, а также
доходов казен-
ных предприя-
тий, получен-
ных сверх сме-
ты в доход
соответствую-
щего бюджета
по итогам
отчетного года

Отчет в
МЭБП

МФ,
централь-
ные испол-
нительные
органы и
иные госу-
дарствен-
ные орга-
ны, акима-
ты облас-
тей, гг.
Астаны
и Алматы

1 раз в
полугодие

Не тре-
буются

-

2.10

Осуществлять
контроль за
своевременнос-
тью и полнотой
начисления и
перечисления
дивидендов на
государствен-
ные пакеты ак-
ций акционер-
ных обществ,
а также чисто-
го дохода на
государствен-
ные доли учас-
тия товарище-
ств с ограни-
ченной ответ-
ственностью по
итогам отчет-
ного года

Отчет в
МЭБП

МФ,
централь-
ные испол-
нительные
органы и
иные госу-
дарствен-
ные орга-
ны,
акиматы
областей,
гг. Астаны
и Алматы

1 раз в
полугодие

Не тре-
буются

-

2.11

Обеспечить
комплексный
мониторинг
функционирова-
ния и эффек-
тивности уп-
равления объ-
ектами госу-
дарственной
собственности,
а также объек-
тами, в кото-
рых государст-
во имеет долю
собственности
в соответствии
с правилами,
утвержденными
постановлением
Правительства
Республики
Казахстан от
24 июля 2001
года N 998

Отчет в
МЭБП

МФ,
акиматы
областей,
гг. Астаны
и Алматы

10 числа
второго
месяца,
следующего
за отчет-
ным полу-
годием

Не тре-
буются

-

2.12

Осуществлять
контроль за
исполнением
государствен-
ными предприя-
тиями планов
финансово-хо-
зяйственной
деятельности

Отчет в
МЭБП

МФ,
централь-
ные испол-
нительные
органы и
иные госу-
дарствен-
ные орга-
ны,
акиматы
областей,
гг. Астаны
и Алматы

1 раз в
полугодие,
не позднее
15 числа
второго
месяца,
следующего
за отчет-
ным перио-
дом

Не тре-
буются

-

2.13

Предоставлять
информацию об
исполнении
планов финан-
сово-хозяйст-
венной дея-
тельности го-
сударственных
предприятий,
акционерных
обществ (това-
риществ с
ограниченной
ответственнос-
тью), конт-
рольные пакеты
акций (доли
участия) кото-
рых принадле-
жат государст-
ву, отдельно в
разрезе орга-
низаций, ее
дочерних и за-
висимых орга-
низаций по
утвержденным
формам, за
исключением
АО "Холдинг"
Самрук", АО
"Қазына" и
входящих в их
состав юриди-
ческих лиц

Инфор-
мация в
МФ,
акиматы
админи-
стратив-
но-тер-
риториа-
льных
единиц

Централь-
ные испол-
нительные
органы и
иные госу-
дарствен-
ные орга-
ны, испол-
нительные
органы
коммуналь-
ной собст-
венности

1 раз в
полугодие,
по итогам
полугодия
- не позд-
нее 15
числа
второго
месяца,
следующего
за отчет-
ным перио-
дом, по
итогам
года -
не позднее
15 числа
четвертого
месяца,
следующего
за отчет-
ным перио-
дом

Не тре-
буются

-

2.14

Проводить ана-
лиз финансово-
хозяйственной
деятельности
государствен-
ных предприя-
тий, акционер-
ных обществ
(товариществ
с ограниченной
ответственнос-
тью) контроль-
ные пакеты ак-
ций (доли
участия) кото-
рых принадле-
жат государст-
ву, за исклю-
чением АО
"Холдинг
"Самрук", АО "Қазына"
и входящих в
их состав
юридических
лиц, в соот-
ветствии с
законодатель-
ством Респуб-
лики Казахстан

Отчет
в МЭБП

Централь-
ные испол-
нительные
органы и
иные госу-
дарствен-
ные орга-
ны,
акиматы
областей,
гг. Астаны
и Алматы

1 раз в
полугодие,
по итогам
полугодия
- не
позднее 1
числа
третьего
месяца,
следующего
за отчет-
ным перио-
дом, по
итогам
года - не
позднее
15 числа
пятого
месяца,
следующего
за отчет-
ным перио-
дом

Не тре-
буются

-

2.15

Вносить пред-
ложения по
реорганизации,
ликвидации и
приватизации
государствен-
ных предприя-
тий, юридичес-
ких лиц с
участием госу-
дарства в ус-
тавном капита-
ле

Предло-
жения в
Прави-
тельство
Респуб-
лики Ка-
захстан,
акиматы
админи-
стратив-
но-тер-
риториа-
льных
единиц

МЭБП, МФ,
централь-
ные испол-
нительные
органы и
иные госу-
дарствен-
ные орга-
ны, испол-
нительные
органы по
управлению
коммуналь-
ной соб-
ствен-
ностью

Ежегодно,
сентябрь

Не тре-
буются

-

2.16

Проводить ра-
боту по исклю-
чению нефунк-
ционирующих
государствен-
ных юридичес-
ких лиц и юри-
дических лиц с
участием госу-
дарства в ус-
тавном капита-
ле из Единого
государствен-
ного регистра
юридических
лиц

Инфор-
мация
в МФ

Централь-
ные испол-
нительные
органы,
акиматы
областей,
гг. Астаны
и Алматы

Ежегодно,
4 квартал

Не тре-
буются

-

2.17

Разработать и
утвердить гра-
фик проведения
проверок на
предмет своев-
ременности и
полноты отчис-
ления государ-
ственными
предприятиями
части чистого
дохода, начис-
ления дивиден-
дов на госу-
дарственные
пакеты акций
акционерными
обществами, а
также чистого
дохода на го-
сударственную
долю участия в
товариществах
с участием
государства в
государствен-
ный бюджет по
итогам отчет-
ного года

Приказ
Минис-
терства
финансов
Респуб-
лики Ка-
захстан,
решения
акимов

МФ,
централь-
ные испол-
нительные
органы и
иные госу-
дарствен-
ные орга-
ны,
акиматы
областей,
гг. Астаны
и Алматы

Ежегодно, 1 квартал

Не тре-
буются

-

2.18

Проводить
оценку эффек-
тивности дея-
тельности
независимых
директоров
акционерных
обществ (това-
риществ с ог-
раниченной от-
ветственнос-
тью) контроль-
ные пакеты
акций (доли
участия)
которых
принадлежат
государству

Отчет в МЭБП

МФ,
централь-
ные испол-
нительные
органы и
иные госу-
дарствен-
ные орга-
ны,
акиматы
областей,
гг. Астаны
и Алматы

Ежегодно,
август,
начиная с
2008 года

Не тре-
буются

-

2.19

Предоставить
информацию по
прогнозным
показателям
на предстоящий
период:
поступлениям
части чистого
дохода госу-
дарственных
предприятий;
дивидендам на
государствен-
ные пакеты
акций, находя-
щиеся в госу-
дарственной
собственности;
доходам на
доли участия
в юридических
лицах, находя-
щиеся в госу-
дарственной
собственности;
доходам от
аренды иму-
щества, нахо-
дящиеся в го-
сударственной
собственности;
продаже финан-
совых активов
государства

Инфор-
мация
в МЭБП

МФ,
централь-
ные испол-
нительные
органы и
иные госу-
дарствен-
ные орга-
ны,
акиматы
областей,
гг. Астаны
и Алматы

Ежегодно
до 1
апреля

Не тре-
буются

-

2.20

Составление
единого реест-
ра объектов
государствен-
ной собствен-
ности (ГП, АО,
ТОО, ГУ)

Инфор-
мация в
Прави-
тельство
Респуб-
лики Ка-
захстан

МФ,
акиматы
областей,
гг. Астаны
и Алматы

3 квартал
2006 года

Не тре-
буются

-

2.21

Сформировать
базу данных
нерентабельных
государствен-
ных предприя-
тий, на кото-
рых возможна
организация
новых произ-
водств с при-
менением новых
технологий

Проект
норма-
тивного
правово-
го акта

МФ

4 квартал
2006 года

Не тре-
буются

-

2.22

Сформировать
механизм
оздоровления
нерентабельных
государствен-
ных предприя-
тий путем
внедрения ин-
ститута неза-
висимых управ-
ляющих

Проект
поста-
новления
Прави-
тельства
Респуб-
лики Ка-
захстан

МФ

4 квартал
2007 года

Не тре-
буются

-

2.23

Сбор аналити-
ческой инфор-
мации от госу-
дарственных
органов по
сферам деяте-
льности госу-
дарственных
предприятий,
государствен-
ных учреждений
и организаций,
контрольные
пакеты акций
доли участия)
которых
принадлежат
государству

Инфор-
мация
в МЭБП

МФ

Июль
2006 года

Не тре-
буются

-

2.24

Проведение
анализа сфер
деятельности
государствен-
ных предприя-
тий, государ-
ственных уч-
реждений и
организаций,
контрольные
пакеты акций
(доли участия)
которых при-
надлежат госу-
дарству

Инфор-
мация
в Прави-
тельство
Респуб-
лики Ка-
захстан

МЭБП

Декабрь
2006 года

Не тре-
буются

-

2.25

С целью опре-
деления сфер
деятельности,
в которых
должны функ-
ционировать
государствен-
ные предприя-
тия, государ-
ственные уч-
реждения и
организации,
контрольные
пакеты акций
(доли участия)
которых при-
надлежат госу-
дарству для
оказания об-
щественно зна-
чимых услуг и
сфер деятель-
ности, требую-
щих государст-
венной поддер-
жки внести
изменения и
дополнения в
действующее
законодатель-
ство

Проект
Закона

МЭБП, МФ

Апрель
2007 года

Не тре-
буются

-

2.26

Проводить
маркетингово-
аналитические
исследования
в целях
приобретения
активов высо-
котехнологич-
ных междуна-
родных компа-
ний

Инфор-
мация
в МИТ

АО
"Қазына"

Ежегодно,
март

Не тре-
буются

-

2.27

Разработать
перечень высо-
котехнологич-
ных междуна-
родных компа-
ний, активы
которых пред-
ставляют инте-
рес для
Республики
Казахстан

Предло-
жения в
Прави-
тельство
Респуб-
лики Ка-
захстан

МИТ,
МЭБП,
АО
"Қазына"

Ежегодно,
апрель

Не тре-
буются

-

2.28

Создание усло-
вий и инстру-
ментов, необ-
ходимых для
реализации ка-
захстанского
участия в
перспективных
международных
компаниях

Проект
поста-
новления
Прави-
тельства
Респуб-
лики Ка-
захстан

МИТ, МИД

Ноябрь
2006 года

Не тре-
буются

-

3. Поступления от операций с финансовыми активами

3.1.

Разработка и
утверждение
Графика выс-
тавления на
торги объектов
республиканс-
кой и коммуна-
льной собст-
венности

Приказ
Министра
финансов
Респуб-
лики Ка-
захстан,
решение
акимов

МФ (по
республи-
канской
собствен-
ности),
акиматы
областей,
гг. Астаны
и Алматы
(по комму-
нальной
собствен-
ности),
МЭБП

Ежегодно,
январь

Не тре-
буются

-

3.2.

Обеспечить
продажу объек-
тов государст-
венной собст-
венности, под-
лежащих прива-
тизации

Инфор-
мация в
Прави-
тельство
Респуб-
лики Ка-
захстан,
МЭБП

МФ,
акиматы
областей,
гг. Астаны
и Алматы

Ежеквар-
тально,
25 числа
месяца,
следующего
за отчет-
ным перио-
дом

Не тре-
буются

-

3.3.

Осуществлять
контроль по
обеспечению
запланирован-
ных объемов
поступлений в
государствен-
ный бюджет
средств от
приватизации
объектов госу-
дарственной
собственности

Отчет в
Прави-
тельство
Респуб-
лики Ка-
захстан,
МЭБП

МФ,
акиматы
областей,
гг. Астаны
и Алматы

25 числа
месяца,
следующего
за отчет-
ным полу-
годием

Не тре-
буются

-

4. Осуществление государственного мониторинга собственности
в отраслях экономики, имеющих стратегическое значение и
постприватизационный контроль

4.1

Осуществлять
контроль за
исполнением
контрактных
обязательств
покупателями
объектов госу-
дарственной
собственности
по соответст-
вующим конт-
рактам

Отчет в
Админи-
страцию 
Прези-
дента
Респуб-
лики Ка-
захстан,
МЭБП

МФ,
централь-
ные испол-
нительные
органы и
акиматы
областей,
гг. Астаны
и Алматы

Ежегодно, 20 января

Не тре-
буются

-

4.2

Внести изме-
нения и допол-
нения в Пере-
чень объектов,
подлежащих
государствен-
ному монито-
рингу собст-
венности в
отраслях эко-
номики, имею-
щих стратеги-
ческое значе-
ние утвержден-
ного постанов-
лением Прави-
тельства Рес-
публики Казах-
стан от 30
июля 2004 года
N 810

Проект
поста-
новления
Прави-
тельства
Респуб-
лики Ка-
захстан

МФ,
централь-
ные и
местные
исполни-
тельные
органы

Декабрь
2006 года

Не тре-
буются

-

4.3

Обеспечить
осуществление
государствен-
ного монито-
ринга собст-
венности в
отраслях эко-
номики, имею-
щих стратеги-
ческое значе-
ние, по переч-
ню объектов,
утвержденного
постановлением
Правительства
Республики
Казахстан от
30 июля 2004
года N 810

Отчет в
Прави-
тельство
Респуб-
лики Ка-
захстан,
МЭБП

МФ, акиматы областей, гг. Астаны и Алматы

10 числа
второго
месяца,
следующего
за отчет-
ным полу-
годием

Не тре-
буются

-

4.4

Разработать дополнительные
соглашения по
договорам
купли-продажи
с целью их
корректировки
на основании
решений Комис-
сии по пост-
приватизацион-
ному контролю

Инфор-
мация в
Прави-
тельство
Респуб-
лики Ка-
захстан,
МЭБП

МФ

Ежегодно,
декабрь

Не тре-
буются

-

       Примечание: расшифровка буквенных аббревиатур

      МИТ         - Министерство индустрии и торговли Республики Казахстан
      МФ          - Министерство финансов Республики Казахстан
      МЭБП        - Министерство экономики и бюджетного планирования
                    Республики Казахстан
      МИД         - Министерство иностранных дел Республики Казахстан
      МЭМР        - Министерство энергетики и минеральных ресурсов
                    Республики Казахстан
      НБ          - Национальный банк Республики Казахстан
      МТК         - Министерство транспорта и коммуникаций Республики Казахстан
      АБЭКП       - Агентство Республики Казахстан по борьбе с экономической и
                    коррупционной преступностью (финансовая полиция)
      АИС         - Агентство Республики Казахстан по информатизации и связи
      АРНФРФО     - Агентство Республики Казахстан по регулированию и надзору
                    финансового рынка и финансовых организаций
      АО "Холдинг - акционерное общество "Казахстанский холдинг по управлению
      "Самрук"      государственными активами "Самрук"
      АО "Қазына" - акционерное общество "Фонд устойчивого развития "Қазына"
      АО          - акционерное общество
      ГП          - государственное предприятие
      ТОО         - товарищество с ограниченной ответственностью
      ГУ          - государственное учреждение
      СПК         - социально-предпринимательская корпорация