О Среднесрочном плане социально-экономического развития Республики Казахстан на 2007-2009 годы (первый этап)

Постановление Правительства Республики Казахстан от 7 июня 2006 года N 521. Утратило силу постановлением Правительства РК от 25 августа 2006 года N 822

Постановление Правительства Республики Казахстан от 7 июня 2006 года N 521 утратило силу постановлением Правительства Республики Казахстан от 25 августа 2006 года N 822 .


В соответствии с постановлением Правительства Республики Казахстан от 14 июня 2002 года N 647 "Об утверждении Правил разработки среднесрочных планов социально-экономического развития Республики Казахстан" Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
1. Утвердить Среднесрочный план социально-экономического развития Республики Казахстан на 2007-2009 годы (первый этап) в следующем составе:
1) основные направления социально-экономического развития Республики Казахстан на 2007-2009 годы;
2) государственные регуляторы социально-экономического развития Республики Казахстан на 2007-2009 годы.
2. Одобрить прогноз важнейших показателей социально-экономического развития Республики Казахстан на 2007-2009 годы (первый этап).
3. Акимам областей, городов Астаны и Алматы обеспечить своевременную разработку и утверждение в установленном законодательством порядке среднесрочных планов социально-экономического развития на 2007-2009 годы соответствующих областей и городов.
4. Настоящее постановление вводится в действие со дня подписания.

Премьер-Министр
Республики Казахстан

Утвержден
постановлением Правительства
Республики Казахстан
от 7 июня 2006 года N 521

Среднесрочный план социально-экономического развития
Республики Казахстан на 2007-2009 годы (первый этап) Раздел 1. Основные направления
социально-экономического развития
Республики Казахстан на 2007-2009 годы

Содержание

Введение
1. Развитие мировой экономики в 2005-2006 годах и влияние внешних факторов на развитие экономики страны в 2007-2009 годах
2. Анализ развития экономики Казахстана в 2003-2005 годах и влияние внутренних факторов на развитие экономики страны в 2007-2009 годы
3. Цели, задачи и приоритеты развития страны на 2007-2009 годы
4. Модернизация и обеспечение прорывных направлений в отраслях экономики для обеспечения ускоренного экономического роста Казахстана в 2007-2009 годах
§ 1. Развитие промышленности в 2007-2009 годах
Горнодобывающая промышленность
Обрабатывающая промышленность
Развитие электроэнергетической отрасли
§ 2. Транспортно-коммуникационный комплекс
§ 3. Развитие агропромышленного комплекса в 2007-2009 годах
§ 4. Торговая политика в 2007-2009 годах
5. Совершенствование государственного управления экономикой для обеспечения ускоренного роста экономики Казахстана в 2007-2009 годах
§ 1. Обеспечение макроэкономической устойчивости в 2007-2009 годах
Устойчивый экономический рост
Денежно -кредитная политика
Развитие финансового сектора
§ 2. Государственное управление экономикой
Фискальная политика
§ 3. Инвестиционная политика
§ 4. Политика в области управления государственным и гарантированным государством заимствованием и долгом
Управление государственными активами и приватизация
§ 5. Совершенствование государственной политики, направленной на развитие предпринимательства
Развитие конкуренции и антимонопольная политика
Тарифная политика
Развитие системы технического регулирования
Внешнеэкономическая деятельность и вступление в ВТО
Развитие малого и среднего бизнеса
Профессиональное Правительство
6. Территориальное развитие
7. Социальная политика и развитие человеческого капитала в 2007-2009 годах
§ 1. Демография и социальное развитие на 2007-2009 годы
Демографическая и миграционная политика
Снижение бедности и безработицы
Социальное обеспечение населения
§ 2. Образование и подготовка кадров на 2007-2009 годы
§ 3. Здравоохранение
§ 4. Развитие культуры, информации и спорта на 2007-2009 годы
§ 5. Гендерное развитие на 2007-2009 годы
§ 6. Жилищная политика на 2007-2009 годы
§ 7. Политика доходов
§ 8. Охрана окружающей среды и природопользование в 2007-2009 годах

Введение

Среднесрочный план социально-экономического развития Республики Казахстан на 2007-2009 годы (далее - План) разработан в соответствии с Бюджетным кодексом Республики Казахстан и Правилами разработки среднесрочных планов социально-экономического развития Республики Казахстан, утвержденными постановлением Правительства Республики Казахстан от 14 июня 2002 года N 647.
План обосновывает темпы развития экономики на 2007-2009 годы в зависимости от внешних и внутренних факторов и определяет действия центральных и местных органов государственного управления в области создания благоприятных условий для развития частного и государственного секторов экономики.
План определяет задачи на 2007-2009 годы в области развития отраслей экономики и пути их решения для достижения целей и реализации приоритетов, определенных в стратегических планах, посланиях Президента Республики Казахстан к народу Казахстана и Программе Правительства Республики Казахстан на 2006-2008 годы.

1. Развитие мировой экономики в 2005-2006 годах и влияние
внешних факторов на развитие экономики страны в 2007-2009 годах

В 2005 году в мировой экономике в целом сложилась ситуация экономического подъема, сопровождаемая высокими темпами роста цен на нефть и, как следствие, ростом инфляционных ожиданий в развитых странах.
Темп роста мировой экономики по итогам 2005 года в целом сохранился на достаточно высоком уровне, хотя и был ниже рекордных темпов 2004 года, и, по оценке МВФ, составил 4,8 %. По оценке МВФ, в 2005 году, прирост ВВП Китая составил 9 %, США - 3,5 %, Японии - 2 %, Еврозоны - 1,2 %.
По оценке Международного валютного фонда объем мировой торговли в 2005 году возрос на 7 %.
В 2005 году рынки нефти и металлов демонстрировали уверенную восходящую динамику. Предпосылками повышения цен на нефть явились геополитические трения и быстрый рост спроса со стороны Китая и США.
По данным Всемирного Банка, в 2005 году средняя мировая цена на нефть марки "Brent" составила 54,43 долларов за баррель, что на 42,1 % выше по сравнению с 2004 годом. Цена на медь увеличилась на 28,4 % и составила 3679 долларов за тонну, среднегодовая стоимость свинца сложилась на уровне 975,3 долларов за тонну, при этом цена на конец периода увеличилась относительно начала года на 16,5 %. Средняя цена на цинк составила 1380 долларов за тонну и в течение года увеличилась на 45,2 %. По сравнению с 2004 годом среднегодовая цена алюминия снизилась на 10 % и составила 1897,4 долларов за тонну. Согласно данным JP Morgan, цены на глинозем достигли рекорда в связи с низкими темпами его добычи и высоким спросом.
В 2006 году, несмотря на наличие позитивных тенденций 2005 года, два фактора, оказывающих негативное воздействие на темпы роста мировой экономики, продолжают действовать. К ним относятся рост цен на нефть и возобновившееся к концу 2005 года ослабление доллара США по отношению к другим мировым валютам, прежде всего, по отношению к евро. Вдобавок к вышеприведенным факторам, возможно, продолжится ужесточение денежно-кредитной политики центральных банков ряда развитых стран, в первую очередь США и Европы. МВФ оценивает темпы роста мировой экономики в 2006 и 2007 году на уровне 2005 года (4,9 и 4,7 % соответственно).
Прогнозные оценки различных международных финансовых организаций развития мировой экономики, в том числе экономической ситуации, складывающейся в Китае, США и ЕС, а также на основных товарных рынках в целом показывают, что спрос и уровень мировых цен на основные товарные позиции казахстанского экспорта сохранятся.
Нефть. Если в прошлом ситуация на рынке нефти зависела, главным образом, от предложения нефти, то в ближайшее время, напротив, цены на нефть будут определяться спросом на это сырье.
По мнению ОПЕК, несмотря на рекордно высокие цены на сырье, мировой спрос на нефть в 2006 году вырастет на 1,9 % по сравнению с 2005 годом и составит в среднем 84,9 млн. баррелей в день. Оценки ОПЕК совпадают с прогнозами Международного энергетического агентства (МЭА). Согласно данным МЭА, потребление сырой нефти в мире в 2006 году возрастет на 2,2 % и составит в среднем 85,18 млн. баррелей в день.
Наиболее высокий спрос в 2006 году будет наблюдаться со стороны США, Китая и Индии. В 2006 году спрос в Китае вырастет на 6,1 %, что связано с активным экономическим ростом.
По прогнозу ОПЕК, в 2006 году цена на нефть "корзины" ОПЕК сохранится на уровне 45-55 долларов за баррель.
Эксперты МЭА полагают, что в среднесрочной перспективе цена на нефть останется на уровне 60 долларов за баррель.
Рейтинговое агентство Fitch прогнозирует среднюю цену на нефть марки WTI в 2006 году на уровне 67 долларов за баррель. С 2007 года, возможно, некоторое снижение цен на нефть в случае, если будет снижаться спрос со стороны потребителей в Азии, а также ввод новых мощностей по всему миру.
Медь. По прогнозу рейтингового агентства JP Morgan, сделанного с учетом сложившихся и потенциальных условий, стоимость меди в 2007-2008 годы, будет не ниже 2400 долларов за тонну.
Аналитики компании Codelco, крупнейшего производителя меди в мире, прогнозируют снижение цен на этот металл на одну треть в течение следующих трех лет в связи с ростом объемов мирового выпуска. Таким образом, в 2006 году будет наблюдаться небольшой переизбыток запасов меди. Стоимость меди достигнет нижнего предела в 2500 долларов за тонну к 2008 году.
Свинец. По данным Международной группы по исследованию свинца и цинка ILZSG, потребление свинца в мире оценивается в 6,9 млн. тонн.
По прогнозу аналитиков Societe Generate, цены на свинец достигнут исторического максимума в 2006 году благодаря устойчивому спросу со стороны Китая. К 2010 году доля КНР в общемировой потребности в свинце составит 21 %. В то же время, доля стран Западной Европы и США в общемировом потреблении свинца сократится с 56 % в 1996 году до 42 % в 2010 году.
Цинк. По информации Международной группы по изучению свинца и цинка ILZSG, дефицит цинка в 2006 году составит 430 тыс. тонн, в 2007 году снизится до 300 тыс. тонн и только в 2008 году поставки и потребление концентрата будут сбалансированными.
Аналитики крупнейшего в Австралии банка Macquarie Bank Ltd предполагают, что стоимость цинка может увеличиться в 2006 году благодаря росту потребительского спроса на листовую оцинкованную сталь. Нехватка новых проектов в сфере горнодобывающей деятельности столкнется с растущим мировым спросом на металл.
Однако аналитики ABN Amro прогнозируют снижение стоимости цинка, так как такие сталелитейные компании как Mittal Steel Co. и Arcelor SA сокращают объем производства.
Алюминий. В 2006 году мировое потребление алюминия достигнет 8,3 млн. тонн.
Крупнейшая горнодобывающая компания мира ВНР Billiton прогнозирует, что с 2005 по 2010 годы мировой спрос на первичный алюминий будет расти более чем на 5 % ежегодно.
По информации China Non-ferrous Metals Association (CNMA), потребление первичного алюминия в Китае увеличилось за 2005 год на 17,3 % до 7 млн. тонн.
Эксперты JP Morgan полагают, что в 2006 году котировки алюминия снизятся в связи с тем, что спрос на него упадет, но в 2007 году цены будут стабильными в связи с высокими затратами на электроэнергию.
Эксперты Standard Bank прогнозируют рост средних цен на алюминий в 2006 году до 1975 долларов за тонну на фоне дефицита металла в 190 тыс. тонн.
Аналитики Natexis Commodity ожидают дефицита алюминия на уровне 250 тысяч тонн. Устойчивый и растущий спрос определяется бурным ростом строительной, транспортной и производственной отраслей в Китае и развитием потребительского рынка Индии. Эти факторы послужат противовесом более слабому росту спроса в Европе и Северной Америке. Для удовлетворения этого спроса наиболее значительный рост производства будет наблюдаться в Китае, России и на Ближнем Востоке.
По прогнозу Международной финансовой корпорации, экспорт алюминия Китаем в 2006 году сократится до 300 тыс. тонн, а импорт составит около 500 тыс. тонн алюминия и 6,85 млн. тонн глинозема.
Сталь. Рынок листовой стали находился под растущим давлением со стороны дешевой китайской продукции.
Европейские производители объявили повышение цен на плоский прокат в 2006 году на 20-30 евро за тонну. Сильная конкуренция в импорте, скорее всего, в ближайшее время будет способствовать снижению цен.
Пшеница. Цены на продовольственную пшеницу на рынках Европы, поддерживаемые большими переходящими запасами урожая 2004 года и хорошими прогнозами на урожай 2005 года, были устойчивы.
Высокий спрос на американскую пшеницу со стороны южноазиатских стран на фоне ухудшения состояния посевов укрепил цену, как на мягкую, так и на твердую пшеницу.
Цены на американскую пшеницу были более нестабильными из-за природных факторов, в частности, урагана "Катрина". В 2005 году цена американской пшеницы составила 152,4 долларов за тонну и на 3 % превышала уровень 2004 года.
В условиях ожидаемого повышения спроса и потребления нефти и металлов, а также роста мировых цен, Казахстан в 2007-2009 годах имеет все возможности сохранить экспортные позиции и увеличить объемы внешней торговли.
Эти факторы также будут оказывать позитивное влияние на развитие горнодобывающего и металлургического комплексов Казахстана в предстоящие годы.

2. Анализ развития экономики Казахстана в 2003-2005 годах и
влияние внутренних факторов на развитие экономики страны
в 2007-2009 годы

В 2003-2005 годах высокие темпы роста экономики Казахстана сложились в условиях благоприятной конъюнктуры на основные экспортные товары Казахстана на мировых товарных рынках и расширения совокупного спроса и предложения.
В 2003-2005 годах планировалось обеспечить среднегодовой прирост валового внутреннего продукта (ВВП) на 7-7,5 %. Фактический темп прироста в эти годы сложился в размере 9,5 %.
В структуре ВВП произошло увеличение доли производства товаров. Доля производственного сектора в 2005 году возросла до 44,1 % против 42,9 % в 2003 году. Производство услуг в общей доле в 2005 году достигло 52,2 % против 51,8 % в 2003 году.
Увеличение производства товаров произошло за счет роста объемов производства в промышленности, сельском хозяйстве и строительстве.
В течение 2003-2005 годов ежегодный прирост производства промышленной продукции в среднем составил 8,0 %, в том числе, в горнодобывающей промышленности - 8,8 %, обрабатывающей промышленности - 7,7 %, производстве и распределении электроэнергии, газа и воды - 4,8 %.
Объемы производства сельскохозяйственной продукции увеличились на 6,7 %, в том числе в растениеводстве - на 3,1 %, животноводстве - на 10,4 %.
Среднегодовой прирост в строительстве составил 15,3 %.
Рост производства услуг был обеспечен за счет транспорта и торговли, где ежегодные темпы оказываемых услуг составляли в среднем 8 % и 11 % соответственно. Высокими темпами развивалась связь, где ежегодный прирост составлял 28,5 %.
В 2003-2005 годы было обеспечено расширение внутреннего спроса за счет увеличения расходов на потребление и валового накопления.
Рост потребления произошел за счет увеличения расходов домашних хозяйств и государственных органов. В течение 2003-2005 годов потребление в среднем росло на 10,6 %, расходы домашних хозяйств и государственного сектора увеличивались соответственно на 10,2 % и 11,6 %.
Одним из факторов, обеспечивших рост совокупного спроса, было увеличение реальных денежных доходов населения, которые в 2003-2005 годы ежегодно повышались на 12,1 %.
Ежегодный прирост валового накопления в среднем составил 13 %, в том числе накопление основного капитала - 11,2 %.
В 2003-2004 годы происходило укрепление платежного баланса страны. Если в 2003 году текущий счет сложился с дефицитом в 273 млн. долл. США, то в 2004 году профицит счета текущих операций составил 455 млн. долл. США.
В 2005 году дефицит счета текущих операций в 486 млн. долл. США сложился в результате резкого роста расходов на международные услуги и выплаты нерезидентам инвестиционного дохода. Стоимость импорта международных услуг в 1,5 раза превысила уровень 2004 года и составила 7,5 млрд. долл. США. Объемы дивидендов, выплачиваемых прямым иностранным инвесторам составили 3,8 млрд. долл. США и по сравнению с 2004 годом увеличились в 2 раза.
В 2003-2005 годах происходило увеличение экспорта товаров и услуг. В 2005 году доля экспорта товаров и услуг в структуре ВВП составила 54,5 % против 48,4 % в 2003 году. Темпы прироста экспорта товаров и услуг в эти годы в среднем составили 42,3 %.
В 2005 году доля импорта товаров и услуг в структуре ВВП достигла 45,4 % против 43,1 % в 2003 году. Ежегодные темпы прироста импорта товаров и услуг в 2003-2005 годы составили в среднем 38,1 %.
За 2003-2005 годы инвестиции в основной капитал возросли в 1,6 раза. В 2005 году объем инвестиций в основной капитал составил 2205,2 млрд. тенге.
В 2003-2005 годы нетто-приток прямых иностранных инвестиций оставался положительным, однако в 2005 году отмечалось уменьшение его номинального объема. В 2005 году в Казахстан было привлечено 1,7 млрд. долл. США прямых иностранных инвестиций, что значительно ниже 5,4 млрд. долл. США в 2004 году.
Международные резервы страны в целом на конец 2005 года составили 15143 млн. долл. США, в том числе, активы Национального Фонда - 8074 млн. долл. США.
Рост производства товаров и услуг был обеспечен за счет роста производительности труда, которая в 2003-2005 году в среднем увеличивалась на 6,7 %.
В 2003-2005 годах наблюдалось увеличение численности занятого населения, что, в свою очередь, привело к снижению уровня безработицы в 2005 году до 8,1 % против 8,8 % в 2003 году.
В 2003-2005 годы инфляция в среднегодовом исчислении находилась в интервале 6,4-7,6 %.
В первом квартале 2006 года позитивные тенденции экономического роста продолжились: происходило расширение спроса на товары и услуги, увеличение объемов инвестиций в основной капитал, укрепление торгового баланса. По оценке Агентства Республики Казахстан по статистике, прирост ВВП составил 7,7 %.
По оценке, около 68,2 % роста ВВП было обеспечено за счет сферы услуг, при этом, торговля обеспечила около 14,9 % роста ВВП, услуги связи - 7 %, транспортные услуги - 7,3 %, услуги по операциям с недвижимым имуществом и аренде - 22,5 %.
Производство товаров обеспечило около 27,6 % роста ВВП. Вклад промышленности в рост ВВП составил 7,2 %, сельского хозяйства - 1 % и строительства - 19,4 %.
В первом квартале 2006 года в среднегодовом выражении инфляция составила 8,4 % и на 1,5 процентных пункта превысила показатель инфляции за аналогичный период 2005 года. Цены на потребительские товары увеличились по сравнению с аналогичным периодом прошлого года на 4,6 %, цены на непродовольственные товарные - на 1,2 %, платные услуги населению подорожали на 2,7 %.
В январе-марте 2006 года инвестиции в основной капитал в 1,3 раза превысили аналогичный уровень 2005 года и составили 447,3 млрд. тенге.
В первом квартале 2006 года происходило улучшение конъюнктуры на основные казахстанские экспортные товары на мировых рынках. Так, средний индекс мировых цен на основные экспортные товары Казахстана возрос по сравнению с первым кварталом 2005 года на 27,6 %.
Мировая цена на нефть сорта "Брент" выросла по сравнению с аналогичным периодом 2005 года на 30 % и составила в среднем около 61,9 долл. США за баррель. Цены на медь по сравнению с аналогичным периодом прошлого года увеличились на 51,2 %, цинк - на 70,5 %, серебро - на 38,5 %, золото - на 29,7 %, свинец - на 27 %.
В январе-феврале текущего года положительное сальдо торгового баланса составило 2 млрд. долл. США. Экспорт товаров составил 4,5 млрд. долл. США и увеличился на 22,8 %, а импорт - 2,5 млрд. долл. США и 17,5 % соответственно.
Международные резервы страны в целом на 1 мая 2006 года составили 20947 млн. долл. США, в том числе, активы Национального Фонда - 8547 млн. долл. США.
По предварительным данным, за январь-февраль 2006 года реальная заработная плата увеличилась на 16,3 % и достигла 36238 тенге. Реальные денежные доходы населения за этот период увеличились на 16,5 %.
В 2007-2009 годы для обеспечения высоких темпов развития экономики будут созданы благоприятные макроэкономические условия для ускоренного развития всех основных факторов роста экономики.
Национальный Банк Республики Казахстан с целью удержания инфляции в заданном интервале будет принимать меры по ужесточению денежно-кредитной политики, в том числе:
ограничение внешнего заимствования банковского сектора путем ужесточения резервных требований;
усиление контроля за денежными агрегатами;
увеличение объемов стерилизации денежной эмиссии.
Кроме того, развитие новых инструментов фондового рынка позволит обеспечить связывание временно свободных денежных средств.
В 2007-2009 годы проведение умеренной государственной политики в области государственных расходов предусматривает решение следующих основных задач:
обеспечение темпов роста расходов государственного бюджета, не превышающих темпы роста ВВП;
формирование и проведение дальнейшей фискальной политики, направленной на постепенное снижение ненефтяного дефицита бюджета;
поэтапное достижение размера гарантированного трансферта из Национального Фонда в бюджет равному инвестиционному доходу фонда.
Переход с 1-го июля 2006 года на новую схему функционирования Национального Фонда будет способствовать повышению сбалансированности макроэкономического развития страны.
В области тарифной политики будет усилен контроль за повышением тарифов на услуги субъектов естественных монополий.
Развитие промышленности в 2007-2009 годах будет определяться Стратегией индустриально-инновационного развития Республики Казахстан на 2003-2015 годы и Государственной программой освоения Казахстанского сектора Каспийского моря.
Стабильное развитие нефтегазового сектора будет одним из основных условий обеспечения экономического роста в Казахстане. В 2007-2009 годах темп роста объемов добычи нефти и газового конденсата составит в среднем 108 %.
Политика, направленная на повышение доходов населения, в том числе, повышение заработной платы работников бюджетной сферы, позволит обеспечить увеличение денежных доходов населения, что, в свою очередь, повлияет на повышение внутреннего спроса в стране.
Расширение внутреннего спроса на товары и инвестиционные ресурсы позволит значительно увеличить импорт инвестиционных товаров.
Увеличение реальных доходов населения в совокупности с улучшением финансового состояния предприятий создаст необходимые условия для роста инвестиций в реальный сектор экономики.

3. Цели, задачи и приоритеты развития страны на 2007-2009 годы

В 2007-2009 годы основные направления социально-экономической политики будут соответствовать целям и задачам, определенным в Послании Президента к народу Казахстана "Казахстан на пороге нового рывка вперед в своем развитии", Программе Правительства Республики Казахстан на 2006-2008 годы, Стратегии индустриально-инновационного развития Республики Казахстан на 2003-2015 годы.
Главной целью социально-экономической политики в 2007-2009 годы будет создание благоприятных институциональных и экономических условий для вхождения Казахстана в ближайшие десять лет в число 50 наиболее конкурентоспособных стран мира и повышения качества жизни граждан Казахстана.
Для достижения поставленной цели будут решаться следующие задачи:
создание и развитие производств, ориентированных на экспорт конечных продуктов, совместных предприятий в области нефтегазового, транспортного и других подотраслей машиностроения, металлургии, химии, агропромышленного комплекса;
поддержание необходимой гибкости реального обменного курса;
обеспечение стабильности финансового рынка;
проведение гибкой налоговой и бюджетной политики, стимулирующей диверсификацию экономики, развитие новых отраслей и привлечение в них иностранного капитала и ноу-хау;
создание прозрачной и ясной системы управления активами государства;
обеспечение прозрачного и эффективного формирования и использования средств Национального Фонда;
повышение конкуренции в металлургии, банковской сфере, страховании, химической промышленности путем реформирования антимонопольного законодательства и создания привлекательных и прозрачных условий для вхождения в эти сектора отечественных и иностранных компаний;
создание благоприятных условий для производства товаров с защищенными правами интеллектуальной собственности и торговой маркой;
дальнейшая модернизация социальной сферы;
участие в многосторонних международных экономических проектах, способствующих интеграции Казахстана в мировую экономику;
дальнейшее содействие расширению взаимовыгодного сотрудничества в рамках-ЕврАзЭС и формированию Единого Экономического Пространства;
проведение открытой политики использования природных ресурсов и обеспечение энергетической безопасности;
территориальное развитие, соответствующее потребностям сбалансированного развития экономики.
Приоритетами социально-экономического развития на 2007-2009 годы определены:
дальнейшая модернизация и диверсификация экономики Казахстана как фундамента устойчивого экономического роста;
принятие программ поддержки конкурентоспособности национальных товаров и услуг;
эффективная интеграция в мировую экономику, как основа качественного прорыва в экономическом развитии страны;
государственная поддержка кредитования экспорта несырьевых товаров и импорта высокотехнологичного оборудования;
современная социальная политика, нацеленная на защиту уязвимых слоев населения и стимулирующая производительное развитие экономики;
развитие современной системы образования, культуры и духовного потенциала народа;
развитие научного потенциала и максимальное приближение прикладной науки к производству, бизнесу;
развитие города Астаны по современным мировым стандартам и как одного из крупных центров международного взаимодействия в Евразии;
развитие города Алматы как крупного регионального центра финансовой и деловой активности.

4. Модернизация и обеспечение прорывных направлений в отраслях
экономики для обеспечения ускоренного экономического роста
Казахстана в 2007-2009 годах

§ 1. Развитие промышленности в 2007-2009 годах

Горнодобывающая промышленность

Повышение уровня эффективности топливно-энергетического комплекса

В 2007-2009 годы основной целью горнодобывающей промышленности является динамичное развитие отрасли за счет проведения модернизации, использования и внедрения передовых технологий производства.
В нефтяной промышленности для обеспечения эффективного освоения углеводородных ресурсов Казахстанского сектора Каспийского моря и подъема нефтедобычи на крупных месторождениях будут решаться следующие задачи:
реализации второго этапа (2006-2010 годы) Государственной программы казахстанского сектора Каспийского моря;
создание условий для развития отраслей с высокой степенью добавленной стоимости для предоставления конкурентоспособных товаров и услуг для нефтегазового комплекса;
развитие глубокой переработки нефти и газа и увеличение производства нефтепродуктов.
Пути решения указанных задач следующие:
обеспечение роста разведанных запасов углеводородов и выведение добычи на стабильно высокий уровень;
развитие мультимодальной системы транспортировки углеводородов;
создание инфраструктуры для береговой поддержки морских операций, развитие морских портов и сооружений береговых инфраструктур по обеспечению морских нефтяных операций;
реализация проекта строительства завода второго поколения и закачки сырого газа на месторождении Тенгиз;
завершение реализации проекта реконструкции Атырауского нефтеперерабатывающего завода;
строительство установки по производству водорода на Павлодарском нефтехимическом заводе в целях доведения качества нефтепродуктов до европейских стандартов (ЕВРО-3).
Главной целью развития газовой отрасли в Казахстане является кратное повышение социально-экономического эффекта от увеличения добычи и рационального использования внутренних ресурсов газа, а также транзитных возможностей газотранспортной системы в интересах более полного обеспечения потребностей внутреннего рынка и дальнейшего увеличения экспортного потенциала страны.
Для достижения вышеуказанных целей будут решаться следующие задачи:
наращивание ресурсного потенциала по запасам газа и развитие мощностей по его добыче с разработкой новых газовых и нефтегазовых месторождений с внедрением мероприятий по утилизации попутных газов;
реконструкция существующих и создание новых мощностей по переработке и утилизации добываемого газа с увеличением объемов выработки сжиженного газа и другой продукции нефтехимии;
разработка и реализация региональных программ газификации новых территорий и расширение сферы использования газа в коммунальном хозяйстве, в электроэнергетике, в автотранспорте и т.д.;
реализация мер по технической реконструкции объектов газотранспортной системы для обеспечения технической и экологической безопасности при их эксплуатации, а также строительство новых газопроводов и отработка экспортных маршрутов по транспортировке природного газа на внешние рынки;
пересмотр нормативной базы газовой отрасли, оптимизация организационной структуры субъектов газотранспортной системы и совершенствование системы тарифообразования при транспортировке природного газа;
обучение, переобучение и создание условий для привлечения специалистов в отрасль.
В угольной промышленности необходимо обеспечить ее переход на международные стандарты серии ИСО.
Для развития геологической отрасли необходимо:
техническое перевооружение геологоразведочных организаций;
производство в Казахстане новейших образцов геологоразведочной техники;
развитие прикладных научно-технических исследований в геологической отрасли.

Транспортировка энергоресурсов на мировые рынки

В настоящее время планируется разработка технико-экономического обоснования проекта строительства газопровода из Казахстана в Китай, по результатам которого будет принято решение о реализации проекта.
С разработкой новых месторождений наращиваются объемы добычи и выработки товарного газа, что, в свою очередь, повлечет увеличение экспортного потенциала и насыщение внутреннего рынка газа.
Для Казахстана перспективными рынками сбыта углеводородов являются Восточная и Северо-Западная Европа, Средиземноморье, Китай. Полномасштабный прорыв на все эти направления невозможен без развитой и динамичной трубопроводной отрасли.
Наиболее актуальным для газотранспортной отрасли республики является проект реконструкции и модернизации системы магистральных газопроводов, в особенности, магистрального газопровода Средняя Азия - Центр (МГ САЦ), который обслуживает экспортные поставки казахстанского и среднеазиатского газа для России, Украины, кавказских государств и Европы.
К 2008 году планируется довести объем транспортировки природного газа по магистральным газотранспортным системам до 130 млрд. куб. м в год, объем международного транзита газа - до 116,6 млрд. куб. м в год, в том числе, увеличение пропускной способности МГ САЦ - до 60 млрд. куб. м в год.
Для достижения этих целей в 2006-2008 годах намечена реализация трех крупных проектов строительства и капитального ремонта магистральных газопроводов на общую сумму 804 млн. долларов США.
Необходимость расширения магистральных газотранспортных систем основывается на заключенных долгосрочных соглашениях между Россией и Туркменистаном и ОАО "Газпром" и НХК "Узбекнефтегаз" на куплю-продажу соответственно туркменского и узбекского газа и на прогнозируемом увеличении добычи казахстанского газа в западных регионах страны и шельфе Каспийского моря.
Помимо задач по увеличению пропускной мощности существующей магистральной газотранспортной системы, необходимо диверсифицировать ее направления, чтобы не допускать чрезмерной зависимости от одного потребителя. В этом контексте следует рассматривать проект поставок казахстанских углеводородов в Китай как открывающий выход на чрезвычайно емкий рынок.
Также приоритетной задачей является развитие внутреннего рынка газа республики.
Ожидаемые производственные результаты
В 2007 году объем добычи нефти и газового конденсата вырастет по сравнению с 2005 годом на 4,1 % и составит 64 млн. тонн. В 2009 году объемы ее добычи будут доведены до 78 млн. тонн.
Добыча газа в 2007 году также возрастет до 33,3 млрд. куб. м, что на 27,1 % больше показателя 2005 года. В 2009 году данный показатель составит 39 млрд. куб. м. Это, в свою очередь позволит увеличить производство товарного газа с 14,8 млрд. куб. м в 2005 году до 24 млрд. куб. м в 2009 году.
Планируемый рост добычи нефти и газа в 2007-2009 годах будет достигнут за счет реализации Государственной программы освоения казахстанского сектора Каспийского моря, Программы развития газовой отрасли Республики Казахстан на 2004-2010 годы, Программы развития ресурсной базы минерально-сырьевого комплекса страны на 2003-2010 годы.
Разработка нефтяных, газовых и газоконденсатных месторождений сопровождается техногенным воздействием на окружающую природную среду и недра. Одним из основных источников загрязнения при разработке месторождений являются продукты от сжигания попутного газа в факелах, в связи с этим, утилизация попутных газов на нефтегазовых месторождениях страны является одной из главных задач недропользователей, работающих в Казахстане.
С целью увеличения глубины переработки газа и утилизации газа необходимо внедрение современных инноваций с учетом зарубежного опыта применения передовых технологий.
В 2007 году прогнозируется довести добычу угля до 87,3 млн. тонн, в 2009 году прогнозный объем добычи угля составит 88 млн. тонн.
Для достижения указанных объемов будут приняты меры по обеспечению прироста добычи угля за счет:
технического перевооружения действующих шахт угольного департамента акционерного общества "Миттал Стил Темиртау" с переходом на угледобывающую технику современного технического уровня;
реализации комплексных планов эффективной отработки Экибастузского и Шубаркольского угольных месторождений;
повышения добычи низкозольного угля на Майкубенском месторождении, а также на разрезе "Каражира" для более полного обеспечения потребностей тепловых электростанций, улучшения снабжения твердым топливом коммунального сектора и других отраслей;
повышения конкурентоспособности казахстанского угля посредством внедрения международных стандартов серии ИСО.
Будут продолжены ликвидационные работы на шахтах Карагандинского угольного бассейна (в 2007 году - 2 шахты, 2008 году - 2 шахты).
С выходом в 2006 году опытно-промышленной установки по производству спецкокса мощностью 300 тыс. тонн в год на полную мощность на Шубаркольском угольном месторождении, введенной в эксплуатацию Евразийской промышленной ассоциацией, будет полностью снята зависимость ферросплавных заводов республики от импорта спецкокса из России и Китая.

Обрабатывающая промышленность

Реализация Стратегии индустриально-инновационного развития
в 2007-2009 годах

Главной целью Стратегии индустриально-инновационного развития Республики Казахстан на 2003-2015 годы является достижение устойчивого развития страны через диверсификацию отраслей экономики путем отхода от сырьевой направленности развития, подготовка условий для перехода в долгосрочном плане к сервисно-технологической экономике.
Производство конкурентоспособных и экспортоориентированных товаров, работ и услуг в обрабатывающей промышленности и сфере услуг является главным предметом государственной индустриально-инновационной политики.
В течение 2007-2009 годов для обеспечения прорывов ускоренного экономического развития будут приняты меры, направленные на ускоренную диверсификацию и модернизацию промышленного сектора и сферы услуг.
Особое значение приобретает информационно-аналитическое обеспечение индустриально-инновационной политики. В среднесрочной перспективе будет проводиться работа, связанная с проведением маркетинговых и технологических исследований рынков и отраслей, в целях определения ниш для казахстанского бизнеса.
Планируется проведение маркетинговых, конъюнктурных и технологических исследований 23 потенциально конкурентоспособных секторов экономики.
Основной целью проведения всех аналитических исследований станет выявление способов максимального повышения конкурентоспособности казахстанских предприятий.
Продолжится выявление цепочек добавленных стоимостей (ЦДС), которые отличаются наилучшим соотношением "произведенные затраты - получаемый доход", с упором на такие показатели, как "выход продукции", "продажи", "затраты". При этом развитие ЦДС пойдет по двум направлениям - восполнение "пробелов" в цепочке и развитие, при необходимости, новых технологических укладов.
Ключевым направлением предстоящего этапа должно стать создание ряда высокотехнологичных производств в приоритетных отраслях.
Будут предприняты меры по совершенствованию государственной политики управления индустриально-инновационным развитием, функционирования институтов развития, государственно-частного партнерства.
Будут определены конкретные меры по повышению производительности труда и по снижению энергоемкости с разработкой форм статистических отчетностей.
Также, в среднесрочной перспективе будут решаться следующие задачи:
повышение производительности основных фондов обрабатывающей промышленности;
создание предпринимательского климата, структуры и содержание общественных институтов, которые будут стимулировать частный сектор производить и совершенствовать конкурентное преимущество;
диверсификация экспортного потенциала страны в пользу товаров и услуг с высокой добавленной стоимостью;
переход к мировым стандартам качества;
наращивание интеграции в региональную экономику и в мирохозяйственную систему с включением в мировые научно-технические и инновационные процессы.
Приоритетными направлениями индустриально-инновационной политики являются все потенциально конкурентоспособные, в том числе, экспортоориентированные производства, реализуемые в отраслях экономики несырьевой направленности. В целях решения долгосрочных стратегических задач особое внимание будет уделено созданию условий для развития наукоемких и высокотехнологичных производств.

Кластерное развитие

В 2005 году утверждены планы по созданию и развитию 7 пилотных кластеров, таких как кластер производства пищевых продуктов, кластер продукции нефтегазового машиностроения, кластер туристических услуг, кластер производства текстильной продукции, кластер производства металлургической продукции, кластер транспортно-логистических услуг, кластер производства строительных материалов.
Данные планы включают в себя мероприятия по решению системных проблем указанных отраслей (совершенствование законодательства для стимулирования развития отрасли, подготовка и переподготовка кадров, вопросы стандартизации, развитие инфраструктуры) и меры, направленные на решение задач каждого отдельного кластера (выработка бизнес-стратегий, реализация инвестиционных проектов в рамках кластера, усиление внутрикластерной кооперации).
В развитие кластерных идей весьма перспективным представляется использование такого инструмента государственного стимулирования реального производства как создание индустриальных зон. Данный механизм в настоящее время апробируется в рамках реализации проектов пилотных кластеров в г. Астана (Строительные материалы) и в Карагандинской области (Металлургия-Металлообработка).
В случае получения положительных результатов, данный опыт предусматривается распространить на все регионы: г. Павлодар (промышленность), г. Усть-Каменогорск (металлургия-металлообработка), Алматинская, Жамбылская, Костанайская области (переработка сельхозпродукции), Западно-Казахстанская область, Северо-Казахстанская область, Восточно-Казахстанская область, г. Алматы (машиностроение).
В настоящее время разрабатывается Концепция формирования и развития индустриальных зон в Республике Казахстан.
В целом, данный инструмент имеет все предпосылки успешного использования в развитии частно-государственного партнерства. При этом, используя инструменты структурного финансирования, данный подход может иметь значительный экономический эффект для развития отраслей промышленности.

Нефтегазовое машиностроение

К настоящему времени машиностроительными предприятиями освоен выпуск более 230 наименований продукции, в том числе, мобильные буровые установки грузоподъемностью 125 тонн, подъемные агрегаты для ремонта скважин, специальная техника, резервуары, емкости, отстойники и сепараторы, станки-качалки грузоподъемностью 6 и 8 тонн, центробежные и поршневые насосы, фонтанная арматура, задвижки, вентили, печи подогрева нефтяной эмульсии и другое оборудование.
На 2006 год отечественными предприятиями запланировано освоить свыше 50 новых видов продукции для нефтегазовой отрасли.
Выпуск буровых насосов НБ-125 налажен на Алматинском заводе тяжелого машиностроения ("АЗТМ-Ижнефтемаш"), вся производимая заводом продукция сертифицирована по требованиям международного стандарта DIN EN ISO 9001:2000.
Акционерное общество "Казнефтегазмаш" (г. Алматы) может обеспечить предприятия нефтегазового комплекса недорогим и качественным фонтанно-устьевым оборудованием высокого давления, на предприятии действует система управления качеством ISO 9001.
Акционерное общество "Усть-Каменогорский арматурный завод" выпускает задвижки и клапаны соответствующие международным стандартам ИСО.
На Актюбинском заводе нефтяного оборудования освоен выпуск насосно-компрессорных труб различного диаметра.
Для обеспечения бесперебойной работы и оказания мобильного сервисного обслуживания поставляемого оборудования отечественные товаропроизводители переориентируют свое производство на выпуск запасных частей, что выводит на современный этап взаимоотношений схему "поставщик - потребитель".
Привлекаются инвестиции в сферу производства нефтегазового оборудования: проект "Организация полного цикла производства штанг насосных, а также производство насосно-компрессорных труб и штанговых глубинных насосов" товариществом с ограниченной ответственностью "Актюбинский завод нефтяного оборудования" с объемом инвестиций 7039 млн. долл. США.
Развитие машиностроительной отрасли в целом в 2007-2009 годах будет осуществляться в рамках реализации Программы диверсификации и развития машиностроительной отрасли Республики Казахстан на 2006-2008 годы.
Основной целью Программы является создание условий для дальнейшего развития машиностроительной отрасли на основе диверсификации и привлечения в отрасль современных технологий и оборудования для сокращения импорта и наращивания экспорта машиностроительной продукции.

Металлургия

Казахстан обладает коммерческими запасами черных и цветных металлов, 84 видами промышленных минералов, а также энергоносителей.
Кластер "Металлургия" представляет собой комплекс предприятий и производств, выстроенных в технологически-последовательную цепочку, где кластерообразующие компании производят сырье для других участников кластера - предприятий машиностроения и металлургии.
В отрасли черной металлургии и цветной отрасли горно-металлургического комплекса основными хозяйствующими субъектами являются крупные компании - акционерное общество "Миталл Стил Темиртау" и товарищество с ограниченной ответственностью "Корпорация Казахмыс".
В настоящее время в металлургическом секторе промышленности республики имеются следующие проблемы:
низкое содержание полезного компонента в руде;
многокомпонентность месторождений полезных ископаемых;
низкий уровень автоматизации процессов планирования, проектирования и управления;
нарастающий износ основных фондов;
маломощность собственных предприятий горного машиностроения;
низкие темпы развития новых экономичных технологий комплексной, безопасной и безотходной выемки и переработки минерального сырья;
удаленность потребителей;
неадекватность реальной ситуации нормативно-законодательной и налоговой баз в области недропользования, природоохранной деятельности;
отсутствие современной системы подготовки и переподготовки специалистов;
разрозненный характер деятельности предприятий горнодобывающих отраслей (отсутствие координации).
Для успешного развития металлургического кластера, Казахстану необходимо сконцентрироваться на создании мощностей для производства металлургической продукции с добавленной стоимостью, обращая особое внимание на азиатские рынки.

Отрасль строительных материалов

Основными направлениями в отрасли строительных материалов на 2007-2009 годы являются:
разработка и внедрение высокоэффективных технологических линий (производств), обеспечивающих выпуск конкурентоспособной продукции с высокой добавленной стоимостью;
разработка и освоение технологий, обеспечивающих использование отходов производства, энерго-ресурсосбережение и снижение техногенного воздействия на окружающую среду.
Приоритетной задачей на ближайшие годы остается организация выпуска стекла, цемента, теплоизоляционных и кровельных материалов, лицевого кирпича, линолеума, красок и других необходимых строительных материалов.
Намеченные на планируемый период цели и задачи будут достигаться путем:
реализации " Программы развития промышленности строительных материалов, изделий и конструкций на 2005-2014 годы", утвержденной постановлением Правительства Республики Казахстан от 13 декабря 2005 года N 1305;
организации работ по привлечению отечественных и зарубежных инвестиций для решения задач, предусмотренных Программой;
реализации региональных кластеров с учетом потенциала отдельных регионов, наличия источников сырья, действующих и простаивающих предприятий, внутренних региональных и межрегиональных рынков;
развития научной базы отрасли и трансферта технологий;
совершенствования системы стандартизации посредством разработки новых стандартов и адаптации действующих к международным;
перехода на международные формы управления производством, в первую очередь, систему управления качеством, с целью выхода на зарубежные рынки сбыта и внутренний рынок, где оперируют иностранные фирмы;
оптимизации системы подготовки кадров с выявлением общей потребности в специалистах.

Текстильная промышленность

Текстильная промышленность объединяет группу производств отраслей легкой промышленности, занятых переработкой натуральных, искусственных и синтетических волокон в пряжу и ткани. В соответствии с Государственным Классификатором, текстильное производство Казахстана представлено 7 видами и 21 подвидами экономической деятельности.
В Казахстане хлопчатник возделывается в Южно-Казахстанской области в Мактааральском, Сарыагашском, Шардаринском, Ордабасинском районах, городе Туркестан и на незначительных площадях в городах Шымкент, Арысь, районах Байдибек, Отырарском и Сайрамском.
В целях развития текстильной промышленности республики планируется создание кластера по производству хлопчатобумажной пряжи и ткани в Южно-Казахстанской области.
В области производства хлопка-сырца наиболее острыми проблемами являются раздробленность сельхозформирований, занимающихся возделыванием хлопчатника; отсутствие достаточного набора конкурентоспособных сортов, отвечающих возросшим запросам промышленности; недостаток квалифицированных специалистов; слаборазвитая сеть семеноводческих хозяйств по размножению семян до первой-третьей репродукций, несоблюдение сортовой агротехники, отсутствие аккредитованных структур по сертификации продукции и производства, стандартов, системы менеджмента качества, низкая загруженность отечественных перерабатывающих предприятий.
Для разрешения проблемных вопросов в хлопководстве в 2007-2009 годы необходимо:
принятие Закона Республики Казахстан "О развитии хлопковой отрасли";
содействие внедрению на хлопкоперерабатывающих организациях систем менеджмента качества в соответствии с международными стандартами ИСО серии 9000;
расширение международного сотрудничества через международные организации по хлопководству и текстильной промышленности;
строительство одного хлопкоперерабатывающего предприятия;
строительство семяочистительного завода по подготовке посевных семян хлопчатника в Южно-Казахстанской области;
строительство транспортно-логистического терминала на территории Южно-Казахстанской области.
Для восстановления элементов ЦДС хлопково-текстильного сегмента текстильной отрасли необходимо динамично развивать отрасли по производству пряжи и ткани, являющиеся в настоящее время наиболее конкурентоспособными по сравнению с другими сегментами текстильной отрасли. На данный сегмент текстильного производства приходится около 80 % добавленной стоимости, в то время как на производство хлопковолокна - около 10 %, готовой одежды - около 1-3 %. Создание конкурентоспособного текстильного сегмента позволит перерабатывать производимый в Казахстане хлопок, тем самым увеличить добавленную стоимость и производить продукцию, необходимую для дальнейшей обработки на швейных предприятиях.
Для повышения конкурентоспособности потенциального текстильного кластера в Казахстане необходимо повышение производительности труда, внедрение стандартов оценки качества хлопка (грединг), налаживание и упорядочение взаимоотношений между всеми компонентами кластера и с мировыми торговыми и логистическими цепочками, повышение качества сырья, обеспечение квалифицированной рабочей силы, внедрение новейших информационных и производственных технологий.

Пищевая промышленность

Углубление уровня и повышение комплексности переработки сельскохозяйственной продукции предусматривается через реализацию кластерного подхода. Географическая близость участников, в частности, производителей сельскохозяйственного сырья и перерабатывающих предприятий, позволяет применять данный подход в развитии пищевой промышленности. Государственная поддержка в данном направлении будет направлена на модернизацию производственных мощностей и увеличению объемов экспорта продуктов переработки сельскохозяйственного сырья.
В качестве пилотных кластерных проектов по регионам республики определены следующие:
зерноперерабатывающий - в северном регионе (Акмолинская, Костанайская и Северо-Казахстанская области);
плодоовощной - в южном регионе (Алматинская, Жамбылская и Южно-Казахстанская области);
молочный - в Костанайской области.
Развитие кластерных инициатив позволит более чем в 2 раза увеличить объемы экспорта продукции переработки сельскохозяйственного сырья.
В 2007-2009 годах планируется предпринять комплекс следующих мер.

Зерноперерабатывающий кластер:
разработка государственной стратегии увеличения экспортного потенциала зернопереработки;
создание единого казахстанского бренда на продукцию глубокой переработки зерна;
создание ассоциации экспортеров-зернопереработчиков;
лицензирование деятельности по реализации зерна на экспорт;
льготное кредитование экспортеров, льготные тарифы на перевозку сырья и готовой продукции, государственные гарантии экспортных поставок;
развитие глубокой переработки зерна пшеницы, включая производство сухой клейковины и биоэтанола;
строительство завода по глубокой переработке зерна;
совместное развитие инфраструктуры экспорта и проведение политики протекционизма сельскохозяйственной продукции на территории государств-членов СНГ, ЕврАзЭС и ЕЭП;
активизация загранучреждений Республики Казахстан по расширению рынков сбыта сельскохозяйственной продукции и продуктов ее переработки, особенно в Китай, Афганистан, Пакистан, Египет;
увеличение уставного капитала акционерного общества "Ақ Бидай Терминал" и замена загрузочного устройства зернового терминала в порте Актау;
строительство мельничного комплекса в городе Актау;
приобретение товариществом с ограниченной ответственностью "Астык Коймалары" комплекса хранения зерна на Хлебной базе N 2;
строительство приемных зерновых терминалов и мельничных комплексов в портах Баку (Азербайджан) и Амирабад (Иран), а также зернового терминала в порте Поти (Грузия).

Плодоовощной кластер:
разработка мер по восстановлению и развитию плодопитомников и семеноводства овощных культур для выращивания чистосортного посадочного материала и семян;
упрощение процедур признания сертификатов пищевого оборудования;
кредитование лизинга техники и оборудования для предприятий по производству и переработке плодоовощной продукции;
разработка мер государственной поддержки работ по закладке и выращиванию многолетних насаждений плодово-ягодных культур и винограда, по увеличению производства пригодных к переработке сортов плодоовощных культур.

Молочный кластер:
создание средних и крупных субъектов по животноводству и комплексное использование для этого средств сельхозформирований и бюджетных субсидий;
создание базовых хозяйств по районированному направлению вида животных в сельских округах Костанайской области;
субсидирование покупки племенного поголовья из средств областного бюджета;
ужесточение правовой ответственности владельцев за несоблюдение правил обезвреживания инфицированного скота на законодательном уровне;
организация машинного доения и пунктов сбора молока с его первичным охлаждением;
развитие лабораторной базы по контролю качества сырья и готовой продукции, их техническое переоснащение;
привлечение инвестиций на строительство комбикормового завода с современной технологией;
разработка региональных программ по кормопроизводству;
открытие дополнительных пунктов по искусственному осеменению для поголовья частного подворья.

Туризм

Главной целью в области туризма на 2007-2009 годы является развитие конкурентоспособной туристской индустрии страны для содействия экономическому росту и повышению занятости населения.
Для обеспечения устойчивого развития отечественного туризма в целях превращения его в доходный сектор экономики государства и создание высокорентабельной индустрии туризма в 2006 году необходимо решение следующих задач:
дальнейшее совершенствование нормативной правовой базы туристской отрасли и механизма ее реализации;
дальнейшее развитие конструктивного и взаимовыгодного сотрудничества с Всемирной Туристской Организацией и обеспечение участия Казахстана на мероприятиях, проводимых данной организацией, а также проведения их в республике;
продолжение реализации 26 подписанных и подготовка к подписанию 10 разработанных международных соглашений о сотрудничестве в области туризма;
обеспечение участия Казахстана в крупнейших международных туристских выставках и ярмарках.
Для решения задач развития туристской отрасли и достижения поставленных целей в 2007-2009 годах предусмотрено выполнение следующих мероприятий:
разработка экономических и правовых механизмов развития отрасли;
разработка, инвестирование и реализация проектов, предусматривающих развитие инфраструктуры туризма и международных туристских маршрутов совместно с сопредельными государствами;
внедрение международного стандарта качества по ИСО 9000, ИСО 14000 в сфере предоставления гостиничных и туристских услуг;
обеспечение широкого привлечения молодежи к реализации проекта "Моя Родина - Казахстан", а также при организации активных видов туризма в качестве гидов и экскурсоводов;
обеспечение мер по развитию малого и среднего предпринимательства, стимулированию занятости населения в области туризма и обслуживающей сфере;
обеспечение кластерного развития туристской отрасли.
При условии комплексной реализации данных мер, основанной на развитии смежных с туризмом отраслей и стимулировании инвестиционной активности, будет обеспечен устойчивый рост объемов въездного и внутреннего туризма.
В период с 2007 года по 2009 годы планируется также унификация государственной базы данных по туристским организациям и маршрутам, инфраструктуре туризма, статистике туристской отрасли.

Транспортно-логистические услуги

В соответствии с Планом по созданию и развитию пилотного кластера "Транспортная логистика" предусматривается реализация проекта "Новая Евразийская Автотранспортная Инициатива (NELTI)" путем организации бесперебойных контейнерных автоперевозок сообщением Китай-Казахстан-Европа. В рамках проекта предусматривается строительство транспортно-логистического центра Вахты, увеличение пропускной способности пограничного автотранспортного пункта, организация сборки большегрузных автомобилей в Казахстане и приобретение в лизинг современных грузовых автомобилей.
В предстоящем периоде будут завершены работы по созданию и развитию современного транспортно-логистического центра в городе Алматы на базе действующего контейнерного терминала акционерного общества "Астана-Контракт", оснащенного телекоммуникационным и грузоперерабатывающим оборудованием, отвечающим стандартам международного уровня, с предоставлением широкого перечня услуг.
Кроме того, будут проводиться работы по созданию транспортно-логистических центров в порту Актау и станции Достык.

Развитие нефтехимической отрасли

В 2007-2009 годах для создания нефтехимических производств по глубокой переработке углеводородного сырья с выпуском базовой нефтехимической продукции (этилена, полиэтилена, пропилена, полипропилена, стирола и полистирола, этиленгликоля и бензола, метанола - всего более 20 наименований) необходимо решить следующие задачи:
создание производства по выпуску базовой нефтехимической продукции, работающего на отечественном газовом сырье;
определение оптимальных источников и объемов сырья (газ и нефть) для деятельности нефтехимических предприятий;
привлечение инвестиций в строительство нефтехимических производств в Казахстане.
Для реализации поставленных задач будут проводиться следующие мероприятия:
реализация Программы развития нефтехимической промышленности на 2004-2010 годы;
разработка и реализация инвестиционных проектов создания производств по глубокой переработке углеводородного сырья и строительства нефтехимических производств по выпуску продукции с высокой добавленной стоимостью;
определение оптимальных источников и объемов сырья для деятельности нефтехимических производств на долгосрочный период, в том числе, с учетом перспектив получения ресурсной базы при освоении Казахстанского сектора Каспийского моря;
создание специальных экономических, административных, научно-технических и социальных условий для активного строительства нефтехимических производств и комплексов по глубокой переработке углеводородного сырья Казахстана на основе инновационных технологий и на установках международного масштаба с выпуском для международного рынка широкой гаммы конкурентоспособной нефтехимической продукции с высокой добавленной стоимостью.
В результате проведенной работы по привлечению потенциальных инвесторов поступили предложения по инвестиционным проектам строительства нефтехимических производств от различных компаний, в том числе, от ведущих мировых лидеров по вводу в эксплуатацию нефтехимических производств и лицензиаров нефтехимических технологий: Linde и Lurgi (Германия), ABBLummusGlobal (Швейцария), японские компании Mitsui&Co.Ltd., Marubeni Cosmo, Itochu, Toyo Engineering Corporation, Лукойл (Россия), Basell (Королевство Нидерланды) и других.
С 2007 года планируется начать строительство в Атырауской области первого в стране интегрированного газохимического комплекса на базе попутных газов месторождений Тенгиза, Кашагана и Северного Каспия.
На основе данного производства по получению базовой нефтехимической продукции в дальнейшем будут создаваться нефтехимические предприятия по производству полиэтилена и полипропилена, полистирола, этилбензола и различной продукции из них (трубы, строительные материалы, химические волокна, товары народного потребления и т.д.).
Разрабатываются мероприятия по формированию Национального индустриального нефтехимического технопарка в Атырауской области с использованием преимуществ специальной экономической зоны с зонтичным принципом развития, то есть включение в специальную экономическую зону точечных географических территорий, где будут размещены по оптимальной схеме установки по газоразделению сырья. Статус и структура специальной экономической зоны с зонтичным принципом развития создадут наиболее благоприятные условия для реализации капиталоемких инвестиционных проектов по созданию и развитию нефтехимических производств и соответствующей инфраструктуры при участии государства.
При формировании специальной экономической зоны "Национальный индустриальный нефтехимический технопарк в Атырауской области" будет использована модель Национального технопарка, которая должна способствовать обеспечению конкурентоспособности казахстанской экономики.
Реализация мероприятий по созданию нефтехимических производств обеспечит к 2010 году выпуск следующей нефтехимической продукции: этилена - 820 тыс. тонн в год, линейного полиэтилена низкой плотности и полиэтилена высокой плотности - 400 тыс. тонн в год, полиэтилена низкой плотности - 400 тыс. тонн в год, полипропилена - 400 тыс. тонн в год.

Развитие инновационной инфраструктуры

Основной целью развития инновационной инфраструктуры является формирование инновационной системы открытого типа, обеспечивающей создание конкурентоспособного конечного продукта на основе использования отечественного, а также зарубежного научного потенциала и технологий.
Развитие национальной инновационной системы предусматривает два основных направления - создание и развитие инновационной инфраструктуры и создание эффективной системы отношений между субъектами инновационной деятельности.
В рамках создания инновационной инфраструктуры в целях обеспечения необходимых условий для эффективного функционирования механизма коммерциализации научно-исследовательских и опытно-конструкторских работ созданы акционерное общество "Национальный инновационной фонд", сеть частных венчурных фондов, сеть национальных и региональных технопарков.
В 2007-2009 годах будет продолжена работа по развитию физической инфраструктуры технопарков, технологическому наполнению, отбору инновационных проектов для их реализации в технопарках, созданию лабораторного комплекса, сертификационных и образовательных центров в технопарках.
Акционерным обществом "Национальный инновационный фонд" создано пять отечественных венчурных фондов и три зарубежных:
"Фонд высоких технологий "Арекет" совместно с компанией "Туран Алем Секьюритис";
Венчурный фонд "Адвант" с акционерным обществом "Lancaster Group";
Акционерный инвестиционный фонд рискового инвестирования "Венчурный фонд Сентрас" совместно с ТОО "Сентрас Капитал";
Акционерное общество "Halyk Private Equity" совместно с АО "Народный сберегательный банк Казахстана";
Акционерное общество "Glotur Technology Fund" совместно с акционерным обществом "Glotur".
По результатам анализа были выбраны три ведущих зарубежных венчурных фонда (с участием в качестве акционера акционерное общество "Национальный инновационный фонд"):
Европейский технологический венчурный фонд "Wellington Partners Ventures III Technology Fund L.P.";
Центрально-Азиатский фонд поддержки малых предприятий (CASEF);
венчурный фонд "Flagship Ventures Fund 2004, L.P.".
Национальным инновационным фондом финансируется проект по созданию технологического бизнес-инкубатора на территории КазНТУ им. Сатпаева.
Планируется начать финансирование технологического бизнес-инкубатора совместно с Казахстанско-Британским университетом.

Парк информационных технологий

Указом Президента Республики Казахстан от 18 августа 2003 года N 1166 в поселке Алатау близ города Алматы создана Специальная экономическая зона "Парк информационных технологий".
Компанией "JURONG Consultants Pte Ltd" разработаны Концепция и Мастер-план развития Специальной экономической зоны "Парк информационных технологий".
Концепцией предполагается создание смешанного информационно-технологического парка, включающего исследовательский, производственный, институциональный, жилой, коммерческий комплексы, Центры взаимодействия и выставочные центры.
Мастер-планом развития предусматривается проектирование и разработка Генерального и финансового плана развития Специальной экономической зоны "Парк информационных технологий". Предполагается создание современного промышленного комплекса, обеспечивающего концентрацию научно-технического и промышленного потенциала, с высоким уровнем оснащенности и комфорта в соответствии с международными требованиями.

Парк ядерных технологий

Постановлением Правительства Республики Казахстан от 12 августа 2005 года N 832 создана компания, управляющая технопарком "Парк ядерных технологий", акционерное общество "Парк ядерных технологий" со 100-процентным участием государства в уставном капитале.
Для формирования целостной системы поддержки международной конкурентоспособности казахстанских товаров и услуг в ядерной энергетике в Парке ядерных технологий формируется собственная инновационная технологическая база, обеспечивающая в перспективе передовые позиции предприятий в добывающей и перерабатывающей промышленности.
В 2006 году планируется приступить к строительству зданий административно-производственного сектора технопарка, восстановлению и ремонту внешних инженерных и коммуникационных сетей, подъездных путей в городе Курчатов.
Будут проводиться мероприятия по подключению единой информационной системы "Виртуальный технопарк" в государственную систему "электронного правительства" Республики Казахстан.
Целью создания Единой информационной системы "Виртуальный технопарк" является предоставление информационных услуг всем заинтересованным участникам инновационного процесса - предприятиям, научным и учебным организациям, инвесторам, физическим лицам, международным и зарубежным организациям.
В среднесрочной перспективе планируется:
завершение строительства объектов первой очереди специальной экономической зоны "Парк информационных технологий";
технологическое наполнение региональных технопарков и специальной экономической зоны "Парк информационных технологий";
подготовка предложений о целесообразности создания и развития национальных технологических парков в области биотехнологий, нефтехимии, новых материалов и агропромышленных технологий;
продолжение работы по созданию инновационной инфраструктуры, наукоемких производств и на их основе поэтапное формирование новых высокотехнологичных производств в секторах экономики.

Развитие науки, технологий и инноваций

Главной целью в области развития науки и инноваций является концентрация научно-технической деятельности на разработке и реализации прорывных проектов инновационного характера.
В соответствии с приоритетами Стратегии индустриально-инновационного развития Республики Казахстан на 2003-2015 годы научные исследования в предстоящие 2007-2009 годы будут направлены на разработку ресурсосберегающих и экологически чистых технологий, отход от сырьевой направленности экономики, повышение экспортоориентированности предприятий промышленности и диверсификацию производства (развитие биотехнологий, нефтехимии, ядерных технологий, космических технологий, новых материалов и наноматериалов, переработки сельскохозяйственной продукции).
Для реализации намеченных направлений необходимо обеспечение институциональных, организационных, финансовых, кадровых и нормативных правовых условий для устойчивого развития экономики страны на основе эффективного использования научного потенциала и инноваций.
В этой связи, первоочередными задачами являются:
реализация Программы по формированию и развитию национальной инновационной системы Республики Казахстан на 2005-2015 годы;
разработка Государственной программы развития науки на 2007-2012 годы;
развитие системы трансферта технологий;
создание действенных механизмов развития и поддержки малых инновационных предприятий;
создание системы подготовки и переподготовки кадров в области инновационного предпринимательства;
развитие информационной поддержки инновационного предпринимательства;
создание единой информационной системы инновационного развития;
развитие финансовой инфраструктуры национальной инновационной системы посредством формирования системы венчурного финансирования с участием отечественного и зарубежного капитала;
создание условий для коммерциализации научных разработок, внедрения новых высоких технологий, совершенствования системы оценки интеллектуальной собственности и рынка научно-технической продукции и инноваций, обеспечения действенной координации реализуемых в республике научно-технических и инновационных программ.
Исходя из поставленных цели и задач, на среднесрочном этапе необходимо осуществить:
создание организационных и экономических механизмов для повышения востребованности инноваций отечественным производством, обеспечения интенсивного развития фундаментальной науки, важнейших прикладных исследований и разработок;
адаптация научно-технического комплекса к условиям рыночной экономики, обеспечение взаимодействия государства и частного бизнеса в целях развития науки, технологий и техники;
выбор рациональных стратегий и приоритетов развития инновационной сферы при реализации в отраслях экономики критических технологий и инновационных проектов, оказывающих влияние на повышение эффективности производства и конкурентоспособности продукции;
поддержка научных исследований и экспериментальных разработок в приоритетных направлениях развития науки, технологий и техники с учетом мировых тенденций в этой сфере;
изучение ближнего и дальнего космоса и получение результатов, которые обеспечат благоприятные условия для развития фундаментальных и прикладных исследований в области космических технологий (связи, материаловедения, биотехнологий и биомедицины и др.) и формирования научно-технологической базы для развития перспективных направлений космической деятельности;
совершенствование системы подготовки научных и инженерных кадров высшей квалификации в области науки и технологий;
рациональное сочетание государственного регулирования и рыночных механизмов, мер прямого и косвенного стимулирования научной, научно-технической и инновационной деятельности при реализации приоритетных направлений развития науки, технологий и техники;
создание системы привлечения зарубежных передовых технологий.
Реализация обозначенных на среднесрочную перспективу направлений будет способствовать концентрации ограниченных финансовых средств государства на приоритетных направлениях науки и технологий и ориентации научно-исследовательских и опытно-конструкторских работ (НИОКР) на разработку принципиально новых технологий и материалов, а также решению актуальных проблем промышленности.

Участие институтов развития в реализации Стратегии
индустриально-инновационного развития

Одним из основных инструментов проведения индустриально-инновационной политики является институциональное развитие. Важную роль в этом играют созданные финансовые и сервисные институты развития (акционерное общество "Банк Развития Казахстана", акционерное общество "Инвестиционный фонд Казахстана", акционерное общество "Национальный инновационный фонд", акционерное общество "Фонд развития малого предпринимательства", акционерное общество "Государственная страховая корпорация по страхованию экспортных кредитов и инвестиций" и акционерное общество "Центр инжиниринга и трансферта технологий").
В 2003-2004 годы институты развития проходили этап институционального становления, формирования административной и правовой базы, определения критериев и процедур оценки проектов.
Каждый институт развития имеет свою специализацию, свою нишу, а в целом они образовали систему комплексной поддержки инвестиционных и инновационных проектов на любой стадии: от введения новых производств до их расширения с применением различных инструментов.
В 2005 году институты продемонстрировали динамичный рост по количеству и объемам обслуживаемых проектов.
По состоянию на 1 января 2006 года совокупный уставный капитал институтов развития (акционерных обществ "Банк развития Казахстана", "Инвестиционный фонд Казахстана", "Национальный инновационный фонд", "Центр инжиниринга и трансферта технологий", "Государственная страховая корпорация по страхованию экспортных кредитов и инвестиций") составляет 120,6 млрд. тенге, в том числе в 2005 году его пополнение составило 26,5 млрд. тенге.
В соответствии с Указом Президента Республики Казахстан от 16 марта 2006 года N 65 "О мерах по дальнейшему повышению конкурентоспособности национальной экономики в рамках индустриально-инновационной политики Республики Казахстан" создана национальная управляющая компания - акционерное общество "Фонд устойчивого развития "Қазына" (далее - АО "Қазына").
АО "Қазына" будут переданы государственные пакеты акций акционерных обществ "Банк Развития Казахстана", "Инвестиционный Фонд Казахстана", "Национальный инновационный фонд", "Фонд развития малого предпринимательства", "Государственная страховая корпорация по страхованию экспортных кредитов и инвестиций", "Центр маркетинговых аналитических исследований" и доли участия товарищества с ограниченной ответственностью "Казинвест".
Основными целями АО "Қазына" определены:
- повышение уровня корпоративного управления институтами развития;
- улучшение координации между институтами развития;
- интеграция усилий и капитала институтов развития для реализации крупных прорывных проектов;
- улучшение взаимодействия государства с бизнесом;
- выход на международный уровень для продвижения экспорта и инвестиций.
АО "Қазына" призвана содействовать Правительству Республики Казахстан в диверсификации национальной экономики, используя преимущества экспортно-импортного сектора на основе координации деятельности институтов развития, определять баланс между специализацией институтов развития и разумной конкуренцией между ними.

Акционерное общество "Банк развития Казахстана"

С начала деятельности акционерным обществом "Банк развития Казахстана" (далее - Банк) одобрены к финансированию 37 инвестиционных проектов на сумму 1 396,8 млн. долл. США с участием Банка 548,8 млн. долл. США, в том числе, в рамках реализации Стратегии индустриально-инновационного развития - 26 проектов на сумму 1 282,8 млн. долл. США с участием Банка - 465,7 млн. долл. США.
Освоение по одобренным с начала деятельности Банка инвестиционным проектам составило 326,9 млн. долл. США, в том числе, с момента утверждения Стратегии индустриально-инновационного развития - 266,4 млн. долл. США или 81,5 % от общего объема освоения.
По состоянию на 1 января 2006 года, на стадии реализации находятся 26 проектов на общую сумму 1 230,5 млн. долл. США с объемом кредитования Банком 442,6 млн. долл. США, на стадии заключения 5 кредитных соглашений на сумму 75,2 млн. долл. США по инвестиционным проектам на сумму 115 млн. долл. США.
Отраслевая структура участия Банка в одобренных к финансированию инвестиционных проектах: производство и распределение электроэнергии, газа и воды (22 %), транспорт и связь (17 % от общего объема), текстильная и швейная промышленность (15 %), химическая (13 %), производство прочих неметаллических минеральных продуктов и производство строительных материалов (12 %), производство машин и оборудования (9 %) и пищевая промышленность (3 %) и прочие отрасли экономики (9 %).

Акционерное общество "Инвестиционный фонд Казахстана"

На 1 января 2006 года профинансировано 22 проекта на сумму 67,8 млрд. тенге, участие Фонда составляет 18,3 млрд. тенге.
Кроме того, в предварительном рассмотрении находятся порядка 40 проектов на сумму свыше 1,7 млрд. долларов США.
В результате реализации данных проектов ожидается развитие конкурентоспособного производства, создание и модернизация объектов инфраструктуры, рост объемов налоговых поступлений, рост занятости населения.

Акционерное общество "Национальный инновационный фонд"

Акционерному обществу "Национальный инновационный фонд" (далее - Фонд) отведена ключевая роль в реализации Программы по формированию и развитию Национальной инновационной системы до 2015 года.
По состоянию на 1 января 2006 года Фондом одобрено к финансированию 62 проекта на общую сумму 767,4 млн. долл. США, с участием фонда на сумму 182,6 млн. долл. США. Указанные обязательства включают инвестиции в 11 венчурных фондов, 15 инновационных проектов, 1 технологический бизнес-инкубатор, а также гранты на реализацию 35 проектов прикладных НИОКР.

Акционерное общество "Государственная страховая корпорация по
страхованию экспортных кредитов и инвестиций"

По состоянию на 1 января 2006 года в акционерное общество "Государственная страховая корпорация по страхованию экспортных кредитов и инвестиций" (далее - Корпорация) подано 147 заявлений на страхование экспортных кредитов и инвестиций на сумму 37,9 млрд. тенге (284 млн. долл. США).
Из 133 рассмотренных проектов на общую сумму 30 млрд. тенге Правлением Корпорации приняты решения о страховании 114 экспортных проектов на общую сумму 23,1 млрд. тенге (173,3 млн. долл. США), из которых по 69 проектам на общую сумму 14,9 млрд. тенге - подписаны договора страхования. При этом по 39 проектам договора страхования уже завершены, по 30 - договора реализуются.

Акционерное общество "Центр инжиниринга и трансферта технологий"

Акционерным обществом "Центр инжиниринга и трансферта технологий" (далее - Центр) проведена работа по формированию инновационной инфраструктуры, в частности, созданию региональных технопарков в городах Уральск, Караганде и Алматы, строительству первой очереди "Парка информационных технологий", инжиниринговому сопровождению ряда высокотехнологичных проектов.
На проведение технологической экспертизы проектов и оказание инжиниринговых услуг по коммерциализации инновационных разработок в Центр поступило 46 проектов, по 8 из них ведется экспертиза с привлечением внешних экспертов.

Развитие электроэнергетической отрасли

В 2007-2009 годы в электроэнергетической отрасли будут решаться следующие задачи:
создание условий для достижения энергетической независимости страны, надежного обеспечения растущих потребностей экономики и населения в электроэнергии и угле;
дальнейшее развитие оптового рынка и развитие конкуренции на рынке поставок электроэнергии розничным потребителям;
увеличение транзитного потенциала Национальной электрической сети Республики Казахстан (НЭС);
повышение надежности параллельной работы энергосистемы Республики Казахстан с энергосистемами Центральной Азии и России;
снижение существующего и прогнозируемого дефицитов электрической энергии и мощности, повышение надежности электроснабжения потребителей Западного региона и Юга Казахстана;
сокращение импорта из сопредельных государств регулирующей мощности и электрической энергии;
восстановление и реконструкция существующих энергетических мощностей;
оптимизация структуры генерирующих мощностей.
Для достижения энергетической независимости страны, надежного обеспечения растущих потребностей экономики и населения в электроэнергии, устранения регионального дефицита планируется реализовать ряд крупных проектов.
Одним из таких проектов является строительство второй линии электропередачи 500 кВ транзита "Север-Юг Казахстана". Его строительство планируется завершить в 2009 году.
Начата реализация проекта строительства Мойнакской ГЭС стоимостью 250 млн. дол. США, завершение строительства которой предполагается в 2008 году.
В 2006 году будет начата реализация проекта "Строительство межрегиональной линии электропередачи "Северный Казахстан - Актюбинская область" протяженностью 500 км, его завершение предполагается в 2008 году.
Акционерным обществом "KEGOC" продолжится реализация проекта "Модернизация НЭС Республики Казахстан".
На западе страны, с целью увеличения объемов производства электрической энергии, предусматривается ввод новых мощностей с использованием природного и попутного газа нефтяных месторождений (в том числе, строительство к 2008 году Кандыагашской газотурбинной электростанции (ГТЭС) мощностью 100 МВт, ГТЭС Завод второго поколения ТШО мощностью 240 МВт, ГТЭС Agip KCO (береговая) мощностью 160 МВт, ГТЭС Кашаган мощностью 120 МВт).
Планируемый ввод новых мощностей в Северной зоне Казахстана (строительство на Акмолинской ТЭЦ-2 одного энергоблока мощностью 120 МВт в 2007 году, завершение строительства и ввод в действие к 2010 году энергоблока N 3 на Экибастузской ГРЭС-2 мощностью 500 МВт, реабилитация блоков на Экибастузской ГРЭС-1, реконструкция блоков на Аксуйской ГРЭС) будет усиливать положительный энергобаланс с доведением его до 5-6 млрд. кВтч, что очень важно для покрытия дефицитов Южной и Западной зон республики и экспорта электроэнергии из Казахстана в Российскую Федерацию.
Основными целями развития ядерно-энергетической отрасли страны являются:
создание благоприятных экономических условий для развития наукоемких ядерных технологий, выхода отечественных наукоемких разработок на внешний рынок, внедрение их в промышленное производство;
освоение в Казахстане новейших ядерных и смежных технологий, ключевых для развития высокотехнологичных секторов национальной экономики, международного признания.
Сооружение атомной электростанции является инновационным экологически предпочтительным по сравнению с угольными электростанциями проектом, позволяющим диверсифицировать производство электроэнергии с привлечением альтернативного источника энергоресурсов.
Экономически эффективное производство тепла и электричества в необходимых количествах обеспечит удовлетворение спроса на энергию внутри страны и даст возможность экспорта электроэнергии.
Достижение намеченных целей в развитии атомной энергетики и урановой промышленности поставит Казахстан в один ряд с такими странами, имеющими развитый атомный промышленно-энергетический комплекс, как США, Япония, Франция, Великобритания, Россия, Южная Корея, Китай.
Для принятия решения о строительстве атомной электростанции в Республике Казахстан в 2006 году будут проведены технико-экономические исследования.
Производство электроэнергии в 2007 году прогнозируется в объеме 76 млрд. кВтч., в 2009 году - 82 млрд. кВтч, рост по отношению к 2007 году составит 7,9 %.
Потребление электроэнергии в 2007 году прогнозируется на уровне 73,7 млрд. кВтч., в 2009 году - 78 млрд. кВтч, рост по отношению к 2007 году составит 5,8 %.

§ 2. Транспортно-коммуникационный комплекс

Развитие транспортно-коммуникационного комплекса
в 2007-2009 годах

Реализация государственной политики в области транспорта в среднесрочной перспективе будет осуществляться в рамках Транспортной стратегии Республики Казахстан до 2015 года.
Главной целью Стратегии является интеграция транспортного комплекса Казахстана в евразийскую транспортную систему, развитие транспортной отрасли в соответствии с ростом экономики государства, формирование широтно-меридианальной системы транспортных коридоров, повышение конкурентоспособности транспортной системы Казахстана за счет кластерного развития инфраструктуры.
Достижение поставленной цели позволит осуществить переход транспортной системы на качественно новый уровень функционирования, снизить конечную стоимость казахстанских товаров и повысить их конкурентоспособность на мировых рынках, сократить сроки доставки грузов путем развития логистики, модернизации, ноу-хау, повысить уровень и качество жизни населения, проживающего вдоль транспортных артерий, а также увеличить транзит через территорию Казахстана.

Развитие автомобильных дорог

Развитие автомобильных дорог республики будет осуществляться в рамках Программы развития автодорожной отрасли Республики Казахстан на 2006-2012 годы, ее целью является совершенствование сети автомобильных дорог общего пользования для удовлетворения потребностей населения и экономики страны в автотранспортных перевозках.
В целях развития транзитного потенциала страны реконструкция участков автомобильных дорог республиканского значения будет производиться в соответствии с приоритетами Программы на следующих направлениях: Ташкент - Шымкент - Тараз - Алматы - Хоргос, Шымкент - Кызылорда - Актобе - Уральск - Самара, включая обход городов Туркестана и Актобе, Алматы - Караганда - Астана - Петропавловск - граница Российской Федерации, на участках "Астана - Щучинск", "Боровое - Кокшетау - Петропавловск - граница Российской Федерации", "Астрахань - Атырау - Актау - граница Туркменистана", строительство моста через реку Кигач, Омск - Павлодар - Семипалатинск - Майкапчагай (выборочно), Астана - Костанай - Челябинск, Алматы - Аягуз - Георгиевка, Таскескен - Вахты, Чунджа - Кольжат, Ушарал - Достык (выборочно), Кызылорда - Жезказган - Павлодар - граница Российской Федерации (выборочно), Жезказган - Петропавловск - граница Российской Федерации (выборочно), Бейнеу - Акжигит - граница Узбекистана (второй этап).
Будет завершена реконструкция автодороги г. Риддер - граница Российской Федерации.
В отрасли продолжится проведение последовательной работы по совершенствованию нормативно-технической базы и ее гармонизации с международными требованиями.
Начиная с 2006 года, планируется довести объем финансирования капитального, среднего, текущего ремонтов и содержания автодорог до уровня в соответствии с утвержденными нормативами.
Будут продолжены работы по повышению безопасности дорожного движения и транспорта, обеспечению инженерного обустройства, обстановки пути и дорожного сервиса на дорогах общего пользования республиканского значения в соответствии с Планом мероприятий по развитию придорожной инфраструктуры на основных международных транзитных коридорах на 2004-2008 годы.

Автомобильный транспорт

В 2007-2009 годах приоритетными направлениями развития автомобильного транспорта станут:
создание условий для развития рынка автотранспортных услуг путем совершенствования нормативной правовой базы функционирования отрасли;
защита интересов отечественных перевозчиков, повышение их конкурентоспособности и расширение рынка международных автотранспортных услуг в условиях вступления Казахстана в ВТО и интеграция в рамках региональных интеграционных сообщений путем заключения двусторонних межправительственных соглашений об осуществлении международных перевозок и присоединением к международным конвенциям и соглашениям.
В целях расширения рынка международных автомобильных перевозок Казахстана, способствующего увеличению объема перевозок и повышению конкурентоспособности отечественных перевозчиков в условиях вступления Казахстана в ВТО, в области международных автомобильных перевозок продолжатся работы по заключению двусторонних межправительственных соглашений с 16 странами.
Продолжатся работы по решению проблем загрязнения окружающей среды отходами от деятельности автотранспорта, связанных с вводом новых Евро стандартов с повышенными экологическими требованиями, ужесточением контроля за техническим состоянием автотранспортных средств, а также с утилизацией отходов деятельности автотранспорта (аккумуляторная кислота, шины, кузова списанных автомобилей и т.д.).

Железнодорожный транспорт

В области железнодорожного транспорта будут продолжены мероприятия по комплексному обновлению технической базы за счет модернизации действующего оборудования и механизмов, реструктуризации основных фондов с внедрением новых технологий.
В целях развития транспортно-логистических центров и терминалов в 2006 году проводятся мероприятия в рамках соглашения Японского Агентства международного сотрудничества (JICA) по разработке технико-экономического обоснования проекта "Центры интегрированных логистических комплексов и маркетинговый план мероприятий по развитию контейнерных перевозок в Республике Казахстан".
В предстоящий период продолжится дальнейшее развитие инфраструктуры железнодорожного транспорта.
Планируется реализация следующих проектов:
строительство железной дороги Мангышлак - Баутино, протяженностью 14,4 км;
строительство железной дороги Ералиево - Курык, протяженностью 31,8 км;
строительство железной дороги Бейнеу - Шалкар, протяженностью 440 км;
проведение работ по модернизации верхнего строения пути, расширение действующих и открытие дополнительных раздельных пунктов, строительство дополнительных путей, модернизация электрической централизации, повышение перерабатывающей способности.
Продолжится работа по субсидированию убытков перевозчиков, связанных с осуществлением пассажирских перевозок по социально значимым маршрутам.
В целях модернизации и обновления парка подвижного состава будут продолжены мероприятия по созданию предприятия по сборке локомотивов и железнодорожного подвижного состава.

Водный транспорт

В целях занятия доминирующего положения на рынке морских грузоперевозок и увеличения объемов перевалки грузов через морские порты Казахстана разработан проект Программы развития морского транспорта на 2006-2012 годы. Данной Программой предусматривается формирование национального морского торгового флота, создание развитой портовой и сервисной инфраструктуры, совершенствование нормативно-правовой базы, подготовка и переподготовка кадров в отрасли морского транспорта.
Кроме этого, в рамках вышеназванной программы предусматривается формирование крупнотоннажного танкерного и сухогрузного флотов, а также развитие флота поддержки морских операций.
В предстоящем периоде будет завершена работа по развитию портовой инфраструктуры в рамках реализации проекта "Расширение порта Актау в северном направлении" на основе государственно-частного партнерства и по созданию Системы управления движением судов в Тупкараганском заливе Мангистауской области.
Будут продолжены работы по обеспечению и содержанию внутренних водных путей в безопасном для судоходства состоянии.
Для расширения транспортного сообщения с портами Каспийского моря и увеличения грузоперевозок по международному коридору "Север-Юг" Транспортной стратегией до 2015 года предусматривается реконструкция Атырауского речного (устьевого) порта с привлечением частных инвестиций.
В рамках разрабатываемой Программы развития судоходства и обеспечения безопасности на внутренних водных путях на 2007-2015 годы предусматривается проведение комплекса мероприятий, направленных на безопасность судоходства по внутренним водным путям при осуществлении перевозок пассажиров и грузов речным транспортом, реконструкцию и модернизацию сооружений и оборудования судоходных шлюзов, поэтапную замену и дополнительное приобретение судов государственного технического речного флота, снижение стоимости услуг при выполнении мероприятий по содержанию водных путей в судоходном состоянии.
В результате реализации программы объем грузоперевозок речным транспортом возрастет до 7 млн. тонн.
В целях проведения ремонта и технического обслуживания казахстанских и иностранных судов, оперирующих в Казахстанском секторе Каспийского моря планируется создание судоремонтной судостроительной инфраструктуры на казахстанском побережье Каспийского моря.

Воздушный транспорт

Развитие отрасли гражданской авиации будет осуществляться в соответствии с разрабатываемой отраслевой программой развития на 2006-2008 годы.
Основной целью программы является создание эффективной, конкурентоспособной, отвечающей международным требованиям авиатранспортной системы государства для удовлетворения нарастающей потребности граждан в качественных авиационных услугах.
В рамках ее реализации предусмотрено завершить реконструкцию пассажирского терминала аэропорта г. Актобе, аэродрома г. Павлодар и аэропорта г. Шымкент.
В предстоящем периоде планируется провести с применением государственно-частного партнерства строительство пассажирского и грузового терминала в аэропорту г. Атырау и реконструкцию аэропорта г. Актау (реконструкция искусственной взлетно-посадочной полосы и строительство пассажирского терминала).
Для дальнейшего обновления авиационной техники и наземных средств обслуживания предполагается приобретение современных воздушных судов и аэронавигационного оборудования. Продолжится подготовка аэронавигационного комплекса страны к внедрению спутниковой системы навигации, наблюдения/управления воздушным движением. На базе модернизированных аэропортовых комплексов в городах Астана, Алматы и Атырау будут проводиться мероприятия по расширению воздушного сообщения.
Для осуществления социально значимых рейсов необходимо продолжить субсидирование регулярных внутренних авиаперевозок.

Развитие телекоммуникаций и связи

Основной целью развития отрасли телекоммуникаций в 2007-2009 годах станет совершенствование условий и механизмов, направленных на дальнейшее развитие телекоммуникационного сектора как одного из главных условий дальнейшего формирования информационного общества и конкурентной экономики Казахстана.
Для обеспечения перехода к информационному обществу выделяются три основных направления государственной политики: совершенствование государственного регулирования отрасли, инновационно-технологическое развитие и обеспечение технической базы отрасли, реализация социально-экономических и политических задач в отрасли.
Для достижения указанной цели необходимо выполнение следующих первоочередных задач.
Будет продолжена работа по гармонизации законодательства в области телекоммуникаций и его приближение с законодательством ЕС и требованиями ВТО и Международного союза электросвязи.
Предполагается реализация следующих приоритетных направлений модернизации и развития сети телекоммуникаций:
продолжение строительства Национальной информационной супермагистрали;
модернизация и развитие местной сети телекоммуникаций;
развитие сети передачи данных;
развитие сотовой связи;
развитие сети нового поколения;
конверсия радиочастотного спектра;
развитие системы спутниковой связи.
Для достижения поставленной цели будут разработаны новые нормативные правовые акты, а также внесены соответствующие изменения и дополнения в действующее законодательство, направленные на развитие конкуренции на рынке услуг телекоммуникаций, на высвобождение и конверсию радиочастотного спектра.
В целях привлечения инвестиций в сферу телекоммуникаций будет проработан вопрос о возможности снятия ограничений на присутствие иностранного капитала в уставном фонде операторов междугородной и международной связи с соблюдением интересов национальной безопасности.
В целях дальнейшего развития конкуренции и повышения уровня проникновения сотовой связи будут продолжены мероприятия по развитию третьего оператора сотовой связи стандарта GSM.
В планируемом периоде будет прорабатываться вопрос запуска спутника связи и вещания "KAZSAT-2", что позволит Казахстану выйти на арену международных операторов спутниковой связи, а также войти в состав стран, имеющих более 1-го собственного спутника связи, которых сейчас насчитывается не более 30-ти.
В результате завершения строительства Национальной информационной супермагистрали (далее - НИСМ) произойдет оптимальное соединение всех регионов республики в форме трех крупных колец, имеющих не менее трех выходов во всемирную информационную сеть. Это, в свою очередь, должно удешевить эксплуатацию магистральной сети, повысить качество соединений, а также обеспечить развитие рынка телекоммуникаций в республике на основе предоставления высококачественных цифровых каналов связи, транспортной среды и будет способствовать технологическому опережению и созданию технической базы для обеспечения долгосрочных конкурентных преимуществ страны.
Также полное завершение строительства НИСМ создаст предпосылки по обеспечению национальной конкурентоспособности на мировом телекоммуникационном рынке. Создание цифровой магистрали будет способствовать развитию телекоммуникаций на всех уровнях и повышению информатизации и деловой активности регионов через которые проходит ВОЛС, будет организован второй мощный независимый шлюз на сеть России.
Будет обеспечена телефонизация всех нетелефонизированных сельских населенных пунктов с численностью населения свыше 50 человек.

Ожидаемые результаты
Реализация поставленных направлений и намеченных мероприятий позволит Казахстану достигнуть к 2008 году следующих ключевых индикаторов:
плотность фиксированных телефонных линий - 23 на 100 жителей страны;
плотность абонентов сотовой связи - 50 на 100 жителей страны;
уровень цифровизации местных сетей телекоммуникаций - 80 процентов;
10 пользователей Интернета на 100 жителей.
Переход существующих операторов спутниковой связи на "KAZSAT" будет способствовать информационной безопасности, экономии валютных средств республики, динамичному развитию услуг спутниковой связи для всех отраслей Республики Казахстан. Планируется предоставлять в аренду каналы спутниковой связи и операторам стран СНГ.
В отрасли почтовой связи основной целью на 2007-2009 годы является развитие и модернизация региональной инфраструктуры, способной обеспечить свободный доступ населению к почтово-сберегательным услугам, предоставляемым на высоком качественном уровне.
Для достижения поставленной цели необходимо решение следующих задач:
совершенствование материально-технической базы акционерного общества "Казпочта" и внедрение современных технологий;
повышение качества предоставления почтово-сберегательных услуг;
расширение спектра оказываемых услуг и создание технологической базы для внедрения современных банковских продуктов и Интернет-ориентированных услуг;
формирование финансовых механизмов для развития почтово-сберегательных услуг;
внедрение современных технологий управления.
Приоритетными определены мероприятия, направленные на улучшение показателей эксплуатации почтовой связи, включая увеличение частоты и сроков доставки почтовых отправлений, которые предусматривают оптимизацию региональной сети и магистральных маршрутов.
В целях содействия успешной реализации государственной программы развития сельских территорий в отрасли почтовой связи планируется внедрить современное оборудование и обновить производственные технологии, что позволит сократить разрыв по уровню обеспечения доступа к социально значимым услугам между городом и селом.
В целях обеспечения расширения охвата банковскими услугами, особенно населению, проживающему в сельской местности, акционерным обществом "Казпочта" будет проводиться работа по расширению ассортимента финансовых услуг. Кроме того, планируется активизировать деятельность Общества в сфере расширения спектра агентских услуг путем подключения к другим банковским услугам, а также к услугам фондов микрокредитования населения и субъектов малого бизнеса.
Особое внимание в предстоящем периоде будет уделено наращиванию новых высокотехнологических услуг, таких как выпуск и обслуживание почтовой платежной карточки на базе собственной сети банкоматов и POS-терминалов, а также развитие трансфер-агентских услуг путем создания пунктов регистрации сделок по ценным бумагам для физических и юридических лиц.
Для реализации государственного проекта по созданию "электронного правительства" планируется усовершенствовать региональную сеть Общества путем внедрения современных телекоммуникационных и Интернет-технологий.
Выполнение намеченных целей и поставленных задач позволит создать развитую региональную инфраструктуру, способную на всей территории страны обеспечить свободный доступ к почтово-сберегательным услугам, предоставляемым на уровне международных стандартов.
Улучшение материально-технической базы Национального оператора почты и внедрение современных технологий позволит оказывать почтово-сберегательные услуги на высоком качественном уровне: частота перевозки почты по внутриобластным маршрутам составят до 5 раз в неделю, по внутрирайонным маршрутам до 3 раз в неделю, почтовые денежные переводы на всей территории страны будут осуществляться в течение одного дня.
Снижение разрыва в ассортиментном ряде спектра почтово-сберегательных услуг и качества их предоставления между городом и селом создаст благоприятные условия для социально-экономического развития сельских территорий.
Через почтовые отделения будет предоставляться более широкий спектр финансовых услуг, будут внедрены эффективные и самоокупаемые передовые продукты на базе технологий смарт-карт и сети терминалов. Благодаря почтовым сбережениям финансовые услуги станут доступными для людей с низким и средним уровнем доходов.

Развитие "электронного правительства"

Для более быстрого продвижения Казахстана по пути формирования информационного общества, с учетом мирового опыта будет продолжена реализация Государственной программы формирования "электронного правительства" в Республике Казахстан на 2005-2007 годы.
Основной целью "электронного правительства" в предстоящем периоде будет обеспечение населения и бизнеса быстрым и качественным доступом к услугам государственных органов.
Для реализации этой цели будут активизированы работы по формированию "электронного правительства" и ускорению внедрения пилотных проектов, в том числе, направленных на повышение уровня готовности населения к информационному обществу.
Планируется организовать работу по развитию контента казахстанского сегмента всемирной сети Интернет и обеспечить доступность компьютерной техники для населения.
В 2007-2009 годы предусматривается понижение тарифов на Интернет и проведение активных работ по популяризации инициатив "электронного правительства" с проведением работы в средствах массовой информации, организации ИТ-обучения при школах, вузах, пунктах общественного доступа, с участием местных исполнительных органов. В этой связи будут реализованы пилотные проекты по созданию "е-акиматов".

§ 3. Развитие агропромышленного комплекса в 2007-2009 годах

Основной целью государственной политики в сфере агропромышленного комплекса на предстоящий период является обеспечение устойчивого развития агропромышленного комплекса на основе роста производительности и доходности его отраслей, развития национальных конкурентных преимуществ отечественной продукции.
Для достижения поставленной цели в 2005 году принят Закон Республики Казахстан "О государственном регулировании развития агропромышленного комплекса и сельских территорий". Законом заложены правовые основы приоритетного развития агропромышленного комплекса (далее - АПК) и сельских территорий, установлены основные положения, принципы и инструменты государственного регулирования, направленные на повышение конкурентоспособности продукции сельского хозяйства, обеспечение устойчивости аграрного рынка и повышение стандартов качества жизни сельского населения.
В рамках принятых Концепции устойчивого развития агропромышленного комплекса на 2006-2010 годы, Плана мероприятий и Программы первоочередных мер на 2006-2008 годы по ее реализации предусматривается решение следующих основных задач:
индустриализация агропромышленного комплекса;
развитие инфраструктуры агропромышленного комплекса;
развитие национальных конкурентных преимуществ агропромышленного комплекса;
государственное регулирование рынка продукции агропромышленного комплекса и обеспечение продовольственной безопасности страны.
Индустриализация будет обеспечиваться через техническую и технологическую модернизацию отраслей АПК, повышение доли высокорентабельных культур в структуре посевных площадей, перевод животноводства на промышленную основу, усиление научного обеспечения и внедрение инновационных разработок, формирование системы кадрового обеспечения в соответствии с потребностями реального сектора.
В среднесрочной перспективе планируется создание системы по обеспечению безопасности продовольственных товаров, модернизировать систему контроля качества и оценки рисков безопасности продукции, развитие финансовой и страховой инфраструктуры, улучшение информационно-маркетингового и консультационного обеспечения субъектов агропромышленного комплекса.
В предстоящие три года будет построена четкая система продвижения товаров от производителя до потребителя через создание разветвленной сети специально оборудованных заготовительно-закупочных кооперативов.
Повышение производительности в агропромышленном комплексе и качества продукции, совершенствование технологий и модернизации оборудования в среднесрочном периоде будет обеспечиваться развитием кластерных взаимоотношений.
В целях обеспечения сбалансированности развития производства продукции агропромышленного комплекса и рынков сбыта в 2007-2009 годах предполагается:
проведение закупочных и ценовых интервенций;
создание коммунальных оптовых рынков сельхозпродукции с развитой транспортно-логистической и информационной инфраструктурой;
развитие биржевой торговли.

Развитие конкурентных преимуществ агропромышленного комплекса

Аграрный сектор республики имеет ряд преимуществ, которые могут быть успешно использованы в конкурентной борьбе.
Наличие огромных площадей земельных угодий, высококвалифицированных кадров, экологическая чистота продукции, концентрация перерабатывающих мощностей в местах производства сырья позволяет максимально использовать экстенсивные факторы и климатические условия для увеличения объемов производства и получения продукции с относительно низкой себестоимостью.
Для материализации этих преимуществ предполагается наладить систему качественной переработки сырья, создать льготные условия для транспортировки продукции как внутри страны, так и по территории транзитных государств, организовать рекламирование в странах-импортерах, предусмотреть меры тарифного регулирования и субсидирования экспорта отечественной продукции.
Для дальнейшего развития конкурентных преимуществ агропромышленного комплекса необходимо:
имеющиеся резервы увеличения господдержки АПК направить на программы удешевления необходимых товарно-материальных ресурсов, развитие сельскохозяйственной инфраструктуры агробизнеса;
субсидирование процентных ставок при кредитовании субъектов агропромышленного комплекса с целью повышения материально-технической оснащенности;
направление мер прямой поддержки на позиционирование Казахстана в качестве значимого поставщика отечественной продукции на мировые рынки продовольствия;
разработка и создание нормативно-правовой базы в сфере агропромышленного комплекса, соответствующей международным требованиям в области технического регулирования, в том числе Соглашениям по ТБТ и СФС мерам;
разработка новых и гармонизация действующих стандартов на продукцию агропромышленного комплекса с требованиями международных стандартов;
разработка и реализация мер по ускоренному переходу предприятий агропромышленного комплекса на международные стандарты качества ИСО и ХАССП;
внедрение на предприятиях переработки сельхозпродукции и пищевой промышленности систем менеджмента качества, соответствующих требованиям международных стандартов ИСО и ХАССП;
субсидирование затрат предприятий пищевой промышленности на разработку, внедрение и сертификацию систем менеджмента качества на базе ИСО и ХАССП;
внедрение технологической цепи контроля безопасности переработки продуктов и животноводческого сырья в перерабатывающие отрасли АПК в соответствии с международными нормами и с учетом принципов ХЛП и ХАССП;
выработка предложений по актуализации и гармонизации действующих межгосударственных стандартов СНГ (ГОСТов) и методов испытаний с международными аналогами;
финансирование разработки технических регламентов и стандартов, рекомендаций и руководств по внедрению на предприятиях агропромышленного комплекса современных систем качества;
содействие в создании отраслевых объединений (ассоциаций) предприятий-экспортеров сельхозсырья и продуктов его глубокой переработки;
разработка Закона Республики Казахстан "О безопасности пищевой продукции" и принятие на его основе технических регламентов на отдельные виды продовольствия.

Техническая и технологическая модернизация

Основной целью развития сельскохозяйственного машиностроения является повышение уровня технической оснащенности сельскохозяйственного производства посредством разработки и внедрения мероприятий по обеспечению и сохранению работоспособности существующего парка машин и развития производства высокоэффективной и конкурентоспособной сельскохозяйственной техники, оборудования и запасных частей, обеспечивающих выполнение основных сельскохозяйственных работ в оптимальные сроки, а также хранение и переработку сельскохозяйственной продукции.
Для достижения цели необходимо решение следующих задач:
совершенствование действующих нормативных правовых актов в сфере сельскохозяйственного машиностроения;
определение перспективных направлений развития производства сельскохозяйственной техники и оборудования для сельскохозяйственного производства с учетом потребностей и перспектив потенциального спроса на внутреннем и внешнем рынках;
мониторинг возможностей машиностроительных предприятий и маркетинг потребности АПК в сельскохозяйственной машиностроительной продукции;
координирование предприятий сельскохозяйственного машиностроения на освоение новых сельскохозяйственных машин и оборудования с учетом их технических, технологических и производственных мощностей и возможностей;
формирование инновационных проектов, направленных на выпуск конкурентоспособной продукции;
привлечение инвестиций для обновления основных производственных фондов и внедрения новых технологий, диверсификация производства, улучшение качества продукции;
расширение рынка лизинга сельскохозяйственной техники и увеличение разновидностей лизинга;
внедрение в производство международных стандартов управления качеством;
формирование кооперационных связей отечественных предприятий сельскохозяйственного машиностроения с предприятиями стран СНГ и дальнего зарубежья;
организация сервисного обслуживания на машиностроительных предприятиях;
развитие современных элементов научной и инновационной инфраструктуры - создание межотраслевых технологических парков;
создание в основных почвенно-климатических зонах республики машинно-испытательных станций и обеспечение их эффективного функционирования;
развитие машинно-тракторных станций (сервис-центров);
подготовка квалифицированных кадров для сельхозмашиностроения с высшим, среднетехническим и профессиональным образованием.

Создание и развитие сельской кооперации и
крупных фермерских хозяйств

Основным направлением Программы первоочередных мер на 2006-2008 годы по реализации Концепции устойчивого развития агропромышленного комплекса на 2006-2010 годы является стимулирование объединения сельскохозяйственных товаропроизводителей в средние и крупные формирования.
В этом направлении предполагаются следующие мероприятия:
субсидирование стоимости горюче-смазочных материалов для проведения весенне-полевых и уборочных работ, минеральных удобрений и стоимости доставки поливной воды;
содействие объединению мелких товаропроизводителей в кооперативы путем предоставления кредитов на приобретение специального технологического оборудования (доильное и холодильное оборудование, оборудование для кормления и выдачи кормов), транспортных средств, мини-цехов по первичной переработке животноводческой продукции и сырья;
субсидирование стоимости комбикормов, вовлечение отрасли животноводства в лизинговую программу для технического и технологического переоснащения.
В системе заготовки сельскохозяйственной продукции предусматривается:
стимулирование объединения сельхозформирований путем льготного кредитования кооперативов по заготовке, хранению, переработке и сбыту сельхозпродукции, а также по оказанию других сервисных услуг, оснащенных специализированной техникой, холодильным и специализированным оборудованием;
обеспечение выгодных условий реализации, сортировки и формирования товарных партий продукции, консультирования членов кооператива по вопросам производства и сбыта продукции, предоставления маркетинговой информации;
кооперация интересов переработчиков и производителей сырья для удовлетворения их потребностей в сбыте, хранении и переработке на некоммерческой основе;
развитие сети производственных баз, имеющих спецоборудование для убоя скота, заготовки, первичной переработки и хранения животноводческой продукции;
в районах производства плодоовощной продукции максимальное использование имеющихся плодоовощехранилищ и баз и их строительство.

Развитие финансовой и страховой инфраструктуры

В настоящее время сформирована и действует многоканальная система финансовых инструментов, ориентированных на потребности сельхозтоваропроизводителей: льготное кредитование на проведение весенних и уборочных работ, лизинг сельхозтехники оборудования для перерабатывающих предприятий, система сельских кредитных товариществ, форвардные закупки зерна, зерновые закупки и их использование в качестве залога, микрокредитование сельского населения.
В области развития финансовой и страховой инфраструктуры АПК в среднесрочной перспективе предполагается расширить существующую систему сельских кредитных товариществ, перечень оказываемых финансовых услуг и увеличить объемы кредитования. Наряду с этим также будут увеличиваться объемы микрокредитования сельского населения, поддержки системы гарантирования зерновых расписок, обязательного страхования в сельском хозяйстве.
В реализацию этих направлений предполагается проведение следующих мер:
увеличение кредитных ресурсов акционерного общества "Аграрная кредитная корпорация" на расширение сети сельских кредитных товариществ и их кредитование;
повышение эффективности производства через стимулирование объединения мелких сельхозформирований в средние и крупные предприятия и предоставление льготных кредитных ресурсов;
осуществление оперативного и постоянного контроля за финансовым состоянием сельских кредитных товариществ;
внедрение государственного ипотечного и потребительского кредитования сельского населения и субъектов агропромышленного комплекса;
разработка и внедрение информационной системы по проведению кредитной политики и управленческой деятельности сельских кредитных товариществ;
создание условий для повышения жизненного уровня сельского населения и обеспечения занятости через кредитование на развитие несельскохозяйственного бизнеса;
увеличение уставного капитала акционерного общества "Фонд гарантирования исполнения обязательств по зерновым распискам", объемов гарантирования по зерновым распискам и применения данной схемы на другие виды сельскохозяйственной продукции;
внедрение электронной системы учета зерновых расписок в режиме он-лайн;
выделение государственных средств на организацию микрокредитования сельского населения;
развитие сети микрокредитных организаций на селе;
облегчение доступа к финансово-кредитным ресурсам экономически активного сельского населения;
проведение обучающих семинаров сельского населения основам предпринимательства;
совершенствование системы обязательного страхования в растениеводстве.

Ожидаемые результаты:
дальнейшее развитие сельских кредитных товариществ;
увеличение охвата сельхозтоваропроизводителей льготными кредитными ресурсами;
развитие сельской инфраструктуры (сервисные центры, заготовительные пункты, первичная переработка сельхозпродукции, развитие промыслов, расширение сельских торговых пунктов и т.д.);
обеспечение занятости сельского населения за счет создания дополнительных рабочих мест;
увеличение объема кредитования сельхозтоваропроизводителей под залог зерновых расписок до уровня, необходимого для финансирования производства зерна за счет частных инвестиций;
доступность "дешевого" финансирования сельхозтоваропроизводителей казахстанскими банками и по линии зарубежных финансовых институтов за счет гарантирования зерновых расписок;
формирование устойчивой и эффективно функционирующей системы микрокредитования;
увеличение объемов производства и переработки сельхозпродукции за счет повышения предпринимательской активности сельского населения и расширения сферы экономической деятельности на селе;
повышение гарантированности по защите имущественных интересов сельхозтоваропроизводителей при страховых случаях от неблагоприятных погодных явлений.

Расширение информационно-маркетингового и
консультационного обеспечения

Для обеспечения эффективности функционирования агробизнеса путем расширения доступности к информационно-маркетинговым услугам и повышения информационного уровня субъектов агропромышленного комплекса предусматривается:
обеспечение регулярного проведения на базе сельских информационно-консультационных центров обучающих семинаров по основам ведения агробизнеса;
расширение перечня информации и услуг через сеть сельских информационно-консультационных центров субъектам агропромышленного комплекса на безвозмездной основе, в рамках государственной поддержки информационно-маркетингового обеспечения агропромышленного комплекса;
создание единой автоматизированной системы управления отраслями агропромышленного комплекса "E-Agriculture" в информационно-маркетинговой системе агропромышленного комплекса, формирование системы электронной коммерции сельхозпродукции в режиме он-лайн;
развитие информационно-маркетинговой системы до уровня сельских округов в рамках пилотных проектов;
организация и проведение региональных выставочно-ярмарочных мероприятий.

Ожидаемые результаты
В результате мероприятий, планируемых к выполнению в предстоящие годы, к 2009 году производство зерна в республике, по прогнозным данным, составит 15,0 млн. тонн, в том числе, пшеницы 11,7 млн. тонн. Ожидается повышение качества зерновых, в результате чего экспорт зерна пшеницы возрастет до 6,0 млн. тонн.
В 2009 году по сравнению с 2006 годом возрастет производство животноводческой продукции: мяса скота и птицы (в убойном весе) на 15,8 %, молока - 17,4 %, яиц - 19,2 %, шерсти - 14,4 %.
В 2009 году по сравнению с 2006 годом возрастет производство молока сгущенного на 14 %, сахара - 6,1 %, крупы - 12,5 %, консервов мясных и мясорастительных - 40,5 %, колбасных изделий - 7,2 %, муки - 9 %, масла сливочного - 15 %, сыров и творогов - 9 %.
К 2009 году значительно повысится техническая и технологическая оснащенность агропромышленного комплекса.
В эти годы будет сформирована система оценки безопасности и качества сельскохозяйственной продукции в соответствии с международным стандартами.
Институциональная инфраструктура будет адаптирована к потребностям аграрного рынка.
Будет сформирован эффективный механизм регулирования внутреннего продовольственного рынка.
Ожидается, что принятые в среднесрочном периоде комплексные меры позволят довести долю производства сельскохозяйственной продукции крупных и средних хозяйств в общем объеме производства до 60 %.

§ 4. Торговая политика в 2007-2009 годах

В 2007-2009 годы в области торговой политики будет выработан комплекс мер по:
защите прав потребителей;
обеспечению контроля и усилению ответственности за соблюдением действующего законодательства в сфере торговой деятельности, в особенности, за безопасность и качество товаров, реализуемых на внутреннем рынке;
введению инноваций в торговлю путем дальнейшего развития электронной торговли, в том числе, внедрение безналичного расчета в торговую сеть и сферу обслуживания;
пересмотру и внедрению системы подготовки и переподготовки специалистов в сфере торговли и общественного питания в целях повышения уровня обслуживания и сервиса в соответствии с современными требованиями международных стандартов;
развитию торговой инфраструктуры.
В среднесрочной перспективе во внешнеторговой политике основной акцент будет сделан на решение следующих задач:
диверсификация экспорта и увеличение доли продукции с высокой добавленной стоимостью в общем объеме экспорта;
проведение мероприятий по урегулированию антидемпинговых разбирательств, инициированных иностранными государствами в отношении казахстанских товаров путем проведения консультаций с уполномоченными органами и заинтересованными предприятиями;
проведение необходимой работы, направленной на защиту интересов отечественных производителей от возросшего импорта товаров, путем проведения разумной тарифной политики и применения защитных, антидемпинговых и компенсационных мер;
совершенствование нормативной правовой базы в сфере внешней, приграничной и внутренней торговли;
стимулирование различных видов торговли (биржевой, оптовой);
проведение гибкой таможенно-тарифной политики, направленной на защиту интересов потребителей, развитие и поддержку отечественного производства;
разработка механизмов кредитования и страхования экспорта продукции с высокой добавленной стоимостью;
увеличение экспортных поставок в страны СНГ.

5. Совершенствование государственного управления экономикой для
обеспечения ускоренного роста экономики Казахстана в 2007-2009 годах

§ 1. Обеспечение макроэкономической устойчивости в 2007-2009 годах

Устойчивый экономический рост

В целях продолжения динамичного развития экономики в 2007-2009 годах будет достигнут среднегодовой реальный прирост ВВП в размере 8,8 %. Общий рост экономики за три года составит 28,7 %. Это позволит решить стратегическую задачу по удвоению ВВП в 2008 году по отношению к 2000 году.
Ускоренное экономическое развитие будет достигнуто за счет роста производительности труда на 8,8 % ежегодно. К 2009 году рост производительности труда будет опережать темп роста реальной заработной платы.
В 2007-2009 годы сохранится тенденция опережающих темпов роста производства услуг по сравнению с ростом производства товаров. Производство товаров будет расти в среднем на 6,7 % в год, а производство услуг - на 10,7 %.
В целях повышения качества и стандартов жизни народа Казахстана ВВП на душу населения будет доведен в 2009 году до 6543 долларов США.
Учитывая влияние дестабилизирующих факторов, которые могут выразиться в непредвиденных изменениях цен на нефть, прогнозируется, что мировые цены на нефть будут находиться в интервале 50-54 долл. США за баррель. Экспортные цены на нефть будут находиться в интервале 40-43,2 долл. США за баррель.
Положительное сальдо внешнеторгового баланса в 2007-2009 годах в среднем будет составлять свыше 5,4 млрд. долл. США в год.
Расширение инвестиционного спроса будет связано, в первую очередь, с внутренними источниками финансирования инвестиций, получаемых за счет собственных средств предприятий. Темпы роста объемов инвестиций в основной капитал составят в планируемом периоде 114-115 %.

Денежно-кредитная политика

Денежно-кредитная политика в 2007-2009 годы будет ориентирована на обеспечение стабильности цен. Будет продолжена работа по переходу к принципам инфляционного таргетирования. Это предполагает построение прогнозов основных параметров денежно-кредитной политики, исходя из целевых ориентиров по инфляции.
В области денежно-кредитной политики Национальный Банк в 2007-2009 годы продолжит работу по повышению эффективности использования денежно-кредитных операций и дальнейшему усилению влияния принимаемых мер на состояние денежного рынка.
Национальный Банк будет регулировать ставки по своим операциям, включая официальную ставку рефинансирования, в зависимости от ситуации на денежном рынке и уровня инфляции.
Основными инструментами регулирования ставок вознаграждения на финансовом рынке, а также стерилизации избыточной ликвидности банков, останутся депозиты банков второго уровня в Национальном Банке и выпуск краткосрочных нот.
Будет продолжена работа по повышению воздействия Национального Банка на рыночные ставки вознаграждения путем установления коридора ставок для банков второго уровня (нижняя ставка - ставка по привлечению депозитов банков второго уровня, верхняя ставка - ставка по предоставлению займов банкам второго уровня).
Будет совершенствоваться модель трансмиссионного механизма денежно-кредитной политики Национального Банка, позволяющая оценивать влияние инструментов денежно-кредитной политики на основные макроэкономические показатели, в частности, на инфляцию.
Для снижения остроты проблемы избыточной ликвидности Национальный Банк намерен производить дальнейшее совершенствование механизма расчета минимальных резервных требований путем расширения обязательств банков, по которым они должны соблюдать нормативы. Несмотря на предусмотренные меры по ограничению ликвидности, предложение денег будет обеспечивать достаточно высокие темпы экономического роста.
Национальный Банк продолжит проведение политики плавающего обменного курса без определения какого-либо долговременного установленного коридора, осуществляя вмешательство в формирование валютного курса лишь с целью ослабления последствий кратковременных и спекулятивных колебаний валютного курса. Колебания курса будут обуславливаться соотношением спроса и предложения денег на валютном рынке. Будет осуществляться мониторинг потоков иностранной валюты.
Будут продолжены работы по мониторингу предприятий реального сектора экономики в целях оценки тенденций и направлений развития сектора нефинансовых корпораций, сложившейся экономической конъюнктуры и финансового состояния предприятий, уровня платежеспособности и потребности в привлечении капитала, спроса на кредитные ресурсы, инвестиционной политики предприятий.
Меры по сдерживанию инфляции потребуют усиления совместных действий Национального Банка и Правительства Республики Казахстан.
В области валютного регулирования и валютного контроля будет продолжена политика, направленная на дальнейшую либерализацию валютного режима в Казахстане, выработку новых подходов к регулированию рисков, связанных с движением капитала. Будет совершенствоваться информационная база по внешнеэкономическим операциям, что позволит с 2007 года обеспечить эффективный переход от разрешительного порядка проведения валютных операций к системе последующего мониторинга и селективного контроля.
В области обеспечения функционирования платежных систем будут предприняты дальнейшие меры по повышению эффективности и безопасности платежных систем, созданию эффективной системы управления рисками и надзора за платежными системами.
В целях обеспечения бесперебойного и непрерывного функционирования, увеличения мощности и повышения уровня безопасности платежных систем будет проведена работа по построению нового резервного центра платежных систем.
Приоритетным направлением в области развития рынка платежных карточек на 2007-2009 годы будет дальнейшее внедрение и развитие Национальной межбанковской системы платежных карточек. В рамках ее внедрения особое внимание будет уделено расширению применения платежных карточек "KazCard" внутри страны и развитию инфраструктуры их обслуживания.
В области наличного денежного обращения Национальным Банком будут введены в обращение банкноты нового дизайна, что обусловлено развитием полиграфических и компьютерных технологий. Банкноты будут содержать новые защитные и машиночитаемые элементы.
В рамках содействия обеспечению стабильности финансовой системы Национальный Банк будет тесно координировать свою деятельность с Агентством Республики Казахстан по регулированию и надзору финансового рынка и финансовых организаций.
Будет продолжено активное сотрудничество с международными финансовыми организациями (Международный Валютный Фонд, Всемирный Банк, Европейский Банк Реконструкции и Развития, Азиатский Банк Развития, Исламский Банк Развития и др.).
В рамках интеграционных объединений Национальный Банк продолжит работы по организации общей платежной системы, по созданию интегрированного валютного рынка стран-членов ЕврАзЭС, а также по участию в работе межгосударственных и межведомственных групп по формированию Единого экономического пространства, Шанхайской Организации Сотрудничества.

Развитие финансового сектора

Регулирование и надзор финансового рынка
и финансовых организаций

Регулирование и надзор финансового рынка и финансовых организаций в среднесрочной перспективе будут осуществляться с учетом интересов государственной политики в этой сфере, современного развития экономики страны и условий международного сотрудничества.

Либерализация и повышение конкуренции банковского сектора

В целях либерализации доступа иностранных банков на отечественный финансовый рынок, повышения эффективности управления ростом внешних заимствований банками, мониторинга влияния роста внешних заимствований на качество активов банков, содействия снижению возможного негативного влияния дестабилизации рынка недвижимости на качество активов банковского сектора, повышения уровня прозрачности деятельности отечественных банков второго уровня в предстоящие годы будет продолжено дальнейшее совершенствование системы государственного регулирования банковского сектора экономики.
В 2007-2009 годы предстоит выполнение следующих мероприятий:
внесение изменений и дополнений в действующее банковское законодательство республики в целях либерализации доступа иностранных банков на отечественный финансовый рынок;
принятие нормативных правовых актов, способствующих определению оптимальных параметров внешних заимствований с учетом складывающейся ситуации, экономической целесообразности и международной практики в этом направлении, повышению устойчивости банков рискам, связанным со снижением цен на недвижимость, повышению уровня прозрачности деятельности отечественных банков второго уровня, совершенствованию правил классификации активов и создания провизии по ним.

Страховой рынок

В 2007-2009 годах повышение уровня прозрачности деятельности страховых организаций, увеличение емкости отечественного рынка страховых услуг, развитие внутреннего сектора перестрахования, системы накопительного страхования, повышение страховой культуры хозяйствующих субъектов и населения страны, эффективности системы обязательного страхования будут достигнуты путем дальнейшего совершенствования системы государственного регулирования страхового сектора экономики.
В целях дальнейшего совершенствования системы государственного регулирования страхового сектора экономики в предстоящем периоде предполагается:
принятие нормативных правовых актов, способствующих повышению уровня прозрачности деятельности страховых организаций;
совершенствование системы обязательного страхования;
принятие мер по повышению уровня страховой культуры населения республики, включая проведение разъяснительной работы.

Рынок ценных бумаг

В целях повышения уровня прозрачности деятельности акционерных обществ, обеспечения ликвидности фондового рынка, развития рынка акций, мобилизации индивидуальных накоплений населения, расширения спектра предлагаемых финансовых инструментов в планируемом периоде необходимо дальнейшее совершенствование системы государственного регулирования рынка ценных бумаг.
Повышение уровня прозрачности деятельности акционерных обществ будет достигнуто через внедрение принципов корпоративного управления.
Создание Регионального финансового центра в городе Алматы обеспечит ликвидность фондового рынка.
Планируемое обучение инвесторов-физических лиц на казахстанском рынке ценных бумаг и развитие коллективных форм инвестирования будет способствовать мобилизации индивидуальных накоплений населения.
В целях внедрения системы корпоративного управления необходимо подготовить предложения по совершенствованию законодательства Республики Казахстан по вопросам корпоративного управления, предусматривающих:
усиление государственного регулирования участников рынка ценных бумаг в части выполнения ими требований по раскрытию информации об их деятельности, повышению платежной дисциплины при начислении и выплате доходов по ценным бумагам;
усиление административной ответственности руководителей компаний за нарушение прав владельцев ценных бумаг, принятие нормативных актов, защищающих права акционеров, не владеющих контрольным пакетом акций.
Также необходимо привлечь ведущие рейтинговые агентства к оценке уровня корпоративного управления в казахстанских компаниях, соблюдения норм и принципов корпоративного управления.
Будут осуществляться меры по повышению уровня информированности населения о рынке ценных бумаг путем:
освещения деятельности на рынке ценных бумаг в средствах массовой информации;
выпуска специализированной литературы;
проведения семинаров для потенциальных эмитентов ценных бумаг.
В целях расширения спектра предлагаемых для инвестирования финансовых инструментов предусматривается дальнейшее развитие рынка государственных ценных бумаг, запуск механизмов секьюритизации, развитие механизмов государственно-частного партнерства путем выпуска облигаций с полной или частичной гарантией государства.

Накопительная пенсионная система

В 2007-2009 годах в области накопительной пенсионной системы необходимо достичь:
повышения доступности и качества пенсионных услуг населению;
расширения спектра финансовых инструментов для инвестирования пенсионных активов;
повышения эффективности оценки деятельности накопительных пенсионных фондов и управляющих пенсионными активами;
защиты прав вкладчиков и получателей;
повышения эффективности функционирования системы уплаты обязательных пенсионных взносов.
Основными направлениями по достижению поставленных целей и задач в среднесрочной перспективе станут дальнейшее развитие и обеспечение большей прозрачности, стабильности накопительной пенсионной системы, повышение эффективности регулирования и надзора.
В реализацию этих направлений предполагается:
дальнейшее совершенствование законодательства, регулирующего вопросы функционирования накопительной пенсионной системы;
совершенствование методики определения доходности накопительными пенсионными фондами и компаниями по управлению пенсионными активами, выработка реалистичного "эталонного портфеля" (т.н. "бенчмарка");
вовлечение самозанятого населения в накопительную пенсионную систему;
оптимизация системы платежей в накопительные пенсионные фонды;
внедрение пенсионных планов, отличающихся друг от друга составом финансовых инструментов в портфеле пенсионных активов, доходностью и степенью инвестиционного риска для различных групп вкладчиков;
совершенствование корпоративного управления и системы управления рисками.
Реализация направлений и мер по совершенствованию отечественной системы государственного регулирования и надзора финансового рынка и финансовых организаций будет способствовать:
расширению участия финансовых организаций в приоритетных направлениях инвестиционной политики государства;
повышению уровня прозрачности, устойчивости и конкурентоспособности отечественного финансового рынка путем либерализации торговли финансовыми услугами;
активизации рынка ценных бумаг и расширению спектра предоставляемых финансовых услуг, диверсификации рисков;
обеспечению соответствия международным стандартам и принципам финансового надзора, что должно повысить уровень устойчивости финансового рынка к внешним и внутренним дестабилизирующим факторам, а также полноценное вхождение отечественного рынка финансовых услуг в международное экономическое пространство;
обеспечению условия для вхождения Казахстана в ВТО с минимизацией негативных последствий для отечественных поставщиков финансовых услуг.
Прогнозируется расширение присутствия финансовых организаций-нерезидентов Республики Казахстан, что приведет к повышению уровня конкуренции на рынке финансовых услуг и, соответственно, качества предоставляемых услуг и снижению их стоимости. При этом повысится уровень доверия населения, инвесторов, рейтинговых агентств к отечественной финансовой системе.

§ 2. Государственное управление экономикой

Фискальная политика

Налоговая политика

В 2007-2009 годы основными направлениями налоговой политики станут:
снижение ставки социального налога в целях минимизации теневых выплат заработной платы;
снижение ставки налога на добавленную стоимость с целью последующего развития и расширения производства;
усовершенствование механизма возмещения налога на добавленную стоимость, как по экспорту, так и внутри страны;
постепенного перераспределения налогового бремени с доходов юридических лиц на доходы физических лиц с целью усиления конкурентоспособности казахстанской экономики при условии роста благосостояния населения;
рассмотрение возможности перехода на всеобщее декларирование доходов физических лиц;
дальнейшее совершенствование законодательства в части налогового администрирования с целью снижения коррупции, упрощения отчетности с одновременным ужесточением мер к неплательщикам налогов.

Бюджетная политика

Основной целью бюджетной политики на 2007-2009 годы является обеспечение эффективного и полного выполнения финансовых обязательств государства с соблюдением жесткой бюджетной дисциплины.
В 2007-2009 годы основными направлениями бюджетной политики станут:
реализация Концепции формирования и использования средств Национального Фонда Республики Казахстан на среднесрочную перспективу путем совершенствования бюджетного законодательства и системы бюджетного планирования;
повышение роли перспективного бюджетного планирования;
повышение эффективности и результативности государственных расходов путем проведения ограничительной бюджетной политики, при которой рост текущих расходов напрямую зависит от роста ненефтяных доходов;
укрепление национальной безопасности;
финансовое обеспечение проводимых социальных реформ по улучшению состояния здоровья населения и продолжительности жизни, повышению образовательного и культурного уровня;
обеспечение прозрачности и стабильности межбюджетных отношений, усиление самостоятельности каждого уровня управления.

§ 3. Инвестиционная политика

В 2007-2009 годах будет продолжена политика стимулирования притока отечественных и прямых иностранных инвестиций в приоритетные сектора экономики, рационализации и повышения эффективности использования государственных инвестиций и мобилизации внутренних сбережений.
Для повышения инвестиционной привлекательности страны и улучшения инвестиционного климата будет продолжена работа по совершенствованию существующей нормативной правовой базы.
В рамках повышения инвестиционной привлекательности приоритетных производств государством будут предприняты дальнейшие меры, направленные на:
усиление защиты прав миноритарных акционеров;
введение упрощенной системы регистрации предприятий;
создание транспарентной системы лицензирования видов деятельности;
ускорение перехода предприятий на международные стандарты финансовой отчетности (ISO-9000, ISO-14000);
продолжение работы по развитию новой системы управления экономическим развитием - Национальной инновационной системы;
активизацию действий по усилению координации работы государственных институтов развития, повышению прозрачности их деятельности;
создание специализированной структуры по содействию инвестициям и продвижению экспорта с сетью торгово-инвестиционных представительств за рубежом;
активизацию работы с международными финансовыми институтами в части обеспечения казахстанского участия в синдицированном финансировании крупных международных проектов с учетом интересов отечественного бизнеса, особенно экспортеров;
продолжение работы по презентации инвестиционных возможностей Казахстана и поиску зарубежных партнеров, в частности, транснациональных компаний.
Приоритетами бюджетных инвестиций в предстоящем периоде остаются:
обеспечение эффективной реализации функций государственного управления;
развитие социального сектора;
развитие базовой инфраструктуры;
содействие развитию аграрного сектора;
развитие города Астаны.
Также будут дополнительно капитализированы институты развития для финансирования проектов с высокой добавленной стоимостью в приоритетных секторах экономики и развития инновационной системы.
В целом, распределение объемов бюджетных инвестиций будет осуществляться в рамках Перечня государственных и отраслевых (секторальных) программ на 2007-2009 годы.

§ 4. Политика в области управления государственным и
гарантированным государством заимствованием и долгом

В 2007-2009 годы политика Правительства Республики Казахстан в сфере государственного и гарантированного государством заимствования и долга будет реализовываться в следующих направлениях:
совершенствование системы по управлению государственным долгом;
определение параметров дефицита республиканского бюджета и правительственного долга с учетом проводимой политики сбережений, исходя из размера складывающегося ненефтяного дефицита бюджета;
постепенное снижение доли внешнего долга в структуре правительственного долга.
Постепенное снижение доли внешнего долга в структуре правительственного долга будет осуществляться путем сокращения доли финансирования дефицита республиканского бюджета за счет внешних займов в общей структуре финансирования дефицита республиканского бюджета.
В целях диверсификации долгового портфеля Правительства будут сокращаться объемы внешнего заимствования при одновременном увеличении заимствования на внутреннем рынке.
Увеличение объема внутреннего заимствования также связано с необходимостью предоставления накопительным пенсионным фондам надежных и ликвидных финансовых инструментов (в том числе, государственных ценных бумаг) для размещения пенсионных активов.
Правительственное заимствование будет использоваться также с целью поддержания достаточного объема государственных ценных бумаг в обращении для установления соответствующего ориентира на фондовом рынке. В целях реального сбережения в среднесрочной перспективе политика правительственного заимствования будет ориентирована на достижение 50-70 % соотношения правительственного долга с учетом гарантированного долга к рыночной стоимости активов Национального Фонда.
Кроме того, будет пересмотрена система управления государственным долгом Республики Казахстан. Мониторинг будет проводиться не только по государственному долгу, но и по долгу всего государственного сектора, включающего в себя долговые обязательства акционерных обществ с преобладающим участием государства.
Совершенствование системы управления государственным внутренним и внешним долгом будет проводиться в соответствии с Концепцией по управлению государственным и валовым внешним долгом, разработка которой планируется в 2006 году. В Концепции найдут отражение вопросы стратегии управления долгом, структуры государственного долга, организационные основы управления государственным долгом.
В 2007-2009 годы в рамках проводимой политики в сфере государственного и гарантированного государством заимствования и долга предполагается решение следующих задач:
определение оптимального размера правительственного долга в рамках политики сбережений;
в части внутреннего заимствования:
составление на среднесрочный период графика эмиссии государственных ценных бумаг в разбивке по годам и видам бумаг;
применение различных инструментов заимствования в зависимости от сроков привлечения внутренних займов;
минимизация процентных рисков путем установления оптимального соотношения в общем объеме заимствования между индексированными и купонными обязательствами в зависимости от ситуации на рынке;
установление ориентиров ("бэнчмарк") на рынке ценных бумаг;
увеличение объемов выпусков государственных ценных бумаг при сокращении общего количества выпусков;
уменьшение периодичности выплаты процентов с увеличением срока обращения;
снижение риска неисполнения обязательств и сглаживание пиков выплат по погашению внутреннего правительственного долга в кратко- и среднесрочной перспективе, для чего предполагается переориентация на выпуск преимущественно среднесрочных и долгосрочных обязательств;
в части внешнего заимствования:
усиление требований к отбору новых проектов и осуществлению Банком Развития Казахстана банковской экспертизы инвестиционных проектов, предлагаемых к финансированию на возвратной основе;
привлечение внешних займов на льготных условиях для финансирования инвестиционных проектов в приоритетных отраслях экономики в целях трансферта передового опыта и процедур контроля реализации проектов внешними донорами;
эффективное использование заемных средств путем улучшения качества подготовки и экспертизы проектов, включаемых в перечень республиканских инвестиционных проектов;
диверсификация портфеля внешних займов Правительства Республики Казахстан по валютам займов с целью снижения негативных последствий в случае изменения обменного курса тенге;
в части погашения и обслуживания долга:
активное управление правительственным долгом путем досрочного погашения наиболее дорогих в обслуживании правительственных займов;
принятие местными исполнительными органами активных мер по погашению просроченных долговых обязательств и скорейшему разрешению проблемы неурегулированных долговых обязательств;
прогнозирование фискальных рисков.

Управление государственными активами и приватизация

На 2007-2009 годы политика в области управления государственными активами будет направлена на концентрацию усилий по формированию государства как эффективного собственника. В этих целях будет создан механизм, который позволит значительно улучшить эффективность управления государственными активами.
Приоритетными задачами в области управления государственной собственностью являются:
создание прозрачной и ясной системы управления активами государства;
проведение инвентаризации государственной собственности и создание единой базы данных;
применение единых критериев при принятии решений о реабилитации или банкротстве нерентабельных государственных предприятий, совершенствование механизма отбора конкурсных управляющих.
Для создания прозрачной и ясной системы управления активами государства будет осуществляться последовательное принятие мер, направленных на модернизацию существующей системы управления государственными активами, систематизацию законодательства и методологической базы в области управления государственными активами. Будет осуществлен анализ сфер деятельности государственных предприятий, государственных учреждений и организаций, контрольные пакеты акций (доли участия) которых принадлежат государству, с целью определения сфер деятельности, в которых должны функционировать данные организации для оказания общественно значимых услуг и развития сфер деятельности, требующих государственной поддержки.
Для проведения инвентаризации государственной собственности и создания единой базы данных для всей страны необходимо последовательно реализовать меры, направленные на:
проведение инвентаризации имущества государственных предприятий, учреждений и организаций, контрольные пакеты акций (доли участия) которых принадлежат государству;
определение состава имущества (с учетом интеллектуальной собственности и объектов недвижимости), необходимого данным организациям для реализации возложенных на них задач;
определение перечня государственных предприятий, государственных учреждений и имущества, закрепленного за государственными юридическими лицами, организациями, пакеты акций (доли участия) которых принадлежат государству, подлежащих передаче в конкурентную среду;
четкое разграничение государственной собственности между уровнями государственного управления;
финансирование работ из местных бюджетов по предоставлению местным исполнительным органам доступа к Реестру государственных предприятий и учреждений, юридических лиц с участием государства в уставном капитале (далее - Реестр) и поддержание его в режиме "оn-line";
предоставление информации держателю Реестра в электронном формате из создаваемой в рамках "электронного правительства" государственной базы данных "Юридические лица" в целях актуализации данных Реестра по объектам учета.
Для применения единых критериев при принятии решений о реабилитации или банкротстве, а также совершенствования механизма привлечения конкурсных управляющих, Правительством Республики Казахстан будет определен перечень нерентабельных государственных предприятий, к которым возможно применение процедур реабилитации и реструктуризации, механизма проведения мониторинга и анализа состояния их платежеспособности. Будет сформирована база данных нерентабельных государственных предприятий, на которых возможна организация новых производств с применением новых технологий, изучен мировой опыт антикризисного управления, адаптации его к условиям современного Казахстана.
В результате принимаемых мер будет создана прозрачная система управления активами государства, единая база данных государственной собственности, разработаны механизмы по принятию решений о реабилитации или банкротстве нерентабельных предприятий.
Создание новых институтов по эффективному управлению государственными активами, внедрение мирового опыта корпоративного управления, государственно-частного партнерства будет способствовать повышению эффективности управления государственными активами, реализации Стратегии индустриально-инновационного развития Республики Казахстан на 2003-2015 годы и развитию фондового рынка.
Будет активно проводиться работа по внедрению и совершенствованию механизмов государственного и частного партнерства, что позволит привлечь средства частного сектора на финансирование процессов улучшения и строительства общественно значимых объектов.
Политика в области приватизации как структурного элемента единой государственной политики по управлению государственным имуществом будет осуществляться в соответствии с интересами государства по отношению к определенным отраслям и конкретным предприятиям.

§ 5. Совершенствование государственной политики,
направленной на развитие предпринимательства

Развитие конкуренции и антимонопольная политика

Развитие конкурентной и антимонопольной политики будет осуществляться на основе совершенствования законодательства в соответствии с требованиями международного конкурентного права и развития свободы конкуренции, обеспечения предсказуемости и стабильности уровней тарифов субъектов естественных монополий и повышения инвестиционной привлекательности отраслей экономики, в которых они задействованы, модернизации и расширения их инфраструктурных сетей, институциональных преобразований.
В настоящее время на конкурентном рынке наблюдаются факты ценового сговора, злоупотребления доминирующим (монопольным) положением, недобросовестной конкуренции и чрезмерной экономической концентрации, что приводит к ограничению конкуренции, усилению позиций крупных холдингов путем установления контроля над менее крупными компаниями.
В 2007-2009 годы необходимо провести комплекс мер по совершенствованию организационных и правовых основ предупреждения, ограничения и пресечения недобросовестной конкуренции, созданию благоприятных условий для развития конкурентных отношений на товарных рынках, эффективного и оперативного применения мер антимонопольного реагирования в случаях злоупотреблений монополистическим (доминирующим) положением. Также необходимо принятие мер по приведению антимонопольного законодательства в соответствие с мировыми стандартами в условиях вступления Казахстана в ВТО.
Для развития конкуренции на внутренних товарных рынках необходимо осуществление контроля за чрезмерной экономической концентрацией, принятие мер по демонополизации "скрытых монополий", усилению контрольных функций антимонопольного органа.
Основными целями конкурентной, антимонопольной и тарифной политики являются повышение эффективности государственного регулирования в сферах естественных монополий, развитие свободной конкуренции, предпринимательства и создание условий для динамичного функционирования рынков.
Для достижения указанных целей планируется:
принятие Закона Республики Казахстан "О конкуренции и ограничении монополистической деятельности" в новой редакции и соответствующих нормативных правовых актов в реализацию данного Закона;
усиление государственного контроля по вопросам пресечения злоупотреблений субъектами рынка доминирующим положением, сговора между субъектами, необоснованного отказа от заключения договоров субъектами-монополистами, необоснованного сокращения производства и поставки монопольных товаров и услуг, устранения с рынка и ограничения доступа на него других субъектов и недобросовестной конкуренции;
ужесточение мер уголовного и административного наказания за нарушения антимонопольного законодательства;
устранение влияния финансовых структур на ограничение конкуренции в других секторах экономики путем принятия нормативных правовых актов в части пресечения злоупотреблений финансовыми организациями своим доминирующим положением, сговора между ними и недобросовестной конкуренции;
устранение практики применения предоставления льгот, скидок хозяйствующим субъектам со стороны государства, а также поэтапный отказ от согласования тарифов, цен на товары (работы, услуги) субъектов-доминантов с учетом вступления Казахстана в ВТО;
изучение мирового антимонопольного законодательства, проведение сравнительного анализа законодательства по защите конкуренции и регулирования естественных монополий развитых стран и Казахстана;
реализация Программы защиты и развития конкуренции на среднесрочный период, предусматривающей мероприятия по усилению контроля за чрезмерной экономической концентрацией, мониторингу "скрытых" монополий, существующих в различных отраслях экономики, принятию мер по их демонополизации, укреплению общественной системы защиты свободы предпринимательства, развитию электронной базы данных по мониторингу деятельности монополистов.
В результате реализации планируемого комплекса мер ожидается обеспечение равных условий для всех участников рынка и поэтапный уход от жесткого государственного регулирования тарифов на конкурентном рынке с одновременным ужесточением мер антимонопольного реагирования.

Тарифная политика

Развитие тарифной политики будет осуществляться через совершенствование нормативной правовой и методологической базы тарифного регулирования в сферах естественных монополий.
Основными мероприятиями, проводимыми в этом направлении, станут внесение изменений и дополнений в Закон Республики Казахстан "О естественных монополиях"; разработка порядка утверждения среднесрочных и долгосрочных тарифов; либерализация и дебюрократизация порядка государственного регулирования деятельности субъектов естественных монополий.
Важной составляющей государственного тарифного регулирования является наличие методологической базы, адекватной уровню состояния и перспективам развития экономики Казахстана. Для этого предусматривается разработка целого ряда методик расчета тарифов, моделей оценки влияния динамики уровней тарифов на секторы экономики, создание системы мониторинга деятельности субъектов на основе сбалансированного комплекса их оценочных показателей.
В 2007 году планируется разработать Программу совершенствования тарифной политики в сферах естественных монополий на 2008-2010 годы.
В результате реализации планируемого комплекса мер будут обеспечены предсказуемость и стабильность уровней тарифов субъектов естественных монополий на среднесрочный и долгосрочный периоды и созданы условия для повышения инвестиционной привлекательности отраслей, в которых задействованы субъекты естественных монополий.

Развитие системы технического регулирования

Принятие за основу международно признанных стандартов при разработке технических регламентов и стандартов призвано способствовать выходу отечественной продукции на внешние рынки. Это также должно повысить конкурентоспособность казахстанских товаров по отношению к импорту на внутреннем рынке.
В настоящее время, в соответствии с принимаемыми мероприятиями по предстоящему вступлению Республики Казахстан в ВТО, разрабатываются проекты нормативных правовых актов, направленные на приведение национального законодательства в области технического регулирования в соответствие с международной практикой.
В течение 2006 года будут приняты 5 законов и внесены изменения и дополнения в 33 действующих Закона Республики Казахстан по вопросам технического регулирования.
В 2007-2009 годы необходимо продолжить гармонизацию национальных стандартов с международными стандартами и осуществить пересмотр действующего плана по гармонизации стандартов с учетом основных направлений политики государства по повышению конкурентоспособности товаров отечественного производства, а также продолжить внедрение международных стандартов на производстве в Республике Казахстан.
Кроме того, необходимо разработать Программу развития государственной системы технического регулирования на 2007-2009 годы, целями которой является дальнейшее развитие и совершенствование государственной системы технического регулирования, обеспечение безопасности продукции и процессов для жизни и здоровья и окружающей среды, предупреждение действий, вводящих в заблуждение потребителей относительно безопасности продукции, повышение конкурентоспособности продукции, а также устранение технических барьеров в торговле.
В целях ориентирования отечественных производителей на экспортную деятельность необходимо периодически осуществлять информирование производителей о действующих требованиях к продукции в государствах, в которые экспортируются товары казахстанского происхождения.
В целях оптимизации работ в сфере подтверждения соответствия необходимо осуществить работы по гармонизации процедур подтверждения соответствия с международной практикой.
В целях защиты от недостоверных результатов измерений необходимо разработать Программу развития государственной системы обеспечения единства измерений Республики Казахстан на 2007-2009 годы.
В целях повышения конкурентоспособности казахстанской продукции на внутреннем и внешнем рынках, а также стимулирования перехода казахстанских предприятий на международные стандарты планируется:
разработать меры по стимулированию перехода казахстанских предприятий на международные стандарты, в том числе и для субъектов малого и среднего бизнеса;
обеспечить подготовку экспертов-аудиторов по подтверждению соответствия систем менеджмента международного уровня;
активизировать работу по пропаганде внедрения международных стандартов путем организации постоянных публикаций и рубрик в печати, выступлений на радио и телевидении по вопросам внедрения и сертификации систем менеджмента в соответствии с международными стандартами ИСО 9001, 14001, 22000 и OHSAS 18001, SA 8000;
организовать проведение конкурсов на соискание премии Правительства Республики Казахстан "За достижение в области качества" и конкурса-выставки "Лучшие товары Казахстана";
проводить отраслевые и региональные семинары (конференции) по внедрению систем менеджмента в соответствии с международными стандартами ИСО 9001, 14001, 22000 и OHSAS 18001, SA 8000;
осуществлять мониторинг разработки и внедрения систем менеджмента, соответствующих международным стандартам ИСО 9001, 14001, 22000 и OHSAS 18001, SA 8000.

Внешнеэкономическая деятельность и вступление в ВТО

Поддержка преимуществ экспортно-импортного сектора

В целях содействия экспортопродвижению казахстанских товаров несырьевого сектора на мировые рынки будут осуществлены следующие мероприятия:
изучение позитивного опыта зарубежных стран по стимулированию развития экспорта;
проведение с привлечением соответствующих зарубежных организаций аналитических исследований товарных рынков ряда стран, в частности, Афганистана, Пакистана, Индии, Монголии, Ирана, Ирака, Египта, Южно-Африканской Республики, Саудовской Аравии, Соединенных Штатов Америки, Бразилии, стран Европейского Союза и Центральной Азии, Российской Федерации, Республики Беларусь, Украины, Китайской Народной Республики;
проведение с привлечением соответствующих зарубежных организаций исследований на предмет использования отечественными предприятиями видов компонентов (комплектующих, составных, полуфабрикатов) для производства готовой продукции в целях выработки предложений по созданию собственных производств;
привлечение консалтинговых отечественных и международных организаций, имеющих опыт в продвижении товаров на мировые рынки, в целях разработки Национальной программы развития экспорта на 2008-2012 годы, независимых экспертов для проведения ее экспертизы и оценки;
формирование перечня перспективных казахстанских товаров и брендов несырьевого назначения для их дальнейшего продвижения на мировые рынки;
проведение презентационных мероприятий в зарубежных странах - потенциальных рынках сбыта отечественных товаров в целях укрепления международного имиджа Казахстана в качестве производителя широкого ассортимента несырьевых товаров;
содействие продвижению отечественных товаров на внешние рынки посредством урегулирования внешнеторговых споров, возникающих при осуществлении внешней торговли;
организация проведения конкурса "Лучший экспортер готовой отечественной продукции Казахстана";
проведение в регионах республики информационно-разъяснительных мероприятий среди отечественных деловых кругов и производителей по вопросам экспортопродвижения отечественной готовой продукции на внешние рынки, в том числе, с привлечением зарубежных экспертов.

Вступление Казахстана в ВТО

Построение конкурентоспособной экономики Казахстана тесно связано с интеграцией в мировую экономику. В этой связи, становится актуальным вступление республики во Всемирную торговую организацию, на которую приходится 95 % всей мировой торговли.
Вступление в ВТО приведет не только к открытию рынка Казахстана для импортных товаров и услуг, но и потребует дальнейшего углубления реформ в экономике республики.
В ходе переговоров принимаются обязательства республики по самому широкому кругу вопросов: по минимизации роли государства в процессе ценообразования на товары и услуги, обеспечению транспарентности торгово-экономической политики и прозрачности таможенных процедур, защите интеллектуальной собственности, выдаче лицензий и ветеринарных сертификатов.
Вступление в ВТО предполагает также дальнейшую либерализацию финансового, телекоммуникационного, энергетического и транспортного секторов экономики. Развитие конкуренции в этих секторах должно привести к улучшению качества и снижению стоимости услуг для потребителей, включая население и хозяйствующие субъекты, что в конечном итоге благоприятно скажется на конкурентоспособности казахстанских товаров и услуг.
Приведение внешнеторгового режима в соответствие с нормами ВТО должно усилить прозрачность процедур и сократить возможности для коррупции. Упрощение лицензионных и таможенных процедур, наряду с сокращением количества лицензируемых видов товаров и услуг, обеспечат предсказуемость экономической политики в целом и окажут позитивный эффект на развитие предпринимательства в Казахстане.
Вопрос о конкретных объемах субсидий сельскохозяйственным производителям является наиболее важным в переговорах по вступлению Казахстана в ВТО, так как более 40 % населения Казахстана проживает в сельской местности.
Важной задачей является необходимость подготовки высококвалифицированных казахстанских кадров в областях международной торговли и права.

Развитие малого и среднего бизнеса

Главной целью развития малого и среднего бизнеса на 2007-2009 годы является расширение и укрепление позиций малого и среднего бизнеса на основе обеспечения государственной поддержки предпринимательства.
Для достижения поставленной цели необходимо решить следующие задачи:
укрепление партнерства бизнеса и государства;
создание условий для ускоренного развития малого и среднего предпринимательства;
эффективное взаимодействие частного предпринимательства и государства;
разработка новых подходов к формированию государственной политики поддержки частного предпринимательства.
Для сокращения давления на предпринимательство и устранение административных барьеров необходим организованный, структурированный и комплексный подход, предусматривающий:
формирование экспертных советов по вопросам предпринимательства, создаваемых при центральных государственных и местных исполнительных органах;
выработку мер, направленных на дальнейшее стимулирование малых и средних предприятий производственного и инновационного профиля, финансовой поддержки малого предпринимательства, касающихся вопросов упрощения процедур выдачи кредитов, сроков кредитования и снижения процентных ставок;
проведение ревизии нормативных правовых актов с обязательным участием объединений предпринимателей в целях обоснования отмены актов в связи с принятием Закона Республики Казахстан "О частном предпринимательстве";
упрощение механизма взаимодействия между предпринимательством и государственными органами, обеспечение эффективности, информационной открытости и прозрачности механизмов государственного администрирования;
рассмотрение целесообразности создания Единой лицензионной палаты Казахстана в рамках совершенствования системы лицензирования;
создание во всех регионах объектов инфраструктуры поддержки предпринимательства и инновационной деятельности;
расширение представительской сети акционерного общества "Фонд развития малого предпринимательства" и усиление работы в регионах по вопросам предоставления информационно-аналитических, консалтинговых и учебно-методических услуг;
создание равных условий на внутреннем рынке для легальных товаропроизводителей с "теневым" производством и "челночным" импортом.
Стабилизация социально-экономического положения в республике оказывает положительное влияние на развитие малого бизнеса.

Профессиональное Правительство

Приоритетными задачами в 2007-2009 годах в сфере профессионального Правительства будут:
контроль за соблюдением законодательства о государственной службе и антикоррупционного законодательства;
укрепление борьбы с коррупционными правонарушениями;
повышение эффективности дисциплинарных советов Агентства по делам государственной службы в областях, городах Астана и Алматы, укрепление статуса начальников территориальных управлений Агентства;
создание эффективного и оптимального по количеству и составу государственного аппарата;
разработка и внедрение стандартов государственных услуг, предоставляемых уполномоченными государственными органами и учреждениями, а также системы учета и контроля над их качеством;
развитие "электронного правительства";
совершенствование системы оплаты труда, повышение заработной платы государственных служащих;
расширение взаимодействия государственных органов и общества в предотвращении коррупционных правонарушений и совершенствовании государственной службы;
развитие системы обучения государственных служащих, укрепление научной, кадровой и материально-технической базы центров подготовки кадров государственной службы, повышение квалификации государственных служащих в престижных учебных центрах за рубежом.
Для подготовки современных государственных менеджеров на базе Академии государственного управления будет создана с участием зарубежных партнеров национальная управленческая школа, отвечающая международным стандартам.

6. Территориальное развитие

Региональная политика в 2007-2009 годах будет определяться в соответствии со Стратегией территориального развития Республики Казахстан до 2015 года и приоритетом станет территориальное развитие, соответствующее потребностям сбалансированного развития экономики, основанное на формировании конкурентоспособной специализации в региональной и мировой экономике, рациональной пространственной организации экономического потенциала.
На смену концепции равномерного развития будет принята концепция поляризованного развития, где "полюсами роста" должны стать наиболее динамично развивающиеся города или регионы, интегрированные в региональные и глобальные рынки и выступающие в роли "локомотивов" для всех остальных регионов страны, а в перспективе - для всего центральноазиатского региона.
Целью региональной политики в предстоящие годы будет концентрация экономических и трудовых ресурсов в экономически перспективных районах и благоприятных для жизнедеятельности природно-климатических зонах, формирование конкурентоспособной специализации страны и ее регионов в региональной и мировой экономике.
В этих целях предстоит решить следующие задачи:
выработка новой политики территориального развития, направленной на активизацию экономической деятельности в развитых региональных центрах;
формирование конкурентоспособных специализаций регионов;
развитие проблемных территорий.
Для достижения поставленной цели и решения задач предполагается развитие конкурентоспособной специализации регионов и инфраструктуры территорий во взаимоувязке со становлением кластеров, создание региональных социально-предпринимательских корпораций, а также дальнейшее развитие сельских и проблемных территорий, малых городов.

Развитие конкурентоспособной специализации регионов

Для выработки новой политики территориального развития, направленной на активизацию экономической деятельности в развитых региональных центрах, формирования конкурентоспособной специализации регионов, в 2007 году предусматривается:
создать Советы по конкурентоспособности в качестве консультативно-совещательных органов при акиматах регионов с участием представителей государственных органов, частных предприятий, бизнес-ассоциаций, научно-исследовательских институтов и других заинтересованных структур;
принять конкурентные стратегии развития регионов.

Развитие инфраструктуры территорий во взаимоувязке
со становлением кластеров

Инфраструктурное обеспечение территориального развития будет направлено на создание условий для роста экономической активности, благоприятной среды жизнедеятельности населения и обеспечение скоординированного развития производственной, энергетической, жизнеобеспечивающей, транспортной, телекоммуникационной, водно-хозяйственной, социальной и рекреационной инфраструктур.
Предусматривается новая идеология формирования и перспективного развития Национальной транспортной инфраструктуры как концептуально и технологически взаимоувязанной системы различных ее магистральных и узловых элементов, рассматриваемой в качестве целостного объекта государственного регулирования.
Коммуникационные коридоры и узлы должны:
образовать ключевую, инфраструктурную составляющую Северо-Казахстанского, Центрального (опорного) и Южно-Казахстанского торгово-экономических коридоров, формируемых в рамках стратегических осей развития страны;
способствовать как интеграции страны в региональные и глобальные рынки (включая реализацию транзитного потенциала), так и процессу развертывания в пространстве страны торгово-логистических центров в качестве базы формирования эффективно развивающихся зон экономической активности.

Создание региональных социально-предпринимательских корпораций

В целях решения проблемы нерентабельности хозяйствующих субъектов малого предпринимательства предусматривать создание предпосылок для взаимовыгодного сотрудничества малого и среднего бизнеса с крупными диверсифицированными и финансово стабильными предприятиями, которые могут выступать в роли заказчика и "локомотива" для развития предпринимательства при ясных условиях организации бизнеса.
Для развития социальных предпринимательских корпораций необходимо сформировать несколько крупных региональных холдингов, сочетающих общественные интересы и прибыльную деятельность.
Одним из механизмов мобилизации ресурсов станет формирование в наиболее развитых региональных центрах Социально-предпринимательских корпораций, ориентированных на активизацию предпринимательского фактора в нескольких взаимосвязанных регионах.
Главным направлением деятельности этих корпораций будет управление активами, инициирование новых проектов и привлечение дополнительных инвестиций в интересах развития региона, создание в регионе на долгосрочной основе прибыльного спроса на товары и услуги малых и средних предприятий.
Развитие социальных предпринимательских корпораций позволит восстановить эффективность нерентабельных предприятий.
Развитие таких корпораций будет способствовать созданию крупных региональных центров, концентрирующих в себе экономическую активность не только своего, но и смежных регионов и способных выступить катализаторами формирования конкурентоспособных региональных кластеров.

Развитие сельских и проблемных территорий

Для обеспечения эффективного развития сельских территорий продолжится реализация Государственной программы развития сельских территорий на 2004-2010 годы.
В среднесрочном периоде будут реализованы меры по сохранению и развитию экономического потенциала и обеспечивающей инфраструктуры приграничных населенных пунктов, повышению административной значимости крупных поселений приграничных районов.
Для развития проблемных территорий предусматривается дальнейшая реализация Программы по комплексному решению проблем бывшего Семипалатинского испытательного ядерного полигона на 2005-2007 годы, развития города Семипалатинска на 2006-2008 годы.

Развитие города Астаны

В 2007-2009 годах с целью развития города Астаны является обеспечение развития его как города, соответствующего современным мировым стандартам, одного из крупных центров международного взаимодействия в Евразии.
В этот период предстоит решить следующие задачи:
становление Астаны как образцовой столицы на евразийском пространстве;
формирование сетевой "зоны роста" с вовлечением близлежащих городов.
Для формирования сетевой "зоны роста" намечается реализация комплекса согласованных действий по:
формированию полифункциональной зоны с вовлечением в нее городов Темиртау, Карагандинской агломерации и Щучинско-Боровской курортной зоны;
торговой дистрибуции в центральноазиатском регионе, а в последствии, и на мировом рынке;
транспортно-логистических и логистическо-процессинговых услуг;
технологического трансферта и инновационного развития;
туристско-рекреационной специализации: на базе крупных концентраций рекреационных ресурсов Щучинско-Боровской курортной зоны и Коргалжинского заповедника;
созданию индустриальной зоны, специализированной на производстве строительных материалов, мебельной, пищевой промышленности и в других конкурентоспособных отраслях;
созданию авиационного "хаба" для обеспечения качественных перевозок Европа-Азия и сервисного центра для обеспечения качественного обслуживания авиационных перевозок.
Для достижения поставленной цели и решения задач предусматривается реализация Стратегического плана устойчивого развития города Астаны до 2030 года, Государственной программы социально-экономического развития города Астаны на 2006-2010 годы.
Результатом достижения поставленной цели будет позиционирование Астаны как национального коммуникационного центра, управляющего товарными, финансовыми, технологическими потоками, научными и культурными обменами, органично интегрированного с мировой транспортной системой, а также формирование в городе постиндустриальной "средовой зоны", стимулирующей приток в нее наиболее ценного вида капитала - человеческого.

Развитие города Алматы

В 2007-2009 годы целью дальнейшего развития города Алматы является становление города Алматы в качестве крупного регионального центра финансовой и деловой активности.
В этот период предстоит решить следующие задачи:
создание нормативной правовой базы функционирования регионального финансового центра;
формирование условий для привлечения в экономику страны новых инвестиций, импорта передовых финансовых знаний и техники;
способствование диверсификации экономики и созданию новых конкурентных преимуществ города Алматы.
Для способствования диверсификации экономики и созданию новых конкурентных преимуществ города Алматы Правительством Республики Казахстан будет осуществлена последовательная реализация мер, направленных на:
формирование в городе Алматы регионального образовательно-инновационного комплекса на базе крупных университетов и ВУЗов, научно-исследовательских институтов, предоставляющего качественные услуги международного уровня на рынке образовательных услуг и инновационных разработок;
развитие в городе Алматы транспортно-логистических и логистическо-процессинговых услуг; инновационному развитию; разворачиванию процессинговых центров ведущих иностранных компаний (филиалов, совместных предприятий), ориентированных на казахстанский и центральноазиатский рынки;
развитие туристско-рекреационной специализации на базе Алматинского региона.
Для достижения поставленной цели и решения задач предусматривается дальнейшая реализация Государственной программы развития города Алматы на 2003-2010 годы.
Посредством становления в качестве регионального центра финансовой и деловой активности к 2009 году город Алматы получит дальнейшее развитие как крупный международный центр деловой активности, центр притяжения для ведущих международных финансовых, страховых и других компаний; мультипликативный эффект от развития регионального финансового центра окажет содействие дальнейшему экономическому развитию страны.

7. Социальная политика и развитие человеческого капитала
в 2007-2009 годах

§ 1. Демография и социальное развитие на 2007-2009 годы

Демографическая и миграционная политика

В 2007-2009 годах основными целями в сфере демографии и миграции станут регулирование миграционных процессов с учетом геополитических интересов страны, социально-экономической ситуации и перспектив развития регионов для ускоренного экономического развития Казахстана.
Для реализации вышеуказанных целей предстоит решение следующих задач:
принятие современной Концепции миграционной политики и Программы миграционной политики Республики Казахстан на 2008-2010 годы;
либерализация миграционного режима в сочетании с защитой национальных интересов и привлечением высококвалифицированных иностранных специалистов;
разработка объективных критериев включения в квоту иммиграции оралманов;
создание специальных центров адаптации и интеграции оралманов;
активное содействие трудоустройству оралманов уполномоченными государственными органами;
привлечение высококвалифицированной иностранной рабочей силы, которая по своему профессиональному уровню отвечает потребностям ведущих сфер экономики;
совершенствование регулирования трудовой миграции с учетом ситуации на рынке труда, территориальных особенностей и в интересах привлечения высококвалифицированной рабочей силы.
В 2006 году Правительством Республики Казахстан с учетом опыта других стран будет разработан механизм проведения разовой акции по легализации незаконных трудовых мигрантов, осуществляющих трудовую деятельность на территории республики путем их регистрации в органах внутренних дел и других органах.

Снижение бедности и безработицы

В 2007-2009 годах для снижения бедности и безработицы будет проводиться активная политика, направленная на обеспечение продуктивной занятости, снижение уровня безработицы и повышение качества рабочей силы.
Для реализации поставленной цели необходимо решить следующие задачи:
усиление адресного характера оказания социальной помощи;
использование действенных механизмов активного преодоления бедности трудоспособной частью малообеспеченного населения.
С целью расширения возможностей для достойного труда, повышения гибкости рынка труда будут приняты системные меры, предусматривающие:
создание рабочих мест на основе оптимального размещения производства в региональных центрах, кластерного развития отраслей, приоритетного развития несырьевого сектора экономики;
повышение профессионально-квалификационного уровня рабочей силы через профессиональное обучение, стимулирование участия работодателей в организации внутрипроизводственного обучения персонала, профессиональной подготовки и переподготовки кадров;
эффективную социальную поддержку безработных по повышению их конкурентоспособности на рынке труда.
Будут приняты меры по проведению активной политики занятости молодежи через реализацию программ кредитования и выделение грантов на получение ими профессионального образования, создание собственного дела, привлечение молодежи в сферу малого и среднего бизнеса.
В 2007 году будет проведена работа по совместной деятельности бизнеса и образовательной системы в области подготовки квалифицированных кадров для экономики. С этой целью будут приняты меры по обучению и профессиональной подготовке национальных кадров через систему профессионально-технических и высших образовательных заведений, предусматривающей использование потенциала иностранных компаний, работающих на территории Казахстана, частного бизнеса.

Социальное обеспечение населения

С целью совершенствования системы социального обеспечения и повышение его уровня в зависимости от финансово-экономических возможностей государства в 2007-2009 годах предусматривается решение следующих задач:
разработка мер по обеспечению долгосрочной финансовой стабильности и надежности многоуровневой системы социального обеспечения, основанной на распределении ответственности между государством, работодателем и работником;
расширение перечня социальных рисков, подлежащих обязательному страхованию.
На базовом уровне будет продолжена политика роста базовых социальных выплат, адекватных финансово-экономическим возможностям государства.
На обязательном уровне предстоит расширить охват населения системой обязательного социального страхования и накопительной пенсионной системой; создать условия для роста страховых (в том числе, пенсионных) накоплений и инвестиционного дохода. Будут разработаны меры по повышению эффективности управления пенсионными активами и расширению перечня финансовых инструментов для инвестирования пенсионных активов.
На добровольном уровне социального обеспечения будут приняты меры по стимулированию добровольных форм пенсионных и страховых накоплений.
Будут приняты меры по улучшению качества жизни инвалидов, усилению их социальной поддержки и созданию условий для их действенной интеграции в общество.
С 2007 года выплата пенсий и пособий будет осуществляться по принципу "месяц в месяц".
При этом услуги, гарантированные государством, должны быть в полной мере доступны нуждающимся. Дополнительные услуги необходимо предоставлять за счет активного привлечения субъектов частного сектора, стимулируя их участие в развитии системы социального обслуживания. Необходимо повысить качество социального обслуживания на основе внедрения государственных стандартов социального обслуживания и развития конкурентной среды.

§ 2. Образование и подготовка кадров на 2007-2009 годы

Развитие дошкольного и среднего образования

В 2007-2009 годах в дошкольном и среднем образовании необходимо решить следующие задачи:
обеспечение равного доступа к дошкольному образованию всех детей;
развитие сети дошкольных организаций и организаций среднего общего образования;
создание условий для приобретения детьми основ личностной культуры, навыков, необходимых для обучения в школе;
изучение государственного языка, интеллектуального и эмоционального развития детей;
совершенствование нормативной правовой базы функционирования среднего образования;
обновление материально-технической базы общеобразовательных школ путем оснащения кабинетами физики, химии, биологии, мультимедийными кабинетами;
создание условий для сохранения и укрепления физического и психического здоровья детей;
переподготовка учительских кадров с учетом интеграции и профилизации обучения;
дальнейшая информатизация системы среднего общего образования, качественное обновление содержания образования за счет разработки программно-методических средств, стандартов образования и образовательных технологий нового поколения;
реализация региональных программ развития образования, учитывающих местные уровни социально-экономического развития.
Для решения поставленных задач будут предприняты следующие меры:
осуществление строительства дошкольных организаций и организаций среднего общего образования;
воспитание и обучение детей из малообеспеченных семей в государственных дошкольных организациях;
увеличение уровня охвата детей дошкольными организациями;
определение дифференцированных подходов к системе среднего общего образования и создание условий для продолжения обучения в организациях начального и среднего профессионального образования;
внедрение дистанционной и инновационных форм организации учебного процесса;
разработка и внедрение отечественных учебников, в том числе, электронных.
Соотношение обеспеченности компьютерами учеников будет доведено до 1 к 20 к 2008 году.

Развитие системы подготовки специалистов со средним
профессиональным образованием и рабочих кадров

В 2007-2009 годах в сфере технического и профессионального образования для обеспечения подготовки обучающихся к эффективной профессиональной деятельности в соответствии с требованиями новейших технологий и потребностью рынка труда необходимо решение следующих основных задач:
реструктуризация системы профессионального образования и подготовки кадров в соответствии с критериями международной стандартной классификации образования;
обеспечение доступности технического и профессионального образования для всех слоев населения;
создание условий для приобретения обучающимися профессиональных навыков, обеспечивающих их конкурентоспособность на рынке труда.
Для решения поставленных задач необходимо:
развитие и расширение сети организаций технического и профессионального образования посредством строительства, укрепления материально-технической базы;
информатизация организаций технического и профессионального образования;
гармонизация программ технического и профессионального образования на основе кредитной системы обучения;
обеспечение внедрения системы независимой оценки качества профессиональной подготовленности, присвоения и подтверждения квалификации по специальностям технического и обслуживающего труда;
создание новой модели взаимодействия "государство-учебные заведения-работодатели", позволяющей привести систему профессионального образования в соответствие с практическими нуждами развивающейся экономики.

Развитие высшего образования

В 2007-2009 годах для улучшения качества подготовки специалистов и в целях дальнейшего развития системы высшего профессионального образования необходимо:
дальнейшее совершенствование правовых, научно-методических, финансово-материальных условий;
диверсификация и гибкость образовательных программ;
оптимизация сети вузов и расширение академических свобод;
внедрение кредитной системы обучения;
обеспечение прохождения студентами производственной практики, стажировок, проведения лабораторных и практических занятий, трудоустройства выпускников с привлечением социальных партнеров;
обеспечение доступности высшего образования путем совершенствования системы образовательного кредитования;
осуществление перехода на международную модель аккредитации высших учебных заведений;
проведение дальнейшей интеграции науки и образования и осуществление трансферта новых знаний в образование;
внедрение новых магистерских и докторских программ на технические специальности;
привлечение зарубежных преподавателей и консультантов в национальные вузы.
Для совершенствования послевузовского образования необходимо:
развитие ряда перспективных научных направлений и специальностей, имеющих приоритетное значение для социально-экономического развития страны и организация подготовки по этим направлениям;
обновление образовательных программ послевузовского образования.
Для обучения по программам высшего и послевузовского профессионального образования в ведущие зарубежные вузы в рамках программы "Болашак" ежегодно будут направляться 3 тысячи граждан Казахстана.
Будет создан престижный университет международного уровня в городе Астане.

§ 3. Здравоохранение

В 2007-2009 годах основной целью государственной политики в области здравоохранения будет улучшение состояния здоровья населения путем создания эффективной системы оказания медицинской помощи, основанной на принципах солидарной ответственности за охрану здоровья между государством и человеком.
Одним из приоритетных направлений является дальнейшее развитие первичной медико-санитарной помощи.
Реализация цели будет осуществляться в рамках Государственной программы реформирования и развития здравоохранения Республики Казахстан на 2005-2010 годы.
В 2007 году будут внедрены новые подходы к дифференцированной оплате труда медицинских работников в зависимости от конечного результата труда с учетом его качества, объема и сложности оказываемой медицинской помощи, а также уровня квалификации.
В целях развития конкуренции и частного сектора будет изменена тарифная политика на амбулаторном и стационарном уровнях, также созданы необходимые условия для развития частной сети первичной медицинской помощи, клиник и центров здорового образа жизни, медицинского транспорта на частной основе.
С целью дальнейшего развития финансового обеспечения здравоохранения, развития конкуренции и дополнительного притока инвестиций в отрасль будут приняты эффективные меры по стимулированию и развитию добровольного медицинского страхования.
Для обеспечения качества медицинской помощи с поэтапным достижением мировых стандартов предусматриваются:
внедрение современных технологий профилактики и лечения заболеваний, в том числе, посредством трансферта передовых зарубежных методов;
технологическая модернизация материально-технической базы здравоохранения;
меры по дальнейшему совершенствованию и внедрению протоколов диагностики и лечения заболеваний на амбулаторно-поликлиническом и стационарном уровнях.
Формирование новой формации казахстанских медицинских кадров будет осуществляться за счет создания современной системы подготовки и переподготовки медицинских кадров, соответствующей мировому опыту и требованиям.
В этих целях будет осуществляться реализация Концепции реформирования медицинского и фармацевтического образования до 2010 года.
Особое внимание будет обращено на создание современной и эффективной системы высокоспециализированной медицины, а именно создание на левобережье города Астаны современного инновационного кластера медицинских услуг на базе новых центров, объединяющих достижения современной медицинской науки, практического здравоохранения, подготовки и переподготовки кадров.

§ 4. Развитие культуры, информации и спорта на 2007-2009 годы

Развитие культуры и информации

В 2007-2009 годах основными целями в сфере культуры и информации будут формирование современной развитой системы культуры, укрепление единого культурно-информационного пространства, создание условий для развития культуры и ее дальнейшей модернизации в рыночных условиях, а также укрепление в обществе и государственном устройстве демократических начал и внутриполитической стабильности.
Для достижения поставленных целей необходимо решение следующих задач:
формирование условий для развития культуры на основе лучших традиций классического и народного искусства;
создание условий для поддержки творческих деятелей, талантливых музыкантов и исполнителей;
формирование целостной системы создания условий для развития государственного и других языков;
продолжение работы по созданию и совершенствованию архивного дела;
последовательное развитие институтов гражданского общества и системы патриотического воспитания.
Основными приоритетами в среднесрочной перспективе станут:
дальнейшая реализация Программы развития сферы культуры на 2006-2008 годы;
разработка Программы развития архивного дела и систем документации на 2007-2009 годы, направленной на совершенствование архивного дела;
реализация разрабатываемых Концепций " Развития гражданского общества на 2006-2011 годы" и "Развития конкурентоспособности информационного пространства на 2006-2009 годы", а также Государственной программы по патриотическому воспитанию граждан Республики Казахстан на 2006-2008 годы.
Особое внимание будет уделено созданию благоприятных условий для развития государственного языка в рамках Государственной программы функционирования и развития языков на 2001-2010 годы. В этих целях предусматривается внедрение методики обучения государственному языку и системы объективной оценки уровня владения им.
Продолжится реализация государственной информационной политики путем размещения государственного заказа на проведение государственной информационной политики в периодических печатных изданиях, а также на телевидении и радио.

Развитие физической культуры и спорта

В 2007-2009 годах основной целью в области спорта является создание эффективной системы физического воспитания населения и развития спорта для повышения конкурентоспособности казахстанских спортсменов на международной спортивной арене.
Основными задачами и приоритетами, направленными на реализацию поставленных целей, будут:
совершенствование системы физического воспитания населения;
подготовка спортивного резерва и воспитание спортсменов мирового уровня;
создание и модернизация инфраструктуры спорта в соответствии с международными стандартами.
Будет разработана и реализована Государственная программа развития физической культуры и спорта на 2007-2009 годы, включающая комплекс мероприятий по подготовке к проведению спортивных соревнований международного уровня.
Будет завершено строительство Республиканской базы олимпийской подготовки для спортсменов высокого класса в Алматинской области, велотрека в городе Астане и лыжной базы в городе Щучинске, республиканской школы-интерната для одаренных в спорте детей в городе Алматы.

§ 5. Гендерное развитие на 2007-2009 годы

В 2007-2009 годах основными целями гендерного развития будут дальнейшее улучшение положения женщин в обществе и достижение фактического гендерного равенства.
Основными задачами, направленными на реализацию поставленных целей, будут:
внедрение гендерного подхода в социально-экономическую политику страны;
реализация Национального Плана действий по достижению гендерного равенства Стратегии гендерного равенства Республики Казахстан на 2006-2016 годы;
принятие Закона Республики Казахстан "О бытовом насилии".
Для достижения поставленных целей и задач планируется внедрение программ, способствующих повышению конкурентоспособности женщин на рынке труда, дальнейшему развитию предпринимательства и самозанятости среди женщин, профессиональной переподготовке женщин, обучению администрированию и управлению бизнесом.
Будет проводиться постоянный мониторинг прав женщин на защиту от насилия.
Планируется расширение сети кризисных центров, телефонов доверия, убежищ и приютов для жертв насилия.
В соответствии с мировым опытом будет совершенствоваться гендерная статистика.

§ 6. Жилищная политика на 2007-2009 годы

Основными целями и задачами жилищной политики на 2007-2009 годы станут:
комплексное решение проблем развития жилищного строительства, обеспечивающее доступность жилья широким слоям населения;
дальнейшее привлечение частных инвестиций в жилищное строительство;
стимулирование развития индивидуального жилищного строительства;
развитие арендного сектора жилья;
сохранение и повышение эффективности использования и эксплуатации жилищного фонда, создание современной и эффективной жилищно-коммунальной сферы.
Для достижения поставленных целей и задач реализуется Государственная программа развития жилищного строительства в Республике Казахстан на 2005-2007 годы, утвержденная Указом Президента Республики Казахстан от 11 июня 2004 года N 1388.
Государственной программой предусматривается:
строительство коммунального жилья для социально защищаемых слоев населения за счет средств республиканского бюджета;
строительство жилья за счет кредитных средств, выделенных из республиканского бюджета;
дальнейшее совершенствование систем ипотечного кредитования и жилищных строительных сбережений в целях обеспечения доступности жилья населению;
принятие мер по развитию и обустройству инженерно-коммуникационной инфраструктуры районов жилищной застройки, в том числе, районов индивидуального жилищного строительства;
развитие арендного сектора жилья.
Будут приняты меры по снижению стоимости строительства жилья путем дальнейшего развития производства эффективных строительных материалов, внедрения новых технологий и расширения ассортимента высококачественных строительных материалов. В жилищном строительстве будут использованы современные эффективные и энергосберегающие архитектурно-строительные решения.
Предполагается внесение изменений и дополнений в Государственную программу развития жилищного строительства в Республике Казахстан на 2005-2007 годы, утвержденную Указом Президента Республики Казахстан от 11 июня 2004 года N 1388.
Будет принята Программа развития жилищно-коммунальной сферы в Республике Казахстан на 2006-2008 годы, в которой будут:
предложены меры по усовершенствованию механизмов и форм управления объектами кондоминиумов;
определены схемы накопления средств собственниками квартир для ремонта общего имущества;
разделены функции управления и содержания объектов кондоминиумов;
осуществляться государственный контроль за состоянием эксплуатируемого жилищного фонда.

§ 7. Политика доходов

Целью в области повышения благосостояния граждан страны в среднесрочной перспективе станет дальнейшее повышение доходов населения.
Повышению доходов в 2007-2009 годах будет способствовать сохранение политики повышения минимального размера заработной платы. Его уровень будет опережать рост прожиточного минимума, размера минимальной пенсии, обеспечивая работнику необходимый уровень потребительского бюджета и стимулируя занятость в формальном секторе экономики.
Минимальный размер заработной платы будет устанавливаться для работников, занятых простым неквалифицированным трудом.
В 2007 году в соответствии с Посланием Президента Республики Казахстан заработная плата работников бюджетной сферы будет увеличена дифференцированно в среднем на 30 %.
В целях оптимальной дифференциации заработной платы и стимулирования роста квалификации работников будет усовершенствован Реестр должностей и сетка коэффициентов оплаты труда работников организаций, финансируемых из бюджета.
Система оплаты труда работников бюджетной сферы будет основываться на критериях производительного труда и качества работы. Будут поощряться творческие и инновационные подходы, степень вклада каждого работника в эффективность работы организации.
Повышение мотивации к высокопроизводительному труду потребует, прежде всего, совершенствования организации нормирования труда. Разработка и введение технически (научно) обоснованных норм труда, замена и пересмотр их в соответствии с достигнутым уровнем техники, технологий, организации производства труда в организациях создаст необходимые условия для установления прямой зависимости уровня заработной платы от характера труда и его результатов.

§ 8. Охрана окружающей среды и природопользование
в 2007-2009 годах

Охрана окружающей среды

Экологическая политика будет направлена на дальнейшую реализацию Концепции экологической безопасности Республики Казахстан на 2004-2015 годы.
В 2007-2009 годы целями в области охраны окружающей среды являются снижение уровня загрязнения окружающей среды, обеспечение охраны окружающей среды и экологической безопасности в соответствии с международными стандартами, стабилизация качества окружающей среды, создание основ перехода к устойчивому развитию общества.
Основными задачами в области охраны окружающей среды являются:
оптимизация системы управления качеством окружающей среды;
снижение влияния хозяйственной и иной деятельности на окружающую среду и проведение природоохранно-восстановительных работ.
Для достижения поставленных целей и задач в 2007-2009 годах будет продолжено дальнейшее реформирование экологического законодательства, направленное на его систематизацию и повышение действенности в соответствии с Экологическим кодексом Республики Казахстан, отвечающее современным требованиям международного законодательства в области охраны окружающей среды.
В целях информационного обеспечения принятия управленческих и хозяйственных решений для обеспечения экологической безопасности, сохранения воспроизводства и рационального использования природных ресурсов, обеспечения санитарно-эпидемиологического благополучия в Республике Казахстан в 2007 году планируется создать Единую государственную систему мониторинга окружающей среды и природных ресурсов.
Будут приняты меры по выполнению обязательств Республики Казахстан, принятых в соответствии с двусторонними и многосторонними договоренностями, в частности, конвенциями ООН и решениями глобальных международных форумов в сфере охраны окружающей среды и устойчивого развития.
В рамках международного сотрудничества будет осуществлен переход на более качественный уровень реализации ратифицированных Казахстаном природоохранных конвенций.
В рамках реализации Программы "Охрана окружающей среды Республики Казахстан на 2005-2007 годы" будет выполняться:
в 2006 году:
упорядочение законодательной базы;
проведение модернизации системы государственного контроля с пересмотром и разработкой экологических требований и стандартов;
обеспечение функционирования Единой государственной системы мониторинга, а также расширение и модернизация системы мониторинга окружающей среды на 10 %;
апробация эффективных экономических механизмов стимулирования природоохранной деятельности;
обеспечение расширения международного сотрудничества;
в 2007 году:
разработка нормативной методической документации;
обеспечение разработки научно-технического обоснования работ в сфере охраны окружающей среды;
совершенствование системы непрерывного экологического образования, воспитания и просвещения.
Для стабилизации показателей качества окружающей среды и совершенствования экологических требований к природопользованию в 2007 году будет разработан План мероприятий по реализации второго этапа (2008-2010 годы) Концепции экологической безопасности Республики Казахстан на 2004-2015 годы.
Приостановление и предотвращение процесса опустынивания предполагает поэтапную реализацию положений Программы по борьбе с опустыниванием в Республике Казахстан на 2005-2015 годы.
В рамках реализации Программы на первом этапе (2005-2007 годы) будут:
проведены инвентаризация и оценка состояния земель, подверженных опустыниванию;
разработаны и реализованы пилотные проекты по восстановлению земель и предотвращению их деградации;
проведены работы по информированию и обеспечению участия всех слоев населения в процессе принятия решений по проблемам с опустыниванием.
В 2007 году предполагается разработка Плана мероприятий на 2008-2010 годы (второй этап) по реализации Программы по борьбе с опустыниванием в Республике Казахстан на 2005-2015 годы.
В 2008-2009 годах будет проводиться разработка и внедрение нормативных требований и экономических механизмов устойчивого землепользования, обеспечивающих сохранение и восстановление ресурсной базы, мероприятия по обеспечению консолидированной реализации международных экологических конвенций, сокращению масштабов и предотвращению развития процесса опустынивания и негативного воздействия засух.
В 2007-2009 годах будут созданы основы экологически устойчивого общества в соответствии с международными стандартами.
Будет развиваться экологическое страхование и аудит, экологическое образование, введено понятие экологической маркировки, эффективности природоохранной деятельности и его критерии.
Будет расширяться доступ общественности к экологической информации и участию в принятии решений.
В 2007-2009 годах продолжится реализация мероприятий, направленных на реабилитацию опустыненных земель, сохранение биоразнообразия, создание системы биобезопасности, инвентаризацию и ликвидацию стойких органических загрязнителей, сокращение выбросов парниковых газов, утилизацию отходов производства и потребления.
В целях решения водно-экологических проблем, направленных на обеспечение устойчивого развития Балхаш-Алакольского бассейна и повышения жизненного уровня населения данного региона будет разработана Программа "Обеспечение устойчивого развития Балхаш-Алакольского бассейна на 2007-2009 годы".
В результате принятых мер законодательство в области охраны окружающей среды будет отвечать основным директивам Европейского Союза по охране окружающей среды, будет снижен уровень загрязнения окружающей среды и созданы условия для стабилизации ее качества, что создаст основы экологически устойчивого развития общества.

Природопользование

В 2007-2009 годах основными задачами в области природопользования будут:
развитие сети особо охраняемых природных территорий;
расширение, воспроизводство лесов и лесоразведение;
озеленение населенных пунктов и создание зеленых зон вокруг них;
сохранение биоразнообразия;
обеспечение устойчивого водопользования;
восстановление и сохранение природных водных источников;
полное обеспечение граждан Казахстана водой надлежащего качества и водоотведение.

Лесное и охотничье хозяйство

В 2007 году будет завершена реализация Программы "Жасыл ел" на 2005-2007 годы, направленная на сохранение и воспроизводство лесного фонда, расширение зеленых зон, озеленение населенных пунктов в республике, а также на стабилизацию ситуаций в сфере охраны, защиты и воспроизводства лесов и обеспечение их рационального использования.
Для полноценного ведения охотничьего хозяйства будет проводиться систематический государственный учет и вестись кадастр ресурсов диких видов животных.
В 2007-2009 годах будет усилена охрана лесов от лесных пожаров и незаконных рубок леса.
Будет продолжена реализация Программы сохранения и восстановления редких и исчезающих видов диких копытных животных и сайгаков на 2005-2007 годы.

Рыбное хозяйство

Основными направлениями дальнейшего развития рыбного хозяйства страны в 2007-2009 годах будут:
создание условий для сохранения и развития ценных видов рыб, формирование и пополнение промысловых запасов ценных видов рыб в рыбохозяйственных водоемах;
усиление научно-исследовательского потенциала для обеспечения устойчивости запасов рыбных ресурсов, разработка технологий, необходимых для развития аквакультуры и сохранения редких и исчезающих видов рыб;
формирование устойчивой сырьевой базы промышленного рыболовства за счет сохранения и рационального использования имеющихся запасов рыбных ресурсов и усиления мероприятий по искусственному воспроизводству;
содействие развитию товарного рыбоводства и предприятий по добыче и переработке рыбной продукции;
создание условий для развития озерно-товарных, прудовых, садковых и других приспособленных рыбоводных хозяйств;
привлечение инвестиций для развития товарного рыбоводства и осетроводства;
совершенствование системы мониторинга, контроля и надзора путем создания интегрированной информационной системы управления рыбным хозяйством;
усиление мер по борьбе с браконьерством и другими формами нарушений в рыбном хозяйстве через соответствующее нормативное правовое регулирование, а также организацию мониторинга отрасли и укрепление институциональных возможностей;
дальнейшее реформирование законодательства в области охраны, воспроизводства, рационального и эффективного использования рыбных ресурсов.

Водное хозяйство

В 2007-2009 годах вопросы сохранения и рационального использования водных ресурсов страны, обеспечение баланса потребности социально-экономического развития и возможности воспроизводства водных ресурсов на уровне требований нормативного качества вод будут рассматриваться в рамках Концепции развития водного сектора экономики и водохозяйственной политики Республики Казахстан до 2010 года.
Для устойчивого обеспечения населения питьевой водой в необходимом количестве и гарантированного качества будет продолжена реализация Программы "Питьевые воды" на 2002-2010 годы.
Также в целях рационального использования и воспроизводства водных ресурсов для обеспечения устойчивого водопользования и охраны окружающей среды планируется разработка программы по водосбережению.
Данной программой предусматривается внедрение водосберегающих технологий, оборотных и замкнутых систем водопользования, оснащение водохозяйственных систем современными средствами учета и регулирования.

Раздел 2. Государственные регуляторы
социально-экономического развития
Республики Казахстан на 2007-2009 годы

Наименование	2006 г. оценка	Прогноз
2007 г.	2008 г.	2009 г.
Минимальный размер заработной платы, тенге	9200	9752	10337	10957
Размер базовой пенсионной выплаты, тенге	3000	3000	3180	3371
Минимальный размер пенсии, тенге	6700	7236	7815	8440
Прожиточный минимум, тенге	7945	8422	8927	9463
Месячный расчетный показатель, тенге	1030	1092	1158	1227
Квота на импорт рабочей силы (с учетом трудящихся-мигрантов, привлекаемых для осуществления трудовой деятельности на сельскохозяйственных работах в приграничных областях Республики Казахстан), в %**	0,70	0,70	0,70	0,70

* - прогноз квоты на привлечение иностранной рабочей силы рассчитывается в % от численности экономически активного населения Республики Казахстан, с учетом трудящихся мигрантов

примечание:
изменения таможенных тарифов на импорт товаров и услуг в соответствии с Таможенным кодексом Республики Казахстан утверждаются постановлениями Правительства Республики Казахстан по мере необходимости;
стандарты на производство продукции (работ) в соответствии с пунктом 1 статьи 21 Закона Республики Казахстан "О техническом регулировании" утверждаются в соответствии с порядком, установленным уполномоченным органом в области технического регулирования и метрологии.

Прогноз предельного роста цен и тарифов на регулируемые услуги
(товары, работы) субъектов естественных монополий на 2007-2009 годы

N	Государственные регуляторы	Декабрь 2006 г. к декабрю 2005 г.,%, оценка	Декабрь 2007 г. к декабрю 2006 г.,%, прогноз	Декабрь 2008 г. к декабрю 2007 г.,%, прогноз	Декабрь 2009 г. к декабрю 2008 г.,%, прогноз
1	2	3	4	5	6
1	Передача электричес- кой энергии по электрическим сетям регионального и местного уровней	138	105,4	111,3	104
2	Передача электричес- кой энергии по электрическим сетям межрегиональ- ного уровня	108,4	109,3	112,5	113,3
3	Техническая диспет- черизация отпуска в сеть и потребления электрической энергии	119,3	108,2	110,9	111,7
4	Транспортировка газа и (или) газового конденсата: по распределительным трубопроводам	103,4	112,5	106,9	101,2
	по магистральным трубопроводам	100	100	100	100
5	Транспортировка нефти по магистральным трубопроводам	100	100	100	100
6	Производство, передача и (или) распределение тепловой энергии	115	112	108	108
7	Услуги водохозяйст- венной системы: подача воды по магистральным трубопроводам и (или) каналам	125,3	102,7	101,2	104
	подача воды по распределительным трубопроводам	119,8	115	110	108
8	Отведение сточных вод	120,7	115	110	108
9	Услуги портов погрузочно- разгрузочные работы	100	100	100	100
	судозаход	100	100	100	100
10	Услуги аэропортов: услуги по обеспечению взлета и посадки (приема и выпуска) воздушного судна	114	102	102	101
	услуги по обеспече- нию авиационной безопасности	120	103	102	103
11	Общедоступные услуги почтовой связи: пересылка простого письма	102	102	102	102
	пересылка простой карточки	102	102	102	102
	пересылка простой бандероли	102	102	102	102

Одобрен
постановлением Правительства
Республики Казахстан
от 7 июня 2006 года N 521

Прогноз важнейших показателей
социально-экономического развития
Республики Казахстан на 2007-2009 годы
(первый этап)

Показатели	2005 г. отчет	2006 г. оценка	прогноз			2009 г. в % к 2006 г.
			2007 г.	2008 г.	2009 г.
Социально-демографические показатели
Общая численность населения, тыс. чел.	15146,2	15314,2	15446,5	15588,6	15760	102,9
Численность занятых в экономике, тыс. чел.	7244,2	7468,7	7593,1	7729,3	7801,7	104,5
Численность пенсионеров (средне- годовая), тыс. чел.	1637	1643,6	1641,8	1640,6	1644,4	100
Среднемесячный размер пенсии, тенге	9142	10063	11077	11963	12509	124,3
Реальная заработная плата, в % к предыдущему году	112	108	112,1	107,9	108	130,6
Важнейшие макроэкономические показатели
Валовой внутренний продукт, млрд. тенге	7457,1	8725,4	9988	11458,7	13096
реальное изменение в % к предыдущему году	109,5	108,3	108,3	108,9	109,1	128,7
ВВП на душу населения, долл. США	3703	4486	5092	5799	6543	145,9
ВВП на душу населения, долл. США по паритету покупательной способности (ППС)	10619	11358	12571	14018	15468	136,2
Отраслевая структура ВВП, %	100	100	100	100	100
Производство товаров	44,1	43,4	43,2	42,9	42,6
в том числе:
промышленность	30,2	29,5	29,3	29	28,8
сельское хозяйство	6,5	6,3	6,1	6	5,8
строительство	7,4	7,6	7,8	7,9	8
Производство услуг	52,2	52,6	52,8	53,1	53,4
Чистые налоги	5,9	6	6	6	6
Услуги финансового посредничества	-2,2	-2	-2	-2	-2
ВВП методом образования доходов, %	100	100	100	100	100
Оплата труда работников	34,2	34,3	34,5	34,7	34,3
Чистые налоги на производство и импорт	8,9	8,8	8,9	8,1	8
налоги на продукты и импорт	6,8	6,8	6,7	6,5	6,5
другие налоги на производство	2,1	2	2,2	1,6	1,5
Валовая прибыль и валовые, смешанные доходы	56,9	56,9	56,6	57,2	57,7
ВВП методом конечного использова- ния, %	100	100	100	100	100
Расходы на конечное потребление	63,1	69,8	70,4	70,3	71,7
домашних хозяйств	50,3	55,4	55,9	56	58
органов госу- дарственного управления	11,5	12,7	12,7	12,8	12,3
некоммерческих организаций, обслуживающих домашние хозяйства	1,3	1,7	1,8	1,5	1,4
Валовое накопление	27,7	24,9	24,9	25,8	25,9
накопление основного капитала	25,1	22,9	23	23,5	23,7
изменение запасов материальных оборотных средств	2,6	2	1,9	2,3	2,2
Чистый экспорт товаров и услуг	9,2	5,3	4,7	3,9	2,4
Денежная база, млрд. тенге	663	939	1184	1416	1655	176,3
в % к предыдущему году	114,7	141,6	126,1	119,6	116,9
Денежная масса, млрд. тенге	2065	2789	3561	4413	5353	191,9
в % к предыдущему году	125,2	135,1	127,7	123,9	121,3
Уровень монетизации экономики, %	27,7	32	35,7	38,5	40,9
Официальная ставка рефи- нансирования Национального Банка, на конец года	8	8	7,5	7,5	7,5
Золотовалютные резервы Национального Банка, млрд. долл. США	7,1	9,7	11,2	12,5	13,6	139,7
в % к предыдущему году	76,2	137,7	115,4	111,7	108,4
Депозиты резидентов в банковской системе, млрд. тенге	1654	2228	2830	3525	4353	195,4
Кредиты банков экономике, млрд. тенге	2592	3676	4782	6028	7488	203,7
Индекс пот- ребительских цен, в %
в среднем за год	7,6	5,7-7,6*	5-7	5-7	5-7
Дефицит госу- дарственного бюджета в % к ВВП	0,6	-1,4	-1,3	-1,0	-0,5
Инвестиции в основной капитал, млрд. тенге	2205,2	2602,1	2992,5	3411,4	3889
реальное изменение в % к предыдущему году	122,2	118	115	114	114	149,5
Экспорт товаров (ФОБ), млрд. долл. США	28,2	29,4	29,9	31,2	33,3
в % к предыдущему году	137,5	104,3	101,5	104,7	106,6
Импорт товаров (ФОБ), млрд. долл. США	17,9	21	23,4	26	28,8
в % к предыдущему году	129,9	117,0	111,7	110,8	110,8
Торговый баланс, млн. долл. США	10,3	8,4	6,4	5,3	4,6
Объем промышленной продукции (работ, услуг), млрд. тенге	5124,1	5806,3	6512	7382,3	8073,2
реальное изменение в % к предыдущему году	104,6	104	104,2	106,7	107,5	119,5
Валовая продукция сельского хозяйства, млрд. тенге	763,2	806,3	866,5	936,2	997,1
реальное изменение в % к предыдущему году	107,3	102	102,2	103	103	108,4
Строительство, млрд. тенге	743,6	940,7	1168,9	1426,6	1726,2
реальное изменение в % к предыдущему году	134,1	115	112	110	110	135,5
Услуги транспорта, млрд. тенге	1377,3	1564,4	1786,3	2060,6	2378,6
реальное изменение в % к предыдущему году	107	106,5	107	108	108	124,8
Связь, млрд. тенге	216,7	277,6	352,2	439,6	548,6
реальное изменение в % к предыдущему году	127,7	122	122	120	120	175,7
Торговля, млрд. тенге	1669,6	1956,2	2274,7	2652,3	3092,6
реальное изменение в % к предыдущему году	109,3	109,5	109,7	110	110	132,7
Изменение производитель- ности труда, в % к предыдущему году	8,3	7,1	10,5	8	8,1

* - оценка Правительства Республики Казахстан

Қазақстан Республикасының әлеуметтiк-экономикалық дамуының 2007-2009 жылдарға арналған орта мерзiмдi жоспары (бiрiншi кезең) туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2006 жылғы 7 маусымдағы N 521 қаулысы. Күші жойылды - ҚР Үкіметінің 2006.08.25. N 822 қаулысымен.

"Қазақстан Республикасының әлеуметтiк-экономикалық дамуының орта мерзiмдi жоспарларын әзiрлеудiң ережесiн бекiту туралы" Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2002 жылғы 4 маусымдағы N 647 қаулысына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкiметi ҚАУЛЫ ЕТЕДI:

1. Қазақстан Республикасының әлеуметтiк-экономикалық дамуының 2007-2009 жылдарға арналған орта мерзiмдi жоспары (бiрiншi кезең) мынадай құрамда бекiтiлсiн:
1) Қазақстан Республикасының әлеуметтiк-экономикалық дамуының 2007-2009 жылдарға арналған негiзгi бағыттары ;
2) Қазақстан Республикасының әлеуметтiк-экономикалық дамуының 2007-2009 жылдарға арналған мемлекеттiк реттеуiштерi .

2. Қазақстан Республикасының әлеуметтiк-экономикалық дамуының 2007-2009 жылдарға арналған маңызды көрсеткiштерiнiң болжамы (бiрiншi кезең) мақұлдансын.

3. Облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкiмдерi тиiстi облыстар мен қалалардың әлеуметтiк-экономикалық дамуының 2007-2009 жылдарға арналған орта мерзiмдi жоспарларын уақтылы әзiрлеудi және заңнамада белгiленген тәртiппен бекiтудi қамтамасыз етсiн.

4. Осы қаулы қол қойылған күнiнен бастап қолданысқа енгiзiледi.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрi

Қазақстан Республикасы
Үкiметiнiң
2006 жылғы 7 маусымдағы
N 521 қаулысымен
бекiтiлген

Қазақстан Республикасының әлеуметтiк-экономикалық
дамуының 2007-2009 жылдарға арналған орта
мерзiмдi жоспары (бiрiншi кезең)

1-бөлiм. Қазақстан Республикасының әлеуметтiк-экономикалық
дамуының 2007-2009 жылдарға арналған негiзгi бағыттары

Мазмұны

Кiрiспе
1. 2005-2006 жылдары әлемдiк экономиканың дамуы және 2007-2009 жылдары ел экономикасының дамуына сыртқы факторлардың әсерi
2. 2003-2005 жылдары Қазақстан экономикасының дамуын талдау және 2007-2009 жылдары ел экономикасының дамуына iшкi факторлардың әсерi
3. Елдi дамытудың 2007-2009 жылдарға арналған мақсаттары, мiндеттерi және басымдықтары
4. Қазақстанның 2007-2009 жылдардағы жедел экономикалық өсуiн қамтамасыз ету үшiн экономика салаларындағы серпiлiстi бағыттарды жаңғырту және қамтамасыз ету
& 1. 2007-2009 жылдары өнеркәсiптiң дамуы
Тау-кен өндiру өнеркәсiбi
Өңдеушi өнеркәсiп
Электр энергетикасы саласын дамыту
& 2. Көлiк-коммуникациялық кешен
& 3. 2007-2009 жылдары агроөнеркәсiптiк кешендi дамыту
& 4. 2007-2009 жылдардағы сауда саясаты
5. 2007-2009 жылдары Қазақстан экономикасының жедел өсуiн қамтамасыз ету үшiн экономиканы мемлекеттiк басқаруды жетiлдiру
& 1. 2007-2009 жылдары макроэкономикалық орнықтылықты қамтамасыз ету
Орнықты экономикалық өсу
Ақша-кредит саясаты
Қаржы секторын дамыту
& 2. Экономиканы мемлекеттiк басқару
Фискалдық саясат
& 3. Инвестициялық саясат
& 4. Мемлекеттiк және мемлекет кепiлдiк берген қарыз алу мен борышты басқару саласындағы саясат
Мемлекеттiк активтердi басқару және жекешелендiру
& 5. Кәсiпкерлiктi дамытуға бағытталған мемлекеттiк саясатты жетiлдiру
Бәсекелестiктi дамыту және монополияға қарсы саясат
Тариф саясаты
Техникалық реттеу және патенттер жүйесiн дамыту
Сыртқы экономикалық қызмет және ДСҰ-ға кiру
Шағын және орта бизнестi дамыту
Кәсiби Үкiмет
6. Аумақтық даму
7. 2007-2009 жылдардағы әлеуметтiк саясат және адами капиталды дамыту
& 1. Демография және 2007-2009 жылдарға арналған әлеуметтiк даму
Демографиялық және көшi-қон саясаты
Кедейлiк пен жұмыссыздықты азайту
Халықты әлеуметтiк қамсыздандыру
& 2. Бiлiм беру және 2007-2009 жылдарға кадрлар даярлау
& 3. Денсаулық сақтау
& 4. 2007-2009 жылдары мәдениеттi, ақпарат пен спортты дамыту
& 5. 2007-2009 жылдарға арналған гендерлiк даму
& 6. 2007-2009 жылдарға арналған тұрғын үй саясаты
& 7. Табыс саясаты
& 8. 2007-2009 жылдары қоршаған ортаны қорғау және табиғат пайдалану

Кiрiспе

Қазақстан Республикасының әлеуметтiк-экономикалық дамуының 2007 - 2009 жылдарға арналған орта мерзiмдi жоспары (бұдан әрi - Жоспар) Қазақстан Республикасының Бюджет кодексiне және Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2002 жылғы 14 маусымдағы N 647 қаулысымен бекiтiлген Қазақстан Республикасының экономикалық-әлеуметтiк дамуының орта мерзiмдi жоспарларын әзiрлеудiң ережесiне сәйкес әзiрлендi.
Жоспарда сыртқы және iшкi факторларға қарай 2007-2009 жылдарға арналған экономиканы дамытудың қарқындары негiзделедi және орталық және жергiлiктi мемлекеттiк басқару органдарының экономиканың жеке және мемлекеттiк секторларын дамыту үшiн қолайлы жағдайлар жасау саласындағы iс-қимылы айқындалады.
Стратегиялық жоспарларда, Қазақстан Республикасы Президентiнiң Қазақстан халқына жолдауларында және Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2006 - 2008 жылдарға арналған бағдарламасында айқындалған мақсаттарға қол жеткiзу және басымдықтарды iске асыру үшiн экономика салаларын дамыту саласындағы 2007 - 2009 жылдарға арналған мiндеттер және оларды шешу жолдары Жоспарда айқындалады.

1. 2005-2006 жылдары әлемдiк экономиканың дамуы және
2007 - 2009 жылдары ел экономикасының дамуына сыртқы
факторлардың әсерi

2005 жылы әлемдiк экономикада мұнайға бағаның жоғары қарқынмен өсуiмен және нәтижесiнде дамыған елдердегi инфляциялық күтiлiмдердiң өсуiмен қатар жүретiн тұтастай экономикалық өрлеу жағдайы қалыптасты.
Әлемдiк экономиканың өсу қарқыны 2005 жылдың қорытындылары бойынша тұтастай алғанда жеткiлiктi жоғары деңгейде сақталды, дегенмен, 2004 жылғы рекордтық қарқыннан төмен болды және ХВҚ-ның бағалауы бойынша 4,8 %-ды құрады. ХВҚ-ның бағалауы бойынша 2005 жылы Қытайдың ЖIӨ-нiң өсуi 9 %-ды, АҚШ-тiкi - 3,5 %-ды, Жапонияныкi - 2 %-ды, Еуроаймақтiкi - 1,2 %-ды құрады.
Халықаралық валюта қорының бағалауы бойынша әлемдiк сауданың көлемi 2005 жылы 7 %-ға өстi.
2005 жылы мұнай және металдар нарығы сенiмдi жоғары қарқынды көрсеттi. Геосаяси тартыс және Қытай мен АҚШ тарапынан сұраныстың жедел өсуi мұнай бағасы артуының алғышарты болып табылды.
Дүниежүзiлiк Банктiң деректерi бойынша 2005 жылы "Brent" маркалы мұнайдың әлемдiк орташа бағасы бiр баррель үшiн 54,43 АҚШ долларын құрады, бұл 2004 жылмен салыстырғанда 42,1 %-ға жоғары, ал мыс 28,4 %-ға ұлғайды және бiр тоннасы 3679 долларды құрады, қорғасынның орташа жылдық құны бiр тоннасы үшiн 975,3 доллар деңгейiнде қалыптасты, бұл ретте, кезеңнiң соңында баға жылдың басына қатысты 16,5 %-ға ұлғайды. Мырыштың орташа бағасы бiр тоннасы 1380 долларды құрады және жылдың iшiнде 45,2 %-ға ұлғайды. 2004 жылмен салыстырғанда алюминийдiң орташа жылдық бағасы 10 %-ға төмендедi және бiр тоннасы үшiн 1897,4 долларды құрады. JP Morgan деректерiне сәйкес глиноземнiң бағасы оны өндiрудiң төмен қарқынына және жоғары сұранысқа байланысты рекордқа жеттi.
2006 жылы 2005 жылдың позитивтiк үрдiстерiнiң болуына қарамастан әлемдiк экономиканың өсу қарқынына терiс әсер ететiн екi фактордың әрекетi жалғасуда. Оларға мұнайға бағалардың өсуi және 2005 жылдың соңында жаңарған әлемдiк басқа валюталарға қатысы бойынша, алдымен евроға қатысы бойынша АҚШ долларының әлсiреуi жатады. Жоғарыда келтiрiлген факторларға қоса, бiрқатар елдердiң, бiрiншi кезекте АҚШ пен Еуропаның орталық банктерiнiң ақша-кредит саясатын қатаңдату жалғасуы мүмкiн. ХВҚ 2006 және 2007 жылдары әлемдiк экономиканың өсу қарқынын 2005 жылғы деңгейде (тиiсiнше 4,9 және 4,7 %) бағалап отыр.
Әлемдiк экономиканың дамуы, оның iшiнде Қытайда, АҚШ пен ЕО-да, сондай-ақ негiзгi тауар нарығында қалыптасып отырған экономикалық жағдай әртүрлi халықаралық қаржы ұйымдарының болжамдық бағалауы тұтастай алғанда сұраныс пен әлемдiк бағалардың деңгейi қазақстандық экспорттың негiзгi тауар ұстанымдарына сақталып отырғанын көрсеттi.
Мұнай . Егер бұрын мұнай нарығындағы жағдай негiзiнен мұнайдың ұсынысына тәуелдi болса, таяу уақытта керiсiнше мұнай бағасы осы шикiзатқа сұраныстан айқындалады.
ОПЕК-тiң пiкiрi бойынша шикiзатқа рекордтық жоғары бағаларға қарамастан, мұнайға әлемдiк сұраныс 2005 жылмен салыстырғанда 2006 жылы 1,9 %-ға өседi және күнiне орташа 84,9 млн. баррельдi құрайды. ОПЕК-тiң бағалауы Халықаралық энергетика агенттiгiнiң (ХЭА) болжамдарымен сәйкес келедi. ХЭА деректерiне сәйкес әлемдегi шикi мұнайды тұтыну 2006 жылы 2,2 %-ға немесе күнiне 1,79 млн. баррельге өседi және күнiне орташа 85,18 млн. баррельдi құрайды.
2006 жылы барынша жоғары сұраныс АҚШ, Қытай және Үндiстан тарапынан байқалуда. 2006 жылы Қытайдың сұранысы белсендi экономикалық өсуге байланысты 6,1 %-ға өседi.
ОПЕК болжамы бойынша 2006 жылы ОПЕК "себетiнiң" мұнайға бағасы бiр баррелi үшiн 45-55 доллар деңгейiнде сақталады.
ХЭА сарапшылары орта мерзiмдi перспективада мұнайға баға бiр баррель үшiн 60 доллар деңгейiнде қалады деп жоспарлап отыр.
Fitch WTI маркалы мұнайға орташа бағаны 2006 жылы бiр баррель үшiн 67 доллар деңгейiнде болжап отыр. 2007 жылдан бастап, егер Азиядағы тұтынушылар тарапынан сұраныс азаятын жағдайда мұнайға бағаның бiрқатар төмендеуi, сондай-ақ бүкiл дүние жүзi бойынша жаңа қуаттар енгiзiлуi мүмкiн.
Мыс. Қалыптасқан және әлеуеттi жағдайды есепке ала отырып жасалған JP Morgan рейтингiлiк агенттiгiнiң болжамы бойынша, 2007 - 2008 жылдары мыстың құны бiр тоннасы үшiн 2400 доллардан төмен түспейдi.
Әлемдегi iрi мыс өндiрушi Codelco компаниясының талдаушылары осы металға бағаның дүние жүзiне шығару көлемiнiң өсуiне байланысты алдағы үш жыл iшiнде үштен бiрге төмендеуiн болжап отыр. Осылайша, 2006 жылы мыс запастарының айтарлықтай көп емес артуы байқалып отыр. Мыстың құны 2008 жылға қарай ең төменгi шегi бiр тоннасы үшiн 2500 долларға жетедi.
Қорғасын. ILZSG қорғасын мен мырышты зерттеу жөнiндегi халықаралық топтың деректерi бойынша, әлемдегi мырышты тұтыну 6,9 млн. тоннаға бағалануда.
Societe Generale талдаушыларының болжамы бойынша қорғасын бағасы осы металға Қытай тарапынан тұрақты сұраныстың нәтижесiнде 2006 жылы тарихи ең жоғары шегiне жетедi. 2010 жылға қарай қорғасынды бүкiл дүние жүзiлiк тұтынудағы Қытайдың үлесi 21 %-ды құрайды. Сонымен бiрге, қорғасынды жалпы әлемдiк тұтынудағы Батыс Еуропа елдерi мен АҚШ-тың үлесi 1996 жылғы 56%-дан 2010 жылғы 42%-ға дейiн қысқарады.
Мырыш. ILZSG қорғасын мен мырышты зерттеу жөнiндегi халықаралық топтың ақпараты бойынша мырыштың тапшылығы 2006 жылы 430 мың тоннаны құрайды, 2007 жылы 300 мың тоннаға дейiн азаяды және 2008 жылы ғана концентратты жеткiзу мен тұтыну теңеседi.
Австралиядағы ең iрi Macguarie Bank Ltd банкiсiнiң талдаушылары мырыш жалатылған болат табаққа тұтыну сұранысының өсуi нәтижесiнде мырыштың құны 2006 жылы ұлғаюы мүмкiн. Тау-кен өндiру қызмет саласындағы жаңа жобалардың жетiспеуi металға әлемдiк сұраныстың өсуiмен бетпе-бет келедi.
Алайда, ABN Amro талдаушылары мырыш құнының төмендеуiн болжап отыр, өйткенi Mittal Steel Co. және Arcelor SA сияқты болат құю компаниялар өндiрiс көлемiн қысқартып отыр.
Алюминий. 2006 жылы алюминийдi әлемдi тұтыну 8,3 млн. тоннаға жетедi.
Әлемдегi iрi тау-кен өндiрушi ВНB Billiton компаниясы 2005 - 2010 жылдар арасында бастапқы алюминийге әлемдiк сұраныс жыл сайын 5 %-ға өседi деп болжап отыр.
China Non-ferrous Mettals Association (СNNA) ақпараты бойынша Қытайда бастапқы алюминийдi тұтыну 2005 жылы 17,3 %-ға 7 млн. тоннаға дейiн ұлғайды.
JP Morgan сарапшылары 2006 жылы алюминийге баға белгiлеу оған сұраныстың құлдырауына байланысты төмендейдi, бiрақ 2007 жылы электр энергиясына шығындардың өсуiне байланысты баға тұрақты болады.
Standard Bank сарапшылары 2006 жылы орташа бағалардың өсуiн 190 мың тонна металл тапшылығы аясында бiр тоннасы үшiн 1975 долларға дейiн болжап отыр.
Маtехis Соmmodity талдаушылары 250 мың тонна деңгейiнде тапшылық күтiп отыр. Орнықты және өсiп отырған сұраныс Қытайдағы құрылыс, көлiк және өндiрiс салаларының қауырт өсуiмен және Үндiстанның тұтыну нарығының дамуымен айқындалады. Бұл факторлар Еуропа мен Солтүстiк Америкадағы сұраныстың барынша баяу өсуiне тең болып отыр. Осы сұранысты қанағаттандыру үшiн өндiрiстiң айтарлықтай өсуi Қытайда, Ресейде және Таяу Шығыста байқалады.
Халықаралық қаржы корпорациясының болжамы бойынша Қытай алюминий экспортын 2006 жылы 300 мың тоннаға дейiн қысқартады, ал импорт 500 мың тонна алюминийдi және 6,85 мың тонна глиноземдi құрайды.
Болат. Болат табағы нарығы айтарлықтай санда экспортталған арзан Қытай өнiмi тарапынан өсiп отырған қысымда болды.
Еуропалық өндiрушiлер 2006 жылы тегiс илекке бағаның бiр тоннасы үшiн 20-30 артқанын жариялады. Импорттағы қатаң бәсекелестiк ең алдымен жақын уақытта бағалардың төмендеуiне ықпал ететiн болады.
Астық. 2004 жылғы егiннiң өте көп өтпелi запастары және 2005 жылғы егiнге жақсы болжамдары бар Еуропа нарықтарындағы азық-түлiк бидай бағалары тұрақты болды.
Егiстiктер ахуалының нашарлауы аясында Оңтүстiк Азия елдерi тарапынан американдық бидайға жоғары ұсыныс бидайдың жұмсақ және қатты сорттарына бағаны нығайтты.
Американдық бидай бағасы барынша тұрақсыз болды. Оған себеп болған табиғи фактор, атап айтқанда егiнге үлкен шығын келтiрген "Катрина" дауылы. 2005 жылы американдық бидайдың бағасы бiр тоннасы үшiн 152,4 долларды құрады және 2004 жылдың деңгейiнен 3 %-ға асты.
Мұнай мен металдарға сұраныстың және тұтынудың күтiлiп отырған артуы, сондай-ақ әлемдiк бағалардың өсуi жағдайында Қазақстанның 2007 - 2009 жылдары экспорттық ұстанымын сақтауға және сыртқы сауданың көлемiн ұлғайтуға барлық мүмкiндiктерi бар.
Бұл факторлар алдағы жылдары Қазақстанның тау-кен өндiру және металлургия кешендерiнiң дамуына оң әсер етедi.

2. 2003 - 2005 жылдары Қазақстан экономикасының дамуын
талдау және 2007-2009 жылдары ел экономикасының дамуына iшкi
факторлардың әсерi

2003 - 2005 жылдары Қазақстанның экономикалық өсуiнiң жоғары қарқыны әлемдiк тауар нарықтарындағы шикiзатқа қолайлы конъюнктура және сұраныс пен ұсыныс жиынтығының кеңеюi жағдайында қалыптасты.
2003 - 2005 жылдары жалпы iшкi өнiмнiң (ЖIӨ) орташа жылдық өсiмiн 7-7,5 %-ға қамтамасыз ету жоспарланды. Iс жүзiндегi өсiм қарқыны осы жылдары 9,5 % мөлшерiнде қалыптасты.
ЖIӨ құрылымында тауар өндiру үлесi артты. 2005 жылы 2003 жылмен салыстырғанда өндiрiстiк сектордың үлесi 42,9 %-дан 44,1 %-ға дейiн өстi. Қызмет көрсетулер өндiрiсiнiң жалпы үлесi 2003 жылы 51,8 % болса, 2005 жылы 52,2 % жеттi.
Тауар өндiрiсiнiң өсуi өнеркәсiп, ауыл шаруашылығы және құрылыс өндiрiсi көлемiнiң өсуi есебiнен болды.
2003-2005 жылдары өнеркәсiп өндiрiсiнiң жыл сайынғы өсiмi орташа алғанда 8,0 %, оның iшiнде тау кен өндiрiсi өнеркәсiбiнде - 8,8 %, өңдеу өнеркәсiбiнде - 7,7 %, электрэнергиясын, газ және суды өндiру мен таратуда - 4,8 %-ды құрады.
Ауыл шаруашылығының өнiмiн өндiру көлемi 6,7 %-ға, оның iшiнде өсiмдiк шаруашылығы - 3,1 %-ға, мал шаруашылығы - 10,4 %-ға ұлғайды.
Құрылыста жылдық орташа өсiм 15,3 %-ды құрады.
Қызмет көрсетудiң өсуi, жыл сайын қызмет көрсету қарқыны тиiсiнше орташа 8 % және 11 %-ға өскен, көлiк және сауда кәсiпорындары мен ұйымдарының есебiнен қамтамасыз етiлдi. Байланыс саласы жоғары қарқынмен дамыды, мұнда жылдық өсiм 28,5 %-ды құрады.
2003 - 2005 жылдары iшкi сұраныстың кеңеюi тұтынуға жұмсалған шығыстар мен жалпы жинақталымның артуы есебiнен қамтамасыз етiлдi.
Тұтынудың өсуi үй шаруашылықтары мен мемлекеттiк органдардың шығыстарының артуы есебiнен қамтамасыз етiлдi. 2003-2005 жылдары тұтыну жыл сайын 10,6 %-ға, үй шаруашылықтары мен мемлекеттiк сектордың шығыстары тиiсiнше 10,2 % және 11,6 %-ға артты.
Халықтың нақты ақшалай табысының өсуi, 2003 - 2005 жылдары жыл сайын 12,1 %-ға артқан, жиынтық сұраныстың өсуiн қамтамасыз ететiн факторлардың бiрi болып табылады.
Жалпы жинақталымның жыл сайынғы өсiмi - 13 %, оның iшiнде күрделi капиталдың жинақталуы - 11,2 %.
2003 - 2004 жылдары елiмiздiң төлем теңгерiмiнiң нығаюы жүзеге асты. Егер 2003 жылы ағымдағы шот 273 млн. АҚШ доллары тапшылығымен қалыптасса, ал 2004 жылы ағымдағы операцияның профицит шоты 455 млн. АҚШ долларын құрады.
2005 жылы ағымдағы операция шотының 486 млн. доллар тапшылығы халықаралық қызмет көрсетулерге шығыстардың және инвестициялық табыстың резидент еместерiне төлемдердiң күрт өсуi нәтижесiнде қалыптасты. Халықаралық қызметтер импортының құны 2004 жылдың деңгейiнен 1,5 есе өсiп, 7,5 миллион АҚШ долларын құрады. Шетелдiк тiкелей инвесторларға төленетiн дивидендтердiң көлемi 3,8 млрд. АҚШ долларын құрап, 2004 жылмен салыстырғанда 2 есе өстi.
2003 - 2005 жылдары тауарлар мен қызмет көрсетулер экспорты артты. 2005 жылы ЖIӨ құрылымындағы тауарлар және қызмет көрсетулер экспортының үлесi 54,5 %-ды құрады, 2003 жылы 48,4 % болды. Осы жылдарда тауарлар мен қызмет көрсетулер экспортының өсiм қарқыны орташа 42,3 %-ды құрады.
2005 жылы ЖIӨ құрылымындағы тауарлар және қызмет көрсетулер импортының үлесi 45,4 %-ды құрады, 2003 жылы 43,1 % болды. 2003 - 2005 жылдары тауарлар мен қызмет көрсетулер импортының жыл сайынғы өсiм қарқыны орташа 38,1 % болды.
2003 - 2005 жылдары негiзгi капиталға инвестициялар 1,6 есеге өстi. 2005 жылы негiзгi капиталға инвестициялар көлемi 2205,2 млрд. теңгенi құрады.
2003 - 2005 жылдары тiкелей шет елдiк инвестициялардың нетто-ағыны оң қалпында сақталды, алайда 2005 жылы оның номиналдық көлемiнiң кемуi байқалды. 2005 жылы Қазақстанға 1,7 млрд. АҚШ долл. тiкелей шетелдiк инвестиция тартылды, бұл таза ағыны 5,4 млрд. долл. жеткен 2004 жылғы деңгейден едәуiр артта.
Елдiң халықаралық резервтерi 2005 жылдың соңында тұтастай алғанда 15143 млн. АҚШ долларын, оның iшiнде Ұлттық қордың активтерi 8074 млн. АҚШ долл. құрады.
Тауарлар мен қызметтердiң ұлғаюы 2003-2005 жылдары орташа 6,7 %-ға өскен еңбек өнiмдiлiгiнiң өсуiн қамтамасыз еттi.
2003 - 2005 жылдары өз кезегiнде жұмыссыздық деңгейiнiң азаюына әкеп соққан халықтың жұмыспен қамтылу саны ұлғайды. 2005 жылы ол 2003 жылғы 8,8 %-ға керiсiнше 8,1 %-ды құрады.
2003 - 2005 жылдары орташа жылдық есептеулерде инфляция 6,4-7,6 % аралығында болды.
2006 жылғы бiрiншi тоқсанында экономикалық өсудiң оң үрдiсi жалғасты: тауарлар мен қызметтерге сұраныс кеңейдi, негiзгi капиталға инвестициялардың көлемi ұлғайды, сауда теңгерiмi нығайды. Қазақстан Республикасы Статистика агенттiгiнiң бағалауы бойынша ЖIӨ-нiң өсуi 7,7 %-ды құрады.
Бағалау бойынша ЖIӨ-нiң өсуi қызметтер саласының есебiнен шамамен 68,2 % қамтамасыз етiлдi, бұл ретте, ЖIӨ-нiң өсуiн сауда шамамен 14,9 %, байланыс қызметтерi 7 %, көлiк қызметтерi 7,3 %, жылжымайтын мүлiктермен жасалатын операциялар және жалға беру жөнiндегi қызметтер 22,5 % қамтамасыз еттi.
Тауарлар өндiрiсi ЖIӨ-нiң өсуiн шамамен 27,6 % қамтамасыз еттi. ЖIӨ-нiң өсуiне өнеркәсiптiң қосқан үлесi 7,2 %-ды, ауыл шаруашылығыныкi - 1 %-ды және құрылыстiкi 19,4%-ды құрады.
2006 жылғы бiрiншi тоқсанда инфляция орташа жылдық мәнде 8,4 %-ды құрады және 2005 жылдың осы кезеңiнiң инфляция көрсеткiшiнен 1,5 пайыздық тармақта асты. Тұтыну тауарларының бағасы өткен жылдың осы кезеңiмен салыстырғанда 4,6 %-ға, азық-түлiк емес тауарлардың бағалары 1,2 %-ға ұлғайды, халыққа көрсетiлетiн ақылы қызметтер 2,7 %-ға қымбаттады.
2006 жылғы қаңтар-наурызда негiзгi капиталға инвестициялар 2005 жылғы ұқсас деңгейден 1,3 есеге артты және 447,3 млрд. АҚШ долл. құрады.
2006 жылғы бiрiншi тоқсанда әлемдiк нарықтардағы негiзгi қазақстандық тауарларға конъюнктура жақсарды. Мәселен, Қазақстанның негiзгi экспорттық тауарларына әлемдiк бағалардың орташа индексi өткен жылдың бiрiншi тоқсанымен салыстырғанда 27,6%-ға өстi.
"Брент" сортты мұнайдың әлемдiк бағасы 2005 жылдың ұқсас кезеңiмен салыстырғанда 30%-ға өстi және орташа алғанда шамамен бiр баррель үшiн 61,9 АҚШ долларын құрады. Мыстың бағасы өткен жылдың осы кезеңiмен салыстырғанда 51,2%-ға, мырыш 70,5 %-ға, күмiс 38,5%-ға, алтын 29,7%-ға, қорғасын 27%-ға ұлғайды.
Ағымдағы жылғы қаңтар-ақпанда сауда теңгерiмiнiң оң сальдосы 2 млрд. АҚШ долл. құрады. Тауарлар экспорты 4,5 млрд. АҚШ долл. құрады және 22,8%-ға ұлғайды, ал импорт тиiсiнше 2,5 млрд. АҚШ долл. және 17,5%.
Елдiң халықаралық резервтерi 2005 жылғы 1 мамырда тұтастай алғанда 20947 млн. АҚШ долларын, оның iшiнде Ұлттық Қордың активтерi 8547 млн. АҚШ долл. құрады.
Алдын ала деректер бойынша 2006 жылдың қаңтар-ақпанында нақты жалақы 16,3%-ға ұлғайды және 36238 теңгеге жеттi. Халықтық нақты ақшалай табысы осы кезеңде 16,5%-ға ұлғайды.
2007-2009 жылдары экономика дамуының жоғары қарқынын қамтамасыз ету үшiн экономика өсуiнiң барлық негiзгi факторларын жедел дамыту үшiн қолайлы макроэкономикалық жағдай жасалатын болады.
Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкi инфляцияны берiлген аралықта ұстау мақсатында ақша-кредит саясатын қатаңдату жөнiндегi шаралар қабылдайтын болады, оның iшiнде:
резервтiк талаптарды қатаңдату жолымен банк секторының сыртқы қарыз алуын шектеу;
ақша агрегаттарын бақылауды күшейту;
ақша эмиссиясын стерилизациялау көлемiн ұлғайту.
Бұдан басқа, қор нарығының жаңа құралдарын дамыту уақытша бос ақша қаражатын байланыстыруды қамтамасыз етуге мүмкiндiк бередi.
2007 - 2009 жылдары салмақты мемлекеттiк саясат жүргiзу мынадай негiзгi мiндеттердi шешудi көздейдi:
ЖIӨ-нiң өсу қарқынынан аспайтын мемлекеттiк бюджет шығыстарының өсу қарқынын қамтамасыз ету;
бюджеттiң мұнай емес тапшылығын бiртiндеп азайтуға бағытталған фискалдық саясатты қалыптастыру және одан әрi жүргiзу;
Ұлттық Қордан қордың инвестициялық кiрiсiне тең бюджетке кепiлдiк берiлген трансферт мөлшерiне кезең-кезеңiмен қол жеткiзу.
2006 жылғы 1 шiлдеден бастап Ұлттық Қордың жұмыс iстеуiнiң жаңа схемасына көшу елдiң макроэкономикалық дамуының теңгерiмдiлiгiн арттыруға ықпал ететiн болады.
Тариф саясаты саласында табиғи монополиялар субъектiлерiнiң көрсетiлетiн қызметтерiне тарифтердiң көтерiлуiне бақылау күшейтiлетiн болады.
2007 - 2009 жылдары өнеркәсiптiң дамуы Қазақстан Республикасының 2003-2015 жылдарға арналған индустриялық-инновациялық даму стратегиясында және Каспий теңiзiнiң Қазақстан секторын игерудiң мемлекеттiк бағдарламасында айқындалады.
Мұнай-газ секторының тұрақты дамуы Қазақстанның экономикалық өсуiн қамтамасыз етудiң негiзгi шарттарының бiрi болады. 2007 - 2009 жылдары мұнай және газ конденсатын өндiру көлемiнiң қарқыны орташа есеппен 108 % құрайды.
Халықтың табысын арттыруға, оның iшiнде бюджет саласы қызметкерлерiнiң жалақысын арттыруға бағытталған саясат халықтың ақшалай табысының артуын қамтамасыз етуге мүмкiндiк бередi, бұл өз кезегiнде елде iшкi сұраныстың артуына ықпал етедi.
Тауарлар мен инвестициялық ресурстарға iшкi сұранымның кеңеюi инвестициялық тауарлар импортын айтарлықтай арттыруға мүмкiндiк бередi.
Халықтың нақты табыстарының кәсiпорындардың қаржы жағдайының жақсаруымен астасып, экономиканың нақты секторы инвестициясының өсуi үшiн қажеттi жағдайлар жасайды.

3. Елдi дамытудың 2007 - 2009 жылдарға арналған мақсаттары,
мiндеттерi және басымдықтары

2007 - 2009 жылдары әлеуметтiк-экономикалық саясаттың негiзгi бағыттары Президенттiң "Қазақстан өз дамуындағы жаңа серпiлiс жасау қарсаңында" Қазақстан халқына Жолдауында , Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2006 - 2008 жылдарға арналған бағдарламасында , 2003 - 2015 жылдарға арналған индустриалдық-инновациялық даму стратегиясында айқындалған мақсаттар мен мiндеттерге сәйкес болады.
2007 - 2009 жылдардағы әлеуметтiк-экономикалық саясаттың басты мақсаты жақын арадағы он жылда Қазақстанның әлемдегi бәсекеге барынша қабiлеттi 50 елдiң қатарына кiруi және Қазақстан азаматтарының тұрмыс деңгейiн арттыру үшiн институционалдық және экономикалық қолайлы жағдай жасау болады.
Алға қойылған мақсатқа қол жеткiзу үшiн мынадай мiндеттер шешiлетiн болады:
түпкi өнiмдердi экспорттауға бағдарланған өндiрiстер, мұнай-газ, көлiк және машина жасаудың басқа да кiшi салалары, металлургия, химия, агроөнеркәсiптiк кешен саласында бiрлескен кәсiпорындар құру және дамыту;
нақты айырбас бағамының қажеттi икемдiлiгiн қолдау;
қаржы нарығының тұрақтылығын қамтамасыз ету;
экономиканы әртараптандыруды ынталандыратын икемдi салық және бюджет саясатын жүргiзу, жаңа салаларды дамыту және оларға шетел капиталын және ноу-хау тарту;
мемлекеттiң активтерiн басқарудың ашық және айқын жүйесiн құру;
Ұлттық Қордың қаражатын ашық және тиiмдi қалыптастыру мен пайдалануды қамтамасыз ету;
металлургиядағы, банк саласындағы, сақтандырудағы, химия өнеркәсiбiндегi бәсекелестiктi монополияға қарсы заңнаманы реформалап және осы секторларға отандық және шетелдiк инвестициялардың кiруi үшiн тартымды және ашық жағдай жасап арттыру;
мұнай, газ және өндiрушi өнеркәсiптiң басқа да салаларында терең қайта өңдеудi дамыту;
қорғалған зияткерлiк меншiк құқықтары мен сауда маркасы бар тауарлар өндiру үшiн қолайлы жағдай жасау;
әлеуметтiк саланы одан әрi жаңарту;
Қазақстанның әлемдiк экономикаға ықпалдасуына ықпал ететiн көп жақты халықаралық экономикалық жобаларға қатысу;
ЕурАзЭҚ шеңберiнде өзара тиiмдi ынтымақтастықты кеңейтуге және Бiртұтас экономикалық кеңiстiк қалыптастыруға одан әрi жәрдемдесу;
табиғи ресурстарды ашық пайдалану саясатын жүргiзу және энергетикалық қауiпсiздiктi қамтамасыз ету;
экономиканы теңгерiмдi дамыту қажеттiлiктерiне жауап беретiн аумақтық даму.
Әлеуметтiк-экономикалық дамудың 2007 - 2009 жылдарға арналған басымдықтары болып мыналар айқындалды:
тұрақты экономикалық дамудың iргетасы ретiнде Қазақстан экономикасын одан әрi жаңарту және әртараптандыру;
ұлттық тауарлар мен қызметтердiң бәсекеге қабiлеттiлiгiн қолдау бағдарламасын қабылдау;
елдiң экономикалық дамуындағы сапалы серпiлiс ретiнде әлемдiк экономикаға тиiмдi ықпалдасу;
шикiзат емес тауарлар экспортына және жоғары технологиялы жабдықтар импортына кредит берудi мемлекеттiк қолдау;
халықтың "осал" топтарын қорғауға бағытталған және экономиканың өнiмдi дамуын ынталандыратын қазiргi заманғы әлеуметтiк саясат;
қазiргi заманғы бiлiм беру жүйесiн дамыту, мәдениеттiң өркендеуi және халықтың рухани әлеуетiн дамыту;
ғылыми әлеуеттi дамыту және қолданбалы ғылымды өндiрiске, бизнеске барынша жақындату;
Астананы осы заманғы әлемдiк стандарттар бойынша және Еуразиядағы өзара халықаралық iс-қимылдың iрi орталықтарының бiрi ретiнде дамыту;
Алматы қаласын iрi өңiрлiк қаржы және iскерлiк белсендiлiк орталығы ретiнде дамыту.

4. Қазақстанның 2007 - 2009 жылдардағы жедел экономикалық
өсуiн қамтамасыз ету үшiн экономика салаларындағы серпiлiстi
бағыттарды жаңғырту және қамтамасыз ету

& 1. 2007 - 2009 жылдары өнеркәсiптiң дамуы

Тау-кен өндiру өнеркәсiбi

Отын-энергетикалық кешен тиiмдiлiгiнiң деңгейiн арттыру

2007 - 2009 жылдары тау-кен өндiру өнеркәсiбiнiң негiзгi мақсаты өндiрiске жаңарту жүргiзу озық технологиялар пайдалану және енгiзу есебiнен саланы қарқынды дамыту болып табылады.
Каспий теңiзiнiң қазақстандық секторының көмiрсутегi ресурстарын тиiмдi игерудi қамтамасыз ету және iрi кен орындарында мұнай өндiрудi көтеру үшiн мұнай өнеркәсiбiнде мынадай мiндеттер шешiлетiн болады:
Каспий теңiзiнiң қазақстандық секторы мемлекеттiк бағдарламасының екiншi кезеңiн (2006 - 2010 жылдар) iске асыру;
мұнай-газ кешенi үшiн бәсекеге қабiлеттi тауарлар мен қызметтер ұсыну үшiн жоғары деңгейлi қосылған құны бар салаларды дамыту үшiн жағдай жасау;
мұнай мен газды терең қайта өңдеудi дамыту және мұнай өнiмдерi өндiрiсiн ұлғайту.
Көрсетiлген мiндеттердi шешу жолдары:
көмiрсутектерiнiң барланған қорларының өсуiн қамтамасыз ету және өндiрудi тұрақты жоғары деңгейге шығару;
көмiрсутектерiн тасымалдаудың мультимодальдық жүйесiн дамыту;
теңiз операцияларын жағалаулық қолдау үшiн инфрақұрылым құру, теңiз мұнай операцияларын қамтамасыз ету жөнiндегi теңiз порттары мен жағалау инфрақұрылымдар құрылыстарын дамыту;
екiншi буынды зауыттың құрылысының жобасын iске асыру және Теңiз кен орнында шикi газды айдау;
Атырау мұнай өңдеу зауытын қайта жаңарту жобасын iске асыруды аяқтау;
Мұнай өнiмдерiнiң сапасын еуропалық стандарттарға (ЕВРО-3) дейiн жеткiзу мақсатында Павлодар мұнай-химия зауытында сутегiн өндiру жөнiндегi қондырғы салу.
Қазақстанда газ саласын дамытудың басты мақсаты газдың iшкi ресурстарын өндiрудi ұлғайту және ұтымды пайдаланудан әлеуметтiк-экономикалық тиiмдiлiктi, сондай-ақ, iшкi нарықтың сұраныстарын мейлiнше толық қамтамасыз ету мүддесiнде газ-көлiктiк жүйесiнiң транзиттiк мүмкiндiктерiн еселеп арттыру және елдiң экспорттық әлеуетiн одан әрi ұлғайту болып табылады.
Жоғарыда көрсетiлген мақсаттарға қол жеткiзу үшiн мынадай мiндеттер шешiлетiн болады:
газ қорлары бойынша ресурстық әлеуеттi өсiру мiндеттерi және iлеспе газды кәдеге жарату жөнiндегi iс-шараларды енгiзе отырып, жаңа газ және мұнай-газ кен орындарын өңдеумен оны өндiру бойынша қуаттарды дамыту;
сұйытылған газ шығару және мұнай-химия өнiмдерiнiң көлемiн арттырумен өндiрiлетiн газды өңдеу және кәдеге жарату бойынша жұмыс iстеп тұрғандарын қайта жаңарту және жаңа қуаттар жасау;
жаңа аумақтарды газдандырудың және коммуналдық шаруашылықта, электр энергетикасында, автокөлiктерде және т.б. газды пайдалану аясын кеңейтудiң өңiрлiк бағдарламасын әзiрлеу және iске асыру;
олардың пайдаланылуы кезiндегi техникалық және экологиялық қауiпсiздiктi қамтамасыз ету үшiн газ-көлiк жүйесi объектiлерiн техникалық қайта жаңарту жөнiндегi шараларды iске асыру, сондай-ақ жаңа газ құбырларын салу және табиғи газды сыртқы нарықтарға тасымалдау жөнiндегi экспорттық бағыттарды пысықтау;
газ саласының нормативтiк базасын қайта қарау, газ-көлiк жүйесi субъектiлерiнiң ұйымдастыру құрылымын оңтайландыру және табиғи газды тасымалдау кезiндегi тариф құрау жүйесiн жетiлдiру;
салаға мамандар тарту үшiн оқыту, қайта оқыту және жағдай жасау.
Көмiр өнеркәсiбiнде оны ИСО сериялы халықаралық стандарттарға көшудi қамтамасыз ету қажет.
Геологиялық саланы дамыту үшiн:
геологиялық барлау ұйымдарын техникалық қайта жарақтандыру;
Қазақстанда геологиялық барлау техникасының жаңа үлгiлерiн өндiру;
геологиялық саладағы қолданбалы ғылыми-техникалық зерттеулердi дамыту.

Энергия ресурстарын әлемдiк нарықтарға тасымалдау

Қазiргi уақытта нәтижелерi бойынша жобаны iске асыру туралы шешiм қабылданатын Қазақстаннан Қытайға газ құбырын салу жобасының техникалық-экономикалық негiздемесiн әзiрлеу жоспарланып отыр.
Жаңа кен орындарын өндiру және тауарлы газ өндiрiсi мен өнiм көлемi арта түседi, бұл өз кезегiнде газдың экспорттық әлеуетiн арттыруға және iшкi нарықтың қанығуына бастайды.
Шығыс және Солтүстiк-Батыс Еуропа, Жерорта теңiзiнiң аймағы, Қытай Қазақстан үшiн көмiрсутегiлерiн шығарудың перспективалы нарықтары болып табылады. Осы бағыттардың бәрiнде барынша толық көлемде iлгерiлеу дамыған және серпiндi құбыр тасымалы саласынсыз мүлде мүмкiн емес.
Республиканың газ көлiгi саласы үшiн магистралды газ құбырлары жүйесiн қайта жаңарту және жаңғырту, әсiресе, Қазақстан және Орта Азия газын Ресейге, Украинаға, Кавказ мемлекеттерiне және Еуропаға экспорттық қойылымына қызмет көрсететiн Орта Азия - Орталық (ОАО МГ) жобалары, барынша өзектi болып табылады.
2008 жылға қарай табиғи газды магистралды газ көлiгi жүйелерi арқылы тасымалдау көлемiн жыл сайын 130 млрд. текше метрге дейiн, газдың халықаралық транзит көлемiн жылына - 116,6 млрд. текше метрге дейiн, оның iшiнде ОАО МГ өткiзу қабiлетiн жылына - 60 млрд. текше метрге дейiн жеткiзу жоспарланып отыр.
Осы мақсаттарға қол жеткiзу үшiн 2006 - 2008 жылдары магистралды газ құбырларын салу мен күрделi жөндеудiң жалпы сомасы 804 млн. АҚШ доллары сомасындағы үш iрi жобаны iске асыру белгiленiп отыр.
Магистралды газ тасымалдау жүйелерiн кеңейту қажеттiлiгi Ресей мен Түркiменстан және "Газпром" ААҚ мен "Өзбекмұнайгаз" ҰХК арасында тиiсiнше түркiмен және өзбек газын сатып алуға-сатуға, Қазақстан газын өндiрудi елдiң батыс өңiрлерi мен Каспий теңiзiнiң шельфiнде болжамды арттыруға бекiтiлген ұзақ мерзiмдi келiсiмдерге негiзделедi.
Жұмыс iстеп тұрған магистральды газ көлiгi жүйесiнiң өткiзу қуатын арттыру жөнiндегi мiндеттен басқа, бiр ғана тұтынушыға тым тәуелдi болуға жол бермеу үшiн оның бағыттарын әртараптандыру қажет. Осы тұрғыдан алғанда Қазақстан көмiрсутегiн Қытайға беру жобасын сыйымдылығы аса iрi нарыққа шығу деп қарастырған жөн.
Сондай-ақ республиканың iшкi газ нарығының дамуы басым мiндет болып табылады.

Күтiлетiн өндiрiстiк нәтижелер

2007 жылы мұнай мен газ конденсатын өндiру көлемi 2005 жылмен салыстырғанда 4,1 %-ға өседi және 64 млн. тоннаны құрайды. 2009 жылы оны өндiру көлемi 78 млн. тоннаға дейiн жеткiзiлетiн болады.
2007 жылы газ өндiру де 33,3 млрд. текше метрге дейiн өседi, бұл 2005 жылдың көрсеткiшiнен 27,1 %-ға артық. 2009 жылы бұл көрсеткiш 39 млрд. текше метрдi құрайды. Бұл, өз кезегiнде, 2005 жылғы 14,8 млрд. текше метр тауар газын өндiрудi 2009 жылғы 24 млрд. текше метрге дейiн өсiруге мүмкiндiк бередi.
2007 - 2009 жылдары мұнай мен газды өндiрудiң жоспарланып отырған көлемiнiң өсуiне Каспий теңiзiнiң Қазақстан секторын игерудiң мемлекеттiк бағдарламасын , Қазақстан Республикасының 2004 - 2010 жылдарға арналған газ саласын дамыту бағдарламасын , Елiмiздiң минералды-шикiзат кешенiнiң ресурстық базасын дамытудың 2003 - 2010 жылдарға арналған бағдарламасын iске асыру есебiнен қол жеткiзiледi.
Мұнай, газ және газ конденсатты кен орындарын әзiрлеу қоршаған табиғи орта мен жер қойнауына техногендiк әсер етумен iлесе жүредi. Кен орындарын әзiрлегенде iлеспе газды алауларда жандырудан шығатын өнiмдер ластаудың негiзгi көздерiнiң бiрi болып табылады. Осыған байланысты елiмiздiң мұнайгаз кен орындарында iлеспе газдарды кәдеге жарату Қазақстанда жұмыс iстейтiн жер қойнауын пайдаланушылардың басты мiндеттерiнiң бiрi болып табылады.
Газды қайта өңдеудi және газды кәдеге жаратуды тереңдету мақсатында озық технологияларды қолданудың шетелдiк тәжiрибесiн есепке ала отырып, осы заманғы инновацияларды енгiзу қажет.
2007 жылы көмiр өндiрудi 87,3 млн. тоннаға дейiн жеткiзу жоспарланып отыр, 2009 жылы көмiр өндiрудiң болжамдық көлемi 88 млн. тоннаны құрайды.
Көрсетiлген көлемге қол жеткiзу үшiн:
осы заманғы техникалық деңгейдiң көмiр өндiретiн техникасына көше отырып, "Миттал Стил Темиртау" акционерлiк қоғамы көмiр департаментiнiң қолданыстағы шахталарын техникалық қайта жарақтандыру;
Екiбастұз және Шұбаркөл көмiр кен орындарын тиiмдi өңдеудiң кешендi жоспарларын iске асыру;
жылу электр станцияларының қажеттiлiктерiн толық қамтамасыз ету, коммуналдық секторды және басқа да салаларды қатты отынмен жабдықтау үшiн Майкөбе кен орындағы, "Қаражыра" разрезiндегi күлi аз көмiр өндiрудi арттыру;
ИСО сериялы халықаралық стандарттарды енгiзу арқылы қазақстандық көмiрдiң бәсекеге қабiлеттiлiгiн арттыру есебiнен көмiр өндiрудiң өсуiн қамтамасыз ету жөнiндегi шаралар қабылданатын болады.
Қарағанды көмiр бассейнiндегi шахталарда (2007 жылы - 2 шахта, 2008 жылы - 2 шахта) жою жұмыстары жалғасатын болады.
Шұбаркөл көмiр кен орнындағы Еуразия өнеркәсiптiк қауымдастығы пайдалануға енгiзген жылына қуаты 300 мың тонна арнаулы кокс өндiру жөнiндегi тәжiрибелiк-өнеркәсiптiк қондырғының 2006 жылы толық қуатына шығуымен республиканың ферроқорытпа зауыттарының Ресей мен Қытайдың арнаулы кокс импортына тәуелдiлiгi толық жойылады.

Өңдеушi өнеркәсiп

Индустриялық-инновациялық даму стратегиясын 2007-2009
жылдары iске асыру

Қазақстан Республикасының 2003 - 2015 жылдарға арналған Индустриялық-инновациялық даму стратегиясының негiзгi мақсаты дамудың шикiзаттық бағытталуынан ауытқу жолымен экономика салаларын әртараптандыру арқылы елдің тұрақты дамуына қол жеткiзу, ұзақ мерзiмдi жоспарда сервистiк-технологиялық экономикаға көшу үшiн жағдайлар дайындау болып табылады.
Өңдеушi өнеркәсiп пен қызметтер саласында бәсекеге қабiлеттi және экспортқа бағдарланған тауарларды, жұмыстар мен қызметтердi өндiру мемлекеттiк индустриялық-инновациялық саясаттың басты мәнi болып табылады.
Жедел экономикалық серпiлiстi қамтамасыз ету үшiн 2007 - 2009 жылдары өнеркәсiптiк секторды және қызметтер саласын әртараптандыруға және жаңартуға бағытталған шаралар қабылданатын болады.
Индустриялық-инновациялық саясатты ақпараттық-талдамалық қамтамасыз ету ерекше маңызға ие болады. Сондықтан орта мерзiмдi перспективада қазақстандық бизнес үшiн тауашаны айқындау мақсатында нарықтарды, салаларды маркетингiлiк және технологиялық зерттеулер жүргiзуге байланысты жұмыс жүргiзiлетiн болады.
Экономиканың 23 әлеуеттi бәсекеге қабiлеттi секторларына маркетингiлiк, конъюнктуралық және технологиялық зерттеулер жүргiзу жоспарланып отыр.
Барлық талдамалық зерттеулер жүргiзудiң мақсаты қазақстандық кәсiпорындардың бәсекеге қабiлеттiлiгiн барынша арттыру тәсiлдерiн анықтау болады.
"Өнiмнiң шығуы", "сату", "шығындар" сияқты көрсеткiштерге барынша көңiл бөле отырып, "өндiрiлген шығындар - алынатын кiрiс" ең үздiк ара қатынасы ерекшеленетiн қосылған құндардың тiзбегiн анықтау жалғасады. Бұл ретте, ҚҚТ-ның дамуы екi бағыт бойынша жүредi - тiзбектегi "кемшiлiктердiң" орнын толтыру және қажет кезiнде жаңа технологиялық құрылымдарды дамыту.
Алдағы кезеңнiң түйiндi бағыттары басымды салаларда бiрқатар жоғары технологиялы өндiрiстер құру болуы тиiс.
Индустриялық-инновациялық дамуды басқару, даму институттарының, мемлекеттiк-жеке меншiк әрiптестiгiнiң жұмыс iстеуi мемлекеттiк саясатын жетiлдiру жөнiнде шаралар қабылданатын болады.
Сондай-ақ орта мерзiмдi перспективада мынадай мiндеттер шешiлетiн болады:
өңдеушi өнеркәсiптiң негiзгi қорларының өнiмдiлiгiн арттыру;
жеке секторды бәсекелi артықшылықты жасауға және жетiлдiруге нақты өндiрiстерде қосылған құн тiзбесiндегi элементтердi игеруге ынталандыратын кәсiпкерлiк ахуалды, қоғамдық институттардың құрылымы мен мазмұнын жасау;
елдiң экспорт әлеуетiн қосылған құны жоғары тауарлар мен қызметтердiң пайдасына әртараптандыру;
әлемдiк сапа стандарттарына көшу;
әлемдiк ғылыми-техникалық және инновациялық процестерге қоса отырып, өңiрлiк экономикаға және әлемдiк шаруашылық жүйесiне бiрiгудi ұлғайту.
Шикiзат емес бағыттағы экономиканың салаларында iске асырылатын барлық әлеуеттi бәсекеге қабiлеттi, оның iшiнде экспортқа бағдарланған өндiрiстер индустриялық-инновациялық саясаттың басым бағыттары болып табылады. Ұзақ мерзiмдi стратегиялық мiндеттердi шешу мақсатында ғылымды қажетсiнетiн және жоғары технологиялы өндiрiстердi шешу үшiн жағдай жасауға ерекше көңiл бөлiнедi.

Кластерлiк даму

2005 жылы тамақ өнiмдерi өнеркәсiбi кластерi, мұнай-газ машиналарын жасау өнiмдерi кластерi, туристiк қызметтер кластерi, тоқыма өнiмдерi өнеркәсiбi кластерi, металлургиялық өнiмдер өнеркәсiбi кластерi, көлiк-логистикалық қызметтер кластерi, құрылыс материалдары өнеркәсiбi кластерi сияқты 7 пилоттық кластерлер құру және дамыту жөнiндегi жоспарлар бекiтiлдi.
Бұл жоспарлар көрсетiлген салалардың жүйелi проблемаларын (саланы дамытуды ынталандыру үшiн заңнаманы жетiлдiру, кадрлар даярлау және қайта даярлау, стандарттау мәселелерi, инфрақұрылымды дамыту және т.б.) шешу жөнiндегi iс-шараларды және әрбiр жекелеген кластерлердiң мiндеттерiн (бизнес стратегияларды тұжырымдау кластер шеңберiнде инвестициялық жобаларды iске асыру, кластерiшiлiк кооперацияны күшейту) шешуге бағытталған шараларды қамтиды.
Кластерлiк идеяларды дамытуда индустриялық аймақтар құру сияқты нақты өндiрiстi мемлекеттiк ынталандыру құралын пайдалану барынша перспективалы болып көрiнедi. Бұл тетiк қазiргi уақытта Астана қаласында (Құрылыс материалды) және Қарағанды облысында (Металлургия-Металл өңдеу) пилоттық кластерлердiң жобаларын iске асыру шеңберiнде байқаудан өтiп жатыр.
Оң нәтижелер алған жағдайда осы тәжiрибенi барлық өңiрлерге тарату көзделiп отыр: Павлодар қаласы (өнеркәсiп), Өскемен қаласы (металлургия-металл өңдеу), Алматы, Жамбыл, Қостанай облыстары (ауыл шаруашылығы өнiмдерiн қайта өңдеу), Батыс Қазақстан облысы, Солтүстiк Қазақстан облысы, Шығыс Қазақстан облысы, Алматы қаласы (машина жасау).
Қазiргi уақытта Қазақстан Республикасындағы индустриялы аймақтарды қалыптастыру мен дамытудың тұжырымдамасы әзiрленуде.
Жалпы алғанда, бұл құралдың жеке меншiк-мемлекеттiк әрiптестiктi дамытуда табысты пайдаланудың барлық алғышарттары бар. Бұл ретте, құрылымдық қаржыландыру құралын пайдаланғанда бұл ұстаным өнеркәсiп салаларын дамыту үшiн айтарлықтай экономикалық әсерге ие болуы мүмкiн.

Мұнай-газ машинасын жасау

Қазiргi уақытта машина жасау кәсiпорындары 230 астам өнiм атауларын шығаруды игердi, оның iшiнде 125 тонна жүк көтеруге қабiлеттi жедел бұрғылау қондырғысы, ұңғымаларды жөндеуге арналған көтергiш агрегаттар, арнаулы техника, резервуарлар, сыйымдылықтар, тұндырғыштар және сепараторлар, 6 және 8 тонна жүк көтеруге қабiлеттi тербелме-станоктар, ортадан тепкiш және поршеньдi сорғылар, фонтанды арматура, ысырмалар, вентильдер, мұнай эмульсияларын қыздыратын пештер және басқа да жабдықтар.
2006 жылға отандық кәсiпорындар мұнай-газ саласы үшiн 50-ден астам өнiмнiң жаңа түрлерiн игерудi жоспарлады.
НБ-125 бұрғылау сорғыларын шығару Алматы ауыр машина жасау зауытында ("ААМЗ-Ижнефтемаш") жолға қойылған, зауыт шығаратын барлық өнiм DIN EN ISO 9001:2000 халықаралық стандарттары бойынша сертификатталған.
"Қазмұнайгазмаш" акционерлiк қоғамының (Алматы қаласы) мұнай-газ кешенi кәсiпорындарын арзан және сапалы жоғары қысымды бұрқақтық-сағалық жабдығымен қамтамасыз ете алады, кәсiпорында ISO 9001 сапаны басқару жүйесi қолданылады.
"Өскемен арматура зауыты" акционерлiк қоғамы ысырмалар мен клапандарды ИСО халықаралық стандарттар бойынша шығарады.
Ақтөбе мұнай жабдығы зауытында әртүрлi диаметрдегi сорғы-сығымдаушы құбырларын шығару игерiлген.
Жеткiзiлетiн жабдықтың үздiксiз жұмысын қамтамасыз ету және оған жедел сервистiк қызмет көрсету үшiн отандық тауар өндiрушiлер өз өндiрiстерiн, сондай-ақ қосалқы бөлшектер шығаруға қайта бағдарлауда және "жеткiзушi-тұтынушы схемасын" өзара қарым қатынастың осы заманғы сатысына шығаруда.
Мұнай-газ жабдығы өндiру саласына инвестициялар тартылуда: "Штангалы сорғы өндiрiсiнiң, сондай-ақ сорғы-сығымдаушы құбырлар және штангалы тереңдiк сорғылар өндiрiсiнiң толық тiзбегiн ұйымдастыру" жобасы 7039 млн. АҚШ доллары инвестициялар көлемiмен "Ақтөбе мұнай жабдығы зауыты" жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiгiне.
Тұтастай алғанда 2007 - 2009 жылдары машина жасау саласын дамыту Қазақстан Республикасының машина жасау саласын әртараптандыру мен дамытудың 2006 - 2008 жылдарға арналған бағдарламасын iске асыру шеңберiнде жүзеге асырылады.
Бағдарламаның басты мақсаты әртараптандыру негiзiнде машина жасау саласын одан әрi дамыту және салаға машина жасау өнiмiнiң импортын қысқарту және экспортын кеңейту үшiн осы заманғы технологиялар мен жабдықтарын тарту үшiн жағдай жасау болып табылады.

Металлургия

Қазақстан қара және түстi металдардың, 84 өнеркәсiптiк минералдардың, сондай-ақ энергия тасығыштардың коммерциялық запастарына ие.
"Металлургия" кластерi машина жасау және металлургия кәсiпорындары кластерiнiң басқа да қатысушылары үшiн шикiзат өндiретiн кластер құрушы компаниялар технологиялық дәйектi тiзбекте құрылған кәсiпорындар мен өндiрiстердiң кешенiн бiлдiредi.
Қара металлургия саласында және тау-металлургия кешенiнiң түстi саласында негiзгi шаруашылық субъектiлерi - "Миттал Стил Темiртау" акционерлiк қоғамы және "Қазақмыс корпорациясы" жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiгiнiң iрi компаниялары болып табылады.
Қазiргi уақытта республика өнеркәсiбiнiң металлургия секторында мынадай проблемалар бар:
руда құрамында пайдалы құрамдауыштар аздығы;
пайдалы қазбалы кен орындарының көп құрамдауыштығы;
жоспарлау, жобалау және басқару процестерiн автоматтандыру деңгейiнiң төмендiгi;
негiзгi қорлардың тез тозуы;
тау-кен машина жасаудың өз кәсiпорындарының қуатының аздығы;
минералды шикiзатты кешендi, қауiпсiз және қалдықсыз өндiру және қайта өңдеудің жаңа үнемдi технологияларын дамытудың төмен қарқындылығы;
тұтынушылардың алыс орналасуы;
жер қойнауын пайдалану, табиғат қорғау қызметi саласындағы нормативтiк-заңнамалық және салық базасының нақты ахуалының барабар болмауы;
мамандар даярлау мен қайта даярлаудың осы заманғы жүйесiнiң болмауы;
тау-кен саласының кәсiпорындары қызметiнiң шашыранды сипаты (үйлесiмнiң болмауы).
Металлургия саласын табысты дамыту үшiн Қазақстан Азия нарығын ерекше назарға ала отырып, қосылған құнымен металлургиялық өнiм өндiру үшiн қуаттар құруға шоғырлануы қажет.

Құрылыс материалдары саласы

Құрылыс материалдары саласының 2007 - 2009 жылдарға арналған негiзгi бағыттары:
қосылған құны жоғары бәсекеге қабiлеттi өнiм шығаруды қамтамасыз ететiн тиiмдiлiгi жоғары технологиялық желiлерiн (өндiрiстерiн) әзiрлеу және енгiзу;
өндiрiс қалдықтарын пайдалануды, энергия және ресурстарды үнемдеудi және қоршаған ортаға техногендiк әсер етуiн төмендетудi қамтамасыз ететiн технологиялар әзiрлеу және игеру.
Шыны, цемент, жылу оқшаулағыш және "қабын материалдарын, жақтау кiрпiштерiн, линолеум, сырлар мен басқа да қажеттi құрылыс материалдарын шығаруды ұйымдастыру таяу жылдардағы басым бағыттар.
Жоспарланған кезеңге ұйғарылып отырған мақсаттар мен мiндеттер:
Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2004 жылғы 13 желтоқсандағы N 1305 қаулысымен бекiтiлген Қазақстан Республикасында құрылыс материалдары, бұйымдары мен құрастырмалары өнеркәсiбiн дамытудың 2005-2014 жылдарға арналған бағдарламасын iске асыру;
Бағдарламада көзделген мiндеттердi шешу үшiн отандық және шетелдiк инвестициялар тарту жөнiндегi жұмыстарды ұйымдастыру;
жекелеген өңiрлердiң әлеуетiн, шикiзат көздерiнiң болуын, қолданыстағы және тұрып қалған кәсiпорындарды, iшкi өңiрлiк және өңiраралық нарықтарды ескере отырып, өңiрлiк кластерлердi iске асыру;
сала мен технологиялар трансфертiнiң ғылыми базасын дамыту;
жаңа стандарттар әзiрлеу арқылы стандарттау және қолданыстағыларын халықаралықтарға бейiмдеу жүйесiн жетiлдiру;
шетелдiк өткiзу нарықтарына және шетелдiк фирмалар үстемдiк құрып отырған iшкi нарықтарға шығу мақсатында өндiрiстi басқарудың халықаралық нысанына, бiрiншi кезекте сапаны басқару жүйесiне көшу;
мамандарға жалпы қажеттiлiктi анықтай отырып, кадрлар даярлау жүйесiн оңтайландыру.

Тоқыма өнеркәсiбi

Тоқыма өнеркәсiбi табиғи, жасанды және синтетикалық талшықтарды тоқыма жiпке және матаны қайта өңдеумен айналысатын жеңiл өнеркәсiп салаларының өндiрiстер тобын бiрiктiредi. Мемлекеттiк жiктеуiшiне сәйкес Қазақстанның тоқыма өнеркәсiбi экономикалық қызметтiң 7 түрi мен 21 кiшi түрiнен көрiнедi.
Қазақстанда қоза Оңтүстiк Қазақстан облысының Мақтаарал, Сарыағаш, Шардара, Ордабасы аудандарында, Түркiстан қаласында және Шымкент, Арыс қалаларының, Бәйдiбек, Отырар және Сайрам аудандарының аз ғана жерiнде өсiрiледi.
Республиканың тоқыма өнеркәсiбiн дамыту мақсатында Оңтүстiк Қазақстан облысында мақта-мата жiп пен матаны шығару жөнiндегi кластердi құру жоспарланып отыр.
Шиттi мақта өндiру саласындағы ең өткiр мәселелер: мақта өндiрумен айналысатын ауыл шаруашылығы құрылымдарының бөлшектенуi; өнеркәсiптiң өсiп келе жатқан сұранымдарына жауап бере алатын бәсекеге қабiлеттi сорт жиынтығының болмауы; бiлiктi мамандардың жеткiлiксiздiгi; бiрiншi-үшiншi өндiруге дейiн тұқым көбейту бойынша тұқым шаруашылықтары желiсiнiң жеткiлiксiз дамуы; сорттық агротехниканың сақталмауы; өнiм мен өндiрiстi, стандарттарды, сапа менеджментi жүйесiн сертификаттау жөнiндегi тiркелген құрылымдардың жоқтығы; отандық қайта өңдеу кәсiпорындарының жұмыспен аз жүктелуi болып табылады.
Мақта шаруашылығындағы проблемалы мәселелердi шешу үшiн алдағы 2007 - 2009 жылдары:
"Мақта саласын дамыту туралы" Заңды қабылдау;
мақтаны қайта өңдеу ұйымдарында 9000 сериялы ИСО халықаралық стандартына сай сапа менеджментi жүйесiн енгiзуге қолдау көрсету;
мақта шаруашылығы және тоқыма өнеркәсiбi жөнiндегi халықаралық ұйымдар арқылы халықаралық ынтымақтастықты кеңейту;
бiр мақта қайта өңдейтiн кәсiпорындар салу;
Оңтүстiк Қазақстан облысында мақтаның егiстiк тұқымын дайындау жөнiнде тұқым тазалау зауытын салу;
Оңтүстiк Қазақстан облысы аумағында көлiк-логистикалық терминалын салу қажет.
Тоқыма саласының мақта-тоқыма сегментiнiң қосылған құндары тiзбесiнiң элементтерiн қалпына келтiру үшiн бүгiнгi таңда тоқыма саласының басқа сегменттерiне салыстырғанда неғұрлым бәсекеге қабiлеттi болып табылатын жiп және мата өндiрiсі жөнiндегi саланы серпiндi дамыту қажет. Тоқыма өндiрiсiнiң осы сегментiне қосылған құнның шамамен 80 %-ы, сонымен бiрге, талшықты мақта өндiрiсiне шамамен 10 %, дайын киiмге шамамен 1-3 % келедi. Бәсекеге қабiлеттi тоқыма сегментiн құру Қазақстанда шығарылатын мақтаны қайта өңдеуге, сонымен қосылған құнды ұлғайтуға және тiгiн кәсiпорындарында одан әрi өңдеу үшiн қажеттi өнiмдi шығаруға мүмкiндiк бередi.
Әлеуеттi тоқыма кластерiнiң бәсекеге қабiлеттiгiн арттыру үшiн Қазақстанда: еңбек өнiмдiлiгiн арттыру; мақтаның сапасын бағалау (грединг) стандарттарын енгiзу; кластердiң барлық құрамдауыштарымен және әлемдiк сауда және логистикалық тiзбектерiмен өзара iс-қимылдарды жолға қою және реттеу; шикiзаттың сапасын арттыру; бiлiктi жұмыс күшiмен қамтамасыз ету; жаңа ақпараттық және өндiрiстiк технологиялар енгiзу қажет.

Тамақ өнеркәсiбi

Ауыл шаруашылығы өнiмiн қайта өңдеудiң деңгейiн тереңдету және кешендiлiгiн арттыру кластерлiк ұстанымды iске асыру арқылы көзделiп отыр. Қатысушылардың, атап айтқанда ауыл шаруашылығы шикiзатын өндiрушiлер мен қайта өңдеушi кәсiпорындардың географиялық жақындығы тамақ өнеркәсiбiн дамытуда осы ұстанымды пайдалануына мүмкiндiк бередi. Осы бағыттағы мемлекеттiк қолдау өндiрiстiк қуаттарды және ауыл шаруашылығы шикiзатын қайта өңдеу өнiмдерiнiң экспорты көлемiн ұлғайтуға бағытталатын болады.
Республиканың өңiрлерi бойынша кластерлiк жобалар ретiнде мыналар айқындалды:
солтүстiк өңiрде (Ақмола, Қостанай және Солтүстiк Қазақстан облыстары) - астық өңдеу;
оңтүстiкте - (Алматы, Жамбыл, Оңтүстiк Қазақстан облыстары) жемiс-көкөнiс;
Қостанай облысында - сүт.
Кластерлiк бастамалардың дамуы қайта өңделетiн ауыл шаруашылығы шикiзатының өнiмiн экспорттау көлемiн 2 еседен артық өсiруге мүмкiндiк бередi.
2007 - 2009 жылдары шаралар кешенiн өткiзу және мынадай шаралар кешенiн қабылдау жоспарланып отыр.

Астықты қайта өңдеу кластерi:
астықты қайта өңдеудiң экспорттық әлеуетiн арттырудың мемлекеттiк стратегиясын әзiрлеу;
астықты терең қайта өңдеу өнiмдерiнiң қазақстандық ортақ брендiн құру;
экспорттаушылар - астықты қайта өңдеушiлер қауымдастығын құру;
астықты экспортқа сату жөнiндегi қызметтi лицензиялау;
экспорттаушыларға жеңiлдетiлген кредит, шикiзат және дайын өнiмдi тасуға жеңiлдетiлген тарифтер, экспорттық жеткiзуге мемлекеттiк кепiлдiк беру;
құрғақ дән маңызы мен биоэтанолды қоса алғанда, бидай астығын терең қайта өңдеудi дамыту;
астықты қайта өңдеу зауытын салу;
ТМД, ЕурАзЭҚ және ЕЭС-қа мүше мемлекеттер аумағында экспорттың инфрақұрылымын бiрлесе дамыту және ауыл шаруашылығы өнiмдерiн қамқорлыққа алу саясатын жүргiзу;
ауыл шаруашылығы және оның қайта өңдеу өнiмдерiн өткiзу нарықтарын кеңейту жөнiнде Қазақстан Республикасының, әсiресе Қытайдағы, Ауғанстандағы, Пәкiстандағы, Египеттегi шетелдiк мекемелерiн жандандыру;
"Ақ Бидай Терминал" акционерлiк қоғамының жарғылық капиталын ұлғайту және Ақтау портындағы астық терминалын тиеу құрылғысын ауыстыру;
Ақтау қаласында ұн тарту кешенiн салу;
"Астық Қоймалары" жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiгiнiң N 2 Нан базасынан астықты сақтау кешенiн сатып алу;
Баку (Әзiрбайжан) және Амирабад (Иран) порттарында астық қабылдау терминалдарын және ұн тарту кешендерiн салу, сондай-ақ Поти (Грузия) портында астық терминалын салу.

Жемiс-көкөнiс кластерi
таза сортты егу материалдары мен тұқым өсiру үшiн жемiс тұқым бақтарын және тұқым шаруашылығын қайта қалпына келтiру және дамыту жөнiндегi шараларды әзiрлеу;
азық-түлiк құрал-жабдықтары сертификаттарын тану рәсiмiн оңайлату;
жемiс-көкөнiс дақылдарын өндiру және қайта өңдеу жөнiндегi кәсiпорындар үшiн техника және құрал-жабдықтар лизингiн кредиттеу;
жемiс-жидек дақылдарының көп жылдық екпе ағаштарын және жүзiм егу жөнiндегi, жемiс-жидек дақылдарының қайта өңдеуге жарамды сорттарын өндiрудi арттыру жөнiндегi жұмыстарды мемлекеттiк қолдау шараларын әзiрлеу.

Сүт кластерi
мал шаруашылығы бойынша орташа және iрi субъектiлердi құру және осы үшiн ауыл шаруашылығы құрылымдарының және бюджеттiк субсидиялардың қаражатын кешендi пайдалану;
Қостанай облысының селолық округтарында малдың түрлерiн аудандастыру бағыты бойынша базалық шаруашылықтар құру;
облыстық бюджет қаражатынан асыл тұқымды мал бастарын сатып алуды субсидиялау;
жұқпалы аурулы малдарды залалсыздандыру ережесiн сақтамағаны үшiн иелерден заңнама деңгейiнде құқықтық жауапкершiлiктi талап ету;
машинамен сауу және оның бастапқы салқындатылған сүттi жинау пункттерiн ұйымдастыру шикiзат пен дайын өнiмнiң сапасын бақылайтын зертханалық базаларды, олардың техникалық қайта жарақтандыруын дамыту;
қазiргi технологиямен құрама жем зауытын салуға инвестицияларды тарту;
жемшөп өндiру жөнiнде өңiрлiк бағдарламаны әзiрлеу;
жеке ауладағы мал басы үшiн қолдан ұрықтандыратын қосымша пункттердi ашу.

Туризм

Туризм саласындағы 2007 - 2009 жылдарға арналған басты мақсат экономикалық өсуге жәрдемдесу және халықтың жұмыспен қамтылуын арттыру үшiн елдiң бәсекеге қабiлеттi туристiк индустриясын дамыту болып табылады.
Отандық туризмнiң тұрақты дамуын қамтамасыз ету үшiн оны мемлекет экономикасының табысты секторына айналдыру және туризмнiң рентабельдiгi жоғары индустриясын құру мақсатында 2006 жылы мынадай мiндеттердi шешу қажет:
туристiк саланың нормативтiк құқықтық базасын және оны iске асыру тетiгiн одан әрi жетiлдiру;
Дүниежүзiлiк туристiк ұйыммен сындарлы және өзара тиiмдi ынтымақтастықты одан әрi дамыту және Қазақстанның аталған ұйым өткiзетiн iс-шараларға қатысуын, сондай-ақ оларды республикада өткiзудi қамтамасыз ету;
туризм саласындағы ынтымақтастық туралы 26 қол қойылған халықаралық келiсiмдi iске асыруды жалғастыру және әзiрленген 10-ын қол қоюға дайындау;
Қазақстанның iрi халықаралық туристiк көрмелер мен жәрмеңкелерге қатысуын қамтамасыз ету.
Туристiк саланы дамыту мiндеттерiн шешу және алға қойылған мақсаттарға қол жеткiзу үшiн 2007 - 2009 жылдар аралығы кезеңiнде мынадай iс-шараларды орындау көзделген:
саланы дамытудың экономикалық және құқықтық тетiктерiн әзiрлеу;
туризмнiң инфрақұрылымын және шектес мемлекеттермен бiрлесiп, халықаралық туристiк бағыттарды дамытуды көздейтiн жобаларды әзiрлеу, инвестициялау және iске асыру;
қонақ үй және туристiк қызметтер ұсыну саласында ИСО 9000, ИСО 14000 бойынша халықаралық сапа стандарттарын енгiзу;
"Менiң Отаным - Қазақстан" жобасын iске асыруға, экскурсия жүргiзушi, жолбасшы ретiнде туризмнiң белсендi түрлерiн ұйымдастыру кезiнде жастарды кеңiнен тартуды қамтамасыз ету;
шағын және орта кәсiпкерлiктi дамыту, туризм саласында және қызмет көрсету саласында халықтың жұмыспен қамтылуын ынталандыру жөнiндегi шараларды қамтамасыз ету;
туризм саласын кластерлiк дамытуды қамтамасыз ету.
Туризммен аралас салаларды дамытуға негiзделген осы шараларды кешендi iске асыру жағдайы және инвестициялық белсендiлiктi ынталандыру кезiнде келу және iшкi туризм көлемiнiң тұрақты өсуi қамтамасыз етiледi.
2007 - 2009 жылдар аралығы кезеңiнде туристiк ұйымдар мен бағыттар, туризмнiң инфрақұрылымы, туристiк саланың статистикасы жөнiндегi мемлекеттiк дерекқорды бiрiздендiру жоспарланып отыр.

Көлiк-логистикалық қызметтер

"Көлiктiк логистика" пилоттық кластерiн жасау мен дамыту жөнiндегi жоспарға сәйкес Қытай-Қазақстан-Еуропа бағытында үздiксiз контейнерлiк автотасымалдауды ұйымдастыру арқылы "Жаңа Еуразиялық Автокөлiк Бастамасы (NELTI)" жобасын iске асыру көзделiп отыр. Жоба шеңберiнде Бақты көлiк-логистикалық орталығын салу шекаралық автокөлiктiк өткiзу пунктiнiң өткiзу қабiлетiн ұлғайту, Қазақстанда ауыр жүк автомобильдерiн жинауды ұйымдастыру және осы заманғы жүк автомобильдерiн лизингке сатып алу көзделiп отыр.
Алдағы кезеңде қызметтердiң кең тiзбесiн ұсына отырып, халықаралық деңгейдегi стандарттарға сай келетiн телекоммуникациялық және жүк қайта өңдеу жабдығымен жарақтандырылған қолданыстағы "Астана-Келiсiм-шарт" контейнерлiк терминалдың базасында Алматы қаласында осы заманғы көлiк-логистикалық орталық құру және дамыту жөнiндегi жұмыс аяқталатын болады.
Бұдан басқа, Ақтау портында және Достық станциясында көлiк-логистикалық орталықтарын құру жөнiндегi жұмыс жүргiзiлетiн болады.

Мұнай-химия саласын дамыту

Базалық мұнай-химия өнiмiн (этилен, полиэтилен, пропилен, полипропилен, стирол және полистирол, этиленгликол және бензол, метанол - барлығы 20 астам түрлер) шығара отырып, көмiрсутегi шикiзатын терең қайта өңдеу жөнiндегi мұнай-химия өндiрiстерiн құру үшiн 2007 - 2009 жылдары мынадай мiндеттердi шешу қажет:
отандық газ шикiзатта жұмыс iстейтiн базалық мұнай-химия өнiмiн шығару жөнiндегi өндiрiстi құру;
мұнай-химия кәсiпорындарының қызметi үшiн шикiзаттың (газ және мұнай) оңтайлы көздерi мен көлемiн айқындау;
Қазақстанда мұнай-химия өндiрiсiн салуға инвестициялар тарту.
Алға қойылған мiндеттердi iске асыру үшiн мынадай iс-шаралар жүргiзiлетiн болады:
Мұнай-химия өнеркәсiбiн дамытудың 2004-2010 жылдарға арналған бағдарламасын іске асыру;
көмiрсутегi шикiзатын терең қайта өңдеу жөнiндегi өндiрiстер құрудың инвестициялық жобаларын әзiрлеу мен iске асыру және қосылған құны жоғары өнiм шығару жөнiндегi мұнай-химия өндiрiстерiн салу;
мұнай-химия өндiрiстерiнiң қызметi үшiн ұзақ мерзiмдi кезеңге арналған шикiзаттың оңтайлы көздерi көлемiн, оның iшiнде Каспий теңiзiнiң қазақстандық секторын игеру кезiнде ресурстық база алу перспективаларын ескере отырып, айқындау;
қосылған құны жоғары бәсекеге қабiлеттi мұнай-химия өнiмiнiң кең гаммасын халықаралық нарық үшiн шығара отырып, инновациялық технологиялар негiзiнде және халықаралық ауқымдағы қондырғыларда Қазақстанның көмiрсутегi шикiзатын терең қайта өңдеу жөнiндегi мұнай-химия өндiрiстерiн және кешендерiн белсендi жандандыру үшiн арнайы экономикалық, әкiмшiлiк, ғылыми-техникалық және әлеуметтiк жағдайлар жасау.
Әлеуеттi инвесторларды тарту жөнiндегi жүргiзiлген жұмыстың нәтижесiнде мұнай-химия өндiрiстерiн салудың жобалары инвестициялық жобалары бойынша әртүрлi компаниялардан, оның iшiнде мұнай-химия өндiрiстерiн және мұнай-химия технологияларын пайдалануға қосу жөнiндегi жетекшi әлемдiк көшбасшыларынан ұсыныстар түстi: Linde и Lurgi (Германия), АВВLummusGlodal (Швейцария), Mitsui&Co.Ltd., Marubeni Cosmo, Itochu, Тоуо Engineering Corporation жапондық компаниялары, Лукойл (Ресей), Ваsеl (Нидерланды Корольдігі) және басқалар.
2007 жылдан бастап Атырау облысында Теңiз, Қашаған және Солтүстiк Каспий кен орындарының iлеспе газының базасында елде бiрiншi бiрiктiрiлген газ-химия кешенiнiң құрылысын бастау жоспарланып отыр.
Базалық мұнай-химия өнiмiн алу жөнiндегi аталған өндiрiс негiзiнде одан әрi полиэтилен және полипропилен, полистрол, этилбензол және олардан жасалатын түрлi өнiмдер (құбырлар, құрылыс материалдары, химиялық талшықтар, халық тұтынатын тауарлар және т.б.) өндiру жөнiндегi мұнай-химия кәсiпорындары құрылатын болады.
Арнайы экономикалық аймақтың басымдықтарын дамытудың қалқалау қағидатымен бiрге пайдалана отырып Атырау облысында Ұлттық индустриялық мұнай-химия технопаркiн құру жөнiндегi iс-шаралар әзiрленуде, яғни шикiзаттан газ тарату жөнiндегi қондырғысының оңтайлы схемасы бойынша орналасатын нүктелi географиялық аумақтардың арнайы экономикалық аймағын енгiзу. Арнайы экономикалық аймақтың мәртебесi мен құрылымы дамудың қалқалау қағидатымен бiрге мұнай-химия өндiрiстерiн және мемлекеттердiң қатысу кезiнде тиiстi инфрақұрылымды құру мен дамыту жөнiндегi капиталды қажетсiнетiн инвестициялық жобаларды iске асыру үшiн барынша қолайлы жағдайлар жасайды.
"Атырау облысындағы Ұлттық индустриялық мұнай-химия технопаркi" арнайы экономикалық аймағын құру кезiнде қазақстандық экономиканың бәсекеге қабiлеттiлiгiн қамтамасыз етуге ықпал етуi тиiс Ұлттық технопарктiң моделi пайдаланылатын болады.
Мұнай-химия өндiрiстерiн құру жөнiндегi iс-шараларды iске асыру 2010 жылға қарай мынадай мұнай-химия өнiмiн шығаруды қамтамасыз етедi: бiр жылда 820 мың тонна этилен, бiр жылда 400 мың тонна тығыздылығы төмен желiлiк полиэтилен және тығыздылығы жоғары полиэтилен (ЛПЭНП/ПЭВП), бiр жылда 400 мың тонна тығыздылығы төмен полиэтилен (ПЭНП), бiр жылда 400 мың тонна полипропилен (ПП).

Инновациялық инфрақұрылымды дамыту

Инновациялық инфрақұрылымды дамытудың негiзгi мақсаты отандық, сондай-ақ шетелдiк ғылыми әлеуеттi және технологияларды пайдалану негiзiнде бәсекеге қабiлеттi түпкi өнiм құруды қамтамасыз ететiн ашық үлгiдегi инновациялық жүйе қалыптастыру болып табылады.
Ұлттық инновациялық жүйенi дамыту екi негiзгi бағытты көздейдi - бұл инновациялық инфрақұрылымды құру мен дамыту және инновациялық қызмет субъектiлерi арасындағы қатынастардың тиiмдi жүйесiн құру.
ҒЗТКЖ-ны коммерцияландыру тетiгiнiң тиiмдi жұмыс iстеуi үшiн қажеттi жағдайды қамтамасыз ету мақсатында инновациялық инфрақұрылым құру шеңберiнде "Ұлттық инновациялық қор" акционерлiк қоғамы, жеке меншiк венчурлiк қорлар желiсі, ұлттық және өңiрлiк технопарктер желiсi құрылды.
2007 - 2009 жылдары технопарктердiң физикалық инфрақұрылымын дамыту жөнiндегi жұмыс жалғасатын болады. Технологиялық толықтыру, инвестициялық жобаларды оларды технопарктерде iске асыру үшiн iрiктеу жөнiндегi, технопарктерде лабораториялық кешен, сертификациялық және бiлiм беру орталықтарын құру жөнiндегi жұмыс жүргiзiледi.
"Ұлттық инновациялық қор" акционерлiк қоғамының бес отандық және үш шетелдiк венчурлiк қоры құрылды;
"Әрекет" жоғары технологиялар қоры "Тұран Әлем Секьюритис" компаниясымен бiрлесiп;
"Lancaster Group" акционерлiк қоғамымен "Адвант" венчурлiк қоры;
"Сентрас венчурлiк қоры" тәуекелдiк инвестициялау акционерлiк инвестициялық қоры "Сентрас Капитал" жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiкпен бiрлесiп құрылды;
"Halyk Private Eguity" акционерлiк қоғамы "Қазақстан халық жинақ банкi" акционерлiк қоғамымен бiрлесiп;
"Glotur Technology Fund" акционерлiк қоғамы "Glotur" акционерлiк қоғамымен бiрлесiп.
Талдау нәтижелерi бойынша үш жетекшi шетелдiк венчурлiк қор (Ұлттық инновациялық қордың акционерi ретiнде қатысумен) таңдалды:
"Welligton Partners Ventures III Technology Fund L.P." еуропалық технологиялық венчурлiк қоры;
Орталық Азиялық шағын кәсiпорындарды қолдау қоры (САSEF);
"Flagship Ventures Fund 2004, L.P." венчурлiк қоры.
Ұлттық инновациялық қоры Сәтпаев атындағы ҚазҰТУ аумағында технологиялық бизнес-инкубатор құру жөнiндегi жобаны қаржыландырып отыр.
Қазақстан-Британ университетiмен бiрлесiп, технологиялық бизнес-инкубаторды қаржыландыруды бастау жоспарланып отыр.

Ақпараттық технологиялар паркi

Қазақстан Республикасы Президентiнiң 2003 жылғы 18 тамыздағы N 116 Жарлығымен Алматы қаласының маңындағы Алатау кентiнде "Ақпараттық технологиялар паркi" арнайы экономикалық аймағы құрылды.
"JURONG Consultants Pte Ltd" компаниясы ақпараттық технологиялар паркi арнайы экономикалық аймағын дамытудың тұжырымдамасы мен мастер-жоспарын әзiрледi.
Тұжырымдамада зерттеу, өндiрiстiк, институционалдық, тұрғын үй, коммерциялық кешендердi, Өзара iс-қимыл орталықтарын және көрме орталықтарын қамтитын аралас ақпараттық-технологиялық парк құру көзделiп отыр.
Даму мастер-жоспарында "Ақпараттық технологиялар паркi" арнайы экономикалық аймағын дамытудың бас және қаржы жоспарын жобалау және әзiрлеу ұйғарылып отыр. Халықаралық талаптарға сәйкес жарақтану мен жайлылықтың жоғары деңгейiмен ғылыми-техникалық және өнеркәсiптiк әлеуеттi шоғырландыруды қамтамасыз ететiн осы заманғы өнеркәсiп кешенiн құру көзделiп отыр.

Ядролық технологиялар паркi

Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң 2005 жылғы 12 тамыздағы N 832 қаулысымен "Ядролық технологиялар паркi" технопаркiн жарғылық капиталына мемлекет 100 пайыз қатысатын "Ядролық технологиялар паркi" акционерлiк қоғамының басқарушы компаниясы құрылды.
Ядролық энергетикада қазақстандық тауарлар мен қызметтердiң халықаралық бәсекеге қабiлеттiлiгiн қолдаудың тұтас жүйесiн қалыптастыру үшiн Ядролық технологиялар паркiнде перспективада өндiрушi және қайта өңдеу кәсiпорындарында озық ұстанымдарды қамтамасыз ететiн дербес инновациялық технологиялық база қалыптасады.
2006 жылы технопаркiнiң әкiмшiлiк-өндiрiстiк секторының ғимараттарын салуға, Курчатов қаласындағы сыртқы инженерлiк және коммуникациялық желiлердi, кiрме жолдарды қалпына келтiру және жөндеуге кiрiсу жоспарланып отыр. "Ауани технопарк" бiрыңғай ақпараттық жүйесiн Қазақстан Республикасының "электрондық үкiметi" мемлекеттiк жүйесiне қосу жөнiндегi iс-шаралар жүргiзiлетiн болады.
"Ауани технопарк" бiрыңғай ақпараттық жүйесiн құрудың мақсаты инновациялық процестiң барлық мүдделi қатысушыларына-кәсiпорындарға, ғылыми және оқыту ұйымдарына, инвесторларға, жеке тұлғаларға, халықаралық және шетелдiк ұйымдарға ақпараттық қызметтер ұсыну болып табылады.
Орта мерзiмдi перспективада:
"Ақпараттық технологиялар паркi" арнайы экономикалық аймағының бiрiншi кезектегi объектiлерiн салуды аяқтау;
өңiрлiк технопарктер мен "Ақпараттық технологиялар паркi" арнайы экономикалық аймағын технологиялық толықтыру;
биотехнология, мұнай-химия, жаңа материалдар мен агроөнеркәсiптiк технологиялар саласындағы ұлттық технологиялар паркiн құру мен дамытудың орындылығы туралы ұсыныстар дайындау;
инновациялық инфрақұрылым, ғылымды қажетсiнетiн өндiрiстер құру жөнiндегi жұмысты жалғастыру және олардың негiзiнде экономиканың секторларында жаңа жоғары технологиялы өндiрiстер қалыптастыру.

Ғылымды, технологиялар мен инновацияларды дамыту

Ғылым мен инновацияларды дамыту саласындағы басты мақсат ғылыми-техникалық қызметтi инвестициялық сипаттағы серпiлiстi жобаларды әзiрлеуге және iске асыруға шоғырландыру болып табылады.
2003 - 2015 жылдарға арналған индустриялық-инновациялық даму стратегиясының басымдықтарына сәйкес ғылыми зерттеулер алдағы 2007 - 2009 жылдары ресурс үнемдеушi және экологиялық таза технологияларды әзiрлеуге, экономиканың шикiзаттық бағытталуынан ауытқуға, өндiрiстiк кәсiпорындардың экспортқа бағдарлануын жоғарылатуға және өндiрiстi әртараптандыруға (биотехнологияны, мұнай-химияны, ядролық технологияны, ғарыштық технологияны, жаңа материалдар мен наноматериалдарды дамыту, ауыл шаруашылығы өнiмiн қайта өңдеу) бағытталады.
Қойылған бағыттарды iске асыру үшiн ғылыми әлеует пен инновацияларды тиiмдi пайдалану негiзiнде ел экономикасының орнықты дамуы үшiн институционалдық, ұйымдық, қаржылық, кадрлық және нормативтiк құқықтық жағдайды қамтамасыз ету қажет.
Осыған байланысты бiрiншi кезектегi мiндеттер:
Қазақстан Республикасының ұлттық инновациялық жүйесiн қалыптастыру және дамыту жөнiндегi 2005 - 2015 жылдарға арналған бағдарламасын iске асыру;
Ғылымды дамытудың 2007 - 2012 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарламасын әзiрлеу;
технологиялар трансфертi жүйесiн дамыту;
шағын инновациялық кәсiпорындарды дамыту мен қолдаудың нәтижелi тетiктерiн құру;
инновациялық кәсiпкерлiк саласында кадрларды даярлау және қайта даярлау жүйесiн құру;
инновациялық кәсiпкерлiктi ақпараттық қолдауды дамыту;
инновациялық дамудың бiрыңғай ақпараттық жүйесiн құру;
отандық және шетелдiк капитал қатысатын венчурлiк қаржыландыру жүйесiн қалыптастыру арқылы ұлттық инновациялық жүйенiң қаржылық инфрақұрылымын дамыту;
жаңа технологияларды коммерцияландыру үшiн жағдай жасау, жаңа жоғары технологиялар енгiзу, зияткерлiк меншiктi және ғылыми-техникалық өнiм мен инновациялар нарығын бағалау жүйесiн жетiлдiру, республикада iске асырылатын ғылыми-техникалық және инновациялық бағдарламаларды нәтижелi үйлестiрудi қамтамасыз ету.
Алға қойылған мақсаттар мен мiндеттердi негiзге ала отырып, орта мерзiмдi кезеңде мыналарды жүзеге асыру қажет:
отандық өндiрiстiң инновацияларды талап етуiн арттыру, iргелi ғылымның, маңызды қолданбалы зерттеулер мен әзiрлемелердiң қарқынды дамуын қамтамасыз ету үшiн ұйымдық және экономикалық тетiктер құру;
ғылыми-техникалық кешеннiң нарықтық экономиканың жағдайларына бейiмдеу, ғылымды, технологиялар мен техникаларды дамыту мақсатында мемлекет пен жеке меншiк бизнестiң өзара iс-қимылын қамтамасыз ету;
экономика салаларында өндiрiстердiң тиiмдiлiгi мен өнiмнiң бәсекеге қабiлеттiлiгiн арттыруға әсер ететiн сындарлы технологиялар мен инновациялық жобаларды iске асыру кезiнде инновациялық саланың ұтымды стратегиялары мен даму басымдықтарын таңдау;
ғылымды, технологиялар мен техникаларды осы саладағы әлемдiк үрдiстердi ескере отырып, дамытудың басым бағыттарында ғылыми зерттеулер мен эксперименталдық әзiрлемелердi қолдау;
ғарыштық технологиялар саласындағы (байланыс, материалтану, биотехнология және биомедицина және т.б.) iргелi және қолданбалы зерттеулердi дамыту мен ғарыш қызметiнiң перспективалы бағыттарын дамыту үшiн ғылыми-технологиялық база қалыптастыру үшiн қолайлы жағдайды қамтамасыз ететiн таяу және алыс ғарышты зерттеу және нәтижелер алу;
ғылым мен технологиялар саласында жоғары бiлiктi ғылыми және инженер кадрлар дайындау жүйесiн жетiлдiру;
ғылымды, технологиялар мен техникаларды дамытудың басым бағыттарын iске асыру кезiнде ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық қызметтi мемлекеттiк реттеу мен тiкелей және жанама ынталандырудың нарықтық тетiктерiн, шараларын ұтымды үйлестiру;
шетелдiк озық технологияларды тарту жүйесiн құру;
орта мерзiмдi перспективаға арналған бағыттарды iске асыру мемлекеттiң шектелген қаржы қаражатын ғылым мен технологиялардың басым бағыттарына шоғырлануына және ҒЗТКЖ-ның қағидатты жаңа технологиялар мен материалдар әзiрлеуге, сондай-ақ өнеркәсiптiң көкейкестi проблемаларын шешуге бағдарлануын шоғырландыруға ықпал ететiн болады.

Даму институттарының Индустриялық-инновациялық даму
стратегиясын iске асыруға қатысуы

Индустриялық-инновациялық саясатты жүргiзудiң негiзгi құралдарының бiрi институционалдық даму болып табылады. Бұл жерде қаржы және сервистiк даму институттары ("Қазақстанның Даму Банкi" акционерлiк қоғамы, "Қазақстанның инвестициялық қоры" акционерлiк қоғамы, "Ұлттық инновациялық қор" акционерлiк қоғамы, "Шағын кәсiпкерлiктi дамыту қоры" акционерлiк қоғамы, "Экспорттық кредиттердi және инвестицияларды сақтандыру жөнiндегi мемлекеттiк сақтандыру корпорациясы" акционерлiк қоғамы, "Инжиниринг және технологиялардың трансфертi орталығы" акционерлiк қоғамы) маңызды рөл атқарады.
2003 - 2004 жылдары даму институттары институционалдық қалыптасты, әкiмшiлiк және құқықтық база қалыптастыру, жобаларды бағалау өлшемдерi мен рәсiмдерiн айқындау кезеңiнен өттi.
Әрбiр даму институтының өзiнiң мамандануы, өз тауашасы, ал тұтастай алғанда олар кез келген сатыда, жаңа өндiрiстердi құру кезiнде және әр түрлi құралдарды пайдалана отырып, оларды кеңейткенге дейiн инвестициялық және инновациялық жобаларды кешендi қолдау жүйесiн құрды.
2005 жылы институттар қызмет көрсетiлетiн жобалардың саны мен көлемi бойынша қарқынды өсудi көрсеттi.
2006 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша даму институттарының ("Қазақстанның Даму Банкi" акционерлiк қоғамының, "Қазақстанның инвестициялық қоры" акционерлiк қоғамының, "Ұлттық инновациялық қор" акционерлiк қоғамының, "Экспорттық кредиттердi және инвестицияларды сақтандыру жөнiндегi мемлекеттiк сақтандыру корпорациясы" акционерлiк қоғамының, "Инжиниринг және технологиялардың трансфертi орталығы" акционерлiк қоғамының) жиынтық жарғылық капиталы 120,6 млрд. теңгенi құрады, оның iшiнде 2005 жылы оны толықтыру 26,5 млрд. теңгенi құрады.
Қазақстан Республикасы Президентiнiң 2006 жылғы 16 наурыздағы N 65 "Қазақстан Республикасының индустриалды-инновациялық саясаты шеңберiнде ұлттық экономиканың бәсекеге қабiлеттiлiгiн одан әрi арттыру жөнiндегi шаралар туралы" Жарлығына сәйкес ұлттық басқару компаниясы - "Қазына" тұрақты даму қоры" (бұдан әрi - "Қазына" АҚ) құрылды.
"Қазақстанның Даму Банкi", "Қазақстанның Инвестициялық Қоры", "Ұлттық инновациялық қор", "Шағын кәсiпкерлiктi дамыту қоры", "Экспорттық кредиттердi және инвестицияларды сақтандыру жөнiндегi мемлекеттiк сақтандыру корпорациясы", "Маркетингтiк және сараптамалық зерттеу орталығы" акционерлiк қоғамдарының мемлекеттiк акциялар пакетi және "Қазинвест" жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiгiнiң қатысу үлесi "Қазына" АҚ-ға берiлетiн болады.
"Қазына" АҚ негiзгi мақсаттары:
даму институттарын корпоративтi басқару деңгейiн көтеру;
даму институттары арасында үйлесiмдiлiктi жақсарту;
iрi серпiлiстi жобаларды iске асыру үшiн даму институттарының күш-жiгерiн және капиталын ықпалдастыру;
мемлекеттiң бизнеспен өзара iс-қимылын жақсарту;
экспорт пен инвестицияны iлгерiлету үшiн халықаралық деңгейге шығу болып анықталып отыр.
"Қазына" АҚ Қазақстан Республикасының Yкiметiне даму институттарының қызметiн үйлестiру негiзiнде экспорт-импорт секторының артықшылықтарын пайдаланып ұлттық экономиканы әртараптандыруға, даму институттарының мамандануы арасында теңгерiмдi және олардың арасында орынды бәсекелестiктi анықтауға көмектесуге арналған.

"Қазақстанның Даму Банкi" акционерлiк қоғамы

Қызметiнiң басынан бастап, "Қазақстанның Даму Банкi" акционерлiк қоғамы (бұдан әрi - Банк) 548,8 млн. АҚШ доллары Банктiң қатысуымен 1 396,8 млн. АҚШ доллары сомасына 37 инвестициялық жобаны (N 2 қосымша), оның iшiнде 465,7 млн. АҚШ доллары Банктiң қатысуымен 1 282,8 млн. теңге АҚШ доллары сомаға Индустриялық-инновациялық даму стратегиясын iске асыру шеңберiнде 26 жобаны қаржыландыруды мақұлдады.
Банк қызметiнiң басынан бастап мақұлданған инвестициялық жобалар бойынша игеру 326,9 млн. АҚШ долларын, оның iшiнде Индустриялық-инновациялық даму стратегиясын бекiткен сәтiнен бастап 266,4 млн. АҚШ долларын немесе игерудiң жалпы көлемiнiң 81,5 %-ын құрады.
2006 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша Банктiң 442,6 млн. АҚШ доллары кредит беру көлемiмен жалпы сомасы 1 230,5 млн. АҚШ доллары 26 жоба iске асыру сатысында, 115 млн. АҚШ доллары сомасына инвестициялық жобалар бойынша 75,2 млн. АҚШ доллары сомасына 5 кредиттiк келiсiм қол қою сатысында.
Банктiң қаржыландыруға мақұлданған инвестициялық жобаларға қатысуының салалық құрылымы: электр энергиясын, газ және су өндiру мен бөлу (22 %), көлiк және байланыс (жалпы көлемiнiң 17 %-ы), тоқыма және тiгiн өнеркәсiбi (15 %), химия (13%), өзге де металл емес минералдық өнiмдер өндiру, құрылыс материалдарын өндiру (12 %), машина және жабдықтар өндiру (9 %) және тамақ өнеркәсiбi (3 %) және экономиканың басқа да салалары (9%).

"Қазақстанның инвестициялық қоры" акционерлiк қоғамы

2006 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша 67,8 млрд. теңге сомасына 22 жоба қаржыландырылды, "Қазақстанның инвестициялық қоры" акционерлiк қоғамының қатысуы 18,3 млрд. теңгенi құрайды.
Бұдан басқа, 1,7 млрд. АҚШ долларынан асатын сомаға шамамен 40 жоба алдын ала қарауда жатыр.
Осы жобаларды iске асыру нәтижесiнде бәсекеге қабiлеттi өндiрiстiң дамуы, инфрақұрылым объектiлерiн құру және оларды жаңарту, салықтық түсiмдер көлемiнiң өсуi, халықтың жұмыспен қамтылуы күтiлуде.

"Ұлттық инновациялық қор" акционерлiк қоғамы

"Ұлттық инновациялық қор" акционерлiк қоғамына (бұдан әрi - Қор) Ұлттық инновация жүйесiн қалыптастыру мен дамыту жөнiндегi 2015 жылға дейiнгi бағдарламаны iске асыруға маңызды рөл берiлдi.
2006 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша Қор 182,6 млн. АҚШ доллары сомасында қордың қатысуымен жалпы сомасы 767,4 млн. АҚШ доллары 62 жобаны қаржыландыруды мақұлдады. Көрсетiлген мiндеттемелер 11 венчурлiк қордың инвестициясын, 15 инновациялық жобаны, 1 технологиялық бизнес-инкубаторды, сондай-ақ қолданбалы ҒЗТКЖ-ның 35 жобасын iске асыруға арналған гранттарды қамтиды.

"Экспорттық кредиттердi және инвестицияларды
сақтандыру жөнiндегi мемлекеттiк сақтандыру корпорациясы"
акционерлiк қоғамы

2006 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша "Экспорттық кредиттердi және инвестицияларды сақтандыру жөнiндегi мемлекеттiк сақтандыру корпорациясы" акционерлiк қоғамына (бұдан әрi - Корпорация) 37,9 млрд. теңге (284 млн. АҚШ доллары) сомасына экспорттық кредиттердi және инвестицияларды сақтандыруға 147 өтiнiш берiлдi.
Жалпы сомасы 30 млрд. теңгеге қаралған 133 жобадан Корпорация басқармасы жалпы сомасы 23,1 млрд. теңгеге (173,3 млн. АҚШ доллары) 114 экспорттық жобаны сақтандыру туралы шешiм қабылдады, оның iшiнде жалпы сомасы 14,9 млрд. теңге сомасына 69 жоба бойынша сақтандыру шартына қол қойылды. Бұл ретте, 39 шарт жобасы бойынша сақтандыру аяқталды, 30 шарт iске асырылуда.

"Инжиниринг және технологиялардың трансфертi орталығы"
акционерлiк қоғамы

"Инжиниринг және технологиялардың трансфертi орталығы" акционерлiк қоғамының (бұдан әрi - Орталық) инновациялық инфрақұрылымын қалыптастыру, атап айтқанда, Орал, Қарағанды және Алматы қалаларында өңiрлiк технопарктер құру, "Ақпараттық технологиялар паркiнiң" бiрiншi кезегiн салу, бiрқатар жоғары технологиялық жобаларды инжинирингтiк сүйемелдеу жөнiндегi жұмыс жүргiздi.
Жобалардың технологиялық сараптамаларын жүргiзуге және инновациялық әзiрлемелердi коммерцияландыру жөнiндегi инжинирингiлiк қызметтер көрсетуге Орталыққа 46 жоба келiп түстi, оның 8-i бойынша сыртқы сарапшыларды тарта отырып, сараптама жүргiзiлуде.

Электр энергетикасы саласын дамыту

2007 - 2009 жылдары электр энергетикасы саласында мынадай мiндеттер шешiлетiн болады:
елдiң энергетикалық тәуелсiздiгiне қол жеткiзу, экономиканың және халықтың электр энергетикасына және көмiрге өсiп отырған қажеттiлiгiн сенiмдi қамтамасыз ету;
көтерме нарықтың одан әрi дамуы және жеке тұтынушыларға электр энергиясын жеткiзiп беру нарығында бәсекелестiктi дамыту;
Қазақстан Республикасы Ұлттық электр торабының (ҰЭТ) транзиттiк әлеуетiн көбейту;
Қазақстан Республикасы энергия жүйесiнiң Орталық Азия және Ресей энергия жүйелерiмен қатарлас жұмыс iстеуiнiң сенiмдiлiгін арттыру;
электр энергиясы мен қуатының қазiргi және болжанып отырған тапшылығын төмендету, Батыс өңiр мен Қазақстанның Оңтүстiгiнiң тұтынушыларын электрмен жабдықтаудың сенiмдiлiгiн арттыру;
электр энергиясының қуатын реттеп отыратын шектес мемлекеттерден импортты қысқарту;
қазiргi кезде бар энергетикалық қуаттарды қалпына келтiру және жаңғырту;
жинақтайтын қуаттардың құрылымдарын оңтайландыру.
Елiмiздiң энергетикалық тәуелсiздiгiне қол жеткiзу үшiн, экономика мен халықтың электр энергиясына артып келе жатқан қажеттiлiгiн сенiмдi түрде қамтамасыз ету үшiн, өңiрлiк тапшылықты жою үшiн бiрқатар iрi жобаларды iске асыру жоспарланып отыр.
"Қазақстан Солтүстiк-Оңтүстiк" транзитi 500 кВ электр берiлiсi екiншi желiсiнiң құрылысы осындай жобалардың бiрi болып табылады. Оның құрылысын 2009 жылы аяқтау жоспарланып отыр.
Құны 250 млн. АҚШ доллары болатын Мойнақ ГЭС-i құрылысының жобасы iске асырыла бастады, оның құрылысын 2008 жылы аяқтау көзделiп отыр.
Ұзындығы 500 км "Солтүстiк Қазақстан - Ақтөбе облысы" электр берiлiсiнiң өңiраралық желiсiнiң құрылысы" жобасын iске асыру 2006 жылы басталады, оны 2008 жылы аяқтау көзделiп отыр.
"КЕGOC" акционерлiк қоғамы "Қазақстан Республикасы ҰЭЖ жаңғырту" жобасын iске асыруды жалғастырады.
Электр энергиясы өндiрiсiнiң көлемiн арттыру мақсатында елiмiздiң батысында мұнай кен орындарының табиғи және iлеспе газын пайдаланып жаңа қуаттарды енгiзу көзделiп отыр (оның iшiнде 2008 жылға қарай қуаты 100 МВт Қандыағаш газтурбина электр станциясын (ГТЭС), қуаты 240 МВт ТШО-ның Екiншi буын зауыты ГТЭС-iн, қуаты 160 МВт Agip КСО ГТЭС-iн (жағалауда), қуаты 120 МВт Қашаған ГТЭС-iн салу).
Қазақстанның солтүстiк аймағында енгiзiлуi жоспарланып отырған (Ақмола ЖЭО-2-де 2007 жылы қуаты 120 МВт бiр энергоблоктың құрылысы, Екiбастұз ГРЭС-2-де 2010 жылға қарай қуаты 500 МВт N 3 энергоблоктың құрылысын аяқтау және iске қосу, Екiбастұз ГРЭС-1-де блоктарды оңалту, Ақсу РРЭС-iнде блоктарды жаңалау) жұмыстары оң энергетикалық теңгерiмдi күшейтетiн болады, бұл республиканың Оңтүстiк және Солтүстiк аймақтарының зәрулiгiн жабу және электр энергиясын Қазақстаннан Ресейге экспорттап, оны 5-6 млрд. кВтсағ. дейiн жеткiзу үшiн аса маңызды.
Елiмiздiң ядролық энергетика саласын дамытудың негiзгi мақсаттары:
ғылыми қамтымды ядролық технологиялардың дамуы, отандық ғылымды қажет ететiн әзiрлемелердi сыртқы нарыққа шығару оларды өнеркәсiп өндiрiсiне енгiзу үшiн қолайлы экономикалық жағдайлар жасау;
Қазақстанда ұлттық экономиканың жоғары технологиялық секторларының дамуы үшiн шешушi маңызы бар, халықаралық мойындалған ең жаңа ядролық және сабақтас технологияларды игеру болып табылады.
Атом электр станциясын салу көмiр электр станцияларымен салыстырғанда энергия ресурстарының баламалы көздерiн (уран) тарта отырып, электр энергиясын өндiрудi әртараптандыруға мүмкiндiк беретiн экологиялық жағынан басым инновациялық жоба болып табылады.
Жылу мен электрдiң қажеттi көлемiнiң экономикалық тиiмдi өндiрiсi елдiң iшiнде энергияға сұранысты қанағаттандыруды қамтамасыз етедi және электр энергиясын экспорттауға мүмкiндiк бередi.
Атом энергетикасы мен уран өндiрiсiнiң дамуында көздеген мақсатқа жету Қазақстанды дамыған атом өндiрiстiк энергетикалық кешенi бар АҚШ, Жапония, Франция, Ұлыбритания, Ресей, Оңтүстiк Корея, Қытай сияқты елдермен бiр қатарға қояды.
Қазақстан Республикасында атом электр станциясын салу туралы шешiм қабылдау үшiн 2006 жылы техникалық-экономикалық зерттеулер жүргiзiледi.
2007 жылы электр энергиясын өндiру 76 млрд. кВтсағ. көлемiнде болжанып отыр, 2009 жылы - 82 млрд. кВтсағ, 2007 жылға қарағандағы өсу - 7,9 %.
2007 жылы электр энергиясын тұтыну 73,7 млрд. кВтсағ. деңгейiнде болжанып отыр, 2009 жылы - 78 млрд. кВтсағ, 2007 жылға қарағандағы өсу 5,8 %-ды құрайды.

&2. Көлiк-коммуникациялық кешен

Көлiк-коммуникация кешенiнiң 2007-2009 жылдардағы дамуы

Көлiк саласындағы мемлекеттiк саясатты орта мерзiмдi перспективада iске асыру Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейiнгi Көлiк стратегиясының шеңберiнде жүзеге асырылатын болады.
Стратегияның басты мақсаты Қазақстанның көлiк жүйесiн еуразия көлiк жүйесiне ықпалдасу, көлiк саласын ел экономикасының өсiмiне сәйкес дамыту, көлiк дәлiздерiнiң ендiк-меридиандық жүйесiн қалыптастыру, инфрақұрылымды кластерлiк дамыту есебiнен Қазақстанның көлiк жүйесiнiң бәсекеге қабiлеттiлiгiн дамыту болып табылады.
Қойған мақсатқа қол жеткiзу көлiк жүйесi функциясын жаңа сапалық деңгейге көшiруге, қазақстандық тауарлардың соңғы құнын кемiтiп, әлемдiк нарықта олардың бәсекеге қабiлеттiлiгiн арттыруға, жүктердi жеткiзiп беру мерзiмiн қысқартуға (логистика, жаңарту, ноу-хау), көлiк артерияларының бойында тұратын халықтың тiршiлiк сапасын көтерудi жүзеге асыруға, сондай-ақ Қазақстан аумағы арқылы транзиттi арттыруға мүмкiндiк бередi

Автомобиль жолдарының дамуы

Республиканың автомобиль жолдарының дамуы Қазақстан Республикасының 2006 - 2012 жылдарға арналған Автожолдар саласының даму бағдарламасы шеңберiнде жүзеге асырылады және оның мақсаты халықтың және елiмiздiң экономикасының автокөлiк тасымалына қажеттiлiгiн қанағаттандыру үшiн жалпы пайдаланудағы автомобиль жолдары тораптарын жетiлдiру болып табылады.
Елiмiздiң транзиттiк әлеуетiн дамыту мақсатымен республикалық маңызы бар автомобиль жолдарының учаскелерiн қайта жаңарту Бағдарламаның басымдықтарына сәйкес келесi бағыттарда жүргiзiледi: Ташкент-Шымкент-Тараз-Алматы-Қорғас, Түркiстан және Ақтөбе қалаларын айналып өтудi қоса алғандағы Шымкент-Қызылорда-Ақтөбе, Орал-Самара, Алматы-Қарағанды-Астана-Петропавл-"Астана-Шучье" учаскелерiнде - Ресей Федерациясының шекарасы, "Бурабай-Көкшетау-Петропавл - Ресей Федерациясының шекарасы", "Астрахан-Атырау-Ақтау - Түркменстан шекарасы", Қиғаш өзенi арқылы көпiр салу, Омск-Павлодар-Семей-Майқапшағай (iрiктемелi), Астана-Қостанай-Челябинск, Алматы-Аягөз-Георгиевка, Таскескен-Бақты, Шонжа-Көлжат, Yшарал-Достық (iрiктемелi), Қызылорда-Жезқазған-Павлодар - Ресей Федерациясының шекарасы (iрiктемелi), Жезқазған-Петропавл - Ресей Федерациясының шекарасы (iрiктемелi), Бейнеу-Ақжiгiт - Өзбекстан шекарасы (екiншi кезең).
Риддер қаласы - Ресей Федерациясы автожолын қайта жаңарту аяқталады.
Салада нормативтiк-техникалық базаны жетiлдiру және оны халықаралық талаптармен үйлестiру жөнiндегi дәйектi жұмыстарды жүргiзу жалғасады.
2006 жылдан бастап күрделi, орта және ағымдағы жөндеуге және автожолдарды күтiп ұстауға қаржыландыру көлемiн бекiтiлген нормативтерге сәйкес деңгейге жеткiзу жоспарланып отыр.
Жол қозғалысы мен көлiктiң қауiпсiздiгiн арттыру, инженерлiк жайғастыруды қамтамасыз ету, жол жағдайы мен жол сервисiн республикалық маңызы бар жалпыға бiрдей пайдаланылатын жолдарда 2004-2008 жылдары негiзгi халықаралық транзиттiк дәлiздерде жол маңында инфрақұрылымдарды дамыту жөнiндегi Іс-шаралар жоспарына сәйкес жұмыстар жалғасатын болады.

Автомобиль көлiгi

2007 - 2009 жылдары автомобиль көлiгi дамуының басым бағыттары болатындар:
саланың қызметiнiң нормативтiк-құқықтық базасын жетiлдiру жолымен автокөлiк қызметi нарығын дамытуға жағдай жасау;
отандық тасымалдаушының мүдделерiн қорғау, олардың бәсекеге қабiлеттiлiгiн арттыру және Қазақстанның ДСҰ-ға кiруi жағдайында халықаралық автокөлiк нарығын кеңейту және халықаралық тасымалдауларды жүзеге асыру жөнiндегi халықаралық конвенциялар мен келiсiмдерге қосылып үкiметаралық екiжақты келiсiмдер жасау жолымен өңiрлiк ықпалдастық қатынастар және шеңберiнде ықпалдасу.
Қазақстанның ДСҰ-ға кiру жағдайында тасымалдау көлемiнiң артуына және отандық тасымалдаушының бәсекеге қабiлеттiлiгiн арттыруға ықпалын тигiзетiн Қазақстанның халықаралық автомобиль тасымалы нарығын кеңейту мақсатымен халықаралық автомобиль тасымалы саласында 16 елмен үкiметаралық екiжақты келiсiмдер жасасу жөнiндегi жұмыстар жалғасады.
Экологиялық жоғары талаптары бар жаңа Еуро стандарттардың енгiзiлуiне, автокөлiк құралдарының техникалық жағдайын бақылауды күшейтуге, сондай-ақ автокөлiк қызметiнiң қалдықтарын кәдеге жаратуға байланысты (аккумулятор қышқылы, шиналар, есептен шығарылған автомашиналардың қораптары және т.б.) автокөлiк қызметiнiң қалдықтарынан қоршаған ортаның ластану мәселелерiн шешу жөнiндегi жұмыстар жалғасады.

Темiр жол көлiгi

Темiр жол көлiгi саласында жұмыс iстеп тұрған жабдықтар мен тетiктердi жаңғырту, негізгі қорларды жаңалау және қайта құрылымдау жөнiндегі технологияларды енгiзу есебiнен техникалық базаны кешендi жаңарту жөнiндегi iс-шаралар жалғасатын болады.
Көлiк-логистикалық орталықтар мен терминалдарды дамыту мақсатымен 2006 жылы "Ықпалдасқан логистикалық кешендердiң орталықтары және Қазақстан Республикасында контейнерлiк тасымалдауды дамыту жөнiндегi iс-шаралардың маркетингiлiк жоспары" жобасының техникалық-экономикалық негiздемелерiн әзiрлеу жөнiндегi жұмыстар басталады.
Алдағы кезеңде темiр жол көлiгi инфрақұрылымының одан әрi дамуы жалғасады.
Келесi жобаларды iске асыру жоспарланып отыр:
ұзындығы 14,4 км Маңғыстау - Баутино темiр жолын салу;
ұзындығы 31 км Ералы - Құрық темiр жолын салу;
ұзындығы 440 км Бейнеу - Шалқар темiр жол құрылысы;
жолдың үстiңгi бетiнiң құрылысын жаңалау жөнiндегi жұмыстарды жүргізу, жұмыс iстеп тұрғандарын кеңейту және қосымша жеке бекеттердi ашу, қосымша жолдар салу, электрлiк орталықтандыруды жаңалау, өңдеу қабiлетiн арттыру.
Әлеуметтiк мәнi бар бағыттар бойынша жолаушылар тасымалдауды жүзеге асыруға байланысты тасымалдаушылардың шығындарын субсидиялау жөнiндегi жұмыстар жалғасады.
Жылжымалы құрам паркiн жаңғырту және жаңалау мақсатымен локомотивтердi және темiр жолдың жылжымалы құрамын құрастыру жөнiндегi iс-шаралар жалғасатын болады.

Су көлiгi

Теңiздегi жүк тасымалы нарығында басым жағдайда болу және Қазақстанның теңiз айлақтары арқылы тиелiп-түсiрiлетiн жүктердiң көлемiн ұлғайту мақсатымен Су көлiгiн дамытудың 2006-2012 жылдарға арналған бағдарламасы әзiрлендi. Бұл Бағдарлама ұлттық сауда флотын қалыптастыруды, дамыған айлақтық және сервистiк инфрақұрылымды жасауды, нормативтiк-құқықтық базаны жетiлдiрудi, теңiз көлiгi саласында кадрларды даярлауды және қайта даярлауды көздейдi.
Бұдан басқа, жоғарыда аталған Бағдарлама шеңберiнде iрi тоннажды танкер және құрғақ жүк флоттарын құру, сондай-ақ теңiз операцияларын қолдау флотын дамыту көзделiп отыр.
Алдағы кезеңде мемлекеттiк-жеке әрiптестiк негiзiнде "Ақтау айлағын солтүстiк бағытта кеңейту" жобасын iске асыру шеңберiнде айлақ инфрақұрылымын дамыту жөнiндегi және Маңғыстау облысының Түпқараған шығанағында Кемелердiң қозғалысын басқару жүйесiн жасау жөнiндегi жұмыстар аяқталады.
Кеме қатынасы үшiн қауiпсiздiк жай-күйiнде iшкi су жолдарын қамтамасыз ету және ұстау жөнiндегi жұмыстар жалғасатын болады.
Iшкi су жолдарының кеме жүргiзуге қауiпсiз жағдайын қамтамасыз ету және күтiп ұстау жөнiндегi жұмыстар жалғасады. Каспий теңiзiнiң айлақтарымен көлiк қатынастарын кеңейту және "Солтүстiк-Оңтүстiк" халықаралық дәлiзi бойынша жүк тасымалдауды арттыру үшiн 2015 жылға дейiнгi Көлiк стратегиясында жеке инвестицияларды тартып Атырау өзенi (саға) айлағын қайта жаңарту көзделiп отыр.
Әзiрленiп жатқан Кеме жүргiзу шаруашылығын дамытудың және iшкi су жолдарында қауiпсiздiктi қамтамасыз етудiң 2007-2015 жылдарға арналған бағдарламасы шеңберiнде жолаушыларды және жүктердi өзен көлiгiмен тасымалдауды iшкi су жолдары бойымен жүзеге асырғанда имараттарды қайта жаңалау мен жаңғыртуға және кеме жүру шлюздарын жарақтандыруға, мемлекеттiк техникалық өзен флотының кемелерiн кезеңмен алмастыруға және қосымша алуға, су жолдарын кеме жүретiн жағдайда ұстау бойынша iс-шараларды жүргiзу қызметiнiң құнын кемiтуге бағытталған iс-шаралар кешенiн жүргiзу көзделiп отыр.
Бағдарламаны iске асырудың нәтижесiнде өзен көлiгiмен жүк тасымалдау көлемi 7 млн. тоннаға дейiн көбейедi.
Каспий теңiзiнiң қазақстандық секторында операциялар жасайтын шет ел кемелерiн жөндеуден өткiзiп және техникалық қызмет көрсету мақсатымен Каспий теңiзiнiң Қазақстан жағалауында кеме жөндеу кеме жасау инфрақұрылымын салу жоспарланып отыр.

Әуе көлiгi

Азаматтық авиация саласының дамуы 2006-2008 жылдарға әзiрлеген салалық даму бағдарламасына сәйкес жүзеге асырылатын болады.
Бағдарламаның негiзгi мақсаты азаматтардың сапалы әуе қызметiне артып отырған сұранысын қанағаттандыру, тиiмдi, бәсекеге қабiлеттi, халықаралық талаптарға жауап беретiн мемлекеттiк әуе көлiгi жүйесiн жасау болып табылады.
Оны iске асыру шеңберiнде Ақтөбе қаласы әуежайының жолаушылар терминалын, Павлодар қаласының әуеайлағын және Шымкент қаласының әуежайын қайта жаңартуды аяқтау көзделiп отыр.
Алдағы кезеңде мемлекеттiк-жеке әрiптестiктi қолданып Атырау қаласының әуежайында жолаушылар және жүк терминалын салу және Ақтау қаласының әуежайын қайта жаңартуды жүргiзу жоспарланып отыр (жасанды ұшу-қону жолағын қайта жаңарту және жолаушылар терминалын салу).
Авиация техникасы мен қызмет көрсетудiң жер үстi құралдарын одан әрi жаңалау үшiн осы заманғы әуе кемелерi мен аэронавигациялық жабдықтарды сатып алу көзделiп отыр. Елiмiздiң аэронавигациялық кешенiн әуе қозғалысын қадағалауды/басқаруды навигациялаудың спутниктiк жүйесiн енгiзуге даярлық жалғасады.
Астана, Алматы және Атырау қалаларында жаңартылған әуежай кешендерi негiзiнде әуе қатынастарын кеңейту үшiн iс-шаралар жүргiзiледi.
Әлеуметтiк мәнi бар рейстердi жүзеге асыру үшiн тұрақты iшкi әуе тасымалын субсидиялауды жалғастыру қажет.

Телекоммуникация мен байланыстың дамуы

Телекоммуникация саласының 2007 - 2009 жылдардағы дамуының негiзгi мақсаты ақпараттық қоғамды және Қазақстанның бәсекеге қабiлеттi экономикасын одан әрi қалыптастырудың ең басты шарттарының бiрi ретiнде телекоммуникациялық секторды одан әрi дамытуға арналған жағдайлар мен тетiктердi жетiлдiру болып табылады.
Ақпараттық қоғамға өтудi қамтамасыз ету үшiн мемлекеттiк саясаттың негiзгi үш бағыты айқындалып отыр: саланы мемлекеттiк реттеудi жетiлдiру, инновациялық-технологиялық даму және саланың техникалық базасын қамтамасыз ету саладағы әлеуметтiк-экономикалық және саяси мiндеттердi iске асыру.
Көрсетiлген мақсаттарға қол жеткiзу үшiн бiрiншi кезектегi мынадай мiндеттердi орындау қажет.
Телекоммуникация саласында заңнаманы үйлестiру және оны ЕО заңнамасына және ДСҰ-ның және Электр байланысының халықаралық одағының талаптарына жақындата түсу жөнiндегi жұмыстар жалғасатын болады.
Телекоммуникация тораптарын жаңалау мен дамытудың келесi басым бағыттарын iске асыру болжанып отыр:
Ұлттық ақпараттық супермагистраль салу жалғасады;
телекоммуникациялардың жергiлiктi торабын жаңалау және дамыту;
деректердi беру тораптарын дамыту;
ұялы байланысты дамыту;
жаңа буын тораптарын дамыту;
радиожиiлiк спектрiн конверсиялау;
спутниктiк байланыс жүйесiн дамыту.
Алға қойған мақсатқа қол жеткiзу үшiн жаңа нормативтiк-құқықтық кесiмдер әзiрленетiн болады, сондай-ақ қолданыстағы заңнамаға телекоммуникация қызметi нарығында бәсекелестiктi дамытуға, радиожиiлiк спектрiн босатуға және конверсиялауға бағытталған тиiстi өзгерiстер мен толықтырулар енгiзiледi.
Телекоммуникация саласына инвестиция тарту мақсатында ұлттық қауiпсiздiк мүдделерiн сақтай отырып, қалааралық және халықаралық операторлардың жарғылық қорында шетел капиталының болуына шек қоюды алып тастау мүмкiндiгi туралы мәселе пысықталатын болады.
Бәсекелестiктi одан әрi дамыту және ұялы байланыстың енгiзiлуiн тереңдету мақсатында ұялы байланыстың GSM стандартының үшiншi операторын дамыту бойынша iс-шаралар жалғасатын болады.
Жоспарланып отырған кезеңде "KAZSAT-2" байланыс және хабар тарату спутнигiн ұшыру мәселесi пысықталатын болады, бұл Қазақстанға спутниктiк байланыстың халықаралық операторлар аренасына шығуына, сондай-ақ 1-ден астам өз спутнигi бар қазiргi кезде 30-дан аспайтын елдердiң құрамына енуiне мүмкiндiк бередi.
Ұлттық ақпараттық супермагистральдiң (бұдан әрi - ҰАСМ) құрылысының аяқталуының нәтижесiнде республиканың барлық аймақтарының бүкiлдүниежүзiлiк ақпараттық торапқа кемiнде үш рет шыға алатын iрi үш шеңбер түрiндегi оңтайлы қосылуы жүзеге асырылады. Бұл, өз кезегiнде, магистральдық торапты пайдалануды арзандатуы, қосылу сапасын арттыруы, сондай-ақ байланыстың жоғары сапалы цифрлық арнасын, көлiктiк ортасын беруi негiзiнде республикада телекоммуникация нарығының дамуын қамтамасыз етуге тиiс және елiмiздiң ұзақ мерзiмдi бәсекелестiк артықшылықтарын қамтамасыз ету үшiн технологиялық алда болуға және техникалық базасын жасауға жәрдемдесетiн болады.
Сондай-ақ ҰАСМ құрылысын толық аяқтау әлемдiк телекоммуникациялық нарықта бәсекеге ұлттық қабiлеттiлiктi қамтамасыз етудiң алғышарттарын жасайтын болады. Цифрлық магистральдi жасау барлық деңгейдегi телекоммуникацияның дамуына да, олар арқылы ТОБЖ өтетiн аймақтардың ақпараттандырылуы мен iскерлiк белсендiлiгiнiң артуына да жәрдемдесiп, Ресей тораптарына тәуелсiз екiншi қуатты шлюз ұйымдастырылатын болады.
Халқының саны 50-ден астам телефон орнатылмаған ауылдық елдi мекендердiң бәрi телефон байланысымен қамтамасыз етiледi.

Күтiлетiн нәтижелер
Алға қойылған бағыттар мен белгiленген iс-шараларды iске асыру Қазақстанға 2008 жылға қарай келесi шешушi индикаторларға қол жеткiзуге мүмкiндiк бередi:
бекiтiлген телефон желiсiнiң тығыздығы - елiмiздiң 100 тұрғынға 23-тен;
ұялы байланыс абоненттерiнiң тығыздығы - 100 тұрғынға 50-ден;
телекоммуникациялардың жергiлiктi тораптарының сандық деңгейi - 80 %;
100 тұрғынның 10-ы Интернеттi пайдаланушылар.
Спутниктiк байланыстың қазiргi операторларын "KAZSAT"-қа ауыстыру ақпараттық қауiпсiздiкке, республиканың валюта қаражатын үнемдеуге, Қазақстан Республикасының барлық салалары үшiн спутниктiк байланыс қызметiнiң серпiндi дамуына көмегiн тигiзедi. ТМД елдерiнiң операторларына да спутниктiк байланыс арналарын жалға беру жоспарланып отыр.
Почта байланысы саласында 2007 - 2009 жылдардағы негiзгi мақсат жоғары сапалық деңгейде көрсетiлетiн почта-жинақтау қызмет көрсетулерiне халықтың еркiн қол жетiмдiлiгiн қамтамасыз етуге қабiлеттi өңiрлiк инфрақұрылымын дамыту және жаңғырту болып табылады.
Қойылған мақсатқа қол жеткiзу үшiн келесi мiндеттердi шешу қажет:
"Қазпочта" акционерлiк қоғамының материалдық-техникалық базасын жетiлдiру және осы заманғы технологияларды енгiзу;
почта-жинақтау қызметiн көрсету сапасын жақсарту;
көрсетiлетiн қызмет түрлерiн кеңейту және осы заманғы банк өнiмдерiн және Интернетке бағытталған қызметтi енгiзу үшiн технологиялық базаны жасау;
почта-жинақтау қызметiн дамыту үшiн қаржы тетiктерiн қалыптастыру;
басқарудың осы заманғы технологияларын енгiзу.
Почта байланысын пайдалану көрсеткiштерiн, аймақтық тораптар мен магистралдық бағыттарды оңтайландыруды көздейтiн почта жөнелтiлiмдерiнiң жиiлiгiн арттыруды және жеткiзiп берудi қоса алғандағы почта байланысын пайдалануды жақсартуға бағытталған iс-шаралар басым бағыттар деп анықталып отыр.
Ауылдық аумақтарды дамытудың мемлекеттiк бағдарламасын табысты iске асыруға жәрдемдесу мақсатымен почта байланысы саласында осы заманғы жабдықтарды енгiзiп, өндiрiстiк технологияларды жаңарту жоспарланып отыр, бұл қала мен ауыл арасындағы әлеуметтiк мәнi бар қызмет көрсетулерге қол жетiмдiлiк деңгейiн қамтамасыз ету жөнiндегi алшақтықты қысқартуға мүмкiндiк бередi.
Банк қызметiмен, әсiресе ауылдық жерлерде тұратын халықты қамтуды кеңейтудi қамтамасыз ету мақсатында "Қазпочта" акционерлiк қоғамы қаржылық қызметтiң түр-түрiн кеңейту жөнiнде жұмыстар жүргiзедi. Одан басқа, өзге банк қызметтерiне, сондай-ақ халықты және шағын бизнес субъектiлерiн шағын кредиттеу қоры қызметiне қосылу жолымен, агенттiк қызмет көрсетулер түрлерiн кеңейту саласында Қоғамның қызметiн жандандыру жоспарланып отыр.
Алдағы кезеңде банкоматтардың өз тораптары және POS-терминалдар негiзiнде почталық төлем карточкаларын шығару және қызмет көрсету сияқты жаңа жоғары технологиялық қызметтердi жеделдетуге, сондай-ақ жеке және заңды тұлғалар үшiн бағалы қағаздар бойынша мәмiлелер жасауды тiркеу пункттерiн құру жолымен трансфер-агенттiк қызмет көрсетудi дамытуға назар аударылатын болады.
"Электронды үкiмет" құру жөнiндегi мемлекеттiк жобаны iске асыру үшiн осы заманғы телекоммуникациялық және Интернет-технологияларды енгiзу жолымен Қоғамның аймақтық тораптарын жетiлдiру жоспарланып отыр.
Белгiленген мақсаттар мен қойылған мiндеттердi орындау елiмiздiң барлық аумағында халықаралық стандарттар деңгейiнде көрсетiлетiн почта-жинақтау қызметiне еркiн қол жетiмдiлiктi қамтамасыз етуге қабiлеттi дамыған өңiрлiк инфрақұрылым жасауға мүмкiндiк бередi.
Ұлттық почта операторының материалдық-техникалық базасын жақсарту және осы заманғы технологияларды енгiзу почта-жинақтау қызметiн жоғары салалық деңгейде жүргiзуге мүмкiндiк бередi: облыстық iшкi бағыттар бойынша почта тасымалының жиiлiгi аптасына 5 ретке дейiн, iшкi аудандық бағыттар бойынша - аптасына 3 ретке дейiн, елiмiздiң бүкiл аумағында почталық ақша аударымдары бiр күн iшiнде жүзеге асырылатын болады.
Почта-жинақтау қызметiн көрсету түрлерiнiң қатарында және ауыл мен қала арасындағы қызмет көрсету сапасының арасындағы алшақтықты қысқарту ауылдық аумақтардың әлеуметтiк-экономикалық дамуы үшiн қолайлы жағдайлар жасайтын болады.
Почта бөлiмдерi арқылы қаржы қызметiнiң кеңейтiлген түр-түрi ұсынылатын болады, смарт-карт технологиялары және терминалдар тораптары негiзiнде тиiмдi және өзiн-өзi ақтайтын алдыңғы қатарлы өнiмдер енгiзiлетiн болады. Почта жинақтауларының арқасында табыс деңгейi төмен және орта адамдарға қаржылық қызмет көрсетулер қол жетiмдi болады.

"Электрондық Үкiметтiң" дамуы

Қазақстанның ақпараттық қоғам құруды қалыптастыру жолындағы жылдамырақ iлгерiлеуi үшiн, әлемдiк тәжiрибенi ескере отырып, Қазақстан Республикасында 2005 - 2007 жылдары "электронды үкiмет" қалыптастырудың Мемлекеттiк бағдарламасын iске асыру жалғасатын болады.
"Электрондық үкiметтiң" алдағы кезеңдегi негiзгi мақсаты халық пен бизнестiң мемлекеттiк органдардың қызметiне жылдам және сапалы қол жетiмдiлiгiн қамтамасыз ету болып табылады.
Осы мақсатты iске асыру үшiн "электронды үкiметтi" қалыптастыру және тиiстi iлкi, оның iшiнде халықтың ақпараттық қоғамға даярлық деңгейiн арттыруға бағытталған жобаларды енгiзудi жеделдету жөнiндегi жұмыстар жандандырылатын болады.
Интернеттiң бүкiлдүниежүзiлiк торабының қазақстан сегментiнiң контентiн дамыту және халық үшiн компьютерлiк техниканың қол жетiмдiлiгiн қамтамасыз ету жөнiндегi жұмыстарды ұйымдастыру жоспарланып отыр.
2007 - 2009 жылдары Интернет тарифтерiн төмендету және PR науқандарын жүргiзiп, жергiлiктi атқарушы органдардың қатысуымен мектептер, ЖОО-лар, қоғамның қол жетiмдi пункттерi жанында ИТ-оқуларын ұйымдастыру көзделiп отыр. Осыған байланысты "е-әкiмдiктердi" құру жөнiнде пилоттық жобалар iске асырылатын болады.

&3. 2007-2009 жылдары агроөнеркәсiптiк кешендi дамыту

Мемлекеттiк саясаттың агроөнеркәсiптiк кешен саласындағы алдағы кезеңдегi негiзгi мақсаты оның салаларының табыстылығын және өнiмдiлiгiн арттыру негiзiнде агроөнеркәсiптiк кешеннiң орнықты дамуын қамтамасыз ету, отандық өнiмнiң ұлттық бәсекелестiк артықшылықтарын дамыту болып табылады.
Қойған мақсатқа қол жеткiзу үшiн 2005 жылы "Агроөнеркәсiптiк кешендi және ауылдық аумақтарды дамытуды мемлекеттiк реттеу туралы" Қазақстан Республикасының Заңы қабылданды. Заңда агроөнеркәсiптiк кешен (бұдан әрi - АӨК) мен ауылдық аумақтардың басым дамуының құқықтық негiздерi қаланып, ауыл шаруашылығы өнiмiнiң бәсекеге қабiлеттiлiгiн арттыруға, аграрлық нарықтың тұрақтылығын қамтамасыз етуге және ауыл халқының өмiр сүруiнiң стандартты сапасын арттыруға бағытталған негiзгi ережелер, мемлекеттiк реттеудiң қағидаттары мен тетiктерi белгiлендi.
Қабылданған Агроөнеркәсiптiк кешен орнықты дамытудың 2006 - 2010 жылдарға арналған тұжырымдамасы, Іс-шаралар жоспары және 2006 - 2008 жылдарға арналған бiрiншi кезектегi бағдарлама шеңберiнде оны iске асыру жөнiнде мынадай негiзгi мiндеттердi шешу көзделiп отыр:
агроөнеркәсiптiк кешенiн индустрияландыру;
агроөнеркәсiптiк кешеннiң инфрақұрылымын дамыту;
агроөнеркәсiптiк кешеннiң ұлттық бәсекелi басымдықтарын дамыту;
агроөнеркәсiптiк кешен өнiмдерiнiң нарығын мемлекеттiк реттеу және елiмiздiң азық-түлiк қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету.
Индустрияландыру АӨК салаларын техникалық және технологиялық жаңарту; егiс алқаптарының құрамында рентабелдiлiгi жоғары дақылдардың үлесiн арттыру, мал шаруашылығын өнеркәсiптiк негiзге көшiру, инновациялық әзiрлемелердiң ғылыми қамтамасыз етiлуiн күшейту және нығайту, нақты сектордың қажеттiлiктерiне сәйкес кадрлармен қамтамасыз ету жүйесiн қалыптастыру арқылы қамтамасыз етiлетiн болады.
Орта мерзiмдi перспективада азық-түлiк тауарларының қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету жөнiндегi жүйенi жасау, өнiмнiң сапасын бақылау және қауiпсiздiк тәуекелiн бағалау жүйесiн жаңарту, қаржы және сақтандыру инфрақұрылымын дамыту, агроөнеркәсiптiк кешендi ақпараттық-маркетингiлiк және консультациялық қамтамасыз етудi жақсарту жүйесiн жасау жоспарланып отыр.
Алдағы үш жылда тауарлардың өндiрушiден тұтынушыға жылжуының арнайы жабдықталған даярлау-сатып алу кооперативтерiнiң тармақталған желiсiн жасау арқылы айқын жүйесi құрылатын болады.
Агроөнеркәсiптiк кешеннiң өнiмдiлiгiн және өнiмнiң сапасын арттыру, технологияны жетiлдiру және жабдықтарды жаңарту орта мерзiмдi кезеңде кластерлiк өзара қатынастардың дамуымен қамтамасыз етiлетiн болады.
Агроөнеркәсiптiк кешеннiң өнiмдерiн өндiрудi және өткiзу нарықтарын дамытудың теңгерiмдiгiн қамтамасыз ету мақсатында 2007 - 2009 жылдары мыналар көзделiп отыр:
сатып алу және баға интервенциясын жүргiзу;
ауыл шаруашылығы өнiмдерiнiң дамыған көлiк-логистикалық инфрақұрылымдары бар коммуналдық көтерме базарларын құру;
биржалық сауданы дамыту.

Агроөнеркәсiптiк кешеннiң бәсекелестiк артықшылықтарын
дамыту

Республиканың аграрлық секторы бәсекелестiк күресте табысты пайдаланылуы мүмкiн бiрқатар артықшылықтарға ие болып отыр.
Пайдалы жерлердiң орасан зор ауданының, бiлiктiлiгi жоғары кадрлардың болуы, өнiмнiң экологиялық тазалығы, шикiзат өндiрiсi орындарында қайта өңдеу қуаттарын шоғырландыру өндiрiс көлемiн арттыруға және салыстырмалы түрдегi өзiндiк құны төмен өнiм алу үшiн экстенсивтi факторларды және климаттық жағдайларды барынша молынан пайдалануға мүмкiндiк бередi.
Осы артықшылықтарды iске асыру үшiн шикiзатты сапалы қайта өңдеу жүйесiн тәртiпке келтiру, елдiң iшiнде тәрiздi транзиттiк мемлекеттердiң аумақтары бойынша өнiмдi тасымалдау үшiн жеңiлдiк жағдайларын туғызу, импортқа алушы елдерде жарнамалауды ұйымдастыру, тарифтiк реттеу мен отандық өнiмнiң экспортын субсидиялау болжамдалып отыр.
Агроөнеркәсiптiк кешеннiң бәсекелестiк артықшылықтарының одан әрi дамуы үшiн мыналар қажет:
АӨК мемлекеттiк қолдауын арттырудың бар резервтерiн қажеттi тауар-материалдық ресурстарды арзандату бағдарламаларына жiберу, агробизнестiң ауыл шаруашылығы инфрақұрылымын дамыту;
материалдық-техникалық жарақтандыруды арттыру мақсатында агроөнеркәсiптiк кешеннiң субъектiлерiн кредиттеу кезiнде пайыздық ставкаларды субсидиялау;
Қазақстанның азық-түлiктiң әлемдiк нарықтарына отандық өнiмдi маңызды жеткiзушi ретiндегi ұстанымдылығын тiкелей қолдау шараларын бағыттау;
агроөнеркәсiптiк кешен саласында техникалық реттеу саласында халықаралық талаптарға, оның iшiнде ТБТ және СФС шаралары бойынша Келiсiмдерге сәйкес нормативтiк-құқықтық базаны әзiрлеу және құру;
агроөнеркәсiптiк кешеннiң өнiмiне халықаралық стандарттардың талаптарына сай жаңаларын әзiрлеу және қолданыстағы стандарттарды үйлестiру;
агроөнеркәсiптiк кешен кәсiпорындарының ИСО және ХАССП талаптарына сәйкес сапаның халықаралық стандарттарына жедел өтуi бойынша шараларды әзiрлеу және iске асыру;
ауыл шаруашылығы өнiмдерiн ұқсату және тамақ өнеркәсiбi кәсiпорындарында ИСО және ХАССП халықаралық стандарттар талаптарына сәйкес сапа менеджментi жүйесiн енгiзу;
ИСО және ХАССП базасында тамақ өнеркәсiбi кәсiпорындарының сапа менеджментi жүйесiн әзiрлеу, енгiзу және сертификаттау шығындарын субсидиялау;
халықаралық нормаларға сәйкес және ХЛП мен ХАССП қағидаттарын ескере отырып, АӨК-нiң қайта өңдеу салаларына өнiмдер мен мал шаруашылығы шикiзатын қайта өңдеу қауiпсiздiгiн бақылаудың технологиялық тiзбегiн енгiзу;
ТМД-ның қолданыстағы мемлекетаралық стандарттарын (мемлекеттiк стандарттарды) және халықаралық баламалармен бiрге сынақтардың әдiстерiн көкейкестi ету және үйлестiру жөнiндегi ұсыныстарды тұжырымдау;
агроөнеркәсiптiк кешеннiң кәсiпорындарына техникалық регламенттер мен стандарттарды, сапаның осы заманғы жүйелерiн енгiзу жөнiндегi ұсынымдарды және нұсқаулықтарды әзiрлеудi қаржыландыру;
ауыл шаруашылығы шикiзаты мен өнiмдердi экспорттаушы кәсiпорындардың салалық бiрлестiктерiн (қауымдастықтарын) құруға және оның терең қайта өңдеуге жәрдемдесу;
"Тамақ өнiмiнiң қауiпсiздiгi туралы" Қазақстан Республикасының Заңын әзiрлеу және оның негiзiнде азық-түлiктiң жеке түрлерiне техникалық регламенттердi қабылдау.

Техникалық және технологиялық жаңғырту

Ауыл шаруашылығы машинасын жасауды дамытудың негiзгi мақсаты қолданыстағы машиналар паркiнiң жұмысқа қабiлеттiлiгiн қамтамасыз ету және сақтау жөнiндегi iс-шараларды әзiрлеу және енгiзу және жоғары тиiмдi және бәсекеге қабiлеттi ауыл шаруашылығы техникасының өндiрiсiн дамыту, оңтайлы мерзiмдерде негiзгi ауыл шаруашылығы жұмыстарын атқаруды қамтамасыз ететiн жабдық пен қосалқы бөлшектер арқылы ауыл шаруашылығы өндiрiсiн техникалық жарақтандыру деңгейiнiң артуы, сондай-ақ ауыл шаруашылығы өнiмiн сақтау мен қайта өңдеу болып табылады.
Мақсатқа жету үшiн мынадай мiндеттердi шешу қажет:
ауыл шаруашылығы машинасын жасау саласында қолданыстағы нормативтiк құқықтық кесiмдердi жетiлдiру;
iшкi және сыртқы нарықтарда әлеуеттi сұраныстың қажеттiлiктерi мен перспективаларын есепке ала отырып, ауыл шаруашылығы өндiрiсi үшiн ауыл шаруашылық техникасы мен жабдығы өндiрiсi дамуының перспективалық бағыттарын айқындау;
машина жасау кәсiпорындары мүмкiндiктерiнiң мониторингi және ауыл шаруашылық машинасын жасау өнiмiне АӨК қажеттiлiгiнiң маркетингi;
олардың техникалық, технологиялық және өндiрiстiк қуаты мен мүмкiндiктерiн ескере отырып, жаңа ауыл шаруашылығы машинасы мен жабдығын игеруге ауыл шаруашылық машинасын жасау кәсiпорындарын үйлестiру;
бәсекеге қабiлеттi өнiмдi шығаруға бағытталған инновациялық жобаларды қалыптастыру;
негiзгi өндiрiстiк қорларды жаңарту және жаңа технологияларды енгiзу үшiн инвестицияларды тарту, өндiрiстi әртараптандыру, өнiмнiң сапасын жақсарту;
ауыл шаруашылық техникасы лизингiнiң нарығын кеңейту және лизингтiң әр түрлiлiгiн арттыру;
сапаны басқарудың халықаралық стандарттарын өндiрiске енгiзу;
ТМД және алыс шетелдердiң кәсiпорындарымен бiрге отандық ауыл шаруашылық машина жасаудың бiрлескен байланыстарын қалыптастыру;
машина жасау кәсiпорындарында сервистiк қызмет көрсетудi ұйымдастыру;
басты жобалық-конструкторлық бюроларды құру;
ғылыми және инновациялық инфрақұрылымның қазiргi элементтерiн дамыту - салааралық технологиялық парктердi құру;
республиканың негiзгi ауа райы - топырағы климатында машина-сынау станцияларын (МСС) құру және олардың тиiмдi қызмет етуiн қамтамасыз ету;
машина-трактор станцияларын дамыту (сервис-орталықтарды);
ауыл шаруашылығы машинасын жасау үшiн жоғары, орта техникалық және кәсiптiк бiлiмi бар бiлiктi кадрлар даярлау.

Ауыл кооперацияларын және iрi фермерлiк шаруашылықтарды құру
және дамыту

Қазақстан Республикасының агроөнеркәсiптiк кешенiн тұрақты дамытудың 2006 - 2010 жылдарға арналған тұжырымдамасын iске асыру жөнiндегi 2006 - 2008 жылдарға арналған бiрiншi кезектегi шаралар бағдарламасының негiзгi бағыты ауыл шаруашылығы тауарын өндiрушiлердi орта және iрi құрылымдарға бiрiктiрудi ынталандыру болып табылады.
Осы бағытта мынадай iс-шаралар көзделiп отыр:
көктемгi-егiс және жинау жұмыстарын жүргiзуге қажеттi жанар-жағар май материалдарын, минералды тыңайытқыштарды және суару суларын жеткiзу құнын субсидиялау;
арнайы технологиялық жабдықтарды (сауатын және тоңазытатын жабдықтар, азықтандыруға және жемшөп беруге арналған жабдықтар), көлiк құралдарын, мал шаруашылығы өнiмi мен шикiзатын алғашқы қайта өңдейтiн ықшам цехтарды сатып алуға осындай кооперативтерге жұмсақ кредиттердi беру жолымен ұсақ тауар өндiрушiлердi кооперативке бiрiктiруге ықпал ету;
құрама жемнiң құнын субсидиялау, техникалық және технологиялық жарақтандыру үшiн лизингтiк бағдарлама үшiн мал шаруашылығы саласын тарту.
Ауыл шаруашылығы өнiмiн жасау жүйесiнде мыналар көзделедi:
ауыл шаруашылығы өнiмдерiнiң шикiзатын дайындау, қайта өңдеу және өткiзу жөнiндегi кооперативтерге жеңiлдiкпен кредит беру жолымен ауыл шаруашылығы құрылымдарын бiрiктiрудi ынталандыру, сондай-ақ арнайы техникамен, тоңазытқыш және арнайы құрал-жабдықтармен жарақталған басқа да қызметтер көрсету;
өнiмдердiң тауарлық партиясын құру, сорттау және сатуды тиiмдi жағдайлармен қамтамасыз ету, өнiмдi өсiру және өткiзу мәселелерi бойынша кооператив мүшелерiне кеңес беру, маркетингтiк ақпарат беру;
коммерциялық емес негiзде сату, сақтау және қайта өңдеудегi қажеттiлiктерiн қанағаттандыру үшiн шикiзатты өндiрушiлер мен қайта өңдеушiлер мүддесiн ортақтастыру;
мал сою, дайындау, мал шаруашылығы өнiмдерiн алғашқы қайта өңдеу және сақтау үшiн арнайы құрал-жабдықтары бар өндiрiстiк базалар желiсiн дамыту;
жемiс-көкөнiс өнiмдерiн өндiретiн аудандарда қолдағы жемiс-көкөнiс сақтау қоймаларын және баздарын барынша iске қосу және оларды салу.

Қаржы және сақтандыру инфрақұрылымының дамуы

Қазiргi таңда ауыл шаруашылығы тауар өндiрушiлердiң қажеттiлiктерiне бағдарланған қаржы құралдарының көпсалалық жүйесi қалыптасты және қызмет етедi: көктемгi және жинау жұмыстарын жүргiзуге жеңiлдiкпен кредит беру, қайта өңдеушi кәсiпорындар үшiн ауыл шаруашылығы техникасы жабдығының лизингi, ауылдық кредиттiк серiктестiктер жүйесi, форвардтық дәндi дақылдарды сатып алу, дәндi дақылдарды сатып алу және кепiл ретiнде оларды пайдалану, ауыл халқын микрокредиттеу.
АӨК қаржы және сақтандыру инфрақұрылымын дамыту саласында орта мерзiмдi перспективада ауылдық кредиттiк серiктестiктердiң қазiргi жүйесiн, көрсетiлетiн қаржы қызметiнiң тiзбесiн кеңейту және кредиттеу көлемiн ұлғайту болжануда. Сонымен қатар ауыл халқын шағын кредиттеу көлемi, астық қолхаттарына кепiлдiк беру жүйесiн, ауыл шаруашылығында мiндеттi сақтандыруды қолдауды ұлғайту арта түсетiн болады.
Осы бағыттарды iске асыруда мынадай шараларды өткiзу көзделiп отыр:
"Аграрлық кредит корпорациясы" акционерлiк қоғамы ауылдық кредиттiк серiктестiктердiң тораптарын және оларды кредиттеу тораптарын кеңейту үшiн кредиттiк ресурстарын арттыру;
ауыл шаруашылығы ұсақ құрылымдарын орта және iрi кәсiпорындарға бiрiгуiн және жеңiлдiктi кредит ресурстарын берумен ынталандыру арқылы өндiрiстiң тиiмдiлiгiн арттыру;
ауылдық кредиттiк серiктестiктердiң қаржы жағдайын жедел және тұрақты бақылауын жүзеге асыру;
ауыл халқы мен агроөнеркәсiптiк кешен субъектiлерiн мемлекеттiк ипотекалық және тұтынушылық кредиттеудi енгiзу;
ауылдық кредиттiк серiктестiктердiң кредит саясатын және басқару қызметiн жүргiзу жөнiндегi ақпараттық жүйенi әзiрлеу және енгiзу;
ауыл халқының тұрмыс деңгейiн көтеру және жұмыспен қамтылуын кредиттеу арқылы қамтамасыз ету үшiн ауыл шаруашылығы емес бизнестi дамытуға жағдай жасау;
"Астық қолхаттары бойынша мiндеттемелердiң орындалуына кепiлдiк қоры" акционерлiк қоғамының жарғылық капиталын, астық қолхаттары бойынша кепiлдiк көлемдерiн көбейту және осы схеманы ауыл шаруашылығының басқа да түрлерiне қолдану;
астық қолхаттарын он-лайн режимiнде есепке алудың электронды жүйесiн енгiзу;
ауыл халқын шағын кредиттеудi ұйымдастыруға мемлекеттiк қаражат бөлу;
ауылда шағын кредиттiк ұйымдардың торабын дамыту;
экономикалық белсендi ауыл халқының қаржы-кредит ресурстарына қол жетiмдiлiгiн жеңiлдету;
ауыл халқын кәсiпкерлiк негiздерiне үйрету семинарларын өткiзу;
өсiмдiк шаруашылығында мiндеттi сақтандыру жүйесiн жетiлдiру және өзара сақтандыру қоғамдарын дамыту.

Күтiлетiн нәтижелер :
ауылдық кредиттiк серiктестiктердi одан әрi дамыту;
ауыл шаруашылығы тауарларын өндiрушiлердi жеңiлдетiлген кредиттермен қамтуды арттыру;
ауылдық инфрақұрылымды дамыту (сервис орталықтары, дайындау бекеттерi, ауыл шаруашылығы өнiмдерiн бастапқы өңдеу, кәсiпшiлiктi дамыту, ауылдық сауда бекеттерiн кеңейту және т.б.);
қосымша жұмыс орындарын жасау есебiнен ауыл халқының еңбекпен қамтылуын қамтамасыз ету;
ауыл шаруашылығы тауарларын өндiрушiлердi кредиттеу көлемiн астық қолхаттары кепiлдiгi бойынша астық өндiрудi жеке инвестиция есебiнен қаржыландыру үшiн қажеттi деңгейге дейiн арттыру;
қазақстандық банктердiң және астық қолхаттары кепiлдiгi есебiнен шет елдiк қаржы институттары желiсi бойынша ауыл шаруашылығы өнiмдерiн өндiрушiлердiң "арзан" қаржыландыруға қол жетiмдiлiгi;
шағын кредиттеудiң тұрақты және тиiмдi қызмет жасайтын жүйесiн қалыптастыру;
ауыл халқының кәсiпкерлiк белсендiлiгiн арттыру және ауылда экономикалық қызметтiң саласын кеңейту есебiнен ауылшаруашылығы өнiмдерiн өндiру мен ұқсату көлемiн арттыру;
қолайсыз табиғи құбылыстардан сақтау жағдайларында ауыл шаруашылығы тауар өндiрушiлерiнiң мүлiктiк мүдделерiн қорғау жөнiндегi кепiлдiктi арттыру.

Ақпараттық-маркетинг және консультациялық қамтамасыз
етудi кеңейту

Ақпараттық-маркетингтiк қызмет көрсетулерге қол жетiмдiлiктi кеңейту және агроөнеркәсiптiк кешен субъектiлерiнiң ақпараттық деңгейiн көтеру жолымен агробизнес қызметiнiң тиiмдiлiгiн қамтамасыз ету көзделiп отыр:
ауылдық ақпараттық-консультациялық орталықтар базасында агробизнестi жүргiзу негiздерi бойынша оқыту семинарларын үнемi жүргiзудi қамтамасыз ету;
агроөнеркәсiп кешенi субъектiлерiне өтеусiз негiзде, агроөнеркәсiп кешенiн ақпараттық-маркетингтiк қамтамасыз етудi мемлекеттiк қолдау шеңберiнде ауылдық ақпараттық-консультациялық орталықтардың негiзiнде агробизнес негiздерiн жүргiзу бойынша үйрету семинарларының тұрақты өткiзiлуiн қамтамасыз ету;
агроөнеркәсiп кешенiнiң ақпараттық маркетингтiк жүйесiнде агроөнеркәсiптiк кешеннiң "Е-Agriculture" салаларын басқарудың бiрыңғай автоматтандырылған жүйесiн жасау, он-лайн режимiнде ауыл шаруашылығы өнiмдерi электрондық коммерциясының жүйесiн қалыптастыру;
ақпараттық-маркетинг жүйесiн iлкi жобалар шеңберiнде ауылдық округтар деңгейiне дейiн дамыту;
аймақтық көрме-жәрмеңке iс-шараларын ұйымдастыру және өткiзу.

Күтiлетiн нәтижелер
Алдағы жылдарда орындалуы жоспарланып отырған iс-шаралардың нәтижесiнде, 2009 жылға қарай республикада астық өндiру болжамдық деректер бойынша 15,0 млн. тоннаны, оның iшiнде бидай 11,7 миллион тоннаны құрайды. Дәндi дақылдар сапасының арттырылуы күтiлуде, соның нәтижесiнде бидай дәнiн экспорттау 6 млн. тоннаға дейiн артады.
2009 жылы 2006 жылмен салыстырғанда мал өнiмдерiн өндiру: мал және құс етi (сойыс салмағымен) - 15,8 %, сүт - 17,4 %, жұмыртқа - 19,2 %, жүн - 14,4 % артады.
2009 жылы ауыл шаруашылығы шикiзатын ұқсату өнiмдерiн өндiру 2006 жылмен салыстырғанда: қоюлатылған сүт өндiру - 14 %, қант - 6,1 %, жармалар - 12,5 %, ет және ет-өсiмдiк консервiлерi - 40,5 %, шұжық өнiмдерi - 7,2 %, ұн - 9%, сары май - 15%, iрiмшiк пен сүзбе - 9 % артады.
2009 жылға қарай агроөнеркәсiптiк кешеннiң техникалық және технологиялық жарақтандырылуы елеулi түрде артады.
Осы жылдар iшiнде халықаралық стандарттарға сәйкес ауыл шаруашылығы өнiмдерiнiң қауiпсiздiгi мен сапасын бағалау жүйесi қалыптасатын болады.
Институционалдық инфрақұрылым аграрлық нарықтың қажеттерiне бейiмделетiн болады.
Iшкi азық-түлiк нарығын реттеудiң тиiмдi тетiгi қалыптастырылатын болады.
Орта мерзiмдi кезеңде қабылданған кешендi шаралар iрi және орта шаруашылықтардың ауыл шаруашылығы өнiмдерiн өндiрудiң жалпы өндiрiс көлемiндегi үлесiн 60 %-ға дейiн жеткiзуге мүмкiндiк бередi деп күтiлуде.

&4. 2007-2009 жылдардағы сауда саясаты

2007 - 2009 жылдары сауда саясаты саласында мыналар бойынша кешендi шаралар әзiрленедi:
тұтынушылардың құқығын қорғау;
сауда қызметi саласында қолданыстағы заңнаманы сақтау жөнiндегi, әсiресе iшкi нарықта сатылатын тауарлардың қауiпсiздiгi мен сапасына бақылау мен жауапкершiлiктi күшейтудi қамтамасыз ету;
электронды сауданы одан әрi дамыту жолымен саудаға инновациялар енгiзу, оның iшiнде сауда торабы мен қызмет көрсету саласына қолма-қол ақшасыз есеп айырысуды енгiзу;
осы заманғы халықаралық стандарттардың талаптарына сәйкес қызмет көрсету және сервис деңгейiн көтеру мақсатымен сауда және қоғамдық тамақтандыру саласында мамандарды даярлау және қайта даярлау жүйесiн қайта қарау және енгiзу;
сауда инфрақұрылымын дамыту.
Сыртқы сауда саясатында орта мерзiмдi перспективада келесi мiндеттердi шешу негiзгi назарда болады:
экспортты әртараптандыру және экспорттың жалпы көлемiнде қосымша құны жоғары өнімнің үлесiн арттыру;
қазақстандық тауарларға қатысты шетелдiк мемлекеттер бастамашылық жасаған демпингке қарсы талқылауды реттеу жөнiнде уәкiлеттi органдармен және мүдделi кәсiпорындармен консультациялар жүргiзу жолымен iс-шаралар өткiзу;
ойластырылған тариф саясаты мен қорғаныстық, демпингке қарсы және өтем шараларын жүргiзу жолымен отандық өндiрушiлердiң арта түсiп отырған тауар импортынан мүдделерiн қорғауға бағытталған қажеттi жұмыс жүргiзу;
сыртқы, шекара маңындағы және iшкi сауда саласында нормативтiк-құқықтық базаны жетiлдiру;
сауданың әр түрiнiң дамуын ынталандыру (биржалық, көтерме);
тұтынушылардың мүдделерiн қорғауға, отандық өндiрiстi дамытуға және қолдауға бағытталған икемдi кеден-тариф саясатын жүргiзу;
қосылған құны жоғары өнiмдер экспортының кредиттеу және сақтандыру тетiктерiн әзiрлеу;
ТМД елдерiне экспорттық шығаруларды молайту.

5. 2007-2009 жылдары Қазақстан экономикасының жедел өсуiн
қамтамасыз ету үшiн экономиканы мемлекеттiк басқаруды
жетiлдiру

&1. 2007-2009 жылдары макроэкономикалық орнықтылықты
қамтамасыз ету

Орнықты экономикалық өсу

Экономиканың серпiндi дамуын жалғастыру мақсатымен IЖӨ жылдық орташа нақты өсiмiнiң 8,8 % болуына қол жеткiзiледi. Экономиканың үш жылдағы жалпы өсiмi 28,7 % құрайды. Бұл ЖIӨ-нi 2008 жылы 2000 жылға қарағанда екi есе өсiру жөнiндегi стратегиялық мiндеттi шешуге мүмкiндiк бередi.
Экономикалық жедел дамуға еңбек өнiмдiлiгiнiң жыл сайын 8,8 % өсуi есебiнен қол жеткiзiледi. 2009 жылға қарай еңбек өнiмдiлiгiнiң өсуi нақты еңбек ақының өсу қарқынының алдына шығады.
2007 - 2009 жылдары қызмет көрсету өндiрiсiнiң тауар өндiрiсiнiң өсуiмен салыстырғанда өсу қарқынының алда болу үрдiсi сақталады. Тауар өндiрiсi жыл сайын орташа алғанда 6,7 %, ал қызмет көрсету өндiрiсi 10,7 % өседi.
Қазақстан халқының тiршiлiк сапасы мен стандарттарын арттыру мақсатымен жан басына шаққандағы ЖIӨ 2009 жылы 6543 АҚШ долларына жеткiзiледi.
Мұнай бағасының күтпеген жерден өзгеруi түрiнде көрiнiс беруi мүмкiн орнықсыздық факторларының әсерiн ескерiп, мұнайдың әлемдiк бағасы 1 баррель үшiн 50-54 доллар аралығында болады деп болжанып отыр. Мұнайдың экспорттық бағасы бiр баррель үшiн 40-43,2 АҚШ доллары аралығында болады.
Сыртқы сауда теңгерiмiнiң оң сальдосы 2007-2009 жылдары орташа алғанда жыл сайын 5,4 млрд. АҚШ долларын құрайтын болады.
Инвестициялық сұраныстың кеңеюi ең бiрiншi кезекте кәсiпорындардың өз қаражаты есебiнен алынатын инвестицияларды қаржыландырудың iшкi көздерiмен байланысты болады. Жоспарланып отырған кезеңде негiзгi капиталға салынатын инвестиция көлемiнiң өсу қарқыны 114-115 % құрайтын болады.

Ақша-кредит саясаты

2007 - 2009 жылдардағы ақша-кредит саясаты бағаны тұрақтандыруды қамтамасыз етуге бағдарланатын болады. Инфляциялық таргеттеу қағидаттарына ауысу жөнiндегi жұмыстар жалғасатын болады. Бұл ақша-кредит саясатының негiзгi параметрлерiн инфляция бойынша мақсатты бағдарлардан туындайтын болжамдарға құруды ескередi.
Ақша-кредит саясаты саласында Ұлттық Банк 2007 - 2009 жылдары ақша-кредит операцияларының пайдалану тиiмдiлiгiн арттыру және қолданылатын шаралардың ақша нарығының жағдайына әсерiн күшейте беру жөнiндегi жұмыстарды жалғастырады.
Ұлттық Банк ставкаларды қайта қаржыландырудың ресми ставкасын қоса алғанда, ақша нарығындағы ахуалға және инфляция деңгейiне байланысты өз операциялары бойынша реттейтiн болады.
Екiншi деңгейдегi банктердiң Ұлттық Банктегi депозиттерi және қысқа мерзiмдi ноттар шығару қаржы нарығында сыйақы ставкаларын реттеудiң, сондай-ақ банктердiң шамадан тыс өтiмдiлiгiн стерилизациялаудың негiзгi тетiктерi болып қала бередi.
Екiншi деңгейдегi банктер үшiн ставкалар дәлiзiн белгiлеу жолымен Ұлттық Банктiң сыйақының нарықтық ставкаларына әсерiн арттыру жөнiндегi жұмыстар жалғасатын болады (төменгi ставка - екiншi деңгейдегi банктердiң депозиттерiн тарту ставкасы, жоғарғы ставка - екiншi деңгейдегi банктерге қарыз беру ставкалары).
Ұлттық Банктiң ақша-кредит саясаты тетiктерiнiң негiзгi макроэкономикалық көрсеткiштерге, оның iшiнде инфляцияға әсерiн бағалауға мүмкiндiк беретiн ақша-кредит саясатының трансмиссиялық тетiгiнiң үлгiсiн жетiлдiрiлетiн болады.
Шамадан тыс өтiмдiлiк мәселесiнiң өткiрлiгiн төмендету үшiн Ұлттық Банктiң олар бойынша нормативтердi сақтауға тиiстi банктердiң мiндеттемелерiн кеңейту жолымен ең төменгi резервтiк талаптарды есептеу тетiгiн одан әрi жетiлдiрудi жүзеге асыру ниетi бар. Өтiмдiлiктi шектеу жөнiндегi көзделген шараларға қарамастан, ақша ұсынысы экономикалық өсудiң жеткiлiктi жоғары қарқынын қамтамасыз ететiн болады.
Ұлттық Банк ұзақ мерзiмге бекiтiлген әлде бiр дәлiздi айқындамай, валюта курсының қалыптасуына валюта курсының қысқа мерзiмдi және алыпсатарлық ауытқуының зардаптарын жұмсарту мақсатымен ғана араласуды жүзеге асырып, айырбастың айнымалы курсын жүргiзу саясатын жалғастырады. Курстың ауытқуы валюта нарығындағы ақшаға сұраныс пен ұсыныс қатынасына байланысты болады. Шетел валютасы ағынының мониторингi жүргiзiледi.
Қаржы емес корпорациясы секторындағы, қалыптасқан экономикалық конъюнктураның және кәсiпорындардың қаржылық жағдайындағы, өтем қабiлетiнiң деңгейi және капиталды тартуға қажеттiлiгiнiң, кредит ресурстарына сұранысына, кәсiпорынның инвестициялық саясатындағы үрдiстер мен бағыттарының дамуына баға беру мақсатында экономиканың нақты секторындағы кәсiпорындардың мониторингi бойынша жұмыстар жалғасатын болады.
Инфляцияны тежеу шаралары Ұлттық Банк пен Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң бiрлескен iс-қимылының күшейе түсуiн қажет етедi.
Валюталық реттеу және валюталық бақылау саласында Қазақстанда валюта режимiн одан әрi ырықтандыруға, капиталдың қозғалысына байланысты тәуекелдердi реттеуге жаңа ұстанымдарды тұжырымдауға бағытталған саясат жалғасатын болады. Сыртқы экономикалық операциялар бойынша ақпараттық база жетiлдiрiлетiн болады, бұл 2007 жылдан бастап валюталық операцияларды жүргiзудiң рұқсат беру тәртiбiнен кейiннен мониторинг жүргізу және iрiктемелi бақылау жүйесiне тиiмдi ауысуды қамтамасыз етуге мүмкiндiк бередi.
Төлем жүйесiнiң қызметiн қамтамасыз ету саласында төлем жүйесiнiң тиiмдiлiгi мен қауiпсiздiгiн арттыру, тәуекелдердi басқарудың қауiпсiздiк және төлем жүйелерiн қадағалау үшiн тиiмдi жүйе жасау жөнiндегi шаралар қолданылатын болады.
Төлем жүйелерiнiң кiдiрiссiз және үзiлiссiз қызмет iстеуiн, қуатын арттыру мен қауіпсiздiк деңгейiн көтеруді қамтамасыз ету мақсатында төлем жүйелерiнiң жаңа резервтiк орталығын жасау жөнiнде жұмыс жүргiзiледi.
Төлем карточкалары нарығының даму саласында 2007 - 2009 жылдарда төлем карточкаларының Ұлттық банкаралық жүйесiн одан әрi енгiзу және дамыту басым бағыт болады. Оны енгiзу шеңберiнде ел iшiнде "КаzСаrd" төлем карточкаларын қолдануды кеңейтуге және оларға қызмет көрсету инфрақұрылымдарын дамытуға ерекше назар аударылатын болады.
Қолма-қол ақша айналымы саласында Ұлттық Банк жаңа дизайндағы банкноттарды айналымға енгiзетiн болады, бұл полиграфиялық және компьютерлiк технологиялардың дамуымен байланысты болып отыр. Банкноттардың жаңа қорғаныс және машинамен оқылатын элементтерi болады.
Қаржы жүйесiнiң тұрақтылығын қамтамасыз етуге жәрдемдесу шеңберiнде Ұлттық Банк өз қызметiн Қазақстан Республикасы Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеy және қадағалау агенттiгiмен тығыз үйлестiрiп отыратын болады.
Халықаралық қаржы ұйымдарымен белсендi ынтымақтастық жалғасады (Халықаралық Валюта Қоры, Дүниежүзiлiк Банк, Еуропа Қайта Құру және Даму Банкi, Азия Даму Банкi, Ислам Даму Банкi және басқалар).
Интеграциялық бiрлесу шеңберiнде Ұлттық Банк ЕурАзЭҚ-қа мүше елдердiң интеграцияланған валюта нарығын құру, сондай-ақ Бiрыңғай экономикалық кеңiстiктi (БЭК), Шанхай Ынтымақтастығы Ұйымын (ШЫҰ) қалыптастыру жөнiндегi мемлекетаралық және ведомствоаралық топтардың
жұмысына қатысу бойынша жалпы төлем жүйесiн ұйымдастыру жөнiндегі жұмыстарды жалғастырады.

Қаржы секторын дамыту

Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу және қадағалау

Орта мерзiмдi перспективада қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу және қадағалау осы саладағы мемлекеттiк саясат мүдделерiн, ел экономикасының қазiргi заманғы дамуын және халықаралық ынтымақтастық жағдайларын ескере отырып жүзеге асырылады.

Банк секторының бәсекелестiгiн ырықтандыру және арттыру

Шетелдiк банктердiң отандық қаржы нарығына қол жетiмдiгiн ырықтандыру, банктердiң сыртқы қарыз алуларының өсуiн басқарудың тиiмдiлiгiн арттыру, банктер активтерiнiң сапасына сыртқы қарыз алулардың өсу әсерiнiң мониторингi, банк секторы активтерiнiң сапасына жылжымайтын мүлiк нарығын тұрақсыздандыру ықтимал терiс әсерiн азайтуға жәрдемдесу, екiншi деңгейдегi отандық банктер қызметiнiң ашықтық деңгейiн арттыру мақсатында алдағы жылдары экономиканың банк секторын мемлекеттiк реттеу жүйесiн одан әрi жетiлдiру жалғасатын болады.
2007 - 2009 жылдары мынадай iс-шараларды орындау керек:
шетелдiк банктердiң отандық қаржы нарығына қол жетiмдiлiгiн ырықтандыру мақсатында республиканың қолданыстағы банк заңнамасына өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу;
осы бағыттағы қалыптасқан ахуалды, экономикалық орнықтылықты және халықаралық практиканы ескере отырып, сыртқы қарыз алулардың оңтайлы көрсеткiштерiн айқындауға, жылжымайтын мүлiкке бағалардың төмендеуiне байланысты тәуекелдерге банктердiң орнықтылығын арттыруға; екiншi деңгейдегi отандық банктер қызметiнiң ашықтық деңгейiн арттыруға; активтердi жiктеу ережесiн жетiлдiруге және олар бойынша провизиялар құруға ықпал ететiн нормативтiк құқықтық кесiмдер қабылдау.

Сақтандыру нарығы

2007 - 2009 жылдары сақтандыру ұйымдары қызметiнiң ашықтық деңгейiн арттыруға, сақтандыру қызметтерiнiң отандық нарығының сыйымдылығын ұлғайтуға, қайта сақтандырудың iшкi секторын, жинақтау сақтандыру жүйесiн дамытуға, шаруашылық субъектiлерiнiң және ел тұрғындарының сақтандыру мәдениетiн, мiндеттi сақтандыру жүйесiнiң тиiмдiлiгiн арттыруға экономиканың сақтандыру секторын мемлекеттiк реттеу жүйесiн одан әрi жетiлдiру жолымен қол жеткiзiлетiн болады.
Экономиканың сақтандыру секторын мемлекеттiк реттеу жүйесiн одан әрi жетiлдiру мақсатында алдағы кезеңде:
сақтандыру ұйымдары қызметiнiң ашықтық деңгейiн арттыруға ықпал ететiн нормативтiк құқықтық кесiмдер қабылдау;
мiндеттi сақтандыру жүйесiн жетiлдiру;
түсiндiру жұмыстарын жүргiзудi қоса алғанда, республика халқының сақтандыру мәдениетiнiң деңгейiн арттыру жөнiндегi шаралар қабылдау ұйғарылып отыр.

Бағалы қағаздар нарығы

Акционерлiк қоғамдар қызметiнiң ашықтық деңгейiн арттыру, қор нарығының өтiмдiлiгiн қамтамасыз ету, халықтың жеке жинақтарын жұмылдыру акцияларын нарығын дамыту, ұсынылатын қаржы құралдарының спектрiн кеңейту мақсатында жоспарланатын кезеңде бағалы қағаздар нарығын мемлекеттiк реттеу жүйесiн одан әрi жетiлдiру қажет.
Акционерлiк қоғамдар қызметiнiң ашықтық деңгейiн арттыруға корпоративтiк басқару қағидаттарын енгiзу арқылы қол жеткiзiлетiн болады.
Алматы қаласында өңiрлiк қаржы орталығын құру қор нарығының өтiмдiлiгiн қамтамасыз етедi.
Қазақстандық бағалы қағаздар нарығында жоспарланып отырған инвесторларды - заңды тұлғаларды оқыту және инвестициялаудың ұжымдық нысанын дамыту халықтық жеке жинақтарын жұмылдыруға ықпал ететiн болады.
Корпоративтiк басқару жүйесiн енгiзу мақсатында:
бағалы қағаздар нарығына қатысушыларды мемлекеттiк реттеудi өздерiнiң қызметi туралы ақпаратты ашу, бағалы қағаздар бойынша кiрiстердi аудару және төлеу кезiнде төлем тәртiбiн арттыру жөнiндегi талаптарды олардың орындауы бөлiгiнде күшейтудi;
бағалы қағаздарды иеленушiлердiң құқықтарын бұзғаны үшiн компаниялар басшыларының әкiмшiлiк жауапкершiлiгiн күшейту, акциялардың бақылау пакетiн иеленбеген акционерлердiң құқықтарын қорғайтын нормативтiк кесiмдер қабылдауды көздейтiн корпоративтiк басқару мәселелерi бойынша Қазақстан Республикасы заңнамасын жетiлдiру жөнiнде ұсыныстар дайындау қажет.
Сондай-ақ қазақстандық компаниялардағы корпоративтiк басқару деңгейiн корпоративтiк басқару нормалары мен қағидаттарын сақтауын бағалауға жетекшi рейтингiлiк агенттiктердi тарту қажет.
Мыналар:
бұқаралық ақпарат құралдарында бағалы қағаздар нарығындағы қызметтi жариялау;
мамандандырылған әдебиет шығару;
бағалы қағаздардың әлеуеттi эмитенттерi үшiн семинарлар өткiзу жолымен халықтың бағалы қағаздар нарығы туралы хабардар болуының деңгейiн арттыру жөнiндегi шаралар жүзеге асырылады.
Қаржы құралдарын инвестициялау үшiн ұсынылатын спектрдi кеңейту мақсатында мемлекеттiк бағалы қағаздар нарығын одан әрi дамыту, секьюритилендiру тетiктерiн шығару, мемлекеттiң толық және iшiнара кепiлдiгiмен облигациялар шығару жолымен мемлекеттiк-жеке меншiк әрiптестiк тетiктерiн дамыту көзделiп отыр.

Жинақтаушы зейнетақы жүйесi

Жинақтаушы зейнетақы жүйесi саласында 2007 - 2009 жылдары мыналарға қол жеткiзу қажет:
халықтың зейнетақы қызметтерiне қол жетiмдiлiгiн және оның сапасын арттыру;
зейнетақы активтерiн инвестициялау үшiн қаржы құралдарының спектрiн кеңейту;
жинақтаушы зейнетақы қорларының зейнетақы активтерiн басқарушылардың қызметiн бағалаудың тиiмдiлiгiн арттыру;
салымшылар мен алушылардың құқықтарын қорғау;
міндеттi зейнетақы жарналарын төлеу жүйесiнің жұмыс істеуiнiң тиімділігін арттыру.
Орта мерзiмдi перспективада алға қойылған мақсаттар мен мiндеттерге қол жеткiзу жөнiндегi негiзгi бағыттар жинақтаушы зейнетақы жүйесiн одан әрi дамыту және оның барынша ашықтығын, тұрақтылығын қамтамасыз ету, реттеу мен қадағалаудың тиiмдiлiгiн арттыру болады.
Осы бағыттарды iске асыруда:
жинақтаушы зейнетақы жүйесiнiң жұмыс iстеуi мәселелерiн реттейтiн заңнаманы одан әрi жетiлдiру;
жинақтаушы зейнетақы қорлары мен компаниялардың зейнетақы активтерiн басқару жөнiндегi кiрiстiлiгiн айқындау әдiстемесiн жетiлдiру, шынайы "эталондық портфельдi" ("бенчмарк" сияқты) тұжырымдау;
өздiгiмен жұмыс iстейтiн халықты жинақтаушы зейнетақы жүйесiне тарту;
жинақтаушы зейнетақы қорларына төлемдер жүйесін оңтайландыру;
салымшылардың әртүрлі топтары үшін зейнетақы активтерінің портфелінде қаржы құралдарының құрамымен, инвестициялық тәуекелдің кірістілігімен және деңгейімен бір-бірінен ерекшеленетін зейнетақы жоспарларын енгізу;
корпоративтік басқару және тәуекелдерді басқару жүйесін жетілдіру көзделіп отыр.
Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын мемлекеттік реттеу және қадағалаудың отандық жүйесін жетілдіру жөніндегі бағыттар мен шараларды іске асыру:
қаржы ұйымдарының мемлекеттің инвестициялық саясатының басым бағыттарына қатысуын кеңейтуге;
қаржылық қызметтерімен сауда-саттықты ырықтандыру жолымен отандық қаржы нарығының ашықтық, тұрақтылық және бәсекеге қабілеттілік деңгейін арттыруға;
бағалы қағаздар нарығын жандандыруға және ұсынылатын қаржылық қызметтерді кеңейтуге, тәуекелдерді әртараптандыруға;
ішкі және сыртқы тұрақсыздандырғыш факторларға қаржы нарығының тұрақтылық деңгейін арттыруы тиіс қаржылық қадағалаудың халықаралық стандарттары мен нормаларына сәйкестігін қамтамасыз етуге, сондай-ақ қаржылық қызметтердің отандық нарығының халықаралық экономикалық кеңістікке толыққанды кіруіне;
қаржылық қызметтерді отандық жеткізушілер үшін келеңсіз салдарларды азайта отырып, Қазақстанның ДСҰ-ға кіруі үшін жағдайды қамтамасыз етуге ықпал ететін болады.
Қаржылық қызметтер нарығындағы бәсекелестіктің және тиісінше ұсынылатын қызметтердің сапасы деңгейінің артуына және олардың құнының төмендеуіне әкелетін Қазақстан Республикасы қаржы ұйымдарының-резиденттерінің қатысуын кеңейту жоспарланып отыр. Бұл ретте, халықтың, инвесторлардың, рейтингілік агенттіктердің отандық қаржы секторына сенім деңгейі артады.

&2. Экономиканы мемлекеттік басқару

Фискалдық саясат

Салық саясаты

2007 - 2009 жылдары салық саясатының негізгі бағыттары мыналар болады:
жалақыны көлеңкелі төлеуді азайту мақсатында әлеуметтік салықтың ставкасын азайту;
өндiрiстi кейiннен дамыту және кеңейту мақсатында қосылған құн салығының ставкасын азайту;
қосылған құн салығын экспорт бойынша және ел iшiнде өтеу тетiгiн жетiлдiру;
халықтың әл-ауқатының өсу жағдайы кезiнде қазақстандық экономиканың бәсекеге қабiлеттілiгiн күшейту мақсатында салық ауыртпалығын заңды тұлғалардың кiрiстерiнен жеке тұлғалардың кiрiстерiне бiртiндеп қайта бөлу;
жеке тұлғалардың табыстарын жалпы декларациялауға көшу мүмкiндiгiн қарау;
сыбайлас жемқорлықты азайту, салық төлемеушiлерге шараларды бiр мезгiлде қатаңдата отырып, есептiлiгiн жеңiлдету мақсатында салықтық әкiмшiлендiру бөлiгiнде заңнаманы одан әрi жетiлдiру.

Бюджет саясаты

2007 - 2009 жылдарға арналған бюджет саясатының негiзгi мақсаты қатаң бюджет тәртiбiн сақтай отырып, мемлекеттiң қаржылық мiндеттерiнiң тиiмдi және толық орындалуын қамтамасыз ету болып табылады.
2007 - 2009 жылдары бюджет саясатының негiзгi бағыттары мыналар болады:
бюджет заңнамасын және бюджеттiк жоспарлау жүйесiн жетiлдiру жолымен Қазақстан Республикасы Ұлттық Қорының қаражатын қалыптастырудың және пайдаланудың орта мерзiмдi перспективаға арналған тұжырымдамасын іске асыру;
перспективалы бюджеттiк жоспарлаудың рөлiн арттыру;
шектеушi бюджет саясатын жүргiзу жолымен мемлекеттiк шығыстардың тиiмдiлiгi мен нәтижелiлiгiн арттыру, мұнда ағымдағы шығыстардың өсуi мұнай емес кiрiстердiң өсуiне тiкелей байланысты болады;
ұлттық қауiпсiздiктi нығайту;
адамдар денсаулығының жай-күйiн және өмiр сүру ұзақтығын жақсарту, бiлiм және мәдени деңгейiн арттыру жөнiндегi жүргiзiлетiн әлеуметтiк реформаларды қаржылық қамтамасыз ету;
бюджетаралық қатынастардың ашықтығы мен тұрақтылығын қамтамасыз ету, басқарудың әрбiр деңгейiнiң дербестiгiн күшейту.

&3. Инвестициялық саясат

2007 - 2009 жылдары экономиканың басым секторларына отандық және тiкелей шетелдiк инвестициялардың ағынын ынталандыру, мемлекеттiк инвестицияларды пайдаланудың тиiмдiлiгiн ұтымды ету және арттыру саясаты мен iшкi жинақ ақшаны жұмылдыру жалғасатын болады.
Елдiң инвестициялық тартымдылығын арттыру және инвестициялық климатты жақсарту үшiн қолданыстағы нормативтiк құқықтық базаны жетiлдiру жөнiнде жұмыс жалғасатын болады.
Басым өндiрiстердiң инвестициялық тартымдылығын арттыру шеңберiнде мемлекет iске асыратын одан арғы шаралар мыналарға:
миноритарлық акционерлердің құқықтарын қорғауды күшейтуге;
кәсiпорындарды тiркеудiң жеңiлдетiлген жүйесiн енгiзуге;
қызмет түрлерiн лицензиялаудың транспаренттiк жүйесiн құруға;
қаржы есептiлiгiнiң халықаралық стандарттарына кәсiпорындардың өтуiн жылдамдатуға (ISО-9000, ISО-14000);
Ұлттық инновациялық жүйенiң экономикалық дамуын басқарудың жаңа жүйесiн дамыту жөнiнде жұмыстың жалғасуына;
мемлекеттiк даму институттарының жұмысын үйлестiрудi күшейту жөнiндегi iс-әрекеттi, олардың қызметiнiң ашықтығын арттыруды жандандыруға;
инвестицияларға жәрдемдесу және шетелдегi инвестициялық сауда өкiлеттiктерiнiң желiсiмен бiрге экспорттың жылжуы жөнiндегi мамандандырылған құрылымын құру;
отандық бизнестiң, әсiресе экспорттаушылардың мүддесiн ескере отырып, iрi халықаралық жобаларды синдицирленген қаржыландыруда қазақстанның қатысуын қамтамасыз ету бөлiгiнде халықаралық қаржы институттарымен бiрге жұмысты жандандыру;
Қазақстанның инвестициялық мүмкiндiктерiнiң тұсаукесерi және шетелдiк, оның iшiнде трансұлттық компанияларды iздеу жөнiнде жұмыстарды жалғастыруға бағытталады.
Алдағы кезеңде бюджеттiк инвестициялардың басымдықтары мыналар:
мемлекеттiк басқарудың функцияларын тиiмдi iске асыруды қамтамасыз ету;
әлеуметтiк секторды дамыту;
базалық инфрақұрылымды дамыту;
аграрлық сектордың дамуына жәрдемдесу;
Астана қаласының дамуы болып қалуда.
Сондай-ақ, экономиканың басым секторларында және инновациялық жүйенiң дамуында қосылған құны жоғары жобаларды қаржыландыру үшiн даму институттары қосымша капиталдандырылатын болады.
Жалпы алғанда, бюджеттiк инвестициялардың көлемiн бөлу 2007 - 2009 жылдарға арналған мемлекеттiк және салалық (секторалдық) бағдарламалардың тiзбесi шеңберiнде жүзеге асырылады.

&4. Мемлекеттiк және мемлекет кепiлдiк берген қарыз алу мен
борышты басқару саласындағы саясат

2007 - 2009 жылдары Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң саясаты мемлекеттiк және мемлекет кепiлдiк берген қарыз алу мен борыш саласында мынадай бағыттар бойынша iске асатын болады:
мемлекеттiк борышты басқару жөнiндегi жүйенi жетiлдiру;
қалыптасқан мұнай емес бюджет тапшылығының мөлшерiне негiздей отырып, жүргiзiлетiн жинақтар саясатын есепке ала отырып, республикалық бюджет пен үкiметтiк борыш тапшылығының көрсеткiштерiн айқындау;
үкiметтiк борыштың құрылымындағы сыртқы борыштың үлесiн бiртiндеп төмендету.
Yкiметтiк борыштың құрылымында сыртқы борыштың үлесiн бiртiндеп төмендету республикалық бюджет тапшылығын қаржыландырудың жалпы құрылымында сыртқы қарыздар есебiнен республикалық бюджет тапшылығын қаржыландыру үлесiн қысқарту жолымен жүзеге асырылады.
Үкiметтiң борыштық портфелiн әртараптандыру мақсатында iшкi нарықта қарызға алуды бiр уақытта ұлғайту кезiнде сыртқы қарыз беру көлемi қысқартылатын болады.
Iшкi қарыз алу көлемiнiң ұлғаюы жинақтаушы зейнетақы қорларына зейнетақы активтерiн орналастыру үшiн сенiмдi және өтiмдi қаржы құралдарын (оның iшiнде мемлекеттiк бағалы қағаздарды) беру қажеттiгiне байланысты.
Сондай-ақ үкiметтiк қарыз алу қор нарығында тиiстi бағдарларды бекiту үшiн айналымдағы мемлекеттiк бағалы қағаздардың жеткiлiктi көлемiн қолдау мақсатымен де пайдаланылатын болады. Орта мерзiмдi перспективада нақты жинақтамалар мақсатында үкiметтiк қарыз алу саясаты Ұлттық қор активтерiнiң нарықтық құнына қарағанда кепiлдiк берiлген борышты есепке алғанда, үкiметтiк қарыздың ара қатынасы 50-70 %-ға жеткiзуге бағдарланатын болады.
Бұдан басқа Қазақстан Республикасының мемлекеттiк қарыздарын басқару жүйесi қайта қаралатын болады. Мемлекеттiк қарыздар бойынша ғана емес, мемлекеттiк басым түрде қатысатын акционерлiк қоғамдардың қарыз мiндеттемелерiн өзiне қамтитын мемлекеттiк сектордың бәрiнiң борышы бойынша да мониторинг жүргiзiлетiн болады.
Мемлекеттiк iшкi және сыртқы берешектердi басқару жүйесiн жетiлдiру 2006 жылы әзiрлеуге жоспарланып отырған Мемлекеттiк және жалпы iшкi берешектi басқару жөнiндегi тұжырымдамаға сәйкес өткiзiледi. Тұжырымдамада берешектi басқару стратегиясы, мемлекеттiк берешек құрылымдары, мемлекеттiк берешектердi басқарудың ұйымдық негiздерi жөнiндегi мәселелер көрсетiледi.
Мемлекеттiк және мемлекет кепiлдiк берген қарыз алу мен борыш саласында жүргiзiлiп отырған саясаты шеңберiнде 2007 - 2009 жылдары мынадай мiндеттердi шешу көзделiп отыр:
жинақтар саясаты шеңберiнде үкiметтiк борыштың оңтайлы мөлшерiн айқындау;
iшкi қарыз алу бөлiгiнде:
жылдар мен қағаз түрлерi бойынша бөлiнiсте мемлекеттiк бағалы қағаздар эмиссиясының орта мерзiмдi кезеңге арналған болжамды схемасын жасау;
ішкі қарыздарды тарту мерзiмдерiне қарай қарыз алудың түрлi құралдарын қолдану;
нарықтағы ахуалға қарай қарыз алудың жалпы көлемiндегi индекстелген және купондық мiндеттемелер арасындағы оңтайлы ара қатынасты белгiлеу жолымен пайыздық тәуекелдердi азайту;
бағалы қағаздар нарығындағы бағдарларды ("бенчмарк") белгiлеу;
шығарылымдардың жалпы санын қысқарта отырып, кезiнде мемлекеттiк бағалы қағаздарды шығару көлемiн ұлғайту;
айналыс мерзiмiн ұлғайта отырып, пайыздарды төлеу кезеңдiлiгiн азайту;
мiндеттемелердiң орындалмау тәуекелiн азайту және қысқа және орта мерзiмдi перспективада үкiметтiк iшкi борышты өтеу жөнiндегi төлемдердiң ең жоғары шегiн төмендету, бұл үшiн орта мерзiмдi және ұзақ мерзiмдi мiндеттемелердi шығаруға қайта бағдарлану көзделiп отыр;
сыртқы қарыз алу бөлiгiнде:
жаңа жобаларды iрiктеуге және Қазақстан Даму Банкiнiң өтемдiк негiзде қаржыландыруға ұсынылатын инвестициялық жобалардың банктiк сараптамасын жүзеге асыруға талаптарды күшейту;
озық тәжiрибе трансфертi және сыртқы донорлармен жобаларды iске асыруды бақылау рәсiмдерi мақсатында экономиканың басым салаларында инвестициялық жобаларды қаржыландыру үшiн жеңiлдiк шарттарында сыртқы қарыздарды тарту;
республикалық инвестициялық жобалар тiзбесiне енгiзiлетiн жобалардың дайындалу сапасы мен сараптамасын жақсарту арқылы қарыз қаражатын тиiмдi пайдалану;
теңгенiң айырбас бағамы өзгерген жағдайда терiс салдарды азайту мақсатында Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң сыртқы қарыздар портфелiн қарыздардың валюталары бойынша әртараптандыру;
борышты өтеу және оған қызмет көрсету бөлiгiнде:
неғұрлым қымбат қызмет көрсетiлетiн үкiметтiк қарыздарды мерзiмiнен бұрын өтеу жолымен үкiметтiк борышты белсендi басқару;
жергiлiктi атқарушы органдардың мерзiмi өткен борыш мiндеттемелерiн өтеу және реттелмеген борыш мiндеттемелерi проблемаларын жедел шешу жөнiнде белсендi шаралар қабылдау;
фискалдық тәуекелдердi болжау.

Мемлекеттiк активтердi басқару және жекешелендiру

2007 - 2009 жылдары мемлекеттiк активтердi басқару саласындағы саясатта мемлекеттi тиiмдi меншiк иесi ретiнде қалыптастыру жөнiндегi күш-жiгердi шоғырландыруға бағытталады. Осы мақсаттармен мемлекеттiк активтердi басқарудың тиiмдiлiгiн елеулi түрде жақсартуға мүмкiндiк беретiн тетiк жасалады. Мемлекеттiк меншiктi басқару саласындағы басым мiндеттер:
мемлекеттiк активтердi басқарудың айқын және анық жүйесiн жасау;
мемлекеттiк меншiкке түгендеу жүргiзу және деректердiң бiрыңғай қорын жасау;
рентабельдi емес мемлекеттік кәсiпорындарды оңалту немесе банкрот туралы шешiм қабылдағанда бiрыңғай критерийлердi қолдану, конкурстық басқарушыларды таңдау тетiгiн жетiлдiру болып табылады.
Мемлекет активтерiн басқарудың айқын және анық жүйесiн жасау үшiн мемлекеттiк активтердi басқарудың қазiргi жүйесiн, мемлекеттiк активтердi басқару саласындағы заңнамалар мен әдiснамалық базаны жүйелеудi жаңартуға бағытталған дәйектi шаралар жүзеге асырылатын болады. Қоғамдық маңызы бар қызмет көрсетулердi және мемлекеттiк қолдауды қажет ететiн қызмет саласы үшiн осы ұйымдар жұмыс iстеуге тиiс қызмет салаларын анықтау мақсатымен бақылау акцияларының пакетi (қатысу үлесi) мемлекеттiң иелiгiндегi мемлекеттiк кәсiпорындардың, мемлекеттiк мекемелер мен ұйымдардың қызмет саласына талдау жүргiзiлетiн болады.
Мемлекеттiк меншiктi түгендеудi жүргiзу және бүкiл ел үшiн деректердiң бiрыңғай базасын жасау үшiн мыналарға бағытталған шараларды дәйектi түрде iске асыру керек:
бақылау акцияларының пакетi (қатысу үлесi) мемлекеттiң иелiгiндегi мемлекеттiк кәсiпорындардың, мемлекеттiк мекемелер мен ұйымдардың мүлкiн түгендеу жұмыстарын жүргізу;
осы ұйымдарға оларға жүктелген мiндеттi iске асыру үшiн қажеттi мүлiк құрамын анықтау (зияткерлiк меншiктi және жылжымайтын нысандарды есепке алып);
мемлекет меншiгiндегi акциялар пакетi (қатысу үлесi) бәсекелес ортаға берiлуге тиiстi мемлекеттiк заңды тұлғаларға, ұйымдарға бекiтiлген мемлекеттiк кәсiпорындардың, мемлекеттiк мекемелер мен мүлiктiң тiзбесiн анықтау;
мемлекеттiк басқару деңгейлерi арасында мемлекеттiк меншiктiң аражiгiн айқын ажырату;
жергiлiктi атқарушы органдардың ұсыныстары бойынша жарғылық капиталында мемлекет қатысатын Мемлекеттiк кәсiпорындар мен мекемелер, заңды тұлғалар тiзiлiмiн (одан әрi - Тiзiлiмiн) қол жетiмдi жұмыстарды жергiлiктi бюджеттен қаржыландыру және оған "оn-linе" режимiнде қолдау көрсету;
есепке алу нысандары бойынша Тiзiлiм деректерiн өзектi ету мақсатымен жасалып жатқан "электрондық үкiметтiң" "Заңды тұлғалар" мемлекеттiк базасының деректерiнен Тiзiлiмдi ұстаушыға электронды нысанда ақпарат беру.
Оңалту немесе банкроттық жөнiнде шешiм қабылдағанда, сондай-ақ конкурстық басқарушыларды тарту тетiгiн жетiлдiруге бiрыңғай өлшемдердi қолдану үшiн Қазақстан Республикасының Yкiметi оңалту және қайта құрылымдау рәсiмi, мониторинг жүргiзу тетiктерi және олардың төлем қабiлеттiлiгiнiң жағдайын талдау қолданылуы мүмкiн рентабельдi емес мемлекеттiк кәсiпорындардың тiзiлiмi айқындалатын болады. Оларда жаңа технологияларды қолданып жаңа өндiрiстер ұйымдастырылуы мүмкiн рентабельдi емес мемлекеттiк кәсiпорындардың дерекқоры қалыптастырылады, басқарудың дағдарысқа қарсы әлемдiк тәжiрибесi, оның осы заманғы Қазақстанның жағдайына бейiмделуi зерделенедi.
Қабылданатын шаралардың нәтижесiнде мемлекет активтерiн басқарудың айқын жүйесi, мемлекеттiк меншiк деректерiнiң бiрыңғай базасы жасалып, рентабельдi емес кәсiпорындарды оңалту немесе банкроттығы туралы шешiм қабылдау тетiгi әзiрленедi.
Мемлекеттiк активтердi басқару бойынша, корпоративтi басқарудың әлемдiк тәжiрибесiн енгiзудiң, мемлекеттiк-жеке әрiптестiктiң жаңа институттарының құрылуы мемлекеттiк активтердi басқарудың, Қазақстан Республикасы Индустриялық-инновациялық дамуының 2003 - 2015 жылдарға арналған стратегиясының iске асырылуының және қор нарығы дамуының тиiмдiлiгiн арттыруға ықпалын тигiзедi.
Қоғамдық мәнi бар нысандарды жақсарту мен құрылысын салу үдерiстерiн қаржыландыруға жеке сектордың қаражатын тартуға мүмкiндiк беретiн мемлекеттiк және жеке серiктестiк тетiктерiн енгiзу және жетiлдiру жөнiндегi жұмыстар белсендi жүргiзiлетiн болады.
Мемлекеттiк мүлiктi басқару жөнiндегi бiрыңғай мемлекеттiк саясаттың құрылымдық элементi ретiнде жекешелендiру саласындағы саясат белгiлi бiр салалар мен нақты кәсiпорындарға қатысы бойынша мемлекет мүдделерiне сәйкес жүзеге асырылады.

&5. Кәсiпкерлiктi дамытуға бағытталған мемлекеттiк саясатты
жетiлдiру

Бәсекелестiктi дамыту және монополияға қарсы саясат

Бәсекелi және монополияға қарсы саясаттың дамуы халықаралық бәсекелi құқық пен бәсеке бостандығының дамуы, табиғи монополиялар субъектiлерiнiң тарифтерi деңгейлерiнiң болжамдылығы мен тұрақтылығын қамтамасыз ету және олар әрекет ететiн экономика салаларының инвестициялық тартымдылығын арттыру, олардың инфрақұрылымдық желiлерiн, институционалдық қайта құруларды жаңарту және кеңейту талаптарына сәйкес заңнаманы жетiлдiру негiзiнде жүзеге асырылатын болады.
Қазiргi уақытта бәсекелi нарықта бәсекелестiктi шектеуге, аса iрi емес компанияларға бақылау орнату жолымен iрi холдингтер ұстанымдарын күшейтуге әкеп соғатын баға келiсiмi, артықшылық (монополиялық) жағдайын асыра пайдалану, терiс пиғылды бәсеке және экономикалық жағынан тым шоғырлану фактiлерi байқалады.
2007 - 2009 жылдары терiс пиғылды бәсекенiң алдын алу, шектеу және жолын кесудiң ұйымдық және құқықтық негiздерiн жетiлдiру, тауар нарықтарында бәсекелi қатынастарды дамыту, монополистiк (артықшылық) жағдайын терiс пайдалану жағдайларында монополияға қарсы ден қою шараларын тиiмдi және жедел қолдану үшiн қолайлы жағдайлар жасау жөнiндегi шаралар кешенiн өткiзу қажет. Сондай-ақ, Қазақстанның ДСҰ-ға кiруi жағдайында монополияға қарсы заңнаманы әлемдiк стандарттарға сәйкес келтiру жөнiндегi шараларды қабылдау қажет.
Iшкi тауар нарықтарында бәсекелестiктiң дамуы үшiн шамадан тыс экономикалық шоғырлануды бақылауды жүзеге асыру, "жасырын монополияларды" монополиясыздандыру, монополияға қарсы органның бақылау функцияларын күшейту жөнiндегi шараларды қабылдау қажет.
Бәсекелi, монополияға қарсы және тариф саясатының негiзгi мақсаттары табиғи монополиялар салаларында мемлекеттiк реттеудiң тиiмдiлiгiн арттыру, еркiн бәсекелестiктi, кәсiпкерлiктi дамыту және нарықтардың серпiндi жұмыс iстеуi үшiн жағдай жасау болып табылады.
Көрсетiлген мақсаттарға қол жеткiзу үшiн мыналар жоспарланып отыр:
жаңа редакциядағы "Бәсеке және монополистiк қызметтi шектеу туралы" Қазақстан Республикасының Заңын және осы Заңды iске асыруға тиiстi нормативтiк құқықтық кесiмдердi қабылдау;
нарық субъектiлерiнiң үстем жағдайды асыра пайдалануының, субъектiлер арасындағы сыбайласудың, монополист субъектiлермен шарттар жасасудан негiзсiз бас тартуының, өндiрiстi, монополиялы тауарлар мен қызметтердi негiзсiз қысқартуының жолын кесу, басқа субъектiлердi рыноктан шеттету және оған қол жетiмдiгiн және жосықсыз бәсекелестiктi шектеу мәселелерi бойынша мемлекеттiк бақылауды күшейту;
монополияға қарсы заңнаманы бұзғаны үшiн қылмыстық және әкiмшiлiк жазаны қатаңдату;
қаржы ұйымдарының өздерiнiң үстем жағдайын асыра пайдалануының, олардың арасындағы сыбайласудың және терiс пиғылды бәсекелестiктiң жолын кесу бөлiгiнде нормативтiк құқықтық кесiмдер қабылдау жолымен экономиканың басқа секторларындағы бәсекелестiктi шектеуге арналған қаржы құрылымдарының ықпалын жою;
Қазақстанның ДСҰ-ға кiруiн ескере отырып, мемлекет тарапынан шаруашылық субъектiлерiне жеңiлдiктер беру практикасын жою, сондай-ақ доминант субъектiлердiң тарифтердi, тауарлардың (жұмыстардың, қызметтердiң) бағаларын келiсуiнен кезең-кезеңiмен бас тарту;
әлемдiк монополияға қарсы заңнаманы зерделеу, бәсекелестiктi қорғау жөнiндегi заңнамаға салыстырма талдауды жүргiзу және дамыған елдерден және Қазақстанның табиғи монополияларын реттеу;
шектен тыс экономикалық шоғырлануды бақылауды, экономиканың әртүрлi салаларындағы "жасырын" монополиялардың мониторингi, оларды монополиясыздандыру жөнiндегi шараларды қабылдау, кәсiпкерлiк бостандығын қорғаудың қоғамдық жүйесiн нығайту, монополистер қызметiнiң мониторингi жөнiндегi электрондық дерекқорды дамыту жөнiндегi iс-шараларды көздейтiн Бәсекелестiктi қорғау мен дамытудың орта мерзiмге арналған бағдарламасын iске асыру;
Жоспарланып отырған шаралар кешенiн iске асыру нәтижесiнде нарықтағы барлық қатысушылар үшiн тең жағдайды қамтамасыз ету және монополияға қарсы ден қою шараларын бiр мезгiлде қатаңдата отырып, бәсекелi нарықтағы тарифтердi қатаң мемлекеттiк реттеуден кезең-кезеңiмен бас тарту күтiлуде.

Тариф саясаты

Тариф саясатын дамыту табиғи монополиялар саласындағы тарифтiк реттеудiң нормативтiк құқықтық және әдiснамалық базасын жетiлдiру арқылы жүзеге асырылатын болады.
Осы бағытта жүргiзiлетiн негiзгi iс-шаралар "Табиғи монополиялар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу; орта мерзiмдi және ұзақ мерзiмдi тарифтердi бекiту тәртiбiн белгiлеу; табиғи монополиялар субъектiлерiнiң қызметiн мемлекеттiк реттеу тәртiбiн ырықтандыру және төрешiлдiктен арылту болады.
Қазақстан экономикасы дамуының жай-күйi мен перспективаларының деңгейiне барабар әдiснамалық базаның болуы мемлекеттiк тарифтiк реттеудiң маңызды құрауышы болып табылады. Бұл үшiн тарифтердi, экономиканың секторлары тарифтерiнiң серпiнiне әсерiн бағалау модельдерiн есептеудiң тұтас бiрқатар әдiстерiн әзiрлеу, олардың бағалау көрсеткiштерiнiң теңгерiмдi кешенi негiзiнде субъектiлер қызметiнiң мониторинг жүйесiн құру көзделiп отыр.
2007 жылы Табиғи монополиялар саласындағы тариф саясатын жетiлдiрудiң 2008 - 2010 жылдарға арналған бағдарламасын әзiрлеу жоспарланып отыр.
Жоспарланған шаралар кешенiн iске асыру нәтижесiнде орта мерзiмдi және ұзақ мерзiмдi кезеңге арналған табиғи монополиялар субъектiлерi тарифтерiнiң болжамды және тұрақты деңгейi қамтамасыз етiледi және табиғи монополиялар субъектiлерi тартылған салалардың инвестициялық тартымдылығын арттыру үшiн жағдай жасалатын болады.

Техникалық реттеу және патенттер жүйесiн дамыту

Техникалық регламенттер мен стандарттар әзiрлеу кезiнде халықаралық танылған стандарттарды негiзге алу отандық өнiмнiң сыртқы нарықтарға шығуына ықпал етуге тартылған.
Қазiргi уақытта Қазақстан Республикасының ДСҰ-ға кiруi алдындағы қабылданатын iс-шараларға сәйкес техникалық реттеу саласындағы ұлттық заңнаманы халықаралық тәжiрибеге сәйкес келтiруге бағытталған нормативтiк құқықтық кесiмдердiң жобалары әзiрленуде.
2006 жылы 5 заң қабылданады және Қазақстан Республикасының қолданыстағы 33 Заңына техникалық реттеу мәселелерi бойынша өзгерiстер мен толықтырулар енгiзiлетiн болады.
2007 - 2009 жылдары ұлттық стандарттарды халықаралық стандарттармен үйлестiрудi жалғастыру және отандық өндiрiс тауарларының бәсекеге қабiлеттiлiгiн арттыру жөнiндегi мемлекет саясатының негiзгi бағыттарын ескере отырып, стандарттарды үйлестiру жөнiндегi қолданыстағы жоспарды қайта қарауды жүзеге асыру, сондай-ақ Қазақстан Республикасында өндiрiске халықаралық стандарттарды енгiзудi жалғастыру қажет.
Бұдан басқа, мақсаты техникалық реттеудiң мемлекеттiк жүйесiн одан әрi дамыту және жетiлдiру, өнiмнiң және тiршiлiк пен денсаулыққа және қоршаған орта үшiн процестердiң қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету, өнiмнiң қауiпсiздiгiне қатысты тұтынушыларды адастыратын iс-қимылдардың алдын алу, сондай-ақ саудадағы техникалық кедергiлердi жою болып табылатын Техникалық реттеудiң мемлекеттiк жүйесiн дамытудың 2007 - 2009 жылдарға арналған бағдарламасын әзiрлеу қажет.
Отандық өндiрушiлердi экспорттық қызметке бағдарлау мақсатында өндiрушiлердi Қазақстанда шығарылатын тауарлар экспортталатын мемлекеттердегi өнiмге қойылатын қолданыстағы талаптар туралы хабардар етiп отыру қажет.
Сәйкестендiрудi растау саласында жұмыстарды оңтайландыру мақсатында халықаралық практикаға сәйкестендiрудi растау рәсiмдерiн үйлестiру жөнiндегi жұмыстарды жүзеге асыру қажет.
Қазақстан Республикасының азаматтарын және экономикасын өлшемдердiң дұрыс емес нәтижелерден қорғау мақсатында Өлшемдер бiрлiгiн қамтамасыз етудiң мемлекеттiк жүйесiн дамытудың 2007 - 2009 жылдарға арналған бағдарламасын әзiрлеу қажет.
Iшкi және сыртқы нарықтарда қазақстандық өнiмнiң бәсекеге қабілеттiлiгiн арттыру, сондай-ақ қазақстандық кәсiпорындардың халықаралық стандарттарға көшуiн ынталандыру мақсатында:
қазақстандық кәсiпорындардың халықаралық стандарттарға көшуiн ынталандыру жөнiндегi, оның iшiнде шағын және орта бизнес үшiн шаралар әзiрлеу;
халықаралық деңгейдегi менеджмент жүйелерiнiң сәйкестiгiн растау жөнiндегi сарапшы аудиторлар даярлауды қамтамасыз ету;
ИСО 9001, 14001, 22000 және ОНSAS 18001, SА 8000 халықаралық стандарттарға сәйкес менеджмент жүйелерiн енгiзу және сертификаттау мәселелерi бойынша баспасөзде үнемi жарияланымдар мен айдарлар, радио мен теледидарда сөз сөйлеудi ұйымдастыру жолымен халықаралық стандарттарды енгiзудi насихаттау жөнiндегi жұмысты жандандыру;
"Сапа саласындағы жетiстiктерi үшiн" Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң сыйлығын алуға конкурстар және "Қазақстанның үздiк тауарлары" конкурс-көрме өткiзудi ұйымдастыру;
ИСО 9001, 14001, 22000 және ОНSAS 18001, SА 8000 халықаралық стандарттарға сәйкес менеджмент жүйелерiн енгiзу жөнiнде салалық және өңiрлiк семинарлар (конференциялар) өткiзу;
ИСО 9001, 14001, 22000 және ОНSAS 18001, SА 8000 халықаралық стандарттарға жауап беретiн менеджмент жүйелерiн әзiрлеу мониторингiн және енгiзудi жүзеге асыру жоспарланып отыр.

Сыртқы экономикалық қызмет және ДСҰ-ға кiру

Экспорт-импорт секторының артықшылықтарын қолдау

Шикiзат емес сектордың қазақстандық тауарларын әлемдiк нарықтарға экспорттық жылжытуға жәрдемдесy мақсатында мынадай жұмыс жүргiзiледi:
экспортты дамытуды ынталандыру бойынша шетелдiк оң тәжiрибенi зерттеу;
бiрқатар елдердiң, атап айтқанда, Ауғанстан, Пәкiстан, Үндiстан, Моңғолия, Иран, Ирак, Египет, Оңтүстiк Африка Республикасы, Сауд Арабиясы, Америка Құрама Штаттары, Бразилия, Еуропалық Одақ және Орталық Азия елдерi, Ресей Федерациясы, Беларусь Республикасы, Украина, Қытай Халық Республикасы тауарлар нарықтарына тиiстi шетелдiк ұйымдарды тарта отырып, талдамалық зерттеулер жүргiзу;
өз өндiрiсiн құру бойынша ұсыныстарды әзiрлеу мақсатында дайын өнiмдi өндiру үшiн тиiстi шетелдiк зерттеу ұйымдарын отандық кәсiпорындардың құрамдауыштар (жинақтауыштар, құрамдауыштар, шала өнiмдер) түрлерiн пайдалану тұрғысынан тартуды жүргiзу;
Экспортты дамытудың 2008 - 2012 жылдарға арналған ұлттық бағдарламасын әзiрлеу мақсатында әлемдiк нарықтарға тауарларды жылжыту тәжiрибесi бар консалтингiлiк отандық және халықаралық ұйымдарды, оған сараптама мен бағалау жүргiзу үшiн тәуелсiз сарапшылар тарту;
шикiзаттық мақсаттағы перспективалы қазақстандық тауарлар мен брендтердi, оларды әлемдiк нарықтарға одан әрi жылжыту үшiн олардың тiзбесiн қалыптастыру;
Қазақстанның шикiзаттық тауарлардың ауқымды ассортимент өндiрушi ретiнде халықаралық имиджiн нығайту мақсатында отандық тауарларды әлеуеттi өткiзу нарықтарында - шетелде таныстыру iс-шараларын өткiзу;
отандық тауарларды сыртқы сауданы жүзеге асыру кезiнде туындайтын сыртқы сауда дауларды реттеу арқылы сыртқы нарықтарға жылжытуға жәрдемдесу;
"Қазақстанның дайын отандық өнiмдi үздiк экспорттаушысы" конкурсын өткiзудi ұйымдастыру;
республиканың өңiрлерiнде отандық iскер ортада және сыртқы нарықтарға, оның iшiнде шетелдiк экспорттаушыларды тарта отырып, отандық дайын өнiмдi экспорттық жылжыту мәселелерi бойынша өндiрушiлер арасында ақпараттық-түсiндiру iс-шараларын өткiзу.

Қазақстанның ДСҰ-ға кiруi

Қазақстанның бәсекеге қабiлеттi экономикасын құру әлемдiк экономикаға тығыз ықпалдасуына байланысты. Осыған орай, республиканың бүкiл әлемдiк сауданың 95 % келетiн Дүниежүзiлiк сауда ұйымына кiруi өзектi болып тұр.
ДСҰ-ға кiру импортты тауарлар мен қызметтер үшiн Қазақстанның нарығын ашуға ғана әкеп соқпайды, сондай-ақ республика экономикасындағы реформаларды одан әрi тереңдетудi талап етедi.
Келiссөздер барысында: тауарлар мен қызметтерге баға белгiлеу процесiндегi мемлекеттiң рөлiн азайту, сауда-экономикалық саясаттың транспаренттiгiн және кедендiк рәсiмдердiң ашықтығын қамтамасыз ету, зияткерлiк меншiктi қорғау, лицензиялар мен ветеринарлық сертификаттар беру жөнiндегi мәселелердiң кең ауқымы бойынша республиканың мiндеттемелерi қабылданады.
ДСҰ-ға кiру экономиканың қаржы, телекоммуникация, энергетика және көлiк секторларын одан әрi ырықтандыруды көздейдi. Осы секторлардағы бәсекелестiктi дамыту халықты және шаруашылық субъектiлерiн қоса алғанда, тұтынушылар үшiн қызметтердiң сапасын жақсартуға және құнын төмендетуге әкеп соғуы тиiс, түпкi нәтижесiнде қазақстандық тауарлар мен қызметтердiң бәсекеге қабiлеттiлiгiне оң әсер етедi.
Сыртқы сауда режимiн ДСҰ-дың нормаларына сәйкес келтiру рәсiмдер ашықтығын күшейтуге және сыбайластыққа мүмкiндiктердi қысқартуға тиiс. Лицензияланатын тауарлар мен қызметтер сапасын қысқартумен қатар лицензиялық және кедендiк рәсiмдердi оңайлату тұтастай экономиканың болжамдылығын қамтамасыз етедi және Қазақстандағы кәсiпкерлiктi дамытуға оң әсерiн бiлдiредi.
Ауыл шаруашылығы өндiрушiлерiне берiлетiн субсидиялардың нақты көлемi туралы мәселе Қазақстанның ДСҰ-ға кiруi жөнiндегi келiссөздерде ең маңызды болып табылады, өйткенi Қазақстан халқының 40-дан астамы ауылдық жерлерде тұрады.
Халықаралық сауда мен құқық салаларында бiлiктiлiгi жоғары қазақстандық кадрларды даярлау қажеттiгi маңызды мiндет болып табылады.

Шағын және орта бизнестi дамыту

2007 - 2009 жылдары шағын және орта бизнестi дамытудың басты мақсаты кәсiпкерлiктi мемлекеттiк қолдауды қамтамасыз ету негiзiнде шағын және орта бизнес ұстанымдарын кеңейту және нығайту болып табылады.
Қойылған мақсаттарға қол жеткiзу үшiн мынадай мiндеттердi шешу қажет:
бизнес пен мемлекеттiң әрiптестiгiн нығайту;
шағын және орта кәсiпкерлiктi жедел дамыту үшiн жағдайлар жасау;
жеке кәсiпкерлiк пен мемлекеттiң тиiмдi өзара iс-қимылы;
жеке кәсiпкерлiктi мемлекеттік қолдауды қалыптастыруға жаңа ұстанымдар әзiрлеу.
Кәсiпкерлiкке қысымды қысқарту және әкiмшiлiк тосқауылдарды жою үшiн ұйымдық, құрылымдық және кешендi ұстаным қажет, ол мынаны көздейді:
орталық мемлекеттiк және "жергiлiктi атқарушы органдар жанынан құрылатын кәсiпкерлiк мәселелерi бойынша сараптамалық кеңес құру;
кредиттер беру рәсiмдерiн оңайлату, кредит беру мерзiмдерiн және пайыздық ставкаларды төмендету мәселелерiне қатысты өндiрiстiк және инновациялық бейiндегi шағын және орта кәсiпорындарды одан әрi ынталандыруға бағытталған, шағын кәсiпкерлiктi қаржылық қолдау шараларын әзiрлеу;
"Жеке кәсiпкерлiк туралы" Қазақстан Республикасының Заңын қабылдауға байланысты кесiмдердiң күшiн жоюды негiздеу мақсатында кәсiпкерлер бiрлестiктерiнiң мiндеттi қатысуымен нормативтiк құқықтық кесiмдерге тексеру жүргiзу;
кәсiпкерлiк пен мемлекеттiк органдар арасындағы өзара iс-қимыл тетiгiн оңайлату, мемлекеттiк әкiмшiлендiру тетiктерiнiң тиiмдiлiгiн, ақпараттық ашықтығын қамтамасыз ету;
лицензиялау жүйесiн жетiлдiру шеңберiнде Қазақстанның бiрыңғай лицензиялық палатасын құру орындылығын қарау;
барлық өңiрлерде кәсiпкерлiк пен инновациялық қызмет инфрақұрылым объектiлерiн құру;
"Шағын кәсiпкерлiктi дамыту қоры" акционерлiк қоғамның өкiлдiк желiсiн құру және өңiрлерде ақпараттық-талдамалық, консалтингiлiк және оқу-әдiстемелiк қызметтердi ұсыну мәселелерi бойынша жұмысты күшейту;
"көлеңкелi" өндiрiс және "қапшықтық" импортпен бiрге заңды тауар өндiрушiлер үшiн iшкi нарықта тең жағдай жасау.
Республикадағы әлеуметтiк-экономикалық жағдайды тұрақтандыру шағын бизнестi дамытуға оң ықпал көрсетедi.

Кәсiби Үкiмет

2007 - 2009 жылдары кәсiби Үкiмет саласындағы басым мiндеттер мыналар болады:
мемлекеттiк қызмет және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы заңнаманы сақтауын бақылау;
сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтарға қарсы күрестi нығайту;
облыстарда, Астана және Алматы қалаларында мемлекеттiк қызмет iстерi агенттiгiнiң тәртiптiк кеңестер тиiмдiлiгiн арттыру, Агенттiктiң аумақтық басқармалары бастықтарының мәртебесiн нығайту;
саны мен құрамы бойынша тиiмдi әрi оңтайлы мемлекеттiк аппарат құру;
уәкiлеттi мемлекеттік органдар және мекемелер ұсынатын мемлекеттiк қызметтер стандарттарын, сондай-ақ олардың сапасын есептеу мен бақылау жүйесiн әзiрлеу және енгiзу;
"электрондық үкiметтi" дамыту;
еңбекақы төлеу жүйесiн жетiлдiру, мемлекеттiк қызметшiлердiң жалақысын арттыру;
мемлекеттiк органдар мен қоғамның сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтарды болдырмау мен және мемлекеттiк қызметтi жетiлдiрудегi өзара iс-қимылдарын өрiстету;
мемлекеттiк қызметшiлердi оқыту жүйесiн дамыту мемлекеттiк қызмет кадрларын даярлау орталықтарының ғылыми, кадрлық және материалдық-техникалық базасын нығайту, шетелдегi беделдi оқу орталықтарында мемлекеттiк қызметшiлердiң бiлiктiлiгiн арттыру.
Мемлекеттiк басқару академиясының базасында осы заманғы мемлекеттiк менеджерлер даярлау үшiн шетелдiк әрiптестiктерiнiң қатысуымен халықаралық стандарттарға жауап беретiн ұлттық басқару мектебi құрылады.

6. Аумақтық даму

Өңiрлiк саясат 2007 - 2009 жылдары Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейiнгi аумақтық даму стратегиясына сәйкес айқындалады және басымдық өңiрлiк және әлемдiк экономикада бәсекеге қабiлеттi маманданудың, экономикалық әлеуеттің ұтымды кеңістік ұйымының қалыптасуына негізделген экономиканың теңгерiмдi дамуының қажеттiлiктерiне сәйкес келетiн аумақтық даму болып табылады.
Бiркелкi дамыту тұжырымдамасының орнына поляризациялық дамыту тұжырымдамасы келуге тиiс, мұнда неғұрлым серпiндi дамып келе жатқан қалалар немесе өңiрлiк және жаhандық нарықтарға кiрiктiрiлген әрi елдiң қалған барлық өңiрлерi, ал перспективада бүкiл Орталық Азия өңiрi үшiн локомотивтер рөлiн атқаратын өңiрлер "өсу полюстерiне" айналуы мүмкiн.
Алдағы жылдары өңiрлiк саясатының мақсаты экономикалық перспективалы аудандарда және өмiр сүруге қолайлы табиғи-климаттық аймақтарда экономикалық және еңбек ресурстарының шоғырлануы, өңiрлiк және әлемдiк экономикада ел мен оның өңiрлерiнiң бәсекеге қабiлеттi мамандануының қалыптасуы болады.
Осы мақсаттарда мынадай мiндеттердi шешу қажет:
дамыған өңiрлiк орталықтарда экономикалық қызметтi жандандыруға бағытталған аумақтық дамудың жаңа саясатын әзiрлеу;
өңiрлердiң бәсекеге қабiлеттi мамандануын қалыптастыру;
проблемалы аумақтарды дамыту.
Қойылған мақсаттарға қол жеткiзу және мiндеттердi шешу үшiн кластерлердi құрумен үйлестiре отырып, өңiрлердiң бәсекеге қабiлеттi өңiрлердi және аумақтардың инфрақұрылымын дамыту, өңiрлiк әлеуметтiк-кәсiпкерлiк корпорацияларды құру, сондай-ақ ауылдық және проблемалық аумақтарды, шағын қалаларды одан әрi дамыту көзделедi.

Өңiрлердiң бәсекеге қабiлеттi мамандануын дамыту

Дамыған өңiрлiк орталықтарда экономикалық қызметтi жандандыруға бағытталған жаңа өңiрлiк даму саясатын әзiрлеу, өңiрлердiң бәсекеге қабiлеттi мамандануын қалыптастыру үшiн 2007 жылы:
мемлекеттiк органдар, жеке меншiк кәсiпорындар, бизнес-қауымдастықтар, ғылыми зерттеу институттары мен басқа да мүдделi құрылымдар өкiлдерiнiң қатысуымен өңiрлердiң әкiмдiктерi жанынан консультативтiк-кеңесшi органдар ретiнде Бәсекеге қабiлеттiлiк жөнiндегi кеңестер құру;
өңiрлердi дамытудың бәсекелi стратегияларын қабылдау көзделiп отыр.

Кластерлердi құрумен үйлестiре отырып, аумақтардың
инфрақұрылымын дамыту

Аумақтық дамуды инфрақұрылымдық қамтамасыз ету экономикалық өсу үшiн жағдай, халықтың тұрмыс-тiршiлiгiнiң қолайлы ортасын жасауға және өндiрiстiк, энергетикалық, тыныс-тiршiлiк, көлiк, телекоммуникация, су шарyашылығы, әлеуметтік және рекреациялық инфрақұрылымды қамтамасыз етуге бағытталады.
Мемлекеттiк реттеудiң тұтас объектiсi ретiнде қаралатын оның әр түрлi магистралдық және тораптық элементтерiнiң тұжырымдамалық және технологиялық жағынан өзара байланысты жүйе ретiнде Ұлттық инновациялық инфрақұрылымды қалыптастырудың және перспективалық дамытудың жаңа идеологиясын әзiрлеу қажет.
Қазiргi бар және қалыптастырылатын коммуникациялық дәлiздер:
Солтүстiк Қазақстан, Орталық (тiректiк) және Оңтүстiк Қазақстан сауда-экономикалық дәлiздерiнiң (ел дамуының стратегиялық осьтерi шеңберiнде қалыптастырылатын) негiзгi инфрақұрылымдық құрамдас бөлiгiн құрауы;
елдiң өңiрлiк және жаhандық нарықтарға (транзит әлеуетiн сатуды қоса алғанда) ықпалдасуына сияқты, тиiмдi дамушы экономикалық белсендiлiктiң аймақтарын қалыптастыру базасы ретiнде сауда-логистикалық жүйелердiң (тораптардың), перспективалы жаңа кластерлердiң ел кеңiстiгiнде орналасу процесiне де ықпал етуi тиiс.

Өңiрлiк әлеуметтiк-кәсiпкерлiк корпорацияларды құру

Шағын кәсiпкерлiктiң шаруашылық субъектiлерiнiң рентабельдi емес проблемаларын шешу үшiн шағын және орта бизнестiң iрi әртараптандырылған және қаржы жағынан тұрақты кәсiпорындармен өзара ынтымақтастыққа алғышарттар жасау көзделедi, олар бизнестi ұйымдастырудың айқын жағдайында кәсiпкерлiктi дамыту үшiн тапсырысшы және "локомотив" рөлiнде шыға алады.
Әлеуметтiк-кәсiпкерлiк корпорацияларды дамыту үшiн қоғам мүддесi мен табыста қызметтi үндестiрген бiрнеше iрi аумақтық холдингтер қалыптастыру қажет.
Неғұрлым дамыған өңiрлiк орталықтарда өзара байланысты бiрнеше өңiрлерде кәсiпкерлiк факторын жандандыруға бағдарланған әлеуметтiк кәсiпкерлiк корпорацияларды құру ресурстарды жұмылдыру тетiктерiнiң бiрi болады.
Осы корпорациялар қызметiнiң басты бағыты активтердi басқару, өңiрдi дамыту мүддесi үшiн жаңа жобаларды бастау және қосымша инвестициялар тарту, өңiрде ұзақ мерзiмдi негізде шағын және орта кәсiпорындардың тауарлары мен қызметтерiне пайдалы сұранысты құру болады.
Әлеуметтiк кәсiпкерлiк корпорациялардың дамуы рентабельдi емес кәсiпорындардың тиiмдiлiгiн қалпына келтiруге мүмкiндiк бередi.
Осындай корпорациялардың дамуы өзiнiң ғана емес, аралас өңiрлердiң де экономикалық белсендiлiгiн өзiнде шоғырландыратын және бәсекеге қабiлеттi өңiрлiк кластерлердiң қалыптасуының катализаторлар болуға қабiлеттi iрi өңiрлiк орталықтарды құруға жәрдемдеседi.

Ауылдық және проблемалы аумақтарды дамыту

Ауылдық аумақтарды тиiмдi дамытуды қамтамасыз ету үшiн Ауылдық аумақтарды дамытудың 2004 - 2010 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарламасын iске асыру жалғастырылады.
Орта мерзiмдi кезеңде экономикалық әлеуеттi және шектес елдi мекендердiң қамтамасыз ететiн инфрақұрылымын сақтау және дамыту, шектес аудандардың iрi мекендерiнiң әкiмшiлiк маңыздылығын арттыру жөнiндегi шаралар iске асырылады.
Проблемалы аумақтарды дамыту үшiн Бұрынғы Семей сынақ ядролық полигонының 2005 - 2007 жылдарға арналған проблемаларын кешендi шешу және 2006 - 2008 жылдарға арналған Семей қаласын дамыту жөнiндегi бағдарламасын одан әрi iске асыру көзделедi.

Астана қаласын дамыту

2007 - 2009 жылдары Астана қаласын дамыту мақсаты Еуразиядағы өзара халықаралық iс-қимылдың iрi орталықтарының бiрi және осы заманғы әлемдiк даму стандарттарына сай келетiн қаланы дамыту болып табылады.
Бұл кезеңде мынадай мiндеттердi шешу көзделедi:
Астананың еуразиялық кеңiстiкте үлгiлi астана ретiнде қалыптасуы;
жақын маңдағы қалаларды тарту арқылы желiлiк "өсу аймағын" қалыптастыру.
Желiлiк "өсу аймағын" қалыптастыру үшiн келiсiлген iс-қимылдар кешенiн iске асыру көзделiп отыр:
Темiртау, Қарағанды агломерациясын және Щучье-Бурабай курорттық аймағын тарта отырып, жартылай функционалды аймақ құру;
орта азиялық өңiрде, кейiннен әлемдiк нарықта сауда дистрибуциясы;
көлiк-логистикалық және логистикалық-процессингтiк қызмет көрсету;
технологиялық трансферт және инновациялық даму;
туристiк-рекреациялық мамандану: Щучье-Бурабай курорттық аймағы мен Қорғалжын қорығының рекреациялық ресурстарын iрi шоғырландыру базасында;
құрылыс материалдарының өндiрiсiне мамандандырылған индустриялық аймақты, жиhаз, тамақ өнеркәсiбi және басқа бәсекеге қабiлеттi салаларды құру;
Еуропа - Азия сапалы тасымалдарын қамтамасыз ету үшiн авиациялық "хаба" және авиациялық тасымалдарға сапалы қызмет көрсетудi қамтамасыз етуге арналған сервистiк орталық құру.
Қойылған мақсаттарға қол жеткiзу және мiндеттердi шешу үшiн Астана қаласының 2030 жылға дейiнгi орнықты даму стратегиялық жоспарын , Астана қаласын әлеуметтiк-экономикалық дамытудың 2006-2010 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарламасын iске асыру көзделедi.
Қойылған мақсатқа қол жеткiзу нәтижесi Астананы, әлемдiк көлiк жүйесiмен үйлесiмдi ықпалдасқан тауарлық, қаржылық, технологиялық ағындармен, ғылыми және мәдени алмасулармен басқаратын ұлттық коммуникациялық орталық ретiнде шығару, сондай-ақ қалада оған неғұрлым құнды капитал түрiн - адами капиталдың құйылуын ынталандыратын постиндустриалды "орта аймағын" қалыптастыру болып табылады.

Алматы қаласын дамыту

2007 - 2009 жылдары Алматы қаласын одан әрi дамыту мақсаты Алматы қаласын өңiрлiк iрi қаржы және iскерлiк белсендiлiк орталығы ретiнде одан әрi дамыту болып табылады.
Бұл кезеңде мынадай мiндеттердi шешу қажет:
өңiрлiк қаржы орталығы жұмыс iстеуiнiң нормативтiк құқықтық базасын құру;
ел экономикасына жаңа инвестициялар, озық қаржы бiлiмдерi мен техника импортын тарту үшiн жағдайлар қалыптастыру;
Алматы қаласының экономикасын әртараптандыруға және жаңа бәсекелi артықшылықтарын құруға ықпал ету.
Экономиканы әртараптандыруға және Алматы қаласының бәсекелi жаңа басымдықтарын құруға ықпал ету үшiн Қазақстан Республикасының Yкiметi мыналарға бағытталған:
Алматы қаласында бiлiм беру қызметтерi мен инновациялық әзiрлемелер нарығында халықаралық деңгейдегi сапалы қызметтер көрсететiн iрi университеттер мен жоғары оқу орындарының, ғылыми зерттеу институттарының базасында өңiрлiк бiлiм беру-инновациялық кешенiн қалыптастыру;
Алматы қаласында көлiк-логистикалық және логистикалық-процессингiлiк қызметтердi дамыту; инновацияны дамыту; қазақстандық және орталық азиялық нарықтарға бағдарланған жетекшi шетелдiк компаниялардың (филиалдардың, БК) процессингiлiк орталықтарын өрiстету;
Алматы өңiрiнiң негiзiнде туристiк-рекреациялық мамандануды дамыту шараларын дәйектi iске асыру жүзеге асырылатын болады.
Қойылған мақсаттарға қол жеткiзу үшiн және мiндеттердi шешу үшiн Алматы қаласын дамытудың 2003 - 2010 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарламасын одан әрi iске асыру көзделедi.
Алматы қаласын өңiрлiк қаржы және iскерлiк белсендiлiк орталығы ретiнде қалыптасуы арқылы 2009 жылы Алматы қаласы iскерлiк белсендiлiктiң iрi халықаралық орталығы, халықаралық қаржы, сақтандыру және басқа да жетекшi компаниялар үшiн тартылыс орталығы ретiнде одан әрi дамиды; мультипликативтiк әсер өңiрлiк қаржы орталығының дамуынан елдiң одан әрi экономикалық дамуына жәрдемдеседi.

7. 2007-2009 жылдардағы әлеуметтiк саясат және адами
капиталды дамыту

&1. Демография және 2007-2009 жылдарға арналған әлеуметтiк
даму

Демографиялық және көшi-қон саясаты

2007 - 2009 жылдарда демография және көшi-қон саласындағы негiзгi мақсаттар елдiң геосаяси мүдделерiн, әлеуметтік-экономикалық ахуалды, Қазақстанның жедел экономикалық дамуы үшiн өңiрлердiң даму перспективаларын ескере отырып, көшi-қон процестерiн реттеу болып табылады.
Жоғарыда көрсетiлген мақсаттарды iске асыру үшiн мынадай мiндеттердi шешу қажет:
Көшi-қон саясатының осы заманғы тұжырымдамасын және Қазақстандағы көшi-қон саясатының 2008 - 2010 жылдарға арналған бағдарламасын қабылдау;
ұлттық мүдделердi қорғау және бiлiктiлiгi жоғары шетелдiк мамандарды тартумен үйлесiмдi көшi-қон режимiн ырықтандыру;
оралмандарды көшi-қон квотасына енгiзудiң объективтi өлшемдерiн әзiрлеу;
оралмандарды бейiмдеудiң және бiрiктiрудiң арнайы орталықтарын құру;
уәкiлеттi мемлекеттiк органдардың оралмандарды жұмысқа орналасуға белсендi жәрдемдесуi;
өздерiнiң кәсiптiк деңгейi бойынша экономиканың жетекшi салаларының қажеттiлiктерiне жауап беретiн бiлiктiлiгi жоғары шетелдiк жұмыс күшiн тарту;
еңбек нарығындағы ахуалды, аумақтық ерекшелiктердi ескере отырып және бiлiктiлiгi жоғары жұмыс күшiн тарту мүддесiнде еңбек көшi-қонын реттеудi жетiлдiру.
2006 жылы Үкiмет басқа елдердiң тәжiрибесiн ескере отырып, республика аумағында еңбек қызметiн жүзеге асыратын заңсыз еңбек мигранттарын iшкi iстер органдарында және басқа да органдарда тiркеу арқылы оларды заңдастыру жөнiнде бiр жолғы акция жүргiзу тетiгiн әзiрлейтiн болады.

Кедейлiк пен жұмыссыздықты азайту

2007 - 2009 жылдары Кедейлiк пен жұмыссыздықты азайту үшiн тиiмдi жұмыспен қамтуды қамтамасыз етуге, жұмыссыздық деңгейiн төмендетуге, жұмыс күшiнiң сапасын арттыруға бағытталған белсендi саясат жүргiзiледi.
Алға қойылған мiндеттердi iске асыру үшiн мынадай мiндеттердi шешу қажет:
әлеуметтiк көмек көрсетудiң атаулы сипатын күшейту;
аз қамтылған халықтың еңбекке қабiлеттi бөлiгiнiң кедейшiлiгiн белсендi еңсерудiң нақты тетiктерiн пайдалану.
Лайықты еңбек мүмкiндiктерiн кеңейту, икемдi еңбек нарығын арттыру мақсатында:
өңiрлiк орталықтарда өндiрiстi оңтайлы орналастыру, салалардың кластерлiк дамуы, экономиканың шикiзаттық емес секторын дамыту негiзiнде жұмыс орындарын құруды;
кәсiби оқыту жұмыс берушiлердiң персоналды iшкi өндiрiстiк оқытуды, кадрларды кәсiби даярлау мен қайта даярлауды ұйымдастыруда қатысуын ынталандыру арқылы жұмыс күшiнiң кәсiби-бiлiктiлiк деңгейiн арттыруды;
жұмыссыздардың еңбек нарығында бәсекеге қабiлеттiлiгiн арттыру бойынша тиiмдi әлеуметтiк қолдау көрсетудi көздейтiн жүйелi шаралар қабылданатын болады.
Жастардың кәсiби бiлiм алуына, жеке кәсiп ашуына, жастарды шағын және орта бизнес саласына тартуға арналған кредит беру және гранттар бөлу бағдарламасын iске асыру арқылы оларды жұмыспен қамтудың белсендi саясатын жүргiзу жөнiнде шаралар қабылданатын болады.
2007 жылы экономикаға бiлiктi кадрлар даярлау саласында бизнес пен бiлiм беру жүйесiнiң бiрлескен қызметi жөнiнде жұмыс жүргiзiлетiн болады. Осы мақсатта Қазақстанда жұмыс iстейтiн шетелдiк компаниялар мен жеке бизнестiң әлеуетiн пайдалануды көздейтiн кәсiби-техникалық және жоғары бiлiм беру мекемелерiнiң жүйесi арқылы ұлттық кадрларды оқыту және кәсiби жағынан даярлау жөнiндегi шаралар қабылданатын болады.

Халықты әлеуметтiк қамсыздандыру

Әлеуметтiк қамсыздандыру жүйесiн жетiлдiру және оның деңгейiн мемлекеттiң қаржы-экономикалық мүмкiндiктерiне байланысты арттыру мақсатында 2007 - 2009 жылдары мынадай мiндеттердi шешу көзделедi:
мемлекет, жұмыс берушi және қызметкер арасындағы жауапкершiлiктi бөлуге негiзделген әлеуметтiк қамсыздандырудың көп деңгейлi жүйесiнiң ұзақ мерзiмдi қаржылық тұрақтылығы мен сенiмдiлiгін қамтамасыз ету жөнiндегi шараларды әзiрлеу;
мiндеттi сақтандыруға жататын әлеуметтiк тәуекелдердiң тiзбесiн кеңейту.
Базалық деңгейде мемлекеттiң қаржы-экономикалық мүмкiндiктерiне барабар базалық әлеуметтiк төлемдердi арттыру;
мiндеттi деңгейде халықты мiндеттi әлеуметтiк сақтандыру жүйесiмен және жинақтаушы зейнетақы жүйесiмен қамтуды кеңейту; сақтандыру (оның iшiнде зейнетақы) жинақтары мен инвестициялық кiрiстiң өсуi үшiн жағдайлар жасау керек. Зейнетақы активтерiн инвестициялау үшiн зейнетақы активтерiн басқару тиiмдiлiгiн арттыру және қаржы құралдарының тiзбесiн кеңейту жөнiндегi шаралар әзiрленетiн болады;
әлеуметтiк қамсыздандырудың ерiктi деңгейiнде зейнетақы және сақтандыру жинақтарының ерiктi нысандарын ынталандыру жөнiнде шаралар қабылданатын болады.
Мүгедектердiң өмiр сүру сапасын жақсарту, оларды әлеуметтiк қолдауды күшейту және олардың қоғамға пәрмендi кiруi үшiн жағдай жасау жөнiнде шаралар қабылданатын болады.
2007 жылдан бастап зейнетақылар мен жәрдемақыларды төлеу "айдан айға" қағидаты бойынша жүзеге асырылады.
Бұл ретте, мұқтаж адамдар мемлекет кепiлдiк берген қызметтерге толыққанды қол жеткiзуге тиiс. Жеке меншiк секторы субъектiлерiнiң әлеуметтiк қызмет көрсету жүйесiн дамытуда қатысуын ынталандыра отырып, оларды белсендi тарту есебiнен қосымша қызметтер ұсыну қажет. Әлеуметтiк қызмет көрсетудiң мемлекеттiк стандарттарын енгiзу және бәсекелi ортаны дамыту негiзiнде әлеуметтік қызмет көрсету сапасын арттыру қажет.

&2. Бiлiм беру және 2007-2009 жылдарға кадрлар даярлау

Мектепке дейiнгi және орта бiлiм берудi дамыту

2007 - 2009 жылдары мектепке дейiнгi және орта бiлiм берудi дамытуда мынадай мiндеттердi шешу қажет:
барлық балалардың мектепке дейiнгi бiлiм алуға бiрдей қол жетiмдiлiгiн қамтамасыз ету;
мектепке дейiнгi ұйымдар желiсiн дамыту және жалпы орта бiлiм берудi ұйымдастыру;
балалардың жеке бас мәдениетiнiң негiздерiн, мектепте оқытуға қажеттi дағдыларды алуға жағдай жасау;
мемлекеттiк тiлдi үйрену балаларды зияткерлiк және эмоциялық дамыту;
орта бiлiм беру жұмыс iстеуiнiң нормативтiк құқықтық базасын жетiлдiру;
жалпы бiлiм беретiн мектептегi материалдық-техникалық базаны физика, химия, биология, мультимедиялық кабинеттерiмен жарақтандыру арқылы жаңарту;
балалардың табиғи және психикалық денсаулығын сақтау және нығайту;
оқытушы кадрларды ықпалдасу мен бейiндi оқытуды ескере отырып қайта даярлау;
жалпы орта бiлiм беру жүйесiн одан әрi ақпараттандыру, бағдарламалық-әдiстемелiк құралдарды, бiлiм беру стандарттарын және бiлiм беру технологиясының жаңа буынын әзiрлеу есебiнен бiлiм берудiң мазмұнын сапалы жаңалау;
әлеуметтiк-экономикалық дамудың жергiлiктi деңгейлерiн ескеретiн бiлiм берудiң өңiрлiк даму бағдарламаларын iске асыру.
Қойылған мiндеттердi шешу үшiн мынадай шаралар қабылданады:
мектепке дейiнгi ұйымдардың және жалпы орта бiлiм беру ұйымдарының құрылысын жүзеге асыру;
мектепке дейiнгi мемлекеттiк ұйымдарда аз қамтылған отбасылардың балаларын тәрбиелеу және оқыту;
мектепке дейiнгi ұйымдардың балаларды қамту деңгейiн ұлғайту;
жалпы орта бiлiм беру жүйесiне сараланған ұстанымдарды айқындау және бастауыш пен кәсiптiк орта бiлiм беру ұйымдарында оқуды жалғастыру үшiн жағдайлар жасау;
оқу процесiн ұйымдастырудың қашықтықтан және инновациялық оқыту нысандарын енгiзу;
отандық, оның iшiнде электрондық оқулықтар әзiрлеу және енгiзу.
2008 жылға қарай оқушылардың компьютермен қамтамасыз етiлу ара қатынасын 20 оқушыға 1 компьютерге дейiн жеткiзу.

Кәсiптiк орта бiлiмдi мамандар мен жұмысшы кадрларды даярлау
жүйесiн дамыту

Ең жаңа технологиялар талаптарына және еңбек нарығының қажеттiлiгiне сәйкес техникалық және кәсiби бiлiм беру саласында оқып жатқандарды тиiмдi кәсiптiк қызметке даярлауды қамтамасыз ету үшiн 2007 - 2009 жылдары мынадай негiзгi мiндеттердi шешу:
бiлiм берудiң халықаралық стандарттық сыныптамасының өлшемдерiне сәйкес бастауыш және орта кәсiптiк бiлiм беру және кадрлар даярлаудың жүйесiн қайта құрылымдау;
халықтың барлық жiгiнiң техникалық және кәсiптiк бiлiмге қол жеткiзуiн қамтамасыз ету;
оқитындардың еңбек нарығындағы бәсекеге қабiлеттiлiгiн қамтамасыз ететiн кәсiптiк дағды алуы үшiн жағдайлар жасау қажет.
Қойылған мiндеттердi шешу үшiн:
техникалық және кәсiптiк бiлiм беру ұйымдарының желiсiн құрылыс, материалдық-техникалық базаны нығайту арқылы дамыту және кеңейту;
техникалық және кәсiптiк бiлiм беру ұйымдарын ақпараттандыру;
техникалық және кәсiптiк бiлiм беру бағдарламаларын оқытудың кредиттiк жүйесi негiзiнде үйлестiру;
кәсiби даярлықтың сапасын, техникалық және қызмет көрсету еңбегi мамандықтары бойынша бiлiктiлiк берудi және растауды тәуелсiз бағалау жүйесiн енгiзудi қамтамасыз ету;
дамушы экономиканың мұқтаждарына сәйкес кәсiптiк бiлiм беру жүйесiне әкелуге мүмкiндiк беретiн "мемлекет - оқу орны - жұмыс берушiлер" өзара iс-қимылының жаңа үлгiсiн құру қажет.

Жоғары бiлiм берудi дамыту

2007 - 2009 жылдары мамандарды даярлау сапасын жақсарту үшiн және жоғары кәсiби бiлiм беру жүйесiн одан әрi дамыту мақсатында:
құқықтық, ғылыми-әдiстемелiк, қаржы-материалдық жағдайларды одан әрi жетiлдіру;
бiлiм беру бағдарламаларын әртараптандыру және икемдi ету;
жоғары оқу орындары желiсiн оңтайландыру және академиялық еркiндiктi кеңейту;
бiлiм берудiң кредиттiк жүйесiн енгiзу;
студенттердiң өндiрiстiк практикадан, тағылымдамадан өтуiн, зертханалық және практикалық сабақтар жүргiзудi, әлеуметтiк әрiптестердi тарта отырып, бiтiрушiлердi жұмысқа орналастыруды қамтамасыз ету;
бiлiм беруге кредит беру жүйесiн жетiлдiру арқылы жоғары бiлiмге қол жетiмдiлiктi қамтамасыз ету;
жоғары оқу орындарының халықаралық аккредиттеу моделiне көшуiн жүзеге асыру;
ғылым мен бiлiмнiң одан әрi ықпалдасуын жүргiзу және бiлiм беруге жаңа бiлiмдер трансфертiн жүзеге асыру;
техникалық мамандықтарға арналған жаңа магистрлiк және докторлық бағдарламалар енгiзу;
ұлттық жоғары оқу орындарына шетелдiк оқытушылар мен консультанттарды тарту.
Жоғары оқу орнынан кейiнгi бiлiмдi жетiлдiру үшiн:
елдiң әлеуметтiк-экономикалық дамуы үшiн басымдық маңызы бар бiрқатар перспективалы ғылыми бағыттар мен мамандықтарды дамыту;
жоғары оқу орнынан кейiнгi бiлiм берудiң бiлiм беру бағдарламаларын жаңарту қажет.
"Болашақ" бағдарламасы шеңберiнде жоғары және жоғары оқу орнынан кейiнгi кәсiптiк бiлiм беру бағдарламалары бойынша оқыту үшiн Қазақстанның 3 мың азаматы жыл сайын әлемнiң жетекшi жоғары оқу орындарына жiберiледi.
Астана қаласында халықаралық деңгейдегi беделдi университет салынады.

&3. Денсаулық сақтау

2007 - 2009 жылдары денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттiк саясаттың негiзгi мақсаты мемлекет пен адам арасындағы денсаулық сақтау үшiн ынтымақтасқан жауапкершiлiк қағидаттарына негiзделген медициналық көмек көрсетудiң тиiмдi жүйесiн құру жолымен халық денсаулығының жай-күйiн жақсарту болып табылады.
Бастапқы медициналық-санитарлық көмектi одан әрi дамыту басым бағыттардың бiрi болып табылады.
Мақсатты iске асыру Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау iсiн реформалау мен дамытудың 2005 - 2010 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарламасы шеңберiнде жүзеге асырылады.
2007 жылы медицина қызметкерлерiнiң сараланған еңбекақы төлеуiне оның сапасын, көрсетiлетiн медициналық көмектiң көлемi мен күрделiлiгiн, сондай-ақ бiлiктiлiк деңгейiн ескере отырып, жаңа ұстанымдар енгiзiлетiн болады.
Бәсекелестiк пен жеке секторды дамыту мақсатында амбулаториялық және стационарлық деңгейде тариф саясаты өзгеретiн болады, сондай-ақ бастапқы медициналық көмектiң, клиникалық және салауатты өмiр салты орталықтарының жеке торабын, жеке меншiк негiздегi медицина көлiгiн дамыту үшiн қажеттi жағдай жасалады.
Денсаулық сақтауды қаржылық қамтамасыз етудi одан әрi дамыту бәсекелестiктi дамыту және салаға қосымша инвестициялардың ағынын тарту мақсатында ерiктi медициналық сақтандыруды ынталандыру және дамыту жөнiндегi тиiмдi шаралары қабылданатын болады.
Әлемдiк стандарттарға кезең-кезеңiмен қол жеткiзе отырып, медициналық көмектiң сапасын қамтамасыз ету үшiн:
аурулардың алдын алу мен емдеудiң осы заманғы технологияларын, оның iшiнде шетелдiк озық әдiстердiң трансфертi арқылы енгiзу;
денсаулық сақтаудың материалдық-техникалық базасын технологиялық жаңарту;
амбулаторлық-емханалық және стационарлық деңгейлерде аурулар диагностикасы мен емдеу хаттамаларын одан әрi жетiлдiру және енгiзу жөнiндегi шаралар көзделедi.
Қазақстандық медициналық кадрлардың жаңа формациясын қалыптастыру әлемдiк тәжiрибе мен талаптарға сай келетiн медициналық кадрларды даярлау мен қайта даярлаудың осы заманғы жүйесiн құру есебiнен жүзеге асырылады.
Осы мақсаттарда Медициналық және фармацевтикалық бiлiм берудi реформалаудың 2010 жылға дейiнгi тұжырымдамасы жүзеге асырылатын болады.
Жоғары мамандандырылған медицинаның осы заманғы әрi тиiмдi жүйесiн құруға, атап айтқанда Астананың сол жақ жағалауында осы заманғы медицина ғылымының, практикалық денсаулық сақтаудың жетiстiктерiн бiрiктiретiн жаңа орталықтардың, кадрларды даярлау мен қайта даярлаудың базасында медициналық қызметтердiң осы заманғы инновациялық кластерiн құруға баса назар аударылады.

&4. 2007-2009 жылдары мәдениеттi, ақпарат пен спортты дамыту

Мәдениет пен ақпаратты дамыту

2007 - 2009 жылдары мәдениет және ақпарат саласындағы негiзгi мақсаттар осы заманғы дамыған мәдениет жүйесiн қалыптастыру, бiрыңғай мәдени-ақпараттық кеңiстiктi нығайту, мәдениеттi дамыту және оны нарық жағдайында одан әрi жаңарту үшiн жағдай жасау, сондай-ақ қоғамды және мемлекеттiк құрылымда демократиялық бастаулар мен iшкi саяси тұрақтылықты нығайту болып табылады.
Қойылған мақсаттарға қол жеткiзу үшiн мынадай мiндеттердi шешу қажет:
классикалық және халықтық өнердiң озық дәстүрлерi негiзiнде мәдениеттi дамыту үшiн жағдай қалыптастыру;
шығармашылық қайраткерлердi, дарынды музыканттар мен орындаушыларды қолдау үшiн жағдай жасау;
мемлекеттiк және басқа да тiлдердi дамыту үшiн жағдай жасаудың тұтастай жүйесiн қалыптастыру;
мұрағат iсiн құру және жетiлдiру жөнiндегі жұмысты жалғастыру;
азаматтық қоғам институттары мен патриоттық тәрбиелеу жүйесiн дәйектi дамыту.
Орта мерзiмдi перспективада негiзгi басымдықтар мыналар болады:
Мәдениет саласын дамытудың 2006 - 2008 жылдарға арналған бағдарламасын одан әрi iске асыру;
мұрағат iсiн жетiлдiруге бағытталған Мұрағат iсiн және құжаттама жүйелерiн дамытудың 2007 - 2009 жылдарға арналған бағдарламасын әзiрлеу;
әзiрленiп жатқан " 2006 - 2011 жылдары азаматтық қоғамды дамыту " және "2006 - 2009 жылдары ақпараттық кеңiстiктiң бәсекеге қабiлеттiлiгiн дамыту" тұжырымдамаларын, сондай-ақ Қазақстан Республикасының азаматтарын патриоттық тәрбиелеу жөнiндегi 2006 - 2008 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарламасын iске асыру.
Тiлдердi қолдану мен дамытудың 2001-2010 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарламасының шеңберiнде мемлекеттiк тiлдi дамыту үшiн қолайлы жағдай жасауға баса назар аударылады. Осы мақсаттарда мемлекеттiк тiлдi оқыту әдiстемесiн және оны меңгеру деңгейiн объективтiк түрде бағалау жүйесiн енгiзу көзделiп отыр.
Мемлекеттiк ақпараттық саясатты iске асыру мерзiмдi баспасөз басылымдарында, сондай-ақ теледидар мен радиода мемлекеттiк ақпарат саясатын жүргiзуге арналған мемлекеттiк тапсырысты орналастыру арқылы жалғасады.

Дене шынықтыру мен спортты дамыту

2007 - 2009 жылдары спорт саласындағы негiзгi мақсат халықтың дене тәрбиесiнiң және қазақстандық спортшылардың халықаралық спорт аренасындағы бәсекеге қабiлеттiлiгiн арттыру үшiн спортты дамытудың тиiмдi жүйесiн құру болып табылады.
Қойылған мақсаттарды iске асыруға бағытталған негiзгi мiндеттер мен басымдықтар:
халықтың дене тәрбиесi жүйесiн жетiлдiру;
спорттық резервтi дайындау және әлемдiк деңгейдегi спортшыларды тәрбиелеу;
спорттың халықаралық стандарттарға сәйкес инфрақұрылымын құру және жаңғырту болып табылады.
Халықаралық деңгейдегi спорттық жарыстарды дайындау және өткiзу жөнiндегi iс-шаралар кешенiн қамтитын Дене шынықтыру мен спортты дамытудың 2007 - 2009 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарламасы әзiрленедi және iске асырылатын болады.
Жоғары деңгейдегi спортшылар үшiн Алматы облысында олимпиадалық даярлықтың республикалық базасын, Астана қаласында велотректi және Щучьинск қаласында шаңғы базасын, Алматы қаласында спорттағы дарынды балалар үшiн республикалық мектеп-интернатын салу аяқталады.

&5. 2007-2009 жылдарға арналған гендерлік даму

2007 - 2009 жылдары гендерлiк дамудың негiзгi мақсаттары әйелдердiң қоғамдағы жағдайын жақсарту және нақты гендерлiк теңдiкке қол жеткiзу болып табылады.
Алға қойылған мақсаттарды iске асыруға бағытталған негiзгi мiндеттер:
елдiң әлеуметтiк-экономикалық саясатына гендерлiк ұстанымды енгiзу;
Қазақстан Республикасында 2006 - 2016 жылдарға арналған Гендерлiк теңдiк стратегиясының Гендерлiк теңдiкке қол жеткiзу жөнiндегi ұлттық iс-қимыл жоспарын iске асыру;
"Тұрмыстық зорлық туралы" Қазақстан Республикасының Заңын қабылдау;
Алға қойған мақсаттар мен мiндеттерге қол жеткiзу үшiн әйелдердiң еңбек нарығындағы бәсекеге қабiлеттiлiгiн арттыруға, әйелдер арасындағы кәсiпкерлiктi және өзiн-өзi жұмыспен қамтуды одан әрi дамытуға, әйелдердi кәсiби жағынан қайта даярлауға, бизнеске әкiмшiлiк етудi және басқаруды үйретуге ықпал ететiн бағдарламаларды енгiзу жоспарланып отыр.
Әйелдердiң зорлықтан қорғалуға құқықтарының тұрақты мониторингi көзделiп отыр.
Дағдарыс орталықтарының, сенiм телефондарының, зорлық құрбандарына арналған паналар мен үйлер желiсiн кеңейту ұйғарылып отыр.
Әлемдiк тәжiрибеге сәйкес гендерлiк статистика жетiлдiрiлетiн болады.

&6. 2007-2009 жылдарға арналған тұрғын үй саясаты

2007 - 2009 жылдарға арналған тұрғын үй саясатының негiзгi мақсаттары мен мiндеттерi:
халықтың қалың бұқарасының тұрғын үйге қол жетiмдiлiгiн қамтамасыз ететiн тұрғын үй құрылысын дамыту проблемаларын кешендi шешу;
тұрғын үй салуға жеке инвестицияларды одан әрi тарту;
жеке тұрғын үй құрылысын дамытуды ынталандыру;
тұрғын үйдiң жалгерлiк секторын дамыту;
тұрғын үй қорын сақтау мен қолданудың және пайдаланудың тиiмдiлiгiн арттыру, осы заманғы және тиiмдi тұрғын үй-коммуналдық саланы құру.
Қойылған мақсаттар мен мiндеттерге қол жеткiзу үшiн Қазақстан Республикасы Президентiнiң 2004 жылғы 11 маусымдағы N 1388 Жарлығымен бекiтiлген Қазақстан Республикасында тұрғын үй құрылысын дамытудың 2005 - 2007 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарламасы iске асырылуда.
Мемлекеттiк бағдарлама:
республикалық бюджет қаражаты есебiнен азаматтардың әлеуметтiк қорғалатын жiгi үшiн коммуналдық тұрғын үй салуды;
республикалық бюджеттен бөлiнген кредит қаражаты есебiнен тұрғын үй салуды;
халықтың тұрғын үйге қол жетiмдiлiгiн қамтамасыз ету мақсатында ипотекалық кредит беру мен тұрғын үй құрылысы жинақтарының жүйелерiн одан әрi жетiлдiрудi;
жеке тұрғын үй құрылысын одан әрi ынталандыру мақсатында тұрғын үй құрылысын салу аудандарының инженерлiк-коммуникациялық инфрақұрылымын дамыту және орналастыру жөнiнде шаралар қабылдауды;
тұрғын үйдiң жалгерлiк секторын дамытуды көздейдi.
Тиiмдi құрылыс материалдары өндiрiсiн және жаңа технологияларды енгізудi одан әрi дамыту арқылы тұрғын үй құрылысының құнын төмендету жөнiнде шаралар қабылданатын болады. Тұрғын үй құрылысында осы заманғы тиiмдi әрi энергия үнемдейтiн сәулет-құрылыс шешiмдерi пайдаланылатын болады.
Қазақстан Республикасы Президентiнiң 2004 жылғы 11 маусымдағы N 1388 Жарлығымен бекiтiлген Қазақстан Республикасында тұрғын үй құрылысын дамытудың 2005 - 2007 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарламасына өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу болжанып отыр.
Қазақстан Республикасында 2006 - 2008 жылдарға арналған тұрғын үй-коммуналдық саланы дамыту бағдарламасы қабылданатын болады, онда:
кондоминиум объектiлерiнiң тетiктерiн және басқару нысандарын жетiлдiру жөнiнде шаралар ұсынылатын;
пәтер иелерiнiң ортақ мүлiктi жөндеу үшiн қаражат жинақтау схемасы анықталатын;
кондоминиум объектiлерiн басқару және ұстау функциялары бөлiнетiн;
пайдаланудағы тұрғын үй қорының жағдайын мемлекеттiк бақылау жүзеге асырылатын болады.

&7. Табыс саясаты

Ел азаматтарының әл-ауқатын арттыру саласындағы мақсат орта мерзiмдi перспективада халықтың табысын одан әрi арттыру болып табылады.
Кiрiстердi арттыру 2007 - 2009 жылдары жалақының ең төменгi мөлшерiн арттыру саясатын сақтауға ықпал етедi. Оның деңгейi қызметкерге тұтыну бюджетiнiң қажеттi деңгейiн қамтамасыз етiп және экономиканың формалды секторында жұмыспен қамтылуын ынталандыра отырып, ең төменгi күнкөрiс деңгейiнiң, ең төменгi зейнетақы мөлшерiнiң өсуiн басып озатын болады.
Қарапайым бiлiксiз еңбекпен айналысатын жұмыскерлер үшiн жалақының ең төменгi мөлшерi белгiленетiн болады.
2007 жылы Қазақстан Республикасы Президентiнiң Жолдауына сәйкес бюджет саласы қызметкерлерiнiң жалақысы орта есеппен 30 %-ға сараланған ұлғайтылатын болады.
Жалақыны оңтайлы сараландыру және қызметкерлер бiлiктiлiгiнiң өсуiн ынталандыру мақсатында Лауазымдар тiзiлiмi мен бюджеттен қаржыландырылатын ұйымдар қызметкерлерiне еңбекақы төлеу коэффициенттерi торын жетiлдiру алда тұр.
Бюджеттiк сала қызметкерлерiнiң еңбекақысын төлеу жүйесi өнiмдi еңбек пен жұмыс сапасы өлшемдерiне негiзделуi тиiс. Шығармашылық пен инновациялық ұстанымдар, әрбiр қызметкердiң ұйым жұмысының тиiмдiлiгiне қосатын үлесi көтермеленетiн болады.
Өнiмдiлiгi жоғары еңбекке деген ынтаны арттыру ең алдымен, еңбектi нормалауды ұйымдастыруын жетiлдiрудi талап етедi. Техникалық (ғылыми) негiзделген еңбек нормаларын әзiрлеу және енгiзу, оларды техниканың, технологиялардың, ұйымдарда еңбек өндiрiсiн ұйымдастыруға қол жеткiзiлген деңгейiне сәйкес ауыстыру және қайта қарау жалақы деңгейiнiң еңбек сипаты мен оның нәтижелерiне тiкелей байланыстылығын белгiлеу үшiн қажеттi жағдайлар жасайды.

&8. 2007-2009 жылдары қоршаған ортаны қорғау және табиғат
пайдалану

Қоршаған ортаны қорғау

Экологиялық саясат Қазақстан Республикасы экологиялық қауiпсiздiгiнiң 2004 - 2015 жылдарға арналған тұжырымдамасын одан әрi iске асыруға бағытталады.
2007 - 2009 жылдары қоршаған ортаны қорғау саласындағы мақсаттар халықаралық стандарттарға сәйкес қоршаған ортаның ластану деңгейiн азайту, қоршаған ортаны қорғауды және экологиялық қауiпсiздiктi қамтамасыз ету және қоршаған ортаның сапасын тұрақтандыру, қоғамның орнықты дамуына көшу негiздерiн құру болып табылады.
Қоршаған ортаны қорғау саласындағы негiзгi мiндеттер мыналар болып табылады:
қоршаған ортаның сапасын басқару жүйесiн оңтайландыру;
шаруашылық және өзге де қызметтiң қоршаған ортаға әсерiн азайту және табиғат қорғау және қалпына келтiру жұмыстарын жүргiзу;
Алға қойған мақсаттар мен мiндеттерге қол жеткiзу үшiн 2007 - 2009 жылдары экологиялық заңнаманы жүйелендiруге және қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық заңнаманың осы заманғы талаптарына жауап беретiн Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексiне сәйкес оның қолданылуын арттыруға бағытталған экологиялық заңнаманы одан әрi реформалау жалғастырылады.
Экологиялық қауiпсiздiктi қамтамасыз ету, табиғи ресурстарды молықтыруды сақтау және ұтымды пайдалану, Қазақстан Республикасында санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылықты қамтамасыз ету үшiн басқару және шаруашылық шешiмдердi ақпараттық қамтамасыз ету мақсатында 2007 жылы Қоршаған орта мен табиғи ресурстардың бiрыңғай мемлекеттiк мониторингi жүйесiн құру жоспарланып отыр.
Екi жақты және көп жақты келiсiмдерге, атап айтқанда БҰҰ конвенциялары мен қоршаған ортаны қорғау және тұрақты даму саласындағы жаhандық халықаралық форумдардың шешiмдерiне сәйкес қабылданған Қазақстан Республикасының мiндеттемелерiн орындау жөнiнде шаралар қабылданады.
Халықаралық ынтымақтастық шеңберiнде Қазақстан бекiткен табиғат қорғау конвенцияларын iске асырудың неғұрлым сапалы деңгейiне өту жүзеге асырылады.
"Қазақстан Республикасының 2005 - 2007 жылдарға арналған қоршаған ортаны қорғау" бағдарламасын iске асыру шеңберiнде мыналар орындалады:
2006 жылы:
заңнамалық базаны жетiлдiру;
экологиялық талаптар мен стандарттарды қайта қарау және әзiрлеумен мемлекеттiк бақылау жүйесiн жаңғыртуды жүргiзу;
Бiрыңғай мемлекеттiк мониторинг жүйесiнiң жұмыс iстеуi қамтамасыз етiледi, сондай-ақ қоршаған ортаны қорғау мониторингi жүйесi 10 %-ға кеңейтiлiп, жаңғыртылады;
табиғат қорғау қызметiн ынталандырудың тиiмдi экономикалық тетiктерiн сынақтан өткiзу;
халықаралық ынтымақтастықты кеңейтудi қамтамасыз ету;
2007 жылы:
нормативтiк әдiстемелiк құжаттаманы әзiрлеу;
қоршаған ортаны қорғау саласындағы жұмыстардың ғылыми-техникалық негiздемесiн әзiрлеудi қамтамасыз ету;
үздiксiз экологиялық бiлiм беру, тәрбиелеу және ағартушылық жүйесiн жетiлдiру.
2007 жылы қоршаған орта сапасының көрсеткiштерiн тұрақтандыру және табиғат пайдалануға қойылатын экологиялық талаптарды жетiлдiру үшiн Қазақстан Республикасының 2004 - 2015 жылдарға арналған экологиялық қауiпсiздiгi тұжырымдамасының екiншi кезеңiн (2008 - 2010 жылдар) iске асыру жөнiндегi Іс-шаралар жоспары әзiрленедi.
Шөлейттенудi тоқтата тұру және алдын алу процесi Қазақстан Республикасында шөлейттенуге қарсы күрес жөнiндегi 2005 - 2015 жылдарға арналған бағдарлама ережелерiн кезең-кезеңiмен iске асыруды көздейдi.
Бағдарламаны iске асыру шеңберiнде бiрiншi кезеңде (2005 - 2007 жылдар):
шөлейттенуге бейiм жерлердi түгендеу және олардың жай-күйiн бағалау жүргiзiледi;
жерлердi қалпына келтiру немесе олардың жұтауының алдын алу жөнiндегi пилоттық жобалар әзiрленiп, iске асырылады;
шөлейттенуге қарсы күрес проблемалары бойынша шешiмдердi қабылдау процесiне халықтың барлық топтарының қатысуын қамтамасыз ету және хабардар ету жөнiндегi жұмыс жүргiзiледi.
2007 жылы Қазақстан Республикасында шөлейттенуге қарсы күрес жөнiндегi 2005 - 2015 жылдарға арналған бағдарламаны iске асыру (екiншi кезең) жөнiндегi 2008 - 2010 жылдарға арналған iс-шаралар жоспарын әзiрлеу көзделiп отыр.
2008 - 2009 жылдары ресурстық базаны сақтауды және қалпына келтiрудi қамтамасыз ететiн тұрақты жер пайдаланудың нормативтiк талаптары мен экономикалық тетiктерiн әзiрлеу және енгiзу, халықаралық экологиялық конвенцияларды тұтастырылған iске асыруды қамтамасыз ету, шөлейттену және құрғақшылықтың терiс әсер ету процесiнiң көлемдерiн қысқарту және дамуының алдын алу жөнiндегі іс-шаралар жүргізіледі.
2007 - 2009 жылдары халықаралық стандарттарға сәйкес экологиялық орнықты қоғамның негiздерi құрылады.
Экологиялық сақтандыру және аудит, экологиялық бiлiм беру, экологиялық таңбалау және табиғатты қорғау қызметi мен оның өлшемдерi ұғымы енгiзiледi.
Жұртшылықтың экологиялық ақпаратқа және шешiмдер қабылдауға қол жетiмдiлiгi кеңейедi.
2007 - 2009 жылдары шөлейттенген жерлердi оңалтуға, биоәртүрлiлiктi сақтауға, биоқауiпсiздiк жүйесiн құруға, орнықты органикалық ластағыштарды түгендеуге және жоюға, парник газдарының тастандыларын азайтуға, өндіріс және тұтыну қалдықтарын кәдеге жаратуға бағытталған iс-шараларды iске асыру жалғастырылады.
Балқаш-Алакөл бассейнiн орнықты дамытуды қамтамасыз етуге және осы өңiр тұрғындарының өмiр сүру деңгейiн арттыруға бағытталған су-экологиялық проблемаларды шешу мақсатында "Балқаш-Алакөл бассейнінің 2007 - 2009 жылдарға арналған орнықты дамуын қамтамасыз ету" бағдарламасы әзірленеді.
Қабылданған шаралар нәтижесінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы заңнама Еуропалық Одақтың қоршаған ортаны қорғау жөніндегі негізгі директиваларына жауап беретін болады, қоршаған ортаны ластау деңгейі төмендейді және оның сапасын тұрақтандыру үшін жағдайлар жасалады, бұл қоғамның экологиялық орнықты дамуының негіздерін қалайды.

Табиғат пайдалану

2007 - 2009 жылдары табиғат пайдалану саласындағы негізгі міндеттер:
ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың желісін дамыту;
ормандарды, кеңейту, молықтыру және орман өсіру;
елді мекендерді көгалдандыру және олардың айналасында жасыл аймақтар құру;
биологиялық әралуандылықты сақтау;
тұрақты су пайдалануды қамтамасыз ету;
табиғи су көздерін қалпына келтіру және сақтау;
Қазақстан азаматтарын тиісінше сапалы сумен толық қамтамасыз ету және су тарту болады.

Орман және аңшылық шаруашылығы

Орман қорын сақтауға және молықтыруға, жасыл аймақтарды кеңейтуге, республикадағы елді мекендерді көгалдандыруға, сондай-ақ ормандарды қорғау, сақтау және молықтыру саласында жағдайды тұрақтандыруға және оларды ұтымды пайдалануды қамтамасыз етуге бағытталған 2005 - 2007 жылдарға арналған "Жасыл ел" бағдарламасын іске асыру 2007 жылы аяқталады.
Аңшылық шаруашылығын толыққанды жүргізу үшін жүйеленген мемлекеттік есеп жүргізіледі және жануарлардың жабайы түрлері ресурстарының кадастры жүргізіледі.
2007 - 2009 жылдары ормандарды орман өртінен және заңсыз ағаш кесуден қорғау күшейтіледі.
Тұяқты жабайы жануарлардың сирек кездесетін және жойылып бара жатқан түрлері мен киіктерді сақтаудың және қалпына келтірудің 2005 - 2007 жылдарға арналған бағдарламасын іске асыру жалғасады.

Балық шаруашылығы

2007 - 2009 жылдары елдің балық шаруашылығын одан әрі дамытудың негізгі бағыттары:
бағалы балық түрлерін сақтау және дамыту үшін жағдайлар жасау, балық шаруашылығы тоғандарында бағалы балық түрлерінің өндірістік запасын қалыптастыру мен толықтыру;
балық ресурстары запастарының орнықтылығын қамтамасыз ету үшін ғылыми-зерттеу әлеуетін күшейту, аквакультураны дамыту және сирек кездесетін және жойылып бара жатқан балық түрлерін сақтау үшін қажетті технологиялар әзірлеу;
өнеркәсіптік балық шаруашылығының орнықты шикізат базасын балық ресурстарының бар запастарын сақтау және ұтымды пайдалану және жасанды жолымен өндіру жөніндегі іс-шараларды күшейту есебінен қалыптастыру;
тауарлы балық шаруашылығын дамытуға және балық өнімін өндіру мен қайта өңдеу бойынша кәсіпорындардың дамуына жәрдемдесу;
балық өсіруге арналған көл-тауар, тоған, балық ұстайтын және басқа да бейімделген шаруашылықтарды дамыту үшін жағдайлар жасау;
тауарлы балық шаруашылығын және бекіре шаруашылығын дамыту үшін инвестициялар тарту;
балық шаруашылығын басқарудың біріктірілген ақпараттық жүйесін құру жолымен мониторинг, бақылау және қадағалау жүйесін жетілдіру;
тиісті нормативтік құқықтық реттеу, сондай-ақ саланың мониторингін ұйымдастыру және институционалдық мүмкіндіктерді нығайту арқылы браконьерлікке және балық шаруашылығындағы бұзушылықтардың басқа да нысандарына қарсы күрес жөніндегі шараларды күшейту;
балық ресурстарын қорғау, молықтыру, ұтымды әрі тиімді пайдалану саласындағы заңнаманы одан әрі реформалау болады.

Су шаруашылығы

Қазақстан Республикасы экономикасының су секторын дамытудың және су шаруашылығы саясатының 2010 жылға дейінгі тұжырымдамасының шеңберінде 2007 - 2009 жылдары елдің су ресурстарын сақтау және ұтымды пайдалану, әлеуметтік-экономикалық даму қажеттілігінің теңгерімін және судың нормативтік сапасының талаптары деңгейінде су ресурстарын молықтыру мүмкіндіктерін қамтамсыз ету мәселелері қарастырылады.
Халықты қажетті көлемдегі және кепілдендірілген сападағы сумен тұрақты қамтамасыз ету үшін 2002 - 2010 жылдарға арналған "Ауыз су" бағдарламасын іске асыру жалғасады.
Сондай-ақ сумен орнықты жабдықтауды және қоршаған ортаны қорғауды қамтамасыз ету үшін су ресурстарын ұтымды пайдалану және молықтыру мақсатында суды үнемдеу жөніндегі бағдарламаны әзірлеу жоспарланып отыр.
Осы бағдарламада су жинақтайтын технологияларды, суды пайдаланудың айналмалы және тұйық жүйелерін енгізу, су шаруашылығы жүйелерін есептеу мен реттеудің қазіргі құралдарымен жарақтандыру көзделеді.

2-бөлім. Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық
дамуының 2007-2009 жылдарға арналған мемлекеттік реттеуіштері

Атауы	2006 ж. бағалау	Болжам
2007 ж.	2008 ж.	2009 ж.
Ен төменгі жалақы мөлшері, теңге	9200	9752	10337	10957
Базалық зейнетақы төлемінің мөлшері, теңге	3000	3000	3180	3371
Ең төменгі зейнетақы мөлшері, теңге	6700	7236	7815	8440
Ең төменгі күнкөріс деңгейі, теңге	7945	8422	8927	9463
Айлық есептік көрсеткіш, теңге	1030	1092	1158	1227
Жұмыс күшінің импортына квота (Қазақстан Республикасының шекара маңындағы облыстарында ауыл шаруашылығы жұмыстарында еңбек қызметін жүзеге асыру үшін тартылатын көшіп келген еңбекшілерді есепке алғанда), %-бен*	0,70	0,70	0,70	0,70

* - шетелдік жұмыс күшін тартуға квота болжамы көшіп келген еңбекшілерді есепке алғанда, Қазақстан Республикасының экономикалық белсенді халқы санының %-ы ретінде есептеледі
ескертпе:
Қазақстан Республикасының Кеден кодексіне сәйкес тауарлар мен қызметтер импортына кедендік тарифтердің өзгеруі қажеттілігіне қарай Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулыларымен бекітіледі;
өнімдер (жұмыстар) өндіруге арналған стандарттар "Техникалық реттеу туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 21-бабының 1-тармағына сәйкес техникалық реттеу және метрология саласындағы уәкілетті орган белгілеген тәртіпке сәйкес бекітіледі.

Табиғи монополиялар субъектілерінің реттелетін қызметтеріне
(тауарларына, жұмыстарына) бағалардың және тарифтердің
шекті өсуінің 2007-2009 жылдарға арналған болжамы

N	Мемлекеттік реттеуіштер	2006 ж. желтоқ- сан 2005 ж. желтоқ- санға, %, бағалау	2007 ж. желтоқ- сан 2006 ж. желтоқ- санға, %, болжам	2008 ж. желтоқ- сан 2007 ж. желтоқ- санға, %, болжам	2009 ж. желтоқ- сан 2008 ж. желтоқ- санға, %, болжам
1	2	3	4	5	6
1	Электр энергиясын өңірлік деңгейдегі электр желілері арқылы беру	138	105,4	111,3	104
2	Электр энергиясын өңіраралық деңгейдегі электр желілері арқылы беру	108,4	109,3	112,5	113,3
3	Электр энергиясын желіге жіберуді және тұтынуды техникалық диспетчерлендіру	119,3	108,2	110,9	111,7
4	Газды және (немесе) газ конденсатын тасымалдау: таратушы құбыржолдары арқылы магистральды құбыржолдары арқылы	103,4 100	112,5 100	106,9 100	101,2 100
5	Мұнайды магистральды құбыржолдары арқылы тасымалдау	100	100	100	100
6	Жылу энергиясын өндіру, беру және (немесе) тарату	115	112	108	108
7	Су шаруашылығы жүйесінің қызметтері: магистральды құбыржолдары және (немесе) арналар арқылы су беру таратушы құбыржолдары арқылы су беру	125,3 119,8	102,7 115	101,2 110	104 108
8	Ағынды суларды ағызу	120,7	115	110	108
9	Порттардың қызметтері: тиеу-түсіру жұмыстары кеменің кіруі	100 100	100 100	100 100	100 100
10	Әуежайлардың қызметтері: әуе кемесінің ұшуын және қонуын (қабылдау және шығару) қамтамасыз ету жөніндегі қызметтер авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі қызметтер	114 120	102 103	102 102	101 103
11	Почта байланысының жалпыға қол жетімді қызметтері: жай хат жіберу жай карточка жіберу жай бандероль жіберу	102 102 102	102 102 102	102 102 102	102 102 102

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2006 жылғы 7 маусымдағы
N 521 қаулысымен мақұлданған

Қазақстан Республикасының әлеуметтiк-экономикалық дамуының
2007-2009 жылдарға арналған орта мерзiмдi жоспары
(бiрiншi кезең)

Көрсеткіштер	2005 ж. есеп	2006 ж. бағалау	болжам			2009 ж. 2006 ж-ға %-бен
			2007 ж.	2008 ж.	2009 ж.
Әлеуметтік-демографиялық көрсеткіштер
Халықтың жалпы саны, мың адам	15146,2	15314,2	15446,5	15588,6	15760	102,9
Экономикада жұмыспен қамтылғандардың саны, мың адам	7244,2	7468,7	7593,1	7729,3	7801,7	104,5
Зейнеткерлердің саны (орташа жылдық), мың адам	1637	1643,6	1641,8	1640,6	1644,4	100
Зейнетақының орташа айлық мөлшері, теңге	9142	10063	11077	11963	12509	124,3
Нақты жалақы, өткен жылға %-бен	112	108	112,1	107,9	108	130,6
Маңызды макроэкономикалық көрсеткіштер
Жалпы ішкі өнім, млрд. теңге	7457,1	8725,4	9988	11458,7	13096
өткен жылға %-бен нақты өзгеруі	109,5	108,3	108,3	108,9	109,1	128,7
Халықтың жан басына шаққандағы ЖІӨ, АҚШ долл.	3703	4486	5092	5799	6543	145,9
Халықтың жан басына шаққандағы ЖІӨ атып алу паритеті бойынша, АҚШ долл.	10619	11358	12571	14018	15468	136,2
ЖІӨ-нің салалық құрылымы, %	100	100	100	100	100
Тауарлар өндіру	44,1	43,4	43,2	42,9	42,6
оның ішінде:
өнеркәсіп	30,2	29,5	29,3	29	28,8
2007 - 2009 жылдарға арналған маңызды көрсеткіштері- нің болжамы	6,5	6,3	6,1	6	5,8
құрылыс	7,4	7,6	7,8	7,9	8
Қызметтер өндіру	52,2	52,6	52,8	53,1	53,4
Таза салықтар	5,9	6	6	6	6
Қаржылық делдалдық қызметтері	-2,2	-2	-2	-2	-2
Кірістер құру әдісімен ЖІӨ, %	100	100	100	100	100
Қызметкерлерге еңбекақы төлеу	34,2	34,3	34,5	34,7	34,3
Өндіріс пен импортқа салынатын таза салықтар	8,9	8,8	8,9	8,1	8
өнімдер мен импортқа салынатын салықтар	6,8	6,8	6,7	6,5	6,5
өндіріске салынатын басқа да салықтар	2,1	2	2,2	1,6	1,5
Жалпы пайда және жалпы аралас кіріс	56,9	56,9	56,6	57,2	57,7
Түпкі пайдалану әдісімен ЖІӨ, %	100	100	100	100	100
Түпкі тұтыну шығыстары	63,1	69,8	70,4	70,3	71,7
үй шаруашылықтары	50,3	55,4	55,9	56	58
мемлекеттік басқару органдары	11,5	12,7	12,7	12,8	12,3
үй шаруашылықтары- на қызмет көрсететін коммерциялық емес ұйымдар	1,3	1,7	1,8	1,5	1,4
Жалпы жинақтар	27,7	24,9	24,9	25,8	25,9
негізгі капиталды жинақтау	25,1	22,9	23	23,5	23,7
материалдық айналым құралдары запастарының өзгеруі	2,6	2	1,9	2,3	2,2
Тауарлар мен қызметтердің таза экспорты	9,2	5,3	4,7	3,9	2,4
Ақша базасы, млрд. теңге	663	939	1184	1416	1655	176,3
өткен жылға %-бен	114,7	141,6	126,1	119,6	116,9
Ақша массасы, млрд. теңге	2065	2789	3561	4413	5353	191,9
өткен жылға %-бен	125,2	135,1	127,7	123,9	121,3
Экономиканы монеталандыру деңгейі, %	27,7	32	35,7	38,5	40,9
Ұлттық Банктің жыл соңындағы қайта қаржыландырудың ресми ставкасы	8	8	7,5	7,5	7,5
Ұлттық Банктің алтын-валюта резервтері, млрд. АҚШ долл.	7,1	9,7	11,2	12,5	13,6	139,7
өткен жылға %-бен	76,2	137,7	115,4	111,7	108,4
Банк жүйесіндегі резиденттердің депозиттері, млрд. теңге	1654	2228	2830	3525	4353	195,4
Экономикадағы банктердің кредиттері, млрд. теңге	2592	3676	4782	6028	7488	203,7
Тұтыну бағаларының индексі, %-бен
бір жылға орташа	7,6	5,7-7,6*	5-7	5-7	5-7
Мемлекеттік бюджеттің тапшылығы ЖІӨ-ге %-бен	0,6	-1,4	-1,3	-1,0	-0,5
Негізгі капиталға инвестициялар, млрд. теңге	2205,2	2602,1	2992,5	3411,4	3889
өткен жылға %-бен нақты өзгеруі	122,2	118	115	114	114	149,5
Тауарлар экспорты (ФОБ), млрд. АҚШ долл.	28,2	29,4	29,9	31,2	33,3
өткен жылға %-бен	137,5	104,3	101,5	104,7	106,6
Тауарлар импорты (ФОБ), млрд. АҚШ долл.	17,9	21	23,4	26	28,8
өткен жылға %-бен	129,9	117	111,7	110,8	110,8
Сауда балансы, млрд. АҚШ долл.	10,3	8,4	6,4	5,3	4,6
Өнеркәсіп өнімінің (жұмыстарының, қызметтерінің) көлемі, млрд. теңге	5124,1	5806,3	6512	7382,3	8073,2
өткен жылға %-бен нақты өзгеруі	104,6	104	104,2	106,7	107,5	119,5
Ауыл шаруашылығының жалпы өнімі, млрд. теңге	763,2	806,3	866,5	936,2	997,1
өткен жылға %-бен нақты өзгеруі	107,3	102	102,2	103	103	108,4
Құрылыс, млрд.теңге	743,6	940,7	1168,9	1426,6	1726,2
өткен жылға %-бен нақты өзгеруі	134,1	115	112	110	110	135,5
Көлік қызметтері, млрд.теңге	1377,3	1564,4	1786,3	2060,6	2378,6
өткен жылға %-бен нақты өзгеруі	107	106,5	107	108	108	124,8
Байланыс, млрд. теңге	216,7	277,6	352,2	439,6	548,6
өткен жылға %-бен нақты өзгеруі	127,7	122	122	120	120	175,7
Сауда, млрд.теңге	1669,6	1956,2	2274,7	2652,3	3092,6
өткен жылға %-бен нақты өзгеруі	109,3	109,5	109,7	110	110	132,7
Еңбек өнімділігінің өзгеруі, өткен жылға %-бен	8,3	7,1	10,5	8	8,1

* - Қазақстан Республикасы Үкіметінің бағалауы