Қазақстан Республикасындағы сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы

Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 16 шілдедегі N 242 Заңы.

Ескерту. Бүкіл мәтін бойынша "сәулет, қала құрылысы және құрылыс iстерi жөнiндегi уәкiлеттi мемлекеттік орган", "сәулет, қала құрылысы және құрылыс iстерi жөнiндегi уәкiлеттi мемлекеттік органның", "сәулет, қала құрылысы және құрылыс iстерi жөнiндегi уәкiлеттi мемлекеттік органмен", "сәулет, қала құрылысы және құрылыс iстерi жөнiндегi уәкiлеттi мемлекеттік органды" деген сөздер тиісінше "сәулет, қала құрылысы және құрылыс iстерi жөнiндегi уәкiлеттi орган", "сәулет, қала құрылысы және құрылыс iстерi жөнiндегi уәкiлеттi органның", "сәулет, қала құрылысы және құрылыс iстерi жөнiндегi уәкiлеттi органмен", "сәулет, қала құрылысы және құрылыс iстерi жөнiндегi уәкiлеттi органды" деген сөздермен ауыстырылды - ҚР 28.10.2015 № 366-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

Осы Заң Қазақстан Республикасында сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметін жүзеге асыру барысында мемлекеттік органдардың, жеке және заңды тұлғалардың арасында туындайтын қатынастарды реттейді және адамның мекендейтін және тіршілік ететін толымды ортасын қалыптастыруға, елді мекендер мен қонысаралық аумақтарды тұрақты дамытуға бағытталған.

1-бөлім. Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметін мемлекеттік реттеу

1-тарау. Жалпы ережелер

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

Осы Заңда мынадай негiзгi ұғымдар пайдаланылады:

1) авторлық қадағалау - бұл автордың:

сәулет және қала құрылысы туындысының авторы (авторлары) жүзеге асыратын құрылыс жобасының (құрылыс құжаттамасының) әзiрленуiне;

сәулет немесе қала құрылысы туындысының авторын (авторларын) қоса алғанда, әзiрлеушiлер жүзеге асыратын құрылыс жобасының iске асырылуына бақылау жүргiзудi жүзеге асыру жөнiндегi құқықтылығы;

1-1) алып тасталды – ҚР 01.01.2023 № 182-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

2) адам мекендейтiн орта - адам тұратын орта. Мекендеу ортасы мыналарды қамтиды:

қоршаған орта - атмосфералық ауаны, Жердiң озон қабатын, жер бетi мен жер асты суларын, жердi, жер қойнауын, жануарлар мен өсiмдiктер дүниесiн, сондай-ақ олардың өзара әрекетiндегi климатты қоса алғанда, табиғи және жасанды объектiлер жиынтығы;

сәулеттiк-ландшафтық орта - адам шаруашылық қызметтi және басқа да функцияларды жүзеге асыратын, табиғи жағдайлар мен сәулеттiк нысандар ұштастырылған кеңiстiк. Әдетте, бұл елдi мекендер ортасы, ол адамның өмiр сүру жағдайлары мен психикалық-физикалық жай-күйiн айқындайды;

қолжетімді (кедергісіз) орта – орынға кедергісіз жетуге және көрсетілетін қызметті пайдалануға мүмкіндік беретін, сондай-ақ көрсетілетін қызметті пайдалану, затқа жету мүмкіндігін қамтамасыз ететін өлшемдері бар ғимараттың, қызмет көрсету орнының, тұру орнының сипаты;

iшкi орта - тұрғын үй-жайлардағы өмiр сүру жағдайларының және жұмыс (өндiрiс) үй-жайларындағы еңбек жағдайларының кешенi, ол әлеуметтiк, эстетикалық, биологиялық, психологиялық және физикалық-химиялық факторларды, соның iшiнде табиғи радиацияны, сыртқы шуды, биотикалық төңiректi, ауаның ластануын, ылғалдылығын, құрамы мен ауысуын, иiстердi, жанған өнiмдердi, табиғи және жасанды жарықты, судың тазалығын және басқаларды қамтиды;

3) айрықша реттеу және қала құрылысын регламенттеу объектiлерi - аумақтарды, елдi мекеннiң, жылжымайтын мүлiктiң жекелеген объектiсiнiң аумағын пайдаланудың арнаулы ережелерi (тәртiбi) енгiзiлмей, жалпыға бiрдей қабылданған ережелерге (тәртiпке) ерекшелiктер белгiленбей не оларға толықтырулар енгiзiлмей жүзеге асырылуы қиындаған немесе мүмкiн болмайтын сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметiнiң объектiлерi;

3-1) аккредиттелген сараптама ұйымдарының тізілімі – объектілердің құрылыс жобаларына ведомстводан тыс кешенді сараптама жүргізу құқығы берілген заңды тұлғалардың бірыңғай тізбесі;

3-2) аккредиттелген сараптама ұйымы – сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті орган белгілеген тәртіппен аккредиттелген, объектілердің құрылыс жобаларына (техникалық-экономикалық негіздемелерге және жобалау-сметалық құжаттамаға) Қазақстан Республикасының сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы заңнамасымен мемлекеттік монополияға жатқызылмаған ведомстводан тыс кешенді сараптаманы жүзеге асыратын заңды тұлға;

4) антропогендiк әсер ету - табиғатқа, қоршаған ортаға, елдi мекенге адам қызметiнiң түрлi ықпал ету нәтижесiнде туындаған оң және терiс әсер етулер. Терiс әсер тигiзiлген жағдайда табиғат қорғау шараларын қолдану қажеттiгi туындайды;

4-1) аттестатталған сарапшылардың тізілімі – жергілікті атқарушы органдардың тиісті құрылымдық бөлімшелері аттестаттаған және:

объектілердің құрылыс жобаларына (техникалық-экономикалық негіздемелер және жобалау-сметалық құжаттама), сондай-ақ аумақтардың қала құрылысын жоспарлау жобаларына (әртүрлі деңгейдегі қала құрылысы жобалары) сараптама бойынша жұмыстар жүргізу;

үйлер мен ғимараттардың сенімділігін және орнықтылығын техникалық зерттеп-қарау;

тапсырыс берушінің атынан жобаларды басқару, техникалық қадағалау және жобаны әзірлеушілердің атынан авторлық қадағалау жүргізу жөнінде инжинирингтік қызметтер көрсету құқығы берілген жеке тұлғалардың үнемі жаңартылып отыратын бірыңғай тізімі;

5) аумақтарды аймақтарға бөлу - қала құрылысын жоспарлау кезiнде жекелеген аймақтарды қала құрылысына пайдалану түрлерi мен оларды пайдалану жөнiндегi мүмкiн болатын шектеулердi белгiлей отырып аумақтарды функционалдық аймақтарға бөлу;

5-1) аумақтық көліктік жоспарлау – аумақтың көліктік жүйесін дамытуды жоспарлау, ол көліктің барлық түрлерінің инфрақұрылымын орналастыруды және көліктің маршруттық желісін трассалауды жоспарлауды да қамтиды;

6) аяқталмаған құрылыс - пайдалануға беру үшiн тапсырысшы белгiленген тәртiппен қабылдамаған және мақсатына қарай (тұру, қызмет көрсету, өнiм шығару, пайда алу және пайдаланудың басқа да түрлерi) пайдаланылмайтын құрылыс объeктici;

6-1) бірегей құрылыс объектісі – осы объект үшін арнайы техникалық шарттарды (ерекше нормаларды) әзірлеу, келісу және бекіту қажеттігін айқындайтын, жобалау және салу жөніндегі мемлекеттік немесе мемлекетаралық техникалық регламенттер мен нормативтік-техникалық талаптар белгіленбеген, ерекше, бұрын жекелеп немесе жиынтық түрінде қолданылмаған сәулет, көлемдік-жоспарлау, конструкциялық, инженерлік немесе технологиялық шешімдермен сипатталатын үйлер, ғимараттар және олардың кешендері;

6-2) бірыңғай сәулеттік стиль – құрылыста пайдаланылатын, аумақтың белгілі бір құрылыс салу ауданына, оның ішінде жеке құрылыс салуға тән бірыңғай белгілер жиынтығы. Сыртқы көркі, сәулеттік стилі, түсі бойынша шешімі, қабаттылығы, әрлеу материалдары негізгі өлшемдер болып табылады. Жеке құрылыс салу ауданы үшін сыртқы көркі, сәулеттік стилі, түсі бойынша шешімі, қабаттылығы, әрлеу материалдары, қоршаулары, жабын түрі мен учаске аумағындағы шаруашылық-тұрмыстық құрылыстардың орналасуы негізгі өлшемдер болып табылады;

7) ғимарат - табиғи немесе жасанды кеңiстiк шекаралары бар және өндiрiстiк процестердi орындауға, материалдық құндылықтарды орналастыруға және сақтауға немесе адамдарды, жүктердi уақытша орналастыруға (орын ауыстыруға), сондай-ақ жабдықтарды немесе коммуникацияларды орналастыруға (төсеуге, жүргiзуге) арналған жасанды жасалған ауқымды, тегiстiктi немесе желiлiк объект (жер үстi, су бетi және (немесе) жер асты, су асты). Ғимарат көркемдiк-эстетикалық, әшекей-қолданбалы не мемориалдық мақсатта да болуы мүмкiн;

7-1) егжей-тегжейлі жоспарлау жобасы – елді мекендер аумақтарының жекелеген бөліктері мен функционалдық аймақтары, сондай-ақ елді мекендердің шегінен тыс жерде орналасқан аумақтар үшін әзірленетін қала құрылысы құжаттамасы;

8) елдi мекеннiң аумағы - қалалық немесе ауылдық елдi мекеннiң белгiленген шекара (iшкi аумағы) шегiндегi кеңiстiк;

9) елдi мекеннiң бас жоспары - аймақтарға бөлудi, оның аумағының жоспарлы құрылымы мен функционалдық ұйымдастыруды, көлiк және инженерлiк коммуникацияларды, көгалдандыру мен абаттандыру жүйелерiн белгiлейтiн, қаланы, кенттi, ауылды не басқа да қонысты дамыту мен салуды кешендi жоспарлаудың қала құрылысы жобасы;

9-1) ерекше индустриялық аймақтың аккредиттелген сараптама ұйымы – сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті орган белгілеген тәртіппен аккредиттелген және ерекше индустриялық аймақ аумағында құрылыс салуға арналған жобаларға (техникалық-экономикалық негіздемелерге және жобалау-сметалық құжаттамаға) ведомстводан тыс кешенді сараптаманы жүзеге асыратын, ерекше индустриялық аймақтың басқарушы компаниясы;

9-2) жалпыға ортақ пайдаланылатын орындар – халық үшін қолжетімді немесе ашық болатын аумақтар, объектілер;

9-3) жасыл екпелер – елді мекендердің аумақтарында қорғаныштық, санитариялық-гигиеналық, әлеуметтік, эстетикалық және өзге де функцияларды орындайтын ағаш-бұта және шөптесін өсімдік екпелері;

9-4) жергілікті сараптамалық қорытынды – сараптаманы аяқтайтын кезеңді қоспағанда, тиісті жоба бөлімдері (бөліктері) бойынша сараптамалық қолдаудың әрбір кезеңінде ресімделетін және тапсырыс берушіге берілетін, жобалар сараптамасының қорытындысы;

10) алып тасталды - ҚР 2012.01.13 № 542-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

11) жоба – жеке және заңды тұлғалардың түпкі ойының мәнін және оны практикада іске асыру мүмкіндігін ашып көрсететін, сәулет, қала құрылысы және құрылыс құжаттамасы (сызбалар, графикалық және мәтіндік материалдар, инженерлік және сметалық есеп-қисаптар), оның ішінде құрылыстың техникалық-экономикалық негіздемесі және (немесе) жобалау-сметалық құжаттамасы нысанында ұсынылған, адамның мекендеуі мен тыныс-тіршілігіне қажетті жағдайларды қамтамасыз ету жөніндегі түпкі ойы;

12) жобалау алдындағы құжаттама - қала құрылысы, сәулет жобаларын, құрылыс жобасын әзiрлеу алдында жасалатын және бағдарламаларды, есеп берулердi, құрылыстың техникалық-экономикалық негiздемелерiн, техникалық-экономикалық есептердi, ғылыми зерттеулер мен инженерлiк iзденiстер нәтижелерiн, технологиялық және конструкциялық есептердi, нобайларды, макеттердi, өлшемдер мен объектiлердi зерттеу нәтижелерiн, сондай-ақ жобалау құжаттамасын әзiрлеу және жобаларды кейiннен iске асыру туралы шешiмдер қабылдауға қажеттi өзге де бастапқы деректер мен материалдарды қамтитын құжаттама;

13) жобалау құжаттамасы:

аумақты көгалдандыру жобаларын, оны сыртқы безендiрудi, монументтiк немесе әшекей өнер туындыларын орналастыруды және орнатуды (тұрғызуды);

қала құрылысының жобаларын - аумақтар мен елдi мекендердi немесе олардың бөлiктерiн ұйымдастыруды, дамыту мен салуды кешендi қала құрылысын жоспарлау жөнiндегi түпкi ойдан (Қазақстан Республикасының аумағын ұйымдастырудың бас схемасы, аумақты дамытудың аймақаралық схемалары, аумақтарды қала құрылысына жоспарлаудың кешендi схемалары, елдi мекендердiң бас жоспарлары, нақты жоспарлау жобалары, өнеркәсiп аймақтарын жоспарлау жобалары, құрылыс салу жобалары, объектiлер мен кешендердiң бас жоспарлары, абаттандыру және көгалдандыру жобалары, өзге де жоспарлау жобалары) тұратын жобаларды;

құрылыс жобасын (құрылыстық жобаны) - көлемдiк-жоспарлық, конструкциялық, технологиялық, инженерлiк, табиғат қорғау, экономикалық және өзге де шешiмдердi қамтитын жобалау (жобалау-смета) құжаттамасын, сондай-ақ құрылысты ұйымдастыру мен жүргiзуге, аумақты инженерлiк жағынан дайындауға, абаттандыруға арналған сметалық есептеулердi қамтиды. Құрылыс жобаларына аяқталмаған объектiлер құрылысын консервациялау және өз ресурсын тауысқан объектiлердi кейiннен кәдеге жарату жобалары да жатады;

сәулеттiк түпкi ойы бар сәулет жобасын - жобалауға сәулетшiнiң қатысуы қажет болатын ғимарат (монумент) тұрғызудың жеке жобасын немесе объектiнiң сәулет-көркемдiк, композициялық және көлемдiк-жоспарлау шешiмдерiн қамтитын, әлеуметтiк, экономикалық, функционалдық, технологиялық, инженерлiк-техникалық, өртке қарсы, жарылысқа қарсы, санитарлық-гигиеналық, экологиялық және өзге де талаптарды ескеретiн және құрылыс жобасын немесе құрылыс объектiсiне арналған өзге де құжаттаманы әзiрлеу үшiн қажеттi көлемде орындалған жобалау (жобалау-смета) құжаттамасының бiр бөлiгiн қамтиды;

14) жобалардың мемлекетаралық сараптамасы - объектiнiң құрылысы туралы халықаралық шартқа қатысушы екi және одан да көп мемлекеттiң мүддесiн бiлдiретiн жобаларды сараптаудың мiндеттi нысаны;

15) алып тасталды - ҚР 29.12.2014 № 269-V Заңымен (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі);

16) жобалар сараптамасы – Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген, жобалау үшін бастапқы құжаттардың (материалдардың, деректердің) шарттарына жобалық шешімдердің сәйкестігін (сәйкессіздігін) анықтау, сондай-ақ жобалық шешімдер мен есеп-қисаптарда қала құрылысы және техникалық регламенттердің, мемлекеттік және мемлекетаралық нормативтік құжаттар нормалары мен ережелерінің талаптарын сақтау арқылы жобалардың сапасына талдау мен бағалау жүргізуден тұратын сараптамалық қызмет. Сараптама мынадай болып бөлінеді:

үйлер мен ғимараттарды, олардың кешендерін, инженерлік және көлік коммуникацияларын салуға арналған техникалық-экономикалық негіздемелер, жобалау-сметалық құжаттама бойынша "бір терезе" қағидатымен жүргізілетін, объектілердің құрылыс жобаларына ведомстводан тыс кешенді сараптама (салалық және ведомстволық сараптамаларды қамтиды);

барлық деңгейдегі қала құрылысы жобалары бойынша жүргізілетін, аумақтардың қала құрылысын жоспарлаудың кешенді қала құрылысы сараптамасы;

16-1) жобалау саласындағы сараптама қызметінің субъектілері – сараптама ұйымдары, сондай-ақ сараптама ұйымдарының штаттағы қызметкерлері болып табылатын не осы ұйымдар жобаның құрамында жекелеген бөлім (бөлік) бойынша ведомстводан тыс кешенді сараптаманы немесе кешенді қала құрылысы сараптамасын орындау үшін штаттан тыс сарапшылар ретінде уақытша тартқан сарапшылар;

16-2) жобалау саласындағы сарапшы – жобалардың белгілі бір бөлімдері (бөліктері) бойынша сараптама жұмыстарын жүзеге асыру үшін Қазақстан Республикасының сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы заңнамасында белгіленген тәртіппен аттестатталған, сараптама ұйымдарының бірінің штатында тұрған жеке тұлға;

16-3) жобаны басқару – салынған бюджет пен мерзімдер шеңберінде инвестициялық жобаның мақсаттарына жету үшін тапсырыс берушімен не инвестормен жасалған шарттарға сәйкес объектілерді жобалауды, құрылысын салуды және оларды пайдалануға беруді ұйымдастыру, жоспарлау, үйлестіру, бақылау жөніндегі қызмет;

17) алып тасталды - ҚР 29.12.2014 № 269-V Заңымен (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі);

18) инженерлiк инфрақұрылым - адамдардың тiршiлiк етуi, сондай-ақ өндiрiстiң немесе тауарлар мен көрсетiлетiн қызмет айналымының тұрақты жұмыс істеуі үшiн қалыпты жағдай туғызатын кәсiпорындардың (ұйымдардың), объектiлердiң (ғимараттар мен құрылыстардың), инженерлiк және коммуналдық қамтамасыз ету коммуникацияларының және желiлерiнiң жиынтығы;

18-1) алып тасталды - ҚР 29.12.2014 № 269-V Заңымен (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі);

18-2) инженер-техник жұмыскер – орташа кәсіптік немесе жоғары білімі бар, сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы өндірістік процесті ұйымдастыруды және оған басшылық жасауды жүзеге асыратын жеке тұлға;

19) көлiк инфрақұрылымы - көпiр, тоннель және өзге де көлiк құрылыстарының, жол тарамдары мен жол өткiзгiштерiнiң, реттеушi белгi беру құрылғыларының, байланыстың, көлiк жұмысының инженерлiк қамтамасыз ету, жүктердi, жолаушыларды тасымалдайтын көлiк құралдарына қызмет көрсету, өндiрiстiк және қызмет көрсетушi адамдардың функционалдық қызметiн қамтамасыз ететiн объектiлердiң, қойма үй-жайлары мен аумақтардың, санитарлық-қорғаныш және күзет алаңдарының, сондай-ақ көрсетiлген бағыттағы жолдарға және жылжымайтын мүлiк объектiлерiн қамтитын объектiлерге заңдарда бекiтiлген жерлердiң кешенi бар жерүстi (автомобиль және (немесе) темiр) жолдарының, су (теңiз және (немесе) өзен) жолдарының жиынтығы;

19-1) көше-жол желісі – қызыл сызықтармен шектелген және көлік құралдарының, велосипедтер мен жаяу жүргіншілердің жүруіне, инженерлік коммуникациялар салуды және төсеуді ретке келтіруге, сондай-ақ елді мекендер аумақтары қатынас жолдарының құрамдас бөлігі ретінде олардың көлік, велосипед және жаяу жүргіншілер байланыстарын қамтамасыз етуге арналған, елді мекендер аумақтарының бір бөлігі болып табылатын көлік инфрақұрылымының объектісі. Көшелер, даңғылдар, тұйық көшелер, өтпелер, жағалаулар, алаңдар, тротуарлар, жаяу жүргіншілер және велосипед жолдары көше-жол желісінің негізгі элементтері болып табылады;

19-2) күзетілетін объектілер - күзетілетін адамдардың болуына арналған ғимараттар, құрылыстар мен құрылысжайлар, Қазақстан Республикасының Мемлекеттік күзет қызметі күзететін өзге де ғимараттар, құрылыстар мен құрылысжайлар, сондай-ақ оларға іргелес жатқан аумақ пен акватория. Қазақстан Республикасы Мемлекеттік күзет қызметі күзететін объектілердің тізбесін Қазақстан Республикасы Мемлекеттік күзет қызметінің бастығы Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігімен келісу бойынша бекітеді;

20) алып тасталды - ҚР 29.12.2014 № 269-V Заңымен (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі);

21) қалалық аймақтарға бөлу - елдi мекеннiң аумағын олардың функционалдық мақсатына сәйкес бөлу (тұрғын, қоғамдық, өнеркәсiптiк, рекреациялық және басқа да функционалдық аймақтар);

22) қала құрылысы және сәулет-құрылыс құжаттамасы - аумақтарды ұйымдастыру, аумақтар мен елдi мекендердi дамыту мен салудың қала құрылысын жоспарлау, объектiлердi салу (кеңейту, жаңғырту, техникамен қайта жарақтандыру, реконструкциялау, қалпына келтiру, күрделi жөндеу, консервациялау және кейiннен кәдеге жарату), сондай-ақ құрылысты ұйымдастыру, аумақты инженерлiк жағынан дайындау, абаттандыру, көгалдандыру, сыртқы безендiру үшiн қажеттi (жобалау алдындағы және жобалау құжаттамасын, мемлекеттiк және мемлекетаралық нормативтiк құжаттарды қоса алғанда) өзара байланысты құжаттардың жүйесi;

23) қала құрылысы кадастрының есептеу бiрлiктерi - тұтастай Қазақстан Республикасы, облыстар, аудандар, елдi мекендер аумағының, ауқымды, жайпақ және желiлiк құрылыстардың барлық түрлерiн қоса алғанда, жылжымайтын мүлiк объектiлерiнiң ұйымдастырылған және пайдаланылған элементтерi;

24) қала құрылысының кеңiстiгi - адамның (ел, аймақ, елдi мекен, елдi мекен бөлiгi халқының) мекендейтiн және тiршiлiк ететiн материалдық ортасы қалыптасатын қала құрылысын реттеу аумағы;

25) қала құрылысы қызметi (бұдан әрi – қала құрылысы) – қала құрылысы кеңістігін қалыптастырудың, қала құрылысы жобасын жасаудың шығармашылық процесін, қала құрылысы құжаттамасының барлық сабақтас бөлімдерін үйлестіруді қамтитын, қала құрылысын жоспарлауда аумақтар мен елді мекендерді ұйымдастырудағы және дамытудағы, оларды аумақтық көліктік жоспарлаудағы және жол жүрісін ұйымдастырудағы, аумақтарды қала құрылысына пайдалану түрлерін айқындаудағы, қалалық және ауылдық елдi мекендердi кешендi жоспарлаудағы қызмет;

26) қала құрылысының регламенттерi - аумақтарды (жер учаскелерiн) және басқа да жылжымайтын мүлiк объектiлерiн пайдаланудың, сондай-ақ олардың жай-күйiнiң заңнамада белгiленген тәртiппен жол берiлетiн кез келген өзгерiстерiнiң режимдерi, рұқсаттары, шектеулерi (ауыртпалық салуды, тыйым салу мен сервитуттарды қоса алғанда).

Қала құрылысының регламенттерi мемлекеттiк нормативтерге сәйкес орындалған қала құрылысы және сәулет-құрылыс құжаттамасымен белгiленедi. Қала құрылысы регламенттерiнiң қолданылуы олар үшiн белгiленген мерзiм шегiнде шектеледi;

27) қала құрылысын реттеу аумағы - шегiнде қандай да болсын сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметi жүзеге асырылатын аумақ;

28) қаупі ықтимал құрылыс объектiлерi – өзінің функционалдық мақсаты және өндiрiстiк процестер салдарынан адамның денсаулығы мен өмiрiне зиян, орны толмас залал келтiретiн техногендiк және (немесе) экологиялық зiлзалалар туындау, жобалануы, салынуы және пайдаланылуы кезінде өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі арнайы іс-шаралар талап етілетін басқа да объектiлердiң жұмыс iстеуiн бұзу қатерi бар қауіпті өндірістік объектiлер;

29) қонысаралық аумақтар - елдi мекендердiң шекарасынан (шегiнен) тыс жатқан аумақтар;

30) қоныстану аумағы - тұрғын үй, қоғамдық (қоғамдық-iскерлiк) және рекреациялық аймақтарды, сондай-ақ инженерлiк және көлiк инфрақұрылымдарының жекелеген бөлiктерiн, басқа да объектiлердi орналастыруға арналған, орналастырылуы мен қызметi арнаулы санитарлық-қорғаныш аймақтарын талап ететiндей әсер етпейтiн елдi мекен аумағының бiр бөлiгi;

30-1) құрылыс жобаларының мемлекеттік банкі - кешенді ведомстводан тыс сараптаманың оң қорытындысын алған, жаңа объектілерді салуға арналған техникалық-экономикалық негіздемелердің, үлгілік жобалардың және жобалау (жобалау-сметалық) құжаттаманың электрондық архиві;

30-2) құрылысқа салынатын мемлекеттік инвестициялар (бұдан әрі - мемлекеттік инвестициялар) - жаңа ғимараттар мен құрылысжайларды, олардың кешендерін, инженерлік және көліктік коммуникацияларды салуға, сондай-ақ бұрыннан бар объектілерді реконструкциялауға (кеңейтуге, жаңғыртуға, техникалық қайта жарақтандыруға) немесе күрделі жөндеуге салынатын инвестициялар, олардың көзі мыналар болып табылады:

республикалық және (немесе) жергілікті бюджеттердің қаражаты, оның ішінде бюджеттік инвестицияларға және квазимемлекеттік сектор субъектілеріне бюджеттік кредит беруге бағытталған нысаналы қаражат;

мемлекет кепілдігімен не мемлекет кепілгерлігімен мемлекеттік емес қарыздардың нысаналы қаражаты;

Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының қаражаты;

мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобаларын, оның ішінде концессиялық жобаларды іске асыруға бағытталған қаражат;

31) құрылыс қызметi (бұдан әрi - құрылыс) - жаңа объектiлер салу және (немесе) бар объектiлердi (үйлердi, ғимараттар мен олардың кешендерiн, коммуникацияларды) өзгерту (кеңейту, жаңғырту, техникамен қайта жарақтандыру, реконструкциялау, қалпына келтiру, күрделi жөндеу), олармен байланысты технологиялық және инженерлiк жабдықтарды монтаждау (бөлшектеу), құрылыс материалдарын, бұйымдар мен конструкцияларын дайындау (өндiру), сондай-ақ аяқталмаған объектiлер құрылысын консервациялау мен өз ресурстарын тауысқан объектiлердi кейiннен кәдеге жарату жұмыстарын жүзеге асыру жолымен өндiрiстiк және өндiрiстiк емес негiзгi қорларды құру жөнiндегi қызмет;

31-1) құрылыс-монтаждау жұмыстарының сапасы туралы қорытынды – техникалық қадағалауды жүзеге асыратын тұлғалар орындалған құрылыс-монтаждау жұмыстарының сапасын растайтын құжат;

32) құрылыс-монтаж жұмыстары - құрылыс қызметi, ол:

жер жұмыстарын және топырақтағы арнаулы жұмыстарды;

қолданыстағы ғимараттар мен құрылыстарды бұзуға, уақытша инженерлік желілер, жолдар, қойма алаңдарын жайластыруға, сондай-ақ аумақты сатылап жоспарлауға байланысты дайындық жұмыстарын;

үйлер мен ғимараттардың (оның iшiнде көпiрлер, көлiк эстакадалары, тоннельдер мен метрополитендер, жол құбырлары, құбыр өткiзгiштер, өзге де жасанды құрылыстар) тiреу және (немесе) қоршау конструкцияларын салуды;

желiлiк құрылыстарды төсеу жөнiндегi арнаулы құрылыс және монтаж жұмыстарын;

сыртқы инженерлiк желiлер мен құрылыстар, сондай-ақ iшкi инженерлiк жүйелер орнатуды;

конструкциялар мен жабдықтарды қорғау және өңдеу жөнiндегi жұмыстарды;

автомобиль және темiр жол құрылысын;

технологиялық жабдықты жинауды және тұрақты пайдаланатын жерде жобалық жағдайға орнатуды, жеке сынауды және жүктемемен сынауды, сондай-ақ бөлшектеуді қоса алғанда, оны монтаждауды қамтиды;

32-1) құрылыс объектісі – құрылыс қызметінің түпкі нәтижесі болып табылатын ғимарат, құрылыс және олардың кешендері, коммуникациялары;

33) құрылыс өнiмi - сәулет, қала құрылысы және (немесе) құрылыс қызметiнiң аралық және (немесе) түпкiлiктi нәтижесi;

34) құрылыс өнiмiнiң сапасы (объектiнiң сапасы) - қызметтiң (пайдалануға берудiң, пайдаланудың, қолданудың) бүкiл мерзiмi бойында меншiк иелерiнiң (пайдаланушылардың) және тұтас алғанда қоғамның мүдделерi мен қауiпсiздiгiн қамтамасыз етуге бағытталған талаптарды бiлдiретiн, тұтынушыларға жеткiзiлген түпкiлiктi құрылыс өнiмi сипаттамаларының (эстетикалық сипаттаманы қоса алғанда) жиынтығы;

35) құрылыс салуды реттейтiн сызық (құрылыс салу сызығы) - қызыл және сары сызықтардан немесе жер учаскесi шекарасынан шегiндiре отырып, үйлердi (ғимараттарды, құрылғыларды) орналастыру кезiнде белгiленетiн құрылыс салу шекарасы;

35-1) құрылыстағы баға белгілеу – құрылыс өнімінің құнын қалыптастыру тетігі;

35-2) Құрылыстағы жаңа технологиялардың бірыңғай мемлекеттік тізілімі – сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы уәкілетті орган айқындаған тәртіппен қалыптастырылатын, сметалық-нормативтік базада олар бойынша нормалар жоқ, Қазақстан Республикасында сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі субъектілері енгізген жаңа тиімді құрылыс өндірісі технологияларының тізбесі;

35-3) құрылыстың сметалық құны – сомасы жобалау материалдары мен сметалық-нормативтік база негізінде айқындалатын, объектінің құрылысын жүзеге асыру үшін қажетті ақша;

36) қызыл сызық - елдi мекендердi жоспарлау құрылымындағы кварталдардың, шағын аудандардың, өзге элементтердiң аумағын көшеден (жолдардан, алаңдардан) бөлiп тұратын шекара. Әдетте қызыл сызық құрылыс салу шекарасын реттеу үшiн қолданылады;

36-1) алып тасталды – ҚР 02.01.2023 № 184-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

37) макет - жоспарланып отырған аумақтардың, жобаланып отырған объектiлердiң, олардың жекелеген элементтерiнiң, сондай-ақ үй-жайлар интерьерлерiнiң кеңiстiктегi өлшемдестiгiн немесе құрылыстардың iшкi кеңiстiгiн белгiлеу мақсатында көлемдi нысандағы (түгелдей көрсете отырып немесе шартты түрде) масштабқа қатаң сәйкес келетiн етiп орындалған иллюстрациялық (көрнекi) материал. Макет ретiнде компьютерлiк кеңiстiктiк модельдеудiң бейнематериалдары пайдаланылуы мүмкін;

38) мемлекеттiк қала құрылысы кадастры - қала құрылысы регламенттерiн, қала құрылысы, сәулет және құрылыс қызметi аумағын оның пайдаланылу режимiнiң әлеуметтiк-құқықтық белгiлерi, инженерлiк-техникалық қамтамасыз етiлу деңгейi, онда орналасқан объектiлердiң параметрлерi мен жай-күйi, сондай-ақ табиғи-климаттық жағдайлары мен экологиялық жай-күйi бойынша сипаттайтын картографиялық, статистикалық және мәтiндiк ақпаратты қамтитын сан және сапа көрсеткiштерiнiң мемлекеттiк жүйесi;

39) мемлекеттiк нормативтер (мемлекеттiк нормативтiк құжаттар) - адамның мекендеуi мен тiршiлiк етуiне қолайлы, қауiпсiз және басқа да қажеттi жағдайларды қамтамасыз ететiн нормативтiк құқықтық актiлер, қала құрылысы және техникалық регламенттері, нормативтiк-техникалық құжаттар, өзге де мiндеттi талаптар, шарттар мен шектеулер жүйесi;

39-1) мемлекеттік сараптама ұйымы - Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорынның ұйымдық-құқықтық нысанында құрылған және объектілердің құрылыс жобаларының (техникалық-экономикалық негіздемелер және жобалау-сметалық құжаттама) кешенді ведомстводан тыс сараптамасын жүргізу, құрылыс жобаларының мемлекеттік банкін қалыптастыру және жүргізу, сондай-ақ құрылыс жобаларының мемлекеттік банкінен техникалық-экономикалық негіздемелерді, үлгілік жобаларды және жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасын беру жөніндегі мемлекеттік монополияға жатқызылған қызметті жүзеге асыратын заңды тұлға;

40) нобай (нобайлық жоба) - жобалық (жоспарлық, кеңiстiктiк, сәулеттiк, технологиялық, конструкциялық, инженерлiк, әшекейлiк немесе басқа) шешiмнiң оңайлатылған, схема, сызба, бастапқы сұлба (сурет) нысанында орындалған және осы шешiмнiң түпкi ойын түсiндiретiн түрi;

40-1) алып тасталды - ҚР 29.06.2020 № 352-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі);

41) объектiнiң бас жоспары - құрылыс объектiсi (үй, ғимарат, кешен) жобасының оны аумаққа (учаскеге) орналастыру, көлiк коммуникацияларын, инженерлiк желiлердi төсеу (жүргiзу), учаскенi инженерлiк жағынан дайындау, абаттандыру мен көгалдандыру, шаруашылық қызметiн көрсетудi ұйымдастыру мәселелерiн және жобаланып отырған объектiнiң орналасатын жерiне байланысты өзге де iс-шараларды кешендi шешу қамтылатын бөлiгi;

42) объектiнi кейiннен кәдеге жарату - күрделi құрылыстың (үйдiң, ғимараттың, кешеннiң) пайдаланылуы (пайдалану, қолдану) тоқтатылғаннан кейiн кәдеге асатын элементтерiн (конструкцияларды, материалдарды, жабдықтарды) бiр мезгiлде қалпына келтiрiп және қайталап пайдаланып, сондай-ақ кәдеге аспайтын элементтер мен қалдықтарды өңдей отырып, бөлшектеп алу және бұзу жөнiндегi жұмыстар кешенi;

43) объектiлер мониторингi - сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметi объектiлерiнiң жай-күйi мен өзгерiстерiн байқау жүйесi;

44) объектiнiң техникалық күрделiлiгi - объектiнiң функционалдық қызметiне, оның тiрек және қоршау конструкцияларының ерекшелiктерiне, қабаттар (конструкциялық қатарлар) санына, сейсмикалық қауiптiлiгiне немесе салынатын жерiнiң (ауданының) өзге де айрықша геологиялық, гидрогеологиялық, геотехникалық жағдайларына қарай мемлекеттiк және (немесе) мемлекетаралық (халықаралық) нормативтермен белгiленетiн, табандары мен конструкцияларының сенiмдiлiгi мен берiктiгiне қойылатын техникалық талаптардың дәрежесi бойынша құрылыс объектiсiнiң жауапкершiлiк деңгейi, олар:

жауапкершiлiктiң бiрiншi деңгейi - күшейтiлген;

жауапкершiлiктiң екiншi деңгейi - қалыпты;

жауапкершiлiктiң үшiншi деңгейi - төмендетiлген болып бөлiнедi;

44-1) объектіні пайдалануға қабылдау актісі – объект құрылысының бекітілген жобаға және мемлекеттік (мемлекетаралық) нормативтерге сәйкес аяқталғанын және объектінің пайдалануға толық әзірлігін растайтын құжат;

44-2) алып тасталды - ҚР 28.10.2015 № 366-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

44-3) орындалған жұмыстардың жобаға сәйкестігі туралы қорытынды – авторлық қадағалауды жүзеге асыратын тұлғалар орындалған жұмыстардың бекітілген жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасына сәйкестігін растайтын құжат;

44-4) реновациялау – адамдардың өмірі мен денсаулығының қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында құрылыс объектілерінің пайдаланылу жағдайларын жақсартуға, сондай-ақ осындай объектілерді реконструкциялау (күрделі жөндеу), реставрациялау немесе ескірген және (немесе) авариялық құрылыс объектілерін бұза отырып, жаңа құрылыс объектілерін салу, тұрғызу арқылы елді мекеннің сәулеттік келбетіне сәйкес келтіруге бағытталған құрылыс объектілерін, оның ішінде ескірген және (немесе) авариялық құрылыс объектілерін жаңарту жөніндегі шаралардың кешені;

45) алып тасталды - ҚР 2012.01.13 № 542-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

46) салынып жатқан объектiлердi консервациялау - құрылысы аяқталмаған объект конструкцияларының, материалдары мен жабдықтарының оны салудың уақытша тоқтатылуы кезеңiнде сақталуы мен сапалық сипаттамаларын қамтамасыз ету жөнiндегi шаралар кешенi;

47) санитарлық-қорғаныш аймағы - арнаулы мақсаттағы аймақтарды, сондай-ақ өнеркәсiп орындары мен елдi мекендегi басқа да өндiрiстiк, коммуналдық және қоймалық объектiлердi жақын маңдағы қоныстану аумақтарынан, тұрғын үй-азаматтық мақсаттағы үйлер мен ғимараттардан оларға қолайсыз факторлардың әсер етуiн әлсiрету мақсатында бөлiп тұратын аумақ;

47-1) сараптама қорытындысы – мемлекеттік сараптама ұйымының, сараптама ұйымының немесе айрықша индустриялық аймақтың аккредиттелген сараптама ұйымының объектілерді салу жобасының Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген жобалау үшін бастапқы құжаттардың және рұқсат беру құжаттарының (материалдардың, деректердің) шарттарына қабылданған шешімдердің сәйкестігіне (сәйкессіздігіне) ведомстводан тыс кешенді сараптама жүргізу, сондай-ақ қабылданған шешімдер мен есеп-қисаптарда қала құрылысы регламенттерінің және техникалық регламенттердің талаптарын, сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы мемлекеттік және мемлекетаралық нормативтік құжаттардың сметалық нормалары мен ережелерін сақтау нәтижесі болып табылатын құжаты;

47-2) сараптама ұйымдарының палатасы (бұдан әрі – палата) – мемлекеттік сараптама ұйымын қоспағанда, құрылыс объектілерін жобалау саласында сараптама қызметін жүзеге асыратын, аккредиттелген сараптама ұйымдарының кемінде үшеуінен заңды тұлғалар құратын бірыңғай коммерциялық емес ұйым;

48) сары сызық - жойқын жер сiлкiнiстерi, өзге де табиғи немесе техногендiк сипаттағы зiлзалалардың салдарынан үйлердiң (ғимараттардың, құрылыстардың) үйiндiлерге (қиратындыларға) айналуы барынша мүмкiн болатын аймақтар шекарасы. Әдетте сары сызық үйлер мен ғимараттар арасындағы қашықтықты реттеу үшiн қолданылады;

48-1) сәйкестік туралы декларация – мердігер (бас мердігер) құрылысы аяқталған объектіде орындалған жұмыстардың бекітілген жобаға және мемлекеттік (мемлекетаралық) нормативтердің талаптарына сәйкестігін куәландыратын құжат;

49) сәулет-жоспарлау тапсырмасы - объектiнiң мақсатына, негiзгi өлшемдерiне және оны нақты жер учаскесiне (алаңға, трассаға) орналастыруға қойылатын талаптар кешенi, сондай-ақ осы елдi мекен үшiн қала құрылысының регламенттерiне сәйкес белгiленетiн, жобалау мен құрылысқа қойылатын мiндеттi талаптар, шарттар мен шектеулер. Бұл ретте тапсырыс беруші (құрылыс салушы, инвестор) ұсынатын нобайларға (нобайлық жобаларға) сәйкес түсi жөнiндегi шешiм мен ғимараттардың (құрылыстардың) қасбеттерiн әрлеу материалдарын пайдалану, көлемдiк-кеңiстiктегi шешiм бойынша талаптар белгiлеуге жол берiледi;

49-1) сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласындағы автоматтандырылған тізілім (бұдан әрі – автоматтандырылған тізілім) – мемлекеттік органдар мен өзге де ұйымдардың ақпараттық жүйелерімен интеграцияланған, осы Заңға сәйкес сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі субъектілері туралы мәліметтерді қамтитын сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы ақпараттық жүйенің компоненті;

50) сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметi саласындағы инжинирингтiк қызметтер көрсету - оңтайлы жобалық көрсеткiштерге қол жеткiзу мақсатында құрылыстың дайындығын және жүзеге асырылуын қамтамасыз ететiн қызметтер кешенi (техникалық және авторлық қадағалау), жобаны басқару;

51) сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы мемлекетаралық нормативтер (мемлекетаралық нормативтiк құжаттар) - Қазақстан Республикасы мен басқа мемлекеттiң (басқа мемлекеттердiң) аумақтарында Қазақстан Республикасы бекiткен халықаралық шарттар негiзiнде қолданылатын, мемлекетаралық қала құрылысы нормативтерiн, мемлекетаралық құрылыс нормалары мен ережелерiн, құрылыстағы мемлекетаралық стандарттарды қамтитын нормативтiк-техникалық құжаттардың, ережелердiң және басқа да мiндеттi талаптардың, шарттар мен шектеулердiң жүйесi;

51-1) сараптамалық жұмыстар – ғимараттар мен құрылыстардың жобаларына сараптама жасау және олардың сенімділігі мен тұрақтылығына техникалық тексеру жүргізу жөніндегі жұмыстар;

52) сәулет, қала құрылысы және құрылыс iстерi жөнiндегi уәкiлеттi орган - сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметiн мемлекеттiк басқару саласындағы басшылықты жүзеге асыратын орталық мемлекеттiк орган;

53) сәулет қызметi (бұдан әрi - сәулет) - объектiнiң сыртқы және iшкi келбетiн жасаудың, құрылысқа арналған (реконструкциялау, қалпына келтiру) жобалау құжаттамасының сәулет бөлiгiнде кеңiстiктi, композициялық, көлемдiк-жоспарлау және функционалдық ұйымдастырудың шығармашылық процесiн, жобаны iске асыру кезiнде авторлық қадағалау жүргiзудi қамтитын сәулет объектiлерiн жасау жөнiндегi қызмет;

54) сәулет объектiлерi - әзiрленуiне сәулетшiнiң қатысуы қажет болатын, сәулет немесе қала құрылысы жобаларының негiзiнде салынған үй, ғимарат, монумент, үйлер мен ғимараттар кешенi, олардың экстерьерлерi және (немесе) интерьерлерi, абаттандыру, ландшафт немесе бақ-саябақ өнерiнiң элементтерi;

55) сәулет (қала құрылысы) туындысы - қандай да бiр сәулет объектiсiн жасауға немесе қала құрылысы кеңiстiгiн қалыптастыруға бағытталған, жобалау құжаттамасы, жекелеген сызба, макет немесе нобай нысанында белгiленген авторлық ойды қоса алғанда, жеке тұлғалардың кәсiби қызметiндегi шығармашылық процестiң нәтижесi болып табылатын авторлық құқық және автордың (авторлардың) зияткерлiк меншiк объектiсi, сондай-ақ нақты iске асырылған жоба (жобаның бөлiгi);

56) сейсмикалық қауiптiлiгi жоғары аймақтар (аудандар) - сейсмикалық әсерiнiң жиiлiгi жетi және одан да көп балл болуы мүмкiн (күтiлетiн) аудандар;

56-1) сметалық нормалар – қабылданған құрылыс, монтаждау және басқа да жұмыстар өлшеміне белгіленген ресурстар (құрылыс жұмыскерлері еңбегінің, құрылыс машиналарының жұмыс уақытының жұмсалуы, материалдарға, бұйымдарға және конструкцияларға қажеттілік) жиынтығы;

56-2) сметалық-нормативтік база – материалдарға, бұйымдарға және жабдықтарға арналған сметалық нормалар мен сметалық бағалар жинағы;

56-3) тапсырыс беруші – қызметін Қазақстан Республикасының сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асыратын жеке немесе заңды тұлға. Жобаның (бағдарламаның) тапсырыс беруші-инвесторы, тапсырыс беруші (меншік иесі), құрылыс салушы не олардың уәкілетті адамдары қызмет мақсаттарына қарай тапсырыс беруші бола алады;

57) техногендiк әсер ету - халыққа, елдi мекендерге не қонысаралық аумақтарға, әдетте, табиғи және техногендiк сипаттағы төтенше жағдайлардың пайда болу қатерiн төндiрмей немесе қатер төндiре отырып, адамның шаруашылық қызметi нәтижесiнде туындаған жағымсыз немесе зиянды (қауiптi) әсер ету;

58) техногендiк зiлзалалар - шаруашылық қызметпен байланысты және:

өнеркәсiп, көлiк аварияларын және басқа да аварияларды;

өрт, жарылыстар немесе жарылыс қатерiн;

биологиялық, химиялық қауiптi немесе радиоактивтi заттардың шығарылуын немесе шығарылу қатерiн;

үйлердiң немесе ғимараттардың, коммуникациялардың кенеттен құлап түсуiн;

гидротехникалық немесе тазарту құрылыстарының опырылуын;

электр энергетикасы және коммуникация жүйелеріндегі аварияларды туғызатын тұтқиыл факторлар;

59) техникалық қадағалау - орындалған жұмыстың сапасын, мерзiмiн, құнын, қабылдап алынуын және объектiнiң пайдалануға берiлуiн қоса алғанда, жобаны iске асырудың барлық сатысында құрылысты қадағалау;

60) үй - адамдардың тұруына немесе iшiнде болуына, өндiрiстiк процестердi орындауға, сондай-ақ материалдық құндылықтарды орналастыруға және сақтауға пайдаланылатын функционалдық мақсатына қарай, мiндеттi түрде жер бетiне салынып, тұйық көлемдi құрайтын, тiреу және қоршау конструкцияларынан тұратын жасанды құрылғы. Yйдiң жер асты бөлiгi болуы мүмкiн;

61) үйлердiң (ғимараттардың) инженерлiк жабдықтары - материалдық құндылықтардың сақталуын қамтамасыз ететiн, сондай-ақ технологиялық жабдықтар мен өндiрiс процестерiн инженерлiк жағынан қамтамасыз ететiн, адамдардың тұруына (тұрмысына), еңбек етуiне (болуына) қалыпты не жайлы жағдайлар жасайтын инженерлiк жүйелер мен техникалық құрылғылар кешенi;

61-1) үйлер мен ғимараттардың сенімділігін және орнықтылығын техникалық зерттеп-қарау – сараптама жұмыстарының нәтижесінде үйлер мен ғимараттардың және олардың элементтерінің нақты жай-күйі, үйлер мен ғимараттардың сенімділігі және орнықтылығы, оларды кейіннен пайдалану мүмкіндігі, объектідегі күрделі жөндеу жұмыстарының құрамы мен көлемін, оларды жаңғырту және реконструкциялауды, сондай-ақ нысаналы мақсатындағы өзгерісті анықтау үшін уақытында болатын өзгерістерді ескере отырып, конструкциялар сапасының нақты көрсеткіштерінің сандық бағалауын алу айқындалатын сараптама жұмыстарының түрі;

61-2) үлгілік жоба - сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті органның бюджеттік бағдарламасы шеңберінде әзірленетін, жобалау кезінде одан әрі бірнеше рет қолдануға арналған жобалау-сметалық құжаттама;

61-3) халықтың жүріп-тұруы шектеулі топтары – егде жастағы адамдар, мүгедектігі бар адамдар, өз бетінше жүріп-тұру, көрсетілетін қызметтерді, ақпаратты алу немесе кеңістікте бағдарлану кезінде қиындық көріп жүрген, оның ішінде балаларға арналған арбаларды және (немесе) кресло-арбаларды пайдаланатын адамдар;

62) экологиялық зiлзалалар - табиғи тепе-теңдiк бұзылуының экологиялық тұтқиыл факторлары, олар:

құрлықтың жай-күйiнiң (пайдалы қазбаларды өндiру салдарынан болатын апатты опырылыстар, тектоникалық жарықтар, грифондар, көшкiндер, ойылыстар, топырақта ауыр металдардың немесе басқа да зиянды заттардың жол берiлетiн шектен тыс шоғырлануы, топырақтың тез тозуы, топырақтың эрозиясы, сортаңдануы немесе батпақтануы салдарынан көлемдi аумақтардың шөлге айналуы);

атмосфераның құрамы мен қасиеттерiнiң (антропогендiк әсер ету салдарынан климаттың күрт өзгеруi, зиянды қоспалар жиынтығының жол беруге болатын шектен үнемi артып кетуi және ауа тазалығының нашарлауы, елдi мекендерде оттегiнiң тұрақты жетiспеуi, қышқылды жауындар жауатын көлемдi аймақтың пайда болуы);

гидросфера жай-күйiнiң (су көздерiнiң сарқылуы немесе олардың апатты түрде немесе бiржола ластануы, ауыз судың, сондай-ақ өндiрiс қажеттiлiктерi мен шаруашылық-тұрмыстық қажеттiлiктерiне арналған судың тұрақты жетiспеуi);

биосфера жай-күйiнiң (көлемдi аумақтардағы өсiмдiктердiң құрып бiтуi, хайуанаттар, өсiмдiктер түрлерiнiң жойылуы, биосфераның молықтыру қабiлетiнiң күрт өзгеруi) өзгеруiмен байланысты.

Дүлей зiлзалалар (табиғи апатты құбылыстар) да экологиялық зiлзалаларға жатады.

Ескерту. 1-бап жаңа редакцияда - ҚР 2006.12.11 № 204 (ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі), өзгерістер енгізілді - 2007.01.09 № 213, 2009.07.10 № 180-IV, 2011.07.05 № 452-IV (2011.10.13 бастап қолданысқа енгізіледі), 2011.07.15 № 461-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.01.13 № 542-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.01.25 № 548-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.02.13 № 553-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.07.10 № 34-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен; 03.07.2013 № 121-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Конституциялық заңымен; 03.12.2013 № 151-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 21.01.2014 № 167-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 17.04.2014 № 195-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2014 № 269-V (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-б. қараңыз); 28.10.2015 № 366-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 12.11.2015 № 391-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.12.2015 № 433-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі) ; 07.04.2016 № 487-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен; 03.07.2017 № 86-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Конституциялық заңымен; 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 352-VI (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 01.04.2021 № 26-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 01.01.2023 № 182-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.01.2023 № 184-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.04.2023 № 221-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін тоғыз ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 21.05.2024 № 86-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 01.07.2024 № 107-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

2-бап. Қазақстан Республикасының сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметi туралы заңдары

1. Қазақстан Республикасының сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметi туралы заңдары Қазақстан Республикасының Конституциясына негiзделедi және осы Заңның, Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексiнiң және өзге де нормативтiк құқықтық актiлерiнiң нормаларынан тұрады.

2. Егер Қазақстан Республикасы бекiткен халықаралық шартта Қазақстан Республикасының сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметi туралы заңдарында көзделгеннен өзгеше ережелер белгiленсе, онда халықаралық шарттың ережелерi қолданылады.

3-бап. Сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы қызметтiң негiзгi бағыттары

1. Сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы қызметтiң негiзгi бағыттары осы саладағы мемлекеттiк, қоғамдық және жеке мүдделердi:

1) мемлекеттiк мүдделердi – тұтастай алғанда, өңірлерді, қалаларды, кенттердi, ауылдарды (селоларды) және басқа да қоныстарды тұрақты дамыту жағдайларын, аумақтық көліктік жоспарлауды және жол жүрісін ұйымдастыруды, тiршiлiктi қамтамасыз ету жүйелерiнiң, көлiк және инженерлiк коммуникациялардың, байланыс пен энергетиканың жұмыс iстеуiн, қоршаған ортаны қорғауды, тарихи-мәдени мұра объектiлерiн сақтауды қамтамасыз етудегі қоғам мүдделерiн;

2) қоғамдық мүдделердi - жекелеген аймақтар, қалалар, кенттер, ауылдар мен басқа да қоныстар халқының осы аумақта тұруының (болуының) қолайлы жағдайларын, экологиялық ахуалдың жақсаруын, шаруашылық және өзге де қызмет салдарынан болған қауіпті (зиянды) әсерлердiң алдын алуды, елдi мекендер мен оған iргелес жатқан аумақтардың инфрақұрылымдарын дамытуды, тарихи-мәдени мұра объектiлерiн, табиғат құндылықтарын сақтауды қамтамасыз етудегі мүдделерiн;

3) жеке мүдделердi - жеке және заңды тұлғаларға тиесiлi жер учаскелерiнде сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметiн жүзеге асыруға байланысты олардың мүдделерiн қамтамасыз етуге тиiс.

Егер азаматтар мен заңды тұлғалардың қала құрылысы және сәулет-құрылыс қызметi қолайсыздық туғызған немесе өздеріне тиесiлi (өздері пайдаланатын) объектiнi (жер учаскесiн немесе өзге де жылжымайтын мүлiктi) пайдалануға, иеленуге не иелiк етуге мүмкiндік бермеген жағдайда, ол шектелуге жатады.

2. Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметi:

1) құрылыс үшiн инженерлiк iзденiстер жүргiзу, сәулет-қала құрылысы және құрылыс мақсаттарына Ұлттық кеңістіктік деректер қорын пайдалану;

2) Қазақстан Республикасы Мемлекеттік жоспарлау жүйесінің сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы негiздемелерін, болжамдарын, құжаттарын жасау;

3) қала құрылысы, сәулет-құрылыс және өзге де жобалау (жобалау-сметалық) құжаттаманы белгіленген тәртіппен әзірлеу, келісу, сараптамадан өткізу және бекіту;

4) жаңа құрылыстар салу, сондай-ақ бар құрылыстарды, үйлердi, ғимараттарды, инженерлiк және көлiк коммуникацияларын кеңейту, техникамен қайта жарақтандыру, жаңғырту, реконструкциялау, реставрациялау, реновациялау және күрделi жөндеу;

5) аумақты инженерлiк жағынан дайындау, абаттандыру мен көгалдандыру объектiлерiн салу;

6) аяқталмаған объектiлер құрылысын тоқтатып қою;

7) объектiлердi кейiннен кәдеге жарату жөнiнде жұмыс кешенiн жүргiзу;

8) ғылыми-зерттеу, тәжiрибе-эксперимент жұмыстарын жүргiзу және олардың нәтижелерiн сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласында пайдалану;

9) қала құрылысы және сәулет-құрылыс бақылауын және қадағалауын жүзеге асыру;

10) инжинирингтік қызметтерді тарту және көрсету;

11) сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметi саласындағы қауiпсiздiктi қамтамасыз ететiн талаптарды белгiлеу болып табылады.

Ескерту. 3-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2005.04.12 № 38 , 2005.04.13 № 40 (2005.01.01 бастап қолданысқа енгiзiледi), 2006.12.11 № 204 (ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі), 2006.12.29 № 209 , 2009.07.17 № 188-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2011.01.06 № 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.04.27 № 15-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен; 03.07.2013 № 121-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Конституциялық заңымен; 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 17.04.2014 № 195-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 21.12.2022 № 167-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 01.07.2024 № 107-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

4-бап. Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметiнiң субъектiлерi

Қазақстан Республикасының аумағында адамның мекендейтiн және тiршiлiк ететiн ортасын қалыптастыруға және дамытуға қатысатын мемлекеттiк органдар, жеке және заңды тұлғалар сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметiнiң субъектiлерi болып табылады.

Азаматтығы жоқ адамдарға, шетелдiктер мен шетелдiк заңды тұлғаларға, егер Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде өзгеше көзделмесе, сәулет, қала құрылысы және (немесе) құрылыс қызметiне қатысты жұмыстар (қызмет көрсету) Қазақстан Республикасының аумағында орындау құқығы заңдарда белгiленген тәртiппен берiлуi мүмкiн.

5-бап. Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметiнiң объектiлерi

1. Мыналар сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметiнiң объектiлерi болып табылады:

1) Қазақстан Республикасының аумағы;

2) облыстардың, аудандардың аумақтары;

3) елдi мекендердiң және олардың бөлiктерiнiң аумақтары;

4) функционалдық аймақтар;

5) тиесiлi технологиялық және инженерлiк жабдықтарымен ғимараттардың барлық түрлерiн қоса алғанда, жылжымайтын объектiлер;

6) арнайы экономикалық және индустриялық аймақтар;

7) мәртебесi Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тарих және мәдениет, табиғи және қалалық ландшафт жылжымайтын ескерткiштерi.

2. Қалалар сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі объектілері ретінде:

1) ірі қала (халық саны 500 мыңнан көп);

2) үлкен қала (халық саны 100 мыңнан 500 мыңға дейін);

3) орташа қала (халық саны 50 мыңнан 100 мыңға дейін);

4) шағын қала (халық саны 50 мыңға дейін) болып бөлінеді.

Ескерту. 5-бапқа өзгерістер енгізілді – ҚР 2006.01.10. № 116 (01.01.2006 бастап қолданысқа енгiзiледi); 03.04.2019 № 243-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

6-бап. Ерекше реттелетiн сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметi мен қала құрылысы регламентациясының объектiлерi

1. Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметiнiң ерекше реттелетiн және қала құрылысы регламентациясы объектiлерi:

1) ерекше реттелетiн және қала құрылысы регламентациясының аумақтық объектiлерiне;

2) ерекше реттелетiн және қала құрылысы регламентациясының елдi мекендерiне;

3) ерекше реттеудi және (немесе) қала құрылысы регламентациясын талап ететiн жекелеген жылжымайтын мүлiк объектiлерiне;

4) ерекше реттеуді және (немесе) қала құрылысы регламентациясын талап ететін жекелеген құрылыс объектілеріне бөлінеді.

2. Ерекше реттелетін сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі мен қала құрылысы регламентациясының аумақтық объектілеріне:

1) экологиялық апат және (немесе) төтенше жағдайлар аймақтары;

2) ерекше қорғалатын табиғи аумақтар;

3) су қорғау аймақтары мен белдеулері;

4) тарихи-мәдени мұра объектілері және (немесе) қорғалатын бірегей және сирек кездесетін ландшафтық объектілері бар аумақтар;

5) сауықтыру, курорттық, рекреациялық және резервтік мақсаттағы аумақтар;

6) қала маңындағы аймақтар;

6-1) агломерациялар аумақтары;

7) режимдік аумақтар аймақтары және Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерімен ерекше реттелетін аймақтарға жатқызылған өзге де аумақтар жатады.

3. Ерекше реттелетiн сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметi мен қала құрылысы регламентациясының елдi мекендерiне:

1) Қазақстан Республикасының астанасы және республикалық маңызы бар қалалар;

2) халқының саны жүз мың тұрғыннан асатын қалалар;

3) курорттық қалалар мен кенттер;

4) тарихи, мәдени құндылықтар не қорғалатын ландшафтық объектiлер бар елдi мекендер, олардың бөлiктерi немесе оған iргелес жатқан аумақ, сондай-ақ қорықтар мен ұлттық парктердегі қоныстар;

5) әскери қалашықтар, шекара бөлімшелері және өзге де жабық объектiлердегi қоныстар;

6) ерекше (төтенше) табиғи-климаттық, геотехникалық немесе гидрогеологиялық жағдайлары бар аудандарда, сондай-ақ экологиялық және техногендік зілзалалардан не өзге де қолайсыз құбылыстар мен процестердің әсер етуінен зақымданған аймақтарда орналасқан елді мекендер жатады.

4. Ерекше реттелетiн сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметi мен қала құрылысы регламентациясының жылжымайтын мүлiк объектiлерiне:

1) тарих және мәдениет ескерткiштерi мен олардың ансамбльдерi;

2) мемлекеттiк табиғи-қорық қорының объектiлерi;

3) адамның өмiрi мен денсаулығына немесе қоршаған ортаға көрiнеу қауiп төндiретiн объектiлердi қоса алғанда, арнаулы мемлекеттiк немесе шаруашылық мiндеттердi орындау үшiн қажеттi ғимараттар;

4) мүгедектігі бар адамдардың тұруына, болуына және жұмыс істеуіне арналған ғимараттар мен құрылысжайлар жатады.

4-1. Ерекше реттеуді және (немесе) қала құрылысын регламенттеуді талап ететін жекелеген құрылыс объектілерін сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті орган айқындайды.

5. Ерекше реттеу режимi осы Заңмен және Қазақстан Республикасының өзге де заң актiлерiмен белгiленедi.

Ескерту. 6-бапқа өзгерістер енгізілді – ҚР 2004.12.20. № 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгiзiледi), 2005.04.12. № 38 , 2006.12.11. № 204 (ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі), 2009.07.10. № 180-IV ; 28.10.2015 № 366-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 07.04.2016 № 487-V (қол қойылған күннен бастап қолданысқа енгізіледі); 16.11.2020 № 375-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

2-тарау. СӘУЛЕТ, ҚАЛА ҚҰРЫЛЫСЫ ЖӘНЕ ҚҰРЫЛЫС ҚЫЗМЕТIН ЖҮЗЕГЕ
АСЫРҒАН КЕЗДЕ МЕКЕНДЕЙТIН ЖӘНЕ ТIРШIЛIК ЕТЕТIН ҚОЛАЙЛЫ ОРТАНЫ
ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ

7-бап. Азаматтардың елдi мекендердегi қолайлы ортаға құқықтары

Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметi нәтижелерiнiң тұтынушылары ретiнде азаматтардың:

1) өндіргіш күштерді қоныстандыру мен орналастыру бөлігінде мемлекеттік қала құрылысы саясатына, аумақтарды аймақтарға бөлуге қойылатын қала құрылысы талаптарына, экологиялық және санитариялық-гигиеналық қауіпсіздік нормаларына және аталған жергілікті жердің инфрақұрылыммен қамтамасыз етілу деңгейіне сәйкес елді мекеннің (қоныстың) аумағы шегінде осы жергілікті жерге қатысты мекендеу мен тіршілік етуге қолайлы, сондай-ақ мүгедектігі бар адамдар мен халықтың жүріп-тұруы шектеулі басқа да топтарына қолжетімді ортаға;

2) демалу мақсаттарына арналған және тиiстi емдiк және санитариялық-гигиеналық жағдайлары, оқу-ағарту, мәдени-бұқаралық, спорт-сауықтыру және ойын-сауық iс-шараларын қоса алғанда, бос уақытты өткiзу жағдайлары, саяжайлық, бағбандық және бақшалық учаскелердi орналастыру мүмкiндiгi бар, табиғи-климаттық жағдайлары мен ландшафты мейлiнше қолайлы рекреациялық аумақтарды бөлу (бөлiп беру) арқылы демалуға құқығы бар.

Халықтың демалуына арналған аумақты таңдау кезiнде қорғалатын ландшафтық объектiлер мен (немесе) тарихи және мәдени құндылықтарға жатқызылған объектiлердiң болуы да ескерiлуге тиiс.

Ескерту. 7-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.12.2015 № 433-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

8-бап. Табиғи және техногендiк, антропогендiк әсерлерден қауіпсіздікті қамтамасыз ету

1. Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметiн жүзеге асыру халықтың, аумақтар мен елдi мекендердiң қауiптi (зиянды) табиғи және техногендiк, антропогендiк құбылыстар мен процестердiң әсер етуiнен қауiпсiздiгi жөнінде заңдарда белгiленген талаптарды қамтамасыз ету ережелерiне негiзделуге тиiс.

Осы талаптарды орындау жөніндегi шаралар мемлекеттiк нормативтермен реттелетiн жобалау құжаттамасында көрiнiс табуға тиiс.

2. Мемлекеттiк нормативтер (мемлекеттiк нормативтiк құжаттар) қала құрылысы мен сәулет-құрылыс құжаттамаларына халықты, елдi мекендердi және қонысаралық аумақтарды табиғи және техногендiк сипаттағы төтенше жағдайлардың салдарынан болатын қауiптi (зиянды) әсерлерден қорғау жөніндегi шаралар туралы бөлiмдердi қамту мiндеттiлiгiн көздеуге тиiс.

3. Табиғи сипаттағы төтенше жағдайлар, сондай-ақ техногендiк сипаттағы болжамды төтенше жағдайлар салдарынан болатын қауiптi (зиянды) әсерлерге ұшырайтын елдi мекендер мен аумақтар халықты және аумақтарды аталған әсерлерден қорғау жөніндегi кешендi жобалық құжаттамалармен қамтамасыз етiлуге тиiс.

4. Табиғи, техногендiк, антропогендiк сипаттағы әсерлерге ұшыраған елдi мекендерде болып өткен қауiптi (зиянды) құбылыстар мен процестер мониторингiнiң нәтижелері мемлекеттік қала құрылысы кадастрында базалық деңгейде көрсетiледi.

9-бап. Экологиялық қауiпсiздiк және қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi талаптар

1. Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметi оның қоршаған ортаға әсерiн бағалауды ескере отырып Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексiнде белгiленген объектiлердiң жiктелуiне сәйкес жүзеге асырылуға және табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану, экологиялық қауiпсiздiк пен қоршаған ортаны қорғауды қамтамасыз ету жөнiндегi iс-шараларды көздеуге тиiс.

Аталған iс-шаралар әсер етудiң осы түрi үшiн заңдарда белгiленген нормативтерге және (немесе) мүмкiн болатын шектi деңгейге (жүктемеге) сәйкес қарастырылады және орындалады.

2. Қала құрылысы және сәулет-құрылыс құжаттамасының құрамына қоршаған ортаны қорғау мен табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану жөнiндегi жобалардың бөлiмдерi (бөлiктерi) енгiзiледi.

Табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану, экологиялық қауiпсiздiктi қамтамасыз ету және қоршаған ортаны қорғау жөніндегi жобалау құжаттамасының белгiленген тәртiппен бекiтiлген талаптарын (шарттарды, шектеулердi) орындау жобаларды iске асыруды жүзеге асыратын сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметiнiң барлық субъектiлерi үшiн мiндеттi.

Экологиялық апат аймақтары деп жарияланған өнеркәсiптiк орталықтар немесе жекелеген өндірістiк кешендер бар аумақтар халықты және қоршаған ортаны қорғау жөніндегі кешенді жобалық құжаттамалармен қамтамасыз етiлуге тиiс.

3. Аумақтарда қала құрылысын дамытудың кешенді схемаларында, аумақты дамытудың аймақаралық схемаларында қоршаған ортаны қорғау және табиғат пайдалану, сондай-ақ экологиялық апат және төтенше жағдайлар аймақтарын оңалту шаралары ескерілуге тиіс.

Елді мекендердің бас жоспарларында, егжей-тегжейлі жоспарлау жобаларында және өзге де қала құрылысы құжаттамасында Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен тиісті уәкілетті органдармен келісілген жобалардың болуы көрсетіле отырып, жоспарланатын аумақтарда бар су қорғау аймақтары мен белдеулері, ерекше қорғалатын табиғи аумақтар туралы мәліметтер болуға тиіс.

Жоспарланатын аумақ үшін су қорғау аймақтары мен белдеулерінің қолданыстағы жобалары болмаған жағдайда, аталған қала құрылысы жобаларын әзірлеуге арналған тапсырмада бұрын болмаған су қорғау құжаттамасын ауыстыратын арнайы бөлімнің міндеттілігі көзделуге тиіс.

4. Аумақтың және (немесе) объектiнiң жол берiлетiн концентрациялар шегiнен тыс зиянды химиялық, биологиялық заттармен, жол берiлетiн шектi деңгейден тыс радиоактивтi заттармен ластану салдарынан аумақта бұрын туындаған не күтiлiп отырған (болжанып отырған), адам өмiрi мен денсаулығына төнетiн қауiп болған жағдайда, қала құрылысы құжаттамасында жобаның мұндай көздердi құрту (жою) жөніндегi шараларды, ластанған аумақтарды (объектiлердi) оңалтудың кешендi шараларын жүргiзе отырып, оларды тоқтатып қоюды, сондай-ақ азаматтардың (халықтың) қолайсыз аймақта уақытша болуын қоса алғанда, Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң аумақты және объектiнi (объектiлердi) пайдаланудың ерекше режимiн енгiзу мүмкiндiгiн көздейтiн жобаның арнаулы бөлiмдерi (бөлiктерi) болуға тиiс.

Ескерту. 9-бапқа өзгерту енгізілді – ҚР 2007.01.09. № 213, 2009.07.10. № 180-IV Заңдарымен.

9-1-бап. Жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі талаптар

1. Сәулет, қала құрылысы және құрылыс кызметін жүзеге асыру Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген аумақтық көліктік жоспарлау және жол жүрісін ұйымдастыру жөніндегі талаптарды қамтамасыз ету шарттарына негізделуге тиіс.

Осы талаптарды орындау жөніндегі шаралар аумақтық көліктік жоспарлау және жол жүрісін ұйымдастыру жөніндегі жобалау құжаттамасында көрсетілуге тиіс.

2. Қала құрылысы және сәулет-құрылыс құжаттамасының құрамына аумақтық көліктік жоспарлау және жол жүрісін ұйымдастыру жөнiндегi жобалардың бөлiмдерi (бөлiктерi) енгiзiледi.

Аумақтық көліктік жоспарлау және жол жүрісін ұйымдастыру жөнiндегi белгiленген тәртiппен бекiтiлген жобалау құжаттамасының талаптарын (шарттарын, шектеулерiн) орындау жобаларды iске асыруды жүзеге асыратын сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметiнiң барлық субъектiлерi үшiн мiндеттi.

3. Елді мекендер мен аумақтар аумақтық көліктік жоспарлау және жол жүрісін ұйымдастыру жөніндегі кешенді жобалау құжаттамасымен қамтамасыз етілуге тиіс.

4. Елді мекендерде жол-көлік оқиғалары және жолдар мен көшелердің өткізу қабілеті мониторингінің нәтижелері мемлекеттік қала құрылысының кадастрында базалық деңгейде көрсетіледі.

5. Аумақтық көліктік жоспарлау және жол жүрісін ұйымдастыру жөніндегі жобалардың бөлімдерінде (бөліктерінде) құжаттардың мынадай түрлері қамтылады:

1) кешенді схемалардың, бас жоспарлардың көліктік бөлімдерін әзірлеу үшін негіздейтін материалдар (жол жүрісін ұйымдастыру жөніндегі тұжырымдамалық ұсыныстар, кешенді көліктік схемалар, зерттеулер мен болжамдар) – көлік жүйелерінің жұмысын, жол-көлік оқиғаларының ошақтары мен себептерін зерттеуді, бұрын әзірленген жобалық шешімдерді күтілетін авариялық деңгейі бойынша бағалауды орындайды, көлік жүктемесін қайта бөлу, көше-жол желісін қайта сыныптау, көше-жол желісінің жаңа учаскелерін салу, жол жүрісін шектеу есебінен жол-көлік оқиғаларын азайту жөнінде ұсыныстар әзірлейді;

2) кешенді көлік схемасы – жеке және қоғамдық көлік арасындағы көлік жұмысының көлемдерін бөлуді орындайды, көше-жол желілерін және қоғамдық көлік желілерін, көшеден тыс жылдамдық қозғалысының желілерін дамыту бойынша кешенді шешімдер ұсынады;

3) көше-жол желісінің бас схемасы – аумақтық жоспарлау құжаттарына (аумақтық жоспарлау схемаларына және бас жоспарларға) сәйкес тиімді әрі қауіпсіз көше-жол желісін дамыту міндеттерін іске асырудың қаржылық-экономикалық аспектілерін белгілейді;

4) көше-жол желісін ұйымдастыру жобасы – магистральдық көше-жол желісінің берілген құрылымын іске асырады, жол жүрісі қауіпсіздігі жөніндегі талаптарды қамтамасыз ету шартымен көшелердің, жолдар мен тораптық элементтердің, көлденең және бойлық қималардың, тораптардағы жол жүрісі схемаларының орналасатын жерлерін айқындайды. Көшелер мен жолдарды орналастыру үшін қажетті аумақтарды айқындайды;

5) жолдарды жоспарлау жобасы – жол жүрісі қауіпсіздігінің талаптарын ескере отырып, бөлінген жерлердің (қызыл сызықтардың), резервке қалдырылған аумақтардың шегінде көшелер мен жолдардың негізгі элементтерінің орналасатын жерлерін айқындайды;

6) жол жүрісін ұйымдастырудың кешенді схемасы – көше-жол желісін ұйымдастырудың қабылданған жобасы мен көшелерді жоспарлаудың қабылданған жобалары шеңберінде жол жүрісін ұйымдастыру жүйесін қоғамдық көліктің жол жүрісімен өзара байланыстыра отырып, айқындайды.

6. Аумақтық көліктік жоспарлау және жол жүрісін ұйымдастыру үш сатыда жүзеге асырылады:

бірінші сатыда ағымдағы көлік жағдайына зерттеулер жүргізіледі, көлік жағдайының ұзақ мерзімді перспективаға арналған өзгеру болжамдары орындалады, аумақтың көлік тірегін дамыту мүмкіндіктеріне баға беріледі және бірінші кезегін бөліп көрсете отырып, ұзақ мерзімді перспективаға арналған жол жүрісін ұйымдастыру жөніндегі тұжырымдамалық ұсыныстар қалыптастырылады. Бір жүз мыңнан астам тұрғыны бар қалалар, көлік жағдайы күрделі басқа да қалалар үшін кешенді көлік схемалары әзірленеді;

екінші сатыда зерттеу нәтижелері, тұжырымдамалық ұсыныстар және кешенді көлік схемалары негіздейтін материалдар ретінде ресімделеді және Қазақстан Республикасының және жекелеген өңірлердің (облыстың немесе оның қандай да бір бөлігінің) аумағын аумақтық жоспарлау схемаларын, елді мекендердің бас жоспарларын әзірлеу шеңберінде қаралады. Аумақтық жоспарлау схемаларының және бас жоспарлардың басқа да материалдарымен өзара байланыстырылған жол жүрісін ұйымдастырудың бас схемалары көрсетілген құжаттарды әзірлеудің нәтижесі болып табылады;

үшінші сатыда жол жүрісін ұйымдастыру бас схемаларының негізінде жол жүрісін ұйымдастырудың кешенді схемалары әзірленеді.

7. Көше-жол желісін ұйымдастыру жобасы бас жоспар (аумақтық жоспарлау құжаты), жолдарды жоспарлау жобасы мен жол жүрісін ұйымдастырудың кешенді схемасы арасындағы өзара байланыстырушы буын болып табылады.

8. Жолдарды жоспарлау жобасы жекелеген тораптарда жол жүрісін ұйымдастыру жобасын әзірлеуге негіз болып табылады.

9. Қазақстан Республикасының аумағында жолдарды жобалау мынадай:

жол жүрісі қарқындылығының ұлғаю перспективасын ескере отырып, жолдардың қажетті өткізу қабілетін;

жолдарды интеллектуалды көлік жүйелерімен;

қоғамдық көліктің кедергісіз әрі қауіпсіз жүруін, оның ішінде оларға жүру үшін жекелеген жолақтарды бөлу арқылы;

велосипедтердің кедергісіз әрі қауіпсіз жүруін, оның ішінде оларға жекелеген велосипед жүретін жолақтарды не велосипед жолдарын бөлу арқылы;

жолдарды трасса бойындағы медициналық-құтқару пункттерімен жарақтандыруды;

жаяу жүргіншілер өткелдерімен;

электрқуаттау станцияларымен қамтамасыз етудің міндетті талаптарына сай болуға тиіс.

Ескерту. 2-тарау 9-1-баппен толықтырылды - ҚР 17.04.2014 № 195-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен; өзгеріс енгізілді - ҚР 18.07.2024 № 126-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

9-2-бап. Байланысты қамтамасыз ету жөніндегі талаптар

Қоғамдық (қоғамдық-іскерлік) аймақта орналасқан құрылысжайды, ғимаратты жобалау және салу кезінде тапсырыс беруші:

талшықты-оптикалық байланыс желілерін жүргізуді;

байланыс құралдарын орналастыру мен қосу мақсатында байланыс операторларына арналған микроклиматты басқару жүйесі (желдету, кондиционерлеу және басқалары) бар жеке үй-жаймен қамтамасыз етеді.

Осындай құрылысжайлар мен ғимараттардың меншік иелері байланыс операторларының тең қолжетімділігін қамтамасыз етеді.

Ескерту. 9-2-баппен толықтырылды – ҚР 21.05.2024 № 86-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

10-бап. Тарихи-мәдени мұра объектiлерi мен ландшафтарды сақтау жөнiндегi талаптар

1. Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметiн жүзеге асыру заңдарда белгiленген тәртiппен тарих және мәдениет ескерткiштерi мен қорғалатын ландшафтық объектiлер деп танылған аумақтар мен объектiлердiң сақталу талаптарына негiзделуге тиiс.

2. Тарих және мәдениет ескерткiштерi, қорғалатын табиғат объектiлерi бар аумақтарда ерекше реттелетiн шекара белгiленедi, оның шегiнде сәулет, Қала құрылысы және Құрылыс қызметін жүргiзуге тыйым салынады немесе шек қойылады.

3. Аталған аймақтар шегiндегi жердi пайдалану тәртiбi Қазақстан Республикасының заңдарымен реттеледi.

Ескерту. 10-бапқа өзгерту енгізілді – ҚР 2006.12.11. № 204 Заңымен (ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі).

11-бап. Елдi мекендердi инфрақұрылым объектілерiмен қамтамасыз ету және оларға қол жеткiзуге жағдай жасау

1. Елдi мекендер не оның бiр бөлігiн жоспарлау және салу жөнiндегi қала құрылысы құжаттамасында (қала құрылысы жобаларында) әлеуметтiк, өндiрiстiк, рекреациялық, инженерлiк және көлік инфрақұрылымдарының құрамы мен құрылымы анықталуға, сондай-ақ:

1) қоныстандыру түрiн (рөлiн) ескере отырып, аумақты абаттандыру, көгалдандыру, инженерлiк жағынан дайындау қажеттi сервитуттар;

2) аумақта кешендi құрылыс салу;

3) халықтың әлеуметтiк, демографиялық және кәсiптiк түрлi топтарының мүдделерiн ескеру;

4) нормативтiк талаптарды (шектеулердi, шарттарды) сақтау;

5) қызмет көрсету саласында бәсекелестiк ортаны дамыту көзделуге тиiс.

2. Елдi мекендер қоныстану үлгiсiне және сол жердiң жағдайына сәйкес халықтың барлық санаттары үшiн (мүгедектігі бар адамдар мен жүріп-тұруы шектеулі басқа да топтарды қоса алғанда) жұмыс орындарына, жалпыға ортақ пайдаланылатын орындарға, әлеуметтiк, рекреациялық, инженерлiк және көлiк инфрақұрылымы объектiлерiне (ғимараттарына, коммуникацияларына) қол жеткiзуiн оңтайлы жағдайлармен және құралдармен қамтамасыз етiлуге тиiс.

3. Елдi мекендерге арналған қала құрылысы құжаттамаларында мүгедектігі бар адамдар мен халықтың жүріп-тұруы шектеулі басқа да топтарының әлеуметтiк және рекреациялық инфрақұрылым объектiлерiне қажеттерiн қамтамасыз етуге жағдай жасау жөнiндегi бөлiмдер мазмұндалуға тиiс.

4. Мемлекеттiк нормативтермен белгiленген қызмет көрсету деңгейiн төмендетуге әкеп соғатын халыққа қызмет көрсету объектiлерi мәнiнiң өзгертiлуiне жол берiлмейдi.

5. Қала құрылысы құжаттамасын әзiрлеу, елдi мекендердi жобалау мен салу кезiнде елдi мекеннiң жоспарлық құрылымымен өзара байланыстырылған және оның барлық қызмет ету аймақтарымен (қала маңындағы аймақтарды қоса алғанда), сондай-ақ сыртқы көлік объектiлерiмен байланысты қамтамасыз ететiн көлiк коммуникацияларының және көше-жол торабының бiрыңғай жүйесi көзделуге тиiс.

6. Қонысаралық аумақтарды игеруге (абаттандыруға, құрылыс салуға) арналған жобалау құжаттамасында адамдардың келуiмен байланысты кейiннен шаруашылық және (немесе) өзге де қызметтi жүзеге асыру мақсатында осы аумақта, инфрақұрылым объектiлерiнiң құрылысын қоса алғанда, тiршiлiктi қамтамасыз ететiн тұрақты және қол жеткiзiлетiн жүйе көзделуге тиiс.

7. Инженерлiк инфрақұрылымның магистральды коммуникацияларының, басты ғимараттарының жобалау құжаттамасын әзiрлеу, салу, пайдалану және кейiннен кәдеге жарату кезiнде, сондай-ақ аумақтарды инженерлiк жағынан дайындау жұмыстарын жүргiзу кезiнде шектес аумақтардың мүдделерiн ескеретiн және аумақ пен халыққа қауiптi (зиянды) құбылыстар мен процестердiң әсер ету мүмкiндiгiн болғызбайтын шешiмдер қабылдануға тиiс.

8. Республикалық, аймақаралық және аймақтық инженерлiк және көлiк жүйелерiнiң бекiтiлген схемалары жобалау (жобалау-смета) құжаттамасын әзiрлеуге, сондай-ақ тiршiлiктi қамтамасыз ету мен елдi мекендердi жайғастыру жүйесiн дамытуға бағытталған қызметке негiз болып табылады.

Ескерту. 11-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.12.2015 № 433-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

12-бап. Жер учаскелерiн пайдалану кезiнде қала құрылысы талаптарын қамтамасыз ету

Меншiк иелерiнің не жер пайдаланушылардың құрылыс салу үшiн (коммуникациялар тартуды, аумақты инженерлiк дайындауды, абаттандыруды, көгалдандыруды және учаскенi жайғастырудың басқа да түрлерiн қоса алғанда), сондай-ақ ғимараттарды (құрылыстарды, құрылысжайларды) кеңейту және реконструкциялау үшін жер учаскелерiн пайдалануы тек қана Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен бекiтiлген жобалау құжаттамасына сәйкес және нысаналы мақсат немесе сервитут, аумақты аймақтарға бөлу, қызыл сызықтар және құрылыс салуды реттеу сызықтары, құрылыс саласындағы құрылыс салуды ұйымдастыру және рұқсат беру рәсімдерінен өту және пайдалану қағидалары сақтала отырып, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлер мен әскери құралымдардың арсеналдары, базалары мен қоймалары жанындағы тыйым салынған аймақ пен тыйым салынған аудан аумағында белгіленген тыйым салулар сақтала отырып жүзеге асырылуы мүмкін.

Егер жер учаскесі елді мекендердің жаңа бас жоспарын бекітуге немесе бекітілген бас жоспарға не егжей-тегжейлі жоспарлау немесе оларды дамыту мен салу схемасының жобасына өзгерістер енгізуге байланысты мемлекет мұқтажы үшін иеліктен шығаруға жататын болса, меншік иесі немесе жер пайдаланушы осы жер учаскесін жер учаскелері мемлекет мұқтажы үшін алып қойылғанға дейін елді мекендердің жаңа бас жоспары бекітілгенге немесе бекітілген бас жоспарға не егжей-тегжейлі жоспарлау немесе оларды дамыту мен салу схемасының жобасына өзгерістер енгізілгенге дейін қолданыста болған қала құрылысы талаптарына сәйкес нысаналы мақсаты бойынша пайдаланады.

Ескерту. 12-бап жаңа редакцияда – ҚР 29.05.2020 № 337-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

13-бап. Жеке және заңды тұлғалардың сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі жөніндегi шешімдердi талқылауға қатысуы

1. Қол жеткiзiлуi заң тәртiбiмен шектелген немесе мемлекеттiк құпияларға жатқызылған ақпаратты қоспағанда, Қазақстан Республикасының жеке және заңды тұлғалары өздерi мекендейтiн және тiршiлiк ететiн ортаның жай-күйi, оның сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметiнде белгiленiп отырған болжамды өзгерiстерi туралы толық, уақтылы және сенiмдi ақпарат алуға құқығы бар.

2. Жеке және заңды тұлғаларды өздерiнiң мекендейтiн және тiршiлiк ететiн ортасының жай-күйi туралы, сондай-ақ аумаққа құрылыс салу (қайта жоспарлау) жөніндегi ниеттерi туралы хабардар етудi бұқаралық ақпарат құралдары арқылы немесе қоғамдық талқылау жүргізу, экспозициялар мен көрмелер арқылы жергілікті ayдандардың (қалалардың) атқарушы органдары жүзеге асырады.

3. Қала құрылысы және сәулет-құрылыс құжаттамасы бекiтiлгенге дейiн жеке және заңды тұлғалардың талқылауға қатысуға, қоғамдық немесе жеке мүдделердi қозғайтын, қабылданатын шешiмдердi өзгерту жөнiнде ұсыныстар енгiзуге құқығы бар.

4. Мемлекеттiк органдар жобаланатын объектілер, тiршiлiк ортасының және тiршiлiк ету әрекетінің жай-күйi және мемлекеттiк нормативтерге немесе бекiтiлген қала құрылысы құжаттамасына сәйкес келмейтiн, сондай-ақ қоғамдық және жеке мүдделердi тiкелей қозғайтын, оған көзделіп отырған өзгерiстер туралы анық емес ақпарат берген (қол жеткiзiлуi шектеулi санатқа жатқызылмаған сұратылған ақпаратты беруден бас тартқан) жағдайда, жеке және заңды тұлғалар Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен сотқа жүгінуге құқылы.

5. Қала құрылысы, сәулет немесе құрылыс шешiмдерiн қабылдау кезiнде жеке және заңды тұлғалардың талқылауға қатысуы:

1) тiкелей қатысу;

2) өкілдiгi нысанында;

3) заңда тыйым салынбаған өзге де нысанда көрiнiс табады.

6. Егер сәулет, қала құрылысы және (немесе) құрылыс қызметi осы аумақта азаматтардың, қоғамдық бiрлестiктердiң және заңды тұлғалардың мүдделерiн қозғаса, онда олардың:

1) заңдарды немесе мемлекеттiк нормативтердi бұза отырып жүзеге асырылатын объектiлердi орналастыру, жобалау, салу (реконструкциялау) немесе пайдалануға беру туралы шешiмнiң әкiмшiлiк немесе сот тәртiбiмен күшiн жоюға;

2) заңдарды немесе мемлекеттiк нормативтердi бұза отырып жүзеге асырылатын қызметке әкiмшiлiк немесе сот тәртiбiмен шектеу енгiзуге, тоқтата тұруға немесе тоқтатуға;

3) облыстардың (республикалық маңызы бар қалалардың, астананың), аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) жергілікті атқарушы органдарының әрекеттерiне (әрекетсіздігіне), сондай-ақ жобалар сараптамасының қорытындыларына Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен шағым жасауға;

4) субъектiлердiң немесе лауазымды адамдардың заңдарды немесе мемлекеттiк нормативтердi бұзуға жол беруiне байланысты азаматтардың денсаулығына және (немесе) мүлкiне келтiрiлген зиянды өтеу туралы сотқа талап қоюға;

5) сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметi саласындағы заңдарды және мемлекеттiк нормативтердi бұзудың өзге де фактiлерi бойынша заңдарда белгiленген тәртiппен жүгiнуге құқығы бар.

Ескерту. 13-бапқа өзгерту енгізілді – ҚР 2004.12.20. № 13 (01.01.2005 бастап қолданысқа енгiзiледi); 28.12.2018 № 210-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 351-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

3-тарау. СӘУЛЕТ, ҚАЛА ҚҰРЫЛЫСЫ ЖӘНЕ ҚҰРЫЛЫС ҚЫЗМЕТI
СУБЪЕКТIЛЕРIНIҢ ҚҰҚЫҚТАРЫ, МIНДЕТТЕРI МЕН ЖАУАПКЕРШIЛIГI

14-бап. Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметi субъектiлерiнiң құқықтары

Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметi субъектiлерiнiң заңдарда белгiленген тәртiппен:

1) тиiстi сәулет және қала құрылысы органдарынан, сондай-ақ мемлекеттік қала құрылысы кадастрын жүргізуді жүзеге асыратын мемлекеттік кәсіпорыннан (қол жеткiзiлуге шек қойылған ақпараттарды немесе құжаттарды қоспағанда) жобалау алдындағы зерттеулерге, техникалық-экономикалық негiздеменi дайындауға, құрылыстағы инвестициялар негiздемесiне, аумақты игерудi жоспарлауға және (немесе) онда құрылыс салуға, объектiлердi жобалау мен салуға, сондай-ақ оларды кейiннен пайдалануға қажеттi ақпаратты (мәлiметтердi, деректердi, бастапқы материалдарды немесе құжаттарды) сұрауға және алуға;

2) қала құрылысы регламенттерi, сервитуттар немесе өзге де нормативтiк талаптар (шарттар, шектеулер) шегiнде меншiкке сатып алынған не иеленуге, пайдалануға берiлген жер учаскелерiн нысаналы мақсаты бойынша пайдалануға;

3) кәсіби қоғамдық ұйымдар құруға құқығы бар.

Ескерту. 14-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 21.01.2014 № 167-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

15-бап. Сәулет және қала құрылысы туындысына авторлық құқық

1. Сәулет және қала құрылысы туындысына авторлық құқық пен соған байланысты туындайтын қатынастар Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексiмен, "Авторлық құқық және сабақтас құқықтар туралы" Қазақстан Республикасының Заңымен және осы Заңмен реттеледi.

2. Шығармашылық еңбегiнiң нәтижесiнде сәулет және (немесе) қала құрылысы туындысын жасаған азаматтар оның авторлары деп танылады және оларға тиiсiнше авторлық құқық беріледi.

3. Сәулет немесе қала құрылысы туындысы авторларының мүлiктiк құқықтары (Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексiнде, "Авторлық құқық және сабақтас құқықтар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында және осы Заңда көзделген жағдайларды қоспағанда) оның:

1) жобаны пайдалану немесе іске асыру үшін пайдалануға рұқсат етуге;

2) сәулет немесе қала құрылысы жобасын жаңадан жасауды, таратуды және қайта өңдеудi жүзеге асыруға немесе оған рұқсат етуге;

3) аталған ерекше құқықтарын заңдарда көзделген тәртiппен басқа тұлғаларға беруге ерекше құқығы болып табылады.

4. Қызметтiк мiндеттердi немесе қызметтiк тапсырманы орындау ретiмен жасалған сәулет немесе қала құрылысы туындысының авторларына, егер шартта өзгеше көзделмесе, мүлiктiк құқықтар берiлмейдi.

Жобаның тапсырысшысы (жұмыс берушi) мен авторлар (тапсырысты орындаушылар) арасындағы шартта қызметтiк мiндеттердi немесе қызметтiк тапсырманы орындау ретiмен жасалған сәулет немесе қала құрылысы туындысын пайдалану жөнiндегi мүлiктiк құқықтарды реттеу туралы ереже болуға тиiс.

5. Сәулет немесе қала құрылысы туындыларының авторы:

1) егер құрылыс жобасын әзiрлеуге берiлген тапсырмада өзгеше көзделмесе, авторлық жобаны iске асыру жөніндегi құрылыс құжаттамасын әзiрлеуге авторлық қадағалауды жүзеге асыруға;

2) егер сәулет (қала құрылысы) жобасын әзiрлеуге берiлген тапсырмада өзгеше көзделмесе, объектiлер құрылысының (реконструкциялаудың, қалпына келтiрудiң, жаңғыртудың) барысына белгiлеген тәртiппен авторлық қадағалауды жүзеге асыруға;

3) егер жобаны әзiрлеуге арналған шартта немесе жобалауға берiлген тапсырмада өзгеше көзделмесе, сондай-ақ объектiде мемлекеттiк құпияларға жатқызылған ақпарат болмаса, суретке түсiрудi (кино-, бейне түсiрiлiм) жүргiзуге құқылы.

6. Автордың (авторлардың) сәулет және қала құрылысы туындыларына жеке мүлiктiк емес құқықтарын қорғау Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде белгiленген тәртiппен жүзеге асырылады.

16-бап. Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметi субъектiлерiнiң негiзгi мiндеттерi

Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметiнiң субъектiлерi:

1) қызметiн заңдарға және мемлекеттiк нормативтерге (мемлекеттiк нормативтiк құжаттарға) сәйкес жүзеге асыруға;

2) өздерiнiң меншiгiндегi (иелiгiндегi, қолдануындағы) пайдаланылушы объектiлердi олардың азаматтар үшiн қауiпсiздiгiн, сондай-ақ халықтың жүріп-тұруы шектеулі топтарына кедергісіз қолжетімділігін, эстетикалық талаптарды қоса алғанда, нормативтiк және басқа да мiндеттi талаптарға сәйкес тұрақты жұмыс iстеуiн қамтамасыз ететiн лайықты жағдайда ұстауға;

3) Қазақстан Республикасының заңнамасына және мемлекеттік нормативтерге (мемлекеттік нормативтік құжаттарға) сәйкес елді мекендерді жобалау, салу және оларда құрылыс жүргізу, тұрғын аудандарды қалыптастыру, жаңадан игерілетін және реконструкцияланатын аумақтар мен басқа да елді мекендерді абаттандыру кезінде мүгедектігі бар адамдардың тұрғын, қоғамдық және өндірістік ғимараттарға, құрылысжайларға және үй-жайларға қолжетімділігін көздеуге міндетті.

Тұрғын үй құрылысы шегінде, сондай-ақ қызмет көрсету мекемелері мен еңбек объектілері жанында қойылатын жеңіл автомобильдерді уақытша сақтау үшін ашық тұрақтарды жобалау және салу кезінде мүгедектігі бар адамдардың жеке автокөлік құралдары үшін орындар көздеуге міндетті.

Ескерту. 16-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

17-бап. Субъектiлердiң сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметi туралы заңдарды бұзғандық үшiн жауапкершiлiгi

1. Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметi туралы заңдарда белгіленген нормалар мен талаптарды (шарттарды, ережелерді, шектеулердi) бұзуға жол берген оның субъектiлерiн Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жауаптылыққа әкеп соғады.

Аталған бұзушылықтарға мыналар жатады:

1) сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы лицензияланатын қызмет түрлерiн лицензиясыз жүзеге асыру;

2) аумақтардың, қала құрылысы регламенттерiнiң бекiтiлген жұмыс iстеу мақсатынан, қала құрылысын ерекше реттеу аймақтарында белгiленген режимнен ауытқу;

2-1) егжей-тегжейлі жоспарлау жобасының немесе құрылыс салу жобаларының елді мекеннің бекітілген бас жоспарынан ауытқуы және оған сәйкес келмеуі;

3) қала құрылысы мақсаттарына арналған жер учаскелерiн таңдау мен берудiң (пайдалануға рұқсат етудiң), сондай-ақ мемлекет мұқтажын қамтамасыз етуге байланысты алып қоюдың заңдарда белгiленген тәртiбiнен ауытқу;

4) қала құрылысы құжаттамасын әзiрлеудiң, келісудің, сараптамадан өткізудің және бекiтудiң белгiленген тәртiбiнен ауытқу, сол сияқты Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен бекiтiлген құжаттамадан ауытқу не бекiткен инстанцияның рұқсатынсыз оған өзгерiстер енгiзу;

4-1) жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасын әзiрлеудiң, сараптамадан өткізудің және бекiтудiң белгiленген тәртiбiнен ауытқу, сол сияқты Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен бекiтiлген құжаттамадан ауытқу не бекiткен инстанцияның рұқсатынсыз оған өзгерiстер енгiзу;

4-2) құрылыс-монтаждау жұмыстары барысында бекітілген жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасынан ауытқу;

5) "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген тәртіппен мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылауын және қадағалауын жүзеге асыратын органдарды хабардар етпей құрылыс-монтаждау жұмыстарын жүргiзу;

6) осы заңда мiндеттiлiгi көзделген жағдайда, құрылысты сәулет-құрылыс бақылауын мен қадағалауын, техникалық және авторлық қадағалауларды қатар жүргiзбей жүзеге асыру;

7) өз бетiнше құрылыс салу, нақ сол сияқты үйлердiң, жекелеген үй-жайлардың және (немесе) үй бөліктерiнiң сәулеттiк келбетiн өзгерту, қайта жоспарлау (қайта жабдықтау, қайта бейiмдеу);

8) елдi мекендердi жоспарлау мен салу кезiнде сейсмикалық қауiптiлiгi жоғары аймақтарда белгiленген сызықтар мен құрылыс салу сызықтарынан, сондай-ақ сары сызықтардан ауытқу;

9) объектіні жобалау, сараптау, салу және кейіннен пайдалану процесінде сәулет, қала құрылысы және құрылыс, сондай-ақ еңбекті қорғау, өрт және жарылыс қауіпсіздігі, санитариялық және экологиялық қауіпсіздік, мүгедектігі бар адамдар мен халықтың жүріп-тұруы шектеулі топтары үшін әлеуметтік, көліктік және рекреациялық инфрақұрылым объектілеріне қол жеткізуді қамтамасыз ету саласындағы мемлекеттік нормативтерді сақтамау, оның ішінде мемлекеттік инвестициялар және квазимемлекеттік сектор субъектілерінің қаражаты есебінен қаржыландырылатын объектілерде тауарлардың, жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің және оларды берушілердің дерекқорына енгізілген отандық өндірістің материалдарын, жабдықтарын, бұйымдары мен конструкцияларын қолданбау;

10) құрылысы аяқталған объектiлердi қабылдау мен пайдалануға берудiң, сондай-ақ пайдалану процесiнде оларды күтiп-ұстаудың заңдарда белгiленген тәртiбiн бұзу;

11) лауазымды адамдардың елдi мекендердi (елдi мекеннiң бөлiктерiн) жоспарлауға және салуға (реконструкциялауға) байланысты шешiмдердiң әзiрленуi мен қабылдануы, жобаланып отырған объектiлер туралы, сондай-ақ мекендейтiн және тiршiлiк ететiн ортаның жай-күйi мен оған қоғамдық және жеке мүдделердi тiкелей қозғайтын, көзделiп отырған өзгерiстер туралы ақпарат беруден негiзсiз бас тартуы не жалған ақпарат беруi;

12) мекендеу және тiршiлiк ету ортасының жай-күйiнiң нашарлауына, азаматтар, соның iшiнде мүгедектігі бар адамдар мен тұтас алғанда қоғамның құқықтарына және заңды мүдделерiне нұқсан келтiруге, Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жауаптылыққа әкеп соғатын мемлекеттік мүдделерге зиян келтiруге себеп болатын өзге де әрекеттер.

2. Жiберiлген жолсыздықты және оның зардаптарын жою, сондай-ақ келтiрiлген залалдың (зиянның) орнын толтыру жөніндегi мiндеттер аталған жолсыздыққа жол берген субъектiге жүктеледi.

3. Сәулет, қала құрылысы және (немесе) құрылыс қызметi субъектiлерiнiң жол берген бұзушылықтары салдарынан салынған объектiнi пайдаланудың кепiлдi мерзiмiн сақтамау фактiлерi Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексiнiң нормаларына, сондай-ақ осы Заңның 69-бабына сәйкес белгiленедi.

4. Сараптама жүргізу процесінде жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасында объектінің беріктігіне, орнықтылығына және сенімділігіне тікелей әсер ететін бұзушылықтар, сондай-ақ қала құрылысы жобасында бұзушылықтар, Қазақстан Республикасы заңнамасы, сондай-ақ қала құрылысы регламенттері мен техникалық регламенттер талаптарының, сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы мемлекеттік және мемлекетаралық нормативтік құжаттардың нормалары мен ережелерінің бұзылуы анықталған жағдайда және анықталған бұзушылықтар сараптама жүргізудің белгіленген мерзімдерінде жойылмаған жағдайда, жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасын, қала құрылысы жобаларын әзірлеген ұйым Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылықта болады.

Сараптаманың теріс қорытындысы (сарапшылардың айғақтары) жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасын және қала құрылысы жобаларын әзірлеу кезінде анықталған бұзушылықтарды растау болып табылады.

Құрылыс процесінде жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасында салынып жатқан объектінің беріктігіне, орнықтылығына және сенімділігіне тікелей әсер ететін Қазақстан Республикасы заңнамасының, сондай-ақ қала құрылысы регламенттері мен техникалық регламенттердің талаптарын, сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы мемлекеттік және мемлекетаралық нормативтік құжаттардың нормалары мен ережелерін бұзушылықтар анықталған кезде жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасын әзірлеген ұйым, сондай-ақ жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасы бойынша оң қорытынды берген сарапшы Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылықта болады.

Қала құрылысы жобасында қолданыстағы нормалар мен талаптарды бұзушылықтар анықталған кезде қала құрылысы жобасын әзірлеген ұйым, сондай-ақ қала құрылысы жобасы бойынша оң қорытынды берген сарапшы және мемлекеттік сараптама ұйымы Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылықта болады.

Анықталған бұзушылықтар және сарапшылардың ескертулері уәжді болуға және Қазақстан Республикасындағы сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы тиісті нормативтік құқықтық актілерге, қала құрылысы регламенттерінің және техникалық регламенттердің, мемлекеттік және мемлекетаралық нормативтік құжаттардың нормалары мен ережелерінің талаптарына жасалған сілтемелермен негізделуге тиіс. Ұсынымдық сипаттағы ескертулер беруге жол берілмейді.

Азаматтық істер, әкімшілік істер, қылмыстық істер, сондай-ақ әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер бойынша іс жүргізу кезінде құрылыстың есептік немесе сметалық құнының негізділігін және (немесе) дұрыстығын бұзу тиісінше Қазақстан Республикасының Азаматтық процестік кодексінде, Қазақстан Республикасының Әкімшілік рәсімдік-процестік кодексінде, Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процестік кодексінде не Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде белгіленген тәртіппен сот сараптамасымен расталады.

Сот сараптамасы құрылыстың есептік немесе сметалық құнының негізсіз көтерілгендігін растаған жағдайда жобалау құжаттамасын (жобалау-сметалық құжаттаманы) әзірлеген және жобаға ведомстводан тыс кешенді сараптама жүргізген адамдар Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылықта болады.

5. Қазақстан Республикасы заңнамасының, сондай-ақ қала құрылысы регламенттерінің және техникалық регламенттердің талаптары, мемлекеттік және мемлекетаралық нормативтік құжаттардың нормалары мен ережелері бұзылып келісілген және берілген сәулет-жоспарлау тапсырмасы, келісілген эскиздік жоба, сондай-ақ жобалардың ведомстводан тыс кешенді сараптамасының оң қорытындысы Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен кері қайтарып алынуға не күшін жоюға жатады.

Ескерту. 17-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2005.04.13 № 40 (2005.01.01 бастап қолданысқа енгiзiледi), 2009.07.10 № 180-IV, 2011.01.06 № 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.07.15 № 461-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.07.10 № 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.05.2014 № 203-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 28.10.2015 № 366-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.12.2015 № 433-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 399-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.04.2023 № 221-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

4-тарау. СӘУЛЕТ, ҚАЛА ҚҰРЫЛЫСЫ ЖӘНЕ ҚҰРЫЛЫС САЛАСЫНДАҒЫ
МЕМЛЕКЕТТIК БАСҚАРУ

18-бап. Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметiсаласындағы лауазымды адамдар мен мемлекеттiк басқару органдары

Сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы реттеудi жүзеге асыратын, сондай-ақ бақылау-қадағалау функцияларын атқаратын лауазымды адамдар мен мемлекеттiк басқару органдары:

1) Қазақстан Республикасының Президенті;

2) Қазақстан Республикасының Үкiметi;

3) сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті орган;

4) сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметiмен сабақтас болып табылатын мәселелер бойынша өздерiнiң арнаулы өкiлеттiктерi шегiнде өзге де орталық атқарушы органдар;

5) облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың, аудандардың, облыстық маңызы бар қалалардың жергiлiктi өкiлдi және атқарушы органдары болып табылады.

Ескерту. 18-бап жаңа редакцияда - ҚР 2011.07.05 № 452-IV (2011.10.13 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгерістер енгізілді - ҚР 2012.01.13 № 542-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 № 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

19-бап. Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметi саласындағы құзыретi

Қазақстан Республикасының Үкiметi сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметi саласында:

1) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
2) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

3) Қазақстан Республикасының аумағын ұйымдастырудың бас схемасын кешенді әзірлеуді орталық атқарушы органдарға тапсырады, өндіргіш күштерді қоныстандыру және орналастыру жүйесін, республикалық маңызы бар қала құрылысы регламенттерін, өндірістік, әлеуметтік, рекреациялық, инженерлік және көлік инфрақұрылымдарын дамытудың, сондай-ақ республикалық және аймақаралық маңызы бар ерекше реттелетін қала құрылысының аумақтары мен объектілерінің схемалары мен жобаларын қоса, оның негізгі ережелерін бекітеді және іске асырады;

3-1) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
3-2) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
3-3) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

4) республикалық және аймақаралық маңызы бар ерекше реттелетiн қала құрылысының аумақтары мен объектiлерiнiң шекарасын белгiлейдi;

5) халықаралық мамандандырылған көрменің объектілері бойынша сәулет-құрылыс құжаттамаларын қоспағанда, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың және халқының есептік саны жүз мың тұрғыннан асатын облыстық маңызы бар қалалардың бас жоспарларын (негізгі ережелерін қоса алғанда), жалпымемлекеттік, мемлекетаралық немесе өңіраралық маңызы бар өзге де қала құрылысы және сәулет-құрылыс құжаттамасын, сондай-ақ оларға енгізілген өзгерістерді бекітеді;

6) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
6-1) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
7) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

8) жалпы мемлекеттiк және мемлекетаралық маңызы бар объектiлердi жобалау және салу туралы шешiмдер қабылдайды;

9) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
9-1) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
10) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
11) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

12) алып тасталды

13) сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметiн реттейтiн нормативтiк құқықтық актілер шығарады;

14) сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы ынтымақтастық туралы үкiметаралық келiсiмдердiң орындалуын қамтамасыз етедi;

15) алып тасталды - ҚР 29.12.2014 № 269-V Заңымен (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі);
15-1) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
15-2) алып тасталды - ҚР 2012.07.10 № 34-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
16) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
16-1) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
17) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
18) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
18-1) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
19) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
20) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

21) Қазақстан Республикасының шетелдегі объектілері мен кешендерін салу (реконструкциялау, күрделі жөндеу) жобаларын іске асыру тәртібін айқындайды;

22) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
23) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
24) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
Ескерту. 19-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2004.12.20 № 13 (01.01.2005 бастап қолданысқа енгiзiледi), 2005.04.12 № 38, 2006.01.10 № 116 (01.01.2006 бастап қолданысқа енгiзiледi), 2006.01.31 № 125 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2006.12.29 № 209, 2009.07.10. № 180-IV , 2009.07.17. № 188-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2011.01.06 № 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.07.05 № 452-IV (2011.10.13 бастап қолданысқа енгізіледі), 2011.07.15 № 461-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.01.13 № 542-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.07.10 № 34-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 21.01.2014 № 167-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 № 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 27.10.2015 № 364-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.10.2015 № 366-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2018 № 210-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

20-бап. Сәулет, қала құрылысы және құрылыс iстерiжөніндегi уәкiлеттi органның құзыретi

Сәулет, қала құрылысы және құрылыс iстерi жөніндегi уәкiлеттi органның құзыретiне:

1) сәулет, қала құрылысы, құрылыс, құрылыс индустриясының өндiрiстiк базасын дамыту саласындағы мемлекеттiк саясатты қалыптастыру және іске асыру;

1-1) алынып тасталды - ҚР 13.01.2014 № 159-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

1-2) сәулет, қала құрылысы, құрылыс, құрылыс индустриясының өндірістік базасын дамыту саласында жергілікті атқарушы органдарды үйлестіруді және оларға әдістемелік басшылық жасауды жүзеге асыру;

1-3) мемлекеттік инвестициялар және квазимемлекеттік сектор субъектілерінің қаражаты есебінен объектілердің құрылысы саласындағы баға белгілеу және экономика бойынша ғылыми зерттеулерді ұйымдастыру;

1-4) аумақты дамытудың өңірлік схемаларын әзірлеу және келісу;

1-5) Қазақстан Республикасының сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласындағы әлеуетін басымдықпен пайдалану туралы заңнамалық актілер талаптарының орындалуына бақылауды жүзеге асыру;

2) алып тасталды - ҚР 13.06.2013 № 102-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
3) алынып тасталды - ҚР 13.01.2014 № 159-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
4) алынып тасталды - ҚР 13.01.2014 № 159-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
5) алынып тасталды - ҚР 13.01.2014 № 159-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
6) алынып тасталды - ҚР 13.01.2014 № 159-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
6-1) алып тасталды - ҚР 28.10.2015 № 366-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

6-2) құрылыстағы баға белгілеу мен сметалық нормалар бойынша нормативтік құжаттарды әзірлеу және бекіту;

6-3) мемлекеттік инвестициялар және квазимемлекеттік сектор субъектілерінің қаражаты есебінен объектілер құрылысының құнын айқындау қағидаларын әзірлеу және бекіту;

6-4) құрылыс жобаларының мемлекеттік банкін қалыптастыру және жүргізу, сондай-ақ техникалық-экономикалық негіздемелерді, үлгілік жобалар мен жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасын беру қағидаларын әзірлеу және бекіту;

6-5) алып тасталды - ҚР 29.06.2020 № 352-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі).

6-6) Құрылыстағы жаңа технологиялардың бірыңғай мемлекеттік тізілімін қалыптастыру, жүргізу және жүйелі түрде жаңартып отыру;

6-7) ғимараттар мен құрылыстардың сенімділігін және орнықтылығын техникалық зерттеп-қарауды жүзеге асыру қағидаларын әзірлеу және бекіту;

6-8) объектілерді кейіннен кәдеге жарату (ғимараттар мен құрылысжайларды бұзу) бойынша жұмыстар кешенін жүргізуге шешім беру қағидаларын әзірлеу және бекіту;

7) алынып тасталды - ҚР 13.01.2014 № 159-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
8) алып тасталды – ҚР 05.04.2023 № 221-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін тоғыз ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
9) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
10) алып тасталды

11) жобалардың мемлекеттік сараптамасына басшылық ету;

11-1) сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласындағы сараптама жұмыстарын және инжинирингтік көрсетілетін қызметтерді жүзеге асыратын сарапшыларды аттестаттау тәртібін әзірлеу және бекіту;

11-2) сараптама комиссияларын (сараптама топтарын) құру және кешендi ведомстводан тыс сараптамаға және қала құрылысы сараптамасына қатысу үшiн мамандарды (мамандандырылған институттар мен ұйымдарды) тарту қағидаларын әзiрлеу және бекiту;

11-3) қала құрылысы және құрылыс жобалары (техникалық-экономикалық негiздемелер және жобалау-сметалық құжаттамалар) бойынша сараптама қорытындыларын ресiмдеу қағидаларын әзiрлеу және бекiту;

11-4) сараптама ұйымдарын аккредиттеу қағидаларын әзірлеу және бекіту;

11-5) қаржыландыру көздеріне қарамастан, жаңа үйлер мен ғимараттарды, олардың кешендерін, инженерлік және көлік коммуникацияларын салуға, сондай-ақ бұрыннан барын өзгертуге (реконструкциялауға, кеңейтуге, техникалық қайта жарақтандыруға, жаңғыртуға және күрделі жөндеуге) арналған техникалық-экономикалық негіздемелерге және жобалау-сметалық құжаттамаға ведомстводан тыс кешенді сараптама жүргізу қағидаларын әзірлеу және бекіту;

11-6) бюджет қаражаты және мемлекеттік инвестициялардың өзге де нысандары есебінен объектілерді салуға арналған жобаларды (техникалық-экономикалық негіздемелерді және жобалау-сметалық құжаттаманы) бекіту тәртібін айқындау;

11-7) 01.01.2016 дейін қолданыста болды - ҚР 29.12.2014 № 269-V Заңымен (қолданысқа енгізілу тәртібін 5-баптан қараңыз).

11-8) барлық деңгейдегі қала құрылысы жобаларына кешенді қала құрылысы сараптамасын жүргізу қағидаларын әзірлеу және бекіту;

11-9) объектілер құрылысы жобаларына кешенді ведомстводан тыс сараптама жүргізуге үміткер заңды тұлғаларды аккредиттеу;

11-10) ақпараттандыру саласындағы уәкілетті органмен бірлесе отырып, Қазақстан Республикасының аумағындағы жылжымайтын мүлік объектілерін адрестеу қағидаларын әзірлеу және бекіту;

11-11) ерекше реттеуді және (немесе) қала құрылысы регламентациясын талап ететін жекелеген объектілерді салуға арналған жобалау-сметалық құжаттаманы кезең-кезеңімен әзірлеу мен келісудің жеке-дара жоспарларын бекіту;

11-12) "бір терезе" қағидаты бойынша құрылыс жобаларына кешенді ведомстводан тыс сараптама және қала құрылысы жобаларына кешенді қала құрылысы сараптамасын жүргізуді ұйымдастыру үшін портал мен ақпараттық жүйелерді жүргізу тәртібін айқындайтын қағидаларды әзірлеу және бекіту;

11-13) "бір терезе" қағидаты бойынша құрылыс жүргізуді ұйымдастыру үшін портал мен ақпараттық жүйелерді жүргізу тәртібін айқындайтын қағидаларды әзірлеу және бекіту;

11-14) сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласындағы нормативтік құқықтық актілерді, нормативтік және әдіснамалық құжаттарды әзірлеу және бекіту;

11-15) әзірленген және бекітілген қала құрылысы жобаларының (шағын елді мекендер бас жоспарларының оңайлатылған нұсқасының - егжей-тегжейлі жоспарлау жобаларының, дамыту және құрылыс салу схемаларының) Қазақстан Республикасының сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы заңнамасының талаптарына сәйкестігіне бақылауды және қадағалауды жүзеге асыру;

11-16) инженерлік-геологиялық іздестірулерді жүзеге асыру қағидаларын әзірлеу және бекіту;

12) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

12-1) сәулет, қала құрылысы, құрылыс және мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылауы істері жөніндегі жергілікті атқарушы органдардың қызметіне оларға Қазақстан Республикасының заңнамасымен жүктелген функцияларды тиісінше орындау бөлігінде бақылауды және қадағалауды жүзеге асыру;

12-2) сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласындағы лицензиялардың тізілімін жүргізу;

12-3) сәулет, қала құрылысы, құрылыс және мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылауы істері жөніндегі жергілікті атқарушы органдарға және палатаға нұсқамалар беру және Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде белгіленген әкімшілік ықпал ету шараларын қолдану;

12-4) сәулет, қала құрылысы, құрылыс және мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылауы істері жөніндегі жергілікті атқарушы органдардың оларға Қазақстан Республикасының заңнамасымен жүктелген функцияларды тиісінше орындауын анықтау мақсатында объектіге бару;

12-5) мемлекеттік инспекторлардың құрылыс саласындағы қызметті тоқтата тұру туралы актісінің нысанын бекіту;

13) мемлекеттік қала құрылысы кадастрын жасау, оның жүргізілуін бақылауды жүзеге асыру;

13-1) мемлекеттік қала құрылысы кадастрының дерекқорына енгізу үшін ақпарат және (немесе) мәліметтер беру мәселелері бойынша орталық және жергілікті атқарушы органдардың іс-қимылдарын үйлестіру;

14) сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі субъектілерінің, сондай-ақ мемлекеттік қала құрылысы кадастрын жүргізуді жүзеге асыратын мемлекеттік кәсіпорынның қызметін нормативтік-техникалық және әдіснамалық қамтамасыз ету;

14-1) сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласындағы жергілікті атқарушы органдардың қызметіне бақылауды және қадағалауды жүзеге асыру қағидаларын әзірлеу және бекіту;

15) сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласындағы заңнаманың белгіленген нормаларын, мемлекеттік нормативтік талаптарды, шарттар мен шектеулерді жол берілген бұзушылықтар мен ауытқуларға байланысты бұзушыларға заңнамада көзделген шараларды қолдану туралы шешімдер қабылдау;

15-1) қала құрылысы жобаларын, жобалау алдындағы және жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасын, сондай-ақ сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі объектілерін мемлекеттік қала құрылысы кадастрының дерекқорында тіркеу қағидаларын әзірлеу және бекіту;

15-2) қала құрылысы жобаларын (елді мекендердің бас жоспарларын, егжей-тегжейлі жоспарлау жобалары мен құрылыс салу жобаларын) әзірлеу, келісу және бекіту қағидаларын әзірлеу және бекіту;

16) алып тасталды
17) алып тасталды - 2006.01.10 № 116 Заңымен.

18) мемлекеттік құрылыс инспекторларын аттестаттау;

18-1) сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласындағы сараптама жұмыстарын және инжинирингтік көрсетілетін қызметтерді жүзеге асыратын аттестатталған сарапшылардың тізілімін жүргізу;

19) техникалық регламенттердi әзiрлеу;

19-1) құзыреті шегінде стандарттау жөніндегі құжаттардың жобаларын қарау, сондай-ақ стандарттау саласындағы уәкілетті органға енгізу үшін ұлттық, мемлекетаралық стандарттарды, ұлттық техникалық-экономикалық ақпарат сыныптауыштарын және стандарттау жөніндегі ұсынымдарды әзірлеу, өзгерістер енгізу, қайта қарау және күшін жою жөнінде ұсыныстар дайындау;

20) алып тасталды - ҚР 28.10.2015 № 366-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
21) алынып тасталды - ҚР 13.01.2014 № 159-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
22) алып тасталды - ҚР 29.12.2014 № 269-V Заңымен (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі);

22-1) құрылыс-монтаждау жұмыстарының сапасы және орындалған жұмыстардың жобаға сәйкестігі туралы қорытындылардың, сәйкестік туралы декларацияның нысандарын әзірлеу және бекіту;

22-2) жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу және жылжымайтын мүлікті мемлекеттік техникалық зерттеп-қарау саласындағы қызметті мемлекеттік реттеу мен бақылауды жүзеге асыратын уәкілетті мемлекеттік органмен келісу бойынша объектіні пайдалануға қабылдау актісінің нысанын әзірлеу және бекіту;

23) алып тасталды - ҚР 2012.07.10 № 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
23-1) алып тасталды - ҚР 28.10.2015 № 366-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

23-2) сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласындағы инжинирингтік қызметтерді көрсетудің қағидаларын бекіту;

23-3) сәулет-құрылыс бақылауын және қадағалауын жүзеге асыратын мемлекеттік құрылыс инспекторларын аттестаттаудан өткізудің қағидаларын бекіту;

23-4) алып тасталды - ҚР 28.10.2015 № 366-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

23-5) ғимараттар мен құрылыстарды техникалық және (немесе) технологиялық жағынан күрделі объектілерге жатқызудың жалпы тәртібін айқындау қағидаларын бекіту;

23-6) салынып жатқан (салынуы белгіленген) объектілер мен кешендердің мониторингін жүргізу тәртібін айқындаудың қағидаларын бекіту;

23-7) техникалық регламенттерді бекіту;

23-8) мемлекеттік қала құрылысы кадастрын жүргізудің және одан ақпарат және (немесе) мәліметтер ұсынудың қағидаларын бекіту;

23-9) лицензияланатын сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметін жүзеге асыру үшін қойылатын бірыңғай біліктілік талаптарын бекіту;

23-10) алып тасталды - ҚР 28.10.2015 № 366-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

23-11) құрылыс-монтаждау жұмыстары құрамындағы жұмыстар (көрсетілетін қызметтер) түрлерінің тізбесін бекіту;

23-12) сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласындағы мемлекеттік саясатты жүргізу кезінде орталық және жергілікті атқарушы органдардың қызметіне басшылық жасау және іс-қимылдарын үйлестіру;

23-13) мемлекеттік және өңіраралық маңызы бар аумақтарды қала құрылысына игеру кезінде аумақтарды және табиғи ресурстарды ұтымды пайдалануды қамтамасыз ету бойынша іс-шараларды жүргізу;

23-14) құрылыс саласындағы құрылыс салуды ұйымдастыру және рұқсат беру рәсімдерінен өту қағидаларын бекiту;

23-15) қалалар мен елді мекендерді абаттандырудың үлгілік қағидаларын бекіту;

23-16) сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы мемлекеттік нормативтерді әзірлеуді ұйымдастыру, келісу, бекіту, тіркеу және қолданысқа енгізу (қолданысын тоқтата тұру, олардың күшін жою);

23-17) тапсырыс берушінің (құрылыс салушының) қызметін ұйымдастырудың және функцияларын жүзеге асырудың қағидаларын бекіту;

23-18) объектілер құрылысының жобаларына ведомстводан тыс кешенді сараптама, сондай-ақ әртүрлі деңгейдегі аумақтардың қала құрылысын жоспарлау жобаларына кешенді қала құрылысы сараптамасын жүргізу жөніндегі жұмыстардың құнын айқындау қағидаларын әзірлеу және бекіту;

23-19) жобалау және құрылыс салу процесіне қатысушы инженер-техник жұмыскерлерді аттестаттау жөніндегі қағидаларды және рұқсат беру талаптарын әзірлеу және бекіту;

23-20) жобалау және құрылыс салу процесіне қатысушы инженер-техник жұмыскерлерді аттестаттау бойынша мемлекеттік емес аттестаттау орталықтарын аккредиттеу жөніндегі қағидаларды және рұқсат беру талаптарын әзірлеу және бекіту;

23-21) бірінші және екінші жауапкершілік деңгейіндегі техникалық және технологиялық күрделі объектілердегі ғимараттар мен құрылыстардың сенімділігін және орнықтылығын техникалық зерттеп-қарау бойынша техникалық қадағалау және сараптама жұмыстары жөніндегі инжинирингтік қызметтер көрсетуді жүзеге асыратын ұйымдарды аккредиттеу жөніндегі қағидаларды және рұқсат беру талаптарын әзірлеу және бекіту;

23-22) жобалау және құрылыс салу процесіне қатысушы инженер-техник жұмыскерлерді аттестаттау жөніндегі мемлекеттік емес аттестаттау орталықтарын аккредиттеу;

23-23) бірінші және екінші жауапкершілік деңгейіндегі объектілер бойынша техникалық қадағалауды және техникалық зерттеп-қарауды жүзеге асыратын заңды тұлғаларды аккредиттеу;

23-24) сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы жобаларды басқару жөніндегі ұйымдарды аккредиттеу жөніндегі қағидаларды әзірлеу және бекіту;

23-25) жобалау және құрылыс салу процесіне қатысушы инженер-техник жұмыскерлерді аттестаттау жөніндегі аккредиттелген мемлекеттік емес аттестаттау орталықтарының тізілімін жүргізу;

23-26) жобалау және құрылыс салу процесіне қатысушы аттестатталған инженер-техник жұмыскерлердің тізілімін жүргізу;

23-27) бірінші және екінші жауапкершілік деңгейіндегі техникалық және технологиялық күрделі объектілердегі ғимараттар мен құрылыстардың сенімділігін және орнықтылығын техникалық зерттеп-қарау бойынша техникалық қадағалау және сараптама жұмыстары жөніндегі инжинирингтік қызметтер көрсетуді жүзеге асыратын аккредиттелген ұйымдардың тізілімін жүргізу;

23-28) сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы жобаларды басқару жөніндегі аккредиттелген ұйымдардың тізілімін жүргізу;

23-29) осы Заңның және Қазақстан Республикасының сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы өзге де нормативтік құқықтық актілерінің талаптарына сәйкестігі тұрғысынан республикалық маңызы бар қалалар мен астананың сәулеттiк келбетiн қалыптастыру және қала құрылысын жоспарлау қағидаларын келісу;

23-30) сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы мемлекеттік нормативтерді әзірлеуді, келісуді, бекітуді, тіркеуді және қолданысқа енгізуді (қолданысын тоқтата тұруды, олардың күшін жоюды) ұйымдастыру тәртібін әзірлеу және бекіту;

23-31) бұзылуы жедел ден қою шараларын қолдануға алып келетін талаптардың тізбесін айқындау, сондай-ақ талаптарды нақты бұзушылықтарға қатысты жедел ден қою шарасының нақты түрін осы шараның қолданылу мерзімін көрсете отырып айқындау (қажет болған кезде) жатады.

Оларды бұзу жедел ден қою шараларын қолдануға алып келетін талаптардың тізбесіне Қазақстан Республикасы Кәсіпкерлік кодексінің 143-бабына сәйкес мемлекеттік бақылау нысанасы болып табылатын талаптар енгізіледі;

24) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асыру жатады.

Ескерту. 20-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2004.12.20 № 13 (01.01.2005 бастап қолданысқа енгiзiледi), 2005.04.12 № 38, 2006.01.10 № 116 (01.01.2006 бастап қолданысқа енгiзiледi), 2006.12.29 № 209, 2007.01.12 № 222 (ресми жарияланған күнінен бастап алты ай өткеннен кейін қолданысқа енгізіледі), 2007.07.21 № 297 (ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі), 2009.07.10 № 180-IV, 2009.07.17 № 188-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2010.03.19 № 258-IV, 2011.01.06 № 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.07.05 № 452-IV (2011.10.13 бастап қолданысқа енгізіледі), ҚР 2011.07.15 № 461-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.01.13 № 542-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.07.10 № 31-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.07.10 № 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 13.06.2013 № 102-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.01.2014 № 159-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 21.01.2014 № 167-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 № 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 28.10.2015 № 366-V (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 24.11.2015 № 419-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 07.04.2016 № 487-V (қол қойылған күннен бастап қолданысқа енгізіледі); 27.02.2017 № 49-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін екі ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.10.2018 № 184-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 291-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 352-VI (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 26.01.2021 № 412-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 02.01.2023 № 184-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.04.2023 № 221-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

21-бап. Облыстық мәслихаттардың сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметi саласындағы құзыретi

Облыстық мәслихаттардың тиiстi аумақта жүзеге асырылатын сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметi саласындағы құзыретiне:

1) халқының есептік саны жүз мың тұрғыннан асатын, облыстық маңызы бар қалалардың бас жоспарларының (негізгі ережелерді қоса алғанда) жобасын мақұлдау;

2) облыс әкiмдiгi ұсынатын ведомстволық бағыныстағы әкiмшiлiк-аумақтық бірліктер аумағының қала құрылысын жоспарлаудың (аудандық жоспарлау жобаларының) кешендi схемаларын бекiту;

3) халқының есептік саны жүз мың тұрғынға дейінгі облыстық маңызы бар қалалардың бас жоспарларының (негізгі ережелерді қоса алғанда) жобасын бекіту;

4) аумақтарды абаттандыру және инженерлiк жағынан қамтамасыз ету қағидаларын, сондай-ақ тұрғын үй қорын, өзге де тұрғын үй-азаматтық мақсаттағы ғимараттар мен құрылыстарды, инженерлiк коммуникацияларды сақтаудың және күтiп-ұстаудың қағидаларын бекiту;

4-1) облыс әкімдігі ұсынатын, облыс елді мекендерінің шекарасы шегінде Қазақстан Республикасының орман қорына кірмейтін жасыл екпелерді жасау, күтіп-баптау және қорғау қағидаларын бекіту кіреді.

5) алып тасталды – ҚР 26.12.2019 № 289-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
6) алып тасталды
Ескерту. 21-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2004.12.20. № 13 (01.01.2005 бастап қолданысқа енгiзiледi), 2006.01.10. № 116 (01.01.2006 бастап қолданысқа енгiзiледi), 2009.07.10. № 180-IV; 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.10.2015 № 366-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.12.2019 № 289-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.01.2023 № 184-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.04.2023 № 221-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

22-бап. Қалалық мәслихаттардың сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметi саласындағы құзыретi

1. Республикалық маңызы бар қалалар, астана мәслихаттарының қала аумағында және қала маңы аймағында жүзеге асырылатын сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметi саласындағы құзыретiне:

1) қаланы дамытудың бас жоспарының жобасын (негізгі ережелерді қоса алғанда) мақұлдау;

1-1) заңнамалық тәртіппен қала ықпал ететін аймаққа жатқызылған іргелес жатқан аумақтардың қала құрылысын жоспарлаудың (аудандық жоспарлау жобасының) кешенді схемасын бекіту;

2) қала әкімдігі ұсынатын қаланы абаттандыру және инженерлiк қамтамасыз ету қағидаларын бекiту;

2-1) қала әкімдігі ұсынатын, қала шекаралары шегінде Қазақстан Республикасының орман қорына кірмейтін жасыл екпелерді жасау, күтіп-баптау және қорғау қағидаларын бекіту;

3) қала әкімдігі ұсынатын, сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті органмен келісілген тұрғын үй қорын, өзге де тұрғын үй-азаматтық мақсаттағы ғимараттар мен құрылыстарды, инженерлік коммуникацияларды күтіп-ұстау ережелерін бекіту;

4) алып тасталды – ҚР 26.12.2019 № 289-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

5) мемлекеттік табиғи-қорық қорының қалалық маңызы бар объектілерін қорғаудың және күтіп-ұстаудың аумақтық қағидаларын белгілеу;

6) сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті органмен келісілген республикалық маңызы бар қалалар мен астананың сәулеттiк келбетiн қалыптастыру және қала құрылысын жоспарлау қағидаларын бекіту кіреді.

1-1. Халқының саны жүз мың тұрғыннан асатын облыстық маңызы бар қалалар мәслихаттарының қала аумағы мен қала маңы аймағында жүзеге асырылатын сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласындағы құзыретіне:

1) қаланың бас жоспарының жобасын мақұлдау;

2) заңнамалық тәртіппен қала ықпал ететін аймаққа жатқызылған, қалаға іргелес жатқан аумақтардың қала құрылысын жоспарлаудың (аудандық жоспарлау жобасының) кешенді схемасының жобасын мақұлдау;

3) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

4) қала мен қала маңы аймағын абаттандыру және инженерлiк жағынан қамтамасыз етудiң, сондай-ақ тұрғын үй қорын, өзге де тұрғын үй-азаматтық мақсаттағы ғимараттар мен құрылыстарды, инженерлiк коммуникацияларды күтiп-ұстаудың қағидаларын бекiту кiредi.

2. Халқының саны жүз мың тұрғынға дейінгі облыстық маңызы бар қалалар мәслихаттарының қала аумағы мен қала маңы аймағында жүзеге асырылатын сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласындағы құзыретіне:

1) қаланың бас жоспарының жобасын (негізгі ережелерді қоса алғанда), заңнамалық тәртіппен қала ықпал ететін аймаққа жатқызылған, қалаға іргелес жатқан аумақтардың қала құрылысын жоспарлаудың (аудандық жоспарлау жобасының) кешенді схемасының жобасын мақұлдау;

2) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

3) қала мен қала маңы аймағын абаттандыру және инженерлiк жағынан қамтамасыз етудiң, сондай-ақ тұрғын үй қорын, өзге де тұрғын үй-азаматтық мақсаттағы ғимараттар мен құрылыстарды, инженерлiк коммуникацияларды күтiп-ұстаудың қағидаларын бекiту кiредi.

3. Алып тасталды - ҚР 28.10.2015 № 366-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
Ескерту. 22-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2004.12.20. № 13 (01.01.2005 бастап қолданысқа енгiзiледi), 2006.01.10. № 116 (01.01.2006 бастап қолданысқа енгiзiледi), 2007.07.21. № 297 (ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі), 2009.07.10. № 180-IV; 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.10.2015 № 366-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2018 № 210-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.12.2019 № 289-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 291-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.01.2023 № 184-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

23-бап.

Ескерту. 23-бап алып тасталды – ҚР 2004.12.20. № 13 (01.01.2005 бастап қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

23-1-бап. Аудандық мәслихаттардың сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласындағы құзыреті

Аудандық мәслихаттардың тиісті аумақта жүзеге асырылатын сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласындағы құзыретіне:

1) аудандық маңызы бар қалалардың және кенттердің бас жоспарларын, сондай-ақ халқының есептік саны бес мың тұрғынға дейінгі ауылдық елді мекендерді дамыту және салу схемаларын (оңайлатылған бас жоспарларын) бекіту;

2) қала құрылысы жобаларын, сондай-ақ инженерлік жағынан қамтамасыз ету және коммуникациялар схемаларын бекіту кіреді.

Ескерту. 23-1-баппен толықтырылды - ҚР 2006.01.10. № 116 (01.01.2006 бастап қолданысқа енгiзiледi); өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

24-бап. Облыс әкiмдiктерiнiң сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметi саласындағы құзыретi

1. Облыс әкiмдiктерiнiң облыс қарамағындағы аумақта жүзеге асырылатын сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметi саласындағы құзыретiне:

1) аумақтарда қала құрылысын жобалаудың (облысты немесе оның бiр бөлігiн аудандық жоспарлау жобасының) кешендi схемасын, облыс аумағындағы елдi мекендердiң белгiленген тәртiппен бекiтiлген бас жоспарларын iске асыру жөніндегi қызметтi үйлестiру;

1-1) сәулет, қала құрылысы, құрылыс, құрылыс индустриясының өндірістік базасын дамыту саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру;

2) халқының есептік саны жүз мың тұрғыннан асатын облыстық маңызы бар қаланың бас жоспарының жобасын кейіннен Қазақстан Республикасы Үкіметінің бекітуіне ұсыну үшін облыстық мәслихаттың қарауына енгізу;

2-1) сондай-ақ облыстық мәслихат мақұлдаған, халқының есептік саны жүз мың тұрғыннан асатын облыстық маңызы бар қалалардың бас жоспарларын әзірлеуді ұйымдастыру және оларды Қазақстан Республикасының Үкіметіне бекітуге ұсыну;

2-2) ведомстволық бағынысты әкімшілік-аумақтық бірліктердің аумағында қала құрылысын жоспарлаудың кешенді схемаларын (аудандық жоспарлау жобаларын), сондай-ақ қалалық мәслихат мақұлдаған және кешенді қала құрылысы сараптамасынан өткен, халқының есептік саны жүз мың тұрғынға дейінгі облыстық маңызы бар қалаларды дамытудың бас жоспарларының жобаларын облыстық мәслихаттың бекітуіне ұсыну;

2-3) алып тасталды - ҚР 28.10.2015 № 366-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

3) аумақтарды абаттандыру және инженерлiк қамтамасыз ету қағидаларын, сондай-ақ тұрғын үй қорын, тұрғын үй-азаматтық мақсаттағы өзге де ғимараттар мен құрылысжайларды, инженерлiк коммуникацияларды, мемлекеттiк табиғи-қорық қорының объектiлерiн сақтау және күтiп-ұстау қағидаларын облыстық мәслихаттың бекітуіне ұсыну;

3-1) облыс елді мекендерінің шекарасы шегінде Қазақстан Республикасының орман қорына кірмейтін жасыл екпелерді жасау, күтіп-баптау және қорғау қағидаларын облыстық мәслихаттың бекітуіне ұсыну;

4) облыстық мәслихатқа Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес қарамағындағы әкiмшiлiк-аумақтық бөлiнiстердiң шекараларын белгiлеу немесе өзгерту жөнiнде қала құрылысынан туындайтын факторларға байланысты ұсыныстар енгiзу;

5) республикалық маңызы бар қалалардың оларды облыс аумақтары, резервтiк аумақтар, қала маңындағы аймақ, сондай-ақ заң арқылы қала ықпал ететiн аймаққа жатқызылған өзге де аумақтар есебiнен дамыту бөлiгiндегi бас жоспарларының жобаларына келiсiм беру;

6) облыстық маңызы бар қалалар бас жоспарының жобаларына келiсiм беру;

7) алып тасталды – ҚР 26.12.2019 № 289-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
8) алып тасталды – ҚР 2006.01.10. № 116 Заңымен.

9) аумақта жоспарланып отырған құрылыс салу не өзге де қала құрылысының өзгерiстерi туралы халыққа хабарлап отыру;

10) елді мекендердің бекітілген бас жоспарларын (қала құрылысын жоспарлаудың кешенді схемасын, жоспарлау жобаларын) дамыту үшін әзірленетін, кешенді қала құрылысы сараптамасынан өткен қала құрылысы жобаларын (егжей-тегжейлі жоспарлау жобаларын, құрылыс салу жобаларын) бекіту және іске асыру;

10-1) алып тасталды - ҚР 2012.01.13 № 542-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

11) аумаққа құрылыс салу, құрылыстарды, ғимараттарды, құрылысжайларды, инженерлiк және көліктік коммуникацияларды кеңейту, техникалық қайта жарақтандыру, жаңғырту, реконструкциялау (қайта жоспарлау, қайта жабдықтау, қайта бейіндеу), қалпына келтiру және күрделi жөндеу туралы, сондай-ақ аумақты инженерлік жағынан дайындау, абаттандыру және көгалдандыру, аяқталмаған құрылыс объектілерін консервациялау, облыстық маңызы бар объектілерді кейiннен кәдеге жарату жөнiндегi жұмыстар кешенiн жүргiзу туралы шешiмдер қабылдау;

11-1) облыстық маңызы бар ғимараттар мен құрылысжайларды бұзу туралы актілердің есебін жүргізу және тіркеу;

12) объектілерді пайдалануға қабылдау актілерін, сондай-ақ пайдалануға берілетін объектілерді (кешендерді) есепке алуды жүргізу;

12-1) облыс аумағында сәулет-құрылыс бақылау мен қадағалау мемлекеттік органдарының жұмысына жәрдемдесу;

13) алып тасталды - ҚР 2012.01.13 № 542-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

14) мемлекеттік қала құрылысы кадастрының дерекқорына енгізу үшін белгіленген тәртіппен ақпарат және (немесе) мәліметтер беру;

14-1) агломерация аумағындағы жер учаскелерінің бөлінуі және нысаналы мақсаттарының өзгеруі жөніндегі ай сайынғы есептерді сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті органға ұсыну;

15) алып тасталды - ҚР 2012.01.13 № 542-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
16) алып тасталды – ҚР 05.04.2023 № 221-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін тоғыз ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

17) салынып жатқан (салынуы белгіленген) объектілер мен кешендердің мониторингін сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті орган белгілеген тәртіппен жүргізу;

17-1) халықаралық және республикалық деңгейлердегі жарыстарды өткізуге арналған спорттық ғимараттарды жобалауға техникалық ерекшеліктер мен техникалық тапсырманы аккредиттелген республикалық спорт федерацияларымен келісу;

17-2) алып тасталды - ҚР 29.12.2014 № 269-V Заңымен (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі);

17-3) объектілер құрылысының сапасына мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылауын және қадағалауын жүзеге асыру, осы объектілерде сәулет-қала құрылысы тәртібін бұзушыларға Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде белгіленген әкімшілік ықпал ету шараларын қолдану;

17-4) сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласындағы лицензиялауды жүзеге асыру;

17-5) сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласындағы белгіленген заңнама нормаларын, мемлекеттік нормативтік талаптарды, шарттар мен шектеулерді жол берілген бұзушылықтар мен ауытқуларға байланысты бұзушыларға көзделген заңнамалық шараларды қолдану туралы шешімдер қабылдау;

17-6) сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласындағы сараптама жұмыстарын және инжинирингтік көрсетілетін қызметтерді жүзеге асыру құқығына сарапшыларды аттестаттау;

17-7) жобалау құжаттамасының сапасына қадағалауды ұйымдастыру және жүзеге асыру;

17-8) алып тасталды - ҚР 28.10.2015 № 366-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

17-9) жергілікті бюджет, сондай-ақ жергілікті бюджеттік инвестициялық жобаны қаржыландыруға бөлінген республикалық бюджет есебінен қаржыландырылатын объектілердің және кешендердің құрылысының жобалау алдындағы және жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамаларын қарау және бекіту;

17-10) сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы жобаларды басқару жөніндегі ұйымдарды аккредиттеу;

17-11) Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлер мен әскери құралымдардың арсеналдары, базалары мен қоймалары жанындағы тыйым салынған аймақ пен тыйым салынған аудан аумақтарының шекараларын келісу;

17-12) қала маңындағы аймақта орналасқан елді мекеннің бас жоспарының жобасын астананың немесе республикалық маңызы бар қалалардың әкімдігіне келісуге енгізу;

18) алып тасталды - ҚР 2011.07.15 № 461-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
19) алып тасталды - ҚР 2011.07.15 № 461-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

20) жергілікті мемлекеттік басқару мүддесінде Қазақстан Республикасының заңнамасымен жергілікті атқарушы органдарға жүктелетін өзге де өкілеттіктерді жүзеге асыру кіреді.

2. Алып тасталды - ҚР 28.10.2015 № 366-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
Ескерту. 24-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2004.12.20. № 13 (01.01.2005 бастап қолданысқа енгiзiледi), 2006.01.10. № 116 (01.01.2006 бастап қолданысқа енгiзiледi), 2009.07.10. № 180-IV, 2011.01.06 № 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.07.05 № 452-IV (2011.10.13 бастап қолданысқа енгізіледі), 2011.07.15 № 461-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.01.13 № 542-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.07.10 № 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 13.06.2013 № 102-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 21.01.2014 № 167-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2014 № 229-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 29.09.2014 № 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 29.12.2014 № 269-V (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-б. қараңыз); 28.10.2015 № 366-V (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 07.04.2016 № 487-V (қол қойылған күннен бастап қолданысқа енгізіледі); 02.04.2019 № 241-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.12.2019 № 289-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.05.2020 № 337-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.01.2021 № 412-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 01.01.2023 № 182-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.01.2023 № 184-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.04.2023 № 221-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін тоғыз ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

25-бап. Республикалық маңызы бар қалалар, астана және облыстық маңызы бар қалалар әкімдіктерінің сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласындағы құзыреті

Ескерту. 25-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді – ҚР 28.12.2018 № 210-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

1. Республикалық маңызы бар қалалар, астана әкімдіктерінің ведомстволық бағынысты аумақта белгіленген шекара шегінде жүзеге асырылатын сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласындағы құзыретіне:

1) ведомстволық бағынысты аумақта мемлекеттік сәулет, қала құрылысы және құрылыс саясатын жүргізу;

1-1) сәулет, қала құрылысы, құрылыс, құрылыс индустриясының өндірістік базасын дамыту саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру;

2) қаланың заңнамада белгіленген тәртіппен бекітілген бас жоспарын, заңнамада белгіленген тәртіппен қала ықпал ететін аймаққа жатқызылған іргелес жатқан аумақтарда қала құрылысын жоспарлаудың кешенді схемасын (аудандық жоспарлау жобасын) іске асыру жөніндегі қызметті үйлестіру;

3) қаланың бас жоспарының жобасын, қала шегі мен қала маңы аймағының шекараларын, сондай-ақ қаланың әкімшілік бағыныстылығына берілген аудандардың және елді мекендердің шекараларын белгілеу және өзгерту жобаларын әзірлеуді ұйымдастыру және қала мәслихатының мақұлдауына ұсыну;

4) қаланың бас жоспарының жобасын Қазақстан Республикасы Үкіметінің бекітуіне енгізу;

5) кешенді қала құрылысы сараптамасынан өткен қала құрылысы жобаларын (халқының есептік саны жүз мың тұрғынға дейінгі бас жоспарларды) қалалық мәслихатқа бекітуге ұсыну;

5-1) Қазақстан Республикасы Жер кодексінің 44-2-бабына сәйкес республикалық маңызы бар қалаларда, астанада жер учаскесіне құқық берудің мүмкін екендігін (мүмкін емес екендігін) айқындау;

5-2) Қазақстан Республикасы Жер кодексінің 44-2-бабына сәйкес республикалық маңызы бар қалаларда, астанада жер учаскесіне құқық берудің мүмкін емес екені туралы уәжді бас тарту түріндегі қорытындыны беру;

6) ведомстволық бағынысты аумақтарды абаттандыру және инженерлiк жағынан қамтамасыз етудiң қалалық қағидаларын қалалық мәслихаттың бекiтуiне ұсыну;

6-1) қала шекаралары шегінде Қазақстан Республикасының орман қорына кірмейтін жасыл екпелерді жасау, күтіп-баптау және қорғау қағидаларын қалалық мәслихаттың бекітуіне ұсыну;

7) қалалық мәслихатқа тұрғын үй қорын, тұрғын үй-азаматтық мақсаттағы өзге де ғимараттар мен құрылысжайларды, инженерлік коммуникацияларды, мемлекеттік табиғи-қорық қорының қалалық маңызы бар объектілерін сақтау және күтіп-ұстау қағидаларын белгілеу жөнінде ұсыныстар енгізу;

8) алып тасталды – ҚР 26.12.2019 № 289-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

9) аумақта жоспарланып отырған құрылыс салу не өзге де қала құрылысы өзгерістері туралы халыққа хабарлап отыру;

10) қаланың және қала маңы аймағының бекітілген бас жоспарын (қала құрылысын жоспарлаудың кешенді схемаларын, жоспарлау жобаларын) дамыту үшін әзірленетін қала құрылысы жоспарларын бекіту және іске асыру;

10-1) алып тасталды - ҚР 2012.01.13 № 542-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

11) дүлей зілзалаларға (су тасқынына, жер сілкінісіне, селге, шөгуге және қар көшкініне) ұшырауын ескере отырып, ведомстволық бағынысты аумақта құрылыс салу немесе өзге де қала құрылысын игеру үшін жер учаскелерін таңдау, беру, ал Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген жағдайларда мемлекет мұқтажы үшін мәжбүрлеп иеліктен шығару жөнінде шешімдер қабылдау;

12) дүлей зілзалаларға (су тасқынына, жер сілкінісіне, селге, шөгуге және қар көшкініне) ұшырауын ескере отырып, аумаққа құрылыс салу, құрылыстарды, ғимараттарды, құрылысжайларды, инженерлiк және көлiктік коммуникацияларды кеңейту, техникалық қайта жарақтандыру, жаңғырту, реконструкциялау (қайта жоспарлау, қайта жабдықтау, қайта бейіндеу), реставрациялау және күрделi жөндеу туралы, сондай-ақ аумақты инженерлiк жағынан дайындау, абаттандыру және көгалдандыру, аяқталмаған құрылыс объектілерін консервациялау, қалалық маңызы бар объектілерді кейiннен кәдеге жарату жөніндегі жұмыстар кешенiн жүргiзу туралы шешiмдер қабылдау;

12-1) қалалық маңызы бар ғимараттар мен құрылысжайларды бұзу туралы актілердің есебін жүргізу және тіркеу;

13) мүгедектігі бар адамдар үшін қолжетімділікті қамтамасыз етуді міндетті түрде ескере отырып, объектілерді пайдалануға қабылдау актілерін, сондай-ақ пайдалануға берілетін объектілерді (кешендерді) есепке алуды жүргізу;

13-1) облыс аумағында сәулет-құрылыс бақылау мен қадағалау мемлекеттік органдарының жұмысына жәрдемдесу;

14) тұрғын үй қорын, коммуникацияларды, тарих және мәдениет ескерткіштерін, мемлекеттік табиғи-қорық қорының объектілерін сақтауды және олардың нормативтік күтіп-ұсталуына (қолданылуына, пайдаланылуына) бақылау жүргізуді ұйымдастыру;

15) алып тасталды - ҚР 2012.01.13 № 542-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

16) мемлекеттік қала құрылысы кадастрының дерекқорына енгізу үшін белгіленген тәртіппен ақпарат және (немесе) мәліметтер беру;

17) алып тасталды - ҚР 2012.01.13 № 542-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

18) салынып жатқан (салынуы белгіленген) объектілер мен кешендердің мониторингін мүгедектігі бар адамдардың қоғамдық бірлестіктерінің өкілдерін тарта отырып, сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті орган белгілеген тәртіппен жүргізу;

18-1) халықаралық және республикалық деңгейдегі жарыстарды өткізуге арналған спорттық ғимараттарды жобалауға техникалық ерекшеліктер мен техникалық тапсырманы аккредиттелген республикалық спорт федерацияларымен келісу;

18-2) алып тасталды - ҚР 29.12.2014 № 269-V Заңымен (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі);

18-3) объектілер құрылысының сапасына мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылауын және қадағалауын жүзеге асыру, осы объектілерде сәулет-қала құрылысы тәртібін бұзушыларға Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде белгіленген әкімшілік ықпал ету шараларын қолдану;

18-4) сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласындағы лицензиялауды жүзеге асыру;

18-5) сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласындағы белгіленген заңнама нормаларын, мемлекеттік нормативтік талаптарды, шарттар мен шектеулерді жол берілген бұзушылықтар мен ауытқуларға байланысты бұзушыларға көзделген заңнамалық шараларды қолдану туралы шешімдер қабылдау;

18-6) сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласындағы сараптама жұмыстарын және инжинирингтік көрсетілетін қызметтерді жүзеге асыру құқығына сарапшыларды аттестаттау;

18-7) жобалау құжаттамасының сапасына қадағалауды ұйымдастыру және жүзеге асыру;

18-8) алып тасталды - ҚР 28.10.2015 № 366-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

18-9) жергілікті бюджет, сондай-ақ жергілікті бюджеттік инвестициялық жобаны қаржыландыруға бөлінген республикалық бюджет есебінен қаржыландырылатын объектілердің және кешендердің құрылысының жобалау алдындағы және жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамаларын қарау және бекіту;

18-10) сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы жобаларды басқару жөніндегі ұйымдарды аккредиттеу;

18-11) республикалық маңызы бар қалалар мен астананың сәулеттiк келбетiн қалыптастыру және қала құрылысын жоспарлау қағидаларын әзірлеу және сәулет, қала құрылысы және құрылыс iстерi жөніндегi уәкiлеттi органға келісу үшін енгізу;

18-12) Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлер мен әскери құралымдардың арсеналдары, базалары мен қоймалары жанындағы тыйым салынған аймақ пен тыйым салынған аудан аумақтарының шекараларын келісу;

19) алып тасталды - ҚР 2011.07.15 № 461-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
20) алып тасталды - ҚР 2011.07.15 № 461-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

21) жергілікті мемлекеттік басқару мүддесінде Қазақстан Республикасының заңнамасымен жергілікті атқарушы органдарға жүктелетін өзге де өкілеттіктерді жүзеге асыру жатады.

1-1. Астана әкімдігінің қала аумағында және қала маңы аймағында жүзеге асырылатын сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласындағы құзыретіне, осы баптың 1-тармағында көзделген функциялардан басқа:

1) алып тасталды - ҚР 28.10.2015 № 366-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
2) алып тасталды - ҚР 28.10.2015 № 366-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
2-1) алып тасталды - ҚР 28.10.2015 № 366-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

3) реконструкцияланатын объектілерді жобалау, салу және пайдалануға беру мерзімдеріне бақылауды жүзеге асыру;

4) Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасына сәйкес қарыз алуды жүзеге асыру жатады.

1-2. Астана, республикалық маңызы бар қалалар әкімдіктерінің қала маңындағы аймақ шегінде жүзеге асырылатын қала құрылысы қызметі саласындағы құзыретіне:

1) қала маңындағы аймақтың аумағында қолданылатын мемлекеттік қала құрылысы саясатын тұжырымдауға қатысу;

2) қала маңындағы аймақта орналасқан елді мекеннің бас жоспарының жобасын әзірлеуге қатысу;

3) қала маңындағы аймақта орналасқан елді мекеннің бас жоспарының жобасын:

елді мекен халқының жобалық санын айқындау;

халықтың жұмыспен қамтылуын қамтамасыз ету;

халықты ауызсу көздерімен және электр энергиясымен қамтамасыз ету бөлігінде келісу жатады.

2. Халқының есептік саны жүз мың тұрғыннан асатын облыстық маңызы бар қалалар әкімдіктерінің ведомстволық бағынысты аумақта белгіленген шекара шегінде жүзеге асырылатын сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласындағы құзыретіне:

1) қаланың заңнамада белгіленген тәртіппен бекітілген бас жоспарын, заңнамада белгіленген тәртіппен қала ықпал ететін аймаққа жатқызылған іргелес жатқан аумақтарда қала құрылысын жоспарлаудың кешенді схемасын (аудандық жоспарлау жобасын) іске асыру жөніндегі қызметті үйлестіру;

2) қаланың бас жоспарының жобасын, қала шегі мен қала маңы аймағының шекараларын, сондай-ақ ведомстволық бағынысты әкімшілік аудандардың және серіктес елді мекендердің шекараларын белгілеу және өзгерту жобаларын әзірлеуді ұйымдастыру және қала мәслихатының мақұлдауына ұсыну;

3) кешенді қала құрылысы сараптамасынан өткен қала құрылысы жобаларын, сондай-ақ қала аумағын абаттандыру және инженерлiк жағынан қамтамасыз ету қағидаларын осы Заңның 22-бабына сәйкес тиiстi мәслихатқа бекiтуге ұсыну;

4) қалалық мәслихатқа тұрғын үй қорын, тұрғын үй-азаматтық мақсаттағы өзге де ғимараттар мен құрылысжайларды, инженерлік коммуникацияларды, мемлекеттік табиғи-қорық қорының жергілікті маңызы бар объектілерін сақтау және күтіп-ұстау қағидаларын белгілеу жөнінде ұсыныстар енгізу;

5) құрылыс салу не өзге де қала құрылысы өзгерістері туралы халыққа хабарлап отыру;

5-1) мемлекеттік қала құрылысы кадастрының дерекқорына енгізу үшін белгіленген тәртіппен ақпарат және (немесе) мәліметтер беру;

6) кешенді қала құрылысы сараптамасынан өткен қала құрылысы жобаларын (қала және қала маңы аймағының егжей-тегжейлі жоспарлау және құрылыс салу жобаларын) бекіту және іске асыру;

7) ведомстволық бағынысты аумақта құрылыс салуға немесе өзге де қала құрылысын игеруге арналған жер учаскелерін таңдау, беру, ал заңнамалық актілерде көзделген жағдайларда, мемлекеттік қажеттер үшін алып қою жөнінде шешімдер қабылдау;

8) аумаққа құрылыс салу, құрылыстарды, ғимараттарды, құрылысжайларды, инженерлiк және көлiктік коммуникацияларды кеңейту, техникалық қайта жарақтандыру, жаңғырту, реконструкциялау (қайта жоспарлау, қайта жабдықтау, қайта бейіндеу), қалпына келтiру және күрделi жөндеу туралы, сондай-ақ аумақты инженерлiк жағынан дайындау, абаттандыру және көгалдандыру, аяқталмаған құрылыс объектілерін консервациялау, жергілікті маңызы бар объектілерді кейiннен кәдеге жарату жөнiндегі жұмыстар кешенiн жүргiзу туралы шешiмдер қабылдау;

8-1) жергілікті маңызы бар ғимараттар мен құрылысжайларды бұзу туралы актілердің есебін жүргізу және тіркеу;

9) объектілерді пайдалануға қабылдау актілерін, сондай-ақ пайдалануға берілетін объектілерді (кешендерді) есепке алуды жүргізу;

10) тұрғын үй қорын, коммуникацияларды, тарих және мәдениет ескерткіштерін, мемлекеттік табиғи-қорық қорының объектілерін сақтауды және олардың нормативтік күтіп-ұсталуына (қолданылуына, пайдаланылуына) бақылау жүргізуді ұйымдастыру;

11) салынып жатқан (салынуы белгіленген) объектілер мен кешендердің мониторингін мүгедектігі бар адамдардың қоғамдық бірлестіктерінің өкілдерін тарта отырып, сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті орган белгілеген тәртіппен жүргізу;

11-1) Қазақстан Республикасы Жер кодексінің 44-2-бабына сәйкес облыстық маңызы бар қалаларда жер учаскесіне құқық берудің мүмкін екенін (мүмкін емес екенін) айқындау;

11-2) Қазақстан Республикасы Жер кодексінің 44-2-бабына сәйкес облыстық маңызы бар қалаларда жер учаскесіне құқық берудің мүмкін емес екені туралы уәжді бас тарту түріндегі қорытындыны беру;

12) жергілікті мемлекеттік басқару мүддесінде Қазақстан Республикасының заңнамасымен жергілікті атқарушы органдарға жүктелетін өзге де өкілеттіктерді жүзеге асыру жатады.

3. Халқының есептік саны жүз мың тұрғынға дейінгі облыстық маңызы бар қалалар әкімдіктерінің ведомстволық бағынысты аумақта белгіленген шекара шегінде жүзеге асырылатын сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласындағы құзыретіне:

1) қаланың заңнамада белгіленген тәртіппен бекітілген бас жоспарын, заңнамада белгіленген тәртіппен қала ықпал ететін аймаққа жатқызылған іргелес жатқан аумақтарда қала құрылысын жоспарлаудың кешенді схемасын (аудандық жоспарлау жобасын) іске асыру жөніндегі қызметті үйлестіру;

2) қаланың бас жоспарының жобасын, қала шегі мен қала маңы аймағының шекараларын, сондай-ақ ведомстволық бағынысты әкімшілік аудандардың және серіктес елді мекендердің шекараларын белгілеу және өзгерту жобаларын әзірлеуді ұйымдастыру және қала мәслихатының мақұлдауына ұсыну;

3) кешенді қала құрылысы сараптамасынан өткен қала құрылысы жобаларын, сондай-ақ қала аумағын абаттандыру және инженерлiк жағынан қамтамасыз ету қағидаларын осы Заңның 22-бабына сәйкес тиiстi мәслихатқа бекiтуге ұсыну;

4) қалалық мәслихатқа тұрғын үй қорын, тұрғын үй-азаматтық мақсаттағы өзге де ғимараттар мен құрылысжайларды, инженерлік коммуникацияларды, мемлекеттік табиғи-қорық қорының жергілікті маңызы бар объектілерін сақтау және күтіп-ұстау қағидаларын белгілеу жөнінде ұсыныстар енгізу;

5) құрылыс салу не өзге де қала құрылысы өзгерістері туралы халыққа хабарлап отыру;

5-1) мемлекеттік қала құрылысы кадастрының дерекқорына енгізу үшін белгіленген тәртіппен ақпарат және (немесе) мәліметтер беру;

6) кешенді қала құрылысы сараптамасынан өткен қала құрылысы жобаларын (қала және қала маңы аймағының егжей-тегжейлі жоспарлау және құрылыс салу жобаларын) бекіту және іске асыру;

7) ведомстволық бағынысты аумақта құрылыс салуға немесе өзге де қала құрылысын игеруге арналған жер учаскелерін таңдау, беру, ал заңнамалық актілерде көзделген жағдайларда, мемлекеттік қажеттер үшін алып қою жөнінде шешімдер қабылдау;

8) аумаққа құрылыс салу, құрылыстарды, ғимараттарды, құрылысжайларды, инженерлiк және көлiктік коммуникацияларды кеңейту, техникалық қайта жарақтандыру, жаңғырту, реконструкциялау (қайта жоспарлау, қайта жабдықтау, қайта бейіндеу), қалпына келтiру және күрделi жөндеу туралы, сондай-ақ аумақты инженерлiк жағынан дайындау, абаттандыру және көгалдандыру, аяқталмаған құрылыс объектілерін консервациялау, жергілікті маңызы бар объектілерді кейiннен кәдеге жарату жөнiндегі жұмыстар кешенiн жүргiзу туралы шешiмдер қабылдау;

8-1) жергілікті маңызы бар ғимараттар мен құрылысжайларды бұзу туралы актілердің есебін жүргізу және тіркеу;

9) объектілерді пайдалануға қабылдау актілерін, сондай-ақ пайдалануға берілетін объектілерді (кешендерді) есепке алуды жүргізу;

10) тұрғын үй қорын, коммуникацияларды, тарих және мәдениет ескерткіштерін, мемлекеттік табиғи-қорық қорының объектілерін сақтауды және олардың нормативтік күтіп-ұсталуына (қолданылуына, пайдаланылуына) бақылау ұйымдастыру;

11) салынып жатқан (салынуы белгіленген) объектілер мен кешендердің мониторингін сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті орган белгілеген тәртіппен жүргізу;

11-1) Қазақстан Республикасы Жер кодексінің 44-2-бабына сәйкес облыстық маңызы бар қалаларда жер учаскесіне құқық берудің мүмкін екенін (мүмкін емес екенін) айқындау;

11-2) Қазақстан Республикасы Жер кодексінің 44-2-бабына сәйкес облыстық маңызы бар қалаларда жер учаскесіне құқық берудің мүмкін емес екені туралы уәжді бас тарту түріндегі қорытындыны беру;

12) жергілікті мемлекеттік басқару мүддесінде Қазақстан Республикасының заңнамасымен жергілікті атқарушы органдарға жүктелетін өзге де өкілеттіктерді жүзеге асыру жатады.

Ескерту. 25-бап жаңа редакцияда - ҚР 2006.01.10. № 116 (01.01.2006 бастап қолданысқа енгiзiледi), өзгерістер енгізілді - 2007.07.21. № 297 (ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі), 2009.07.10. № 180-IV, 2011.01.06 № 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.07.05 № 452-IV (2011.10.13 бастап қолданысқа енгізіледі), 2012.01.13 № 542-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.07.10 № 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 13.06.2013 № 102-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 21.01.2014 № 167-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2014 № 229-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 29.09.2014 № 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 29.12.2014 № 269-V (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-б. қараңыз); 28.10.2015 № 366-V (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 07.04.2016 № 487-V (қол қойылған күннен бастап қолданысқа енгізіледі); 28.12.2018 № 210-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.04.2019 № 241-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.12.2019 № 289-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 291-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.05.2020 № 337-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.01.2021 № 412-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 01.01.2023 № 182-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.01.2023 № 184-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.04.2023 № 221-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз); 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

26-бап. Аудан әкiмдiктерiнiң сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметi саласындағы құзыретi

Аудан әкiмдiктерiнiң қарамағындағы аумақта жүзеге асырылатын сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметi саласындағы құзыретiне:

1) заңдарда белгiленген тәртiппен бекiтiлген аудан аумағының қала құрылысын жоспарлаудың кешендi схемасын (аудандық жоспарлау жобасын), селолық елдi мекендердiң бас жоспарларын iске асыру жөніндегi қызметтi үйлестiру;

1-1) мемлекеттік қала құрылысы кадастрының дерекқорына енгізу үшін белгіленген тәртіппен ақпарат және (немесе) мәліметтер беру;

2) алып тасталды

3) алып тасталды

4) алып тасталды

5) аумақта жоспарланып отырған құрылыс салу не өзге де қала құрылысының өзгерiстерi туралы халыққа хабарлап отыру;

6) <*>

7) аудандық маңызы бар құрылыс, аумақты инженерлiк жағынан дайындау, абаттандыру және көгалдандыру, аяқталмаған объектiлер құрылысын тоқтатып қою, объектiлердi кейiннен кәдеге жарату жөнiнде жұмыстар кешенiн жүргiзу туралы шешiмдер қабылдау;

7-1) аудандық маңызы бар ғимараттар мен құрылысжайларды бұзу туралы актілердің есебін жүргізу және тіркеу;

8) алып тасталды

9) объектілерді пайдалануға қабылдау актілерін, сондай-ақ пайдалануға берілетін объектілерді (кешендерді) есепке алуды жүргізу;

10) аудандық маңызы бар тұрғын үй қорын, коммуникацияларды, тарих және мәдениет ескерткiштерiн сақтауды және олардың күтiп ұсталуына (қолданылуына, пайдаланылуына) бақылау жүргiзудi ұйымдастыру;

11) алып тасталды

12) аудан аумағында қала құрылысын дамыту схемаларын, сондай-ақ кешенді қала құрылысы сараптамасынан өткен, аудандық маңызы бар қалалардың, кенттердің және өзге де ауылдық елді мекендердің бас жоспарларын әзірлеуді ұйымдастыру және аудандық мәслихатқа бекітуге ұсыну;

13) елді мекендердің бекітілген бас жоспарларын (аумақтық даму схемаларын) дамыту үшін әзірленетін қала құрылысы жобаларын және іске асыру;

13-1) жергілікті бюджет, сондай-ақ жергілікті бюджеттік инвестициялық жобаны қаржыландыруға бөлінген республикалық бюджет есебінен қаржыландырылатын объектілердің және кешендердің құрылысының жобалау алдындағы және жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамаларын қарау және бекіту;

14) салынып жатқан (салынуы белгіленген) объектілер мен кешендердің мониторингін сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті орган белгілеген тәртіппен жүргізу;

14-1) агломерация аумағындағы жер учаскелерінің бөлінуі және нысаналы мақсаттарының өзгеруі жөніндегі ай сайынғы есептерді облыс әкімдігіне ұсыну;

15) ведомстволық бағынысты аумақта құрылыс салуға немесе өзге де қала құрылысын игеруге арналған жер учаскелерін таңдау, беру, заңнамалық актілерде көзделген жағдайларда, мемлекеттік қажеттер үшін алып қою жөнінде шешімдер қабылдау;

16) бұрыннан бар үйлердің үй-жайларын қайта жоспарлау арқылы реконструкциялау туралы шешім қабылдау;

16-1) Қазақстан Республикасы Жер кодексінің 44-2-бабына сәйкес аудандық маңызы бар қалаларда жер учаскесіне құқық берудің мүмкін екенін (мүмкін емес екенін) айқындау;

16-2) Қазақстан Республикасы Жер кодексінің 44-2-бабына сәйкес аудандық маңызы бар қалаларда жер учаскесіне құқық берудің мүмкін емес екені туралы уәжді бас тарту түріндегі қорытындыны беру;

17) жергілікті мемлекеттік басқару мүддесінде Қазақстан Республикасының заңнамасымен жергілікті атқарушы органдарға жүктелетін өзге де өкілеттіктерді жүзеге асыру жатады.

Ескерту. 26-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2004.12.20. № 13 (01.01.2005 бастап қолданысқа енгiзiледi), 2006.01.10. № 116 (01.01.2006 бастап қолданысқа енгiзiледi), 2011.07.05 № 452-IV (2011.10.13 бастап қолданысқа енгізіледі), 2012.07.10 № 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 21.01.2014 № 167-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2014 № 269-V (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-б. қараңыз); 28.10.2015 № 366-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 07.04.2016 № 487-V (қол қойылған күннен бастап қолданысқа енгізіледі); 26.01.2021 № 412-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 01.01.2023 № 182-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.04.2023 № 221-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңдарымен.

27-бап. Сәулет, қала құрылысы, құрылыс және мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылауы істері жөніндегі жергілікті атқарушы органдар

Ескерту. Тақырып жаңа редакцияда - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi).

1. Сәулет, қала құрылысы, құрылыс және мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылауы істері жөніндегі жергілікті атқарушы органдар тиісті әкімдіктердің құрылымдық бөлімшелері болып табылады және:

1) облыстық (республикалық маңызы бар қалалар, астана):

сәулет және қала құрылысы;

құрылыс (бірыңғай тапсырыс беруші қызметі);

мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылау және қадағалау органдарына;

2) аудандық (облыстық маңызы бар қалалар):

сәулет және қала құрылысы;

құрылыс (бірыңғай тапсырыс беруші қызметі) органдарына бөлінеді.

2. Сәулет, қала құрылысы, құрылыс және мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылауы істері жөніндегі жергілікті атқарушы органдардың құзыреті осы Заңның 24, 25 және 26-баптарына сәйкес белгіленеді.

3. Республикалық маңызы бар қалалардың, астананың және облыстық маңызы бар қалалардың жергілікті атқарушы органдарының сәулет және қала құрылысы саласындағы функцияларды жүзеге асыратын құрылымдық бөлімшелерінің басшылары лауазымы бойынша қалалардың бас сәулетшілері болып табылады.

Ауданның жергілікті атқарушы органдарының сәулет және қала құрылысы саласындағы функцияларды жүзеге асыратын құрылымдық бөлімшелерінің басшылары лауазымы бойынша аудандардың бас сәулетшілері болып табылады.

Ескерту. 27-бап жаңа редакцияда - ҚР 2006.01.10. № 116 (01.01.2006 бастап қолданысқа енгiзiледi), өзгерістер енгізілді - ҚР 2009.07.10. № 180-IV , 2011.01.06 № 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.01.13 № 542-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 21.01.2014 № 167-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 № 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 28.12.2018 № 210-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

4-1-тарау. Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметi саласындағы қауiпсiздiктiң жалпы талаптары

Ескерту. 4-1-тараумен толықтырылды – ҚР 2006.12.29. № 209 Заңымен.

27-1-бап. Техникалық реттеу және стандарттау объектілері

Ескерту. 27-1-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 05.10.2018 № 184-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі).

Ғимараттар, құрылысжайлар, оларды жобалау, салу, реконструкциялау, техникалық қайта жарақтандыру, кеңейту, күрделi жөндеу және пайдалану процестерi, сондай-ақ құрылыс материалдары, бұйымдары мен конструкциялары сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметi саласындағы техникалық реттеу және стандарттау объектiлерi болып табылады.

Арнайы экономикалық аймақтардың, ерекше индустриялық аймақтардың аумағындағы, сондай-ақ бірыңғай индустрияландыру картасына енгізілген өнеркәсіптік кәсіпорындардың объектілерін жобалау, салу, реконструкциялау, оларға техникалық қайта жарақтандыруды, кеңейтуді, күрделі жөндеуді жүргізу және оларды пайдалану кезінде Қазақстан Республикасының стандарттау саласындағы заңнамасына сәйкес халықаралық құрылыс нормалары мен қағидаларын, сондай-ақ халықаралық, өңірлік стандарттар мен шет мемлекеттердің стандарттарын тікелей қолдануға жол беріледі. Арнайы экономикалық аймақтардың, ерекше индустриялық аймақтардың аумағындағы, сондай-ақ бірыңғай индустрияландыру картасына енгізілген объектілерді салу кезінде Қазақстан Республикасының стандарттау саласындағы заңнамасына сәйкес халықаралық құрылыс нормалары мен қағидаларының, сондай-ақ халықаралық, өңірлік стандарттар мен шет мемлекеттер стандарттарының талаптарына сәйкес келетін құрылыс материалдары мен конструкцияларын қолдануға жол беріледі.

Ескерту. 27-1-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 03.12.2013 № 151-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.10.2015 № 362-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.04.2019 № 243-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.10.2018 № 184-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 01.04.2021 № 26-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

27-2-бап. Ғимараттарға қойылатын қауiпсiздiк талаптары

1. Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметi объектiлерiн жобалау адам өмiрi мен денсаулығы және қоршаған орта үшiн құрылыстардың қауiпсiздiгiн қамтамасыз етуге тиiс.

2. Құрылысжайларды жобалау кезінде терезелердің қауіпсіздік құлыптарымен және (немесе) механизмдерімен қамтамасыз етілуі ескеріле отырып, өмiрлiк циклдiң барлық сатыларындағы, оның iшiнде қалыпты пайдалану, төтенше жағдайлар, құрылыс-монтаждау жұмыстарын жүргiзу кезiнде көзделетiн бұзушылықтар және рұқсат етiлмейтiн құрылыс кезiндегi адам өмiрi мен денсаулығына және қоршаған ортаға төнетiн барлық ықтимал тәуекелдер сәйкестендiрiлуге және ескерiлуге тиiс.

3. Құрылыс-монтаждау жұмыстарын жүргiзу кезiнде құрылыс салушы терезелердің қауіпсіздік құлыптарымен және (немесе) механизмдерімен қамтамасыз етілуін ескере отырып, жобалық құжаттамада белгiленген қауiпсiздiктi қамтамасыз ету жөнiндегi шаралардың бүкiл кешенiн орындауға және ғимарат құрылысын жүргiзудiң түрлi сатыларында олардың орындалуына бақылау мен қадағалау жасау мүмкiндiгiн қамтамасыз етуге мiндеттi.

4. Салынып жатқан ғимараттар өзге объектiлерден белгiленген нормаларға сәйкес қажеттi арақашықтықта аулақ орналастырылуға тиiс.

5. Тапсырыс берушiлер құрылысты салуға, реконструкциялауға және жөндеуге құрылыс мердiгерлiгiнiң шартын жасасу кезiнде онда техникалық реттеу саласындағы қауiпсiздiктi қамтамасыз ететiн техникалық регламенттердiң және басқа да нормативтiк-техникалық құжаттардың талаптарын көрсетуге тиiс.

6. Қауiптiлiгi жоғары аймақтар болып табылатын құрылыс объектiлерiнде тапсырыс берушi және мердiгер құрылыс-монтаждау жұмыстарын жүргiзу қауiпсiздiгiн қамтамасыз етуге және адам өмiрi мен денсаулығына, қоршаған ортаға зиян келтiру мүмкiндiгiн болғызбауға мiндеттi.

7. Ғимараттарды жобалау және салу кезiнде мынадай құбылыстарға:

1) ғимараттың тұтастай немесе оның бiр бөлiгiнiң опырылып құлауына;

2) жол берiлмейтiн шамада бүлiнуiне;

3) көтергiш элементтердiң айтарлықтай бүлiнуi салдарынан құрылыстың басқа бөлiктерiнiң немесе оларда орнатылған қондырғылар мен жабдықтардың бұзылуына;

4) бастапқы себептермен салыстыруға болмайтын, кездейсоқ жағдайлардан туындаған залалға әкеп соқтыратын жүктемелердi есепке алу қажет.

8. Өрт болған жағдайда ғимараттар:

1) белгiлi бiр мерзiм iшiнде көтергiш элементтердiң берiктiгi қамтамасыз етiлетiндей;

2) ғимарат iшiнде өрт пен түтiннiң пайда болуын және таралуын шектейтiндей;

3) адамдарды, оның ішінде халықтың жүріп-тұруы шектеулі топтарын авариялық шығу жолдары арқылы дереу эвакуациялауды қамтамасыз ететіндей;

4) құтқарушы топтар жану ошақтарына қауiпсiз кiре алатындай етiп жобалануға және салынуға тиiс.

9. Ғимараттар адам денсаулығы мен гигиенасы үшiн, атап айтқанда:

1) уытты газдардың және өзге де зиянды химиялық заттардың бөлiнуi;

2) ауада қауiптi бөлшектердiң немесе газдардың болуы;

3) қауiптi радиацияның сәуле шығаруы;

4) судың немесе топырақтың ластануы немесе залалдануы;

5) судың, түтiннiң немесе қатты немесе сұйық қалдықтардың бөлiнуi арқылы бұзылуы;

6) ғимарат бөлiктерiнде немесе ғимараттың iшкi беттерiнде ылғалдың болуы салдарынан қауiп төндiрмейтiндей болып жобалануға және салынуға тиiс.

10. Ғимараттар оларды пайдалану тайып кету, құлау, соққы алу, күю, электр тогымен зақымдану, жарылыс салдарынан жарақаттану сияқты жазатайым оқиғалардың жол беруге болмайтын тәуекелiн тудырмайтын болып жобалануға және салынуға тиiс.

11. Ғимаратты шудан оқшаулау адам өмiрi мен денсаулығы үшiн жол беруге болмайтын тәуекелдi болғызбауды есепке ала отырып жобалануға және салынуға тиiс.

12. Ғимарат, сондай-ақ оның жылыту, салқындату және желдету қондырғылары ғимаратты пайдалануға қажеттi энергияны тұтыну жергiлiктi климаттық жағдайларды есепке алғанда қалыпты болатындай, бiрақ адам денсаулығына зиян келтiрiлмейтiндей етiп жобалануға және салынуға тиiс.

Ескерту. 27-2-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2011.01.06 № 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.12.2015 № 433-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 23.02.2024 № 64-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

27-3-бап. Құрылыс материалдарының қауiпсiздiк талаптары

Құрылыс материалдары мiндеттi қауiпсiздiк талаптарының кешенiн, оның iшiнде экономикалық аспектiлер тұрғысынан пайдалануға жарамды етiп ғимараттар салуға мүмкiндiк беретiн радиациялық және химиялық қауiпсiздiк нормаларын белгiлейтiн нормативтiк құқықтық актiлердiң талаптарына сәйкес келуге тиiс және оларды пайдалану осы Заңның 27-2-бабында белгiленген талаптардың орындалуын қамтамасыз етуi керек.

27-4-бап. Инженерлік ізденістер мен жобалау құжаттамаларының нәтижелеріне қойылатын талаптар

1. Инженерлік ізденістер нәтижелері дұрыс болуға және құрылыс объектісі параметрлерінің жобалық мәндерін және басқа жобалық сипаттамаларын, сондай-ақ оның қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі жобаланған іс-шараларды белгілеу үшін қажетті көлемде орындалуға тиіс.

Инженерлік ізденістер нәтижелерінің құрамындағы есептік деректер инженерлік ізденістерді орындаушы адаммен негізделуге және объектінің құрылысы мен оны пайдалану процесінде олардың мәнінің өзгеруі туралы болжамды қамтуы тиіс.

Сараптама ұйымдары құрылыс жобаларының сапасына талдау және бағалау жүргізген кезде инженерлік ізденістердің өзектілігін және осы нәтижелерді жасаудың қолданыстағы нормаларға, оның ішінде инженерлік-геологиялық ізденістер өндірісінің толықтығына, құрамына, көлеміне, әдістері мен технологияларына сәйкестігін тексеруге міндетті.

2. Объект параметрлері жобалық мәндерінің және басқа да сипаттарының қауіпсіздік талаптарына сәйкестігі, сондай-ақ оның қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі жобаланған іс-шаралар осы Заңның және Қазақстан Республикасының сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы өзге де нормативтік және нормативтік құқықтық актілерінің талаптарына жасалған сілтемелермен негізделуге тиіс.

Талаптар болмаған жағдайда, ғимараттар мен құрылыстардың жобалық мәндерінің және сипаттамаларының қауіпсіздік талаптарына сәйкестігі, сондай-ақ оның қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі жобалау іс-шаралары:

1) зерттеулер нәтижелері;

2) сертификатталған немесе сынамаланған өзге де әдістемелер тәсілдері бойынша орындалған есептер және (немесе) сынақтар;

3) қауіпті табиғи процестер мен құбылыстар және (немесе) техногендік әсерлердің туындауын, оның ішінде қауіпті табиғи процестер мен құбылыстардың және (немесе) техногендік әсерлердің қолайсыз ұштасуы кезінде сценарийлерді модельдеу;

4) қауіпті табиғи процестер мен құбылыстардың және (немесе) техногендік әсерлердің туындау тәуекелдерін бағалау секілді бір немесе бірнеше тәсілдермен негізделуге тиіс.

Негіздеген кезде инженерлік ізденістердің нәтижелері ескерілуі тиіс.

Ескерту. 4-1-тарау 27-4-баппен толықтырылды - ҚР 28.10.2015 № 366-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

5-тарау. СӘУЛЕТ, ҚАЛА ҚҰРЫЛЫСЫ ЖӘНЕ ҚҰРЫЛЫС САЛАСЫНДАҒЫ
МЕМЛЕКЕТТIК НОРМАТИВТЕР

28-бап. Сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы нормативтiк құжаттардың мемлекеттiк жүйесi

1. Қазақстан Республикасының аумағында жүзеге асырылатын сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметiн мемлекеттiк реттеу Қазақстан Республикасының сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметi туралы заңнамасының, сондай-ақ сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы мемлекеттiк нормативтiк құжаттар жүйесiнiң қолданылуымен қамтамасыз етiледi.

2. Сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы мемлекеттiк нормативтiк құжаттар жүйесi:

1) сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы субъектілердің қызметін ұйымдастыруға және өзара қарым-қатынастарын реттеуге қойылатын міндетті талаптарды белгілейтін нормативтік құқықтық актілерді:

мемлекеттiк қала құрылысы нормативтерi мен регламенттерiн;

объектiлердi (ғимараттарды, құрылыстарды, олардың кешендерiн, коммуникацияларды) жобалау және салу жөнiндегi техникалық регламенттердi;

мемлекеттiк сәулет-құрылыс бақылау нормативтерiн;

құрылыстағы өзге де мемлекеттiк бақылау органдарының ведомстволық нормативтерiн;

құрылыста басшылыққа алынатын құжаттарды;

2) техникалық регламенттердің (ғимараттардың, құрылыстардың, олардың кешендерінің, коммуникациялардың) талаптарына сәйкес өнімдердің жекелеген түрлеріне және (немесе) олардың өмірлік цикл процестеріне қойылатын міндетті қауіпсіздік талаптарын белгілейтін нормативтік техникалық құжаттарды:

құрылыс нормалары;

құрылыс нормалары және қағидалары (сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын қолдану мерзімімен қосарлас кезеңге қолданылу кезеңіне);

технологиялық карталар;

құрылыстағы баға белгілеу жөніндегі нормативтік құжаттар;

3) ерікті түрде қолданылатын нормативтік-техникалық құжаттарды:

жобалау және құрылыс салу жөніндегі қағидалар жинағын;

нормативтік-техникалық оқу құралдары;

технологиялық жобалау нормалары;

сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі, өнеркәсіп саласындағы стандарттау жөніндегі құжаттарды;

техникалық регламенттердің және құрылыс нормаларының міндетті талаптарын дамытуға және қамтамасыз етуге тәжірибемен тексерілген ережелерді белгілейтін немесе міндетті нормалармен регламенттелмеген жекелеген дербес мәселелер бойынша оқу құралдары мен әдістемелік ұсыныстарды қамтиды.

3. Нормативтік құжаттардың мемлекеттік жүйесі, сондай-ақ Қазақстан Республикасының аумағында халықаралық шарттарға сәйкес қолданысқа енгiзiлген:

1) мемлекетаралық құрылыс нормаларын;

2) құрылыстағы мемлекетаралық стандарттарды;

3) жобалау және құрылыс жөнiндегi қағидалардың мемлекетаралық жинағын қамтиды.

4. Мыналар:

1) қоныстандыру жүйелерi, елдi мекендер мен олардың бөлiктерi;

2) үйлердiң, ғимараттардың және өзге де құрылыстардың, сондай-ақ жекелеген үй-жайлардың сәулеттiк, технологиялық, инженерлiк және құрылыстық бөлiктерi;

3) үйлердiң, ғимараттардың және өзге де құрылыстардың инженерлiк және (немесе) технологиялық жабдықтары;

4) құрылыс материалдары, бұйымдары мен конструкциялары;

5) қала құрылысы, сәулет-құрылыс және өзге де жобалау-сметалық құжаттамасы мемлекеттiк нормалау объектiлерi болып табылады.

5. Сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы нормативтiк құжаттарды бекiткен мемлекеттiк басқару органдары нормативтiк талаптардың техникалық, экономикалық және әлеуметтiк жағынан негiздiлiгi мен олардың Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкестiгi үшiн Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртiппен жауаптылықта болады.

6. Мемлекеттiк нормативтердi әзiрлеу, келiсу, бекiту, тiркеу және қолданысқа енгiзу (қолданылуын тоқтата тұру, күшiн жою) тәртiбiн, егер Қазақстан Республикасының заңнамасында өзгеше көзделмесе, аталған мәселелер құзыретiне кiретiн басқа орталық атқарушы органдардың келiсiмі бойынша сәулет, қала құрылысы және құрылыс iстерi жөнiндегi уәкiлеттi орган белгiлейдi.

Ескерту. 28-бап жаңа редакцияда - ҚР 28.10.2015 № 366-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 05.10.2018 № 184-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

29-бап. Сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы мемлекеттiк нормативтiк құжаттардың түрлерi

Сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы мемлекеттiк нормативтер:

1) құрылыс өнімдерiн стандарттау және сертификаттау, геодезиялық жұмыс, жобалау мен құрылыс салуға арналған инженерлiк iздену, құрылыс жүргiзудi ұйымдастыру, пайдалануға қабылдау, құрылыстағы қауiпсiздiк техникасы нормативтерiн қамтитын ұйымдастыру-әдiстемелiк нормативтiк құжаттарға;

2) ғимараттар берiктiгiнiң, өрт және жарылыс қауiпсiздiгiнiң негiзгi ережелерiн, табиғи, антропогендiк және техногендiк сипаттағы қауiптi (зиянды) әсерлерден қорғауды, құрылыс материалдарының, бұйымдары мен конструкцияларының технологиялық рұқсат шегiн және өзара ауыстыруға біркелкілігі мен сәйкестігін қамтитын жалпы нормативтік-техникалық құжаттарға;

3) елдi мекендердiң аумағын және азаматтардың бағбандық бiрлестiктер аумақтарын ұйымдастыру, жоспарлау, құрылыс салу және абаттандыру, өнеркәсiптiк және ауыл шаруашылық кәсiпорындарының бас жоспарларын әзiрлеу жөнiндегi талаптарды, ережелер мен шектеулерді қамтитын қала құрылысы нормативтерiне;

4) тұрғын үй-азаматтық және өндiрiстiк мақсаттағы үйлер мен ғимараттарды, көлiктiк, гидротехникалық, мелиорациялық құрылыстарды, сондай-ақ магистральдық және кәсiпшiлiк труба құбырлары мен коммуникацияларды қоса алғанда, жобалау және салу жөніндегі нормативтiк-техникалық құжаттарға;

5) елдi мекендердi немесе олардың бөліктерiн, жеке үйлердi, ғимараттарды және олардың кешендерiн инженерлiк жағынан қамтамасыз етуге арналған нормативтiк құжаттарға;

6) құрылыс материалдарына, бұйымдары мен конструкцияларына арналған нормативтiк-техникалық құжаттарға;

7) құрылыс және құрылыс-монтаж ұйымдарын жарақтандыруға, уақытша және оңтайлы құрылыстар салу мен оларды жабдықтауға арналған нормативтiк-техникалық құжаттарға;

8) құрылыстағы баға белгiлеу жөнiндегi нормативтiк құжаттарға;

9) мемлекеттiк қала құрылысы кадастрын жүргiзу жөнiндегi нормативтiк құжаттарға;

10) сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметi саласындағы (мемлекеттiк сәулет-құрылыс бақылау, азаматтық қорғау саласындағы, мемлекеттiк санитариялық-эпидемиологиялық қызмет, қоршаған ортаны қорғау саласындағы) мемлекеттiк бақылау және қадағалау органдарының нормативтiк құжаттарына;

11) құрылыстағы мердiгерлiк жұмыстарға конкурстар (тендерлер) ұйымдастыру мен өткiзу тәртiбi туралы нормативтiк құжаттарға бөлінедi.

Ескерту. 29-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.01.06 № 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 11.04.2014 № 189-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.10.2015 № 366-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

29-1-бап. Сәулет, қала құрылысы және құрылыс каталогі

1. Сәулет, қала құрылысы және құрылыс каталогы:

сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласындағы нормативтік құқықтық актілер мен нормативтік техникалық құжаттар;

кәсіпорындардың, ғимараттар мен құрылыстардың үлгілік жобалары және үлгілік жобалық шешімдері;

құрылыс конструкциялары мен бұйымдары;

құрылыс материалдары;

жұмыс жүргізу технологиялары;

құрылыстағы баға белгілеу жөніндегі нормативтік құжаттар тізбесінің ақпараттық жүйесін білдіреді.

2. Сәулет, қала құрылысы және құрылыс каталогін қалыптастыру және оны жүргізу тәртібін сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті орган айқындайды.

Ескерту. 5-тарау 29-1-баппен толықтырылды - ҚР 28.10.2015 № 366-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

30-бап. Құрылыс саласындағы құрылыс салуды ұйымдастыру және рұқсат беру рәсімдерінен өту қағидалары

1. Алматы қаласының аумағын қоспағанда, Қазақстан Республикасының аумағында жергiлiктi жерлердегі сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметiн реттейтiн құрылыс салуды ұйымдастыру және құрылыс саласындағы рұқсат беру рәсімдерінен өту қағидалары қолданылады.

2. Құрылыс саласындағы құрылыс салуды ұйымдастыру және рұқсат беру рәсімдерінен өту қағидалары сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметi субъектiлерiнiң жер учаскелерiн пайдалануы, елдi мекендер аумақтары мен қала маңындағы аймақтарды жобалауы және онда құрылыс салуы жөнiндегi шарттар мен талаптарды айқындайды, жаңа жылжымайтын мүлiк объектiлерiн орналастыруға және салуға, қазіргі барларын өзгертуге (қайта бейiндеуге, қайта жабдықтауға, қайта жоспарлауға, реконструкциялауға, кеңейтуге, күрделi жөндеуге), жер учаскесiнiң нысаналы мақсатын, үй-жайлардың функционалдық мақсатын өзгертуге, жылжымайтын мүлiк объектiлерiн пайдалануға беруге рұқсат беру рәсiмдерiнен өту тәртiбiн белгiлейдi.

3. Құрылыс саласындағы құрылыс салуды ұйымдастыру және рұқсат беру рәсімдерінен өту қағидалары немесе оларға енгiзiлген өзгерiстер қолданысқа енгiзiлгенге дейiн жобаларды келiсу Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен бұрын берiлген рұқсат беру құжаттарында көрсетiлген мерзiм iшiнде қолданылады.

Бұл ереже осының алдындағы қолданыстағы ережелерге жаңа талаптардың енгiзілуіне байланысты адамдардың денсаулығы мен өмiрiне қауiп төндiрудi жоймайтын жағдайларда қолданылмайды.

Құрылыс салуды ұйымдастыру және құрылыс саласында рұқсат беру рәсімдерінен өту қағидаларында халықтың жүріп-тұруы шектеулі топтары үшін тұрғын, қоғамдық және өндірістік ғимараттарға, құрылысжайлар мен үй-жайларға қолжетімділікті қамтамасыз ету жөніндегі талаптар ескерілуге тиіс.

Ескерту. 30-бап жаңа редакцияда - ҚР 28.10.2015 № 366-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгерістер енгізілді - ҚР 03.12.2015 № 433-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 28.10.2019 № 268-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); 01.07.2024 № 107-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

6-тарау. СӘУЛЕТ-ҚҰРЫЛЫС БАҚЫЛАУЫ ЖӘНЕ ҚАДАҒАЛАУЫ

Ескерту. 6-тараудың тақырыбына өзгерту енгізілді - ҚР 2011.01.06 № 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

31-бап. Сәулет-құрылыс бақылауын және қадағалау ұйымдастыру

Ескерту. Тақырыпқа өзгерту енгізілді - ҚР 2011.01.06 № 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

1. Сәулет-құрылыс бақылау мен қадағалауды:

1) құрылыс объектілеріне бару, сондай-ақ сәулет, қала құрылысы, құрылыс істері жөніндегі жергілікті атқарушы органдардың қызметін бақылау және қадағалау және мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылау және қадағалау арқылы сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті орган;

1-1) объектілердің құрылысына инспекциялау жүргізу арқылы орындалатын бақылау және қадағалау функциялары шегінде жергілікті атқарушы органдар;

2) алып тасталды - ҚР 2012.01.13 № 542-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

3) құрылысты техникалық қадағалауды және объектiнi пайдалануға қабылдауды ұйымдастыру жолымен тапсырысшы;

4) құрылысқа авторлық қадағалау енгiзу жолымен жобалық құжаттаманы әзірлеушілер жүзеге асырады.

5) алып тасталды - ҚР 2012.01.13 № 542-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

1-1. Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласындағы мемлекеттік қадағалау мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылау және қадағалау органының осы Заңның 31-3-бабында көзделген жедел ден қою шараларын қолдану құқығымен Қазақстан Республикасының сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы заңнамасының талаптарын қадағалау субъектілерінің сақтауын әкімшілік іс жүргізуді қозғамай тексеру жөніндегі қызметі болып табылады.

Мыналар:

1) сәулет, қала құрылысы, құрылыс және мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылау істері жөніндегі жергілікті атқарушы органдардың қызметі;

2) Қазақстан Республикасының сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы заңнамасының талаптарын сақтауға міндетті жеке және заңды тұлғалар қадағалау субъектілері болып табылады.

2. Шешілуі мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылау мен қадағалау органдары құзыретінің шегінен тыс қалатын жағдай туындаған кезде бақылау мен қадағалау мыналарды:

1) құрылыс өнімiн сертификаттау бөлігiнде – техникалық реттеу саласындағы уәкілетті органды;

1-1) құрылыс өнімін стандарттау бөлігінде – стандарттау саласындағы уәкілетті органды;

2) өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптарын сақтау бөлігінде – өнеркәсiп қауiпсiздiгі саласындағы уәкiлеттi органды;

3) алып тасталды - ҚР 29.12.2014 № 269-V Заңымен (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі);

4) объектiлердi немесе олардың бөліктерiн салу және (немесе) пайдалану салдарынан аумақтың экологиялық жай-күйіне олардың әсер етуіне бақылау жүргізу бөлігінде - қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк органды;

4-1) су қорғау аймақтарының аумағындағы сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметіне бақылау жүргізу бөлігінде - су қорын пайдалану және қорғау саласындағы уәкілетті органды;

5) мүгедектігі бар адамдар мен халықтың жүріп-тұруы шектеулі топтары үшiн әлеуметтiк, көлiктiк және рекреациялық инфрақұрылым объектiлерiне қол жеткiзудi қамтамасыз ету бөлiгiнде - халықты әлеуметтiк қорғау уәкiлеттi органын тарта отырып жүзеге асырылады.

3. Мемлекеттiк сәулет-құрылыс бақылау және қадағалау органдарының, сондай-ақ осы баптың 2-тармағында аталған мемлекеттiк органдардың заңдарда белгiленген тәртiппен берiлген ұйғарымдары, нұсқаулары мен өзге де шешiмдерi Қазақстан Республикасы аумағында жүзеге асырылатын сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметiнiң барлық субъектiлерi үшiн мiндеттi.

4. Алып тасталды – ҚР 2006.01.31. № 125 Заңымен.

5. Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметiнiң субъектiлерi мен сәулет-құрылыс бақылауы және қадағалауы органдарының (қызметтерiнiң, лауазымды адамдарының) арасындағы өзара талаптар мен даулы мәселелер Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен шешiледi.

Ескерту. 31-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2005.04.13. № 40 (01.01.2005 бастап қолданысқа енгiзiледi), 2006.01.10. № 116 (2006 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгiзiледi), 2006.01.31. № 125 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2007.01.09. № 213 , 2009.07.10. № 180-IV, 2011.01.06 № 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.07.05 № 452-IV (2011.10.13 бастап қолданысқа енгізіледі), 2012.01.13 № 542-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 11.04.2014 № 189-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 № 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 28.10.2015 № 366-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.10.2018 № 184-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

31-1-бап. Сәулет-құрылыс бақылауы және қадағалауы

Ескерту. Тақырыпқа өзгерту енгізілді - ҚР 2011.01.06 № 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
1. Алып тасталды - ҚР 2011.01.06 № 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

2. Тапсырысшы (меншiк иесi) және мердiгер (бас мердiгер) мемлекеттiк сәулет-құрылыс бақылау және қадағалау органы немесе мемлекеттiк құрылыс инспекторы сұратқан осы объект жөнiндегi жобалау және атқару техникалық құжаттамасын, сондай-ақ тиiстi жобалар бойынша сараптама қорытындысын ұсынады.

3. Мыналарды:

1) жер учаскесіне тиісті құқықтың, бекiтiлген жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасының, жобалар сараптамасының оң қорытындысының бар-жоғына, сондай-ақ мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылауын және қадағалауын жүзеге асыратын органдарға құрылыс-монтаждау жұмыстарының жүргізіле бастағаны туралы хабарлануына;

2) хабарламада көрсетілген деректердің анықтығына;

3) лицензияланатын сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметiнiң тиiстi түрлерiн жүзеге асыру құқығына лицензияның бар-жоғына;

4) орындалған (орындалып жатқан) құрылыс-монтаждау жұмыстарының, қолданылатын құрылыс материалдарының, бұйымдарының, конструкцияларының және жабдықтардың бекiтiлген жобалық шешiмдерге және мемлекеттiк (мемлекетаралық) нормативтерге, оның iшiнде тiреу және қоршау конструкцияларының берiктiгін, орнықтылығын, сенiмдiлiгiн және үйлердің (ғимараттардың) пайдалану сапасын қамтамасыз ету жөнiндегi нормативтерге сәйкестiгiне;

5) мердiгердiң (бас мердiгердiң) құрылыс сапасын өзiндiк өндiрiстiк бақылаудың және қадағалаудың барлық (кiру, операциялық, қабылдау, зертханалық, геодезиялық және басқа да) түрлерi мен нысандарын ұйымдастыруы мен жүзеге асыруына;

6) атқарушылық құжаттаманың уақтылы және дұрыс ресiмделуiне;

7) объектiлерді салу кезiнде тапсырыс берушiнiң (меншiк иесiнiң) техникалық және авторлық қадағалауларды ұйымдастыруы мен жүзеге асыруына;

8) техникалық және авторлық қадағалауларды жүзеге асыратын тұлғалардың Қазақстан Республикасының сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы заңнамасында белгіленген талаптарды сақтауына мемлекеттiк сәулет-құрылыс бақылауы және қадағалауы жүзеге асырылады.

4. Мемлекеттік нормативтерді бұзуға және (немесе) бекітілген жобалардан (жобалық шешімдерден) ауытқуға жол берілгендігі анықталған жағдайда мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылау және қадағалау органдары:

1) ұлттық стандарттарға, техникалық регламенттер мен басқа да нормативтік техникалық құжаттардың талаптарына сәйкес келмейтін құрылыс материалдарын, бұйымдарын, конструкциялары мен жабдықтарын қолдануға тыйым салу туралы;

2) жол берілген бұзушылықтарды тапсырысшының (құрылыс салушының) және (немесе) мердігерлік құрылыс-монтаж ұйымының (кәсіпорнының) белгіленген мерзімде жоюы туралы;

3) осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көрсетілген нұсқамалар орындалмаған жағдайда құрылыс-монтаждау жұмыстарын тоқтата тұру туралы шешім қабылдайды (нұсқама береді).

4-1. Тұрғын және тұрғын емес үй-жайларды заңсыз қайта жабдықтау және қайта жоспарлау анықталған кезде мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылау және қадағалау органдары:

1) тапсырыс берушінің жол берілген бұзушылықтарды белгіленген мерзімдерде жоюы туралы;

2) құрылыс-монтаждау жұмыстарын тоқтата тұру туралы шешім қабылдайды (нұсқама береді).

5. Сәулет-құрылыс бақылауының және қадағалауының мемлекеттiк органдарының немесе мемлекеттiк құрылыс инспекторларының нұсқамаларына Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен шағым жасалуы мүмкін.

6. Алып тасталды - ҚР 2009.07.17. № 188-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

7. Сәулет-құрылыс бақылауы мен қадағалауы Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес тексеру және бақылау және қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау нысанында жүзеге асырылады.

8. Алып тасталды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
9. Алып тасталды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

10. Қазақстан Республикасының сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы заңнамасында белгіленген нормалар мен талаптарды бұзушылықтар анықталған немесе анықталған бұзушылықтар объектіде жойылмаған жағдайда, техникалық қадағалауды жүзеге асыратын тұлға Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген шараларды қолдану үшін мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылау және қадағалау органдарына бұл жөнінде хабарлайды.

Ескерту. 31-1-баппен толықтырылды - ҚР 2006.01.31. № 125 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен, өзгерістер енгізілді - ҚР 2009.07.17. № 188-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2011.01.06 № 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.07.10 № 31-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.07.10 № 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2014 № 269-V (01.04.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 28.10.2015 № 366-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.10.2015 № 376-V Заңымен (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.10.2018 № 184-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

31-2-бап. Бақылау және қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау

Ескерту. 31-2-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

1. Мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылау органдары жүзеге асыратын бақылау және қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау алдын алу-профилактикалық сипатта болады.

2. Мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылау органдары мынадай тәртіппен белгіленген басымдықты ескере отырып, бақылау және қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау жүргізуге құқылы:

1) өнеркәсіптік объектілер, өндірістік ғимараттар, құрылысжайлар;

2) жасанды микроклиматтың арнайы құрылғылары және (немесе) арнайы күзет немесе терроризмге қарсы іс-шараларды талап ететін, мемлекеттік органдардың әкімшілік ғимараттары, республикалық маңызы бар музейлердің, мемлекеттік архивтердің, ұлттық және мәдени құндылықтарды сақтау қоймаларының ғимараттары және қалалар мен елді мекендердің тіршілігін қамтамасыз ету объектілері;

3) әлеуметтік мәні бар объектілер (білім беру, денсаулық сақтау, мәдениет ұйымдары және басқалар);

4) тұрғын үй-азаматтық мақсаттағы объектілер;

5) көліктік инфрақұрылым объектілері;

6) сумен жабдықтау және су бұру объектілері;

7) өзге де ғимараттар және құрылысжайлар.

Бұл ретте бюджет қаражаты есебінен қаржыландырылатын және квазимемлекеттік сектор субъектілері қаржыландыратын объектілерге өзге тең жағдайларда басым тәртіппен барылады.

Салынып жатқан объектіде авариялық ахуал туындаған жағдайда, мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылау органдары осы объектіге басым тәртіппен барады.

3. Бақылау және қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау нәтижелері бойынша әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс қозғамай анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқама жасалады.

Ескерту. 6-тарау 31-2-баппен толықтырылды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

31-3-бап. Жедел ден қою шаралары және оларды қолдану тәртібі

1. Мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру және (немесе) оның нәтижелері бойынша бақылау және қадағалау субъектісінің (объектісінің) жеке және (немесе) заңды тұлғалардың құқықтары мен заңды мүдделеріне, адамдардың өмірі мен денсаулығына, қоршаған ортаға, Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігіне тікелей қатер төндіретін қызметі, жұмысы, көрсететін қызметтері анықталған жағдайларда мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылауының жергілікті атқарушы органы жедел ден қою шараларын қолданады.

2. Осы бапта түрлері көзделген тексеру және (немесе) бақылау және қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және қадағалау жүргізу барысында және (немесе) нәтижелері бойынша қолданылатын бақылау және қадағалау субъектілеріне (объектілеріне) әсер ету тәсілдері жедел ден қою шаралары болып табылады.

Жедел ден қою шаралары анықталған бұзушылықтарды жою туралы тиісті хабарлама орындалмаған жағдайда қолданылады.

3. Жедел ден қою шарасы мынадай түрлерді қамтиды:

1) құрылыс-монтаждау жұмыстарын тоқтата тұру;

2) қызметті немесе оның жекелеген түрлерін тоқтата тұру;

3) Қазақстан Республикасының сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы заңнамасын және (немесе) мемлекеттік нормативтерді бұза отырып жүзеге асырылатын қызметке немесе оның жекелеген түрлеріне тыйым салу;

4) рұқсаттың және (немесе) рұқсатқа қосымшаның қолданысын тоқтата тұру;

5) рұқсаттан және (немесе) рұқсатқа қосымшадан айыру (оны қайтарып алу).

4. Қазақстан Республикасы Кәсіпкерлік кодексінің 143-бабына сәйкес мемлекеттік бақылау нысанасы болып табылатын Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптарды бұзу жедел ден қою шарасын қолдануға негіз болып табылады.

5. Мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылауының жергілікті атқарушы органы құрылысты "бір терезе" қағидаты бойынша жүргізуді ұйымдастыру үшін ақпараттық жүйе арқылы мемлекеттік нормативтердің жол берілген бұзушылықтарын және (немесе) бекітілген жобалардан (жобалық шешімдерден) ауытқуларды белгілеу кезінде де жедел ден қою шараларын қолданады.

6. Мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылауының жергілікті атқарушы органы тексеруді және (немесе) бақылау және қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды жүзеге асыру барысында және (немесе) оның нәтижелері бойынша жедел ден қою шараларын қолдануға негіз болып табылатын талаптарды бұзу фактісін анықтаған кезде сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласындағы уәкілетті орган бекіткен нысан бойынша жедел ден қою шараларын қолдану туралы қаулыны ресімдейді.

Жедел ден қою шараларын қолдану туралы қаулы Қазақстан Республикасы Кәсіпкерлік кодексінің 153-бабына сәйкес ресімделіп, бақылау және қадағалау субъектісіне табыс етіледі.

Тексеру автоматтандырылған тізілім арқылы жүзеге асырылған жағдайда жедел ден қою шараларын қолдану туралы қаулы осы автоматтандырылған тізілімде автоматты режимде ресімделеді.

7. Жедел ден қою шараларын қолдану туралы қаулы қолма-қол табыс етілген кезде оны қабылдаудан бас тартылған жағдайда, оған тиісті жазба жасалады және жедел ден қою шараларын қолдану туралы қаулыны қабылдаудан бас тарту фактісін тіркейтін бейнежазба жүзеге асырылады. Жедел ден қою шараларын қолдану туралы қаулы бақылау және қадағалау субъектісінің заңды мекенжайы, тұрған жері немесе нақты мекенжайы бойынша табыс етілгені туралы хабарламасы бар тапсырысты хатпен жіберіледі.

8. Жедел ден қою шараларын қолдану туралы қаулыны алудан бас тарту оны орындамауға негіз болып табылмайды.

9. Тексеруді және (немесе) бақылау және қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды жүзеге асыру барысында және (немесе) оның нәтижелері бойынша анықталған, жедел ден қою шараларын қолдануға негіз болып табылатын талаптардың бұзылуы тексеру және (немесе) бақылау және қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау нәтижелері туралы актіде, сондай-ақ анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқамада көрсетіледі.

Тексеру автоматтандырылған тізілім арқылы жүзеге асырылған кезде тексеру нәтижелері туралы акт ресімделмейді.

10. Бақылау және қадағалау субъектісі анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқамада көрсетілген мерзімдерде жедел ден қою шарасын қолдануға негіз болып табылатын, талаптарды анықталған бұзушылықтарды жоюға міндетті.

11. Тексеру және (немесе) бақылау және қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау нәтижелері бойынша талаптарды анықталған бұзушылықты жою мерзімдері өткеннен кейін жедел ден қою шарасын қолдануға негіз болып табылатын, талаптарды анықталған бұзушылықтарды жоюды бақылау бойынша жоспардан тыс тексеру жүргізіледі.

Жедел ден қою шараларын қолдану туралы қаулының қолданылуы мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылауының жергілікті атқарушы органы жедел ден қою шараларын қолдануға негіз болып табылатын, талаптарды анықталған бұзушылықтардың жойылғанын растаған жағдайда, Қазақстан Республикасы Кәсіпкерлік кодексінің 144-бабы 5-тармағының 2-1) тармақшасына сәйкес жоспардан тыс тексеру нәтижелері туралы актінің негізінде тоқтатылады.

12. Жедел ден қою шараларын қолдануға негіз болып табылатын, талаптарды анықталған бұзушылықтар жойылмаған жағдайда, жоспардан тыс тексеру нәтижелері бойынша бұзушылықтарға жол берген адамдарды Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен жауаптылыққа тарту жөнінде шаралар қабылданады.

13. Анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқамада көзделген мерзімдер өткенге дейін бақылау және қадағалау субъектісі бұзушылықтардың жойылу фактісін дәлелдейтін материалдарды қоса бере отырып, талаптарды анықталған бұзушылықтардың жойылғаны туралы ақпаратты ұсынуға міндетті.

Осы тармақтың бірінші бөлігінде көзделген ақпарат ұсынылған жағдайда, осы баптың 10-тармағының екінші бөлігіне сәйкес жоспардан тыс тексеру жүргізіледі.

14. Бақылау және қадағалау субъектісі жедел ден қою шараларын қолдануға алып келген тексеру және (немесе) бақылау және қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау нәтижелерімен келіспеген жағдайда, жедел ден қою шараларын қолдану туралы қаулыны жарамсыз деп тану және оның күшін жою туралы шағым бере алады.

Шағым Қазақстан Республикасы Кәсіпкерлік кодексінің 29-тарауында көзделген тәртіппен жоғары тұрған мемлекеттік органға не Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен сотқа беріледі.

Шағым беру жедел ден қою шараларын қолдану туралы қаулының орындалуын тоқтата тұрмайды.

15. Жедел ден қою шараларын қолдану және оның күшін жою туралы қаулыны жарамсыз деп тану үшін мыналар негіз болып табылады:

1) жедел ден қою шараларын қолдануға негіздің болмауы;

2) осы шараға сәйкес келмейтін негіз бойынша жедел ден қою шарасын қолдану;

3) мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылауының жергілікті атқарушы органының өздерінің құзыретіне кірмейтін мәселелер бойынша жедел ден қою шараларын қолдануы.

16. Жедел ден қою шарасын қолдану туралы ақпарат өз құзыреті шегінде мемлекеттік құқықтық статистика және арнайы есепке алу саласындағы қызметті жүзеге асыратын мемлекеттік органға Қазақстан Республикасының Бас прокуратурасы айқындаған тәртіппен жіберіледі.

Ескерту. 31-3-баппен толықтырылды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 21.05.2024 № 86-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

31-4-бап. Автоматтандырылған ақпараттық жүйе арқылы мемлекеттік бақылау

1. Автоматтандырылған ақпараттық жүйе арқылы мемлекеттік бақылау "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес берілген рұқсаттар бойынша біліктілік немесе рұқсат беру талаптарына, жіберілген хабарламалар бойынша талаптарға сәйкестігін тексеру нысанында жүзеге асырылады. Тексеру сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі субъектісі туралы, оның ішінде мемлекеттік органдар мен өзге де ұйымдардың ақпараттық жүйелерімен интеграциялау арқылы алынған мәліметтерді мониторингтеу арқылы тұрақты негізде жүзеге асырылады.

2. Қазақстан Республикасының сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы заңнамасының талаптарын бұзушылық анықталған жағдайда, берілген рұқсаттар бойынша біліктілік немесе рұқсат беру талаптарына, жіберілген хабарламалар бойынша талаптарға сәйкестігін тексеру нәтижелері бойынша автоматтандырылған тізілім:

1) хабарламаның жасалған күні мен нөмірін;

2) мемлекеттік органның атауын;

3) бақылау мен қадағалаудың сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі субъектісінің (объектісінің) атауын, оның орналасқан жерін;

4) анықталған бұзушылықтарды және оларды жою туралы талаптарды орындау мерзімі көрсетілген талаптарды;

5) лауазымды адамның қолтаңбасын көрсете отырып, анықталған бұзушылықтарды жою туралы хабарламаны қалыптастырады және сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі субъектісіне жібереді.

3. Анықталған бұзушылықтарды жою туралы хабарламада көрсетілген бұзушылықтар жойылмаған жағдайда, осы Заңның 31-3-бабына сәйкес рұқсаттың және (немесе) рұқсатқа қосымшаның қолданысын тоқтата тұру түріндегі жедел ден қою шаралары қолданылады.

Рұқсаттан және (немесе) рұқсатқа қосымшадан айыру (оны қайтарып алу) осы Заңның 31-3-бабына сәйкес рұқсаттың және (немесе) рұқсатқа қосымшаның қолданысын тоқтата тұру түріндегі жедел ден қою шарасын орындамағаны үшін жүзеге асырылады.

Қазақстан Республикасының сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы заңнамасының талаптарын бір жыл ішінде екі рет және одан да көп бұзған жағдайда сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі субъектісіне осы Заңның 31-3-бабына сәйкес рұқсаттан және (немесе) рұқсатқа қосымшадан айыру (оны қайтарып алу) түріндегі жедел ден қою шаралары қолданылады.

4. Анықталған бұзушылықтарды жою туралы хабарлама және жедел ден қою шараларын автоматты режимде қолдану туралы қаулы автоматтандырылған тізілім арқылы қалыптастырылады және пайдаланушының "электрондық үкімет" веб-порталындағы және сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы ақпараттық жүйедегі жеке кабинеттеріне жіберіледі.

Ескерту. 31-4-баппен толықтырылды – ҚР 21.05.2024 № 86-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

32-бап. Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметiсаласындағы лицензиялау

1. Сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы жекелеген қызмет түрлері Қазақстан Республикасының рұқсаттар және хабарламалар туралы заңнамасына сәйкес лицензиялануға жатады.

2. Сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы жобалау қызметін және құрылыс-монтаж жұмыстарын жүзеге асыру үшін жеке және заңды тұлғалар мынадай санаттарға бөлінеді:

I санат – осы тармақта аталған, қолда бар лицензиясы шеңберінде барлық жауапкершілік деңгейлеріндегі объектілерде қызметті жүзеге асырады;

II санат – осы тармақта аталған, екінші және үшінші жауапкершілік деңгейлеріндегі объектілерде қызметті, сондай-ақ қосалқы мердігерлік шарттары бойынша қолда бар лицензиясы шеңберінде бірінші жауапкершілік деңгейіндегі объектілерде жұмыстарды жүзеге асырады;

III санат – осы тармақта аталған, техникалық қиын емес екінші және үшінші жауапкершілік деңгейлеріндегі объектілерде қызметті, сондай-ақ қосалқы мердігерлік шарттары бойынша қолда бар лицензиясы шеңберінде бірінші және екінші жауапкершілік деңгейлеріндегі объектілерде жұмыстарды жүзеге асырады.

Жеке және заңды тұлғаларды белгілі бір санаттарға жатқызуды лицензиар сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы жобалау қызметіне және құрылыс-монтаж жұмыстарына қойылатын біліктілік талаптарына сәйкес лицензияны берген кезде жүзеге асырады және лицензияның қолданылуының ерекше жағдайларында көрсетіледі.

2-1. Жобалау қызметіне және құрылыс-монтаждау жұмыстарына лицензия алу үшін өтініш берген өтініш иелерінің және осы қызмет түрін жүзеге асыратын лицензиаттардың құрамында аттестатталған инженер-техник жұмыскерлер болуы тиіс.

Жобалау және құрылыс процесіне қатысатын аттестатталған инженерлік-техникалық жұмыскерлерге аталған қызмет түрлерін жүзеге асыратын басқа ұйымдарда қоса атқаратын жұмыс істеуге жол берілмейді.

2-2. Өндірушілер не өзге де тұлғалар тиісті біліктіліктерін және (немесе) өкілеттіліктерін растайтын құжаттамаларға сәйкес технологиялық жабдықтарды монтаждау, іске қосу-жөндеу жұмыстарын "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген жағдайларда және тәртіппен, сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы лицензиясыз жүзеге асырады.

3. Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласындағы жұмыстарды лицензиялауды облыстардың, республикалық маңызы қалалардың, астананың мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылауын жүзеге асыратын жергілікті атқарушы органдары жүзеге асырады.

Ескерту. 32-бап жаңа редакцияда көзделген - ҚР 2011.07.15 № 461-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен; өзгерістер енгізілді - ҚР 2012.01.13 № 542-IV (2012.01.30 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 № 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 16.05.2014 № 203-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.10.2015 № 366-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

32-1-бап. Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласындағы аккредиттеу

1. Аккредиттеуге:

жобалау және құрылыс процесіне қатысушы инженер-техник жұмыскерлерді аттестаттауды;

бірінші және екінші жауапкершілік деңгейіндегі техникалық және технологиялық жағынан күрделі объектілердегі ғимараттар мен құрылыстардың сенімділігін және орнықтылығын техникалық зерттеп-қарау бойынша техникалық қадағалау және сараптама жұмыстары жөніндегі инжинирингтік қызметтер көрсетуді;

сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы жобаларды басқаруды жүзеге асыратын заңды тұлғалар жатады.

2. Жобалау және құрылыс процесіне қатысушы инженер-техник жұмыскерлерді аттестаттау жөніндегі аккредиттелген аттестаттау орталықтары берілген аттестаттар туралы сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті органға ай сайын ақпарат ұсынады.

Ескерту. 6-тарау 32-1-баппен толықтырылды - ҚР 28.10.2015 № 366-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін үш ай өткен соң қолданысқа енгізіледі).

32-2-бап. Автоматтандырылған тізілім

1. Автоматтандырылған тізілімге сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласындағы қызметті жүзеге асыратын жеке, заңды тұлғалар туралы мәліметтер мен деректер енгізіледі.

2. Автоматтандырылған тізілімді жүргізу тәртібін сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті орган айқындайды.

Ескерту. 32-2-баппен толықтырылды – ҚР 21.05.2024 № 86-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

33-бап. Мемлекеттік сәулет-құрылыс инспекциясы

1. Алып тасталды - ҚР 29.12.2014 № 269-V Заңымен (01.04.2015 бастап қолданысқа енгізіледі).

2. Мемлекеттік сәулет-құрылыс инспекциясы:

1) сәулет, қала құрылысы, құрылыс және мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылауы істері жөніндегі жергілікті атқарушы органдардың қызметіне мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылауын жүзеге асыратын сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті органның құрылымдық бөлімшесінен;

2) облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың объектілер құрылысының сапасына мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылауын жүзеге асыратын жергілікті атқарушы органынан тұрады.

3. Мемлекеттік сәулет-құрылыс инспекциясына:

1) алып тасталды - ҚР 2012.07.10 № 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

2) салынып (реконструкцияланып, кеңейтіліп, жаңғыртылып, күрделі жөндеуден өткізіліп) жатқан және пайдалануға берілген объектілердің мониторингі;

3) алып тасталды - ҚР 29.12.2014 № 269-V Заңымен (01.04.2015 бастап қолданысқа енгізіледі);

4) жойылмайтын бұзушылықтарға жол берген, не жол берілген бұзушылықтарды белгіленген нормативтік мерзімде жоймаған заңды және лауазымды тұлғаларға қатысты заңнамада белгіленген шараларды қолдану;

5) техникалық және авторлық қадағалаулар қызметіне бақылауды және қадағалауды жүзеге асыру;

6) объектiлерді салу кезiнде тапсырыс берушiнiң (меншiк иесiнiң) техникалық және авторлық қадағалауларды ұйымдастыруына және жүзеге асыруына бақылауды және қадағалауды жүзеге асыру жүктеледі.

4. Мемлекеттік сәулет-құрылыс инспекциясына (мемлекеттік құрылыс инспекторына):

1) сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі субъектілерінен Қазақстан Республикасының аумағында салынуы белгіленген және салынып (реконструкцияланып, кеңейтіліп, жаңғыртылып, күрделі жөндеуден өткізіліп) жатқан объектілер мен кешендер туралы ақпарат сұрау және алу;

2) техникалық және авторлық қадағалауларды жүзеге асыратын тұлғалардан танысу үшін осы құрылыс бойынша қажетті жобалау және атқарушылық техникалық құжаттаманы, сондай-ақ тиісті жобалардың сараптама қорытындысын сұрату және олардан алу;

3) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

4) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

5) салынып жатқан объектілер конструкцияларының және қолданылатын құрылыс материалдарының, бұйымдары мен конструкцияларының жобаның және мемлекеттік (мемлекетаралық) нормативтердің талаптарына сәйкестігіне зертханалық сынақтар жүргізу үшін тәуелсіз зертханаларды тарту құқығы беріледі.

5. Мемлекеттік нормативтерді бұзуға және (немесе) бекітілген жобалардан (жобалық шешімдерден) ауытқуға жол берілгендігі анықталған жағдайда мемлекеттік сәулет-құрылыс инспекциясы жол берілген бұзушылықтарды тапсырысшының (құрылыс салушының) және (немесе) мердігерлік құрылыс-монтаждау ұйымының (кәсіпорнының) белгіленген мерзімде жоюы туралы нұсқама шығарады.

5-1. Алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

6. Мыналар:

1) бюджет қаражаты есебінен салынып жатқан объектілерден және екі қабаттан жоғары жеке тұрғын үйлерден басқа, азаматтардың жеке пайдалануына арналған жеке тұрғын үйлер мен басқа да техникалық жағынан күрделі емес құрылыстар салу;

2) жеке үй жанындағы учаскелерде немесе бау-бақша серіктестіктері учаскелерінде орналасқан уақытша құрылыстар, сондай-ақ маусымдық жұмыстар мен шалғайдағы мал шаруашылығы үшін тұрғын және (немесе) шаруашылық-тұрмыстық үй-жайлар тұрғызу;

3) тіреу және қоршау конструкцияларын, инженерлік жүйелері мен жабдықтарын өзгертпей, сондай-ақ үй-жайлардың функционалдық мақсатын өзгертпей қолданыстағы үйлердегі үй-жайларды (жекелеген бөліктерін) реконструкциялау (қайта жоспарлау, қайта жабдықтау) мемлекеттік сәулет-құрылыс инспекциясы тарапынан инспекциялауға жатпайды.

7. Лауазымдық мiндеттерiне бақылауды және қадағалауды жүзеге асыру кiретiн, сәулет, қала құрылысы, құрылыс істері және мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылауы жөніндегі жергілікті атқарушы органдардың қызметіне мемлекеттiк сәулет-құрылыс бақылауы мен қадағалауын жүзеге асыратын уәкiлеттi органның басшысы, оның орынбасарлары мен штаттық жұмыскерлерi тиiсiнше – Қазақстан Республикасының Бас мемлекеттiк құрылыс инспекторы, Қазақстан Республикасының Бас мемлекеттiк құрылыс инспекторының орынбасарлары және Қазақстан Республикасының мемлекеттiк құрылыс инспекторлары болып табылады.

Лауазымдық мiндеттерiне құрылыстарды жедел инспекциялау кіретін, облыстық, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың өздеріне ведомстволық бағынысты аумақтардағы объектілер құрылысының барысына және сапасына мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылауы мен қадағалауын жүзеге асыратын органдарының басшылары, олардың орынбасарлары мен штаттық жұмыскерлерi тиiсiнше, облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың бас мемлекеттiк құрылыс инспекторлары, бас мемлекеттiк құрылыс инспекторының орынбасарлары және мемлекеттiк құрылыс инспекторлары болып табылады.

Әкiмшiлiк құқық бұзушылықтар туралы iстердi қарау және әкiмшiлiк жазалар қолдану құқығы Қазақстан Республикасының Бас мемлекеттiк құрылыс инспекторы мен оның орынбасарларына, сондай-ақ облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың бас мемлекеттiк құрылыс инспекторларына берiледi.

Ескерту. 33-бап жаңа редакцияда - ҚР 2006.01.10. № 116 (2006.01.01 бастап қолданысқа енгiзiледi), өзгерістер енгізілді - ҚР 2007.07.21. № 297 (ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі), 2009.07.10. № 180-IV, 2011.01.06 № 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.07.05 № 452-IV (2011.10.13 бастап қолданысқа енгізіледі), 2011.07.15 № 461-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.01.13 № 542-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.07.10 № 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 № 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 29.12.2014 № 269-V (01.04.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 28.10.2015 № 366-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 352-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

34-бап. Авторлық қадағалау

1. Авторлық қадағалауды жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасын әзірлеушілер, осы Заңның 33-бабының 6-тармағында және 74-бабының 1-тармағында көрсетілгендерді қоспағанда, барлық құрылыс объектілерінде жүзеге асырады.

2. Объектiлердi салу барысында жүргiзiлетiн авторлық қадағалау шарт негiзiнде жүзеге асырылады.

Авторлық қадағалау міндетті түрде объектіні салудың (реконструкциялаудың, реставрациялаудың, кеңейтудің, техникалық қайта жарақтандырудың, жаңғыртудың, күрделi жөндеудің) не аяқталмаған объектiлер құрылысын консервациялаудың бүкiл кезеңi iшiнде қолданыстағы нормативтерге сәйкес объектілерді салуға арналған жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасында көзделетін қаражат есебінен жүзеге асырылады.

Құрылыс объектісі аяқталған кезде авторлық қадағалауды жүзеге асыратын тұлға тапсырыс берушіге (құрылыс салушыға) орындалған жұмыстардың жобаға сәйкестігі туралы қорытынды береді.

2-1. Жобаны әзірлеуші объектінің құрылысына авторлық қадағалау жүргізуді (жүзеге асыруды):

1) сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласында инжинирингтік қызметті жүзеге асыру құқығына арналған аттестаты бар сарапшыға;

2) тиісті аттестаты бар авторлық қадағалауды жүргізу жөніндегі инжинирингтік қызмет көрсетушіні дербес таңдау үшін тапсырыс берушіге беруге құқығы бар.

2-2. Авторлық қадағалауды жүзеге асыратын тұлғалардың:

1) салынып жатқан тиісті объектіге еркін кіруге;

2) салынып жатқан объектіге қатысы бар құжаттамамен танысуға;

3) авторлық қадағалау журналына енгізілген өз нұсқауларының орындалуына бақылауды жүзеге асыруға;

4) тапсырыс берушіден және мердігерден (бас мердігерден) бекітілген жобада көзделген жобалық шешімдердің, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасы мен мемлекеттік (мемлекетаралық) нормативтер талаптарының мүлтіксіз сақталуын талап етуге;

5) мердігердің (бас мердігердің) құрылыс барысында өзі жол берген мемлекеттік (мемлекетаралық) нормативтерді бұзушылықтарды және (немесе) бекітілген жобада көзделген жобалық шешімдерден ауытқуларды міндетті түрде жоюы туралы жазбаша нұсқаулар беруге құқығы бар.

2-3. Авторлық қадағалауды жүзеге асыратын тұлғалар:

1) құрылыс барысында бекітілген жобада көзделген жобалық шешімдердің дәл орындалуын қамтамасыз етуге;

2) авторлық қадағалау журналын тұрақты және тиісінше жүргізуді жүзеге асыруға;

3) жасырын жұмыстарды куәландыру мен жауапты конструкцияларды аралық қабылдау актілерін ресімдеуге және оларға қол қоюға қатысуға;

4) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен бекітілген жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасына негізделген өзгерістер енгізу жөнінде шешімдерді уақтылы қабылдауға;

5) мердігер (бас мердігер) нұсқауды орындамаған немесе тиісінше орындамаған жағдайда, бұл жөнінде тапсырыс берушінің назарына жеткізуге, сондай-ақ мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылау және қадағалау органының тиісті бөлімшесіне хабарлауға;

6) нақты өлшемдерді жүргізе отырып, объектіні пайдалануға қабылдау актісіне қосымшаны толтыруға міндетті.

2-4. Авторлық қадағалауды жүзеге асыратын тұлғалар жүктелген міндеттерді орындамағаны (тиiсiнше орындамағаны) не өз қызметін Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын бұза отырып жүзеге асырғаны үшін Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылықта болады.

3. Алып тасталды - ҚР 21.01.2014 № 167-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

Ескерту. 34-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2004.12.20. № 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгiзiледi), 2009.07.10. № 180-IV, 2011.07.15 № 461-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.07.10 № 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 21.01.2014 № 167-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2014 № 269-V (01.04.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

34-1-бап. Техникалық қадағалау

1. Осы Заңның 33-бабының 6-тармағында және 74-бабының 1-тармағында көрсетілген объектілерді қоспағанда, барлық құрылыс объектілерінде міндетті түрде техникалық қадағалау жүзеге асырылады.

Құрылыс объектісі аяқталған кезде техникалық қадағалауды жүзеге асыратын тұлғалар тапсырыс берушіге (құрылыс салушыға) құрылыс-монтаждау жұмыстарының сапасы туралы қорытынды береді.

2. Техникалық қадағалауды тапсырысшы объектiлер құрылысына жобалық-сметалық құжаттамада көзделген қаражат есебiнен дербес және (немесе) сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласындағы инжинирингтiк қызметтерді жүзеге асыру құқығына тиісті аттестаты бар сарапшыларды тарта отырып, қолданыстағы нормативтерге сәйкес жүзеге асырады.

3. Бюджеттік бағдарламалардың әкімшілері (тапсырысшылар) бюджет қаражатынан қаржыландырылатын жобаларды іске асыруға техникалық қадағалауды жүзеге асыру үшін нарықта әрекет ететін, сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы инжинирингтік қызметтер көрсету жөніндегі тиісті аттестаты бар сарапшыларды тартуға құқылы.

4. Техникалық қадағалауды жүзеге асыратын тұлғалардың:

1) салынып жатқан объектіге еркін кіруге;

2) салынып жатқан объектіге қатысы бар құжаттамамен танысуға;

3) мердігерден (бас мердігерден) бекітілген жобада көзделген жобалық шешімдер мен есептердің, сондай-ақ құрылыс-монтаждау жұмыстарын жүргізудің технологиялық процесін айқындайтын ұйымдық-технологиялық құжаттар талаптарының мүлтіксіз сақталуын талап етуге;

4) белгіленген мерзімдерде нұсқауларды орындау үшін құрылыс-монтаждау жұмыстарын тоқтата тұру құқығымен, мердігердің (бас мердігердің) құрылыс барысында өзі жол берген мемлекеттік (мемлекетаралық) нормативтерді бұзушылықтарды, бекітілген жобада көзделген жобалық шешімдерден және (немесе) ұйымдық-технологиялық құжаттардың талаптарынан ауытқуларды міндетті түрде жоюы туралы жазбаша нұсқаулар беруге құқығы бар.

5. Техникалық қадағалауды жүзеге асыратын тұлғалар:

1) мердігердің (бас мердігердің) құрылыс-монтаждау жұмыстарын жүргізудің технологиялық процесін айқындайтын ұйымдық-технологиялық құжаттардың талаптарын сақтауына қадағалауды қамтамасыз етуге;

2) құрылыс-монтаждау жұмыстарының сапалы орындалуын қамтамасыз етуге;

3) объектіде осы Заңның 31-1-бабы 3-тармағының 1), 3), 4), 5) және 6) тармақшаларында көрсетілген талаптардың сақталуына қадағалауды қамтамасыз етуге;

4) техникалық қадағалау журналын тұрақты және тиісінше жүргізуді жүзеге асыруға;

5) жасырын жұмыстарды куәландыру мен жауапты конструкцияларды аралық қабылдау актілерін ресімдеуге және оларға қол қоюға қатысуға;

6) мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылау және қадағалау органына ай сайынғы негізде объект құрылысының жай-күйі және барысы туралы есепті ұсынуға;

7) мердігер (бас мердігер) нұсқауды белгіленген мерзімдерде орындамаған немесе тиісінше орындамаған жағдайда, бұл жөнінде тапсырыс берушінің назарына жеткізуге, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген шараларды қабылдау үшін мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылау және қадағалау органының тиісті бөлімшесіне хабарлауға;

8) техникалық қадағалау журналына енгізілген өз нұсқауларының орындалуына бақылауды жүзеге асыруға міндетті.

6. Техникалық қадағалауды жүзеге асыратын тұлға міндеттерді орындамағаны (тиiсiнше орындамағаны) не өз қызметін Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын бұза отырып жүзеге асырғаны үшін Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылықта болады.

7. Тиісті жауапкершілік деңгейіндегі техникалық қадағалауды орындау жөніндегі аттестатқа ие, құрамында кемінде үш сарапшысы бар аккредиттелген заңды тұлғалар бірінші және екінші жауапкершілік деңгейіндегі техникалық және технологиялық жағынан күрделі объектілерге техникалық қадағалауды жүргізуге тиіс.

Техникалық қадағалау сарапшысының аттестаты бар жеке тұлғалар қызметін екінші және үшінші жауапкершілік деңгейіндегі техникалық жағынан күрделі емес объектілерде жүзеге асырады.

8. Жеке тұлғалар және аккредиттелген заңды тұлғалар техникалық қадағалау жөніндегі қызметті жүзеге асырған кезде өздерінің меншік немесе жалға алу құқығында өлшем және бақылау құралдары, нормативтік құжаттары және аккредиттелген (тартылған) зертханасы болуы міндетті.

9. Техникалық қадағалауды жүзеге асыратын заңды тұлғаларды аккредиттеуді сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті орган жүргізеді.

Ескерту. 34-1-баппен толықтырылды - ҚР 2005.04.12 № 38; өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.15 № 461-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.07.10 № 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.07.2013 № 112-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2014 № 269-V (01.04.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 28.10.2015 № 366-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін үш ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

34-2-бап. Құрылысқа тапсырыс берушінің құқықтары мен міндеттері

1. Құрылысқа тапсырыс беруші:

1) мердігер (бас мердігер) орындап жатқан жұмыстардың барысы мен сапасына және олардың орындалу мерзімдерінің сақталуына бақылауды жүзеге асыруға;

2) мердігерден талаптар бұзыла отырып орындалған жұмыстарды қабылдамауға;

3) техникалық қадағалау қызметін бақылауға;

4) сәйкессіздіктер анықталған жағдайда техникалық және авторлық қадағалаулардың қорытындыларын алудан бас тартуға;

5) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзге де құқықтарды жүзеге асыруға құқылы.

2. Құрылысқа тапсырыс беруші:

1) құрылыс-монтаждау жұмыстарын жүргізу басталғанға дейін мердігерге (бас мердігерге) бекітілген жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасын беруге;

2) объектіні Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген барлық қажетті рұқсат беру құжаттарымен қамтамасыз етуге;

3) техникалық және авторлық қадағалаулармен қолдау арқылы объектінің құрылысын қамтамасыз етуге;

4) мердігерге (бас мердігерге) техникалық және авторлық қадағалаулардың нұсқауларын орындамағаны не уақтылы орындамағаны және сапасыз орындағаны үшін шаралар қолдануға;

5) техникалық және авторлық қадағалау үшін жұмыс жағдайларын қамтамасыз етуге;

6) мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылау және қадағалау органдарының нұсқамаларын орындауды қамтамасыз етуге;

7) техникалық қадағалау қызметін бақылау бойынша мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылау және қадағалау органдарының лауазымды адамдарының объектіге жіберілуін қамтамасыз етуге;

8) объектіні пайдалануға қабылдау актісі бекітілген күннен бастап үш жұмыс күні ішінде объект орналасқан жердегі "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясына объектінің техникалық сипаттамалары жөніндегі қосымшамен бірге объектіні пайдалануға қабылдаудың бекітілген актісін, сәйкестік туралы декларацияны және құрылыс-монтаждау жұмыстарының сапасы мен орындалған жұмыстардың бекітілген жобаға сәйкестігі туралы қорытындыларды жіберуге;

9) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де міндеттерді жүзеге асыруға міндетті.

Ескерту. 6-тарау 34-2-баппен толықтырылды - ҚР 29.12.2014 № 269-V Заңымен (01.04.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

34-3-бап. Мердігердің (бас мердігердің) құқықтары мен міндеттері

1. Мердігер (бас мердігер) тапсырыс берушіден:

1) жасалған шарт шеңберінде жұмыстарды орындау үшін қажетті жағдайлар ұсынуды;

2) объектіні Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген барлық қажетті рұқсат беру құжаттарымен қамтамасыз етуді талап етуге құқылы.

2. Мердігер (бас мердігер):

1) құрылыс-монтаждау жұмыстарын тапсырыс беруші ұсынған бекітілген жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасына, Қазақстан Республикасы заңнамасының және нормативтік-техникалық құжаттардың талаптарына сәйкес жүзеге асыруға;

2) құрылыс сапасын өзіндік өндірістік бақылаудың барлық (кiру, операциялық, аралық, қабылдау, зертханалық, геодезиялық және басқа да) түрлері мен нысандарын жүзеге асыруға;

3) атқарушылық техникалық құжаттаманы тиісінше және уақтылы жүргізуді қамтамасыз етуге;

4) құрылыс процесінде анықталған кемшіліктерді (ақаулар мен шалағайлықтарды) уақтылы жоюға;

5) мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылау және қадағалау органдарының сауалы бойынша орындалып жатқан (орындалған) құрылыс-монтаждау жұмыстарының және қолданылатын құрылыс материалдарының, бұйымдары мен конструкцияларының сапасына зертханалық бақылау жүргізуге;

6) мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылау және қадағалау органдарының техникалық қадағалау қызметін бақылау бойынша лауазымды адамдарының объектіге жіберілуін қамтамасыз етуге;

7) мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылау және қадағалау органдарының нұсқамаларын, техникалық және авторлық қадағалауларды жүзеге асыратын тұлғалардың нұсқауларын орындауға;

8) мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылау және қадағалау органдарының жұмысына кедергі келтіруге және араласуға жол бермеуге;

9) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де міндеттерді жүзеге асыруға міндетті.

Ескерту. 6-тарау 34-3-баппен толықтырылды - ҚР 29.12.2014 № 269-V Заңымен (01.04.2015 бастап қолданысқа енгізіледі).

34-4-бап. Ғимараттар мен құрылыстардың сенімділігін және орнықтылығын техникалық зерттеп-қарау

1. Әртүрлі бағыттағы объектілердің құрылысы, сондай-ақ автомобиль жолдарын не салынған объектілерді жөндеу кезінде қажет болған жағдайда ғимараттар мен құрылыстардың сенімділігін және орнықтылығын техникалық зерттеп-қарау жүзеге асырылады.

2. Тапсырыс беруші ғимараттар мен құрылыстардың сенімділігін және орнықтылығын техникалық зерттеп-қарауды сараптама жұмыстарын жүзеге асыру құқығына тиісті аттестаты бар сарапшыларды шарт негізінде тарта отырып жүзеге асырады.

3. Бюджеттік бағдарламалардың әкімшілері (тапсырыс берушілер) ғимараттар мен құрылыстардың сенімділігін және орнықтылығын техникалық зерттеп-қарауды жүзеге асыру үшін бюджет қаражаты есебінен қаржыландырылатын жобаларды іске асыруға нарықтағы жұмыс істеп тұрған, құрамында сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласындағы сараптамалық жұмыстарды ұсыну үшін тиісті аттестатқа ие сарапшылары бар аккредиттелген заңды тұлғаларды тартуға құқығы бар.

4. Ғимарат пен құрылыстың сенімділігін және орнықтылығын техникалық зерттеп-қарау кезінде техникалық зерттеп-қарауды жүзеге асыратын тұлғалар тапсырыс берушіге (құрылыс салушыға) ұсыныстарын көрсете отырып, ғимараттар мен құрылыстардың жай-күйі туралы қорытынды береді.

5. Ғимараттар мен құрылыстардың сенімділігін және орнықтылығын техникалық зерттеп-қарауды, ғимараттар мен құрылыстардың сенімділігін және орнықтылығын техникалық зерттеп-қарауды орындауға арналған аттестатқа ие, құрамында кемінде үш сарапшысы, сондай-ақ конструктивтік бөлік мамандануы бойынша қала құрылысы, жобалау алдындағы және жобалау-сметалық құжаттамаға сараптама жасау бойынша аттестатқа ие бір сарапшысы, бірінші және екінші жауапкершілік деңгейіндегі объектілердегі қызметті жүзеге асыратын инженер-геодезисі бар аккредиттелген заңды тұлғалар жүргізуге тиіс.

Ғимараттар мен құрылыстардың сенімділігін және орнықтылығын техникалық зерттеп-қарау сарапшысының аттестаты бар жеке тұлғалар қызметін үшінші жауапкершілік деңгейіндегі объектілерде жеке жүзеге асырады.

Жеке тұлғалар және аккредиттелген заңды тұлғалар ғимараттар мен құрылыстардың сенімділігін және орнықтылығын техникалық зерттеп-қарау жөніндегі қызметті жүзеге асырған кезде өздерінің меншік немесе жалға алу құқығында әкімшілік-өндірістік базасы, салыстырып тексеру есептерін орындау үшін лицензиялық бағдарламалық қамтылыммен жарақтандырылған компьютерлері, өлшем және бақылау құралдары, нормативтік құжаттары және аккредиттелген (тартылған) зертханасы болуы міндетті.

6. Ғимараттар мен құрылыстардың сенімділігін және орнықтылығын техникалық зерттеп-қарауды жүзеге асыратын заңды тұлғаларды аккредиттеуді сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті орган жүргізеді.

7. Ғимараттар мен құрылыстардың сенімділігін және орнықтылығын техникалық зерттеп-қарау:

1) бұзылудың қауіптілігін білдіретін жауапты (тіреуіш) элементтері мен қосылулардың ақаулары мен бүлінулері, қолданылған құрылыс материалдарының сапалық көрсеткіштерге сәйкес келмейтіндігі анықталған;

2) өрттің және дүлей зілзаланың салдарлары;

3) мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылау және қадағалау органдары нұсқама берген;

4) ғимараттар мен құрылыстардың конструктивтік схемасы, өндіріс технологиялары өзгерістеріне байланысты бекітілген жобалық шешімдер өзгерген;

5) ғимараттардың, құрылыстардың нормативтік пайдалану мерзімдері аяқталған;

6) жөндеудің және реконструкциялаудың экономикалық тұрғыдан орындылығын айқындаған;

7) нормаланатын табиғи-климаттық әсер (қардың, желдің әсері) ұлғайған;

8) ғимараттар мен құрылыстардың техникалық тұрғыдан пайдалану (тұрақты түрде) кезінде құрылыстардың техникалық тексеріп қарау мерзімдерінің басталуы;

9) салынып жатқан объект құрылысын консервациялау не алты айдан астам мерзімге тоқтата тұрған;

10) пайдаланып отырған үй-жай немесе құрылысты жаңғырту, реконструкциялау, қайта жарақтау, олардың нысаналы мақсаты өзгерген жағдайларда жүргізіледі.

8. Ғимараттар мен құрылыстардың сенімділігін және орнықтылығын техникалық зерттеп-қарауды жүзеге асыратын тұлғалардың:

1) тиісті жұмыстарды орындау үшін салынып жатқан немесе салынған объектіге еркін кіруіне;

2) тапсырыс берушіден техникалық зерттеп-қарау бойынша жұмыстарды орындау үшін қажетті барлық жобалау-техникалық және орындаушылық құжаттаманы алуына;

3) техникалық зерттеп-қарауды жүргізу үшін қажетті барлық жұмыстарды орындауына құқығы бар.

9. Ғимараттар мен құрылыстардың сенімділігін және орнықтылығын техникалық зерттеп-қарауды жүзеге асыратын тұлғалар:

1) зерттеп-қарауды құрылыс материалдарының тіреуіштік қабілетінің есебі бойынша нормативтерді, нақты сапалық көрсеткіштерін және орындалған жобалық шешімдерді ескере отырып, анықталған ақауларды, жобалық шешімдердің өзгерістерін, ғимараттар мен құрылыстардың техникалық жай-күйін айқындайтын қолданылған материалды, жекелеген конструктивтік элементтерді ескере отырып нормативтік құжаттамаларға, ұйымдық-технологиялық құжаттардың талаптарына сәйкес қамтамасыз етуге;

2) орындалатын зерттеп-қараудың түрлерінің нормативтік талаптарына сәйкес техникалық зерттеп-қарау жөніндегі жұмысты сапалы орындауды қамтамасыз етуге;

3) техникалық зерттеп-қарауды жүргізу кезінде аккредиттелген сынақ зертханасын (өзінің аккредиттелген зертханасы жоқ болған кезде) тартуға;

4) белгіленген тәртіппен салыстырып тексерілген және метрологиялық қамтамасыз ету жөніндегі нормативтік-техникалық құжаттамаға сәйкес келетін сынақ, өлшем және бақылау құралдарын қолдануға;

5) құрылыс алаңындағы топырақ жағдайларын ескере отырып ғимараттар мен құрылыстардың конструкциялары мен элементтерінің нақты жай-күйінің негізінде салыстырып тексеру есептеулерін орындауға міндетті.

10. Жұмыс істеп тұрған кәсіпорын жағдайларында ғимараттар мен құрылыстардың сенімділігін және орнықтылығын техникалық зерттеп-қарауды жүргізген кезде, зерттеп-қарауды жүргізуді орындайтын сарапшылар осы объектіде қолданылатын техника қауіпсіздігінің арнайы қағидалары туралы нұсқау алуға тиіс.

11. Ғимараттар мен құрылыстардың сенімділігін және орнықтылығын техникалық зерттеп-қарауды орындайтын сарапшы жүргізілетін зерттеулердің сапасына, шығарылған шешімдердің дұрыстығына және әзірленген ұсынымдардың толықтығына жауапты болады. Сарапшылар (аккредиттелген ұйымдар) берген ұсынымдар олардың орындалу қорытындылары бойынша ғимараттар мен құрылыстардың сенімділігін және орнықтылығын қамтамасыз етуге тиіс.

12. Сарапшылардың техникалық зерттеп-қарау нәтижелері бойынша барлық тұжырымдары мен нұсқаулары тапсырыс берушінің орындауы үшін міндетті болып табылады.

13. Тапсырыс беруші техникалық зерттеп-қарау жүргізу үшін сарапшыға (сарапшыларға) ұсынылатын бастапқы деректердің, мұрағат материалдарының дұрыстығына жауапты болады.

14. Ғимараттар мен құрылыстардың сенімділігін және орнықтылығын техникалық зерттеп-қарауды жүзеге асыратын тұлға міндеттерін орындамағаны (тиісінше орындамағаны) не өз қызметін Қазақстан Республикасы заңнамасының және нормативтік актілерінің талаптарын бұза отырып жүзеге асырғаны үшін Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылықта болады.

Ескерту. 6-тарау 34-4-баппен толықтырылды - ҚР 28.10.2015 № 366-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін үш ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 07.04.2016 № 487-V (қол қойылған күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

35-бап. Сәулет-құрылыс бақылауын және қадағалауын жүзеге асыратын лауазымды адамдар

1. Сәулет-құрылыс бақылауын және қадағалауын жүзеге асыратын лауазымды адамдарға:

1) алып тасталды

1-1) сәулет, қала құрылысы, құрылыс және мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылауы істері жөніндегі жергілікті атқарушы органдардың қызметіне бақылауды жүзеге асыратын сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті органның мемлекеттік құрылыс инспекторлары;

1-2) облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың ведомстволық бағынысты аумақтағы объектілердің құрылысына бақылауды жүзеге асыратын мемлекеттік құрылыс инспекторлары;

2) алып тасталды - ҚР 2012.01.13 № 542-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

3) сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті мемлекеттік органның және жергілікті атқарушы органдардың штат қызметкерлері жатады.

4) алып тасталды - ҚР 29.12.2014 № 269-V Заңымен (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі).

2. Мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылауын және қадағалауын жүзеге асыратын мемлекеттiк құрылыс инспекторлары аттестатталуға тиiс.

3. Сәулет-құрылыс бақылауын және қадағалауын жүзеге асыратын лауазымды адамдардың мiндеттерiне:

1) Қазақстан Республикасының аумағында сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметiнiң субъектiлерi жол берген мемлекеттiк нормативтер мен талаптардың (ережелердiң, шектеулердiң) бұзылу себептерiн анықтау және оларға талдау жасау;

2) сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметiнiң субъектiлерi жол берген мемлекеттiк нормативтер мен талаптардың (ережелердiң, шектеулердiң) бұзылуын, сондай-ақ олардың зардаптарын жоюға бағытталған әсер ету шараларын өз өкiлеттiктерiне сәйкес қолдану;

3) мемлекеттiк сәулет-құрылыс бақылауын және қадағалауын жүзеге асырудың нысандары мен әдiстерiн жетiлдiру жөніндегi iс-шараларды әзiрлеу кiредi.

4. Сәулет-құрылыс бақылауын және қадағалауын жүзеге асыратын лауазымды адамдардың құқықтары, егер Қазақстан Республикасының заңдарында өзгеше көзделмесе, тиiстi сәулет-құрылыс бақылауы және қадағалауы органдарының өкілеттiктерi шегiнде белгiленедi.

Ескерту. 35-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2004.12.20. № 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгiзiледi), 2006.01.10. № 116 (2006 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгiзiледi), 2009.07.10. № 180-IV , 2011.01.06 № 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.01.06 № 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.01.13 № 542-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 № 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

36-бап. Сәулет-құрылыс бақылауы және қадағалауы органдарының нұсқамалары

1. Анықталған жолсыздықтарға не мемлекеттiк нормативтерде көзделген талаптардан (ережелерден, шектеулерден), өзге де мiндеттi талаптардан ауытқушылықтарға (сәйкес келмеушiлiкке) байланысты сәулет-құрылыс бақылауы және қадағалауы органдары сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметiнiң субъектiлерiне (субъектiлердiң атынан өкiлдiк ететiн жауапты адамдарға) нұсқама береді.

2. Нұсқамаларға қол қою құқығы, егер Қазақстан Республикасының заңдарында өзгеше көзделмесе, сәулет-құрылыс бақылауын және қадағалауын жүзеге асыратын лауазымды адамдарға ғана берiледi.

3. Сәулет-құрылыс бақылауы және қадағалауы органдары заңдарға сәйкес берген нұсқамалар Қазақстан Республикасының аумағындағы барлық сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметi субъектiлерiнiң орындауы үшiн мiндеттi.

Ескерту. 36-бапқа өзгерту енгізілді – ҚР 2004.12.20. № 13 (01.01.2005 бастап қолданысқа енгiзiледi), 2011.01.06 № 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), ҚР 2011.07.15 № 461-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

2-БӨЛIМ. СӘУЛЕТ ЖӘНЕ ҚАЛА ҚҰРЫЛЫСЫ
7-тарау. МЕМЛЕКЕТТIК ҚАЛА ҚҰРЫЛЫСЫ КАДАСТРЫ

37-бап. Мемлекеттiк қала құрылысы кадастрының нысанасы мен мақсаты

1. Мемлекеттiк қала құрылысының кадастры аумақтардың, ғимараттардың және құрылыстардың, шағын сәулет нысандарының және абаттандыру бөліктерінің жай-күйi туралы, сондай-ақ аумақтар мен елдi мекендердi дамыту мен құрылысын салудың қала құрылысын жоспарлау туралы мәлiметтердi, аумақтар мен объектiлердiң тиiстi функционалдық аймақтарға тиесiлiлiгi, олардың қазiргi және болашақтағы мақсаттары, экологиялық, инженерлiк- геологиялық, гидрогеологиялық, геотехникалық және сейсмикалық жағдайлары, инженерлiк қамтамасыз етiлуi туралы деректердi қамтиды.

2. Мемлекеттiк қала құрылысы кадастрының деректерi:

1) қала құрылысы мен сәулет-құрылыс құжаттамасын әзiрлеу және iске асыру;

2) жылжымайтын мүлiк объектiлерiн дамыту және өзгерту;

3) жылжымайтын мүлiкпен мәмiлелер жасауды, оны тiркеудi жүзеге асыру;

4) инвестициялық қызметтi бағалау;

5) қала құрылысы және сәулет-жоспарлау тапсырмаларын беру;

6) сәулет-құрылыс бақылауын және қадағалауын жүзеге асыру, қоршаған ортаны қорғау;

7) табиғи монополиялар және квазимемлекеттік сектор субъектілерінің Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес жеке және заңды тұлғаларға міндетті қызметтерді көрсетуі;

8) өңір аумағында объектілердің орналастырылуын мониторингтеу мен есепке алу құралы ретінде қала құрылысын жоспарлау кезінде пайдаланылуға тиіс.

3. Мемлекеттiк қала құрылысы кадастры жерге және басқа да жылжымайтын мүлiкке салынатын салық мөлшерiн белгiлеу, жылжымайтын мүлiк айналымын пайдалануды құқықтық реттеу, елдi мекендердiң аумақтарын ұтымды пайдалануға бақылау жасау, қала құрылысы регламенттерiн сақтау және жобаларды iске асыруды талдау үшiн пайдаланылады.

3-1. Жеке және заңды тұлғалар мемлекеттік қала құрылысы кадастрының деректерін Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен пайдаланады.

Мемлекеттік қала құрылысы кадастрының мемлекеттік құпияларды және заңмен қорғалатын өзге де құпияны қамтымайтын мәліметтері мүдделі жеке және заңды тұлғаларға ақылы негізде беріледі. Көрсетілетін мемлекеттік қызметтерді ұсынатын мемлекеттік органдарға, ұйымдарға, сондай-ақ жеке және заңды тұлғаларға міндетті көрсетілетін қызметтерді ұсынатын табиғи монополиялар және квазимемлекеттік сектор субъектілеріне мемлекеттік қала құрылысы кадастрының мәліметтерін беру осы мақсаттарға көзделген бюджет қаражаты есебінен ақысыз негізде жүзеге асырылады.

4. Мемлекеттік қала құрылысы кадастры деңгейлер бойынша:

1) республикалық;

2) облыстық;

3) облыстағы аудандық;

4) базалық (республикалық маңызы бар қалаларды және астананы қоса алғанда, елді мекендер) болып бөлінеді.

Ескерту. 37-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2004.12.20. № 13 (01.01.2005 бастап қолданысқа енгiзiледi), 2006.01.10. № 116 (2006 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгiзiледi), 2011.01.06 № 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.07.10 № 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 21.01.2014 № 167-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.04.2023 № 221-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

38-бап. Мемлекеттік қала құрылысы кадастры

1. Мемлекеттік қала құрылысы кадастры Қазақстан Республикасының бүкіл аумағында бірыңғай жүйе бойынша жүргізіледі.

2. Мемлекеттік қала құрылысы кадастрын жүргізу жөніндегі қызмет мемлекеттік монополияға жатады және оны Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша құрылған, шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорын жүзеге асырады.

Мемлекеттік монополия субъектісі өндіретін және (немесе) өткізетін тауарлардың (жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің) бағаларын монополияға қарсы органмен келісу бойынша сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті орган белгілейді.

3. Мемлекеттік қала құрылысы кадастрының мәліметтері мемлекеттік ақпараттық ресурс болып табылады.

3-1. Мемлекеттік қала құрылысы кадастрының ақпаратын және (немесе) мәліметтерін жинау, өңдеу, сақтау және беру үшін Жерді қашықтан зондтау, жерүсті түсірілімдері мен байқаулар әдістері, қор деректері, сондай-ақ мемлекеттік қала құрылысы кадастрының автоматтандырылған ақпараттық жүйесімен ақпараттық өзара іс-қимыл жасау кезінде алынған ақпарат қолданылады.

Мемлекеттік қала құрылысы кадастрының автоматтандырылған ақпараттық жүйесіне ақпарат және (немесе) мәліметтер берудің форматы және олардың деректерінің құрылымы сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті орган бекіткен Қазақстан Республикасының мемлекеттік қала құрылысы кадастрын жүргізу жөніндегі мемлекеттік нормативтік құжатта белгіленеді.

4. Төменгі деңгейлердегі мемлекеттік қала құрылысы кадастрлары жоғары деңгейдегі мемлекеттік қала құрылысы кадастрының ақпараттық негізі болып табылады.

Ескерту. 38-бап жаңа редакцияда - ҚР 21.01.2014 № 167-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 29.09.2014 № 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 05.04.2023 № 221-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

39-бап. Облыстық (республикалық маңызы бар қала, астана) және базалық деңгейдегi мемлекеттiк қала құрылысы кадастры

Ескерту. 39-бап алып тасталды - ҚР 21.01.2014 № 167-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

40-бап. Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметi объектiлерi мен мемлекеттiк қала құрылысы кадастрының мониторингi

1. Мемлекеттiк қала құрылысының кадастры сәулет, қала құрылысы және құрылыс істер жөніндегі уәкілетті орган белгiлейтiн сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметi объектiлерi жөнiндегi ақпаратты жинаудың, өңдеудiң, есепке алудың, тiркеудiң, сақтау мен табыс етудiң Қазақстан Республикасы үшiн бiрыңғай жүйесi бойынша жүргiзiледi.

Объектілер мониторингі Мемлекеттік қала құрылысының кадастрында жүргізіледі.

2. Мемлекеттiк қала құрылысы кадастры үшiн:

1) орталық және жергiлiктi атқарушы органдар, мемлекеттiк мүлiк пен жекешелендiрудi, жер ресурстарын, геодезия және картографияны аумақтық басқару органдары;

2) жылжымайтын мүлiктi тiркеу техникалық түгендеу және бағалау қызметтерi;

3) санитариялық-эпидемиологиялық қадағалау, қоршаған орта мен табиғи ресурстарды қорғау қызметтерi;

4) тарихи-мәдени мұра объектiлерiн қорғау және пайдалану саласында мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын органдар;

5) жер, су кадастрларының және басқа да салалық кадастрлардың, тiркелiмдердiң және өзге де ақпараттандыру объектілерінің деректерi;

6) жеке және заңды тұлғаларға міндетті көрсетілетін қызметтерді ұсынатын табиғи монополиялар субъектілерінің, квазимемлекеттік ұйымдардың деректері бастапқы ақпарат (мәлiмет) көздерi болып табылады.

Ескерту. 40-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2006.01.10 № 116, (2006 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгiзiледi), 2006.12.11 № 204 (ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі), 2010.03.19 № 258-IV; 28.10.2015 № 366-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.12.2019 № 289-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.04.2023 № 221-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

8-тарау. АУМАҚТАРДЫ ДАМЫТУДЫҢ ЖӘНЕ ОЛАРҒА ҚҰРЫЛЫС САЛУДЫҢ
ҚАЛА ҚҰРЫЛЫСЫН ЖОСПАРЛАУ

41-бап. Қала құрылысы регламенттерi

1. Ғимараттарды және құрылыстарды пайдаланудың қала құрылысы регламенттерi, сондай-ақ мемлекеттік қала құрылысы кадастрын жүргiзген кезде олардың жай-күйiне енгiзiлген кез келген өзгерiстер белгiленген мерзiм шегiнде қолданылып жүрген артықшылықтар берудiң, тыйым салулардың, шектеулер мен өзге де режимдердiң үлгiлерiмен, түрлерiмен және параметрлерiмен сипатталады.

Регламенттердiң көздерi заңдарда белгіленген тәртiппен бекiтiлген қала құрылысы және сәулет-құрылыс құжаттамасы болып табылады.

2. Мемлекеттiк қала құрылысы регламенттерiнiң сыныптағышы мен олардың көрсеткiштерi Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес республикалық және жергiлiктi деңгейлерде белгiленедi.

3. Мемлекеттiк қала құрылысының кадастрын жүргiзуге арналған қала құрылысы регламенттерiнiң жүйесi олардың мынадай үлгiлерiн:

1) сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметiн жүзеге асыру кезiнде аумақ пен соған байланысты жылжымайтын мүлiктi функционалдық пайдалануды белгілеуді және (немесе) өзгертуді;

2) аумақ пен елдi мекендердi дамытудың және жайғастырудың (құрылыс салудың) интенсивтiлiгiн;

3) аумақ пен елдi мекендердi дамытудың және жайғастырудың (құрылыс салудың) балансын қамтамасыз етудi;

4) аумақ пен елдi мекендердi жайғастырудың (құрылыс салудың) қоршаған ортаға әсер етуiн қамтуға тиiс.

4. Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметiн жүзеге асыру кезiнде аумақ пен соған байланысты жылжымайтын мүлiктердi функционалдық пайдалануды белгiлеу және (немесе) өзгерту мемлекеттiк регламенттердiң мынадай түрлерi:

1) аумақты функционалдық белгiлеу және (немесе) өзгерту;

2) жаңадан салынып жатқан және реконструкцияланатын үйлер мен ғимараттарды функционалдық белгiлеу;

3) бар үйлер мен ғимараттарды функционалдық пайдалануды өзгерту арқылы iске асырылады.

5. Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметiн жүзеге асыру нәтижесiнде аумақтар мен елдi мекендердi дамыту және жайғастыру (құрылыс салу) қала құрылысы регламенттерiнiң мынадай түрлерi:

1) игерiлетiн аумақтардың ауқымдары;

2) осы аумақ үшiн сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметiнiң жекелеген түрлерiне тыйым салу, рұқсат беру мен шектеулер;

3) жүзеге асырылатын сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметi нәтижесiнде аумаққа түсетiн ауыртпалықтар;

4) жүзеге асырылатын сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметi нәтижесiнде аумақты немесе жылжымайтын мүлiк объектiлерiн дамыту мен өзгерту режимдерi;

5) елдi мекеннiң немесе оның бөлiгiнiң жоспарлы құрылымы мен сәулет келбетiн қалыптастыру;

6) елдi мекеннiң немесе оның бөлiгiнiң әлеуметтiк, рекреациялық, көлiк және инженерлiк инфрақұрылымдарын қалыптастыру (жетiлдiру) арқылы көрiнiс табуға тиiс.

6. Аумақты және елдi мекендi дамыту балансы қала құрылысы регламенттерiнiң мынадай түрлерi:

1) аумақтар мен объектiлердi дамытудың ресурстық жағдайлары;

2) аумақтар мен елдi мекендердiң ортаға байланысты жағдайлары;

3) халықтың тiршiлiгiн қамтамасыз етудiң инженерлiк жағдайлары арқылы қамтамасыз етiлуге тиiс.

7. Аумақтар мен елдi мекендердi жайғастырудың (құрылыс салудың) қоршаған ортаға тигiзетiн әсерi қала құрылысы регламенттерiнiң мынадай түрлерi:

1) экологиялық және санитариялық осал объектiлердi орналастыру;

2) техногендiк қауiп төндіретiн объектiлердi орналастыру;

3) қауiптi табиғи құбылыстар көздерiне қатысты адам мекендейтiн ортаны орналастыру;

4) санитариялық, өртке қарсы және өзге де мiндеттi талаптар;

5) инженерлiк және көлiк жағдайлары арқылы реттеледі.

8. Қала құрылысы регламенттерiнiң мәлiметтерi мемлекеттiк қала құрылысы кадастрына енгiзiлуге тиiс.

Ескерту. 41-бапқа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасының 2006.01.10. № 116 (2006 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

42-бап. Қазақстан Республикасы аумағын ұйымдастырудың бас схемасы

1. Аумақты ұйымдастыру және оның кеңiстiгiне өндiргiш күштердi орналастыру Қазақстан Республикасы аумағын ұйымдастырудың бас схемасында қабылданған шешiмдерге сәйкес жүзеге асырылады.

2. Қазақстан Республикасының аумағын ұйымдастырудың бас схемасы:

1) стратегиялық және экономикалық жоспарлаудың ережелеріне сәйкес өндiргiш күштердi жайғастыру мен орналастырудың негiзгi қағидаттарын;

2) табиғатты ұтымды пайдаланудың және шаруашылық қызметтiң, республикалық маңызы бар көлiк, инженерлiк, әлеуметтiк және рекреациялық инфрақұрылымды дамытудың негiзгi ережелерін;

3) өңірлердегі экологиялық жағдайды жақсарту, тарихи-мәдени мұра объектiлерi және (немесе) қорғалатын ландшафттық объектiлерi бар аумақтарды сақтау жөнiндегi негiзгi шараларды;

4) табиғи және техногендiк сипаттағы қауiптi (зиянды) құбылыстар мен процестердiң немесе қысылтаяң табиғи-климаттық жағдайлардың әсерiне ұшыраған ерекше қорғалатын аумақтарды, пайдалы қазбалар жатқан аумақтарды сәулет-қала құрылысы қызметiн жүзеге асыру үшiн пайдалану немесе пайдалануды шектеу түрлерін қамтиды.

5) алып тасталды - ҚР 28.10.2015 № 366-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

3. Бас схема:

1) өндiргiш күштердi жайғастыру және орналастыру жүйесiн мемлекеттiк реттеудi қамтамасыз етедi;

2) Қазақстан Республикасының әкiмшiлiк-аумақтық құрылысын ескере отырып, аумақтарды пайдаланудың мәртебесiн, мақсаты мен сипатын белгiлейдi;

3) сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметiн жүзеге асыру арқылы әлеуметтiк-экономикалық және шаруашылық даму жөніндегi өңіраралық және салааралық мемлекеттiк мүдделердi үйлестiредi.

4. Бас схеманың негiзгi ережелерiн Қазақстан Республикасының Yкiметi бекiтедi.

5. Бас схеманы әзiрлеу және келiсу тәртiбiн Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейдi.

Ескерту. 42-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2006.12.11. № 204 (ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 17.04.2014 № 195-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.10.2015 № 366-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

43-бап. Аумақты дамытудың өңіраралық схемалары

Ескерту. Тақырыпқа өзгеріс енгізілді - ҚР 28.10.2015 № 366-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

1. Аумақты дамытудың өңіраралық схемалары Қазақстан Республикасының аумағын ұйымдастырудың бас схемасына сәйкес әзiрленедi, екi және одан көп облыстың (не олардың бөлiктерiнiң), агломерациялардың, сондай-ақ әкiмшiлiк-аумақтық бірліктердің шекараларын есепке алмай, әлеуметтiк-экономикалық немесе экологиялық аудандардың аумақтарындағы өзара келiсiлген (шоғырландырылған) сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметi үшiн қызмет етедi және:

1) жоспарланатын аумақты аймақтарға бөлудi;

2) аумақты қала құрылысына игеру мен дамытуды;

3) өңірлік және өңіраралық маңызы бар өндiргiш күштердi, көлiк, инженерлiк, әлеуметтiк және рекреациялық инфрақұрылымдарды жайғастыру мен орналастыру жүйесiн кешендi дамыту жөнiндегi шараларды;

4) табиғатты ұтымды пайдалану, ресурстармен қамтамасыз ету, қоршаған ортаны қорғау жөніндегі шараларды айқындайды.

5) алып тасталды - ҚР 28.10.2015 № 366-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

2. Аумақты дамытудың аймақаралық схемалары сәулет, қала құрылысы және құрылыс iстерi жөнiндегi уәкiлеттi органның жергiлiктi атқарушы органдармен бiрлескен тапсырысы бойынша әзiрленедi.

Агломерацияларды аумақтық дамытудың өңіраралық схемалары сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті органның тапсырысы бойынша жергілікті атқарушы органдармен бірлесіп әзірленеді және жергілікті агломерациялар кеңестерімен келісілуге жатады.

3. Аумақты дамытудың өңіраралық схемасын Қазақстан Республикасының Yкiметi бекiтедi.

4. Тараптар бекiткен халықаралық шарттар негiзiнде әзiрленген және мүдделi тараптар бекiткен аумақтық дамудың мемлекетаралық схемалары Қазақстан Республикасы мен шектес шет мемлекеттер аймақтарының аумақтарында өзара келiсiлген (үйлестiрiлген) сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметi үшiн негiз болып табылады.

Аймақты дамытудың мемлекетаралық схемаларын әзiрлеудi, келiсудi және бекiтудi, сондай-ақ оларды iске асыруды қатысушы мемлекеттер тарапынан қолдау жөнiнде шаралар қолдану тәртiбi халықаралық шарттарға сәйкес белгiленедi.

Ескерту. 43-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 17.04.2014 № 195-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.10.2015 № 366-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 01.01.2023 № 182-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

44-бап. Аумақтардың қала құрылысын жоспарлаудың кешендi схемалары

1. Жекелеген өңірлердің (облыстың немесе осы облыстың шекарасынан аумақтық тұрғыдан шықпайтын агломерациялар аумақтарын қоса алғанда, оның қандай да бiр бөлiгiнiң) аумақтарын ұйымдастыру (игеру, жайғастыру, құрылыс салу) аумақтардың қала құрылысын жоспарлаудың кешендi схемасы негiзiнде жүзеге асырылады.

Кешендi схемалар Қазақстан Республикасының аумағын ұйымдастырудың бас схемасына және тиiстi аумақтық дамудың аймақаралық схемасына сәйкес әзiрленедi.

2. Аумақтың қала құрылысын жоспарлаудың кешендi схемалары мемлекеттiк қала құрылысы саясатының мақсаттарын сол аймақтың аумағындағы әлеуметтiк-экономикалық, өндірiстiк-шаруашылық және табиғи-климаттық жағдайларды, оны аймақтарға бөлуді ескере отырып айқындайды, сондай-ақ:

1) жайластыру жүйелерiн жетiлдiрудiң;

2) елдi мекендердi, өндірiстiк, көлік, инженерлiк, әлеуметтiк және рекреациялық инфрақұрылымдарды дамытудың;

3) аумақтарды табиғи және антропогендiк, техногендiк құбылыстар мен процестердiң қауiптi (зиянды) әсерiнен қорғаудың;

4) қала құрылысы құралдарымен және әдiстерiмен экологиялық жағдайды жақсартудың;

5) тарихи-мәдени мұра объектiлерiн және (немесе) қорғалатын ландшафтық объектiлердi сақтаудың негiзгi бағыттарын белгiлейдi.

Аумақтарды пайдалануға қойылатын шектеулердi ескере отырып, аумақтарды функционалдық аймақтарға бөлу және оларды пайдаланудың интенсивтiлiгi анықталады.

3. Кешендi схемаларда осы өңірдегі елдi мекендердiң, қала маңы аймақтарының шекараларын белгiлеу, резервтiк аумақтарды қоса алғанда, аумақты кешендi дамыту үшiн ресурстармен қамтамасыз ету жөнінде ұсыныстар, сондай-ақ аумақтық көліктік жоспарлау және жол жүрісін ұйымдастыру жөнiнде ұсыныстар қамтылуға тиiс.

4. Өңірлер аумақтарының қала құрылысын жоспарлаудың кешендi схемаларын әзiрлеу және келiсу тәртiбiн Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейдi.

5. Аймақтар аумақтарының қала құрылысын жоспарлаудың кешендi схемаларын бекiту осы заңда және Қазақстан Республикасының басқа да заң актiлерiнде белгiленген тәртiппен жүргiзiледi.

Ескерту. 44-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2006.12.11. № 204 (ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 17.04.2014 № 195-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.10.2015 № 366-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

45-бап. Елдi мекендердiң аумақтары

1. Қалалық және селолық елдi мекендердiң кеңiстiк негiзiн жер бетiндегi және (немесе) су бетiндегi белгiленген шекаралар (елдi мекендер шегi) шегiндегi аумақ құрайды.

2. Егер Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде өзгеше көзделмесе, елдi мекеннiң шекаралары (шегi) шегiндегi жер асты және әуе кеңiстiгi жергiлiктi атқарушы органдардың қарамағында болады.

3. Елдi мекендердiң аумақтарын пайдаланудың режимi мен тәртiбi бекiтiлген қала құрылысы құжаттамасында белгiленген аймақтарға бөлуге сәйкес белгiленедi.

46-бап. Елдi мекендердiң шекарасы (шегi)

1. Елдi мекеннiң шекарасы (шегi) оның аумағын (қала құрылысы кеңiстiгiн) айқындайды және Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде белгiленген тәртiппен бекiтiлген осы елдi мекеннiң бас жоспары негiзiнде белгiленедi (өзгертiледi).

2. Елдi мекендер шекаралары (шектерi) жобаларының құрамы, мазмұны мен әзiрлену тәртiбi нормативтiк құқықтық актiлерге, мемлекеттiк нормативтерге, сәулет, қала құрылысы және құрылыс iстерi жөнiндегi уәкiлеттi органның өзге де құжаттарына сәйкес белгiленедi.

3. Ірi және үлкен қалалар шекараларының (шектерiнiң) жобалары аймақтың қала құрылысын жобалаудың кешендi схемалары құрамында әзiрленуi мүмкiн.

Республикалық маңызы бар қалалар, сондай-ақ халқының саны жүз мың тұрғыннан асатын өзге де қалалар шекараларының (шектерiнiң) жобалары сәулет, қала құрылысы және құрылыс iстерi жөнiндегi уәкiлеттi органмен келiсiледi.

4. Орта және шағын қалалар, қала үлгiсiндегi кенттер, сондай-ақ селолық елдi мекендер шекараларының (шектерiнiң) жобалары аталған елдi мекендердiң бас жоспарлары құрамында әзiрленуi және келiсiлуi мүмкiн.

Ескерту. 46-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 28.10.2015 № 366-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

47-бап. Елдi мекендердiң бас жоспарлары

1. Елдi мекендердiң аумақтарын дамыту және оған құрылыс салу белгiленген тәртiппен бекiтiлген бас жоспарлар негiзiнде жүзеге асырылады.

2. Елдi мекендердiң бас жоспарлары қаланы, кенттi, ауылды не басқа да қонысты дамытуды кешендi жоспарлауды айқындайтын және аумақты ұйымдастырудың бекiтiлген бас схемасы мен аймақтардың қала құрылысын жоспарлаудың кешендi схемасына сәйкес әзiрленетiн негiзгi қала құрылысы құжаты болып табылады.

Тұрғындарының саны бес мың адамнан асатын елдi мекендер белгiленген тәртiппен бекiтiлген, қолданыстағы бас жоспарлармен қамтамасыз етiлуге тиiс.

Тұрғындарының саны бес мың адамға дейiнгi елдi мекендерде негiзгi қала құрылысы құжаты ретiнде осы қонысты дамыту мен оған құрылыс салудың белгiленген тәртiппен бекiтiлген схемасы (бас жоспардың оңайландырылған нұсқасы) болуы мүмкiн. Шағын елдi мекендердiң құрамын, күтiп ұсталуын, дамытудың және оған құрылыс салудың схемаларын әзiрлеу мен келiсу тәртiбiн сәулет, қала құрылысы және құрылыс iстерi жөніндегi уәкiлеттi орган анықтайды.

2-1. Бас жоспарларды әзірлеуге қажетті бастапқы материалдардың құрамы мен көлемі мемлекеттік нормативтік құжаттарда белгіленеді.

Бас жоспарлардың бастапқы материалдары барлық деңгейлердегі қала құрылысы жобаларына кешенді қала құрылысы сараптамасын жүргізу қағидаларына сәйкес кешенді қала құрылысы сараптамасы жүргізілгенге дейін мемлекеттік қала құрылысы кадастрына енгізілуге тиіс.

3. Бас жоспарда:

1) әлеуметтiк, рекреациялық, өндірiстiк, көлiк және инженерлiк инфрақұрылымдарды және байланыс желілерін орналастыруды қоса алғанда, табиғи-климаттық, қалыптасқан және болжанып отырған демографиялық және әлеуметтiк-экономикалық жағдайлар ескерiле отырып, елдi мекеннiң аумағын дамытудың негiзгi бағыттары;

2) осы аймақтардың аумақтарын функционалдық аймақтарға бөлу және пайдалануды шектеу;

3) елдi мекеннiң құрылыс салынған және салынбаған аумақтарының арақатынасы;

4) жердi басымдықпен иелiктен айыру және сатып алу аймақтары, резервтiк аумақтар;

5) аумақты табиғи және техногендiк құбылыстар мен процестердiң қауiптi (зиянды) әсерiнен қорғау, экологиялық жағдайды жақсарту жөнiндегi шаралар;

5-1) кешенді көлік схемасын, көше-жол желісінің бас схемасын және жол жүрісін ұйымдастырудың кешенді схемасын қамтитын бас жоспардың көліктік бөлімін әзірлеу жөніндегі негізгі бағыттар;

6) елдi мекендi тұрақты дамытуды қамтамасыз ету жөнiндегi өзге де шаралар белгіленедi.

4. Тарихи қала құрылысы жағынан құнды елдi мекендi дамытудың бас жоспары тарихи-сәулеттiң тiрек жоспары ескерiле отырып әзiрленуге және оған тарихи құрылыс аймақтары мен ескерткiштердi қорғау жобалары қоса тiркелуге тиiс.

5. Елдi мекеннiң бас жоспары жаңа бас жоспар бекiтiлгенге дейiн не қолданылып жүрген бас жоспарға Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтiн бөлiгiнде енгiзiлген өзгерiстер бекiтiлгенге дейiн қолданылады.

Ескерту. 47-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2006.12.11. № 204 (ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен; 03.07.2013 № 121-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Конституциялық заңымен; 17.04.2014 № 195-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.10.2015 № 366-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.04.2023 № 221-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін тоғыз ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 21.05.2024 № 86-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

47-1-бап. Егжей-тегжейлі жоспарлау жобалары

1. Елді мекендер аумақтарының жекелеген бөліктерін қала құрылысына игеру жобалары (егжей-тегжейлі жоспарлау жобалары) елді мекеннің белгіленген тәртіппен бекітілген бас жоспары негізінде әзірленеді.

2. Егжей-тегжейлі жоспарлау жобалары елді мекендердің бас жоспарларында белгіленген жоспарлау құрылымының элементтеріне, қала құрылысы регламенттеріне, бірыңғай сәулеттік стиль тұжырымдамасына сәйкес әзірленеді.

Бірыңғай сәулеттік стиль тұжырымдамасы астана, республикалық және облыстық маңызы бар қалалар үшін көзделеді.

2-1. Егжей-тегжейлі жоспарлау жобаларын әзірлеуге қажетті бастапқы материалдардың құрамы мен көлемі мемлекеттік нормативтік құжаттарда белгіленеді.

Егжей-тегжейлі жоспарлау жобаларының бастапқы материалдары барлық деңгейлердегі қала құрылысы жобаларына кешенді қала құрылысы сараптамасын жүргізу қағидаларына сәйкес кешенді қала құрылысы сараптамасы жүргізілгенге дейін мемлекеттік қала құрылысы кадастрына енгізілуге тиіс.

3. Егжей-тегжейлі жоспарлау жобасы мыналарды белгілейді:

1) функционалдық-қала құрылысын аймақтарға бөлуді айқындай отырып, аумақты жоспарлау ұйымдастырудың негізгі бағыттары;

2) қызыл, сары сызықтар және құрылыс салуды реттейтін сызықтар;

3) халыққа әлеуметтік, мәдени және коммуналдық қызмет көрсету объектілерін, электрқуаттау станцияларын орналастыру, көше-жол желісін және көліктік қызмет көрсетуді ұйымдастыру, инженерлік коммуникацияларды трассалау үшін аумақты резервке қою;

4) көшелердің көлденең қималары;

5) аумақты абаттандыру және көгалдандыру;

6) жария қала құрылысы шектеулері;

7) инженерлік коммуникациялар жоспары;

8) жол инфрақұрылымын дамыту жоспары;

9) астана, республикалық және облыстық маңызы бар қалалар аумақтары бөлігінің бірыңғай сәулеттік стилінің тұжырымдамасы;

10) байланыс құрылысжайларын, байланыс желілерін және инженерлік инфрақұрылымның басқа да объектілерін салу жоспарлары, сондай-ақ байланыс мұқтаждары үшін аумақты резервке қою.

4. Бюджет қаражаты есебінен әлеуметтік, мәдени және бірегей объектілерді салу мақсатында қолданыстағы егжей-тегжейлі жоспарлау жобасын түзету қажеттігіне байланысты жағдайларды қоспағанда, бекітілген егжей-тегжейлі жоспарлау жобасына өзгерістер мен толықтырулар жылына екі реттен асырмай енгізілуі мүмкін.

Ескерту. 8-тарау 47-1-баппен толықтырылды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгерістер енгізілді – ҚР 27.12.2019 № 291-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.04.2023 № 221-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін тоғыз ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 21.05.2024 № 86-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 18.07.2024 № 126-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

48-бап. Елдi мекендердiң аумақтарын аймақтарға бөлу

1. Елдi мекендердiң бас жоспарлары (дамыту және құрылыс салу схемалары) олардың аумақтарын аймақтарға бөлуді көздеуге, жекелеген функционалдық аймақтардың нақты аумағын пайдалану түрлерiн айқындауға, олардың пайдаланылуына шектеу белгiлеуге және:

1) адам мекендейтiн және тiршiлiк ететiн қолайлы ортаны;

2) халықтың және өндiрiстiң шектен тыс шоғырлануын болғызбауды;

3) ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды қоса алғанда, қоршаған ортаны ластанудан қорғауды;

4) тарих және мәдениет ескерткіштері бар аумақтарды қорғауды;

5) аумақтарды антропогендiк, техногендiк процестердiң және төтенше жағдайлардың қауiптi (зиянды) әсерiнен қорғауды;

6) қолайсыз табиғи құбылыстардың әсерiн азайтуды қамтамасыз етуге тиiс.

2. Алып тасталды - ҚР 28.10.2015 № 366-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

3. Әкiмшiлiк-аумақтық құрылыстағы ролiне, әлеуметтiк-экономикалық жағдайлары мен өндiрiстiк-шаруашылық мамандандырылуына қарай қалалар мен селолық елдi мекендердiң аумақтарында функционалдық аймақтардың мынадай түрлерi:

1) тұрғын аймақтар;

2) қоғамдық (қоғамдық-iскерлiк) аймақтар;

3) рекреациялық аймақтар;

4) инженерлiк және көлiк инфрақұрылымдары аймақтары;

5) өнеркәсiп (өндiрiс) аймақтары;

6) ауыл шаруашылығына пайдаланылатын аймақтар;

7) арнаулы мақсаттағы аймақтар;

8) режимдiк аумақтар аймақтары;

9) қала маңындағы аймақтар;

10) санитариялық-қорғаныш аймақтары;

11) резервтегi аймақтар (қала құрылысы ресурстары) белгiленуi мүмкін.

4. Тұрғын үй, қоғамдық (қоғамдық-iскерлiк) рекреациялық аймақтардың аумағы, инженерлiк және көлiк инфрақұрылымының аймақтары бөлінген шекараларда болуға және мүгедектігі бар адамдар мен халықтың жүріп-тұруы шектеулі топтарының қолжетімділігі ескеріле отырып, жайластырылуға тиіс.

Ескерту. 48-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2006.12.11 № 204 (ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 28.10.2015 № 366-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.12.2015 № 433-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 26.12.2019 № 289-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

49-бап. Тұрғын аймақ

1. Елдi мекеннiң тұрғын аймағы үй жанында жайғастырылған аумақтары бар көп пәтерлi тұрғын үй-жайлар (үйлер) және үй жанындағы учаскелерi бар жеке тұрғын үйлер салуға арналады.

2. Тұрғын аймақ жеке тұрған және (немесе) тұрғын үйлерге жапсарластыра салынған (оларға жанастыра салынған) медициналық қызмет көрсететiн, әлеуметтiк-тұрмыстық және мәдени-ағарту мақсаттарына арналған объектiлермен, инженерлiк және көлік инфрақұрылымы объектілерiмен қамтамасыз етiлуге тиiс.

Тұрғын аймақтарда әлеуметтік инфрақұрылым объектілерінің (білім беру және денсаулық сақтау объектілерінің) орналастырылуын ескерусіз көппәтерлі тұрғын ғимараттарды (үйлерді) салуға жол берілмейді.

2-1. Тұрғын аймақ көлік құралдарына арналған тұрақтармен және орынтұрақтармен, пәтерлердің санына сәйкес қажетті орынтұрақ алаңымен, балалар және спорт алаңдарымен, оның ішінде халықтың жүріп-тұруы шектеулі топтарына қолжетімді болуы ескеріле отырып қамтамасыз етілуге тиіс.

3. Тұрғын аймақта қонақ үйлердi, жер бетiндегi және жер астындағы көлікжайларды, автомобиль көлiгiнiң ашық тұрақтарын, электрқуаттау станцияларын, сондай-ақ орналастырылуы мен қызметi санитариялық-қорғаныш аймақтарын жасауды талап ететiн, қоршаған ортаға әсер етпейтiн өндірiстiк объектiлердi орналастыруға жол берiледi.

Тұрғын аймақта автомобильдерді қоса алғанда, арнаулы жүріп-тұру құралдары үшін гараждар немесе тұрақтар салуға (орналастыруға) орын беруге жол беріледі.

4. Жекелеген жағдайларда тұрғын аймақтарға елдi мекеннiң шекаралары (шектері) шегінде орналасқан бағбандық және саяжай серiктестiктерi де жатқызылуы мүмкiн.

Ескерту. 49-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 17.04.2014 № 195-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2020 № 395-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); 23.02.2024 № 64-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 18.07.2024 № 126-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

49-1-бап. Көппәтерлі тұрғын үйдің үй жанындағы жер учаскесі

1. Елді мекеннің бас жоспарына сәйкес көппәтерлі тұрғын үй салуға арналған жобалау құжаттамасында көппәтерлі тұрғын үйге іргелес жатқан және абаттандыруға, көгалдандыруға, спорт, ойын алаңдарын орналастыруға, кіреберіс жолдарға, тұрақ орындарына, тротуарларға, шағын сәулет нысандарына арналған көппәтерлі тұрғын үйдің үй жанындағы жер учаскесі көзделуге тиіс.

Көппәтерлі тұрғын үйдің үй жанындағы жер учаскесі онда орналасқан абаттандыру элементтерімен бірге кондоминиум объектісі ортақ мүлкінің құрамына кіреді.

2. Егер осы баптың 1-тармағында көрсетілген үй жанындағы жер учаскесі кондоминиум объектісінің ортақ мүлкінің құрамына кірмесе, онда ол елді мекендердегі ортақ пайдаланылатын аумақ ретінде айрықша мемлекет меншігінде болады.

3. Кондоминиум объектісі ортақ мүлкінің құрамына кірмеген ортақ пайдаланылатын жерлерді күтіп-ұстау және абаттандыру жергілікті бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырылады. Көппәтерлі тұрғын үй пәтерлерінің, тұрғын емес үй-жайларының меншік иелеріне ортақ пайдаланылатын жерлерге қызмет көрсету жөніндегі міндеттерді жүктеуге тыйым салынады.

Ескерту. 49-1-баппен толықтырылды – ҚР 26.12.2019 № 284-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

50-бап. Қоғамдық (қоғамдық-iскерлiк) аймақ

1. Елдi мекеннiң қоғамдық (қоғамдық-iскерлiк) аймағы әкiмшiлiк, ғылыми-зерттеу, қоғамдық мекемелердi және олардың кешендерiн, қонақ үйлер мен қонақ үй кешендерiн, iскерлiк және қаржылық белсенділiк орталықтарын, мәдениет, бiлiм беру, денсаулық сақтау, спорт, коммерциялық қызмет, сауда және қоғамдық тамақтандыру, тұрмыстық қызмет көрсету объектiлерiн, аталған объектiлердiң жанынан ашық көлік тұрақтарын және электрқуаттау станцияларын, жер бетiндегi және жер астындағы көлiкжайларды, санитариялық және экологиялық қорғаныш жөніндегi арнаулы iс-шараларды талап етпейтiн басқа да үйлер мен ғимараттарды орналастыруға арналады.

2. Қоғамдық (қоғамдық-iскерлiк) аймақта орналастыруға рұқсат етiлген объектiлер тiзбесiне тұрғын үй-жайлар (үйлер) енгiзiлуi мүмкiн.

Ескерту. 50-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 18.07.2024 № 126-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

51-бап. Рекреациялық аймақ

1. Елдi мекендердегi рекреациялық аймақтар халықтың демалыс орындарын ұйымдастыру мен жайғастыруға арналған және бақтарды, орманды парктердi, парктер мен саябақтарды, хайуанаттар парктерiн, су тоғандарын, жағажайларды, аквапарктердi, ландшафтық сәулет объектiлерiн, өзге де демалыс және туризм орындарын, сондай-ақ бос уақытты өткізу және (немесе) сауықтыру мақсатындағы үйлер мен ғимараттарды қамтиды.

2. Рекреациялық аймаққа елдi мекеннiң шекаралары (шектерi) шегiнде орналасқан, қорғалатын табиғат объектiлерi енгiзiлуi мүмкiн.

3. Рекреациялық аймақтың аумағына жаңа өнеркәсiптiк, коммуналдық және қойма объектілерiн, рекреациялық аймақтың жұмыс iстеуiне тiкелей байланысы жоқ тұрғын үй-азаматтық мақсаттағы үйлер мен ғимараттарды орналастыруға (салуға) және олардың жұмыс iстеп тұрғандарын кеңейтуге жол берiлмейдi.

52-бап. Инженерлiк және көлiк инфрақұрылымдары аймақтары

1. Елдi мекеннiң инженерлiк және көлік инфрақұрылымдары аймақтары көлік пен байланыс, магистральдық труба құбырлары, инженерлiк қамтамасыз ету желiлерi, инженерлiк жабдықтар коммуникациялары мен құрылыстарын орналастыруға және олардың жұмыс iстеуiне арналады.

Олардың зиянды (қауiптi) әсерiн болғызбау қоныстану аумақтарын (учаскелерiн) және тұрғын үй-азаматтық мақсаттағы объектілерге дейiнгi қажеттi қашықтықты, сондай-ақ басқа да міндетті талаптар мен шектеулерді мемлекеттік нормалар мен ережелерге сәйкес сақтау арқылы қамтамасыз етіледі. Пайдалану кезінде адамдардың денсаулығына және олардың мекендейтін ортасына тікелей зиянды әсер ететін коммуникациялар мен құрылыстар елді мекендер шегінен тыс жерлерге орналастырылуға тиіс.

2. Бөлiп берiлген шекаралардағы инженерлiк және көлік инфрақұрылымдары объектiлерiнiң аумағы аталған объектiлердiң техникалық және пайдаланылу сипаттамасы ескерiле отырып абаттандырылуға тиiс. Аумақтарды абаттандыру мен күтiп ұстау жөніндегi мiндеттер объектiлердiң меншiк иелерiне жүктеледi.

53-бап. Елдi мекеннiң өнеркәсiп (өндiрiс) аймақтары

1. Елдi мекеннiң өнеркәсiп (өндiрiс) аймақтары (аудандары) өнеркәсiп орындары мен олардың кешендерiн, инженерлiк және көлiк инфрақұрылымдарының жұмыс iстеуiн қамтамасыз ететiн басқа да өндірiстiк, коммуналдық және қойма объектiлерiн орналастыруға арналады. Қауіпті өндірістік объектілер болмаған кезде өнеркәсiптiк аймақта осы кәсiпорынның авариялық бригадаларының тұруы үшiн тұрғын үй-жайлар орналастыруға жол берiледi.

2. Өндірiстiк (коммуналдық, қойма) объектiлердi, сондай-ақ инженерлiк және көлiк инфрақұрылымдарын қоныстану аумағына орналастыруға олардың орналасуы мен жұмыс iстеуi халыққа қатер төндірмейтiн, қоршаған ортаға зиянды әсер етпейтiн және санитариялық-қорғаныш аймақтарын салуды талап етпейтiн жағдайларда ғана жол берiледi. Олай болмаған жағдайда өнеркәсiп аймағын басқаларынан бөліп тұратын санитариялық-қорғаныш аймағы көзделуге тиiс.

3. Өнеркәсiп аймағын, сондай-ақ қоныстану аумағына орналасқан өндiрiс объектiлерiнiң аумақтарын абаттандыру мен күтiп ұстау жөніндегi мiндеттер объектiлердiң меншiк иелерiне жүктеледi.

Ескерту. 53-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

54-бап. Елдi мекеннiң ауыл шаруашылығына пайдаланылатын аймақтары

1. Елдi мекеннiң шекарасы (шектерi) шегiндегi ауыл шаруашылығына пайдаланылатын аймақтар ауыл шаруашылығын жүргiзуге арналады және елдi мекеннiң бекiтiлген бас жоспарына сәйкес оларды пайдалану түрлерi өзгерген кезге дейiн пайдаланылуы мүмкiн.

2. Егер ауыл шаруашылығына пайдаланылатын аймақтардың орналасуы және оның жұмыс iстеуi халыққа не қоршаған ортаға қолайсыз әсер етуi мүмкiн болса, санитариялық-қорғаныш аймағы көзделуге тиiс.

3. Ауыл шаруашылығына пайдаланылатын аймақтарды күтiп ұстау (ал қажет болған жағдайда жердi қайта өңдеу) жөніндегi мiндеттер, егер Қазақстан Республикасының заңдарында өзгеше көзделмесе, жер пайдаланушыға жүктеледi.

Ескерту. 54-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 28.10.2015 № 366-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

55-бап. Арнаулы мақсаттағы аймақтар

1. Елдi мекеннiң шекаралары (шектерi) шегiне зираттар, крематорийлер, мал қорымдары (биотермиялық шұңқырлар), тұрмыстық қалдықтарды тастайтын жер, қоқыстарды (қалдықтарды) бастапқы өңдеу кәсiпорындары, тазалау құрылыстары, жұмыс iстеуi елдi мекеннiң басқа да аймақтарының жұмыс iстеуiмен сыйыспайтын өзге де объектiлер үшiн бөлiнетiн арнаулы мақсаттағы аймақтарды орналастыруға жол берiледi.

2. Аталған объектiлердi қоныстану аумағы мен рекреациялық аумақтан, елдi мекеннiң инфрақұрылым объектiлерiнен бөлiп тұратын санитариялық-қорғаныш аймақтарын салудың қажеттiгi Қазақстан Республикасының заңдарымен белгiленедi.

3. Арнаулы мақсаттағы аймақты күтiп ұстау жөнiндегi мiндеттер, егер Қазақстан Республикасының заңдарында өзгеше көзделмесе, кәсiпорынның меншiк иесiне (жер пайдаланушыға) жүктеледi.

Ескерту. 55-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 17.01.2014 № 165-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

56-бап. Режимдiк аумақтар аймақтары

1. Ерекше режим белгiленетiн әскери және басқа объектiлердi орналастыру үшiн режимдiк аумақтардың арнаулы аймақтары, сондай-ақ елдi мекендерде немесе олардан тыс жерлерде ерекше реттелетiн өзге де аумақтар көзделуге тиiс.

Елді мекендердің шегіндегі және олардан тыс жерлердегі қорғалатын объектілерді орналастыруға арналған аумақтар режимдік аумақтардың аймақтары болып табылады.

2. Режимдiк аумақтардың аймақтарын пайдалану тәртiбiн, егер Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде өзгеше көзделмесе, мемлекеттiк нормативтерге сәйкес Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейдi.

Ескерту. 1-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2012.02.13 № 553-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

57-бап. Қала маңындағы аймақтар

1. Қала маңындағы аймақтар қала шекарасына (шегiне) жанасып жатқан, осы қаланың аумағын, қала маңындағы аймаққа кiретiн басқа да елдi мекендердi дамытуға, сондай-ақ санитариялық-қорғаныш мiндеттерiн орындауға, халық демалатын орындарды, бағбандық және саяжай серiктестiктерiн орналастыруға арналған жерлердi қамтиды.

2. Қала маңындағы аймақтардың шекарасын белгiлеу осы Заңға және Қазақстан Республикасының жер заңдарына сәйкес бекiтiлген қала құрылысы құжаттамасы негiзiнде жүзеге асырылады.

58-бап. Санитариялық-қорғаныш аймағы

1. Өндірістік, коммуналдық және қойма объектілерін, сондай-ақ арнаулы мақсаттағы объектілерді орналастыру және олардың жұмыс істеуі халыққа қатер төндіруі және (немесе) қоршаған ортаға зиянды әсер етуі мүмкін болған жағдайда, тиісті санитариялық-қорғаныш аймағы көзделуге тиіс. Санитариялық-қорғаныш аймағының мақсатына қарай оның параметрлері және оған қойылатын талаптар көрсетілген объектілердің жұмыс істеуінің өнеркәсіптік қауіпсіздігі жөніндегі техникалық регламенттермен, сондай-ақ халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы және жануарлар дүниесі, қоршаған ортаны қорғау, сәулет, қала құрылысы және құрылыс, азаматтық қорғау саласындағы мемлекеттік нормативтермен белгіленеді.

2. Санитариялық-қорғаныш аймағында оның параметрлерi мен кiмге тиесiлi екендiгiне қарамастан, тұрғын үйлердi, бiлiм беру ұйымдарын, денсаулық сақтау және демалыс мекемелерiн, спорт-сауықтыру құрылыстарын орналастыруға бау-бақшаға арналған жер учаскелерiн орналастыруды қоса алғанда, ауыл шаруашылық өнімдерiн өндіруге жол берiлмейдi.

3. Санитариялық-қорғаныш аймағын күтiп ұстау жөніндегi мiндеттер ол арналған объектiлердiң меншiк иелерiне жүктеледi.

Ескерту. 58-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2006.12.29. № 209 , 2009.07.10. № 180-IV; 11.04.2014 № 189-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

59-бап. Резервтегi аумақтар

1. Резервтегi аумақтар елдi мекендердi дамытуға немесе қонысаралық аумақтарды игеруге (жайғастыруға) арналған қала құрылысының ресурстары болып табылады.

2. Резервтiк аумақтар (қала құрылысы ресурстары) аумақтардың қала құрылысын жоспарлаудың кешендi схемалары мен елдi мекендердiң және олардың функционалдық аймақтарының бас жоспарлары құрамында белгiленедi және бекiтiледi.

3. Елдi мекеннiң қала құрылысы ресурстарында белгiленген аумақтары олардың мақсатына сәйкес елдi мекендер мен олардың бөліктерiнiң дамуына қарай ғана резервке алынуға және пайдаланылуға тиiс.

4. Резервтегi аумақтар, егер мұндай пайдаланудың әдiсi мен режимi елдi мекендi немесе оның бөлiгiн жоспарланған перспективалы дамытуға кедергi жасамайтын болса, бекiтiлген қала құрылысы құжаттамасында көзделмеген мақсаттарға пайдаланылуы мүмкiн.

5. Қала құрылысының ерекше реттелетiн аймақтары шекараларындағы резервтегi аумақтарды пайдалану аталған аймақтар үшiн белгiленген режимге сәйкес жүзеге асырылады.

6. Резервтегi аумақтарды уақытша пайдалану Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген тәртiппен жүзеге асырылады.

9-тарау. ҚАЛА ҚҰРЫЛЫСЫ ЖӘНЕ СӘУЛЕТ-ҚҰРЫЛЫС ҚҰЖАТТАМАСЫ

60-бап. Жобалау (жобалау-смета) құжаттамасы

1. Объектілердің және олардың кешендерінің құрылысы (реконструкциялау, қалпына келтіру, кеңейту, техникалық қайта жарақтандыру, жаңғырту, күрделі жөндеу), сондай-ақ коммуникацияларды төсеу, аумақты инженерлік жағынан дайындау, абаттандыру және көгалдандыру белгіленген тәртіппен бекітілген егжей-тегжейлі жоспарлау жобаларына, елді мекеннің бас жоспары негізінде орындалған құрылыс салу жобасына (немесе тұрғындарының саны бес мың адамға дейінгі елді мекендерді дамытудың және құрылыс салудың оларды алмастыратын схемасына) сәйкес әзірленген жобалау (жобалау-смета) құжаттамасы бойынша жүзеге асырылады.

Осы баптың 2-тармағында көзделген жағдайларда жобалау (жобалау-смета) құжаттамасынсыз не оңайлатылған нобайлық жобалар бойынша құрылыс салуға жол беріледі.

Қазақстан Республикасының аумағындағы халықаралық мамандандырылған көрме объектілері бойынша жобалау алдындағы және жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасын бір мезгілде әзірлеуге жол беріледі.

1-1. Объектілерді және олардың кешендерін бекітілген жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасынсыз не белгiленген тәртiппен сараптамадан өткiзiлмеген жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасы бойынша салған (кеңейткен, жаңғыртқан, техникалық қайта жарақтандырған, реконструкциялаған, қалпына келтірген, күрделi жөндеуден өткізген) жағдайда, құрылыс-монтаждау жұмыстары Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне сәйкес тоқтатыла тұрады.

Құрылыс-монтаждау жұмыстарын қайта бастау белгiленген тәртiппен сараптамадан өткiзiлген тиісті жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасы болған кезде ғана жүргізіледі.

2. Республикалық маңызы бар қалалардың, астананың, аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) жергілікті атқарушы органдарымен келiсу бойынша тапсырыс беруші (меншiк иесi) жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамаларынсыз нобайлар (нобайлық жобалар) бойынша:

1) екі қабаттан жоғары емес жеке тұрғын үйлер салуды;

2) жеке үй жанындағы учаскелер аумағында, сондай-ақ бағбандық және бау-бақша серіктестіктерінің (қоғамдарының) учаскелерінде шаруашылық-тұрмыстық құрылыстарды тұрғызуды;

3) алаңішілік байланыс желілерін салуды;

4) жұмыс істеп тұрған инженерлік желілерді өзгертуді талап етпейтін үй жанындағы учаскелерде және саяжай учаскелерінде абаттандыруды;

4-1) бір тоғанның және (немесе) бассейннің су бетінің алаңы 0,15 гектардан аспайтын балық өсіруді (акваөсіруді) жүргізуге арналған балық шаруашылығы технологиялық су айдындарын (балық өсіру тоғанын, балық өсіру бассейнін) орналастыруды, балық шаруашылығын жүргізу үшін балық өсіру объектілерін салуды;

5) контейнермен, блокпен және модульмен орындалатын ықшам кешендерді, сондай-ақ құрастырмалы-бұзылмалы конструкциялардан тұрғызылатын сауда, қоғамдық тамақтану және тұрмыстық қызмет көрсету кәсіпорындарына арналған бір қабатты ғимараттарды (құрылысжайларды) салуды;

6) төтенше ахуал және (немесе) төтенше жағдайлар кезінде қалпына келтіру жұмыстарын, техникалық жағынан күрделі болып табылмайтын екі қабаттан аспайтын тез тұрғызылатын ғимараттар мен құрылысжайлар салуды;

7) өрт, жарылыс, газ, химиялық агрессивті, улы және уытты заттар бойынша қауіпсіз уақытша, маусымдық немесе қосалқы мақсаттағы ғимараттар мен құрылысжайлар (тауарлар мен материалдарды сақтау үшін ерекше жағдайларды талап ететін қоймалар мен сақтау орындары (аралығы 6 метрге дейін, биіктігі 7 метрге дейін және алаңы 2000 шаршы метрге дейін қоса алғанда), жылыжайлар, парниктер, павильондар, байланыс, жарықтандыру құрылысжайларын, қоршаулар және осыған ұқсас құрылысжайлар салуды;

8) маусымдық жұмыстар мен шалғайдағы мал шаруашылығы үшін тұрғын және (немесе) шаруашылық-тұрмыстық үй-жайлардың уақытша құрылыстарын салуды;

9) автомашиналар саны елу бірліктен аспайтын ашық үлгідегі автотұрақтарды, сондай-ақ екі автомашинадан аспайтын бокстары бар гараждарды салуды;

10) желілік инженерлік жолдар мен оларға арналған құрылысжайларға олардың жағдайын, төсеу тереңдігінің (биіктігінің) белгілерін, құбырларының диаметрін өзгертуді талап етпейтін күрделі жөндеуді;

11) шағын сәулет нысандарын салуды және аумақты қоршауды;

12) ашық спорт алаңдарын, тротуарларды салуды, ғимараттар (құрылысжайлар) маңында тас төсеніштер төсеуді;

13) технологиялық ресурсы таусылған және кәсіпорынды (цехты) реконструкциялауды немесе қайта бейіндеуді талап етпейтін технологиялық немесе инженерлік жабдықтың бірліктерін жөндеуді және ауыстыруды;

14) инженерлік желілерді электр коррозиясынан қорғауды;

15) жалпы ауданы 20 шаршы метрге дейінгі дара кәсіпкерлік объектілерін орналастыру үшін жеке тұрған бір қабатты ғимараттар (құрылысжайлар) салуды;

16) реконструкциядан кейін екі қабаттан аспайтын, қосымша жер учаскесін бөлуді (аумақтан телім беруді) талап етпейтін, екі қабаттан аспайтын жеке тұрғын үйлерді реконструкциялауды;

17) өндірістік емес мақсаттағы үй-жайларды қолданыстағы ғимараттарда жүзеге асырылатын және тіреу конструкцияларын өзгертуді талап етпейтін қайта жоспарлауды (қайта жабдықтауды);

18) кәсіпкерлік субъектілері үшін белгіленген қуаты 200 кВт дейінгі электрмен жабдықтау желілерін салуды;

19) әкімшілік-тұрмыстық және өндірістік ғимараттардың ішінде автоматты күзет-өрт сигнализациясы жүйесін салуды және монтаждауды;

20) усадьба үлгісіндегі тұрғын үйлерде сумен жабдықтау және су бұру желілерін салуды;

21) жеке тұрғын үйлердің алаңішілік желілерін салуды және тұрмыстық мақсаттағы үйішілік газбен жабдықтау жүйелерін монтаждауды жүзеге асыра алады.

Қосымша жер учаскесін бөлуді (аумақтан телім беруді) талап етпейтін, тірек конструкциялары мен қоршау (сыртқы), инженерлік жүйелер мен коммуникациялардың қандай да бір өзгерістерімен байланысты емес, сәулет-эстетикалық, өртке қарсы, жарылысқа қарсы және санитариялық сапаны нашарлатпайтын, пайдалану кезінде қоршаған ортаға зиянды әсер етпейтін тұрғын үйлердегі (тұрғын ғимараттардағы) тұрғын және тұрғын емес үй-жайларды реконструкциялау (қайта жоспарлау, қайта жабдықтау) кезінде эскиздік жобаларды республикалық маңызы бар қалалардың, астананың, аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) жергілікті атқарушы органдарымен келісу талап етілмейді.

3. Алып тасталды - ҚР 28.10.2015 № 366-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

4. Жобалау алдындағы және жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасын әзірлеу тәртібі, оның міндетті құрамы мен мазмұны сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті орган бекіткен мемлекеттік нормативтермен белгіленеді.

5. Бекiту тәртiбi, сондай-ақ бекiтiлген алдын ала жобалау және жобалау (жобалау-смета) құжаттамасына өзгерiстер енгiзу осы Заңмен және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтiк құқықтық актiлерiмен белгiленедi.

6. Жобалау (жобалау-смета) құжаттамасын iске асыру кезiнде мердiгерлiк жұмыстарды жүргiзудiң ережесi мен тәртiбi Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексiне сәйкес белгiленедi.

7. Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен бекітілгеннен кейiн үш және одан да көп жыл iшiнде құрылысы басталмаған жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасы ескiрген болып есептеледі және Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен түзетілгеннен, қайтадан сараптама жүргізілгеннен және қайта бекiтiлгеннен кейiн iске асыру үшiн пайдаланылады.

Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен бекітілгеннен кейін үш және одан да көп жыл ішінде жобалау-сметалық құжаттамасы әзірленбеген және бекітілмеген жобалау алдындағы құжаттама ескірген болып есептеледі және Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен түзетілгеннен, қайтадан сараптама жүргізілгеннен және қайта бекітілгеннен кейін іске асыру үшін пайдаланылады.

7-1. Жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасын түзетуді жүзеге асыру үшін оны әзірлеген жобалау ұйымы тартылады.

Жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасының авторын тарту мүмкін болмаған жағдайда, жобалау ұйымы Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген рәсімдер бойынша айқындалады.

7-2. Егер Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес бекітілген жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасын түзетуге тапсырыс берушінің шешімі бойынша негізді қажеттілік туындаған жағдайда, жобалау алдындағы құжаттаманы (ол болған кезде) түзету талап етілмейді.

8. Алдын ала жобалау және жобалау (жобалау-смета) құжаттамасын ұлттық мұрағат қорының құрамына енгiзу, аталған құжаттарға меншік иесі құқығына, сондай-ақ пайдалану және оларды пайдалануды шектеу құқығына кепілдік Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес белгіленеді.

9. Қазақстан Республикасының аумағындағы халықаралық мамандандырылған көрменің, сондай-ақ арнайы экономикалық аймақтардың, ерекше индустриялық аймақтардың объектілері бойынша жобалау алдындағы және (немесе) жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасын қоспағанда, Қазақстан Республикасының аумағындағы жерлерді және (немесе) оның аумағындағы құрылысты игеру үшiн шетелдiк заңды тұлғалар немесе жекелеген мамандар орындаған жобалау алдындағы құжаттама және (немесе) жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасы, егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта өзгеше көзделмесе, жобалау алдындағы және жобалау жұмыстарының шарттарында және сатылары бойынша, осы Заңда, мемлекеттiк нормативтерде және жобалауға берілген тапсырмада белгiленген жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасының құрамы мен көлемiнде, сондай-ақ өрт қауіпсіздігі және өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптарын қоса алғанда, мемлекеттік нормативтерде белгіленген міндетті талаптар сақталған кезде әзiрленуге тиiс.

Мынадай жағдайларда:

1) тапсырыс берушінің (инвестордың) шешiмi бойынша тапсырыс беруші (инвестор) мынадай мiндеттi шарттар жиынтығын орындаған кезде:

жобаларға ведомстводан тыс кешенді сараптамамен расталуға тиіс, Қазақстан Республикасының заңнамасында және мемлекеттік нормативтік құжаттарда белгіленген, өрт және жарылыс қауіпсіздігі, конструкциялардың сенімділігі, объектінің жұмыс істеу орнықтылығы және еңбекті қорғау нормаларын сақтағанда;

Қазақстан Республикасының заңнамасына және мемлекеттiк нормативтiк құжаттарға сәйкес тауар берушiлердi (жұмыстарды орындаушылар мен қызмет көрсетушiлердi) оларға қажеттi ақпаратпен қамтамасыз еткенде;

2) бірыңғай индустрияландыру картасына енгізілген объектілерді жобалау, салу, реконструкциялау, техникалық қайта жарақтандыруды, кеңейтуді жүргізу кезінде осы қағидадан ауытқуға жол берiледi.

Ескерту. 60-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2006.01.10. № 116 (01.01.2006 бастап қолданысқа енгiзiледi), 2009.07.10. № 180-IV, 2012.07.10 № 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.12.2013 № 151-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 21.01.2014 № 167-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 28.10.2015 № 366-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 07.04.2016 № 487-V (қол қойылған күннен бастап қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.12.2018 № 202-VI (01.01.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 28.12.2018 № 210-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.04.2019 № 243-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 352-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 01.04.2021 № 26-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 21.05.2024 № 86-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

60-1-бап. Құрылыстағы баға белгілеу

1. Құрылыстағы баға белгілеу жөніндегі нормативтік құжаттар:

1) мемлекеттік инвестициялар және квазимемлекеттік сектор субъектілері қаражаты есебінен объектілер құрылысын салуға арналған шығындарды жоспарлауды;

2) техникалық-экономикалық негіздемелердің дұрыстығын және мемлекеттік инвестициялар және квазимемлекеттік сектор субъектілері қаражаты есебінен салынатын объектілер құрылысының сметалық құнының айқындалуын қамтамасыз етуге тиіс.

2. Құрылыстағы баға белгілеу жөніндегі нормативтік құжаттардың ережелерін іске асыру жөніндегі шаралар:

1) экономикалық жағдайлардың дамуын ескере отырып қолданыстағы сметалық нормаларды талдауды және жаңартуды;

2) құрылыс өндірісінің жаңа тиімді технологияларының сметалық нормаларын әзірлеуді;

3) құрылыс материалдарының, бұйымдардың, жабдықтың ағымдағы бағаларын мониторингтеу, өңдеу және талдау негізінде сметалық-нормативтік базаны жаңартуды қамтиды.

Ескерту. 9-тарау 60-1-баппен толықтырылды - ҚР 28.10.2015 № 366-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

61-бап. Қала құрылысы жобалары

1. Қазақстан Республикасының аумағына және жекелеген аймақтарға өндiргiш күштердi жайластыру мен орналастыруды кеңiстiкте ұйымдастыру, қонысаралық аумақтарды игеру мен жайғастыру, елдi мекендердiң, аумақтарын немесе елдi мекеннiң жекелеген бөлiктерiн дамыту мен оған құрылыс салуды, олар әсер ететiн аймақтарды қоса алғанда, жоспарлау қала құрылысы жобаларының негiзiнде кешендi түрде жүзеге асырылады.

Қала құрылысы жобалары мемлекеттік қала құрылысы кадастрының құрамдас бөлігі болып табылады және қала құрылысы жобаларын, жобалау алдындағы және жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасын, сондай-ақ сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі объектілерін мемлекеттік қала құрылысы кадастрының дерекқорында тіркеу қағидаларына сәйкес мемлекеттік қала құрылысы кадастрының автоматтандырылған ақпараттық жүйесіне міндетті түрде енгізілуге жатады. Қала құрылысы жобаларын әзірлеу, іске асыру, жаңартып отыру туралы мәліметтер мемлекеттік қала құрылысы кадастрының автоматтандырылған ақпараттық жүйесіне міндетті түрде енгізіледі.

2. Жобалау мен құрылысқа конкурстар (тендерлер, мердiгерлiк сауда-саттық) өткiзудiң ережелерiн, сәулет жобалары мен құрылыс жобаларын жобалауға (сәулеттiк-жоспарлау тапсырмасын қоса алғанда) және әзiрлеуге тапсырмаларды жасау кезiнде бекiтiлген қала құрылысы жобаларында белгiленген қала құрылысы шешiмдерiнiң сақталуы мiндеттi.

3. Қала құрылысы жобалары бойынша кешенді қала құрылысы сараптамасын жүргізу барысында орындалатын жұмыстардың құны сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті орган әзірлеген және бекіткен қағидаларға сәйкес айқындалады.

4. Қала құрылысы жобалары (аумақтарды дамыту мен құрылыс салудың қала құрылысын жоспарлау жобалары):

1) жалпымемлекеттік маңызы бар аумақтарды ұйымдастыру және дамытуды жоспарлау жобалары;

2) өңірлік маңызы бар аумақтарды дамытудың қала құрылысын жоспарлау жобалары;

3) қалаларды (олардың қала маңындағы аумақтарын қоса алғанда не оларсыз) және ауылдық елді мекендерді дамытудың және оларда құрылыс салудың қала құрылысын жоспарлау жобалары;

4) елді мекендерден тыс орналасатын өндірістік кешендердің немесе жабық түрдегі өзге де объектілердің құрылысын салу үшін қонысаралық аумақтардың қала құрылысын игеру жобалары болып бөлінеді.

5. Жалпымемлекеттік маңызы бар қала құрылысы жобаларына:

1) Қазақстан Республикасының аумағын ұйымдастырудың бас схемасы;

2) екі және одан да көп облыстардың (не олардың бөліктерінің), агломерациялардың аумақтарын аумақтық дамытудың өңіраралық схемалары жатады.

6. Өңірлік маңызы бар қала құрылысын жоспарлаудың жобаларына:

1) облыстар аумағының қала құрылысын жоспарлаудың кешенді схемалары;

2) аудандар аумағының қала құрылысын жоспарлаудың кешенді схемалары жатады.

7. Елді мекендерді дамыту мен құрылыс салудың қала құрылысы жобаларына:

1) тұрғындарының есептік саны жүз мың адамнан асатын қалалардың бас жоспарлары;

2) тұрғындарының саны жүз мың адамға дейінгі қалалардың бас жоспарлары;

3) тұрғындарының саны бес мың адамнан асатын елді мекендердің бас жоспарлары;

4) тұрғындарының саны бес мың адамға дейінгі ауылдық елді мекендердің бас жоспарлары – даму және құрылыс салу схемалары (халқының саны аз елді мекендердің бас жоспарларының оңайлатылған нұсқасы);

5) техникалық-экономикалық негіздемелердің құрамындағы ахуалдық жоспарларды және бас жоспарларды немесе ғимараттар мен құрылыстардың, олардың кешендерінің құрылысына арналған жобалау-сметалық құжаттаманы қоспағанда, қалалардың аумақтарының жекелеген бөліктерін қала құрылысы игеруінің жобалары (егжей-тегжейлі жоспарлау жобалары, өнеркәсіптік аймақты жоспарлау жобалары және қолданыстағы бас жоспардың туындысы болатын құрылыс салу жоспарлары) жатады.

Ескерту. 61-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 28.10.2015 № 366-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.04.2023 № 221-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңдарымен.

62-бап. Сәулет жобасы

1. Сәулет жобасы ғимаратты (монументтi) жасаудың дербес жобасы ретiнде, сондай-ақ құрылысқа арналған жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасының бiр бөлігi ретiнде құрылыс жобасын немесе құрылысқа арналған өзге де құжаттаманы әзiрлеу үшiн қажеттi көлемде объектiге қойылатын әлеуметтiк, экономикалық, функционалдық, инженерлiк, техникалық, өртке қарсы, жарылысқа қарсы, санитариялық-гигиеналық, экологиялық, сондай-ақ энергия тиімділігі және өзге де талаптар кешендi түрде ескерiлетiн сәулеттік-көркемдiк, композициялық және көлемдiк-жоспарлау шешiмдерін қамтуға тиіс.

2. Сәулет жобасы:

1) тапсырысшы (инвестор) бекiткен, жобалауға арналған тапсырмалар және алаңдарды (трассаларды) таңдау жөніндегi материалдар, инженерлiк iзденулер нәтижелерi, объектiнi инженерлiк қамтамасыз етудiң техникалық талаптары негiзiнде;

2) бекiтiлген қала құрылысы жобалары мен алдын ала жобалау құжаттамаларына сәйкес;

3) республикалық маңызы бар қалалардың, астананың, аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) жергілікті атқарушы органдарының сәулет-жоспарлау тапсырмасына сәйкес;

4) қызметінің негізгі нысанасы Қазақстан Республикасының аумағында халықаралық мамандандырылған көрмені ұйымдастыру және өткізу, сондай-ақ халықаралық мамандандырылған көрменің аумағын көрмеден кейін пайдалану болып табылатын, жарғылық капиталына мемлекет жүз пайыз қатысатын заңды тұлға берген сәулет-жоспарлау тапсырмасына сәйкес Қазақстан Республикасының аумағындағы халықаралық мамандандырылған көрменің объектілері бойынша әзірленеді.

Қазақстан Республикасының аумағындағы халықаралық мамандандырылған көрменің объектілері бойынша сәулет жобасын және жобалау алдындағы құжаттаманы бір мезгілде әзірлеуге жол беріледі.

3. Құрылыстың жобасын әзiрлеу кезiнде сәулет жобасының шешiмдерiнiң сақталуы мiндеттi.

Сәулет жобаларын өзгерту автордың (авторлардың) келiсiмiмен не оның (олардың) қатысуымен жүргiзiлуi мүмкiн. Егер бұл орайда сәулет-жоспарлау тапсырмасының талаптарынан ауытқушылық пайда болса, тапсырма берген органмен келiсу талап етiледi.

4. Техникалық жағынан күрделi емес объектiлердiң құрылысына (реконструкциялауға, қайта жобалауға, қайта жабдықтауға) арналған жобалық құжаттаманы әзiрлеудi оңайландыру қажет болған жағдайда, сәулет жобасы сәулет-жоспарлау тапсырмасына сәйкес нобай (нобайлық жоба) түрiнде орындалуы мүмкiн.

Ескерту. 62-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2006.01.10. № 116 (01.01.2006 бастап қолданысқа енгiзiледi), 2012.01.13 № 542-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгiзiледі); 03.12.2013 № 151-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.10.2015 № 366-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 25.12.2017 № 122-VI (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); 28.12.2018 № 210-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

63-бап. Құрылыс жобасы

1. Жаңа үйлер мен ғимараттардың, олардың кешендерінің, инженерлік және көлік коммуникацияларының құрылыс жобасы (жобалау-сметалық құжаттамасы) объектінің орналасқан жерiнiң қала құрылысы тұрғысынан негiзділігін, құрылыс жүргiзу және құрылысы аяқталған объектiні пайдалануға тапсыру үшiн қажеттi көлемде экономикалық, сәулет, көлемдiк-жоспарлау, функционалдық, технологиялық, конструкциялық, инженерлiк, табиғат қорғау, энергия үнемдеу шешімдері мен өзге де шешiмдерді қамтуға тиiс.

Құрылыс жобаларына жүргізілген техникалық зерттеп-қарау нәтижелері негізінде орындалған және:

1) бұрыннан бар объектілерді күрделі жөндеуге немесе ғимараттар мен құрылысжайларды реставрациялауға;

2) пайдаланылатын объектілерді реконструкциялауға, кеңейтуге, жаңғыртуға немесе техникалық қайта жарақтандыруға;

3) авариялық үйлер мен ғимараттарды бұзуды қоспағанда, өз ресурсын тауысқан бөлшектенетін объектiлердi кейiннен кәдеге жаратуға;

4) құрылысы тоқтатыла тұрған аяқталмаған объектілерді консервациялауға (консервациядан алуға) арналған жобалау-сметалық құжаттама да жатады.

2. Заңдарда белгiленген тәртiппен бекiтiлген құрылыс жобасының жобалық шешiмдерi мен көрсеткiштерi оны iске асыру кезiнде мiндеттi болып табылады.

3. Құрылыс жобасы:

1) тапсырысшы бекiткен, жобалауға берілген тапсырмалар, жер учаскесiн (алаңдарды, трассаларды) таңдау мен бөлу (пайдалануға берiлген рұқсат) жөніндегi материалдар, объектiнi инженерлiк және коммуналдық қамтамасыз етудiң техникалық талаптары, инженерлiк iзденулердiң, тапсырысшының жобалау алдындағы қызметiнiң нәтижелерін қоса алғанда, өзге де бастапқы деректердiң нәтижелері негiзiнде;

2) құрылыстағы инвестициялардың заңдарда белгiленген тәртiппен бекiтiлген негiздемелерiне (техникалық-экономикалық негiздемелерге, техникалық-экономикалық есептерге), ал қажет болған жағдайда жобада қолданылатын құрылыс материалдарының, бұйымдардың, конструкциялардың, инженерлiк жабдықтар мен құрылғылардың мердiгермен келiсiлген тiзбесiне сәйкес;

3) облыстардың (республикалық маңызы бар қалалардың, астананың), аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) жергілікті атқарушы органдарының сәулет-жоспарлау тапсырмасына сәйкес;

4) қызметінің негізгі нысанасы Қазақстан Республикасының аумағында халықаралық мамандандырылған көрмені ұйымдастыру және өткізу, сондай-ақ халықаралық мамандандырылған көрменің аумағын көрмеден кейін пайдалану болып табылатын, жарғылық капиталына мемлекет жүз пайыз қатысатын заңды тұлға берген сәулет-жоспарлау тапсырмасына сәйкес Қазақстан Республикасының аумағындағы халықаралық мамандандырылған көрменің объектілері бойынша әзірленеді.

Қазақстан Республикасының аумағындағы халықаралық мамандандырылған көрме объектілері бойынша құрылыс жобасын және жобалау алдындағы құжаттаманы бір мезгілде әзірлеуге жол беріледі.

Бекiтiлген қала құрылысы және (немесе) сәулет жобалары болған жағдайда құрылыс жобасын әзірлеуге арналған бастапқы құжаттама оларда қабылданған шешімдерге сәйкес келуге тиіс.

4. Осы Заңның 62-бабының 4-тармағында көзделген жағдайларда нобай (нобайлық жоба) құрылыс жобасы болып табылады.

5. Бекiтiлген құрылыс жобасына құрылыс-монтаж жұмыстары барысында өзгерiстер енгiзу тәртiбi сәулет, қала құрылысы және құрылыс iстерi жөнiндегi уәкiлеттi орган заңдарда белгiлеген тәртiппен бекiтетiн мемлекеттiк, авторлық және техникалық қадағалау жүргiзу жөнiндегi мемлекеттiк құрылыс нормаларымен және ережелерiмен белгiленедi.

Ескерту. 63-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2006.01.10. № 116 (01.01.2006 бастап қолданысқа енгiзiледi), 2009.07.10. № 180-IV, 2012.01.13 № 542-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгiзiледі); 03.12.2013 № 151-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 25.12.2017 № 122-VI (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); 28.12.2018 № 210-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.12.2019 № 289-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

63-1-бап. Құрылыс жобаларының мемлекеттік банкі

1. Құрылыс жобаларының мемлекеттік банкін қалыптастыру және жүргізу, сондай-ақ құрылыс жобаларының мемлекеттік банкінен техникалық-экономикалық негіздемелерді, үлгілік жобаларды және жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасын беру жөніндегі қызмет мемлекеттік монополияға жатады.

2. Мемлекеттік сараптама ұйымы құрылыс жобаларының мемлекеттік банкін қалыптастыруды және жүргізуді, сондай-ақ құрылыс жобаларының мемлекеттік банкінен мемлекеттік инвестициялар мен квазимемлекеттік сектор субъектілерінің қаражаты есебінен әзірленген техникалық-экономикалық негіздемелерді, үлгілік жобаларды және жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасын беруді жүзеге асырады.

3. Мемлекеттік монополия субъектісі өндіретін және (немесе) өткізетін тауарлардың (жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің) бағаларын сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті орган монополияға қарсы органмен келісу бойынша белгілейді.

4. Осы баптың 2-тармағында көрсетілген сәулет туындыларына мүліктік (айрықша) авторлық құқықтар Қазақстан Республикасының авторлық құқық және сабақтас құқықтар туралы заңнамасымен реттеледі.

Ескерту. 9-тарау 63-1-баппен толықтырылды - ҚР 29.06.2020 № 352-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі).

64-бап. Жобалар сараптамасы

Ескерту. 64-бап алып тасталды - ҚР 29.12.2014 № 269-V Заңымен (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі).

9-1-тарау. Жобалар сараптамасы

Ескерту. 2-бөлім 9-1-тараумен толықтырылды - ҚР 29.12.2014 № 269-V Заңымен (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі).

64-1-бап. Құрылыс және аумақтардың қала құрылысын жоспарлау саласындағы жобаларға сараптама

1. Объектілердің құрылысы саласындағы жобаларға ведомстводан тыс кешенді сараптаманы сараптама ұйымдары жүргізеді және техникалық-экономикалық негіздемелердің немесе жобалау-сметалық құжаттаманың тиісті бөлімдері (бөліктері) бойынша аттестатталған сарапшылар жүзеге асырады.

Аумақтарда қала құрылысын жоспарлау саласындағы жобаларға кешендi қала құрылысы сараптамасын мемлекеттік сараптама ұйымы барлық деңгейлердегі қала құрылысы жобаларына кешенді қала құрылысы сараптамасын жүргізу қағидаларына сәйкес жүргізеді.

Оң сараптама қорытындылары қаралған жобаларды бекіту үшін негіз болып табылады.

1-1. Азаматтық істер, қылмыстық істер, сондай-ақ әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы істер бойынша іс жүргізу кезінде объектілер құрылысы саласындағы жобалардың ведомстводан тыс кешенді сараптамасының қорытындысына қатысты тиісінше Қазақстан Республикасының Азаматтық процестік кодексінде, Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процестік кодексінде не Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде белгіленген тәртіппен сот сараптамасы жүргізілуі мүмкін.

2. Міндетті сараптамаға:

1) барлық деңгейлердегі қала құрылысы жобалары;

2) бюджет қаражаты есебінен немесе осы қаражаттың қатысуымен қаржыландырылатын, сондай-ақ бюджет қаражатының қатысуынсыз тұрғызылатын, бірақ шығарылатын өнімнің немесе көрсетілетін қызметтердің көлеміндегі мемлекеттік меншіктің үлесі заңнамада белгіленген тәртіппен көзделетін, сондай-ақ мемлекет кепілдігімен не мемлекет кепілгерлігімен мемлекеттік емес қарыз қаражаттың қатысуынсыз тұрғызылатын үйлер мен ғимараттарды, олардың кешендерін, инженерлік және көлік коммуникацияларын салуға арналған техникалық-экономикалық негіздемелер және жобалау-сметалық құжаттама;

3) осы Заңның 60-бабының 2-тармағында келтірілген техникалық жағынан күрделi емес объектiлер құрылысының жобаларын қоспағанда, бюджет қаражатының немесе мемлекеттiк инвестициялардың өзге де нысандарының қатысуынсыз қаржыландырылатын объектілердің құрылысына арналған жобалау-сметалық құжаттама жатады.

2-1. Алып тасталды – ҚР 05.04.2023 № 221-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін тоғыз ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

3. Алып тасталды - ҚР 28.10.2015 № 366-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

4. Осы Заңның 60-бабының 2-тармағында көрсетілген техникалық жағынан күрделі емес объектілер міндетті сараптамаға жатпайды.

5. Бұрын салалық және ведомстводан тыс кешенді сараптамалардың оң қорытындылары берілген, құрылыстың бекітілген жеке жобаларын қайта қолдану кезінде, сондай-ақ жаппай құрылысқа арналған қолданыстағы үлгілік жобаларды қайта байланыстыру кезінде қайталама салалық сараптамалар жүргізілмейді, бірақ бұл жобаларды нақты жергілікті жерге және жағдайларға байланыстыру бөлігінде ведомстводан тыс кешенді сараптамадан өтеді.

6. Міндетті ведомстводан тыс кешенді сараптамаға жататын құрылыс жобаларын (техникалық-экономикалық негіздемелерді немесе жобалау-сметалық құжаттаманы), оның оң қорытындысы болмаса, бекітуге және одан әрі іске асыруға жол берілмейді.

7. Құрылыс жобаларының (техникалық-экономикалық негіздемелердің немесе жобалау-сметалық құжаттаманың) тапсырыс берушісі осы жоба бойынша сараптама жұмыстарының тапсырыс берушісі де болып табылады. Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу туралы заңнамасында көзделген жағдайларда, тапсырыс берушінің міндетіне құрылыс жобаларын әзірлеуге және оларға сараптама жасауға бөлек конкурстарды ұйымдастыру және өткізу кіреді. Бөлек конкурстар жобаны дайындау мен өткізілген конкурс нәтижелері бойынша сол уақытқа жеңімпаз деп айқындалған сараптама ұйымына оны ұсыну арасында үзіліс болмайтындай мерзімдерде өткізіледі.

8. Ведомстводан тыс кешенді сараптамаға жататын, бірақ мемлекеттік монополияға жатпайтын және мемлекеттік сатып алу нысанасы болып табылмайтын жобалардың тапсырыс берушісі сараптама жүргізу үшін өз қалауы бойынша кез келген аккредиттелген сараптама ұйымын таңдауға құқылы.

9. Тапсырыс берушілер ведомстводан тыс кешенді сараптама жүргізу үшін мемлекеттік нормативтерде көзделген құжаттардың толық жинақталымын ұсынуға міндетті. Сараптама жүргізу үшін ұсынылған құжаттардың анықтығына тапсырыс беруші жауапты болады.

10. Сараптама ұйымдары сараптама комиссияларын (сараптама топтарын) құрады, сондай-ақ мамандарды (мамандандырылған институттар мен ұйымдарды), оның ішінде шет мемлекеттің тиісті органы берген сараптама қызметімен айналысу құқығына арналған құжаттары бар шетелдік сарапшыларды тартады.

Қаралатын жобаларды дайындауға және (немесе) әзірлеуге тікелей немесе жанама қатысқан не оларды әзірлеген жобалау ұйымдарының өкілдері болып табылатын мамандарды сараптама комиссияларының (сараптама топтарының) құрамына кіргізуге, сондай-ақ жобаларға ведомстводан тыс кешенді сараптамаға қатысудың өзге де нысанына тартуға жол берілмейді.

11. Тапсырыс берушілер және жобалаушылар, сондай-ақ сарапшылар немесе сараптама ұйымдары тараптардың бірі жобаларға ведомстводан тыс кешенді сараптама жүргізу немесе оның нәтижесін шығару тәртібін бұзған жағдайларда, осы өтінішін негіздей отырып, сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті органға жүгінуге құқылы.

Тапсырыс беруші жүргізілген ведомстводан тыс кешенді сараптаманың нәтижелерімен келіспеген кезде сарапшылардың қорытындысына Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен шағым жасай алады.

12. Тапсырыс беруші сапасыз әзірленген және бұрын сараптамамен мақұлданған жобаға және (немесе) құрылыс барысында анықталған бекітілген жобадан негізсіз ауытқуларға байланысты жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасына өзгерістер енгізу қажеттігін анықтаған жағдайда да сараптама жүргізіледі.

Мұндай жағдайда, тапсырыс беруші сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті органға тиісті ақпаратты жібереді.

13. Ерекше реттеуді және (немесе) қала құрылысы регламентациясын талап ететін жекелеген құрылыс объектілері бойынша ведомстводан тыс кешенді сараптама ерекше реттеуді және (немесе) қала құрылысы регламентациясын талап ететін жекелеген объектілерді салуға арналған жобалау-сметалық құжаттаманы кезең-кезеңімен әзірлеу мен келісудің жеке-дара жоспарларына сәйкес жүзеге асырылады.

Ерекше реттеуді және (немесе) қала құрылысы регламентациясын талап ететін жекелеген объектілерді салуға арналған жобалау-сметалық құжаттаманы кезең-кезеңімен әзірлеу мен келісу тәртібі қаржыландыру көздеріне қарамастан, жаңа ғимараттар мен құрылыстарды, олардың кешендерiн, инженерлiк және көлiк коммуникацияларын салуға, сондай-ақ олардың қазiргi барларын өзгертуге (реконструкциялауға, кеңейтуге, техникалық тұрғыдан қайта жарақтандыруға, жаңғыртуға және күрделi жөндеуге) арналған техникалық-экономикалық негiздемелерге және жобалау-сметалық құжаттамаға кешендi ведомстводан тыс сараптама жүргiзу қағидаларымен реттеледі.

14. Тапсырыс берушілер кешенді қала құрылысы сараптамасын жүргізу үшін барлық деңгейлердегі қала құрылысы жобаларына кешенді қала құрылысы сараптамасын жүргізу қағидаларына сәйкес құжаттардың толық жиынтығын ұсынуға міндетті. Сараптама жүргізу үшін ұсынылған құжаттардың анықтығы үшін тапсырыс беруші жауапты болады.

Мыналар кешенді қала құрылысы сараптамасына тапсырыс берушілер болып табылады:

жалпымемлекеттік маңызы бар жобалар бойынша – сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті орган;

өңірлік маңызы бар жобалар және елді мекендерді дамыту мен оларда құрылыс салу жобалары бойынша жергілікті атқарушы органдар.

Қала құрылысы жобаларына тапсырыс беруші осы жоба бойынша сараптама жұмыстарына тапсырыс беруші де болып табылады.

Ескерту. 64-1-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.10.2015 № 366-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 07.04.2016 № 487-V (қол қойылған күннен бастап қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.12.2018 № 202-VI Заңымен (01.01.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 352-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 351-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 05.04.2023 № 221-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін тоғыз ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

64-2-бап. Құрылыс жобаларына ведомстводан тыс кешенді сараптаманың құны және оны жүргізу мерзімдері

1. Құрылыс жобаларына (техникалық-экономикалық негіздемелерге және жобалау-сметалық құжаттамаға) ведомстводан тыс кешенді сараптама қаралып отырған жобаны әзірлеу құнына шығындарды жатқыза отырып, сараптамаға тапсырыс берушілер мен сараптама ұйымдары жасасатын шарттар негізінде жүзеге асырылады.

2. Қаржыландыру көзiне қарамастан, мемлекеттiк сараптама ұйымы салалық сараптамалардың қатысуымен орындайтын сараптама жұмыстарының құны сәулет, қала құрылысы және құрылыс iстерi жөнiндегi уәкiлеттi орган бекiткен объектілердің құрылысы жобаларына кешенді ведомстводан тыс сараптама жүргізу жөніндегі жұмыстардың құнын айқындау қағидаларына сәйкес белгіленеді.

3. Аккредиттелген сараптама ұйымдары салалық сараптамалардың қатысуымен орындайтын сараптама жұмыстарының құны тапсырыс беруші мен сараптамалық ұйымның арасында жасалған шартқа сәйкес белгіленеді.

Мемлекеттік сатып алулар шеңберінде орындалатын шарттар бойынша сараптама жұмыстарының құны сәулет, қала құрылысы және құрылыс iстерi жөнiндегi уәкiлеттi орган бекiткен объектілердің құрылысы жобаларына кешенді ведомстводан тыс сараптама жүргізу жөніндегі жұмыстардың құнын айқындау қағидаларына сәйкес белгіленетін құннан төмен болмауға тиіс.

4. Құрылыстың техникалық-экономикалық негіздемесіне, сондай-ақ құрылысқа арналған жобалау-сметалық құжаттамаға ведомстводан тыс кешенді сараптама жүргізу тәртібі мен ұзақтығы (мерзімдері) сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен айқындалады және құрылыс объектілерін жобалау саласындағы сараптама қызметінің барлық субъектілері үшін бірыңғай болып табылады.

Ескерту. 64-2-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 28.10.2015 № 366-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

64-3-бап. Жобаларға сараптама түрлері

1. Жобаларға сараптама мынадай түрлерге бөлінеді:

1) аккредиттелген сараптама ұйымдары немесе тиісті аттестаты бар сарапшылар жүзеге асыратын, құрылысқа арналған жобаларға сараптама (құрылыс жобаларына (техникалық-экономикалық негіздемелерге, жобалау-сметалық құжаттамаға) ведомстводан тыс кешенді сараптама);

2) мемлекеттік монополияға жатқызылған құрылыс жобаларына (техникалық-экономикалық негіздемелерге және жобалау-сметалық құжаттамаға) ведомстводан тыс кешенді сараптама;

3) кешенді қала құрылысы сараптамасы – мемлекеттік монополияға жатқызылған, барлық деңгейлердегі қала құрылысы жобаларына сараптама;

4) мүдделі мемлекеттердің уәкілетті органдары құратын халықаралық сараптама комиссиялары жүзеге асыратын, объектілерді жобалау және салу немесе аралас шекара маңы аумақтарының қала құрылысын жоспарлау бойынша тиісті халықаралық шарттардың екі және одан да көп қатысушы мемлекеттері үшін өзара мүддені білдіретін жобаларға мемлекетаралық сараптама.

2. Әр түрлі деңгейдегі аумақтардың қала құрылысын жоспарлау жобалары (қала құрылысы жобалары) осы Заңда, сондай-ақ сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы мемлекеттік нормативтерде белгіленген тәртіппен кешенді қала құрылысы сараптамасынан өтеді. Кешенді қала құрылысы сараптамасының оң қорытындылары тиісті деңгейдегі қала құрылысы жобаларын бекіту және оларды одан әрі іске асыру үшін негіз болып табылады.

3. Екі және одан да көп елдердің мүдделерін қозғайтын жобалар бойынша мемлекетаралық сараптама жүргізу тәртібі халықаралық шартқа сәйкес белгіленеді.

Ескерту. 64-3-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 05.04.2023 № 221-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңымен.

64-4-бап. Мемлекеттік монополияға жатқызылған сараптама қызметі

1. Мемлекеттiк монополияға:

1) барлық деңгейлердегі қала құрылысы жобаларына кешенді қала құрылысы сараптамасы;

2) мыналар:

қаржыландыру көздеріне қарамастан, ықтимал қауіпті құрылыс объектілеріне жататын жаңа өндірістік ғимараттар мен құрылысжайларды, сондай-ақ техникалық және (немесе) технологиялық жағынан күрделі жаңа объектілерді, олардың кешендерін, инженерлік және көліктік коммуникацияларын салу;

бюджет қаражаты және мемлекеттік инвестициялардың өзге де нысандары есебінен қаржыландырылатын, мыналарға:

ықтимал қауіпті;

техникалық және (немесе) технологиялық жағынан күрделі объектілерге жатқызылған қолданыстағы объектілерді реконструкциялау, кеңейту, жаңғырту, техникалық жағынан қайта жарақтандыру және күрделі жөндеу;

квазимемлекеттік сектор субъектілерінің қаражаты есебінен қаржыландырылатын, жауапкершіліктің бірінші деңгейіне жатқызылған қолданыстағы объектілерді реконструкциялау, кеңейту, жаңғырту, техникалық жағынан қайта жарақтандыру және күрделі жөндеу;

сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласындағы уәкілетті орган әзірлеген үлгілік жобалар үшін құрылыс жобаларына (техникалық-экономикалық негіздемелерге, жобалау-сметалық құжаттамаға) ведомстводан тыс кешендi сараптама жатады.

2. Мемлекеттік монополияға жатқызылатын қала құрылысы жобаларына кешенді қала құрылысы сараптамасы мен ведомстводан тыс кешенді сараптаманы мемлекеттік сараптама ұйымы жүзеге асырады.

Азаматтық істер, қылмыстық істер, сондай-ақ әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы істер бойынша іс жүргізу кезінде мемлекеттік монополияға жатқызылатын қала құрылысы жобаларына кешенді қала құрылысы сараптамасы мен ведомстводан тыс кешенді сараптаманың қорытындысына қатысты тиісінше Қазақстан Республикасының Азаматтық процестік кодексінде, Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процестік кодексінде не Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде белгіленген тәртіппен сот сараптамасы жүргізілуі мүмкін.

Тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді өндірумен технологиялық байланысты қызметке "бір терезе" қағидаты бойынша құрылыс жобаларына қала құрылысы жобаларына кешенді қала құрылысы сараптамасы мен ведомстводан тыс кешенді сараптама жүргізуді ұйымдастыру үшін портал мен ақпараттық жүйені жүргізу жатқызылады.

3. Осы баптың талаптары Қазақстан Республикасының аумағындағы халықаралық мамандандырылған көрменің және ерекше индустриялық аймақтардың объектілеріне қолданылмайды.

Ескерту. 64-4-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 29.12.2014 № 269-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 28.10.2015 № 366-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 07.04.2016 № 487-V (қол қойылған күннен бастап қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.12.2018 № 202-VI (01.01.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 352-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 01.04.2021 № 26-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.04.2023 № 221-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін тоғыз ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

64-5-бап. Аккредиттелген сараптама ұйымдары

1. Аккредиттелген сараптама ұйымдары:

осы Заңның 64-4-бабының 1-тармағында көзделген жобаларды қоспағанда, құрылысқа арналған жобаларға (техникалық-экономикалық негіздемелерге және жобалау-сметалық құжаттамаға) міндетті ведомстводан тыс кешенді сараптама жүргізеді;

палата құрылған кезден бастап оның мүшелері (қауымдастырылған мүшелері) болуға міндетті.

1-1. Ерекше индустриялық аймақтың аккредиттелген сараптама ұйымы ерекше индустриялық аймақтың аумағында объектілер салуға арналған жобаларға (техникалық-экономикалық негіздемелерге және жобалау-сметалық құжаттамаға) міндетті ведомстводан тыс кешенді сараптама жүргізеді. Ерекше индустриялық аймақтың аккредиттелген сараптама ұйымы аккредиттелген сараптама ұйымдарының кәсіби бірлестігінің мүшесі (қауымдастырылған мүшесі) болып табылмайды.

2. Аккредиттелген сараптама ұйымдары, егер:

1) алып тасталды - ҚР 28.10.2015 № 366-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

2) объектілердің (кешендердің) құрылысы іске қосу кешендері немесе кезек бойынша көзделсе;

2-1) алып тасталды - ҚР 26.12.2018 № 202-VI Заңымен (01.01.2019 бастап қолданысқа енгізіледі);

3) инженерлік немесе көліктік инфрақұрылымның желілік құрылыстарын салу жеке учаскелерге (кесінділерге) бөлінсе, жергілікті сараптама қорытындыларын бере отырып, жобаға арналған құжаттардың толық жинақталымына тұтастай да, жобаның жекелеген бөлімдеріне (бөліктеріне) де сараптама жүргізуге құқылы.

Жобаның жекелеген бөлімдері (бөліктері) бойынша ведомстводан тыс кешенді сараптаманың жергілікті қорытындылары жобалау-сметалық құжаттаманы тұтастай бекіту үшін негіздер болып табылмайды, бірақ жиынтық сараптама қорытындысының құрамында пайдаланылады. Техникалық зерттеп-қарау нәтижелері негізінде объектідегі тозған элементтерді немесе инженерлік жүйелерді ауыстыру арқылы пайдалану сапаларын қалпына келтіру мақсатында күрделі жөндеу жүргізу үшін сметалық құжаттаманы әзірлеу ғана талап етілетін жағдайларға, бұл талап қолданылмайды.

3. Міндетті түрде ведомстводан тыс кешенді сараптама жүргізуді талап етпейтін құрылыс жобаларына осы сараптаманы тапсырыс берушінің шешімі бойынша аккредиттелген сараптама ұйымы да жүргізуі мүмкін.

4. Ерекше индустриялық аймақтың аккредиттелген сараптама ұйымдарын қоспағанда, аккредиттелген сараптама ұйымдары осы Заңда көзделген сараптама қызметінен басқа қандай да бір өзге қызметпен айналысуға құқылы емес.

Ескерту. 64-5-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.10.2015 № 366-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 25.12.2017 № 122-VI (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); ҚР 26.12.2018 № 202-VI (01.01.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 01.04.2021 № 26-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

64-6-бап. Құрылыс объектілерін жобалау саласындағы сарапшылар

1. Құрылыс объектілерін жобалау және қала құрылысы жобалары саласында сараптама қызметімен айналысу құқығына аттестат алу үшін жеке тұлғаның тиісті мамандық бойынша жоғары білімі, объектілер құрылысына, қала құрылысы жобаларына арналған техникалық-экономикалық негіздемелердің немесе жобалау-сметалық құжаттаманың тиісті бөлімі (бөлігі) бойынша жобалау саласында кемінде бес жыл жұмыс өтілі болуға және аттестаттаудан өтуге тиіс. Аттестаттау рәсімі ағылшын тілінде өткізілуі мүмкін.

2. Үш жыл бойы практикалық сараптама қызметімен айналыспаған аттестатталған сарапшы қайта аттестаттаудан өткеннен кейін ғана сараптама қызметін жүзеге асыруға жіберіледі.

3. Сарапшыларды басқа аккредиттелген немесе мемлекеттік сараптама ұйымымен жасалған шарт бойынша штаттан тыс сарапшылар ретінде тарту, сондай-ақ сараптама ұйымы басшылығының тапсырмасы бойынша жобаның жекелеген бөлімдеріне (бөліктеріне) сараптамалар орындау жағдайларын қоспағанда, олар сараптама қызметін жеке-дара жүзеге асыруға құқылы емес.

Ескерту. 64-5-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 01.04.2021 № 26-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.04.2023 № 221-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін тоғыз ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

64-7-бап. Аккредиттелген сараптама ұйымдарын және аттестатталған сарапшыларды есепке алу

Аккредиттелген сараптама ұйымдарын және аттестатталған сарапшыларды есепке алу тізілімдерді жүргізу арқылы жүзеге асырылады.

Аккредиттелген сараптама ұйымдарының тізілімі заңды тұлғаның деректемелері, аккредиттеу туралы куәліктің берілген күні мен нөмірі туралы, жобалардың әртүрлі бөлімдеріне сараптама бойынша мамандандырылған аттестатталған сарапшылардың штатта бар-жоғы туралы ақпарат жиынтығын, сондай-ақ осы заңды тұлғаға қатысты Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген, қолданылған жауаптылық шаралары туралы мәліметтерді қамтиды.

Аттестатталған сарапшылардың тізілімі сарапшының жеке деректері, аттестаттың берілген күні мен нөмірі туралы, мамандануы, білімі және кәсібі бойынша жұмыс өтілі туралы ақпарат жиынтығын, сондай-ақ сарапшыға Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген, қолданылған жауаптылық шаралары туралы, оның ішінде сарапшыны жосықсыз деп тани отырып аттестатынан айыру туралы мәліметтерді қамтиды.

64-8-бап. Сараптама қызметі субъектілерінің құқықтары, міндеттері және жауаптылығы

1. Сараптама ұйымдарының құқықтары мен міндеттері осы Заңда және өз жарғыларында белгіленеді.

2. Сарапшы:

1) сараптама комиссияларының (сараптама топтарының) құрамында аумақтардың қала құрылысын жоспарлау жобалары бойынша кешенді қала құрылысы сараптамасына қатысуға;

1-1) кәсіптік мамандануына сәйкес қала құрылысы жобасының жекелеген бөлімдері (бөліктері) бойынша сараптаманы жүзеге асыруға, олар бойынша сараптама қорытындысының тиісті бөліктерін жасауға, тапсырыс беруші кері қайтарып алынатын сараптама қорытындысының тұжырымдарында айтылған шарттарды (талаптарды) орындамаған жағдайда сараптама ұйымының бұрын берілген қорытындыны кері қайтарып алуына бастама жасауға;

2) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен жобаның бөліміне (бөлігіне) тапсырыс берушілерден және оны әзірлеушілерден қажетті материалдар мен ақпаратты сұратуға және алуға;

3) аттестатта көрсетілген кәсіптік мамандануына сәйкес жобалардың жекелеген бөлімдері (бөліктері) бойынша сараптаманы жүзеге асыруға, олар бойынша сараптама қорытындысының тиісті бөліктерін жасауға, тапсырыс беруші кері қайтарып алынатын сараптама қорытындыларының түйіндерінде ескертілген шарттарды (талаптарды) орындамаған жағдайларда, сараптама ұйымының бұрын берілген қорытындыларды кері қайтарып алуына бастамашы болуға құқылы. Жобаның жекелеген бөлімдері (бөліктері) бойынша сарапшы жасаған жергілікті қорытындылар жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасын тұтастай бекітуге негіздер болып табылмайды, бірақ жиынтық сараптама қорытындысының құрамында пайдаланылады;

4) педагогикалық, ғылыми және (немесе) өзге де шығармашылық қызметпен айналысуға құқылы.

3. Сарапшыға:

1) дайындауға сарапшының өзі тікелей немесе жанама қатысқан не жұбайының (зайыбының) және (немесе) жақын туыстарының қатысуымен орындалған жобалар бойынша сараптама жүргізуге;

2) кәсіпкерлік қызметтің сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметімен байланысты өзге де түрлерімен айналысуға;

3) сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметінің өзге де субъектілерімен еңбек, қаржылық және (немесе) басқа да тәуелді қатынастарда болуға тыйым салынады.

4. Сарапшы:

1) кәсіптік қызметті жүзеге асыру үшін сараптама ұйымдарының біреуінде штатта тұруға;

2) егер Қазақстан Республикасының заңдарында өзгеше көзделмесе, қаралатын жобалар бойынша құпиялықты сақтауға және қызметтік және коммерциялық құпияны қамтамасыз етуге;

3) тегі, аты, әкесінің аты (ол болған кезде), лауазымы, аттестат нөмірі және оның берілген күні көрсетілген мөрі болуға;

4) өзінің кәсіптік біліктілігін кезең сайын арттырып отыруға;

5) кәсіптік әдепті сақтауға міндетті.

5. Сараптаманың сапасыз жүргізілу фактілері анықталған жағдайларда, сараптама ұйымдары мен сарапшылар Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылықта болады.

Сараптама жүргізілгеннен кейін бекітуге ұсынылған сапасыз жобалар үшін сараптама ұйымдары жобалардың тиісті әзірлеушілерімен қатар жауаптылықта болады.

Ескерту. 64-8-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 05.04.2023 № 221-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін тоғыз ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

64-9-бап. Сараптама қызметінің тәуелсіздігі

1. Сарапшылар өз қызметінде сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі субъектілерінен тәуелсіз болады.

2. Егер Қазақстан Республикасының заңдарында өзгеше көзделмесе, құжаттаманы сараптамаға қабылдау, жобаларды қарау, олар бойынша сараптама қорытындыларын дайындау және ресімдеу барысында сарапшылардың немесе сараптама ұйымдарының жұмысына араласуға ешкім де құқылы емес.

3. Мемлекеттік органдар мен ұйымдар, сондай-ақ сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметінің өзге де субъектілері сарапшылар мен сараптама ұйымдарының кәсіптік қызметіне араласқаны үшін Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылықта болады.

64-10-бап. Сараптама ұйымдарына қойылатын талаптар

1. Сараптама ұйымдарының құрамында жобаның негізгі бөлімдеріне сәйкес мамандандыру бойынша аттестатталған кемінде бес сарапшы болуға тиіс.

1-1. Ерекше индустриялық аймақтың сараптама ұйымының құрамында жобаның негізгі бөлімдеріне сәйкес келетін мамандандыру бойынша аттестатталған кемінде жеті сарапшы болуға тиіс.

2. Сараптама ұйымдары мемлекеттік тіркелгеннен кейін:

1) сараптама ұйымдарын аккредиттеу қағидаларына сәйкес аккредиттеуден өтуге;

2) іс қағаздарын жүргізу шеңберінде құжаттардың сараптамаға келіп түскен күні мен сараптама қорытындылары берілген күннің есебін жүргізуге міндетті.

2-1. Ерекше индустриялық аймақтың сараптама ұйымы:

1) сараптама ұйымдарын аккредиттеу қағидаларына сәйкес аккредиттеуден өтуге;

2) іс қағаздарын жүргізу шеңберінде құжаттар сараптамаға келіп түскен күн мен сараптама қорытындылары берілген күннен бастап есепке алуды жүргізуге міндетті.

Ескерту. 64-10-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 01.04.2021 № 26-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

64-11-бап. Аккредиттелген сараптама ұйымдарының кәсіптік бірлестігі

1. Палата қызметі осы Заңмен, Қазақстан Республикасының коммерциялық емес ұйымдар туралы заңнамасымен және жарғымен реттеледі.

Кіру жарналарын алуға жол берілмейді.

2. Палатаның жоғары басқару органы оның мүшелерінің жалпы жиналысы (өкілдер жиналысы) болып табылады.

3. Палатаны басқарудың атқарушы органы оның мүшелерінің жалпы жиналысы (өкілдер жиналысы) сайлаған басқарма болып табылады.

Палата басқармасының құрамына сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті органның кемінде үш өкілі де кіреді.

4. Палатаның функцияларына:

1) Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдарында, сондай-ақ халықаралық ұйымдарда өз мүшелерінің құқықтары мен заңды мүдделерін білдіру, қорғау;

2) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

3) сарапшылардың біліктілігін арттырудың тұрақты жұмыс істейтін курстарын өткізу;

4) сарапшылар мен сараптама ұйымдары жұмысының оң тәжірибесіне талдау жүргізу, оны қорыту және тарату;

5) сарапшылардың әдеп кодексін әзірлеу және оның сақталуын тексеру;

6) жарғыда көзделген өзге де функциялар жатады.

5. Палата өзінің интернет-ресурсында аккредиттелген сараптама ұйымдары туралы ақпаратты орналастырады.

Ескерту. 64-11-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

3-бөлiм. ҚҰРЫЛЫС
10-тарау. ҚҰРЫЛЫС ПРОЦЕСIН МЕМЛЕКЕТТIК РЕТТЕУ

65-бап. Тапсырысшылар мен мердiгерлер

1. Құрылыстағы мердiгерлiк жұмыстарға байланысты мемлекеттiк сатып алуға жатпайтын (құрылысқа арналған жобалау, iздену, сараптау, зерттеу жұмыстарын, тапсырыс бойынша құрылыс материалдарын, бұйымдары мен конструкцияларын өндiрудi қоса алғанда) қатынастардың негiзгi қатысушылары жобаның (бағдарламаның) тапсырысшы-инвесторы не оның уәкiлдiк берген адамы мен мердiгер (бас мердiгер) болып табылады.

2. Қазақстан Республикасының азаматтары, шетелдiктер, азаматтығы жоқ адамдар, отандық және шетелдiк заңды тұлғалар құрылыстағы мердiгерлiк жұмыстардың тапсырысшылары бола алады.

3. Қазақстан Республикасының аумағында сәулет, қала құрылысы және (немесе) құрылыс қызметiнiң тиiстi түрлерiн жүзеге асыруға лицензиясы бар жеке және заңды тұлғалар (бiрлескен кәсiпорындарды қоса алғанда) құрылыстағы мердiгерлiк жұмыстарды орындайтын мердiгерлер бола алады.

4. Техникалық жағынан күрделі объектілерді, оның ішінде бірегей құрылыс объектілерін және ірі инвестициялық жобаларды салу үшін және мемлекеттік сатып алуды қазынашылық қолдап отыруды енгізу шеңберінде іске асырылатын "пилоттық" жобалар үшін жобаның (бағдарламаның) тапсырыс берушісі (инвесторы) объектілерді салу жобасын басқару жөніндегі инжинирингтік ұйымдарды тарта алады.

Объектілерді салу жобасын басқару жөніндегі инжинирингтік қызметтер көрсету тәртібін және объектілерді салу жобасын басқару жөніндегі қызметтерді көрсететін ұйымдарға қойылатын біліктілік талаптарын сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті орган белгілейді.

Ескерту. 65-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2006.12.11. № 204 (ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 28.10.2015 № 366-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.12.2019 № 284-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

66-бап. Мердiгер таңдау

1. Тапсырысшының (инвестордың не оның уәкiлдiк берген адамының) мемлекеттiк сатып алуға жатпайтын мердiгерлiк жұмыстарды орындау үшiн мердiгер таңдауы:

1) егер бұл жоба (бағдарлама) үшiн Қазақстан Республикасының заңдарында өзгеше көзделмесе, конкурс өткiзiлмей;

2) жабық немесе ашық конкурстың (тендердiң) нәтижелерi бойынша;

3) конкурсқа (тендерге) қатысуға үмiткерлердiң алдын ала бiлiктiлiгi арқылы немесе онсыз жүзеге асырылуы мүмкiн.

2. Мердiгерлiк жұмыстарға конкурстардың (тендерлердiң) негiзгi қатысушылары:

1) тапсырысшы не оның тапсырысшы өкiлеттiктерi негiзiнде жұмыс iстейтiн уәкiлдiк берген адамы арқылы конкурстарды (тендерлердi) ұйымдастырушы (өткiзушi);

2) конкурстың қазылар алқасы (тендер комиссиясы) - конкурсты (тендердi) ұйымдастырушының (өткiзушiнiң) тұрақты немесе уақытша алқалық жұмыс органы;

3) үмiткерлер - ұйымдастырушыға (өткiзушiге) ашық конкурсқа қатысу ниетi туралы өтiнiм берiп, ресми түрде өтiнiш жасаған, конкурсқа (тендерге) қатысуға жiберiлген тұлғалар, сондай-ақ жабық конкурсқа (тендерге) қатысуға шақыру алған тұлғалар.

3. Мердiгер таңдау жөнінде конкурс (тендер) өткiзу туралы шешiм қабылдаған кезде, сондай-ақ жобаны (бағдарламаны) iске асырудың басында тапсырысшының:

1) құрылыс үшiн қажеттi қаржыландыру көздерi немесе жобаны (бағдарламаны) iске асыру үшiн керек етiлетiн уақыт кезеңiнде қажеттi сомаға билiк ету құқығы болуға тиiс. Бұл ереже құрылысты мердiгердiң қаржыландыруы жөнiндегi талап конкурс (тендер) ережелерiне енгiзiлген жағдайда қолданылмайды;

2) жер учаскесiне (құрылысқа арналған алаңға немесе трассаға) тиiстi құқықтары немесе атқарушы органның оны беру туралы шешiмi болуға тиiс.

4. Егер мердiгерді таңдау жөніндегi конкурс (тендер) шарттарында инвестицияларға негіздемелер жасау және жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасын әзiрлеу тапсырыс берушінің мiндетiне кiретіні айқындалса, онда мердiгерлiк жұмыстарға конкурс (тендер) өткiзу кезiнде тапсырыс берушіде қажеттi мiндетті ведомстводан тыс кешенді сараптамадан өткен, белгiленген тәртiппен бекiтiлген инвестициялар негіздемесі мен жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасы болуы мiндеттi.

5. Егер Қазақстан Республикасы бекiткен халықаралық шарттарда өзгеше көзделмесе, Қазақстан Республикасының аумағы мердiгер таңдау жөніндегi ашық конкурс (тендер) ұйымдастырылатын және өткiзiлетiн жер болып табылады.

6. Егер Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде өзгеше көзделмесе, конкурстың (тендердiң) тәртiбi мен талаптарын тапсырысшы немесе оның тапсыруымен конкурсты ұйымдастырушы (өткiзушi) белгiлейдi.

7. Конкурстарға (тендерлерге) қатысуға:

1) Қазақстан Республикасының аумағында шаруашылық қызметтi жүргiзуге заңдарда белгiленген тәртiппен рұқсат етiлмеген жеке және заңды тұлғалар;

2) банкрот деп жарияланған заңды тұлғалар;

3) конкурсты (тендердi) ұйымдастырушылар (өткiзушiлер) не оның қазылар алқасының (тендер комиссиясының) мүшелерi болып табылатын тұлғалар;

4) заңдарда белгiленген тәртiппен тiркелмеген ұйымдар жiберiлмейдi.

8. Тапсырысшының не конкурсты (тендердi) ұйымдастырушының (өткiзушiнiң) және қазылар алқасының (тендер комиссиясының) үмiткерден оның коммерциялық құпиясы болып табылатын ақпаратты мiндеттi түрде берудi талап етуге құқығы жоқ.

9. Мердiгерлiк жұмыстарға өткiзiлген конкурсты (тендердi) өттi деп хабарлау және тапсырысшының қатысушылардың бiрiн жеңiмпаз (жеңiмпаздар) деп бекiтуi (тануы) олардың арасында конкурс талаптарында көзделген мердiгерлiк жұмыстарды орындауға шарт жасасуға негiз болып табылады.

10. Тапсырысшы, мердiгерлiк жұмыстарға конкурс (тендер) ұйымдастырушы (өткiзушi) және конкурстың қазылар алқасы (тендер комиссиясы) өз мiндеттемелерiн орындамағаны немесе тиiсiнше орындамағаны үшiн Қазақстан Республикасы заң актiлерiне сәйкес жауапты болады.

11. Мемлекеттiк сатып алуға жатпайтын мердiгерлiк жұмыстар тапсырысшы (жобаның немесе бағдарламаның инвесторы) мен ол таңдаған мердiгер (бас мердiгер) арасында жасалатын шарт негiзiнде орындалады.

Мердiгерлiк шартта мердiгер (бас мердiгер) iшкi мердiгерлердiң орындауына бермекшi болып отырған жұмыстардың (көрсетiлетiн қызметтердiң) түрлерi мен көлемi мiндеттi түрде көрсетiледi. Бұл орайда бүкiл мердiгерлiк жұмыстардың шартта көзделген құнының (мердiгерлiк бағаның) жинақтап алғанда үштен екi бөлiгiнен астамын iшкi мердiгерлiкке беруге рұқсат етiлмейдi.

Мемлекеттік сатып алу шеңберінде орындалатын (көрсетілетін), жұмыстарды орындау не қызметтерді көрсету үшін қосалқы мердігерлерге (бірлесіп орындаушыларға) берілуі мүмкін жұмыстардың (көрсетілетін қызметтердің) шекті көлемдері Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу туралы заңнамасына сәйкес айқындалады.

12. Егер Қазақстан Республикасының заңдарында өзгеше көзделмесе, тапсырысшының мердiгер алдындағы және мердiгердiң тапсырысшы алдындағы мiндеттерi мен жауапкершiлiгi мердiгерлiк шартпен белгiленедi.

13. Мердiгерлiк шартта мердiгердiң қаржылық жауаптылығын анықтайтын, құрылыс объектiсiнiң пайдалануға берiлгеннен кейiнгi тұрақты жұмыс iстеуiнiң кепiлдi мерзiмдерi белгiленедi.

Мердiгерлiк шартта кепiлдi мерзiмдер белгiленбеген жағдайда осы Заңның 69-бабы 1-тармағының екiншi бөлiгiнде көзделген норма қолданылады.

Ескерту. 66-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 26.12.2018 № 202-VI (01.01.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

67-бап. Мердiгерлiк жұмыстарға конкурс (тендер) нәтижелерiн жарамсыз деп тану

1. Мердiгерлiк жұмыстарға осы конкурс (тендер) үшiн белгiленген тәртiп пен талаптарды бұза отырып өткiзiлген немесе заңдарға сәйкес өткiзiлмеген конкурстың (тендердiң) нәтижелерiне (жеңiмпазды таңдауға және өзге қорытындыларға) қатысушы (қатысушылар) сот тәртiбiмен наразылық бiлдiре алады.

2. Конкурстың (тендердiң) нәтижелерiн жарамсыз деп тану тапсырысшы мен жеңiмпаз (жеңiмпаздар) арасында жасалған шарт күшiнiң жойылуына әкеп соғады, ал конкурс (тендер) өткiзiлмедi деп жарияланады.

3. Егер Қазақстан Республикасының заңдарында өзгеше көзделмесе, өткiзiлмедi деп жарияланған конкурс (тендер) өзге мерзiмде қайта өткiзілуi мүмкiн.

68-бап. Құрылыс процесiне қойылатын негiзгi талаптар

1. Құрылыс процесiнiң тиiстi кезеңдерiнде осы бапта белгiленген рәсiмдер орындалуға және талаптар сақталуға тиiс.

2. Объект құрылысын жүзеге асыруға ниетi бар тапсырыс беруші Қазақстан Республикасының жер заңнамасына сәйкес ayдандардың (қалалардың) жергiлiктi атқарушы органдарынан жерге тиісті құқық беру туралы шешімді алуға міндетті. Тапсырыс берушінің жерге тиісті құқығы және бекітілген егжей-тегжейлі жоспарлау жобасына сәйкес функционалдық аймағы болған жағдайда, объект құрылысы үшін аудандардың (қалалардың) жергілікті атқарушы органдарынан қосымша шешім алу талап етілмейді.

Объектіде құрылыс-монтаждау жұмыстарын жүргізуге Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес тиісті жер пайдалану құқығы не жеке меншік құқығы берілген жерде ғана жол беріледі.

Ұялы немесе спутниктік байланыс жабдығына арналған байланыс құрылысжайларын салуға, оның ішінде ұялы немесе спутниктік байланыс жабдығына арналған орынға жер учаскесінің нысаналы мақсатына қарамастан, жер учаскесінің меншік иесімен жер учаскесін және (немесе) оның бір бөлігін жалдау шарты болған кезде жол беріледі.

3. Алып тасталды - ҚР 29.03.2016 № 479-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

4. Аудандардың (қалалардың) жергiлiктi атқарушы органдарының жерге тиiстi құқық беру туралы шешiмiнiң қабылданған күнінен бастап құрылыс басталғанға дейiнгi қолданылу мерзiмi жобалаудың және белгiленген тәртiппен жобаны бекiтудiң нормативтiк ұзақтығы ескерiле отырып Қазақстан Республикасының жер заңнамасына сәйкес белгiленедi және рұқсат құжатында көрсетiледi.

5. Жерге тиiстi құқық беру туралы оң шешiм мүмкiн болмаған жағдайларда, аудандардың (қалалардың) жергiлiктi атқарушы органдары өтiнiш берiлген кезден бастап он күн iшiнде өтiнiш берушiге (тапсырыс берушіге) оның сол құрылысты жүзеге асыру ниетiне қайшы келетiн Қазақстан Республикасы заңнамаларының нормаларын (ережелердi, талаптарды, шектеулердi, сервитуттарды) көрсете отырып, уәжді бас тартумен жауап қайтаруға мiндеттi.

6. Аудандардың (қалалардың) жергiлiктi атқарушы органдарының жерге тиiстi құқық беру туралы шешiмi және сәулет-жоспарлау тапсырмасы тапсырыс берушінің белгiленген объектiнi жобалауға тапсырма жасауы үшiн негiздер болып табылады.

Жобалауға арналған тапсырманы тапсырыс беруші не оның уәкiлеттi адамы (құрылыс салушы) жасайды және оны тапсырыс беруші бекiтедi.

Жобалауға арналған тапсырма жобалау алдындағы және (немесе) жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасын әзiрлеу жөнiндегi тапсырысты орындауға арналған шарттың ажырамас бөлiгi болып табылады.

Жобалауға арналған тапсырма объектiнiң талап етiлетiн параметрлерiн, өзге де бастапқы деректердi қамтуға тиiс.

7. Көзделiп отырған құрылыс ауданында инженерлiк және коммуналдық қамтамасыз ету жөнiнде қызмет көрсетушiлер облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың, ауданның, облыстық маңызы бар қаланың жергiлiктi атқарушы органының сұратуы бойынша сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк орган белгiлеген тәртiппен объектiнiң құрылысы және кейiннен пайдалануға берiлгенде оның орнықты жұмыс iстеуi үшiн талап етiлетiн, сұратылып отырған (есептемелiк) параметрлерiнде инженерлiк және коммуналдық қамтамасыз ету көздерiне қосуға техникалық шарттарды ұсынады.

Берілген техникалық шарттар тұтынушының жазбаша өтініш (өтінім, арыз) беруі арқылы олардың қолданыстағы мерзімі ішінде жаңа техникалық шарттарға өзгертілуі мүмкін.

Инженерлік және коммуналдық қамтамасыз ету жөніндегі қызметтерді көрсетушілер берген техникалық шарттарға сәйкес әзірленген және кешенді ведомстводан тыс сараптамадан өткен сыртқы инженерлік желілер мен құрылысжайлардың жобалары инженерлік және коммуналдық қамтамасыз ету жөніндегі қызметтерді көрсетушілермен және жергілікті атқарушы органдардың сәулет және қала құрылысы саласындағы функцияларды жүзеге асыратын құрылымдық бөлімшелерімен қосымша келісуге жатпайды.

8. Құрылыс объектiсiн инженерлiк және коммуналдық қамтамасыз ету жөнiнде қызмет көрсетушiлердiң техникалық шарттар берілген кезде инженерлiк (коммуналдық) инфрақұрылым объектiлерiн кеңейтуге (реконструкциялауға, жаңғыртуға, техникамен қайта жарақтандыруға) тапсырыс берушінің қатысуы (үлестiк қатысуы) туралы негiзсiз талаптар белгiлеуiне жол берiлмейдi.

Белгiлi бiр елдi мекен немесе құрылыс ауданының инженерлiк (коммуналдық) инфрақұрылымын қамтамасыз етудiң сол кездегi деңгейi тапсырыс беруші сұратқан параметрлерде қызметтер көрсетуге мүмкiндiк бермеген жағдайда, қосылатын абоненттердiң қосымша жүктемелерiн жабуға арналған инфрақұрылым объектiлерiн кеңейтуге (реконструкциялауға, жаңғыртуға, техникалық қайта жарақтандыруға) байланысты шығындар туралы мәселелер жеткiзiп берушiлер (өндiрушiлер) мен тапсырыс беруші (тұтынушы) арасында шарт және қайтарымдылық негiздерiнде шешiлуге тиiс.

9. Астананың, республикалық маңызы бар қалалардың, аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) жергілікті атқарушы органдары жерге тиісті құқық беру туралы шешiм не тапсырыс берушінің қолында бар жерге құқығы негiзiнде тапсырыс берушіге инженерлiк қамтамасыз ету мен коммуналдық қызметтер көрсету көздерiне қосуға техникалық шарттар және объект құрылысының сәулеттік тұжырымдамасы бар сәулет-жоспарлау тапсырмасын бередi.

10. Сәулет-жоспарлау тапсырмасын беру үшiн қажеттi бастапқы материалдардың құрамы мен көлемi мемлекеттiк нормативтiк құжаттармен белгiленедi.

Жаңа объект салу немесе қазіргі бар объектiнi реконструкциялау (қайта жоспарлау, қайта жабдықтау, жаңғырту, қалпына келтiру) үшiн жер учаскесiн бөлiп беру (телiм беру) талап етiлмейтiн жағдайларда, сондай-ақ бұл мақсаттар үшiн инженерлiк және коммуналдық қамтамасыз ету көздерiне қосу қажет болмаса, сәулет-жоспарлау тапсырмасында тиiстi жазба жасалады.

11. Жобалауға арналған тапсырмаға, сәулет-жоспарлау тапсырмасына және өзге де бастапқы материалдарға сәйкес әзiрленген жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасы мемлекеттiк нормативтiк құжаттарда белгiленген талаптарға сәйкес келiсуден, ведомстводан тыс кешендi сараптамадан және бекiтуден өтедi.

Құжаттамаға сараптама осы Заңның 9-1-тарауында белгiленген талаптарға сәйкес жүргiзiледi.

12. Құрылыс-монтаждау жұмыстарын жүргiзу басталғанға дейiн тапсырыс берушi мемлекеттiк сәулет-құрылыс бақылауын жүзеге асыратын органдарға "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгiленген тәртiппен құрылыс-монтаждау жұмыстарын жүргiзу жөнiндегi қызметтi жүзеге асырудың басталғаны туралы хабар беруге мiндеттi.

Бұл ретте энергия беруші ұйымдардың кәсіпкерлік субъектілерінің белгіленген қуаты 200 кВт-қа дейінгі электр қондырғыларын өздерінің желілеріне технологиялық қосу бойынша құрылыс-монтаждау жұмыстарын бастағаны туралы хабардар етуі талап етілмейді.

13. Құрылыс процесi осы Заңның 6-тарауының нормаларына сәйкес сәулет-құрылыс бақылауында және қадағалауында болады.

14. Құрылысы аяқталған объект осы Заңның 11-тарауының нормаларына сәйкес пайдалануға қабылдануға тиiс.

Салынған объектiнi пайдалануға қабылдаудың белгiленген тәртiппен бекiтiлген актiсi ғимараттардың, құрылыстардың және (немесе) жаңадан құрылған жылжымайтын мүлікке олардың құрамдастарының сәйкестендіру және техникалық мәліметтерін құқықтық кадастрдың ақпараттық жүйесіне енгізу, жылжымайтын мүлiкке құқықтарды тiркеу үшін негіз болып табылады.

15. Жаңа объектiлер салуға және қазiргi бар объектiлердi өзгертуге қажеттi құжаттарды ресiмдеу мен берудiң тәртiбi, мерзiмдерi құрылыс саласындағы құрылыс салуды ұйымдастыру және рұқсат беру рәсімдерінен өту қағидаларында белгiленедi.

16. Әуе кемелерінің ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету, әуеайлақ жабдығының және әуе кемелері ұшуының адамдардың денсаулығы мен жеке және заңды тұлғалардың қызметіне ықтимал теріс әсерлері ескеріле отырып, ұшу қауіпсіздігі талаптарын сақтау үшін әуеайлақ маңындағы аумақта құрылыс салу "Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы" Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген шектеулер ескеріле отырып жүзеге асырылады.

Ескерту. 68-бап жаңа редакцияда - ҚР 28.10.2015 № 366-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгерістер енгізілді - ҚР 29.03.2016 № 479-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.02.2017 № 49-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін екі ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 352-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.07.2020 № 355-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 21.05.2024 № 86-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

68-1-бап. Құрылыс, сәулет және қала құрылысы саласындағы ақпараттық жүйелер

1. Құрылыс, сәулет және қала құрылысы саласында барлық кезеңдерде, оның ішінде елді мекендердің аумақтарын жоспарлау, құрылыс объектілерін жобалау, сараптау, салу және пайдалану кезеңдерінде әртүрлі процестерді автоматтандыру және рәсімдерді оңайлату үшін ақпараттық жүйелер қолданылуы мүмкін.

2. Құрылыс, сәулет және қала құрылысы саласындағы ақпараттық жүйелер меншік нысаны бойынша мемлекеттік және мемлекеттік емес болып табылады.

3. Сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы мемлекеттік ақпараттық жүйелерді қолдануды сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті орган айқындайды.

4. Сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы субъектілер қызметін жүзеге асыру кезінде сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті орган айқындаған құрылыс, сәулет және қала құрылысы саласындағы мемлекеттік ақпараттық жүйелерді қолдануға міндетті.

Өзге жағдайларда субъектілер қызметінің нәтижесі жарамсыз деп танылады және Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тиісті шаралар қолданылуға жатады.

Ескерту. Заң 68-1-баппен толықтырылды – ҚР 05.04.2023 № 221-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

69-бап. Объектiлердi пайдаланудың кепiлдi мерзiмi

1. Құрылыс объектілерiн пайдаланудың кепiлдi мерзiмi Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексiне сәйкес белгiленедi.

Өзге де барлық жағдайларда кепiлдi мерзiм салынған объектiнi (тұтастай алғанда құрылыстың күрделi сыныбына немесе жүргiзiлген құрылыс-монтаж жұмыстарының жекелеген түрлерiне сәйкес) пайдаланудың нормативтiк мерзiмiне қарай тапсырысшы мен мердiгер (бас мердiгер) арасында құрылысқа шарт жасасқан кезде белгiленедi, бiрақ объект пайдалануға қабылданған күнiнен бастап екi жылдан кем болмауға тиiс. Кепiлдi мерзiмнiң бұл шегi қосалқы-көмекшi мақсаттағы, азаматтардың жеке пайдалануына арналған уақытша құрылыстар мен ғимараттарға қолданылмайды.

2. Белгiленген кепiлдi мерзiм iшiнде анықталған сәйкессiздiктер мен жолсыздықтар бойынша жауапкершiлiк оларды жою жөнiндегi мiндеттемелермен бiрге мердiгерге (бас мердiгерге) жүктеледi.

2-1. Белгіленген кепілді мерзімі ішінде, қабылданған конструктивтік, инженерлік немесе технологиялық шешімдерге байланысты анықталған сәйкессіздіктер мен бұзушылықтар бойынша жауапкершілік Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртіппен авторлық және техникалық қадағалауға жүктеледі.

3. Егер кепілдi мерзiм iшiнде анықталған сәйкессiздiктер мен жолсыздықтар басқа орындаушылардың (iзденушiлердiң, жобалаушылардың, iшкi мердiгерлердiң, өндiрушiлердiң немесе құрылыс материалдарын, бұйымдарын, конструкцияларын, жабдықтарды берушiлердiң) сапасыз жұмыстарының салдарынан туындаған болса, мердiгер (бас мердiгер) жауапкершiлiктi кiнәлi тұлғаға толығымен немесе ішінара аударуға құқылы.

4. Егер кепiлдi мерзiм iшiнде анықталған сәйкессiздiктер мен жолсыздықтар объектiнi пайдалану және күтiп ұстау ережелерiн сақтамаудан не құрылыс-монтаж жұмыстарын орындаушыларға байланысты емес мән-жайлардан туындаған болса, орындаушылар жауапкершiлiктен босатылады.

5. Объектiлердi пайдаланудың кепiлдi мерзiмдерiне байланысты жауапкершiлiк шаралары мен дәрежесi жөнiнде даулар мен өзара талаптар Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен шешiледi.

Ескерту. 69-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

70-бап. Құрылыстағы сапа

1. Құрылыстың және құрылыс өнiмдерiнiң тиiстi сапасын қамтамасыз етуде сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметi субъектiлерiне қойылатын талаптарды белгiлейтiн нормалар мен ережелер Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексiмен реттеледi және көлемдiк, жазықтық және желiлiк күрделi ғимараттардың (құрылыстардың, үйлер мен олардың кешендерiнiң, коммуникациялардың) барлық түрлерiне, соның iшiнде оларға қатысты технологиялық және инженерлiк жабдықтарға, сондай-ақ құрылыс өнімдерiнiң (объектiлерiнiң) мақсатына қарамастан, оларды жобалау, салу, құрылыс материалдарын, бұйымдары мен конструкцияларын дайындау (өндiру) жөнiндегi жұмыстардың (қызмет көрсетулердiң) барлық түрлерiне қолданылады.

2. Құрылыс өнімдерiнiң (объектiлерiнiң) қауiпсiздiгi мен сапасы:

1) құрылыс өнiмiне арналған техникалық регламенттерде және стандарттау жөнiндегi құжаттарда белгiленген қауiпсiздiк талаптарын сақтау;

2) сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметi субъектiлерiн лицензиялау және мамандарды аттестаттау;

3) құрылыстағы инвестициялардың негiздемесiне сараптама жүргiзу және жобалау (жобалау-смета) құжаттамалары;

4) сәулет-құрылыс бақылауы және қадағалауы, техникалық және авторлық қадағалау;

5) жобалау мен құрылыста пайдаланылатын өнімдердi стандарттау;

6) сынақ-талдау зертханаларын аттестаттау мен тiркеу, құрылыста пайдаланылатын өнiмдердi сертификаттау, сондай-ақ жаңа өнімдi, өндiрiс әдiстерiн, құрылыстағы жарақтарды техникалық бағалау;

7) жобалау мен құрылыстағы метрологиялық қызмет;

8) құрылысы аяқталған объектiлердi пайдалануға беру мен қабылдап алуды ұйымдастыру;

9) құрылыс техникасы мен технологиясын жетiлдiру;

10) жер сiлкiну қаупi бар аймақтар объектiлерiне паспорттар беру;

11) пайдаланылып отырған не құрылысы тоқтатылған және өзге де құрылысы аяқталмаған объектiлердiң жай-күйiн тексеру мен байқау, нормативтiк сипаттамаларды қамтамасыз ету мақсатында араласу арқылы қамтамасыз етiледi.

3. Құрылысты салудың (тоқтатып қоюдың) бүкiл кезеңi мен объектiлердiң қызмет (пайдалану) мерзiмi iшiнде меншiк иелерi (тапсырысшылар, иеленушiлер, жалдаушылар, жалға алушылар) олардың сапасының мынадай негiзгi сипаттамаларын:

1) жұмыс жүргiзу мен күтiп ұстауды қоса алғанда, тұрғызу және пайдалану кезiндегi қауiпсiздiгiн;

2) еңбектi қорғау талаптарына сәйкестiгiн;

3) жұмыс iстеуiнiң тұрақтылығы мен сенiмдiлiгiн;

4) экологиялық талаптарға сәйкестiгiн қамтамасыз етуге мiндеттi.

Сапаның негiзгi сипаттамаларын қамтамасыз ету күрделi құрылыс үшiн инженерлiк iзденiстерге, құрылыс материалдарын, бұйымдары мен конструкцияларын жобалауға, дайындауға (өндiруге) және жеткiзiп беруге, аяқталмаған объектiлер құрылысын тоқтатып қоюға, объектiлердi пайдалануға, қабылдауға, күтiп ұстау мен пайдалануға, сондай-ақ оларды кейiннен кәдеге жаратуға қатысушы барлық субъектiлердiң мiндетi болып табылады.

4. Сәулет-құрылыс бақылау және қадағалау, жобаларды сараптамадан өткiзу, құрылыс өнiмiн стандарттау және сертификаттау органдары (қызметтерi, лауазымды адамдары), тапсырысшылар, құрылыс салушылар, iзденушiлер, жобалаушылар, құрылыста пайдаланылатын өнімдi дайындаушылар (өндiрушiлер) мен жеткiзiп берушiлер, жұмыс жүргiзушiлер, аталған өнімнiң (объектілердiң) меншiк иелерi (пайдаланушылары, жалдаушылары, жалға алушылары) өз мiндеттерiне сәйкес құрылыс өнiмiнiң (объектiлерiнiң) сапасын қамтамасыз етушi субъектiлер болып табылады.

Ескерту. 70-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2006.12.29. № 209 , 2007.01.09. № 213 , 2011.01.06 № 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.10.2018 № 184-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

71-бап. Объектілердiң қауiпсiздiгiн және сапалық сипаттамаларын қамтамасыз етудегi меншiк иелерiнiң мiндеттерi

Меншiк иелерiне объектiлердi пайдалану кезiнде олардың қауiпсiздiгiн және тиісінше сапасын қамтамасыз ететін негізгі сипаттамаларын сақтауға бағытталған мынадай міндеттер:

1) объектiнi қалпына келтiру, күшейту, қайта салу, қайта жобалау, қайта жабдықтау, реконструкциялау, кеңейту, техникамен қайта жарақтандыру, түрлендіру және кейін кәдеге жарату, сондай-ақ объектінің сәулеттік келбетiн және (немесе) қала құрылысы қырларын өзгерту жөніндегi жұмыстарды тек рұқсат ету рәсiмдерiнен өтудiң заңдарда белгiленген тәртiбiне, құрылыс, санитариялық, өртке қарсы, жарылысқа қарсы, экологиялық және басқа да мiндеттi нормалар мен ережелерге сәйкес жүзеге асыру;

2) пайдаланушылардың (жалдаушылардың, жалға алушылардың) объектiнi қиратуына және (немесе) бүлдiруiне жол бермеу жөнiнде шаралар қолдану;

3) объектiнi кейiн кәдеге жарату жөнiнде жұмыстар кешенiн жүргiзудi ұйымдастыру жүктеледi.

Ескерту. 71-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.12.2006 № 209 Заңымен.

72-бап. Объектiлердiң сапалық сипаттамаларын қамтамасыз етуде пайдаланушылардың мiндеттерi

Пайдаланушыларға (жалдаушыларға, жалға алушыларға) объектiлердi пайдалану кезiнде олардың тиiсiнше сапасын қамтамасыз ететiн негiзгi сипаттамаларын сақтауға бағытталған мынадай мiндеттер:

1) тұтас алғанда объектiнi не оның жалға алынған бөлiгiн пайдалану жөнiнде оларды заңдарда белгiленген ережелерге (тәртiпке, нұсқаулықтарға) не жалдау (жалға алу) шартының талаптарына сәйкес пайдалану;

2) жалдау (жалға алу) шартының талаптары бойынша пайдаланушыға (жалдаушыға, жалға алушыға) жүктелген күтiп ұстау мен жөндеу жөнiндегi жұмыстарды уақтылы және тиiсiнше жүзеге асыру;

3) объектiнi қалпына келтiру, күшейту, қайта салу, қайта жоспарлау, қайта жабдықтау, реконструкциялау, кеңейту, техникамен қайта жарақтау, түрлендiру, жаңғырту, сондай-ақ объектiнiң сәулеттiк келбетiн және (немесе) қала құрылысы қырларын өзгерту жөнiндегi жұмыстарды тек меншік иесінің келісімімен және құрылыс, санитариялық, өртке қарсы, жарылысқа қарсы және басқа да мiндеттi нормалар мен ережелерге сәйкес жүзеге асыру;

4) меншiк иесiн объектiнi пайдалану кезiнде болған оның сипаттамасындағы өзгерiстер немесе техникалық авариялар туралы хабардар ету жүктеледi.

11-тарау. ҚҰРЫЛЫС ОБЪЕКТIЛЕРIН ПАЙДАЛАНУҒА ҚАБЫЛДАУ

73-бап. Объектiлердi пайдалануға қабылдау және беру тәртiбiне қойылатын жалпы талаптар

1. Салынған объектiлердi қабылдау Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексiмен және осы Заңмен реттеледi.

2. Тапсырыс берушi салынған объектiнi пайдалануға қабылдау мен берудi бекiтiлген жобаға сәйкес ол толық әзiр болған және сәйкестiк туралы декларация, құрылыс-монтаждау жұмыстарының сапасы және орындалған жұмыстардың бекiтiлген жобаға сәйкестiгi туралы қорытындылар болған кезде жүргiзедi.

Бұл ретте салынған объектінің толық дайындығы құрылыс салуды ұйымдастыру және құрылыс саласындағы рұқсат беру рәсімдерінен өту қағидаларына сәйкес айқындалады.

Осы Заңның 74-бабында көзделген жекелеген жағдайларда, салынған объектiнi пайдалануға қабылдауды меншiк иесi (тапсырыс берушi, инвестор, құрылыс салушы) өз бетінше жүргiзедi.

2-1. Талшықты-оптикалық байланыс желілерінің құрылысы бойынша аяқталған жол жұмыстарын пайдалануға қабылдауды автомобиль жолдары бойындағы талшықты-оптикалық байланыс желілерінің құрылысына тапсырыс беруші олар толық әзір болған кезде жүргізеді және ол Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

3. Құрылысы аяқталмаған объектiлердi пайдалануға қабылдау және беру кезiнде құрылысқа қатысушылар Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген жауаптылықта болады.

4. Салынған объектіні пайдалануға қабылдау актімен ресімделеді. Салынған объектіні пайдалануға қабылдау актісі бекітуге жатады.

Қабылдау актісін бекітуді тапсырыс беруші жүргізеді. Объектіні пайдалануға қабылдау актісіне қол қойылған күн оның бекітілген күні және объектінің пайдалануға берілген күні деп есептеледі.

5. Салынған объектiнi пайдалануға қабылдау актiсiне сәйкестiк туралы декларацияның және орындалған жұмыстардың жобаға сәйкестiгi мен құрылыс-монтаждау жұмыстарының сапасы туралы қорытындылардың негiзiнде тапсырыс берушi, мердiгер (бас мердiгер), техникалық және авторлық қадағалауларды жүзеге асыратын адамдар қол қояды.

Объект бұзушылықтармен және құрылыстағы шалағайлықтармен пайдалануға қабылданған жағдайда, объектiнi пайдалануға қабылдауға қатысушылар Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген жауаптылықта болады.

6. Объектiнi пайдалануға қабылдауға қатысушылардың мiндеттерiне:

1) құрылысы аяқталған объектiнiң дайындығын анықтау және құжаттамалық растау;

2) орындалған құрылыс-монтаждау жұмыстарының және монтаждалған технологиялық, инженерлiк немесе өзге де жабдықтың белгiленген тәртiппен бекiтiлген жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасына, нормативтiк талаптарға (шарттарға, шектеулерге) сәйкестiгiн бағалау;

3) жұмыстарды орындаушының бекiтiлген жобаның нормативтiк талаптарын сақтау бойынша не ауытқулардың бар-жоғы бойынша iс-қимылын белгiлеу және оларды мемлекеттiк нормативтерде белгiленген тәртiппен келiсу;

4) объектiнiң қолданысқа енгiзiлетiн қуатының (сыйымдылығының, өткiзу қабiлетiнiң) жобада бекiтiлген көрсеткiштерге сәйкестiгiн белгiлеу;

5) сәулет-құрылыс, инженерлiк және технологиялық шешiмдердiң, сондай-ақ тұтастай объектiнiң прогрессивтiлiгiн бағалау;

6) монтаждалған технологиялық жабдық пен инженерлiк жүйелердi бақылап сынамалау мен сынақтар жүргiзу;

7) объект пайдалануға жарамсыз болған жағдайда, тапсырыс берушiге тиiстi уәжді қорытынды беру кiредi.

6-1. Объектіні пайдалануға қабылдау актісіне қол қою объектіні түпкілікті тексеріп-қараудан және осы тарауда белгіленген талаптар сақталғаннан кейін жүзеге асырылады.

7. Объектіні пайдалануға қабылдаудың бекітілген актісі болмаса, салынған объектіні пайдалануға жол берілмейді. Арнайы экономикалық аймақтардың аумағындағы өнеркәсіптік (өндірістік) объектілерді іске қосу-жөндеу жұмыстарын жүргізу кезінде пайдалануға жол беріледі. Стандарттау және қауіпсіздік талаптарына сәйкес келетін, іске қосу-жөндеу жұмыстары кезінде шығарылатын өнім объектіні пайдалануға қабылдау актісі бекітілгеннен кейін өткізіледі.

8. Құқықтық кадастрдың ақпараттық жүйесіне жаңадан құрылған жылжымайтын мүлікке ғимараттардың, құрылысжайлардың және (немесе) олардың құрамдастарының сәйкестендіру мен техникалық мәліметтерін енгізу, "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясында жылжымайтын мүлiкке құқықтарды тіркеу үшін объектiнi пайдалануға қабылдаудың бекiтiлген актiсi негіз болып табылады.

Ескерту. 73-бап жаңа редакцияда - ҚР 29.12.2014 № 269-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгерістер енгізілді - ҚР 07.04.2016 № 487-V (қол қойылған күннен бастап қолданысқа енгізіледі); 27.02.2017 № 49-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін екі ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.04.2019 № 243-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 21.05.2024 № 86-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

74-бап. Меншiк иесi пайдалануға дербес қабылдайтын объектiлер

1. Меншік иесі (тапсырыс беруші, инвестор, құрылыс салушы) осы Заңның 60-бабының 2-тармағында көрсетілген, құрылысы аяқталған, техникалық жағынан күрделi емес объектiлердi пайдалануға қабылдауды өзі дербес жүзеге асырады.

2. Егер осы Заңның 60-бабының 2-тармағында көрсетілген үй-жайларды (үйдiң жекелеген бөлiктерiн) өзгерту, сондай-ақ техникалық жағынан күрделi емес санамаланған объектiлердi салу мен пайдалану басқа азаматтардың құқықтарына нұқсан келтiрсе не мемлекеттiк, қоғамдық және (немесе) жеке мүдделерге қайшы келсе, осы баптың нормаларын қолдануға болмайды.

3. Осы баптың нормалары:

1) құрылысы мемлекеттiк инвестициялар есебiнен не олардың қатысуымен қаржыландырылатын;

2) екі қабаттан жоғары жеке тұрғын үй құрылысы объектілеріне қолданылмайды.

4. Меншік иесінің салынған объектіні пайдалануға дербес қабылдау тәртібін, сондай-ақ қабылдау актісінің нысанын сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметi істері жөніндегі уәкілетті орган бекітеді.

5. Инженерлік желілердің және (немесе) ғимараттардың (құрылысжайлардың) нақты орналасуының атқарушылық геодезиялық түсірілімі қоса берілген меншік иесінің салынған объектіні өз бетінше пайдалануға қабылдау актісі сәулет және қала құрылысы саласындағы функцияларды жүзеге асыратын жергілікті атқарушы органдардың мемлекеттік қала құрылысы кадастрының ақпараттық жүйесінде міндетті түрде есепке алуына жатады.

Меншік иесі объектілерді өз бетінше тапсырған кезде осы Заңның 60-бабы 2-тармағы бірінші бөлігінің, екінші бөлігінің 4), 11), 13), 16), 17) және 19) тармақшаларында көрсетілген объектілер үшін атқарушылық геодезиялық түсірілім талап етілмейді.

Ескерту. 74-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.15 № 461-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.07.05 № 452-IV (2011.10.13 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 № 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 28.10.2015 № 366-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 07.04.2016 № 487-V (қол қойылған күннен бастап қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 352-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.04.2023 № 221-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

75-бап. Объектiлердi пайдалануға қабылдау тәртiбi

1. Мердiгерден (бас мердiгерден) объектiнi қабылдауды техникалық және авторлық қадағалаулармен бiрлесiп тапсырыс берушi жүзеге асырады.

2. Мердiгерден (бас мердiгерден) объектiнiң пайдалануға қабылдауға дайындығы туралы жазбаша хабарлама алғаннан кейiн тапсырыс берушi объектiнi пайдалануға қабылдауды жүзеге асырады.

3. Мердiгерден (бас мердiгерден) объектiнiң дайындығы туралы хабарлама алған күннен бастап тапсырыс берушi мердiгерден (бас мердiгерден) және техникалық және авторлық қадағалауларды жүзеге асыратын тұлғалардан сәйкестiк туралы декларацияны, құрылыс-монтаждау жұмыстарының сапасы және орындалған жұмыстардың жобаға сәйкестiгi туралы қорытындыларды сұратады.

Мердiгер (бас мердiгер) мен техникалық және авторлық қадағалауларды жүзеге асыратын тұлғалар тапсырыс берушiден сұратуды алған күннен бастап үш жұмыс күнi iшiнде сәйкестiк туралы декларацияны, құрылыс-монтаждау жұмыстарының сапасы және орындалған жұмыстардың жобаға сәйкестiгi туралы қорытындыларды не терiс қорытындыларды ұсынады.

Орындалған жұмыстардың жобаға сәйкестігі туралы авторлық қадағалау қорытындысы егер бұл қолданыстағы нормалар мен қағидаларға қайшы келмесе, өнім берушілердің инженерлік және коммуналдық қамтамасыз ету бойынша объектіні жобалау кезінде бұрын берілген техникалық шарттарға сәйкес олар көрсететін қызметтерге қолжетімділікті қамтамасыз етуі үшін негіз болады.

4. Тапсырыс беруші сәйкестік туралы декларация, құрылыс-монтаждау жұмыстарының сапасы мен орындалған жұмыстардың жобаға сәйкестігі туралы қорытындылар негізінде мердігермен (бас мердігермен), техникалық және авторлық қадағалауларды жүзеге асыратын тұлғалармен бірлесіп, атқарушылық техникалық құжаттаманың бар-жоғы және жинақталымы тұрғысынан тексеруге, объектіні қарап-тексеруге және тиісті акт бойынша пайдалануға қабылдауға (объектінің пайдалануға қабылдауға дайындығына түпкілікті тексеру жүргізуге) міндетті.

5. Бекiтiлген жобалық шешiмдердi және мемлекеттiк (мемлекетаралық) нормативтердi бұзушылықтар анықталған жағдайда, сондай-ақ терiс қорытындылар болған кезде тапсырыс берушi объектiнi мердiгер (бас мердiгер) бұзушылықтарды жойғаннан кейiн пайдалануға қабылдайды.

Анықталған бұзушылықтар жойылған кезде объектiнi пайдалануға қабылдау осы бапта белгiленген тәртiппен жүзеге асырылады.

6. Тапсырыс берушiге жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасын, сәйкестiк туралы декларацияны, құрылыс-монтаждау жұмыстарының сапасы және орындалған жұмыстардың жобаға сәйкестiгi туралы қорытындыларды ұсыну – жобалау және құрылыс-монтаждау жұмыстарына мердiгерлiктi орындаушылардан, техникалық және авторлық қадағалауларды жүзеге асыратын тұлғалардан объектiнi жобалау, салу, пайдалануға қабылдау және беру кезiнде орындаған жұмыстары үшiн жауаптылықтан босатпайды.

Ескерту. 75-бап жаңа редакцияда - ҚР 29.12.2014 № 269-V Заңымен (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

75-1-бап. Объектіні пайдалануға қабылдау актілерін жүргізу және есепке алу тәртібі

1. "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясы өтініш берушіден объектінің техникалық сипаттамалары және инженерлік желілердің және (немесе) ғимараттардың (құрылысжайлардың) нақты орналасуының атқарушылық геодезиялық түсірілімі, сәйкестік туралы декларация, құрылыс-монтаждау жұмыстарының сапасы мен орындалған жұмыстардың бекітілген жобаға сәйкестігі туралы қорытындылар қоса берілген объектіні пайдалануға қабылдаудың бекітілген актісін алған кезден бастап бір күн ішінде бір мезгілде:

1) объектінің орналасқан жері бойынша тиісті жергілікті атқарушы органның сәулет және қала құрылысы саласындағы функцияларды жүзеге асыратын құрылымдық бөлімшесіне – объектінің техникалық сипаттамалары және инженерлік желілердің және (немесе) ғимараттардың (құрылысжайлардың) нақты орналасуының атқарушылық геодезиялық түсірілімі қоса берілген объектіні пайдалануға қабылдаудың бекітілген актісін;

2) объектінің орналасқан жері бойынша мемлекеттік сәулет-құрылыстық бақылау органдарына объектінің техникалық сипаттамалары, сәйкестік туралы декларация және құрылыс-монтаждау жұмыстарының сапасы мен орындалған жұмыстардың бекітілген жобаға сәйкестігі туралы қорытындылар қоса берілген объектіні пайдалануға қабылдаудың бекітілген актісін жібереді.

2. Сәулет және қала құрылысы саласындағы функцияларды жүзеге асыратын жергілікті атқарушы органдар "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясынан құжаттарды алған кезден бастап бір жұмыс күні өткенге дейін тапсырыс берушінің құрылыс салуды ұйымдастыру және рұқсат беру рәсімдерінен өту қағидаларында айқындалған рәсімдерді сақтауын салыстырып тексереді және мемлекеттік қала құрылысы кадастрының ақпараттық жүйесі арқылы пайдалануға қабылдау актісін есепке алуды жүргізеді.

Салыстырып тексеру қорытындылары бойынша құрылыс объектісінің құрылыс салуды ұйымдастыру және рұқсат беру рәсімдерінен өту қағидаларының талаптарына сәйкес еместігі анықталған жағдайда "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясынан құжаттарды алған кезден бастап бір жұмыс күні ішінде бұл туралы мемлекеттік сәулет-құрылыстық бақылау органдарына және тіркеуші органға жазбаша хабарлайды.

Сәйкессіздік болмаған жағдайда "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясынан құжаттарды алған кезден бастап бір жұмыс күні ішінде тіркеуші органға жазбаша хабарлайды.

3. Мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылау органдары "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясынан құжаттарды алған кезден бастап бір жұмыс күні өткенге дейін тапсырыс берушінің Қазақстан Республикасының сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы заңнамасында белгіленген нормалар мен талаптарды сақтауы тұрғысынан салыстырып тексереді.

Бұзушылықтар анықталған кезде "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясынан құжаттарды алған кезден бастап бір жұмыс күні ішінде бұл жөнінде тіркеуші органға жазбаша хабарлайды және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жауаптылық шараларын қолданады.

Бұзушылықтар болмаған жағдайда, "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясынан құжаттарды алған кезден бастап бір жұмыс күні ішінде бұл жөнінде тіркеуші органға жазбаша хабарлайды.

4. Осы баптың 2 және 3-тармақтарында белгіленген мерзімдерде ақпаратты беру үшін жауаптылық Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес сәулет және қала құрылысы мен мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылау саласындағы функцияларды жүзеге асыратын жергілікті атқарушы органдардың лауазымды адамдарына жүктеледі.

Ескерту. 11-тарау 75-1-баппен толықтырылды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 05.04.2023 № 221-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

76-бап. Қабылдау комиссиялары пайдалануға қабылдайтын объектiлер

Ескерту. 76-бап алып тасталды - ҚР 29.12.2014 № 269-V Заңымен (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі).

77-бап. Қабылдау және жұмыс комиссиялары

Ескерту. 77-бап алып тасталды - ҚР 29.12.2014 № 269-V Заңымен (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі).

78-бап. Мемлекеттiк қабылдау комиссиясы

Ескерту. 78-бап алып тасталды - ҚР 29.12.2014 № 269-V Заңымен (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі).

79-бап. Салынған объектілерді пайдалануға тапсыруға және қабылдауға қатысушылардың жауаптылығы

Тапсырыс берушілерді (инвесторларды, құрылыс салушыларды), техникалық және авторлық қадағалуды жүзеге асыратын тұлғаларды, iздену, жобалау, құрылыс-монтаждау жұмыстарына мердiгерлiктiң жауапты орындаушыларын, құрылыс материалдарын, бұйымдарын, конструкцияларын және жабдықтарын дайындаушылар мен берушiлерді қоса алғанда, салынған объектiлердi пайдалануға тапсыруға және қабылдауға қатысушылар, сондай-ақ құрылыстың және жабдықтарды монтаждаудың барысын жедел қадағалау қызметтері және басқа да қатысушылар жiберiлген бұзушылықтар не мiндеттi нормативтiк талаптардан (шарттардан, шектеулерден) ауытқушылықтар салдарынан азаматтардың өмiрiне немесе денсаулығына қауiп төнгені үшін, сондай-ақ мемлекеттiк, қоғамдық немесе жеке мүдделерге залал (зиян) келтiрiлгені үшiн, оның ішінде мүгедектігі бар адамдар мен халықтың жүріп-тұруы шектеулі басқа да топтары үшін объектілердің қолжетімділігін қамтамасыз ету жөніндегі талаптарды сақтамағаны үшін Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген жауаптылықта болады.

Ескерту. 79-бап жаңа редакцияда - ҚР 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 03.12.2015 № 433-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

Қазақстан Республикасының Президенті

On Architectural, Town-planning and Construction Activity in the Republic of Kazakhstan

The Law of the Republic of Kazakhstan dated 16 July, 2001 № 242.

Unofficial translation
Information for users!
"Adilet" Legal Information System also has a translation of the The Law on Architectural, Town-planning and Construction Activity in the Republic of Kazakhstan of the Republic of Kazakhstan provided by National Company KAZAKH INVEST JSC.
Footnote. Throughout the text, the words ”an authorized state body for architecture, town planning and construction” are replaced by the words ”an authorized body for architecture, town planning and construction” in keeping with Law of the Republic of Kazakhstan № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten calendar days after its first official publication).

This Law regulates relations, arising between the state bodies, individuals and legal entities in the process of carrying out of architectural, town planning and construction activity in the Republic of Kazakhstan, and directed to create a full environment and human life, sustainable development of inhabited localities and inter-settlement territories.

Section 1. The state regulation of architectural, town planning and construction activity Chapter 1. General provisions Article 1. Basic definitions used in the Law

The following basic definitions are used in the Law:

1) Designer’s supervision - author’s competence to oversee:

the development of a construction project (construction documents) carried out by a designer (designers)of architectural and town planning piece of work;

the implementation of a construction project by its developers, including a designer (designers)of architectural and town planning piece of work;

1-1) Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 01.01.2023 № 182-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication);

2) living environment - environment, in which people reside. Living environment includes:

environment - a set of natural and artificial objects, including atmospheric air, the Earth’s ozone layer, surface and ground water, land, subsoil, flora and fauna and also climate in their interaction;

architectural and landscape environment - space with a set of natural conditions and architectural forms, in which a person undertakes economic activities and performs other functions. As a rule, this is an environment of inhabited localities, which determines living conditions and psychophysical state of people;

accessible (inclusive) environment - a property of buildings, places of service, places of residence allowing free access to a place and free use of a service, and also having parameters that provide an opportunity to use a service, to reach for a thing;

internal environment - a set of living conditions in living quarters and working conditions in work (industrial) premises, including social, aesthetic, biological, psychological, physical and chemical factors such as natural radiation, external noise, biotic environment, pollution, humidity, air composition and movement, smells, combustion products, natural and artificial lighting, water purity and others;

3) objects of special regulation and town planning regulatory action - objects of architectural, town planning and construction activities, the implementation of which is hampered or impossible without introducing special rules (procedures), making exceptions or additions to standard rules (procedures) for the use of land, territory of an inhabited locality, a separate real property item;

3-1) the register of accredited expert organizations - a unified list of legal entities entitled to conduct comprehensive external appraisal of object construction projects;

3-2) an accredited expert organization - a legal entity accredited in the manner established by an authorized body for architecture, town planning and construction activities, which carries out a comprehensive external appraisal of object construction projects(feasibility studies and design estimates)that is not classified as a state monopoly by the legislation of the Republic of Kazakhstan on architectural, town planning and construction activities;

4) anthropogenic impacts - positive and adverse effects on nature, environment, inhabited localities caused by various forms of influence of human activities. In case of an adverse effect, it is necessary to take environmental measures;

4-1) the register of certified experts - a regularly updated unified list of individuals certified by relevant structural subdivisions of local executive bodies and entitled to:

carry out appraisals of object construction projects (feasibility studies and design estimates), as well as projects for town planning of territories (town planning projects of various levels);

conduct technical investigation of reliability and stableness of buildings and structures;

provision of engineering services for project management, technical supervision on behalf of the customer and author's supervision on behalf of the project developers;

5) territorial zoning – in town planning, division of territories into functional zones to specify types of town planning use of individual zones and possible restrictions on their use;

5-1) territorial transport planning - planning of development of the transport system of a territory, which also includes the planning of siting of infrastructure of all modes of transport and tracing of transport route network;

6) construction in progress - an object of construction not accepted into service in accordance with a procedure established by a customer and not used for its intended purpose (accommodation, rendering services, production output, receipt of profit and other types of operation);

6-1) unique object of construction - buildings, structures and their complexes, characterized by special architectural, space planning, constructional, engineering or technological solutions, not previously used individually or in combination, for which no state or interstate technical regulations and regulatory and technical requirements for the design and construction have been established, which determine it necessary to develop, coordinate and approve special technical conditions (special standards) for this object;

6-2) a single architectural style - a set of common features used in construction, characteristic of a certain area of ​​development of the territory, including individual development. The main parameters are the appearance, architectural style, color scheme, number of storeys, finishing materials. For the individual built-up area, the main parameters are the appearance, architectural style, color scheme, number of storeys, finishing materials, fencing, type of roof and the location of household buildings on the site;

7) a structure - an artificially created volumetric, planar or linear object (a surface, above-water and (or) underground, underwater one) with natural or artificial spatial boundaries and intended for execution of production processes, placing and storing material values or temporary stay (movement) of people, cargoes and also for placing (laying, wiring) equipment or utilities. A structure can also have an artistic and aesthetic, decorative-applied or memorial purpose;

7-1) detailed planning project – town-planning documentation developed for individual parts of territories and functional zones of inhabited localities, as well as territories outside of inhabited localities;

8) territory of an inhabited locality - an area within established boundaries (line) of an urban or rural settlement;

9) master plan of an inhabited locality - a town planning project for comprehensive planning of the development and construction of a city, rural settlement, village or other populated point, which establishes zoning, a planning pattern and functional arrangement of its territory, a system of transportation and engineering services, of landscaping and general improvement;

9-1) an accredited expert organization of a special industrial zone - a management company of a special industrial zone, accredited in accordance with the procedure, established by the authorized body for architecture, urban planning and construction, and carrying out a comprehensive non-departmental examination of projects (feasibility studies and design estimates) intended for construction on territory of a special industrial zone;

9-2) public places – territories, objects that are accessible or open to the public;

9-3) green spaces - plantings of trees, shrubs and herbaceous plants that have protective, sanitary, social, aesthetic and other functions in the territories of settlements;

9-4) local expert evaluation - the conclusion of the examination of projects, drawn up and issued to the customer at each stage of expert support for the relevant sections (parts) of the project, with the exception of the final examination stage;

10) is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 542-IV dated 13.01.2012 (shall go into effect ten calendar days after its first official publication);

11) a project - a plan of individuals and legal entities to ensure necessary conditions for human life and activities, presented in the form of architectural, town planning and construction documentation (drawings, graphic and text materials, engineering and construction cost estimates), including a feasibility study of construction and (or) design estimates, disclosing the essence of the plan and possibility of its practical implementation;

12) pre-project documentation - documentation preceding the development of town planning, architectural projects, a construction project and including programs, reports, feasibility studies, technical and economic calculations, results of scientific research and engineering surveys, technological and design calculations, rough sketches, models, measurements and results of object investigations, as well as other source data and materials required for making decisions on the development of project documentation and subsequent implementation of projects;

13) project documentation shall include:

projects of landscaping of a territory, its external design, placing and installation (erection) of pieces of monumental or decorative art;

town planning projects - projects with an idea of comprehensive town planning, organization, development and building of territories and inhabited localities or their parts (general scheme of the territory of the Republic of Kazakhstan, interregional schemes for territorial development, integrated schemes for urban planning of territories, master plans for inhabited localities, detailed planning projects, projects for industrial zone planning, development projects, master plans of objects and complexes, projects of general improvement and landscaping, other planning projects);

a construction project (building project) - project (design and estimate) documentation containing space-planning, construction, technological, engineering, environmental, economic and other solutions, as well as estimates for organizing and carrying out construction, engineering preparation of an area, general improvement. Construction projects also include projects of conservation of construction in progress and post-utilization of overaged facilities;

an architectural project with an architectural idea - an independent project for erecting a structure (monument), the design of which requires involvement of an architect, or part of project (design and estimate) documentation, including architectural and artistic, compositional and space-planning solutions of an object that takes into account social, economic, functional, technological, engineering and technical, fire-fighting, anti-explosive, sanitary-hygienic, environmental and other requirements and made to the extent necessary for the development of a construction project or other documentation for the construction of an object;

14) interstate appraisal of projects - an obligatory form of examination of projects of interest to two or more states that are parties to an international treaty on construction of an object;

15) is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 269-V dated 29.12.2014 (shall go into effect on 01.01.2015);

16) projects’ appraisal - an expert activity that consists in conducting analysis and evaluation of projects’ quality by establishing conformity (non-conformity) of design solutions with the terms of primary documents (materials, data) for designing, stipulated by the legislation of the Republic of Kazakhstan, as well as compliance with design solutions and calculations of town planning and technical regulations, standards and provisions of state and interstate regulatory documents. Appraisal is divided into:

comprehensive non-departmental appraisal of projects for the construction of facilities (including industry and departmental appraisals), carried out on "one contact" principle on feasibility studies and design estimates intended for construction of buildings and structures, their complexes, engineering and transport communications;

comprehensive urban planning appraisal of urban planning of territories, carried out on urban planning projects of all levels;

16-1) expert activity entities in design - expert organizations, as well as experts who are full-time employees of expert organizations or temporarily engaged by these organizations as freelance experts to perform a comprehensive non-departmental appraisal or a comprehensive urban planning appraisal in a separate section (part) of the project ;

16-2) design appraiser - an individual, who is certified in accordance with a procedure established by the legislation of the Republic of Kazakhstan on architectural, town planning and construction activities for conducting appraisal of certain sections (parts) of projects, and is on staff of an expert organization;

16-3) project management - activities related to the arrangement, planning, coordination, control over the design, construction and commissioning of objects in accordance with contracts concluded with a customer or investor to achieve the objectives of an investment project within the frames of specified budget and terms;

17) is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 269-V dated 29.12.2014 (shall go into effect on 01.01.2015);

18) engineering infrastructure - a set of enterprises (entities), objects (buildings and structures), service lines and networks of engineering utilities, which create normal conditions for people’s life and activities, and also for sustainable operation of production or circulation of goods and services;

18-1) is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 269-V dated 29.12.2014 (shall go into effect on 01.01.2015);

18-2) engineering technician - an individual with either a secondary vocational education or a higher one, who arranges and manages the production process in the field of architecture, town planning and construction;

19) transport infrastructure - a set of land (motor and (or) rail) roads, water (sea and (or) river) communication routes with a complex of bridge, tunnel and other transport structures, road intersections and overhead crossings, control signal devices, communications, engineering facilities supporting the work of transport, servicing of vehicles, movement of cargo, passengers, ensuring functional activity of production and maintenance personnel, warehouses and territories, sanitary protection areas and protected zones, and also lands, legally assigned to the mentioned communication routes and objects with real estate items on them;

19-1) street and road network - an object of transport infrastructure that is part of territories of inhabited localities, limited by red lines and intended for the movement of vehicles, bicycles and pedestrians, for streamlining urban development and laying of utilities, as well as ensuring transport, bicycle and pedestrian connections of territories of inhabited localities as part of their communication routes. Main elements of the street-road network are streets, avenues, lanes, thoroughfares, embankments, squares, sidewalks, pedestrian and bicycle paths;

19-2) protected objects - buildings, structures and facilities intended for the stay of protected persons, other buildings, structures and facilities protected by the State Security Service of the Republic of Kazakhstan, as well as the adjacent territory and water area. The list of objects protected by the State Security Service of the Republic of Kazakhstan is approved by the head of the State Security Service of the Republic of Kazakhstan in agreement with the Administration of the President of the Republic of Kazakhstan;

20) is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 269-V dated 29.12.2014 (shall go into effect on 01.01.2015);

21) urban zoning - distribution of the territory of an inhabited locality in accordance with its functional purpose (residential, public, industrial, recreational and other functional areas);

22) town planning and architectural and construction documentation - a system of interconnected documents (including pre-project and project documentation, state and interstate regulatory documents) required for organization of territories, urban development planning and development of territories and inhabited localities, construction (expansion, modernization, technical re-equipment, reconstruction, major repairs, conservation and post-utilization) of objects, as well as organization of construction, engineering preparation of a territory, general improvement, landscaping, external design;

23) inventory items of a town planning cadaster - elements of the managed and utilized territory of the Republic of Kazakhstan as a whole, of regions, districts, inhabited localities, items of real estate, including all types of volumetric, planar and linear structures;

24) town planning space – a territory of urban management regulation, in which the material environment of life and activity of a person (of the population of the country, region, inhabited locality, part of an inhabited locality)is formed;

25) town planning activity (hereinafter – town planning) - an urban development activity in the planning and development of territories and inhabited localities, their territorial transport planning and traffic management, determination of types of town planning use of territories, comprehensive planning of urban and rural settlements, including creative process of urban space formation, creation of a town planning project, coordination of all related sections of town planning documentation;

26) town planning regulations - provisions, permits, restrictions (including encumbrances, prohibitions and easements) on the utilization of territories (land plots) and other items of real estate, as well as any legislatively permissible changes of their status.

Town planning regulations are established by town planning and architectural and construction documentation, executed in accordance with national regulations. The validity of town planning regulations is limited to a time period established for them;

27) territory of town planning regulation - an area within which any architectural, town planning and construction activities are carried out;

28) potentially hazardous construction objects - hazardous production facilities, which, because of their functional purpose and production processes, pose a threat of man-triggered and (or) environmental disasters harming human health and life, doing irreparable damage, disrupting normal operation of other facilities and requiring special measures to ensure industrial safety during their design, construction and operation;

29) inter-settlement territories - territories beyond boundaries (line) of inhabited localities;

30) residential area - part of the territory of an inhabited locality, intended for the arrangement of residential, public (social and business) and recreational zones, as well as separate parts of engineering and transport infrastructures, other objects, the siting and activities of which do not have an effect requiring special sanitary protection zones;

30-1) state bank of construction projects – electronic archive of feasibility studies, standard designs and design (design and estimate) documentation for the construction of new facilities that have received a positive conclusion from a comprehensive non-departmental expertise;

30-2) public investments in construction (hereinafter referred to as public investments) - investments in the construction of new buildings and structures, their complexes, engineering and transport communications, as well as reconstruction (expansion, modernization, technical re-equipment) or major repairs of existing objects, the source of which are:

funds of the republican and (or) local budgets, including targeted funds allocated for budget investments and budget lending to subjects of the quasi-public sector;

targeted funds of non-state loans under state guarantee or state suretyship;

funds of the National Fund of the Republic of Kazakhstan;

funds allocated for the implementation of public-private partnership projects, including concession projects

31) construction activity (hereinafter referred to as construction) - an activity creating fixed assets for production and non-production purposes through the erection of new and (or) changes (expansion, modernization, technical re-equipment, reconstruction, restoration, major repairs) of existing objects (buildings, structures and their complexes, communications), installation (dismantling) of related technological and engineering equipment, manufacturing (production) of building materials, products and structures, as well as conservation of construction of uncompleted projects and post-utilization of overaged objects;

31-1) conclusion on the quality of construction and installation works - a document, by which persons, carrying out technical supervision, confirm the quality of completed construction and installation works;

32) construction and installation works - construction activities that include:

excavation and special earthwork operations;

early works related to the demolition of existing buildings and structures, the installation of temporary engineering networks, roads, storage areas, as well as vertical leveling of the territory;

erection of load-bearing and (or) enclosing constructions of buildings and structures (including bridges, elevated roads, tunnels and subways, overpasses, pipelines, other artificial structures);

special construction and installation works on laying linear structures;

installation of external engineering networks and structures as well as of internal engineering systems;

works on protection and finishing of structures and equipment;

construction of roads and railways;

installation of technological equipment, including its assembly and placing in the final position at the site of permanent operation, individual testing, load testing and also dismantling;

32-1) construction site - a building, structure and their complexes, communications, which are the final result of construction activities;

33) construction products - interim and (or) final result of architectural, town planning and (or) construction activities;

34) quality of construction products (quality of an object) - a set of characteristics (including an aesthetic one) of end construction products made available to consumers, reflecting requirements that aim to ensure interests and safety of owners (users) and society as a whole throughout the entire life of their service (operation, use, application);

35) construction control lines (building lines)- boundaries of a construction site established during the placing of buildings (structures, constructions) with a setback from red and yellow lines or from the boundary of a land plot;

35-1) price formation in construction - a mechanism of determining the value of construction products;

35-2) the Unified State Register of New Technologies in Construction - a list of new efficient technologies of construction operations introduced in the Republic of Kazakhstan by subjects of architectural, town planning and construction activities, for which no standards in the estimate and regulatory framework exist, the list is formed in the manner determined by an authorized body for architecture, town planning and construction activities;

35-3) estimated cost of construction - money required for the construction of an object, the amount of which is determined on the basis of project materials and an estimate standard base;

36) red lines - boundaries separating the territory of city blocks, micro-districts, other elements in the planning structure of inhabited localities from streets (minor streets, squares). As a rule, red lines are used to control the boundaries of a development area;

36-1) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 02.01.2023 № 184-VII (shall be enforced sixty calendar days after the date of its first official publication);

37) a model - illustrative (visual) material made in a volumetric form in strict accordance with the scale (in detail or conditionally) in order to establish spatial proportionality of territories planned for development, of projected objects, their individual elements, as well as interiors of premises or internal space of structures. Video materials of computer spatial modeling can be used as a mock-up;

38) state town planning cadaster - a state system of quantitative and qualitative indicators, including town planning regulations, cartographic, statistical and textual information characterizing the territory of town planning, architectural and construction activities according to the socio-legal status of its use, the level of engineering and technical security, parameters and condition of objects located on it, as well as natural and climatic conditions and ecological state;

39) state standards (state regulatory documents) - a system of regulatory legal acts, town planning and technical regulations, regulatory and technical documents, other mandatory requirements, conditions and restrictions that provide favorable, safe and other necessary conditions for human life and activity;

39-1) a state expert organization – a legal entity established by the decision of the Government of the Republic of Kazakhstan in the organizational and legal form of a republican state enterprise on the right of economic management and carrying out activities related to the state monopoly to conduct a comprehensive non-departmental examination of projects for the construction of facilities (feasibility studies and design estimates), the formation and maintenance of the state bank of construction projects, as well as the provision of feasibility studies, standard projects and design (design and estimate) documentation from the state bank of construction projects;

40) rough sketch (sketch design) - a simplified form of a design (planning, spatial, architectural, technological, construction, engineering, decorative or other) solution, executed as a scheme, drawing, first draft (pictorial representation) and explaining the idea of this solution;

40-1) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.06.2020 № 352-VI (shall come into force upon expiration of six months after the date of its first official publication);

41) master plan of an object – part of a project for the construction of an object (building, structure, complex), containing a comprehensive solution to its placing in an area (on site), laying (wiring) of transport communications, engineering networks, engineering preparation of territory, general improvement and landscaping, organization of maintenance and other activities related to the location of a designed object;

42) post-utilization of an object - a set of operations for dismantlement and demolition of a permanent structure (building, construction, complex) after the termination of its operation (use, application) with simultaneous restoration and secondary use of regenerated elements (structures, materials, equipment), as well as the processing of waste and elements not subject to regeneration;

43) monitoring of objects - a system of observation of the status of and changes in objects of architectural, town planning and construction activities;

44) technical complexity of an object - level of responsibility of a construction object by the degree of technical requirements for reliability and strength of foundations and structures established by state and (or) interstate (international) standards depending on the functional purpose of an object, features of its load-bearing and enclosing structures, the number of floors (construction levels), seismic hazard or other special geological, hydrogeological, geotechnical conditions of the site (area) of construction, which are subdivided into:

the first level of responsibility – high;

the second level of responsibility - normal;

the third level of responsibility - low;

44-1) an act of object’s acceptance into service - a document confirming the completion of the construction of an object in accordance with an approved project and state (interstate) standards and its complete readiness for operation;

44-2) is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication);

44-3) statement of conformity of the completed work with the project - a document to be drawn up by persons carrying out designer’s supervision to confirm the compliance of the executed work with the approved project (design and estimate) documentation;

44-4) renovation - a set of measures for the renovation of construction sites, including dilapidated and (or) emergency ones, aimed at improving the conditions of their operation in order to ensure the safety of life and health of people, as well as bringing such sites into line with the architectural appearance of a populated area through reconstruction (major repairs), restoration or construction, building of new construction sites with the demolition of dilapidated and (or) emergency construction sites;

45) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 542-IV dated 13.01.2012 (shall go into effect ten calendar days after its first official publication);

46) conservation of objects under construction - a set of measures to ensure safety and quality characteristics of structures, materials and equipment of an uncompleted construction object for the period of temporary suspension of its construction;

47) sanitary protection zone - an area separating special-purpose zones, as well as industrial enterprises and other manufacturing, communal and storage facilities in an inhabited locality from neighboring residential areas, buildings and structures for housing and civil purposes in order to mitigate the effect of adverse factors on them;

47-1) expert opinion - a document of a state expert organization, expert organization or accredited expert organization of a special industrial zone, which is the result of a comprehensive non-departmental examination of a construction project for facilities for compliance (non-compliance) of the adopted decisions with the conditions of the initial and permitting documents (materials, data) for design, stipulated by the legislation of the Republic of Kazakhstan, as well as compliance in the adopted decisions and calculations with the requirements of urban planning and technical regulations, estimate standards and provisions of state and interstate regulatory documents in the field of architecture, urban planning and construction;

47-2) a chamber of expert organizations (hereinafter - the chamber) - a single non-profit organization created by legal entities in the amount of at least three accredited expert organizations carrying out expert activities in the field of designing construction projects, with the exception of a state expert organization;

48) yellow lines - boundaries of maximum permissible zones of possible spreading of debris (failures) of buildings (constructions, structures) as a result of destructive earthquakes, other natural or man-made disasters. Yellow lines, as a rule, are used to regulate spacing between buildings and structures;

48-1) declaration of conformity - a document, by which a contractor (general contractor) certifies the compliance of the completed work of a completed construction project with the approved project design and requirements of state (interstate) standards;

49) an architectural and planning assignment - a set of requirements for designation, basic parameters and location of an object on a particular land plot (area, route), as well as mandatory requirements, conditions and restrictions for design and construction, established in accordance with town planning regulations for a certain inhabited locality. At the same time, it is allowed to establish requirements for a color solution and use of materials for finishing facades of buildings (structures), volumetric-spatial solution in accordance with rough sketches (sketch designs) provided by a customer (developer, investor);

49-1) an automated register in the field of architectural, urban planning and construction activities (hereinafter - the automated register) - a component of the information system in the field of architecture, urban planning and construction integrated with the information systems of state bodies and other organizations, containing information on entities engaged in architectural, urban planning and construction activities in accordance with this Law;

50) engineering services in the area of architectural, town planning and construction activities - a set of services (technical and designer’s supervision, project management) ensuring the preparation and implementation of construction in order to achieve the best possible design targets;

51) interstate standards (interstate regulatory documents) in the area of architecture, town planning and construction - a system of technical standard documents, rules and other mandatory requirements, conditions and restrictions, including interstate town planning standards, interstate building norms and rules, interstate standards in construction, that are in effect in the Republic of Kazakhstan and the other state (other states) that are parties to international treaties ratified by the Republic of Kazakhstan;

51-1) expert works - works on the examination of projects and technical investigation of reliability and stableness of buildings and structures;

52) an authorized body for architecture, town planning and construction - a central governmental authority carrying out management in the area of state administration of architectural, town planning and construction activities;

53) architectural activity (hereinafter referred to as architecture) is an activity on creation of architectural objects, including the process of creation of the exterior and interior of an object, spatial, composition, volumetric planning and functional arrangement, fixed in the architectural part of design documentation for construction (reconstruction, restoration), execution of designer’s supervision of the project;

54) architectural objects - a building, structure, monument, a group of buildings and structures, their exteriors and (or) interiors, amenities, elements of landscape or garden art created on the basis of architectural or town planning projects, the development of which requires an architect’s involvement;

55) a piece of architecture (town planning) - an object of copyright and intellectual property of an author (authors), which is the result of creative process in individuals’ professional activity aimed at creating an architectural object or the formation of urban space, including an author’s idea, fixed in the form of project documentation, separate graphical representation, model or rough sketch, as well as a life-size project(part of a project);

56) zones (areas) of increased seismic hazard - areas with possible (expectable) seismic impact with the intensity of seven or more points;

56-1) estimate standards - a pool of resources (labor costs of construction workers, working hours of building machines, needs for materials, products and structures) set for the adopted measure of construction, installation and other works;

56-2) estimate standard base - a set of estimate standards and estimated prices for materials, products and equipment;

56-3) customer - an individual or legal entity operating in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on architectural, town planning and construction activities. Depending on the purpose of an activity, a customer may be a customer-investor of a project (program), customer (owner), developer or their authorized persons;

57) man-made impacts - as a rule, undesirable or harmful (dangerous) effects on the population, inhabited localities or inter-settlement areas caused by a person’s economic activity without or with a threat of occurrence of natural and man-made emergencies;

58) man-made disasters - extreme factors related to economic activity, which have caused:

industrial, transport and other accidents;

fires, explosions or explosion threat;

emissions or threat of release of biologically, chemically hazardous or radioactive substances;

sudden collapse of buildings or structures, utilities;

breakthroughs of hydraulic engineering or treatment facilities;

accidents at electric power and communication systems;

59) technical supervision - overseeing of construction at all stages of project implementation, including the quality, timing, cost, acceptance of completed work and object’s commissioning;

60) a building - an artificial structure consisting of load-bearing and enclosing constructions forming a mandatory aboveground closed space and used, depending on its functional purpose, for living or staying of people, for performing production processes, and placing and storing material values. A building may have a substructure;

61) engineering equipment of buildings (structures) - a complex of engineering systems and technical devices that create standard or comfortable conditions for living (everyday life), labor activity (stay) of people ensuring preservation of material values, as well as engineering support of technological equipment and production processes;

61-1) technical inspection of reliability and stableness of buildings and structures - a type of expert works that result in finding out the actual state of buildings and structures and their elements, reliability and stableness, the possibility of further operation of buildings and structures, in obtaining a quantitative assessment of actual quality indicators of structures with account of changes occurring in the course of time to decide on the scope and list of works for overhaul, modernization or reconstruction at the site, as well as the change of an intended use;

61-2) a standard project – design estimates for further multiple use in design, developed within the framework of the budget program of the authorized body for architecture, urban planning and construction;

61-3) people with limited mobility - the elderly, persons with disabilities, persons with difficulties in independent movement, in receiving services, in information or orientation in space, including those using baby strollers and (or) wheelchairs;

62) environmental disasters - extreme environmental factors of the natural balance disturbance associated with the change in:

the state of land (catastrophic subsidence, tectonic faults, griffins, landslides, cavings as a result of the mining of minerals, the presence of heavy metals or other harmful substances in the soil in excess of maximum permissible concentrations, intensive soil degradation, desertification of vast areas due to erosion, salinity or bogging of soils);

the composition and properties of the atmosphere (sharp climate change as a result of anthropogenic impact, steady excess of the maximum permissible concentrations of harmful impurities and deterioration of air transparency, persistent oxygen deficiency in inhabited localities, formation of an extensive zone of acid precipitation);

the state of hydrosphere (depletion of water sources or their catastrophic or irreversible pollution, persistent shortage of drinking water, and also water for industrial and domestic needs);

the state of biosphere (destruction of vegetation in vast areas, extinction of species of animals, plants, dramatic change in the ability of the biosphere to reproduce).

Environmental disasters also include natural disasters (catastrophic natural phenomena).

Footnote. Article 1 is in the wording of Law of the Republic of Kazakhstan № 204 dated 11.12.2006 (shall go into effect from the date of its official publication); as amended by Laws of the Republic of Kazakhstan № 213 dated 09.01.2007 (see Article 2 for the enactment procedure); № 180-IV dated 10.07.2009; № 452-IV dated 05.07.2011 (shall go into effect from 13.10.2011); № 461-IV dated 15.07.2011 (shall go into effect upon expiry of six months after its first official publication); № 542-IV dated 13.01.2012 (shall go into effect upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 548-IV dated 25.01.2012 (shall go into effect upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 553-IV dated 13.02.2012 (shall go into effect upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 34-V dated 10.07.2012 (shall go into effect from the date of its official publication); by Constitutional Law of the Republic of Kazakhstan № 121-V dated 03.07.2013 (shall go into effect upon expiry of ten calendar days after its first official publication); by Law of the Republic of Kazakhstan № 151-V dated 03.12.2013 (shall go into effect upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 167-V dated 21.01.2014 (shall go into effect upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 195-V dated 17.04.2014 (shall go into effect upon expiry of six months after its first official publication); № 269-V dated 29.12.2014 (shall go into effect from 01.01.2015); № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication); № 391-V dated 12.11.2015 (shall go into effect six months after the day of its first official publication); № 433-V dated 03.12.2015 (shall go into effect on 01.01.2016); № 487-V dated 07.04.2016 (shall go into effect six months after the day of its first official publication); № 86-VI dated 03.07.2017 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication); № 156-VI as of 24.05.2018 (shall be enforced ten calendar days after its first official publication); dated 29.06.2020 № 352-VI (for the procedure of enactment see Art. 2); dated 01.04.2021 № 26-VII (shall come into force upon expiration of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 27.06.2022 № 129-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); dated 30.12.2022 № 177-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); dated 01.01.2023 № 182-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); dated 02.01.2023 № 184-VII (shall be enforced sixty calendar days after the date of its first official publication); dated 05.04.2023 № 221-VII (shall be enforced nine months after the date of its first official publication); dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall be enforced upon the expiration of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the date of its first official publication); dated 21.05.2024 № 86-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the date of its first official publication); dated 01.07.2024 № 107-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 2. The legislation of the Republic of Kazakhstan on architectural, town-planning and construction activity

1. The legislation of architectural, town-planning and construction activity of the Republic of Kazakhstan is based on the constitution of the Republic of Kazakhstan and consist of this Law, the Civil Code and other regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan.

2. If the international treaty, ratified by the Republic of Kazakhstan establishes the other rules, than those provided by the legislation of the republic of Kazakhstan on architectural, town-planning and construction activity, the rules of international treaty shall be applied.

Article 3. Basic directions of activity in the field of architecture, town-planning and construction

1. Basic directions of activity in the field of architecture, town-planning and construction shall ensure the state, public and private interests in this scope:

1) the state interests - societal interests in whole in ensuring conditions of sustained development of regions, cities, rural settlements, villages and other settlements, performance of life support system, transport and engineering services, communication and energy, environmental protection, preservation of objects of historical and cultural heritage;

2) public interests – interests of population of separate regions, cities, rural settlements, villages and other settlements in ensuring of favorable living (residence) conditions in this territory, environmental improvement, prevention of hazardous (harmful) effects in the result of economic and other activity, infrastructure development of inhabited localities and territories, adjacent to them, preservation of objects of historical and cultural heritage, natural values;

3) private interests – the interests of individuals and legal entities in connection with carrying out of architectural, town-planning and construction activity in their land plots.

In case, if the town-planning and architectural-construction activity of citizens and legal entities creates a nuisance or impossibility of the use, possession or disposition of objects (land plot or other immovable property), belonging to them (used by them), it shall subject to restriction.

2. Architectural, town-planning and construction activity shall be concluded in:

1) conducting engineering surveys for construction, use of the National Spatial Data Fund for architectural, urban planning and construction purposes;

2) preparation of foundations, predictions, documents of the System of the state planning of the Republic of Kazakhstan in the field of architecture, town-planning and construction;

3) development, examination, agreement and approval according to the established procedure of town-planning, architectural-construction and other project (design and estimate) documentation;

4) construction of new, as well as expansion, technical re-equipment, modernization, reconstruction, restoration, renovation and major repairs of existing structures, buildings, facilities, engineering and transport communications;

5) engineering preparation of the ground, creation of living environment and planting;

6) conservation of construction of incompleted objects;

7) performance a set of works of post-utilization of objects;

8) performance of scientific and research, experimental works and use of their results in the field of architecture, town-planning and construction;

9) carrying out of town-planning and architectural-construction control and supervision;

10) involvement and rendering of engineering services;

11) establishment of requirements, ensuring the safety in the scope of architectural, town-planning and construction activity.

Footnote. Article 3 as amended by Laws of the Republic of Kazakhstan № 38 dated 12 April, 2005; N 40 dated 13 April, 2005 (shall be enforced from 1 January, 2005); № 204 dated 11 December, 2006 (shall be enforced from the date of its official publication); № 209 dated 29 December, 2006 (see Article 2 for the enactment procedure); № 188-IV dated 17.07.2009 (see Article 2 for the enactment procedure); № 378-IV dated 06.01.2011 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 15-V dated 27.04.2012 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); by Constitutional Law of the Republic of Kazakhstan № 121-V dated 03.07.2013 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 124-V dated 03.07.2013 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 195-V dated 17.04.2014 (shall be enforced upon expiry of six months after its first official publication); № 269-V dated 29.12.2014 (shall be enforced from 01.01.2015); dated 21.12.2022 № 167-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); dated 01.07.2024 № 107-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 4. Subjects of architectural, town-planning and construction activity

The subjects of architectural, town-planning and construction activity shall be the state bodies, individuals and legal entities, participating in formation and development of living environment and life activity of person in the territory of the Republic of Kazakhstan.

Citizens without citizenship, foreigners and foreign legal entities may be vested with right of performance of works (services), relating to the architectural, town-planning and (or) construction activity according to the established procedure in the territory of the Republic of Kazakhstan, unless otherwise provided by the legislative acts of the Republic of Kazakhstan.

Article 5. The objects of architectural, town-planning and construction activity

The objects of architectural, town-planning and construction activity shall be:

1) the territory of the Republic of Kazakhstan;

2) the territory of regions, districts;

3) the territory of inhabited localities and their parts;

4) functional areas;

5) real estate properties, including all types of constructions with technological and engineering equipment, relating to them;

6) special economic and industrial zones;

7) immovable monuments of history and culture, nature and urban landscape, the status of which is established by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

The cities as the objects of architectural, town-planning and construction activity shall be subdivided into:

1) big (with a population of over 500,000 inhabitants);

2) big (with a population of over 100 thousand to 500 thousand inhabitants);

3) average (with a population of over 50 thousand to 100 thousand inhabitants);

4) small (with a population of 50 thousand inhabitants).

Footnote. Article 5 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 116 dated 10 January, 2006 (see Article 2 for the enactment procedure of Law № 116); № 243-VІ as of 03.04.2019 (shall be enforced ten calendar days after its first official publication).

Article 6. Objects of architectural, town planning and construction activities of special regulation and town planning regulation

1. Objects of architectural, town planning and construction activities of special regulation and town planning regulation are subdivided into:

1) territorial objects of special regulation and town planning regulation;

2) inhabited localities of special regulation and town planning regulation;

3) separate items of real estate that require special regulation and (or) town planning regulation;

4) certain construction objects requiring special regulation and (or) town planning regulation.

2. Territorial objects of architectural, town planning and construction activities of special regulation and town planning regulation include:

1) zones of ecological disaster and (or) emergency situations;

2) specially protected natural areas;

3) water protection zones and strips;

4) territories with objects of historical and cultural heritage and (or) protected unique and rare landscapes;

5) territories used for health-improvement, spa, recreational and reserve purposes;

6) suburban areas;

6-1) territories of agglomeration;

7) zones of restricted territories and other areas designated by legislative acts of the Republic of Kazakhstan as zones of special regulation.

3. Inhabited localities with special regulation of architectural, town planning and construction activities and town planning regulation include:

1) the capital of the Republic of Kazakhstan and cities of republican significance;

2) towns with over one hundred thousand inhabitants;

3) resort towns and villages;

4) inhabited localities, their parts or adjacent territory having historical, cultural value or protected landscape objects, as well as settlements in natural reserves and national parks;

5) military towns, frontier outposts and settlements in other closed objects;

6) inhabited localities in areas with special (extreme) natural and climatic, geotechnical or hydrogeological conditions, as well as in zones of ecological and man-triggered disasters or exposed to other adverse events and processes.

4. Items of real estate with special regulation of architectural, town planning and construction activities and town planning regulation include:

1) monuments of history and culture and their ensembles;

2) objects of the state natural reserve fund;

3) facilities required to accomplish special national or economic tasks, including objects known to pose danger to human life and health or the environment;

4) buildings and structures for residence, stay and work of persons with disabilities.

4-1. Separate construction objects requiring special regulation and (or) urban planning regulation shall be determined by the authorized body for architecture, urban planning and construction.

5. The special regulation regime is established by this Law and other legislative acts of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 6 as amended by Laws of the Republic of Kazakhstan № 13 dated 20.12.2004 (shall go into effect from 01.01.2005); № 38 dated 12.04.2005; № 204 dated 11.12.2006 (shall go into effect from the date of its official publication); № 180-IV dated 10.07.2009; № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication); № 487-V dated 07.04.2016 (shall go into effect on the day of signing); dated 16.11.2020 № 375-VI (shall come into force upon expiration of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 27.06.2022 № 129-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Chapter 2. Providing positive living environment and life activity upon carrying out of architectural, town-planning and construction activity Article 7. Rights of citizens to a favorable environment in inhabited localities

Citizens as consumers of results of architectural, town planning and construction activities have a right to:

1) to the environment favorable in respect of the given area, also accessible to persons with disabilities and other low-mobility population groups within the territory of the populated locality (settlement) in accordance with the state urban planning policy in terms of resettlement and placement of productive forces, with urban planning requirements to the zoning of territories, the norms of environmental and sanitary-hygienic safety and the infrastructure provision level of the given area;

2) rest through allocating (allotting) recreational areas intended for these purposes and having most favorable natural and climatic conditions and landscape, proper medical and sanitary conditions, leisure facilities, including educational, mass cultural, sporting, wellness and entertainment events, an opportunity to arrange dacha, garden and vegetable plots.

When choosing an area intended for people’s recreation, it is necessary to take into account the presence of objects classified as protected landscape objects and (or) historical and cultural values.

Footnote. Article 7 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 433-V dated 03.12.2015 (shall go into effect on 01.01.2016); dated 27.06.2022 № 129-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 8. Ensuring security from natural and man-triggered, human impacts

1. Carrying out of architectural, town-planning and construction activity shall issue from the conditions of ensuring of requirements, established by the legislation, on security of population, territories and inhabited localities from impact of hazardous (harmful) natural and man-triggered, anthropogenic events and processes.

Measures on carrying out of these requirements shall be taken into account in project documentation, regulating by the state standards.

2. The state standards (state regulatory documents) shall provide obligation of inclusion the sections on measures of protection of population, inhabited localities and inter-settlement territories from hazardous (harmful) impacts in the result of emergency situations of natural and man-triggered character to the town-planning and architectural-construction documentation.

3. Inhabited localities and territories, exposed with hazardous (harmful) impacts in the result of emergency situations of natural character, as well as foreseeable emergency situations of man-triggered character shall be provided by the complex project documentation on security of population and territories from specified impacts.

4. In the inhabited localities, exposed by impacts of natural, man-triggered, anthropogenic character, the results of monitoring of occurred hazardous (harmful) events and processes shall be taken into account in the state town-planning cadaster on a basis level.

Article 9. Requirements for ecological safety and environmental protection

1. Architectural, town planning and construction activities should be carried out with account of assessment of their environmental impact in accordance with the classification of objects, established by the Environmental Code of the Republic of Kazakhstan, and envisage measures on efficient management of natural resources, provision of ecological safety and environmental protection.

These measures are provided for and implemented in accordance with standards and (or) the maximum permissible level (load) for this type of impact, established by the legislation.

2. The list of town planning and architectural and construction documentation includes sections (parts) of projects on environmental protection and efficient management of natural resources.

The fulfillment of requirements (conditions, restrictions) of duly approved project documentation on efficient management of natural resources, ecological safety and environmental protection is mandatory for all subjects of architectural, town planning and construction activities that implement projects.

Territories with industrial centers or individual production complexes, which are declared zones of ecological disaster, should be provided with comprehensive project documentation on protection of the population and environment.

3. Integrated schemes for urban development of territories, interregional schemes for territorial development should provide for measures of environmental protection and management, as well as rehabilitation of zones of environmental disasters and emergencies.

Draft master plans of inhabited localities, detailed planning projects and other town planning documentation should contain information on water protection areas and strips, specially protected natural areas in the territory planned for development and should state the presence of project approvals by relevant authorized bodies in the manner established by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

If there are no existing projects of water protection areas and strips for the territory planned for development, a design assignment for the development of these town planning projects shall provide for a mandatory special section replacing the missing documentation on water security.

4. If there is a threat to the life and health of a person, which arose earlier or is expected (predicted) as a result of pollution of a territory and (or) an object with harmful chemical and biological substances in excess of maximum permissible concentration, radioactive substances above the maximum permissible levels, the town planning documentation shall contain special sections (parts) of the project, providing for measures to destroy (withdraw) such sources, conserve contaminated areas (objects) and carry out a set of measures for their rehabilitation, as well as the possibility of introducing by the Government of the Republic of Kazakhstan of a special regime for the use of a territory or object (objects), including temporary residence of citizens (population) in a contamination zone.

Footnote. Article 9 as amended by Laws of the Republic of Kazakhstan № 213 dated 09.01.2007 (see Article 2 for the enactment procedure); № 180-IV dated 10.07.2009.

Article 9-1. Requirements on ensuring safety of road traffic

1. Carrying out of architectural, town-planning and construction activity shall proceed from the conditions of ensuring of requirements, established by the legislation of the Republic of Kazakhstan on territorial transport planning and organization of road traffic.

Measures on implementation of these requirements shall reflect in the project documentation on territorial transport planning and traffic management.

2. The sections (parts) of projects on territorial transport planning and traffic management shall be included in the composition of town-planning and architectural and engineering documentation.

Carrying out of requirements (conditions, restrictions) of project documentation on territorial transport planning and traffic management approved in the established procedure is obligatory for all subjects of architectural, town-planning and construction activity, carrying out projects implementation.

3. Inhabited localities and territories shall be provided by the complex project documentation on territorial transport planning and traffic management.

4. The results of monitoring of road traffic accidents and traffic capability and streets in the inhabited localities shall be reflected in the state town-planning cadaster on the base level.

5. The sections (parts) of projects on territorial transport planning and traffic management shall contain he following types of documents:

1) supporting materials for development of transport sections of compatible circuits, general plans (conceptual suggestion on organization of road traffic, integrated transport schemes, investigations and forecasts) – perform investigation of work of transport system, centers and reasons of road traffic accidents, an assessment of previously developed project decisions on expected level of accidents, make out proposals on reducing of road traffic accidents at the expense of redistribution of traffic load, reclassification of street and road network, restrictions of road traffic;

2) integrated transport scheme – performs distribution of volumes of transport work between the individual and public transport, offers comprehensive solutions for the development of the street and road networks and public transport networks, networks of off-street high-speed traffic;

3) master plan of street and road network – determines financial and economic aspect of implementation of tasks of development of effective and safe street and road network in accordance with the documents of territorial planning (schemes of territorial planning and master plans);

4) organization project of street and road network – implements the given structure of trunk street and road network, determines location of streets, roads and node elements, cross and longitudinal profiles, schemes of road traffic in the units with condition of ensuring requirements on traffic safety;

5) development plan of roads – determines location of basic elements of streets and roads within the tap-offs (red lines), reserved areas in recognition of requirements of road safety;

6) complex scheme of traffic management – determines the system of traffic management within adopted project of organization of street and road network and adopted projects of planning of streets in the agreement with movement of public transport.

6. Territorial transport planning and organization of road traffic shall be carried out in three stages:

in the early stages investigations of current transport situation are conducted, forecasts of changes of transport situation in the long-term perspective are executed, possibilities of development of transport frame of territory are estimated and conceptual proposals for traffic management in the long term perspective distinguishing of the first stage are formed. Complex transport schemes shall be developed for the cities with population more than one thousand people, other cities with complex transport situation;

in a second stage the results of investigations, conceptual proposals and complex transport schemes shall be formed in the form of supporting materials and considered within development of schemes of land-use planning of territory of the Republic of Kazakhstan and separate regions (oblast or any part), master plans of inhabited localities. The result of development of specified documents shall be the master plans of traffic management in the agreement with other materials of schemes of territorial planning and master plans;

in the third stage the complex schemes of traffic management shall be developed on the basis of master plans of traffic management.

7. Project of organization of street and road network shall be connecting link between master plan (document of territorial planning), project of planning of roads and complex scheme of traffic management.

8. Project of planning of roads shall be the basis for the development of the project of traffic management in the separate units.

9. Planning of roads in the territory of the Republic of Kazakhstan shall meet the following compulsory requirements of ensuring:

the necessary traffic capability in recognition of prospects for increasing the density of road traffic;

the roads with intelligent transportation systems;

unobstructed and safety traffic public transport, as well as by assignment them the separate traffic lanes;

unobstructed and safety movement of bicycles, as well as by assignment them the separate bicycle lanes or bicycle lanes;

road equipment with route medical and rescue points;

pedestrian crossing.

Footnote. Chapter 2 is provided to be supplemented by Article 9-1 in accordance with Law of the Republic of Kazakhstan № 195-V dated 17.04.2014 (shall be enforced upon expiry of six months after its first official publication).

Article 9-2. Requirements for providing communications

When designing and constructing a structure or building located in a public (public and business) zone, the customer shall ensure:

installation of fiber-optic communication lines;

a separate room with a microclimate control system (ventilation, air conditioning, etc.) for communication operators to place and connect communication facilities.

The owners of such structures and buildings shall ensure equal access for communication operators.

Footnote. Chapter 2 is supplemented by Article 9-2 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.05.2024 № 86-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 10. Requirements on preservation of objects of historical-cultural heritage and landscapes

1. Carrying out of architectural, town-planning and construction activity shall issue from conditions of preservation of territories and objects, recognized by the monuments of history and culture and protected landscape objects according to the procedure established by the legislation.

2. The boundaries of special regulation, within of which an architectural, town-planning and construction activity are prohibited shall be established in the territories, having the monuments of history and culture, protected by the natural objects.

3. Procedure of the use of lands within the boundaries of specified zones shall be regulated by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 10 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 204 dated 11 December, 2006 (shall be enforced from the date of its official publication).

Article 11. Provision of inhabited localities with infrastructure facilities and creation of conditions for their accessibility

1. Town planning documentation for planning and developing an inhabited locality or part of it (town planning projects) shall determine the composition and structure of social, industrial, recreational, engineering and transport infrastructure, and also provide for:

1) general improvement, landscaping, work on the development of a site and necessary servitudes with account of the type (role) of a settlement;

2) comprehensive development of the territory;

3) consideration of interests of various social, demographic and occupational groups of the population;

4) compliance with regulatory requirements (restrictions, conditions);

5) development of a competitive environment in the service sector.

2. The populated localities shall be provided with optimal conditions and means of access for all the population categories (including persons with disabilities and other people with limited mobility) to workplaces, public places, facilities (structures, communications) of social, recreational, engineering and transport infrastructure in accordance with the type of settlement and the conditions of the area.

3. Urban planning documentation for the populated localities shall contain sections on creating conditions for meeting the needs of persons with disabilities and other low-mobility population groups in social and recreational infrastructure facilities.

4. It is not allowed to change the designation of public service facilities, if it entails a lower level of service established by state standards.

5. A unified system of transport communications and a street and road network shall be provided for in town planning documentation, design and development of inhabited localities, which is interlinked with the planning structure of an inhabited locality and provides communication with all its functional areas (including suburban areas) and long-distance transport facilities.

6. Project documentation on the management (construction, development) of inter-settlement territories for the purpose of carrying out subsequent economic and (or) other activities related to the stay of people, shall provide for a sustainable and accessible life support system in this area, including the construction of infrastructure facilities.

7. In the course of project documentation development, construction, operation and post-utilization of main communications, head facilities of engineering infrastructure, as well as during engineering preparation of an area, decisions shall be made with account of interests of adjacent territories and exclude possible impact of hazardous (harmful) phenomena and processes on the territory and population.

8. Approved schemes of the republican, interregional and regional engineering and transport systems are the basis for the development of project (design and estimate) documentation, as well as activities aimed at the development (associated with the development) of the life support system and improvement of inhabited localities.

Footnote. Article 11 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 433-V dated 03.12.2015 (shall go into effect on 01.01.2016); dated 27.06.2022 № 129-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 12. Provision of town planning requirements when using land plots

The use of land plots by owners or land users for development (including the laying of communications, engineering preparation of the territory, improvement, landscaping and other types of development of the site), as well as for the expansion or reconstruction of buildings (structures, facilities) may be carried out only in accordance with the design documentation approved under the procedure established by the legislation of the Republic of Kazakhstan and in compliance with the intended purpose or easement, zoning of the territory, red lines and lines of development regulation, rules for organizing development and passing permitting procedures in the field of construction and operation, as well as in compliance with the prohibitions established on the territory of the restricted zone and restricted area at arsenals, bases and warehouses of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan, other troops and military formations.

In the event that a land plot is subject to alienation for state needs in connection with the approval of a new or amendments to an approved general plan or detailed planning project or scheme for the development and construction of populated areas, the owner or land user shall use the land plot for its intended purpose in accordance with the urban planning requirements that were in effect prior to the approval of a new or amendments to an approved general plan or detailed planning project or scheme for the development and construction of populated areas, prior to the seizure of land plots for state needs.

Footnote. Article 12 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.05.2020 № 337-VI (shall come into force upon expiration of ten calendar days after the date of its first official publication); with amendments introduced by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 13. Participation of individuals and legal entities in discussion of decisions on architectural, town-planning and construction activity

1. Individuals and legal entities of the Republic of Kazakhstan shall have a right for the full, temporary and reliable information on the state of living environment and life activity, its supposed changes, planned architectural, town-planning and construction activity, except for the information of restricted access in the legislative procedure or relating to the state secrets.

2. Information sharing of individuals and legal entities on the state of their living environment and life activity, as well as on intendments of building (replanning) of territory shall be carried out by the local executive bodies of districts (cities) through the mass media or by conducting of public discussions, expositions and exhibitions.

3. Before approval of town-planning and architectural-construction documentation, individuals and legal entities shall have a right to participate in discussions, make proposals on change of accepted decisions, affected the social or private interests.

4. In case of release of unreliable information by state bodies (refusal to issue the requested information that does not belong to the category of restricted access) about the objects being designed, the state of the environment and life activity and the proposed changes in it that do not comply with state standards or approved urban planning documentation, as well as directly affecting public and private interests, individuals and legal entities shall have the right to apply to the court in accordance with the procedure established by the laws of the Republic of Kazakhstan.

5. Participation of individuals and legal entities in discussions upon adoption of town-planning, architectural or construction decisions may be expressed in the form of:

1) direct participation;

2) representation;

3) other form, not prohibited by the legislation.

6. If architectural, town-planning and (or) construction activity affects the interests of citizens, public associations and legal entities in this territory, they shall have a right to:

1) revocation of a decision in administrative and legal procedure on arrangement, designing, construction (reconstruction) or setting into operation of objects, carried out with violation of the legislation or state standards;

2) introduction of restrictions, suspension or termination of activity in administrative and legal procedure, carried out with violation of the legislation or state standards;

3) to appeal in accordance with the procedure established by the laws of the Republic of Kazakhstan, actions (inaction) of local executive bodies of regions (cities of republican significance, the capital), districts (cities of regional significance), as well as conclusions of the examination of projects;

4) bring a compensatory action in a court, caused to the health of citizens and (or) property in connection with committed violations of legislation or state standards by the subjects or civil servants;

5) apply for other facts of violations of the legislation and state standards in the scope of architectural, town-planning and construction activity according to the procedure, established by the legislation.

Footnote. Article 13 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 13 dated 20 December, 2004 (shall be enforced from 1 January, 2005); № 210-VI as of 28.12.2018 (shall be enforced ten calendar days after its first official publication); dated 29.06.2020 № 351-VI (shall come into force from 01.07.2021).

Chapter 3. Rights, obligations and responsibility of subjects of architectural, town-planning and construction activity Article 14. Rights of subjects of architectural, town-planning and construction activities

Subjects of architectural, town planning and construction activities have a right, in accordance with the procedure established by the legislation:

1) to request and receive information (facts, data, source materials or documents) from relevant architecture and town planning authorities, as well as from a state-owned enterprise that maintains the state town planning cadaster (except for information or documents of limited access), which is necessary for pre-project studies, preparation of a feasibility study, substantiation of investment in construction, planning of the development of a territory and (or) use, design and construction of objects and their subsequent use;

2) to use land plots, purchased into ownership or granted for possession, according to a designated purpose within the framework of town planning regulations, easements or other regulatory requirements (conditions, restrictions);

3) to set up professional public organizations.

Footnote. Article 14 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 167-V dated 21.01.2014 (shall go into effect upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 269-V dated 29.12.2014 (shall go into effect on 01.01.2015).

Article 15. Copyright law to work of architecture and town-planning

1. Copyright law to work of architecture and town-planning and relations, occurring in connection with it shall be regulated by the Civil Code of the Republic of Kazakhstan, the Law of the Republic of Kazakhstan “On copyright law and neighboring rights” and this Law.

2. Citizens, in the results of which the works of architecture and (or) town-planning are built up shall be recognized as their authors and vested by the relevant copyright law.

3. Property rights of authors of the work of architecture or town-planning (except for the cases, provided by the Civil Code of the Republic of Kazakhstan, the Law of the Republic of Kazakhstan “On copyright law and neighboring rights” and this Law) shall be concluded in their exclusive rights:

1) use or permit to use the project for installation;

2) carry out or permit replication, distribution and redesign of architecture or town-planning project;

3) delegate the specified exclusive rights to other persons according to the procedure, provided by the legislation.

4. Authors of the work of architecture or town-planning, created in accordance with discharge of duties or duty assignment, not vested by the property right, unless otherwise provided by the agreement.

An agreement between the owner of project (employer) and authors (executor of the order) shall embody regulations on settlement of property rights on the use of the work of architecture or town-planning, created in accordance with discharge of duties or duty assignment.

5. An author of the work of architecture or town-planning shall have a right to:

1) carry out an architectural supervision for preparation of the construction documents on installation of author’s project, unless otherwise provided by the assignment to the development of construction project;

2) carry out an architectural supervision for the construction progress (reconstruction, restoration, modernization) of objects in accordance with established procedure, unless otherwise provided by the assignment to the development of architectural (town planning) project;

3) execute photographing (camera, video recording), unless otherwise provided by the agreement to the development of project or assignment to the planning, as well as if an object does not contain information, referring to the state secrets.

6. Protection of personal non-property rights of author (authors) to the work of architecture and town planning shall be carried out according to the procedure, determined by the legislative acts of the Republic of Kazakhstan.

Article 16. Principal duties of the subjects of architectural, town-planning and construction activity

The subjects of architectural, town-planning and construction activity shall be obliged to:

1) carry out an activity in accordance with the legislation and state standards (state regulatory documents);

2) maintain the operated facilities in their ownership (possession, use) in proper condition, ensuring their safety for citizens, as well as unhindered access for people with limited mobility, sustainable functioning in accordance with regulatory and other mandatory requirements, including aesthetic.

3) in the designing, construction and development of settlements, formation of residential areas, improvement of newly developed and reconstructed territories and other populated localities as required by the legislation of the Republic of Kazakhstan and state regulations (state regulatory documents), access shall be provided for persons with disabilities to residential, public and industrial buildings, structures and premises.

When designing and constructing open parking lots for temporary parking of cars within residential areas, as well as at servicing and work sites, places shall be provided for personal vehicles of persons with disabilities.

Footnote. Article 16 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 20.04.2023 № 226-VII (shall be enforced from 01.07.2023).

Article 17. Responsibility of subjects for violation of the legislation on architectural, town-planning and construction activities

1. Violation of regulations and requirements (conditions, rules, restrictions) established by the legislation on architectural, town planning and construction activities, committed by its subjects, entail responsibility stipulated by the laws of the Republic of Kazakhstan.

These violations include:

1) carrying out licensed activities in the field of architecture, town planning and construction without a license;

2) deviation from an approved functional purpose of territories, town planning regulations, the established regime in zones of special town planning regulation;

2-1) deviation and non-compliance of the detailed planning project or development projects with the approved general plan of the settlement;

3) deviation from the legislative choice and provision (permission for use) and also withdrawal of land for town planning purposes to meet public needs;

4) departure from an established procedure for the development, coordination, appraisal and approval of town planning documentation, as well as deviation from documentation approved by the procedure established by the legislation of the Republic of Kazakhstan or amendment thereof without permission of an authority that has given an approval;

4-1) departure from an established procedure for the development, appraisal and approval of project (design and estimate) documentation, as well as deviation from documentation approved by the procedure established by the legislation of the Republic of Kazakhstan or amendment thereof without permission of an authority that has given approval;

4-2) deviation from the approved design (design and estimate) documentation during construction and installation works;

5) performance of construction and installation works without notification to bodies executing state architectural and construction control and supervision, in accordance with the procedure established by the Law of the Republic of Kazakhstan “On Permits and Notifications”;

6) performance of construction without architectural construction control and supervision, technical and designer’s supervision in cases where this Law prescribes their necessity;

7) unauthorized construction, as well as change of architectural look, re-planning (re-equipment, re-profiling) of buildings, certain premises and (or) parts of a building;

8) departure from established red lines and construction lines, as well as yellow lines in zones of increased seismic hazard in the planning and development of inhabited localities;

9) non-compliance with state standards in architecture, urban planning and construction, including non-use at the facilities financed by public investment and funds of quasi-public sector entities, of materials, equipment, products and structures of domestic production included in the database of goods, works, services and their suppliers, as well as labor protection, fire and explosion safety, sanitary and environmental safety, ensuring access for people with disabilities and low-mobility population groups to social, transport and recreational infrastructure in the process of design, examination, construction and subsequent operation of the facility;

10) violation of the procedure, established by the legislation, for acceptance into service and commissioning of completed construction objects, as well as their maintenance in the process of operation;

11) ungrounded refusal of officials to issue or issuance of unreliable information on the preparation and adoption of decisions related to the planning and development (reconstruction) of inhabited localities (parts of inhabited localities), designed objects, as well as the state of the life and activity environment and changes in it that directly affect public and private interests;

12) other actions, resulting in deterioration of the environment for life activity, infringed rights and legitimate interests of citizens, including persons with disabilities, and society as a whole, damage caused to state interests, which shall entail liability, provided for by the laws of the Republic of Kazakhstan.

2. Obligations to rectify a committed violation and its consequences, as well as compensation for the damage (harm) caused, are placed on an entity that committed violations.

3. Facts of non-observance of the operation warranty period of a constructed object due to violations committed by subjects of architectural, town planning and (or) construction activities are established in accordance with norms of the Civil Code of the Republic of Kazakhstan and also Article 69 of this Law.

4. In cases when violations are identified in the design (design and estimate) documentation during the examination that have a direct impact on the strength, stability and reliability of the facility, as well as violations in the urban development project, violation of the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan, as well as urban planning and technical regulations, norms and provisions of state and interstate regulatory documents in the field of architecture, urban planning and construction and failure to eliminate the identified violations within the established timeframes for conducting the examination, the organization that developed the design (design and estimate) documentation, urban development projects, shall bear liability established by the laws of the Republic of Kazakhstan.

Negative conclusion of the examination (expert findings) shall serve as confirmation of the identified violations in the development of design (design and estimate) documentation and urban planning projects.

If violations of the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan, as well as urban planning and technical regulations, norms and provisions of state and interstate regulatory documents in the field of architecture, urban planning and construction that have a direct impact on the strength, stability and reliability of the object under construction are identified in the design (design and estimate) documentation during the construction process, the organization that developed the design (design and estimate) documentation, as well as the expert who issued a positive conclusion on the design (design and estimate) documentation, shall bear responsibility established by the laws of the Republic of Kazakhstan.

In case of violations of existing norms and requirements in the urban planning project, the organization that developed the urban planning project, as well as the expert and the state expert organization that issued a positive opinion on the urban planning project, shall be held liable under the laws of the Republic of Kazakhstan.

Identified violations and comments of experts must be motivated and proved by references to relevant regulatory legal acts, requirements of urban planning and technical regulations, norms and provisions of state and interstate regulatory documents in architecture, urban planning and construction in the Republic of Kazakhstan. Advisory comments are not allowed.

Violation of the validity and (or) reliability of the estimated or estimated cost of construction in proceedings on civil cases, administrative cases, criminal cases, as well as cases of administrative offenses shall be confirmed by a forensic examination in the manner established, respectively, by the Civil Procedure Code of the Republic of Kazakhstan, the Administrative Procedure and Procedural Code of the Republic of Kazakhstan, the Criminal Procedure Code of the Republic of Kazakhstan or the Code of the Republic of Kazakhstan on Administrative Offenses.

In case of confirmation by a forensic examination of an unjustified overestimation of the estimated or estimated cost of construction, the persons who developed the design (design and estimate) documentation and conducted a comprehensive non-departmental examination of the project shall bear liability, established by the laws of the Republic of Kazakhstan.

5. The architectural planning assignment, the agreed draft design, as well as the positive conclusion of the comprehensive non-departmental examination of projects, agreed upon and issued in violation of the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan, as well as urban planning and technical regulations, norms and provisions of state and interstate regulatory documents, shall be subject to withdrawal or cancellation in the manner established by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 17 as amended by Laws of the Republic of Kazakhstan dated 13.04.2005 № 40 (shall go into effect on 01.01.2005); dated 10.07.2009 № 180-IV; dated 06.01.2011 № 378-IV (shall go into effect upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 15.07.2011 № 461-IV (shall go into effect upon expiry of six months after its first official publication); dated 10.07.2012 № 36 (shall go into effect upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 16.05.2014 № 203-V (shall go into effect upon expiry of six months after its first official publication); dated 29.12.2014 № 269-V (shall go into effect on 01.01.2015); № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication); № 433-V dated 03.12.2015 (shall go into effect on 01.01.2016); № 156-VI as of 24.05.2018 (shall be enforced ten calendar days after its first official publication); dated 02.01.2021 № 399-VI (shall come into force upon expiration of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 27.06.2022 № 129-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); dated 05.04.2023 № 221-VII (shall be enforced from 01.07.2023); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the date of its first official publication).

Chapter 4. State management in the field of architecture, town-planning and construction Article 18. Officials and government bodies in the sphere of architectural, town planning and construction activities

Officials and government bodies carrying out regulatory activities and also performing control and supervisory functions in the field of architecture, town planning and construction, are:

1) the President of the Republic of Kazakhstan;

2) The Government of the Republic of Kazakhstan;

3) an authorized body for architecture, town planning and construction;

4) other central executive bodies within the scope of their special powers on issues related to architectural, town planning and construction activities;

5) local representative and executive bodies of regions, cities of republican significance and the capital city, districts, cities of regional significance.

Footnote. Article 18 is in the wording of Law of the Republic of Kazakhstan № 452-IV dated 05.07.2011 (shall be enforced from 13.10.2011); as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 542-IV dated 13.01.2012 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 239-V dated 29.09.2014 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 19. Competence of the Government of the Republic of Kazakhstan in the field of architectural, town-planning and construction activities

In the field of architectural, town planning and construction activities, the Government of the Republic of Kazakhstan:

1) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication);
2) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 124-V dated 03.07.2013 (shall go into effect ten calendar days after its first official publication);

3) charges central executive bodies with comprehensive development of a general scheme for territorial planning of the Republic of Kazakhstan, approves and implements its basic provisions, including the system of settlement and placement of production forces, town planning regulations of republican significance, schemes and projects for the development of industrial, social, recreational, engineering and transport infrastructure, and also territories and objects of special town planning regulation of republican and interregional significance;

3-1) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication);
3-2) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication);
3-3) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication);

4) establishes the boundaries of territories and objects of special town-planning regulation of republican and interregional significance;

5) approves draft master plans (including their main provisions) for cities of republican significance, the capital and cities of regional significance with more than one hundred thousand inhabitants, other town-planning and architectural and construction documentation of national, interstate or interregional significance, alterations thereto, except for architectural and construction documentation for objects of the international specialized exhibition;

6) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 239-V dated 29.09.2014 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication);
6-1) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 239-V dated 29.09.2014 (shall go into effect ten calendar days afterthe day of its first official publication);
7) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 239-V dated 29.09.2014 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication);

8) adopts decisions on the design and construction of objects of national and interstate significance;

9) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 239-V dated 29.09.2014 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication);
9-1) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.09.2014 № 239-V (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication);
10) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 239-V dated 29.09.2014 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication);
11) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication);
12) (Is excluded);

13) issues normative legal acts regulating architectural, town planning and construction activities;

14) ensures implementation of intergovernmental agreements on cooperation in the field of architecture, town planning and construction;

15) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 269-V dated 29.12.2014 (shall go into effect on 01.01.2015);
15-1) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 239-V dated 29.09.2014 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication);
15-2) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 34-V dated 10.07.2012 (shall go into effect on the date of its official publication).
16) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 239-V dated 29.09.2014 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication);
16-1) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 239-V dated 29.09.2014 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication);
17) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 239-V dated 29.09.2014 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication);
18) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 239-V dated 29.09.2014 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication);
18-1) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 239-V dated 29.09.2014 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication);
19) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 239-V dated 29.09.2014 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication);
20) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 239-V dated 29.09.2014 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication);

21) determines a procedure for implementation of construction (reconstruction, overhaul) projects of objects and complexes of the Republic of Kazakhstan abroad;

22) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 239-V dated 29.09.2014 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication);
23) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication);
24) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).
Footnote. Article 19 as amended by Laws of the Republic of Kazakhstan № 13 dated 20.12.2004 (shall be enforced from 01.01.2005); No 38 dated 12.04.2005; No 116 dated 10.01.2006 (see Article 2 of Law № 116 for the enactment procedure); No 125 dated 31.01.2006; No 209 dated 29.12.2006 (see Article 2 for the procedure of entry into force); № 180-IV dated 10.07.2009; № 188-IV dated 17.07.2009 (see Article 2 for the enactment procedure); № 378-IV dated 06.01.2011 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 452-IV dated 05.07.2011 (shall be enforced from 13.10.2011); № 461-IV dated 15.07.2011 (shall be enforced upon expiry of six months after its first official publication); № 542-IV dated 13.01.2012 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 34-V dated 10.07.2012 (shall be enforced from the date of its official publication); № 124-V dated 03.07.2013 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 167-V dated 21.01.2014 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 239-V dated 29.09.2014 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 269-V dated 29.12.2014 (shall be enforced from 01.01.2015); № 364-V dated 27.10.2015 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication); № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication); № 210-VI as of 28.12.2018 (shall be enforced ten calendar days after its first official publication); dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 20. Competence of the authorized body for architecture, town-planning and construction

The competence of the authorized body for architecture, town planning and construction includes:

1) formation and implementation of state policy in architecture, urban planning, construction, development of the production base of the construction industry;

1-1) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 159-V dated 13.01.2014 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication);

1-2) coordination and methodological guidance of local executive bodies in the field of architecture, town planning, construction, development of the production base of the construction industry;

1-3) organization of scientific research on price formation and economics in the construction of objects financed by public investments and funds of the quasi-public sector entities;

1-4) development and coordination of interregional schemes of territorial development;

1-5) monitoring the implementation of the requirements of legislative acts on the priority use of the potential of the Republic of Kazakhstan in architectural, urban planning and construction activities;

2) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 102-V dated 13.06.2013 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication);
3) – 6) are excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 159-V dated 13.01.2014 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication);
6-1) is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication);

6-2) development and approval of regulatory documents on price formation in construction and estimate norms;

6-3) development and approval of rules for determining the cost of construction of objects financed by public investments and funds of the quasi-public sector entities;

6-4) development and approval of the rules for the formation and maintenance of the state bank of construction projects, as well as the provision of feasibility studies, standard designs and design (design and estimate) documentation;

6-5) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.06.2020 № 352-VI (shall come into force upon expiration of six months after the date of its first official publication);

6-6) formation, maintenance and systematic updating of the Unified State Register of New Technologies in Construction;

6-7) development and approval of rules for implementation of technical investigation of the reliability and stableness of buildings and structures;

6-8) development and approval of the rules for the issuance of a decision to carry out a set of works on the post-utilization of objects (demolition of buildings and structures);

7) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 159-V dated 13.01.2014 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication);
8) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 05.04.2023 № 221-VII (shall be enforced nine months after the date of its first official publication);
9) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 239-V dated 29.09.2014 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication);
10) (Is excluded - № 222 as of 12 January, 2007)

11) management of state appraisal of projects;

11-1) development and approval of the procedure for certification of experts engaged in expert works and engineering services in the sphere of architectural, town planning and construction activities;

11-2) development and approval of rules for the establishment of expert commissions (expert groups) and engagement of specialists (specialized institutions and organizations) in conducting comprehensive external and town planning appraisals;

11-3) development and approval of rules for issuing expert opinions on town planning and construction projects (feasibility studies and design estimates);

11-4) development and approval of rules for accreditation of expert organizations;

11-5) development and approval of rules for conducting comprehensive external appraisal of feasibility studies and design estimates for the construction of new buildings and structures, their complexes, engineering and transport communications as well as for changes (reconstruction, expansion, technical re-equipment, modernization and overhaul) of existing ones, regardless of sources of financing;

11-6) establishment of a procedure for approval of projects (feasibility studies and design estimates) intended for the construction of objects through public funds and other forms of public investment;

11-7) Valid until 01.01.2016 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.12.2014 № 269-V (the order of enforcement see paragraph 5 of article 3);

11-8) development and approval of rules for implementation of comprehensive town planning appraisal of town planning projects of all levels;

11-9) accreditation of legal entities applying for conducting comprehensive external appraisal of construction projects;

11-10) development and approval of rules for assignment of addresses to real estate items in the Republic of Kazakhstan in cooperation with an authorized body in the field of informatization;

11-11) approval of individual plans for the phased development and approval of design estimates for the construction of certain objects requiring special regulation and (or) town planning regulations;

11-12) development and approval of the rules determining the procedure of maintaining the portal and information systems for organizing a comprehensive non-departmental examination of construction projects and a comprehensive urban planning examination of urban planning projects on "one contact " principle;

11-13) development and approval of the rules, determining the procedure for maintaining the portal and information systems for the organization of construction on a one stop shop principle;

11-14) development and approval of regulatory legal acts, regulatory and methodological documents in the field of architectural, urban planning and construction activities;

11-15) control and supervision over the compliance of developed and approved urban planning projects (detailed planning projects, development and development schemes - a simplified version of master plans for small settlements) with the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan on architectural, urban planning and construction activities;

11-16) development and approval for the rules for the implementation of engineering and geological surveys;

12) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 239-V dated 29.09.2014 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication);

12-1) exercising control and supervision over activities of local executive bodies in charge of architecture, town planning, construction and state architectural and construction control in terms of appropriate performance of functions imposed on them by the legislation of the Republic of Kazakhstan;

12-2) maintaining the register of licenses in the sphere of architectural, town planning and construction activities;

12-3) issuing orders and applying administrative measures of influence established by the Code of the Republic of Kazakhstan on Administrative Offenses to local executive bodies for architecture, urban planning, construction and state architectural-construction control and the chamber;

12-4) visit to a construction site in order to find out whether local executive bodies for architecture, town planning, construction and state architectural and construction control properly perform functions assigned to them by the legislation of the Republic of Kazakhstan;

12-5) approving the form of the act of state inspectors on suspension of activities in the field of construction;

13) creation of the state town planning cadaster, control over its maintenance;

13-1) coordination of actions of central and local executive bodies on provision of information and (or) data for adding it to the database of the state town planning cadaster;

14) regulatory-technical and methodological support of activities of subjects of architectural, town planning and construction activities, as well as a state-owned enterprise that maintains the state town planning cadaster;

14-1) development and approval of rules for exercising control and supervision over activities of local executive bodies for architecture, town planning, construction and state architectural and construction control;

15) decision-making on application of envisaged legislative measures to violators in connection with committed violations and departures from statutes, national regulatory requirements, conditions and restrictions established in the sphere of architectural, town planning and construction activities;

15-1) development and approval of the rules for registration in the database of the state urban planning cadastre of urban planning projects, pre-design and project (design and estimate) documentation, as well as objects of architectural, urban planning and construction activities;

15-2) development and approval of the rules for the development, coordination and approval of urban planning projects (master plans of settlements, detailed planning projects and development projects);

16) (Is excluded);

17) (Is excluded - N 116 as of 10 January 2006 (see art. 2 of Law N 116 for the enactment procedure)

18) certification of state construction inspectors;

18-1) maintenance of the register of certified experts engaged in expert works and engineering services in the sphere of architectural, town planning and construction activities;

19) development of technical regulations;

19-1) consideration of draft standardization documents within the competence, as well as preparation of proposals for the development, amendment, revision and cancellation of national, interstate standards, national classifiers of technical and economic information and standardization recommendations for submission to the authorized body for standardization;

20) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication);
21) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 159-V dated 13.01.2014 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication);
22) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 269-V dated 29.12.2014 (shall go into effect on 01.01.2015);

22-1) development and approval of forms of a conclusion on the quality of construction and installation works and statement of conformity of the completed work with the project, a declaration of conformity;

22-2) development and approval of the form of an act of object’s acceptance into service in coordination with the authorized state body performing state regulation and control of activities in the field of state registration of rights to immovable property and state technical inspection of immovable property;

23) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 36 dated 10.07.2012 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication);
23-1) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten calendar days after its first official publication);

23-2) approval of rules for rendering engineering services in the sphere of architectural, town planning and construction activities;

23-3) approval of rules for certification of state construction inspectors carrying out architectural and construction control and supervision;

23-4) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication);

23-5) approval of rules for determining general procedure for classifying buildings and structures as technically and (or) technologically complex objects;

23-6) approval of rules for determining the order of monitoring of objects and complexes under construction (planned for construction);

23-7) approval of technical regulations;

23-8) approval of rules for maintaining the state town planning cadaster and providing information and (or) data from it;

23-9) approval of unified qualification requirements for conducting licensed architectural, town planning and construction activities;

23-10) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication);

23-11) approval of the list of types of works (services) that are part of construction and installation works;

23-12) management of activities and coordination of actions of central and local executive bodies in conducting state policy in the sphere of architectural, town planning and construction activities;

23-13) implementation of measures to ensure efficient management of land and natural resources in urban development of areas of state and interregional significance;

23-14) approval of rules for organization of urban development and licensing procedures in the construction sector;

23-15) approval of model rules for the improvement of cities and towns;;

23-16) organizing the development, coordination, approval, registration and enforcement (suspension, cancellation) of state standards in the field of architecture, urban planning and construction;

23-17) establishment of rules for organization of activities and implementation of functions of a customer (developer);

23-18) development and approval of rules for determining the cost of works on implementation of comprehensive external appraisal of construction projects, as well as comprehensive town planning appraisal of urban planning projects for territories of different levels;

23-19) development and approval of rules and licensing requirements for the certification of engineering and technical personnel involved in the design and construction process;

23-20) development and approval of rules and licensing requirements for accreditation of non-state certification centers for certification of engineering and technical personnel involved in the design and construction process;

23-21) development and approval of rules and licensing requirements for accreditation of organizations engaged in engineering services for technical supervision and expert work on technical investigation of reliability and stableness of buildings and structures at technically and technologically complex objects of the first and second levels of responsibility;

23-22) accreditation of non-state certification centers for certification of engineering and technical personnel involved in the design and construction process;

23-23) accreditation of legal entities carrying out technical supervision and technical investigation of objects of the first and second levels of responsibility;

23-24) development and approval of rules for accreditation of organizations for project management in the field of architecture, town planning and construction;

23-25) maintenance of the register of accredited non-state certification centers for certification of engineering and technical personnel involved in the design and construction process;

23-26) maintenance of the register of certified engineering and technical personnel involved in the design and construction process;

23-27) maintenance of the register of accredited organizations providing engineering services for technical supervision and expert work on technical investigation of reliability and stableness of buildings and structures at technically and technologically complex objects of the first and second levels of responsibility;

23-28) maintenance of the register of accredited organizations for project management in the field of architecture, town planning and construction;

23-29) coordination of the rules for formation of the architectural appearance and town-planning of cities of republican significance and the capital city for compliance with the requirements of this Law and other regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan in the field of architecture, town-planning and construction;

23-30) development and approval of the the procedure for organizing the development, approval, approval, registration and enforcement (suspension, cancellation) of state standards in the field of architecture, urban planning and construction;

23-31) determining the list of requirements, the violation of which entails the application of rapid response measures, as well as determining in relation to specific violations of the requirements of a specific type of rapid response measure, indicating the period of validity of this measure (if necessary).

The list of requirements, the violation of which entails the application of rapid response measures, includes requirements that are subject to state control, in accordance with Article 143 of the Entrepreneurial Code of the Republic of Kazakhstan;

24) the exercise of other powers provided for by this Law, other laws of the Republic of Kazakhstan, acts of the President of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 20 as amended by Laws of the Republic of Kazakhstan № 13 dated 20.12.2004 (shall be enforced from 01.01.2005); № 38 dated 12.04.2005; № 116 dated 10.01.2006 (see Article 2 of Law № 116 for the enactment procedure); dated 29.12.2006 № 209 (see Article 2 for the enactment procedure); № 222 dated 12.01.2007 (shall be enforced upon expiry of 6 months after its first official publication); № 297 dated 21.07.2007 (shall be enforced from the date of its official publication); № 180-IV dated 10.07.2009; № 188-IV dated 17.07.2009 (see Article 2 for the enactment procedure); № 258-IV dated 19.03.2010; № 378-IV dated 06.01.2011 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 452-IV dated 05.07.2011 (shall be enforced from 13.10.2011); № 461-IV dated 15.07.2011 (shall be enforced upon expiry of six months after its first official publication); № 542-IV dated 13.01.2012 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 31-V dated 10.07.2012 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 36 dated 10.07.2012 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 102-V dated 13.06.2013 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 159-V dated 13.01.2014( shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 167-V dated 21.01.2014 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication) № 239-V dated 29.09.2014 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 269-V dated 29.12.2014 (shall be enforced from 01.01.2015); № 366-V dated 28.10.2015 (see article 2 for the enactment procedure); № 419-V dated 24.11.2015 (shall go into effect on 01.01.2016); № 487-V dated 07.04.2016 (shall go into effect on the day of signing); № 49-VI dated 27.02.2017 (shall go into effect two months after the day of its first official publication); № 156-VI as of 24.05.2018 (shall be enforced ten calendar days after its first official publication); № 184-VI as of 05.10.2018 (shall be enforced six months after its first official publication); dated 27.12.2019 № 291-VІ (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 29.06.2020 № 352-VI (for the procedure of enactment see Art. 2); от 26.01.2021 № 412-VI (shall come into force upon expiration of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 02.01.2023 № 184-VII (shall be enforced sixty calendar days after the date of its first official publication); dated 05.04.2023 № 221-VII (enforcement, see Art. 2); dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 21. Competence of regional maslikhats in the sphere of architectural, town-planning and construction activities

The competence of regional maslikhats in the sphere of architectural, town planning and construction activities, carried out in a relevant territory, includes:

1) approval of a draft master plan (including its main provisions) of cities of regional significance with estimated population of more than one hundred thousand inhabitants;

2) approval of integrated schemes of town planning of territories of subordinated administrative-territorial units (district planning projects)submitted by a regional akimat;

3) approval of draft master plans (including basic provisions) of towns of regional significance with estimated population of up to one hundred thousand inhabitants;

4) approval of rules for general improvement and engineering support of territories, as well as rules for preservation and maintenance of housing stock, other buildings and structures for housing and civil purposes, of engineering communications;

4-1) approval of the rules for the creation, upkeep and protection of green spaces that are not included in the forest fund of the Republic of Kazakhstan within the boundaries of settlements of the oblast, submitted by the oblast akimat;

5) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 26.12.2019 № 289-VІ (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).
6) (Is excluded)
Footnote. Article 21 as amended by Laws of the Republic of Kazakhstan No 13 dated 20.12.2004 (shall be enforced from 01.01.2005); No 116 dated 10.01.2006 ( see Article 2 of Law № 116 for the enactment procedure); № 180-IV dated 10.07.2009; № 124-V dated 03.07.2013 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication); dated 26.12.2019 № 289-VІ (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 02.01.2023 № 184-VII (shall be enforced sixty calendar days after the date of its first official publication); with a change in the Kazakh language, the text in Russian is not changed in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 05.04.2023 № 221-VII (shall be enforced from01.07.2023).

Article 22. Competence of city maslikhats in the sphere of architectural, town-planning and construction activities

1. The competence of maslikhats of cities of republican significance, the capital in the sphere of architectural, town-planning and construction activity carried out in a city and its suburban zone includes:

1) approval of a draft master plan for city development (including its main provisions);

1-1) approval of an integrated town planning scheme for adjacent territories (a district planning project), legally referred to as a city influence zone;

2) approval of rules for general improvement and engineering support submitted by a city akimat;

2-1) approval of the rules for the creation, upkeep and protection of green spaces that are not included in the forest fund of the Republic of Kazakhstan within the boundaries of the city, submitted by the akimat of the city;

3) approval of rules of maintenance of housing stock, other buildings and structures for housing and civil purposes, engineering communications submitted by a city akimat and coordinated with an authorized body for architecture, town planning and construction;

4) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 26.12.2019 № 289-VІ (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication);

5) establishment of territorial rules for protection and maintenance of objects of the state natural reserve fund having urban significance;

6) approval of the rules for formation of the architectural appearance and town-planning of cities of republican significance and the capital city, agreed with the authorized body for architecture, town-planning and construction.

1-1. The competence of maslikhats of cities of regional significance with more than one hundred thousand inhabitants in the sphere of architectural, town planning and construction activities carried out in a city and its suburban zone, includes:

1) approval of a draft city master plan;

2) approval of a draft integrated town planning scheme for territories adjacent to a city (a district planning project), legally referred to as a city influence zone;

3) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 124-V dated 03.07.2013 (shall go into effect ten calendar days after its first official publication);

4) approval of rules for general improvement and engineering support of a city and its suburban area, as well as maintenance of housing stock, other buildings and structures for housing and civil purposes, of engineering communications.

2. The competence of maslikhats of towns of regional significance with up to one hundred thousand inhabitants in the sphere of architectural, town planning and construction activities carried out in a town, includes:

1) approval of a draft master plan of a town (including its main provisions), the draft of an integrated town planning scheme for territories adjacent to a town, legally referred to as a city influence zone;

2) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 124-V dated 03.07.2013 (shall go into effect ten calendar days after its first official publication);

3) approval of rules for general improvement and engineering support of a town and its suburban area, as well as maintenance of housing stock, other buildings and structures for housing and civil purposes, of engineering communications.

3. Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication);
Footnote. Article 22 as amended by Laws of the Republic of Kazakhstan № 13 dated 20.12.2004 (shall be enforced from 01.01.2005); № 116 dated 10.01.2006 (see Article 2 of Law № 116 for the enactment procedure); № 297 dated 21.07.2007 (shall be enforced from the date of its official publication); № 180-IV dated 10.07.2009; № 124-V dated 03.07.2013 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication); № 210-VI as of 28.12.2018 (shall be enforced ten calendar days after its first official publication); dated 26.12.2019 № 289-VІ (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 27.12.2019 № 291-VІ (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 02.01.2023 № 184-VII (shall be enforced sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 23.

(Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 13 dated 20 December, 2004 (shall be enforced from 1 January, 2005).

Article 23-1. Competence of district maslikhats in the scope of architectural, town-planning and construction activity

Competence of district maslikhats in the scope of architectural, town-planning and construction activity, carrying out in the relevant territory shall include:

1) approval of master plans of cities of district significance and rural settlements, as well as schemes of development and building (simplified master plans) of rural inhabited localities with estimated population size up to five thousand inhabitants;

2) approval of town-planning projects, as well as schemes of engineering support and services.

Footnote. Chapter is supplemented by Article 23-1 – by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 10 January, 2006 № 116 (see Article 2 of Law № 116 for the enactment procedure); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2013 № 124-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 24. Competence of akimats of regions in the sphere of architectural, town-planning and construction activities

1. The competence of akimats of regions in the sphere of architectural, town planning and construction activities carried out in their entrusted regions, includes:

1) coordination of activities for implementation of an integrated town planning scheme for territories (a district planning project of a region or a part thereof), master plans for inhabited localities in a region approved in the established manner;

1-1) implementation of state policy in the field of architecture, town planning, construction, development of the production base of the construction industry;

2) submitting for the consideration of a regional maslikhat of a draft master plan of a city of regional significance with estimated population of more than one hundred thousand inhabitants for subsequent submission to the Government of the Republic of Kazakhstan for approval;

2-1) organization of development and submission to the Government of the Republic of Kazakhstan for approval of master plans of cities of regional significance with estimated population of more than one hundred thousand inhabitants approved by a regional maslikhat;

2-2) submitting for approval to the regional maslikhat of complex urban planning schemes for the territory of subordinate administrative-territorial units (district planning projects), as well as draft master plans for the development of cities of oblast significance with an estimated population of up to one hundred thousand, approved by city maslikhats and that were put to a comprehensive urban planning expertise;

2-3) is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication);

3) submission of the rules for improvement and engineering support of territories, as well as the rules for preservation and maintenance of housing fund, other buildings and structures for housing and civil purposes, engineering communications, facilities of the state natural reserve fund for approval to the regional maslikhat;

3-1) submission for approval to the regional maslikhat of the rules for the creation, upkeep and protection of green spaces not included in the forest fund of the Republic of Kazakhstan within the boundaries of the towns of the oblast;

4) submission to a regional maslikhat of proposals brought about by city-forming factors concerning the establishment or change of boundaries of entrusted administrative territorial units in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan;

5) coordination of draft master plans for cities of republican significance in terms of their development using the land of a region, reserve areas, suburban areas, and also other territories legally referred to as a city influence zone;

6) coordination of draft master plans of cities of regional significance;

7) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 26.12.2019 № 289-VІ (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication);
8) (Is excluded – No 116 dated 10 January, 2006 (see Article 2 of Law № 116 for the enactment procedure);

9) provision of information to the public on plans to develop a territory or on other urban development changes;

10) approval and implementation of urban planning projects (detailed planning projects, development projects) drawn up for the development of approved master plans (comprehensive urban planning scheme, planning designs) of settlements that have passed a comprehensive urban planning expertise;

10-1) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 542-IVd ated 13.01.2012 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication);

11) decision-making on the development of a territory, expansion, technical re-equipment, modernization, reconstruction (re-planning, re-equipment, repurposing), restoration and major repairs of constructions, buildings, structures, engineering and transport communications, as well as engineering preparation of a territory, general improvement and landscaping, conservation of construction-in-progress, post-utilization of objects of regional significance;

11-1) keeping records and registration of acts on the demolition of buildings and structures of regional significance;

12) keeping record of acts of objects’ acceptance into service and of objects (complexes) put into service;

12-1) rendering assistance to state bodies of architectural and construction control and supervision in a region;

13) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 542-IV dated 13.01.2012 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication);

14) provision of information and (or) data for adding to the database of the state town planning cadaster in the established procedure;

14-1) filing of monthly reports to the authorized body for architecture, urban planning and construction on allotments and changes in the intended purpose of land plots in the territory of the agglomeration;

15) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 542-IV dated 13.01.2012 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication);
16) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 05.04.2023 № 221-VII (shall be enforced nine months after the date of its first official publication);

17) monitoring of projects and complexes under construction (planned for construction) in accordance with the procedure established by an authorized body for architecture, town planning and construction;

17-1) coordination with accredited republican sports federations of technical specifications and statement of work for the design of sports facilities intended for hosting international and republican competitions;

17-2) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 269-V dated 29.12.2014 (shall go into effect on 01.01.2015);

17-3) implementation of state architectural and construction control and supervision over the quality of construction of objects, application of administrative measures imposed by the Code on Administrative Offenses of the Republic of Kazakhstan to violators of architectural and town planning discipline at these objects;

17-4) licensing in the sphere of architectural, town planning and construction activities;

17-5) making decisions on application of envisaged legislative measures against offenders as a result of committed violations and departures from statutes, state regulatory requirements, conditions and restrictions established in the sphere of architectural, town planning and construction activities;

17-6) certification of experts for enabling them to carry out expert works and engineering services in the sphere of architectural, town planning and construction activities;

17-7) organization and implementation of supervision of the quality of project documentation;

17-8) is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication);

17-9) consideration and approval of pre-project and project (design and estimate) documentation for the construction of objects and complexes financed from local budget, as well as for public money allocated for financing a local budget investment project;

17-10) certification of organizations for project management in the field of architecture, town planning and construction;

17-11) coordination of the boundaries of the territories of the restricted zone and the restricted area at the arsenals, bases and warehouses of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan, other troops and military formations;

17-12) presenting a draft master plan for a populated settlement located in a suburban area for approval to the akimat of the capital or cities of republican status;

18) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 461-IV dated 15.07.2011 (shall go into effect six months after its first official publication);
19) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 461-IV dated 15.07.2011 (shall go into effect six months after its first official publication);

20) implementation of other powers vested in local executive bodies by the legislation of the Republic of Kazakhstan in the interests of local government.

2. is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication);
Footnote. Article 24 as amended by Laws of the Republic of Kazakhstan № 13 dated 20.12.2004 (shall be enforced from 01.01.2005); № 116 dated 10.01.2006 (see Article 2 of Law № 116 for the enactment procedure); № 180-IV dated 10.07.2009; № 378-IV dated 06.01.2011 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 452-IV dated 05.07.2011 (shall be enforced from 13.10.2011); № 461-IV dated 15.07.2011 (shall be enforced upon expiry of six months after its first official publication); № 542-IV dated 13.01.2012 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 36 dated 10.07.2012 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 102-V dated 13.06.2013 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 124-V dated 03.07.2013 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 167-V dated 21.01.2014 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 229-V dated 03.07.2014 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 239-dated 29.09.2014 V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 269-V dated 29.12.2014 (see subparagraph 7 of paragraph 1 of article 3 for the enactment procedure); № 366-V dated 28.10.2015 (see art.2 for the enactment procedure); № 487-V dated 07.04.2016 (shall go into effect on the day of signing); № 241-VІ as of 02.04.2019 (shall be enforced ten calendar days after its first official publication); dated 26.12.2019 № 289-VІ (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 29.05.2020 № 337-VI (shall come into force upon expiration of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 26.01.2021 № 412-VI (shall come into force upon expiration of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 01.01.2023 № 182-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); dated 02.01.2023 № 184-VII (shall be enforced sixty calendar days after the date of its first official publication); dated 05.04.2023 № 221-VII (shall be enforced nine months after the date of its first official publication).

Article 25. Competence of akimats of cities of republican significance, the capital and cities of regional significance in the field of architectural, town-planning and construction activity

Footnote. The heading of Article 25 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 210-VI as of 28.12.2018 (shall be enforced ten calendar days after its first official publication).

1. The competence of akimats of cities of republican significance, the capital in the field of architectural, town-planning and construction activity carried out within the established boundaries of entrusted territories includes:

1) conducting state architectural, town planning and building policies in the entrusted area;

1-1) implementation of state policy in the field of architecture, town planning, construction, development of the production base of the construction industry;

2) coordination of activities for implementation of a city master plan approved in accordance with the procedure established by the legislation, of an integrated town planning scheme for adjacent areas (a district planning project),legally referred to as a city influence zone;

3) organization of development and submission for approval of a city maslikhat of a draft city master plan, projects for establishing and changing the city line and boundaries of the suburban area, as well as boundaries of districts and inhabited localities transferred into the administrative jurisdiction of a city;

4) submission for approval of a draft city master plan to the Government of the Republic of Kazakhstan;

5) submitting for approval to the city maslikhat of urban planning projects (master plans with an estimated population of up to one hundred thousand), which have passed a comprehensive urban planning expertise;

5-1) ascertaining the possibility (impossibility) of granting the right to a land plot in cities of republican status, the capital under Article 44-2 of the Land Code of the Republic of Kazakhstan;

5-2) issuance of a conclusion in the form of a motivated refusal on the impossibility of granting the right to a land plot in cities of republican status, the capital under Article 44-2 of the Land Code of the Republic of Kazakhstan;

6) submission for approval to a city maslikhat of urban rules of general improvement and engineering support of the entrusted territory;

6-1) submission for approval to the city maslikhat of the rules for the creation, upkeep and protection of green spaces not included in the forest fund of the Republic of Kazakhstan within the boundaries of the city;

7) submission of proposals on establishment of the rules for preservation and maintenance of housing fund, other buildings and structures for housing and civil purposes, engineering communications, objects of the state natural reserve fund of urban significance to the city maslikhat;

8) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 26.12.2019 № 289-VІ (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication);

9) provision of information to the public on plans to develop a territory or on other town planning changes;

10) approval and implementation of town planning projects drawn up for the development of an approved master plan (integrated town planning scheme, planning projects) of a city and suburban area;

10-1) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 542-IV dated 13.01.2012 (shall go into effect ten calendar days after its first official publication);

11) making decisions on selection, provision, and in cases stipulated by the legislative acts of the Republic of Kazakhstan, and compulsory alienation of land plots in the subordinate territory for state needs, taking into account the susceptibility to natural disasters (floods, earthquakes, mudflows, landslides and avalanches) for construction or other town-planning development;

12) making decisions on development of the territory, expansion, technical re-equipment, modernization, reconstruction (re-planning, re-equipment, re-profiling), restoration and capital repair of constructions, buildings, structures, engineering and transport communications, as well as on the engineering preparation of territory, improvement and landscaping, conservation of unfinished construction sites, carrying out a set of works on post-utilization of objects of urban significance, taking into account the susceptibility to natural disasters (floods, earthquakes, mudflows, landslides and avalanches);

12-1) keeping records and registration of acts on the demolition of buildings and structures of urban significance;

13) keeping records of acceptance reports of facilities into operation, as well as facilities (complexes) put into operation, with the obligatory consideration of access for persons with disabilities;

13-1) assistance to state bodies for architectural and construction control and supervision in a region;

14) organization of preservation of housing stock, communications, monuments of history and culture, objects of the state natural reserve fund and control over their legally prescribed maintenance (use, exploitation);

15) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 542-IV dated 13.01.2012 (shall go into effect ten calendar days after its first official publication);

16) submission of information and (or) data for adding to the database of a state town planning cadaster in the established procedure;

17) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 542-IV dated 13.01.2012 (shall go into effect ten calendar days after its first official publication);

18) monitoring of facilities and complexes under construction (scheduled for construction) with involvement of representatives of public associations of persons with disabilities in the manner established by the authorized body for architecture, urban planning and construction;

18-1) coordination with accredited republican sports federations of technical specifications and statement of work for the design of sports facilities intended for hosting competitions of international and republican levels;

18-2) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 269-V dated 29.12.2014 (shall go into effect on 01.01.2015);

18-3) implementation of state architectural and construction control and supervision over the quality of construction of objects, application of administrative measures established by the Code on Administrative Offenses of the Republic of Kazakhstan against violators of architectural and town planning discipline at these objects;

18-4) licensing in the sphere of architectural, town planning and construction activity;

18-5) making decisions on application of envisaged legislative measures against violators as a result of committed violations and departures from statutes, state regulatory requirements, conditions and restrictions established in the sphere of architectural, town planning and construction activities;

18-6) certification of experts to enable them to carry out expert works and engineering services in the sphere of architectural, town planning and construction activities;

18-7) organization and implementation of quality control of project documentation;

18-8) is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication);

18-9) examination and approval of pre-project and project (design and estimate) documentation for the construction of objects and complexes financed from the local budget and for public money allocated for financing a local budget investment project;

18-10) certification of organizations for project management in the field of architecture, town planning and construction;

18-11) development and submission of the rules for formation of the architectural appearance and town-planning of cities of republican significance and the capital city for approval to the authorized body for architecture, town- planning and construction;

18-12) coordination of the boundaries of the territories of the restricted zone and the restricted area at the arsenals, bases and warehouses of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan, other troops and military formations;

19) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 461-IV dated 15.07.2011 (shall go into effect six months after its first official publication);
20) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 461-IV dated 15.07.2011 (shall go into effect six months after its first official publication);

21) implementation of other powers vested in local executive bodies by the legislation of the Republic of Kazakhstan in the interests of local government management.

1-1. The competence of the akimat of the capital city, in addition to the functions stipulated in paragraph 1 of this article, in the sphere of architectural, town planning and construction activities carried out in the capital and its suburban area, includes:

1) is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication);
2) is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication);
2-1) is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication);

3) control over the deadlines of design, construction and commissioning of reconstruction objects;

4) implementation of borrowing in accordance with the budget legislation of the Republic of Kazakhstan.

1-2. The competence of akimats of the capital, cities of republican status in urban planning activities within the suburban zone shall include:

1) participation in the development of the state urban planning policy applied on the territory of the suburban zone;

2) participation in the development of a draft master plan for a settlement located in the suburban area;

3) approval of the draft master plan for a settlement located in a suburban area, in terms of:

specifying the number of inhabitants of the settlement;

ensuring the population employment;

providing the population with drinking water sources and electricity.

2. The competence of akimats of cities of regional significance with more than one hundred thousand inhabitants in the sphere of architectural, town planning and construction activities carried out within established boundaries of the entrusted territory, includes:

1) coordination of activities for implementation of a city master plan approved in accordance with the procedure established by legislation, of an integrated town planning scheme for an adjacent area (a district planning project), legally referred to as a city influence zone;

2) organization of development and submission for approval to a city maslikhat of a draft city master plan, projects for establishing and changing city lines and boundaries of a suburban area, as well as boundaries of entrusted administrative districts and satellite settlements;

3) submitting, in accordance with Article 22 of this Law, for approval to the relevant maslikhat, of urban planning projects that have passed a comprehensive urban planning examination, as well as the rules for improvement and engineering support of the city territory;

4) submission of proposals on establishment of the rules for preservation and maintenance of housing fund, other buildings and structures for housing and civil purposes, engineering communications, objects of the state natural reserve fund of local importance to the city maslikhat;

5) provision of city residents with information on plans to develop a territory or on other urban development changes;

5-1) provision, in accordance with the established procedure, of information and (or) data for adding to the database of a state town planning cadaster;

6) approval and implementation of urban planning projects (designs of detailed planning and development of the city and suburban area) that have passed a comprehensive urban planning expertise;

7) decision-making on selection, submission and, in cases provided for by legislative acts, withdrawal for state needs of land plots in the entrusted territory for construction or other urban development;

8) decision-making on the development of a territory, expansion, technical re-equipment, modernization, reconstruction (re-planning, re-equipment, repurposing), restoration and major repairs of constructions, buildings, structures, engineering and transport communications, as well as engineering preparation of a territory, general improvement and landscaping, conservation of construction-in-progress, post-utilization of objects of local significance;

8-1) keeping records and registration of acts on the demolition of buildings and structures of local significance;

9) keeping record of acts of objects’ acceptance into service and of objects (complexes) put into service;

10) organization of preservation of housing stock, communications, monuments of history and culture, objects of the state natural reserve fund and control over their legally prescribed maintenance (use, exploitation);

11) monitoring of facilities and complexes under construction (scheduled for construction) with involvement of representatives of public associations of persons with disabilities as established by the authorized body for architecture, urban planning and construction;

11-1) ascertaining the possibility (impossibility) of granting the right to a land plot in cities of oblast significance in accordance with Article 44-2 of the Land Code of the Republic of Kazakhstan;

11-2) issuance of a conclusion in the form of a motivated refusal on the impossibility of granting the right to a land plot in cities of oblast significance in accordance with Article 44-2 of the Land Code of the Republic of Kazakhstan;

12) exercise of other powers vested in local executive bodies by the legislation of the Republic of Kazakhstan in the interests of local government.

3. The competence of akimats of towns of regional significance with up to one hundred thousand inhabitants in the sphere of architectural, town planning and construction activities carried out within the established boundaries of the entrusted area, includes:

1) coordination of activities for implementation of a town master plan approved in accordance with the procedure established by legislation, an integrated town planning scheme for adjacent territory (a district planning project), legally referred to as a city influence zone;

2) organization of the development and submission to a city maslikhat for approval of a draft town master plan, projects for establishing and changing town lines and boundaries of suburbs, as well as boundaries of entrusted administrative districts and satellite inhabited localities, integrated town planning schemes;

3) submitting, in accordance with Article 22 of this Law, for approval to the relevant maslikhat of urban planning projects that have passed a comprehensive urban planning examination, as well as the rules for improvement and engineering support of the city territory;

4) submission of proposals on establishment of the rules for preservation and maintenance of housing fund, other buildings and structures for housing and civil purposes, engineering communications, objects of the state natural reserve fund of local importance to the city maslikhat;

5) provision of town residents with information on plans to develop a territory or on other urban development changes;

5-1) provision, in accordance with the established procedure, of information and (or) data for adding to the database of a state town planning cadaster;

6) approval and implementation of urban planning projects (designs of detailed planning and development of the city and suburban area) that have passed a comprehensive urban planning expertise;

7) decision-making on selection, provision and, in cases provided for by legislative acts, withdrawal for state needs of land plots in the subordinated territory for construction or other urban development;

8) decision-making on the development of a territory, expansion, technical re-equipment, modernization, reconstruction (re-planning, re-equipment, repurposing), restoration and major repairs of constructions, buildings, structures, engineering and transport communications, as well as engineering preparation of a territory, general improvement and landscaping, conservation of construction-in-progress, post-utilization of objects of local significance;

8-1) keeping records and registration of acts on the demolition of buildings and structures of local significance;

9) keeping record of acts of objects’ acceptance into service and of objects (complexes) put into service;

10) organization of preservation of housing stock, communications, monuments of history and culture, objects of the state natural reserve fund and control over their legally prescribed maintenance (use, exploitation);

11) monitoring of objects and complexes under construction (planned for construction) in the manner established by an authorized agency for architecture, town planning and construction;

11-1) ascertaining the possibility (impossibility) of granting the right to a land plot in cities of oblast significance in accordance with Article 44-2 of the Land Code of the Republic of Kazakhstan;

11-2) issuance of a conclusion in the form of a reasoned refusal on the impossibility of granting the right to a land plot in cities of oblast significance in accordance with Article 44-2 of the Land Code of the Republic of Kazakhstan;

12) exercise of other powers vested in local executive bodies by the legislation of the Republic of Kazakhstan in the interests of local government.

Footnote. Article 25 is in the wording of Law of the Republic of Kazakhstan № 116 dated 10.01.2006 (see Article 2 of Law №116 for the enactment procedure); as amended by Laws of the Republic of Kazakhstan № 297 dated 21.07.2007 (shall be enforced from the date of its official publication); № 180-IV dated 10.07.2009; № 378-IV dated 06.01.2011 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 452-IV dated 05.07.2011 (shall be enforced from 13.10.2011); № 461-IV dated 15.07.2011 (shall be enforced upon expiry of six months after its first official publication); № 542-IV dated 13.01.2012 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 36 dated 10.07.2012 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 102-V dated 13.06.2013 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 124-V dated 03.07.2013 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 167-V dated 21.01.2014 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 229-V dated 03.07.2014 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 239-V dated 29.09.2014 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 269-V dated 29.12.2014 (see subparagraph 7 of paragraph 1 of Article 3 for the enactment procedure); № 366-V dated 28.10.2015 (see art. 2 for the enactment procedure); № 433-V dated 03.12.2015 (shall go into effect on 01.01.2016); № 487-V dated 07.04.2016 (shall go into effect on the day of signing) № 210-VI as of 28.12.2018 (shall be enforced ten calendar days after its first official publication); № 241-VІ as of 02.04.2019 (shall be enforced ten calendar days after its first official publication); dated 26.12.2019 № 289-VІ (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 27.12.2019 № 291-VІ (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 29.05.2020 № 337-VI (shall come into force upon expiration of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 26.01.2021 № 412-VI (shall come into force upon expiration of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 27.06.2022 № 129-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); dated 01.01.2023 № 182-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); dated 02.01.2023 № 184-VII (shall be enforced sixty calendar days after the date of its first official publication); dated 05.04.2023 № 221-VII (enforcement, see Art. 2); dated 20.04.2023 № 226-VII (shall be enforced from 01.07.2023).

Article 26. Competence of akimats of districts in the sphere of architectural, town-planning and construction activities

The competence of akimats of districts in the sphere of architectural, town planning and construction activities carried out in their entrusted territory includes:

1) coordination of activities for implementation of an integrated town planning scheme for the territory of a district(a district planning project), master plans of rural settlements approved in the manner prescribed by law;

1-1) provision of information and (or) data for adding to the database of a state town-planning cadaster in the established procedure;

2) (Is excluded)
3) (Is excluded)
4) (Is excluded)

5) provision of population with information on plans to develop a territory or on other urban development changes;

6) (Is excluded)

7) making decisions on construction, engineering preparation of territory, general improvement and landscaping, conservation of construction of unfinished objects, carrying out a set of works on post-utilization of objects of district significance;

7-1) keeping records and registration of acts on the demolition of buildings and structures of district significance;

8) (Is excluded)

9) keeping record of acts of objects’ acceptance into service and of objects (complexes) put into service;

10) organization of preservation of housing stock, communications, monuments of history and culture of district significance and control over their maintenance (use, exploitation);

11) (Is excluded)

12) organizing the development and submitting for approval to the district maslikhat of urban development schemes for the territory of the district, as well as master plans for cities of district significance, townships and other rural localities that have passed a comprehensive urban planning expertise;

13) implementation of town planning projects drawn up for the development of approved master plans (schemes of territorial development) of inhabited localities;

13-1) consideration and approval of pre-project and project (design and estimate) documentation for the construction of objects and complexes financed from the local budget and for public money allocated for financing a local budget investment project;

14) monitoring of projects and complexes under construction (planned for construction) in accordance with the procedure established by an authorized body for architecture, town planning and construction;

14-1) filing monthly reports to the akimat of the oblast on allotments and changes in the designation purpose of land plots in the territory of the agglomeration;

15) decision-making on selection, submission and, in cases provided for by legislative acts, withdrawal for state needs of land plots in the entrusted territory for construction or other urban development;

16) decision-making on reconstruction through re-planning of premises of existing buildings;

16-1) ascertaining the possibility (impossibility) of granting the right to a land plot in cities of district significance in accordance with Article 44-2 of the Land Code of the Republic of Kazakhstan;

16-2) issuance of a conclusion in the form of a reasoned refusal on the impossibility of granting the right to a land plot in cities of district significance in accordance with Article 44-2 of the Land Code of the Republic of Kazakhstan;

17) exercise of other powers vested in local executive bodies by the legislation of the Republic of Kazakhstan in the interests of local government.

Footnote. Article 26 as amended by Laws of the Republic of Kazakhstan № 13 dated 20.12.2004 (shall be enforced on 01.01.2005); № 116 dated 10.01.2006 (see Article of Law № 116 for the enactment procedure); № 452-IV dated 05.07.2011 (shall be enforced on 13.10.2011); № 36 dated 10.07.2012 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 167-V dated 21.01.2014 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 269-V dated 29.12.2014 (shall be enforced on 01.01.2015); № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication); № 487-V dated 07.04.2016 (shall go into effect on the day of signing); dated 26.01.2021 № 412-VI (shall come into force upon expiration of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 01.01.2023 № 182-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); dated 05.04.2023 № 221-VII (enforcement, see Art. 2).

Article 27. Local executive bodies in the matter of architecture, town-planning and construction

Footnote. Title of Article 27 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan № 239-V dated 29.09.2014 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

1. Local executive bodies in the matter of architecture, town-planning and construction shall be the structural subdivisions of relevant akimats and shall be divided into:

1) regional bodies (bodies of cities of republican significance, the capital) for:

architecture and town planning;

construction (unitary customer service);

state architectural and construction control and supervision;

2) district (cities of regional significance) bodies:

architecture and town-planning;

construction (single customer service).

2. Competence of local executive bodies in the matter of architecture, town-planning and construction shall be established in accordance with Articles 24, 25 and 26 of this Law.

3. The heads of structural units of local executive bodies of cities of republican significance, the capital and cities of regional significance, performing functions in the field of architecture and town planning are chief architects of cities.

Heads of structural subdivisions of local executive bodies of district, carrying out functions in the scope of architecture and town-planning shall be the chief architects of districts by virtue of their position.

Footnote. Article 27 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan № 116 dated 10.01.2006 (see Article 2 of Law № 116 for the enactment procedure); as amended by Laws of the Republic of Kazakhstan № 180-IV dated 10.07.2009; № 378-IV dated 06.01.2011 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 542-IV dated 13.01.2012 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 167-V dated 21.01.2014 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 239-V dated 29.09.2014 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 210-VI as of 28.12.2018 (shall be enforced ten calendar days after its first official publication).

Chapter 4-1. General safety requirements in the scope of architecture, town-planning and construction activity

Footnote. Chapter 4-1 is supplemented by Law of the Republic of Kazakhstan № 209 dated 29 December, 2006 (see Article 2 for the enactment procedure).

Article 27-1. Objects of technical regulation and standardization

Footnote. The heading of Article 27-1 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 184-VI as of 05.10.2018 (shall be enforced six months after its first official publication).

The objects of technical regulation and standardization in the field of architectural, town-planning and construction activity are buildings, structures, the processes of their design, construction, reconstruction, technical re-equipment, expansion, major repairs and operation, as well as building materials, products and structures.

In the designing, building, reconstruction, technical re-equipment, expansion, overhaul and operation of industrial enterprises in the territory of special economic zones, special industrial zones, also included in the single industrialization map, direct application of international building codes and rules, as well as international , regional standards and standards of foreign states shall be allowed pursuant to the legislation of the Republic of Kazakhstan in standardization. When constructing facilities on the territory of special economic zones, special industrial zones, also those included in the single industrialization map, it shall be allowed to use building materials and structures that meet the requirements of international building codes and regulations, as well as international, regional standards and standards of foreign states, in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan in standardization.

Footnote. Article 27-1 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 151-V dated 03.12.2013 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 362-V dated 27.10.2015 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication; № 184-VI as of 05.10.2018 (shall be enforced six months after its first official publication); № 243-VІ as of 03.04.2019 (shall be enforced ten calendar days after its first official publication); dated 01.04.2021 № 26-VII (shall come into force upon expiration of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 27.12.2021 № 87-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 27-2. Safety requirements for constructions

1. The design of objects of architectural, town planning and construction activities shall ensure the safety of buildings for human life and health and the environment.

2. When designing structures, all possible risks to human life and health and the environment must be identified and taken into account at all stages of the life cycle, taking into account the provision of windows with locks and (or) security mechanisms, including during normal operation, emergency situations, and suspected violations during construction and installation work and unacceptable construction.

3. When carrying out construction and installation work, the developer is obliged to carry out the entire range of security measures, taking into account the provision of windows with locks and (or) security mechanisms, determined by the design documentation, and to ensure the possibility of monitoring and supervising the progress at various stages of construction of the structure.

4. Buildings under construction shall be away from other objects at a required distance in accordance with established regulations.

5. When concluding a construction contract for the construction, renovation and repair of structures, customers shall specify in them the requirements of technical regulations and other regulatory and technical documents that ensure safety in the field of technical regulation.

6. At construction sites that are areas of increased hazard, a customer and contractor must ensure the safety of construction and installation works and exclude any possibility of causing harm to human life and health, the environment.

7. When designing and constructing buildings, it is necessary to take into account loads that can lead to the following events:

1) collapse of a whole building or its part;

2) unacceptable deformation;

3) damage to other parts of buildings or installations and equipment located in them due to significant deformations of load-bearing elements;

4) damage caused by accidental events, disproportionate to a root cause.

8. Buildings must be designed and constructed in such a way that in the event of a fire,

1) the strength of load-bearing elements was provided for a certain period;

2) the occurrence and distribution of fire and smoke inside a building was limited;

3) it is possible to provide immediate evacuation of people through emergency exits, including people with limited mobility;

4) rescue teams have safe access to fire sources.

9. Buildings shall be designed and constructed in such a way that they do not pose a hazard to human health and hygiene, in particular because of:

1) release of toxic gases and other harmful chemicals;

2) presence of dangerous particles or gases in the air;

3) hazardous radiation;

4) contamination of water or soil;

5) violations with release of water, fumes, solid or liquid waste;

6) moisture in parts of a building or on its internal surfaces.

10. Buildings shall be designed and constructed in such a way that their operation excludes an unacceptable risk of accidents such as slipping, falling, blows, burns, electric shock, injuries caused by explosions.

11. The noise insulation of a building shall be designed and constructed so as to exclude unacceptable risks to human life and health.

12. A building, as well as its heating, cooling and ventilation units shall be designed and constructed in such a way that the energy consumption required for the use of a building remains moderate, taking into account local climatic conditions, but without detriment to the health of people.

Footnote. Article 27-2 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 378-IV dated 06.01.2011 (shall go into effect ten calendar days after its first official publication); № 433-V dated 03.12.2015 (shall go into effect on 01.01.2016); dated 23.02.2024 № 64-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 27-3. Safety requirements of construction materials

Construction materials shall comply with requirements of regulatory legal acts, establishing a set of mandatory safety requirements, as well as standards of radiation and chemical safety, allowing to build constructions, which in recognition of economic aspects is suitable for use and use of which provide carrying out of requirements, established in Article 22 of this Law.

Article 27-4. Requirements for results of engineering surveys and project documentation

1. Results of engineering surveys shall be reliable and carried out to the extent required for the establishment of design values of parameters and other design characteristics of a construction object, as well as measures planned to ensure its safety.

Estimated data as part of the results of engineering surveys shall be substantiated by a person performing engineering surveys and contain a forecast of changing their values ​​in the course of construction and operation of an object.

When conducting analysis and assessment of the quality of construction projects, expert organizations shall be required to check the relevance of engineering surveys and the compliance of the compilation of these results with current standards, including the completeness, composition, volume, methods and technologies of production of engineering and geological surveys.

2. The conformity of design values ​​of parameters and other characteristics of an object with safety requirements, as well as measures planned to ensure its safety, shall be substantiated by references to provisions of this Law and other regulatory and regulatory-legal acts of the Republic of Kazakhstan in the field of architecture, town planning and construction.

If there are no such requirements, the conformity of design values ​​and characteristics of a building or structure with safety requirements, as well as measures planned to ensure its safety, shall be justified in one or several ways:

1) by research results;

2) by calculations and (or) tests carried out using certified methods or otherwise tested procedures;

3) by modeling scenarios of occurrence of hazardous natural processes and phenomena, and (or) man-caused impacts, also in case of unfavorable combination of dangerous natural processes and phenomena, and (or) man-caused impacts;

4) by assessment of the risk of occurrence of hazardous natural processes and phenomena, and (or) man-caused impacts.

Results of engineering surveys shall be taken into account when giving reasons.

Footnote. Chapter 4-1 is supplemented with Article 27-4 in accordance with Law of the Republic of Kazakhstan № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the date of its first official publication).

Chapter 5. State standards in the field of architecture, town-planning and construction Article 28. State system of regulatory documents in the field of architecture, town planning and construction

1. State regulation of architectural, town planning and construction activities carried out in the Republic of Kazakhstan is ensured by the legislation of the Republic of Kazakhstan on architectural, town planning and construction activities, as well as the state system of regulatory documents in the field of architecture, town planning and construction.

2. The state system of regulatory documents in the field of architecture, town planning and construction includes:

1) regulatory legal acts establishing mandatory requirements for the organization of activities and governing relationships of subjects in the field of architecture, town planning and construction:

state town planning standards and regulations;

technical regulations for the design and construction of objects (buildings, structures, their complexes, communications);

standards of state architectural and construction control;

sectoral standards of other state control bodies in construction;

guideline documents in construction;

2) regulatory technical documents that establish mandatory safety requirements for individual types of products and (or) their life cycle processes in accordance with requirements of technical regulations (buildings, structures, their complexes, communications):

construction standards;

construction standards and rules (for the effective period concurrently with a period of validity determined by an authorized body for architecture, town planning and construction);

technological maps;

regulatory documents on price formation in construction;

3) optional regulatory technical documents:

codes of rules for design and construction;

regulatory and technical manuals;

technological design regulations;

standardization documents in the field of architectural, town-planning and construction activity, industry;

manuals and methodological recommendations that establish proven practices in the development and enforcement of mandatory requirements of technical regulations and building codes or on individual issues that are not regulated by mandatory standards.

3. The state system of regulatory documents also includes documents that were brought into force in the Republic of Kazakhstan in accordance with international treaties such as:

1) interstate building norms;

2) interstate standards in construction;

3) interstate codes of rules for design and construction.

4. The objects of state regulation are:

1) settlement systems, inhabited localities and their parts;

2) architectural, technological, engineering and construction parts of buildings, structures and other constructions, as well as individual premises;

3) engineering and (or) technological equipment of buildings, structures and other constructions;

4) building materials, products and structures;

5) town planning, architectural and construction and other design and estimate documentation.

5. State administration bodies that have approved regulatory documents in the field of architecture, town planning and construction bear responsibility for technical, economic and social validity of regulatory requirements and their compliance with the legislation of the Republic of Kazakhstan in accordance with laws of the Republic of Kazakhstan.

6. The procedure for development, coordination, approval, registration and enactment (suspension of validity, cancellation) of state standards is established by the authorized body for architecture, town planning and construction in coordination with other central executive bodies, whose competence includes these issues, unless otherwise provided for by laws of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 28 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication); as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 184-VI as of 05.10.2018 (shall be enforced six months after its first official publication).

Article 29. Types of state regulatory documents in the field of architecture, town-planning and construction

State standards in the field of architecture, town planning and construction are divided into:

1) organizational and methodological regulatory documents, including standards for standardization and certification of construction products, geodetic work, engineering surveys for design and construction, organization of construction, acceptance into service, construction safety;

2) general regulatory and technical documents including main provisions for the reliability of structures, fire and explosion safety, protection against hazardous (harmful) impacts of natural, anthropogenic and man-triggered nature, technological tolerances and dimensional interchangeability and compatibility of building materials, products and structures;

3) town planning standards, including requirements, conditions and restrictions on organization of territories, planning, development of inhabited localities and areas of horticultural associations of citizens and their general improvement, on the development of master plans for industrial and agricultural enterprises;

4) regulatory and technical documents on the design and construction of buildings and structures for civil and industrial purposes, including transport, hydraulic engineering, land reclamation facilities, as well as main and field pipelines and communications;

5) regulatory documents for the engineering support of inhabited localities or their parts, separate buildings, structures and their complexes;

6) regulatory and technical documents for building materials, products and structures;

7) regulatory and technical documents for the equipment of construction and construction-and-installation organizations, including temporary and mobile structures and equipment;

8) regulatory documents on price formation in construction;

9) regulatory documents on maintaining the state town planning cadaster;

10) regulatory documents of state control and supervision bodies in the sphere of architectural, town planning and construction activities (state architectural and construction control, civil protection, state sanitary-epidemiological service, environmental protection);

11) regulatory documents on the procedure for organization and holding of tenders for contract work in construction.

Footnote. Article 29 as amended by Laws of the Republic of Kazakhstan № 378-IV dated 06.01.2011 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 189-V dated 11.04.2014 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 29-1. Architectural, town planning and construction catalogs

1. Architectural, town planning and building catalogs are an information system of lists of:

regulatory legal acts and regulatory technical documents in the field of architecture, town planning and construction;

standard projects and standard project solutions for enterprises, buildings and structures;

building structures and products;

building materials;

production technologies;

regulatory documents on price formation in construction.

2. The procedure for the formation and maintenance of architectural, town planning and construction catalogs is established by an authorized body for architecture, town planning and construction.

Footnote. Chapter 5 is supplemented with Article 29-1 in accordance with Law of the Republic of Kazakhstan № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 30. Rules for managing development and going through licensing procedures in the construction industry

1. On the territory of the Republic of Kazakhstan, there are rules for organizing development and undergoing permitting procedures in the field of construction, regulating architectural, urban planning and construction activities on the ground, with the exception of the territory of the city of Almaty.

2. Rules for managing development and going through licensing procedures in the construction industry determine conditions and requirements for the use of land, design and development of inhabited localities and suburban areas by subjects of architectural, town planning and construction activities, establish a licensing procedure for placing and building new items of real estate, for changes (re-profiling, re-equipment, redevelopment, reconstruction, expansion, overhaul) of existing ones and of functional purpose of premises, commissioning of real estate items.

3. Project approvals, obtained in accordance with a procedure established by the legislation of the Republic of Kazakhstan, before the introduction of rules for managing development and going through licensing procedures in the construction industry or amendments to them, are valid for the time period specified in previously issued permits.

This provision does not apply to cases where, due to bringing into force of new requirements, the effect of previous rules does not exclude the emergence of a threat to the health and life of people.

The rules for organizing development and permitting procedures in the construction shall take into account the requirements for ensuring access to residential, public and industrial buildings, facilities and premises for people with limited mobility.

Footnote. Article 30 as amended by Laws of the Republic of Kazakhstan № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication); as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 433-V dated 03.12.2015 (shall go into effect on 01.01.2016); dated 28.10.2019 № 268-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 27.06.2022 № 129-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); dated 20.04.2023 № 226-VII (shall be enforced from 01.07.2023); dated 01.07.2024 № 107-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the date of its first official publication).

Chapter 6. Architectural-construction control and supervision

Footnote. The title of chapter 6 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.01.2011 № 378-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 31. Organization of architectural and construction control and supervision

Footnote. Heading as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 378-IV dated 06.01.2011 (shall go into effect ten calendar days after its first official publication).

1. Architectural and construction control and supervision shall be carried out by:

1) the authorized body for architecture, urban planning and construction by visiting construction sites, as well as control and supervising the activities of local executive bodies for architecture, urban planning, construction and state architectural and construction control and supervision;

1-1) local executive bodies within the limits of their control and supervisory functions, performed by inspecting construction sites;

2) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan No 542-IV dated 13.01.2012 (shall go into effect ten calendar days after its first official publication);

3) a customer through the organization of technical supervision of construction and acceptance of an object into service;

4) developers of project documentation by conducting designer’s supervision of construction;

5) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan No542-IV dated 13.01.2012 (shall go into effect ten calendar days after its first official publication);

1-1. State supervision in the sphere of architectural, urban planning and construction activities is an activity of the state body for architectural and construction control and supervision to verify compliance by the subjects of supervision with the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan on architectural, urban planning and construction activities with the right to apply rapid response measures provided for in Article 31-3 of this Law, without initiating administrative proceedings.

The subjects of supervision shall be:

1) the activities of local executive bodies for architecture, urban planning, construction and state architectural and construction control;

2) individuals and legal entities who are obliged to comply with the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan on architectural, urban planning and construction activities.

2. In the event of a situation, the solution of which goes beyond the competence of bodies of state architectural and construction control and supervision, control and supervision shall be carried out with the involvement of:

1) an authorized body for technical regulation – with regard to certification of construction products;

1-1) an authorized body for standardization – with regard to standardization of construction products;

2) an authorized body in the field of industrial safety – with regard to compliance with requirements of industrial safety;

3) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 269-V dated 29.12.2014 (shall go into effect on 01.01.2015);

4) an authorized state body in the field of environmental protection - regarding control over the impact of objects or their parts on ecological state of a territory caused by their construction and (or) operation;

4-1) an authorized body in the field of use and protection of the water fund - in terms of control over architectural, town planning and construction activities in water protection zones;

5) the authorized body for social protection of the population - in terms of providing access for persons with disabilities and people with limited mobility to social, transport and recreational infrastructure facilities.

3. Orders, instructions and other decisions of state bodies of architectural and construction control and supervision, as well as state bodies specified in paragraph 2 of this article, issued in accordance with a procedure established by law, are mandatory for all subjects of architectural, town planning and construction activities carried out in the Republic Kazakhstan.

4. Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 125 dated 31.01.2006.

5. Mutual claims and disputes between subjects of architectural, town planning and construction activities and bodies (services, officials) of architectural and construction control and supervision are resolved in accordance with the procedure established by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 31 as amended by Laws of the Republic of Kazakhstan № 40 dated 13.04.2005 (shall be enforced on 01.01.2005); № 116 dated 10.01.2006 (see Article 2 of Law № 116 for the enactment procedure); № 125 dated 31.01.2006; № 213 dated 09.01.2007 (see Article 2 for the enactment procedure); № 180-IV dated 10.07.2009; № 378-IV dated 06.01.2011 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 452-IV dated 05.07.2011 (shall be enforced from 13.10.2011); № 542-IV dated 13.01.2012 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 189-V dated 11.04.2014 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 239-V dated 29.09.2014 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 269-V dated 29.12.2014 (shall be enforced from 01.01.2015); № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten days after the day of its first official publication); № 184-VI as of 05.10.2018 (shall be enforced six months after its first official publication); dated 27.06.2022 № 129-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 31-1. Architectural-construction control and supervision

Footnote. Heading as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 378-IV dated 06.01.2011 (shall go into effect ten calendar days after its first official publication).
1. Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 378-IV dated 06.01.2011 (shall go into effect ten calendar days after its first official publication).

2. The customer (owner) and the contractor (general contractor) shall submit project and as-built technical documentation for a given object requested by a state body for architectural and construction control and supervision or a state construction inspector, as well as an expert opinion on relevant projects.

3. State architectural and construction control and supervision is carried out over:

1) the existence of a right to a land plot approved by project (design and estimate) documentation, of favorable conclusion of project appraisal, and also over notification of bodies exercising state architectural and construction control and supervision of the commencement of construction and installation works;

2) reliability of the data specified in the notification;

3) the existence of a license for a right to carry out relevant licensed architectural, town planning and construction activities;

4) the conformity of construction and installation works performed (in progress), building materials (construction products, structures) and equipment used to approved design solutions and state (interstate) standards, including those to ensure the strength, stableness, reliability of load-bearing and enclosing structures and operational qualities of buildings (constructions);

5) organization and implementation by the contractor (general contractor) of all types and forms of own production control and quality control of construction (input, operating, acceptance, laboratory, geodetic and others);

6) timely and correct execution of as-built documentation;

7) organization and implementation by a customer (owner) of technical and designer’s supervision in the construction of objects;

8) compliance with requirements established by the legislation of the Republic of Kazakhstan on architectural, town planning and construction activities by persons carrying out technical and designer’s supervision.

4. In case of revealing violations of state standards and (or) departures from approved projects (design solutions), state architectural and construction control and supervision bodies make decisions (issue prescriptions):

1) on the prohibition of the use of building materials, products, structures and equipment that do not comply with national standards, requirements of technical regulations and other regulatory technical documents;

2) on rectification of committed violations by the customer (developer) and/or contractor of a construction and installation entity (enterprise) within the established time limits;

3) on the suspension of construction and installation works in the event of failure to comply with the instructions specified in subparagraphs 1) and 2) of this paragraph.

4-1. If illegal re-equipment and redevelopment of residential and non-residential premises is discovered, bodies of state architectural and construction control and supervision make decisions (issue prescriptions):

1) on rectification of committed violations by the customer within the established time limits;

2) on suspension of construction and installation works.

5. Requirements of state bodies of architectural and construction control and supervision or state construction inspectors may be appealed in the manner established by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

6. Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 188-IV dated 17.07.2009 (see Article 2 for the enactment procedure).

7. Architectural-construction control and supervision shall be carried out in the form of inspection and preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision in accordance with the Entrepreneurial Code of the Republic of Kazakhstan.

8. is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the date of its first official publication).
9. is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the date of its first official publication).

10. In case of revealing violations or a failure to rectify violations of standards and requirements established by the legislation of the Republic of Kazakhstan on architectural, town planning and construction activities at a construction site, a person carrying out technical supervision informs state architectural and construction control and supervision bodies on this for taking measures envisaged by laws of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Chapter 6 is supplemented by Article 31-1 in accordance with Law of the Republic of Kazakhstan № 125 dated 31 January, 2006; as amended by Laws of the Republic of Kazakhstan № 188-IV dated 17.07.2009 (see Article 2 for the enactment procedure); № 378-IV dated 06.01.2011 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 31-V dated 10.07.2012 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 36 dated 10.07.2012 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 269-V dated 29.12.2014 (shall go into effect on 01.04.2015); № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten days after the day of its first official publication); № 376-V dated 29.10.2015 (shall go into effect on 01.01.2016); № 156-VI as of 24.05.2018 (shall be enforced ten calendar days after its first official publication); № 184-VI as of 05.10.2018 (shall be enforced six months after its first official publication); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 31-2. Preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision

Footnote. The title of Article 31-2 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the date of its first official publication).

1. Preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision, carried out by state bodies of architectural and construction control, is of a preventive and prophylactic nature.

2. State bodies of architectural-construction control shall have the right to carry out preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision, taking into account the priority established in the following order:

1) industrial facilities, industrial buildings, structures;

2) administrative buildings of state bodies, buildings of museums of republican significance, state archives, storages of national and cultural valuables ​​and life support facilities of cities and inhabited localities, requiring special devices for artificial microclimate and (or) special security or anti-terrorism measures;

3) socially significant objects (educational, healthcare, cultural institutions and others);

4) housing and civil facilities;

5) objects of transport infrastructure;

6) water supply and sanitation facilities;

7) other buildings and structures.

At the same time, objects financed from budgetary funds and by quasi-public entities are visited on a priority basis, ceteris paribus.

In the event of an emergency situation at a construction site, state bodies of architectural-construction control shall visit the site on a priority basis.

3. Based on the results of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision, an order shall be drawn up to eliminate the identified violations without initiating a case on an administrative offense.

Footnote. Chapter 6 is supplemented with Article 31-2 in accordance with Law of the Republic of Kazakhstan № 156-VI as of 24.05.2018 (shall be enforced ten calendar days after its first official publication); with amendments introduced by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 31-3. Rapid response measures and the procedure for their application

1. In the course of and (or) based on the results of state control, the local executive body of state architectural-construction control shall apply rapid response measures in cases of identifying activities, work, services of the subject (object) of control and supervision that pose a direct threat to the rights and legitimate interests of individuals and (or) legal entities, the life and health of people, the environment, and the national security of the Republic of Kazakhstan.

2. Rapid response measures are methods of influencing subjects (objects) of control and supervision applied in the course of and (or) based on the results of an inspection and (or) preventive control and supervision with a visit to the subject (object) of control and supervision, the types of which are provided for in this Article.

Rapid response measures shall be applied in the event of failure to comply with the relevant notification on the elimination of identified violations.

3. Rapid response measures include the following types:

1) suspension of construction and installation works;

2) suspension of activities or their individual types;

3) prohibition of activities or their individual types carried out in violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan on architectural, urban planning and construction activities and (or) state regulations;

4) suspension of the permit and (or) annex to the permit;

5) deprivation (revocation) of the permit and (or) annex to the permit.

4. The basis for applying the rapid response measure shall be the violation of the requirements established by the legislation of the Republic of Kazakhstan, which are the subject of state control in accordance with Article 143 of the Entrepreneurial Code of the Republic of Kazakhstan.

5. The local executive body of state architectural-construction control shall also apply rapid response measures when establishing, through the information system for organizing construction on the principle of a "single window", violations of state regulations and (or) deviations from approved projects (design solutions).

6. The local executive body of state architectural-construction control, during the implementation and (or) based on the results of an inspection and (or) preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision, upon detection of a fact of the requirements violations that are the basis for the application of rapid response measures, shall draw up a resolution on the application of rapid response measures in the form approved by the authorized body in the field of architectural, urban planning and construction activities.

The resolution on the application of rapid response measures shall be drawn up and handed to the subject of control and supervision in accordance with Article 153 of the Entrepreneurial Code of the Republic of Kazakhstan.

In the event of an inspection being carried out through an automated registry, the resolution on the application of rapid response measures shall be issued automatically in this automated registry.

7. In the event of a refusal to accept the resolution on the application of rapid response measures when it is handed over in person, a corresponding entry shall be made in it and a video recording shall be carried out, recording the fact of refusal to accept the resolution on the application of rapid response measures. The resolution on the application of rapid response measures shall be sent to the legal address, location or actual address of the subject of control and supervision by registered mail with notification of its delivery.

8. Refusal to receive a resolution on the application of rapid response measures shall not be a basis for its non-fulfillment.

9. Violations of requirements identified during the implementation and (or) based on the results of an inspection and (or) preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision, which are the basis for applying rapid response measures, shall be reflected in the act on the results of the inspection and (or) preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision, as well as in the order to eliminate the identified violations.

When an inspection is carried out through an automated register, an act on the results of the inspection shall not be issued.

10. The subject of control and supervision shall be obliged to eliminate the identified violations of the requirements, which are the basis for applying the rapid response measure, within the timeframes specified in the order to eliminate the identified violations.

11. Upon expiration of the timeframes for eliminating the violations of the requirements, identified as a result of the inspection and (or) preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision, an unscheduled inspection shall be carried out to monitor the elimination of identified violations of the requirements, which are the basis for applying the rapid response measure.

The effect of the resolution on applying the rapid response measures shall be terminated if the local executive body of state architectural-construction control confirms the elimination of identified violations of the requirements that are the basis for applying the rapid response measures, based on the act on the results of an unscheduled inspection in accordance with subparagraph 2-1) of paragraph 5 of Article 144 of the Entrepreneurial Code of the Republic of Kazakhstan.

12. In the event of failure to eliminate the identified violations of the requirements that are the basis for applying rapid response measures, based on the results of unscheduled inspection, measures shall be taken to bring the persons who committed the violations to justice in the manner established by the laws of the Republic of Kazakhstan.

13. Before the expiration of the deadlines specified in the order to eliminate the identified violations, the subject of control and supervision shall be obliged to provide information on the elimination of identified violations of the requirements with the attachment of materials proving the fact of the violations limination.

In the event of providing the information specified in part one of this paragraph, an unscheduled inspection shall be carried out in accordance with part two of paragraph 10 of this Article.

14. In case of disagreement with the results of the inspection and (or) preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision, which entailed the application of rapid response measures, the subject of control and supervision may file a complaint to recognize the resolution on the application of rapid response measures as invalid and to cancel it.

The complaint shall be filed with a higher state body in the manner prescribed by Chapter 29 of the Entrepreneurial Code of the Republic of Kazakhstan, or with the court in the manner established by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

The filing of a complaint does not suspend the execution of the resolution on applying rapid response measures.

15. The grounds for recognizing the resolution on applying rapid response measures as invalid and its cancellation shall be:

1) the absence of grounds for applying rapid response measures;

2) the application of a rapid response measure on a basis that does not correspond to the given measure;

3) the application by the local executive body of state architectural-construction control of rapid response measures on the issues that are not within their competence.

16. Information on applying rapid response measure shall be sent to the state body that carries out activities in the field of state legal statistics and special records within the limits of its competence, in the manner determined by the Prosecutor General's Office of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Chapter 6 has been supplemented by Article 31-3 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the date of its first official publication); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.05.2024 № 86-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 31-4. State control by means of an automated information system

1. State control by means of an automated information system shall be carried out on the automated registry in the form of checking for compliance with the qualification or permit requirements for issued permits, requirements for sent notifications in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan "On Permits and Notifications". The inspection shall be carried out on an ongoing basis by monitoring information about the subject of architectural, urban planning and construction activities, including information obtained through integration with the information systems of state bodies and other organizations.

2. In case of identifying a violation of the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan on architectural, urban planning and construction activities based on the results of the inspection for compliance with the qualification or permitting requirements for issued permits, requirements for sent notifications, the automated registry shall generate and send to the subject of architectural, urban planning and construction activities a notification on the elimination of the identified violations, indicating:

1) the number and date of the notification;

2) the name of a state body;

3) the name of the subject of architectural, urban planning and construction activities (object) of control and supervision, its location;

4) the identified violations and requirements for their elimination, indicating the deadline for fulfilling the requirements;

5) the signature of the official.

3. In case of failure to eliminate the violations specified in the notification on elimination of identified violations, rapid response measures shall be applied in the form of suspension of the permit and (or) annex to the permit in accordance with Article 31-3 of this Law.

Deprivation (revocation) of the permit and (or) annex to the permit shall be carried out for failure to implement the rapid response measure in the form of suspension of the permit and (or) annex to the permit in accordance with Article 31-3 of this Law.

In case of violation of the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan on architectural, urban planning and construction activities two or more times during the year, a rapid response measure in the form of deprivation (revocation) of the permit and (or) annex to the permit in accordance with Article 31-3 of this Law shall be applied to the subject of architectural, urban planning and construction activities.

4. Notification on the elimination of the identified violations and the resolution on the application of rapid response measures in automatic mode shall be generated by means of an automated registry and sent to the user's personal accounts on the web portal of the "electronic government" and the information system in the field of construction, architecture and urban planning.

Footnote. Chapter 6 has been supplemented by Article 31-4 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.05.2024 № 86-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 32. Licensing in the sphere of architectural, town-planning and construction activities

1. Certain types of activities in the field of architecture, town planning and construction are subject to licensing in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on permits and notifications.

2. Individuals and legal entities involved in implementation of project activities and construction and installation works in the field of architecture, town planning and construction are divided into the following categories:

I category includes those carrying out activities, specified in this paragraph, at objects of all levels of responsibility within the scope of the existing license;

II category includes those carrying out activities, specified in this paragraph, at objects of the second and third levels of responsibility, as well as works at objects of the first level of responsibility within the scope of the existing license under subcontracts;

III category includes those carrying out activities, specified in this paragraph, at objects of the second technically uncomplicated and third levels of responsibility, as well as works at objects of the first and second levels of responsibility within the scope of the existing license under subcontracts.

Individuals’ and legal entities’ assignment to a certain category is carried out by a licensor issuing a license in accordance with qualification requirements for design activities and construction and installation works in the field of architecture, town planning and construction, and is specified in special provisions of license’s validity.

2-1. Applicants for a license for design activities and construction and installation works, and licensees carrying out these activities, shall employ certified engineers and technicians.

Certified engineering and technical workers involved in the design and construction process shall not be allowed to work part-time in other organizations that carry out the specified types of activities.

2-2. Installation, start-up and adjustment of technological equipment and (or) materials by manufacturers or other persons according to the documentation, confirming relevant qualifications and (or) powers, are carried out in cases and in the order established by Law “On Permits and Notifications” of the Republic of Kazakhstan without a license in the field of architecture, town planning and construction.

3. Licensing of works in the sphere of architectural, town planning and construction activity is carried out by local executive bodies implementing state architectural and construction control in regions, cities of republican significance, the capital.

Footnote. Article 32 is in the wording of Law of the Republic of Kazakhstan № 461-IV dated 15.07.2011 (shall be enforced upon expiry of six months after its first official publication); as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 542-IV dated 13.01.2012 (shall be enforced from 30.01.2012); № 203-V dated 16.05.2014 (shall be enforced upon expiry of six months after its first official publication); № 239-V dated 29.09.2014 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten days after the day of its first official publication); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 32-1. Accreditation in the field of architectural, town planning and construction activities

1. Legal entities require accreditation, if they carry out:

certification of engineering and technical personnel participating in the design and construction process;

engineering services for technical supervision and expert works on technical investigation of reliability and stableness of buildings and structures at technically and technologically complex objects of the first and second levels of responsibility;

project management in the field of architecture, town planning and construction.

2. Accredited non-state certification centers for certification of engineering and technical personnel involved in the design and construction process provide monthly information on issued certificates to an authorized body for architecture, town planning and construction.

Footnote. Chapter 6 is supplemented with Article 32-1 in accordance with Law of the Republic of Kazakhstan № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect three months after the day of its first official publication).

Article 32-2. Automated register

1. The automated register shall contain information and data on individuals and legal entities operating in the field of architectural, urban planning, and construction activities.

2. The procedure for maintaining the automated register shall be determined by the authorized body for architecture, urban planning and construction.

Footnote. Chapter 6 has been supplemented by Article 32-2 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.05.2024 № 86-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 33. State architectural-construction inspectorate

1. Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 269-V dated 29.12.2014 (shall go into effect on 01.04.2015).

2. The State Architectural and Construction Inspectorate consists of:

1) a structural subdivision of an authorized body for architecture, town planning and construction, which performs state architectural and construction control over activities of local executive bodies for architecture, town planning, construction and state architectural and construction control;

2) a local executive body of a region, a city of republican significance, the capital implementing state architectural and construction control over the quality of objects’ construction.

3. The state architectural and construction inspectorate is responsible for

1) is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 36 dated 10.07.2012 (shall go into effect ten calendar days after its first official publication);

2) monitoring of objects under construction (reconstructed, expanded, modernized, overhauled ones) and commissioned ones;

3) is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 269-V dated 29.12.2014 (shall go into effect on 01.04.2015);

4) adoption of measures established by law against legal entities and officials, who committed irreversible violations or failed to rectify committed violations within legally established timeframes.

5) implementation of control and supervision over the activities of technical and author's supervision;

6) implementation of control and supervision over the organization and implementation by the customer (owner) of technical and author's supervision during the construction of facilities.

4. The State Architectural and Construction Inspectorate (State Construction Inspector) is entitled:

1) to request information on objects and complexes planned for construction and under construction (reconstructed, expanding, modernized, overhauled ones) in the Republic of Kazakhstan from subjects of architectural, town planning and construction activities and receive it from them;

2) to request necessary project and as-built technical documentation for a given construction project, as well as conclusions of the examination of relevant projects from persons carrying out technical and architectural supervision and to receive it from them for information;

3) is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 156-VI as of 24.05.2018 (shall be enforced ten calendar days after its first official publication);
4) is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 156-VI as of 24.05.2018 (shall be enforced ten calendar days after its first official publication);

5) to involve independent laboratories for laboratory testing of structures under construction and building materials, products and structures used for checking compliance with project requirements and state (interstate) standards.

5. In case of revealing violations of state standards and (or) departures from approved projects (design solutions), the state architectural and construction inspectorate issues instructions on rectification of committed violations by the customer (developer) and/or the contracting construction and installation organization (enterprise) within the established time limits.

5-1. Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 156-VI as of 24.05.2018 (shall be enforced ten calendar days after its first official publication).

6. The State Architectural and Construction Inspectorate shall not check:

1) the construction of individual residential houses and other technically uncomplicated buildings intended for personal use by citizens, except for facilities being built using budgetary funds, and individual residential houses with more than two storeys;

2) the construction of temporary structures located on private household plots or plots of horticultural associations, as well as of residential and (or) household facilities for seasonal work and pasture-based cattle farming;

3) reconstruction (re-planning, re-equipment) of premises (separate parts) of existing buildings, not related to the change of load-bearing and enclosing structures, engineering systems and equipment, as well as changes in the functional purpose of the premises.

7. The head of the authorized body implementing state architectural-construction control and supervision over the activities of local executive bodies for architecture, urban planning, construction and state architectural-construction control, his deputies and full-time employees whose job responsibilities include implementation of control and supervision are, respectively, the Chief State Construction Inspector of the Republic of Kazakhstan, deputies of the Chief State Construction Inspector of the Republic of Kazakhstan and state construction inspectors of the Republic of Kazakhstan.

In regions, cities of republican significance, the capital, heads of bodies executing state architectural and construction control and supervision over the progress and quality of construction of objects in the entrusted territory, their deputies and full-time employees, whose duties include on-the-spot inspection of construction projects, are chief state building inspectors, deputy chief state building inspectors and state building inspectors of regions, cities of republican significance, the capital, respectively.

The Chief State Building Inspector of the Republic of Kazakhstan and his/her deputies, as well as chief state building inspectors of regions, cities of republican significance, the capital are authorized to examine cases on administrative violations and impose administrative penalties.

Footnote. Article 33 is in the wording of Law of the Republic of Kazakhstan № 116 dated 10.01.2006 (see Article 2 of Law № 116 for the enactment procedure); as amended by Laws of the Republic of Kazakhstan № 297 dated 21.07.2007 (shall be enforced from the date of its official publication); № 180-IV dated 10.07.2009; № 378-IV dated 06.01.2011 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 452-IV dated 05.07.2011 (shall be enforced from 13.10.2011); № 461-IV dated 15.07.2011 (shall be enforced upon expiry of six months after its first official publication); № 542-IV dated 13.01.2012 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 36 dated 10.07.2012 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 239-V dated 29.09.2014 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 269-V dated 29.12.2014 (shall go into effect on 01.04.2015); № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication); № 156-VI as of 24.05.2018 (shall be enforced ten calendar days after its first official publication); dated 29.06.2020 № 352-VI (shall come into force upon expiration of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 34. Designer’s supervision

1. Designer’s supervision is carried out by developers of project (design and estimate) documentation at all construction sites, except for those specified in paragraph 6 of article 33 and paragraph 1 of article 74 of this Law.

2. Designer’s supervision, conducted during the construction of objects, is carried out on the basis of a contract.

Designer’s supervision is mandatory during the entire period of construction (reconstruction, restoration, expansion, modernization, modernization, overhaul) of an object or the conservation of construction of uncompleted objects using funds provided for in the project (design and estimate) documentation for the construction of objects in accordance with current regulations.

At the completion of a construction object, a person, carrying out designer’s supervision, issues a statement of conformity of the executed work with the project to the customer (developer).

2-1. The developer of a project has a right to delegate the execution (performance) of designer’s supervision of the construction of an object to:

1) an expert having a certificate entitling him/her to carry out engineering services in the sphere of architectural, town planning and construction activities;

2) the customer for independent selection of a provider of engineering services for the conduct of designer’s supervision, which has an appropriate certificate.

2-2. Persons conducting designer’s supervision have a right to:

1) free access to a relevant object under construction;

2) familiarization with the documentation related to the object under construction;

3) control over the execution of their instructions entered in the designer’s supervision log;

4) require from the customer and contractor (general contractor) of strict adherence to the design solutions provided for by the approved project, as well as the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan and state (interstate) standards;

5) issue written instructions on mandatory rectification by the contractor (general contractor) of violations of state (interstate) standards and (or) departures from project decisions envisaged in the approved project, which were committed in the course of construction.

2-3. Persons performing designer’s supervision are obliged:

1) to ensure exact implementation of design solutions provided for by the approved project in the course of construction;

2) to carry out regular and proper maintenance of the designer’s supervision log;

3) to participate in the preparation and signing of hidden works acts and certificates of interim acceptance of critical structures;

4) to timely make decisions on introducing well-reasoned changes to the approved project (design and estimate) documentation in accordance with the procedure established by the legislation of the Republic of Kazakhstan;

5) to inform a customer on the failure to perform or improper performance by the contractor (general contractor) of instructions, as well as to inform relevant subdivision of a state architectural and construction control and supervision body.

6) to fill out annexes to act of object’s acceptance into service making actual measurements.

2-4. Persons carrying out designer’s supervision shall bear responsibility established by laws of the Republic of Kazakhstan for a failure to perform (improper performance of) duties assigned to them or for execution of their activities with violation of the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan.

3. Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 167-V dated 21.01.2014 (shall go into effect ten calendar days after its first official publication).
Footnote. Article 34 as amended by Laws of the Republic of Kazakhstan № 13 dated 20.12.2004 (shall be enforced from 01.01.2005); № 180-IV dated 10.07.2009; № 461-IV dated 15.07.2011 (shall be enforced upon expiry of six months after its first official publication); № 36 dated 10.07.2012 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 167-V dated 21.01.2014 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 29.12.2014 № 269-V (shall be enforced from 01.04.2015); № 156-VI as of 24.05.2018 (shall be enforced ten calendar days after its first official publication);

Article 34-1. Technical supervision

1. Technical supervision is mandatory for all construction objects, except for those specified in paragraph 6 of article 33 and paragraph 1 of article 74 of this Law.

At the completion of a construction object, persons carrying out technical supervision shall issue a conclusion on the quality of construction and installation works to a customer (developer).

2. Technical supervision is carried out by a customer independently and (or) with involvement of experts having a certificate entitling them to render engineering services in the sphere of architectural, town planning and construction activities for the money envisaged in the design estimates for the construction of objects in accordance with current regulations.

3. Administrators of budget programs (customers) are entitled to involve experts active on the market with an appropriate certificate for engineering services in the sphere of architectural, town planning and construction activities for technical supervision over the implementation of projects financed from public funds.

4. Persons exercising technical supervision shall have a right to:

1) free access to an object under construction;

2) familiarization with the documentation related to an object under construction;

3) require of a contractor (general contractor) to strictly comply with design decisions and calculations provided for by the approved project and also with requirements of organizational and technological documents that determine the technological process of construction and installation works;

4) issue written instructions on mandatory elimination by a contractor (general contractor) of violations of state (interstate) standards, departures from design decisions envisaged by the approved project, and (or) requirements of organizational and technological documents with a right to suspend construction and installation works to execute instructions within established time limits.

5. Persons carrying out technical supervision are obliged:

1) to provide supervision over compliance with requirements of organizational and technological documents that determine the technological process of construction and installation works by the contractor (general contractor);

2) to ensure high-quality execution of construction and installation works;

3) to ensure supervision of compliance with requirements specified in subparagraphs 1), 3), 4), 5) and 6) of paragraph 3 of article 31-1 of this Law;

4) to carry out regular and proper maintenance of the technical supervision log;

5) to participate in the preparation and signing of hidden works act and certificates of interim acceptance of critical structures;

6) on a monthly basis, to submit a report on the state and progress of the construction of an object to a state architectural and construction control and supervision body;

7) in the event of failure to comply or improper compliance by the contractor (general contractor) with the instructions, to notify the customer of this within the established time frame, and also inform the relevant division of the state architectural-construction control and supervision body to take measures provided for by the laws of the Republic of Kazakhstan;

8) to control the execution of their instructions entered in the log of technical supervision.

6. A person exercising technical supervision shall be liable under the laws of the Republic of Kazakhstan for a failure to perform (improper performance of) duties or carrying out his/her activities with violation of the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan.

7. Technical supervision of technically and technologically complex objects of the first and second levels of responsibility shall be performed by accredited legal entities with at least three experts having a certificate for technical supervision at the corresponding level of responsibility.

Individuals having a certificate of a technical supervision expert carry out activities at objects of technically simple second and third levels of responsibility.

8. Individuals and accredited legal entities, performing technical supervision activities, are obliged to have own or leased measuring and control instruments, regulatory documentation and an accredited laboratory (an external one).

9. Accreditation of legal entities carrying out technical supervision is performed by an authorized body for architecture, town planning and construction.

Footnote. Is supplemented by Article 34-1 of the Law of the Republic of Kazakhstan № 38 dated 12.04.2005; as amended by Laws of the Republic of Kazakhstan № 461-IV dated 15.07.2011 (shall be enforced upon expiry of six months after its first official publication); № 36 dated 10.07.2012 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 112-V dated 02.07.2013 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 269-V dated 29.12.2014 (shall go into effect on 01.04.2015); № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect three months after the day of its first official publication); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 34-2. Rights and obligations of a construction project owner

1. A construction project owner has a right:

1) to control the progress and quality of works performed by a contractor (general contractor) and observance of work schedules;

2) not to accept the work that a contractor failed to perform in compliance with requirements;

3) to monitor technical supervision activities;

4) to refuse to recognize conclusions of technical and designer’s supervision in case of non-conformities;

5) to exercise other rights in accordance with laws of the Republic of Kazakhstan.

2. A construction project owner shall:

1) provide a contractor (general contractor) with approved project (design and estimate) documentation prior to the commencement of construction and installation works;

2) provide an object with all necessary permits envisaged by the legislation of the Republic of Kazakhstan;

3) ensure technical and designer’s supervision of the construction of an object;

4) take measures against a contractor (general contractor) for a failure to perform or untimely and poor-quality execution of instructions of technical and designer’s supervision;

5) provide working conditions for technical and designer’s supervision;

6) ensure fulfillment of instructions given by bodies of state architectural and construction control and supervision;

7) ensure admission to an object for officials of state architectural and construction control and supervision bodies for monitoring technical supervision activities;

8) within three working days of approval of an act of object’s acceptance into service, send the approved act of object’s acceptance into service together with technical characteristics of the object, declaration of conformity, conclusion on the quality of construction and installation works and statement of conformity of the completed work with the approved project to the “Government for Citizens” State Corporation at the location of the object;

9) perform other duties envisaged by laws of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Chapter 6 is supplemented with Article 34-2 in accordance with Law of the Republic of Kazakhstan № 269-V dated 29.12.2014 (shall go into effect on 01.04.2015); № 156-VI as of 24.05.2018 (shall be enforced ten calendar days after its first official publication).

Article 34-3. Rights and obligations of a contractor (general contractor)

1. A contractor (general contractor) has a right to require a customer of:

1) provision of necessary conditions for performing works within the framework of a concluded contract;

2) provision of an object with all necessary permits, established by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

2. A contractor (general contractor) is obliged:

1) to perform construction and installation works in accordance with approved project (design and estimate) documentation submitted by a customer, requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan and regulatory and technical documents;

2) to carry out all types and forms of own quality control of construction production (input, operational, intermediate, acceptance, laboratory, geodetic and other ones);

3) to ensure proper and timely maintenance of as-built technical documentation;

4) to timely eliminate drawbacks (defects and deficiencies) discovered in the course of construction;

5) to carry out laboratory quality control of construction and installation works in progress (of completed ones) and building materials, products and structures used at the request of state architectural and construction control and supervision bodies;

6) to ensure admission to an object for officials of state architectural and construction control and supervision bodies to monitor technical supervision activities;

7) to comply with requirements of bodies of state architectural and construction control and supervision bodies, instructions of persons carrying out technical and designer’s supervision;

8) to prevent obstacles to and interference in the work of state architectural and construction control and supervision bodies;

9) to perform other duties envisaged by laws of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Chapter 6 is supplemented with Article 34-3 in accordance with Law of the Republic of Kazakhstan № 269-V dated 29.12.2014 (shall go into effect on 01.04.2015).

Article 34-4. Technical investigation of reliability and stableness of buildings and structures

1. During the construction of different-purpose objects and repair of motor roads or constructed facilities, technical investigation of reliability and stableness of buildings and structures is carried out, where necessary.

2. Technical investigation of reliability and stableness of buildings and structures is carried out by a customer with the involvement of experts having an appropriate certificate entitling them to carry out expert works on the basis of a contract.

3. Administrators of budget programs (customers) have a right to involve certified legal entities active on the market and employing experts with an appropriate certificate for performing expert works in the field of ​​architectural, town planning and construction activities, to carry out technical investigation of reliability and stableness of buildings and structures for implementation of projects financed from public funds.

4. After examining reliability and stableness of a building and structure, persons carrying out technical investigation shall issue a statement to a customer (developer) on the condition of buildings and structures, including recommendations.

5. Technical investigation of reliability and stableness of buildings and structures must be carried out by accredited legal entities that employ at least three experts with a certificate for the performance of technical investigation of reliability and stableness of buildings and structures, as well as one expert with a certificate for appraising town planning, pre-project and design and estimate documentation and specializing in the structural part, and an engineer-geodesist, carrying out activities at objects of the first and second levels of responsibility.

Individuals with an expert certificate for technical investigation of reliability and stableness of buildings and structures carry out activities at objects of the third level of responsibility on their own.

Individuals and accredited legal entities carrying out technical investigation of reliability and stableness of buildings and structures shall have own or leased administrative and production base, computers equipped with licensed software to perform verification calculations, measuring and control instruments, regulatory documentation and accredited laboratory (external one).

6. Legal entities carrying out technical investigation of reliability and stableness of buildings and structures are accredited by an authorized body for architectural, town planning and construction activities.

7. Technical investigation of reliability and stableness of buildings and structures is carried out in case of:

1) detection of defects and damages in critical (load-bearing) components and joints posing hazard of destruction, nonconformity of quality indicators of building materials in use;

2) consequences of fires and natural disasters;

3) issuance of an order by state architectural and construction control and supervision bodies;

4) changes in approved design decisions related to changes in the structural design of buildings and structures, production technology;

5) expiration of the period of standard operating life of a building, structure;

6) deciding on economic feasibility of repair or reconstruction;

7) an increase in controlled natural and climatic effects (snow, wind impacts);

8) technical inspections of buildings that come due (regularly) in the course of technical operation of buildings and structures;

9) conservation or suspension of an object under construction for a time period of more than six months;

10) modernization, reconstruction, re-equipment, changes in the intended purpose of premises or structure in service.

8. Persons carrying out technical investigation of reliability and stableness of buildings and structures are entitled to:

1) free access to an object under construction or already completed one to do relevant work;

2) receive from a customer all design and technical and as-built documentation required for performing technical investigation;

3) perform all the works constituting technical investigation.

9. Persons carrying out technical investigation of reliability and stableness of buildings and structures must:

1) ensure the performance of investigation in accordance with regulatory documentation, requirements of organizational and technological documents with account of standards for calculating load-bearing capacity, actual quality indicators of building material and design solutions implemented, taking into consideration discovered defects, changes in design decisions, material applied, which determine technical condition of buildings and structures and of separate structural elements;

2) ensure good-quality performance of technical investigation works in accordance with regulatory requirements of the type of investigation in action;

3) involve an accredited testing laboratory (if they have no own accredited laboratory) for technical investigation;

4) for metrological support, use means of testing, measurement and control, checked in accordance with the established procedure and relevant regulatory and technical documentation;

5) perform verification calculations based on the actual state of structures and elements of buildings and constructions, taking into account soil conditions at a construction site.

10. Carrying out technical investigation of reliability and stableness of buildings and structures of an operating enterprise, experts doing investigation shall be instructed on special safety rules in effect at an object.

11. An expert performing technical investigation of reliability and stableness of buildings and structures shall be responsible for the quality of examination s/he is conducting, the correctness of decisions made and the completeness of recommendations developed. Recommendations issued by an expert (accredited organization) should ensure reliability and stableness of buildings and structures following their implementation.

12. All conclusions and prescriptions of experts subsequent to results of technical surveys are mandatory for execution by a customer.

13. The customer is responsible for reliability of the source data, archival materials submitted to an expert (experts) for technical investigation.

14. For a failure to perform (improperly perform) duties or carrying out his/her activities with violation of the requirements of regulatory enactments and legislation of the Republic of Kazakhstan, a person carrying out technical investigation of reliability and stableness of buildings and structures is liable under the laws of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Chapter 6 is supplemented with Article 34-4 in accordance with Law of the Republic of Kazakhstan № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect three months after the day of its first official publication); as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 487-V dated 07.04.2016 (shall go into effect on the day of signing).

Article 35. Officials performing architectural and construction control and supervision

1. The following persons shall be regarded as officials performing architectural and construction control and supervision:

1) (Is excluded)

1-1) state building inspectors of an authorized body for architecture, town planning and construction, carrying out control over activities of local executive bodies for architecture, town planning, construction and state architectural and construction control;

1-2) state building inspectors of regions, cities of republican significance, the capital carrying out control over construction of objects in the entrusted area;

2) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 542-IV dated 13.01.2012 (shall go into effect ten calendar days after its first official publication);

3) full-time employees of an authorized state body for architecture, town planning and construction and local executive bodies;

4) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 269-V dated 29.12.2014 (shall go into effect on 01.01.2016);

2. State construction inspectors, performing state architectural and construction control and supervision, must be certified.

3. Duties of officials performing architectural and construction control and supervision are:

1) identification and analysis of the causes of violations of state standards and requirements (conditions, restrictions) committed by subjects of architectural, town planning and construction activities in the Republic of Kazakhstan;

2) by virtue of their authority, taking enforcement actions aimed at eliminating violations of state standards and requirements (conditions, restrictions) committed by subjects of architectural, town planning and construction activities, as well as their consequences;

3) development of measures to improve the forms and methods of implementing state architectural and construction control and supervision.

4. The rights of officials exercising architectural and construction control and supervision are established within the limits of powers of relevant bodies of architectural and construction control and supervision, unless otherwise provided for by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 35 as amended by Laws of the Republic of Kazakhstan № 13 dated 20.12.2004 (shall be enforced from 01.01.2005); № 116 dated 10.01.2006 (see Article 2 of Law № 116 for the enactment procedure); № 180-IV dated 10.07.2009; № 378-IV dated 06.01.2011 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 542-IV dated 13.01.2012 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 239-V dated 29.09.2014 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 269-V dated 29.12.2014 (shall go into effect on 01.01.2016); dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 36. Orders of bodies of architectural-construction control and supervision

1. Bodies of architectural-construction control and supervision shall issue orders to the subjects of architectural, town-planning and construction activity (responsible persons, representing the subjects) depending on established violations or qualifications (inconsistencies) to requirements (conditions, restrictions), provided by the state standards, other compulsory requirements.

2. The right to sign prescriptions shall subject to the civil servants, carrying out architectural-construction control and supervision, unless otherwise provided by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

3. Orders, issued by the bodies of architectural-construction control and supervision shall be subject to compulsory implementation by all subjects of architectural, town-planning and construction activity in the territory of the Republic of Kazakhstan in accordance with the legislation.

Footnote. Article 36 As amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 20.12.2004 № 13 (shall be enforced from 01.01.2005); dated 06.01.2011 № 378-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 15.07.2011 № 461-IV (shall be enforced upon expiry of six months after its first official publication).

Section 2. Architecture and town-planning Chapter 7. State town-planning cadaster Article 37. The subjects and appointment of the state town-planning cadaster

1. The state town-planning cadaster shall contain details on previous and current state of territories, buildings and constructions, hardscaping and improvements, as well as town-planning development designing and building of territories and inhabited localities, data of belonging of territories and objects to the relevant zones, their present and future appointment, ecological, engineering-geological, hydrogeological, geotechnical and seismic situations, engineering support.

2. Data of the state town-planning cadaster shall be used upon:

1) development and implementation of town-planning and architectural-construction documentation;

2) development and change of objects of real estate properties;

3) implementation of real estate transactions, its registration;

4) assessment of investment activity;

5) issuance of town-planning and architectural and planning assignments;

6) carrying out of architectural-construction control and supervision, environmental protection;

7) provision of mandatory services to individuals and legal entities by natural monopoly and quasi-public sector subjects in accordance with the Entrepreneur Code of the Republic of Kazakhstan;

8) urban planning as a tool for monitoring and accounting for the placement of facilities in the region.

3.The state town-planning cadaster shall be used for establishment the sizes of taxes on land and other real property, legal regulation of the use of turnover of immovable property, control of rational use of territories of inhabited localities, observance of town-planning regulations and analysis of projects installation.

3-1. Individuals and legal entities shall avail of the state urban cadastre data in the manner prescribed by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Data from the state urban cadastre that do not contain state secrets and other secrets protected by law shall be provided to interested individuals and legal entities for a fee. Information from the state urban planning cadastre shall be provided free of charge to state bodies, organizations rendering public services, as well as natural monopoly and quasi-public sector subjects providing mandatory services to individuals and legal entities, at the expense of funds budgeted for these purposes.

4. The state town-planning cadaster shall divided by levels on:

1) republican;

2) regional;

3) district region;

4) base (inhabited localities, including the cities of republican significance and capital).

Footnote. Article 37 as amended by Laws of the Republic of Kazakhstan № 13 dated 20.12.2004 (shall be enforced from 1 January, 2005); № 116 dated 10 January, 2006 (see Article 2 of Law № 116 for the enactment procedure); № 378-IV dated 06.01.2011 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 36 dated 10.07.2012 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 167-V dated 21.01.2014 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 05.04.2023 № 221-VII (enforcement, see Art. 2).

Article 38. State town-planning cadaster

1. The state town planning cadaster shall be maintained according to a unified system throughout the Republic of Kazakhstan.

2. Activities related to the maintenance of the state town planning cadaster are qualified as a state monopoly and carried out by a republican state-owned enterprise on the basis of the right of economic management established by the decision of the Government of the Republic of Kazakhstan.

Prices for goods (works, services) produced and (or) sold by a state monopoly entity are established by an authorized body for architecture, town planning and construction with the agreement of an antimonopoly body.

3. Information of the state town planning cadaster is a public information resource.

3-1. To collect, process, store and provide information and (or) data from the state town planning cadastre, methods of remote sensing of the Earth, ground surveys and observations, file materials, as well as information obtained through information interaction with the automated information system of the state urban planning cadastre shall be applied.

The format for providing information and (or) data to the automated information system of the state urban planning cadastre and the structure of their data shall be established by the state regulatory document for maintaining the state urban planning cadastre of the Republic of Kazakhstan, approved by the authorized body for architecture, urban planning and construction.

4. Informational basis of the state town planning cadaster of an upper level is state town planning cadasters of lower levels.

Footnote. Article 38 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 167-V dated 21.01.2014 (shall go into effect ten days after the day of its first official publication); as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 239-V dated 29.09.2014 (shall go into effect ten days after the day of its first official publication); dated 05.04.2023 № 221-VII (shall be enforced from 01.07.2023).

Article 39. The state town-planning cadaster of regional (city of republican significance, the capital) and basic level

Footnote. Article 39 is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 167-V dated 21.01.2014 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 40. Monitoring of objects of architectural, town-planning and construction activities and state town-planning cadaster

1. The state town planning cadaster is maintained according to a unified system throughout the Republic of Kazakhstan for the collection, processing, recording, registration, storage and provision of information on architectural, town planning and construction activities established by an authorized body for architecture, town planning and construction.

Monitoring of objects is conducted by the State Town Planning Cadaster.

2. The sources of initial information (data) for the state town planning cadaster are:

1) central and local executive bodies, territorial bodies of state property management and privatization, land resources, geodesy and cartography;

2) registration, technical inventory and real estate appraisal services;

3) the services of sanitary-epidemiological surveillance, of environmental protection and natural resources;

4) bodies, carrying out state control in the sphere of protection and use of objects of historical and cultural heritage;

5) data of land, water and other sectoral cadastres, registers and other informatization objects;

6) data of natural monopolies, quasi-public organizations subjects providing mandatory services to individuals and legal entities.

Footnote. Article 40 as amended by Laws of the Republic of Kazakhstan № 116 dated 10.01.2006 (see Article 2 of Law № 116 for the enactment procedure); № 204 dated 11.12.2006 (shall be enforced from the date of its official publication); № 258-IV dated 19.03.2010; № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten days after the day of its first official publication); dated 26.12.2019 № 289-VІ (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 05.04.2023 № 221-VII (shall be enforced from 01.07.2023).

Chapter 8. Town-planning development designing and building of territories Article 41. Town-planning regulations

1. Town-planning regulations of the use of building and constructions, as well as any changes in their state upon maintenance of the state town-planning cadaster shall be specified by types, kinds and characteristics of preferences, prohibitions, restrictions and other regimes, being in force within established period.

Sources of regulations shall be the town-planning and architectural-construction documentation, approved according to the procedure, established by the legislation.

2. Classifiers of the state town-planning regulations and their indices shall be established on the republican and local levels in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

3. A system of the state regulations for the maintenance of the state town-planning cadaster shall provide their following types:

1) appointment and (or) change of functional use of territory and real property, linked with it, upon carrying out architectural, town-planning and construction activity;

2) intensity of development and arrangement (building) of territory and inhabited localities;

3) ensuring a balance of development and arrangement (building) of territory and inhabited localities;

4) impact of arrangement (building) of territory and inhabited localities on the environment.

4. Appointment and (or) change of functional use of territory and real property, linked with it, upon carrying out architectural, town-planning and construction activity shall be implemented in the town-planning regulations of the following types:

1) functional purpose and (or) change of territory;

2) functional purpose of newly constructed and reconstructed buildings and construction;

3) change of functional use of existing buildings and constructions.

5. Development and arrangement (building) of territories and inhabited localities in consequence of carrying out of architectural, town-planning and construction activity shall reflected in the town-planning regulations of the following types:

1) scales of reclaimed territories;

2) prohibitions, permits and restrictions on certain types of architectural, town-planning and construction activity for this territory;

3) external forces on the territory in the result of carrying out of architectural, town-planning and construction activity;

4) regimes of development and changes of territory or real estate properties in the result of carrying out of architectural, town-planning and construction activity;

5) formation of planning of structure and architectural look of inhabited locality or its part;

6) formation (improvement) of social, recreational, transport and engineering infrastructure of inhabited locality or its part.

6. A balance of development of territory and inhabited locality shall be provided by the town-planning regulations of the following types:

1) resource conditions of development of territories and objects;

2) environmental conditions of territories and inhabited localities;

3) engineering conditions of life support of population.

7. Impact of arrangement (building) of territories and inhabited localities on the environment shall be regulated by the town-planning regulations of the following types:

1) arrangement of environmentally and sanitary sensitive installations;

2) arrangement of objects, representing man-triggered hazard;

3) arrangement of environment of a person relatively to the sources of natural hazards;

4) sanitary, fire-prevention and other compulsory requirements;

5) engineering and transport conditions.

8. Details of town-planning regulations shall subject to inclusion into the state town-planning cadaster.

Footnote. Article 41 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan N 116 dated 10 January, 2006 (see Article 2 of Law № 116 for the enactment procedure).

Article 42. General scheme of territorial planning of the Republic of Kazakhstan

1. The planning of territory and siting of productive forces within its limits shall be carried out in accordance with decisions adopted in the general scheme for territorial planning of the Republic of Kazakhstan.

2. The general scheme of territorial planning of the Republic of Kazakhstan includes:

1) basic principles of settlement and deployment of productive forces in compliance with provisions of strategic and economic planning;

2) main provisions of efficient management of natural resources and economic activities, development of transport, engineering, social and recreational infrastructure of republican significance;

3) basic measures to improve the environmental situation in regions, to preserve territories with objects of historical and cultural heritage and (or) protected landscape objects;

4) types of use or restrictions on the use of specially protected areas, mineral resource deposits exposed to hazardous (harmful) phenomena and natural and man-made processes or extreme natural and climatic conditions for implementation of architectural and town planning activities;

5) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect after the day of its first official publication).

3. The general scheme:

1) ensures state regulation of the system of settlement and placement of productive forces;

2) establishes the status, purpose and nature of the use of territories, taking into account the administrative and territorial structure of the Republic of Kazakhstan;

3) coordinates interregional and inter-branch state interests in socio-economic and economic development through implementation of architectural, town planning and construction activities.

4. Basic provisions of the general scheme are approved by the Government of the Republic of Kazakhstan.

5. The procedure for the development and approval of the general scheme shall be established by the Government of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 42 as amended by Laws of the Republic of Kazakhstan № 204 dated 11.12.2006 (shall be enforced from the date of its official publication); № 124-V dated 03.07.2013 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 195-V dated 17.04.2014 (shall be enforced upon expiry of six months after its first official publication); № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten days after the day of its first official publication).

Article 43. Interregional schemes of territorial planning

1. Interregional schemes of territorial planning are developed in conformity with the general scheme of territorial planning of the Republic of Kazakhstan, they serve for mutually agreed (consolidated) architectural, town planning and construction activities in two or more regions (or their parts), agglomerations, as well as socio-economic or ecological districts without regard to the boundaries of administrative-territorial units and determine:

1) zoning of the planned territory;

2) town planning development and territorial development;

3) measures for integrated development of the system of settlement and deployment of productive forces, transport, engineering, social and recreational infrastructures of regional and interregional significance;

4) measures for efficient management of natural resources, provision of resources, protection of the environment;

5) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect after the day of its first official publication).

2. Interregional schemes of territorial planning are developed at the request of an authorized body for architecture, town planning and construction in cooperation with local executive bodies.

Regional territorial development schemes for agglomerations shall be drawn up by the order of the authorized body for architecture, urban planning and construction together with local executive bodies and are subject to coordination with local councils of agglomerations.

3. The interregional scheme for territorial planning is approved by the Government of the Republic of Kazakhstan.

4. Interstate regional planning schemes developed on the basis of international treaties, ratified by their parties and approved by the parties concerned, are the basis for mutually agreed (consolidated) architectural, town planning and construction activities in the regions of the Republic of Kazakhstan and neighboring foreign states.

The procedure for the development, harmonization and approval of interstate schemes for regional development, as well as adoption of measures to support their implementation by the participating states, is established in accordance with international treaties.

Footnote. Article 43 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 195-V dated 17.04.2014 (shall be enforced upon expiry of six months after its first official publication); № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten days after the day of its first official publication); dated 01.01.2023 № 182-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 44. Complex schemes of town-planning designing of territories

1. Organization (development, arrangement, building) of territory of separate regions (region or its any part) shall be carried out on the basis of complex scheme of town-planning designing of territory.

Complex schemes shall be developed in accordance with general scheme of organization of territory of the Republic of Kazakhstan and relevant interregional scheme of territorial development.

2. Complex schemes of town-planning designing of territory shall determine the purposes of the state town-planning policy in recognition of social and economic, industrial and economic, natural climatic conditions in the territory of this region, its zoning, as well as shall establish the basic directions:

1) improvement the system of settlement;

2) development of inhabited localities, industrial, transport, engineering, social and recreational infrastructure;

3) protection of territories from hazard (harmful) impacts of natural and human-triggered, man-triggered phenomena and processes;

4) improvement of environmental setting by the town-planning tools and methods;

5) preservation of objects of historical-cultural heritage and (or) protected landscape objects.

Functional zoning of territories and intensity of their use shall be determined in recognition of restrictions on the use of territories.

3. Complex schemes shall contain suggestions on establishment of boundaries of inhabited localities in this region, suburban zones, provision of resources for the complex development of territory, including reserved area.

4. Procedure of development and coordination of complex schemes of town-planning designing of territories of regions and measures on their implementation shall be established by the Government of the Republic of Kazakhstan.

5. Approval of complex schemes of town-planning designing of territories of regions shall be carried out in the manner established by this Law and other legislative acts of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 44 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 204 dated 11 December, 2006 (shall be enforced from the date of its official publication); No . 195-V as of 17.04.2014 (shall be enforced upon expiry of six months after its first official publication); dated 28.10.2015 № 366-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 45. Territory of inhabited localities

1. Territory shall make spatial basis of urban and rural settlements within the boundaries (lines of inhabited locality), established on the surface of the earth and (or) water surface.

2. Underground and air space within the boundaries (lines) of inhabited locality is under the jurisdiction of local executive bodies, unless otherwise provided by the legislative acts of the Republic of Kazakhstan.

3. Regime and procedure of the use of territories of inhabited localities shall be determined in accordance with zoning, established by approved town-planning documentation.

Article 46. Boundary (line) of inhabited localities of the Republic of Kazakhstan

1. The boundary of an inhabited locality establishes its territory (town planning space) and is set (changed) on the basis of an approved master plan of a given settlement in the order established by legislative acts of the Republic of Kazakhstan.

2. The composition, content and procedure for the development of draft boundaries (line) of inhabited localities shall be determined in accordance with regulatory legal acts, state regulations, other documents of an authorized body for architecture, town planning and construction.

3. Projects of boundaries (line) of cities and towns can be developed as part of integrated schemes for town planning of a region.

Projects of boundaries (line) of cities of republican significance, as well as other cities with more than one hundred thousand inhabitants, are coordinated with an authorized body for architecture, town planning and construction.

4. Projects of boundaries (line) of medium-sized and small towns, urban-type settlements, and rural settlements can be developed and coordinated as part of master plans for these settlements.

Footnote. Article 46 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten days after the day of its first official publication).

Article 47. Master plans of inhabited localities

1. Planning and development of the territories of inhabited localities shall be carried out on the basis of master plans approved in accordance with the established procedure.

2. Master plans for inhabited localities are a key town planning document that determines integrated planning of the development of a city, village, rural settlement or other inhabited locality and is worked out in accordance with the approved general scheme of territorial planning and integrated scheme of town planning of regions.

Inhabited localities with more than five thousand people shall be provided with current master plans approved in accordance with the established procedure.

Inhabited localities with up to five thousand people can have an approved scheme of planning and development of this inhabited locality as a basic town planning document (simplified version of a master plan). The composition, content, procedure for the development and approval of schemes for planning and development of small settlements shall be determined by an authorized body for architecture, town planning and construction.

2-1. The composition and volume of source materials necessary for the development of master plans shall be established by state regulations.

The initial materials of master plans must be entered into the state urban planning cadastre before the comprehensive urban planning expertise is carried out in accordance with the rules for conducting a comprehensive urban planning expertise of urban planning projects at all levels.

3. The master plan specifies:

1) the main directions of development of the territory of a populated area, including social, recreational, industrial, transport, engineering infrastructure and placement of a communications network, taking into account natural and climatic, existing and predicted demographic and socio-economic conditions;

2) functional zoning and restriction on the use of territories of these zones;

3) the ratio of the built-up and undeveloped territories of an inhabited locality;

4) preferential buffer zones and zones of land acquisition, reserve territories;

5) measures to protect a territory from hazardous (harmful) effects of natural and man-made phenomena and processes, improve the environmental situation;

5-1) main directions for development of the transport section of a master plan, which includes an integrated transport scheme, general scheme of the street-road network and comprehensive scheme for traffic management;

6) other measures to ensure sustainable development of an inhabited locality.

4. The master plan for development of an inhabited locality with historical town planning value should be developed with account of a historical and architectural support plan and along with projects of historical zone development and protection of monuments.

5. The master plan of an inhabited locality shall be valid until the approval of a new master plan or approval of amendments to a current master plan insofar as it does not contravene the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 47 as amended by Laws of the Republic of Kazakhstan № 204 dated 11.12.2006 (shall be enforced from the date of its official publication); by Constitutional Law of the Republic of Kazakhstan № 121-V dated 03.07.2013 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 195-V dated 17.04.2014 (shall be enforced upon expiry of six months after its first official publication); № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten days after the day of its first official publication); dated 05.04.2023 № 221-VII (shall be enforced nine months after the date of its first official publication); dated 21.05.2024 № 86-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 47-1. Detailed planning projects

1. Projects for urban development of certain parts of the territories of inhabited localities (detailed planning projects) are developed on the basis of the master plan of an inhabited locality approved in the established manner.

2. Detailed planning projects are developed in accordance with the elements of the planning structure, town-planning regulations and the concept of unified architectural style provided for in master plans of inhabited localities.

The concept of unified architectural style is provided for the capital, cities of republican and regional significance.

2-1. The composition and volume of source materials necessary for the development of detailed planning projects shall be established by state regulations.

The source materials of detailed planning projects must be entered into the state urban planning cadastre prior to the comprehensive urban planning expertise in accordance with the rules for conducting a comprehensive urban planning expertise of urban planning projects at all levels.

3. The detailed planning project establishes:

1) main directions of the territory planning with determination of functional town-planning zoning;

2) red, yellow lines and construction control lines;

3) reservation of the territory for the placement of social, cultural and utility facilities for the population, road network and transport service facilities, the laying of utility lines;

4) street cross profiles;

5) general improvement and landscaping of the territory;

6) public town-planning restrictions;

7) utility lines plan;

8) road infrastructure development plan;

9) the concept of unified architectural style of a part of territories of the capital, cities of republican and regional significance.

10) plans for the construction of communication facilities, communication lines and other engineering infrastructure facilities, as well as the reservation of territory for communication needs.

4. The approved project of detailed planning may be amended and supplemented no more than twice a year, except for the cases caused by the need to adjust the current project of detailed planning for the construction of social, cultural and unique objects at the expense of budgetary funds.

Footnote. Chapter 8 is supplemented with Article 47-1 in accordance with Law of the Republic of Kazakhstan № 156-VI as of 24.05.2018 (shall be enforced ten calendar days after its first official publication); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.12.2019 № 291-VІ (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 05.04.2023 № 221-VII (shall be enforced nine months after the date of its first official publication); dated 21.05.2024 № 86-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 48. Zoning of territories of inhabited localities

1. Master plans (schemes of planning and development) of inhabited localities shall provide for zoning of their territories, determine the type of use of a particular territory, individual functional zones, establish restrictions on their use and ensure:

1) favorable environment for human habitation, life and activities;

2) prevention of excessive concentration of population and producing units;

3) protection from environmental pollution, including specially protected natural areas;

4) protection of territories having the monuments of history and culture;

5) protection of a territory from hazardous (harmful) impact of anthropogenic, man-made processes and emergency situations;

6) reducing the impact of undesirable natural phenomena.

2. Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect after the day of its first official publication).

3. Depending on a role in the administrative and territorial structure, socio-economic conditions and industrial and economic specialization in cities and rural settlements, the following types of functional zones may be established:

1) residential areas;

2) public (public-business) zones;

3) recreational areas;

4) zones of engineering and transport infrastructures;

5) industrial (production) zones;

6) zones of agricultural use;

7) special purpose areas;

8) zones of regime territories;

9) suburban areas;

10) sanitary protection zones;

11) reserve areas (town planning resources).

4. The territory of residential, social (cultural-business) recreational zones, engineering and transport infrastructure areas must be within the allotted boundaries and well-developed, taking into account accessibility for persons with disabilities and limited mobility.

Footnote. Article 48 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 204 dated 11 December, 2006 (shall be enforced from the date of its official publication); № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten days after the day of its first official publication); № 433-V dated 03.12.2015 (shall go into effect on 01.01.2016); dated 26.12.2019 № 289-VІ (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 27.06.2022 № 129-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 49. Residential zone

1. Residential zone of inhabited locality shall be intended for building by multi-compartment buildings (houses) with equipped building surrounding grounds and free-standing residential buildings with garden plots.

2. Residential zone shall be provided by free standing and (or) the objects of medical service, social, cultural and educational significance, built in residential building (or adjacent to), objects of engineering and transport infrastructure.

The construction of multi-apartment residential buildings (houses) in residential areas without taking into account the placement of social infrastructure facilities (education and healthcare facilities) is not allowed.

2-1. Residential zone shall be provided by parking and parking lots for transport vehicles, required parking area in accordance with the number of apartments, and children's and sports playgrounds with regard to availability for people with limited mobility.

3. Arrangement of hotels, ground and underground garages, open parking of motor vehicles, as well as industrial facilities, arrangement and activity of which have an impact on environment, requiring facility of sanitary protection zones shall be allowed in the residential zone.

In a residential area, places may be provided for the construction (placement) of garages or parking lots for special vehicles, including autos.

4. A territory of horticultural and garden societies, placed within the boundaries (lines) of inhabited locality in particular cases may be referred to the residential zones.

Footnote. Article 49 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan dated № 195-V 17.04.2014 (shall be enforced upon expiry of six months after its first official publication); dated 30.12.2020 № 395-VI (shall come into force upon expiration of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 20.04.2023 № 226-VII (shall be enforced from 01.07.2023); dated 23.02.2024 № 64-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 49-1. House-side land plot of a multi-apartment residential building

1. The design documentation for construction of a multi- apartment residential building in accordance with the general plan of a settlement should provide for a house-side land plot of a multi-apartment residential building, adjacent to a multi- apartment residential building and intended for improvement, landscaping, placing sports, playgrounds, access roads, parking lots, sidewalks, small architectural forms.

The house-side land plot of a multi-apartment residential building, together with the improvement elements located on it, shall be included in the common property of the condominium object.

2. If the house-side land plot, specified in paragraph 1 of this Article is not included in the common property of the condominium object, then it shall be in exclusive state ownership as a common use area in settlements.

3. Maintenance and improvement of common use lands, not included in the common property of the condominium object, shall be carried out at the expense of the local budget. It is prohibited to impose the owners of apartments, non-residential premises of a multi- apartment residential building with the responsibilities for maintenance of common use lands.

Footnote. Chapter 8 is supplemented by Article 49-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 26.12.2019 № 284-VІ (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 50. Social (social and business) zone

1. Social (social and business) zone of inhabited locality shall be intended for arrangement of administrative, research and social institutions and their complexes, hotels and hotel complexes, centers of business and financial activity, objects of culture, education, health care service, sport, commercial activity, trade and public catering, domestic services, open parking transport upon specified objects, ground and underground garages, other buildings and constructions, not requiring special measures on sanitary and environmental protection.

2. Residential buildings (houses) may be included in the list of objects, allowed to the arrangement in the social (social and business) zone.

Article 51. Recreational zone

1. Recreational zones in the inhabited localities shall be intended for organization and arrangement of resting places of population and include the gardens, forest parks, parks and squares, zoo parks, storages of water, beaches, water parks, objects of landscape architecture, other places of rest and tourism, as well as buildings and constructions of leisure and (or) health-improvement significance.

2. Protected natural features, located within the boundaries (lines) of inhabited locality may be included in the recreational zone.

3. Arrangement (construction) of new and extension of current industrial, communal and storage facilities, buildings and constructions of housing and civil purpose, not directly associated with functioning of recreational zone shall not be allowed in the territory of recreational zone.

Article 52. Zones of engineering and transport infrastructure

1. Zones of engineering and transport infrastructure of inhabited locality shall be intended for arrangement and functioning of services and constructions of transport and communication, main pipelines, networks of engineering support, technical equipment.

Prevention it from harmful (hazard) impact shall be provided by observance of necessary discontinuities until residential areas (plots) and objects of housing and civil purpose, as well as other compulsory requirements and restrictions in accordance with the state standards and rules. Services and constructions, making a direct adverse impact on human health and living environment upon operation shall be arranged outside inhabited localities.

2. A territory of objects of engineering and transport infrastructure in the designated boundaries shall be comfortable in recognition of technical and operational characteristics of specified objects. Obligations on creation of living environment and maintenance of territories shall be assigned to the owners of objects.

Article 53. Industrial (processing) areas

1. Industrial (production) zones (districts) of a populated area are intended for the placement of industrial enterprises and their complexes, other production, communal and storage facilities that ensure the functioning of engineering and transport infrastructure. In an industrial zone, in the absence of hazardous production facilities, it is permitted to place residential premises for the accommodation of emergency teams of a given enterprise.

2. Placement of industrial (communal, storage) objects, as well as objects of engineering and transport infrastructure in the residential areas shall be allowed only in the cases, when their arrangement and functioning shall not present a threat to population, not make a harmful environmental impact and not require facilities of sanitary protection zone. In other cases a sanitary protection zone, separating industrial area from other shall be provided.

3. Obligations on creation of living environment and maintenance of industrial zone, as well as territories of industrial facilities, located in the residential areas shall be assigned to the owners of objects.

Footnote. Article 53 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 54. Zones of agricultural use in the inhabited locality

1. Zones of agricultural use within the boundaries (line) of an inhabited locality are intended for agriculture and can be used until the change in the type of their use in accordance with the approved master plan of an inhabited locality.

2. In cases where the location and functioning of an agricultural use zone may have an adverse effect on the population or environment, a sanitary protection zone should be provided.

3. Obligations for the maintenance of agricultural use zones (and if necessary, land reclamation) are imposed on a land user, unless otherwise provided for by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 54 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten days after the day of its first official publication).

Article 55. Zones of special purpose

1. Arrangement of zone of special purpose, allocated for cemeteries, crematoriums, animal burial sites (biothermal pits), refuse tips of domestic wastes, enterprises on primary trash processing (waste), treatment facilities, other objects, functioning of which inconsistently with functioning of other zones of inhabited locality shall be allowed within the boundaries (lines) of inhabited locality.

2. Necessity of facility of sanitary protection zones, separating the specified objects from residential and recreational areas, objects of infrastructure of inhabited locality shall be established by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

3. Obligations on maintenance of the zone of special purpose shall be assigned on the owner of enterprise (land-user), unless otherwise provided by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 55 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 165-V dated 17.01.2014 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 56. Zones of regime territories

1. Special zones of regime territories, as well as other territories of special regulation in the inhabited localities or out of their bounds shall be provided for arrangement of military and other objects, in relation of which a special regime is established.

A territory, within the inhabited localities and out of their bounds, intended for arrangement of protected objects shall be the zones of regime territories.

2. Procedure of use of zones of regime territories shall be established by the Government of the Republic of Kazakhstan in accordance with the state standards, unless otherwise provided by the legislative acts of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 56 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 553-IV dated 13.02.2012 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 57. Suburban zones

1. Suburban zones shall include the lands, adjacent to the boundary (line) of city, intended for development of territory of this city, other inhabited localities, including in the suburban zone, as well as exercising of sanitary protection functions, arrangement of resting places of population, horticultural and garden societies.

2. Establishment of boundaries of suburban zones shall be carried out on the basis of approved town-planning documentation in accordance with this Law and lend legislation of the Republic of Kazakhstan.

Article 58. Sanitary protection zone

1. Appropriate sanitary protection zone shall be provided in the cases, when arrangement and functioning of industrial, communal and storage objects, as well as objects of special purpose may constitute a threat to population and (or) make a harmful environmental impact. Parameters and requirements shall be established by the technical regulations on industrial safety of functioning of specified objects, as well as state standards in the field of sanitary and epidemiological welfare of population and animal life, environmental protection, architecture, town-planning and construction, in the scope of civil protection depending on purpose of sanitary protection zone.

2. Arrangement (construction) of residential buildings, organizations of education, institutions of health care and leisure, sports and health buildings, including arrangement of horticultural and market-gardening land plots, as well as production of agricultural products shall not be allowed in the sanitary protection zone, depending on its parameters and implements.

3. Obligations on maintenance of sanitary protection zone shall be assigned to the owners of objects, for which it is intended.

Footnote. Article 58 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 209 dated 29.12.2006 (see Article 2 for the enactment procedure); № 180-IV dated 10.07.2009; № 189-V dated 11.04.2014 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 59. Reserved areas

1. Reserved areas shall be the town-planning resources, intended for development of inhabited localities or development (arrangement) of intersettlement territories.

2. Reserved territories (town-planning resources) shall be determined and approved in the composition of complex schemes of town-planning designing of territories and master plans of inhabited localities and their functional zones.

3. Territories, determined by the town-planning resources of inhabited locality shall subject to reservation and shall be used only in accordance with their purpose according to development of inhabited localities and their parts.

4. Reserved territories may be used for purposes of not provided by approved town-planning documentation, if a method and regime of such use shall not prevent to the planned prospective development of inhabited locality or its part.

5. Use of reserved territories in the boundaries of zones of special town-planning regulation shall be carried out in accordance with regime, established for specified zones.

6. Temporary use of reserved territories shall be carried out in the manner established by the government of the Republic of Kazakhstan.

Chapter 9. Town-planning and architectural-construction documentation Article 60. Project (design and estimate) documentation

1. Construction (reconstruction, restoration, expansion, technical re-equipment, modernization, overhaul) of objects and their complexes, as well as laying of communications, land use engineering, general improvement and landscaping are carried out in keeping with project (design and estimate) documentation developed in accordance with detailed planning projects, a development project drawn up on the basis of the master plan of an inhabited locality (or a substituting scheme for planning and development of inhabited localities with up to five thousand people) that were approved according to the established procedure.

In cases specified in paragraph 2 of this article, it is allowed to perform construction either without project (design and estimate) documentation or using simplified rough sketches.

At to objects of the international specialized exhibition in the Republic of Kazakhstan, concurrent development of pre-project and project (design and estimate) documentation is allowed.

1-1. In the case of construction (expansion, modernization, technical re-equipment, reconstruction, restoration, overhaul) of objects and their complexes without project (design and estimate) documentation or using project (design and estimate) documentation, which failed to undergo appraisal in the established manner, construction and installation works are suspended in accordance with the Code on Administrative Offenses of the Republic of Kazakhstan.

Resumption of construction and installation works is only possible in case of availability of appropriate project (design and estimate) documentation that has passed appraisal in the established manner.

2. Without project (design and estimate) documentation or according to rough sketches (sketch designs), the customer (owner), in coordination with local executive bodies of cities of republican significance, the capital, districts (cities of regional significance), may carry out:

1) construction of individual residential houses with no more than two storeys;

2) erection of household structures on the territory of individual household plots, as well as on plots of gardening and horticultural partnerships (societies);

3) construction of on-site communication lines;

4) landscaping in personal and summer residence places that does not require changes in existing engineering networks;

4-1) construction of fishery technological reservoirs (fish pond, fish pool) for fish farming (aquaculture) with a water surface area of one pond and (or) pool of no more than 0.15 hectares, construction of fish farming facilities for fish farming;

5) construction of mobile complexes of container, block and modular design, as well as one-story buildings (structures) for trade, public catering and consumer services, built from prefabricated structures;

6) in case of emergency and (or) emergency situations, restoration work, construction of prefabricated technically non-complex buildings and structures with no more than two storeys;

7) construction of buildings or structures for temporary, seasonal or auxiliary purposes (warehouses and storage facilities (with a span of up to 6 meters, a height of up to 7 meters and an area of up to 2,000 square meters inclusive), requiring special conditions for storing goods and materials), not hazardous to fire, explosion, gas, chemically aggressive, poisonous and toxic substances, greenhouses, hotbeds, pavilions, communication structures, lighting, fencing and similar structures;

8) construction of temporary buildings for residential and (or) household premises for seasonal work and distant-pasture cattle rearing;

9) construction of open-type car parks for the number of cars no more than fifty units, as well as garages with boxes for no more than two cars;

10) major repair of linear engineering networks and structures on them, which does not require a change in their position, depth (height) marks, pipe diameter;

11) construction of small architectural forms and fencing of territories;

12) construction of outdoor sports grounds, sidewalks, paving around buildings (structures);

13) repair and replacement of units of technological or engineering equipment for which the technological resource has been exhausted and which do not require reconstruction or re-profiling of the enterprise (workshop);

14) protection of engineering networks from electrocorrosion;

15) construction of detached one-story buildings (structures) to accommodate objects of individual entrepreneurship with a total area of up to 20 square meters;

16) reconstruction of individual residential buildings no higher than two storeys, not requiring the allocation of an additional land plot (addition of territory), not exceeding two storeys after reconstruction;

17) re-planning (re-equipment) of premises for non-industrial purposes, carried out (carried out) in existing buildings and not requiring (not requiring) changes in load-bearing structures;

18) construction of power supply networks with an installed capacity of up to 200 kW for business entities;

19) construction and installation of an automatic security and fire alarm system inside administrative and amenity and industrial buildings;

20) construction of water supply and sanitation networks for residential houses of homestead type;

21) construction of on-site networks and installation of in-house gas supply systems for domestic use of individual residential buildings.

During reconstruction (redevelopment, re-equipment) of residential and non-residential premises in residential houses (residential buildings), not requiring the allocation of an additional land plot (addition of territory), not associated with any changes in load-bearing structures and enclosing (external) engineering systems and communications, not worsening the architectural and aesthetic, fire-fighting, explosion-proof and sanitary qualities, not having a harmful impact on the environment during operation, approval of draft designs with local executive bodies of cities of republican significance, the capital, districts (cities of regional significance) shall not be required.

3. Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect after the day of its first official publication).

4. The procedure for the development, mandatory composition and content of pre-project and project (design and estimate) documentation shall be established by state standards approved by an authorized body for architecture, town planning and construction.

5. The procedure for approving and amending the approved pre-project and project (design and estimate) documentation is determined by this Law and other regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan.

6. The rules and order of conducting contract works for implementation of project (design and estimate) documentation are established in accordance with the Civil Code of the Republic of Kazakhstan.

7. Project (design and estimate) documentation, according to which no construction has been commenced within three or more years after its approval in the manner established by the legislation of the Republic of Kazakhstan, is considered to be obsolete and may be used for implementation after its adjustment, re-examination and re-approval in accordance with the procedure established by the legislation Republic of Kazakhstan.

Pre-project documentation, according to which no design and estimate documentation has been developed and approved within three years after its approval in the manner established by the legislation of the Republic of Kazakhstan, is considered to be obsolete and may be used for implementation after its adjustment, re-examination and re-approval in accordance with the procedure established by the legislation of the Republic Kazakhstan.

7-1. To adjust project (design and estimate) documentation, it is necessary to engage the design organization that developed it.

If it is not possible to involve the author of project (design and estimate) documentation, the design organization shall be determined under procedures established by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

7-2. In the event that, upon the decision of the customer, there is a reasonable need to adjust the project (design and estimate) documentation approved in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan, the adjustment of pre-project documentation (if any) is not required.

8. The inclusion of pre-project and project (design and estimate) documentation in the national archive fund, title guarantees of the mentioned documents, as well as rights of use and restrictions on their use are established in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

9. Pre-design and (or) design (design and estimate) documentation executed by foreign legal entities or individual specialists for the development of territories and (or) construction on the territory of the Republic of Kazakhstan, except for the pre-project and (or) design (design and estimate) documentation for objects of international specialized exhibition on the territory of the Republic of Kazakhstan, as well as special economic zones, special industrial zones, should be developed on the terms and by stages of pre-project and design work, in the composition and volume of design (design and estimate) documentation, which are established by this Law, state regulations and design assignment, as well as in compliance with the mandatory requirements established by state regulations, including fire and industrial safety requirements, unless otherwise provided by an international treaty ratified by the Republic of Kazakhstan.

Departure from this rule is allowed:

1) by the decision of a customer (investor), if a customer (investor) fulfills the whole of mandatory conditions mentioned below:

compliance with fire and explosion safety standards, reliability of structures, stability of object operation and labor protection established by the legislation of the Republic of Kazakhstan and state regulatory documents, which shall be confirmed by comprehensive external appraisal of projects;

provision of suppliers of goods (works and services) with the required information in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan and government regulatory documents;

2) in the designing, construction, reconstruction, technical re-equipment, expansion of facilities included in the unified industrialization map.

Footnote. Article 60 as amended by Laws of the Republic of Kazakhstan № 116 dated 10.01.2006 (see Article 2 of Law № 116 for the enactment procedure); № 180-IV dated 10.07.2009; № 36 dated 10.07.2012 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 151-V dated 03.12.2013 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 167-V dated 21.01.2014 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 269-V dated 29.12.2014 (shall go into effect on 01.01.2015); № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication); № 487-V dated 07.04.2016 (shall go into effect on the day of signing) № 156-VI as of 24.05.2018 (shall be enforced ten calendar days after its first official publication); № 202-VІ as of 26.12.2018 (вводится в действие с 01.01.2019); № 210-VI as of 28.12.2018 (shall be enforced ten calendar days after its first official publication); от 03.04.2019 № 243-VІ (shall be enforced ten calendar days after its first official publication); dated 29.06.2020 № 352-VI (shall come into force upon expiration of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 01.04.2021 № 26-VII (shall come into force upon expiration of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 27.12.2021 № 87-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the date of its first official publication); dated 21.05.2024 № 86-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 60-1. Price formation in construction

1. Regulatory documents on price formation in construction shall ensure:

1) the planning of costs for the construction of objects at the expense of public investments and funds of subjects of the quasi-public sector;

2) the reliability of feasibility studies and determining the estimated cost of construction of objects at the expense of public investments and funds of subjects of the quasi-public sector.

2. Measures for implementation of provisions of regulatory documents on price formation in construction include:

1) analysis and updating of existing estimate norms with account of the development of economic conditions;

2) development of estimate norms for new efficient technologies in construction;

3) updating of the estimate and regulatory framework based on monitoring, processing and analysis of current prices for building materials, products, equipment.

Footnote. Chapter 9 is supplemented with Article 60-1 in accordance with Law of the Republic of Kazakhstan № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 61. Town-planning projects

1. Spatial arrangement of settlement and placement of productive forces in the Republic of Kazakhstan and its individual regions, development of inter-settlement territories and their provision with necessary facilities, territorial planning and development of inhabited localities, including areas of their influence, or separate parts of an inhabited locality are carried out in an integrated manner on the basis of town planning projects.

Urban planning projects are an integral part of the state urban planning cadastre and shall be subject to mandatory entry into the automated information system of the state urban planning cadastre in accordance with the rules for registration in the database of the state urban planning cadastre of urban planning projects, pre-design and design (design and estimate) documentation, as well as objects of architectural, urban planning and construction activity. Information on the development, implementation, updating of urban planning projects shall be entered without fail into the automated information system of the state urban planning cadastre.

2. Compliance with town planning decisions established by approved town planning projects is mandatory in working out conditions for competitions (tenders, contract tenders) for design and construction, design assignments (including architectural and planning assignment) and development of architectural and construction projects.

3. The cost of work performed in the course of a comprehensive urban planning expertise on urban planning projects shall be determined in accordance with the rules developed and approved by the authorized body for architecture, urban planning and construction..

4. Town planning projects (town planning and development projects of territories) are divided into:

1) projects for the organization and planning of development of territories of national significance;

2) projects of town planning development of territories of regional significance;

3) projects of town planning and development of cities (including their suburban areas or without them) and rural settlements;

4) projects of urban development of inter-settlement territories for the construction of industrial complexes or other objects of closed type located outside inhabited localities.

5. Town planning projects of national significance include:

1) the general scheme of territorial planning of the Republic of Kazakhstan;

2) interregional schemes of territorial development of two or more regions (or their parts), of agglomeration.

6. Town planning projects of regional significance include:

1) integrated schemes of town planning of oblasts (regions);

2) integrated schemes of town planning of districts.

7. Town planning projects and development of inhabited localities include:

1) master plans of cities with estimated population of more than one hundred thousand people;

2) master plans of towns with up to one hundred thousand people;

3) master plans of rural settlements with more than five thousand people;

4) master plans of rural settlements with up to five thousand people - planning and development schemes (simplified version of master plans for small settlements);

5) projects of urban development of certain parts of urban territories (detailed planning projects, industrial zone planning projects and development projects derivative of the current master plan), except for situational plans and master plans of objects as part of feasibility studies or design estimates, intended for the construction of buildings and structures, their complexes.

Footnote. Article 61 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication); dated 05.04.2023 № 221-VII (enforcement, see Art 2.).

Article 62. Architectural project

1. An architectural project as an independent project for the creation of a structure (monument), and also as part of project (design and estimate) documentation for construction, shall contain architectural, artistic, compositional and space-planning solutions that take into account social, economic, functional, engineering, technical, fire-fighting, anti-explosive, sanitary-hygienic, environmental requirements, as well as energy efficiency requirements and other requirements to an object to the extent allowing for the development of a construction project or other documentation for construction.

2. An architectural project is developed:

1) on the basis of a design assignment approved by a customer (investor), and materials for selecting a site (route), results of engineering surveys, technical conditions for engineering support of an object;

2) in accordance with approved town planning projects and pre-project documentation;

3) in accordance with an architectural and planning assignment of local executive bodies of cities of republican significance, the capital, districts (cities of regional significance);

4) for the objects of the international specialized exhibition in the territory of the Republic of Kazakhstan in accordance with the architectural and planning assignment issued by a legal entity with 100% state participation in the authorized capital, the main activity of which is the organization and holding of the international specialized exhibition in the territory of the Republic of Kazakhstan, as well as post-exhibition use of the territory of the international specialized exhibition.

It is allowed to simultaneously develop architectural design and pre-project documentation for the objects of the international specialized exhibition in the territory of the Republic of Kazakhstan.

3. Compliance with solutions of an architectural project in the development of a construction project is mandatory.

Changes in architectural projects can be made with the consent of an author (authors) or with his/her (their) participation. In the case of deviations from requirements of an architectural and planning assignment, coordination is required with the body that issued it.

4. If it is necessary to simplify the development of design documents for the construction (reconstruction, re-planning, re-equipment) of technically non-complex objects, an architectural project may be executed in the form of a rough sketch (sketch design) in accordance with the architectural and planning assignment

Footnote. Article 62 as amended by Laws of the Republic of Kazakhstan № 116 dated 10.01.2006 (see Article 2 of Law № 116 for the enactment procedure); № 542-IV dated 13.01.2012 (shall be enforced upon expiry of six months after its first official publication); № 151-V dated 03.12.2013 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication); № 122-VI as of 25.12.2017 (shall be enforced from 01.01.2018); № 210-VI as of 28.12.2018 (shall be enforced ten calendar days after its first official publication).

Article 63. Construction project

1. Project (design and estimate documentation) for the construction of new buildings and structures, their complexes, engineering and transport communications shall provide town planning substantiation of the location of an object, economic, architectural, spatial-planning, functional, technological, constructive, engineering, environmental, energy-saving and other decisions in the amount required for carrying out the construction and commissioning of the completed construction project.

Construction projects also include design estimates, based on the results of conducted technical investigation and designed for:

1) capital repair of existing objects or restoration of buildings and structures;

2) reconstruction, expansion, modernization or technical re-equipment of objects in operation;

3) post-utilization of dismantled overaged objects, except for demolition of dangerous buildings and structures;

4) conservation (re-opening) of unfinished objects, the construction of which was suspended.

2. Design solutions and indicators of a construction project approved in accordance with the procedure established by law are mandatory in the course of its performance.

3. A construction project is developed:

1) on the basis of a design assignment approved by a customer, materials for selection and allotment (permission for use) of a land plot (site, route), technical conditions of engineering and utility support of an object, results of engineering surveys, other source data, including results of pre-project activities of a customer;

2) in accordance with substantiations for investment in construction (feasibility studies, technical and economic calculations), approved by the legally established procedure, and, if necessary, with the list of building materials, products, structures, engineering equipment and devices agreed on with a contractor;

3) in accordance with an architectural and planning assignment of local executive bodies of cities of republican significance, the capital, districts (cities of regional significance);

4) for the objects of the international specialized exhibition in the territory of the Republic of Kazakhstan in accordance with the architectural and planning assignment issued by a legal entity with 100% state participation in the authorized capital, the main activity of which is the organization and holding of the international specialized exhibition in the territory of the Republic of Kazakhstan, as well as post-exhibition use of the territory of the international specialized exhibition.

At to objects of the international specialized exhibition in the Republic of Kazakhstan, concurrent development of a construction project and pre-project documentation is allowed.

If town planning and (or) architectural projects are approved, initial documentation for the development of a construction project shall be consistent with solutions specified in them.

4. In the cases specified in paragraph 4, article 62 of this Law, a construction project may be a rough sketch (sketch design).

5. The procedure for amending an approved construction project during construction and installation works shall be established by state building standards and rules for maintaining state, designer’s and technical supervision approved by an authorized body for architecture, town planning and construction in accordance with the procedure established by law.

Footnote. Article 63 as amended by Laws of the Republic of Kazakhstan № 116 dated 10.01.2006 (see Article 2 of Law № 116 for the enactment procedure); № 180-IV dated 10.07.2009; № 542-IV dated 13.01.2012 (shall be enforced upon expiry of six months after its first official publication); № 151-V dated 03.12.2013 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 269-V dated 29.12.2014 (shall go into effect on 01.01.2015); № 122-VI as of 25.12.2017 (shall be enforced from 01.01.2018); № 210-VI as of 28.12.2018 (shall be enforced ten calendar days after its first official publication); dated 26.12.2019 № 289-VІ (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 63-1. State Bank of Construction Projects

1. Activities for the formation and maintenance of the state bank of construction projects, as well as the provision of feasibility studies, standard projects and design (design and estimate) documentation from the state bank of construction projects shall come under the state monopoly.

2. The state expert organization shall carry out the formation and maintenance of the state bank of construction projects, as well as the provision of feasibility studies, standard projects and design (design and estimate) documentation from the state bank of construction projects, developed at the expense of public investments and funds of subjects of the quasi-public sector.

3. Prices for goods (works, services) produced and (or) sold by a state monopoly entity shall be set by the authorized body for architecture, urban planning and construction in agreement with the antimonopoly body.

4. Property (exclusive) copyrights to works of architecture specified in paragraph 2 of this article shall be regulated by the legislation of the Republic of Kazakhstan on copyright and related rights.

Footnote. The Law is amended with Article 63-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.06.2020 № 352-VI (shall come into force upon expiration of six months after the date of its first official publication).

Article 64. Projects appraisal

Footnote. Article 64 is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 269-V dated 29.12.2014 (shall be enforced from 01.01.2015).

Chapter 9-1. Projects appraisal

Footnote. Section 2 is supplemented by chapter 9-1 in accordance with Law of the Republic of Kazakhstan № 269-V dated 29.12.2014 (shall be enforced from 01.01.2015).

Article 64-1. Appraisal of projects in the field of construction and town planning of territories

1. Comprehensive external appraisal of projects in the field of construction of objects is carried out by expert organizations and experts certified for appropriate sections (parts) of feasibility studies or design estimates.

A comprehensive urban planning expertise of urban planning projects of territories shall be carried out by a state expert organization in accordance with the rules for conducting a comprehensive urban planning expertise of urban planning projects at all levels.

Favorable expert opinions shall be the basis for approval of projects under examination.

1-1. In case of legal proceedings for civil cases, criminal cases, and administrative offence cases regarding a conclusion of comprehensive external appraisal of object construction projects, a forensic examination can be carried out in the manner prescribed by the Civil Procedure Code of the Republic of Kazakhstan, the Criminal Procedure Code of the Republic of Kazakhstan or the Administrative Offences Code of the Republic of Kazakhstan, respectively.

2. Appraisal is mandatory for:

1) urban planning projects of all levels;

2) feasibility studies and design estimates for construction of buildings and structures, their complexes, engineering and transport communications financed from or with the involvement of public funds, also without public funds, but envisaging a legally established share of state property in the volume of products or services provided, as well as non-state loans under a state guarantee or state suretyship;

3) design and estimate documentation intended for the construction of facilities financed without the participation of budgetary funds or other forms of public investment, except for construction projects for technically simple facilities indicated in paragraph 2 of Article 60 of this Law.

2-1. Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 05.04.2023 № 221-VII (shall be enforced nine months after the date of its first official publication).
3. Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect after the day of its first official publication).

4. Technically non-complex objects specified in paragraph 2 of Article 60 of this Law are not subject to mandatory examination.

5. In the case of the second use of approved individual construction projects, as well as adaptation of existing standard projects for large-scale construction, which previously received favorable opinions of sectoral and comprehensive external appraisals, new sectoral appraisals are not required, though comprehensive external appraisals shall be carried out for adaptation of these projects to a specific locality and conditions.

6. The approval and further implementation of construction projects (feasibility studies or design estimates) subject to compulsory comprehensive external appraisal is not allowed without its favorable conclusion.

7. The customer of construction projects (feasibility studies or design estimates) is also the customer of expert works on this project. In cases stipulated by the legislation of the Republic of Kazakhstan on public procurement, the responsibility of the customer includes organizing and conducting separate tenders for the development and examination of construction projects. Separate competitions are held within timeframes excluding breaks between the project preparation and its presentation to an expert organization that was determined the winner by this time according to the results of the competition.

8. The customer of projects subject to comprehensive external appraisal, but not classified as a state monopoly and not being the subject of public procurement, has a right, at his/her discretion, to select any accredited expert organization for conducting appraisal.

9. Customers are required to submit a complete set of documents for comprehensive external appraisal as provided for by government regulations. The customer is responsible for the reliability of documents submitted for examination.

10. Expert organizations set up expert commissions (expert groups) and also engage specialists (specialized institutes and organizations), including foreign experts, having documents entitling them to engage in expert activities issued by the relevant body of a foreign state.

Specialists, who directly or indirectly participated in the preparation and (or) development of projects under consideration or who are representatives of design organizations that developed them, shall not be included in expert commissions (expert groups) and shall not be involved in any other form of comprehensive external appraisal of projects.

11. Customers and designers, as well as experts or expert organizations, in cases of violation by one of the parties of the procedure for maintaining or summing up the result of a comprehensive non-departmental examination of projects, shall have the right to apply to the authorized body for architecture, urban planning and construction with the justification for this appeal.

In case of disagreement with the results of a comprehensive non-departmental examination, the customer may appeal the conclusion of the experts in the manner prescribed by the laws of the Republic of Kazakhstan.

12. An appraisal is also carried out in case the customer discovers the need to make changes to project (design and estimate) documentation due to a poorly developed project, which was previously approved by an appraisal, and (or) unjustified departures from the approved project found during the construction.

In this case, the customer sends relevant information to an authorized body for architecture, town planning and construction.

13. Comprehensive external appraisal of individual construction projects requiring special regulation and (or) town planning regulation, is carried out in accordance with individual plans for the phased development and approval of design estimates for the construction of certain objects that require special regulation and (or) town planning regulations.

The procedure for the development and approval of individual plans for the phased development and approval of design estimates for the construction of individual objects requiring special regulation and (or) town planning regulations is governed by rules for conducting comprehensive external appraisal of feasibility studies and design estimates for the construction of new buildings, as well as changes (reconstruction, expansion, technical re-equipment, modernization and major repairs) of existing buildings, complexes, engineering and transport communications, regardless of funding source.

14. Customers are obliged to provide a complete package of documents for a comprehensive urban planning expertise in accordance with the rules for conducting a comprehensive urban planning expertise of urban planning projects at all levels. The customer is responsible for the accuracy of the documents submitted for examination.

The customers of the complex urban planning expertise shall be:

the authorized body for architecture, urban planning and construction – on projects of national importance;

local executive bodies - on projects of regional significance and projects for the development and construction of settlements.

The customer of urban planning projects shall also be the customer of expert works on this project.

Footnote. Article 64-1 as amended by Laws of the Republic of Kazakhstan № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication); № 487-V dated 07.04.2016 (shall go into effect on the day of signing); № 156-VI as of 24.05.2018 (shall be enforced ten calendar days after its first official publication); № 202-VІ as of 26.12.2018 (shall be enforced from 01.01.2019); dated 19.04.2019 № 249-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 29.06.2020 № 352-VI (shall come into force upon expiration of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 29.06.2020 № 351-VI (shall come into force from 01.07.2021); dated 05.04.2023 № 221-VII (shall be enforced nine months after the date of its first official publication).

Article 64-2. Cost and timeframes of conducting comprehensive external appraisal of construction projects

1. Comprehensive external appraisal of construction projects (feasibility studies and design estimates) is carried out on the basis of contracts concluded by appraisal’s customers and expert organizations, including expenses in the cost of development of a project in question.

2. The cost of expert works performed by a state expert organization with the participation of industry appraisals, regardless of the source of funding, is established in accordance with the rules for determining the cost of works on the implementation of comprehensive external appraisal of construction projects, approved by an authorized body for architecture, town planning and construction.

3. The cost of expert works performed by accredited expert organizations with the participation of industry expert assessments is established in accordance with a contract between a customer and expert organization.

Under contracts fulfilled within the framework of public procurement, the cost of expert works cannot be lower than the cost established in accordance with rules for determining the cost of works on implementation of comprehensive external appraisal of construction projects approved by an authorized body for architecture, town planning and construction.

4. The procedure and duration (timeframes) of comprehensive external appraisal of the feasibility study of construction, as well as design estimates for construction are established in the manner determined by an authorized body for architecture, town planning and construction, and are the same for all subjects of expert activities in the field of design of construction projects.

Footnote. Article 64-2 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 64-3. Types of project appraisal

1. Appraisal of projects is divided into the following types:

1) examination of projects (comprehensive non-departmental examination of construction projects (feasibility studies, design estimates) intended for construction, carried out by accredited expert organizations or experts with an appropriate certificate;

2) comprehensive external appraisal of construction projects (feasibility studies and design estimates), classified as a state monopoly;

3) comprehensive urban planning expertise - expertise of urban planning projects at all levels, classified as a state monopoly;

expert groups set up by relevant local executive bodies for projects approved by maslikhats;

4) interstate appraisal of projects of mutual interest for two or more states-parties to relevant international agreements for the design and construction of objects or town planning for adjacent border areas, carried out by international expert commissions set up by authorized bodies of interested States.

2. Projects of town planning of territories (town planning projects) of various levels are subject to comprehensive town planning appraisal in the manner established by this Law, as well as state regulations in the field of architecture, town planning and construction. Favorable conclusions of comprehensive town planning appraisal are the basis for approval of town planning projects of an appropriate level and their further implementation.

3. The procedure for conducting an interstate appraisal of projects affecting interests of two or more countries is established in accordance with an international treaty.

Footnote. Article 64-3 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 05.04.2023 № 221-VII (enactment, see Article 2).

Article 64-4. Expert activity classified as a state monopoly

1. State monopoly shall comprise:

1) comprehensive urban planning expertise of urban planning projects at all levels;

2) comprehensive non-departmental expertise of construction projects (feasibility studies, design estimates) for:

construction of new industrial buildings and structures related to potentially hazardous construction sites, as well as new technically and (or) technologically complex facilities, their complexes, engineering and transport communications, regardless of funding sources;

reconstruction, expansion, improvement, technical re-equipment and overhaul of existing facilities financed from budgetary funds and other forms of public investment, classified as:

potentially dangerous;

technically and (or) technologically complex;

reconstruction, expansion, improvement, technical re-equipment and overhaul of existing facilities financed from the funds of the quasi-public sector entities, assigned to the first responsibility level;

standard projects developed by the authorized body in architectural, urban planning and construction activities.

2. A comprehensive urban planning expertise of urban planning projects and a comprehensive non-departmental expertise related to the state monopoly shall be conducted by a state expert organization.

In civil proceedings, criminal cases, as well as cases of administrative offenses in relation to the conclusion of a comprehensive non-departmental examination related to the state monopoly, a legal expertise may be carried out in the manner established, respectively, by the Civil Procedural Code of the Republic of Kazakhstan, the Criminal Procedure Code of the Republic Kazakhstan or the Code of the Republic of Kazakhstan on Administrative Infractions.

The activities technologically related to the production of goods, works, services include maintaining a portal and an information system for organizing a comprehensive urban planning expertise of urban planning projects and a comprehensive non-departmental expertise of construction projects on "one contact" principle.

3. The requirements of this article shall not apply to the objects of the international specialized exhibition on the territory of the Republic of Kazakhstan and special industrial zones.

Footnote. Article 64-4 as amended by Laws of the Republic of Kazakhstan № 269-V dated 29.12.2014 (shall go into effect on 01.01.2016); № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication); № 487-V dated 07.04.2016 (shall go into effect on the day of signing); № 156-VI as of 24.05.2018 (shall be enforced ten calendar days after its first official publication); № 202-VІ as of 26.12.2018 (shall be enforced from 01.01.2019); dated 29.06.2020 № 352-VI (shall come into force upon expiration of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 01.04.2021 № 26-VII (shall come into force upon expiration of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 05.04.2023 № 221-VII (shall be enforced nine months after the date of its first official publication).

Article 64-5. Accredited expert organization

1. Accredited expert organizations:

carry out mandatory comprehensive external appraisal of projects (feasibility studies and design estimates) intended for construction, except for projects specified in paragraph 1 of article 64-4 of this Law;

shall be members (associate members) of the chamber from the date of its establishment.

1-1. An accredited expert organization of a special industrial zone shall conduct a mandatory comprehensive non-departmental examination of projects (feasibility studies and design estimates) intended for the construction of facilities on the territory of a special industrial zone. An accredited expert organization of a special industrial zone is not a member (associate member) of a professional association of accredited expert organizations.

2. Accredited expert organizations have a right to conduct an appraisal of both the entire set of documents for the project as a whole and of separate sections (parts) of the project with the issuance of local expert opinions in cases where:

1) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect after the day of its first official publication);

2) the construction of objects (complexes) is provided for by start-up complexes or by turns;

2-1) Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 202-VІ as of 26.12.2018 (shall be enforced from 01.01.2019);

3) the construction of linear structures of engineering or transport infrastructure is divided into separate sections (segments).

Local conclusions of comprehensive external appraisal of certain sections (parts) of a project are not grounds for approval of design estimates as a whole, but are used as a part of a consolidated expert opinion. An exception to this requirement is cases, where on the basis of results of a technical survey, it is required to develop only estimate documentation for major repairs in order to restore performance by replacing used elements or engineering systems at a facility.

3. An accredited expert organization may carry out a comprehensive external appraisal of construction projects that are not subject to mandatory appraisal, if a customer decides so.

4. Accredited expert organizations, with the exception of accredited expert organizations of a special industrial zone, shall not have the right to engage in any other activity, except for the expert one provided for by this Law.

Footnote. Article 64-5 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication); № 122-VI as of 25.12.2017 (shall be enforced from 01.01.2018); № 202-VІ as of 26.12.2018 (shall be enforced from 01.01.2019); dated 01.04.2021 № 26-VII (shall come into force upon expiration of ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 64-6. Experts in the field of designing construction objects

1. To obtain a certificate entitling to expert activities in design of construction projects and urban planning projects, an individual must have a higher education in the relevant field, at least five years of experience in the field of design in the relevant section (part) of feasibility studies or design and estimate documentation for the construction of facilities, urban planning projects and pass attestation. The attestation procedure can be conducted in English.

2. A certified expert, who has not been engaged in practical expert activities for three years, is allowed to carry out expert activities only after re-certification.

3. Experts may not carry out expert activities solely, except for cases when they are involved as freelance experts under a contract with another accredited or state expert organization, as well as when performing expert examinations of certain sections (parts) of a project on the instructions of the management of an expert organization.

Footnote. Article 64-6 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 01.04.2021 № 26-VII (shall come into force upon expiration of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 05.04.2023 № 221-VII (shall be enforced nine months after the date of its first official publication).

Article 64-7. A record of accredited expert organizations and certified experts

A record of accredited expert organizations and certified experts shall be carried out by maintenance of register.

Register of accredited expert organizations shall contain collection of information on requisites of legal entities, date of issue and number of accreditation certificate, on existence of accredited experts in the staff, specialized on examination of different sections of projects, as well as details on adopted measures of responsibility, established by the Laws of the Republic of Kazakhstan in relation of this legal entity.

Register of accredited experts shall contain collection of information on personal details of expert, date of issue and number of certificate, on specialization, education and work experience on profession, as well as details on adopted measures of responsibility to the expert, established by the Laws of the Republic of Kazakhstan, as well as on deprivation of certificate with recognition of expert as unconscientious.

Article 64-8. Rights, obligations and responsibility of subjects of expert activity

1. Rights and obligations of expert organizations shall be established by this Law and their charters.

2. Expert shall have a right to:

1) participate in the complex town-planning examination on projects of town-planning designing of territories in the composition of expert commissions (expert groups);

1-1) carry out an examination of individual sections (parts) of an urban planning project according to professional specialization, draw up the relevant parts of an expert opinion on them, initiate withdrawal by an expert organization of a previously issued opinion if the customer fails to comply with the conditions (requirements) specified in the conclusions of the revoked expert opinion;

2) request and acquire the necessary materials and information from the customers and developers of section (part) of project in the manner established by the legislation of the Republic of Kazakhstan;

3) carry out an examination on separate sections (parts) of projects according to the professional specialization, specified in the certificate, make on them the relevant parts of expert conclusion, initiate revocation by expert organization of previously issued conclusions in the cases of nonfulfillment of conditions (requirements), specified in the summaries of revoked expert conclusion by the customer. Local conclusions, made by expert on separate sections (parts) of project shall not be the basis for approval of project (design and estimate) documentation as a whole shall not be used in the content of summary expert conclusion;

4) engage in pedagogical, scientific and (or) other creative activity.

3. The expert shall be prohibited to:

1) conduct an examination on projects, in participation of which this expert participated directly or indirectly or conducted with participation of husband (wife) and (or) close relatives;

2) engage in other types of enterprise activity, related with architecture, town-planning and construction activity;

3) be in the labor, financial and (or) other dependent relations with other subjects of architecture, town-planning and construction activity.

4. An expert shall be obliged to:

1) be on the staff of one of expert organizations for carrying out of professional activity;

2) maintain confidentiality and provide official and commercial secret on considered projects, unless otherwise provided by the Laws of the Republic of Kazakhstan;

3) have a seal with the surname, name, patronymic (in its existence), position, number of certificate and date of its issuance;

4) systematically improve their professional qualifications;

5) observe professional ethics.

5. In the cases of revelation of facts of unsatisfactory conducted examination, the expert organizations and experts shall bear responsibility, established by the Laws of the Republic of Kazakhstan.

Expert organizations shall bear responsibility in common with relevant developers of projects for substandard projects, presented for approval after conducting of examination.

Footnote. Article 64-8 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 05.04.2023 № 221-VII (shall be enforced nine months after the date of its first official publication).

Article 64-9. Independence of expert activity

1. Experts are independent from the subjects of architecture, town-planning and construction activity in their activity.

2. Nobody shall have a right to intervene into the work of experts or expert organizations in the course of acceptance of documentation for examination, consideration of projects, preparation and drawing up of expert conclusions on them, unless otherwise provided by the Laws of the Republic of Kazakhstan.

3. The state bodies and organizations, as well as other subjects of architecture, town-planning and construction activity shall bear responsibility, established by the Laws of the Republic of Kazakhstan for intervention into professional activity of experts and expert organizations.

Article 64-10. Requirements to the expert organizations

1. Expert organizations shall have at least five experts in their composition, certified by specialization, relevant to the basic sections of project.

1-1. The expert organization of a special industrial zone must include at least seven experts certified in specializations corresponding to the main sections of the project.

2. Expert organizations after their state registration shall be obliged to:

1) obtain accreditation in accordance with the rules of accreditation of expert organizations;

2) keep a record of date of acquisition of documents to the examination and date of issuance of expert conclusions within maintenance of record management.

2-1. The expert organization of a special industrial zone shall be obliged to:

1) pass accreditation in accordance with the rules of accreditation of expert organizations;

2) as part of record keeping, keep records from the date of receipt of documents for examination and the date of issue of expert opinions.

Footnote. Article 64-10 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 01.04.2021 № 26-VII (shall come into force upon expiration of ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 64-11. Professional association of accredited expert organizations

1. Activities of the chamber are regulated by this Law, the legislation of the Republic of Kazakhstan on non-commercial organizations and by-laws.

Entry fees are not allowed.

2. The supreme governing body of the chamber is the general meeting (meeting of representatives) of its members.

3. The executive body of the chamber is the board elected by the general meeting (meeting of representatives) of its members.

The board of the chamber also includes at least three representatives of an authorized body for architecture, town planning and construction.

4. Functions of the chamber are:

1) representation, protection of rights and legitimate interests of its members at state bodies of the Republic of Kazakhstan, as well as in international organizations;

2) is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 156-VI as of 24.05.2018 (shall be enforced ten calendar days after its first official publication);

3) holding of permanent training courses for experts;

4) analysis, summary and dissemination of positive experience of experts and expert organizations;

5) development of a code of ethics for experts and verification of its compliance;

6) other functions stipulated by its charter.

5. The chamber shall post information on accredited expert organizations on its Internet resource.

Footnote. Article 64-11 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 156-VI as of 24.05.2018 (shall be enforced ten calendar days after its first official publication).

Section 3. Construction Chapter 10. The state regulation of the process of construction Article 65. Customers and contractors

1. Key participants of relationships in construction contracted works (including design, survey, expert, research works for construction, production of building materials, products and structures for orders), not related to public procurement, are the customer-investor of a project (program) or his/her authorized representative and contractor (general contractor).

2. Citizens of the Republic of Kazakhstan, foreigners, stateless persons, domestic and foreign legal entities may act as customers of contractor’s work in construction.

3. Contractors engaged in contracting in construction may be individuals and legal entities (including joint ventures) licensed to carry out appropriate types of architectural, town planning and (or) construction activities in the Republic of Kazakhstan.

4. For construction of technically complex objects, including unique construction facilities and large investment projects, and for "pilot" projects implemented as part of the implementation of treasury support for public procurement, the customer (investor) of the project (program) may involve engineering organizations for the management of construction project of facilities.

The procedure for rendering engineering services for the management of construction project of facilities and qualification requirements for organizations, rendering services for the management of construction project of facilities shall be established by the authorized body for architecture, town-planning and construction.

Footnote. Article 65 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 204 dated 11 December, 2006 (shall go into effect from the date of its official publication); № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication); dated 26.12.2019 № 284-VІ (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 66. Selection of a contractor

1. Selection of a contractor by customer (investor or its authorized body) for performing contractor’s works, not referring to the state procurements may be carried out:

1) without holding of a competition, unless otherwise provided for this project (program) by the legislation of the Republic of Kazakhstan;

2) on the results of closed or open competition (tender procedure);

3) with preliminary assessment of entries for participation in competition (tender procedure) or without.

2. The main participants of competitions (tender procedures) for contractor’s works shall be:

1) organizer (sponsor) of competitions (tender procedures) represented by customer or its authorized body, being in force on the basis of powers of customer;

2) the judges of competition (tender commission) – permanent or temporary collegial working body of organizer (sponsor) of competition (tender);

3) entries – allowed to participation in competition (tender procedure) of person, officially referred to organizer (sponsor) with application on intendment to participate in open competition, as well as a person, accepted an invitation to participate in the closed competition (tender procedure).

3. At the moment of making decision on holding of competition (tender) at the selection of a contractor, as well as at the beginning of installation of project (program) a customer shall:

1) have the necessary sources of financing or right for construction to manage of necessary amount in the period of time, required for installation of project (program). This provision shall not be in force in the case of inclusion of requirement on financing of construction by contractor in the conditions of competition (tender);

2) have the relevant rights to the land plots (area or line of route under construction) or decision of executive body or its provision.

4. If at the selection of contractor by conditions of competition (tender procedure) is determined that compilation of justification of investments and development of project (design and estimate) documentation is the responsibility of costumer, that at the moment of holding of competition (tender procedure) to contractor’s works a costumer shall be obliged to have justification of investments and project (design and estimate) documentation, undergone the necessary state examination and approved in accordance with established procedure.

5. The place of organization and holding of open competition (tender procedure) at the selection of contractor shall be the territory of the Republic of Kazakhstan, unless otherwise provided by international treaties, ratified by the Republic of Kazakhstan.

6. Procedure and conditions of competition (tender procedure) shall be determined by customer or on its instruction by organizer (sponsor) of competition, unless otherwise provided by the legislative acts of the Republic of Kazakhstan.

7. To participate in competitions (tender procedures) shall not be allowed:

1) individuals and legal entities, which in the manner established by the legislation is not allowed the maintenance of economic activity in the territory of the Republic of Kazakhstan;

2) legal entities, adjudicated bankrupt;

3) persons, being organizers (sponsors) of competition (tender procedure) or members of its judges (tender commission);

4) not registered in the manner established by the legislation of organization.

8. Customer or organizer (sponsor) of competition (tender procedure) and judges (tender commission) shall not have a right to request the compulsory presentation of information, being its commercial secret, from entries.

9. Announcement of held competition (tender procedure) for the contractor’s works as accomplished and approval (recognition) by customer of any of the participants as the winner (winners) shall be the basis for conclusion of an agreement between them for execution of contractor’s works, provided by conditions of competition.

10. Costumer, organizer (sponsor) of competition (tender procedure) for the contractor’s works and judges of competition (tender commission) for non-fulfilment or improper fulfilment of their obligations shall bear responsibility in accordance with the legislative acts of the Republic of Kazakhstan.

11. Contractor’s works, not relating to the state procurements shall be executed on the basis of agreement, concluded between the costumer (investor of project or program) and contractor (main contractor), selected by them.

Types and volumes of works (services), which contractor (main contractor) intends to transfer to execution to the subcontractors shall be specified in the owner-contractor agreement in a mandatory manner. Upon that the transfer to subcontract in the total of more than two-thirds value of all contractor’s works (prices of contract), provided by agreement shall not be allowed.

The maximum volumes of works (services) performed (provided) as part of public procurement, which can be transferred to subcontractors (co-contractors) for the performance of works or the provision of services, are determined in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on public procurement.

12. Obligations and responsibility of customer before the contractor and contractor before the customer shall be established by the owner-contractor agreement, unless otherwise provided by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

13. Periods of guarantee of stable functioning of construction project after its completion, determining financial responsibility of contractor shall be established by the.

Upon indetermination of periods of guarantee, the standard, provided by second part of paragraph 1 of Article 69 of this Law shall be applied by owner-contractor agreement.

Footnote. Article 66 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.12.2014 № 269-V (shall be enforced from 01.01.2015); № 202-VІ as of 26.12.2018 (shall be enforced from 01.01.2019).

Article 67. Recognition of results of competition (tender procedure) for contractor’s works as invalid

1. Results (the choice of the winner and other results) of competition (tender procedure) for contractor’s works, held with violation of procedure and conditions, established for this competition (tender procedure) or not in accordance with the legislation may be appealed by the participant (participants) in a judicial procedure.

2. Recognition of results of competition (tender procedure) as invalid shall entail cancellation of agreement, concluded between the customer and the winner (winners), and competition (tender procedure) shall be announced as invalid.

3. A competition (tender procedure), announced as invalid may be held repeatedly in other terms, unless otherwise provided by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Article 68. Basic requirements for the construction process

1. This article stipulates procedures that shall be performed and requirements that shall be met at relevant stages of the construction process.

2. The customer intending to build an object is obliged, in accordance with the land legislation of the Republic of Kazakhstan, to obtain a decision on the granting of the appropriate land right from local executive bodies of districts (cities). Given the customer’s appropriate land right and a functional zone in accordance with the approved detailed planning project for the object’s construction, no additional decision from local executive bodies of districts (cities) is required.

Construction and installation works at an object are only allowed on land plots, for which the appropriate land use right or private property right has been granted in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.use or private property) is granted in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

The construction of communication facilities for cellular or satellite communications equipment, including space for cellular or satellite communications equipment, shall be allowed if there is a lease agreement for a land plot and (or) part of it with the owner of the land plot, regardless of the intended purpose of the land plot.

3. Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 479-V dated 29.03.2016 (shall go into effect after the day of its first official publication).

4. The period of validity of a decision of local executive bodies of districts (cities) on granting a relevant right to land from the date of adoption of the decision prior to the commencement of construction shall be established in accordance with the land legislation of the Republic of Kazakhstan with account of standard length of project design and approval in accordance with the established procedure and shall be indicated in the permit document.

5. If a favorable decision on granting a relevant right to land is impossible, local executive bodies of districts (cities) are obliged to reply to an applicant (customer) within 10 days from the time of his/her application with a reasoned refusal pointing out to the regulations (provisions, conditions, restrictions, servitudes) of the legislation of the Republic of Kazakhstan, with which his/her intention to implement this construction comes into conflict.

6. The decision of local executive bodies of districts (cities) to grant the appropriate land right and to give an architectural and planning assignment are the grounds for the customer to draw up an assignment for designing the planned object.

The design assignment is made by a customer or his/her authorized person (developer) and approved by the customer.

The design assignment is an integral part of the contract for execution of an order for the development of pre-project and (or) project (design and estimate) documentation.

The design assignment shall include the required object parameters, other source data.

7. Providers of engineering and municipal services in the district of proposed construction, at the request of local executive body of a region, city of republican significance, the capital, district, city of regional significance, shall submit, in accordance with the procedure established by an authorized body for architecture, town planning and construction, specifications of connection to the sources of engineering and municipal services in keeping with requested (calculated) parameters required for construction and sustainable operation of an object to be put into service in future.

The specifications issued may be changed within the period of their validity by the consumer’s filing of a written request (application, claim) for new technical specifications.

Projects of external engineering networks and structures developed in accordance with technical conditions issued by providers of engineering and utility services after comprehensive external appraisal are not subject to additional approval by engineering and utility service providers and structural units of local executive bodies performing functions in the field of architecture and town planning.

8. Suppliers of engineering and utility services for a construction object are not allowed to set unreasonable requirements for customer’s participation (equity participation) in the expansion (reconstruction, modernization, technical re-equipment) of engineering (municipal) infrastructure facilities, when issuing technical specifications.

In cases where the existing level of provision of engineering (municipal) infrastructure of a given locality or district of construction does not allow providing services in keeping with parameters requested by the customer, issues concerning costs associated with the expansion (reconstruction, modernization, technical re-equipment) of infrastructure facilities to cover additional loads of connected subscribers, shall be settled by suppliers (manufacturers) and customer (consumer) on a contractual and returnable basis.

9. Local executive bodies of the capital, cities of republican significance, districts (cities of regional significance), on the basis of a decision to grant the appropriate land right or the land right owned by the customer, issue an architectural and planning assignment with technical conditions for connection to sources of engineering and utility services and architectural concept of the object’s construction, to the customer.

10. The composition and amount of source materials required for issuing an architectural and planning assignment are established by state regulatory documents.

In cases where the construction of a new object or reconstruction (re-planning, re-equipment, modernization, restoration) of an existing facility does not require allotting (additional allotment of a piece of land) of a land plot, and if for these purposes there is no need to connect to sources of engineering and municipal services, a relevant entry is made in the architectural and planning assignment.

11. The project (design and estimate) documentation developed in accordance with the design assignment, architectural and planning assignment and other source materials are subject to coordination, comprehensive external appraisal and approval in accordance with the requirements established by state regulatory documents.

Appraisal of the documentation is carried out in accordance with the requirements established by Chapter 9-1 of this Law.

12. Prior to the commencement of construction and installation works, the customer is obliged to notify bodies carrying out state architectural and construction control of the beginning of performance of construction and installation works using the procedure established by the Law of the Republic of Kazakhstan “On Permits and Notifications”.

At the same time, notification by energy transmission organizations about the start of construction and installation works for technological connection to their own networks of electrical installations with an installed capacity of up to 200 kW of business entities, shall not be required.

13. The construction process is accompanied by architectural and construction control and supervision in accordance with provisions of Chapter 6 of this Law.

14. The completed construction object is subject to acceptance into service in accordance with provisions of Chapter 11 of this Law.

The act of acceptance of a completed object, approved in the established procedure, is the basis for entering in the information system of the legal cadaster of identification and technical information on buildings, structures and (or) their components about a newly created real estate item, for registration of rights to real estate.

15. The procedure, terms for executing and issuing documents required for the construction of new objects and for changing existing facilities are established by rules for construction arrangement and going through licensing procedures in the construction sector.

16. To ensure the safety of aircraft flights, compliance with flight safety requirements, taking into account the possible negative impacts of the aerodrome equipment and aircraft flights on human health and activities of individuals and legal entities, construction on the aerodrome territory shall be carried out taking into account the restrictions provided for by the legislation of the Republic of Kazakhstan on the use of airspace of the Republic of Kazakhstan and aviation activities.

Footnote. Article 68 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication); as amended by Laws of the Republic of Kazakhstan № 479-V dated 29.03.2016 (shall go into effect twenty-one calendar days after the day of its first official publication); № 49-VI dated 27.02.2017 (shall go into effect two months after the day of its first official publication); № 156-VI as of 24.05.2018 (shall be enforced ten calendar days after its first official publication); dated 29.06.2020 № 352-VI (shall come into force upon expiration of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 02.07.2020 № 355-VI(shall come into force upon expiration of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 29.12.2022 № 174-VII (shall be enforced sixty calendar days after the date of its first official publication); dated 21.05.2024 № 86-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 68-1. Information systems in construction, architecture and urban planning

1. In construction, architecture and urban planning at all stages, including planning of the territories of settlements, design, examination, construction and operation of construction projects, information systems can be used to automate various processes and simplify procedures.

2. Information systems in construction, architecture and urban planning shall be state and non-state by ownership form.

3. The use of state information systems in architecture, urban planning and construction shall be determined by the authorized body for architecture, urban planning and construction.

4. In their activities the architecture, urban planning and construction entities are obliged to use state information systems in construction, architecture and urban planning, determined by the authorized body for architecture, urban planning and construction.

In other cases, the result of the entities’ activities shall be recognized as invalid and subject to the application of appropriate measures under the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 68-1 is supplemented pursuant to the Law of the Republic of Kazakhstan dated 05.04.2023 № 221-VII (shall be enforced nine months after the date of its first official publication).

Article 69. Guarantee period of operation of objects

1. Guarantee period of operation of construction objects shall be established in accordance with Civil Code of the Republic of Kazakhstan.

In all other cases a guarantee period shall be established depending on normative period of operation of completed project (in accordance with the class of construction solidity in whole or produced separate types of construction installation works) upon conclusion of agreement between the customer and contractor (main contractor) for construction, but may not be less than two years from the date of acceptance of object for operation. This limit of guarantee period shall not be distributed to the temporary structures and constructions of auxiliary support purpose, intended for the personal use of citizens.

2. Responsibility on detected inconsistencies and violations during established guarantee period shall be imposed on the contractor (main contractor) with obligations on their elimination.

2-1. The author's and technical supervision shall be held accountable for discrepancies and violations related to the adopted design, engineering or technological solutions, identified during the established warranty term in the manner prescribed by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

3. If the inconsistencies and violations, detected during a guarantee period are occurred in the result of defective work of other executors (prospectors, projectors, subcontractors, producers or suppliers of construction materials, products, constructions, facility), the contractor (main contractor) shall have a right to partially shift responsibility to the guilty person.

4. If the inconsistencies and violations, detected during a guarantee period are occurred by non-implementation of rules of operation and support of object or circumstances, not depending from performers of construction installation works, the last one shall be excused from responsibility.

5. The disputes and reciprocal claims on measures and extent of responsibility, related with a guarantee periods of operation of objects shall be decided in the manner established by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 69 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.12.2022 № 174-VII (shall be enforced six months after the date of its first official publication).

Article 70. Quality in construction

1. Regulations and provisions, establishing requirements to the subjects of architectural, town-planning and construction activity in assurance of proper quality of construction and construction products shall be regulated by the Civil Code of the Republic of Kazakhstan and shall be distributed to all types of dimensional, plate and line capital structures (constructions, building and their complexes, services), including technological and engineering equipment, relating to them, as well as to all types of works (services) on their designing, construction, manufacturing (production) of construction materials, products and constructions, depending on purpose of construction products (objects).

2. Safety and quality of construction products (objects) shall be provided by:

1) compliance with safety requirements established by technical regulations and standardization documents for construction products;

2) licensing of subjects of architectural, town-planning and construction activity and attestation of specialists;

3) examination of justification of investments in construction and project (design and estimate) documentation;

4) architectural-building inspection and supervision, technical and architectural supervision;

5) product standardization, used in designing and construction;

6) attestation and accreditation of test and analytical laboratories, product certification, used in construction, as well as technical assessment of new products, methods of production, harness in construction;

7) metrological activity in designing and construction;

8) organization of commissioning and acceptance of completely constructed objects for operation;

9) technological advancements and construction technology;

10) conducting of conditioning of objects in earthquake-prone regions;

11) inspection and observance of the state of operated or preserved and other uncompleted construction objects, intervention in order of ensurance of regulatory characteristics.

3. During the whole period of construction (conservation) and period of service (operation) of objects assurance of the following basic characteristics of their quality by the possessors (customers, owners, hirers, tenants) is compulsory:

1) safety during erection and operation, including maintenance of works and support;

2) compliance with the requirements of protection of labour;

3) stableness and reliability of functioning;

4) compliance with environmental requirements.

Ensuring the principal characteristics of quality shall be the obligation of all subjects, participating in the engineering investigations for capital construction, designing, manufacturing (production) and delivery of construction materials, products and structures, construction, conservation of construction of uncompleted objects, acceptance for operation, support and operation of objects, as well as their post-utilization.

4. The bodies (services, civil servants) of architectural-building inspection and supervision, examinations of projects, standardization and certification of construction products, customers, builders, prospectors, projectors, fabricators (producers) and suppliers of products, used in construction, clerks of works, possessors (users, hirers, tenants) of specified products (objects) shall be the subjects, ensuring the quality of construction products (objects) in accordance with their functions.

Footnote. Article 70 as amended by Laws of the Republic of Kazakhstan № 209 dated 29 December, 2006 (see Article 2 for the enactment procedure); № 213 dated 9 January, 2007 (see Article 2 for the enactment procedure); № 378-IV dated 06.01.2011 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication) ; № 184-VI as of 05.10.2018 (shall be enforced six months after its first official publication).

Article 71. Obligations of possessors in organization of safety and quality characteristics of objects

Possessors shall be charged with the following obligations, directed to preservation of principal characteristics of objects, ensuring safety and their appropriate quality upon operation:

1) perform the works on resetting, strengthening, rebuilding,replanning, re-equipment, reconstruction, expansion, technical re-equipping, embodiment, restoration and post-utilization of object, as well as change of architectural look and (or) town-planning aspects of object only in accordance with procedure, established by the legislation, of passing of licensing procedures by construction, sanitary, fire-prevention, blast resistant, ecological and other compulsory regulations and rules;

2) adoption of measures to prevent the wrecking and (or) destruction of object by users (hirers, tenants);

3) organization of performance of set of works on post-utilization of object.

Footnote. Article 71 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 209 dated 29 December, 2006 (see Article 2 for the enactment procedure).

Article 72. Obligations of users in ensuring of quality characteristics of objects

Users (hirers, tenants) shall be charged with the following obligations, directed to preservation of principal characteristics of objects, ensuring their appropriate quality upon operation:

1) use of object in whole or its leased part in accordance with rules (procedure, instructions), established by the legislation, on their operation or under the terms of employment agreement (rental);

2) timely and appropriate performance of works on support and repair, imposed on the user (hirer, tenant) under the terms of employment agreement (rental);

3) perform the works on resetting, strengthening, rebuilding, replanning, re-equipment, reconstruction, expansion, technical re-equipping, embodiment, restoration as well as change of architectural look and (or) town-planning aspects of object only with consent of possessor and in accordance with construction, sanitary, fire-prevention, blast resistant, ecological and other compulsory regulations and rules;

4) notification of possessor on occurring changes of characteristics of object or technical accidents, occurring upon its operation.

Chapter 11. Acceptance of construction objects for operation

Article 73. General procedure of acceptance of objects for operation

1. Acceptance of constructed objects is governed by the Civil Code of the Republic of Kazakhstan and this Law.

2. The customer carries out the acceptance and commissioning of a constructed object, which is fully completed, in accordance with the approved project and upon availability of the declaration of conformity, conclusion on the quality of construction and installation works and statement of conformity of the completed work with the approved project.

In this case, the complete readiness of a constructed object is determined in accordance with rules of the organization of construction and rules of going through licensing procedures in the construction industry.

In certain cases specified in article 74 of this Law, the acceptance of a completed object into service is performed by an owner (customer, investor, developer) independently.

2-1. The commissioning of completed road works for the construction of fiber-optic communication lines shall be made by the customer for the construction of fiber-optic communication lines along highways when they are fully ready and it is carried out in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

3. Construction participants shall bear responsibility established by laws of the Republic of Kazakhstan for acceptance and commissioning of unfinished objects of construction.

4. The acceptance of a constructed object into service shall be documented by an act. The act of object’s acceptance into service is subject to approval.

The act of object’s acceptance into service shall be approved by the customer. The date of approval of the act of object’s acceptance into service and of the object’s putting into service is the day it was signed

5. The act of acceptance of a completed object into service is signed by the customer, contractor (general contractor), persons carrying out technical and designer’s supervision on the basis of the declaration of conformity, statement of conformity of the completed work with the project and conclusion on the quality of construction and installation works.

In the case of acceptance into service of an object with violations and construction defects, people accepting an object into service are liable under the laws of the Republic of Kazakhstan.

6. Duties of persons engaged in accepting an object into service include:

1) statement and documentation of readiness of the completed construction of an object;

2) assessment of compliance of the completed construction and installation works and the installed technological, engineering or other equipment with project (design and estimate) documentation, regulatory requirements (conditions, restrictions)approved in the established procedure;

3) statement of whether actions of a contractor comply with regulatory requirements of the approved project, or availability of deviations and their coordination in accordance with the procedure established by state regulations;

4) establishment of compliance of the capacity (load capacity, throughput capability) of a facility put into service with indicators approved in the project;

5) evaluation of the progressiveness of architectural and construction, engineering and technological solutions, as well as an object as a whole;

6) check-out and control testing of assembled technological equipment and engineering systems;

7) in case of object’s unfitness, submission to the customer of a relevant reasoned conclusion.

6-1. An act of acceptance of an object into service is signed after the final inspection of a facility and its compliance with the requirements stipulated in this chapter.

7. The operation of the constructed object without an approved act of object’s acceptance into service is not allowed. It is allowed to operate industrial (production) facilities in the territory of special economic zones during start-up and adjustment works. The products meeting the requirements of standardization and safety, which are manufactured during start-up and adjustment works, can be sold after the approval of the act of object’s acceptance into service.

8. The basis for entering identification and technical information on buildings, structures and (or) their components for newly created immovable property into the information system of the legal cadastre, for the registration of rights to immovable property in the “Government for Citizens” State Corporation is the approved act of object’s acceptance into service.

Footnote. Article 73 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 269-V dated 29.12.2014 (shall go into effect on 01.01.2016); as amended by Laws of the Republic of Kazakhstan № 487-V dated 07.04.2016 (shall go into effect on the day of signing); № 49-VI dated 27.02.2017 (shall go into effect two months after the day of its first official publication); № 156-VI as of 24.05.2018 (shall be enforced ten calendar days after its first official publication); № 243-VІ as of 03.04.2019 (shall be enforced ten calendar days after its first official publication); dated 21.05.2024 № 86-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 74. Independent acceptance of objects into service by owners

1. The owner (customer, investor, developer) shall independently carry out the commissioning of completely constructed technically non-complex facilities specified in paragraph 2 of Article 60 of this Law.

2. The norms of this article may not be applicable if the changes in the premises (separate parts of the building) specified in paragraph 2 of Article 60 of this Law, as well as the construction and operation of the listed technically uncomplicated facilities infringe the rights of other citizens or are contrary to state, public and (or) private interests.

3. The provisions of this article also do not apply to objects:

1) the construction of which is financed by public investment or with their participation;

2) construction of individual residential houses with more than two storeys.

4. The procedure for acceptance, as well as the form of an act of owner’s independent acceptance of a completed object into service is approved by an authorized body for architecture, town planning and construction.

5. The act of the owner’s independent acceptance of the constructed facility into operation with the application of executive geodetic survey of the actual position of engineering networks and (or) buildings (structures) is subject to mandatory registration with local executive bodies performing functions in architecture and urban planning, in the information system of the state urban planning cadastre.

An executive geodetic survey shall not be required when the owner independently delivers the objects for the objects specified in subparagraphs 4), 11), 13), 16), 17), and 19) of part one, part two of paragraph 2 of Article 60 of this Law.

Footnote. Article 74 as amended by Laws of the Republic of Kazakhstan № 452-IV dated 05.07.2011 (shall be enforced from 13.10.2011); № 461-IV dated 15.07.2011 (shall be enforced upon expiry of six months after its first official publication); № 239-V dated 29.09.2014 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 269-V dated 29.12.2014 (shall be enforced from 01.01.2015); № 366-V dated 28.10.2015 (shall go into effect ten calendar days after the day of its first official publication); № 487-V dated 07.04.2016 (shall go into effect on the day of signing); № 156-VI as of 24.05.2018 (shall be enforced ten calendar days after its first official publication); dated 29.06.2020 № 352-VI (shall come into force upon expiration of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 05.04.2023 № 221-VII (shall be enforced from 01.07.2023); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 75. Procedure for objects’ acceptance into service

1. An object’s acceptance from a contractor (general contractor) is carried out by a customer along with technical and designer’s supervision.

2. A customer accepts an object into service after receiving a written notice of its readiness for acceptance into service from a contractor (general contractor).

3. From the day of receiving the notice of the object’s readiness from the contractor (general contractor), the customer shall begin requesting the contractor (general contractor) and persons carrying out technical and designer’s supervision to produce a declaration of conformity, conclusion on the quality of construction and installation works and statement of conformity of the completed work with the project.

The contractor (general contractor) and persons carrying out technical and designer’s supervision shall submit a declaration of conformity, conclusion on the quality of construction and installation works and statement of conformity of the completed work with the project or unfavorable conclusions within three working days upon receipt of the customer’s request.

The statement of conformity of the completed work with the project issued by the designer’s supervision entitles engineering and utility services to give access to services they render in accordance with previous technical conditions issued during the object’s design, if this does not contradict current rules and regulations.

4. The customer, on the basis of a declaration of conformity, conclusion on the quality of construction and installation works and statement of conformity of the completed work with the project, together with the contractor (general contractor), persons performing technical and architectural supervision, shall check operational technical documentation in terms of its presence and full set, inspect and accept the object into service according to the relevant act (make final check of the object in terms of its readiness to be accepted into service).

5. In case of violations of approved project decisions and state (interstate) standards, and of unfavorable conclusions, the customer accepts the object into service after the contractor (general contractor) rectifies violations.

After discovered violations are rectified, the object’s acceptance into service is carried out according to the procedure established by this article.

6. Provision of the customer with project (design and estimate) documentation, declaration of conformity, conclusion on the quality of construction and installation works and statement of conformity of the completed work with the project does not relieve contractors for design and construction and installation works, persons carrying out technical and designer’s supervision of responsibility for works performed in the process of design, construction, acceptance and commissioning of an object.

Footnote. Article 75 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 269-V dated 29.12.2014 (shall go into effect on 01.01.2016) ; as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 156-VI as of 24.05.2018 (shall be enforced ten calendar days after its first official publication).

Article 75-1. The order for maintaining and recording of acts of object’s acceptance into service

1. The State Corporation "Government for Citizens" within one day from the date of receipt from the applicant of the approved act of acceptance of the facility into operation with the technical characteristics of the facility attached to it and the executive geodetic survey of the actual position of engineering networks and (or) buildings (structures), declaration of conformity, conclusions on the quality of construction and installation works and compliance of the work performed with the approved project, shall send at the same time:

1) to the structural unit of the relevant local executive body that performs functions in architecture and urban planning at the location of the facility, an approved act of acceptance of the facility into operation with the technical characteristics of the facility attached to it and executive geodetic survey of the actual position of engineering networks and (or) buildings (structures) );

2) to the bodies of state architectural and construction control at the location of the facility , an approved act of acceptance of the facility into operation with the technical characteristics of the facility, a declaration of conformity and conclusions on the quality of construction and installation works and compliance of the work performed with the approved project.

2. Local executive bodies performing functions in architecture and urban planning, before expiry of one working day from the date of receipt of documents from the State Corporation "Government for Citizens", shall check the customer’s compliance with the procedures determined by the rules for organizing the urban development and passing permitting procedures, and record the act of acceptance into operation through the information system of the state urban cadastre.

Based on the checking results, if the construction object is found to be inconsistent with the rules for organizing development and passing permitting procedures, within one working day from the date of receipt of documents from the State Corporation "Government for Citizens", the state architectural and construction control bodies and the registration authority shall be notified in writing about it.

If there is no discrepancy within one working day from the date of receipt of documents from the State Corporation "Government for Citizens", the registration authority shall be notified in writing.

3. The state bodies for architectural and construction control, until the expiration of one working day of receipt of documents from the “Government for Citizens” State Corporation, shall check the customer’s compliance with standards and requirements established by the legislation of the Republic of Kazakhstan on architectural, town-planning and construction activity.

If violations are detected within one working day of receipt of documents from the “Government for Citizens” State Corporation, the registration authority shall be informed thereof in writing and liability measures shall be applied in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

If there are no violations, the registration authority shall be informed thereof in writing within one working day of receipt of documents from the “Government for Citizens” State Corporation.

4. Responsibility for the provision of information within the time frames, specified in paragraphs 2 and 3 of this article, rests with officials of local executive bodies performing functions in the field of architecture and town planning and in the field of state architectural and construction control, in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Chapter 11 is supplemented with Article 75-1 in accordance with Law of the Republic of Kazakhstan № 156-VI as of 24.05.2018 (shall be enforced ten calendar days after its first official publication); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 05.04.2023 № 221-VII (shall be enforced from 01.07.2023).

Article 76. Objects accepted into service by acceptance commissions

Footnote. Article 76 is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 269-V dated 29.12.2014 (shall go into effect on 01.01.2016).

Article 77. Acceptance and working committee

Footnote. Article 78 is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 269-V dated 29.12.2014 (shall go into effect on 01.01.2016).

Article 78. State acceptance committee

Footnote. Article 78 is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 269-V dated 29.12.2014 (shall go into effect on 01.01.2016)

Article 79. Responsibility of participants of commissioning and acceptance of completed objects

Participants in the commissioning and acceptance into operation of constructed facilities, including customers (investors, developers), persons exercising technical and architectural supervision, responsible executors of the contract for survey, design, construction and installation works, manufacturers and suppliers of building materials, products, structures and equipment, also services for operational supervision of the construction and installation of equipment and other participants shall be held accountable in keeping with the laws of the Republic of Kazakhstan for a threat to the life or health of citizens, as well as damage (harm) to state, public or private interests caused by violations or deviations from mandatory regulatory requirements (conditions, restrictions), including for non-compliance with the requirements for providing accessibility of facilities for persons with disabilities and other low-mobility population groups.

Footnote. Article 79 is in the wording of Law of the Republic of Kazakhstan № 269-V dated 29.12.2014 (shall be enforced from 01.01.2015); as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 433-V dated 03.12.2015 (shall go into effect on 01.01.2016); dated 27.06.2022 № 129-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

The President

of the Republic of Kazakhstan