Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы

Қазақстан Республикасының 1995 жылғы 30 наурыздағы N 2155 Заңы.

МАЗМҰНЫ

Ескерту. Осы Жарлықтың 2, 13, 19, 28, 52, 54, 58, 72-баптарына өзгертулер енгiзiлдi - ҚР Президентінің 1995.12.05 № 2672 Жарлығымен, Тақырыбына өзгерту енгізілді, кіріспе алынып тасталды - 2001.03.02 № 162, мәтiнде "тарау" деген сөздiң алдындағы "I - XIII" деген цифрлар тиiсiнше "1 - 13" деген цифрлармен ауыстырылды - 2004.12.20 № 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді), Бүкіл мәтiн бойынша "(мүдденiң)", "(мүдде)", "(мүдденi)" деген сөздер алып тасталды - 2005.07.08 № 69 Заңымен.

1 Тарау. Жалпы ережелер

1-бап. Қазақстан Республикасының банк жүйесi

Қазақстан Республикасының банк жүйесi екi деңгейден тұрады.

Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi (Қазақстан Ұлттық Банкi) Қазақстан Республикасының орталық банкi болып табылады және Қазақстан Республикасы банк жүйесiнiң жоғары (бiрiншi) деңгейiн бiлдiредi.

Қазақстан Ұлттық Банкi басқа елдердiң орталық банктерiмен және басқа банктермен қарым-қатынаста, халықаралық банктер мен басқа да қаржы-кредит ұйымдарында өз құзыретi шегiнде Қазақстан Республикасының мүддесiн бiлдiредi.

Қазақстан Ұлттық Банкi өз мiндеттерiн орындау кезiнде пайда табу мақсатын басшылыққа алмауға тиiс.

Екiншi деңгейдегi банктердiң түрлерi, құқықтық мәртебесi, оларды құрудың, қызметiнiң және таратудың тәртiбi Қазақстан Республикасының банк заңдарымен белгiленедi.

Ескерту. 1-бапқа өзгертулер енгiзiлдi - ҚР Президентінің 1995.12.05. № 2672 заң күші бар Жарлығымен, ҚР 1997.07.11. № 154 Заңымен, 2003.07.10 № 483 (01.01.2004 бастап қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

2-бап. Қазақстан Ұлттық Банкiнің мәртебесі және қызметiнiң құқықтық негiзi

Қазақстанның Ұлттық Банкі мемлекеттің ақша-кредит саясатын әзірлеуді және жүргізуді, төлем жүйесінің жұмыс істеуін қамтамасыз ететін, валюталық реттеуді және валюталық бақылауды жүзеге асыратын, қаржы жүйесінің тұрақтылығын қамтамасыз етуге жәрдемдесетін және мемлекеттік статистиканы жүргізетін, сондай-ақ өз құзыреті шегінде қаржы нарығын, қаржы ұйымдары мен өзге де тұлғаларды және Қазақстан Республикасының қаржы заңнамасы саласында мемлекеттік реттеуді, бақылау мен қадағалауды жүзеге асыратын мемлекеттік орган болып табылады.

Қазақстанның Ұлттық Банкі өз қызметінде Қазақстан Республикасының Конституциясын, осы Заңды, Қазақстан Республикасының басқа да заңдарын, Қазақстан Республикасы Президентінің актілерін және Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарын басшылыққа алады.

Ескерту. 2-бап жаңа редакцияда - ҚР 2011.12.28 № 524-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгерістер енгізілді - ҚР 24.11.2015 № 422-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

3-бап. Қазақстан Ұлттық Банкiнiң есептiлiгi

Қазақстан Ұлттық Банкi Қазақстан Республикасының Президентiне есеп бередi.

Қазақстан Республикасының Президентiне есептiлiк мынаны бiлдiредi:

Қазақстан Республикасы Президентiнiң Қазақстан Республикасы Парламенті Сенатының келiсiмiмен Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Төрағасын тағайындауы; оны қызметтен босатуы;

Қазақстан Республикасы Президентiнiң Қазақстан Ұлттық Банкi Төрағасының ұсынуы бойынша Қазақстан Ұлттық Банкi Төрағасының орынбасарларын қызметке тағайындауы және қызметтен босатуы;

Қазақстан Республикасы Президентінің Қазақстан Ұлттық Банкінің құрылымын және жалпы штат санын бекітуі;

Қазақстан Республикасының Президентiмен келісу бойынша Қазақстан Ұлттық Банкі қызметкерлерінің еңбегіне ақы төлеу жүйесiн Қазақстан Ұлттық Банкі Басқармасының бекiтуі;

Қазақстан Республикасы Президентінің Қазақстан Ұлттық Банкі туралы ережені бекітуі;

Қазақстан Республикасы Президентiнiң Қазақстан Ұлттық Банкiнiң жылдық есебiн бекiтуi;

Қазақстан Республикасы Президентiнiң ұлттық валюта - Қазақстан теңгесi банкноттары және тиындары дизайнының тұжырымдамасын бекiтуi;

Қазақстан Ұлттық Банкiнiң өз құзыретiндегi мәселелер жөнiнде Қазақстан Республикасының Президентi сұрау салған ақпаратты табыс етуi.

Ескерту. 3-бап жаңа редакцияда - ҚР Президентінің 1995.12.05 № 2672 заң күші бар Жарлығымен, өзгерістер енгізілді - ҚР 1998.06.29 № 236, 2001.03.02 № 162, 2005.07.08 № 69, 2009.04.29 № 154-IV; 11.07.2017 № 91-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

3-1-бап. Қазақстан Ұлттық Банкінің стратегиялық жоспары

Қазақстанның Ұлттық Банкі бес жылдық кезеңге арналған стратегиялық жоспар әзірлейді, онда Қазақстан Ұлттық Банкі қызметінің стратегиялық бағыттарын, мақсаттары мен нысаналы индикаторларын айқындайды.

Стратегиялық жоспарды Қазақстан Республикасының Президентімен не оның уәкілеттік беруі бойынша Қазақстан Республикасы Президенті Әкімшілігінің Басшысымен келісу бойынша Қазақстан Ұлттық Банкінің Төрағасы бекітеді.

Ескерту. 3-1-баппен толықтырылды – ҚР 02.01.2021 № 399-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

4-бап. Қазақстан Ұлттық Банкiнiң нормативтiк құқықтық актiлерi

Қазақстан Ұлттық Банкi Қазақстан Республикасы заңдарының негiзiнде және оларды орындау үшін өз құзыретіне жатқызылған мәселелер бойынша Қазақстан Республикасының аумағында қаржы ұйымдарының, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктері филиалдарының, Қазақстан Республикасы бейрезидент-сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдары филиалдарының, Қазақстан Республикасы бейрезидент-сақтандыру брокерлері филиалдарының, басқа да жеке және заңды тұлғалардың орындауы үшін мiндеттi нормативтiк құқықтық актiлер шығарады.

Қазақстан Ұлттық Банкiнiң нормативтiк актiлерi - "Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Хабаршысы", "Вестник Национального Банка Республики Казахстан" ресми басылымдарында қазақ және орыс тiлдерiнде жарияланады.

Ескерту. 4-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 1997.07.11 № 154, 2003.07.10 № 483 (01.01.2004 бастап қолданысқа енгiзiледi), 2012.07.05 № 30-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2019 № 262-VI (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңдарымен.
5-бап. Алынып тасталды - ҚР 1997.07.11 № 154 Заңымен.

6-бап. Қазақстан Ұлттық Банкi – заңды тұлға

Қазақстан Ұлттық Банкi республикалық мемлекеттік мекеменің ұйымдық-құқықтық нысанындағы заңды тұлға болып табылады, оның дербес балансы болады және өзiнiң филиалдарымен, өкiлдiктерiмен, ведомстволарымен және ұйымдарымен бiрге бiртұтас құрылымды құрайды.

Қазақстан Ұлттық Банкi Қазақстан Республикасының атынан акционерлік қоғамдардың және жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің құрылтайшысы болады, ұйымдардың қызметіне, оның ішінде Қазақстан Ұлттық Банкiнің өзіне жүктелген функцияларды жүзеге асыруына ықпал ететін және (немесе) қаржы нарығы инфрақұрылымының бір бөлігі болып табылатын ұйымдардың қызметіне қатысады.

Қазақстан Ұлттық Банкi Қазақстан Республикасында және оның шегінен тыс жерлерде өз филиалдары мен өкiлдiктерiн аша алады.

Ескерту. 6-бап жаңа редакцияда - ҚР 2012.07.05 № 30-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

2 Тарау. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң негiзгi мақсаты, мiндеттерi, функциялары мен өкiлеттiгi

Ескерту. II тарауға өзгерту енгізілді - ҚР 2003.07.10 № 483 (01.01.2004 бастап қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

7-бап. Қазақстан Ұлттық Банкiнiң негiзгi мақсаты мен мiндеттерi

Қазақстан Ұлттық Банкiнiң негiзгi мақсаты Қазақстан Республикасында баға тұрақтылығын қамтамасыз ету болып табылады.

Негiзгi мақсатты iске асыру үшiн Қазақстан Ұлттық Банкiне мынадай мiндеттер жүктеледi:

1) мемлекеттiң ақша-кредит саясатын әзiрлеу және жүргiзу;

2) төлем жүйелерiнiң жұмыс iстеуiн қамтамасыз ету;

3) валюталық реттеу мен валюталық бақылауды жүзеге асыру;

4) қаржы жүйесiнiң тұрақтылығын қамтамасыз етуге жәрдемдесу;

5) алып тасталды - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі);
6) алып тасталды - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі);

7) ақша-кредит статистикасы, қаржы нарығы статистикасы және сыртқы сектор статистикасы саласында статистикалық қызметті жүзеге асыру;

8) Қазақстан Республикасының заңдарына және Қазақстан Республикасы Президентінің актілеріне сәйкес өзге де міндеттер.

Ескерту. 7-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 1997.07.11 № 154, 1999.07.16 № 436, 2003.07.10 № 483 (01.01.2004 бастап қолданысқа енгiзiледi), 2012.07.05 № 30-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.11.2015 № 422-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

8-бап. Қазақстан Ұлттық Банкінің функциялары мен өкiлеттiктерi

Қазақстан Ұлттық Банкі:

1) Қазақстан Республикасының мемлекеттік ақша-кредит саясатын әзірлейді және жүргiзедi;

2) мемлекеттік эмиссиялық бағалы қағаздарды эмиссиялайды;

3) Қазақстан Республикасының ұлттық валютасының банкноттары мен монеталарының жалғыз эмитентi болып табылады және Қазақстан Республикасының аумағында қолма-қол ақша айналымын ұйымдастырады;

4) банкноттарды, монеталарды және құндылықтарды тасымалдауды, сақтауды және инкассациялауды қамтамасыз етуге қатысады, банкноттардың, монеталардың және құндылықтардың резервтiк мемлекеттік қорларын құрады;

5) қызметін Қазақстан Ұлттық Банкінің қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларына арналған лицензиясы негізінде тек қана айырбастау пункттері арқылы жүзеге асыратын заңды тұлғалардың және банкноттарды, монеталарды және құндылықтарды инкассациялау айрықша қызметі болып табылатын заңды тұлғалардың үй-жайларды жайластыруға қойылатын талаптарды сақтауын бақылауды және қадағалауды жүзеге асырады;

6) банкаралық ақша аударымдары жүйесін, банкаралық клиринг жүйесін және пайдаланушылар арасында Қазақстан теңгесімен ақша аударымдарын жүргізуді қамтамасыз ететін басқа да төлем жүйелерін реттейді және қадағалауды (оверсайт) жүзеге асырады;

7) егер Қазақстан Республикасының заңдарында өзгеше көзделмесе, ақша төлемдерi мен аударымдарын реттеу мақсатында, банктер, банк операцияларының жекелеген түрлерiн жүзеге асыратын ұйымдар, Қазақстан Республикасы бейрезидент банктерінің филиалдары және кәсіпкерлік қызмет субъектілері банк шоттары бойынша жүзеге асыратын төлемдердің кезектiлiгiн Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң келiсімі бойынша белгiлейді;

8) Қазақстан Республикасында валюталық реттеуді және валюталық бақылауды жүзеге асырады;

8-1) ұйымдық-құқықтық нысанға қойылатын талаптарды, құрылтайшыларға (қатысушыларға) қойылатын талаптарды, оның ішінде олардың жарғылық капиталға салымдарының шығу көздерін ашуды, жарғылық капиталдың мөлшеріне және оны қалыптастыру тәртібіне, сондай-ақ банкноттарды, монеталарды және құндылықтарды инкассациялау айрықша қызметі болып табылатын заңды тұлғалардың үй-жайына, техникалық құралдарына, жабдығына және қызметкерлеріне қойылатын талаптарды қамтитын, банкноттарды, монеталарды және құндылықтарды инкассациялау айрықша қызметі болып табылатын заңды тұлғаларға қойылатын біліктілік талаптарын белгілейді;

9) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

10) шетел валютасындағы және бағалы металдардағы активтерді басқаруды қамтамасыз етеді;

11) бағалы металдардағы активтерді толықтыру үшін тазартылған алтынды сатып алуға мемлекеттің басым құқығын іске асырады;

12) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген жағдайларда бағалы металдардың және құрамында бағалы металдар бар шикізат тауарларының сынамаларына (үлгілеріне) бақылау сынақтарын жүзеге асырады;

12-1) меншік иелері қаржы ұйымдары, бағалы металдармен және құрамында бағалы металдар бар шикізат тауарларымен экспорттық-импорттық операцияларды жүзеге асыруға құқығы бар өзге де тұлғалар болып табылатын, олардан жасалған бұйымдарды қоспағанда, бағалы металдарды және құрамында бағалы металдар бар шикізат тауарларының сынамаларын (үлгілерін) сақтауды және сынауды жүзеге асырады;

12-2) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген жағдайларда жекелеген негіздер бойынша мемлекет меншiгiне айналдырылған (келіп түскен) бағалы металдарды, асыл тастарды және олардан жасалған бұйымдарды тасымалдауды, қабылдауды, есепке алуды, сақтауды жүзеге асырады;

13) дербес және (немесе) Қазақстан Республикасының өзге де мемлекеттік органдарымен бірлесіп олардың құзыреті шеңберінде жүйелік тәуекелдерді реттеуді жүзеге асырады;

14) осы Заңда және Қазақстан Ұлттық Банкінің құқықтық актілерінде көзделген тәртіппен және шарттарда қарыздарды, осы Заңда және Қазақстан Ұлттық Банкінің және қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның бірлескен нормативтік құқықтық актісінде көзделген тәртіппен және шарттарда соңғы сатыдағы қарыздарды береді;

15) қаржы ұйымдарының сыртқы борышын реттеуге қатысады;

16) статистикалық әдістемені әзірлейді және қолма-қол ақша айналысы, ақша-кредит статистикасы және қаржы нарығы статистикасы, төлем балансы, сыртқы борыш, халықаралық инвестициялық позиция, қаржылық тұрақтылықты қамтамасыз ету жөніндегі бастапқы статистикалық деректердің тізбесін, нысандарын, мерзімдері мен оларды ұсыну тәртібін айқындайды;

17) статистикалық жұмыстар жоспарына сәйкес ведомстволық статистикалық байқаулар жүргізеді, сондай-ақ өз құзыреті шегінде мемлекеттік статистика саласында бақылауды жүзеге асырады;

18) қаржы нарығына шолу жасау, ақша-кредит статистикасы және қаржы нарығы статистикасы, төлем балансы, халықаралық инвестициялық позиция және сыртқы борыш жөніндегі статистикалық ақпаратты қалыптастырады және таратады, төлем балансын болжамдық бағалауды әзірлеуге қатысады;

18-1) валюталық реттеу, ақша-кредит статистикасы мен қаржы нарығы статистикасы, қолма-қол ақша айналысы, төлемдер және төлем жүйелері, қаржылық тұрақтылық, қаржы ұйымдары мен олардың үлестес тұлғаларын, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктерінің филиалдарын, Қазақстан Республикасы бейрезидент-сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының филиалдарын, Қазақстан Республикасы бейрезидент-сақтандыру брокерлерінің филиалдарын, сақтандыру төлемдерін жүзеге асыруға кепілдік беретін ұйымды, кредиттік бюроларды және коллекторлық агенттіктерді реттеу, бақылау және қадағалау мәселелері бойынша әкімшілік деректерді жинауды және өңдеуді жүзеге асырады;

19) осы Заңға, "Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын мемлекеттiк реттеу, бақылау және қадағалау туралы" Қазақстан Республикасының Заңына және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарына сәйкес құзыреті шегінде қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктерінің филиалдарын, Қазақстан Республикасы бейрезидент-сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының филиалдарын, Қазақстан Республикасы бейрезидент-сақтандыру брокерлерінің филиалдарын және өзге де тұлғаларды реттеуді, сондай-ақ қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктерінің филиалдарын, Қазақстан Республикасы бейрезидент-сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының филиалдарын, Қазақстан Республикасы бейрезидент-сақтандыру брокерлерінің филиалдарын және Қазақстан Республикасының қаржы заңнамасы саласында бақылауды және қадағалауды жүзеге асырады;

20) мыналарға:

өз қызметін тек қана айырбастау пункттері арқылы жүзеге асыратын заңды тұлғаларға – қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларына арналған;

банкноттарды, монеталарды және құндылықтарды инкассациялау айрықша қызметі болып табылатын заңды тұлғаларға – банкноттарды, монеталарды және құндылықтарды инкассациялауға арналған лицензияны береді (беруден бас тартады), қайта ресімдейді, тоқтата тұрады, одан айырады;

21) алып тасталды - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі);
21-1) алып тасталды - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі);
22) алып тасталды - ҚР 24.11.2015 № 422-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
22-1) алып тасталды - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі);

23) халықаралық қаржылық есептілік стандарттарын ескере отырып, Қазақстан Ұлттық Банкіне арналған бухгалтерлік есеп саясаты мен әдістерін айқындайды;

24) қызметін Қазақстан Ұлттық Банкінің қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларына арналған лицензиясы негізінде тек қана айырбастау пункттері арқылы жүзеге асыратын заңды тұлғалардың Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы заңнамасының, бухгалтерлік есепті жүргізуді автоматтандыру қағидаларының талаптарын, сондай-ақ Қазақстан Республикасының валюталық реттеу және валюталық бақылау туралы заңнамасының талаптарын сақтауын бақылауды және қадағалауды жүзеге асырады;

24-1) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган жүргізетін, тексерілетін субъектілердің қызметін құзыреті шегінде тексеруге қатысады;

24-2) қызметін Қазақстан Ұлттық Банкінің қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларына арналған лицензиясы негізінде тек қана айырбастау пункттері арқылы жүзеге асыратын заңды тұлғалардың және төлем ұйымдарының Қазақстан Республикасының қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл туралы заңнамасының талаптарын қаржы мониторингіне жататын ақшамен және (немесе) өзге де мүлікпен операциялар туралы ақпаратты тіркеу, сақтау және беру, клиенттерді (олардың өкілдерін) және бенефициарлық меншік иелерін тиісінше тексеру, қаржы мониторингіне жататын операцияларды тоқтата тұру және жүргізуден бас тарту, өз қызметi процесінде алынған құжаттарды қорғау бөлігінде сақтауын, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес ішкі бақылаудың ұйымдастырылуы мен іске асырылуын бақылауды жүзеге асырады;

25) Қазақстан Республикасы Үкіметінің келісімі бойынша оның мемлекеттік борышына қызмет көрсетуге қатысады және Қазақстан Ұлттық Банкінің мемлекеттік борышына қызмет көрсетедi;

26) Қазақстан Ұлттық Банкінің Басқармасы айқындайтын тізбеге және тәртіпке сәйкес Қазақстан Республикасы ұлттық валютасының шетел валюталарына ресми бағамын белгілейді және жариялайды;

27) мемлекеттік емес сыртқы қарыздар бойынша шарттардың мониторингін жүзеге асырады;

28) сұраныс пен ұсыныс көздерінің, сондай-ақ ішкі валюта нарығында шетел валютасын пайдалану бағыттарының мониторингін жүзеге асырады;

29) банк қызметiн, бағалы қағаздар нарығындағы кәсiптік қызметті және Қазақстан Республикасының заңдарында айқындалған өзге де қызметті тиiстi лицензиялар алмай-ақ жүзеге асырады;

30) Қазақстан Ұлттық Банкiнің клиенттеріне банктік қызмет көрсетуді жүзеге асырады;

31) Қазақстан Ұлттық Банкi мен Қазақстан Республикасының Үкіметі арасында жасалатын және ресми баспа басылымдарда жарияланатын сенiмгерлiкпен басқару туралы шарт негiзiнде Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын сенiмгерлiкпен басқаруды жүзеге асырады;

32) Қазақстан Ұлттық Банкi Қазақстан Республикасының Үкiметімен немесе заңды тұлғалармен жасасатын сенiмгерлiкпен басқару туралы шарттар негiзiнде активтердi сенiмгерлiкпен басқаруды жүзеге асырады. Қазақстан Ұлттық Банкi мен Қазақстан Республикасы Үкіметінiң арасында жасалатын сенiмгерлiкпен басқару туралы шарттар ресми баспа басылымдарында жарияланады;

32-1) Қазақстанның Ұлттық Банкі мен бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры арасында жасалатын сенімгерлік басқару туралы шарттың негізінде бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының зейнетақы активтерін сенімгерлік басқаруды жүзеге асырады;

32-2) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының зейнетақы активтеріне қатысты кастодианның функцияларын жүзеге асырады;

33) қаржы мониторингі жөніндегі уәкілетті органның сұратуы бойынша Қазақстан Республикасының қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл туралы заңнамасына сәйкес өзінің ақпараттық жүйелерінен мәліметтер ұсынады;

34) мемлекеттік органдар мен қаржы ұйымдары, Қазақстан Республикасы бейрезидент банктерінің филиалдары, Қазақстан Республикасы бейрезидент сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының филиалдары, Қазақстан Республикасы бейрезидент сақтандыру брокерлерінің филиалдары үшiн кадрлар даярлауға және қайта даярлауға қатысады;

35) өз құзыретіне кіретін мәселелер бойынша валюталық операцияларды жүзеге асыратын және қаржы ұйымдары болып табылмайтын резиденттерге және бейрезиденттерге, төлем жүйелерінің операторларына, төлем жүйелерінің операциялық орталықтарына, сондай-ақ банктер, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктерінің филиалдары және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар болып табылмайтын көрсетілетін төлем қызметтерін берушілерге шектеулі ықпал ету шараларын, қызметін Қазақстан Ұлттық Банкінің қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларына арналған лицензиясы негізінде тек қана айырбастау пункттері арқылы жүзеге асыратын заңды тұлғаларға және банкноттарды, монеталарды және құндылықтарды инкассациялау айрықша қызметі болып табылатын заңды тұлғаларға қадағалап ден қою шараларын, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген санкцияларды және өзге де шараларды қолданады;

35-1) көрсетілетін төлем қызметтеріне байланысты қызметті жүзеге асыру мақсатында, қаржы ұйымдары болып табылмайтын төлем ұйымдарына және (немесе) өзге заңды тұлғаларға қатысты ерекше реттеу режимін енгізеді және құзыреті шегінде олардың қызметін реттейді;

36) Қазақстан Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актілерінде айқындалатын тәртіппен тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді сатып алуды жүзеге асырады;

37) банктік сәйкестендіру кодтарын береді, жояды және оларды пайдалануды айқындайды, банктердің және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың кодтарын және банктер және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар филиалдарының кодтарын береді және жояды, олардың құрылымын белгілейді, сондай-ақ Банктердің және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың анықтамалығын қалыптастырады және жүргізеді;

37-1) алып тасталды - ҚР 13.03.2017 № 53-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

38) Қазақстан Ұлттық Банкінің консультативтік-кеңесші органдарын құрады;

38-1) кредиттік тарихтардың дерекқорында қамтылған ақпараттың толықтығын қамтамасыз ету мақсатында мемлекет қатысатын кредиттік бюроға кредиттік тарих субъектілері туралы ақпарат береді;

38-2) Қазақстан Республикасының халықаралық шарты, құпия ақпарат алмасуды көздейтін шарт негізінде және соларға сәйкес құзыреті шегінде басқа мемлекеттердің орталық банктерімен, бақылау және қадағалау органдарымен, халықаралық және өзге де ұйымдармен ынтымақтастық жасайды және құпиялылықты сақтай отырып, бағалы қағаздар нарығындағы коммерциялық құпияны, банктік құпияны, сақтандыру құпиясын немесе заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын, бақылау және қадағалау функцияларын жүзеге асыруға қажетті ақпарат алмасуға құқылы.

Осы тармақшаның бірінші бөлігінде көрсетілген өзге де ұйымдар деп банктік сектордың, бағалы қағаздар нарығының және сақтандыру нарығының қызметін реттеудің бірыңғай стандарттарын тұжырымдау мақсатында құрылған, басқа мемлекеттердің орталық банктерінің, бақылау және қадағалау органдарының бірлестіктері түсініледі;

39) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында және Қазақстан Республикасы Президентінің актілерінде көзделген өзге де функциялар мен өкiлеттiктерді жүзеге асырады.

Ескерту. 8-бап жаңа редакцияда - ҚР 2012.07.05 № 30-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгерістер енгізілді - ҚР 21.06.2013 № 106-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 2014.06.10 № 206-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.04.2015 № 311-V (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз); 24.11.2015 № 422-V (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 26.07.2016 № 12-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.03.2017 № 53-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.07.2018 № 168-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 03.07.2019 № 262-VI (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 02.01.2021 № 399-VI (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 01.07.2022 № 131-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 12.07.2022 № 138-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

3 Тарау. Қазақстан Ұлттық Банкінің капиталы және резервтері

9-бап. Қазақстан Ұлттық Банкiнiң жарғылық капиталы

Қазақстан Ұлттық Банкiнiң жарғылық капиталы мемлекетке тиесiлi болады және бөлiнбеген таза кiрiстен аударымдар жасау жолымен, кемiнде 20 миллиард қазақстан теңгесi мөлшерiнде қалыптастырылады.

Қазақстан Ұлттық Банкi Қазақстан Республикасының атынан өз балансындағы өзіне бекітіліп берілген мүлiктi иелену, пайдалану мен билiк жүргiзу құқығын Қазақстан Ұлттық Банкiнiң нормативтiк құқықтық актiлерiнде белгiленген тәртiппен дербес жүзеге асырады.

Ескерту. 9-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 1997.07.11 № 154, 1998.06.29 № 236, 1999.07.16 № 436, 2003.07.10 № 483 (2004 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгiзiледi), 2005.07.08 № 69, 2006.07.05 № 165 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2011.03.01 № 414-IV (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

10-бап. Қазақстан Ұлттық Банкінің резервтік капиталы, қайта бағалау шоттары және провизиялары (резервтерi)

Ескерту. 10-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 24.11.2015 № 422-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

Қазақстан Ұлттық Банкінің резервтік капиталы кемінде жарғылық капитал мөлшерінде қалыптастырылады, бөлiнбеген таза табыс есебiнен толықтырылады және тек қана Қазақстан Ұлттық Банкінің Басқармасы белгiлеген тәртiппен жүргiзiлетін операциялар бойынша ысырапқа өтемақы төлеуге және залалдарды өтеуге арналады. Алтын-валюта резервтерiн және шетел валютасындағы өзге де активтерді қайта бағалау шоты оларды қайта бағалаудан түскен кірісті есепке алуға арналған. Негiзгi қаражаттарды қайта бағалау шоты Қазақстан Ұлттық Банкінің негiзгi қаражатын индекстеу нәтижелерiн есепке алуға арналған.

Кредиттерді, депозиттерді, бағалы қағаздарды, есеп айырысу кезіндегі залалдарды, шоттардағы қалдықтарды және аяқталмаған құрылыс көлемін, Қазақстан Ұлттық Банкінің монетарлық емес қызметі бойынша өзге де талаптарды және әлеуметтік сипаттағы төлемдерді қамтитын басқа да активтерді қоса алғанда, Қазақстан Ұлттық Банкінің шығыстары есебінен күмәнді және үмітсіз талаптар бойынша провизиялар (резервтер) қалыптастырылады.

Ескерту. 10-бап жаңа редакцияда - ҚР 2012.07.05 № 30-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 24.11.2015 № 422-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

11-бап. Қазақстан Ұлттық Банкiнiң кiрiсi

Қазақстан Ұлттық Банкiнiң қаржы жылы iшiндегi таза кiрiсi осы қаржы жылына жатқызылатын нақты алынған кiрiстер мен шығыстар арасындағы айырма ретiнде айқындалады.

Алтын-валюта резервтерін және шетел валютасындағы өзге де активтерді қайта бағалау шоттарына жатқызылатын бағамдық қайта бағалау сомасын қоспағанда, Қазақстан Ұлттық Банкінің негізгі қаражаттар мен материалдық емес активтерді қайта бағалау сомасына түзетілген таза кірісі Қазақстан Ұлттық Банкінің бөлінбеген таза кірісі болып табылады. Бөлінбеген таза кіріс Қазақстан Ұлттық Банкінің Басқармасы белгілеген мөлшерде жарғылық және (немесе) резервтік капиталдарды ұлғайтуға жұмсалады.

Қазақстан Республикасының Президентi Қазақстан Ұлттық Банкiнiң жылдық есебiн бекiткеннен кейiн, бөлiнбеген таза кiрiстiң қалған бөлiгi мерзiмiн бiр қаржы жылына ұзарта отырып мемлекеттiк бюджетке аударылады.

Егер резервтiк капиталдың мөлшерi жарғылық капитал сомасынан аз болған жағдайда, бүкiл бөлiнбеген таза кiрiс Қазақстан Ұлттық Банкiнiң бөлігінде қалады және резервтiк капитал жарғылық капиталдың мөлшерiне жеткенге дейiн оны толықтыруға жiберiледi. Қаржы жылының залалдарын өтеу үшiн резервтiк капиталдың қаражаты жеткiлiксiз болған кезде орны толтырылмаған залалдар Қазақстан Ұлттық Банкiне толық көлемде мемлекеттiк бюджеттiң қаражаты есебiнен мерзiмi бiр қаржы жылына ұзартыла отырып, өтеледi.

Ескерту. 11-бап жаңа редакцияда – ҚР 2003.07.10 № 483 (01.01.2004 бастап қолданысқа енгiзiледi), 2005.07.08. № 69, 2009.07.11. № 185-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2012.07.05 № 30-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

4 Тарау. Қазақстан Ұлттық Банкiнiң құрылымы мен органдары.
Оларды қалыптастыру тәртiбi және құзыреті

12-бап. Қазақстан Ұлттық Банкiнiң құрылымы мен органдары

Қазақстан Ұлттық Банкi - тiке бағыныстағы схемасы бар бiртұтас орталықтандырылған құрылым.

Қазақстан Ұлттық Банкiнiң органдары Басқарма, Ақша-кредит саясаты комитеті және Директорлар кеңесі болып табылады.

Қазақстан Ұлттық Банкінің құрылымына департаменттерден және басқа да бөлiмшелерден тұратын орталық аппарат, филиалдар, өкiлдiктер, ведомстволар мен ұйымдар кiредi.

Ескерту. 12-бапқа өзгеріс енгiзiлдi - ҚР Президентінің 1996.01.27. № 2830 заң күші бар Жарлығымен, Қазақстан Республикасының 1997.07.11. № 154, 1999.07.16. № 436, 2012.07.05 № 30-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 399-VI (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

13-бап. Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Төрағасы

Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Төрағасын Парламент Сенатының келiсiмiмен Қазақстан Республикасының Президентi 6 жыл мерзiмге тағайындайды.

Төраға Қазақстан Ұлттық Банкi атынан iс-әрекет етедi және мемлекеттiк органдармен, банктермен, қаржы ұйымдарымен, халықаралық, шетелдiк және басқа ұйымдармен қарым-қатынаста Қазақстан Ұлттық Банкiн сенiмхатсыз-ақ бiлдiредi.

Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Төрағасына Қазақстан Ұлттық Банкiнiң қызметiне байланысты мәселелер бойынша, осы Заңда Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Басқармасына арналып ескерiлген өкiлеттiктердi қоспағанда, жедел және атқарушы-өкiмшi шешiмдер қабылдау, Қазақстан Ұлттық Банкiнiң атынан шарттар жасасу өкiлеттiгi берiлген.

Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Төрағасы Қазақстан Ұлттық Банкiнiң қызметi үшiн жауапты.

Ескерту. 13-бапқа өзгерту енгiзiлдi - Қазақстан Республикасы Президентiнiң 1996.01.27. № 2830 заң күші бар Жарлығымен , 1995.12.05. № 2672 заң күші бар Жарлығымен, Қазақстан Республикасының 1997.07.11. № 154 , 2009.04.29. № 154-IV Заңдарымен.

14-бап. Қазақстан Ұлттық Банкi Төрағасының орынбасарлары

Қазақстан Ұлттық Банкi Төрағасының орынбасарларын Қазақстан Ұлттық Банкi Төрағасының ұсынуымен Қазақстан Республикасының Президентi, Қазақстан Ұлттық Банкi Төрағасының тағайындалу мерзiмiне қарамай, 6 жыл мерзiмге тағайындайды.

Төрағаның орынбасарлары Қазақстан Ұлттық Банкiн сенiмхатсыз-ақ бiлдiредi, өз құзырының шегiнде құжаттарға қол қояды.

15-бап. Қазақстан Ұлттық Банкінің Басқармасы және оның өкiлеттiктерi

Қазақстан Ұлттық Банкінің жоғары органы Басқарма болып табылады.

Қазақстан Ұлттық Банкінің Басқармасы:

1) банктердің, Қазақстан Республикасы бейрезидент банктері филиалдарының ең төмен резервтік талаптарды есептеу үшін қабылданатын міндеттемелерінің құрылымы айқындалатын, ең төмен резервтік талаптар туралы қағидаларды, ең төмен резервтік талаптарды есептеу, ең төмен резервтік талаптарды орындау, ең төмен резервтік талаптарды резервтеу және олардың орындалуын бақылауды жүзеге асыру тәртібін;

2) Қазақстан Ұлттық Банкінің Басқармасы айқындайтын тізбеге сәйкес Қазақстан Республикасы ұлттық валютасының шетел валюталарға ресми бағамын белгілеу қағидаларын;

3) Қазақстан Республикасы ұлттық валютасының айналыстан алынатын және алынған банкноттары мен монеталарын, сондай-ақ Қазақстан Республикасы ұлттық валютасының тозған және бүлінген банкноттары мен монеталарын айырбастау қағидаларын;

4) Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Қазақстан Республикасы ұлттық валютасының банкноттары мен монеталарын сату және сатып алу қағидаларын;

5) Қазақстан Ұлттық Банкiнде жеке және заңды тұлғалармен кассалық операциялар жүргiзу қағидаларын;

6) Қазақстан Республикасы ұлттық валютасының банкноттары мен монеталарының төлемділігін айқындау қағидаларын;

7) алып тасталды - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі);

8) Қазақстан Республикасының ұлттық валютасының айналыстағы ақша белгілерінің дизайны (нысаны) өзгерген кезде, оларды ауыстыру қағидаларын;

9) қолма-қол ақша белгілерін ақша айналысынан алып қою қағидаларын;

10) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органмен келісу бойынша екінші деңгейдегі банктерде, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктерінің филиалдарында, Ұлттық пошта операторында және банкноттарды, монеталарды және құндылықтарды инкассациялау айрықша қызметі болып табылатын заңды тұлғаларда кассалық операцияларды және банкноттарды, монеталарды және құндылықтарды инкассациялау жөніндегі операцияларды жүзеге асыру қағидаларын;

10-1) мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органмен бірлесіп, кәсіпкерлік субъектілерінің банктік шоттардан қолма-қол ақша алу сомаларының шекті мөлшерлерін, сондай-ақ банктік шоттардан қолма-қол ақша алу жөніндегі талап қолданылмайтын кәсіпкерлік субъектілерін;

10-2) салықтардың және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің түсуін қамтамасыз ету саласындағы басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органмен және қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органмен бірлесіп, кәсіпкерлік субъектілерінің банктік шоттардан қолма-қол ақша алу қағидаларын бекітеді, оларда, оның ішінде кәсіпкерлік субъектілерінің банктік шоттардан қолма-қол ақшаны белгіленген шекті мөлшерлерден асырып алу шарттары айқындалады, сондай-ақ нысандарын, тізбесі мен ұсынылу мерзімдерін қоса алғанда, кәсіпкерлік субъектілерінің банктік шоттардан қолма-қол ақшаны белгіленген шекті мөлшерлерден асырып алуы туралы мәліметтер мен ақпаратты салықтардың және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің түсуін қамтамасыз ету саласындағы басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органға және қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органға ұсыну тәртібін;

11) тиiстi уәкiлеттi органдармен келісу бойынша екінші деңгейдегі банктердің, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктері филиалдарының, Ұлттық пошта операторының, банкноттарды, монеталарды және құндылықтарды инкассациялау айрықша қызметі болып табылатын заңды тұлғалардың және қызметін Қазақстан Ұлттық Банкінің қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларына арналған лицензиясы негізінде тек ғана айырбастау пункттері арқылы жүзеге асыратын заңды тұлғалардың үй-жайларын күзетуді және жайластыруды ұйымдастыру қағидаларын;

12) банкноттарды, монеталарды және құндылықтарды инкассациялау айрықша қызметі болып табылатын заңды тұлғалар жүзеге асыратын банкноттарды, монеталарды және құндылықтарды қайта санау, сұрыптау, орау, сақтау, сондай-ақ оларды екінші деңгейдегі банктерге, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктерінің филиалдарына және екінші деңгейдегі банктердің, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктері филиалдарының тапсырмасы бойынша олардың клиенттеріне беру жөніндегі қызметке қойылатын талаптарды;

13) ұйымдық-құқықтық нысанға қойылатын талаптарды, құрылтайшыларға (қатысушыларға) қойылатын талаптарды, оның ішінде олардың жарғылық капиталға салымдарының шығу көздерін ашуды, жарғылық капиталдың мөлшеріне және оны қалыптастыру тәртібіне, сондай-ақ банкноттарды, монеталарды және құндылықтарды инкассациялау айрықша қызметі болып табылатын заңды тұлғалардың үй-жайына, техникалық құралдарына, жабдығына және қызметкерлеріне қойылатын талаптарды қамтитын, банкноттарды, монеталарды және құндылықтарды инкассациялау айрықша қызметі болып табылатын заңды тұлғаларға қойылатын біліктілік талаптары белгіленетін, банкноттарды, монеталарды және құндылықтарды инкассациялау айрықша қызметі болып табылатын заңды тұлғаларға лицензия беру қағидаларын;

14) Қазақстан Республикасында автомобильмен инкассаторлық тасымалдауды ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулықты;

15) Қазақстан Ұлттық Банкінде жекелеген негіздер бойынша мемлекет меншігіне айналдырылған шетел валютасымен операцияларды жүзеге асыру қағидаларын;

16) банкаралық ақша аударымдары жүйесінің жұмыс iстеу қағидаларын;

17) банкаралық клиринг жүйесінің жұмыс iстеу қағидаларын;

18) операторы Қазақстанның Ұлттық Банкі не оның еншілес ұйымы болып табылатын төлем жүйелерінің жұмыс iстеу қағидаларын;

19) төлем карточкаларының банкаралық жүйесінің жұмыс iстеу қағидаларын;

20) төлем жүйелеріне қолжетімділікті қамтамасыз ететін ұйымдастыру шараларына және бағдарламалық-техникалық құралдарға қойылатын талаптарды;

21) алып тасталды - ҚР 26.07.2016 № 12-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
22) алып тасталды - ҚР 26.07.2016 № 12-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
23) алып тасталды - ҚР 26.07.2016 № 12-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

24) Қазақстан Республикасының аумағында чектерді қолдану қағидаларын;

25) Қазақстан Республикасы банктерінің құжаттық аккредитивтерімен операциялар жүргізуі қағидаларын;

26) Қазақстан Республикасының екiншi деңгейдегi банктерінiң, Қазақстан Республикасы бейрезидент банктері филиалдарының вексельдерді есепке алуы қағидаларын;

27) екінші деңгейдегі банктердің, Қазақстан Республикасы бейрезидент банктері филиалдарының және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың аударым және жай вексельдермен операциялар жүргізуі қағидаларын;

28) төлем карточкаларын шығару қағидаларын, сондай-ақ Қазақстан Республикасының аумағында оларды пайдалана отырып жүргізілетін операцияларға қызмет көрсету бойынша қызметке қойылатын талаптарды;

29) Қазақстан Республикасында төлем карточкаларын пайдалана отырып жүргізілетін операциялар бойынша банкаралық төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын жүзеге асыру қағидаларын;

30) алып тасталды - ҚР 26.07.2016 № 12-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
31) алып тасталды - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі);
32) алып тасталды - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі);
33) алып тасталды - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі);
34) алып тасталды - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі);
35) алып тасталды – ҚР 02.07.2018 № 168-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
36) алып тасталды - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі);
37) алып тасталды - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі);

38) Қазақстан Ұлттық Банкінің ақша-кредит саясатын iске асыру шеңберінде аукциондар өткізу қағидаларын;

39) Қазақстан Ұлттық Банкінің алтын-валюта активтерінің бір бөлігін сыртқы басқаруға беру қағидаларын;

40) алып тасталды - ҚР 26.07.2016 № 12-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
41) алып тасталды - ҚР 26.07.2016 № 12-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

42) Қазақстан Республикасының аумағында электрондық ақша шығару, пайдалану және өтеу қағидаларын, сондай-ақ электрондық ақша эмитенттеріне және электрондық ақша жүйелеріне қойылатын талаптарды;

43) Қазақстан Республикасының аумағында шығарылатын немесе аумағына әкелінетін вексель қағазының қорғаныш дәрежелеріне қойылатын талаптарды, сондай-ақ вексель қағазына қойылатын техникалық талаптарды;

44) клиенттердің банктік шоттарын ашу, жүргізу және жабу қағидаларын;

45) алып тасталды – ҚР 02.07.2018 № 168-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
46) алып тасталды - ҚР 26.07.2016 № 12-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

47) экономика секторларының және төлемдер белгілеу кодтарын қолдану қағидаларын;

48) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органмен бірлесіп, Қазақстан Ұлттық Банкі беретін соңғы сатыдағы қарыздар туралы қағидаларды;

48-1) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган әзірлейтін банктік қарыздар мен микрокредиттер бойынша жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесінің шекті мөлшерлерін айқындау туралы бірлескен нормативтік құқықтық актіні;

49) Қазақстан Ұлттық Банкі мен банктер, Қазақстан Республикасы бейрезидент банктерінің филиалдары, сондай-ақ банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар арасында корреспонденттік қатынастар орнату қағидаларын;

50) банктер, Қазақстан Республикасының бейрезидент-банктері, банктерінің филиалдары және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар арасында корреспонденттік қатынастар орнату, сондай-ақ банктердің "Астана" халықаралық қаржы орталығына қатысушы банктермен корреспонденттік қатынастар орнату қағидаларын;

51) банктердің, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктері филиалдарының және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың корреспонденттік шоттары бойынша төлемдер мен ақша аударымдары лимитінің мөлшерін;

52) банктік шоттың бар екендігі және нөмірі туралы анықтаманы және банктік шот бойынша ақша қалдығы мен қозғалысы туралы үзінді көшірмені ресімдеуге және олардың мазмұнына қойылатын талаптарды;

52-1) төлем ұйымдарының қызметін ұйымдастыру қағидаларын;

52-2) жүйелік маңызы бар немесе маңызды төлем жүйесі операторының немесе операциялық орталығының төлемдер және (немесе) ақша аударымдары бойынша мәліметтер беру қағидаларын;

52-3) Қазақстан Республикасының аумағында қолма-қол ақшасыз төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын жүзеге асыру қағидаларын;

52-4) банктердің, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктері филиалдарының және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың электрондық банктік қызметтерді көрсету қағидаларын;

52-5) көрсетілетін төлем қызметтері туралы мәліметтер беру қағидаларын;

52-6) көрсетілетін төлем қызметтерін маңызды берушілердің тізілімін жүргізу қағидаларын;

52-7) төлем жүйелерінің тізілімін жүргізу қағидаларын;

52-8) маңызды төлем жүйелері өлшемшарттарының көрсеткіштерін;

52-9) көрсетілетін төлем қызметтерін берушіні көрсетілетін төлем қызметтерін маңызды берушілерге жатқызатын көрсеткіштерді;

53) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органмен келісу бойынша қаржы ұйымдарын жүйелік маңызы бар ұйымдар қатарына жатқызу қағидаларын;

54) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
55) алып тасталды - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі);
56) алып тасталды - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі);
57) алып тасталды - ҚР 02.07.2018 № 168-VІ (01.07.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

57-1) Қазақстан Республикасында валюталық операцияларды мониторингтеу қағидаларын;

58) Қазақстан Республикасында қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларын жүзеге асыру қағидаларын;

59) Қазақстан Республикасында валюталық операцияларды жүзеге асыру қағидаларын;

59-1) Қазақстан Республикасының ішкі валюта нарығындағы сұраныс пен ұсыныс көздерін мониторингтеу қағидаларын;

60) Қазақстан Республикасында экспорттық-импорттық валюталық бақылауды жүзеге асыру қағидаларын;

61) шетелдік қаржылық емес ұйымдардың Қазақстан Республикасында қызметті жүзеге асыратын филиалдарының (өкілдіктерінің) ақпарат ұсыну қағидаларын;

62) банктердің, Қазақстан Республикасы бейрезидент банктері филиалдарының металл шоттарды ашуы, жүргізуі және жабуы қағидаларын;

63) барлық қаржы ұйымдары, Қазақстан Республикасы бейрезидент банктерінің филиалдары, Қазақстан Республикасы бейрезидент сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының филиалдары, Қазақстан Республикасы бейрезидент сақтандыру брокерлерінің филиалдары Қазақстанның Даму Банкі орындауға мiндеттi бухгалтерлiк есеп мәселелерi жөніндегі нормативтiк-құқықтық актiлердi, оның ішінде бухгалтерлiк есеп шоттарының типтік жоспарларын, бухгалтерлiк есеп жүргiзу жөніндегі нұсқаулықтарды, бухгалтерлiк есеп жүргiзудi ұйымдастыру қағидаларын және бухгалтерлiк есеп жүргiзудi автоматтандыру қағидаларын;

64) халықаралық қаржылық есептiлiк стандарттарымен реттелмеген мәселелер бойынша қаржылық есептiлiк стандарттарын, сондай-ақ оларға әдiстемелiк ұсынымдарды;

65) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органмен келісу бойынша, нысандарын, тiзбесiн, кезеңділігін және ұсыну мерзімдерін қоса алғанда, ұсыну тәртібі айқындалатын, қаржы ұйымдарының қаржылық есептiлiкті ұсыну және Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктері филиалдарының, Қазақстан Республикасы бейрезидент-сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдары филиалдарының, Қазақстан Республикасы бейрезидент-сақтандыру брокерлері филиалдарының бухгалтерлік есепке алу деректері бойынша есептiлiкті ұсыну қағидаларын;

65-1) алып тасталды - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі);

65-2) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органмен келісу бойынша қаржы ұйымдары және олардың ірі қатысушылары, банктік холдингтер, банк конгломераттары, сақтандыру холдингтері, сақтандыру тобы, "Қазақстан Даму Банкі" акционерлік қоғамы, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктерінің филиалдары, Қазақстан Республикасы бейрезидент-сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының филиалдары, Қазақстан Республикасы бейрезидент-сақтандыру брокерлерінің филиалдары, сақтандыру төлемдерін жүзеге асыруға кепілдік беретін ұйым, кредиттік бюро және коллекторлық агенттіктер есептілігінің тізбесін, нысандарын, ұсыну мерзімдері мен тәртібін;

66) алып тасталды - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі);
67) алып тасталды - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі);

68) салықтың және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердің түсімдерін қамтамасыз ету саласында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органмен келісу бойынша банктер, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктерінің филиалдары, Қазақстан Республикасы бейрезидент банктерінің филиалдары және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар қолданатын компьютерлік жүйелердің бақылау чегінің нысанын және мазмұнын;

68-1) алып тасталды - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі);

69) валюталық реттеу, қолма-қол ақша айналысы, төлемдер және төлем жүйелері, қаржылық тұрақтылық, қаржы ұйымдарын және олардың үлестес тұлғаларын, сақтандыру төлемдерін жүзеге асыруға кепілдік беретін ұйымды, кредиттік бюроларды және коллекторлық агенттіктерді, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктерінің филиалдарын, Қазақстан Республикасы бейрезидент-сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының филиалдарын, Қазақстан Республикасы бейрезидент-сақтандыру брокерлерінің филиалдарын реттеу, бақылау және қадағалау, ақша-кредит статистикасы мен қаржы нарығы статистикасын қалыптастыру мәселелері бойынша әкімшілік деректерді жинау жөніндегі нормативтік-құқықтық актілерді, оның ішінде екінші деңгейдегі банктердің, Қазақстан Даму Банкінің, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктері филиалдарының және Қазақстан Республикасы бейрезидент-сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдары филиалдарының және ипотекалық ұйымдардың Қазақстан Ұлттық Банкіне қаржы секторына шолуды қалыптастыруға арналған мәліметтерді ұсынуы жөніндегі нұсқаулықты;

69-1) Қазақстан Ұлттық Банкінің ерекше реттеу режимін енгізуі және оның күшін жоюы, қаржы ұйымдары болып табылмайтын төлем ұйымдарының және (немесе) өзге заңды тұлғалардың ерекше реттеу режимі шеңберінде қызметті жүзеге асыруы қағидаларын;

69-2) ерекше реттеу режимі шеңберінде қызметті жүзеге асыру туралы шарт жасасу үшін Қазақстан Ұлттық Банкінің құжаттарды іріктеуі өлшемшарттарын және оларды қарау тәртібін;

70) бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi орталық уәкiлеттi органмен келiсу бойынша Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының инвестициялық операцияларын жүзеге асыру қағидаларын, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Үкiметiне ұсынылатын, Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын сенiмгерлiк басқару нәтижелері туралы есепті;

71) Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының активтерiн айырбастау немесе қайта айырбастау қағидаларын;

72) Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының активтерiн сыртқы басқарушыларды таңдау қағидаларын;

73) бағалы металдардағы активтерді толықтыру үшін тазартылған алтын сатып алуға мемлекеттің басым құқығын іске асыру қағидаларын;

74) Қазақстан Ұлттық Банкінің және оның ведомстволарының қызметшілерін лауазымға тағайындау және олармен еңбек шартын тоқтату қағидаларын;

75) Қазақстан Ұлттық Банкінің, оның ведомстволарының, оның құрылымына кіретін ұйымдардың және дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы Қазақстанның Ұлттық Банкіне тиесілі немесе оның сенімгерлік басқаруындағы заңды тұлғалардың, қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның тауарларды, жұмыстарды және көрсетілетін қызметтерді иеленуі қағидаларын;

76) ішкі аудит бөлімшесі туралы ережені, сондай-ақ Қазақстан Ұлттық Банкінде ішкі аудитті ұйымдастыру және жүргізу тәртібін;

77) Қазақстан Ұлттық Банкінің банктік идентификациялау кодтарын беру, пайдалану және жою, сондай-ақ банктердің, Қазақстан Республикасы бейрезидент банктері филиалдарының және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың кодтарын және банктер мен банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар филиалдарының кодтарын беру және жою, олардың құрылымы және Банктердің, Қазақстан Республикасы бейрезидент банктері филиалдарының және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың анықтамалығын қалыптастыру және жүргізу туралы нұсқаулықты;

78) алып тасталды - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі);

79) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның лицензиясы негізінде қызметін жүзеге асыратын инвестициялық портфельді басқарушыларға қойылатын талаптарды қоса алғанда, бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының зейнетақы активтерін басқару үшін қажетті іс-қимылдар жасау өздеріне тапсырылған кезде, оларды таңдау қағидаларын;

80) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының зейнетақы активтерін басқаратын шетелдік ұйымдарға қойылатын талаптарды қоса алғанда, бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының зейнетақы активтерін басқару үшін қажетті іс-қимылдар жасау өздеріне тапсырылған кезде, оларды таңдау қағидаларын;

81) алып тасталды - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі);

82) Қазақстан Ұлттық Банкінің регламентін;

83) алып тасталды - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі);
84) алып тасталды - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі);

85) банктердің, Қазақстан Республикасы бейрезидент банктері филиалдарының және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың ақпараттық жүйелерінің қауіпсіз және іркіліссіз жұмыс істеуіне қойылатын талаптарды;

86) алып тасталды - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі);
86-1) алып тасталды - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі);
86-2) алып тасталды - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі);
86-3) алып тасталды - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі);
87) алып тасталды - ҚР 13.03.2017 № 53-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

88) осы Заңға, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарына және Қазақстан Республикасы Президентінің актілеріне сәйкес Қазақстан Ұлттық Банкінің өзге де нормативтік-құқықтық актілерін бекітеді.

Қазақстан Ұлттық Банкінің Басқармасы:

1) мемлекеттік ақша-кредит саясатын мақұлдайды;

2) алып тасталды – ҚР 02.01.2021 № 399-VI (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

2-1) инфляция бойынша орта мерзімді перспективаға арналған нысаналы бағдарларды белгілейді;

3) ең төменгi резервтiк талаптардың нормативтерiн белгілейді;

4) Қазақстан Республикасы ұлттық валютасының банкноттары мен монеталарын дайындау, айналысқа шығару, айналыстан алып қою, оның ішінде басқа елдердің тапсырыстары бойынша дайындау, айналысқа шығару, айналыстан алып қою, Қазақстан Республикасы ұлттық валютасының банкноттары мен монеталарының дизайны немесе нысаны өзгерген кезде, оларды ауыстыру туралы шешiмдер қабылдайды, сондай-ақ Қазақстан Республикасы ұлттық валютасының тозған және бүлiнген банкноттары мен монеталарын айырбастау тәртiбiн белгiлейді;

4-1) Қазақстан Республикасы ұлттық валютасының банкноттары мен монеталарының дизайны (нысаны) өзгерген кезде олардың қатар айналыста болу кезеңін белгілейді;

5) Қазақстан Республикасының Президентi бекiткен тұжырымдама негiзiнде банкноттар мен монеталардың номиналдық құнын және дизайнын айқындайды;

6) коллекциялық және инвестициялық монеталарды шығару тақырыбын, дайындау тиражын, қорытпасын, шығарылатын мерзiмдерi мен күнiн айқындайды;

7) айырбастау пункттері арқылы жүргізілетін операциялар бойынша теңгеге шетел валютасын сатып алу бағамының сату бағамынан ауытқу шектерін белгілейді;

8) қызметін Қазақстан Ұлттық Банкінің қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларына лицензиясы негізінде тек қана айырбастау пункттері арқылы жүзеге асыратын заңды тұлғалар және банкноттарды, монеталарды және құндылықтарды инкассациялау айрықша қызметі болып табылатын заңды тұлғалар үшін жарғылық капиталдардың мөлшерін және оларды қалыптастыру тәртібін белгілейді;

9) шетел валютасындағы және бағалы металдардағы активтерді, олардың құрылымын қоса алғанда, басқарудың негізгі қағидаттарын айқындайды;

10) монетарлық қызметке жататын қызметті айқындайды;

11) Қазақстан Ұлттық Банкі қызмет көрсететін заңды тұлғалардың санаттарын айқындайды;

12) Қазақстан Ұлттық Банкінің жұмысы туралы жылдық есепті қарайды, қабылдайды және Қазақстан Республикасының Президентiне бекiтуге ұсынады;

13) Қазақстан Ұлттық Банкiнiң құрылымын, жалпы штат санын және Қазақстан Ұлттық Банкi туралы ереженi, сондай-ақ оларға өзгерiстер мен толықтыруларды қарайды, мақұлдайды және Қазақстан Республикасының Президентiне бекiтуге ұсынады;

13-1) Қазақстан Республикасының Президентiмен келісу бойынша Қазақстан Ұлттық Банкі қызметкерлерінің еңбегіне ақы төлеу жүйесiн бекiтеді;

14) Қазақстан Ұлттық Банкiнiң бюджетiн (шығыстар сметасын) бекiтеді;

15) Қазақстан Ұлттық Банкiнiң жылдық шоғырландырылған қаржылық есептілігін қарайды және бекітеді;

16) Қазақстан Ұлттық Банкiнің, оның ведомстволары мен ұйымдарының қызметкерлеріне еңбекақы төлеу шарттарын және Қазақстан Ұлттық Банкi мен оның ведомстволарының қызметкерлерiн әлеуметтiк-тұрмыстық жағынан қамсыздандыру шарттарын бекітеді;

17) Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын сенiмгерлiкпен басқару бойынша шешiмдерді жедел қабылдау өкiлеттiгiне кiретiн, Қазақстан Ұлттық Банкi Төрағасының орынбасарынан төмен емес деңгейдегi лауазымды адамды (өкiлеттi өкiл) айқындайды;

17-1) Қазақстан Ұлттық Банкінің Ақша-кредит саясаты комитетінің құрамына енгізу үшін Қазақстан Ұлттық Банкінің қызметшілері болып табылмайтын адамдарға қойылатын талаптарды бекітеді;

18) төлем жүйелерінің операторларына, төлем жүйелерінің операциялық орталықтарына, банктер, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктерінің филиалдары және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар болып табылмайтын көрсетілетін төлем қызметтерін берушілерге шектеулi ықпал ету шараларын, қызметін Қазақстан Ұлттық Банкінің қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларына арналған лицензиясы негізінде тек қана айырбастау пункттері арқылы жүзеге асыратын заңды тұлғаларға және банкноттарды, монеталарды және құндылықтарды инкассациялау айрықша қызметі болып табылатын заңды тұлғаларға қадағалап ден қою шараларын қолдану тәртібін айқындайды;

19) осы Заңда және Қазақстан Ұлттық Банкінің және қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның бірлескен нормативтік құқықтық актісінде көзделген тәртіппен және шарттарда соңғы сатыдағы қарыздарды беру туралы мәселені қарайды;

19-1) дербес өзі не қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органмен бірлесіп, қаржылық көрсетілетін қызметтерді тұтынушылардың мүдделерін қорғауға бағытталған бағдарламаларды бекітеді;

20) ұйымдарды құру, оның ішінде Қазақстан Ұлттық Банкінің өзіне жүктелген функцияларды жүзеге асыруына ықпал ететін және (немесе) қаржы нарығы инфрақұрылымының бір бөлігі болып табылатын ұйымдарды құру және олардың қызметіне қатысу туралы шешімдер қабылдайды;

20-1) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның қызметін қаржыландыру туралы шешім қабылдайды;

21) осы Заңға сәйкес Қазақстан Ұлттық Банкінің халықаралық және өзге де ұйымдарға қатысуы туралы шешім қабылдайды;

21-1) құзыреті шегінде ерекше реттеу режимін енгізу туралы шешім қабылдайды;

21-2) құзыреті шегінде ерекше реттеу режимі шеңберінде қызметті жүзеге асыру туралы үлгілік шартты бекітеді;

21-3) құзыреті шегінде ерекше реттеу режимі шеңберінде қызметті жүзеге асыру туралы шартты қарайды және мақұлдайды;

22) Қазақстан Ұлттық Банкінің консультативтік-кеңесші органдарын құру туралы шешім қабылдайды;

23) аудиторлық тексерулердің орта мерзімді жоспарын және ішкі аудит бөлімшесінің жылдық есебін бекітеді;

23-1) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының зейнетақы активтерін есепке алу мен сақтау үшін Қазақстан Ұлттық Банкінің шоттары ашылатын шетелдік кастодиандарды айқындайды;

23-2) Қазақстан Ұлттық Банкінің клиенттер активтерін сенімгерлік басқару жөніндегі қызметті жүзеге асыруы тәртібін айқындайды;

23-3) Қазақстан Ұлттық Банкінің брокерлік қызметті жүзеге асыруы тәртібін айқындайды;

23-4) Қазақстан Ұлттық Банкінің дилерлік қызметті жүзеге асыруы тәртібін айқындайды;

23-5) Қазақстан Ұлттық Банкінің туынды қаржы құралдарымен операциялар жүргізуі тәртібін айқындайды;

23-6) Қазақстан Ұлттық Банкінің қолма-қол шетел валютасымен операциялар жүргізуі тәртібін айқындайды;

23-7) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының инвестициялық декларациясын бекітеді;

23-8) Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының активтерін сенімгерлік басқару жөніндегі операцияларды есепке алу бойынша есепке алу саясатын бекітеді;

24) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында және Қазақстан Республикасы Президентінің актілерінде көзделген өзге де функцияларды және өкiлеттiктерді жүзеге асырады.

Ескерту. 15-бап жаңа редакцияда - ҚР 2012.07.05 № 30-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен, өзгерістер енгізілді - ҚР 2012.11.26 № 57-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 21.06.2013 № 106-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.05.2014 № 203-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.11.2015 № 422-V (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 29.03.2016 № 479-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.07.2016 № 12-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.03.2017 № 53-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.05.2017 № 63-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 11.07.2017 № 91-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2017 № 128-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.07.2018 № 168-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 03.07.2019 № 262-VI (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 03.07.2020 № 359-VI (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 399-VI (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 12.07.2022 № 138-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.06.2024 № 97-VIII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңдарымен.

16-бап. Қазақстан Ұлттық Банкi Басқармасының құрамы

Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Басқармасы 9 адамнан тұрады.

Қазақстан Ұлттық Банкi Басқармасының құрамына Қазақстан Ұлттық Банкінің Төрағасы және Қазақстан Ұлттық Банкінің төрт лауазымды адамы, Қазақстан Республикасының Президентiнен бiр өкiл, Қазақстан Республикасының Үкіметінен екi өкiл және қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органнан бір өкіл кiредi.

Қазақстан Республикасы Президентiнен, Қазақстан Республикасының Үкіметінен, Қазақстан Ұлттық Банкiнен және қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органнан Қазақстан Ұлттық Банкi Басқармасының мүшелерiн тиiсiнше Қазақстан Республикасының Президентi, Қазақстан Республикасының Үкiметi, Қазақстан Ұлттық Банкінің Төрағасы, қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның Төрағасы тағайындайды және босатады.

Ескерту. 16-бап жаңа редакцияда - ҚР Президентінің 1995.12.05. № 2672 заң күші бар Жарлығымен, өзгеріс енгiзiлдi - ҚР 1997.07.11. № 154, 2006.07.05. № 165 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2012.07.05 № 30-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

17-бап. Қазақстан Ұлттық Банкi Басқармасының мәжiлiстерi

Қазақстан Ұлттық Банкi Басқармасының мәжiлiстерi қажет болуына қарай, Қазақстан Ұлттық Банкінің Төрағасы бекіткен жұмыс жоспарына сәйкес өткiзiледi.

Басқарманың жоспардан тыс мәжiлiстерi Қазақстан Ұлттық Банкi Төрағасының немесе Басқарманың үш мүшесiнiң талап етуi бойынша өткізіледі.

Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Басқарма мүшелерi Басқарма мәжiлiсiнiң тағайындалғаны туралы уақтылы хабардар етiледi.

Қазақстан Ұлттық Банкi Басқармасының мәжiлiсiн Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Төрағасы, ал ол болмаған кезде-оның мiндетiн атқарушы адам жүргiзедi.

Басқарма мүшелерiнiң кемiнде үштен екiсi қатынасқан жағдайда Басқарма шешiм қабылдауға құқылы, олардың iшiнде Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Төрағасы немесе оның орнында қалған адам болуға тиiс.

Басқарманың шешiмi Басқарма мүшелерiнiң жай көпшiлiк даусы мен қабылданады. Дауыс тең болған жағдайда Қазақстан Ұлттық Банкi Төрағасының даусы шешушi болып табылады.

Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Төрағасы қайтара талқылау және дауыс беру үшiн өзi бiлдiрген қарсылығын қосып, Басқарма шешiмiн бiр апта мерзiмнен кешiктiрмей қайтаруға құқылы. Егер Басқарма бұрын қабылданған шешiмдi өз мүшелерiнiң жалпы санының үштен екi даусымен қуаттаса, Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Төрағасы шешiмге қол қояды.

Ескерту. 17-бапқа өзгерістер енгiзiлдi - ҚР 1997.07.11. № 154 Заңымен , 1999.07.16. № 436 Заңымен; 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

18-бап. Қызметтен кету және босату

Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Төрағасы қызметiнен кетерiнен екi ай бұрын Қазақстан Республикасының Президентiне өзiнiң жазбаша өтiнiшiн берiп, қызметiнен кетуге құқылы.

Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Төрағасын Қазақстан Республикасының Президентi қызметiнен босатады.

Төрағаның орынбасарларын Қазақстан Ұлттық Банкi Төрағасының ұсынуымен Қазақстан Республикасының Президентi қызметiнен босатады.

Қазақстан Ұлттық Банкi Төрағасының орынбасарлары қызметiнен кетерiнен екi ай бұрын Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Төрағасы арқылы Қазақстан Республикасының Президентiне өзiнiң жазбаша өтiнiшiн берiп, орнынан түсе алады.

Ескерту. 18-бапқа өзгерту енгiзiлдi - ҚР Президентінің 1995.12.05 № 2672 заң күші бар Жарлығымен.

18-1-бап. Қазақстан Ұлттық Банкінің Ақша-кредит саясаты комитеті және оның өкілеттіктері

1. Қазақстан Ұлттық Банкінің Ақша-кредит саясаты комитеті ақша-кредит саясаты мәселелері бойынша шешімдер қабылдайтын орган болып табылады.

Қазақстан Ұлттық Банкінің Ақша-кредит саясаты комитеті:

1) базалық мөлшерлемені белгілейді;

2) ақша-кредит саясатының негізгі операциялары бойынша сыйақы мөлшерлемелерін белгілейді;

3) Қазақстан Ұлттық Банкі Басқармасының айрықша құзыретіне жатпайтын ақша-кредит саясатының өзге де мәселелері бойынша шешімдер қабылдайды.

2. Қазақстан Ұлттық Банкінің Ақша-кредит саясаты комитетінің құрамына Қазақстан Ұлттық Банкінің Төрағасы, оның ақша-кредит саясаты, монетарлық операциялар, қаржылық тұрақтылық мәселелеріне жетекшілік ететін орынбасарлары, Қазақстан Ұлттық Банкінің өз функцияларына ақша-кредит саясаты, монетарлық операциялар, қаржылық тұрақтылық мәселелері кіретін құрылымдық бөлімшелерінің, сондай-ақ Қазақстан Ұлттық Банкі Төрағасының шешімі бойынша Қазақстан Ұлттық Банкінің өзге де бөлімшелерінің басшылары кіреді.

Қазақстан Ұлттық Банкінің Ақша-кредит саясаты комитетінің құрамына Қазақстан Ұлттық Банкінің қызметшілері болып табылмайтын, Қазақстан Ұлттық Банкінің Басқармасы бекітетін талаптарға сәйкес келетін адамдар енгізілуі мүмкін.

Қазақстан Ұлттық Банкінің Ақша-кредит саясаты комитетінің құрамы мен жұмыс регламентін Қазақстан Ұлттық Банкінің Төрағасы бекітеді.

3. Қазақстан Ұлттық Банкінің Ақша-кредит саясаты комитетінің отырыстарында Қазақстан Ұлттық Банкінің Төрағасы төрағалық етеді.

4. Қазақстан Ұлттық Банкінің Ақша-кредит саясаты комитеті өзінің құзыретіне жатқызылған мәселелер бойынша қаулылар қабылдайды.

Ескерту. 18-1-бапппен толықтырылды – ҚР 02.01.2021 № 399-VI (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

19-бап. Қазақстан Ұлттық Банкi Директорларының кеңесi және оның өкiлеттiгi

Қазақстан Ұлттық Банкiнiң оралымды басқару органы Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Директорлар кеңесi болып табылады.

Директорлар кеңесiнiң құрамына Қазақстан Ұлттық Банкінің Төрағасы, оның орынбасарлары, Қазақстан Ұлттық Банкi құрылымдық бөлiмшелерiнiң және ведомстволарының басшылары кiредi. Қазақстан Ұлттық Банкi Директорлар кеңесiнiң құрамын Қазақстан Ұлттық Банкінің Төрағасы бекiтедi.

Қазақстан Ұлттық Банкiнiң төрағасы Директорлар кеңесiнiң мәжiлiстерiне Төрағалық етедi. Оның тапсырмасы бойынша Директорлар кеңесiнiң мәжiлiсiн Қазақстан Ұлттық Банкi Төрағасының орынбасары жүргiзе алады.

Осы Заңға сәйкес Директорлар кеңесi Қазақстан Ұлттық Банкiнiң қарауындағы мәселелер бойынша шешiмдер қабылдайды, бұған Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Басқармасы мен Төрағасының құзырына енетiн мәселелер ғана қосылмайды (немесе оның орынбасарларының).

Директорлар кеңесi өз құзырына енетiн мәселелер бойынша қаулылар қабылдайды.

Директорлар кеңесi Қазақстан Ұлттық Банкінің бухгалтерлік есебін жүргізу мен жекелеген және шоғырландырылған қаржылық есептілігін жасау тәртібін, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының бухгалтерлік есебін жүргізу және қаржылық есептілігін жасау тәртібін айқындайды.

Ескерту. 19-бапқа өзгеріс енгiзiлдi - ҚР Президентінің 1995.12.05. № 2672 заң күші бар Жарлығымен, ҚР 1997.07.11. № 154 Заңымен, 1999.07.16. № 436 Заңымен , 2001.03.02. № 162 Заңымен, 2003.07.10 № 483 (01.01.2004 бастап қолданысқа енгiзiледi), 2012.07.05 № 30-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.11.2015 № 422-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 399-VI (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңдарымен.

20-бап. Қазақстан Ұлттық Банкінің филиалдары, өкiлдiктерi, ведомстволары мен ұйымдары

Ескерту. Тақырып жаңа редакцияда - ҚР 2012.07.05 № 30-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

Қазақстан Ұлттық Банкінің филиалдары, өкiлдiктерi мен ведомстволары өз қызметiн Қазақстан Ұлттық Банкi белгiлеген өкiлеттiктер шегiнде жүзеге асырады.

Қазақстан Ұлттық Банкiнiң ұйымдары заңды тұлға болып табылады, осы Заңмен белгiленген ерекшелiктердi ескере отырып, заң актiлерiне сәйкес құрылады және өз қызметiн тоқтатады.

Қазақстан Ұлттық Банкi өз ұйымдарын құру, қайта ұйымдастыру және тарату туралы шешiм қабылдайды, олардың құрылтайшысы және аталған ұйымдардың, қызметін реттеу және құқықтық мәртебесiн өзгерту туралы шешiм қабылдау жөнiндегi өкiлеттiктi қоса алғанда оларға қатысты мемлекеттiк меншiк құқығы субъектiсiнiң қызметiн жүзеге асырушы мемлекеттiк орган болып табылады.

Ескерту. 20-бапқа өзгерту енгiзiлді - ҚР Президентінің 1996.01.27. № 2830 заң күші бар Жарлығымен, ҚР 1997.07.11 № 154, 2011.03.01 № 414-IV (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі), 2012.07.05 № 30-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

4-1-тарау. ҚАЗАҚСТАН ҰЛТТЫҚ БАНКІНІҢ ЖӘНЕ ОНЫҢ
ВЕДОМСТВОЛАРЫНЫҢ ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРІ

Ескерту. Заң 4-1-тараумен толықтырылды - ҚР 2012.07.05 № 30-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

20-1-бап. Қазақстан Ұлттық Банкінің және оның ведомстволарының қызметкерлері лауазымдарының құрамы және олардың еңбегін реттеу

Қазақстан Ұлттық Банкінде және оның ведомстволарында қызмет атқарып жүрген, еңбекақысы Қазақстан Ұлттық Банкі бюджетінің қаражатынан (шығыстар сметасынан) төленетін, мемлекеттік әкімшілік және азаматтық қызметшілерге жатпайтын адамдар Қазақстан Ұлттық Банкінің және оның ведомстволарының қызметкерлері болып табылады.

Қазақстан Ұлттық Банкінің және оның ведомстволарының қызметкерлері лауазымдарының құрамына:

1) мемлекеттік саяси қызметшілердің;

2) Қазақстан Ұлттық Банкі және оның ведомстволары қызметшілерінің;

3) Қазақстан Ұлттық Банкінің және оның ведомстволарының техникалық қызметшілерінің лауазымдары кіреді.

Қазақстан Ұлттық Банкінде және оның ведомстволарында мемлекеттің міндеттері мен функцияларын іске асыруға бағытталған лауазымдық өкілеттіктерді жүзеге асыратын, мемлекеттік қызметшілерге жатпайтын адамдар Қазақстан Ұлттық Банкінің және оның ведомстволарының қызметшілері болып табылады.

Лауазымдық өкілеттіктер деп қызметшілердің Қазақстан Ұлттық Банкіндегі және оның ведомстволарындағы нақты мемлекеттік лауазымымен көзделген, Қазақстан Ұлттық Банкінің алдында тұрған мақсаттар мен міндеттерге сай келетін құқықтар мен міндеттер түсініледі.

Қазақстан Ұлттық Банкінің және оның ведомстволарының қызметшілері лауазымдарының тізбесін Қазақстан Республикасының Президенті бекітеді.

Қазақстан Ұлттық Банкіне және оның ведомстволарына қызмет көрсету және олардың жұмыс істеуін қамтамасыз ету бойынша еңбек міндеттерін орындайтын, азаматтық қызметшілерге жатпайтын адамдар Қазақстан Ұлттық Банкінің және оның ведомстволарының техникалық қызметшілері болып табылады.

Техникалық қызметшілер лауазымдарының тізбесін Қазақстан Ұлттық Банкінің Директорлар кеңесі бекітеді.

Қазақстан Ұлттық Банкі және оның ведомстволары қызметкерлерінің еңбегі осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінде, сондай-ақ Қазақстан Ұлттық Банкінің актілерінде белгіленген ерекшеліктермен қоса Қазақстан Республикасының Еңбек кодексімен реттеледі.

Қазақстан Ұлттық Банкі және оның ведомстволары қызметкерлерінің еңбегіне ақы төлеу Қазақстан Республикасының Президентiмен келісу бойынша Қазақстан Ұлттық Банкі Басқармасы бекітетін Қазақстан Ұлттық Банкі қызметкерлерінің еңбегіне ақы төлеу жүйесі негізінде белгіленеді.

Ескерту. 20-1-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 11.07.2017 № 91-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

20-2-бап. Қазақстан Ұлттық Банкінің және оның ведомстволарының қызметшілерін қызметке тағайындау шарттары

Қазақстан Ұлттық Банкінің және оның ведомстволарының қызметшісі лауазымына орналасуға үміткер адамдардың Қазақстан Ұлттық Банкінде және оның ведомстволарында тиісті лауазымға орналасу үшін қажетті білімі, кәсіби даярлығының деңгейі болуға тиіс.

Қазақстан Ұлттық Банкінің және оның ведомстволарының қызметшісі лауазымына орналасу міндетті арнаулы тексерудің оң нәтижелері алынғаннан кейін жүзеге асырылады.

Қазақстан Ұлттық Банкінің және оның ведомстволарының қызметшісі лауазымына:

1) заңда белгiленген тәртiппен әрекетке қабілетсiз немесе әрекет қабiлетi шектеулi деп танылған;

2) Қазақстан Ұлттық Банкінің және оның ведомстволарының қызметшісі лауазымына тағайындалар алдында үш жыл iшiнде сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық жасағаны үшiн тәртiптiк жауаптылыққа тартылған;

3) сыбайлас жемқорлық қылмыс жасаған;

4) сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық жасағаны үшiн жұмыстан босатылған;

5) Қазақстан Ұлттық Банкінің және оның ведомстволарының қызметшісі лауазымына орналасатын уақытта заңда белгiленген тәртiппен өтелмеген немесе алынбаған соттылығы бар;

6) міндетті арнаулы тексерудің оң нәтижелерін алмаған адамды тағайындауға болмайды.

Ескерту. 20-2-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 24.11.2015 № 422-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

20-3-бап. Қазақстан Ұлттық Банкінің және оның ведомстволарының қызметшілерімен еңбек шартын тоқтату

Қазақстан Ұлттық Банкінің және оның ведомстволарының қызметшілерімен еңбек шартын тоқтату мынадай негіздер:

1) Қазақстан Республикасының Еңбек кодексінде көзделген;

2) Қазақстан Ұлттық Банкінде және оның ведомстволарында олардың болу мерзімін жыл сайын ұзарту құқығымен, Қазақстан Республикасының заңында белгіленген зейнеткерлік жасқа толу;

3) міндетті арнаулы тексерудiң терiс нәтижелерi;

4) кірістері мен мүлкі туралы көрiнеу жалған мәлiметтердi ұсыну;

5) осы Заңда және "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген сыбайлас жемқорлыққа қарсы міндеттер мен шектеулерді сақтамау;

6) инвестициялық қорлардың тиесілі пайларын, облигацияларды және коммерциялық ұйымдардың акцияларын сенімгерлікпен басқаруға бермеу;

7) Қазақстан Ұлттық Банкіне және оның ведомстволарына жұмысқа кiру кезiнде жұмысқа қабылдаудан бас тарту үшiн негiз болуы мүмкiн көрiнеу жалған құжаттар мен мәлiметтерді ұсыну;

8) аттестаттаудың терiс нәтижелерi;

8-1) Қазақстан Ұлттық Банкінің функцияларын, өкілеттіктерін және (немесе) штат бірліктерін, оның ішінде оны жою (тарату) немесе қайта ұйымдастыру кезінде басқа мемлекеттік органға беруге байланысты басқа мемлекеттік органға ауыстыру;

8-2) Қазақстан Ұлттық Банкінің функциялары, өкілеттіктері және (немесе) штат бірліктері, оның ішінде оны жою (тарату) немесе қайта ұйымдастыру кезінде берілген басқа мемлекеттік органға ауысудан бас тарту;

9) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де негіздер бойынша жүргізіледі.

Қазақстан Ұлттық Банкінің функциялары, өкілеттіктері және (немесе) штат бірліктері, оның ішінде оны жою (тарату) немесе қайта ұйымдастыру кезінде берілген мемлекеттік орган Қазақстан Ұлттық Банкінің берілген функцияларды, өкілеттіктерді орындап жүрген және (немесе) сол штат бірліктерін атқарып жүрген қызметшілеріне олардың біліктілігіне сәйкес лауазымдарды ұсынады. Тең дәрежелі лауазым болмаған жағдайда, Қазақстан Ұлттық Банкі қызметшісінің келісуімен оған мемлекеттік органның штат кестесінде көзделген төмен тұрған лауазым ұсынылуы мүмкін.

Қазақстан Ұлттық Банкі жұмыскерлерінің санын немесе штатын қысқарту негізінде еңбек шартын бұзу кезінде Қазақстан Ұлттық Банкінің қысқартылатын лауазымды атқарып жүрген қызметшісіне кемінде үш жыл жұмыс өтілі болған кезде төрт орташа айлық жалақысы мөлшерінде жұмыстан шығу жәрдемақысы төленеді.

Ескерту. 20-3-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 18.11.2015 № 411-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

20-4-бап. Қазақстан Ұлттық Банкi және оның ведомстволары қызметшілерінің құқықтары мен міндеттері

1. Қазақстан Ұлттық Банкi және оның ведомстволары қызметшілерінің:

1) Қазақстан Республикасының Конституциясында және Еңбек кодексінде Қазақстан Республикасының азаматтарына кепiлдiк берiлетiн құқықтар мен бостандықтарды пайдалануға;

2) өз өкiлеттiктерi шегiнде мәселелердi қарауға және олар бойынша шешiмдер қабылдауға қатысуға, тиiстi органдар мен лауазымды адамдардың оларды орындауын талап етуге;

3) белгiленген тәртiппен лауазымдық мiндеттердi атқару үшiн қажеттi ақпарат пен материалдар алуға;

4) лауазымдық мiндеттердi атқару үшiн Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен ұйымдарға, Қазақстан Республикасы бейрезидент банктерінің филиалдарына, Қазақстан Республикасы бейрезидент сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының филиалдарына, Қазақстан Республикасы бейрезидент сақтандыру брокерлерінің филиалдарына баруға;

5) басшыдан Қазақстан Ұлттық Банкi және оның ведомстволары қызметшілерінің атқаратын лауазымына сәйкес лауазымдық өкiлеттiк мiндеттерi мен көлемiн дәл айқындауды талап етуге;

6) жеке басының қадiр-қасиетiнiң құрметтелуiне, басшылардың, өзге де жеке тұлғалар мен лауазымды адамдардың өзiне әдiл әрі құрметпен қарауына;

7) Қазақстан Ұлттық Банкi бюджетінің қаражаты (шығыстар сметасы) есебiнен оқытуға және бiлiктiлiгiн арттыруға;

8) өздерiнiң лауазымдық өкілеттіктеріне қатысты материалдармен кедергiсiз танысуға, қажет болған кезде жеке түсiнiктемелер беруге;

9) бiлiктiлiгi, қабілетi, өзiнiң лауазымдық өкілеттіктерін адал орындауы ескеріле отырып, лауазымы бойынша жоғарылауға;

10) қызметшiнiң пiкiрiнше негiзсiз айып тағылған жағдайда қызметтiк тексеру жүргiзiлуiн талап етуге;

11) педагогикалық, ғылыми және өзге де шығармашылық қызметпен айналысуға құқығы бар.

2. Қазақстан Ұлттық Банкiнің және оның ведомстволарының қызметшілері:

1) Қазақстан Республикасының Конституциясы мен заңнамасын сақтауға;

2) Қазақстан Ұлттық Банкі айқындаған тәртiппен ант беруге;

3) жеке және заңды тұлғалар, Қазақстан Республикасы бейрезидент банктерінің филиалдары, Қазақстан Республикасы бейрезидент сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының филиалдары, Қазақстан Республикасы бейрезидент сақтандыру брокерлерінің филиалдары құқықтарының, бостандықтары мен заңды мүдделерiнiң сақталуын және қорғалуын қамтамасыз етуге, Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен және мерзiмде аталған тұлғалардың өтiнiштерiн қарауға, олар бойынша қажеттi шаралар қолдануға;

4) өздерiне берiлген құқықтар шегiнде және лауазымдық мiндеттерiне сәйкес өкiлеттiктерiн жүзеге асыруға;

5) басшылардың бұйрықтары мен өкiмдерiн, жоғары тұрған органдар мен лауазымды адамдардың өз өкiлеттiктерi шегiнде шығарған шешiмдерi мен нұсқауларын орындауға;

6) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген жағдайларды қоспағанда, лауазымдық мiндеттерiн атқару кезiнде алатын, жеке тұлғалардың жеке өмiрiн, ар-намысын және қадiр-қасиетiн қозғайтын мәлiметтердi құпия сақтауға және олардан осындай ақпарат берудi талап етпеуге;

7) мемлекеттік меншіктің сақталуын қамтамасыз етуге;

8) өздеріне мәлім болған сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық жағдайлары туралы басшылықтың немесе құқық қорғау органдарының назарына дереу жеткізуге;

9) лауазымдық өкілеттіктерін тиімді орындау үшін өзінің кәсіби деңгейін және біліктілігін арттыруға;

10) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларды қоспағанда, автоматтандырылған ақпараттық кіші жүйелермен жұмыс істеген кезде (оларға қолжетімділік болғанда) алынған ақпаратты қоса алғанда, өздерінің лауазымдық өкілеттіктерін атқару кезінде кез келген жеткізгіш түрінде, қабылдау үшін кез келген қолжетімді нысанда алынған қызметтік, коммерциялық, банктік құпияны, сақтандыру, зейнетақы жинақтары құпиясын және заңмен қорғалатын өзге де құпияны, сондай-ақ басқа да ақпаратты үшінші тұлғаларға жария етпеуге;

11) Қазақстан Ұлттық Банкінің және оның ведомствосының қызметшісі лауазымына орналасқан күннен бастап бір ай мерзімде инвестициялық қорлардың тиесілі пайларын, облигацияларды және коммерциялық ұйымдардың акцияларын сенімгерлікпен басқаруға беруге және сенімгерлікпен басқару жөніндегі шарттың нотариат куәландырған көшірмесін Қазақстан Ұлттық Банкінің кадр қызметіне табыс етуге міндетті.

3. Қазақстан Ұлттық Банкінің және оның ведомстволарының қызметшілері инвестициялық қорлардың пайларын, коммерциялық ұйымдардың облигацияларын, акцияларын сатып алуға құқылы емес.

4. Қазақстан Ұлттық Банкінің және оның ведомстволарының қызметшілері өздерінің лауазымдық өкілеттіктеріне қарай Қазақстан Ұлттық Банкінің құзыретіне кіретін мәселелер бойынша тексерілетін субъектілердің қызметіне тексерулерді жүзеге асырған жағдайда, лауазымдық өкілеттіктерін нақты және бейтарап орындауына кедергі келтіруі мүмкін барлық мән-жай туралы, оның ішінде:

1) тексерілетін субъектілердің басшы қызметкерлері болып табылатын жақын туыстары (жекжаттары), жұбайлары;

2) тексерілетін субъектілерде жұмыс істейтін жақын туыстары немесе жұбайлары;

3) тексерілетін субъектілерден алған қарыздары және тексерілетін субъектілер алдындағы өзге де мүліктік міндеттемелері туралы жоғары тұрған басшылыққа дереу хабарлауға міндетті.

Ескерту. 20-4-тармаққа өзгерістер енгізілді - ҚР 21.06.2013 № 106-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.11.2015 № 422-V (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 26.07.2016 № 12-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.05.2017 № 63-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.07.2018 № 166-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

20-5-бап. Қазақстан Ұлттық Банкі және оның ведомстволары қызметкерлерінің жауапкершілігі

1. Қазақстан Ұлттық Банкінің және оның ведомстволарының қызметшілері мен техникалық қызметшілері өздерiне жүктелген мiндеттер мен еңбек тәртібін орындамағаны және тиiсiнше орындамағаны үшін Қазақстан Республикасының Еңбек кодексіне сәйкес жауаптылықта болады.

2. Алып тасталды - ҚР 18.11.2015 № 411-V Заңымен (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі).

3. Тәртiптiк жазаны:

1) Қазақстан Ұлттық Банкінің және оның ведомстволарының тәртіптік жауаптылыққа тартылатын қызметшісін қызметке тағайындауға және қызметтен босатуға құқығы бар лауазымды адам қолданады;

2) нақ сол терiс қылық үшiн қайтадан қолдануға болмайды;

3) Қазақстан Ұлттық Банкінің актiсiнде айқындалатын тәртiппен қолданылады.

4. Қазақстан Ұлттық Банкінің және оның ведомстволарының тәртiптiк терiс қылыққа жол берген қызметшілерін оларды қызметке тағайындауға және қызметтен босатуға құқығы бар лауазымды адам белгiленген тәртiппен жауаптылығы туралы мәселе шешiлгенге дейiн лауазымдық мiндеттерiн атқарудан уақытша шеттетуi мүмкiн.

5. Алып тасталды - ҚР 18.11.2015 № 411-V Заңымен (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі).
6. Алып тасталды - ҚР 18.11.2015 № 411-V Заңымен (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі).
7. Алып тасталды - ҚР 18.11.2015 № 411-V Заңымен (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі).

8. Қазақстан Ұлттық Банкінің және оның ведомстволарының қызметшілері мен техникалық қызметшілері тәртіптік жауаптылыққа тартуға байланысты барлық материалдармен міндетті түрде таныстырылуға тиіс, оларға қызметтік тексеру рәсіміне жеке өзінің қатысу құқығы беріледі.

9. Қазақстан Ұлттық Банкінің және оның ведомстволарының жауапқа тартылатын қызметшілері мен техникалық қызметшілері Қазақстан Ұлттық Банкінің әрекеттерi мен шешiмдерiне Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен шағым жасауы мүмкін.

Бұл ретте Қазақстан Ұлттық Банкінің көрсетілген әрекеттерi мен шешімдеріне шағым жасау олардың орындалуын тоқтата тұрмайды.

10. Қазақстан Ұлттық Банкінің және оның ведомстволарының қызметшілері мен техникалық қызметшілері қылмыстық және өзге де құқық бұзушылықтар жасаған жағдайда, Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген негіздерде және тәртiппен тиiсiнше қылмыстық, әкiмшiлiк, материалдық жауаптылықта болады.

11. Қазақстанның Ұлттық Банкі бұрынғы жұмыскерлері мен Басқарма мүшелерiн қоса алғанда, өз жұмыскерлерінің, Басқарма мүшелерi мен өзі тартқан тұлғалардың Қазақстанның Ұлттық Банкіне жүктелген функцияларды жүзеге асыру мақсатындағы, оның ішінде екінші деңгейдегі банктердің, сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының уақытша әкімшіліктері және тарату комиссиялары мүшелерінің міндеттерін атқаруы кезеңіндегі әрекеттеріне (әрекетсіздігіне), шешімдер қабылдауына байланысты оларға қарсы талап қоюлар берілген жағдайда, оларды құқықтық қорғауды қамтамасыз етеді.

Ескерту. 20-5-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2014 № 227-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 04.07.2014 № 233-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 18.11.2015 № 411-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 02.07.2018 № 168-VІ (01.01.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 351-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

20-6-бап. Қазақстан Ұлттық Банкi және оның ведомстволары жұмыскерлерінің демалысы

1. Қазақстан Ұлттық Банкінің Төрағасына, оның орынбасарларына, сондай-ақ Қазақстан Ұлттық Банкі мен оның ведомстволарының өзге де қызметкерлеріне ұзақтығы күнтізбелік отыз күн болатын жыл сайынғы ақысы төленетін еңбек демалысы беріледі.

Қазақстан Ұлттық Банкiнің және оның ведомстволарының жұмыскерлеріне алғашқы және одан кейінгі жылдардағы жұмысы үшін жыл сайынғы ақы төленетiн еңбек демалысы тараптардың келісімі бойынша жұмыс жылының кез келген уақытында беріледі.

2. Қазақстан Ұлттық Банкi және оның ведомстволары жұмыскерлерінің қалауы бойынша жыл сайынғы ақы төленетiн еңбек демалыстары оларға бөлiп-бөлiп берiлуi мүмкiн. Бұл ретте жыл сайынғы ақы төленетiн еңбек демалысының бір бөлігі демалыс ұзақтығының күнтізбелік екі аптасынан кем болмауға тиіс.

3. Қазақстан Ұлттық Банкiнің және оның ведомстволарының жұмыскерлеріне Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасында белгіленген тәртіппен, оның ішінде олар жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру бағдарламалары бойынша мемлекеттік тапсырыс шеңберінде оқыған жағдайда жалақысы сақталмайтын демалыс берілуі мүмкін.

Ескерту. 4-1-тарау 20-6-баппен толықтырылды - ҚР 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

20-7-бап. Қазақстан Ұлттық Банкi және оның ведомстволары жұмыскерлерінің іссапарлар кезіндегі кепілдіктері мен өтемақылары

1. Қазақстан Ұлттық Банкiнің және оның ведомстволарының жұмыскерлеріне қызметтiк iссапарларға, оның iшiнде шет мемлекеттерге iссапарға баруға арналған шығыстар Қазақстан Ұлттық Банкi айқындайтын тәртiппен өтеледi.

2. Қазақстан Ұлттық Банкiнің және ведомстволарының іссапарға жiберiлген жұмыскерлерінің бүкіл іссапар уақыты ішінде жұмыс орны (лауазымы) мен орташа жалақысы сақталады.

Ескерту. 4-1-тарау 20-7-баппен толықтырылды - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі).

20-8-бап. Қазақстан Ұлттық Банкінің қызметкерлерін іссапарға жіберу

1. Қазақстан Ұлттық Банкінің қызметкерлері Қазақстан Ұлттық Банкінің алдына қойылған міндеттерді орындау мақсатында Қазақстан Республикасының дипломатиялық қызмет туралы заңнамасында реттелетін тәртіппен Қазақстан Республикасының шет елдердегі мекемелеріне, халықаралық ұйымдарға және (немесе) олардың өкілдіктеріне және өзге де ұйымдарға іссапарға жіберілуі мүмкін.

2. Қазақстан Ұлттық Банкінің іссапарға жіберілген қызметкерлерінің еңбегіне ақы төлеу Қазақстан Ұлттық Банкінің бюджет қаражаты (шығыстар сметасы) есебінен жүзеге асырылады және Қазақстан Ұлттық Банкінің Басқармасы айқындайтын тәртіппен және шарттарда айқындалады.

3. Қазақстан Ұлттық Банкінің іссапарға жіберілген қызметкерлерін және олармен бірге жүретін отбасы мүшелерін (жұбайын (зайыбын), кәмелетке толмаған балаларын, кәмелетке толмаған асырап алған балаларын, сондай-ақ кәмелетке толған, еңбекке жарамсыз балаларын және (немесе) ата-аналарын) әлеуметтік және медициналық қамтамасыз ету, кепілдіктер беру шарттары, өтемақылар мен өзге де төлемдерді төлеу, оның ішінде залалды өтеу шарттары Қазақстан Ұлттық Банкінің тиісті актісінде айқындалады.

Ескерту. 4-1-тарау 20-8-баппен толықтырылды – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

5 Тарау. Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Мемлекеттiк өкiмет органдарымен өзара iс-қимылы

21-бап. Өзара iс-қимылдың негiзгi принциптерi

Қазақстан Ұлттық Банкi Қазақстан Республикасының заңдарында және Қазақстан Республикасы Президентінің актілерінде берiлген өкiлеттiк шегiнде өз қызметiн ешкiмге тәуелсiз атқарады. Өкiлдi және атқарушы өкiмет органдарының Қазақстан Ұлттық Банкi оның филиалдары, өкiлдiктерi, ведомстволары мен ұйымдарының заңда бекiтiлген өкiлеттiгiн жүзеге асыру жөнiндегi қызметiне араласуға құқы жоқ.

Ескерту. 21-бапқа өзгеріс енгiзiлдi – ҚР Президентінің 1995.12.05. № 2672 заң күші бар Жарлығымен, ҚР 1997.07.11. № 154, 2012.07.05 № 30-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

22-бап. Қазақстан Республикасының Үкiметi мен Қазақстан Ұлттық Банкi

Қазақстан Ұлттық Банкi өз қызметiн Қазақстан Республикасының Үкiметiмен үйлестiрiп отырады. Қазақстан Ұлттық Банкi мен Үкiмет жалпымемлекеттiк маңызы бар болжалды iс-қимыл мен қол жеткен нәтижелер жөнiнде бiр-бiрiн хабардар етiп отыруға және ұдайы консультациялар алысып отыруға мiндеттi.

Қазақстан Ұлттық Банкi өз жұмысында Үкiметтiң экономикалық саясатын ескерiп отырады және оны егер мұның өзi оның негiзгi функциясын атқаруына әрi ақша-кредит саясатын жүзеге асыруына қайшы келмесе, жүзеге асыруға жәрдемдеседi.

Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Төрағасы немесе оның орынбасарларының бiрi Үкiмет мәжiлiстерiне кеңесшi дауыс құқымен қатысуға хақылы.

Үкiмет Қазақстан Ұлттық Банкiнiң мiндеттемелерi бойынша жауап бермейдi, сол сияқты Қазақстан Ұлттық Банкi де осындай жауапкершiлiктi өзiне алатын кездердi қоспағанда Үкiметтiң мiндеттемелерi бойынша жауап бермейдi.

Ескерту. 22-бапқа өзгерістер енгiзiлдi - ҚР 2005.07.08. № 69, 2012.07.05 № 30-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

23-бап. Қазақстан Ұлттық Банкi - банк, қаржы кеңесшiсi және агенті

Қазақстан Ұлттық Банкi банк, қаржы кеңесшiсi және мемлекеттiк органдармен келiсiм бойынша олардың агентi ретiнде iс-әрекет жасай алады.

Ескерту. 23, 24, 25, 26, 27, 28-баптар жаңа редакцияда - Қазақстан Республикасының 1997.07.11. № 154 Заңымен .

24-бап. Қазақстан Ұлттық Банкi - Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң Банкi

Қазақстан Ұлттық Банкiнде Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң қаржысы орналастырылады. Қазақстан Ұлттық Банкi Үкiмет шоттары бойынша төлем жүргiзедi, өзге де операцияларды жүзеге асырады, сондай-ақ оған басқа да қызметтер көрсетедi.

Қазақстан Республикасының Үкiметiн Қазақстан Ұлттық Банкiнiң тiкелей қаржыландыруына жол берiлмейдi.

Ескерту. 24-бапқа өзгерту енгiзiлдi - ҚР 1997.12.08. № 200 Заңымен , 2003.07.10 № 483 (01.01.2004 бастап қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

25-бап. Қазақстан Ұлттық Банкi - Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң қаржы кеңесшiсi

Қазақстан Ұлттық Банкi Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң мемлекеттiк қарыз алу саясатын жасау және iске асыру, мемлекеттiң ақша-кредит саясатымен байланысты мәселелер жөнiнде бюджет саясатын қалыптастыру кезiнде қаржы кеңесшiсi ретiнде қызмет етедi.

26-бап. Қазақстан Ұлттық Банкi - Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң агентi

Қазақстан Ұлттық Банкi мен Қазақстан Республикасының Үкiметi арасында келiсiлген шарттарда Қазақстан Ұлттық Банкi Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң агентi ретiнде iс-қимыл жасайды.

Қазақстан Ұлттық Банкi Үкiметпен келiсiм бойынша Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң агентi ретiнде оған мемлекеттiк заемына қызмет көрсетедi.

27-бап. Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң шешiмi бойынша шығарылған мемлекеттiк бағалы қағаздармен операциялар жүргiзу

Қазақстан Ұлттық Банкi Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң шешiмi бойынша шығарылған мемлекеттiк бағалы қағаздармен операциялар жүргiзуге құқылы.

Бюджеттi атқару жөнiндегi орталық уәкiлеттi органның мемлекеттiк бағалы қағаздары бастапқы рынокта орналастырылған кезде Қазақстан Ұлттық Банкiнiң оларды өз меншiгiне сатып алуға құқығы жоқ.

Бюджеттi атқару жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiмен Үкiметтiң шешiмi бойынша шығарылған мемлекеттiк бағалы қағаздарды бастапқы орналастыруға қаржы ұйымдарына рұқсат ету шарттарын келiседi.

Ескерту. 27-бапқа өзгерту енгiзiлдi – ҚР 2003.07.10 № 483 (01.01.2004 бастап қолданысқа енгiзiледi) Заңымен , 2006.07.05. № 165 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 02.07.2018 № 168-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

28-бап. Мемлекеттiк бағалы қағаздар айналысын реттеу

Қазақстан Ұлттық Банкi бюджеттi атқару жөнiндегi орталық уәкiлеттi органмен келiсе отырып, Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң және жергiлiктi атқарушы органдардың мемлекеттiк бағалы қағаздарының айналысын реттеудi жүзеге асырады.

Ескерту. 28-бап жаңа редакцияда - Қазақстан Республикасының 2003.07.10 № 483 (2004 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгiзiледi) Заңымен , 2006.07.05. № 165 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңдарымен.

6 Тарау. Ақша-кредит саясаты

29-бап. Ақша-кредит саясатын әзiрлеу және жүргiзу

Қазақстан Ұлттық Банкi Қазақстан Республикасының мемлекеттiк ақша-кредит саясатын айқындайтын және жүзеге асыратын бiрден-бiр орган болып табылады. Қазақстан Ұлттық Банкi ақша-кредит саясатын бағалардың тұрақтылығын қамтамасыз ету мақсатында жүзеге асырады.

Ақша-кредит саясаты:

Қазақстан Ұлттық Банкінің базалық мөлшерлемесін;

ақша-кредит саясатының негiзгi операциялары бойынша сыйақы мөлшерлемелерін;

ең төменгi резервтiк талаптардың нормативтерiн;

ерекше жағдайларда, операциялардың жекелеген түрлерiнiң деңгейi мен көлемiне тiкелей сандық шектеулердi белгiлеу жолымен жүзеге асырылады.

Қазақстанның Ұлттық Банкі инфляция бойынша орта мерзімді перспективаға арналған нысаналы бағдарларды белгілейді.

Ескерту. 29-бап жаңа редакцияда – ҚР 2003.07.10 № 483 (01.01.2004 бастап қолданысқа енгiзiледi) Заңымен , өзгерту енгiзiлдi - 2005.07.08. № 69 Заңымен; 02.01.2021 № 399-VI (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңдарымен.

30-бап. Ақша-кредит саясаты операцияларының түрлерi

Ақша-кредит саясатын iске асыру мақсатында Қазақстан Ұлттық Банкi мынадай операция түрлерiн жүзеге асырады:

1) тұрақты қолжетімді қарыздар беру;

2) депозиттер қабылдау;

3) валюталық интервенциялар;

4) Қазақстан Ұлттық Банкiнiң қысқа мерзiмдi ноталарын шығару;

5) мемлекеттiк және басқа да бағалы қағаздарды сатып алу және сату, оның iшiнде керi сатып алу құқығымен;

6) алып тасталды - ҚР 24.11.2015 № 422-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

7) Қазақстан Ұлттық Банкi Басқармасының шешiмi бойынша басқа да операциялар.

Ескерту. 30-бапқа өзгерту енгiзiлдi - ҚР 1997.07.11. № 154 Заңымен, жаңа редакцияда - 2003.07.10 № 483 (2004 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгiзiледi) Заңымен; 24.11.2015 № 422-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 02.07.2018 № 168-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

31-бап. Қайта қаржыландырудың ресми ставкасы

Ескерту. 31-бап алып тасталды - ҚР 24.11.2015 № 422-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

32-бап. Резервтiк талаптар

Қазақстан Ұлттық Банкi ақша-кредит саясатын жүзеге асыру мақсатында ең төмен резервтік талаптардың нормативтерiн белгілейді.

Қазақстан Ұлттық Банкi банктердің, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктері филиалдарының ең төмен резервтік талаптарды есептеу үшін қабылданатын міндеттемелерінің құрылымын айқындайтын ең төмен резервтік талаптар туралы қағидаларды, ең төмен резервтік талаптарды есептеу, ең төмен резервтік талаптарды орындау, ең төмен резервтік талаптарды резервтеу және олардың орындалуын бақылауды жүзеге асыру тәртібін бекітеді.

Ең төмен резервтік талаптардың нормативтерiн өзгерту осындай шешiм қабылданған күннен бастап кемінде бір ай өткен соң қолданысқа енгiзiледi.

Ең төмен резервтік талаптарды бұзған кезде банктер, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалдары Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылықта болады.

Тарату комиссиясының төрағасы тағайындалған күннен бастап он күндiк мерзiмде Қазақстан Ұлттық Банкi банктің, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының тарату комиссиясына өзiнде резервтелген қаражатты қайтарады.

Ескерту. 32-бап жаңа редакцияда - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз).

33-бап. Бағалы қағаздарды сатып алу және сату

Мемлекеттiк және басқа да бағалы қағаздарды сатып алу мен сатуды Қазақстан Ұлттық Банкi жалпы ақша-кредит саясаты шеңберiнде жүзеге асырады.

Ескерту. 33-бап жаңа редакцияда – ҚР 2003.07.10 № 483 (01.01.2004 бастап қолданысқа енгiзiледi) Заңымен .

34-бап. Қазақстан Ұлттық Банкінің базалық мөлшерлемесі және ақша-кредит саясаты операциялары бойынша сыйақы мөлшерлемелері

Ескерту. Тақырыпқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 399-VI (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

Қазақстан Ұлттық Банкінің базалық мөлшерлемесі Қазақстан Ұлттық Банкінің ақша-кредит саясатының негізгі құралы және ақша-кредит саясатының операциялары бойынша сыйақы мөлшерлемелерін белгілеу үшін бағдар болып табылады.

Қазақстан Ұлттық Банкі ақша-кредит саясаты операциялары бойынша сыйақы мөлшерлемелерін қаржы нарығындағы нарықтық сыйақы мөлшерлемелеріне әсер ету мақсатында жүзеге асырылып жатқан ақша-кредит саясатының шеңберінде белгілейді.

Ескерту. 34-бап жаңа редакцияда - ҚР 24.11.2015 № 422-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 02.01.2021 № 399-VI (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

35-бап. Тұрақты қолжетімді қарыздар

Қазақстанның Ұлттық Банкi тұрақты қолжетімді қарыздарды ақша-кредит саясатының қабылданған бағдарларына сәйкес, тек қана өтімділігі жоғары, тәуекелсіз бағалы қағаздармен және өзге де тәуекелі төмен активтермен қамтамасыз ете отырып, күнтізбелік отыз күннен аспайтын мерзімге береді.

Ескерту. 35-бап жаңа редакцияда – ҚР 02.07.2018 № 168-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

36-бап. Валюталық интервенциялар

Қазақстан Ұлттық Банкiнiң валюталық интервенциялары Қазақстан теңгесiнiң бағамына әсер ету мақсатында банкаралық немесе биржалық рыноктарда шетел валютасын сатып алу-сату және валюталық мәмiлелердiң басқа да түрлерiн жүргiзу жолымен дербес жүзеге асырылады.

Қазақстан Ұлттық Банкiнiң валюталық интервенциялары жалпы ақша-кредит саясаты шеңберiнде жүргiзiледi.

Ескерту. 36-бап жаңа редакцияда - Қазақстан Республикасының 2003.07.10 № 483 (2004 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

36-1-бап. Депозиттер

Депозиттердi тарту мен өтеу тәртiбiн, талаптарын, мерзiмдерiн және тарту лимиттерiн Қазақстан Ұлттық Банкi айқындайды.

Қазақстан Ұлттық Банкi ұлттық валютамен де, шетел валютасымен де депозиттер тартуға құқылы.

Ескерту. 36-1-баппен толықтырылды - Қазақстан Республикасының 2003.07.10 № 483 (2004 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

36-2-бап. Қазақстан Ұлттық Банкiнiң қысқа мерзiмдi ноталары

Қазақстан Ұлттық Банкiнiң қысқа мерзiмдi ноталары – Қазақстан Ұлттық Банкi эмиссиялайтын, олар бойынша міндеттемелерді Қазақстан Ұлттық Банкi көтеретін мемлекеттiк эмиссиялық бағалы қағаздар.

Қысқа мерзiмдi ноталарды шығару, орналастыру, айналысқа жiберу және өтеу тәртiбi мен талаптарын Қазақстан Ұлттық Банкi айқындайды.

Қазақстан Ұлттық Банкi ақша-кредит саясатының мақсаттарына сәйкес қысқа мерзiмдi ноталарды ұлттық валютамен де, шетел валютасымен де шығаруды жүзеге асыруға құқылы.

Ескерту. 36-2-баппен толықтырылды - ҚР 2003.07.10 № 483 (2004 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгiзiледi), өзгеріс енгізілді - ҚР 2012.07.05 № 30-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

36-3-бап. Коммерциялық вексельдердi қайта есепке алу

Ескерту. 36-3-бап алып тасталды - ҚР 24.11.2015 № 422-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

37-бап. Банк операциялары бойынша сандық шектеулер

Қазақстан Ұлттық Банкiнiң тiкелей сандық шектеулерi деп операциялардың жекелеген түрлерi және мәмiлелерi бойынша ставкалардың ең жоғары деңгейлерi, кредит берудi тiкелей шектеу, сыйақы ставкаларын тұмшалау, жекелеген салалардың дамуын ынталандыру немесе тежеу мақсатында кредиттiң нақты түрлерiн тiкелей реттеу ұғынылады.

Қазақстан Ұлттық Банкi инфляциялық процестердi жанама ақша-кредиттiк реттеу әдiстерiмен тоқтату болмаған жағдайда тiкелей сандық шектеулер қолдануға құқылы.

Ескерту. 37-бапқа өзгерту енгiзiлдi - ҚР 1997.07.11. № 154 Заңымен.

7 Тарау. Ақша айналысы және ақша бiрлiгi

38-бап. Ақша бiрлiгi

Қазақстан Республикасының ақша бiрлiгi (ұлттық валютасы) Қазақстан теңгесi болып табылады. Қазақстан теңгесi 100 тиыннан тұрады.

Қазақстан Республикасының айналыстағы ақша белгiлерi банкноттар мен тиындардан тұрады.

Банкноттар мен тиындардың көрсетiлген құнының құрылымын Қазақстан Ұлттық Банкi белгiлейдi.

39-бап. Төлем құралы

Қазақстан Ұлттық Банкiнiң заң актiлерiнде, нормативтiк құқықтық актiлерiнде көзделген жағдайларды қоспағанда, Қазақстан Республикасында бiрден-бiр заңды төлем құралы Қазақстан теңгесi болып табылады.

Ескерту. 39-бап жаңа редакцияда - Қазақстан Республикасының 1997.07.11. № 154 Заңымен.

40-бап. Банкноттар мен монеталарды шығару

Банкноттар мен монеталар шығаруды, олардың Қазақстан Республикасының аумағындағы айналысын ұйымдастыруды және айналыстан алуды тек қана Қазақстан Ұлттық Банкi жүзеге асырады.

Қазақстан Ұлттық Банкi банкноттар мен монеталарды заңды және жеке тұлғаларға сату арқылы айналысқа шығаруды жүзеге асырады.

Ескерту. 40-бап жаңа редакцияда - Қазақстан Республикасының 2005.07.08. № 69 Заңымен.

41-бап. Ақша бiрлiгiнiң қамтамасыз етiлуi

Қазақстан Ұлттық Банкiнiң банкноттары мен тиындары Қазақстан Ұлттық Банкiнiң сөзсiз мiндеттемелерi болып табылады және оның барлық активтерiмен қамтамасыз етiледi.

Қазақстан Ұлттық Банкi алтын-валюта резервтерінің мөлшері туралы хабарды бұқаралық ақпарат құралдарында ұдайы жариялап тұрады.

Ескерту. 41-бапқа өзгеріс енгiзiлдi - ҚР 1997.07.11. № 154, 2012.07.05 № 30-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

42-бап. Банкноттар мен тиындарды жасап шығару және олардың сипаттамасы

Қазақстан Ұлттық Банкi банкноттар мен тиындардың қажеттi мөлшерiне дiлгерлiктi анықтайды, олардың жасалып шығарылуын қамтамасыз етедi, қолдағы ақшаны сақтау, жою және инкассациялау тәртiбiн белгiлейдi.

Монеталар мынадай түрлерге бөлiнедi:

инвестициялық монеталар - инвестициялау және жинақтау объектiсi болып табылатын, бағалы металдардан жасалған монеталар;

коллекциялық монеталар - коллекциялау және жинақтау объектiсi болып табылатын, бағалы металдардан, сол сияқты бағалы емес металдардан жасалған, шектеулi таралыммен дайындалған мерекелiк, естелiк және өзге де арнайы соғылған монеталар;

айналыстағы монеталар - бағалы емес металдардан дайындалған және қолма-қол ақша айналысына арналған монеталар.

Қазақстан Республикасы ұлттық валютасының банкноттары мен монеталары ұлттық валюта – Қазақстан теңгесі банкноттары мен монеталары дизайнының тұжырымдамасына сәйкес әзірленеді. Банкноттар мен монеталардың бейнесі және сипаты бұқаралық ақпарат құралдарында жарияланады.

Ескерту. 42-бапқа өзгерту енгiзiлдi - ҚР 1997.07.11. № 154, 2005.07.08. № 69, 2012.01.06 № 530-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.11.2015 № 422-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

43-бап. Банкноттар мен тиындардың қабылдауға қойылатын талаптар

Қазақстан Ұлттық Банкiнiң айналысқа шығарған банкноттары мен тиындары олардың белгiленген құнымен Қазақстан Республикасының бүкiл аумағында төлемдердiң барлық түрлерi бойынша, сондай-ақ банк шоттарына, енгiзу және ақша аудару үшiн қабылдауға мiндеттi, оларды Қазақстан Республикасының барлық банктерi, Қазақстан Республикасы бейрезидент банктерінің филиалдары және Ұлттық пошта операторы шектеусiз ұсатады және айырбастайды.

Қазақстан Ұлттық Банкiнен басқа ешкiм Қазақстан Ұлттық Банкi шығарған банкноттар мен тиындарды жарамсыз деп жариялай алмайды.

Ескерту. 43-бапқа өзгерту енгiзiлдi - ҚР 1999.07.16. № 436 Заңымен; 24.11.2015 № 422-V (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңдарымен.

43-1-бап. Қазақстан Ұлттық Банкiнiң банкноттар мен монеталарды сатуы және сатып алуы

Қазақстан Ұлттық Банкiнiң банкноттар мен айналыстағы монеталарды сатуы, сатып алуы олардың белгіленген құны бойынша жүзеге асырылады.

Қазақстан Ұлттық Банкiнiң инвестициялық және коллекциялық монеталарды сатуы және сатып алуы Қазақстан Ұлттық Банкiнiң нормативтiк құқықтық актiлерiнде белгiленген тәртiппен жүзеге асырылады.

Ескерту. 43-1-баппен толықтырылды - Қазақстан Республикасының 2005.07.08. № 69 Заңымен.

44-бап. Ақша бiрлiгiн айырбастау құқығы

Ақша бiрлiгiн айырбастауға Қазақстан Республикасы Президентiнiң құқығы бар. Қазақстан Республикасының Президентi Қазақстан Республикасы ақша бiрлiгiнiң қолданылу тәртiбiн, мерзiмiн және шарттарын белгiлейдi.

Ескерту. 44-бап жаңа редакцияда - Қазақстан Республикасы Президентінің 1995.12.05. № 2672 заң күші бар Жарлығымен.

45-бап. Қазақстан Республикасы ұлттық валютасының банкноттары мен монеталарын айналысқа шығару, ауыстыру және айналыстан алып қою

Қазақстан Республикасы ұлттық валютасының банкноттары мен монеталарын айналысқа шығару туралы шешімді, оларды ауыстыру және айналыстан алып қою тәртібін Қазақстан Ұлттық Банкi қабылдайды және бұқаралық ақпарат құралдарында жарияланады.

Ескерту. 45-бап жаңа редакцияда - ҚР 24.11.2015 № 422-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

46-бап. Тозған, күмәнді банкноттар және ақаулы (бүлiнген), күмәнді монеталар

Тозған, Қазақстан Ұлттық Банкі белгілеген банкноттар көлемінің кемінде жетпіс пайызы сақталған банкноттарды және ақаулы (бүлінген) монеталарды Қазақстан Ұлттық Банкі, банктер, Қазақстан Республикасы бейрезидент банктерінің филиалдары және Ұлттық пошта операторы шектеусіз айырбастайды.

Елу пайызынан астамы сақталған күмәнді банкноттарды және күмәнді монеталарды Қазақстан Ұлттық Банкі, банктер, Қазақстан Республикасы бейрезидент банктерінің филиалдары және Ұлттық пошта операторы Қазақстан Ұлттық Банкінің нормативтік-құқықтық актісіне сәйкес қабылдайды.

Қазақстан Ұлттық Банкі күмәнді банкноттарды және күмәнді монеталарды Қазақстан Ұлттық Банкінің нормативтік-құқықтық актісінде көзделген тәртіппен айырбастайды.

Қазақстан Ұлттық Банкi жоғалған немесе жойылған банкноттар мен монеталарды өтеуге мiндеттi емес.

Ескерту. 46-бап жаңа редакцияда және өзгерістер енгізілді - ҚР 24.11.2015 № 422-V (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

47-бап. Жалған банкноттар мен монеталарды жасағаны, сақтағаны және өткізгені үшiн жауаптылық

Жалған банкноттар мен монеталарды өткізу мақсатында жасауға, сақтауға, жалған банкноттар мен монеталарды өткізуге, сондай-ақ қолма-қол ақшаның санкциясыз эмиссиясын жүзеге асыруға кiнәлi адамдар Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылықта болады.

Ескерту. 47-бап жаңа редакцияда - ҚР 24.11.2015 № 422-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

47-1-бап. Кассалық қызмет көрсетуді ұйымдастыру

Ескерту. 47-1-бап алып тасталды - ҚР 2009.07.11. № 185-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

8 Тарау. Ақша төлемі мен аударымын ұйымдастыру

48-бап. Қазақстан Ұлттық Банкінің төлемдерді және (немесе)ақша аударымдарын, төлем жүйелерiн және көрсетілетін төлем қызметтері нарығын ұйымдастырудағы және реттеудегi өкілеттiктерi

Қазақстан Ұлттық Банкінің төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын, төлем жүйелерiн және көрсетілетін төлем қызметтері нарығын ұйымдастырудағы және реттеудегi, көрсетілетін төлем қызметтері нарығына мемлекеттік бақылау мен қадағалауды және төлем жүйелерін қадағалауды (оверсайтты) жүзеге асырудағы өкілеттiктерi "Төлемдер және төлем жүйелері туралы" Қазақстан Республикасының Заңына және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарына сәйкес айқындалады.

Ескерту. 48-бап жаңа редакцияда - ҚР 26.07.2016 № 12-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

48-1-бап. (алынып тасталды - ҚР 2005.07.08 № 69 Заңымен)

49-бап. Шоттар

Қазақстан Ұлттық Банкi банк шоттарының түрлерін, құқықтық режимін және құрылымын, шоттарды ашу, жүргізу және жабу тәртiбi мен шарттарын белгiлейдi .

Ескерту. 49-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР-ның 2009.07.11. № 185-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

50-бап. Ақша төлемi мен аударымын жүзеге асыру тәсiлдерi

Қазақстан Республикасының аумағында қолданылатын ақша төлемi мен аударымын жүзеге асыру тәсiлдерi Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде және соларға сәйкес қабылданған нормативтiк құқықтық актiлерiнде белгіленедi.

Ескерту. 50-бап жаңа редакцияда - Қазақстан Республикасының 1999.07.16. № 436 Заңымен.

51-бап. (алынып тасталды - Қазақстан Республикасының 1997.07.11. № 154 Заңымен) 8-1-тарау. ҚАРЖЫ ЖҮЙЕСІНІҢ ТҰРАҚТЫЛЫҒЫН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУГЕ ЖӘРДЕМДЕСУ

Ескерту. Заң 8-1-тараумен толықтырылды - ҚР 2012.07.05 № 30-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

51-1-бап. Қаржы жүйесінің тұрақтылығын қамтамасыз ету жөніндегі шараларды әзірлеу және жүзеге асыру

Қазақстан Ұлттық Банкi дербес және (немесе) өзге де мемлекеттік органдармен бірлесіп өздерінің құзыреті шеңберінде қаржы жүйесінің тұрақтылығын қамтамасыз етуге бағытталған шараларды әзірлейді және жүзеге асырады.

Қазақстан Ұлттық Банкi, Қазақстан Республикасының Үкіметі және қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган қаржы жүйесінің тұрақтылығы мәселелері бойынша:

бір-біріне жалпы мемлекеттік маңызы бар, болжанатын әрекеттер және қол жеткізілген нәтижелер туралы ақпарат беру;

қаржылық тұрақтылық үшін тәуекел факторларын бірлесіп бағалау;

жүйелік тәуекелді барынша азайту, қаржы дағдарысының туындауын болғызбау және оның салдарларын барынша азайту мақсатында келісілген шешімдер кешенін әзірлеу, қабылдау және іске асыру;

қаржылық тұрақтылық мәселелері бойынша келісім жасасу арқылы өзара іс-қимыл жасайды.

Қаржылық тұрақтылықты қамтамасыз ету мәселелері бойынша ведомствоаралық үйлестіруді Қазақстан Республикасының Президенті жанындағы консультативтік-кеңесші орган болып табылатын Қазақстан Республикасының қаржылық тұрақтылығы жөніндегі кеңес жүзеге асырады.

Қаржылық тұрақтылықты қамтамасыз етуге бағытталған мынадай шараларды қабылдауға байланысты:

қаржы жүйесінің жүйелік тәуекелдерін төмендетуге бағытталған макропруденциялық саясатты іске асыру шаралары жөніндегі;

Қазақстан Ұлттық Банкінің, Қазақстан Республикасы Үкіметінің және қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның қаржы дағдарысының туындауын болғызбау және оның салдарларын барынша азайту бойынша шаралар кешені жөніндегі;

мәжбүрлеп таратылуы қаржы жүйесінің жүйелік тәуекелдеріне әкеп соғатын төлемге қабілетсіз банкті реттеу шаралары жөніндегі, оның ішінде оны реттеу кезінде мемлекеттің қатысуы жөніндегі;

екінші деңгейдегі банктерді, оның ішінде Қазақстан Ұлттық Банкінің және (немесе) оның еншілес ұйымдарының қаражаты есебінен сауықтыру бойынша шараларды қаржыландыру жөніндегі мәселелер міндетті түрде Қазақстан Республикасының қаржылық тұрақтылығы жөніндегі кеңестің алдын ала қарауына жатады.

Қазақстан Республикасының қаржылық тұрақтылығы жөніндегі кеңесті құру туралы шешімді, оның құрамын және ол туралы ережені Қазақстан Республикасының Президенті бекітеді.

Қазақстан Ұлттық Банкi қаржы жүйесінің тұрақтылығын қамтамасыз етуге жәрдемдесу мақсатында:

1) қаржы жүйесінің тұрақтылығына ықпал ететін макроэкономикалық және макроқаржылық факторларға ұдайы мониторинг жүргізеді;

2) макропруденциялық саясатты қалыптастырады;

3) осы Заңда және Қазақстан Ұлттық Банкінің және қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның бірлескен нормативтік құқықтық актісінде көзделген тәртіппен және шарттарда соңғы сатыдағы қарыздарды береді;

4) 31.12.2016 дейін қолданыста болды - ҚР 24.11.2015 № 422-V Заңымен.
5) алып тасталды - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі);
6) алып тасталды - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі);

7) Қазақстан Ұлттық Банкінің Басқармасы белгілеген тәртіппен, шарттармен және мерзімдерде екінші деңгейдегі банктермен туынды қаржы құралдарымен операциялар жүргізеді;

8) алып тасталды - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі);
Ескерту. 51-1-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 24.11.2015 № 422-V (01.01.2014 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.11.2015 № 422-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 28.12.2017 № 128-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.07.2018 № 168-VІ (01.01.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

51-2-бап. Макропруденциялық саясат

Ескерту. 51-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі).

Макропруденциялық саясат деп қаржы жүйесінің жүйелік тәуекелдерін төмендетуге бағытталған шаралар кешені түсініледі.

Қаржы жүйесінің жүйелік тәуекелдері деп бүкіл қаржы жүйесінің немесе оның бір бөлігінің қаржылық жай-күйінің нашарлауына алып келетін және (немесе) оның тұрақты жұмыс істеуіне нұқсан келтіретін қаржылық көрсетілетін қызметтердің ұсынылуын бұзу тәуекелдері түсініледі. Қаржы жүйесінің жүйелік тәуекелдеріне жүйелік маңызы бар қаржы ұйымдарының тәуекелдері де жатады.

Жүйелік маңызы бар қаржы ұйымдары деп тұрақты жұмыс істеуіне тұтастай алғанда, қаржы жүйесінің тұрақтылығы байланысты болатын қаржы ұйымдары түсініледі.

Қазақстан Ұлттық Банкi макропруденциялық саясатты қалыптастыру мақсатында:

1) тұрақты негізде қаржы жүйесінің жүйелік тәуекелдеріне мониторинг жүргізеді;

2) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органмен келісу бойынша қаржы ұйымдарын жүйелік маңызы бар ұйымдар қатарына жатқызу тәртібін айқындайды;

2-1) жүйелік маңызы бар қаржы ұйымдарының тізімін қалыптастырады;

3) дербес өзі немесе өзге де мемлекеттік органдардың құзыреттері шегінде олармен бірлесіп Қазақстан Республикасының қаржылық тұрақтылығы жөніндегі кеңестің қарауына қаржылық тұрақтылықты қамтамасыз етуге бағытталған шараларды шығарады;

4) жүйелі қаржы дағдарысы туындаған немесе туындау қаупі төнген жағдайда, дербес немесе Қазақстан Республикасының Үкіметімен бірлесе отырып, қаржы ұйымдарының банк операцияларының жекелеген түрлерін және басқа да операцияларды жүргізуіне шектеу енгізеді.

Ескерту. 51-2-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 24.11.2015 № 422-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 02.07.2018 № 168-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

51-3-бап. Соңғы сатыдағы қарыздар

1. Соңғы сатыдағы қарыздар деп өтімділіктің қысқа мерзімді тапшылығын бастан кешіріп отырған банктерге Қазақстанның Ұлттық Банкі беретін қарыздар түсініледі.

Қазақстанның Ұлттық Банкі соңғы сатыдағы қарыз беруші ретінде мынадай жағдайларда ғана әрекет етеді:

1) өз депозиторлары мен кредиторларының мүдделеріне қатер төндіретін және (немесе) қаржы жүйесінің тұрақтылығына қатер төндіретін қаржылық жағдайы орнықсыз банктер санатына немесе төлемге қабілетсіз банктер санатына жатқызылмаған Қазақстан Республикасының резидент-банкі қарыз алушы болып табылады;

2) қарыз тізбесін және оларға белгіленетін дисконттарды Қазақстанның Ұлттық Банкі айқындайтын активтердің кепілімен беріледі.

Дисконтты есепке алғанда, кепілге берілетін активтердің құны қарыз бойынша сыйақыны есепке алғанда, оның мөлшерін толық көлемде жабуға тиіс.

3) қарыз ұлттық валютада беріледі;

4) қарыз бойынша сыйақы мөлшерлемесі Қазақстанның Ұлттық Банкі белгілеген қосымша пайыздық сыйақы есепке алына отырып, Қазақстан Ұлттық Банкінің базалық мөлшерлемесінен төмен емес деңгейде белгіленеді;

5) қарыз мерзімін үш реттен асырмай ұзарту мүмкіндігі беріле отырып, күнтізбелік он төрт күннен тоқсан күнге дейінгі мерзімге беріледі. Барлық ұзарту мерзімдерін есептегенде қарызды пайдаланудың жалпы мерзімі бір жылдан аса алмайды. Соңғы сатыдағы қарыздың мерзімін ұзарту осы бапта көрсетілген шарттарда жүзеге асырылады.

2. Қазақстанның Ұлттық Банкі жүйелік маңызы бар инфрақұрылымдық қаржы ұйымдарына соңғы сатыдағы қарыздарды беруге құқылы.

3. Банк соңғы сатыдағы қарыз бойынша міндеттемелерді орындамаған (тиісінше орындамаған) жағдайда, Қазақстан Ұлттық Банкінің талаптарын қанағаттандыру Қазақстан Ұлттық Банкінің кепілге салынған активтерді өз меншігіне айналдыруы және (немесе) банктің оларды Қазақстан Ұлттық Банкінің талаптарын қанағаттандыру мақсатында қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органмен келісу бойынша Қазақстан Ұлттық Банкі айқындаған үшінші тұлғаға өткізуі арқылы соттан тыс тәртіппен жүргізіледі.

Соңғы сатыдағы қарыз шарты бойынша қамтамасыз ету болып табылатын активтерге құқықты (талап етуді) басқаға беру:

1) банк акционерлерінің, борышкерлерінің, сондай-ақ өзге де мүдделі тұлғалардың (кепіл берушілерді, кепілдерді, кепілгерлерді қоса алғанда) келісуін талап етпейді. Бұл ретте жаңа кредитордың жеке басы борышкер үшін айтарлықтай маңызы жоқ деп танылады;

2) банк банктің борышкерлерімен, сондай-ақ өзге тұлғалармен (кепіл берушілерді, кепілдерді, кепілгерлерді қоса алғанда) жасасқан шарттарға шарттың жаңа тарапын көрсету бөлігінде өзгерістер енгізуді талап етпейді.

4. Соңғы сатыдағы қарыздарды беру және өтеу, сондай-ақ соңғы сатыдағы қарыз шарты бойынша қамтамасыз ету болып табылатын активтерге өндіріп алуды қолдану тәртібін, шарттарын Қазақстанның Ұлттық Банкі қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органмен бірлесіп айқындайды.

Ескерту. Заң 51-3-баппен толықтырылды – ҚР 02.07.2018 № 168-VІ (01.01.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 399-VI (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

8-2-тарау. Ерекше реттеу режимі

Ескерту. 8-2-тараумен толықтырылды – ҚР 02.07.2018 № 168-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

51-4-бап. Ерекше реттеу режимін енгізу мақсаттары және оның шеңберінде қызметті жүзеге асырудың жалпы шарттары

1. Қазақстан Ұлттық Банкінің ерекше реттеу режимі көрсетілетін төлем қызметтеріне байланысты қызметті жүзеге асырудың арнайы шарттарының жиынтығын білдіреді.

2. Ерекше реттеу режимі мынадай мақсаттарға қол жеткізуге:

1) көрсетілетін төлем қызметтері нарығында бәсекелестікті арттыруға;

2) қанағаттану дәрежесін арттыру және тұтынушылардың, кәсіпкерлік субъектілерінің және мемлекеттің мүдделеріне сәйкес келу үшін жаңа көрсетілетін қызметтерді енгізуге және қаржы нарығын дамытуға;

3) көрсетілетін төлем қызметтері нарығын оңтайлы реттеуді, бақылауды және қадағалауды қалыптастыруға, тұтынушылардың мүдделерін қорғауды қамтамасыз етуге бағытталған.

3. Ерекше реттеу режимінің қағидаттары:

1) ерекше реттеу режимі шеңберінде қатысу шарттарының теңдігін қамтамасыз ету;

2) ерекше реттеу режимі қатысушыларының тұтынушылардың құқықтары мен мүдделерін сақтауы болып табылады.

4. Ерекше реттеу режимі Қазақстан Ұлттық Банкі Басқармасының шешімімен енгізіледі, онда көрсетілетін төлем қызметінің түрлері және (немесе) көрсетілетін төлем қызметтеріне байланысты қызмет, оларды ерекше реттеу режимі шеңберінде көрсетудің (жүзеге асырудың) арнайы шарттары, ерекше реттеу режимінің қатысушыларына Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын қолдану тәртібі мен шарттары көрсетіледі.

Қазақстанның Ұлттық Банкі енгізетін ерекше реттеу режимінің жалпы мерзімі бес жылдан аспайды.

5. Ерекше реттеу режимі енгізілген мерзім өткеннен кейін ол өз қолданысын тоқтатады.

6. Ерекше реттеу режимін енгізу және оның күшін жою, ерекше реттеу режимі шеңберінде қызметті жүзеге асыру тәртібі Қазақстан Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісімен бекітіледі.

Ескерту. 51-4-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі).

51-5-бап. Ерекше реттеу режимі шеңберінде қызметті жүзеге асыру

1. Көрсетілетін төлем қызметтеріне байланысты қызметті жүзеге асыру мақсатында қаржы ұйымдары болып табылмайтын төлем ұйымдары және (немесе) өзге заңды тұлғалар ерекше реттеу режимінің қатысушылары (бұдан әрі – ерекше реттеу режимінің қатысушылары) бола алады.

2. Ерекше реттеу режимі қатысушысының қызметі Қазақстанның Ұлттық Банкімен жасалатын, ерекше реттеу режимі шеңберінде қызметті жүзеге асыру туралы шартқа сәйкес жүзеге асырылады.

Ерекше реттеу режимінің шеңберінде қызметті жүзеге асыру туралы үлгілік шартты Қазақстанның Ұлттық Банкі бекітеді.

Ерекше реттеу режимі шеңберінде қызметті жүзеге асыру туралы үлгілік шартта ерекше реттеу режимінің қатысушысы көрсетілетін қызметтерді тұтынушыларды ерекше реттеу режимі шеңберінде қызметті жүзеге асыратыны туралы хабардар етуі міндетті болатын шарт қамтылуға тиіс.

3. Ерекше реттеу режимі шеңберінде қызметті жүзеге асыру туралы шартты жасауға арналған құжаттарды іріктеу өлшемшарттары және қарау тәртібі Қазақстан Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісімен бекітіледі.

4. Мәлімделген қызмет түрі – ерекше реттеу режимін енгізу мақсаттарына, ерекше реттеу режимінің қатысушыларын іріктеу өлшемшарттарына және (немесе) ұсынылған құжаттар Қазақстан Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісінде белгіленген талаптарға сәйкес келмеген жағдайларда, Қазақстанның Ұлттық Банкі ерекше реттеу режимінің қатысушысына ерекше реттеу режимі шеңберінде қызметті жүзеге асыру туралы шарт жасасудан бас тартады.

5. Ерекше реттеу режимі шеңберінде қызметті жүзеге асыру туралы шарттың қолданысы:

1) ерекше реттеу режимі енгізілген мерзімнің өтуіне не оның күшінің жойылуына байланысты оның қолданысы тоқтатылған кезде;

2) ерекше реттеу режимі шеңберінде қызметті жүзеге асыру туралы шарттың мерзімі өткен немесе ол мерзімінен бұрын бұзылған кезде;

3) Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасында немесе ерекше реттеу режимі шеңберінде қызметті жүзеге асыру туралы шартта көзделген өзге де жағдайларда тоқтатылады.

6. Ерекше реттеу режимінің қатысушысы шартта көзделген міндеттемелерді орындамаған жағдайда, сондай-ақ, егер ерекше реттеу режимінің қатысушысы Қазақстан Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісінде белгіленген талаптарға сәйкес келуді тоқтатқан жағдайда, Қазақстанның Ұлттық Банкі ерекше реттеу режимі шеңберінде қызметті жүзеге асыру туралы шартты біржақты тәртіппен бұзуға құқылы.

Қазақстанның Ұлттық Банкі ерекше реттеу режимінің қатысушысын ерекше реттеу режимі шеңберінде қызметті жүзеге асыру туралы шартта айқындалған міндеттемелердің орындалмағаны және бұзушылықтарды хабарлама берілген күннен бастап алпыс жұмыс күнінен аспайтын мерзімде жою қажеттігі туралы хабардар етеді.

Ерекше реттеу режимінің қатысушысы анықталған бұзушылықтарды және (немесе) олардың жасалуына ықпал еткен себептерді, сондай-ақ жағдайларды жою жөніндегі іс-шаралар жоспарын Қазақстан Ұлттық Банкінің хабарламасын алған күннен бастап бес жұмыс күнінен аспайтын мерзімде әзірлейді және Қазақстанның Ұлттық Банкіне ұсынады. Іс-шаралар жоспарында жоспарланған іс-шаралардың тізбесі, оларды жүзеге асыру мерзімдері, сондай-ақ жауапты лауазымды адамдар көрсетіледі.

Қазақстанның Ұлттық Банкі іс-шаралар жоспарын мақұлдаған жағдайда, ерекше реттеу режимінің қатысушысы оны іске асыруға кіріседі және іс-шараларды орындау туралы есепті Қазақстанның Ұлттық Банкі белгілеген мерзімдерде Қазақстанның Ұлттық Банкіне ұсынады.

Қазақстанның Ұлттық Банкі іс-шаралар жоспарымен келіспеген жағдайда, ерекше реттеу режимінің қатысушысы Қазақстан Ұлттық Банкінің ескертулерін жояды.

Іс-шаралар жоспары мақұлданбаған және (немесе) ерекше реттеу режимінің қатысушысы көрсетілген ескертулерді жою бойынша шаралар қабылдамаған жағдайда, Қазақстанның Ұлттық Банкі ерекше реттеу режимінің қатысушысын ерекше реттеу режимі шеңберінде қызметті жүзеге асыру туралы шартты біржақты тәртіппен бұзатыны туралы хабардар етеді.

7. Ерекше реттеу режимі шеңберінде қызметті жүзеге асыру туралы шарттың қолданысы тоқтатылғаннан кейін бұрын ерекше реттеу режимінің қатысушысы болып табылған тұлға ерекше реттеу режимі шеңберінде жүзеге асырылатын, Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес соған қатысты рұқсат беру тәртібі қолданылатын қызметті дереу тоқтатуға, сондай-ақ өзінің клиенттері алдындағы міндеттемелерін Қазақстан Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актілерінде белгіленген тәртіппен және мерзімдерде орындауға міндетті.

8. Ерекше реттеу режимі шеңберінде қызметті жүзеге асыру туралы шарттың қолданысы тоқтатылғаннан кейін Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзіне қатысты рұқсат беру тәртібі қолданылатын қызметті жүзеге асыру заңсыз болып табылады және Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылыққа алып келеді.

Ескерту. 51-5-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі).

9 Тарау. Қазақстан Ұлттық Банкiнiң операциялары

52-бап. Қазақстан Ұлттық Банкiндегi банк шоттарының иелерi

Қазақстанның Ұлттық Банкі белгiлеген тәртiппен Қазақстан Ұлттық Банкiнде банк шоттарын ашқан заңды тұлғалар және банктер, Қазақстан Республикасы бейрезидент банктерінің филиалдары ондағы банк шоттарының иелерi болып есептеледi.

Ескерту. 52-бап жаңа редакцияда – ҚР 1999.07.16. № 436; өзгеріс енгізілді – ҚР 24.11.2015 № 422-V (16.12.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 02.07.2018 № 168-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

52-1-бап. Қазақстан Ұлттық Банкiнiң ұлттық валютамен операциялары және мәмiлелерi

Қазақстанның Ұлттық Банкi ұлттық валютамен мынадай операциялар жүргiзедi:

1) қарыздар алуға құқығы бар ұйымдарға Қазақстан Ұлттық Банкiнің құқықтық актілерінде көзделген тәртіппен осындай қарыздарды береді;

2) алып тасталды - ҚР 24.11.2015 № 422-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

3) мемлекеттiк бағалы қағаздарды сатып алады және сатады;

4) Қазақстанның Ұлттық Банкi кредиттердi қамтамасыз ету үшiн жарамды деп есептейтiн депозиттiк сертификаттарды, борыштық бағалы қағаздарды сатып алады және сатады;

5) депозиттердi қабылдайды, ақша төлемi мен аударымдарын жүзеге асырады, бағалы қағаздар мен өзге де құндылықтарды сақтауға және басқаруға қабылдайды;

6) туынды қаржы құралдарымен операцияны жүзеге асырады;

7) қажет болған жағдайда Қазақстан Республикасының аумағындағы және одан тыс жерлердегi банктер мен қаржы ұйымдарында, Қазақстан Республикасы бейрезидент банктерінің филиалдарында шоттар ашады;

7-1) жеке тұлғалардың ипотекалық тұрғын үй қарыздарын және ипотекалық қарыздарын Қазақстан Ұлттық Банкінің Басқармасы айқындаған тәртіппен қайта қаржыландыру үшін екінші деңгейдегі банктерге, оның ішінде өздерінің еншілес ұйымдары арқылы депозиттер орналастырады;

8) чек жазып бередi және вексельдер бередi;

9) егер осы Заңда тікелей тыйым салынбаған болса, басқа банк операцияларын, сондай-ақ өз міндеттеріне сәйкес өз атынан мәмілелерді жүзеге асырады.

Ескерту. 52-1-баппен толықтырылды – ҚР 1999.07.16. № 436 Заңымен, өзгерістер енгізілді – ҚР 10.07.2003 № 483 Заңымен (01.01.2004 бастап қолданысқа енгiзiледi), 2006.07.05. № 165 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 24.11.2015 № 422-V (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 02.07.2018 № 168-VІ (01.01.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
53-бап. Алып тасталды – ҚР 2003.07.10 № 483 (01.01.2004 бастап қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

54-бап. Қазақстан Ұлттық Банкiнiң операциялары бойынша шектеулер

Қазақстан Ұлттық Банкiнiң:

- осы Заңда көзделген жағдайларды қоспағанда, ұйымдарға қызмет көрсету, сондай-ақ заңды тұлғалардың акцияларын сатып алуға;

- қолданылып жүрген заңдарда рұқсат етiлгендердi қоспағанда саудамен және басқа да қызметпен шұғылдануға;

- қамтамасыз етілмеген қарыздар, сондай-ақ бір жылдан асатын мерзімге қарыздар беруге;

- Қазақстан Республикасының заңдарында тiкелей көзделген жағдайларды қоспағанда, берілген қарыздардың мерзімін ұзартуға немесе мерзiмi өткен вексельдердi жаңартуға рұқсат беруге құқығы жоқ.

Осы баптың бiрiншi бөлiгiнде көзделген жағдайлардан ерекшелiк тек қана Қазақстан Ұлттық Банкi Басқармасының арнайы шешiмi бойынша жасалуы мүмкiн.

Ескерту. 54-бапқа өзгерту енгiзiлдi – ҚР Президентінің 1996.01.27. № 2830 заң күші бар Жарлығымен, 1997.07.11. № 154 Заңымен, 1999.07.16. № 436 Заңымен; 02.07.2018 № 168-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

10 Тарау. Қазақстан Ұлттық Банкiнiң сыртқы экономикалық қатынастар саласындағы қызметi. Валюталық құндылықтармен жүргiзiлетiн операциялар

Ескерту. 10-тараудың атауы өзгертiлдi - ҚР 1997.07.11 № 154 Заңымен.

55-бап. Алынып тасталды - ҚР 2003.07.10 № 483 (2004 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

56-бап. Қазақстан Ұлттық Банкінің валюталық реттеу және валюталық бақылау саласындағы функциялары

Қазақстанның Ұлттық Банкі валюталық реттеу және валюталық бақылау органы ретінде:

1) Қазақстан Республикасындағы валюталық құндылықтардың айналысы тәртібін айқындайды;

2) Қазақстан Республикасының ішкі валюта нарығында шетел валютасын сатып алу және сату тәртібін қоса алғанда, Қазақстан Республикасында валюталық операцияларды жүзеге асыру тәртібін айқындайды;

3) қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларын тек қана айырбастау пункттері арқылы жүзеге асыру жөніндегі қызметке қойылатын біліктілік талаптарын белгілейді;

4) қызметін тек қана айырбастау пункттері арқылы жүзеге асыратын заңды тұлғаларды лицензиялау тәртібін айқындайды және осындай заңды тұлғаларға қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларына арналған лицензияларды және (немесе) лицензияларға қосымшаларды береді;

5) айырбастау пункттерін ашу және қолма-қол шетел валютасын ұлттық валютаға сатып алу бағамдарының сату бағамдарынан ауытқу шектерін белгілеу тәртібін қоса алғанда, қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларын жүзеге асыру тәртібін айқындайды;

6) капитал қозғалысы жөніндегі валюталық шарттарды есептік тіркеу, жүргізілген валюталық операциялар туралы және Қазақстан Республикасы резиденттерінің шетелдік банктердегі шоттары туралы хабардар ету және валюталық операцияларды мониторингтеу мақсаттары үшін ақпарат ұсыну тәртібін қоса алғанда, валюталық операцияларды мониторингтеу және валюталық операциялар мен Қазақстан Республикасы резиденттерінің шетелдік банктердегі шоттары бойынша ақпарат ұсыну тәртібін айқындайды;

7) салықтардың және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің түсуін қамтамасыз ету саласында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органмен бірлесіп, Қазақстан Республикасы резиденттерінің репатриациялау талабын орындауын қамтамасыз ету мақсатында экспорттық-импорттық валюталық бақылауды жүзеге асыру тәртібін айқындайды;

8) төлем балансын қорғау жөніндегі шаралар шеңберінде валюталық операциялар жүргізуге арнайы рұқсаттар береді;

9) мемлекеттік органдардың құзыретіне сәйкес олармен келісу бойынша Қазақстан Республикасында Қазақстан Республикасы резиденттерінің және Қазақстан Республикасы бейрезиденттерінің орындауы үшін міндетті валюталық операциялар бойынша есепке алу мен есептіліктің тәртібі мен нысанын, сондай-ақ валюталық бақылау агенттерінің есептілікті ұсыну тәртібі мен мерзімдерін айқындайды;

10) уәкілетті банктердің, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктері филиалдарының және өзге де тұлғалардың Қазақстан Республикасының валюталық заңнамасын бұзу фактілері анықталған жағдайларда, Қазақстан Республикасының валюталық заңнамасына сәйкес шектеулі ықпал ету шараларын, қадағалап ден қою шараларын және санкцияларды қолданады.

Қазақстанның Ұлттық Банкi осы Заңға, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарына және Қазақстан Республикасы Президентінің актілеріне сәйкес валюталық реттеу және валюталық бақылау саласында өзге де функцияларды орындауға құқылы.

Ескерту. 56-бап жаңа редакцияда - ҚР 02.07.2018 № 168-VІ (01.07.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 24.11.2015 № 422-V (16.12.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 12.07.2023 № 23-VIII (01.01.2024 бастап қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

57-бап. Шетел валютасындағы және бағалы металдардағы активтермен жасалатын операциялар

Қазақстан Ұлттық Банкi шетел валютасындағы және бағалы металдардағы активтермен мынадай операцияларды жүргізеді:

шетел валютасын сатып алады және сатады;

Қазақстан Республикасының Үкіметі шетел валютасында, шет мемлекеттердiң үкiметтерi немесе халықаралық қаржы ұйымдары шығарған және кепiлдiк берген бағалы қағаздармен операцияларды жүргізеді;

Қазақстан Республикасының банктерінде, өздерi тiркелген мемлекеттердiң заңнамасы бойынша тиiстi құқығы бар шетелдік орталық банктерде, шетел банктерінде және басқа қаржы институттарында, сондай-ақ халықаралық қаржы ұйымдарында шоттар ашады;

өздерi тiркелген мемлекеттердiң заңнамасы бойынша тиiстi құқығы бар шетелдік орталық банк, шетел банктері және басқа қаржы институттары, шет елдердің үкіметтері мен олардың агенттерi, сондай-ақ халықаралық қаржы ұйымдары үшiн шоттарды ашады және жүргiзеді, олардың өкiлі немесе корреспонденті ретiнде iс-әрекет жасайды;

тазартылған алтынды, басқа да бағалы металдарды қабылдау мен сақтауды жүзеге асырады;

ішкі және сыртқы нарықтарда тазартылған алтынды және басқа да бағалы металдарды сатып алу, сату, сақтауға орналастыру және депозитке салу жөнiндегі, оның ішінде мемлекеттің басым құқығын іске асыру шеңберінде тазартылған алтынды сатып алу жөніндегі операцияларды жүргiзеді;

Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен Қазақстан Республикасына шетел валютасындағы активтер мен бағалы металдарды әкеледі, сондай-ақ оларды шетел банктеріндегі және мамандандырылған қаржы ұйымдарындағы өз шоттарына орналастыру үшiн шет елдерге әкетеді;

Қазақстан Ұлттық Банкінің Басқармасы оларға қойылатын талаптарды айқындайтын бағалы қағаздармен операцияларды жүргізеді;

Қазақстан Ұлттық Банкінің Басқармасы ең төменгі деңгейін айқындайтын кредиттік рейтингі бар қарсы әріптестермен ақша нарығының құралдарымен операцияларды жүзеге асырады;

Қазақстан Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес туынды қаржы құралдарымен операцияларды жүзеге асырады;

клиенттердің металл шоттарын ашады және жүргізеді;

Қазақстан Ұлттық Банкі Басқармасының шешімі бойынша басқа да операцияларды жүзеге асырады.

Қазақстан Ұлттық Банкі валюталық операциялардың кез келген түрін шектеусіз жүзеге асырады.

Осы Заңда көзделген мақсаттарға қол жеткізу және міндеттерді орындау үшін Қазақстан Ұлттық Банкі активтерді салу тәуекелін ескере отырып және оларды басқарудың негізгі қағидаттарына сәйкес, шетел валютасындағы және бағалы металдардағы активтерді олардың ұзақ мерзімді болашақта сақталуын, өтімділігі мен кірістілігін қамтамасыз ете отырып басқару жөніндегі қызметті жүзеге асырады.

Ескерту. 57-бап жаңа редакцияда - ҚР 2012.07.05 № 30-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 21.06.2013 № 106-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

58-бап. Қазақстан Ұлттық Банкінің алтын-валюта резервтері

Қазақстан Ұлттық Банкінің алтын-валюта резервтері (бұдан әрі – алтын-валюта резервтері) халықаралық капитал нарығында жоғары өтімділікке ие Қазақстан Ұлттық Банкі активтерінен Қазақстан теңгесінің ішкі және сыртқы тұрақтылығын қамтамасыз ету мақсатында қалыптастырылады және:

тазартылған құйма алтынды және металл шоттарындағы алтынды;

Халықаралық валюта қорындағы резервтік позицияны және Халықаралық валюта қорының арнайы қарыз беру құқығындағы активтерді;

қолма-қол ақшаны, шетел банктерінде орналастырылған депозиттерді қоса алғанда, еркін айырбасталатын шетел валютасындағы активтерді және эмитенттері шетелдердің үкіметтері немесе халықаралық қаржы ұйымдары болып табылатын бағалы қағаздарды;

өтімділікке және шектеу талаптарынсыз пайдалану мүмкіндігіне ие, еркін айырбасталатын шетел валюталарында номинирленген басқа да сыртқы активтерді қамтиды.

Қазақстан Ұлттық Банкі алтын-валюта резервтерін ұлттық валютаның тұрақтылығын және айырбасталуын қамтамасыз ету, Қазақстан Республикасының міндеттемелері бойынша төлемдерді жүзеге асыру үшін қажетті деңгейде ұстап тұруды қамтамасыз етеді.

Қазақстан Ұлттық Банкi Басқармасының шешiмiнде көзделген жағдайларды қоспағанда, алтын-валюта резервтерін кредиттер (қарыздар, несиелер) беру нысанында пайдалануға және Қазақстан Республикасының резиденттерi мен резидент еместеріне кепiлдiктер немесе басқа да мiндеттемелер ұсынуға жол берiлмейдi.

Қазақстан Ұлттық Банкі алтын-валюта резервтерінің құрылымын ұлғайтуды және өзгертуді:

Қазақстан теңгесi мен шетел валютасына тазартылған алтынды сатып алу;

Қазақстан теңгесiне (естелiк және кәдесый монеталарын қоса алғанда) және шетел валютасына Қазақстан Республикасының резиденттерi мен резидент еместерден, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Үкіметінен еркін айырбасталатын шетел валютасындағы активтерді сатып алу;

шетел валютасымен депозиттік, салымдық, дилингтік операциялардан және шетел валютасында номинирленген бағалы қағаздармен операциялардан, сондай-ақ оларға шетел валютасында берілген кредиттерден түсетiн еркін айырбасталатын шетел валютасындағы комиссиялық және басқа да сыйақы түсімдері;

Қазақстан Ұлттық Банкінің тазартылған алтында номинирленген бағалы қағаздарымен операциялардан түсетін түсiмдерді қоса алғанда, Қазақстан Ұлттық Банкінің алтынды сатудан, депозитке салудан және онымен басқа да операциялар жүргізуінен түсетін алтын және еркін айырбасталатын шетел валютасындағы түсімдер;

Қазақстан Ұлттық Банкінің шетел валютасындағы эмиссиялық бағалы қағаздарды шығаруынан түсетін еркін айырбасталатын шетел валютасындағы түсімдер;

шетел валютасындағы және бағалы металдардағы активтерді басқарудың негізгі қағидаттарына сәйкес шетел валютасындағы және бағалы металдардағы активтерді алтын-валюта резервтеріне аудару;

Қазақстан Ұлттық Банкi халықаралық қаржы ұйымдарынан, шет мемлекеттердiң орталық банктерiнен және басқа кредиторлардан алған кредиттерден түсетін түсімдер;

осы Заңға және Қазақстан Ұлттық Банкi туралы ережеге сәйкес Қазақстан Ұлттық Банкi көрсететін қызметтерден түсетін еркін айырбасталатын шетел валютасындағы түсімдер жолымен жүргізеді.

Қазақстан Ұлттық Банкi алтын-валюта резервтерінің құрылымын азайтуды және өзгертуді:

айырбастау бағамы саясатын қоса алғанда, ақша-кредит саясатын жүргiзу және iшкi валюта нарығында шетел валютасына сұраныс пен ұсыныс арасындағы теңгерімсіздікті деңгейлестіру мақсатында еркін айырбасталатын валютаны сату;

бюджет қаражаты және Қазақстан Ұлттық Банкiнің бюджеті (шығыстар сметасы) есебінен, Қазақстан Ұлттық Банкінің халықаралық міндеттемелерін қоса алғанда, Қазақстан Республикасының сыртқы борышын өтеу және оған қызмет көрсету, Қазақстан Республикасы Үкіметінің және Қазақстан Ұлттық Банкінің міндеттемелерін, Қазақстан Республикасының халықаралық міндеттемелерін орындау;

өнiм (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер) импортына ақы төлеу, шет елдегі дипломатиялық және өзге де өкiлдiктердi ұстау, iссапар және өкілдік шығыстарын төлеу;

басқа шетел валютасын сатып алу үшін еркін айырбасталатын шетел валютасындағы активтерді сату;

Қазақстан Ұлттық Банкінің эмиссиялық бағалы қағаздарын өтеу;

Қазақстан Ұлттық Банкі алған кредиттер бойынша негiзгi соманы және сыйақыны қайтару, сондай-ақ комиссиялық және соларға iлеспе басқа да шығыстарды төлеу;

шетел валютасындағы және бағалы металдардағы активтерді басқарудың негізгі қағидаттарына сәйкес алтын-валюта резервтерін шетел валютасындағы және бағалы металдардағы басқа активтерге аудару;

тазартылған алтынды Қазақстан теңгесіне және шетел валютасына өткізу;

шетел валютасындағы және бағалы металдардағы активтерді басқару мен сақтауға байланысты шығыстарды төлеу;

шығынды алтын-валюта резервтерін есептен шығару жолымен жүргізеді.

Алтын-валюта резервтерін ұлғайту немесе азайту алтын-валюта резервтеріне кіретін активтердің нарықтық құнының өзгеруі және Қазақстан Ұлттық Банкінде ашылған еркін айырбасталатын валютадағы банк шоттары иелерінің-резиденттердің операциялары нәтижесінде де жүргізіледі.

Ескерту. 58-бап жаңа редакцияда - ҚР 2012.07.05 № 30-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 21.06.2013 № 106-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

59-бап. Бағалы металдардағы активтерді толықтыру үшін тазартылған алтынды сатып алуға мемлекеттің басым құқығы

Ескерту. 59-бап алып тасталды - ҚР 14.01.2016 № 445-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

60-бап. Алтын-валюта активтерiн қайта бағалау шоты

Ескерту. 60-бап алып тасталды - ҚР 2009.07.11. № 185-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

11 Тарау. Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын және Қазақстан Республикасының қаржы заңнамасы саласындағы бақылау мен қадағалауды ұйымдастыру және жүзеге асыру тәртібі

Ескерту. 11-тарау алып тасталды - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі).

12 Тарау. Қазақстан Ұлттық Банкiнiң есеп беруi

65-бап. Қаржы жылы

Қазақстан Ұлттық Банкiнiң қаржы жылы күнтiзбелiк есептеу бойынша 1 қаңтардан басталып, 31 желтоқсанда аяқталады.

66-бап. Есеп беру

Қазақстан Ұлттық Банкi жыл сайын Қазақстан Республикасы Президентiнiң бекiтуiне жылдық есеп берiп отырады.

Қазақстан Республикасының Президентi Қазақстан Ұлттық Банкiнiң жылдық есебiн қарап, оны бекiту туралы шешiм қабылдайды.

Ескерту. 66-бап жаңа редакцияда - ҚР Президентінің 1995.12.05. № 2672 заң күші бар Жарлығымен , өзгеріс енгiзiлдi - ҚР 1999.07.16. № 436 Заңымен , 2003.07.10 № 483 (2004 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгiзiледi) Заңымен , 2006.07.05. № 165 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2009.07.11. № 185-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2012.07.05 № 30-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

67-бап. Жылдық есеп

Қазақстан Ұлттық Банкiнiң жылдық есебi:

- ақша-кредит саясаты және қаржы рыногының жай-күйi туралы баяндаманы;

- Қазақстан Ұлттық Банкiнiң өткен жылғы қызметi туралы есептi;

- Қазақстан Ұлттық Банкiнiң жылдық шоғырландырылған қаржылық есептiлiгiн;

Ескерту. 67-бапқа өзгерту енгiзiлдi - Қазақстан Республикасы Президентiнiң 1995.12.05. № 2672 заң күші бар Жарлығымен , Қазақстан Республикасының 1997.07.11. № 154 Заңымен , 1999.07.16. № 436 Заңымен , 2003.07.10 № 483 (2004 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгiзiледi) Заңымен , Қазақстан Республикасының 2005.07.08. № 69 Заңымен.

68-бап. Қазақстан Ұлттық Банкiнiң қызметiн тексеру

Қазақстан Ұлттық Банкі Басқармасының шешімі бойынша Қазақстан Ұлттық Банкінің қаржылық есептілігінің аудитін Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымына (ЭЫДҰ) мүше мемлекеттің немесе Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы (ТМД) елдерінің орталық банкіне аудит жүргізу тәжірибесі бар аудиторлық ұйым жыл сайын жүргізеді.

Тексерiс кезiнде алынған әрбiр ақпарат құпия деп саналады және аудиторлық ұйым оны үшiншi жаққа жеткiзгенi үшiн жауап бередi.

Қазақстан Ұлттық Банкiнiң және оның ұйымдарының қызметiне жасалған кез келген мемлекеттiк органның тексерiсi Қазақстан Республикасы Президентiнiң келiсiмiмен не болмаса тапсыруы бойынша ғана жүзеге асырылады.

Ескерту. 68-бапқа өзгерту енгiзiлдi - Қазақстан Республикасы Президентінің 1995.12.05. № 2672 заң күші бар Жарлығымен , Қазақстан Республикасының 2003.07.10 № 483 (2004 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгiзiледi), Қазақстан Республикасының 2005.07.08. № 69 , 2009.07.11. № 185-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңдарымен.

13 Тарау. Қорытынды ережелер

69-бап. Қазақстан Ұлттық Банкiнiң таратылуы

Қазақстан Ұлттық Банкi Қазақстан Республикасының тиiстi Заңын қабылдау жолымен таратылуы мүмкiн, Қазақстан Ұлттық Банкi таратылған жағдайда оның мүлкi тиiстi Заңда көрсетiлген банк құқығын иеленушiге бередi.

Ескерту. 69-бапқа өзгерту енгiзiлдi – ҚР Президентінің 1995.12.05. № 2672 заң күші бар Жарлығымен.

69-1-бап. Қазақстан Ұлттық Банкінің қатысуымен жасалатын бас қаржылық келісім

Қазақстан Ұлттық Банкінің қатысуымен жасалатын бас қаржылық келісімнің тараптары бас қаржылық келісімде айқындалған тәртіппен және шарттарда бас қаржылық келісім шеңберіндегі мәміле (мәмілелер) бойынша талаптарды есепке жатқызуды және (немесе) тарату неттингін жүзеге асырады (қолданады).

Ескерту. 69-1-баппен толықтырылды – ҚР 12.07.2022 № 138-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

70-бап. Ақпарат алу жөніндегі өкiлеттiктер

Қазақстан Ұлттық Банкiне жүктелген функциялардың сапалы және уақтылы орындалуын, осы Заң мен Қазақстан Республикасының өзге де заңдары талаптарының іске асырылуын қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Ұлттық Банкi кез келген жеке және заңды тұлғалардан, Қазақстан Республикасы бейрезидент банктерінің филиалдарынан, Қазақстан Республикасы бейрезидент сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының филиалдарынан, Қазақстан Республикасы бейрезидент сақтандыру брокерлерінің филиалдарынан, сондай-ақ мемлекеттік органдардан қажетті ақпаратты, оның ішінде қызметтік, коммерциялық, банктік және заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын мәліметтерді өтеусіз алуға құқылы. Бұл ретте алынған ақпарат жария етiлуге жатпайды.

Қазақстан Ұлттық Банкi осы баптың бірінші бөлігінде көрсетілген, алынған ақпаратты қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органға, соның ішінде оның Қазақстан Ұлттық Банкiнің ақпараттық жүйелеріне қол жеткізе алуын қамтамасыз ету арқылы береді.

Мемлекеттік органдар, қаржы және өзге де ұйымдар, олардың қауымдастықтары (одақтары), сондай-ақ жеке тұлғалар, Қазақстан Республикасы бейрезидент банктерінің филиалдары, Қазақстан Республикасы бейрезидент сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының филиалдары, Қазақстан Республикасы бейрезидент сақтандыру брокерлерінің филиалдары Қазақстан Ұлттық Банкінің сұрау салуы бойынша құжаттарды, қаржы есептемесін қоса алғанда, есептемені және қажет болған жағдайда Қазақстан Ұлттық Банкінің өз функцияларын орындауына қажетті өзге де қосымша ақпаратты беруге міндетті.

Ескерту. 70-бап жаңа редакцияда - ҚР 2012.07.05 № 30-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгерістер енгізілді – ҚР 24.11.2015 № 422-V (16.12.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

70-1-бап. Қазақстан Ұлттық Банкi көрсететiн қызметтердiң өтемдiлiгi

Қазақстан Ұлттық Банкi банк операцияларын және басқа да қызметтердi ақылы негiзде атқаруға құқылы. Қазақстан Ұлттық Банкi көрсететiн қызметтері үшiн ақының түрлерi мен мөлшерлерiн өз бетiнше белгiлейдi.

Қазақстан Ұлттық Банкi, Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын, өзге де қорлар мен ұйымдарды басқару жөнiндегi қызметтердi қоспағанда, Қазақстан Республикасының Yкiметi мен бюджеттi атқару жөнiндегi орталық уәкiлеттi органға көрсетiлетiн банктiк және өзге де қызметтер үшiн ақы алмайды.

Қазақстанның Ұлттық Банкі Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінде көзделген жағдайларда ақылы негізде жеке және заңды тұлғаларға, Қазақстан Республикасы бейрезидент банктерінің филиалдарына, Қазақстан Республикасы бейрезидент сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының филиалдарына, Қазақстан Республикасы бейрезидент сақтандыру брокерлерінің филиалдарына мемлекеттік қызметтер көрсетеді. Ол көрсететін мемлекеттік қызметтер үшін ақының мөлшерлері Қазақстан Республикасының салық заңнамасында айқындалады.

Ескерту. 70-1-баппен толықтырылды - ҚР 1997.07.11. № 154 Заңымен; жаңа редакцияда - 2001.05.03. № 182 Заңымен, өзгеріс енгiзiлдi - 2003.07.10 № 483 (2004 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгiзiледi) Заңымен, 2006.07.05. № 165 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2012.07.05 № 30-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 21.06.2013 № 106-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.11.2015 № 422-V (16.12.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

71-бап. Талап етудің ескіру мерзімі

Қазақстан Ұлттық Банкінің кредит шарттарының тиiсiнше орындалмауы жөнiнде қарыз алушыларға қоятын талаптарына талап етудің ескіру мерзiмi қолданылмайды.

Ескерту. 71-бап жаңа редакцияда - ҚР 2012.07.05 № 30-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

72-бап. Қазақстан Ұлттық Банкінің жауапкершiлiгi

Қазақстан Ұлттық Банкi өз мiндеттемелерiн орындамағаны үшiн Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен жауапты болады.

Ескерту. 72-бап жаңа редакцияда - ҚР 2012.07.05 № 30-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

73-бап. Алынып тасталды - ҚР 2003.07.10 № 483 (01.01.2004 бастап қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

74-бап. Осы Заңның күшiне енуi

Осы Заң жарияланған күннен бастап күшiне енедi.

Ескерту. 74-баптың атауы өзгертiлдi - ҚР 1997.07.11 № 154 Заңымен.

Қазақстан Республикасының Президентi

О Национальном Банке Республики Казахстан

Закон Республики Казахстан от 30 марта 1995 года № 2155.

Вниманию пользователей!
Для удобства пользования РЦПИ создано ОГЛАВЛЕНИЕ
Сноска. Заголовок дан в новой редакции, преамбула исключена, по тексту слова "Указом", "Указа", "Указ" заменены соответственно словами "Законом", "Закона", "Закон" - Законом РК от 2 марта 2001 г. № 162 (см. ст. 2).
В тексте после слова "Глава" цифры "I - ХIII" заменены соответственно цифрами "1 - 13" - Законом РК от 20 декабря 2004г. № 13.
По всему тексту слово "(интереса)" исключено - Законом РК от 8 июля 2005 г. № 69.

Глава 1.
ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 1. Банковская система Республики Казахстан

Республика Казахстан имеет двухуровневую банковскую систему.

Национальный Банк Республики Казахстан (Национальный Банк Казахстана) является центральным банком Республики Казахстан и представляет собой верхний (первый) уровень банковской системы Республики Казахстан.

Национальный Банк Казахстана представляет, в пределах своей компетенции, интересы Республики Казахстан в отношениях с центральными банками и банками других стран, в международных банках и иных финансово-кредитных организациях.

Национальный Банк Казахстана при выполнении своих задач не должен руководствоваться целью получения прибыли.

Виды, правовой статус, порядок создания, функционирования и ликвидации банков второго уровня определяются банковским и иным законодательством Республики Казахстан.

Сноска. Статья 1 - с изменениями, внесенными Указом Президента Республики Казахстан, имеющим силу Закона от 5 декабря 1995 г. № 2672; Законом от 11 июля 1997 г. № 154; Законом Республики Казахстан от 10 июля 2003 года № 483 (вводится в действие с 1 января 2004 года).

Статья 2. Статус и правовая основа деятельности Национального Банка Казахстана

Национальный Банк Казахстана является государственным органом, обеспечивающим разработку и проведение денежно-кредитной политики государства, функционирование платежных систем, осуществляющим валютное регулирование и валютный контроль, содействующим обеспечению стабильности финансовой системы и проводящим государственную статистику, а также осуществляющим в пределах своей компетенции государственное регулирование, контроль и надзор за финансовым рынком, финансовыми организациями и иными лицами и в области финансового законодательства Республики Казахстан.

Национальный Банк Казахстана в своей деятельности руководствуется Конституцией Республики Казахстан, настоящим Законом, другими законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и международными договорами Республики Казахстан.

Сноска. Статья 2 в редакции Закона РК от 28.12.2011 № 524-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 24.11.2015 № 422-V (вводится в действие с 01.01.2016); от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020).

Статья 3. Подотчетность Национального Банка Казахстана

Национальный Банк Казахстана подотчетен Президенту Республики Казахстан.

Подотчетность Президенту Республики Казахстан означает:

назначение Президентом Республики Казахстан с согласия Сената Парламента Республики Казахстан Председателя Национального Банка Казахстана; освобождение его от должности;

назначение на должность и освобождение от должности Президентом Республики Казахстан заместителей Председателя Национального Банка Казахстана по представлению Председателя Национального Банка Казахстана;

утверждение Президентом Республики Казахстан структуры и общей штатной численности Национального Банка Казахстана;

по согласованию с Президентом Республики Казахстан утверждение Правлением Национального Банка Казахстана системы оплаты труда работников Национального Банка Казахстана;

утверждение Президентом Республики Казахстан Положения о Национальном Банке Казахстана;

утверждение Президентом Республики Казахстан годового отчета Национального Банка Казахстана;

утверждение Президентом Республики Казахстан концепции дизайна банкнот и монет национальной валюты - казахстанского тенге;

представление Национальным Банком Казахстана по вопросам своей компетенции информации, запрашиваемой Президентом Республики Казахстан.

Сноска. Статья 3 в редакции Указа Президента РК, имеющего силу Закона, от 05.12.1995 N 2672; с изменениями, внесенными законами РК от 29.06.1998 N 236; от 02.03.2001 N 162 (см. ст. 2); от 08.07.2005 N 69; от 29.04.2009 N 154-IV (порядок введения в действие см. ст.2); от 11.07.2017 № 91-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 3-1. Стратегический план Национального Банка Казахстана

Национальный Банк Казахстана разрабатывает стратегический план на пятилетний период, в котором определяет стратегические направления, цели и целевые индикаторы деятельности Национального Банка Казахстана.

Стратегический план утверждается Председателем Национального Банка Казахстана по согласованию с Президентом Республики Казахстан либо по его уполномочию Руководителем Администрации Президента Республики Казахстан.

Сноска. Глава 1 дополнена статьей 3-1 в соответствии с Законом РК от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); в редакции Закона РК от 30.12.2022 № 177-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 4. Нормативные правовые акты Национального Банка Казахстана

Национальный Банк Казахстана на основании и во исполнение законов Республики Казахстан по вопросам, отнесенным к его компетенции, издает нормативные правовые акты, обязательные для исполнения финансовыми организациями, филиалами банков – нерезидентов Республики Казахстан, филиалами страховых (перестраховочных) организаций – нерезидентов Республики Казахстан, филиалами страховых брокеров – нерезидентов Республики Казахстан, другими физическими и юридическими лицами на территории Республики Казахстан.

Нормативные правовые акты Национального Банка Казахстана публикуются в официальных изданиях - "Қазақстан Ұлттык Банкiнiн Хабаршысында", "Вестнике Национального Банка Республики Казахстан" на казахском и русском языках.

Сноска. Статья 4 с изменениями, внесенными законами РК от 11.07.1997 N 154 ; от 10.07.2003 N 483 (вводится в действие с 01.01.2004); от 05.07.2012 № 30-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 03.07.2019 № 262-VI (порядок введения в действие см. ст. 2).
Статья 5. (исключена - Законом РК от 11 июля 1997 г. N 154)

Статья 6. Национальный Банк Казахстана - юридическое лицо

Национальный Банк Казахстана является юридическим лицом в организационно-правовой форме республиканского государственного учреждения, имеет самостоятельный баланс и вместе со своими филиалами, представительствами, ведомствами и организациями составляет единую структуру.

Национальный Банк Казахстана выступает от имени Республики Казахстан учредителем акционерных обществ и товариществ с ограниченной ответственностью, участвует в деятельности организаций, в том числе способствующих осуществлению Национальным Банком Казахстана возложенных на него функций и (или) являющихся частью инфраструктуры финансового рынка.

Национальный Банк Казахстана может открывать свои филиалы и представительства в Республике Казахстан и за ее пределами.

Сноска. Статья 6 в редакции Закона РК от 05.07.2012 № 30-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); с изменением, внесенным Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020).

Глава 2.
Основная цель, задачи, функции и полномочия
Национального Банка Казахстана

Сноска. Заголовок в новой редакции - Законом Республики Казахстан от 10 июля 2003 года N 483 (вводится в действие с 1 января 2004 года).

Статья 7. Основная цель и задачи Национального Банка Казахстана

Основной целью Национального Банка Казахстана является, обеспечение стабильности цен в Республике Казахстан.

Для реализации основной цели на Национальный Банк Казахстана возлагаются следующие задачи:

1) разработка и проведение денежно-кредитной политики государства;

2) обеспечение функционирования платежных систем;

3) осуществление валютного регулирования и валютного контроля;

4) содействие обеспечению стабильности финансовой системы;

5) исключен Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020);
6) исключен Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020);

7) осуществление статистической деятельности в области денежно-кредитной статистики, статистики финансового рынка и статистики внешнего сектора;

8) иные задачи в соответствии с законами Республики Казахстан и актами Президента Республики Казахстан.

Сноска. Статья 7 редакции Закона РК от 10.07.2003 N 483 (вводится в действие с 01.01.2004); с изменениями, внесенными законами РК от 05.07.2012 № 30-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020).

Статья 8. Функции и полномочия Национального Банка Казахстана

Национальный Банк Казахстана:

1) разрабатывает и проводит государственную денежно-кредитную политику Республики Казахстан;

2) эмитирует государственные эмиссионные ценные бумаги;

3) является единственным эмитентом банкнот и монет национальной валюты Республики Казахстан и организует наличное денежное обращение на территории Республики Казахстан;

4) участвует в обеспечении перевозки, хранении и инкассации банкнот, монет и ценностей, создает резервные государственные фонды банкнот, монет и ценностей;

5) осуществляет контроль и надзор за соблюдением требований к устройству помещений юридическими лицами, осуществляющими деятельность исключительно через обменные пункты на основании лицензии Национального Банка Казахстана на обменные операции с наличной иностранной валютой, и юридическими лицами, исключительной деятельностью которых является инкассация банкнот, монет и ценностей;

6) регулирует и осуществляет надзор (оверсайт) за межбанковской системой переводов денег, системой межбанковского клиринга и другими платежными системами, обеспечивающими проведение переводов денег между пользователями в казахстанских тенге;

7) в целях упорядочения платежей и переводов денег устанавливает по согласованию с Правительством Республики Казахстан очередность платежей по банковским счетам, осуществляемых банками, организациями, осуществляющими отдельные виды банковских операций, филиалами банков-нерезидентов Республики Казахстан и субъектами предпринимательской деятельности, если иное не предусмотрено законами Республики Казахстан;

8) осуществляет валютное регулирование и валютный контроль в Республике Казахстан;

8-1) устанавливает квалификационные требования, предъявляемые к юридическим лицам, исключительной деятельностью которых является инкассация банкнот, монет и ценностей, которые включают требования к организационно-правовой форме, требования к учредителям (участникам), в том числе раскрытие источников происхождения их вкладов в уставный капитал, требования к размеру и порядку формирования уставного капитала, а также помещению, техническим средствам, оборудованию и работникам юридических лиц, исключительной деятельностью которых является инкассация банкнот, монет и ценностей;

9) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

10) обеспечивает управление активами в иностранной валюте и драгоценных металлах;

11) реализует приоритетное право государства на приобретение аффинированного золота для пополнения активов в драгоценных металлах;

12) осуществляет в случаях, предусмотренных законодательством Республики Казахстан, контрольные испытания проб (образцов) драгоценных металлов и сырьевых товаров, содержащих драгоценные металлы;

12-1) осуществляет хранение и испытание драгоценных металлов, за исключением изделий из них, и проб (образцов) сырьевых товаров, содержащих драгоценные металлы, собственниками которых являются финансовые организации, иные лица, имеющие право на осуществление экспортно-импортных операций с драгоценными металлами и сырьевыми товарами, содержащими драгоценные металлы;

12-2) в случаях, предусмотренных законодательством Республики Казахстан, осуществляет транспортировку, прием, учет, хранение драгоценных металлов, драгоценных камней и изделий из них, обращенных (поступивших) в собственность государства по отдельным основаниям;

13) самостоятельно и (или) совместно с иными государственными органами Республики Казахстан в рамках их компетенции осуществляет регулирование системных рисков;

14) предоставляет займы в порядке и на условиях, предусмотренных настоящим Законом и правовыми актами Национального Банка Казахстана, займы последней инстанции в порядке и на условиях, предусмотренных настоящим Законом и совместным нормативным правовым актом Национального Банка Казахстана и уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

15) участвует в регулировании внешнего долга финансовых организаций;

16) разрабатывает статистическую методологию и определяет перечень, формы, сроки и порядок представления первичных статистических данных по наличному денежному обращению, денежно-кредитной статистике и статистике финансового рынка, платежному балансу, внешнему долгу, международной инвестиционной позиции, обеспечению финансовой стабильности;

17) проводит ведомственные статистические наблюдения в соответствии с планом статистических работ, а также в пределах своей компетенции осуществляет контроль в области государственной статистики;

18) формирует и распространяет статистическую информацию по обзору финансового рынка, денежно-кредитной статистике и статистике финансового рынка, платежному балансу, международной инвестиционной позиции и внешнему долгу, участвует в разработке прогнозных оценок платежного баланса;

18-1) осуществляет сбор и обработку административных данных по вопросам валютного регулирования, денежно-кредитной статистики и статистики финансового рынка, наличного денежного обращения, платежей и платежных систем, финансовой стабильности, регулирования, контроля и надзора финансовых организаций и их аффилированных лиц, филиалов банков-нерезидентов Республики Казахстан, филиалов страховых (перестраховочных) организаций-нерезидентов Республики Казахстан, филиалов страховых брокеров-нерезидентов Республики Казахстан, организации, гарантирующей осуществление страховых выплат, кредитных бюро и коллекторских агентств;

19) осуществляет в пределах компетенции регулирование финансового рынка и финансовых организаций, филиалов банков – нерезидентов Республики Казахстан, филиалов страховых (перестраховочных) организаций – нерезидентов Республики Казахстан, филиалов страховых брокеров – нерезидентов Республики Казахстан и иных лиц, а также контроль и надзор за финансовым рынком и финансовыми организациями, филиалами банков – нерезидентов Республики Казахстан, филиалами страховых (перестраховочных) организаций – нерезидентов Республики Казахстан, филиалами страховых брокеров – нерезидентов Республики Казахстан и в области финансового законодательства Республики Казахстан в соответствии с настоящим Законом, Законом Республики Казахстан "О государственном регулировании, контроле и надзоре финансового рынка и финансовых организаций" и иными законами Республики Казахстан;

20) выдает (отказывает в выдаче), переоформляет, приостанавливает, лишает лицензии:

на обменные операции с наличной иностранной валютой – юридическим лицам, осуществляющим свою деятельность исключительно через обменные пункты;

на инкассацию банкнот, монет и ценностей – юридическим лицам, исключительной деятельностью которых является инкассация банкнот, монет и ценностей;

21) исключен Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020);
21-1) исключен Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020);
22) исключен Законом РК от 24.11.2015 № 422-V (вводится в действие с 01.01.2016);
22-1) исключен Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020);

23) определяет политику и методы бухгалтерского учета для Национального Банка Казахстана с учетом международных стандартов финансовой отчетности;

24) осуществляет контроль и надзор за соблюдением юридическими лицами, осуществляющими деятельность исключительно через обменные пункты на основании лицензии Национального Банка Казахстана на обменные операции с наличной иностранной валютой, требований законодательства Республики Казахстан о бухгалтерском учете и финансовой отчетности, правил автоматизации ведения бухгалтерского учета, а также требований законодательства Республики Казахстан о валютном регулировании и валютном контроле;

24-1) в пределах компетенции участвует в проверках деятельности проверяемых субъектов, проводимых уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

24-2) осуществляет контроль за соблюдением юридическими лицами, осуществляющими деятельность исключительно через обменные пункты на основании лицензии Национального Банка Казахстана на обменные операции с наличной иностранной валютой, и платежными организациями требований законодательства Республики Казахстан о противодействии легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, и финансированию терроризма в части фиксирования, хранения и предоставления информации об операциях с деньгами и (или) иным имуществом, подлежащих финансовому мониторингу, надлежащей проверки клиентов (их представителей) и бенефициарных собственников, приостановления и отказа от проведения операций, подлежащих финансовому мониторингу, защиты документов, полученных в процессе своей деятельности, а также за организацией и реализацией внутреннего контроля в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

25) участвует в обслуживании государственного долга Правительства Республики Казахстан по согласованию с ним и обслуживает государственный долг Национального Банка Казахстана;

26) устанавливает и публикует официальный курс национальной валюты Республики Казахстан к иностранным валютам согласно перечню и порядку, определяемым Правлением Национального Банка Казахстана;

27) осуществляет мониторинг договоров по негосударственным внешним займам;

28) осуществляет мониторинг источников спроса и предложения, а также направлений использования иностранной валюты на внутреннем валютном рынке;

29) осуществляет без получения соответствующих лицензий банковскую деятельность, профессиональную деятельность на рынке ценных бумаг и иную деятельность, определенную законами Республики Казахстан;

30) осуществляет банковское обслуживание клиентов Национального Банка Казахстана;

31) осуществляет доверительное управление Национальным фондом Республики Казахстан на основании договора о доверительном управлении, который заключается между Национальным Банком Казахстана и Правительством Республики Казахстан и публикуется в официальных печатных изданиях;

32) осуществляет доверительное управление активами на основании договоров о доверительном управлении, заключаемых Национальным Банком Казахстана с Правительством Республики Казахстан или юридическими лицами. Договоры о доверительном управлении, заключаемые между Национальным Банком Казахстана и Правительством Республики Казахстан, публикуются в официальных печатных изданиях;

32-1) осуществляет доверительное управление пенсионными активами единого накопительного пенсионного фонда на основании договора о доверительном управлении, заключаемого между Национальным Банком Казахстана и единым накопительным пенсионным фондом;

32-2) осуществляет функции кастодиана в отношении пенсионных активов единого накопительного пенсионного фонда;

33) представляет по запросу уполномоченного органа по финансовому мониторингу сведения из собственных информационных систем в соответствии с законодательством Республики Казахстан о противодействии легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, и финансированию терроризма;

34) участвует в подготовке и переподготовке кадров для государственных органов и финансовых организаций, филиалов банков-нерезидентов Республики Казахстан, филиалов страховых (перестраховочных) организаций-нерезидентов Республики Казахстан, филиалов страховых брокеров-нерезидентов Республики Казахстан;

35) применяет по вопросам, входящим в его компетенцию, ограниченные меры воздействия к резидентам и нерезидентам, осуществляющим валютные операции и не являющимся финансовыми организациями, операторам платежных систем, операционным центрам платежных систем, а также поставщикам платежных услуг, не являющимся банками, филиалами банков – нерезидентов Республики Казахстан и организациями, осуществляющими отдельные виды банковских операций, меры надзорного реагирования к юридическим лицам, осуществляющим деятельность исключительно через обменные пункты на основании лицензии Национального Банка Казахстана на обменные операции с наличной иностранной валютой, и юридическим лицам, исключительной деятельностью которых является инкассация банкнот, монет и ценностей, а также санкции и иные меры, предусмотренные законами Республики Казахстан;

35-1) вводит особый режим регулирования в отношении платежных организаций и (или) иных юридических лиц, не являющихся финансовыми организациями, в целях осуществления деятельности, связанной с платежными услугами, и регулирует их деятельность в пределах компетенции;

36) осуществляет приобретение товаров, работ, услуг в порядке, определяемом нормативными правовыми актами Национального Банка Казахстана;

37) присваивает, аннулирует и определяет использование банковских идентификационных кодов, присваивает и аннулирует коды банков и организаций, осуществляющих отдельные виды банковских операций, и коды филиалов банков и организаций, осуществляющих отдельные виды банковских операций, устанавливает их структуру, а также формирует и ведет Справочник банков и организаций, осуществляющих отдельные виды банковских операций;

37-1) исключен Законом РК от 13.03.2017 № 53-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

38) создает консультативно-совещательные органы Национального Банка Казахстана;

38-1) в целях обеспечения полноты информации, содержащейся в базе данных кредитных историй, предоставляет информацию о субъектах кредитной истории кредитному бюро с государственным участием;

38-2) в пределах компетенции сотрудничает с центральными банками, контрольными и надзорными органами других государств, международными и иными организациями и вправе обмениваться с соблюдением конфиденциальности информацией, составляющей коммерческую тайну на рынке ценных бумаг, банковскую тайну, тайну страхования или иную охраняемую законом тайну, необходимой для осуществления контрольных и надзорных функций, на основании и в соответствии с международным договором Республики Казахстан, договором, предусматривающим обмен конфиденциальной информацией.

Под иными организациями, указанными в части первой настоящего подпункта, понимаются объединения центральных банков, контрольных и надзорных органов других государств, созданные с целью выработки единых стандартов регулирования деятельности банковского сектора, рынка ценных бумаг и страхового рынка;

39) осуществляет иные функции и полномочия, предусмотренные настоящим Законом, иными законами Республики Казахстан и актами Президента Республики Казахстан.

Сноска. Статья 8 в редакции Закона РК от 05.07.2012 № 30-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 21.06.2013 № 106-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 10.06.2014 № 206-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.04.2015 № 311-V (порядок введения в действие см. ст. 2); от 24.11.2015 № 422-V (порядок введения в действие см. ст. 2); от 26.07.2016 № 12-VІ (вводится в действие по истечении тридцати календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 13.03.2017 № 53-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 02.07.2018 № 168-VІ (порядок введения в действие см. ст. 2); от 03.07.2019 № 262-VI (порядок введения в действие см. ст. 2); от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие с 01.01.2021); от 01.07.2022 № 131-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 12.07.2022 № 138-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 3. Капитал и резервы Национального Банка Казахстана

Сноска. Название главы - в редакции Закона РК от 16 июля 1999 г. N 436.

Статья 9. Уставный капитал Национального Банка Казахстана

Уставный капитал Национального Банка Казахстана принадлежит государству и формируется в размере не менее 20 миллиардов казахстанских тенге путем отчислений от нераспределенного чистого дохода.

Национальный Банк Казахстана самостоятельно осуществляет от имени Республики Казахстан права владения, пользования и распоряжения закрепленным за ним имуществом, находящимся на его балансе в порядке, определяемом нормативными правовыми актами Национального Банка Казахстана.

Сноска. Статья 9 с изменениями, внесенными законами РК от 11 июля 1997 г. N 154; от 29 июня 1998 г. N 236; от 16 июля 1999 г. N 436; от 10 июля 2003 года N 483 (вводится в действие с 1 января 2004 года); от 8 июля 2005 г. N 69; от 5 июля 2006 года N 165 (порядок введения в действие см. ст.2); от 01.03.2011 № 414-IV (вводится в действие со дня его первого официального опубликования).

Статья 10. Резервный капитал, счета переоценки и провизии (резервы) Национального Банка Казахстана

Сноска. Заголовок в редакции Закона РК от 24.11.2015 № 422-V (вводится в действие с 01.01.2016).

Резервный капитал Национального Банка Казахстана формируется в размере не менее уставного капитала, пополняется за счет нераспределенного чистого дохода и предназначается исключительно для компенсации потерь и возмещения убытков по проводимым операциям в порядке, установленном Правлением Национального Банка Казахстана. Счет переоценки золотовалютных резервов и иных активов в иностранной валюте предназначен для учета дохода от их переоценки. Счет переоценки основных средств предназначен для учета результатов индексации основных средств Национального Банка Казахстана.

За счет расходов Национального Банка Казахстана формируются провизии (резервы) по сомнительным и безнадежным требованиям, включая кредиты, депозиты, ценные бумаги, убытки при расчетах, остатки на счетах и другие активы, включающие объемы незавершенного строительства, прочие требования по немонетарной деятельности Национального Банка Казахстана и выплаты социального характера.

Сноска. Статья 10 в редакции Закона РК от 05.07.2012 № 30-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными Законом РК от 24.11.2015 № 422-V (вводится в действие с 01.01.2016).

Статья 11. Доход Национального Банка Казахстана

Чистый доход Национального Банка Казахстана за финансовый год определяется как разница между фактически полученными доходами и расходами, относящимися к данному финансовому году.

Нераспределенным чистым доходом Национального Банка Казахстана является чистый доход Национального Банка Казахстана, за исключением суммы курсовой переоценки, относимой на счета переоценки золотовалютных резервов и иных активов в иностранной валюте, скорректированный на суммы переоценки основных средств и нематериальных активов. Нераспределенный чистый доход направляется на увеличение уставного и (или) резервного капиталов в размере, установленном Правлением Национального Банка Казахстана.

После утверждения Президентом Республики Казахстан годового отчета Национального Банка Казахстана оставшаяся часть нераспределенного чистого дохода перечисляется в государственный бюджет с отсрочкой на один финансовый год.

В случае, если размер резервного капитала составляет менее суммы уставного капитала, то весь нераспределенный чистый доход остается в распоряжении Национального Банка Казахстана и направляется на пополнение резервного капитала до достижения им размера уставного капитала. При недостаточности средств резервного капитала для возмещения убытков финансового года непокрытые убытки компенсируются Национальному Банку Казахстана в полном объеме за счет средств государственного бюджета с отсрочкой на один финансовый год.

Сноска. Статья 11 в редакции Закона РК от 10.07.2003 N 483 (вводится в действие с 01.01.2004); с изменениями, внесенными законами РК от 08.07.2005 N 69; от 11.07.2009 N 185-IV (вводится в действие с 30.08.2009); от 05.07.2012 № 30-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Глава 4. Структура и органы Национального Банка Казахстана.
Порядок их формирования и компетенция

Сноска. Название главы - в редакции Закона РК от 16 июля 1999 г. N 436.

Статья 12. Структура и органы Национального Банка Казахстана

Национальный Банк Казахстана представляет собой единую централизованную структуру с вертикальной схемой подчинения.

Органами Национального Банка Казахстана являются Правление, Комитет по денежно-кредитной политике и Совет директоров.

В структуру Национального Банка Казахстана входят центральный аппарат, состоящий из департаментов и других подразделений, филиалы, представительства, ведомства и организации.

Сноска. Часть третья исключена - Указом Президента РК, имеющим силу Закона, от 27 января 1996 г. N 2830; с изменениями, внесенными законами РК от 11.07.1997 N 154; от 16.07.1999 N 436; от 05.07.2012 № 30-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие с 01.01.2021).

Статья 13. Председатель Национального Банка Казахстана

Председатель Национального Банка Казахстана назначается Президентом Республики Казахстан с согласия Сената Парламента сроком на 6 лет.

Председатель действует от имени и представляет без доверенности Национальный Банк Казахстана в отношениях с государственными органами, банками, финансовыми, международными, иностранными и другими организациями.

Председатель Национального Банка Казахстана наделен полномочиями принимать оперативные и исполнительно-распорядительные решения по вопросам деятельности Национального Банка Казахстана, за исключением полномочий, оговоренных настоящим Законом для Правления Национального Банка Казахстана, заключать от имени Национального Банка Казахстана договоры.

Председатель Национального Банка Казахстана ответственен за деятельность Национального Банка Казахстана.

Сноска. Статья 13 с изменениями, внесенными Указом Президента РК, имеющим силу Закона, от 04.12.1995 N 2672; от 27.01.1996 N 2830; Законами РК от 11.07.1997 N 154; от 29.04.2009 N 154-IV (порядок введения в действие см. ст.2).

Статья 14. Заместители Председателя Национального Банка Казахстана

Заместители Председателя Национального Банка Казахстана назначаются Президентом Республики Казахстан по представлению Председателя Национального Банка Казахстана сроком на 6 лет, независимо от сроков назначения Председателя Национального Банка Казахстана.

Заместители Председателя представляют Национальный Банк Казахстана без доверенности, подписывают документы в пределах своей компетенции.

Статья 15. Правление Национального Банка Казахстана и его полномочия

Высшим органом Национального Банка Казахстана является Правление.

Правление Национального Банка Казахстана утверждает:

1) правила о минимальных резервных требованиях, которыми определяются структура обязательств банков, филиалов банков-нерезидентов Республики Казахстан, принимаемых для расчета минимальных резервных требований, порядок расчета минимальных резервных требований, выполнения минимальных резервных требований, резервирования и осуществления контроля за выполнением минимальных резервных требований;

2) правила установления официального курса национальной валюты Республики Казахстан к иностранным валютам согласно перечню, определяемому Правлением Национального Банка Казахстана;

3) правила обмена банкнот и монет национальной валюты Республики Казахстан, изымаемых и изъятых из обращения, а также ветхих и поврежденных банкнот и монет национальной валюты Республики Казахстан;

4) правила продажи и выкупа Национальным Банком Казахстана банкнот и монет национальной валюты Республики Казахстан;

5) правила ведения кассовых операций с физическими и юридическими лицами в Национальном Банке Казахстана;

6) правила определения платежности банкнот и монет национальной валюты Республики Казахстан;

7) исключен Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020);

8) правила замены находящихся в обращении денежных знаков национальной валюты Республики Казахстан при изменении их дизайна (формы);

9) правила изъятия из денежного обращения наличных денежных знаков;

10) правила осуществления кассовых операций и операций по инкассации банкнот, монет и ценностей в банках второго уровня, филиалах банков – нерезидентов Республики Казахстан, Национальном операторе почты и юридических лицах, исключительной деятельностью которых является инкассация банкнот, монет и ценностей, по согласованию с уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

10-1) совместно с центральным уполномоченным органом по государственному планированию предельные размеры сумм снятия субъектами предпринимательства наличных денег с банковских счетов, а также субъекты предпринимательства, на которые не распространяется требование по снятию наличных денег с банковских счетов;

10-2) совместно с уполномоченным органом, осуществляющим руководство в сфере обеспечения поступлений налогов и других обязательных платежей в бюджет, и уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций правила снятия субъектами предпринимательства наличных денег с банковских счетов, которыми определяются, в том числе, условия снятия субъектами предпринимательства наличных денег с банковских счетов сверх установленных предельных размеров, а также порядок представления в уполномоченный орган, осуществляющий руководство в сфере обеспечения поступлений налогов и других обязательных платежей в бюджет, и уполномоченный орган по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций сведений и информации о снятии субъектами предпринимательства наличных денег с банковских счетов сверх установленных предельных размеров, включая формы, перечень и сроки их представления;

11) правила организации охраны и устройства помещений банков второго уровня, филиалов банков – нерезидентов Республики Казахстан, Национального оператора почты, юридических лиц, исключительной деятельностью которых является инкассация банкнот, монет и ценностей, и юридических лиц, осуществляющих деятельность исключительно через обменные пункты на основании лицензии Национального Банка Казахстана на обменные операции с наличной иностранной валютой, по согласованию с соответствующими уполномоченными органами;

12) требования к деятельности по пересчету, сортировке, упаковке, хранению банкнот, монет и ценностей, а также их выдаче банкам второго уровня, филиалам банков – нерезидентов Республики Казахстан и их клиентам по поручению банков второго уровня, филиалов банков – нерезидентов Республики Казахстан, осуществляемой юридическими лицами, исключительной деятельностью которых является инкассация банкнот, монет и ценностей;

13) правила выдачи лицензии юридическим лицам, исключительной деятельностью которых является инкассация банкнот, монет и ценностей, которыми устанавливаются квалификационные требования, предъявляемые к юридическим лицам, исключительной деятельностью которых является инкассация банкнот, монет и ценностей, которые включают требования к организационно-правовой форме, требования к учредителям (участникам), в том числе раскрытие источников происхождения их вкладов в уставный капитал, требования к размеру и порядку формирования уставного капитала, а также помещению, техническим средствам, оборудованию и работникам юридических лиц, исключительной деятельностью которых является инкассация банкнот, монет и ценностей;

14) инструкцию по организации автомобильных инкассаторских перевозок в Республике Казахстан;

15) правила осуществления в Национальном Банке Казахстана операций с иностранной валютой, обращенной в собственность государства по отдельным основаниям;

16) правила функционирования межбанковской системы переводов денег;

17) правила функционирования системы межбанковского клиринга;

18) правила функционирования платежных систем, оператором которых выступает Национальный Банк Казахстана либо его дочерняя организация;

19) правила функционирования межбанковской системы платежных карточек;

20) требования к организационным мерам и программно-техническим средствам, обеспечивающим доступ в платежные системы;

21) исключен Законом РК от 26.07.2016 № 12-VІ (вводится в действие по истечении тридцати календарных дней после дня его первого официального опубликования);
22) исключен Законом РК от 26.07.2016 № 12-VІ (вводится в действие по истечении тридцати календарных дней после дня его первого официального опубликования);
23) исключен Законом РК от 26.07.2016 № 12-VІ (вводится в действие по истечении тридцати календарных дней после дня его первого официального опубликования);

24) правила применения чеков на территории Республики Казахстан;

25) правила проведения операций с документарными аккредитивами банками Республики Казахстан;

26) правила учета векселей банками второго уровня Республики Казахстан, филиалами банков-нерезидентов Республики Казахстан;

27) правила проведения операций с переводными и простыми векселями банками второго уровня, филиалами банков-нерезидентов Республики Казахстан и организациями, осуществляющими отдельные виды банковских операций;

28) правила выпуска платежных карточек, а также требования к деятельности по обслуживанию операций с их использованием на территории Республики Казахстан;

29) правила осуществления межбанковских платежей и (или) переводов денег по операциям с использованием платежных карточек в Республике Казахстан;

30) исключен Законом РК от 26.07.2016 № 12-VІ (вводится в действие по истечении тридцати календарных дней после дня его первого официального опубликования);
31) исключен Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020);
32) исключен Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020);
33) исключен Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020);
34) исключен Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020);
35) исключен Законом РК от 02.07.2018 № 168-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования);
36) исключен Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020);
37) исключен Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020);

38) правила проведения Национальным Банком Казахстана аукционов в рамках реализации денежно-кредитной политики;

39) правила передачи части золотовалютных активов Национального Банка Казахстана во внешнее управление;

40) исключен Законом РК от 26.07.2016 № 12-VІ (вводится в действие по истечении тридцати календарных дней после дня его первого официального опубликования);
41) исключен Законом РК от 26.07.2016 № 12-VІ (вводится в действие по истечении тридцати календарных дней после дня его первого официального опубликования);

42) правила выпуска, использования и погашения электронных денег, а также требования к эмитентам электронных денег и системам электронных денег на территории Республики Казахстан;

43) требования, предъявляемые к степеням защиты вексельной бумаги, производимой на территории или ввозимой на территорию Республики Казахстан, а также технические требования к вексельной бумаге;

44) правила открытия, ведения и закрытия банковских счетов клиентов;

45) исключен Законом РК от 02.07.2018 № 168-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования);
46) исключен Законом РК от 26.07.2016 № 12-VІ (вводится в действие по истечении тридцати календарных дней после дня его первого официального опубликования);

47) правила применения кодов секторов экономики и назначения платежей;

48) совместно с уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций правила о займах последней инстанции, предоставляемых Национальным Банком Казахстана;

48-1) совместный нормативный правовой акт об определении предельных размеров годовой эффективной ставки вознаграждения по банковским займам и микрокредитам, разрабатываемый уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

49) правила установления корреспондентских отношений между Национальным Банком Казахстана и банками, филиалами банков-нерезидентов Республики Казахстан, а также организациями, осуществляющими отдельные виды банковских операций;

50) правила установления корреспондентских отношений между банками, банками, филиалами банков – нерезидентов Республики Казахстан и организациями, осуществляющими отдельные виды банковских операций, а также установления банками корреспондентских отношений с банками – участниками Международного финансового центра "Астана";

51) размер лимита платежей и переводов денег по корреспондентским счетам банков, филиалов банков – нерезидентов Республики Казахстан и организаций, осуществляющих отдельные виды банковских операций;

52) требования к оформлению и содержанию справки о наличии и номере банковского счета и выписки об остатке и движении денег по банковскому счету;

52-1) правила организации деятельности платежных организаций;

52-2) правила представления оператором или операционным центром системно значимой или значимой платежной системы сведений по платежам и (или) переводам денег;

52-3) правила осуществления безналичных платежей и (или) переводов денег на территории Республики Казахстан;

52-4) правила оказания банками, филиалами банков – нерезидентов Республики Казахстан и организациями, осуществляющими отдельные виды банковских операций, электронных банковских услуг;

52-5) правила представления сведений о платежных услугах;

52-6) правила ведения реестра значимых поставщиков платежных услуг;

52-7) правила ведения реестра платежных систем;

52-8) показатели критериев значимых платежных систем;

52-9) показатели, при которых поставщик платежных услуг относится к значимым поставщикам платежных услуг;

53) по согласованию с уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций правила отнесения финансовых организаций к числу системно значимых;

54) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);
55) исключен Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020);
56) исключен Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020);
57) исключен Законом РК от 02.07.2018 № 168-VІ (вводится в действие с 01.07.2019);

57-1) правила мониторинга валютных операций в Республике Казахстан;

58) правила осуществления обменных операций с наличной иностранной валютой в Республике Казахстан;

59) правила осуществления валютных операций в Республике Казахстан;

59-1) правила мониторинга источников спроса и предложения на внутреннем валютном рынке Республики Казахстан;

60) правила осуществления экспортно-импортного валютного контроля в Республике Казахстан;

61) правила представления информации филиалами (представительствами) иностранных нефинансовых организаций, осуществляющими деятельность в Республике Казахстан;

62) правила открытия, ведения и закрытия банками, филиалами банков-нерезидентов Республики Казахстан металлических счетов;

63) нормативные правовые акты по вопросам бухгалтерского учета, в том числе типовые планы счетов бухгалтерского учета, инструкции по ведению бухгалтерского учета, правила организации ведения бухгалтерского учета и правила автоматизации ведения бухгалтерского учета, обязательные для исполнения всеми финансовыми организациями, филиалами банков-нерезидентов Республики Казахстан, филиалами страховых (перестраховочных) организаций-нерезидентов Республики Казахстан, филиалами страховых брокеров-нерезидентов Республики Казахстан, Банком Развития Казахстана;

64) стандарты финансовой отчетности по вопросам, не урегулированным международными стандартами финансовой отчетности, а также методические рекомендации к ним;

65) правила представления финансовой отчетности финансовыми организациями, и представления отчетности по данным бухгалтерского учета филиалами банков – нерезидентов Республики Казахстан, филиалами страховых (перестраховочных) организаций – нерезидентов Республики Казахстан, филиалами страховых брокеров – нерезидентов Республики Казахстан, которыми определяются порядок ее представления, включая формы, перечень, периодичность и сроки ее представления, по согласованию с уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

65-1) исключен Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020);

65-2) перечень, формы, сроки и порядок представления отчетности финансовыми организациями и их крупными участниками, банковскими холдингами, банковскими конгломератами, страховыми холдингами, страховой группой, акционерным обществом "Банк Развития Казахстана", филиалами банков-нерезидентов Республики Казахстан, филиалами страховых (перестраховочных) организаций-нерезидентов Республики Казахстан, филиалами страховых брокеров-нерезидентов Республики Казахстан, организацией, гарантирующей осуществление страховых выплат, кредитным бюро и коллекторскими агентствами по согласованию с уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

66) исключен Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020);
67) исключен Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020);

68) по согласованию с уполномоченным органом, осуществляющим руководство в сфере обеспечения поступлений налогов и других обязательных платежей в бюджет, форму и содержание контрольного чека компьютерных систем, применяемых банками, филиалами банков – нерезидентов Республики Казахстан, филиалами банков-нерезидентов Республики Казахстан и организациями, осуществляющими отдельные виды банковских операций;

68-1) исключен Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020);

69) нормативные правовые акты по сбору административных данных по вопросам валютного регулирования, наличного денежного обращения, платежей и платежных систем, финансовой стабильности, регулирования, контроля и надзора финансовых организаций и их аффилированных лиц, организации, гарантирующей осуществление страховых выплат, кредитных бюро, и коллекторских агентств, филиалов банков – нерезидентов Республики Казахстан, филиалов страховых (перестраховочных) организаций – нерезидентов Республики Казахстан, филиалов страховых брокеров – нерезидентов Республики Казахстан, формирования денежно-кредитной статистики и статистики финансового рынка, в том числе инструкцию по представлению банками второго уровня, Банком Развития Казахстана, филиалами банков – нерезидентов Республики Казахстан и филиалами страховых (перестраховочных) организаций – нерезидентов Республики Казахстан и ипотечными организациями в Национальный Банк Казахстана сведений для формирования обзора финансового сектора;

69-1) правила введения и отмены Национальным Банком Казахстана особого режима регулирования, осуществления деятельности в рамках особого режима регулирования платежными организациями и (или) иными юридическими лицами, не являющимися финансовыми организациями;

69-2) критерии отбора Национальным Банком Казахстана и порядок рассмотрения документов для заключения договора об осуществлении деятельности в рамках особого режима регулирования;

70) по согласованию с центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета правила осуществления инвестиционных операций Национального фонда Республики Казахстан, а также отчет о результатах доверительного управления Национальным фондом Республики Казахстан, представляемый в Правительство Республики Казахстан;

71) правила конвертации или реконвертации активов Национального фонда Республики Казахстан;

72) правила выбора внешних управляющих активами Национального фонда Республики Казахстан;

73) правила реализации приоритетного права государства на приобретение аффинированного золота для пополнения активов в драгоценных металлах;

74) правила назначения на должность и прекращения трудового договора со служащими Национального Банка Казахстана и его ведомств;

75) правила приобретения товаров, работ и услуг Национальным Банком Казахстана, его ведомствами, организациями, входящими в его структуру, и юридическими лицами, пятьдесят и более процентов голосующих акций (долей участия в уставном капитале) которых принадлежат Национальному Банку Казахстана или находятся в его доверительном управлении, уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

76) положение о подразделении внутреннего аудита, а также порядок организации и проведения внутреннего аудита в Национальном Банке Казахстана;

77) инструкцию о присвоении, использовании и аннулировании Национальным Банком Казахстана банковских идентификационных кодов, а также присвоении и аннулировании кодов банков, филиалов банков-нерезидентов Республики Казахстан и организаций, осуществляющих отдельные виды банковских операций, и кодов филиалов банков и организаций, осуществляющих отдельные виды банковских операций, их структуре, формировании и ведении Справочника банков, филиалов банков-нерезидентов Республики Казахстан и организаций, осуществляющих отдельные виды банковских операций;

78) исключен Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020);

79) правила выбора управляющих инвестиционным портфелем, осуществляющих деятельность на основании лицензии уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций, включая требования к ним, при поручении им совершать действия, необходимые для управления пенсионными активами единого накопительного пенсионного фонда;

80) правила выбора зарубежных организаций, управляющих пенсионными активами единого накопительного пенсионного фонда, включая требования к ним, при поручении им совершать действия, необходимые для управления пенсионными активами единого накопительного пенсионного фонда;

81) исключен Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020);

82) регламент Национального Банка Казахстана;

83) исключен Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020);
84) исключен Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020);

85) требования к безопасности и беспрерывности работы информационных систем банков, филиалов банков-нерезидентов Республики Казахстан и организаций, осуществляющих отдельные виды банковских операций;

86) исключен Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020);
86-1) исключен Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020);
86-2) исключен Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020);
86-3) исключен Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020);
87) исключен Законом РК от 13.03.2017 № 53-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

88) иные нормативные правовые акты Национального Банка Казахстана в соответствии с настоящим Законом, иными законами Республики Казахстан и актами Президента Республики Казахстан.

Правление Национального Банка Казахстана:

1) одобряет государственную денежно-кредитную политику;

2) исключен Законом РК от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие с 01.01.2021);

2-1) устанавливает целевые ориентиры по инфляции на среднесрочную перспективу;

3) устанавливает нормативы минимальных резервных требований;

4) принимает решения об изготовлении, выпуске в обращение, изъятии из обращения банкнот и монет национальной валюты Республики Казахстан, в том числе по заказам других стран, замене банкнот и монет национальной валюты Республики Казахстан при изменении их дизайна или формы, а также устанавливает порядок обмена ветхих и поврежденных банкнот и монет национальной валюты Республики Казахстан;

4-1) устанавливает период параллельного обращения банкнот и монет национальной валюты Республики Казахстан при изменении их дизайна (формы);

5) определяет номинальную стоимость и дизайн банкнот и монет на основе утвержденной Президентом Республики Казахстан концепции;

6) определяет тематику выпуска, тираж изготовления, сплав, сроки и дату выпуска коллекционных и инвестиционных монет;

7) устанавливает пределы отклонения курса покупки от курса продажи иностранной валюты за тенге по операциям, проводимым через обменные пункты;

8) устанавливает размер и порядок формирования уставных капиталов для юридических лиц, осуществляющих деятельность исключительно через обменные пункты на основании лицензии Национального Банка Казахстана на обменные операции с наличной иностранной валютой, и юридических лиц, исключительной деятельностью которых является инкассация банкнот, монет и ценностей;

9) определяет основные принципы управления активами в иностранной валюте и драгоценных металлах, включая их структуру;

10) определяет деятельность, относящуюся к монетарной;

11) определяет категории юридических лиц, обслуживаемых Национальным Банком Казахстана;

12) рассматривает, принимает и представляет на утверждение Президента Республики Казахстан годовой отчет о работе Национального Банка Казахстана;

13) рассматривает, одобряет и представляет на утверждение Президенту Республики Казахстан структуру, общую штатную численность Национального Банка Казахстана и Положение о Национальном Банке Казахстана, а также изменения и дополнения в них;

13-1) утверждает по согласованию с Президентом Республики Казахстан систему оплаты труда работников Национального Банка Казахстана;

14) утверждает бюджет (смету расходов) Национального Банка Казахстана;

15) рассматривает и утверждает годовую консолидированную финансовую отчетность Национального Банка Казахстана;

16) утверждает условия оплаты труда работников Национального Банка Казахстана, его ведомств и организаций и условия социально-бытового обеспечения работников Национального Банка Казахстана и его ведомств;

17) определяет должностное лицо на уровне не ниже заместителя Председателя Национального Банка Казахстана, в полномочия которого входит оперативное принятие решений по доверительному управлению Национальным фондом Республики Казахстан (полномочный представитель);

17-1) утверждает требования к лицам, не являющимся служащими Национального Банка Казахстана, для включения в состав Комитета по денежно-кредитной политике Национального Банка Казахстана;

18) определяет порядок применения ограниченных мер воздействия к операторам платежных систем, операционным центрам платежных систем, поставщикам платежных услуг, не являющимся банками, филиалами банков – нерезидентов Республики Казахстан и организациями, осуществляющими отдельные виды банковских операций, мер надзорного реагирования к юридическим лицам, осуществляющим деятельность исключительно через обменные пункты на основании лицензии Национального Банка Казахстана на обменные операции с наличной иностранной валютой, и юридическим лицам, исключительной деятельностью которых является инкассация банкнот, монет и ценностей;

19) рассматривает вопрос о предоставлении займов последней инстанции в порядке и на условиях, предусмотренных настоящим Законом и совместным нормативным правовым актом Национального Банка Казахстана и уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

19-1) самостоятельно либо совместно с уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций утверждает программы, направленные на защиту интересов потребителей финансовых услуг;

20) принимает решения о создании и участии в деятельности организаций, в том числе способствующих осуществлению Национальным Банком Казахстан возложенных на него функций и (или) являющихся частью инфраструктуры финансового рынка;

20-1) принимает решение о финансировании деятельности уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

21) принимает решение об участии Национального Банка Казахстана в международных и иных организациях в соответствии с настоящим Законом;

21-1) принимает решение о введении особого режима регулирования в пределах компетенции;

21-2) утверждает типовой договор об осуществлении деятельности в рамках особого режима регулирования в пределах компетенции;

21-3) рассматривает и одобряет договор об осуществлении деятельности в рамках особого режима регулирования в пределах компетенции;

22) принимает решение о создании консультативно-совещательных органов Национального Банка Казахстана;

23) утверждает среднесрочный план аудиторских проверок и годовой отчет подразделения внутреннего аудита;

23-1) определяет зарубежных кастодианов, в которых открываются счета Национального Банка Казахстана для учета и хранения пенсионных активов единого накопительного пенсионного фонда;

23-2) определяет порядок осуществления Национальным Банком Казахстана деятельности по доверительному управлению активами клиентов;

23-3) определяет порядок осуществления Национальным Банком Казахстана брокерской деятельности;

23-4) определяет порядок осуществления Национальным Банком Казахстана дилерской деятельности;

23-5) определяет порядок проведения Национальным Банком Казахстана операций с производными финансовыми инструментами;

23-6) определяет порядок проведения Национальным Банком Казахстана операций с наличной иностранной валютой;

23-7) утверждает инвестиционную декларацию единого накопительного пенсионного фонда;

23-8) утверждает учетную политику по учету операций по доверительному управлению активами Национального фонда Республики Казахстан;

24) осуществляет иные функции и полномочия, предусмотренные настоящим Законом, иными законами Республики Казахстан и актами Президента Республики Казахстан.

Сноска. Статья 15 в редакции Закона РК от 05.07.2012 № 30-V(вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 26.11.2012 № 57-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 21.06.2013 № 106-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 16.05.2014 № 203-V (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015); от 24.11.2015 № 422-V (порядок введения в действие см. ст. 2); от 29.03.2016 № 479-V (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования); от 26.07.2016 № 12-VІ (вводится в действие по истечении тридцати календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 13.03.2017 № 53-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 06.05.2017 № 63-VI (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования); от 11.07.2017 № 91-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.12.2017 № 128-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 02.07.2018 № 168-VІ (порядок введения в действие см. ст. 2); от 03.07.2019 № 262-VI (порядок введения в действие см. ст. 2); от 03.07.2020 № 359-VI (вводится в действие с 01.01.2021); от 02.01.2021 № 399-VI (порядок введения в действие см. ст.2); от 12.07.2022 № 138-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.06.2024 № 97-VIII (порядок введения в действие см. ст.2).
Статья 16. Состав Правления Национального Банка Казахстана

Правление Национального Банка Казахстана состоит из девяти человек.

В состав Правления Национального Банка Казахстана входят Председатель Национального Банка Казахстана и четыре должностных лица Национального Банка Казахстана, один представитель от Президента Республики Казахстан, два представителя от Правительства Республики Казахстан и один представитель от уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

Члены Правления Национального Банка Казахстана от Президента Республики Казахстан, Правительства Республики Казахстан, Национального Банка Казахстана и уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций назначаются и освобождаются соответственно Президентом Республики Казахстан, Правительством Республики Казахстан, Председателем Национального Банка Казахстана, Председателем уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

Сноска. Статья 16 в редакции Указа Президента Республики Казахстан, имеющего силу Закона, от 5 декабря 1995 г. N 2672; с изменениями, внесенными законами РК от 11.07.1997 N 154; от 05.07.2006 N 165 (порядок введения в действие см. ст.2); от 05.07.2012 № 30-V(вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020).

Статья 17. Заседания Правления Национального Банка Казахстана

Заседания Правления Национального Банка Казахстана проводятся по мере необходимости в соответствии с планом работы, утвержденным Председателем Национального Банка Казахстана.

Внеплановые заседания Правления Банка Казахстана проводятся по требованию Председателя Национального Банка Казахстана или трех членов Правления.

Члены Правления Национального Банка Казахстана своевременно уведомляются о назначении заседания Правления.

Заседания Правления Национального Банка Казахстана ведет Председатель Национального Банка Казахстана, а в случае его отсутствия - лицо, его замещающее.

Правление правомочно принимать решение при участии не менее двух третей членов Правления, в числе которых должен быть Председатель Национального Банка Казахстана, либо лицо, его замещающее.

Решение Правления принимается простым большинством голосов членов Правления. При равенстве голосов голос Председателя Национального Банка Казахстана является решающим.

Председатель Национального Банка Казахстана не позднее чем в недельный срок вправе возвратить решение Правления со своими возражениями для повторного обсуждения и голосования. Если Правление двумя третями голосов от общего их числа подтвердит принятое ранее решение, Председатель Национального Банка Казахстана подписывает решение.

Сноска. Статья 17 с изменениями, внесенными законами РК от 11.07.1997 N 154; от 16.07.1999 N 436; от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020).

Статья 18. Отставка и освобождение от должности

Председатель Национального Банка Казахстана вправе подать в отставку, представив Президенту Республики Казахстан свое письменное заявление за два месяца до ухода в отставку.

Председатель Национального Банка Казахстана освобождается от должности Президентом Республики Казахстан.

Заместители Председателя освобождаются от должности Президентом Республики Казахстан по представлению Председателя Национального Банка Казахстана.

Заместители Председателя могут подать в отставку, представив свое письменное заявление Президенту Республики Казахстан через Председателя Национального Банка Казахстана за два месяца до ухода в отставку.

Сноска. Статья 18 - с изменениями, внесенными Указом Президента Республики Казахстан, имеющим силу Закона, от 5 декабря 1995 г. N 2672.

Статья 18-1. Комитет по денежно-кредитной политике Национального Банка Казахстана и его полномочия

1. Комитет по денежно-кредитной политике Национального Банка Казахстана является органом, принимающим решения по вопросам денежно-кредитной политики.

Комитет по денежно-кредитной политике Национального Банка Казахстана:

1) устанавливает базовую ставку;

2) устанавливает ставки вознаграждения по основным операциям денежно-кредитной политики;

3) принимает решения по иным вопросам денежно-кредитной политики, не относящимся к исключительной компетенции Правления Национального Банка Казахстана.

2. В состав Комитета по денежно-кредитной политике Национального Банка Казахстана входят Председатель Национального Банка Казахстана, его заместители, курирующие вопросы денежно-кредитной политики, монетарных операций, финансовой стабильности, руководители структурных подразделений Национального Банка Казахстана, в функции которых входят вопросы денежно-кредитной политики, монетарных операций, финансовой стабильности, а также иных подразделений Национального Банка Казахстана по решению Председателя Национального Банка Казахстана.

В состав Комитета по денежно-кредитной политике Национального Банка Казахстана могут быть включены лица, не являющиеся служащими Национального Банка Казахстана, соответствующие требованиям, утверждаемым Правлением Национального Банка Казахстана.

Состав и регламент работы Комитета по денежно-кредитной политике Национального Банка Казахстана утверждаются Председателем Национального Банка Казахстана.

3. На заседаниях Комитета по денежно-кредитной политике Национального Банка Казахстана председательствует Председатель Национального Банка Казахстана.

4. Комитет по денежно-кредитной политике Национального Банка Казахстана по вопросам, отнесенным к его компетенции, принимает постановления.

Сноска. Закон дополнен статьей 18-1 в соответствии с Законом РК от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие с 01.01.2021).

Статья 19. Совет директоров Национального Банка Казахстана и его полномочия

Органом оперативного управления Национального Банка Казахстана является Совет директоров Национального Банка Казахстана.

В состав Совета директоров входят Председатель Национального Банка Казахстана, его заместители, руководители структурных подразделений и ведомств Национального Банка Казахстана. Состав Совета директоров Национального Банка Казахстана утверждается Председателем Национального Банка Казахстана.

Председатель Национального Банка Казахстана председательствует на заседаниях Совета директоров. По его поручению заседание Совета директоров может вести заместитель Председателя Национального Банка Казахстана.

Совет директоров, в соответствии с настоящим Законом, принимает решения по вопросам, находящимся в ведении Национального Банка Казахстана, за исключением тех вопросов, которые входят в компетенцию Правления и Председателя Национального Банка Казахстана (или его заместителей).

Совет директоров по вопросам, отнесенным к его компетенции, принимает постановления.

Совет директоров определяет порядок ведения бухгалтерского учета и составления отдельной и консолидированной финансовой отчетности Национального Банка Казахстана, а также порядок ведения бухгалтерского учета и составления финансовой отчетности Национального фонда Республики Казахстан.

Сноска. Статья 19 с изменениями, внесенными Указом Президента Республики Казахстан, имеющим силу Закона, от 4 декабря 1995 г. N 2672; законами РК от 11 июля 1997 г. N 154; от 16 июля 1999 г. N 436; от 2 марта 2001 г. N 162 (см. ст. 2); от 10 июля 2003 года N 483 (вводится в действие с 1 января 2004 года); от 05.07.2012 № 30-V(вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 24.11.2015 № 422-V (вводится в действие с 01.01.2016); от 02.01.2021 № 399-VI (порядок введения в действие см. ст.2).

Статья 20. Филиалы, представительства, ведомства и организации Национального Банка Казахстана

Сноска. Заголовок статьи 20 в редакции Закона РК от 05.07.2012 № 30-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Филиалы, представительства и ведомства Национального Банка Казахстана осуществляют свою деятельность в пределах полномочий, установленных Национальным Банком Казахстана.

Организации Национального Банка Казахстана являются юридическими лицами, создаются и прекращают свою деятельность в соответствии с законодательными актами, с учетом особенностей, установленных настоящим Законом.

Национальный Банк Казахстана принимает решение о создании, реорганизации и ликвидации своих организаций, является их учредителем и уполномоченным государственным органом, осуществляющим по отношению к ним функции субъекта права государственной собственности, включая полномочия по регулированию их деятельности и принятию решений об изменении правового статуса названных организаций.

Сноска. Статья 20 с изменениями, внесенными законами РК от 27.01.1996 N 2830; от 11.07.1997 N 154; от 01.03.2011 № 414-IV (вводится в действие со дня его первого официального опубликования); от 05.07.2012 № 30-V(вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Глава 4-1. РАБОТНИКИ НАЦИОНАЛЬНОГО БАНКА КАЗАХСТАНА
И ЕГО ВЕДОМСТВ

Сноска. Закон дополнен главой 4-1 в соответствии с Законом РК от 05.07.2012 № 30-V(вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 20-1. Состав должностей работников Национального Банка Казахстана и его ведомств и регулирование их труда

Работниками Национального Банка Казахстана и его ведомств являются лица, не относящиеся к административным государственным и гражданским служащим, занимающие должности в Национальном Банке Казахстана и его ведомствах, оплата труда которых производится из средств бюджета (сметы расходов) Национального Банка Казахстана.

В состав должностей работников Национального Банка Казахстана и его ведомств входят должности:

1) политических государственных служащих;

2) служащих Национального Банка Казахстана и его ведомств;

3) технических служащих Национального Банка Казахстана и его ведомств.

Служащими Национального Банка Казахстана и его ведомств являются лица, не относящиеся к государственным служащим, осуществляющие должностные полномочия в Национальном Банке Казахстана и его ведомствах, направленные на реализацию задач и функций государства.

Под должностными полномочиями понимаются права и обязанности, предусмотренные конкретной государственной должностью служащих в Национальном Банке Казахстана и его ведомствах, отвечающей целям и задачам, стоящим перед Национальным Банком Казахстана.

Перечень должностей служащих Национального Банка Казахстана и его ведомств утверждается Президентом Республики Казахстан.

Техническими служащими Национального Банка Казахстана и его ведомств являются лица, не относящиеся к гражданским служащим, выполняющие трудовые обязанности по обслуживанию и обеспечению функционирования Национального Банка Казахстана и его ведомств.

Перечень должностей технических служащих утверждается Советом директоров Национального Банка Казахстана.

Труд работников Национального Банка Казахстана и его ведомств регулируется Трудовым кодексом Республики Казахстан с особенностями, установленными настоящим Законом, иными нормативными правовыми актами Республики Казахстан, а также актами Национального Банка Казахстана.

Оплата труда работников Национального Банка Казахстана и его ведомств устанавливается на основании системы оплаты труда работников Национального Банка Казахстана, утверждаемой Правлением Национального Банка Казахстана по согласованию с Президентом Республики Казахстан.

Сноска. Статья 20-1 с изменениями, внесенными законами РК от 11.07.2017 № 91-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020).

Статья 20-2. Условия назначения на должности служащих Национального Банка Казахстана и его ведомств

Лица, претендующие на занятие должности служащего Национального Банка Казахстана и его ведомств, должны обладать образованием, уровнем профессиональной подготовки, необходимыми для занятия соответствующей должности в Национальном Банке Казахстана и его ведомствах.

Занятие должности служащего Национального Банка Казахстана и его ведомств осуществляется после получения положительных результатов обязательной специальной проверки.

На должность служащего Национального Банка Казахстана и его ведомств не может быть назначено лицо:

1) признанное в установленном законом порядке недееспособным или ограниченно дееспособным;

2) которое в течение трех лет перед назначением на должность служащего Национального Банка Казахстана и его ведомств привлекалось к дисциплинарной ответственности за совершение коррупционного правонарушения;

3) совершившее коррупционное преступление;

4) уволенное с работы за совершение коррупционного правонарушения;

5) имеющее судимость, которая ко времени занятия должности служащего Национального Банка Казахстана и его ведомств не погашена или не снята в установленном законом порядке;

6) не получившее положительные результаты обязательной специальной проверки.

Сноска. Статья 20-2 с изменениями, внесенными законами РК от 24.11.2015 № 422-V (вводится в действие с 01.01.2016); от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 20-3. Прекращение трудового договора со служащими Национального Банка Казахстана и его ведомств

Прекращение трудового договора со служащими Национального Банка Казахстана и его ведомств производится по следующим основаниям:

1) предусмотренным Трудовым кодексом Республики Казахстан;

2) достижения пенсионного возраста, установленного законом Республики Казахстан, с правом ежегодного продления срока их пребывания в Национальном Банке Казахстана и его ведомствах;

3) отрицательных результатов обязательной специальной проверки;

4) представления заведомо ложных сведений о его доходах и имуществе;

5) несоблюдения антикоррупционных обязанностей и ограничений, установленных настоящим Законом и Законом Республики Казахстан "О противодействии коррупции";

6) непередачи в доверительное управление принадлежащих паев инвестиционных фондов, облигаций и акций коммерческих организаций;

7) представления при поступлении в Национальный Банк Казахстана и его ведомства заведомо ложных документов или сведений, которые могли являться основаниями для отказа в приеме на работу;

8) отрицательных результатов аттестации;

8-1) перевода в другой государственный орган в связи с передачей функций, полномочий и (или) штатных единиц Национального Банка Казахстана, в том числе при его ликвидации (упразднении) или реорганизации, другому государственному органу;

8-2) отказа от перевода в государственный орган, которому переданы функции, полномочия и (или) штатные единицы Национального Банка Казахстана, в том числе при его ликвидации (упразднении) или реорганизации;

9) иным основаниям, предусмотренным законами Республики Казахстан.

Государственным органом, которому переданы функции, полномочия и (или) штатные единицы Национального Банка Казахстана, в том числе при его ликвидации (упразднении) или реорганизации, предлагаются должности служащим Национального Банка Казахстана, выполнявшим переданные функции, полномочия и (или) занимавшим данные штатные единицы, в соответствии с их квалификацией. В случае отсутствия равнозначной должности, с согласия служащего Национального Банка Казахстана, ему может быть предложена нижестоящая должность, предусмотренная штатным расписанием государственного органа.

При расторжении трудового договора по основанию сокращения численности или штата работников Национального Банка Казахстана служащему Национального Банка Казахстана, занимающему сокращаемую должность, производится выплата выходного пособия в размере четырех среднемесячных заработных плат при наличии стажа работы не менее трех лет.

Сноска. Статья 20-3 с изменениями, внесенными законами РК от 18.11.2015 № 411-V (вводится в действие с 01.01.2016); от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020); от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 20-4. Права и обязанности служащих Национального Банка Казахстана и его ведомств

1. Служащие Национального Банка Казахстана и его ведомств имеют право:

1) пользоваться правами и свободами, которые гарантируются гражданам Республики Казахстан Конституцией и Трудовым кодексом Республики Казахстан;

2) участвовать в пределах своих полномочий в рассмотрении вопросов и принятии по ним решений, требовать их исполнения соответствующими органами и должностными лицами;

3) получать в установленном порядке информацию и материалы, необходимые для исполнения должностных обязанностей;

4) посещать организации, филиалы банков-нерезидентов Республики Казахстан, филиалы страховых(перестраховочных) организаций-нерезидентов Республики Казахстан, филиалы страховых брокеров-нерезидентов Республики Казахстан в установленном законами Республики Казахстан порядке для исполнения должностных обязанностей;

5) требовать от руководителя точного определения задач и объема должностных полномочий в соответствии с должностью, занимаемой служащими Национального Банка Казахстана и его ведомств;

6) на уважение личного достоинства, справедливое и уважительное отношение к себе со стороны руководителей, иных физических и должностных лиц;

7) на обучение и повышение квалификации за счет средств бюджета (сметы расходов) Национального Банка Казахстана;

8) беспрепятственно знакомиться с материалами, которые касаются их должностных полномочий, и при необходимости давать личные объяснения;

9) на продвижение по должности с учетом квалификации, способностей, добросовестного исполнения своих должностных полномочий;

10) требовать служебного расследования при наличии безосновательных, по мнению служащего, обвинений;

11) заниматься педагогической, научной и иной творческой деятельностью.

2. Служащие Национального Банка Казахстана и его ведомств обязаны:

1) соблюдать Конституцию и законодательство Республики Казахстан;

2) приносить присягу в порядке, определенным Национальным Банком Казахстана;

3) обеспечивать соблюдение и защиту прав, свобод и законных интересов физических и юридических лиц, филиалов банков-нерезидентов Республики Казахстан, филиалов страховых (перестраховочных) организаций-нерезидентов Республики Казахстан, филиалов страховых брокеров-нерезидентов Республики Казахстан, рассматривать в порядке и сроки, установленные законодательством Республики Казахстан, обращения указанных лиц, принимать по ним необходимые меры;

4) осуществлять полномочия в пределах предоставленных им прав и в соответствии с должностными обязанностями;

5) выполнять приказы и распоряжения руководителей, решения и указания вышестоящих органов и должностных лиц, изданные в пределах их полномочий;

6) сохранять в тайне получаемые при исполнении должностных обязанностей сведения, затрагивающие личную жизнь, честь и достоинство физических лиц, и не требовать от них предоставления такой информации, за исключением случаев, предусмотренных законодательством Республики Казахстан;

7) обеспечивать сохранность государственной собственности;

8) незамедлительно доводить до сведения руководства или до правоохранительных органов о ставших им известными случаях коррупционных правонарушений;

9) повышать свой профессиональный уровень и квалификацию для эффективного исполнения должностных полномочий;

10) не разглашать третьим лицам служебную, коммерческую, банковскую тайну, тайну страхования, пенсионных накоплений и иную охраняемую законом тайну, а также другую информацию в любой доступной для восприятия форме на любых видах носителей, полученную при исполнении своих должностных полномочий, включая информацию, полученную при работе с автоматизированными информационными подсистемами (при наличии доступа к ним), за исключением случаев, предусмотренных законами Республики Казахстан;

11) в месячный срок с даты занятия должности служащего Национального Банка Казахстана или его ведомства передать в доверительное управление и представить в кадровую службу Национального Банка Казахстана копию нотариально удостоверенного договора на доверительное управление принадлежащих паев инвестиционных фондов, облигаций и акций коммерческих организаций.

3. Служащие Национального Банка Казахстана и его ведомств не вправе приобретать паи инвестиционных фондов, облигации, акции коммерческих организаций.

4. Служащие Национального Банка Казахстана и его ведомств в случае осуществления в силу своих должностных полномочий проверок деятельности проверяемых субъектов по вопросам, входящим в компетенцию Национального Банка Казахстана, обязаны незамедлительно сообщать вышестоящему руководству обо всех обстоятельствах, которые могут препятствовать четкому и беспристрастному выполнению должностных полномочий, в том числе о:

1) близких родственниках (свойственниках), супругах, являющихся руководящими работниками проверяемых субъектов;

2) близких родственниках или супругах, работающих в проверяемых субъектах;

3) полученных в проверяемых субъектах займах и иных имущественных обязательствах перед проверяемыми субъектами.

Сноска. Статья 20-4 с изменениями, внесенными законами РК от 21.06.2013 № 106-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 24.11.2015 № 422-V (порядок введения в действие см. ст. 2); от 26.07.2016 № 12-VІ (вводится в действие по истечении тридцати календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 06.05.2017 № 63-VI (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования); от 02.07.2018 № 166-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020).

Статья 20-5. Ответственность работников Национального Банка Казахстана и его ведомств

1. За неисполнение и ненадлежащее исполнение возложенных обязанностей и трудовой дисциплины служащие и технические служащие Национального Банка Казахстана и его ведомств несут ответственность в соответствии с Трудовым кодексом Республики Казахстан.

2. Исключен Законом РК от 18.11.2015 № 411-V (вводится в действие с 01.01.2016).

3. Дисциплинарное взыскание:

1) налагается должностным лицом, имеющим право назначения на должность и освобождения от должности служащего Национального Банка Казахстана и его ведомств, привлекаемого к дисциплинарной ответственности;

2) не может быть наложено повторно за один и тот же проступок;

3) налагается в порядке, определяемом актом Национального Банка Казахстана.

4. Служащие Национального Банка Казахстана и его ведомств, допустившие дисциплинарный проступок, могут быть временно отстранены от исполнения должностных обязанностей должностным лицом, имеющим право его назначения на должность и освобождения от должности, до решения вопроса об ответственности в установленном порядке.

5. Исключен Законом РК от 18.11.2015 № 411-V (вводится в действие с 01.01.2016).
6. Исключен Законом РК от 18.11.2015 № 411-V (вводится в действие с 01.01.2016).
7. Исключен Законом РК от 18.11.2015 № 411-V (вводится в действие с 01.01.2016).

8. Служащие и технические служащие Национального Банка Казахстана и его ведомств должны быть в обязательном порядке ознакомлены со всеми материалами, связанными с привлечением к дисциплинарной ответственности, им предоставляется право лично участвовать в процедуре служебного расследования.

9. Действия и решения Национального Банка Казахстана могут быть обжалованы привлекаемыми к ответственности служащими и техническими служащими Национального Банка Казахстана и его ведомств в порядке, установленном законами Республики Казахстан.

При этом обжалование указанных действий и решений Национального Банка Казахстана не приостанавливает их исполнения.

10. Служащие и технические служащие Национального Банка Казахстана и его ведомств в случае совершения ими уголовных и иных правонарушений несут соответственно уголовную, административную, материальную ответственность на основаниях и в порядке, установленных законами Республики Казахстан.

11. Национальный Банк Казахстана обеспечивает правовую защиту своих работников, членов Правления, включая бывших работников и членов Правления, и привлеченных им лиц в случае подачи против них исков в связи с действиями (бездействием), принятием решений в целях осуществления возложенных на Национальный Банк Казахстана функций, в том числе в период исполнения ими обязанностей членов временных администраций и ликвидационных комиссий банков второго уровня, страховых (перестраховочных) организаций.

Сноска. Статья 20-5 с изменениями, внесенными законами РК от 03.07.2014 № 227-V (вводится в действие с 01.01.2015); от 04.07.2014 № 233-V (вводится в действие с 01.01.2015); от 18.11.2015 № 411-V (вводится в действие с 01.01.2016); от 02.07.2018 № 168-VІ (вводится в действие с 01.01.2019); от 29.06.2020 № 351-VI (вводится в действие с 01.07.2021).

Статья 20-6. Отпуска работников Национального Банка Казахстана и его ведомств

1. Председателю Национального Банка Казахстана, его заместителям, а также иным работникам Национального Банка Казахстана и его ведомств предоставляется оплачиваемый ежегодный трудовой отпуск продолжительностью тридцать календарных дней.

Оплачиваемый ежегодный трудовой отпуск работникам Национального Банка Казахстана и его ведомств за первый и последующие годы работы по соглашению сторон предоставляется в любое время рабочего года.

2. По желанию работников Национального Банка Казахстана и его ведомств ежегодные оплачиваемые трудовые отпуска могут предоставляться им по частям. При этом одна из частей оплачиваемого ежегодного трудового отпуска должна быть не менее двух календарных недель продолжительности отпуска.

3. Работникам Национального Банка Казахстана и его ведомств может быть предоставлен отпуск без сохранения заработной платы в порядке, установленном трудовым законодательством Республики Казахстан, в том числе в случае их обучения в рамках государственного заказа по программам послевузовского образования.

Сноска. Глава 4-1 дополнена статьей 20-6 в соответствии с Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020); с изменением, внесенным Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 20-7. Гарантии и компенсации работникам Национального Банка Казахстана и его ведомств при командировках

1. Работникам Национального Банка Казахстана и его ведомств возмещаются расходы на служебные командировки, в том числе и в иностранные государства, в порядке, определяемом Национальным Банком Казахстана.

2. За командированными работниками Национального Банка Казахстана и его ведомств сохраняются в течение всего времени командировки место работы (должность) и средняя заработная плата.

Сноска. Глава 4-1 дополнена статьей 20-7 в соответствии с Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020).

Статья 20-8. Прикомандирование работников Национального Банка Казахстана

1. Работники Национального Банка Казахстана с целью выполнения задач, поставленных перед Национальным Банком Казахстана, могут быть прикомандированы к загранучреждениям Республики Казахстан, международным организациям и (или) их представительствам и иным организациям в порядке, регулируемом законодательством Республики Казахстан о дипломатической службе.

2. Оплата труда прикомандированных работников Национального Банка Казахстана осуществляется за счет средств бюджета (сметы расходов) Национального Банка Казахстана и определяется в порядке и на условиях, определяемых Правлением Национального Банка Казахстана.

3. Условия социального и медицинского обеспечения, гарантии, условия выплаты компенсаций и иных выплат, в том числе возмещения ущерба прикомандированным работникам Национального Банка Казахстана и сопровождающим их членам семьи (супругу (супруге), несовершеннолетним детям, несовершеннолетним усыновленным (удочеренным) детям, а также нетрудоспособным совершеннолетним детям и (или) родителям), определяются соответствующим актом Национального Банка Казахстана.

Сноска. Глава 4-1 дополнена статьей 20-8 в соответствии с Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 5
ВЗАИМОДЕЙСТВИЕ НАЦИОНАЛЬНОГО БАНКА КАЗАХСТАНА
С ОРГАНАМИ ГОСУДАРСТВЕННОЙ ВЛАСТИ

Статья 21. Основные принципы взаимодействия

Национальный Банк Казахстана в пределах предоставленных ему законами Республики Казахстан и актами Президента Республики Казахстан полномочий независим в своей деятельности. Органы представительной и исполнительной власти не вправе вмешиваться в деятельность Национального Банка Казахстана, его филиалов, представительств, ведомств и организаций по реализации его законодательно закрепленных полномочий.

Сноска. Статья 21 с изменениями, внесенными Указом Президента Республики Казахстан, имеющим силу Закона, от 5 декабря 1995 г. N 2672; законами РК от 11.07.1997 N 154; от 05.07.2012 № 30-V(вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 22. Правительство Республики Казахстан и Национальный Банк Казахстана

Национальный Банк Казахстана координирует свою деятельность с Правительством Республики Казахстан. Национальный Банк Казахстана и Правительство обязаны информировать друг друга о предполагаемых действиях и достигнутых результатах, имеющих общегосударственное значение, и проводить регулярные консультации.

Национальный Банк Казахстана учитывает в своей деятельности экономическую политику Правительства и содействует ее реализации, если это не противоречит выполнению его основных функций и осуществлению денежно-кредитной политики.

Председатель Национального Банка Казахстана или один из его заместителей вправе принимать участие в заседаниях Правительства с правом совещательного голоса.

Правительство не несет ответственности по обязательствам Национального Банка Казахстана, также как и Национальный Банк Казахстана не несет ответственности по обязательствам Правительства, за исключением случаев, когда он принимает на себя такую ответственность.

Сноска. Статья 22 с изменениями, внесенными законами РК от 08.07.2005 N 69; от 05.07.2012 № 30-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020).

Статья 23. Национальный Банк Казахстана - банк, финансовый советник и агент

Национальный Банк Казахстана может действовать как банк, финансовый советник и агент государственных органов по соглашению с ними.

Сноска. Статьи 23-28 - в редакции Закона РК от 11 июля 1997 г. N 154.

Статья 24. Национальный Банк Казахстана - банк Правительства Республики Казахстан

В Национальном Банке Казахстана размещаются средства Правительства Республики Казахстан. Национальный Банк Казахстана производит платежи, осуществляет иные операции по счетам Правительства, а также предоставляет ему другие услуги.

Не допускается прямое финансирование Правительства Республики Казахстан Национальным Банком Казахстана.

Сноска. В статью 24 внесены изменения - Законами РК от 8 декабря 1997 г. N 200; от 10 июля 2003 года N 483 (вводится в действие с 1 января 2004 года).

Статья 25. Национальный Банк Казахстана - финансовый советник Правительства Республики Казахстан

Национальный Банк Казахстана выступает в качестве финансового советника Правительства Республики Казахстан при разработке и реализации политики государственного заимствования, формировании бюджетной политики по вопросам, связанным с денежно-кредитной политикой государства.

Статья 26. Национальный Банк Казахстана - агент Правительства Республики Казахстан

Национальный Банк Казахстана действует в качестве агента Правительства Республики Казахстан на условиях, которые согласованы между Национальным Банком Казахстана и Правительством Республики Казахстан.

Национальный Банк Казахстана в качестве агента Правительства Республики Казахстан обслуживает по согласованию с ним государственные займы Правительства.

Статья 27. Операции с государственными ценными бумагами, выпущенными по решению Правительства Республики Казахстан

Национальный Банк Казахстана вправе осуществлять операции с государственными ценными бумагами, выпущенными по решению Правительства Республики Казахстан.

Национальный Банк Казахстана не вправе приобретать в свою собственность государственные ценные бумаги центрального уполномоченного органа по исполнению бюджета при их размещении на первичном рынке.

Центральный уполномоченный орган по исполнению бюджета согласовывает с Национальным Банком Казахстана условия допуска финансовых организаций к первичному размещению государственных ценных бумаг, выпущенных по решению Правительства.

Сноска. Статья 27 с изменениями, внесенными законами РК от 10.07.2003 N 483 (вводится в действие с 01.01.2004); от 05.07.2006 N 165 (порядок введения в действие см. ст.2); от 02.07.2018 № 168-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования).

Статья 28. Регулирование обращения государственных ценных бумаг

Национальный Банк Казахстана осуществляет регулирование обращения государственных ценных бумаг Правительства Республики Казахстан и местных исполнительных органов по согласованию с Центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета.

Сноска. Статья 28 - в редакции Закона Республики Казахстан от 10 июля 2003 года N 483 (вводится в действие с 1 января 2004 года); внесены изменения Законом РК от 5 июля 2006 года N 165 (порядок введения в действие см. ст.2).

Глава 6
ДЕНЕЖНО-КРЕДИТНАЯ ПОЛИТИКА

Статья 29. Разработка и проведение денежно-кредитной политики

Национальный Банк Казахстана является единственным органом, определяющим и осуществляющим государственную денежно-кредитную политику Республики Казахстан. Денежно-кредитная политика осуществляется Национальным Банком Казахстана с целью обеспечения стабильности цен.

Денежно-кредитная политика осуществляется путем установления:

базовой ставки Национального Банка Казахстана;

ставок вознаграждения по основным операциям денежно-кредитной политики;

нормативов минимальных резервных требований;

в исключительных случаях прямых количественных ограничений на уровень и объемы отдельных видов операций.

Национальный Банк Казахстана устанавливает целевые ориентиры по инфляции на среднесрочную перспективу.

Сноска. Статья 29 - в редакции Закона Республики Казахстан от 10 июля 2003 года N 483 (вводится в действие с 1 января 2004 года); с изменениями, внесенными законами РК от 08.07.2005 N 69; от 02.01.2021 № 399-VI (порядок введения в действие см. ст.2).

Статья 30. Виды операций денежно-кредитной политики

В целях реализации денежно-кредитной политики Национальный Банк Казахстана осуществляет следующие виды операций:

1) предоставление займов постоянного доступа;

2) прием депозитов;

3) валютные интервенции;

4) выпуск краткосрочных нот Национального Банка Казахстана;

5) покупка и продажа государственных и других ценных бумаг, в том числе с правом обратного выкупа;

6) исключен Законом РК от 24.11.2015 № 422-V (вводится в действие с 01.01.2016);

7) другие операции по решению Правления Национального Банка Казахстана.

Сноска. Статья 30 в редакции Закона РК от 10.07.2003 N 483 (вводится в действие с 01.01.2004); с изменениями, внесенными законами РК от 24.11.2015 № 422-V (вводится в действие с 01.01.2016); от 02.07.2018 № 168-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования).

Статья 31. Официальная ставка рефинансирования

Сноска. Статья 31 исключена Законом РК от 24.11.2015 № 422-V (вводится в действие с 01.01.2016).

Статья 32. Резервные требования

В целях осуществления денежно-кредитной политики Национальный Банк Казахстана устанавливает нормативы минимальных резервных требований.

Национальный Банк Казахстана утверждает правила о минимальных резервных требованиях, которыми определяются структура обязательств банков, филиалов банков – нерезидентов Республики Казахстан, принимаемых для расчета минимальных резервных требований, порядок расчета минимальных резервных требований, выполнения минимальных резервных требований, резервирования и осуществления контроля за выполнением минимальных резервных требований.

Изменение нормативов минимальных резервных требований вводится в действие не раньше чем через месяц со дня принятия такого решения.

При нарушении минимальных резервных требований банки, филиалы банка-нерезидента Республики Казахстан несут ответственность, установленную законами Республики Казахстан.

В десятидневный срок со дня назначения председателя ликвидационной комиссии Национальный Банк Казахстана возвращает ликвидационной комиссии банка, филиала банка – нерезидента Республики Казахстан зарезервированные у него средства.

Сноска. Статья 32 в редакции Закона РК от 03.07.2019 № 262-VI (порядок введения в действие см. ст. 2).

Статья 33. Покупка и продажа ценных бумаг

Покупка и продажа государственных и других ценных бумаг осуществляется Национальным Банком Казахстана в рамках общей денежно-кредитной политики.

Сноска. Статья 33 - в редакции Закона Республики Казахстан от 10 июля 2003 года N 483 (вводится в действие с 1 января 2004 года).

Статья 34. Базовая ставка Национального Банка Казахстана и ставки вознаграждения по операциям денежно-кредитной политики

Сноска. Заголовок статьи с изменениями, внесенными Законом РК от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие с 01.01.2021).

Базовая ставка Национального Банка Казахстана является основным инструментом денежно-кредитной политики Национального Банка Казахстана и ориентиром для установления ставок вознаграждения по операциям денежно-кредитной политики.

Ставки вознаграждения по операциям денежно-кредитной политики устанавливаются Национальным Банком Казахстана в целях воздействия на рыночные ставки вознаграждения на финансовом рынке в рамках осуществляемой денежно-кредитной политики.

Сноска. Статья 34 - в редакции Закона РК от 24.11.2015 № 422-V (вводится в действие с 01.01.2016); с изменениями, внесенными Законом РК от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие с 01.01.2021).

Статья 35. Займы постоянного доступа

Национальный Банк Казахстана предоставляет займы постоянного доступа в соответствии с принятыми ориентирами денежно-кредитной политики исключительно под обеспечение высоколиквидными, безрисковыми ценными бумагами и иными низкорисковыми активами на срок не более тридцати календарных дней.

Сноска. Статья 35 в редакции Закона РК от 02.07.2018 № 168-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования).

Статья 36. Валютные интервенции

Валютные интервенции Национального Банка Казахстана осуществляются самостоятельно путем купли-продажи иностранной валюты и проведения других видов валютных сделок на межбанковском или биржевом рынке с целью воздействия на курс казахстанского тенге.

Валютные интервенции Национального Банка Казахстана проводятся в рамках общей денежно-кредитной политики.

Сноска. Статья 36 в новой редакции - Законом Республики Казахстан от 10 июля 2003 года N 483 (вводится в действие с 1 января 2004 года).

Статья 36-1. Депозиты

Порядок, условия привлечения и погашения, сроки и лимиты привлечения депозитов определяются Национальным Банком Казахстана.

Национальный Банк Казахстана вправе привлекать депозиты как в национальной, так и в иностранной валюте.

Сноска. Дополнен статьей 36-1 - Законом Республики Казахстан от 10 июля 2003 года N 483 (вводится в действие с 1 января 2004 года).

Статья 36-2. Краткосрочные ноты Национального Банка Казахстана

Краткосрочные ноты Национального Банка Казахстана - государственные эмиссионные ценные бумаги, эмитируемые Национальным Банком Казахстана, обязательства по которым несет Национальный Банк Казахстана.

Порядок и условия выпуска, размещения, обращения и погашения краткосрочных нот определяются Национальным Банком Казахстана.

Национальный Банк Казахстана в соответствии с целями денежно-кредитной политики вправе осуществлять выпуск краткосрочных нот как в национальной, так и в иностранной валюте.

Сноска. Дополнен статьей 36-2 - Законом Республики Казахстан от 10 июля 2003 года N 483 (вводится в действие с 1 января 2004 года); с изменениями, внесенными Законом РК от 05.07.2012 № 30-V(вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 36-3. Переучет коммерческих векселей

Сноска. Статью 36-3 исключена Законом РК от 24.11.2015 № 422-V (вводится в действие с 01.01.2016).

Статья 37. Количественные ограничения по операциям банков

Под прямыми количественными ограничениями Национального Банка Казахстана понимаются максимальные уровни ставок по отдельным видам операций и сделок, прямое ограничение кредитования, замораживание ставок вознаграждения, прямое регулирование конкретных видов кредита в целях стимулирования или сдерживания развития отдельных отраслей.

Национальный Банк Казахстана вправе применять прямые количественные ограничения в случае невозможности приостановления инфляционных процессов косвенными методами денежно-кредитного регулирования.

Сноска. В статью 37 внесены изменения - Законом РК от 11 июля 1997 г. N 154.

Глава 7
ДЕНЕЖНОЕ ОБРАЩЕНИЕ И ДЕНЕЖНАЯ ЕДИНИЦА

Статья 38. Денежная единица

Денежной единицей (национальной валютой) Республики Казахстан является казахстанский тенге. Казахстанский тенге состоит из 100 тиынов.

Денежные знаки Республики Казахстан, находящиеся в обращении, состоят из банкнот и монет.

Структура номиналов банкнот и монет определяется Национальным Банком Казахстана.

Статья 39. Платежное средство

Законным платежным средством в Республике Казахстан, за исключением случаев, предусмотренных законодательными актами, нормативными правовыми актами Национального Банка Казахстана, является казахстанский тенге.

Сноска. Статья 39 - в редакции Закона РК от 11 июля 1997 г. N 154.

Статья 40. Выпуск банкнот и монет

Выпуск банкнот и монет, организация их обращения и изъятие из обращения на территории Республики Казахстан осуществляются исключительно Национальным Банком Казахстана.

Выпуск банкнот и монет в обращение осуществляется Национальным Банком Казахстана посредством их продажи физическим и юридическим лицам.

Сноска. Статья 40 - в редакции Закона РК от 8 июля 2005 г. N 69

Статья 41. Обеспечение денежной единицы

Банкноты и монеты Национального Банка Казахстана являются безусловными обязательствами Национального Банка Казахстана и обеспечиваются всеми его активами.

Национальный Банк Казахстана регулярно публикует в средствах массовой информации сообщение о размерах золотовалютных резервов.

Сноска. Статья 41 с изменениями, внесенными законами РК от 11.07.1997 N 154; от 05.07.2012 № 30-V(вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 42. Изготовление и характеристика банкнот и монет

Национальный Банк Казахстана определяет потребность в необходимом количестве банкнот и монет, обеспечивает их изготовление, устанавливает порядок хранения, уничтожения и инкассации наличных денег.

Монеты делятся на следующие виды:

инвестиционные монеты - монеты, изготовленные из драгоценных металлов, являющиеся объектом инвестирования и накопления;

коллекционные монеты - юбилейные, памятные и иные монеты специального чекана, изготовленные ограниченным тиражом как из драгоценных, так и из недрагоценных металлов, являющиеся объектом коллекционирования и накопления;

циркуляционные монеты - монеты, изготовленные из недрагоценных металлов и предназначенные для наличного денежного обращения.

Банкноты и монеты национальной валюты Республики Казахстан разрабатываются в соответствии с концепцией дизайна банкнот и монет национальной валюты – казахстанского тенге. Изображения и описания банкнот и монет публикуются в средствах массовой информации.

Сноска. Статья 42 с изменениями, внесенными законами РК от 11.07.1997 N 154; от 08.07.2005 N 69; от 24.11.2015 № 422-V (вводится в действие с 01.01.2016).

Статья 43. Требования к приему банкнот и монет

Банкноты и монеты, выпущенные в обращение Национальным Банком Казахстана, обязательны к приему по их нарицательной стоимости на всей территории Республики Казахстан по всем видам платежей, а также для зачисления на банковские счета и для перевода, без ограничения размениваются и обмениваются всеми банками, филиалами банков-нерезидентов Республики Казахстан и Национальным оператором почты.

Никто, кроме Национального Банка Казахстана, не может объявить недействительными банкноты и монеты, выпущенные Национальным Банком Казахстана.

Сноска. Статья 43 с изменениями, внесенными законами РК от 16.07.1999 N 436; от 24.11.2015 № 422-V (порядок введения в действие см. ст. 2).

Статья 43-1. Продажа и выкуп банкнот и монет Национальным Банком Казахстана

Продажа, выкуп банкнот и циркуляционных монет Национальным Банком Казахстана осуществляются по их нарицательной стоимости.

Продажа и выкуп Национальным Банком Казахстана инвестиционных и коллекционных монет осуществляются в порядке, установленном нормативными правовыми актами Национального Банка Казахстана.

Сноска. Дополнен статьей 43-1 - Законом РК от 8 июля 2005 г. N 69.

Статья 44. Право на замену денежной единицы

Право на замену денежной единицы имеет Президент Республики Казахстан. Президент Республики Казахстан определяет порядок, сроки и условия функционирования денежной единицы Республики Казахстан.

Сноска. Статья 44 в редакции Указа Президента Республики Казахстан, имеющего силу Закона, от 5 декабря 1995 г. N 2672.

Статья 45. Выпуск в обращение, замена и изъятие из обращения банкнот и монет национальной валюты Республики Казахстан

Решение о выпуске в обращение, порядок замены и изъятия из обращения банкнот и монет национальной валюты Республики Казахстан принимаются Национальным Банком Казахстана и публикуются в средствах массовой информации.

Сноска. Статья 45 в редакции Закона РК от 24.11.2015 № 422-V (вводится в действие с 01.01.2016).

Статья 46. Ветхие, сомнительные банкноты и дефектные (поврежденные), сомнительные монеты

Ветхие банкноты, сохранившие не менее семидесяти процентов от установленных Национальным Банком Казахстана размеров банкнот, и дефектные (поврежденные) монеты без ограничений обмениваются Национальным Банком Казахстана, банками, филиалами банков-нерезидентов Республики Казахстан и Национальным оператором почты.

Сомнительные банкноты, сохранившие более пятидесяти процентов, и сомнительные монеты принимаются Национальным Банком Казахстана, банками, филиалами банков-нерезидентов Республики Казахстан и Национальным оператором почты в соответствии с нормативным правовым актом Национального Банка Казахстана.

Сомнительные банкноты и сомнительные монеты обмениваются Национальным Банком Казахстана в порядке, предусмотренном нормативным правовым актом Национального Банка Казахстана.

Национальный Банк Казахстана не обязан компенсировать утерянные или уничтоженные банкноты и монеты.

Сноска. Статья 46 в редакции Закона РК от 24.11.2015 № 422-V (порядок введения в действие см. ст. 2).

Статья 47. Ответственность за изготовление, хранение и сбыт поддельных банкнот и монет

Лица, виновные в изготовлении, хранении поддельных банкнот и монет с целью сбыта, сбыте поддельных банкнот и монет, а также осуществлении несанкционированной эмиссии наличных денег, несут ответственность, установленную законами Республики Казахстан.

Сноска. Статья 47 в редакции Закона РК от 24.11.2015 № 422-V (вводится в действие с 01.01.2016).

Статья 47-1. Организация кассового обслуживания

Сноска. Статья 47-1 исключена Законом РК от 11.07.2009 № 185-IV (вводится в действие с 30.08.2009).

Глава 8. Организация платежей и переводов денег

Сноска. Название главы - в редакции Закона РК от 16 июля 1999 г. № 436.

Статья 48. Полномочия Национального Банка Казахстана в организации и регулировании платежей и (или) переводов денег, платежных систем и рынка платежных услуг

Полномочия Национального Банка Казахстана в организации и регулировании платежей и (или) переводов денег, платежных систем и рынка платежных услуг, осуществлении государственного контроля и надзора за рынком платежных услуг и надзора (оверсайта) за платежными системами определяются в соответствии с Законом Республики Казахстан "О платежах и платежных системах" и иными законами Республики Казахстан.

Сноска. Статья 48 в редакции Закона РК от 26.07.2016 № 12-VІ (вводится в действие по истечении тридцати календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020).
Статья 48-1. (Статья 48-1 исключена - Законом РК от 8 июля 2005 г. N 69)

Статья 49. Счета

Национальный Банк Казахстана устанавливает виды, правовой режим и структуру банковских счетов, порядок и условия открытия, ведения и закрытия счетов.

Сноска. Статья 49 с изменениями, внесенными законами РК от 11.07.1997 N 154; от 11.07.2009 N 185-IV (вводится в действие с 30.08.2009).

Статья 50. Способы осуществления платежей и переводов денег

Способы осуществления платежей и переводов денег, применяемых на территории Республики Казахстан, устанавливаются законодательными актами и принятыми в соответствии с ними нормативными правовыми актами Республики Казахстан.

Сноска. Статья 50 - в редакции Закона РК от 16 июля 1999 г. N 436.

Статья 51. (Статья 51 исключена - Законом РК от 11 июля 1997 г. N 154)

Глава 8-1. Содействие обеспечению стабильности финансовой системы

Сноска. Закон дополнен главой 8-1 в соответствии с Законом РК от 05.07.2012 № 30-V(вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 51-1. Разработка и осуществление мер по обеспечению стабильности финансовой системы

Национальный Банк Казахстана самостоятельно и (или) совместно с иными государственными органами в рамках их компетенции разрабатывает и осуществляет меры, направленные на обеспечение стабильности финансовой системы.

Национальный Банк Казахстана, Правительство Республики Казахстан и уполномоченный орган по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций взаимодействуют по вопросам стабильности финансовой системы путем:

информирования друг друга о предполагаемых действиях и достигнутых результатах, имеющих общегосударственное значение;

совместной оценки факторов риска для финансовой стабильности;

разработки, принятия и реализации комплекса согласованных решений в целях минимизации системного риска, предотвращения возникновения финансового кризиса и минимизации его последствий;

заключения соглашения по вопросам финансовой стабильности.

Межведомственная координация по вопросам обеспечения финансовой стабильности осуществляется Советом по финансовой стабильности Республики Казахстан, являющимся консультативно-совещательным органом при Президенте Республики Казахстан.

Предварительному рассмотрению Советом по финансовой стабильности Республики Казахстан в обязательном порядке подлежат вопросы, связанные с принятием следующих мер, направленных на обеспечение финансовой стабильности:

по мерам реализации макропруденциальной политики, направленной на снижение системных рисков финансовой системы;

по комплексу мер Национального Банка Казахстана, Правительства Республики Казахстан и уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций по предотвращению возникновения финансового кризиса и минимизации его последствий;

по мерам урегулирования неплатежеспособного банка, принудительная ликвидация которого несет системные риски финансовой системы, в том числе по государственному участию при его урегулировании;

по финансированию мер по оздоровлению банков второго уровня, в том числе за счет средств Национального Банка Казахстана и (или) его дочерних организаций.

Решение о создании Совета по финансовой стабильности Республики Казахстан, его состав и положение о нем утверждаются Президентом Республики Казахстан.

В целях содействия обеспечению стабильности финансовой системы Национальный Банк Казахстана:

1) проводит регулярный мониторинг макроэкономических и макрофинансовых факторов, влияющих на стабильность финансовой системы;

2) формирует макропруденциальную политику;

3) предоставляет займы последней инстанции в порядке и на условиях, предусмотренных настоящим Законом и совместным нормативным правовым актом Национального Банка Казахстана и уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

Примечание РЦПИ!
Подпункт 4) действовал с 01.01.2016 до 31.12.2016 в соответствии с Законом РК от 24.11.2015 № 422-V.

4) осуществляет выплату разовой компенсации, в том числе через организацию, специализирующуюся на улучшении качества кредитных портфелей банков второго уровня, по депозитам (вкладам) физических лиц, принятым в национальной валюте (тенге), в связи с переходом к режиму свободно плавающего обменного курса в порядке, на условиях и в сроки, установленные Правлением Национального Банка Казахстана;

5) исключен Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020);
6) исключен Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020);

7) проводит операции с производными финансовыми инструментами с банками второго уровня в порядке, на условиях и в сроки, установленные Правлением Национального Банка Казахстана.

8) исключен Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020).
Сноска. Статья 51-1 с изменениями, внесенными законами РК от 24.11.2015 № 422-V (порядок введения в действие см. ст. 2); от 28.12.2017 № 128-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 02.07.2018 № 168-VІ (вводится в действие с 01.01.2019); от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020).

Статья 51-2. Макропруденциальная политика

Сноска. Заголовок статьи 51-2 в редакции Закона РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020).

Под макропруденциальной политикой понимается комплекс мер, направленных на снижение системных рисков финансовой системы.

Под системными рисками финансовой системы понимаются риски нарушения предоставления финансовых услуг, влекущие ухудшение финансового состояния всей финансовой системы или ее части и (или) подрывающие ее стабильное функционирование. Системные риски финансовой системы включают в себя также риски системно значимых финансовых организаций.

Под системно значимыми финансовыми организациями понимаются финансовые организации, от стабильного функционирования которых зависит стабильность финансовой системы в целом.

В целях формирования макропруденциальной политики Национальный Банк Казахстана:

1) на регулярной основе проводит мониторинг системных рисков финансовой системы;

2) по согласованию с уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций определяет порядок отнесения финансовых организаций к числу системно значимых;

2-1) формирует список системно значимых финансовых организаций;

3) самостоятельно или совместно с иными государственными органами в рамках их компетенции выносит на рассмотрение Совета по финансовой стабильности Республики Казахстан меры, направленные на обеспечение финансовой стабильности;

4) в случае возникновения или угрозы возникновения системного финансового кризиса самостоятельно или совместно с Правительством Республики Казахстан вводит ограничения на проведение отдельных видов банковских и других операций финансовыми организациями.

Сноска. Статья 51-2 с изменениями, внесенными законами РК от 24.11.2015 № 422-V (вводится в действие с 01.01.2016); от 02.07.2018 № 168-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования); от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020).

Статья 51- 3. Займы последней инстанции

1. Под займами последней инстанции понимаются займы, предоставляемые Национальным Банком Казахстана банкам, испытывающим краткосрочный дефицит ликвидности.

Национальный Банк Казахстана выступает заимодателем последней инстанции только на следующих условиях:

1) заемщиком является банк – резидент Республики Казахстан, не отнесенный к категории банков с неустойчивым финансовым положением, создающим угрозу интересам его депозиторов и кредиторов и (или) угрозу стабильности финансовой системы, или категории неплатежеспособных банков;

2) заем предоставляется под залог активов, перечень которых и устанавливаемые дисконты к ним определяются Национальным Банком Казахстана.

Стоимость активов, предоставляемых в залог, с учетом дисконта должна покрывать размер займа с учетом вознаграждения по нему в полном объеме;

3) заем предоставляется в национальной валюте;

4) ставка вознаграждения по займу устанавливается на уровне не ниже базовой ставки Национального Банка Казахстана с учетом дополнительного процентного вознаграждения, установленного Национальным Банком Казахстана;

5) заем предоставляется на срок от четырнадцати до девяноста календарных дней с возможностью пролонгации не более трех раз. Общий срок пользования займом с учетом всех пролонгаций не может превышать один год. Пролонгация займа последней инстанции осуществляется на условиях, указанных в настоящей статье.

2. Национальный Банк Казахстана вправе предоставлять займы последней инстанции системно значимым инфраструктурным финансовым организациям.

3. В случае неисполнения (ненадлежащего исполнения) банком обязательств по займу последней инстанции удовлетворение требований Национального Банка Казахстана производится во внесудебном порядке путем обращения Национальным Банком Казахстана заложенных активов в свою собственность и (или) их реализации банком в целях удовлетворения требований Национального Банка Казахстана третьему лицу, определенному Национальным Банком Казахстана по согласованию с уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

Уступка права (требования) на активы, являющиеся обеспечением по договору займа последней инстанции, не требует:

1) согласия акционеров, должников банка, а также иных заинтересованных лиц (включая залогодателей, гарантов, поручителей). При этом личность нового кредитора признается не имеющей для должника существенного значения;

2) внесения изменений в договоры, заключенные банком с должниками банка, а также иными лицами (включая залогодателей, гарантов, поручителей), в части указания новой стороны договора.

4. Порядок, условия предоставления и погашения займов последней инстанции, а также обращения взыскания на активы, являющиеся обеспечением по договору займа последней инстанции, определяются Национальным Банком Казахстана совместно с уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

Сноска. Глава 8-1 дополнена статьей 51-3 в соответствии с Законом РК от 02.07.2018 № 168-VІ (вводится в действие с 01.01.2019); с изменениями, внесенными законами РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020); от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие с 01.01.2021).

Глава 8-2. Особый режим регулирования

Сноска. Закон дополнен главой 8-2 в соответствии с Законом РК от 02.07.2018 № 168-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования).

Статья 51-4. Цели введения и общие условия осуществления деятельности в рамках особого режима регулирования

1. Особый режим регулирования Национального Банка Казахстана представляет собой совокупность специальных условий осуществления деятельности, связанной с платежными услугами.

2. Особый режим регулирования направлен на достижение следующих целей:

1) повышение конкуренции на рынке платежных услуг;

2) внедрение новых услуг и развитие финансового рынка для повышения степени удовлетворенности и соответствия интересам потребителей, субъектов предпринимательства и государства;

3) формирование оптимального регулирования, контроля и надзора рынка платежных услуг, обеспечение защиты интересов потребителей.

3. Принципами особого режима регулирования являются:

1) обеспечение равенства условий участия в рамках особого режима регулирования;

2) соблюдение участниками особого режима регулирования прав и интересов потребителей.

4. Особый режим регулирования вводится решением Правления Национального Банка Казахстана, в котором указываются виды платежной услуги и (или) деятельность, связанная с платежными услугами, специальные условия их оказания (осуществления) в рамках особого режима регулирования, порядок и условия применения к участникам особого режима регулирования требований законодательства Республики Казахстан.

Вводимый Национальным Банком Казахстана общий срок особого режима регулирования не превышает пяти лет.

5. Особый режим регулирования прекращает свое действие после истечения срока, на который он был введен.

6. Порядок введения и отмены особого режима регулирования, осуществления деятельности в рамках особого режима регулирования утверждается нормативным правовым актом Национального Банка Казахстана.

Сноска. Статья 51-4 с изменениями, внесенными Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020).

Статья 51-5. Осуществление деятельности в рамках особого режима регулирования

1. Участниками особого режима регулирования могут быть платежные организации и (или) иные юридические лица, не являющиеся финансовыми организациями, в целях осуществления деятельности, связанной с платежными услугами (далее – участники особого режима регулирования).

2. Деятельность участника особого режима регулирования осуществляется в соответствии с договором об осуществлении деятельности в рамках особого режима регулирования, заключаемым с Национальным Банком Казахстана.

Типовой договор об осуществлении деятельности в рамках особого режима регулирования утверждается Национальным Банком Казахстана.

Типовой договор об осуществлении деятельности в рамках особого режима регулирования должен содержать условие, в соответствии с которым участник особого режима регулирования обязан уведомлять потребителей услуг об осуществлении им деятельности в рамках особого режима регулирования.

3. Критерии отбора и порядок рассмотрения документов для заключения договора об осуществлении деятельности в рамках особого режима регулирования утверждаются нормативным правовым актом Национального Банка Казахстана.

4. Национальный Банк Казахстана отказывает участнику особого режима регулирования в заключении договора об осуществлении деятельности в рамках особого режима регулирования в случаях несоответствия заявленного вида деятельности целям введения особого режима регулирования, критериям отбора участников особого режима регулирования и (или) представленных документов требованиям, установленным нормативным правовым актом Национального Банка Казахстана.

5. Действие договора об осуществлении деятельности в рамках особого режима регулирования прекращается:

1) при прекращении действия особого режима регулирования в связи с истечением срока, на который он был введен, либо его отмене;

2) при истечении срока или досрочном расторжении договора об осуществлении деятельности в рамках особого режима регулирования;

3) в иных случаях, предусмотренных гражданским законодательством Республики Казахстан или договором об осуществлении деятельности в рамках особого режима регулирования.

6. Национальный Банк Казахстана вправе расторгнуть в одностороннем порядке договор об осуществлении деятельности в рамках особого режима регулирования в случае неисполнения участником особого режима регулирования предусмотренных договором обязательств, а также в случае, если участник особого режима регулирования перестал соответствовать условиям, установленным нормативным правовым актом Национального Банка Казахстана.

Национальный Банк Казахстана уведомляет участника особого режима регулирования о неисполнении обязательств, определенных договором об осуществлении деятельности в рамках особого режима регулирования, и необходимости устранения нарушений в срок не более шестидесяти рабочих дней со дня уведомления.

Участник особого режима регулирования в срок не более пяти рабочих дней со дня получения уведомления Национального Банка Казахстана разрабатывает и представляет в Национальный Банк Казахстана план мероприятий по устранению выявленных нарушений и (или) причин, а также условий, способствовавших их совершению. В плане мероприятий указываются перечень запланированных мероприятий, сроки их осуществления, а также ответственные должностные лица.

В случае одобрения Национальным Банком Казахстана плана мероприятий участник особого режима регулирования приступает к его реализации и представляет в Национальный Банк Казахстана отчет о выполнении мероприятий в сроки, установленные Национальным Банком Казахстана.

При несогласии Национального Банка Казахстана с планом мероприятий участник особого режима регулирования устраняет замечания Национального Банка Казахстана.

В случае неодобрения плана мероприятий и (или) непринятия мер по устранению участником особого режима регулирования указанных замечаний Национальный Банк Казахстана уведомляет участника особого режима регулирования о расторжении договора об осуществлении деятельности в рамках особого режима регулирования в одностороннем порядке.

7. После прекращения действия договора об осуществлении деятельности в рамках особого режима регулирования лицо, ранее являвшееся участником особого режима регулирования, обязано незамедлительно прекратить деятельность, осуществляемую в рамках особого режима регулирования, в отношении которой действует разрешительный порядок в соответствии с законами Республики Казахстан, а также исполнить обязательства перед своими клиентами в порядке и сроки, установленные нормативными правовыми актами Национального Банка Казахстана.

8. Осуществление деятельности, в отношении которой действует разрешительный порядок в соответствии с законами Республики Казахстан, после прекращения действия договора об осуществлении деятельности в рамках особого режима регулирования является незаконным и влечет за собой ответственность, установленную законами Республики Казахстан.

Сноска. Статья 51-5 с изменениями, внесенными Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020).

Глава 9
ОПЕРАЦИИ НАЦИОНАЛЬНОГО БАНКА КАЗАХСТАНА

Статья 52. Владельцы банковских счетов в Национальном Банке Казахстана

Владельцами банковских счетов в Национальном Банке Казахстана считаются юридические лица, открывшие в нем счета в порядке, установленном Национальным Банком Казахстана, и банки, филиалы банков-нерезидентов Республики Казахстан.

Сноска. Статья 52 в редакции Закона РК от 16.07.1999. N 436; с изменениями, внесенными законами РК от 24.11.2015 № 422-V (вводится в действие с 16.12.2020); от 02.07.2018 № 168-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования).

Статья 52-1. Операции и сделки Национального Банка Казахстана в национальной валюте

Национальный Банк Казахстана проводит следующие операции в национальной валюте:

1) предоставляет займы организациям, имеющим право на получение таких займов, в порядке, предусмотренном правовыми актами Национального Банка Казахстана;

2) исключен Законом РК от 24.11.2015 № 422-V (вводится в действие с 01.01.2016);

3) покупает и продает государственные ценные бумаги;

4) покупает и продает депозитные сертификаты, долговые ценные бумаги, которые Национальный Банк Казахстана считает пригодными для обеспечения кредитов;

5) принимает депозиты, осуществляет платежи и переводы денег, принимает на хранение и управление ценные бумаги и иные ценности;

6) осуществляет операции с производными финансовыми инструментами;

7) при необходимости открывает счета в банках и финансовых организациях, филиалах банков-нерезидентов Республики Казахстан на территории Республики Казахстан и за ее пределами;

7-1) размещает депозиты в банках второго уровня, в том числе через свои дочерние организации, для рефинансирования ипотечных жилищных займов и ипотечных займов физических лиц в порядке, определенном Правлением Национального Банка Казахстана;

8) выписывает чеки и выдает векселя;

9) осуществляет другие банковские операции, а также сделки от своего имени в соответствии со своими задачами, если это прямо не запрещено настоящим Законом.

Сноска. Закон дополнен статьей 52-1 в соответствии с Законом РК от 16.07.1999 № 436; с изменениями, внесенными законами РК от 10.07.2003 № 483 (вводится в действие с 01.01.2004); от 05.07.2006 № 165 (порядок введения в действие см. ст.2); от 24.11.2015 № 422-V (порядок введения в действие см. ст. 2); от 02.07.2018 № 168-VІ (вводится в действие с 01.01.2019); от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020).

Статья 53. Обеспечение кредитов

Сноска. В статью 53 внесены изменения - Законом РК от 11 июля 1997 г. N 154; статья исключена - Законом Республики Казахстан от 10 июля 2003 года N 483 (вводится в действие с 1 января 2004 года).

Статья 54. Ограничения по операциям Национального Банка Казахстана

Национальный Банк Казахстана не имеет права:

- обслуживать организации, а также приобретать акции юридических лиц, кроме случаев, предусмотренных настоящим Законом;

- заниматься торговой и иной деятельностью, за исключением разрешенной действующим законодательством;

- предоставлять займы без обеспечения, а также займы на срок более одного года;

- пролонгировать предоставленные займы или разрешать возобновление векселей с истекающими сроками, кроме случаев, прямо предусмотренных законами Республики Казахстан.

Исключение из случаев, предусмотренных частью первой настоящей статьи, может быть сделано только по специальному решению Правления Национального Банка Казахстана.

Сноска. Статья 54 с изменениями, внесенными Указом Президента РК, имеющим силу Закона, от 05.12.1995 N 2672; дополнена частью второй, последний абзац части первой - в редакции Указа Президента РК, имеющего силу Закона, от 27 января 1996 г. N 2830; с изменениями, внесенными законами РК от 11.07.1997 N 154; от 16.07.1999 N 436; от 02.07.2018 № 168-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования).

Глава 10
ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ НАЦИОНАЛЬНОГО БАНКА КАЗАХСТАНА
В СФЕРЕ ВНЕШНЕЭКОНОМИЧЕСКИХ ОТНОШЕНИЙ.
ОПЕРАЦИИ С ВАЛЮТНЫМИ ЦЕННОСТЯМИ

Сноска. В название главы внесены изменения - Законом РК от 11 июля 1997 г. N 154.

Статья 55. Взаимоотношения Национального Банка Казахстана с банками других государств

Сноска. Статья исключена - Законом Республики Казахстан от 10 июля 2003 года N 483 (вводится в действие с 1 января 2004 года).

Статья 56. Функции Национального Банка Казахстана в области валютного регулирования и валютного контроля

Национальный Банк Казахстана как орган валютного регулирования и валютного контроля:

1) определяет порядок обращения валютных ценностей в Республике Казахстан;

2) определяет порядок осуществления валютных операций в Республике Казахстан, включая порядок покупки и продажи иностранной валюты на внутреннем валютном рынке Республики Казахстан;

3) устанавливает квалификационные требования к деятельности по осуществлению обменных операций с наличной иностранной валютой исключительно через обменные пункты;

4) определяет порядок лицензирования юридических лиц, осуществляющих деятельность исключительно через обменные пункты, и выдает лицензии и (или) приложения к лицензии на обменные операции с наличной иностранной валютой таким юридическим лицам;

5) определяет порядок осуществления обменных операций с наличной иностранной валютой, включая порядок открытия обменных пунктов и установления пределов отклонения курсов покупки от курсов продажи наличной иностранной валюты за национальную валюту;

6) определяет порядок мониторинга валютных операций и представления информации по валютным операциям и счетам резидентов Республики Казахстан в иностранных банках, включая порядок учетной регистрации валютных договоров по движению капитала, уведомления о проведенных валютных операциях и о счетах резидентов Республики Казахстан в иностранных банках и представления информации для целей мониторинга валютных операций;

7) совместно с уполномоченным органом, осуществляющим руководство в сфере обеспечения поступлений налогов и других обязательных платежей в бюджет, определяет порядок осуществления экспортно-импортного валютного контроля в целях обеспечения выполнения резидентами Республики Казахстан требования репатриации;

8) выдает специальные разрешения на проведение валютных операций в рамках мер по защите платежного баланса;

9) определяет по согласованию с государственными органами в соответствии с их компетенцией порядок и формы учета и отчетности по валютным операциям, обязательные для исполнения резидентами Республики Казахстан и нерезидентами Республики Казахстан в Республике Казахстан, а также порядок и сроки представления отчетности агентами валютного контроля;

10) в случаях установления фактов нарушения уполномоченными банками, филиалами банков – нерезидентов Республики Казахстан и иными лицами валютного законодательства Республики Казахстан применяет ограниченные меры воздействия, меры надзорного реагирования и санкции в соответствии с валютным законодательством Республики Казахстан.

Национальный Банк Казахстана вправе выполнять иные функции в области валютного регулирования и валютного контроля в соответствии с настоящим Законом, иными законами Республики Казахстан и актами Президента Республики Казахстан.

Сноска. Статья 56 в редакции Закона РК от 02.07.2018 № 168-VІ (вводится в действие с 01.07.2019); с изменениями, внесенными законами РК от 24.11.2015 № 422-V (вводится в действие с 16.12.2020); от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020); от 12.07.2023 № 23-VIII (вводится в действие с 01.01.2024); от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 57. Операции с активами в иностранной валюте и драгоценных металлах

Национальный Банк Казахстана проводит следующие операции с активами в иностранной валюте и драгоценных металлах:

покупает и продает иностранную валюту;

проводит операции с ценными бумагами, выпущенными и гарантированными Правительством Республики Казахстан в иностранной валюте, правительствами иностранных государств или международными финансовыми организациями;

открывает счета в банках Республики Казахстан, иностранных центральных банках, иностранных банках и других финансовых институтах, имеющих соответствующее право по законодательству государств, в которых они зарегистрированы, а также в международных финансовых организациях;

открывает и ведет счета, действует как представитель или корреспондент для иностранного центрального банка, иностранных банков и других финансовых институтов, имеющих соответствующее право по законодательству государств, в которых они зарегистрированы, иностранных правительств и их агентов, а также международных финансовых организаций;

осуществляет прием и хранение аффинированного золота, других драгоценных металлов;

проводит операции по покупке, продаже, размещению на хранение и депонированию аффинированного золота и других драгоценных металлов на внутреннем и внешнем рынках, в том числе по покупке аффинированного золота в рамках реализации приоритетного права государства;

в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан, ввозит в Республику Казахстан активы в иностранной валюте и драгоценные металлы, а также вывозит их за рубеж для размещения на своих счетах в иностранных банках и специализированных финансовых организациях;

проводит операции с ценными бумагами, требования к которым определяются Правлением Национального Банка Казахстана;

осуществляет операции с инструментами денежного рынка с контрпартнерами, имеющими кредитный рейтинг, минимальный уровень которого определяется Правлением Национального Банка Казахстана;

осуществляет операции с производными финансовыми инструментами в соответствии с нормативными правовыми актами Национального Банка Казахстана;

открывает и ведет металлические счета клиентов;

осуществляет другие операции по решению Правления Национального Банка Казахстана.

Национальный Банк Казахстана осуществляет любые виды валютных операций без ограничений.

Для достижения цели и выполнения задач, предусмотренных настоящим Законом, Национальный Банк Казахстана осуществляет деятельность по управлению активами в иностранной валюте и драгоценных металлах, обеспечивая их сохранность, ликвидность и доходность в долгосрочной перспективе с учетом риска вложения активов и в соответствии с основными принципами управления ими.

Сноска. Статья 57 в редакции Закона РК от 05.07.2012 № 30-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными Законом РК от 21.06.2013 № 106-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 58. Золотовалютные резервы Национального Банка Казахстана

Золотовалютные резервы Национального Банка Казахстана (далее - золотовалютные резервы) формируются для целей обеспечения внутренней и внешней устойчивости казахстанского тенге из активов Национального Банка Казахстана, обладающих высокой ликвидностью на международных рынках капитала, и включают:

аффинированное золото в слитках и золото на металлических счетах;

резервную позицию в Международном валютном фонде и активы в специальных правах заимствования Международного валютного фонда;

активы в свободно конвертируемой иностранной валюте, включая наличные деньги, депозиты, размещенные в иностранных банках, и ценные бумаги, эмитентами которых являются иностранные правительства или международные финансовые организации;

другие внешние активы, номинированные в свободно конвертируемых иностранных валютах, обладающие ликвидностью и возможностью использования без ограничительных условий.

Национальный Банк Казахстана обеспечивает поддержание золотовалютных резервов на уровне, необходимом для обеспечения стабильности и конвертируемости национальной валюты, осуществления платежей по обязательствам Республики Казахстан.

Не допускаются использование золотовалютных резервов в форме выдачи кредитов (займов, ссуд) и предоставление гарантий или других обязательств резидентам и нерезидентам Республики Казахстан, за исключением случаев, предусмотренных решением Правления Национального Банка Казахстана.

Увеличение и изменение структуры золотовалютных резервов производятся Национальным Банком Казахстана путем:

покупки аффинированного золота за казахстанские тенге и иностранную валюту;

покупки активов в свободно конвертируемой иностранной валюте за казахстанские тенге (включая памятные и сувенирные монеты) и иностранную валюту у резидентов и нерезидентов Республики Казахстан, а также у Правительства Республики Казахстан;

поступлений в свободно конвертируемой иностранной валюте комиссионных и других вознаграждений от депозитных, вкладных, дилинговых операций с иностранной валютой и операций с ценными бумагами, номинированными в иностранной валюте, а также от предоставляемых им кредитов в иностранной валюте;

поступлений в золоте и свободно конвертируемой иностранной валюте от проведения Национальным Банком Казахстана продаж, депонирования и других операций с золотом, включая поступления от операций с ценными бумагами Национального Банка Казахстана, номинированными в аффинированном золоте;

поступлений в свободно конвертируемой иностранной валюте от выпуска Национальным Банком Казахстана эмиссионных ценных бумаг в иностранной валюте;

переводов активов в иностранной валюте и драгоценных металлах в золотовалютные резервы в соответствии с основными принципами управления активами в иностранной валюте и драгоценных металлах;

поступлений от кредитов, полученных Национальным Банком Казахстана от международных финансовых организаций, центральных банков иностранных государств и других кредиторов;

поступлений в свободно конвертируемой иностранной валюте от услуг, оказываемых Национальным Банком Казахстана, в соответствии с настоящим Законом и Положением о Национальном Банке Казахстана.

Уменьшение и изменение структуры золотовалютных резервов производятся Национальным Банком Казахстана путем:

продажи свободно конвертируемой валюты в целях проведения денежно-кредитной политики, включая политику обменного курса, и сглаживания дисбаланса спроса и предложения на иностранную валюту на внутреннем валютном рынке;

погашения и обслуживания внешнего долга Республики Казахстан, исполнения обязательств Правительства Республики Казахстан и Национального Банка Казахстана, международных обязательств Республики Казахстан, включая международные обязательства Национального Банка Казахстана, за счет средств бюджета и бюджета (сметы расходов) Национального Банка Казахстана;

оплаты импорта продукции (работ, услуг), содержания дипломатических и иных представительств за рубежом, оплаты командировочных и представительских расходов;

продажи активов в свободно конвертируемой иностранной валюте для приобретения другой иностранной валюты;

погашения эмиссионных ценных бумаг Национального Банка Казахстана;

возврата основной суммы и вознаграждения по кредитам, полученным Национальным Банком Казахстана, а также выплат комиссионных и других сопутствующих им расходов;

переводов золотовалютных резервов в другие активы в иностранной валюте и драгоценных металлах в соответствии с основными принципами управления активами в иностранной валюте и драгоценных металлах;

реализации аффинированного золота за казахстанские тенге и иностранную валюту;

оплаты расходов, связанных с управлением и хранением активов в иностранной валюте и драгоценных металлах;

списания убыточных золотовалютных резервов.

Увеличение или уменьшение золотовалютных резервов происходит также в результате изменения рыночной стоимости активов, входящих в золотовалютные резервы, и операций резидентов-владельцев банковских счетов в свободно конвертируемой валюте, открытых в Национальном Банке Казахстана.

Сноска. Статья 58 в редакции Закона РК от 05.07.2012 № 30-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными Законом РК от 21.06.2013 № 106-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 59. Приоритетное право государства на приобретение аффинированного золота для пополнения активов в драгоценных металлах

Сноска. Статья 59 исключена Законом РК от 14.01.2016 № 445-V (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования).

Статья 60. Счет переоценки золотовалютных активов

Сноска. Статья 60 исключена Законом РК от 11.07.2009 N 185-IV (вводится в действие с 30.08.2009).

Глава 11. ПОРЯДОК ОРГАНИЗАЦИИ И ОСУЩЕСТВЛЕНИЯ КОНТРОЛЯ И
НАДЗОРА ЗА ФИНАНСОВЫМ РЫНКОМ И ФИНАНСОВЫМИ ОРГАНИЗАЦИЯМИ И
В ОБЛАСТИ ФИНАНСОВОГО ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН

Сноска. Глава 11 исключена Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020).

Глава 12
ОТЧЕТНОСТЬ НАЦИОНАЛЬНОГО БАНКА КАЗАХСТАНА

Статья 65. Финансовый год

Финансовый год Национального Банка Казахстана начинается 1 января и заканчивается 31 декабря по календарному исчислению.

Статья 66. Отчетность

Национальный Банк Казахстана ежегодно представляет на утверждение Президенту Республики Казахстан годовой отчет.

Президент Республики Казахстан рассматривает годовой отчет Национального Банка Казахстана и принимает решение об его утверждении.

Сноска. Статья 66 в редакции Указа Президента Республики Казахстан, имеющего силу Закона, от 5 декабря 1995 г. N 2672; внесены изменения - Законами РК от 16 июля 1999 г. N 436; от 10 июля 2003 года N 483 (вводится в действие с 1 января 2004 года); от 5 июля 2006 года N 165 (порядок введения в действие см. ст.2); от 11.07.2009 N 185-IV (вводится в действие с 30.08.2009); от 05.07.2012 № 30-V(вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 67. Годовой отчет

Годовой отчет Национального Банка Казахстана включает:

- доклад о денежно-кредитной политике и состоянии финансового рынка;

- отчет о деятельности Национального Банка Казахстана в истекшем году;

- годовую консолидированную финансовую отчетность Национального Банка Казахстана.

Сноска. Статья 67 с изменениями, внесенными Указом Президента РК, имеющим силу Закона, от 05.12.1995 № 2672; законами РК от 11.07.1997 № 154; от 16.07.1999 № 436; от 10.07.2003 № 483 (вводится в действие с 01.01.2004); от 08.07.2005 № 69.

Статья 68. Проверка деятельности Национального Банка Казахстана

По решению Правления Национального Банка Казахстана аудит финансовой отчетности Национального Банка Казахстана проводится ежегодно аудиторской организацией, имеющей опыт аудита центрального банка государства - члена Организации экономического сотрудничества и развития (ОЭСР) или стран Содружества Независимых Государств (СНГ).

Любая полученная при проверке информация считается конфиденциальной и аудиторская организация несет ответственность за ее передачу третьим лицам.

Проверка деятельности Национального Банка Казахстана и его организаций любыми государственными органами осуществляется только с согласия или по поручению Президента Республики Казахстан.

Сноска. Статья 68 с изменениями, внесенными Указом Президента РК, имеющим силу Закона, от 05.12.1995 № 2672; законами РК от 10.07.2003 № 483 (вводится в действие с 01.01.2004); от 08.07.2005 № 69; от 11.07.2009 N 185-IV (вводится в действие с 30.08.2009).

Глава 13
ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 69. Ликвидация Национального Банка Казахстана

Национальный Банк Казахстана может быть ликвидирован путем принятия соответствующего Закона Республики Казахстан. В случае ликвидации Национального Банка Казахстана его имущество передается правопреемнику, указанному в соответствующем Законе.

Сноска. Статья 69 с изменениями, внесенными Указом Президента РК, имеющим силу Закона, от 05.12.1995 № 2672.

Статья 69-1. Генеральное финансовое соглашение с участием Национального Банка Казахстана

Стороны генерального финансового соглашения с участием Национального Банка Казахстана осуществляют (применяют) зачет требований и (или) ликвидационный неттинг по сделке (сделкам) в рамках генерального финансового соглашения в порядке и на условиях, определенных в генеральном финансовом соглашении.

Сноска. Глава 13 дополнена статьей 69-1 в соответствии с Законом РК от 12.07.2022 № 138-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 70. Полномочия по получению информации

В целях обеспечения качественного и своевременного выполнения возложенных на Национальный Банк Казахстана функций, реализации требований настоящего Закона и иных законов Республики Казахстан Национальный Банк Казахстана вправе получать безвозмездно от любых физических и юридических лиц, филиалов банков-нерезидентов Республики Казахстан, филиалов страховых (перестраховочных) организаций-нерезидентов Республики Казахстан, филиалов страховых брокеров-нерезидентов Республики Казахстан, а также государственных органов необходимую информацию, в том числе сведения, составляющие служебную, коммерческую, банковскую и иную охраняемую законом тайну. При этом полученная информация не подлежит разглашению.

Национальный Банк Казахстана предоставляет полученную информацию, указанную в части первой настоящей статьи, уполномоченному органу по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций, в том числе путем обеспечения ему доступа к информационным системам Национального Банка Казахстана.

Государственные органы, финансовые и иные организации, их ассоциации (союзы), а также физические лица, филиалы банков-нерезидентов Республики Казахстан, филиалы страховых (перестраховочных) организаций-нерезидентов Республики Казахстан, филиалы страховых брокеров-нерезидентов Республики Казахстан обязаны предоставлять по запросу Национального Банка Казахстана документы, отчетность, включая финансовую, и в случае необходимости иную дополнительную информацию, необходимые для выполнения Национальным Банком Казахстана своих функций.

Сноска. Статья 70 в редакции Закона РК от 05.07.2012 № 30-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 24.11.2015 № 422-V (вводится в действие с 16.12.2020); от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020).

Статья 70-1. Возмездность услуг, оказываемых Национальным Банком Казахстана

Национальный Банк Казахстана вправе производить на платной основе банковские операции и другие услуги. Виды и размеры платы за предоставляемые им услуги определяются Национальным Банком Казахстана самостоятельно.

Национальный Банк Казахстана не взимает платы за банковские и иные услуги, оказываемые Правительству Республики Казахстан и центральному уполномоченному органу по исполнению бюджета, за исключением услуг по управлению Национальным фондом Республики Казахстан, иными фондами и организациями.

Национальный Банк Казахстана оказывает государственные услуги физическим и юридическим лицам, филиалам банков-нерезидентов Республики Казахстан, филиалам страховых (перестраховочных) организаций-нерезидентов Республики Казахстан, филиалам страховых брокеров-нерезидентов Республики Казахстан на платной основе в случаях, предусмотренных нормативными правовыми актами Республики Казахстан. Размеры платы за предоставляемые им государственные услуги определяются налоговым законодательством Республики Казахстан.

Сноска. Статья 70-1 дополнена Законом РК от 11 июля 1997 г. N 154; в редакции Закона РК от 3 мая 2001 года N 182; с изменениями, внесенными законами РК от 10 июля 2003 года N 483 (вводится в действие с 1 января 2004 года); от 5 июля 2006 года N 165 (порядок введения в действие см. ст.2); от 05.07.2012 № 30-V(вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 21.06.2013 № 106-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 24.11.2015 № 422-V (вводится в действие с 16.12.2020).

Статья 71. Сроки исковой давности

На требования Национального Банка Казахстана к заемщикам по ненадлежащему исполнению кредитных договоров сроки исковой давности не распространяются.

Сноска. Статья 71 в редакции Закона РК от 05.07.2012 № 30-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 72. Ответственность Национального Банка Казахстана

Национальный Банк Казахстана несет ответственность за неисполнение своих обязательств в порядке, установленном законами Республики Казахстан.

Сноска. Статья 72 в редакции Закона РК от 05.07.2012 № 30-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 73. Конфликт интересов

Сноска. Статья 73 с изменениями, внесенными законами РК от 11.07.1997 № 154; статья исключена Законом РК от 10.07.2003 № 483 (вводится в действие с 01.01.2004).

Статья 74. Вступление в действие настоящего Закона

Сноска. Название статьи изменено - Законом РК от 11.07.1997 № 154.

Настоящий Закон вводится в действие со дня опубликования.

Президент Республики Казахстан