"Азаматтық қорғаныс" кәсіптік стандартын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің 2023 жылғы 21 маусымдағы № 333 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2023 жылғы 21 маусымда № 32864 болып тіркелді

Қазақстан Республикасы Еңбек Кодексінің 117-бабы 2-1-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған "Азаматтық қорғаныс" кәсіптік стандарты бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі Азаматтық қорғаныс және әскери бөлімдер комитетіне заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркегеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің Заң департаментіне осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Төтенше жағдайлар вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғаш ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Төтенше жағдайлар министрі

С. Шарипханов

"КЕЛІСІЛДІ"
Қазақстан Республикасының
Еңбек және халықты әлеуметтік
қорғау министрлігі

Қазақстан Республикасының Төтенше жағдайлар министрі 2023 жылғы 21 маусымдағы № 333 Бұйрығымен бекітілген

Азаматтық қорғаныс" кәсіптік стандарты

1-тарау. Жалпы ережелер

1. "Азаматтық қорғаныс" кәсіптік стандарты (бұдан әрі – КС) Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 117-бабының 2-1-тармағына сәйкес әзірленді және білім беру бағдарламаларын қалыптастыруға, оның ішінде кәсіпорындарда персоналды оқытуға, білім беру ұйымының қызметкерлері мен түлектерін сертификаттауға және персоналды басқару саласындағы кең ауқымды міндеттердің шешімдеріне арналған.

2. Осы кәсіби стандартта мынадай терминдер қолданылады:

1) салалық біліктілік шеңбері – салада танылатын біліктілік деңгейлерінің құрылымдық сипаттамасы;

2) еңбек қызметінің түрі – сабақтарды кәсіби стандарт (кәсіптерді/лауазымдарды) біріктіретін технологиялық процестің бөлінген аяқталған кезеңі;

3) еңбек функциясы – еңбек процесінің бір немесе бірнеше міндеттерін шешуге бағытталған өзара байланысты әрекеттер жиынтығы;

4) кәсіби міндет (міндет) – бірлі жарым әрекеттерді орындау үшін функцияны декомпозициялауға мүмкіндік беретін еңбек функциясының элементі;

5) мамандық – арнайы дайындық нәтижесінде алынған және білім туралы тиісті құжаттармен расталған белгілі бір білімді, дағдыларды және практикалық дағдыларды қажет ететін адамның еңбек қызметінің негізгі кәсібі;

7) білім – оқыту және жеке тәжірибе арқылы ақпаратты игеру нәтижесіне бағалау жүргізілетін оқыту немесе жұмыс саласына, біліктілік компонентіне қатысты фактілер, қағидаттар, теория мен практика жиынтығы;

8) іскерліктер – іс-әрекетті жүзеге асыру және міндеттерді шешу мақсатында білімді қолдану және құзыреттілік көрсету қабілеті (логикалық, интуитивті, шығармашылық және практикалық ойлауды қолдану).

9) құзыреттілік – қызметкердің кәсіби және еңбек қызметінде білімін, іскерлігін және тәжірибесін қолдану қабілеті;

10) біліктілік – қызметкердің нақты еңбек функцияларын сапалы орындауға әзірлік дәрежесі, оның білімі, іскерлігі мен дағдылары;

11) біліктілік деңгейі – күрделілік, стандартты емес еңбек әрекеттері, жауапкершілік және дербестік параметрлері бойынша сараланған қызметкердің дайындығы мен құзыреттілігі деңгейіне қойылатын талаптар жиынтығы. Біліктілік деңгейі ұлттық және салалық біліктілік шеңберлері дескрипторларының деңгейі мен мазмұнына сәйкес келеді;

12) бакалавриат – тиісті мамандық бойынша "бакалавр" дәрежесін бере отырып, кадрлар даярлауға бағытталған жоғары білім, білім беру бағдарламалары;

13) магистратура – жоғары оқу орнынан кейінгі білім, оның білім беру бағдарламалары тиісті мамандық бойынша "магистр" дәрежесін бере отырып, кадрлар даярлауға бағытталған;

14) білім беру ұйымдары – техникалық және кәсіптік, орта, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын оқу орындары, сондай-ақ жұмыс берушілердің салалық қауымдастықтарының білім беру ұйымдары;

15) азаматтық қорғаныс – Қазақстан Республикасының халқы мен аумағын қазіргі заманғы зақымдаушы құралдардың зақымдау (қирату) факторларының әсерінен, табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардан қорғау жөнінде бейбіт уақытта және соғыс уақытында жүргізілетін жалпымемлекеттік іс-шаралар кешенін іске асыруға арналған азаматтық қорғаудың мемлекеттік жүйесінің құрамдас бөлігі;

16) азаматтық қорғаныстың қорғаныш құрылыстары қоры – азаматтық қорғаныс бойынша санаттарға жатқызылған ұйымдардың жұмыскерлері мен халықты қазіргі заманғы зақымдаушы құралдардың зақымдау (қирату) факторларының әсерінен, сондай-ақ төтенше жағдайлар кезінде қорғау үшін арнайы жабдықталған және соған арналған инженерлік құрылыстар жиынтығы;

17) азаматтық қорғаныстың қорғаныш құрылысы – халықты қазіргі заманғы зақымдаушы құралдардың зақымдау (қирату) факторларының әсерінен қорғау үшін арнайы жабдықталған және соған арналған инженерлік құрылыс;

18) азаматтық қорғау күштері – азаматтық қорғаныстың әскери бөлімдері, авариялық-құтқару қызметтері мен құралымдары, мемлекеттік және мемлекеттік емес өртке қарсы қызмет бөлімшелері, азаматтық қорғау құралымдары, азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті органның авиациясы, жағдайды байқау, бақылау және болжау қызметтері;

19) басқару пункттері – азаматтық қорғаудың басқару органдарын орналастыруға және олардың жұмысын қамтамасыз етуге арналған, техникалық құралдармен, тіршілікті қамтамасыз ету элементтерімен арнайы жабдықталған және жарақталған, мемлекеттік органдардың құрылыстары немесе көлік құралдары;

20) қазіргі заманғы зақымдаушы құралдар – зақымдаушы (қирату) факторлары адамдарды, жануарлар мен өсімдіктерді зақымдауға, объектілерді бүлдіруге немесе қиратуға, қайталама зақымдау факторларының пайда болуына есептелген, жаппай жою қаруын және қарапайым зақымдаушы құралдарды, оның ішінде зымырандық, авиациялық және атыс қаруын қамтитын құрылғылар мен құралдар;

21) эвакуациялық іс-шаралар – бейбіт уақытта және соғыс уақытында азаматтық қорғаныс бойынша санаттарға жатқызылған ұйымдардың жұмыскерлерін бөліп орналастыру, қалалар мен төтенше жағдай аймақтарынан халықты және материалдық құралдарды эвакуациялау.

2-тарау. Кәсіптік стандарттың паспорты

3. Кәсіби стандарттың атауы: "Азаматтық қорғаныс".

4. Кәсіби стандартты әзірлеудің мақсаты: кәсіби қызметтің мазмұны мен сапасына бірыңғай талаптарды біріздендіру, белгілеу және қолдау, азаматтық қорғанысты ұйымдастыру және жүргізу жөніндегі мамандарға қойылатын біліктілік талаптарын айқындау. Азаматтық қорғаныс саласындағы мамандарға қажетті дағдыларды, дағдыларды және білімді сипаттау.

5. Кәсіби стандарттың қысқаша сипаттамасы: азаматтық қорғанысты ұйымдастыру және жүргізу жөніндегі маманның кәсіби құзыреті саласында, азаматтық қорғаныс саласындағы қолданыстағы нормативтік құқықтық актілердің талаптарына сәйкес болуы және сәйкес келуі тиіс білім мен дағдылар бөлігінде талаптарды белгілейді.

6. Кәсіптік топ: "Қорғаныс қызметі".

7. КС кадрларды бағалау, аттестаттау, сертификаттау және біліктілікті растау, даярлау және қайта даярлау үшін негіз ретінде қолданылады және пайдаланушылар:

1) қызметкерлер – саладағы мамандыққа қойылатын талаптарды түсіну, өзінің біліктілігін арттыруды және мансаптық жоғарылатуды жоспарлау үшін;

2) жұмыс берушілер – жұмыскерлерге қолданылатын талаптарды, нұсқаулықтарды, міндеттерді әзірлеу, персоналды жалдау және аттестаттау кезінде өлшемшарттарды қалыптастыру, сондай-ақ кадрлардың біліктілігін арттыру, дамыту, ілгерілету және ротациялау бағдарламаларын жасау үшін;

3) сертификаттау және біліктілік беру жөніндегі қызметті жүзеге асыратын ұйымдар (органдар) – персоналды сертификаттау кезінде бағалау материалдарын әзірлеу және сәйкестік деңгейі бойынша қызметкерлердің біліктілік өлшемшарттарын әзірлеу үшін;

4) мемлекеттік органдар – КС-ны еңбек нарығын мониторингтеу және болжау үшін өлшемшарттар ретінде пайдалану үшін кең ауқымда пайдалануға арналған.

3-тарау. Мамандықтар карточкасы

8. Кәсіптерінің тізбесі:

азаматтық қорғанысты ұйымдастыру және жүргізу жөніндегі маман, салалық біліктілік шеңберіндегі 6 және 7 деңгейлер.

Мамандықтар карточкасы осы кәсіптік стандартқа қосымшаларда келтіріледі.

"Азаматтық қорғаныс" кәсіптік стандартына қосымша

"АЗАМАТТЫҚ ҚОРҒАНЫСТЫ ҰЙЫМДАСТЫРУ ЖӘНЕ ЖҮРГІЗУ ЖӨНІНДЕГІ МАМАНЫ" МАМАНДЫҒЫНЫҢ КАРТОЧКАСЫ
Мамандық коды
Топ коды	2149-3
Мамандықтар атауы	Азаматтық қорғанысты ұйымдастыру және жүргізу жөніндегі маман
Салалық біліктілік шеңбері бойынша біліктілік деңгейі (бұдан әрі – СБШ)	6-7
Кәсіптік білім беру деңгейі	Жоғары, бакалавриат, магистратура.
Еңбек функциялары	1. Техникалық құжаттамамен жұмыс, азаматтық қорғаныс, еңбекті қорғау саласындағы нормативтік құқықтық актілердің талаптарын білу.
	2. Азаматтық қорғаныс іс-шараларын ұйымдастыру және жүргізу.
	3. Азаматтық қорғаныс мүлкін сатып алу, сақтау, есепке алу, есептен шығару және кәдеге жарату.
Еңбек функциясы 1 Техникалық құжаттамамен жұмыс, Азаматтық қорғаныс, еңбекті қорғау саласындағы нормативтік құқықтық актілердің талаптарын білу	Іскерліктер мен дағдылар: 1. Азаматтық қорғаныс және техникалық құжаттама саласындағы нормативтік құқықтық актілердің талаптарын меңгеру. 2. Азаматтық қорғау, еңбекті қорғау саласындағы талаптарды, нормативтік құқықтық актілерді және санитариялық нормаларды сақтау. 3. Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар кезінде авариялық-құтқару және кезек күттірмейтін жұмыстарды жүргізу кезінде қауіпсіздік шараларын сақтау. 4. Жеке және ұжымдық қорғаныс құралдарын пайдалану тәсілдері.
	Білім: 1. Азаматтық қорғау және еңбекті қорғау саласындағы нормативтік құқықтық актілерді білу талаптары. 2. Жұмыстарды қауіпсіз орындау әдістері мен тәсілдері. 3. Санитариялық нормалар мен қауіпсіздік техникасы талаптарын сақтау қағидалары. 4. Жеке және ұжымдық қорғаныс құралдарын қолданудың жіктелуі мен ережелері.
Еңбек функциясы 2 Азаматтық қорғаныс іс-шараларын ұйымдастыру және жүргізу	Іскерліктер мен дағдылар: 1. Азаматтық қорғаныс жоспарларын әзірлеуге қатысу. 2. Басқару, құлақтандыру және байланыс жүйелерін дамыту жөнінде шаралар қабылдау және оларды пайдалануға дайын ұстау. 3. Азаматтық қорғау күштерін дайындықта ұстау. 4. Азаматтық қорғауды басқару органдарын дайындауға және қазіргі заманғы зақымдау құралдарын қолдану жағдайларында халықты қорғау тәсілдері мен іс-қимылдарына үйретуге уақтылы жолдау. 5. Азаматтық қорғаныстың қорғаныш құрылыстарын түгендеу, оларды жұмыс істеуге дайындықта ұстау. 6. Эвакуациялық іс-шараларды жоспарлауға қатысу. 7. Салалар мен ұйымдардың тұрақты жұмыс істеуі жөніндегі іс-шараларды жоспарлауға және орындауға қатысу. 8. Зақымданудың қазіргі заманғы құралдарының қатері мен қолданылуы туралы хабардар ету, халықты іс-қимыл тәртібі туралы хабардар ету. 9. Халықты Азаматтық қорғаныстың қорғаныш құрылыстарында паналау, қажет болған жағдайда-жеке қорғану құралдарын пайдалану. 10. Азаматтық қорғаудың қосымша басқару, құлақтандыру және байланыс пункттерін құру. 11. Құзыреті шегінде ақпараттық-талдау жұмыстарын жүргізуді жүзеге асыру. 12. Азаматтық қорғауды бейбіт уақыттан соғыс уақытына ауыстыру бойынша құжаттарды (материалдарды) дайындау және командалық-штабтық оқу-жаттығуларға қатысу. 13. Азаматтық қорғасу күштерінің жеке құраммен жасақталуы, мақсатына сәйкес міндеттерді орындау үшін қажетті мүліктің негізгі түрлерімен, аспаптармен және техникамен жарақтандырылуы, әзірлікке келтіру жоспарларының болуы бойынша түзету. 14. Әртүрлі сипаттағы төтенше жағдайлар кезінде құтқару және басқа да шұғыл жұмыстарды орындау үшін қажетті азаматтық қорғау күштері мен құралдарын тарту жөнінде шешімдер қабылдау үшін ұсыныстар дайындау, оларды неғұрлым тиімді және пәрменді пайдалану жөнінде ұсыныстар енгізу. 15. Қалаларды азаматтық қорғаныс жөніндегі топтарға, ұйымдарды азаматтық қорғаныс бойынша санаттарға жатқызу жөнінде шешім дайындау. 16. Қауіпсіз реагенттер мен қондырғыларға көшіру жөніндегі ұйымдармен өзара іс-қимыл жасау. 17. Радиациялық, химиялық және биологиялық қорғау жөніндегі іс-шаралар кешенін ұйымдастыру. 18. Алғашқы көмек көрсету.
	Білім: 1. "Азаматтық қорғау туралы" Қазақстан Республикасының Заңы. 2. "Азаматтық қорғаныс объектілерін құру және пайдалану қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 19 желтоқсандағы № 1357 Қаулысы. 3. "Азаматтық қорғаудың мемлекеттік жүйесін ұйымдастыру және оның қызметі қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2015 жылғы 24 ақпандағы № 149 бұйрығы (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 11097 болып тіркелді). 4. "Азаматтық қорғаныс іс-шараларын ұйымдастыру және жүргізу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2015 жылғы 6 наурыздағы № 190 бұйрығы (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10716 болып тіркелді). 5. "Азаматтық қорғаныс жоспарларының құрылымын және төтенше жағдайларды жою жөніндегі іс-қимыл жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің 2014 жылғы 29 мамырдағы № 258 бұйрығы (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 9554 болып тіркелді). 6. "Бейбіт және соғыс уақытында төтенше жағдайлар кезінде азаматтық қорғау мен халықты, мемлекеттік органдарды хабардар ету жүйесін ұйымдастыру қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2014 жылғы 26 желтоқсандағы № 945 бұйрығы (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10151 болып тіркелді). 7. "Халықты және азаматтық қорғау саласындағы мамандарды ақпараттандыру, білімді насихаттау, оқыту қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2020 жылғы 2 шілдедегі № 494 бұйрығы (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 20990 болып тіркелді). 8. "Азаматтық қорғау органдары мен күштерінің басшыларын, мамандарын даярлаудың, халықты төтенше жағдайлар мен әскери қақтығыстар туындаған кезде немесе осы қақтығыстар салдарынан қорғау тәсілдері мен іс-қимылдарға оқытудың оқу бағдарламасын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің 2014 жылғы 20 мамырдағы № 235 бұйрығы (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 9509 болып тіркелді). 9. "Азаматтық қорғаныстың инженерлік-техникалық іс-шараларының көлемі мен мазмұнын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2014 жылғы 24 қазандағы № 732 бұйрығы (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 9922 болып тіркелді). 10. "Азаматтық қорғаныстың қорғаныс құрылыстарын есепке қою және есептен шығару қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің 2014 жылғы 30 мамырдағы № 265 бұйрығы (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 9506 болып тіркелді).
Еңбек функциясы 3 Азаматтық қорғаныс мүлкін сатып алу, сақтау, есепке алу, есептен шығару және кәдеге жарату	Іскерліктер мен дағдылар: 1. Құлақтандыру және байланыс жүйелерінің уақтылы жарақтандырылуын бақылау және оларды пайдалануға дайын ұстау. 2. Азаматтық қорғаныс мүлкін құру, жинақтау және уақтылы жаңарту жөніндегі жұмысты ұйымдастыру. 3. Бұзылған басқару, құлақтандыру және байланыс жүйелерін қалпына келтіру бойынша уақтылы жұмыстар жүргізуді ұйымдастыру. 4. Талаптарға сәйкес азаматтық қорғау сыныптарын жарақтандыру жөнінде ұсыныс дайындау. 5. "Жас құтқарушы" клубтарын (үйірмелерін) жарақтандыру жөнінде ұсыныс дайындау. 6. Азаматтық қорғаныстың инженерлік-техникалық іс-шараларын ұйымдастыру. 7. Азаматтық қорғауды қалыптастыруды уақтылы жарақтандыруды ұйымдастыру. 8. Қорғаныс құрылыстарын жарақтандыру бойынша мониторинг және уақтылы ұсыныстар.
	Білім: 1. "Азаматтық қорғау құралымдарын құру, күтіп-ұстау, материалдық-техникалық қамтамасыз ету, даярлау және тарту ағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2015 жылғы 23 сәуірдегі № 387 бұйрығы (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 11243 болып тіркелді). 2. "Азаматтық қорғаныс мүлкін сатып алу, құру және пайдалану қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2015 жылғы 8 маусымдағы № 510 бұйрығы (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 11587 болып тіркелді). 3. "Азаматтық қорғау құралдарына қажеттілікті айқындау жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің 2014 жылғы 29 мамырдағы № 260 бұйрығы (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 9552 болып тіркелді). 4. "Азаматтық қорғаныс мүлкін сақтау, есепке алу, есептен шығару және кәдеге жарату қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2016 жылғы 10 маусымдағы № 611 бұйрығы (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 13905 болып тіркелді). 5. "Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің аумақтық бөлімшелері мен ведомстволық бағынысты мемлекеттік мекемелеріне жергілікті атқарушы органдардың жәрдем көрсетуі үшін ғимараттар мен құрылыстарды материалдық-техникалық жарақтандыру, салу, реконструкциялау және жөндеу тізбесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2015 жылғы 27 маусымдағы № 567 бұйрығы (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 11808 болып тіркелді).
Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар	ұйымдастырушылық қабілеттер; аналитикалық қабілеттер; өзін-өзі бақылау, өзін-өзі ұйымдастыру; коммуникативтік және орындаушылық қабілеттері; стресске төзімділік; командада жұмыс істеу; өзара көмек; тәртіп; нәтижеге бағдарлану; белгілі бір білім саласына қатысты технологиялық немесе әдістемелік сипаттағы мәселелерді шеше білу, шешудің әртүрлі тәсілдерін таңдау және таңдау.
СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланысы	СБШ деңгейі	Азаматтық қорғаныс, жұмылдыру жұмысы және өрт қауіпсіздік инженері; Азаматтық қорғаныс маманы.
Кәсіби стандартты техникалық деректер
Нұсқа нөмірі және шығарылған жылы	1 Ңұсқа, 2023 жыл
Қайта қарау шамасының күні	2026 жыл

Об утверждении профессионального стандарта "Гражданская оборона"

Приказ Министра по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан от 21 июня 2023 года № 333. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 21 июня 2023 года № 32864

В соответствии с пунктом 2-1 статьи 117 Трудового кодекса Республики Казахстан, ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемый профессиональный стандарт "Гражданская оборона".

2. Комитету по гражданской обороне и воинским частям Министерства по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан;

3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа представление в Юридический департамент Министерства по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1) и 2) настоящего пункта.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан

С. Шарипханов

"СОГЛАСОВАНО"
Министерство труда и
социальной защиты населения
Республики Казахстан

Утвержден приказом Министр по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан от 21 июня 2023 года № 333

Профессиональный стандарт "Гражданская оборона"

Глава 1. Общие положения

1. Профессиональный стандарт (далее – ПС) "Гражданская оборона" разработан в соответствии с пунктом 2-1 статьи 117 Трудового кодекса Республики Казахстан и предназначен для формирования образовательных программ, в том числе обучения персонала на предприятиях, сертификации работников и выпускников организации образования и решений широкого круга задач в области управления персоналом.

2. В настоящем профессиональном стандарте применяются следующие термины:

1) отраслевая рамка квалификаций – структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых в отрасли;

2) вид трудовой деятельности – выделенный завершенный этап технологического процесса, объединяющий занятия (профессии/должности) в профессиональный стандарт;

3) трудовая функция – набор взаимосвязанных действий, направленных на решение одной или нескольких задач процесса труда;

4) профессиональная задача (задача) – элемент трудовой функции, позволяющий декомпозировать функцию для выполнения единичных действий;

5) профессия – основной род занятий трудовой деятельности человека, требующий определенных знаний, умений и практических навыков, приобретенных в результате специальной подготовки и подтверждаемых соответствующими документами об образовании;

7) знание – результат усвоения информации посредством обучения и личного опыта, совокупность фактов, принципов, теории и практики, относящихся к сфере обучения или работы; компонент квалификации, который подвергается оценке;

8) умения – способность применять знания и проявлять компетентность с целью осуществления деятельности и решения задач (применение логического, интуитивного, творческого и практического мышления);

9) компетенция – способность работника применять знания, умения и опыт в профессиональной и трудовой деятельности;

10) квалификация – степень готовности работника, его знаний, умений и навыков к качественному выполнению конкретных трудовых функций;

11) уровень квалификации – совокупность требований к уровню подготовки и компетенции работника, дифференцируемой по параметрам сложности, нестандартности трудовых действий, ответственности и самостоятельности. Уровень квалификации соответствует уровню и содержанию дескрипторов национальной и отраслевых рамок квалификаций;

12) бакалавриат – высшее образование, образовательные программы которого направлены на подготовку кадров с присуждением степени "бакалавр" по соответствующей специальности;

13) магистратура – послевузовское образование, образовательные программы которого направлены на подготовку кадров с присуждением степени "магистр" по соответствующей специальности;

14) организации образования – учебные заведения, реализующие образовательные программы технического и профессионального, после среднего, высшего и послевузовского образования, а также организации образования отраслевых ассоциаций работодателей;

15) гражданская оборона – составная часть государственной системы гражданской защиты, предназначенная для реализации общегосударственного комплекса мероприятий, проводимых в мирное и военное время, по защите населения и территории Республики Казахстан от воздействия поражающих (разрушающих) факторов современных средств поражения, чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера;

16) фонд защитных сооружений гражданской обороны – совокупность инженерных сооружений, специально оборудованных и предназначенных для защиты работников организаций, отнесенных к категориям по гражданской обороне, и населения от воздействия поражающих (разрушающих) факторов современных средств поражения, а также при чрезвычайных ситуациях;

17) защитное сооружение гражданской обороны – инженерное сооружение, специально оборудованное и предназначенное для защиты населения от воздействия поражающих (разрушающих) факторов современных средств поражения;

18) службы гражданской защиты – республиканские, областные, городские, районные системы органов управления и сил гражданской защиты, предназначенные для выполнения специальных мероприятий гражданской защиты;

19) пункты управления – специально оборудованные и оснащенные техническими средствами, элементами жизнеобеспечения сооружения или транспортные средства государственных органов, предназначенные для размещения и обеспечения работы органов управления гражданской защиты;

20) современные средства поражения – устройства и средства, поражающие (разрушающие) факторы которых рассчитаны на поражение людей, животных и растений, повреждение или разрушение объектов, появление вторичных поражающих факторов, включающие в себя оружие массового поражения и обычные средства поражения, в том числе ракетное, авиационное и огнестрельное оружие;

21) эвакуационные мероприятия – рассредоточение работников организаций, отнесенных к категориям по гражданской обороне, эвакуация населения и материальных средств из городов и зон чрезвычайной ситуации в мирное и военное время.

Глава 2. Паспорт профессионального стандарта

3. Наименование профессионального стандарта: "Гражданская оборона".

4. Цель разработки профессионального стандарта: унификация, установление и поддержание единых требований к содержанию и качеству профессиональной деятельности, определению квалификационных требований к специалистам по организации и ведению гражданской обороны. Описание умений, навыков и знаний, необходимых специалистам в области гражданской обороны.

5. Краткое описание профессионального стандарта: устанавливает требования в области профессиональной компетенции специалиста по организации и ведению гражданской обороны, в части знаний и навыков, которыми следует обладать и соответствовать требованиям действующих нормативных правовых актов в области гражданской обороны.

6. Профессиональная группа: "Оборонная деятельность".

7. ПС применяется в качестве основы для оценки, аттестации, сертификации и подтверждения квалификации, подготовки и переподготовки кадров и предназначены для использования широким кругом пользователей:

1) работниками – для понимания предъявляемых требований к профессии в отрасли, планирования повышения своей квалификации и карьерного продвижения;

2) работодателями – для разработки используемых требований, инструкций, обязанностей к работникам, формирования критериев при найме и аттестации персонала, а также составления программ повышения квалификации, развития, продвижения и ротации кадров;

3) организациями (органами), осуществляющими деятельность по сертификации и присвоению квалификации – для разработки оценочных материалов при сертификации персонала и выработки критериев квалификации работников по уровню соответствия;

4) государственными органами – для использования ПС в качестве критериев для мониторинга и прогнозирования рынка труда.

Глава 3. Карточки профессий

8. Перечень профессий:

специалист по организации и ведению гражданской обороны, 6 и 7 уровни в отраслевой рамки квалификации.

Карточка профессий приводится в приложении к настоящему профессиональному стандарту.

Приложение к профессиональному стандарту "Гражданская оборона"

КАРТОЧКА ПРОФЕССИИ "СПЕЦИАЛИСТ ПО ОРГАНИЗАЦИИ И ВЕДЕНИЮ ГРАЖДАНСКОЙ ОБОРОНЫ"
Код профессии
Код группы	2149-3
Наименование профессии	Специалист по организации и ведению гражданской обороны
Квалификационный уровень по отраслевой рамке квалификации (далее – ОРК)	6-7
Уровень профессионального образования	Высшее, бакалавриат, магистратура
Трудовые функции	1. Работа с технической документацией, знание требований нормативных правовых актов в сфере гражданской обороны, охраны труда.
	2. Организация и ведение мероприятий гражданской обороны.
	3. Приобретение, хранение, учет, списания и утилизация имущества гражданской обороны.
Трудовая функция 1 Работа с технической документацией, знание требований нормативных правовых актов в области гражданской обороны, охраны труда	Умения и навыки: 1. Усвоение требований нормативных правовых актов в области гражданской обороны и технической документации. 2. Соблюдение требований, нормативных правовых актов в сфере гражданской защиты, охраны труда и санитарных норм. 3. Соблюдение мер безопасности при ведении аварийно-спасательных и неотложных работ в условиях чрезвычайной ситуации природного и техногенного характера. 4. Способы использования средств индивидуальной защиты.
	Знания: 1. Требования знаний нормативных правовых актов в сфере гражданской защиты и охраны труда. 2. Методы и приемы безопасного выполнения работ. 3. Правила соблюдения санитарных норм и требований техники безопасности. 4. Классификация и правила использования средств индивидуальной и коллективной защиты.
Трудовая функция 2 Организация и ведение мероприятий гражданской обороны	Умения и навыки: 1. Участие в разработке планов гражданской обороны. 2. Принятие мер по развитию систем управления, оповещения и связи и поддержание их в готовности к использованию. 3. Поддержание в готовности сил гражданской защиты. 4. Своевременное направление на подготовку органов управления гражданской защиты и обучение населения способам защиты и действиям в случаях применения современных средств поражения. 5. Инвентаризация защитных сооружений гражданской обороны, содержание их в готовности к функционированию. 6. Участие в планировании эвакуационных мероприятий. 7. Участие в планировании и выполнение мероприятий по устойчивому функционированию отраслей и организаций. 8. Оповещение об угрозе и применении современных средств поражения, информирование населения о порядке действий. 9. Укрытие населения в защитных сооружениях гражданской обороны, при необходимости – использование средств индивидуальной защиты. 10. Создание дополнительных пунктов управления, оповещения и связи гражданской защиты. 11. Осуществление проведения информационно-аналитической работы в пределах компетенции. 12. Подготовка документов (материалов) и участие в командно-штабных учений по переводу гражданской защиты с мирного на военное время. 13. Корректировка по укомплектованности сил гражданской защиты личным составом, оснащенности основными видами имущества, приборами и техникой, необходимыми для выполнения задач согласно предназначению, наличия планов приведения в готовность. 14. Подготовка предложении для принятия решений по привлечению сил и средств гражданской защиты, необходимых для выполнения спасательных и других неотложных работ при чрезвычайных ситуаций различного характера, вносить предложения по наиболее эффективному и действенному их использованию. 15. Подготовка решения по отнесению городов к группам по гражданской обороне, организации к категориям по гражданской обороне. 16. Взаимодействие с организациями по переводу на безопасные реагенты и установки. 17. Организация комплекса мероприятии по радиационной, химической и биологической защите. 18. Оказание первой помощи.
	Знания: 1. Закон Республики Казахстан "О гражданской защите". 2. Постановление Правительства Республики Казахстан от 19 декабря 2014 года № 1357 "Об утверждении Правил создания и использования объектов гражданской обороны"; 3. Приказ Министра внутренних дел Республики Казахстан "Об утверждении Правил организации и деятельности государственной системы гражданской защиты" от 24 февраля 2015 года № 149 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 11097). 4. Приказ Министра внутренних дел Республики Казахстан "Об утверждении Правил организации и ведения мероприятий гражданской обороны" от 6 марта 2015 года № 190 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 10716). 5. Приказ Министра по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан "Об утверждении структуры планов гражданской обороны и планов действий по ликвидации чрезвычайных ситуаций" от 29 мая 2014 года № 258 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 9554). 6. Приказ Министра внутренних дел Республики Казахстан "Об утверждении Правил организации системы оповещения гражданской защиты и оповещения населения, государственных органов при чрезвычайных ситуациях в мирное и военное время" от 26 декабря 2014 года № 945 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 10151). 7. Приказ Министра внутренних дел Республики Казахстан "Об утверждении Правил информирования, пропаганды знаний, обучения населения и специалистов в сфере гражданской защиты" от 2 июля 2020 года № 494 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 20990). 8. Приказ Министра по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан "Об утверждении учебной программы подготовки руководителей, специалистов органов управления и сил гражданской защиты, обучения населения способам защиты и действиям при возникновении чрезвычайных ситуаций и военных конфликтов или вследствие этих конфликтов" от 20 мая 2014 года № 235 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 9509). 9. Приказ Министра внутренних дел Республики Казахстан "Об утверждении объема и содержания инженерно-технических мероприятий гражданской обороны" от 24 октября 2014 года № 732 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 9922). 10. Приказ Министра по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан "Об утверждении Правил постановки на учет и снятия с учета защитных сооружений гражданской обороны" от 30 мая 2014 года № 265 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 9506).
Трудовая функция 3 Приобретение, хранение, учет, списания и утилизация имущества гражданской обороны	Умения и навыки: 1. Контроль за своевременным оснащением систем оповещения и связи и поддержание их в готовности к использованию. 2. Организация работы по созданию, накоплению и своевременному освежению имущества гражданской обороны. 3. Организация проведения своевременных работ по восстановлению нарушенных систем управления, оповещения и связи. 4. Подготовка предложении по оснащению классов гражданской защиты согласно требований. 5. Подготовка предложении по оснащению клубов (кружков) "Юный спасатель". 6. Организация инженерно-технических мероприятии гражданской обороны. 7. Организация своевременного оснащения формировании гражданской защиты. 8. Мониторинг и своевременные предложения по оснащению защитных сооружений.
	Знания: 1. Приказ Министра внутренних дел Республики Казахстан "Об утверждении Правил создания, содержания, материально-технического обеспечения, подготовки и привлечения формирований гражданской защиты" от 23 апреля 2015 года № 387 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 11243). 2. Приказ Министра внутренних дел Республики Казахстан "Об утверждении Правил приобретения, создания и использования имущества гражданской обороны" от 8 июня 2015 года № 510 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 11587). 3. Приказ Министра по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан "Об утверждении Инструкции по определению потребности в средствах гражданской защиты" от 29 мая 2014 года № 260 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 9552). 4. Приказ Министра внутренних дел Республики Казахстан "Об утверждении Правил хранения, учета, списания и утилизации имущества гражданской обороны" от 10 июня 2016 года № 611 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 13905). 5. Приказ Министра внутренних дел Республики Казахстан "Об утверждении Перечня материально-технического оснащения, строительства, реконструкции и ремонта зданий и сооружений для оказания содействия местными исполнительными органами территориальным подразделениям и подведомственным государственным учреждениям Министерства по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан" от 27 июня 2015 года № 567 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 11808).
Требования к личностным компетенциям	организаторские способности; аналитические способности; самообладание, самоорганизация; коммуникативные и исполнительские способности; стрессоустойчивость; работа в команде; взаимовыручка; дисциплинированность; ориентированность на результат; умение решать проблемы технологического или методического характера, относящихся к определенной области знаний, предполагающих выбор и многообразие способов решения.
Связь с другими профессиями в рамках ОРК	Уровень ОРК	Специалист гражданской обороны; Инженер по гражданской обороне, мобилизационной работе и пожарной безопасности.
Технические характеристики профессионального стандарта
Разработано	Министерство по чрезвычайным ситуациям
Номер версии и год выпуска	Версия 1, 2023 год
Дата ориентировочного пересмотра	2026 год