Жедел-iздестiру қызметi туралы

Қазақстан Республикасының 1994 жылғы 15 қыркүйектегі № 154-XIII Заңы.

МАЗМҰНЫ

Ескерту. Мәтiнде "бөлiм" деген сөздiң алдындағы "I - VII" деген цифрлар тиiсiнше "1 - 7" деген цифрлармен ауыстырылды - ҚР 2004.12.21 № 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді) Заңымен.

Осы Заң Қазақстан Республикасы аумағында жүзеге асырылатын жедел-iздестiру қызметiнiң мазмұнын айқындайды және оны жүргiзу кезiнде заңдылықты құқықтық кепiлдiктерi жүйесiн баянды етедi.

1-бөлiм. Жалпы ережелер

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) адамдарға сауал қою - жедел-іздестіру қызметінің міндеттерін шешу үшін маңызы бар нақты ақпаратты осы ақпарат бар немесе болуы мүмкін сауал қойылған адамның сөздерінен жинау;

2) анықтамалар алу - қызығушылық туғызатын ақпарат бар немесе болуы мүмкін тиісті жеке немесе заңды тұлғаға ресми сауал жіберу жолымен жедел-іздестіру қызметінің міндеттерін шешу үшін маңызы бар нақты ақпарат алу;

3) арнаулы жедел-іздестіру іс-шарасы - заңмен қорғалатын адамның жеке өміріне араласпаушылықты, хат жазысу, телефонмен сөйлесу, телеграф хабарламалары мен почта жөнелтілімдері құпиясын, сондай-ақ тұрғын үйге қол сұқпаушылық құқығына тікелей қатысты жедел-іздестіру іс-шарасы;

4) арнаулы техникалық құралдар – жедел-іздестіру іс-шаралары мен жасырын тергеу әрекеттерін жүргізу барысында ақпаратты табу және оны құжаттау үшін арнаулы функциялары, бағдарламалық қамтамасыз етуі мен конструкциялық ерекшеліктері бар құрылғылар, аппаратура, құралдар, жабдық;

5) байқау - жедел-іздестіру қызметінің міндеттерін шешу үшін маңызы бар құбылыстарды, әрекеттерді, оқиғаларды, процестерді көру арқылы әрі өзгеше қабылдау және анықтау;

6) байланыс желілеріндегі жедел іздеу - байланыс желісі арқылы берілетін ақпаратта құқыққа қарсы әрекеттің белгілерін табу жөніндегі жасырын іс-әрекеттер;

7) компьютерлерден, серверлерден және ақпаратты жинауға, өңдеуге, жинақтауға және сақтауға арналған басқа құрылғылардан ақпаратты жасырын алу – компьютерлерден, серверлерден және ақпаратты жинауға, өңдеуге, жинақтауға және сақтауға арналған басқа құрылғылардан ақпаратты арнаулы техникалық құралдармен және (немесе) компьютерлік бағдарламалармен, қажет болған кезде жасырын кіру және (немесе) зерттеп-қарау арқылы жүргізілетін жасырын алу;

8) бақыланатын өнім беру - еркін өткізуге тыйым салынған не айналымы шектелген, сондай-ақ қылмыстық қол сұғу объектілері немесе құралдары болып табылатын нәрселердің, заттардың және өнімдердің берілуіне, сатып алынуына, сатылуына, орын ауыстыруына бақылау орнату жолымен қылмыстық әрекеттің белгілері туралы ақпарат алу тәсілі;

9) жеке адамды белгілері бойынша іздеу және ұқсастыру - іздеудегі адамды даралайтын статистикалық, динамикалық және геномдық белгілері бойынша, сондай-ақ сөзбен сипаттау портреті және адамды жеткілікті ықтимал дәрежеде тануға мүмкіндік беретін басқа да тәсілдер көмегімен табуға және сәйкестендіруге бағытталған ұйымдастырушылық және нысаналық-практикалық іс-әрекеттер жиынтығы;

10) енгізу - жедел-іздестіру қызметін жүзеге асырушы органның қызметкерін не онымен бірге қызмет істеп жүрген құпия көмекшіні жедел-іздестіру қызметінің міндеттерін шешу үшін жедел қызмет мүдделі болып отырған объектінің төңірегіне жасырын енгізу;

11) жалпы жедел-іздестіру іс-шарасы - жедел-іздестіру қызметін жүзеге асырушы органдардың осы қызметтің міндеттерін шешуге бағытталған, бірыңғай тактикалық, стратегиялық ой-ниетпен байланысқан іс-әрекеттерінің жиынтығы;

12) жедел есепке алу ісі - жедел-іздестіру қызметін жүзеге асырушы орган жүргізетін оқшауландырылған іс жүргізу;

13) жасырын кіру және (немесе) орынды жасырын зерттеп-қарау – тұрғын, қызметтік, өндірістік үй-жайларға, ғимараттарға, құрылысжайларға, сақтау қоймаларына, көлік құралына немесе жергілікті жер учаскесіне, қажет болған кезде оларды зерттеп-қарай отырып, сондай-ақ жедел-іздестіру қызметінің өзге де міндеттерін шешу үшін жасырын кіру;

14) жедел сатып алу - ықтимал қылмыстық әрекет туралы ақпарат алу мақсатында, жедел-іздестіру қызметін жүзеге асырушы органның хабардар болуымен және оның бақылауымен тексерілетін адамнан тұтыну немесе өткізу мақсатынсыз ақылы түрде заттар сатып алынатын жалған мәміле ахуалын орнату;

15) жедел-іздестіру қызметі – адам мен азаматтың өмірін, денсаулығын, құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін, меншікті қорғау, қылмыстық қол сұғудан қоғам мен мемлекеттің қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында жедел-іздестіру қызметін жүзеге асыратын органдар Қазақстан Республикасының Конституциясына, осы Заңға және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес жүзеге асыратын жария және жасырын жедел-іздестіру, ұйымдастыру және басқару іс-шараларының ғылыми негізделген жүйесі;

15-1) жедел-іздестіру қызметінің нәтижелері – осы Заңның 2-бабында тізбеленген міндеттерді шешу үшін алынған мәліметтер, құжаттар, заттар не материалдар;

16) құқыққа қарсы әрекеттердің іздерін табу, жасырын анықтау және алып қою, оларды алдын ала зерттеу - қылмыс іздері сақталған немесе қылмыс жасау құралы не қылмыстық әрекеттің нәтижесі болып табылған материалдық объектілерді анықтау және айналымнан немесе нақты адамның иелігінен алып қою және олардың өздеріне тән белгілері мен ерекшеліктерін заңда белгіленген нысандарда анықтау;

17) құпия көмекшілер - жедел-іздестіру қызметін жүзеге асырушы органмен құпия негізде (оның ішінде келісімшарт бойынша) қызмет істеуге келісімін берген, сол сияқты осы органмен бұрын өзінің келісімі бойынша ынтымақтастықта болған, он сегіз жасқа толған, іс-әрекетке қабілетті жеке тұлғалар;

18) пошта жөнелтілімдері мен өзге жөнелтілімдерді жасырын бақылау – хаттарды, жеделхаттарды, радиограммаларды, бандерольдерді, жіберілімдерді және басқа да пошта-телеграф жөнелтілімдерін қарау және олардың мазмұнымен танысу жолымен іс үшін маңызы бар мәліметтерді алу;

19) адамды немесе орынды жасырын аудио- және (немесе) бейнебақылау – айтылған ақпаратты және өзге де ақпаратты, сондай-ақ нақты белгілі бір жерде болған адамның әрекеттерін және (немесе) оқиғаларды бейне-, аудиотехниканы не өзге де арнаулы ғылыми-техникалық құралдарды пайдаланып, олардың мазмұнын бір мезгілде материалдық жеткізгіште тіркей отырып, қажет болған кезде жасырын кіру және (немесе) зерттеп-қарау арқылы жүргізілетін жасырын бақылау;

20) абоненттер және (немесе) абоненттік құрылғылар арасындағы қосылулар туралы ақпаратты жасырын алу – абоненттер және (немесе) абоненттік құрылғылар (пайдалану құрал-жабдығы) арасындағы қосылудың күні, уақыты, ұзақтығы туралы мәліметтер алу;

21) электр (телекоммуникация) байланысының желілерін жасырын бақылау – телефон немесе дауыстық ақпарат беруге мүмкіндік беретін басқа құрылғылар арқылы берілетін дауыстық ақпаратты ғылыми-техникалық құралдарды және (немесе) компьютерлік бағдарламаларды пайдалана отырып, қажет болған кезде жасырын кіру және (немесе) зерттеп-қарау арқылы жүргізілетін жасырын тыңдау және (немесе) жазып алу;

Электр (телекоммуникация) байланысының желілері арқылы берілетін ақпаратты ұстап алу және алу – сым, радио, оптикалық және басқа да электромагниттік жүйелер арқылы берілетін белгілерді, сигналдарды, дауыстық ақпаратты, жазбаша мәтінді, кескіндерді, бейнекескіндерді, дыбыстарды және басқа да ақпаратты ұстап алу және алу;

22) үлгілерді алу - тірі адамның, мәйіттің, жануардың, заттың, нәрсенің ерекшеліктерін бейнелейтін, жедел-іздестіру қызметінің міндеттерін шешу үшін маңызы бар материалдық ақпарат жеткізгіштерді алып қою және анықтау;

23) штаттағы жасырын қызметкер – лауазымдық міндеттеріне жедел-іздестіру іс-шаралары мен жасырын тергеу әрекеттерін астыртын түрде жүргізу кіретін жедел-іздестіру қызметін жүзеге асыратын органның жұмыскері;

24) іздестіру - заңда көзделген жағдайларда тергеуден, анықтаудан немесе соттан жасырынған, қылмыстық жауаптылықтан, жазасын өтеуден немесе пробациялық бақылаудан жалтарып жүрген адамдардың, хабарсыз кеткен және өзге де адамдардың орналасқан жерін, сондай-ақ мемлекеттік құпияларды құрайтын мәліметтері бар жоғалған құжаттар мен бұйымдарды анықтауға бағытталған ұйымдастырушылық, іс жүргізу және жедел-іздестіру іс-шараларының жүйесі.

Ескерту. 1-бап жаңа редакцияда - ҚР 2009.07.17 № 187-IV, өзгерістер енгізілді - ҚР 2009.12.07 № 221-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз); 04.07.2014 № 233-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі) ; 28.12.2016 № 36-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін екі ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 18.04.2017 № 58-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 21.12.2017 № 118-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

2-бап. Жедел-iздестiру қызметiнiң мiндеттерi

Жедел-iздестiру қызметiнiң мiндеттерi:

1) адам мен азаматтың өмiрiн, денсаулығын, құқықтарын, бостандықтарын, заңды мүдделерiн, меншікті құқыққа қарсы қол сұғушылықтардан қорғау;

2) қоғамның, мемлекеттiң қауiпсiздiгiн қамтамасыз етуге және оның экономикалық әлеуетi мен қорғаныс қабiлетiн нығайтуға жәрдемдесу;

3) қылмыстарды анықтау, олардың алдын алу және жолын кесу;

3-1) қылмыстық құқық бұзушылық жасаған адамдарды, сондай-ақ қылмыстық іс үшін маңызы бар нәрселер мен құжаттарды анықтау;

4) анықтау, тергеу органдарынан және соттан жасырынып жүрген, қылмыстық жауаптылықтан, жазаны өтеуден немесе пробациялық бақылаудан жалтарып жүрген адамдарды, хабарсыз кеткен азаматтарды және заңмен көзделген жағдайларда өзге де адамдарды iздестiру жөнiндегi шараларды жүзеге асыру, сондай-ақ табылған танылмаған мәйіттерді сәйкестендіру;

5) Қазақстан Республикасы Президентiнiң және басқа да күзетiлетін адамдардың қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету;

6) Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк шекарасын күзетудi қамтамасыз ету;

7) мемлекеттік құпияларды немесе заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын мәліметтерді қорғауды қамтамасыз ету;

8) ұйымдарға коммерциялық құпияны қорғауда жәрдемдесу;

9) күзетпен ұстау немесе бас бостандығынан айыру орындарында Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген режимдi ұстап тұру;

10) күзетпен ұстау немесе бас бостандығынан айыру орындарындағы күдіктілердің, айыпталушылардың, сотталушылардың, сотталғандардың, персоналдың және өзге де адамдардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету;

11) жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асыратын органдардың қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету болып табылады.

Ескерту. 2-бап жаңа редакцияда - ҚР 18.04.2017 № 58-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңдарымен.

3-бап. Жедел-iздестiру қызметiнiң қағидаттары

Жедел-iздестiру қызметi заңдылық, жеке адамның құқықтары мен бостандықтарын сақтау, қадiр-қасиетiн құрметтеу, азаматтардың заң алдындағы теңдiгi қағидаттарына сәйкес, астыртын әрекет ету, жария және жария емес әдiстердi ұштастыру, кәсiби әдеп негiзiнде жүзеге асырылады.

4-бап. Жедел-iздестiру қызметiнiң құқықтық негiзi

1. Жедел-iздестiру қызметiнiң құқықтық негiзiн Қазақстан Республикасының Конституциясы, осы Заң және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілері құрайды.

1-1. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Заңдағыдан өзгеше ережелер белгіленсе, онда халықаралық шарттың ережелері қолданылады.

2. Республика Бас Прокурорының келiсiмi бойынша жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асыратын органдар өз құзыретi шегiнде осы Заң негiзiнде жедел-iздестiру шараларын ұйымдастыру мен жүргiзу тактикасын реттейтiн нормативтік құқықтық актілер шығарады.

Ескерту. 4-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2002.08.09 N 346, 2009.07.17 N 187-IV Заңдарымен.

5-бап. Жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асыру кезiнде жеке адамның құқықтары мен бостандықтарын сақтау

1. Осы Заңмен көзделмеген мақсаттар мен мiндеттерге қол жеткiзу үшiн жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асыруға, сондай-ақ оларды жүргiзу барысында алынған хабарламаларды пайдалануға жол берiлмейдi.

2. Жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асырушы органның iс-әрекетi жөнiнде жоғары тұрған органға, не прокуратураға немесе сотқа шағым жасалуы мүмкiн.

3. Қылмысты әзiрледi немесе жасады деген кiнәсi заңмен белгiленген тәртiпте дәлелденбеген адам жедел-iздестiру қызметiн жүргiзушi органнан мемлекеттiк немесе басқа да заңмен қорғалатын құпияны жария етуге жол бермейтiн шекте өзiн тексеру үшiн негiз болған және өзiне қатысы бар хабарламалардың сипаты туралы мағлұматтарды талап етуге құқылы.

Жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асырушы органның арызданушыға қажеттi мағлұматтарды беруден бас тартуы туралы шешiмiн негiзсiз деп таныған ретте, сот өзiнiң дәлелдi шешімімен, ал прокурор прокурорлық қадағалау тәртібімен аталған органды осы баптың 3-тармағында көзделген мағлұматтарды арызданушыға беруге мiндеттей алады.

4. Шағымды толық және жан-жақты қарауды қамтамасыз ету мақсатында прокурордың талап етуі бойынша, құпия көмекшілердің және штаттағы жасырын қызметкерлердің жеке басы туралы мәліметтерді қоспағанда, барлық жедел-қызметтiк құжаттар берiледi.

Судьяның талап етуі бойынша, жедел-іздестіру қызметін, нақты жедел-іздестіру іс-шараларын ұйымдастыру, ақпарат көздері және оны алу тәсілдері туралы мәліметтерді қоспағанда, жедел-іздестіру құжаттары беріледі.

5. Жедел-іздестіру қызметі нәтижесінде алынған, адамның жеке өміріне, ар-ожданы мен қадір-қасиетіне қатысты мәліметтер, егер оларда заңмен тыйым салынған іс-әрекеттер жасағаны туралы ақпарат болмаса, сақталуға жатпайды және жойылады.

Қылмыс жасады деген кінәсі заңда белгіленген тәртіппен дәлелденбеген, сондай-ақ өздеріне қатысты сотқа дейінгі тергеп-тексеру жүргізілмеген адамдарға қатысты жедел-іздестіру іс-шараларын жүргізу нәтижесінде алынған материалдар тиісті жедел есепке алу ісі тоқтатылған кезден бастап бір жыл сақталады, содан соң жойылады. Өздеріне қатысты сотқа дейінгі тергеп-тексеру басталмаған адамдардың телефон арқылы және өзге де сөйлесулерін тыңдау нәтижесінде алынған фонограммалар мен басқа да материалдар тиісті жедел есепке алу ісі тоқтатылған кезден бастап алты ай ішінде жойылады, ол жөнінде хаттама жасалады. Прокурордың санкциясы негізінде жүргізілген жедел-іздестіру іс-шараларының нәтижелерін көрсететін материалдар жойылатын күннен үш ай бұрын ол жөнінде тиісті прокурор хабардар етіледі.

Барлау қызметі процесінде, сондай-ақ экстремизмге және терроризмге қарсы іс-қимыл саласында алынған жедел-іздестіру іс-шараларының нәтижелерін сақтау мен жоюдың тәртібі және мерзімдері ведомстволық нормативтік құқықтық актілерде белгіленеді.

Ескерту. 5-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2009.07.17 N 187-IV, 2010.05.27 № 279-IV; 04.07.2014 № 233-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.11.2014 N 244-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 28.12.2016 № 36-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін екі ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 12.07.2018 № 180-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

2 бөлiм. Жедел iздестiру қызметiн жүзеге асырушы органдар, олардың мiндеттерi мен құқықтары

6-бап. Жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асыратын органдар

1. Қазақстан Республикасы аумағында жедел-iздестiру қызметiн:

1) ішкi iстер органдары;

2) ұлттық қауiпсiздiк органдары;

3) сыртқы барлау саласындағы уәкілетті орган;

4) Қорғаныс министрлiгiнiң әскери барлау органдары;

5) сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет;

6) Қазақстан Республикасы Мемлекеттік күзет қызметі;

7) экономикалық тергеу қызметі жүзеге асырады.

2. Жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асыру органдарының тiзбесi заңмен ғана өзгертiлуi немесе толықтырылуы мүмкiн.

Ескерту. 6-бап жаңа редакцияда - ҚР 2012.01.18 N 547-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен; өзгерістер енгізілді - ҚР 04.07.2014 N 233-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 07.11.2014 № 248-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

7-бап. Жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асырушы органдардың мiндеттерi

Жедел-iздестiру қызметiнiң осы Заңмен белгiленген мiндеттерiн орындау кезiнде оны жүзеге асыруға уәкiлдiк берiлген органдар;

а) жеке және заңды тұлғалардың заңмен қорғалатын құқықтарын, бостандықтары мен мүдделерiн, меншiктi, қоғам мен мемлекеттiң қауiпсiздiгiн қорғау, оның экономикалық және қорғаныс әлуетiн нығайту үшiн өз құзыретiне сәйкес қажеттi шараларды қолдануға;

б) жедел-іздестіру іс-шаралары мен жасырын тергеу әрекеттерін жүзеге асыру арқылы қылмыстарды анықтауды, олардың алдын алуды және жолын кесуді, олардың нәтижелерін қылмыстық процесте пайдалану үшін тіркеуді қамтамасыз етуге, тергеушінің өзі тергейтін қылмыстық iстер бойынша жедел-iздестiру іс-шараларын жүргізу туралы жазбаша тапсырмаларын орындауға;

б-1) прокурордың жедел-іздестіру қызметінің заңдылығын қадағалауды жүзеге асыру барысында берген жазбаша нұсқауларын орындауға;

б-2) қылмыстық іс бойынша жасырынған сотталушыны және азаматтық іс бойынша жауапкерді, жазасын өтеуден немесе пробациялық бақылаудан жалтарып жүрген адамды іздестіру туралы сот актілерін, сондай-ақ сот орындаушыларының прокурор санкциялаған атқарушылық іс жүргізу бойынша борышкерді іздестіру туралы қаулыларын орындауға;

в) қоғам мен мемлекет қауiпсiздiгiне қатер төнгенiн дәлелдейтiн өздерiне белгiлi болған жәйттер мен деректердi Қазақстан Республикасының мемлекеттiк өкiмет пен басқару органдарына дер кезiнде хабарлауға;

г) құқықтық көмек туралы шарттар (келiсiмдер) негiзiнде тиiстi халықаралық құқық қорғау ұйымдары мен шет мемлекеттердiң құқық қорғау органдарының тiлектерiн орындауға;

д) жедел-iздестiру іс-шаралары мен жасырын тергеу әрекеттерін жүргiзу кезінде, сондай-ақ жүргізілген жедел-іздестіру іс-шаралары мен жасырын тергеу әрекеттерінің нәтижелерін көрсететін материалдарды қылмыстық процесте пайдалану үшін беру кезінде құпиялылықты қамтамасыз ету және ақпарат көздерiнің құпиясын ашуға жол бермеу жөнiндегi қажеттi шараларды қолдануға мiндеттi.

Ескерту. 7-бапқа өзгерістер енгiзiлдi - ҚР 2001.03.16 N 163, 2009.07.17 N 187-IV; 04.07.2014 № 233-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 18.04.2017 № 58-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.06.2020 № 349-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

8-бап. Жедел-іздестіру қызметін жүзеге асыратын органдардың құқықтары

Жедел-іздестіру қызметін жүзеге асыруға уәкілеттік берілген органдардың:

1) өз құзыреті шегінде осы Заңның 11-бабында тізбеленген жедел-іздестіру іс-шараларын жария және жасырын, сондай-ақ сотқа дейінгі тергеп-тексеру органының тапсырмасы бойынша Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процестік кодексінде айқындалған жасырын тергеу әрекеттерін жүргізуге;

2) жедел-іздестіру қызметінің міндеттерін шешуді қамтамасыз ететін жедел есепке алу мен ақпараттық жүйелерді құруға және пайдалануға;

3) жедел-іздестіру іс-шаралары мен жасырын тергеу әрекеттері барысында жазбаша немесе ауызша шарт бойынша жеке және заңды тұлғалардың, әскери бөлімдердің тұрғын және тұрғын емес үй-жайларын, көлік құралдарын, сондай-ақ өзге де мүлкін, залал келтірілген жағдайда сол залалды, сондай-ақ шығыстарды иелеріне жедел-іздестіру қызметі мен жасырын тергеу әрекеттерін жүзеге асыратын органдардың есебінен өтей отырып пайдалануға;

4) астыртын ұйымдар құру мақсатында, жедел-іздестіру қызметі мен жасырын тергеу әрекеттерін жүзеге асыратын органдардың жұмыскерлерін, бөлімшелерінің, ұйымдарының, үй-жайлары мен көлік құралдарының ведомстволық тиесілігін, сондай-ақ құпия көмекшілердің жеке басын шифрлайтын құжаттарды пайдалануға;

4-1) жедел-іздестіру қызметін жүзеге асыратын органдардың көлік құралдарын пайдалану қағидаларын әзірлеуге және бекітуге;

5) қажетті ғылыми-техникалық немесе өзге де арнайы білімі бар лауазымды адамдар мен мамандардың көмегін пайдалануға;

6) Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде белгіленген, коммерциялық, банктік және заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын мәліметтерді жария етуге қойылатын талаптарды сақтай отырып, басқа ұйымдардан жедел-іздестіру қызметінің міндеттерін шешу үшін маңызы бар ақпаратты өтеусіз алуға және пайдалануға;

7) Қазақстан Республикасының аумағында жедел-іздестіру қызметі мен жасырын тергеу әрекеттерін жүзеге асыруға құқығы бар басқа да органдардың күші мен қаражатын жекелеген іс-шаралар жүргізу үшін осы органдармен келісу бойынша тартуға;

8) осы Заңның 11-бабында көзделген жедел-іздестіру іс-шаралары мен жасырын тергеу әрекеттерін жүргізу мақсатында ғана тәуліктің кез келген уақытында ұйымдардың аумағына және үй-жайларына, ал, күзетуді әскери жарғыларға сәйкес әскери қызметшілер, сондай-ақ, құқық қорғау органдары мен арнаулы мемлекеттік органдардың қызметшілері жүзеге асыратын әскери бөлімдер мен басқа да режимдік объектілердің аумағына – олардың басшыларымен не құрамында режимдік объектілері немесе әскери бөлімдері бар орталық мемлекеттік органдар басшыларымен келісу бойынша кедергісіз кіруге;

9) жедел-іздестіру іс-шаралары барысында анықталған қылмыстық құқық бұзушылықтар туралы мәліметтерді оларды растайтын материалдарды қоса бере отырып, Қазақстан Республикасының қылмыстық-процестік заңнамасында белгіленген тәртіппен және мерзімдерде тіркеуге және (немесе) тергелуі бойынша беруге құқығы бар.

Ескерту. 8-бап жаңа редакцияда - ҚР 04.07.2014 № 233-V Заңымен (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2017 № 84-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

9-бап. Жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асырушы органдар қызметкерлерiнiң жауапкершiлiгi

1. Жедел-iздестiру шараларын жүргiзу кезiнде құқыққа қарсы әрекеттерге жол берген қызметкерлер Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауапты болады.

2. Жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асырушы органдар iс-әрекеттерiмен келтiрген залалды өздерi Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен өтейдi.

Ескерту. 9-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2009.07.17 N 187-IV Заңымен.

3 бөлiм. Жедел-iздестiру шараларын жүргiзу

10-бап. Жедел-iздестiру шараларын жүргiзу негiздерi

1. Жедел-iздестiру шараларын жүргiзу үшiн:

а) сотқа дейінгі тергеп-тексеру материалдарының болуы;

б) жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асырушы органдарға келiп түскен:

- әзiрленiп жатқан, жасалып жатқан немесе жасалған құқық бұзушылық;

- жауап алу, тергеу және сот органдарынан жасырынып немесе қылмыстық жазадан жалтарып жүрген адамдар;

- азаматтардың хабарсыз кетуi және танылмаған мәйiттердiң табылуы туралы ақпарат;

в) тергеушінің өзі тергейтін қылмыстық істер бойынша жазбаша тапсырмалары;

в-1) Қазақстан Республикасы Бас Прокурорының, оның бірінші орынбасарының не орынбасарларының, облыстар прокурорларының және оларға теңестірілген прокурорлардың қаулылары, сондай-ақ прокурордың жедел-іздестіру қызметінің заңдылығын қадағалауды жүзеге асыру барысында берген жазбаша нұсқаулары;

в-2) қылмыстық іс бойынша сотталушыны және азаматтық іс бойынша жауапкерді, жазасын өтеуден немесе пробациялық бақылаудан жалтарып жүрген адамды іздестіру туралы сот актілері, сондай-ақ сот орындаушыларының прокурор санкциялаған атқарушылық іс жүргізу бойынша борышкерді іздестіру туралы қаулылары;

г) құқықтық көмек туралы шартқа (келiсiмге) сәйкес халықаралық құқық қорғау ұйымдарының және шет мемлекеттердiң құқық қорғау органдарының сауал салулары;

д) қоғам, мемлекет және оның экономикалық және қорғаныстық әлеуетiн нығайту мүддесiнде барлау ақпаратын алу қажеттігі;

е) өздеріне қатысты Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртіппен уәкілетті мемлекеттік органдар жеке қауіпсіздікті қамтамасыз ету туралы қаулылар шығарған қорғалатын адамдардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету қажеттігі негіздер болып табылады.

2. Жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асыратын органдар өз құзыретi шегiнде өзiнiң не өзге мемлекеттiк органдардың бастамасы бойынша азаматтардың жеке басын сипаттайтын және шешiмдер қабылдау үшiн қажеттi:

- жедел-іздестіру қызметін жүзеге асырушы органдарға жұмысқа немесе қызметке қабылдау туралы;

- жеке және заңды тұлғалардың стратегиялық және күзетілетін объектілерді күзету және оларға қызмет көрсету жөніндегі, сондай-ақ күзетілетін адамдардың төңірегіндегі жұмыстарды істеуіне рұқсат беру туралы. Стратегиялық және күзетілетін объектілердің, сондай-ақ күзетілетін адамдардың тізбесі Қазақстан Республикасының заңнамасымен айқындалады;

- жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асырушы органдардың қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету мәселелерi жөнiнде;

- тiзбесiн Қазақстан Республикасының Үкiметi айқындайтын авариялық немесе экологиялық қауіптілігі жоғары объектiлер мен құрылыстарды пайдаланумен байланысты жұмыстарға рұқсат ету туралы;

- жедел-iздестiру қызметiне қатысуға рұқсат беру немесе оны жүзеге асыру нәтижесiнде алынған материалдарды пайдалануға рұқсат беру туралы;

- күзет қызметімен айналысуға лицензиялар берiлгенi туралы деректер жинауға құқылы.

3. Көрсетiлген негiздер түпкiлiктi болып табылады және тек заңмен ғана толықтырылуы немесе өзгертiлуi мүмкiн.

Ескерту. 10-бапқа өзгерістер енгiзiлдi - ҚР Президентiнiң 1995.12.25 N 2725 жарлығымен, 1996.07.15 N 31-І, 2001.03.16 N 163, 2001.07.16 N 244, 2002.07.10 N 338, 2002.08.09 N 346, 2004.07.09 N 592, 2007.01.12 N 222 (ресми жарияланған күнінен бастап алты ай өткеннен кейін қолданысқа енгізіледі), 2009.07.17 N 187-IV, 2010.05.27 № 279-IV; 04.07.2014 № 233-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 28.12.2016 № 36-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін екі ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 18.04.2017 № 58-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.06.2020 № 349-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.01.2023 № 188-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

11-бап. Жедел-іздестіру іс-шаралары

1. Жедел-іздестіру іс-шаралары жалпы және арнаулы болып бөлінеді.

2. Жалпы жедел-іздестіру іс-шаралары мыналар болып табылады:

1) адамдарға сауал қою;

2) азаматтармен жария және жасырын қатынастар орнату, оларды жедел-іздестіру қызметіне пайдалану;

3) енгізу;

4) қылмыстық іс-әрекетті имитациялайтын мінез-құлық таныту;

5) астыртын кәсіпорындар мен ұйымдар құру;

6) бақыланатын өнім беру;

7) заңмен қорғалатын жеке өмірге, тұрғын үйге қол сұғылмауын, өзінің және отбасының құпиясын, сондай-ақ жеке салымдары мен жинаған қаражатының, жазысқан хаттарының, телефон арқылы сөйлескен сөздерінің, почта, телеграф арқылы және басқа да жолдармен алысқан хабарларының құпиялылығын қозғамайтын мәліметтер алу үшін техникалық құралдарды қолдану;

8) анықтамалар алу;

9) үлгілерді алу;

10) жедел сатып алу;

11) іздеу-қызмет иттерін пайдалану;

12) жеке адамды белгілері бойынша іздеу және ұқсастыру;

13) ақпаратты заңсыз алып тастау қондырғыларын іздеу;

14) құқыққа қарсы әрекеттер іздерін табу, жасырын орнықтыру және алып қою, оларды алдын ала зерттеу;

15) қылмысты әзірлеуші, жасаушы немесе жасаған адамның ізіне түсу және оны ұстау;

16) ұстап алынған адамдардың жеке басын жете тексеруді, оларда болатын қылмыстық әрекетке қатысты болуы мүмкін заттар мен құжаттарды алып қоюды, сондай-ақ, тұрғын үй-жайларды, жұмыс орындары мен өзге де орындарды жете тексеруді, көлік құралдарын жете тексеруді куәгерлердің қатысуымен жүзеге асыру.

Терроризмге қарсы операцияны жүзеге асыру барысында жеке басты жете тексеру және жеке тұлғаның жанындағы заттарды жете тексеру, көлік құралдарын, оның ішінде техникалық құралдарды қолдана отырып жете тексеру куәгерлердің қатысуынсыз жүргізілуі мүмкін;

17) қарулы қылмыскерлерді қолға түсіру жөніндегі операцияларды жүргізу;

18) байқау.

Осы тармақта көзделген жалпы жедел-іздестіру іс-шараларын ұйымдастыру және оларды жүргізу тактикасы Қазақстан Республикасының Бас Прокурорымен келісу бойынша, жедел-іздестіру қызметін жүзеге асыратын органдардың бірінші басшыларының нормативтік құқықтық актілерімен айқындалады.

3. Арнаулы жедел-іздестіру іс-шаралары мыналар болып табылады:

1) адамды немесе орынды жасырын аудио- және (немесе) бейнебақылау;

2) электр (телекоммуникация) байланысының желілері арқылы берілетін ақпаратты жасырын бақылау, ұстап алу және алу;

3) абоненттер және (немесе) абоненттік құрылғылар арасындағы қосылулар туралы ақпаратты жасырын алу;

4) компьютерлерден, серверлерден және ақпаратты жинауға, өңдеуге, жинақтауға және сақтауға арналған басқа құрылғылардан ақпаратты жасырын алу;

5) пошта жөнелтілімдері мен өзге жөнелтілімдерді жасырын бақылау;

6) жасырын кіру және (немесе) орынды жасырын зерттеп-қарау.

Осы тармақта көзделген арнаулы жедел-іздестіру іс-шараларын ұйымдастыру және оларды жүргізу тактикасы Қазақстан Республикасының Бас Прокурорымен келісу бойынша, жедел-іздестіру қызметін жүзеге асыратын органдардың бірінші басшыларының нормативтік құқықтық актілерінде айқындалады.

4. Осы баптың 2-тармағының 1), 2), 3), 4), 5), 6), 7), 8), 9), 11), 12), 13), 14), 15), 16) және 17) тармақшаларында тізбеленген жедел-іздестіру іс-шаралары Қазақстан Республикасының қылмыстық-процестік заңнамасының ережелеріне сәйкес іздестіру шаралары ретінде жүзеге асырылуы мүмкін.

Ескерту. 11-бап жаңа редакцияда - ҚР 2009.07.17 N 187-IV, өзгерістер енгізілді - ҚР 2009.12.07 N 221-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз); 04.07.2014 № 233-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.07.2017 № 84-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 21.12.2017 № 118-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 12.07.2018 № 180-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңдарымен.

12-бап. Жедел-iздестiру шараларын жүргiзу шарттары

1. Адамдардың азаматтығы, жынысы, ұлты, тұрғылықты жерi, әлеуметтiк, лауазымдық және мүлiктiк жағдайы, қандай қоғамдық бiрлестiктерге жататындығы, дiнге қатынасы мен саяси сенiмi, егер заңмен өзгеше белгiленбесе, Қазақстан Республикасының аумағында оларға қатысты жедел-iздестiру шараларын жүргiзуге кедергi бола алмайды.

2. Жалпы және арнаулы жедел-іздестіру іс-шараларын жедел-іздестіру қызметін жүзеге асырушы барлық органдар өздеріне жүктелген міндеттерге сәйкес жүргізеді.

Жедел-іздестіру қызметін жүзеге асырушы органдар Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі қылмыстық-атқару жүйесінің мекемелерінде жедел-іздестіру іс-шараларын қылмыстық-атқару жүйесінің уәкілетті органымен немесе оның аумақтық бөлімшелерімен өзара іс-қимыл жасаса отырып жүргізуге құқылы.

Қазақстан Республикасы Мемлекеттік күзет қызметінің жедел қамтамасыз ету объектілеріндегі және күзет іс-шараларын жүргізу аймағындағы жедел-іздестіру іс-шаралары Қазақстан Республикасы Мемлекеттік күзет қызметімен келісу бойынша жүзеге асырылады.

3. Жедел-iздестiру шараларын жүргiзуге құқығы бар қызметтердiң, бөлiмшелердiң және қызметкерлер санаттарының тiзбесiн жедел-iздестiру қызметiн жүргiзушi органдардың басшылары белгiлейдi.

4. Арнаулы жедел-іздестіру іс-шаралары:

1) ауыр және аса ауыр қылмыстарды, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексiнің 116 (бірінші бөлігі), 126 (бірінші және екінші бөліктері), 161 (бірінші бөлігі), 185 (бірінші және екінші бөліктері), 188 (екінші бөлігі), 188-1 (бірінші бөлігі), 189 (екінші бөлігі), 190 (екінші бөлігі), 194 (бірінші бөлігі), 195 (төртінші және бесінші бөліктері), 197 (үшінші бөлігі), 207 (екінші бөлігі), 210 (бірінші бөлігі), 211 (екінші бөлігі), 213 (үшінші бөлігі), 216 (бірінші және екінші бөліктері), 218 (бірінші және екінші бөліктері), 231 (бірінші бөлігі), 232 (бірінші бөлігі), 234 (екінші бөлігі), 245 (бірінші және екінші бөліктері), 272 (үшінші бөлігі), 283 (бірінші бөлігі), 286 (бірінші бөлігі), 287 (үшінші бөлігі), 288 (бірінші бөлігі), 307 (екінші бөлігі), 308 (бірінші бөлігі), 309 (бірінші бөлігі), 315 (бірінші бөлігі), 361 (үшінші бөлігі), 362 (бірінші бөлігі), 365 (екінші бөлігі), 366 (бірінші бөлігі), 367 (бірінші бөлігі), 394 (екінші бөлігі), 399 (екінші бөлігі), 422 (бірінші және екінші бөліктері)-баптарында көзделген ауырлығы орташа қылмыстарды және қылмыстық топ жасаған қылмыстарды анықтау, олардың алдын алу және жолын кесу мақсатында, егер тексерілетін адам үшінші тұлғаның телефонын немесе өзге сөйлесу құрылғысын пайдаланады деген мәліметтер болса немесе үшінші тұлға телефонды және басқа сөйлесу құрылғыларын пайдаланып, тексерілетін адам үшін ақпарат алады не тексерілетін адамнан басқа адамдарға беру үшін ақпарат алады деген мәліметтер болса, тексерілетін адамға не үшінші тұлғаға қатысты прокурордың санкциясымен ғана жүргізіледі және олардың мазмұнын материалдық жеткізгіште тіркеп қою;

2) тергеуден, анықтаудан, соттан жасырынып жүрген және Қазақстан Республикасы Қылмыстық-процестік кодексінің 232-бабының төртінші бөлігінде көрсетілген қылмыстарды жасағаны үшін қылмыстық жауаптылықтан жалтарып жүрген, сондай-ақ хабарсыз кеткен адамдарды іздестіру жөніндегі шараларды жүзеге асыру үшін прокурордың санкциясымен ғана жүргізіледі.

Осындай іс-шараларды жүргізуге санкцияны жедел-іздестіру қызметін жүзеге асыратын органдардың қаулысы бойынша Қазақстан Республикасының Бас Прокуроры, оның бірінші орынбасары не орынбасарлары, Бас әскери прокурор, облыстардың прокурорлары мен оларға теңестірілген прокурорлар береді.

Осы Заңның 6-бабында санамаланған барлық органдардың міндеттерді шешуі мүддесінде байланыс желісін пайдалануға байланысты арнаулы жедел-іздестіру іс-шараларын Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздік органдары техникалық жағынан жүзеге асырады, бұл үшін оларға қажетті күш пен қаражат бөлінеді.

Байланыс желісін пайдалануға байланысты арнаулы жедел-іздестіру іс-шараларының ұйымдастырылуы және жүргізілу тактикасы Қазақстан Республикасының Бас Прокурорымен келісу бойынша, жедел-іздестіру қызметін жүзеге асыратын органдардың бірінші басшыларының бірлескен нормативтік құқықтық актісімен айқындалады.

Барлау ақпаратын алу, Қазақстан Республикасының әскери қауіпсіздігін және күзетілетін адамдардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында сыртқы барлау саласындағы уәкілетті орган, Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің әскери барлау органдары және Қазақстан Республикасының Мемлекеттік күзет қызметі Қазақстан Республикасының аумағында байланыс қызметтері мен құралдарын ұсынатын жеке және заңды тұлғалардың стационарлық аппаратурасы мен байланыс желілеріне қосылуды болғызбайтын телекоммуникациялар желілерін пайдалана отырып, арнаулы жедел-іздестіру іс-шараларын жүзеге асыруға құқылы.

5. Тек қана Қазақстан Республикасының қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету мақсатында барлау ақпаратын алу, сондай-ақ күзетілетін адамдардың қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету мақсатында ақпарат алу үшін арнаулы жедел-іздестіру іс-шаралары Қазақстан Республикасының Бас Прокурорымен келiсiлген тәртiппен жүзеге асырылуы мүмкiн.

6. Жекелеген адамдардың өмiрiне, денсаулығына, меншiгiне қауiп төнген жағдайда олардың өтiнiшi немесе жазбаша келiсiмi бойынша жедел-iздестiру қызметiн жүргiзушi орган басшысы бекiткен қаулы негiзiнде, 24 сағаттың iшiнде мiндеттi түрде прокурорды хабардар ете отырып, қаулы шығарылған кезден бастап олардың телефондары немесе басқа да сөйлесу құрылғылары арқылы жүргізілетін сөйлесулердi тыңдауға және жазып алуға рұқсат етiледi.

7. Кейінге қалдыруға болмайтын және ауыр және аса ауыр қылмыстардың, сондай-ақ қылмыстық топ дайындайтын және жасайтын қылмыстардың жасалуына әкеп соғуы мүмкін жағдайларда, жедел-іздестіру қызметін жүзеге асыратын тиісті орган басшыларының біреуінің уәжді қаулысы негізінде, прокурорды хабардар ете отырып және кейіннен, қаулы шығарылған кезден бастап жиырма төрт сағат ішінде санкция ала отырып, арнаулы жедел-іздестіру іс-шараларын жүргізуге жол беріледі.

Белгіленген мерзімде прокурордың санкциясы алынбаған кезде арнаулы жедел-іздестіру іс-шарасы дереу тоқтатылуға жатады.

Қазақстан Республикасы Конституциялық Сотының судьясына қатысты арнаулы жедел-іздестіру іс-шаралары Қазақстан Республикасы Бас Прокурорының санкциясымен ғана жүргізілуі мүмкін.

Судьяға қатысты арнаулы жедел-іздестіру іс-шаралары Қазақстан Республикасы Бас Прокурорының санкциясымен ғана жүргізілуі мүмкін.

8. Арнаулы жедел-іздестіру іс-шараларын жүргізуге санкция алу кезінде прокурорға құпия көмекшілер мен штаттағы жасырын қызметкерлердің жеке басы туралы мәліметтердің құпиясын ашуға мүмкіндік бермейтін нысанда және мазмұнда оларды жүргізу үшін негіздеме материалдар табыс етіледі.

Арнаулы жедел-іздестіру іс-шарасының нәтижесі туралы оны жүргізуге санкция берген прокурор хабардар етіледі.

9. Жасырын жедел-iздестiру шараларын ұйымдастыру және оларды жүргiзу тактикасы "Мемлекеттiк құпиялар туралы" Қазақстан Республикасының Заңы негiзiнде Қазақстан Республикасының Үкiметi бекiтетiн Құпияландыруға жататын мағлұматтар тiзбесiне сәйкес қызметтiк, әскери және мемлекеттiк құпияны құрауы мүмкiн.

Ескерту. 12-бапқа өзгерістер енгiзiлдi - ҚР Президентiнiң 1995.12.25 N 2725, заң күші бар Жарлықтарымен, ҚР 1996.07.15 N 31-І, 2001.03.16 N 163, 2001.07.16 N 244, 2002.02.19 N 295, 2002.07.10 N 338, 2002.08.09 N 346, 2004.07.09 N 592, 2004.12.29 N 25, 2005.07.08 N 67-ІІІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2009.07.17 N 187-IV, 2009.12.07 N 221-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз), 2010.05.27 № 279-IV, 2011.11.29 N 502-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.01.18 N 547-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2013.01.08 N 63-V (алғашқы ресми жариялағанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 07.04.2014 N 185-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2014 N 233-V (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 03.11.2014 N 244-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 22.12.2016 № 28-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2016 № 36-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін екі ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 21.12.2017 № 118-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 19.12.2020 № 384-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.11.2022 № 157-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); 27.03.2023 № 216-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 12.07.2023 № 23-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

13-бап. Жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асырушы органдарға жәрдемдесу

1. Қазақстан Республикасы мемлекеттiк органдарының, ұйымдарының, әскер бөлiмшелерiнiң, құрамаларының және қоғамдық бiрлестiктерiнiң лауазымды адамдары мен басқа қызметкерлерi осы Заңның 2-бабында көзделген мiндеттердi шешуде жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асырушы органдарға жәрдемдесуге міндетті және олардың көрсетілген органдарға өз құзыреті шегінде жедел-іздестіру қызметін жүзеге асыруына кедергі жасауға құқығы жоқ.

2. Жекелеген азаматтар өз қалауы бойынша жедел-iздестiру қызметiн жүргiзу органдарымен қызмет жасау құпиялылығын сақтай отырып, өз келiсiмiмен жедел-iздестiру шараларын әзiрлеуге және жүргiзуге (соның iшiнде келiсiм-шарт бойынша) тартылуы мүмкiн. Бұл адамдар жедел-iздестiру шараларын әзiрлеу немесе жүргiзу барысында өздерiне мәлiм болған мағлұматтарды құпия ұстауға және аталған органдарға көрiнеу жалған хабарлама бермеуге мiндеттi. Осындай мағлұматтарды жария еткенi және көрнеу жалған хабарлама бергенi үшiн олар Қазақстан Республикасының заңымен белгiленген жауапқа тартылады.

3. Жедел-iздестiру қызметiн жүргiзушi органдар кәмелетке толған әрекет қабiлетi бар адамдармен олардың азаматтығына, ұлтына, жынысына, әлеуметтiк, лауазымдық және мүлiктiк жағдайына, бiлiмiне, қандай қоғамдық бiрлестiктерге жататынына, саяси және дiни сенiмiне қарамастан ынтымақтасу туралы келiсiм-шарт жасай алады. Келiсiм-шарттың түрi, оның қолданылу шарты мен мерзiмi ведомстволық қалыптық құжаттармен белгiленедi.

Ескерту. 13-бапқа өзгерту енгiзiлдi - ҚР 2009.07.17 N 187-IV, 2009.12.07 N 221-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңдарымен.

14-бап. Жедел-іздестіру қызметінің материалдарын пайдалану

1. Жедел-іздестіру қызметі процесінде алынған материалдар тергеу әрекеттерін әзірлеу мен жүзеге асыру және қылмыстық құқық бұзушылықтардың алдын алу, жолын кесу жөніндегі жедел-іздестіру іс-шараларын жүргізу үшін, сондай-ақ олар Қазақстан Республикасының қылмыстық-процестік заңнамасының дәлелдемелерді жинауды, зерттеуді және бағалауды регламенттейтін ережелеріне сәйкес тексерілген жағдайда қылмыстық істер бойынша дәлелдеу процесінде пайдаланылуы мүмкін.

Барлау қызметі барысында алынған, оларды пайдалану тәртібі ведомстволық нормативтік құқықтық актілерде белгіленетін нәтижелерді қоспағанда, жедел-іздестіру қызметінің материалдары Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен тексерілгеннен кейін осы Заңның 2-бабында көзделген басқа да міндеттерді орындау кезінде пайдаланылуы мүмкін.

2. Жедел-іздестіру іс-шараларын жүргізу нәтижесінде алынған материалдар оларға Қазақстан Республикасының қылмыстық іс жүргізу заңнамасында көзделген сипат берілгенге дейін не оларды қылмыстық процеске енгізуге мүмкіндік болмағанда жеке және заңды тұлғалардың құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін шектеуге негіз болып табылмайды.

3. Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген жағдайларды қоспағанда, жедел-іздестіру қызметін ұйымдастыру туралы, нақты жедел-іздестіру іс-шаралары туралы, мемлекеттік немесе заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын ақпарат көздері және оларды алу тәсілдері туралы мәліметтер, сондай-ақ адам мен азаматтың жеке өміріне, ар-ожданы мен қадір-қасиетіне қатысты мәліметтер жария етуге жатпайды.

4. Кәсіби міндеттерін орындау нәтижесінде жедел-іздестіру қызметі туралы өзіне белгілі болған мәліметтерді жария еткен адамдар Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген тәртіппен жауапты болады.

Ескерту. 14-бап жаңа редакцияда - ҚР 2009.07.17 N 187-IVөзгерістер енгiзiлдi - ҚР 2009.12.07 N 221-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз), 2010.05.27 № 279-IV; 03.07.2014 № 227-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 28.12.2016 № 36-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін екі ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

14-1-бап. Жедел-іздестіру қызметін ақпараттық қамтамасыз ету және құжаттау

1. Осы Заңда көзделген міндеттерді шешу үшін жедел-іздестіру қызметін жүзеге асырушы органдар жедел есепке алулар мен ақпараттық жүйелерді құруы және пайдалануы, сондай-ақ жедел есепке алу істерін ашуы мүмкін.

2. Жедел есепке алулар мен ақпараттық жүйелерде мәліметтер жинақтау, сондай-ақ жедел есепке алу істерін ашу осы Заңның 10-бабының 1-тармағында көзделген негіздер болған кезде, мәліметтерді жинау мен жүйеге келтіру, жедел-іздестіру қызметінің нәтижелерін тексеру және бағалау, сондай-ақ солардың негізінде жедел-іздестіру қызметін жүзеге асырушы органдардың тиісті шешімдер қабылдауы мақсатында жүзеге асырылады.

3. Жедел есепке алулар мен ақпараттық жүйелерді қалыптастырудың және пайдаланудың, сондай-ақ жедел есепке алуларды жүргізудің тәртібі жедел-іздестіру қызметін жүзеге асырушы органдардың нормативтік құқықтық актілерімен айқындалады.

Ескерту. Заң 14-1-баппен толықтырылды - ҚР 2009.07.17 N 187-IV Заңымен.

15-бап. Жедел-iздестiру қызметiндегi шектеулер

Жедел-iздестiру қызметiн жүргiзу кезiнде:

- аса қажет және қорғаныс қажет болған жағдайда басқа реттерде азаматтардың өмiрiне, денсаулығы мен мүлкiне нақты қатер төндiретiн iс-әрекеттер жасауға;

- қандай да бiр саяси партияның, сондай-ақ қоғамдық және дiни бiрлестiктердiң мүддесi үшiн әрекет етуге;

- азаматтарды құқық бұзушылыққа итермелеуге және арандатуға;

- азаматтар мен лауазымды адамдардың құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерiн шектейтiн зорлық-зомбылық жасауға, қатер төндiруге, бопсалауға және өзге де заңсыз әрекеттер жасауға;

- жедел-iздестiру материалдарын бұрмалауға, сол сияқты көрiнеу күмәндi не жалған мағлұматтарды пайдалануға;

- адамның және азаматтың жеке өміріне қол сұғылмауын, өзінің және отбасының құпиясын, ар-намысы мен қадір-қасиетін қозғайтын және жедел-іздестіру іс-шараларын жүргізу процесінде белгілі болған мәліметтерді, заңда көзделген жағдайларды қоспағанда, азаматтардың келісімінсіз жариялауға тыйым салынады.

Ескерту. 15-бапқа өзгерту енгiзiлдi - ҚР 2009.12.07 N 221-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңымен.

16-бап. Жедел-iздестiру шараларын тоқтату негiздерi

Жедел-iздестiру шаралары:

- жедел-iздестiру қызметiн жүргiзу арқылы шешу көзделген

мiндеттер орындалған ретте;

- алға қойылған мiндеттердiң шешiлуi объективтi түрде мүмкiн еместiгiн растайтын жағдайлар анықталған ретте;

- тексерiлетiн адамды Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген негiздер бойынша жауапқа тартуға болмайтын жағдайлар анықталған кезде;

- жедел-іздестіру қызметін жүзеге асыру кезінде заңның, адам мен азаматтың құқықтары бұзылуы анықталған жағдайда жедел-іздестіру қызметін жүзеге асырушы жоғары тұрған органның, прокурордың қаулысы не соттың шешімі бойынша тоқтатылады.

Жедел-iздестiру шаралары жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асырушы органдардың қалыптық құжаттарында көзделген мерзiмде Қазақстан Республикасы Бас прокурорының келiсiмiмен жүзеге асырылады, тоқтатыла тұрады, тоқтатылады.

Ескерту. 16-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2009.07.17 N 187-IV Заңымен.

4-бөлiм. Жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асырушы органдардың өзара iс-қимылы

17-бап. Қазақстан Республикасының жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асырушы органдарының өзара iс-қимылы

Қазақстан Республикасының жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асырушы органдары:

- өздерiнiң алдарында тұрған мiндеттердi дербес, бiр-бiрiмен өзара iс-қимыл жасап, мемлекеттiк, қоғамдық және өзге ұйымдардың мүмкiндiгiн, сондай-ақ азаматтардың жәрдемiн пайдалана отырып шешедi;

- осы органдардың құзыретiне қатысты қылмыстық әрекеттердiң мәлiм болған деректерi туралы бiрiн-бiрi хабардар етiп отыруды қамтамасыз етедi және өзара қажеттi көмектi көрсетедi.

18-бап. Басқа мемлекеттердiң органдарымен өзара iс-қимыл

1. Басқа мемлекеттердiң жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асыруға құқық берiлген органдары Қазақстан Республикасы аумағында өзара iс-қимылды және жедел-iздестiру шараларын осы заңда және тиiстi шарттар мен келiсiмдерде белгiленген тәртiп пен шекте жүргiзедi.

2. Қазақстан Республикасының жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асырушы органдары басқа мемлекеттердiң аумақтарында өзара iс-қимылды және жедел-iздестiру шараларын осы Заңда, сондай-ақ тиiстi шарттар мен келiсiмдер негiзiнде сол мемлекеттердiң заңдарымен белгiленген тәртiп пен шекте жүргiзедi.

19-бап. Жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асырушы органдардың халықаралық құқық қорғау ұйымдарымен өзара iс-қимылы

Жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асырушы органдардың халықаралық құқық қорғау ұйымдарымен өзара iс-қимылы құқықтық көмек туралы шарттарға (келiсiмдерге) сәйкес және осы Заңда белгiленген қалыптар шегiнде жүзеге асырылады.

5 бөлiм. Жедел-iздестiру қызметiн қаржылай және материалдық-техникалық қамтамасыз ету

20-бап. Жедел-iздестiру қызметiн қаржылай қамтамасыз ету

Жедел-iздестiру қызметiн қаржыландыру жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асырушы органдарды ұстауға ұлттық валюта түрiнде де, шетел валютасы түрiнде де бюджет қаражаты есебiнен жүзеге асырылады.

Ескерту. 20-бапқа өзгерту енгiзiлдi - ҚР 1996.07.15 N 31-І, 1998.12.22 N 327, 2004.12.21 N 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді) Заңдарымен.

21-бап. Жедел-iздестiру қызметiн материалдық-техникалық қамтамасыз ету

Жедел-iздестiру қызметiн материалдық-техникалық қамтамасыз ету бюджет қаражаты есебiнен жүзеге асырылады.

Ескерту. 21-бап жаңа редакцияда - 2004.12.21 N 13 (01.01.2005 бастап күшіне енеді) Заңымен.

6 бөлiм. Жедел-iздестiру қызметiнiң субъектiлерiн әлеуметтiк және құқықтық қорғау

22-бап. Жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асырушы органдар қызметкерлерiн әлеуметтiк және құқықтық қорғау

1. Жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асырушы органдар қызметкерлерi қызметтiк мiндеттерiн атқару кезiнде өкiмет өкiлдерi болып саналады және мемлекет қорғауында болады. Оларға өздерi штатына кiретiн министрлiктер мен ведомстволар қызметкерлерiнiң құқықтық және әлеуметтiк қорғау кепiлдiктерi қолданылады. Жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асырушы органдар қызметкерлерiнiң жұмыс ерекшелiктерi ескерiле отырып оларға қосымша жеңiлдiктер берiлуi мүмкiн.

2. Жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асырушы органдардың қызметкерлерi өздерiнiң қызмет бабында заң талаптарын басшылыққа алады әрi саяси партиялардың және саяси мақсаттарды көздейтiн бұқаралық қоғамдық қозғалыстардың шешiмдерiне байланысты болмайды.

3. Жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асырушы қызметкерлер мен органдардың заңды iс-қимылына заңмен тiкелей уәкiлдiк берiлген адамнан басқа ешкiмнiң араласуына құқығы жоқ. Заңнамаға қайшы келетiн бұйрық немесе нұсқау алған кезде олар заңды басшылыққа алуға мiндеттi.

4. Жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асырушы органдардың басшылары өз қызметкерлерiнiң, олардың отбасы мүшелерiнiң және жақын туыстарының жеке басының қауiпсiздiгiн, мүлкiнiң сақталуын қамтамасыз етуге мiндеттi.

5. Жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асырушы органдардың қызметкерлерiне қызмет мiндеттерiн лайықты орындау мақсатында арнаулы кәсiби даярлықтан өтуiне, бiлiктiлiгiн көтеруге және медициналық қызмет көрсетiлуi үшiн қажеттi жағдайлар жасалады.

Ескерту. 22-бапқа өзгерту енгiзiлдi - ҚР 2009.12.07 N 221-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңымен.

23-бап. Құпия көмекшілерді әлеуметтік және құқықтық қорғау

1. Құпия көмекшілер мемлекет қорғауында болады.

2. Жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асырушы органдарға жәрдемдесуге келiсiм бiлдiрген азаматтарға мемлекет осы Заңға, Қазақстан Республикасының басқа заңдарына және қалыптық құжаттарына сәйкес олардың құқықтарын қамтамасыз етуге және мiндеттемелердi орындауға кепiлдiк бередi.

3. Жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асыратын органдарға жәрдемдесуiне байланысты азаматтардың өмiрiне, сондай-ақ олардың отбасы мен жақын туыстарының денсаулығына немесе мүлкiне, заңға қайшы қол сұғушылықтың анық қаупi төнген кезде, бұл органдар құқыққа қарсы әрекеттi болдырмау, айыптыларды анықтап, оларды жауапқа тарту, сондай-ақ қажет болған жағдайда Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес оларды қорғау жөнiнде арнаулы жұмыстар жүргiзу үшiн барлық қажеттi шараларды қолдануға мiндеттi.

4. Құпия көмекшілердің жеке басы туралы мәліметтер мемлекеттік құпияларды құрайды.

5. Құпия көмекшілердің сыйақы алуға құқығы бар.

6. Жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асырушы органдармен азаматтардың айналысатын қызметiнiң негiзгi түрi ретiнде ақылы негiзде келiсiм-шарт бойынша ынтымақтасып қызмет iстеу кезеңi олардың жалпы еңбек стажына кiредi. Олар Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес және Үкiметi белгiлеген тәртiппен зейнетақымен қамтамасыз етiлуге, қаза болған ретте олардың отбасылары мен асырауындағы адамдар асыраушысынан айырылуына байланысты мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы алуға құқылы.

7. Құпия көмекші жедел-iздестiру шараларын жүргiзуге қатысуына байланысты қаза болған жағдайда оның отбасына және асырауындағы адамдарға:

- ақылы негiзде ынтымақтасып қызмет iстеп, қаза болған адамның он жылдық ақшалай ақысы мөлшерiнде;

- қаза болған адам өтеусіз негізде ынтымақтасып қызмет істеген кезде республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және тиісті қаржы жылының 1 қаңтарына қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің 1 411 еселенген мөлшерінде бiржолғы жәрдемақы төленедi.

8. Құпия көмекші өзiнiң қатысуымен болған жедел-iздестiру шараларын жүргiзген кезде мертiккен не денсаулығына өзге де зақым келген кезде оған:

- ақылы негiзде ынтымақтасып қызмет iстеген адамдар үшiн бес жылдық ақшалай ақысы мөлшерiнде;

- өтеусіз негізде ынтымақтасып қызмет iстеген адамдар үшін республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және тиісті қаржы жылының 1 қаңтарына қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің 706 еселенген мөлшерiнде бiржолғы жәрдемақы төленедi.

9. Жедел-iздестiру шараларын жүргiзуге қатысуға байланысты қаза болуға, мертiгуге не денсаулықтың өзгедей зақымдануына орай келтiрiлген залалдың орнын толтыру Қазақстан Республикасы Үкiметi белгiлеген тәртiппен жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асырушы органның қаржысы есебiнен жүргiзiледi.

Ескерту. 23-бапқа өзгерістер енгiзiлдi - ҚР 1996.07.15 N 31-І, 2009.04.07 N 149-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2009.07.17 N 187-IV, 2009.12.07 N 221-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз); 26.12.2018 № 203-VI (01.01.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

7 бөлiм. Жедел-iздестiру қызметiн бақылау және қадағалау

24-бап. Ведомстволық бақылау

Жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асырушы органдардың басшылары заңдылықтың сақталуына, осы қызметтің ұйымдастырылуына, тактикасына, әдістері мен құралдарына, сондай-ақ астыртын жүргізілуі мен құпиялылығын қамтамасыз ету жөніндегі шараларға бақылауды қамтамасыз етедi.

Жоғары тұрған ведомстволық органдар өздерiне бағынысты органдардың жедел-iздестiру қызметiне бақылау жасауды қамтамасыз етедi.

Ескерту. 24-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2009.07.17 N 187-IV Заңымен.

25-бап. Жедел-iздестiру қызметiн қадағалау

1. Жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асыру кезiндегi заңдылықтың сақталуын қадағалауды Қазақстан Республикасының Бас Прокуроры және оған бағынысты прокурорлар жүзеге асырады.

2. Жедел-iздестiру қызметiн қадағалауды жүзеге асыру кезiнде прокурор:

1) құпия көмекшілердің және штаттағы жасырын қызметкерлердің жеке басы туралы мәліметтерден басқа, жедел-іздестіру іс-шараларын ұйымдастыру мен жүргізу тактикасын регламенттейтін ведомстволық нормативтік құқықтық актілерді, жедел есепке алу істерін, жедел-іздестіру қызметінің барысы туралы материалдарды, құжаттарды және басқа да қажетті мәліметтерді алады;

1-1) жедел-іздестіру іс-шараларын жүргізу туралы қаулы шығарады;

1-2) жедел-іздестіру іс-шараларын жүргізу туралы жазбаша нұсқаулар береді;

2) арнаулы жедел-іздестіру іс-шараларын, оның ішінде байланыс желісінде жүзеге асырудың заңдылығын тексеруді жүргізеді;

2-1) прокурордың санкциясынсыз жүргізілген арнаулы жедел-іздестіру іс-шарасының заңдылығы туралы қаулы шығарады;

3) жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асыру кезiнде заңды, адам мен азамат құқықтарын бұзушылық анықталған жағдайда өз қаулысымен жедел-iздестiру шараларын тоқтатады;

3-1) жедел-іздестіру қызметін жүзеге асыратын органдардың лауазымды адамдарының заңсыз шешімдерінің күшін жояды;

4) жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асыратын органдардың лауазымды адамдарының iс-әрекеттерi мен шешiмдерiне шағымдар мен арыздарды қарайды;

5) Конституцияға, заңдар мен Республика Президентiнiң актiлерiне қайшы келетiн, жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асыратын органдар шығаратын жедел-iздестiру шараларын ұйымдастыру мен жүргiзу тактикасын регламенттейтiн нормативтiк құқықтық актiлерге наразылық келтiредi;

6) жедел-iздестiру іс-шараларын жүргізу кезінде құқыққа қарсы әрекеттерге жол берген қызметкерлерге қатысты сотқа дейінгі тергеп-тексеру жүргізуге, тәртіптік іс жүргізуге бастамашылық жасайды;

7) жедел-iздестiру қызметiнiң заңдылығын қадағалауды жүзеге асыру кезiнде анықталған тәртiп бұзушылық фактiлерi бойынша прокурорлық қадағалаудың басқа да актiлерiн шығарады;

8) заңсыз ұсталған адамдарды өзiнiң дәлелдi қаулысымен босатады не адамдарды ұстау туралы заңсыз қаулылардың күшiн жояды;

9) қажет болған жағдайда жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асыратын органдардың басшыларынан өздерiне бағынышты органдарда заң бұзушылықты жою мақсатында тексеру жүргiзудi талап етедi;

10) Қазақстан Республикасының заңында белгiленген жағдайларда жедел-iздестiру шараларын жүргiзуге санкция бередi.

3. Бас Прокурор өз құзыретi шегiнде, жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асыратын органдардың орындауы үшiн мiндеттi, жедел-iздестiру қызметi туралы Қазақстан Республикасы заңдары нормаларының қолданылу мәселелерi бойынша нормативтiк құқықтық актiлер қабылдайды.

4. Жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асыратын органдар тарапынан заңдылықтың бұзылуын анықтау мақсатында прокурор арнаулы техникалық құралдарды пайдалана отырып, прокуратура органдарының мамандары мен өзге де мамандарды тартуға құқылы.

Ескерту. 25-бап жаңа редакцияда - ҚР 2002.08.09 N 346, өзгерту енгізілді - 2009.07.17 N 187-IV, 2009.12.07 N 221-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз); 04.07.2014 № 233-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 05.11.2022 № 157-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

26-бап. Активтерді қайтару жөніндегі уәкілетті органмен өзара іс-қимыл

Жедел-іздестіру қызметін жүзеге асыратын органдар жедел-іздестіру қызметі барысында өздері алатын, оның ішінде:

1) құпия көмекшілер мен штаттағы жасырын қызметкерлердің жеке басы туралы мәліметтерді;

2) жедел-іздестіру қызметін ұйымдастыру туралы, нақты жедел-іздестіру іс-шаралары туралы, ақпарат алу көздері мен тәсілдері туралы мәліметтерді;

3) егер заңда тыйым салынған әрекеттерді жасағаны туралы ақпарат болмаса, адамның жеке өміріне, ар-намысы мен қадір-қасиетіне қатысты мәліметтерді қоспағанда, мемлекеттік құпияларды және заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын мәліметтерді "Заңсыз иемденілген активтерді мемлекетке қайтару туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес активтерді қайтару жөніндегі уәкілетті органға ұсынуға міндетті.

Ескерту. 26-баппен толықтырылды – ҚР 12.07.2023 № 23-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

Қазақстан Республикасының Президентi

On operational investigations

Law of the Republic of Kazakhstan dated 15 September 1994.

Unofficial translation

Footnote. Throughout the text after the words “Section” numbers “I-VII” are substituted with the numbers “1-7” in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 20 December 2004 No. 13 (shall be enforced from 1 January 2005).

This Law shall determine content of operational investigations, carried out on the territory of the Republic of Kazakhstan, and shall establish a system of legal guarantees of legality upon its carrying out.

Section 1. General provisions Article 1. Basic definitions, used in this Law

The following basic definitions shall be used in this Law:

1) survey of persons – collecting factual information of importance for the solution of tasks of operational investigations, according to the interviewee, that has or may have it.

2) inquiries – obtaining factual information relevant to the solution of tasks of operational investigations, by sending an official request to an appropriate individual or legal entity who or that is likely to have information of interest;

3) special operational investigations activity - operational investigations activity that directly affect legally protected privacy, secrecy of correspondence, telephone conversations, telegraph messages and postal parcels, as well as the right to inviolability of residence;

4) special technical means - devices, equipment, instruments, equipment with special functions, software and design features for obtaining and documenting information during operational and investigative activities and covert investigative actions;

5) observation - visual and other perception and fixation of phenomena, actions, events, processes which are significant for solving the tasks of the operational investigations;

6) an operational search on communication networks - the tacit actions on detection of signs of illegal activity in information, transmitted via communications network;

7) electronic surveillance of computers, servers and other devices intended for collection, processing, accumulation and storage of information, - electronic surveillance of computers, servers and other devices intended for collection, processing, accumulation and storage of information by special technical means and (or) computer programs, made, if necessary, by secret penetration and (or) inspection;

8) controlled delivery –a way of getting information about the signs of criminal activity by establishing control over delivery, buying, selling, movement of objects, substances and products, a free implementation of which is prohibited or circulation of which is limited, as well as objects or instruments of criminal encroachment;

9) search for and identification of the individuals by signs - a set of organizational and substantive and practical actions aimed at detection and identification of a searched person on individualizing his static, dynamic and genomic characteristics, as well as using verbal portrait and other ways with reasonable certainty, to identify a person;

10) penetration - the tacit implementation of an employee of authority carrying out operational investigation, or cooperating with him confidential assistant in the environment of operational object of interest for solving tasks of the operational investigations.

11) total operational investigation activity - a set of related unified tactical, strategic plan of actions of bodies that carry out operational investigations, aimed at solving tasks of this activity;

12) case of operating account - a separate production, kept by body conducting operational investigations;

13) secret penetration and (or) site inspection - secret penetration into residential, office, industrial premises, buildings, structures, storage, a vehicle or a site, if necessary, with their examination, as well as to solve other tasks of operational search activities;

14) operational purchase - creating a situation of a fraudulent transaction, in which with the consent of an authority carrying out operational investigations, and under its control items are being acquired for a fee from a studying person without intent to consume or sell them with the purpose of obtaining information about possible criminal activity;

15) operational and investigative activity - a scientifically grounded system of overt and covert operational and investigative, organizational and managerial activities carried out in accordance with the Constitution of the Republic of Kazakhstan, this Law and other normative legal acts of the Republic of Kazakhstan by the bodies engaged in operational and investigative activity for the purpose of protecting life, health, rights, freedom and lawful interests of a human and citizen, property, ensuring the security of society and the state against criminal infringement;

15-1) the results of operational and investigative activity -information, documents, items or materials obtained for solving the problems listed in Article 2 of this Law;

16) detection, secret fixation and confiscation of traces of illegal acts, their preliminary research - identifying and removing from circulation or possession of a specific person of material objects, which preserved the traces of a crime or were being as an instrument of a crime or result of criminal activities and fixation in conditions provided for by the law of their characteristic signs and properties;

17) confidential helpers – individuals that have reached eighteen years of age, eligible, who agreed to cooperate on a confidential basis (including by contract) with a body carrying out operational investigations, as well as previously collaborated with their own consent with a specified authority;

18) secret control of mail and other items - receiving information relevant to the case by viewing and studying the contents of letters, telegrams, radiograms, postal packets, parcels and other mail and telegraph items;

19) secret audio and (or) video control of a person or place - secret control of speech and other information, as well as actions of a person and (or) events occurring in a strictly defined place, carried out if necessary by secret penetration and (or) examination, with the use of video, audio equipment or other special scientific and technical means with the simultaneous fixation of their contents on a tangible medium;

20) secret receipt of information about connections between subscribers and (or) subscriber devices - receiving information about the date, time, duration of connections between subscribers and (or) subscriber devices (user equipment);

21) secret monitoring of electric (telecommunication) communication networks - secret listening and (or) recording of voice information using scientific and technical means and (or) computer programs transmitted by telephone or other devices that allow to transmit voice information produced, if necessary, by secret penetration and (or) inspection.

Interception and recording of information transmitted over electric (telecommunication) communication networks - interception and recording of signs, signals, voice information, written text, images, video images, sounds and other information transmitted via wired, radio, optical and other electromagnetic systems;

22) receipt of sample - withdrawal and fixation of material information carriers, displaying the properties of a living person, corpse, animal substances, of a subject of importance for solving of tasks of operational investigations;

23) staff covert employee - an employee of the bodycarrying out operational andinvestigative activity, whose duties include conducting operational and investigative activities and covert investigative actions in a conspiratorial manner;

24) investigation - a system of organizational, procedural and operational and investigative activities aimed at establishing the location of persons who have fled from investigation, inquiry or court, evading criminal responsibility, serving punishment or probation control, missing persons and other persons, in cases provided for by law, as well as lost documents and articles containing information which constitutes state secrets.

Footnote. Article 1 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 17.07.2009 No. 187-IV; as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 07.12.2009 No. 221-IV (the order of the entry into force see article 2); dated 04.07.2014 № 233-V (shall be enforced from 01.01.2015); dated 28.12.2016 № 36-VІ (shall be enforced upon expiry of two months after the day its first official publication); dated 18.04.2017 № 58-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day its first official publication); dated 21.12.2017 № 118-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 2. Tasks of operational investigations

The tasks of operational and investigative activity shall be:

1) protection of life, health, rights, freedom, lawful interests of a human and citizen, property from unlawful infringements;

2) assistance in ensuring the security of society, the state and strengthening its economic potential and defense capability;

3) detection, prevention and suppression of crimes;

3-1) identification of persons who have committed a criminal offence, as well as objects and documents that are significant for the criminal case;

4) implementation of measures to search for persons hiding from the bodies of inquiry, investigation and court evading criminal responsibility, serving punishment or probation control, missing citizens and other persons in cases provided for by law, as well as identification of discovered unidentified corpses;

5) ensuring the security of the President of the Republic of Kazakhstan and other protected persons;

6) securing the state border of the Republic of Kazakhstan;

7) ensuring the protection of information constituting state secrets or other secrets protected by law;

8) assistance to organizations in the protection of commercial secret;

9) maintenance of the regime, established by the legislation of the Republic of Kazakhstan in the places of detention or imprisonment;

10) ensuring the security of the suspected, accused, defendants, convicted, personnel in places of detention or imprisonment and other persons;

11) ensuring the safety of the bodies carrying out operational and investigative activity.

Footnote. Article 2 in the new wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.04.2017 № 58-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day its first official publication); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.12.2019 No. 292-VІ (the order of enforcement see Article 2).

Article 3. Principles of operational investigations

Operational investigations shall be carried out in accordance with the principles of legality, observance of human rights and freedoms, respect for human dignity, equality of citizens before the law, on the basis of conspiracy, combination of open and secret methods, professional ethics.

Article 4. Legal basis of operational investigations

1. legal basis of operational investigations shall consist of the Constitution of the Republic of Kazakhstan, this Law and other regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan.

1-1. If an international treaty ratified by the Republic of Kazakhstan establishes different rules than those contained in this Law, the rules of an indicated treaty shall be applied.

2. Bodies that carry out operational investigations in consultation with the Prosecutor-General of the Republic, shall issue, within their competence on the basis of this Law, regulatory legal acts regulating the organization and tactics of carrying out of operational investigations.

Footnote. Article 4 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.08.2002 No. 346; dated 17.07.2009 No. 187-IV.

Article 5. Observance of rights and freedoms of individuals upon implementation of operational investigations

1. Carrying out operational investigations, as well as using obtained information during conduction to achieve the goals and objectives, not provided for by this Law shall be prohibited.

2. Actions of a body conducting operational investigation activity can be appealed against in a higher body or to a public prosecutor's office or in a court.

3. A person, whose guilt in the preparation or commission of a crime has not been proved in accordance with the procedure provided for by law, shall be entitled to request from an authority, carrying out operational investigation activity the information, that served as the basis for verification and nature of available information within precluding disclosure of state or other secrets protected by law.

In the event that the decision of the body carrying out the operative-search activity on refusal to provide the necessary information to the applicant is recognized unreasonable, the court by its reasonable decision, and the prosecutor, through the procedure of prosecutorial supervision, shall have the right to oblige the said body to provide the applicant with the information provided for in paragraph 3 of this article.

4. With the purpose of ensuring the completeness and comprehensiveness of a complaint on demand of a prosecutor or a judge all official documents except for the information about an identity of confidential assistants and staff secret employees shall be given.

5. Obtained in the result of operational investigation activity information concerning private life, honour and dignity, if they do not contain information concerning commitment of a prohibited by the law of action, shall not be subjected to storage and shall be destroyed.

The materials obtained as a result of carrying out operational and investigative activity in relation to persons whose guiltiness in committing a crime has not been provedin accordance with the procedure provided for by law, as well as those for whom no pre-trial investigation was conducted, shall be kept for one year from the moment of termination of the relevant case of operational record, and then shall be destroyed. Phonograms and other materials obtained as a result of wiretapping of telephone and other communications of persons for whom no pre-trial investigation was initiated shall be destroyed within six months from the moment of termination of the relevant case of operational records, and the protocol shall be issued. Three months prior to the day of destruction of materials reflecting the results of operational and investigative activities conducted on the basis of the prosecutor’s sanction, a relevant prosecutor shall be notified about this fact.

The procedure and terms of storage and destruction of results of operational and investigative activities, obtained in the process of intelligence activity, as well as in the field of countering extremism and terrorism, shall be established by departmental normative legal acts.

Footnote. Article 5 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 17.07.2009 No. 187-IV; dated 27.05.2010 No. 279-IV (the order of the entry into force see article 2); dated 03.11.2014 № 244-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day its first official publication); dated 04.07.2014 № 233-V (shall be enforced from 01.01.2015); dated 28.12.2016 № 36-VІ (shall be enforced upon expiry of two months after the day its first official publication); dated 12.07.2018 No. 180-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Section 2. Bodies, carrying out operational investigations, their responsibilities and rights Article 6. Bodies, carrying out operational investigations

1. On the territory of the Republic of Kazakhstan operational investigations shall be carried out by:

1) bodies of internal affairs;

2) national security agencies;

3) an authorized body in the field of foreign intelligence services;

4) bodies of military intelligence of the Ministry of defence;

5) anti-corruption service;

6) State protection service of the Republic of Kazakhstan;

7) Economic Investigation Service.

2. List of bodies, carrying out operational investigation activity, can be amended or supplemented only by the Law.

Footnote. Article 6 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2012 No. 547-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 04.07.2014 No. 233-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 07.11.2014 № 248-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day its first official publication).

Article 7. Responsibilities of bodies, carrying out operational investigations

Upon carrying out the tasks defined by this Law authorized bodies of operational investigations shall be obliged to:

a) adopt, in accordance with their competence necessary measures for the protection of legally protected rights, freedoms and interests of individuals and legal entities, property, the security of the society state and strengthening its economic and defence potential;

b) to ensure detection, prevention and suppression of crimes through implementation of operational and investigative activities and covert investigative actions, recording their results for the use in criminal proceedings, to execute written instructions of the investigator to conduct operational and investigative activities on the criminal casesbeing investigated by him;

b-1) fulfill written instructions of prosecutor, the data during implementation of supervision over the legality of operational investigation activity;

b-2) to execute judicial acts on the search for a hiding criminal defendant and a civil defendant, a person evading serving a sentence or probation control, as well as decisions of bailiffs sanctioned by the prosecutor on the search for a debtor in enforcement proceedings;

c) timely inform public authorities and administration in the Republic of Kazakhstan on the known facts and evidence about the threat to the security of society and the state;

d) take necessary measures to ensure secrecy uponconducting of operational and investigative activities and covert investigative actions, as well as in the transfer of materials reflecting the results of conducted operational and investigative activities and covert investigative actions, for the use in criminal proceedings and to prevent declassification of information sources.

e) take necessary measures to ensure secrecy upon carrying out operational investigations, as well as upon sending materials showing results of operational investigation actions for use in a criminal process and prevent the declassification of sources of information.

Footnote. Article 7 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 16.03.2001 No. 163; dated 17.07.2009 No. 187-IV; dated 04.07.2014 № 233-V (shall be enforced from 01.01.2015); dated 18.04.2017 № 58-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day its first official publication); dated 26.06.2020 No. 349-VI (shall be enforced ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 8. Rights of bodies carrying out operational investigations

The bodies authorized to carry out operational and investigative activity shall have the right:

1) to perform within its competence overtly and covertly operational and investigative measures listed in Article 11 of this Law, as well as covert investigative actions specified by the Code of Criminal Procedure of the Republic of Kazakhstan on the investigator’s instruction;

2) to create and use operational records and information systems ensuring the resolution of tasks of operational and investigative activity;

3) to use during operational and investigative activities and covert investigative actions under a written or oral agreement, residential and non-residential premises, vehicles, as well as other property of individuals and legal entities, military units with compensation of damage to the owners in the event of its cause, as well as expenses from the bodies that carry out operational and investigative activity and covert investigative actions;

4) in order to create secret organizations, to use documents encrypting employees, departmental affiliation of units, organizations, premises and vehicles of the bodies carrying out operational and investigative activity and covert investigative actions, as well as the identity of confidential assistants;

4-1) to develop and approve the rules for the operation of vehicles of the bodies carrying out operational and investigative activity;

5) to use the assistance of officials and specialists possessingnecessary scientific and technical or other special knowledge;

6) to receive on a free of charge basis and use information from other organizations that is important for resolving the tasks of operational and investigative activity in compliance with the requirements set forth in legislative acts of the Republic of Kazakhstan for disclosure of information constituting commercial, banking and other secrets protected by law;

7) to attract in coordination with other bodies that have the right to carry out operational and investigative activity and covert investigative actions on the territory of the Republic of Kazakhstan, the forces and resources of these bodies for carrying out certain measures;

8) to enter the territory and premises of the organizations without hindrance at any time of the day, and to the territory of military units and other restricted access facilities, the protection of which is carried out in accordance with military regulations by military servicemen, as well as by law enforcement and special state bodies, as agreed with their supervisors or by the heads of central state bodies, which include restricted access facilities or military units, only for the purpose of carrying out operational and investigative activities, provided for by Article 11 of this Law, and covert investigative actions;

9) to register and (or) transfer information on criminal offenses identified during operational and investigative activities with application of supporting materials in accordance with the procedure and terms established by the criminal procedure legislation of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 8 in the new wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 04.07.2014 № 233-V (shall be enforced from 01.01.2015); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2017 № 84-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day its first official publication).

Article 9. Responsibilities of officials, carrying out operational investigations

1. Employees that have committed illegal actions upon carrying out of operational investigation actions shall bear responsibility in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan.

2. The damages caused by the actions of authorities carrying out operational investigation activity shall be reimbursed by them in accordance with the procedure provided for by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 9 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 17.07.2009 No. 187-IV.

Section 3. Carrying out of operational investigations measures Article 10. Bases for carrying out operational investigative measures

1. The bases for execution of operational investigativemeasures shall be:

a) availability of pre-trial investigation materials;

b) received by the bodies that carry out operational investigative activities, information on:

- being prepared, being committed or committed offence;

- persons hiding from the bodies of inquiry, investigation and court or deviating from criminal punishment;

- unknown absence of citizens and the discovery of unidentified corpses;

- intelligence and subversive actions of special services of foreign states and international organizations;

c) written orders of an investigator on criminal cases being investigated by;

c-1) of the decision of the General Prosecutor of the Republic of Kazakhstan, his first deputy or deputies, prosecutors of oblasts and prosecutors equated to them, as well as written instructions of the prosecutor given during the supervision over the legality of operational and investigative activity;

c-2) judicial acts on the search for a defendant in a criminal case and a defendant in civil cases, a person evading serving a sentence or probationary control, as well as decisions of bailiffs sanctioned by the prosecutor to search for a debtor in enforcement proceedings;

d) requests of international law enforcement organizations and law enforcement agencies of foreign states in accordance with a contract (agreements) on legal assistance;

e) the need to obtain intelligence information in the interests of society, state and strengthening its economic and defense capabilities;

f) the need to provide the safety of protected persons, in respect of whom decisions on providing personal safety have been issued by the authorized state bodies, in the manner prescribed by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

2. The bodies that carry out operational investigation activities, within its competence on its own initiative or the initiative of other state bodies shall be entitled to collect the data, characterizing the personality, necessary for decision making on:

- the employment or service in bodies carrying out operational investigation activity;

- on admittance of legal entities and individuals to work for the protection and maintenance of strategic and protected objects, as well as onto the environment of protected persons. List of strategic and protected objects, as well as of protected persons shall be determined by the legislation of the Republic of Kazakhstan;

- on issues of ensuring the security of the bodies, carrying out operational investigation activity;

- on admission to work related to operation of objects and facilities representing an increased emergency or environmental hazard, the list of which shall be determined by the Government of the Republic of Kazakhstan;

- on admission to participation in operational investigation activities or access to materials obtained as a result of its implementation;

- on granting a license to engage in security activities.

3. Specified grounds shall be exhaustive and can be amended or modified only by the law.

Footnote. Article 10 as amended by the decree of the President that have the force of the Law dated 25.12.1995 No. 2725; by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 15.07.1996 No. 31; dated 16.03.2001 No. 163; dated 16.07.2001 No. 244 (shall be enforced from 01.01.2002); dated 10.07.2002 No. 338; dated 09.08.2002 No. 346; dated 09.07.2004 No. 592; dated 12.01.2007 No. 222 (shall be enforced upon expiry of six months after its first official publication); dated 17.07.2009 No. 187-IV; dated 27.05.2010 No. 279-IV (the order of the entry into force see article 2); dated 04.07.2014 № 233-V (shall be enforced from 01.01.2015); dated 28.12.2016 № 36-VІ (shall be enforced upon expiry of two months after the day its first official publication); dated 18.04.2017 № 58-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day its first official publication); dated 26.06.2020 No. 349-VI (shall be enforced ten calendar days after the day of its first official publication); dated 03.01.2023 No. 188-VII (shall be enforced sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 11. Operational investigation measures

1. Operational investigation measures shall be divided into general and special.

2. General operational investigative activities shall be:

1) questioning of persons;

2) establishment of public and private relations with citizens, using them in operational investigative activity;

3) penetration;

4) application of a model of conduct imitating a criminal activity;

5) establishment of secret enterprises and organizations;

6) controlled delivery;

7) use of technical means for getting information that does not affect legally protected inviolability of private life, dwelling, personal and family secrets and confidentiality of personal deposits and savings, correspondence, telephone conversations, mail, telegraph and other messages;

8) inquiries;

9) receipt of samples;

10) operational purchase;

11) use of sniffer dogs;

12) search for and identification of the individual signs;

13) a search of devices illegal withdrawal of information;

14) discovery, secret fixation and confiscation of traces of illegal acts, their preliminary study;

15) prosecution of individual preparing, committing or that has committed a crime and his detention;

16) carrying out with participation of witnesses of personal search of detainees, confiscation of things and documents that may be related to criminal activity, as well as inspection of residential premises, working and other places, inspection of vehicles.

During the antiterrorist operation, a personal search and inspection of personal belongings of individuals, inspection of vehicles, including the use of technical means, can be carried out without the participation of witnesses;

17) carrying out operations to capture armed criminals;

18) monitoring.

Organization and tactics of conducting general operational and investigative activities provided for by this paragraph shall be determined by the normative legal acts approved by the first heads of the bodies, carrying out operational and investigative activities, in agreement with the General Prosecutor of the Republic of Kazakhstan.

3. Special operational investigative measures shall be:

1) secret audio and (or) video control of a person or place;

2) secret monitoring, interception and recording of information transmitted over electric (telecommunication) communication networks;

3) secret receipt of information about connections between subscribers and (or) subscriber devices;

4) secret recording of information from computers, servers and other devices designed to collect, process, accumulate and store information;

5) secret control of mail and other items;

6) secret penetration and (or) site inspection.

Organization and tactics of conduct of special operational-search measures provided for by this paragraph shall be determined by the regulatory legal acts of the first heads of the bodies conducting operational-search activities, as agreed with the Prosecutor General of the Republic of Kazakhstan.

4. Operational and investigative activities listed in subparagraphs 1), 2), 5), 6), 7), 8), 9), 11), 12), 13), 14), 15), 16) and 17 ) of paragraph 2 of this article may be carried out as investigative measures in accordance with the provisions of the criminal procedure legislation of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 11 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 17.07.2009 No. 187-IV; as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 07.12.2009 No. 221-IV (the order of the entry into force see article 2); dated 04.07.2014 № 233-V (shall be enforced from 01.01.2015); dated 03.07.2017 № 84-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day its first official publication); dated 21.12.2017 № 118-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 12.07.2018 No. 180-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 12. Conditions of carrying out operational investigative measures

1. Citizenship, gender, nationality, place of residence, social, official and property status, belonging to public associations, religion and political convictions of citizens shall not be an obstacle for carrying out in relation to them of operational investigation measures on the territory of the Republic of Kazakhstan, unless otherwise stipulated by the law.

2. General and special operational investigative activities shall be carries out by all bodies that are entitled to carry out operational investigative activities, in accordance with the tasks assigned to them.

Bodies, carrying out operational investigative activity, shall be entitled to carry out operational investigative measures in the facilities of criminal-executive system of the Ministry of Internal Affairs of the Republic of Kazakhstan in cooperation with authorized bodies of criminally-executive system or by its territorial subdivisions.

Operational and investigative activities at the facilities of operational support of the State Security Service of the Republic of Kazakhstan and in the zone of security measures shall be carried out in agreement with the State Security Service of the Republic of Kazakhstan.

3. List of services, departments and categories of employees who are authorized to carry out operational investigative activities, shall be determined by the heads of the bodies that carry out operational investigative activities.

4. Special operational-search measures shall be carried out exclusively with the sanction of the prosecutor:

1) in order to identify, prevent and suppress grave and especially grave crimes, as well as crimes of medium gravity, provided for in Articles 116 (part one), 126 (parts one and two), 161 (part one), 185 (parts one and two) , 188 (part two), 188-1 (part one), 189 (part two), 190 (part two), 194 (part one), 195 (parts four and five), 197 (part three), 207 (part two), 210 (part one), 211 (part two), 213 (part three), 216 (part one and two), 218 (parts one and two), 231 (part one), 232 (part one), 234 (part two), 245 (parts one and two), 272 (part three), 283 (part one), 286 (part one), 287 (part three), 288 (part one), 307 (part two), 308 (part one), 309 (part one), 315 (part one), 361 (part three), 362 (part one), 365 (part two), 366 (part one), 367 (part one), 394 (part two), 399 (part two), 422 (parts one and two) of the Penal Code of the Republic of Kazakhstan, and crimes committed by a criminal group against the investigated person or a third party, if there is information that the investigated person uses a telephone or other communication means of a third party, or there is information that a third party receives information for the investigated person or from the investigated person for transfer to other persons using a telephone and other communication means and fixing its content on a tangible medium;

2) for implementation of measures to search for persons hiding from the investigation, inquiry, court and evading criminal liability for the crimes specified in part four of Article 232 of the Criminal Procedure Code of the Republic of Kazakhstan, as well as missing persons.

Sanctions for such events by order of the bodies engaged in operational-search activities shall be given by the Prosecutor General of the Republic of Kazakhstan, his first deputy or deputies, the Chief military prosecutor, prosecutors of the regions and equivalent prosecutors.

Special operational-search measures related to the use of a communication network in the interest of solving problems by all bodies listed in Article 6 of this Law shall be technically carried out by the national security bodies of the Republic of Kazakhstan, for which the necessary forces and means are allocated.

The organization and tactics of conducting special operational-search activities related to the use of a communication network shall be determined by a joint regulatory legal act of the first heads of the bodies conducting operational-search activities, as agreed with the Prosecutor General of the Republic of Kazakhstan.

In order to obtain intelligence information, ensure the military security of the Republic of Kazakhstan and the security of protected persons, the authorized body in the field of foreign intelligence, military intelligence bodies of the Defense Ministry of the Republic of Kazakhstan and the State Guard Service of the Republic of Kazakhstan shall be entitled to carry out special operational-search measures using telecommunication networks that exclude connection to stationary equipment and communication lines of individuals and legal entities providing services and communication devices in the Republic of Kazakhstan.

5. Exceptionally for obtaining intelligence information in order to ensure security of the Republic of Kazakhstan, as well as to obtain information in order to ensure the security of protected individuals, special operational and investigative activities may be carried out in accordance with the procedure agreed with the General Prosecutor of the Republic of Kazakhstan.

6. In cases of a threat to the life, health, property of particular individuals on their request or with their written consent shall be allowed to listen to and record conversations, negotiations, made on their phones or other negotiation devices on the basis of a resolution approved by the head of a body, carrying out operational investigative activity, with obligatory notification of a prosecutor within twenty-four hours from the moment of taking a resolution.

7. Special operational and investigative activities with notification of the Prosecutor and subsequent receipt of the sanction within twenty-four hours from the date of the decision shall be allowed in cases that are urgent and can lead to commission of grave and particularly grave crimes, as well as crimes prepared and committed by a criminal group, on the basis of a reasoned decision of one of the heads of the relevant body conducting operational and investigative activity.

If the Prosecutor's sanction is not received within a specified period, special operational and investigative activity shall be immediately terminated.

Special investigative measures in relation to a judge of the Constitutional Court of the Republic of Kazakhstan may be undertaken only with the authorisation of the Prosecutor General of the Republic of Kazakhstan.

Special operational-search measures against a judge may be undertaken only with the sanction of the Prosecutor General of the Republic of Kazakhstan.

8. Upon receipt of a sanction to carry out special operational investigation activities, a prosecutor shall be submitted with materials: base for their conduct, in the form and content of excluding the possibility of decoding information about the identity of confidential assistants and staff unspoken employees.

the results of special operational investigative measures shall be notified to a prosecutor, who had sanctioned its execution.

9. Organisation and tactics of carrying out covert operational investigative measures can compose official, military or state secrets in accordance with the List of information, subjected to classification, approved by the Government of the Republic of Kazakhstan on the basis of the Law of the Republic of Kazakhstan "On state secrets".

Footnote. Article 12 as amended by the decree of the President that have the force of the Law dated 25.12.1995 No. 2725; by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 15.07.1996 No. 31; dated 16.03.2001 No. 163; dated 16.07.2001 No. 244 (shall be enforced from 01.01.2002); dated 19.02.2002 No. 295; dated 10.07.2002 No. 338; dated 09.08.2002 No. 34; dated 09.07.2004 No. 592; dated 29.12.2004 No. 25; dated 08.07.2005 No. 67 (the order of the entry into force see article 2); dated 17.07.2009 No. 187-IV; dated 17.12.2009 No. 221-IV (the order of the entry into force see article 2); dated 27.05.2010 No. 279-IV (the order of the entry into force see article 2); dated 29.11.2011 No. 502-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 18.01.2012 No. 547-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 08.01.2013 No. 63-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 04.07.2014 (the order of enforcement see Article 2); dated 07.04.2014 № 185-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day its first official publication); dated 04.07.2014 № 233-V (the order of enforcement see Art. 2); dated 03.11.2014 № 244-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day its first official publication); dated 22.12.2016 № 28-VІ (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day its first official publication); dated 28.12.2016 № 36-VІ (shall be enforced upon expiry of two months after the day its first official publication); dated 21.12.2017 No. 118-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 27.12.2019 No. 292-VІ (the order of enforcement see Article 2); dated December 19, 2020 No. 384-VI (shall be enforced ten calendar days after the day of its first official publication); No. 157-VII of 05.11.2022 (shall be effective since 01.01.2023); dated 27.03.2023 No. 216-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); dated 12.07.2023 No. 23-VIII (shall be enforced sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 13. Assistance to the bodies, carrying out operational investigative activities

1. Officials and other employees of state bodies, organizations, military units, formations and public associations of the Republic of Kazakhstan shall be obliged to provide assistance to the bodies, carrying out operational investigative activity, with the decision of tasks provided for in article 2 of this Law, and shall not be entitled to prevent those bodies to carry out operational investigative activities within their competence.

2. Individual citizens can, with their consent, be involved in the preparation and carrying out of operational investigative measures (including by contract) with preservation upon their will of privacy of cooperation with the bodies, carrying out operational investigative activity. These persons shall be obliged to keep confidential information that becomes known to them in the course of preparation or conduct of operational investigative measures, and not to provide false information to those bodies. For the disclosure of such information and submission of false information they shall bear responsibility established by the law of the Republic of Kazakhstan.

3. The bodies, carrying out operational investigative activity, can conclude agreements on cooperation with eligible adults regardless of their citizenship, nationality, sex, social, official and property status, education, membership of public associations, political and religious beliefs. Form of contract, terms and dates of validity shall be determined by departmental regulatory acts.

Footnote. Article 13 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 17.07.2009 No. 187-IV; dated 07.12.2009 No. 221-IV (the order of the entry into force see article 2).

Article 14. Use of materials of operational investigative activities

1. Materials obtained during the process of operational and investigative activity can be used for preparation and implementation of investigative actions and conducting operational and investigative activities on prevention, suppression of criminal offenses, as well as in the process of proving criminal cases, subject to inspection in accordance with provisions of criminal procedure legislation of the Republic of Kazakhstan, regulating collection, investigation and evaluation of evidences.

The materials of operational and investigative activity can be used for other tasks stipulated by Article 2 of this Law after their inspection in accordance with the procedure established by the legislation of the Republic of Kazakhstan, with the exception of the results obtained during intelligence activity for which the procedure of their use shall be established by departmental regulatory legal acts.

2. Materials obtained as a result of carrying out operational investigative measures, before their transformation into the form provided for in the criminal procedure legislation of the Republic of Kazakhstan, or in the absence of opportunities to enter them in criminal proceedings shall not constitute grounds for limiting rights, freedoms and legitimate interests of individuals and legal entities.

3. Information on the organization of operational investigative activities, about the specific operational investigative measures, sources and methods of obtaining of information constituting a state or other secret protected by the law, except for the cases stipulated by the legislation of the Republic of Kazakhstan, as well as information affecting private life, honor and dignity of a person and citizen shall not be subjected to disclosure.

4. For disclosure of information on operational investigative activity of the persons to whom such information known as a result of carrying out professional duties, shall be liable under the laws of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 14 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 17.07.2009 No. 187-IV; as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 07.12.2009 No. 221-IV (the order of the entry into force see article 2); dated 27.05.2010 No. 279-IV (the order of the entry into force see article 2); dated 03.07.2014 № 227-V (shall be enforced from 01.01.2015); dated 28.12.2016 № 36-VІ (shall be enforced upon expiry of two months after the day its first official publication).

Article 14-1. Information support and documenting of operational investigation activity

1. To solve tasks provided for by this Law, the bodies that carry out operational investigative activities, can create and use operational records and information systems, as well as to proceed with a case of operational records.

2. The accumulation of information in the operational records and information systems, as well as the file a case of operational account shall be carried out in the presence of the bases provided for by paragraph 1 of article 10 of this Law, for the purposes of collection and systematization of information, inspection and evaluation of the results of operational investigative activity, as well as taking at that base of relevant decisions by the authorities carrying out operational investigative activities.

3. The procedure of formation and use of operational records and information systems, as well as conducting the affairs of the operative account shall be determined by regulatory legal acts of the bodies that carry out operational investigative activities.

Footnote. Section 3 is supplemented with the article 14-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 17.07.2009 No. 187-IV.

Article 15. Limits in operational investigative activity

Upon exercising operational investigative activities shall be prohibited:

- to take actions that create a real threat to the life, health and property of citizens, unless absolutely necessary, and necessary defence;

- to take action in the interests of any political party, as well as public and religious associations;

- convince and to inciting citizens to commit offences;

- the use of violence, threats, blackmail or other illegal actions, limiting the rights, freedoms and legitimate interests of citizens and officials;

- to falsify operational investigative materials, as well as the use of unreliable or false information;

- to disclose information that affect the inviolability of private life, personal and family secrets, the honor and dignity of a person and citizen, and that became known during carrying out of operational investigative measures, without the consent of citizens, except for cases provided for by law.

Footnote. Article 15 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 17.12.2009 No. 221-IV (the order of the entry into force see article 2).

Article 16. Bases for termination of operational investigative measures

Operational investigative measures shall be terminated:

- upon performing the tasks for that their conduct has been provided;

- in case of establishment of facts, testifying to the objective impossibility of solving tasks;

- exposure of circumstances, excluding the involvement of the tested entity to liability on the grounds provided for by the legislation of the Republic of Kazakhstan;

by resolution of a higher body, carrying out operational investigative activity, a prosecutor or a court decision in case of detecting violations of the law, the rights of person and citizen in the implementation of operational investigative activity.

Operational investigative measures shall be carried out, shall be suspended and terminated within the period provided for by the regulatory acts of the bodies that carry out operational investigative activities, consistent with the General Prosecutor of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 16 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 17.07.2009 No. 187-IV.

Section 4. Interaction of bodies, carrying out operational investigative activity Article 17. Interaction of bodies of the Republic of Kazakhstan, carrying out operational investigative activities

Bodies of the Republic of Kazakhstan, carrying out operational investigative activities shall:

- solve their tasks independently and in cooperation among themselves, using the opportunities of the state, public and other organizations, and also assistance of citizens;

- provide for the mutual informing about the known facts of criminal acts related to the competence of these bodies, and render mutual assistance needed.

Article 18. Interaction with bodies of other states

1. Authorities of other states that have been given the right of implementation of operational investigative activities shall interact and conduct operational investigations on the territory of the Republic of Kazakhstan within the limits and procedure provided for by this Law and relevant treaties and agreements.

2. Authorities of the Republic of Kazakhstan, carrying out operational investigative activity, shall interact and conduct operational investigative measures on the territories of other states within the limits and procedure provided for by this Law as well as the legislation of those countries on the basis of relevant contracts and agreements.

Article 19. Interaction of bodies, carrying out operational investigative activity with international law enforcement organizations

Interaction of the bodies that carry out operational investigative activities with international law enforcement organizations shall be carried out in accordance with contracts (agreements) on legal assistance and within the norms provided for by this Law.

Section 5. Financial and material-technical support of the operational investigative activity Article 20. Financial support of the operational investigative activity

Financing of operational investigative activity shall be carried out at the expense of budget funds, allocated for the maintenance of the bodies that carry out operational investigative activities, both in national and in foreign currency.

Footnote. The words “by Cabinet of Ministers” are substituted with the words “by Government” in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 15.07.1996 No. 31 "On amendments and additions to some legislative acts of the Republic of Kazakhstan". As amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 22.12.1998 No. 327 (shall be enforced from 01.01.1999); dated 20.12.2004 No. 13 (shall be enforced from 01.01.2005).

Article 21. Material-technical support of the operational investigative activity

Material-technical support of the operational investigative activity shall be carried out at the expense of budget funds.

Footnote. The words “by Cabinet of Ministers” are substituted with the words “by Government” in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 15.07.1996 No. 31 "On amendments and additions to some legislative acts of the Republic of Kazakhstan". Third and fourth paragraphs are excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 22.12.1998 No. 327 (shall be enforced from 01.01.1999). Is in the new wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 20.12.2004 No. 13 (shall be enforced from 01.01.2005).

Section 6. Social and legal protection of the subjects of operational investigative activity Article 22. Social and legal protection of the employees of bodies, carrying out operational investigative activity

1. Employees of bodies, carrying out operational investigative activity upon performance of official duties shall be representatives of the authorities and shall be under state protection. They shall have the guarantees of legal and social protection of employees of ministries and departments in the states to that they belong. Taking into account the specifics of the employees of the bodies that carry out operational investigative activities, can be granted additional privileges.

2. In their official activities employees of bodies that carry out operational investigative activities, shall be guided by requirements of law and are shall not be bound by the decisions of political parties and mass public movements pursuing political goals.

3. No one, except those expressly authorized by law, shall not be entitled to interfere with lawful deeds of employees and of the bodies that carry out operational investigative activities. Upon receiving orders or instructions, contradicting to the legislation, they shall be obliged to follow the law.

4. The heads of the bodies that carry out operational investigative activities shall be obliged to ensure personal safety, safety of property of its employees, their family members and close relatives.

5. In order to properly perform their official duties employees of the bodies that carry out operational investigative activities, shall be created conditions required for obtaining specific professional training, advanced training and medical care.

Footnote. Article 22 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 07.12.2009 No. 221-IV (the order of the entry into force see article 2).

Article 23. Social and legal protection of confidential assistants

Footnote. The title of the Article 23 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 17.07.2009 No. 187-IV.

1. Confidential assistants shall be under state protection.

2. Citizens, willing to contribute to the bodies that carry out operational investigative activities, the state shall guarantee for ensuring their rights and obligations in accordance with this Law, other laws and regulatory acts of the Republic of Kazakhstan.

3. In the case of real threat of illegal encroachment on the life, health or property of citizens in connection with their assistance to bodies that carry out operational investigative activities, as well as their family members and close relatives, these bodies shall be obliged to take all necessary measures to prevent unlawful acts, identifying perpetrators and bringing them to justice, as well as on carrying out, if necessary, special measures for their protection in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan.

4. Information about the identity of confidential assistants shall be state secrets.

5. Confidential assistants shall be entitled to receive remuneration.

6. The period of cooperation of citizens under the contract on paid basis as the main occupation with the bodies that carry out operational investigative activities, shall be included in their total seniority. They shall be entitled to pension provision in case of loss of their families and dependants on retirement survivor's pension in accordance with the legislation and in accordance with the procedure provided for by the Government of the Republic of Kazakhstan.

7. In case of loss of confidential assistant in connection with his participation in the carrying out of operational investigative actions the family of the deceased and his dependants shall be paid one-time allowance:

- in the amount of ten-years financial support of the deceased, collaborated on a paid basis;

- in the amount of 1,411-fold monthly calculation indicator established by the law on the republican budget and effective on January 1 of the corresponding financial year, with the cooperation of the deceased on a gratuitous basis.

8. Upon receiving by confidential assistant of injury or other harm to health, received in connection with his participation in the carrying out of operational investigative actions, he shall be paid a lump-sum benefit:

- in the amount of five-year allowance for collaborating on a paid basis;

- in the amount of 706-fold monthly calculation indicator established by the law on the republican budget and effective on January 1 of the corresponding financial year, for those cooperating on free of charge basis.

9. Compensation of damage caused by death, mutilation or other damage of health connected with participation in the carrying out of operational investigative measures shall be made from the funds of the bodies that carry out operational investigative activities, in accordance with the procedure provided for by the Government of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 23 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 15.07.1996 No. 31; dated 07.04.2009 No. 149-IV; dated 17.07.2009 No. 187-IV; dated 07.12.2009 No. 221-IV (the order of the entry into force see article 2); dated 26.12.2018 No. 203-VI (shall be enforced from 01.01.2019).

Section 7. Control and supervision over operational investigative activities Article 24. Departmental control

The heads of the bodies that carry out operational investigative activities, shall ensure control over compliance with the legality, organization, tactics, methods and means, as well as measures to ensure the secrecy and confidentiality of this activity.

Senior departmental authorities shall provide control over the operational investigative activities of their subordinate bodies.

Footnote. Article 24 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 17.07.2009 No. 187-IV.

Article 25. Supervision over operational investigative activities

1. Supervision over the observance of legality upon implementation of operational investigation activities shall carry out the General Prosecutor of the Republic of Kazakhstan and the subordinate prosecutors.

2. Upon execution of supervision over operational investigative activities a prosecutor shall:

1) obtain departmental regulations governing the organisation and tactics of investigative activities, operational records, materials, documents and other required data on the course of investigative activities, excluding the identity of confidential assistants and regular uninformed personnel;

1-1) issue an order for investigative measures to be implemented;

1-2) issue written instructions for investigative measures;

2) carry out inspection of legality of the implementation of special operational investigative measures, including the communications network;

2-1) issue a ruling on the legitimacy of a special investigative measure implemented without the prosecutor's authorisation;

3) terminate by his resolution operational investigative measures in case of detecting violations of the law, the rights of person and citizen upon implementation of operational investigative activity;

3-1) revoke the unlawful decisions of the officials in charge of investigative activities;

4) consider complaints and appeals on the actions and decisions of officials of the bodies that carry out operational investigative activities;

5) protest contradicting to the Constitution, laws and acts of the President of the Republic regulatory legal acts, regulating the organization and tactics of carrying out the operational investigative measures, issued by the bodies carrying out operational investigative activity;

6) initiate pre-trial investigation, disciplinary proceedings in relation to employees who committed unlawful actions in conducting operational and investigative activities;

7) decide other acts of public prosecutions on the revealed facts of violations in the course of supervision over the legality of the operational investigative activity;

8) through a motivated resolution exempt illegally detained persons or cancel the illegal decision on the detention of persons;

9) upon necessity demand from the heads of the bodies that carry out operational investigative activities, conduct inspections in subordinate bodies with the purpose of elimination infringements of law;

10) in the cases established by the law of the Republic of Kazakhstan, give sanction to carry out operational investigative actions.

3. The Prosecutor General within its competence, shall adopt regulatory legal acts on questions of application of norms of the legislation of the Republic of Kazakhstan on operational investigative activity, obligatory for execution by bodies, carrying out operational investigative activity.

4. In order to identify violations of the law by bodies that carry out operational investigative activities, a prosecutor shall be entitled to involve specialists of prosecutor's offices and other specialists with the use of special technical means.

Footnote. Article 25 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.08.2002 No. 346; as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 17.07.2009 No. 187-IV; dated 07.12.2009 No. 221-IV (the order of the entry into force see article 2); dated 04.07.2014 № 233-V (shall be enforced from 01.01.2015); No. 157-VII of 05.11.2022 (shall be brought into force ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 26. Interaction with the assets recovery authority

Pursuant to the Law of the Republic of Kazakhstan “On the return of illegally acquired assets to the state”, the operational-search bodies are obliged to submit to the assets recovery authority the data they receive in the course of operational-search activities, including those constituting state secrets and other secrets protected by law, with the exception of:

1) data on the identity of confidential assistants and full-time unofficial employees;

2) data on the organization of operational-search activities, on specific operational-search measures, on sources and methods of obtaining information;

3) data relating to personal life, honor and dignity of the individual, if they do not contain information about the commission of actions prohibited by law.

Footnote. Section 7 is supplemented by Article 26 pursuant to the Law of the Republic of Kazakhstan dated 12.07.2023 No. 23-VIII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

The President of the Republic of Kazakhstan