ИПС "Әділет"

Қазақстан Республикасы заңнамасының өзгеруіне байланысты Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының жалпы отырысы

қаулы етеді:

І. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының мынадай нормативтік қаулыларына өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:

1. "Қылмыстардың бірнеше рет жасалуын және жиынтығын саралау туралы" 2006 жылғы 25 желтоқсандағы № 11 нормативтік қаулыда:

1) 2-тармақта:

бірінші абзацтың екінші сөйлемі алып тасталсын;

екінші абзац алып тасталсын;

үшінші абзац мынадай редакцияда жазылсын:

"Егер адам бұрын жасаған қылмысы үшін сотталған, не заңда белгіленген негіздер бойынша қылмыстық жауаптылықтан босатылған болса, қылмыс бірнеше рет жасалған деп танылмайды.";

2) 3-тармақта:

бірінші абзацтағы "немесе біртектес" деген сөздер алып тасталсын;

үшінші абзац мынадай редакцияда жазылсын:

"Қылмыстың бірнеше рет жасалуын тек ұқсас қылмыстар құрайды. Сондықтан бірнеше біртектес қылмыстарды жасау қылмыстарды бірнеше рет жасау ретінде танылмайды және қылмыстардың жиынтығы ретінде саралануға жатады. Мысалы, адамның ұрлық жасауы мен тонауы оның әрекеттері "қылмысты бірнеше рет жасау" деген белгісіз, ҚК-нің 175-бабы мен 178-бабының жиынтығы бойынша саралануға тиіс.";

3) 4-тармақта:

бірінші абзацта "кінәнің бірыңғай нысанымен" деген сөздер "бірыңғай пиғылмен" деген сөздермен ауыстырылсын;

мынадай мазмұндағы абзацпен толықтырылсын: "Адам ҚК-нің бір бөлігімен қарастырылған жалғасқан қылмысты жасаған кезде, белгілері ҚК-нің жалғасқан қылмыс үшін жауаптылықты көздейтін бабының (мысалы, ірі мөлшердегі есірткіні өткізу мақсатында заңсыз сақтау кезеңінде оның бөліктерін бірнеше мәрте өткізу) диспозициясымен қамтылмайтын басқа бөлігінде көзделген басқа қылмысты жасаған жағдайда, оның әрекеттері ҚК бабының неғұрлым қатаң жаза белгіленетін бөлігі бойынша саралауға жатады. Бұл ретте адамның жасаған барлық әрекеттерінің белгілері айыптауда және үкімде көрсетілуге тиіс.";

4) 6-тармақтың соңғы сөйлемі алып тасталсын;

5) 21-тармақта:

"апелляциялық" деген сөзден кейін ", кассациялық" деген сөзбен толықтырылсын;

"немесе" деген сөз алып тасталып, оның орнына үтір қойылсын;

"шағымы" деген сөзден кейін "немесе өтініші" деген сөздермен толықтырылсын.

2. "Соттардың қылмыстардың қайталануы туралы заңдарды қолдануы туралы" 2007 жылғы 25 желтоқсандағы № 8 нормативтік қаулыда:

1) 9-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"9. Егер адам ҚК-нің 63-бабы қолданылып шартты түрде сотталса және оған қосымша жаза тағайындалса, онда негізгі және қосымша жаза бойынша соттылықтың жойылу мерзімі: негізгі жаза бойынша ҚК-нің 77-бабы үшінші бөлігінің а) тармағының негізінде сынақ мерзімі өткеннен кейін; қосымша жаза бойынша ҚК-нің 77-бабы үшінші бөлігінің в) тармағының негізінде негізгі жаза өтелгеннен кейін бір жыл өткеннен кейін есептеледі. Сондықтан адам шартты түрде сотталуына байланысты үкім бойынша тағайындалған сынақ мерзімі өткеннен кейін, бірақ қосымша жазаны толық өтегенге дейін жаңа қылмыс жасаған кезде ол бас бостандығынан айыру түріндегі соттылығы бар деп таныла алмайды. Мұндай жағдайларда сот соңғы үкім бойынша қылмыстың қайталану түрлерін анықтау кезінде адамның қосымша қосымша жазасына ғана қатысты өтелмеген соттылығын ескереді, ал жазаны үкімдердің жиынтығы бойынша тағайындаған кезде сот ҚК-нің 60 және 61-баптарының талаптарын сақтай отырып, алдыңғы үкім бойынша тағайындалған қосымша жазаның өтелмеген бөлігін соңғы үкім бойынша тағайындалған жазаға толық немесе ішінара біріктіреді.";

2) мынадай мазмұндағы 9-1-тармақпен толықтырылсын:

"9-1. Адамды қылмыстардың немесе ауырлық дәрежесі әр түрлі қылмыстарға үкімдердің жиынтығы бойынша соттаған кезде соттылық ҚК-нің 77-бабы үшінші бөлігіне сәйкес әрбір қылмыс үшін бөлек өтеледі, бұл ретте барлық өтеу мерзімдері адамның ҚК-нің 58 немесе 60-бабының негізінде сот тағайындаған түпкілікті жазаны адамның іс жүзінде өтеген сәтінен бастап есептеледі.";

3) 15-тармақтың екінші абзацы алып тасталсын;

4) 23-тармақ алып тасталсын;

5) 28-тармақта:

бірінші абзацтағы "апелляциялық" деген сөзден кейін ", кассациялық" деген сөзбен толықтырылсын;

екінші абзацтағы "апелляциялық және қадағалау сатылары" деген сөздер "апелляциялық сатыдағы сот" деген сөздермен ауыстырылсын;

үшінші абзацтағы "немесе қадағалау" деген сөздер алып тасталсын.

3. Күші жойылды - ҚР Жоғарғы Сотының 25.06.2015 № 4 (ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

4. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2003 жылғы 11 шілдедегі № 6 нормативтік қаулысымен енгізілген өзгерістермен және толықтырулармен "Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 67-бабын қолдану бойынша сот тәжірибесі туралы" 2001 жылғы 21 маусымдағы № 4 нормативтік қаулыда:

1) 1-тармақтың бірінші және екінші абзацтарындағы "кiшiгірiм немесе орташа ауырлықтағы" деген сөздер алып тасталсын;

2) 2-тармақ алып тасталсын;

3) 3-1-тармақтың бірінші абзацында "кез келген" деген сөздер алып тасталсын;

4) мынадай мазмұндағы 3-2-тармақпен толықтырылсын:

"3-2. ҚК-нің 67-бабының үшінші бөлігі бойынша адамның өлімімен немесе денсаулығына ауыр зиян келтірумен байланысты емес ауыр қылмысты бірінші рет жасаған кәмелетке толмаған адам, егер ол жәбірленушімен татуласса және келтірілген зиянның орнын толтырса, ҚК-нің 82-бабында көзделген тәрбиелік ықпалы бар мәжбүрлеу шаралары қолданылып, қылмыстық жауапкершіліктен босатылуы мүмкін. ҚІЖК-нің 38-бабының бірінші бөлігіне сәйкес жоғарыда көрсетілген негіздер бойынша қылмыстық істі бұзуға тек соттың құқығы бар.";

5) 9-тармақтың үшінші абзацы алып тасталсын;

6) мынадай мазмұндағы 9-1 және 9-2-тармақтармен толықтырылсын:

"9-1. ҚК-нің 67-бабының бірінші, екінші немесе үшінші бөліктерінің негізінде татуласуына байланысты адамды қылмыстық жауапкершіліктен босатуға тек жәбірленуші (жеке немесе заңды тұлға) болған кезде жол беріледі.

ҚК-нің 67-бабының бірінші немесе екінші бөлігінде көрсетілген адам шын ниетпен өкінсе және қоғамның немесе мемлекеттің заңмен қорғалатын мүдделеріне қылмыспен келтірілген зиянның орнын толтырған болса, жәбірленуші болмаған кезде де ҚК-нің 67-бабының төртінші бөлігінің негізінде қылмыстық жауапкершіліктен босатылуы мүмкін.

ҚК-нің 307-бабына ескертудің бесінші бөлігінде тізбесі берілген сыбайлас жемқорлыққа байланысты қылмыстық істер бойынша ҚК-нің 67-бабын қолдануға жол берілмейді.

9-2. ҚІЖК-нің 38-бабы бірінші бөлігіне сәйкес, ҚК-нің 67-бабы төртінші бөлігінің негізінде сотқа дейінгі сатыда – прокурор және оның келісімімен тергеуші немесе анықтау органы, сот талқылауы сатысында тараптардың өтініші бойынша немесе өз бастамасымен сот (судья) адамды қылмыстық жауапкершіліктен босата отырып, қылмыстық істі бұзуға құқылы.";

7) 13-1-тармақта:

бірінші абзац мынадай редакцияда жазылсын: "ҚК-нің

67-бабының екінші, үшінші және төртінші бөліктерінде көзделген заңның нормаларын қолдану міндетті емес (факультативтік) болып табылады.";

екінші абзацта "Бұл орайда" деген сөздер "Заңның көрсетілген нормаларын қолдану кезінде" деген сөздермен ауыстырылсын;

8) 13-2-тармақта:

бірінші абзац мынадай редакцияда жазылсын: "Қылмыстық істің татуласуға қол жеткізілген қылмыстар мен эпизодтарға қатысты бөліктерінде қылмыстардың жиынтығы және бірнеше мәрте жасалуы болса да, ҚК-нің 67-бабы қолданылып қылмыстық іс бұзылуы мүмкін. Бұл ретте татуласуға қол жеткізілмеген немесе заң тыйым салатын қылмыстарға қатысты бөліктері бойынша іс жүргізу ҚІЖК-ге сәйкес жалғасады.";

екінші абзац алып тасталсын;

үшінші абзацта "Кішігірім немесе орташа ауырлықтағы" деген сөздер алып тасталсын;

төртінші абзац алып тасталсын:

9) 18-тармақта:

"бірінші" деген сөзден кейін "және апелляциялық" деген сөздермен толықтырылсын;

"үкім шығару үшін сот кеңесу бөлмесіне кеткенге дейін" деген сөздер алып тасталсын;

10) 19-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"19. Егер бірінші немесе апелляциялық сатыдағы сотта ҚК-нің 67-бабын қолдануға негіз болатын мән-жайлар анықталған, алайда, сот осы заңды заңсыз немесе негізсіз қолданбаған жағдайда, кассациялық және қадағалау сатысындағы сотта ҚК-нің 67-бабының негізінде қылмыстық жауапкершіліктен босатуға жол беріледі.".

5. Күші жойылды - ҚР Жоғарғы Сотының 25.06.2015 № 4 (ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

6. "Ауруға шалдығуына байланысты жазаны одан әрі өтеуден босату туралы" 2002 жылғы 11 сәуірдегі № 7 нормативтік қаулыда:

1) 3-тармақта:

"мен Денсаулық сақтау министрлігі" деген сөздер алып тасталсын;

"(2001 жылғы 11 желтоқсандағы № 152-01 бұйрық, тіркеу нөмірі 1756, 2002 жылғы 15 ақпан)" деген сөздер "(2009 жылғы 18 қарашадағы № 145 бұйрық)" деген сөздермен ауыстырылсын;

2) 4-тармақтағы "қамауда немесе тәртіптік әскери бөлімде" деген сөздер "гауптвахтада" деген сөздермен ауыстырылсын;

3) мынадай мазмұндағы 6-1-тармақпен толықтырылсын:

"6-1. Сотталғанның Аурулар тізбесінде көрсетілген жазаны өтеуден босатуға негіз болатын ауруға шалдыққанының анықтығын тексеру үшін түзеу мекемесінің бастығы медициналық бөлімнің немесе сол колонияның өзге де емдеу-алдын алу мекемесінің дәрігерлік-бақылау комиссиясының (ДБК) шешімімен сотталғанды Арнайы медициналық комиссияға (АМК) жіберетінін соттар назарға алуы қажет.

АМК-нің сотталғанды куәландыру және олардың дәрігерлік қорытынды беру тәртібі Қазақстан Республикасының Қылмыстық атқару кодексіне және Қазақстан Республикасы Әділет министрінің 2009 жылғы 18 қарашадағы № 145 бұйрығымен бекітілген Сотталғандарды медициналық куәландыру және оларды ауруына байланысты жазасын өтеуден босатуға ұсынуды ретке келтіру жөніндегі нұсқаулыққа сәйкес жүзеге асырылады.";

4) 8-тармақ мынадай мазмұндағы абзацпен толықтырылсын:

"Сот ауруға шалдығуына байланысты жазасын өтеуден босатпаған сотталғанның денсаулық жағдайы нашарлап, бұл жазасын өтеуге кедергі келтіретін жағдайда, соттың бас тарту туралы қаулыны шығарған уақытына қарамастан, тиісті дәрігерлік қорытындының негізінде материалдар сотқа қайтадан жіберіледі.";

5) 10-тармақ "жеріндегі" деген сөзден кейін "аудандық және оған теңестірілген" деген сөздермен толықтырылсын;

6) 11-тармақтағы "үш судья құрамында облыстық немесе оған теңестірілген" деген сөздер алып тасталсын;

7) 12-тармақ "өкілінің," деген сөзден кейін "емдеуші дәрігерінің," деген сөздермен толықтырылсын;

8) 18-тармақтың бірінші абзацы мынадай мазмұндағы сөйлеммен толықтырылсын: "Қылмыстық қудалау органдары медициналық қорытындыны қылмыстық іс материалдарына қоса тігуі тиіс.";

9) 19-тармақтағы "қаулысына ҚІЖК-нің 457-бабына сәйкес, сотталған адам, оның қорғаушысы шағымдана алады және прокурор апелляциялық тәртіппен наразылық келтіруі мүмкін" деген сөздер "қаулысы апелляциялық және қадағалау тәртібімен қайта қаралуы мүмкін" деген сөздермен ауыстырылсын;

10) 20-тармақ алып тасталсын.

7. "Бас бостандығынан айыруға сотталған адамдарға түзеу мекемелерінің түрлерін тағайындау жөніндегі сот практикасы туралы" 2006 жылғы 23 маусымдағы № 7 нормативтік қаулыда:

1) 8-тармақтың в) тармақшасында "және жас балалары бар әйелдердiң" деген сөздер ", жас балалары бар әйелдердiң және жас балаларын жалғыз тәрбиелейтін ер адамдардың" деген сөздермен ауыстырылсын;

2) 18-тармақта:

бірінші абзацтағы "апелляциялық" деген сөзден кейін ", кассациялық" деген сөзбен толықтырылсын;

үшінші абзацтағы "және қадағалау сатыларының соттары" деген сөздер "сатыдағы сот" деген сөздермен ауыстырылсын;

мынадай мазмұндағы абзацпен толықтырылсын: "ҚІЖК-нің 446-17-бабының үшінші бөлігіне сәйкес кассациялық сатыдағы сот прокурордың наразылығы немесе жәбірленушінің, жеке айыптаушының немесе олардың өкілдерінің шағымы бойынша сотталғанға түзеу мекемесінің заңда көзделгеннен жеңілірек түрі тағайындалуы үкімде негізделмесе, онда оның күшін жойып, ҚК-ге сәйкес түзеу мекемесінің түрін тағайындауға құқылы.".

8. "Адамның өмірі мен денсаулығына қарсы кейбір қылмыстарды саралау туралы" 2007 жылғы 11 мамырдағы № 1 нормативтік қаулыда:

1) 3-тармақтың бірінші абзацының соңғы сөйлемінде "Олардың әрекеттері" деген сөздерден кейін "ҚК-нің 28-бабына сілтеме жасалмай," деген сөздермен толықтырылсын;

2) 8-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"8. Адамды ұрлаумен ұштасқан адам өлтіруді саралаған кезде ҚК-нің 96-бабы екінші бөлігінің в) тармағы бойынша жауапкершілік ұрланған адамды өлтірген кезде, сондай-ақ адамды ұрлауға байланысты басқа да адамдар өлтірілгенде туындайтынын ескеру керек (мысалы, ұрлауға кедергі жасаған адамды қасақана өлтіру). Осындай жағдайларда адамды ұрлау және өлтіру қылмыстардың жиынтығын құрайды және ҚК-нің 125-бабының тиісті бөліктерімен және ҚК-нің 96-бабы екінші бөлігінің в) тармағы бойынша өз алдына дербес саралануға жатады. Кепілге алу немесе оны ұстау кезінде адамды қасақана өлтіру әр қылмыстың белгіленген саралау белгілеріне қарай ҚК-нің 96 және 234-баптарының тиісті бөліктері бойынша дербес саралануға жатады.";

3) 20-тармақта:

бірінші абзац мынадай редакцияда жазылсын:

"ҚК-нің 96-бабы екінші бөлігінің н) тармағында көзделген саралау белгісі (бірнеше мәрте жасалған адам өлтіру) бойынша кінәлі адамға ҚК-нің 96-бабында көзделген, бiрде-бiреуi үшін сотталмаған немесе заңмен белгiленген негiздер бойынша қылмыстық жауаптылықтан босатылған жағдайда, екі және одан да көп әрекеттерді жасаған кездерде қолданылуы тиіс.";

мынадай мазмұндағы абзацтармен толықтырылсын:

"Бірнеше мәрте жасалған адам өлтіруді екі немесе одан да көп адамдарды өлтіруден, қылмыстың субъективтік жағына байланысты ажырату қажет: егер бірнеше мәрте жасалуды құрайтын адам өлтірудің әрқайсысы жеке ниетпен қамтылған жағдайда, ондай әрекет ҚК-нің 96-бабы екінші бөлігінің н) тармағы бойынша саралануға жатады; кінәлі адамның ниеті бірыңғай және әуелден екі немесе одан да көп адамдарды қасақана қаза ұшыратуға бағытталған болса, - әрекетті ҚК-нің 96-бабы екінші бөлігінің а) тармағы бойынша саралау керек.

Сот қылмыстық істі қосымша тергеуге жіберместен кінәлінің әрекетін ҚК-нің 96-бабы екінші бөлігінің "а" тармағынан н) тармағына, не керісінше қайта саралауға құқылы.";

4) мынадай мазмұндағы 20-1-тармақпен толықтырылсын:

"20-1. Адам өлтіруді ҚК-нің 96-бабы екінші бөлігінің о) тармағы бойынша саралау үшін кінәлінің қылмыс жасағанға дейін жәбірленушінің кәмелеттік жасқа толмағандығы жөнінде хабардар болуын анықтау қажет. Бұл ретте ҚК-нің 5-бабы үшінші бөлігінің талаптарына сәйкес аталған саралау белгісі осы белгіні белгілейтін заң қолданысқа енгізілгенге дейін (2010 жылғы 8 желтоқсанға дейін) адамды өлтірген айыпталушыға қолданылмайтынын назарда ұстау керек.";

5) 28-тармақта:

"347-1" деген цифрлар "141-1" деген цифрлармен ауыстырылсын;

", 105" деген сөздер алып тасталсын;

6) 32-тармақтың үшінші және төртінші абзацтары алып тасталсын.

9. "Зорлау және өзге де нәпсіқұмарлық сипаттағы күш қолдану әрекеттерімен байланысты қылмыстарды саралаудың кейбір мәселелері туралы" 2007 жылғы 11 мамырдағы № 4 нормативтік қаулыда:

1) 10-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"Саралау белгісі бойынша бірнеше мәрте жасалған зорлау үшін ҚК-нің 120-бабында көзделген, екі және одан да көп әрекеттерді жасаған, алайда солардың бiрде-бiреуi үшiн сотталмаған немесе заңмен белгiленген негiздер бойынша қылмыстық жауаптылықтан босатылмаған адам жауапқа тартылуға жатады. Бұл ретте аяқталған зорлау, оған оқталу, бірге орындаушы немесе қылмысқа басқа да нысанда қатысушы болу бұрын орын алған болса, зорлау бірнеше мәрте жасалған деп танылады.

Егер кінәлі бірыңғай ниетпен, аз уақыт аралығында бір адамға қатысты бірнеше жыныстық акт жасаса, бұл әрекет бірнеше рет жасалу белгісін құрамайды, оны жалғаспалы қылмыс ретінде қарастыру керек.

ҚК-нің 120-бабының бірінші және екінші бөліктерінде жауаптылық көзделген екі немесе одан да көп зорлау жасалған кезде, бұл әрекеттер ҚК-нің 11-бабы бесінші бөлігінің талаптарына сәйкес г) тармағы бойынша, ал негіздер болған кезде - ҚК-нің 120-бабының екінші бөлігінің тиісті тармақтары бойынша саралануға жатады.";

2) мынадай мазмұндағы 10-1-тармақпен толықтырылсын:

"10-1. ҚК-нің 121-бабында көзделген екі және одан көп әрекеттерді жасаған, алайда, солардың бiрде-бiреуi үшiн сотталмаған не заңмен белгiленген негiздер бойынша қылмыстық жауаптылықтан босатылмаған адам бірнеше мәрте жасалған нәпсіқұмарлық сипатындағы зорлық әрекеттері деген саралау белгісі бойынша жауапқа тартылуға жатады.

Адамды зорлау және нәпсіқұмарлық сипаттағы әрекеттерді жасау қылмыстардың бірнеше мәрте жасалуын құрамайды, олардың әрқайсысы ҚК-нің 120 және 121-баптарының тиісті бөліктері бойынша дербес саралауға жататын қылмыстардың жиынтығын құрайды.".

10. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2006 жылғы 25 желтоқсандағы № 12 нормативтік қаулысымен енгізілген өзгерістермен "Кәмелетке толмаған адамдардың қылмыстары және оларды қоғамға қарсы іс-әрекеттер жасауға тарту жөніндегі істер бойынша сот практикасы туралы" 2002 жылғы 11 сәуірдегі № 6 нормативтік қаулыда:

1) мынадай мазмұндағы 16-1-тармақпен толықтырылсын:

"Егер адамның өліміне немесе денсаулығына ауыр зиян келтірумен байланысты емес ауыр қылмысты бірінші рет жасаған кәмелетке толмаған адам жәбірленушімен татуласса және келтірілген зиянның орнын толтырса, ҚК-нің 67-бабының үшінші бөлігіне сәйкес, оған ҚК-нің 82-бабында көзделген тәрбиелік ықпалы бар мәжбүрлеу шаралары қолданылып, қылмыстық жауапкершіліктен босатылуы мүмкін екендігін соттар ескеруі қажет.";

2) мынадай мазмұндағы 19-1-тармақпен толықтырылсын:

"19-1. ҚК-нің 63-бабының үшінші бөлігіне сәйкес кәмелетке толмағандарға алдыңғы қылмысы үшін шартты түрде сотталған кезде сынақ мерзімі кезеңінде олар ауыр емес немесе ауырлығы орташа қылмыстарды қайтадан жасаған кезде, шартты түрде соттауды қолдануға болатынын соттар назарға алуы керек. Кәмелетке толмаған адам шартты түрде сотталған кезде сынақ мерзімі заңда белгіленген қысқартылған мөлшерде: алты айдан бір жылға дейін тағайындалады.";

3) 22-тармақтағы ", әрекеттерді бірнеше рет немесе екі немесе одан да көп рет сотталған адам жасаған белгілері бойынша дәрежелеу кезінде" деген сөздер алып тасталсын;

4) 33-тармақтағы "(қадағалау) шағымдарын" деген сөздер "және кассациялық шағымдарды, заңды күшіне енген сот актілерін қайта қарау туралы өтініштерді" деген сөздермен ауыстырылсын;

5) 34-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"34. ҚІЖК-нің 396-бабының бірінші бөлігі, 446-1-бабының екінші бөлігі және 492-бабының бірінші бөлігінің мағынасы бойынша кәмелетке толмаған адамның заңды өкілдерінің сот актілеріне апелляциялық, кассациялық тәртіппен шағым беруге, сондай-ақ заңды күшіне енген сот актісін қайта қарау туралы өтініш беруге құқығы бар екендігі түсіндірілсін.

Өкілдің іске оның қатысуы тоқтатылғанға дейін берген апелляциялық (кассациялық) шағымы немесе қадағалау сатысындағы сотқа өтініші шағым немесе өтініш қаралған сәтте оның кәмелетке толғанына қарамастан, барлық жағдайларда да қарауға жатады.".

11. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2006 жылғы 25 желтоқсандағы № 12 және 2007 жылғы 11 мамырдағы № 3 нормативтік қаулыларымен енгізілген өзгерістермен "Бөтеннің мүлкін заңсыз иемдену жөніндегі істер бойынша сот тәжірибесі туралы" 2003 жылғы 11 шілдедегі № 8 нормативтік қаулыда:

1) 9-тармақ мынадай мазмұндағы абзацпен толықтырылсын:

"Егер адамдар тобы алдын ала сөз байласып, ұрлық жасауға немесе тонауға ниеттенген болса, ал қылмысқа қатысушылардың біреуі қылмыс жасау барысында жәбірленушінің өміріне немесе денсаулығына қауіпті күш қолданса немесе қорқытса (қылмысқа қатысушының шектен шығушылығы), онда оның әрекетін қарақшылық ретінде, ал басқа қылмысқа қатысушылардың әрекеттерін – егер олар күш қолдануға тікелей ықпал етпесе не жәбірленушінің мүлкін иелену үшін оны пайдаланбаған жағдайда, тиісінше ұрлық немесе тонау ретінде саралау керек.";

2) 12-тармақта:

екінші абзацтың үшінші сөйлемі алып тасталсын;

үшінші абзац мынадай редакцияда жазылсын: "Егер бұрын бөтеннің мүлкін заңыз иемденгені үшін адам сотталса, не заңда белгіленген негіздер бойынша қылмыстық жауапкершіліктен босатылса, бөтеннiң мүлкiн заңсыз иемдену бiрнеше мәрте жасалды деп танылмайды.";

төртінші абзац алып тасталсын;

3) 13-тармақ мынадай мазмұндағы абзацпен толықтырылсын:

"Кінәлі үй-жайда немесе қоймада заңды түрде болғанда, ашық тұрған бөлмелерде, бөлімдерде немесе осы үй-жайдың немесе қойманың басқа да бөліктерінде ұрлық жасаған жағдайларда да осы қылмысты саралау белгісі болмайды.

Заңсыз кіру арқылы ұрлық жасау кезінде тұрғын үйге қол сұғылмауды бұзушылық деп танылған қылмысты саралау белгісі қылмыс тәсілі болып табылады және ҚК-нің 145-бабы бойынша қосымша саралау талап етілмейді.";

4) 14-тармақта:

үшінші абзацта:

бірінші сөйлемде "автомашиналар" деген сөз "автомашиналардың салондары мен оның басқа да жабық бөліктері" деген сөздермен ауыстырылсын;

екінші сөйлемде тек орыс тіліндегі мәтінге өзгеріс енгізіледі;

төртінші абзац алып тасталсын;

5) 17-тармақ алып тасталсын;

6) 19-тармақ мынадай мазмұндағы абзацпен толықтырылсын:

"Қандай да бір міндеттемені орындау шартымен мүлікті алу, егер кінәлі осы мүлікті алған сәтте-ақ оны иеленгісі келген ойы болған және қабылдаған міндеттемені орындауға ниеті болмаған жағдайда, алаяқтық ретінде саралануы мүмкін.";

7) 20-тармақтың екінші абзацы алып тасталсын;

8) 23-тармақта:

бесінші абзацта тек орыс тіліндегі мәтінге өзгеріс енгізіледі;

алтыншы абзац мынадай мазмұндағы алтыншы және жетінші абзацтармен ауыстырылсын:

"Егер зорлықпен күш қолдану әрекеттері ұрлық (ұрлауға әрекеттену) аяқталған соң, мүлікті иемдену немесе оны ұстап қалу мақсатында емес, жасырыну және ұсталудан қашу үшін жасалса және бұл ретте ұрланған мүлік қылмыс жасалған жерде қалып қойса, бұл тонау немесе қарақшылық ретінде бағаланбайды. Бұл әрекеттер сипаты және одан кейін туындаған салдарына қарай бөлек бағалануға тиіс.

Қарақшылық жасау кезінде денсаулыққа орташа ауырлықтағы зиян келтірілген кезде кінәлінің әрекеттерін қарақшылықтың құрамы қамтитындықтан, ҚК-нің 104-бабы бойынша қосымша саралау қажет етілмейді.";

9) 30-тармақтың екінші абзацы алып тасталсын.

12. "Қорқытып алушылық туралы істер бойынша сот практикасы туралы" 2006 жылғы 23 маусымдағы № 6 нормативтік қаулыда:

1) 8-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"8. Бірнеше рет жасалған саралау белгісін қолдану кезінде ҚК-нің 11-бабын және "Бөтеннің мүлкін заңсыз иемдену жөніндегі істер бойынша сот тәжірибесі туралы" Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2003 жылғы 11 шілдедегі № 8 нормативтік қаулысының 12-тармағын басшылыққа алу қажет.";

2) 12-тармақ алып тасталсын.

13. Күші жойылды - ҚР Жоғарғы Сотының 24.01.2020 № 3 Нормативтік қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі).

14. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2008 жылғы 22 желтоқсандағы № 5 нормативтік қаулысымен енгізілген өзгерістермен "Атыс қаруларын, оқ-дәріні, қару-жарақты немесе жарылғыш заттарды ұрлау, оларды заңсыз алып жүру, ұстау, жасау немесе өткізу, атыс қаруларын ұқыпсыз ұстау туралы істер жөніндегі сот тәжірибесі туралы" 1995 жылғы 21 шілдедегі № 4 нормативтік қаулыда:

1) 3-тармақтың бірінші абзацында "апараттық" деген сөз "спорттық" деген сөзбен ауыстырылсын;

2) 10-тармақта:

бірінші сөйлем алып тасталсын;

"қайталану" деген сөз "бірнеше мәрте жасалу" деген сөздермен ауыстырылсын;

3) 19-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"19. Осы санаттағы істер бойынша қылмыс құралы және заттай дәлелдемелер деп танылған автомобильдер, мотоциклдер және өзге де көлік құралдары ҚІЖК-нің 121-бабының 3-бөлігі 1) тармақшасының талаптарына сәйкес тәркіленуге жатады немесе тиісті мекемелердегі белгілі бір адамдарға беріледі немесе жойылады.".

15. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты Пленумының 1999 жылғы 30 сәуірдегі № 3 қаулысымен, Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2004 жылғы 18 маусымдағы № 3 және 2008 жылғы 22 желтоқсандағы № 7 нормативтік қаулыларымен енгізілген өзгерістермен және толықтырулармен "Контрабанда үшін қылмыстық жауапкершілік жөніндегі заңдарды қолдану тәжірибесі туралы" 1997 жылғы 18 шілдедегі № 10 қаулыда:

1) 1-тармақта:

бірінші абзац мынадай редакцияда жазылсын:

"Тауарларды немесе басқа құндылықтар мен заттарды кеден одағының кедендік шекарасы арқылы заңсыз алып өту Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің (бұдан әрі - ҚК) 209-бабында жауапкершілік көзделген экономикалық контрабанда болып саналады. Айналымнан алынған нәрселерді немесе айналымы шектеулі нәрселерді кеден одағының кедендік шекарасы және (немесе) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы арқылы заңсыз алып өту ҚК-нің 250-бабында жауапкершілік көзделген осындай тауарлардың контрабандасы болып саналады.";

төртінші абзац алып тасталсын;

2) 6-тармақтағы "Республикалық" деген сөз "кеден одағының" деген сөздермен ауыстырылсын;

3) мынадай мазмұндағы 6-1 және 6-2-тармақтармен толықтырылсын:

"6-1. Соттар Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес 2011 жылғы 1 ақпаннан бастап жеке тұлғалар үшін қолма-қол ақша қаражатын және (немесе) ақша құралдарын әкелу мен әкетудің мынадай тәртібі белгіленгендігін назарға алуы керек:

а) Кеден одағының кедендік аумағының бөлігі болып табылатын аумақтан немесе аумаққа құжатты нысанда қолма-қол шетел және (немесе) ұлттық валютаны, вексельдерді, чектерді (оның ішінде жол чектерін), бағалы қағаздарды Қазақстан Республикасына әкелу немесе Қазақстан Республикасынан әкету шектеусіз және кедендік декларациялаусыз жүзеге асырылады.

б) баламасы 10 мың АҚШ долларынан асатын жалпы сомаға қолма-қол шетел және (немесе) ұлттық валютаны (қымбат металдардан жасалатын монеталарды қоспағанда) және (немесе) жол чектерін Кеден одағына қатысушылар болып табылмайтын елдің аумағынан Қазақстан Республикасына біржолғы әкелу немесе Қазақстан Республикасынан осындай елдердің аумағына әкету кезінде, аталған құндылықтар әкелінетін немесе әкетілетін сомаға жолаушылардың кедендік декларациясын тапсыру арқылы жазбаша нысанда кедендік декларациялауға жатады.

6-2. Адам қолма-қол шетел және (немесе) ұлттық валюта және (немесе) жол чектері контрабандасын жасаған жағдайда, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес міндетті жазбаша декларациялауға жатпайтын, яғни баламасы 10 мың АҚШ долларынан аспайтын мөлшердегі оның бөлігі контрабанда мүлкі ретінде танылмайды және адамға тағылған айып көлеміне енбейді. Осы сома иесіне қайтарылуы тиіс.";

4) 8-1-тармақ "ірі" деген сөзден кейін "және аса ірі" деген сөздермен толықтырылсын;

5) 9-тармақтағы "Қазақстан Республикасының кедендiк шекарасы" деген сөздер "кеден одағының кедендік шекарасы және (немесе) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы" деген сөздермен ауыстырылсын;

6) 14-тармақта:

төртінші абзацта "ҚР кеден шекарасы" деген сөз "кеден одағының кедендік шекарасы және (немесе) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы" деген сөздермен ауыстырылсын;

бесінші және алтыншы абзацтар алып тасталсын.

16. "Бұзақылық жөніндегі істер бойынша сот практикасы туралы" 2009 жылғы 12 қаңтардағы № 3 нормативтік қаулыда:

1) 5-тармақтың екінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:

"Жәбірленушінің денсаулығына қасақана жеңіл дәрежедегі зиян келтірумен ұштасқан бұзақылық әрекеттер ҚК-нің 257-бабының тиісті бөлігінде көзделген қылмыс құрамымен толықтай қамтылады.";

2) 16-тармақ алып тасталсын.

17. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты Пленумының 2000 жылғы 22 желтоқсандағы № 19 қаулысымен және Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2003 жылғы 11 шілдедегі № 7 нормативтік қаулысымен енгізілген өзгерістермен және толықтырулармен "Есірткі, психотроптық және улы заттарды заңсыз айналымға түсіру жөніндегі істер бойынша заңдарды қолдану туралы" 1998 жылғы 14 мамырдағы № 3 нормативтік қаулыда:

1) 1-1-тармақтың бірінші абзацы "шағын" деген сөзден кейін "және ірі" деген сөздермен толықтырылсын;

2) 2-1-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"2-1. Есірткі мен психотроптық заттарды заңсыз тасымалдау "Есiрткi, психотроптық заттар, прекурсорлар және олардың заңсыз айналымы мен терiс пайдаланылуына қарсы iс-қимыл шаралары туралы" ҚР Заңының 1-бабының 12) тармақшасына сәйкес тасымалдау тәсіліне қарамастан белгіленген тәртіпті бұзып, оларды орнынан көшіру жөніндегі кез келген қасақана іс-әрекеттер болып табылады.

Есiрткi, психотроптық заттарды, прекурсорларды заңсыз пайдаланып жүрген адамдар, сондай-ақ оның тапсырмасы бойынша басқа да адамдар тасымалдауды жүзеге асыра алады. Аталған заттарды орнынан көшіруді басқаларға тапсырған адам тасымалдауды ұйымдастырушы, ал егер, тасымалдауды қылмыстық заң бойынша жауапкершiлiкке тартылмайтын (мысалы, есi дұрыс емес, қылмыстық жауапкершiлiкке тарту үшiн жасы толмаған, немесе заттың сипаты туралы хабарсыз) адамдарға тапсырса, онда қылмысты орындаушы ретiнде жауапқа тартылады.

Есірткіні және психотроптық заттарды тасымалдау олар тасымалдана бастаған сәттен бастап аяқталды деп есептеу қажет.

Адамның өзінің жеке басының пайдалануына арналған есірткі немесе психотроптық заттарды сапарға шыққан кезінде шағын мөлшерде сақтауы заңсыз тасымалдау деп саралануға тиіс емес.

Адамның есірткіні немесе психотроптық заттарды көп мөлшерде тасымалдау фактісінің өзі онда оларды өткізу, өткізу мақсатында тасымалдау немесе осы әрекеттерге бірге қатысу ниеті болғанын куәландыра алады.";

3) 3-1-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"3-1. Есірткі немесе психотроптық заттарды заңсыз алу, тасымалдау немесе сақтау:

а) егер осы әрекет есірткі немесе психотроптық заттарға қатысты аса ірі мөлшерде өткізу мақсатынсыз жасалса, ҚК-нің 259-бабының 1-1-бөлігі бойынша;

б) егер осы әрекет есірткі немесе психотроптық заттарға қатысты шағын мөлшерде өткізу мақсатымен жасалса, ҚК-нің 259-бабының 2-бөлігі бойынша;

в) егер осы әрекет есірткі немесе психотроптық заттарға қатысты ірі мөлшерде өткізу мақсатымен жасалса, ҚК-нің 259-бабының 2-1-бөлігі бойынша;

г) егер осы әрекет есірткі немесе психотроптық заттарға қатысты аса ірі мөлшерде өткізу мақсатымен жасалса, сондай-ақ осы әрекеттерді есірткі немесе психотроптық заттарға қатысты шағын, ірі немесе аса ірі мөлшерде өткізу мақсатымен адамдар тобы алдын ала сөз байласып жасаса немесе бірнеше рет өткізу мақсатымен жасаса немесе қызмет бабын пайдаланып, лауазымды адам жасаса, ҚК-нің 259-бабының 3-бөлігі бойынша;

д) егер осы әрекеттерді есірткі немесе психотроптық заттарға қатысты шағын, ірі немесе аса ірі мөлшерде өткізу мақсатымен ұйымдасқан топ немесе қылмыстық қауымдастық (қылмыстық ұйым) жасаса немесе білім беру ұйымдарында немесе кәмелетке толмағандарға көрінеу қатысты жасалса, ҚК-нің 259-бабының 4-бөлігі бойынша саралауға жатады.";

4) 4-1 және 6-1-тармақтар алып тасталсын:

5) 7-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"7. Есiрткiні немесе психотроптық заттарды заңсыз жөнелту деп оларды байланыстың кез келген түрімен, арнайы адам арқылы, сондай-ақ жануарларды, құстарды пайдаланып жіберуді түсiну керек.

Жөнелтуді ресімдеу, яғни жүкті байланыс кәсіпорнының немесе көлік ұйымының ресми өкіліне не жөнелтуді жүзеге асыратын адамға тапсыру кезін жөнелту аяқталған сәт деп есептеген жөн.";

6) мынадай мазмұндағы 7-1-тармақпен толықтырылсын:

"7-1. Есірткі немесе психотроптық заттарды заңсыз әзірлеу, қайта өңдеу немесе жіберу:

а) егер осы әрекет есірткі немесе психотроптық заттарға қатысты шағын мөлшерде жасалса, ҚК-нің 259-бабының 2-бөлігі бойынша;

б) егер осы әрекет есірткі немесе психотроптық заттарға қатысты ірі мөлшерде жасалса, ҚК-нің 259-бабының 2-1-бөлігі бойынша;

в) егер осы әрекет есірткі немесе психотроптық заттарға қатысты аса ірі мөлшерде жасалса, сондай-ақ осы әрекеттерді есірткі немесе психотроптық заттарға қатысты шағын, ірі немесе аса ірі мөлшерде бірнеше мәрте не адамдар тобы алдын ала сөз байласып жасаса немесе қызмет бабын пайдаланып, лауазымды адам жасаса, ҚК-нің 259-бабының 3-бөлігі бойынша;

г) егер осы әрекетті есірткі немесе психотроптық заттарға қатысты шағын, ірі немесе аса ірі мөлшерде ұйымдасқан топ немесе қылмыстық қауымдастық (қылмыстық ұйым) жасаса немесе білім беру ұйымдарында немесе кәмелетке толмағандарға көрінеу қатысты жасалса, ҚК-нің 259-бабының 4-бөлігі бойынша саралауға жатады.";

7) 8-тармақта:

бірінші абзацтағы "не адамның бұрын жасаған қылмысы үшін соттылығы жойылған немесе алынған болса," деген сөздер алып тасталсын;

екінші абзацтағы "бірнеше сатып алушыға" деген сөздерден кейін "не бір сатып алушыға екі немесе одан да көп рет" деген сөздермен толықтырылсын;

8) 9-1-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"9-1. Есірткі немесе психотроптық заттарды өткізу:

в) егер осы әрекет есірткі немесе психотроптық заттарға қатысты аса ірі мөлшерде жасалса, сондай-ақ осы әрекетті есірткі немесе психотроптық заттарға қатысты шағын, ірі немесе аса ірі мөлшерде бірнеше мәрте не адамдар тобы алдын ала сөз байласып жасаса немесе қызмет бабын пайдаланып, лауазымды адам жасаса, ҚК-нің 259-бабының 3-бөлігі бойынша;

Кінәлі адам, сатып алушыны жаңылыстырып, есірткі немесе психотроптық заттар деп өзге заттарды өткізген жағдайда, оның әрекеттері алаяқтық деп саралануға жатады.

Алдаудың әсерімен осындай заттарды сатып алған адамның әрекеттері есірткіні немесе психотроптық заттарды сатып алуға оқталу деп саралануға жатады.

Есірткіні немесе психотроптық заттарды өткізудегі немесе сатып алудағы делдалдың әрекеттерін оның кімнің мүддесі үшін (өткізушінің немесе сатып алушының) әрекет етуіне қарай, есірткіні немесе психотроптық заттарды өткізуге немесе салып алуға қатысушы деп саралаған жөн. Егер бұл ретте делдал сатып алушының да, өткізушінің де мүддесі үшін әрекет етсе, онда ол өткізуге бірге қатысқаны үшін жауапкершілік көтереді.

Егер адам есірткінің немесе психотроптық заттардың нақты иесінің өтініші бойынша оларды өткізуге тікелей қатысса, онда оның әрекеттері өткізуге бірге қатысу деп саралануға жатады.

Егер есірткі немесе психотроптық зат тұтынушының өзінікі болса, соңғысының өтініші бойынша екінші адамның оған аталған затты егуін заңсыз өткізу деп саралауға болмайды.";

9) мынадай мазмұндағы 9-2, 9-3 және 9-4-тармақтармен толықтырылсын:

"9-2. ҚК-нің 259-бабының түрлі бөліктерімен көзделген бірнеше қылмыс жасалған кезде, бұл әрекеттер тұтас алғанда осы баптың ең қатаң жазаны көздейтін және әрбір қылмыстың белгілерін қамтитын бөлігі бойынша ғана саралануға жатады. Бұл ретте қылмыстық заңның осы бабының өзге бөліктерінде көрсетілген әрекеттерге қатысты белгіленген саралау белгілері бойынша айып тағылып, үкімде көрсетілуге тиіс.

9-3. Адамның есірткіні ірі мөлшерде өткізу мақсатында оны заңсыз сатып алу, тасымалдау немесе сақтау және оның бөлігін бірнеше дүркін өткізу әрекеттері ҚК-нің 259-бабы 3-бөлігінің б) тармағы бойынша, ал оның бөлігін бір дүркін өткізуі - ҚК-нің 259-бабы 2-1-бөлігі бойынша саралануға жатады.

Адамның есірткіні аса ірі мөлшерде өткізу мақсатында оны заңсыз сатып алу, тасымалдау немесе сақтау және оның бөлігін бір дүркін өткізу әрекеттері ҚК-нің 259-бабы 3-бөлігінің в) тармағы бойынша саралануға жатады.

Адамның есірткіні аса ірі мөлшерде өткізу мақсатында заңсыз сатып алу, тасымалдау немесе сақтау және оның бөлігін бірнеше дүркін өткізу әрекеттері ҚК-нің 259-бабы 3-бөлігінің б) және в) тармақтары бойынша саралануға жатады.

Бұл ретте кінәлі жасаған барлық әрекеттердің, яғни есірткіні өткізу мақсатында оны заңсыз алудың, тасымалдаудың немесе сақтаудың, сондай-ақ өткізудің белгілері бойынша айыптауда және үкімде көрсетілуге тиіс.

9-4. "Жедел-iздестiру қызметi туралы" Қазақстан Республикасы Заңының ережелеріне сәйкес есірткіні немесе психотроптық заттарды жедел сатып алу және өзге де жедел-іздестіру іс-шаралары оларды жүргізу үшін заңмен көзделген негіздер болғанда ғана, жедел-іздестіру қызметін жүзеге асырушы органның хабардар болуымен және оның бақылауымен оған жүктелген міндеттерге сәйкес жүргізілетінін соттардың назарда ұстағаны жөн. Жедел-іздестіру іс-шараларын жүзеге асыру кезінде азаматтарды құқық бұзушылықтарды жасауға итермелеуге және арандатуға болмайды.

Жедел-іздестіру іс-шарасына іске мүдделі немесе қылмыстық қудалау органдарына тәуелді не олардың қатысуымен болып жатқан әрекеттерді толық әрі дұрыс қабылдай алмайтын адамдардың, сондай-ақ кәмелетке толмағандардың куәгерлер ретінде қатысуы соттың жедел-іздестіру іс-шараларының нәтижелерін дәлелдемелер ретінде жол беруге болмайтын нақты деректер деп тануына әкеледі.";

10) 15-тармақта:

екінші абзацтағы "2-бөлігінің "в" тармағымен" деген сөздер "үшінші бөлігінің "а" тармағымен" деген сөздермен ауыстырылсын;

үшінші абзацтағы "3-бөлігінде" деген сөздер "төртінші бөлігінде" деген сөздермен ауыстырылсын;

төртінші абзацтағы "2-бөлігі" деген сөздер "үшінші бөлігі б) тармағының" деген сөздермен ауыстырылсын;

бесінші абзацтағы "2-бөлігінің "в" тармағы" деген сөздер "үшінші бөлігінің а) тармағы" деген сөздермен ауыстырылсын;

11) 16-тармақтың бірінші абзацындағы "жүйелі түрде берілетін" деген сөздер "берілетін және оған бейімделген" деген сөзбен ауыстырылсын.

18. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2008 жылғы 22 желтоқсандағы № 22 нормативтік қаулысымен енгізілген өзгерістермен және толықтырулармен "Соттардың кейбір экологиялық қылмыстар үшін жауаптылық жөніндегі заңнаманы қолдануы туралы" 2004 жылғы 18 маусымдағы № 1 нормативтік қаулыда:

1) 8-тармақтағы "не соған ұқсас қылмыстары үшін бұрынғы соттылығы алынбаса немесе өтелмесе" деген сөздер алып тасталсын;

2) 27-тармақ мынадай мазмұндағы сөйлеммен толықтырылсын: "Бұл ретте, егер көрсетілген қосымша жаза ҚК-нің Ерекше бөлімінің тиісті баптарындағы санкциялармен көзделмесе, онда үкімде оны тағайындау кезінде ҚК-нің 41-бабына сілтеме жасау қажет.".

19. "Әскери қылмыстар жөніндегі істер бойынша сот тәжірибесі туралы" 2005 жылғы 28 қазандағы № 6 нормативтік қаулыда:

1) 7-тармақтағы "не ол үшін соттылығы алынбаса не жойылмаса" деген сөздер алып тасталсын;

2) 17-тармақтағы "ҚК-нің 372 және ҚК-нің 373-баптарындағы" деген сөздер "ҚК-нің 373-бабындағы" деген сөздермен ауыстырылсын;

3) 35-тармақтың үшінші және төртінші абзацтары алып тасталсын.

20. "Қазақстан Республикасы халықаралық шарттарының нормаларын қолдану туралы" 2008 жылғы 10 шілдедегі № 1 нормативтік қаулыда:

1) 2-тармақта "8) тармақшасына" деген сөздер "6) тармақшасына" деген сөздермен ауыстырылсын;

2) 14-тармақтың төртінші абзацында:

"347-1" деген цифрлар "141-1" деген цифрлармен ауыстырылсын;

"тән және" деген сөздерден кейін "(немесе)" деген сөзбен толықтырылсын.

21. "Қылмыстық және қылмыстық іс жүргізу заңнамасының адамның жеке бас бостандығын сақтау және қадір-қасиетіне қол сұқпау, қинауға, зорлық-зомбылыққа, басқа да қатыгез немесе адамның ар-намысын қорлайтын әрекеттер мен жазалау түрлеріне қарсы мәселелер жөніндегі нормаларын қолдану туралы" 2009 жылғы 28 желтоқсандағы № 7 нормативтік қаулыда:

1) 6-тармақ алып тасталсын;

2) 15-тармақта:

бірінші абзацта "және психикалық" деген сөздер "және (немесе) психикалық" деген сөздермен ауыстырылсын;

бірінші және екінші абзацтардағы "347-1" деген цифрлар "141-1" деген цифрлармен ауыстырылсын;

3) 16-тармақта:

бірінші абзацта "103, 104 және 105" деген сөздер "103 және 104" деген сөздермен ауыстырылсын;

екінші абзацта "105" деген цифр алып тасталсын;

бірінші, екінші және үшінші абзацтарда "347-1" деген цифрлар "141-1" деген цифрлармен ауыстырылсын;

4) 17-тармақта "347-1" деген цифрлар "141-1" деген цифрлармен ауыстырылсын;

5) 18-тармақ алып тасталсын;

6) 20-тармақ "Конвенцияның 3-бабының" деген сөздерден кейін "және ҚІЖК-нің 532-бабы бірінші бөлігі 5) тармақшасының" деген сөздермен толықтырылсын.

22. "Қылмыстық сот ісін жүргізуде адамның және азаматтың құқықтарын, бостандықтарын соттың қорғауы туралы" 2010 жылғы 25 маусымдағы № 4 нормативтік қаулыда:

1) 10-тармақтың үшінші абзацы алып тасталсын;

2) 12-тармақта:

"қарау және" деген сөздер алып тасталсын;

"Судьялардың" деген сөздің алдынан "Жедел-іздестіру қызметінің шеңберінде қылмыстық іс қозғалғанға дейін жүргізілетін іс-шараларды қоспағанда," деген сөздермен толықтырылсын;

3) 15-тармақта:

екінші абзацта "адамды" деген сөз "адамдарды" деген сөздермен ауыстырылсын, "және қылмыстық іс қозғалғанға дейін" деген сөздер алып тасталсын;

мынадай мазмұндағы үшінші және төртінші абзацтармен толықтырылсын:

"Бұл ретте ҚІЖК-нің 132 және 134-баптарында көзделген тәртіппен қылмыс жасауға күдікті адам ұсталған кезде ҚІЖК-нің 233-бабы үшінші бөлігінің 2) тармақшасына және 135-бабына сәйкес қылмыстық қудалау органдары прокурордың санкциясынсыз оның жеке басын тінтуді жүргізуге құқылы.

Сонымен бірге "Жедел-іздестіру қызметі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 11-бабы бірінші тармағының 16) тармақшасына сәйкес, жалпы жүргізілетін жедел-іздестіру шарасының шеңберінде жедел-іздестіру қызметін өз құзыреті шегінде жүзеге асыратын орган прокурордың санкциясынсыз, бірақ куәгерлердің міндетті түрде қатысуымен ұсталған адамды тексеруді, қылмыстық әрекетке қатысы болуы мүмкін оның заттары мен құжаттарын тексеруді және алып қоюды жүзеге асыруға құқылы.".

23. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2008 жылғы 22 желтоқсандағы № 3 және 2010 жылғы 25 маусымдағы № 5 нормативтік қаулыларымен енгізілген өзгерістермен "Қылмыстардан жәбірленген адамдардың құқықтары мен міндеттерін реттейтін заңды қолдану тәжірибесі туралы" 1992 жылғы 24 сәуірдегі № 2 нормативтік қаулының 4-1-тармағы алып тасталсын.

24. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2010 жылғы 25 маусымдағы № 10 нормативтік қаулысымен енгізілген өзгерістермен "Азаматтық талапты қылмыстық процесте қарау туралы" 2005 жылғы 20 маусымдағы № 1 нормативтік қаулыдан:

1) 3-тармақтың жетінші абзацы алып тасталсын;

2) 18-тармақтың екінші абзацы алып тасталсын.

25. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2010 жылғы 25 маусымдағы № 15 нормативтік қаулысымен енгізілген өзгерістермен "Сот отырысының хаттамасы жөнінде қылмыстық іс жүргізу заңдарының нормаларын қолдану туралы" 2005 жылғы 23 желтоқсандағы № 11 нормативтік қаулының 8-тармағының үшінші абзацында "Аса ауыр қылмыс" деген сөздердің алдынан "ҚК-нің 165, 166, 166-1, 167, 168 (бірінші бөлігі), 169, 233 (үшінші және төртінші бөліктері) баптарында көзделген қылмыстарды қоспағанда," деген сөздермен толықтырылсын.

ІІ. Қазақстан Республикасы Конституциясының 4-бабына сәйкес, осы нормативтік қаулы қолданыстағы құқық құрамына қосылады, сондай-ақ жалпыға бірдей міндетті болып табылады әрі ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы
Жоғарғы Сотының Төрағасы	Б. Бекназаров
Қазақстан Республикасы
Жоғарғы Сотының судьясы,
жалпы отырыс хатшысы	Ж. Бәйішев

В связи с изменением законодательства Республики Казахстан пленарное заседание Верховного Суда Республики Казахстан

постановляет:

I. Внести изменения и дополнения в следующие нормативные постановления Верховного Суда Республики Казахстан:

1. В нормативное постановление "О квалификации неоднократности и совокупности преступлений" № 11 от 25 декабря 2006 года:

1) в пункте 2:

второе предложение первого абзаца исключить;

второй абзац исключить;

абзац третий изложить в следующей редакции:

"Преступление не признается совершенным неоднократно, если за ранее совершенное преступление лицо было осуждено, либо освобождено от уголовной ответственности по основаниям, установленным законом";

2) в пункте 3:

в абзаце первом слова "или однородных" исключить;

абзац третий изложить в следующей редакции:

"Неоднократность образуют только тождественные преступления. Поэтому совершение нескольких однородных преступлений не может признаваться неоднократностью преступлений и подлежит квалификации как совокупность преступлений. Например, совершение лицом кражи и грабежа влечет квалификацию его деяний по совокупности статей 175 и 178 УК без квалифицирующего признака "неоднократность".";

3) в пункте 4:

в абзаце первом слова "единой формой вины" заменить словами "единым умыслом";

дополнить абзацем следующего содержания: "В случае совершения лицом в период продолжаемого преступления, предусмотренного одной частью статьи УК, другого преступления, предусмотренного другой частью той статьи УК, признаки которого не охватываются диспозицией части статьи УК, предусматривающей ответственность за продолжаемое преступление (например, в период незаконного хранения в целях сбыта наркотических средств в крупном размере совершается неоднократный сбыт его части), его действия подлежат квалификации по части статьи УК, которая устанавливает более строгое наказание. При этом признаки всех совершенных лицом деяний должны быть вменены в обвинение и указаны в приговоре.";

4) последнее предложение пункта 6 исключить;

5) в пункте 21:

после слова "апелляционном" дополнить словом ", кассационном";

слова "или жалобы" заменить словами ", жалобы или ходатайства".

2. В нормативное постановление "О применении судами законодательства о рецидиве преступлений" № 8 от 25 декабря 2007 года:

1) пункт 9 изложить в следующей редакции:

"9. Если лицо, осуждалось с применением статьи 63 УК условно и при этом ему было, назначено дополнительное наказание, то срок погашения судимости по основному и дополнительному наказанию исчисляется самостоятельно: по условному осуждению на основании пункта а) части третьей статьи 77 УК по истечении испытательного срока; по дополнительному наказанию на основании пункта в) части третьей статьи 77 УК по истечении одного года после отбытия данного наказания. Поэтому при совершении лицом нового преступления по истечении испытательного срока, назначенного по приговору в связи с условным осуждением, но до полного отбытия дополнительного наказания, оно не может признаваться имеющим судимость к лишению свободы. В таких случаях, суд при определении вида рецидива по последнему приговору учитывает непогашенную судимость лица только к наказанию, назначенному в качестве дополнительного, а при назначении наказания по совокупности приговоров, суд с соблюдением требований статей 60 и 61 УК, полностью или частично присоединяет к наказанию, назначенному по последнему приговору, неотбытую часть дополнительного наказания, назначенного по предыдущему приговору.";

2) дополнить пунктом 9-1 следующего содержания:

"9-1. При осуждении лица по совокупности преступлений или приговоров за преступления, относящиеся к различной степени тяжести, судимости погашаются за каждое преступление самостоятельно в соответствии с частью третьей статьи 77 УК, при этом все сроки погашения исчисляются с момента фактического отбытия лицом окончательного наказания, назначенного судом на основании статьи 58 или 60 УК.";

3) абзац второй пункта 15 исключить;

4) пункт 23 исключить;

5) в пункте 28:

в абзаце первом после слова "апелляционном" дополнить словом ", кассационном";

в абзаце втором слова "апелляционной и надзорной инстанциями" заменить словами "судом апелляционной инстанции";

в абзаце третьем слова "или надзорном" исключить.

3. Утратил силу нормативным постановлением Верховного суда РК от 25.06.2015 № 4 (вводится в действие со дня официального опубликования).

4. В нормативное постановление "О судебной практике по применению статьи 67 Уголовного кодекса Республики Казахстан" № 4 от 21 июня 2001 года с изменениями и дополнениями, внесенными нормативным постановлением Верховного Суда Республики Казахстан № 6 от 11 июля 2003 года:

1) в абзацах первом и втором пункта 1 исключить слова "небольшой и средней тяжести";

2) пункт 2 исключить;

3) в абзаце первом пункта 3-1 исключить слово "любое";

4) дополнить пунктом 3-2 следующего содержания:

"3-2. По части третьей статьи 67 УК может быть освобождено от уголовной ответственности с применением принудительных мер воспитательного воздействия, предусмотренных статьей 82 УК, несовершеннолетнее лицо, впервые совершившее тяжкое преступление, не связанное с причинением смерти или тяжкого вреда здоровью человека, если оно примирилось с потерпевшим и загладило причиненный потерпевшему вред. В соответствии с частью первой статьи 38 УПК право на прекращение уголовного дела по указанным выше основаниям имеет только суд.";

5) абзац третий пункта 9 исключить;

6) дополнить пунктами 9-1 и 9-2 следующего содержания:

"9-1. Освобождение лица от уголовной ответственности в связи примирением на основании части первой, второй или третьей статьи 67 УК допускается лишь при наличии потерпевшего (физического или юридического лица).

На основании части четвертой статьи 67 УК лицо, указанное в части первой или второй статьи 67 УК, может быть освобождено от уголовной ответственности и при отсутствии потерпевшего, при условии, что оно чистосердечно раскаялось и загладило вред, причиненный преступлением, охраняемым законом интересам общества или государства.

По делам о коррупционных преступлениях, перечень которых дан в части пятой примечания к статье 307 УК, применение статьи 67 УК не допустимо.

9-2. В соответствии с частью первой статьи 38 УПК право на прекращение уголовного дела с освобождением лица от уголовной ответственности на основании части четвертой статьи 67 УК имеют: на досудебной стадии - прокурор и с его согласия следователь или орган дознания, на стадии судебного разбирательства - суд (судья) по ходатайству стороны или по собственной инициативе.";

7) в пункте 13-1:

абзац первый изложить в следующей редакции: "Применение норм закона, предусмотренных частями второй, третьей и четвертой статьи 67 УК, является необязательной (факультативной);

во втором абзаце слова "При этом" заменить словами "При применении указанных норм закона";

8) в пункте 13-2:

абзац первый изложить в следующей редакции: "Применение статьи 67 УК с прекращением производства по делу в части, возможно, и при наличии совокупности и неоднократности преступлений в отношении тех преступлений и эпизодов, по которым примирение достигнуто. При этом производство по преступлениям, по которым примирение не состоялось или законом не допустимо, продолжается в соответствии с УПК.";

абзац второй исключить;

в абзаце третьем слова "небольшой или средней тяжести" исключить;

абзац четвертый исключить;

9) в пункте 18 слова "инстанции до удаления суда в совещательную комнату для постановления приговора" заменить словами "и апелляционной инстанции";

10) пункт 19 изложить в следующей редакции:

"19. В суде кассационной и надзорной инстанции освобождение от уголовной ответственности на основании статьи 67 УК допустимо только в том случае, если в суде первой или апелляционной инстанции были установлены обстоятельства, дающие основания для применения статьи 67 УК, однако суд незаконно или необоснованно не применил этот закон.".

5. Утратил силу нормативным постановлением Верховного суда РК от 25.06.2015 № 4 (вводится в действие со дня официального опубликования).

6. В нормативное постановление "Об освобождении от дальнейшего отбывания наказания в связи с болезнью" № 7 от 11 апреля 2002 года:

1) в пункте 3 слова "и Министерством здравоохранения Республики Казахстан (приказ № 152-01 от 11 декабря 2001 года, регистрационный № 1756 от 15 февраля 2002 года)" заменить словами "Республики Казахстан (приказ № 145 от 18 ноября 2009 года)";

2) в пункте 4 слова "ареста либо содержания в дисциплинарной воинской части" заменить словами "содержания на гауптвахте";

3) дополнить пунктом 6-1 следующего содержания:

"6-1. Судам следует иметь в виду, что для проверки достоверности наличия у осужденного заболевания, указанного в Перечне заболеваний, являющегося основанием для представления его к освобождению от отбывания наказания в связи с болезнью, начальник исправительного учреждения по решению врачебно-контрольной комиссии (ВКК) медицинской части или иного лечебно-профилактического учреждения той же колонии направляет осужденного для освидетельствования в Специальную медицинскую комиссию (СМК).

Порядок освидетельствования осужденного СМК и дачи ею врачебного заключения осуществляется в соответствии с Уголовно-исполнительным кодексом Республики Казахстан и Инструкцией по упорядочению медицинского освидетельствования и представления осужденных к освобождению от отбывания наказания в связи с болезнью, утвержденной приказом Министра юстиции Республики Казахстан № 145 от 18 ноября 2009 года.";

4) пункт 8 дополнить абзацем следующего содержания:

"В отношении осужденных, которым суд отказал в освобождении от отбывания наказания в связи с болезнью, в случае ухудшения состояния здоровья, препятствующего отбыванию наказания, материалы на основании соответствующего медицинского заключения повторно направляются в суд независимо от времени вынесения судом постановления об отказе.";

5) пункт 10 после слова "разрешается" дополнить словами "районным и приравненным к нему";

6) в пункте 11 постановления слова "областным и приравненным к нему судом в составе трех судей" исключить;

7) пункт 12 после слов "давшей заключение," дополнить словами "лечащего врача,";

8) абзац первый пункта 18 дополнить предложением следующего содержания: "Медицинское заключение органами уголовного преследования должно быть приобщено к материалам уголовного дела";

9) в пункте 19 слова "согласно статье 457 УПК, может быть обжаловано осужденным, его защитником и опротестовано прокурором в апелляционном порядке" заменить словами "может быть пересмотрено в апелляционном и надзорном порядке";

10) пункт 20 исключить.

7. В нормативное постановление "О судебной практике назначения видов исправительных учреждений лицам, осужденным к лишению свободы" № 7 от 23 июня 2006 года:

1) В подпункте в) пункта 8 слова "и женщинам, имеющим малолетних детей" заменить словами ", женщинам, имеющим малолетних детей, и мужчинам, в одиночку воспитывающим малолетних детей";

2) в пункте 18:

в абзаце первом после слова "апелляционном" дополнить словом "кассационном";

в абзаце третьем слова "суды апелляционной и надзорной" заменить словами "суд апелляционной";

дополнить абзацем следующего содержания: "В соответствии с частью третьей статьи 446-17 УПК суд кассационной инстанции по протесту прокурора или жалобе потерпевшего, частного обвинителя или их представителей вправе отменить немотивированное в приговоре назначение осужденному более мягкого вида исправительного учреждения, чем предусмотрено законом, и назначить вид исправительного учреждения в соответствии с УК.".

8. В нормативное постановление Верховного Суда Республики Казахстан "О квалификации некоторых преступлений против жизни и здоровья человека" № 1 от 11 мая 2007 года:

1) последнее предложение первого абзаца пункта 3 после слова "преступление" дополнить словами ", без ссылки на статью 28 УК";

2) пункт 8 изложить в следующей редакции:

"8. При квалификации убийства, сопряженного с похищением человека, следует иметь в виду, что ответственность по пункту в) части второй статьи 96 УК наступает при совершении убийства похищенного человека, а также когда в связи с похищением человека совершается убийство других лиц (например, умышленное противоправное причинение смерти человеку, препятствующему похищению). В таких случаях похищение человека и убийство образуют совокупность преступлений, и каждое преступление подлежит самостоятельной квалификации по соответствующим частям статьи 125 и пункту в) части второй статьи 96 УК. Умышленное убийство, совершенное в процессе захвата заложника или при его удержании, надлежит квалифицировать самостоятельно по соответствующим частям статей 96 и 234 УК в зависимости от установленных квалифицирующих признаков каждого преступления";

3) в пункте 20:

абзац первый изложить в следующей редакции:

"Квалифицирующий признак, предусмотренный пунктом н) части второй статьи 96 УК (убийство, совершенное неоднократно), подлежит вменению в тех случаях, когда виновным совершено два или более деяний, предусмотренных статьей 96 УК, ни за одно из которых оно не было осуждено, либо не было освобождено от уголовной ответственности по основаниям, установленным законом.";

дополнить абзацами следующего содержания:

"Разграничивать убийство, совершенное неоднократно, от убийства двух и более лиц необходимо по субъективной стороне преступления: если каждое из убийств, образующих неоднократность, охватывалось самостоятельным умыслом, деяния подлежат квалификации по пункту н) части второй статьи 96 УК; когда умысел виновного был единым и изначально направлен на умышленное, противоправное причинение смерти двум или более лицам - деяния следует квалифицировать по пункту а) части второй статьи 96 УК.

Суд вправе без направления уголовного дела для дополнительного расследования переквалифицировать действия виновного с пункта а) на пункт н) части второй статьи 96 УК, либо наоборот";

4) дополнить пунктом 20-1 следующего содержания:

"20-1. Для квалификации убийства по пункту о) части второй статьи 96 УК необходимо установить, что виновный до совершения преступления был осведомлен о несовершеннолетнем возрасте потерпевшего. При этом следует иметь в виду, что в соответствии с требованиями части третьей статьи 5 УК указанный квалифицирующий признак не может быть вменен лицу, обвиняемому в убийстве, совершенном до введения в действие закона, устанавливающего этот признак (до 8 декабря 2010 года)";

5) в пункте 28:

цифры "347-1" заменить цифрами "141-1";

слова "105 УК" исключить;

6) абзацы третий и четвертый пункта 32 исключить.

9. В нормативное постановление "О некоторых вопросах квалификации преступлений, связанных с изнасилованием и иными насильственными действиями сексуального характера" № 4 от 11 мая 2007 года:

1) пункт 10 изложить в следующей редакции:

"10. По квалифицирующему признаку – изнасилование, совершенное неоднократно, – ответственности подлежит лицо, совершившее два и более деяний, предусмотренных статьей 120 УК, ни за одно из которых оно не было осуждено, либо освобождено от уголовной ответственности по основаниям, установленным законом. При этом изнасилование признается совершенным неоднократно, если ранее имело место - как оконченное изнасилование, так и покушение на него, соисполнительство либо соучастие в этом преступлении в иной форме.

Несколько половых актов, совершенных через незначительные промежутки времени в отношении одного и того же человека, не образуют признака неоднократности, и преступление следует рассматривать как продолжаемое, если виновный действовал с единым умыслом.

При совершении двух и более изнасилований, ответственность за которые предусмотрена частями первой и второй статьи 120 УК, эти деяния в соответствии с требованиями части пятой статьи 11 УК надлежит квалифицировать по пункту г), а при наличии оснований – и по другим соответствующим пунктам части второй статьи 120 УК.";

2) дополнить пунктом 10-1 следующего содержания:

"10-1. По квалифицирующему признаку – насильственные действия сексуального характера, совершенные неоднократно, – ответственности подлежит лицо, совершившее два и более деяний, предусмотренных статьей 121 УК, ни за одно из которых оно не было осуждено, либо не было освобождено от уголовной ответственности по основаниям, установленным законом.

Совершение лицом изнасилования и насильственных действий сексуального характера не образует неоднократность преступлений, а образует совокупность преступлений, каждое из которых подлежит самостоятельной квалификации по соответствующим частям статей 120 и 121 УК.".

10. В нормативное постановление "О судебной практике по делам о преступлениях несовершеннолетних и о вовлечении их в преступную и иную антиобщественную деятельность" № 6 от 11 апреля 2002 года с изменениями, внесенными нормативным постановлением Верховного Суда Республики Казахстан № 12 от 25 декабря 2006 года:

1) дополнить пунктом 16-1 следующего содержания:

"16-1. Судам необходимо учитывать, что в соответствии с частью третьей статьи 67 УК несовершеннолетнее лицо, впервые совершившее тяжкое преступление, не связанное с причинением смерти или тяжкого вреда здоровью человека, если оно примирилось с потерпевшим и загладило причиненный потерпевшему вред, может быть освобождено от уголовной ответственности с применением принудительных мер воспитательного воздействия, предусмотренных статьей 82 УК.";

2) дополнить пунктом 19-1 следующего содержания:

"19-1. Судам следует иметь в виду, что в соответствии с частью третьей статьи 63 УК применение условного осуждения несовершеннолетним возможно и при повторном совершении им преступления небольшой или средней тяжести в период испытательного срока при условном осуждении за предыдущее преступление. При условном осуждении несовершеннолетнего испытательный срок назначается в установленных законом сокращенных размерах: от шести месяцев до одного года.";

3) в пункте 22 слова ", при квалификации деяния по признаку неоднократности или по признаку совершения преступления лицом, два и более раза судимым," исключить;

4) в пункте 33 слова "(надзорных) жалоб" заменить словами "и кассационных жалоб, ходатайств о пересмотре вступивших в законную силу судебных актов";

5) пункт 34 изложить в следующей редакции:

"34. Разъяснить, что по смыслу части первой статьи 396, части второй статьи 446-1 и части первой статьи 492 УПК законные представители несовершеннолетнего имеют право обжаловать судебные акты в апелляционном, кассационном порядке, а также подать ходатайство о пересмотре вступившего в законную силу судебного акта.

Апелляционная (кассационная) жалоба или ходатайство в суд надзорной инстанции представителя потерпевшего, поданные до прекращения его участия в деле, подлежат рассмотрению во всех случаях независимо оттого, что к моменту рассмотрения жалобы или ходатайства лицо, в интересах которого они принесены, достигло совершеннолетия.".

11. В нормативное постановление "О судебной практике по делам о хищениях" № 8 от 11 июля 2003 года с изменениями, внесенными нормативными постановлениями Верховного Суда Республики Казахстан № 12 от 25 декабря 2006 года и № 3 от 11 мая 2007 года:

1) пункт 9 дополнить абзацем следующего содержания:

"Если группа лиц по предварительному сговору имела намерение совершить кражу или грабеж, а один из участников в ходе совершения преступления применил или угрожал применить насилие, опасное для жизни или здоровья потерпевшего (эксцесс соучастника преступления), то его действия следует квалифицировать как разбой, а действия других участников преступления - соответственно как кражу или грабеж, при условии, что они непосредственно не способствовали применению насилия либо не воспользовались им для завладения имуществом потерпевшего.";

2) в пункте 12:

третье предложение второго абзаца исключить;

абзац третий изложить в следующей редакции: "Хищение не признается совершенным неоднократно, если за ранее совершенное хищение лицо было осуждено, либо освобождено от уголовной ответственности по основаниям, установленным законом";

абзац четвертый исключить;

3) пункт 13 дополнить абзацами следующего содержания:

"Также отсутствует данный квалифицирующий признак преступления в случаях, когда виновный, правомерно находясь в помещении или хранилище, совершает кражу из открытых для доступа комнат, отделов или других частей данного помещения или хранилища.

Нарушение неприкосновенности жилища при совершении хищения путем незаконного проникновения, признанного квалифицирующим признаком преступления, является способом преступления и дополнительной квалификации по статье 145 УК не требует.";

4) в пункте 14:

в абзаце третьем:

в первом предложении слово "автомашины" заменить словами "салоны и другие закрытые части автомашин";

во втором предложении слова "и салоны" исключить;

абзац четвертый исключить;

5) пункт 17 исключить;

6) пункт 19 дополнить абзацем следующего содержания:

"Получение имущества под условием выполнения какого-либо обязательства может быть квалифицировано как мошенничество лишь в случае, когда виновный еще в момент завладения этим имуществом имел умысел на его присвоение и не намеревался выполнять принятое обязательство.";

7) абзац второй пункта 20 исключить;

8) в пункте 23:

В абзаце пятом слово "продолжаемые" заменить словом "продолженные";

абзац шестой заменить абзацами шестым и седьмым следующего содержания:

"Если насильственные действия совершены по окончанию кражи (покушения на кражу) не с целью завладения имуществом или его удержания, а для того, чтобы скрыться или избежать задержания, и при этом похищаемое имущество оставлено на месте совершаемого преступления, они не могут расцениваться как грабеж или разбой. Эти действия подлежат самостоятельной оценке в зависимости от их характера и наступивших последствий.

При причинении в ходе разбойного нападения вреда здоровью средней тяжести дополнительной квалификации по статье 104 УК не требуется, так как действия виновного охватываются составом разбоя.";

9) абзац второй пункта 30 исключить.

12. В нормативное постановление "О судебной практике по делам о вымогательстве" № 6 от 23 июня 2006 года:

1) пункт 8 изложить в следующей редакции:

"8.При применении квалифицирующего признака неоднократности надлежит руководствоваться статьей 11 УК и пунктом 12 нормативного постановления Верховного Суда Республики Казахстан № 8 от 11 июля 2003 года "О судебной практике по делам о хищениях";

2) пункт 12 исключить.

13. Утратил силу нормативным постановлением Верховного Суда РК от 24.01.2020 № 3 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

14. В нормативное постановление "О судебной практике по делам о хищении огнестрельного оружия, боевых припасов, вооружения и взрывчатых веществ, незаконном приобретении, ношении, хранении, изготовлении или сбыте их, и небрежном хранении огнестрельного оружия" № 4 от 21 июля 1995 года с изменениями, внесенными нормативным постановлением Верховного Суда Республики Казахстан № 5 от 22 декабря 2008 года:

1) в абзаце первом пункта 3 изменения вносятся только в текст на государственном языке;

2) в пункте 10:

первое предложение исключить;

слово "повторности" заменить словом "неоднократности";

3) пункт 19 изложить в следующей редакции:

"19. По делам данной категории автомобили, мотоциклы и иные транспортные средства, признанные орудиями преступлений и вещественными доказательствами, в соответствии с требованиями подпункта 1) части 3 статьи 121 УПК подлежат конфискации или передаются в соответствующие учреждения определенным лицам или уничтожаются.".

15. В нормативное постановление "О практике применения законодательства об уголовной ответственности за контрабанду" № 10 от 18 июля 1997 года с изменениями и дополнениями, внесенными постановлением Пленума Верховного Суда Республики Казахстан № 3 от 30 апреля 1999 года, нормативными постановлениями Верховного Суда Республики Казахстан, № 3 от 18 июня 2004 года и № 7 от 22 декабря 2008 года:

1) в пункте 1:

абзац первый изложить в следующей редакции:

"Под экономической контрабандой, ответственность, за совершение которой предусмотрена статьей 209 Уголовного кодекса Республики Казахстан (далее - УК), понимается незаконное перемещение товаров или иных ценностей и предметов через таможенную границу таможенного союза. Под контрабандой изъятых из обращения предметов или предметов, обращение которых ограничено, ответственность за совершение которой предусмотрена статьей 250 УК, понимается незаконное перемещение таких товаров через таможенную границу таможенного союза и (или) Государственную границу Республики Казахстан.";

абзац четвертый исключить;

2) в пункте 6 слова "Республики Казахстан" заменить словами "таможенного союза";

3) дополнить пунктами 6-1 и 6-2 следующего содержания:

"6-1. Судам следует иметь в виду, что в соответствии с законодательством Республики Казахстан с 1 февраля 2011 года установлен следующий порядок ввоза и вывоза наличных денежных средств и (или) денежных инструментов для физических лиц:

а) Ввоз в Республику Казахстан или вывоз из Республики Казахстан наличной иностранной и (или) национальной валюты, векселей, чеков (в том числе дорожных), ценных бумаг в документарной форме с территории или на территорию, которая является частью таможенной территории Таможенного союза, осуществляется без ограничений и таможенного декларирования.

б) При единовременном ввозе в Республику Казахстан с территории стран, не являющихся участниками Таможенного союза, или вывозе из Республики Казахстан на территорию таких стран наличной иностранной и (или) национальной валюты (за исключением монет из драгоценных металлов) и (или) дорожных чеков на общую сумму, превышающую в эквиваленте 10 тысяч долларов США, указанные ценности подлежат таможенному декларированию в письменной форме путем подачи пассажирской таможенной декларации на всю сумму ввозимых или вывозимых ценностей.

6-2. В случае совершения лицом контрабанды наличной иностранной и (или) национальной валюты и (или) дорожных чеков, их часть в размере, не подлежащем в соответствии с законодательством Республики Казахстан обязательному письменному декларированию, то есть не превышающем в эквиваленте 10 тысяч долларов США, не может признаваться предметом контрабанды и включаться в объем предъявленного лицу обвинения. Данная сумма подлежит возврату владельцу.";

4) в пункте 8-1 после слова "крупном" дополнить словами "и особо крупном";

5) в пункте 9 слова "Республики Казахстан" заменить словами "таможенного союза и (или) Государственную границу Республики Казахстан";

6) в пункте 14:

В абзаце четвертом слова "Республики Казахстан" заменить словами "таможенного союза и (или) Государственную границу Республики Казахстан";

Абзацы пятый и шестой исключить.

16. В нормативное постановление "О судебной практике по делам о хулиганстве" № 3 от 12 января 2009 года:

1) абзац второй пункта 5 изложить в следующей редакции: "Совершение хулиганских действий, сопровождавшееся умышленным причинением легкого вреда здоровью потерпевшего, полностью охватывается составом преступления, предусмотренного соответствующей частью статьи 257 УК.";

2) пункт 16 исключить.

17. В нормативное постановление "О применении законодательства по делам, связанным с незаконным оборотом наркотических средств, психотропных и ядовитых веществ" № 3 от 14 мая 1998 года с изменениями и дополнениями, внесенными постановлением Пленума Верховного Суда Республики Казахстан № 19 от 22 декабря 2000 года и нормативным постановлением Верховного Суда Республики Казахстан № 7 от 11 июля 2003 года:

1) абзац первый пункта 1-1 после слова "небольших" добавить словами "и крупных";

2) пункт 2-1 изложить в следующей редакции:

"2-1. Незаконной перевозкой наркотических средств и психотропных веществ в соответствии с подпунктом 12) статьи 1 Закона Республики Казахстан "О наркотических средствах, психотропных веществах, прекурсорах и мерах противодействия их незаконному обороту и злоупотреблению ими" являются любые умышленные действия по их физическому перемещению независимо от способа транспортировки в нарушение установленного порядка.

Перевозка может осуществляться как лицом, в незаконном ведении которого находятся наркотические средства или психотропные вещества, так и другими лицами по его поручению. Лицо, поручившее другим осуществить перевозку указанных средств и веществ, несет ответственность за организацию перевозки, а в случае осуществления перевозки через лиц, которые в соответствии с уголовным законом не подлежат уголовной ответственности (например, невменяемые, не достигшие возраста, с которого наступает уголовная ответственность, либо не осведомленные о характере груза), - как исполнитель преступления.

Перевозку наркотических средств и психотропных веществ следует считать оконченной в момент начала их транспортировки.

Хранение лицом во время поездки наркотического средства, психотропного вещества в небольшом количестве, предназначенных для личного употребления, не может квалифицироваться как незаконная перевозка.

Сам факт перевозки лицом наркотических средств или психотропных веществ в больших размерах может свидетельствовать о наличии у него умысла на их сбыт, перевозку с целью сбыта или соучастие в этих деяниях.";

3) пункт 3-1 изложить в следующей редакции:

"3-1. Незаконное приобретение, перевозку или хранение наркотических средств или психотропных веществ надлежит квалифицировать:

а) по части 1-1 статьи 259 УК, если они совершены без цели сбыта в отношении наркотических средств или психотропных веществ в особо крупном размере;

б) по части 2 статьи 259 УК, если они совершены с целью сбыта в отношении наркотических средств или психотропных веществ в небольшом размере;

в) по части 2-1 статьи 259 УК, если они совершены с целью сбыта в отношении наркотических средств или психотропных веществ в крупном размере;

г) по части 3 статьи 259 УК, если они совершены с целью сбыта в отношении наркотических средств или психотропных веществ в особо крупном размере, а также, если они совершены с целью сбыта в отношении наркотических средств или психотропных веществ в небольшом, крупном или особо крупном размере группой лиц по предварительному сговору или неоднократно или должностным лицом с использованием служебного положения;

д) по части 4 статьи 259 УК, если они совершены с целью сбыта в отношении наркотических средств или психотропных веществ в небольшом, крупном или особо крупном размере организованной группой или преступным сообществом (преступной организацией) или в организациях образования или в отношении заведомо несовершеннолетнего.";

4) пункты 4-1 и 6-1 исключить;

5) пункт 7 изложить в следующей редакции:

"7. Под незаконной пересылкой наркотических средств или психотропных веществ следует понимать их отправку любым видом связи, нарочным, а также с использованием животных, птиц.

Пересылку следует считать оконченной в момент оформления пересылки, т.е. сдачи багажа официальному представителю предприятий связи или транспортных организаций либо лицу, через которое осуществляется пересылка.";

6) дополнить пунктом 7-1 следующего содержания:

"7-1. Незаконное изготовление, переработка или пересылка наркотических средств или психотропных веществ подлежат квалификации:

а) по части 2 статьи 259 УК, если они совершены в отношении наркотических средств или психотропных веществ в небольшом размере;

б) по части 2-1 статьи 259 УК, если они совершены в отношении наркотических средств или психотропных веществ в крупном размере;

в) по части 3 статьи 259 УК, если они совершены в отношении наркотических средств или психотропных веществ в особо крупном размере, а также, если они совершены неоднократно, либо группой лиц по предварительному сговору, либо должностным лицом с использованием служебного положения в отношении наркотических средств или психотропных веществ в небольшом, крупном или особо крупном размере;

г) по части 4 статьи 259 УК, если они совершены в отношении наркотических средств или психотропных веществ в небольшом, крупном или особо крупном размере организованной группой или преступным сообществом (преступной организацией) или в организациях образования или в отношении заведомо несовершеннолетнего.";

7) в пункте 8:

в абзаце первом слова "либо судимость за ранее совершенное лицом преступление была погашена или снята" исключить;

в абзаце втором после слов "нескольким покупателям," дополнить словами "либо два и более раза одному и тому же покупателю";

8) пункт 9-1 изложить в следующей редакции:

"9-1. Сбыт наркотических средств или психотропных веществ надлежит квалифицировать:

а) по части 2 статьи 259 УК, если он совершен в отношении наркотических средств или психотропных веществ в размере меньше крупного;

б) по части 2-1 статьи 259 УК, если он совершен в отношении наркотических средств или психотропных веществ в крупном размере;

в) по части 3 статьи 259 УК, если он совершен в отношении наркотических средств или психотропных веществ в особо крупном размере, а также, если он совершен неоднократно, либо группой лиц по предварительному сговору, либо должностным лицом с использованием служебного положения в отношении наркотических средств или психотропных веществ в небольшом или крупном размерах;

г) по части 4 статьи 259 УК, если он совершен в отношении наркотических средств или психотропных веществ в небольшом, крупном или особо крупном размере организованной группой или преступным сообществом (преступной организацией) или в организациях образования или в отношении заведомо несовершеннолетнего.

В случаях, когда виновное лицо, введя покупателя в заблуждение, под видом наркотических средств или психотропных веществ сбывает иные вещества, его действия надлежит квалифицировать как мошенничество.

Действия лица, совершившего под воздействием обмана покупку таких веществ, надлежит квалифицировать как покушение на приобретение наркотических средств или психотропных веществ.

Действия посредника в сбыте или приобретении наркотических средств или психотропных веществ следует квалифицировать как соучастие в сбыте или в приобретении наркотических средств или психотропных веществ в зависимости от того, в чьих интересах (сбытчика или приобретателя) действует посредник. Если при этом посредник действует в интересах и приобретателя, и сбытчика, то он несет ответственность за соучастие в сбыте.

Если лицо по просьбе фактического владельца наркотических средств или психотропных веществ непосредственно участвует в их реализации, то его действия подлежат квалификации как соисполнительство в сбыте.

Введение одним лицом другому лицу по его просьбе инъекции наркотического средства или психотропного вещества не может квалифицироваться, как незаконный сбыт, если указанное средство или вещество принадлежит самому потребителю.";

9) дополнить пунктами 9-2, 9-3 и 9-4 следующего содержания:

"9-2. При совершении нескольких преступлений, предусмотренных различными частями статьи 259 УК, эти деяния в целом подлежат квалификации лишь по той части указанной статьи, которая предусматривает более строгое наказание и охватывает признаки каждого преступления. При этом квалифицирующие признаки, установленные в отношении деяний, указанных в иных частях данной статьи уголовного закона, должны быть вменены в обвинение и указаны в приговоре.

9-3. Действия лица, выразившиеся в незаконном приобретении, перевозке или хранении в целях сбыта наркотических средств в крупном размере и неоднократном сбыте его части, подлежат квалификации по пункту б) части 3 статьи 259 УК, а при однократном сбыте его части - по части 2-1 статьи 259 УК.

Действия лица, выразившиеся в незаконном приобретении, перевозке или хранении в целях сбыта наркотических средств в особо крупном размере и однократном сбыте его части, подлежат квалификации по пункту в) части 3 статьи 259 УК.

Действия лица, выразившиеся в незаконном приобретении, перевозке или хранении в целях сбыта наркотических средств в особо крупном размере и неоднократном сбыте его части, подлежат квалификации по пунктам б) и в) части 3 статьи 259 УК.

При этом признаки всех совершенных виновным деяний, то есть незаконных приобретения, перевозки или хранения в целях сбыта наркотических средств, а также сбыта наркотических средств, должны быть вменены в обвинение и указаны в приговоре.

9-4. Судам следует иметь в виду, что в соответствии с положениями Закона Республики Казахстан "Об оперативно-розыскной деятельности" оперативный закуп наркотических средств или психотропных веществ и иные оперативно-розыскные мероприятия проводятся только при наличии предусмотренных законом оснований для их проведения, с ведома и под контролем органа, осуществляющего оперативно-розыскную деятельность в соответствии с возложенными на него задачами и в пределах его компетенции. При осуществлении оперативно-розыскных мероприятий запрещается склонять и провоцировать граждан к совершению правонарушений.

Участие в оперативно-розыскном мероприятии в качестве понятых лиц, заинтересованных в деле или зависимых от органов уголовного преследования либо не способных полно и правильно воспринимать происходящие в их присутствии действия, а также несовершеннолетних, влечет признание судом результатов оперативно-розыскного мероприятия не допустимыми в качестве доказательств фактическими данными.";

10) в пункте 15:

в абзаце втором слова "по пункту в) части второй" заменить словами "по пункту а) части третьей";

в абзаце третьем слова "частью третьей" заменить словами "частью четвертой";

в абзаце четвертом слова "части второй" заменить словами "пунктом б) части третьей";

в абзаце пятом слова "пунктом в) части второй" заменить словами "пунктом а) части третьей";

11) в абзаце первом пункта 16 слова "систематически предоставляемое" заменить словом "приспособленное и предоставляемое".

18. В нормативное постановление "О применении судами законодательства об ответственности за некоторые экологические преступления" № 1 от 18 июня 2004 года с изменениями и дополнениями, внесенными нормативным постановлением Верховного Суда Республики Казахстан № 22 от 22 декабря 2008 года:

1) в пункте 8 слова "либо если его прежние судимости за аналогичные преступления не сняты или не погашены" исключить;

2) пункт 27 дополнить предложением следующего содержания: "При этом если указанное дополнительное наказание не предусмотрено санкцией соответствующей статьи Особенной части УК, то при его назначении в приговоре необходимо делать ссылку на статью 41 УК.".

19. В нормативное постановление "О судебной практике по делам о воинских преступлениях" № 6 от 28 октября 2005 года:

1) в пункте 7 слова "либо судимость за него не была снята или погашена" исключить;

2) в пункте 17 слова "примечаниях к статьям 372 УК и" заменить словами "примечании к статье";

3) абзацы третий и четвертый пункта 35 исключить.

20. В нормативное постановление "О применении норм международных договоров Республики Казахстан" № 1 от 10 июля 2008 года:

1) в пункте 2 слова "подпункту 8)" заменить словами "подпункту 6)";

2) в абзаце четвертом пункта 14 слова "и психических страданий, совершенное указанными в диспозиции статьи 347-1 УК" заменить словами "и (или) психических страданий, совершенное указанными в диспозиции статьи 141-1 УК".

21. В нормативное постановление "О применении норм уголовного и уголовно-процессуального законодательства по вопросам соблюдения личной свободы и неприкосновенности достоинства человека, противодействия пыткам, насилию, другим жестоким или унижающим человеческое достоинство видам обращения и наказания" № 7 от 28 декабря 2009 года:

1) пункт 6 исключить;

2) в пункте 15:

в абзаце первом слова "и психических" заменить словами "и (или) психических";

в абзацах первый и второй цифры "347-1" заменить цифрами "141-1";

3) в пункте 16:

в абзаце первом слова "статьи 103, 104 и 105" заменить словами "статьи 103 и 104";

в абзаце втором исключить цифры "105";

в абзаце первом, втором и третьем цифры "347-1" заменить цифрами "141-1";

4) в пункте 17 цифры "347-1" заменить цифрами "141-1";

5) пункт 18 исключить;

6) пункт 20 после слова "Конвенции" дополнить словами "и подпункта 5) части первой статьи 532 УПК".

22. В нормативное постановление "О судебной защите прав, свобод человека и гражданина в уголовном судопроизводстве" № 4 от 25 июня 2010 года:

1) абзац третий пункта 10 исключить;

2) в пункте 12:

слова "Осмотр и обыск" заменить словом "Обыск";

после слов "запись переговоров" дополнить словами ", за исключением мероприятий, проводимых до возбуждения уголовного дела в рамках оперативно-розыскной деятельности,";

3) в пункте 15:

в абзаце втором слово "личности" заменить словами "живых лиц", слова "и до возбуждения уголовного дела" исключить;

дополнить абзацами третьим и четвертым следующего содержания:

"При этом необходимо иметь в виду, что в соответствии с подпунктом 2) части третьей статьи 233 и статьей 135 УПК при задержании лица, подозреваемого в совершении преступления, в порядке, предусмотренном статьями 132 и 134 УПК, органы уголовного преследования вправе произвести его личный обыск без санкции прокурора.

Также в соответствии с подпунктом 16) пункта первого статьи 11 Закона Республики Казахстан "Об оперативно-розыскной деятельности" в рамках проводимого общего оперативно-розыскного мероприятия орган, осуществляющий оперативно-розыскную деятельность в пределах своей компетенции, без санкции прокурора, но с обязательным участием понятых вправе осуществить досмотр задержанного лица, осмотр и изъятие, находящихся при нем вещей и документов, могущих относиться к преступной деятельности.".

23. Пункт 4-1 нормативного постановления "О практике применения законодательства, регламентирующего права и обязанности лиц, потерпевших от преступлений" № 2 от 24 апреля 1992 года с изменениями, внесенными нормативными постановлениями Верховного Суда Республики Казахстан № 3 от 22 декабря 2008 года и № 5 от 25 июня 2010 года, исключить.

24. В нормативное постановление "О рассмотрении гражданского иска в уголовном процессе" № 1 от 20 июня 2005 года с изменениями, внесенными нормативным постановлением Верховного Суда Республики Казахстан № 10 от 25 июня 2010 года:

1) абзац седьмой пункта 3 исключить;

2) абзац второй пункта 18 исключить.

25. В абзаце третьем пункта 8 нормативного постановления "О применении норм уголовно-процессуального закона о протоколе судебного заседания" № 11 от 23 декабря 2005 года с изменениями, внесенными нормативным постановлением Верховного Суда Республики Казахстан № 15 от 25 июня 2010 года, после слов "особо тяжкого преступления," дополнить словами "за исключением преступлений, предусмотренных статьями 165, 166, 166-1, 167, 168 (частью первой), 169, 233 (частями третьей и четвертой) УК,".

II. Согласно статье 4 Конституции Республики Казахстан настоящее нормативное постановление включается в состав действующего права, а также является общеобязательным и вводится в действие со дня официального опубликования.

Председатель Верховного Суда
Республики Казахстан	Б. Бекназаров
Судья Верховного Суда
Республики Казахстан,
секретарь пленарного заседания	Ж. Баишев

Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының кейбір нормативтік қаулыларына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы

О внесении изменений и дополнений в некоторые нормативные постановления Верховного Суда Республики Казахстан