ИПС "Әділет"

Ескерту. Тақырып жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 07.08.2023 № 248 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

"Білім туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 5-бабы 30) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 07.08.2023 № 248 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1. Қоса беріліп отырған:

1) осы бұйрыққа 1-қосымшаға сәйкес Мектепке дейiнгi ұйымдар қызметiнiң үлгілік қағидалары;

2) осы бұйрыққа 2-қосымшаға сәйкес Орта білім беру ұйымдары (бастауыш, негізгі орта және жалпы орта) қызметінiң үлгілік қағидалары;

3) осы бұйрыққа 3-қосымшаға сәйкес Техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдары қызметінің үлгілік қағидалары;

4) осы бұйрыққа 4-қосымшаға сәйкес Орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдары қызметінің үлгілік қағидалары;

5) осы бұйрыққа 5-қосымшаға сәйкес Мамандандырылған білім беру ұйымдары қызметінің үлгілік қағидалары;

6) осы бұйрыққа 6-қосымшаға сәйкес Арнайы білім беру ұйымдары қызметінің үлгілік қағидалары;

7) осы бұйрыққа 7-қосымшаға сәйкес Жетiм балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған бiлiм беру ұйымдары қызметiнiң үлгілік қағидалары;

8) осы бұйрыққа 8-қосымшаға сәйкес Балаларға арналған қосымша білім беру ұйымдары қызметінің үлгілік қағидалары;

9) осы бұйрыққа 9-қосымшаға сәйкес Ересектерге арналған қосымша білім беру ұйымдары қызметінің үлгілік қағидалары бекітілсін.

2. "Тиісті үлгідегі және түрдегі білім беру ұйымдары қызметінің үлгілік қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 30 қазандағы № 595 бұйрығымен (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17657 болып тіркелген) бекітілген 1, 2, 3, 4, 6, 7, 8, 9, 10-қосымшалары күші жойылсын.

3. Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрлігінің Мектепке дейiнгi және орта білім беру комитеті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрық ресми жарияланғаннан кейін оны Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

3) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрлігінің Заң департаментіне осы тармақтың 1), 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Оқу-ағарту вице-министріне жүктелсін.

5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Оқу-ағарту министрі

А. Аймағамбетов

Қазақстан Республикасы
Оқу-ағарту министрінің
20222 жылғы 31 тамыздағы
№ 385 бұйрығына
1-қосымша

Мектепке дейiнгi ұйымдар қызметiнiң үлгілік қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Мектепке дейінгі ұйымдар қызметiнiң үлгілік қағидалары (бұдан әрi – Қағидалар) "Бiлiм туралы" Қазақстан Республикасының Заңына (бұдан әрі – "Білім туралы" Заң) сәйкес әзiрленген және мектепке дейінгі ұйымдар қызметінiң тәртiбiн айқындайды.

2. Мектепке дейінгі ұйымдардың міндеттері:

1) мектеп жасына дейінгі тәрбиеленушілердің өмірін және денсаулығын қорғау;

2) тәрбиеленушілердің, оның ішінде ерекше білім беру қажеттіліктері және жеке мүмкіндіктері бар тәрбиеленушілердің дене, зияткерлік және жеке тұлғалық дамуын қамтамасыз ететін оңтайлы жағдайлар жасау;

3) сапалы мектепалды даярлықты қамтамасыз ету;

4) тәрбиеленушінің толыққанды дамуын қамтамасыз ету үшін отбасымен тығыз ынтымақтастықта болу;

5) ата-аналарға тәрбиеленушілерді тәрбиелеу, оқыту, дамыту және денсаулығын сақтау бойынша консультативтік және әдістемелік көмек көрсету;

6) баланың даралығы мен субъективтілігін қолдауға бағытталған өзгеретін ойын және тақырыптық зоналарды (аймақтарды), инклюзивті дамыту ортасын құру;

3. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың қолжетімділігі мен вариативтілігін қамтамасыз ету, қауіпсіз және жайлы білім беру жағдайларын жасау үшін Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 22 ақпандағы № 50 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8390 болып тіркелген) бекітілген Білім беру ұйымдары түрлерінің номенклатурасында қарастырылған мектепке дейінгі ұйымдардың түрлері құрылады.

4. Мектепке дейінгі ұйымдар:

1-3-ке, 10-ға дейін және одан да көп топтар санымен түрлі жас топтарының болуымен;

5 күндік жұмыс аптасымен балалардың 4, 9, 10, 5, 12, 24 сағат болуымен;

6 күндік жұмыс аптасымен балалардың 4, 9, 10, 12, 24 сағат болуымен ерекшеленеді.

5. Мектепке дейінгі ұйымдардың түрлері:

бөбекжай-бақша - бір жастағы және 1-сыныпқа қабылданғанға дейінгі балаларға арналған бөбек жастағы және мектеп жасына дейінгі топтардың болуын қарастырады;

балабақша - үш жастағы және 1-сыныпқа қабылданғанға дейінгі балаларға арналған мектеп жасына дейінгі топтардың болуын қарастырады;

отбасылық бөбекжай - отбасы мүшелерінің тікелей қатысуымен құрылады және әртүрлі жастағы топтардың (бір-үш жастағы балалар, үш-бес жастағы балалар) болуын қарастырады;

санаториялық бөбекжай-бақша - бір жастағы және 1-сыныпқа қабылданғанға дейінгі бөбек жастағы және мектеп жасына дейінгі топтардың болуын қарастырады және балалар ауруларының диагнозына байланысты дәрілік және физиотерапиялық емдеуді, сауықтыру-профилактикалық шараларды (шынықтыруды, емдік дене шынықтыруды, массажды) жүргізеді;

мектепке дейінгі шағын орталық - бір жастағы және 1-сыныпқа қабылданғанға дейінгі балаларға арналған бөбек жастағы және мектеп жасына дейінгі топтардың болуын қарастырады, балалардың толық немесе жарты күн болуымен білім беру ұйымдарының жанында жұмыс істейді;

арнайы бөбекжай-бақша - бір жастағы және 1-сыныпқа қабылданғанға дейінгі ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларды тәрбиелеу, оқыту, дамыту, күтім жасау және сауықтыру үшін арнайы жағдайлар жасайтын мектепке дейінгі ұйым;

арнайы балабақша – үш жастағы және 1-сыныпқа қабылданғанға дейінгі ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларды тәрбиелеу, оқыту, дамыту, күтім жасау және сауықтыру үшін арнайы жағдайлар жасайтын мектепке дейінгі ұйым.

6. Мектепке дейінгі ұйымның негізгі құрылымдық бірлігі жас тобы болып табылады, топтар жас ерекшелігі бір немесе жас ерекшелігі әртүрлі қағидасы бойынша жасақталады.

7. Жас ерекшелігі бір қағидасы бойынша жас топтарының толықтырылуы:

1) ерте жас тобы (1 жастағы балалар) – 10 баладан артық емес;

2) кіші топ (2 жастағы балалар) – 20 баладан артық емес;

3) ортаңғы топ (3 жастағы балалар) - 25 баладан артық емес;

4) ересек топ (4 жастағы балалар) – 25 баладан артық емес;

5) мектепалды даярлық тобы (сыныбы) (5 жастағы балалар) - 25 баладан артық емес.

8. Жас ерекшелігі әртүрлі қағидасы бойынша жас топтарының толықтырылуы:

1) топта жас ерекшелігі екі түрлі (1 жастағы балалар, 2 жастағы балалар) балалар болған жағдайда– 15 баладан артық емес;

2) топта жас ерекшелігі үш түрлі (3 жастағы балалар, 4 жастағы балалар, 5 жастағы балалар) балалар болған жағдайда – 20 баладан артық емес.

9. Мектепке дейінгі ұйымдарды жабдықтармен және жиһазбен қамтамасыз ету "Мектепке дейінгі, орта білім беру ұйымдарын, сондай-ақ арнайы білім беру ұйымдарын жабдықтармен және жиһазбен жарақтандыру нормаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 22 қаңтардағы № 70 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 13272 болып тіркелген) сәйкес жүзеге асырылады.

10. Мектепке дейінгі ұйымдарда ата-аналарының (заңды өкілдерінің) мүдделері ескеріле отырып, ерекше білім беру қажеттіліктері бар тәрбиеленушілерді тәрбиелеу мен оқыту:

1) мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың үлгілік оқу бағдарламасы, оның ішінде қысқартылған немесе жеке оқу бағдарламасы бойынша жас топтарында (үш тәрбиеленушіден артық емес);

2) және (немесе) тәрбие мен оқытудың арнайы бағдарламасы бойынша бұзылыс түрлері негізіндегі арнайы топтарда қарастырылады.

Топта ерекше білім беру қажеттіліктері бар тәрбиеленушілер болған жағдайда топтарды жинақтау бір тәрбиеленушіге тәрбиеленушілердің жалпы санын үшке кеміту есебінен жүзеге асырылады.

11. Мектепке дейінгі ұйымдар өз қызметінде Қазақстан Республикасының Конституциясын, Қазақстан Республикасының заңдарын, осы Қағидалар мен мектепке дейінгі ұйымдар жарғысын және Қазақстан Республикасының мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту жүйесін реттейтін өзге де нормативтік құқықтық актілерін басшылыққа алады.

12. Мектепке дейiнгi ұйымдар бiр жастағы және 1-сыныпқа қабылданғанға дейін тәрбиеленушілерді тәрбиелеу, оқыту, дамуындағы ауытқуды түзету және әлеуметтік бейімдеу, дамыту және медициналық бақылау, сондай-ақ қарау, бағу және сауықтыру бойынша мемлекеттік білім беру тапсырысын, мемлекет қаржыландыратын қызмет көрсету көлемін, оның ішінде тәрбиленушілерге инклюзивті білім беруді іске асыру үшін орындауды қамтамасыз етеді.

Мектепке дейінгі ұйымдар Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2022 жылғы 12 қаңтардағы № 6 бұйрығымен (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 26513 болып тіркелді) бекітілген Мектепке дейінгі, орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру, қосымша білім беру ұйымдарында психологиялық-педагогикалық қолдап отыру қағидаларына сәйкес тәрбиеленушілерге, оның ішінде ерекше білім беруді қажет ететін адамдарға (балаларға) психологиялық-педагогикалық қолдау көрсетеді.

Ескерту. 12-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің м.а. 31.07.2024 № 196 (алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

13. Тәрбиеленушілерді мемлекеттік және мемлекеттік білім беру тапсырысы орналастырылған жекеменшік мектепке дейінгі ұйымдарға қабылдау Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2020 жылғы 19 маусымдағы № 254 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі білім беру саласында мемлекеттік қызметтер көрсету қағидаларына сәйкес (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 20883 болып тіркелген) (бұдан әрі – Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер қағидалары) жүзеге асырылады.

Осы тармақтың бірінші абзацында көрсетілген балаларды Қазақстан Республикасының аумағындағы мектепке дейінгі ұйымдарға қабылдау білім беру саласындағы ақпараттандыру объектілері арқылы жолдамаларды есепке алудың, кезектіліктің және берудің бірыңғай базасы арқылы жүзеге асырылады.

Ескерту. 13-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің м.а. 28.05.2024 № 122 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

14. Мектепке дейінгі ұйымдар өз қызметін келесі кезеңдер бойынша ұйымдастырады:

1) 1 қыркүйек пен 31 мамыр аралығында – оқу жылы ("Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың үлгілік оқу бағдарламасын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің міндетін атқарушының 2016 жылғы 12 тамыздағы № 499 бұйрығымен бекітілген бағдарламаның (бұдан әрі –Бағдарлама) мазмұнын меңгеру кезеңі (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 14235 болып тіркелген);

1 қыркүйек пен 31 мамыр аралығында – мектептердің (лицейлердің, гимназиялардың) мектепалды сыныптары үшін оқу жылы (Бағдарлама мазмұнын меңгеру кезеңі), оқу жылы бойы мектептің (лицейдің, гимназияның) ішкі тәртіп ережелеріне сәйкес каникулдар белгіленеді;

2) 1 маусым мен 31 тамыз аралығында – жазғы сауықтыру кезеңі;

3) мектепалды даярлық бағдарламасын өткен тәрбиеленушілерді мектепке дейінгі ұйымнан шығару жыл сайын 1 тамызға дейін жүзеге асырылады;

мектепалды даярлық бағдарламасын өткен тәрбиеленушілерді мектептердің (лицейлердің, гимназиялардың) мектепалды сыныптарынан шығару жыл сайын 31 мамырда жүзеге асырылады;

4) тәрбиеленушілерді бір жас тобынан басқасына ауыстыру тәрбиеленушінің ағымдағы күнтізбелік жылдағы толық жасын ескере отырып, ағымдағы жылғы 1-31 тамыз аралығында жүзеге асырылады;

мектептердің (лицейлердің, гимназиялардың) мектепалды сыныптарын жинақтау тәрбиеленушінің ағымдағы күнтізбелік жылдағы толық жасын ескере отырып, ағымдағы жылғы 1-31 тамыз аралығында жүзеге асырылады.

15. Мектепке дейінгі ұйымда тәрбиеленушінің орны:

1) тәрбиеленуші ауырған, денсаулық сақтау және басқа ұйымдарда емделген, сауықтырылған, денсаулығын түзеткен және оңалтылған (көрсетілімі бойынша анықтама және қорытынды ұсынған жағдайда) кезде;

2) тәрбиеленушінің ата-анасының бірі немесе заңды өкілі тәрбиеленушінің жылына екі айдан артық емес мерзімде демалысқа немесе емделуге жазбаша өтініш ұсынған жағдайда;

3) елді мекенде төтенше жағдай (әлеуметтік, табиғи, техногенді сипаттағы төтенше жағдайлар), карантин енгізілген кезеңде сақталады.

16. Тәрбиеленушілер мектепке дейінгі ұйымдардан:

1) мектепке дейінгі ұйым мен тәрбиеленушінің ата-анасының немесе өзге де заңды өкілінің арасындағы шарттың талаптары бұзылған;

2) тәрбиеленуші бір айдан астам дәлелсіз себеппен және әкімшілікке ескертпей, мектепке дейінгі ұйымға келмеген;

3) дәрігерлік консультациялық комиссия анықтамасының негізінде тәрбиеленушінің келуiне кедергi болатын медициналық қарсы көрсетілімдер болған жағдайларда шығарылады.

17. Ата-аналардан немесе заңды өкілдерден алынатын ай сайынғы төлемақы мөлшері:

1) мемлекеттік коммуналдық қазыналық кәсіпорындар ұйымдық-құқықтық нысанында құрылған мемлекеттік мектепке дейiнгi ұйымдарда және мемлекеттік білім беру тапсырысы орналастырылған жекеменшік мектепке дейінгі ұйымдарда тәрбиеленушінің жасына қарамастан тамақтануға кететін шығынның 100 пайызын құрайды; жергілікті атқарушы органның шешімі бойынша тәрбиеленушілерді тамақтандыруға кететін шығындар жергілікті бюджеттен ішінара немесе толығымен өтеледі;

2) ерекше білім беру қажеттіліктері бар тәрбиеленушілерге арналған санаториялық балабақшаларда, мектепке дейінгі ұйымдарда тәрбиеленушілерді күтіп-бағу тегін негізде ұсынылады;

3) мемлекеттік білім беру тапсырысы орналастырылғандарды қоспағанда, жекеменшік мектепке дейінгі ұйымдарда мектепке дейінгі ұйымның құрылтайшысы белгілейді.

18. Түрлеріне, ведомстволық бағыныстылығына қарамастан мектепке дейінгі ұйымдар, оның ішінде жаңадан құрылғандары, сондай-ақ мемлекеттік мектепке дейінгі ұйымдардың басшылары және педагогтері Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіпте аттестаттаудан өтеді.

2-тарау. Мектепке дейiнгі ұйымдар қызметінің тәртібi

19. Мектепке дейінгі ұйымдар "Білім туралы" Заңның 41-бабы мен осы Қағидалар негізінде өз жарғысын әзірлейді.

20. Мектепке дейінгі ұйымдар:

1) өз жарғысында белгіленген функциялардың орындалуын;

2) Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17669 болып тіркелген) Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың мемлекеттiк жалпыға мiндеттi стандартының (бұдан әрі - Стандарт), Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 20 желтоқсандағы № 557 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың үлгілік оқу жоспарларының (бұдан әрі – Үлгілік жоспарлар) (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8275 болып тіркелген) және Бағдарламаның толық көлемде іске асырылуын;

3) тәрбиелеу-білім беру процесін ұйымдастыруда қолданылатын нысандардың, әдістердің, тәсілдердің, құралдардың тәрбиеленушілердің жас, психикалық-физиологиялық ерекшелiктерiне, қабілеттеріне, қызығушылықтары мен қажеттілiктеріне сәйкестігін;

4) мектепке дейінгі ұйымның штатына кіретін медициналық қызметкерлер тәрбиеленушілерді ағымдағы медициналық бақылауды, иммундау және профилактикалық тексерулерді алғашқы медициналық-санитариялық көмек көрсетудің аумақтық медициналық ұйымдарымен бірлесіп ұйымдастыруды;

5) мектепке дейінгі ұйымның басшысы бекітетін және әр жас тобында ілінетін он күндік ас мәзірін құрастыруды;

6) тәрбиеленушілерді теңгерімді тамақтандыру балалардың жас ерекшеліктері, денсаулық жағдайы, мектепке дейінгі ұйымның жұмыс тәртібі, маусымдық азық-түліктердің болуы, оның жиілігі ескеріліп, Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2021 жылғы 9 шілдедегі № ҚР ДСМ-59 (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 23469 болып тіркелген) "Мектепке дейінгі ұйымдарға және сәбилер үйлеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларына және мектепке дейінгі ұйымның жарғысына сәйкес айқындауды;

7) тәрбиеленушілерде, оның ішінде теңгерімді дұрыс тамақтану мен табиғи және жаңа піскен өнімдерді тұтынуды насихаттау арқылы тамақтану мәдениетін қалыптастыруды;

8) білім беру саласындағы уәкілетті органның ақпараттық жүйесімен автоматты түрде ақпараттармен алмасуды және мәліметтерді өзектендіруді;

9) білім беру саласындағы уәкілетті органның ақпараттық жүйесімен ақпараттық өзара әрекеттесудің регламентін бекітуді қамтамасыз етеді.

21. Мемлекеттік мектепке дейінгі ұйымдардағы штат саны "Мемлекеттік білім беру ұйымдары қызметкерлерінің үлгі штаттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 30 қаңтардағы № 77 қаулысымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту ұйымдары қызметкерлерінің үлгі штаттарына сәйкес белгіленеді.

Штаттық кесте және педагогтердің тарификациясы мектепке дейінгі ұйымдардың ресми сайттарында орналастырылады.

22. Педагог қызметімен айналысуға педагогикалық немесе тиісті бейіні бойынша өзге де кәсіптік білімі бар және тәрбиеленушілерді тәрбиелеу және оқыту, білім беру қызметін әдістемелік қолдау немесе ұйымдастыру бойынша педагогтің кәсіптік қызметін жүзеге асыратын тұлға жіберіледі.

23. Мектепке дейінгі ұйымдар мен мектепалды сыныптардың педагогтері кәсіптік қызметті жүзеге асыруда Стандарттың талаптарын сақтай отырып, тәрбиелеу-білім беру процесін ұйымдастырудың нысандары мен тәсілдерін өздері таңдайды.

24. Мектепке дейінгі ұйымдар мен мектепалды сыныптарының педагогтері өз қызметінде тиісті кәсіптік құзыреттерге ие болуы, өзінің кәсіби шеберлігін, зерттеу, зияткерлік және шығармашылық деңгейін үздіксіз жетілдіруі, оның ішінде кемінде бес жылда бір рет біліктілік санаты деңгейін арттыруы (растауы) тиіс.

25. Мектепке дейінгі ұйымдар мен мектепалды сыныптардың педагогтері "Міндетті медициналық қарап-тексерулерге жататын адамдардың нысаналы топтарын, сондай-ақ оларды жүргізу тәртібі мен мерзімділігін, зертханалық және функционалдық зертттеулердің көлемін, медициналық қарсы көрсетілімдерді, зиянды және (немесе) қауіпті өндірістік факторлардың, жұмысқа орналасқан кезде орындау кезінде міндетті алдын ала медициналық қарап-тексерулер және мерзімдік міндетті медициналық қарап-тексерулер жүргізілетін кәсіптер мен жұмыстардың тізбесін және "Алдын ала міндетті медициналық қарап-тексерулер өткізу" мемлекеттік қызмет көрсету қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің міндетін атқарушының 2020 жылғы 15 қазандағы № ҚР ДСМ-131/2020 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 21443 болып тіркелген) сәйкес жыл сайын медициналық зерттеп-қараудан өтеді.

26. Мектепке дейінгі ұйымдар жұмыс күндері және демалыс күндері осы мектепке дейінгі ұйыммен қамтылған және қамтылмаған тәрбиеленушілер үшін білім беру, сауықтыру сипатындағы қосымша ақылы қызметтер көрсетеді.Ақылы қызметтер көрсетуден түскен қаражат мамандарға жалақы төлеуге, құралдар сатып алуға, "Білім туралы" Заңның 63-бабына сәйкес тиісті дамытушы орта құруға бағытталады.

27. Отбасы мен тәрбиеленушіні әлеуметтiк-педагогикалық қолдау мақсатында мектепке дейінгі тәрбиемен және оқытумен қамтылмаған балалардың ата-аналары үшін білім беру ұйымдарында ата-аналардың қажеттіліктері ескеріліп, консультациялық пункттер құрылады.

28. Аз қамтылған және көп балалы отбасылардан, мүгедектігі бар балаларды тәрбиелеп отырған отбасылардан шыққан 1-2 жастағы балаларды тәрбиелеу және оқыту үшін мектепке дейінгі ұйымдардың жанынан қысқа мерзімді топтар құрылады.

29. Мектепке дейiнгi ұйымдарды басқару дара басшылық және алқалық басқару қағидаларына сәйкес құрылады. Алқалық басқару нысандары педагогикалық, әдістемелік, қамқоршылық кеңестер болып табылады.

30. Мектепке дейінгi ұйымды тiкелей басқаруды басшы жүзеге асырады.

31. Мектепке дейінгі ұйым мен заңды өкілдер арасындағы өзара қарым-қатынас баланы мектепке дейінгі ұйымға қабылдаған кезде жасалатын шартпен реттеледі.

32. Білім беру процесіне қатысушылар тәрбиеленушілер, тәрбиеленушілердің заңды өкілдері, педагогтер болып табылады.

Қазақстан Республикасы
Оқу-ағарту министрінің
20222 жылғы 31 тамыздағы
№ 385 бұйрығына
2-қосымша

Орта білім беру (бастауыш, негізгі орта және жалпы орта) ұйымдары қызметінiң үлгілік қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Орта білім беру ұйымдары (бастауыш, негізгі орта және жалпы орта) қызметінiң үлгілік қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Білім туралы" Қазақстан Республикасының Заңының (бұдан әрі – "Білім туралы" Заң) сәйкес әзірленген және "Назарбаев зияткерлік мектептері" Дербес білім беру ұйымын қоспағанда, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білімнің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын ұйымдар (бұдан әрі – білім беру ұйымдары) қызметінің тәртібін айқындайды.

2. Білім беру ұйымдары өз қызметінде Қазақстан Республикасының Конституциясын, Қазақстан Республикасының заңдарын, осы Қағидаларды және білім беру ұйымының жарғысын басшылыққа алады.

3. Осы Үлгілік қағидаларда мынадай ұғымдар пайдаланылды:

1) бастауыш мектеп – бастауыш білім беретін оқу бағдарламаларын, сондай-ақ білім алушылар мен тәрбиеленушілерге қосымша білім берудің оқу бағдарламаларын іске асыратын оқу орны;

2) негізгі орта мектеп – бастауыш және негізгі орта білім беретін оқу бағдарламаларын, сондай-ақ білім алушылар мен тәрбиеленушілерге қосымша білім берудің оқу бағдарламаларын іске асыратын оқу орны;

3) жалпы білім беретін мектеп - бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын, сондай-ақ білім алушылар мен тәрбиеленушілерге қосымша білім берудің оқу бағдарламаларын іске асыратын оқу орны;

4) бейін алды даярлық - білім алушының жеке білім беру траекториясының негізгі орта білім беруді таңдауын мақсатты педагогикалық қолдау.

5) гимназия - білім алушылардың бейiмділiгi мен қабiлеттерiне сәйкес қоғамдық-гуманитарлық және басқа бағыттар бойынша кеңейтілген және тереңдетілген білім беруді қамтамасыз ететін бастауыш, негiзгi орта және жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін және қосымша білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын оқу орны;

6) лицей – білім алушылардың бейiмділiгi мен қабiлеттерiне сәйкес кеңейтілген және тереңдетілген жаратылыстану-математикалық білім беруді қамтамасыз ететін негiзгi орта және жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін және қосымша білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын оқу орны;

6-1) желілік мектептер – орналасқан жеріне қарамастан бірыңғай мамандандырылған жалпы білім беретін оқу бағдарламасын іске асыратын орта білім беру ұйымдары;

7) бейіндік мектеп – жалпы орта білімнің білім беру оқу бағдарламасын іске асыратын оқу орны;

8) бейінді оқыту – оқытуды дифференциациялау және жекешелендіру, білім алушылардың қызығушылықтарын, бейімдері мен қабілеттерін есепке ала отырып білім беру процесін ұйымдастыру процесі. Бейінді оқыту бейіндік мектепте, бейінді сыныптарда іске асырылады;

9) шағын жинақты мектеп – білім алушылар контингенті шағын, сынып-жинақтары біріктірілген және оқу сабақтарын ұйымдастырудың өзіндік нысаны бар жалпы білім беретін мектеп;

10) тірек мектеп (ресурс орталығы) – шағын жинақталған мектеп білім алушылардың сапалы білім алуына қолжетімділігін қамтамасыз ету мақсатында қысқа мерзімді сессиялық сабақтарды және аралық әрі қорытынды аттестаттауды өткізу үшін базасында таяу маңдағы шағын жинақталған мектептердің білім беру ресурстары шоғырланатын жалпы орта білім беру ұйымы;

11) халықаралық мектеп – Халықаралық Бакалавриат ұйымында авторландырудан немесе халықаралық институционалдық аккредиттеуден өткен өз бетінше әзірленген кіріктірілген білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымы;

12) әскери мектеп-интернат – жалпы орта білім алуды және әскерге шақыруға дейінгі тереңдетілген және дене шынықтыру даярлығының қосымша білім беру бағдарламаларын, әскери-техникалық мамандықтар бойынша білім берудің кейінгі деңгейлерінде оқуды жалғастыру мүмкіндігін қамтамасыз етеді, негізгі орта білім беру аяқталғаннан кейін медициналық куәландыру көрсеткіштері бойынша 15-16 жастағы еркек жынысты балаларды конкурстық негізде қабылдауды жүзеге асырады;

13) жалпы білім беретін мектеп жанындағы интернат – тиісті білім беретін мектептері жоқ елді мекендерде тұратын білім алушылардың жалпы орта білім алуын қамтамасыз ететін білім беру ұйымы;

14) көп балалы және аз қамтылған отбасылардың балаларына арналған мектеп-интернат – Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 12 наурыздағы "Әлеуметтік көмек көрсетілетін азаматтарға әлеуметтік көмектің мөлшерін, көздерін, түрлерін және оны беру қағидаларын бекіту туралы" № 320 қаулысына (бұдан әрі – № 320 Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысы) сәйкес мемлекеттік жәрдемақы алатын отбасылар балаларының, мемлекеттік әлеуметтік көмек алмайтын отбасылар балаларының, ата-анасы немесе оларды алмастыратын тұлғалардың өмір сүру жағдайы, еңбегі, денсаулық жағдайы бойынша отбасыларға көмек берілетін, ең төменгі күнкөріс деңгейінің шамасынан төмен кіріс кіретін отбасылар балаларының жалпы орта білім алуын қамтамасыз ететін білім беру ұйымы;

15) мектеп-интернат – аз тұрғыны бар елді мекендерде тұратын білім алушылардың жалпы орта білім алуын қамтамасыз ететін білім беру ұйымы;

16) санаториялық мектеп-интернат – белгіленген режимді сақтай отырып, білім алушылардың жалпы орта білім алуды, қалпына келтіру емін, медициналық оңалту мен демалысты, туберкулезге қарсы емдеу-профилактикалық іс-шараларды жүргізуді қамтамасыз ететін білім беру ұйымы;

17) тірек мектеп (ресурстық орталық) жанындағы интернат – білім беру ресурстарына сессиялық сабақтар және білім алушыларды аралық және қорытынды аттестаттау кезеңінде тұрумен қоса жақын орналасқан шағын жинақты мектептер білім алушыларының сапалы білім алуын қолжеткізуді қамтамасыз етеді;

18) әлеуметтік оңалту – арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж кәмелетке толмағанды құқықтық, әлеуметтік, физикалық, психикалық, педагогикалық, моральдық және (немесе) материалдық қалпына келтіруге бағытталған кәмелетке толмағандар арасындағы құқық бұзушылықтардың, қадағалаусыз және панасыз қалудың профилактикасы жүйесінің органдары мен мекемелері жүзеге асыратын шаралар кешені;

19) кәмілетке толмаған баланы қамтамасыз ету - кәмілетке толмағанның ата-анасының немесе басқа да заңды өкілдерінің оның толыққанды дамуы, оның мүліктілік және мүліктілік емес құқықтарын, мүдделерін және мемлекеттің ең төменгі әлеуметтік стандарттарын қорғауы үшін жағдай жасауы;

20) кәмілетке толмаған баланы тәрбиелеу – балаға қоғамда қабылданған және оның рухани, дене бітімі, психикалық, мәдени, адамгершілік тұрғыдан дамуына және әлеуметтік ортаның теріс ықпалынан қорғауға бағытталған мінез-құлық ережелері мен нормаларын дамыту бойынша ата-аналар немесе басқа да заңды өкілдер, сондай-ақ мемлекеттік органдар қызметкерлері тарапынан ықпал етудің үздіксіз процесі;

21) қосымша білім беретін мектеп-орталық – құрылымдық бөлімшесінде қосымша білім беру орталығы бар жалпы білім беретін орта мектеп;

22) мектеп-интернат-колледж жалпы орта, техникалық және кәсіптік білім беретін, жататын орнымен қамтамасыз ететін дербес заңды тұлға болып табылады;

23) оқу-өндірістік комбинаты (мектепаралық, курстық) – жергілікті атқарушы органдармен қаржыландырылатын, оқушыларды мамандықты саналы түрде таңдау арқылы қоғамдық өмірге бейімделуін қамсыздандыратын, мемлекеттік білім беру ұйымы.

Ескерту. 3-тармаққа өзгерістер енгізілді - ҚР Оқу-ағарту министрінің 07.08.2023 № 248 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.05.2024 № 122 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

4. Бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім беру деңгейлері:

1) бастауыш;

2) негізгі орта;

3) жалпы білім беретін мектептерде іске асырылады.

5. Білім беру ұйымдарының міндеттері:

1) білікті жеке тұлғаны қалыптастыруға және дамытуға бағытталған үлгілік оқу бағдарламаларын меңгеру арқылы білім алушылардың функциялық сауаттылығын дамытуға жағдайлар жасау;

2) "Білім туралы" Заңның 5-бабының 5-2) тармақшасына сәйкес әзірленген білім алушылардың тиісті мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартында көзделген ғылымдардың базистік негіздерін алуын қамтамасыз ету;

3) жеке тұлғаның шығармашылық, рухани және дене бітімі мүмкiндіктерін дамыту, адамгершіліктің және салауатты өмір салтының берік негіздерін қалыптастыру;

4) азаматтылықққа және патриотизмге, өз Отаны – Қазақстан Республикасына сүйіспеншілікке, мемлекеттiк рәміздерді және қазақ тілін құрметтеуге, халық дәстүрлерін қадірлеуге, Конституцияға қарсы және қоғамға қарсы кез келген көріністерге төзбеушілікке тәрбиелеу;

5) белсенді азаматтық ұстанымы бар жеке тұлғаны тәрбиелеу, республиканың қоғамдық-саяси, экономикалық және мәдени өміріне араласу қажеттіліктерін, жеке тұлғаның өз құқықтары мен міндеттеріне саналы көзқарасын қалыптастыру;

6) отандық және әлемдік мәдениеттің жетістіктеріне баулу, қазақ халқының және Қазақстан Республикасында тұратын басқа да ұлттардың тарихын, әдет-ғұрпы мен дәстүрлерін зерделеу болып табылады;

7) барлық оқушылардың ерекше білім беруге қажеттіліктерін және жеке мүмкіндіктерін ескере отырып, білім алуға тең қолжетімділікті қамтамасыз етуге жағдайлар жасау.

6. Білім беру ұйымдары өз қызметін "Білім туралы" Заңның 5-бабының 8) тармақшасына сәйкес берілген лицензияның негізінде жүзеге асырады.

7. Жеке адамның қажеттіліктері мен мүмкіндіктері ескеріле отырып, білім беру бағдарламаларының мазмұнына, білім берудің әрбір деңгейін алуға қол жеткізу жағдайларының жасалуына қарай оқыту күндізгі, кешкі, сырттай оқыту, экстернат, қашықтықтан оқыту нысанында жүзеге асырылады.

8. Тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктерде (жекелеген объектілерде) төтенше жағдай, шектеу іс-шаралары, оның ішінде карантин енгізілген, төтенше жағдайлар жарияланған жағдайларда "Білім туралы" Заңның 37-2-бабының 2-тармағына сәйкес жергілікті атқарушы органдар мен білім беру ұйымдары білім беру саласындағы уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен барлық білім алушылар үшін қашықтан оқытуды енгізеді.

9. Білім беру ұйымдарында ата-аналардың (заңды өкілдердің) мүдделері ескеріле отырып, ерекше білім беруге қажеттілігі бар білім алушыларды оқыту:

1) үлгілік оқу бағдарламасы, оның ішінде қысқартылған немесе жеке оқу бағдарламасы бойынша жалпы сыныпта (үш баладан артық емес);

2) және (немесе) арнайы оқу жоспарлары мен бағдарламалары бойынша даму бұзылыстарының түрлері негізіндегі арнайы сыныптарда қарастырылған.

Білім беру ұйымдары Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2022 жылғы 12 қаңтардағы № 6 бұйрығымен (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 26513 болып тіркелді) бекітілген Мектепке дейінгі, орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру, қосымша білім беру ұйымдарында психологиялық-педагогикалық қолдап отыру қағидаларына сәйкес білім алушылар мен тәрбиеленушілерге, оның ішінде ерекше білім беруді қажет ететін адамдарға (балаларға) психологиялық-педагогикалық қолдау көрсетеді.

Ескерту. 9-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің м.а. 31.07.2024 № 196 (алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

10. Ерекше білім беруге қажеттілігі бар білім алушыларды жалпы білім беретін ұйымнан арнайы білім беру ұйымына ауыстыру психологиялық-медициналық-педагогикалық консультацияның қорытындысы мен ұсынымының негізінде ата-аналарының (заңды өкілдерінің) келісімімен жүзеге асырылады.

11. Денсаулық жағдайы бойынша дәрігерлік-кеңес комиссиясының (ДКК) қорытындысы негізінде ұзақ уақыт білім беру ұйымдарына бара алмайтын азаматтар үшін үйде немесе тиісті үлгілік оқу жоспарларына сәйкес стационарлық көмек көрсететін, сондай-ақ қалпына келтіріп емдеу және медициналық оңалту ұйымдарында тегін жеке оқыту ұйымдастырылады.

Үйде оқыту кезінде ерекше білім беруге қажеттілігі бар балалар психофизикалық мүмкіндіктеріне байланысты жалпы білім беретін, қысқартылған немесе арнайы бағдарламалармен оқиды.

12. Мектепке қабылдау және бір орта білім беру ұйымынан басқасына ауыстыру тәртібі Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 12 қазандағы № 564 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17553 болып тіркелген) (бұдан әрі - № 564 бұйрық) бекітілген Бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білімнің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарына оқуға қабылдаудың үлгілік қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

13. Бұрын шетелдік мектептерде оқыған білім алушылар Қазақстан Республикасына келгеннен кейін Қазақстан Республикасының мектептерінде оқуды жалғастырады. Мектептердің әкімшіліктері жергілікті білім беру басқармаларымен бірлесіп, олардың білім деңгейін анықтау үшін Комиссиялар құрады, оның жұмысының қорытындысы бойынша білім алушыны қазақстандық мектептің тиісті сыныбына қабылдау туралы шешім қабылданады.

14. Білім беру ұйымдарында білім алушының, заңды өкілдерінің өзара қарым-қатынастары тараптардың құқықтары мен міндеттерін, оқу мерзімдерін, жекеменшік білім беру ұйымдарында оқу төлемінің мөлшерін айқындайтын шартпен реттеледі.

15. Он алты жасқа дейінгі балаларды білім беру ұйымдарынан шығаруға құқыққа қарсы әрекеттер жасағаны, білім беру ұйымының жарғысын өрескел және бірнеше рет бұзғаны үшін білім беру ұйымын мемлекеттік басқару органының шешімі бойынша ерекше жағдайларда рұқсат етіледі.

Жетім балаларды және ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды шығару туралы шешім қорғаншылық және қамқоршылық органдарының келісімімен қабылданады.

16. Білім беру ұйымдарынан шығарылған кәмелетке толмаған балалардың жалпы орта білім алуы жергілікті атқарушы органның шешімі бойынша жалғастырылады

17. Білім беру ұйымдарында оқу процесі ағымдағы жылғы 1 қыркүйектен бастап келесі жылғы 31 мамырға дейін жүзеге асырылады. Оқу жылы ішінде каникулдар белгіленеді.

18. Қызметкер мен білім беру ұйымының еңбек қатынастары Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасымен реттеледі.

2-тарау. Білім беру ұйымдары қызметінің тәртібі

19. Білім алушылар, педагогтар, білім алушылардың заңды өкілдері білім беру процесінің субъектілері болып табылады.

20. Қорытынды аттестаттаудан өткен білім алушыларға білім туралы мемлекеттік үлгідегі құжаттарды негізгі орта, жалпы орта білім беретін үлгілік оқу бағдарламалары бойынша білім беру қызметімен айналысуға лицензиясы бар білім беру ұйымдары береді.

21. Орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарындағы педагогтерге тиісті бейіні бойынша педагогикалық немесе басқа да кәсіптік білімі бар және білім алушыларды және (немесе) тәрбиеленушілерді оқыту мен тәрбиелеу, білім беру қызметін әдістемелік сүйемелдеу немесе ұйымдастыру бойынша педагогтің кәсіптік қызметін жүзеге асыратын адамдар, сондай-ақ "Педагог мәртебесі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 10-бабы 1-тармағына сәйкес педагогикалық қайта даярлаудан өткен адамдар жатады.

22. Білім беру ұйымдары қызметкерлерінің жұмыс уақытының ұзақтығы Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес белгіленеді.

23. Білім беру ұйымдарының педагогтары "Міндетті медициналық қарап-тексерулерге жататын адамдардың нысаналы топтарын, сондай-ақ оларды жүргізу тәртібі мен мерзімділігін, зертханалық және функционалдық зерттеулердің көлемін, медициналық қарсы көрсетілімдерді, зиянды және (немесе) қауіпті өндірістік факторлардың, жұмысқа орналасқан кезде орындау кезінде міндетті алдын ала медициналық қарап-тексерулер және мерзімдік міндетті медициналық қарап-тексерулер жүргізілетін кәсіптер мен жұмыстардың тізбесін және "Алдын ала міндетті медициналық қарап-тексерулерден өткізу" мемлекеттік қызметін көрсету қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің міндетін атқарушының 2020 жылғы 15 қазандағы № ҚР ДСМ-131/2020 бұйрығына сәйкес (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 21443 болып тіркелген) жыл сайын медициналық тексеруден өтеді.

24. Білім беру ұйымдары оқу процесін "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 болып тіркелген), "Жалпы білім беру ұйымдарына арналған жалпы білім беретін пәндердің, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім деңгейлерінің таңдау курстарының үлгілік оқу бағдарламаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29767 болып тіркелген) сәйкес жүзеге асырады.

Білім беру ұйымдары, үлгілік оқу жоспарын, оның ішінде оқу процесі жүзеге асырылатын қысқартылған оқу жүктемесі бар үлгілік оқу жоспарларын дербес таңдап алады.

Ескерту. 24-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 07.08.2023 № 248 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

25. Бастауыш білім берудің үлгілік оқу бағдарламалары баланың жеке басын қалыптастыруға, оның жеке қабілеттерін, оқу ісіндегі оң талпынысы мен машықтарын: негізгі мектептің білім беру бағдарламаларын кейіннен меңгеру үшін оқудың, жазудың, есептеудің, коммуникативтік дағдылардың, шығармашылық тұрғыдан өзін-өзі көрсетудің, мінез-құлық мәдениетінің берік дағдыларын дамытуға бағытталған.

26. Негізгі орта білім берудің үлгілік оқу бағдарламалары білім алушылардың ғылымдар жүйесінің базалық негіздерін меңгеруіне, олардың бойында тұлғааралық және этносаралық қатынастың жоғары мәдениетін қалыптастыруға, жеке адамның өзін-өзі билеуіне және кәсіптік бағдарлануына бағытталған.

Үлгілік оқу бағдарламасы білім алушылардың бейіналды даярлығын қамтиды.

27. Жалпы орта білім берудің үлгілік оқу бағдарламалары бейіндік оқытуды енгізе отырып, дифференциациялау, интеграциялау және білім беру мазмұнын кәсіптік бағдарлау негізінде әзірленген.

28. Білім беру ұйымдарында оқу және тәрбие процесі үлгілік оқу бағдарламаларына және жұмыс оқу жоспарларына сәйкес жүзеге асырылады.

Базистiк оқу жоспарының вариативтік бөлiгiнiң құрамына кiретiн және нақты ұйымның ерекшелігін көрсететiн оқу пәндерi бойынша оқу жұмыс жоспарын және бағдарламаларын әзiрлеудi білім беру ұйымы дербес жүзеге асыруға құқылы.

Орта білім беру ұйымдары оқу жұмыс жоспарының үлгілік оқу жоспаларына және мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарына сәйкес қамтамасыз етеді.

29. Білім беру ұйымдарында қосымша білім берудің үлгілік оқу бағдарламалары іске асырылады.

30. Білім беру ұйымдарында оқыту процесі үлгілік оқу жоспарының негізінде құрылады, жылдық күнтізбелік оқу жұмыс кестесімен және сабақтар кестесімен регламенттеледі.

31. Білім беру ұйымдары білім алушылардың мемлекеттік тіл ретінде қазақ тілін білуін, сондай-ақ білім берудің тиісті деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартына сәйкес орыс тілін және шет тілдерінің біреуін оқып-үйренуін қамтамасыз етеді.

32. Білім алушылардың, тәрбиеленушілердің оқу жүктемесі, сабақ режимі мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты, санитариялық қағидалардың, үлгілік оқу жоспарлары мен білім беру саласындағы денсаулық сақтау және білім беру органдарының ұсынымдары негізінде дайындалған білім беру ұйымдары бекітетін ережелермен айқындалады.

33. Білім беру ұйымдарында балалар мен жасөспірімдерді медициналық қамтамасыз ету "Білім беру объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2021 жылғы 5 тамыздағы № ҚР ДСМ-76 бұйрығына сәйкес ұйымдастырылады (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 23890 болып тіркелген) (бұдан әрі – № ҚР ДСМ-76 бұйрық).

34. Білім беру ұйымындағы сабақтар кестесін оның басшысы не оны алмастыратын тұлға бекітеді.

Сабақ кестесінде оқу сабақтарының күнделікті саны, ұзақтығы және реті көрсетіледі.

Білім беру ұйымдарындағы сабақ кестесі білім алушылар мен тәрбиеленушілердің тамақтануы мен белсенді демалуы үшін ұзақтығы жеткілікті үзілістерді көздейді.

35. Жалпы білім беру ұйымдарының барлық түрінде білім алушылар үшін сабақтар арасындағы үзілістің ұзақтығы кемінде бес минут, үлкен үзіліс (екінші немесе үшінші сабақтан кейін) отыз минутты құрайды.

Бір үлкен үзілістің орнына екінші және төртінші сабақтан кейін әрқайсысы он бес минуттан екі үзіліс жасау қарастырылады.

36. Жалпы білім беру ұйымдарында сабақтың ұзақтығы қырық бес минуттан аспайды. Бірінші сыныптарда оқу жүктемесін бірте-бірте арттыра отырып, оқу сабақтарының сатылы режимін қолданылады. Қыркүйекте үш сабақ отыз бес минуттан, қазаннан бастап қырық бес минуттан жоспарланады. Сабақтарда дене шынықтыру минуттарын және көзге арналған жаттығулар өткізіледі.

Бірінші сынып білім алушылары үшін жыл бойы қосымша бір апталық каникул көзделеді. Бастауыш мектепте қосарланған сабақтарды өткізу қарастырылмайды

37. Бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің үлгілік оқу бағдарламаларын білім алушылардың игеруін бақылау мақсатында білім беру ұйымдары "Орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдары үшін білім алушылардың үлгеріміне ағымдағы бақылауды, оларды аралық және қорытынды аттестаттауды өткізудің үлгілік қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2008 жылғы 18 наурыздағы № 125 бұйрығына сәйкес (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 5191 болып тіркелген) (бұдан әрі – № 125 бұйрығы) білім алушылардың үлгерімін ағымдық бақылауды және қорытынды аттестаттауды жүзеге асырады.

38. Білім беру ұйымдары бір күндегі ең жоғары оқу жүктемесін белгілеуде, өздерінің жарғыларында айқындалатын оқыту нысандарын, құралдарын және әдістерін таңдауда дербес болады.

39. Білім беру ұйымдары, білім алушылардың бойында патриоттық тәрбиені, айналасындағыларға толерантты қарым-қатынасты, сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті, іскерлік қарым-қатынас дағдыларын, тамақтану мәдениетін, оның ішінде денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті органның санитариялық-эпидемиологиялық қорытындысы немесе білім алушыларды тамақпен қамтамасыз етуге арналған шарт негізінде тамақтандыру объектілерінің жұмыс істеуін қамтамасыз ету жолымен теңгерімді дұрыс тамақтануды және табиғи және жаңа піскен өнімдерді тұтынуды насихаттау арқылы қалыптастыруды қамтамасыз етеді.

40. Орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарында тиісті жағдайлар жасау үшін № ҚР ДСМ-76 бұйрығымен бекітілген санитариялық қағидаларына сәйкес оқу жайларымен бірге алаңы бар материалдық активтердің меншік не шаруашылық жүргізу немесе жедел басқару немесе сенімгерлік басқару, немесе жалға алу құқығына тиесілі материалдық активтердің (оқу кабинеттерінің, жарақтандыру нормаларына сәйкес жабдықтар мен жиһаздардың, бастауыш білім беру деңгейі үшін жеке пайдалануға арналған жабдықталған шкафтардың; компьютерлік сыныптармен, интернет желісіне қосылған компьютерлермен қамтылудың, оқу зертханалардың, спорт залдардың, медициналық пункттердің, асхана немесе буфеттің), ғимараттардың (оқу корпустарының) болуы, сондай-ақ орта білім беру ұйымының жайларында және (немесе) оған іргелес аумақтарда бейнебақылаудың болуы қажет.

41. Орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдары білім беру саласындағы уәкілетті органның ақпараттық жүйесімен автоматтандырылған ақпарат алмасуды және деректерді өзектендіруді және ұлттық білім беру деректер қорындағы деректерді өзектендіруді қамтамасыз етеді.

42. Білім беру ұйымының басшысы "Білім туралы" Заңның 44-бабының 3 тармағына сәйкес лауазымға тағайындалады және лауазымнан босатылады.

43. Білім беру ұйымдарында алқалық басқару органдары құрылады. Педагогикалық, қамқоршылық, әдістемелік кеңестер және педагогтік әдеп жөніндегі кеңес білім беру ұйымдарының алқалық басқару нысандары болып табылады.

44. Оқу пәндерін тереңдетіп оқытатын білім беру ұйымдарына әр сыныпқа 4 сағат есебінен факультативтерді және оқушылардың таңдауы бойынша қосымша курстарды ұйымдастыруға қаржы бөлінеді..

45. Мемлекеттік мектептерде ақылы білім беру қызметі бюджеттен қаржыландырылатын негізгі білім беру қызметі шеңберінде және оның орнына көрсетіледі.

3-тарау. Оқыту бейіні бойынша білім беру ұйымдары қызметінің үлгілік қағидалары

46. Оқыту бейіні бойынша білім беру ұйымдарының негізгі түрлері мыналар болып табылады:

1) гимназия;

2) лицей;

3) бейіндік мектеп;

47. Гимназияның негізгі мақсаттары мен міндеттері:

1) жоғары деңгейлі мәдениеттi, қоғам өмiрiне бейiмделген, кәсiптік білім беру бағдарламаларын саналы түрде таңдауға және меңгеруге дайын зияткер тұлғаны қалыптастыру;

2) жалпы орта білім берудің жалпы білім беру бағдарламаларын сапалы меңгеру үшін неғұрлым қабілетті және дайындығы бар оқушыларға оңтайлы жағдай жасау.

48. Гимназия жалпы орта білім беретін 1-11(12) сыныптар базасында келесі құрылым бойынша ұйымдастырылады:

1) бастауыш білім беру деңгейі (бастауыш мектептің 1-4 сыныптары) оқу қызметiнiң негiзгi дағдысы мен машығын, теориялық ойлау элементтерiн, өзiн-өзi бақылау және өзiн-өзi түзету дағдысын меңгеруді қамтамасыз етеді, сондай-ақ баланың жеке қабiлетiн анықтауға бағытталған;

2) негізгі орта білім беру деңгейі (негiзгi мектептiң 5-9 (10) сыныптары) базалық дайындықпен қатар оқушының бейіналды дайындығын қамтамасыз ететін негізгі мектептің негiзгi және қосымша жалпы білім беру бағдарламаларын меңгеру негізінде оқушы тұлғасының қалыптасуын қамтамасыз етедi. Осы сатыда ішкі және сыртқы дифференциация негізінде оқушының базалық дайындығының аяқталуын қамтамасыз етеді;

3) жалпы орта білім беру деңгейі (жоғары мектептің 10-11(12) сыныптары) оқытудың бейіндік бағдарламаларын меңгеру негізінде оқушының жалпы орта білім беру дайындығын аяқтауды қамтамасыз етеді.

Гимназияның негізгі орта және жалпы орта білім беру деңгейлеріндегі ұйымдары дербес білім беру мекемелері ретінде жұмыс істей алады.

49. Гимназиялар (гуманитарлық, лингвистикалық, эстетикалық бейіндегі, көп бейінді) жоғары біліктi педагогтер, қажеттi ғылыми-әдiстемелiк, оқу, материалдық жағдайлар болған жағдайда дербес, жалпы білім беретін мектептердің құрамында немесе тиісті бейіндегі жоғары оқу орындарының жанында құрылады.

50. Гимназия Жарғысын гимназия кеңесі (педагогикалық кеңес) қабылдайды және жергілікті атқарушы биліктің білім беруді басқару органдары бекітеді.

51. Гимназия базасында ғылыми-әдістемелік ұсынымдарға, жаңа үлгідегі оқу-тәрбие мекемелерінің модельдеріне, оқу қызметін ұйымдастырудың құрылымдары, мазмұны мен нысандарына тәжірибелік тексеру жүзеге асырылады.

52. Лицейдің негiзгi мақсаттары мен мiндеттерi:

2) жалпы орта білім берудің жалпы білім беру бағдарламаларын сапалы меңгеру үшін неғұрлым қабілетті және дайындығы жоғары оқушыларға оңтайлы жағдай жасау;

3) білім алушыларды кәсіптік оқытуға бағдарланған пәндер бойынша дайындау.

53. Лицей жалпы білім беретін мектептің 5-11 (12) сыныптарының базасында келесі құрылым бойынша ұйымдастырылады:

1) негізгі орта білім беру деңгейінің (негізгі мектептің 5-9 (10) сыныптары) деңгейі оқушының базалық дайындықпен қатар бейіналды даярлығын, негізгі және қосымша жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын меңгеру негізінде оқушының жеке тұлғасын қалыптастыру жағдайларын қамтамасыз етеді;

2) жалпы орта білім беру деңгейі (орта мектептің 10-11 (12) сыныптары) бейіндік оқу бағдарламаларын меңгеру негізінде білім алушының жалпы білім беретін даярлығын аяқтауды қамтамасыз етеді.

Ескерту. 53-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің м.а. 28.05.2024 № 122 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

54. Лицейлер жоғары біліктi педагогтер, қажеттi ғылыми-әдiстемелiк, оқу, материалдық жағдайлар болған жағдайда дербес, жалпы білім беретін мектептердің құрамында немесе тиісті бейіндегі жоғары оқу орындарының жанында Қазақстан Республикасының білім беру саласындағы қолданыстағы заңнамада көрсетілген тәртіппен құрылады.

55. Лицейдің Жарғысын лицей кеңесі (педагогикалық кеңес) қабылдайды және жергілікті атқарушы биліктің білім беруді басқару органдары бекітеді.

56. Лицей базасында ғылыми-әдістемелік ұсынымдарға, жаңа үлгідегі оқу-тәрбие мекемелерінің модельдеріне, оқу қызметін ұйымдастырудың құрылымдары, мазмұны мен нысандарына тәжірибелік тексеру жүзеге асырылады.

57. Бейіндік мектептің негізгі мақсаттары мен міндеттері:

1) білім алушыларға тиісті бағыттар бойынша жеке білім беру бағдарламаларын таңдау мүмкіндігін беру;

2) жаратылыстану-математикалық, қоғамдық-гуманитарлық және технологиялық бағыттар бойынша жалпы орта білім беру мазмұнының дифференциациялануын, интеграциялануын және кәсіби бағдарлануын қамтамасыз ету;

3) кәсіптік оқытуға бағытталған пәндер бойынша білім алушыларды дайындау арқылы оқытудың алдағы траекториясын анықтау;

4) білім алушыларды мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартында анықталған оқу пәндерінің базалық деңгейін арттыра отырып бейінді пәндер бойынша оқыту;

5) білім алушыларды тиісті бейіндегі жоғары білім алуға бағыттау;

6) жоғары деңгейлі мәдениеттi, қоғам өмiрiне бейiмделген, кәсiптік білім беру бағдарламаларын саналы түрде таңдауға және меңгеруге дайын зияткер тұлғаны қалыптастыру.

58. Бейіндік мектеп бағыттар бойынша білім беру оқу бағдарламаларын меңгеру негізінде білім алушының жалпы білім беру дайындығын аяқтауды қамтамасыз етеді.

59. Бейіндік мектептің ұйымдастырушылық-құқықтық нысанын білім беру саласындағы уәкілетті орган анықтайды.

60. Бейіндік мектепті құру және тарату жергілікті атқарушы органның құзырына жатады.

61. Бейіндік мектептің базасында ғылыми-әдістемелік ұсынымдарға, жаңа үлгідегі оқу-тәрбие мекемелерінің модельдеріне, оқу қызметін ұйымдастырудың құрылымдары, мазмұны мен нысандарына сынақ жүзеге асырылады.

62. Бейіндік мектеп тұлға, қоғам, мемлекет мүдделері үшін оқытуды және тәрбиелеуді жүзеге асырады, денсаулықты сақтауды және тұлғаның жан-жақты дамуына қолайлы жағдайлар жасауды, оның ішінде білім алушылардың өздігінен білім алуға және қосымша білім алуға деген қажеттіліктерін қанағаттандыру мүмкіндіктерін қамтамасыз етеді.

63. Гимназиялар мен лицейлерге қабылдау № 564 бұйрығымен бекітілген Бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білімнің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарына оқуға қабылдаудың үлгі қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

64. Оқушыларды қабылдау, сыныптан-сыныпқа көшіру, оқудан шығару оқу үлгерімінің нәтижесі бойынша (рейтингілік балмен) гимназия, лицей Кеңесінің (педагогикалық кеңес) шешіміне және гимназия, лицей Жарғысына сәйкес жүргізіледі.

65. Оқудан шығарылған білім алушылар мектеп-гимназияның, мектеп-лицейдің жалпы білім беретін сыныптарында оқуын жалғастырады немесе аудандық (қалалық) білім бөлімімен тұрғылықты жері бойынша жалпы білім беретін мектепке ауысады.

66. Жалпыға міндетті негізгі және қосымша бағдарламалардың меңгерілуін іске асыратын гимназия мен лицейлерде, бейіндік мектептерде оқу және тәрбие процесін ұйымдастыру мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттары негізінде әзірленген оқу бағдарламаларына, оқу жұмыс жоспарларына сәйкес жүзеге асырылады.

67. Гимназия, лицей және бейіндік мектептердің жеке оқу жоспарларын білім беру ұйымының әкімшілігі бекітеді және өңірлік білім басқармаларымен (бөлімімен) келісіледі.

68. Вариативті оқу бағдарламалары және гимназияның кәсіптік бағытталған арнайы курстары жоғары оқу орындарының тиісті кафедраларымен келісіледі.

Гимназиялық компонент:

1) әрбір гимназияның жеке таңдауымен бейіндік оқытуды, жеке дамыту бағдарламасын, инновациялық әдістер мен оқыту технологияларын пайдаланумен;

2) гимназияның мақсаттары мен міндеттеріне жауап беретін қосымша білім беру бағдарламаларын іске асыру үшін жаңа оқу бағдарламаларын, бейіндік пәндерді енгізумен қамтамасыз етіледі.

69. Гимназиялардың және лицейлердің вариативтік және кәсіптік бағдарланған арнайы курстарының оқу бағдарламалары жоғары оқу орындарының тиісті кафедраларымен келісіледі.

Лицей компоненті:

1) әрбір лицейдің жеке таңдауымен бейіндік оқытуды, жеке дамыту бағдарламасын, инновациялық әдістер мен оқыту технологияларын пайдаланумен;

2) лицейдің мақсаттары мен міндеттеріне жауап беретін қосымша білім беру бағдарламаларын іске асыру үшін жаңа оқу бағдарламаларын, бейіндік пәндерді енгізумен қамтамасыз етіледі.

70. Гимназияларда, лицейлер мен бейіндік мектептерде оқу-тәрбие процесін ұйымдастыру және оларды басқару осы Қағидаларға сәйкес жүзеге асырылады.

71. Оқуда жоғары нәтижеге жеткен, шығармашылық және ғылыми-зерттеу қызметіне бейімділік танытқан оқушыларға лицей қорынан, жоғары оқу орындарынан түскен және басқа да қаражаттан стипендия тағайындалады.

72. Гимназияда, лицейде, бейіндік мектепте білім деңгейiн, оқу мерзiмiн, оқуға төленетiн ақы көлемін, басқа да жағдайларды анықтайтын гимназия мен білім алушылардың, тәрбиеленушiлердiң, олардың ата-аналарының (заңды өкiлдердiң) арасындағы шартпен реттелетiн оқу жоспарының пәндері бойынша оқушылардың жеке жұмысын ауыстырмайтын ақылы қосымша білім беру қызметін ұйымдастыру мүмкiн.

73. Гимназия, лицей, бейіндік мектеп үлгілік штат негізінде құрылған жеке штаттық кесте бойынша жұмыс істейді.

74. Гимназияға, лицейге, бейіндік мектепке жалпы басшылықты құрамына тиісті жоғары оқу орнының өкілдері кіретін гимназияның Кеңесі немесе педагогикалық кеңесі жүзеге асырады.

75. Бейінді мектеп білім алушылардың контингентін қалыптастыру білім алушылардың мүдделерін, бейімділігі мен қабілеттерін ескере отырып, білім алушылардың тұратын аумағын есепке алмай негізгі орта білім беру деңгейінде оқуды аяқтағаннан кейін жүзеге асырылады.

76. Бейіндік мектептердің оқу жоспарлары жеке өзіндік дамуды, коммуникативті қабілеттерді, ақпараттар мен технологияларды қолдануды, мәселелерді шешуді, тапқырлық пен шығармашылықты қалыптастыратын білім алудағы дербестікті қамтамасыз ететін білім берудің вариативтілігін қарастырады.

77. Үлгілік оқу жоспарының вариативті компонентін іске асыратын қолданбалы курстардың және таңдау бойынша курстардың оқу бағдарламаларын білім беру саласындағы жергілікті атқарушы орган бекітеді.

78. Бейіндік мектепте оқу-тәрбие процесі оқу-тәрбие жұмысын жоспарлау және оның іске асырылуын бақылау негізінде ұйымдастырылады.

79. Бейінді пәндерді жүргізу кезінде сынып оқушыларының саны бейіндік мектептерде 24 және одан көп болса, сыныпты 2 топқа бөлу жүзеге асырылады.

80. Таңдау бойынша курстарды жүргізу кезінде білім алушылар тобы жеке 11 және 12-сынып білім алушыларының санынан жинақталады.

81. Оқу-тәрбие жұмысын жоспарлау оқу жоспарлары мен бағдарламаларының толық көлемде уақытылы және сапалы орындалуын қамтамасыз етуі керек. Бейіндік мектепте оқу-тәрбие жұмысын жоспарлау оқу жылына арналған оқу-тәрбие процесінің жоспарын және сабақтар кестесін бекіту арқылы жүзеге асырылады.

82. Бейіндік мектептегі тәрбие жұмыстарының жүйесі отансүйгіштікті, азаматтықты, этникааралық толеранттылықты, жоғары адамгершілік пен өнегелікті қалыптастыруға, сондай-ақ функционалды сауаттылықты, білім алушылардың, тәрбиеленушілердің жан-жақты қызығушылықтары мен қабілеттерін дамытуға бағытталған.

83. Оқытудың формалары мен әдістері білім беру нәтижелеріне қол жеткізудің сәттілігін, алынған білімдерді оқу және практикалық қызметте қолдану қабілетін қамтамасыз ететін логикалық, сыни және құрылымдық ойлауды қалыптастыруға бағытталған.

84. Бейіндік мектептер сынып ұжымын фронтальды оқыту формасынан интерактивті, инновациялық, жобалау-зерттеу технологияларын, сандық инфрақұрылымды пайдалана отырып, әр білім алушының жеке білім алу траекториясын іске асыруға көшуді қамтамасыз етеді.

85. Бейіндік мектептегі жалпы орта білім беру мазмұны "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген) бекітілген Қазақстан Республикасының мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарының (бұдан әрі – МЖМБС) талаптарына сәйкес айқындалады.

86. Жарғылық мақсаттар мен міндеттерге сәйкес бейіндік мектеп ақылы негізде ақылы қызметтерді көрсету туралы келісім жасай отырып, қосымша білім беру бағдарламаларын ұсынуға және қолданыстағы заңнамаға сәйкес МЖБС талаптарынан тыс қосымша білім беру қызметтерін көрсетуге құқылы.

87. Бейіндік мектептерде алқалық басқару органдары құрылады. Алқалық басқару нысандары: қамқоршылық кеңес, педагогикалық, әдістемелік (оқу-әдістемелік, ғылыми-әдістемелік) кеңестер, ата-аналар комитеті және т.б. болып табылады.

88. Бейіндік мектептің ұйымдастыру құрылымы, басқару жүйесі және барлық қызметкерлерінің лауазымдық міндеттері мектептің білім беру үлгісінің ерекшеліктеріне сәйкес әзірленеді.

89. Бейіндік мектепте жұмыс істеу үшін педагогикалық ұжым жоғары білікті педагогтерден: жоғары санатты мұғалімдерден, магистрлерден, сондай-ақ ғылым кандидаттары мен докторлардан құралады.

90. Гимназия мен лицейлерге білім алушылардың таңдауы бойынша факультативтерге және қосымша курстар ұйымдастыруға әр сыныпқа 4 сағат есеппен, сондай-ақ әр сыныпқа үйiрмелер мен студиялар, ғылыми қоғамдар және т.б. ұйымдастыру үшiн мұғалімдерге 0,25 ставкада, және/немесе шарт негiзiнде жоғары білікті мамандарға жекелеген курстар мен дәрістерге ақы төлеу үшін мектепке жылына 1500 сағат есебiне қаражат бөлiнедi. Факультативтік сабақтар және таңдау бойынша курстар топтарда 10-нан астам адам болған жағдайда өткізіледі.

91. Мемлекеттік гимназиялар мен лицейлерде ақылы білім беру қызметі бюджеттен қаржыландырылатын негізгі білім беру қызметі шеңберінде және оның орнына көрсетіледі.

92. Гимназиялар, лицейлер және бейіндік мектептер:

1) білім беру, ғылым, мәдениет салалары бойынша халықаралық қызметтерге қатысуға;

2) ынтымақтастық туралы, оқытушылар мен оқушыларды алмастыру туралы шетелдiк білім беру орындарымен келісім жасауға. Шетелге жолдама беру үшін мұғалiмдер мен оқушыларды таңдауды лицей кеңесi жүзеге асырады;

3) қолданыстағы заңнамаға сәйкес бірлескен білім беру ұйымдарын құруға құқылы.

4-тарау. Оқытуды ұйымдастыру жағдайы бойынша білім беру ұйымдары қызметінің үлгілік қағидалары

93. Оқытуды ұйымдастыру жағдайы бойынша ұйымдарының негізгі түрлері мыналар болып табылады:

1) шағын жинақты мектеп ( бұдан әрі - ШЖМ), тірек мектеп;

2) түзету мекеме жанындағы жалпы білім беретін мектеп;

3) кешкі мектеп;

4) девиантты мінез-құлықты балаларға арналған білім беру ұйымы;

5) ерекше режимде ұстайтын балаларға арналған білім беру ұйымы;

6) аурухана жанындағы мектеп.

Оқытуды ұйымдастыру жағдайы бойынша білім беру ұйымдары бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білімнің білім беру бағдарламаларын іске асырады.

1-параграф. Шағын жинақты мектептер, тірек мектептері қызметінің үлгілік қағидалары

94. ШЖМ негізгі мақсаттары мен міндеттері:

1) сапалы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білімге қол жеткізуді қамтамасыз ету және кеңейту;

2) оқытудың ақпараттық-коммуникациялық технологияларын қолдану;

3) сапалы білім беруді қамтамасыз ету мақсатында тірек мектептерінде (ресурстық орталықта) ШЖМ-ның білім беру ресурстарын біріктіру;

4) ШЖМ білім алушылары үшін бейінеалды даярлау және бейіндік оқыту бойынша жағдай жасау;

5) тірек мектебінде (ресурстық орталықта) нұсқаушы, аралық және қорытынды сессиялық сабақтар және магниттік мектеп оқушылары үшін сесияаралық кезеңді ұйымдастыру;

6) біріктірілген сыныптарда оқу-тәрбие процесін ұйымдастыру.

95. Тұрғындарының саны аз әрбір елді мекенде бастауыш ШЖМ білім алушылардың саны 5-тен 40 адамға дейін; негізгі ШЖМ білім алушылардың саны 41-ден 80 адамға дейін; орта ШЖМ білім алушылардың саны 81-ден 180 адамға дейін болған жағдайда жұмыс істейді.

96. ШЖМ-да сыныпты екі топқа бөлуге білім алушылар саны 16 және одан артық болғанда:

1) оқыту қазақ тілінде жүргізілмейтін сыныптарда – қазақ тілі мен әдебиеті;

2) шетел тілі;

3) көркем еңбек;

4) информатике жүргізу кезінде жүзеге асырылады.

ШЖМ-да сыныпты екі топқа бөлуге білім алушылар саны 16 және одан артық болғандаоқыту орыс тілінде жүргізілмейтін сыныптарда – орыс тілі мен әдебиеті сабақтарын жүргізу кезінде болады.

97. ШЖМ-да оқу-тәрбие процесі біріктірілген немесе жеке сыныптарда білім алушылардың жас ерекшеліктерін ескере отырып оқытуға сәйкес қамтамасыз етіледі.

ШЖМ-дағы 2-11 сыныптардың толымдығына 3 және одан артық адамға дейін рұқсат беріледі.

Әртүрлі жастағы оқыту әдістемелерін қолдану кезінде 1, 2 жас айырмасын ескере отырып, екі немесе үш сыныпты біріктіруге жол беріледі.

Сыныптарды біріктіру кезінде оқу сабақтарын ұйымдастырудың өзгермелі кестесі қолданылады.

Бірінші сынып, бітіруші сыныптың білім алушыларын басқа сыныптарымен біріктіріп оқыту қарастырылмайды.

98. Тірек мектебі мен магниттік ШЖМ-ның оқу қызметі тірек мектебі (ресурстық орталық) мен магниттік мектептердің бірлескен педагогикалық кеңесінде бекітілген бірыңғай оқу жоспары негізінде жүзеге асырылады.

99. Магниттік мектептердің 5-11 сынып білім алушылары үшін инвариантты компоненттің оқу пәндерін оқыту арқылы оқу сессияларын өткізіледі: бастапқы – қазанның бірінші онкүндігі (10 күн), аралық – ақпанның бірінші онкүндігі (10 күн), қорытынды – сәуірдің үшінші онкүндігі (10 күн).

8-1-сыныптардың білім алушылары үшін тірек мектептер базасында оқу сессияларын өткізу міндетті, 5-7-сыныптар ұшін – білім беру ұйымының қалауы бойынша.

100.Сессия кезеңінде тірек мектеп (ресурстық орталық) қосымша білім беру орталығы және толық күндік мектеп ретінде жұмыс істейді

101. Магниттік мектептердің білім алушылары үшін тірек мектепте оқу сессияларын өткізу кезінде жергілікті атқарушы органдар білім беруді басқару органының тиісті бұйрығымен ресімделетін тасымалдауға, тамақтануға және тұруға қаражат қарастырады.

102. Сессияаралық кезеңде білім алушылардың оқу-танымдық қызметі ШЖМ-да тірек мектеп (ресурстық орталық) пән мұгалімдерінің қашықтан қолдауымен өтеді.

103. ШЖМ білім алушыларының оқу сессиялары әлеуметтік, табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайларға, аурудың алдын алу және емдеу, санитарлық- эпидемияға қарсы және санитарлық-алдын алу іс-шараларға байланысты, қолайсыз ауа райы кезеңінде қашықтан оқытуға ауыстырылады.

104. Облыстық әдістемелік кабинеттер (орталықтар) оқу жұмыс жоспарларын әзірлеу, күнтізбелік-тақырыптық жоспарлау, жеке оқыту бағдарламаларын жасау, қашықтықтан оқыту нысанының мазмұны, бейінді бағытты ескере отырып, оқыту әдістері мен арнайы курстар бойынша жұмысты үйлестіруді жүзеге асырады.

2-параграф. Түзеу мекемелеріндегі жалпы білім беретін мектептері қызметінің үлгілік қағидалары

105. Түзеу мекемелеріндегі жалпы білім беретін мектептер (бұдан әрі - Мектеп) облыстардың және республикалық маңызды бар қалалардың білім басқармаларының келісуімен облыстардың және республикалық маңызды бар қалалардың қылмыстық-атқару жүйесі органдарының ұсынысына сәйкес жергілікті атқарушы органдардың шешімімен құрылады.

106. Мектептің құрылтай құжаттары Қазақстан Республикасының білім беру саласындағы заңнамасында белгіленген тәртіппен қалыптастырылады.

107. Мектептің негізгі мақсаты мен міндеттері:

1) жасы отызға жетпеген сотталғандардың бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білімді міндетті алуы;

2) отыз жастан асқан сотталғандардың қалауы бойынша жалпы орта білім алуы;

3) кәсібі (мамандығы) жоқ сотталғандардың техникалық және кәсіптік білім алуы.

108. Мектептің білім беру процесін Қазақстан Республикасының білім беру саласындағы қолданыстағы заңнамасына сәйкес жүзеге асырады.

109. Мектеп қызметін ұйымдастыру ерекшеліктері Мектеп Жарғысымен және осы Үлгілік қағидалармен айқындалады. Мектептің қызметі Қазақстан Республикасының лицензиялау туралы заңнамасына сәйкес лицензиялауға жатады.

110. Мектепке негізгі орта және жалпы орта білімі жоқ сотталғандар білім туралы құжаттардың негізінде қабылданады.

Сотталғандардың білім деңгейін анықтау үшін тестілеу өткізіледі.

111. Қабылдау түзеу мекемесінің басшысымен келісілген Мектеп директорының бұйрығымен ресімделеді. Сыныптарды толықтыру оқу жылы бойы жүргізіледі.

Білім алушылардың міндеттері Мектеп Жарғысымен және Түзеу мекемелерінің ішкі тәртіп ережелерімен белгіленеді.

112. Мектепте оқу процесі қолданыстағы Үлгілік оқу жоспарларына және бағдарламаларына сәйкес жүзеге асырылады.

113. Мектепке басшылық жасауды білім беру саласындағы заңнамада белгіленген тәртіппен тағайындалған директор жүзеге асырады.

114. Мектеп директоры түзеу мекемесі басшысының келісімі бойынша Мектептің басшы қызметкерлерін, педагогтерді тағайындайды және лауазымнан босатады. Оларды тағайындау және босату тәртібі Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

115. Мектеп директорының, басшы қызметкерлердің, педагогтердің құқықтары мен міндеттері Мектеп Жарғысымен және түзеу мекемесінің ішкі тәртіп ережелерімен белгіленеді.

116. Мектеп директоры мен педагогтер Жасақ тәрбиешілері кеңесінің құрамына кіреді, мекеме әкімшілігімен бірлесіп, сотталғандармен жүргізілетін тәрбие және әлеуметтік-психологиялық жұмыстарға қатысады.

117. Түзеу мекемесінің әкімшілігі:

1) міндетті жалпы білім беру және кәсіптік оқытуға жататын сотталғандардың есебін жүргізеді;

2) Мектеп әкімшілігінің, педагогтердің және техникалық персоналдың сотталғандарды оқыту, тәрбиелеу мәселелері бойынша мекеме бөлімдері мен қызметтерінің қызметкерлерімен өзара іс-қимыл жасауын қамтамасыз етеді;

3) Мектептің педагогикалық ұжымына мекеменің сотталғандарды оқыту, түзеу мәселелері жөніндегі қызметін реттейтін құқықтық және әдістемелік құжаттарды зерделеуде көмек көрсетеді;

4) Мектеп қызметкерлерінің мекемеде белгіленген режимдік талаптарды сақтауына бақылау жасайды;

5) Мектеп қызметкерлерінің түзеу мекемелерінің аумағында болған уақытында олардың қауіпсіздігі мен еңбегін қорғауды қамтамасыз етеді;

6) Мектепте сотталғандардың сабаққа қатысуларына күнделікті бақылауды жүзеге асырады.

118. Мектептің педагогикалық ұжымы:

1) мекеме әкімшілігімен бірлесіп міндетті білім алуға жататын жасы отызға толмаған және жалпы орта білімі жоқ сотталғандарды толық қамтуды қамтамасыз ету жұмысын жүргізеді;

2) сотталғандарды ұстау режимінің талаптарын ескере отырып, оқу жоспарлары мен бағдарламаларына сәйкес білім беру процесін ұйымдастырады;

3) білім алушыларға сабақтарға дайындалуына, өз бетінше білім алу әдістерін меңгеруіне, мекеме әкімшілігіне сотталғандардың рухани-адамгершілік тәрбиесіне, оларды әлеуметтік бейімдеу мен оңалту жұмысына көмек көрсетеді;

4) мекеме әкімшілігінің алдында оқудағы және тәртіп сақтаудағы жетістіктері үшін білім алушыларды көтермелеу туралы ұсыным жасайды;

5) Мектеп қызметкерлерінің түзеу мекемелерінің ішкі тәртіп ережелерінде белгіленген сотталғандармен өзара қарым-қатынасты сақтауын қамтамасыз етеді;

6) оқу-әдістемелік құралдардың, жабдықтар мен басқа да мүліктің сақталуын қамтамасыз етеді.

119.Мектеп педагогтеріне түзету мекемелері қағидаларының талаптарын бұзған жағдайда мекеме аумағына қіруге тыйым салынады.

120. Жабдықтарды сатып алу, сондай-ақ мектеп орынжайларын ұстауға байланысты шығыстар (коммуналдық қызмет көрсетулер, ағымдағы жөндеу және өзге шығындар), қызмет көрсету персоналының еңбекақысын төлеу түзеу мекемелерінің қаражаты есебінен жүргізіледі. Басшы қызметкерлер мен педагогтердің, оқу-тәрбие қызметкерлерінің еңбекақысын төлеу, оқулықтарды сатып алу және жеткізу білім беруге көзделген жергілікті бюджет қаражаты есебінен жүргізіледі.

3-параграф. Кешкі мектептері қызметінің үлгілік қағидалары

121. Кешкі (ауысымды) мектеп Қазақстан Республикасының азаматтарына, жұмыс істейтін және жұмыссыз шетел азаматтарына (Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамалары шеңберінде) негізгі орта және жалпы орта білім алуға мүмкіндік береді.

122. Кешкі мектеп негізгі орта және жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын, сондай-ақ өзіндік ерекшеліктері мен мүмкіндіктеріне қарай – қосымша білім беру бағдарламаларын іске асырады.

123. Кешкі (ауысымды) мектеп мемлекеттік мекеме немесе коммуналдық мемлекеттік қазыналық кәсіпорын ретінде құрыла алады.

124. Мектеп бір уақытта бір білім беру ұйымының шегінде мынадай нысандар бойынша оқытуды жүзеге асырады: күндізгі, кешкі, сырттай, жеке, экстернат.

125. Білім беру бағдарламаларын меңгеру шарттары мен тәртібі осы Қағидалармен және мектеп Жарғысымен белгіленеді.

126. Мектепті құру, қайта құру және жою "Білім туралы" Заңына сәйкес, облыстардың және республикалық маңызы бар қалалары білім басқармаларының келісімі бойынша жергілікті атқарушы органдардың шешімімен жүзеге асырылады.

127. Кешкі мектеп:

1) үлкен қалаларда – кемінде 100 білім алушы,

2) шағын қалаларда – кемінде 80 білім алушы,

3) қала типіндегі кенттерде – кемінде 50 білім алушы;

4) ауылдық жерлерде – кемінде 30 білім алушы болған жағдайда құрылады.

128. Кешкі және сырттай оқыту нысандарында сыныптар кемінде 9 білім алушы болған жағдайда ашылады.

129. Қажетті қаражат пен жағдайлар болған жағдайда жергілікті басқару органдарының шешімі бойынша кешкі мектептер жанынан оқу-кеңес беру пункттері, толықтығы аз (1-ден 8-ге дейін білім алушы) сырттай оқу сыныптары немесе топтары ашылады.

130. Кешкі мектеп, білім беру кәсіпорындары мен ұйымдарында оқу-кеңес беру пункттерін, сыныптар, сырттай оқыту топтарын ашады.

131. Күндізгі жалпы білім беретін мектептер жанында оқу-кеңес беру пункттері, сырттай оқыту сыныптары мен жеке топтар, сондай-ақ күндізгі жалпы білім беретін мектептерде кешкі бөлімдер:

1) қалаларда кемінде 50 білім алушы;

2) қала типіндегі кенттерде кемінде 30 білім алушы, ауылды жерлерде кемінде 15 білім алушы болған жағдайда ашылады.

132. Күндізгі, сырттай оқу нысандары бойынша оқу-кеңес беру пункттерінің білім беру процесін ұйымдастыру осы Қағидалар негізінде жүзеге асырылады.

133. Кешкі мектеп пәндерді тереңдетіп оқытатын сыныптарды, өтемдік және түзете оқыту сыныптарын (топтарды) ашадығ

134. Кешкі мектептің барлық деңгейіндегі сыныптардың толықтырылуы күндізгі оқыту нысаны бойынша төмендегі құрамда бекітіледі:

1) қалалық білім беру ұйымдарында – 20 білім алушы;

2) шағын қалаларда және қала типіндегі кенттерде – 15 білім алушы;

3) ауылдық білім беру ұйымдарында – 10 білім алушы.

135. Сыныпта 24 және одан да көп білім алушы болған жағдайда орыс тілді мектептерде қазақ тілі мен әдебиетін, шет тілдерін, көркем еңбек, информатиканы кіші топтарға бөліп оқыту жүргізіледі.

136. Кіші топтарға бөліп оқыту кешкі оқытудың сырттай нысанына қарастырылмайды.

137. Кешкі мектепке 15 жасқа толған, төмендегі құжаттар негізінде оқуға тілек білдірген тұлғалар қабылданады:

1) ата-анасының (заңды өкілдерінің) өтініші;

2) жеке өтініші;

3) негізгі жалпы білім туралы куәлік;

4) соңғы оқу жылындағы үлгерім табелі;

5) білім беру ұйымының академиялық анықтамасы (аталған оқу орнында өтілген жалпы білім беретін пәндер бойынша сағаттар саны мен бағаларын міндетті көрсете отырып);

6) жеке куәлік немесе туу туралы кәулік;

7) жұмыс орнынан анықтама (жұмыс істейтіндер үшін);

8) Денсаулық сақтау министрі міндетін атқарушының 2020 жылғы 30 қазандағы № ҚР ДСМ-175/2020 бұйрығымен ((Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 21579 болып тіркелген) бекітілген 075/у нысанындағы медициналық анықтама (бұдан әрі - № ҚР ДСМ-175/2020 бұйрығы);

9) мекенжайы туралы анықтама.

138. Ерекше жағдайларда кешкі мектепке қалалық және аудандық Әкімдіктер жанында кәмелетке толмағандардың құқықтарын қорғау жөніндегі комиссия шешімімен жіберілген тұлғалар қабылданады.

139. Кешкі мектепке қабылдау оқу жылы басталғанға дейін жүргізіледі және мектеп директорының бұйрығымен ресімделеді.

140. Басқа білім беру ұйымдарынан келген тұлғалар оқу жылының барысында тиісті сыныптарға қабылданады (қорытынды және ағымдық бағалары ескеріле отырып).

141. Кешкі мектептегі білім алушылар контингенті жылына екі рет анықталады: әрбір жартыжылдық басында.

142. Кешкі мектеп білім беру процесін екі сатылы жалпы білім беру бағдарламаларының деңгейлеріне сәйкес жүзеге асырады:

1) II саты – негізгі орта білім (меңгеру мерзімі: 3 жыл: 7, 8, 9 (10) сыныптар).

2) III саты – жалпы орта білім (меңгеру мерзімі: 2 жыл: 10, 11 (12) сыныптар).

143. Кешкі мектепте білім беру процесін ұйымдастыру жалпы білім беретін оқу бағдарламаларымен, оқу жұмыс жоспарымен реттеледі.

144. Кешкі мектеп жылдық күнтізбелік оқу кестесін белгілеуде, бағалау жүйесін, білім алушыларды аттестаттау тәртібі мен мерзімін таңдауда дербес.

145. Кешкі мектепте оқу жылы 1 қыркүйек пен 25 мамыр аралығында созылады.

Ескерту. 145-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің м.а. 28.05.2024 № 122 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

146. Кешкі мектеп, кәсіпорындармен уағдаластық бойынша, қосымша білім беру қызметі, оның ішінде ақылы қызмет ретінде білім алушылардың кәсіптік дайындық жұмысын жүргізе алады.

147. Сырттай немесе кешкі оқыту сабақтарын сессиялық режимде ұйымдастыру кезінде сессиялардың уақытын Мектептің педагогикалық кеңесі белгілейді.

148. Білім алушыларды кешкі мектепке қабылдау тәртібінің Заңда қарастырылмаған бөлігібілім беру ұйымының Жарғысымен белгіленеді. Оқушыларды мектепке қабылдау олардың мекенжайына, тұрғылықты ауданына және әлеуметтік мәртебесіне қарамастан жүзеге асырылады.

149. Білім алушылардың құқықтары мен міндеттері мектептің Жарғысымен, мектептің ішкі тәртіп ережелерімен белгіленеді.

150. Кешкі мектепте білім алушыларға жұмыстан қол үзбей қысқартылған жұмыс аптасына, жұмыс орны бойынша қосымша ақылы демалыс пен Қазақстан Республикасының еңбек заңнамаларында белгіленген тәртіпте ұсынылатын басқа да жеңілдіктер алуға құқық берілген.

151. Негізгі орта және жалпы орта білім беру курстары бойынша бағдарламаларды меңгеру бітірушілерді міндетті қорытынды аттестаттаумен аяқталады.

152. Кешкі мектеп бітірушілеріне олар қорытынды аттестаттаудан өткеннен кейін тиісті білім туралы мемлекеттік үлгідегі құжат беріледі.

153. Кешкі мектепті жалпы басқаруды өкілдік орган – Педагогикалық кеңес жүзеге асырады, оның құзыреті мектеп Жарғысымен белгіленеді.

154. Кешкі мектептегі білім беру процесін жетілдіру мақсатында Әдістемелік кеңес, әдістемелік бірлестіктер, психологиялық және әлеуметтік-педагогикалық қызмет құрылады. Олардың қызметі мектеп Жарғысында және қолданыстағы білім беру саласындағы заңнамада белгіленген тәртіпте жүзеге асырылады.

155. Кешкі мектеп өзінің Жарғысы, мөрі, банкте есеп шоты бар дербес заңды тұлға болып табылады.

156. Мектеп жеке ғимаратта орналасуы тиіс. Ерекше жағдайларда, жергілікті Әкімдіктер жалға алған ғимаратта болуы қажет.

157. Мектеп қызметін қаржылық қамтамасыз ету қолданыстағы заңнамада белгіленген тәртіпте жүзеге асырылады.

4-параграф. Девиантты мінез-құлықты балаларға арналған білім беру ұйымы қызметінің үлгілік қағидалары

158. Осы қағидалардағы девиантты мінез-құлықты балаларға арналған білім беру ұйымдары – ол "Кәмелетке толмағандар арасындағы құқық бұзушылықтардың профилактикасы мен балалардың қадағалаусыз және панасыз қалуының алдын алу туралы" Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – "Құқық бұзушылық профилактикасы туралы" Заң) 13-бабының 1-тармағында көрсетілген кәмелетке толмағандарды тәрбиелеуді, оқытуды және әлеуметтік оңалтуды қамтамасыз ететін арнайы білім беру ұйымдары (бұдан әрі – Арнаулы білім беру ұйымдары).

159. Арнаулы білім беру ұйымы заңды тұлға болып табылады, оқшауланған мүлкі, өз атауы бар, мөрі мен мөртаңбалары, белгіленген үлгідегі бланкілері, сондай-ақ банкте шоті болады және тәрбиеленушілердің психофизиологиялық ерекшеліктеріне, денсаулық сақтау, кәмелетке толмағандардың құқықтары мен мүдделерін қорғау талаптарына сәйкес тәрбие бағдарламасын дербес әзірлейді.

160. Арнаулы білім беру ұйымы өзінің жарғысын Қазақстан Республикасының Әлеуметтік кодексі, "Білім туралы", "Кәмелетке толмағандар арасындағы құқық бұзушылықтардың алдын алу және балалардың қадағалаусыз және панасыз қалуының алдын алу туралы", "Қазақстан Республикасындағы Баланың құқықтары туралы", "Мемлекеттік мүлік туралы" Қазақстан Республикасының заңдары және осы Қағидалар негізінде әзірлейді.

Ескерту. 160-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 07.08.2023 № 248 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

161. Арнаулы білім беру ұйымының міндеттері:

1) кәмелетке толмағандарды әлеуметтік бейімдеу және оңалту;

2) кәмелетке толмағандардың арасында құқық бұзушылықтардың, қадағалаусыз және панасыз қалудың және қоғамға жат қылықтардың алдын алу;

3) кәмелетке толмағандардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғауды қамтамасыз ету;

4) кәмелетке толмағандардың заңға бағыну мінез-құлықтарын қалыптастыру;

5) оқыту және тәрбиелеу процесінің үздіксіздігі мен біртұтастығын қамтамасыз ету.

162. Арнаулы білім беру ұйымдары оқу-тәрбие немесе емдеу-тәрбие мекемелері болып табылады және әкімшілік ықпал ету шараларына әкеп соғатын құқық бұзушылықтарды жүйелі түрде жасайтын, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім алудан қасақана жалтаратын, отбасынан және балалардың оқу-тәрбие ұйымдарынан өз бетінше жүйелі түрде кетіп қалатын, өзге де қоғамға жат іс-әрекеттер жасайтын он бір жастан он сегіз жасқа дейінгі кәмелетке толмағандарды тәрбиелеуді, оқытуды және әлеуметтік оңалтуды қамтамасыз ету мақсатында құрылады.

163. Арнаулы білім беру ұйымдары кәмелетке толмаған әйел және ер жынысты бөлек орналастыруды қамтамасыз ету ескеріле отырып құрылады. Ер және әйел жынысты тәрбиеленушілердің, сондай-ақ 15-18 жастағы 11-14 жастағы тәрбиеленушілердің жатын корпустарын оқшаулау міндетті шарт болып табылады.

164. Тәрбиеленушілердің тұру жағдайларына қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар № ҚР ДСМ-76 бұйрығымен белгіленеді.

165. Арнаулы білім беру ұйымдарында оқу-тәрбие процесін қамтамасыз ететін ғимараттар мен құрылыстар кешені: тәрбиеленушілерге арналған белгіленген нормативтер бойынша жабдықталған оқу және тұрғын үй-жайлар, ас блогы, изоляторы бар медициналық пунктке арналған үй-жай, клуб, спорт қалашығы, оқу-өндірістік шеберханалар, ауыл, бау-бақша немесе өзге де шаруашылық болады.

166. Изоляторы бар медициналық пункттің қызметі арнайы білім беру ұйымының басшылығымен және денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органымен реттеледі. Қажет болған жағдайда арнайы білім беру ұйымы денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органдарының бейінді медициналық мекемелерінің көмегін пайдаланады.

167. Арнайы білім беру ұйымдарын құру, қайта ұйымдастыру және тарату туралы шешімді жергілікті атқарушы органдар қабылдайды.

168. Арнаулы білім беру ұйымындағы кәмелетке толмағандарға арнаулы әлеуметтік қызметтер кешенін көрсету арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж адамдарға арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету саласындағы қолданыстағы заңнамаға сәйкес жүзеге асырылады.

Ескерту. 168-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 07.08.2023 № 248 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

169. Кәмелетке толмаған адам арнайы білім беру ұйымына бір айдан бір жылға дейінгі мерзімге кәмелетке толмағандардың істері жөніндегі мамандандырылған сот шешімінің негізінде жіберіледі.

Өмір сүру және тәрбиелеу жағдайлары бойынша бұрынғы тұрғылықты жерінде қалдыруға болмайтын кәмелетке толмаған күдікті қылмыстық процесті жүргізетін органның қаулысы бойынша қорғаншы және қамқоршы органдардың қатысуымен қылмыстық іс бойынша іс жүргізу кезеңінде тұру үшін арнаулы білім беру ұйымына орналастырылуы мүмкін.

170. Арнаулы білім беру ұйымына кәмелетке толмағандарды айқындау үшін құжаттар жинауды кәмелетке толмағандарды анықтауды және есепке алуды жүзеге асыратын білім беру, ішкі істер, денсаулық сақтау органдары қамтамасыз етеді.

Арнаулы білім беру ұйымына жіберілетін әрбір кәмелетке толмаған адамға:

1) кәмелетке толмаған адамды арнаулы білім беру ұйымына жіберу туралы сот шешімі;

2) туу туралы куәлік (жеке куәлік);

3) білім алушының жеке ісі;

4) № ҚР ДСМ-175/2020 бұйрығымен бекітілген № 065/е нысаны бойынша профилактикалық екпелердің картасы және "Бала денсаулығы паспорты" 026/у-3 есеп нысанын толтыру және жүргізу жөніндегі Нұсқаулықты бекіту туралы Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2003 жылғы 24 маусымдағы № 469 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 2423 болып тіркелген) бекітілген № 026/у-3 есепке алу нысаны (бұдан әрі – толтыру және жүргізу жөніндегі Нұсқаулық);

5) отбасының құрамы, отбасының әлеуметтік мәртебесі туралы мәліметтерді, ата-аналарына және өзге де заңды өкілдеріне толық деректерді, олардың нақты тұратын жерін, жұмыс орнын, кәмелетке толмаған баланы күтіп-бағу және тәрбиелеу үшін жағдайлардың бар-жоғын көрсете отырып, отбасының тұрғын үй-тұрмыстық жағдайын зерттеп-қарау актісі;

6) жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған білім беру ұйымдарының тәрбиеленушілері (түлектері) қатарынан кәмелетке толмағандарға ата-ана қамқорлығының жоқтығын растайтын құжаттар;

7) оқу орнынан мінездеме;

8) әскерге шақыру жасындағы адамдар үшін тіркеу куәлігі.

9) қылмыстық процесті жүргізетін органның қаулысына сәйкес жүзеге асырылады.

Жеке істің құжаттары, сондай-ақ кәмелетке толмағандар туралы мәліметтер жетім балалар мен ата – анасының қамқорлығынсыз қалған балалардың, сондай-ақ баланы отбасына қабылдауға тілек білдірген адамдардың республикалық дерекқорына (бұдан әрі-Республикалық дерекқор) кәмелетке толмағанды арнайы білім беру ұйымына қабылдаған кезден бастап 1 (бір) жұмыс күнінен кешіктірілмей енгізіледі.

171. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2022 жылғы 23 ақпандағы № ҚР ДСМ-17 бұйрығымен (бұдан әрі – № ҚР ДСМ-17 бұйрық) (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 26931 болып тіркелген) бекітілген Кәмелетке толмағандарды арнаулы бiлiм беру ұйымдары мен ерекше режимде ұстайтын бiлiм беру ұйымдарында бағып-күтуге және оқытуға кедергi болатын аурулардың тізбесіне сәйкес денсаулық жағдайында ауытқулары бар кәмелетке толмағандар арнаулы білім беру ұйымына жіберілмейді.

172. Алкогольдік ішімдіктерді, есірткі құралдарын және психотроптық заттарды, сол тектестерді теріс пайдаланатын кәмелетке толмағандарды арнаулы білім беру ұйымдарына жіберу туралы мәселені қарау кезінде оларға психикаға белсенді әсер ететін заттарды қолдануға байланысты психикалық, мінез-құлық бұзылуынан (ауруынан) емделуден өтуді тағайындаудың орындылығы міндетті түрде зерделенеді.

173. Арнаулы білім беру ұйымдарының әкімшілігі:

1) кәмелетке толмағандарды ұстаудың көрсетілген мекеменің аумағын күзетуді, тәрбиеленушілердің жеке қауіпсіздігін және олардың теріс әсерден барынша қорғалуын, көрсетілген мекеменің аумағына бөгде адамдардың еркін кіруін және тәрбиеленушілердің одан өз бетінше кетуін шектеуді, кәмелетке толмағандарды, оның ішінде ұйықтауға бөлінген уақытта тәулік бойы бақылауды, кәмелетке толмағандарды, олардың заттарын және жатын үй-жайларын жеке қарап-тексеруді қамтитын арнайы жағдайларын қамтамасыз етеді;

2) көрсетілген мекеменің орналасқан жері бойынша және кәмелетке толмағандардың тұрғылықты жері бойынша ішкі істер органдарын олардың өз бетінше кету фактілері туралы хабардар етеді және оларды іздестіру мен қайтару бойынша тікелей қатысады;

3) кәмелетке толмағандардың ісі және олардың құқықтарын қорғау жөніндегі комиссияға кәмелетке толмағанның тұрғылықты жері бойынша оны аталған мекемеден шығару туралы болу мерзімі аяқталғанға дейін бір айдан кешіктірмей хабарлама, сондай-ақ кәмелетке толмағанға мінездеме және онымен одан әрі жеке профилактика шараларын жүргізу және оған еңбекке және тұрмыстық орналастыруда жәрдем көрсету қажеттігі туралы ұсынымдар жібереді;

4) кәмелетке толмаған бала мекемеге келіп түскен күннен бастап он тәулік ішінде оның ата-анасын немесе оларды алмастыратын адамдарды жазбаша хабардар етеді және өзінің заңды мекенжайын хабарлайды;

5) кәмелетке толмаған адамның тұрғылықты жері бойынша ішкі істер органдарының оның келу фактісі туралы жазбаша растауын сұратады;

6) кәмелетке толмағандардың ата-аналарымен немесе оларды алмастыратын адамдармен хат алмасу, қоңырау шалу, жеке әңгімелесу, ата-аналар жиналыстарын өткізу арқылы жүйелі байланысты қолдайды.

174. Кәмелетке толмағандарды арнаулы ұйымдарға жеткізу ювеналдық полиция қызметкерлерінің ілесіп жүруімен Қазақстан Республикасында белгіленген тәртіппен Кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталықтары немесе Арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балаларды қолдау орталықтары арқылы жүзеге асырылады.

Ескерту. 174-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 07.08.2023 № 248 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

175. Оқуға қабылдау арнайы білім беру ұйымы директорының немесе оның міндетін атқарушы лауазымды тұлғаның бұйрығымен ресімделеді. Кәмелетке толмағандар оқитын сыныпты анықтау білім туралы қолда бар құжаттардың негізінде жүргізіледі.

176. Сот айқындаған тәрбиеленушілердің арнаулы білім беру ұйымдарында болу мерзімі арнаулы білім беру ұйымы әкімшілігінің өтінішхаты бойынша ұзартылуы мүмкін.:

1) кәмелетке толмаған адамның өтініші бойынша, бірақ ол Кәмелетке толғанға дейін жалпы білім беретін немесе кәсіптік даярлығын аяқтау қажет болған жағдайларда;

2) әкімшілік ықпал ету шараларына әкеп соғатын құқық бұзушылықтарды үнемі жасау, орта білім алудан қасақана жалтару, арнаулы білім беру ұйымдарынан өз бетінше кетіп қалу, өзге де қоғамға жат іс-әрекеттер жасау қағидаттарына негізделеді.

177. Тәрбиеленушілерді арнаулы білім беру ұйымынан шығару сот айқындаған мерзім аяқталғаннан кейін ұйым директорының бұйрығымен жүзеге асырылады.

178. Кәмелетке толмағанның арнаулы білім беру ұйымында болуы оның кәмелетке толуына байланысты, сондай-ақ, егер мекеме әкімшілігінің ұсынуы негізінде сот кәмелетке толмаған адам өзінің түзелуі үшін бұдан былай осы шараны қолдануды қажет етпейді деген қорытындыға келсе, не медициналық қарсы көрсетілімдер бойынша мерзімінен бұрын тоқтатылуы мүмкін.

179. Арнаулы білім беру ұйымының тәрбиеленушісі қылмыстық жауаптылық туындайтын жасқа толғанға дейін қылмыс белгілері бар қоғамға қауіпті іс-әрекет жасаған жағдайда, ол "Құқық бұзушылық профилактикасы туралы" Заңның 14-бабында белгіленген тәртіппен ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымына жіберіледі. Кәмелетке толмағандарды арнаулы білім беру ұйымдарынан ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымдарына ауыстырудың орындылығы туралы шешімді сот ішкі істер органының ұсынуы бойынша қабылдайды.

180. Кәмелетке толмағандарды бір арнайы білім беру ұйымынан екіншісіне ауыстыру ерекше жағдайларда тәрбиеленушілердің жеке қауіпсіздігін қамтамасыз ету, құқық бұзушылықтардың алдын алу және кәмелетке толмағандардың топтарын құқыққа қарсы немесе қоғамға қарсы бағыттаумен ажырату мақсатында білім беруді басқару органдарымен келісу бойынша жүзеге асырылады.

181. Арнаулы білім беру ұйымдарынан мерзімінен бұрын немесе сот айқындаған мерзімнің аяқталуына байланысты кететін кәмелетке толмағандар оларды одан әрі орналастыратын жерге ата - аналарының немесе оларды алмастыратын адамдардың ілесіп жүруімен, ал олардың келуі мүмкін болмаған жағдайда-арнаулы білім беру ұйымы қызметкерлерінің ілесіп жүруімен жіберіледі.

Кәмелетке толуына байланысты арнаулы білім беру ұйымдарынан шығатын кәмелетке толмағандар тұрақты тұратын жеріне өз бетінше бара алады.

182. Арнаулы білім беру ұйымдарының әкімшілігі шығып қалудың барлық жағдайларында түлектерге мекемеде болған кезеңінде олардың пайдалануында болған маусымдық киім мен аяқ киім жиынтығын береді.

183. Кәмелетке толмағандарды арнаулы білім беру ұйымдарынан шығарған кезде оларды алып жүретін адамдарға: кәмелетке толмағанға тиесілі заттар, ақша, жеке құжаттар, аттестат немесе білімі мен еңбек даярлығы туралы анықтама, мінездеме, жүргізілген егулер туралы және эпидемиологиялық орта туралы мәліметтерді міндетті түрде көрсете отырып, медициналық картадан үзінді беріледі.

184. Кәмелетке толмағандар арнаулы білім беру ұйымдарынан:

1) осы мерзім аяқталатын күні сот айқындаған мерзім аяқталған кезде;

2) кәмелеттік жасқа толған күні мерзімінен бұрын;

3) егер сот мекеме әкімшілігінің не кәмелетке толмағандардың ісі және олардың құқықтарын қорғау жөніндегі аумақтық комиссияның ұсынуы негізінде кәмелетке толмаған адам осы шараны одан әрі қолдануды қажет етпейді деген қорытындыға келсе, соттың тиісті шешімі келіп түскен күні, ал егер соттың шешімі жұмыс күні аяқталғаннан кейін алынса, келесі күні мерзімінен бұрын жасалуы мүмкін;

4) кәмелетке толмаған адамды ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымына жіберу;

5) "Құқық бұзушылық профилактикасы туралы" Заңына сәйкес кәмелетке толмаған баланың осы мекемеде бола алмайтын мән-жайлар туындаған кезде тоқтатылады.

185. Білім беру ұйымдарындағы оқу-тәрбие жұмысы МЖМБС негізінде әзірленген білім беру бағдарламалары бойынша жүзеге асырылады.

186. Негізгі орта, жалпы орта білімнің жалпы білім беретін оқу бағдарламалары бойынша қорытынды аттестаттаудан өткен тәрбиеленушілерге негізгі орта білім туралы немесе жалпы орта білім туралы аттестат беріледі, ол жеке істерінде сақталады және арнайы білім беру ұйымдарынан шыққан кезде қол қойғызып, олардың қолына беріледі. Қалған тәрбиеленушілерге бітіру кезінде барлық пәндер бойынша бағалары көрсетілген табель беріледі.

187. Арнаулы білім беру ұйымында кәмелетке толмағандарды оқыту мен тәрбиелеу олардың жас және жеке ерекшеліктері ескеріле отырып, сараланып жүргізіледі.

Білімдеріндегі олқылықтары бар тәрбиеленушілер үшін білімді теңестіру бағдарламасы қолданылады.

188. Арнаулы білім беру ұйымында еңбекке баулу кәмелетке толмағандардың жасы мен дене бітімінің дамуын ескере отырып, оқу-өндірістік шеберханаларда, оқу-тәжірибе учаскесінде және қосалқы шаруашылықта күніне екі сағаттан төрт сағатқа дейін жүзеге асырылады.

189. Тәрбиеленушілерді арнаулы білім беру ұйымында кәсіптік даярлау Қазақстан Республикасының Білім беру саласындағы қолданыстағы заңнамасында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

190. Біліктілік емтиханын тапсырған тәрбиеленушілерге нақты мамандық бойынша тиісті біліктілік деңгейі беріледі және біліктілік беру туралы куәлік (сертификат) беріледі.

Технология оқытушысының немесе өндірістік оқыту шеберінің жоғары немесе орта кәсіптік білімі, нақты мамандық бойынша жоғары өндірістік біліктілігі және тиісті мамандық бойынша жұмыс тәжірибесі болуы тиіс.

191. Өзін-өзі даярлау бойынша сабақтар күн тәртібінде арнайы бөлінген сағаттарда педагогтердің басшылығымен өткізіледі.

192. Тәрбиеленушілерді оқу-тәрбие процесіне және әлеуметтік оңалтуға байланысты емес іс-шараларға тартуға тыйым салынады.

193. Арнаулы білім беру ұйымдарында көтермелеу және жазалау шаралары қолданылады.

194. Тәрбиеленушілерге Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен хат алмасуға, сәлемдемелер, сәлемдемелер, бандерольдер (рұқсат етілген заттар мен өнімдер тізбесін сақтай отырып), ақша аударымдарын алуға рұқсат етіледі.

195. Білім алушылардың ақшалай қаражатын жұмсауға арнайы білім беру ұйымы әкімшілігінің немесе педқызметкерлерінің рұқсаты бойынша және бақылауымен жол беріледі.

196. Сақтауға тыйым салынған заттардың бар екендігі туралы деректер болған кезде арнайы білім беру ұйымының әкімшілігі оқушының заттарын, келіп түскен сәлемдемелерді, бандерольдер мен сәлемдемелерді тексеруді жүргізеді.

197. Арнайы білім беру ұйымдарының аумағында сенбіліктер, толық тазалау, өзіне-өзі қызмет көрсету жұмыстары кезінде тәрбиеленушілерді денсаулығына қауіпті орындарды, сондай-ақ жалпы пайдалану орындарын жинау үшін тарту қарастырылмайды.

198. Директордың құқықтық тәрбие жөніндегі орынбасарын, құқықтық тәрбие жөніндегі кезекшіні педагогикалық немесе заң білімі және балалармен жұмыс тәжірибесі бар адамдар арасынан арнайы ұйымның директоры тағайындайды. Құқықтық тәрбие бойынша кезекшілердің саны штат кестесіне сәйкес білім алушылар санының 10% есебінен айқындалады.

199. Арнайы білім беру ұйымы өз қызметінде Қазақстан Республикасының Конституциясын, Қазақстан Республикасының заңнамасын, осы Қағидаларды және білім беру ұйымының жарғысын басшылыққа алады.

200. Арнаулы білім беру ұйымына тікелей басшылықты Қазақстан Республикасының Білім беру саласындағы заңнамасына сәйкес тағайындалатын директор жүзеге асырады.

201. Арнаулы білім беру ұйымдарында алқалы басқару органдары құрылады.

202. Арнаулы білім беру ұйымдарын қаржыландыру жергілікті бюджет қаражатынан жүзеге асырылады.

203. Қосымша, демеушілік қаражатты есепке алу және жұмсау Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасына сәйкес жүргізіледі.

5-параграф. Ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымы қызметінің үлгілік қағидалары

204. Осы Қағидаларда ерекше режимде ұстайтын балаларға арналған білім беру ұйымдары – "Құқық бұзушылықтардың алдын алу туралы" Заңның 14-бабының 2-тармағында көрсетілген ерекше тәрбиелеу, оқыту және арнайы педагогикалық тәсілді талап ететін кәмелетке толмағандарды тәрбиелеуді, оқытуды және әлеуметтік оңалтуды қамтамасыз ететін ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымдары болып табылады.

205. Ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымдары он бір жастан он сегіз жасқа дейінгі кәмелетке толмағандар үшін еркек және әйел жынысты адамдарды бөлек орналастыру шартымен құрылады.

206. Ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымы заңды тұлға болып табылады, оқшауланған мүлкі, өз атауы бар мөрі мен мөртаңбалары, белгіленген үлгідегі бланкілері, сондай-ақ банкте шоты болады және тәрбиеленушілердің психофизиологиялық ерекшеліктеріне, денсаулық сақтау, кәмелетке толмағандардың құқықтары мен мүдделерін қорғау талаптарына сәйкес тәрбиелеу бағдарламасын дербес әзірлейді.

207. Ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымы өзінің жарғысын Қазақстан Республикасының Әлеуметтік кодексі, "Білім туралы", "Кәмелетке толмағандар арасындағы құқық бұзушылықтардың алдын алу және балалардың қадағалаусыз және панасыз қалуының алдын алу туралы", "Қазақстан Республикасындағы Баланың құқықтары туралы", "Мемлекеттік мүлік туралы" Қазақстан Республикасының заңдары және осы Қағидалар негізінде әзірлейді.

Ескерту. 207-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 07.08.2023 № 248 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

208. Ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымының міндеттері:

1) кәмелетке толмағандарды әлеуметтік бейімдеу және оңалту;

2) кәмелетке толмағандар арасындағы құқық бұзушылықтардың, қадағалаусыз, панасыз қалудың және қоғамға жат іс-әрекеттердің алдын алу болып табылады;

3) кәмелетке толмағандардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғауды қамтамасыз ету болып табылады;

4) кәмелетке толмағандардың заңға бағынатын мінез-құлқын қалыптастыру;

5) оқыту мен тәрбиелеу процесінің үздіксіздігі мен бірлігін қамтамасыз ету болып табылады.

209. Ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымдарында тәрбиеленушілердің тұру жағдайларына қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар № ҚР ДСМ-76 бұйрығына сәйкес белгіленеді.

210. Ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымдарында оқу-тәрбие процесін қамтамасыз ететін ғимараттар мен құрылыстар кешені: тәрбиеленушілерге арналған оқу және тұрғын үй-жайлар, ас блогы, изоляторы бар медициналық пунктке арналған үй-жай, клуб, спорт алаңы, оқу-өндірістік шеберханалар, ауыл немесе бау-бақша шаруашылығы болуға тиіс.

211. Изоляторы бар медициналық пункттің қызметі арнайы білім беру ұйымының басшылығымен және денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органымен реттеледі. Қажет болған жағдайда арнайы білім беру ұйымы денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органдарының бейінді медициналық мекемелерінің көмегін пайдаланады.

212. Ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымдарын құру, қайта ұйымдастыру және тарату туралы шешімді жергілікті атқарушы органдар қабылдайды.

213. Ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымындағы кәмелетке толмағандарға арнаулы әлеуметтік қызметтер кешенін көрсету арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж адамдарға арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету саласындағы қолданыстағы заңнамаға сәйкес жүзеге асырылады.

Ескерту. 213-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 07.08.2023 № 248 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

214. Ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымдарына тәрбиенің, оқытудың ерекше жағдайларын қажет ететін және арнайы педагогикалық тәсілді талап ететін он бір жастан он сегіз жасқа дейінгі кәмелетке толмағандар орналастырылады:

1) қылмыстық жауаптылық басталатын жасқа толмауына не татуласуына байланысты өздеріне қатысты сотқа дейінгі тергеп-тексеру тоқтатылған аса ауыр қылмыстар немесе екі және одан да көп қоғамға қауіпті іс-әрекеттер жасаған;

2) егер олар ауырлығы орташа немесе ауыр қылмыс жасағаны үшін сотталған және сот Қазақстан Республикасы Қылмыстық Кодексінің 83-бабында көзделген тәртіппен қылмыстық жауаптылықтан және жазадан босатқан жағдайларда, тоқтатыла тұрады.

Қылмыстық жауаптылық туындайтын жасқа толмаған кәмелетке толмағандарды ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымдарына жіберудің орындылығы туралы шешімді сот ішкі істер органының ұсынуы бойынша қабылдайды.

215. Ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымына кәмелетке толмағандар сот шешімі бойынша алты айдан екі жылға дейінгі мерзімге жіберіледі.

216. Кәмелетке толмағандарды ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымдарына орналастыру үшін қажетті құжаттарды жинауды ішкі істер органдары қамтамасыз етеді.

Ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымына жіберілетін әрбір кәмелетке толмаған балаға:

1) кәмелетке толмаған адамды ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымына жіберу туралы сот шешімі; ;

2) туу туралы куәлік (жеке куәлік);

3) оқушының жеке ісі;

4) № ҚР ДСМ-175/2020 бұйрығына сәйкес № 065/е нысаны бойынша профилактикалық екпелер картасы және Толтыру және жүргізу жөніндегі нұсқаулықтарымен бекітілген 026/у-3 есептік нысаны;

7) оқу орнынан мінездеме;

8) әскерге шақыру жасындағы адамдар үшін тіркеу куәлігі.

217. № ҚР ДСМ-17 бұйрығымен бекітілген арнаулы білім беру ұйымдарында және ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымдарында кәмелетке толмағандарды ұстауға және оқытуға кедергі келтіретін аурулар тізбесіне сәйкес денсаулық жағдайында ауытқулары бар кәмелетке толмағандар ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымына жіберілмейді.

Алкогольдік ішімдіктерді, есірткі құралдарын және психотроптық заттарды, сол тектестерді теріс пайдаланатын кәмелетке толмағандарды ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымына жіберу туралы мәселені қарау кезінде оларға психикаға белсенді әсер ететін заттарды қолдануға байланысты психикалық, мінез-құлық бұзылуынан (ауруынан) емделуден өтуді тағайындаудың орындылығы міндетті түрде зерделенеді.

Жеке істің құжаттары, сондай-ақ кәмелетке толмағандар туралы мәліметтер республикалық дерекқорға кәмелетке толмағанды ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымына қабылдаған кезден бастап 1 (бір) жұмыс күнінен кешіктірілмей енгізіледі.

Кәмелетке толмағандарды ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымына орналастыру үшін қажетті құжаттарды жинауды және жеткізуді ішкі істер органдары қамтамасыз етеді.

Өмір сүру және тәрбиелеу жағдайлары бойынша бұрынғы тұрғылықты жерінде қалдыруға болмайтын кәмелетке толмаған күдікті қылмыстық процесті жүргізетін органның қаулысы бойынша қорғаншы және қамқоршы органдардың қатысуымен қылмыстық іс бойынша іс жүргізу кезеңінде тұру үшін ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымына орналастырылуы мүмкін.

218. Ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымдарының әкімшілігі:

1) ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымының аумағын күзетуді, тәрбиеленушілердің жеке қауіпсіздігін және олардың теріс әсерден барынша қорғалуын, бөгде адамдарды ұстаудың және одан тәрбиеленушілердің өз бетінше кетуінің ерекше режимі бар білім беру ұйымының аумағына еркін кіруін шектеуді, кәмелетке толмағандарды, оның ішінде ұйықтауға бөлінген уақытта тәулік бойы байқауды және бақылауды, кәмелетке толмағандарды, олардың заттарын және жатын үй-жайларын жеке қарап-тексеруді;

2) кәмелетке толмағандарды ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымының орналасқан жері бойынша және тұрғылықты жері бойынша ішкі істер органдарын олардың өз бетінше кету фактілері туралы хабардар етеді және оларды іздестіру мен қайтару бойынша тікелей қатысады;

3) кәмелетке толмағандардың ісі және олардың құқықтарын қорғау жөніндегі комиссияға кәмелетке толмағанның тұрғылықты жері бойынша оны болу мерзімі аяқталғанға дейін кемінде бір ай бұрын ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымынан шығару туралы хабарлама, сондай-ақ кәмелетке толмағанға мінездеме және онымен одан әрі жеке профилактикалық жұмыс жүргізу және оған жұмысқа және тұрмыстық жағдайда орналасуға жәрдем көрсету қажеттігі туралы ұсынымдар жібереді.

4) кәмелетке толмағанның тұрғылықты жері бойынша ішкі істер органдарының оның келу фактісі туралы жазбаша растауын сұратады.

219. Кәмелетке толмаған адамның ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымында болуы адамның кәмелетке толуына байланысты, сондай-ақ егер ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымы әкімшілігінің ұсынуы негізінде сот кәмелетке толмаған адам өзін түзеу үшін енді осы шараны қолдануды қажет етпейді деген қорытындыға келсе, мерзімінен бұрын тоқтатылуы мүмкін.

220. Ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымынан шығатын тәрбиеленушілер тұратын жерлеріне ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымы қызметкерлерінің ілесіп жүруімен жеткізіледі.

Кәмелетке толуына байланысты ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымдарынан кететін кәмелетке толмағандар тұрақты тұратын жеріне өз бетінше бара алады.

Шығып қалудың барлық жағдайларында ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымының әкімшілігі түлектерге осы мекемеде болған кезеңде олардың пайдалануында болған маусымдық киім мен аяқ киім жиынтығын береді.

221. Кәмелетке толмағандар ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымдарынан мынадай жағдайларда шығарылады:

1) сот айқындаған мерзім аяқталған кезде;

2) кәмелеттік жасқа толуына байланысты мерзімінен бұрын;

3) егер сот мекеме әкімшілігінің не кәмелетке толмағандардың ісі және олардың құқықтарын қорғау жөніндегі аумақтық комиссияның ұсынуы негізінде кәмелетке толмаған адам өзін түзеу үшін осы шараны одан әрі қолдануды қажет етпейді деген қорытындыға келсе, мерзімінен бұрын жасалуы мүмкін;

4) "Кәмелетке толмағандар арасындағы құқық бұзушылықтардың профилактикасы және балалардың қадағалаусыз және панасыз қалуының алдын алу туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес кәмелетке толмаған адам осы мекемеде бола алмайтын мән-жайлар туындаған кезде тоқтатылады.

222. Ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымдарындағы оқу-тәрбие жұмысы мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттары негізінде әзірленген білім беру бағдарламалары бойынша жүзеге асырылады.

Негізгі орта, жалпы орта білімнің жалпы білім беретін оқу бағдарламалары бойынша қорытынды аттестаттаудан өткен тәрбиеленушілерге негізгі орта білім туралы не жалпы орта білім туралы аттестат беріледі.

Ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымдарының тәрбиеленушілерін оқыту мен тәрбиелеу олардың жас және жеке ерекшеліктері ескеріле отырып, сараланып жүзеге асырылады.

223. Ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымдарында кәмелетке толмағандарды оқыту мен тәрбиелеу олардың жас және жеке ерекшеліктері ескеріле отырып, сараланып жүргізіледі.

224. Арнайы білім беру ұйымында еңбекке баулу кәмелетке толмағандардың жасы мен дене бітімінің дамуын ескере отырып, оқу-өндірістік шеберханаларда, оқу-тәжірибе учаскесінде және қосалқы шаруашылықта күніне екі сағаттан төрт сағатқа дейін жүзеге асырылады.

225. Ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымдарында тәрбиеленушілерді кәсіптік даярлау Қазақстан Республикасының білім беру саласындағы қолданыстағы заңнамасында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

226. Біліктілік емтиханын тапсырған тәрбиеленушілерге нақты мамандық бойынша тиісті біліктілік деңгейі беріледі және біліктілік беру туралы куәлік (сертификат) беріледі.

227. Өзін-өзі даярлау бойынша сабақтар күн тәртібінде арнайы бөлінген сағаттарда педагогтердің басшылығымен өткізіледі.

228. Тәрбиеленушілерді оқу-тәрбие процесіне және әлеуметтік оңалтуға байланысты емес іс-шараларға тартуға тыйым салынады.

229. Ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымдарында көтермелеу және жазалау шаралары қолданылады.

230. Көтермелеу және жазалау шараларын қолдану құқығын директор мен оның орынбасарлары пайдаланады. Мұғалімдер мен тәрбиешілер жазалау және көтермелеу шараларын ауызша алғыс, ескерту немесе ауызша сөгіс түрінде қолдана алады.

231. Тәрбиеленушілерге Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен хат алмасуға, сәлемдемелер, сәлемдемелер, бандерольдер (рұқсат етілген заттар мен өнімдер тізбесін сақтай отырып), ақша аударымдарын алуға рұқсат етіледі.

Білім алушылардың ақшалай қаражатты жұмсауына арнайы білім беру ұйымы тәрбиешісінің рұқсатымен және бақылауымен жол беріледі.

232. Сақтауға тыйым салынған заттардың бар екендігі туралы деректер болған кезде арнайы білім беру ұйымының әкімшілігі оқушының заттарын, келіп түскен сәлемдемелерді, бандерольдер мен сәлемдемелерді тексеруді жүргізеді.

233. Арнайы білім беру ұйымдарының аумағында сенбіліктер, толық тазалау, өзіне-өзі қызмет көрсету жұмыстары кезінде тәрбиеленушілерді денсаулығына қауіпті орындарды, сондай-ақ жалпы пайдалану орындарын жинау үшін тарту қарастырылмайды.

234. Ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымы өз қызметінде Қазақстан Республикасының Конституциясын, Қазақстан Республикасының заңнамасын, осы Ережені және Орталықтың жарғысын басшылыққа алады.

235. Ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымына тікелей басшылықты Қазақстан Республикасының Білім беру саласындағы заңнамасына сәйкес тағайындалатын директор жүзеге асырады.

236. Ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымдарында алқалы басқару органдары құрылады.

237. Ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымдарын қаржыландыру жергілікті бюджет қаражатынан жүзеге асырылады.

238. Қосымша, демеушілік қаражатты есепке алу және жұмсау Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасына сәйкес жүргізіледі.

6-параграф. Аурухана жанындағы мектептер қызметінің үлгілік қағидалары

239. Аурухана жанындағы мектептер Қазақстан Республикасының Білім беру саласындағы заңнамасына сәйкес құрылады. Аурухана жанындағы мектеп ұзақ уақыт емделіп жатқан балаларға 1-11 (12) сынып аралығында білім алу құқығын береді.

240. Аурухана жанындағы мектептің қызметі мектеп Жарғысымен және осы Үлгілік ережелермен реттеледі, ол Қазақстан Республикасының Лицензиялау туралы заңнамасына сәйкес лицензиялауға жатады.

241. Аурухана жанындағы мектептің білім беру процесі бекітілген Үлгілі оқу жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.

Базистік оқу жоспарының вариативтік бөлігінің құрамына кіретін және нақты ұйымның ерекшелігін көрсететін оқу пәндері бойынша оқу жұмыс жоспары мен бағдарламаларын әзірлеуді мектеп дербес жүзеге асыруға құқылы.

242. Аурухана жанындағы мектепте сабақтар аптасына 5 рет (сенбі және жексенбіден басқа) өткізіледі, апталық оқу жүктемесі реттеледі (аптасына 3 сағаттан 20 сағатқа дейін).

243. Аурухана жанындағы мектепте оқыту жалпы білім беретін мектептерде білім алушылар айналысатын оқулықтар мен бағдарламалар бойынша жүзеге асырылады. Аурухана жанындағы мектептерде оқулықтармен қамтамасыз ету мемлекеттік бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырылады.

244. Аурухана жанындағы мектепте оқыту нысаны білім алушының денсаулық жағдайына сәйкес анықталады: Жеке (негізгі аурудың ауырлығына қарай) немесе сыныптық-сабақтық.

245. Аурухана жанындағы мектепте білім алушыларға жеке іс ресімделеді және оқуға қабылдау туралы бұйрық шығарылады.

246. Ауруханалар жанындағы мектептерде сыныптық, өзіндік және бақылау жұмыстары жүргізіледі, білім алушылардың білімі бағаланады, ал тоқсан аяқталғаннан кейін тоқсандық бағалар қойылады.

247. Оқу жылы аяқталғаннан кейін 1-8 (9) сынып білім алушыларына жылдық және қорытынды бағалар қойылады және мектеп бойынша бұйрықпен келесі сыныпқа ауыстырылады.

248. 9, 11 (12) - сыныптардың білім алушылары қорытынды мемлекеттік аттестаттауға мемлекеттік бітіру емтихандары нысанында қатысады. Емтихан және қорытынды бағалардың қорытындысы бойынша білім алушыларға мемлекеттік үлгідегі құжаттар беріледі.

5-тарау. Халықаралық мектеп қызметінің үлгілік қағидалары

249. Халықаралық мектептер қызметінің негізгі мақсаты – қазіргі қоғамдағы өзгерістерге оңай бейімделе алатын, әлемдік деңгейде ойлай алатын және оның дамуына сындарлы үлес қоса алатын тұлғаның интеллектуалдық, физикалық және әлеуметтік дамуына ықпал ететін үйлесімді және перспективті білім беруді қамтамасыз ету.

Ескерту. 249-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің м.а. 28.05.2024 № 122 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

250. Халықаралық мектеп білім беру процесінде қазақстандық мектептердің және халықаралық мектептік білім берудің үздік педагогикалық тәжірибесін қолдану арқылы аталған мақсаттарға қол жеткізуді, білім беру бағдарламаларын жоғары ғылыми-әдістемелік жарақтандыруды, педагогикалық ұжымның тұрақты кәсіби дамуын қамтамасыз етеді.

251. Халықаралық мектептердің қызметі мынадай қағидаттарда құрылады:

1) мектептің білім беру бағдарламасын интернационалдандыру – білім беру процесінің оқушы бойында Қазақстан Республикасының Конституциясына, Қазақстан Республикасының заңдарына, өз халқының мәдениетіне деген құрмет сезімін қалыптастыруға бағытталуы;

2) интеграция – мектептің халықаралық білім беру қоғамдастығында толық құқылы мүше болуы, мектеп бітірушілерге халықаралық үлгідегі мектепті аяқтағандығы туралы құжат алу мүмкіндігін беру, халықаралық деңгейдегі педагогті қалыптастыру;

3) академиялық еркіндік – мектептегі білім беру құрылымын (деңгейлерін) таңдау, білім беру бағдарламаларын әзірлеу және жүзеге асыру, оқу қызметінің нысандары мен әдістері, дербестік және өзін-өзі басқару, қаржылық-экономикалық, әкімшілік басқарудағы дербестігі;

4) автономдылық және өзін-өзі басқарушылық – қаржылық-экономикалық, әкімшілік басқарудағы дербестік;

5) жариялылық және транспаренттілік – мектепті Халықаралық Бакалавриат ұйымының білім беру бағдарламаларын халықаралық авторландырудан және/немесе халықаралық институционалдық аккредиттеуден міндетті өткізу, мектептің халықаралық білім беру ұйымдарына мүше болуы, қызметтің барлық бағыттары бойынша ақпараттық ашықтықты қамтамасыз ету;

6) әлеуметтік жауапкершілік – мектеп бітірушілеріне Қазақстан Республикасының жоғары оқу орындарына түсу кезінде білім беру гранттарын алу үшін конкурсқа қатысуға мүмкіндік беретін білім беру деңгейін қамтамасыз ету;

Ескерту. 251-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің м.а. 28.05.2024 № 122 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

252. Халықаралық мектеп өз қызметінде Қазақстан Республикасының Конституциясын, Қазақстан Республикасының заңнамасын, Қазақстан Республикасы мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын, құрылтайшының (құрылтайшылардың) жергілікті құжаттарын, осы Үлгілік қағидаларды, Мектеп жарғысын басшылыққа алады.

Ескерту. 252-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің м.а. 28.05.2024 № 122 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

253. Халықаралық мектеп жеке тұлғаның, қоғамның, мемлекеттің мүдделерінде оқыту мен тәрбиелеуді жүзеге асырады, жеке тұлғаның денсаулығын сақтауды және жан-жақты дамуы үшін, оның ішінде өздігінен оқуда және қосымша білім алуда білім алушының қажеттіліктерін қанағаттандыру мүмкіндіктеріне қолайлы жағдайлар жасауды қамтамасыз етеді.

254. Халықаралық мектептердің ұйымдастырушылық-құқықтық нысаны құрылтайшының (құрылтайшылардың) шешімімен анықталады.

255. Халықаралық мектепте саяси партиялардың, қоғамдық-саяси және діни қозғалыстар мен ұйымдардың ұйымдастырушылық құрылымдарының құрылуына және қызмет ету қарастырылмайды.

256. Халықаралық мектепті құрылтайшы (құрылтайшылар) осы Үлгілік қағидаларда көрсетілген шарттарды сақтаған жағдайда өзінің бастамасы бойынша құрады.

257. Оқу орнын ашу туралы құрылтайшының (құрылтайшылардың) бұйрығы және мектептің Жарғысы халықаралық мектептің құрылтай құжаттары болып табылады. Мектеп қызметінің негізгі бағыттарын құрылтайшы (құрылтайшылар) реттейді.

258. Заңды тұлға ретінде Халықаралық мектептің Жарғысы, банктік мекемелерде есептік және басқа да шоттары, мөрі, мөртаңбасы, өзінің атауы бар бланкілері болады

259. Халықаралық мектеп білім беру қызметін жүргізу құқығына лицензия алған сәттен бастап білім беру қызметін жүргізуге құқылы.

260. Халықаралық мектеп өзінің қызметі туралы ақпаратты Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігіне үнемі ұсынып отырады.

261. Халықаралық мектеп тиісті халықаралық білім беру ұйымдары белгілеген кезеңділікпен тұрақты негізде Халықаралық Бакалавриаттың бағдарламалары бойынша авторландырудан және/немесе халықаралық институционалдық аккредиттеуден өтеді.

262. Халықаралық мектеп білім беруді дамыту және жетілдіру мақсатында кешендер құруға, мекемелердің, кәсіпорындардың және қоғамдық ұйымдардың, оның ішінде халықаралық ұйымдардың қатысуымен қауымдастықтар, одақтар және өзге де бірлестіктер құруға және қызметіне қатыса алады, Қазақстан Республикасының қоғамдық-саяси, экономикалық және мәдени өміріне білім алушылар мен педагогтердің қатысуын қамтамасыз етеді.

Ескерту. 262-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің м.а. 28.05.2024 № 122 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

263. Халықаралық мектеп шетелдік кәсіпорындармен, мекемелермен және ұйымдармен тікелей байланыс орнатуға, сыртқы экономикалық қызметті жүзеге асыруға және банктік және басқа да кредиттік мекемелерде валюталық шоттары болады.

264. Медициналық қызмет көрсетуді әкімшілік және педагогтермен қатар білім алушылардың денсаулығы мен дене дамуын, емдік-профилактикалық іс-шараларды жүргізуді, санитариялық-гигиеналық нормаларды, білім алушылардың тамақтану режимі мен сапасын қамтамасыз ететін штаттық медициналық персонал қамтамасыз етеді.

265. Халықаралық мектепке қабылдау тәртібін мектептің құрылтайшысы белгілейді және бекітеді және білім алушылардың, олардың ата-аналарының (оларды алмастыратын адамдардың) құқықтары мен міндеттері мектептің Жарғысымен және Жарғыда көзделген өзге де жергілікті актілермен айқындалады.

266. Халықаралық мектепте оқытуды жергілікті және Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес білім беру ұйымдары жалдаған шетелдік педагогтер жүзеге асырады.

267. Қызметкер мен мектеп әкімшілігінің қарым-қатынасы, шарттары Қазақстан Республикасының еңбек заңнамаларына сәйкес реттеледі.

268. Халықаралық мектепті басқару мектептің Жарғысына сәйкес демократиялылық, ашықтық, жалпы адами құндылықтардың басымдығы, адамның денсаулығы мен өмірін қорғау, жеке тұлғаның еркін дамуы қағидаттарында жүзеге асырылады.

269. Халықаралық мектептің ұйымдастырушылық құрылымы, басқару жүйесі және барлық қызметкерлерінің лауазымдық міндеттері мектептің білім беру моделінің ерекшеліктеріне сәйкес әзірленеді және мектеп Жарғысы және басқа да жергілікті мектеп актілерімен қарастырылған тәртіпте бекітіледі.

270. Мектептің қаржы-шаруашылық қызметін құрылтайшы (құрылтайшылар) регламенттейді және меншік нысанына байланысты.

271. Халықаралық мектеп Қазақстан Республикасы Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты мен халықаралық білім беру бағдарламаларының талаптарын ескере отырып дербес әзірленген білім берудің біріктірілген оқу бағдарламаларын іске асырады.

272. Негізгі мектептің білім алушылары Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне және мектептің Жарғысына сәйкес мемлекеттік және/немесе халықаралық сыртқы аттестаттауға қатысады. Негізгі мектептің курсы үшін қорытынды аттестаттаудан сәтті өткен негізгі мектептің бітірушілеріне негізгі мектепті бітіргені туралы мемлекеттік және/немесе халықаралық үлгілердегі құжаттар беріледі.

273. Халықаралық мектепті аяқтаған бітірушілерге жалпы орта білім туралы аттестат және (немесе) халықаралық үлгідегі құжат беріледі.

274. Халықаралық мектепте оқыту мен тәрбиелеу жүргізілетін тілді (тілдерді) құрылтайшы (құрылтайшылар), мектептің Жарғысы және тіл саясаты айқындайды.

275. Қазақ тілі мен әдебиеті, Қазақстан тарихы мен географиясы мектептің білім беру бағдарламасына қосу үшін міндетті пәндер болып табылады.

276. Халықаралық мектеп сыныптар мен топтардың қажетті санының жұмыс істеуі үшін жағдайлар жасаумен оқушылардың оқу тілін таңдау құқығын іске асырады.

277. Жарғылық мақсаттары мен міндеттеріне сәйкес халықаралық мектеп оның мәртебесін айқындайтын негізгі оқу бағдарламаларының шегінен тыс қосымша білім беру бағдарламаларын іске асыруы және қосымша білім беру қызметтерін көрсетуі мүмкін.

278. Халықаралық мектепте білім беру процесі халықаралық білім беру бағдарламаларын ескеріп МЖМБС сәйкес мектеп дербес әзірлейтін жұмыс оқу жоспарының және/немесе кіріктірілген білім беру бағдарламаларының негізінде ұйымдастырылады

279. Халықаралық мектеп Қазақстан Республикасының заңнамаларына және мектептің Жарғысында белгіленген шектерде оқыту мен тәрбиелеудің нысандарын, құралдары мен әдістерін таңдауда дербес болады.

280. Халықаралық мектеп оқушылардың оқудағы жетістіктерінің деңгейін бағалаудың біріктірілген қазақстандық және/немесе халықаралық жүйесін пайдаланады.

281. Жылдық күнтізбелік оқу кестесін халықаралық мектеп дербес, құрылтайшымен (құрылтайшылармен) келісім бойынша әзірлейді және бекітеді.

282. Халықаралық мектепте тәрбиелеу жұмыстарының жүйесі отансүйгіштікті, тарихты, қазақ халқының мәдениетіне, салт-дәстүріне сыйлауға, азаматтылықты, жоғары адамгершілік пен өнегелікті қалыптастыруға, сонымен қатар функционалды сауаттылықты, оқушыларды, тәрбиеленушілердің жан-жақты қызығушылықтары мен қабілеттерін дамытуға бағытталған.

Ескерту. 282-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің м.а. 28.05.2024 № 122 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

282-1. Білім берудің уәкілетті органының үлгілік оқу жоспарлары мен оқу-тәрбие жұмысының жоспарларын келісуі.

Ескерту. 5-тарау 282-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Оқу-ағарту министрінің м.а. 28.05.2024 № 122 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

283. Халықаралық мектепті басқару осы Үлгілік қағидаларына, мектептің Жарғысына және құрылтайшылық құжаттарына сәйкес демократиялылық, ашықтық, жалпы адами құндылықтардың басымдығы, адамның өмірі мен денсаулығын қорғау, жеке тұлғаның еркін дамуы принциптерінде жүзеге асырылады.

284. Халықаралық мектептің ұйымдастырушылық құрылымы, басқару жүйесі және барлық қызметкерлердің лауазымдық міндеттері мектептің білім беру моделінің ерекшеліктеріне сәйкес әзірленеді.

285. Халықаралық мектепте жұмыс істеу үшін педагогикалық ұжым халықаралық емтихан алушыларды, тренерлерді, сарапшыларды қосқанда жоғары білікті қазақстандық және шетелдік педагогтер санынан құрылады.

286. Халықаралық мектептің қызметін қаржыландырудың негізгі көзі ақылы білім беру қызметтерін көрсетуден түскен кіріс болып табылады.

287. Білім беру ұйымы қызметкерлерінің инновациялық қызметін ынталандыру үшін халықаралық мектеп еңбекақы төлеудің нысаны мен жүйесін Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес дербес айқындайды.

6-тарау. Интернаттық білім беру ұйымдары қызметінің үлгілік қағидалары

288. Интернаттық білім беру ұйымдарының түрлері:

1) әскери мектеп-интернат;

2) жалпы білім беретін мектеп жанындағы интернат;

3) көп балалы және аз қамтылған отбасылардың балаларына арналған мектеп-интернат;

5) санаториялық мектеп-интернат;

6) тірек мектеп (ресурстық орталық) жанындағы интернат.

289. Облыстық, қалалық туберкулезге қарсы диспансер жанындағы жергілікті денсаулық сақтау органдарының комиссиясы облыстық, республикалық маңызы бар қалалардың білім және денсаулық сақтау басқармаларының жолдамалары бойынша оқу жылы басталғаннан немесе жарты жылдан бастап алты жастағы балаларды қабылдауды жүзеге асырады. Бос орындар болған жағдайда оқу жылы басталғаннан кейін оқушыларды қабылдауға рұқсат етіледі. Сынып пен топтың толымдылығы 20 баладан аспайды, толық сауыққанға дейін (туберкулезге қарсы диспансерді есептен шығарғанға дейін) оқу жарты жылдығынан кем болмайды. Балалардың болу мерзімі медициналық көрсеткіштер бойынша 5-10 айға ұзартылуы мүмкін және оны Комиссия қарайды. 1-5-сыныптардағы сабақтардың ұзақтығы 35 минут, 6-11(12) – сыныптарда – 40 минут. Әр сабақтың алдында дене шынықтыру жаттығулары өткізіледі;

290. Интернаттық білім беру ұйымдарының негізгі қызметі:

1) балалардың білім алуы үшін жағдайлар жасау, зияткерлік, тұлғалық, әлеуметтік, дене, шығармашылық дамуын қамтамасыз ету;

2) МЖМБС-ға сәйкес бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын, мамандандырылған және арнайы жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білімнің жалпы білім беретін оқу бағдарламалары негізінде әзірленген қосымша білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыру;

3) жалпы орта білім алуда білім алушылардың жайлы және қауіпсіздік өмір сүру жағдайын қамтамасыз ету болып табылады.

291. Интернаттық білім беру ұйымдарында оқу-тәрбие процесі Жалпы орта білімнің жалпы орта білім беретін бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарының үлгілік қағидаларына және осы Үлгілік қағидаға, ішкі тәртіптің жарғысы мен қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

292. Медицина қызметкері балалардың денсаулығын нығайту бойынша профилактикалық іс-шараларды өткізуді, интернаттық ұйымдардың санитарлық-гигиеналық жай-күйі мен тамақтануды бақылауды, балалардың келуіне орай жұмыстың гигиеналық негізделген режимін ұйымдастыруды қамтамасыз етеді.

293. "Әлеуметтік көмек көрсетілетін азаматтарға әлеуметтік көмектің мөлшерін, көздерін, түрлерін және оны беру қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің № 320 қаулысына сәйкес оқушылар киіммен, аяқ киіммен, жұмсақ мүкәммалмен, жеке гигиеналық заттармен, оқулықтармен, ойыншықтармен қамтамасыз етіледі.

294. "Білім туралы" Заңының 6-бабына сәйкес балалардың ерекше жеке қажеттіліктерін ескере отырып, мектеп-интернаттарын материалдық-техникалық қамсыздандыру, жағдай тудыру, жарақтандыру және жабдықтау жергілікті атқарушы органдармен іске асырылады.

7-тарау. Біріктірілген білім беру ұйымдары қызметінің үлгілік қағидалары

295. Біріктірілген білім беру ұйымдарының негізгі түрлері:

1) мектеп-гимназия;

2) мектеп-лицей;

3) қосымша білім беру мектеп-орталығы;

4) мектеп-интернат-колледж;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
5) тармақшаны алып тастау көзделген – ҚР Оқу-ағарту министрінің 02.08.2024 № 198 (01.01.2025 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

5) оқу-сауықтыру орталығы (кешені);

6) оқу-өндірістік комбинаты (мектепаралық, курстық);

7) оқу-тәрбие орталығы (кешені);

9) дарынды балалар мен талантты жастарды анықтау және қолдау орталығы.

1-параграф. Мектеп-гимназиялар, мектеп-лицейлері қызметінің үлгілік қағидалары

296. Мектеп-гимназиялар, мектеп-лицейлердің мақсаты бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білімнің білім беру бағдарламаларын және білім алушыларға тереңдетіп, бейіндетіп, саралап оқытуды қарастыратын, сондай-ақ қосымша жалпы білім беру бағдарламаларын сапалы меңгеруі үшін қолайлы жағдайлар жасау болып табылады.

297. Аталған мақсатын жүзеге асыру үшін мектеп-гимназиялар, мектеп-лицейлер келесі тапсырмаларды іске асырады:

1) кәсіптік білім бағдарламасын игеруге және таңдауға дайын, қоғамдағы өмірге бейімделген, мәдениеті жоғары интелектуалды тұлғаны қалыптастыру;

2) оқуға қабілетті, дарынды білім алушыларды анықтау;

3) гимназия және лицей сынып білім алушыларын білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарт деңгейін арттыру арқылы оқыту;

4) оқытудың инновациялық әдістері мен технологияларын қолдану негізінде білім алушылардың өзіндік танымдық қызмет және шығармашылық қабілет дағдыларын дамыту;

5) шығармашылық әлеуетін арттыруға қолайлы жағдайлар жасау;

6) жалпы білім беру процесінде алдыңғы қатардағы шетелдік және отандық педагогикалық тәжірибені пайдалану, педагогтардың кәсіби құзіреттілігі мен шығармашылығын арттыру.

298. Мектеп-гимназияның бағыттары: гуманитарлық, тілдік, эстетикалық және көпсалалық бағытта болуы мүмкін.

299. Мектеп-лицейдің бағыттары: жаратылыстану-математикалық, экономикалық, сондай-ақ көпбейінді болуы мүмкін.

2-параграф. Қосымша білім беретін мектеп-орталықтары қызметінің үлгілік қағидалары

300. Қосымша білім беретін мектеп-орталық (бұдан әрі – Орталық) қызметінің мақсаты бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, қосымша білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламасын жүзеге асыру.

301. Аталған мақсатты жүзеге асыруда Орталықтың негізгі міндеттері:

1) ұлттық және қоғамдық құндылық негізінде жеке тұлғаны дамыту және қалыптастыруға бағытталған сапалы білім алу үшін жағдай жасау,ғылыми және әдістемелік жетістіктерге жеткізу;

2) білім алушыларды кәсіби-бағдарлық жұмыспен қамтамасыз ету;

3) жеке тұлғаның шығармашылық, рухани, дене бітімінің мүмкіндіктерін дамыту, олардың қабілеттерін ашу;

4) адамгершілік пен салауатты өмір салтының берік негіздерін қалыптастыру, даралығын дамыту үшін жағдай жасау арқылы зердесін байыту;

5) азаматтық пен патриотизмге, өз Отаны – Қазақстан Республикасына деген сүйіспеншілікке, мемлекеттiк рәміздерді және мемлекеттік тілді құрметтеуге, халық дәстүрлерін қадірлеуге, Конституцияға қайшы және қоғамға қарсы кез-келген көріністерге төзбеушілікке тәрбиелеу;

6) белсенді азаматтық ұстанымы бар жеке тұлғаны тәрбиелеу, республиканың қоғамдық-саяси, экономикалық және мәдени өміріне араласу қажеттілігін, жеке тұлғаның өз құқықтары мен міндеттеріне саналы көзқарасын қалыптастыру;

7) білім алушыларды экологиялық мәдениетке тәрбиелеу, оларды табиғатты қорғау қызметіне тарту;

8) қоғамдық өмірге бейімдеу;

9) бос уақытын мағыналы өткізуді ұйымдастыру;

10) оқушылардың оқуы үшін қауіпсіз және ыңғайлы жағдай жасау.

302. Орталық 1-11 сыныптардың сынып жетекшілерін, педагог-ұйымдастырушыларды, әлеуметтік педагогті, қосымша білім беретін педагогтарды және оқушыларды біріктіреді. Орталықты басқару жұмысын директордың тәрбие ісі жөніндегі орынбасары атқарады.

303. Орталықтың жұмысы мектеп директорының тәрбие ісі жөніндегі орынбасары оқу жылына құрған мектептің оқу-тәрбие жұмысының жоспарына сәйкес құрылады және мектеп директорының бұйрығымен бекітіледі.

304. Орталық сабақтан тыс уақытта клубтар, студиялар, үйірмелер, секциялар ұйымдастырады.

305. Орталықтың жоспарлаған жұмысы келесі бағыттар бойынша жүзеге асырылады:

1) тәрбие бағыты бойынша: денешынықтыру-спорттық, туристік-өлкетанымдық, көркем-эстетикалық, табиғи-ғылыми, экологиялық-биологиялық, әскери-отаншылдық;

2) бейіндік бағыт бойынша: жаратылыстану-математикалық, қоғамдық-гуманитарлық.

306. Орталық барлық мектептерге қызмет етеді, барлық қалаушылар үшін, сондай-ақ өзге мектептердің оқушылары үшін де есігі ашық.

3-параграф. Мектептер-интернаттар-колледждер қызметінің үлгілік қағидалары

307. Мектептер-интернаттар-колледждердің негізгі мақсаты бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, кәсіптік және техникалық жалпы орта білім беру бағдарламаларын іске асыру болып табылады.

308. Мектептер-интернаттар-колледждердің негізгі мақсатын жүзеге асыруда келесі міндеттерді атқарады:

2) кәсіби бағытта оқушыларды жұмыспен қамсыздандыру;

3) нарықтық еңбек талаптарына сай өндірісте оқыту, теориялық білім мен өндіріс арасындағы қарым-қатынасты байланыстыра отырып, білім жүйесін дамыту;

4) еңбек нарқы және қоғамдық талаптардың өзгеруіне байланысты заманауи бейімделуге себеп болатын, білімде жаңа технологияларды тиімді қолдану және енгізу;

5) оқушылардың интернатта тұруына қауіпсіз және ыңғайлы жағдай жасау.

309. Мектептер-интернаттар-колледждер орта білім беру ұйымдары жоқ ауылды жерде тұратын білім алушыларды қабылдауды қамтамасыз етеді.

310. Мектептер-интернаттар-колледждерде білім алушыларға академиялық демалыс тағайындау білім саласындағы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

311. Мектептер-интернаттар-колледждер "Білім туралы" Заңына сәйкес ұйымның оқу-тәрбие процесінде, кадрларды іріктеу мен орналастыруда, оқу-әдістемелік, қаржы-шаруашылық қызметтінде дербес.

312. Медициналық персонал оқушылардың денсаулығын сақтау және нығайту, алдын-алу іс-шараларын өткізу, мектептер-интернаттар-колледждердің санитарлы-гигиеналық жағдайын қадағалау, оқушылардың тәуліктік мекендеуін есепке ала отырып, гигиенаға негізделген жұмыс кестесін ұйымдастыруды қамтамасыз етеді.

313. Мектептер-интернаттар-колледждерді сәйкес құрал материалды техникалық жабдықтау Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
4-параграфты алып тастау көзделген – ҚР Оқу-ағарту министрінің 02.08.2024 № 198 (01.01.2025 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

4-параграф. Оқу-сауықтыру орталықтары қызметінің үлгілік қағидалары

314. Оқу-сауықтыру орталықтарының қызметі (бұдан әрі – ОСО) баланың жеке тұлға ретінде толық дене бітімінің, психологиялық және рухани-адамгершілік дамуына жағдай жасауға бағытталған.

315. Ауысым ұзақтығы 15 және 20 күнді құрайды

316. ОСО оқу процесіне қатысушылар – шығармашыл балалар, ұлтаралық, республикалық, аймақаралық, қалалық мектеп олимпиадаларының жеңімпаздары, шығармашылық байқауының қатысушылары.

317. ОСО мақсаты денсаулық сақтау, білім, тәрбиелеу саласында бала құқығын, жеке тұлғаны дамыту және кәсібін анықтауды қамтамасыз ету болып табылады.

318. Аталған мақсатқа жету үшін ОСО келесі міндеттерді жүзеге асырады:

1) қоғам өміріне балалардың әлеуметтік бейімдеу, еңбек және басқа өмір дағдыларын қалыптастыру;

2) балаларды тәрбиелеуде құқық бұзушылық пен қылмыстықтарды, жағымсыз әдеттерді, инфекциялық және басқа ауруларды алдын алу, салауатты өмір салты дағдыларын қалыптастыру;

3) мәдени әлемдік көзқарас, белсенді азамматтық ұстанымды қалыптастыру;

4) ғылыми-техникалық, көркем шығармашылықта, спортта, туризмде, өлкетану мен басқа да танымдық әрекеттерде инженерлік-техникалық құзыреттілікті арттыру және тереңдету.

5) өмірлік дағдыларды тәжірибеде қолдану.

319. ОСО қызметінің нысаны:

1) сервистік қызмет көрсетуді ұйымдастыру бойынша кешендік шараларды жүзеге асыру;

2) жасөспірімдер мен балаларды сауықтыру және белсенді демалуы;

3) жасөспірімдер мен балалардың демалуында, сауықтандыру уақыты кезеңінде білімдік бағдарламаларды игеруі үшін қажетті жағдай жасау;

4) ОСО балалардың халықаралық және республикалық мәдени-бұқаралық, спорттық, ғылыми-тәжірибелік іс-шаралар және басқа да жұмыс түрлерін жүргізеді.

320. ОСО жұмыс тәртібі ішкі еңбек тәртіптемесінің ережесімен бекітіледі және Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасының нормаларына қайшылық туғызбауы керек.

321. ОСО материалдық-техникалық базасының дамуы мен құрылуы құрылтайшылардың қаржылық шотынан, ақылы қызмет көрсету негізінде түскен түсімнен жүзеге асырылады.

322. Оқушылардың әлеуметтік бейімделу және білім беру процесінің үйлесімділігі мақсатында ОСО-нда әлеуметтік педагогикалық, психологиялық және медициналық қызмет құрылады.

323. Балаларды медициналық көмек көрсетумен қамсыздандыру ОСО басшысына жүктеледі. ОСО-да медициналық қызметкерлердің қызметіне қажетті жағдайлар туғызу мен бөлме беру, сонымен қатар балалардың денсаулығын нығайту және қорғау мақсатындағы жұмыстарды бақылау ОСО басшысына жүктеледі.

5-параграф. Оқу-өндірістік комбинаты қызметінің үлгілік қағидалары

324. Оқу-өндірістік комбинаты (бұдан әрі – Комбинат) "Көркем еңбек" пәнін, сондай-ақ қолданбалы курстардың, таңдау бойынша курстардың қосымша сағаттарын және еңбекке тәрбиелеу, кәсіптік бағдарлау және еңбек қызметіне білім алушыларды дайындау мақсатын көздейтін қосымша білім беру бағдарламаларын оқыту бөлігінде негізгі орта білім берудің жалпы білім беру бағдарламаларын іске асырады.

325. Комбинаттың қызметінің мақсаты:

1) білім алушыларды еңбек және кәсіптік оқуына қажетті жағдайлар жасау;

2) кәсіби бағдарлау жұмыстарын жүргізу.

326. Аталған мақсаттарға жету үшін комбинат келесі міндеттерді іске асырады:

1) білім алушылармен кәсіби бағдарлау жұмысын жүргізу;

2) білім алушылардың мүдделеріне, медициналық-физиологиялық көрсеткіштеріне, бейімділіктеріне, қызығушылығына сәйкес, экономикалық білімдер негіздерін және кәсіби бағыттануды қалыптастыру, еңбекке саналы көзқарасын тәрбиелеу, нарық жағдайындағы өмір мен еңбекке дайындау;

3) негізгі орта және жалпы орта білім беру ұйымдарының 7-11 (12) сынып білім алушыларының кәсіби мүдделерін айқындау, дамыту және бекіту, олардың қоғамдық пайдасы бар еңбектерін ұйымдастыру, техникалық шығармашылығын, жасампаздық пен өнертапқыштығын дамыту;

4) мемлекеттік және басқа меншік түріндегі мекемелермен келісім-шарт және өзара тиімді әріптестік негізінде өндірістік қызметті іске асыру.

327. Комбинат білім алушыларды оқытуға, тәрбиелеуге, еңбек және кәсіби дайындауға қажетті жағдайлар болған жағдайда құрылтайшылар тарапынан қалаулары бойынша жергілікті атқару органдарымен құрылады.

328. Комбинаттың заңды тұлға құқығы жарғылық қаржы-шаруашылық қызметін жүргізу құқықтары мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін, ал білім беру қызметін атқару лицензия алған уақыттан бастап күшіне енеді.

329. Комбинаттың оқу процесі, бекітілген оқу жоспарына сәйкес жүргізіледі және сабақ кестесімен реттеледі.

330. Комбинат орта білім беру ұйымдарымен бірлесіп және аудандық (қалалық) білім бөлімінің келісімі бойынша білім алушылардың контингентін анықтайды.

331. Комбинат мынадай бағыттар бойынша білім беру қызметін жүзеге асырады:

1) орта білім беру ұйымдарының 7-9 (10) сыныптарына арналған "Көркем еңбек" пәнінің стандарттарына сәйкес;

2) орта білім беру ұйымдарында кәсіби бағдар жұмыстарын, 7-11 (12) сынып білім алушыларының кәсіби дайындығын жүзеге асыру.

332. Өз таңдауы негізінде бейіні (бағыты) бойынша Комбинатта оқыған орта білім беру ұйымдарының түлектерін қорытынды аттестаттау № 125 бұйрығына сәйкес Комбинат жүзеге асырады.

Мектепаралық оқу-өндірістік комбинатта кәсібі бойынша (мамандығы) біліктілік емтиханы, орта білім беру ұйымдарында қорытынды аттестаттау басталуына екі апта бұрын аяқталады.

333. Комбинаттағы оқу процесінің қатысушылары білім алушылар, педагогтер және инженер-педагог қызметкерлер, өндірістік оқыту шеберлері (нұсқаушылары), ата-аналар (немесе заңды өкілдер) болып табылады.

6-параграф. Оқу-тәрбиелік орталығы қызметінің үлгілік қағидалары

334. Оқу-тәрбиелік орталық (кешен) (бұдан әрі - ОТО) жалпы жалпы білім беретін орта мектептің құрылымына кіреді.

335. ОТО негізгі міндеті бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, қосымша білімнің жалпы білім берудегі оқу бағдарламасын жүзеге асыру.

336. Аталған мақсатқа жетү үшін ОТО келесі міндеттерді іске асырады:

2) білім алушыларды кәсіби-бағдарлық жұмыспен қамтамасыз ету;

3) жеке тұлғаның шығармашылық, рухани, дене бітімінің мүмкіндіктерін дамыту, олардың қабілеттерін ашу;

7) қоғамдық өмірге бейімдеу;

8) бос уақытын мағыналы өткізуді ұйымдастыру;

9) оқушылардың оқуы үшін қауіпсіз және ыңғайлы жағдай жасау;

337. ОТО бір немесе бірнеше ұқсас пәндердің мұғалімдерін біріктіреді. Әдістемелік бірлестіктердің басшылары ОТО басшылық етеді.

338. ОТО білім алушыларға сабақтан тыс тәрбиелеу жұмысын ұйымдастырады, қосымша білім береді.

339. ОТО ішінде мұғалімдер мен тәрбиешілердің әдістемелік бірлестігі жұмыс істейді.

340. Әр ОТО – ол өзіне оқу кабинеттерді, сондай ақ ОТО қызмет мазмұнына сәйкес рәсімделген рекреация мен кіреберістері бар дербес бөлімше.

341. ОТО әдістемелік, анықтамалық әдебиетпен, сөздіктермен, теле-радиоаппаратурамен жабдықталған.

7-параграф. Оқу орталықтары қызметінің үлгілік қағидалары

342. Оқу орталықтары білім басқармасының ақпараттандыру мен цифрландыру аясындағы құрылым бөлімшесі ретінде іске қосылады.

343. Оқу орталықтарының негізгі мақсаты ақпараттандыру мен цифрландыруды енгізу процесін қолдау мен үйлестіруді қамтамасыз ету.

344. Аталған мақсатқа қол жету үшін Оқу орталығы келесі міндеттерді жүзеге асырады:

1) ақпараттандыру мен цифрландыру инфрақұрылымының қызмет етуі мен дамуын, сондай-ақ сәйкесінше территорияда үслестіруді қалыптастыру, қамтамасыз ету;

2) электронды оқыту жүйесінде ақпараттық, аналитикалық, консалтингтік қызмет түрін көрсету, интерактивті сабақ өткізу;

3) шағын кешенді мектептер мен тірек мектептерді бір білім беру кеңістігіне шоғырландыру және қашықтан оқытуда сессияаралық әрекеттесуін қамтамасыз ету.

345. Оқу орталығы оқыту-ақпараттық, көрсету залдарымен, компьютерлік сыныптармен қамсыздандырылады.

346. Оқу орталығы ақпараттандыру мен цифрландырудың тиімділігін жоғарлату және қолдану бойынша әдістемелік нұсқаулықтар дайындайды, қашықтықтан оқу сұрақтары бойынша қажетті материалдарды белгіленген ретте білім мекемелерінен жинау және талдауды жүзеге асырады, тәжірибе алмасу бойынша басқа да ақпараттық материалдарды, қашықтықтан оқу мәселелері бойынша нұсқаулар, цифрландырудың тиімді енгізудің жағдайы мен деңгейін зерттеп, талдау жасайды.

347. Оқу орталығының қызметі оған жүктелген міндеттерге сәйкес, дербес атқарылатын жұмыс жоспарының негізінде құрылады.

8-параграф. Дарынды балаларды анықтау және қолдау орталықтары қызметінің үлгілік қағидалары

348. Дарынды балаларды анықтау және қолдау орталықтары (бұдан әрі – Орталық) дарынды балалар мен талантты жастарды анықтау, қолдау, оқыту, дамыту, сүйемелдеу және әлеуметтендіру, сондай-ақ "Ел үміті" бастамасының жобаларын іске асыру үшін құрылады.

349. Орталық қызметінің мақсаты білім алушылардың қабілеттерін диагностикалау, Дарынды балаларды анықтау, зияткерлік дайындық деңгейін арттыруға жәрдемдесу, отбасылардың әлеуметтік жағдайы мен қаржылық мүмкіндіктеріне қарамастан, зияткерлік және жеке әлеуетін іске асыру, кәсіби өзін-өзі анықтау үшін жағдай жасау болып табылады.

350. Орталық келесі міндеттерді жүзеге асырады:

1) дарынды балаларды анықтау және психологиялық-педагогикалық қолдау үшін жүйелі тәсілді әзірлеу;

2) дарынды балаларға психологиялық-педагогикалық консультациялар;

3) білім алушылардың кәсіптік бағдары;

4) дарынды балаларды анықтау және қолдау үшін материалдық-техникалық және оқу-әдістемелік база құру;

5) желілік өзара іс-қимыл жүйесін және дарынды балалармен жұмыс бойынша бірыңғай ақпараттық кеңістікті қалыптастыру;

6) дарынды балалардың бірыңғай тізілімі - дарынды балалардың электрондық дерекқорын құру;

7) дарынды балаларды анықтау және қолдау бойынша жұмысты ұйымдастыруды әдістемелік қамтамасыз ету;

8) дарынды балаларды дамытуға бағытталған жобаларды іске асыруға жәрдемдесу;

9) педагогтарға дарынды балалармен жұмыс әдістерін меңгеруге көмек көрсету;

10) сауықтыру орталықтары мен лагерьлерде олимпиадалар, конкурстар, тренингтер, бейінді ауысымдарды ұйымдастыру және өткізу;

11) дарынды балаларды, сондай-ақ педагогтарды атаулы қолдау тетігін құру;

12) дарынды балаларды қолдау және дамыту үшін қосымша оқытуды ұйымдастыру;

13) дарынды балалармен жұмысты жоспарлау, бақылау және талдау;

14) дарынды балаларды анықтау және қолдау бойынша педагогтердің оң тәжірибесін тарату;

15) республикалық және халықаралық деңгейдегі жалпы білім беретін пәндер бойынша зияткерлік іс-шаралар өткізу (турнирлер, марафондар, конкурстар, ойындар, фестивальдар, ғылыми жарыстар мен олимпиадалар).

351. Дарынды балаларды анықтау және қолдау орталығы қызметінің бағыттары дарынды балаларды анықтау және қолдау жүйесін ұйымдастыру-экономикалық қамтамасыз ету, дарынды балаларды психологиялық-педагогикалық сүйемелдеу, дарынды балалардың тізілімін жүргізу, дарынды балалармен жұмыс істейтін педагогтарды әдістемелік сүйемелдеу.

352. Орталық келесі қызметтерді көрсете алады – оқушылардың қабілеттерін диагностикалау; кәсіптік бағдарлау; дарынды балаларға және олардың заңды өкілдеріне психологиялық-педагогикалық кеңес беру; таланттар тізілімін жүргізу және Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына қайшы келмейтін басқа да қызметтер.

Қазақстан Республикасы
Оқу-ағарту министрінің
20222 жылғы 31 тамыздағы
№ 385 бұйрығына
3-қосымша

Техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдары қызметінің үлгілік қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдары қызметінің үлгілік қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Білім туралы" Қазақстан Республикасының 41-бабына (бұдан әрі – "Білім туралы" Заң) сәйкес әзірленді және техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдары (бұдан әрі – ТжКБ ұйымы) қызметінің тәртібін айқындайды.

2. Осы үлгілік Қағидаларда мынадай ұғымдар пайдаланылады:

1) дуальды оқыту – кәсіпорынның (ұйымның), оқу орнының және білім алушының тең жауапкершілігі кезінде білім беру ұйымындағы оқытуды білім алушыларға жұмыс орындарын бере отырып және өтемақы төлемін төлей отырып, кәсіпорындағы (ұйымдағы) өндірістік оқыту мен кәсіптік практиканың міндетті кезеңдерімен ұштастыратын кадрлар даярлау нысаны;

2) колледж – жалпы орта, техникалық және кәсіптік білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын оқу орны

3) жоғары колледж – жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білімнің интеграцияланған модульдік білім беру бағдарламаларын іске асыратын оқу орны;

4) училище – мәдениет саласындағы негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік немесе орта білімнен кейінгі білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын оқу орны.

5) техникалық және кәсіптік білім беру – білікті жұмысшы кадрлар мен орта буын мамандарын даярлауға бағытталған білім беру.

3. Техникалық және кәсіптік білім "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген), (бұдан әрі – Станндарт) техникалық және кәсіптік білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес негізгі орта және (немесе) жалпы орта, техникалық және кәсіптік білім беру базасында училищелерде, колледждерде және жоғары колледждерде жүзеге асырылады.

4. ТжКБ ұйымдарының түрлері "Білім беру ұйымдары түрлерінің номенклатурасын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 22 ақпандағы № 50 бұйрығына (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8390 болып тіркелген) сәйкес айқындалады.

5. ТжКБ ұйымдарының міндеттері:

1) ұлттық және жалпы адамзаттық құндылықтар, ғылым мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға, дамытуға және кәсіптік қалыптастыруға бағытталған сапалы білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау;

2) жеке тұлғаның шығармашылық, рухани және физикалық мүмкіндіктерін дамыту, адамгершілік пен салауатты өмір салтының берік негіздерін қалыптастыру, жеке тұлғаның дамуына жағдай жасау арқылы зияткерлікті байыту;

3) азаматтыққа және патриотизмге, өз Отаны - Қазақстан Республикасына сүйіспеншілікке, мемлекеттік рәміздер мен мемлекеттік тілді құрметтеуге, халық дәстүрлерін қастерлеуге, Конституцияға қайшы және қоғамға жат кез келген көріністерге төзбеуге тәрбиелеу;

4) белсенді азаматтық ұстанымы бар жеке адамды тәрбиелеу, республиканың қоғамдық-саяси, экономикалық және мәдени өміріне қатысу қажеттілігін, жеке адамның өз құқықтары мен міндеттеріне саналы көзқарасын қалыптастыру;

5) отандық және әлемдік мәдениеттің жетістіктеріне баулу; қазақ және республиканың басқа да халықтарының тарихын, әдет-ғұрыптары мен дәстүрлерін зерделеу; қазақ, орыс, шет тілдерін меңгеру;

6) педагогтердің әлеуметтік мәртебесін арттыруды қамтамасыз ету;

7) білім беру ұйымдарының дербестігін, дербестігін кеңейту, білім беруді басқаруды демократияландыру;

8) қоғам мен экономиканың қажеттіліктеріне жауап беретін білім беру сапасын бағалаудың ұлттық жүйесінің жұмыс істеуі;

9) кәсіптік білім берудің қоғам мен еңбек нарығының өзгеретін қажеттіліктеріне тез бейімделуіне ықпал ететін оқытудың жаңа технологияларын, оның ішінде кредиттік, ақпараттық-коммуникациялық технологияларды енгізу және тиімді пайдалану;

10) жалпы оқыту, жұмыс орны бойынша оқыту және еңбек нарығының қажеттіліктері арасындағы өзара байланысты қамтамасыз ететін және әркімге білім мен құзыреттілікке негізделген қоғамда өзінің жеке әлеуетін барынша пайдалануға көмектесетін өмір бойы оқыту жүйесін дамыту;

11) білім беруді, ғылымды және өндірісті интеграциялау;

12) білім алушылардың кәсіби уәждемесін қамтамасыз ету;

13) жұмыс берушілермен және басқа да әлеуметтік әріптестермен белсенді өзара іс-қимыл жасау арқылы техникалық және кәсіптік білім берудің озық дамуын қамтамасыз ету;

14) білім алушылардың жеке ерекшеліктерін ескере отырып, арнайы жағдайлар жасау болып табылады.

6. ТжКБ ұйымдары өз қызметін Қазақстан Республикасының Конституциясына, Қазақстан Республикасының Заңдарына, осы Қағидаларға және ТжКБ ұйымдарының жарғыларына сәйкес "Білім туралы" Заңның 41-бабына сәйкес жүзеге асырады.

7. ТжКБ ұйымдары бір немесе бірнеше білім беру бағдарламаларын іске асыратын және білім алушыларға білім мен тәрбие беруді қамтамасыз ететін заңды тұлғалар болып табылады.

2-тарау. Техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдары қызметінің тәртібі

8. ТжКБ ұйымдары "Білім туралы" Заңда, осы Қағидаларда және ТжКБ білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарының жарғыларында белгіленген шекте оқу-тәрбие процесін ұйымдастыруда, кадрларды іріктеу мен орналастыруда, оқу-әдістемелік, қаржы-шаруашылық қызметін ұйымдастыруда дербес болады.

9. ТжКБ білім беру бағдарламаларын іске асыратын ТжКБ білім беру ұйымдары өз қызметін қолданыстағы "Білім туралы" Заңның 42-бабына сәйкес берілген лицензияның негізінде жүзеге асырады.

10. Оқу-тәрбие процесін ұйымдастырудың негізі ТжКБ білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдары жүзеге асыратын оқу-тәрбие жұмысын жоспарлау мен есепке алу болып табылады.

11. ТжКБ білім беру бағдарламаларының мазмұны:

білікті жұмысшы кадрлар даярлау кезінде:

1) жалпы білім беретін, жалпы гуманитарлық, жалпы экономикалық, жалпы кәсіптік, арнайы пәндерді зерделеуді немесе жалпы білім беретін пәндердің модулін, жалпыға міндетті базалық және кәсіптік модульдерді зерделеуді;

2) зертханалық-практикалық сабақтарды орындауды;

3) өндірістік оқытудан және кәсіптік практикадан өтуді;

4) аралық және қорытынды мемлекеттік аттестаттаудан өтуді;

орта буын мамандарын даярлау кезінде:

1) жалпы білім беретін, жалпы гуманитарлық, әлеуметтік-экономикалық, жалпы кәсіптік, арнайы пәндер немесе жалпы білім беретін пәндердің модулін, жалпыға міндетті базалық және кәсіптік модульдерді зерделеуді;

2) зертханалық-практикалық сабақтарды орындауды;

3) өндірістік оқудан және кәсіптік практикадан өтуді;

4) егер жұмыс оқу бағдарламалары мен жоспарында өзгеше жұмыс түрлері көзделмесе, курстық және дипломдық (жазбаша немесе практикалық) жұмысты орындауды;

5) аралық және қорытынды мемлекеттік аттестаттаудан өтуді көздейді.

Ескерту. 11-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің м.а. 28.05.2024 № 122 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

12. Мәдениет және өнер мамандықтары бойынша ТжКБ білім беру бағдарламалары көрсетілген мамандықтар бойынша білім алушыларды ерте кәсібилендіру қағидаты мен даярлау ерекшеліктері ескеріле отырып әзірленеді.

13. Оқыту ұзақтығы бағдарламалардың күрделілігі мен берілетін біліктілік деңгейіне байланысты және ТжКБ МЖБМ-мен айқындалады.

ТжКБ білім беру бағдарламалары жалпы орта білімі бар азаматтар үшін жалпы кәсіптік, әлеуметтік-экономикалық, арнайы пәндерді зерделеуді және таңдаған мамандығы бойынша болашақ кәсіптік қызметті айқындайтын оқу-өндірістік жұмыстарды орындауды көздейді.

ТжКБ білім беру бағдарламалары теориялық және өндірістік оқыту бағдарламаларынан және кәсіптік практикадан тұрады.

Дуальді оқыту пайдаланылатын техникалық және кәсіптік білімнің білім беру бағдарламалары білім беру ұйымдарындағы теориялық оқытуды және кәсіпорын (ұйым) базасында кәсіптік практика нысанындағы жалпы кәсіптік, арнаулы пәндердің және (немесе) базалық, кәсіптік модульдердің оқу уақыты көлемінің кемінде алпыс пайызын құрайтын өндірістік оқытуды көздейді.

Жалпы білім беретін пәндер бойынша сабақтар (қазақ тілі мен әдебиеті – оқыту қазақ тілінде жүргізілмейтін топтарда, орыс тілі мен әдебиеті – оқыту орыс тілінде жүргізілмейтін топтарда, шет тілі, информатика, дене шынықтыру), жалпы гуманитарлық, жалпы кәсіптік және арнайы пәндер және (немесе) модульдер бойынша зертханалық жұмыстар мен практикалық сабақтар, сондай-ақ тізбесі жұмыс оқу жоспарына сәйкес айқындалатын шеберханаларда (зертханаларда, білім беру ұйымдарында, оқу полигондарында және оқу шаруашылықтарында) өндірістік оқыту бойынша сабақтар өткізу кезінде оқу топтарының саны 15 адамнан аспайтын кіші топтарға бөлінеді.

Ерекше білім берілуіне қажеттілігі бар адамдар үшін шеберханаларда (зертханаларда, білім беру ұйымдарында, оқу полигондарында және оқу шаруашылықтарында) өндірістік оқыту жүргізу кезінде және практикалық сабақтарда оқу топтарының саны 8 адамнан аспайтын кіші топтарға бөлінеді.

14. Оқу-тәрбие жұмысын жоспарлау оқу жоспарлары мен бағдарламаларының толық көлемде уақытылы және сапалы орындалуын қамтамасыз етеді.

Техникалық және кәсіптік білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарында оқу-тәрбие жұмысын жоспарлау оқу жылына арналған бекітілген оқу-тәрбие процесінің графигі мен теориялық және практикалық сабақтардың кестесі негізінде жүзеге асырылады.

15. Оқу жұмыс жоспарлары мен оқу жұмыс бағдарламаларын білім беру бағдарламалары және жалпы білім беретін пәндер циклінің немесе модулінің үлгілік оқу бағдарламалары негізінде ТжКБ білім беру бағдарламаларын іске асыратын ұйымдар әзірлейді.

Білім беру бағдарламаларын Стандартқа сәйкес ТжКБ білім беру бағдарламаларын іске асыратын ұйымдар әзірлейді және бекітеді.

ТжКБ ұйымдары үшін жалпы білім беретін пәндер циклінің немесе модулінің үлгілік оқу бағдарламаларын "Білім туралы" Заңның 5-бабы 12) тармақшасына сәйкес білім беру саласындағы уәкілетті орган әзірлейді және бекітеді.

Ескерту. 15-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Оқу-ағарту министрінің 07.08.2023 № 248 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

16. Жеке адамның қажеттіліктері мен мүмкіндіктерін ескере отырып, білім беру бағдарламаларының мазмұнына, техникалық және кәсіптік бiлiм беру ұйымдарында білім алуға қолжетімділік жағдайларының жасалуына қарай оқыту мынадай нысандарда жүзеге асырылады: күндізгі, кешкі және сырттай бөлім (сырттай, кешкі нысанда білім алу рұқсат етілмейтін мамандықтардың жекелеген біліктіліктерінен басқа).

ТжКБ ұйымдары Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2022 жылғы 12 қаңтардағы № 6 бұйрығымен (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 26513 болып тіркелді) бекітілген Мектепке дейінгі, орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру, қосымша білім беру ұйымдарында психологиялық-педагогикалық қолдап отыру қағидаларына сәйкес білім алушылар, оның ішінде ерекше білім беруді қажет ететін адамдарға (балаларға) психологиялық-педагогикалық қолдау көрсетеді.

Ескерту. 16-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің м.а. 31.07.2024 № 196 (алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

17. Техникалық және кәсіптік бiлiм беру ұйымдарына оқуға қабылдау тәртібі ТжКБ білім беру бағдарламаларын іске асыратын бiлiм беру ұйымдарына оқуға қабылдаудың үлгілік қағидаларына және "Білім туралы" Заңның 5-бабының 29) тармақшасына сәйкес белгіленеді.

Әскери мамандықтар бойынша техникалық және кәсіптік білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарына оқуға қабылдау тиісті деңгейдегі білім беру бағдарламаларын іске асыратын әскери, арнайы оқу орындарына оқуға қабылдау қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

Ескерту. 17-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Оқу-ағарту министрінің 07.08.2023 № 248 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

18. Білім алушыларды ауыстыру тәртібі Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2015 жылғы 20 қаңтардағы № 19 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10297 болып тіркелген). Білім алушыларды беру ұйымдарының түрлері бойынша ауыстыру және қайта қабылдау қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

Әскери мамандықтар бойынша білім алушыларды ауыстыру және қайта қабылдау Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2016 жылғы 22 қаңтардағы № 37 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 13239 болып тіркелген) Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігіне ведомстволар бағынысты әскери органдарына ауыстуру және қайта қабылдау Қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

19. ТжКБ білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарында білім алушыларға академиялық демалыстар беру Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2014 жылғы 4 желтоқсандағы № 506 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10475 болып тіркелген) Білім беру ұйымдарында білім алушыларға академиялық демалыстар беру қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

20. Білім алушылардың үлгерімін бақылау, аралық және қорытынды аттестаттау Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2008 жылғы 18 наурыздағы № 125 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде тіркелген № 5191 болып тіркелген) Білім алушылардың үлгеріміне ағымдық бақылау, аралық және қорытынды аттестаттау өткізудің үлгілік қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

21. ТжКБ білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарындағы тіл саясаты Қазақстан Республикасының Конституциясына және "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес жүзеге асырылады.

22. ТжКБ білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарында, оқу жылы оқу процесінің графигіне сәйкес басталады және аяқталады.

Білім алушылар үшін оқу жылы ішінде кемінде екі рет демалыс белгіленеді. Академиялық кезеңдер мен каникул ұзақтығын ТжКБ ұйымы дербес айқындайды.

ТжКБ білім беру бағдарламаларын іске асыратын ұйымдарда сабақ кестесі оқу процесінің графигіне және жұмыс оқу жоспарларына сәйкес жасалaды.

Аудиториялық сабақтардың барлық түрлері үшін ұзақтығы 45 минут академиялық сағат белгіленеді.

Педагогтер үшін сабақтар арасындағы үзілістер кезінде білім алушылармен бір мезгілде тынығу және тамақтану уақыты ТжКБ ұйымының ішкі тәртіп қағидаларымен айқындалады.

ТжКБ білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарында әскери мамандықтар бойынша аудиториялық сабақтардың барлық түрлері үшін ұзақтығы кемінде 40 минут академиялық сағат белгіленеді.

23. ТжКБ білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдары, білім алушылардың тамақтану мәдениетін, оның ішінде теңгерімді дұрыс тамақтануды насихаттау арқылы қалыптастыруды қамтамасыз етеді.

24. Кредиттік оқыту технологиясы бойынша оқу процесін ұйымдастыру Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2023 жылғы 28 наурыздағы № 75 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 32140 болып тіркелген) бекітілген Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдарында кредиттік оқыту технологиясы бойынша оқу процесін ұйымдастыру қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

Ескерту. 24-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің м.а. 28.05.2024 № 122 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

25. ТжКБ бiлiм беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарында оқу сабақтары сабақтар, дәрістер, семинарлар, практикалық сабақтар, зертханалық, бақылау және өзіндік жұмыстар, консультациялар, әңгімелесулер, факультативтік сабақтар, курстық және дипломдық жобалар (курстық және дипломдық жұмыстар) және практикалар түрінде өткізіледі.

26. ТжКБ білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарының оқу процесінің қатысушылары студенттер, педагогтер және кәмелетке толмаған студенттердің заңды өкілдері болып табылады.

27. ТжКБ білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарында бiлiм алушыларға студенттер, кадеттер, курсанттар, тыңдаушылар жатады.

28. ТжКБ ұйымдарында қорытынды аттестаттаудан өткен білім алушыларға білім туралы мемлекеттік үлгідегі құжат беріледі.

Мемлекеттік үлгідегі білім туралы құжаттарды ТжКБ білім беру бағдарламалары бойынша, білім беру бағдарламаларының тізіліміне енгізілген, білім беру қызметімен айналысуға лицензиясы бар мемлекеттік аттестаттаудан өткен ТжКБ білім беру ұйымдары береді.

Ескерту. 28-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің м.а. 28.05.2024 № 122 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

29. ТжКБ білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарындағы педагогтерге тиісті бейін бойынша педагогикалық немесе өзге де кәсіптік білімі бар және педагогтің білім алушыларды және (немесе) тәрбиеленушілерді оқыту және тәрбиелеу, әдістемелік сүйемелдеу немесе білім беру қызметін ұйымдастыру жөніндегі кәсіптік қызметін жүзеге асыратын адамдар, сондай-ақ "Педагог мәртебесі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 10-бабының 1-тармағына сәйкес педагогикалық қайта даярлаудан өткен адамдар жатады.

30. ТжКБ білім беру бағдарламаларын іске асыратын ТжКБ білім беру ұйымдарындағы педагогтер саны және педагогтер лауазымдарының тізбесі "Білім туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 43-бабы 1-тармағына сәйкес айқындалады.

Ескерту. 30-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 07.08.2023 № 248 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

31. ТжКБ білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдары педагогінің лауазымдарын алмастыру Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

32. ТжКБ білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарында мамандықтар бойынша кадрлар даярлау бейініне қарай оқу-тәрбие процесін басқару үшін мамандықтар (кәсіптер) топтары, оқыту нысаны және тілдері бойынша бөлімдер және басқа да құрылымдық бөлімшелер құрылады.

33. Құрылымдық бөлімшелерде (құзіреттілік орталықтарда) басшылық етуді ТжКБ білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымының басшысы тағайындайтын меңгеруші жүзеге асырады.

Құрылымдық бөлімшелерде (құзіреттілік орталықтарда) ерекше қызметтері ТжКБ білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарының Жарғымен айқындалады.

34. ТжКБ білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарында бөлімшелер (күндізгі, сырттай, кешкі) кадрлар даярлау кезінде бір немесе бірнеше мамандықтар бойынша құрылады.

35. ТжКБ білім беру бағдарламаларын іске асыратын ТжКБ ұйымдарындағы оқу процесі білім беру ұйымдарындағы теориялық оқытуды, сондай-ақ өндірістік оқыту шеберінің, оқу – өндірістік шеберханаларда, оқу шаруашылықтарында және оқу полигондарында практика жетекшісінің басшылығымен, кәсіпорындар (ұйымдар) базасында тәлімгердің, өндірістік оқыту шеберінің, практика жетекшісінің басшылығымен орындалатын өндірістік оқыту мен кәсіптік практиканы қамтиды.

Кәсіптік практиканың түрлері, мерзімдері мен мазмұны оқу жұмыс бағдарламаларымен және оқу жұмыс жоспарларымен айқындалады.

ТжКБ ұйымдарының кәсіптік практикасын ұйымдастыру және өткізу "кәсіптік практиканы ұйымдастыру және өткізу қағидаларын және техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдары үшін практика базалары ретінде кәсіпорындарды (ұйымдарды) айқындау қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 29 қаңтардағы № 107 бұйрығына (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 13395 болып тіркелген) сәйкес жүзеге асырылады.

36. Дуальды оқыту "мектепке дейінгі ұйымдар, орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдары үшін білім беру қызметтерін көрсетудің үлгілік шартының, кәсіптік практиканы өткізуге арналған үлгілік шарттың және техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдары үшін дуальды оқыту туралы үлгілік шарттың нысандарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 28 қаңтардағы № 93 бұйрығымен бекітілген дуальды оқыту туралы үлгілік шарттың нысаны негізінде жасалатын дуальды оқыту туралы, (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 13227 болып тіркелген) сәйкес жүзеге асырылады.

Өндірістік оқыту мен кәсіптік практикадан өту кезеңінде білім алушыға еңбек тәртіптемесінің қағидалары қолданылады.

Өндірістік оқыту мен кәсіптік практикадан өту уақытында білім алушы білім алушының еңбек өтіліне есептелетін белгілі бір функционалдық міндеттерді орындайды және осы уақыт ішінде өтемақы төлемі жүргізілуі мүмкін.

Өндірістік оқыту мен кәсіптік практикадан өтетін адамдарға еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі талаптар қолданылады.

Дуальді оқыту туралы шарт негізінде кәсіпорын (ұйым) өндірістік оқыту мен кәсіптік практикаға басшылықты жүзеге асыру үшін білім алушыға тәлімгерді бекітеді.

Дуальды оқыту бойынша оқу процесін ұйымдастыру "Дуальды оқытуды ұйымдастыру қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 21 қаңтардағы № 50 бұйрығына (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 13422 болып тіркелген) сәйкес жүзеге асырылады.

37. Шаруашылық жүргізу немесе жедел басқару құқығындағы Мемлекеттік кәсіпорындардың ұйымдық-құқықтық нысанында ТжКБ білім беру бағдарламаларын іске асыратын ТжКБ білім беру ұйымдары "Білім туралы" Заңның 63-бабына сәйкес Стандарттарының талаптарынан тыс тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) ақылы қызметтер көрсету туралы шарт жасай отырып, ақылы негізде ұсынады.

38. Кәсіптік практиканы ұйымдастыру және өткізу Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 29 қаңтардағы № 107 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 13395 болып тіркелген) Кәсіптік практиканы ұйымдастыру мен өткізу қағидаларының негізінде жүзеге асырылады.

39. Оқу-өндірістік шеберханалар, оқу шаруашылықтары, оқу полигондары, құзіреттілік орталықтар – мамандықтар бойынша кадрларды даярлау бейініне қарай жалпыға міндетті мемлекеттік білім беру стандарттарының талаптарына сәйкес өндірістік оқыту мен кәсіптік практиканың оқу жұмыс бағдарламаларының мазмұнын іске асыруды қамтамасыз ету мақсатында құрылатын кәсіптік білім беру ұйымдарының құрылымдық бөлімшелері.

Оқу-өндірістік шеберханалар:

1) теориялық оқытуды өндірістік еңбекпен үйлестіруді;

2) білім алушылардың оқу жұмыс жоспарлары мен бағдарламаларына сәйкес кәсіптік дағдылар алуын;

3) өнім шығаруды ұйымдастыруды, шеберханалар үшін құрал-саймандар мен құралдарды, кабинеттер мен зертханалар үшін көрнекі құралдар мен аспаптар жасауды, сондай-ақ жабдықтарды, машиналар мен тетіктерді жөндеуді;

4) кәсіпорындарға, ұйымдарға және халыққа ақылы қызметтер көрсетуді қамтамасыз ететін оқу және өндірістік база болып табылады.

Оқу шаруашылықтарында немесе құзіреттілік орталықтарда өсімдік шаруашылығы және мал шаруашылығы технологиялары бойынша (оқу шаруашылығының алқаптары мен фермаларында) ауылшаруашылық жұмыстарының әр алуан түрлері жүргізіледі.

Оқу полигондарында немесе құзіреттілік орталықтарда автомобильдерді, тракторларды, өздігінен жүретін әртүрлі машиналарды жүргізу, әртүрлі жабдықтар мен тетіктерді қызмет көрсету және пайдалану бойынша оқыту жүргізіледі.

40. Оқу шеберханаларындағы немесе құзіреттілік орталықтардағы, оқу шаруашылықтарындағы оқу-өндірістік жұмыстардың тізбесі, мазмұны және оларды орындау бойынша талаптарды олар үшін кадрлар даярлау жүзеге асырылатын жұмыс берушілермен келісім бойынша тікелей ТжКБ білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымы айқындайды.

41. ТжКБ білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарында басқару Қазақстан Республикасының заңнамасына, осы Қағидаларға және оқу орнының жарғысына сәйкес жүзеге асырылады.

42. ТжКБ білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымы басшысының жауапкершілігі "Білім туралы" Заңның 45-бабының 3) тармақшасына сәйкес жүзеге асырылады.

43. ТжКБ ұйымдарында мемлекеттік бақылау "Білім туралы" Заңның 59-бабына сәйкес жүзеге асырылады.

44. ТжКБ білім беру бағдарламаларын іске асыратын ТжКБ білім беру ұйымдарының педагогтері жыл сайын "Міндетті медициналық қарап-тексерулерге жататын адамдардың нысаналы топтарын, сондай-ақ оларды жүргізу тәртібі мен мерзімділігін, зертханалық және функционалдық зерттеулердің көлемін, медициналық қарсы көрсетілімдерді, зиянды және (немесе) қауіпті өндірістік факторлардың, жұмысқа орналасқан кезде орындау кезінде міндетті алдын ала медициналық қарап-тексерулер және мерзімдік міндетті медициналық қарап-тексерулер жүргізілетін кәсіптер мен жұмыстардың тізбесін және "Алдын ала міндетті медициналық қарап-тексерулерден өткізу" мемлекеттік қызметін көрсету қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2020 жылғы 15 қазандағы № ҚР ДСМ-131/2020 бұйрығына сәйкес (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 21443 болып тіркелген) жүргізіледі.

45. ТжКБ-да алқалық басқару органдары құрылады. ТжКБ-ны алқалық басқарудың нысандары – педагогикалық, оқу-әдістемелік, қамқоршылық кеңестер және педагогикалық әдеп жөніндегі кеңестер болып табылады.

46. Кітапханалар қорының болуы толық оқу кезеңіне білім алушылар контингентіне қарай және оқыту тілдері бойынша үлгілік оқу жоспарларына, ТжКБ білім беру бағдарламаларына сәйкес баспа және (немесе) электрондық басылымдар форматында қалыптасады.

47. Жеке тұлғаның қажеттіліктері мен мүмкіндіктерін ескере отырып, білім беру бағдарламаларының мазмұнына, ТжКБ білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарында білім алуға қолжетімділік жағдайларының жасалуына қарай оқыту күндізгі, кешкі, сырттай, экстернат және білім беруде ерекше қажеттіліктері бар адамдар (балалар) үшін қашықтықтан оқыту нысанында жүзеге асырылады.

48. Қашықтықтан оқыту ТжКБ ұйымдарында "Қашықтан оқытуды ұсыну бойынша білім беру ұйымдарына қойылатын талаптарды және бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білімнің білім беру бағдарламалары бойынша қашықтан оқыту бойынша оқу процесін ұйымдастыру қағидаларын және техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білімнің білім беру бағдарламалары бойынша онлайн-оқыту нысанында оқу процесін ұйымдастыру қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2023 жылғы 27 қарашадағы № 349 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 33682 болып тіркелген) сәйкес жүзеге асырылады.

Ескерту. 48-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің м.а. 28.05.2024 № 122 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

49. ТжКБ білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдары автоматтандырылған ақпарат алмасуды және білім беру саласындағы уәкілетті органның ақпараттық жүйесімен деректердің өзектілігін қамтамасыз етеді.

ТжКБ білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдары білім беру саласындағы уәкілетті органның ақпараттық жүйесімен ақпараттық өзара іс-қимыл регламентін бекітуді қамтамасыз етеді.

50. ТжКБ білім беру бағдарламаларын іске асыратын ТжКБ білім беру ұйымдары білім алушыларға жұмысшы біліктіліктерін, "орта буын маманы" біліктіліктерін береді.

51. ТжКБ білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдары сапалы білім беру қызметтерін ұсыну мақсатында "Педагог мәртебесі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 18-бабының 1-тармағына сәйкес басшы кадрлар мен педагогтердің біліктілігін арттыруды қамтамасыз етеді.

52. ТжКБ білім беру бағдарламаларын іске асыратын ТжКБ білім беру ұйымдары ел экономикасы салалары үшін кадрларға қажеттіліктің қысқа мерзімді, орта мерзімді болжамын, өңірлік еңбек нарығының қажеттілігін ескере отырып, ТжКБ ұйымдарында білім алушыларды қабылдауды талап етілетін мамандықтар бөлінісінде жүзеге асыруды қамтамасыз етеді.

53. ТжКБ білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарында тиісті жағдайлар жасау үшін материалдық активтердің (оқу кабинеттері, компьютерлік сыныптармен, интернет желісіне қосылған компьютерлермен жарақтандырылу, оқу зертханалары, өндірістік шеберханалар, полигондар, спорт залдары, медициналық пункттер, асханалар немесе буфеттер), ғимараттардың (оқу корпустары, өндірістік шеберханалар): меншік не шаруашылық жүргізу немесе жедел басқару құқығында тиесілі, Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2021 жылғы 5 тамыздағы № ҚР ДСМ-76 ДСМ-76 (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 23890 болып тіркелген) бұйрығымен бекітілген "Білім беру объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларына сәйкес алаңы бар оқу үй-жайларын сенімгерлік басқару), сондай-ақ ТжКБ ұйымының үй-жайларында және (немесе) іргелес аумақтарында бейнебақылаудың болуы қажет.

54. ТжКБ білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдары Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2021 жылғы 5 тамыздағы № ҚР ДСМ-76 бұйрығымен бекітілген "Білім беру объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 23890 болып тіркелген) санитариялық қағидаларының, Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2022 жылғы 26 шiлдедегi № ҚР ДСМ-67 бұйрығымен бекітілген "Коммуналдық мақсаттағы объектілерге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 28925 болып тіркелген) санитариялық қағидаларының, Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің 2022 жылғы 21 ақпандағы № 55 бұйрығымен бекітілген Өрт қауіпсіздігі қағидаларының нормаларын (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 26867 болып тіркелген) сақтай отырып білім алушылардың жатақханаларда, жалға берілетін хостелдерде және қонақүйлерде қауіпсіз тұруы үшін жағдай жасайды.

Ескерту. 54-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің м.а. 31.07.2024 № 196 (алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Қазақстан Республикасы
Оқу-ағарту министрінің
20222 жылғы 31 тамыздағы
№ 385 бұйрығына
4-қосымша

Орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдары қызметінің үлгілік қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдары қызметінің үлгілік қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Білім туралы" 2007 жылғы 27 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңына (бұдан әрі – "Білім туралы" Заң) сәйкес әзірленген және орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдары (бұдан әрі – ОБК ұйымы) қызметінің тәртібін айқындайды.

2. Осы үлгілік Қағидаларда мынадай ұғымдар пайдаланылады:

1) жоғары колледж – жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білімнің интеграцияланған модульдік білім беру бағдарламаларын іске асыратын оқу орны;

2) дуальды оқыту – кәсіпорынның (ұйымның), оқу орнының және білім алушының тең жауапкершілігі кезінде білім беру ұйымындағы оқытуды білім алушыларға жұмыс орындарын бере отырып және өтемақы төлемін төлей отырып, кәсіпорындағы (ұйымдағы) өндірістік оқыту мен кәсіптік практиканың міндетті кезеңдерімен ұштастыратын кадрлар даярлау нысаны;

3) училище – мәдениет саласындағы негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік немесе орта білімнен кейінгі білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын оқу орны;

4) қолданбалы бакалавриат – білім беру бағдарламалары "қолданбалы бакалавр" біліктілігін бере отырып, кадрлар даярлауға бағытталған орта білімнен кейінгі білім;

5) қолданбалы бакалавр – орта білімнен кейінгі білімнің білім беру бағдарламаларын меңгерген адамдарға берілетін біліктілік.

3. ОБК білім беру бағдарламалары орта білімі бар (жалпы орта немесе техникалық және кәсіптік) азаматтар қатарынан қолданбалы бакалаврларды даярлауға бағытталған.

ОБК білім беру бағдарламалары "Білім туралы" Заңның 33-бабына сәйкес жоғары колледждерде немесе училищелерде іске асырылады.

4. ОБК ұйымдарының міндеттері:

5) отандық және әлемдік мәдениеттің жетістіктеріне баулу; қазақ халқының және республиканың басқа да халықтарының тарихын, әдет-ғұрпы мен дәстүрлерін зерделеу, мемлекеттік, орыс, шет тілдерін меңгеру;

6) педагогтердің әлеуметтік мәртебесін арттыруды қамтамасыз ету;

7) білім беру ұйымдарының дербестігін, дербестігін кеңейту, білім беруді басқаруды демократияландыру;

11) білім беруді, ғылымды және өндірісті интеграциялау;

12) білім алушылардың кәсіби уәждемесін қамтамасыз ету;

14) білім алушылардың жеке ерекшеліктерін ескере отырып, арнайы жағдайлар жасау болып табылады.

5. ОБК ұйымдары өз қызметін Қазақстан Республикасының Конституциясына, Қазақстан Республикасының Заңдарына, осы Қағидаларға және "Білім туралы" Заңның 41-бабына сәйкес ОБК ұйымдарының жарғыларына сәйкес жүзеге асырады.

6. ОБК білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдары өз қызметін "Білім туралы" Заңына сәйкес берілген лицензияның негізінде жүзеге асырады.

2-тарау. Орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдары қызметінің тәртібі

7. ОБК білім беру бағдарламалары "Білім туралы" Заңның 33-бабына және "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген), (бұдан әрі – Стандарт) бекітілген ОБК мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес іске асырылады.

8. ОБК бiлiм беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдары Қазақстан Республикасының заңнамасында, осы Қағидаларда және ОБК ұйымдардың жарғыларында белгіленген шектерде оқу және тәрбие процесін жүзеге асыруда, кадрларды іріктеу мен орналастыруда, оқу-әдістемелік, қаржы-шаруашылық және өзге де қызметте дербес болады.

9. Оқу және тәрбие процесін ұйымдастырудың негізі ОБК білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымы жүзеге асыратын оқу, оқу-әдістемелік және тәрбие жұмысын жоспарлау және есепке алу болып табылады.

10. ОБК білім беру бағдарламаларының мазмұны "Білім туралы" Заңның 20-бабының 2-тармағына сәйкес бакалавриаттың білім беру бағдарламаларының жекелеген модульдерін немесе пәндерін қоса отырып, техникалық және кәсіптік білім берудің модульдерге интеграцияланған білім беру бағдарламаларын зерделеуді көздейді.

ОБК білім беру бағдарламаларының тізбесі білім беру бағдарламаларының тізілімінде қамтылған.

Білім беру бағдарламаларының тізілімі "Білім туралы" Заңның 7-бабының 2-тармағына сәйкес білім беру саласындағы ақпараттандыру объектісінде қамтылған.

11. ОБК бiлiм беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарында оқу және тәрбие жұмысын жоспарлау оқу жылына арналған оқу-тәрбие процесінің графигі мен теориялық және практикалық сабақтардың кестесін бекіту арқылы жүзеге асырылады.

Оқу-тәрбие процесінің графигі мен оқу сабақтарының кестесін ОБК білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымының басшысы бекітеді.

12. Оқу жұмыс жоспарлары мен оқу жұмыс бағдарламаларын білім беру бағдарламалары және жалпы білім беретін пәндер циклінің немесе модулінің үлгілік оқу бағдарламалары негізінде ОБК білім беру бағдарламаларын іске асыратын ұйымдар әзірлейді.

Білім беру бағдарламаларын Стандартқа сәйкес ОБК білім беру бағдарламаларын іске асыратын ұйымдар әзірлейді және бекітеді.

Ескерту. 12-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Оқу-ағарту министрінің 07.08.2023 № 248 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

13. Жеке адамның қажеттіліктері мен мүмкіндіктерін ескере отырып, білім беру бағдарламаларының мазмұнына, ОБК білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарында білім алуға қолжетімділік жағдайларының жасалуына қарай оқыту күндізгі, кешкі, сырттай оқу нысанында жүзеге асырылады.

ОБК ұйымдары Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2022 жылғы 12 қаңтардағы № 6 бұйрығымен (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 26513 болып тіркелді) бекітілген Мектепке дейінгі, орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру, қосымша білім беру ұйымдарында психологиялық-педагогикалық қолдап отыру қағидаларына сәйкес білім алушылар, оның ішінде ерекше білім беруді қажет ететін адамдарға (балаларға) психологиялық-педагогикалық қолдау көрсетеді.

Ескерту. 13-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің м.а. 31.07.2024 № 196 (алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

14. Оқыту ұзақтығы бағдарламалардың күрделілігі мен берілетін біліктілік деңгейіне байланысты және ОБК МЖМБС-мен айқындалады.

Жалпы орта білімі бар азаматтарға арналған ТжКБ білім беру бағдарламалары жалпы кәсіптік, әлеуметтік-экономикалық және арнайы пәндерді оқуды және таңдаған мамандық бойынша болашақ кәсіптік қызметті айқындайтын оқу-өндірістік жұмыстарды жүзеге асыруды көздейді.

ОБК білім беру бағдарламалары теориялық және өндірістік оқыту бағдарламаларынан және кәсіптік практикадан тұрады.

Кәсіпорындарда (ұйымдарда) өндірістік оқытудан және кәсіптік практикадан өту кезеңінде ақылы қызметтерден алынған кірістер есебінен білім алушыларды жазатайым оқиғалардан ерікті негізде сақтандыру жүзеге асырылады.

Ескерту. 14-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің м.а. 28.05.2024 № 122 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

15. ОБК ұйымдарға оқуға қабылдау тәртібі "Білім туралы" Заңның 5-бабы 29) тармақшасына сәйкес ОБК бiлiм беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарына оқуға қабылдаудың үлгілік қағидаларына сәйкес белгіленеді.

Ескерту. 15-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 07.08.2023 № 248 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

16. Білім алушыларды ауыстыру тәртібі Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2015 жылғы 20 қаңтардағы № 19 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10297 болып тіркелген) Білім алушыларды беру ұйымдарының түрлері бойынша ауыстыру және қайта қабылдау қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

17. ОБК білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарында білім алушыларға академиялық демалыстар беру Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2014 жылғы 4 желтоқсандағы № 506 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10475 болып тіркелген) бекітілген Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдарында білім алушыларға академиялық демалыстар беру қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

18. ОБК бiлiм беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарындағы тіл саясаты Қазақстан Республикасының Конституциясына және "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес жүзеге асырылады.

19. ОБК білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарында, оқу жылы оқу процесінің графигіне сәйкес басталады және аяқталады.

Білім алушылар үшін оқу жылы ішінде кемінде екі рет демалыс белгіленеді.

Академиялық кезеңдер мен каникул ұзақтығын ОБК ұйымы дербес айқындайды.

ОБК білім беру бағдарламаларын іске асыратын ұйымдарда сабақ кестесі оқу процесінің графигіне және жұмыс оқу жоспарларына сәйкес жасалaды.

Аудиториялық сабақтардың барлық түрлері үшін ұзақтығы 45 минут академиялық сағат белгіленеді.

20. Кредиттік оқыту технологиясы бойынша оқу процесін ұйымдастыру Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2023 жылғы 28 наурыздағы № 75 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 32140 болып тіркелген) бекітілген Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдарында кредиттік оқыту технологиясы бойынша оқу процесін ұйымдастыру қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

Ескерту. 20-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің м.а. 28.05.2024 № 122 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

21. Орта білімнен кейінгі білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарында оқу сабақтары сабақтар, дәрістер, семинарлар, практикалық сабақтар, зертханалық, бақылау және өзіндік жұмыстар, консультациялар, әңгімелесулер, факультативтік сабақтар, курстық және дипломдық жобалар, жұмыстар және оқу сабақтарының басқа да нысандары түрінде өткізіледі.

22. Білім алушылар, кәмелетке толмаған білім алушылардың заңды өкілдері, педагогтер ОБК білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарының білім беру процесінің қатысушылар болып табылады.

23. ОБК білім беру бағдарламаларын іске асыратын ОБК ұйымдарындағы білім алушыларға студенттер, кадеттер, курсанттар, тыңдаушылар жатады.

24. ОБК ұйымдарында қорытынды аттестаттаудан өткен білім алушыларға "Білім туралы" Заңның 39-бабына сәйкес мемлекеттік үлгідегі білім туралы құжат беріледі.

25. ОБК білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарындағы педагогтерге тиісті бейін бойынша педагогикалық немесе өзге де кәсіптік білімі бар және педагогтің білім алушыларды және (немесе) тәрбиеленушілерді оқыту және тәрбиелеу, әдістемелік сүйемелдеу немесе білім беру қызметін ұйымдастыру жөніндегі кәсіптік қызметін жүзеге асыратын адамдар, сондай-ақ "Педагог мәртебесі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 10-бабының 1-тармағына сәйкес педагогикалық қайта даярлаудан өткен адамдар жатады.

26. ОБҚ білім беру бағдарламаларын іске асыратын ОБҚ ұйымдарындағы педагогтер санын және педагогтер лауазымдарының тізбесі "Білім туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 43-бабы 1-тармағына сәйкес айқындалады.

Ескерту. 26-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 07.08.2023 № 248 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

27. ОБК бiлiм беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарының педагог лауазымдарына орналастыру "Білім туралы" Заңның 5-бабының 35) тармақшасына сәйкес айқындалады.

28. Мамандықтар бойынша кадрлар даярлау бейініне қарай оқу-тәрбие процесін басқару үшін ОБК бiлiм беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарында, қажет болған жағдайда одан тыс жерлерде мамандықтар (кәсіптер) топтары бойынша бөлімшелер және басқа да құрылымдық бөлімшелер құрылады.

Бөлімшелер (күндізгі, сырттай, кешкі) бір немесе бірнеше ұқсас мамандықтар мен кәсіптер бойынша кадрлар даярлау кезінде құрылады.

29. Құрылымдық бөлімшелерде (құзіреттілік орталықтарда) басшылық етуді ОБК білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымының басшысы тағайындайтын меңгеруші жүзеге асырады.

Құрылымдық бөлімшелерде (құзіреттілік орталықтарда) ерекше қызметтері ОБК білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарының Жарғымен айқындалады.

30. ОБК білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарындағы бөлімшелер (күндізгі, сырттай, кешкі) бір немесе бірнеше мамандық бойынша кадрлар даярлау кезінде құрылады.

31. Дуальды оқыту "Мектепке дейінгі ұйымдар, орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдары үшін білім беру қызметтерін көрсетудің үлгілік шартының, кәсіптік практиканы өткізуге арналған үлгілік шарттың және техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдары үшін дуальды оқыту туралы үлгілік шарттың нысандарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 28 қаңтардағы № 93 бұйрығымен бекітілген дуальды оқыту туралы үлгілік шарттың нысаны негізінде жасалатын дуальды оқыту туралы, (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 13227 болып тіркелген) сәйкес жүзеге асырылады.

32. Шаруашылық жүргізу немесе жедел басқару құқығындағы мемлекеттік кәсіпорындардың ұйымдық-құқықтық нысанындағы ОБК білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдары "Білім туралы" Заңның 63-бабына сәйкес Стандарттарының талаптарынан тыс мынадай тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) ақылы қызметтер көрсету туралы шарт жасай отырып, ақылы негізде ұсынады.

33. Кәсіптік практиканың түрлері, мерзімдері мен мазмұны оқу жұмыс бағдарламаларымен және оқу жұмыс жоспарларымен айқындалады.

Кәсіптік практиканы өткізу үшін ОБК білім беру бағдарламаларын іске асыратын ОБК ұйымдары шарттық негізде (Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің Білім беру ұйымдарынан басқа) практикалар базасы ретінде кәсіпорындарды (ұйымдарды) айқындайды, олармен келісілген жұмыс оқу бағдарламаларын және кәсіптік практикадан өтудің күнтізбелік кестелерін бекітеді.

Шарттарда практика базалары болып табылатын ОБК ұйымдарының, кәсіпорындардың (ұйымдардың) және білім алушылардың міндеттері мен жауапкершілігі айқындалады.

Кәсіптік практикаға арналған шығындарды ОБК ұйымдары және практика базалары болып табылатын кәсіпорындар (ұйымдар) көздейді және жасалған шарттармен айқындалады.

34. Оқу-өндірістік шеберханалар, оқу шаруашылықтары, оқу полигондары, құзіреттілік орталықтар – мамандықтар бойынша кадрлар даярлау бейініне қарай мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарының талаптарына сәйкес өндірістік оқыту мен кәсіптік практиканың оқу жұмыс бағдарламаларының мазмұнын іске асыруды қамтамасыз ету мақсатында құрылатын кәсіптік білім беру ұйымдарының құрылымдық бөлімшелері.

Оқу-өндірістік шеберханалар:

1) теориялық оқытуды өндірістік еңбекпен үйлестіруді;

2) білім алушылардың оқу жоспарлары мен бағдарламаларына сәйкес кәсіптік дағдылар алуын;

4) кәсіпорындарға, ұйымдарға және халыққа ақылы қызмет көрсетуді қамтамасыз ететін оқу және өндірістік база болып табылады.

Оқу шаруашылықтарында немесе құзіреттілік орталықтарда өсімдік шаруашылығы және мал шаруашылығы технологиялары бойынша (оқу шаруашылығының алқаптары мен фермаларында) зертханалық-практикалық сабақтар мен ауылшаруашылық жұмыстарының әр алуан түрлері жүргізіледі.

Оқу полигондарында немесе құзіреттілік орталықтарда автомобильдерді, тракторларды, өздігінен жүретін әртүрлі машиналарды жүргізу; әртүрлі жабдықтар мен тетіктерге қызмет көрсету және пайдалану бойынша оқыту жүргізіледі.

35. Оқу шеберханаларындағы, оқу шаруашылықтарындағы, құзіреттілік орталықтардағы оқу-өндірістік жұмыстардың тізбесін, мазмұны және оларды орындау бойынша талаптарды олар үшін кадрлар даярлау жүзеге асырылатын жұмыс берушілермен келісім бойынша, тікелей орта білімнен кейінгі білім берудің білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымы айқындайды.

36. Кәсіптік практика мен өндірістік оқыту оқу-өндірістік шеберханаларда, зертханаларда, полигондарда, білім беру ұйымдарының оқу шаруашылықтарында, сондай-ақ тікелей өндірісте және тиісті бейіндегі ұйымдарда жүзеге асырылады.

37. ОБК бiлiм беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарында басқару Қазақстан Республикасының заңнамасына, осы Қағидаларға және оқу орнының жарғысына сәйкес дара басшылық және алқалылық қағидаттарында жүзеге асырылады.

38. ОБК білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымы басшысының жауапкершілігі "Білім туралы" Заңның 45-бабының 3) тармақшасына сәйкес жүзеге асырылады.

39. ОБК бiлiм беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымының басшысы "Білім туралы" Заңның 44-бабының 3) тармақшасына сәйкес лауазымға тағайындалады және лауазымнан босатылады.

40. ОБК білім беру бағдарламаларын іске асыратын ОБК білім беру ұйымдарының педагогтері жыл сайын "Міндетті медициналық қарап-тексерулерге жататын адамдардың нысаналы топтарын, сондай-ақ оларды жүргізу тәртібі мен мерзімділігін, зертханалық және функционалдық зерттеулердің көлемін, медициналық қарсы көрсетілімдерді, зиянды және (немесе) қауіпті өндірістік факторлардың, жұмысқа орналасқан кезде орындау кезінде міндетті алдын ала медициналық қарап-тексерулер және мерзімдік міндетті медициналық қарап-тексерулер жүргізілетін кәсіптер мен жұмыстардың тізбесін және "Алдын ала міндетті медициналық қарап-тексерулерден өткізу" мемлекеттік қызметін көрсету қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2020 жылғы 15 қазандағы № ҚР ДСМ-131/2020 бұйрығына сәйкес (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 21443 болып тіркелген) жүргізіледі.

41. ОБК білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымын алқалық басқару нысандары педагогикалық, оқу-әдістемелік, қамқоршылық және педагогикалық этика жөніндегі кеңестер болып табылады.

42. ОБК ұйымдарында мемлекеттік бақылау "Білім туралы" Заңның 59-бабына сәйкес жүзеге асырылады.

43. Кітапханалар қорының болуы толық оқу кезеңіне білім алушылар контингентіне қарай және оқыту тілдері бойынша үлгілік оқу жоспарларына, ОБК білім беру бағдарламаларына сәйкес баспа және (немесе) электрондық басылымдар форматында қалыптасады.

44. ОБК білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдары автоматтандырылған ақпарат алмасуды және білім беру саласындағы уәкілетті органның ақпараттық жүйесімен деректердің өзектілігін қамтамасыз етеді.

ОБК білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдары білім беру саласындағы уәкілетті органның ақпараттық жүйесімен ақпараттық өзара іс-қимыл регламентін бекітуді қамтамасыз етеді.

45. ОБК білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдары сапалы білім беру қызметтерін ұсыну мақсатында "Педагог мәртебесі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 18-бабының 1-тармағына сәйкес басшы кадрлар мен педагогтердің біліктілігін арттыруды қамтамасыз етеді.

46. ОБК білім беру бағдарламаларын іске асыратын ОБК білім беру ұйымдары ел экономикасының салалары үшін кадрларға қажеттіліктің қысқа мерзімді, орта мерзімді болжамын, талап етілетін мамандықтар бөлінісінде өңірлік еңбек нарығының қажеттілігін ескере отырып, ОБК ұйымдарында білім алушыларды қабылдауды жүзеге асыруды қамтамасыз етеді.

47. ОБК білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарында тиісті жағдайлар жасау үшін материалдық активтердің (оқу кабинеттері, компьютерлік сыныптармен, интернет желісіне қосылған компьютерлермен жарақтандырылу, оқу зертханалары, өндірістік шеберханалар, полигондар, спорт залдары, медициналық пункттер, асханалар немесе буфеттер), ғимараттардың (оқу корпустары, өндірістік шеберханалар): меншік не шаруашылық жүргізу немесе жедел басқару құқығында тиесілі, Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2021 жылғы 5 тамыздағы № ҚР ДСМ-76 ДСМ-76 (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 23890 болып тіркелген) бұйрығымен бекітілген "Білім беру объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларына сәйкес алаңы бар оқу үй-жайларын сенімгерлік басқару), сондай-ақ ОБК ұйымының үй-жайларында және (немесе) іргелес аумақтарында бейнебақылаудың болуы қажет.

48. ОБК білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдары Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2021 жылғы 5 тамыздағы № ҚР ДСМ-76 бұйрығымен бекітілген "Білім беру объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 23890 болып тіркелген) санитариялық қағидаларының, Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2022 жылғы 26 шiлдедегi № ҚР ДСМ-67 бұйрығымен бекітілген "Коммуналдық мақсаттағы объектілерге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 28925 болып тіркелген) санитариялық қағидаларының, Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің 2022 жылғы 21 ақпандағы № 55 бұйрығымен бекітілген Өрт қауіпсіздігі қағидаларының нормаларын (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 26867 болып тіркелген) сақтай отырып білім алушылардың жатақханаларда, жалға берілетін хостелдерде және қонақүйлерде қауіпсіз тұруы үшін жағдай жасайды.

Ескерту. 48-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің м.а. 31.07.2024 № 196 (алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

49. ОБК ұйымдарында қашықтықтан оқыту "Қашықтан оқытуды ұсыну бойынша білім беру ұйымдарына қойылатын талаптарды және бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білімнің білім беру бағдарламалары бойынша қашықтан оқыту бойынша оқу процесін ұйымдастыру қағидаларын және техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білімнің білім беру бағдарламалары бойынша онлайн-оқыту нысанында оқу процесін ұйымдастыру қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2023 жылғы 27 қарашадағы № 349 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 33682 болып тіркелген) сәйкес жүзеге асырылады.

Ескерту. 49-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің м.а. 28.05.2024 № 122 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Қазақстан Республикасы
Оқу-ағарту министрінің
20222 жылғы 31 тамыздағы
№ 385 бұйрығына
5-қосымша

Мамандандырылған білім беру ұйымдары қызметінің үлгілік қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Мамандандырылған білім беру ұйымдарының қызметінің үлгілік қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Бiлiм туралы" Қазақстан Республикасының Заңының (бұдан әрі – "Бiлiм туралы" Заң) 5-бабы 30) тармақшасына сәйкес әзірленді және мамандандырылған білім беру ұйымдары қызметінің тәртібін айқындайды.

Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 07.08.2023 № 248 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2. Мамандандырылған білім беру ұйымы-мамандандырылған жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын ұйымдар.

3. Мамандандырылған білім беру ұйымы өз қызметін Қазақстан Республикасының Конституциясына, Қазақстан Республикасының заңдарына, сондай-ақ осы Қағидаларға және олардың негізінде әзірленген жарғыға сәйкес жүзеге асырады. Жарғыны мамандандырылған білім беру ұйымы әзірлейді.

4. Мамандандырылған білім беру ұйымдарының мақсаты – серпінді дамып келе жатқан ортада өзін өзі белсендіруге дайын бәсекеге қабілетті тұлғаны және дарынды балалардың функционалдық сауаттылығын дамыту үшін жағдайларды қамтамасыз ету.

5. Мамандандырылған білім беру ұйымдарының міндеттері:

1) тереңдетілген білім беруді іске асыру;

2) елдің зияткерлік әлеуетін сақтау және көбейту;

3) дарынды балаларды оқытудың дараландырылған сипатын және білім алушылардың мамандандырылған үлгілік оқу бағдарламаларын сапалы игеруін қамтамасыз ету;

4) дарынды балалардың өзіндік, жобалық және зерттеу іс-әрекетінің дағдыларын жетілдіру;

5) ұлттық мақтаныш, азаматтық абырой, Отанға, өз халқына деген сүйіспеншілік сезіміне ие азамат пен патриоттың әлеуметтік белсенді тұлғасын қалыптастыру.

6. Мамандандырылған білім беру ұйымының мынадай бағыттары бар: жаратылыстану-математикалық, қоғамдық-гуманитарлық, экономикалық, технологиялық, музыкалық, хореографиялық, көркем-эстетикалық, әскери, спорттық.

7. Мамандандырылған білім беру ұйымдарының түрлері Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 22 ақпандағы № 50 бұйрығымен бекітілген (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8390 болып тіркелген) Білім беру ұйымдары түрлерінің номенклатурасында көзделген.

2-тарау. Мамандандырылған білім беру ұйымдары қызметінің тәртібі

8. Мамандандырылған білім беру ұйымдарын құру "Бiлiм туралы" Заңның 6-бабының 6) тармақшасына сәйкес жүзеге асырылады.

9. Мамандандырылған үлгілік оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдары өз қызметін "Бiлiм туралы" Заңның 57-бабына сәйкес берілген лицензияның негізінде жүзеге асырады.

10. Мамандандырылған білім беру ұйымдарының қызметін жүзеге асыру үшін жоғары білікті кадрлардың, қажетті материалдық-техникалық базаның және тиісті оқу-әдістемелік қамтамасыз етудің және білім беру процесін ғылыми сүйемелдеудің болуы қажет. Ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларды оқыту үшін олардың жеке қажеттіліктерін ескере отырып, қажетті жағдайлар жасалады.

11. Мамандандырылған білім беру ұйымына қабылдау тәртібі Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 12 қазандағы № 564 бұйрығымен бекітілген (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17553 болып тіркелген) Бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білімнің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарына оқуға қабылдаудың үлгілік қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

12. Мамандандырылған білім беру ұйымдарында білім беру процесін ұйымдастыру мамандандырылған білім беру ұйымдары үшін үлгілік оқу жоспарлары негізінде әзірленген үлгілік оқу жоспарлары бойынша жүзеге асырылады.

13. Мамандандырылған білім беру ұйымы жұмыс оқу жоспарын және мамандандырылған үлгілік оқу бағдарламаларын әзірлеуді дербес жүзеге асырады.

Оқу жұмыс жоспарларын мамандандырылған білім беру ұйымының басшысы бекітеді және білім беру саласындағы атқарушы органдармен келісіледі.

14. Мамандандырылған білім беру ұйымы білім алушылардың сұраныстарына және кадр әлеуетінің мүмкіндіктеріне сәйкес бейіндік пәндер, сондай-ақ таңдау бойынша курстар, элективті курстар және мамандандырылған компонент ішіндегі білім салаларын айқындайды.

15. Мамандандырылған білім беру ұйымдарына саралап және жекелеп оқыту міндеттерін шешу, оқушылардың зерттеушілік қызығушылығын дамыту үшін әрбір бейіндік пән бойынша әр сыныпқа аптасына 4 сағат есебінен қаражат, және оқушылырдың шығармашылық және зерттеушілік қызметін дамыту бойынша жеке сабақтан тыс жұмыстар үшін әр сыныпқа 0,25 ставка және шарт негiзiнде жоғары білікті мамандарға жекелеген курстар мен дәрістерге ақы төлеу үшін мектепке жылына 1500 сағат есебiне қаражат бөлiнедi. Таңдау бойынша факультативтік сабақтар мен курстар топтарда кемінде 10 адам болған кезде өткізіледі.

16. Мамандандырылған білім беру ұйымдарының әрбір деңгейдегі сынып-жиынтықтарының және сыныптардағы білім алушылардың саны тиісті жағдайлар болған кезде қалыптастырылады.

17. Қазақ (орыс тілінде оқытылатын сыныптар үшін) және орыс (қазақ тілінде оқытылатын сыныптар үшін) тілдерін, ақпараттық-есептеу техникасының, ритмика, хореография, музыка, дене тәрбиесі, технология, көркем пәндер негіздерін оқу, сондай-ақ бейіндік пәндер бойынша зертханалық, практикалық жұмыстарды жүргізу кезінде сыныптарды 2 топқа, шет тілдерін және шетел тілінде оқытатын пәндерді оқыту кезінде 3 топқа бөлуге рұқсат етіледі.

18. Жалпы орта білім беру деңгейінде таңдау бойынша пәндерді (тереңдетілген деңгей) шет тілінде оқу кезінде сыныптарды 2-3 кіші топқа бөлуге рұқсат етіледі.

19. Сыныптарды қосымша бөлу жүйесі, икемді вариативтік кесте, деңгейлік бөлу жүйесі, консультациялар және таңдау бойынша пәндер арқылы жалпы орта білім беру деңгейінде бейіндік саралауды жүзеге асыру мамандандырылған білім беру ұйымының толық күн режимінде жұмысын талап етеді.

20. Мамандандырылған білім беру ұйымдарындағы сабақ кестесі білім алушылар мен тәрбиеленушілердің тамақтануы мен белсенді демалуы үшін ұзақтығы жеткілікті үзілісті көздейді.

21. Мамандандырылған үлгілік оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдары білім алушылар мен тәрбиеленушілерде патриоттық тәрбиені, айналасындағыларға толерантты көзқарасты, іскерлік қарым-қатынас дағдыларын, тамақтану мәдениетін, оның ішінде теңгерімді дұрыс тамақтануды және табиғи және жаңа піскен өнімдерді тұтынуды насихаттау арқылы қалыптастыруды қамтамасыз етеді.

22. Мамандандырылған білім беру ұйымы білім беру саласындағы уәкілетті органның ақпараттық жүйесімен автоматтандырылған ақпарат алмасуды және деректерді өзектендіруді қамтамасыз етеді.

Мамандандырылған білім беру ұйымы білім беру саласындағы уәкілетті органның ақпараттық жүйесімен ақпараттық өзара іс-қимыл регламентін бекітуді қамтамасыз етеді.

23. Мамандандырылған білім беру ұйымын басқару Қазақстан Республикасының заңнамасына, осы Қағидаларға, мамандандырылған білім беру ұйымының жарғысына және құрылтай құжаттарына сәйкес жүзеге асырылады.

24. Педагогикалық, оқу-әдістемелік, қамқоршылық кеңестер мамандандырылған білім беру ұйымының алқалық басқару нысандары болып табылады.

25. Тікелей басшылықты "Бiлiм туралы" Заңның 44-бабының 3) тармақшасына сәйкес және қамқоршылық кеңесінің келісімі бойынша тағайындалатын басшы жүзеге асырады.

26. Мамандандырылған білім беру ұйымы басшысының жауапкершілігі "Бiлiм туралы" Заңның 45-бабының 3) тармақшасына сәйкес жүзеге асырылады.

27. Мамандандырылған білім беру ұйымының басшысы "Бiлiм туралы" Заңның 45-бабының 5) тармақшасына сәйкес аттестаттаудан өтеді.

28. Материалдық-техникалық және кадрлық қамтамасыз етуді, оқу-тәрбие процесін ұйымдастыру мәселелері бойынша мамандандырылған білім беру ұйымы шарттық негізде өзінің қызмет бағытына сәйкес жоғары оқу орындарымен және ғылыми мекемелермен өзара іс-қимыл жасайды.

29. Мамандандырылған білім беру ұйымдарын қаржыландыру "Бiлiм туралы" Заңның 62-бабына сәйкес жүзеге асырылады.

30. Мамандандырылған білім беру ұйымының қызметін қаржыландыру:

1) мемлекеттік - жергілікті және республикалық бюджет қаражаты;

2) "Бiлiм туралы" Заңның 63-бабына сәйкес ақылы білім беру қызметтерін көрсетуден және басқа да қызмет түрлерінен алынған қаражат есебінен жүзеге асырылады.

31. Мамандандырылған білім беру ұйымы білім беру саласындағы уәкілетті және жергілікті атқарушы органдар желісі бойынша, сондай-ақ өз бастамасы бойынша бюджеттен тыс қаражат есебінен халықаралық қызметке қатысады.

32. Мамандандырылған білім беру ұйымы оқыту, тағылымдамадан өту, тәжірибе алмасу, семинарлар, конференциялар, олимпиадалар, конкурстар жұмысына қатысу бойынша халықаралық қызметті жүзеге асырады.

33. Мамандандырылған білім беру ұйымын қайта ұйымдастыру және тарату "Бiлiм туралы" Заңның 6-бабының 6) тармақшасына сәйкес жүзеге асырылады.

Қазақстан Республикасы
Оқу-ағарту министрінің
20222 жылғы 31 тамыздағы
№ 385 бұйрығына
6-қосымша

Арнайы білім беру ұйымдары қызметінің үлгілік қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Арнайы білім беру ұйымдары қызметінің үлгілік қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Білім туралы" Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – "Бiлiм туралы" Заң) 5-бабы 30) тармақшасына және "Кемтар балаларды әлеуметтік және медициналық-педагогикалық түзеу арқылы қолдау туралы" Қазақстан Республикасының Заңына (бұдан әрі – Заң) сәйкес әзірленді және арнайы білім беру ұйымдары қызметінің тәртібін айқындайды.

2. Осы Қағидаларда мынадай ұғымдар пайдаланылады:

1) мүмкіндігі шектеулі бала (балалар) – белгiленген тәртiппен расталған, туа бiткен, тұқым қуалаған, жүре пайда болған аурулардан немесе жарақаттардың салдарынан тiршiлiк етуi шектелген, дене және (немесе) психикалық кемiстiгi бар он сегiз жасқа дейiнгi бала (балалар);

2) ерекше білім беруді қажет ететін адамдар (балалар) – тиісті деңгейде білім алу және қосымша білім алу үшін арнаулы жағдайларға тұрақты немесе уақытша қажеттілік көріп жүрген адамдар (балалар);

3) білім алу үшін арнаулы жағдайлар – ерекше білім беруді қажет ететін адамдардың (балалардың), сондай-ақ мүмкіндігі шектеулі балалардың оларсыз білім беру бағдарламаларын меңгеруі мүмкін болмайтын, оқу, сондай-ақ арнаулы, жеке дамыту мен түзеу-дамыту бағдарламаларын және оқыту әдістерін, техникалық, оқу және өзге де құралдарды, тыныс-тіршілік ортасын, психологиялық-педагогикалық қолдап отыруды, медициналық, әлеуметтік және өзге де көрсетілетін қызметтерді қамтитын жағдайлар;

4) ерекше білім беру қажеттіліктерін бағалау – білім алу үшін қажетті арнаулы жағдайларды айқындау;

3. Арнайы білім беру ұйымдары өз қызметінде Қазақстан Республикасының Конституциясын, "Білім туралы" Заңды және осы Қағидаларды басшылыққа алады.

4. Арнайы білім беру ұйымдарына мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартына сәйкес мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білімнің жалпы білім беретін оқу бағдарламалары, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білімнің білім беру бағдарламаларын, түзету-дамыту бағдарламалары негізінде әзірленген арнайы оқу бағдарламаларын, психологиялық-медициналық-педагогикалық тексеру және консультация беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдары жатады.

Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 07.08.2023 № 248 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

5. Арнайы білім беру ұйымы дербес заңды тұлға болып табылады және "Бiлiм туралы" Заңның 6-бабының 2-тармағының 6) тармақшасына және 3-тармағының 5-тармақшасына сәйкес құрылады.

6. Зердесі қалыпты балалар оқитын орта білім беру ұйымдарының арнайы сыныптарында білім беру қызметін бейін бойынша педагогикалық білімі бар педагогтер жүзеге асырады.

Интеллектуалды жеткіліксіздігі бар балалар оқитын аранйы сыныптарда білім беру қызметін бейін бойынща педагогикалық білімі бар мұғалімдер жүзеге асырады.

Түзету компонентінің сабақтарын арнайы педагогтар жүргізеді.

Аутизм (аутистік спектрдің бұзылыстары) бар балаларды қолдау орталығында (бұдан әрі – аутизм орталығы) арнайы психологиялық-педагогикалық қолдауды аутизм орталығында оқытудан өткен педагогтер көрсетеді.

Арнайы білім беру ұйымдары (арнайы мектеп-интернаттар) тәрбиешілерінің педагогикалық білімі болады.

7. Білім алу нысандары (үйде оқыту, еркін қатысу және жеке бару) біріктірілген

8. Білім беру сапасын қамтамасыз ету және арнайы білім беру ұйымдарында жеке және сараланған тәсілді іске асыру үшін білім алушылардың ерекше білім алу қажеттіліктерін бағалау жүргізіледі. Білім алушылардың ерекше білім берілуіне қажеттіліктерін бағалауды педагог, психолог, логопед, педагог-дефектолог, клиникалық педагог жүзеге асырады

9. Білім алушыларды басқа арнайы білім беру ұйымдарына ауыстыру психологиялық-медициналық-педагогикалық консультацияның (бұдан әрі – ПМПК) қорытындысы мен ұсынымының негізінде ата-аналарының (заңды өкілдерінің) келісімімен жүзеге асырылады.

10. Әлеуметтiк-тұрмыстық бағдары бойынша факультативтiк сабақтар өткiзу кезiнде сынып педагогикалық кеңестің шешімімен екi топқа бөлiнедi. Қоғамға пайдалы өндiргiш еңбектi ұйымдастыру кезiнде бесінші сыныптан бастап, білім алушылардың еңбекке даярлығы бейiнiн ескере отырып, сынып топтарға бөлінеді.

Кәсіби-еңбекке үйрету жөнiндегi сабақтар үшін сыныптар, бесінші сыныптан бастап, ал ақыл-ой кемістігі бар балалар үшiн төртінші сыныптан бастап екi топқа бөлiнедi.

11. Арнайы білім беру ұйымдарында дәрі-дәрмекпен және физиотерапевтік емдеу, климатотерапия және шынықтыру, емдік дене шынықтыру, массаж және психотерапия жүргізіледі.

12. Білім беру ұйымдарында алқалы басқару органдары құрылады. Білім беру ұйымын алқалық басқару нысандары педагогикалық, қамқоршылық және әдістемелік кеңестер болып табылады.

13. Арнайы білім беру ұйымдары жергілікті жағдайларға байланысты қосалқы шаруашылықтар, оқу-тәжірибелік учаскелер, оқу-өндірістік шеберханалар құрады.

2-тарау. Арнайы бөбекжайлар мен арнайы балабақшалар қызметінің тәртібі

14. Арнайы бөбекжайлар мен арнайы балабақшалар өз қызметінде Қазақстан Республикасының Конституциясын, "Білім туралы" Заңды, Заңды, осы Қағидаларды басшылыққа алады. Арнайы бөбекжайлар мен арнайы балабақшалар қызметін үйлестіру және әдістемелік қамтамасыз етуді

Ерекше білім беруді қажет ететін балаларды тәрбиелеу және оқыту "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 5 тамыздағы № 348 бұйрығына (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген) (бұдан әрі – МЖМБС), "Қазақстан Республикасында мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 20 желтоқсандағы № 557 бұйрығына (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8275 болып тіркелген) (бұдан әрі – Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың үлгілік оқу жоспарлары), "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың үлгілік оқу бағдарламаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің м.а. 2016 жылғы 12 тамыздағы № 499 бұйрығына (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 14235 болып тіркелген) (бұдан әрі – Мектепке дейінгі тәрбие және оқыту үлгілік бағдарламалары) сәйкес жүзеге асырылады.

Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрлігінің Арнайы және инклюзивті білім беруді дамытудың ұлттық ғылыми-практикалық орталығы жүзеге асырады.

15. Арнайы бөбекжайлар мен арнайы балабақшалар төмендегі санаттағы балаларға арнап ашылады:

1) көру қабілеті зақымдалған балалар;

2) есту қабілеті зақымдалған балалар;

3) сөйлеу тілінде ауыр түрде бұзылыстары бар балалар;

4) тірек-қимыл аппаратында бұзылыстары бар балалар;

5) зердесі зақымдалған балалар;

6) психикалық дамуы тежелген балалар;

7) осы тармақта көрсетілген балалар санаттарын араластыру кезінде.

16. Мектепке дейінгі тәрбиелеу және оқыту ұйымдарында арнайы бөбекжайлар мен балабақшалар болмаған кезде осы Қағидалардың 15-тармағында көрсетілген балалардың әртүрлі санаттары үшін арнайы топтар ашылады.

17. Балаларды арнайы бөбекжайлар мен балабақшаларға жіберу және ауыстыру ПМПК қорытындысы мен ұсынымдары негізінде ата-аналардың (заңды өкілдердің) келісімімен болады.

18. Арнайы жағдайлар жасау үшін арнайы мектепке дейінгі білім беру ұйымының педагогтері (тәрбиешілері) баланың ерекше білім алуға қажеттіліктерін бағалауды жүзеге асырады.

19. Арнайы бөбекжай мен балабақшадағы оқу сабақтарының кестесін мектепке дейінгі білім беру ұйымының әкімшілігі дайындайды және бекітеді.

Арнайы педагогтер мен психолог жеке/шағын топтық/топтық түзету сабақтарын білім беру ұйымының әкімшілігі бекіткен кестеге сәйкес оқу күні бойы және сабақтан тыс уақытта өткізеді.

Арнайы бөбекжай мен арнайы балабақшалардың педагогтері қажет болған жағдайда ата-аналарға (заңды өкілдерге) балаларды тәрбиелеу және дамыту мәселелері бойынша кеңес береді.

20. Арнайы балабақшалар Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген нормалар аумағында оқу-тәрбиелеу үдерісі, кадрларды іріктеу мен орналастыру, ғылыми, қаржылық-шаруашылық және өзге де қызметті жүзеге асыруда өздігінен әрекеттенеді.

21. Арнайы бөбекжай мен балабақшада топтардағы балалар саны Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің "Мектепке дейінгі ұйымдарға және сәбилер үйлеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы" 2021 жылғы 9 шілдедегі № ҚР ДСМ-59 бұйрығына (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 23469 болып тіркелген) (бұдан әрі – Санитариялық қағидалар) сәйкес айқындалады.

22. Арнайы бөбекжай мен балабақшаларды жарақтандыру және жабдықтау Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 22 қаңтардағы № 70 "Мектепке дейінгі, орта білім беру ұйымдарын, сондай-ақ арнайы білім беру ұйымдарын жабдықтармен және жиһазбен жарақтандыру нормаларын бекіту туралы" бұйрығына (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 13272 болып тіркелген) (бұдан әрі – Жабдықтармен және жиһазбен жарақтандыру нормалары) сәйкес жүзеге асырылады.

23. Есту, көру және тірек-қимыл аппаратында бұзылыстары бар балаларға арналған арнайы бөбекжайлар мен арнайы балабақшаларда зердесі зақымдалған (ақыл-ой кемістігі бар) білім алушылар анықталған жағдайда күрделі бұзылыстары бар балаларға арналған топтар құрылады. Топтағы балалар саны толық болмаған кезде топтар әртүрлі жастағы және даму бұзылыстарын ескере отырып жинақталады.

1-параграф. Көру қабілеті зақымдалған балаларға арналған арнайы бөбекжайлар мен балабақшалар қызметінің тәртібі

24. Көру қабілеті зақымдалған балаларға арналған арнайы бөбекжайлар мен балабақшаларға төмендегі балалар қабылданады:

1) көзі көрмейтін (толық көрмейтін, жарық сезуі немесе қалдық көруі жақсы көретін көзінде түзетумен 0,04-ке дейін);

2) нашар көретін (көру өткірлігі жақсы көретін көзінде 0,05-тен 0,04-ке дейін және көзілдірікпен түзетуі бар);

3) плеоптикалық емдеуді қажет ететін оптикалық түзету жағдайларында жақсы көретін көздегі көру өткірлігі 0,7-ге дейін амблиопиясы (дисбинокулярлық, рефракциялық, обскурациялық) бар;

4) ортопто-плеопто-хирургиялық-ортоптикалық немесе тек ортоптикалық емдеуді қажет ететін қылилығы бар.

25. Көру қабілеті зақымдалған балаларды оқыту мен тәрбиелеудің арнайы шарттары:

1) көру қабілетінің зақымдалу дәрежесі және сипатын ескере отырып, тифлотехникалық құралдар мен арнайы жабдықтарды қолдану. Көзі көрмейтін балаларға арналған жабдықтар жарық сезгіш және көру мен сезу арқылы қабылдау құралдарын пайдалануға негізделеді. Түзету жұмыстарында көру қабілеті зақымдалған балалар үшін оқу ақпаратының қолжетімділігін кеңейтуге арналған арнайы дидактикалық материалдар және арнайы көрнекі құралдар қолданылады;

2) тифлопедагогтің тарапынан балаларға көру қабілетін дамыту (көзі көрмейтін балалармен – сезіну және нәзік моториканы дамыту бойынша), әлеуметтік-тұрмыстық және кеңістіктікті бағдарлау бойынша шағын топтық және жеке сабақтар түрінде арнайы педагогикалық көмек көрсетуі;

3) емдеу аппаратурасы және құралдары бар арнайы жабдықталған кабинетте офтальмолог дәрігер мен ортоптист мейірбикенің емдеу-қалпына келтіру жұмыстарын жүзеге асыруы.

26. Көзі көрмейтін және нашар көретін, зердесі зақымдалған (жеңіл және орташа деңгейде ақыл-ой бұзылыстар), тірек-қимыл аппараты бұзылыстары бар немесе есту қабілеті зақымдалған балаларға жеке дамыту бағдарламаларына сәйкес арнайы педагогикалық көмек көрсетіледі.

27. Көру қабілеті зақымдалған балаларға арналған арнайы бөбекжай мен балабақшада Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 30 қаңтардағы № 77 "Мемлекеттік білім беру ұйымдары қызметкерлерінің үлгі штаттарын және педагог қызметкерлер мен оларға теңестірілген адамдар лауазымдарының тізбесін бекіту туралы" қаулысына (бұдан әрі – Үлгі штаттар) сәйкес дефектолог (тифлопедагог) лауазымы мынадай ретте қарастырылады:

1) көзі көрмейтін балаларға арналған бір топқа 1 штаттық бірлік;

2) нашар көретін балаларға арналған бір топқа 1 штаттық бірлік;

3) жақсы көрінетін көзінде көзілдіріктің көмегімен түзету 0,4-тен аспайтын қалдық көру қабілеті бар, амблиопия және қылилығы бар 15 балаға 1 штаттық бірлік.

2-параграф. Есту қабілеті зақымдалған балаларға арналған арнайы бөбекжайлар мен балабақшалар қызметінің тәртібі

28. Есту қабілеті зақымдалған балаларға арналған арнайы бөбекжайлар мен балабақшаларға төмендегі балалар қабылданады:

1) қатты дауысқа жауап бермейтін;

2) қатты дауысқа жауап беретін;

3) құлақ жарғағының түбінде сөйлеу тілі дауысына жауап беретін;

4) есту қабілетінің орташа айырылуы 90 децибелден астам құлақ жарғағының жанында естілуі жоғары айтылған кейбір сөйлеу дыбыстарын (а, о, у, р) ажырататын;

5) сөйлеу аймағында есту қабілетінің орташа айырылуы (жиілігі 500-ден 4000 Герцке дейін) 40-тан 80 децибел және одан жоғары естімейтін, нашар еститін, кейіннен есту қабілетінен айырылған;

6) белсенді сөйлеу тілін қабылдау және дамыту деңгейі төмен кохлеарлық импланты бар;

7) бастапқыда зердесі сақталған есту қабілеті зақымдалған балалар аутизмі, аутистік спектрдің бұзылыстары бар;

8) мектепке дейінгі жаста есту қабілетінен айырылған, бірақ сөйлеу тілі айтарлықтай бұзылыстармен сақталған;

9) сөйлеу аймағында есту қабілетінің орташа айырылуы кезінде 40-тан 80 децибелге дейін сөйлеу тілін (құлақ жарғағынан үш метрге дейінгі қашықтықта әдеттегі сөйлеу көлемінің сөздері мен сөз тіркестерін) ажырататын және есту қабілетінің төмендеуі салдарынан сөйлеу тілінің әртүрлі дәрежеде дамымауы бар;

10) сөйлеу тілі саласында есту қабілетінен 80-нен 90 децибелге дейін айырылған (диагностикалық (сынамалы) оқытуға жол беріледі);

11) есту (аудиториялық) нейропатиясы бар және есту қабілетінен 40-тан 80 децибелге дейін айырылған кезде сөйлеу арқылы қабылдау қабілеті бұзылған.

29. Есту қабілеті зақымдалған балаларды оқыту мен тәрбиелеудің арнайы шарттары:

а) дыбыс күшейткіш аппаратураны пайдалану;

б) есту қабілеті зақымдалған балаларға сурдопедагог тарапынан есту арқылы қабылдауын дамыту және айтылым мен сөйлеу тілінің басқа жақтарын қалыптастыру бойынша топтық, шағын топтық және жеке сабақтар түрінде арнайы педагогикалық көмек көрсету;

в) естімейтін білім алушыларды оқытуда қосымша оқу құралы ретінде дактильді және ымдау тілін пайдалану;

г) мінез-құлығы және қарым-қатынас барысында мәселелері бар балаларға психологиялық көмек көрсету

30. Зердесі зақымдалған (ақыл-ойының жеңіл және орташа түрде бұзылыстары бар), тірек-қимыл аппараты бұзылыстары бар немесе көру қабілеті зақымдалған естімейтін және нашар еститін балаларға жеке даму бағдарламаларына сәйкес арнайы педагогикалық көмек көрсетіледі.

3-параграф. Сөйлеу тілінің ауыр түрдегі бұзылыстары бар балаларға арналған арнайы бөбекжай мен балабақшалар қызметінің тәртібі

31. Сөйлеу тілінің ауыр түрдегі бұзылыстары бар балаларға арналған арнайы бөбекжай мен балабақшаларға төмендегі балалар қабылданады:

1) сөйлеу тілі дамуының тежелуі бар;

2) алалия, афазия, дизартрия, ринолалия, тұтығуының салдарынан 1-3 деңгейдегі сөйлеу тілінің жалпы дамымауы бар;

3) кохлеарлық имплантпен;

4) бастапқыда зердесі сақталған балалар аутизмі, аутистік спектрдегі бұзылыстары мен сөйлеу тілінің ауыр түрдегі бұзылыстары бар.

32. Сөйлеу тілінде бұзылыстары бар балаларды оқытудың арнайы шарттары:

1) барлық сабақтарда және сабақтан тыс уақытта топтық, шағын топтық және жеке сабақтар түрінде логопедиялық көмек көрсету;

2) сөйлеу тілі режимін сақтай отырып, сөйлеу тілін дамыту, сөйлеу дағдыларын бекіту бойынша тәрбие сабақтарын өткізу;

3) қарым-қатынасы мен мінез-құлқы бұзылған балаларға психологиялық көмек көрсету.

4-параграф. Тірек-қимыл аппаратының бұзылыстары бар балаларға арналған арнайы бөбекжайлар мен балабақшалар қызметінің тәртібі

33. Арнайы бөбекжай мен балабақшаға тірек-қимыл аппаратының бұзылыстары бар төмендегі балалар қабылданады:

1) өз бетінше қозғалып, жеке қолдауды талап етпейтіндер;

2) арнайы жүріп-тұру құралдары және (немесе) техникалық орын толтыру (қосалқы) құралдарының көмегімен қозғалатындар;

3) арнайы балабақшаға кедергісіз орта құрып, қол жеткізу үшін арнайы жағдайлармен қамтамасыз етілген жағдайда өз бетімен жүре алмайтындар. Ол жағдайларға пандустар, кең жақтауы бар есіктер, мүгедектер арбасын көтергіштер, баспалдақтар бойымен құрылатын көтергіштер, автоматты түрде ашылатын есіктер жатады.

34. Тірек-қимыл аппараты бұзылған әрі жеңіл және (немесе) орташа деңгейде ақыл-ой кемістігі бар балаларға арнайы педагогикалық көмек жеке дамыту бағдарламаларына сәйкес атқарылады.

35. Тірек-қимыл аппаратының бұзылыстары бар балаларды тәрбиелеу мен оқытудың арнайы шарттарына төмендегілер жатады:

1) кедергісіз орта құрып, әмбебап дизайн жасау: пандустар, кең жақтауы бар есіктер, мүгедектер арбасын көтергіштер, баспалдақтар бойымен құрылатын көтергіштер, автоматты түрде ашылатын есіктер және т. б.;

2) арнайы ұйымдастырылған қозғалыс режимін сақтау;

3) нақты түрде байқалатын зердесі, сөйлеу тілі, мінез-құлығы және қарым-қатынас барысында бұзылыстары болған кезде арнайы топтық, шағын топтық және жеке сабақтар түрінде педагогикалық, логопедиялық және психологиялық көмек көрсету;

4) топтар бойынша емдік дене шынықтыру сабақтарын өткізу: өздігінен жүретіндер, жеке қолдауды талап етпейтіндер; қозғалыс белсенділігі орташа түрде шектелген; қимыл-қозғалысында бұзылыстары айқын (ауыр) (ата-аналары не заңды өкілдерімен бірлесіп айналысады);

5) арнайы жабдықталған кабинеттерде физиотерапиялық ем-шаралар, уқалау, ортопедиялық жұмысты қамтамасыз ету; материалдық-техникалық базасы болған жағдайда: емдік жүзу, атпен жүру және т.б. іс-шаралар.

5-параграф. Зердесі зақымдалған балаларға арналған арнайы бөбекжайлар мен балабақшалар қызметінің тәртібі

36. Зердесі зақымдалған балаларға арналған арнайы бөбекжайлар мен балабақшаларға ақыл-ой кемістігі бар және шығу тегі әртүрлі зерде бұзылыстары бар балалар, сондай-ақ зерде зақымдалуымен қатар аутизмі бар балалар қабылданады.

37. Зерде зақымдалуының ауырлығы мен сипатына байланысты психикалық дамуы тежелген, жеңіл және орташа деңгейде ақыл-ой кемістігі бар балаларға арналған арнайы топтар құрылады.

38. Зердесі зақымдалған балаларды тәрбиелеу мен оқытудың арнайы шарттары:

1) зердесі зақымдалған (ақыл-ой кемістігі бар) балаларды МЖББС-на бағдарланбаған арнайы оқу бағдарламалары бойынша оқыту мен тәрбиелеу;

2) дефектолог (олигофренопедагог), логопед, психологтың топтық, шағын топтық және жеке сабақтар түрінде көмек көрсетуі;

3) емдік дене шынықтыру, әлеуметтік-тұрмыстық бағдарлау бойынша сабақтар өткізу.

6-параграф. Психикалық дамуы тежелген балаларға арналған арнайы бөбекжайлар мен балабақшалар қызметінің тәртібі

39. Психикалық дамуы тежелген балаларға арналған арнайы балабақшаларға шығу тегі әртүрлі, оның ішінде кохлеарлық импланты бар, балалар аутизмі бар психикалық дамуы тежелген балалар қабылданады.

40. Психикалық дамуы тежелген балаларға арналған арнайы оқыту шарттарына дефектологтің (олигофренопедагогтің), логопедтің, психологтің топтық, шағын топтық және жеке сабақтар түріндегі арнайы психологиялық-педагогикалық көмегі жатады.

7-параграф. Балалар санатын қоса атқаратын арнайы бөбекжайлар мен балабақшалар қызметінің тәртібі

41. Арнайы бөбекжайлар мен балабақшалардың контингенті осы Ереженің 15-тармағында көрсетілген балалар, оның ішінде күрделі бұзылыстары бар балалар (есту және көру қабілеттерінің аралас бұзылыстары, ақыл-ой және есту қабілетінің бұзылыстары, есту қабілетінің бұзылыстары және балалардың церебральды сал ауруы, көру қабілетінің бұзылыстары және балалардың церебральды сал ауруы) санаттарынан құрылады.

Оқыту жетекші бұзылысы бойынша тәрбиеленушілерден қалыптастырылатын, Санитариялық қағидаларға сәйкес жинақталатын арнайы топтарда тиісті санаттағы тәрбиеленушілерге арналған Үлгілік оқу жоспарлары және оқу бағдарламалары бойынша жүзеге асырылады.

3-тарау. Арнайы мектептер, арнайы мектеп-интернаттар, "балабақша-мектеп-интернат" арнайы кешендері, "мектеп-интернат-колледж" арнайы кешендері қызметінің үлгілік қағидалары

42. Арнайы мектептер өз қызметінде Қазақстан Республикасының Конституциясын, "Білім туралы" Заңды, осы Қағидаларды басшылыққа алады.

Балаларды арнайы мектептерде/сыныптарда оқыту және тәрбиелеу МЖББС-на, Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" бұйрығына (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 болып тіркелген) және Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сәуірдегі № 115 "Жалпы білім беру ұйымдарына арналған жалпы білім беретін пәндер, таңдау бойынша курстар және факультативтер бойынша үлгілік оқу бағдарламаларын бекіту туралы" бұйрығына (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8424 болып тіркелген) сәйкес жүзеге асырылады.

Арнайы мектептердің қызметін үйлестіру және әдістемелік қамтамасыз етуді Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрлігінің Арнайы және инклюзивті білім беруді дамытудың ұлттық ғылыми-практикалық орталығы жүзеге асырады.

43. Арнайы мектептер төмендегі санаттағы балаларға арнап ашылады:

1) көру қабілеті зақымдалған балалар;

2) есту қабілеті зақымдалған балалар;

3) сөйлеу тілінде ауыр түрде бұзылыстары бар балалар;

4) тірек-қимыл аппаратында бұзылыстары бар балалар;

5) зердесі зақымдалған балалар;

6) психикалық дамуы тежелген балалар;

7) эмоционалды-ерік саласы және мінез-құлық бұзылыстары бар балалар;

8) осы тармақта көрсетілген балалар санаттарын араластыру кезінде.

44. Арнайы мектептер жалпы білім беретін мектептермен ортақ білім алушыларды оқыту, тәрбиелеу, дамыту міндеттерін, сондай-ақ бұзылған қызметтерді түзету және қалпына келтіру міндеттерін шешеді, оларға төмендегілер жатады:

1) бастауыш (0-4 сынып) және негізгі (5-10 сынып) орта білім беру деңгейлерінде оқытудың ұзартылған мерзімдері;

2) оқытудың арнайы әдістері, тәсілдері мен құралдары;

3) техникалық және орын толтыру құралдары;

4) тіршілік ету ортасы;

5) арнайы дайындалған мұғалімдер;

6) психологиялық-педагогикалық көмек (логопедтер, арнайы педагогтар: сурдопедагогтар, тифлопедагогтар, олигофренопедагогтар, психологтар, әлеуметтік педагогтар, ЕДШ нұсқаушылары);

7) дамудың кемшіліктерін түзеу, әлеуметтік, қарым-қатынастық дағдыларды қалыптастыруды қамтамасыз ететін оқу жоспарының арнайы пәндері;

8) медициналық, әлеуметтік.

Арнайы жағдай жасау мақсатында мектеп педагогтері мен мамандары оқушылардың білім алудағы ерекше қажеттіліктерін бағалауды жүзеге асырады.

45. Арнайы мектептерге/сыныптарға білім алушыларды қабылдау Заңға сәйкес олардың ата-аналары (заңды өкілдерінің) келісімімен ПМПК қорытындысы мен ұсынымдары негізінде жүзеге асырылады.

46. Арнайы мектептер болмаған жағдайда жалпы білім беретін мектептерде осы Ереженің 43-тармағында көрсетілген балаларға арналған арнайы сыныптар ашылады.

47. Білім алушыларды арнайы мектеп/сыныптан басқа білім беру ұйымына ауыстыруды баланың ата-анасы немесе өзге де заңды өкілдерінің келісімімен ПМПК қорытындысы негізінде білім беруді басқару органдары жүзеге асырады.

48. Білім алушының қажеттіліктері мен мүмкіндіктерін ескере отырып, білім беру үдерісі облыс, республикалық маңызы бар қала, астананың жергілікті атқарушы органы берген рұқсатпен қашықтықтан оқыту, сондай-ақ экстернат түрінде ұйымдастырылады. Білім алудың әртүрлі нысандарын үйлестіруге рұқсат беріледі.

49. Мектепке дейінгі тәрбиелеу мен оқытудың Үлгілік оқу жоспарлары мен оқу бағдарламаларының негізінде оқу жұмыс жоспарлары мен бағдарламалары әзірленеді, олар педагогикалық кеңесте қарастырылады және білім беруді басқару органымен келісім бойынша ұйым басшысы тарапынан бекітіледі. Түзету компонентінің үлгілік оқу бағдарламалары негізінде жеке/шағын топтық/топтық түзету сабақтарының бағдарламалары жасалады.

50. Зердесі қалыпты білім алушыларға арналған арнайы мектептерде/сыныптарда білім беру қызметін бейіні бойынша педагогикалық білімі бар педагогтер жүзеге асырады. Зердесі зақымдалған білім алушыларға арналған мектептерде/сыныптарда білім беру қызметін "Дефектология" ("Арнайы педагогика") мамандығы және "Олигофренопедагогика" білім беру бағдарламасы бойынша жоғары педагогикалық білімі бар мұғалімдер жүзеге асырады.

51. Үлгілік оқу жоспарларының түзету компонентінің сабақтарын "Дефектология" ("Арнайы педагогика") мамандығы және арнайы мектеп түріне сәйкес білім беру бағдарламасы бойынша жоғары педагогикалық білімі бар педагогтер, қажет болған жағдайда белгіленген тәртіппен аттестаттаудан өткен психологтар жүргізеді. Түзету компонентіндегі пәндер бойынша білім алушылардың жетістіктерін бағалау кезінде балдық бағалау пайдаланылмайды.

52. Есту, көру қабілеттері зақымдалған және тірек-қимыл аппараты бұзылыстары бар балаларға арналған арнайы мектептерде зердесі зақымдалған (ақыл-ой кемістігі бар) білім алушылар анықталған жағдайда 4-6 білім алушыны қамтитын арнайы сыныптар ашылады. Балаларды сыныпта оқыту ПМПК қорытындысы мен ұсынымдары негізінде және білім беру үдерісі жағдайында психологиялық-медициналық-педагогикалық бақылау барысында жасалған жеке оқу бағдарламалары бойынша жүзеге асырылады.

53. Оқу аптасының ұзақтығын тиісті білім беруді басқару органының келісімі бойынша педагогикалық кеңес белгілейді және жарғыда бекітіледі.

54. Сабақтар мен сабақ кестесіндегі оқу пәндерінің және жеке/шағын топтық/топтық түзету сабақтарының күнделікті саны, ұзақтығы, реттілігі көрсетіледі.

55. Жеке/шағын топтық/топтық түзету сабақтары мектеп кеңесі талқылайтын және білім беру ұйымының басшысы бекітетін кестеге сәйкес оқу күні бойы және сабақтан тыс уақытта өткізіледі.

56. Арнайы мектептер оқу-тәрбие үдерісін жүзеге асыру, кадрларды іріктеу мен орналастыру, ғылыми, қаржылық-шаруашылық және өзге де қызметте дербес болып табылады.

57. Арнайы мектептер жергілікті жағдайларға байланысты қосалқы шаруашылық, оқу-тәжірибелік жерлер, оқу-өндірістік шеберханалар құра алады.

58. Арнайы мектептердің/сыныптардың педагогтері қажет болған жағдайда ата-аналар (заңды өкілдер) үшін отбасылық тәрбие және дамыту сабақтарын ұйымдастыру мәселелері бойынша кеңестер, сондай-ақ жалпы білім беретін мектептердің педагогтеріне мүмкіндіктері шектеулі балаларды психологиялық-педагогикалық қолдау мәселелері бойынша кеңес береді.

59. Арнайы мектептердің/сыныптардың түлектері "Білім туралы құжаттардың түрлерін, білім туралы мемлекеттік үлгідегі құжаттардың нысандарын және оларды есепке алу мен беру қағидаларын, білім туралы өзіндік үлгідегі құжаттардың мазмұнына қойылатын негізгі талаптарды және оларды есепке алу мен беру қағидаларын, сондай-ақ білім беру ұйымдарында білім алуды аяқтамаған адамдарға берілетін анықтаманың нысанын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2015 жылғы 28 қаңтардағы № 39 бұйрығына (Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылы 27 ақпанда № 10348 тіркелді) сәйкес мемлекеттік үлгідегі аттестат алады.

60. Арнайы мектептердегі/сыныптардағы сыныптардағы балалар саны "Білім беру объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2021 жылғы 5 тамыздағы № ҚР ДСМ-76 бұйрығына (Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2021 жылғы 6 тамызда № 23890 болып тіркелді) сәйкес (бұдан әрі – Санитарлық ережелер) айқындалады.

61. Сыныптардағы балалар саны жеткіліксіз болған жағдайда білім беру үдерісі шағын жинақталған мектеп түрі бойынша ұйымдастырылады.

62. Арнайы мектептерді материалдық-техникалық тұрғыдан жарақтандыру Жабдықтармен және жиһазбен жарақтандыру нормаларына сәйкес жүзеге асырылады.

1-параграф. Көру қабілеті зақымдалған балаларға арналған арнайы мектептер қызметінің тәртібі

63. Көру қабілеті зақымдалған балаларға арналған арнайы мектепке/сыныпқа төмендегі балалар қабылданады:

1) көзі көрмейтін (толық көрмейтін);

2) көзі көрмейтін – көру сезімінің толық болмауы, жарық сезуі немесе қалдық көруі бар (жақсы көретін көзінде 0,04-ке дейін түзетумен);

3) жарық қабылдағыштық қасиеті бар;

4) жақсы көретін көзінде 0,04 және одан төмен қалдықты көруі бар және одан төмен ауыстырылатын түзетумен;

5) оптикалық түзету жағдайында жақсы көретін көзінде 0,05-0,4 көру өткірлігімен.

64. Балаларды арнайы мектепке/сыныпқа жолдау үшін офтальмологиялық көрсеткіштер офтальмологиялық тексеру деректері негізінде жеке белгіленеді.

65. Көру қабілеті зақымдалған балаларға арналған арнайы мектептерде/сыныптарда сыныптар толық жинақталмаған жағдайда көзі көрмейтін және нашар көретін балалар бірлесіп оқиды.

66. Көру қабілеті зақымдалған білім алушылар Қазақстан Республикасының "Білім туралы" Заңына сәйкес оқудың кез келген кезеңінде жалпы білім беретін мектепке ауыстырылады.

67. Көру қабілеті зақымдалған балаларды оқытудың арнайы шарттары:

1) көзі көрмейтін білім алушыларды Брайль бедерлі-нүктелі қарпімен басылған жалпы білім беретін мектептердің оқулықтары, оқу құралдары және әдебиеттермен; бедерлі суреттер, сызбалар, схемалар, сипау арқылы қабылданатын басқа да суреттер және безендірулермен қамтамасыз ету;

2) нашар көретін білім алушыларды жалпы білім беретін мектептердің үлкейтілген қаріппен басылған оқулықтары, оқу құралдары, әдебиеттермен және көру арқылы қабылдауға қолжетімді арнайы өзгертілген бейнелермен қамтамасыз ету;

3) тифлотехникалық құралдарды бұзылған көру қызметтерін түзету немесе орнын толтыру мақсатында, сондай-ақ көру қабілетін дамыту және қалпына келтіру үшін пайдалану: оптикалық (лупалар, көзілдіріктер, моно- және бинокулярлар, проекциялық ұлғайтқыш құралдар); телевизиялық; жарық техникалық және т.б.

4) қалдық көру және көру арқылы қабылдау қабілетін қорғау және дамыту, әлеуметтік-тұрмыстық және кеңістіктікте бағдарлау, ымдау мен пантомимиканы дамыту, сөйлеу тілінің дамуының кемшіліктерін түзету, түзету ырғағын дамыту бойынша сабақтар өткізу.

5) емдеу аппаратурасы және құралдары бар арнайы жабдықталған кабинетте офтальмолог дәрігер мен ортоптист мейірбикенің емдеу-қалпына келтіру жұмыстарын жүзеге асыруы.

2-параграф. Есту қабілеті зақымдалған балаларға арналған арнайы мектептер қызметінің тәртібі

68. Есту қабілеті зақымдалған балаларға арналған арнайы мектепке/сыныпқа төмендегі балалар қабылданады:

1) қатты дауысқа жауап бермейтін;

2) қатты дауысқа жауап беретін;

3) құлақ жарғағының түбінде сөйлеу тілі дауысына жауап беретін;

5) сөйлеу аймағында есту қабілетінің орташа айырылуы кезінде 40-тан 80 децибелге дейін сөйлеу тілін (құлақ жарғағынан үш метрге дейінгі қашықтықта әдеттегі сөйлеу көлемінің сөздері мен сөз тіркестерін) ажырататын және есту қабілетінің төмендеуі салдарынан сөйлеу тілінің әртүрлі дәрежеде дамымауы бар;

6) мектепке дейінгі жаста есту қабілетінен айырылған, бірақ әжептәуір бұзылыстары бар сөйлеу тілі сақталған;

7) сөйлеу тілі саласында есту қабілетінен 80-нен 90 децибелге дейін айырылған (диагностикалық (сынамалы) оқытуға жол беріледі);

8) есту (аудиториялық) нейропатиясы бар және есту қабілетінен 40-тан 80 децибелге дейін айырылған кезде сөйлеу арқылы қабылдау қабілеті бұзылған;

9) кохлеарлық имплантпен, қабылдау (түсіну) және белсенді сөйлеу тілінің даму деңгейі төмен.

69. Есту қабілеті зақымдалған балаларды оқытудың арнайы шарттары:

1) дыбыс күшейткіш аппаратураны пайдалану;

2) естімейтін білім алушыларды оқытуда қосымша оқу құралы ретінде дактильді және ымдау тілін пайдалану;

3) есту кабинетінде сөйлеу тілін есту қабілетін дамыту және ауызекі сөйлеу тілінің айту жағын қалыптастыру бойынша сабақтар, түзету ырғағы, ымдау тілі бойынша сабақтар өткізу.

3-параграф. Сөйлеу тілінің ауыр түрдегі бұзылыстары бар балаларға арналған арнайы мектептер қызметінің тәртібі

70. Сөйлеу тілінің ауыр түрдегі бұзылыстары бар балаларға арналған арнайы мектепке/сыныпқа төмендегі балалар қабылданады:

1) 1-2 деңгейдегі сөйлеу тілінің жалпы дамымауы, оның ішінде алалия, афазия, дизартрия (анартрия) бар;

2) ринолалия, ринофония, ауыр дәрежедегі тұтығу, жазбаша сөйлеу тілінің ауыр түрдегі бұзылыстары (аграфия, дисграфия, алексия, дислексия) бар;

3) балалар аутизмі және аутистік спектрдегі бұзылыстармен қабаттасқан 1-2 деңгейдегі сөйлеу тілінің жалпы дамымауы (бір сыныпта аутистік спектрдегі бұзылыстары бар екі баладан артық емес);

4) кохлеарлық импланты бар.

71. Сөйлеу тілінде бұзылыстары бар балаларды оқытудың арнайы шарттары:

1) сөйлеу тілі режимін сақтай отырып, барлық сабақтарда және сабақтан тыс уақытта логопедтік көмек көрсету;

2) қарым-қатынасы мен мінез-құлқы бұзылған балаларға психологиялық көмек көрсету;

3) білім алушылардың сөйлеу тілінің даму деңгейін ескере отырып, екінші және үшінші тілді үйрену.

4-параграф. Тірек-қимыл аппаратының бұзылыстары бар балаларға арналған арнайы мектептер қызметінің тәртібі

72. Тірек-қимыл аппаратының бұзылыстары бар балаларға арналған арнайы мектепке/сыныпқа төмендегі балалар қабылданады:

1) өз бетінше қозғалып, жеке қолдауды талап етпейтіндер;

3) өз бетімен жүре алмайтындар.

73. Тірек-қимыл аппаратының бұзылыстары бар балаларды оқытудың арнайы шарттары ретінде төмендегі жағдайлар болып табылады:

2) арнайы ұйымдастырылған қозғалыс режимін сақтау;

3) зердесі, сөйлеу тілі, мінез-құлығы және қарым-қатынас барысында бұзылыстары болған кезде арнайы педагогикалық, логопедтік және психологиялық көмек көрсету;

5-параграф. Зердесі зақымдалған балаларға арналған арнайы мектептер қызметінің тәртібі

74. Зердесі зақымдалған балаларға арналған арнайы мектепке/сыныптарға төмендегі балалар қабылданады:

1) жеңіл түрде зердесі зақымдалған (жеңіл ақыл-ой кемістігі бар);

2) орташа түрде зердесі зақымдалған (орташа ақыл-ой кемістігі бар).

75. Ақыл-ой кемістігі бар балаларға арналған арнайы оқыту шарттары:

1) зердесі зақымдалған білім алушыларды оқыту жалпы білім беретін мектептердің Үлгілік оқу бағдарламаларының мазмұнына бағдарланбаған арнайы оқу бағдарламалары және арнайы оқулықтар бойынша;

2) зердесі зақымдалған білім алушыларды сынып педагогінің және психологиялық-педагогикалық қолдау мамандарының балалардың мүмкіндіктерін психологиялық-педагогикалық зерделеу негізінде жасалған және жарты жылдан аспайтын мерзімге арналған жеке оқу бағдарламаларына сәйкес оқыту;

3) өлшемді сипаттамалық бағалау және бес баллдық шкаланы пайдалана отырып, оқу жетістіктерін бағалау. Орташа түрде зердесі зақымдалған білім алушылардың жетістіктерін бағалау кезінде балдық бағалау пайдаланылмайды;

4) сөйлеу тілі мен мінез-құлығының айқын түрдегі бұзылыстары болған жағдайда логопедиялық және психологиялық көмек көрсету;

5) емдік дене шынықтыру, әлеуметтік-тұрмыстық бағдарлау бойынша сабақтар.

76. Орташа түрде зердесі зақымдалған оқыту жеке сыныптарда немесе педагогикалық кеңестің шешімі бойынша жеңіл түрдегі зердесі зақымдалған білім алушылармен бірлесіп ұйымдастырылады.

77. Жалпы еңбекке дайындық, кәсіби-еңбекке оқыту, әлеуметтік-тұрмыстық бағдарлау бойынша сабақтар үшін сыныптың білім алушылары екі топқа бөлінеді.

78. Топтарды еңбек түрлері бойынша жинақтау білім алушылардың дене және психикалық жағдайы мен мүмкіндіктерін ескере отырып, дәрігердің ұсынымдары негізінде жүзеге асырады.

78. Арнайы мектепте 10-шы өндірістік сынып терең кәсіптік оқытуды жүзеге асырады.

80. Арнайы мектепте еңбекке оқыту жұмысшы кадрларға қажеттілікке бағдарланған өңірлік, жергілікті жағдайларды негізге ала отырып, тәрбиеленушілердің дене және психикалық дамуы, денсаулығы, мүмкіндіктері, сондай-ақ олардың заңды өкілдерінің мүдделерін ескере отырып, білім алушыны жеке еңбек қызметі үшін даярлауды қамтитын еңбек саласын таңдау негізінде жүзеге асырылады.

81. Ақыл-ой бұзылыстары жеңіл түрде балаларды мектепте оқыту еңбекке баулу бойынша емтиханмен аяқталады. Білім алушылар белгіленген тәртіппен соңғы емтихандардан босатылуы мүмкін. Ақыл-ой бұзылыстары орташа түрдегі білім алушылар еңбекке даярлау пәндері бойынша бітіру емтиханын тапсырмайды.

82. Зердесі зақымдалған балаларға арналған арнайы мектептің білім алушылары екінші жылға (қайта оқуға) қалдырылмайды.

6-параграф. Психикалық дамуы тежелген балаларға арналған арнайы мектептер қызметінің тәртібі

83. Психикалық дамуы тежелген балаларға арналған арнайы мектепке/сыныпқа шығу тегі әртүрлі, оның ішінде кохлеарлық импланты бар, балалар аутизмі және аутистік спектрдегі бұзылыстары бар (сыныпта аутистік спектрдегі бұзылыстары бар 2 баладан артық емес болуы керек) психикалық дамуы тежелген балалар қабылданады;

84. Жалпы білім беретін мектепте психикалық дамуы тежелген балалар үшін сыныптарды жасақтау бастауыш білім беру деңгейінде – 0, 1-сынып және ережеден тыс 2-сыныпта жүзеге асырылады.

85. Психикалық дамуы тежелген білім алушылар оқудың кез келген кезеңінде жалпы білім беретін мектепке/сыныпқа ауыстырылады.

86. Он екі жастан кейінгі балаларда психикалық дамуының тежелуі шекаралық деңгейдегі зерде дамуындағы бұзылысқа жатады.

87. Психикалық дамуы тежелген балаларға арналған арнайы оқыту шарттарына төмендегілер жатады:

1) педагогикалық қорғау режимі (бірінші ауысымда ұзартылған күн режимінде оқыту, қозғалыс белсенділігі және үзілістерде демалу мақсатында жеткілікті уақытты қамтамасыз ету);

2) сөйлеу тілі, мінез-құлық және қарым-қатынас бұзылыстары болған жағдайда логопед пен психолог көмегін атқару;

3) білімдегі олқылықтардың орнын толтыру бойынша жеке/топтық сабақтар өткізу.

7-параграф. Эмоционалды-ерік саласы мен мінез-құлқының бұзылыстары бар балаларға арналған арнайы мектептер қызметінің тәртібі

88. Эмоционалды-ерік саласы мен мінез-құлқының бұзылыстары бар балаларға арналған арнайы мектептер/сыныптарға эмоционалды-ерік саласы мен мінез-құлқының бұзылыстары бар балалар, оның ішінде балалар аутизмі және аутистік спектрдегі бұзылыстары бар балалар қабылданады.

89. Арнайы мектеп/сынып контингентін жинақтау және оқу-тәрбие үдерісін ұйымдастыру білім алушылардың жеке ерекшеліктерін ескере отырып жүзеге асырылады.

90. Балаларға түзете-дамыту көмегін психолог, арнайы педагог, логопед көрсетеді.

8-параграф. Балалар санатын қоса жұмыс атқаратын арнайы мектептер қызметінің тәртібі

91. Арнайы мектептердің контингенті осы Ереженің 43-тармағының 1), 2), 3), 4), 5), 6) тармақшаларында көрсетілген балалар санатынан құрылады. Оқыту жетекші бұзылысы бойынша білім алушылардан жинақталатын арнайы сыныптарда Санитариялық ережелер, тиісті санаттағы білім алушыларға арналған Үлгілік оқу жоспарлары мен оқу бағдарламаларына сәйкес жүзеге асырылады.

3-тарау. Психологиялық-медициналық-педагогикалық консультация қызметінің тәртібі

92. Психологиялық-медициналық-педагогикалық консультация балаларды тексеруды және оларға консультация беруді, ерекше білім беру қажеттіліктерін және білім алу үшін арнаулы жағдайларды бағалауды, білім беру бағдарламасын айқындауды жүзеге асыратын, сондай-ақ мүмкіндігі шектеулі балаларды арнаулы психологиялық-педагогикалық қолдауға жіберетін білім беру ұйымы болып табылады.

93. ПМПК қызметінің негізгі бағыттары:

1) ерекше білім беру қажеттіліктерін анықтау және бағалау мақсатында туғаннан бастап 18 жасқа дейінгі балаларды психологиялық-медициналық-педагогикалық тексеру;

2) балалардың ерекше білім беру қажеттіліктерін анықтау, жалпы білім беру мен арнайы білім беру ұйымдарында оларды қанағаттандыру жөнінде ұсынымдар беру;

3) ерекше білім беруді қажет ететін бала үшін білім беру бағдарламасының түрін белгілеу;

4) ерекше білім беруді қажет ететін балалар дамуының ауытқуларын болдырмау және жеңу, оларды оқыту және тәрбиелеу мәселелері бойынша отбасына кеңес беру;

5) ерекше білім беруді қажет ететін балаларды оқыту және тәрбиелеу мәселелері бойынша мұғалімдерге, тәрбиешілерге, мектепке дейінгі және мектеп ұйымдарының мамандарына консультациялық-әдістемелік көмек көрсету;

6) білім беру, медициналық, әлеуметтік қызметтері туралы ақпарат ұсыну мақсатында білім беру, әлеуметтік қорғау, денсаулық сақтау органдарымен, қоғамдық ұйымдармен ерекше білім беруді қажет ететін балаларды уақытылы анықтау бойынша бірлескен жұмыс;

7) ерекше білім беруді қажет ететін балалардың есебін жүргізу және жиынтық есептілікті қалыптастыру.

Облыстық, қалалық психологиялық-медициналық-педагогикалық консультацияларға әдістемелік басшылықты Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрлігінің Арнайы және инклюзивті білім беруді дамытудың Ұлттық ғылыми-практикалық орталығы жүзеге асырады.

94. Балаларды ПМПК-ға жіберу ата-аналардың (заңды өкілдердің), білім беру, денсаулық сақтау ұйымдарының бастамасы бойынша ата-аналардың (заңды өкілдердің) келісімімен жүзеге асырылады.

ПМПК-ға балаларды қабылдау алдын ала тіркеу бойынша ата-аналарының (заңды өкілдерінің) еріп жүруімен жүзеге асырылады.

95. ПМПК-дың материалдық-техникалық және оқу-әдістемелік жабдықталуы Жабдықтармен және жиһазбен жабдықтау нормаларына сәйкес жүзеге асырылады.

96. Консультацияға алдын ала жазуды, балаларды тіркеуді және құжаттамаларын есепке алуды тіркеуші жүзеге асырады.

97. Тексеру мен кеңес беруді дәрігер-невропатолог, дәрігер-психиатр, психолог, мұғалім-логопед (логопед), арнайы педагог (дефектолог): олигофренопедагог, сурдопедагог, тифлопедагог, әлеуметтік педагог және ПМПК меңгерушісі жүзеге асырады. Қажет болған жағдайда медициналық бейіндегі басқа мамандар Үлгілік штаттарға сәйкес 0,5 мөлшерлемеге немесе сағаттық еңбекақы төлеу шарттарында тексеруге және консультация беруге тартылады.

98. Ерекше білім беруді қажет ететін балаларды есепке алуды, қызмет көрсетілетін аумақтағы балалардың саны мен олардың қажеттіліктері туралы жиынтық есептілікті қалыптастыруды статист жүзеге асырады.

99. Бастапқы тексеру баланың дамуы туралы әлеуметтік-психологиялық және медициналық мәліметтерді жинауды, психологтің, педагогтердің (әлеуметтік педагогтің, арнайы педагогтің, логопедтің) тексеруін, баланың психикалық-тілдік және әлеуметтік-коммуникативтік дамуының деңгейі мен ерекшеліктерін бағалауды, ерекше білім беру қажеттіліктерін анықтауды және ата-аналарына (заңды өкілдеріне) консультация беруді қамтиды. Бастапқы тексеру бір-төрт қабылдау барысында жүргізіледі. Қабылдау ұзақтығы тексеру мақсатына байланысты 15 минуттан 1 сағатқа дейін.

Қайта тексеру ерекше білім беру қажеттіліктерін қайта бағалау, ПМПК-ның жалпы қорытындысы мен ұсынымдарын нақтылау немесе өзгерту мақсатында, диагностикалық топтардағы сабақтарынан немесе білім беру ұйымдарындағы сынақ сабақтарынан кейін, зерде немесе сөйлеу тілінің даму деңгейін нақтылау үшін тағайындалады. Бақылау тексеруі баланың даму немесе оқу динамикасын бақылау үшін тағайындалады.

100. Тексеру нәтижелері баланың даму картасында көрсетіледі. Тексеру нәтижелері негізінде осы Ережелердің 1-қосымшасына сәйкес, дамудың бұзылу түрі, білім беру бағдарламасының түрі және басқа да ерекше білім беру қажеттіліктері туралы алқалық шешімді қамтитын, ПМПК-ның жалпы қорытындысы мен ұсынымдары жасалады.

101. ПМПК баланың жеке қажеттіліктеріне қарай ерекше білім беру қажеттіліктерін бағалауды жүзеге асырады.

Арнайы білім беру қажеттіліктерін бағалау негізінде келесі шарттар ұсынылады, соның ішінде:

1) оқу жоспары мен оқу бағдарламаларын өзгерту;

2) оқу нәтижелерін (оқушының жетістіктерін) бағалау тәсілдерін өзгерту;

3) оқытудың нұсқалық, арнайы және балама әдістерін пайдалану;

4) оқулықтарды, оқу құралдарын таңдау, жеке оқу материалдарын дайындау;

5) оқыту формасын таңдау (арнайы сынып, жалпы сынып, психологиялық-педагогикалық қолдау кабинеті);

6) кедергісіз орта құру және оқу орнын бейімдеу;

7) компенсаторлық және техникалық құралдарға қажеттілік;

8) арнайы психологиялық-педагогикалық көмек (психологтің, логопедтің, арнайы педагогтің (дефектолог): олигофренопедагогтің, сурдопедагогтің, тифлопедагогтің көмегі);

9) педагог-ассистенттің көмегі;

10) әлеуметтік-педагогикалық көмек.

102. Балалардың мектепке дейінгі және мектептік жалпы білім беру және арнайы білім беру ұйымдарына түсуі барысында ПМПК ерекше білім беру қажеттіліктерін бағалауды жүзеге асырады. ПМПК-да ерекше білім беру қажеттіліктерін қайта бағалау ата-аналардың (заңды өкілдердің) бастамасы және мектепке дейінгі және мектеп ұйымдарының сұранысы бойынша және психологиялық-педагогикалық қолдау қызметінің шешімі негізінде, кез-келген оқу кезеңінде жүзеге асырылады.

Денсаулық сақтау және әлеуметтік қорғау ұйымдарының сұранысы бойынша білім беру бағдарламасы мен ерекше білім беру қажеттіліктерін айқындау мақсатында ПМПК денсаулық сақтау ұйымдарының балалар үйінде және медициналық-әлеуметтік мекемелерде мүмкіндігі шектеулі балаларға тексеру жүргізеді.

103. ПМПК жалпы білім беру және арнайы білім беру ұйымдарындағы балалардың ерекше білім беру қажеттіліктерін қанағаттандыру бойынша ұсынымдар дайындайды, ата-аналарына консультация береді. Қажет болған жағдайда ПМПК мамандары ата-аналарға, мамандарға, мұғалімдерге (тәрбиешілерге) ерекше білім беруді қажет ететін балаларды үй жағдайында, жалпы білім беру және арнайы ұйымдар жағдайында дамыту, оқыту және тәрбиелеу бойынша кеңестік көмек көрсетеді.

104. Ата-аналардың (заңды өкілдердің) қолына осы Ереженің 1-қосымшасына сәйкес форма бойынша ерекше білім беру қажеттіліктері, білім беру бағдарламасының түрі көрсетілген ПМПК қорытындысы мен ұсынымдары беріледі. Білім беру ұйымын таңдау құқығы ата-аналарға беріледі.

105. Алғашқы медициналық-санитарлық көмек көрсету ұйымдары скрининг жүргізу нәтижелері бойынша ерте жастағы балаларды жіберген кезде, ПМПК баланың консультацияда тексеруден өткені туралы ақпаратты тиісті денсаулық сақтау ұйымына ұсынады.

106. Қажет болған жағдайда ПМПК балалар мен жасөспірімдерді денсаулық сақтау ұйымдарына жібереді: медициналық тексеру, емдеу, мүгедектікті рәсімдеу және үйде оқыту үшін медициналық көрсетілімдерді айқындау үшін.

Психикалық және мінез-құлықтық бұзылыстары (ауруларға), соның ішінде психикаға белсенді әсер ететін заттарды пайдалану салдарынан, және де суицидтік мінез-құлық бойынша күдіктенген кезде, балалар мен жасөспірімдер психикалық денсаулық орталықтарына жіберіледі.

107. Қажет болған жағдайда ПМПК тексеру нәтижелері бойынша балаларды әлеуметтік қорғау органдарына әлеуметтік қызметтер мен әлеуметтік көмек көрсету мәселесін шешу үшін жібереді.

108. "Орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдарының педагогтері жүргізу үшін міндетті құжаттардың тізбесін және олардың нысандарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2020 жылғы 6 сәуірдегі № 130 бұйрығымен (бұдан әрі - Құжаттардың тізбесі) бекітілген 2-қосымшасына сәйкес форма бойынша ПМПК-да жүргізіледі:

1) алдын ала жазылу журналы;

2) баланың даму картасы.

109. ПМПК-да есепте тұрған бала туралы деректер құпия сипатта болады, балаланың даму картасынан үзінді көшірмелер Қазақстан Республикасының 2013 жылғы 21 мамырдағы "Дербес деректер және оларды қорғау туралы" Заңына сәйкес білім беру, денсаулық сақтау ұйымдарының, құқық қорғау органдарының және білім беру мен денсаулық сақтау саласының орталық уәкілетті органдардың жазбаша сұранысы бойынша беріледі.

110. Ата-аналарға (заңды өкілдерге) баланың даму картасынан үзінді көшірме мен оны оқыту мен тәрбиелеу жөнінде жазбаша ұсынымдар сұраныстары бойынша беріледі.

111. Қажет болған жағдайда мектеп жасындағы балаларға жалпы және арнайы білім беру ұйымдарында сынамалық оқыту жағдайында 3-12 ай ішінде; ерте және мектепке дейінгі жастағы балаларға - ПМПК-да құрылған диагностикалық топтарда диагностикалық зерделеу жүргізіледі. Диагностикалық топтардағы балаларға динамикалық зерделеу психологиялық-педагогикалық жұмыс барысында қажетті қызметтерді көрсетумен жүзеге асырылады.

112. Балаларды диагностикалық топқа кіргізу, болу мерзімін ұзарту немесе қысқарту, 3 айдан бір жылға дейінгі болу мерзімінің ұзақтығын көрсете отырып, ПМПК қорытындысы мен ұсынымдары негізінде жүзеге асырылады.

113. Тексеру нәтижелері бойынша ПМПК мамандары диагностикалық топтарда жеке дамыту бағдарламасын жасайды, оқыту формасы (жеке немесе топтық) мен апталық оқу-дамыту сабақтарының санын белгілейді.

114. Жеке оқу-дамыту көмегін мамандар балалардың ерекше білім беру қажеттіліктеріне байланысты көрсетеді:

1) психолог;

2) арнайы педагог (дефектолог): олигофренопедагог, сурдопедагог, тифлопедагог; мұғалім-логопед (логопед);

3) әлеуметтік педагог;

4) тәрбиеші, тәрбиешінің көмекшісі;

5) дене шынықтыру мұғалімі (емдік дене шынықтыру бойынша нұсқаушы).

115. Диагностикалық топтарда дамытушы диагностикалық оқыту күнтізбелік жыл бойы бір жастық немесе әр-түрлі жастық қағида бойынша жеке, кіші топтық және топтық формада ұйымдастырылады.

116. ПМПК мамандарының жұмыс күнінің ұзақтығы – аптасына 24 сағат, меңгерушілердің, тіркеушілердің, статисттердің жұмыс күнінің ұзақтығы – аптасына 30 сағат.

117. ПМПК-да балаларды тексеру және кеңес беру кезінде осы Қағидалардың 118, 119, 120, 121, 122, 123, 124, 125, 126, 127, 128, 128 тармақтарында көрсетілген психологиялық-медициналық-педагогикалық тексеру және кеңес беру шарттары, талаптары мен бағдарламалары жүзеге асырылады.

Туғаннан 18 жасқа дейінгі балаларды психологиялық-медициналық-педагогикалық тексеру келесілерді қамтиды:

1) неврологиялық денсаулығын, сенсомомторлық және психикалық-тілдік ерекшеліктерін бағалау, неврологиялық бұзылыстары мен ауруларын анықтау және олардың бала дамуына, тәрбиесі мен оқуына келтіретін әсерін анықтау мақсатында жүргізілетін неврологиялық тексеру. Балаларды дамытуды, оқытуды және тәрбиелеуді қамтамасыз ету үшін емдеу және емдеу (қорғау) режимі мәселелері бойынша отбасына консультация береді;

2) психикалық денсаулығын, психикалық-тілдік ерекшеліктерін бағалау, психикалық бұзылыстары мен ауруларын анықтау және олардың бала дамуына, тәрбиесі мен оқуына келтіретін әсерін анықтау мақсатында жүргізілетін неврологиялық тексеру. Отбасына балаларды емдеу және емдік (қорғаушылық) режимінің мәселелері бойынша (қажет болған жағдайда) консультация беру және ұсынымдар беру;

3) зерде және эмоционалды-тұлғалық дамуының деңгейі мен ерекшеліктерін бағалау, психикалық дамуының бұзылыс түрін белгілеу мақсатында жүргізілетін психологиялық тексеру. Отбасына баланы психикалық дамыту, оқыту және тәрбиелеу мәселелері бойынша кеңес беру және ұсынымдар әзірлеу (қажет болған жағдайда);

4) сөйлеу тілінің даму деңгейі мен ерекшеліктерін бағалау, сөйлеу тілінің бұзылыс түрін анықтау мақсатында жүргізілетін логопедтік тексеру; Отбасына баланың сөйлеу тілін дамыту, оқыту және тәрбиелеу мәселелері бойынша кеңес беру және ұсынымдар әзірлеу (қажет болған жағдайда);

5) баланың білім, білік, дағдылары көлемін бағалау, олардың жасына, бағдарламасына және оқыту сатысына сәйкестігін анықтау мақсатында жүргізілетін педагогикалық тексеру. Отбасына баланы оқыту және тәрбиелеу мәселелері бойынша кеңес беру және ұсынымдар әзірлеу (қажет болған жағдайда);

6) балалардың әлеуметтік қолдауға мұқтаждықтары мен қажеттіліктерін анықтау мақсатында балаға және оның отбасына жүргізілетін әлеуметтік-педагогикалық тексеру. Отбасына әлеуметтік даму, әлеуметтік-тұрмыстық дағдыларды қалыптастыру мәселелері бойынша кеңес беру және ұсынымдар әзірлеу (қажет болған жағдайда).

118. Психологиялық-медициналық-педагогикалық тексеру және кеңес беру бағдарламаларын орындау кезінде ПМПК тіркеушісі ата-аналардың өтініші бойынша ата-аналардың шағымдары мен сұраныстарын анықтайды (баланың дамуына не кедергі келтіреді және консультациядан не күтеді). Анамнестикалық мәліметтерді және баланың дамуының әлеуметтік жағдайын алдын ала жинау жүргізіледі.

Балаларды психологиялық-медициналық-педагогикалық тексеру және ата-аналарға консультация беру мынадай тәртіппен жүргізіледі.

1) Медициналық және әлеуметтік-психологиялық анамнезбен танысу. Баланың жасына, коммуникативтік, сөйлеу және ақыл-ой даму деңгейіне, басқа да бұзылулардың (есту, көру, тірек-қимыл аппараты) болуына байланысты тексеру стратегиясы мен тактикасын айқындау. Тексеру жүргізу үшін жағдайларды ұйымдастыру.

2) Мамандарды таныстыру, ұсыну. Сұраныстар мен шағымдарды нақтылау. Тексеру барысында мамандардың ата-аналармен сұхбаты.

3) Психологиялық тексеру. Баланың жасына, сөйлеу қабілетінің болуына немесе болмауына байланысты, сөйлеу қабілеті дамымаған ерте жастағы және мектеп жасына дейінгі балаларға, сөйлеу тілі дамыған мектеп жасына дейінгі балаларға, сөйлеу тілі дамыған балаларға арналған үш зерттеу стратегиясының бірі таңдалады.

4) Логопедтік тексеру.

5) Педагогикалық тексеру.

6) Неврологиялық және психиатриялық тексеру жатады.

7) Әлеуметтік-педагогикалық тексеру.

Әртүрлі тексерістердің реттілігі баланың жеке ерекшеліктеріне және тексеру жағдайына байланысты өзгереді.

8) тексеру нәтижелерін алқалық талқылау (психоневрологиялық және соматикалық денсаулық проблемаларының (медициналық тексеру нәтижелері бойынша) және баланың әлеуметтік-психикалық бейімделуіне эмоционалды-коммуникативтік және психорекулярлық даму ерекшеліктерінің (бұзушылықтарының) әсерін бағалау: нақты жағдай контекстіндегі іс-әрекет, қарым-қатынас, мінез-құлық, оқыту және тәрбиелеу).

9) отбасында, білім беру ұйымдарында оқыту мен тәрбиелеудің арнайы жағдайларын жасау жөніндегі ерекше білім беру қажеттіліктерін және тиісті ұсынымдарды айқындау.

10) ПМПК-ның жалпы қорытындысын жасау немесе қосымша тексеру жүргізу қажеттігі туралы шешім қабылдау (бастапқы тексеру бір-төрт қабылдау ішінде жүргізіледі).

11) баланың даму проблемалары бойынша ата-аналарға кеңес беру, оларды еңсеру жолдары мен жағдайлары туралы ұсынымдар беру.

Қажет болған жағдайда ПМПК мамандарымен жеке отбасылық кеңестер өткізіледі, медициналық, психологиялық-әлеуметтік-педагогикалық сипаттағы нақты жеке ұсыныстар жасалады.

12) кері байланыс (ата-аналардың сұрақтарына жауаптар, ата-аналардың ұсынылған ұсынымдарды түсінуін нақтылау).

119. Психологиялық-педагогикалық тексерудің шарттары мен талаптары мыналарды қамтиды:

1) Тексеру баланың жақсы көңіл-күйі мен жағымды эмоционалды жағдайы жағдайында жүргізіледі. Білім алушы үшін психологиялық жайлылық атмосферасын құру керек: эмоционалды түрде қолдау, баланы мадақтау, өтініштерді, тапсырмаларды, талаптарды орындауға мәжбүрлемеу, егер ол бас тартса, теріс ескертулер мен бағалауды, оның ішінде қателіктерді (сараптама жағдайын қоспағанда) болдырмау.

2) тексеру процесінде ата-аналардың қатысуымен баланың мінез-құлқына, іс-әрекетіне, жүйке-психикалық денсаулығының жай-күйіне түсініктеме беру және бағалау қажет емес. Сондай-ақ, баланың қатысуымен ата-аналардың теріс ескертулері мен теріс сипаттамаларын сыпайы түрде тоқтату керек. Қажет болған жағдайда тексерудің бір бөлігі бөлмеде ата-анасының қатысуынсыз жүргізіледі.

3) эксперименттік зерттеу барысында тапсырмалардың баланың жасы мен мүмкіндіктеріне қол жеткізуін, ал тапсырмаларға нұсқаулар берген кезде – олардың іс-қимыл тәртібін түсінуін қамтамасыз ету қажет. Психикалық функцияны немесе дағдыларды зерттеу бір емес, бірнеше ұқсас әдістермен жүзеге асырылады.

4) сенсорлық және қозғалыс бұзылыстары бар балаларды тексеру кезінде баланы тексеру үшін қажетті жағдайларды қамтамасыз ететін арнайы әдістемелер мен қосалқы жабдықтар пайдаланылады.

5) ПМПК-ның оқу қызметін зерттеу үшін мүмкіндіктері шектеулі балалардың барлық санаттарына арналған жалпы білім беретін және арнайы мектеп ұйымдарының оқу бағдарламалары, бастауыш мектептің жекелеген оқу пәндері бойынша оқулықтары болуы тиіс.

120. Психологиялық-педагогикалық тексеру әдістері мыналарды қамтиды:

1) баламен әңгімелесу, бақылау, эксперименттік психологиялық-педагогикалық тексеру.

2) ата-аналардан сұрау, сауалнама жүргізу, мектеп құжаттамасын зерделеу: мұғалімнің педагогикалық сипаттамасы, психологиялық-педагогикалық қолдау қызметінің ұсынысы мен қорытындысы, оқу пәндері бойынша үлгерім табелі, оқушының жазбаша жұмыстары.

Психологиялық-педагогикалық тексеру үшін ПМПК мамандары үшін әдістемелік ұсыныстарға сәйкес әдістер, тесттер қолданылады

121. Ерте жастағы балаларды тексеру кезінде тексерудің мынадай тәртібі қолданылады:

122. Байланыс және өзара әрекеттесу орнатылады. Балаға бейтаныс ортаға бейімделуге уақыт беріледі.

1) баланың заттармен стихиялық белсенділігі мен іс-әрекетіне бақылау жүргізіледі, баланың іс-әрекетіне, бірлескен ойынға біртіндеп қосылу, ойыншықтармен іс-әрекетке еліктеуге тарту жүзеге асырылады.

2) баланың өз атына реакциясы тексеріледі, бірге көңіл бөлу реакциясы, эмоционалды байланыс (көзқарас, күлімсіреу, сөздер), дене байланысы (жанасу, сипау, слоғу) мұқият қолданылады.

123. Моториканы зерттеу жүргізіледі, соның ішінде:

1) ірі моториканы зерттеу (дене қалпын сақтау (өз бетінше отыру (7-9 ай), сүйену немесе өз бетінше тұру (11-12 ай – тепе-теңдік және тірек реакциясы), дененің бір қалпынан екіншісіне ауысу (бүйіріне жату жағдайынан аунау, қолдарына сүйеніп көтерілу, жату жағдайынан отыру, отыру жағдайынан тұру, сүйеніп тұру), қозғалу (іште еңбектену (7 ай), еңбектеу (8 ай), тіректе сүйеніп жүрі, өз бетінше жүру);

2) ұсақ моториканы зерттеу (заттарды алақанмен, бас бармақты тартып, ұсақ заттарды пинцетпен және қысқышпен ұстап алу, қолдың функцияларын тексерк (қол жеткізу, ұстау, ұстап тұру, босату, заттарды беру), заттарды манипуляциялау әртүрлі манипуляцияларды орындау үшін әртүрлі сылдырмақтар ұсынылады (шайқау, соғу, лақтыру, аузына тарту, ойыншықты бір қолынан екінші қолына беру (6 ай), жұмсақ шарларды, ойыншықтарды қысу, жырту (еліктеу), созу, тізбектік (қайталанатын) әрекеттер (7 ай), допты итеріп, лақтыру ұсынылады, затты қағу, екі-үш затпен бір уақытта айла-шарғы жасау, бимануальдық белсенділік тексеріледі (қол шапалақтау (8 ай), оң және сол қолмен әрекет ету мүмкіндігі беріледі).

124. Танымдық дамуды зерттеу жүргізіледі, соның ішінде:

1) көру зейінін (есте сақтау) зерттеу.

2) нақты манипуляцияларға арналған заттармен әрекеттерді зерттеу (нәтижеге бағытталған әрекеттер) (сенсорлық әсер алу үшін түймені басады, заттарды қораптан шығарады (9 ай), заттардың қасиеттерін есепке алуға негізделген функционалды әрекеттер (қораптарды ашады және жабады, заттарды қояды және шығарады, машинаны, допты домалатады, пирамида сақиналарын алып тастайды, текшені текшеге қояды (10-12 ай).

Егер нәресте заттармен әрекет етпесе, онда еліктеу заттарымен цилиндрлермен, пирамидалармен (сақиналарды алып тастау және байлау), сенсорлық әсері бар ойыншықпен (түймені басу), барабанмен (барабанды таяқпен барабанмен) әрекеттерді орындау ынталандырылады.

125. "Ана-бала" қарым-қатынасының сипатын (айғақтар болған кезде) тексеру жүргізіледі. Дамудың әлеуметтік жағдайы туралы анамнез деректері пайдаланылады, ата-аналар сауалнамасы қолданылады.

126. Ерте жастағы балаларды тексеру кезінде мынадай шарттар мен талаптар орындалады:

Тексеру баланың әл-ауқаты мен жағымды эмоционалды жағдайы жағдайында жүргізіледі. Мектеп жасына дейінгі бала үшін психологиялық жайлылық атмосферасын құру қажет. Эмоционалды қолдау, баланы мадақтау, егер ол бас тартса, өтініштерді, тапсырмаларды, талаптарды орындауға мәжбүрлемеу. Тапсырмаларды орындау барысында теріс ескертулер мен бағалардан, оның ішінде қателерді көрсеткенде (сараптама жағдайын қоспағанда) аулақ болу керек.

Қоршаған орта туралы білім мен идеяларды анықтау үшін баламен әңгімелесу оны қолдағысы келген жағдайда жүзеге асырылады. Әңгіме тікелей емес, жанама мәселелерге негізделуі керек, ол тұрақты сұрау сипатына ие болмауы керек.

Тәжірибелік тексеруді жеңіл тапсырмалардан бастау керек, содан кейін күрделісін ұсыну керек. Шаршау кезінде балаға демалу ұсынылады.

Ойын әрекетін зерделеу үшін бөлмеде ойыншықтардың тақырыптық жиынтығы бар ойын бұрышы болуы керек: "Отбасы" (қуыршақ жиһазы, ыдыс–аяқ, балаларды бейнелейтін қуыршақтар (жынысы, бойы), ересектер (анасы, әкесі), "Аурухана", "Дүкен", сондай-ақ балалар мультфильмдерінен, кітаптардан, ойындардан ойыншық кейіпкерлері, машиналар (жүк, жеңіл автомобиль, автобус, экскаватор), текшелер мен құрылыс материалдары, дизайнер, жануарлар ойыншықтары).

Баланың мектепке дейінгі ұйымдардың бағдарламасын меңгеру дәрежесін зерттеу мақсатында (оған барған жағдайда) ПМПК мүмкіндігі шектеулі балалардың барлық санаттары үшін жалпы білім беретін және арнайы мектепке дейінгі ұйымдардың үлгілік бағдарламаларымен қамтамасыз етіледі.

Сенсорлық және қозғалыс бұзылыстары бар балаларды тексеру кезінде арнайы әдістер мен қосалқы жабдықтар қолданылады.

Психологиялық-педагогикалық тексерудің негізгі әдістері – құжаттаманы зерттеу, баламен, оның ата-аналарымен әңгімелесу (сұрау), бақылау, әдістерді, тесттерді, тапсырмаларды қолдана отырып эксперименттік зерттеу.

127. Мектепке дейінгі жастағы балаларды тексеру кезінде тексерудің мынадай тәртібі қолданылады:

1) ПМПК тіркеушісі ата-аналар консультацияға жүгінген кезде ата-аналардың шағымдары мен сұраныстарын нақтылайды (баланың дамуына не кедергі келтіреді және консультациядан не алады деп күтеді);

2) консультация мамандары анамнестикалық мәліметтерді және баланың әлеуметтік даму жағдайын алдын ала жинауды жүзеге асырады;

3) Медициналық және әлеуметтік-психологиялық анамнезбен танысуды, тексеру стратегиясы мен тактикасын айқындауды, тексеру жүргізу үшін жағдайлар ұйымдастыруды, танысуды, мамандар ұсынуды, сұраныстар мен шағымдарды нақтылауды, тексеру барысында мамандардың ата-аналарымен сөйлесуін және тексеру түрлерін (психологиялық, логопедтік, педагогикалық, неврологиялық, психиатриялық, әлеуметтік-педагогикалық) қамтитын психологиялық-медициналық-педагогикалық тексеру жүргізіледі. Әртүрлі тексеру реттілігі баланың жеке ерекшеліктеріне және тексеру жағдайына байланысты өзгереді;

4) психоневрологиялық және соматикалық денсаулық проблемаларының (медициналық тексеру нәтижелері бойынша) және психикалық-сөйлеу дамуының ерекшеліктерінің (бұзылуларының) баланың әлеуметтік-психикалық бейімделуіне (іс-әрекеті, қарым-қатынасы, мінез-құлқы, нақты жағдай мәнмәтініндегі оқыту мен тәрбиелеу) әсерін бағалауды қамтитын тексеру нәтижелерін алқалық талқылау жүргізіледі;

5) отбасында, білім беру ұйымдарында оқыту мен тәрбиелеудің ерекше жағдайларын жасау жөніндегі ерекше білім беру қажеттіліктерін және тиісті ұсынымдарды айқындау жүргізіледі;

6) ПМПК-ның жалпы қорытындысы немесе қосымша тексеру жүргізу қажеттігі туралы шешім жасалады (бастапқы тексеру бір-төрт қабылдау ішінде жүргізіледі);

7) баланың даму проблемалары бойынша ата-аналарға консультация беру, оларды еңсеру жолдары мен жағдайлары туралы ұсынымдар беру жүзеге асырылады.

ПМПК мамандарымен жеке отбасылық кеңестер өткізіледі, медициналық, психологиялық-әлеуметтік-педагогикалық сипаттағы нақты жеке ұсыныстар жасалады.

8) кері байланыс іске асырылады (ата-аналардың сұрақтарына жауаптар, ата-аналардың ұсынылған ұсынымдарды түсінуін нақтылау).

128. Мектеп жасына дейінгі балаларды тексеру кезінде келесі шарттар мен талаптар орындалады:

Тексеру баланың әл-ауқаты мен жағымды эмоционалды жағдайы жағдайында жүргізіледі. Мектеп жасына дейінгі бала үшін психологиялық жайлылық атмосферасы жасалады. Эмоционалды қолдау, баланы мадақтау жүзеге асырылады. Тапсырмаларды орындау барысында теріс ескертулер мен бағалау, оның ішінде қателерді көрсету кезінде (сараптама жағдайын қоспағанда) пайдаланылмайды.

Қоршаған орта туралы білім мен идеяларды анықтау үшін баламен әңгіме өткізіледі. Әңгіме тұрақты сұрауларсыз жанама мәселелерге негізделген.

Эксперименттік тексеру оңай тапсырмалардан басталады, содан кейін күрделі тапсырмалар ұсынылады. Шаршау жән кезінде балаға демалу ұсынылады.

Ойын әрекетін зерттеу үшін ойыншықтардың тақырыптық жиынтығы бар ойын бұрышы (қуыршақ жиһазы, ыдыс–аяқ, балаларды бейнелейтін қуыршақтар (жынысы, бойы әр түрлі), ересектер (анасы, әкесі), сондай-ақ балалар мультфильмдеріндегі, кітаптардағы, ойындардағы ойыншық кейіпкерлері, машиналар (жүк, жеңіл, автобус, экскаватор), текшелер, құрылыс материалы, конструктор, жануарлар ойыншықтары) қолданылады.

Баланың мектепке дейінгі ұйымның бағдарламасын меңгеру дәрежесін зерттеу мақсатында (оған барған жағдайда) ПМПК мүмкіндігі шектеулі балалардың барлық санаттары үшін жалпы білім беретін және арнайы мектепке дейінгі ұйымдардың үлгілік бағдарламаларымен қамтамасыз етіледі.

Психологиялық-педагогикалық тексерудің негізгі әдістері-құжаттаманы зерттеу, баламен, оның ата-аналарымен әңгімелесу (сұрау), бақылау, әдістерді, тесттерді, тапсырмаларды қолдана отырып эксперименттік зерттеу.

Психологиялық-педагогикалық тексеру мектеп жасына дейінгі балалардың психикалық даму стандарттарын ескере отырып жүргізіледі, ПМПК мамандары үшін әдістемелік ұсыныстарға сәйкес психологиялық-педагогикалық тексерудің әдістері мен әдістері қолданылады.

129. Мектеп жасындағы балаларды тексеру кезінде тексерудің мынадай тәртібі қолданылады:

Медициналық және әлеуметтік-психологиялық анамнезбен, баланың әлеуметтік даму тарихымен, оқу проблемалары мен қиындықтарымен, мектеп құжаттамасымен танысу жүзеге асырылады. Зерттеу стратегиясы мен тактикасы анықталады. Тексеру үшін жағдайлар ұйымдастырылады.

Отбасымен танысу, мамандарды таныстыру өткізіледі. Сұраныстар мен шағымдар нақтыланады. Тексеру барысында мамандардың ата-аналармен әңгімесі өткізіледі.

Баламен байланыс орнатуды, танымдық белсенділікті (ойлауды, зейінді, қабылдауды, есте сақтауды, сөйлеуді арнайы зерттеуді) қамтитын психологиялық тексеру жүргізіледі. Тиісті айғақтармен, сондай-ақ ата-аналардың өтініші немесе шағымдарымен эмоционалды-ерік саласы, тұлғааралық қатынастар зерделенеді.

Логопедиялық тексеру жүргізіледі, оған мыналар кіреді:

1) ауызша сөйлеуді зерттеу (фонетикалық-фонематикалық, лексикалық-грамматикалық жақтар, фразалық және үйлесімді сөйлеу);

2) жазуды зерттеу жазу және оқу процестерін қамтиды. Тексеру барысында сөйлеудің коммуникативті, реттеуші және танымдық функцияларының даму деңгейі бағаланады (логопед және психолог).

Педагогикалық зерттеу жүргізіледі, оған жалпы білім қорын және қоршаған орта, оқу іс-әрекеті туралы идеяларды зерттеу, мектептегі білім беру бағдарламалары мен мінез-құлықтың әлеуметтік ережелерін игеру кіреді.

Даму ерекшеліктерін зерделеу жалпы және ұсақ моториканы, ақпаратты сенсорлық өңдеуді зерттеуді қамтиды.

Мектеп жасындағы балаларды тексеру медициналық тексеруді (неврологиялық және психиатриялық) қамтиды.

Әртүрлі тексерулердің реттілігі баланың жеке ерекшеліктеріне және зерттеу жағдайларына байланысты өзгереді.

Зерттеу нәтижелерін алқалы талқылау жүргізіледі. Психоневрологиялық және соматикалық денсаулық проблемаларының (медициналық тексеру нәтижелері бойынша) және психо-сөйлеу дамуының ерекшеліктерінің (бұзылуларының) баланың әлеуметтік-психикалық бейімделуіне әсерін бағалау жүзеге асырылады (оқу қызметі, қарым-қатынас, мінез-құлық, нақты жағдай контекстіндегі оқыту және тәрбиелеу).

ПМПК-ның жалпы қорытындысы немесе қосымша тексеру жүргізу қажеттігі туралы шешім жасалады.

Ерекше білім беру қажеттіліктері анықталады. Ата-аналар, мұғалімдер, білім беру ұйымдарының мамандары үшін жалпы ұсынымдар жасалады.

Ата-аналарға тексеру нәтижелері туралы ақпарат және ПМПК қорытындысы беріледі, баланы дамыту, оқыту және тәрбиелеу мәселелері бойынша отбасына консультация беріледі.

Сондай-ақ емдеу, оқыту, тәрбиелеу және дамытудың түрлі мәселелері бойынша мамандардың жеке консультациялары мен ұсынымдары, оның ішінде жазбаша түрде жүргізіледі. Жеке консультациялар жеке уақытта өткізіледі.

Ата-аналардың сұрақтарына жауап беру, ата-аналардың ұсынылған ұсыныстарды түсінуін нақтылау арқылы кері байланыс жасалады.

130. Мектеп жасындағы балаларды тексеру кезінде мынадай шарттар мен талаптар орындалады.

Тексеру баланың әл-ауқаты мен жағымды эмоционалды жағдайы жағдайында өткізіледі. Білім алушы үшін психологиялық жайлылық атмосферасы жасалады. Эмоционалды қолдау, баланы мадақтау жүзеге асырылады. Тапсырмаларды орындау барысында теріс ескертулер мен бағалау, оның ішінде қателерді көрсету кезінде (сараптама жағдайын қоспағанда) пайдаланылмайды.

Тексеру барысында ата-аналардың қатысуымен баланың мінез-құлқына, іс-әрекеттеріне, жүйке-психикалық денсаулығының жай-күйіне түсініктеме беру және бағалау қажет емес. Сондай-ақ, әдепті түрде ата-аналардың балаға қатысты жағымсыз ескертулері мен теріс сипаттамалары оның қатысуымен тоқтатылады. Ата-аналар балаға теріс әсер еткен кезде тексерудің бір бөлігі бөлмеде ата-аналардың қатысуынсыз жүргізіледі.

Эксперименттік зерттеу барысында тапсырмалардың баланың жасына және мүмкіндіктеріне қол жетімділігі қамтамасыз етіледі, ал тапсырмаларға нұсқаулар берген кезде олардың іс-әрекет тәртібін түсінуі қамтамасыз етіледі. Психикалық функцияны немесе дағдыларды зерттеу бір емес, бірнеше, жақын әдістермен жүзеге асырылады.

Сенсорлық және қимыл-қозғалыс бұзылыстары бар балаларды тексеру кезінде баланы тексеру үшін қажетті жағдайларды қамтамасыз ететін арнайы әдістемелер мен қосалқы жабдықтар пайдаланылады.

ПМПК оқу қызметін зерттеу үшін мүмкіндігі шектеулі балалардың барлық санаттарына арналған жалпы білім беретін және арнайы мектеп ұйымдарының оқу бағдарламаларымен, бастауыш мектептің жекелеген оқу пәндері бойынша оқулықтармен қамтамасыз етіледі.

131. Аутизмі бар баланы психологиялық-педагогикалық тексеру шарттары мыналарды қамтиды.

1) Тексеру жағдайында баланың назарын қорқытатын және/немесе қатты тартатын, оны заттармен әрекеттен алшақтату мүмкін болмайтын заттар болмйды. Ата-аналардан баланың қорқатын нәрселері (бейтаныс адамдар, кез-келген заттар, ойыншықтар (мысалы, жұмсақ, үлпілдек немесе механикалық ойыншықтар) алдын ала анықталады. Балаларды тексеру кезінде медициналық нысанды киюге жол берілмейді.

2) тексеру баланың жақсы көңіл-күйі, оң немесе бейтарап эмоционалды жағдайы болған жағдайда жүргізіледі. Егер бала соматикалық дисфункционалды болса, ұйықтағысы келсе немесе басқа себептермен үнемі байланыс жасаудан бас тартса, онда жаңа тексеру тағайындалады.

3) тексеруге арналған бөлменің ауданы баланың кеңістікте еркін қозғалу мүмкіндіктеріне сәйкес келеді. Зерттеуге арналған жабдықта ынталандырушы эксперименттік материалдан басқа, қарапайым балалар ойыншықтарында аутист балалар үшін әдетте қызықты болатын заттар мен ойыншықтар бар (сенсорлық әсері бар ойыншықтар мен заттар, физиологиялық доп және сенсорлық доптар, сабын көпіршіктері, әртүрлі текстураның беті бар заттар, текшелер, жолақтар, цилиндрлер, сақиналар, арқандар, сусымалы материал).

4) аутист бала айқын үрей, бейтаныс адамдар мен жерден қорқу, тексеруге негативизм байқалса, байланыс біртіндеп орнатылады.

132. Аутизмі бар баланы психологиялық-педагогикалық тексерудің негізгі әдістері мыналарды қамтиды:

1) анамнестикалық мәліметтер жинау, баланың даму тарихын, медициналық және психологиялық-педагогикалық құжаттарды зерделеу;

2) сауалнама және ата-аналармен әңгімелесу (M-CHAT (М-ЧАТ), ата-аналарға арналған диагностикалық карталар). Бала туралы қосымша ақпарат алу үшін ата-аналарға балаға сипаттаманы еркін түрде немесе белгілі бір жоспарға сәйкес жазу ұсынылады;

3) баланы бақылау (баланың ата-аналармен, мамандармен қарым-қатынасы мен өзара іс-қимылының ерекшеліктері, сондай-ақ оның ойындары мен мінез-құлқы);

4) әдістемелерді, тестілерді, тапсырмаларды пайдалана отырып, баланың психикалық дамуының әртүрлі аспектілерін эксперименттік зерттеу.

Бағдарламада қарым-қатынас пен әлеуметтік өзара әрекеттесу ерекшеліктерін зерттеу үшін аутизмді диагностикалық тексеру жоспарынан бөлек әдістер мен әдістер қолданылады.

Аутизмі бар балаларды психологиялық-педагогикалық тексеру балалардың психикалық даму нормативтерін ескере отырып жүргізіледі, психологиялық-педагогикалық тексерудің әдістері мен әдістемелері пайдаланылады.

133. Психологиялық-педагогикалық тексерудің нәтижесі ерекше білім беруді қажет ететін балалардың әлеуметтік-педагогикалық классификациясына сәйкес даму бұзылыстарын бағалауды қамтитын ПМПК қорытындысы болып табылады.

Ерекше білім беруді қажет ететін балаларды әлеуметтік-педагогикалық жіктеуге мыналар кіреді:

1) есту қабілетінің зақымдалуы: нашар еститін, естімейтін және кохлеарлы импланты бар бала. Денсаулық сақтау ұйымының сурдолог-дәрігерінің есту жағдайы туралы және ПМПК сурдопедагогінің есту-тілдік қабылдауының даму деңгейі туралы қорытындысы негізінде қойылады.

2) көру қабілетінің зақымдалуы: нашар көретін, көрмейтін бала. денсаулық сақтау ұйымының офтальмолог-дәрігерінің көру қабілетінің жағдайы туралы және ПМПК тифлопедагогінің көріп қабылдауының даму деңгейі туралы қорытындысы негізінде қойылады.

3) тірек-қозғалыс аппаратының бұзылысы: жеке күтімді талап етпей өз бетінше жүріп-тұратындар; арнайы жүріп-тұру құралдарының және (немесе) техникалық компенсаторлық (көмекші) құралдардың көмегімен жүріп-тұратындар; бірге еріп жүретін тұлғаның көмегін талап етіп өз бетінше жүріп-тұрмайтындар. ПМПК невропатолог-дәрігерінің және/немесе тірек-қозғалыс аппараты функциясының жағдайы туралы денсаулық сақтау ұйымы хирургының қорытындысы негізінде қойылады.

4) зерде зақымдалуы: жеңіл, орташа, ауыр және терең зерде зақымдалуы (жеңіл, орташа, ауыр және терең ақыл-ой кемістігі диагноздарына сәйкес келеді). ПМПК және/немесе денсаулық сақтау ұйымының психиатр-дәрігерінің зерде жағдайы туралы және ПМПК психологінің зерденің даму деңгейі туралы қорытындысы негізінде қойылады.

5) Психикалық дамудың тежелуі. ПМПК психиатр-дәрігерінің және/немесе ПМПК психологының психикалық даму деңгейі туралы қорытындысы негізінде қойылады.

6) сөйлеу тілінің дамымау түрі, формасы және деңгейі көрсетілген сөйлеу тілінің бұзылысы: фонетикалық-фонематикалық, сөйлеу тілінің жалпы дамымауы, тұтығу, ринолалия, дизартрия, дисграфия, дислексия және т.б. ПМПК невропатолог-дәрігерінің және ПМПК логопедінің сөйлеу бұзылысының түрі туралы қорытындысы негізінде қойылады.

7) қарым-қатынас және әлеуметтік өзара іс-әрекеттің бұзылысы немесе қиындықтары (аутизм және аутисттік спектрдің бұзылуы диагноздарына сәйкес келеді). ПМПК және/немесе денсаулық сақтау ұйымының психиатр-дәрігерінің және/немесе ПМПК психологының әлеуметтік-коммуникативтік даму ерекшеліктері мен деңгейі туралы қорытындысы негізінде қойылады.

8) мінез-құлықтың бұзылыстары немесе қиындықтары (гипебелсенділік және зейін тапшылығының синдромы диагнозына және басқа мінез-құлық бұзылыстарына сәйкес келеді, соның ішінде әлеуметтік-психологиялық факторларға байланысты). ПМПК және/немесе денсаулық сақтау ұйымының психиатр-дәрігерінің және/немесе ПМПК психологының мінез-құлық ерекшеліктері туралы қорытындысы негізінде қойылады.

4-тарау. Психологиялық-педагогикалық түзеу кабинеттері қызметінің үлгілік ережелері

134. ППТК жеке, топтық және шағын топтық сабақтар нысанында жеке дамыту бағдарламаларын іске асыратын арнайы білім беру ұйымы болып табылады.

135. ППТК басқа арнайы білім беру ұйымдарына баратын балаларды қоспағанда, туғаннан 18 жасқа дейінгі психофизикалық дамуында бұзылысы бар балалар мен жасөспірімдерге кешенді психологиялық-педагогикалық көмек көрсетеді.

136. Елді мекенде арнайы ұйымдар болмаған жағдайда, ППТК мүмкіндігі шектеулі балалардың барлық санаттарына арнайы психологиялық-педагогикалық көмекті қамтамасыз етеді.

137. ППТК мүмкіндігі шектеулі балаларды оқыту, дамыту және тәрбиелеу мәселелерінде білім беру ұйымдарының педагогтеріне консультациялық және әдістемелік көмек көрсетеді.

138. ППТК-ны басқару дара басшылық және алқалық басқару айқындамаларымен құрылады. Алқалық басқару нысандары педагогикалық, әдістемелік кеңестер болып табылады.

139. ППТК-ны тікелей басқаруды басшы (меңгеруші) жүзеге асырады.

140. ППТК қызметін үйлестіруді және әдістемелік қамтамасыз етуді Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрлігінің Арнайы және инклюзивті білім беруді дамытудың ұлттық ғылыми-практикалық орталығы жүзеге асырады.

141. ППТК-да мүмкіндіктері шектеулі балалар ПМПК қорытындысы мен ұсынымдары негізінде және ата-аналарының (заңды өкілдерінің) келісімімен қабылданады.

142. Мүмкіндігі шектеулі балаларға психологиялық-педагогикалық қызмет көрсету сабақтың бір циклына жасалатын кабинет пен баланың ата-анасы (заңды өкілдері) арасындағы шарт негізінде реттеледі. ППТК-да балаларға көмек көрсету ұзақтығы "Психологиялық-педагогикалық қолдау саласындағы жергілікті атқарушы органдар көрсететін мемлекеттік көрсетілетін қызметтерді көрсету тәртібін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2020 жылғы 27 мамырдағы № 223 бұйрығына (Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2020 жылғы 28 мамырда № 20744 болып тіркелді) (бұдан әрі - № 223 бұйрық) сәйкес айқындалады және 90 күннен 365 күнге дейін болуы мүмкін.

143. Бала ППТК-ға түскен кезде оның ерекшеліктерін, сондай-ақ пәнаралық командалық бағалау жүргізу қажеттілігін анықтау мақсатында баланы психологиялық-педагогикалық зерделеу жүргізіледі. Баланың дамуын пәнаралық командалық бағалау осы Ереженің 2-қосымшасына сәйкес көрсеткіштер бойынша тағайындалады.

Баланың психофизикалық дамуын пәнаралық командалық және жеке бағалау ерекше білім беру қажеттіліктерін, түзету-дамытушылық оқытудың негізгі бағыттарын анықтау және психологиялық-педагогикалық көмектің тиімді әдістерін таңдау мақсатында жүргізіледі.

144. Мүмкіндігі шектеулі баланың психофизикалық дамуын бағалауды арнайы педагог (дефектолог) жүзеге асырады: олигофренопедагог, сурдопедагог, тифлопедагог; мұғалім-логопед, педагог-психолог, ЕДШ нұсқаушысы, әлеуметтік педагог.

145. Командалық және жеке бағалау нәтижелерінің негізінде балаға көмек пен қызмет көрсету көлемі, сабақтың ұзақтығы белгіленеді, баланың жеке-дамыту бағдарламасы (бұдан әрі – ЖДБ) әзірленеді.

146. Кабинетте түзету-дамыту көмегін ұйымдастыру Құжаттардың тізбесімен бекітіліген 3-қосымшаға сәйкес түзету сабақтарының жоспарымен, жеке-дамыту бағдарламалары мен сабақ кестесімен реттеледі. Сабақ кестесінде түзету-дамыту сабақтарының күнделікті саны, ұзақтығы және реттілігі көрсетіледі.

ППТК-да психологиялық-педагогикалық дамыту көмегін: арнайы педагог (дефектолог): олигофренопедагог, сурдопедагог, тифлопедагог; мұғалім-логопед (логопед), педагог-психолог (психолог), ЕДШ нұсқаушысы жүзеге асырады.

Арнайы педагогтар, логопед-мұғалім және психолог баланың дамуына психологиялық-педагогикалық бағалау жүргізеді, ЖДБ жасайды, психологиялық-педагогикалық дамытушылық көмек көрсетеді және дамыту, оқыту және тәрбиелеу мәселелері бойынша отбасына кеңес береді.

Әлеуметтік педагог мүмкіндігі шектеулі балалардың ерекше білім алу қажеттіліктерін бағалауға және баланың жеке даму бағдарламасын, сондай-ақ отбасына көмек бағдарламаларын әзірлеуге қатысады. Ата-аналарға әлеуметтік-құқықтық мәселелер бойынша, оның ішінде әлеуметтік қызметтерді, мүгедектігі бар балаларды оңалтудың техникалық және өзге де қосалқы құралдарын алу бойынша консультация береді. Мүмкіндігі шектеулі балалармен әлеуметтік-тұрмыстық және бейімделу дағдыларын дамыту бойынша шағын топтық және немесе топтық сабақтар өткізеді.

Әдіскер арнайы психологиялық-педагогикалық қолдаудың мазмұнын, нысандарын, әдістерін анықтауда әдістемелік көмек көрсетеді, командалық және жеке бағалауды ұйымдастыру, ЖДБ және отбасына көмек бағдарламаларын әзірлеу бойынша мамандардың жұмысын үйлестіреді.

Музыкалық жетекші балалармен топтық және / немесе жеке музыкалық дамыту сабақтарын өткізеді. Жеке сабақтарды өткізу кезінде музыкалық жетекші ЖДБ жасайды және музыкалық терапия әдістерін қолдана отырып, балаларға дамып келе жатқан көмек көрсетеді. Музыкалық терапия бойынша жеке сабақтар пәнаралық командалық бағалау ұсынысы бойынша өткізіледі.

Тіркеуші мүмкіндігі шектеулі баланың құжаттарын тіркейді және оларды психологиялық-педагогикалық көмек алу үшін келген кабинет басшысына береді. Мамандарды жұмысқа қажетті материалдармен қамтамасыз етеді (жеке-дамыту бағдарламалары, сабаққа қатысу табельдері, ведомостьтар және т.б.).

Ескерту. 146-тармаққа өзгеріс енгізілді – ҚР Оқу-ағарту министрінің 22.12.2022 № 510 (алғаш ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

147. Кәсіби қызметті жүзеге асыру кезінде ППТК мамандары мен педагогтер мүмкіндіктері шектеулі баланың ерекше білім беру қажеттіліктерін сақтай отырып, психологиялық-педагогикалық әдістерді, тәрбие-білім беру және түзету-дамыту процесін ұйымдастыру тәсілдері мен нысандарын таңдауда еркін болады.

148. ППТК штаттық құрамы жүгінген балалардың саны және олардың әртүрлі мамандардың қызметтеріне қажеттіліктері негізінде қалыптастырылады.

149. Түзеу-дамыту көмегі мынадай нысаны ұсынылады:

1) жеке;

2) кіші топ/топ;

3) қысқа мерзімді болу топтары;

4) мүмкіндігі шектеулі баланың отбасына психологиялық-педагогикалық кеңес беру;

5) әлеуметтік-құқықтық мәселелер бойынша кеңес беру;

6) отбасылық кеңес беру.

Психологиялық-педагогикалық көмек көрсету нысаны (жеке, шағын топтық, топтық түзету-дамыту сабақтары) баланың психофизикалық жағдайы мен мінез-құлқының ерекшеліктерімен, пәнаралық командалық бағалау мамандарының ұсыныстарымен анықталады.

150. Оқытудың мазмұны Құжаттардың тізбесімен бекітіліген 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша кабинет басшысы бекітетін жеке-дамыту бағдарламасымен айқындалады.

ЖДБ пәнаралық командалық бағалау ұсыныстарының негізінде әзірленеді және баланың психофизикалық дамуының барлық аспектілерін қамтиды.

151. 0-ден 1 жасқа дейінгі балаларға бекітілген кестеге сәйкес ата-аналар үшін айына 1-2 рет консультациялық сабақтар ұйымдастырылады. Ерте жастағы балалар үшін (1-3 жас) ата-аналардың қатысуымен жеке және топтық сабақтар өткізіледі.

152. ППТК-ға апта сайын келу мүмкіндігі жоқ ата-аналардың сұрауы бойынша мүмкіндігі шектеулі балалар үшін қашықтан оқыту форматында түзете-дамыта оқыту курсын жүргізуге жол беріледі.

153. ППТК-да үй-жайлар болған кезде балалардың қысқа мерзімді болу топтары, ата-аналарға (заңды өкілдерге) арналған консультациялық пункттер құрылады.

154. Мүмкіндігі шектеулі балаларды қысқа мерзімді топтар жағдайында оқыту және тәрбиелеу МЖМБС, үлгілік оқу жоспарлары және үлгілік оқу бағдарламалары бойынша жүзеге асырылады.

155. Топтар балалардың психофизикалық даму деңгейін және мінез-құлық ерекшеліктерін ескере отырып, бір жастағы немесе әртүрлі жастағы қағидат бойынша жинақталады

156. Топтардың толықтырылуы Санитариялық қағидаларға сәйкес жүзеге асырылады.

157. Арнайы психологиялық-педагогикалық қолдау, оқыту мен тәрбиелеу Жабдықтармен және жиһазбен жабдықтау және олардың нормаларына сәйкес арнайы әдістер мен қазіргі заманғы оқыту технологияларын, сондай-ақ арнайы жабдықтарды қолдана отырып, балалардың психофизикалық ерекшеліктері ескеріле отырып жүзеге асырылады.

158. Педагогтер (арнайы педагог (дефектолог) үшін нормативтік оқу жүктемесі: олигофренопедагог, сурдопедагог, тифлопедагог; мұғалім-логопед, педагог-психолог, дене шынықтыру мұғалімі, музыка қызметкері), ЕДШ нұсқаушысы үшін аптасына 18 сағатты, қысқа мерзімді болу топтарының тәрбиешілері үшін – 25 сағатты; басшы, әдіскер, әлеуметтік педагог, тіркеуші үшін-30 сағатты құрайды.

159. ППТК-ға баруға жалпы медициналық қарсы көрсетілімдер болып табылады:

1) декомпенсация сатысындағы соматикалық аурулар;

2) асқынған инфекциялық аурулар;

3) созылмалы ерекше емес аурулар (туберкулез және т. б.);)

160. Жеке сабақтарға медициналық қарсы көрсетілімдер:

1) емге төзімді жиілікке қарамастан құрысудың үлкен ұстамалары;

2) әртүрлі генездегі айқын көрінген энцефалопатиялық және психопат тәрізді мінез-құлық бұзылыстары (емдеу кезеңіне)

161. Топтық сабақтарға медициналық қарсы көрсетілімдер:

1) айына 1 және одан да көп рет жиілігі бар эпилепсияның үлкен ұстамалары және аптасына 2-3 және одан да көп рет жиілігі бар шағын немесе тырыспайтын ұстамалар;

2) әртүрлі генездегі энцефалопатиялық және психопат тәрізді мінез-құлықтың бұзылуы (емдеу кезеңінде).

5-тарау. Оңалту орталықтары қызметінің тәртібі

162. Оңалту орталығы (бұдан әрі – Орталық) жеке, топтық және кіші топтық сабақтар нысанында жеке дамыту және түзету-дамыту бағдарламаларын іске асыратын арнайы білім беру ұйымы болып табылады.

163. Орталық басқа арнайы білім беру ұйымдарына баратын балаларды қоспағанда, туғаннан 18 жасқа дейінгі психофизикалық дамуында кемістігі бар балалар мен жасөспірімдерге кешенді психологиялық-педагогикалық және медициналық-әлеуметтік көмек көрсетеді.

164. Орталық білім беру ұйымдарының мамандарына мүмкіндігі шектеулі балаларды оқыту, дамыту және тәрбиелеу мәселелері бойынша консультативтік және әдістемелік көмек көрсетеді.

165. Орталық басқармасы дара басшылық және алқалық басқару қағидаттарында құрылады. Алқалық басқару нысандары педагогикалық, әдістемелік кеңестер болып табылады.

166. Орталықты басқаруды басшы (меңгеруші) жүзеге асырады.

167. Орталықтың қызметін үйлестіруді және әдістемелік қамтамасыз етуді Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрлігінің Арнайы және инклюзивті білім беруді дамытудың Ұлттық ғылыми-практикалық орталығы жүзеге асырады.

168. Орталыққа мүмкіндігі шектеулі балалар ПМПК қорытындысы мен ұсынымдары негізінде және ата-аналарының (заңды өкілдерінің) келісімімен қабылданады.

169. Орталыққа туғаннан бастап үш жасқа дейінгі ерте жастағы мүмкіндіктері шектеулі балалар, сондай-ақ ауыр және күрделі бұзылулары бар балалар басым тәртіппен қабылданады.

170. Мүмкіндігі шектеулі балаларға психологиялық-педагогикалық қолдау және медициналық-әлеуметтік қызметтер көрсету бір сабақ циклына жасалатын оңалту орталығы мен баланың ата-анасы (заңды өкілі) арасындағы шарт негізінде реттеледі.

171. Орталықта балаларға көмек көрсету ұзақтығы № 223 бұйрығына сәйкес айқындалады және 3 айдан 12 айға дейін болуы мүмкін.

172. Бала Орталыққа түскен кезде оның ерекшеліктерін, сондай-ақ пәнаралық командалық бағалау жүргізу қажеттілігін анықтау мақсатында баланы психологиялық-педагогикалық зерделеу жүргізіледі. Баланың дамуын пәнаралық командалық бағалау осы Ереженің 4-қосымшасына сәйкес көрсеткіштер бойынша тағайындалады.

173. Мүмкіндіктері шектеулі баланың психикалық-дене дамуын бағалауды арнайы педагог (дефектолог) жүзеге асырады: олигофренопедагог, сурдопедагог, тифлопедагог; мұғалім-логопед, педагог-психолог, ЕДШ нұсқаушысы және/немесе дене шынықтыру мұғалімі, дәрігер-реабилитолог, әлеуметтік педагог.

174 . Командалық және жеке бағалау нәтижелерінің негізінде балаға көмек пен қызмет көрсету көлемі, сабақтың ұзақтығы белгіленеді, баланың жеке-дамыту бағдарламасы (бұдан әрі – ЖДБ) әзірленеді.

175. Орталықта түзету-дамыту процесін ұйымдастыру осы Ереженің 5-қосымшасына сәйкес түзету сабақтарының жоспарымен, жеке-дамыту бағдарламалары мен сабақ кестесімен реттеледі. Сабақ кестесінде түзету-дамыту сабақтарының күнделікті саны, ұзақтығы және реттілігі көрсетіледі.

Орталықта психологиялық-педагогикалық дамыту көмегін: арнайы педагог (дефектолог): олигофренопедагог, сурдопедагог, тифлопедагог; мұғалім-логопед (логопед), педагог-психолог (психолог) жүзеге асырады.

Әдіскер психологиялық-педагогикалық көмектің мазмұнын, нысандарын, әдістерін анықтауда әдістемелік көмек көрсетеді, командалық және жеке бағалауды ұйымдастыру, ЖДБ және отбасына көмек бағдарламаларын әзірлеу бойынша мамандардың жұмысын үйлестіреді.

Музыкалық жетекші балалармен топтық және / немесе жеке музыкалық дамыту сабақтарын өткізеді. Жеке сабақтарды өткізу кезінде музыкалық жетекші ЖДБ жасайды және музыкалық терапия әдістерін қолдана отырып, балаларға дамтушылық көмек көрсетеді. Музыкалық терапия бойынша жеке сабақтар пәнаралық командалық бағалау ұсынысы бойынша өткізіледі.

Тіркеуші мүмкіндігі шектеулі баланың құжаттарын тіркейді және оларды психологиялық-педагогикалық көмек алу үшін жүгінген орталық басшысына береді. Мамандарды жұмысқа қажетті материалдармен қамтамасыз етеді (жеке-дамыту бағдарламалары, сабаққа қатысу табельдері, ведомостьтар және т.б.).

Ескерту. 175-тармаққа өзгеріс енгізілді – ҚР Оқу-ағарту министрінің 22.12.2022 № 510 (алғаш ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

176. ОО-да медициналық көмекті:

1) дәрігер-невропатолог;

2) дәрігер-реабилитолог;

3) медбике-массажист;

4) ЕДШ нұсқаушысы жүзеге асырады.

Медициналық көмек дәрі-дәрмекпен емдеу, шынығу, емдік дене шынықтыру, массаж түрінде көрсетіледі. Массажға жіберілген мүмкіндігі шектеулі балаларды алғашқы тексеруді дәрігер-невропатолог жүзеге асырады. ЕДШ-ға жіберілген мүмкіндіктері шектеулі балаларды бастапқы тексеруді оңалтушы дәрігер жүзеге асырады, ол ЕДШ нұсқаушыларының өткізілетін іс-шараларының стратегиясын айқындайды. Емдік дене шынықтырумен айналысу жерде залда және бассейнде (бар болса) жүргізіледі.

Дәрігер-реабилитолог тірек-қимыл аппаратыныңы бұзылыыымы бар және қозғалысы дамуының бұзылысы бар балаларға арналған жеке-дамыту бағдарламасын әзірлеу бойынша жұмысты үйлестіреді, емдік дене шынықтыру құралдары мен әдістерін пайдалану реттілігін анықтайды, техникалық және өзге де қосымша оңалту құралдарын іріктеуді жүзеге асырады.

ЕДШ нұсқаушысы және / немесе дене шынықтыру мұғалімі баланың физикалық дамуына бағалау жүргізеді, моториканы қалыптастыру бойынша ЖДБ құрастырады, дамытушылық көмек көрсетеді және отбасына денені дамыту мәселелері бойынша кеңес береді.

177. Орталықтың мамандары кәсіби қызметті жүзеге асыру кезінде мүмкіндіктері шектеулі баланың ерекше білім беру қажеттіліктерін сақтай отырып, психологиялық-педагогикалық әдістерді, тәрбие-білім беру және түзету-дамыту процесін ұйымдастыру тәсілдері мен нысандарын таңдауда еркін болады.

178. Орталықтың штаттық құрамы өтініш берген балалардың саны және олардың әр түрлі мамандардың қызметтеріне қажеттілігі негізінде қалыптастырылады.

179. Түзеу-дамыту көмегі мынадай нысанда ұсынылады:

1) жеке;

2) шағын топ/топ;

3) аз мерзімді болу топтары;

4) мүмкіндіктері шектеулі баланың отбасына психологиялық-педагогикалық консультация беру;

5) әлеуметтік-құқықтық мәселелер бойынша консультация беру;

6) отбасылық консультация беру.

Психологиялық-педагогикалық көмек көрсету нысаны (жеке, шағын топтық, топтық түзету-дамыту сабақтары) баланың психикалық-дене жағдайы мен мінез-құлқының ерекшеліктерімен, пәнаралық командалық бағалау мамандарының ұсыныстарымен анықталады.

180. Оқытудың мазмұны Құжаттардың тізбесімен бекітіліген 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша орталық басшысы бекітетін жеке-дамыту бағдарламасымен айқындалады.

ЖДБ пәнаралық командалық бағалау ұсыныстарының негізінде әзірленеді және баланың психикалық дамуының барлық аспектілерін қамтиды.

181. 0-ден 1 жасқа дейінгі балаларға бекітілген кестеге сәйкес ата-аналар үшін айына 1-2 рет консультациялық сабақтар ұйымдастырылады. Ерте жастағы балалар үшін (1-3 жас) ата-аналардың қатысуымен жеке және топтық сабақтар өткізіледі.

182. Орталыққа апта сайын келу мүмкіндігі жоқ ата-аналардың сұратуы бойынша мүмкіндігі шектеулі балалар үшін қашықтықтан оқыту форматында түзете-дамыта оқыту циклын жүргізуге жол беріледі.

183. Орталықта үй-жайлар болған кезде балалардың күндізгі, аз мерзімді болу топтары, ата-аналарға (заңды өкілдерге) арналған консультациялық пункттер құрылады.

184. Күндізгі және қысқа мерзімді топтар жағдайында мүмкіндігі шектеулі балаларды оқыту мен тәрбиелеу МЖМБС, үлгілік оқу жоспарлары және "үлгілік оқу бағдарламалары бойынша мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес жүзеге асырылады.

185. Топтар балалардың психикалық-дене даму деңгейін және мінез-құлық ерекшеліктерін ескере отырып, бір жастағы немесе әртүрлі жастағы айқындама бойынша жинақталады.

186. Топтардың толықтырылуы Қазақстан Республикасы Санитариялық қағидаларға сәйкес балалардың санаты мен жасына байланысты белгіленеді.

187. Психологиялық-педагогикалық көмек, оқыту мен тәрбиелеу Жабдықтармен және жиһазбен жабдықтау және олардың нормаларына сәйкес арнайы әдістер мен қазіргі заманғы оқыту технологияларын, сондай-ақ арнайы жабдықтарды қолдана отырып, балалардың психофизикалық ерекшеліктері ескеріле отырып жүзеге асырылады.

188. Педагогтер (арнайы педагог (дефектолог) үшін нормативтік оқу жүктемесі: олигофренопедагог, сурдопедагог, тифлопедагог; мұғалім-логопед, педагог-психолог, дене шынықтыру мұғалімі, музыка қызметкері), ЕДШ нұсқаушысы үшін аптасына 18 сағатты, күндізгі және қысқа мерзімді топтардың тәрбиешілері үшін – 25 сағатты; басшы, әдіскер, әлеуметтік педагог, медицина қызметкерлері, тіркеуші үшін-30 сағатты құрайды.

189. Оңалту орталығына баруға жалпы медициналық қарсы көрсетілімдер::

1) декомпенсация сатысындағы соматикалық аурулар;

2) асқынған инфекциялық аурулар;

3) созылмалы ерекше емес аурулар (туберкулез және т. б.);)

190. Жеке сабақтарға медициналық қарсы көрсетілімдер:

1) емге төзімді жиілікке қарамастан құрысудың үлкен ұстамалары;

2) әр түрлі генездегі айқын энцефалопатиялық және психопат тәрізді мінез-құлық бұзылыстары (емдеу кезеңінде).

191. Топтық сабақтарға медициналық қарсы көрсетілімдер:

2) әртүрлі генездегі энцефалопатиялық және психопат тәрізді мінез-құлықтың бұзылуы (емдеу кезеңінде).

6-тарау. Аутизмі (аутистік спектр бұзылыстары) бар балаларды қолдау орталығы қызметінің үлгілік қағидалары

192. Аутизм орталығы – жеке даму бағдарламаларын (бұдан әрі – Қолдау бағдарламалары), жеке даму жоспарын (бұдан әрі – ЖДЖ), "Аутизм. Әлем баршаға ортақ" бағдарламасы аясында аутизмі бар (аутистік спектрдің бұзылыстары) балаларға психологиялық-педагогикалық қолдау көрсету, түзету-дамыту бағдарламаларын жүзеге асыратын арнайы білім беру ұйымы.

193. Аутизм орталығында психологиялық-педагогикалық қолдау жеке; кіші топтық/топтық түрде; аутизмі (аутистік спектр бұзылыстары) бар баланың отбасына психологиялық-педагогикалық кеңес беру және оқыту түрінде ұсынылады.

194. Аутизм орталығы аутизмі (аутистік спектр бұзылыстары) бар балаларға, оның ішінде білім беру ұйымдарында, арнайы білім беру ұйымдарында оқитын, аутизмі (аутистік спектр бұзылыстары) бар балаларға психологиялық-педагогикалық қолдау болмаған жағдайда психологиялық-педагогикалық қолдау көрсетеді.

195. Аутизм орталығы білім беру ұйымдарының мамандарына аутизмі (аутистік спектр бұзылыстары) бар балаларды оқыту, түзету, дамыту және тәрбиелеу мәселелері бойынша кеңес береді және әдістемелік көмек көрсетеді.

196. Аутизм орталығын басқару дара басшылық және алқалық басқару қағидаттарында құрылады. Алқалық басқару нысаны әдістемелік кеңес болып табылады.

197. Аутизм орталығын тікелей басқаруды директор жүзеге асырады.

198. Аутизм орталығына ПМПК қорытындысы мен ұсынымдары негізінде және ата-аналарының (заңды өкілдерінің) келісімімен аутизмі (аутистік спектр бұзылыстары) бар балалар қабылданады. АСБ скринингін жүргізу және консультациялық-диагностикалық көмек алу мақсатында ата-аналардың (заңды өкілдердің) қолдау Аутизм орталығына ПМПК ұсынымы мен қорытындысынсыз өтініш жасауына жол беріледі.

199. Аутизм орталығында психологиялық-педагогикалық қызметті ұйымдастыру осы Қағидаларға 6-қосымшаға сәйкес жұмыс оқу жоспарымен және Орталық директоры бекітетін оқу сабақтарының кестесімен реттеледі.

200. Орталықта психологиялық-педагогикалық қолдауды клиникалық педагогтер жүзеге асырады.

Супервайзер (әдіскер) психологиялық-педагогикалық көмектің мазмұнын, нысандарын, әдістерін анықтауда әдістемелік көмек көрсетеді, клиникалық педагогтердің командалық және жеке бағалауды ұйымдастыру бойынша, ЖДЖ және отбасына көмек бағдарламаларын әзірлеу бойынша жұмысын үйлестіреді.

Әлеуметтік педагог ата-аналарға әлеуметтік-құқықтық мәселелер бойынша, оның ішінде әлеуметтік жәрдемақылар, қызметтер, мүгедек балаларды оңалтудың техникалық және өзге де қосалқы құралдарын алу бойынша кеңес береді.

Тіркеуші ерекше білім беруге қажеттілігі бар баланың құжаттарын тіркейді және оларды психологиялық-педагогикалық көмек алу үшін жүгінген кабинет басшысына береді. Мамандарды жұмысқа қажетті материалдармен қамтамасыз етеді.

201. Психологиялық-педагогикалық қолдау балалардың психофизикалық ерекшеліктерін ескере отырып, "Аутизм. Әлем баршаға ортақ" бағдарламасына сәйкес оқытудың арнайы әдістері мен қазіргі заманғы технологияларын қолдана отырып жүзеге асырылады.

202. Аутизм орталығында балаларға психологиялық-педагогикалық қолдау көрсету ұзақтығы "Аутизм. Әлем баршаға ортақ" білім беру бағдарламасы және аутизмі (аутистік спектрдің бұзылыстары) бар балалардың даму ерекшелігіне сәйкес аптасына 3 рет қарқындылығымен, цикл – 36 сабақ. Сабақтың ұзақтығы – 60 минут.

203. Орталықта психологиялық-педагогикалық қолдау көрсетудің (қызмет көрсету) тәртібі:

1) ПМПК қорытындысы бойынша баланы Құжаттардың тізбесімен бекітіліген 2-қосымшаға сәйкес қолдау орталығында тіркеу (www. chis.kz).

2) Баланың алғашқы консультациясы және анамнестикалық деректерін Құжаттардың тізбесімен бекітіліген 2-қосымшаға сәйкес жинау.

3) Баланың психофизикалық жағдайын клиникалық педагогпен диагностикалық тексеру (MCHAT-R (Modified Checklist for Autismin Toddlers) (М-ЧАТ-А), ADOS-2 (Autism, Diagnosis, Observation, Schedule) (АДОС-2), құрылымданбаған бақылау).

4) ABLLS – R (ЭЙБИЛЛС-А) базалық сөйлеу және оқу дағдыларын бағалау хаттамасына немесе тіршілік-тынысы мен денсаулығының жұмыс істеуінің, шектелуінің халықаралық сыныптамасына (бұдан әрі – ҚХС) сәйкес функционалдық талдау (бұдан әрі – ФТ).

5) Құжаттардың тізбесімен бекітіліген 2-қосымшаға сәйкес ФТ нәтижелері бойынша ДЖБ әзірлеу.

204. ЖДЖ іске асыру мынадай қолдау бағдарламалары шеңберінде жүзеге асырылады:

1) "Ерте қолдау" бағдарламасы ата-ана мен 0-ден 3 жасқа дейінгі баланың өзара әрекеттесуіне бағытталған.

Сабақтың ұзақтығы - 60 минут, циклдің ұзақтығы-36 сабақ.

2) "Оқыту дағдыларын дамыту" бағдарламасы 3 жастан 10 жасқа дейінгі баланың оқу дағдыларын дамытуға бағытталған.

3) "JASPER сөйлеу дағдыларын дамыту" бағдарламасы 3 жастан 7 жасқа дейінгі балалардың сөйлеу және ойын дағдыларын дамытуға бағытталған.

4) "Әлеуметтік дағдыларды дамыту" бағдарламасы 5 жастан бастап баланың әлеуметтік дағдыларын дамытуға бағытталған.

5) "Өмірлік дағдыларды дамыту" бағдарламасы 5 жастан бастап баланың өзіне-өзі қызмет көрсету дағдыларын қалыптастыруға бағытталған.

6) "Қарқынды курс" бағдарламасы баланың психологиялық даму деңгейі мен жасын ескере отырып, оның тіршілік әрекеті дағдыларын дамытуға бағытталған, баламен жеке сабақтар жүргізу және ата-аналарды жеке оқыту арқылы іске асырылады.

Сабақтың ұзақтығы - 60 минут, курстың ұзақтығы -10 сабақ, осы бағдарлама шеңберіндегі сабақтар күн сайын өткізіледі.

7) Бағдарламаның дефектолог/психолог әрбір сабақтың қорытындысы бойынша күн сайын мониторинг жүргізеді және цикл аяқталғаннан кейін баланың дамуын қорытынды бағалайды (қайталама ФТ).

8) Цикл аяқталғаннан кейін дефектолог/психолог қалыптасқан дағдыларды бекіту және үйде жаңа дағдыларды қалыптастыру үшін ата-аналарға ұсыныстар жасайды.

9) клиникалық педагог бекітілген кесте бойынша цикл бойы ата-аналар үшін жеке және топтық сабақтар нысанында оқыту семинарларын, тренингтерді, вебинарларды, консультацияларды, супервизияларды өткізеді.

205. Бастапқы диагностикалық кеңес беруді, балалармен сабақ өткізуді, ата-аналарды кесте бойынша оқытуды қашықтықтан жүзеге асыруға рұқсат етіледі.

206. Аутизм орталығының штаттық құрамы жүгінген балалардың саны және олардың қызметтерге қажеттілігі негізінде қалыптастырылады.

207. Клиникалық педагог, супервайзер, әлеуметтік педагог үшін нормативтік оқу жүктемесі аптасына 18 сағатты, директор, Тіркеуші үшін 30 сағатты құрайды.

Арнайы білім беру
ұйымдары қызметінің
Үлгілік ережесіне
1-қосымша

Психологиялық-медициналық-педагогикалық консультацияның қортындысы

Мекенжайы _____________________________________________

Телефон ________________________________________________

Берілді _________________________________________________

Кеңестен өткені жайлы __________ күні _____ айы ______ жылы

1. Қорытынды ____________

2. Білім беру бағдарламасы және ерекше білім беру қажеттіліктері бойынша ұсынымдар: _______________

Қорытынды мен ұсынымдар жарамды (қолданылу мерзімін көрсету) _______

ПМПК меңгерушісі _____________

Мамандар ____________________

Арнайы білім беру
ұйымдары қызметінің
Үлгілік ережесіне
2-қосымша

Пәнаралық командалық бағалауды жүргізуге арналған көрсеткіштер

№	Балалар санаты	Жасы	ПМПК қорытындысы
1	Ерте жастағы балалар	0-3 жас 0	Сөйлеуді дамытудың кідірісінен басқа кез келген бұзылыстармен
2	Мектепке дейінгі жастағы балалар	3-6 жас	Қарым-қатынас пен әлеуметтік өзара әрекеттестіктің бұзылуы Тірек-қимыл аппаратының бұзылуы Ақыл-ой кемістігі (орташа және ауыр ақыл-ой кемістігі) Күрделі бұзылулар (дамудағы 2-ден астам бұзылулардың үйлесуі) Көру, есту қабілетінің айқын зақымдалуы (мүгедектік болған кезде)
3	Мектеп жасындағы балалар	6-18	Қарым-қатынас пен әлеуметтік өзара әрекеттестіктің бұзылуы Күрделі бұзылулар (дамудағы 2-ден астам бұзылулардың үйлесуі) Мүгедектік болған кезде көру, есту, тірек-қимыл аппаратының, зерденің (орташа және ауыр) зақымдалуы

Арнайы білім беру
ұйымдары қызметінің
Үлгілік ережесіне
3-қосымша

ППТК түзету сабақтарының жоспары

ЕРТЕ ЖАС (0-3 ЖАС).					САБАҚТЫҢ ҰЗАҚТЫҒЫ 35 МИНУТ
№	Даму бұзылыстарының санаттары	Түзету-дамыту сабақтары						Отбасылық кеңес беру	ЕДШ		Командалық бағалау
		Логопед		Арнайы педагог		Психолог			ЕДШ
		Жеке	Шағын топтық	Жеке	Шағын топтық	Жеке	Шағын топтық		Жеке	Шағын топтық
1	Ақыл-ой дамуының тежелуі (мотор және ақыл-ой дамуы бұзылған)		-	1	2	-	-	Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	3	-	Бір цикл үшін 2 рет
2	Сөйлеу тілі дамуының тежелуі	1 (көрсеткіштер бойынша)	2	-		-		Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	-	-	Бір цикл үшін 2 рет
3	Эмоционалды-коммуникативті дамудың кешігуі (аутизм диагнозына сәйкес келеді)	-	-		-	4	-	Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	-	-	Бір цикл үшін 2 рет
4	Есту қабілетінің зақымдалуы	-	-	1	2	-	-	Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	-	-	Бір цикл үшін 2 рет
5	Көру қабілетінің зақымдалуы			2				Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	-	-	Бір цикл үшін 2 рет
МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ ЖАС (3-7 (8) ЖАС)						САБАҚТЫҢ ҰЗАҚТЫҒЫ 35-45 МИНУТ
1.	Психикалық дамудың тежелуі			2	-	-	((көрсеткіштер бойынша)	Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	-	-	Бір цикл үшін 2 рет
2	Зерденің зақымдалуы (жеңіл)			1	2	-	-	Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	-	2 (көрсеткіштер бойынша)	Бір цикл үшін 2 рет
3.	Зерденің зақымдалуы (орташа)	-	-	2	1	-	-	Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	-	2 (көрсеткіштер бойынша)	Бір цикл үшін 2 рет
4	Зерденің зақымдалуы (ауыр)			3				Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)			Бір цикл үшін 2 рет
1.	Кейбір мотор қиындықтарымен өздігінен қозғалатын тірек-қимыл аппаратының (бұдан әрі – ТҚА) бұзылуы	-			2	-	-	Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)		2	Бір цикл үшін 2 рет
2.	Техникалық және өзге де көмекші құралдардың көмегімен қозғалатын ТҚА бұзылуы			2	-	-		Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	2	-	Бір цикл үшін 2 рет
3.	Өздігінен қозғалмайтын ТҚА бұзылуы	-	-	2	-	-	-	Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	3	-	Бір цикл үшін 2 рет
4	1 – деңгейдегі сөйлеудің жалпы дамымауы (бұдан әрі-СЖД)	1	2	-	-	-	-	Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	-	-	Бір цикл үшін 2 рет
5	2 деңгейдегі СЖД	2	1	-	-	-	-	Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	-	-	Бір цикл үшін 2 рет
6	3 деңгейдегі СЖД	2	-	-	-	-	-	Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	-	-	Бір цикл үшін 2 рет
7	3 және 4 дәрежедегі құлақ мүкістігі және КИ бар бала	-	-	1	2	-	-	Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	-	-	Бір цикл үшін 2 рет
8	Көру қабілетінің зақымдалуы			2	-	-	-	Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	-	-	Бір цикл үшін 2 рет
9	Қарым-қатынас пен әлеуметтік өзара әрекеттестіктің бұзылуы немесе қиындықтары (аутизм диагнозына сәйкес келеді)			2		4	-	Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	-	-	жылына 2 рет
10	Мінез-құлықтың бұзылуы немесе қиындықтары					2	-	Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	-	-	жылына 2 рет
11	Күрделі бұзылыстар	2	-	3	-	-	-	Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	2	-	жылына 2 рет
МЕКТЕП ЖАСЫ 7 (8) ЖАСТАН 18 ЖАСҚА ДЕЙІН						САБАҚТЫҢ ҰЗАҚТЫҒЫ 45 МИНУТ
1	1 және 2 деңгейдегі СЖД	1	2	-		-		Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	-	-	жылына 2 рет
2	3 деңгейдегі СЖД	-	2	-	-	-		Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	-	-	жылына 2 рет
4	ТҚА бұзылуы		-	2	-	-	-	Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	2	-	жылына 2 рет
5	Есту қабілетінің зақымдалуы	-	-	-	2	-	-	Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	-	-	жылына 2 рет
6	Көру қабілетінің зақымдалуы	-	-	2	-	-	-	Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	-	-	жылына 2 рет
7	Оқу, жазу және есептеудің нақты бұзылуы	2	-	-	-	-	-	Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	-	-	жылына 2 рет
9	Қарым-қатынас пен әлеуметтік өзара әрекеттестіктің бұзылуы немесе қиындықтары (аутизм диагнозына сәйкес келеді)	.			-	1	2	Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	-	-	жылына 2 рет
10	Мінез-құлықтың бұзылуы немесе қиындықтары					2		Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	-	-	жылына 2 рет
11	Күрделі бұзылулар	(көрсеткіштер бойынша)	-	2	-	-	-	Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	2	-	жылына 2 рет

Ескертпе:

"Көрсеткіш бойынша" - командалық бағалау хаттамасында жазылуы тиіс пәнаралық командалық бағалау нәтижелері бойынша белгіленетін көмек көлемі.

"Отбасылық консультациялар" – отбасына әзірленген көмек бағдарламасының нәтижелері бойынша психолог және немесе әлеуметтік педагог жүргізетін, консультацияларды командалық бағалау нәтижелері бойынша белгіленетін көмек көлемі.

Арнайы білім беру
ұйымдары қызметінің
Үлгілік ережесіне
4-қосымша

Пәнаралық командалық бағалауды жүргізуге арналған көрсеткіштер

№	Балалар санаты	Жасы	ПМПК қорытындысы
1	Ерте жастағы балалар	0-3	Сөйлеу тілінің дамуы бұзушылықтарынан басқа кез келген бұзушылықтармен
2	Мектеп жасына дейінгі балалар	3-6	Қарым-қатынас пен әлеуметтік өзара әрекеттестіктің бұзылуы Тірек-қимыл аппаратының бұзылуы Ақыл-ой кемістігі (орташа және ауыр ақыл-ой кемістігі) Күрделі бұзылулар (дамудағы 2-ден астам бұзылулардың үйлесуі) Көру, есту қабілетінің айқын зақымдалуы (мүгедектік болған кезде)
3	Мектеп жасындағы балалар	6-18	Қарым-қатынас пен әлеуметтік өзара әрекеттестіктің бұзылуы Күрделі бұзылулар (дамудағы 2-ден астам бұзылулардың үйлесуі) Мүгедектік болған кезде көру, есту, тірек-қимыл аппаратының, интеллектінің (орташа және ауыр) бұзылуы

Арнайы білім беру
ұйымдары қызметінің
Үлгілік ережесіне
5-қосымша

Оңалту орталығының түзету сабақтарының жоспары

ЕРТЕ ЖАС (0-3 ЖАС).						САБАҚТЫҢ ҰЗАҚТЫҒЫ 35 МИНУТ
№	Даму бұзылыстарының санаттары	Түзету-дамыту сабақтары						Отбасылық кеңес беру	ЕДШ		Командалық бағалау
		Логопед		Арнайы педагог		Психолог			ЕДШ		Командалық бағалау
		Жеке	Шағын топтық	Жеке	Шағын топтық	Жеке	Шағын топтық		Жеке	Шағын топтық
1	Ақыл-ой дамуының тежелуі (мотор және ақыл-ой дамуы бұзылған)		-	1	2	-	-	Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	3	-	Бір цикл үшін 2 рет
2	Сөйлеу тілі дамуының тежелуі	1 (көрсеткіштер бойынша)	2	-		-		Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	-	-	Бір цикл үшін 2 рет
3	Эмоционалды-коммуникативті дамудың кешігуі (аутизм диагнозына сәйкес келеді)	-	-		-	4	-	Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	-	-	Бір цикл үшін 2 рет
4	Есту қабілетінің зақымдалуы	-	-	1	2	-	-	Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	-	-	Бір цикл үшін 2 рет
5	Көру қабілетінің зақымдалуы			2				Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	-	-	Бір цикл үшін 2 рет
МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ ЖАС (3-7 (8) ЖАС)						САБАҚТЫҢ ҰЗАҚТЫҒЫ 35-45 МИНУТ
1.	Психикалық дамудың тежелуі			2	-	-	2 (көрсеткіштер бойынша)	Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	-	-	Бір цикл үшін 2 рет
2.	Зерденің зақымдалуы (жеңіл)			1	2	-	-	Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	-	2 (көрсеткіштер бойынша)	Бір цикл үшін 2 рет
3.	Зерденің зақымдалуы (орташа)	-	-	2	1	-	-	Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	-	2 (көрсеткіштер бойынша)	Бір цикл үшін 2 рет
4	Зерденің зақымдалуы (ауыр)			3				Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)			Бір цикл үшін 2 рет
1.	Кейбір мотор қиындықтарымен өздігінен қозғалатын тірек-қимыл аппаратының (бұдан әрі – ТҚА) бұзылуы	-			2	-	-	Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)		2	Бір цикл үшін 2 рет
2.	Техникалық және өзге де көмекші құралдардың көмегімен қозғалатын ТҚА бұзылуы			2	-	-		Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	2	-	Бір цикл үшін 2 рет
3.	Өздігінен қозғалмайтын ТҚА бұзылуы	-	-	2	-	-	-	Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	3	-	Бір цикл үшін 2 рет
4	1 – деңгейдегі сөйлеудің жалпы дамымауы (бұдан әрі-СЖД)	1	2	-	-	-	-	Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	-	-	Бір цикл үшін 2 рет
5	2 деңгейдегі СЖД	2	1	-	-	-	-	Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	-	-	Бір цикл үшін 2 рет
6	3 деңгейдегі СЖД	2	-	-	-	-	-	Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	-	-	Бір цикл үшін 2 рет
7	3 және 4 дәрежедегі құлақ мүкістігі және КИ бар бала	-	-	1	2	-	-	Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	-	-	Бір цикл үшін 2 рет
8	Көру қабілетінің зақымдалуы			2	-	-	-	Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	-	-	Бір цикл үшін 2 рет
9	Қарым-қатынас пен әлеуметтік өзара әрекеттестіктің бұзылуы немесе қиындықтары (аутизм диагнозына сәйкес келеді)			2		4	-	Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	-	-	жылына 2 рет
10	Мінез-құлықтың бұзылуы немесе қиындықтары					2	-	Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	-	-	жылына 2 рет
11	Күрделі бұзылыстар	2	-	3	-	-	-	Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	2	-	жылына 2 рет
МЕКТЕП ЖАСЫ 7 (8) ЖАСТАН 18 ЖАСҚА ДЕЙІН						САБАҚТЫҢ ҰЗАҚТЫҒЫ 45 МИНУТ
1	ТҚА бұзылуы	1	2	-		-		Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	-	-	жылына 2 рет
2	Есту қабілетінің зақымдалуы	-	2	-	-	-		Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	-	-	жылына 2 рет
4	Көру қабілетінің зақымдалуы		-	2	-	-	-	Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	2	-	жылына 2 рет
5	Оқу, жазу және есептеудің нақты бұзылуы	-	-	-	2	-	-	Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	-	-	жылына 2 рет
6	Қарым-қатынас пен әлеуметтік өзара әрекеттестіктің бұзылуы немесе қиындықтары (аутизм диагнозына сәйкес келеді)	-	-	2	-	-	-	Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	-	-	жылына 2 рет
7	Мінез-құлықтың бұзылуы немесе қиындықтары	2	-	-	-	-	-	Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	-	-	жылына 2 рет
9	Күрделі бұзылулар	.			-	1	2	Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	-	-	жылына 2 рет
10	ТҚА бұзылуы					2		Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	-	-	жылына 2 рет
11	Есту қабілетінің зақымдалуы	(көрсеткіштер бойынша)	-	2	-	-	-	Айына 4 консультация (көрсетілім бойынша)	2	-	жылына 2 рет

Ескертпе:

Арнайы білім беру
ұйымдары қызметінің
Үлгілік ережесіне
6-қосымша

Жұмыс оқу жоспары

№	Түзету-дамыту жұмысы (курс 36 сабақ. Қарқындылығы аптасына 3 рет. Сабақтың ұзақтығы 60 минут)
№	Көмек бағдарламалары	Жас	Түзету-дамыту сабақтары		Құрылымдық анализ	Отбасымен жұмыс
№	Көмек бағдарламалары	Жас	жеке	топтық	Құрылымдық анализ	кеңес беру	супервизирование
1	"Ерте қолдау"	0-3	көрсеткіштер бойынша	+	Бір цикл үшін 2 рет	күн сайын	курс аяқталғаннан кейін сұрау бойынша
2	"Білім алу дағдыларын дамыту"	3-10	+	+
3	"Сөйлеу дағдыларын дамыту" (ДЖАСПЕР әдістемесі бойынша)	4-7	+
4	"Әлеуметтік дағдыларды дамыту"	5 жастан бастап	көрсеткіштер бойынша	+
5	"Өмірлік дағдыларды дамыту"	5 жастан бастап	+
6	"Интенсивті курс"	сұраныс бойынша	+		Цикл үшін 1 рет
II	Диагностилық іс-шаралар
	Іс-шаралар	Көрсеткіштер	Ұзақтығы		Нәтиже	Мерзімдері
1	Алғашқы кеңес беру және баланың анамнестикалық деректерін жинау	+	90 мин		Баланың даму картасы	бір рет
2	M-CHAT - R-аутизм спектрінің бұзылу қаупін бағалау скринингі (АСБ)	16 айдан 30 айға дейін	30 мин		Сауалнама	6 айдан кейін қайта
3	Баланың психофизикалық жағдайын диагностикалық тексеру - ADOS-2	Ақыл-ой жасын (12 айдан бастап) және қарсы көрсеткіштерді ескере отырып	60 мин		Аутистік көріністердің айқындылық дәрежесі туралы қорытынды, көмек бағдарламасына жіберу	Бастапқы және қайталама өтініш
III	Отбасын оқыту
	Іс-шара	Ұзақтығы		Оқыту формасы	Сағат саны	Мерзімі	Жауаптылар
1	Семинар	60 мин		Күндізгі	40	Басталғанға дейін және ағымда. цикл	Супервайзер, клиникалық педагог
1	Семинар	60 мин		Күндізгі	10-12	Басталғанға дейін және ағымда. цикл	Супервайзер, клиникалық педагог
2	Консультация	30-60 мин		Күндізгі	Шарт жасасу кезінде және сұраныс бойынша	Цикл бойы	супервайзер
3	Супервизия	60 мин		Онлайн	Сұраныс бойынша	цикл аяқталғаннан кейін	Клиникалық педагог
4	Вебинар	60 мин		Онлайн	20	Басталғанға дейін және ағымда. цикл	Супервайзер, клиникалық педагог
4	Вебинар	60 мин		Онлайн	1-12	Басталғанға дейін және ағымда. цикл	Супервайзер, клиникалық педагог
IV	Мамандарды оқыту
	Іс-шара	Ұзақтығы		Оқыту формасы	Сағат саны	Исполнители:
1	Семинар	5 күн		Күндізгі	40	Супервайзер, клиникалық педагог
2	Вебинар (онлайн семинар)	5 күн		Онлайн	20
3	Консультация	Сұраныс бойынша		Күндізгі / онлайн	1
4	Супервизия	6 мес		Онлайн	36
5	Ақпараттық сессия	Сұраныс бойынша		Күндізгі / Онлайн	2 сағат

Қазақстан Республикасы
Оқу-ағарту министрінің
20222 жылғы 31 тамыздағы
№ 385 бұйрығына
7-қосымша

Жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған білім беру ұйымдары қызметінің үлгілік қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған білім беру ұйымдары қызметінің үлгілік қағидалары (бұдан әрі – қағидалар) "Білім туралы" Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі -Білім туралы" Заң) 5-бабы 30) тармақшасына сәйкес әзірленді және жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған білім беру ұйымдарының қызметін реттейді.

2. Осы Қағидаларда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтер – арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж адамға (отбасына) туындаған әлеуметтік проблемаларды еңсеру үшін жағдайларды қамтамасыз ететін және оның қоғам өміріне басқа азаматтармен бірдей қатысуға мүмкіндіктерін жасауға бағытталған қызметтер кешені;

2) баланың заңды өкілдері – ата-ана, бала асырап алушылар, қорғаншы, қамқоршы, патронат тәрбиелеуші, баланы қабылдайтын ата-аналар Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес балаға қамқорлық жасауды, білім, тәрбие беруді, оның құқықтары мен мүдделерін қорғауды жүзеге асыратын олардың орнындағы басқа да адамдар;

3) арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж адам (отбасы) – Қазақстан Республикасы Әлеуметтік кодексінің 133-бабында көзделген, адамның тыныс-тіршілігін объективті түрде бұзатын, ол өз бетінше еңсере алмайтын негіздер бойынша осындай деп танылған адам (отбасы);

4) арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балаларды қолдау орталықтары-қызметі арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаждықтың алдын алу жөніндегі шараларды жүзеге асырумен байланысты заңды тұлғаларға тұрақты немесе уақытша (күндізгі) болу, сондай-ақ ақпараттық, консультациялық, делдалдық қызметтер көрсету арқылы арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсететін білім беру органдарының қарамағындағы ұйымдар;

5) кәмелетке толмағандарды бейiмдеу орталықтары – ата-анасын немесе басқа да заңды өкiлдерiн анықтау үшiн үш жастан он сегiз жасқа дейiнгi қадағалаусыз және панасыз қалған балаларды, уақтылы орналастырылуы мүмкiн болмаған жағдайда ата-анасының немесе оларды алмастыратын адамдардың қамқорлығынсыз қалған балаларды, қорғаншылық және қамқоршылық органы балалардың өмiрiне немесе денсаулығына тiкелей қатер төнген кезде ата-анасынан (олардың бiреуiнен) немесе қамқорлыққа алған басқа адамдардан алып қойған балаларды, арнаулы бiлiм беру ұйымдарына жiберiлетiн балаларды, сондай-ақ әлеуметтiк бейiмсiздiкке және әлеуметтiк депривацияға әкеп соққан қатыгездiкпен қарау салдарынан арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балаларды қабылдауды және уақытша бағып-ұстауды қамтамасыз ететiн, бiлiм беру органдарының қарамағындағы ұйым.

Ескерту. 2-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Оқу-ағарту министрінің 07.08.2023 № 248 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

3. Жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған білім беру ұйымдары (бұдан әрі – Ұйым) – жетім балаларға, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға, қараусыз және панасыз қалған балаларға, сондай-ақ арнаулы әлеуметтік көмекке мұқтаж балаларға тұрғылықты орын бере отырып, тәрбиелеу, білім алу үшін қолайлы жағдайлар жасалатын білім беру жүйесінің ұйымдары Қазақстан Республикасының Әлеуметтік кодексіне сәйкес көрсетілетін қызметтер.

Ескерту. 3-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 07.08.2023 № 248 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

4. Ұйымдарының түрлері "Білім беру ұйымдары түрлерінің номенклатурасын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 22 ақпандағы № 50 бұйрығына (Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2013 жылғы 26 наурызда № 8390 болып тіркелген) айқындалған.

5. Мемлекеттік ұйымдарында оқитын және (немесе) тәрбиеленетін жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалар толық мемлекеттік қамтамасыз етіледі.

6. Ұйым өз қызметін Қазақстан Республикасының Конституциясына, Қазақстан Республикасының Әлеуметтік кодексіне, "Білім туралы" Заңына, "Қазақстан Республикасындағы Баланың құқықтары туралы" (бұдан әрі – "Бала құқықтары туралы" Заң) заңдарға, осы Қағидаларға және ұйымның жарғысына сәйкес жүзеге асырады.

Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 07.08.2023 № 248 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2 тарау. Білім беру ұйымдары қызметінің тәртібі жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалар үшін

7. Ұйым тәрбиеленушілердің психофизиологиялық ерекшеліктеріне, денсаулықты сақтау, жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалардың, арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балалардың құқықтары мен мүдделерін қорғау талаптарына сәйкес тәрбие бағдарламасын дербес әзірлейді.

Ескерту. 7-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 07.08.2023 № 248 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

8. Орталықтың міндеттері:

1) мемлекеттiк көмек пен қолдауды қажет ететiн балаларға жататын орын бере отырып өмip сүру, оқыту және тәрбиелеу үшiн қажеттi жағдайларды қамтамасыз ету арқылы білім беру бағдарламаларын игеруге жағдай жасау;

2) тәрбиеленушілердің жақын туыстарын анықтау және оларды жақын туыстарының отбасына қайтару жөнінде шаралар қабылдауда қорғаншылық немесе қамқоршылық жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын органдарға жәрдем көрсету;

3) тәрбиеленушілерді асырап алушы отбасыларындағы (қорғаншылыққа, патронатқа, асырап алуға, баланы қабылдайтын отбасына) өмірге психологиялық дайындау;

4) кәмелетке толмағандарға, олардың ата-аналарына және арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж өзге де заңды өкілдеріне әлеуметтік және психологиялық көмек көрсету;

5) кәмелетке толмағандардың әлеуметтік мәртебесін анықтау бойынша жұмыс;

6) кәмелетке толмағандар арасында қадағалаусыз және панасыз қалудың алдын алу бойынша профилактикалық жұмыс;

7) тұлғаның шығармашылық, рухани және дене мүмкiндiктерiн дамыту, адамгершілiк және салауатты өмiр сүру салтының берiк негiздерiн қалыптастыру, дара тұлғаны дамыту үшiн жағдайларды жасау арқылы зияткерлікті байыту;

8) азаматтық пен елжандылыққа, өз еліне - Қазақстан Республикасына сүйiспеншiлiкке, мемлекеттiк рәмiздердi құрметтеуге, халық дәстүрлерiн қастерлеуге, Конституцияға қайшы және қоғамға қарсы кез келген көрiнiстерге төзбеуге тәрбиелеу;

9) Қазақстан Республиканың қоғамдық-саяси, экономикалық және мәдени өмiрiне қатысу қажеттiлiгiн, жеке адамның өз құқықтары мен мiндеттерiне саналы көзқарасын қалыптастыру;

10) әлемдiк және отандық мәдениеттiң жетiстiктерiне баурау, қазақ халқы мен басқа да халықтардың тарихын, әдет-ғұрып дәстүрлерiн зерделеу, мемлекеттiк, орыс, шетел тiлдерiн білу;

11) оқытудың жаңа технологияларын енгiзу, бiлiм берудi ақпараттандыру;

12) тәрбиеленушілерді әлеуметтік қорғауды, медициналық- психологиялық-педагогикалық оңалтуды және әлеуметтік бейімдеуді қамтамасыз ету;

13) тәрбиеленушілерге оқыту, тәрбиелеу, емдеу, әлеуметтік бейімдеу, оңалту және қоғамға кіріктіру үшін жағдай жасауды қамтамасыз ету.

Ескерту. 8-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Оқу-ағарту министрінің 07.08.2023 № 248 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

9. Ұйымда балалардың тұрақты және уақытша (күндіз) болуы үшін әртүрлі жастағы және бір жастағы топтар құрылады. Топтардағы балалар саны он бес адамнан аспауы тиіс.

10. Ұйымда медициналық қызмет көрсетуді ұйымның әкімшілігімен және денсаулық сақтау жүйесінің аумақтық ұйымдарымен бірлесіп, балалардың денсаулығын сақтауды, олардың психофизикалық жай-күйін нығайтуды, профилактикалық іс-шараларды жүргізуді, Қазақстан Республикасының халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы заңнамасы талаптарының сақталуын қамтамасыз ететін штаттық медициналық персонал жүзеге асырады.

11. Ұйым мынадай блоктардан тұрады:

1) тұрғын үй-тұрмыстық блок (жатын бөлмелер, сабақтарға арналған сынып, ойын бөлмесі, кинозал, кітапхана, гигиена бөлмелері);

2) медициналық блок (медициналық пункт, изолятор);

3) әкімшілік-шаруашылық блок (асхана, қызметтік кабинеттер және шаруашылық Үй-жайлар).

12. Ұйымның техникалық жарақтандырылуы кәмелетке толмағандарды тәулік бойы бақылау үшін еркін кіру және ұйымнан тыс шығу мүмкіндігімен қамтамасыз етеді.

13. Медициналық көрсеткіштер бойынша бұл балаларды тәрбиелеу мен оқыту "Бала құқықтары туралы" Заңға сәйкес бөлек жүзеге асырылатын жағдайларды қоспағанда, бір отбасында тұратын немесе туыстық қатынастарда тұратын балалар бір ұйымға жіберіледі.

14. Күн тәртібі тәрбиеленушілердің ұйымда тәулік бойы болуын ескере отырып жасалады.

15. Жалпы білім беретін мектептердегі оқу-тәрбие процесі "Қазақстан Республикасының бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығына (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 болып тіркелген) сәйкес жүзеге асырылады.

Ұйымда тәрбие жұмысы балалар мен ересектердің ынтымақтастығы қағидаттарында тәрбиеленушілердің мүдделерін, бейімділігі мен психофизикалық ерекшеліктерін ескере отырып жүргізіледі.

Жергілікті атқарушы органдар мектеп жасындағы тәрбиеленушілерді тиісті елді мекеннің жалпы білім беретін мектебінде мектебі жоқ ұйымдардың оқуын қамтамасыз етеді.

16. Ұйымда тәрбиеленушілердің патриоттық, азаматтық, интернационализм, жоғары мораль мен адамгершілікті қалыптастыруға, сондай-ақ жан-жақты қызығушылықтары мен қабілеттерін дамытуға бағытталған түрлі клубтар, секциялар, үйірмелер, студиялар құрылады.

Ұйым тәрбиеленушілердің мүдделерін ескере отырып, жалпы білім беретін мектепте, оқушылар сарайлары мен үйлерінде, жас техниктер мен жас натуралистер станцияларында, Спорт және музыка мектептерінде, мектептен тыс ұйымдарда үйірмелерге, секцияларға баруын қамтамасыз етеді.

17. Ұйымда мектепке дейінгі бөлімше (топтар) мектепке дейінгі және мектеп жасындағы балалардың туыстық қатынастарын сақтау мақсатында құрылады.

18. Мектепке дейінгі бөлімше (топтар) өз қызметінде осы Қағидаларды басшылыққа алады.

19. Мектепке дейінгі жастағы ұйымдардың тәрбиеленушілерін тәрбиелеу, оқыту және олардың күн тәртібі "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың үлгілік оқу бағдарламаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің міндетін атқарушының 2016 жылғы 12 тамыздағы № 499 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 14235 болып тіркелген) бекітілген мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес жүзеге асырылады.

20. Ұйымда болған уақытта әрбір тәрбиеленушіге кепілдік беріледі:

1) оның өмірі мен денсаулығын қорғау;

2) оның қадір-қасиетін қорғау;

3) күш көрсету, моральдық немесе психикалық зорлық-зомбылықтың барлық нысандарынан қорғау;

4) оның шығармашылық қабілеттері мен мүдделерін дамыту;

5) дамуында орын алған кемшіліктерді түзетуде білікті көмек алу;

6) оның бейімділігіне, қабілеттеріне, қалауы мен денсаулық жағдайына сәйкес қосымша білім беру, сауықтыру қызметтерін алуға құқығы бар.

21. Ұйым тәрбиеленушілердің мүдделерін ескере отырып, олардың жалпы білім беретін мектепте, оқушылар сарайлары мен үйлерінде, жас техниктер мен жас натуралистер станцияларында, Спорт және музыка мектептерінде, сондай-ақ басқа да қосымша білім беру ұйымдарында үйірмелерге, секцияларға қатысуы арқылы белсенді дамыған жеке тұлғаны қалыптастыруға ықпал етеді.

22. Ұйым тәрбиеленушілердің пікірін ескере отырып, тиісті лицензиясы (рұқсаты) болған кезде білім беру қызметін жүзеге асыратын заңды тұлғалармен шарттар бойынша тәрбиеленушілерді кәсіптік даярлауды жүргізеді.

23. Педагогикалық, әдістемелік және қамқоршылық кеңестер ұйымды алқалық басқару нысандары болып табылады.

24. Ұйымдардың персоналын жинақтау "Мемлекеттік білім беру ұйымдары қызметкерлерінің үлгі штаттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 30 қаңтардағы № 77 қаулысына сәйкес регламенттеледі.

25. Ұйым жергілікті жағдайларға байланысты оқу шаруашылықтарын, оқу-тәжірибе учаскелерін, оқу-өндірістік шеберханаларды құрады.

26. Еңбекке баулу және оқыту оқу шеберханаларында, қосалқы шаруашылықтарда, кәсіпорындарда, ұйымдарда жұмысшы кадрларға қажеттілікке бағдарланған өңірлік, жергілікті жағдайларды негізге ала отырып және психофизикалық дамудың, денсаулықтың, мүмкіндіктердің, сондай-ақ тәрбиеленушілердің мүдделерін ескере отырып, тәрбиеленушіні жеке еңбек қызметі үшін даярлауды қамтитын еңбек бейінін таңдау негізінде жүзеге асырылады.

27. Мемлекеттік ұйым жергілікті бюджеттен қаржыландырылады.

28. Ұйымдарды құру, қайта ұйымдастыру және тарату "Білім туралы" Заңның 6-бабының 6) тармақшасына сәйкес жүзеге асырылады.

3-тарау. Арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балаларды қолдау орталығы қызметінің тәртібі

Ескерту. 3-тараудың атауы жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 07.08.2023 № 248 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

29. Арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балаларды қолдау орталығында күнтізбелік жыл ішінде: әлеуметтік-тұрмыстық, әлеуметтік-медициналық, әлеуметтік-психологиялық, әлеуметтік-педагогикалық, әлеуметтік-еңбек, әлеуметтік-мәдени, әлеуметтік-экономикалық қызметтер түріндегі арнаулы әлеуметтік қызметтерді үш жастан он сегіз жасқа дейінгі:

1) жетім балалар;

2) ата-ана құқықтарының шектелуіне немесе олардан айырылуына, ата-аналарының хабар-ошарсыз кетті деп танылуына, олардың қайтыс болды деп жариялануына, әрекетке қабілетсіз (әрекет қабілеті шектеулі) деп танылуына, ата-аналарының бас бостандығынан айыру орындарында жазасын өтеуіне, ата-анасының баланы тәрбиелеуден немесе оның құқықтары мен мүдделерін қорғаудан жалтаруына, оның ішінде ата-аналары өз баласын тәрбиелеу немесе емдеу мекемесінен алудан бас тартқан кезде, оларды уақтылы орналастыру мүмкін болмаған, сондай-ақ олардың өміріне немесе денсаулығына тікелей қатер төнген кезде орган ата-анасынан (олардың бірінен) немесе қамқорлығында болған басқа да адамдардан және ата-анасының қамқорлығынсыз қалған өзге де жағдайларда іріктеп алынған балалар;

3) ата-аналарын немесе басқа да заңды өкiлдерiн анықтау үшiн үш жастан он сегiз жасқа дейiнгi қадағалаусыз және панасыз қалған балалар;

4) арнайы білім беру ұйымдарына жіберілетін балалар;

5) әлеуметтік бейімсіздікке және әлеуметтік депривацияға әкеп соққан қатыгездікпен қарау салдарынан арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балалар алады.

Ескерту. 29-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 07.08.2023 № 248 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

30. Осы Қағидалардың 29-тармағының 1) және 2) тармақшаларында көрсетілген, білім беру ұйымына жіберілетін кәмелетке толмағандарға органдар мынадай құжаттарды ұсынады:

1) білім басқармасының білім беру ұйымына жіберу туралы бұйрығы;

2) туу туралы куәлік (жеке куәлік);

3) денсаулық жағдайы және егулер туралы медициналық құжаттар;

4) білім туралы құжаттар (мектеп жасындағы балалар үшін);

5) баланың өмір сүру жағдайларын тексеру актісі;

6) ата-аналары туралы мәліметтер (ата-аналарының қайтыс болуы туралы куәліктердің көшірмелері, соттың шешімі (ата-аналарының ата-ана құқықтарын шектеу немесе айыру туралы, ата-аналарын хабарсыз кетті деп тану, оларды қайтыс болды деп жариялау немесе әрекетке қабілетсіз (әрекет қабілеті шектеулі) деп тану туралы), ауруы туралы анықтама, ата-аналарды іздестіру туралы анықтама және ата-аналарының болмауын немесе олардың өз балаларын тәрбиелеу мүмкін еместігін растайтын басқа да құжаттар);

7) жақын туыстарының бар-жоғы және тұрғылықты жері туралы анықтама;

8) ата-анасы қайтыс болғаннан кейін қалған мүліктің тізімдемесі, оның сақталуына жауапты адамдар туралы мәліметтер;

9) кәмелетке толмағандарға тұрғын үй алаңын бекіту туралы құжаттар.

Осы Қағидалардың 29-тармағының 3) және 5) тармақшаларында көрсетілген кәмелетке толмағандарға:

1) органның қаулысы;

2) баланың туу туралы куәлігі (жеке куәлігі) (бар болса);

3) тұрғын үй-тұрмыстық жағдайларын тексеру актісі (тұрғылықты жерін белгілеу кезінде);

4) кәмелетке толмағанға, сондай-ақ оның ата-анасына немесе басқа да заңды өкілдеріне мінездеме (ата-анасы немесе басқа да заңды өкілдері анықталған кезде);

5) туу туралы куәлік (болған жағдайда);

6) білім беру ұйымынан анықтама (мектеп жасындағы балалар үшін);

7) медициналық құжаттар (бар болса-егу паспорты және амбулаториялық карта).

Осы Қағидалардың 29-тармағының 4) тармақшасында көрсетілген кәмелетке толмағандарға:

1) сот қаулысы.

31. Түнгі уақытта, демалыс немесе мереке күндері осы Қағидалардың 29-тармағының 1), 2), 3) және 5) тармақшаларында көрсетілген кәмелетке толмағандар арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балаларды қолдау орталығына осы Қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша кәмелетке толмағанды арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балаларды қолдау орталығына қабылдау туралы актінің негізінде орналастырылады, бұл туралы арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балаларды қолдау орталығының әкімшілігі жиырма төрт сағат ішінде Қазақстан Республикасының прокуратура органдарына жазбаша хабарлайды.

Ескерту. 31-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 07.08.2023 № 248 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

32. Кәмелетке толмағандарды одан әрі бағып-ұстау не орналастыру туралы мәселені шешу үшін арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балаларды қолдау орталығының қызметкерлері үш жұмыс күні ішінде қадағалаусыз, панасыз қалу не зорлық-зомбылық, баланың өмірі мен денсаулығына қатыгезбен қарау белгілерінің болуын негіздейтін органдарға ақпарат жібереді.

Ескерту. 32-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 07.08.2023 № 248 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

33. Консультациялық көмек өз бетінше және өз еркімен жүгінген балаларға және олардың заңды өкілдеріне білім басқармасының жолдамасынсыз көрсетіледі.

34. Тәрбиеленушіні арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балаларды қолдау орталығынан басқа ұйымға ауыстыруды Білім басқармасы психологиялық-медициналық-педагогикалық комиссияның қорытындысы және арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балаларды қолдау орталығының қолдаухаты негізінде жүзеге асырады. Бұл ретте білім басқармасы ауыстыру туралы тиісті бұйрық дайындайды.

Ескерту. 34-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 07.08.2023 № 248 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

35. Арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балаларды қолдау орталығының тәрбиеленушілерін шығару арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балаларды қолдау орталығының педагогикалық кеңесінің шешімі бойынша, ол болмаған кезде – арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балаларды қолдау орталығы әкімшілігінің шешімі бойынша жүргізіледі.

Ескерту. 35-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 07.08.2023 № 248 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

36. Кәмелетке толмағандар кәмелетке толғанға дейін отбасына тәрбиелеуге орналастыру мүмкін болмаған жағдайда оларға көмек көрсету және оларды одан әрі орналастыру мәселелерін шешу үшін алты айдан аспайтын мерзімде арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балаларды қолдау орталығында болады.

Ескерту. 36-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 07.08.2023 № 248 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

37. Арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балаларды қолдау орталығына келіп түскен сәттен бастап алты ай ішінде жетім бала және ата-анасының қамқорлығынсыз қалған бала мәртебесі белгіленген кезде арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балаларды қолдау орталығына тұрақты тұруға қабылдау осы Қағидалардың 30-тармағына сәйкес белгіленген құжаттар тізбесі негізінде кейіннен отбасына орналастырылғанға дейін жүзеге асырылады.

Ескерту. 37-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 07.08.2023 № 248 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

38. Тәрбиеленушіні арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балаларды қолдау орталығынан ауыстырған (шығарған) кезде жеке істер тәрбиеленуші тұратын және оқитын ұйымның өкіліне беріледі, ол туралы журналға тиісті жазба жазылады.

Ескерту. 38-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 07.08.2023 № 248 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

39. Арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балаларды қолдау орталығында қызметтер (бөлімдер) ұйымдастырылады):

1) арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балаларды психологиялық және құқықтық қолдау және арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балаларды қолдау орталығының түлектерін интернаттан кейінгі сүйемелдеу қызметі (бөлімі);

2) арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балаларды отбасылық орналастыруға жәрдемдесу және асырап алушы ата-аналарды сүйемелдеу қызметі (бөлімі).

Ескерту. 39-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 07.08.2023 № 248 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

40. Арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балаларды психологиялық және құқықтық қолдау қызметінің (бөлімінің) міндеттері:

1) арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балалардың жеке және зияткерлік дамуына жәрдемдесу, өзін-өзі тәрбиелеу және өзін-өзі дамыту қабілетін қалыптастыру;

2) тез дамып келе жатқан ақпараттық қоғам жағдайында арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балаларға, олардың табысты әлеуметтенуіне психологиялық көмек көрсету;

3) арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж әрбір балаға оның жеке басын психологиялық-педагогикалық зерттеу негізінде көзқарасты дараландыруға ықпал ету;

4) психологиялық диагностика жүргізу және арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж тәрбиеленушілер мен балалардың шығармашылық әлеуетін дамыту;

5) арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балалардың психологиялық қиындықтары мен проблемаларын шешу бойынша психологиялық түзету жұмыстарын жүзеге асыру;

6) ата-аналар мен орталық қызметкерлеріне психологиялық проблемаларды шешуде және оқу-тәрбие жұмысының оңтайлы әдістерін таңдауда консультациялық көмек көрсету;

7) арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балаларды қабылдаушы отбасылардағы өмірге психологиялық даярлауды жүзеге асыру.

Ескерту. 40-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 07.08.2023 № 248 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

41. Арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балаларды қолдау орталығының тәрбиеленушілерін отбасылық орналастыруға жәрдемдесу және арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балаларды қолдау орталығының түлектерін интернаттан кейінгі сүйемелдеу және асырап алушы ата-аналарды сүйемелдеу қызметінің (бөлімінің) міндеттері:

1) баланы отбасына қайтару мақсатында арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балалардың туған отбасыларымен жұмыс жүргізуді жүзеге асыру;

2) жетім балаларды, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды өз отбасына тәрбиелеуге қабылдауға тілек білдірген, Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын Қазақстан Республикасының азаматтарын психологиялық даярлауды жүзеге асыру;

3) отбасында өмір сүру және тәрбиелену құқықтарын іске асыру үшін арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балаларды ата-ана қамқорлығынан айырылуының нақты мән-жайларын анықтау бойынша жұмыстарды жүзеге асыру;

4) жетім балаларды, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды өз отбасына тәрбиелеуге қабылдауға және қабылдауға тілек білдірген Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын азаматтарға консультациялық көмек көрсету;

5) жетім балаларды және ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды өз отбасына тәрбиелеуге қабылдаған отбасыларға психологиялық, консультациялық және өзге де көмек көрсету;

6) арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балаларды қабылдаушы отбасына орналастыру бойынша органдармен жұмысты жүзеге асыру;

7) жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған ұйымдардың түлектеріне дербес өмірге бейімделуге жәрдем көрсету;

8) жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған ұйымдар түлектерінің құқықтары мен мүдделерін қорғауға жәрдемдесу;

9) өзін-өзі қамтамасыз ету проблемаларын шешуде, арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаждықтың алдын алу мүмкіндіктерін іске асыруда қолдау;

10) еңбекқорлықты, салауатты өмір салтын, мінез-құлық мәдениетін, заңға бағыну дағдыларын қалыптастыру.

Ескерту. 41-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 07.08.2023 № 248 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

42. Арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балаларды қолдау орталығында қажеттілікке қарай басқа да қызметтер (бөлімдер) құрылады.

Ескерту. 42-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 07.08.2023 № 248 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

43. Арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балаларды қолдау орталығы қызметі арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаждықтың алдын алу жөніндегі шараларды жүзеге асырумен байланысты заңды тұлғаларға ақпараттық, консультациялық, делдалдық қызметтер көрсетеді.

Ескерту. 43-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 07.08.2023 № 248 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

4 тарау. Ерекше білім берілуіне қажеттілігі бар балаларды қолдау орталығы қызметінің тәртібі

44. Мектеп жасындағы тәрбиеленушілер ерекше білім берілуіне қажеттілігі бар балаларды қолдау орталығында немесе арнайы білім беру ұйымдарында немесе тиісті елді мекеннің жалпы білім беретін мектебінің арнайы түзету сыныптарында білім алады.

45. Білім беру процесін ұйымдастыру (оқу жылының, каникулдардың, оқу сабақтарының басталуы мен ұзақтығы, мемлекеттік (қорытынды) аттестаттауды өткізу, білім туралы құжаттарды беру тәртібі және білім беру сипатындағы басқа да мәселелер) білім беру саласындағы уәкілетті органның бұйрығына сәйкес жүзеге асырылады.

46. Ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларды қолдау орталығындағы жалпы білім беретін сыныптардың саны санитариялық нормаларды ескере отырып, білім беру процесі үшін жасалған жағдайларға байланысты және қажеттілікке (санға) қарай айқындалады.

Ерекше білім берілуіне қажеттілігі бар балаларды қолдау орталығында сыныптардың толықтырылуы 20 адамнан аспауы тиіс.

47. Сыныпты 2 топқа бөлу қалалық жалпы білім беру ұйымдарында в сыныбын 24 және одан да көп білім алушылар, ал ауылдық ұйымдарда – 20 және одан да көп білім алушылар толтырған кезде жүзеге асырылады:

оқыту қазақ тілінде жүргізілмейтін 1-11 сыныптардағы қазақ тілі бойынша;

қазақ әдебиеті бойынша оқыту қазақ тілінде жүргізілмейтін 5-11 сыныптарда;

қазақ және ұйғыр, тәжік және өзбек тілдерінде оқытатын 3-11 сыныптарда орыс тілінен;

1-11 сыныптарда шет тілі бойынша;

информатика бойынша 5-11 сыныптарда;

бейіндік пәндер бойынша;

5-11 сыныптардағы технология бойынша (сыныптың толымдылығына қарамастан ұлдар мен қыздар топтары);

дене шынықтыру бойынша 5-11 сыныптарда.

48. Ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларды қолдау орталығында Мүмкіндігі шектеулі балаларға арналған арнайы (түзету) топтар (сыныптар) ашылады. Осы топтарға (сыныптарға) балаларды айқындау психологиялық-медициналық-педагогикалық комиссияның қорытындысы негізінде ғана жүзеге асырылады.

49. Денсаулық мүмкіндігі шектеулі балаларға арналған арнайы (түзету) сыныптарының 1-11 сыныптарының толықтырылуы 12 білім алушыға дейін белгіленеді. Дайындық сыныбының толықтырылуы 8 адамнан аспауы тиіс.

Орташа ақыл-ой кемістігі бар балалар мен 3-тен 6 адамға дейін аралас ақауы бар балаларға арналған сыныптардың толықтырылуы.

50. Әлеуметтік-тұрмыстық бағдарлау, кәсіптік-еңбекке оқыту бойынша арнайы сабақтар сыныпты 2 топқа бөле отырып жүргізіледі. Бұл топтарды жинақтау білім алушылардың танымдық, психофизикалық ерекшеліктерін, дәрігердің ұсынымдарын ескере отырып жүргізіледі. Кәсіптік-еңбекке оқыту бойынша топтардың толымдылығы 5-тен 7 адамға дейін.

51. Логопедтік сабақтар, емдік дене шынықтыру (бұдан әрі - ЕДШ), психомоториканы және сенсорлық процестерді дамыту бойынша топтарды жинақтау сөйлеу, қозғалыс және басқа да бұзылулардың біркелкілігі мен айқындылығын ескере отырып, Ал ЕДШ сабақтарында медициналық ұсынымдарға сәйкес жүргізіледі. Кесте бойынша сағаттар күннің бірінші және екінші жартысында беріледі. Сабақтың ұзақтығы-бір білім алушыға оқу уақытының 15-20 минуты.

ЕДШ бойынша сабақтар білім алушылармен 3-5 адамнан тұратын топтарда өткізіледі. Сөйлеуді түзету бойынша логопедиялық сабақтар 2-4 адамнан тұратын топтарда, сондай-ақ жеке ұйымдастырылады.

52. Егер ақыл-ой кемістігінің күрделі нысандары бар білім алушылар жекелеген пәндер бойынша оқу бағдарламасын меңгермесе, оларды оқыту жеке жоспар бойынша жүргізіледі және олардың жеке ілгерілеуіне сәйкес бағаланады. Орталықтың педагогикалық кеңесі үлгермеу себептерін зерделеу туралы деректер негізінде балаларды жеке жоспар бойынша оқытуға көшіру туралы шешім қабылдайды. Жекелеген пәндер бойынша жеке жоспарларды педагогтер әрбір оқу жылына жасайды және оларды педагогикалық кеңес бекітеді.

53. Орталықтың оқу-тәрбие қызметі "Білім туралы" Заңның 5-бабының 5-1) тармақшасына сәйкес мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттары негізінде әзірленген оқу жоспарлары мен бағдарламаларына сәйкес жүзеге асырылады..

54. Оқу аптасының ұзақтығын білім беруді басқарудың тиісті органының келісімі бойынша педагогикалық кеңес белгілейді және орталықтың жарғысында бекітіледі.

55. Ерекше білім берілуіне қажеттілігі бар балаларды қолдау орталығы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген) бекітілген білім берудің барлық деңгейлерінің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес қазақ тілін білуді, сондай-ақ орыс тілін, шет тілдерінің бірін оқытуды қамтамасыз етеді.

56. Еңбекке баулу және тәрбиелеу жергілікті жағдайлар мен қажеттіліктерді ескере отырып, оқытуды қоғамдық пайдалы, өнімді еңбекпен біріктіру, қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шараларға қатысу, клубтар мен үйірмелердегі, оқу шеберханаларындағы, қосалқы шаруашылықтағы, оқушылар кооперативтеріндегі, басқа да оқушылар бірлестіктеріндегі, кәсіпорындардағы, фермерлік шаруашылықтардағы жұмыстар негізінде жүзеге асырылады.

57. Тиісті жағдайлар болған кезде білім алушы тәрбиеленушілерге оқу-өндірістік шеберханаларда, зертханаларда, оқу шаруашылықтарында, оқушы орындарында, құрылыс объектілерінде, егістіктерде, Тапсырыс беруші кәсіпорындардың, жұмыс берушілердің фермаларында белгіленген тәртіппен біліктілік беру туралы куәлік (куәлік) бере отырып, кәсіптік және өндірістік оқыту ұйымдастырылуы мүмкін.

58. Кәсіптік практиканың түрлері, мерзімдері мен мазмұны "Білім туралы" Заңның 5-бабының 6) тармақшасына сәйкес техникалық және кәсіптік білім беретін оқу орындарының оқу жоспарлары мен бағдарламаларында айқындалады.

59. Тәрбиеленушілердің тәрбие, еңбек, спорт, мәдени-бұқаралық жұмыстардың әртүрлі нысандарына қатысуы балалар мен ересектердің ынтымақтастығы қағидатына, қызығушылықтарды, бейімділіктер мен психофизикалық ерекшеліктерді ескере отырып, ұжымдық іс-әрекетке жеке және сараланған көзқарастардың үйлесуі негізінде құрылады.

60. Ерекше білім берілуіне қажеттілігі бар балаларды қолдау орталығында тәрбиеленушілердің патриоттық, азаматтық, интернационализм, жоғары мораль мен адамгершілікті қалыптастыруға, сондай-ақ жан-жақты қызығушылықтары мен қабілеттерін дамытуға бағытталған түрлі клубтар, секциялар, үйірмелер, студиялар құрылады.

61. Ерекше білім берілуіне қажеттілігі бар балаларды қолдау орталығының тәрбиеленушілері өз базасында кәсіподақ, мәдени-ағарту, мектептен тыс, спорттық және басқа да ұйымдар құратын музыкалық, көркем, спорттық және басқа да мектептердегі, түрлі үйірмелер мен секциялардағы сабақтарға қатыса алады, конкурстарға, олимпиадаларға, спартакиадаларға, көрмелерге, байқауларға және мектеп оқушыларымен бұқаралық іс-шаралардың басқа да нысандарына қатысалады.

62. Ерекше білім берілуіне қажеттілігі бар балаларды қолдау орталығына барлық күнтізбелік жыл ішінде қабылданады:

1) жетім балалар;

2) ата-ана құқықтарының шектелуіне немесе одан айырылуына, ата-аналарының хабарсыз кетті деп танылуына, олардың қайтыс болды деп жариялануына, әрекетке қабілетсіз (әрекет қабілеті шектеулі) деп танылуына, ата-анасының бас бостандығынан айыру орындарында жазасын өтеуіне, ата-анасының баланы тәрбиелеуден немесе оның құқықтары мен мүдделерін қорғаудан жалтаруына, оның ішінде ата-анасының өз баласын тәрбиелеу немесе емдеу мекемесінен алудан бас тартуына, сондай-ақ ата-анасының қамқорлығы болмаған өзге де.

63. Ерекше білім берілуіне қажеттілігі бар балаларды қолдау орталығына айқындау үшін білім басқармасының мынадай құжаттарды қоса бере отырып, ерекше білім берілуіне қажеттілігі бар балаларды қолдау орталығына жіберу туралы бұйрығы негіз болып табылады:

1) туу туралы куәлік (жеке куәлік);

2) денсаулық жағдайы және егулер туралы медициналық құжаттар;

3) Білім туралы құжаттар (мектеп жасындағы балалар үшін);

4) баланың өмір сүру жағдайларын тексеру актісі;

5) ата-аналары туралы мәліметтер (ата-аналарының қайтыс болуы туралы куәліктердің көшірмелері, соттың шешімі (ата-аналарының ата-ана құқықтарын шектеу немесе айыру туралы, ата-аналарын хабарсыз кетті деп тану, оларды қайтыс болды деп жариялау немесе әрекетке қабілетсіз (әрекет қабілеті шектеулі) деп тану туралы), ауруы туралы анықтама, ата-аналарды іздестіру туралы анықтама және ата-аналарының болмауын немесе олардың өз балаларын тәрбиелеу мүмкін еместігін растайтын басқа да құжаттар);

6) жақын туыстарының бар-жоғы және тұрғылықты жері туралы анықтама;

7) ата-анасы қайтыс болғаннан кейін қалған мүліктің тізімдемесі, оның сақталуына жауапты адамдар туралы мәліметтер;

8) кәмелетке толмағандарға тұрғын үй алаңын бекіту туралы құжаттар.

64. Тәрбиеленушіні ерекше білім берілуіне қажеттілігі бар балаларды қолдау орталығынан басқа ұйымға ауыстыруды Білім басқармасы психологиялық-медициналық-педагогикалық комиссияның қорытындысы және орталықтың қолдаухаты негізінде жүзеге асырады. Бұл ретте білім басқармасы ауыстыру туралы тиісті бұйрық дайындайды.

65. Ерекше білім берілуіне қажеттілігі бар балаларды қолдау орталығының тәрбиеленушілерін шығару орталықтың педагогикалық кеңесінің шешімі бойынша, ол болмаған жағдайда – орталық әкімшілігінің шешімі бойынша жүргізіледі.

66. Ерекше білім берілуіне қажеттілігі бар балаларды қолдау орталығынан тәрбиеленушіні ауыстыру (шығару) кезінде жеке істер тәрбиеленуші тұратын және оқитын ұйымның өкіліне беріледі, ол туралы журналға тиісті жазба жазылады.

67. Ерекше білім берілуіне қажеттілігі бар балаларды қолдау орталығы жергілікті жағдайларға байланысты оқу шаруашылығын, оқу-тәжірибе учаскесін, оқу-өндірістік шеберханаларды құра алады.

5 тарау. Кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталығы қызметінің тәртібі

68. Кәмелетке толмағандарды бейімдеу Орталығына қабылданады:

1) ата-аналарын немесе басқа да заңды өкiлдерiн анықтау үшiн үш жастан он сегiз жасқа дейiнгi қадағалаусыз және панасыз қалған;

2) оларды уақтылы орналастыру мүмкін болмаған жағдайда, сондай-ақ олардың өмірі мен денсаулығына тікелей қатер төнген кезде орган ата-анасынан (олардың бірінен) немесе қамқорлығында болған басқа да адамдардан іріктеп алған ата-аналарының немесе оларды алмастыратын адамдардың қамқорлығынсыз қалған балалар;

3) арнайы білім беру ұйымдарына жіберілетін балалар;

4) әлеуметтік бейімсіздікке және әлеуметтік депривацияға әкеп соққан қатыгездікпен қарау салдарынан арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балалар.

Ескерту. 68-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Оқу-ағарту министрінің 07.08.2023 № 248 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

69. Кәмелетке толмағандарды кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталығына орналастыру үшін негіздер:

1) осы Қағидалардың 68-тармағының 3) тармақшасында көрсетілген кәмелетке толмағандарға қатысты сот қаулысы;

2) осы Қағидалардың 68-тармағының 1), 2) және 4) тармақшаларында көрсетілген кәмелетке толмағандарға қатысты органның қаулысы;

3) кәмелетке толмағанды (оларды) осы Қағидалардың 68-тармағының 4) тармақшасында көрсетілген кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталығына жеткізген адамның өтініші.

Органның кәмелетке толмағанды кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталығына орналастыру туралы қаулысына:

1) тұрғын үй-тұрмыстық жағдайларын тексеру актісі (тұрғылықты жерін белгілеу кезінде);

2) кәмелетке толмағанға, сондай-ақ оның ата-анасына немесе басқа да заңды өкілдеріне мінездеме (ата-анасы немесе басқа да заңды өкілдері анықталған кезде);

3) туу туралы куәлік (болған жағдайда);

4) білім беру ұйымынан анықтама (мектеп жасындағы балалар үшін);

5) медициналық құжаттар (бар болса-егу паспорты және амбулаториялық карта).

70. Осы Қағидалардың 68-тармағының 1), 2) және 4) тармақшаларында көрсетілген кәмелетке толмағандар түнгі уақытта, демалыс немесе мереке күндері осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша кәмелетке толмағанды кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталығына қабылдау туралы актінің негізінде кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталығына орналастырылады, бұл туралы жиырма төрт сағат ішінде кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталығының әкімшілігі прокуратура органдарына жазбаша хабарлайды.

71. Осы Қағидалардың 68-тармағының 1), 2) және 4) тармақшаларында көрсетілген кәмелетке толмағандарды одан әрі ұстау не орналастыру туралы мәселені шешу үшін кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталығының қызметкерлері үш тәулік ішінде қорғаншылық және қамқоршылық органдарына қадағалаусыз, панасыз қалу не зорлық-зомбылық, қатыгез қарау белгілерінің, баланың өмірі мен денсаулығына қатердің болуын негіздейтін ақпарат жібереді.

72. Органдар үш жұмыс күні ішінде кәмелетке толмағанды кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталығына орналастыру туралы қаулы дайындайды.

Органның қаулысы бойынша кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталығына орналастырылған кәмелетке толмағандар көрсетілген органның қаулысы негізінде ғана шығарылады.

73. Кәмелетке толмағанды қабылдау және оның кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталығынан шығуы кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталығы директорының бұйрығымен ресімделеді.

74. Кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталығына қабылданатын кәмелетке толмағандар туралы деректер осы Қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес нысан бойынша жеткізілген кәмелетке толмағандарды есепке алу журналында тіркеледі.

Кәмелетке толмағанның сауалнамалық деректері және кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталығына орналастыру себептері нақтыланғаннан кейін оған осы Қағидаларға 4-қосымшаға сәйкес нысан бойынша есептік-статистикалық карточка ресімделеді.

75. Осы Қағидалардың 68-тармағының 1), 2) және 4) тармақшаларында көрсетілген кәмелетке толмағандар оларға көмек көрсету және оларды одан әрі орналастыру мәселелерін шешу үшін үш айдан аспайтын мерзімде кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталығында болады.

76. Кәмелетке толмағандардың кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталығында болу мерзіміне Денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган жариялаған карантин кезеңі, сондай-ақ кәмелетке толмағанның ауруына байланысты стационарлық көмек көрсететін денсаулық сақтау ұйымында болу уақыты кірмейді.

Кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталығының әкімшілігі, органдар баланың одан әрі өмір сүруі үшін оның мәртебесін растайтын құжаттарды жинау жөнінде барлық қажетті шараларды қабылдайды:

1) білім басқармасының балалар үйіне жіберу туралы бұйрығы;

2) туу туралы куәлік (жеке куәлік);

3) денсаулық жағдайы және егулер туралы медициналық құжаттар;

4) білім туралы құжаттар (мектеп жасындағы балалар үшін);

5) баланың өмір сүру жағдайларын тексеру актісі;

6) ата-анасы туралы мәліметтер (ата-анасының қайтыс болуы туралы куәліктердің көшірмелері, ата-анасының ата-ана құқықтарын шектеу немесе одан айыру туралы, ата-анасын хабарсыз кетті немесе әрекетке қабілетсіз (әрекет қабілеті шектеулі) деп тану, оларды қайтыс болды деп жариялау туралы сот шешімі, ауруы туралы анықтама, ата-анасын іздестіру туралы анықтама, адасқан (тастанды) баланы жеткізу туралы акт, ата-ана құқықтарынан бас тарту және баланы асырап алуға келісу туралы өтініш, баланы Денсаулық сақтау ұйымында қалдыру туралы, патронаж туралы акт және ата-анасының жоқтығын немесе олардың өз балаларын тәрбиелеу мүмкін еместігін растайтын басқа да құжаттар);

7) аға-інілерінің, апа-сіңлілерінің (қарындастарының) және басқа да жақын туыстарының тұратын мекенжайы, телефоны, жұмыс орны көрсетілген олардың бар-жоғы және тұрғылықты жері туралы анықтама;

9) кәмелетке толмағандарға тұрғын үйді бекіту туралы құжаттар, кезек нөмірін көрсете отырып, мемлекеттік тұрғын үй қорынан тұрғын үй алу үшін есепке қою туралы мәліметтер;

10) ата-аналарда жылжымайтын мүліктің болуы туралы мәліметтер;

11) әлеуметтік жәрдемақы алатын баланың атына жеке шот ашу туралы шарттың көшірмесі (болған жағдайда), алименттерді өндіріп алу туралы сот шешімінің көшірмесі (ата-анасы немесе оны алмастыратын адам балаға алған кезде);

12) психологиялық-медициналық-педагогикалық комиссияның қорытындысы;

13) балаға арналған сауалнама.

77. Осы Қағидалардың 68-тармағының 3) тармақшасында көрсетілген кәмелетке толмағандар сот қаулысы бойынша кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталығында болады, бірақ арнайы білім беру ұйымына жіберу туралы сот шешімі заңды күшіне енген кезеңнен аспайды.

78. Кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталығына алкогольдік, есірткілік немесе уытқұмарлық масаң күйдегі кәмелетке толмағандар, сондай-ақ психикалық, мінез-құлықтық бұзылулардың (аурулардың) айқын белгілері бар кәмелетке толмағандар орналастырылмайды.

79. Кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталығында кәмелетке толмағандармен профилактикалық және бейімдеу жұмыстары жүргізіледі.

80. Ұстаудың белгіленген тәртібін бұзған кәмелетке толмағандармен психолог жеке тәрбие жұмысын жүргізеді, бұл туралы кәмелетке толмағанның жеке ісіне тиісті жазба жасалады.

81. Кәмелетке толмағандарды қабылдау кезінде оларға бастапқы медициналық тексеру жүргізіледі, кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталығына келіп түскен сәтте кәмелетке толмағанда бар заттар мен құндылықтар алып қойылады, бұл туралы осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша кәмелетке толмағанды кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталығына қабылдау актісіне жазба жасалады және орталықтан шыққан кезде қайтарылады. Кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталығына тазаланбаған киіммен келген кәмелетке толмағандарға сыртқы киімдері мен іш киімдерін ауыстыру жүргізіледі.

82. Білім беру процесі "Білім туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес және кәмелетке толмағандардың кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталығында болу уақытын, оқу даярлығының деңгейін ескере отырып ұйымдастырылады. Қажет болған жағдайда кәмелетке толмағандардың білім алу нысаны туралы шешім психологиялық-медициналық-педагогикалық консультацияның келісімі бойынша қабылданады.

83. Кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталығына орналастырылған кәмелетке толмағандарға осы Қағидаларға 5-қосымшаға сәйкес нысан бойынша жеке істер жүргізіледі, олардың түпнұсқалары одан әрі орналасатын жеріне жіберіледі.

84. Кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталығында ұсталатын кәмелетке толмағандармен профилактикалық және бейімдеу жұмысын ұйымдастыру үй-жайдың негіздеріне, педагогикалық елеусіздік дәрежесіне, жасына, отбасы-тұрмыстық жағдайларына қарай жүзеге асырылады.

85. Арнаулы білім беру ұйымдарына жіберілетін кәмелетке толмағандармен құқықтық оқыту және арнаулы білім беру ұйымында болудың алдағы жағдайларына әлеуметтік-педагогикалық бейімдеу бойынша жұмыс жүргізіледі.

86. Кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталығынан шығару кезінде кәмелетке толмағандар тұрғылықты жеріне қатаң түрде ата-аналарының немесе басқа да заңды өкілдерінің еріп жүруімен жіберіледі не осы Қағидаларға 6-қосымшаға сәйкес нысан бойынша кәмелетке толмағанды қабылдау-беру актісі бойынша кәмелетке толмағанды бейімдеу орталығынан кәмелетке толмағанды шығару туралы бұйрықтың негізінде кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталығының әлеуметтік педагогының алып жүруімен одан әрі орналасатын жеріне жеткізіледі.

87. Арнаулы білім беру ұйымдарына жіберілетін кәмелетке толмағандар кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталығының әлеуметтік педагогының ілесіп жүруімен жеткізіледі.

Кәмелетке толмаған қыздарды алып жүруді тек қана әйел жынысты әлеуметтік педагог жүзеге асырады.

88. Кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталығынан шығатын кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталығының әлеуметтік педагогының алып жүруімен кәмелетке толмағандарды орналастыру орнына тегін жол жүрумен және тамақ өнімдерімен немесе жол жүру уақытына ақшалай ұстаумен қамтамасыз етіледі.

89. Кәмелетке толмаған баланы кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталығынан шығарған кезде оның ата-анасына немесе басқа да заңды өкілдеріне кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталығында болғаны туралы, денсаулық жағдайы туралы анықтамалар, үлгерімі туралы табель, психологиялық-педагогикалық мінездеме беріледі.

Жетім балалар мен қалған
балаларға арналған білім беру
ұйымдарының қызметі ата-
анасының қамқорлығынсыз
үлгі ережесіне
1-қосымша

Кәмелетке толмағанды арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балаларды қолдау орталығына орналастыру туралы акт

Ескерту. 1-қосымшаның тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 07.08.2023 № 248 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

20__ жылғы "___" _________ Қала, аудан___________

Мен,________________________________________________________________

(лауазымы, атағы, тегі, әкесінің аты)

____________________________________________________________________

(орталықтың атауы)

____________________________________________________________________

(кәмелетке толмағанды жеткізген тұлғаның тегі, аты, әкесінің аты

____________________________________________________________________

(бар болған жағдайда), жұмыс орны, лауазымы, мекенжайы, телефоны)

____________________________________________________________________

(кәмелетке толмағанды анықтаған орын, уақыт және жағдайлар)

___________________________ анықталған, кәмелетке толмағанды жеткізгені туралы

акт жасалады. Кәмелетке толмағанның белгілері

______________________________ (бойы, салмағы, жасы, сөйлей білуі ерекше

____________________________________________________________________

белгілері (меңдер, тыртықтар т.б.) денесіндегі жаңа жарақаттар,

____________________________________________________________________

зорлық әрекеттерінің белгілері) Кәмелетке толмағаннан алынды

___________________________________ (шыққан кезде қайтарылуға жататын

____________________________________________________________________

заттар, бағалы заттар және құжаттар)

____________________________________________________________________

(кәмелетке толмағанның тегін, аты-жөнін, жасын, ата-аналарын немесе басқа

заңды тұлғаларын, тұрғылықты жерін, жұмыс

____________________________________________________________________

орнын, ата-анасының лауазымын, маңызы бар басқада деректерді) (сыртынан

қарағанда кәмелетке толмағанның дені сау, ауру, дене жарақаты бар)

_______________________________________________ анықтау мүмкін болды

Қолы ____________________________________________________________

(актіні толтырған лауазымды адамның лауазымы, атағы, тегі, аты,

әкесінің аты (бар болған жағдайда))

_________________________________________________

(кәмелетке толмағанды жеткізген тұлғаның тегі)

Жетім балалар мен қалған
балаларға арналған білім беру
ұйымдарының қызметі ата-
анасының қамқорлығынсыз
үлгі ережесіне
2-қосымша

Кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталығына кәмелетке толмағандарды қабылдау актісі

20__ жылғы "___" _________ сағат "___" минут

Мен,_______________________________________________________________

(лауазымы, атағы, тегі, аты-жөні)

___________________________________________________________________

(орталықтың атауы) азаматпен, ішкі істер органының қызметкерімен

________________________ (тегі, аты, әкесінің аты, жұмыс орны,

___________________________________________________________________

лауазымы, мекен жайы, телефоны)

___________________________________________________________________

(кәмелетке толмағанды анықтаған орын, уақыт және жағдайлар) анықталған,

кәмелетке толмағанды жеткізгені туралы акт жасалады.

Кәмелетке толмағанның белгілері ______________________________________

(бойы, салмағы, жасы, сөйлей білуі ерекше

____________________________________________________________________

белгілері (мендер, тыртықтар т.б.) денесіндегі жаңа жарақаттар,

____________________________________________________________________

зорлық әрекеттерінің белгілері)

Кәмелетке толмағаннан алынды _______________________________________

(шыққан кезде қайтарылуға жататын заттар, құндылықтар және құжаттар)

____________________________________________________________________

(кәмелетке толмағанның тегін, аты-жөнін, жасын, ата-аналарын немесе

басқа заңды тұлғаларын, тұрғылықты жерін, жұмыс

____________________________________________________________________

орнын, ата-анасының лауазымын, маңызы бар басқа деректерді)

_______________________________________________ анықтау мүмкін болды

(сыртынан қарағанда кәмелетке толмағанның дені сау, ауру, дене жарақаты бар т.б.)

Қолы _______________________________________________________________

(қаулыны толтырған лауазымды адамның лауазымы, атағы, тегі және аты-жөні)

________________________________________________________________

(кәмелетке толмағанды жеткізген тұлғаның тегі)

Жетім балалар мен қалған
балаларға арналған білім беру
ұйымдарының қызметі ата-
анасының қамқорлығынсыз
үлгі ережесіне
3-қосымша

Нысан

Кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталығына жеткізілген кәмелетке толмағандарды есепке алу журналы

____________________________________________________________________

(кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталығының атауы)

____________________________________________________________________

жылғы "___" _______ басталды. 20__ жылғы "___" _______ аяқталды.

Журналдың бағандары:

Реттік нөмірі.

Орталыққа жеткізілген күні мен уақыты.

Кәмелетке толмағанның тегі, аты, әкесінің аты.

Туған жылы, айы, күні.

Ата-анасы немесе басқа заңды өкілдері туралы мәліметтер.

Тұрғылықты жері, телефоны (қажет болған жағдайда кәмелетке

толмағанды тәрбиеленген балалар мекемесінің атауы көрсетіледі).

Кім жеткізді (толық деректер).

Орталыққа орналастырудың негізі.

Орталықтан кеткен күні.

Кәмелетке толмаған кімге және қайда жіберілді.

Берудің негіздері.

Кәмелетке толмағанды берген лауазымды адамның тегі (Орталықтың қызметкері).

Кәмелетке толмағанды қабылдап алған адамның тегі, аты, әкесінің аты, қолы.

Журнал нөмірленеді, тігіледі және Орталықтың директорының қолымен және мөрімен бекітіледі.

Жетім балалар мен қалған
балаларға арналған білім беру
ұйымдарының қызметі ата-
анасының қамқорлығынсыз
үлгі ережесіне
4-қосымша

нысан

№ ___ Есепке алу - статистикалық карточкасы

1. Тегі __________________________________________________________

2. Аты __________________________________________________________

3. Әкесінің аты (бар болған жағдайда) _______________________________

4. Туған күні, айы, жылы және туған жері ____________________________

5. Тұратын жері __________________________________________________

6. Білімі _________________________________________________________

(оқу орны, сынып, топ)

7. Ата-анасы туралы мәліметтер _____________________________________

(тегі, аты, әкесінің аты (бар болған жағдайда),

_________________________________________________________________

туған күні, айы, жылы, тұратын жері, жұмысы)

8. Орналастыру негізі (керегін сызу керек): осы Қағиданың 8-тармағының 3) тармақшасында көрсетілген кәмелетке толмағандарға қатысты сот қаулысы; осы Қағиданың 8-тармағының 1) және 2) тармақшаларында көрсетілген кәмелетке толмағандарға қатысты қамқоршылық және қорғаншылық органының қаулысы негіз болып табылады; осы Қағиданың 8-тармағының 4) тармақшасында көрсетілген кәмелетке толмағанды (дарды) Орталыққа жеткізген тұлғаның өтініші.

9. Ішкі істер органдарында есепте тұрды ма: (иә, жоқ) __________________

10. Қылмыстық жауапкершілікке тартылды ма: (иә, жоқ) ________________

11. Ерекше белгілері ______________________________________________

Ескертпе:

Есепке алу-статистикалық карточкасының келесі жағы

№ р/б	Келген күні	Кеткен күні	Кімге және қашан берді	Есепке алу ісінің нөмірі

Жетім балалар мен қалған
балаларға арналған білім беру
ұйымдарының қызметі ата-
анасының қамқорлығынсыз
үлгі ережесіне
5-қосымша

нысан

№ ___ Жеке ісі

Тегі _______________________________________________________________

Аты _______________________________________________________________

Әкесінің аты (бар болғанда)___________________________________________

Анықталған мәліметтер

Тегі _______________________________________________________________

Аты _______________________________________________________________

Әкесінің аты (Бар болғанда) __________________________________________

(Туған күні, айы, жылы)

20__ жылғы "___" _______ түсті.

20__ жылғы "___" ______ кетті.

_______ бетте.

Жеке іске төмендегі құжаттар қоса беріледі:

1. Кәмелетке толмағанды Орталыққа орналастыру туралы қаулы.

2. Кәмелетке толмағанды Орталыққа қабылдаудың актісі.

3. Кәмелетке толмағанның жасын растайтын құжаттар.

4. Ата-анасының немесе басқа заңды өкілдерінің болуы, олардың тұратын жері туралы мәліметтер.

5. Профилактикалық жұмыс жүргізу материалдары.

6. Денсаулық жағдайы туралы анықтама.

Жетім балалар мен қалған
балаларға арналған білім беру
ұйымдарының қызметі ата-
анасының қамқорлығынсыз
үлгі ережесіне
6-қосымша

нысан

Кәмелетке толмағанды қабылдау - беру туралы акт

Мен,____________________________________________________________

(лауазымы, атағы, тегі, аты-жөні)

20___ жылғы "___" __________ сағат ______ минутта кәмелетке толмаған

____________________________________________________________________

(тегі, аты, әкесінің аты, (кәмелетке толмағанды Орталыққа берген

____________________________________________________________________

кездегі жолдаманың атауы мен нөмірі, лауазымды адамдардың тегі;

____________________________________________________________________

ата-аналарына немесе басқа заңды өкілдеріне берген кезде кәмелетке

____________________________________________________________________

толмағанды қабылдап алушы адамның тегі, аты, әкесінің аты, туыстық

____________________________________________________________________

дәрежесі, паспортының сериясы мен нөмірі, қашан және

____________________________________________________________________

кімнің бергені, мекенжайы көрсетіледі) бердім.

Кәмелетке толмағанмен бірге мынадай заттар, ақша, бағалы заттар, құжаттар берілді

_____________________________________________________

(атап көрсетіледі)

Ескертпе ____________________________________________________________

Тапсырдым _________________________________________________________

(лауазымы, тегі, қолы)

Қабылдап алдым ____________________________________________________

(баланы қабылдап алған адамның тегі, қолы)

20___ жылғы "___" ___________

Қазақстан Республикасы
Оқу-ағарту министрінің
20222 жылғы 31 тамыздағы
№ 385 бұйрығына
8-қосымша

Балаларға арналған қосымша білім беру ұйымдары қызметінің үлгілік қағидалары

І тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Балаларға арналған қосымша білім беру ұйымдары қызметінің үлгілік қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Білім туралы" Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі - "Білім туралы" Заң) 5-бабы 30) тармақшасына сәйкес әзірленді және балаларға арналған қосымша білім беру ұйымдары қызметінің тәртібін айқындайды.

2. Балаларға арналған қосымша білім беру ұйымы – "Білім туралы" Заңның 37-бабына сәйкес білім алушылардың, оның ішінде жеке адамның, қоғамның және мемлекеттің мүдделерінде ерекше білім берілуіне қажеттілігі бар балалардың білім және мәдени қажеттіліктерін қанағаттандыру мақсатында балаларға арналған қосымша білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымы (бұдан әрі - Ұйым).

3. Ұйымдар өз қызметінде білім беру саласындағы заңнаманы, осы Қағидаларды, ұйымның жарғысын, Қазақстан Республикасының халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы заңнамасын басшылыққа алады.

4. Ұйымдардың түрлері Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 22 ақпандағы № 50 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8390 болып тіркелген) Білім беру ұйымдары түрлерінің номенклатурасында көзделген.

2 тарау. Балаларға арналған қосымша білім беру ұйымдары қызметінің тәртібі

5. Ұйымның міндеттері:

1) жалпыадамзаттық құндылықтар негізінде жеке тұлғаны қалыптастыруға, дамытуға және кәсіби қалыптастыруға бағытталған сапалы қосымша білім алу үшін жағдайлар жасау;

2) тұлғаның зияткерлік, шығармашылық, дене мүмкіндіктерін дамыту, олардың қабілеттерін іске асыру;

3) адамгершілік пен салауатты өмір салтының берік негіздерін қалыптастыру, даралықты дамыту үшін жағдай жасау арқылы зияткерлікті байыту;

4) азаматтыққа және патриотизмге, өз Отанына деген сүйіспеншілікке, мемлекеттік рәміздер мен мемлекеттік тілді, халық дәстүрлерін құрметтеуге тәрбиелеу болып табылады;

5) Белсенді азаматтық ұстанымы бар жеке адамды тәрбиелеу, республиканың қоғамдық-саяси, экономикалық және мәдени өміріне қатысу қажеттілігін, жеке адамның өз құқықтары мен міндеттеріне саналы көзқарасын қалыптастыру;

6) балаларды экологиялық мәдениетке тәрбиелеу, оларды табиғат қорғау қызметіне тарту;

7) қоғамдағы өмірге бейімдеу;

8) бос уақытты мазмұнды ұйымдастыру.

6. Қосымша білім білім беру бағдарламаларын мектептен тыс ұйымдар және мектепке дейінгі, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік білімнің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдары ұсынады.

7. Ұйым "Білім туралы" Заңның 43-бабына сәйкес белгіленген шекте оқу-тәрбие процесін, кадрларды іріктеу мен орналастыруды, ғылыми, қаржы-шаруашылық және өзге де қызметті жүзеге асыруда дербес болады.

8. Ұйым балалардың сұраныстарын, отбасының, білім беру ұйымдарының, қоғамдық ұйымдардың (оның ішінде балалар мен жасөспірімдер) қажеттіліктерін, өңірдің әлеуметтік-экономикалық даму ерекшеліктерін, ұлттық-мәдени дәстүрлерді ескере отырып, қосымша білім берудің білім беру бағдарламаларын дербес әзірлейді.

9. Ұйымдардағы білім беру қызметін педагогтер, әдіскерлер, педагог-ұйымдастырушылар және оларға теңестірілген тұлғалар (бұдан әрі – педагогтер), тиісті бейіндегі мамандар жүзеге асырады.

10. Педагогикалық, қамқоршылық, әдістемелік кеңестер ұйымды алқалық басқару нысандары болып табылады. Ұйымды тікелей басқаруды басшы жүзеге асырады.

11. Қосымша білім берудің білім беру бағдарламасын іске асыру кезіндегі оқу-тәрбие процесі ұйымның мүдделері бойынша үйірмелерде (клуб, балалар-жасөспірімдер дене шынықтыру клубы, студия, ансамбль, топ, үйірме, театр, спорт секциялары, зертханалар, шеберханалар, орталықтар және өзге де бірлестіктер) жүзеге асырылады (бұдан әрі – бірлестіктер).

12. Ұйымдардағы балалардың қызметі мүдделері бойынша бір жастағы және әртүрлі жастағы бірлестіктерде жүзеге асырылады.

13. Қызығушылықтар бойынша бірлестіктер білім алушылардың тұрақты және ауыспалы құрамымен құрылады.

14. Әр баланың бірнеше бірлестіктерде оқуға және оларды өз қалауы бойынша өзгертуге мүмкіндігі бар (балалар музыкасы, балалар көркемөнер мектептері мен балалар өнер мектептерінен басқа).

15. Бірлестік қызметінің мазмұнын қосымша білім берудің оқу жоспарлары мен білім беру бағдарламаларын ескере отырып, балаларға арналған қосымша білім беру педагогы айқындайды.

16. Ұйымдардағы оқу-тәрбие процесі тәрбиеленушілердің денсаулық жағдайын ескере отырып жүзеге асырылады.

17. Ұйымдағы оқу-тәрбие процесінің қатысушылары балалар, педагогтар және білім алушылардың заңды өкілдері болып табылады.

18. Ұйымда әдістемелік, әлеуметтік-педагогикалық және психологиялық қызметтер құрылады.

19. Ұйымда жарғыларға және осы Қағидаларға сәйкес жұмыс істейтін балалар қоғамдық бірлестіктері мен ұйымдары құрылады.

20. Ұйымдар орта білім беру ұйымдарымен бірлесіп сабақ және сабақтан тыс уақытта жалпы білім беретін пәндер мен қосымша білім беру бойынша сабақтар мен кіріктірілген сабақтар өткізеді.

21. Қосымша білім беру ұйымдарындағы сабақтардың ұзақтығы 40 минутты құрайды.

22. Бірінші оқу жылының топтарының сабақтары үшін аптасына 4 академиялық сағат, оқудың екінші және келесі жылдары үшін 6 академиялық сағат, оқытудың эксперименттік және зерттеу топтарында 8 академиялық сағат көзделеді.

23. Мектепке дейінгі жастағы балалар үшін сабақтар аптасына 2 академиялық сағаттан аспайтын 25-35 минут бойы жүргізіледі.

24. Практикалық сабақтарды (жорықтар, экспедициялар, экскурсиялар, жарыстар, концерттік сапарлар) өткізуге арналған сағаттар саны тәулігіне 8 сағаттан ( 8 сағаттан артық емес) шыға отырып белгіленеді.

25. Бұқаралық іс-шараларды өткізу кезінде бірлестіктердің жұмысына балалардың заңды өкілдері қатысады.

26. Балаларды қабылдау кезінде ұйым балалардың ата-аналарын (заңды өкілдерін) оқу-тәрбие процесін жүргізу тәртібімен және оның мазмұнымен және ұйымның жарғысымен таныстыруды қамтамасыз етеді.

27. Ұйым автоматтандырылған ақпарат алмасуды және білім беру саласындағы уәкілетті органның ақпараттық жүйесімен деректерді өзектендіруді қамтамасыз етеді.

28. Білім алушыларды спорттық, спорттық-техникалық, туристік, хореографиялық бірлестіктерге қабылдау кезінде баланың денсаулық жағдайы туралы медициналық қорытынды қажет.

29. Балалар музыка мектептерінде, балалар көркемөнер мектептерінде және өнер мектептерінде оқу-тәрбие процесі "Білім туралы" Заңның 5-бабы 17) тармақшасына сәйкес білім беру саласындағы уәкілетті орган бекітетін үлгілік оқу жоспарлары мен білім беру бағдарламалары бойынша жүргізіледі.

Мемлекеттік ұйымдардағы оқу-тәрбие процесі осы ұйымдарға қатысты мемлекеттік басқару органының функцияларын орындайтын органдар бекіткен балаларға арналған қосымша білімнің білім беру бағдарламалары бойынша жүргізіледі.

Жеке ұйымдардағы оқу-тәрбие процесі басшы немесе құрылтайшы бекіткен білім беру бағдарламалары бойынша жүргізіледі.

Ескерту. 29-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Оқу-ағарту министрінің 07.08.2023 № 248 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

30. Сабақ кестесін білім алушылардың жас ерекшеліктерін және ата-аналардың пікірін ескере отырып, ұйым әкімшілігі жасайды және бекітеді.

31. Бір жастағы және әртүрлі жастағы балалар, оның ішінде ерекше білім беру қажеттіліктері бар балалар, балаларға арналған қосымша білім беру ұйымдарында қызығушылықтары бойынша бірлестіктерге, клубқа, студияға, ансамбльге, топқа, театрға, спорт секцияларына, зертханаларға, шеберханаларға, орталықтарға және өзге де бірлестіктерге біріктіріледі.

Ұйым ерекше білім берілуіне қажеттілігі бар балалармен тұрғылықты жері бойынша жеке жұмыс жүргізеді.

Ұйым Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2022 жылғы 12 қаңтардағы № 6 бұйрығымен бекітілген (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 26513 болып тіркелді) Мектепке дейінгі, орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, қосымша білім беру ұйымдарында психологиялық-педагогикалық қолдап отыру қағидаларына сәйкес білім алушылар, оның ішінде ерекше білім беретін адамдарға (балаларға) психологиялық-педагогикалық қолдау көрсетеді.

Ескерту. 31-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің м.а. 31.07.2024 № 196 (алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

32. Сабақтар қосымша білім берудің білім беру бағдарламасына сәйкес топтар бойынша, жеке немесе бірлестіктің барлық құрамымен жүргізіледі. Бірінші оқу жылының әр тобында балалар саны 10-нан 15-ке дейін, екінші және келесі жылдары - 8-ден 12-ге дейін, эксперименттік және зерттеу топтары - 6-дан 8-ге дейін.

33. Мектеп жасына дейінгі балаларды оқыту кезінде топтың толымдылығы 6-дан 10 адамға дейін құрайды.

34. Ерекше білім берілуіне қажеттілігі бар балаларды оқыту кезінде топтың толықтырылуы 3-тен 6 адамға дейін құрайды.

35. Балалар музыка мектептерінде, балалар көркемөнер мектептерінде, балалар өнер мектептерінде, көркем-эстетикалық бағыттағы мектептерде, оқушылар сарайларының музыка мектептерінде (үйлер, орталықтар, кешендер, балалар-жасөспірімдер шығармашылық орталықтары) оқыту жеке және топтық нысандарда жүзеге асырылады.

Балалар музыка мектептерінде және өнер мектептерінің музыка бөлімдерінде, көркем-эстетикалық бағыттағы мектептерде, оқушылар сарайларының музыка мектептерінде (үйлер, орталықтар, кешендер, балалар мен жасөспірімдер шығармашылық орталықтары) топта оқитындар саны:

1) дайындық - 8-10 адам;

2) музыкалық-теориялық пәндер бойынша - 8-10 адам;

3) хордағы "ұжымдық музыка ойнау" пәні бойынша-12 адамнан бастап;

4) "ұжымдық музыка ойнау" пәні бойынша оркестрге;

5) ұжымдық музыка ойнаудың басқа нысандарындағы "ұжымдық музыка ойнау" пәні бойынша - 6-15 адамнан бастап;

6) "ұжымдық музыка ойнау" пәні бойынша ұжымдық музыка ойнаудың шағын топтық нысандарында – 2-5 адамнан басталады.

36. Балалар музыка мектептерінде және өнер мектептерінің музыка бөлімдерінде, көркем-эстетикалық бағыттағы мектептерде, оқушылар сарайларының музыка мектептерінде (үйлер, орталықтар, кешендер, балалар мен жасөспірімдер шығармашылық орталықтары) білім алушылар контингенті 100 адамнан кем немесе екі тілде оқытатын музыкалық-теориялық пәндер бойынша топта білім алушылар саны 5-10 адамды құрайды.

Балалар көркемөнер мектептерінде және өнер мектептерінің көркемөнер бөлімдерінде, көркем-эстетикалық бағыттағы мектептерде, оқушылар сарайларының көркемөнер мектептерінде (үйлер, орталықтар, кешендер, балалар-жасөспірімдер шығармашылығы орталықтары) топта оқитындар саны 8-15 адамды құрайды.

Балалар өнер мектептері мен көркем-эстетикалық бағыттағы мектептердің хореографиялық бөлімдерінде топтарда оқитындардың саны 8-20 адамды құрайды.

37. Балалар музыка мектептеріне, балалар көркемөнер мектептеріне, балалар өнер мектептеріне, көркем-эстетикалық бағыттағы мектептерге, оқушылар сарайларының музыка мектептеріне (үйлер, орталықтар, кешендер, балалар-жасөспірімдер шығармашылық орталықтары) түсу үшін әртүрлі өнер (музыкалық, бейнелеу, хореографиялық, театр) саласындағы балалардың қабілеттерін дамыту деңгейін анықтау мақсатында әңгімелесу жүргізіледі.

38. Негізгі оқу курсына дайындық мақсатында дайындық топтарына мыналар қабылданады:

1) Балалар музыка мектептерінде, балалар өнер мектептерінің музыка бөлімдерінде, оқушылар сарайларының музыка мектептерінде (үйлер, орталықтар, кешендер, балалар-жасөспірімдер шығармашылық орталықтары) - 8 жасқа дейінгі балалар;

2) Балалар көркемөнер мектептерінде өнер мектептерінің, оқушылар сарайларының көркемөнер бөлімдерінде (үйлер, орталықтар, кешендер, балалар-жасөспірімдер шығармашылық орталықтары) – 5 жастан 12 жасқа дейінгі балалар;

3) 5 жастан 8 жасқа дейінгі балалары бар балалар өнер мектептерінің хореографиялық және цирк өнері бөлімдерінде, театр өнері, кино өнері, фото өнері және басқалары бөлімшелерінде – 6 жастан 13 жасқа дейінгі балалар.

Дайындық сыныбына оқуға ата-анасының немесе өзге де заңды өкілдерінің өтініші бойынша 1 жастан 4 жасқа дейінгі балалар қабылданады.

39. Балалар мен жасөспірімдер дене шынықтыру клубтарында:

1) дене шынықтыру - сауықтыру топтарында шұғылданатын балалардың сандық құрамы спорт түріне байланысты анықталады;

2) бір топтағы балалардың жас айырмашылығы екі жастан аспауы тиіс;

3) дене шынықтыру-сауықтыру топтарының санын оқу дене шынықтыру-сауықтыру процесін жүзеге асыру шарттарына байланысты клубтың педагогикалық кеңесі айқындайды;

4) кестені жасау кезінде оқу мекемелерінде білім алушылардың бос уақыты мен жұмыспен қамтылу көлемін ескеру қажет;

5) Дене шынықтыру – сауықтыру топтарындағы бір сабақтың ұзақтығы аптасына үш рет бір академиялық сағаттан аспайды;

6) дене шынықтыру-сауықтыру топтарындағы балалардың саны кемінде 15 адамды құрайды және 25 адамнан аспайды;

7) балалар-жасөспірімдер клубтарының жұмысын ұйымдастыру Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрінің 2014 жылғы 3 қарашадағы № 68 бұйрығымен бекітілген дене шынықтыру және спорт бойынша сабақтар өткізу кезіндегі қауіпсіздік қағидаларына сәйкес келеді. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2014 жылы 3 желтоқсанда № 9923 болып тіркелді;

8) дене шынықтыру даярлығының балалар-жасөспірімдер клубтарында жұмыс істейтін дене шынықтыру мұғалімінің, жаттықтырушының, жаттықтырушы-оқытушының мөлшерлемесі аптасына 18 сағат көлемінде белгіленеді;

9) директорға, директордың спорт жұмысы жөніндегі орынбасарына, оқу бөлімінің меңгерушісіне, аға әдіскерге, әдіскерге дене шынықтыру-сауықтыру топтарында спорттық-бағдарланған дене тәрбиесі мұғалімінің 0,5 жүктемеден аспайтын көлемде оқу сабақтарын жүргізуге мүмкіндігі бар;

10) балалар-жасөспірімдер клубының штат бірліктерінің саны Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 30 қаңтардағы № 77 қаулысымен бекітілген мемлекеттік білім беру ұйымдары қызметкерлерінің үлгілік штаттарына сәйкес айқындалады;

11) аудандық, қалалық жарыстар алдында-12 күнге дейін, Облыстық – 18 күнге дейін; республикалық, халықаралық – 24 күнге дейін оқу дене шынықтыру-сауықтыру және жаттығу жиындарын өткізеді.

40. Ұйым білім алушылармен оқу-тәрбие процесін бүкіл күнтізбелік жыл ішінде, оның ішінде инклюзивті білім беру үшін жағдай жасай отырып жүзеге асырады.

41. Ұйымдарда 1-14 қыркүйек аралығында жинақтау жүріп жатыр.

Оқу жылы басталады:

- ұйымдардың бірінші, екінші және одан кейінгі оқу жылдарының бірлестіктерінде 15 қыркүйекте;

- Балалар музыка мектептерінде, балалар көркемөнер мектептерінде және балалар өнер мектептерінде, екінші және келесі оқу жылдарындағы бірлестіктерде - 1 қыркүйек.

42. Балалар музыка мектептерінде, балалар көркемөнер мектептерінде, балалар өнер мектептерінде, көркем-эстетикалық бағыттағы мектептерде, оқушылар сарайларының музыка мектептерінде (үйлер, орталықтар, кешендер, балалар-жасөспірімдер шығармашылық орталықтары) Білім алушыларды сыныптан сыныпқа ауыстыру аттестаттау қорытындылары бойынша үлгілік оқу жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2011 жылғы 29 желтоқсандағы № 543 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 7409 болып тіркелген) бекітілген балалар музыка мектептерінің, балалар көркемөнер мектептерінің және балалар өнер мектептерінің жоспарлары мен білім беру бағдарламаларына сәйкес жүзеге асырылады.

43. Балалар музыка мектептерінде, балалар көркемөнер мектептерінде және өнер мектептерінде қосымша білім берудің білім беру бағдарламаларын игеру қорытынды мемлекеттік аттестаттаумен аяқталады.

Оқудың толық курсын бітірген, мемлекеттік бітіру емтихандарын тапсырған білім алушылар белгіленген үлгідегі мектепті бітіргені туралы куәлік алады.

44. Ұйым ұйымдармен, кәсіпорындармен бірлесіп балаларға кәсіптік бағдар беру дайындығын жүргізеді. Білім алушыларға оқу қорытындылары бойынша оқу нәтижелерін растайтын құжат (сертификат) беріледі.

45. Жазғы кезеңде ұйымдар арнайы кесте бойынша білім алушылардың тұрақты және ауыспалы құрамымен жұмыс істейді.

Балалар музыка мектептеріндегі, балалар көркемөнер мектептеріндегі, балалар өнер мектептеріндегі, көркем-эстетикалық бағыттағы мектептердегі, оқушылар сарайларының музыка мектептеріндегі (үйлер, орталықтар, кешендер, балалар-жасөспірімдер шығармашылық орталықтары) демалыс мерзімдері мен ұзақтығы жалпы білім беретін мектептердегі демалыс мерзімдеріне сәйкес келеді.

Ұйым күнтізбелік жыл ішінде балалармен жұмысты жүзеге асырады. Демалыс уақытында қажеттілігіне қарай клубтар, лагерьлер мен туристік қалашықтар мен базалар, бейінді лагерьлер ашылады, экологиялық мектептер өз базасында немесе балалардың тұрғылықты жері бойынша лагерьлерде (қала сыртындағы немесе күндіз болатын) балалардың тұрақты және (немесе) ауыспалы құрамымен әртүрлі бірлестіктер құрылады, мастер-кластар өткізіледі. Бірлестіктердің жұмысы концерттік алаңдар мен сапарлар, жорықтар мен саяхаттар, жарыстар, экспедициялар түрінде жүргізіледі.

46. Материалдық-техникалық базасы және кадрлық әлеуеті бар ұйымдар білім беру ұйымдарының барлық типтеріндегі білім алушылар үшін өндірістік практиканы жүзеге асырады.

47. Балаларға арналған қосымша білім беру ұйымында әдістемелік жұмыс, оқытудың жаңа технологияларын әзірлеу және енгізу, педагогтердің, сондай-ақ тиісті бейіндегі мамандардың біліктілігін арттыру жүзеге асырылады.

48. Ұйымдар жаппай іс-шаралар өткізеді, балалардың, ата-аналардың немесе басқа да заңды өкілдердің бірлескен жұмысы мен демалысы үшін қажетті жағдайлар жасайды.

49. Ұйымдардағы педагогикалық қызметке жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі педагогикалық білімі, техникалық және кәсіптік білімі немесе тиісті бейіні бойынша өзге де кәсіптік білімі бар адамдар жіберіледі.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
3-тарауды алып тастау көзделген – ҚР Оқу-ағарту министрінің 02.08.2024 № 198 (01.01.2025 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

3-тарау. Балалардың сауықтыру лагерьлерінің қызметінің тәртібі

Ескерту. Қағидалар 3-тараумен толықтырылды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 26.02.2024 № 46 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

50. Балалардың сауықтыру лагері (бұдан әрі-лагерь) қосымша білім беру ұйымы болып табылады, онда баланың жеке басының толыққанды физикалық, психологиялық және моральдық-адамгершілік дамуы үшін қолайлы жағдайлар жасалады.

51. Лагерь түрлері "Білім беру ұйымдары түрлерінің номенклатурасын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 22 ақпандағы № 50 бұйрығында айқындалған (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8390 болып тіркелген).

52. Ұйымның шарттары бойынша лагерьлердің негізгі түрлері:

1) қала сыртындағы лагерь, бұл 8 жастан 16 жасқа дейінгі балаларды демалуға және сауықтыруға арналған қосымша білім беру ұйымдары (мектептен тыс мекеме). Жазғы маусымда болу ұзақтығы 10-15 күн, қысқы, көктемгі және күзгі маусымда 5-7 күн, оқу жылы кезеңінде (қыркүйектен мамырға дейін) - 10-20 күн, демалыс және мереке күндері 2-3 күн.

2) күндізгі лагерьлер жазғы, күзгі, қысқы және көктемгі демалыс уақытында ұйымдастырылады. Лагерь жалпы білім беретін мектептердің, мектептен тыс және мектепке дейінгі ұйымдардың және басқа да бейімделген үй-жайлардың базасында құрылады. Балалардың лагерьде болу ұзақтығы 5-тен 15 күнге дейін. Күндізгі сауықтыру лагері тамақтандыратын және тамақтандырмайтын, күндіз, ұйықтататын және ұйықтатпайтын (сауықтыру алаңдары) болып ұйымдастырылады.

3) шатырлы, киіз үй лагерьлері бұл балалардың демалу нысаны оларды орналастыру және қызмет көрсету үшін шатырларды (киіз үйлерді) пайдалана отырып, іске асырылатын, демалыс кезеңінде табиғи жағдайларда ұйымдастырылатын объектілер.

53. Лагерьлер қызметінің мақсаты денсаулық сақтау, демалыс, тәрбие, жеке даму және кәсіби өзін-өзі анықтау саласындағы баланың құқықтарын қамтамасыз ету болып табылады.

54. Көрсетілген мақсатты жүзеге асыру үшін лагерь мынадай міндеттерді іске асырады:

1) балаларға психологиялық қолайлы жағдай жасау;

2) Балалардың денсаулығын, шығармашылық еңбегін нығайту, олардың қабілеттерін іске асыру үшін қажетті жағдайларды қамтамасыз ету;

3) олардың жүйелі демалысын және мазмұнды бос уақытын ұйымдастыру;

4) азаматтық өзін-өзі тануды, жалпы мәдениетті, салауатты өмір салтын қалыптастыру;

5) ғылыми, техникалық, көркем шығармашылықтағы, спорттағы, экологиядағы, туризмдегі және өлкетанудағы, ұлттық құндылықтардағы және танымдық қызметтің басқа да түрлеріндегі білімдерін, іскерліктерін кеңейту және тереңдету;

6) дағдыларды қоғамдық пайдалы қызметте практикалық тұрғыда қолдану.

55. Лагерь балалардың сұраныстарын, отбасы мен басқа ұйымдардың қажеттіліктерін, өңірдің әлеуметтік-экономикалық даму ерекшеліктерін және ұлттық-мәдени дәстүрлерді ескере отырып, өз қызметінің бағдарламасын дербес әзірлейді.

56. Лагерьдегі сауықтыру және білім беру бағдарламалары білім беру бағдарламаларының құрамдас бөлігі болып табылады және патриотизмді, азаматтықты, адамгершілікті, салауатты өмір салты дағдыларын, қоршаған ортаға және адамдарға ұқыпты қарауды қалыптастыруға, сондай-ақ білім алушылар мен тәрбиеленушілердің жан-жақты мүдделері мен қабілеттерін дамытуға бағытталуы тиіс.

57. Нәсілдік, ұлттық, діни, халықаралық құқық пен гуманизмнің жалпыға бірдей танылған қағидаттарына қайшы келетін милитаристік және өзге де идеяларды лагерьде таратуға рұқсат етілмейді.

58. Лагерьлерде балалардың жас және психологиялық ерекшеліктеріне сәйкес 25-30 адамнан тұратын топтар, отрядтар, бейіндік бірлестіктер құрылады. Топтардың және (немесе) отрядтардың қызметін әзірленген сауықтыру және тәрбие беру бағдарламаларын ескере отырып лагерь басшысы айқындайды.

59. Лагерьдегі жас шамалары және әртүрлі жастағы балалар студияға, ансамбльге, топқа, үйірмеге, театрға (бұдан әрі - топтар) қызығушылықтары бойынша біріктіріледі. Топтардың құрылуы балалардың ерікті таңдауына негізделген. Топтардағы сабақтар бір тақырыптық бағыттағы бағдарламалар немесе кешенді, интеграцияланған бағдарламалар бойынша өткізіледі.

60. Лагерь каникул уақытында жұмыс істейді және дене шынықтыру-сауықтыру, әскери-патриоттық, этно-мәдени, туристік-өлкетану және экскурсиялық қызметті, табиғат қорғау және экологиялық жұмысты, балалардың демалысы мен ойын-сауығын қамтамасыз етеді.

61. Білім беру қызметі тиісті кезеңнің бағдарламалары мен оқу жоспарларына сәйкес жүзеге асырылады. Үйірме сабақтары үшін күніне 2 сағат көзделеді.

62. Сабақтар топ бойынша, бағдарламаға сәйкес бірлестіктің барлық құрамымен өткізіледі. Әр топта балалар саны кемінде 15 адам болуы керек.

63. Лагерьде сауықтыру және білім беру процесін дамыту және жетілдіру мақсатында білім алушылар мен тәрбиеленушілерді әлеуметтік оңалтуды қамтамасыз ететін шығармашылық бірлестіктер, психологиялық және әлеуметтік-педагогикалық қызмет құрылады. Олардың қызметі Жарғыда (ережеде) айқындалған тәртіппен жүзеге асырылады.

64. Сабақ кестесін лагерь басшылығы балалардың қолайлы еңбек және демалыс режимін, ата-аналардың тілектерін, балалардың жас ерекшеліктерін, педагог қызметкерлердің ұсынуы бойынша белгіленген санитариялық-гигиеналық нормаларды ескере отырып жасайды және бекітеді.

65. Лагерьге қабылдау кезінде сауықтыру және оқу-тәрбие процесі жүзеге асырылатындығын ескере отырып, балалардың денсаулық жағдайы туралы медициналық қорытынды ұсынылады.

66. Лагерьде аурулардың алдын алу, денсаулықты нығайту, дене бітімін жетілдіру, білім алушылар мен тәрбиеленушілердің салауатты өмір салтын ынталандыру жөніндегі шараларды орындау қамтамасыз етіледі. Осы мақсатта спорттық-сауықтыру бағдарламаларының кешені, оның ішінде су рәсімдері, денсаулықты шынықтыру рәсімдері, тыныс алу гимнастикасы жүргізіледі, диеталық профилактикалық тамақтану, физиотерапия, психологиялық түзету, өсімдіктер мен жануарлар дүниесін тану арқылы эмоционалдық Даму қамтамасыз етіледі.

67. Лагерь бұқаралық іс-шараларды ұйымдастырады және өткізеді, балалардың сауығуы, еңбегі, демалысы үшін қажетті жағдайлар жасайды.

68. Лагерьде балалардың, медицина және педагог қызметкерлер, білім алушылардың ата-аналары (кәмелетке толмағандардың өзге де заңды өкілдері) сауықтыру және білім беру процесінің қатысушылары болып табылады.

69. Балаларды лагерьге қабылдаудың жалпы тәртібі Жарғысында (ережесінде) айқындалады. Балаларды қабылдау орналасқан жеріне, тұратын ауданына және оқушылардың әлеуметтік мәртебесіне қарамастан жүзеге асырылады.

70. Лагерь мен заңды өкілдер арасындағы өзара қарым-қатынас баланы лагерьге қабылдаған кезде жасалатын шартпен реттеледі.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
4-тараумен толықтыру көзделген – ҚР Оқу-ағарту министрінің 02.08.2024 № 198 (01.01.2025 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Қазақстан Республикасы
Оқу-ағарту министрінің
20222 жылғы 31 тамыздағы
№ 385 бұйрығына
9-қосымша

Ересектерге арналған қосымша білім беру ұйымдары қызметінің үлгілік қағидалары

1. Осы Ересектерге арналған қосымша білім беру ұйымдары қызметінің үлгілік қағидалары (бұдан әрі – Үлгілік қағидалар) "Білім туралы" Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – "Білім туралы" Заң) 5-бабы 30) тармақшасына сәйкес әзірленді және ересектерге арналған қосымша білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдары қызметінің тәртібін айқындайды.

2. Ересектерге қосымша білім беру (бұдан әрі – Білім беру ұйымдарында қосымша білім беру) "Білім туралы" Заңның 32-1-бабының 2-тармағына, Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 22 ақпандағы № 50 бұйрығымен бекітілген (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8390 болып тіркелген) Білім беру ұйымдары түрлерінің номенклатурасына, сондай-ақ педагогтердің біліктілігін арттыру курстарын ұйымдастыру және өткізу, сондай-ақ педагогтің қызметін курстан кейінгі сүйемелдеу қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады, Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 28 қаңтардағы № 95 бұйрығымен бекітілген (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 13420 болып тіркелген).

3. Қосымша білім беру ұйымдары өз қызметін Қазақстан Республикасының Конституциясына, Қазақстан Республикасының Еңбек кодексіне (бұдан әрі – Еңбек кодексі), "Білім туралы" Заңға, білім беру қызметін регламенттейтін Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілеріне, сондай-ақ осы Үлгілік қағидаларға және олардың негізінде әзірленген білім беру ұйымының жарғысына сәйкес жүзеге асырады.

4. Қосымша білім беру ұйымдарының міндеттері "Білім туралы" Заңның 11-бабына сәйкес жүзеге асырылады.

5. Осы Үлгілік қағидаларда мынадай ұғымдар пайдаланылады:

1) қайта даярлау – басқа кәсіпті немесе мамандықты игеруге мүмкіндік беретін кәсіптік оқыту нысаны;

2) кәсіптік даярлық – белгілі бір жұмыс түрін орындау үшін қажетті жаңа немесе өзгертілген кәсіптік дағдыларды игеру үшін жеке тұлғаны дамытуға бағытталған кәсіптік оқыту нысаны;

3) біліктілікті арттыру – бұрын алған кәсіптік білімдерін, іскерліктері мен дағдыларын қолдауға, кеңейтуге, тереңдетуге және жетілдіруге мүмкіндік беретін кәсіптік оқыту нысаны.

6. Қосымша білім беру ұйымдарында білім алушылардың тұлғалары тыңдаушылар (бұдан әрі-білім алушылар) болып табылады.

7. Қосымша білім беру ұйымының құрылымы мен штаттары қосымша білім беру ұйымының мақсаттары мен міндеттеріне, ерекшелігіне, педагогтардың санына қарай қалыптастырылады және құрылтайшымен келісім бойынша айқындалады және қосымша білім беру ұйымының басшысы бекітеді.

8. Қосымша білім беру ұйымдарының функциясы мен құзыреті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген шектерде жүзеге асырылады.

9. Білім алушыларды қосымша білім беру ұйымына қабылдау және шығару қосымша білім беру ұйымы басшысының бұйрығымен жүзеге асырылады.

10. Қосымша білім беру ұйымдары Қазақстан Республикасының заңнамасында, осы Үлгілік қағидаларда және қосымша білім беру ұйымдарының жарғыларында белгіленген шектерде оқу процесін, кадрларды іріктеу мен орналастыруды, қаржы-шаруашылық және өзге де қызметті жүзеге асыруда дербес болады.

11. Қосымша білім беру ұйымдары оқытуды мынадай нысандар бойынша жүргізеді: қайта даярлау, кәсіптік даярлау, біліктілікті арттыру, тағылымдама.

Қайта даярлау, кәсіптік даярлау, біліктілігін арттыру, тағылымдама жүргізіледі:

1) негізгі жұмыстан қол үзіп;

2) өндірістен қол үзбей;

3) аралас (күндізгі-қашықтықтан);

4) қашықтықтан (онлайн-режимі).

12. Қосымша білім беру ұйымдарының оқу процесі қосымша білім берудің білім беру бағдарламаларына сәйкес жүзеге асырылады.

Қосымша білім берудің білім беру бағдарламалары "Білім туралы" Заңның 23-бабына сәйкес жүзеге асырылады. Ерекше білім берілуіне қажеттілігі бар адамдарға олардың жеке қажеттіліктері ескеріле отырып жағдай жасалады.

13. Қосымша білімнің білім беру бағдарламалары бойынша қайта даярлаудан, кәсіптік даярлаудан, біліктілікті арттырудан, тағылымдамадан өткен білім алушылардың (тыңдаушылардың) білім деңгейін қорытынды бағалауды комиссия жүзеге асырады, оның құрамын қосымша білім беру ұйымының басшысы бекітеді.

14. Кәсіптік даярлықтың нысанын, мазмұнын, көлемін жұмыс берушімен бірлесіп айқындайды.

15. Қосымша білім алған адамдарға біліктілік беру туралы куәлік, осы Үлгілік қағидалардың 1 және 2-қосымшаларына сәйкес белгіленген үлгідегі сертификат беріледі.

16. Қосымша білім беру мемлекеттік білім беру тапсырыстары мен жеке және заңды тұлғалармен жасалған шарттар негізінде, сондай-ақ оқу шартына сәйкес бюджет қаражаты, жұмыс берушілердің қаражаты немесе Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де қаражат есебінен жүзеге асырылады.

17. Бастауыш, негізгі орта және жалпы орта жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын, техникалық және кәсіптік білім беру бағдарламаларын, орта білімнен кейінгі білім беру бағдарламаларын, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын қосымша білім беру ұйымдарында оқу-әдістемелік және ғылыми-әдістемелік жұмысты ұйымдастыру және жүзеге асыру тәртібі оқу-әдістемелік және ғылыми-әдістемелік жұмысты ұйымдастыру және жүзеге асыру қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады, Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2007 жылғы 29 қарашадағы № 583 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 5036 болып тіркелген).

18. Қосымша білім беру ұйымдарында кәсіптік даярлау, қайта даярлау және біліктілікті арттыру Еңбек кодексінің 118-бабына сәйкес жүзеге асырылады.

19. Қосымша білім беру ұйымын тікелей басқаруды басшы жүзеге асырады.

20. Қосымша білім беру ұйымын басқару Қазақстан Республикасының заңнамасына, тиісті үлгідегі білім беру ұйымдары қызметінің үлгілік қағидаларына және білім беру ұйымының жарғысына жүзеге асырылады.

Ересектерге арналған қосымша
білім беру ұйымдары қызметінің
үлгілік қағидаларына
1-қосымша

Куәлік

Осы куәлік ____________________________________________________ берілді,

(тегі, аты, әкесінің аты(болған жағдайда))

ол ____ жылғы "___"______________ бастап ____ жылғы "___"______________

кезеңінде оқып,_____________________________________ жылы ____________

__________________________________________________________________________

(білім беру ұйымының толық атауы)

______________________________________________________________________

кәсібі бойынша толық курсын бітіріп шықты және қайта даярлаудың толық курсын

бітіргеннен кейін мынандай құзыреттілігін көрсетті:

Модульдің атауы Бағалары/балл

_______________________ __________________________

Біліктілік комиссиясының шешімімен оған _____ жылғы "_____"

___________________________________________________________ біліктілігі берілді

Басшы _________________________/___________________________

_____ жылғы "_____" ___________

Тiркеу нөмірі № __________

М.О.

Ересектерге арналған қосымша
білім беру ұйымдары қызметінің
үлгілік қағидаларына
2-қосымша

СЕРТИФИКАТ

№ _______

Ұйымның атауы ___________________________________________________

Осымен

_________________________________________________________________

(тегі, аты, әкесінің аты (болған жағдайда)

_________________________________ біліктілікті арттыру/қайта даярлау курстатарын

_____________ тақырыбы бойынша ___________ сағат көлемінде өткендігін растайды.

Басшы ____________/_____________/

"___" __________ жыл

Тіркеу нөмірі № _______

М.О.

Сноска. Заголовок - в редакции приказа Министра просвещения РК от 07.08.2023 № 248 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

В соответствии с подпунктом 30) статьи 5 Закона Республики Казахстан "Об образовании" ПРИКАЗЫВАЮ:

Сноска. Преамбула - в редакции приказа Министра просвещения РК от 07.08.2023 № 248 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Утвердить прилагаемые:

1) Типовые правила деятельности дошкольных организаций согласно приложению 1 к настоящему приказу;

2) Типовые правила деятельности организаций среднего образования (начального, основного среднего и общего среднего) согласно приложению 2 к настоящему приказу;

3) Типовые правила деятельности организаций технического и профессионального образования согласно приложению 3 к настоящему приказу;

4) Типовые правила деятельности организаций послесреднего образования согласно приложению 4 к настоящему приказу;

5) Типовые правила деятельности специализированных организаций образования согласно 5 к настоящему приказу;

6) Типовые правила деятельности специальных организаций образования согласно приложению 6 к настоящему приказу;

7) Типовые правила деятельности организаций образования для детей-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей согласно 7 к настоящему приказу;

8) Типовые правила деятельности организаций дополнительного образования для детей согласно 8 к настоящему приказу;

9) Типовые правила деятельности организаций дополнительного образования для взрослых согласно 9 к настоящему приказу.

2. Признать утратившими силу приложения 1, 2, 3, 4, 6, 7, 8, 9, 10 утвержденные приказом Министра образования и науки Республики Казахстан "Об утверждении Типовых правил деятельности организаций образования соответствующих типов и видов" от 30 октября 2018 года № 595 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 17657).

3. Комитету дошкольного и среднего образования Министерства просвещения Республики Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства просвещения Республики Казахстан после его официального опубликования;

3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа представление в Юридический департамент Министерства просвещения Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1) и 2) настоящего пункта.

4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра просвещения Республики Казахстан.

5. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр просвещения
Республики Казахстан

А. Аймагамбетов

Приложение 1 к приказу
Министра просвещения
Республики Казахстан
от 31 августа 2022 года № 385

Типовые правила деятельности дошкольных организаций

Глава 1. Общие положения

1. Типовые правила деятельности дошкольных организаций (далее – Правила) разработаны в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об образовании" (далее - Закон "Об образовании") и определяют порядок деятельности дошкольных организаций.

2. Задачами дошкольных организаций являются:

1) охрана жизни и здоровья воспитанников дошкольного возраста;

2) создание оптимальных условий, обеспечивающих физическое, интеллектуальное и личностное развитие воспитанников, в том числе для воспитанников с особыми образовательными потребностями и индивидуальными возможностями;

3) обеспечение качественной предшкольной подготовки;

4) тесное сотрудничество с семьей для обеспечения полноценного развития воспитанника;

5) оказание консультативной и методической помощи родителям по вопросам воспитания, обучения, развития воспитанников и охраны здоровья;

6) создание инклюзивной развивающей среды, трансформируемые игровые и тематические зоны, ориентированные на поддержку индивидуальности и субъектности ребенка.

3. Для обеспечения доступности и вариативности дошкольного воспитания и обучения, создания благоприятных безопасных комфортных образовательных условий создаются виды дошкольных организаций, предусмотренные Номенклатурой видов организаций образования, утвержденной приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 22 февраля 2013 года № 50 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 8390).

4. Дошкольные организации различаются:

наличием разных возрастных групп в количестве от 1-3-х до 10 и более групп;

с 5-дневной рабочей неделей с 4, 9, 10,5, 12, 24-часовыми пребываниями детей;

с 6-дневной рабочей неделью с 4, 9, 10, 12, 24-часовыми пребываниями детей.

5. Виды дошкольных организаций:

ясли-сад - предусматривает наличие групп ясельного и дошкольного возраста для детей одного года и до приема в 1 класс;

детский сад - предусматривает наличие групп дошкольного возраста для детей трех лет и до приема в 1 класс;

семейный ясли-сад - предусматривает наличие разновозрастных групп (дети одного-трех лет, трех-пяти лет) и создается при непосредственном участии членов семей;

санаторный ясли-сад - предусматривает наличие групп ясельного и дошкольного возраста для детей одного года и до приема в 1 класс и проводит медикаментозное и физиотерапевтическое лечение, оздоровительно-профилактические мероприятия (закаливание, лечебная физкультура, массаж и другие) в зависимости от диагноза заболевания детей;

дошкольный мини-центр - предусматривает наличие групп ясельного и дошкольного возраста для детей одного года и до приема в 1 класс, функционирует с полным или неполным днем пребывания детей при организациях образования;

специальный ясли-сад – дошкольная организация, создающая специальные условия для воспитания, обучения, развития, ухода и оздоровления детей с особыми образовательными потребностями в возрасте одного года и до приема в 1 класс;

специальный детский сад – дошкольная организация, создающая специальные условия для воспитания, обучения, развития, ухода и оздоровления детей с особыми образовательными потребностями в возрасте трех лет и до приема в 1 класс.

6. Основной структурной единицей дошкольной организации является возрастная группа, которая комплектуется по одновозрастному или разновозрастному принципу.

7. Наполняемость возрастных групп по одновозрастному принципу:

1) группа раннего возраста – (дети 1 года) - не более 10 детей;

2) младшая группа (дети 2-х лет) – не более 20 детей;

3) средняя группа (дети 3-х лет) – не более 25 детей;

4) старшая группа (дети 4-х лет) – не более 25 детей;

5) предшкольная группа, предшкольный класс школы (лицея, гимназии) (дети 5-ти лет) - не более 25 детей.

8. Наполняемость возрастных групп по разновозрастному принципу:

1) при наличии в группе детей двух возрастов (дети 1 года, 2-х лет) – не более 15 детей;

2) при наличии в группе детей трех возрастов (дети 3-х лет, 4-х лет, 5-ти лет) – не более 20 детей.

9. Обеспечение оборудованием и мебелью дошкольных организаций осуществляется в соответствии с Нормами оснащения оборудованием и мебелью организаций дошкольного, среднего образования, а также специальных организаций образования, утвержденными приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 22 января 2016 года № 70 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 13272).

10. В дошкольных организациях предусматривается воспитание и обучение воспитанников с особыми образовательными потребностями с учетом интересов родителей (законных представителей):

1) в возрастных группах (не более трех воспитанников) по учебной программе дошкольного воспитания и обучения, в том числе сокращенной или индивидуальной;

2) и (или) в специальных группах по видам нарушений по специальным программам воспитания и обучения.

При наличии в группе воспитанников с особыми образовательными потребностями комплектование группы осуществляется из расчета уменьшения общего количества воспитанников на три на каждого такого воспитанника.

11. Дошкольные организации в своей деятельности руководствуются Конституцией Республики Казахстан, законами Республики Казахстан, настоящими Правилами, уставом дошкольной организации и другими нормативными правовыми актами Республики Казахстан, регулирующими систему дошкольного воспитания и обучения.

12. Дошкольные организации обеспечивают выполнение государственного образовательного заказа, финансируемого государством объема услуг по воспитанию, обучению, коррекции нарушения развития и социальной адаптации, развитию и медицинскому наблюдению, а также присмотру, уходу и оздоровлению воспитанников, в том числе для реализации инклюзивного образования для воспитанников в возрасте одного года и до приема в 1 класс.

Дошкольные организации оказывают психолого-педагогическое сопровождение воспитанникам, в том числе лицам (детям) с особыми образовательными потребностями в соответствии с Правилами психолого-педагогического сопровождения в организациях дошкольного, среднего, технического и профессионального, послесреднего образования, дополнительного образования, утвержденными приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 12 января 2022 года № 6 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 26513).

Сноска. Пункт 12 - в редакции приказа и.о. Министра просвещения РК от 31.07.2024 № 196 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

13. Прием воспитанников в государственные дошкольные организации и частные дошкольные организации с размещенным государственным образовательным заказом осуществляется в соответствии с Правилами оказания государственных услуг в сфере дошкольного образования, утвержденными приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 19 июня 2020 года № 254 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 20883).

Зачисление детей в дошкольные организации на территории Республики Казахстан, указанные в абзаце первом настоящего пункта осуществляется посредством единой базы учета, очередности и выдачи направлений через объекты информатизации в области образования.

Сноска. Пункт 13 - в редакции приказа и.о. Министра просвещения РК от 28.05.2024 № 122 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

14. Дошкольные организации организуют свою деятельность по следующим периодам:

1) с 1 сентября по 31 мая – учебный год (период освоения содержания программы, утвержденной приказом исполняющего обязанности Министра образования и науки Республики Казахстан от 12 августа 2016 года № 499 "Об утверждении Типовых учебных программ дошкольного воспитания и обучения" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 14235) (далее – Программа);

с 1 сентября по 31 мая – учебный год для предшкольных классов школ (лицеев, гимназий) (период освоения содержания Программы), в течение учебного года устанавливаются каникулы согласно правилам внутреннего распорядка школы (лицея, гимназии);

2) с 1 июня по 31 августа – летний оздоровительный период;

3) выпуск из дошкольной организации воспитанников, прошедших программу предшкольной подготовки, осуществляется до 1 августа ежегодно;

выпуск из предшкольных классов школ (лицеев, гимназий) воспитанников, прошедших программу предшкольной подготовки, осуществляется 31 мая ежегодно;

4) перевод воспитанников из одной возрастной группы в другую осуществляется c 1 по 31 августа текущего года с учетом достижения воспитанником полных лет в текущем календарном году;

комплектование предшкольных классов школ (лицеев, гимназий) осуществляется c 1 по 31 августа текущего года с учетом достижения воспитанником полных лет в текущем календарном году.

15. За воспитанником сохраняется место в дошкольной организации в случаях:

1) болезни, лечения, оздоровления, коррекции и реабилитации воспитанника в организациях здравоохранения и иных организациях (при предоставлении справки по показанию, заключения);

2) при предоставлении письменного заявления одного из родителей или законного представителя воспитанника на отпуск или оздоровление воспитанника сроком до двух месяцев в год;

3) на период введенного чрезвычайного положения (чрезвычайных ситуаций социального, природного, техногенного характера), карантина в населенном пункте.

16. Отчисление воспитанников из дошкольных организаций производится в случаях:

1) нарушения требований договора между дошкольной организацией и родителем или иным законным представителем воспитанника;

2) пропуска воспитанником более одного месяца без уважительных причин и предупреждения администрации;

3) наличия медицинских противопоказаний, препятствующих его пребыванию на основании справки врачебной консультационной комиссии.

17. Размер ежемесячной оплаты, взимаемой с родителей или законных представителей:

1) в государственных дошкольных организациях, созданных в организационно-правовой форме коммунальных государственных казенных предприятий, и частных дошкольных организациях с размещенным государственным образовательным заказом составляет 100 процентов затрат на питание независимо от возраста воспитанника; по решению местного исполнительного органа расходы за питание воспитанников компенсируются полностью или частично из местного бюджета;

2) в санаторных детских садах, дошкольных организациях для воспитанников с особыми образовательными потребностями содержание воспитанников предоставляется на бесплатной основе;

3) в частных дошкольных организациях устанавливается учредителем дошкольной организации, за исключением тех, в которых размещен государственный образовательный заказ.

18. Дошкольные организации, в том числе вновь созданные, а также руководители и педагоги государственных дошкольных организаций проходят аттестацию в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

Глава 2. Порядок деятельности дошкольных организаций

19. Дошкольные организации на основе статьи 41 Закона "Об образовании" и настоящих Правил разрабатывают свой устав.

20. Дошкольные организации обеспечивают:

1) выполнение функций, определенных их уставом;

2) реализацию в полном объеме Государственного общеобязательного стандарта дошкольного воспитания и обучения (далее – ГОС), утвержденного приказом Министра просвещения Республики Казахстан от 3 августа 2022 года № 348 "Об утверждении государственных общеобязательных стандартов дошкольного воспитания и обучения, начального, основного среднего и общего среднего, технического и профессионального, послесреднего образования" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 29031), Типовых учебных планов дошкольного воспитания и обучения (далее – Типовые планы), утвержденных приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 20 декабря 2012 года № 557 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 8275) и Программы;

3) соответствие применяемых форм, методов, приемов, средств организации воспитательно-образовательного процесса возрастным, психофизиологическим особенностям, способностям, интересам и потребностям воспитанников;

4) воспитанников текущим медицинским наблюдением, иммунизацией и организацией профилактических осмотров совместно с территориальными медицинскими организациями первичной медико-санитарной помощи, которые осуществляются медицинскими работниками, входящими в штат дошкольной организации;

5) составление десятидневного меню, которое утверждается руководителем дошкольной организации и вывешивается в каждой возрастной группе;

6) сбалансированное питание воспитанников проводится с учетом их возрастных особенностей, состояния здоровья, режима работы дошкольной организации, сезонного наличия продуктов, кратность его определяется в соответствии с Санитарными правилами "Санитарно-эпидемиологические требования к дошкольным организациям и домам ребенка", утвержденными приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 9 июля 2021 года № ҚР ДСМ-59 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 23469) и уставом дошкольной организации;

7) формирование у воспитанников культуры питания, в том числе посредством пропаганды сбалансированного здорового питания и потребления натуральных и свежих продуктов;

8) автоматизированный обмен информацией и актуализацию данных с информационной системой уполномоченного органа в области образования;

9) утверждение регламента информационного взаимодействия с информационной системой уполномоченного органа в области образования.

21. В государственных дошкольных организациях штатная численность устанавливается согласно Типовым штатам работников организаций дошкольного воспитания и обучения, утвержденным постановлением Правительства Республики Казахстан от 30 января 2008 года № 77 "Об утверждении Типовых штатов работников государственных организаций образования".

Штатное расписание и тарификация педагогов размещаются на официальных сайтах дошкольных организаций.

22. К занятию деятельности педагога допускаются лица, имеющие педагогическое или профессиональное образование по соответствующему профилю и осуществляющее профессиональную деятельность педагога по воспитанию и обучению воспитанников, методическому сопровождению или организации образовательной деятельности.

23. Педагоги дошкольных организаций и предшкольных классов при осуществлении профессиональной деятельности самостоятельно выбирают формы, способы организации воспитательно-образовательного процесса при условии соблюдения требований ГОС.

24. Педагоги дошкольных организаций и предшкольных классов обладают соответствующими профессиональными компетенциями в своей деятельности, непрерывно совершенствуют свое профессиональное мастерство, исследовательский, интеллектуальный и творческий уровень, в том числе повышают (подтверждают) уровень квалификационной категории не реже одного раза в пять лет.

25. Педагоги дошкольных организаций и предшкольных классов проходят ежегодно медицинские обследования в соответствии с приказом исполняющего обязанности Министра здравоохранения Республики Казахстан от 15 октября 2020 года № ҚР ДСМ-131/2020 "Об утверждении целевых групп лиц, подлежащих обязательным медицинским осмотрам, а также правил и периодичности их проведения, объема лабораторных и функциональных исследований, медицинских противопоказаний, перечня вредных и (или) опасных производственных факторов, профессий и работ, при выполнении которых проводятся предварительные обязательные медицинские осмотры при поступлении на работу и периодические обязательные медицинские осмотры и правил оказания государственной услуги "Прохождение предварительных обязательных медицинских осмотров" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 21443).

26. Дошкольные организации оказывают дополнительные платные услуги образовательного, оздоровительного характера в будние и выходные дни для воспитанников, неохваченных и охваченных данной дошкольной организацией и поступившие средства от платных услуг направляются на начисление заработной платы специалистам, приобретение инструментария, создание соответствующей развивающей среды согласно статьи 63 Закона "Об образовании".

27. При организациях образования с учетом потребности родителей создаются консультационные пункты в целях социально-педагогической поддержки семьи и воспитанника для родителей, дети которых не охвачены дошкольным воспитанием и обучением.

28. При дошкольных организациях создаются группы кратковременного пребывания, для воспитания и обучения детей 1-2 лет из малообеспеченных и многодетных семей, семей, воспитывающих детей с инвалидностью.

29. Управление дошкольными организациями строится на принципах единоначалия и коллегиального управления. Формами коллегиального управления являются педагогический, методический, попечительский советы.

30. Непосредственное управление дошкольной организацией осуществляет руководитель.

31. Взаимоотношения между дошкольной организацией и законными представителями регулируются договором, который заключается при зачислении ребенка в дошкольную организацию.

32. Участниками образовательного процесса являются воспитанники, законные представители воспитанников, педагоги.

Приложение 2 к приказу
Министра просвещения
Республики Казахстан
от 31 августа 2022 года № 385

Типовые правила деятельности организаций среднего образования (начального, основного среднего и общего среднего)

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Типовые правила деятельности организаций среднего образования (начального, основного среднего и общего среднего) (далее – Правила) разработаны в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об образовании" (далее – Закон "Об образовании") и определяют порядок деятельности организаций, реализующих общеобразовательные учебные программы начального, основного среднего и общего среднего образования, (далее – организации образования), за исключением автономной организации образования "Назарбаев Интеллектуальные школы".

2. Организации образования в своей деятельности руководствуются Конституцией Республики Казахстан, законами Республики Казахстан, настоящими Правилами и уставом организации образования.

3. В настоящих Правилах использованы следующие понятия:

1) начальная школа – организация образования, реализующая общеобразовательные учебные программы начального образования, а также учебные программы дополнительного образования обучающихся и воспитанников;

2) основная школа – организация образования, реализующая общеобразовательные учебные программы начального, основного среднего образования, а также учебные программы дополнительного образования обучающихся и воспитанников;

3) общеобразовательная школа – учебное заведение, реализующее общеобразовательные учебные программы начального, основного среднего и общего среднего образования, а также учебные программы дополнительного образования обучающихся и воспитанников;

4) предпрофильная подготовка – целенаправленная педагогическая поддержка выбора обучающимся основного среднего образования индивидуальной образовательной траектории;

5) гимназия – учебное заведение, реализующее общеобразовательные и дополнительные образовательные учебные программы начального, основного среднего и общего среднего образования, обеспечивающие расширенное и углубленное образование по общественно-гуманитарному и иным направлениям обучения в соответствии со склонностями и способностями обучающихся;

6) лицей – учебное заведение, реализующее общеобразовательные и дополнительные образовательные учебные программы основного среднего и общего среднего образования, обеспечивающие расширенное и углубленное естественно-математическое образование учащихся в соответствии с их склонностями и способностями;

6-1) сетевые школы – организации среднего образования, реализующие единую специализированную общеобразовательную учебную программу независимо от их места нахождения;

7) профильная школа – учебное заведение, реализующее образовательную учебную программу общего среднего образования;

8) профильное обучение – процесс дифференциации и индивидуализации обучения, организации образовательного процесса с учетом интересов, склонностей и способностей обучающихся. Профильное обучение реализуется в профильной школе, профильных классах;

9) малокомплектная школа – общеобразовательная школа с малым контингентом обучающихся, совмещенными класс-комплектами и со специфической формой организации учебных занятий;

10) опорная школа (ресурсный центр) – организация среднего образования, на базе которой консолидируются образовательные ресурсы близлежащих малокомплектных школ для проведения краткосрочных сессионных занятий, промежуточной и итоговой аттестации обучающихся в целях обеспечения доступа к качественному образованию учащихся малокомплектных школ;

11) международная школа – организация образования, реализующая самостоятельно разработанные интегрированные образовательные программы, прошедшая авторизацию в Организации Международного Бакалавриата или международную институциональную аккредитацию;

12) военная школа-интернат – организация образования, обеспечивающая получение общего среднего образования и дополнительные образовательные программы углубленной допризывной и физической подготовки, возможность продолжения обучения по военно-техническим специальностям на последующих уровнях образования, на конкурсной основе осуществляет прием детей мужского пола в возрасте 15-16 лет по показателям медицинского освидетельствования, по завершению основного среднего образования;

13) интернат при общеобразовательной школе – организация образования, обеспечивающая получение общего среднего образования обучающимися, проживающими в населенных пунктах, не имеющих соответствующих общеобразовательных школ;

14) школа-интернат для детей из многодетных и малообеспеченных семей – организация образования, обеспечивающая получение общего среднего образования детям из семей, получающих государственное пособие, детям из семей, не получающих государственную социальную помощь, детям из семей с доходом ниже прожиточного минимума, с оказанием помощи семье по условиям жизни, труда, состояния здоровья родителей или лиц, их заменяющих согласно постановлению Правительства Республики Казахстан от 12 марта 2012 года № 320 "Об утверждении размеров, источников, видов и Правил предоставления социальной помощи гражданам, которым оказывается социальная помощь" (далее – постановление Правительства Республики Казахстан № 320);

15) школа-интернат – организация образования, обеспечивающая получение общего среднего образования обучающимися, проживающими в населенных пунктах с малой численностью жителей;

16) санаторная школа-интернат – организация образования, обеспечивающая получение обучающимися общего среднего образования с соблюдением установленного режима, восстановительное лечение, проведение медицинской реабилитации и отдыха, лечебно-профилактических противотуберкулезных мероприятий;

17) интернат при опорной школе (ресурсный центр) обеспечивает доступ к образовательным ресурсам качественного образования обучающимися близлежащих малокомплектных школ с проживанием в период сессионных занятий и промежуточной и итоговой аттестации обучающихся.

18) социальная реабилитация – комплекс мер, осуществляемый органами и учреждениями системы профилактики правонарушений, безнадзорности и беспризорности среди несовершеннолетних, направленных на правовое, социальное, физическое, психическое, педагогическое, моральное и (или) материальное восстановление несовершеннолетнего, нуждающегося в специальных социальных услугах;

19) содержание несовершеннолетнего – создание родителями или другими законными представителями несовершеннолетнего условий для его полноценного развития, защиты его имущественных и неимущественных прав, интересов и государственных минимальных социальных стандартов;

20) воспитание несовершеннолетнего – непрерывный процесс воздействия на ребенка со стороны родителей или других законных представителей, а также работников государственных органов по привитию ему правил и норм поведения, принятых в обществе и направленных на его духовное, физическое, нравственное, психическое, культурное, интеллектуальное развитие и защиту от отрицательного влияния социальной среды;

21) школа-центр дополнительного образования – средняя общеобразовательная школа, имеющая структурным подразделением центр дополнительного образования;

22) школа-интернат-колледж является самостоятельным юридическим лицом, обеспечивающим получение общего среднего, технического и профессионального образования с предоставлением места для проживания;

23) учебно-производственный комбинат (межшкольный, курсовой) - государственная организация образования, финансируемая местными исполнительными органами, обеспечивающая адаптацию учащихся к жизни в обществе, на основе осознанного выбора профессии.

Сноска. Пункт 3 с изменениями, внесенными приказами Министра просвещения РК от 07.08.2023 № 248 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.05.2024 № 122 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

4. Уровни начального, основного среднего и общего среднего образования реализуется в:

1) начальной школе;

2) основной средней школе;

3) общеобразовательной школе.

5. Задачами организаций образования являются:

1) создание условий для развития функциональной грамотности обучающихся через освоение типовых учебных программ, направленных на формирование и развитие компетентной личности;

2) обеспечение получения обучающимися базисных основ наук, предусмотренных соответствующим государственным общеобязательным стандартом образования, разработанный в соответствии с подпунктом 5-2) статьи 5 Закона "Об образовании";

3) развитие творческих, духовных и физических возможностей личности, формирование прочных основ нравственности и здорового образа жизни;

4) воспитание гражданственности и патриотизма, любви к своей Родине – Республике Казахстан, уважения к государственным символам и казахскому языку, почитания народных традиций, нетерпимости к любым антиконституционным и антиобщественным проявлениям;

5) воспитание личности с активной гражданской позицией, формирование потребностей участвовать в общественно-политической, экономической и культурной жизни республики, осознанного отношения личности к своим правам и обязанностям;

6) приобщение к достижениям отечественной и мировой культуры, изучение истории, обычаев и традиций казахского народа и других национальностей, проживающих в Республике Казахстан.

7) создание условий, обеспечивающих равный доступ к образованию для всех обучающихся с учетом особых образовательных потребностей и индивидуальных возможностей.

6. Организации образования осуществляют свою деятельность на основании лицензии, выданной в соответствии с подпунктом 8) статьи 5 Закона "Об образовании".

7. В зависимости от содержания учебных программ с учетом потребностей и возможностей личности, создания условий доступности получения образования на всех уровнях обучение осуществляется в форме очного, вечернего, заочного, экстерната, дистанционного обучения.

8. При введении чрезвычайного положения, ограничительных мероприятий, в том числе карантина, на соответствующих административно-территориальных единицах (на отдельных объектах), объявления чрезвычайных ситуаций местные исполнительные органы и организации образования вводят дистанционное обучение для всех обучающихся в порядке, определяемом уполномоченным органом в области образования в соответствии с пунктом 2 статьи 37-2 Закона "Об образовании".

9. В организациях образования предусмотрено обучение обучающихся с особыми образовательными потребностями с учетом интересов родителей (законных представителей):

1) в общем классе (не более трех детей) по типовой учебной программе, в том числе сокращенной или индивидуальной учебной программе;

2) и (или) в специальных классах по видам нарушений в развитии по специальным учебным планам и программам.

Организации образования оказывают психолого-педагогическое сопровождение обучающимся и воспитанникам, в том числе лицам (детям) с особыми образовательными потребностями в соответствии с Правилами психолого-педагогического сопровождения в организациях дошкольного, среднего, технического и профессионального, послесреднего образования, дополнительного образования, утвержденными приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 12 января 2022 года № 6 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 26513).

Сноска. Пункт 9 - в редакции приказа и.о. Министра просвещения РК от 31.07.2024 № 196 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

10. Перевод обучающихся с особыми образовательными потребностями из общеобразовательной в специальную организацию образования осуществляется с согласия родителей (законных представителей) на основании заключения и рекомендаций психолого-медико-педагогической консультации.

11. Для граждан, которые по заключению врачебно-консультативной комиссии (ВКК) по состоянию здоровья в течение длительного времени не посещают организации образования, организуется индивидуальное бесплатное обучение на дому или в организациях, оказывающих стационарную помощь согласно соответствующим типовым учебным планам, а также восстановительное лечение и медицинскую реабилитацию.

При обучении на дому дети с особыми образовательными потребностями в зависимости от психофизических возможностей обучаются по общеобразовательным, сокращенным или специальным программам.

12. Порядок приема в школу и перевод с одной организации среднего образования в другую осуществляется согласно Типовым правилам приема на обучение в организации образования, реализующие общеобразовательные учебные программы начального, основного среднего, общего среднего образования, утвержденным приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 12 октября 2018 года № 564 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 17553) (далее – приказ № 564).

13. Обучающиеся, ранее обучавшиеся в зарубежных школах, по приезду в Республику Казахстан, продолжают обучение в школах Республики Казахстан. Администрациями школ совместно с местными управлениями образования создаются Комиссии по определению уровня их знаний, по итогам работы которой принимается решение о приеме обучающегося в соответствующий класс казахстанской школы.

14. В организациях образования, взаимоотношения обучающегося, законных представителей регулируются договором, определяющим права и обязанности сторон, сроки обучения, размер платы за обучение в частных организациях образования.

15. Исключение из организаций образования детей до шестнадцатилетнего возраста допускается в исключительных случаях по решению органа государственного управления организацией образования за совершение противоправных действий, грубое и неоднократное нарушение устава организации образования.

Решение об исключении детей-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей, принимается с согласия органов опеки и попечительства.

16. Получение общего среднего образования исключенных из организаций образования несовершеннолетних детей продолжается по решению местного исполнительного органа.

17. Учебный процесс в организациях среднего образования осуществляется с 1 сентября текущего года по 31 мая следующего года. В течение учебного года устанавливаются каникулы.

18. Трудовые отношения работника и организации образования регулируются трудовым законодательством Республики Казахстан.

Глава 2. Порядок деятельности организаций среднего образования

19. Субъектами образовательного процесса являются обучающиеся, педагоги, законные представители обучающихся.

20. Документы об образовании государственного образца выдают обучающимся, прошедшим итоговую аттестацию, организации образования, имеющие лицензию на занятие образовательной деятельностью по типовым учебным программам основного среднего, общего среднего образования.

21. К педагогам в организациях образования, реализующим общеобразовательные учебные программы среднего образования относятся лица, имеющие педагогическое или иное профессиональное образование по соответствующему профилю и осуществляющие профессиональную деятельность педагога по обучению и воспитанию обучающихся и (или) воспитанников, методическому сопровождению или организации образовательной деятельности, а также лица, прошедшие педагогическую переподготовку согласно пункту 1 статьи 10 Закона Республики Казахстан "О статусе педагога".

22. Продолжительность рабочего времени работников организаций образования устанавливается в соответствии с трудовым законодательством Республики Казахстан.

23. Педагоги организаций образования проходят ежегодно медицинское обследование в соответствии с приказом исполняющего обязанности Министра здравоохранения Республики Казахстан от 15 октября 2020 года № ҚР ДСМ-131/2020 "Об утверждении целевых групп лиц, подлежащих обязательным медицинским осмотрам, а также правил и периодичности их проведения, объема лабораторных и функциональных исследований, медицинских противопоказаний, перечня вредных и (или) опасных производственных факторов, профессий и работ, при выполнении которых проводятся предварительные обязательные медицинские осмотры при поступлении на работу и периодические обязательные медицинские осмотры и правил оказания государственной услуги "Прохождение предварительных обязательных медицинских осмотров" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 21443).

24. Организации образования осуществляют образовательный процесс в соответствии с приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 8 ноября 2012 года № 500 "Об утверждении типовых учебных планов начального, основного среднего, общего среднего образования Республики Казахстан" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 8170), приказом Министра просвещения Республики Казахстан от 16 сентября 2022 года № 399 "Об утверждении типовых учебных программ по общеобразовательным предметам и курсам по выбору уровней начального, основного среднего и общего среднего образования" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 29767).

Организации образования самостоятельно выбирают типовые учебные планы, в том числе с сокращенной учебной нагрузкой, по которым осуществляют процесс обучения.

Сноска. Пункт 24 - в редакции приказа Министра просвещения РК от 07.08.2023 № 248 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

25. Типовые учебные программы начального образования направлены на формирование личности ребенка, развитие его индивидуальных способностей, положительной мотивации и умений в учебной деятельности: прочных навыков чтения, письма, счета, коммуникативных навыков, творческой самореализации, культуры поведения для последующего освоения образовательных программ основной школы.

26. Типовые учебные программы основного среднего образования направлены на освоение обучающимися базовых основ системы наук, формирование у них высокой культуры межличностного и межэтнического общения, самоопределение личности и профессиональную ориентацию.

Типовая учебная программа включает предпрофильную подготовку обучающихся.

27. Типовые учебные программы общего среднего образования разработаны на основе дифференциации, интеграции и профессиональной ориентации содержания образования с введением профильного обучения.

28. Учебный и воспитательный процесс в организациях образования осуществляется в соответствии с типовыми учебными программами и рабочими учебными планами.

Разработку рабочего учебного плана и программ по учебным предметам, входящим в состав вариативной части базисного учебного плана и отражающим специфику конкретной организации, организации образования осуществляют самостоятельно.

Организации образования обеспечивают соответствие рабочих учебных планов типовым учебным планам и государственным общеобязательным стандартам образования Республики Казахстан.

29. В организациях образования реализуются типовые учебные программы дополнительного образования.

30. Процесс обучения в организациях образования строится на основе типового учебного плана, регламентируется годовым календарным учебным графиком работы и расписанием занятий.

31. Организации образования, обеспечивают знание обучающимися казахского языка как государственного, а также изучение русского и одного из иностранных языков в соответствии с государственным общеобязательным стандартом образования Республики Казахстан соответствующего уровня образования.

32. Учебная нагрузка, режим занятий обучающихся, воспитанников определяются утверждаемыми организациями образования положениями, подготовленными на основе государственных общеобязательных стандартов образования Республики Казахстан, санитарных правил, типовых учебных планов и рекомендаций органов здравоохранения и образования в области образования.

33. В организациях образования организуется медицинское обеспечение детей и подростков в соответствии с приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 5 августа 2021 года № ҚР ДСМ-76 "Об утверждении Санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к объектам образования"" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 23890) (далее – Приказ № ҚР ДСМ-76).

34. Расписание занятий в организации образования утверждается ее руководителем либо лицом, его заменяющим.

В расписании занятий указываются ежедневное количество, продолжительность и последовательность учебных занятий.

Расписание занятий в организациях образования предусматривает перерыв достаточной продолжительности для питания и активного отдыха обучающихся и воспитанников.

35. Продолжительность перемен между уроками для обучающихся всех видов общеобразовательных организаций образования составляет не менее пяти минут, большой перемены (после второго или третьего уроков) – тридцать минут.

Вместо одной большой перемены после второго и четвертого уроков предусматириваю две перемены по пятнадцать минут каждая.

36. Продолжительность урока в общеобразовательной организации не превышает сорока пяти минут. В первых классах применяется ступенчатый режим учебных занятий с постепенным наращиванием учебной нагрузки. В сентябре планируются три урока по тридцать пять минут, с октября по сорок пять минут. На уроках проводятся физкультминутки и гимнастики для глаз.

Для обучающихся первых классов в течение года предусматривается дополнительная неделя каникул. Проведение сдвоенных уроков в начальной школе не предусматривается.

37. В целях контроля за освоением обучающимися типовых учебных программ начального, основного среднего и общего среднего образования организации образования осуществляют текущий контроль успеваемости и итоговую аттестацию обучающихся в соответствии с приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 18 марта 2008 года № 125 "Об утверждении Типовых правил проведения текущего контроля успеваемости, промежуточной и итоговой аттестации обучающихся для организаций среднего, технического и профессионального, послесреднего образования" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 5191) (далее – Приказ № 125).

38. Организации образования самостоятельны в определении максимальной учебной нагрузки в день, выборе форм, средств и методов обучения, определяемых их уставами.

39. Организации образования, вне зависимости от форм собственности, обеспечивают формирование у обучающихся патриотического воспитания, толерантного отношения к окружающим, антикоррупционной культуры, навыков делового общения, культуры питания, в том числе посредством пропаганды сбалансированного здорового питания и потребления натуральных и свежих продуктов путем обеспечения функционирования объектов питания на основании санитарно-эпидемиологического заключения уполномоченного органа в сфере здравоохранения или договора на обеспечение обучающихся питанием.

40. Для создания надлежащих условий в организациях образования, реализующих общеобразовательные учебные программы среднего образования необходимо наличие материальных активов (учебных кабинетов, оборудования и мебели в соответствии с нормами оснащения, оборудованных шкафов для индивидуального использования для уровня начального образования; оснащенность компьютерными классами, компьютерами, подключенными к сети интернет, учебных лабораторий, спортивных залов, медицинских пунктов, столовой или буфета) зданий (учебных корпусов): собственные либо принадлежащие на праве хозяйственного ведения, или оперативного управления, или доверительного управления, или аренда материальных активов с учебными помещениями, имеющими площадь, соответствующую санитарным правилам утвержденным Приказом № ҚР ДСМ-76, а также наличие видеонаблюдения в помещениях и (или) на прилегающих территориях организации среднего образования.

41. Организации образования, реализующие общеобразовательные учебные программы среднего образования, обеспечивают автоматизированный обмен информацией и актуализацию данных с информационной системой уполномоченного органа в области образования, и актуализации данных в национальной образовательной базе данных.

42. Руководитель организации образования назначается на должность и освобождается от должности в соответствии пунктом 3 статьи 44 Закона "Об образовании".

43. В организациях образования создаются коллегиальные органы управления. Формами коллегиального управления организацией образования являются педагогический, попечительский, методический советы и совет по педагогической этике.

44. Организациям образования для углубленного изучения учебных предметов выделяются средства на факультативы и организацию дополнительных курсов по выбору обучающихся из расчета 4 часа на каждый класс.

45. Платные образовательные услуги в государственных школах оказываются взамен и в рамках основной образовательной деятельности, финансируемой из бюджета.

Глава 3. Типовые правила деятельности организаций среднего образования по профилю обучения

46. Основными видами организаций среднего образования по профилю обучения являются:

1) гимназия;

2) лицей;

3) профильная школа.

47. Основные цели и задачи гимназии:

1) формирование интеллектуальной личности с высоким уровнем культуры, адаптированной к жизни в обществе, готовой к осознанному выбору и освоению профессиональных образовательных программ;

2) создание оптимальных условий для качественного усвоения общеобразовательных программ общего среднего образования наиболее способным и подготовленным учащимся.

48. Гимназия организуется на базе 1-11 (12) классов средней общеобразовательной школы по следующей структуре:

1) уровень начального образования (1-4 классы начальной школы) обеспечивает овладение основными умениями и навыками учебной деятельности, элементами теоретического мышления, умениями самоконтроля самокоррекции, а также направлена на выявление степени индивидуальных способностей ребенка;

2) уровень основного среднего образования (5-9 (10) классы основной школы) обеспечивает условия становления и формирования личности учащегося на основе освоения основных и дополнительных общеобразовательных программ основной школы, обеспечивающей предпрофильную подготовку учащегося наряду с базовой подготовкой. На этой ступени гимназия обеспечивает завершение базовой подготовки учащегося на основе внутренней и внешней дифференциации;

3) уровень общего среднего образования (10-11 (12) классы старшей школы) обеспечивает завершение общеобразовательной подготовки обучающегося на основе освоения профильных программ обучения.

Организации основного среднего и общего среднего уровней образования гимназии функционируют как самостоятельные учреждения образования.

49. Гимназии (гуманитарного, лингвистического, эстетического профиля, многопрофильные) создаются самостоятельно, в составе общеобразовательной школы или при вузах соответствующего профиля при наличии высококвалифицированных педагогов, необходимых научно-методических, учебных, материальных условий.

50. Устав гимназии принимается советом (педсоветом) гимназии и утверждается органами управления образованием местной исполнительной власти.

51. На базе гимназии осуществляется опытная проверка научно-методических рекомендаций, моделей учебно-воспитательных учреждений нового типа, структуры, содержания и форм организации учебной деятельности.

52. Основные цели и задачи лицея:

2) создание оптимальных условий для качественного усвоения общеобразовательных программ общего среднего образования наиболее способным и подготовленным учащимся;

3) подготовка обучающихся по дисциплинам, ориентированным на профессиональное обучение.

53. Лицей организуется на базе 5-11 (12) классов средней общеобразовательной школы по следующей структуре:

1) уровень основного среднего уровня образования (5-9 (10) классы основной школы) обеспечивает условия становления и формирования личности учащегося на основе освоения основных и дополнительных общеобразовательных программ основной школы, обеспечивающей предпрофильную подготовку учащегося наряду с базовой подготовкой;

2) уровень общего среднего уровня образования (10-11 (12) классы старшей школы) обеспечивает завершение общеобразовательной подготовки обучающегося на основе освоения профильных программ обучения."

Сноска. Пункт 53 - в редакции приказа и.о. Министра просвещения РК от 28.05.2024 № 122 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

54. Лицеи создаются самостоятельно, в составе общеобразовательной школы или при вузах соответствующего профиля при наличии высококвалифицированных педагогов, необходимых научно-методических, учебных, материальных условий в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан в области образования.

55. Устав лицея принимается советом (педсоветом) лицея и утверждается органами управления образованием местной исполнительной власти.

56. На базе лицея осуществляется опытная проверка научно-методических рекомендаций, моделей учебно-воспитательных учреждений нового типа, структуры, содержания и форм организации учебной деятельности.

57. Основные цели и задачи профильной школы:

1) предоставление обучающимся возможности выбора индивидуальных образовательных программ по соответствующим направлениям;

2) обеспечение условий для дифференциации, интеграции и профессиональной ориентации содержания общего среднего образования по естественно-математическому, общественно-гуманитарному и технологическому направлениям;

3) определение дальнейшей траектории обучения через подготовку обучающихся по дисциплинам, ориентированным на профессиональное обучение;

4) обучение обучающихся по профильным дисциплинам с превышением базового уровня учебных предметов, определенных в государственном общеобязательном стандарте образования;

5) ориентация обучающихся на получение высшего образования соответствующего профиля

6) формирование интеллектуальной личности с высоким уровнем культуры, адаптированной к жизни в обществе, готовой к осознанному выбору и освоению профессиональных образовательных программ.

58. Профильная школа обеспечивает завершение общеобразовательной подготовки обучающегося на основе освоения образовательных учебных программ по направлениям.

59. Организационно-правовая форма профильной школы определяется уполномоченным органом в области образования.

60. Создание и реорганизация профильной школы находится в компетенции местных исполнительных органов.

61. На базе профильной школы осуществляется апробация научно-методических рекомендаций, моделей учебно-воспитательных учреждений нового типа, структуры, содержания и форм организации учебной деятельности.

62. Профильная школа осуществляет обучение и воспитание в интересах личности, общества, государства, обеспечивает охрану здоровья и создание благоприятных условий для разностороннего развития личности, в том числе возможности удовлетворения потребности обучающегося в самообразовании и получении дополнительного образования.

63. Прием в гимназии и лицеи осуществляется в соответствии с Типовыми правилами приема на обучение в организации образования, реализующими общеобразовательные учебные программы начального, основного среднего и общего среднего образования, утвержденными приказом № 564.

64. Зачисление, перевод из класса в класс, отчисление производится решением Совета (педсовета) гимназии и лицея по результатам успеваемости (рейтингового балла) в соответствии с Уставом гимназии, лицея.

65. Отчисленные обучающиеся продолжают образование в общеобразовательных классах гимназии, лицея или переводятся районным (городским) отделом образования в общеобразовательную школу по месту жительства.

66. Организация учебного и воспитательного процесса гимназий и лицеев и профильных школ осуществляется в соответствии с учебными программами, рабочими учебными планами, разработанными на основе Государственного общеобязательного стандарта образования, и реализующими освоение общеобязательных основных и дополнительных программ.

67. Индивидуальные учебные планы гимназий, лицеев и профильных школ утверждаются администрацией организации образования и согласовываются региональными управлениями (отделами) образования.

68. Учебные программы вариативных и профессионально ориентированных спецкурсов гимназий согласовываются с соответствующими кафедрами вузов.

Гимназический компонент обеспечивается:

1) индивидуальным выбором каждой гимназией профилей обучения, индивидуальной программой развития, использованием инновационных методик и технологий обучения;

2) введением новых учебных программ, профильных предметов для реализации дополнительных образовательных программ, отвечающих целям и задачам гимназии.

69. Учебные программы вариативных и профессионально ориентированных спецкурсов гимназий и лицеев согласовываются с соответствующими кафедрами вузов.

Лицейский компонент обеспечивается:

1) индивидуальным выбором каждого лицея профилей обучения, индивидуальной программой развития, использованием инновационных методик и технологий обучения;

2) введением новых учебных программ, профильных предметов для реализации дополнительных образовательных программ, отвечающих целям и задачам лицея.

70. Организация учебно-воспитательного процесса в гимназии, лицеев и профильных школах и управление ими осуществляется в соответствии с настоящими Типовыми правилами.

71. Обучающимся, достигшим высоких результатов в обучении, проявляющим склонности к творческой и научно-исследовательской деятельности, назначаются стипендия из имеющихся в лицее фондов, поступлений из вузов и других средств.

72. В гимназии, лицее, профильной школе возможна организация платных дополнительных образовательных услуг, не заменяющих индивидуальную работу обучающихся по предметам учебного плана, регулируемых договором между гимназией и обучающимся, воспитанником, его родителями (законными представителями), определяющих уровень образования, сроки обучения, размер платы за обучение, иные условия.

73. Гимназии, лицеи, профильные школы работают по индивидуальному штатному расписанию, составленному на основе типового штата.

74. Общее руководство гимназией, лицеем, профильной школой осуществляет Совет или педагогический совет гимназии, в состав которого входят и представители соответствующего высшего учебного заведения.

75. Формирование контингента обучающихся профильной школы осуществляется после завершения обучения на уровне основного среднего образования с учетом интересов, склонностей и способностей обучающихся без учета территории проживания обучающегося.

76. Учебные планы профильных школ предусматривают вариативность образования, обеспечивающее личное саморазвитие, самостоятельность в приобретении знаний, формирующего коммуникативные навыки, умения использовать информацию и технологии, решать проблемы, предприимчивость и креативность.

77. Учебные программы прикладных курсов и курсов по выбору, реализующих вариативный компонент типового учебного плана, утверждаются местным исполнительным органом в области образования.

78. Учебно-воспитательный процесс в профильной школе организуется на основе планирования учебно-воспитательной работы и контроля за ее реализацией.

79. При проведении профильных предметов осуществляется деление класса на 2 группы при наполнении класса 24 и более обучающихся в профильных школах.

80. При проведении курсов по выбору группы обучающихся комплектуются из числа обучающихся отдельно 11-х и 12-х классов.

81. Планирование учебно-воспитательной работы обеспечивает своевременное и качественное выполнение учебных планов и программ в полном объеме. Планирование учебно-воспитательной работы в профильной школе осуществляется путем утверждения плана учебно-воспитательного процесса на учебный год и расписания занятий.

82. Система воспитательной работы в профильной школе направлена на формирование патриотизма, гражданственности, межэтнической толерантности, высокой морали и нравственности, а также на развитие функциональной грамотности, разносторонних интересов и способностей обучающихся, воспитанников.

83. Формы и методы обучения направлены на формирование логического, критического и конструктивного мышления, обеспечивающего успешность достижения образовательных результатов, умение применять полученные знания в учебной и практической деятельности.

84. Профильные школы обеспечивают переход от фронтальных форм обучения классного коллектива к реализации индивидуальной образовательной траектории каждого обучающегося, в том числе с использованием интерактивных, инновационных, проектно-исследовательских технологий, цифровой инфраструктуры.

85. Содержание общего среднего образования в профильной школе определяется в соответствии с требованиями государственных общеобязательных стандартов образования Республики Казахстан (далее – ГОСО), утвержденных приказом Министра просвещения Республики Казахстан от 3 августа 2022 года № 348 "Об утверждении государственных общеобязательных стандартов дошкольного воспитания и обучения, начального, основного среднего и общего среднего, технического и профессионального, послесреднего образования" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 29031).

86. В соответствии с уставными целями и задачами профильная школа вправе предоставлять на платной основе с заключением договора об оказании платных услуг дополнительные образовательные программы и оказывать дополнительные образовательные услуги сверх требований ГОСО.

87. В профильных школах создаются коллегиальные органы управления. Формами коллегиального управления профильной школы являются попечительский совет, педагогический, методический (учебно-методический, научно-методический) советы, родительский комитет и другие формы.

88. Организационная структура, система управления и должностные обязанности всех работников профильной школы разрабатываются в соответствии с особенностями образовательной модели школы.

89. Педагогический коллектив для работы в профильной школе формируется из числа высококвалифицированных педагогов: учителей высшей категории, магистров, а также привлеченных кандидатов и докторов наук.

90. Гимназиям и лицеям выделяются средства на факультативы и организацию дополнительных курсов по выбору обучающихся из расчета 4 часа на каждый класс, а также 0,25 ставок учителей, на каждый класс для организации кружков, студий, научных обществ и других и/или для оплаты отдельных курсов и лекций на договорной основе со специалистами высшей квалификации из расчета 1500 часов в год на школу. Факультативные занятия и курсы по выбору проводятся в группах при наличии в них не менее 10 человек.

91. Платные образовательные услуги в государственных гимназиях и лицеях оказываются взамен и в рамках основной образовательной деятельности, финансируемой из бюджета.

92. Гимназии, лицеи и профильные школы:

1) участвуют в международной деятельности по линии образования, науки, культуры;

2) заключают соглашения с зарубежными образовательными заведениями о сотрудничестве, об обмене преподавателями и учащимися. Подбор учителей и учащихся для направления за границу осуществляет совет лицея;

3) создают совместные организации образования на основании двусторонних международных соглашений.

Глава 4. Типовые правила деятельности организаций среднего образования по условиям организации обучения

93. Основными видами организаций образования по условиям организации обучения являются:

1) малокомплектная школа (далее – МКШ), опорная школа;

2) общеобразовательная школа при исправительном учреждении;

3) вечерняя школа;

4) организация образования для детей с девиантным поведением (организация образования);

5) организация образования для детей с особым режимом содержания;

6) школа при больнице.

Организаций образования по условиям организации обучения реализуют образовательные программы начального, основного среднего, общего среднего образования.

Параграф 1. Типовые правила деятельности малокомплектных школ, опорных школ

94. Основные цели и задачи МКШ:

1) обеспечение и расширение доступа к качественному начальному, основному среднему, общему среднему образованию;

2) применение информационно-коммуникационных технологий обучения;

3) консолидация образовательных ресурсов МКШ в опорной школе (ресурсном центре) с целью обеспечения качественного образования;

4) создание условий по предпрофильной подготовке и профильному обучению для обучающихся МКШ

5) организация установочной, промежуточной и итоговой учебных сессий в опорной школе (ресурсном центре) и межсессионного периода для обучающихся МКШ;

6) организация учебно-воспитательного процесса в совмещенных классах.

95. В каждом населенном пункте с малой численностью населения гарантируется функционирование начальной МКШ с численностью обучающихся от 5 до 40 человек; основной МКШ с численностью обучающихся от 41 до 80 человек; средней МКШ с численностью обучающихся от 81 до 180 человек.

96. Деление класса на две группы в МКШ осуществляется при наличии 16 и более обучающихся по:

1) казахскому языку и литературе – в классах с неказахским языком обучения;

2) иностранному языку;

3) художественному труду;

4) информатике.

Деление класса на две группы в МКШ допускается при наличии 16 и более обучающихся по русскому языку и литературе в классах с нерусским языком обучения.

97. В МКШ учебно-воспитательный процесс обеспечивается с учетом разновозрастного обучения обучающихся в совмещенных либо самостоятельных классах.

Наполняемость 2-11 классов в МКШ допускается от 3 и более человек.

При применении методик разновозрастного обучения допускается объединение двух или трех классов с учетом разницы в возрасте 1, 2 года.

При объединении классов применяется скользящий график организации учебных занятий.

Совмещенное обучение обучающихся первого класса, выпускного класса с другими классами не предусмотрено.

98. Учебная деятельность опорной школы и МКШ осуществляется на основе единого учебного плана, утвержденного на совместном педагогическом совете опорной школы (ресурсного центра) и МКШ.

99. Для обучающихся 5-11 классов МКШ проводятся учебные сессии с изучением предметов инвариантного компонента: установочная – первая декада октября (10 дней); промежуточная – первая декада февраля (10 дней); итоговая – третья декада апреля (10дней).

Для обучающихся 8-11 классов прохождение учебных сессий на базе опорных школ обязательно, для 5-7 классов – по усмотрению организации образования.

100. В сессионный период опорная школа (ресурсный центр) работает как центр дополнительного образования и школа полного дня.

101. На время проведения учебных сессий для обучающихся МКШ в опорной школе местными исполнительными органами предусматриваются средства на подвоз, питание и проживание, которые оформляются соответствующим приказом органа управления образованием.

102. В межсессионный период учебно-познавательная деятельность обучающихся проходит в МКШ с дистанционной поддержкой учителей-предметников опорной школы (ресурсного центра).

103. Учебные сессии обучающихся МКШ в период ограничительных мер, связанных с чрезвычайными ситуациями социального, природного и техногенного характера, санитарно-противоэпидемиологические и санитарно-профилактические мероприятия и в период неблагоприятных погодных условий переводятся на дистанционное обучение.

104. Областные методические кабинеты (центры) осуществляют координацию работы по разработке рабочих учебные планов, календарно-тематическому планированию, составлению индивидуальных программ обучения, содержанию дистанционных форм обучения, методам обучения и спецкурсов с учетом профильной направленности.

Параграф 2. Типовые правила деятельности общеобразовательных школ в исправительных учреждениях

105. Общеобразовательные школы в исправительных учреждениях (далее - Школа) создаются решением местных исполнительных органов по представлению органов уголовно-исполнительной системы областей и городов республиканского значения по согласованию с управлениями образования областей и городов республиканского значения.

106. Учредительные документы Школы формируются в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан в области образования.

107. Основные цели и задачи Школы:

1) обязательное получение осужденными, не достигшими возраста тридцати лет, начального, основного среднего и общего среднего образования;

2) получение общего среднего образования по желанию осужденными старше тридцати лет;

3) получение осужденными, не имеющими профессии (специальности) технического и профессионального образования.

108. Образовательный процесс Школы осуществляется в соответствии с действующим законодательством Республики Казахстан в области образования.

109. Особенности организации деятельности Школы определяются Уставом Школы и настоящими Типовыми правилами. Деятельность Школы подлежит лицензированию в соответствии с законодательством Республики Казахстан о лицензировании.

110. В Школу принимаются осужденные, не имеющие основное среднее и общее среднее образование на основании документов об образовании.

Для определения уровня знаний осужденных проводится их тестирование.

111. Зачисление оформляется приказом директора Школы, согласованным с начальником исправительного учреждения. Комплектование классов проводится на протяжении учебного года.

Обязанности обучающихся определяются Уставом Школы и Правилами внутреннего распорядка исправительных учреждений.

112. В Школе учебный процесс осуществляется в соответствии с действующими Типовыми учебными планами и программами.

113. Руководство Школой осуществляется директором, назначаемым в порядке, установленным законодательством в области образования.

114. Директор Школы по согласованию с начальником исправительного учреждения назначает и освобождает от должности руководящих работников, педагогов Школы. Порядок их назначения и освобождения осуществляется в соответствии с трудовым законодательством Республики Казахстан.

115. Права и обязанности директора, руководящих работников, педагогов Школы определяются Уставом Школы и Правилами внутреннего распорядка исправительного учреждения.

116. Директор Школы и педагоги входят в состав Советов воспитателей отрядов, участвуют совместно с администрацией учреждения в воспитательной и социально-психологической работе с осужденными.

117. Администрация исправительного учреждения:

1) ведет учет осужденных, подлежащих обязательному общеобразовательному и профессиональному обучению;

2) обеспечивает взаимодействие администрации, педагогов и технического персонала Школы с работниками частей и служб учреждения по вопросам обучения, воспитания осужденных;

3) оказывает помощь педагогическому коллективу Школы в изучении правовых и методических документов, регламентирующих деятельность учреждения по вопросам обучения, исправления осужденных;

4) осуществляет контроль за соблюдением работниками Школы режимных требований, установленных в учреждении;

5) обеспечивает безопасность и охрану труда работников Школы во время нахождения их на территории исправительного учреждения;

6) осуществляет ежедневный контроль за посещением осужденными занятий в Школе.

118. Педагогический коллектив Школы:

1) проводит совместно с администрацией учреждения работу по обеспечению полного охвата подлежащих обязательному обучению осужденных, не достигших тридцатилетнего возраста и не имеющих общего среднего образования;

2) организует образовательный процесс в соответствии с учебными планами и программами с учетом требований режима содержания осужденных;

3) оказывает помощь обучающимися в подготовке к занятиям, овладении методами самообразования, администрации учреждения - в духовно-нравственном воспитании осужденных, в работе по их социальной адаптации и реабилитации;

4) ходатайствует перед администрацией учреждения о поощрении обучающихся за успехи в учебе и соблюдении дисциплины;

5) обеспечивает соблюдение работниками Школы требований внутреннего распорядка исправительных учреждений;

6) обеспечивает сохранность учебно-методических пособий, оборудования и другого имущества.

119. Педагоги Школы не допускаются на территорию учреждения при нарушении ими требований правил деятельности исправительных учреждений.

120. Приобретение оборудования, а также расходы, связанные с содержанием помещений Школы (коммунальные услуги, текущий ремонт и прочие затраты), оплата труда обслуживающего персонала, производится за счет средств исправительных учреждений. Оплата труда руководящих работников, педагогов, учебно-воспитательного персонала, приобретение и доставка учебников производится за счет средств местных бюджетов, предусмотренных на образование.

Параграф 3. Типовые правила деятельности вечерних школ

121. Вечерняя (сменная) школа предоставляет гражданам Республики Казахстан, иностранным гражданам (в рамках действующего законодательства Республики Казахстан), работающим и неработающим, возможность получения основного среднего и общего среднего образования.

122. Вечерняя школа реализует общеобразовательные учебные программы основного среднего и общего среднего образования, а также, с учетом ее особенностей и возможностей – программы дополнительного образования.

123. Вечерняя (сменная) школа создается в форме государственного учреждения или коммунального государственного казенного предприятия.

124. Вечерняя школа осуществляет обучение по следующим формам: дневной, вечерней, заочной, индивидуальной, экстерната одновременно в пределах одной организации образования.

125. Условия и порядок освоения образовательных программ определяются настоящими Типовыми правилами и Уставом школы.

126. Создание, реорганизация и ликвидация вечерней школы осуществляется в соответствии с Законом "Об образовании" решением местных исполнительных органов, согласованным с управлениями образования областей и городов республиканского значения.

127. Вечерняя школа создается при наличии:

1) в крупных городах – не менее 100 обучающихся;

2) в небольших городах – не менее 80 обучающихся;

3) в поселках городского типа – не менее 50 обучающихся;

4) в сельской местности – не менее 30 обучающихся.

128. При вечерней и заочной формах обучения классы открываются при наличии не менее 9 обучающихся.

129. При наличии необходимых средств и условий, по решению местных органов управления, при вечерних школах открываются учебно-консультационные пункты, классы или группы заочного обучения с меньшей наполняемостью (от 1 до 8 обучающихся).

130. Вечерняя школа создает учебно-консультационные пункты, классы, группы заочного обучения на предприятиях и в организациях образования.

131. Учебно-консультационные пункты, классы заочного обучения и индивидуальные группы при дневных общеобразовательных школах, а также вечерние отделения в дневных общеобразовательных школах, открываются:

1) в городах при наличии не менее 50 обучающихся;

2) в поселках городского типа не менее 30 обучающихся, сельской местности, при наличии не менее 15 обучающихся.

132. Организация образовательного процесса учебно-консультационных пунктов с очной, заочной формой обучения осуществляется на основе настоящих Правил.

133. Вечерняя школа создает классы с углубленным изучением предметов, классы (группы) компенсирующего и коррекционного обучения.

134. Наполняемость классов всех уровней вечерней школы, при дневной форме обучения, устанавливается в количестве:

1) в городских организациях образования – 20 обучающихся;

2) в небольших городах и поселках городского типа – 15 обучающихся;

3) в сельских организациях образования – 10 обучающихся.

135. При наличии в классе 24 и более обучающихся производится деление на подгруппы для изучения казахского языка и литературы в русской школе, иностранного языка, художественного труда, информатики.

136. Деление на подгруппы при заочной форме вечернего обучения не предусматривается.

137. В вечернюю школу принимаются лица, не моложе 15 лет, изъявившие желание обучаться, на основании следующих документов:

1) заявления родителей (законных представителей);

2) личного заявления;

3) свидетельства об окончании основного общего образовании;

4) табеля успеваемости за последний год обучения;

5) академической справки организации образования (с обязательным указанием количества часов и оценок по пройденным в данном учебном заведении общеобразовательным предметам);

6) удостоверения личности документ, удостоверяющий личность или свидетельства о рождении;

7) справки с места работы (для работающих);

8) медицинская справка формы – 075/у, утвержденная приказом и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 30 октября 2020 года № ҚР ДСМ-175/2020 "Об утверждении форм учетной документации в области здравоохранения, а также инструкций по их заполнению" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 21579) (далее – приказ ҚР ДСМ-175/2020);

9) справки с места жительства.

138. В вечернюю школу принимаются лица, направленные решением комиссии по защите прав несовершеннолетних при акиматах городов и районов.

139. В вечернюю школу прием заявлений и зачисление проводится до начала учебного года и оформляется приказом директора школа.

140. Лица из других организаций образования принимаются в соответствующий класс (с учетом итоговых и текущих оценок) в течение всего учебного года.

141. В вечерней школе контингент обучающихся определяется дважды в год: на начало каждого полугодия.

142. Вечерняя школа осуществляет образовательный процесс в соответствии с уровнями общеобразовательных программ двух ступеней образования:

1) II ступень – основное среднее образование (срок освоения: 3 года: 7, 8, 9 классы);

2) III ступень – среднее общее образование (срок освоения: 2 года: 10, 11 (12) классы.

143. В вечерней школе организация образовательного процесса регламентируется общеобразовательными учебными программами, рабочим учебным планом.

144. Вечерняя школа самостоятельна в определении годового календарного учебного графика, в выборе системы оценок, порядка и периодичности аттестации обучающихся.

145. Учебный год в вечерней школе продолжается с 1 сентября по 25 мая.

Сноска. Пункт 145 - в редакции приказа и.о. Министра просвещения РК от 28.05.2024 № 122 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

146. Вечерняя школа, по договоренности с предприятиями, проводит профессиональную подготовку обучающихся в качестве дополнительных образовательных услуг, в том числе платных.

147. При сессионном режиме организации занятий заочного или вечернего обучения время сессий определяется педагогическим советом школы.

148. Порядок приема обучающихся в вечернюю школу в части, не отрегулированной Законом, определяется Уставом организации образования. Прием обучающихся в школу осуществляется независимо от места, района проживания и социального статуса учащихся.

149. Права и обязанности, обучающихся определяются Уставом школы, Правилами внутреннего распорядка школы.

150. Обучающимся вечерней школы без отрыва от трудовой деятельности предоставляется сокращенная рабочая неделя, дополнительный оплачиваемый отпуск по месту работы и другие льготы в соответствии с трудовым законодательством Республики Казахстан.

151. Освоение программы за курс основного среднего и общего среднего образования завершается обязательной итоговой аттестацией выпускников.

152. Выпускникам вечерних школ после прохождения ими итоговой аттестации выдается документ государственного образца о соответствующем образовании.

153. Общее руководство вечерней школой осуществляет выборный представительный орган – Педагогический Совет, его компетенции определяются Уставом школы.

154. В целях совершенствования образовательного процесса в вечерней школе создается методический Совет, методические объединения, психологическая и социально-педагогическая служба. Их деятельность осуществляется в порядке, определенном Уставом школы и действующим законодательством в области образования.

155. Вечерняя школа является самостоятельным юридическим лицом, имеющим свой Устав, гербовую печать, расчетный счет в банке.

156. Школа располагает отдельным зданием, в исключительных случаях – в арендуемых местными акиматами зданиях.

157. Финансовое обеспечение деятельности Школы осуществляется в порядке, установленном действующим законодательством в области образования.

Параграф 4. Типовые правила деятельности организации образования для детей с девиантным поведением

158. В настоящих правилах организации образования для детей с девиантным поведением – это специальные организации образования (далее – Специальные организации образования), обеспечивающие воспитание, обучение и социальную реабилитацию несовершеннолетних, указанные в пункте 1 статьи 13 Закона Республики Казахстан "О профилактике правонарушений среди несовершеннолетних и предупреждении детской безнадзорности и беспризорности" (далее – Закон "О профилактике правонарушений").

159. Специальная организация образования является юридическим лицом, имеет обособленное имущество, печать и штампы со своим наименованием, бланки установленного образца, а также счет в банке и самостоятельно разрабатывает воспитательную программу в соответствии с психофизиологическими особенностями воспитанников, требованиями охраны здоровья, защиты прав и интересов несовершеннолетних.

160. Специальная организация образования разрабатывает свой устав на основе Социального кодекса Республики Казахстан, законов Республики Казахстан "Об образовании", "О профилактике правонарушений среди несовершеннолетних и предупреждении детской безнадзорности и беспризорности", "О правах ребенка в Республике Казахстан", "О государственном имуществе" и настоящих Правил.

Сноска. Пункт 160 - в редакции приказа Министра просвещения РК от 07.08.2023 № 248 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

161. Задачи специальных организаций образования:

1) социальная адаптация и реабилитация несовершеннолетних;

2) предупреждение правонарушений, безнадзорности, беспризорности и антиобщественных действий среди несовершеннолетних;

3) обеспечение защиты прав и законных интересов несовершеннолетних;

4) формирование законопослушного поведения несовершеннолетних;

5) обеспечение непрерывности и единства процесса обучения и воспитания.

162. Специальные организации образования являются учебно-воспитательными или лечебно-воспитательными учреждениями и создаются в целях обеспечения воспитания, обучения и социальной реабилитации несовершеннолетних в возрасте от одиннадцати до восемнадцати лет, систематически совершающих правонарушения, влекущие меры административного воздействия, злостно уклоняющихся от получения начального, основного среднего и общего среднего образования, систематически совершающих самовольные уходы из семьи и детских учебно-воспитательных организаций, совершающих иные антиобщественные действия.

163. Специальные организации образования создаются с учетом обеспечения раздельного размещения несовершеннолетних женского и мужского пола. Обязательным условием является изолированность спальных корпусов воспитанников мужского и женского пола, а также воспитанников в возрасте 11-14 лет от 15-18 летнего возраста.

164. Санитарно-эпидемиологические требования к условиям проживания воспитанников устанавливаются в соответствии с Приказом № ҚР ДСМ-76.

165. Специальные организации образования имеют комплекс зданий и сооружений, обеспечивающих учебно-воспитательный процесс: оборудованные по установленным нормативам учебные и жилые помещения для воспитанников, пищеблок, помещение для медицинского пункта с изолятором, клуб, спортивный городок, учебно-производственные мастерские, учебно-опытное сельское, садоводческое или иное хозяйство.

166. Деятельность медицинского пункта с изолятором регулируется руководством специальной организации образования и местным органом государственного управления здравоохранением. Специальная организация образования использует помощь профильных медицинских учреждений местных органов государственного управления здравоохранением.

167. Решения о создании, реорганизации и ликвидации специальных организаций образования принимаются местными исполнительными органами.

168. Оказание комплекса специальных социальных услуг несовершеннолетним, находящимся в специальной организации образования осуществляется в соответствии с действующим законодательством в области предоставления специальных социальных услуг лицам, нуждающимся в специальных социальных услугах.

Сноска. Пункт 168 - в редакции приказа Министра просвещения РК от 07.08.2023 № 248 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

169. Несовершеннолетний направляется в специальную организацию образования на срок от одного месяца до одного года на основании решения специализированного суда по делам несовершеннолетних.

В случаях, когда несовершеннолетний подозреваемый, который по условиям жизни и воспитания не может быть оставлен в прежнем месте жительства, он по постановлению органа, ведущего уголовный процесс, при участии органов опеки и попечительства помещается для проживания на период производства по уголовному делу в специальную организацию образования.

170. Сбор документов для определения несовершеннолетних в специальную организацию образования обеспечивают органы образования, внутренних дел, здравоохранения, осуществляющие выявление и учет несовершеннолетних.

На каждого направляемого в специальную организацию образования несовершеннолетнего предоставляется:

1) решение суда о направлении несовершеннолетнего в специальную организацию образования;

2) свидетельство о рождении (документ. удостоверяющий личность несовершеннолетнего);

3) личное дело обучающегося;

4) карта профилактических прививок по форме № 065/у в соответствии с утвержденным приказом № ҚР ДСМ-175/2020 и учетная форма № 026/у-3, утвержденная приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 24 июня 2003 года № 469 "Об утверждении Инструкции по заполнению и ведению учетной формы 026/у-3 "Паспорта здоровья ребенка" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 2423) (далее – Инструкция по заполнению и ведению);

5) акт обследования жилищно-бытовых условий семьи, с указанием сведений о составе семьи, социальном статусе семьи, полных данных на родителей и иных законных представителей, их фактического места проживания, места работы, наличия условий для содержания и воспитания несовершеннолетнего;

6) документы, подтверждающие отсутствие родительского попечения на несовершеннолетних, из числа воспитанников (выпускников) организаций образования для детей-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей;

7) характеристика с места учебы;

8) приписное свидетельство для лиц призывного возраста;

9) постановлению органа, ведущего уголовный процесс.

Документы личного дела, а также сведения о несовершеннолетних вносятся в Республиканскую базу данных детей-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей, а также лиц, желающих принять ребенка в семью (далее – Республиканская база данных) не позднее 1 (одного) рабочего дня с момента приема несовершеннолетнего в специальную организацию образования.

171. В специальную организацию образования не направляются несовершеннолетние, имеющие отклонения в состоянии здоровья в соответствии с Перечнем заболеваний, препятствующих содержанию и обучению несовершеннолетних в специальных организациях образования и организациях образования с особым режимом содержания, утвержденным приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 23 февраля 2022 года № ҚР ДСМ-17 (далее – приказ № ҚР ДСМ-17) (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 26931)

172. При рассмотрении вопроса о направлении в специальные организации образования несовершеннолетних, злоупотребляющих алкогольными напитками, наркотическими средствами и психотропными веществами, их аналогами, в обязательном порядке изучается целесообразность назначения им прохождения лечения от психического, поведенческого расстройства (заболевания), связанного с употреблением психоактивных веществ.

173. Администрация специальных организаций образования:

1) обеспечивает специальные условия содержания несовершеннолетних, включающие в себя охрану территории указанного учреждения, личную безопасность воспитанников и их максимальную защищенность от негативного влияния, ограничение свободного входа на территорию указанного учреждения посторонних лиц и самовольного ухода из него воспитанников, круглосуточное наблюдение и контроль за несовершеннолетними, в том числе во время, отведенное для сна, проведение личного осмотра несовершеннолетних, их вещей и спальных помещений;

2) информирует органы внутренних дел по местонахождению указанного учреждения и по месту жительства несовершеннолетних о фактах их самовольного ухода и принимает непосредственное участие по их розыску и возвращению;

3) направляет в комиссию по делам несовершеннолетних и защите их прав по месту жительства несовершеннолетнего извещение о его выпуске из указанного учреждения не позднее чем за один месяц до окончания срока пребывания, а также характеристику на несовершеннолетнего и рекомендации о необходимости проведения с ним в дальнейшем мер индивидуальной профилактики и оказания ему содействия в трудовом и бытовом устройстве;

4) в течение десяти суток со дня поступления несовершеннолетнего в учреждение письменно извещает его родителей или лиц, их заменяющих и сообщает свой юридический адрес;

5) запрашивает письменное подтверждение органов внутренних дел по месту жительства несовершеннолетнего о факте его прибытия;

6) поддерживают систематическую связь с родителями несовершеннолетних или лицами, их заменяющими, путем переписки, звонков, личных бесед, проведения родительских собраний.

174. Доставка несовершеннолетних в специальные организации осуществляется в установленном Республики Казахстан порядке через Центры адаптации несовершеннолетних или Центры поддержки детей, нуждающихся в специальных социальных услугах в сопровождении сотрудников ювенальной полиции.

Сноска. Пункт 174 - в редакции приказа Министра просвещения РК от 07.08.2023 № 248 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

175. Зачисление оформляется приказом директора специальной организации образования либо должностным лицом, исполняющим его обязанности. Определение класса, в котором должны обучаться несовершеннолетние, производится на основании имеющихся документов об образовании.

176. Срок пребывания воспитанников в специальных организациях образования, определенный судом, продлевается по ходатайству администрации специальной организации образования в случаях:

1) необходимости завершения несовершеннолетним общеобразовательной или профессиональной подготовки, по его заявлению, но не более чем до достижения им совершеннолетия;

2) систематического совершения правонарушений, влекущих меры административного воздействия, злостного уклонения от получения среднего образования, самовольных уходов из специальных организаций образования, совершения иных антиобщественных деяний.

177. Выпуск воспитанников из специальной организации образования осуществляется приказом директора организации по окончанию срока, определенного судом.

178. Пребывание несовершеннолетнего в специальной организации образования прекращается досрочно в связи с достижением им совершеннолетия, а также, если на основании представления администрации учреждения суд придет к выводу, что несовершеннолетний для своего исправления больше не нуждается в применении данной меры, либо по медицинским противопоказаниям.

179. При совершении воспитанником специальной организации образования общественно опасного деяния, содержащего признаки преступления до достижения возраста, с которого наступает уголовная ответственность, он в порядке, установленном статьей 14 Закона "О профилактике правонарушений" направляется в организацию образования с особым режимом содержания. Решение о целесообразности перевода несовершеннолетних из специальных организаций образования в организации образования с особым режимом содержания принимается судом по представлению органа внутренних дел.

180. Перевод несовершеннолетних из одной специальной организации образования в другую осуществляется в исключительных случаях по согласованию с органами управления образования в целях обеспечения личной безопасности воспитанников, предупреждения правонарушений и разобщения групп несовершеннолетних с противоправной или антиобщественной направленностью.

181. Несовершеннолетние, выбывающие из специальных организаций образования досрочно или в связи с истечением срока, определенного судом, направляются к месту их дальнейшего устройства в сопровождении родителей или лиц, их заменяющих, а при невозможности их прибытия – в сопровождении работников специальной организации образования.

Несовершеннолетние, выбывающие из специальных организаций образования в связи с достижением совершеннолетия, направляются к месту постоянного проживания самостоятельно.

182. Во всех случаях выбытия администрация специальных организаций образования выдает выпускникам комплект сезонной одежды и обуви, бывших в их пользовании в период нахождения в учреждении.

183. При выпуске несовершеннолетних из специальных организаций образования сопровождающим их лицам выдаются: принадлежащие несовершеннолетнему вещи, деньги, личные документы, аттестат или справка об образовании и трудовой подготовке, характеристика, выписка из медицинской карты с обязательным отражением сведений о проведенных прививках и об эпидемиологическом окружении.

184. Несовершеннолетние выпускаются из специальных организаций образования при:

1) истечении срока, определенного судом, в день истечения этого срока;

2) досрочно в день достижения совершеннолетия;

3) досрочно, если суд на основании представления администрации учреждения либо территориальной комиссии по делам несовершеннолетних и защите их прав придет к выводу, что несовершеннолетний не нуждается в дальнейшем применении данной меры, в день поступления соответствующего решения суда, а если решение суда получено после окончания рабочего дня, то на следующий день;

4) направлении несовершеннолетнего в организацию образования с особым режимом содержания;

5) наступлении обстоятельств, при которых несовершеннолетний не может находиться в данном учреждении в соответствии с Законом "О профилактике правонарушений".

185. Учебно-воспитательная работа в организации образования осуществляется по образовательным программам, разработанных на основе ГОСО.

186. Воспитанникам, прошедшим итоговую аттестацию по общеобразовательным учебным программам основного среднего, общего среднего образования, выдается аттестат об основном среднем образовании или об общем среднем образовании, который хранится в личных делах и выдается им на руки под расписку при выпуске из специальных организаций образования. Остальным воспитанникам при выпуске выдается табель с указанием оценок по всем предметам.

187. Обучение и воспитание несовершеннолетних в специальной организации образования проводится дифференцированно с учетом их возрастных и индивидуальных особенностей.

Для воспитанников с пробелами в знаниях применяется программа выравнивания знаний

188. Трудовое обучение в специальной организации образования осуществляется в учебно-производственных мастерских, учебно-опытном участке и подсобном хозяйстве с учетом возраста и физического развития несовершеннолетних от двух до четырех часов в день.

189. Профессиональная подготовка воспитанников в специальной организации образования осуществляется в порядке, установленном действующим законодательством Республики Казахстан в области образования.

190. Воспитанникам, сдавшим квалификационный экзамен, присваивается соответствующий уровень квалификации по конкретной специальности и выдается свидетельство (сертификат) о присвоении квалификации.

Преподаватель технологии или мастер производственного обучения имеет высшее или среднее профессиональное образование, высокую производственную квалификацию по конкретной специальности и опыт работы по соответствующей профессии.

191. Занятия по самоподготовке проводятся под руководством педагогов в специально отведенные распорядком дня часы.

192. Привлечение воспитанников к мероприятиям, не связанным с учебно-воспитательным процессом и социальной реабилитацией, запрещается.

193. В специальных организациях образования применяются меры поощрения и взыскания.

194. Воспитанникам разрешается переписка, получение передач, посылок, бандеролей (с соблюдением перечня разрешенных вещей и продуктов), денежных переводов в установленном законодательством Республики Казахстан порядке.

195.Расходование обучающимися денежных средств допускается по разрешению и под контролем администрации или педагогических работников специальной организации образования.

196. При наличии данных о нахождении предметов, запрещенных к хранению, администрация специальной организации образования производит проверку вещей обучающегося, поступающих посылок, бандеролей и передач.

197. В период субботников, генеральных уборок, работ по самообслуживанию на территории специальных организаций образования привлечение воспитанников для уборки мест, опасных для их здоровья, а также мест общего пользования не предусматривается.

198. Заместитель директора по правовому воспитанию, дежурный по правовому воспитанию назначаются директором специальной организации из числа лиц, имеющих педагогическое или юридическое образование и опыт работы с детьми. Численность дежурных по правовому воспитанию определяется из расчета 10% от количества обучающихся в соответствии со штатным расписанием.

199. Специальная организация образования в своей деятельности руководствуется Конституцией Республики Казахстан, законодательством Республики Казахстан, настоящими Правилами и уставом организации образования.

200. Непосредственное руководство специальной организацией образования осуществляет директор, назначаемый в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области образования.

201. В специальных организациях образования создаются коллегиальные органы управления.

202. Финансирование специальной организаций образования осуществляется из средств местного бюджета.

203. Учет и расходование дополнительных, спонсорских средств производится в соответствии с бюджетным законодательством Республики Казахстан.

Параграф 5. Типовые правила деятельности организации образования для детей с особым режимом содержания

204. В настоящих правилах организации образования для детей с особым режимом содержания – это организации образования с особым режимом содержания, обеспечивающие воспитание, обучение и социальную реабилитацию несовершеннолетних, нуждающихся в особых условиях воспитания, обучения и требующих специального педагогического подхода, указанных в пункте 2 статьи 14 Закона "О профилактике правонарушений".

205. Организации образования с особым режимом содержания создаются для несовершеннолетних в возрасте от одиннадцати до восемнадцати лет с условием раздельного размещения лиц мужского и женского пола.

206. Организация образования с особым режимом содержания является юридическим лицом, имеет обособленное имущество, печать и штампы со своим наименованием, бланки установленного образца, а также счет в банке и самостоятельно разрабатывает воспитательную программу в соответствии с психофизиологическими особенностями воспитанников, требованиями охраны здоровья, защиты прав и интересов несовершеннолетних.

207. Организация образования с особым режимом содержания разрабатывает свой устав на основе Социального кодекса Республики Казахстан, законов Республики Казахстан "Об образовании", "О профилактике правонарушений среди несовершеннолетних и предупреждении детской безнадзорности и беспризорности", "О правах ребенка в Республике Казахстан", "О государственном имуществе" и настоящих Правил.

Сноска. Пункт 207 - в редакции приказа Министра просвещения РК от 07.08.2023 № 248 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

208. Задачи организации образования с особым режимом содержания:

1) социальная адаптация и реабилитация несовершеннолетних;

3) обеспечение защиты прав и законных интересов несовершеннолетних;

4) формирование законопослушного поведения несовершеннолетних;

5) обеспечение непрерывности и единства процесса обучения и воспитания.

209. Санитарно-эпидемиологические требования к условиям проживания воспитанников в организации образования с особым режимом содержания устанавливаются в соответствии с Приказом № ҚР ДСМ-76.

210. Организации образования с особым режимом содержания должны иметь комплекс зданий и сооружений, обеспечивающих учебно-воспитательный процесс: учебные и жилые помещения для воспитанников, пищеблок, помещение для медицинского пункта с изолятором, клуб, спортивную площадку, учебно-производственные мастерские, учебно-опытное сельское или садоводческое хозяйство.

211. Деятельность медицинского пункта с изолятором регулируется руководством специальной организации образования и местным органом государственного управления здравоохранением. Специальная организация образования использует помощь профильных медицинских учреждений местных органов государственного управления здравоохранением.

212. Решение о создании, реорганизации и ликвидации организаций образования с особым режимом содержания принимается местными исполнительными органами.

213. Оказание комплекса специальных социальных услуг несовершеннолетним, находящимся в организации образования с особым режимом содержания осуществляется в соответствии с действующим законодательством в области предоставления специальных социальных услуг лицам, нуждающимся в специальных социальных услугах.

Сноска. Пункт 213 - в редакции приказа Министра просвещения РК от 07.08.2023 № 248 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

214. В организации образования с особым режимом содержания помещаются несовершеннолетние в возрасте от одиннадцати до восемнадцати лет, нуждающиеся в особых условиях воспитания, обучения и требующие специального педагогического подхода:

1) совершившие особо тяжкие преступления или два и более общественно опасных деяния, в отношении которых досудебное расследование было прекращено в связи с недостижением возраста, с которого наступает уголовная ответственность, либо примирением;

2) в случаях, если они осуждены за совершение преступления средней тяжести или тяжкого преступления и освобождены судом от уголовной ответственности и наказания в порядке, предусмотренном статьей 83 Уголовного кодекса Республики Казахстан.

Решение о целесообразности направления несовершеннолетних, не достигших возраста, с которого наступает уголовная ответственность, в организации образования с особым режимом содержания принимается судом по представлению органа внутренних дел.

215. В организацию образования с особым режимом содержания несовершеннолетние направляются на срок от шести месяцев до двух лет по решению суда.

216. Сбор документов, необходимых для помещения несовершеннолетних в организации образования с особым режимом содержания, обеспечивают органы внутренних дел.

На каждого направляемого в организацию образования с особым режимом содержания несовершеннолетнего предоставляется:

1) решение суда о направлении несовершеннолетнего в организацию образования с особым режимом содержания;

2) свидетельство о рождении (документ. удостоверяющий личность несовершеннолетнего);

3) личное дело учащегося;

4) карта профилактических прививок по форме № 065/у в соответствии с приказом № ҚР ДСМ-175/2020 и учетная форма № 026/у-3, утвержденная приказом Инструкцией по заполнению и ведению;

7) характеристика с места учебы;

8) приписное свидетельство для лиц призывного возраста.

217. В организацию образования с особым режимом содержания не направляются несовершеннолетние, имеющие отклонения в состоянии здоровья в соответствии с Перечнем заболеваний, препятствующих содержанию и обучению несовершеннолетних в специальных организациях образования и организациях образования с особым режимом содержания, утвержденным приказом № ҚР ДСМ-17.

При рассмотрении вопроса о направлении в организацию образования с особым режимом содержания несовершеннолетних, злоупотребляющих алкогольными напитками, наркотическими средствами и психотропными веществами, их аналогами, в обязательном порядке изучается целесообразность назначения им прохождения лечения от психического, поведенческого расстройства (заболевания), связанного с употреблением психоактивных веществ.

Документы личного дела, а также сведения о несовершеннолетних вносятся в Республиканскую базу данных не позднее 1 (одного) рабочего дня с момента приема несовершеннолетнего в организацию образования с особым режимом содержания.

Сбор документов, необходимых для помещения и доставку несовершеннолетних в организацию образования с особым режимом содержания обеспечивают органы внутренних дел.

В случаях, когда несовершеннолетний подозреваемый, который по условиям жизни и воспитания не может быть оставлен в прежнем месте жительства, он по постановлению органа, ведущего уголовный процесс, при участии органов опеки и попечительства помещается для проживания на период производства по уголовному делу в организацию образования с особым режимом содержания.

218. Администрация организаций образования с особым режимом содержания:

1) обеспечивает специальные условия содержания несовершеннолетних, включающие в себя охрану территории организации образования с особым режимом содержания, личную безопасность воспитанников и их максимальную защищенность от негативного влияния, ограничение свободного входа на территорию организации образования с особым режимом содержания посторонних лиц и самовольного ухода из него воспитанников, круглосуточное наблюдение и контроль за несовершеннолетними, в том числе во время, отведенное для сна, проведение личного осмотра несовершеннолетних, их вещей и спальных помещений;

2) информирует органы внутренних дел по месту нахождения организации образования с особым режимом содержания и по месту жительства несовершеннолетних о фактах их самовольного ухода и принимает непосредственное участие по их розыску и возвращению;

3) направляет в комиссию по делам несовершеннолетних и защите их прав по месту жительства несовершеннолетнего извещение о его выпуске из организации образования с особым режимом содержания не позднее чем за один месяц до окончания срока пребывания, а также характеристику на несовершеннолетнего и рекомендации о необходимости проведения с ним в дальнейшем индивидуальной профилактической работы и оказания ему содействия в трудовом и бытовом устройстве.

4) запрашивает письменное подтверждение органов внутренних дел по месту жительства несовершеннолетнего о факте его прибытия.

219. Пребывание несовершеннолетнего в организации образования с особым режимом содержания прекращается досрочно в связи с достижением лицом совершеннолетия, а также если на основании представления администрации организации образования с особым режимом содержания суд придет к выводу, что несовершеннолетний для своего исправления больше не нуждается в применении данной меры.

220. Воспитанники, выбывающие из организации образования с особым режимом содержания, доставляются в места проживания в сопровождении работников организации образования с особым режимом содержания.

Несовершеннолетние, выбывающие из организаций образования с особым режимом содержания в связи с достижением совершеннолетия, направляются к месту постоянного проживания самостоятельно.

Во всех случаях выбытия администрация организации образования с особым режимом содержания выдает выпускникам комплект сезонной одежды и обуви, бывший в их пользовании в период нахождения в данном учреждении.

221. Несовершеннолетние выпускаются из организаций образования с особым режимом содержания при:

1) истечении срока, определенного судом;

2) досрочно в связи с достижением совершеннолетия;

3) досрочно, если суд на основании представления администрации учреждения либо территориальной комиссии по делам несовершеннолетних и защите их прав придет к выводу, что несовершеннолетний для своего исправления не нуждается в дальнейшем применении данной меры;

4) наступлении обстоятельств, при которых несовершеннолетний не может находиться в данном учреждении в соответствии с Законом "О профилактике правонарушений".

222. Учебно-воспитательная работа в организации образования с особым режимом содержания осуществляется по образовательным программам, разработанных на основе государственных общеобязательных стандартов образования.

Воспитанникам, прошедшим итоговую аттестацию по общеобразовательным учебным программам основного среднего, общего среднего образования выдается аттестат об основном среднем образовании либо об общем среднем образовании.

Обучение и воспитание воспитанников организаций образования с особым режимом содержания осуществляется дифференцированно с учетом их возрастных и индивидуальных особенностей.

223. Обучение и воспитание несовершеннолетних в организации образования с особым режимом содержания проводится дифференцированно с учетом их возрастных и индивидуальных особенностей.

224. Трудовое обучение в специальной организации образования осуществляется в учебно-производственных мастерских, учебно-опытном участке и подсобном хозяйстве с учетом возраста и физического развития несовершеннолетних от двух до четырех часов в день.

225. Профессиональная подготовка воспитанников в организации образования с особым режимом содержания осуществляется в порядке, установленном действующим законодательством Республики Казахстан в области образования.

226. Воспитанникам, сдавшим квалификационный экзамен, присваивается соответствующий уровень квалификации по конкретной специальности и выдается свидетельство (сертификат) о присвоении квалификации.

227. Занятия по самоподготовке проводятся под руководством педагогов в специально отведенные распорядком дня часы.

228. Привлечение воспитанников к мероприятиям, не связанным с учебно-воспитательным процессом и социальной реабилитацией, запрещается.

229. В организации образования с особым режимом содержания применяются меры поощрения и взыскания

230. Правом применения мер поощрения и взыскания пользуются директор и его заместители. Учителя и воспитатели применяют меры взыскания и поощрения в виде устной благодарности, предупреждения или устного выговора

231. Воспитанникам разрешается переписка, получение передач, посылок, бандеролей (с соблюдением перечня разрешенных вещей и продуктов), денежных переводов в установленном законодательством Республики Казахстан порядке.

Расходование обучающимися денежных средств допускается по разрешению и под контролем воспитателя специальной организации образования.

232. При наличии данных о нахождении предметов, запрещенных к хранению, администрация специальной организации образования производит проверку вещей учащегося, поступающих посылок, бандеролей и передач.

233. В период субботников, генеральных уборок, работ по самообслуживанию на территории специальных организаций образования привлечение воспитанников для уборки мест, опасных для их здоровья, а также мест общего пользования не предусматривается.

234. Организация образования с особым режимом содержания в своей деятельности руководствуется Конституцией Республики Казахстан, законодательством Республики Казахстан, настоящими Правилами и уставом центра.

235. Непосредственное руководство организации образования с особым режимом содержания осуществляет директор, назначаемый в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области образования.

236. В организации образования с особым режимом содержания создаются коллегиальные органы управления.

237. Финансирование организации образования с особым режимом содержания осуществляется из средств местного бюджета.

238. Учет и расходование дополнительных, спонсорских средств производится в соответствии с бюджетным законодательством Республики Казахстан.

Параграф 6. Типовые правила деятельности школ при больнице

239. Школы при больнице создаются в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области образования. Школа при больнице предоставляет право детям, находящимся на длительном лечении получить образование с 1 по 11 (12) класс.

240. Деятельность школы при больнице регламентируется Уставом школы и настоящими Типовыми правилами, она подлежит лицензированию в соответствии с законодательством Республики Казахстан о лицензировании.

241. Образовательный процесс школы при больнице осуществляют в соответствии с утвержденными Типовыми учебными планами.

Разработку рабочего учебного плана и программ по учебным предметам, входящим в состав вариативной части базисного учебного плана и отражающим специфику конкретной организации, школа вправе осуществлять самостоятельно.

242. В школе при больнице занятия проводятся 5 раз в неделю (кроме субботы и воскресенья), недельная учебная нагрузка регулируется (от 3 часов в неделю до 20 часов).

243. Обучение в школе при больнице осуществляется по учебникам и программам, по которым занимаются обучающиеся в общеобразовательных школах. В школах при больнице обеспечение учебниками осуществляется за счет средств государственного бюджета.

244. Форма обучения в школе при больнице определяется адекватно состоянию здоровья обучающегося: индивидуальная (по тяжести основного заболевания) или классно-урочная.

245. В школе при больнице на обучающихся оформляется личное дело и издается приказ о зачислении.

246. В школах при больницах проводятся классные, самостоятельные и контрольные работы, знания обучающихся оцениваются, а по окончании четверти выставляются четвертные оценки.

247. По завершению учебного года обучающимся 1-8 (9) классов выставляются годовые и итоговые оценки и приказом по школе переводятся в следующий класс.

248. Обучающиеся 9, 11 (12) классов участвуют в итоговой государственной аттестации в форме государственных выпускных экзаменов.

По итогам экзаменационных и итоговых оценок обучающимся выдаются документы государственного образца.

Глава 5. Типовые правила деятельности международных школ

249. Основная цель деятельности международной школы – обеспечение гармоничного и перспективного образования, способствующего интеллектуальному, физическому и социальному развитию личности, способный мыслить глобально, легко адаптироваться к изменениям в современном обществе, и вносить конструктивный вклад в его развитие.

Сноска. Пункт 249 - в редакции приказа и.о. Министра просвещения РК от 28.05.2024 № 122 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

250. Международная школа обеспечивает достижение названной цели посредством применения в образовательном процессе лучшего педагогического опыта казахстанской школы и международного школьного образования, высокого научно-методического оснащения образовательных программ, постоянного профессионального развития педагогического коллектива.

251. Деятельность международной школы строится на следующих принципах:

1) интернационализация образовательной программы школы – нацеленность образовательного процесса на формирование патриотического сознания у обучающихся с привитием уважения к Конституции Республики Казахстан, законам Республики Казахстан, уважения к культуре своего народа, межкультурного понимания и толерантности;

2) интеграция – полноправное членство школы в международном образовательном сообществе, предоставление выпускникам школы возможности получения документа об окончании школы международного образца, формирование педагога международного уровня;

3) академическая свобода – самостоятельность в выборе структуры (уровней) школьного образования, разработке и внедрении образовательных программ, форм и методов осуществления образовательной деятельности; автономность и самоуправляемость, самостоятельность в финансово-экономическом, административном управлении;

4) автономность и самоуправляемость – самостоятельность в финансово-экономическом, административном управлении;

5) гласность и транспарентность – обязательное прохождение школой международной авторизации образовательных программ организацией Международного Бакалавриата и/или международной институциональной аккредитации, членство школы в международных образовательных организациях, обеспечение информационной открытости по всем направлениям деятельности;

6) социальная ответственность – обеспечение уровня образования, позволяющего выпускникам школы принимать участие в конкурсе на получение образовательных грантов при поступлении в высшие учебные заведения Республики Казахстан.

Сноска. Пункт 251 - в редакции приказа и.о. Министра просвещения РК от 28.05.2024 № 122 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

252. В своей деятельности международная школа руководствуется Конституцией Республики Казахстан, законодательством Республики Казахстан, государственными общеобязательными стандартами образования Республики Казахстан, локальными документами учредителя (учредителями), настоящими Типовыми правилами, Уставом школы.

Сноска. Пункт 252 - в редакции приказа и.о. Министра просвещения РК от 28.05.2024 № 122 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

253. Международная школа осуществляет обучение и воспитание в интересах личности, общества, государства, обеспечивает охрану здоровья и создание благоприятных условий для разностороннего развития личности, в том числе возможности удовлетворения потребности обучающегося в самообразовании и получении дополнительного образования.

254. Организационно-правовая форма международной школы определяется решением учредителя (учредителей).

255. В международной школе создание и деятельность организационных структур политических партий, общественно-политических и религиозных движений и организаций не предусматривается.

256. Международная школа создается учредителем (учредителями) по собственной инициативе при соблюдении условий, обозначенными настоящими Типовыми правилами.

257. Учредительными документами международной школы являются приказ учредителя (учредителей) об открытии учебного заведения и Устав школы. Основные направления деятельности школы регулируются учредителем (учредителями).

258. Международная школа, как юридическое лицо, имеет Устав, расчетный и другие счета в банковских учреждениях, печать, штамп, бланки со своим наименованием.

259. Международная школа осуществляет образовательную деятельность с момента выдачи ей лицензии на право ведения образовательной деятельности.

260. Международная школа регулярно предоставляет информацию о своей деятельности Министерству просвещения Республики Казахстан.

261. Международная школа проходит авторизацию по программам Международного Бакалавриата и/или международную институциональную аккредитацию на регулярной основе с периодичностью, установленной соответствующими международными образовательными организациями.

262. Международная школа образовывает комплексы, участвует в создании и деятельности ассоциаций, союзов и иных объединений с участием учреждений, предприятий и общественных организаций, в том числе международных, в целях развития и совершенствования образования, обеспечивает участие обучающихся и педагогов в общественно-политической, экономической и культурной жизни Республики Казахстан.

Сноска. Пункт 262 - в редакции приказа и.о. Министра просвещения РК от 28.05.2024 № 122 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

263. Международная школа устанавливает прямые связи с зарубежными предприятиями, учреждениями и организациями, осуществляет внешнеэкономическую деятельность и имеет валютные счета в банковских и других кредитных учреждениях.

264. Медицинское обслуживание обеспечивается штатным медицинским персоналом, который наряду с администрацией и педагогами обеспечивает здоровье и физическое развитие обучающихся, проведение лечебно-профилактических мероприятий, соблюдение санитарно-гигиенических норм, режима и качества питания обучающихся.

265. Порядок приема, отчисления, перевода и выпуска учащихся, права и обязанности обучающихся, их родителей (законных представителей) в международной школе определяются в соответствии с Уставом школы и иными предусмотренными Уставом локальными актами.

266. Обучение в международной школе осуществляется как казахстанскими, так и иностранными педагогами, нанимаемыми организацией образования в соответствии с трудовым законодательством Республики Казахстан.

267. Трудовые отношения работника и администрации школы определяются в соответствии с трудовым законодательством Республики Казахстан.

268. Управление международной школой осуществляется в соответствии с Уставом школы на принципах демократичности, открытости, приоритета общечеловеческих ценностей, охраны жизни и здоровья человека, свободного развития личности.

269. Организационная структура, система управления и должностные обязанности всех работников международной школы разрабатываются в соответствии с особенностями образовательной модели школы и утверждаются в порядке, предусмотренном Уставом школы и иными локальными актами школы.

270. Финансово-хозяйственная деятельность международной школы регламентируется учредителем (учредителями) и зависит от формы собственности.

271. Международная школа реализует интегрированные образовательные учебные программы, самостоятельно разработанные с учетом требований Государственного общеобязательного стандарта образования Республики Казахстан и международных образовательных программ.

272. Обучающиеся основной школы участвуют в государственной и/или международной внешней аттестации согласно законодательным актам Республики Казахстан и Уставу школы. Выпускникам основной школы, успешно прошедшим итоговую аттестацию за курс основной школы, выдаются документы об окончании основной школы государственного и/или международного образцов.

273. Выпускникам, окончившим международную школу, выдается аттестат об общем среднем образовании и (или) документ международного образца.

274. Язык (языки), на котором ведутся обучение и воспитание в международной школе, определяется учредителем (учредителями), Уставом школы и языковой политикой школы.

275. Казахский язык и литература, история и география Казахстана являются обязательными предметами для включения в образовательную программу международной школы.

276. Международная школа реализует право обучающихся на выбор языка обучения созданием условий для функционирования необходимого числа классов и групп.

277. В соответствии с уставными целями и задачами международная школа реализует дополнительные образовательные программы и дополнительные образовательные услуги за пределами определяющих ее статус основных учебных программ.

278. Образовательный процесс в международной школе организуется на основе рабочего учебного плана и/или интегрированных учебных программ, разрабатываемых школой самостоятельно в соответствии с ГОСО с учетом международных образовательных программ.

279. Международная школа самостоятельна в выборе форм, средств и методов обучения и воспитания в пределах, определенных законодательством Республики Казахстан и Уставом школы.

280. Международная школа использует казахстанскую и/или международную систему оценивания уровня учебных достижений учащихся.

281. Годовой календарный учебный график разрабатывается и утверждается международной школой самостоятельно, по согласованию с учредителем (учредителями).

282. Система воспитательной работы в международной школе направлена на формирование патриотизма, воспитание уважения к истории, культуре, традициям и обычаям казахского народа, гражданственности, высокой морали и нравственности, а также на развитие функциональной грамотности, разносторонних интересов и способностей обучающихся, воспитанников.

Сноска. Пункт 282 - в редакции приказа и.о. Министра просвещения РК от 28.05.2024 № 122 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

282-1. Согласование уполномоченным органом образования типовых учебных планов и плана воспитательной работы.

Сноска. Типовые правила дополнены пунктом 282-1 в соответствии с приказом и.о. Министра просвещения РК от 28.05.2024 № 122 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

283. Управление международной школой осуществляется в соответствии с настоящими Типовыми Правилами, Уставом и учредительными документами школы на принципах демократичности, открытости, приоритета общечеловеческих ценностей, охраны жизни и здоровья человека, свободного развития личности.

284. Организационная структура, система управления и должностные обязанности всех работников международной школы разрабатываются в соответствии с особенностями образовательной модели школы.

285. Педагогический коллектив для работы в международной школе формируется из числа высококвалифицированных казахстанских и иностранных педагогов, включая международных экзаменаторов, тренеров, экспертов.

286. Основным источником финансирования деятельности международной школы является доход от оказания платных образовательных услуг.

287. Для стимулирования инновационной деятельности работников организаций образования, международная школа самостоятельно определяет форму и систему оплаты труда в соответствии с трудовым законодательством Республики Казахстан.

Глава 6. Типовые правила деятельности интернатных организаций образования

288. Виды интернатных организаций образования:

1) военная школа-интернат;

2) интернат при общеобразовательной школе;

3) школа-интернат для детей из многодетных и малообеспеченных семей;

4) школа-интернат;

5) санаторная школа-интернат;

6) интернат при опорной школе (ресурсный центр).

289. Санаторная школа-интернат осуществляет прием детей в возрасте от шести лет с начала учебного года или полугодия по направлениям областных, городов республиканского значения управлений образования и здравоохранения комиссия местными органами здравоохранения при областном, городском противотуберкулезном диспансере. Допускается зачисление обучающихся после начала учебного года при наличии свободных мест.

Наполняемость класса и группы не более 20 детей, находятся до полного выздоровления (снятия с учета противотуберкулезного диспансера) не меньше учебного полугодия. Срок пребывания детей продлевается на 5-10 месяцев по медицинским показаниям и рассматривается комиссией. Продолжительность уроков в 1-5 классах 35 минут, 6-11(12) классах - 40 минут. Перед каждым уроком проводятся физкультурные упражнения.

290. Основной деятельностью интернатных организаций является:

1) создание условий для получения образования, обеспечение интеллектуального, личностного, социального, физического, творческого развития детей;

2) реализация, общеобразовательных учебных программ начального, основного среднего, общего среднего образования в соответствии с ГОСО, специализированных и специальных общеобразовательных учебных программ, образовательных программ дополнительного образования, разработанных на основе общеобразовательных учебных программ начального, основного среднего, общего среднего образования;

3) обеспечение комфортных и безопасных условий проживания обучающихся при получении общего среднего образования.

291. Учебно-воспитательный процесс в интернатных организациях образования осуществляется в соответствии с Типовыми правилами деятельности организаций образования, реализующих образовательные программы начального, основного и общего среднего образования, специальные и специализированные учебные программы, настоящими Типовыми правилами, уставом и правилами внутреннего распорядка.

292. Медицинским персоналом обеспечивается проведение профилактических мероприятий по укреплению здоровья детей, контроль за санитарно-гигиеническим состоянием интернатных организаций и питанием, организуется гигиенически обоснованный режим работы с учетом пребывания детей.

293. Обучающиеся обеспечиваются одеждой, обувью, мягким инвентарем, предметами личной гигиены, учебниками, игрушками согласно постановлению Правительства Республики Казахстан от 12 марта 2012 года № 320 "Об утверждении размеров, источников, видов и Правил предоставления социальной помощи гражданам, которым оказывается социальная помощь".

294. Материально-техническое обеспечение, создание условий, оснащение и оборудование в школах-интернатах осуществляется местными исполнительными органами с учетом особых индивидуальных потребностей детей согласно статье 6 Закона "Об образовании".

Глава 7. Типовые правила деятельности комбинированных организаций образования

295. Основными видами комбинированных организаций образования являются:

1) школа-гимназия;

2) школа-лицей;

3) школа-центр дополнительного образования;

4) школа-интернат-колледж;

Примечание ИЗПИ!
Подпункт 5) пункта 295 предусмотрено исключить в соответствии с приказом Министра просвещения РК от 02.08.2024 № 198 (вводится в действие с 01.01.2025).

5) учебно-оздоровительный центр (комплекс);

6) учебно-производственный комбинат (межшкольный, курсовой);

7) учебно-воспитательный центр(комплекс);

8) учебный центр.

9) центр по выявлению и поддержке одаренных детей и талантливой молодежи.

Параграф 1. Типовые правила деятельности школ-гимназий, школ-лицеев

296. Целью деятельности школ-гимназий, школ-лицеев является создание оптимальных условий для качественного усвоения общеобразовательных программ начального, основного среднего, общего среднего образования, а также дополнительных общеобразовательных программ, предусматривающих углубленное, профильное, дифференцированное обучение обучающихся.

297. Для осуществления указанных целей школы-гимназии, школы-лицеи реализуют следующие задачи:

2) выявление одаренных, способных к учебной деятельности обучающихся;

3) обучение обучающихся в гимназических и лицейских классах дисциплинам с превышением уровня государственного общеобязательного стандарта образования;

4) развитие навыков самостоятельной познавательной деятельности и творческих способностей обучающихся посредством применения инновационных методик и технологий обучения;

5) создание благоприятных условий для развития творческого потенциала;

6) использование отечественного и зарубежного передового педагогического опыта в общеобразовательном процессе, повышение профессиональной компетентности и творческой деятельности педагогов.

298. Школа-гимназия имеет направления: гуманитарное, лингвистическое, эстетическое, а также многопрофильное.

299. Школа-лицей имеет направления: естественно-математическое, экономическое, а также многопрофильное.

Параграф 2. Типовые правила деятельности школ-центров дополнительного образования

300. Целью деятельности Школы-центра дополнительного образования (далее – Центр) является реализация общеобразовательных учебных программ начального, основного среднего, общего среднего, дополнительного образования.

301. Для осуществления указанной цели Центр реализует следующие задачи:

1) создание условий для получения качественного образования, направленного на формирование и развитие личности на основе национальных и общечеловеческих ценностей, достижений науки и практики;

2) обеспечение профориентационной работы с обучающимися;

3) развитие творческих, духовных, физических возможностей личности, реализация их способностей;

4) формирование прочных основ нравственности и здорового образа жизни, обогащение интеллекта путем создания условий для развития индивидуальности;

5) воспитание гражданственности и патриотизма, любви к своей Родине – Республике Казахстан, уважения к государственным символам и государственному языку, почитания народных традиций, нетерпимости к любым антиконституционным и антиобщественным проявлениям;

6) воспитание личности с активной гражданской позицией, формирование потребностей участвовать в общественно-политической, экономической и культурной жизни республики, осознанного отношения личности к своим правам и обязанностям;

7) воспитание у обучающихся экологической культуры, вовлечение их в природоохранную деятельность;

8) адаптация к жизни в обществе;

9) организация содержательного досуга;

10) обеспечение комфортных и безопасных условий для занятий обучающихся.

302. Центр объединяет классных руководителей 1-11 классов, педагогов-организаторов, социального педагога, педагогов дополнительного образования и учащихся. Руководство Центром осуществляет заместитель директора по воспитательной работе.

303. Работа Центра проходит согласно плану учебно-воспитательной работы школы, который составляется на учебный год заместителем директора по воспитательной работе и утверждается приказом директора школы.

304. Центр организует во внеурочное время работу клубов, студий, кружков, секций.

305. Планирование работы Центра осуществляется:

1) по воспитательным направлениям: физкультурно-спортивное, туристско-краеведческое, художественно-эстетическое, естественно-научное, эколого-биологическое, военно-патриотическое;

2) по профильным направлениям: естественно-математическое, общественно-гуманитарное.

306. Центр работает для всей школы и открыт для всех желающих, в том числе для учеников других школ.

Параграф 3. Типовые правила деятельности школ-интернатов-колледжей

307. Целью деятельности школ-интернатов-колледжей является реализация общеобразовательных учебных программ начального, основного среднего, общего среднего, профессионального и технического образования.

308. Для осуществления указанной цели школа-интернат-колледж реализует следующие задачи:

1) создание условий для получения качественного образования, направленного на формирование, развитие и профессиональное становление личности на основе национальных и общечеловеческих ценностей, достижений науки и практики;

2) обеспечение профориентационной работы с обучающимися;

3) развитие систем обучения, обеспечивающих взаимосвязь между теоретическим обучением, обучением на производстве с потребностями рынка труда;

4) внедрение и эффективное использование новых технологий обучения, способствующих своевременной адаптации профессионального образования к изменяющимся потребностям общества и рынка труда;

5) обеспечение комфортных и безопасных условий для проживания обучающихся.

309. Школа-интернат-колледж осуществляет прием обучающихся, проживающих в населенных пунктах, не имеющих организации среднего образования.

310. Предоставление академических отпусков обучающимся в школах–интернатах–колледжах осуществляется в соответствии законодательству Республики Казахстан в области образования.

311. Школы-интернаты-колледжи, в соответствии с Законом "Об образовании" самостоятельны в организации учебно-воспитательного процесса, подборе и расстановке кадров, научной, финансово-хозяйственной деятельности.

312. Медицинским персоналом обеспечивается охрана и укрепление здоровья учащихся, проведение профилактических мероприятий, контроль за санитарно-гигиеническим состоянием школы-интерната-колледжа, питанием учащихся, организуется гигиенически обоснованный режим работы с учетом круглосуточного пребывания детей.

313. Материально-техническое обеспечение, оснащение и оборудование школы-интерната-колледжа осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области образования.

Примечание ИЗПИ!
Параграф 4 предусмотрено исключить в соответствии с приказом Министра просвещения РК от 02.08.2024 № 198 (вводится в действие с 01.01.2025).

Параграф 4. Типовые правила деятельности учебно-оздоровительных центров

314. Деятельность учебно-оздоровительных центров (далее – УОЦ) направлена на создание условий для полноценного физического, психологического и морально-нравственного развития личности ребенка.

315. Продолжительность смен составляет 15 дней и 20 дней.

316. Воспитанниками УОЦ являются творческие дети, победители международных, республиканских, межрегиональных, городских, школьных олимпиад, творческих конкурсов учащихся.

317. Целью деятельности УОЦ является обеспечение прав ребенка в области охраны здоровья, образования, воспитания, личностного развития и профессионального самоопределения.

318. Для осуществления указанной цели УОЦ реализует следующие задачи:

1) социальная адаптация детей к жизни в обществе, формирование трудовых и других жизненных навыков;

2) профилактическое воспитание детей по предупреждению правонарушений и преступности, вредных привычек, инфекционных и других заболеваний, формирование навыков здорового образа жизни;

3) формирование активной гражданской позиции, мировоззренческой культуры;

4) расширение и углубление инженерно-технических компетенций в научно-техническом, художественном творчестве, спорте, туризме, краеведении и других видах познавательной деятельности;

5) практическое применение жизненных навыков.

319. Предметом деятельности УОЦ является:

1) осуществление комплекса мер по обеспечению организации сервисных услуг;

2) оздоровление, активный отдых детей и подростков;

3) создание необходимых условий для освоения образовательных программ во время оздоровления, отдыха детей и подростков;

4) проведение детских международных и республиканских культурно–массовых, спортивных, научно-практических мероприятий и других видов деятельности, осуществляемые УОЦ.

320. Режим работы УОЦ устанавливается правилами внутреннего трудового распорядка и не противоречит нормам трудового законодательства Республики Казахстан.

321. Создание и развитие материально-технической базы УОЦ осуществляется за счет средств учредителя, доходов от услуг, оказываемых на платной основе.

322. В целях социальной адаптации обучающихся и оптимизации образовательного процесса в УОЦ создаются социально-педагогическая, психологическая и медицинская службы.

323. Обеспечение медицинской помощи детям возлагается на руководителя УОЦ. Руководителем УОЦ обеспечивается предоставление помещений с соответствующими условиями для работы медицинских работников, а также осуществление контроля их работы в целях охраны и укрепления здоровья детей в УОЦ.

Параграф 5. Типовые правила деятельности учебно-производственных комбинатов

324. Комбинат реализует общеобразовательные программы основного среднего образования в части изучения предмета "Художественный труд", а также дополнительных часов из прикладных курсов, курсов по выбору и дополнительные образовательные программы, имеющие целью трудовое воспитание, профессиональную ориентацию и подготовку обучающихся к трудовой деятельности.

325. Целью деятельности Комбината является:

1) создание необходимых условий для трудового и профессионального обучения обучающихся;

2) осуществление профориентационной работы.

326. Для осуществления указанных целей Комбинат реализует следующие задачи:

1) организация профориентационной работы с обучающимися;

2) формирование у обучающихся основ экономических знаний, профессиональной направленности в соответствии с их интересами, склонностями, медико-физиологическими показателями, воспитание осознанного отношения к труду, подготовка их к жизни и труду в условиях рынка;

3) выявление, развитие и закрепление профессиональных интересов обучающихся 7-11 (12) классов организаций основного среднего и общего среднего образования, организация их общественно-полезного, производительного труда, развитие технического творчества, изобретательности и рационализаторства;

4) производственная деятельность на основе договора и взаимовыгодного сотрудничества с предприятиями государственной и другой формой собственности.

327. Комбинат создается местными исполнительными органами по собственной инициативе при наличии необходимых условий для обучения, воспитания, трудовой и профессиональной подготовки обучающихся.

328. Права юридического лица у комбината в части ведения уставной финансово-хозяйственной деятельности возникают с момента его государственной регистрации, а право на ведение образовательной деятельности с момента получения лицензии.

329. Образовательный процесс в комбинате осуществляется на основе разрабатываемого и утверждаемого им учебного плана и регламентируется расписанием занятий.

330. Комбинат совместно с организациями среднего образования и по согласованию с районным (городским) отделом образования определяет контингент обучающихся.

331. Комбинат осуществляет образовательную деятельность по следующим направлениям:

1) в соответствии со стандартами предмета "Художественный труд" 7-9 (10) классов организаций среднего образования;

2) осуществление профориентационной работы, профессиональной подготовки обучающихся 7-11 (12) классов организаций среднего образования.

332. Итоговая аттестация выпускников организаций среднего образования, обучавшихся в Комбинате по профилям (направлениям) по их выбору, осуществляется Комбинатом в соответствии с приказом № 125.

Квалификационные экзамены по профессии (специальности) в межшкольном Комбинате, завершаются за две недели до начала итоговой аттестации в организациях среднего образования.

333. Участниками образовательного процесса в Комбинате являются обучающиеся, педагоги и инженерно-педагогические работники, мастера (инструкторы) производственного обучения, родители (или законные представители).

Параграф 6. Типовые правила деятельности учебно-воспитательных центров

334. Учебно-воспитательный центр (комплекс) (далее – УВЦ) входит в структуру средней общеобразовательной школы.

335. Основной целью УВЦ является реализация общеобразовательных учебных программ начального, основного среднего, общего среднего, дополнительного образования.

336. Для осуществления указанной цели УВЦ реализует следующие задачи:

2) обеспечение профориентационной работы с обучающимися;

3) развитие творческих, духовных, физических возможностей личности, реализация их способностей;

7) адаптация к жизни в обществе;

8) организация содержательного досуга;

9) обеспечение комфортных и безопасных условий для занятий обучающихся.

337. УВЦ объединяет учителей одного или нескольких родственных предметов. Руководство УВЦ осуществляют руководители методических объединений.

338. УВЦ занимаются организацией внеурочной воспитательной работы, дополнительным образованием обучающихся.

339. Внутри УВЦ работают методические объединения учителей и воспитателей.

340. Каждый УВЦ — это самостоятельное подразделение, которое включает в себя учебные кабинеты, а также рекреации и коридоры, оформленные в соответствии с содержанием деятельности данного УВЦ.

341. УВЦ оснащается методической, справочной литературой, словарями, теле-радиоаппаратурой, фонотекой.

Параграф 7. Типовые правила деятельности учебных центров

342. Учебные центры создаются как структурные подразделения управлений образования в области информатизации и цифровизации.

343. Целью деятельности учебного центра является обеспечение поддержки и координация процесса внедрения информатизации и цифровизации.

344. Для осуществления указанной цели учебный центр реализует следующие задачи:

1) формирование, обеспечение функционирования и развитие инфраструктуры информатизации и цифровизации, и координация на соответствующей территории;

2) оказание информационных, аналитических, консалтинговых услуг, проведение интерактивных уроков;

3) интеграция малокомплектных и опорных школ (ресурсных центров) в единое образовательное пространство и обеспечение межсессионного взаимодействия в дистанционном обучении.

345. Учебный центр обеспечивается образовательно-информационными, демонстрационными залами, компьютерными классами.

346. Учебный центр разрабатывает методические рекомендации по использованию и повышению эффективности дистанционного обучения, осуществляет сбор и анализ от образовательных учреждений в установленном порядке необходимых материалов по вопросам информатизации и цифровизации, иные информационные материалы по обмену опытом, рекомендации по проблемам дистанционного обучения, изучает и анализирует состояние и уровень эффективности внедрения цифровизации.

347. Деятельность учебного центра строится на основе плана работы, осуществляемого самостоятельно в соответствии с возложенными на него задачами.

Параграф 8. Типовые правила деятельности центров по выявлению и поддержке одаренных детей

348. Центры по выявлению и поддержке одаренных детей (далее – Центр) создаются для выявления, поддержки, обучение, развитие, сопровождение и социализацию одаренных детей и талантливой молодежи, а также реализации проектов инициативы "Ел үміті".

349. Целью деятельности Центра является диагностика способностей обучающихся, выявление одаренных детей, содействие в повышении уровня интеллектуальной подготовки, создание условий для реализации интеллектуального и личностного потенциала, профессионального самоопределения независимо от социального положения и финансовых возможностей семей.

350. Центр реализует следующие задачи:

1) разработка системного подхода для выявления и психолого-педагогического сопровождения одаренных детей;

2) психолого-педагогические консультации одаренных детей;

3) профессиональная ориентация обучающихся;

4) создание материально-технической и учебно-методической базы для выявления и поддержки одаренных детей;

5) формирование системы сетевого взаимодействия и единого информационного пространства по работе с одаренными детьми;

6) создание электронной базы данных одаренных детей – Единого реестра одаренных детей;

7) методическое обеспечение организации работы по выявлению и поддержке одаренных детей;

8) содействие в реализации проектов, направленных на развитие одаренных детей;

9) оказание помощи педагогам в овладении методами работы с одаренными детьми;

10) организация и проведение олимпиад, конкурсов, тренингов, профильных смен в оздоровительных центрах и лагерях;

11) создание механизма адресной поддержки одаренных детей, а также педагогов;

12) организация дополнительного обучения для поддержки и развития одаренных детей;

13) планирование, мониторинг и анализ работы с одаренными детьми;

14) распространение положительного опыта педагогов по выявлению и поддержке одаренных детей;

15) проведение интеллектуальных мероприятий по общеобразовательным предметам республиканского и международного уровней (турниры, марафоны, конкурсы, игры, фестивали, научные соревнования и олимпиады).

351. Деятельность Центра по выявлению и поддержке одаренных детей направлена на организационно-экономическое обеспечение системы выявления и поддержки одаренных детей, психолого-педагогическое сопровождение одаренных детей, ведение реестра одаренных детей, методическое сопровождение педагогов, работающих с одаренными детьми.

352. Центр оказывает следующие услуги - диагностика способностей школьников, профессиональная ориентация, психолого-педагогическая консультация одаренных детей и их законных представителей, ведение реестра талантов и другие услуги, не противоречащие действующему законодательству Республики Казахстан.

Приложение 3 к приказу
Министра просвещения
Республики Казахстан
от 31 августа 2022 года № 385

Типовые правила деятельности организаций технического и профессионального образования

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Типовые правила деятельности организаций технического и профессионального образования, (далее – Правила) разработаны в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об образовании" (далее – Закон "Об образовании") и определяют порядок деятельности организаций технического и профессионального образования (далее – организация ТиПО).

2. В настоящих Типовых правилах используются следующие понятия:

1) дуальное обучение – форма подготовки кадров, сочетающей обучение в организации образования с обязательными периодами производственного обучения и профессиональной практики на предприятии (в организации) с предоставлением рабочих мест и компенсационной выплатой обучающимся при равной ответственности предприятия (организации), учебного заведения и обучающегося;

2) колледж – учебное заведение, реализующее образовательные программы общего среднего, технического и профессионального образования

3) высший колледж – учебное заведение, реализующее интегрированные модульные образовательные программы общего среднего, технического и профессионального, послесреднего образования;

4) училище – учебное заведение, реализующее образовательные программы основного среднего, общего среднего, технического и профессионального или послесреднего образования в области культуры.

5) техническое и профессиональное образование – образование, направленное на подготовку квалифицированных рабочих кадров и специалистов среднего звена.

3. Техническое и профессиональное образование приобретается в училищах, колледжах и высших колледжах на базе основного среднего и (или) общего среднего, технического и профессионального образования в соответствии с государственным общеобязательным стандартом технического и профессионального образования, утвержденных приказом Министра просвещения Республики Казахстан от 3 августа 2022 года № 348 "Об утверждении государственных общеобязательных стандартов дошкольного воспитания и обучения, начального, основного среднего и общего среднего, технического и профессионального, послесреднего образования" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 29031), (далее – ГОСО ТиПО).

4. Виды организаций ТиПО определяются в соответствии приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 22 февраля 2013 года № 50 "Об утверждении номенклатуры видов организаций образования" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 8390).

5. Задачами организаций ТиПО являются:

1) создание необходимых условий для получения качественного образования, направленного на формирование, развитие и профессиональное становление личности на основе национальных и общечеловеческих ценностей, достижений науки и практики;

2) развитие творческих, духовных и физических возможностей личности, формирование прочных основ нравственности и здорового образа жизни, обогащение интеллекта путем создания условий для развития индивидуальности;

3) воспитание гражданственности и патриотизма, любви к своей Родине - Республике Казахстан, уважения к государственным символам и государственному языку, почитания народных традиций, нетерпимости к любым антиконституционным и антиобщественным проявлениям;

4) воспитание личности с активной гражданской позицией, формирование потребностей участвовать в общественно-политической, экономической и культурной жизни республики, осознанного отношения личности к своим правам и обязанностям;

5) приобщение к достижениям отечественной и мировой культуры; изучение истории, обычаев и традиций казахского и других народов республики; овладение казахским, русским, иностранным языками;

6) обеспечение повышения социального статуса педагогов;

7) расширение автономности, самостоятельности организаций образования, демократизация управления образованием;

8) функционирование национальной системы оценки качества образования, отвечающей потребностям общества и экономики;

9) внедрение и эффективное использование новых технологий обучения, в том числе кредитной, информационно-коммуникационных, способствующих быстрой адаптации профессионального образования к изменяющимся потребностям общества и рынка труда;

10) развитие систем обучения в течение жизни, обеспечивающих взаимосвязь между общим обучением, обучением по месту работы и потребностями рынка труда и помогающих каждому максимально использовать свой личный потенциал в обществе, основанный на знании и компетентности;

11) интеграция образования, науки и производства;

12) обеспечение профессиональной мотивации обучающихся;

13) обеспечение опережающего развития технического и профессионального образования путем активного взаимодействия с работодателями и другими социальными партнерами;

14) создание специальных условий с учетом индивидуальных особенностей обучающихся.

6. Организации ТиПО осуществляют свою деятельность в соответствии с Конституцией Республики Казахстан, законами Республики Казахстан, настоящими Правилами и уставами организаций ТиПО в соответствии со статьей 41 Закона "Об образовании".

7. Организациями ТиПО являются юридические лица, которые реализуют одну или несколько образовательных программ и обеспечивают образование и воспитание обучающихся.

Глава 2. Порядок деятельности организаций технического и профессионального образования

8. Организации ТиПО самостоятельны в организации учебно-воспитательного процесса, подборе и расстановке кадров, учебно-методической, финансово-хозяйственной деятельности в пределах, установленных Законом "Об образовании", настоящими Правилами и уставами организаций образования, реализующих образовательные программы ТиПО.

9. Организации ТиПО, реализующие образовательные программы ТиПО, осуществляют свою деятельность на основании лицензии, выданной в соответствии с действующим Законом "Об образовании".

10. Основой организации учебно-воспитательного процесса являются планирование и учет учебно-воспитательной работы, осуществляемой организацией образования, реализующей образовательные программы ТиПО.

11. Содержание образовательных программ ТиПО предусматривает:

при подготовке квалифицированных рабочих кадров:

1) изучение общеобразовательных, общегуманитарных, общеэкономических, общепрофессиональных, специальных дисциплин или изучение модуля общеобразовательных дисциплин, общеобязательных, базовых и профессиональных модулей;

2) выполнение лабораторно-практических занятий;

3) прохождение производственного обучения и профессиональной практики;

4) сдачу промежуточной и итоговой аттестации;

при подготовке специалистов среднего звена:

1) изучение общеобразовательных, общегуманитарных, социально-экономических, общепрофессиональных, специальных дисциплин или изучение модуля общеобразовательных дисциплин, общеобязательных, базовых и профессиональных модулей;

2) выполнение лабораторно-практических занятий;

3) прохождение производственного обучения и профессиональной практики;

4) выполнение курсового и дипломной (письменной или практической) работы, если иное не предусмотрено рабочими учебными программами и планом;

5) сдачу промежуточной и итоговой аттестации.

Сноска. Пункт 11 - в редакции приказа и.о. Министра просвещения РК от 28.05.2024 № 122 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

12. Образовательные программы ТиПО по специальностям культуры и искусства разрабатываются с учетом принципа ранней профессионализации и особенностей подготовки обучающихся по указанным специальностям.

13. Продолжительность обучения зависит от сложности программ и уровня присваиваемой квалификации и определяется ГОСО ТиПО.

Образовательные программы ТиПО для граждан, имеющих общее среднее образование, предусматривают изучение общепрофессиональных, социально-экономических, специальных дисциплин и выполнение учебно-производственных работ, определяющих будущую профессиональную деятельность по избранной специальности.

Образовательные программы ТиПО состоят из программ теоретического и производственного обучения и профессиональной практики.

Образовательные программы технического и профессионального образования с использованием дуального обучения предусматривают теоретическое обучение в организациях образования и производственное обучение в форме профессиональной практики на базе предприятия (организации), не менее шестидесяти процентов от объема учебного времени общепрофессиональных, специальных дисциплин и (или) базовых, профессиональных модулей.

При проведении занятий по общеобразовательным дисциплинам (казахскому языку и литературе – в группах с неказахским языком обучения, русскому языку и литературе – в группах с нерусским языком обучения, иностранному языку, информатике, физической культуре), лабораторных работ и практических занятий по общегуманитарным, общепрофессиональным и специальным дисциплинам и (или) модулям, а также занятий по производственному обучению в мастерских (лабораториях, организациях образования, на учебных полигонах и в учебных хозяйствах), перечень которых определяется в соответствии с рабочим учебным планом, учебные группы делятся на подгруппы численностью не более 15 человек.

Для лиц с особыми образовательными потребностями при проведении производственного обучения в мастерских (лабораториях, организациях образования, на учебных полигонах и в учебных хозяйствах) и на практических занятиях учебные группы делятся на подгруппы численностью не более 8 человек.

14. Планирование учебно-воспитательной работы обеспечивает своевременное и качественное выполнение учебных планов и программ в полном объеме.

Планирование учебно-воспитательной работы в организациях образования, реализующих образовательные программы технического и профессионального образования, осуществляется на основе утвержденного графика учебно-воспитательного процесса на учебный год и расписания теоретических и практических занятий.

15. Рабочие учебные планы и рабочие учебные программы разрабатываются организациями, реализующими образовательные программы ТиПО на основе образовательных программ и типовых учебных программ цикла или модуля общеобразовательных дисциплин.

Образовательные программы разрабатываются и утверждаются организациями, реализующими образовательные программы ТиПО в соответствии ГОСО ТиПО.

Типовые учебные программы цикла или модуля общеобразовательных дисциплин для организаций ТиПО разрабатывается и утверждается уполномоченным органом в области образования в соответствии с подпунктом 12) статьи 5 Закона "Об образовании".

Сноска. Пункт 15 с изменением, внесенным приказом Министра просвещения РК от 07.08.2023 № 248 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

16. В зависимости от содержания образовательных программ с учетом потребностей и возможностей личности, создания условий доступности получения образования в организациях технического и профессионального образования обучение осуществляется в следующих формах: очное, вечернее, заочное отделение (кроме отдельных квалификаций специальностей, получение которых в заочной, вечерней форме не предусматривается).

Организации ТиПО оказывают психолого-педагогическое сопровождение обучающимся, в том числе лицам (детям) с особыми образовательными потребностями в соответствии с Правилами психолого-педагогического сопровождения в организациях дошкольного, среднего, технического и профессионального, послесреднего образования, дополнительного образования, утвержденными приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 12 января 2022 года № 6 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 26513).

Сноска. Пункт 16 - в редакции приказа и.о. Министра просвещения РК от 31.07.2024 № 196 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

17. Порядок приема на обучение в организации образования технического и профессионального образования устанавливается в соответствии с Типовыми правилами приема на обучение в организации образования, реализующие образовательные программы ТиПО, согласно подпункта 29) статьи 5 Закона "Об образовании".

Прием обучения в организации образования реализующие образовательные программы технического и профессионального образования по военным специальностям осуществляет в соответствии с правилами приема на обучение военных, специальных учебных заведений реализующие образовательные программы соответствующего уровня.

Сноска. Пункт 17 с изменением, внесенным приказом Министра просвещения РК от 07.08.2023 № 248 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

18. Порядок перевода обучающихся осуществляется в соответствии с Правилами перевода и восстановления обучающихся по типам организаций образования, утвержденными приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 20 января 2015 года № 19 "Об утверждении правил оказания государственных услуг в сфере технического и профессионального, послесреднего образования" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 10297).

Порядок перевода и восстановления обучающихся по военным специальностям осуществляется в соответствии с Правилами перевода и восстановления в военные учебные заведения, подведомственные Министерству обороны Республики Казахстан, утвержденными приказом Министра обороны Республики Казахстан от 22 января 2016 года № 37 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 13239).

19. Предоставление академических отпусков обучающимся в организациях образования, реализующих образовательные программы ТиПО, осуществляется в соответствии с Правилами предоставления академических отпусков обучающимся в организациях технического и профессионального, послесреднего образования, утвержденными приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 4 декабря 2014 года № 506 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 10475).

20. Текущий контроль успеваемости, промежуточная и итоговая аттестация обучающихся осуществляются в соответствии с Типовыми правилами проведения текущего контроля успеваемости, промежуточной и итоговой аттестации обучающихся, утвержденными приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 18 марта 2008 года № 125 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 5191).

21. Языковая политика в организациях образования, реализующих образовательные программы ТиПО, осуществляется в соответствии с Конституцией Республики Казахстан и Законом Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан".

22. В организациях образования, реализующих образовательные программы ТиПО, учебный год начинается и заканчивается согласно графику учебного процесса.

Не менее двух раз в течение учебного года для обучающихся устанавливаются каникулы. Продолжительность академических периодов и каникул определяются организацией ТиПО самостоятельно.

Расписание занятий в организациях, реализующих образовательные программы ТиПО, составляется в соответствии с графиком учебного процесса и рабочими учебными планами.

Для всех видов аудиторных занятий устанавливается академический час продолжительностью 45 минут.

Время отдыха и приема пищи в течение перерывов между занятиями для педагогов одновременно с обучающимися определяется Правилами внутреннего распорядка организации ТиПО.

В организациях образования реализующие образовательные программы ТиПО по военным специальностям для всех видов аудиторных занятий устанавливается академический час продолжительностью не менее 40 минут.

23. Организации образования, реализующие образовательные программы ТиПО, обеспечивают формирование у обучающихся культуры питания, в том числе посредством пропаганды сбалансированного здорового питания.

24. Организация учебного процесса по кредитной технологии обучения осуществляется в соответствии с Правилами организации учебного процесса по кредитной технологии обучения в организациях технического и профессионального, послесреднего образования, утвержденными приказом Министра просвещения Республики Казахстан от 28 марта 2023 года № 75 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 32140).

Сноска. Пункт 24 - в редакции приказа и.о. Министра просвещения РК от 28.05.2024 № 122 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

25. В организациях образования, реализующих образовательные программы ТиПО, учебные занятия проводятся в виде уроков, лекций, семинаров, практических занятий, лабораторных, контрольных и самостоятельных работ, консультаций, бесед, факультативных занятий, курсовых и дипломных проектов (курсовых и дипломных работ) и практик.

26. Участниками образовательного процесса организаций образования, реализующих образовательные программы ТиПО, являются обучающиеся, педагоги и законные представители несовершеннолетних обучающихся.

27. К обучающимся в организациях образования, реализующих образовательные программы ТиПО, относятся студенты, кадеты, курсанты, слушатели.

28. Обучающимся, прошедшим итоговую аттестацию в организациях ТиПО, выдается документ об образовании государственного образца.

Документы об образовании государственного образца выдают организации образования ТиПО, имеющие лицензию на занятие образовательной деятельностью по образовательным программам ТиПО, включенных в реестр образовательных программ и прошедшие государственную аттестацию.

Сноска. Пункт 28 - в редакции приказа и.о. Министра просвещения РК от 28.05.2024 № 122 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

29. К педагогам в организациях образования, реализующим образовательные программы ТиПО, относятся лица, имеющие педагогическое или иное профессиональное образование по соответствующему профилю и осуществляющие профессиональную деятельность педагога по обучению и воспитанию обучающихся и (или) воспитанников, методическому сопровождению или организации образовательной деятельности, а также лица, прошедшие педагогическую переподготовку согласно пункту 1 статьи 10 Закона Республики Казахстан "О статусе педагога".

30. Количество педагогов и перечень должностей педагогов в организациях образования ТиПО, реализующих образовательные программы ТиПО, определяется согласно пункту 1 статьи 43 Закона Республики Казахстан "Об образовании".

Сноска. Пункт 30 - в редакции приказа Министра просвещения РК от 07.08.2023 № 248 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

31. Замещение должностей педагогов организаций образования, реализующих образовательные программы ТиПО, осуществляется в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

32. Для управления учебно-воспитательным процессом в зависимости от профиля подготовки кадров по специальностям в организациях образования, реализующих образовательные программы ТиПО, создаются отделения по группам специальностей (профессий), форме и языкам обучения и другие структурные подразделения.

33. Руководство отделением, структурных подразделений (центры компетенции) осуществляется заведующим, назначаемым руководителем организации образования, реализующей образовательные программы ТиПО.

34. Отделения в организациях образования, реализующих образовательные программы ТиПО, (очное, заочное, вечернее) создаются при подготовке кадров по одной или нескольким специальностям.

35. Учебный процесс в организациях ТиПО, реализующих образовательные программы ТиПО, включает теоретическое обучение в организациях образования, а также производственное обучение и профессиональную практику, выполняемые под руководством мастера производственного обучения, руководителя практики в учебно-производственных мастерских, учебных хозяйствах и на учебных полигонах, под руководством наставника, мастера производственного обучения, руководителя практики – на базе предприятий (организаций).

Виды, сроки и содержание профессиональной практики определяются рабочими учебными программами и рабочими учебными планами.

Организация и проведения профессиональной практики организации ТиПО осуществляется в соответствии с приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 29 января 2016 года № 107 "Об утверждении Правил организации и проведения профессиональной практики и правил определения предприятий (организаций) в качестве баз практики для организаций технического и профессионального, послесреднего образования" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 13395).

36. Дуальное обучение осуществляется в соответствии с договором о дуальном обучении, заключаемым на основе формы типового договора о дуальном обучении, утвержденного приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 28 января 2016 года № 93 "Об утверждении форм типового договора оказания образовательных услуг для дошкольных организаций, организаций среднего, технического и профессионального, послесреднего образования, типового договора на проведение профессиональной практики и типового договора о дуальном обучении для организаций технического и профессионального, послесреднего образования" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 13227).

В период прохождения производственного обучения и профессиональной практики на обучаемого распространяются правила трудового распорядка.

За время прохождения производственного обучения и профессиональной практики обучаемый выполняет определенные функциональные обязанности, которые засчитываются в трудовой стаж обучаемого, и за это время может производиться компенсационная выплата.

На лиц, проходящих производственное обучение и профессиональную практику, распространяются требования по безопасности и охране труда.

На основе договора о дуальном обучении предприятие (организация) закрепляет за обучающимся наставника для осуществления руководства производственным обучением и профессиональной практикой.

Организация учебного процесса по дульному обучению осуществляется в соответствии с приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 21 января 2016 года № 50 "Об утверждении Правил организации дуального обучения" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 13422).

37. Организации образования ТиПО, реализующие образовательные программы ТиПО в организационно-правовой форме государственных предприятий на праве хозяйственного ведения или оперативного управления, представляют на платной основе с заключением договора об оказании платных услуг товары (работы, услуги) сверх требований ГОСО ТиПО в соответствии со статьей 63 Закона "Об образовании".

38. Организация и проведение профессиональной практики осуществляются на основе Правил организации и проведения профессиональной практики и правил определения предприятий (организаций) в качестве баз практик, утвержденных приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 29 января 2016 года № 107 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 13395).

39. Учебно-производственные мастерские, учебные хозяйства, учебные полигоны или центры компетенции – структурные подразделения организаций профессионального образования, создаваемые в целях обеспечения реализации содержания рабочих учебных программ производственного обучения и профессиональной практики в соответствии с требованиями государственных общеобязательных стандартов образования в зависимости от профиля подготовки кадров по специальностям.

Учебно-производственные мастерские или центры компетенции являются учебной и производственной базой, обеспечивающей:

1) сочетание теоретического обучения с производственным трудом;

2) получение обучающимися профессиональных навыков в соответствии с рабочими учебными планами и программами;

3) организацию выпуска продукции, изготовление инструментов и приспособлений для мастерских, наглядных пособий и приборов для кабинетов и лабораторий, а также ремонт оборудования, машин и механизмов;

4) оказание платных услуг предприятиям, организациям и населению.

В учебных хозяйствах или центрах компетенции проводятся различные виды сельскохозяйственных работ по технологии растениеводства и животноводства (на полях и фермах учебного хозяйства).

На учебных полигонах или центрах компетенции проводится обучение по вождению автомобилей, тракторов, различных самоходных машин, обслуживанию и эксплуатации различного оборудования и механизмов.

40. Перечень, содержание и требования по выполнению учебно-производственных работ в учебных мастерских, учебных хозяйствах или центрах компетенции определяются непосредственно организацией образования, реализующей образовательные программы ТиПО, по согласованию с работодателями, для которых осуществляется подготовка кадров.

41. Управление в организациях образования, реализующих образовательные программы ТиПО, осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан, настоящими Правилами и уставом учебного заведения.

42. Ответственность руководителя организации образования, реализующей образовательные программы ТиПО осуществляется в соответствии с подпунктом 3) статьи 45 Закона "Об образовании".

43. Государственный контроль в организациях ТиПО осуществляется в согласно статьи 59 Закона "Об образовании".

44. Педагоги организаций образования ТиПО, реализующих образовательные программы ТиПО, проходят ежегодно медицинские обследования в соответствии с приказом и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 15 октября 2020 года № ҚР ДСМ-131/2020 "Об утверждении целевых групп лиц, подлежащих обязательным медицинским осмотрам, а также правил и периодичности их проведения, объема лабораторных и функциональных исследований, медицинских противопоказаний, перечня вредных и (или) опасных производственных факторов, профессий и работ, при выполнении которых проводятся предварительные обязательные медицинские осмотры при поступлении на работу и периодические обязательные медицинские осмотры и правил оказания государственной услуги "Прохождение предварительных обязательных медицинских осмотров" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 21443).

45. В ТиПО создаются коллегиальные органы управления. Формами коллегиального управления ТиПО являются педагогический, учебно-методический, попечительские советы и совет по педагогической этике.

46. Наличие фонда библиотеки формируется по отношению к контингенту обучающихся и по языкам обучения на полный период обучения в соответствии с типовыми учебными планами, образовательными программами ТиПО в формате печатных и (или) электронных изданий.

47. В зависимости от содержания образовательных программ с учетом потребностей и возможностей личности, создания условий доступности получения образования в организациях образования, реализующих образовательные программы ТиПО, обучение осуществляется в форме очного, вечернего, заочного, экстерната и дистанционной форме обучения для лиц (детей) с особыми образовательными потребностями.

48. Дистанционное обучение осуществляется в организациях ТиПО в соответствии с приказом Министра просвещения Республики Казахстан от 27 ноября 2023 года № 349 "Об утверждении требований к организациям образования по предоставлению дистанционного обучения и правил организации учебного процесса по дистанционному обучению по образовательным программам начального, основного среднего, общего среднего, технического и профессионального, послесреднего образования и в форме онлайн-обучения по образовательным программам технического и профессионального, послесреднего образования" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 33682).

Сноска. Пункт 48 - в редакции приказа и.о. Министра просвещения РК от 28.05.2024 № 122 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

49. Организации образования, реализующие образовательные программы ТиПО обеспечивают автоматизированный обмен информацией и актуализацию данных с информационной системой уполномоченного органа в области образования.

Организации образования, реализующие образовательные программы ТиПО обеспечивают утверждение регламента информационного взаимодействия с информационной системой уполномоченного органа в области образования.

50. Организация образования ТиПО, реализующие образовательные программы ТиПО присваивают обучающимся рабочие квалификаций, квалификаций "специалист среднего звена".

51. Организации образования, реализующие образовательные программы ТиПО, в целях предоставления качественных образовательных услуг обеспечивают повышение квалификации руководящих кадров и педагогов согласно пункту 1 статьи 18 Закона Республики Казахстан "О статусе педагога".

52. Организации образования ТиПО, реализующие образовательные программы ТиПО, обеспечивают осуществление приема обучающихся в организациях ТиПО с учетом краткосрочного, среднесрочного прогноза потребности в кадрах для отраслей экономики страны, потребности регионального рынка труда в разрезе востребованных специальностей.

53. Для создания надлежащих условий в организациях образования, реализующие образовательные программы ТиПО необходимо наличие материальных активов (учебных кабинетов, оснащенность компьютерными классами, компьютерами, подключенными к сети интернет, учебных лабораторий, производственных мастерских, полигонов, спортивных залов, медицинских пунктов, столовой или буфет), зданий (учебных корпусов, производственных мастерских): собственные либо принадлежащие на праве хозяйственного ведения, или оперативного управления, доверительного управления с учебными помещениями, имеющими площадь, соответствующим санитарным правилам "Санитарно-эпидемиологические требования к объектам образования", утвержденных приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 5 августа 2021 года № ҚР ДСМ-76 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 23890), а также наличие видеонаблюдения в помещениях и (или) на прилегающих территориях организации ТиПО.

54. Организации образования, реализующие образовательные программы ТиПО, создают условия для безопасного проживания обучающихся в общежитиях, арендуемых хостелах и гостиницах с соблюдением норм санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к объектам образования", утвержденных приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 5 августа 2021 года № ҚР ДСМ-76 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 23890), санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к объектам коммунального назначения", утвержденных приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 26 июля 2022 года № ҚР ДСМ-67 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 28925), Правил пожарной безопасности, утвержденных приказом Министра по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан от 21 февраля 2022 года № 55 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 26867).

Сноска. Пункт 54 - в редакции приказа и.о. Министра просвещения РК от 31.07.2024 № 196 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Приложение 4 к приказу
Министра просвещения
Республики Казахстан
от 31 августа 2022 года № 385

Типовые правила деятельности организаций послесреднего образования

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Типовые правила деятельности организаций послесреднего образования, (далее – Правила) разработаны в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об образовании" (далее – Закон "Об образовании") и определяют порядок деятельности организаций послесреднего образования (далее – организация ПО).

2. В настоящих Типовых правилах используются следующие понятия:

1) высший колледж – учебное заведение, реализующее интегрированные модульные образовательные программы общего среднего, технического и профессионального, послесреднего образования;

2) дуальное обучение – форма подготовки кадров, сочетающей обучение в организации образования с обязательными периодами производственного обучения и профессиональной практики на предприятии (в организации) с предоставлением рабочих мест и компенсационной выплатой обучающимся при равной ответственности предприятия (организации), учебного заведения и обучающегося;

3) училище – учебное заведение, реализующее образовательные программы основного среднего, общего среднего, технического и профессионального или послесреднего образования в области культуры;

4) прикладной бакалавриат - послесреднее образование, образовательные программы которого направлены на подготовку кадров с присуждением квалификации "прикладной бакалавр";

5) прикладной бакалавр - квалификация, присуждаемая лицам, освоившим образовательные программы послесреднего образования.

3. Образовательные программы ПО направлены на подготовку прикладных бакалавров из числа граждан, имеющих среднее образование (общее среднее или техническое и профессиональное).

Образовательные программы ПО реализуются в высших колледжах или училищах согласно статье 33 Закона "Об образовании".

4. Задачами организаций ПО являются:

6) обеспечение повышения социального статуса педагогов;

11) интеграция образования, науки и производства;

12) обеспечение профессиональной мотивации обучающихся;

14) создание специальных условий с учетом индивидуальных особенностей обучающихся.

5. Организации ПО осуществляют свою деятельность в соответствии с Конституцией Республики Казахстан, законами Республики Казахстан, настоящими Правилами и уставами организаций ПО в соответствии со статьей 41 Закона "Об образовании".

6. Организации образования, реализующие образовательные программы ПО, осуществляют свою деятельность на основании лицензии, выданной в соответствии с Законом "Об образовании".

Глава 2. Порядок деятельности организаций послесреднего образования

7. Образовательные программы ПО реализуются в соответствии со статьей 33 Закона "Об образовании" и государственным общеобязательным стандартом ПО, утвержденных приказом Министра просвещения Республики Казахстан от 3 августа 2022 года № 348 "Об утверждении государственных общеобязательных стандартов дошкольного воспитания и обучения, начального, основного среднего и общего среднего, технического и профессионального, послесреднего образования" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 29031), (далее – ГОСО ПО) .

8. Организации образования, реализующие образовательные программы ПО, самостоятельны в осуществлении учебного и воспитательного процесса, подборе и расстановке кадров, учебно-методической, финансово-хозяйственной и иной деятельности в пределах, установленных законодательством Республики Казахстан, настоящими Правилами и уставами организации ПО.

9. Основой организации учебного и воспитательного процесса являются планирование и учет учебной, учебно-методической и воспитательной работы, осуществляемой организацией образования, реализующей образовательные программы ПО.

10. Содержание образовательных программ ПО предусматривает изучение интегрированных в модули образовательных программ технического и профессионального образования, ПО с включением отдельных модулей или дисциплин образовательных программ бакалавриата в соответствии с пунктом 2 статьи 20 Закона "Об образовании".

Перечень образовательных программ ПО содержится в реестре образовательных программ.

Реестр образовательных программ ПО содержится в объекте информатизации в области образования в соответствии в соответствии с пунктом 2 статьи 7 Закона "Об образовании".

11. Планирование учебной и воспитательной работы в организациях образования, реализующих образовательные программы ПО, осуществляется путем утверждения графика учебно-воспитательного процесса на учебный год и расписания теоретических и практических занятий.

График учебно-воспитательного процесса и расписание учебных занятий утверждаются руководителем организации образования, реализующей образовательные программы ПО.

12. Рабочие учебные планы и рабочие учебные программы разрабатываются организациями, реализующими образовательные программы ПО на основе образовательных программ и типовых учебных программ цикла или модуля общеобразовательных дисциплин.

Образовательные программы разрабатываются и утверждаются организациями, реализующими образовательные программы ПО в соответствии ГОСО ПО.

Сноска. Пункт 12 с изменением, внесенным приказом Министра просвещения РК от 07.08.2023 № 248 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

13. В зависимости от содержания образовательных программ с учетом потребностей и возможностей личности, создания условий доступности получения образования в организациях образования, реализующих образовательные программы ПО, обучение осуществляется в форме очного, вечернего, заочного.

Организации ПО оказывают психолого-педагогическое сопровождение обучающимся, в том числе лицам (детям) с особыми образовательными потребностями в соответствии с Правилами психолого-педагогического сопровождения в организациях дошкольного, среднего, технического и профессионального, послесреднего образования, дополнительного образования, утвержденными приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 12 января 2022 года № 6 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 26513).

Сноска. Пункт 13 - в редакции приказа и.о. Министра просвещения РК от 31.07.2024 № 196 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

14. Продолжительность обучения зависит от сложности программ и уровня присваиваемой квалификации и определяется ГОСО ПО.

Образовательные программы ПО состоят из программ теоретического и производственного обучения и профессиональной практики.

Страхование обучающегося от несчастных случаев в период прохождения производственного обучения и профессиональной практики на предприятиях (организациях) осуществляется на добровольной основе за счет доходов, полученных от платных услуг.

Сноска. Пункт 14 - в редакции приказа и.о. Министра просвещения РК от 28.05.2024 № 122 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

15. Порядок приема на обучение в организации ПО устанавливается в соответствии с Типовыми правилами приема на обучение в организации образования, реализующие образовательные программы ПО, согласно подпункту 29) статьи 5 Закона "Об образовании".

Сноска. Пункт 15 - в редакции приказа Министра просвещения РК от 07.08.2023 № 248 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

16. Порядок перевода обучающихся осуществляется в соответствии с Правилами перевода и восстановления обучающихся по типам организаций образования, утвержденными приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 20 января 2015 года № 19 "Об утверждении правил оказания государственных услуг в сфере технического и профессионального, послесреднего образования" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 10297).

17. Предоставление академических отпусков обучающимся в организациях образования, реализующих образовательные программы ПО, осуществляется в соответствии с Правилами предоставления академических отпусков обучающимся в организациях технического и профессионального, послесреднего образования, утвержденными приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 4 декабря 2014 года № 506 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 10475).

18. Языковая политика в организациях образования, реализующих образовательные программы ПО, осуществляется в соответствии с Конституцией Республики Казахстан и Законом Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан".

19. В организациях образования, реализующих образовательные программы ПО, учебный год начинается и заканчивается согласно графику учебного процесса.

Расписание занятий в организациях, реализующих образовательные программы ПО, составляется в соответствии с графиком учебного процесса и рабочими учебными планами.

Для всех видов аудиторных занятий устанавливается академический час продолжительностью 45 минут.

Время отдыха и приема пищи в течение перерывов между занятиями для педагогов одновременно с обучающимися определяется правилами внутреннего распорядка организации ПО.

20. Организация учебного процесса по кредитной технологии обучения осуществляется в соответствии с Правилами организации учебного процесса по кредитной технологии обучения в организациях технического и профессионального, послесреднего образования, утвержденными приказом Министра просвещения Республики Казахстан от 28 марта 2023 года № 75 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 32140).

Сноска. Пункт 20 - в редакции приказа и.о. Министра просвещения РК от 28.05.2024 № 122 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

21. В организациях образования, реализующих образовательные программы ПО, учебные занятия проводятся в виде уроков, лекций, семинаров, практических занятий, лабораторных, контрольных и самостоятельных работ, консультаций, бесед, факультативных занятий, курсовых и дипломных проектов, работ и других форм учебных занятий.

22. Участниками образовательного процесса организаций образования, реализующих образовательные программы ПО, являются обучающиеся, педагоги и законные представители несовершеннолетних обучающихся.

23. К обучающимся в организациях ПО, реализующих образовательные программы ПО, относятся студенты, кадеты, курсанты, слушатели.

24. Обучающимся, прошедшим итоговую аттестацию в организациях ПО, выдается документ об образовании государственного образца согласно статьи 39 Закона "Об образовании".

25. К педагогам в организациях образования, реализующим образовательные программы ПО, относятся лица, имеющие педагогическое или иное профессиональное образование по соответствующему профилю и осуществляющие профессиональную деятельность педагога по обучению и воспитанию обучающихся и (или) воспитанников, методическому сопровождению или организации образовательной деятельности, а также лица, прошедшие педагогическую переподготовку согласно пункту 1 статьи 10 Закона Республики Казахстан "О статусе педагога".

26. Количество педагогов и перечень должностей педагогов в организациях ПО, реализующих образовательные программы ПО, определяется согласно пункту 1 статьи 43 Закона Республики Казахстан "Об образовании".

Сноска. Пункт 26 - в редакции приказа Министра просвещения РК от 07.08.2023 № 248 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

27. Замещение должностей педагогов организаций образования, реализующих образовательные программы ПО, осуществляется в соответствии с подпунктом 35) статьи 5 Закона "Об образовании".

28. Для управления учебно-воспитательным процессом в зависимости от профиля подготовки кадров по специальностям в организациях образования, реализующих образовательные программы ПО, создаются отделения по группам специальностей (профессий), форме и языкам обучения и другие структурные подразделения.

29. Руководство отделением, структурных подразделений (центры компетенции) осуществляется заведующим, назначаемым руководителем организации образования, реализующей образовательные программы ПО.

Особенности организации деятельности отделении, структурных подразделений (центры компетенции) определяются Уставом организации образования, реализующей образовательные программы ПО.

30. Отделения в организациях образования, реализующих образовательные программы ПО, (очное, заочное, вечернее) создаются при подготовке кадров по одной или нескольким специальностям.

31. Дуальное бучение осуществляется в соответствии с договором о дуальном обучении, заключаемым на основе формы типового договора о дуальном обучении, утвержденного приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 28 января 2016 года № 93 "Об утверждении форм типового договора оказания образовательных услуг для дошкольных организаций, организаций среднего, технического и профессионального, послесреднего образования, типового договора на проведение профессиональной практики и типового договора о дуальном обучении для организаций технического и профессионального, послесреднего образования" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 13227).

За время прохождения производственного обучения и профессиональной практики обучаемый выполняет функциональные обязанности, которые засчитываются в трудовой стаж обучаемого, и за это время компенсационная выплата производиться.

32. Организации ПО в организационно-правовой форме государственных предприятий на праве хозяйственного ведения или оперативного управления, представляют на платной основе с заключением договора об оказании платных услуг, товары (работы, услуги) сверх требований ГОСО ПО в соответствии со статьей 63 Закона "Об образовании".

33. Виды, сроки и содержание профессиональной практики определяются рабочими учебными программами и рабочими учебными планами.

Для проведения профессиональной практики организации ПО, реализующие образовательные программы ПО, на договорной основе (кроме организации образования Министерства обороны Республики Казахстан) определяют предприятия (организации) в качестве баз практик, утверждают согласованные с ними рабочие учебные программы и календарные графики прохождения профессиональной практики.

В договорах определяются обязанности и ответственность организаций ПО, предприятий (организаций), являющихся базами практики, и обучающихся.

Затраты на профессиональную практику предусматриваются организациями ПО и предприятиями (организациями), являющимися базами практики, и определяются заключенными договорами.

34. Учебно-производственные мастерские, учебные хозяйства, учебные полигоны или центры компетенции – структурные подразделения организаций профессионального образования, создаваемые в целях обеспечения реализации содержания рабочих учебных программ производственного обучения и профессиональной практики в соответствии с требованиями государственных общеобязательных стандартов образования в зависимости от профиля подготовки кадров по специальностям.

1) сочетание теоретического обучения с производственным трудом;

4) оказание платных услуг предприятиям, организациям и населению.

35. Перечень, содержание и требования по выполнению учебно-производственных работ в учебных мастерских, учебных хозяйствах или центрах компетенции определяются непосредственно организацией образования, реализующей образовательные программы ПО, по согласованию с работодателями, для которых осуществляется подготовка кадров.

36. Профессиональная практика и производственное обучение обучающихся осуществляются в учебно-производственных мастерских, лабораториях, на полигонах, в учебных хозяйствах, организаций образования, а также непосредственно на производстве и в организациях соответствующего профиля.

37. Управление в организациях образования, реализующих образовательные программы ПО, осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан, настоящими Правилами и уставом учебного заведения.

38. Ответственность руководителя организации образования, реализующей образовательные программы ПО осуществляется в соответствии с пунктом 3 статьи 45 Законом "Об образовании".

39. Руководитель организации образования, реализующей образовательные программы ПО, назначается и освобождается от должности в порядке, подпунктом 3) статьи 44 Законом "Об образовании".

40. Педагоги организаций образования ПО, реализующих образовательные программы ПО, проходят ежегодно медицинские обследования в соответствии с приказом и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 15 октября 2020 года № ҚР ДСМ-131/2020 "Об утверждении целевых групп лиц, подлежащих обязательным медицинским осмотрам, а также правил и периодичности их проведения, объема лабораторных и функциональных исследований, медицинских противопоказаний, перечня вредных и (или) опасных производственных факторов, профессий и работ, при выполнении которых проводятся предварительные обязательные медицинские осмотры при поступлении на работу и периодические обязательные медицинские осмотры и правил оказания государственной услуги "Прохождение предварительных обязательных медицинских осмотров" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 21443).

41. В ПО создаются коллегиальные органы управления. Формами коллегиального управления ПО являются педагогический, учебно-методический, попечительские советы и совет по педагогической этике

42. Государственный контроль в организациях ПО осуществляется в согласно статьи 59 Закона "Об образовании".

43. Наличие фонда библиотеки формируется по отношению к контингенту обучающихся и по языкам обучения на полный период обучения в соответствии с типовыми учебными планами, образовательными программами ПО в формате печатных и (или) электронных изданий.

44. Организации образования, реализующие образовательные программы ПО обеспечивают автоматизированный обмен информацией и актуализацию данных с информационной системой уполномоченного органа в области образования.

Организации образования, реализующие образовательные программы ПО обеспечивают утверждение регламента информационного взаимодействия с информационной системой уполномоченного органа в области образования.

45. Организации образования, реализующие образовательные программы ПО, в целях предоставления качественных образовательных услуг обеспечивают повышение квалификации руководящих кадров и педагогов согласно пункту 1 статьи 18 Закона Республики Казахстан "О статусе педагога".

46. Организации образования ПО, реализующие образовательные программы ПО, обеспечивают осуществление приема обучающихся в организациях ПО с учетом краткосрочного, среднесрочного прогноза потребности в кадрах для отраслей экономики страны, потребности регионального рынка труда в разрезе востребованных специальностей.

47. Для создания надлежащих условий в организациях образования, реализующие образовательные программы ПО необходимо наличие материальных активов (учебных кабинетов, оснащенность компьютерными классами, компьютерами, подключенными к сети интернет, учебных лабораторий, производственных мастерских, полигонов, спортивных залов, медицинских пунктов, столовой или буфет), зданий (учебных корпусов, производственных мастерских): собственные либо принадлежащие на праве хозяйственного ведения, или оперативного управления, доверительного управления с учебными помещениями, имеющими площадь, соответствующим санитарным правилам "Санитарно-эпидемиологические требования к объектам образования", утвержденных приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 5 августа 2021 года № ҚР ДСМ-76 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 23890), а также наличие видеонаблюдения в помещениях и (или) на прилегающих территориях организации ПО.

48. Организации образования, реализующие образовательные программы ПО, создают условия для безопасного проживания обучающихся в общежитиях, арендуемых хостелах и гостиницах с соблюдением норм санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к объектам образования", утвержденных приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 5 августа 2021 года № ҚР ДСМ-76 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 23890), санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к объектам коммунального назначения", утвержденных приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 26 июля 2022 года № ҚР ДСМ-67 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 28925), Правил пожарной безопасности, утвержденных приказом Министра по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан от 21 февраля 2022 года № 55 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 26867).

Сноска. Пункт 48 - в редакции приказа и.о. Министра просвещения РК от 31.07.2024 № 196 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

49. Дистанционное обучение осуществляется в организациях послесреднего образования в соответствии с приказом Министра просвещения Республики Казахстан от 27 ноября 2023 года № 349 "Об утверждении требований к организациям образования по предоставлению дистанционного обучения и правил организации учебного процесса по дистанционному обучению по образовательным программам начального, основного среднего, общего среднего, технического и профессионального, послесреднего образования и в форме онлайн-обучения по образовательным программам технического и профессионального, послесреднего образования" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под№ 33682).

Сноска. Пункт 49 - в редакции приказа и.о. Министра просвещения РК от 28.05.2024 № 122 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Приложение 5 к приказу
Министра просвещения
Республики Казахстан
от 31 августа 2022 года № 385

Типовые правила деятельности специализированных организаций образования

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Типовые правила деятельности специализированных организаций образования (далее – Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 30) статьи 5 с Законом Республики Казахстан "Об образовании" (далее – Закон "Об образовании") и определяют порядок деятельности специализированных организаций образования.

Сноска. Пункт 1 - в редакции приказа Министра просвещения РК от 07.08.2023 № 248 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

2. Специализированная организация образования – организации, которые реализуют специализированные общеобразовательные учебные программы.

3. Специализированная организация образования осуществляет свою деятельность в соответствии с Конституцией Республики Казахстан, законами Республики Казахстан, а также настоящими Правилами и разработанным на их основе уставом. Устав разрабатывается специализированной организацией образования.

4. Цель специализированных организаций образования – обеспечение условий для развития конкурентоспособной личности и функциональной грамотности одаренных детей, готовых самоактуализироваться в динамично развивающейся среде.

5. Задачи специализированных организаций образования:

1) реализация углубленного образования;

2) сохранение и приумножение интеллектуального потенциала страны;

3) обеспечение индивидуализированного характера обучения одаренных детей и качественного усвоения обучающимися специализированных типовых учебных программ;

4) совершенствование навыков самостоятельной, проектной и исследовательской деятельности одаренных детей;

5) формирование социально активной личности гражданина и патриота, обладающей чувством национальной гордости, гражданского достоинства, любви к Отечеству, своему народу.

6. Специализированная организация образования имеет следующие направления: естественно-математическое, общественно-гуманитарное, экономическое, технологическое, музыкальное, хореографическое, художественно-эстетическое, военное, спортивное.

7. Виды специализированных организаций образования предусмотрены Номенклатурой видов организаций образования, утвержденной приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 22 февраля 2013 года № 50 (зарегистрированный в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 8390).

Глава 2. Порядок деятельности специализированных организаций образования

8. Создание специализированных организаций образования осуществляется в соответствии с подпунктом 6) статьи 6 Закона "Об образовании".

9. Организации образования, реализующие специализированные типовые учебные программы, осуществляют свою деятельность на основании лицензии, выданной в соответствии со статьей 57 Закона "Об образовании".

10. Для осуществления деятельности специализированных организаций образования необходимо наличие высококвалифицированных кадров, необходимой материально-технической базы и соответствующего учебно-методического обеспечения, и научного сопровождения образовательного процесса. Для обучения детей с особыми образовательными потребностями создаются необходимые условия с учетом их индивидуальных потребностей.

11. Порядок приема в специализированную организацию образования осуществляется согласно Типовым правилам приема на обучение в организации образования, реализующие общеобразовательные учебные программы начального, основного среднего, общего среднего образования, утвержденным приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 12 октября 2018 года № 564 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 17553).

12. Организация образовательного процесса в специализированной организации образования осуществляется по типовым учебным планам, разработанным на основе типовых учебных планов для специализированных организаций образования.

13. Разработку рабочего учебного плана и специализированных типовых учебных программ специализированная организация образования осуществляет самостоятельно.

Рабочие учебные планы утверждаются руководителем специализированной организации образования и согласовываются с исполнительными органами в области образования.

14. Специализированная организация образования определяет области знаний внутри профилирующих предметов, а также курсов по выбору, элективных курсов и специализированного компонента в соответствии с запросами обучающихся и возможностями кадрового потенциала.

15. Специализированным организациям образования для решения задач дифференциации и индивидуализации обучения, развития у обучающихся исследовательского интереса выделяются средства из расчета 4 часа в неделю на каждый класс по каждому профилирующему предмету, а также 0,25 ставки учителя на каждый класс для организации индивидуальной внеурочной работы по развитию творческой и исследовательской деятельности обучающихся и для оплаты отдельных курсов и лекций на договорной основе со специалистами высшей квалификации из расчета 1500 часов в год на школу. Факультативные занятия и курсы по выбору проводятся в группах при наличии в них не менее 10 человек.

16. Количество классов-комплектов специализированных организаций образования на каждом уровне и обучающихся в классах формируется при наличии соответствующих условий.

17. При изучении казахского (для классов с русским языком обучения) и русского (для классов с казахским языком обучения) языков, основ информационно-вычислительной техники, ритмики, хореографии, музыки, физической культуры, технологии, художественных дисциплин, а также проведении лабораторных, практических работ по профильным предметам допускается деление классов на 2 группы, при изучении иностранных языков и предметов на иностранном языке – на 3 группы.

18. На уровне общего среднего образования при изучении предметов по выбору (углубленный уровень) на иностранном языке допускается деление классов на 2-3 подгруппы.

19. Осуществление профильной дифференциации на уровне общего среднего образования через систему дополнительного деления классов, гибкого вариативного расписания, системы уровневого деления, консультаций и предметов по выбору требует работы специализированной организации образования в режиме полного дня.

20. Расписание занятий в специализированных организациях образования предусматривает перерыв достаточной продолжительности для питания и активного отдыха обучающихся и воспитанников.

21. Организации образования, реализующие специализированные типовые учебные программы, обеспечивают формирование у обучающихся и воспитанников патриотического воспитания, толерантного отношения к окружающим, навыков делового общения, культуры питания, в том числе посредством пропаганды сбалансированного здорового питания и потребления натуральных и свежих продуктов.

22. Специализированная организация образования обеспечивает автоматизированный обмен информацией и актуализацию данных с информационной системой уполномоченного органа в области образования.

Специализированная организация образования обеспечивает утверждение регламента информационного взаимодействия с информационной системой уполномоченного органа в области образования.

23. Управление специализированной организацией образования осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан, настоящими Правилами, уставом и учредительными документами специализированной организации образования.

24. Формами коллегиального управления специализированной организации образования являются педагогический, учебно-методический, попечительский советы.

25. Непосредственное руководство осуществляет руководитель, назначаемый в соответствии с пунктом 3) статьи 44 Закона "Об образовании" и по согласованию с попечительским советом.

26. Ответственность руководителя специализированной организации образования осуществляется в соответствии с пунктом 3) статьи 45 Закона "Об образовании".

27. Руководитель специализированной организации образования проходит аттестацию в соответствии с пунктом 5) статьи 44 Закона "Об образовании".

28. По вопросам организации материально-технического и кадрового обеспечения, учебно-воспитательного процесса специализированная организация образования на договорной основе взаимодействует с соответствующими ее направлению деятельности высшими учебными заведениями и научными учреждениями.

29. Финансирование специализированных организаций образования осуществляется в соответствии со статьей 62 Закона "Об образовании".

30. Финансирование деятельности специализированной организации образования осуществляется за счет:

1) средств государственного бюджета - местного и республиканского;

2) средств, полученных от оказания платных образовательных услуг и других видов деятельности в соответствии со статьей 63 Закона "Об образовании".

31. Специализированная организация образования участвует в международной деятельности по линии уполномоченного и местного исполнительного органов в области образования, а также по собственной инициативе за счет внебюджетных средств.

32. Специализированная организация образования осуществляет международную деятельность по обучению, стажировке, обмену опытом, участию в работе семинаров, конференций, олимпиад, конкурсов.

Приложение 6 к приказу
Министра просвещения
Республики Казахстан
от 31 августа 2022 года № 385

Типовые правила деятельности специальных организаций образования

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Типовые правила деятельности специальных организаций образования (далее – Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 30) статьи 5 Закона Республики Казахстан "Об образовании" (далее – Закон "Об образовании") и Закона Республики Казахстан "О социальной и медико-педагогической коррекционной поддержке детей с ограниченными возможностями" (далее – Закон) и определяют порядок деятельности специальных организаций образования.

2. В настоящих Правилах используются следующие понятия:

1) ребенок (дети) с ограниченными возможностями – ребенок (дети) до восемнадцати лет с физическими и (или) психическими недостатками, имеющий ограничение жизнедеятельности, обусловленное врожденными, наследственными, приобретенными заболеваниями или последствиями травм, подтвержденными в установленном порядке;

2) лица (дети) с особыми образовательными потребностями – лица (дети), которые испытывают постоянные или временные потребности в специальных условиях для получения образования соответствующего уровня и дополнительного образования;

3) специальные условия для получения образования – условия, включающие учебные, а также специальные, индивидуально развивающие и коррекционно-развивающие программы и методы обучения, технические, учебные и иные средства, среду жизнедеятельности, психолого-педагогическое сопровождение, медицинские, социальные и иные услуги, без которых невозможно освоение образовательных программ лицами (детьми) с особыми образовательными потребностями, а также детьми с ограниченными возможностями;

4) оценка особых образовательных потребностей – определение необходимых специальных условий для получения образования;

3. Специальные организации образования в своей деятельности руководствуются Конституцией Республики Казахстан, Законом "Об образовании" и настоящими Правилами.

4. К специальным организациям образования относятся организации образования, реализующие специальные учебные программы, разработанные на основе общеобразовательных учебных программ дошкольного воспитания и обучения, начального, основного среднего, общего среднего образования, образовательных программ технического и профессионального, послесреднего образования в соответствии с государственным общеобязательным стандартом образования, коррекционно-развивающие программы, программы психолого-медико-педагогического обследования и консультирования.

Сноска. Пункт 4 - в редакции приказа Министра просвещения РК от 07.08.2023 № 248 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

5. Специальная организация образования является самостоятельным юридическим лицом и создается в соответствии с подпунктом 6) пункта 2 и подпунктом 5) пункта 3 статьи 6 Закона "Об образовании".

6. В специальных классах организаций среднего образования, где обучаются дети, имеющие сохранный интеллект, образовательную деятельность осуществляют педагоги, имеющие педагогическое образование по профилю.

В специальных классах, где обучаются дети, имеющие интеллектуальную недостаточность, образовательную деятельность осуществляют учителя, имеющие специальное педагогическое образование.

Занятия коррекционного компонента осуществляют специальные педагоги.

В Центре по поддержке детей с аутизмом (расстройствами аутистического спектра) (далее – аутизм-центр) специальную психолого-педагогическую поддержку оказывают педагоги, прошедшие обучение в аутизм-центре.

Воспитатели специальных организаций образования (специальных школ-интернатов) имеют педагогическое образование.

7. Формы получения образования (обучение на дому, свободное и индивидуальное посещение) сочетаются.

8. Для обеспечения качества образования и реализации индивидуального и дифференцированного подхода в специальных организациях образования проводится оценка особых образовательных потребностей обучающихся. Оценку особых образовательных потребностей, обучающихся осуществляют педагог, психолог, логопед, педагог-дефектолог, клинический педагог.

9. Перевод обучающихся в другие специальные организации образования осуществляется с согласия родителей (законных представителей) на основании заключения и рекомендаций психолого-медико-педагогической консультации (далее – ПМПК).

10. При проведении факультативных занятий по социально-бытовой ориентировке по решению педагогического совета класс делится на две группы. При организации общественно полезного производительного труда, начиная с пятого класса, класс делится на группы с учетом профилей трудовой подготовки учащихся.

Для занятий по профессионально-трудовому обучению с пятого класса, а для детей с нарушением интеллекта (умственной отсталостью) с четвертого класса, обучающиеся делятся на две группы.

11. В специальных организациях образования проводятся медикаментозное и физиотерапевтическое лечение, климатолечение и закаливание, лечебная физическая культура, массаж и психотерапия.

12. В организациях образования создаются коллегиальные органы управления. Формами коллегиального управления организацией образования являются педагогический, попечительский и методический советы.

13. Специальные организации образования в зависимости от местных условий создают подсобные хозяйства, учебно-опытные участки, учебно-производственные мастерские.

Глава 2. Порядок деятельности специальных ясли-садов, специальных детских садов

14. Специальные ясли-сады и детские сады в своей деятельности руководствуются Конституцией Республики Казахстан, Законами "Об образовании", Законом, настоящими Правилами.

Воспитание и обучение детей с особыми образовательными потребностями осуществляется в соответствии с приказом Министра просвещения Республики Казахстан от 5 августа 2022 года № 348 "Об утверждении государственных общеобязательных стандартов дошкольного воспитания и обучения, начального, основного среднего и общего среднего, технического и профессионального, послесреднего образования" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 29031) (далее – ГОСО), с приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 20 декабря 2012 года № 557 "Об утверждении типовых учебных планов дошкольного воспитания и обучения Республики Казахстан" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 8275) (далее – Типовые учебные планы дошкольного воспитания и обучения), с приказом и.о. Министра образования и науки Республики Казахстан от 12 августа 2016 года № 499 "Об утверждении Типовых учебных программ дошкольного воспитания и обучения" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 14235) (далее – Типовые учебные программы дошкольного воспитания и обучения).

Координацию деятельности и методическое обеспечение специальных ясли-садов и детских садов осуществляет Национальный научно-практический центр развития специального и инклюзивного образования Министерства просвещения Республики Казахстан.

15. Специальные ясли-сады и детские сады создаются:

1) для детей с нарушениями зрения;

2) для детей с нарушениями слуха;

3) для детей с тяжелыми нарушениями речи;

4) для детей с нарушениями опорно-двигательного аппарата;

5) для детей с нарушениями интеллекта;

6) для детей с задержкой психического развития;

7) при совмещении категорий детей, предусмотренных настоящим пунктом.

16. При отсутствии специальных ясли-садов и детских садов в организациях дошкольного воспитания и обучения создаются специальные группы для различных категории детей, предусмотренных пунктом 15 настоящих Правил.

17. Направление и перевод детей в специальные ясли-сады и детские сады проводится с согласия родителей (законных представителей) на основании заключения и рекомендаций ПМПК.

18. Для создания специальных условий педагогами (воспитатели) специальной дошкольной организации образования осуществляется оценка особых образовательных потребностей ребенка.

19. Расписание учебных занятий в специальном ясли-саду и детском саду разрабатывается и утверждается администрацией дошкольной организации образования.

Индивидуальные/подгрупповые/групповые коррекционные занятия специальными педагогами и психологом проводятся в течение учебного дня и во внеурочное время в соответствии с расписанием, утвержденным администрацией организации образования.

Педагогами ясли-садов и специальных детских садов при необходимости проводятся консультации для родителей (законных представителей) по вопросам воспитания и развития детей.

20. Специальные детские сады самостоятельны в осуществлении учебно-воспитательного процесса, подборе и расстановке кадров, научной, финансово-хозяйственной и деятельности в пределах норм, установленных законодательством Республики Казахстан.

21. В специальном ясли-саду и детском саду наполняемость групп осуществляется в соответствии с приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 9 июля 2021 года № ҚР ДСМ-59 "Об утверждении Санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к дошкольным организациям и домам ребенка" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 23469) (далее – Санитарные правила).

22. В специальных ясли-садах и детских садах оснащение и оборудование осуществляется в соответствии c приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 22 января 2016 года № 70 "Об утверждении норм оснащения оборудованием и мебелью организаций дошкольного, среднего образования, а также специальных организаций образования" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 13272) (далее – Нормы оснащения оборудованием и мебелью).

23. В специальных ясли-садах и детских садах для детей с нарушениями слуха, зрения и опорно-двигательного аппарата при выявлении обучающихся с нарушениями интеллекта (умственной отсталостью) создаются группы для детей со сложными нарушениями. При отсутствии наполняемости, группы комплектуются с учетом разных возрастов и нарушений развития.

Параграф 1. Порядок деятельности специальных ясли-садов и детских садов для детей с нарушением зрения

24. В специальные ясли-сады и детские сады для детей с нарушением зрения принимаются дети:

1) незрячие (с абсолютной слепотой, с светоощущением, с остаточным зрением до 0,04 с коррекцией на лучше видящем глазу);

2) слабовидящие (с остротой зрения от 0,05 до 0,4 на лучше видящем глазу с коррекцией очками);

3) с амблиопией (дисбинокулярной, рефракционной, обскурационной) при остроте зрения на лучше видящем глазу до 0,7 в условиях оптической коррекции, нуждающиеся в плеоптическом лечении;

4) с косоглазием, требующим ортопто-плеопто-хирурго-ортоптического или только ортоптического лечения.

25. Специальными условиями обучения и воспитания детей с нарушениями зрения являются:

1) применение тифлотехнических средств и специального оборудования с учетом степени и характера нарушения зрения. Оборудование для незрячих детей базируется на использовании осязательного и зрительно-осязательного восприятия. В коррекционной работе используется особый дидактический материал и специальные средства наглядности, позволяющие расширить рамки доступности учебной информации для детей с нарушениями зрения.

2) оказание специальной педагогической помощи детям тифлопедагогом в форме подгрупповых и индивидуальных занятий по развитию зрительного восприятия (с незрячими детьми – по развитию осязания и тонкой моторики), социально-бытовой и пространственной ориентировки.

3) осуществление лечебно-восстановительной работы врачом-офтальмологом и сестрой-ортоптисткой в специально оборудованном кабинете с лечебной аппаратурой и инструментами.

26. Незрячим и слабовидящим детям, имеющим нарушение интеллекта (легкую и умеренную умственную отсталость), опорно-двигательного аппарата или слуха специальная педагогическая помощь оказывается в соответствии с индивидуальными развивающими программами.

27. В специальном ясли-саду и детском саду для детей с нарушениями зрения, в соответствии с постановлением Правительства Республики Казахстан от 30 января 2008 года № 77 "Об утверждении Типовых штатов работников государственных организаций образования" (далее – Типовые штаты), предусматривается должность дефектолога (тифлопедагога) из расчета:

1) 1 штатная единица на 1 группу для незрячих детей;

2) 1 штатная единица на 1 группу для слабовидящих детей;

3) 1 штатная единица на 15 детей с амблиопией и косоглазием, остаточным зрением не более 0,4 с коррекцией очками на лучшем видящем глазу.

Параграф 2. Порядок деятельности специальных ясли-садов и детских садов для детей с нарушением слуха

28. В специальные ясли-сады и детские сады для детей с нарушениями слуха принимаются дети:

1) не реагирующие на громкий голос;

2) реагирующие на громкий голос;

3) реагирующие на голос разговорной громкости у ушной раковины;

4) различающие некоторые речевые звуки (а, о, у, р) произнесенные около ушной раковины голосом повышенной громкости, средней потере слуха в речевой области более 90 децибел;

5) неслышащие, слабослышащие и позднооглохшие дети, имеющие потерю слуха, средняя величина которой в речевой области (частоты от 500 до 4000 Герц) составляет от 40 до 80 децибел и выше;

6) с кохлеарнымимплантом, имеющие низкий уровень восприятия и развития активной речи;

7) с детским аутизмом, расстройствами аутистического спектра, имеющие нарушения слуха при первично сохранном интеллекте;

8) утратившие слух в дошкольном возрасте, но сохранившие речь со значительными нарушениями;

9) имеющие среднюю потерю слуха в речевой области от 40 до 80 децибел, различающие речь (слова, фразы обычной разговорной громкости на расстоянии от ушной раковины до трех метров) и страдающие вследствие недостаточности слуха различной степенью недоразвития речи;

10) с потерей слуха в речевой области от 80 до 90 децибел (допускается диагностическое (пробное) обучение);

11) со слуховой (аудиторной) нейропатией и нарушениями восприятия речи при потере слуха от 40 до 80 децибел.

29. Специальными условиями обучения и воспитания детей с нарушениями слуха являются:

1) использование звукоусиливающей аппаратуры;

2) специальная педагогическая помощь детям с нарушениями слуха сурдопедагогом в форме групповых, подгрупповых и индивидуальных занятий по развитию слухового восприятия и формированию произносительной и других сторон речи;

3) использование в обучении неслышащих обучающихся дактильной и жестовой речи в качестве дополнительных средств обучения;

4) оказание психологической помощи детям с проблемами поведения и общения.

30. Неслышащим и слабослышащим детям, имеющим нарушение интеллекта (легкую и умеренную умственную отсталость), опорно-двигательного аппарата или зрения специальная педагогическая помощь оказывается в соответствии с индивидуальными развивающими программами.

Параграф 3. Порядок деятельности специальных ясли-садов и детских садов для детей с тяжелыми нарушениями речи

31. В специальные ясли-сады и детские сады для детей с тяжелыми нарушениями речи принимаются дети:

1) c задержкой речевого развития;

2) с общим недоразвитием речи 1-3 уровня, обусловленное алалией, афазией, дизартрией, ринолалией, заиканием;

3) с кохлеарным имплантом;

4) с детским аутизмом, с расстройствами аутистического спектра, имеющие тяжелые нарушения речи при первично сохранном интеллекте.

32. Специальными условиями обучения и воспитания для детей с нарушениями речи являются:

1) оказание логопедической помощи на всех уроках и во внеурочное время в форме групповых, подгрупповых и индивидуальных занятий.

2) проведение воспитательских занятий по развитию речи, закреплению речевых навыков с соблюдением речевого режима;

3) оказание психологической помощи детям с проблемами поведения и общения.

Параграф 4. Порядок деятельности специальных ясли-садов и детских садов для детей с нарушением опорно-двигательного аппарата

33. В специальный ясли-сад и детский сад для детей с нарушениями опорно-двигательного аппарата принимаются дети:

1) самостоятельно передвигающиеся, не требующие индивидуального сопровождения;

2) передвигающиеся с помощью технических вспомогательных (компенсаторных) средств и специальных средств передвижения;

3) самостоятельно не передвигающиеся при обеспечении их специальными условиями для физического доступа в специальный детский сад: наличие пандусов, широких дверных проемов, подъемника инвалидного кресла, подъемника вдоль лестницы, автоматических открывателей дверей.

34. Детям с нарушениями опорно-двигательного аппарата, сопровождающимися легкой и (или) умеренной умственной отсталостью, специальная педагогическая помощь оказывается в соответствии с индивидуальными развивающими программами.

35. Специальными условиями воспитания и обучения для детей с нарушениями опорно-двигательного аппарата являются:

1) создание безбарьерной среды, универсального дизайна: пандусы, широкие дверные проемы, подъемники инвалидного кресла, подъемники вдоль лестницы, автоматические открыватели дверей;

2) соблюдение специально организованного двигательного режима;

3) оказание специальной педагогической, логопедической и психологической помощи при наличии выраженных нарушений интеллекта, речи, поведения и общения в форме групповых, подгрупповых и индивидуальных занятий.

4) проведение занятий по лечебной физической культуре по группам: самостоятельно передвигающиеся, не требующие индивидуального сопровождения; с умеренно выраженным ограничением двигательной активности; с выраженными (тяжелыми) двигательными нарушениями (занимаются совместно с родителями или законными представителями);

5) обеспечение физиотерапевтических процедур, массажа, ортопедической работы в специально оборудованных кабинетах, а также при наличии соответствующей материально-технической базы лечебное плавание, верховая езда.

Параграф 5. Порядок деятельности специальных ясли-садов и детских садов для детей с нарушениями интеллекта

36. В специальные ясли-сады и детские сады для детей с нарушениями интеллекта принимаются дети с умственной отсталостью и интеллектуальной недостаточностью различного генеза, а также дети с детским аутизмом, сопровождающимся интеллектуальной недостаточностью.

37. В зависимости от тяжести и характера интеллектуальных нарушений создаются специальные группы для детей с задержкой психического развития, легкой и умеренной умственной отсталостью.

Обучение детей с умеренной умственной отсталостью осуществляется в соответствии с индивидуальными программами, составленными с учетом возможностей ребенка, сроком на полугодие.

38. Специальными условиями воспитания и обучения для детей с нарушениями интеллекта являются:

1) обучение и воспитание детей с нарушением интеллекта (умственной отсталостью) по специальным учебным программам, не ориентированным на ГОСО;

2) оказание помощи дефектологом (олигофренопедагогом), логопедом, психологом в форме групповых, подгрупповых и индивидуальных занятий;

3) проведение занятий по лечебной физической культуре, социально-бытовой ориентировке.

Параграф 6. Порядок деятельности специальных ясли-садов и детских садов для детей с задержкой психического развития

39. В специальные детские сады для детей с задержкой психического развития принимаются дети с задержкой психического развития различного генеза, в том числе дети с кохлеарным имплантом, с детским аутизмом.

40. Специальными условиями обучения для детей с задержкой психического развития являются специальная психолого-педагогическая помощь дефектолога (олигофренопедагога), логопеда, психолога в форме групповых, подгрупповых и индивидуальных занятий.

Параграф 7. Порядок деятельности специальных ясли-садов и детских садов совмещающих категории детей

41. Контингент специальных ясли-садов и детских садов формируется из категорий детей, предусмотренных пунктом 15 настоящих правил, в том числе детей со сложными нарушениями (сочетанные нарушения слуха и зрения, нарушения интеллекта и слуха, нарушения слуха и детский церебральный паралич, нарушения зрения и детский церебральный паралич).

Обучение осуществляется в специальных группах, формируемых из воспитанников по ведущему нарушению, с наполняемостью в соответствии с Санитарными правилами, Типовыми учебными планами дошкольного воспитания и обучения и Типовыми учебными программами дошкольного воспитания и обучения для воспитанников соответствующих категорий.

Глава 3. Порядок деятельности специальных школ, специальных школ-интернатов, специальных комплексов "детский сад-школа-интернат", специальных комплексов "школа-интернат-колледж"

42. Специальные школы в своей деятельности руководствуются Конституцией Республики Казахстан, Законом "Об образовании", Законом и настоящими Правилами.

Обучение и воспитание детей в специальных школах/классах осуществляется в соответствии с ГОСО, с приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 8 ноября 2012 года № 500 "Об утверждении типовых учебных планов начального, основного среднего, общего среднего образования Республики Казахстан" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 8170) (далее – Типовые учебные планы), и с приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 3 апреля 2013 года № 115 "Об утверждении типовых учебных программ по общеобразовательным предметам, курсам по выбору и факультативам для общеобразовательных организаций" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 8424).

Координацию деятельности и методическое обеспечение специальных школ осуществляет Национальный научно-практический центр развития специального и инклюзивного образования Министерства просвещения Республики Казахстан.

43. Специальные школы создаются:

1) для детей с нарушениями зрения;

2) для детей с нарушениями слуха;

3) для детей с тяжелыми нарушениями речи;

4) для детей с нарушениями опорно-двигательного аппарата;

5) для детей с нарушением интеллекта;

6) для детей с задержкой психического развития;

7) для детей с расстройством эмоционально-волевой сферы и поведения;

8) при совмещений категорий детей, предусмотренных настоящим пунктом.

44. Специальные школы решают общие с общеобразовательными школами задачи обучения, воспитания, развития обучающихся, а также задачи коррекции и компенсации нарушенных функций, с созданием специальных условий обучения, к которым относятся:

1) пролонгированные сроки обучения на уровнях начального (0-4 классы) и основного среднего образования (5-10 классы);

2) специальные методы, приемы и средства обучения;

3) технические и компенсаторные средства;

4) среда жизнедеятельности;

5) специально подготовленные учителя;

6) психолого-педагогическая помощь (логопедов, специальных педагогов (сурдопедагогов, тифлопедагогов, олигофренопедагогов), психологов, социальных педагогов, инструкторов ЛФК);

7) специальные предметы учебного плана, обеспечивающие компенсацию недостатков развития, формирование социальных, коммуникативных навыков;

8) медицинские, социальные.

Для создания специальных условий педагогами школы осуществляется оценка особых образовательных потребностей учащихся.

45. Прием обучающихся в специальные школы/классы осуществляется на основании заключения и рекомендаций ПМПК, с согласия родителей (законных представителей) в соответствии с Законом.

46. При отсутствии специальных школ в общеобразовательных школах создаются специальные классы для детей, предусмотренных пунктом 4 настоящих Правил.

47. Перевод обучающихся из специальной школы/класса в другую организацию образования осуществляется органами управления образования на основании заключения ПМПК с согласия родителей (законных представителей) ребҰнка.

48. С учетом потребностей и возможностей обучающегося образовательный процесс организуется в форме дистанционного обучения, а также экстерната с разрешения, выданного местным исполнительным органом области, города республиканского значения, столицы. Различные формы получения образования сочетаются.

49. На основе Типовых учебных планов дошкольного воспитания и обучения и Типовых учебных программ дошкольного воспитания и обучения разрабатываются рабочие учебные планы и программы, которые рассматриваются на педагогическом совете и утверждаются руководителем организации по согласованию с органом управления образования. На основе типовых учебных программ коррекционного компонента составляются программы индивидуальных/подгрупповых/групповых коррекционных занятий.

50. В специальных школах/классах для обучающихся с сохранным интеллектом образовательную деятельность осуществляют педагоги, имеющие педагогическое образование по профилю. Образовательную деятельность в школах/классах для обучающихся с нарушением интеллекта осуществляют учителя, имеющие высшее педагогическое образование по специальности "Дефектология" ("Специальная педагогика") и образовательной программе "Олигофренопедагогика".

51. Занятия коррекционного компонента Типовых учебных планов проводят педагоги, имеющие высшее педагогическое образование по специальности "Дефектология" ("Специальная педагогика") и образовательной программе в соответствии с видом специальной школы, при необходимости психологи, которые проходят аттестацию в установленном порядке. При оценивании достижении учащихся по предметам коррекционного компонента бальная оценка не используется.

52. В специальных школах для детей с нарушениями слуха, зрения и опорно-двигательного аппарата при выявлении обучающихся с нарушениями интеллекта (умственной отсталостью) создаются специальные классы с наполняемостью 4-6 учащихся. Обучение детей в классе осуществляется по индивидуальным учебным программам, составленным на основании заключения и рекомендаций ПМПК и в ходе психолого-медико-педагогического наблюдения в условиях образовательного процесса.

53. Продолжительность учебной недели определяется педагогическим советом по согласованию с соответствующим органом управления образования и закрепляется в уставе.

54. В расписании уроков и занятий указываются ежедневное количество, продолжительность, последовательность учебных предметов и индивидуальных/подгрупповых/групповых коррекционных занятий.

55. Индивидуальные/подгрупповые/групповые коррекционные занятия проводятся в течение учебного дня и во внеурочное время в соответствии с расписанием, которое обсуждается советом школы и утверждается руководителем организации образования.

56. Специальные школы самостоятельны в осуществлении учебно-воспитательного процесса, подборе и расстановке кадров, научной, финансово-хозяйственной и иной деятельности.

57. Специальные школы в зависимости от местных условий создают подсобное хозяйство, учебно-опытный участок и учебно-производственные мастерские.

58. Педагогами специальных школ/классов при необходимости проводятся консультации для родителей (законных представителей) по вопросам семейного воспитания и организации развивающих занятий, а также консультации педагогов общеобразовательных школ по вопросам психолого-педагогического сопровождения детей с ограниченными возможностями.

59. Выпускники специальных школ/ классов получают аттестаты государственного образца в соответствии с приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 28 января 2015 года № 39 "Об утверждении видов документов об образовании, форм документов об образовании государственного образца и правил их учета и выдачи, основных требований к содержанию документов об образовании собственного образца и правил их учета и выдачи, а также формы справки, выдаваемой лицам, не завершившим образование в организациях образования" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 10348).

60. Наполняемость классов в специальных школах/классах предусмотрено приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 5 августа 2021 года № ҚР ДСМ-76 "Об утверждении Санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к объектам образования" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 23890) (далее – Санитарные правила).

61. При недостаточной наполняемости классов образовательный процесс организуется по типу малокомплектных школ.

62. Материально-техническое оснащение специальных школ осуществляется в соответствии с Нормами оснащения оборудованием и мебелью.

Параграф 1. Порядок деятельности специальных школ для детей с нарушениями зрения

63. В специальную школу/класс для детей с нарушениями зрения принимаются дети:

1) незрячие (абсолютная слепота);

2) незрячие – с полным отсутствием зрительных ощущений, со светоощущением или остаточным зрением (до 0,04 на лучше видящем глазу с коррекцией);

3) со светоощущением;

4) с остаточным зрением на лучше видящем глазу 0,04 и ниже с переносимой коррекцией;

5) с остротой зрения 0,05-0,4 на лучше видящем глазу в условиях оптической коррекции.

64. Офтальмологические показания для направления детей в специальную школу/класс устанавливаются индивидуально на основании данных офтальмологического обследования.

65. При недостаточном комплектовании классов в специальных школах/классах для детей с нарушением зрения незрячие и слабовидящие дети обучаются совместно.

66. Обучающиеся с нарушением зрения переводятся в общеобразовательную школу на любом этапе обучения, в соответствии с Законом "Об образовании".

67. Специальными условиями обучения для детей с нарушениями зрения являются:

1) обеспечение незрячих обучающихся учебниками, учебными пособиями и литературой общеобразовательных школ, изданных рельефно-точечным шрифтом Брайля (рельефными рисунками, чертежами, схемами, другими иллюстрациями, воспринимаемыми осязательно);

2) обеспечение слабовидящих обучающихся учебниками, учебными пособиями и литературой общеобразовательных школ, напечатанных укрупненным шрифтом и специально преобразованных изображений, доступных для зрительного восприятия;

3) использование тифлотехнических средств (оптических (лупы, очки, моно- и бинокуляры, проекционные увеличивающие аппараты), телевизионных, светотехнических) с целью коррекции или компенсации нарушенных зрительных функций, а также для развития и восстановления зрения;

4) проведение занятий по охране и развитию остаточного зрения и зрительного восприятия, социально-бытовой и пространственной ориентировке, развитию мимики и пантомимики, коррекции недостатков развития речи, коррекционной ритмике.

5) осуществление лечебно-восстановительной работы врачом-офтальмологом и сестрой-ортоптисткой в специально оборудованном кабинете с лечебной аппаратурой и инструментами.

Параграф 2. Порядок деятельности специальных школ для детей с нарушениями слуха

68. В специальную школу/класс для детей с нарушением слуха принимаются дети:

1) не реагирующие на громкий голос;

2) реагирующие на громкий голос;

3) реагирующие на голос разговорной громкости у ушной раковины;

4) различающие некоторые речевые звуки (а, о, у, р), произнесенные около ушной раковины голосом повышенной громкости, при средней потере слуха в речевой области более 90 децибел;

5) при средней потере слуха в речевой области от 40 до 80 децибел, различающие речь (слова, фразы обычной разговорной громкости на расстоянии от ушной раковины до трех метров) и имеющие различную степень недоразвития речи вследствие снижения слуха;

6) потерявшие слух в дошкольном возрасте, но сохранившие речь со значительными нарушениями;

7) с потерей слуха в речевой области от 80 до 90 децибел (допускается диагностическое (пробное) обучение);

8) со слуховой (аудиторной) нейропатией и нарушениями восприятия речи при потере слуха от 40 до 80 децибел;

9) с кохлеарным имплантом, низким уровнем восприятия (понимания) и развития активной речи.

69. Специальными условиями обучения для детей с нарушениями слуха являются:

1) использование звукоусиливающей аппаратуры;

2) использование в обучении неслышащих обучающихся дактильной и жестовой речи в качестве дополнительных средств обучения;

3) проведение занятий по развитию речевого слуха и формированию произносительной стороны устной речи в слуховом кабинете, занятий по коррекционной ритмике, жестовой речи.

Параграф 3. Порядок деятельности специальных школ для детей с тяжелыми нарушениями речи

70. В специальную школу/класс для детей с тяжелыми нарушениями речи принимаются дети:

1) с общим недоразвитием речи 1-2 уровня, в том числе обусловленного алалией, афазией, дизартрией (анартрией);

2) с ринолалией, ринофонией, заиканием в тяжелой степени, тяжелыми расстройствами письменной речи (аграфией, дисграфией, алексией, дислексией);

3) с общим недоразвитием речи 1-2 уровня в сочетании с детским аутизмом и расстройствами аутистического спектра (не более двух детей с расстройством аутистического спектра в одном классе);

4) с кохлеарным имплантом.

71. Специальными условиями обучения для детей с нарушениями речи являются:

1) оказание логопедической помощи на всех уроках и во внеурочное время с соблюдением речевого режима;

2) оказание психологической помощи детям с нарушениями общения и поведения;

3) изучение второго и третьего языка с учетом уровня речевого развития учащихся.

Параграф 4. Порядок деятельности специальных школ для детей с нарушениями опорно-двигательного аппарата

72. В специальную школу/класс для детей с нарушениями опорно-двигательного аппарата принимаются дети:

1) самостоятельно передвигающиеся, не требующие индивидуального сопровождения;

2) передвигающиеся с помощью специальных средств передвижения и (или) технических компенсаторных (вспомогательных) средств;

3) самостоятельно не передвигающиеся.

73. Специальными условиями обучения для детей с нарушениями опорно-двигательного аппарата являются:

1) создание безбарьерной среды, универсального дизайна (пандусы, широкие дверные проемы, подъемники инвалидного кресла, подъемники вдоль лестницы, автоматические открыватели дверей);

2) соблюдение специально организованного двигательного режима;

3) оказание специальной педагогической, логопедической и психологической помощи при наличии нарушений интеллекта, речи, поведения и общения;

4) проведение занятий по лечебной физической культуре по группам: самостоятельно передвигающиеся, не требующие индивидуального сопровождения; с умеренно выраженным ограничением двигательной активности; с выраженными (тяжелыми) двигательными нарушениями (занимаются совместно с родителями, законными представителями);

Параграф 5. Порядок деятельности специальных школ для детей с нарушением интеллекта

74. В специальную школу/классы для детей с нарушением интеллекта принимаются дети:

1) с легкими нарушениями интеллекта (легкой умственной отсталостью);

2) с умеренными нарушениями интеллекта (умеренной умственной отсталостью).

75. Специальными условиями обучения для детей с нарушениями интеллекта являются:

1) обучение школьников с нарушением интеллекта по специальным учебным программам, не ориентированным на содержание Типовых учебных программ общеобразовательных школ и по специальным учебникам;

2) обучение школьников с умеренной умственной отсталостью в соответствии с индивидуальными учебными программами, составленными на основе психолого-педагогического изучения возможностей детей педагогом класса и специалистами психолого-педагогического сопровождения на срок, не превышающий полугодие;

3) оценивание учебных достижений с использованием критериальной описательной оценки и пятибалльной шкалы. При оценивании достижении учащихся с умеренной умственной отсталостью бальная оценка не используется;

4) оказание логопедической, психологической помощи при наличии выраженных нарушений речи и поведения;

5) занятия по лечебной физической культуре, социально-бытовой ориентировке.

76. Обучение школьников с умеренной умственной отсталостью организуется в отдельных классах или совместно с обучающимися с легкой умственной отсталостью по решению педагогического совета.

77. Для уроков по общетрудовой подготовке, профессионально-трудовому обучению, социально-бытовой ориентировке обучающиеся классов делятся на две группы.

78. Комплектование групп по видам труда осуществляется на основании рекомендаций врача с учетом психофизического состояния и возможностей учащихся.

79. В специальной школе 10-й производственный класс обеспечивает углубленную профессионально-трудовую подготовку.

80. Трудовое обучение в специальной школе осуществляется исходя из региональных, местных условий, ориентированных на потребность в рабочих кадрах, и с учетом индивидуальных особенностей психофизического развития, здоровья, возможностей воспитанников, а также интересов их законных представителей на основе выбора профиля труда, включающего в себя подготовку обучающегося для индивидуальной трудовой деятельности.

81. Обучение в школе детей с легкой умственной отсталостью завершается экзаменом по трудовому обучению. Обучающиеся освобождаются от выпускных экзаменов. Выпускной экзамен по предметам трудовой подготовки школьниками с умеренной умственной отсталостью не сдается.

82. Обучающиеся специальной школы для детей с нарушением интеллекта на второй год (повторное обучение) не оставляются.

Параграф 6. Порядок деятельности специальных школ для детей с задержкой психического развития

83. В специальную школу/класс для детей с задержкой психического развития принимаются дети с задержкой психического развития различного генеза, в том числе с кохлеарным имплантом, с детским аутизмом и расстройствами аутистического спектра (в классе не более 2 детей с расстройствами аутистического спектра).

84. Комплектование классов для детей с задержкой психического развития в общеобразовательной школе осуществляется на уровне начального образования – класс предшкольной поготовки, 1 класс и, как исключение, 2 класс.

85. Обучающиеся с задержкой психического развития переводятся в общеобразовательную школу/класс на любом этапе обучения.

86. У детей, имеющих задержку психического развития после двенадцати лет устанавливается состояние пограничной интеллектуальной недостаточности.

87. Специальными условиями обучения для детей с задержкой психического развития являются:

1) охранительный педагогический режим (обучение в первую смену в режиме продленного дня, обеспечение двигательной активности и достаточного времени для отдыха на переменах);

2) оказание помощи логопеда и психолога при наличии нарушений речи, поведения и общения;

3) проведение индивидуальных/групповых занятий по восполнению пробелов в знаниях.

Параграф 7. Порядок деятельности специальных школ для детей с расстройством эмоционально-волевой сферы и поведения

88. В специальные школы/классы для детей с расстройством эмоционально-волевой сферы и поведения принимаются дети с расстройством эмоционально-волевой сферы и поведения, в том числе дети с детским аутизмом и расстройствами аутистического спектра.

89. Комплектование контингента специальной школы/класса и учебно-воспитательный процесс осуществляется с учетом индивидуальных особенностей обучающихся.

90. Коррекционно-развивающая помощь детям осуществляется психологом, специальным педагогом, логопедом.

Параграф 8. Порядок деятельности специальных школ совмещающих категории детей

91. Контингент специальных школ формируется из категорий детей, указанных в подпунктах 1), 2), 3), 4), 5), 6) пункта 43 настоящих Правил. Обучение осуществляется в специальных классах, формируемых из обучающихся по ведущему нарушению, с наполняемостью в соответствии с Санитарными правилами, Типовыми учебными планами и учебными программами для обучающихся соответствующих категорий.

Глава 3. Порядок деятельности психолого-медико-педагогической консультации

92. Психолого-медико-педагогическая консультация является организацией образования, осуществляющей обследование и консультирование детей, оценку особых образовательных потребностей и специальных условий для получения образования, определение образовательной программы, а также направляющей на специальную психолого-педагогическую поддержку детей с ограниченными возможностями.

93. Основные направления деятельности ПМПК:

1) психолого-медико-педагогическое обследование детей от рождения до 18 лет с целью выявления и оценки особых образовательных потребностей;

2) определение особых образовательных потребностей у детей и рекомендаций по их удовлетворению в общеобразовательных и специальных организациях образования;

3) установление типа образовательной программы для ребенка с особыми образовательными потребностями;

4) консультирование семьи по вопросам преодоления и предупреждения отклонений в развитии, обучения и воспитания детей с особыми образовательными потребностями;

5) оказание консультативно-методической помощи по обучению и воспитанию детей с особыми образовательными потребностями учителям, воспитателям, специалистам дошкольных и школьных организаций образования;

6) совместная работа с органами образования, социальной защиты, здравоохранения, общественными организациями по своевременному выявлению детей с особыми образовательными потребностями с целью предоставления информации об образовательных, медицинских, социальных услугах;

7) ведение учета и формирование сводной отчетности о детях с особыми образовательными потребностями.

Методическое руководство областными, городскими ПМПК осуществляется Национальным научно-практическим центром развития специального и инклюзивного образования Министерства просвещения Республики Казахстан.

94. Направление детей в ПМПК осуществляется по инициативе родителей (законных представителей), организаций образования, здравоохранения при согласии родителей (законных представителей).

Прием детей в ПМПК осуществляется в сопровождении родителей (законных представителей) по предварительной регистрации.

95. Материально-техническое и учебно-методическое оснащение ПМПК осуществляется в соответствии с Нормами оснащения оборудованием и мебелью.

96. Предварительную запись на консультацию, регистрацию детей и учет документации осуществляет регистратор.

97. Обследование и консультирование осуществляют: врач-невропатолог, врач-психиатр, психолог, учитель-логопед (логопед), специальный педагог (дефектолог, олигофренопедагог, сурдопедагог, тифлопедагог), социальный педагог и заведующий ПМПК. При необходимости другие специалисты медицинского профиля привлекаются для обследования и консультирования на 0,5 ставки или на условиях почасовой оплаты труда в соответствии с Типовыми штатами.

98. Учет детей с особыми образовательными потребностями, формирование сводной отчетности о количестве детей на обслуживаемой территории и их потребностях осуществляет статистик.

99. Первичное обследование включает в себя сбор социально-психологических и медицинских сведений о развитии ребенка, обследования психолога, педагогов (социального педагога, специального педагога, логопеда), оценку уровня и особенностей психоречевого и социально-коммуникативного развития ребенка, определение особых образовательных потребностей и консультирование родителей (законных представителей). Первичное обследование проводится в течение одного-четырех приемов. Длительность приема в зависимости от целей обследования составляет от 15 мин до 1 часа.

Повторное обследование назначается с целью повторной оценки особых образовательных потребностей, уточнения или изменения общего заключения и рекомендаций ПМПК, для уточнения уровня интеллектуального или речевого развития после занятий в диагностических группах или пробного обучения в организациях образования. Контрольное обследование назначается с целью отслеживания динамики развития или обучения ребенка.

100. Результаты обследования отражаются в карте развития ребенка. На основании результатов обследования составляется общее заключение и рекомендации ПМПК, включающее коллегиальное решение о виде нарушения развития, типе образовательной программы и других особых образовательных потребностях согласно приложению 1 к настоящим Правилам.

101. ПМПК осуществляет оценку особых образовательных потребностей исходя из индивидуальных потребностей ребенка.

На основе оценки особых образовательных потребностей рекомендуются следующие условия, включающие:

1) изменения учебного плана и учебных программ;

2) способов оценивания результатов обучения (достижений ученика);

3) использование вариативных, специальных и альтернативных методов обучения;

4) подбор учебников, учебных пособий, подготовку индивидуальных учебных материалов;

5) выбор формы обучения (специальный класс, общий класс, кабинет психолого-педагогической поддержки, реабилитационный центр, аутизм-центр);

6) создание безбарьерной среды и адаптацию места обучения;

7) потребность в компенсаторных и технических средствах;

8) специальную психолого-педагогическую поддержку (психолога, логопеда, специального педагога (дефектолога, олигофренопедагога, сурдопедагога, тифлопедагога);

9) помощь педагога-ассистента;

10) социально-педагогическую помощь.

102. ПМПК осуществляет оценку особых образовательных потребностей у детей при поступлении в дошкольные организации и организации среднего образования. Повторная оценка особых образовательных потребностей в ПМПК осуществляется на любой ступени обучения по инициативе родителей (законных представителей) и запросу дошкольных организаций и организаций среднего образования на основании решения службы психолого-педагогического сопровождения.

По запросу организаций здравоохранения и социальной защиты ПМПК обследует детей с ограниченными возможностями в домах ребенка здравоохранения и медико-социальных учреждениях с целью определения образовательной программы и особых образовательных потребностей.

103. ПМПК составляет рекомендации по удовлетворению особых образовательных потребностей в дошкольных организациях и организациях среднего образования, проводит консультирование родителей. При необходимости, специалистами ПМПК оказывается консультативная помощь родителям, специалистам, педагогам (воспитателям) по развитию, обучению и воспитанию детей с особыми образовательными потребностями в домашних условиях, в дошкольных организациях и организациях среднего образования.

104. Родителям (законным представителям) выдаются на руки заключение и рекомендации ПМПК с указанием особых образовательных потребностей, типа образовательной программы на определенный срок действия по форме согласно приложению 1 настоящим Правилам. Выбор организации образования предоставляется родителям.

105. При направлении детей раннего возраста организациями первичной медико-санитарной помощи по результатам проведения скрининга ПМПК предоставляет информацию о прохождении обследования ребенка в консультации в соответствующую организацию здравоохранения.

106. ПМПК направляет детей в организации здравоохранения: для медицинского обследования, лечения, определения медицинских показаний для оформления инвалидности и обучения на дому.

При подозрении на психические и поведенческие расстройства (заболевания), в том числе вследствие употребления психоактивных веществ, а также суицидального поведения дети направляются в центры психического здоровья.

107. По результатам обследования ПМПК направляет детей в органы социальной защиты для решения вопроса по оказанию социальных услуг и социальной помощи.

108. В ПМПК ведется следующая документация согласно приложению 2, утвержденного приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 6 апреля 2020 года № 130 "Об утверждении Перечня документов, обязательных для ведения педагогами организаций среднего технического и профессионального, послесреднего образования, и их формы" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 20317) (далее – Перечень документов):

1) журнал предварительной записи на консультацию;

2) карта развития ребенка.

109. Данные о ребенке, состоящем на учете в ПМПК, имеют конфиденциальный характер, выписки из карты развития детей выдаются по письменным запросам организаций образования, здравоохранения, правоохранительных органов и центральных уполномоченных органов в области образования и здравоохранения, в соответствии с Законом Республики Казахстан "О персональных данных и их защите".

110. Родителям (законным представителям) при запросе выдается выписка из карты развития ребенка и письменные рекомендации по его обучению и воспитанию.

111. При необходимости проводится диагностическое изучение детей школьного возраста в течении 3-12 месяцев в условиях пробного обучения в общих и специальных организациях образования; детей раннего и дошкольного возраста – в диагностических группах, создаваемых в ПМПК. Динамическое изучение детей в диагностических группах осуществляется в ходе психолого-педагогической работы с оказанием необходимых услуг.

112. 3ачисление детей в диагностическую группу, продление или сокращение срока пребывания осуществляется на основании заключения и рекомендаций ПМПК с указанием продолжительности срока пребывания от 3-х месяцев до одного года.

113. В диагностических группах по результатам обследования специалисты ПМПК составляют индивидуально развивающую программу, определяют форму (индивидуальную или групповую) обучения и количество учебно-развивающих занятий в неделю.

114. Индивидуальную учебно-развивающую помощь оказывают специалисты, в зависимости от особых образовательных потребностей детей:

1) психолог;

2) специальный педагог (дефектолог, олигофренопедагог, сурдопедагог, тифлопедагог, учитель-логопед (логопед));

3) социальный педагог;

4) воспитатель, помощник воспитателя;

5) учитель по физической культуре (инструктор по лечебной физической культуре).

115. В диагностических группах развивающее диагностическое обучение организуется в течение календарного года в индивидуальной, подгрупповой и групповой форме по одновозрастному или разновозрастному принципу.

116. Продолжительность рабочего дня специалистов ПМПК – 24 часа в неделю, заведующих, регистраторов, статистиков – 30 часов в неделю.

117. При обследовании и консультировании детей в ПМПК реализуются программы психолого-медико-педагогического обследования и консультирования:

Психолого-медико-педагогическое обследование детей от рождения до 18 лет включает в себя:

1) неврологическое обследование с целью оценки неврологического здоровья, особенностей сенсомоторного и психоречевого развития, выявления неврологических расстройств, заболеваний и установление влияния неврологических нарушений на развитие, воспитание и обучение ребенка. Проводит консультирование семьи по вопросам лечения и лечебного (охранительного) режима для обеспечения развития, обучения и воспитания детей;

2) психиатрическое обследование с целью оценки психического здоровья, особенностей психоречевого развития, выявления психических расстройств, заболеваний и установление влияния психических нарушений на развитие, воспитание и обучение ребенка. Консультирование семьи и разработка рекомендаций (при необходимости) по вопросам лечения и лечебного (охранительного) режима для детей;

3) психологическое обследование с целью оценки уровня и особенностей интеллектуального и эмоционально-личностного развития, установления вида нарушения психического развития. Консультирование семьи и разработка рекомендаций (при необходимости) по вопросам психического развития, обучения и воспитания ребенка;

4) логопедическое обследование с целью оценки уровня и особенностей речевого развития, установления вида речевого нарушения. Консультирование семьи и разработка рекомендаций (при необходимости) по вопросам речевого развития, обучения и воспитания ребенка;

5) педагогическое обследование с целью оценки объема знаний, умений, навыков у ребенка, их соответствие возрасту, программе и ступени обучения. Консультирование семьи и разработка рекомендаций (при необходимости) по вопросам обучения и воспитания ребенка;

6) социально-педагогическое обследование ребенка и его семьи с целью выявления нужд и потребностей детей в социальной поддержке. Консультирование семьи и разработка рекомендаций (при необходимости) по вопросам социального развития, формирования социально-бытовых навыков.

118. При выполнений программ психолого-медико-педагогического обследования и консультирования регистратором ПМПК при обращении родителей уточняются жалобы и запросы родителей (что беспокоит в развитии ребенка и что ожидают получить от консультации). Проводится предварительный сбор анамнестических сведений и социальной ситуации развития ребенка осуществляется всеми специалистами консультации.

Психолого-медико-педагогическое обследование детей и консультирование родителей проводится в следующем порядке:

1) Ознакомление с медицинским и социально-психологическим анамнезом. Определение стратегии и тактик обследования в зависимости от возраста, уровня коммуникативного, речевого и умственного развития ребенка, наличия других нарушений (слуха, зрения, опорно-двигательного аппарата). Организация условий для проведения обследования.

2) Знакомство, представление специалистов. Уточнение запроса и жалоб. Беседа специалистов с родителями в ходе обследования.

3) Психологическое обследование. В зависимости от возраста ребенка, наличия или отсутствия речи, выбирается одна из трех стратегий обследования для детей раннего и дошкольного возраста, не владеющих речью, для детей дошкольного возраста, владеющих речью, для детей школьного возраста, владеющих речью.

4) Логопедическое обследование.

5) Педагогическое обследование.

6) Неврологическое и психиатрическое обследование.

7) Социально-педагогическое обследование.

Последовательность проведения различных видов обследования меняется в зависимости от индивидуальных особенностей ребенка и ситуации обследования.

8) коллегиальное обсуждение результатов обследования (оценка влияния проблем психоневрологического и соматического здоровья (по результатам медицинского обследования) и особенностей (нарушений) эмоционально-коммуникативного и психоречевого развития на социально-психическую адаптацию ребенка: деятельность, общение, поведение, обучение и воспитание в контексте конкретного случая).

9) определение особых образовательных потребностей и соответствующих рекомендаций по созданию специальных условий обучения и воспитания в семье, в организациях образования.

10) составление общего заключения ПМПК или решение о необходимости проведения дополнительного обследования (первичное обследование проводится в течение одного-четырех приемов).

11) консультирование родителей по проблемам развития ребенка, предоставление рекомендаций о путях и условиях их преодоления.

При необходимости проводятся индивидуальные консультации семьи специалистами ПМПК, составляются конкретные индивидуальные рекомендации медицинского, психолого-социально-педагогического характера.

12) обратная связь (ответы на вопросы родителей, уточнение понимания родителями предложенных рекомендаций).

119. Условия и требования к психолого-педагогическому обследованию включают следующее:

1) обследование проводится при условии хорошего самочувствия и позитивного эмоционального состояния ребенка. Следует создавать обстановку психологического комфорта для школьника: эмоционально поддерживать, хвалить ребенка, не принуждать к выполнению просьб, заданий, требований, если он отказывается, избегать негативных замечаний и оценок, в том числе при указании на ошибки (за исключением ситуации экспертизы).

2) в процессе обследования нежелательно в присутствии родителей комментировать и оценивать поведение, действия, состояние нервно-психического здоровья ребенка. Также следует в тактичной форме пресекать негативные замечания и отрицательные характеристики родителей в адрес ребенка в его присутствии. При необходимости часть обследования проводится без присутствия родителей в комнате.

3) в ходе экспериментального исследования необходимо обеспечить доступность заданий возрасту и возможностям ребенка, а при подаче инструкций к заданиям – понимание им порядка действий. Исследование психической функции или умения и навыка проводится не одной, а несколькими, близкими по направленности методиками.

4) при обследовании детей с сенсорными и двигательными нарушениями используются специальные методики и вспомогательное оборудование, обеспечивающих необходимые условия для обследования ребенка.

5) для исследования учебной деятельности ПМПК должны располагать учебными программами общеобразовательной и специальных школьных организаций для всех категорий детей с ограниченными возможностями, учебниками по отдельным учебным предметам начальной школы.

120. Методы психолого-педагогического обследования включают следующее:

1) беседа с ребенком, наблюдение, экспериментальное психолого-педагогическое обследование.

2) опрос, анкетирование родителей, изучение школьной документации: педагогическая характеристика учителя, представление и заключение школьной службы психолого-педагогического сопровождения, табель успеваемости по учебным предметам, письменные работы учащегося.

Для психолого-педагогического обследования используются методики, тесты в соответствии с методическими рекомендациями для специалистов ПМПК.

121. При обследований детей раннего возраста применяется следующий порядок обследования:

122. Устанавливается контакт и взаимодействие. Ребенку предоставляется время для адаптации к незнакомой обстановке.

1) ведется наблюдение за спонтанной активностью и действиями ребенка с предметами, осуществляется постепенное присоединение к действиям ребенка, к совместной игре, привлечение к подражанию действиям с игрушками.

2) проверяется реакция ребенка на собственное имя, вызывается реакция совместного внимания, эмоциональный контакт (взгляд, улыбка, слова), осторожно используется телесный контакт (прикосновение, поглаживание, похлопывание).

123. Проводится исследование моторных навыков, включающее:

1) исследование крупной моторики (поддержание положения тела (сидит самостоятельно (7-9 месяцев), стоит у опоры или самостоятельно (11-12 месяцев - реакции равновесия и опоры), переход из одного положения тела в другое (переворачиваться из положения лежа на бок, приподняться, опираясь на руки, сесть из положения лежа, встать из положения сидя, держась за опору), перемещение (ползает на животе (7 месяцев), на четвереньках (8 месяцев), ходит у опоры, ходит самостоятельно);

2) исследование мелкой моторики (захват предметов ладонью, с отведением большого пальца, пинцетным и щипцовым захватом мелких предметов, исследование функций руки (дотягивание, хватание, удержание, отпускание, перенос предметов), манипулирование предметами предлагаются разные погремушки для выполнения различных манипуляций (трясти, стучать, бросать, тянуть в рот, перекладывать игрушку из одной руки в другую (6 месяцев), сжимать мягкие мячики, игрушки, разрывать (по подражанию), растягивать, ислледование цепных (повторяющихся) действий (7 месяцев), предлагается отталкивать мячик, кидать, стучать предметом об предмет, манипулировать одновременно с двумя-тремя предметами, проверяется бимануальная активность (хлопать в ладоши (8 месяцев), предоставляется возможность действовать правой и левой рукой).

124. Проводится исследование познавательного развития, включающее:

1) исследование зрительного внимания (памяти).

2) исследование действий с предметами на специфические манипуляции (действия, направленные на результат) (нажимает на кнопку с целью получения сенсорного эффекта, вынимает из коробки предметы (9 месяцев)), на функциональные действия, основанные на учете свойств предметов (открывает и закрывает коробки, вкладывает и вынимает предметы, катает машинку, мячик, снимает и нанизывает кольца пирамиды, ставит кубик на кубик (10-12 месяцев)).

Если младенец не осуществляет действий с предметами, то стимулируется выполнение действия с предметами по подражанию с цилиндрами-вкладышами, пирамидкой (снимать и нанизывать кольца), игрушкой с сенсорным эффектом (нажимать на кнопку), с барабаном (барабанить по барабану палочкой).

125. Проводится исследование характера отношений "мать-дитя" (при наличии показаний). Используются данные анамнеза о социальной ситуации развития, применяется родительский опросник.

126. При обследований детей раннего возраста выполняются следующие условия и требования:

Обследование проводится при условии хорошего самочувствия и положительного эмоционального состояния ребенка. Необходимо создавать обстановку психологического комфорта для дошкольника. Эмоционально поддерживать, хвалить ребенка, не принуждать к выполнению просьб, заданий, требований, если он отказывается. В ходе выполнения заданий следует избегать негативных замечаний и оценок, в том числе при указании на ошибки (за исключением ситуации экспертизы).

Беседа с ребенком с целью выявления знаний и представлений об окружающем проводится при его желании поддерживать ее. Беседа строится на косвенных вопросах, без настойчивых расспросов.

Экспериментальное обследование следует начинать с легких заданий, затем предлагать более сложные. При утомлении и пресыщении ребенку предлагают отдохнуть.

Для исследования игровой деятельности необходимо иметь в комнате игровой уголок с тематическими наборами игрушек: "Семья" (кукольная мебель, посуда, куклы, изображающие детей (разного пола, роста), взрослых (мама, папа), "Больница", "Магазин", а также игрушки–персонажи из детских мультфильмов, книг, игр, машины (грузовая, легковая, автобус, экскаватор), кубики и строительный материал, конструктор, игрушки-животные).

С целью исследования степени усвоения ребенком программы дошкольной организаций (при условии его посещения) ПМПК обеспечиваются типовыми программами общеобразовательных и специальных дошкольных организаций для всех категорий детей с ограниченными возможностями.

При обследовании детей с сенсорными и двигательными нарушениями используются специальные методики и вспомогательное оборудование.

Основными методами психолого-педагогического обследования являются изучение документации, беседа (опрос) с ребенком, его родителями, наблюдение, экспериментальное исследование с использование методик, тестов, заданий.

127. При обследований детей дошкольного возраста применяется следующий порядок обследования:

1) регистратором ПМПК при обращении родителей в консультацию уточняются жалобы и запросы родителей (что беспокоит в развитии ребенка и что ожидают получить от консультации);

2) специалистами консультации осуществляется предварительный сбор анамнестических сведений и социальной ситуации развития ребенка;

3) проводятся психолого-медико-педагогическое обследование, включающее ознакомление с медицинским и социально-психологическим анамнезом, определение стратегии и тактик обследования, организацию условий для проведения обследования, знакомство, представление специалистов, уточнение запроса и жалоб, беседу специалистов с родителями в ходе обследования и виды обследования (психологическое, логопедическое, педагогическое, неврологическое, психиатрическое, социально-педагогическое). Последовательность проведения различных видов обследования меняется в зависимости от индивидуальных особенностей ребенка и ситуации обследования;

4) проводится коллегиальное обсуждение результатов обследования, включающее оценку влияния проблем психоневрологического и соматического здоровья (по результатам медицинского обследования) и особенностей (нарушений) психоречевого развития на социально-психическую адаптацию ребенка (деятельность, общение, поведение, обучение и воспитание в контексте конкретного случая);

5) проводится определение особых образовательных потребностей и соответствующих рекомендаций по созданию специальных условий обучения и воспитания в семье, в организациях образования;

6) составляется общее заключение ПМПК или решение о необходимости проведения дополнительного обследования (первичное обследование проводится в течение одного-четырех приемов);

7) осуществляется консультирование родителей по проблемам развития ребенка, предоставление рекомендаций о путях и условиях их преодоления.

Проводятся индивидуальные консультации семьи специалистами ПМПК, составляются конкретные индивидуальные рекомендации медицинского, психолого-социально-педагогического характера.

8) реализуется обратная связь (ответы на вопросы родителей, уточнение понимания родителями предложенных рекомендаций).

128. При обследований детей дошкольного возраста выполняются следующие условия и требования:

Обследование проводится при условии хорошего самочувствия и положительного эмоционального состояния ребенка. Cоздается обстановка психологического комфорта для дошкольника. Осуществляется эмоциональная поддержка, похвала ребенка. В ходе выполнения заданий не используются негативные замечания и оценка, в том числе при указании на ошибки (за исключением ситуации экспертизы).

Проводится беседа с ребенком с целью выявления знаний и представлений об окружающем. Беседа строится на косвенных вопросах, без настойчивых расспросов.

Экспериментальное обследование начинается с легких заданий, затем предлагаются более сложные. При утомлении и пресыщении ребенку предлагается отдохнуть.

Для исследования игровой деятельности используется игровой уголок с тематическими наборами игрушек (кукольная мебель, посуда, куклы, изображающие детей (разного пола, роста), взрослых (мама, папа), а также игрушки–персонажи из детских мультфильмов, книг, игр, машины (грузовая, легковая, автобус, экскаватор), кубики, строительный материал, конструктор, игрушки-животные).

С целью исследования степени усвоения ребенком программы дошкольной организации (при условии его посещения) ПМПК обеспечиваются типовыми программами общеобразовательной и специальных дошкольных организаций для всех категорий детей с ограниченными возможностями.

Психолого-педагогическое обследование происходит с учетом нормативов психического развития детей дошкольного возраста, используются методы и методики психолого-педагогического обследования в соответствии с методическими рекомендациями для специалистов ПМПК.

129. При обследований детей школьного возраста применяется следующий порядок обследования:

Осуществляется ознакомление с медицинским и социально-психологическим анамнезом, социальной историей развития ребенка, проблем и трудностей обучения, школьной документацией. Определяется стратегия и тактика обследования. Организуются условия для обследования.

Проводится знакомство с семьей, представление специалистов. Уточняются запросы и жалобы. В ходе обследования проводится беседа специалистов с родителями.

Проводится психологическое обследование, включающее установление контакта с ребенком, исследование познавательной деятельности (мышления, специальное исследование внимания, восприятия, памяти, речи). При соответствующих показаниях, а также запросе или жалобах родителей проводится исследование эмоционально-волевой сферы, межличностных отношений.

Проводится логопедическое обследование, которое включает:

1) исследование устной речи (фонетико-фонематической, лексико-грамматической сторон, фразовой и связной речи);

2) исследование письменной речи включает процессы письма и чтения. В ходе обследования осуществляется оценка уровня развития коммуникативной, регулирующей и познавательной функций речи (логопедом и психологом).

Проводится педагогическое обследование, которое включает исследование запаса общих знаний и представлений об окружающем, учебной деятельности, усвоение школьных образовательных программ и социальных правил поведения.

Исследование особенностей сенсомоторного развития включает обследование общей и мелкой моторики, сенсорной переработки информации.

Обследование детей школьного возраста включает медицинское обследование (неврологическое и психиатрическое).

Последовательность проведения различных видов обследования меняется в зависимости от индивидуальных особенностей ребенка и условий обследования.

Проводится коллегиальное обсуждение результатов обследования. Осуществляется оценка влияния проблем психоневрологического и соматического здоровья (по результатам медицинского обследования) и особенностей (нарушений) психоречевого развития на социально-психическую адаптацию ребенка (учебная деятельность, общение, поведение, обучение и воспитание в контексте конкретного случая).

Составляется общее заключение ПМПК или решение о необходимости проведения дополнительного обследования.

Определяются особые образовательные потребности. Составляются общие рекомендации для родителей, учителей, специалистов организаций образования.

Родителям предоставляется информация о результатах обследования и заключение ПМПК, проводится консультирование семьи по вопросам развития, обучения и воспитания ребенка.

Также проводятся индивидуальные консультации и рекомендации специалистов по различным вопросам лечения, обучения, воспитания и развития, в том числе в письменном виде. Индивидуальные консультации проводятся в отдельное время.

Осуществляется обратная связь через ответы на вопросы родителей, уточнение понимания родителями предложенных рекомендаций.

130. При обследований детей школьного возраста выполняются следующие условия и требования.

Обследование проводится при условии хорошего самочувствия и позитивного эмоционального состояния ребенка. Создается обстановка психологического комфорта для школьника. Осуществляется эмоциональная поддержка, похвала ребенка. В ходе выполнения заданий не используются негативные замечания и оценка, в том числе при указании на ошибки (за исключением ситуации экспертизы).

В процессе обследования нежелательно в присутствии родителей комментировать и оценивать поведение, действия, состояние нервно-психического здоровья ребенка. Также в тактичной форме пресекаются негативные замечания и отрицательные характеристики родителей в адрес ребенка в его присутствии. При отрицательном влиянии родителей на ребенка часть обследования проводится без присутствия родителей в комнате.

В ходе экспериментального исследования обеспечивается доступность заданий возрасту и возможностям ребенка, а при подаче инструкций к заданиям – понимание им порядка действий. Исследование психической функции или умения и навыка проводится не одной, а несколькими, близкими по направленности методиками.

При обследовании детей с сенсорными и двигательными нарушениями используются специальные методики и вспомогательное оборудование, обеспечивающих необходимые условия для обследования ребенка.

Для исследования учебной деятельности ПМПК обеспечиваются учебными программами общеобразовательной и специальных школьных организаций для всех категорий детей с ограниченными возможностями, учебниками по отдельным учебным предметам начальной школы.

131. Условия психолого-педагогического обследования ребенка с аутизмом включают следующее.

1) в обстановке обследования предметы, которые пугают и/или сильно притягивают внимание ребенка, так что его невозможно отвлечь от действий с предметами, отсутствуют. Заранее уточняется у родителей, чего боится ребенок (незнакомых людей, каких-либо предметов, игрушек (например, плюшевых, пушистых или механических игрушек). Исключается ношение медицинской формы во время обследования детей.

2) обследование проводится при условии хорошего самочувствия, положительного или нейтрального эмоционального состояния ребенка. Если ребенок соматически неблагополучен, хочет спать или по другим причинам настойчиво отказывается вступать в контакт, то назначается новое обследование.

3) площадь комнаты для обследования соответствует возможностям свободного перемещения ребенка в пространстве. В оборудовании для обследования, помимо стимульного экспериментального материала, обычных детских игрушек имеются предметы и игрушки, действия с которыми обычно интересны детям-аутистам (игрушки и предметы с сенсорным эффектом, физиологический мяч и сенсорные мячики, волчки, мыльные пузыри, предметы с поверхностью различной текстуры, кубики, бруски, цилиндры, кольца, веревочки, сыпучий материал).

4) в тех случаях, когда аутичный ребенок проявляет выраженную тревогу, страх незнакомых людей и места, негативизм к обследованию, контакт устанавливается постепенно.

132. Основные методы психолого-педагогического обследования ребенка с аутизмом включают следующее:

1) сбор анамнестических сведений, изучение истории развития ребенка, медицинских и психолого-педагогических документов;

2) анкетирование и беседу с родителями (M-CHAT (М-ЧАТ), диагностические карты для опроса родителей). Для получения дополнительной информации о ребенке родителям прелагается написать характеристику на ребенка в произвольной форме или по определенному плану;

3) наблюдение за ребенком (особенности общения и взаимодействия ребенка с родителями, специалистами, а также его игры и поведения);

4) экспериментальное исследование различных сторон психического развития ребенка с использованием методик, тестов, заданий.

Для исследования особенностей общения и социального взаимодействия в программе используются отдельные методы и приемы из Плана диагностического обследования при аутизме.

Психолого-педагогическое обследование детей с аутизмом проводится с учетом нормативов психического развития детей, используются методы и методики психолого-педагогического обследования.

133. Результатом психолого-педагогического обследования является заключение ПМПК, включающее оценку нарушений развития в соответствии с социально-педагогической классификацией детей с особыми образовательными потребностями.

Социально-педагогическая классификация детей с особыми образовательными потребностями включает:

1) нарушения слуха (слабослышащий, неслышащий ребенок и ребенок с кохлеарным имплантом). Устанавливается на основании заключения врача-сурдолога организации здравоохранения о состоянии слуха и сурдопедагога ПМПК об уровне развития слухоречевого восприятия;

2) нарушения зрения (слабовидящий, незрячий ребенок). Устанавливается на основании заключения врача-офтальмолога организации здравоохранения о состоянии зрения и тифлопедагога ПМПК об уровне развития зрительного восприятия;

3) нарушения опорно-двигательного аппарата (самостоятельно передвигающиеся, не требующие индивидуального ухода, передвигающийся с помощью специальных средств передвижения и (или) технических компенсаторных (вспомогательных) средств, самостоятельно не передвигающийся, требующие помощи сопровождающего лица). Устанавливается на основании заключения врача-невропатолога ПМПК и/или хирурга организации здравоохранения о состоянии функции опорно-двигательного аппарата;

4) нарушения интеллекта (легкие, умеренные, тяжелые и глубокие нарушения интеллекта (соответствует диагнозам легкая, умеренная, тяжелая и глубокая умственная отсталость)). Устанавливается на основании заключения врача-психиатра ПМПК и/или организации здравоохранения о состоянии интеллекта и психолога ПМПК об уровне интеллектуального развития;

5) задержку психического развития. Устанавливается на основании заключения врача-психиатра ПМПК и/или заключения психолога ПМПК об уровне психического развития;

6) нарушения речи с указанием вида, формы и уровня недоразвития речи (фонетико-фонематическое, общее недоразвитие речи, а также заикание, ринолалия, дизартрия, дисграфия, дислексия и другие нарушения речи). Устанавливается на основании заключения врача-невропатолога ПМПК и/или заключения логопеда ПМПК о виде речевого нарушения;

7) нарушения или трудности общения и социального взаимодействия (соответствует диагнозам аутизм и расстройства аутистического спектра). Устанавливается на основании заключения врача-психиатра ПМПК и/или организации здравоохранения и/или заключения психолога ПМПК об особенностях и уровне социально- коммуникативного развития;

8) нарушения или трудности поведения (соответствует диагнозу синдром гиперактивности и дефицита внимания и другим поведенческим нарушениям, в том числе обусловленным социально-психологическими факторами). Устанавливается на основании заключения врача-психиатра ПМПК и/или организации здравоохранения и/или заключения психолога ПМПК об особенностях поведения.

Глава 4. Порядок деятельности кабинетов психолого-педагогической коррекции

134. КППК является специальной организацией образования, реализующей индивидуально развивающие и коррекционно-развивающие программы в форме индивидуальных, групповых и подгрупповых занятий.

135. КППК оказывает комплексную психолого-педагогическую помощь детям с нарушениями в психофизическом развитии в возрасте от рождения до 18 лет, за исключением детей, посещающих другие специальные организации образования.

136. В случаях отсутствия в населенном пункте специальных организаций, КППК обеспечивает специальную психолого-педагогическую поддержку детям с ограниченными возможностями.

137. КППК оказывает консультативную и методическую помощь педагогам организаций образования в вопросах обучения, развития и воспитания детей с ограниченными возможностями.

138. Управление КППК строится на принципах единоначалия и коллегиального управления. Формами коллегиального управления являются педагогический советы.

139. Управление КППК осуществляет руководитель (заведующий).

140. Координацию деятельности и методическое обеспечение КППК осуществляет Национальный научно-практический центр развития специального и инклюзивного образования Министерства просвещения Республики Казахстан.

141. В КППК дети с ограниченными возможностями принимаются на основании заключения и рекомендаций ПМПК и с согласия родителей (законных представителей).

142. Предоставление специальной психолого-педагогической поддержки детям с ограниченными возможностями регулируется на основании договора между кабинетом и родителем ребенка (законных представителей), который заключается на один цикл занятий. Продолжительность оказания помощи детям в КППК определяется в соответствии c приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 27 мая 2020 года № 223 "Об утверждении правил оказания государственных услуг в сфере психолого-педагогической поддержки, оказываемых местными исполнительными органами" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 20744) (далее – приказ № 223).

143. При поступлении ребенка в КППК проводится психолого-педагогическое изучение ребенка с целью выявления его особенностей, а также необходимости проведения междисциплинарной командной оценки.

Междисциплинарная командная оценка развития ребенка назначается по показаниям согласно приложению 2 к настоящим Правилам.

Междисциплинарная командная и индивидуальная оценка психофизического развития ребенка проводится с целью определения особых образовательных потребностей, основных направлений коррекционно-развивающей программы и выбора эффективных методов специальной психолого-педагогической поддержки.

144. Оценку психофизического развития ребенка с ограниченными возможностями осуществляют специальный педагог (дефектолог, олигофренопедагог, сурдопедагог, тифлопедагог, учитель-логопед (логопед)), педагог-психолог, инструктор ЛФК, социальный педагог.

145. На основе результатов командной и индивидуальной оценки устанавливается объем помощи и услуг ребенку, продолжительность занятия, разрабатывается индивидуально развивающая программа (далее – ИРП) ребенка.

146. Организация коррекционно-развивающей помощи в КППК регламентируется планом коррекционных занятий согласно приложению 3 к настоящим Правилам, индивидуально развивающими программами и расписанием занятий. В расписании занятий указываются ежедневное количество, продолжительность и последовательность коррекционно-развивающих занятий.

Специальную психолого-педагогическую поддержку в КППК осуществляют специальный педагог (учитель-дефектолог, дефектолог, олигофренопедагог, сурдопедагог, тифлопедагог, учитель-логопед (логопед)), педагог-психолог (психолог), инструктор ЛФК.

Специальные педагоги, учитель-логопед и психолог проводят психолого-педагогическую оценку развития ребенка, составляют ИРП, оказывают специальную психолого-педагогическую поддержку и проводят консультирование семьи по вопросам развития, обучения и воспитания.

Социальный педагог участвует в оценке особых образовательных потребностей детей с ограниченными возможностями и разработке индивидуально развивающей программы ребенка, а также программ помощи семье. Проводит консультирование родителей по социально-правовым вопросам, в том числе по получению социальных услуг, технических и иных вспомогательных средств реабилитации детей с инвалидностью. Проводит подгрупповые и или групповые занятия с детьми с ограниченными возможностями по развитию социально-бытовых и адаптивных навыков.

Методист оказывает методическую помощь в определении содержания, форм, методов специальной психолого-педагогической поддержки, координирует работу специалистов по организации командной и индивидуальной оценки, разработке ИРП и программ помощи семье.

Музыкальный руководитель проводит групповые и/или индивидуальные музыкально-развивающие занятия с детьми. При проведении индивидуальных занятий музыкальный руководитель составляет ИРП и оказывает развивающую помощь детям с использованием методов музыкотерапии. Индивидуальные занятия по музыкотерапии проводятся по рекомендации междисциплинарной командной оценки.

Регистратор регистрирует документы ребенка с ограниченными возможностями и передает их руководителю кабинета. Обеспечивает специалистов необходимыми для работы материалами (индивидуально развивающие программы, табеля посещаемости, ведомости).

Сноска. Пункт 146 с изменением, внесенным приказом Министра просвещения РК от 22.12.2022 № 510 (вводится в действие со дня их первого официального опубликования).

147. Специалисты и педагоги КППК при осуществлении профессиональной деятельности свободны в выборе методов психолого-педагогической поддержки, способов и форм организации воспитательно-образовательного и коррекционно-развивающего процесса при условии соблюдения особых образовательных потребностей ребенка с ограниченными возможностями.

148. Штатный состав КППК формируется на основании количества обратившихся детей и их потребностей в услугах различных специалистов.

149. Коррекционно-развивающая помощь предоставляется в форме:

1) индивидуальных занятий;

2) подгрупповых/групповых занятий;

3) групп кратковременного пребывания;

4) психолого-педагогического консультирования семьи ребенка с ограниченными возможностями;

5) консультирования по социально-правовым вопросам;

6) семейного консультирования.

Форма предоставления психолого-педагогической помощи (индивидуальные, подгрупповые, групповые коррекционно-развивающие занятия) определяется особенностями психофизического состояния и поведения ребенка, рекомендациями специалистов междисциплинарной командной оценки.

150. Содержание обучения определяется ИРП, утверждаемой руководителем кабинета, по форме согласно приложению 2, утвержденного Перечнем документов.

ИРП разрабатывается на основе рекомендаций междисциплинарной командной оценки и охватывает все стороны психофизического развития ребенка.

151. Детям от 0 до 1 года организуются консультативные занятия для родителей 1-2 раза в месяц в соответствии с утвержденным расписанием. Для детей раннего возраста (1-3 года) проводятся индивидуальные и групповые занятия с участием родителей.

152. Курс коррекционно-развивающей помощи для детей с ограниченными возможностями в дистанционном формате проводится по запросу родителей, не имеющих возможность еженедельного посещения КППК.

153. При наличии помещений в КППК создаются группы кратковременного пребывания детей, консультационные пункты для родителей (законных представителей).

154. Обучение и воспитание детей с ограниченными возможностями в условиях групп кратковременного пребывания осуществляется в соответствии с ГОСО, Типовыми учебными планами и Типовыми учебными программами дошкольного воспитания и обучения.

155. Группы комплектуются по одновозрастному или разновозрастному принципу с учетом уровня психофизического развития детей и особенностей поведения.

156. Наполняемость групп осуществляется в соответствии с Санитарными правилами.

157. Специальная психолого-педагогическая поддержка, обучение и воспитание осуществляется с учетом психофизических особенностей детей с применением специальных методов и современных технологий обучения, а также специального оборудования в соответствии с Нормами оснащения оборудованием и мебелью.

158. Нормативная учебная нагрузка для педагогов (специальный педагог (дефектолог) (олигофренопедагог, сурдопедагог, тифлопедагог, учитель-логопед), педагог-психолог, учитель по физической культуре, музыкальный работник, инструктора ЛФК составляет 18 часов в неделю, для воспитателей групп кратковременного пребывания – 25 часов, для руководителя, методиста, социального педагога, регистратора – 30 часов".

159. Общими медицинскими противопоказаниями к посещению КППК являются:

1) соматические заболевания в стадии декомпенсации;

2) острые инфекционные заболевания;

3) хронические неспецифические заболевания (туберкулез и другие заболевания)

160. Медицинскими противопоказаниями для индивидуальных занятий являются:

1) большие приступы судорог независимо от частоты, резистентных к терапии;

2) выраженные энцефалопатические и психопатоподобные нарушения поведения различного генеза (на период лечения)

161. Медицинскими противопоказаниями для групповых занятий являются:

1) большие приступы эпилепсии с частотой 1 и более раз в месяц и малые или бессудорожные приступы с частотой 2-3 и более раз в неделю;

2) энцефалопатические и психопатоподобные нарушения поведения различного генеза (на период лечения).

Глава 5. Порядок деятельности реабилитационных центров

162. Реабилитационный центр (далее – Центр) является специальной организацией образования, реализующей индивидуально развивающие и коррекционно-развивающие программы в форме индивидуальных, групповых и подгрупповых занятий.

163. Центр оказывает комплексную психолого-педагогическую и медико-социальную помощь детям и подросткам с нарушениями в психофизическом развитии в возрасте от рождения до 18 лет, за исключением детей, посещающих другие специальные организации образования.

164. Центр оказывает консультативную и методическую помощь специалистам организаций образования в вопросах обучения, развития и воспитания детей с ограниченными возможностями.

165. Управление Центра строится на принципах единоначалия и коллегиального управления. Формами коллегиального управления являются педагогический, методический советы.

166. Управление Центром осуществляет руководитель (заведующий).

167. Координацию деятельности и методическое обеспечение Центра осуществляет Национальный научно-практический центр развития специального и инклюзивного образования Министерства просвещения Республики Казахстан.

168. В Центр дети с ограниченными возможностями принимаются на основании заключения и рекомендаций ПМПК и с согласия родителей (законных представителей).

169. В Центр в приоритетном порядке принимаются дети с ограниченными возможностями раннего возраста от рождения до трех лет, а также дети с тяжелыми и сложными нарушениями.

170. Предоставление психолого-педагогической поддержки и медико-социальных услуг детям с ограниченными возможностями регулируется на основании договора между реабилитационным центром и родителем ребенка (законным представителем), который заключается на один цикл занятий.

171. Продолжительность оказания помощи детям в Центре определяется в соответствии c приказом № 223 и составляет от 3-х до 12 месяцев.

172. При поступлении ребенка в Центр проводится психолого-педагогическое изучение ребенка с целью выявления его особенностей, а также необходимости проведения междисциплинарной командной оценки. Междисциплинарная командная оценка развития ребенка назначается по показаниям согласно приложению 4 к настоящим Правилам.

Междисциплинарная командная и индивидуальная оценка психофизического развития ребенка проводится с целью определения особых образовательных потребностей, основных направлений коррекционно-развивающего обучения и выбора эффективных методов психолого-педагогической помощи.

173. Оценку психофизического развития ребенка с ограниченными возможностями осуществляют специальный педагог ((дефектолог), олигофренопедагог, сурдопедагог, тифлопедагог, учитель-логопед (логопед)), педагог-психолог, инструктор ЛФК и/или учитель физической культуры, врач-реабилитолог, социальный педагог.

174. На основе результатов командной и индивидуальной оценки устанавливается объем помощи и услуг ребенку, продолжительность занятия, разработается индивидуально развивающая программа (далее – ИРП) ребенка.

175. Организация коррекционно-развивающей поддержки в Центре регламентируется планом коррекционных занятий согласно приложению 5 к настоящим Правилам, индивидуально-развивающими программами и расписанием занятий. В расписании занятий указываются ежедневное количество, продолжительность и последовательность коррекционно-развивающих занятий.

Психолого-педагогическую поддержку в Центре осуществляют специальный педагог (дефектолог, олигофренопедагог, сурдопедагог, тифлопедагог, учитель-логопед (логопед)), педагог-психолог (психолог).

Специальные педагоги, учитель-логопед и психолог проводят психолого-педагогическую оценку развития ребенка, составляют ИРП, оказывают психолого-педагогическую поддержку и проводят консультирование семьи по вопросам развития, обучения и воспитания.

Социальный педагог участвует в оценке особых образовательных потребностей детей с ограниченными возможностями и разработке индивидуально-развивающей программы ребенка, а также программ помощи семье. Проводит консультирование родителей по социально-правовым вопросам, в том числе по получению социальных услуг, технических и вспомогательных средств реабилитации детей с инвалидностью. Проводит подгрупповые и/или групповые занятия с детьми с ограниченными возможностями по развитию социально-бытовых и иных адаптивных навыков.

Методист оказывает методическую помощь в определении содержания, форм, методов психолого-педагогической поддержки, координирует работу специалистов по организации командной и индивидуальной оценки, разработке ИРП программ помощи семье.

Регистратор регистрирует документы ребенка с ограниченными возможностями и передает их руководителю центра. Обеспечивает специалистов необходимыми для работы материалами (индивидуально-развивающие программы, табеля посещаемости, ведомости).

Сноска. Пункт 175 с изменением, внесенным приказом Министра просвещения РК от 22.12.2022 № 510 (вводится в действие со дня их первого официального опубликования).

176. Медицинскую помощь в Центре осуществляют:

1) врач-невропатолог;

2) врач-реабилитолог;

3) медсестра-массажист;

4) инструктор ЛФК.

Медицинская помощь предоставляется в виде медикаментозного лечения, закаливания, лечебной физкультуры, массажа. Первичный осмотр детей с ограниченными возможностями, направленных на массаж, осуществляется врачом-невропатологом. Первичный осмотр детей с ограниченными возможностями, направленных на ЛФК, осуществляется врачом-реабилитологом, который определяет стратегию проводимых мероприятий инструкторов ЛФК. Занятия лечебной физкультурой проводятся на суше, в зале и в бассейне (при его наличии).

Врач-реабилитолог координирует работу по разработке индивидуально развивающей программы для детей с нарушениями опорно-двигательного аппарата и нарушениями моторного развития, определяет последовательность использования средств и методов лечебной физкультуры, осуществляет подбор технических и вспомогательных средств реабилитации.

Инструктор ЛФК и/или учитель физической культуры проводит оценку физического развития ребенка, составляет ИРП по формированию моторных навыков, оказывает развивающую помощь и проводит консультирование семьи по вопросам физического развития.

177. Специалисты Центра при осуществлении профессиональной деятельности свободны в выборе методов психолого-педагогической, способов и форм организации воспитательно-образовательного и коррекционно-развивающего процесса при условии соблюдения особых образовательных потребностей ребенка с ограниченными возможностями.

178. Штатный состав Центра формируется на основании количества обратившихся детей и их потребностей в услугах различных специалистов.

179. Коррекционно-развивающая поддержка предоставляется в форме:

1) индивидуальной;

2) подгрупповой/групповой;

3) групп кратковременного пребывания;

4) психолого-педагогического консультирования семьи ребенка с ограниченными возможностями;

5) консультирования по социально-правовым вопросам;

6) семейного консультирования.

Форма предоставления психолого-педагогической поддержки (индивидуальные, подгрупповые, групповые коррекционно-развивающие занятия) определяется особенностями психофизического состояния и поведения ребенка, рекомендациями специалистов междисциплинарной командной оценки.

180. Содержание обучения определяется индивидуально развивающей программой, утверждаемой руководителем Центра, по форме согласно приложению 2, утвержденного Перечнем документов.

ИРП разрабатывается на основе рекомендаций междисциплинарной командной оценки и охватывает все стороны психического развития ребенка.

181. Детям от 0-до 1 года организуются консультативные занятия для родителей 1-2 раза в месяц в соответствии с утвержденным расписанием. Для детей раннего возраста (1-3года) проводятся индивидуальные и групповые занятия с участием родителей.

182. Допускается проведение цикла коррекционно-развивающей поддержки для детей с ограниченными возможностями в дистанционном формате по запросу родителей, не имеющих возможность еженедельного посещения Центра.

183. В Центре при наличии помещений создаются группы дневного, кратковременного пребывания детей, консультационные пункты для родителей (законных представителей).

184. Обучение и воспитание детей с ограниченными возможностями в условиях групп дневного и кратковременного пребывания осуществляется в соответствии с ГОСО, Типовыми учебными планами и Типовыми учебными программами дошкольного воспитания и обучения.

185. Группы комплектуются по одновозрастному или разновозрастному принципу с учетом уровня психофизического развития детей и особенностей поведения.

186. Наполняемость групп устанавливается в зависимости от категории и возраста детей в соответствии с Санитарными правилами.

187. Психолого-педагогическая помощь, обучение и воспитание осуществляется с учетом психофизических особенностей детей с применением специальных методов и современных технологий обучения, а также специального оборудования в соответствии с Нормами оснащения оборудованием и мебелью.

188. Нормативная учебная нагрузка для педагогов (специальный педагог (дефектолог, олигофренопедагог, сурдопедагог, тифлопедагог, учитель-логопед), педагог-психолог, учитель по физической культуре, музыкального работника), инструктора ЛФК составляет 18 часов в неделю, для воспитателей групп дневного и кратковременного пребывания – 25 часов, для руководителя, методиста, социального педагога, медицинских работников, регистратора - 30 часов".

189. Общими медицинскими противопоказаниями к посещению реабилитационного центра являются:

1) соматические заболевания в стадии декомпенсации;

2) острые инфекционные заболевания;

3) хронические неспецифические заболевания (туберкулез и другие заболевания).

190. Медицинскими противопоказаниями для индивидуальных занятий являются:

1) большие приступы судорог независимо от частоты, резистентных к терапии;

2) выраженные энцефалопатические и психопатоподобные нарушения поведения различного генеза (на период лечения).

191. Медицинскими противопоказаниями для групповых занятий являются:

2) энцефалопатические и психопатоподобные нарушения поведения различного генеза (на период лечения).

Глава 6. Порядок деятельности Центра поддержки детей с аутизмом (расстройствами аутистического спектра)

192. Аутизм-центр является специальной организацией образования, который реализует индивидуально развивающие программы (далее – Программа поддержки), включающие индивидуальный план развития (далее – ИПР), образовательную программу "Аутизм. Мир один для всех" для оказания психолого-педагогической поддержки детям с аутизмом (расстройствами аутистического спектра), коррекционно-развивающие программы.

193. Психолого-педагогическая поддержка в аутизм-центре предоставляется в форме индивидуальной, подгрупповой/групповой работы, психолого-педагогического консультирования и обучения родителей или законных представителей (членов семьи) ребенка с аутизмом (расстройствами аутистического развития).

194. Аутизм-центр оказывает психолого-педагогическую поддержку детям с аутизмом (расстройствами аутистического спектра), в том числе обучающимся в организациях образования, специальных организациях образования, при отсутствии психолого-педагогической поддержки детям с аутизмом (расстройствами аутистического спектра).

195. Аутизм-центр оказывает консультативную и методическую помощь педагогам организаций образования в вопросах обучения, коррекции, развития и воспитания детей с аутизмом (расстройствами аутистического спектра).

196. Управление аутизм-центра строится на принципах единоначалия и коллегиального управления. Формой коллегиального управления является методический совет.

197. Управление аутизм-центром осуществляет директор.

198. В аутизм-центр принимаются дети с аутизмом (расстройствами аутистического спектра) на основании заключения и рекомендаций ПМПК и с согласия родителей (законных представителей). С целью проведения скрининга РАС и получения консультационно-диагностической помощи допускается обращение родителей (законных представителей) в аутизм-центр без рекомендации и заключения ПМПК.

199. Организация психолого-педагогической деятельности в аутизм-центре регламентируется Рабочим учебным планом согласно приложению 6 к настоящим Правилам и расписанием занятий, утверждаемыми директором аутизм-центра.

200. Психолого-педагогическую поддержку в аутизм-центре осуществляют клинические педагоги.

Супервайзер (методист) оказывает методическую помощь в определении содержания, форм, методов психолого-педагогической помощи, координирует работу клинических педагогов по организации командной и индивидуальной оценки, разработке ИПР и программ помощи семье.

Социальный педагог проводит консультирование родителей по социальным вопросам, в том числе по получению социальных пособий, услуг, технических и иных вспомогательных средств реабилитации детей с инвалидностью.

Регистратор регистрирует документы ребенка с особыми образовательными потребностями и передает их директору аутизм-центра. Обеспечивает педагогов необходимыми для работы документами.

201. Психолого-педагогическая поддержка осуществляется с учетом психофизических особенностей детей с применением специальных методов и современных технологий обучения, в соответствии с образовательной программой "Аутизм. Мир один для всех".

202. Продолжительность предоставления психолого-педагогической поддержки детям в аутизм-центре определяется в соответствии с образовательной программой "Аутизм. Мир один для всех" и спецификой развития детей с аутизмом (расстройствами аутистического спектра), с интенсивностью 3 раза в неделю, цикл – 36 занятий. Продолжительность занятия составляет 60 минут.

203. Порядок оказания психолого-педагогической поддержки аутизм-центра включает следующее:

1) регистрация ребенка в аутизм-центре по заключению ПМПК в журнале регистрации (www.chis.kz) согласно приложению 2, утвержденного Перечнем документов.

2) первичная консультация и сбор анамнестических данных ребенка в карте развития ребенка согласно приложению 2, утвержденного Перечнем документов.

3) диагностическое обследование клиническим педагогом психофизического состояния ребенка (M-CHAT-R (Modified Checklist for Autismin Toddlers (Модифайд Чеклист фо Отизмн Тодлерс)) (М-ЧАТ-А), ADOS-2 (Autism (Аутизм), Diagnosis (Диагнозис), Observation (Обсервейшн), Schedule (Шедул)) (АДОС-2), неструктурированное наблюдение).

4) функциональный анализ (далее – ФА), согласно Протокола оценки базовых речевых и учебных навыков ABLLS-R (ЭЙБИЛЛС-А) или Международной классификации функционирования, ограничений жизнедеятельности и здоровья (далее – МКФ).

5) разработка ИПР по результатам ФА согласно приложению 2, утвержденного Перечнем документов.

204. Реализация ИПР в Программах поддержки:

1) программа "Ранняя поддержка" направлена на взаимодействие родителя и ребенка в возрасте от 0 до 3 лет.

Продолжительность занятия составляет 60 мин, длительность цикла – 36 занятий.

2) программа "Развитие обучающих навыков" направлена на развитие учебных навыков ребенка от 3 до 10 лет.

3) программа "Развитие речевых навыков JASPER" направлена на развитие речевых и игровых навыков у детей в возрасте от 3 до 7 лет.

4) программа "Развитие социальных навыков" направлена на развитие социальных навыков ребенка от 5 лет.

5) программа "Развитие жизненных навыков" направлена на формирование навыков самообслуживания ребенка от 5 лет.

6) программа "Интенсивный курс" направлена на развитие навыков жизнедеятельности ребенка с учетом уровня его психологического развития и возраста, реализуется через индивидуальные занятия с ребенком и индивидуальное обучение родителей или законных представителей (членов семьи) ребенка с аутизмом (расстройствами аутистического развития).

Продолжительность занятия составляет 60 минут, длительность курса составляет 10 занятий, занятия проводятся ежедневно.

7) клинический педагог Программы поддержки проводит ежедневный мониторинг по итогам каждого занятия и итоговую оценку развития ребенка (повторный ФА) по завершении цикла.

8) по завершении цикла клинический педагог разрабатывает рекомендации для родителей по закреплению сформированных навыков и получения новых навыков в домашних условиях.

9) клинический педагог проводит обучающие семинары, тренинги, вебинары, консультации, супервизий в форме индивидуальных и групповых занятий для родителей в течение цикла по утвержденному расписанию.

205. Допускается проведение первичного диагностического консультирования, занятий с детьми, обучение родителей по расписанию в дистанционном формате.

206. Штатное расписание аутизм-центра формируется на основании количества обратившихся детей и их потребностей в услугах.

207. Нормативная учебная нагрузка для клинического педагога, супервайзера, социального педагога составляет 18 часов в неделю, для директора, регистратора – 30 часов.

Приложение 1
к Типовым правилам деятельности
специальных организации образования

Психологиялық-медициналық-педагогикалық консультацияның қортындысы
Заключение психолого-медико-педагогической консультации

Мекенжайы _________________________________________________
Адрес
Телефон ____________________________________________________
Берілді______________________________________________________
Выдано
Кеңестен өткені жайлы _______________ күні _____ айы ______ жылы
в том, что был (а) консультирован (а) числа месяц год
1. Қорытынды / Заключение _____________________________________
2. Білім беру бағдарламасы мен себебі ерекше білім беру қажеттіліктері
бойынша ұсынымдар / Рекомендации по образовательной программе
и особым образовательным потребностям: _______________
Заключение и рекомендации действительны (указания срока действия) _
ПМПК меңгерушісі___________
Заведующий ПМПК
Мамандар ________________
Специалисты

Приложение 2
к Типовым правилам деятельности
специальных организации образования

Показания для проведения междисциплинарной командной оценки

№	Категория детей	Возраст	Заключение ПМПК
1	Дети раннего возраста	0-3 года	С любыми нарушениями, кроме задержки речевого развития
2	Дети дошкольного возраста	3-6 лет	Нарушения общения и социального взаимодействия Нарушения опорно-двигательного аппарата Нарушения интеллекта (умеренная и тяжелая умственная отсталость) Сложные нарушения (сочетание более 2-х нарушений в развитии) Выраженные нарушения зрения, слуха (при наличии инвалидности)
3	Дети школьного возраста	6-18	Нарушения общения и социального взаимодействия Сложные нарушения (сочетание более 2-х нарушений в развитии) Нарушения зрения, слуха, опорно-двигательного аппарата, интеллекта (умеренная и тяжелая УО) при наличии инвалидности

Приложение 3
к Типовым правилам деятельности
специальных организации образования

План коррекционных занятий КППК

РАННИЙ ВОЗРАСТ (ОТ 0-3 ЛЕТ).					ПРОДОЛЖИТЕЛЬНОСТЬ ЗАНЯТИЙ 35 МИНУТ
№	Категории нарушений развития	Коррекционно-развивающие занятия						Семейное консультирование	ЛФК		Командные оценки
		Логопед		Специальный педагог		Психолог			ЛФК
		Индивидуальные	Подгрупповые	Индивидуальные	Подгрупповые	Индивидуальные	Подгрупповые		Индивидуальные	Подгрупповые
1	Задержка психического развития (с нарушениями моторного и умственного развития)		-	1	2	-	-	4 консультации в месяц (по показ.)	3	-	2 раза за цикл
2	Задержка речевого развития	1 (по показаниям)	2	-		-		4 консультации в месяц (по показ.)	-	-	2 раза за цикл
3	Задержка эмоционально-коммуникативного развития (соответствует диагнозу аутизм)	-	-		-	4	-	4 консультации в месяц (по показ.)	-	-	2 раза за цикл
4	Нарушения слуха	-	-	1	2	-	-	4 консультации в месяц (по показ.)	-	-	2 раза за цикл
5	Нарушения зрения			2				4 консультации в месяц (по показ.)	-	-	2 раза за цикл
ДОШКОЛЬНЫЙ ВОЗРАСТ (ОТ 3-7 (8) ЛЕТ)				ПРОДОЛЖИТЕЛЬНОСТЬ ЗАНЯТИЙ 35-45 МИНУТ
1.	Задержка психического развития			2	-	-	2(по показ.)	4 консультации в месяц (по показ.)	-	-	2 раза за цикл
2	Нарушение интеллекта (легкие)			1	2	-	-	4 консультации в месяц (по показ.)	-	2 (по показ.)	2 раза за цикл
3.	Нарушение интеллекта (умеренные)	-	-	2	1	-	-	4 консультации в месяц (по показ.)	-	2 (по показ.)	2 раза за цикл
4	Нарушение интеллекта (тяжелые)			3				4 консультации в месяц (по показ.)			2 раза за цикл
1.	Нарушения опорно-двигательного аппарата (далее – НОДА) самостоятельно передвигающиеся с некоторыми моторными трудностями	-			2	-	-	4 консультации в месяц (по показ.)		2	2 раза за цикл
2.	Нарушения НОДА передвигающиеся с помощью технических и иных вспомогательных средств			2	-	-		4 консультации в месяц (по показ.)	2	-	2 раза за цикл
3.	Нарушения НОДА самостоятельно не передвигающиеся	-	-	2	-	-	-	4 консультации в месяц (по показ.)	3	-	2 раза за цикл
4	Общее неоразвитие речи (далее – ОНР) 1 уровня	1	2	-	-	-	-	4 консультации в месяц (по показ.)	-	-	2 раза за цикл
5	ОНР 2 уровня	2	1	-	-	-	-	4 консультации в месяц (по показ.)	-	-	2 раза за цикл
6	ОНР 3 уровня	2	-	-	-	-	-	4 консультации в месяц (по показ.)	-	-	2 раза за цикл
7	Тугоухость 3 и 4 степени и ребенок с КИ	-	-	1	2	-	-	4 консультации в месяц (по показ.)	-	-	2 раза за цикл
8	Нарушение зрения			2	-	-	-	4 консультации в месяц (по показ.)	-	-	2 раза за цикл
9	Нарушения или трудности общения и социального взаимодействия (соответствует диагнозу аутизм)			2		4	-	4 консультации в месяц (по показ.)	-	-	2 раза в год
10	Нарушения или трудности поведения					2	-	4 консультации в месяц (по показ.)	-	-	2 раза в год
11	Сложные нарушения	2	-	3	-	-	-	4 консультации в месяц (по показ.)	2	-	2 раза в год
ШКОЛЬНЫЙ ВОЗРАСТ ОТ 7(8) ЛЕТ ДО 18				ПРОДОЛЖИТЕЛЬНОСТЬ ЗАНЯТИЙ 45 МИНУТ
1	ОНР 1 и 2 уровня	1	2	-		-		4 консультации в месяц (по показ.)	-	-	2 раза в год
2	ОНР 3 уровня	-	2	-	-	-		4 консультации в месяц (по показ.)	-	-	2 раза в год
4	Нарушения ОДА		-	2	-	-	-	4 консультации в месяц (по показ.)	2	-	2 раза в год
5	Нарушение слуха	-	-	-	2	-	-	4 консультации в месяц (по показ.)	-	-	2 раза в год
6	Нарушение зрения	-	-	2	-	-	-	4 консультации в месяц (по показ.)	-	-	2 раза в год
7	Специфические нарушения чтения, письма и счета	2	-	-	-	-	-	4 консультации в месяц (по показ.)	-	-	2 раза в год
9	Нарушения или трудности общения и социального взаимодействия (соответствует диагнозу аутизм)	.			-	1	2	4 консультации в месяц (по показ.)	-	-	2 раза в год
10	Нарушения или трудности поведения					2		4 консультации в месяц (по показ.)	-	-	2 раза в год
11	Сложные нарушения	(по показ.)	-	2	-	-	-	4 консультации в месяц (по показ.)	2	-	2раза в год

Примечание:
"По показанию" - объем помощи, который устанавливается по результатам междисциплинарной командной оценки, которая должна быть зафиксирована в протоколе командной оценки.
"Семейные консультации" - объем помощи, который устанавливается по результатам командной оценки, консультации проводит психолог и или социальный педагог по результатам разработанной программы помощи семье.

Приложение 4
к Типовым правилам деятельности
специальных организации образования

Показания для проведения междисциплинарной командной оценки

№	Категория детей	Возраст	Заключение ПМПК
1	Дети раннего возраста	0-3 года	С любыми нарушениями, кроме ЗРР
2	Дети дошкольного возраста	3-6 лет	Нарушения общения и социального взаимодействия Нарушения опорно-двигательного аппарата Нарушения интеллекта (умеренная и тяжелая умственная отсталость) Сложные нарушения (сочетание более 2-х нарушений в развитии) Выраженные нарушения зрения, слуха (при наличии инвалидности)
3	Дети школьного возраста	6-18	Нарушения общения и социального взаимодействия Сложные нарушения (сочетание более 2-х нарушений в развитии) Нарушения зрения, слуха, опорно-двигательного аппарата, интеллекта (умеренная и тяжелая УО) при наличии инвалидности

Приложение 5
к Типовым правилам деятельности
специальных организации образования

План коррекционных занятий Реабилитационного центра

РАННИЙ ВОЗРАСТ (ОТ 0-3 ЛЕТ).					ПРОДОЛЖИТЕЛЬНОСТЬ ЗАНЯТИЙ 35 МИНУТ
№	Категории нарушений развития	Коррекционно-развивающие занятия						Семейное консультирование	ЛФК		Командные оценки
		Логопед		Спед.пед.		Психолог			ЛФК		Командные оценки
		Инд.	Подгр.	Инд.	Подгр.	Инд.	Подгр.		Инд.	Подгр.
1	Задержка психического развития (с нарушениями моторного и умственного развития)		-	1	2	-	-	4 консультации в месяц (по показ.)	3	-	2 раза за цикл
2	Задержка речевого развития	1 (по показаниям)	2	-		-		4 консультации в месяц (по показ.)	-	-	2 раза за цикл
3	Задержка эмоционально-коммуникативного развития (соответствует диагнозу аутизм)	-	-		-	4	-	4 консультации в месяц (по показ.)	-	-	2 раза за цикл
4	Нарушения слуха	-	-	1	2	-	-	4 консультации в месяц (по показ.)	-	-	2 раза за цикл
5	Нарушения зрения			2				4 консультации в месяц (по показ.)	-	-	2 раза за цикл
ДОШКОЛЬНЫЙ ВОЗРАСТ (ОТ 3-7 (8) ЛЕТ)					ПРОДОЛЖИТЕЛЬНОСТЬ ЗАНЯТИЙ 35-45 МИНУТ
1.	Задержка психического развития			2	-	-	2(по показ.)	4 консультации в месяц (по показ.)	-	-	2 раза за цикл
2.	Нарушение интеллекта (легкие)			1	2	-	-	4 консультации в месяц (по показ.)	-	2 (по показ.)	2 раза за цикл
3.	Нарушение интеллекта (умеренные)	-	-	2	1	-	-	4 консультации в месяц (по показ.)	-	2 (по показ.)	2 раза за цикл
4	Нарушение интеллекта (тяжелые)			3				4 консультации в месяц (по показ.)			2 раза за цикл
1.	Нарушения НОДА самостоятельно передвигающиеся с некоторыми моторными трудностями	-			2	-	-	4 консультации в месяц (по показ.)		2	2 раза за цикл
2.	Нарушения НОДА передвигающиеся с помощью технических и иных вспомогательных средств			2	-	-		4 консультации в месяц (по показ.)	2	-	2 раза за цикл
3.	Нарушения НОДА самостоятельно не передвигающиеся	-	-	2	-	-	-	4 консультации в месяц (по показ.)	3	-	2 раза за цикл
4	ОНР 1 уровня	1	2	-	-	-	-	4 консультации в месяц (по показ.)	-	-	2 раза за цикл
5	ОНР 2 уровня	2	1	-	-	-	-	4 консультации в месяц (по показ.)	-	-	2 раза за цикл
6	ОНР 3 уровня	2	-	-	-	-	-	4 консультации в месяц (по показ.)	-	-	2 раза за цикл
7	Тугоухость 3 и 4 степени и ребенок с КИ	-	-	1	2	-	-	4 консультации в месяц (по показ.)	-	-	2 раза за цикл
8	Нарушение зрения			2	-	-	-	4 консультации в месяц (по показ.)	-	-	2 раза за цикл
9	Нарушения или трудности общения и социального взаимодействия (соответствует диагнозу аутизм)			2		4	-	4консультации в месяц (по показ.)	-	-	2 раза в год
10	Нарушения или трудности поведения					2	-	4консультации в месяц (по показ.)	-	-	2 раза в год
11	Сложные нарушения	2	-	3	-	-	-	4консультации в месяц (по показ.)	2	-	2 раза в год
ШКОЛЬНЫЙ ВОЗРАСТ ОТ 7(8) ЛЕТ ДО 18				ПРОДОЛЖИТЕЛЬНОСТЬ ЗАНЯТИЙ 45 МИНУТ
1	ОНР 1 и 2 уровня	1	2	-		-		4 консультации в месяц (по показ.)	-	-	2 раза в год
2	ОНР 3 уровня	-	2	-	-	-		4 консультации в месяц (по показ.)	-	-	2 раза в год
4	Нарушения ОДА		-	2	-	-	-	4 консультации в месяц (по показ.)	2	-	2 раза в год
5	Нарушение слуха	-	-	-	2	-	-	4 консультации в месяц (по показ.)	-	-	2 раза в год
6	Нарушение зрения	-	-	2	-	-	-	4 консультации в месяц (по показ.)	-	-	2 раза в год
7	Специфические нарушения чтения, письма и счета	2	-	-	-	-	-	4 консультации в месяц (по показ.)	-	-	2 раза в год
9	Нарушения или трудности общения и социального взаимодействия (соответствует диагнозу аутизм)	.			-	1	2	4 консультации в месяц (по показ.)	-	-	2 раза в год
10	Нарушения или трудности поведения					2		4 консультации в месяц (по показ.)	-	-	2 раза в год
11	Сложные нарушения	2 (по показ.)	-	2	-	-	-	4 консультации в месяц (по показ.)	2	-	2раза в год

Примечание:
"По показанию" - объҰм помощи, который устанавливается по результатам междисциплинарной командной оценки, которая должна быть зафиксирована в протоколе командной оценки.
"Семейные консультации" - объҰм помощи, который устанавливается по результатам командной оценки, консультации проводит психолог и или социальный педагог по результатам разработанной программы помощи семье.

Приложение 6
к Типовым правилам деятельности
специальных организации образования

Рабочий учебный план

№	Коррекционно-развивающая работа (курс 36 занятий. Интенсивность 3 раза в неделю. Продолжительность занятия 60 минут)
№	Программы помощи	Возраст	Коррекционно-развивающие занятия		Функциональный анализ	Работа с семьей
№	Программы помощи	Возраст	индивидуальные	групповые	Функциональный анализ	консультирование	супервизирование
1	"Ранняя поддержка"	0-3	по показаниям	+	2 раза за цикл	ежедневно	по завершению курса по запросу
2	"Развитие обучающих навыков"	3-10	+	+
3	"Развитие речевых навыков" (по методике ДЖАСПЕР)	4-7	+
4	"Развитие социальных навыков"	от 5 лет	по показаниям	+
5	"Развитие жизненных навыков"	от 5 лет	+
6	"Интенсивный курс"	по запросу	+		1 раз за цикл
II	Диагностические мероприятия
	Мероприятия	Показания	Продолжительность		Результат	Сроки
1	Первичная консультация и сбор анамнестических данных ребенка	+	90 мин		Карта развития ребенка	однократно
2	M-CHAT-R- скрининг тест оценки риска расстройств аутистического спектра (РАС)	от 16 -30 месяцев	30 мин		Анкета	повторно через 6 месяцев
3	Диагностическое обследование психофизического состояния ребенка - ADOS-2	С учетом ментального возраста (от 12 месяцев) и про-тивопоказаний	60 мин		Заключение о степени выраженности аутистических проявлений, направление в программу помощи	Первичное и повторное обращение
III	Обучение семьи
	Мероприятия	Продолжительность		Форма обучения	Количество часов	Сроки	Ответственный
1	Семинар	60 мин		Очно	40	До начала и в теч. цикла	Супервайзер, клинический педагог
1	Семинар	60 мин		Очно	10-12	До начала и в теч. цикла	Супервайзер, клинический педагог
2	Консультация	30-60 мин		Очно	При заключении договора и по запросу	В течение цикла	супервайзер
3	Супервизия	60 мин		Онлайн	По запросу	по окончании цикла	Клинический педагог
4	Вебинар	60 мин		Онлайн	20	До начала и в теч. цикла	Супервайзер, клинический педагог
4	Вебинар	60 мин		Онлайн	1-12	До начала и в теч. цикла	Супервайзер, клинический педагог
IV	Обучение специалистов
	Мероприятия	Продолжительность		Форма обучения	Количество, час	Исполнители:
1	Семинар	5 дней		Очно	40	Супервайзер/клинические педагоги
2	Вебинар (семинар он-лайн)	5 дней		Онлайн	20
3	Консультация	По запросу		очно/ онлайн	1
4	Супервизия	6 мес		Онлайн	36
5	Информационная сессия	По запросу		Очно/ Онлайн	2 часа

Приложение 7 к приказу
Министра просвещения
Республики Казахстан
от 31 августа 2022 года № 385

Типовые правила деятельности организаций образования для детей-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Типовые правила деятельности организаций образования для детей-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей (далее – Правила), разработаны в соответствии с подпунктом 30) статьи 5 Законом Республики Казахстан "Об образовании" (далее – Закон "Об образовании") и регулируют деятельность организаций образования для детей-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей.

2. В настоящих Правилах используются следующие основные понятия:

1) специальные социальные услуги – комплекс услуг, обеспечивающих лицу (семье), нуждающемуся в специальных социальных услугах, условия для преодоления возникших социальных проблем и направленных на создание им равных с другими гражданами возможностей участия в жизни общества;

2) законные представители ребенка – родители (родитель), усыновители (удочерители), опекун или попечитель, приемный родитель (приемные родители), патронатный воспитатель и другие заменяющие их лица, осуществляющие в соответствии с законодательством Республики Казахстан заботу, образование, воспитание, защиту прав и интересов ребенка;

3) лицо (семья), нуждающееся в специальных социальных услугах, – лицо (семья), признанное таковым по предусмотренным статьей 133 Социального кодекса Республики Казахстан основаниям, объективно нарушающим жизнедеятельность человека, которые он не может преодолеть самостоятельно;

4) центры поддержки детей, нуждающихся в специальных социальных услугах – организации, находящиеся в ведении органов образования, оказывающие специальные социальные услуги с предоставлением постоянного или временного (дневного) пребывания, а также путем предоставления информационных, консультационных, посреднических услуг юридическим лицам, деятельность которых связана с осуществлением мер по предупреждению нуждаемости в специальных социальных услугах;

5) центры адаптации несовершеннолетних – организации, находящиеся в ведении органов образования, обеспечивающие прием и временное содержание безнадзорных и беспризорных детей в возрасте от трех до восемнадцати лет для установления родителей или других законных представителей, детей, оставшихся без попечения родителей или лиц, их заменяющих, при невозможности их своевременного устройства, детей, отобранных при непосредственной угрозе их жизни или здоровью органом опеки и попечительства от родителей (одного из них) или от других лиц, на попечении которых они находятся, детей, направляемых в специальные организации образования, а также детей, нуждающихся в специальных социальных услугах, вследствие жестокого обращения, приведшего к социальной дезадаптации и социальной депривации.

Сноска. Пункт 2 с изменениями, внесенными приказом Министра просвещения РК от 07.08.2023 № 248 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

3. Организации образования для детей-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей (далее – Организация) – организации системы образования, в которых создаются благоприятные условия для воспитания, получения образования с предоставлением места проживания детям-сиротам, детям, оставшимся без попечения родителей, безнадзорным и беспризорным, а также детям, нуждающимся в специальных социальных услугах, согласно Социальному кодексу Республики Казахстан.

Сноска. Пункт 3 - в редакции приказа Министра просвещения РК от 07.08.2023 № 248 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

4. Виды Организаций определены в приказе Министра образования и науки Республики Казахстан от 22 февраля 2013 года № 50 "Об утверждении номенклатуры видов организаций образования" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 8390).

5. Дети-сироты и дети, оставшиеся без попечения родителей, обучающиеся и (или) воспитывающиеся в государственных Организациях содержатся на полном государственном обеспечении.

6. Свою деятельность Организация осуществляет в соответствии с Конституцией Республики Казахстан, Социальным Кодекса Республики Казахстан, законами Республики Казахстан "Об образовании", "О правах ребенка в Республике Казахстан" (далее – Закон "О правах ребенка"), настоящими Правилами и уставом Организации.

Сноска. Пункт 6 - в редакции приказа Министра просвещения РК от 07.08.2023 № 248 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 2. Порядок деятельности организаций образования для детей-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей

7. Организация самостоятельно разрабатывает воспитательную программу в соответствии с психофизиологическими особенностями воспитанников, требованиями охраны здоровья, защиты прав и интересов детей-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей, детей, нуждающихся в специальных социальных услугах.

Сноска. Пункт 7 - в редакции приказа Министра просвещения РК от 07.08.2023 № 248 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

8. Задачи Организации:

1) создание условий для освоения образовательных программ образования детьми, нуждающимся в государственной помощи и поддержке, путем обеспечения необходимых условий для жизни, обучения и воспитания, предоставления места проживания;

2) оказание содействия органам, осуществляющим функции по опеке или попечительству (далее – орган) в принятии мер по выявлению близких родственников воспитанников и возврату их в семьи близких родственников;

3) психологическая подготовка воспитанников к жизни в приемных семьях (опека (попечительство), патронат, приемная семья и усыновление);

4) оказание социальной и психологической помощи несовершеннолетним, их родителям и иным законным представителям, нуждающимся в специальных социальных услугах;

5) работа по определению социального статуса несовершеннолетних;

6) профилактическая работа по предупреждению безнадзорности и беспризорности среди несовершеннолетних;

7) развитие творческих, духовных и физических возможностей личности, формирование прочных основ нравственности и здорового образа жизни, обогащение интеллекта путем создания условий для развития индивидуальности;

8) воспитание гражданственности и патриотизма, любви к своей стране - Республике Казахстан, уважения к государственным символам, почитания народных традиций, нетерпимости к любым антиконституционным и антиобщественным проявлениям;

9) формирование потребностей участвовать в общественно-политической, экономической и культурной жизни Республики Казахстан, осознанного отношения личности к своим правам и обязанностям;

10) приобщение к достижениям мировой и отечественной культуры, изучение истории, обычаев и традиций казахского и других народов, знание государственного, русского, иностранного языков;

11) внедрение новых технологий обучения, информатизация образования;

12) обеспечение социальной защиты, медико-психолого-педагогической реабилитации и социальной адаптации воспитанников;

13) обеспечение воспитанникам условий для обучения, воспитания, лечения, социальной адаптации, реабилитации и интеграции в общество.

Сноска. Пункт 8 с изменением, внесенным приказом Министра просвещения РК от 07.08.2023 № 248 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

9. В Организации создаются разновозрастные и одновозрастные группы для постоянного и временного (дневного) пребывания детей. Количество детей в группах не превышает пятнадцати человек.

10. Медицинское обслуживание в Организации осуществляется штатным медицинским персоналом, который совместно с администрацией организации и территориальными организациями системы здравоохранения обеспечивает охрану здоровья детей, укрепление их психофизического состояния, проведение профилактических мероприятий, соблюдение требований законодательства Республики Казахстан в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

11. Организация состоит из следующих блоков:

1) жилищно-бытовой блок (спальные комнаты, класс для занятий, игровая комната, кинозал, библиотека, комнаты гигиены);

2) медицинский блок (медицинский пункт, изолятор);

3) административно-хозяйственный блок (столовая, служебные кабинеты и хозяйственные помещения).

12. Техническое оснащение Организации обеспечивает условия для круглосуточного наблюдения за несовершеннолетними с возможностью свободного входа и выхода за пределы Организации.

13. Дети – члены одной семьи или, находящиеся в родственных отношениях, направляются в одну Организацию, за исключением случаев, когда по медицинским показаниям воспитание и обучение этих детей осуществляются раздельно в соответствии с Законом "О правах ребенка".

14. Режим дня составляется с учетом круглосуточного пребывания воспитанников в Организации.

15. Учебно-воспитательный процесс в общеобразовательных школах осуществляется в соответствии с приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 8 ноября 2012 года № 500 "Об утверждении типовых учебных планов начального, основного среднего, общего среднего образования Республики Казахстан" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 8170).

Воспитательная работа в Организации ведется с учетом интересов, склонностей и психофизических особенностей воспитанников на принципах сотрудничества детей и взрослых.

Местные исполнительные органы обеспечивают обучение воспитанников школьного возраста Организации, не имеющей школы, в общеобразовательной школе соответствующего населенного пункта.

16. В Организации создаются различные клубы, секции, кружки, студии, направленные на формирование патриотизма, гражданственности, интернационализма, высокой морали и нравственности, а также развитие разносторонних интересов и способностей воспитанников.

Организация обеспечивает посещение воспитанниками с учетом их интересов кружков, секций в общеобразовательной школе, дворцах и домах школьников, станциях юных техников и юных натуралистов, спортивных и музыкальных школах, внешкольных организациях.

17. Дошкольное отделение (группы) создается в Организации с целью сохранения родственных отношений детьми дошкольного и школьного возраста.

18. Дошкольное отделение (группы) в своей деятельности руководствуется настоящими Правилами.

19. Воспитание, обучение и режим дня воспитанников Организации дошкольного возраста осуществляются в соответствии с государственным общеобязательным стандартом дошкольного воспитания и обучения, утвержденным приказом и.о. Министра образования и науки Республики Казахстан от 12 августа 2016 года № 499 "Об утверждении Типовых учебных программ дошкольного воспитания и обучения" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 14235).

20. Во время пребывания в Организации каждому воспитаннику гарантируются:

1) охрана его жизни и здоровья;

2) защита его достоинства;

3) защита от всех форм физического, морального или психического насилия;

4) развитие его творческих способностей и интересов;

5) получение квалифицированной помощи в коррекции имеющихся недостатков в развитии;

6) получение дополнительных образовательных, оздоровительных услуг согласно его склонностям, способностям, желанию и состоянию здоровья.

21. Организация способствует формированию активно развитой личности посредством посещения воспитанниками, с учетом их интересов, кружков, секций в общеобразовательной школе, дворцах и домах школьников, станциях юных техников и юных натуралистов, спортивных и музыкальных школах, а также в других организациях дополнительного образования.

22. Организация с учетом мнения воспитанников, по договорам с юридическими лицами, осуществляющими образовательную деятельность при наличии соответствующей лицензии (разрешения) проводит профессиональную подготовку воспитанников.

23. Формами коллегиального управления Организацией являются педагогический, методический и попечительский советы.

24. Комплектование персонала Организаций регламентируется в соответствии с постановлением Правительства Республики Казахстан от 30 января 2008 года № 77 "Об утверждении Типовых штатов работников государственных организаций образования".

25. Организация в зависимости от местных условий создает учебные хозяйства, учебно-опытные участки, учебно-производственные мастерские.

26. Трудовое воспитание и обучение осуществляются в учебных мастерских, подсобных хозяйствах, на предприятиях, в организациях, исходя из региональных, местных условий, ориентированных на потребность в рабочих кадрах и с учетом индивидуальных особенностей психофизического развития, здоровья, возможностей, а также интересов воспитанников на основе выбора профиля труда, включающего в себя подготовку воспитанника для индивидуальной трудовой деятельности.

27. Государственная Организация финансируется за счет бюджетных средств или иных средств, не запрещенных законодательством Республики Казахстан.

28. Создание, реорганизация и ликвидация Организаций осуществляются в соответствии с подпунктом 6) статьи 6 Закона "Об образовании".

Глава 3. Порядок деятельности центра поддержки детей, нуждающихся в специальных социальных услугах

Сноска. Заголовок главы 3 - в редакции приказа Министра просвещения РК от 07.08.2023 № 248 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

29. В центре поддержки детей, нуждающихся в специальных социальных услугах, в течение календарного года специальные социальные услуги в виде: социально-бытовых, социально-медицинских, социально-психологических, социально-педагогических, социально-трудовых, социально-культурных, социально-экономических услуг получают в возрасте от трех до восемнадцати лет:

1) дети-сироты;

2) дети, которые остались без попечения единственного или обоих родителей в связи с ограничением или лишением их родительских прав, признанием родителей безвестно отсутствующими, объявлением их умершими, признанием недееспособными (ограниченно дееспособными), отбыванием родителями наказания в местах лишения свободы, уклонением родителей от воспитания ребенка или от защиты его прав и интересов, в том числе при отказе родителей взять своего ребенка из воспитательного или лечебного учреждения, при невозможности их своевременного устройства, а также отобранные при непосредственной угрозе их жизни или здоровью органом от родителей (одного из них) или других лиц, на попечении которых они находились;

3) безнадзорные и беспризорные дети в возрасте от трех до восемнадцати лет для установления родителей или иных законных представителей;

4) дети, направляемые в специальные организации образования;

5) дети, нуждающиеся в специальных социальных услугах, вследствие жестокого обращения, приведшего к социальной дезадаптации и социальной депривации.

Сноска. Пункт 29 - в редакции приказа Министра просвещения РК от 07.08.2023 № 248 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

30. На несовершеннолетних, указанных в подпунктах 1) и 2) пункта 29 настоящих Правил, направляемых в Организацию, органами предоставляются следующие документы:

1) приказ управления образования о направлении в организацию образования;

2) свидетельство о рождении (документ, удостоверяющий личность);

3) медицинские документы о состоянии здоровья и прививках;

4) документы об образовании (для детей школьного возраста);

5) акт обследования условий жизни ребенка;

6) сведения о родителях (копии свидетельств о смерти родителей, решение суда (об ограничении или лишении родительских прав родителей, о признании родителей безвестно отсутствующими, объявлением их умершими или признании недееспособными (ограниченно дееспособными)), справка о болезни, справка о розыске родителей и документы, подтверждающие отсутствие родителей или невозможность воспитания ими своих детей);

7) справка о наличии и местожительстве близких родственников;

8) опись имущества, оставшегося после смерти родителей, сведения о лицах, отвечающих за его сохранность;

9) документы о закреплении жилой площади за несовершеннолетними.

На несовершеннолетних, указанных в подпунктах 3) и 5) пункта 29 настоящих Правил:

1) постановление органа;

2) свидетельство о рождении (документ, удостоверяющий личность) ребенка (при наличии);

3) акт обследования жилищно-бытовых условий (при установлении места жительства);

4) характеристики на несовершеннолетнего, а также его родителей или других законных представителей (при установлении родителей или других законных представителей);

5) справка из организации образования (для детей школьного возраста);

6) медицинские документы (при наличии - прививочный паспорт и амбулаторная карта).

На несовершеннолетних, указанных в подпункте 4) пункта 29 настоящих Правил:

1) постановление суда о направлении в специальную организацию образования.

31. В ночное время, выходные или праздничные дни несовершеннолетние, указанные в подпунктах 1), 2), 3) и 5) пункта 29 настоящих Правил, помещаются в центр поддержки детей, нуждающихся в специальных социальных услугах, на основании акта о приеме несовершеннолетнего в центр поддержки детей, нуждающихся в специальных социальных услугах, по форме согласно приложению 1 к настоящим Правилам, о чем в течение двадцати четырех часов администрация центра поддержки детей, нуждающихся в специальных социальных услугах, письменно извещает органы прокуратуры.

Сноска. Пункт 31 - в редакции приказа Министра просвещения РК от 07.08.2023 № 248 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

32. Для решения вопроса о дальнейшем содержании либо устройстве несовершеннолетних, сотрудниками центра поддержки детей, нуждающихся в специальных социальных услугах, в течение трех рабочих дней направляется информация в управление образования, обосновывающая наличие признаков безнадзорности, беспризорности либо насилия, жестокого обращения угрозы жизни и здоровью ребенка.

Сноска. Пункт 32 - в редакции приказа Министра просвещения РК от 07.08.2023 № 248 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

33. Консультативная помощь самостоятельно и добровольно обратившимся детям, и их законным представителям оказывается без направления управления образования.

34. Перевод воспитанников из центра поддержки детей, нуждающихся в специальных социальных услугах, в другую Организацию осуществляется управлением образования на основании заключения психолого-медико-педагогической комиссии и ходатайства центра поддержки детей, нуждающихся в специальных социальных услугах. При этом управление образования готовит соответствующий приказ о переводе.

Сноска. Пункт 34 - в редакции приказа Министра просвещения РК от 07.08.2023 № 248 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

35. Выпуск воспитанников из центра поддержки детей, нуждающихся в специальных социальных услугах, производится по решению педагогического совета, центра поддержки детей, нуждающихся в специальных социальных услугах, при его отсутствии – по решению администрации центра поддержки детей, нуждающихся в специальных социальных услугах.

Сноска. Пункт 35 - в редакции приказа Министра просвещения РК от 07.08.2023 № 248 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

36. Несовершеннолетние находятся в центре поддержки детей, нуждающихся в специальных социальных услугах, не более шести месяцев для оказания им помощи и решения вопросов их дальнейшего устройства, при невозможности устройства на воспитание в семью, до совершеннолетия.

Сноска. Пункт 36 - в редакции приказа Министра просвещения РК от 07.08.2023 № 248 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

37. При установлении в течение шести месяцев статуса ребенка-сироты и ребенка, оставшегося без попечения родителей, с момента поступления в центр поддержки детей, нуждающихся в специальных социальных услугах, зачисление на постоянное пребывание в центр поддержки детей, нуждающихся в специальных социальных услугах, осуществляется на основании перечня документов, установленных в соответствии с пунктом 30 настоящих Правил, до последующего устройства в семью.

Сноска. Пункт 37 - в редакции приказа Министра просвещения РК от 07.08.2023 № 248 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

38. При переводе (выпуске) воспитанника из центра поддержки детей, нуждающихся в специальных социальных услугах, личные дела передаются представителю Организации, где будет проживать, и обучаться воспитанник, о чем производится соответствующая запись в журнале.

Сноска. Пункт 38 - в редакции приказа Министра просвещения РК от 07.08.2023 № 248 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

39. В центре поддержки детей, нуждающихся в специальных социальных услугах, организуются службы (отделы):

1) служба (отдел) психологической и правовой поддержки детей, нуждающихся в специальных социальных услугах и постинтернатного сопровождения выпускников центра поддержки детей, нуждающихся в специальных социальных услугах;

2) служба (отдел) содействия семейному устройству детей, нуждающихся в специальных социальных услугах и сопровождения приемных родителей.

Сноска. Пункт 39 - в редакции приказа Министра просвещения РК от 07.08.2023 № 248 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

40. Задачи службы (отдела) психологической и правовой поддержки детей, нуждающихся в специальных социальных услугах:

1) содействие личностному и интеллектуальному развитию детей, нуждающихся в специальных социальных услугах, формирование способности к самовоспитанию и саморазвитию;

2) оказание психологической помощи детям, нуждающимся в специальных социальных услугах, в их успешной социализации в условиях быстро развивающегося информационного общества;

3) способствовать индивидуализации подхода к каждому ребенку, нуждающемуся в специальных социальных услугах, на основе психолого-педагогического изучения его личности;

4) проведение психологической диагностики и развитие творческого потенциала детей, нуждающихся в специальных социальных услугах;

5) осуществление психокоррекционной работы по решению психологических трудностей и проблем детей, нуждающихся в специальных социальных услугах;

6) оказание консультативной помощи родителям и сотрудникам центра в решении психологических проблем и в выборе оптимальных методов учебно-воспитательной работы;

7) осуществление психологической подготовки детей, нуждающихся в специальных социальных услугах, к жизни в приемных семьях.

Сноска. Пункт 40 - в редакции приказа Министра просвещения РК от 07.08.2023 № 248 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

41. Задачами службы (отдела) содействия семейному устройству воспитанников центра поддержки детей, нуждающихся в специальных социальных услугах, и сопровождения приемных родителей и постинтернатного сопровождения выпускников центра поддержки детей, нуждающихся в специальных социальных услугах:

1) осуществление работы с кровными семьями детей, нуждающихся в специальных социальных услугах, с целью возврата ребенка в семью;

2) осуществление психологической подготовки граждан Республики Казахстан, постоянно проживающих на территории Республики Казахстан, желающих принять детей-сирот, детей, оставшихся без попечения родителей, на воспитание в свою семью;

3) осуществление работ по определению конкретных обстоятельств утраты родительского попечения детей, нуждающихся в специальных социальных услугах, для реализации их права жить и воспитываться в семье;

4) оказание консультативной помощи гражданам, постоянно проживающим на территории Республики Казахстан, желающим принять и принявшим детей-сирот, детей, оставшихся без попечения родителей, на воспитание в свою семью;

5) оказание психологической, консультативной, и иной помощи семьям, принявшим детей-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей, на воспитание в свои семью;

6) осуществление работ с органами по устройству детей, нуждающихся в специальных социальных услугах, в приемные семьи;

7) оказание содействия выпускникам организаций для детей-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей, в адаптации к самостоятельной жизни;

8) оказание содействия в защите прав и интересов выпускников организаций для детей-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей;

9) поддержка в решении проблем самообеспечения, реализации возможностей предупреждению нуждаемости в специальных социальных услугах;

10) формирование трудолюбия, навыков здорового образа жизни, культуры поведения, законопослушания.

Сноска. Пункт 41 - в редакции приказа Министра просвещения РК от 07.08.2023 № 248 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

42. В центре поддержки детей, нуждающихся в специальных социальных услугах, в зависимости от потребности создаются другие службы (отделы).

Сноска. Пункт 42 - в редакции приказа Министра просвещения РК от 07.08.2023 № 248 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

43. Центр поддержки детей, нуждающихся в специальных социальных услугах, оказывает информационные, консультационные, посреднические услуги юридическим лицам, деятельность которых связана с осуществлением мер по предупреждению нуждаемости в специальных социальных услугах.

Сноска. Пункт 43 - в редакции приказа Министра просвещения РК от 07.08.2023 № 248 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 4. Порядок деятельности центра поддержки детей, с особыми образовательными потребностями

44. Воспитанники школьного возраста получают образование в центре поддержки детей, с особыми образовательными потребностями, или в специальных организациях образования, или в специальных коррекционных классах общеобразовательной школы соответствующего населенного пункта.

45. Организация образовательного процесса (начало и продолжительность учебного года, каникул, учебных занятий, проведение государственной (итоговой) аттестации, порядок выдачи документов об образовании и другие вопросы образовательного характера) осуществляется в соответствии с приказом уполномоченного органа в области образования.

46. Количество общеобразовательных классов в центре поддержки детей, с особыми образовательными потребностями, зависит от условий, созданных для образовательного процесса с учетом санитарных норм, и определяется исходя из потребности (численности).

В центре поддержки детей, с особыми образовательными потребностями наполняемость классов не должна превышать 20 человек.

47. Деление класса на 2 группы осуществляется в городских общеобразовательных организациях при наполнении класса в 24 и более обучающихся, в сельских – в 20 и более обучающихся:

по казахскому языку в 1-11 классах с неказахским языком обучения;

по казахской литературе в 5-11 классах с неказахским языком обучения;

по русскому языку в 3-11 классах с казахским и уйгурским, таджикским и узбекским языками обучения;

по иностранному языку в 1-11 классах;

по информатике в 5-11 классах;

по профильным предметам;

по технологии в 5-11 классах (группы мальчиков и девочек независимо от наполняемости класса);

по физической культуре в 5-11 классах.

48. В центре поддержки детей, с особыми образовательными потребностями, открываются специальные (коррекционные) группы (классы) для детей с ограниченными возможностями здоровья. Определение детей в эти группы (классы) осуществляется только на основании заключения психолого-медико-педагогической комиссии.

49. Наполняемость 1-11 классов специальных (коррекционных) классов для детей с ограниченными возможностями здоровья устанавливается в количестве до 12 обучающихся. Наполняемость подготовительного класса составляет 8 человек.

Наполняемость классов для детей с умеренной умственной отсталостью и детей, имеющих сочетанный дефект, от 3 до 6 человек.

50. Специальные занятия по социально-бытовой ориентировке, профессионально-трудовому обучению проводятся с делением класса на 2 группы. Комплектование данных групп производится с учетом познавательных, психофизических особенностей обучающихся, рекомендаций врача. Наполняемость групп по профессионально-трудовому обучению от 5 до 7 человек.

51. Комплектование групп по логопедическим занятиям, лечебной физкультуре (далее – ЛФК), развитию психомоторики и сенсорных процессов проводится с учетом однородности и выраженности речевых, двигательных и других нарушений, а на занятиях ЛФК и в соответствии с медицинскими рекомендациями. Часы по расписанию отводятся как в первой, так и во второй половине дня. Продолжительность занятий - 15-20 минут учебного времени на одного обучающегося.

Занятия по ЛФК с обучающимися проводятся в группах по 3-5 человек. Логопедические занятия по речевой коррекции организуются в группах по 2-4 человека, а также индивидуально.

52. При наличии у обучающегося осложненной формы умственной отсталости, затрудненности освоения учебной программы по отдельным предметам, их обучение ведется по индивидуальному плану и оценивается в соответствии с их личным продвижением. Педагогический совет центра принимает решение о переводе детей на обучение по индивидуальному плану на основании данных об изучении причин их неуспеваемости. Индивидуальные планы по отдельным предметам составляются педагогами на каждый учебный год и утверждаются педагогическим советом.

53. Учебно-воспитательная деятельность центра осуществляется в соответствии с учебными планами и программами, разработанными на основе государственных общеобязательных стандартов образования в соответствии с подпунктом 5-1) статьи 5 Закона "Об образовании".

54. Продолжительность учебной недели устанавливается педагогическим советом по согласованию с соответствующим органом управления образования и закрепляется в уставе центра.

55. Центр поддержки детей, с особыми образовательными потребностями, обеспечивает знание казахского языка, а также изучение русского языка, одного из иностранных языков согласно государственным общеобязательным стандартам всех уровней образования, утвержденным приказом Министра просвещения Республики Казахстан от 3 августа 2022 года № 348 "Об утверждении государственных общеобязательных стандартов дошкольного воспитания и обучения, начального, основного среднего и общего среднего, технического и профессионального, послесреднего образования" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 29031).

56. Трудовое обучение и воспитание осуществляется на основе соединения обучения с общественно полезным, производительным трудом с учетом местных условий и потребностей, участием в мероприятиях по охране окружающей среды, работой в клубах и кружках по интересам, в учебных мастерских, подсобном хозяйстве, ученических кооперативах, других объединениях школьников, на предприятиях, фермерских хозяйствах.

57. При наличии соответствующих условий организовывается профессиональное и производственное обучение воспитанников, обучающихся с выдачей свидетельства (документ, удостоверяющий личность) о присвоении квалификации в установленном порядке, которое осуществляется в учебно-производственных мастерских, лабораториях, в учебных хозяйствах, на ученических местах, строительных объектах, полях, фермах предприятий-заказчиков, работодателей.

58. Виды, сроки и содержание профессиональной практики определяются учебными планами и программами учебных заведений технического и профессионального образования в соответствии с подпунктом 6) статьи 5 Закона "Об образовании".

59. Участие воспитанников в различных формах воспитательной, трудовой, спортивной, культурно-массовой работы строится на принципе сотрудничества детей и взрослых, на основе сочетания индивидуального и дифференцированного подходов к коллективной деятельности с учетом интересов, склонностей и психофизических особенностей.

60. В центре поддержки детей, с особыми образовательными потребностями, создаются различные клубы, секции, кружки, студии, направленные на формирование патриотизма, гражданственности, интернационализма, высокой морали и нравственности, а также на развитие разносторонних интересов и способностей воспитанников.

61. Воспитанники центра поддержки детей, с особыми образовательными потребностями, посещают занятия в музыкальных, художественных, спортивных и других школах, в различных кружках и секциях, создаваемых профсоюзными, культурно-просветительными, внешкольными, спортивными и другими организациями на своей базе, участвовать в конкурсах, олимпиадах, спартакиадах, выставках, смотрах и других формах массовых мероприятий со школьниками.

62. В центр поддержки детей, с особыми образовательными потребностями, принимаются в течение всего календарного года:

1) дети-сироты;

2) дети, которые остались без попечения единственного или обоих родителей, в связи с ограничением или лишением их родительских прав, признанием родителей безвестно отсутствующими, объявлением их умершими, признанием недееспособными (ограниченно дееспособными), отбыванием родителями наказания в местах лишения свободы, уклонением родителей от воспитания ребенка или от защиты его прав и интересов, в том числе при отказе родителей взять своего ребенка из воспитательного или лечебного учреждения, а также в иных случаях отсутствия родительского попечения.

63. Основанием для определения в центр поддержки детей, с особыми образовательными потребностями, является приказ управления образования о направлении в центр поддержки детей, с особыми образовательными потребностями, с приложением следующих документов.

1) свидетельство о рождении (документ, удостоверяющий личность);

2) медицинские документы о состоянии здоровья и прививках;

3) документы об образовании (для детей школьного возраста);

4) акт обследования условий жизни ребенка;

5) сведения о родителях (копии свидетельств о смерти родителей, решение суда (об ограничении или лишении родительских прав родителей, о признании родителей безвестно отсутствующими, объявлением их умершими или признании недееспособными (ограниченно дееспособными)), справка о болезни, справка о розыске родителей и документы, подтверждающие отсутствие родителей или невозможность воспитания ими своих детей);

6) справка о наличии и местожительстве близких родственников;

7) опись имущества, оставшегося после смерти родителей, сведения о лицах, отвечающих за его сохранность;

8) документы о закреплении жилой площади за несовершеннолетними

64. Перевод воспитанника из центра поддержки детей, с особыми образовательными потребностями, в другую Организацию осуществляется управлением образования на основании заключения психолого-медико-педагогической комиссии и ходатайства центра. При этом, управление образования готовит соответствующий приказ о переводе.

65. Выпуск воспитанников центра поддержки детей, с особыми образовательными потребностями, производится по решению педагогического совета центра, при его отсутствии – по решению администрации центра.

66. При переводе (выпуске) воспитанника из центра поддержки детей, с особыми образовательными потребностями, личные дела передаются представителю Организации, где будет проживать и обучаться воспитанник.

67. Центр поддержки детей, с особыми образовательными потребностями, в зависимости от местных условий создает учебное хозяйство, учебно-опытный участок, учебно-производственные мастерские.

Глава 5. Порядок деятельности центра адаптации несовершеннолетних

68. В Центр адаптации несовершеннолетних принимаются:

1) безнадзорные и беспризорные дети в возрасте от трех до восемнадцати лет для установления их родителей или других законных представителей;

2) дети, оставшиеся без попечения родителей, или лиц, их заменяющих, при невозможности их своевременного устройства, а также отобранные при непосредственной угрозе их жизни и здоровью органом, у родителей (одного из них) или других лиц, на попечении которых они находились;

3) дети, направляемые в специальные организации образования;

4) дети, нуждающиеся в специальных социальных услугах, вследствие жестокого обращения, приведшего к социальной дезадаптации и социальной депривации.

Сноска. Пункт 68 с изменением, внесенным приказом Министра просвещения РК от 07.08.2023 № 248 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

69. Основаниями для помещения несовершеннолетних в Центр адаптации несовершеннолетних являются:

1) постановление суда в отношении несовершеннолетних, указанных в подпункте 3) пункта 68 настоящих Правил;

2) постановление органа в отношении несовершеннолетних, указанных в подпунктах 1), 2) и 4) пункта 68 настоящих Правил.

3) заявление лица, доставившего несовершеннолетнего (их) в Центр адаптации несовершеннолетних, указанных в подпункте 4) пункта 68 настоящих Правил.

К постановлению органа о помещении несовершеннолетнего в Центр адаптации несовершеннолетних приобщаются:

1) акт обследования жилищно-бытовых условий (при установлении места жительства);

2) характеристики на несовершеннолетнего, а также его родителей или других законных представителей (при установлении родителей или других законных представителей);

3) свидетельство о рождении (при наличии);

4) справка из организации образования (для детей школьного возраста);

5) медицинские документы (при наличии - прививочный паспорт и амбулаторная карта).

70. В ночное время, выходные или праздничные дни несовершеннолетние, указанные в подпунктах 1), 2) и 4) пункта 68 настоящих Правил, помещаются в Центр адаптации несовершеннолетних на основании акта о приеме несовершеннолетнего в Центр адаптации несовершеннолетних по форме, согласно приложению 2 к настоящим Правилам, о чем в течение двадцати четырех часов администрация Центра адаптации несовершеннолетних письменно извещает органы прокуратуры.

71. Для решения вопроса о дальнейшем содержании либо устройстве несовершеннолетних, указанных в подпунктах 1), 2) и 4) пункта 68 настоящих Правил, сотрудниками Центра адаптации несовершеннолетних в течение трех суток направляется информация в органы, осуществляющие функции по опеке или попечительству, обосновывающая наличие признаков безнадзорности, беспризорности либо насилия, жестокого обращения угрозы жизни и здоровью ребенка.

72. Органы, осуществляющие функции по опеке или попечительству, в течение трех рабочих дней готовят постановление о помещении несовершеннолетнего в Центр адаптации несовершеннолетних.

Несовершеннолетние, помещенные в Центр адаптации несовершеннолетних по постановлению органа, выпускаются только на основании постановления указанного органа.

73. Прием несовершеннолетнего и его выбытие из Центра адаптации несовершеннолетних оформляются приказом директора Центра адаптации несовершеннолетних.

74. Данные о несовершеннолетних, принимаемых в Центр адаптации несовершеннолетних, регистрируются в журнал учета несовершеннолетних, доставленных в Центр адаптации несовершеннолетних по форме согласно приложению 3 к настоящим Правилам.

После уточнения анкетных данных несовершеннолетнего и причин помещения в Центр адаптации несовершеннолетних на него оформляется учетно-статистическая карточка по форме согласно приложению 4 к настоящим Правилам.

75. Несовершеннолетние, указанные в подпунктах 1), 2) и 4) пункта 68 настоящих Правил, находятся в Центре адаптации несовершеннолетних не более трех месяцев для оказания им помощи и решения вопросов их дальнейшего устройства.

76. В срок пребывания несовершеннолетних в Центре адаптации несовершеннолетних не входит период карантина, объявленного уполномоченным органом в области здравоохранения, а также время нахождения несовершеннолетнего в связи с болезнью в организации здравоохранения, оказывающей стационарную помощь.

Администрация Центра адаптации несовершеннолетних, органы, осуществляющие функции по опеке или попечительству, принимают все необходимые меры по сбору документов, подтверждающих статус ребенка, для его дальнейшего жизнеустройства:

1) приказ управления образования о направлении в детский дом;

2) свидетельство о рождении (документ, удостоверяющий личность);

3) медицинские документы о состоянии здоровья и прививках;

4) документы об образовании (для детей школьного возраста);

5) акт обследования условий жизни ребенка;

6) сведения о родителях (копии свидетельств о смерти родителей, решение суда об ограничении или лишении родительских прав родителей, о признании родителей безвестно отсутствующими или признании недееспособными (ограниченно дееспособными), объявлении их умершими, справка о болезни, справка о розыске родителей, акт о доставлении заблудившегося (подкинутого) ребенка, заявление об отказе от родительских прав и согласии на усыновление ребенка, акт об оставлении ребенка в организации здравоохранения, ходатайство о предоставлении сведений о регистрации и документировании граждан Республики Казахстана, акт о патронаже и другие документы, подтверждающие отсутствие родителей или невозможность воспитания ими своих детей);

7) справка о наличии и местожительстве братьев, сестер и других близких родственников с указанием их адреса проживания, телефона, места работы;

8) опись имущества, оставшегося после смерти родителей, сведения о лицах, отвечающих за его сохранность;

9) документы о закреплении жилища за несовершеннолетними, сведения о постановке на учет для получения жилища из государственного жилищного фонда с указанием номера очереди;

10) сведения о наличии недвижимого имущества у родителей;

11) копия договора об открытии лицевого счета на имя ребенка, получающего социальное пособие (при его наличии), копия решения суда о взыскании алиментов (при получении их на ребенка родителем или лицом, его заменяющим);

12) заключение психолого-медико-педагогической комиссии;

13) анкета на ребенка.

77. Несовершеннолетние, указанные в подпункте 3) пункта 68 настоящих Правил, находятся в Центре адаптации несовершеннолетних по постановлению суда, но не более периода вступления в законную силу решения суда о направлении в специальную организацию образования.

78. Не подлежат помещению в Центр адаптации несовершеннолетних несовершеннолетние, находящиеся в состоянии алкогольного, наркотического или токсического опьянения, а также несовершеннолетние с выраженными проявлениями психических, поведенческих расстройств (заболеваний).

79. В Центре адаптации несовершеннолетних с несовершеннолетними проводится профилактическая и адаптационная работа.

80. С несовершеннолетними, нарушившими установленный порядок содержания, проводится индивидуальная воспитательная работа психологом, о чем делается соответствующая запись в личном деле несовершеннолетнего.

81. При приеме несовершеннолетних производится их первичное медицинское обследование, вещи и ценности, имеющиеся у несовершеннолетнего на момент поступления в Центр адаптации несовершеннолетних, изымаются, вносятся в акт приема несовершеннолетнего в Центр адаптации несовершеннолетних по форме согласно приложению 2 к настоящим Правилам, и возвращаются при выпуске из Центра. Несовершеннолетним, поступившим в Центр адаптации несовершеннолетних в неопрятной одежде, производится замена верхней одежды и нижнего белья.

82. Образовательный процесс организуется в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об образовании" и с учетом времени пребывания несовершеннолетних в Центре адаптации несовершеннолетних, уровня учебной подготовки. Решение о форме получения образования несовершеннолетними принимается по согласованию с психолого-медико-педагогической консультацией.

83. На несовершеннолетних, помещенных в Центр адаптации несовершеннолетних, заводятся личные дела по форме согласно приложению 5 к настоящим Правилам, оригиналы которых направляются по месту их дальнейшего устройства.

84. Организация профилактической и адаптационной работы с несовершеннолетними, содержащимися в Центре адаптации несовершеннолетних, осуществляется исходя из оснований помещения, степени педагогической запущенности, возраста, семейно-бытовых условий.

85. С несовершеннолетними, направляемыми в специальные организации образования, проводится правовое обучение и работа по социально-педагогической адаптации к предстоящим условиям пребывания в специальной организации образования.

86. При выпуске из Центра адаптации несовершеннолетних несовершеннолетние направляются к месту жительства строго в сопровождении родителей или других законных представителей, либо доставляются к месту их дальнейшего устройства в сопровождении социального педагога Центра адаптации несовершеннолетних на основании приказа о выбытии несовершеннолетнего из Центра адаптации несовершеннолетних по акту о приеме-передаче несовершеннолетнего по форме согласно приложению 6 к настоящим Правилам.

87. Несовершеннолетние, направляемые в специальные организации образования, доставляются в сопровождении социального педагога Центра адаптации несовершеннолетних.

Сопровождение несовершеннолетних девочек осуществляется исключительно социальным педагогом женского пола.

88. Несовершеннолетние, выбывающие из Центра адаптации несовершеннолетних в сопровождении социального педагога Центра адаптации несовершеннолетних, обеспечиваются бесплатным проездом к месту устройства и продуктами питания или денежным содержанием на время следования.

89. При выпуске несовершеннолетнего из Центра адаптации несовершеннолетних его родителям или другим законным представителям выдаются справки о его пребывании в Центре адаптации несовершеннолетних, о состоянии здоровья, табель об успеваемости, психолого-педагогическая характеристика.

Приложение 1
к Типовым правилам
деятельности организаций
образования для детей-сирот
и детей, оставшихся
без попечения родителей

Акт о размещении несовершеннолетнего в центр поддержки детей, нуждающихся в специальных социальных услугах

"____" ____________ 20 __ г.
Город, район _______________________________
Я, _______________________________________________________________________
(должность, фамилия и инициалы составил/а настоящий акт о том, что в _час. _ мин.
в ________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
(наименование Центра)
__________________________________________________________________________
(фамилия, имя, отчество (при его наличии), место работы, должность, место
жительства, телефон, лица доставившего несовершеннолетнего)
__________________________________________________________________________
доставлен несовершеннолетний, обнаруженный
__________________________________________________________________________
(место, время и обстоятельства обнаружения несовершеннолетнего)
Приметы несовершеннолетнего ______________________________________________
(рост, вес, примерный возраст, обнаружение
__________________________________________________________________________
особых примет (родинки, шрамы), наличие свежих ран на теле, признаки
насильственных действий) у несовершеннолетнего изъяты:
__________________________________________________________________________
(вещи, ценности, документы, подлежащие
__________________________________________________________________________
возврату при выбытии) удалось установить
__________________________________________________________________________
(фамилия, имя, отчество (при его наличии), возраст
__________________________________________________________________________
несовершеннолетнего, его родителей, лиц, их заменяющих, место жительства,
__________________________________________________________________________
работы, должность родителей)
__________________________________________________________________________
(ребенок внешне здоров, болен, имеет телесные повреждения) подпись составившего
акт (фамилия лица, доставившего несовершеннолетнего)
__________________________________________________________________________
(должность, звание, фамилия, имя, отчество (при его наличии)

	Приложение 2 к Типовым правилам деятельности организаций образования для детей-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей
	Форма

Акт о приеме несовершеннолетнего в Центр адаптации несовершеннолетних

"____" ____________ 20 __ г.
город, район ___________________________
Я, ______________________________________________________________________
(должность, фамилия и инициалы) составил/а настоящий акт о том, что в __ час. __ мин.
в _______________________________________________________________________
________________________________________________________________________
(наименование Центра) гражданином, сотрудником органа внутренних дел
________________________________________________________________________
(фамилия, имя, отчество (при его наличии), место работы, должность,
место жительства, телефон)
________________________________________________________________________
доставлен несовершеннолетний, обнаруженный место, время и обстоятельства
________________________________________________________________________
обнаружения несовершеннолетнего) приметы несовершеннолетнего
________________________________________________________________________
(рост, вес, примерный возраст, обнаружение особых примет (родинки, шрамы и т.д.),
наличие свежих ран на теле, признаки насильственных действий)
У несовершеннолетнего изъяты: ____________________________________________
(вещи, ценности, документы, подлежащие
________________________________________________________________________
возврату при выбытии)
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
Удалось установить
________________________________________________________________________
(фамилия, имя, отчество (при его наличии), возраст несовершеннолетнего,
________________________________________________________________________
его родителей, лиц, их заменяющих, место жительства, работы,
________________________________________________________________________
должность родителей, другие данные, имеющие значение)
________________________________________________________________________
(ребенок внешне здоров, болен, имеет телесные повреждения и т.д.)
________________________________________________________________________
Подпись ________________________________________________________________
(должность, звание, фамилия, имя, отчество (при его наличии), составившего акт)
________________________________________________________________________
(фамилия лица, доставившего несовершеннолетнего)

	Приложение 3 к Типовым правилам деятельности организаций образования для детей-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей
	форма

Журнал учета несовершеннолетних, доставленных в Центр адаптации несовершеннолетних

В __________________________________________________________________
(Наименование Центра адаптации несовершеннолетних)
Начато "___" __________________ 20 __ г.
Окончено "___" _______________ 20 __ г.
Графы журнала:
Порядковый номер.
Дата и время доставления в Центр.
Фамилия, имя, отчество (при его наличии) несовершеннолетнего.
Число, месяц и год рождения.
Сведения о родителях или других законных представителях.
Место жительства, телефон (указывается наименование детского учреждения,
где воспитывался несовершеннолетний).
Кем доставлен (полные данные).
Основания помещения в Центр.
Дата убытия из Центра.
К кому и куда направлен несовершеннолетний.
Основания передачи.
Фамилия должностного лица, передавшего несовершеннолетнего (работник Центра).
Фамилия, имя, отчество (при его наличии), подпись лица, принявшего несовершеннолетнего.
Журнал пронумеровывается, прошнуровывается и скрепляется подписью директора
Центра и печатью учреждения.

	Приложение 4 к Типовым правилам деятельности организаций образования для детей-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей
	форма

Учетно-статистическая карточка № _____

1. Фамилия _________________________________________________________
2. Имя _____________________________________________________________
3. Отчество (при его наличии) _________________________________________
4. Число, месяц, год и место рождения __________________________________
5. Место жительства _________________________________________________
6. Образование ______________________________________________________
(учебное заведение, класс, группа)
7. Сведения о родителях _______________________________________________
(Фамилия, имя, отчество (при его наличии), год рождения, место жительства, работы)
8. Основания помещения (нужное подчеркнуть): постановление суда в отношении
несовершеннолетних, указанных в подпункте 3) пункта 68 настоящих Правил;
постановление органа в отношении несовершеннолетних, указанных в подпунктах
1) и 2) пункта 68 настоящих Правил;
Заявление лица, доставившего несовершеннолетнего (их) в Центр, указанных
в подпункте 4) пункта 68 настоящих Правил.
9. Состоял ли на учете в отделе внутренних дел:
(да, нет) __________________________________________________________
10. Привлекался ли к уголовной ответственности: (да, нет) _______________
11. Особые приметы
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
Примечание:
Оборотная сторона учетно-статистической карточки

№ п/п	Дата поступления	Дата выбытия	Кому и куда передан	Номер учетного дела
				Скачать

	Приложение 5 к Типовым правилам деятельности организаций образования для детей-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей
	форма

Личное дело № _________________________________________________
Фамилия _______________________________________________________
Имя ___________________________________________________________
Отчество (при его наличии) _______________________________________
Уточненные сведения
Фамилия _______________________________________________________
Имя ___________________________________________________________
Отчество (при его наличии) _______________________________________
_______________________________________________________________
(число, месяц и год рождения)
Поступил "____"_____________ 20__ года
Выбыл "____"________________ 20__ года
На _______ листах
К личному делу приобщаются следующие документы:
1. Постановление о помещении несовершеннолетнего в Центр.
2. Акт о приеме несовершеннолетнего в Центр.
3. Документы, подтверждающие возраст несовершеннолетнего.
4. Сведения о наличии родителей или других законных представителей,
их месте жительства.
5. Материалы проведения профилактической работы.
6. Справка о состоянии здоровья.

	Приложение 6 к Типовым правилам деятельности организаций образования для детей-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей
	форма

Акт о приеме-передаче несовершеннолетнего

Я, __________________________________________________________________
(должность, фамилия, инициалы)
"___" ___________ 20___ года в ____ часов ________________ минут передал/а
несовершеннолетнего _________________________________________________
(фамилия, имя, отчество (при его наличии) несовершеннолетнего
____________________________________________________________________
(при передаче в Центр указывается наименование и номер путевки,
____________________________________________________________________
фамилии должностных лиц; при передаче родителям или другим законным
____________________________________________________________________
представителям указывается фамилия, имя, отчество (при его наличии), степень родства,
_____________________________________________________________________
документ, удостоверяющий личность, когда и кем выдан, адрес лица, принявшего несовершеннолетнего)
Вместе с несовершеннолетним переданы следующие вещи, деньги, ценности, документы
________________________________________________________ (перечислить)
Примечание _________________________________________________________
Сдал _______________________________________________________________
(должность, фамилия, имя, отчество (при его наличии) (подпись)
Принял _____________________________________________________________
(фамилия, имя, отчество (при его наличии) подпись лица, принявшего ребенка)
"___"___________________ 20___ г.

Приложение 8 к приказу
Министра просвещения
Республики Казахстан
от 31 августа 2022 года № 385

Типовые правила деятельности организаций дополнительного образования для детей

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Типовые правила деятельности организаций дополнительного образования для детей (далее – Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 30) статьи 5 Законом Республики Казахстан "Об образовании" (далее – Закон "Об образовании"), определяют порядок деятельности организаций дополнительного образования для детей.

2. Организация дополнительного образования для детей - организация образования, реализующая образовательные программы дополнительного образования для детей в целях удовлетворения образовательных и культурных потребностей обучающихся, в том числе детей с особыми образовательными потребностями в интересах личности, общества и государства (далее – Организация), в соответствии со статьей 37 Закона "Об образовании".

3. Организации в своей деятельности руководствуются законодательством в сфере образования, настоящими Правилами, уставом Организации, законодательством Республики Казахстан в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

4. Виды Организаций предусмотрены номенклатурой видов организаций образования, утвержденной приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 22 февраля 2013 года № 50 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 8390).

Глава 2. Порядок деятельности организаций дополнительного образования для детей

5. Задачи Организации:

1) создание условий для получения качественного дополнительного образования, направленного на формирование, развитие и профессиональное становление личности на основе общечеловеческих ценностей;

2) развитие интеллектуальных, творческих, физических возможностей личности, реализация их способностей;

3) формирование прочных основ нравственности и здорового образа жизни, обогащение интеллекта путем создания условий для развития индивидуальности;

4) воспитание гражданственности и патриотизма, любви к своей Родине, уважения к государственным символам и государственному языку, народным традициям;

6) воспитание у детей экологической культуры, вовлечение их в природоохранную деятельность;

7) адаптация к жизни в обществе;

8) организация содержательного досуга.

6. Образовательные программы дополнительного образования предоставляются внешкольными организациями и организациями образования, реализующими общеобразовательные учебные программы дошкольного, начального, основного среднего, общего среднего, технического и профессионального образования.

7. Организация самостоятельна в осуществлении учебно-воспитательного процесса, подборе и расстановке кадров, научной, финансово-хозяйственной и иной деятельности в пределах, установленных в соответствии со статьей 43 Закона "Об образовании".

8. Организация самостоятельно разрабатывает образовательные программы дополнительного образования с учетом запросов детей, потребностей семьи, организаций образования, общественных организаций (в том числе детских и юношеских), особенностей социально-экономического развития региона, национально-культурных традиций.

9. Образовательная деятельность в Организациях осуществляется педагогами, методистами, педагогами-организаторами и лицами, приравненными к ним (далее – педагоги), специалистами соответствующего профиля.

10. Формами коллегиального управления Организацией являются педагогический, попечительский, методический советы. Непосредственное руководство Организацией осуществляет руководитель.

11. Учебно-воспитательный процесс при реализации образовательной программы дополнительного образования осуществляется в кружках (клуб, детско-юношеский клуб физической подготовки, студия, ансамбль, группа, кружок, театр, спортивные секции, лаборатории, мастерские, центры и иные объединения) по интересам (далее – объединения) Организации.

12. Деятельность детей в Организациях осуществляется в одновозрастных и разновозрастных объединениях по интересам.

13. Объединения по интересам создаются с постоянным и переменным составом обучающихся.

14. Каждый ребенок имеет возможность заниматься в нескольких объединениях и менять их по желанию (за исключением детских музыкальных, детских художественных школ и детских школ искусств).

15. Содержание деятельности объединения по интересам определяется педагогом дополнительного образования для детей с учетом учебных планов и образовательных программ дополнительного образования.

16. Учебно-воспитательный процесс в Организациях осуществляется с учетом состояния здоровья воспитанников.

17. Участниками учебно-воспитательного процесса в Организации являются дети, педагоги и законные представители обучающихся.

18. В Организации создаются методическая, социально-педагогическая и психологическая службы.

19. В Организации создаются детские общественные объединения и организации, действующие в соответствии с уставами и настоящими Правилами.

20. Организации совместно с организациями среднего образования проводят в урочное и внеурочное время занятия и интегрированные уроки по общеобразовательным дисциплинам и дополнительному образованию.

21. Продолжительность занятий в организациях дополнительного образования составляет 40 минут.

22. Для занятий групп первого года обучения предусматриваются 4 академических часа в неделю, второго и последующих годов обучения предусматривается 6 академических часов, экспериментальных и исследовательских группах обучения предусматривается 8 академических часов.

23. Для детей дошкольного возраста занятия проводятся в течение 25-35 минут не более 2 академических часов в неделю.

24. Количество часов для проведения практических занятий (походов, экспедиций, экскурсий, соревнований, концертных поездок) устанавливаются исходя из 8 часов в сутки ( не более 8 часов).

25. В работе объединений при проведении массовых мероприятий участвуют законные представители детей.

26. При приеме детей Организация обеспечивает ознакомление родителей (законных представителей) детей с порядком проведения и содержанием учебно-воспитательного процесса, и уставом организации.

27. Организация обеспечивает автоматизированный обмен информацией и актуализацию данных с информационной системой уполномоченного органа в области образования.

28. При приеме обучающихся в спортивные, спортивно-технические, туристские, хореографические объединения необходимо медицинское заключение о состоянии здоровья ребенка.

29. Учебно-воспитательный процесс в детских музыкальных школах, детских художественных школах и школах искусств проводится по типовым учебным планам и образовательным программам, утверждаемым уполномоченным органом в области образования в соответствии с подпунктом 17) статьи 5 Закона "Об образовании".

Учебно-воспитательный процесс в государственных Организациях проводится по образовательным программам дополнительного образования для детей, утвержденным органами, выполняющими по отношению к данным Организациям функции органа государственного управления.

Учебно-воспитательный процесс в частных Организациях проводится по образовательным программам, утвержденным руководителем или учредителем.

Сноска. Пункт 29 с изменением, внесенным приказом Министра просвещения РК от 07.08.2023 № 248 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

30. Расписание занятий составляется и утверждается администрацией Организации с учетом возрастных особенностей обучающихся и мнения родителей.

31. Одновозрастные и разновозрастные дети, в том числе дети с особыми образовательными потребностями, в организациях дополнительного образования для детей объединяются по интересам в объединения, клуб, студию, ансамбль, группу, театр, спортивные секции, лаборатории, мастерские, центры и иные объединения.

Организацией проводится индивидуальная работа по месту жительства с детьми с особыми образовательными потребностями.

Организация оказывает психолого-педагогическое сопровождение обучающимся, в том числе лицам (детям) с особыми образовательными потребностями в соответствии с Правилами психолого-педагогического сопровождения в организациях дошкольного, среднего, технического и профессионального, послесреднего образования, дополнительного образования, утвержденными приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 12 января 2022 года № 6 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 26513).

Сноска. Пункт 31 - в редакции приказа и.о. Министра просвещения РК от 31.07.2024 № 196 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

32. Занятия проводятся по группам, индивидуально или всем составом объединения в соответствии с образовательной программой дополнительного образования. В каждой группе первого года обучения количество детей составляет от 10 до 15, второго года и последующих лет – от 8 до 12, экспериментальных и исследовательских групп – от 6 до 8.

33. При обучении детей дошкольного возраста наполняемость группы составляет от 6 до 10 человек.

34. При обучении детей с особыми образовательными потребностями наполняемость группы составляет от 3 до 6 человек.

35. Обучение в детских музыкальных школах, детских художественных школах, детских школах искусств, школах художественно-эстетической направленности, музыкальных школах дворцов школьников (дома, центры, комплексы, центры детско-юношеского творчества) осуществляется в индивидуальной и групповой формах.

В детских музыкальных школах и музыкальных отделениях школ искусств, школах художественно-эстетической направленности, музыкальных школах дворцов школьников (дома, центры, комплексы, центры детско-юношеского творчества) количество обучающихся в группе составляет:

1) подготовительной – 8-10 человек;

2) по предметам музыкально-теоретических дисциплин – 8-10 человек;

3) по предмету "Коллективное музицирование" в хоре – от 12 человек,

4) по предмету "Коллективное музицирование" оркестре

5) по предмету "Коллективное музицирование" в других формах коллективного музицирования – от 6-15 человек

6) по предмету "Коллективное музицирование" в мелкогрупповых формах коллективного музицирования – от 2-5 человек.

36. В детских музыкальных школах и музыкальных отделениях школ искусств, школах художественно-эстетической направленности, музыкальных школах дворцов школьников (дома, центры, комплексы, центры детско-юношеского творчества) с контингентом обучающихся менее 100 человек или с обучением на двух языках количество обучающихся в группе по предметам музыкально-теоретических дисциплин составляет 5-10 человек.

В детских художественных школах и художественных отделениях школ искусств, школ художественно-эстетической направленности, художественных школах дворцов школьников (дома, центры, комплексы, центры детско-юношеского творчества) количество обучающихся в группе составляет 8-15 человек.

В хореографических отделениях детских школ искусств и школ художественно-эстетической направленности количество обучающихся в группах составляет 8-20 человек.

37. Для поступления в детские музыкальные школы, детские художественные школы, детские школы искусств, школы художественно-эстетической направленности, музыкальные школы дворцов школьников (дома, центры, комплексы, центры детско-юношеского творчества) проводится собеседование с целью определения уровня развития способностей детей в области разных видов искусства (музыкального, изобразительного, хореографического, театрального).

38. С целью подготовки к основному курсу обучения в подготовительные группы принимаются:

1) в детских музыкальных школах, музыкальных отделениях детских школах искусств, музыкальных школах дворцов школьников (дома, центры, комплексы, центры детско-юношеского творчества) - дети в возрасте до 8 лет;

2) в детских художественных школах художественных отделениях школ искусств, дворцов школьников (дома, центры, комплексы, центры детско-юношеского творчества) – дети в возрасте от 5 до 12 лет;

3) в отделениях хореографического и циркового искусства детских школ искусств с детьми в возрасте от 5 до 8 лет, в отделениях театрального искусства, киноискусства, фотоискусства и других – дети в возрасте от 6 до 13 лет.

На обучение в подготовительный класс принимаются по заявлению родителей или иных законных представителей дети в возрасте от 1 до 4 лет.

39. В детско-юношеских клубах физической подготовки:

1) количественный состав занимающихся детей в физкультурно-оздоровительных группах определяется в зависимости от вида спорта;

2) разница в возрасте детей в одной группе не должна превышать двух лет;

3) количество физкультурно-оздоровительных групп определяются педагогическим советом клуба, в зависимости от условий осуществления учебного физкультурно-оздоровительного процесса;

4) при составлении расписания необходимо учитывать объем свободного времени и занятости, обучающихся в учебных учреждениях;

5) продолжительность одного занятия в физкультурно – оздоровительных группах не может превышает одного академического часа, три раза в неделю;

6) количество детей в физкультурно-оздоровительных группах составляет не менее 15 человек и не превышает 25 человек;

7) организация работы детско-юношеских клубов соответствует Правилам безопасности при проведении занятий по физической культуре и спорту, утвержденный приказом Министра культуры и спорта Республики Казахстан от 3 ноября 2014 года № 68 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 9923);

8) ставка учителя физического физической культуры, тренера, тренера-преподавателя, работающих в детско-юношеских клубах физической подготовки устанавливается в объеме 18 часов в неделю;

9) директору, заместителю директора по спортивной работе, заведующему учебной частью, старшему методисту, методисту имеют возможность в физкультурно-оздоровительных группах вести учебные занятия в объеме не более 0,5 ставки учителя спортивно-ориентированного физического воспитания;

10) количество штатных единиц детско-юношеского клуба определяется в соответствии Типовыми штатами работников государственных организаций образования, утвержденными постановление Правительства Республики Казахстан от 30 января 2008 года № 77;

11) проводят учебные физкультурно-оздоровительные и тренировочные сборы перед районными городскими, соревнованиями до 12 дней, областными – до 18 дней; республиканскими, международными – до 24 дней.

40. Организация осуществляет учебно-воспитательный процесс с обучающимися в течение всего календарного года, в том числе с созданием условий для инклюзивного образования.

41. В Организациях с 1 по 14 сентября идет комплектование.

Учебный год начинается:

в объединениях первого года, второго и последующего годов обучения Организаций 15 сентября;

в детских музыкальных школах, детских художественных школ и детских школах искусств, в объединениях второго и последующего годов обучения - 1 сентября.

42. Перевод обучающихся из класса в класс в детских музыкальных школах, детских художественных школах, детских школах искусств, школах художественно-эстетической направленности, музыкальных школах дворцов школьников (дома, центры, комплексы, центры детско-юношеского творчества) осуществляется по итогам аттестации в соответствии с Типовыми учебными планами и образовательными программами детских музыкальных школ, детских художественных школ и детских школ искусств, утвержденными приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 29 декабря 2011 года № 543 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 7409).

43. Освоение образовательных программ дополнительного образования в детских музыкальных школах, детских художественных школах и школах искусств завершается итоговой государственной аттестацией.

Обучающиеся, окончившие полный курс обучения, сдавшие государственные выпускные экзамены, получают свидетельство об окончании школы установленного образца.

44. Организация совместно с организациями, предприятиями проводит профориентационную подготовку детей. Обучающимся по итогам обучения выдается документ (сертификат), подтверждающий результаты обучения.

45. В летний период Организации работают по специальному расписанию с постоянным и переменным составом обучающихся.

Сроки и продолжительность каникул в детских музыкальных школах, детских художественных школах, детских школах искусств, школах художественно-эстетической направленности, музыкальных школах дворцов школьников (дома, центры, комплексы, центры детско-юношеского творчества) соответствуют срокам каникул в общеобразовательных школах.

Организация осуществляет работу с детьми в течение календарного года. В каникулярное время по необходимости открываются клубы, лагеря и туристические городки и базы, профильные лагеря, экологические школы создаются различные объединения с постоянным и (или) переменным составом детей в лагерях (загородных или с дневным пребыванием) на своей базе или по месту жительства детей, проводятся мастер-классы. Работа объединений проводится в форме концертных площадок и поездок, походов и путешествий, соревнований, экспедиций.

46. Организации, имеющие материально-техническую базу и кадровый потенциал, осуществляют производственную практику для обучающихся всех типов организаций образования.

47. В организации дополнительного образования для детей осуществляются методическая работа, разработка и внедрение новых технологий обучения, повышение квалификации педагогов, также специалистов соответствующего профиля.

48. Организации проводят массовые мероприятия, создают необходимые условия для совместного труда и отдыха детей, родителей или других законных представителей.

49. К педагогической деятельности в Организациях допускаются лица, имеющие высшее и (или) послевузовское педагогическое образование, техническое и профессиональное образование или иное профессиональное образование по соответствующему профилю.

Примечание ИЗПИ!
Главу 3 предусмотрено исключить в соответствии с приказом Министра просвещения РК от 02.08.2024 № 198 (вводится в действие с 01.01.2025).

Глава 3. Порядок деятельности детских оздоровительных лагерей

Сноска. Типовые правила дополнены главой 3 в соответствии с приказом Министра просвещения РК от 26.02.2024 № 46 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

50. Детский оздоровительный лагерь (далее – лагерь) является дополнительной организацией образования, в которых создаются благоприятные условия для полноценного физического, психологического и морально-нравственного развития личности ребенка.

51. Виды лагерей определены в приказе Министра образования и науки Республики Казахстан от 22 февраля 2013 года № 50 "Об утверждении номенклатуры видов организаций образования" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 8390).

52. Основными видами лагерей по условиям организации являются:

1) загородные оздоровительные лагеря это организации дополнительного образования (внешкольное учреждение) периодического функционирования, для отдыха и оздоровления детей в возрасте от 8 до 16 лет. Продолжительность пребывания в летнем сезоне 10-15 дней, в зимнем, весеннем и осеннем сезоне 5-7 дней, в период учебного года (с сентября по май) - 10-20 дней, в выходные и праздничные дни 2-3 дня;

2) лагеря дневного пребывания организуются на время летних, осенних, зимних и весенних каникул. Лагеря создаются на базе общеобразовательных школ, внешкольных и дошкольных организаций и других приспособленных помещениях. Продолжительность пребывания детей в лагере от 5 до 15 дней. Оздоровительный лагерь с дневным пребыванием организовывается с питанием и без питания, с дневным сном и без сна (оздоровительные площадки);

3) палаточные, юрточные лагеря - это объекты, где реализуется форма отдыха детей с использованием палаток (юрт) для их размещения и обслуживания, организуемая в естественных природных условиях в период каникул.

53. Целью деятельности лагерей является обеспечение прав ребенка в области охраны здоровья, отдыха, воспитания, личностного развития и профессионального самоопределения.

54. Для осуществления указанной цели лагерь реализует следующие задачи:

1) создание психологически комфортных условий для детей;

2) обеспечение необходимых условий для укрепления здоровья, творческого труда детей, реализации их способностей;

3) организация их разумного отдыха и содержательного досуга;

4) формирование гражданского самосознания, общей культуры, навыков здорового образа жизни;

5) расширение и углубление знаний, умений в научном, техническом, художественном творчестве, спорте, экологии, туризме и краеведении, национальных ценностей и в других видах познавательной деятельности;

6) практическое применение навыков в общественно-полезной деятельности.

55. Лагерь самостоятельно разрабатывает программу своей деятельности с учетом запросов детей, потребностей семьи и иных организаций, особенностей социально-экономического развития региона и национально-культурных традиций.

56. Оздоровительные и образовательные программы в лагере являются составляющими образовательных программ и направлены на формирование патриотизма, гражданственности, высокой морали и нравственности, навыков здорового образа жизни, бережного отношения к окружающей среде и людям, а также на развитие разносторонних интересов и способностей обучающихся и воспитанников.

57. Пропаганда расовой, национальной, религиозной, социальной непримиримости и исключительности, распространение милитаристских и иных идей, противоречащих общепризнанным принципам международного права и гуманизма, в лагере не допускается.

58. Cогласно возрастным и психологическим особенностям детей в лагере создаются группы, отряды, профильные объединения, наполняемость которых составляет 25-30 человек. Деятельность групп и (или) отрядов определяется руководителем лагеря с учетом оздоровительных и воспитательных программ.

59. Одновозрастные и разновозрастные дети в лагере объединяются по интересам в студию, ансамбль, группу, кружок, театр (далее – группы). Формирование групп основано на добровольном выборе самих детей. Занятия в группах проводятся по программам одной тематической направленности или комплексным, интегрированным программам.

60. Лагерь функционирует в каникулярное время и обеспечивает физкультурно-оздоровительную, военно-патриотическую, этно-культурную, туристско-краеведческую и экскурсионную деятельность, природоохранную и экологическую работу, отдых и развлечение детей.

61. Образовательная деятельность осуществляется согласно программам и учебным планам соответствующей ступени. Для занятий кружков предусматривается 2 часа в день.

62. Занятия проводятся по группам, всем составом объединения в соответствии с программой. В каждой группе количество детей не менее 15 человек.

63. В лагере в целях развития и совершенствования оздоровительного и образовательного процесса создаются творческие объединения, психологическая и социально-педагогическая служба, обеспечивающие социальную реабилитацию обучающихся и воспитанников. Их деятельность осуществляется в порядке, определенным уставом (положением).

64. Расписание занятий составляется и утверждается администрацией лагеря с учетом создания благоприятного режима труда и отдыха детей, пожеланий родителей, возрастных особенностей детей, установленных санитарно-гигиенических норм по представлению педагогических работников.

65. При приеме в лагерь предоставляется медицинское заключение о состоянии здоровья детей с учетом, которого осуществляется оздоровительный и учебно-воспитательный процесс.

66. В лагере обеспечивается выполнение мер по предотвращению заболеваний, укреплению здоровья, физическому совершенствованию, стимулированию здорового образа жизни обучающихся и воспитанников. В этих целях проводится комплекс спортивно-оздоровительных программ, в том числе водные процедуры, закаливание, дыхательная гимнастика, обеспечивается диетическое профилактическое питание, физиотерапия, психологическая коррекция, эмоциональное развитие через познание растительного и животного мира.

67. Лагерь организует и проводит массовые мероприятия, создает необходимые условия для оздоровления, труда, отдыха детей.

68. Участниками оздоровительного и образовательного процесса в лагере являются дети, медицинские и педагогические работники, родители обучающихся (иные законные представители несовершеннолетних).

69. Общий порядок приема детей в лагерь определяется Уставом (положением) лагеря. Прием детей осуществляется независимо от места, района проживания и социального статуса учащихся.

70. Взаимоотношения между лагерем и законными представителями регулируются договором, который заключается при зачислении детей в лагерь.

Примечание ИЗПИ!
Правила предусмотрены дополнить главой 4 в соответствии с приказом Министра просвещения РК от 02.08.2024 № 198 (вводится в действие с 01.01.2025).

Приложение 9 к приказу
Министра просвещения
Республики Казахстан
от 31 августа 2022 года № 385

Типовые правила деятельности организаций дополнительного образования для взрослых

1. Настоящие Типовые правила деятельности организаций дополнительного образования для взрослых (далее – Типовые правила) разработаны в соответствии с подпунктом 30) статьи 5 Законом Республики Казахстан "Об образовании" (далее – Закон "Об образовании") и определяют порядок деятельности организаций образования, реализующих дополнительные образовательные программы для взрослых.

2. Дополнительное образование для взрослых (далее – Дополнительное образование) осуществляется в организациях образования в соответствии с пунктом 2 статьи 32-1 Закона "Об образовании", Номенклатурой видов организаций образования, утвержденной приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 22 февраля 2013 года № 50 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 8390), а также в соответствии с Правилами организации и проведения курсов повышения квалификации педагогов, а также посткурсового сопровождения деятельности педагога, утвержденной приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 28 января 2016 года № 95 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 13420).

3. Организации дополнительного образования осуществляют свою деятельность в соответствии с Конституцией Республики Казахстан, Трудовым кодексом Республики Казахстан (далее – Трудовой кодекс), Законом "Об образовании", нормативными правовыми актами Республики Казахстан, регламентирующими образовательную деятельность, а также настоящими Типовыми правилами и разработанным на их основе уставом организации образования.

4. Задачи организаций дополнительного образования осуществляются в соответствии со статьей 11 Закона "Об образовании".

5. В настоящих Типовых правилах используются следующие понятия:

1) переподготовка – форма профессионального обучения, позволяющая освоить другую профессию или специальность;

2) профессиональная подготовка - форма профессионального обучения, направленного на развитие личности для приобретения новых или измененных профессиональных навыков, необходимых для выполнения определенного вида работ;

3) повышение квалификации – форма профессионального обучения, позволяющая поддерживать, расширять, углублять и совершенствовать ранее приобретенные профессиональные знания, умения и навыки.

6. Лицами обучающихся в организациях дополнительного образования являются слушатели (далее – обучающиеся).

7. Структура и штаты организации дополнительного образования формируются, исходя из целей и задач, специфики организации дополнительного образования, численности педагогов и определяется по согласованию с учредителем и утверждаются руководителем организации дополнительного образования.

8. Функция и компетенция организаций дополнительного образования осуществляется в пределах, установленных законодательством Республики Казахстан.

9. Зачисление и отчисление обучающихся в организация дополнительного образования осуществляется приказом руководителя организации дополнительного образования.

10. Организации дополнительного образования самостоятельны в осуществлении учебного процесса, подборе и расстановке кадров, финансово-хозяйственной и иной деятельности в пределах, установленных законодательством Республики Казахстан, настоящими Типовыми правилами и уставами организаций дополнительного образования.

11. Организации дополнительного образования проводят обучение по следующим формам: переподготовка, профессиональная подготовка, повышение квалификации, стажировка.

Переподготовка, профессиональная подготовка, повышение квалификации, стажировка проводится:

1) с отрывом от основной работы;

2) без отрыва от производства;

3) комбинированное (очно-дистанционное);

4) дистанционно (онлайн-режим).

12. Учебный процесс организаций дополнительного образования осуществляется в соответствии с образовательными программами дополнительного образования.

Образовательные программы дополнительного образования осуществляются в соответствии со статьей 23 Закона "Об образовании". Лицам с особыми образовательными потребностями создаются условия с учетом их индивидуальных потребностей.

13. Итоговая оценка уровня знаний, обучающихся (слушателей), прошедших переподготовку, профессиональную подготовку, повышение квалификации, стажировку по образовательным программам дополнительного образования, осуществляется комиссией, состав которой утверждается руководителем организации дополнительного образования.

14. Формы, содержание, объем профессиональной подготовки определяются по согласованию с работодателем.

15. Лицам, получившим дополнительное образование, выдается свидетельство о присвоении квалификации, сертификат установленного образца согласно приложениям 1 и 2 к настоящим Типовым правилам.

16. Дополнительное образование осуществляется на основе государственных образовательных заказов и договоров с физическими и юридическими лицами, а также за счет бюджетных средств, средств работодателей или иных средств, не запрещенных законодательством Республики Казахстан, в соответствии с договором обучения.

17. Порядок организации и осуществление учебно-методической и научно-методической работы в организациях дополнительного образования, реализующие общеобразовательные учебные программы начального, основного среднего и общего среднего, образовательные программы технического и профессионального, образовательные программы послесреднего, образовательные программы высшего и послевузовского образования осуществляются в соответствии с Правилами организации и осуществления учебно-методической и научно-методической работы, утвержденными приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 29 ноября 2007 года № 583 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 5036).

18. Профессиональная подготовка, переподготовка и повышение квалификации в организациях дополнительного образования осуществляется в соответствии со статей 118 Трудового Кодекса.

19. Непосредственное управление организацией дополнительного образования осуществляет руководитель.

20. Управление организации дополнительного образования осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан, типовыми правилами деятельности организаций образования соответствующего типа и уставом организации образования.

Приложение 1
к Типовым правилам
деятельности видов организаций
дополнительного образования для взрослых

СВИДЕТЕЛЬСТВО № _______

Настоящее свидетельство выдано
________________________________________________________________________
(фамилия, имя, отчество (при его наличии)
в том, что он (-а) обучался (лась) с "___" ___ года по "___" ___ год
________________________________________________________________________
(полное наименование организации)
и в _____ году окончил (-а) _________ полный курс ___________________________
по профессии ____________________________________________________________
и по окончании полного курса переподготовки показал (-а) следующие компетенции:
Наименование дисциплины/модуля
Оценки/балл _______________________ _____________________________________
___________________________________ _____________________________________
Решением квалификационной комиссии от "___" ________ года ему (ей) присвоена
квалификация ____________________________________________________________
Руководитель ___________________________/_________________________
"___" __________ года
Регистрационный номер № _______
М.П.

Приложение 2
к Типовым правилам
деятельности видов организаций
дополнительного образования для взрослых

СЕРТИФИКАТ № _______

Наименование организации
_________________________________________________________________
Настоящим подтверждает, что _______________________________________
(фамилия, имя, отчество (при его наличии)
_________________________________________________________________
прошел(ла) курсы повышения квалификации/переподготовки на тему:
_____________________ в объеме ____ часов.
Руководитель ____________/_____________/ "___" __________ года
Регистрационный номер № _______
М.П.