Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік Кодексі

Қазақстан Республикасының Кодексі 2015 жылғы 29 қазандағы № 375-V ҚРЗ.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      Осы Кодекстің қолданысқа енгізілу тәртібін 324-баптан қараңыз.
      Қолданушылар назарына!
      Қолданушыларға ыңғайлы болуы үшін ЗҚАИ мазмұнды жасады.

МАЗМҰНЫ

      Ескерту. Мазмұны алып тасталды – ҚР 08.06.2021 № 48-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      Ескерту. Бүкіл мәтін бойынша "оралмандардың", "оралмандар" және "оралман" деген сөздерді тиісінше "қандастардың", "қандастар" және "қандас" деген сөздермен ауыстырылды - ҚР 13.05.2020 № 327-VI Заңымен ("Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" ҚР Кодексіне (Салық кодексі) тиісті өзгерістер мен толықтырулар қолданысқа енгізілген күннен кейін қолданысқа енгізіледі).

      Осы Кодекс Қазақстан Республикасында кәсіпкерлік еркіндігін қамтамасыз ететін құқықтық, экономикалық және әлеуметтік жағдайлар мен кепілдіктерді айқындайды, кәсіпкерлік субъектілері мен мемлекеттің өзара іс-қимылына, оның ішінде кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеуге және қолдауға байланысты туындайтын қоғамдық қатынастарды реттейді.

1-БӨЛІМ. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
1-тарау. КӘСІПКЕРЛІК СУБЪЕКТІЛЕРІ МЕН МЕМЛЕКЕТТІҢ ӨЗАРА
ІС-ҚИМЫЛЫНЫҢ ҚҰҚЫҚТЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1-бап. Қазақстан Республикасының кәсіпкерлік саласындағы заңнамасы

      1. Қазақстан Республикасының кәсіпкерлік саласындағы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді және осы Кодекс пен Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.

      2. Қатысушылардың теңдігіне негізделген тауар-ақша және өзге де мүліктік қатынастар, сондай-ақ мүліктік қатынастарға байланысты жеке мүліктік емес қатынастар Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасымен реттеледі.

      2-1. Осы Кодекстің ережелері Қазақстан Республикасының заңсыз иемденілген активтерді мемлекетке қайтару туралы заңнамасына сәйкес заңсыз иемденілген активтерді қайтаруға байланысты қатынастарға, оның ішінде басқарушы компанияны құруға және оның қызметіне қолданылмайды.

      3. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Кодексте көзделгеннен өзгеше қағидалар белгіленсе, онда халықаралық шарттың қағидалары қолданылады.

      4. Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінде қамтылған Қазақстан Республикасының кәсіпкерлік саласындағы заңнамасы нормаларының олқылықтары немесе осы Кодекстің ережелеріне қайшылықтары анықталған жағдайда, осы Кодекстің ережелері қолданылады.

      5. Кәсіпкерліктің жекелеген түрлерін жүзеге асырудың ерекшеліктері Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленеді.

      Ескерту. 1-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 12.07.2023 № 23-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

2-бап. Кәсіпкерлік ұғымы және оны құқықтық реттеудің шектері

      1. Азаматтардың, қандастардың және заңды тұлғалардың мүлікті пайдалану, тауарларды өндіру, сату, жұмыстарды орындау, қызметтер көрсету арқылы таза кіріс алуға бағытталған, жеке меншік құқығына (жеке кәсіпкерлікке) не шаруашылық жүргізу немесе мемлекеттік кәсіпорынды жедел басқару құқығына (мемлекеттік кәсіпкерлікке) негізделген дербес, бастамашыл қызметі кәсіпкерлік болып табылады. Кәсіпкерлік қызмет кәсіпкер атынан, оның тәуекел етуімен және мүліктік жауапкершілігімен жүзеге асырылады.

      2. Кәсіпкерлік қызмет тек Қазақстан Республикасының заңдарымен ғана шектелуі мүмкін.

      3. Мемлекеттік органдардың жекелеген кәсіпкерлік субъектілерінің артықшылықты жағдайын белгілейтін нормативтік құқықтық актілер қабылдауына тыйым салынады.

3-бап. Кәсіпкерлік субъектілері мен мемлекеттің өзара іс-қимылының мақсаттары мен қағидаттары

      1. Кәсіпкерлік субъектілері мен мемлекеттің өзара іс-қимылы Қазақстан Республикасында кәсіпкерлікті дамыту және қоғам үшін қолайлы жағдайлар жасауға, кәсіпкерлік бастаманы ынталандыруға бағытталады.

      2. Кәсіпкерлік субъектілері мен мемлекеттің өзара іс-қимылының қағидаттары мыналар болып табылады:

      1) заңдылық;

      2) кәсіпкерлік еркіндігі;

      3) кәсіпкерлік субъектілерінің теңдігі;

      4) меншікке қол сұғылмаушылық;

      5) адал бәсекелестік;

      6) тұтынушылар, кәсіпкерлік субъектілері және мемлекет мүдделерінің теңгерімі;

      7) мемлекеттік органдар қызметінің ашықтығы және ақпаратқа қолжетімділік;

      8) кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеудің тиімділігі;

      9) кәсіпкерлік субъектілерінің өз құқықтары мен заңды мүдделерін өз бетінше қорғау қабілеттілігін арттыру;

      10) құқық бұзушылықтың алдын алу басымдығы;

      11) кәсіпкерлік субъектілерінің адалдық презумпциясы және мемлекет пен кәсіпкерлік субъектілерінің өзара жауапкершілігі;

      12) сыбайлас жемқорлықтан азат болу;

      13) кәсіпкерлік қызметті ынталандыру және оны қорғау мен қолдауды қамтамасыз ету;

      14) отандық тауарлар өндірушілерді, жұмыс орындаушыларды, қызмет көрсетушілерді қолдау;

      15) мемлекеттің кәсіпкерлік субъектілерінің ісіне заңсыз араласуына жол бермеу;

      16) жеке кәсіпкерлік субъектілерінің норма шығарушылыққа қатысуы;

      17) кәсіпкерліктің әлеуметтік жауапкершілігін ынталандыру;

      18) мемлекеттің кәсіпкерлік қызметке шектеулі қатысуы;

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      19) тармақша өзін-өзі реттеу туралы заңнамалық акт қолданысқа енгізілгеннен кейін қолданысқа енгізіледі - ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексімен.

      19) өзін-өзі реттеу.

      Ескерту. 3-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 12.03.2021 № 15-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

4-бап. Заңдылық

      1. Кәсіпкерлік субъектілері кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру кезінде, мемлекеттік органдар, мемлекеттік органдардың лауазымды адамдары кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеуді жүзеге асыру кезінде Қазақстан Республикасы Конституциясының, осы Кодекстің және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінің талаптарын сақтауға міндетті.

      2. Мемлекеттік органдардың Қазақстан Республикасының Конституциясына қайшы келетін актілері мен шешімдері қабылданған кезінен бастап заңсыз әрі жарамсыз деп танылады және күші жойылуға жатады.";

      Мемлекеттік органдардың Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілеріне мазмұны, ресімделуі және (немесе) оларды қабылдау рәсімдері бойынша сәйкес келмейтін актілері мен шешімдері, сенім білдіру құқығы Қазақстан Республикасының заңдарымен қорғалатын жағдайларды қоспағанда, Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен заңсыз әрі жарамсыз деп танылады және күші жойылуға жатады.

      Ескерту. 4-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.06.2020 № 351-VI Заңымен (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі).

5-бап. Кәсіпкерлік еркіндігі

      1. Әркімнің кәсіпкерлік қызмет еркіндігіне, өз мүлкін кез келген заңды кәсіпкерлік қызмет үшін еркін пайдалануға құқығы бар.

      2. Кәсіпкерлік субъектілері Қазақстан Республикасының заңдарында тыйым салынбаған кез келген кәсіпкерлік қызмет түрлерін жүзеге асыруға құқылы.

6-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің теңдігі

      1. Кәсіпкерлік субъектілері өздерінің меншік нысанына және кез келген өзге де мән-жайларға қарамастан, заң мен сот алдында тең.

      2. Кәсіпкерлік субъектілері кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру кезінде тең мүмкіндіктерге ие болады.

7-бап. Меншікке қол сұғылмаушылық

      1. Кәсіпкерлік субъектілерінің меншігіне қол сұғылмаушылыққа заңмен кепілдік беріледі.

      2. Кәсіпкерлік субъектілері заңды түрде сатып алған кез келген мүлікті меншігінде иелене алады.

      3. Сот шешімінсіз кәсіпкерлік субъектілерін өз мүлкінен айыруға болмайды. Заңда көзделген айырықша жағдайларда мүлікті мемлекет мұқтажы үшін мәжбүрлеп иеліктен шығару тең бағамен өтелген жағдайда жүргізілуі мүмкін.

8-бап. Адал бәсекелестік

      1. Бәсекелестікті шектеуге немесе жоюға, тұтынушылардың құқықтары мен заңды мүдделеріне қысым көрсетуге бағытталған қызметке, жосықсыз бәсекелестікке тыйым салынады.

      Монополистік қызмет заңмен реттеледі және шектеледі.

      2. Монополияға қарсы реттеу бәсекелестікті қорғау, тауар нарықтарының тиімді жұмыс істеуі үшін жағдайлар жасау, экономикалық кеңістіктің біртұтастығын, Қазақстан Республикасында тауарлардың еркін өткізілуін және экономикалық қызметтің еркіндігін қамтамасыз ету мақсатында жүзеге асырылады.

9-бап. Тұтынушылар, кәсіпкерлік субъектілері және мемлекет мүдделерінің теңгерімі

      1. Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеудің нысандары мен құралдарын енгізу қызмет немесе әрекеттер (операциялар) қауіпсіздігінің жеткілікті деңгейін, кәсіпкерлік субъектілеріне объективті түрде қажетті ең аз жүктеме кезінде тұтынушылардың құқықтарын барынша тиімді қорғауды қамтамасыз ету мақсатында жүзеге асырылады.

      Мемлекеттік реттеу шеңберінде жеке кәсіпкерлік субъектілеріне қойылатын жаңа талаптар тұтынушылар, мемлекет үшін пайда мемлекеттік реттеуді жүзеге асыруға байланысты шығасылардан басым болған жағдайда ғана енгізілуі мүмкін.

      2. Мемлекеттік органдар мемлекеттік реттеуді жүзеге асыру кезінде кәсіпкерлік субъектілерінен Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінде көзделмеген құжаттарды және (немесе) қосымша мәліметтерді ұсынуды талап етуге құқылы емес.

      3. Біліктілік және рұқсат беру талаптары кәсіпкерлік субъектілеріне жүзеге асырылатын қызмет, әрекеттер (операциялар) қауіпсіздігінің немесе объект қауіпсіздігінің талап етілетін деңгейін қамтамасыз ету үшін жеткілікті ресурстардың, нормативтер мен көрсеткіштердің ең аз қажетті жиынтығын қамтамасыз етуге тиіс.

      Ескерту. 9-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

10-бап. Мемлекеттік органдар қызметінің ашықтығы және ақпаратқа қолжетімділік

      1. Мемлекеттік органдардың қызметі Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген шекте жариялы және ашық болуға тиіс.

      2. Мемлекеттік органдар кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын шешімдер қабылдау бойынша өз қызметінің ашықтығын қамтамасыз етуге міндетті.

      3. Мемлекеттік органдарда бар және кәсіпкерлік субъектілеріне қажетті ақпарат, егер оны пайдалану Қазақстан Республикасының заңдарымен шектелмесе, қолжетімді болуға тиіс. Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жағдайларды қоспағанда, мұндай ақпарат тегін беріледі.

      3-1. Жеке кәсіпкерлік субъектілері өз атауы бар мөрді иелене алады.

      Мемлекеттік органдарға және қаржы ұйымдарына жеке кәсіпкерлік субъектілеріне жататын заңды тұлғалардан құжаттарында мөр қоюды талап етуге тыйым салынады.

      4. Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеуге байланысты барлық рәсімдер мен талаптар нақты және түрлі түсіндірілуге жатпайтын мағынаны қамтуға тиіс.

      5. Осы баптың мемлекеттік органдардың міндеттемелерін белгілейтін ережелері азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға қолданылады.

      Ескерту. 10-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

11-бап. Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеудің тиімділігі

      Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеудің тиімділігіне:

      1) осы Кодексте белгіленген реттегіш құралдарды қалыптастыру шарттарын сақтау, сондай-ақ мемлекеттік реттеуді негіздеудің, келісудің және мониторингтеудің міндетті рәсімдерін ендіру;

      2) мемлекеттің кәсіпкерлік субъектілеріне деген сенімін арттыру;

      3) реттеушілік саясатты қалыптастыруда жобалық басқаруды ендіруге, кәсіпкерлік қызметті мемлекеттік реттеудің бұрын қабылданған шешімдерінің сабақтастығы мен ескерілуіне негізделген мемлекеттік реттеудің жүйелілігі мен дәйектілігі;

      4) кәсіпкерлік субъектілеріне залал келтіргені үшін мемлекеттік органдардың лауазымды адамдарының дербес жауапкершілігін енгізу;

      5) жаңа талаптарды енгізу нәтижесінде кәсіпкерлік субъектілері үшін кедергілер жасауға жол бермеу арқылы қол жеткізіледі.

      Ескерту. 11-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

12-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің өз құқықтары мен заңды мүдделерін өз бетінше қорғау қабілеттілігін арттыру

      1. Кәсіпкерлік субъектілері осы Кодексте белгіленген тексеру жүргізуге қойылатын талаптарды мемлекеттік бақылау және қадағалау органдарының лауазымды адамдары сақтамаған жағдайларда, лауазымды адамдарды тексеруге жібермеуге құқылы.

      2. Мемлекеттік бақылаудың және қадағалаудың жүзеге асырылуы барысында өз құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау мақсатында кәсіпкерлік субъектілері үшінші тұлғаларды тексеруге қатысуға тартуға құқылы.

13-бап. Құқық бұзушылықтың алдын алу басымдығы

      1. Құқық бұзушылықтар профилактикасының және кәсіпкерлік субъектісінің Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген талаптарды орындау уәждемесінің кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру процесінде мемлекеттік мәжбүрлеу шараларын қолдану алдында басымдығы бар.

      2. Кәсіпкерлік субъектісі жасаған құқық бұзушылық үшін мемлекеттік мәжбүрлеу шаралары оның сипатына және ауырлығына сәйкес болуға тиіс.

14-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің адалдық презумпциясы және мемлекет пен кәсіпкерлік субъектілерінің өзара жауапкершілігі

      Ескерту. 14-баптың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР 12.03.2021 № 15-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      1. Мемлекет рұқсат беру арқылы лицензиаттың, екінші санаттағы рұқсат иесінің мемлекеттік реттеудің мақсаттарына сәйкес қауіпсіздіктің ең төмен деңгейін қамтамасыз ететінін растайды.

      2. Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу процесінде мемлекеттік органдар мен олардың лауазымды адамдарының тарапынан кәсіпкерлік субъектілері заңды қызметінің жүзеге асырылуына кедергілер жасалмауға тиіс.

      3. Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу процесінде кәсіпкерлік субъектілері өз міндеттерін орындаған немесе өздеріне заң бойынша берілген құқықтарды іске асырған кезде олардың әрекеттерінің адалдығы көзделеді.

      Кәсіпкерлік субъектісі, егер құқықтарын, заңды мүдделерін іске асыру және (немесе) міндеттерін орындау кезінде ол мемлекеттік органның Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес бекітіліп берілген құзыреті шегінде берген ресми түсіндірмесін басшылыққа алса, оның ішінде, егер мұндай түсіндірме кейіннен кері қайтарылып алынса, қате деп танылса немесе мазмұны өзгермеген нақ сол бір нормативтік құқықтық актіге қатысты жаңа, мағынасы бойынша өзге түсіндірме берілсе, мұндайда да адал деп есептеледі.

      Мемлекеттік органның Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес келмейтін актісін шығару салдарларынан, сондай-ақ осы органдардың лауазымды адамдарының әрекеттерінен (әрекетсіздігінен) кәсіпкерлік субъектісіне келтірілген залалдар Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасында көзделген тәртіппен өтелуге жатады.

      4. Кәсіпкерлік субъектісі жол берген Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзушылық тексерулер жүргізу барысында сипатталуға тиіс. Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзу фактісін куәландыратын дәлелдерді негіздеу және мән-жайларды ашу мемлекеттік органдарға жүктеледі.

      Мемлекеттік орган қарап жатқан мән-жайлар туралы кәсіпкерлік субъектілері ұсынған нақты деректер сот немесе мемлекеттік орган Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес керісінше деп белгілегенге дейін анық деп есептеледі.

      Қазақстан Республикасы заңнамасының барлық белгісіздіктері кәсіпкерлік субъектісінің пайдасына түсіндіріледі.

      5. Басқа кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтары мен заңды мүдделеріне қысым көрсету немесе бұрыннан бар міндеттерін орындаудан немесе нақты жасалған құқық бұзушылықтар үшін заңды жауаптылықтан жалтару мақсатымен осы Кодекспен және өзге де нормативтік құқықтық актілермен берілген құқықтарды олардың мақсатына қайшы келетіндей етіп пайдалануға тыйым салынады.

      6. Осы баптың мемлекеттік органдардың міндеттемелерін белгілейтін ережелері азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға қолданылады.

      Ескерту. 14-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 12.03.2021 № 15-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

15-бап. Сыбайлас жемқорлықтан азат болу

      1. Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеуді енгізу және жүзеге асыру кезінде мүдделер қақтығысы және құқықты таңдап қолдану фактілері орын алмауға тиіс.

      2. Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу процесінде кәсіпкерлік субъектілерінің мемлекеттік органдармен байланыстарын шектеу мақсатында нормативтік құқықтық актілерде "бір терезе" қағидатын қолдану көзделуге тиіс, бұл ретте мемлекеттік органдардан барлық қажетті келісулерді ведомствоаралық өзара іс-қимыл жасау тәртібімен мемлекеттік органдардың өздері алуға тиіс.

      3. Мемлекеттік функцияларды орындауға уәкілеттік берілген адамдардың және оларға теңестірілген, кәсіпкерлік қызметті реттеуді жүзеге асыратын адамдардың мүліктік игіліктер мен артықшылықтарды қолдану мақсатында қызметтік өкілеттіктерін теріс пайдалануына жол берілмейді.

16-бап. Кәсіпкерлік қызметті ынталандыру және оны қорғау мен қолдауды қамтамасыз ету

      1. Кәсіпкерлік субъектілерін дамытуды ынталандыру мақсатында мемлекет кәсіпкерлік бастаманы іске асыру үшін қолайлы құқықтық, экономикалық, әлеуметтік жағдайлар мен кепілдіктер жасауға бағытталған шаралар кешенін жүргізеді.

      2. Кәсіпкерлік қызметті ынталандыру, оның ішінде кәсіпкерлікті қорғау мен қолдауды қамтамасыз ету арқылы жүзеге асырылады.

17-бап. Отандық тауар өндірушілерді, жұмыс орындаушыларды, қызмет көрсетушілерді қолдау

      1. Мемлекеттік органдар және өзге де ұйымдар тауарлардың, жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің отандық өндірісін дамытуды ынталандыру үшін қолайлы жағдайлар жасау жөніндегі шараларды іске асырады.

      2. Нормативтік құқықтық актілердің жобаларын әзірлеу және оларға сараптама жасау, Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарын жасасу және халықаралық ұйымдардың шешімдер қабылдауына қатысу кезінде отандық тауарлардың, жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің бәсекеге қабілеттілігін арттыру мақсатында Қазақстан Республикасының ұлттық мүдделері ескеріледі.

18-бап. Мемлекеттің кәсіпкерлік субъектілерінің ісіне заңсыз араласуына жол бермеу

      Мемлекеттің кәсіпкерлік субъектілерінің, олардың бірлестіктерінің ісіне, сондай-ақ көрсетілген бірлестіктердің мемлекеттің ісіне заңсыз араласуына және оларға мемлекеттік органдардың функцияларын жүктеуге жол берілмейді.

19-бап. Жеке кәсіпкерлік субъектілерінің норма шығарушылыққа қатысуы

      Жеке кәсіпкерлік субъектілері Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы және жеке кәсіпкерлік мәселелері жөніндегі сараптама кеңестері (бұдан әрі – сараптама кеңестері) арқылы, кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын нормативтік құқықтық актілердің жобаларын, Қазақстан Республикасы халықаралық шарттарының жобаларын, мемлекеттік жоспарлау жүйесі саласындағы құқықтық актілердің жобаларын, сондай-ақ Қазақстан Республикасы қатысушысы болуға ниеттенетін халықаралық шарттарды әзірлеуге және оларға сараптама жасауға қатысады.

      Ескерту. 19-бап жаңа редакцияда - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

20-бап. Кәсіпкерліктің әлеуметтік жауапкершілігін және әлеуметтік кәсіпкерлікті дамытуды ынталандыру

      Ескерту. 20-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді – ҚР 24.06.2021 № 52-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      Кәсіпкерлік субъектілерінің өз қызметіне әлеуметтік жауапкершілікті ендіруіне мемлекет кепілдік береді және оны көтермелейді.

      Әлеуметтік кәсіпкерлікті дамыту бастамаларын қолдауды мемлекеттік органдар, ұлттық холдингтер, ұлттық даму институттары және өзге де ұйымдар кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен жүзеге асырады.

      Ескерту. 20-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 24.06.2021 № 52-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

21-бап. Мемлекеттің кәсіпкерлік қызметке шектеулі қатысуы

      1. Мемлекет кәсіпкерлік қызметке осы Кодекспен және Қазақстан Республикасының заңдарымен шектелген шекте қатысады.

      2. Мемлекет жеке кәсіпкерлікті және бәсекелестікті дамыту мақсатында мемлекеттің кәсіпкерлік қызметке қатысу үлесін кәсіпкерлік саласында мемлекеттік заңды тұлғалар, жарғылық капиталына мемлекет қатысатын заңды тұлғалар құруды шектеу арқылы қысқартуға бағытталған шараларды қолданады.

22-бап. Өзін-өзі реттеу

      Мемлекет ең төмен қажеттілікті негізге ала отырып мемлекеттік реттеу саласын қысқарту, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған өзге де ынталандыру шаралары арқылы кәсіпкерлік және кәсіптік қызметте өзін-өзі реттеуді дамыту үшін жағдайлар жасайды.

      Ескерту. 22-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

2-тарау. КӘСІПКЕРЛІК СУБЪЕКТІЛЕРІ ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ЖҰМЫС ІСТЕУ ШАРТТАРЫ
1-параграф. Кәсіпкерлік субъектілері туралы жалпы ережелер

23-бап. Кәсіпкерлік субъектілері

      1. Кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын азаматтар, қандастар және мемлекеттік емес коммерциялық заңды тұлғалар (жеке кәсіпкерлік субъектілері), мемлекеттік кәсіпорындар (мемлекеттік кәсіпкерлік субъектілері) кәсіпкерлік субъектілері болып табылады.

      2. Кәсіпкерлік субъектісі болып табылатын жеке тұлға осы Кодексте көзделген тәртіппен дара кәсіпкер ретінде тіркеледі.

      3. Кәсіпкерлік субъектісі болып табылатын заңды тұлға Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде көзделген ұйымдық-құқықтық нысанда құрылуы мүмкін.

24-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің санаттары

      1. Жұмыскерлердің жылдық орташа санына және жылдық орташа кіріске қарай кәсіпкерлік субъектілері мынадай санаттарға жатқызылады:

      шағын кәсіпкерлік субъектілері, оның ішінде микрокәсіпкерлік субъектілері;

      орта кәсіпкерлік субъектілері;

      ірі кәсіпкерлік субъектілері.

      2. Кәсіпкерлік субъектілерін осы баптың 1-тармағында көрсетілген санаттарға жатқызу мынадай мақсаттар үшін пайдаланылады:

      мемлекеттік статистика;

      мемлекеттік қолдау көрсету;

      Қазақстан Республикасы заңнамасының өзге де нормаларын қолдану.

      Мемлекеттік статистика мақсаттары үшін жұмыскерлердің жылдық орташа санының өлшемшарты ғана пайдаланылады.

      Мемлекеттік қолдау көрсету және Қазақстан Республикасы заңнамасының өзге де нормаларын қолдану мақсаттары үшін екі өлшемшарт: жұмыскерлердің жылдық орташа саны және жылдық орташа кіріс пайдаланылады.

      Мемлекеттік қолдау көрсету және Қазақстан Республикасы заңнамасының өзге де нормаларын қолдану мақсаттары үшін персонал беру жөніндегі қызметтерді көрсетуге арналған шартқа сәйкес жіберуші тарап жұмыскерлерінің еңбегін пайдаланатын кәсіпкерлік субъектілері жұмыскерлерінің жылдық орташа саны жіберуші тараптың жұмыскерлері ескеріле отырып айқындалады.

      Кәсіпкерлік субъектілері жұмыскерлерінің жылдық орташа саны осы субъект филиалдарының, өкілдіктерінің және басқа да оқшауланған бөлімшелерінің жұмыскерлерін, сондай-ақ дара кәсіпкердің өзін қоса алғанда, барлық жұмыскерлер ескеріле отырып айқындалады.

      Соңғы үш жылдағы жылдық жиынтық кірістердің немесе Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес патент, оңайлатылған декларация негізінде немесе арнаулы мобильді қосымша пайдаланылатын арнаулы салық режимін қолданатын кәсіпкерлік субъектілері кірістерінің үшке бөлінген сомасы жылдық орташа кіріс деп есептеледі.

      Жеке кәсіпкерлік субъектілерін мемлекеттік қолдау бағдарламаларында өзге де өлшемшарттар көзделуі мүмкін.

      3. Заңды тұлға құрмаған дара кәсіпкерлер және жұмыскерлерінің жылдық орташа саны бір жүз адамнан аспайтын және жылдық орташа кірісі республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және тиісті қаржы жылының 1 қаңтарында қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің үш жүз мың еселенген мөлшерінен аспайтын, кәсіпкерлікті жүзеге асыратын заңды тұлғалар шағын кәсіпкерлік субъектілері болып табылады.

      Жұмыскерлерінің жылдық орташа саны он бес адамнан аспайтын немесе жылдық орташа кірісі республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және тиісті қаржы жылының 1 қаңтарында қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің отыз мың еселенген мөлшерінен аспайтын, жеке кәсіпкерлікті жүзеге асыратын шағын кәсіпкерлік субъектілері микрокәсіпкерлік субъектілері болып табылады.

      4. Мемлекеттік қолдау және Қазақстан Республикасы заңнамасының өзге де нормаларын қолдану мақсаттары үшін:

      1) есірткі, психотроптық заттар мен прекурсорлардың айналымына байланысты әрекетті;

      2) акцизделетін өнімді өндіруді және (немесе) көтерме саудада өткізуді;

      3) астық қабылдау пункттерінде астық сақтау жөніндегі қызметті;

      4) лотереялар өткізуді;

      5) ойын бизнесі саласындағы қызметті;

      6) радиоактивті материалдардың айналымына байланысты қызметті;

      7) банк қызметін (не банк операцияларының жекелеген түрлерін) және сақтандыру нарығындағы қызметті (сақтандыру агенті қызметінен басқа);

      8) аудиторлық қызметті;

      9) бағалы қағаздар нарығындағы кәсіби қызметті;

      10) кредиттік бюролар қызметін;

      11) күзет қызметін;

      12) азаматтық және қызметтік қару мен оның патрондарының айналымына байланысты қызметті;

      13) I кіші түрдегі цифрлық майнинг жөніндегі қызметті жүзеге асыратын дара кәсіпкерлер мен заңды тұлғалар шағын кәсіпкерлік, оның ішінде микрокәсіпкерлік субъектілері деп танылмайды.

      Осы тармақта көрсетілген қызметті жүзеге асыратын дара кәсіпкерлер мен заңды тұлғалар – орта кәсіпкерлік субъектілеріне, ал осы баптың 6-тармағында белгіленген өлшемшарттарға сай келген жағдайда ірі кәсіпкерлік субъектілеріне жатқызылады.

      Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес ойын бизнесі салығын, тіркелген салықты және бірыңғай жер салығын төлеушілер болып табылатын жеке кәсіпкерлік субъектілері үшін жұмыскерлердің саны бойынша өлшемшарт пайдаланылады.

      5. Кәсіпкерлікті жүзеге асыратын, осы баптың 3 және 6-тармақтарына сәйкес шағын және ірі кәсіпкерлік субъектілеріне жатпайтын дара кәсіпкерлер мен заңды тұлғалар орта кәсіпкерлік субъектілері болып табылады.

      6. Кәсіпкерлікті жүзеге асыратын және мынадай өлшемшарттардың біреуіне немесе екеуіне сай келетін: жұмыскерлерінің жылдық орташа саны екі жүз елу адамнан асатын және (немесе) жылдық орташа кірісі республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және тиісті қаржы жылының 1 қаңтарында қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің үш миллион еселенген мөлшерінен асатын дара кәсіпкерлер мен заңды тұлғалар ірі кәсіпкерлік субъектілері болып табылады.

      Ескерту. 24-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 19.12.2020 № 386-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.06.2021 № 52-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 06.02.2023 № 194-VII (01.04.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

25-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің тізілімі

      1. Кәсіпкерлік субъектілерінің санаттары туралы деректерді пайдалану үшін кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган кәсіпкерлік субъектілерінің тізілімін жүргізеді.

      2. Кәсіпкерлік субъектілерінің санаттары туралы мәліметтерді қамтитын электрондық дерекқор кәсіпкерлік субъектілерінің тізілімі болып табылады.

      3. Кәсіпкерлік субъектілерінің санаттары туралы ақпарат мүдделі тұлғаларға, оның ішінде мемлекеттік органдарға жұмыста пайдалану үшін электрондық нысанда беріледі.

      4. Алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      Ескерту. 25-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

25-1-бап. Бизнес-әріптестер тізілімі

      1. Кәсіпкерлік субъектілеріне және өзге де тұлғаларға бизнес-әріптестердің сенімділігі мен адалдығы туралы ақпарат беру үшін Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы бизнес-әріптестер тізілімін құрады және жүргізеді.

      2. Мемлекеттік органдар мен ұйымдардың ақпараттандыру объектілерімен интеграцияланған, заңдармен қорғалатын құпияны құрамайтын кәсіпкерлік субъектілері туралы мәліметтерді қамтитын ақпараттық жүйе бизнес-әріптестер тізілімі болып табылады.

      Бизнес-әріптестер тізілімінде қамтылған кәсіпкерлік субъектілерінің дербес деректерін жинау, өңдеу және қорғау Қазақстан Республикасының дербес деректер және оларды қорғау туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

      3. Мемлекеттік органдар мен ұйымдар ақпараттандыру объектілерін бизнес-әріптестер тізілімімен интеграциялауды қамтамасыз етеді.

      Мемлекеттік органдар мен ұйымдардың ақпараттандыру объектілерін бизнес-әріптестердің тізілімімен интеграциялау тәртібі Қазақстан Республикасының ақпараттандыру туралы заңнамасында айқындалады.

      4. Алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      Ескерту. 25-1-баппен толықтырылды – ҚР 02.01.2021 № 399-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

26-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтары

      1. Жеке кәсіпкерлік субъектілері:

      1) егер Қазақстан Республикасының заңдарында өзгеше белгіленбесе, кәсіпкерлік қызметтің кез келген түрлерін жүзеге асыруға, тауарлар, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтер нарықтарына қол жеткізу еркіндігінің болуына;

      2) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жалдамалы еңбекті пайдалана отырып, кәсіпкерлікті жүзеге асыруға;

      3) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген тәртіппен филиалдар мен өкілдіктер құруға;

      4) осы Кодексте және Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жағдайларды қоспағанда, өндірілетін тауарларға, жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге бағаны дербес белгілеуге;

      5) тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің сапасын бақылауды дербес жүзеге асыруға;

      6) өзінің құқық қабілетілігі шегінде сыртқы экономикалық қызметті жүзеге асыруға;

      7) кәсіпкерлік субъектілерінің бірлестіктерін құруға және оларға қатысуға;

      8) жеке кәсіпкерлік субъектілерінің аккредиттелген бірлестіктері, Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы арқылы сараптамалық кеңестердің жұмысына қатысуға;

      9) кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтарын бұзған және (немесе) заңды мүдделерін іске асыруына кедергі келтірген адамдарды жауаптылыққа тарту мәселелері бойынша құқық қорғау органдарына және өзге де мемлекеттік органдарға жүгінуге;

      10) өз құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау үшін сотқа, төрелікке, Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілге және өзге де органдарға жүгінуге;

      11) татуласу рәсімдері арқылы дауларды реттеуге;

      12) кәсіпкерлікті қолдау және қорғау мәселелері бойынша нормативтік құқықтық актілердің орындалмауына немесе тиісінше орындалмауына ықпал ететін себептер мен жағдайларды жою туралы ұсыныстарды кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органның қарауына енгізуге;

      13) кәсіпкерліктің әлеуметтік жауапкершілігі шаралары ретінде әлеуметтік, экономикалық және экологиялық салалардағы жобаларды іске асыруға қатысуға;

      14) Қазақстан Республикасының заңдарымен шектелмеген өзге де құқықтарды жүзеге асыруға құқылы.

      2. Мемлекеттік кәсіпорындар Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген ерекшеліктерді ескере отырып, осы Кодексте көзделген құқықтарды жүзеге асырады.

27-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің міндеттері

      Кәсіпкерлік субъектілері:

      1) Қазақстан Республикасының заңнамасын, жеке және заңды тұлғалардың құқықтары мен заңды мүдделерін сақтауға;

      2) Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес тауарлардың, жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің қауіпсіздігі мен сапасын қамтамасыз етуге;

      3) тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді тұтынушыларға тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер туралы толық және анық ақпарат беруге;

      3-1) тауарларды өткізу, жұмыстарды орындау, қызметтерді көрсету үшін банктік шотқа қолма-қол ақшасыз төлемдерді қабылдау кезінде кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға арналған ағымдағы банктік шотты пайдалануды қамтамасыз етуге;

      4) қызметті немесе әрекеттерді (операцияларды) жүзеге асыруды бастау үшін "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес рұқсат алуға не хабарлама жіберуге;

      5) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда азаматтық-құқықтық жауапкершілікті міндетті сақтандыруды жүзеге асыруға;

      6) табиғатты сақтауға және табиғат байлықтарына ұқыпты қарауға;

      7) табиғи және энергетикалық ресурстарды пайдаланудың және қызметті жүзеге асыру процесінде оларды басқарудың тиімділігін арттыруға;

      8) осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген өзге де міндеттерді орындауға міндетті.

      Ескерту. 27-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 31.12.2021 № 100-VII (01.03.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

28-бап. Коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратты қорғау

      1. Коммерциялық құпияны қорғау осы Кодекске және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратты заңсыз алуға, таратуға не пайдалануға тыйым салуды білдіреді.

      2. Кәсіпкерлік субъектісі коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратқа еркін қол жеткізу құқығы бар адамдар тобын айқындайды және оның құпиялығын қорғауға шаралар қолданады.

      3. Ақпаратты қолжетімділік санаттарына жатқызу тәртібін, коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратты сақтау және пайдалану шарттарын кәсіпкерлік субъектісі айқындайды.

      4. Коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратты қорғау бойынша кәсіпкерлік субъектісі қолданатын шаралар:

      1) коммерциялық құпияны құрайтын ақпарат тізбесін айқындауды;

      2) осы ақпаратпен жұмыс істеу тәртібін және осы тәртіптің сақталуын бақылауды белгілеу арқылы коммерциялық құпияға қол жеткізуді шектеуді;

      3) коммерциялық құпияға қолжетімділік алған адамдарды және (немесе) осы ақпарат ұсынылған немесе берілген адамдарды есепке алуды қамтуы мүмкін.

      5. Коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратты заңсыз әдістермен алған, ашқан және (немесе) пайдаланған адамдар келтірілген нұқсанды Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес өтеуге міндетті.

      6. Кәсіпкерлік субъектісі немесе ол уәкілеттік берген адам өз жұмыскерлерінен коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратты жария етпеу туралы қолхат талап етуге, ал оны тексеруді жүзеге асыратын адамдарды Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылық туралы ескертуге құқылы.

      7. Міндетті түрде жариялануға не акционерлік қоғам акционерлерінің, шаруашылық серіктестігі қатысушыларының, өндірістік кооператив мүшелерінің немесе өзге де белгілі бір адамдар тобының назарына міндетті түрде жеткізілуге жататын ақпараттың тізбесі Қазақстан Республикасының заңдарында және кәсіпкерлік субъектілерінің құрылтай құжаттарында белгіленеді.

      8. Коммерциялық құпияны құрайтын ақпарат, соттың заңды күшіне енген шешімі бар ақпаратты немесе осы Кодексте белгіленген өзге де жағдайларды қоспағанда, кәсіпкерлік субъектісінің келісімінсіз жария етілмейді.

      9. Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларды қоспағанда, мемлекеттік органдар мен олардың лауазымды адамдары лауазымдық (қызметтік) міндеттерін орындауына байланысты өздеріне белгілі болған коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратты кәсіпкерлік субъектісінің келісімінсіз таратуға және (немесе) пайдалануға құқылы емес.

      10. Кәсіпкерлік субъектісі мемлекеттік органдар мен лауазымды адамдарға, оларға жүктелген функцияларды іске асыру үшін қажетті ақпараттан басқа, тіркеу, бақылау және қадағалау функцияларын орындау және басқа да әрекеттерді жасау кезінде коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратқа қолжетімділікті бермеуге құқылы.

      10-1. Ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылымның аса маңызды объектісін меншік құқығында немесе басқа да заңды негізде иеленетін кәсіпкерлік субъектісі Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздік туралы заңнамасының талаптарын ескере отырып, Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған тәртіппен электрондық ақпараттық ресурстың резервтік көшірмесін электрондық ақпараттық ресурстарды резервтік сақтаудың бірыңғай платформасына береді.

      10-2. Квазимемлекеттік сектор субъектісі деректерді басқару талаптарына сәйкес мемлекеттік органдардың қызметті іске асыруы мақсатында деректерді талдауды жүзеге асыру үшін қажетті иесіздендірілген деректерді "электрондық үкіметтің" ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылымы операторына береді.

      11. Мемлекеттік органдар мен олардың лауазымды адамдары коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратты заңсыз таратқаны және (немесе) пайдаланғаны үшін Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылықта болады, ал осындай тарату және (немесе) пайдалану салдарынан кәсіпкерлік субъектісіне келтірілген нұқсан Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес өтелуге жатады.

      12. Нақты кәсіпкерлік субъектісінің қызметі туралы мәліметтерді ашпайтын, жинақтап қорытылған ақпарат жалпыға қолжетімді болып табылады.

      13. Кәсіпкерлік субъектісінің жалпыға қолжетімді ақпаратына мыналар жатады:

      1) дара кәсіпкердің тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе) немесе атауы;

      2) заңды тұлғаның атауы және тіркелген күні;

      3) сәйкестендіру нөмірі;

      4) заңды мекенжайы (орналасқан жері);

      5) қызмет түрі;

      6) басшының тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе);

      7) Қазақстан Республикасының мемлекеттік құпиялар туралы заңнамасына сәйкес мемлекеттік құпияларды құрайтын және (немесе) Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған таралуы шектеулі қызметтік ақпаратты қамтитын мәліметтерді қоспағанда, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің құрылымына кіретін ұйымдарды және дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне тиесілі немесе оның сенімгерлік басқаруындағы заңды тұлғаларды қоспағанда, өткізілетін мемлекеттік сатып алу және квазимемлекеттік сектор субъектілерінің сатып алуы бойынша ақпарат, оның ішінде жоспарлар, хабарландырулар, қатысушылар, қорытындылар, жасалған шарттар, шарттық міндеттемелердің орындалуы және ақы төлеу туралы мәліметтер, сондай-ақ жергілікті қамту бойынша ақпарат.

      Ескерту. 28-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2017 № 128-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 25.06.2020 № 347-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 15.11.2021 № 72-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 14.07.2022 № 141-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.07.2024 № 115-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

29-бап. Бастапқы статистикалық және әкімшілік деректер

      1. Бастапқы статистикалық деректерді кәсіпкерлік субъектілері Қазақстан Республикасының мемлекеттік статистика саласындағы заңнамасына сәйкес ұсынады.

      Мемлекеттік органдардың және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің кәсіпкерлік субъектіге қатысты бастапқы статистикалық деректерді, оның ішінде олар бақылау және қадағалау функцияларын жүзеге асырған кезде пайдалануына жол берілмейді.

      2. Әкімшілік деректерді жинауға арналған нысандар, сондай-ақ көрсеткіштерді есептеу әдістемесі Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен мемлекеттік статистика саласындағы уәкілетті органмен келісілуге тиіс.

2-параграф. Дара кәсіпкерлік субъектілері

30-бап. Дара кәсіпкерлік ұғымы және түрлері

      1. Қазақстан Республикасы азаматтарының, қандастардың таза кіріс алуға бағытталған, жеке тұлғалардың өздерiнiң меншiгiне негiзделген және жеке тұлғалар атынан, олардың тәуекел етуімен және мүлiктiк жауапкершiлiгiмен жүзеге асырылатын дербес, бастамашыл қызметi дара кәсіпкерлік болып табылады.

      Өзге жеке тұлғаларға дара кәсіпкерлікті жүзеге асыруға тыйым салынады.

      2. Дара кәсіпкерлік өзіндік немесе бірлескен кәсіпкерлік түрінде жүзеге асырылады.

31-бап. Өзіндік кәсіпкерлік

      1. Өзiндiк кәсiпкерлiктi бiр жеке тұлға өзiне меншiк құқығымен тиесiлi мүлiк негiзiнде, сондай-ақ мүлiктi пайдалануға және (немесе) оған иелiк етуге жол беретiн өзге де құқыққа орай дербес жүзеге асырады.

      2. Некеде тұратын жеке тұлғаның өзіндік кәсіпкерлікті жүзеге асыруы үшін жұбайының келісімі талап етілмейді.

      3. Жеке тұлға өзiндiк кәсiпкерлiктi жүзеге асыру үшiн ерлi-зайыптылардың ортақ мүлкiн пайдаланған жағдайларда, егер заңдарда немесе неке шартында не ерлi-зайыптылардың арасындағы өзге де келiсiмде өзгеше көзделмесе, мұндай пайдалануға жұбайының нотариат куәландырған келiсiмi қажет.

      4. Өзiндiк кәсiпкерлiк фермер қожалығы нысаны пайдаланыла отырып, жүзеге асырылуы мүмкін.

32-бап. Бірлескен кәсіпкерлік

      1. Бiрлескен кәсiпкерлiктi жеке тұлғалар (дара кәсiпкерлер) тобы өздерiне ортақ меншiк құқығымен тиесiлi мүлiк негізінде, сондай-ақ мүлiктi бiрлесiп пайдалануға және (немесе) оған иелiк етуге жол беретiн өзге де құқыққа орай жүзеге асырады.

      2. Бiрлескен кәсiпкерлiк кезiнде жеке кәсiпкерлiкке байланысты барлық мәмiлелер бiрлескен кәсiпкерлiктiң барлық қатысушыларының атынан жасалады, ал құқықтар мен мiндеттер олардың атынан иеленеді және жүзеге асырылады.

      3. Бiрлескен кәсiпкерлiктiң нысандары:

      1) ерлi-зайыптылардың ортақ бiрлескен меншiгi негiзiнде жүзеге асырылатын ерлi-зайыптылар кәсiпкерлiгi;

      2) шаруа қожалығының ортақ бiрлескен меншiгi немесе жекешелендiрiлген тұрғынжайға ортақ бiрлескен меншiк негізінде жүзеге асырылатын отбасылық кәсiпкерлiк;

      3) жеке кәсiпкерлiк ортақ үлестiк меншiк негiзiнде жүзеге асырылатын жай серiктестiк;

      4) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзге де нысандар болып табылады.

      4. Ерлi-зайыптылар кәсiпкерлiгi жүзеге асырылған кезде ерлі-зайыптылардың бiрi жұбайының келiсiмiмен iскерлiк айналымда ерлi-зайыптылар атынан әрекет етедi, бұл дара кәсiпкердi тiркеу кезiнде расталуы немесе дара кәсiпкердiң қызметi мемлекеттiк тiркеусiз жүзеге асырылған жағдайларда жазбаша көрсетiлуі және нотариат куәландыруы мүмкiн.

      Ерлi-зайыптылардың бiреуiнiң iскерлiк айналымда ерлi-зайыптылар атынан әрекет етуiне жұбайының келiсiмi болмаған кезде, iскерлiк айналымда әрекет ететiн жұбайы дара кәсiпкерлiктi өзiндiк кәсiпкерлiк түрінде жүзеге асырады деп көзделедi.

      5. Жай серiктестiк нысаны пайдаланылатын дара кәсiпкерлiк Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

33-бап. Дара кәсіпкерлік қызметті өз атынан жүзеге асыру

      1. Дара кәсіпкер өз атынан кәсіпкерлік қызметпен айналысады, құқықтар мен міндеттерді иеленеді және жүзеге асырады.

      2. Азамат, қандас кәсіпкерлік қызметіне байланысты мәмілелерді жасаған кезде өзінің дара кәсіпкер ретінде әрекет ететінін көрсетуге тиіс.

      3. Мұндай көрсетудің болмауы дара кәсіпкерді өз міндеттемелері бойынша дара кәсіпкер мойнына алатын тәуекел мен жауапкершіліктен босатпайды.

      4. Өз қызметін жүзеге асырған кезде дара кәсіпкер мәтіндері осы адам дара кәсіпкер болып табылатындығын барынша айқын куәландыруға тиіс іскерлік құжаттаманың дербес бланкілерін, мөрді, мөртабандарды пайдалануға құқылы.

34-бап. Дара кәсіпкерді әлеуметтік қорғау

      Дара кәсіпкердің Қазақстан Республикасының әлеуметтік қорғау туралы заңнамасына сәйкес әлеуметтік және зейнетақымен қамсыздандыру, әлеуметтік сақтандыру жүйесін пайдалануға құқығы бар.

      Ескерту. 34-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

35-бап. Дара кәсіпкерлерді мемлекеттік тіркеу

      1. Жеке кәсiпкерлiктi заңды тұлға құрмай жүзеге асыратын жеке тұлғаларды мемлекеттiк тiркеу дара кәсiпкер ретiнде мемлекеттiк тiркеу кезiнде мәлiмделген тұрған жерi бойынша мемлекеттік кіріс органында дара кәсiпкер ретiнде есепке қоюды білдіреді.

      2. Дара кәсіпкер ретінде мiндеттi мемлекеттiк тiркеуге мынадай шарттардың бiрiне сай келетiн жеке тұлғалар жатады:

      1) жалдамалы жұмыскерлердiң еңбегiн тұрақты негiзде пайдаланады;

      2) жеке кәсiпкерлiктен республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және тиісті қаржы жылының 1 қаңтарына қолданыста болатын ең төмен жалақының 12 еселенген мөлшерiнен асатын мөлшерде Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес есептелген жылдық кірісі болады.

      3. Жұмыскерлердің еңбегін тұрақты негізде пайдаланбайтын жеке тұлға "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексінде (Салық кодексі) белгіленген мынадай кірістерді алған кезде дара кәсіпкер ретінде тіркелмеуге құқылы:

      1) төлем көзінен салық салуға жататын кірістер;

      2) мүліктік кіріс;

      3) Қазақстан Республикасының шегінен тыс жердегі көздерден түсетін кірістер;

      4) Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес салық агенттері болып табылмайтын тұлғалардан кірістер алатын үй жұмыскерлерінің кірістері;

      5) салық агенттері болып табылмайтын, Қазақстан Республикасында аккредиттелген шет мемлекеттің дипломатиялық және оларға теңестірілген өкілдіктерімен, шет мемлекеттің консулдық мекемелерімен жасалған еңбек шарттары (келісімшарттары) және (немесе) азаматтық-құқықтық сипаттағы шарттар бойынша Қазақстан Республикасы азаматтарының кірістері;

      6) Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес төлем көзінен жеке табыс салығын есептеу, ұстап қалу және аудару жөніндегі міндеттемеден босатылған халықаралық және мемлекеттік ұйымдармен, шетелдік және қазақстандық үкіметтік емес қоғамдық ұйымдармен және қорлармен жасалған еңбек шарттары (келісімшарттары) және (немесе) азаматтық-құқықтық сипаттағы шарттар бойынша Қазақстан Республикасы азаматтарының кірістері;

      7) еңбекші көшіп келушіге рұқсат негізінде Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес жасалған еңбек шарттары бойынша алынған (алуға жататын) резидент-еңбекші көшіп келушілердің кірістері;

      8) "Медиация туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес кәсіпқой медиаторларды қоспағанда, медиаторлардың салық агенттері болып табылмайтын тұлғалардан алған кірістері;

      9) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес шаруашылық бойынша есепке алу кітабында есепке алынған жеке қосалқы шаруашылықтан түсетін, салық салуға жататын, жеке қосалқы шаруашылықпен айналысатын тұлғаның салық агентіне анық емес мәліметтер ұсынуына байланысты төлем көзінен жеке табыс салығын ұстап қалу жүргізілмеген кірістер.

      Осы тармақты қолдану мақсатында Қазақстан Республикасының салық заңнамасында айқындалған тұлға салық агенті болып танылады.

      3-1. Электр энергиясын нетто-тұтынушы болып табылатын жеке тұлға Қазақстан Республикасының жаңартылатын энергия көздерін пайдалануды қолдау саласындағы заңнамасына сәйкес жаңартылатын энергия көздерін пайдаланатын ауқымы шағын объект өндірген электр энергиясын және (немесе) жылу энергиясын өндіру немесе электр энергиясын сату жөніндегі қызметті жүзеге асыруына байланысты дара кәсіпкер ретінде тіркелмеуге құқылы.

      4. 01.01.2024 дейін қолданылды - ҚР 26.12.2018 № 203-VI Заңымен.
      Ескерту. 35-бап жаңа редакцияда - ҚР 25.12.2017 № 122-VI (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 26.12.2018 № 203-VI (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 19.06.2024 № 96-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

36-бап. Дара кәсіпкерлерді мемлекеттiк тiркеу тәртібі

      1. Дара кәсіпкер (бірлескен дара кәсіпкерлік) ретінде мемлекеттік тіркелу үшін жеке тұлға (бірлескен дара кәсіпкерліктің уәкілетті адамы) рұқсаттар мен хабарламалардың мемлекеттік ақпараттық жүйесі арқылы не өзге де ақпараттандыру объектілері арқылы рұқсаттар мен хабарламалар саласындағы уәкілетті орган бекіткен нысан бойынша хабарлама ұсынады.

      Бірлескен дара кәсіпкерлікті тіркеген жағдайда, бірлескен дара кәсіпкерліктің уәкілетті адамы бірлескен кәсіпкерліктің барлық қатысушыларының атынан қол қойылған сенімхатты ұсынады.

      Егер өтiнiш берушi кәмелет жасына толмаған жағдайда, хабарламаға заңды өкілдердің келiсiмi, ал мұндай келiсім болмаған кезде – неке қию (ерлі-зайыпты болу) туралы куәліктің көшірмесі не қорғаншылық және қамқоршылық органының шешімі немесе кәмелет жасына толмаған адамды толығымен әрекетке қабiлеттi деп жариялау туралы сот шешiмi қоса берiледi.

      Өзге құжаттарды талап етуге тыйым салынады.

      2. Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жаппай қырып-жою қаруын таратуды қаржыландырумен байланысты ұйымдар мен тұлғалардың тізбесіне және (немесе) терроризмді және экстремизмді қаржыландырумен байланысты ұйымдар мен тұлғалардың тізбесіне енгізілген адамдар хабарлама беруге құқылы емес.

      3. Осы баптың 2-тармағында көрсетілген тұлғалар хабарламаларды ұсынатын жағдайларды қоспағанда, жеке тұлға осы баптың 1-тармағында көрсетілген құжаттарды ұсынған күннен бастап мемлекеттік кіріс органы бір жұмыс күні ішінде дара кәсіпкерді (бірлескен дара кәсіпкерлікті) мемлекеттік тіркеуді жүргізеді.

      4. Хабарламада көрсетілген деректер өзгерген кезде дара кәсiпкер (бiрлескен дара кәсiпкерлiктiң уәкiлеттi адамы) мұндай өзгерiстер туралы мемлекеттік кірістер органына осы орган белгiлеген нысан бойынша хабарлауға мiндеттi.

      5. Хабарлама "электрондық үкіметтің" веб-порталы немесе өзге де ақпараттандыру объектілері арқылы электрондық нысанда ұсынылады.

      Ескерту. 36-бап жаңа редакцияда - ҚР 29.03.2016 № 479-V (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 25.12.2017 № 122-VI (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); 13.05.2020 № 325-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 14.07.2022 № 141-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

37-бап. Дара кәсіпкерді мемлекеттік тіркеу туралы куәлік

      Ескерту. 37-бап алып тасталды - ҚР 29.03.2016 № 479-V Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).

38-бап. Дара кәсiпкердің қызметiн тоқтату

      1. Дара кәсiпкердiң қызметi ерiктi түрде не мәжбүрлеу тәртiбiмен, сондай-ақ осы Кодексте көзделген мән-жайлар басталған жағдайда тоқтатылуы мүмкiн.

      Дара кәсiпкердiң қызметi өзiндiк кәсiпкерлiк кезiнде – дара кәсiпкер дербес, бiрлескен кәсiпкерлiк кезiнде – барлық қатысушылар бiрлесiп қабылдаған шешiм негiзiнде кез келген уақытта ерiктi түрде тоқтатылады. Бұл жағдайда дара кәсіпкер мемлекеттік кіріс органына кәсіпкерлік қызметті тоқтату туралы өтініш береді.

      Дара кәсіпкер қызметін ерікті түрде тоқтату үшін мемлекеттік кіріс органына кәсіпкерлік қызметті тоқтату туралы өтініш береді.

      Бiрлескен кәсiпкерлiктi тоқтату туралы шешiм, егер бұл үшiн қатысушыларының кемінде жартысы дауыс берсе, егер олардың арасындағы келiсiмде өзгеше көзделмесе, қабылданды деп есептеледі.

      2. Жеке кәсiпкердiң қызметi:

      1) алып тасталды – ҚР 27.12.2019 № 290-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      2) тiркеу кезiнде жойылмайтын сипаттағы Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзушылықтар жiберiлуіне байланысты дара кәсiпкердi тiркеу жарамсыз деп танылған;

      3) қызметті Қазақстан Республикасының заңнамасын күнтiзбелiк жыл iшiнде бiрнеше рет немесе өрескел бұза отырып жүзеге асырған;

      4) ол қайтыс болды деп жарияланған;

      5) ол Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жаппай қырып-жою қаруын таратуды қаржыландырумен байланысты ұйымдар мен тұлғалардың тізбесіне және (немесе) терроризмді және экстремизмді қаржыландырумен байланысты ұйымдар мен тұлғалардың тізбесіне енгізілген;

      6) ол хабарсыз кеткен деп танылған жағдайларда;

      7) мәжбүрлі тәртіппен қызметті тоқтатуды көздейтін, "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексінде (Салық кодексі) белгіленген жағдайларда соттың шешімі бойынша мәжбүрлі тәртіппен тоқтатылады.

      3. Осы бапта көзделген негiздерден басқа, дара кәсiпкердiң қызметi мынадай:

      1) өзiндiк кәсiпкерлiк – дара кәсiпкер әрекетке қабiлетсiз, әрекетке қабілеті шектеулі деп танылған немесе ол қайтыс болған;

      2) отбасылық кәсiпкерлiк және жай серiктестiк – егер осы тармақтың 1) тармақшасында тізбеленген мән-жайлардың болу салдарынан бiрлескен кәсiпкерлiк қатысушысының бiреуi қалған немесе бiр де бiрi қалмаған жағдайда, сондай-ақ некенi бұзуға байланысты мүлiктi бөлу кезiнде;

      3) қызметті оңайлатылған тәртіппен тоқтату көзделетін, Қазақстан Республикасының салық заңнамасында белгіленген;

      4) сот шешімімен банкрот деп танылған дара кәсіпкерге қатысты банкроттық рәсімінің аяқталуы туралы сот ұйғарымы заңды күшіне енген жағдайларда да тоқтатылады.

      4. Дара кәсіпкердің қызметі өзінің өтініші не соттың заңды күшіне енген шешімі негізінде мемлекеттік кіріс органында дара кәсіпкер ретінде тіркеу есебінен шығарылған кезден бастап, сондай-ақ осы баптың 3-тармағында белгіленген жағдайларда тоқтатылды деп есептеледі.

      Дара кәсіпкер салықтардың және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің түсуін қамтамасыз ету саласындағы басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органның интернет-ресурсында осы ақпарат орналастырылған күннен бастап тіркеуші органда дара кәсіпкер ретінде тіркеу есебінен шығарылды деп танылады.

      5. Дара кәсiпкерлiк белгiленген жағдайларда тiркеусіз жүзеге асырылған кезде, ерiктi тәртіппен – нақты тоқтатылған күннен бастап не мәжбүрлеу тәртібімен – тиiсiнше соттың шешiмi заңды күшiне енген күннен бастап ол тоқтатылды деп есептеледi.

      6. Орындалмаған міндеттемелері жоқ және мемлекеттік органдар тәуекел дәрежелері төмен және орташа субъектілер санатына жатқызған шағын кәсіпкерлік субъектілері үшін Қазақстан Республикасының заңдарында қайта ұйымдастырудың және ерікті таратудың оңайлатылған тәртібі белгіленеді.

      Ескерту. 38-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 25.12.2017 № 122-VI (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 290-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.05.2020 № 325-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

39-бап. Дара кәсiпкердiң банкроттығы

      Дара кәсiпкердiң банкроттық рәсімі Қазақстан Республикасының оңалту және банкроттық туралы заңнамасында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

40-бап. Дара кәсіпкерлердің борыштары бойынша олардың мүлкіне өндіріп алуды қолдану

      1. Дара кәсiпкерлер өз мiндеттемелерi бойынша, Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өндiрiп алу қолданылмайтын мүлiктi қоспағанда, өздерiнiң барлық мүлкiмен жауапты болады.

      2. Жеке тұлға өзiндiк кәсiпкерлiктi жүзеге асырған кезде, Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өндiрiп алу қолданылмайтын мүлiктi қоспағанда, өзiнің барлық мүлкiмен, оның iшiнде ерлi-зайыптылардың ортақ меншiгiндегi үлесiмен жауапты болады.

41-бап. Шаруа немесе фермер қожалығы ұғымы және нысандары

      1. Тұлғалардың дара кәсiпкерлiктi жүзеге асыруы ауыл шаруашылығы мақсатындағы жердi ауыл шаруашылығы өнiмiн өндiру үшін пайдалануға, сондай-ақ осы өнiмдi қайта өңдеумен және өткiзумен тығыз байланысты еңбек бiрлестiгi шаруа немесе фермер қожалығы деп танылады.

      2. Шаруа немесе фермер қожалығы:

      1) кәсiпкерлiк қызмет ортақ бiрлескен меншiк базасына негiзделген отбасылық кәсiпкерлiк нысанында жүзеге асырылатын шаруа қожалығы;

      2) өзiндiк кәсiпкерлiктi жүзеге асыруға негiзделген фермер қожалығы;

      3) бiрлескен қызмет туралы шарт негiзiнде ортақ үлестiк меншiк базасында жай серiктестiк нысанында ұйымдастырылған фермер қожалығы нысандарында болуы мүмкiн.

42-бап. Шаруа немесе фермер қожалығының басшысы мен мүшелері

      1. Он сегіз жасқа толған, әрекетке қабілетті Қазақстан Республикасының азаматы, қандас шаруа немесе фермер қожалығының басшысы бола алады.

      2. Ортақ қожалықты бірлесіп жүргізетін ерлі-зайыптылар, жақын туыстар (ата-аналар (ата-ана), балалар, асырап алушылар, асырап алынғандар, ата-анасы бір және ата-анасы бөлек ағалы-інілер мен апалы-сіңлілер (аға-қарындастар), ата, әже, немерелер) және басқа да адамдар шаруа немесе фермер қожалығының мүшелері болып табылады.

43-бап. Шаруа немесе фермер қожалығының басшысы мен мүшелерінің құқықтары және міндеттері

      1. Шаруа немесе фермер қожалығының басшысы:

      1) жеке және заңды тұлғалармен қатынастарда шаруа немесе фермер қожалығының мүдделерін білдіруге;

      2) Қазақстан Республикасының заңдарында тыйым салынбаған азаматтық-құқықтық мәмілелерді жүзеге асыруға;

      3) ұзақ уақыт болмаған жағдайда қожалық мүшелерінің біреуіне өзінің функцияларын орындауға уәкілеттік беруге;

      4) шаруа немесе фермер қожалығы қызметінің негізгі бағыттарын айқындауға;

      5) ішкі қағидаларды, оларды қабылдау рәсімдерін және шаруа немесе фермер қожалығының ішкі қызметін реттейтін басқа да құжаттарды бекітуге;

      6) шаруа немесе фермер қожалығының заңды тұлғаларды құруға және олардың қызметіне қатысуы туралы мәселені шаруа немесе фермер қожалығы мүшелері жалпы жиналысының қарауына шығаруға;

      7) осы Кодексте және Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де құқықтарды жүзеге асыруға құқылы.

      2. Шаруа немесе фермер қожалығының басшысы:

      1) шаруа немесе фермер қожалығының есебі мен есептілігін жүргізуді ұйымдастыруға;

      2) шаруа немесе фермер қожалығының мүшелері жалпы жиналысының Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін шешімдерін өз құзыреті шегінде орындауға;

      3) шаруа немесе фермер қожалығының мүшелері үшін еңбек жағдайларын жасауға;

      4) жалдамалы жұмыскерлерді жұмысқа қабылдаған кезде Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес еңбек шарттарын жасасуға, жұмыс беруші актілерін шығаруға;

      5) осы Кодексте және Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де міндеттерді жүзеге асыруға міндетті.

      3. Шаруа немесе фермер қожалығының мүшелері:

      1) шаруа немесе фермер қожалығы мүшелерінің жалпы жиналысында айқындалатын тәртіппен шаруа немесе фермер қожалығынан өз еркімен шығуға;

      2) шаруа немесе фермер қожалығының қызметі туралы ақпарат алуға, оның ішінде осы қожалықтың бухгалтерлік есебінің, қаржылық есептілігінің деректерімен және басқа да құжаттамасымен танысуға;

      3) шаруа немесе фермер қожалығы мүшелерінің жалпы жиналысына және (немесе) мемлекеттік органдарға басшының және басқа да мүшелердің құқыққа сыйымсыз әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) шағыммен жүгінуге;

      4) өздерінің құқықтары мен заңды мүдделері бұзылған жағдайда, шаруа немесе фермер қожалығы басшысының және мүшелері жалпы жиналысының шешімдеріне сот тәртібімен шағым жасауға;

      5) осы Кодексте және Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де құқықтарды жүзеге асыруға құқылы.

      4. Шаруа немесе фермер қожалығының мүшелері:

      1) шаруа немесе фермер қожалығы мүшелері жалпы жиналысының шешімдерін орындауға;

      2) шаруа немесе фермер қожалығының ішкі құжаттарының талаптарын сақтауға;

      3) шаруа немесе фермер қожалығының басшысы ауысқан жағдайда, қожалықты тіркеген органдарға бұл туралы ортақ өтінішпен хабарлауға;

      4) осы Кодексте және Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де міндеттерді жүзеге асыруға міндетті.

44-бап. Шаруа немесе фермер қожалығын құру ерекшеліктері

      1. Шаруа немесе фермер қожалығы ерікті негізде құрылады және жер учаскесіне құқық мемлекеттік тіркелген кезден бастап, ал Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жағдайларда, дара кәсіпкер ретінде тіркелгеннен кейін құрылды деп есептеледі.

      2. Алып тасталды - ҚР 25.12.2017 № 122-VI Заңымен (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі).
      Ескерту. 44-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 25.12.2017 № 122-VI Заңымен (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі).

45-бап. Шаруашылық жүргiзу нысаны ретiндегi шаруа немесе фермер қожалығы

      1. Шаруа немесе фермер қожалығы Қазақстан Республикасындағы ауыл шаруашылығының тең құқықтық өндiрiстiк бiрлiгi болып табылады.

      2. Шаруа немесе фермер қожалығы өз қызметiнiң бағытын, өндiрiсiнiң құрылымы мен көлемiн дербес айқындайды, өнiмдi өсiредi, қайта өңдейді және өткізеді, сондай-ақ шаруашылық жүргiзуге байланысты басқа да мәселелердi шешедi.

      3. Шаруа немесе фермер қожалығы өз қызметін жүзеге асырған кезде:

      1) банк шоттарын ашуға және өз ақшаларына иелік етуге;

      2) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен және шарттарда мүлкiн, жер учаскесiн және жер пайдалану құқығын кепiлге салып, кредиттер алуға;

      3) Қазақстан Республикасының сақтандыру ісі және сақтандыру қызметі туралы заңнамасына сәйкес жалға алынған және меншiкті өндiрiс құралдарын, сондай-ақ ауыл шаруашылығы дақылдарының егiсiн (екпелерiн), көпжылдық екпелердi, өндірілген өнiмді, шикiзатты, материалдарды жойылу немесе бүліну жағдайынан сақтандыруды жүзеге асыруға;

      4) ерiктi негiзде кооперативтерге, қоғамдарға және басқа да бiрлестiктерге бiрiгуге, кооперативтiк, шаруашылық серiктестiктерiнiң және басқа да ұйымдардың қызметiне қатысуға, сондай-ақ өз қалауы бойынша кез келген ұйымнан шығуға құқылы.

46-бап. Шаруа немесе фермер қожалығының меншiгi

      1. Шаруа қожалығының мүлкі, егер оның мүшелерінің арасындағы шартта өзгеше белгіленбесе, оларға бірлескен меншік құқығымен тиесілі болады.

      Бірлескен қызмет туралы шарт негізінде жай серіктестік нысанында ұйымдастырылған фермер қожалығының мүлкі оның мүшелеріне ортақ үлестік меншік құқығымен тиесілі болады.

      Өзіндік кәсіпкерлікке негізделген фермер қожалығының мүлкі оған жеке меншік құқығымен тиесілі болады.

      2. Шаруа немесе фермер қожалығы мүшелерiнiң меншiгiнде жер учаскелері, жер учаскесiндегi екпелер, оның ішінде жеке орман қорының екпелері, ерiксiз және (немесе) жартылай ерiктi жағдайларда өсiрiлген және ұсталатын жабайы жануарлар, өсімдіктердің генетикалық ресурстары, шаруашылыққа арналған және өзге де құрылыстар, мелиоративтік және басқа да құрылыстар, өнiм беретiн және жұмысқа жегiлетiн мал, құс, ауыл шаруашылығына арналған және өзге де техника мен жабдық, көлiк құралдары, құрал-сайман және шаруа немесе фермер қожалығының мүшелері берген және (немесе) қожалық үшiн оның мүшелерiнiң ортақ қаражатына сатып алынған басқа да мүлiк болуы мүмкін.

      3. Шаруа немесе фермер қожалығы қызметiнiң нәтижесiнде алынған жемiстер, өнiм және кірістер шаруа немесе фермер қожалығы мүшелерiнiң ортақ бiрлескен немесе ортақ үлестiк мүлкi болып табылады және олардың арасындағы келiсiм бойынша пайдаланылады.

      4. Шаруа немесе фермер қожалығы мүшелерiнiң мүлiктiк қатынастары Қазақстан Республикасының азаматтық және жер заңнамасының тиiстi нормаларымен реттеледi.

      5. Шаруа немесе фермер қожалығының мүлкi және жер учаскесiне құқығы Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген тәртiппен мұраға қалдырылады.

      Ескерту. 46-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 02.01.2023 № 184-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

47-бап. Шаруа немесе фермер қожалығын жүргiзу үшiн жер учаскесiн беру

      Шаруа немесе фермер қожалығын жүргiзу үшiн жер учаскесін беру және пайдалану шарттары, тәртібі Қазақстан Республикасының Жер кодексінде белгіленеді.

48-бап. Шаруа немесе фермер қожалығы қызметiнiң шарттары

      1. Шаруа немесе фермер қожалығы өз шығыстарын алатын кірісінің есебiнен жабады.

      2. Шаруа немесе фермер қожалығының өндiрiстiк, коммерциялық және өзге де қатынастары шарттық негiзде жүзеге асырылады.

      3. Шаруа немесе фермер қожалығындағы жұмыстарды орындауға еңбек шарты және (немесе) персонал беру жөніндегі қызметтерді көрсетуге арналған шарт бойынша жұмыс iстейтiн азаматтар тартылуы мүмкiн.

      4. Шаруа немесе фермер қожалығында жалдау туралы шартты, сондай-ақ персонал беру жөніндегі қызметтерді көрсетуге арналған шартты жасасу тәртiбi Қазақстан Республикасының еңбек және азаматтық заңнамасында айқындалады.

      5. Шаруа немесе фермер қожалығының мүшелерi және қожалықта еңбек шарты бойынша, сондай-ақ персонал беру жөніндегі қызметтерді көрсетуге арналған шарт бойынша жұмыс iстейтiн азаматтар Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген барлық құқықтарды пайдаланады.

      6. Шаруа және фермер қожалықтарының Қазақстан Республикасының әлеуметтік қорғау туралы заңнамасына сәйкес әлеуметтік және зейнетақымен қамсыздандыру, әлеуметтiк сақтандыру жүйесін пайдалануға құқығы бар.

      Ескерту. 48-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 19.12.2020 № 386-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

49-бап. Шаруа немесе фермер қожалығының қызметiн тоқтату

      1. Егер қожалықтың қызметiн жалғастырғысы келетiн бiрде-бiр қожалық мүшесi, мұрагер немесе басқа адам қалмаса, сондай-ақ банкрот болған және жер учаскесiне жеке меншiк құқығы немесе жер пайдалану құқығы тоқтатылған жағдайларда шаруа немесе фермер қожалығының қызметi тоқтатылады.

      2. Шаруа немесе фермер қожалығының қызметi тоқтатылған кезде ортақ мүлiктi бiрлескен меншiкке қатысушылар арасында бөлу, сондай-ақ олардың бiреуiне үлес бөлiп беру ортақ мүлiк құқығындағы әрбiр қатысушылардың үлесi алдын ала анықталған жағдайда жүзеге асырылуы мүмкiн.

      3. Үлестiк меншiктегi мүлiк қатысушылар арасындағы келісім бойынша өздерінің арасында бөлiнуi мүмкiн.

      4. Шаруа немесе фермер қожалығының қызметi тоқтатылған кезде мүлiктi, жер учаскесiн және жер пайдалану құқығын бөлудің шарттары мен тәртiбi Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасымен реттеледi.

3-параграф. Заңды тұлғалардың кәсіпкерлігі

50-бап. Мемлекеттік емес заңды тұлғалардың кәсіпкерлігі

      1. Мемлекеттік емес заңды тұлғалардың кәсіпкерлігі өз қызметінің негізгі мақсаты ретінде кіріс алуды көздейтін коммерциялық заңды тұлғаларды құру арқылы жүзеге асырылуы мүмкін.

      2. Мемлекеттік емес коммерциялық заңды тұлғалардың ұйымдық-құқықтық нысандары шаруашылық серіктестігі, акционерлік қоғам және өндірістік кооператив қана болуы мүмкін.

      3. Коммерциялық емес ұйым өзінің жарғылық мақсаттарына сәйкес болғандықтан ғана кәсіпкерлік қызметпен айналыса алады.

51-бап. Мемлекеттік кәсіпорындардың кәсіпкерлігі

      1. Мемлекет қоғам мен мемлекеттің қажеттіліктерінен айқындалатын әлеуметтік-экономикалық міндеттерді шешу мақсатында:

      1) шаруашылық жүргізу;

      2) жедел басқару (қазыналық кәсіпорындар) құқығына негізделген мемлекеттік кәсіпорындар құрады.

      2. Мемлекет шаруашылық жүргізу құқығында бөліп берген мүлкі бар және өз міндеттемелері бойынша өзіне тиесілі барлық мүлкімен жауап беретін коммерциялық ұйым шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік кәсіпорын болып табылады.

      3. Мемлекет жедел басқару құқығында бөліп берген мүлкі бар коммерциялық ұйым қазыналық кәсіпорын болып табылады.

52-бап. Кәсіпкерлік субъектілеріне жататын заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу және олардың филиалдары мен өкілдіктерін есептік тіркеу

      1. Қазақстан Республикасының аумағында құрылатын және кәсіпкерлік субъектілеріне жататын заңды тұлғалар өздерінің құрылу мақсатына, өз қызметiнiң түрi мен сипатына, қатысушылар (мүшелер) құрамына қарамастан, мемлекеттiк тiркеуге жатады.

      2. Кәсіпкерлік субъектілері болып табылатын заңды тұлғалардың Қазақстан Республикасының аумағында орналасқан филиалдары мен өкiлдiктерi, олар заңды тұлға құқығын иеленбестен есептiк тiркеуге жатады.

      3. Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген жағдайларды қоспағанда, кәсіпкерлік субъектілеріне жататын заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеуді және олардың филиалдары мен өкілдіктерін есептік тіркеуді "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясы (тіркеуші орган) жүзеге асырады.

      4. Кәсіпкерлік субъектілері – заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу (қайта тіркеу) Қазақстан Республикасының заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу және филиалдар мен өкілдіктерді есептік тіркеу туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

      Ескерту. 52-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.04.2019 № 241-VI Заңымен (01.07.2019 бастап қолданысқа енгізіледі).

53-бап. Кәсіпкерлік субъектісі болып табылатын заңды тұлғаны қайта ұйымдастыру және тарату

      1. Кәсіпкерлік субъектісі болып табылатын заңды тұлғаны қайта ұйымдастыру немесе тарату осы Кодексте және Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген ерекшеліктер ескеріле отырып, Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексіне сәйкес жүзеге асырылады.

      2. Кәсіпкерлік субъектісі борышкердің немесе кредитордың сотқа берген, ал Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда, өзге де адамдардың өтінішінің негізінде сот шешімімен банкрот деп жарияланады.

      3. Заңды тұлғаны оңалту және оның банкроттық рәсімі Қазақстан Республикасының оңалту және банкроттық туралы заңнамасында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

3-тарау. КӘСІПКЕРЛІК СУБЪЕКТІЛЕРІНІҢ БІРЛЕСТІКТЕРІ ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ
ЖҰМЫС ІСТЕУ ШАРТТАРЫ

54-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің бірлестіктері

      1. Кәсіпкерлік субъектілері өздерінің кәсіпкерлік қызметін үйлестіру, сондай-ақ кәсіпкерлік субъектілерінің ортақ мүдделерін білдіру мен қорғау мақсатында құратын қауымдастық (одақ) кәсіпкерлік субъектілерінің бірлестігі болып табылады.

      2. Кәсіпкерлік субъектілерінің бірлестіктерін қаржыландыру кәсіпкерлік субъектілерінің ерікті мүшелік жарналары және Қазақстан Республикасының заңдарымен тыйым салынбаған өзге де көздер есебінен қамтамасыз етіледі.

55-бап. Кәсіпкерлік субъектілері бірлестіктері қызметінің негіздері

      Кәсіпкерлік субъектілері бірлестіктерінің қызметі:

      1) барлық кәсіпкерлік субъектілерінің тең құқықтылығына;

      2) мемлекеттің ішкі және сыртқы саясатының негізгі бағыттарына сәйкес келмейтін шешімдерді қабылдауға жол бермеуге;

      3) кәсіпкерлік субъектілері бірлестіктерінің заңды түрде жүзеге асырылатын қызметін шектеуге жол бермейтін тәуелсіздікке;

      4) қызметінің ашықтығы, өз мүшелері алдында есеп беруге, жауапкершілікке;

      5) шешімдер қабылдаудағы және оларды іске асырудағы тиімділікке, жүйелілікке және жеделдікке негізделеді.

56-бап. Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы, оның мақсаты мен міндеттері

      1. Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы (бұдан әрі – Ұлттық палата) Қазақстан Республикасының бизнес қоғамдастығы мен мемлекеттік билік органдары арасында кәсіпкерлік бастаманы іске асыру және өзара тиімді әріптестікті дамыту үшін қолайлы құқықтық, экономикалық және әлеуметтік жағдайларды қамтамасыз ету, сондай-ақ дара кәсіпкерлердің және (немесе) заңды тұлғалардың қауымдастық (одақ) нысанындағы бірлестіктерінің (бұдан әрі – қауымдастық (одақ) қызметін ынталандыру және қолдау мақсатында құрылған, кәсіпкерлік субъектілері одағын білдіретін коммерциялық емес ұйым болып табылады.

      2. Ұлттық палатаны құрудың мақсаты Қазақстан Республикасында кәсіпкерліктің өсуі мен одан әрі дамуы үшін институционалдық негізді қалыптастыру болып табылады.

      3. Ұлттық палатаның міндеттері:

      1) кәсіпкерлік қоғамдастықты шоғырландыру;

      2) кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтары мен заңды мүдделерін білдіру, қамтамасыз ету және қорғау;

      3) кәсіпкерлік субъектілері мен олардың қауымдастықтарының (одақтарының) мемлекеттік органдармен тиімді өзара іс-қимылын ұйымдастыру;

      4) Қазақстан Республикасында кәсіпкерлік бастаманы іске асыру үшін қолайлы құқықтық, экономикалық және әлеуметтік жағдайлар жасауға жәрдемдесу;

      5) Қазақстан Республикасының кәсіпкерлік мүдделерін қозғайтын заңнамасын жетілдіру процесіне қатысу;

      6) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де міндеттер болып табылады.

57-бап. Ұлттық палатаның жүйесі

      1. Қауымдастықтар (одақтар) Ұлттық палатаның басқару органдарында және жұмыс органдарында кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін білдіруге белгіленген өлшемшарттарға өздерінің сәйкестігін Ұлттық палатаның тануы үшін аккредиттеуден өтуге тиіс.

      2. Ұлттық палата жүйесіне:

      1) республикалық деңгейде:

      Ұлттық палата;

      Ұлттық палатада аккредиттелген республикалық салааралық, салалық қауымдастықтар (одақтар), сондай-ақ шағын, орта және (немесе) ірі кәсіпкерліктің республикалық қауымдастықтары (одақтары);

      2) аумақтық деңгейде:

      облыстар, республикалық маңызы бар қалалар және астана кәсіпкерлерінің палаталары (бұдан әрі – өңірлік палаталар);

      өңірлік палаталарда аккредиттелген өңірлік салааралық, өңірлік салалық қауымдастықтар (одақтар), сондай-ақ шағын, орта және (немесе) ірі кәсіпкерліктің өңірлік қауымдастықтары (одақтары);

      өңірлік палаталарда аккредиттелген облыстардағы, облыстық, республикалық маңызы бар қалалардағы және астанадағы қауымдастықтар (одақтар);

      өңірлік палаталарда аккредиттелген аудандардағы, аудандық маңызы бар қалалардағы қауымдастықтар (одақтар);

      3) қалалық және аудандық деңгейлерде:

      тиісті облыстардың, облыстық, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың аудандарындағы, сондай-ақ облыстық, аудандық маңызы бар қалалардағы өңірлік палаталардың филиалдары;

      4) "Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы туралы" Қазақстан Республикасы Заңының мақсаттарын іске асыру үшін құрылған, Ұлттық палата құрылтайшы ретінде қатысатын заңды тұлғалар;

      5) Ұлттық палатаның шет мемлекет аумағындағы филиалдары мен өкілдіктері;

      6) Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл кіреді.

58-бап. Ұлттық палата қызметінің қағидаттары

      1. Ұлттық палатаның қызметі:

      1) дербестік;

      2) барлық кәсіпкерлік субъектілерінің тең құқықтылығы;

      3) мемлекеттің ішкі және сыртқы саясатының негізгі бағыттарына қайшы келмейтін шешімдерді қабылдау;

      4) қызметінің ашықтығы, өз мүшелері алдында есеп беру, жауапкершілік;

      5) шешімдер қабылдаудағы және оларды іске асырудағы тиімділік, жүйелілік және жеделдік;

      6) салааралық, салалық және өңірлік қауымдастықтарды (одақтарды) дамыту;

      7) кәсіпкерліктің әлеуметтік жауапкершілігі;

      8) тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді өндірушілер өндіретін тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің адам өмірі мен денсаулығы және қоршаған орта үшін қауіпсіздігін қамтамасыз етуге ықпал жасау;

      9) қоғам мен кәсіпкерлік мүдделерінің теңгерімін қамтамасыз ету қағидаттарына негізделеді.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      2-тармақ өзін-өзі реттеу туралы заңнамалық акт қолданысқа енгізілгеннен кейін қолданысқа енгізіледі - ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексімен.

      2. Ұлттық палата, егер осы тармақта өзгеше белгіленбесе, Қазақстан Республикасының заңнамасында өзге коммерциялық емес ұйымдарға міндетті түрде мүше болу белгіленген кәсіпкерлік субъектілерін, сондай-ақ мемлекеттік кәсіпорындарды қоспағанда, оған Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес тіркелген (есептік тіркеуден өткен) кәсіпкерлік субъектілерінің мүше болуының міндеттілігі қағидаты бойынша құрылады.

      Міндетті мүше болуға негізделген кәсіпкерлік қызмет саласындағы өзін-өзі реттеу ұйымдарының мүшелері (қатысушылары) болып табылатын кәсіпкерлік субъектілеріне кәсіпкерлік субъектілерінің Ұлттық палатаға міндетті түрде мүше болу қағидаты қолданылады.

59-бап. Ұлттық палатаның мүшелері

      1. Егер осы Кодексте және "Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы туралы" Қазақстан Республикасының Заңында өзгеше белгіленбесе, кәсіпкерлік субъектілері Ұлттық палатаның мүшелері болып табылады.

      2. Ұлттық палатаның мүшелері:

      1) Ұлттық палата тарапынан кәсіби қолдау мен қорғауды, сондай-ақ оның жарғысында көзделген көрсетілетін қызметтерді пайдалануға;

      2) оның басқару органдарын сайлауға және оларға сайлануға;

      3) Ұлттық палатаға жазбаша сұрау салулармен өтініш жасауға және Ұлттық палатаға берілген өкілеттіктер шегінде уәжді жауаптар алуға, оның қызметін ұйымдастыруды жетілдіру жөнінде ұсыныстар енгізуге;

      4) "Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы туралы" Қазақстан Республикасының Заңында және Ұлттық палатаның жарғысында көзделген тәртіппен Ұлттық палатаны басқаруға қатысуға;

      5) Ұлттық палата ұйымдастыратын оқытудан, қайта даярлаудан және біліктілікті арттырудан өтуге;

      6) білікті ақпараттық-талдамалық қолдау, оның ішінде әртүрлі бейіндегі тәуелсіз сарапшылар көрсететін қызметтерді алуға;

      7) Ұлттық палата жарғысында көзделген тәртіппен оның қызметі туралы есептерді тыңдауға;

      8) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де құқықтарды пайдалануға құқылы.

      3. Ұлттық палатаның мүшелері міндетті мүшелік жарналар төлеуге міндетті.

      4. Ұлттық палата мүшелерінің құқықтары тең.

      5. Ұлттық палата кәсіпкерлік субъектілерінің қызметіне араласуға, олардың құқықтары мен заңды мүдделерін бұзуға құқылы емес.

      6. Дауларды реттеу Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртіппен жүзеге асырылады.

60-бап. Ұлттық палатаның құзыреті

      Ұлттық палата осы Кодексте, "Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы туралы" Қазақстан Республикасының Заңында және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген функцияларды жүзеге асырады.

61-бап. Қазақстан Республикасының Үкіметімен, мемлекеттік органдармен өзара іс-қимыл

      1. Міндетті мүшелік жарналардың шекті мөлшерлерін кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган айқындайды.

      2. Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Ұлттық палатаның өзара іс-қимылы оны құру мақсатына және оның міндеттеріне қол жеткізуге бағытталады.

      3. Ұлттық палатаның Қазақстан Республикасының Үкіметімен және мемлекеттік органдармен өзара іс-қимылы осы Кодексте және өзге де нормативтік құқықтық актілерде көзделген тәртіппен мынадай нысанда:

      1) Ұлттық палатаның жеке кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын нормативтік құқықтық актілердің жобаларын, мемлекеттік жоспарлау жүйесі саласындағы құқықтық актілердің жобаларын әзірлеуге және оларға сараптама жасауға қатысуы;

      2) Ұлттық палатаның жеке кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын, Қазақстан Республикасы қатысушысы болуға ниеттенетін халықаралық шарттарды, сондай-ақ Қазақстан Республикасы халықаралық шарттарының жобаларын әзірлеуге және оларға сараптама жасауға қатысуы;

      3) Ұлттық палатаның орталық және жергілікті мемлекеттік органдардың қатысуымен консультативтік-кеңесші органдарды құруы;

      4) Ұлттық палатаның орталық және жергілікті мемлекеттік органдар жанынан кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтары мен міндеттерін қозғайтын мәселелер бойынша құрылатын консультативтік-кеңесші органдардың жұмысына қатысуы;

      5) Ұлттық палатаны құрудың мақсатын, оның міндеттері мен функцияларын іске асыруға бағытталған өзге де нысандарда жүзеге асырылады.

      4. Коммерциялық, банктік және заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын мәліметтерді қоспағанда, мемлекеттік органдар Ұлттық палатаның сұрау салуы бойынша Қазақстан Республикасы кәсіпкерлерінің құқықтары мен міндеттерін қозғайтын ақпаратты Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртіппен ұсынуға міндетті.

      Ескерту. 61-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

62-бап. Өзін-өзі реттеуді енгізу және оның түрлері

      Кәсіпкерлік және кәсіби қызмет салаларында қолайлы құқықтық және экономикалық жағдайлар жасау мақсатында Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзін-өзі реттеу ұйымдарына ерікті және міндетті мүше болуға (қатысуға) негізделген өзін-өзі реттеу енгізілуі мүмкін.

      Кәсіпкерлік немесе кәсіптік қызмет саласындағы міндетті мүшелікке (қатысуға) негізделген өзін-өзі реттеуді енгізу үшін мынадай шарттардың алдын ала сақталуы:

      1) нақты саладағы реттеуші мемлекеттік орган және мүдделі тұлғалар осы Кодекстің 83-бабына сәйкес реттеушілік әсерді талдау рәсімін алдын ала жүргізуге тиіс;

      2) міндетті мүшелікке (қатысуға) негізделген өзін-өзі реттеуді енгізу жоспарланып отырған салада Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасын қоспағанда, ерікті мүшелікке (қатысуға) негізделген өзін-өзі реттейтін ұйымдардың және (немесе) кәсіпкерлік немесе кәсіптік қызмет субъектілерінің міндетті мүшелігі бар өзге де коммерциялық емес ұйымдардың жұмыс істеуі қажет.

      Ескерту. 62-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

2-БӨЛІМ. КӘСІПКЕРЛІК СУБЪЕКТІЛЕРІ МЕН МЕМЛЕКЕТТІҢ
ӨЗАРА ІС-ҚИМЫЛЫ
4-тарау. КӘСІПКЕРЛІК СУБЪЕКТІЛЕРІНІҢ НОРМА ШЫҒАРУШЫЛЫҚҚА ҚАТЫСУЫ

63-бап. Жеке кәсіпкерлік субъектілерінің бірлестіктерін аккредиттеу

      Ескерту. 63-бап алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

64-бап. Сараптама кеңестері

      1. Сараптама кеңесі орталық мемлекеттік және жергілікті атқарушы органдар жанынан:

      кәсіпкерлікті қолдау мен қорғау, оның ішінде әкімшілік кедергілерді жою мақсатында мемлекеттік органдардың қызметін жетілдіру бойынша ұсыныстарды тұжырымдау;

      кәсіпкерлік мүдделерін қозғайтын Қазақстан Республикасының заңнамасын жетілдіру бойынша ұсыныстарды тұжырымдау;

      сараптама кеңестерінің мүшелерінен кәсіпкерлік мүдделерін қозғайтын нормативтік құқықтық актілердің жобаларына, мемлекеттік жоспарлау жүйесі саласындағы құқықтық актілердің жобаларына, Қазақстан Республикасы халықаралық шарттарының жобаларына, сондай-ақ Қазақстан Республикасы қатысушысы болуға ниеттенетін халықаралық шарттарға сараптама қорытындыларын алу жөніндегі жұмысты ұйымдастыру үшін құрылатын консультативтік-кеңесші орган болып табылады.

      2. Сараптама кеңестерінің құрамына Ұлттық палатаның, өзін-өзі реттеу ұйымдарының, жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiнің бiрлестiктерi мен өзге де коммерциялық емес ұйымдардың, мемлекеттiк органдардың өкiлдерi кіреді.

      Сараптама кеңестерінің отырыстары қажеттілігіне қарай өткізіледі.

      3. Жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң бiрлестiктерi мен өзге де коммерциялық емес ұйымдар сараптама кеңесінің мүшелері мәртебесіне өздері орталық мемлекеттiк немесе жергiлiктi атқарушы органда аккредиттелген кезден бастап қана ие болады.

      4. Жеке кәсіпкерлік субъектілерінің бірлестіктері мен өзге де коммерциялық емес ұйымдарды аккредиттеуден өткізу тәртібін, оның ішінде аккредиттеу туралы куәліктің нысанын, аккредиттеудің күшін жою негіздері мен тәртібін кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган айқындайды.

      Аккредиттеу туралы куәлік үш жыл мерзімге беріледі.

      Орталық мемлекеттік және (немесе) жергілікті атқарушы органдарда қатарынан екі реттен көп аккредиттелген жеке кәсіпкерлік субъектілерінің бірлестіктері аккредиттеу туралы куәлікті мерзімсіз негізде алады.

      5. Сараптама кеңесінің отырыстарына сараптама кеңесі мүшелерінің өкілдері қатысады, олардың өкілеттіктері сенімхатпен расталады.

      Орталық мемлекеттiк және жергiлiктi атқарушы органдардың жанындағы сараптама кеңестерінiң құрамдары осы органдар басшыларының шешiмдерiмен бекiтiледi.

      6. Мемлекеттiк құпияларды қамтитын нормативтiк құқықтық актілердің жобалары, мемлекеттік жоспарлау жүйесі саласындағы құқықтық актілердің жобалары сараптама кеңесінің қарауына жатпайды.

      7. Сараптама кеңесінің мүшелері нормативтік құқықтық актінің жобасын, мемлекеттік жоспарлау жүйесі саласындағы құқықтық актілердің жобаларын, Қазақстан Республикасы халықаралық шартының жобасын, сондай-ақ Қазақстан Республикасы қатысушысы болуға ниеттенетін халықаралық шартты қарауды сараптама кеңесінің мүшелеріне тиісті жобаны ашық нормативтік құқықтық актілердің интернет-порталында орналастыру туралы хабарламаны сараптама кеңесінің дереу жіберуі арқылы отырыс өткізбей жүзеге асырады.

      Күн тәртібі оның мүшелерінің кемінде үштен екісі болған кезде қаралады.

      Бұл ретте сараптама кеңесінің отырыстары сараптама кеңесінің мүшелерін тікелей шақыру не нақты уақыт режимінде бейнеконференция байланысын немесе интернет-конференция өткізу арқылы өткізілуі мүмкін.

      Егер сараптама кеңесі мүшелерінің бірі сараптама кеңесінің отырысын өткізуді талап ететін болса, мұндай отырысты өткізу міндетті болып табылады. Сараптама кеңесі отырысының қорытындысы кәсіпкерлік қызметті реттеу мәселелері жөніндегі ведомствоаралық комиссияның қарауына сараптама кеңестері туралы үлгілік ережеде айқындалған тәртіппен жіберілуі мүмкін.

      8. Егер жеке кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын мәселе тиісті орталық мемлекеттік немесе жергілікті атқарушы органның құзыретіне жататын болса, осындай кез келген мәселе сараптама кеңесінің қарауына шығарылуы мүмкін.

      9. Алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      Ескерту. 64-бап жаңа редакцияда - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 12.03.2021 № 15-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

65-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын нормативтік құқықтық актілерді әзірлеу және қабылдау ерекшеліктері

      Кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын нормативтік құқықтық актілерді әзірлеу және қабылдау осы Кодекске және "Құқықтық актілер туралы" Қазақстан Республикасы Заңына сәйкес жүзеге асырылады.

      Ескерту. 65-бап жаңа редакцияда – ҚР 12.03.2021 № 15-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

66-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын заң жобаларының тұжырымдамалары, нормативтік құқықтық актілердің жобалары бойынша сараптама қорытындылары

      Ескерту. 66-бап алып тасталды – ҚР 12.03.2021 № 15-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

67-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын нормативтік құқықтық актінің жобасын бұқаралық ақпарат құралдарында жариялау (тарату)

      Ескерту. 67-бап алып тасталды – ҚР 12.03.2021 № 15-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

68-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын нормативтік құқықтық актіні қолданысқа енгізу тәртібі

      Ескерту. 68-бап алып тасталды – ҚР 12.03.2021 № 15-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

69-бап. Жеке кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын халықаралық шарттар жасасудың ерекшеліктері

      Жеке кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын Қазақстан Республикасы халықаралық шарттарының жобаларын, сондай-ақ Қазақстан Республикасы қатысушысы болуға ниеттенетін халықаралық шарттарды әзірлеу кезінде осы Кодексте және "Құқықтық актілер туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 19-бабында көзделген тәртіп қолданылады.

      Ескерту. 69-бап жаңа редакцияда – ҚР 12.03.2021 № 15-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

5-тарау. МЕМЛЕКЕТТІК-ЖЕКЕШЕЛІК ӘРІПТЕСТІК

70-бап. Мемлекеттік-жекешелік әріптестік ұғымы

      1. Мемлекеттік-жекешелік әріптестік мынадай белгілерге сәйкес келетін, мемлекеттік әріптес пен жекеше әріптес арасындағы ынтымақтастық нысаны болып табылады:

      1) мемлекеттік-жекешелік әріптестік шартын жасасу арқылы мемлекеттік әріптес пен жекеше әріптес қатынастарын құру;

      2) мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасын іске асырудың орта мерзімді немесе ұзақ мерзімді мерзімі (мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасының ерекшеліктеріне қарай бестен отыз жылға дейін);

      3) мемлекеттік әріптес пен жекеше әріптестің мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасын іске асыруға бірлесіп қатысуы;

      4) мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасын іске асыру үшін мемлекеттік әріптес пен жекеше әріптестің ресурстарын біріктіру;

      4-1) мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасында инвестициялық және пайдалану кезеңдерінің болуы.

      Инвестициялық кезең мемлекеттік-жекешелік әріптестік объектісін жобалауды (қажет болған жағдайда), салуды және (немесе) реконструкциялауды және (немесе) жаңғыртуды не құруды қамтиды. Пайдалану кезеңі мемлекеттік-жекешелік әріптестік объектісін оның функционалдық мақсатына сәйкес пайдалануды не мемлекеттік-жекешелік әріптестік объектісінің инфрақұрылымына техникалық қызмет көрсетуді, не оны басқаруды қамтиды;

      5) мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасын іске асыру үшін жекеше әріптестің инвестицияларды жүзеге асыруы.

      Ескерту. 70-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 02.01.2021 № 399-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

71-бап. Мемлекеттік-жекешелік әріптестік субъектілері

      Мемлекеттік әріптес пен жекеше әріптес, сондай-ақ "Мемлекеттік-жекешелік әріптестік туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген, мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасын іске асыруға қатысатын өзге де тұлғалар мемлекеттік-жекешелік әріптестік субъектілері болып табылады.

72-бап. Мемлекеттік-жекешелік әріптестік объектілері

      Мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасын іске асыру шеңберінде құрылатын (оның ішінде салынатын және қажет болған жағдайда жобаланатын) және (немесе) реконструкцияланатын және (немесе) жаңғыртылатын, сондай-ақ пайдаланылатын ғимараттар, құрылысжайлар және (немесе) жабдық, мүліктік кешендер, зияткерлік шығармашылық қызметтің нәтижелері мемлекеттік-жекешелік әріптестік объектілері болып табылады.

      Ескерту. 72-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

73-бап. Мемлекеттік-жекешелік әріптестіктің негізгі міндеттері мен қағидаттары

      1. Мемлекеттік-жекешелік әріптестіктің негізгі міндеттері:

      1) Қазақстан Республикасының орнықты әлеуметтік-экономикалық дамуын қамтамасыз ету мақсатында мемлекеттік әріптес пен жекеше әріптестің тиімді өзара іс-қимыл жасауы үшін жағдайлар жасау;

      2) халықтың тыныс-тіршілігін қамтамасыз ету инфрақұрылымы мен жүйелерін дамыту үшін мемлекеттік әріптес пен жекеше әріптестің ресурстарын біріктіру арқылы мемлекеттің экономикасына инвестициялар тарту;

      3) халықтың, сондай-ақ өзге де мүдделі тұлғалардың мүдделері мен қажеттіліктерін ескере отырып, тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің қолжетімділік деңгейін және сапасын арттыру;

      4) Қазақстан Республикасындағы жалпы инновациялық белсенділікті арттыру, оның ішінде жоғары технологиялық және ғылымды қажетсінетін өндірістерді дамытуға жәрдемдесу болып табылады.

      2. Мемлекеттік-жекешелік әріптестіктің қағидаттары:

      1) дәйектілік қағидаты – мемлекеттік-жекешелік әріптестік субъектілері арасындағы өзара қатынастарды кезең-кезеңмен орнату;

      2) конкурстық қағидаты – "Мемлекеттік-жекешелік әріптестік туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген жағдайларды қоспағанда, жекеше әріптесті конкурстық негізде айқындау;

      3) теңгерімділік қағидаты – мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасын іске асыру процесінде міндеттерді, кепілдіктерді, тәуекелдерді және кірістерді мемлекеттік әріптес пен жекеше әріптес арасында өзара тиімді бөлу;

      4) нәтижелілік қағидаты – мемлекеттік-жекешелік әріптестік нәтижелеріне қол жеткізуді бағалауға мүмкіндік беретін өлшемшарттар мен көрсеткіштерді белгілеу;

      4-1) ақпараттың ашықтығы мен қолжетімділігі қағидаты – Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген шектерде мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобаларын жоспарлау мен іске асыру процестері туралы ақпаратқа ашық қол жеткізу;

      5) халық үшін құндылық қағидаты – әлеуметтік инфрақұрылымды және халықтың тыныс-тіршілігін қамтамасыз ету жүйелерін дамытуды қамтамасыз ету, тауарлардың, жұмыстардың және көрсетілетін қызметтердің қолжетімділік деңгейі мен сапасын арттыру, сондай-ақ мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасын іске асыру шеңберінде жұмыс орындарын құру болып табылады.

      Ескерту. 73-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 02.01.2021 № 399-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

74-бап. Мемлекеттік-жекешелік әріптестікті қолдану салалары және оны жүзеге асыру тәсілдері

      1. Мемлекеттік-жекешелік әріптестік экономиканың барлық саласында (аясында) жүзеге асырылады. Бұл ретте тізбесін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын объектілер мемлекеттік-жекешелік әріптестікті іске асыру үшін берілмейді.

      2. Мемлекеттік-жекешелік әріптестік жүзеге асырылу тәсілі бойынша институционалдық және келісімшарттық болып бөлінеді.

      3. Институционалдық мемлекеттік-жекешелік әріптестікті мемлекеттік-жекешелік әріптестік шартына сәйкес мемлекеттік-жекешелік әріптестік компаниясы іске асырады.

      4. Өзге жағдайларда мемлекеттік-жекешелік әріптестік келісімшарттық мемлекеттік-жекешелік әріптестік тәсілі бойынша жүзеге асырылады.

      Келісімшарттық мемлекеттік-жекешелік әріптестік мемлекеттік-жекешелік әріптестік шартын жасасу арқылы, оның ішінде мынадай түрлердегі:

      1) концессия;

      2) мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқару;

      3) мемлекеттік мүлікті мүліктік жалдау (жалға беру);

      4) лизинг;

      5) технологияны әзірлеуге, тәжірибелік үлгіні дайындауға, тәжірибелік-өнеркәсіптік сынақ және ұсақ сериялы өндіріс бойынша жасалатын шарттар;

      6) өмірлік цикл келісімшарттары;

      7) сервистік келісімшарттар;

      8) мемлекеттік-жекешелік әріптестік белгілеріне сәйкес келетін өзге де шарттар жасасу арқылы іске асырылады.

      Ескерту. 74-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2017 № 86-VI Конституциялық заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

6-тарау. КӘСІПКЕРЛІКТІҢ ӘЛЕУМЕТТІК ЖАУАПКЕРШІЛІГІ

75-бап. Кәсіпкерліктің әлеуметтік жауапкершілігінің жалпы ережелері

      1. Кәсіпкерлік субъектілерінің әлеуметтік, экологиялық және өзге де салаларды дамытуға ерікті үлес қосуы кәсіпкерліктің әлеуметтік жауапкершілігі болып табылады.

      2. Мемлекет Қазақстан Республикасында кәсіпкерліктің әлеуметтік жауапкершілігі үшін жағдайлар жасайды.

      3. Кәсіпкерлік субъектілерін әлеуметтік жауапкершілік бойынша қызметті жүзеге асыруға мәжбүрлеуге ешкім құқылы емес.

      Қайырымдылықты жүзеге асыру кезінде кәсіпкерлік субъектілерінің істеріне мемлекеттің заңсыз араласуына жол берілмейді.

      4. Кәсіпкерлік субъектілері өз қызметінде жұмыспен қамту және еңбек қатынастары, қоршаған ортаны қорғау салаларында және өзге де салаларда кәсіпкерліктің әлеуметтік жауапкершілігін ендіре алады.

      Кәсіпкерліктің әлеуметтік жауапкершілігін кәсіпкерлік субъектілері қайырымдылық арқылы және Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де нысандарда жүзеге асыра алады.

76-бап. Кәсіпкерліктің жұмыспен қамту және еңбек қатынастары саласындағы әлеуметтік жауапкершілігі

      1. Кәсіпкерліктің әлеуметтік жауапкершілігі кәсіпкерлік субъектілері жұмыскерлерінің Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген құқықтарын қорғау негізінде құрылады және әлеуметтік мәселелерді шешуде және еңбек жағдайларын регламенттеуде кәсіпкерлік субъектісі мен оның жұмыскерлері арасындағы әріптестік қатынастарды дамытуға бағытталуға тиіс.

      2. Жұмыс орындарын сақтау, еңбек жағдайларын жақсарту, еңбек жағдайларының қауіпсіздігін қамтамасыз ету және жұмыскерлерді әлеуметтік қорғау нормаларын сақтау, сондай-ақ ішкі саясатты бекіту кәсіпкерліктің жұмыспен қамту және еңбек қатынастары саласындағы негізгі бағыттары болып табылады.

      3. Кәсіпкерлік субъектілері Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес еңбек саласындағы әлеуметтік әріптестік және ұжымдық қатынастар саясатын іске асыруға қатысады.

77-бап. Кәсіпкерліктің экология саласындағы әлеуметтік жауапкершілігі

      1. Кәсіпкерлік субъектілері қоршаған ортаға ұқыпты және ұтымды қарым-қатынасты қамтамасыз етуге тиіс.

      2. Кәсіпкерліктің экология саласындағы әлеуметтік жауапкершілігі мынадай міндеттерді:

      1) қоршаған ортаны қорғау саласындағы бағдарламалар мен іс-шараларды қаржыландыруды және көшелерді, саябақтар мен басқа да қоғамдық орындарды абаттандыруды;

      2) қоршаған ортаны қорғау саласындағы ішкі саясатты бекітуді;

      3) қоршаған ортаның жай-күйін жақсартуға бағытталған өзге де мәселелерді шешуді ерікті түрде орындау арқылы іске асырылады.

78-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің қайырымдылықты жүзеге асыру кезіндегі мемлекеттік кепілдіктері

      1. Қайырымдылыққа қатысушы кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтары мен заңды мүдделерін қорғауға мемлекет кепілдік береді және қолдау көрсетеді.

      2. Мемлекет кәсіпкерлік субъектілерінің қайырымдылығын осындай қызметті жүзеге асыратын, қайырымдылықты дамытуға елеулі үлес қосқан кәсіпкерлік субъектілеріне Қазақстан Республикасының Президенті айқындайтын тәртіппен мемлекеттік наградалар, сондай-ақ қайырымдылық саласындағы уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен құрметті атақтар белгілеу және беру арқылы ынталандырады.

      3. Қайырымдылықты жүзеге асыратын кәсіпкерлік субъектілерінің "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне (Салық кодексі) сәйкес салық жеңілдіктеріне құқығы бар.

      4. Кәсіпкерлік субъектілерінің қайырымдылықты жүзеге асыру бойынша құқықтарының іске асырылуына және жеке және заңды тұлғалардың қайырымдылық көмек алуына кедергі келтіретін мемлекеттік органдардың лаузымды адамдары Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылықта болады.

      Ескерту. 78-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 03.07.2017 № 86-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Конституциялық заңымен; ҚР 04.07.2022 № 134-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

79-бап. Мемлекет және қайырымдылықпен айналысатын кәсіпкерлік субъектілерінің өзара іс-қимылы

      1. Мемлекет қайырымдылықты жүзеге асыратын кәсіпкерлік субъектілерінің, сондай-ақ олардың бірлестіктерінің құқықтары мен заңды мүдделерінің сақталуын қамтамасыз етеді.

      2. Қайырымдылықты жүзеге асыратын кәсіпкерлік субъектілері, сондай-ақ олардың бірлестіктері мемлекеттік органдармен, жергілікті атқарушы органдармен ынтымақтаса алады және өзара іс-қимыл жасап, олармен келісімдер жасаса алады, сондай-ақ шарттар негізінде Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген белгілі бір жұмыстарды орындай алады.

      3. Осы Кодекстің нормалары филантропиялық қызметтің мақсаттары үшін пайдаланылмайтын байланысты және байланысты емес гранттарды тарту, бағалау, мониторингтеу және пайдалану тетігіне қолданылмайды.

6-1-тарау. Әлеуметтік кәсіпкерлік

      Ескерту. 6-1-тараумен толықтырылды – ҚР 24.06.2021 № 52-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

79-1-бап. Әлеуметтік кәсіпкерлік

      Әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілерінің азаматтар мен қоғамның әлеуметтік проблемаларын шешуге ықпал ететін, осы Кодекстің 79-3-бабында көзделген шарттарға сәйкес жүзеге асырылатын кәсіпкерлік қызметі әлеуметтік кәсіпкерлік болып табылады.

      Әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілерінің тізіліміне енгізілген дара кәсіпкерлер мен заңды тұлғалар (ірі кәсіпкерлік субъектілерін қоспағанда) әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілері болып табылады.

79-2-бап. Әлеуметтік кәсіпкерліктің негізгі міндеттері

      Әлеуметтік кәсіпкерліктің негізгі міндеттері мыналар болып табылады:

      1) кәсіпкерлік субъектілерінің әлеуметтік проблемаларды шешуге, оның ішінде әлеуметтік инновацияларды ендіру және осы Кодекстің 79-3-бабында көзделген әлеуметтік қызметтер көрсетуге жәрдемдесу арқылы қатысуын қамтамасыз ету.

      Осы Кодекстің мақсаттары үшін әлеуметтік инновациялар деп қоғамда әлеуметтік өзгерістер туындататын әлеуметтік маңызы бар міндеттерді шешуге ықпал ететін жаңа идеялар, стратегиялар, технологиялар түсініледі;

      2) осы Кодекстің 79-3-бабында аталған халықтың әлеуметтік осал топтарын жұмыспен қамтуды қамтамасыз етуге жәрдемдесу және олар үшін қоғамдық пайдалы қызметке қатысуға басқа азаматтармен тең мүмкіндіктер жасау;

      3) әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілері өндіретін тауарларды, орындайтын жұмыстарды, көрсететін қызметтерді нарыққа, оның ішінде осы Кодекстің 79-3-бабында көрсетілген халықтың әлеуметтік осал топтарының өз еңбегімен қатысуы арқылы жылжыту.

79-3-бап. Әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілерінің санаттары

      Әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілері осы бапта санамаланған шарттардың біріне немесе бірнешеуіне сәйкестігіне қарай мынадай санаттарға бөлінеді:

      1) бірінші санат – әлеуметтік кәсіпкерлік субъектісі азаматтардың мынадай санаттарын:

      мүгедектігі бар адамдарды;

      мүгедектігі бар баланы тәрбиелеп отырған ата-ананы және басқа да заңды өкілдерді;

      зейнеткерлерді және зейнеталды жастағы азаматтарды (жасына байланысты зейнетақы төлемдеріне құқық беретін жасқа келгенге дейін бес жыл ішінде);

      балалар ауылдарының тәрбиеленушілерін және балалар үйлерінің, жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған мектеп-интернаттардың түлектерін – жиырма тоғыз жасқа дейін;

      қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесі мекемелерінен жазасын өтеуден босатылған адамдарды – босатылғаннан кейін алпыс ай ішінде;

      қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесі мекемелерінде жазасын өтеп жүрген және пробация қызметінде есепте тұрған адамдарды;

      белгілі бір тұрғылықты жері жоқ адамдарды;

      аз қамтылған, көпбалалы немесе толық емес отбасыларға жататын ата-аналарды және басқа да заңды өкілдерді, сондай-ақ "Алтын алқа", "Күміс алқа" алқаларымен наградталған немесе бұрын "Батыр Ана" атағын алған, сондай-ақ I және II дәрежелі "Ана даңқы" ордендерімен наградталған көпбалалы аналарды;

      наркологиялық науқастарды медициналық-әлеуметтік оңалтудан немесе психикаға белсенді әсер ететін заттарға тәуелділікті емдеуден өткен адамдарды – оңалту немесе емдеу жүргізілгеннен кейін он екі ай ішінде;

      қандастарды әлеуметтік кәсіпкерлік субъектісі қызметкерлерінің арасында осындай санаттардың кез келгеніне (осындай санаттардың біріне немесе бірнешеуіне) жататын адамдардың орташа жылдық саны алдыңғы күнтізбелік жылдың қорытындысы бойынша кемінде елу пайызды құраған (бірақ осындай санаттарға жататын кемінде екі адам болған), ал еңбекке ақы төлеу шығыстарында осындай санаттардың кез келгеніне (осындай санаттардың біріне немесе бірнешеуіне) жататын адамдардың еңбегіне ақы төлеуге арналған шығыстардың үлесі кемінде жиырма бес пайызды құраған жағдайда, жұмыспен қамтуға ықпал етеді (жұмыскердің әлеуметтік мәртебесі еңбек шартын жасасқан кезде белгіленеді);

      2) екінші санат – әлеуметтік кәсіпкерлік субъектісі осы баптың 1) тармақшасында аталған санаттар қатарындағы азаматтар өндіретін тауарларды, орындайтын жұмыстарды, көрсететін қызметтерді өткізуге ықпал етеді. Бұл ретте, алдыңғы күнтізбелік жылдың қорытындысы бойынша осындай қызметті (осындай қызмет түрлерін) жүзеге асырудан түсетін кірістердің үлесі әлеуметтік кәсіпкерлік субъектісі кірістерінің жалпы көлемінің кемінде елу пайызын құрауға тиіс, ал әлеуметтік кәсіпкерлік субъектісі алдыңғы күнтізбелік жыл ішінде алған таза кірістің ағымдағы күнтізбелік жылда осындай қызметті (осындай қызмет түрлерін) жүзеге асыруға бағытталған үлесі көрсетілген кіріс мөлшерінің (алдыңғы күнтізбелік жыл ішінде таза кіріс болған жағдайда) кемінде елу пайызын құрайды;

      3) үшінші санат – әлеуметтік кәсіпкерлік субъектісі мүгедектігі бар адамдардың тыныс-тіршілігіндегі шектеулерді еңсеруге немесе орнын толтыруға мүмкіндік беретін жағдайлар жасау мақсатында мүгедектігі бар адамдарға арналған, сондай-ақ қоғамдық пайдалы қызметке қатысу үшін басқа азаматтармен тең мүмкіндіктер жасау мақсатында осы баптың 1) тармақшасында аталған өзге де адамдарға арналған тауарлар өндіру, жұмыстар орындау, қызметтер көрсету жөніндегі қызметті алдыңғы күнтізбелік жылдың қорытындысы бойынша осындай қызметті (осындай қызмет түрлерін) жүзеге асырудан түсетін кірістердің үлесі әлеуметтік кәсіпкерлік субъектісі кірістерінің жалпы көлемінің кемінде елу пайызын құраған, ал әлеуметтік кәсіпкерлік субъектісі алдыңғы күнтізбелік жыл ішінде алған таза кірістің ағымдағы күнтізбелік жылда осындай қызметті (осындай қызмет түрлерін) жүзеге асыруға бағытталған үлесі көрсетілген кіріс мөлшерінің (алдыңғы күнтізбелік жыл ішінде таза кіріс болған жағдайда) кемінде елу пайызын құраған жағдайда, мынадай:

      тұрмыста тыныс-тіршілікті қолдауға бағытталған әлеуметтік-тұрмыстық қызметтерді көрсету жөніндегі;

      күтімді ұйымдастыру, сауықтыру іс-шараларын жүргізуге жәрдем көрсету, азаматтардың денсаулық жағдайының өзгеруін анықтау үшін жүйелі түрде байқау арқылы денсаулықты қолдауға және сақтауға бағытталған әлеуметтік-медициналық қызметтерді көрсету жөніндегі;

      әлеуметтік ортаға бейімдеу үшін психологиялық жай-күйін түзетуде көмек көрсетуді көздейтін әлеуметтік-психологиялық қызметтерді көрсету жөніндегі;

      мінез-құлқындағы ауытқушылықтардың профилактикасына бағытталған әлеуметтік-педагогикалық қызметтерді көрсету жөніндегі;

      жұмысқа орналасуда және еңбекте бейімделуге байланысты өзге де проблемаларды шешуде көмек көрсетуге бағытталған әлеуметтік-еңбек қызметтерін көрсету жөніндегі;

      коммуникациялық әлеуетті арттыруды, оңалту мен әлеуметтік бейімдеуді көздейтін қызметтерді, әлеуметтік қолдап отыру бойынша қызметтерді көрсету жөніндегі;

      аурулардың профилактикасы, мүгедектігі бар адамдарды оңалту, оның ішінде мүгедектігі бар балаларды медициналық абилитациялау үшін ғана пайдаланылуы мүмкін медициналық техниканы, протездік-ортопедиялық құралдарды, цифрлық денсаулық сақтау саласындағы бағдарламалық қамтылымды, сондай-ақ техникалық құралдарды өндіру және (немесе) өткізу жөніндегі;

      мүгедектігі бар адамдар мен зейнеткерлердің демалысын және оларды сауықтыруды ұйымдастыру жөніндегі;

      қосымша білім берудің білім беру бағдарламаларын іске асыру жөніндегі;

      мүгедектер мен халықтың жүріп-тұруы шектеулі топтары үшін әлеуметтік, көліктік және рекреациялық инфрақұрылым объектілеріне қолжетімділікті, көлік құралдарын пайдалануды, ақпарат беру кезінде әмбебап байланыс қызметтерін көрсетуді қамтамасыз ету бойынша жағдайлар жасау жөніндегі қызмет түрлеріне сәйкес жүзеге асырады;

      4) төртінші санат – әлеуметтік кәсіпкерлік субъектісі қызметті алдыңғы күнтізбелік жылдың қорытындысы бойынша осындай қызметті (осындай қызмет түрлерін) жүзеге асырудан түсетін кірістердің үлесі әлеуметтік кәсіпкерлік субъектісі кірістерінің жалпы көлемінің кемінде елу пайызын құраған, ал әлеуметтік кәсіпкерлік субъектісі алдыңғы күнтізбелік жыл ішінде алған таза кірістің ағымдағы күнтізбелік жылда осындай қызметті (осындай қызмет түрлерін) жүзеге асыруға бағытталған үлесі көрсетілген кіріс мөлшерінің (алдыңғы күнтізбелік жыл ішінде таза кіріс болған жағдайда) кемінде елу пайызын құраған жағдайда, мынадай:

      отбасын нығайтуға, балалардың отбасында тәрбиеленуін қамтамасыз етуге және ана мен баланы қолдауға бағытталған психологиялық-педагогикалық және өзге де қызметтерді көрсету жөніндегі;

      балалардың демалысын және оларды сауықтыруды ұйымдастыру жөніндегі;

      мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білімнің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын, техникалық және кәсіптік білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыру жөніндегі;

      мүмкіндігі шектеулі балаларға психологиялық-педагогикалық қолдау көрсету, негізгі орта және жалпы орта білімнің оқу бағдарламаларын меңгеруде, дамуда және әлеуметтік бейімделуде қиналатын білім алушылар мен тәрбиеленушілерге медициналық және әлеуметтік көмек көрсету жөніндегі;

      әлеуметтік бағдарланған коммерциялық емес ұйымдардың қызметтер ұсыну сапасын арттыруға бағытталған, осы ұйымдардың қызметкерлері мен еріктілерін (волонтерлерді) оқыту жөніндегі;

      мәдени-ағартушылық (оның ішінде, жеке музейлердің, театрлардың, кітапханалардың, архивтердің, мектеп-студиялардың, шығармашылық шеберханалардың, ботаникалық және зоологиялық бақтардың, мәдениет үйлерінің, халық шығармашылығы үйлерінің қызметі);

      қоршаған ортаны қорғау жөніндегі;

      осы Кодекстің 79-3-бабында аталған халықтың әлеуметтік осал топтарына гериатриялық және геронтологиялық көмек көрсету, денсаулық және ұзақ өмір сүру орталықтарын, саламатты өмір салтын жүргізу бойынша іс-шараларды ұйымдастыру жөніндегі қызмет түрлерінің ішінен жүзеге асырады.

      Ескерту. 79-3-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

79-4-бап. Әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілерінің тізілімі

      1. Әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілерінің санаттары туралы деректерді пайдалану үшін кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілерінің тізілімін жүргізеді.

      Әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілері болып табылатын дара кәсіпкерлер мен заңды тұлғалар туралы мәліметтерді, атап айтқанда:

      1) дара кәсіпкердің атауын не заңды тұлғаның атауы мен тіркелген күнін;

      2) сәйкестендіру нөмірін;

      3) заңды мекенжайын (тұрған жерін);

      4) әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілерінің тізіліміне енгізілу күнін;

      5) әлеуметтік кәсіпкерлік субъектісінің санатын қамтитын электрондық дерекқор әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілерінің тізілімі болып табылады.

      Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілерінің тізілімін алдыңғы күнтізбелік жылдың 31 желтоқсанындағы жағдай бойынша ағымдағы жылғы 1 наурыздан кешіктірмей бекітеді.

      Көрсетілген мәліметтерді кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган арнаулы комиссияның қарау қорытындылары бойынша облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың жергілікті атқарушы органдары ұсынған мәліметтерді ескере отырып, осы Кодекстің 79-3-бабында көзделген шарттарға сәйкестігі тұрғысынан алдыңғы күнтізбелік жылдың 31 желтоқсанындағы жағдай бойынша жыл сайын жаңартып отырады.

      Дара кәсіпкер немесе заңды тұлға осы Кодекстің 79-3-бабында көзделген шарттарға сәйкес келген кезде кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган арнаулы комиссияның қарау қорытындылары бойынша облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың жергілікті атқарушы органдары кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органға ұсынған мәліметтердің негізінде күнтізбелік тоқсанның 1-күні тізілімге жаңа әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілерін енгізуге құқылы.

      Арнаулы комиссияның құрамына мемлекеттік органдардың, Ұлттық кәсіпкерлер палатасының, қоғамдық бірлестіктер мен кәсіптік одақтардың өкілдері кіреді.

      2. Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган өзінің интернет-ресурсында әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілерінің тізілімін орналастырады.

      3. Әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілерінің тізілімін жүргізу қағидаларын кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган бекітеді.

      Ескерту. 79-4-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

7-тарау. КӘСІПКЕРЛІКТІ МЕМЛЕКЕТТІК РЕТТЕУ

80-бап. Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеудің мақсаттары, міндеттері және шектері

      1. Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеудің мақсаттары кәсіпкерлік субъектісі өндіретін және өткізетін тауарлардың, жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің адамдардың өмірі мен денсаулығына қауіпсіздігін, олардың заңды мүдделерін қорғауды, қоршаған ортаға қауіпсіздігін, Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігін, мемлекеттің мүліктік мүдделерін қорғауды қамтамасыз ету және ел экономикасының өсуін ынталандыратын кәсіпкерлікті дамытуға қолайлы жағдайлар жасау болып табылады.

      2. Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеудің міндеттері:

      1) адамдардың өмірі мен денсаулығын сақтауды, қоршаған ортаны қорғауды;

      2) ұлттық экономикаға инвестициялар тартуды ынталандыратын реттеуші ортаны және инновациялық қызметке қолайлы экожүйе қалыптастыруды;

      3) адал бәсекелестікті дамытуға жағдайлар жасауды;

      4) кәсіпкерлердің іскерлік беделіне негізделген бизнестің адал, әдепті жүргізілуін ынталандыруды;

      5) өзін-өзі реттеуді дамытуға жәрдемдесуді;

      6) тұтынушылардың құқықтарын қорғауды қамтиды.

      3. Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу реттегіш құралдар арқылы жүзеге асырылады және:

      1) Қазақстан Республикасының заңдары;

      2) Қазақстан Республикасы Президентінің нормативтік құқықтық жарлықтары;

      3) Қазақстан Республикасы Үкіметінің нормативтік құқықтық қаулылары;

      4) Қазақстан Республикасы министрлерінің және орталық мемлекеттік органдар мен олардың ведомстволарының өзге де басшыларының нормативтік құқықтық бұйрықтары;

      5) Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің және қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актілері;

      6) мәслихаттардың нормативтік құқықтық шешімдері, әкімдердің нормативтік құқықтық шешімдері, әкімдіктердің нормативтік құқықтық қаулылары;

      7) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес міндетті талаптарды қамтитын өзге де құжаттар деңгейінде мемлекеттің кәсіпкерлік субъектілерінің орындауы үшін міндетті талаптарды белгілеуіне негізделген.

      4. Осы тараудың күші Қазақстан Республикасының қаржы, салық және кеден заңнамасы саласындағы кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеуге, қаржыұйымдарының, Қазақстан Республикасының бейрезидент-банктері филиалдарының, Қазақстан Республикасының бейрезидент-сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдары филиалдарының, Қазақстан Республикасының бейрезидент-сақтандыру брокерлері филиалдарының және сақтандыру топтары мен банк конгломераттарының құрамына кіретін тұлғалардың қызметіне, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің және қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актілерінің жобаларына, сондай-ақ Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға және реттегіш құралдарға және (немесе) Қазақстан Республикасының заңнамасына имплементтелген немесе имплементтеу жоспарланатын халықаралық шарттардың талаптарына қолданылмайды.

      Ескерту. 80-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 12.07.2023 № 23-VIII (01.01.2024 бастап қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

81-бап. Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеудің нысандары мен құралдары

      1. Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу:

      1) кәсіпкерлік субъектілерін мемлекеттік тіркеу;

      2) техникалық реттеу;

      3) бағалар мен тарифтерді мемлекеттік реттеу;

      4) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес кәсіпкерлік субъектілерінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандыру;

      5) бәсекелестікті қорғау және монополистік қызметті шектеу нысанында;

      6) Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеудің өзге де нысандарында жүзеге асырылады.

      2. Мынадай реттегіш құралдар:

      1) кәсіпкерлік субъектілерінің жекелеген қызмет түрлерін немесе әрекеттерді (операцияларды) жүзеге асыруының рұқсат беру немесе хабарлама жасау тәртібі;

      2) мемлекеттік бақылау мен қадағалау;

      3) Қазақстан Республикасының заңдарында кәсіпкерлік субъектілерінің жауапкершілігін белгілеу;

      4) ақпараттық құралдар;

      5) өзін-өзі реттейтін ұйымға міндетті мүшелікке (қатысуға) негізделген өзін-өзі реттеу кәсіпкерлік субъектілерінің орындауы үшін міндетті талаптардың орындалуын қамтамасыз ету құралдары болып табылады.

      Ескерту. 81-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

81-1-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің орындауы үшін міндетті реттегіш құралдарды және (немесе) талаптарды қалыптастыру шарттары

      1. Реттегіш құралдар және (немесе) талаптар мынадай шарттар:

      1) негізділік;

      2) кәсіпкерлік қызметті реттеудің теңдігі;

      3) ашықтық;

      4) орындаушылық;

      5) айқындық;

      6) мөлшерлестік және ұтымдылық;

      7) дәйектілік және болжамдылық негізінде қалыптастырылады.

      2. Осы баптың 1-тармағында көрсетілген шарттардың мынадай анықтамалары бар:

      1) негізділік деп реттегіш құралдардың және (немесе) талаптардың жеке және заңды тұлғалардың құқықтары мен заңды мүдделерін, адамдардың өмірі мен денсаулығын, қоршаған ортаны, Қазақстан Республикасының қорғанысы мен ұлттық қауіпсіздігін қорғау мақсатында ғана енгізілуі түсініледі;

      2) кәсіпкерлік қызметті реттеудің теңдігі деп, егер Қазақстан Республикасының заңдарында өзгеше белгіленбесе, осы реттеуді жүзеге асыру кезінде нарықтың жекелеген субъектілері үшін, оның ішінде квазимемлекеттік сектор субъектілері мен табиғи монополиялар субъектілері үшін неғұрлым тиімді құқықтық жағдайлар белгілеуге жол бермеу түсініледі;

      3) ашықтық деп енгізілетін (өзгертілетін) реттегіш құрал және (немесе) талап туралы ақпараттың қолжетімділігі, оларды енгізу уәждерінің анықтығы түсініледі;

      4) орындаушылық деп кәсіпкерлік субъектілерінің енгізілетін реттегіш құралдың және (немесе) талаптың шарттарын орындау мүмкіндігі түсініледі;

      5) айқындық деп реттегіш құралдарды және (немесе) талаптарды регламенттейтін нормативтік құқықтық актілердің нормаларын екіұдай түсінуге жол бермейтіндей етіп түсінікті, қолжетімді нысанда баяндау түсініледі;

      6) мөлшерлестік пен ұтымдылық деп кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеудің әсер ету деңгейінің Қазақстан Республикасының Конституциясы мен заңдарында қорғалатын құндылықтар үшін қолайсыз оқиғалардың басталу тәуекелі дәрежесіне сәйкестігі түсініледі;

      7) дәйектілік пен болжамдылық деп енгізілетін және (немесе) қолданыстағы реттегіш құралдардың және (немесе) талаптардың Қазақстан Республикасындағы Мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжаттарына сәйкестігі түсініледі.

      3. Реттегіш құралдарды және (немесе) талаптарды енгізу, сондай-ақ қолданыстағы реттегіш құралдарды, талаптарды және (немесе) реттеушілік актілерді өзгерту осы бапта белгіленген шарттар сақталып жүзеге асырылады.

      Реттегіш құралдар және (немесе) талаптар осы Кодекстің 3 және 80-баптарында белгіленген кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу мақсаттарына, міндеттеріне және кәсіпкерлік субъектілері мен мемлекеттің өзара іс-қимыл жасау қағидаттарына сәйкес келуге тиіс.

      4. Енгізілетін және қолданыстағы реттегіш құралдардың және (немесе) талаптардың, сондай-ақ қолданыстағы реттеушілік актілердің шарттарына сәйкестікті бағалау реттеушілік әсерге талдауды жүргізу және пайдалану қағидаларына сәйкес реттеушілік әсерге талдау жүргізу шеңберінде жүзеге асырылады.

      Ескерту. 81-1-баппен толықтырылды – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

82-бап. Кәсіпкерлік субъектілеріне қатысты реттегіш құралдарды және (немесе) талаптарды енгізуді, реттеуді қатаңдатуды көздейтін нормативтік құқықтық актілерді әзірлеу және қабылдау ерекшеліктері

      1. Егер мемлекеттік органдар кәсіпкерлік субъектілеріне қатысты жаңа реттегіш құралды және (немесе) талапты енгізуді, реттеуді қатаңдатуды жоспарлаған болса, мемлекеттік органдар кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен реттеушілік әсерді талдау рәсімін алдын ала жүргізуге тиіс.

      Кәсіпкерлік субъектілеріне қосымша міндеттер белгілеу немесе жүктемені өзгеше ұлғайту реттеуді қатаңдату болып табылады.

      2. Кәсіпкерлік субъектілеріне қатысты жаңа талапты енгізу немесе реттеуді қатаңдату, халықтың өмірі мен денсаулығына, қоршаған ортаға және Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігіне жаппай қатер төндіруі мүмкін жағдайларды қоспағанда, реттеушілік әсерге талдауды жүргізу және пайдалану қағидаларында айқындалған тәртіппен кәсіпкерлік қызметті құқықтық реттеудің нақ сол саласындағы екі талаптың күшін жоюды көздеуге тиіс.

      Кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру кезінде тиісті құқықтық қатынастарды реттеу алғаш рет енгізілетін жағдайларға, сондай-ақ осы баптың 3-тармағы екінші бөлігінің 3) тармақшасында көзделген жағдайларға осы тармақтың ережелері қолданылмайды.

      3. Кәсіпкерлік субъектілеріне қатысты реттеушілік құралдарды және (немесе) талаптарды енгізуді немесе реттеуді қатаңдатуды көздейтін Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік жоспарлау жүйесі құжаттарының жобалары, Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінің жобалары, Еуразиялық экономикалық одақтың техникалық регламенттерінің жобалары реттеушілік әсерін талдауға жатады.

      Бұл ретте, кәсіпкерлік субъектілеріне қатысты реттегіш құрал және (немесе) талаптар енгізілгенге дейін және енгізілгеннен кейін және (немесе) реттеу қатаңдатылғанға дейін және қатаңдатылғаннан кейін реттеушілік әсерге талдау жүргізу туралы талап:

      1) авариялардың, дүлей зілзалалардың және өзге де төтенше жағдайлардың салдарларын еңсеру жөніндегі мәселелерді реттеуге;

      2) қару-жарақ пен әскери техниканың айналымын, азаматтық және қызметтік қару мен оның патрондарының айналымын, есірткі құралдарының, психотроптық заттардың, сол тектестер мен прекурсорлардың айналымын реттеуге;

      3) қаржы ұйымдарының, Қазақстан Республикасының бейрезидент – банктері филиалдарының, Қазақстан Республикасының бейрезидент – сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдары филиалдарының, Қазақстан Республикасының бейрезидент – сақтандыру брокерлері филиалдарының және сақтандыру топтары мен банк конгломераттарының құрамына кіретін тұлғалардың қызметін реттеуге, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің және қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актілерінің жобаларына;

      4) Қазақстан Республикасының экономикалық қауіпсіздігіне және оның қаржы жүйесінің тұрақтылығына қатер төнген жағдайда төлем балансын қорғау жөніндегі шараларды енгізуге;

      4-1) Қазақстан Республикасының Үкіметі жанындағы сауда саясаты жөніндегі консультативтік-кеңесші органның шешімі негізінде ішкі нарықта елеулі маңызды тауарлар тізбесіне енгізілген азық-түлік тауарларының немесе өзге де тауарлардың аса жетіспеушілігін болғызбау не азайту және Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында тыйым салулар мен сандық шектеулер және кедендік-тарифтік реттеу шараларын енгізуге;

      5) мемлекеттік құпияларды құрайтын мәліметтерді қамтитын нормативтік құқықтық актілердің жобаларына;

      6) адамдардың инфекциялық және паразиттік аурулары мен жануарлардың жұқпалы аурулары туындаған жағдайда, тиісті аумақта карантиндік режимді енгізе отырып карантиндік аймақты, сондай-ақ карантинді немесе шектеу іс-шараларын белгілеу туралы шешімдер қабылдауға;

      7) экстремизмге және терроризмге қарсы іс-қимыл жөніндегі мәселелерді реттеуге;

      8) қарсы барлау және барлау қызметі саласындағы мәселелерді реттеуге;

      9) жедел-іздестіру қызметі саласындағы мәселелерді реттеуге;

      10) күзетілетін адамдар мен объектілердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша күзет іс-шараларын жүргізу мәселелерін реттеуге;

      11) соғыс жағдайын енгізуге және қамтамасыз етуге байланысты мәселелерді реттеуге қолданылмайды.

      Кәсіпкерлік субъектілеріне қатысты жаңа реттегіш құралды және (немесе) талапты енгізу немесе реттеуді қатаңдату кезінде реттеушілік әсерге талдау жүргізу туралы талаптар Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Парламенті депутаттарының заң шығару бастамасы тәртібімен әзірленген заң жобаларына, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Парламентінде заң жобаларын қарау процесіне де қолданылмайды. Қазақстан Республикасы Парламенті депутаттарының заң шығару бастамасы тәртібімен енгізілген заң жобалары бойынша, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Парламентінің қарауындағы заң жобаларына депутаттардың түзетулері бойынша Қазақстан Республикасы Үкіметінің қорытындысы шеңберінде, осы бапта белгіленген негіздер бойынша реттеушілік әсерге талдау жүргізілуі мүмкін.

      4. Кәсіпкерлік субъектілеріне қатысты жаңа реттегіш құралды және (немесе) талапты енгізу, реттеуді қатаңдату кәсіпкерлік қызметті реттеу мәселелері жөніндегі ведомствоаралық комиссияның отырысында мақұлдағаннан кейін ғана жүзеге асырылады.

      Кәсіпкерлік қызметті реттеу мәселелері жөніндегі ведомствоаралық комиссия Қазақстан Республикасының кәсіпкерлік саласындағы заңнамасын жетілдіру мәселелері бойынша ұсыныстар мен ұсынымдар тұжырымдау мақсатында құрылатын, Қазақстан Республикасы Үкіметінің жанындағы консультативтік-кеңесші орган болып табылады, оның негізгі функциялары:

      1) реттеушілік әсерді талдау нәтижелерін қарау;

      2) Қазақстан Республикасында кәсіпкерлік қызметті реттеудің жай-күйі туралы жылдық есепті қарау және мақұлдау;

      3) сараптама топтарының ұсынымдарын қарау және олар бойынша шешімдер қабылдау;

      4) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өзге де функцияларды жүзеге асыру болып табылады.

      Кәсіпкерлік қызметті реттеу мәселелері жөніндегі ведомствоаралық комиссияның:

      1) орталық атқарушы және басқа да мемлекеттік органдармен және ұйымдармен өзара іс-қимыл жасауға;

      2) Қазақстан Республикасының кәсіпкерлік саласындағы заңнамасын жетілдіру мәселелері бойынша Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныстар мен ұсынымдар енгізуге;

      3) Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдары мен басқа да ұйымдарының өкілдерін кәсіпкерлік қызметті реттеу мәселелері жөніндегі ведомствоаралық комиссияның отырыстарына шақыруға және оның құзыретіне кіретін мәселелер бойынша тыңдауға;

      4) мемлекеттік органдардан және басқа да ұйымдардан коммерциялық, банктік және заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын мәліметтерді қоспағанда, қажетті материалдарды сұратуға және алуға;

      5) сараптама топтарын құруға, олар туралы ережені бекітуге және осындай сараптама топтарын қалыптастыру мен олардың қызметінің ашықтығын қамтамасыз етуге құқығы бар.

      Осы тармақтың талаптары, Қазақстан Республикасы заңдарының жобаларында кәсіпкерлік субъектілеріне қатысты реттегіш құралды және (немесе) талапты енгізу, реттеуді қатаңдату жағдайларын қоспағанда, өңірлік маңызы бар актілердің жобаларына, сондай-ақ осы баптың 3-тармағы екінші бөлігінің 3) және 4) тармақшаларында көзделген жағдайларға қолданылмайды.

      Өңірлік маңызы бар актілер деп Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжаттары және жергілікті өкілді және атқарушы органдар, оның ішінде тиісті аумақтың әкімі қабылдаған нормативтік құқықтық актілер түсініледі.

      5. Әкімшілік және (немесе) қылмыстық жауаптылықты енгізу немесе кәсіпкерлік субъектілерінің бұрыннан бар әкімшілік және (немесе) қылмыстық жауаптылығын қатаңдату жағына қарай қайта қарау реттеушілік әсерді талдаудан басқа, мыналарды:

      1) заңдық жауаптылық шараларының жазалау сипатына жол бермеуді;

      2) сол бір құқық бұзушылық үшін заңдық жауаптылықтың бірнеше түрі енгізілген жағдайда, заңдық жауаптылық мөлшерінің қисынды арақатынасын;

      3) бұзылуы реттеушілік әсерді талдау шеңберінде заңдық жауаптылыққа алып келетін талаптарды нақтылауды көздеуге тиіс.

      Ескерту. 82-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 05.11.2022 № 157-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

83-бап. Реттеушілік әсерді талдау

      1. Кейіннен мемлекеттік реттеу мақсаттарына қол жеткізуді бағалауға мүмкіндік беретін, енгізілетін реттегіш құралдың және (немесе) талаптың, реттеуді қатаңдатудың пайдасы мен шығындарын салыстырудың талдамалық рәсімі реттеушілік әсерді талдау болып табылады.

      Белгілі бір мақсаттарға қол жеткізу немесе анық айқындалған проблемаларды шешу үшін реттеудің баламалы тәсілдерін бағалау арқылы нақты реттегіш құралдарды және (немесе) талаптарды пайдалану, реттеуді қатаңдату бөлігінде мемлекеттік саясаттың пәрменділігі мен тиімділігін арттыру реттеушілік әсерді талдаудың мақсаты болып табылады.

      Реттеушілік әсерге талдау жүргізу кезінде енгізілетін реттегіш құралдың және (немесе) талаптардың, реттеуді қатаңдатудың бәсекелес ортаның жай-күйіне әсерін бағалау жүргізіледі.

      Бәсекелестікке әсерге бағалау жүргізу қағидаларын монополияға қарсы орган бекітеді.

      2. Реттеушілік әсерді талдау реттегіш құрал және (немесе) талап енгізілгенге, реттеу қатаңдатылғанға дейін, сондай-ақ қолданыстағы реттеушілік актілер бойынша жүргізіледі.

      Қолданыстағы реттеушілік актілерді талдау кәсіпкерлік саласындағы міндетті талаптар тізілімінде белгіленген мерзімдерге сәйкес жүзеге асырылады.

      Мемлекеттік органдардың осы Кодекстің 83-1-бабының қолданыстағы реттеушілік актілерді қайта қарау бөлігіндегі ережелерін орындамауы туралы ақпарат кәсіпкерлік қызметті реттеу мәселелері жөніндегі ведомствоаралық комиссияның қарауына шығарылады.

      2-1. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілдің ұсыныстарын қарау қорытындылары бойынша енгізілген кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органның ұсыныстары негізінде кәсіпкерлік субъектілеріне қатысты реттегіш құралдың және (немесе) талаптың, реттеуді қатаңдатудың күші жойылуы немесе олар қайта қаралуы мүмкін.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінде көзделген жағдайда мемлекеттік органдар осы бапқа сәйкес реттеушілік әсерді талдау рәсімін алдын ала жүргізуге тиіс.

      3. Реттеушілік әсерді талдаудың нәтижелері бойынша реттегіш құралды қолдану тиімділігіне қарай реттегіш құралдың күші жойылуы немесе өзгеше түрде қайта қаралуы мүмкін.

      Реттегіш құралды енгізу кезінде мәлімделген, кәсіпкерлік қызметті мемлекеттік реттеу мақсаттарына қол жеткізілмеген жағдайда, оның күші жойылуға жатады.

      4. Реттеушілік әсерді талдауды мемлекеттік органдар осы Кодекстің 80-бабының 2-тармағында көзделген құжаттардың жобаларына қатысты, сондай-ақ кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган, Ұлттық палата және басқа да мүдделі тұлғалар кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен жүргізеді.

      Бұл ретте соларға қатысты реттеушілік әсерді талдауды олардың әзірлеушілері жүргізетін өңірлік маңызы бар актілерді қоспағанда, реттеушілік әсерді талдауды реттеуші мемлекеттік органдар жүргізеді.

      5. Реттеушілік әсерге талдау жүргізу жаңа реттегіш құралды және (немесе) талапты енгізудің, реттеуді қатаңдатудың міндетті шарты болып табылады.

      6. Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган:

      1) реттеушілік әсерді талдау нәтижелерін қарайды және өңірлік маңызы бар актілердің жобаларын қоспағанда, реттеуші мемлекеттік органдардың, Ұлттық палатаның және басқа да мүдделі тұлғалардың белгіленген рәсімдерді сақтауы туралы қорытынды береді;

      2) реттеушілік әсерді талдаудың түйіндерімен келіспеген жағдайда, реттеушілік әсерге баламалы талдау жүргізеді;

      3) кәсіпкерлік саласындағы міндетті талаптар тізілімін қалыптастыру және жүргізу кезінде нормативтік құқықтық актінің немесе Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес міндетті талаптар қамтылатын өзге де құжаттың, Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актісі жобасының, Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік жоспарлау жүйесі құжаты жобасының немесе Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес міндетті талаптар қамтылатын өзге де құжат жобасының осы Кодекстің 9, 11, 80, 81-1 және 82-баптарының талаптарына сәйкестігін растауды қамтамасыз етеді.

      7. Облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың кәсіпкерлік саласындағы басшылықты жүзеге асыратын жергілікті атқарушы органы:

      1) реттеушілік әсерді талдау нәтижелерін қарайды және өңірлік маңызы бар актілердің жобаларын әзірлеушілердің, өңірлік палатаның және басқа да мүдделі тұлғалардың белгіленген рәсімдерді сақтауы туралы қорытынды береді;

      2) реттеушілік әсерді талдаудың түйіндерімен келіспеген жағдайда, реттеушілік әсерге баламалы талдау жүргізеді.

      Реттеушілік әсерді талдау нәтижелері "Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес құрылатын, ведомствоаралық сипаттағы мәселелер бойынша облыс, республикалық маңызы бар қала, астана әкімдігінің жанындағы консультативтік-кеңесші органның қарауына шығарылады, олардың мақұлдануы жаңа реттегіш құралды және (немесе) талапты енгізудің, реттеуді қатаңдатудың міндетті шарты болып табылады.

      8. Реттеушілік әсерді талдаудың және реттеушілік әсерге баламалы талдаудың нәтижелері жалпыға қолжетімді интернет-ресурстарда орналастырылады.

      Ескерту. 83-бап жаңа редакцияда - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.01.2022 № 101-VII (01.05.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 05.11.2022 № 157-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

83-1-бап. Кәсіпкерлік саласындағы міндетті талаптар тізілімі

      1. Кәсіпкерлік саласындағы міндетті талаптар тізілімі (бұдан әрі – талаптар тізілімі) деп экономикалық қызмет түрлерінің жалпы сыныптауышы бойынша кәсіпкерлік қызмет түрлері бөлінісінде реттеушілік актілердің жалпыға бірдей қолжетімді дерекқоры түсініледі.

      Осы баптың мақсаттары үшін реттеушілік актілер деп қолданыстағы нормативтік құқықтық актілер, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес кәсіпкерлік субъектілерінің орындауы үшін міндетті талаптар қамтылатын өзге де құжаттар түсініледі.

      Егер реттеушілік актіде кәсіпкерлік қызметтің саналуан түріне қойылатын орындалуы міндетті талаптар қамтылатын болса, мұндай акт қызметтің әрбір түріне арналған талаптар тізіліміне енгізілуге жатады.

      Осы тармақтың үшінші бөлігінің ережелері кәсіпкерлік саласындағы міндетті талаптардың тізілімін жүргізу қағидаларында енгізудің өзге тәртібі көзделген реттеушілік актілерге қолданылмайды.

      Талаптар тізілімі:

      1) талаптардың осы Кодексте көзделген оларды қалыптастыру шарттарына және кәсіпкерлік субъектілері мен мемлекеттің өзара іс-қимыл жасау қағидаттарына сәйкестігін қамтамасыз ету;

      2) кәсіпкерлік субъектілерінің қызметті жүзеге асыруы үшін міндетті талаптардың түбегейлі тізбесі туралы хабардар болуын қамтамасыз ету міндеттерін шешеді.

      2. Талаптар тізіліміне Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарын қоспағанда, экономикалық қызмет түрлерінің жалпы сыныптауышына сәйкес қызметті жүзеге асыруы кезінде кәсіпкерлік субъектілерінің орындауы үшін міндетті талаптар қамтылатын реттеушілік актілер енгізіледі.

      Талаптар тізіліміне реттеушілік актілер олардың тиімділігін бағалау, оның ішінде мемлекеттік реттеудің мәлімделген мақсаттарына қол жеткізу және осы Кодексте көзделген міндетті талаптарды қалыптастыру шарттарына және кәсіпкерлік субъектілері мен мемлекеттің өзара іс-қимыл жасау қағидаттарына сәйкестігі тұрғысынан оларға кейіннен талдау жүргізу үшін енгізіледі.

      3. Реттеушілік актілер оларды кәсіпкерлік қызметтің тиісті түрлерін реттеу кезінде қолданатын реттеуші мемлекеттік органдардың кәсіпкерлік саласындағы міндетті талаптардың тізілімін жүргізу қағидаларына сәйкес кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органға берілетін ұсынуы бойынша талаптар тізіліміне енгізіледі.

      Реттеуші мемлекеттік органдар ұсынуда кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органмен келісу бойынша реттеушілік актілерге кейіннен талдау жүргізу мерзімдерін айқындайды.

      4. Реттеушілік актілерді талдау реттеушілік әсерге талдауды жүргізу және пайдалану қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

      5. Реттеушілік актілер талаптардың тізіліміне былайша:

      1) Қазақстан Республикасының заңдары баптар бойынша;

      2) Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілері және өзге де құжаттар деректемелері көрсетіле отырып, осы актілердің немесе құжаттардың атаулары бойынша енгізіледі.

      6. Егер реттеуші мемлекеттік орган реттеушілік актіге уақтылы талдау жүргізбесе, бұл акт талаптар тізілімнен шығарылады.

      Реттеуші мемлекеттік орган осы Кодекстің 81-1-бабына сәйкес келмейтін талаптарды бұзғаны үшін кәсіпкерлерді жауаптылыққа тартуға жол бермеу мақсатында реттеушілік актілер талаптардың тізілімінде болмаған және (немесе) одан алып тасталған жағдайда:

      1) Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген талаптар бойынша – талаптар тізілімінен алып тасталған не талаптар тізілімінде болмау фактісі анықталған күннен бастап алты ай ішінде;

      2) өзге де нормативтік құқықтық актілер мен құжаттар бойынша –талаптар тізілімінен алып тасталған не талаптар тізілімінде болмау фактісі анықталған күннен бастап үш ай ішінде олардың күшін жоюға (күші жойылды деп тануға) не оларға өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізуге тиіс.

      Осы тармақтың екінші бөлігінің 1) және 2) тармақшаларында көзделген мерзімдер бұзылған жағдайда, кәсіпкерлік субъектілерінің тиісті реттеушілік актілердің талаптарын сақтамауы оларды әкімшілік жауаптылыққа тартуды болғызбауға негіз болып табылады.

      7. Талаптар тізілімін қалыптастыруды және жүргізуді кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган жүзеге асырады.

      Ескерту. 83-1-баппен толықтырылды – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

84-бап. Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу саласындағы құзыретi

      1. Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң құзыретiне мыналар жатады:

      1) алып тасталды – ҚР 05.07.2024 № 115-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      1-1) кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын әзірлеу;

      1-2) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      1-3) реттеушілік актілері талаптар тізіліміне енгізілуге жататын кәсіпкерлік қызметті реттеу салаларын айқындау;

      2) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      3) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      4) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      2. Алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      Ескерту. 84-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 30.12.2020 № 397-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.07.2024 № 115-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

85-бап. Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган және оның кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу саласындағы құзыретi

      1. Жеке кәсіпкерлікті дамыту және қолдау саласындағы басшылықты және салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын мемлекеттік орган кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган болып табылады.

      2. Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган:

      1) мемлекеттiк органдар мен олардың лауазымды адамдары жол беретiн кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң қызметiн регламенттейтiн Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзушылықтар туралы Қазақстан Республикасының Президентi мен Қазақстан Республикасының Yкiметiн хабардар етедi;

      1-1) кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастырады және іске асырады;

      2) уәкілетті мемлекеттік органдар әзірлейтін тәуекелдерді бағалау өлшемшарттарын, тексеру парақтарын бірлесіп бекіту арқылы мемлекеттік органдардың тәуекелдерді бағалау жүйесін үйлестіруді жүзеге асырады;

      3) тексеру парақтарының нысандарын әзірлейді және бекітеді;

      3-1) құқықтық статистика және арнайы есепке алу саласындағы уәкілетті органмен бақылау және қадағалау органдарының тексерулерді және профилактикалық бақылау мен қадағалауды есепке алу жөніндегі ақпаратымен алмасу бойынша өзара іс-қимыл жасайды;

      4) кәсіпкерлік субъектілерінің тізілімін жүргізеді;

      4-1) әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілерінің тізілімін жүргізеді;

      5) кәсіпкерлік субъектілерінің тізілімін жүргізу және пайдалану қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      5-1) кәсіпкерлік саласындағы міндетті талаптар тізілімін жүргізу қағидаларын бекітеді;

      5-2) реттеуші мемлекеттік органдардың тәуекелдерді бағалау және басқару жүйесін қалыптастыруы қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      6) жұмыскерлердің орташа жылдық санын және орташа жылдық кірісті есептеу қағидаларын бекітеді;

      7) реттеушілік әсерге талдауды жүргізу және пайдалану қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      8) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      9) ретеуші мемлекеттік органдарға реттеушілік әсерді талдауды жүзеге асыру мәселелері бойынша әдістемелік көмек көрсетеді және олардың қызметін үйлестіреді;

      10) Облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың кәсіпкерлік саласындағы басшылықты жүзеге асыратын жергілікті атқарушы органдарының реттеушілік әсерді талдау жөніндегі жұмыстың жай-күйі туралы есептерін қарайды;

      10-1) кәсіпкерлік қызметті реттеу мәселелері жөніндегі ведомствоаралық комиссияның қызметін қамтамасыз етеді;

      11) мемлекеттік қызметшілерді және өзге де адамдарды реттеушілік әсерді талдауды ендіру мен жүзеге асыру мәселелері бойынша оқытуды ұйымдастырады;

      12) реттеушілік әсерге баламалы талдау жүргізеді;

      13) Қазақстан Республикасында кәсіпкерлік қызметті реттеудің жай-күйі туралы жылдық есептің жобасын әзірлейді;

      13-1) ақпараттық құралдардың тізбесін әзірлейді және бекітеді;

      13-2) алып тасталды – ҚР 02.01.2021 № 399-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      13-3) алып тасталды – ҚР 02.01.2021 № 399-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      13-4) мемлекеттік органдар мен ұйымдардың бизнес-әріптестер тізілімімен интеграциялауға жататын ақпараттандыру объектілерінің тізбесін Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасымен келісу бойынша әзірлейді;

      14) жеке кәсіпкерлік субъектілерін қолдау және қорғау саласындағы бақылауды жүзеге асырады.

      3. Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган осы Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      Ескерту. 85-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 399-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.06.2021 № 52-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2021 № 95-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.07.2024 № 115-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

85-1-бап. Кәсіпкерлік субъектілерін қолдау және қорғау саласындағы мемлекеттік бақылау

      1. Кәсiпкерлiк субъектілерін қолдау және қорғау саласындағы мемлекеттiк бақылау кәсiпкерлiктi мемлекеттiк реттеудiң заңдылығы мен тиiмдiлiгiн қамтамасыз ету мақсатында жүзеге асырылады.

      2. Кәсiпкерлiк жөнiндегi уәкiлеттi орган:

      осы Кодекстiң 138 және 139-баптарында көзделген кәсіпкерлік субъектілерінің қызметі салаларындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүзеге асыратын мемлекеттiк органдарға қатысты кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң қызметi салаларында мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүзеге асыру тәртібін сақтау тұрғысынан;

      "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес рұқсаттар беруді, қызметті немесе әрекетті жүзеге асырудың басталғаны немесе тоқтатылғаны туралы хабарламаны қабылдауды жүзеге асыратын мемлекеттiк органдарға қатысты "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасы Заңының талаптарына сәйкес рұқсаттар беру, қызметті немесе әрекетті жүзеге асырудың басталғаны немесе тоқтатылғаны туралы хабарламаны қабылдау тәртібін сақтау тұрғысынан;

      талаптар тізіліміне кәсіпкерлік субъектілерінің орындауы үшін міндетті талаптарды қамтитын реттеушілік актілерді енгізуді жүзеге асыратын мемлекеттiк органдарға қатысты осы Кодекстiң 85-2-бабына сәйкес кәсiпкерлiк субъектiлерiн қорғау саласындағы мемлекеттiк бақылауды жүзеге асырады.

      3. Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган жеке кәсіпкерлік субъектілеріне мемлекеттік қолдау көрсету кезінде талаптардың сақталуы тұрғысынан жеке кәсіпкерлік субъектілерін қолдау саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асырады.

      Жеке кәсіпкерлік субъектілерін мемлекеттік қолдауды жүзеге асыратын ұйымдарға қатысты осы Кодекстің 13-тарауының талаптарына сәйкес жоспардан тыс тексерулер жүргізіледі.

      4. Осы баптың талаптары Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздік органдарына, қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органға, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне және оның құрылымына кіретін ұйымдарға және дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне тиесілі немесе оның сенімгерлік басқаруында болатын заңды тұлғаларға қолданылмайды.

      Ескерту. 85-1-баппен толықтырылды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

85-2-бап. Кәсіпкерлік субъектілерін қорғау саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру тәртібі

      1. Кәсiпкерлiк субъектiлерiн қорғау саласындағы мемлекеттiк бақылау осы бапқа сәйкес мерзiмдiк, жоспардан тыс тексерулер және қашықтан бақылау нысанында жүзеге асырылады.

      2. Мерзімдік тексеру кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органның бірінші басшысы бекіткен мерзімдік тексерулер жүргізудің жартыжылдық жоспарлары негізінде тексеру жүргізілетін жылдың алдындағы жылдың 10 желтоқсанынан кешіктірілмей және ағымдағы күнтізбелік жылдың 10 маусымына дейін жүргізіледі.

      Мерзімдік тексерулер жүргізудің жартыжылдық жоспарында:

      1) жоспардың бекітілген күні мен нөмірі;

      2) мемлекеттік органның атауы;

      3) тексерілетін мемлекеттік органның атауы, оның тұрған жері;

      4) тексеру нысанасы;

      5) тексеруді жүргізу мерзімдері;

      6) жоспарға қол қоюға уәкілеттік берілген адамның қолтаңбасы қамтылады.

      Мерзімдік тексерулер жүргізудің жартыжылдық жоспары мерзімдік тексеруді жүргізу туралы хабарлама болып табылады және кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органның интернет-ресурсында тексеру жүргізілетін жылдың алдындағы жылдың 20 желтоқсанынан және ағымдағы күнтізбелік жылдың 20 маусымынан кешіктірілмей орналастырылады.

      Мерзімдік тексерулер жүргізудің жартыжылдық жоспарына өзгерістер мен толықтырулар енгізу тексерілетін мемлекеттік орган таратылған, қайта ұйымдастырылған, оның атауы өзгертілген, мемлекеттік органдар арасында өкілеттіктер қайта бөлінген, сондай-ақ табиғи, техногендік және әлеуметтік сипаттағы төтенше жағдайлар туындаған, төтенше жағдай режимі енгізілген, эпидемияның, карантиндік объектілер мен аса қауіпті зиянды организмдер ошақтарының, инфекциялық, паразиттік аурулардың таралуы, уланулар, радиациялық авариялар мен оларға байланысты шектеулер туындаған немесе олардың туындау қатері төнген жағдайларда жүзеге асырылады.

      Осы тармақтың төртінші бөлігінде көрсетілген жағдайлар басталған кезде тексеру ұзартылуы не тоқтатыла тұруы мүмкін.

      Мерзімдік тексерулер жүргізу мерзімдері алдағы жұмыстардың көлемі, сондай-ақ алға қойылған міндеттер ескеріліп белгіленеді және он бес жұмыс күнінен аспайтын мерзімге ұзартыла отырып, он бес жұмыс күнінен аспауға тиіс. Мерзімдік тексеруді жүргізу тоқтатыла тұрған кезде мерзімдік тексеруді жүргізу мерзімі үзіледі және мерзімдік тексеру қайта басталған кезден бастап жалғасады.

      Мерзімдік тексеруді жүргізу мерзімі тек бір рет ұзартылуы мүмкін. Ұзарту кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органның уәкілетті лауазымды адамының шешімімен жүзеге асырылады. Мерзімдік тексеруді жүргізу мерзімін ұзарту тексерілетін мемлекеттік органды хабардар ете отырып, мерзімдік тексеру мерзімін ұзарту туралы қосымша актімен ресімделеді, онда тексеруді тағайындау туралы алдыңғы актінің күні мен нөмірі және ұзарту себептері көрсетіледі. Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган мерзімдік тексерудің мерзімін ұзарту туралы хабарламаны тексерілетін мемлекеттік органға табыс ету туралы хабарламамен бірге мерзімі ұзартылардан бір жұмыс күні бұрын табыс етеді.

      3. Тексеру бару арқылы, тексеруді тағайындау туралы актінің негізінде жүзеге асырылады, онда:

      1) актінің нөмірі мен күні;

      2) мемлекеттік органның атауы;

      3) тексеруді жүргізуге уәкілеттік берілген адамның (адамдардың) тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе) және лауазымы;

      4) тексеруді жүргізуге тартылатын мамандар, консультанттар мен сарапшылар туралы мәліметтер;

      5) тексерілетін мемлекеттік органның атауы, оның тұрған жері;

      6) тағайындалған тексерудің нысанасы;

      7) тексеру түрі;

      8) тексеруді жүргізу мерзімі;

      9) тексеруді жүргізу негіздері;

      10) тексерілетін кезең;

      11) тексерлетін мемлекеттік органның осы баптың 22-тармағында көзделген құқықтары мен міндеттері;

      12) тексерілетін мемлекеттік орган басшысының не оның уәкілетті адамының актіні алғаны немесе алудан бас тартқаны туралы қолтаңбасы;

      13) актіге қол қоюға уәкілеттік берілген адамның қолтаңбасы көрсетіледі.

      Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органның уәкілетті лауазымды адамы тексерулерді тағайындау, ұзарту, тоқтата тұру және қайта бастау туралы актілерге қол қояды.

      Тексеруді тағайындау туралы актіні мемлекеттік органға табыс ету күні тексеру жүргізудің басталуы деп есептеледі.

      4. Мемлекеттік органдарды мерзімдік тексерулер жүргізудің жартыжылдық жоспарларына қосу үшін мынадай ақпарат көздерінің бірі пайдаланылады:

      1) мемлекеттік органдар ұсынатын, оның ішінде автоматтандырылған ақпараттық жүйелер арқылы ұсынатын есептілік пен мәліметтерді мониторингтеу нәтижелері;

      2) мемлекеттік органдарды алдыңғы тексерулердің нәтижелері;

      3) қашықтан бақылаудың нәтижелері;

      4) расталған жолданымдардың болуы;

      5) Қазақстан Республикасының заңдарында осы Кодекстің 129, 136 және 137-баптарына сәйкес мемлекеттік бақылауды және қадағалауды жүзеге асыру тәртібі болмаған кезде мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүзеге асыру нәтижелері.

      Мерзімдік тексерулер жүргізудің жартыжылдық жоспарларын қалыптастыру үшін мемлекеттік органдарды талдау және іріктеу кезінде алдыңғы жылдың осыған ұқсас кезеңімен салыстырғандағы деректер пайдаланылуы мүмкін.

      5. Кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң қызметi салаларында мемлекеттiк бақылау мен қадағалауды жүзеге асыру тәртiбiнің сақталуы тұрғысынан тексеру кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң осы Кодекстің 138 және 139-баптарында көзделген қызметi салаларында мемлекеттiк бақылау мен қадағалауды жүзеге асыратын:

      бұзушылық орын алған кәсіпкерлік субъектілеріне қатысты тексерулердің және бару арқылы профилактикалық бақылаудың неғұрлым көп саны бар;

      бұзушылық орын алмаған кәсіпкерлік субъектілеріне қатысты тексерулердің және бару арқылы профилактикалық бақылаудың неғұрлым көп саны бар;

      өздеріне қатысты бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес берілген рұқсаттар бойынша біліктілік немесе рұқсат беру талаптарына, жіберілген хабарламалар бойынша талаптарға сәйкестігіне жүргізілетін тексеру жүзеге асырылатын бақылау мен қадағалау субъектілерінің (объектілерінің) ең аз жол берілетін шекті саны мемлекеттік бақылау мен қадағалаудың белгілі бір саласында осындай бақылау мен қадағалау субъектілері (объектілері) жалпы санының бес пайызынан аспауға тиіс болатын, автоматты режимде тәуекелдерді бағалау мен басқарудың ақпараттық жүйесі болмаған жағдайда, мемлекеттік органдарға қатысты жүзеге асырылады.

      6. "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасы Заңының талаптарына сәйкес рұқсаттарды беру, қызметтi немесе әрекеттi жүзеге асырудың басталғаны немесе тоқтатылғаны туралы хабарламаларды қабылдау тәртiбiнің сақталуы тұрғысынан тексеру рұқсаттарды беруді, қызметтi немесе әрекеттi жүзеге асырудың басталғаны немесе тоқтатылғаны туралы хабарламаларды қабылдауды жүзеге асыратын:

      кәсіпкерлік субъектілеріне рұқсаттарды беруден бас тартудың неғұрлым көп саны бар;

      рұқсаттар беруді, қызметтi немесе әрекеттi жүзеге асырудың басталғаны немесе тоқтатылғаны туралы хабарламалар қабылдауды жүзеге асыруы кезінде мемлекеттік органдарға кәсіпкерлік субъектілері жолданымдарының неғұрлым көп саны бар мемлекеттiк органдарға қатысты жүргiзiледi.

      7. Талаптар тізіліміне реттеушілік актілерді енгізу жөніндегі талаптардың сақталуы тұрғысынан тексеру осы Кодекстің 83-1-бабында көзделген талаптар бұзылған кезде мемлекеттік органдарға қатысты жүргізіледі.

      8. Жоспардан тыс тексеруге:

      1) тексерудің және (немесе) қашықтан бақылаудың нәтижелері туралы қорытындыда көрсетілген анықталған бұзушылықтарды жою туралы талаптардың орындалуын бақылау;

      2) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген кәсіпкерлік субъектілерін қорғау саласындағы талаптарды бұзудың нақты фактілері бойынша жеке және заңды тұлғалардың жолданымдары;

      3) адамның өміріне, денсаулығына, қоршаған ортаға, жеке және заңды тұлғалардың, мемлекеттің құқықтары мен заңды мүдделеріне зиян келтірілгені не зиян келтіру қатері туралы нақты фактілер бойынша прокурордың талаптары;

      4) кәсіпкерлік субъектілерін қорғау саласында жеке және заңды тұлғалардың құқықтары мен заңды мүдделерін бұзудың нақты фактілері бойынша мемлекеттік органдардың жолданымдары;

      5) Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процестік кодексiнде көзделген негіздер бойынша қылмыстық қудалау органының тапсырмасы негіз болып табылады.

      Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган тексерілетін мемлекеттік органға тексеруді жүргізу нысанасын көрсете отырып, жоспардан тыс тексеруді жүргізудің басталғаны туралы тексеру басталардан кемінде бір тәулік бұрын хабар беруге міндетті.

      9. Жоспардан тыс тексеруді жүргізу мерзімі он жұмыс күніне дейін ұзартыла отырып, он жұмыс күнінен аспауға тиіс.

      Жоспардан тыс тексеруді жүргізу мерзімі тек бір рет ұзартылуы мүмкін. Ұзарту кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органның уәкілетті лауазымды адамының шешімімен жүзеге асырылады. Жоспардан тыс тексеруді жүргізу мерзімін ұзарту тексерілетін мемлекеттік органды хабардар ете отырып, жоспардан тыс тексеру мерзімін ұзарту туралы қосымша актімен ресімделеді, онда тексеруді тағайындау туралы алдыңғы актінің күні мен нөмірі және ұзарту себептері көрсетіледі. Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган жоспардан тыс тексерудің мерзімін ұзарту туралы хабарламаны тексерілетін мемлекеттік органға табыс ету туралы хабарламамен бірге мерзімі ұзартылардан бір жұмыс күні бұрын табыс етеді.

      10. Анонимді жолданымдар берілген жағдайда, жоспардан тыс тексерулер жүргізілмейді. Тексерілетін мемлекеттік органдарға қатысты анықталған және жоспардан тыс тексеруді тағайындауға негіз болған фактілер мен мән-жайлар жоспардан тыс тексеруге жатады.

      11. Қашықтан бақылау:

      1) тексерілетін мемлекеттік органның қызметін мониторингтеу;

      2) қашықтан бақылау нысанасына қатысты қажетті ақпаратты беру туралы сұрау салу;

      3) қашықтан бақылау нысанасына қатысты қажетті ақпаратты алу мақсатында тексерілетін мемлекеттік органның басшысын не оның уәкілетті адамын шақыру арқылы жүргізіледі.

      12. Қашықтан бақылау:

      кәсіпкерлік субъектілерінің осы Кодекстің 138 және 139-баптарында көзделген қызметі салаларында мемлекеттік бақылау мен қадағалауды;

      рұқсаттар беруді, қызметтi немесе әрекеттi жүзеге асырудың басталғаны немесе тоқтатылғаны туралы хабарламалар қабылдауды;

      талаптар тізілімін қалыптастыру және жүргізу талаптарын сақтауды жүзеге асыратын тексерілетін мемлекеттік органдардың қызметін мониторингтеу арқылы жылына бір рет жүргізіледі.

      Қашықтан бақылауды жүргізу мерзімі он жұмыс күнінен аспауға тиіс. Қашықтан бақылауды жүргізу аяқталған күні тексерілетін мемлекеттік органға қашықтан бақылаудың нәтижелері туралы қорытынды жіберіледі (бұзушылықтар болған кезде).

      13. Қашықтан бақылау бармай жүргізіледі, қажет болған кезде әкімшілік құқық бұзушылық құрамының белгілерін көрсететін жеткілікті деректерді жинау үшін кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган қажетті ақпаратты беру туралы сұрау салу жібереді не қажетті ақпаратты алу мақсатында тексерілетін мемлекеттік органның басшысын не оның уәкілетті адамын шақыруды жүзеге асырады.

      Қашықтан бақылаудың нәтижелері бойынша бұзушылықтар анықталған жағдайда, қашықтан бақылаудың нәтижелері туралы қорытынды жасалады, онда:

      1) қорытындының жасалған күні, нөмірі мен орны;

      2) мемлекеттік органның атауы;

      3) тексерілетін мемлекеттік органның атауы, оның тұрған жері;

      4) қашықтан бақылауды жүргізу негізі мен нысанасы;

      5) қашықтан бақылауды жүргізу кезеңі мен мерзімдері;

      6) анықталған бұзушылықтар және талаптарды орындау мен бұзушылықтарға жол берген тұлғаларға қатысты шаралар қабылдау мерзімін көрсете отырып, оларды жою туралы талаптар көрсетіледі.

      Бұл ретте анықталған бұзушылықтарды жою туралы талаптарды орындау мерзімі қорытынды табыс етілген күннен бастап кемінде он жұмыс күнін құрайды;

      7) қашықтан бақылауды жүргізген лауазымды адамның қолтаңбасы көрсетіледі.

      Қашықтан бақылаудың нәтижелері бойынша қорытындының бір данасы тексерілетін мемлекеттік органға табыс етілгені туралы хабарламасы бар тапсырысты пошта жөнелтілімі нысанында не тексерілетін мемлекеттік органның электрондық пошта мекенжайы бойынша электрондық құжат арқылы немесе өзге де қолжетімді тәсілмен жіберіледі. Екінші данасы кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органда қалады, үшінші данасы мемлекеттік құқықтық статистика және арнайы есепке алу саласындағы қызметті өз құзыреті шегінде жүзеге асыратын мемлекеттік органға электрондық нысанда тапсырылады.

      Тексерілетін мемлекеттік орган қашықтан бақылаудың нәтижелері бойынша ескертулері және (немесе) қарсылықтары болған жағдайда, оларды жазбаша түрде баяндайды және қашықтан бақылаудың нәтижелері бойынша қорытынды табыс етілген күннен бастап үш жұмыс күні ішінде кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органға жібереді.

      Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган тексерілетін мемлекеттік органның ескертулерін және (немесе) қарсылықтарын қарауға және он жұмыс күні ішінде уәжді жауап беруге тиіс.

      14. Тексерудің нәтижелері бойынша тексеру нәтижелері туралы қорытынды жасалады, онда:

      1) қорытындының жасалған күні, нөмірі мен орны;

      2) мемлекеттік органның атауы;

      3) тексеруді тағайындау туралы актінің (бар болса, мерзімін ұзарту туралы қосымша актінің) күні мен нөмірі;

      4) тексеруді жүргізген адамдардың тегі, аты, әкесінің аты (егер олар жеке басын куәландыратын құжаттарда көрсетілсе) және лауазымдары;

      5) тексеруді жүргізуге тартылатын мамандар, консультанттар мен сарапшылар туралы мәліметтер;

      6) тексерілетін мемлекеттік органның атауы, оның тұрған жері;

      7) тексеру нысанасы;

      8) тексеру түрі;

      9) тексеруді жүргізу мерзімі және кезеңі;

      10) тексерудiң нәтижелерi, оның iшiнде анықталған бұзушылықтар, олардың сипаты туралы мәлiметтер;

      11) талаптарды орындау және бұзушылықтарға жол берген тұлғаларға қатысты шаралар қабылдау мерзімін көрсете отырып, анықталған бұзушылықтарды жою туралы талаптар;

      12) тексерілетін мемлекеттік орган басшысының не оның уәкілетті адамының, сондай-ақ тексеруді жүргізу кезiнде болған адамдардың қорытындымен танысқаны немесе танысудан бас тартқаны туралы мәлiметтер, олардың қолтаңбасы немесе қол қоюдан бас тартуы туралы жазба;

      13) тексеруді жүргізген лауазымды адамдардың қолтаңбасы көрсетіледі.

      Тексеру нәтижелері туралы қорытындыға, бар болса, тексерудің нәтижелеріне байланысты құжаттар немесе олардың көшірмелері қоса беріледі.

      Анықталған бұзушылықтарды жою туралы талаптарды орындау мерзімі тексеру нәтижелері туралы қорытынды табыс етілген күннен бастап кемінде он жұмыс күнін құрайды.

      15. Тексеру нәтижелері туралы қорытындының бірінші данасы мемлекеттік құқықтық статистика және арнайы есепке алу саласындағы қызметті өз құзыреті шегінде жүзеге асыратын мемлекеттік органға электрондық нысанда тапсырылады, екінші данасы тексерілетін мемлекеттік органға (басшысына не оның уәкілетті адамына) танысу және анықталған бұзушылықтарды жою бойынша шаралар қабылдау және басқа да әрекеттер жасау үшін қолын қойғызып қағаз жеткізгіште немесе электрондық нысанда табыс етіледі, үшінші данасы кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органда қалады.

      Тексерілетін мемлекеттік орган тексерудің нәтижелері бойынша ескертулері және (немесе) қарсылықтары болған жағдайда, оларды жазбаша түрде баяндайды және тексеру нәтижелері туралы қорытынды табыс етілген күннен бастап үш жұмыс күні ішінде кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органға жібереді. Тексеруді жүргізген лауазымды адам тексеру нәтижелері туралы қорытындыға тиісті жазба жасайды.

      Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган тексерілетін мемлекеттік органның ескертулерін және (немесе) қарсылықтарын қарауға және он жұмыс күн ішінде уәжді жауап беруге тиіс.

      16. Тексеруді жүргізу кезінде Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптарды бұзушылық болмаған жағдайда, тексеру нәтижелері туралы қорытындыға тиісті жазба жасалады.

      17. Тексерілетін мемлекеттік органға тексерудi тағайындау туралы актiде (бар болса, мерзімін ұзарту туралы қосымша актіде) көрсетiлген тексерудi аяқтау мерзiмiнен кешiктiрмей, тексеру нәтижелерi туралы қорытынды табыс етілген күн тексеру мерзiмiнiң аяқталуы деп есептеледi.

      18. Тексерудің немесе қашықтан бақылаудың нәтижелері туралы қорытындыда көрсетілген анықталған бұзушылықтарды жою туралы талаптар тексерілетін мемлекеттік органдардың орындауы үшін міндетті болып табылады.

      Тексерілетін мемлекеттік орган тексерудің немесе қашықтан бақылаудың нәтижелері туралы қорытындыда көрсетілген анықталған бұзушылықтарды жою мерзімі өткеннен кейін тексерудің немесе қашықтан бақылаудың нәтижелері туралы қорытындыда көрсетілген мерзім ішінде кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органға анықталған бұзушылықтарды жою туралы ақпаратты ұсынуға міндетті.

      Тексерілетін мемлекеттік орган тексерудің немесе қашықтан бақылаудың нәтижелері туралы қорытындыда көрсетілген анықталған бұзушылықтарды жою туралы ақпаратты белгіленген мерзімде ұсынбаған немесе толық ұсынбаған жағдайда, кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган осы баптың 8-тармағы бірінші бөлігінің 1) тармақшасына сәйкес жоспардан тыс тексеруді тағайындайды.

      Тексерілетін мемлекеттік орган анықталған бұзушылықтарды жою туралы ұсынылған ақпаратқа бұзушылықты жою фактісін дәлелдейтін материалдарды қоса береді. Мұндай жағдайда жоспардан тыс тексеруді жүргізу талап етілмейді.

      19. Егер тексерулер немесе қашықтан бақылау осы бапта белгіленген тексерулерді немесе қашықтан бақылауды жүргізу жөніндегі талаптарды бұза отырып жүргізілсе, олар жарамсыз деп танылады.

      20. Тексеруді немесе қашықтан бақылауды жүзеге асыру кезінде тексерілетін мемлекеттік органның құқықтары мен заңды мүдделері бұзылған жағдайда, тексерілетін мемлекеттік орган кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органның лауазымды адамдарының шешімдеріне, әрекеттерiне (әрекетсiздiгiне) жоғары тұрған лауазымды адамға не сотқа Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен шағым жасауға құқылы.

      21. Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органның лауазымды адамдарының тексеруді немесе қашықтан бақылауды жүргізу кезінде:

      1) тексерілетін мемлекеттік орган белгілеген рұқсаттамалық және объектішілік режим талаптарын сақтай отырып, тексеру нысанасына сәйкес тексерілетін мемлекеттік органның аумағына және үй-жайларына кедергісіз кіруге;

      2) Қазақстан Республикасының мемлекеттік құпиялар және заңмен қорғалатын өзге де құпия туралы заңнамасының талаптарын сақтай отырып, тексерудің немесе қашықтан бақылаудың нәтижелерi туралы қорытындыға қоса тігу үшiн қағаз және электрондық жеткiзгiштердегі құжаттарды (мәліметтерді) не олардың көшiрмелерiн алуға, сондай-ақ тексерудің немесе қашықтан бақылаудың нысанасына сәйкес автоматтандырылған дерекқорларға (ақпараттық жүйелерге) қол жеткiзуге;

      3) мемлекеттік органдардың, ведомстволық бағынысты және өзге де ұйымдардың мамандарын, консультанттары мен сарапшыларын тартуға;

      4) аудио-, фото- және бейнетүсiрiлiмді жүзеге асыруға құқығы бар.

      Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органның лауазымды адамдары тексеруді немесе қашықтан бақылауды жүргізу кезінде:

      1) Қазақстан Республикасының заңнамасын, тексерілетін мемлекеттік органның құқықтары мен заңды мүдделерiн сақтауға;

      2) тексеруді немесе қашықтан бақылауды осы бапта белгіленген тәртіп негізінде және соған қатаң сәйкестікте жүргізуге;

      3) тексеруді жүргізу кезеңінде тексерілетін мемлекеттік органның белгіленген жұмыс режиміне кедергі келтірмеуге;

      4) тексерілетін мемлекеттік органның не оның уәкілетті өкілінің тексеруді жүргізу кезінде болуына кедергі келтірмеуге, тексерудің немесе қашықтан бақылаудың нысанасына жататын мәселелер бойынша түсіндірме беруге;

      5) тексерілетін мемлекеттік органға тексерудің немесе қашықтан бақылаудың нысанасына жататын қажетті ақпаратты беруге;

      6) тексерілетін мемлекеттік органға тексеруді тағайындау туралы актіде (бар болса, мерзімін ұзарту туралы қосымша актіде) немесе қашықтан бақылаудың нәтижелері туралы қорытындыда (болған кезде) көрсетілген тексеру немесе қашықтан бақылау аяқталған мерзімнен кешіктірмей, тексерудің немесе қашықтан бақылаудың нәтижелері туралы қорытындыны табыс етуге;

      7) тексеруді немесе қашықтан бақылауды жүргізу нәтижесінде алынған құжаттар мен мәліметтердің сақталуын қамтамасыз етуге;

      8) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптарды бұзушылықтардың алдын алу, анықтау және жолын кесу бойынша Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес берілген өкілеттіктерді уақтылы әрі толық көлемде орындауға міндетті.

      Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органның тексеруді жүргізу үшін келген лауазымды адамдары тексерілетін мемлекеттік органға:

      1) тексеруді тағайындау туралы актіні;

      2) қызметтік куәлікті (сәйкестендіру картасын) көрсетуге міндетті.

      22. Тексерілетін мемлекеттік органдар не олардың уәкілетті өкілдері тексеруді немесе қашықтан бақылауды жүргізу кезінде:

      1) кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органның тексеруді жүргізу үшін келген лауазымды адамдарын:

      тексеруді тағайындау туралы актіде (бар болса, мерзімін ұзарту туралы қосымша актіде) көрсетілген, осы бапта белгіленген мерзімдерге сәйкес келмейтін мерзімдер асып кеткен не өтіп кеткен;

      осы баптың 21-тармағының үшінші бөлігінде көзделген құжаттар болмаған жағдайларда тексеруге жібермеуге;

      2) егер құжаттар мен мәліметтер жүргізілетін тексерудің немесе қашықтан бақылаудың нысанасына жатпаса, оларды ұсынбауға;

      3) тексерудің немесе қашықтан бақылаудың нәтижесінде анықталған бұзушылықтар бойынша қосымша уақыт және (немесе) қаржы шығындары қажет болған жағдайда, үш жұмыс күнінен кешіктірмей кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органға бұзушылықтарды жою мерзімдерін ұзарту туралы өтінішпен жүгінуге;

      4) тексерудің немесе қашықтан бақылаудың нәтижелері туралы қорытындыға, сондай-ақ кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органның лауазымды адамдарының әрекеттерiне (әрекетсiздiгiне) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен шағым жасауға;

      5) кәсiпкерлiк жөнiндегi уәкiлеттi органның лауазымды адамдарының заңға негізделмеген, тексерілетін мемлекеттік органның қызметін шектейтін тыйымдарын орындамауға;

      6) тексеруді немесе қашықтан бақылауды жүзеге асыру процесін, сондай-ақ кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органның лауазымды адамының тексеру немесе қашықтан бақылау шеңберінде жасайтын жекелеген әрекеттерін лауазымды адамның қызметіне кедергі келтірмей, аудио- және бейнетехника құралдарының көмегімен тіркеп-белгілеуге құқылы.

      Тексерілетін мемлекеттік органдар не олардың уәкілетті өкілдері тексеруді немесе қашықтан бақылауды жүргізу кезінде:

      1) кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органның лауазымды адамдарының тексерілетін мемлекеттік органның аумағына және үй-жайларына кедергісіз кіруін қамтамасыз етуге;

      2) Қазақстан Республикасының мемлекеттік құпиялар туралы, коммерциялық, салықтық не заңмен қорғалатын өзге де құпияны қорғау жөніндегі заңнамасының талаптарын сақтай отырып, кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органның лауазымды адамдарына қағаз және электрондық жеткізгіштердегі құжаттарды (мәліметтерді) не олардың көшірмелерін тексерудің немесе қашықтан бақылаудың нәтижелері туралы қорытындыға қоса тігу үшін ұсынуға, сондай-ақ тексерудің немесе қашықтан бақылаудың нысанасына сәйкес автоматтандырылған дерекқорларға (ақпараттық жүйелерге) қолжетімділік беруге;

      3) тексеру басталған күні тексеруді тағайындау туралы актіні және тексеру немесе қашықтан бақылау аяқталған күні жүргізілген тексерудің немесе қашықтан бақылаудың нәтижелері туралы қорытындыны алғаны туралы белгі қоюға;

      4) егер осы Кодексте не Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында өзгеше көзделмесе, тексеруді немесе қашықтан бақылауды жүргізу кезеңінде тексерілетін құжаттарға өзгерістер мен толықтырулар енгізуге жол бермеуге;

      5) басшының не оның уәкілетті адамының тексеру тағайындалған мерзімдерде тексерілетін мемлекеттік орган тұрған жерде болуын қамтамасыз етуге міндетті.

      23. Егер тексеруді және (немесе) қашықтан бақылауды жүргізу нәтижесінде тексерілетін мемлекеттік органның осы Кодекстің 7, 13, 29 және 30-тарауларында белгіленген талаптарды және Қазақстан Республикасы заңнамасының басқа да талаптарын бұзу фактісі анықталатын болса, әкiмшiлiк құқық бұзушылық құрамының белгiлерiн көрсететiн жеткiлiктi деректер болған кезде кәсiпкерлiк жөнiндегi уәкiлеттi органның лауазымды адамдары өкілеттіктері шегiнде, бұзушылықтарға жол берген тұлғаларды Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген жауаптылыққа тарту бойынша шаралар қабылдайды.

      24. Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган кәсіпкерлік субъектілерін қорғау саласындағы мемлекеттік бақылаудың қорытындылары бойынша кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеудің заңдылығы мен тиімділігін қамтамасыз ету мақсатында:

      кәсіпкерлік субъектілерінің осы Кодекстің 138 және 139-баптарында көзделген қызметі салаларында мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүзеге асыру;

      рұқсаттарды беру, қызметтi немесе әрекеттi жүзеге асырудың басталғаны немесе тоқтатылғаны туралы хабарламаны қабылдау;

      талаптар тізілімін жүргізу кезінде кәсіпкерлік қызметті реттеу бөлігінде Қазақстан Республикасының заңнамасын жетілдіру бойынша ұсынымдарды қажет болған кезде тұжырымдайды.

      Ескерту. 85-2-баппен толықтырылды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

86-бап. Реттеуші мемлекеттік органдар және олардың кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу саласындағы құзыреті

      1. Мыналар:

      1) мемлекеттік бақылау және қадағалау жүзеге асырылатын жекелеген салада немесе мемлекеттік басқару саласында басшылықты жүзеге асыратын мемлекеттік органдар;

      2) кәсіпкерлік субъектілеріне қатысты реттегіш құрал және (немесе) талап, реттеуді қатаңдату енгізілген немесе енгізілуі жоспарланып отырған жекелеген салада немесе мемлекеттік басқару саласында басшылықты жүзеге асыратын мемлекеттік органдар реттеуші мемлекеттік органдар болып табылады.

      2. Мемлекеттік бақылау және қадағалау жүзеге асырылатын жекелеген салада немесе мемлекеттік басқару саласында басшылықты жүзеге асыратын реттеуші мемлекеттік органдардың құзыретіне:

      1) мемлекеттік бақылау және қадағалау жүзеге асырылатын тиісті салада (аяда) мемлекеттік бақылау және қадағалау саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру;

      2) өз құзыреті шегінде осы Кодекстің 143-бабының 1-тармағында көзделген нормативтік құқықтық актілерді, сондай-ақ "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес берілген рұқсаттар бойынша біліктілік немесе рұқсат беру талаптарына, жіберілген хабарламалар бойынша талаптарға сәйкестігіне жүргізілетін тексерулер жүргізу графиктерін және бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылаудың жартыжылдық тізімдерін бекіту;

      3) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес мемлекеттік бақылауды және қадағалауды ұйымдастыру;

      4) мемлекеттік бақылау және қадағалау тиімділігінің мониторингін жүзеге асыру;

      4-1) құқықтық статистика және арнайы есепке алу саласындағы уәкілетті органның мемлекеттік бақылау мен қадағалау жүргізуді жетілдіру жөніндегі ұсыныстарын қарау және шешімдерді, оның ішінде Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізу жолымен қабылдау;

      5) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де функцияларды жүзеге асыру жатады.

      3. Кәсіпкерлік субъектілеріне қатысты реттегіш құрал және (немесе) талап, реттеуді қатаңдату енгізілген немесе енгізілуі жоспарланып отырған жекелеген салада немесе мемлекеттік басқару саласында басшылықты жүзеге асыратын реттеуші мемлекеттік органдардың құзыретіне:

      1) кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органға кәсіпкерлік қызметті реттеудің жай-күйі туралы есептерді ұсыну;

      2) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асыру жатады.

      Ескерту. 86-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2021 № 95-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

87-бап. Бақылау және қадағалау органдары және олардың кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу саласындағы құзыреті

      1. Тексерілетін субъектілер қызметінің осы Кодекстің 132-бабының 2-тармағына сәйкес Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптарға сәйкестігі тұрғысынан байқауды және тексеруді жүзеге асыратын мемлекеттік органдар, олардың ведомстволары мен аумақтық бөлімшелері, сондай-ақ жергілікті атқарушы органдар бақылау және қадағалау органдары болып табылады.

      2. Бақылау және қадағалау органдарының құзыретіне:

      1) тиісті салада мемлекеттік бақылау және қадағалау саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру;

      2) өз құзыреті шегінде осы Кодекстің 143-бабының 1-тармағында көзделген нормативтік құқықтық актілерді, сондай-ақ тексерулер жүргізудің жартыжылдық кестелерін әзірлеу;

      3) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес мемлекеттік бақылауды және қадағалауды жүргізу;

      4) мемлекеттік бақылау және қадағалау тиімділігінің мониторингін жүргізу;

      5) мемлекеттік бақылау және қадағалау жүргізуді жетілдіру жөнінде ұсыныстар енгізу;

      6) осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де функцияларды жүзеге асыру жатады.

      Ескерту. 87-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

88-бап. Монополияға қарсы органның кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу саласындағы құзыреті

      Ескерту. 88-бап алып тасталды - ҚР 28.12.2016 № 34-VI Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).

89-бап. Өзге де мемлекеттік органдардың кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу саласындағы құзыреті

      Мемлекеттік органдар өз құзыреті шегінде кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу саласында:

      1) кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастыруға және іске асыруға қатысады;

      2) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге да заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

90-бап. Жергілікті атқарушы органдардың кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу саласындағы құзыреті

      Қазақстан Республикасының жергілікті атқарушы органдары:

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      1) тармақшаны алып тастау көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (31.12.2025 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      1) өз құзыреті шегінде әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына рұқсат етілетін шекті бөлшек сауда бағаларын бекітуді;

      2) Қазақстан Республикасының рұқсаттар және хабарламалар туралы заңнамасына сәйкес рұқсат беру рәсімдерін, хабарламалар қабылдауды;

      2-1) реттеушілік әсерге баламалы талдау жүргізуді;

      2-2) кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органға реттеушілік әсерді талдау жөніндегі жұмыстың жай-күйі туралы есептер ұсынуды;

      2-3) Бірыңғай есеп беру күнін ұйымдастыру мен өткізуді;

      2-4) алып тасталды – ҚР 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      2-5) алып тасталды – ҚР 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      3) жергілікті мемлекеттік басқару мүддесінде Қазақстан Республикасының заңнамасында жергілікті атқарушы органдарға жүктелетін өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      Ескерту. 90-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2020 № 397-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

7-1-тарау. Монополияға қарсы орган және оның өкілеттіктері

      Ескерту. Кодекс 7-1-тараумен толықтырылды - ҚР 28.12.2016 № 34-VI Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).

90-1-бап. Монополияға қарсы органның жүйесі

      1. Монополияға қарсы органның біртұтас жүйесін орталық мемлекеттік орган және оған бағынысты аумақтық бөлімшелер құрайды.

      2. Аумақтық бөлімшелер өзінің қызметін Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген өкілеттіктері және орталық мемлекеттік орган бекіткен ереже шегінде жүзеге асырады.

      Ескерту. 90-1-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

90-2-бап. Монополияға қарсы органның міндеттері

      Монополияға қарсы органның міндеттері:

      1) адал бәсекелестікті дамытуға жәрдемдесу;

      2) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтардың алдын алу, анықтау және тергеп-тексеру, жолын кесу;

      3) экономикалық шоғырлануды реттеу;

      4) бәсекелестікті шектейтін нарық субъектілерін монополиясыздандыру болып табылады.

      Ескерту. 90-2-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

90-3-бап. Монополияға қарсы органға басшылық

      Монополияға қарсы органға басшылықты оның бірінші басшысы жүзеге асырады.

      Ескерту. 90-3-бап жаңа редакцияда – ҚР 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

90-4-бап. Монополияға қарсы органның басқа мемлекеттердiң монополияға қарсы органдарымен өзара iс-қимылы

      1. Еуразиялық экономикалық одақ шеңберiнде монополияға қарсы орган халықаралық шарттарға сәйкес, оның ішінде Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіпке сәйкес хабарламалар, ақпарат беру туралы сұрау салулар жіберу, консультациялар жүргiзу, тергеп-тексерулер туралы хабардар ету арқылы Еуразиялық экономикалық одаққа қатысушы мемлекеттердiң монополияға қарсы органдарымен өзара іс-қимылды жүзеге асырады.

      2. Монополияға қарсы орган халықаралық ұйымдарға қатысу шеңберінде өзге мемлекеттердің монополияға қарсы органдарына сұрау салулар жіберуге және олардың сұрау салулары бойынша ақпарат беруге құқылы.

90-5-бап. Монополияға қарсы және құқық қорғау органдарының өзара іс-қимылы

      1. Монополияға қарсы орган өз өкілеттіктері шегінде Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдарымен өзара іс-қимылды мынадай нысандарда жүзеге асырады:

      1) құқық қорғау органдарына бәсекелестікті қорғау саласындағы құқық бұзушылықтардың анықталған фактілері туралы хабарлайды;

      2) құқық қорғау органдарының сұрау салуы бойынша тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-күйі туралы талдамалық ақпаратты береді;

      3) құқық қорғау органдарының сұрау салулары бойынша өз құзыреті шегінде сараптамалар жүргізеді және Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының мәселелері бойынша қорытындылар береді;

      4) құқық қорғау органдарының, олардың аумақтық бөлімшелерінің қаулылары мен сұрау салулары бойынша өз қызметкерлерін Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарды тергеп-тексеру жөніндегі процестік әрекеттер мен іс-шараларға қатысу үшін сарапшылар ретінде жібереді.

      2. Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары өз өкілеттіктері шегінде монополияға қарсы органмен өзара іс-қимылды мынадай нысандарда жүзеге асырады:

      1) монополияға қарсы органға Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын анықталған құқық бұзушылықтар туралы хабарлайды;

      2) монополияға қарсы органның сұрау салулары мен өтініштері бойынша:

      Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарды тергеп-тексеру жөніндегі бірлескен іс-шараларды өткізу, сондай-ақ монополияға қарсы орган қызметкерлерінің қызметтік міндеттерін орындауына кедергі келтіретін құқыққа қайшы әрекеттердің жолын кесу үшін қызметкерлерін жібереді;

      Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылардың тұрған жерін анықтау және Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде белгіленген тәртіппен монополияға қарсы органның жазбаша сұрау салуларына сәйкес әкімшілік жауаптылыққа тарту үшін оларды монополияға қарсы органға жеткізу жөнінде шаралар қолданады;

      Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процестік кодексінде белгіленген тәртіппен монополияға қарсы орган ұсынатын, қылмыстық жазаланатын бәсекелестікке қарсы әрекеттердің белгілері бар материалдар бойынша сотқа дейінгі тергеп-тексеру жүргізу туралы шешім қабылдайды, бұл жөнінде монополияға қарсы органға хабардар етеді;

      монополияға қарсы органға Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтардың дәлелдемелерін табуға және бекітуге практикалық көмек көрсетеді.

90-6-бап. Монополияға қарсы органның құзыреті

      Монополияға қарсы орган:

      1) бәсекелестiктi қорғау және монополистiк қызметтi шектеу саласындағы мемлекеттiк саясаттың iске асырылуын жүзеге асырады;

      2) бәсекелестікті қорғау және монополистік қызметті шектеу саласында мемлекеттік органдар мен өзге де ұйымдарды салааралық үйлестіруді жүзеге асырады;

      3) бәсекелестікті қорғау және монополистік қызметті шектеу мәселелері бойынша халықаралық ынтымақтастықты жүзеге асырады;

      4) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының сақталуына мемлекеттік бақылауды жүзеге асырады;

      5) мемлекеттік, жергілікті атқарушы органдардың, мемлекет нарық субъектілерінің қызметін реттеу функцияларын берген ұйымдардың бәсекелестікті шектеуге және (немесе) жоюға бағытталған актілерінің, әрекеттерінің (әрекетсіздігінің) жолын кеседі;

      6) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      6-1) экономикалық шоғырлануға келісім алу туралы өтінішхатты қарайды;

      7) Қазақстан Республикасының табиғи монополиялар туралы заңнамасында көзделген бұзушылықтарды қоспағанда, тиісті тауар нарығында үстем немесе монополиялық жағдайды теріс пайдаланудың алдын алады және оны жояды;

      7-1) бәсекелестікті қорғау және монополистік қызметті шектеу шеңберінде табиғи монополиялар және квазимемлекеттік сектор субъектілерінің міндетті қызметтерді көрсету қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      8) нарық субъектілерінің бәсекелестікке қарсы келісімдерін және келісілген әрекеттерін, жосықсыз бәсекелестікті болғызбайды және олардың жолын кеседі;

      9) бәсекелестікті қорғау, монополистік қызметті шектеу және тауар нарықтарының жұмыс істеуі саласындағы нормативтік-құқықтық актілерді келіседі;

      10) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының нормаларын қолдану туралы ақпаратты таратуды және адал бәсекелестікті насихаттауды жүзеге асырады;

      11) тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-күйін талдауды жүзеге асырады;

      12) конгломераттар қызметін талдауды және мониторингтеуді жүзеге асырады;

      13) алып тасталды – ҚР 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      14) қоғамдық маңызы бар нарықтарды талдау әдістемесін әзірлейді және бекітеді;

      15) мемлекеттік кәсіпорындар және акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу пайыздан астамы мемлекетке тиесілі заңды тұлғалар және олармен үлестес заңды тұлғалар құрылатын және (немесе) олар қосымша қызмет түрлерін жүзеге асыратын тауар нарықтарына зерттеп-қарау жүргізу жөніндегі әдістемелерді, мемлекеттік кәсіпорындарға және акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу пайыздан астамы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне тиесілі заңды тұлғаларға және олармен үлестес заңды тұлғаларға қатысты – Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкімен келісу бойынша әзірлейді және бекітеді;

      16) тауар нарықтарындағы экономикалық шоғырлануды бағалау әдістемесін әзірлейді және бекітеді;

      17) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органмен келісу бойынша қаржы нарықтарындағы экономикалық шоғырлануды бағалау әдістемесін әзірлейді және бекітеді;

      18) үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық субъектісі белгілеген монополиялық жоғары (төмен), монопсониялық төмен бағаны анықтайды;

      19) монополиялық жоғары (төмен) және монопсониялық төмен бағаны анықтау жөніндегі әдістемелерді бекітеді;

      20) нарық субъектілерінің, мемлекеттік, жергілікті атқарушы органдардың, мемлекет нарық субъектілерінің қызметін реттеу функцияларын берген ұйымдардың Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылық фактілері бойынша осы Кодексте белгіленген тәртіппен тергеп-тексеру жүргізеді;

      20-1) мемлекеттік кәсіпорындардың, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерiнiң) елу пайыздан астамы мемлекетке тиесілі заңды тұлғалардың және олармен үлестес тұлғалардың қызметіне жүзеге асырылатын қызмет түрлерін құру, кеңейту және (немесе) өзгерту кезінде монополияға қарсы органның келісімін алу, сондай-ақ монополияға қарсы органның келісімі алынған сол қызмет түрлерін ғана жүзеге асыру тұрғысынан мониторинг жүргізу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      20-2) мемлекеттік кәсіпорындардың, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерiнiң) елу пайыздан астамы мемлекетке тиесілі заңды тұлғалардың және олармен үлестес тұлғалардың қызметіне жүзеге асырылатын қызмет түрлерін құру, кеңейту және (немесе) өзгерту кезінде монополияға қарсы органның келісімін алу, сондай-ақ монополияға қарсы органның келісімі алынған сол қызмет түрлерін ғана жүзеге асыру тұрғысынан мониторингті жүзеге асырады;

      21) банктік құпияны, сақтандыру құпиясын және бағалы қағаздар нарығындағы коммерциялық құпияны қоспағанда, Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен мемлекеттік органдардан, оның ішінде мемлекеттік статистика саласындағы уәкілетті органнан, мемлекеттік кірістер органдарынан, нарық субъектілерінен, сондай-ақ лауазымды адамдардан және өзге де жеке және заңды тұлғалардан осы Кодексте көзделген өкілеттіктерді жүзеге асыру үшін қажетті ақпаратты, оның ішінде коммерциялық және заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын ақпаратты сұратады және алады;

      22) нарық субъектілеріне:

      осы Кодекстің нормаларын бұзушылықтарды тоқтату және (немесе) олардың салдарларын жою;

      бастапқы жағдайды қалпына келтіру;

      осы Кодекске қайшы келетін шарттарды бұзу немесе өзгерту;

      экономикалық шоғырлануды реттеу кезінде мәмілелерді бұзу немесе оларды жарамсыз деп тану арқылы олардың күшін жою қажеттілігі;

      егер белгілі бір сатушылармен (өнім берушілермен) не сатып алушылармен шарт жасасудан негізсіз бас тарту немесе жалтару бұзушылық болып табылған жағдайда, өзге нарық субъектісімен шарт жасасу туралы орындалуға міндетті нұсқамалар шығарады;

      23) мемлекеттік, жергілікті атқарушы органдарға, мемлекет нарық субъектілерінің қызметін реттеу функцияларын берген ұйымдарға осы Кодекске қайшы келетін өздері қабылдаған актілердің күшін жою немесе оларды өзгерту, бұзушылықтарды жою, сондай-ақ өздері жасасқан келісімдер мен мәмілелерді бұзу, күшін жою немесе өзгерту және бәсекелестікті қамтамасыз етуге бағытталған әрекеттер жасау туралы орындалуға міндетті нұсқамалар енгізеді;

      24) Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде белгіленген тәртіппен әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы істерді қарайды және әкімшілік жазалар қолданады, Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтар туралы істерді қарау бойынша сотқа қатысады;

      25) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуына байланысты қылмыстық құқық бұзушылықтар белгілері бойынша сотқа дейінгі тергеп-тексеруді жүргізу үшін құқық қорғау органдарына материалдар жібереді;

      26) жыл сайын, 1 маусымнан кешіктірмей, Қазақстан Республикасының Президентіне және Қазақстан Республикасының Премьер-Министріне жекелеген тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-күйі және монополистік қызметті шектеу жөнінде қолданылатын шаралар туралы жылдық есепті жібереді, сондай-ақ оны өзінің интернет-ресурсында орналастырады;

      27) жыл сайын, есепті жылдан кейінгі жылдың 5 қаңтарынан кешіктірмей, Қазақстан Республикасының Үкіметіне мемлекеттік кәсіпорындарды, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерiнiң) елу пайыздан астамы мемлекетке тиесілі заңды тұлғаларды және олармен үлестес заңды тұлғаларды бәсекелестік ортаға беру жөніндегі ұсыныстарды және мемлекеттік кәсіпорындар, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерiнiң) елу пайыздан астамы мемлекетке тиесілі заңды тұлғалар және олармен үлестес заңды тұлғалар жүзеге асыратын қызмет түрлерінің тізбесін жаңартып отыру жөнінде ұсыныстарды жібереді;

      28) бәсекелестікті қорғау және монополистік қызметті шектеу саласында жүргiзілетiн мемлекеттік саясаттың ақпараттық ашықтығын қамтамасыз етедi, оның ішінде тоқсан сайын, есепті айдан кейінгі айдың он бесінен кешіктірмей, бұқаралық ақпарат құралдарында, оның ішінде өзінің интернет-ресурсында өз қызметі туралы мәлiметтердi орналастырады;

      29) мемлекеттік монополия, арнайы құқық субъектісі өндіретін және (немесе) өткізетін тауарлардың бағаларына сараптама жүргізеді;

      30) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен құқық қорғау органдарына жедел-іздестіру іс-шараларын жүргізу туралы жүгінеді;

      31) нарық субъектісінің, мемлекеттік, жергілікті атқарушы органның, мемлекет нарық субъектілерінің қызметін реттеу функцияларын берген ұйымның лауазымды адамына Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзуға алып келуі мүмкін әрекетті (әрекетсіздікті) жасауға жол бермеу туралы жазбаша нысанда алдын ала ескерту жібереді;

      32) мемлекеттік құпияларды және заңмен қорғалатын өзге де құпияны қамтитын ақпаратты қоспағанда, өзінің интернет-ресурсында тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-күйіне талдауды орналастырады;

      33) нарық субъектісінің, мемлекеттік, жергілікті атқарушы органның, мемлекет нарық субъектілерінің қызметін реттеу функцияларын берген ұйымның әрекеттерінде (әрекетсіздігінде) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылық белгілерінің болуы туралы хабарламаны нарық субъектілеріне, мемлекеттік, жергілікті атқарушы органдарға, мемлекет нарық субъектілерінің қызметін реттеу функцияларын берген ұйымдарға жібереді;

      34) монополияға қарсы орган қабылдаған бәсекелестікті қорғау саласындағы нормативтік құқықтық актілерге ресми түсіндірме береді;

      35) нарық субъектілері келісімдерінің жобаларын Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының талаптарына сәйкестігі немесе сәйкес еместігі тұрғысынан қарау қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      36) нарық субъектілері үшін монополияға қарсы комплаенстің үлгілік сыртқы актілерін әзірлейді және бекітеді;

      37) нарық субъектісі (нарық субъектілері) жіберетін монополияға қарсы комплаенстің сыртқы актісінің Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының нормаларына сәйкестігін белгілейді;

      38) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарды тергеп-тексеру нәтижелері туралы ақпаратты, монополияға қарсы органның шешімін өзінің интернет-ресурсында орналастырады;

      39) осы Кодекске қайшы келетін шарттарды бұзу, өзгерту және (немесе) мәмілелерді жарамсыз деп тану туралы сотқа талап-арыз береді;

      39-1) алып тасталды – ҚР 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      39-2) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылық белгілерін анықтау мақсатында тауар нарықтарында бағаларға мониторинг жүргізу тәртібін әзірлейді және бекітеді;

      39-3) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылық белгілерін анықтау мақсатында тауар нарықтарында бағаларға мониторингті жүзеге асырады;

      39-4) мемлекеттік органдар мен заңды тұлғалардың Қазақстан Республикасы Президентінің тапсырмасы бойынша бастама жасалған, экономиканы қолдау, халықтың іскерлік белсенділігі мен жұмыспен қамтылуын ынталандыру үшін дағдарысқа қарсы іс-шаралар кешенін іске асыру жөніндегі қызметін қоспағанда, мемлекеттік қолдау шараларын көрсететін тұлғалардың қызметіне осы Кодекстің 194-бабында көзделген талаптардың сақталуы тұрғысынан мониторингті жүзеге асырады;

      39-5) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен республикалық мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасына бизнес-жоспарды, республикалық мемлекеттік инвестициялық жобаның инвестициялық ұсынысын, республикалық мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасының конкурстық (аукциондық) құжаттамасын, оның ішінде оларға жекеше әріптестердің мемлекеттік функциялардың іске асырылуын қамтамасыз етуін көздейтін жобалар бойынша бәсекелестікті қорғау және монополистік қызметті шектеу саласына қатысты бөлігінде өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізу кезінде келіседі;

      40) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      Ескерту. 90-6-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 28.10.2019 № 268-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 352-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.01.2022 № 101-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз); 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

90-7-бап. Монополияға қарсы орган қызметкерлерінің құқықтары

      Монополияға қарсы орган қызметкерлерінің қызметтік міндеттерін атқару, оның ішінде Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуы туралы өтініштерді қарау, Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылық туралы істерді тергеп-тексеру, экономикалық шоғырлануды реттеу және бәсекелестік деңгейінің жай-күйін айқындау кезінде, өздеріне жүктелген өкілеттіктерге сәйкес қызметтік куәліктерін не сәйкестендіру карталарын және монополияға қарсы органның Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарға тергеп-тексеру жүргізу туралы шешімін көрсеткен кезде:

      1) Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын сақтай отырып, мемлекеттік органдар мен нарық субъектілерінің үй-жайлары мен аумақтарына кедергісіз кіруге;

      2) монополияға қарсы орган белгілеген, бес жұмыс күнінен кем болмайтын мерзімдерде мемлекеттік, жергілікті атқарушы органдардан, нарық субъектілерінен, лауазымды адамдардан және өзге де жеке және заңды тұлғалардан жазбаша ақпарат, сондай-ақ Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының жол берілген бұзушылық фактілері бойынша жазбаша және (немесе) ауызша түсініктемелер сұратуға және алуға құқығы бар.

      Қосымша уақыт шығындары қажет болған жағдайда, осы тармақшаның бірінші бөлігінде аталған тұлғалар монополияға қарсы органға сұрау салу бойынша ақпарат беру мерзімін ұзарту туралы уәжді өтінішпен жүгінуге құқылы.

      Сұрау салу бойынша ақпарат беру мерзімін ұзарту туралы немесе ұзартудан бас тарту туралы шешім уәжді өтініш алынған кезден бастап екі жұмыс күні ішінде қабылданады;

      3) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асыруға құқығы бар.

      Ескерту. 90-7-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.11.2019 № 273-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

90-8-бап. Коммерциялық, қызметтік және заңмен қорғалатын өзге де құпияның сақталуын қамтамасыз ету

      1. Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жағдайларды қоспағанда, монополияға қарсы орган өз өкілеттіктерін жүзеге асыру кезінде алған коммерциялық, қызметтік және заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын ақпарат жария етілуге жатпайды.

      2. Монополияға қарсы органның қызметкерлері коммерциялық, қызметтік және заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын ақпаратты жария еткені үшін Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылықта болады.

      3. Монополияға қарсы органның не оның лауазымды адамдарының коммерциялық, қызметтік және заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын ақпаратты жария етуі нәтижесінде жеке немесе заңды тұлғаға келтірілген зиян Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес өтелуге жатады.

8-тарау. ЖЕКЕ КӘСІПКЕРЛІКТІ МЕМЛЕКЕТТІК ҚОЛДАУ

91-бап. Жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау ұғымы

      Жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау деп Қазақстан Республикасында жеке кәсіпкерлікті дамытуды ынталандыру, кәсіпкерлік бастаманы іске асыру үшін қолайлы құқықтық, экономикалық жағдайлар жасау жөніндегі мемлекеттік шаралар кешені түсініледі.

92-бап. Жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдаудың негізгі бағыттары

      1. Жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау мынадай негізгі бағыттар бойынша жүзеге асырылады:

      1) шағын және орта кәсіпкерлік, оның ішінде әлеуметтік кәсіпкерлік;

      2) агроөнеркәсіптік кешен және ауылдық жердегі кәсіпкерлік қызметтің ауыл шаруашылығына жатпайтын түрлері;

      3) өнеркәсіпті мемлекеттік ынталандыру;

      3-1) инновациялық қызмет;

      4) арнайы экономикалық аймақтар;

      4-1) индустриялық аймақтар;

      5) инвестициялық қызмет;

      6) отандық тауар өндірушілердің кәсіпкерлігі;

      6-1) жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң креативті индустриялар саласындағы қызметі;

      7) тұрғын үй құрылысы;

      8) қалдықтармен жұмыс істеу.

      9) туристік қызмет.

      2. Жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген жағдайларда өзге де бағыттар бойынша да жүзеге асырылуы мүмкін.

      Ескерту. 92-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.04.2019 № 243-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 401-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 30.04.2021 № 34-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.06.2021 № 52-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

93-бап. Жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдаудың негізгі түрлері

      1. Жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдаудың мынадай негізгі түрлерін қамтиды:

      1) қаржылық және мүліктік қолдау;

      2) инфрақұрылымдық қолдау;

      3) жеке кәсіпкерлікті қолдау мен дамытудың қаржы институттарын, мемлекеттiк органдар жанынан жеке кәсiпкерлiк проблемаларын зерделеу және оны дамыту ұсыныстарын әзiрлеу жөнiндегi ғылыми-зерттеу институттарын құруды және дамытуды қамтитын институционалдық қолдау;

      4) қаржылай емес қолдау.

      2. Жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау осы Кодексте және Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдаудың өзге де түрлерін көздейді.

      Ескерту. 93-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 04.07.2018 № 174-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

94-бап. Жеке кәсіпкерлікті қаржылық және мүліктік қолдау

      1. Жеке кәсіпкерлікті қаржылық және мүліктік қолдау:

      1) тауарлардың (жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің) кепілдік берілген көлемін сатып алу;

      2) бюджет қаражаты есебінен қарыздар беру;

      3) екінші деңгейдегі банктер, ұлттық даму институттары және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өзге де заңды тұлғалар арқылы кредит беруді ұйымдастыру;

      4) мемлекеттік және инвестициялық гранттар беру;

      5) жеке кәсіпкерлік субъектілеріне екінші деңгейдегі банктер, Қазақстанның Даму Банкі және лизинг қызметін жүзеге асыратын өзге де заңды тұлғалар беретін кредиттер және олар жасайтын лизинг мәмілелері бойынша сыйақы мөлшерлемесін субсидиялау;

      5-1) тұрғын үй құрылысы мақсаттары үшін жеке кәсіпкерлік субъектілеріне екінші деңгейдегі банктер беретін кредиттер бойынша сыйақы мөлшерлемелерін сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен субсидиялау;

      5-2) "жасыл" жобаларды іске асыру мақсаттары үшін екінші деңгейдегі банктер жеке кәсіпкерлік субъектілеріне беретін кредиттер бойынша сыйақы мөлшерлемесін субсидиялау;

      6) жеке кәсіпкерлік субъектілеріне микроқаржы ұйымдары беретін микрокредиттер бойынша сыйақы мөлшерлемесін субсидиялау;

      6-1) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жеке кәсіпкерлік субъектілері шығарған және қызметін Қазақстан Республикасының аумағында жүзеге асыратын қор биржасының тізіміне енгізілген облигациялар бойынша купондық сыйақы мөлшерлемесін субсидиялау;

      6-2) "жасыл" облигациялар, оның ішінде "Астана" халықаралық қаржы орталығының актілеріне сәйкес шығарылғандар және "Астана" халықаралық қаржы орталығы биржасының тізіміне енгізілгендер бойынша купондық сыйақы мөлшерлемесін субсидиялау;

      7) шығыстарды және (немесе) шығындарды өтеу және (немесе) субсидиялау;

      8) жеке кәсіпкерлік субъектілерінің кредиттеріне ішінара кепілдік беру;

      8-1) жеке кәсіпкерлік субъектілерінің қаржы лизингіне ішінара кепілдік беру;

      8-2) эмитенттердің облигациялары, оның ішінде Қазақстан Республикасының аумағында қызметін жүзеге асыратын қор биржасының тізіміне және "Астана" халықаралық қаржы орталығы қор биржасының ресми тізіміне енгізілген "жасыл" облигациялар бойынша ішінара кепілдік беру;

      9) лизинг;

      10) осы Кодексте және Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген жеке кәсіпкерлікті қаржылық және мүліктік қолдаудың өзге де шараларын беру арқылы жүзеге асырылады.

      2. Мемлекеттік қаржылық қолдау тәртібін, нысандарын, мемлекеттік қаржылық қолдауға жататын жеке кәсіпкерлік субъектілері қызметін жүзеге асыратын экономика саласын (салаларын), мемлекеттік қаржылық қолдау көрсету үшін тартылатын заңды тұлғаны (тұлғаларды), қаржылық қолдау мөлшерлерін және мемлекеттік қаржылық қолдау көрсету үшін қажетті басқа да шарттарды кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органмен келісу бойынша тиісті салалардағы уәкілетті органдар бекітеді.

      3. Жеке кәсіпкерлік субъектілерін бірнеше салалық мемлекеттік органның құзыретіне жататын экономиканың әртүрлі салаларында ұсынылатын мемлекеттік қаржылай және мүліктік қолдау тәртібін, нысандарын, мөлшерін және оларға қолдау көрсетуге қажетті басқа да шарттарды Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.

      Ескерту. 94-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 401-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 12.07.2022 № 138-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

95-бап. Жеке кәсіпкерлікті дамытудың арнайы қоры

      1. Жеке кәсіпкерлік субъектілерінің бастамаларын мемлекет тарапынан қаржылық қолдауды, оның ішінде Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша құрылған, акцияларының бақылау пакеті ұлттық басқарушы холдингке тиесілі кәсіпкерлікті дамытудың арнайы қоры (бұдан әрі – арнайы қор) жүзеге асырады.

      Жеке кәсіпкерлікті қаржылық және қаржылық емес қолдауды ұсыну арқылы Қазақстан Республикасында жеке кәсіпкерлікті сапалы дамытуға жәрдемдесу арнайы қор қызметінің негізгі мақсаты болып табылады.

      Арнайы қордың негізгі міндеттері:

      1) микроқаржы ұйымдарының қызметін дамыту;

      2) жеке кәсіпкерлік субъектілері екінші деңгейдегі банктерден және өзге де заңды тұлғалардан кредиттер, микрокредиттер, лизинг алған кезде олардың міндеттемелеріне кепілдік беру жүйесін, сондай-ақ эмитенттердің облигациялары, оның ішінде Қазақстан Республикасының аумағында қызметін жүзеге асыратын қор биржасының тізіміне және "Астана" халықаралық қаржы орталығы қор биржасының ресми тізіміне енгізілген "жасыл" облигациялар бойынша кепілдік беру жүйесін құру;

      3) қаржы лизингін дамыту;

      4) жеке кәсіпкерлікті жүзеге асыру, оның ішінде жеке кәсіпкерлікті қаржылық және мүліктік қолдау мәселелері бойынша оқыту және консалтинг;

      5) жеке кәсіпкерлік мәселелері бойынша ақпараттық-талдамалық қолдау;

      6) қаражатты екiншi деңгейдегi банктерде және өзге де заңды тұлғаларда негізделген түрде орналастыру жолымен, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында тікелей көзделген өзге де тәсілдермен жеке кәсіпкерлік субъектілерін қаржыландыру;

      7) жеке кәсіпкерлік субъектілеріне екінші деңгейдегі банктер, Қазақстанның Даму Банкі және лизинг қызметін жүзеге асыратын өзге де заңды тұлғалар беретін кредиттер және олар жасайтын лизинг мәмілелері бойынша сыйақы мөлшерлемесін субсидиялау;

      7-1) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жеке кәсіпкерлік субъектілері шығарған және қызметін Қазақстан Республикасының аумағында жүзеге асыратын қор биржасының тізіміне енгізілген облигациялар бойынша купондық сыйақы мөлшерлемесін субсидиялау;

      8) жеке кәсіпкерлік идеясын насихаттау;

      9) жеке кәсіпкерлік субъектілерін қолдау бағдарламаларының іске асырылуына мониторингті жүзеге асыру;

      10) арнайы қордың жарғысына сәйкес басқа да міндеттер болып табылады.

      2. Арнайы қордың міндеттерін іске асыру тәртібі мен шарттарын ұлттық басқарушы холдинг айқындайды.

      Ескерту. 95-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

96-бап. Қаржылай емес қолдау

      1. Қаржылай емес қолдау жеке кәсіпкерлік субъектілері мен олардың жұмыскерлерінің бәсекеге қабілетті тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер) шығаруына және еңбек өнімділігін арттыруына мүмкіндік беретін кәсіби деңгейін арттыру, қолайлы және бәсекелес кәсіпкерлік орта құру, кәсіпкерлік бастама мен кәсіпкерлікті дамытуды ынталандыру мақсатында жүзеге асырылады.

      2. Жеке кәсіпкерлік субъектілері мен кәсіпкерлік бастамасы бар халықты қаржылай емес қолдау кәсіпкерлікті қолдауға бағытталған мемлекеттік және өзге де бағдарламалар шеңберінде бюджет қаражаты мен Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де көздер есебінен:

      1) жеке кәсіпкерлікті дамыту бойынша оқу семинар-тренингтері мен ғылыми-практикалық конференциялар ұйымдастыру;

      2) шетелдік тағылымдамаларды ұйымдастыру;

      3) жеке кәсіпкерлікті жүзеге асыру практикасы, жаңа технологиялар нарығы туралы әдістемелік оқу құралдарын, ақпараттық бюллетеньдерді тарату;

      4) кәсіби деңгейде түсіндірмелер, ұсынымдар және консультациялардың өзге де нысандарын ұсыну;

      5) басқарушылық, қаржылық, заңдық, кадрлық, технологиялық және өзге де мәселелерді шешу үшін түрлі сала мамандарынан, оның ішінде тәлімгерлік форматында сараптамалық практикалық көмек көрсету;

      6) шетелдік озық технологиялардың трансфертіне жәрдемдесу;

      7) отандық тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) экспортқа ілгерілету кезінде сервистік-ақпараттық қолдау;

      8) жеке кәсіпкерлік субъектілерін оқытуды ұйымдастыру үшін мамандарды даярлау;

      9) жеке кәсіпкерлік субъектілері мен кәсіпкерлік бастамасы бар халықтың жұмыста пайдалануы үшін талдамалық ақпаратты (анықтамалықтарды, статистикалық жинақтарды, анықтамаларды, ақпараттық хаттарды, есептерді, баяндамаларды және өзге де материалдарды) дайындау және тарату;

      10) жергілікті және оқшау ресурстардан алынған тауарларды (өнімді) айқындау және оларды ішкі және (немесе) сыртқы нарықтарға одан әрі ілгерілетуге жәрдемдесу;

      11) кәсіпкерлікті танымал ету жөніндегі іс-шараларды жүргізу;

      12) кәсіпкерлер, сондай-ақ мүдделі тұлғалар арасындағы ынтымақтастықты жолға қоюға жәрдем көрсету арқылы жүзеге асырылады.

      3. Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган қаржылай емес қолдауды жүзеге асыру мақсатында өзінің интернет-ресурсында мынадай ақпаратты:

      1) жеке кәсіпкерлік субъектілері мен кәсіпкерлік бастамасы бар халықты қолдауға бағытталған мемлекеттік және өзге де бағдарламалар және олардың іске асырылуы туралы;

      2) экономикалық қызмет түрлері бойынша сыныптай отырып, жеке кәсіпкерлік субъектілерінің саны туралы;

      3) жеке кәсіпкерлік субъектілері мен кәсіпкерлік бастамасы бар халықты қолдау инфрақұрылымын құратын ұйымдар туралы, осындай ұйымдардың жеке кәсіпкерлік субъектілері мен кәсіпкерлік бастамасы бар халыққа қолдау көрсету шарттары мен тәртібі туралы;

      4) жеке кәсіпкерлік субъектілері мен кәсіпкерлік бастамасы бар халықты қаржылай және қаржылай емес қолдау шаралары туралы;

      5) кәсіпкерлік ортаға, инвестициялық ахуалға және жеке кәсіпкерлікті дамыту инфрақұрылымына жүргізілген талдау нәтижелері туралы;

      6) жеке кәсіпкерліктің дамуы мен кәсіпкерлік бастамасы бар халықты қолдауды қамтамасыз етуге бағытталған реттеушілік саясаттың консультативтік құжаттары, нормативтік құқықтық актілер мен мемлекеттік жоспарлау жүйесі саласындағы құқықтық актілердің жобалары туралы;

      7) жеке кәсіпкерлік субъектілерін дамытуға және кәсіпкерлік бастамасы бар халыққа қажетті, осы Кодексте, Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де ақпаратты орналастырады.

      4. Мемлекеттік қаржылай емес қолдау тәртібін, нысандарын, мемлекеттік қаржылай емес қолдауға жататын жеке кәсіпкерлік субъектілері қызметін жүзеге асыратын экономика саласын (салаларын), мемлекеттік қаржылай емес қолдау көрсету үшін тартылатын заңды тұлғаны (тұлғаларды) және мемлекеттік қаржылай емес қолдау көрсетуге қажетті басқа да шарттарды тиісті салалардың уәкілетті органдары кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органмен келісу бойынша бекітеді.

      5. Жеке кәсіпкерлік субъектілерін бірнеше салалық мемлекеттік органның құзыретіне жататын экономиканың әртүрлі салаларында ұсынылатын мемлекеттік қаржылай емес қолдау тәртібін, нысандарын және оларға қолдау көрсетуге қажетті басқа да шарттарды Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.

      Ескерту. 96-бап жаңа редакцияда – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

97-бап. Жеке кәсіпкерлікті инфрақұрылымдық қолдау

      Жеке кəсіпкерлікті инфрақұрылымдық қолдау жеке кəсіпкерлік субъектілері мен кәсіпкерлік бастамасы бар халықты қолдау инфрақұрылымын құру және дамыту арқылы қамтамасыз етіледі, ол өз ісін ұйымдастыруға жәрдемдесуді, құқық, маркетинг, инжиниринг және менеджмент саласында ақпарат беруді, коммерциялық негізде материалдық-техникалық, қаржылық және басқа да ресурстармен қамтамасыз етуде қолдау көрсетуді қоса алғанда, жеке кəсіпкерлік субъектілері мен кәсіпкерлік бастамасы бар халықтың жұмыс істеуі мен дамуының жалпы жағдайларын қамтамасыз ететін құрылып жатқан немесе жұмыс істеп тұрған ұйымдардың кешені ретінде түсініледі.

      Жеке кәсіпкерлік субъектілері мен кәсіпкерлік бастамасы бар халықты қолдау инфрақұрылымына кәсіпкерлерге қызмет көрсету орталықтары, бизнес-инкубаторлар және "Өнеркәсіптік саясат туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген өнеркәсіптік-инновациялық инфрақұрылым элементтері жатады.

      Ескерту. 97-бап жаңа редакцияда – ҚР 04.07.2018 № 174-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

98-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау және дамыту саласындағы құзыреті

      1. Қазақстан Республикасының Үкiметi:

      Жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау және дамыту саласында:

      1) жеке кәсiпкерлiктi қолдау және дамыту саласындағы мемлекеттiк саясаттың негiзгi бағыттарын әзiрлейдi;

      2) жеке кәсіпкерлікті қолдаудың мемлекеттік жүйесін қалыптастырады;

      3) жеке кәсіпкерлікке мемлекеттік қолдау көрсету тәртібін айқындайды;

      4) Үкiмет жанынан жеке кәсiпкерлiк мәселелерi жөнiндегi консультативтiк-кеңесшi органдарды құрады және таратады;

      5) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      6) алып тасталды – ҚР 26.12.2018 № 202-VI (01.01.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      7) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      8) бәсекеге қабiлеттi салаларды құру мен жетiлдiрудi, жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiн дамытуды және олар өндіретін өнiмнiң сапасын арттыруды ынталандыратын мемлекеттiк саясатты айқындайды және iске асырады;

      9) бәсекелестiктi дамытуға және инновацияларға, материалдық активтерге инвестицияларды, сондай-ақ ұзақ мерзiмдi инвестицияларды ынталандыруға септігін тигізетін нормативтiк құқықтық актiлерді әзiрлейдi;

      10) экономиканың жекелеген секторларында кластерлер құруды ынталандырады;

      11) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      12) Қазақстан Республикасының экономикасына инвестицияларды ұлғайту және инновациялар ендiрудi жеделдету мақсатында ұлттық даму институттарын құрады;

      13) жекелеген салаларда жеке кәсiпкерлiк субъектiлерi арасындағы бәсекелестiктi дамыту үшiн жағдайлар жасай отырып, осы салаларды кедендік-тарифтiк және тарифтiк емес әдiстермен уақытша қорғауды жүзеге асырады;

      14) ұлттық экспорттаушыларға қатысты басқа ел орнатқан кедергiлердi жоюға шаралар қолданады;

      15) жеке кәсіпкерлік субъектiлерiн келiсiлген бiрлескен экспорттық саясатты жүргiзуге ынталандырады;

      16) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      17) сапа менеджментi жүйесiн ендіруді ынталандыру арқылы ұлттық өнiмнiң бәсекеге қабiлеттiлiгiн арттыруға жағдайлар жасайды;

      18) басқа елдердiң аумағында ұлттық экспорттаушылардың мүдделерiн қолдау арқылы сыртқы сұранысқа жағдайлар жасайды;

      19) Ұлттық палатамен және жеке кәсiпкерлiк субъектiлерi мен жұмыс берушiлердің бiрлестiктерiмен өзара іс-қимыл жасайды;

      20) саланың немесе кластерлердiң проблемаларын шешу үшiн ғылыми-зерттеу ұйымдарын құрады, iргелi және қолданбалы ғылыми-зерттеулердi қаржыландырады;

      21) халықтың әлеуметтiк осал топтарын жеке кәсiпкерлiкке тарту жөнiнде шаралар әзiрлейдi;

      22) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      23) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      Инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау және өнеркәсіпті мемлекеттік ынталандыру саласында:

      1) инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын әзірлейді;

      2) мемлекеттік технологиялық саясаттың негізгі бағыттарын әзірлейді және оларды жүзеге асыруды ұйымдастырады;

      3) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес инновациялық даму саласындағы ұлттық даму институтын және дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан көп пайызы тікелей не жанама түрде мемлекетке тиесілі, инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау шараларын іске асыруға уәкілеттік берілген өзге де заңды тұлғалардың тізбесін айқындайды;

      4) Қазақстан Республикасы Үкіметінің жанындағы Технологиялық саясат жөніндегі кеңесті құрады және ол туралы ережені және оның құрамын бекітеді;

      5) ұлттық экономиканың, оның ішінде оның өнеркәсіптік-инновациялық құрамдас бөлігінің тұрақтылығы мен орнықты дамуын қамтамасыз ету мақсатында инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау шараларын енгізуді, олардың күшін жоюды, сондай-ақ оларды қолдану тәртібін көздейтін нормативтік құқықтық актілерді қабылдайды;

      6) "Өнеркәсіптік саясат туралы" және "Ғылым және технологиялық саясат туралы" Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өнеркәсіпті мемлекеттік ынталандыру шараларын жүзеге асырады.

      2. Алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      Ескерту. 98-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 03.07.2017 № 86-VI Конституциялық заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.12.2018 № 202-VI (01.01.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 25.06.2020 № 347-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 01.07.2024 № 104-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

99-бап. Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органның жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау және дамыту саласындағы құзыреті

      Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган:

      1) жеке кәсіпкерлікті дамыту және мемлекеттік қолдау жөніндегі мемлекеттік саясатты қалыптастырады және іске асырады;

      2) шағын және орта кәсiпкерлiктi қолдаудың және дамытудың мемлекеттiк шараларының орындалуын ұйымдастырады және үйлестiредi;

      2-1) өндірістік қызметті ұйымдастыру және халыққа қызмет көрсету саласын дамыту үшін мемлекеттік меншіктің пайдаланылмайтын объектілерін және олар алып жатқан жер учаскелерін кейіннен меншікке өтеусіз бере отырып, шағын және орта кәсіпкерлік субъектілеріне мүліктік жалдауға (жалға) немесе сенімгерлік басқаруға беру қағидаларын бекітеді;

      2-2) жеке кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын, орталық мемлекеттік, жергілікті өкілді және атқарушы органдар әзірлейтін нормативтік құқықтық актілердің жобаларын, Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарының жобаларын, мемлекеттік жоспарлау жүйесі саласындағы құқықтық актілердің жобаларын, сондай-ақ Қазақстан Республикасы қатысушы болуға ниеттенетін халықаралық шарттарды сараптама кеңестерінің қарауын ұйымдастырады;

      2-3) жеке кәсіпкерлік субъектілерін дамыту үшін кедергілерді жою мақсатында экономика салаларының жұмыс істеуіне талдау жүргізеді;

      2-4) жеке кәсіпкерлік субъектілеріне ішкі және сыртқы нарықтардың жай-күйі туралы экономикалық ақпарат беруді ұйымдастырады;

      2-5) жеке кәсіпкерлік субъектілерінің бірлестіктерін аккредиттеуден өткізу қағидаларын бекітеді;

      3) жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiн қаржыландыру және оларға кредит беру жөнiндегi шараларды жетiлдiру туралы ұсыныстар әзiрлейдi;

      4) кәсiпкерлiк ортаға, инвестициялық ахуалға және жеке кәсiпкерлiктi дамыту инфрақұрылымына талдау жүргiзедi;

      5) жеке кәсiпкерлiктi қолдауды және дамытуды қамтамасыз ететiн нормативтiк құқықтық актiлердi әзiрлейді;

      6) республика өңiрлерiнде шағын және орта кәсiпкерлiк инфрақұрылымын қалыптастыру мен дамытуға ықпал етеді;

      7) Қазақстан Республикасы Мемлекеттік жоспарлау жүйесінің инновациялық, инвестициялық және индустриялық даму саласындағы құжаттарын iске асыруға шағын және орта кәсiпкерлiктiң қатысуы үшiн жағдайлар жасайды;

      8) инвесторлар, грант берушi халықаралық ұйымдар үшiн жеке кәсiпкерлiктi қолдау және дамыту мәселелерiнде жағдайлар жасайды;

      9) жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiне әдiснамалық көмек ұйымдастырады;

      10) жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң тауарлардың, жұмыстардың, көрсетiлетiн қызметтердiң халықаралық нарықтарына шығуы үшiн жағдайлар жасайды;

      11) жеке кәсiпкерлiктi дамыту саласында халықаралық ынтымақтастықты жүзеге асырады;

      12) жеке кәсiпкерлiктi дамыту және қолдау жөнiндегi мемлекеттiк саясатты насихаттайды;

      13) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      Ескерту. 99-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

100-бап. Өнеркәсіпті мемлекеттік ынталандыру саласындағы уәкілетті орган және оның жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау саласындағы құзыреті

      Өнеркәсіпті мемлекеттік ынталандыру саласындағы уәкілетті орган "Өнеркәсіптік саясат туралы" және "Ғылым және технологиялық саясат туралы" Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өнеркәсіпті мемлекеттік ынталандыруды жүзеге асырады.

      Ескерту. 100-бап жаңа редакцияда - ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен; өзгеріс енгізілді – ҚР 01.07.2024 № 104-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

100-1-бап. Инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы уәкілетті орган және оның жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау саласындағы құзыреті

      1. Инновациялық және технологиялық даму саласында басшылықты, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген шектерде салааралық үйлестіруді және инновациялық қызметті мемлекеттік қолдауды іске асыруға қатысуды жүзеге асыратын орталық атқарушы орган инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы уәкілетті орган болып табылады.

      2. Инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы уәкілетті орган:

      1) инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастырады және іске асырады;

      1-1) мемлекеттік технологиялық саясатты қалыптастырады және іске асырады;

      2) инновациялық гранттар берудің басым бағыттарын айқындайды;

      3) технологиялар мен инновацияларды дамыту бөлігінде ұлттық басқарушы холдингтердің, ұлттық холдингтердің және ұлттық компаниялардың даму жоспарларын, дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан көп пайызы мемлекетке тиесілі заңды тұлғалардың, олармен үлестес заңды тұлғалардың, ұлттық басқарушы холдингтердің (Ұлттық әл-ауқат қорын қоспағанда), ұлттық холдингтердің, ұлттық компаниялардың (Ұлттық әл-ауқат қорының тобына кіретін ұлттық компанияларды қоспағанда) және олармен үлестес заңды тұлғалардың даму жоспарлары мен іс-шаралар жоспарларын келіседі;

      3-1) инновациялық және технологиялық даму бөлігінде Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжаттарын келіседі;

      4) Қазақстан Республикасы Үкіметінің жанындағы Технологиялық саясат жөніндегі кеңес туралы ережені әзірлейді және Қазақстан Республикасының Үкіметіне оның құрамын қалыптастыру жөнінде ұсыныстар енгізеді;

      4-1) технологиялық болжамдауды жүзеге асыру, технологиялық құзыреттердің салалық орталықтарының жұмыс істеуі, технологиялық тұғырнамаларды ұйымдастыру және нысаналы технологиялық бағдарламаларды әзірлеу әдістемесі мен өлшемшарттарын әзірлейді және бекітеді;

      5) технологияларды коммерцияландыруға инновациялық гранттар беру қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      6) салаларды технологиялық дамытуға инновациялық гранттар беру қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      7) жұмыс істеп тұрған кәсіпорындарды технологиялық дамытуға инновациялық гранттар беру қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      8) алып тасталды - ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      9) инновациялық гранттар беру кезінде инновациялық даму саласындағы ұлттық даму институтының көрсетілетін қызметтеріне ақы төлеу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      9-1) бизнес-инкубациялауды дамытуға жәрдемдесу жөніндегі қызметтерді көрсету қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      9-2) жобалар инновациялылығының өлшемшарттарын айқындау жөніндегі әдістемені әзірлейді және бекітеді;

      9-3) цифрлық трансформация және Индустрия 4.0-ді енгізу жөніндегі мемлекеттік саясатты қалыптастыруға қатысады;

      9-4) инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен өңірлерде мемлекеттік технологиялық саясаттың іске асырылуын мониторингтеуді жүзеге асырады;

      10) құзыреті шеңберінде мемлекеттік бағдарламалардың іске асырылуы мен орындалуын қамтамасыз етеді және оған жауапты болады;

      11) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      Ескерту. 8-тарау 100-1-баппен толықтырылды - ҚР 25.06.2020 № 347-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 21.05.2024 № 86-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

101-бап. Мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган және оның жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау саласындағы құзыреті

      1. Мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган стратегиялық және экономикалық жоспарлау, бюджет саясатын тұжырымдау мен қалыптастыру саласындағы, сондай-ақ өңірлік даму саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастыру және іске асыру бойынша басшылықты және салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын орталық атқарушы орган болып табылады.

      2. Мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган:

      1) инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау және өнеркәсіпті мемлекеттік ынталандыру саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастыруға және іске асыруға қатысады;

      2) Қазақстан Республикасының Үкіметіне экономиканың басым секторларын айқындау жөнінде ұсыныстар енгізеді;

      3) өнеркәсіптік-инновациялық қызмет саласында білікті кадр ресурстарымен қамтамасыз етуді және жұмыспен қамтуды реттеуді үйлестіруді жүзеге асырады;

      4) индустриялық-инновациялық жүйенің тиімділігін бағалауды жүзеге асырады;

      5) ұлттық басқарушы холдингтердің, ұлттық холдингтердің және ұлттық компаниялардың даму жоспарларын, дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан көп пайызы мемлекетке тиесілі заңды тұлғалардың, олармен үлестес заңды тұлғалардың, ұлттық басқарушы холдингтердің (Ұлттық әл-ауқат қорын қоспағанда), ұлттық холдингтердің, ұлттық компаниялардың (Ұлттық әл-ауқат қорының тобына кіретін ұлттық компанияларды қоспағанда) және олармен үлестес заңды тұлғалардың даму жоспарлары мен іс-шаралар жоспарларын келіседі;

      6) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      Ескерту. 101-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

102-бап. Сыртқы сауда қызметін реттеу саласындағы уәкілетті орган және оның жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау саласындағы құзыреті

      1. Сыртқы сауда қызметін реттеу саласындағы уәкілетті орган шикізаттық емес тауарлар мен көрсетілетін қызметтердің экспортын дамыту және ілгерілету саласында басшылықты, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген шектерде сыртқы сауда қызметін реттеу саласында салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын орталық атқарушы орган болып табылады.

      2. Сыртқы сауда қызметін реттеу саласындағы уәкілетті орган:

      1) тергеп-тексеру жүргізетін органмен арнайы қорғау, демпингке қарсы және өтемақы шаралары мәселелері бойынша өзара іс-қимыл жасайды;

      2) тергеп-тексеру жүргізетін органға арнайы қорғау, демпингке қарсы және өтемақы шараларын қолдану алдындағы тергеп-тексерулерге бастама жасау жөнінде ұсыныстар енгізеді;

      3) Қазақстан Республикасы мемлекеттік органдарының арнайы қорғау, демпингке қарсы және өтемақы шаралары мәселелері бойынша жұмысын үйлестіреді;

      4) арнайы қорғау, демпингке қарсы және өтемақы шаралары мәселелері бойынша ұсыныстарды қалыптастырады және Қазақстан Республикасының мүдделі мемлекеттік органдарымен келіседі;

      5) арнайы қорғау, демпингке қарсы және өтемақы шаралары мәселелері бойынша нормативтік құқықтық актілерді әзірлейді;

      6) басқа елдердің ресми органдарымен және халықаралық ұйымдармен өзара іс-қимыл жасайды;

      7) алып тасталды - ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      8) алып тасталды - ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      9) алып тасталды - ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      10) алып тасталды - ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      11) алып тасталды - ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      12) Қазақстан Республикасының халықаралық міндеттемелерін ескере отырып, экспортты ілгерілету жөніндегі шараларды өз құзыреті шегінде әзірлейді және бекітеді;

      13) Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      Ескерту. 102-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 02.04.2019 № 241-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 25.06.2020 № 347-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 399-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

103-бап. Мемлекеттік органдардың және жергілікті атқарушы органдардың инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы құзыреті

      Мемлекеттік органдар және жергілікті атқарушы органдар инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы өз құзыреті шегінде:

      1) инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастыруға және іске асыруға қатысады;

      2) мемлекеттік технологиялық саясатты қалыптастыруға және іске асыруға қатысады;

      3) Технологиялық саясат жөніндегі кеңесте қарау үшін жетекшілік ететін бағыттарда технологиялық құзыреттердің салалық орталықтарын, нысаналы технологиялық бағдарламаларды айқындау және технологиялық тұғырнамаларды ұйымдастыру жөнінде ұсыныстар енгізеді;

      4) инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы уәкілетті органға инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау шараларын іске асыру, сондай-ақ инновацияларды дамыту жөніндегі индикаторларға қол жеткізу туралы ақпаратты береді;

      5) инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы уәкілетті органға инновациялық гранттар берудің басым бағыттарын айқындау жөнінде ұсыныстар енгізеді;

      6) Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжаттарын орындауды қамтамасыз етеді;

      7) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      Ескерту. 103-бап жаңа редакцияда – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

104-бап. Өзге де мемлекеттік органдардың жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау саласындағы құзыреті

      Мемлекеттік органдар өз құзыреті шегінде жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау cаласында:

      1) жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастыруға және іске асыруға қатысады;

      2) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

105-бап. Жергілікті атқарушы органдардың жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау және дамыту саласындағы құзыреті

      1. Қазақстан Республикасының жергiлiктi атқарушы органдары:

      1) жеке кәсiпкерлiктi қолдау мен дамытудың мемлекеттiк саясатының iске асырылуын жүзеге асырады;

      2) жеке кәсiпкерлiктi дамыту үшiн жағдайлар жасайды;

      2-1) кәсіпкерлік ортаға, инвестициялық ахуалға және жеке кәсіпкерлікті дамыту инфрақұрылымына талдау жүргізеді;

      3) өңірлерде мемлекеттік бағдарламалардың іске асырылуы мен орындалуын қамтамасыз етеді және соған жауапты болады;

      4) өңiрде шағын және орта кәсiпкерлiк пен инновациялық қызметтi қолдау инфрақұрылымы объектiлерiн құру мен дамытуды қамтамасыз етедi;

      5) жергiлiктi атқарушы органдардың жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiнің бiрлестiктерiмен, Ұлттық палатамен және нарықтық инфрақұрылым объектілерімен өзара қарым-қатынастарын дамыту стратегиясын айқындайды;

      6) сараптама кеңестерінiң қызметiн ұйымдастырады;

      7) жергілікті деңгейде жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдауды қамтамасыз етеді;

      8) шағын және орта кәсiпкерлiк субъектiлерi үшiн мамандар мен персоналды оқытуды, даярлауды, қайта даярлауды және олардың бiлiктiлiгiн арттыруды ұйымдастырады;

      8-1) құзыреті шегінде шикізаттық емес экспортты ілгерілетуді жүзеге асырады;

      8-2) құзыреті шегінде шикізаттық емес экспортты дамыту үшін жағдайлар жасайды;

      8-3) ұлттық және аумақтық кластерлерді дамытуды жүзеге асырады;

      9) жергілікті мемлекеттік басқару мүддесінде Қазақстан Республикасының заңнамасымен жергілікті атқарушы органдарға жүктелетін өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      2. Алып тасталды – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      Ескерту. 105-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.04.2019 № 243-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 25.06.2020 № 347-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

3-БӨЛІМ. КӘСІПКЕРЛІКТІ МЕМЛЕКЕТТІК РЕТТЕУДІҢ НЫСАНДАРЫ МЕН ҚҰРАЛДАРЫ
9-тарау. РҰҚСАТТАР ЖӘНЕ ХАБАРЛАМАЛАР

106-бап. Рұқсаттар және хабарламалар саласындағы мемлекеттік реттеу

      Рұқсаттар және хабарламалар саласындағы мемлекеттік реттеу осы Кодекске және "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес кәсіпкерлік субъектілерінің жекелеген қызмет түрлерін немесе әрекеттерді жүзеге асыруының рұқсат беру немесе хабарлама жасау тәртібін енгізу болып табылады.

107-бап. Реттелетін қызметтің немесе әрекеттердің (операциялардың) қауіптілік деңгейлері

      1. Рұқсат беру немесе хабарлама жасау тәртібі алда жүзеге асырылатын қызметтің немесе әрекеттердің (операциялардың) қауіптілік деңгейіне қарай енгізіледі және мынадай деңгейлерге бөлінеді:

      1) бірінші санаттағы рұқсаттар – қауіптіліктің жоғары деңгейіне байланысты қызмет түрлеріне (кіші түрлеріне) немесе әрекеттерге (операцияларға) қатысты енгізілетін лицензиялар;

      2) екінші санаттағы рұқсаттар – лицензиялар болып табылмайтын, қауіптіліктің орташа деңгейіне байланысты қызмет түрлеріне (кіші түрлеріне) немесе әрекеттерге (операцияларға) қатысты енгізілетін барлық рұқсаттар;

      3) хабарламалар қауіптіліктің төмен деңгейіне байланысты, бірақ мемлекеттік органдардың осындай қызметтің немесе осындай әрекеттердің басталғандығы немесе тоқтатылғандығы туралы ақпарат алуын талап ететін қызмет түрлеріне немесе әрекеттерге қатысты енгізіледі.

      2. Қызметтің немесе әрекеттердің (операциялардың) қауіптілік деңгейлері осы Кодекстің 83-бабына сәйкес жүргізілетін реттеушілік әсерді талдау негізінде белгіленеді.

      Ескерту. 107-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

108-бап. Рұқсат беру және хабарлама жасау тәртібі

      1. Кәсіпкерлік субъектілерінің жекелеген қызмет түрлерін немесе әрекеттерді (операцияларды) жүзеге асыруды бастау және кейіннен жүзеге асыру үшін жарамды рұқсаты болуға немесе "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген тәртіппен хабарламалар қабылдауды жүзеге асыратын мемлекеттік органдарға хабарлама жіберуге міндетті.

      Лицензиясы бар кәсіпкерлік субъектісі лицензиат деп танылады.

      Екінші санаттағы жарамды рұқсаты бар кәсіпкерлік субъектісі екінші санаттағы рұқсатты иеленуші болып табылады.

      2. Кәсіпкерлік субъектілерінің "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында рұқсат беру немесе хабарлама жасау тәртібі белгіленген қызметті немесе әрекеттерді (операцияларды) тиісті рұқсатты алмай немесе тиісті хабарламаны жібермей жүзеге асыруына жол берілмейді.

      "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында рұқсат беру немесе хабарлама жасау тәртібі белгіленген қызметті немесе әрекетті (операцияны) жүзеге асыру басталғанға дейін кәсіпкерлік субъектілері рұқсатты алуға және ол жарамды болуға тиіс, ал хабарламаны кәсіпкерлік субъектісі жіберуге тиіс.

      3. "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында рұқсат беру немесе хабарлама жасау тәртібін белгілеу адамдардың өмірі мен денсаулығын, қоршаған ортаны, меншікті қорғау, ұлттық қауіпсіздікті және құқықтық тәртіпті қамтамасыз ету мақсатында қызметтің немесе әрекеттің (операцияның) қауіптілік деңгейіне қарай жүргізіледі.

      4. Рұқсаттардың және хабарламалардың түпкілікті тізбесі "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделеді.

      5. Рұқсаттарға, сондай-ақ оларға қосымшаларға қатысты беру, ұзарту, қайта ресімдеу, жаңарту және Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген басқа да әрекеттерді жүзеге асыру мемлекеттік көрсетілетін қызметтер болып табылады және "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына қайшы келмейтін бөлігінде "Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы" Қазақстан Республикасының Заңымен реттеледі.

109-бап. Рұқсат беру немесе хабарлама жасау тәртібін енгізу және оның күшін жою тәртібі

      1. Рұқсат беру немесе хабарлама жасау тәртібі тиісті рұқсатты немесе хабарламаны "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына 1, 2 және 3-қосымшаларда көзделген рұқсаттар немесе хабарламалар тізбелеріне енгізу арқылы ғана енгізіледі.

      2. Рұқсат беру немесе хабарлама жасау тәртібін енгізу үшін реттеуші мемлекеттік органдар осы Кодекстің 83-бабына сәйкес реттеушілік әсерді талдау рәсімін алдын ала жүргізуге тиіс.

      3. Бұрын рұқсат беру тәртібіне жатқызылмаған қызметке немесе әрекетке (операцияға) қатысты рұқсат беру тәртібі енгізілген кезде рұқсат алу міндеті қызметті немесе әрекетті (операцияны) жүзеге асыратын кәсіпкерлік субъектісінде рұқсат алу тәртібін регламенттейтін және (немесе) рұқсат алу үшін міндетті талаптарды белгілейтін нормативтік құқықтық акт қолданысқа енгізілген күннен бастап туындайды.

      4. Рұқсат алу тәртібін регламенттейтін, рұқсат беру немесе біліктілік талаптарын және (немесе) өтініш берушілердің осындай талаптарға сәйкестігін растайтын құжаттар тізбесін бекітетін нормативтік құқықтық актілер алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткенге дейін қолданысқа енгізілмейді.

      Бұрын рұқсат беру тәртібіне жатқызылмаған қызметке немесе әрекеттерге (операцияларға) қатысты рұқсат беру тәртібі енгізілген жағдайда, өтініш берушілер рұқсат алу тәртібін регламенттейтін, рұқсат беру немесе біліктілік талаптарын және (немесе) өтініш берушілердің осындай талаптарға сәйкестігін растайтын құжаттар тізбесін бекітетін нормативтік құқықтық актілер қолданысқа енгізілгенге дейін, бірақ көрсетілген актілер қолданысқа енгізілгенге дейін бес жұмыс күнінен кешіктірмей рұқсат алуға өтініш беруге құқылы.

      Бұл ретте осы тармақтың екінші бөлігіне сәйкес берілген өтініштер бойынша рұқсаттар беруді немесе оларды беруден уәжді бас тартуды рұқсат беру органдары осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген нормативтік құқықтық актілер қолданысқа енгізілгеннен кейін оларды беру үшін белгіленген мерзімдерде және тәртіппен жүзеге асыруға тиіс.

      5. "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген жағдайларды қоспағанда, осы баптың 4-тармағына сәйкес рұқсат алуға өтініш берген өтініш берушілер рұқсат берілгенге дейін немесе оны беруден уәжді түрде бас тартылғанға дейін рұқсат беру тәртібі енгізілген қызметті немесе әрекетті (операцияны) рұқсаты болмай-ақ жүзеге асыруға құқылы.

      6. Рұқсат беру немесе хабарлама жасау тәртібінің күшін жою "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына 1, 2 және 3-қосымшаларда көзделген рұқсаттар және хабарламалар тізбелерінен рұқсатты немесе хабарламаны алып тастау арқылы жүзеге асырылады және кәсіпкерлік субъектісінің қызметті немесе әрекетті (операцияны) рұқсаты болмай немесе хабарлама жібермей жүзеге асыру құқығына әкеп соғады.

      Ескерту. 109-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 12.03.2021 № 15-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

110-бап. Өтініш берушілер. Өтініш берушілердің құқықтары

      1. Лицензиялаудан немесе рұқсат беру рәсімінен өту үшін тиісті рұқсат беру органына жүгінген немесе хабарлама жіберген мынадай кәсіпкерлік субъектілері өтініш берушілер бола алады:

      дара кәсіпкер;

      заңды тұлға;

      заңды тұлғаның филиалы немесе өкілдігі;

      лицензиат;

      екінші санаттағы рұқсатты иеленуші.

      2. Өтініш берушілердің:

      1) рұқсаттар және хабарламалар туралы толық және анық ақпарат алуға;

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      2) тармақшаның қолданысқа енгізілу тәртібін ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексінің 324-бабының 6-тармағынан қараңыз.

      2) рұқсат беру органдарының және хабарламалар қабылдауды жүзеге асыратын мемлекеттік органдардың және (немесе) олардың лауазымды адамдарының, "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясының және (немесе) олардың жұмыскерлерінің лицензиялауды және рұқсат беру рәсімдерін немесе хабарламалар қабылдауды жүзеге асыру мәселелері бойынша шешімдеріне, әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен шағым жасауға;

      3) "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 48-бабының ережелерін ескере отырып, рұқсатты және (немесе) оған қосымшаны алу немесе хабарлама жіберу үшін өтініштің электрондық немесе қағаз нысанын таңдауға, сондай-ақ берілетін рұқсаттың және (немесе) оған қосымшаның электрондық немесе қағаз нысанын таңдауға құқығы бар.

      3. Егер Қазақстан Республикасының заңдарында және Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарында өзгеше көзделмесе, қандастар және шетелдік заңды тұлғалар Қазақстан Республикасының азаматтарымен және заңды тұлғаларымен тең дәрежеде рұқсаттар алады және хабарламалар жібереді.

111-бап. Рұқсат беру органдарының құқықтары мен міндеттері

      1. Екінші санаттағы рұқсаттарды беруге уәкілеттік берілген лиензиарлар мен органдар рұқсат беру органдары болып табылады.

      2. Рұқсат беру органдарының өз құзыреті шегінде мемлекеттік органдарға лицензиялауды немесе рұқсат беру рәсімін жүзеге асыру үшін қажетті ақпаратқа, оның ішінде ақпараттық жүйелер арқылы сұрау салумен жүгінуге құқығы бар.

      3. Рұқсат беру органдары:

      1) осы Кодекске және "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес лицензиялауды және рұқсат беру рәсімдерін жүзеге асыруға;

      2) мүмкіндігі шектеулі адамдардың рұқсаттар алуы кезінде олар үшін қажетті жағдайлар жасауға;

      3) лицензиялау, рұқсат беру рәсімдері, бұл үшін талап етілетін құжаттар тізбесі және осындай құжаттарды алу және ресімдеу тәртібі туралы толық және анық ақпаратты қолжетімді нысанда беруге;

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      4) тармақшаның қолданысқа енгізілу тәртібін ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексінің 324-бабының 7-тармағынан қараңыз.

      4) мемлекеттік органдарға және "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясына лицензиялауды және рұқсат беру рәсімдерін, оның ішінде ақпараттық жүйелер арқылы жүзеге асыру үшін қажетті құжаттарды және (немесе) ақпаратты беруге;

      5) өтініш берушілердің, лицензиаттардың және екінші санаттағы рұқсаттарды иеленушілердің бұзылған құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін қалпына келтіруге бағытталған шаралар қолдануға;

      6) рұқсаттар беру үшін қажетті мәліметтерді қамтитын ақпараттық жүйелердің іркіліссіз жұмыс істеуін және толықтырылып отыруын өз құзыреті шегінде қамтамасыз етуге;

      7) Егер Қазақстан Республикасының заңдарында өзгеше көзделмесе, өтініш берушілердің, лицензиаттардың және екінші санаттағы рұқсаттарды иеленушілердің рұқсаттар беру кезінде ақпараттық жүйелерде қамтылған, заңмен қорғалатын құпияны құрайтын, қолжетімділігі шектеулі дербес деректерді пайдалануға жазбаша келісімін алуға, оның ішінде электрондық құжат нысанында алуға міндетті.

112-бап. Лицензиялауды, рұқсат беру рәсімдерін және хабарламаларды электрондық нысанда жүзеге асыру

      1. Лицензиялау және хабарламалар жіберу рұқсаттар мен хабарламалардың мемлекеттік ақпараттық жүйесі және рұқсаттар мен хабарламалардың мемлекеттік электрондық тізілімі пайдаланыла отырып, электрондық нысанда жүзеге асырылады.

      Рұқсат беру рәсімдері рұқсаттар мен хабарламалардың мемлекеттік ақпараттық жүйесі және рұқсаттар мен хабарламалардың мемлекеттік электрондық тізілімі пайдаланыла отырып, "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 52-бабы 3-тармағының ережелері ескеріле отырып, электрондық нысанда жүзеге асырылады.

      2. Өтініш беру, рұқсаттар және (немесе) рұқсатқа қосымшалар беру тәртібі "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңымен реттеледі.

      3. Рұқсат беру органдары рұқсаттар мен хабарламалардың мемлекеттік электрондық тізілімін тұрақты негізде жүргізеді.

      Хабарламалар бойынша рұқсаттар мен хабарламалардың мемлекеттік электрондық тізілімін Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген жағдайларда, хабарламалар қабылдауды жүзеге асыратын мемлекеттік органдар жүргізеді.

9-1-тарау. Ақпараттық құралдар

      Ескерту. 3-бөлім 9-1-тараумен толықтырылды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі).

112-1-бап. Ақпараттық құралдар

      1. Ақпараттық құралдар деп мемлекеттік органдарға немесе өзге де тұлғаларға Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген, бір мезгілде төмендегі өлшемшарттардың барлығына сәйкес келетін ақпаратты беру талаптары түсініледі:

      1) ақпаратты беру міндетті болып табылады;

      2) ақпаратты бермеу Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылыққа алып келеді;

      3) ақпаратты жеке кәсіпкерлік субъектілері береді.

      2. Ақпараттық құралдар енгізу көзделетін Қазақстан Республикасының заңдары қолданысқа енгізілгеннен кейін реттеуші мемлекеттік орган ақпараттық құралдардың тізбесіне, сондай-ақ талаптар тізіліміне толықтырулар енгізуге бастама жасауға тиіс.

      3. Ақпараттық құралдарды беру ақпараттық жүйелер пайдаланыла отырып, электрондық нысанда немесе қағаз жеткізгіште жүргізіледі. Ақпараттық құралды беру тәсілін жеке кәсіпкерлік субъектісі айқындайды.

      Бұл ретте, ақпараттың берілуін автоматтандыру енгізілмейтін және қамтамасыз етілмейтін ақпараттық құралдарды беруді талап етуге тыйым салынады.

      4. Осы тараудың ережелері салық, кеден, қаржы саясаты, статистикалық қызмет саласында бар, сондай-ақ бір реттеу субъектісіне қолданылатын ақпараттық құралдарға қолданылмайды.

      Осы тараудың мақсаттары үшін қаржы саясаты деп қаржы ұйымдарының, Қазақстан Республикасы бейрезидент – банктері филиалдарының, Қазақстан Республикасы бейрезидент – сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдары филиалдарының, Қазақстан Республикасы бейрезидент – сақтандыру брокерлері филиалдарының, қаржы ұйымдары болып табылмайтын сақтандыру нарығына қатысушылардың, коллекторлық агенттіктердің, қаржы ұйымдарына ірі қатысушылардың, эмиссиялық бағалы қағаздар эмитенттерінің, кредиттік бюролардың, сақтандыру топтарының және банк конгломераттарының құрамына кіретін тұлғалардың, төлем қызметтерін көрсететін нарық субъектілерінің қызметіне, валюталық құқық қатынастарын реттеуге, қаржылық қызметтер көрсетуге, сондай-ақ қаржы құралдарын шығаруға, олардың айналысына, оларды өтеуге және күшін жоюға байланысты қатынастар жиынтығы түсініледі.

      Ескерту. 112-1-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңымен.

112-2-бап. Ақпараттық құралдардың түрлері

      Ескерту. 112-2-бап алып тасталды – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

112-3-бап. Ақпараттық құралдарды енгізу ерекшеліктері

      Ескерту. 112-3-бап алып тасталды – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

10-тарау. ТЕХНИКАЛЫҚ РЕТТЕУ

113-бап. Техникалық реттеу саласындағы мемлекеттік реттеу

      Техникалық реттеу саласындағы мемлекеттік реттеу осы Кодекске және Қазақстан Республикасының техникалық реттеу саласындағы заңнамасына сәйкес өнімге, оның ішінде ғимараттар мен құрылысжайларға, өнімге қойылатын талаптарға байланысты жобалау (іздестіруді қоса алғанда), өндіру, салу, монтаждау, баптау, пайдалану, сақтау, тасымалдау, өткізу және кәдеге жарату процестеріне қойылатын міндетті талаптарды белгілеуді және орындауды, өнімге, процестерге және қызметтер көрсетуге, сәйкестікті бағалауға және мемлекеттік бақылау мен қадағалауға қойылатын талаптарды ерікті негізде қолдануды білдіреді.

      Ескерту. 113-бап жаңа редакцияда– ҚР 30.12.2020 № 397-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

114-бап. Техникалық реттеу объектілері

      Техникалық реттеу объектілері мыналар болып табылады:

      азаматтық авиация өнімін, мемлекеттік құпияны (мемлекеттік құпияларды) құрайтын немесе заңға сәйкес қорғалатын қолжетімділігі шектеулі өзге де ақпаратқа жататын мәліметтерді қорғау мақсатында пайдаланылатын өнімді, мәліметтері мемлекеттік құпияны (мемлекеттік құпияларды) құрайтын өнімді, атом энергиясын пайдалану саласындағы қауіпсіздікті қамтамасыз етуге байланысты талаптар белгіленетін өнімді, бұрын пайдалануда болған өнімді, ветеринариялық препараттарды, дәрілік заттарды, медициналық бұйымдарды (медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы) қоспағанда, өнім;

      өнімге қойылатын талаптарға байланысты жобалау (іздестіруді қоса алғанда), өндіру, салу, монтаждау, баптау, пайдалану, сақтау, тасымалдау, өткізу және кәдеге жарату процестері;

      ветеринария, өсімдіктерді қорғау және олардың карантині саласындағы көрсетілетін қызметтерді, мемлекеттік, медициналық, білім беру, қаржылық, банктік және реттелуі Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде белгіленген басқа да көрсетілетін қызметтерді қоспағанда, ерікті сертификаттау бөлігіндегі көрсетілетін қызметтер.

      Ескерту. 114-бап жаңа редакцияда– ҚР 30.12.2020 № 397-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

115-бап. Техникалық реттеу субъектілері

      Мемлекеттік органдар, сондай-ақ мемлекеттік техникалық реттеу жүйесінің құрылымына кіретін жеке және заңды тұлғалар және техникалық реттеу объектілеріне қатысты Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес пайдалану құқығын иеленетін жеке және заңды тұлғалар техникалық реттеу субъектілері болып табылады.

      Ескерту. 115-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2020 № 397-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

11-тарау. БАҒАЛАР МЕН ТАРИФТЕРДІ МЕМЛЕКЕТТІК РЕТТЕУ

116-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің бағалары мен тарифтерін мемлекеттік реттеу

      1. Осы Кодексте көзделген жағдайларды қоспағанда, тауарларға, жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге бағалар мен тарифтерді кәсіпкерлік субъектілері дербес айқындайды.

      2. Мемлекет Қазақстан Республикасында ұлттық қауіпсіздікті, қоғамдық тәртіпті сақтауды, адамның құқықтары мен бостандықтарын, халықтың денсаулығын қамтамасыз ету мақсатында бағалар мен тарифтерді реттеуді белгілейді.

      3. Мемлекет кәсіпкерлік субъектілерінің мынадай тауарларына, жұмыстарына, көрсетілетін қызметтеріне:

      1) әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына;

      2) табиғи монополия саласындағы тауарларға, жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге;

      3) мемлекеттік монополия, арнайы құқық субъектілері өндіретін және өткізетін тауарларға, жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге;

      4) мемлекеттік бағалық реттеу енгізілген тауарларға (жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге);

      5) алып тасталды – ҚР 25.03.2024 № 68-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      6) бағаларды мемлекеттік реттеу белгіленген мұнай өнімдерін стационарлық автожанармай құю станциялары арқылы бөлшек саудада өткізуге және бағаларды мемлекеттік реттеу белгіленген мұнай өнімдерін стационарлық автожанармай құю станциялары үшін көтерме саудада өткізуге;

      6-1) дәрілік заттарға арналған шекті бағаларды бекітуге;

      7) арақтарға және айрықша арақтарға, тауар шығарылған жердің атауы қорғалған арақтарға, күштілігі жоғары ликер-арақ бұйымдарына, коньяк пен брендиге ең төмен бағаларды белгілеуге;

      8) фильтрлі, фильтрсіз сигареттерге, папиростарға, сигариллаларға және қыздырылатын темекісі бар бұйымдарға ең төмен бөлшек сауда бағаларын белгілеуге;

      9) туындаған проблемаларды бәсекелестік жай-күйі үшін теріс салдары аз тәсілмен шешу мүмкін болмаған жағдайда, табиғи монополия жағдайындағы емес тауар нарықтарында белгілі бір жағдайларда, оның ішінде төтенше жағдайлар, дүлей зілзалалар, ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету кезінде;

      10) тауарлық газға және сұйытылған мұнай газына;

      11) мемлекеттің артықшылықты құқығы шеңберінде ұлттық оператор сатып алатын шикі және тауарлық газдың бағасын бекітуге;

      12) энергия өндіруші ұйымдардың тарифтерін бекітуге;

      13) субсидияланатын көрсетілетін қызметтерге;

      14) қоғамдық маңызы бар нарықтарда бағалар мен тарифтерді реттейді;

      15) байланыс құралдарын, сондай-ақ талшықты-оптикалық байланыс желілерін тарту үшін электр берудің әуе желілерінің тіреуіштерін орналастыру үшін орындарды мүліктік жалдауға (жалға беруге) арналған шекті тарифтерді бекітеді.

      3-1. Мемлекет трансферттік баға белгілеу кезінде туындайтын халықаралық іскерлік операциялардағы және халықаралық іскерлік операцияларға байланысты мәмілелердегі бағаларды реттейді.

      Ескерту. 116-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 29.03.2016 № 479-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 09.04.2016 № 499-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 25.12.2017 № 122-VI (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); 04.07.2018 № 173-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2018 № 211-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін үш ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2019 № 297-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2021 № 96-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 31.12.2021 № 100-VII (01.03.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.01.2022 № 101-VII (01.07.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 30.12.2022 № 177-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз); 29.06.2023 № 13-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 25.03.2024 № 68-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 21.05.2024 № 86-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

117-бап. Әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына баға белгілеу

      1. Сауда қызметiн реттеу саласындағы уәкiлеттi орган халықты әлеуметтік қорғау саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларының тізбесін бекітеді.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      1-тармақтың екінші бөлігін алып тастау көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (31.12.2025 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      Әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына бөлшек сауда бағаларының шекті мәндерін, әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына рұқсат етiлетін шекті бөлшек сауда бағаларының мөлшерін жергілікті атқарушы органдар бекітеді.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      1-тармақтың үшінші бөлігін алып тастау көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (31.12.2025 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      Бағалардың негiзсiз өсуiне жол бермеу, инфляцияны рұқсат етiлген шектерде ұстау және елде макроэкономикалық тұрақтылықты қамтамасыз ету мақсатында белгiленетiн, бөлшек сауда бағаларының рұқсат етiлген деңгейi сауда қызметiнiң субъектiсi әлеуметтiк маңызы бар азық-түлiк тауарларына бөлшек сауда бағаларын осы деңгейге дейін айқындауға құқылы әлеуметтiк маңызы бар азық-түлiк тауарларына бөлшек сауда бағаларының шектi мәнi болып табылады.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      1-тармақтың төртінші бөлігін алып тастау көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (31.12.2025 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      Әлеуметтiк маңызы бар азық-түлiк тауарларына бөлшек сауда бағаларының шектi мәндерi артқан жағдайда, жергілікті атқарушы органдар белгiлейтiн бөлшек сауда бағаларының деңгейi әлеуметтiк маңызы бар азық-түлiк тауарларына рұқсат етiлген шектi бөлшек сауда бағалары деп танылады.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      2-тармаққа өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (31.12.2025 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      2. Әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларын беруге шарттар жасасу кезінде шекті сауда үстемесінің мөлшері міндетті түрде белгіленуге тиіс. Осы талапты бұза отырып жасалған мәміле жарамсыз болады.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      3-тармақ жаңа редакцияда көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (31.12.2025 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      3. Облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың аумағында әлеуметтiк маңызы бар азық-түлiк тауарларына бөлшек сауда бағаларының шектi мәндерi артқан жағдайда, жергілікті атқарушы орган сауда қызметі субъектілерімен консультациялар өткізгеннен кейін күнтiзбелiк тоқсан күннен аспайтын мерзiмге облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың аумағында оларға рұқсат етiлген шектi бөлшек сауда бағаларының мөлшерiн белгiлеуге құқылы.

      Ескерту. 117-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

118-бап. Табиғи монополия субъектілерінің реттеліп көрсетілетін қызметтеріне тарифтерді қалыптастыру

      1. Табиғи монополия субъектілерінің реттеліп көрсетілетін қызметтеріне тарифтерді қалыптастыру Қазақстан Республикасының табиғи монополиялар туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

      2. Тауарлардың, жұмыстардың және көрсетілетін қызметтердің белгілі бір түрін өндіру мен ұсынудың технологиялық ерекшеліктеріне байланысты тауарлардың, жұмыстардың және көрсетілетін қызметтердің осы түріне сұранысты қанағаттандыру үшін бәсекелестік жағдайлар жасау мүмкін болмайтын немесе экономикалық жағынан тиімсіз болатын тауарлар, жұмыстар және көрсетілетін қызметтер нарығының жай-күйі табиғи монополия болып табылады.

      Ескерту. 118-бап жаңа редакцияда - ҚР 03.04.2019 № 243-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      119-баптың қолданысқа енгізілу тәртібін ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексінің 324-бабының 9-тармағынан қараңыз.

119-бап. Мемлекеттік баға реттеу

      Уақытша шара ретінде Қазақстан Республикасының аумағында белгілі бір мерзімге жекелеген тауар нарықтарында және (немесе) жекелеген нарық субъектілерінің тауарларына (жұмыстарына, көрсетілетін қызметтеріне) монополияға қарсы орган айқындайтын тәртіппен мемлекеттік баға реттеу енгізілуі мүмкін.

      Ескерту. 119-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 01.07.2022 № 131-VII (01.07.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

120-бап. Мемлекеттік монополия, арнайы құқық субъектілері өндіретін және өткізетін тауарларға баға белгілеу

      1. Мемлекеттік монополия, арнайы құқық субъектісі өндіретін және өткізетін тауарларға баға белгілеу қағидаларын монополияға қарсы орган бекітеді.

      Уәкілетті мемлекеттік органдар мемлекеттік монополия, арнайы құқық субъектілерінің өтінімдерін қарау кезінде осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген қағидаларға сәйкес жария тыңдаулар өткізеді.

      2. Монополияға қарсы орган осы баптың 1-тармағының бірінші бөлігінде көрсетілген қағидаларға сәйкес мемлекеттік монополия, арнайы құқық субъектісі өндіретін және өткізетін тауарлардың бағаларына сараптама жүргізеді.

      3. Тауарлардың бағаларына сараптама жүргізу үшін мемлекеттік монополия, арнайы құқық субъектілері жазбаша түрде мыналарды:

      1) тауарларға мемлекеттік монополия, арнайы құқық енгізілген күннен бастап күнтізбелік отыз күннен кешіктірмей, баға деңгейін растайтын негіздеуші материалдарды қоса бере отырып, босату бағалары туралы ақпаратты;

      2) өзгеру (көтерілу және (немесе) төмендеу) себептерін растайтын негіздеуші материалдарды бере отырып, кемінде күнтізбелік отыз күн бұрын тауарларға бағалардың алдағы өзгеруі (көтерілуі және (немесе) төмендеуі) және олардың өзгеру (көтерілу және (немесе) төмендеу) себептері туралы хабарламаны беруге міндетті.

      4. Тауарлардың бағаларына сараптама жүргізу мерзімі хабарлама немесе ақпарат қарауға келіп түскен күннен бастап күнтізбелік тоқсан күннен аспайды. Сараптама жүргізудің жалпы мерзімі күнтізбелік бір жүз жиырма күннен аспауға тиіс.

      5. Монополияға қарсы орган хабарламаны немесе ақпаратты қарау барысында осы Кодексте белгіленген мерзімдерде мемлекеттік монополия, арнайы құқық субъектісінен шешім қабылдау үшін қажетті қосымша мәліметтерді және (немесе) құжаттарды сұратуға құқылы.

      6. Қосымша мәліметтерді және (немесе) құжаттарды ұсыну кезеңінде хабарламаны немесе ақпаратты қарау мерзімі мемлекеттік монополия, арнайы құқық субъектісі тиісті қосымша мәліметтерді және (немесе) құжаттарды ұсынғанға дейін тоқтатыла тұрады.

      7. Монополияға қарсы орган мемлекеттік монополия, арнайы құқық субъектісі қосымша мәліметтерді және (немесе) құжаттарды ұсынғаннан кейін хабарламаны немесе ақпаратты қарауды қайта бастайды.

      8. Тауарлардың бағаларына сараптама жүргізу мерзімін есептеу ол қайта басталған күннен бастап жалғасады.

      Ескерту. 120-бап жаңа редакцияда – ҚР 03.01.2022 № 101-VII (01.07.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

120-1-бап. Қоғамдық маңызы бар нарықтарда баға белгілеу

      Қоғамдық маңызы бар нарықтарда баға белгілеу табиғи монополиялар салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті орган бекітетін қоғамдық маңызы бар нарықтарда баға белгілеу қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

      Ескерту. 11-тарау 120-1-баппен толықтырылды - ҚР 28.12.2016 № 34-VI Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).

121-бап. Халықаралық іскерлiк операциялардағы және халықаралық iскерлiк операцияларға байланысты мәмiлелердегі бағаларды реттеу

      Қазақстан Республикасында трансферттік баға белгілеу кезінде туындайтын халықаралық іскерлiк операциялардағы және халықаралық iскерлiк операцияларға байланысты мәмiлелердегі бағаларды реттеу "Трансферттік баға белгілеу туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес жүзеге асырылады.

      Ескерту. 122-бап жаңа редакцияда – ҚР 25.03.2024 № 68-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

122-бап. Бағаларды мемлекеттік реттеу белгіленген мұнай өнімдерін стационарлық автожанармай құю станциялары арқылы бөлшек саудада өткізуге және бағаларды мемлекеттік реттеу белгіленген мұнай өнімдерін стационарлық автожанармай құю станциялары үшін көтерме саудада өткізуге баға белгілеу

      1. Мемлекет Қазақстан Республикасының мұнай өнімдерінің жекелеген түрлерінің өндіруді және олардың айналымын мемлекеттік реттеу туралы заңнамасына сәйкес мұнай өнімдерін стационарлық автожанармай құю станциялары арқылы бөлшек саудада өткізуге және стационарлық автожанармай құю станцияларында өткізуге арналған мұнай өнімдерін көтерме саудада өткізуге бағаларды реттейді.

      2. Мұнай өнімдерін өндіру саласындағы уәкілетті орган табиғи монополиялар саласында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органмен келісу бойынша мұнай өнімдерін өндіру саласындағы уәкілетті орган бекіткен тәртіппен, бағаларды мемлекеттік реттеу белгіленген мұнай өнімдерін стационарлық автожанармай құю станциялары арқылы бөлшек саудада өткізуге және бағаларды мемлекеттік реттеу белгіленген, стационарлық автожанармай құю станцияларында өткізуге арналған мұнай өнімдерін көтерме саудада өткізуге шектi бағаларды белгілейді.

      3. Мұнай өнімдерін бөлшек саудада өткізушілер мұнай өнімдерін стационарлық автожанармай құю станциялары арқылы өткізу кезінде бағаларды мемлекеттік реттеу белгіленген мұнай өнімдерін стационарлық автожанармай құю станциялары арқылы бөлшек саудада өткізудің белгіленген шекті бағаларынан асырмауға міндетті.

      Мұнай өнімдерін стационарлық автожанармай құю станциялары үшін көтерме саудада өткізушілер бағаларды мемлекеттік реттеу белгіленген мұнай өнімдерін көтерме саудада өткізуге белгіленген шекті бағалардан асырмауға міндетті.

      4. Мұнай өнімдерін стационарлық автожанармай құю станциялары арқылы бөлшек саудада өткізуге және стационарлық автожанармай құю станцияларында өткізуге арналған мұнай өнімдерін көтерме саудада өткізуге бағалар мемлекеттік реттелген жағдайда, шекті бағалар айына бір реттен асырылмай белгіленеді.

      Ескерту. 122-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

122-1-бап. Дәрілік заттарға арналған шекті бағаларды бекіту

      1. Мемлекет Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасына сәйкес дәрілік заттарға арналған шекті бағаларды бекітеді.

      2. Дәрілік заттарға баға белгілеу тәртібінің сақталуын мемлекеттік бақылауды денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасында белгіленген тәртіппен жүзеге асырады.

      Ескерту. Кодекс 122-1-баппен толықтыру көзделген - ҚР 28.12.2018 № 211-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін үш ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

123-бап. Арақтарға және айрықша арақтарға, тауар шығарылған жердің атауы қорғалған арақтарға, күштілігі жоғары ликер-арақ бұйымдарына, коньяк пен брендиге ең төмен бөлшек сауда бағаларын белгiлеу

      Мемлекет Қазақстан Республикасының этил спиртi мен алкоголь өнiмiнiң өндiрiлуiн және айналымын мемлекеттiк реттеу туралы заңнамасына сәйкес арақтарға және айрықша арақтарға, тауар шығарылған жердің атауы қорғалған арақтарға, күштілігі жоғары ликер-арақ бұйымдарына, коньяк пен брендиге ең төмен бөлшек сауда бағаларын белгiлейдi.

      Ескерту. 123-бап жаңа редакцияда - ҚР 31.12.2021 № 100-VII (01.03.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

123-1-бап. Байланыс құралдарын, сондай-ақ талшықты-оптикалық байланыс желілерін тарту үшін электр берудің әуе желілерінің тіреуіштерін орналастыру үшін орындарды мүліктік жалдауға (жалға беруге) арналған шекті тарифтер

      Мемлекет Қазақстан Республикасының байланыс саласындағы заңнамасына сәйкес байланыс құралдарын, сондай-ақ талшықты-оптикалық байланыс желілерін тарту үшін электр берудің әуе желілерінің тіреуіштерін орналастыру үшін орындарды мүліктік жалдауға (жалға беруге) арналған шекті тарифтерді реттейді.

      Ескерту. 123-1-баппен толықтырылды – ҚР 21.05.2024 № 86-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

124-бап. Фильтрлі, фильтрсіз сигареттерге, папиростарға, сигариллаларға және қыздырылатын темекісі бар бұйымдарға ең төмен бөлшек сауда бағаларын белгілеу

      Мемлекет Қазақстан Республикасының темекi өнiмдерiнiң өндiрiлуi мен айналымын мемлекеттiк реттеу туралы заңнамасына сәйкес фильтрлі, фильтрсіз сигареттерге, папиростарға, сигариллаларға және қыздырылатын темекісі бар бұйымдарға ең төмен бөлшек сауда бағаларын белгілейді.

      Ескерту. 124-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

124-1-бап. Тауарлық газға және сұйытылған мұнай газына баға белгілеу

      1. Мемлекет Қазақстан Республикасының газ және газбен жабдықтау туралы заңнамасына сәйкес тауарлық газға және сұйытылған мұнай газына бағаларды реттейді.

      2. Газды өндіруді, тасымалдауды (тасуды), сақтауды және көтерме саудада өткізуді, сондай-ақ тауарлық газды және сұйытылған мұнай газын бөлшек саудада өткізуді және тұтынуды мемлекеттік реттеуді жүзеге асыратын орталық атқарушы орган тауарлық газды ішкі нарықта көтерме саудада өткізудің шекті бағаларын, сондай-ақ сұйытылған мұнай газын өнім беру жоспары шеңберінде тауар биржаларынан тыс көтерме және бөлшек саудада өткізудің шекті бағаларын табиғи монополиялар салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органмен келісу бойынша өзі айқындаған жағдайларда және тәртіппен белгілейді.

      3. Тауарлық газды немесе сұйытылған мұнай газын өнім беру жоспары шеңберінде өткізуді жүзеге асыратын тұлғалар белгіленген шекті бағаларды асырып жібермеуге міндетті.

      Ескерту. 11-тарау 124-1-баппен толықтырылды - ҚР 29.03.2016 № 479-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); жаңа редакцияда - ҚР 29.06.2023 № 13-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

124-2-бап. Мемлекеттің артықшылықты құқығы шеңберінде ұлттық оператор сатып алатын шикі және тауарлық газ бағасын бекіту

      Ескерту. 124-2-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      Мемлекет Қазақстан Республикасының газ және газбен жабдықтау туралы заңнамасына сәйкес мемлекеттің артықшылықты құқығы шеңберінде ұлттық оператор сатып алатын шикі және тауарлық газ бағасын бекітеді.

      Ескерту. 11-тарау 124-2-баппен толықтырылды - ҚР 29.03.2016 № 479-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2019 № 297-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

124-3-бап. Энергия өндіруші ұйымдардың тариф белгілеуі

      Энергия өндіруші ұйымдардың тариф белгілеуі Қазақстан Республикасының электр энергетикасы туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

      Ескерту. 11-тарау 124-3-баппен толықтырылды - ҚР 29.03.2016 № 479-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

124-4-бап. Субсидияланатын көрсетілетін қызметтерге бағаларды реттеу

      Мемлекет Қазақстан Республикасының пошта, байланыс, автомобиль көлігі және теміржол көлігі туралы заңнамасына сәйкес пошта, байланыс және тасымалдау саласындағы субсидияланатын көрсетілетін қызметтерге бағаларды реттейді.

      Ескерту. 11-тарау 124-4-баппен толықтырылды - ҚР 09.04.2016 № 499-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

11-1-тарау. Қоғамдық маңызы бар нарықтар

      Ескерту. Кодекс 11-1-тараумен толықтырылды - ҚР 28.12.2016 № 34-VI Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).

124-5-бап. Қоғамдық маңызы бар нарықтар

      1. Бағаларды мемлекеттік реттеу мынадай:

      1) электр энергиясын энергиямен жабдықтау ұйымдарының бөлшек саудада өткізуі;

      2) электр энергиясының орталықтандырылған саудасын ұйымдастыру және жүргізу, сауда жүйесінің орталықтандырылған сауда-саттықты жүргізуге әзірлігін қамтамасыз ету, электр энергиясын бірыңғай сатып алушының қызметін жүзеге асыруға байланысты оның шығындары бөлігінде электр энергиясын бірыңғай сатып алушының электр энергиясын орталықтандырылған сатып алуы және сатуы, электр қуатының дайындығын қолдау жөніндегі көрсетілетін қызметтерді орталықтандырылған сатып алу және электр қуатын бірыңғай сатып алушының қызметін жүзеге асыруға байланысты оның шығындары бөлігінде бірыңғай сатып алушының жүктемелерін көтеруге электр қуатының әзірлігін қамтамасыз ету жөніндегі көрсетілетін қызметтерді орталықтандырылған сату;

      3) тауарлық газды бөлшек саудада өткізу, топтық резервуарлық қондырғылар арқылы сұйытылған мұнай газын бөлшек саудада өткізу;

      4) ішкі рейстерде әуежайлардың қызметтерін көрсету: жолаушыларды отырғызу-түсіру (телескоптық трап арқылы), тасымалдау процесін қамтамасыз ету мақсатында пайдаланылатын әуежайдың үй-жайларын жалға беру, жүктерді өңдеу, жолаушыларды тіркеу үшін жұмыс орнын (алаңдар) ұсыну, әуе кемелерін авициялық жанар-жағармай материалдарымен қамтамасыз ету;

      5) мыналарды:

      теміржол жүк вагондарын жалға беру жөніндегі көрсетілетін қызметтерді және вагондар (контейнерлер) операторының көрсетілетін қызметтерін;

      Қазақстан Республикасының аумағы арқылы транзиттік қатынаста жүктерді теміржол көлігімен тасымалдау жөніндегі көрсетілетін қызметтерді;

      контейнерлерде, контрейлерлік жөнелтілімдермен жүктерді, бос контейнерлерді және бос фитингілік платформаларды теміржол көлігімен тасымалдау жөніндегі көрсетілетін қызметтерді қоспағанда, жүктерді теміржол көлігімен тасымалдау және локомотивтік тартқыш жөніндегі қызметтерді көрсету салаларында қоғамдық маңызы бар нарықтар субъектілерінің тауарларына (жұмыстарына, көрсетілетін қызметтеріне) қолданылады.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      2-тармақ 01.01.2025 дейін қолданылады – осы Кодекстің 324-бабының 10-1-тармағына сәйкес.

      2. Осы баптың 1-тармағының 1) тармақшасында көрсетілген салаларда бағаларды мемлекеттік реттеу 2017 жылғы 1 қаңтарға дейін бағаларды мемлекеттік реттеу және баға белгілеуді мемлекеттік бақылау жүзеге асырылған нарық субъектілеріне қолданылады.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      3-тармақ 01.01.2025 дейін қолданылады – осы Кодекстің 324-бабының 10-1-тармағына сәйкес.

      3. Осы баптың 1-тармағының 1) тармақшасында көрсетілген салаларда бағаларды мемлекеттік реттеу жиынтығында мынадай талаптарға сай келетін:

      1) бұрын бағаларды мемлекеттік реттеу және баға белгілеуді мемлекеттік бақылау 2017 жылғы 1 қаңтарға дейін жүзеге асырылған реттелетін нарық субъектілері көрсетілетін қызметтерді ұсынған тұтынушыларға 2017 жылғы 1 қаңтардан кейін қызметтер көрсететін;

      2) осы тармақтың 1) тармақшасында аталған тұтынушыларға көрсетілген қызметтер көлемі бағаларды мемлекеттік реттеу және баға белгілеуді мемлекеттік бақылау 2017 жылғы 1 қаңтарға дейін жүзеге асырылған нарық субъектісінің көрсетілетін қызметтері көлемінің отыз бес және одан да көп пайызын құрайтын нарық субъектілеріне де қолданылады.

      4. Табиғи монополиялар салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті орган баға белгілеу тәртібінің және қоғамдық маңызы бар нарық субъектісі міндеттерінің сақталуына мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру кезінде Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген құзыреті шегінде құқық қорғау органдарымен өзара іс-қимыл жасасады.

      Ескерту. 124-5-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.04.2019 № 241-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); 08.07.2024 № 121-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

124-6-бап. Табиғи монополиялар салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органның қоғамдық маңызы бар нарықтар саласындағы құзыреті

      Табиғи монополиялар салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті орган:

      1) қоғамдық маңызы бар нарықтарда мемлекеттік саясатты қалыптастыру жөніндегі ұсыныстарды әзірлейді;

      2) бағаларды мемлекеттік реттеуді және қоғамдық маңызы бар нарық субъектісінің баға белгілеу тәртібін және міндеттерді сақтауына мемлекеттік бақылауды жүзеге асырады;

      3) қоғамдық маңызы бар нарықтарда баға белгілеу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      4) қоғамдық маңызы бар нарықтар субъектілерінің бағаларына мониторингті жүзеге асырады;

      5) қоғамдық маңызы бар нарықтар субъектілері өткізетін тауарларға (жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге) шекті бағаларды келіседі;

      5-1) қоғамдық маңызы бар нарықтар субъектілері өткізетін тауарларға (жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге) шекті бағаларды:

      шекті бағаларда ескерілген инвестициялық бағдарлама іс-шараларының орындалмауына;

      шекті бағаларда ескерілген, электр энергиясын, тауарлық газды сатып алуға және (немесе) беруге арналған қаражаттың пайдаланылмауына;

      шекті бағаларда ескерілген тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді), оның ішінде жекелеген тұтынушылар топтарының тұтыну көлемдерінің асып кетуіне;

      табиғи монополиялар салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органмен келісілген, тауарларға (жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге) шекті бағадан асып кетуге байланысты алынған кіріс мөлшерінде төмендетеді;

      6) қоғамдық маңызы бар нарықтар субъектілерінің алдағы уақытта тауарларға (жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге) бағалардың өсетіні туралы хабарламаларын қарау кезінде жария тыңдаулар өткізеді;

      7) қоғамдық маңызы бар нарық субъектісіне осы Кодексте көзделген міндеттемелерді олардың орындауы туралы орындалуға міндетті нұсқамаларды енгізеді;

      8) қоғамдық маңызы бар нарық субъектісі нұсқамаларды орындамаған жағдайда, қоғамдық маңызы бар нарық субъектісін нұсқамада көрсетілген әрекеттерді жасауға мәжбүрлеу туралы сотқа талап қояды;

      9) Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде белгіленген тәртіппен әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы істерді қозғайды және қарайды, сондай-ақ әкімшілік жазалар қолданады;

      10) Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде белгіленген коммерциялық және заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын мәліметтерді жария етуге қойылатын талаптарды сақтай отырып, қоғамдық маңызы бар нарықтар субъектілерінен өз өкілеттіктерін жүзеге асыру үшін қажетті ақпаратты сұратады және алады;

      10-1) 01.01.2022 дейін қолданыста болды - ҚР 27.12.2019 № 295-VІ Заңымен.

      10-2) Қазақстан Республикасының теміржол көлігі туралы заңнамасында көзделген уақытша теңгерімдеуші төлемді есептеу және төлеу қағидаларын теміржол көлігі саласында басшылықты жүзеге асыратын орталық атқарушы органмен келісу бойынша әзірлейді және бекітеді;

      11) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасының Президенті мен Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      Ескерту. 124-6-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.04.2019 № 241-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 295-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 29.12.2022 № 174-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі және 01.01.2024 қолданыста болады) Заңдарымен.

124-7-бап. Бағаларды мемлекеттік реттеу және қоғамдық маңызы бар нарық субъектісінің баға белгілеу тәртібін және міндеттерді сақтауын мемлекеттік бақылау

      1. Бағаларды мемлекеттік реттеу және қоғамдық маңызы бар нарық субъектісінің баға белгілеу тәртібін және міндеттерді сақтауын мемлекеттік бақылау тұтынушылар мен қоғамдық маңызы бар нарықтар субъектілерінің мүдделерін қорғау мақсатында жүзеге асырылады.

      2. Қоғамдық маңызы бар нарықтарда тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) өндіретін (өткізетін) жеке немесе заңды тұлға қоғамдық маңызы бар нарық субъектісі болып табылады.

      3. Қоғамдық маңызы бар нарық субъектісінің баға белгілеу тәртібін және міндеттерді сақтауына мемлекеттік бақылауды табиғи монополиялар салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті орган осы Кодексте және қоғамдық маңызы бар нарықтарда баға белгілеу қағидаларында белгіленген тәртіппен жүзеге асырады.

      Ескерту. 124-7-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.04.2019 № 241-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

124-8-бап. Қоғамдық маңызы бар нарық субъектісінің міндеттері

      1. Қоғамдық маңызы бар нарық субъектісі:

      1) табиғи монополиялар салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органға:

      табиғи монополиялар салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті орган бекіткен нысан бойынша, өндірілетін (өткізілетін) тауарлардың (жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің) өндіру (өткізу) көлемдері, кірістілік деңгейі және босату бағалары туралы ай сайынғы ақпаратты есепті айдан кейінгі айдың соңғы күнінен кешіктірмей;

      Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы заңнамасына сәйкес тоқсан сайынғы қаржылық есептілікті есепті тоқсаннан кейінгі айдың соңғы күнінен кешіктірмей;

      жарты жылдың, жылдың қорытындылары бойынша, табиғи монополиялар салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті орган бекіткен нысан бойынша, шекті бағада ескерілген инвестициялық бағдарламаның орындалғаны не орындалмағаны туралы ақпаратты ағымдағы күнтізбелік жылдың 1 тамызынан және келесі күнтізбелік жылдың 1 мамырынан кешіктірмей;

      бағаларға сараптама жүргізу үшін қажетті ақпаратты табиғи монополиялар салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті орган белгілеген, қоғамдық маңызы бар нарық субъектісі тиісті талапты алған күннен бастап бес жұмыс күнінен кем болмайтын мерзімдерде электрондық нысанда;

      осы Кодекстің 124-5-бабы 1-тармағының 2), 4) және 5) тармақшаларында көрсетілген қоғамдық маңызы бар нарықтардың субъектілерін қоспағанда, шекті бағада ескерілген, электр энергиясын, тауарлық газды сатып алу және (немесе) беру жөніндегі қаражатты пайдалану туралы жартыжылдық ақпаратты растайтын материалдарын қоса бере отырып, есепті жарты жылдан кейінгі айдың жиырма бесінен кешіктірмей;

      баға деңгейін растайтын негіздеуші материалдарды қоса бере отырып, босату бағалары туралы ақпаратты бағаларды мемлекеттік реттеу енгізілген күннен бастап немесе тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді өндіру (өткізу) басталған кезден бастап күнтізбелік отыз күннен кешіктірмей не тауарларға, жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге босату бағасын алдағы көтеруге дейін кемінде күнтізбелік отыз күн бұрын ұсынуға;

      2) табиғи монополиялар салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органға алдағы уақытта тауарларға (жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге) бағалардың шекті бағадан жоғары өсетіні және өсу себептерін растайтын негіздеуші материалдарды ұсына отырып, олардың өсу себептері туралы ақпаратты кемінде күнтізбелік отыз күн бұрын электрондық нысанда беруге;

      3) қоғамдық маңызы бар нарықтарда баға белгілеу тәртібін сақтауға;

      4) шекті бағаларда ескерілген инвестициялық бағдарламаның (жобаның) іс-шараларын қоғамдық маңызы бар нарықтарда баға белгілеу тәртібіне сәйкес орындауға;

      4-1) табиғи монополиялар салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен бұқаралық ақпарат құралдарында мыналарды:

      осы Кодекстің 124-5-бабы 1-тармағының 2), 4) және 5) тармақшаларында көрсетілген қоғамдық маңызы бар нарықтар субъектілерін қоспағанда, шекті бағада ескерілген, электр энергиясын, тауарлық газды сатып алу және (немесе) беру жөніндегі қаражатты пайдалану туралы жартыжылдық ақпаратты есепті жарты жылдан кейінгі айдың жиырма бесінен кешіктірмей;

      шекті бағада ескерілген, тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді), оның ішінде жекелеген тұтынушылар топтарының тұтыну көлемдерінің асып кетуі нәтижесінде алынған кіріс туралы жартыжылдық ақпаратты есепті жарты жылдан кейінгі айдың жиырма бесінен кешіктірмей;

      шекті бағада ескерілген инвестициялық бағдарламаның орындалғаны не орындалмағаны туралы жартыжылдық ақпаратты есепті жарты жылдан кейінгі айдың жиырма бесінен кешіктірмей;

      тауарларға (жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге) шекті бағаларды асыру туралы ақпаратты және негіздеуші материалдарды олар табиғи монополиялар салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органға келісу үшін жіберілген күнінен бастап бес жұмыс күнінен кешіктірмей орналастыруға;

      5) алынған және шекті бағаларда ескерілген инвестициялық бағдарламаларды (жобаларды) іске асыруға пайдаланылмаған кірісті тікелей тұтынушыларға не тұтынушылардың толық тізбесін белгілеу мүмкін болмаған кезде қоғамдық маңызы бар нарықтарда баға белгілеу тәртібіне сәйкес алдағы кезеңге шекті баға деңгейін төмендету жолымен қайтаруға;

      6) шекті бағаны негізсіз асырып жіберу нәтижесінде алынған кірісті табиғи монополиялар салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті орган осындай фактіні анықтаған кезден бастап күнтізбелік отыз күннен кешіктірмей тікелей тұтынушыларға не тұтынушылардың толық тізбесін белгілеу мүмкін болмаған кезде қоғамдық маңызы бар нарықтарда баға белгілеу тәртібіне сәйкес алдағы кезеңге шекті баға деңгейін төмендету жолымен қайтаруға;

      7) табиғи монополиялар салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органның нұсқамаларын табиғи монополиялар салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті орган белгілеген, оларды алған күннен бастап күнтізбелік отыз күннен аспайтын мерзімдерде орындауға;

      8) өзінің интернет-ресурсында не табиғи монополиялар саласында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органның интернет-ресурсында босату бағалары туралы, жария тыңдаулардың нәтижелері және қаржылық есептілік туралы ақпаратты орналастыруға міндетті.

      Ескерту. 124-8-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 02.04.2019 № 241-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.04.2019 № 243-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

124-9-бап. Қоғамдық маңызы бар нарық субъектісінің көрсетілетін қызметтерін (тауарларын, жұмыстарын) тұтынушының құқықтары мен міндеттері

      1. Қоғамдық маңызы бар нарық субъектісінің көрсетілетін қызметтерін (тауарларын, жұмыстарын) тұтынушы:

      1) қоғамдық маңызы бар нарық субъектісінің көрсетілетін қызметтерін (тауарларын, жұмыстарын) табиғи монополиялар салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті орган белгілеген тәртіппен және шекті бағалардан (алымдар мөлшерлемелерінен) аспайтын бағалар бойынша сатып алуға;

      2) табиғи монополиялар салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органның әрекеттеріне (әрекетсіздігіне), сондай-ақ ол қабылдаған шешімдерге Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен шағым жасауға;

      3) қоғамдық маңызы бар нарық субъектісінің Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келетін әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) табиғи монополиялар салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органға және (немесе) сот тәртібімен шағымдануға;

      4) жария тыңдауларға қатысуға;

      5) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де құқықтарының болуына құқылы.

      2. Қоғамдық маңызы бар нарық субъектісінің көрсетілетін қызметтерін (тауарларын, жұмыстарын) тұтынушы:

      1) қоғамдық маңызы бар нарық субъектісінің көрсетілетін қызметтеріне (тауарларына, жұмыстарына) табиғи монополиялар салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті орган белгілеген шекті бағалардан (алымдар мөлшерлемелерінен) аспайтын бағалар бойынша уақтылы және толық көлемде ақы төлеуге;

      2) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қоғамдық маңызы бар нарық субъектісі белгілейтін техникалық талаптарды орындауға міндетті.

      Ескерту. 124-9-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.06.2020 № 351-VI Заңымен (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі).

124-10-бап. Қоғамдық маңызы бар нарық субъектісінің баға белгілеу тәртібі мен міндеттерінің сақталуын мемлекеттік бақылау

      1. Қоғамдық маңызы бар нарық субъектісінің баға белгілеу тәртібі мен міндеттерінің сақталуын мемлекеттік бақылауды табиғи монополиялар саласында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті орган және оның аумақтық бөлімшелері не азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бақылау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы тексеру және профилактикалық бақылау нысанында осы Кодекске сәйкес жүзеге асырады.

      2. Қоғамдық маңызы бар нарық субъектісінің баға белгілеу тәртібі мен міндеттерінің сақталуын мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру кезінде мынадай ден қою шаралары қабылданады:

      1) әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс қозғау;

      2) қоғамдық маңызы бар нарық субъектісінің баға белгілеу тәртібі мен міндеттерінің бұзылуын жою туралы нұсқама шығару;

      3) құқық қорғау және өзге де органдарға материалдарды беру.

      3. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау осы Кодекске сәйкес жүзеге асырылады.

      Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылауды табиғи монополиялар саласында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті орган және оның аумақтық бөлімшелері не азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган талдаудың және ақпараттық жүйелер, ашық дереккөздер, бұқаралық ақпарат құралдары деректерінің, сондай-ақ бақылау субъектісінің (объектісінің) қызметі туралы басқа да мәліметтердің негізінде бақылау субъектілеріне (объектілеріне) бармай жүзеге асырады.

      4. Қоғамдық маңызы бар нарық субъектілері бақылау субъектілері болып табылады.

      5. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылаудың мақсаттары бұзушылықтардың уақтылы жолын кесу және оларға жол бермеу, бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарды өз бетінше жою құқығын бақылау субъектісіне (объектісіне) беру және бақылау субъектісіне әкімшілік жүктемені төмендету болып табылады.

      Бақылау субъектілеріне бұзушылықтарды өз бетінше жою құқығын беру үшін бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес салдарын жою мүмкін болатын бұзушылықтар бойынша ғана жүргізіледі.

      6. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау қорытындысы бойынша әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс қозғалмай, анықталған бұзушылықтарды жою туралы ұсыным жасалып, бақылау субъектісіне оларды жою тәртібі міндетті түрде түсіндіріледі.

      7. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарды жою туралы ұсыным бақылау субъектісінің жеке өзіне қолын қойғызып немесе жөнелту және алу фактілерін растайтын өзге де тәсілмен табыс етілуге тиіс.

      Төменде санамаланған тәсілдердің бірімен жіберілген, бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарды жою туралы ұсыным мынадай жағдайларда:

      1) қолма-қол – ұсынымда алғаны туралы белгі қойылған күннен бастап;

      2) поштамен – хабарламасы бар тапсырысты хатпен;

      3) электрондық тәсілмен – табиғи монополиялар саласында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органның және оның аумақтық бөлімшелерінің не азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органның сұрау салуы кезінде бақылау субъектісінің хатта көрсетілген электрондық мекенжайына табиғи монополиялар саласында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті орган және оның аумақтық бөлімшелері не азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган жіберген күннен бастап табыс етілді деп есептеледі.

      8. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарды жою туралы ұсыным оны табыс еткен күннен кейінгі күннен бастап он жұмыс күні ішінде орындалуға тиіс.

      9. Бақылау субъектісі ұсынымда көрсетілген бұзушылықтармен келіспеген жағдайда, ұсынымды жіберген табиғи монополиялар саласында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органға және оның аумақтық бөлімшелеріне не азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органға оны табыс еткен күннен кейінгі күннен бастап бес жұмыс күні ішінде қарсылықты жіберуге құқылы.

      10. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарды жою туралы ұсынымды белгіленген мерзімде орындамау бақылау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау жүргізудің жартыжылдық тізіміне енгізу жолымен бақылау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау тағайындауға алып келеді.

      11. Бақылау субъектілеріне (объектілеріне) қатысты оларға бармай профилактикалық бақылау тоқсанына бір реттен жиілетпей жүргізіледі.

      Ескерту. 11-1-тарау 124-10-баппен толықтырылды - ҚР 03.04.2019 № 243-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

12-тарау. МІНДЕТТІ САҚТАНДЫРУ

125-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандыру

      Кәсіпкерлік субъектілерінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандыру Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленеді.

126-бап. Міндетті сақтандырудың мақсаты

      Үшінші тұлғалардың өміріне және (немесе) денсаулығына, мүлкіне, қоршаған ортаға келтірілген зиянды сақтандыру төлемдерін жүзеге асыру арқылы өтеу міндетті сақтандырудың мақсаты болып табылады.

127-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандыру объектісі

      Кәсіпкерлік субъектісінің Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасында белгіленген, кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру кезінде жеке тұлғалардың өмiрiне және (немесе) денсаулығына, үшiншi тұлғалардың мүлкiне, қоршаған ортаға келтiрiлген мүліктік зиянды өтеу мiндетiмен байланысты оның мүлiктiк мүддесi кәсіпкерлік субъектілерінің азаматтық-құқықтық жауапкершiлiгiн мiндеттi сақтандыру объектiсi болып табылады.

128-бап. Міндетті сақтандыруды жүзеге асыру

      1. Азаматтық-құқықтық жауапкершілікті міндетті сақтандыру шарттарын кәсіпкерлік субъектілері кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру кезінде жеке тұлғалардың өмiрiне және (немесе) денсаулығына, үшiншi тұлғалардың мүлкiне, қоршаған ортаға келтiрiлген зиянды өтеу жағдайына жасасады.

      2. Кәсіпкерлік субъектісінің кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға байланысты үшiншi тұлғалардың өмiрiне және (немесе) денсаулығына, мүлкiне, қоршаған ортаға келтiрiлген зиян үшін өзінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін ерікті сақтандыру шартын жасасуы оны Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген кәсіпкерлік субъектісінің жауапкершілігін міндетті сақтандырудың тиісті шартын жасасу жөніндегі міндеттен босатпайды.

13-тарау. МЕМЛЕКЕТТІК БАҚЫЛАУ ЖӘНЕ ҚАДАҒАЛАУ
1-параграф. Мемлекеттік бақылау және қадағалау туралы жалпы ережелер

129-бап. Мемлекеттік бақылау мен қадағалау саласындағы қатынастар

      1. Мемлекеттік бақылау мен қадағалау саласындағы қатынастарды реттеу Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалаудың жалпы құқықтық негіздерін белгілеу мақсатында жүзеге асырылады және бақылау мен қадағалау қызметін жүзеге асырудың бірыңғай қағидаттарын белгілеуге, сондай-ақ өздеріне қатысты мемлекеттік бақылау мен қадағалау жүзеге асырылатын мемлекеттік органдардың, жеке және заңды тұлғалардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғауға бағытталған.

      2. Мемлекеттік бақылау мен қадағалау субъектілеріне (объектілеріне) мемлекеттік бақылау және қадағалау жүргізуді ұйымдастыру саласындағы қатынастарды мемлекеттік реттеу, осы баптың 4, 5, 6, 7, 7-1, 8, 8-1, 9, 11, 12 , 13, 14 және 16-тармақтарында көзделген жағдайларды қоспағанда, құқықтық мәртебесі мен қызмет түрлеріне қарамастан, осы Кодекске сәйкес жүзеге асырылады.

      3. Осы Кодексте:

      1) мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүргізу тәртібі;

      2) мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүргізу кезінде бақылау және қадағалау органдарының өзара іс-қимыл жасау тәртібі;

      3) мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүргізу кезінде мемлекеттік бақылау мен қадағалау субъектілерінің құқықтары мен міндеттері, олардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау жөніндегі шаралар;

      4) мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүргізу кезінде бақылау және қадағалау органдары мен олардың лауазымды адамдарының құқықтары мен міндеттері белгіленеді.

      4. Осы бапты, осы Кодекстің 130-бабын, 131-бабының 1, 2, 3 және 4-тармақтарын және 131-1-бабын қоспағанда, осы тараудың күші:

      1) жол жүрісі қауіпсіздігі талаптарын сақтауға;

      2) көліктегі қауіпсіздік талаптарын сақтау тұрғысынан көліктік бақылау бекеттерінде автомобиль көлігі құралдарының Қазақстан Республикасының аумағы арқылы жүріп өтуіне;

      3) "Ішкі су көлігі туралы" және "Сауда мақсатында теңізде жүзу туралы" Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес кемелерді қауіпсіз пайдалану жөніндегі талаптардың орындалуын мемлекеттік бақылау мен қадағалауға;

      4) тірі малды, жануарлардан және (немесе) өсімдіктерден алынатын өнім мен шикізатты өткізетін сауда базарларында, жануарлардан және (немесе) өсімдіктерден алынатын өнімдер мен шикізатты бірыңғай технологиялық циклде өндіруді, дайындауды (мал союды), сақтауды, қайта өңдеуді жүзеге асыратын ұйымдарда мемлекеттік ветеринариялық-санитариялық бақылау мен қадағалауды және мемлекеттік карантиндік фитосанитариялық бақылау мен қадағалауды жүзеге асыруға;

      5) ерекше қорғалатын табиғи аумақтарда және мемлекеттік орман қоры аумағында ерекше қорғалатын табиғи аумақтар, мемлекеттік орман қорын күзету, қорғау, пайдалану, ормандарды молықтыру мен орман өсіру саласындағы талаптардың сақталуына, сондай-ақ жануарлар және өсімдіктер дүниесі объектілерінің санкциясыз алып қойылуын мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру мақсатына;

      5-1) жабайы өсетін өсімдіктерді күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы талаптарды сақтауға;

      6) жануарлар дүниесі объектілерінің санкциясыз алып қойылуын мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүзеге асыру мақсатында:

      балық шаруашылығы су айдындарында – балықтардың белгіленген кәсіпшілік өлшемі, балық аулау мөлшерлері, құралдарының түрлері мен тәсілдері, жануарлар дүниесін пайдалануға шектеулер мен тыйым салулар, кейдейсоқ аулау бөлігінде, сондай-ақ балық ресурстарын және басқа да су жануарларын аулауды есепке алу журналын (кәсіпшілік журналы) жүргізуге;

      аңшылық шаруашылығы аумағында – жануарларды аулау құралдарын алып қою, аулау тәсілі мен түрі, олардың жыныстық-жастық құрамы, жануарлар дүниесін пайдалануға шектеулер мен тыйым салулар бөлігінде жануарлар дүниесін пайдалану талаптарын сақтауға;

      7) карантиндік аймақтардағы және жануарлардың аса қауіпті ауруларының қолайсыз пункттеріндегі, ошақтарындағы, карантиндік объектілердің, аса қауіпті зиянды организмдердің таралу ошақтарындағы іс-шараларды мемлекеттік бақылауға және қадағалауға;

      8) жолаушылар пойыздарында, оның ішінде жолаушылар пойыздарын қалыптастыру пункттерінде жолаушыларды, багажды, жүк-багажын және пошта жөнелтілімдерін тасымалдау қағидаларының сақталуын мемлекеттік бақылауға;

      9) жергілікті атқарушы орган белгілеген орындардан тыс сауда-саттыққа;

      10) халықтың көші-қоны саласындағы мемлекеттік бақылауға;

      11) жиырма бір жасқа толмаған адамдарға алкоголь өнімін, темекі өнімін сатуды, балалар үшін тыйым салынған ақпарат қамтылатын ақпараттық өнімді он сегіз жасқа толмаған адамдарға таратуды, сондай-ақ кәмелетке толмағандардың ойын-сауық мекемелерінде болу тәртібін регламенттейтін Қазақстан Республикасының заңнамасы талаптарының сақталуына байланысты мемлекеттік бақылау мен қадағалау субъектісін (объектісін), оларды жүргізу уақытын, мемлекеттік бақылау мен қадағалау субъектісінің (объектісінің) тұрған жерін күні бұрын айқындау мүмкін болмаған кезде мемлекеттік бақылау мен қадағалауға қолданылмайды.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      4-1-тармақтың қолданысы 01.07.2025 дейін тоқтатыла тұрады – осы Кодекстің 324-бабының 14-1-тармағына сәйкес.

      4-1. Осы Кодекстің 130-бабын, 131-бабының 1, 2, 3 және 4-тармақтарын, 131-1-бабын, 154-бабының 2-тармағын және 157-бабын қоспағанда, осы тараудың күші балалардың тамақтануына, тұруына, оларға медициналық көмек көрсетуге, білім беруге, оларды тәрбиелеуге, сауықтыруға (қызметтер көрсету басталғанға дейін және оларды көрсету кезеңінде) мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылатын мемлекеттік бақылау мен қадағалау субъектілерін (объектілерін) мемлекеттік бақылауға және қадағалауға қолданылмайды.

      5. Осы бапты, осы Кодекстің 130-бабын, 131-бабының 1, 2, 3 және 4-тармақтарын, 154-бабының 2 және 3-тармақтарын және 157-бабын қоспағанда, осы тараудың күші Қазақстан Республикасы бюджет заңнамасы талаптарының және Қазақстан Республикасының мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау туралы заңнамасына сәйкес жүргізілетін, республикалық және жергілікті бюджеттерді жоспарлау мен атқару мәселелерін реттейтін өзге де нормативтік құқықтық актілер талаптарының сақталуын қамтамасыз ету мақсатында мемлекеттік бақылауды жүзеге асыруға қолданылмайды.

      6. Осы Кодекстің 130-бабын, 131-бабының 1, 2, 3 және 4-тармақтарын, 131-1-бабын, 154-бабының 2 және 3-тармақтарын және 157-бабын қоспағанда, осы тараудың күші:

      1) жер қойнауын пайдаланушылардың жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар және (немесе) лицензиялар талаптарын орындауын мемлекеттік бақылау;

      2) жеке-дара қолданылатын құқықтық актілердің сақталуын мемлекеттік бақылау;

      3) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген шарттар мен өзге де мәмілелердің орындалуын мемлекеттік бақылау;

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      4) тармақшаның қолданысы 01.07.2025 дейін тоқтатыла тұрады – осы Кодекстің 324-бабының 14-1-тармағына сәйкес.

      4) балалардың тамақтануына, тұруына, оларға медициналық көмек көрсетуге, білім беруге, оларды тәрбиелеуге, сауықтыруға (қызметтер көрсету басталғанға дейін және оларды көрсету кезеңінде) мемлекеттік тапсырысты орналастыруға байланысты және мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылатын Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген шарттар мен өзге де мәмілелердің орындалуын мемлекеттік бақылау бөлігінде шарттық қатынастарды орындауға байланысты мемлекеттік бақылауға қолданылмайды.

      7. Осы тараудың күші "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген жағдайларда және егер Қазақстан Республикасының заңнамасында рұқсаттық бақылау көзделген болса, рұқсат және (немесе) рұқсатқа қосымша берілгенге дейін өтініш берушінің біліктілік немесе рұқсат беру талаптарына сәйкестігіне рұқсаттық бақылау жүргізуге қолданылмайды.

      7-1. Осы бапты, осы Кодекстің 130-бабының 1-тармағын, 131-1, 136, 143, 151, 153, 154, 155, 156 және 157-баптарын қоспағанда, осы тараудың күші, егер "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес берілген рұқсаттар бойынша біліктілік немесе рұқсат беру талаптарына, жіберілген хабарламалар бойынша талаптарға сәйкестігін тексеру нысанында мемлекеттік бақылауды автоматтандырылған ақпараттық жүйе арқылы жүргізу тәртібі Қазақстан Республикасының заңдарында көзделсе, осы бақылауды жүзеге асыруға қолданылмайды.

      8. Осы Кодекстің 131-бабының 1, 2, 3 және 4-тармақтарын және 131-1-бабын қоспағанда, осы тараудың күші кеден ісі саласындағы мемлекеттік бақылауға қолданылмайды.

      8-1. Осы Кодекстің 131-бабының 1, 2 және 3-тармақтарын, 131-1, 144-4 және 157-баптарын қоспағанда, осы тараудың күші:

      1) энергетикалық жабдықты пайдалану және оның техникалық жай-күйі, энергия өндіруші ұйымдар (жаңартылатын энергия көздерін қоспағанда), энергия беруші ұйымдар және жүйелік оператор бөлігінде электр энергетикасы;

      2) жылу энергетикасы объектілерін пайдалану және олардың техникалық жай-күйі, жылу өндіруші және жылу тасымалдаушы субъектілер бөлігінде жылу энергетикасы саласындағы мемлекеттік бақылауға қолданылмайды.

      9. Осы бапты (мемлекеттік ветеринариялық-санитариялық бақылау мен қадағалау, мемлекеттік карантиндік фитосанитариялық бақылау мен қадағалау, өсімдіктерді қорғау саласындағы мемлекеттік бақылау, санитариялық-карантиндік бақылау бөлігінде), осы Кодекстің 130-бабын, 131-бабының 1, 2, 3 және 4-тармақтарын және 131-1-бабын қоспағанда, осы тараудың күші:

      1) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын кесіп өтуге;

      2) Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік шекарасын және (немесе) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын кесіп өткен кезде және (немесе) халықаралық шарттарға сәйкес айқындалатын жеткізу орындарында, кедендік тазартуды аяқтау орындарында мемлекеттік ветеринариялық-санитариялық бақылау мен қадағалауды, мемлекеттік карантиндік фитосанитариялық бақылау мен қадағалауды, өсімдіктерді қорғау саласындағы мемлекеттік бақылауды, санитариялық-карантиндік бақылауды жүргізуге, сондай-ақ фитосанитариялық және ветеринариялық бақылау бекеттерінде мемлекеттік карантиндік фитосанитариялық бақылау мен қадағалауды, ветеринариялық-саниатариялық бақылауды жүргізуге байланысты мемлекеттік бақылау мен қадағалауға қолданылмайды.

      10. Осы бапты, осы Кодекстің 130-бабының 1-тармағын, 131-1, 143, 144, 151, 153, 154, 155, 156 және 157-баптарын қоспағанда, осы тараудың күші орындалуын мемлекеттік бақылау мемлекеттік кірістер органдарына жүктелген Қазақстан Республикасының салық заңнамасы, Қазақстан Республикасының өзге де заңнамасы нормаларының орындалуын қамтамасыз ету мақсатында мемлекеттік бақылауды жүзеге асыруға қолданылмайды.

      11. Осы бапты, осы Кодекстің 130-бабын, 131-бабының 1, 2, 3 және 4-тармақтарын, 138 және 139-баптарын, 154-бабының 2 және 3-тармақтарын және 157-бабын қоспағанда, осы тараудың күші Қазақстан Республикасының қаржы заңнамасы талаптарының сақталуын қамтамасыз ету мақсатында мемлекеттік бақылау мен қадағалауды, сондай-ақ қаржы нарығын, қаржы ұйымдарын, төлем жүйелерінің операторлары мен операциялық орталықтарын, төлем ұйымдарын, сондай-ақ коллекторлық агенттіктерді мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүзеге асыруға қолданылмайды.

      12. Осы тараудың күші:

      1) прокуратура органдары жүзеге асыратын, Қазақстан Республикасының аумағында заңдылықтың сақталуына жоғары қадағалау;

      2) қылмыстық іс бойынша сотқа дейінгі іс жүргізу барысында бақылау мен қадағалау;

      3) сот төрелігі;

      4) жедел-іздестіру қызметі;

      5) қарсы барлау қызметі;

      6) жұмылдыру дайындығы мен жұмылдыру саласындағы мемлекеттік бақылау;

      7) Қазақстан Республикасының мемлекеттік құпиялар туралы заңнамасы талаптарының сақталуын бақылау;

      8) өзіндік ерекшелігі бар тауарларды бақылау саласындағы мемлекеттік бақылау салаларындағы қатынастарға қолданылмайды.

      13. Осы бапты, осы Кодекстің 130, 131-1, 133-баптарын, 154-бабының 2 және 3-тармақтарын және 157-бабын қоспағанда, осы тараудың күші:

      1) ішкі істер органдары:

      Қазақстан Республикасының азаматтық және қызметтік қару мен оның патрондарының айналымы саласындағы заңнамасы талаптарының сақталуы;

      жеке тұлғалардың азаматтық қаруды сақтау, алып жүру және пайдалану талаптарын сақтауы;

      осы Кодекстің 133-бабының талаптары және ішкі істер органдары жүргізетін жедел-профилактикалық іс-шаралар шеңберінде Қазақстан Республикасының есірткі құралдарының, психотроптық заттар мен прекурсорлардың, азаматтық пиротехникалық заттар мен олар қолданылып жасалған бұйымдардың айналымы саласындағы заңнамасы талаптарының сақталуы бойынша жүзеге асыратын мемлекеттік бақылау;

      2) террористік тұрғыдан осал объектілердің терроризмге қарсы қорғалуын қамтамасыз ету бөлігінде Қазақстан Республикасының терроризмге қарсы іс-қимыл туралы заңнамасы талаптарының сақталуы;

      3) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасы талаптарының сақталуы;

      4) Қазақстан Республикасының мемлекеттік статистика саласындағы заңнамасының сақталуы;

      5) Қазақстан Республикасының жарылғыш заттардың заңды айналымы саласындағы заңнамасы талаптарының сақталуы салаларындағы қатынастарға қолданылмайды.

      Монополияға қарсы орган жүзеге асыратын, Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасы талаптарының сақталуына мемлекеттік бақылауды жүргізу кезінде туындайтын қатынастар осы Кодекстің 20-тарауында реттеледі.

      14. Осы бапты, осы Кодекстің 130-бабының 1 және 3-тармақтарын, 131-бабының 1, 2, 3 және 4-тармақтарын қоспағанда, осы тараудың күші жеке және заңды тұлғалардың әуе кемелерінің ұшу қауіпсіздігі мен авиациялық қауіпсіздік жөніндегі талаптарды сақтауына байланысты мемлекеттік бақылау мен қадағалауға қолданылмайды.

      15. Бұл ретте, осы баптың 4-тармағының 10) және 11) тармақшаларында, 5 (ішкі аудит қызметтерінің тексерулерін қоспағанда) және 10 (акциздік бекеттердегі бақылауды қоспағанда)-тармақтарында, 13-тармағының 1), 2) және 5) тармақшаларында көрсетілген негіздер бойынша жүзеге асырылатын тексерулер құқықтық статистика және арнаулы есепке алу саласындағы уәкілетті органда міндетті тіркелуге жатады.

      Бұл ретте, осы баптың 4-тармағының 10) және 11) тармақшаларында, 13-тармағының 1) (есірткі құралдары, психотроптық заттар мен прекурсорлар саласындағы) және 2) тармақшаларында көрсетілген тексерулерді тағайындау туралы акт тексеру басталғаннан кейін келесі жұмыс күні ішінде құқықтық статистика және арнаулы есепке алу саласындағы уәкілетті органда тіркелуге жатады.

      Бақылау және қадағалау органдары мемлекеттік құқықтық статистика және арнайы есепке алу саласындағы қызметті өз құзыреті шегінде жүзеге асыратын мемлекеттік органды осы баптың 16-тармағында көзделген жүргізілген мемлекеттік бақылау нәтижелері туралы Қазақстан Республикасының Бас прокуратурасы айқындаған тәртіппен хабардар етеді.

      16. Осы Кодекстің 130-бабын, 131-бабының 1, 2, 3 және 4-тармақтарын, 131-1-бабын, 154-бабының 2 және 3-тармақтарын және 157-бабын қоспағанда, осы тараудың күші:

      1) мемлекеттік қызметтер көрсету сапасын мемлекеттік бақылауды;

      2) мемлекеттік органдар субъектілері болып табылатын Қазақстан Республикасы заңнамасының сақталуын мемлекеттік бақылауды жүзеге асыруға қолданылмайды.

      17. Осы баптың 4, 5, 6, 8-1, 11, 12 , 13, 14 және 16-тармақтарында көрсетілген мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүргізу тәртібі және бұл ретте туындайтын қатынастар Қазақстан Республикасының заңдарында реттеледі.

      Осы баптың 8 және 9-тармақтарында көрсетілген мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүргізу тәртібі және бұл ретте туындайтын қатынастар Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарында және Еуразиялық экономикалық одақтың құқығын құрайтын актілерде регламенттеледі.

      Егер Қазақстан Республикасының заңдарында осы баптың 16-тармағының 2) тармақшасында көзделген мемлекеттік бақылау регламенттелмеген болса, онда бұл жағдайда мемлекеттік бақылау осы тарауда белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

      18. Осы баптың 5, 6 және 12-тармақтарында санамаланған қатынастарға ішкі бақылау бөлігінде Қазақстан Республикасының Әкімшілік рәсімдік-процестік кодексі 38-бабының күші қолданылады.

      18-1. Осы бап шеңберінде мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүзеге асыру кезінде бұзушылықтар анықталған жағдайда, осы Кодекстің 135, 136 және 153-баптарына сәйкес жедел ден қою шаралары қолданылуы мүмкін.

      Осы баптың 4-тармағының 3), 4), 5), 6) және 7) тармақшаларына сәйкес мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүзеге асыру кезінде анықталған бұзушылықтар бойынша бұзылуы жедел ден қою шараларын қолдануға негіз болып табылатын талаптардың тізбесіне Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес енгізілген талаптарға қатысты осындай шаралар қолданылуы мүмкін.

      19. Егер Қазақстан Республикасының заңдарында осы баптың 4, 5, 6, 8-1, 9, 11, 12 , 13, 14 және 16-тармақтарында көрсетілген мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүргізу тәртібін регламенттеу болмаса (осы баптың 17-тармағының үшінші бөлігінде көзделген жағдайларды қоспағанда), мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүргізуге тыйым салынады.

      Егер Қазақстан Республикасының заңдарында, халықаралық шарттарда және Еуразиялық экономикалық одақтың құқығын құрайтын актілерде осы баптың 8-тармағында көрсетілген мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүргізу тәртібін регламенттеу болмаса, мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүргізуге тыйым салынады.

      20. Кәсіпкерлік субъектілеріне қатысты мемлекеттік бақылау мен қадағалау осы Кодекстің 138 және 139-баптарында көзделген кәсіпкерлік субъектілерінің қызметі салаларында ғана жүзеге асырылады.

      21. Осы Кодекстің 138 және 139-баптарына қызметтің жаңа салаларын енгізу үшін және бақылау мақсатында сатып алу мен тергеп-тексеру енгізілген жағдайларда, реттеуші мемлекеттік органдар осы Кодекстің 83-бабына сәйкес реттеушілік әсерді талдау рәсімін алдын ала жүргізуге тиіс.

      22. Қазақстан Республикасының заңдарында тікелей көзделген жағдайларда, осы тараудың ережелері Қазақстан Республикасының осы заңдарында реттелген қатынастарға қолданылады.

      Ескерту. 129-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз); өзгеріс енгізілді – ҚР 28.12.2022 № 173-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.01.2023 № 184-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 15.04.2024 № 72-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 21.05.2024 № 86-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 08.07.2024 № 121-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

130-бап. Мемлекеттік бақылау мен қадағалаудың мақсаты мен міндеттері

      1. Экономикалық қауіпсіздікті, алдау практикасының алдын алуды, табиғи және энергетикалық ресурстарды үнемдеуді, отандық өнімнің бәсекеге қабілеттілігін арттыру мен жеке және заңды тұлғалардың конституциялық құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін қорғауды қоса алғанда, мемлекеттік бақылау мен қадағалау субъектісі өндіретін және өткізетін өнімнің, технологиялық процестердің адамдардың өмірі мен денсаулығына қауіпсіздігін, олардың мүлкін қорғауды, қоршаған ортаға қауіпсіздігін, Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз ету мемлекеттік бақылау мен қадағалаудың мақсаты болып табылады.

      2. Осы Кодекстің 141-бабының 6-тармағында, 143-бабының 1-тармағында, 144-3-бабының 1-тармағында және 144-4-бабының 5-тармағында көзделген нормативтік құқықтық актілерді қоспағанда, мемлекеттік органдардың кәсіпкерлік субъектілеріне мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүргізу тәртібі мәселелері бойынша заңға тәуелді нормативтік құқықтық актілерді қабылдауына тыйым салынады.

      3. Мемлекеттік бақылау мен қадағалаудың міндеттері:

      1) құқық бұзушылықтардың, зиян (нұқсан) келтірудің профилактикасын қамтамасыз ету;

      2) мемлекеттік бақылау мен қадағалаудың адал субъектілерін ынталандыру;

      3) анықталған құқық бұзушылықтарды жою бойынша шаралар қабылдау болып табылады.

      Ескерту. 130-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

131-бап. Мемлекеттiк бақылауды және қадағалауды жүзеге асыру кезінде кәсіпкерлік субъектілеріне арналған кепілдіктер

      Ескерту. 131-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      1. Кәсiпкерлiк субъектiлерiнің қызметін мемлекеттiк бақылау мен қадағалауды осы Кодекспен және Қазақстан Республикасының заңдарымен осындай құқық берілген мемлекеттiк органдар жүзеге асырады.

      2. Кәсiпкерлiкті мемлекеттiк бақылау және қадағалау тәуелсіздік, объективтілік, бейтараптылық, мемлекеттік бақылау және қадағалау нысандарының анықтығы қағидаттарының негізінде жүзеге асырылады.

      3. Мемлекет мемлекеттiк бақылау және қадағалау жүйесінің есептілігі мен ашықтығына кепілдік береді.

      4. Мемлекеттiк бақылауды және қадағалауды жүргізу мемлекеттік бақылау мен қадағалаудың адал субъектілерін көтермелеу, құқық бұзушыларға мемлекеттік бақылауды және қадағалауды шоғырландыру негізінде жүзеге асырылады.

      5. Егер Қазақстан Республикасының заңдарында мемлекеттік бақылау мен қадағалау субъектілеріне (объектілеріне) бармай профилактикалық бақылауды жүргізу көзделсе, осы Кодекстің 144-1-бабына сәйкес мемлекеттік бақылау мен қадағалау субъектілеріне (объектілеріне) бармай профилактикалық бақылау жүргізбестен, мемлекеттік бақылау мен қадағалау субъектілеріне (объектілеріне) бару арқылы профилактикалық бақылау жүргізуге тыйым салынады.

      6. Жоспардан тыс тексерулерді қоспағанда, шағын кәсіпкерлік, оның ішінде микрокәсіпкерлік субъектілері мемлекеттік тіркелген (қайта ұйымдастыру тәртібімен құрылған заңды тұлғалардан және қайта ұйымдастырылған заңды тұлғалардың құқық мирасқорларынан басқа) күннен бастап үш жыл ішінде оларға қатысты мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүргізуге тыйым салынады.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінің "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексінде (Салық кодексі) айқындалған мемлекеттік бақылау бөлігіндегі ережесі салықтық тексерулерге ғана қолданылады.

      Ескерту. 131-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

131-1-бап. Бірыңғай есеп беру күні

      1. Кәсіпкерлік субъектілері мен мемлекеттің өзара іс-қимылын жақсарту мақсатында жыл сайын қыркүйектің соңғы бейсенбісінде, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі мен қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау мен қадағалау жөніндегі уәкілетті органды қоспағанда, кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен бақылау және қадағалау органдарының Бірыңғай есеп беру күні өткізіледі.

      2. Астанада, республикалық маңызы бар қалаларда және облыс орталықтарында кәсіпкерлік субъектілерімен мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүзеге асыру нәтижелерін талқылау және Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзушылықтардың профилактикасы бойынша кездесу Бірыңғай есеп беру күні болып табылады.

      Ескерту. 131-1-баппен толықтырылды – ҚР 30.12.2020 № 397-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

132-бап. Мемлекеттік бақылау және қадағалау субъектілері мен объектілері. Мемлекеттік бақылау және қадағалау субъектілерінің (объектілерінің) қызметіне қойылатын талаптар

      1. Қызметіне мемлекеттік бақылау мен қадағалау жүзеге асырылатын жеке тұлғалар, заңды тұлғалар, олардың филиалдары мен өкілдіктері, мемлекеттік органдар мемлекеттік бақылау және қадағалау субъектілері болып табылады.

      Мемлекеттік бақылау және қадағалау субъектiсінде меншік құқығымен немесе өзге де заңды негізде болатын, мемлекеттік бақылауға және қадағалауға жататын мүлік мемлекеттік бақылау және қадағалау объектісі болып табылады.

      2. Мемлекеттік бақылау және қадағалау субъектiлерінiң (объектілерінің) қызметiне қойылатын талаптар нормативтiк құқықтық актiлерде, ал Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің жарлықтарында және Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулыларында ғана белгiленедi.

      Ескерту. 132-бап жаңа редакцияда - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

133-бап. Құқық қорғау органдарының мемлекеттік бақылауды және қадағалауды жүзеге асыруы кезiндегi жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң кепiлдiктерi

      Құқық қорғау органдары жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiне қатысты бақылау және (немесе) қадағалау iс-шараларын жедел-iздестiру қызметi, қылмыстық қудалау, әкiмшiлiк iс жүргiзу және (немесе) құқық қорғау органдары жүзеге асыратын реттеу функцияларын iске асыру шеңберiнде ғана, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де жағдайларда жүргiзедi.

134-бап. Мемлекеттік бақылау

      1. Бақылау және қадағалау органының бақылау мен қадағалау субъектілері (объектілері) қызметiнiң Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген талаптарға сәйкестiгi тұрғысынан тексеру және байқау жөнiндегi қызметi мемлекеттiк бақылау (бұдан әрi – бақылау) болып табылады.

      2. Бақылау iшкi және сыртқы болып бөлiнедi.

      3. Ішкі бақылауды жүргізу тәртібі Қазақстан Республикасының Әкімшілік рәсімдік-процестік кодексінде айқындалады.

      4. Бақылау және қадағалау органы бақылау мен қадағалау субъектілері (объектілері) қызметiнiң осы Кодекстің 132-бабының 2-тармағында және 143-бабының 3-тармағында көрсетiлген талаптарға сәйкестігі тұрғысынан тексеру және байқау бойынша жүзеге асыратын бақылау сыртқы бақылау болып табылады.

      Сыртқы бақылауды жүргiзу тәртiбi осы Кодекстің 13-тарауының 137-бабында және 2-параграфында айқындалады.

      Сыртқы бақылау нәтижелерi бойынша Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзушылықтар анықталған жағдайда, мемлекеттiк органдар өз құзыретi шегiнде әкiмшiлiк, тәртiптiк iс жүргiзудi қозғайды не өз құзыретi шегiнде тиiстi талап қою арыздарына бастамашылық жасайды және (немесе) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де шараларды қолданады.

      Ескерту. 134-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.06.2020 № 351-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

135-бап. Мемлекеттік қадағалау

      1. Бақылау және қадағалау органының бақылау мен қадағалау субъектілері (объектілері) қызметінің Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптарға сәйкестігі тұрғысынан тексеру және байқау жөніндегі қызметі мемлекеттік қадағалау (бұдан әрі – қадағалау) болып табылады, оны жүзеге асыру барысында жедел ден қою шараларын қолдану құқығы беріледі.

      2. Қадағалау бақылау және қадағалау органының әкімшілік іс жүргізуді қозғамай жедел ден қою шараларын қолдануын білдіреді.

      3. Қадағалау:

      1) Қазақстан Республикасының Конституциясына, "Прокуратура туралы" Қазақстан Республикасының Конституциялық заңына және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамасына сәйкес прокуратура органдары мемлекет атынан жүзеге асыратын, Қазақстан Республикасының аумағында заңдылықтың сақталуын жоғары қадағалау;

      2) бақылау және қадағалау органдары осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында белгіленген тәртіп пен шарттарда жүзеге асыратын қадағалау болып бөлінеді.

      Ескерту. 135-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

136-бап. Жедел ден қою шаралары

      1. Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген, қоғамдық қауiптi салдарлардың туындауын болғызбау мақсатында бақылау мен қадағалау субъектілеріне (объектілеріне) мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру барысында және (немесе) оның нәтижелерi бойынша қолданылатын ықпал ету тәсiлдерi жедел ден қою шаралары болып табылады.

      Егер Қазақстан Республикасының заңдарында жедел ден қою шараларын қолдану тәртібі болмаса, бұл шараларды қолдануға тыйым салынады.

      2. Егер бақылау мен қадағалау субъектісінің (объектісінің) қызметі, тауары (жұмысы, көрсететін қызметі) жеке және заңды тұлғалардың конституциялық құқықтарына, бостандықтары мен заңды мүдделеріне, адамдардың өмірі мен денсаулығына, қоршаған ортаға, Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігіне тікелей қатер төндіретін болса, бақылау және қадағалау органдары Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда жедел ден қою шараларын қолданады.

      3. Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленетін жедел ден қою шараларын қолдану тәртібі:

      1) жедел ден қою шараларын қолдану үшін негіздерді;

      2) жедел ден қою шараларының түрлерін және талаптарды нақты бұзушылықтарға оларды қолдану шарттарын;

      3) бұзушылық (бұзушылықтар) жойылған жағдайда қадағалау актісінің (нұсқаманың, актінің, қаулының) қолданысын тоқтату, сондай-ақ көрсетілген актіні жарамсыз деп тану негіздерін қамтиды.

      Бұл ретте қадағалау актісін ресімдеу тәртібі осы Кодекстің 153-бабында белгіленеді.

      Осы Кодекстің 143-бабына сәйкес тексеру парағына енгізілген, бұзылуы жедел ден қою шараларын қолдану үшін негіз болып табылатын талаптардың тізбесі Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалады.

      Егер Қазақстан Республикасының заңнамасында бақылауды жүзеге асыру кезінде тексеру парағын қалыптастыру көзделмесе, жедел ден қою шараларын қолдану мақсатында талаптардың тізбесі Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалады.

      3-1. Қадағалау актісін (нұсқаманы, актіні, қаулыны) ресімдеу кезінде Қазақстан Республикасының заңнамасында оның қолданылу мерзімі белгіленеді (қажет болған кезде).

      Қадағалау актісінің қолданылу мерзімі бақылауды жүзеге асыру барысында және (немесе) оның нәтижелері бойынша анықталған талапты әрбір нақты бұзушылық бойынша Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленеді.

      Жедел ден қою шараларын қолдануға негіз болған талаптарды бірнеше бұзушылық анықталған жағдайда, нормативтік құқықтық актілердің талаптарын анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқамада, өнімді (тауарды) бақылау мақсатында сатып алудың және (немесе) тергеп-тексерудің нәтижесі туралы актіде осындай бұзушылықтарды жоюдың жалпы мерзімі көрсетіледі, ол ресімделген қадағалау актісіне сәйкес жедел ден қою шарасын қолданудың неғұрлым көп мерзіміне сәйкес келеді.

      4. Бақылау және қадағалау органдары сотқа жүгінбей қадағалау актісін (нұсқаманы, актіні, қаулыны) ресімдеу арқылы осы Кодекстің 139-бабында айқындалған қызмет салаларында жедел ден қою шараларын қолданады.

      Ескерту. 136-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

137-бап. Бақылау нысандары

      1. Бақылау мен қадағалау субъектілерінің (объектілерінің) қызметін бақылау:

      1) ұйымдастыру және жүргізу тәртібі осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында айқындалатын, алдын алу-профилактикалық сипаттағы профилактикалық бақылау;

      2) ұйымдастыру және жүргізу тәртібі осы Кодексте, ал осы Кодексте көзделген жағдайларда – Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында айқындалатын тексерулер;

      3) тергеп-тексеру нысанында жүзеге асырылады.

      2. Профилактикалық бақылау мынадай түрлерге бөлінеді:

      1) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау;

      2) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау;

      3) бақылау мақсатында сатып алу.

      3. Тексерулер мынадай түрлерге бөлінеді:

      1) "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес, берілген рұқсаттар бойынша біліктілік немесе рұқсат беру талаптарына, жіберілген хабарламалар бойынша талаптарға сәйкестігіне жүргізілетін тексерулер (бұдан әрі – талаптарға сәйкестігін тексеру);

      2) жоспардан тыс тексерулер.

      4. Бақылау нысандарының бірі ретінде тергеп-тексеру осы Кодекстің 144-4-бабына және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамасына сәйкес жүзеге асырылатын бақылау және қадағалау органдары әрекеттерінің кешенін білдіреді.

      5. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексерулерді бақылау және қадағалау органдары мынадай әрекеттердің бірін жасау:

      1) бақылау және қадағалау органы лауазымды адамының бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) баруы;

      2) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нысанасына қатысты қажетті ақпаратты сұрату;

      3) бақылау мен қадағалау субъектісінің осы Кодекстің 132-бабының 2-тармағында және 143-бабының 3-тармағында көзделген талаптарды сақтауы туралы ақпарат алу мақсатында оны шақырту арқылы жүргізеді.

      6. Бақылау мен қадағалау субъектілерінің осы Кодекстің 132-бабының 2-тармағына және 143-бабының 3-тармағына сәйкес тексеру парақтарында белгіленген талаптарды сақтауы бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нысанасы болып табылады.

      7. Бақылау шеңберінде осы Кодекстің 136-бабының ережелеріне сәйкес жедел ден қою шаралары қолданылуы мүмкін.

      Бақылау және қадағалау органы бақылау жүргізу барысында жедел ден қою шарасын (шараларын) қолдануға негіз болып табылатын талапты бұзу фактісін анықтаған кезде жедел ден қою шарасын (шараларын) қолдану туралы қадағалау актісін (нұсқаманы, актіні, қаулыны) ресімдейді.

      Ескерту. 137-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

138-бап. Бақылау жүзеге асырылатын кәсіпкерлік субъектілері қызметінің салалары

      Бақылау:

      1) электр энергетикасы саласында;

      1-1) жылу энергетикасы саласында;

      2) энергия үнемдеу және энергия тиiмдiлiгiн арттыру саласында;

      3) алып тасталды - ҚР 27.12.2017 № 126-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      4) жер қойнауын зерттеу және пайдалану саласында;

      5) газ және газбен жабдықтау саласында;

      6) халықтың радиациялық қауiпсiздiгi саласында;

      6-1) өнеркәсіптік қауіпсіздік саласында;

      7) көмірсутектер, уран өндіру саласында жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде;

      8) мұнай өнiмдерiнiң жекелеген түрлерiн өндiруге және олардың айналымына;

      9) ықтимал радиациялық қауіпті қызметті жүзеге асыратын субъектілер үшін атом энергиясын пайдалану саласында;

      10) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      11) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      12) Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк шекарасы арқылы өткiзу пункттерiнде көлiк құралдарының иелерi мен тасымалдаушының жолаушылар алдындағы азаматтық-құқықтық жауапкершiлiгiн мiндеттi сақтандыру саласында;

      13) көлiк саласында;

      14) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      15) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      16) өзіндік ерекшелігі бар тауарларды бақылау саласында;

      17) техникалық реттеу саласында;

      18) Қазақстан Республикасының сәйкестiктi бағалау саласындағы аккредиттеу туралы заңнамасының сақталуына;

      19) метрология саласында;

      20) тұрғын үй қорын басқару саласында;

      21) асыл тұқымды мал шаруашылығы және бал ара шаруашылығы саласында;

      22) жануарлар дүниесiн қорғау, молайту және пайдалану саласында;

      23) тұқым шаруашылығы саласында;

      24) астық нарығын реттеу саласында;

      25) орман қорын күзету, қорғау, пайдалану, ормандарды молықтыру мен орман өсiру саласында;

      26) Қазақстан Республикасының су қорын пайдалану және қорғау, бөгеттердің қауіпсіздігі саласында;

      27) алып тасталды - ҚР 28.10.2019 № 268-VI Заңымен (06.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі).

      28) ерекше қорғалатын табиғи аумақтар саласында;

      29) алып тасталды – ҚР 05.01.2021 № 409-VI (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      30) жердi пайдалану мен қорғауға;

      31) геодезиялық және картографиялық қызметке;

      32) қоршаған ортаны қорғау, табиғи ресурстарды молықтыру және пайдалану саласында;

      33) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      34) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      35) азаматтық қорғаныс саласында;

      36) өрт қауiпсiздiгi саласында;

      37) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      38) дәрiлiк заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласында;

      39) көрсетiлетiн арнаулы әлеуметтiк қызметтердiң сапасына;

      39-1) медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласында;

      40) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      41) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласында;

      42) бiлiм беру жүйесiне;

      43) Қазақстан Республикасының Ұлттық мұрағат қоры және мұрағаттар туралы заңнамасының сақталуына;

      44) Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасының және Қазақстан Республикасының халықты жұмыспен қамту саласындағы заңнамасының сақталуына;

      45) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      46) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      47) мүгедектігі бар адамдарды әлеуметтік қорғау саласында;

      48) арнаулы әлеуметтiк қызметтер ұсыну саласында;

      49) Қазақстан Республикасының масс-медиа туралы заңнамасының сақталуына;

      50) алып тасталды – ҚР 19.06.2024 № 94-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      51) байланыс саласында;

      52) ақпараттандыру саласында;

      53) Қазақстан Республикасының электрондық құжат және электрондық цифрлық қолтаңба туралы заңнамасының сақталуына;

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      54) тармақшаның қолданысқа енгізілу тәртібін ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексінің 324-бабының 11-тармағынан қараңыз.

      54) салықтардың және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердiң түсуiне, сондай-ақ бiрыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына мiндеттi зейнетақы жарналарының, мiндеттi кәсiптiк зейнетақы жарналарының және Мемлекеттiк әлеуметтiк сақтандыру қорына әлеуметтiк аударымдардың, Әлеуметтік медициналық сақтандыру қорына міндетті әлеуметтік медициналық сақтандырудың аударымдары мен жарналарының толық және уақтылы аударылуына;

      55) Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген құзыретi шегiнде салықтық емес төлемдердің түсуiне;

      56) трансферттiк бағаларды қолдану кезiнде;

      57) Қазақстан Республикасының қылмыстық жолмен алынған кiрiстердi заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмдi қаржыландыруға қарсы iс-қимыл туралы заңнамасының сақталуына;

      58) валюталық операцияларды және валюталық құндылықтарды пайдалануға байланысты қызметтiң жүзеге асырылуына;

      59) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарына және Қазақстан Республикасының қаржы заңнамасы саласында;

      60) алып тасталды – ҚР 02.07.2018 № 168-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      60-1) алып тасталды – ҚР 02.07.2018 № 168-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      61) Қазақстан Республикасының төлемдер және төлем жүйелерi туралы заңнамасының және Қазақстан Республикасының валюта заңнамасының сақталуына;

      62) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      63) бәсекелестікті қорғау саласында;

      64) тауар белгісін, қызмет көрсету белгісін, тауар шығарылған жердің атауын немесе фирмалық атауын пайдалануға;

      65) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      66) бағалау қызметi саласында;

      67) табиғи монополиялар салаларында;

      68) 01.01.2017 дейін қолданыста болды - ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексімен.

      68-1) қоғамдық маңызы бар нарық субъектісінің баға белгілеу тәртібін және осы Кодексте белгіленген міндеттерді сақтауына;

      69) алып тасталды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      70) жол жүрiсi қауiпсiздiгiнiң қамтамасыз етiлуiне;

      71) азаматтық және қызметтiк қару мен оның патрондарының, азаматтық пиротехникалық заттар мен олар қолданыла отырып жасалған бұйымдардың айналымы саласында жұмыс істейтін жеке және заңды тұлғалардың қызметiне;

      72) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      73) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      74) күзет қызметiне;

      75) күзет дабылы құралдарын монтаждау, баптау және оларға техникалық қызмет көрсету жөнiндегi қызметке;

      76) террористiк тұрғыдан осал объектiлердiң терроризмге қарсы қорғалуының жай-күйіне;

      77) жеке күзет ұйымында басшы және күзетшi лауазымдарын атқаратын жұмыскерлерді даярлау және олардың бiлiктiлiгiн арттыру жөнiндегi мамандандырылған оқу орталықтарының қызметiне;

      78) есiрткi, психотроптық заттар мен прекурсорлардың айналымына;

      79) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      80) Қазақстан Республикасының туристiк қызмет туралы заңнамасының сақталуына;

      81) аудиторлық қызмет және кәсiптiк аудиторлық ұйымдар қызметi саласында;

      82) Қазақстан Республикасының ойын бизнесi туралы заңнамасының сақталуына;

      83) Қазақстан Республикасының тауар биржалары туралы заңнамасының сақталуына;

      84) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      85) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      86) алып тасталды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      87) бухгалтерлiк есеп және қаржылық есептiлiк саласында;

      88) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      89) тарихи-мәдени мұра объектiлерiн қорғау және пайдалану саласында;

      90) биоотын айналымы саласында;

      91) биоотын өндiру саласында;

      92) Қазақстан Республикасының сауда қызметiн реттеу туралы заңнамасының сақталуына;

      92-1) Қазақстан Республикасының тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы заңнамасының сақталуына;

      93) ғарыш қызметi саласында;

      94) алып тасталды - ҚР 03.04.2019 № 243-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      95) Қазақстан Республикасының жарнама туралы заңнамасының сақталуына;

      96) сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласында;

      97) ветеринария саласында;

      98) өсiмдiктердi қорғау және олардың карантинi саласында;

      98-1) жабайы өсетін өсімдіктерді күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласында;

      99) Қазақстан Республикасының магистральдық құбыр туралы заңнамасының сақталуына;

      100) автомобиль жолдары саласында;

      101) баланың құқықтарын қорғау саласында;

      102) этил спиртi мен алкоголь өнiмiнiң өндiрiлуi және айналымы саласында;

      103) темекi өнiмдерiнiң өндiрiлуi және айналымы саласында;

      104) рұқсаттық бақылау саласында;

      105) улардың, қару-жарақтың, әскери техниканың және жекелеген қару түрлерiнiң, жарылғыш және пиротехникалық заттар мен олар қолданыла отырып жасалған бұйымдардың айналымы саласында;

      106) өнеркәсiп саласында;

      107) алып тасталды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      108) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      109) кәсіпкерлік субъектілерін қолдау және қорғау саласында;

      110) мемлекеттік статистика саласында;

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      111) тармақша органикалық өнім өндіру туралы заңнамалық акт қолданысқа енгізілгеннен кейін қолданысқа енгізіледі - ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексімен.

      111) органикалық өнім өндірісі және айналымы саласында;

      112) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      113) бағалы металдар мен асыл тастардан жасалған зергерлік және басқа да бұйымдарды өткізу саласында жүзеге асырылады;

      114) Қазақстан Республикасының лотерея және лотерея қызметі туралы заңнамасының сақталуына;

      115) таңбалауға және қадағалануға жататын тауарларға қатысты өндіріс пен айналым саласында;

      116) алып тасталды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      117) цифрлық активтер саласында;

      118) Қазақстан Республикасының онлайн-платформалар және онлайн-жарнама туралы заңнамасының сақталуына;

      119) Қазақстан Республикасының дербес деректер және оларды қорғау туралы заңнамасының сақталуына жүзеге асырылады.

      Ескерту. 138-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 14.01.2016 № 445-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 09.04.2016 № 496-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.07.2016 № 12-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 06.05.2017 № 63-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2017 № 126-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.07.2018 № 168-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.12.2018 № 202-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 28.12.2018 № 211-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.04.2019 № 241-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.04.2019 № 243-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.10.2019 № 268-VI (06.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 26.12.2019 № 289-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 290-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 25.06.2020 № 346-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 07.07.2020 № 361-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.05.2020 № 325-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.01.2021 № 409-VI (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 08.06.2021 № 48-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2022 № 173-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.01.2023 № 184-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.02.2023 № 194-VII (01.04.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) ; 10.07.2023 № 19-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 11.12.2023 № 44-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.06.2024 № 90-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.06.2024 № 94-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 08.07.2024 № 121-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

139-бап. Қадағалау жүзеге асырылатын кәсіпкерлік субъектілері қызметінің салалары

      Қадағалау:

      1) Қазақстан Республикасының әуе кеңiстiгiн пайдалану саласында;

      2) азаматтық авиация қызметiне;

      3) халықаралық әуе тасымалдарына;

      4) авиациялық қауiпсiздiктi қамтамасыз етуге;

      5) сауда мақсатында теңiзде жүзу саласында;

      6) iшкi су көлiгi саласында;

      7) сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласында;

      8) ветеринария саласында;

      9) өсiмдiктер карантинi саласында;

      10) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласында;

      10-1) өнімді айналысқа шығару бөлігінде оның техникалық регламенттердің талаптарына сәйкестігіне техникалық реттеу саласында;

      11) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарына және Қазақстан Республикасының қаржы заңнамасы саласында;

      12) алып тасталды – ҚР 02.07.2018 № 168-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      13) алып тасталды – ҚР 02.07.2018 № 168-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      14) инвестициялық қорлар қызметiне;

      15) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      16) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      17) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      18) өнеркәсiптiк қауiпсiздiк саласында;

      19) атом энергиясын пайдалану саласында;

      20) жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласында;

      21) орман қорын күзету, қорғау, пайдалану, ормандарды молықтыру және орман өсіру саласында;

      22) ерекше қорғалатын табиғи аумақтар саласында;

      23) өрт қауіпсіздігі саласында жүзеге асырылады.

      Ескерту. 139-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.07.2018 № 168-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.10.2019 № 268-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2020 № 397-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

2-параграф. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бақылауды ұйымдастыру және жүргізу тәртібі

      Ескерту. 2-параграфтың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

140-бап. Тексерудің және бақылау және қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау мен қадағалаудың жалпы мәселелері

      Ескерту. 140-бап алып тасталды – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

141-бап. Тәуекелдерді бағалау және басқару жүйесі

      1. Бақылау мен қадағалау субъектісі қызметінің нәтижесінде салдарларының ауырлық дәрежесі ескеріле отырып, адамның өміріне немесе денсаулығына, қоршаған ортаға, жеке және заңды тұлғалардың заңды мүдделеріне, мемлекеттің мүліктік мүдделеріне зиян келтіру ықтималдығы тәуекел болып табылады.

      Тәуекелдерді бағалау деп бақылау және қадағалау органдарының зиян келтіру ықтималдығын өлшеу жөніндегі қызметі түсініледі.

      2. Бақылау және қадағалау мақсаттары үшін тәуекелдерді бағалау және басқару жүйесі деп қызметтің тиісті салаларында тәуекелдің жол берілетін деңгейін қамтамасыз ете отырып, кәсіпкерлік еркіндігін барынша аз мүмкін болатындай дәрежеде шектеу мақсатында, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) талаптарға сәйкестігін тексерулерді кейіннен жүзеге асыру үшін бақылау мен қадағалау субъектілерін (объектілерін) тәуекел дәрежелері бойынша бөлу арқылы осы баптың 1-тармағының бірінші бөлігінде көрсетілген қолайсыз факторлардың туындау ықтималдығын азайтуға бағытталған, сондай-ақ нақты бақылау мен қадағалау субъектісі (объектісі) үшін тәуекел деңгейін өзгертуге және (немесе) мұндай бақылау мен қадағалау субъектісін (объектісін) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылаудан және (немесе) талаптарға сәйкестігін тексерулерден босатуға бағытталған басқарушылық шешімдерді қабылдау процесі түсініледі.

      Бақылау мен қадағалау субъектісінің тікелей қызметіне, салалық даму ерекшеліктеріне және осы дамуға ықпал ететін факторларға байланысты, бақылау мен қадағалау субъектілерін (объектілерін) тәуекелдің әртүрлі дәрежелеріне жатқызуға мүмкіндік беретін сандық және сапалық көрсеткіштердің жиынтығы тәуекел дәрежесін бағалау өлшемшарты болып табылады.

      3. Бақылау және қадағалау органы бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүзеге асыру кезінде тәуекелдерді басқару мақсаттары үшін бақылау мен қадағалау субъектілерін (объектілерін) мынадай тәуекел дәрежелерінің (бұдан әрі – тәуекел дәрежелері) біріне жатқызады:

      1) жоғары тәуекел;

      2) орташа тәуекел;

      3) төмен тәуекел.

      4. Тәуекелдің жоғары дәрежесіне жатқызылған бақылау мен қадағалау субъектілері (объектілері) қызметінің салалары үшін талаптарға сәйкестігіне тексерулер жүргізудің жиілігі тәуекел дәрежесін бағалау өлшемшарттарымен, бірақ жылына бір реттен жиілетпей айқындалады.

      Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы эпидемиялық маңыздылығы жоғары бақылау мен қадағалау субъектілеріне (объектілеріне) қатысты талаптарға сәйкестігіне тексерулер жүргізу жиілігі жарты жылда бір реттен жиілетпей айқындалады.

      Тәуекелдің орташа дәрежесіне жатқызылған бақылау мен қадағалау субъектілері (объектілері) қызметінің салалары үшін талаптарға сәйкестігіне тексерулер жүргізудің жиілігі тәуекел дәрежесін бағалау өлшемшарттарымен, бірақ екі жылда бір реттен жиілетпей айқындалады.

      Тәуекелдің төмен дәрежесіне жатқызылған бақылау мен қадағалау субъектілері (объектілері) қызметінің салалары үшін талаптарға сәйкестігіне тексерулер жүргізудің жиілігі тәуекел дәрежесін бағалау өлшемшарттарымен, бірақ үш жылда бір реттен жиілетпей айқындалады.

      Тәуекелдің жоғары немесе орташа дәрежесіне жатқызылған бақылау мен қадағалау субъектілері (объектілері) қызметінің салалары үшін талаптарға сәйкестігін тексеру, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау және жоспардан тыс тексеру жүргізіледі.

      Тәуекелдің төмен дәрежесіне жатқызылған бақылау мен қадағалау субъектілері (объектілері) қызметінің салалары үшін талаптарға сәйкестігін тексеру, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау және жоспардан тыс тексеру жүргізіледі.

      5. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және талаптарға сәйкестігін тексерулерді жүргізу үшін қолданылатын тәуекел дәрежесін бағалау өлшемшарттары мен тексеру парақтары реттеуші мемлекеттік органдардың, кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органның бірлескен актісімен бекітіледі және реттеуші мемлекеттік органдардың интернет-ресурстарында орналастырылады.

      6. Бақылау мен қадағалау субъектілерін (объектілерін) іріктеуге арналған тәуекел дәрежесін бағалау өлшемшарттары, тексеру парақтары реттеуші мемлекеттік органдардың тәуекелдерді бағалау және басқару жүйесін қалыптастыруы қағидалары, тексеру парақтарының нысаны негізінде әзірленеді.

      7. Тәуекелдерді бағалау және басқару жүйесін реттеуші мемлекеттік органдар бақылау мен қадағалау субъектілерін (объектілерін) нақты тәуекел дәрежелеріне жатқызатын және бақылау іс-шараларын жүргізу графиктерін немесе тізімдерін автоматты режимде қалыптастыратын тәуекелдерді бағалау мен басқарудың ақпараттық жүйелерін пайдалана отырып жүргізеді, сондай-ақ ол мемлекеттік статистикаға, ведомстволық статистикалық байқау қорытындыларына, сондай-ақ ақпараттық құралдарға негізделеді.

      Автоматты режимде тәуекелдерді бағалау мен басқарудың ақпараттық жүйесі болмаған кезде бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру жүзеге асырылатын бақылау мен қадағалау субъектілері (объектілері) санының ең аз жол берілетін шегі белгілі бір бақылау мен қадағалау саласындағы осындай бақылау мен қадағалау субъектілері (объектілері) жалпы санының бес пайызынан аспауға тиіс.

      Бақылау және қадағалау органдарының тәуекелдерді бағалау және басқару жүйесін ақпараттық жүйелерді пайдалана отырып, автоматты режимде қалыптастыру тәуекел дәрежесін бағалау өлшемшарттарының өзіндік ерекшелігі мен құпиялылығы ескеріле отырып, реттеуші мемлекеттік органдардың тәуекелдерді бағалау және басқару жүйесін қалыптастыруы қағидаларына, тексеру парақтарының нысанына сәйкес жүзеге асырылады.

      8. Тәуекел дәрежесін бағалау өлшемшарттары осы Кодекстің 132-бабының 2-тармағына және 143-бабының 3-тармағына сәйкес тексеру парақтарында белгіленген және бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылаудың және (немесе) талаптарға сәйкестігін тексерудің нысанасы болып табылатын талаптардың бұзылу дәрежесін айқындауға негіз болып табылады.

      Талаптардың бұзылуы ауырлығына қарай өрескел, елеулі және болмашы болып бөлінеді.

      Осы Кодекстің 132-бабының 2-тармағына және 143-бабының 3-тармағына сәйкес тексеру парақтарында белгіленген талаптардың бұзылуын өрескел, елеулі және болмашы бұзушылықтарға жатқызу реттеуші мемлекеттік органдардың тәуекелдерді бағалау және басқару жүйесін қалыптастыруы қағидаларына, тексеру парақтарының нысанына сәйкес жүзеге асырылады.

      9. Бақылау мен қадағалау субъектілері (объектілері) мынадай жағдайларда:

      1) егер мұндай субъектілер Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жағдайларда және тәртіппен үшінші тұлғалар алдында азаматтық-құқықтық жауапкершілікті сақтандыру шарттарын жасаса;

      2) егер Қазақстан Республикасының заңдарында және реттеуші мемлекеттік органдардың тәуекел дәрежесін бағалау өлшемшарттарында бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылаудан немесе тексерулер жүргізуден босату жағдайлары айқындалса;

      3) егер субъектілер өзін-өзі реттейтін ұйым қызметінің нәтижелерін тану туралы келісім жасалған, "Өзін-өзі реттеу туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес ерікті мүшелікке (қатысуға) негізделген өзін-өзі реттейтін ұйымның мүшелері болса, ақпараттық жүйе қолданыла отырып, бақылау мен қадағалау субъектілері қызметінің тиісті салаларында тәуекелдің жоғары дәрежесінен тәуекелдің орташа дәрежесіне немесе тәуекелдің орташа дәрежесінен тәуекелдің төмен дәрежесіне ауыстырылады.

      10. Реттеуші мемлекеттік органдар ерікті мүшелікке (қатысуға) негізделген өзін-өзі реттейтін ұйымның мүшесіне (қатысушысына) бақылау мен қадағалауды жүзеге асырған кезде кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен, өзін-өзі реттейтін ұйым қызметінің нәтижелерін тану туралы жасалған келісімді ескере отырып, тәуекел дәрежесін бағалау өлшемшарттарында осындай мүшеліктің (қатысудың) болу фактісін жеңілдететін индикатор ретінде ескереді.

      Осы баптың осы тармағы бірінші бөлігінің, сондай-ақ 9-тармағы 3) тармақшасының ережелері Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігі, қорғаныс, қоғамдық тәртіпті қамтамасыз ету салаларына қолданылмайды.

      11. Бақылау мен қадағалау субъектілерін (объектілерін) бақылау нысандарын айқындауды реттеуші мемлекеттік органдар бақылау жүзеге асырылатын әрбір қызмет саласы үшін жүзеге асырады.

      Ескерту. 141-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

142-бап. Ведомстволық есепке алу

      Ескерту. 142-бап алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

143-бап. Тексеру парақтары

      1. Реттеуші мемлекеттік орган мен кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган бақылау мен қадағалау субъектілерінің (объектілерінің) біртекті топтары үшін бірлескен актімен тексеру парақтарын бекітеді.

      Бекітілген тексеру парақтары реттеуші мемлекеттік органдардың интернет-ресурстарында орналастырылады.

      2. Тексеру парағы бақылау мен қадағалау субъектілерінің (объектілерінің) қызметіне қойылатын міндетті талаптардың тізбесін қамтиды, оларды сақтамау адамның өмірі мен денсаулығына, қоршаған ортаға, жеке және заңды тұлғалардың, мемлекеттің заңды мүдделеріне қатер төндіруге алып келеді.

      Тексеру парағы бақылау мен қадағалау субъектілерінің (объектілерінің) біртекті топтары үшін бөліп жасалады.

      Біртекті топтар деп сол бір талаптар қойылатын бақылау мен қадағалау субъектілері (объектілері) түсініледі.

      3. Тексеру парақтарында белгіленген талаптар ғана тексеруге және бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауға жатады.

      Тексеру парағына енгізілетін талаптар бір мезгілде мынадай өлшемшарттардың бәріне сәйкес келуге тиіс:

      1) экономикалық қауіпсіздікті, жеке және заңды тұлғалардың, мемлекеттің конституциялық құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін қорғауды қоса алғанда, адамдардың өміріне, денсаулығына, олардың мүлкін қорғауға, қоршаған орта үшін қауіпсіздікке, Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігіне тікелей (тура) әсер ететін қызметпен (процеспен, әрекетпен) байланысты болу;

      2) талаптардың сақталуын көзбен шолу, зертханалық зерттеу, қарап-тексеру және жете тексеру, растайтын құжаттардың бар-жоғын тексеру арқылы тексеруге болады;

      3) талаптар жалпы сипатта болмауы және басқа нормативтік құқықтық актілерге сілтемені қамтымауы керек;

      4) талапты бірнеше реттеуші мемлекеттік органның қайталауына жол бермеу.

      Ескерту. 143-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

144-бап. Тексерулерді ұйымдастыру тәртібі

      1. Талаптарға сәйкестігін тексеру осы Кодекстің 141-бабында белгіленген жиілікпен тәуекелдерді бағалау өлшемшарттары қолданылып жүзеге асырылады.

      Біліктілік немесе рұқсат беру талаптары, сондай-ақ хабарлама жасау тәртібі шеңберіндегі талаптар Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленеді.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      2-тармақтың бірінші бөлігіне өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 05.07.2024 № 115-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      2. Тәуекелдерді бағалау мен басқарудың ақпараттық жүйесі автоматты режимде қалыптастырған график талаптарға сәйкестік тұрғысынан тексеру тағайындауға негіз болып табылады.

      График өздеріне қатысты талаптарға сәйкестік тұрғысынан тексеру тағайындалған бақылау мен қадағалау субъектілерін (объектілерін) міндетті түрде көрсете отырып, бақылау мен қадағалау субъектілеріне (объектілеріне) қатысты жыл сайынғы негізде тәуекелдерді бағалау мен басқарудың ақпараттық жүйесінде автоматты режимде қалыптастырылады.

      Бақылау және қадағалау органы сол бір бақылау мен қадағалау субъектілеріне (объектілеріне) қатысты талаптарға сәйкестігін тексеру графигін және бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылаудың жартыжылдық тізімдерін жасаған кезде оларды жүргізу кезеңінің бірыңғай мерзімдері белгіленеді.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      2-тармақтың төртінші бөлігіне өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 05.07.2024 № 115-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      Талаптарға сәйкестігіне тексерулер жүргізу графигі тексерулер жүргізілген жылдың алдындағы жылдың 10 желтоқсанына дейінгі мерзімде "электрондық үкімет" ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылым объектісінде жариялау үшін жіберіледі.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      2-тармақтың бесінші бөлігіне өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 05.07.2024 № 115-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласында тексерулер жүргізу графигі "электрондық үкімет" ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылым объектісінде тексерулер жүргізілген жылдың алдындағы жылдың 10 желтоқсанына дейінгі және ағымдағы күнтізбелік жылдың 10 мамырына дейінгі мерзімде жарияланады.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      2-тармақтың алтыншы бөлігіне өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 05.07.2024 № 115-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      Тәуекелдерді бағалау мен басқарудың автоматтандырылған ақпараттық жүйесі болмаған кезде графикті реттеуші мемлекеттік органның немесе жергілікті атқарушы органның бірінші басшысы бекітеді.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      2-тармақты жетінші бөлікпен толықтыру көзделген – ҚР 05.07.2024 № 115-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      3. Бақылау және қадағалау органы бақылау мен қадағалау субъектісін (заңды тұлғаның басшысын не оның уәкілетті адамын, жеке тұлғаны) талаптарға сәйкестігіне тексеру жүргізудің басталғаны туралы тексеру басталғанға дейін кемінде күнтізбелік отыз күн бұрын оның басталу күнін көрсете отырып, жазбаша түрде хабардар етуге міндетті.

      Бақылау мен қадағалау субъектісі тексеру жүргізудің басталуы туралы хабарлама алған, бірақ тексеру кезіне Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 42-бабының 6-тармағына сәйкес мемлекеттік қайта тіркеуден өткен жағдайда, тексеру жүргізудің басталғаны туралы қайта хабардар ету талап етілмейді.

      Осы тармақтың ережелері патогендігі I және (немесе) II топтардағы патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеуді жүзеге асыратын бақылау және қадағалау субъектілерін тексеруге қолданылмайды.

      4. Бақылау және қадағалау органы адамның өмірі мен денсаулығына, қоршаған ортаға, жеке және заңды тұлғалардың, мемлекеттің заңды мүдделеріне төнген тікелей қатердің алдын алу және (немесе) оны жою мақсатында, нақты бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) қатысты жоспардан тыс тексеруді тағайындауға негіз болған нақты фактілер мен мән-жайлар бойынша тағайындайтын тексеру жоспардан тыс тексеру болып табылады.

      Осы баптың 5-тармағының 3), 4), 7) және 8) тармақшаларында, 8, 9 және 10-тармақтарында көзделген жағдайларды қоспағанда, жоспардан тыс тексеруді жүргізу кезінде бақылау және қадағалау органы тексеру басталғанға дейін кемінде бір тәулік бұрын, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) тексеру жүргізудің нысанасын көрсете отырып, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) жоспардан тыс тексеру жүргізудің басталғаны туралы бақылау мен қадағалау субъектісіне хабар беруге міндетті.

      5. Бақылау мен қадағалау субъектілерін (объектілерін) жоспардан тыс тексеруге мыналар негіз болып табылады:

      1) тергеп-тексеру нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтардың жойылуын бақылау;

      2) егер бақылау мен қадағалау субъектісі анықталған бұзушылықтарды жою туралы ақпаратты бір реттен көп ұсынбаса және (немесе) бұзушылықтарды жоймаса, тексеру және бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау нәтижесінде анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқамалардың орындалуын бақылау;

      2-1) жедел ден қою шараларын қолдануға негіз болып табылатын бұзушылықтардың жойылуын бақылау;

      3) сенімді негіздер және растайтын дәлелдемелер болған кезде Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын бұзушылықтар бойынша жеке және заңды тұлғалардың жолданымдары;

      4) адамның өміріне, денсаулығына, қоршаған ортаға, жеке және заңды тұлғалардың, мемлекеттің құқықтары мен заңды мүдделеріне зиян келтірудің нақты фактілері бойынша не зиян келтіру қатері туралы прокурордың талаптары;

      5) адамның өміріне, денсаулығына, қоршаған ортаға, жеке және заңды тұлғалардың, мемлекеттің құқықтары мен заңды мүдделеріне зиян келтірудің, сондай-ақ жойылмауы адамның өмірі мен денсаулығына зиян келтіруге алып келетін Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын бұзушылықтардың нақты фактілері бойынша мемлекеттік органдардың жолданымдары;

      6) бақылау мен қадағалау субъектісінің бастапқы тексерумен келіспейтіні туралы жүгінуіне байланысты қайта тексеру (жедел ден қою шараларын қолданудың құқыққа сыйымсыздығы);

      7) қылмыстық қудалау органының Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процестік кодексінде көзделген негіздер бойынша тапсырмасы;

      8) салық төлеушінің жолданымдары, "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексінде (Салық кодексі) айқындалған мәліметтер мен мәселелер.

      Медициналық қызметті жүзеге асыру нәтижесінде пациенттің өмірі мен денсаулығына зиян келтіру бөлігіндегі жеке тұлғалардың жолданымдары бойынша жоспардан тыс тексеру Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

      6. Жоспардан тыс тексерулер анонимдік жолданымдар болған жағдайларда жүргізілмейді.

      7. Нақты бақылау мен қадағалау субъектілеріне (объектілеріне) қатысты анықталған және осы жоспардан тыс тексеруді тағайындауға негіз болған фактілер мен мән-жайлар жоспардан тыс тексеруге жатады.

      8. Эпидемияның, карантиндік объектілер және аса қауіпті зиянды организмдер ошақтарының, инфекциялық, паразиттік аурулардың, уланулардың, радиациялық авариялардың таралу қатері төнген жағдайда, бақылау мен қадағалау субъектісін алдын ала хабардар етпестен және тексеруді тағайындау туралы актіні тіркеместен, оны кейіннен құқықтық статистика және арнаулы есепке алу жөніндегі уәкілетті органға келесі жұмыс күні ішінде ұсына отырып, объектілерге жоспардан тыс тексеру жүргізіледі.

      8-1. Меншік түріне, нысанына және ведомстволық бағыныстылығына қарамастан, стационарлық үлгідегі интернаттық ұйымдарға, білім беру ұйымдарына және баланың құқықтарын қорғау жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын ұйымдарға, сондай-ақ мүгедектігі бар адамдар үшін стационар, жартылай стационар жағдайларында арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді ұсынатын ұйымдарға қатысты бақылау субъектісін алдын ала хабардар етпестен және тексеруді тағайындау туралы актіні тіркеместен, оны кейіннен құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі уәкілетті органға келесі жұмыс күні ішінде ұсына отырып, объектілерге жоспардан тыс тексеру жүргізілуі мүмкін.

      9. Бақылау және қадағалау органдары, сондай-ақ құқықтық статистика және арнаулы есепке алу жөніндегі уәкілетті орган орналасқан жерден едәуір шалғайдағы объектілерде немесе бақылау мен қадағалау субъектілерінде жоспардан тыс тексеру жүргізу үшін негіздер анықталған жағдайда, бақылау мен қадағалау субъектісін алдын ала хабардар етпестен және тексеруді тағайындау туралы актіні тіркеместен, оны кейіннен құқықтық статистика және арнаулы есепке алу жөніндегі уәкілетті органға келесі бес жұмыс күні ішінде ұсына отырып, жоспардан тыс тексеру жүзеге асырылады.

      Жоспардан тыс тексеруді тағайындау туралы акт тіркелген жерден оны жүргізетін жерге дейін бір жүз километрден асатын арақашықтық бақылаушы және тіркеуші органдар орналасқан жерден едәуір шалғайда орналасу деп есептеледі.

      10. Жалған пестицидтерді өндіру (формуляциялау), тасымалдау, сақтау, өткізу және қолдану, сондай-ақ жалған дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды өндіру, сатып алу, тасымалдау, сақтау, өткізу, сондай-ақ патогендігі I–II топтағы патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеу мәселелері бойынша жоспардан тыс тексерулер бақылау мен қадағалау субъектісін алдын ала хабардар етпестен жүргізіледі.

      11. Осы баптың 5-тармағында санамаланған жоспардан тыс тексеруді жүргізу үшін негіздер мемлекеттік органдардың құрылымдық бөлімшелеріне, қызметін әділет органдарында немесе тіркеуші органда тіркемей жүзеге асыратын бейрезидент-заңды тұлғалардың құрылымдық бөлімшелеріне, бейрезидент-заңды тұлғаларға да қатысты қолданылады.

      12. Жеке кәсіпкерлік субъектілеріне қатысты мемлекеттік бақылау мен қадағалаудың қолданысын белгілі бір мерзімге тоқтата тұру туралы шешімді Қазақстан Республикасының Үкіметі қабылдайды.

      13. "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексінде (Салық кодексі) көзделген тексерулерді қоспағанда, осы Кодексте белгіленбеген өзге де тексеру түрлерін жүргізуге тыйым салынады.

      Ескерту. 144-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз); 15.04.2024 № 72-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2024 № 74-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

144-1-бап. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау

      1. Бақылау және қадағалау органдары бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылауды бақылау мен қадағалау субъектісі ұсынған есептілікті, уәкілетті мемлекеттік органдардың мәліметтерін, сондай-ақ мемлекеттік ақпараттық жүйелер мен электрондық ақпараттық ресурстардан алынған мәліметтерді және бақылау мен қадағалау субъектісінің (объектісінің) қызметі туралы басқа да құжаттар мен мәліметтерді зерделеу және талдау негізінде жүзеге асырады.

      2. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау жүргізу үшін Қазақстан Республикасының заңдарында жүргізудің мақсаттары, құралдары, тәсілдері, субъектілердің (объектілердің) тізбесі, жүргізу жиілігі, бақылау мен қадағалау субъектісін (объектісін) байқауды есепке алу тәсілі міндетті түрде көрсетіле отырып, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау жүргізу тәртібі айқындалады.

      3. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау осы Кодекске және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарына сәйкес мынадай шарттардың барлығы сақтала отырып жүзеге асырылады:

      1) бақылау және қадағалау органдарының бақылау мен қадағалау субъектілеріне (объектілеріне) баруына тыйым салынады;

      2) құқықтық статистика және арнаулы есепке алу саласындағы уәкілетті органда тіркеу әрі бақылау мен қадағалау субъектісін алдын ала хабардар ету талап етілмейді;

      3) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау қорытындылары бойынша, бұзушылық болған жағдайда әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс қозғамай, бірақ бақылау мен қадағалау субъектісіне оны жою тәртібі міндетті түрде түсіндіріле отырып, қорытынды құжаттар (анықтама, қорытынды, ұсынымдар және басқалар) жасалады.

      4. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылауды талдау нәтижелері бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды жүргізу үшін бақылау мен қадағалау субъектілерін (объектілерін) іріктеуге негіз болып табылады.

      Бақылау және қадағалау органында автоматты режимде тәуекелдерді бағалау мен басқарудың ақпараттық жүйесі болған кезде бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылауды талдау нәтижелері осы ақпараттық жүйеде ескеріледі.

      Ескерту. Кодекс 144-1-баппен толықтырылды – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

144-2-бап. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау

      1. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау – бақылау және қадағалау органдары бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы жүргізетін бақылауды білдіреді және оның нәтижелері бойынша бұзушылықтар анықталған жағдайда бақылау мен қадағалау субъектілеріне әкімшілік іс жүргізуді қозғамай оларды жою туралы нұсқама шығарылады, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда жедел ден қою шаралары қолданылады.

      Нақты бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) қатысты бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау, осы бақылаудың алдындағы жылы аталған бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) қатысты осы Кодекстің 131-бабының 5-тармағына және 144-1-бабына сәйкес бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау жасалған жағдайда жүргізіледі.

      Бақылау және қадағалау органында тәуекелдерді бағалау мен басқарудың автоматтандырылған жүйесі қамтылған ақпараттық жүйе болған кезде бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау жүргізудің жартыжылдық тізімдері міндетті түрде "электрондық үкімет" ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылым объектісінде орналастырылады.

      2. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылаудың жиілігін бақылау және қадағалау органдары жоғары және орташа тәуекел дәрежелеріне жатқызылған бақылау мен қадағалау субъектілеріне (объектілеріне) қатысты жылына екі реттен жиілетпей айқындайды.

      3. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды жүргізу үшін реттеуші мемлекеттік органдар бақылау мен қадағалау субъектілерін (объектілерін) іріктеу үшін тәуекел дәрежесін бағалау өлшемшарттарына, тексеру парақтарына қатысты актілерді әзірлейді және кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органмен бірлесіп бекітеді, олар "электрондық үкімет" ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылым объектісінде орналастырылады.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      4-тармақтың бірінші бөлігі жаңа редакцияда көзделген – ҚР 05.07.2024 № 115-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      4. Тәуекелдерді бағалау мен басқарудың ақпараттық жүйелерінде графиктер мен жартыжылдық тізімдерді автоматты режимде қалыптастыру жағдайын қоспағанда, реттеуші, мемлекеттік органның немесе жергілікті атқарушы органның бірінші басшысы бекіткен бақылау мен қадағалау субъектілерінің (объектілерінің) жартыжылдық тізімі бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды тағайындауға негіз болып табылады.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      4-тармақтың екінші бөлігі жаңа редакцияда көзделген – ҚР 05.07.2024 № 115-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау жүргізудің жартыжылдық тізімдері бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау тағайындалған объектілерді міндетті түрде көрсете отырып, бақылау мен қадағалау субъектілеріне қатысты қалыптастырылады.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      4-тармақтың үшінші бөлігі жаңа редакцияда көзделген – ҚР 05.07.2024 № 115-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      Тәуекелдерді бағалау мен басқарудың ақпараттық жүйелерінде графиктер мен жартыжылдық тізімдерді автоматты режимде қалыптастыру жағдайын қоспағанда, бақылау және қадағалау органдары бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды жүргізу жылының алдындағы жылдың 10 желтоқсанына дейінгі және ағымдағы күнтізбелік жылдың 10 мамырына дейінгі мерзімде бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау жүргізудің бекітілген жартыжылдық тізімдерін, оның ішінде электрондық нысанда құқықтық статистика және арнаулы есепке алу саласындағы уәкілетті органға бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау жүргізудің жартыжылдық жиынтық тізімін қалыптастыру үшін жібереді.

      Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау жүргізудің жартыжылдық тізімдерінің нысанын Қазақстан Республикасының Бас прокуратурасы айқындайды.

      Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау жүргізудің жартыжылдық тізімдеріне өзгерістер енгізу Қазақстан Республикасының Бас прокуратурасы айқындайтын тәртіппен жүзеге асырылады.

      Құқықтық статистика және арнаулы есепке алу саласындағы уәкілетті орган бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау жүргізудің жартыжылдық жиынтық тізімін бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды жүргізу жылының алдындағы жылдың 25 желтоқсанына дейінгі және ағымдағы күнтізбелік жылдың 25 мамырына дейінгі мерзімде Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасының интернет-ресурсында орналастырады.

      Бақылау және қадағалау органы бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау жүргізудің жартыжылдық тізімі негізінде бақылау мен қадағалау субъектісін (заңды тұлғаның басшысын не оның уәкілетті адамын, жеке тұлғаны) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау жүргізудің басталғаны туралы күнін көрсете отырып, ол басталғанға дейін кемінде күнтізбелік отыз күн бұрын жазбаша түрде хабардар етуге міндетті.

      Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау жүргізудің басталғаны туралы хабарлама қолма-қол табыс етіледі, табыс етілгені туралы хабарламасы бар тапсырысты пошта жөнелтілімі нысанында не егер осы субъект бұрын электрондық поштасының мекенжайын бақылау және қадағалау органына ұсынған болса, бақылау мен қадағалау субъектісінің осындай мекенжайына электрондық цифрлық қолтаңба арқылы қол қойылған электрондық құжат арқылы немесе өзге де қолжетімді тәсілмен жіберіледі.

      Егер бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау жүргізудің басталғаны туралы хабарлама алған бақылау мен қадағалау субъектісі бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау кезінде Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 42-бабының 6-тармағына сәйкес мемлекеттік қайта тіркеуден өткен болса, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау жүргізудің басталғаны туралы қайта хабардар ету талап етілмейді.

      Осы тармақтың жетінші, сегізінші және тоғызыншы бөліктерінің ережелері патогендігі I және (немесе) II топтардағы патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеуді жүзеге асыратын бақылау және қадағалау субъектілеріне бару арқылы профилактикалық бақылауға қолданылмайды.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      4-тармақты он бірінші бөлікпен толықтыру көзделген – ҚР 05.07.2024 № 115-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      5. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау жүргізу қорытындылары бойынша бұзушылықтар анықталған жағдайда, бақылау және қадағалау органы бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бұзушылықтарды жою мерзімдерін көрсете отырып, оларды жою туралы нұсқама береді.

      Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды жүзеге асыру барысында және (немесе) оның қорытындылары бойынша осы Кодекстің 136-бабына сәйкес әкімшілік жауаптылыққа тартпай, жедел ден қою шаралары қолданылуы мүмкін.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      6-тармаққа өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (31.12.2025 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      6. Осы баптың ережелері осы баптың 1-тармағы бірінші бөлігінің және 5-тармағының талаптарын қоспағанда, әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына шекті жол берілетін бөлшек сауда бағалары мөлшерінің сақталуына бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды жүзеге асыру кезінде қолданылмайды.

      Ескерту. Кодекс 144-2-баппен толықтырылды – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңдарымен.

144-3-бап. Бақылау мақсатында сатып алу

      1. Бақылау мақсатында сатып алу деп бақылау және қадағалау органының тауар нысанындағы өнімді бақылау шеңберінде сатып алуды жүзеге асыруы түсініледі.

      Бақылау мақсатында сатып алу профилактикалық бақылаудың дербес түрі болып табылады, оны жүзеге асыру тәртібі Қазақстан Республикасының заңнамасында және осы бапта айқындалады.

      Бақылау мақсатында сатып алуды өткізу тәртібі:

      1) бақылау мақсатында сатып алуды өткізу туралы шешім қабылдау негіздерін;

      2) мемлекеттік құқықтық статистика және арнайы есепке алу саласындағы қызметті өз құзыреті шегінде жүзеге асыратын мемлекеттік органды хабардар ете отырып, бақылау және қадағалау органы басшысының бақылау мақсатында сатып алуды өткізу туралы шешімін;

      3) бақылау мақсатында сатып алуды өткізу қажет болатын өнім атауын, сондай-ақ оны өткізу мерзімдерін айқындауды;

      4) сатып алынған өнімге зерттеу жүргізу тәртібін;

      5) бақылау мақсатында сатып алуды өткізу нәтижелерін ресімдеуді қамтиды.

      2. Бақылау мақсатында сатып алу нормативтік құқықтық актілерде және (немесе) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де құжаттарда белгіленген талаптарға сәйкес келмейтін өнімді өткізу фактісін анықтау мақсатында жүзеге асырылады.

      3. Бақылау мақсатында сатып алу сатып алынған өнімнің тізбесі және бақылау мен қадағалау субъектісінің (объектісінің) атауы туралы ақпаратты қамтитын төлем құжатымен расталады.

      4. Бақылау мақсатында сатып алудың қорытындылары бойынша бақылау және қадағалау органдары сатып алынған өнімнің нормативтік құқықтық актілерде және (немесе) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де құжаттарда белгіленген талаптарға сәйкестігін зерттеуді осы Кодекстің 153-бабының екінші бөлігіне сәйкес тыйым салу-шектеу сипатындағы шараларды кейіннен қолдану мүмкіндігімен жүзеге асырады.

      4-1. Бақылау және қадағалау органдары мемлекеттік құқықтық статистика және арнайы есепке алу саласындағы қызметті өз құзыреті шегінде жүзеге асыратын мемлекеттік органды бақылау мақсатында сатып алудың қорытындылары туралы Қазақстан Республикасының Бас прокуратурасы айқындаған тәртіппен хабардар етеді.

      5. Бақылау мақсатында сатып алу Қазақстан Республикасының заңдарында профилактикалық бақылаудың осындай түрін жүргізу тікелей көзделген қызмет салаларында жүргізіледі.

      Бақылау мақсатында сатып алуды өткізу кезінде Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген талаптар бақылау нысанасы болып табылады. Бұл ретте жедел ден қою шаралары тексеру парақтарында белгіленген талаптарды бұзушылықтарға қатысты ғана қолданылады.

      6. Бақылау мақсатында сатып алуды жүзеге асыруға және сатып алынған өнімді зерттеуге байланысты шығыстар бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырылады.

      Ескерту. Кодекс 144-3-баппен толықтырылды – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

144-4-бап. Тергеп-тексеру

      1. Бақылау және қадағалау органдарының Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын бұзу себептері мен шарттарын анықтау, оларға жол берген бақылау мен қадағалау субъектілерін (объектілерін) айқындау жөніндегі қызметі, сол сияқты Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес шаралар қабылдауы тергеп-тексеру деп түсініледі.

      Тергеп-тексеру бақылаудың дербес нысаны болып табылады, оны жүзеге асыру осы бапта және Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған.

      2. Тергеп-тексеру мақсаттары:

      1) Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын бұзу себептерін анықтау және тиісті шаралар қолдану;

      2) Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын бұзуға жол берген бақылау мен қадағалау субъектілерін (объектілерін) айқындау болып табылады.

      3. Тергеп-тексеруді жүргізу үшін мыналар негіз болып табылады:

      1) адамның өміріне, денсаулығына, қоршаған ортаға және жеке және заңды тұлғалардың, мемлекеттің заңды мүдделеріне зиян келтірудің нақты фактілері бойынша, мұндай факт тұлғалардың кең тобына қатысты болған және бұзушылықтарға жол берген нақты бақылау мен қадағалау субъектісін (объектісін) анықтау талап етілетін жағдайларда, жеке және (немесе) заңды тұлғалардың, сондай-ақ мемлекеттік органдардың жолданымдары;

      2) "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне сәйкес қайтыс болуы туралы ақпарат (шұғыл хабархат);

      3) эпидемияның, жалған және тіркелмеген пестицидтердің, ветеринариялық препараттардың, жемшөп қоспаларының, карантиндік объектілер мен аса қауіпті зиянды организмдер ошақтарының, инфекциялық, паразиттік аурулардың, уланулардың, радиациялық авариялардың туындауы мен таралуы туралы мемлекеттік органдар немесе қызмет субъектілері беретін ақпарат (шұғыл хабархат);

      4) еңбек қызметіне байланысты жұмыскерлердің денсаулығын зақымдау жағдайлары және еңбекке жарамсыздыққа не өлімге алып келген жағдайлар;

      5) алдындағы мән-жайларын анықтау қажеттігі туындайтын авариялар, технологиялық бұзушылықтар немесе оқыс оқиғалар, олардың себептерін, техникалық құрылғыларды пайдалану шарттарын, технологиялық процестерді бұзушылықтардың, өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптарын, электр энергетикасы саласындағы талаптарды бұзушылықтардың сипатын анықтау, осындай авариялардың, технологиялық бұзушылықтардың немесе оқыс оқиғалардың салдарларын жою және оларды болғызбау жөніндегі іс-шараларды, авариядан, технологиялық бұзушылықтан немесе оқыс оқиғадан келтірілген материалдық залалды айқындау;

      6) нормативтік құқықтық актілерде және (немесе) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де құжаттарда белгіленген талаптарды адамның өміріне, денсаулығына және мекендеу ортасына қауіп төндіретіндей бұзушылық анықталған жағдайда, бақылау мақсатында сатып алу қорытындылары бойынша өнімді зерттеу нәтижелері.

      4. Осы баптың 3-тармағында көрсетілген негіздер болған кезде бақылау және қадағалау органы тергеп-тексеруді жүргізу туралы шешім қабылдайды.

      5. Тергеп-тексеруді жүргізу тәртібі Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленеді.

      Тергеп-тексеруді жүргізу тәртібі мыналарды:

      1) тергеп-тексеру жүргізілетін жағдайларды;

      1-1) тергеп-тексеруді жүргізу туралы шешімді ресімдеу тәртібі мен мыналар:

      шешімнің шығарылған күні, уақыты мен орны;

      шешім шығарған адам көрсетілетін мазмұнын;

      2) тергеп-тексеруді жүргізу мерзімдерін және ұзақтығын;

      3) бақылау мен қадағалау субъектісін, құқықтық статистика және арнаулы есепке алу саласындағы уәкілетті органды, мүдделі мемлекеттік органдарды тергеп-тексеруді жүргізудің басталуы туралы хабардар ету мерзімдерін;

      4) тәуелсіз сарапшыларды және өзге де мүдделі тұлғаларды тарту тәртібін;

      5) тергеп-тексеру жөніндегі комиссияның құрамын қалыптастыру шарттары мен тәртібін;

      6) тергеп-тексеру материалдарын ресімдеу тәртібін қамтуға тиіс.

      6. Тергеп-тексеруді жүргізу мерзімдері күнтізбелік отыз күннен аспауға тиіс және күнтізбелік отыз күнге бір рет қана ұзартылуы мүмкін.

      7. Тергеп-тексеруді жүргізу қорытындылары бойынша бақылау және қадағалау органдары тергеп-тексеруді жүргізу үшін негіз болған Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын бұзушылыққа жол берген бақылау мен қадағалау субъектісін (субъектілерін) айқындайды.

      Тергеп-тексеруді жүргізу қорытындылары бойынша бұзушылыққа жол берген бақылау мен қадағалау субъектісіне қатысты Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген шаралар қабылданады.

      Бақылау және қадағалау органы мемлекеттік құпияларды не Қазақстан Республикасының заңдарымен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын мәліметтерді қоспағанда, тергеп-тексеруді жүргізу қорытындыларын интернет-ресурста жариялайды.

      Бақылау және қадағалау органдары мемлекеттік құқықтық статистика және арнайы есепке алу саласындағы қызметті өз құзыреті шегінде жүзеге асыратын мемлекеттік органды тергеп-тексеру қорытындылары туралы Қазақстан Республикасының Бас прокуратурасы айқындаған тәртіппен хабардар етеді.

      Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын бұзу себептерін анықтау және көрсетілген талаптарды бұзуға жол берген бақылау мен қадағалау субъектілерін (объектілерін) айқындау үшін тергеп-тексеруді жүргізу кезінде Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген талаптар бақылау нысанасы болып табылады. Бұл ретте жедел ден қою шаралары тексеру парақтарында белгіленген талаптарды бұзушылықтарға қатысты ғана қолданылады.

      8. Тергеп-тексеру Қазақстан Республикасының заңдарында бақылаудың осындай нысанын жүргізу тікелей көзделген қызмет салаларында жүргізіледі.

      Ескерту. Кодекс 144-4-баппен толықтырылды – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

145-бап. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы акт

      1. Бақылау және қадағалау органының бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актісі негізінде бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру жүргізіледі.

      2. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актіде мыналар көрсетіледі:

      1) актінің күні мен нөмірі;

      2) мемлекеттік органның атауы;

      3) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізуге уәкілеттік берілген адамның (адамдардың) тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе) және лауазымы;

      4) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу үшін тартылатын мамандар, консультанттар және сарапшылар туралы мәліметтер;

      5) бақылау мен қадағалау субъектісінің атауы немесе бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу тағайындалған жеке тұлғаның тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе), оның тұрған жері, сәйкестендіру нөмірі, бақылау мен қадағалау объектілерінің тізбесі, аумақтың учаскесі;

      6) тағайындалған бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылаудың және (немесе) тексерудің нысанасы;

      7) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу мерзімі;

      8) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру жүргізудің негіздері, оның ішінде міндетті талаптары бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауға және (немесе) тексеруге жататын нормативтік құқықтық актілер;

      9) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу кезеңі;

      10) бақылау мен қадағалау субъектісінің осы Кодекстің 155-бабында көзделген құқықтары мен міндеттері;

      11) актілерге қол қоюға уәкілеттік берілген адамның қолтаңбасы және мемлекеттік органның мөрі;

      12) заңды тұлға басшысының не оның уәкілетті адамының, жеке тұлғаның бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актіні алғаны немесе алудан бас тартқаны туралы қолтаңбасы.

      Ескерту. 145-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

146-бап. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актіні, олардың мерзімдерін ұзарту туралы қосымша актіні тіркеу

      1. "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне (Салық кодексі) сәйкес мемлекеттік кірістер органдары жүзеге асыратын қарсы тексерулерді қоспағанда, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы акт, олардың мерзімдерін ұзарту туралы қосымша акт құқықтық статистика және арнаулы есепке алу саласындағы уәкілетті органда міндетті түрде тіркеледі.

      Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы акт, олардың мерзімдерін ұзарту туралы қосымша акт бақылау мен қадағалау субъектілері (объектілері) міндетті түрде көрсетіле отырып, бақылау мен қадағалау субъектісіне қатысты тіркеледі.

      Мемлекеттік кірістер органдары "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексінде (Салық кодексі) көзделген қарсы тексерулер жүргізген кезде бақылау мен қадағалау субъектісінің (объектісінің) тұрған жері бойынша құқықтық статистика және арнаулы есепке алу саласындағы уәкілетті органды хабардар етеді.

      Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актіні, олардың мерзімдерін ұзарту туралы қосымша актіні тіркеу есепке алу сипатында болады және тәуекелдерді бағалау мен басқарудың ведомстволық жүйелерін қалыптастыру және жетілдіру үшін пайдаланылады.

      2. Бақылау және қадағалау органы бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актіні, олардың мерзімдерін ұзарту туралы қосымша актіні бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру басталғанға дейін оларды құқықтық статистика және арнаулы есепке алу саласындағы уәкілетті органның бақылау мен қадағалау субъектісінің (объектісінің) тұрған жері бойынша аумақтық органына ұсыну, оның ішінде электрондық нысанда ұсыну арқылы құқықтық статистика және арнаулы есепке алу саласындағы уәкілетті органда тіркейді.

      Осы Кодекстің 129-бабының 15-тармағына, 144-бабының 8-тармағына, 146-бабының 3-тармағына сәйкес жоспардан тыс тексеруді тағайындау туралы акт оны бақылау субъектісі (объектісі) тұрған жердегі мемлекеттік құқықтық статистика және арнайы есепке алу саласындағы қызметті өз құзыреті шегінде жүзеге асыратын мемлекеттік органның аумақтық органына ұсыну, оның ішінде электрондық нысанда ұсыну арқылы жоспардан тыс тексеру басталған күннен кейінгі келесі жұмыс күні ішінде мемлекеттік құқықтық статистика және арнайы есепке алу саласындағы қызметті өз құзыреті шегінде жүзеге асыратын мемлекеттік органда тіркеледі.

      Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актіні тіркеу кезінде бақылау және қадағалау органы бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауға және (немесе) тексеруге жататын талаптардың тармақтарын көрсете отырып, тексеру парақтарын (олар болған кезде) ұсынады.

      Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актілерді, олардың мерзімдерін ұзарту туралы қосымша актілерді тіркеудің, оларды тіркеуден бас тартудың және күшін жоюдың, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тоқтата тұру, қайта бастау, мерзімдерін ұзарту туралы хабарламалардың, қатысушылар құрамын өзгертудің және бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру және олардың нәтижелері туралы ақпараттық есепке алу құжаттарын ұсынудың тәртібін Қазақстан Республикасының Бас прокуратурасы айқындайды.

      3. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру қажеттігі қоғамдық тәртіпке, халықтың денсаулығына және Қазақстан Республикасының ұлттық мүдделеріне төнген қатерді дереу жоюды талап ететін әлеуметтік-экономикалық жағдайдың қалыптасуынан туындаса, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген болса, сондай-ақ бұзушылықтардың тікелей жасалуы кезінде олардың жолын кесу және дәлелдемелерді бекіту үшін кезек күттірмейтін әрекеттер жасау қажеттігіне орай бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жұмыстан тыс уақытта (түнгі уақытта, демалыс немесе мереке күндері) жүргізу кезінде бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актілерді тіркеу құқықтық статистика және арнаулы есепке алу саласындағы уәкілетті органда бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру басталғаннан кейін келесі жұмыс күні ішінде жүргізіледі.

      Ескерту. 146-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

147-бап. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүзеге асыру кезіндегі бақылау және қадағалау органдары лауазымды адамдарының әрекеттері

      1. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру үшін объектіге келген бақылау және қадағалау органының лауазымды адамдары бақылау мен қадағалау субъектісіне:

      1) егер осы Кодексте өзгеше көзделмесе, құқықтық статистика және арнаулы есепке алу саласындағы уәкілетті органда тіркелгені туралы белгі қойылған бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актіні;

      2) қызметтік куәлігін не сәйкестендіру картасын;

      3) қажет болған кезде – құзыретті органның режимдік объектілерге баруға арналған рұқсатын;

      4) денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган айқындаған тәртіппен берілген, объектілерге бару үшін қажет болатын медициналық рұқсаттаманы көрсетуге міндетті.

      2. Егер осы Кодексте өзгеше көзделмесе, бақылау мен қадағалау субъектісіне (заңды тұлғаның басшысына не оның уәкілетті адамына, жеке тұлғаға) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актіні табыс ету, сондай-ақ бақылау мен қадағалау субъектісін бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауға және (немесе) тексеруге жататын талаптардың тармақтарын көрсете отырып, тексеру парағымен (ол болған кезде) таныстыру күні бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру жүргізудің басталуы деп есептеледі.

      3. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актіні қабылдаудан, тексеру парағымен танысудан бас тартылған, сондай-ақ бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүзеге асыратын органның лауазымды адамының бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу үшін қажетті материалдарға қол жеткізуіне кедергі келтірілген жағдайларда, Қазақстан Республикасы Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінің 462-бабында көзделген әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттама жасалады.

      Хаттамаға бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүзеге асыратын бақылау және қадағалау органының лауазымды адамы және заңды тұлғаның басшысы не оның уәкілетті адамы, жеке тұлға қол қояды.

      Заңды тұлғаның басшысы не оның уәкілетті адамы, жеке тұлға хаттамаға қол қоюдан бас тартуға құқылы, бұл ретте бас тарту себебіне жазбаша түсініктеме береді.

      Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актіні алудан бас тарту бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылаудың және (немесе) тексерудің күшін жою үшін негіз болып табылмайды.

      Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актіде көрсетілген лауазымды адам (адамдар) ғана бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізе алады.

      Бұл ретте, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру жүргізетін лауазымды адамдардың құрамы бақылау және қадағалау органының шешімі бойынша өзгеруі мүмкін, бұл туралы бақылау мен қадағалау субъектісі және құқықтық статистика және арнаулы есепке алу саласындағы уәкілетті орган ауыстыру себептері көрсетіле отырып, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актіде көрсетілмеген адамдардың бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауға және (немесе) тексеруге қатысуы басталғанға дейін хабардар етіледі.

      4. Бір бақылау және қадағалау органының сол бір мәселелердің аясында бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы бірнеше бақылау мен қадағалау субъектісіне профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді бір мезгілде жүргізуі қажет болған кезде, осы орган әрбір бақылау мен қадағалау субъектісі үшін бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актіні ресімдеуге және оны құқықтық статистика және арнаулы есепке алу саласындағы уәкілетті органда тіркеуге міндетті, бұған мынадай:

      1) салық органдарында тіркеу есебіне қою;

      2) бақылау-касса машиналарының немесе үш құрамдасты интеграцияланған жүйенің болуы;

      3) сәйкестендіру құралдары мен есепке алу-бақылау маркаларының болуы және олардың төлнұсқалығы;

      4) мынадай:

      Қазақстан Республикасының аумағы бойынша тауарларды алып өту, өткізу және (немесе) тиеп-жөнелту кезінде;

      тауарларды Еуразиялық экономикалық одаққа мүше болып табылмайтын мемлекеттердің және Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің аумағынан Қазақстан Республикасының аумағына әкелу кезінде;

      тауарларды Қазақстан Республикасының аумағынан Еуразиялық экономикалық одаққа мүше болып табылмайтын мемлекеттердің және Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің аумағына әкету кезінде тауарларға ілеспе жүкқұжаттардың болуы және тауарлардың атауының, санының (көлемінің) тауарларға ілеспе жүкқұжаттарда көрсетілген мәліметтерге сәйкестігі;

      5) лицензияның болуы;

      6) төлем карточкаларын пайдалана отырып, төлемдерді жүзеге асыруға арналған жабдықтың (құрылғының) болуы;

      7) көліктік бақылау немесе ішкі істер органдары бекеттерінде автомобиль көлігі құралдарын тексеру кезінде импортталатын тауарларға тауар-көлік жүкқұжаттарының болуы және тауарлардың атауының тауар-көлік жүкқұжаттарында көрсетілген мәліметтерге сәйкестігі;

      8) тауарларды Қазақстан Республикасының аумағынан Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің аумағына әкеткен кезде Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарды іске асыру үшін қабылданған Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінде көзделген құжаттардың болуы және тауарлардың құжаттарда көрсетілген мәліметтерге сәйкестігі мәселелері бойынша жүргізілетін салықтық тексеру кірмейді.

      Ескерту. 147-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

148-бап. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу мерзімдері

      1. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу мерзімдері алдағы жұмыстардың көлемі, сондай-ақ қойылған міндеттер ескеріле отырып белгіленеді және ол:

      1) микрокәсіпкерлік субъектілері үшін – бес жұмыс күнінен аспауға және бес жұмыс күніне дейін ұзартылуға тиіс;

      2) шағын, орта және ірі кәсіпкерлік субъектілері үшін, сондай-ақ жеке кәсіпкерлік субъектілері болып табылмайтын бақылау мен қадағалау субъектілері үшін:

      бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) талаптарға сәйкестігін тексеруді жүргізу кезінде – он бес жұмыс күнінен аспауға және он бес жұмыс күнінен аспайтын мерзімге ұзартылуға тиіс;

      жоспардан тыс тексерулерді жүргізу кезінде – он жұмыс күнінен аспауға және он жұмыс күніне дейін ұзартылуға тиіс.

      2. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу мерзімдерін бақылау және қадағалау органының басшысы (не оның міндетін атқарушы адам):

      1) Қазақстан Республикасының халықаралық шарттары шеңберінде шетелдік мемлекеттік органдардан ақпарат алу;

      2) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру жүргізілетін тұлғаның тұрған жерін анықтау;

      3) зертханалық зерттеулердің нәтижелерін алу қажет болған жағдайларда ғана, осы баптың 1-тармағында айқындалған мерзімдерге тек бір рет ұзартуы мүмкін.

      Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру мерзімдері ұзартылған жағдайда, бақылау және қадағалау органы құқықтық статистика және арнаулы есепке алу саласындағы уәкілетті органда тіркей отырып, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді ұзарту туралы қосымша актіні ресімдейді, онда бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы алдыңғы актінің тіркелген күні мен нөмірі және ұзартудың себебі көрсетіледі.

      Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру мерзімдері ұзартылған жағдайда, бақылау және қадағалау органы, осы тармақтың бірінші бөлігінің 2) тармақшасында көзделген жағдайды қоспағанда, бұл туралы бақылау мен қадағалау субъектісін (заңды тұлғаның басшысын не оның уәкілетті адамын, жеке тұлғаны) міндетті түрде хабардар етеді.

      Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру мерзімдерін ұзарту туралы хабарламаны бақылау және қадағалау органы ол ұзартылғанға дейін бір жұмыс күні бұрын табыс етілгені туралы хабарламасы бар тапсырысты пошта жөнелтілімі нысанында не егер осы субъект бұрын электрондық поштасының мекенжайын бақылау және қадағалау органына ұсынған болса, бақылау мен қадағалау субъектісінің осындай мекенжайына электрондық цифрлық қолтаңба арқылы қол қойылған электрондық құжат арқылы немесе өзге де қолжетімді тәсілмен жіберіледі.

      Ескерту. 148-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

149-бап. Өнім үлгілерін іріктеу тәртібі

      1. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру, тергеп-тексеру кезінде өнім үлгілерін іріктеу жүргізіледі.

      Іріктеп алынатын өнім үлгілерінің саны Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің және нормативтік құжаттарының өнімге және өнімді сынау әдістеріне қойылатын талаптарына сәйкес айқындалады.

      2. Өнім үлгілерін іріктеуді бақылау мен қадағалау субъектісі басшысының немесе өкілінің және бақылау мен қадағалау субъектісі уәкілетті адамының қатысуымен бақылау және қадағалау органының лауазымды адамы жүргізеді және ол өнім үлгілерін іріктеу актісімен куәландырылады.

      Іріктеп алынған өнім үлгілері жинақталған, қапталған және пломбаланған (мөрленген) болуға тиіс.

      3. Өнім үлгілерін іріктеу актісі үш данада жасалады. Актінің барлық данасына өнім үлгілерін іріктеп алған бақылау және қадағалау органының лауазымды адамы және бақылау мен қадағалау субъектісінің басшысы не өкілі және бақылау мен қадағалау субъектісінің уәкілетті адамы қол қояды.

      Өнім үлгілерін іріктеу актісінің бір данасы жолдамамен және тиісті түрде іріктеп алынған өнім үлгілерімен бірге сараптама (талдау, сынақ) жүргізу үшін Қазақстан Республикасының заңнамасымен уәкілеттік берілген ұйымға жіберіледі.

      Өнім үлгілерін іріктеу актісінің екінші данасы бақылау мен қадағалау субъектісінде қалады.

      Өнім үлгілерін іріктеу актісінің үшінші данасы өнім үлгілерін іріктеуді жүзеге асырған бақылау және қадағалау органының лауазымды адамында сақталады.

      Өнім үлгілерін іріктеу актісінде:

      1) жасалған орны мен күні;

      2) бақылау және қадағалау органы басшысының өнім үлгілерін іріктеуді жүзеге асыруға негіз болған шешімінің күні мен нөмірі;

      3) бақылау және қадағалау органының өнім үлгілерін іріктеуді жүзеге асыратын лауазымды адамдарының лауазымы, тегі, аты және әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжаттарда көрсетілсе);

      4) өнім үлгілерін іріктеу жүргізілетін бақылау мен қадағалау субъектісінің (объектісінің) атауы және тұрған жері;

      5) бақылау мен қадағалау субъектісі басшысының немесе өкілінің және бақылау мен қадағалау субъектісі уәкілетті адамының лауазымы мен тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе);

      6) өндіруші, өндірілу күні, партия сериясы (нөмірі), үлгілердің жалпы құны көрсетілген іріктеп алынған өнім үлгілерінің тізбесі мен саны;

      7) қаптаманың түрі және мөр (пломба) нөмірі көрсетіледі.

      4. Бақылау және қадағалау органының лауазымды адамдары іріктеп алған өнім үлгілерін зертханалық зерттеуге жұмсалатын шығыстар бюджет қаражаты есебінен қаржыландырылады.

      Ескерту. 149-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

150-бап. Өнiм үлгiлерiн iрiктеу актiсi

      Ескерту. 150-бап алып тасталды – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

151-бап. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу кезіндегі шектеулер

      Бақылау және қадағалау органының лауазымды адамдары бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу кезінде:

      1) осы бақылау және қадағалау органының тексеру парақтарында белгіленбеген талаптардың орындалуын, сондай-ақ егер мұндай талаптар өзінің атынан осы лауазымды адамдар әрекет ететiн мемлекеттік органның құзыретiне жатпаса, тексеруге;

      2) егер құжаттар, ақпарат, өнім үлгілері, қоршаған орта объектілері мен өндірістік орта объектілерін зерттеп-қарау сынамалары бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылаудың және (немесе) тексерудің объектілері болып табылмаса немесе бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылаудың және (немесе) тексерудің нысанасына жатпаса, оларды ұсынуды талап етуге;

      3) өнім үлгілерін, қоршаған орта объектілері мен өндірістік орта объектілерін зерттеп-қарау сынамаларын зерттеуді, сынауды, өлшеуді жүргізу үшін белгіленген нысан бойынша және (немесе) көрсетілген үлгілерді, сынамаларды ұлттық стандарттарда, үлгілерді, сынамаларды іріктеу қағидаларында және оларды зерттеу, сынау, өлшеу әдістерінде, техникалық регламенттерде немесе олар күшіне енген күнге дейін қолданылатын өзге де нормативтік техникалық құжаттарда, зерттеу, сынау, өлшеу қағидалары мен әдістерінде белгіленген нормалардан асатын көлемде іріктеу туралы актіні ресімдеместен, оларды іріктеп алуға;

      4) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларды қоспағанда, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу нәтижесінде алынған және коммерциялық, салықтық немесе заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын ақпаратты жария етуге және (немесе) таратуға;

      5) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру жүргізудің белгіленген мерзімдерін асыруға;

      6) осы Кодекстің 144-бабы 5-тармағының 2-1), 3), 4), 5), 6), 7) және 8) тармақшаларында көзделген жағдайларды қоспағанда, сол бір кезең ішінде сол бір мәселе бойынша жоғары тұрған (төмен тұрған) органы не өзге де мемлекеттік орган оған қатысты бұрын бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру жүргізген бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізуге;

      7) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру жүргізу мақсатында бақылау мен қадағалау субъектілерінің есебінен шығынды сипаттағы іс-шараларды жүргізуге құқылы емес.

      Ескерту. 151-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

152-бап. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелерін ресімдеу тәртібі

      1. Бақылау және қадағалау органының лауазымды адамы бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері бойынша:

      1) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері туралы акт;

      2) бұзушылықтар анықталған жағдайларда, анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқама жасайды.

      2. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері туралы актіде:

      1) актінің жасалған күні, уақыты және орны;

      2) бақылау және қадағалау органының атауы;

      3) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру жүргізуге негіз болған бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актінің (бар болған кезде мерзімді ұзарту туралы қосымша актінің) күні мен нөмірі;

      4) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру жүргізген адамның (адамдардың) тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе) және лауазымы;

      5) бақылау мен қадағалау субъектісінің атауы немесе тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе), бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу кезінде қатысқан жеке немесе заңды тұлға өкілінің лауазымы;

      6) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу күні, орны және кезеңі;

      7) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері туралы, оның ішінде анықталған бұзушылықтар, олардың сипаты туралы мәліметтер;

      8) тексеру парағының атауы және бұзушылықтар анықталған талаптардың тармақтары;

      9) бақылау мен қадағалау субъектісі өкілдерінің, сондай-ақ бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу кезінде қатысқан адамдардың бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері туралы актімен танысуы немесе танысудан бас тартуы туралы мәліметтер, олардың қолтаңбасы немесе қол қоюдан бас тартуы;

      10) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру жүргізген лауазымды адамның (адамдардың) қолтаңбасы көрсетіледі.

      3. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері туралы актіге:

      1) бұзушылықтар анықталған жағдайда, анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқама;

      2) өнім үлгілерін іріктеу, қоршаған орта объектілері мен өндірістік орта объектілерін зерттеп-қарау актілері, жүргізілген зерттеулердің (сынақтардың) және сараптамалардың хаттамалары (қорытындылары) және бар болса, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелеріне байланысты басқа да құжаттар немесе олардың көшірмелері қоса беріледі.

      4. Жүргізілуі барысында тексеру парақтары талаптарының тармақтарын бұзушылықтар анықталған бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері туралы әрбір акт бойынша анықталған бұзушылықтарды жою туралы бір ғана нұсқама берілуі мүмкін.

      5. Мемлекеттік кірістер органдары жүзеге асыратын тексерулерді тағайындау, олардың нәтижелері туралы актіні (хабарламаларды) қоспағанда, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актінің, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылаудың және (немесе) тексерудің нәтижелері туралы актінің, анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқаманың нысандарын Қазақстан Республикасының Бас прокуратурасы бекітеді.

      6. Анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқамада:

      1) нұсқаманың жасалған күні, уақыты және орны;

      2) бақылау және қадағалау органының атауы;

      3) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру жүргізген адамның (адамдардың) тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе) және лауазымы;

      4) бақылау мен қадағалау субъектісінің атауы немесе тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе), бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу кезінде қатысқан жеке немесе заңды тұлға өкілінің лауазымы;

      5) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу күні, орны және кезеңі;

      6) тәуекел дәрежесін бағалаудың субъективті өлшемшарттарына сәйкес бұзушылықтың ауырлық дәрежесін міндетті түрде көрсете отырып, тексеру парағы талаптарының тармақтарына сәйкес анықталған бұзушылықтардың тізбесі;

      7) анықталған бұзушылықтарды жою мерзімдерін көрсете отырып, оларды жою бойынша нұсқаулар;

      8) бақылау мен қадағалау субъектісі өкілінің (заңды тұлға басшысының не оның уәкілетті адамының, жеке тұлғаның), сондай-ақ бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру кезінде қатысқан адамдардың нұсқамамен танысуы немесе танысудан бас тартуы туралы мәліметтер, олардың қолтаңбасы немесе қол қоюдан бас тартуы;

      9) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру жүргізген лауазымды адамның (адамдардың) қолтаңбасы көрсетіледі.

      7. Анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқаманы орындау мерзімдері оны орындаудың нақты мүмкіндігіне ықпал ететін мән-жайлар ескеріле отырып, бірақ анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқама табыс етілген күннен бастап кемінде күнтізбелік он күн болып айқындалады.

      Анықталған бұзушылықтарды жою туралы мерзімдер Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленеді.

      Анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқаманы орындау мерзімдерін айқындау кезінде:

      1) бақылау мен қадағалау субъектісінің бұзушылықтарды жою бойынша ұйымдастырушылық, техникалық және қаржылық мүмкіндіктерінің бар-жоғы;

      2) пайдаланылатын өндірістік объектілердің техникалық жай-күйінің ерекшеліктері;

      3) мемлекеттік органдарда, жергілікті атқарушы органдарда "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына 1, 2 және 3-қосымшаларда көзделген тиісті рұқсатты алу немесе хабарламаны, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген өзге де міндетті қорытындыларды, келісулерді және басқа да құжаттарды беру мерзімдері ескеріледі.

      Қосымша уақыт және (немесе) қаржылық шығындар қажет болған жағдайда, бақылау мен қадағалау субъектісі өзіне бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері туралы акт және анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқама табыс етілген күннен бастап үш жұмыс күнінен кешіктірмей, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру жүргізген бақылау және қадағалау органына жедел ден қою шараларын қолдануға негіз болып табылатын талаптарды бұзушылықтарды қоспағанда, анықталған бұзушылықтарды жою мерзімдерін ұзарту туралы өтінішпен жүгінуге құқылы.

      Өтініште бақылау мен қадағалау субъектісі анықталған бұзушылықтарды жою бойынша қабылданатын шараларды және оларды жою мерзімдерін ұзартудың объективті себептерін баяндауға міндетті.

      Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру жүргізген бақылау және қадағалау органы өтінішті алған күннен бастап үш жұмыс күні ішінде анықталған бұзушылықтарды жою мерзімдерін ұзарту туралы өтініште баяндалған дәйектерді ескере отырып, анықталған бұзушылықтарды жою мерзімдерін ұзарту немесе уәжді негіздемемен ұзартудан бас тарту туралы шешім қабылдайды.

      8. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері туралы акт, анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқама үш данада жасалады.

      Бақылау және қадағалау органы бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері туралы актінің, анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқаманың бірінші данасын құқықтық статистика және арнаулы есепке алу саласындағы уәкілетті органға және оның аумақтық органдарына электрондық нысанда тапсырады, екінші данасы бақылау мен қадағалау субъектісіне (заңды тұлғаның басшысына не оның уәкілетті адамына, жеке тұлғаға) танысу және анықталған бұзушылықтарды жою бойынша шаралар қабылдау және басқа да іс-қимылдар үшін қолын қойғызып қағаз жеткізгіште немесе электрондық нысанда табыс етіледі, үшіншісі бақылау және қадағалау органында қалады.

      Бақылау мен қадағалау субъектісінің таңдауы бойынша электрондық нысанда қалыптастырылған бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері туралы акт, анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқама "электрондық үкіметтің" веб-порталы немесе құқықтық статистика және арнаулы есепке алу саласындағы уәкілетті органның ақпараттық жүйелері арқылы беріледі.

      Электрондық нысанда қалыптастырылған бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері туралы акт, анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқама бақылау мен қадағалау субъектісі көрсеткен электрондық пошта мекенжайына жіберіледі.

      9. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері бойынша ескертулер және (немесе) қарсылықтар болған жағдайда, заңды тұлғаның басшысы немесе жеке тұлға не олардың өкілдері ескертулерді және (немесе) қарсылықтарды жазбаша түрде баяндайды.

      Ескертулер және (немесе) қарсылықтар бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері туралы актіге қоса беріледі, бұл туралы тиісті белгі жасалады.

      10. Егер осы тармақтың екінші бөлігінде өзгеше көзделмесе, бухгалтерлік және өзге де құжаттардың төлнұсқасын алып қоюға және алуға тыйым салынады.

      Төлнұсқа құжаттарды алып қою және алу Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процестік кодексінің нормаларына сәйкес, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде көзделген жағдайларда жүргізіледі.

      11. Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптарды бұзушылықтар болмаған жағдайда, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу кезінде бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері туралы актіде тиісті жазба жүргізіледі.

      12. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актіде (бар болған кезде мерзімді ұзарту туралы қосымша актіде) көрсетілген бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылаудың және (немесе) тексерудің аяқталу мерзімінен кешіктірмей бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері туралы актіні бақылау мен қадағалау субъектісіне табыс еткен күн бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру мерзімінің аяқталуы болып есептеледі.

      13. Анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқамада көрсетілген, анықталған бұзушылықтарды жою мерзімі ішінде бақылау мен қадағалау субъектісі бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру жүргізген бақылау және қадағалау органына анықталған бұзушылықтарды жою туралы ақпаратты ұсынуға міндетті.

      14. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқаманың орындалуы туралы ақпаратты бақылау мен қадағалау субъектісі белгіленген мерзімде ұсынбаған жағдайда, бақылау және қадағалау органы екі жұмыс күні ішінде бақылау мен қадағалау субъектісіне нұсқаманың орындалуы туралы ақпаратты ұсыну қажеттігі туралы сұрау салу жібереді.

      Бақылау және қадағалау органы осы тармақтың бірінші бөлігіне сәйкес анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқаманың орындалуы жөніндегі ақпарат ұсынылмаған немесе бұзушылықтар жойылмаған жағдайда, осы Кодекстің 144-бабы 5-тармағының 2) тармақшасына сәйкес жоспардан тыс тексеруді тағайындауға құқылы.

      15. Анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқамада көрсетілген мерзімдерде анықталған бұзушылықтар жойылған жағдайда, бақылау мен қадағалау субъектісі бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру жүргізген бақылау және қадағалау органына бұзушылықтарды жою тәртібі мен тәсілдерін мұқият сипаттап, анықталған бұзушылықтарды жою туралы түбегейлі ақпаратты ұсынуға міндетті.

      Бақылау мен қадағалау субъектісі анықталған бұзушылықтарды жою туралы ұсынылған ақпаратқа бұзушылықтарды жою фактісін дәлелдейтін материалдарды (қажет болған кезде) қоса береді.

      Бұл жағдайда осы Кодекстің 144-бабы 5-тармағының 2) тармақшасына сәйкес жоспардан тыс тексеру жүргізу талап етілмейді.

      Ескерту. 152-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

152-1-бап. Бақылау және қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау мен қадағалау нәтижелерін ресімдеу тәртібі

      Ескерту. 152-1-бап алып тасталды – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

153-бап. Бақылау және қадағалау органдары лауазымды адамдарының бақылауды жүзеге асыру кезiнде анықталған бұзушылық фактiлерi бойынша қолданатын шаралары

      1. Егер бақылау мен қадағалауды жүргізу нәтижесінде бақылау мен қадағалау субъектісінің (объектісінің) осы Кодекстің 132-бабының 2-тармағына және 143-бабының 3-тармағына сәйкес Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген талаптарды бұзу фактiсi анықталатын болса, бақылау және қадағалау органының лауазымды адамы (лауазымды адамдары) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өкiлеттiктері шегiнде анықталған бұзушылықтарды жою, олардың алдын алу, адамдардың өмiрiне, денсаулығына және қоршаған ортаға, жеке және заңды тұлғалардың құқықтары мен заңды мүдделерiне ықтимал зиян келтiрудi болғызбау бойынша Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген шараларды қабылдауға, сондай-ақ бұзушылыққа жол берген адамдарды Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген жауаптылыққа тарту жөнiндегі шараларды қабылдауға мiндеттi.

      Бақылау және қадағалау органы бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) қатысты осы Кодекстің 136-бабына сәйкес жедел ден қою шараларын қабылдау кезінде қадағалау актісін ресімдейді.

      2. Қадағалау актісінде мыналар көрсетіледі:

      1) жедел ден қою шарасының түрі;

      2) актінінің жасалған күні, уақыты мен орны;

      3) мемлекеттік органның атауы;

      4) актіні жасайтын адамның тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басты куәландыратын құжатта көрсетілсе) және лауазымы;

      5) бақылау мен қадағалау субъектісінің атауы немесе тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басты куәландыратын құжатта көрсетілсе), оның басшысының тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басты куәландыратын құжатта көрсетілсе), сондай-ақ бақылау мен қадағалау субъектісінің актіні ресімдеу кезінде болған өкілінің лауазымы;

      6) жедел ден қою шарасын қолдану негізі;

      7) жедел ден қою шарасының қолданылу мерзімі (қажет болған кезде);

      8) актіні алғаны немесе алудан бас тартқаны туралы мәліметтер (күні және бақылау мен қадағалау субъектісі басшысының немесе бақылау мен қадағалау субъектісі өкілінің қолтаңбасы);

      9) актіні ресімдеген лауазымды адамның қолтаңбасы;

      10) бақылау және қадағалау органы басшысының лауазымы, тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басты куәландыратын құжатта көрсетілсе) және қолтаңбасы.

      3. Қадағалау актісі бақылау мен қадағалау субъектісіне мынадай тәсілдердің бірімен:

      1) қолын қойғызу арқылы қолма-қол;

      2) табыс етілгені туралы хабарламасы бар тапсырысты хатпен;

      3) бақылау мен қадағалау субъектісінің электрондық мекенжайына электрондық тәсілмен табыс етіледі.

      Қадағалау актісіне жедел ден қою шараларының нысанасына жататын техникалық бақылау құралдарының, байқау және тіркеп-белгілеу аспаптарының, фото- және бейнеаппаратураның жазбалары (олар болған кезде) қоса берілуі мүмкін.

      Ескерту. 153-бап жаңа редакцияда – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

154-бап. Мемлекеттік органдардың лауазымды адамдарының бақылауды жүзеге асыру кезіндегі құқықтары мен міндеттері

      1. Мемлекеттік органдардың лауазымды адамдарының бақылау мен қадағалау субъектілеріне (объектілеріне) бақылау жүргізу кезінде:

      1) осы Кодекстің 147-бабының 1-тармағында көрсетілген құжаттарды көрсеткен кезде бақылау мен қадағалау объектісінің аумағына және үй-жайларына кедергісіз кіруге;

      2) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері туралы актіге немесе бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру қорытындылары бойынша анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқамаға қосу үшін қағаз және электрондық жеткізгіштерде құжаттардың (мәліметтердің) көшірмелерін алуға, сондай-ақ бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нысанасына сәйкес автоматтандырылған дерекқорларға (ақпараттық жүйелерге) қол жеткізуге;

      3) аудио-, фото- және бейнетүсіруді жүзеге асыруға;

      4) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нысанасына жататын техникалық бақылау құралдарының, байқау және тіркеп-белгілеу аспаптарының, фото- және бейнеаппаратураның жазбаларын пайдалануға;

      5) мемлекеттік органдар мен ведомстволық бағынысты ұйымдардың мамандарын, консультанттары мен сарапшыларын тартуға құқығы бар.

      2. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүзеге асыратын бақылау және қадағалау органдарының лауазымды адамдарының бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нысанасына жатпайтын талаптарды қоюына және өтінумен жүгінуіне тыйым салынады.

      3. Бақылау және қадағалау органдарының лауазымды адамдары бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу кезінде:

      1) Қазақстан Республикасының заңнамасын, бақылау мен қадағалау субъектілерінің құқықтары мен заңды мүдделерін сақтауға;

      2) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді осы Кодексте және (немесе) Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында белгіленген негізде және тәртіпке қатаң сәйкестікте жүргізуге;

      3) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу кезеңінде бақылау мен қадағалау субъектілерінің (объектілерінің) белгіленген жұмыс режиміне кедергі келтірмеуге;

      4) осы Кодекстің 132-бабының 2-тармағына және 143-бабының 3-тармағына сәйкес Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптарды бұзушылықтардың алдын алу, анықтау және жолын кесу бойынша Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес берілген өкілеттіктерді уақтылы және толық көлемде орындауға;

      5) бақылау мен қадағалау субъектісінің не оның уәкілетті өкілінің бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу кезінде қатысуына кедергі келтірмеуге, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылаудың және (немесе) тексерудің нысанасына жататын мәселелер бойынша түсіндірмелер беруге;

      6) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылаудың және (немесе) тексерудің нысанасына жататын қажетті ақпаратты бақылау мен қадағалау субъектісіне беруге;

      7) бақылау мен қадағалау субъектісіне – бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері туралы актіні, бұзушылықтар анықталған жағдайда – бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы жүргізілген профилактикалық бақылаудың және (немесе) тексерудің нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқаманы олар аяқталған күні не "Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын мемлекеттік реттеу, бақылау және қадағалау туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген тәртіппен және мерзімдерде табыс етуге;

      8) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу нәтижесінде алынған құжаттар мен мәліметтердің сақталуын қамтамасыз етуге міндетті.

      Ескерту. 154-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

155-бап. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүзеге асыру кезіндегі бақылау мен қадағалау субъектісінің не оның уәкілетті өкілінің құқықтары мен міндеттері

      1. Бақылау мен қадағалау субъектілері не олардың уәкілетті өкілдері бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүзеге асыру кезінде:

      1) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу үшін объектіге келген бақылау және қадағалау органдарының лауазымды адамдарын мынадай:

      бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) осы Кодекстің 141-бабына сәйкес бекітілген Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінде көрсетілген талаптарға сәйкестігіне тексеруді жүргізу жиілігі сақталмаған;

      бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актіде (бар болған кезде мерзімді ұзарту туралы қосымша актіде) көрсетілген, осы Кодексте белгіленген мерзімдерге сәйкес келмейтін мерзімдер асып кеткен не өтіп кеткен;

      осы Кодекстің 144-бабы 5-тармағының 3), 4), 5), 6), 7) және 8) тармақшаларында көзделген жағдайларды қоспағанда, бақылау және қадағалау органы сол бір кезең ішінде сол бір мәселе бойынша өзіне бұрын бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру жүргізілген бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) қатысты бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындаған;

      осы Кодекстің 141, 143-баптарында және 146-бабының 1-тармағында көзделген ақпарат пен құжаттар болмаған;

      жасалған не дайындалып жатқан қылмыстық құқық бұзушылықтар туралы арызда немесе хабарда, жеке, заңды тұлғалардың және мемлекеттің құқықтары мен заңды мүдделерін бұзушылықтар туралы өзге де жүгінімдерде көрсетілген уақыт аралығы шеңберінен шығатын кезең үшін бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексерулер тағайындалған;

      бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу тиісті өкілеттіктері жоқ адамдарға тапсырылған;

      бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы бір актіде бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру жүргізілетін бірнеше бақылау мен қадағалау субъектісі көрсетілген;

      бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру мерзімдерін осы Кодексте белгіленген мерзімнен асыра ұзартқан;

      осы Кодекстің 156-бабының 2-тармағына сәйкес осы Кодекстің талаптары өрескел бұзылған жағдайларда бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауға және (немесе) тексеруге жібермеуге;

      2) егер құжаттар мен мәліметтер бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы жүргізілетін профилактикалық бақылаудың және (немесе) тексерудің нысанасына, сондай-ақ бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актіде көрсетілген кезеңге жатпайтын болса, оларды ұсынбауға;

      3) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актіге, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылаудың және (немесе) тексерудің нәтижелері туралы актіге, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылаудың және (немесе) тексерудің қорытындылары бойынша анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқамаға, сондай-ақ бақылау және қадағалау органдарының лауазымды адамдарының әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) осы Кодексте және Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен шағым жасауға;

      4) бақылау және қадағалау органдарының немесе лауазымды адамдардың бақылау мен қадағалау субъектілерінің (объектілерінің) қызметін шектейтін, заңда негізделмеген тыйым салуларын орындамауға;

      5) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүзеге асыру процесін, сондай-ақ лауазымды адамның бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру шеңберінде жасайтын жекелеген әрекеттерін лауазымды адамның қызметіне кедергі келтірмей, аудио- және бейнетехника құралдарының көмегімен тіркеуге;

      6) өзінің мүдделері мен құқықтарын білдіру, сондай-ақ үшінші тұлғалардың осы тармақтың 5) тармақшасында көзделген әрекеттерді жүзеге асыруы мақсатында үшінші тұлғаларды бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауға және (немесе) тексеруге қатысу үшін тартуға құқылы.

      2. Бақылау және қадағалау органдары бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізген кезде, бақылау мен қадағалау субъектілері не олардың уәкілетті өкілдері:

      1) осы Кодекстің 146-бабы 1-тармағының талаптары сақталған кезде бақылау және қадағалау органдары лауазымды адамдарының бақылау мен қадағалау субъектісінің (объектісінің) аумағына және үй-жайларына кедергісіз кіруін қамтамасыз етуге;

      2) коммерциялық, салықтық не заңмен қорғалатын өзге де құпияны қорғау жөніндегі талаптарды сақтай отырып, бақылау және қадағалау органдарының лауазымды адамдарына бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері туралы актіге және анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқамаға қоса тіркеу үшін қағаз және электрондық жеткізгіштердегі құжаттардың (мәліметтердің) көшірмелерін ұсынуға, сондай-ақ бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылаудың және (немесе) тексерудің нысанасына сәйкес автоматтандырылған дерекқорларға (ақпараттық жүйелерге) қолжетімділік беруге;

      3) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актінің екінші данасына алғаны туралы белгі қоюға;

      4) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру аяқталған күні бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері туралы актінің екінші данасына алғаны туралы белгі қоюға;

      5) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқаманың екінші данасына алғаны туралы белгі қоюға;

      6) егер осы Кодексте не Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында өзгеше көзделмесе, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу кезеңінде тексерілетін құжаттарға өзгерістер мен толықтырулар енгізуге жол бермеуге;

      7) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу үшін объектіге келген адамдардың осы объект үшін белгіленген нормативтерге сәйкес зиянды және қауіпті өндірістік әсер ету факторларынан қауіпсіздігін қамтамасыз етуге;

      8) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру жүргізудің басталғаны туралы хабарлама алған жағдайда, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылаудың және (немесе) тексерудің белгіленген мерзімдерінде бақылау және қадағалау объектісі тұрған жерде болуға міндетті.

      Ескерту. 155-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

156-бап. Осы Кодекстің талаптарын өрескел бұза отырып жүргізілген бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылаудың және (немесе) тексерудің жарамсыздығы

      1. Егер бақылау және қадағалау органы бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын, осы Кодексте белгіленген талаптарды өрескел бұза отырып, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізсе, олар жарамсыз деп танылады.

      Жарамсыз деп танылған бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру актісі және бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылаудың және (немесе) тексерудің қорытындылары бойынша анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқама бақылау мен қадағалау субъектілерінің осы Кодекстің 132-бабының 2-тармағына және 143-бабының 3-тармағына сәйкес белгіленген талаптарды бұзуының дәлелдемесі бола алмайды.

      Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жарамсыз деп тану жоғары тұрған мемлекеттік, оның ішінде алқалы органның, органның немесе соттың бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы осы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру актісінің, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқаманың күшін жоюы үшін негіз болып табылады.

      Жоғары тұрған мемлекеттік органның бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылаудың және (немесе) тексерудің жарамсыздығына байланысты актінің күшін жою, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылаудың және (немесе) тексерудің жарамсыздығына байланысты анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқаманың күшін жою туралы бақылау мен қадағалау субъектісінің өтінішін қарауы өтініш берілген күннен бастап он жұмыс күні ішінде жүзеге асырылады.

      Мұндай өтінішті қараудың белгіленген мерзімінің бұзылуы бақылау мен қадағалау субъектісінің пайдасына шешіледі.

      2. Осы Кодекстің талаптарын өрескел бұзуға:

      1) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу негіздерінің болмауы;

      2) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актінің болмауы;

      3) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру жүргізудің басталғаны туралы хабарламаның болмауы, сол сияқты хабарлама мерзімдерін сақтамау;

      4) осы Кодекстің 151-бабының талаптарын бұзу;

      5) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) осы Кодекстің 141-бабына сәйкес бекітілген Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінде көрсетілген талаптарға сәйкестігіне тексеру жүргізудің кезеңділігін бұзу;

      6) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актіні бақылау мен қадағалау субъектісіне ұсынбау;

      7) бақылау және қадағалау органдарының өздерінің құзыретіне кірмейтін мәселелер бойынша бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындауы;

      8) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру туралы актіні құқықтық статистика және арнаулы есепке алу саласындағы уәкілетті органда тіркеу міндетті болғанда, оны тіркемей бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу;

      9) осы Кодекстің 148-бабында көзделген бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу мерзімдерін бұзу;

      10) осы Кодекстің 131-бабының 5-тармағына сәйкес бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай алдын ала профилактикалық бақылау жүргізусіз бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды жүргізу жатады.

      Ескерту. 156-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

157-бап. Бақылау және қадағалау органдары мен олардың лауазымды адамдарының шешімдеріне, әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) шағым жасау тәртібі

      1. Бақылауды жүзеге асыру кезінде бақылау мен қадағалау субъектілерінің құқықтары мен заңды мүдделері бұзылған жағдайда, бақылау мен қадағалау субъектісі бақылау және қадағалау органдары мен олардың лауазымды адамдарының шешімдеріне, әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) осы Кодекстің 29-тарауында көзделген тәртіппен жоғары тұрған мемлекеттік органға не Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртіппен сотқа шағым жасауға құқылы.

      2. Бақылау мен қадағалау субъектісі бақылау және қадағалау органдары мен олардың лауазымды адамдарының қылмыстық істі тергеп-тексеруге байланысты шешімдеріне, әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) шағым жасауды Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процестік кодексінде белгіленген тәртіппен жүзеге асырады.

      Ескерту. 157-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

3-параграф. Инвестициялық келiсiмшарттар талаптарының сақталуын бақылау

      Ескерту. 3-параграф алып тасталды – ҚР 29.06.2020 № 352-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

4-БӨЛІМ. ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӘСЕКЕЛЕСТІК
14-тарау. БӘСЕКЕЛЕСТІК

160-бап. Бәсекелестікті мемлекеттік реттеу мақсаттары

      Бәсекелестікті қорғау, Қазақстан Республикасының тауар нарықтарындағы адал бәсекелестікті және тауар нарықтарының тиімді жұмыс істеуін қолдау және қолайлы жағдайлар жасау, экономикалық кеңістіктің біртұтастығын, тауарлардың еркін қозғалысын және Қазақстан Республикасындағы экономикалық қызметтің еркіндігін қамтамасыз ету, осы Кодекске сәйкес монополистік қызметті реттеу және шектеу, адал бәсекелестікке жәрдемдесу және Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтардың алдын алу, мемлекеттік, жергілікті атқарушы органдардың, мемлекет нарық субъектілерінің қызметін реттеу функцияларын берген ұйымдардың бәсекелестікке қарсы әрекеттерінің және жосықсыз бәсекелестіктің жолын кесу бәсекелестікті мемлекеттік реттеудің мақсаттары болып табылады.

      Ескерту. 160-бап жаңа редакцияда - ҚР 28.12.2016 № 34-VI Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).

161-бап. Бәсекелестікті мемлекеттік реттеу саласындағы қатынастар

      1. Осы бөлім нарық субъектілері, тұтынушылар, сондай-ақ мемлекеттік органдар мен жергілікті атқарушы органдар қатысатын Қазақстан Республикасының тауар нарықтарындағы бәсекелестікке ықпал ететін немесе ықпал етуі мүмкін қатынастарға қолданылады. Бұл ретте тауарды өз мұқтажы үшін сатып алатын жеке немесе заңды тұлға тұтынушы деп танылады.

      2. Осы бөлімнің ережелері, егер Қазақстан Республикасы аумағының шегінен тыс жерде нарық субъектісі жасаған әрекеттер нәтижесінде мынадай шарттардың бірі орындалса:

      1) Қазақстан Республикасының аумағындағы негізгі құралдар және (немесе) материалдық емес активтер не нарық субъектілерінің акциялары (жарғылық капиталға қатысу үлестері), Қазақстан Республикасының заңды тұлғаларына қатысты мүліктік немесе мүліктік емес құқықтар тікелей немесе жанама қозғалса;

      2) Қазақстан Республикасында бәсекелестік шектелсе, мұндай әрекеттерге де қолданылады.

162-бап. Бәсекелестік ұғымы

      1. Дербес жасаған әрекеттері тиісті тауар нарығындағы тауарлар айналысының жалпы жағдайына олардың әрқайсысының біржақты ықпал ету мүмкіндігін тиімді шектейтін нарық субъектілерінің жарыспалылығы бәсекелестік деп танылады.

      2. Бәсекелестік: жарыспалылық, адалдық, заңдылық, тұтынушылар құқықтарының сақталу бастауларына негізделеді, олар нарық субъектiлерiнiң ұйымдық-құқықтық нысаны мен тiркелген жеріне қарамастан, нарық субъектiлерiнің барлығына бiркелкі түрде, бiрдей шамада және тең жағдайда қолданылады.

163-бап. Бәсекелестік саласындағы мемлекеттік саясат

      1. Бәсекелестікті қорғау және монополистік қызметті шектеу саласындағы басшылықты, мемлекеттік монополия саласына жатқызылған қызметті бақылау мен реттеуді жүзеге асыратын мемлекеттік орган монополияға қарсы орган болып табылады.

      2. Монополияға қарсы орган бәсекелестікті қорғау және монополистік қызметті шектеу саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастыру жөніндегі ұсыныстарды тұжырымдайды.

      3. Орталық және жергілікті атқарушы органдар осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамасында айқындалған өз құзыреті шегінде бәсекелестік саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыруға қатысады.

      4. Мемлекеттік органдар өз құзыреті шегінде тиісті экономика салаларында мемлекеттік саясатты іске асыру кезінде бәсекелестікті дамыту жөнінде шаралар қолдануға және бәсекелестікке теріс ықпал ететін әрекеттерді (әрекетсіздікті) жасамауға міндетті.

      Ескерту. 163-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).

163-1-бап. Табиғи монополиялар және квазимемлекеттік сектор субъектілері көрсететін міндетті қызметтер

      1. Тауарлардың, жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің жекелеген түрлерін өндірудің қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында табиғи монополиялар және квазимемлекеттік сектор субъектілері жеке және заңды тұлғаларға Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген міндетті қызметтерді көрсетеді.

      2. Міндетті көрсетілетін қызметтер деп табиғи монополиялар субъектілері жүзеге асыратын және (немесе) квазимемлекеттік сектордың қызметі (әрекеттер, процестер) түсініледі, оларды алу жеке және заңды тұлғалар үшін Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес міндетті болып табылады, сондай-ақ олардың өз қызметін немесе әрекеттерін (операцияларын) жүзеге асыруға құқығын растайды, ал мұндай көрсетілетін қызметтерді алмау әкімшілік немесе азаматтық-құқықтық жауаптылыққа алып келеді.

      3. Жеке және заңды тұлғаларға міндетті қызметтерді көрсету кезінде табиғи монополиялар және квазимемлекеттік сектор субъектілері ақпараттандыру объектілерін пайдаланады, сондай-ақ Бәсекелестікті қорғау және монополистік қызметті шектеу шеңберінде табиғи монополиялар және квазимемлекеттік сектор субъектілерінің міндетті қызметтерді көрсету қағидаларына сәйкес "электрондық үкіметтің" ақпараттандыру объектілеріне деректерді машинада оқылатын түрде береді.

      Ескерту. 14-тарау 163-1-баппен толықтырылды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (01.01.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 05.04.2023 № 221-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

164-бап. Нарық субъектiсi

      Нарық субъектісі:

      1) кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын жеке тұлға;

      2) кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы немесе дербес салық төлеуші болып табылатын (қаржы ұйымдарын қоспағанда) оның филиалы;

      3) кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын шетелдiк заңды тұлға (оның филиалы мен өкiлдiгі);

      4) кәсіпкерлік қызметті өзінің жарғылық мақсаттарына сәйкес жүзеге асыратын коммерциялық емес ұйым болып табылады.

      Ескерту. 164-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.06.2020 № 352-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

165-бап. Тұлғалар тобы

      1. Мынадай белгілердің біреуіне немесе бірнешеуіне сәйкес келетін жеке тұлғалардың және (немесе) заңды тұлғалардың жиынтығы тұлғалар тобы деп танылады:

      1) нарық субъектісі және егер мұндай жеке тұлғаның немесе мұндай осы заңды тұлғаның осы нарық субъектісіне қатысуына орай не басқа тұлғалардан, оның ішінде жазбаша келісім негізінде алынған өкілеттіктерге сәйкес осы нарық субъектісінің жарғылық капиталындағы дауыс беретін акцияларына (жарғылық капиталға қатысу үлестеріне, пайларға) тиесілі дауыстардың жалпы санының елу пайызынан астамына билік ету құқығы болса, жеке тұлға немесе заңды тұлға, ұлттық компаниялар үшін осы нарық субъектісінің дауыс беретін акцияларына (жарғылық капиталға қатысу үлестеріне, пайларға) тиесілі дауыстардың жалпы санының кемінде қырық пайызына билік ету құқығына жол беріледі;

      2) нарық субъектісі және егер мұндай жеке тұлға немесе мұндай заңды тұлға осы нарық субъектісінің жеке-дара атқарушы органының функцияларын жүзеге асырса, жеке тұлға немесе заңды тұлға;

      3) нарық субъектісі және егер мұндай жеке тұлға немесе мұндай заңды тұлға осы нарық субъектісінің құрылтай құжаттары немесе осы нарық субъектісімен жасалған шарт негізінде осы нарық субъектісіне орындалуы міндетті нұсқаулар беруге құқылы болса, жеке тұлға немесе заңды тұлға;

      4) алқалы атқарушы органның және (немесе) директорлар кеңесінің (байқау кеңесінің, қор кеңесінің) сандық құрамының елу пайызынан астамын сол бір жеке тұлғалар құрайтын заңды тұлғалар;

      5) нарық субъектісі және егер мұндай жеке тұлғаның немесе мұндай заңды тұлғаның ұсынысы бойынша осы нарық субъектісінің жеке-дара атқарушы органы тағайындалса немесе сайланса, жеке тұлға немесе заңды тұлға;

      6) нарық субъектісі және егер мұндай жеке тұлғаның немесе мұндай заңды тұлғаның ұсынысы бойынша осы нарық субъектісінің алқалы атқарушы органының не директорлар кеңесінің (байқау кеңесінің) сандық құрамының елу пайыздан астамы сайланса, жеке тұлға немесе заңды тұлға;

      7) жеке тұлға, оның жұбайы, ата-анасы (оның ішінде асырап алған), балалары (оның ішінде асырап алынған), туған және туысқан ағалары-інілері, апалары, қарындастары;

      8) әрқайсысы осы тармақтың 1), 2), 3), 4), 5), 6) және 7) тармақшаларында көрсетілген қандай да бір белгі бойынша сол бір тұлғамен топқа кіретін тұлға, сондай-ақ осы тармақтың 1), 2), 3), 4), 5), 6) және 7) тармақшаларында көрсетілген қандай да бір белгі бойынша мұндай тұлғалардың кез келгенімен топқа кіретін басқа да тұлғалар;

      9) нарық субъектісі, егер мұндай тұлғалардың осы нарық субъектісіне бірлесіп өзінің қатысуына орай немесе басқа тұлғалардан алынған өкілеттіктерге сәйкес осы нарық субъектісінің дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің, пайлардың) елу пайызынан астамына билік ету құқығы болса, осы тармақтың 1), 2), 3), 4), 5), 6), 7) және 8) тармақшаларында көрсетілген қандай да бір белгілер бойынша тұлғалар тобына кіретін жеке тұлғалар және (немесе) заңды тұлғалар, ұлттық компаниялар үшін осы нарық субъектісінің дауыс беретін акцияларына (жарғылық капиталға қатысу үлестеріне, пайларға) тиесілі дауыстардың жалпы санының кемінде қырық пайызына билік ету құқығына жол беріледі.

      2. Тұлғалар тобы нарықтың біртұтас субъектісі ретінде қаралады. Осы бөлімнің нарық субъектілеріне қатысты ережелері тұлғалар тобына қолданылады.

      Ескерту. 165-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 08.07.2024 № 121-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

166-бап. Заңды тұлғалардың үлестес тұлғалары

      1. Осы бөлімнің мақсаттары үшін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерiнiң) елу пайызынан астамы мемлекетке тиесiлi заңды тұлғалардың үлестес тұлғалары деп акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерiнiң) елу пайызынан астамы мемлекетке тиесiлi заңды тұлғаларға акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерiнiң) елу пайызынан астамы тiкелей не жанама түрде тиесiлi болатын заңды тұлғалар түсініледі.

      2. Жанама тиесілілік өзге заңды тұлға акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерiнiң) елу пайызынан астамы әрбір келесі үлестес тұлғаға тиесілі болатынын білдіреді.

15-тарау. МОНОПОЛИСТІК ҚЫЗМЕТ

167-бап. Монополистік қызмет ұғымы және оның түрлері

      1. Жағдайы тиісті тауар нарығын бақылауға, оның ішінде тиісті тауар нарығындағы тауар айналысының жалпы жағдайына елеулі ықпал етуге мүмкіндік беретін нарық субъектілерінің қызметі монополистік қызмет болып табылады.

      2. Осы Кодексте шектелген монополистік қызметке:

      1) нарық субъектілерінің бәсекелестікке қарсы келісімдері;

      2) нарық субъектілерінің бәсекелестікке қарсы келісілген әрекеттері;

      3) үстем немесе монополиялық жағдайды теріс пайдалану жатады.

168-бап. Бәсекелестікке қарсы келісімдер мен келісілген әрекеттердің түрлері

      1. Бәсекелестер (бір тауар нарығында тауарлар сатуды не сатып алуды жүзеге асыратын нарық субъектілері) немесе әлеуетті бәсекелестер болып табылатын нарық субъектілері арасындағы бәсекелестікке қарсы келісімдер немесе келісілген әрекеттер деңгейлес болып табылады.

      Тиісті тауар нарығында нарық субъектiлерiнің тауарына ұқсас не оның тауарымен өзара алмастырылатын тауарды өндіруіне және (немесе) өткiзуіне байланысты тиісті нарықтың басқа субъектiлерiмен жарыспалылық жағдайында болатын нарық субъектiсi бәсекелес болып табылады.

      Бәсекелестiң тауарына ұқсас не оның тауарымен өзара алмастырылатын тауарды өндіру және (немесе) өткiзу мүмкiндiгi бар (жабдыққа, технологияларға ие), бiрақ тиiстi тауар нарығында оны өндірмейтін және өткiзбейтiн нарық субъектiсi әлеуеттi бәсекелес болып табылады.

      2. Бірі тауарды сатып алатын, ал екіншісі тауарды ұсынатын немесе оның әлеуетті сатушысы (өнім берушісі) болып табылатын бәсекелес емес нарық субъектілері арасындағы бәсекелестікке қарсы келісімдер сатылас болып табылады.

      Ескерту. 168-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

169-бап. Бәсекелестікке қарсы келісімдер

      1. Егер нарық субъектілері арасындағы деңгейлес келісімдер:

      1) бағаларды (тарифтердi), жеңiлдетулерді, үстеме ақыларды (қосымша ақыларды) және (немесе) үстеме бағаларды белгiлеуге немесе ұстап тұруға;

      2) сауда-саттықта бағаларды өсіруге, төмендетуге немесе ұстап тұруға, сауда-саттықтың, аукциондар мен конкурстардың қорытындыларын, оның ішінде лоттар бойынша бөлу жолымен бұрмалауға;

      3) тауар нарығын аумақтық қағидат, тауарларды сату немесе сатып алу көлемi, өткiзiлетiн тауарлар ассортиментi не сатушылардың немесе сатып алушылардың (тапсырыс берушiлердiң) құрамы бойынша бөлуге;

      4) тауар өндiрiсiн қысқартуға немесе тоқтатуға;

      5) белгiлi бiр сатушылармен не сатып алушылармен (тапсырыс берушiлермен) шарт жасасудан бас тартуға әкеп соғатын немесе әкеп соғуы мүмкiн болса, мұндай келісімдер картель деп танылады және оларға тыйым салынады.

      Осы тармақтың бірінші бөлігі 2) тармақшасының ережелері, оның ішінде тұлғалардың бір тобына кіретін нарық субъектілері арасындағы келісімдерге қолданылады.

      2. Нарық субъектiлерi арасындағы сатылас келiсiмдерге, егер:

      1) сатып алушы (тапсырыс беруші) үшiн сатушы тауарды қайта сатудың ең жоғары бағасын белгiлейтiн жағдайды қоспағанда, мұндай келiсiмдер тауарды қайта сату бағасын белгiлеуге әкеп соғатын немесе әкеп соғуы мүмкiн болса;

      2) мұндай келiсiмде сатушының бәсекелесi болып табылатын нарық субъектiсiнiң тауарын сатып алушының (тапсырыс берушінің) сатпау мiндеттемесi көзделсе, тыйым салынады. Мұндай тыйым салу сатып алушының тауарларды тауар белгісімен не сатушыны немесе өндірушіні өзеге дараландыру құралымен сатуын ұйымдастыру туралы келісімге қолданылмайды;

      3) мұндай келісімде сатып алушының (тапсырыс берушінің) бәсекелесі болып табылатын нарық субъектісіне сатушының тауар сатпау міндеттемесі көзделсе, тыйым салынады.

      3. Нарық субъектiлерiнiң арасындағы кез келген нысанда қол жеткiзiлген, бәсекелестiктi шектеуге алып келетін немесе алып келуі мүмкiн, оның iшiнде:

      1) нарықтың басқа субъектiлерiмен мәні бiрдей шарттарға кемсітушілік шарттар белгiлеуге немесе қолдауға, оның iшiнде тауарларды сатып алудың және (немесе) өткiзудiң келiсiлген шарттарын белгiлеуге;

      2) нарық субъектілерінің сол бір тауарға түрлі бағаларды (тарифтерді) экономикалық, технологиялық және өзге де түрде негізсіз белгілеуіне;

      3) тауарларды өткiзудi негiзсiз шектеуге немесе тоқтатуға;

      4) контрагенттердiң өзiнiң мазмұны бойынша немесе iскерлiк айналым дәстүрлерiне сәйкес осы шарттардың нысанасына қатысы жоқ қосымша мiндеттемелер (қаржылай қаражатты және өзге де мүлiктi, мүлiктiк немесе мүлiктiк емес құқықтарды берудi негiзсiз талап ету) қабылдауы кезінде шарттар жасасуға;

      5) нарықтың басқа субъектiлерiнiң белгiлi бiр тауарларды сатушылар (берушiлер) немесе оларды сатып алушылар ретiнде тауар нарығына кiруiн шектеуге немесе одан ығыстырып шығаруға қатысты келiсiмдерге тыйым салынады және олар Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен толығымен немесе iшiнара жарамсыз деп танылады.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінде белгiленген тыйым салулар, тауарларды сатып алу мен сауда-саттықты ұйымдастыру және өткізу кезіндегі сатылас келісімдерді не мемлекеттік-жекешелік әріптестік шарттары, оның ішінде концессия, кешенді кәсіпкерлік лицензия (франчайзинг) шарттары болып табылатын келісімдерді қоспағанда, егер нарық субъектісінің (субъектiлерiнiң) қаралып отырған тауар нарықтарының біріндегі үлесі жиырма пайыздан аспаса, сатылас келiсiмдерге қолданылмайды.

      4. Бәсекелестікке қарсы келісімдер жазбаша және (немесе) ауызша нысанда жасалуы (қол жеткізілуі) мүмкін.

      5. Нарық субъектілерінің әрекеттерін осындай нарық субъектілерінің ешқайсысымен де бір тұлғалар тобына кірмейтін және нарық субъектілерінің әрекеттерін келісу жүзеге асырылатын сол тауар нарығында (тауар нарықтарында) қызметін жүзеге асырмайтын үшінші тұлғамен келісу экономикалық қызметті үйлестіру деп танылады. Нарық субъектiлерiнiң экономикалық қызметiн осы баптың 1 – 3-тармақтарында тізбеленген салдарларға әкеп соқтыра алатындай, әкеп соқтыратын немесе әкеп соқтырған үйлестiруге тыйым салынады.

      6. Бәсекелестікке қарсы келісімдерге салынған тыйымдар, егер мұндай нарық субъектілерінің бірі басқа нарық субъектісіне қатысты бақылау орнатса, сондай-ақ мұндай нарық субъектілері бір тұлғаның бақылауында болса, тұлғалардың бір тобына кіретін нарық субъектілері арасындағы келісімге қолданылмайды.

      Бақылау деп жеке немесе заңды тұлғаның мынадай бір немесе бірнеше әрекет:

      1) заңды тұлғаның дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің, пайлардың) елу пайызынан астамына билік ету;

      2) заңды тұлғаның атқарушы органының функцияларын жүзеге асыру;

      3) нарық субъектілерінің кәсіпкерлік қызметті жүргізу шарттарын айқындау немесе осы нарық субъектілеріне мемлекеттік-жекешелік әріптестік шартына, кешенді кәсіпкерлік лицензиясына (франчайзинг), лицензиялық шартқа немесе тауар белгісімен немесе құқық иеленуші (құқық иеленуші уәкілеттік берген тұлға) мен нарық субъектілері арасындағы құқық иеленушіні дараландырудың өзге де құралымен тауар сатуды ұйымдастыру туралы өзге де келісімге сәйкес орындау үшін міндетті нұсқаулар беру құқығын алу арқылы басқа заңды тұлға қабылдайтын шешімдерді тікелей немесе жанама түрде (заңды тұлға немесе бірнеше заңды тұлға арқылы) айқындау мүмкіндігі түсініледі.

      7. Осы баптың талаптары, егер мұндай келісімдер бәсекелестікті шектеуге немесе жоюға алып келмесе немесе алып келуі мүмкін болмаса, зияткерлiк қызметтiң нәтижелерiне айрықша құқықтарды жүзеге асыру туралы келiсiмдерге және соларға теңестiрiлген заңды тұлғаны дараландыру құралдарына, тауарларды дараландыру құралдарына қолданылмайды.

      8. Осы баптың 1-тармағында көрсетілгендерді қоспағанда, осы бапта көзделген келiсiмдерге, егер олар нарық субъектiлерiне осы келiсiмдердiң мақсаттарына қол жеткiзу үшiн қажет болып табылмайтын шектеулер қоймаса және тиiстi тауар нарығында бәсекелестiктi жою үшiн мүмкiндiк жасамаса және егер нарық субъектiлерi мұндай келiсiмдер өз нәтижесiнде:

      1) тауарлар өндiрудi (өткiзудi) жетiлдiруге немесе техникалық (экономикалық) прогресті ынталандыруға жәрдемдесетін немесе жәрдемдесе алатынын не әлемдiк тауар нарығында тараптар өндіретін тауарлардың бәсекеге қабiлеттiлiгiн арттыратын немесе арттыра алатынын;

      2) тиiстi тұлғалардың осындай әрекеттер жасауынан иеленетiн артықшылықтардың (пайдалардың) мөлшерлес бөлiгiн тұтынушылардың алатынын немесе алуы мүмкiн екенін дәлелдесе, жол берiлетін болып танылады.

      Ескерту. 169-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.10.2019 № 268-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

169-1-бап. Тауарларды сатып алу мен сауда-саттықты ұйымдастыру және өткізу кезінде бәсекелестікті қорғау туралы талаптар

      1. Тауарларды сатып алуды ұйымдастырушылардың, сатып алу мен сауда-саттық операторларының сатып алудың өнім берушілері мен сауда-саттыққа қатысушылардың қызметін үйлестіруіне, егер бұл әрекет бәсекелестікті болғызбауға, шектеуге немесе жоюға алып келсе немесе алып келуі мүмкін болса, тыйым салынады.

      2. Тауарларды сатып алуды ұйымдастырушылар деп:

      1) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкін, оның ведомстволарын және қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органды қоспағанда, мемлекеттік органдар, мемлекеттік мекемелер;

      2) мемлекеттік кәсіпорындар, дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы мемлекетке тиесілі заңды тұлғалар және олармен үлестес заңды тұлғалар, ұлттық басқарушы холдингтер, ұлттық холдингтер, ұлттық компаниялар және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің құрылымына кіретін ұйымдарды және дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне тиесілі немесе оның сенімгерлік басқаруындағы заңды тұлғаларды қоспағанда, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы тікелей немесе жанама түрде ұлттық басқарушы холдингке, ұлттық холдингке, ұлттық компанияға тиесілі ұйымдар;

      3) пайдалы қазбалардың ірі кен орындарында өндіруді жүргізетін және Қазақстан Республикасының жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы заңнамасында белгіленген тәртіппен тауарларды сатып алуды жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушылар;

      4) шағын қуатты табиғи монополиялар субъектілерін қоспағанда, тарифі тарифтік реттеудің шығындық әдісі қолданыла отырып бекітілген және тауарларды Қазақстан Республикасының табиғи монополиялар туралы заңнамасында белгіленген тәртіппен сатып алуды жүзеге асыратын табиғи монополиялар субъектілері түсініледі.

      3. Сатып алу мен сауда-саттық операторлары деп өз мұқтажы және (немесе) өздерімен бір тұлғалар тобына кіретін нарық субъектілерінің мұқтажы үшін өз мүлкін өткізу және (немесе) тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) сатып алу үшін сауда жүйелерін немесе ақпараттық жүйелерді, тауар биржаларын және өзге сауда алаңдарын пайдалана отырып, сатып алу мен сауда-саттықты ұйымдастырушылық және техникалық қамтамасыз етуді жүзеге асыратын тұлғаларды қоспағанда, сауда жүйелерін немесе ақпараттық жүйелерді, тауар биржаларын және өзге сауда алаңдарын пайдалана отырып, сатып алу мен сауда-саттықты тікелей жүргізу арқылы оларды ұйымдастырушылық және техникалық қамтамасыз етуді жүзеге асыратын тұлғалар түсініледі.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген сатып алу мен сауда-саттық операторларына:

      1) мемлекеттік органдар, мемлекеттік мекемелер, мемлекеттік кәсіпорындар, дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерiнiң) елу және одан да көп пайызы мемлекетке тиесілі заңды тұлғалар және олармен үлестес заңды тұлғалар, ұлттық басқарушы холдингтер, ұлттық холдингтер, ұлттық компаниялар және акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерiнiң) елу және одан да көп пайызы тікелей немесе жанама түрде ұлттық басқарушы холдингке, ұлттық холдингке, ұлттық компанияға тиесілі ұйымдар;

      2) нарық субъектілері арасында, мемлекеттік органдар немесе мемлекеттік мекемелер және нарық субъектілері арасында тауарларды сату шарттары жасалатын тауар биржалары және өзге де сауда алаңдары мен жүйелері жатады.

      4. Тауарларды сатып алуды ұйымдастырушылар, электрондық нысанда өткізілетін сатып алуды және осы баптың 2-тармағының 3) тармақшасында көрсетілген, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес уәкілетті мемлекеттік органдарға және (немесе) уәкілетті ұйымдарға өткізілген сатып алу туралы ақпаратты беретін жер қойнауын пайдаланушыларды қоспағанда, монополияға қарсы органға сұрау салу бойынша:

      1) тиісті интернет-ресурста орналастыру жағдайын қоспағанда, жыл сайынғы сатып алу жоспарын;

      2) өткізілген сатып алу туралы ақпаратты монополияға қарсы орган бекіткен нысан бойынша береді.

      5. Осы баптың 2-тармағының 3) тармақшасында көрсетілген жер қойнауын пайдаланушылардан сатып алу туралы ақпаратты алатын уәкілетті мемлекеттік органдар және (немесе) уәкілетті ұйымдар монополияға қарсы органның талап етуі бойынша тауарларды электрондық сатып алудың ақпараттық жүйесіне тұрақты қолжетімділікті немесе ол болмаған жағдайда, монополияға қарсы органның сұрау салуы бойынша және ол бекітетін нысан бойынша өткізілген сатып алу туралы ақпаратты беруге міндетті.

      6. Электрондық нысанда өткізілетін сатып алу мен сауда-саттықты қоспағанда, сатып алу мен сауда-саттық операторлары монополияға қарсы органға сұрау салу бойынша өткізілген сауда-саттық туралы ақпаратты береді.

      7. Электрондық нысанда өткізілетін сатып алу мен сауда-саттық операторлары монополияға қарсы органның талап етуі бойынша:

      1) тауарларды сатып алу мен сауда-саттықты өткізуге мониторингті нақты уақыт режимінде жүзеге асыруға мүмкіндік беретін, тауарларды электрондық сатып алудың немесе сауда-саттықтың сауда немесе ақпараттық жүйелеріне, тауар биржаларына немесе өзге де сауда алаңдарына;

      2) сатып алу мен сауда-саттықты жүзеге асыру процесіне қатысты құжаттамаға және өзге де ақпаратқа тұрақты қолжетімділік береді.

      Ескерту. 15-тарау 169-1-баппен толықтырылды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 29.06.2020 № 352-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.06.2024 № 97-VIII (01.07.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

170-бап. Нарық субъектілерінің бәсекелестікке қарсы келісілген әрекеттері

      1. Тауарлар өндіруді, өткізуді жүзеге асыратын нарық субъектілерінің бәсекелестікті шектеуге бағытталған, оның ішінде:

      1) тауарларды сатып алу немесе өткізу бағаларын не басқа да жағдайларын белгілеуге және (немесе) ұстап тұруға;

      2) тауарларды өндіруді не өткізуді негізсіз шектеуге;

      3) белгілі бір сатушылармен (өнім берушілермен) не сатып алушылармен шарттар жасасудан негізсіз бас тартуға;

      4) басқа субъектілермен мәні бірдей шарттарға кемсітушілік шарттар қолдануға қатысты келісілген әрекеттеріне тыйым салынады.

      2. Нарық субъектілерінің осы баптың 1-тармағында көрсетілген әрекеттері, егер жиынтығында олар мынадай:

      1) осы әрекеттер бәсекелестікті шектеген;

      2) мұндай әрекеттердің нәтижесі нарық субъектілерінің әрқайсысының мүддесіне сай келген;

      3) нарық субъектілерінің бірі осындай әрекеттерді жасағаны туралы ақпаратты жария түрде мәлімдеуіне немесе олардың бірінің жария түрде орналастыруына байланысты әрекеттері олардың әрқайсысына алдын ала белгілі болған;

      4) аталған нарық субъектілерінің әрқайсысының әрекеттері келісілген әрекеттерге қатысатын өзге де нарық субъектілерінің әрекеттерінен туындаған;

      5) нарық субъектілерінің әрекеттері осы нарық субъектілеріне тең дәрежеде ықпал ететін мән-жайлардың салдары болып табылмаған (Қазақстан Республикасының салық және өзге де заңнамасын, тұтыну динамикасын, табиғи монополиялар субъектілерінің көрсетілетін қызметтеріне тарифтерді, тауарларды өндіру, өткізу кезінде пайдаланылатын шикізат пен тауарларға бағаларды өзгерту);

      6) тиісті тауар нарығындағы нарық субъектілерінің жиынтық үлесі отыз бес және одан да көп пайызды құраған шарттарды қанағаттандырса, келісілген әрекеттер деп танылуы мүмкін. Бұл ретте тиісті тауар нарығындағы бір нарық субъектісінің ең төмен үлес шамасы бес және одан да көп пайызды құрауға тиіс.

      3. Нарық субъектілерінің осы баптың 1-тармағында көрсетілген әрекеттері жазбаша келісімнің бар-жоғына қарамастан, келісілген әрекеттер деп танылады.

      4. Егер келісілген әрекеттерді бір тұлғалар тобына кіретін нарық субъектілері жасаса және олар:

      1) тұтынушыларға алынатын артықшылықтардың мөлшерлес бөлігін бере отырып, озық технологияларды, стандарттауды, сапаны бақылау жүйесін, қоршаған ортаны қорғауды ендіру жолымен тауарлар өндіруді (өткізуді) жетілдіруге;

      2) шағын және орта кәсіпкерлікті дамытуға;

      3) стандарттау жөніндегі құжаттарды әзірлеуге және қолдануға бағытталса, ондай әрекеттерге жол беріледі.

      Ескерту. 170-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 05.10.2018 № 184-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.10.2019 № 268-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

171-бап. Нарық субъектілері келісімдерінің жобасын алдын ала қарау

      1. Осы Кодекстің 169-бабына сәйкес жол берілетін деп танылуы мүмкін келісімге қол жеткізуге ниеті бар нарық субъектілері монополияға қарсы органға қажетті құжаттарды электрондық нысанда қоса бере отырып, келісім жобасының осы Кодекстің 169-бабының талаптарына сәйкестігін тексеру туралы өтінішпен жүгінуге құқылы.

      2. Монополияға қарсы орган осы баптың 1-тармағында көрсетілген өтініш келіп түскен күннен бастап күнтізбелік отыз күнге дейінгі мерзімде нарық субъектілерінің келісімі жобасының осы Кодекстің 169-бабының талаптарына сәйкестігі немесе сәйкессіздігі туралы шешім қабылдайды.

      Ескерту. 171-бап жаңа редакцияда - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

172-бап. Үстем немесе монополиялық жағдай

      1. Тиісті тауар нарығындағы нарық субъектісінің немесе бірнеше нарық субъектілерінің нарық субъектісіне немесе бірнеше нарық субъектілеріне тиісті тауар нарығын бақылауға, оның ішінде тауар айналысының жалпы жағдайына елеулі ықпал етуге мүмкіндік беретін жағдайы үстем немесе монополиялық жағдай деп танылады.

      2. Нарық субъектiсiнiң үстем жағдайы монополияға қарсы орган бекiтетiн Тауар нарығындағы бәсекелестiктiң жай-күйiне талдау жүргізу жөніндегі әдiстемеге сәйкес белгіленеді.

      3. Тиісті тауар нарығындағы үлесі отыз бес және одан көп пайызды құрайтын нарық субъектісінің жағдайы, егер осындай нарық субъектісіне қатысты жиынтығында мынадай мән-жайлар:

      1) нарық субъектiсінiң бiржақты тәртiппен тауар бағасының деңгейiн айқындау және тиiстi тауар нарығында тауар айналысының жалпы шарттарына шешушi ықпал ету мүмкiндiгi;

      2) тауар нарығына кiру үшiн экономикалық, технологиялық, әкiмшiлiк немесе өзге де шектеулердiң болуы;

      3) нарық субъектiсiнiң тауар нарығында тауар айналысының жалпы шарттарына шешушi ықпал ету мүмкiндiгінің әрекет ету ұзақтығы белгіленсе, үстем жағдай деп танылады.

      Егер нарық субъектісінің үлесі елу және одан көп пайыз болса, осы тармақтың бірінші бөлігінің 1), 2) және 3) тармақшаларында тізбеленген мән-жайлар ескерілмей нарық субъектілерінің жағдайы үстем жағдай деп танылады.

      4. Тиісті тауар нарығында неғұрлым көп үлес тиесілі, үшеуден аспайтын нарық субъектісінің жиынтық үлесі елу және одан көп пайызды құрайтын болса немесе тиісті тауар нарығында неғұрлым көп үлес тиесілі, төртеуден аспайтын нарық субъектісінің жиынтық үлесі жетпіс және одан көп пайызды құрайтын болса, егер нарық субъектісіне қатысты жиынтығында мынадай мән-жайлар:

      1) ұзақ кезең ішінде (кемінде бір жыл ішінде немесе егер мұндай мерзім бір жылдан аз болса, тиісті тауар нарығының әрекет ету мерзімі ішінде) нарық субъектілері үлестерінің салыстырмалы мөлшері өзгермеген немесе аз өзгерістерге ұшырағаны;

      2) нарық субъектілері өткізетін немесе сатып алатын тауар тұтыну кезінде (оның ішінде өндірістік мақсаттарда тұтыну кезінде) басқа тауармен алмастырыла алмайтыны;

      3) тиісті тауар нарығында осы тауардың бағасы және (немесе) оны өткізу шарттары туралы ақпаратқа белгілі емес тұлғалардың тобына қолжетімді болғаны белгіленсе, бірнеше нарық субъектісінің әрқайсысының жағдайы үстем жағдай деп танылады.

      5. Егер:

      1) тиісті қаржы қызметтерін көрсету нарығында неғұрлым көп үлес тиесілі болатын, екеуден аспайтын қаржы ұйымының жиынтық үлесі елу және одан көп пайызды құраса;

      2) тиісті қаржы қызметтерін көрсету нарығында неғұрлым көп үлес тиесілі болатын, үшеуден аспайтын қаржы ұйымының жиынтық үлесі жетпіс және одан көп пайызды құраса, қаржы ұйымдарының жағдайы үстем жағдай деп танылады.

      6. Тиісті тауар нарығындағы, оның ішінде қаржы қызметтерін көрсету нарығындағы үлесі он бес пайыздан аспайтын нарық субъектісінің жағдайы осы баптың 4 және 5-тармақтарына сәйкес үстем жағдай деп таныла алмайды.

      7. Табиғи монополия, мемлекеттік монополия, арнайы құқық субъектілерінің, сондай-ақ тиісті тауар нарығында жүз пайыз үстем үлеске ие нарық субъектілерінің (монополиялық жағдайға ие субъектілер) жағдайы монополиялық жағдай деп танылады.

      8. Нарық субъектісі монополияға қарсы органға тауар нарығындағы осы нарық субъектісінің жағдайы үстем деп танылуы мүмкін еместігі туралы дәлелдемені ұсынуға құқылы.

      Монополияға қарсы орган ұсынылған дәлелдемелерді келіп түскен күнінен бастап он бес жұмыс күні ішінде қарайды және нарық субъектісіне жіберілетін тиісті шешімді қабылдайды.

      Ескерту. 172-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.01.2022 № 101-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңдарымен.

172-1-бап. Конгломерат

      1. Банк холдингтерін, банктерді және олардың еншілес ұйымдарын, сондай-ақ электр энергиясын бірыңғай сатып алушыны және теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығын қоспағанда, тиісті және сабақтас тауар нарықтарында үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық субъектісі (тұлғалар тобы) осы Кодекстің мақсаттары үшін конгломерат деп түсініледі.

      Тиісті тауар нарығында өткізілетін басқа тауарды пайдаланбай тауарды өткізу мүмкін болмайтын тауар нарығы сабақтас тауар нарығы болып табылады.

      2. Монополияға қарсы орган конгломераттардың мемлекеттік тізілімін жүргізеді.

      3. Конгломераттардың қызметіне талдау және мониторинг жүргізу қағидаларын монополияға қарсы орган бекітеді.

      Ескерту. 172-1-баппен толықтырылды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

173-бап. Реттелетін нарықтарда үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық субъектілерінің мемлекеттік тізілімін қалыптастыру және жүргізу

      Ескерту. 173-бап 01.01.2017 дейін қолданыста болды - ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексімен.

174-бап. Үстем немесе монополиялық жағдайды теріс пайдалану

      Үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық субъектiлерiнiң тиiстi тауар нарығына кiрудi шектеуге, бәсекелестiктi болғызбауға, шектеуге және жоюға алып келген немесе алып келетін және (немесе) нарық субъектісінің немесе белгілі бір тұтынушылар тобының заңды құқықтарына қысым жасайтын әрекеттерiне (әрекетсiздiгiне), оның iшiнде:

      1) монополиялық жоғары (төмен) немесе монопсониялық төмен бағаларды белгiлеу, ұстап тұру;

      2) әртүрлі бағаларды қолдану тауарды өндіруге, өткізуге және жеткізуге жұмсалатын әртүрлі шығындарға, сату көлемі, ақы төлеу шарттары, шарттың қолданылу мерзімдері ескерілетін жеңілдіктер жүйесінің кемсітпеушілік қолданылуына байланысты болатын жағдайларды қоспағанда, нарық субъектiлерiмен немесе тұтынушылармен жасалған мәні бірдей келiсiмдерге объективті түрде ақталмайтын себептермен әртүрлi бағаларды не әртүрлi шарттарды қолдану;

      3) өзiнен сатып алынған тауарларды қайта сатуға аумақтық белгiсi, сатып алушылар тобы, сатып алу шарттары бойынша, сондай-ақ саны, бағасы бойынша шектеулер белгiлеу;

      4) нарық субъектiсiне немесе тұтынушыға өз мазмұны бойынша немесе iскерлiк айналым дәстүрiне сәйкес осы келiсiмдердiң нысанасына қатысы жоқ қосымша мiндеттемелер қабылдату арқылы келiсiм жасасуға шарт қою не оны күштеп таңу;

      5) өтініш жасалған кезде тиiстi тауарды өндiру немесе өткiзу мүмкiндiгi болған кезде жекелеген сатып алушылармен шарт жасасудан немесе тауарды өткізуден негiзсiз бас тарту не осындай шарт жасасу туралы ұсынысқа күнтізбелік отыз күннен асатын мерзiмде жауап ұсынбаудан көрінетін жалтару сияқты әрекеттеріне тыйым салынады.

      Бұл ретте бас тарту не жалтару, егер сатып алушы өтініш жасаған кезде өндірілетін немесе өткізілетін тауардың талап етілетін көлемі, оның ішінде тиісті тауарды сату туралы шарттар жасалуына байланысты болмаған жағдайда, негізді деп саналады;

      6) бәсекелестер өндiрген не өткiзетiн тауарларды сатып алу кезiнде шектеулер қабылдау арқылы тауарларды беруге шарт қою;

      7) өндiру немесе беру мүмкiндiгi болған кезде тұтынушылардың, нарық субъектілерінің сұранысы немесе тапсырыстары бар тауарларды өндiру және (немесе) беру көлемдерiн негiзсiз қысқарту немесе өндiруді және (немесе) беруді тоқтату;

      8) егер тауардың бағасын көтеру тауарды алып қоюдың нәтижесi болып табылса, тауарды айналыстан алып қою;

      9) контрагентке шарт нысанасына жатпайтын, экономикалық немесе технологиялық тұрғыдан негiзсіз шарт талаптарын күштеп таңу;

      10) нарықтың басқа субъектiлерiне тауар нарығына кiруге немесе тауар нарығынан шығуға кедергiлер жасау;

      11) сол бір тауарға әртүрлі бағаларды (тарифтерді) экономикалық, технологиялық тұрғыдан немесе өзге де түрде негізсіз белгілеу, кемсітушілік шарттар жасау;

      12) негізгі қуатқа тең қолжетімділік бермеу сияқты әрекеттерiне тыйым салынады.

      Ескерту. 174-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

175-бап. Тауардың монополиялық жоғары және монополиялық төмен бағасы

      1. Үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық субъектісі белгілеген баға, оның ішінде:

      1) тауардың бұрын белгіленген бағасын арттыру арқылы белгіленген баға, егер бұл ретте жиынтығында мынадай шарттар орындалса:

      тауарды өндіру мен өткізу үшін қажетті шығыстар өзгеріссіз қалса немесе олардың өзгеруі тауар бағасының өзгеруімен мөлшерлес болмаса;

      тауарды сатушылар немесе сатып алушылар құрамы өзгеріссіз қалса не тауарды сатушылар немесе сатып алушылар құрамының өзгеруі болмашы болса;

      тауардың тауар нарығындағы, оның ішінде салық салуды, кедендік-тарифтік, тарифтік және тарифтік емес реттеуді қоса алғанда, мемлекеттік реттеу шараларымен байланысты айналым жағдайлары өзгеріссіз қалса немесе олардың өзгеруі тауар бағасының өзгеруімен мөлшерлес болмаса;

      2) тауардың бұрын белгіленген бағасын түсірмеу арқылы белгіленген баға, егер бұл ретте жиынтығында мынадай шарттар орындалса:

      тауарды өндіру мен өткізу үшін қажетті шығыстар елеулі түрде төмендесе;

      тауарды сатушылар немесе сатып алушылар құрамы тауардың бағасын азайту жағына қарай өзгерту мүмкіндігін туғызса;

      тауардың тауар нарығындағы, оның ішінде салық салуды, кедендік-тарифтік, тарифтік және тарифтік емес реттеуді қоса алғанда, мемлекеттік реттеу шараларымен байланысты айналым жағдайлары тауардың бағасын азайту жағына қарай өзгерту мүмкіндігін қамтамасыз етсе, егер бұл баға осындай тауарды өндіру мен өткізу үшін қажетті шығыстар мен пайда сомасынан және тиісті немесе салыстырмалы тауар нарығында бәсекелестік жағдайларында қалыптасқан бағадан асып кетсе, тауардың монополиялық жоғары бағасы болып табылады.

      2. Басқа тауармен алмастырылмайтын тауардың (оның ішінде шетелде шығарылған тауардың) немесе өзара алмастырылатын тауарлардың айналыс аясы тауар нарығы болып табылады, оның шекарасында (оның ішінде географиялық) сатып алушы экономикалық, техникалық немесе өзге де мүмкіндікті не орындылықты негізге ала отырып, тауарды сатып ала алады және оның шегінен тыс жерде мұндай мүмкіндік не орындылық болмайды.

      3. Салыстырмалы тауар нарығы деп тауарды сатып алу немесе сату мақсаттары негізге алына отырып айқындалатын сатылатын тауар көлемі, тауарды сатып алушылар немесе сатушылар (берушілер) құрамы және тауар нарығына кіру шарттары бойынша салыстырылатын басқа тауар нарығы түсініледі.

      Нақ сол тауар нарығында бағаны салыстыру мүмкін болмаған жағдайда, салыстырмалы тауар нарығындағы, оның ішінде Қазақстан Республикасының шегінен тыс жердегі салыстырмалы тауар нарығындағы тауар бағасымен салыстыру жүргізіледі.

      Егер салыстырмалы тауар нарығында бәсекелестік жағдайында қалыптасқан бағаны не салыстырмалы тауар нарығын айқындау, оның ішінде Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерде айқындау мүмкін болмаған жағдайда, нарық субъектісінің шығыстарына және пайдасына талдау жүргізіліп, тауардың негізделген бағасы айқындалады.

      4. Нарық субъектісіне Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес белгіленген тауар бағасы монополиялық жоғары баға деп танылмайды.

      4-1. Биржалық тауарлардың тауар биржаларында және электрондық сауда алаңдарында тиісінше өткізілген сауда-саттық барысында қалыптасқан бағасы, егер мұндай баға осы Кодексте шектелген монополистік қызметті жүзеге асыру нәтижесінде белгіленбеген жағдайда, монополияға қарсы орган айқындайтын тәртіппен монополиялық жоғары (төмен) деп танылмайды.

      Егер биржалық тауардың бағасы қаралып отырған кезеңде тауар биржаларында және электрондық сауда алаңдарында тиiсінше өткізілген сауда-саттық барысында қалыптасқан бағадан аспаған жағдайда, ол монополияға қарсы орган айқындайтын тәртіппен монополиялық жоғары деп танылмайды.

      Монополиялық жоғары (төмен) бағаны белгілеу фактісі Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарды тергеп-тексеру арқылы анықталады.

      5. Үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық субъектісі белгілеген баға, егер:

      1) осы баға нақ сол тауар нарығында үстем жағдайға ие нарық субъектісімен бір тұлғалар тобына кірмейтін нарық субъектісі белгілейтін бағадан төмен болса;

      2) осы баға осындай тауарды өндіру мен өткізудің нақты шығыстары сомасынан төмен болса, тауардың монополиялық төмен бағасы болып табылады.

      6. Егер тауардың бағасы осы баптың 5-тармағында көрсетілген өлшемшарттардың ең болмағанда біреуіне сәйкес келмесе, ол монополиялық төмен баға деп танылмайды. Нарық субъектісіне Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес белгіленген тауар бағасы монополиялық төмен баға деп танылмайды.

      7. Осы баптың 1-тармағына сәйкес тауардың монополиялық жоғары бағасын айқындау кезінде ұқсас тауардың әлемдік және қазақстандық нарықтарында белгіленген бағалардың биржа және биржадан тыс индикаторлары ескеріледі.

      Ескерту. 175-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 02.04.2019 № 241-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.10.2019 № 268-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 352-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

176-бап. Монопсониялық жағдай және монопсониялық төмен баға

      1. Сатып алушы ретінде үстем немесе монополиялық жағдайға ие, тиісті тауар нарығындағы үлесі жетпіс және одан көп пайызды құрайтын нарық субъектісінің жағдайы монопсониялық жағдай деп танылады.

      2. Монопсониялық жағдайға ие нарық субъектісінің тауарды сатып алатын тауар бағасы, егер:

      1) осы баға монопсониялық жағдайға ие нарық субъектісіне тауар өткізетін нарық субъектілері есебінен өндіру және (немесе) өткізу шығындарын төмендету жолымен оған қосымша кіріс алуға мүмкіндік берсе;

      2) осы баға тауар өткізетін нарық субъектісіне осындай тауарды өндіру мен өткізуіне қажетті шығыстар мен пайда сомасынан төмен болса, монопсониялық төмен баға болып табылады.

      3. Егер тауардың бағасы осы баптың 2-тармағында көрсетілген өлшемшарттардың ең болмағанда біреуіне сәйкес келмесе, ол монопсониялық төмен баға болып танылмайды.

176-1-бап. Негізгі қуатқа тең қолжетімділікті қамтамасыз ету

      1. Үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық субъектісінің тауары, инфрақұрылым объектісі (бұдан әрі – негізгі қуатты иеленуші) негізгі қуат болып табылады, оларға қол жеткізбей басқа да нарық субъектілері тиісті немесе сабақтас тауар нарығында тауарды өндіруді және (немесе) өткізуді жүзеге асыра алмайды.

      2. Нарық субъектісінің тауары, инфрақұрылым объектісі мынадай шарттардың жиынтығы кезінде:

      1) технологиялық ерекшеліктерге байланысты тауарды, инфрақұрылым объектісін қайталау мүмкін болмаса немесе экономикалық тұрғыдан орынсыз болса;

      2) негізгі қуатты иеленуші тиісті тауарды, инфрақұрылым объектісін иеленуге, пайдалануға және оған билік етуге құқылы болса;

      3) негізгі қуатты иеленушіде тиісті тауарға, инфрақұрылым объектісіне қолжетімділікті беру мүмкіндігі болса;

      4) негізгі қуатты иеленушінің тиісті тауарға, инфрақұрылым объектісіне қол жеткізуден негізсіз бас тартуы бәсекелестікке теріс әсер ететін болса;

      5) негізгі қуатты иеленушінің тиісті тауар көлеміне, инфрақұрылым объектісіне қолжетімділік биржалық сауда-саттық арқылы берілмесе, негізгі қуат деп танылады.

      3. Тиісті негізгі қуатқа қол жеткізудің өзге тәртібі Қазақстан Республикасының заңнамасымен регламенттелген жағдайды қоспағанда, негізгі қуатты иеленушілер монополияға қарсы орган бекітетін негізгі қуатқа тең қол жеткізу қағидаларына сәйкес басқа да нарық субъектілеріне негізгі қуатқа тең қолжетімділік беруге міндетті.

      Егер негізгі қуат шикізат тауары болып табылған жағдайда, тиісті негізгі қуатты иеленушілер оған көрсетілген шикізатты пайдаланатын тауар өндірушілерге ғана тең қолжетімділік беруге міндетті.

      Егер негізгі қуат бағдарламалық өнім болып табылған жағдайда, оған қолжетімділік Қазақстан Республикасының зияткерлік меншік саласындағы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

      4. Негізгі қуатқа тең қолжетімділік нарықтық шарттармен беріледі.

      5. Осы баптың 3-тармағында көрсетілген талаптар одан әрі қайта сату мақсатынсыз, өз мұқтаждары үшін және (немесе) олармен бір тұлғалар тобына кіретін тұтынушылар пайдаланатын көлемде негізгі қуатты иеленушілерге қолданылмайды.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінің ережесі квазимемлекеттік сектор субъектілеріне қолданылмайды.

      Ескерту. 15-тарауды 176-1-баппен толықтырылды – ҚР 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

16-тарау. ЖОСЫҚСЫЗ БӘСЕКЕЛЕСТІК

177-бап. Жосықсыз бәсекелестік ұғымы

      1. Қазақстан Республикасының заңнамасына, іскерлік айналым ғұрыптарына, парасаттылық, зерделілік пен әділдік талаптарына қайшы келетін және басқа да нарық субъектілеріне – бәсекелестерге зиян келтірген немесе келтіруі мүмкін не олардың іскерлік беделіне нұқсан келтірген немесе келтіруі мүмкін нарық субъектісінің (тұлғалар тобының) немесе бірнеше нарық субъектісінің (тұлғалар тобының) кәсіпкерлік қызметте артықшылықтар алуға бағытталған кез келген әрекеттері жосықсыз бәсекелестік болып табылады.

      2. Жосықсыз бәсекелестікке оның ішінде мынадай әрекеттер жатады:

      1) тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді, сондай-ақ авторлық құқық объектілерін дараландыру құралдарын құқыққа сыйымсыз пайдалану;

      2) басқа өндірушінің тауарын құқыққа сыйымсыз пайдалану;

      3) бұйымның сыртқы түрін көшіріп алу;

      4) нарық субъектісінің беделін түсіру;

      5) көрінеу жалған, жосықсыз және анық емес жарнама;

      6) мәжбүрлі ассортиментпен тауар өткізу (сатып алу);

      7) бәсекелестің сатушысына (өнім берушісіне) бойкот жасауға шақыру;

      8) сатып алушыны (өнім берушіні) кемсітуге шақыру;

      9) нарық субъектісін бәсекелеспен шартты бұзуға шақыру;

      10) сатушының (өнім берушінің) қызметкерін сатып алушылық;

      11) сатып алушының қызметкерін сатып алушылық;

      12) коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратты құқыққа сыйымсыз пайдалану;

      13) тұтынушыға тауардың сипатына, өндірілу тәсілі мен орнына, тұтынушылық қасиеттеріне, сапасы мен санына және (немесе) оны өндірушілерге қатысты анық емес ақпарат ұсына отырып, тауарды өткізу;

      14) нарық субъектiсiнiң өзi өндiретiн және (немесе) өткiзетiн тауарларын нарықтың басқа субъектiлерi өндiретiн және (немесе) өткiзетiн тауарлармен орынсыз салыстыруы;

      15) тауар сатушыны (берушіні) ауыстыруға кедергі жасау.

      Ескерту. 177-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

178-бап. Тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді, сондай-ақ авторлық құқық объектілерін дараландыру құралдарын құқыққа сыйымсыз пайдалану

      Бөгде тауар белгісін, қызмет көрсету белгісін, фирмалық атауын, тауар шығарылған жердің атауын немесе біртекті тауарлар үшін олармен ұқсас белгілерді заңсыз пайдалану немесе құқық иеленушінің немесе осыған уәкілеттік берілген тұлғаның рұқсатынсыз әдеби, көркем шығармалардың, мерзімді басылымдардың атауларын пайдалану немесе оларды қаптамада тұтынушыны тауардың сипатына, өндірілу тәсілі мен орнына, тұтынушылық қасиеттеріне, сапасы мен санына қатысты немесе оны өндірушілерге қатысты жаңылыстыруға ұшыратуы мүмкін болатындай етіп пайдалану тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді дараландыру құралдарын, сондай-ақ авторлық құқық объектілерін құқыққа сыйымсыз пайдалану болып табылады.

      Ескерту. 178-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 20.06.2018 № 161-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

179-бап. Басқа өндірушінің тауарын құқыққа сыйымсыз пайдалану

      Құқық иеленушінің немесе осыған уәкілеттік берілген тұлғаның рұқсатынсыз өндірушінің белгілерін өзгерту не алып тастау жолымен басқа өндірушінің тауарын өз белгісімен шаруашылық айналымына енгізу басқа өндірушінің тауарын құқыққа сыйымсыз пайдалану болып табылады.

180-бап. Бұйымның сыртқы түрін көшіріп алу

      1. Нарықтың басқа субъектісі бұйымының сыртқы түрін қайта жасап шығару және оны тұтынушыны тауар өндірушіге қатысты жаңылыстыруға ұшыратуы мүмкін болатын шаруашылық айналымға енгізу бұйымның сыртқы түрін көшіріп алу деп табылады.

      2. Бұйымның сыртқы түрін немесе оның бөліктерін көшіріп алу, егер мұндай көшіріп алу олардың функционалдық қолданылуына ғана байланысты болса, құқыққа сыйымсыз деп танылмайды.

181-бап. Нарық субъектісінің беделін түсіру

      Нарық субъектісінің қызметіне байланысты көрінеу жалған, анық емес мәліметтерді кез келген нысанда тарату нарық субъектісінің беделін түсіру болып табылады.

182-бап. Көрінеу жалған, жосықсыз және анық емес жарнама

      Жосықсыз, анық емес және көрінеу жалған жарнаманың белгілері Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес белгіленеді.

183-бап. Мәжбүрлі ассортиментпен тауар өткізу (сатып алу)

      Сатушының (өнiм берушiнiң) немесе сатып алушының тауарды өткiзуі (сатып алуы) кезiнде сатушының (өнім берушінің), тұтынушының құқығына қысым жасайтын және өзiнiң мазмұны бойынша немесе iскерлiк айналым дәстүрiне сәйкес мәмiленiң нысанасына қатысы жоқ қосымша талаптарды немесе шарттарды белгiлеу жөнiндегi кез келген әрекеттерi мәжбүрлi ассортиментпен тауар өткiзу (сатып алу) болып табылады.

184-бап. Бәсекелестің сатушысына (өнім берушісіне) бойкот жасауға шақыру

      Бәсекелестің тікелей өзі немесе делдал арқылы ұйымдастырған, сатып алушылардың бәсекелестің сатушысымен (өнім берушісімен) шарттық қатынастар орнатудан немесе оның тауарларын сатып алудан бас тартуға бағытталған әрекеттері бәсекелестің сатушысына (өнім берушісіне) немесе оның тауарына бойкот жасауға шақыру болып табылады.

185-бап. Сатып алушыны (өнім берушіні) кемсітуге шақыру

      Сатып алушы (өнім беруші) бәсекелестің тікелей өзі немесе делдал арқылы өнім берушіні (сатып алушыны) шарт жасасудан бас тартуға немесе мәні бірдей шарттар бойынша өзге де сатып алушыларға (өнім берушілерге) кемсітушілік шарттар қолдануға мәжбүрлеуге бағытталған әрекеттері сатып алушыны (өнім берушіні) кемсітуге шақыру болып табылады.

186-бап. Бәсекелеспен шартты бұзуға шақыру

      Нарық субъектісінің тікелей өзі немесе делдал арқылы материалдық сыйақы, басқа да артықшылықтар беру немесе ұсыну не нарық субъектісінің өз қызметін жүзеге асыруына негізсіз кедергі келтіру арқылы бәсекелеспен шартқа қатысушының – нарықтың өзге де субъектісінің шарттық міндеттемелерді орындамауына немесе тиісінше орындамауына бағытталған әрекеттері бәсекелеспен шартты бұзуға шақыру болып табылады.

187-бап. Сатушының (өнім берушінің) қызметкерін сатып алушылық

      Сатып алушы бәсекелестің тікелей өзі немесе делдал арқылы сатушы (өнім беруші) қызметкерінің қызметтік міндеттерін орындамағаны немесе тиісінше орындамағаны үшін оған мүліктік немесе мүліктік емес игіліктерді беруі, бұл сатып алушы бәсекелесінің сатып алушы алдында белгілі бір артықшылықтар алуына және (немесе) сатып алушының залал шегуіне әкеп соқса немесе әкеп соғу мүмкін болса, сатушының (өнім берушінің) қызметкерін сатып алушылық болып табылады.

188-бап. Сатып алушының қызметкерін сатып алушылық

      Сатушы (өнім беруші) бәсекелестің тікелей өзі немесе делдал арқылы сатып алушы қызметкерінің қызметтік міндеттерін орындамағаны немесе тиісінше орындамағаны үшін оған мүліктік немесе мүліктік емес игіліктерді беруі, бұл сатушы (өнім беруші) бәсекелесінің сатушы (өнім беруші) алдында белгілі бір артықшылықтар алуына және (немесе) сатушының (өнім берушінің) залал шегуіне әкеп соқса немесе әкеп соғуы мүмкін болса, сатып алушының қызметкерін сатып алушылық болып табылады.

189-бап. Коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратты құқыққа сыйымсыз пайдалану

      Кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру кезінде Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес коммерциялық құпияны құрайтын мәліметтерді құқық иеленушінің рұқсатынсыз пайдалану коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратты құқыққа сыйымсыз пайдалану болып табылады.

190-бап. Тұтынушыға тауардың сипатына, өндірілу тәсілі мен орнына, тұтынушылық қасиеттеріне, сапасы мен санына және (немесе) оны өндірушілерге қатысты анық емес ақпарат ұсына отырып, тауар өткізу

      Анық емес ақпарат ұсына отырып, тауар өткізу тұтынушыға тауардың сипатына, өндірілу тәсілі мен орнына, тұтынушылық қасиеттеріне, сапасы мен санына және (немесе) оны өндірушілерге қатысты кез келген нысанда анық емес ақпарат ұсыну болып табылады.

191-бап. Нарық субъектісінің өзі өндіретін және (немесе)өткізетін тауарларын нарықтың басқа субъектілері өндіретін және (немесе өткізетін) тауарлармен орынсыз салыстыруы

      Өз тауарының бәсекелестің тауарынан мәлімдеген артықшылығын құжаттамалық растауы (өз тауарын бәсекелестік тауарына қосу) болмаған кезде артықшылық дәрежесін пайдалануды қоса алғанда, өз тауарларын нарықтың басқа субъектілерінің тауарларымен салыстырылатын (тауарларға қосылатын), кез келген нысанда және кез келген құралдардың көмегімен жүзеге асырылатын жария айту, мәлімдеу, бекіту нарық субъектісінің өзі өндіретін және (немесе) өткізетін тауарларын нарықтың басқа субъектілері өндіретін және (немесе) өткізетін тауарлармен орынсыз салыстыруы болып табылады.

191-1-бап. Тауар сатушыны (берушіні) ауыстыруға кедергі жасау

      Шартты бұзу кезінде тұтынушыға шарт жасасу кезінде бұрын көзделмеген немесе болған талаптардан артық талаптар қою тауар сатушыны (берушіні) ауыстыруға кедергі жасау болып табылады.

      Ескерту. 16-тарауды 191-1-баппен толықтырылды – ҚР 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); жаңа редакцияда – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

17-тарау. МЕМЛЕКЕТТІҢ КӘСІПКЕРЛІК ҚЫЗМЕТКЕ ҚАТЫСУЫ

192-бап. Мемлекеттің кәсіпкерлік қызметке қатысуының негіздері

      1. Мемлекет мынадай:

      1) мемлекеттің ұлттық қауіпсіздігін, қорғаныс қабілетін немесе қоғам мүдделерін қорғауды қамтамасыз етудің өзге мүмкіндігі болмаған;

      2) мемлекеттік меншіктегі стратегиялық объектілер пайдаланылған және күтіп-ұсталған;

      3) мемлекеттік монополияға жатқызылған салалардағы қызмет жүзеге асырылған;

      4) тиісті тауар нарығында бәсекелестік болмаған не оның даму деңгейі төмен болған;

      5) қызметті бұрын құрылған мемлекеттік кәсіпорындар, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу пайызынан астамы мемлекетке тиесілі заңды тұлғалар және олармен үлестес тұлғалар жүзеге асыратын жағдайларда кәсіпкерлік қызметке қатысады.

      Мемлекеттік кәсіпорындар, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу пайызынан астамы мемлекетке тиесілі заңды тұлғалар және олармен үлестес тұлғалар жүзеге асыратын қызмет түрлерінің тізбесін Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.

      2. Мемлекеттің кәсіпкерлік қызметке қатысуы:

      1) мемлекеттік кәсіпорындар (мемлекеттік кәсіпкерлік) құру;

      2) заңды тұлғалардың жарғылық капиталдарына тікелей немесе жанама қатысу арқылы жүзеге асырылады.

      3. Осы баптың 1-тармағы бірінші бөлігінің 1) және 2) тармақшаларында көзделген жағдайларды қоспағанда, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерiнiң) елу пайыздан астамы мемлекетке тиесілі заңды тұлғалар және олармен үлестес тұлғалар тауар нарығында жеке кәсіпкерлік субъектілері және акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу пайыздан астамы мемлекетке тиесілі заңды тұлғалар және олармен үлестес тұлғалар ұсынып қойған қызметті жүзеге асыратын еншілес ұйымдарды құруға құқылы емес.

      4. Өз қызметін Қазақстан Республикасының аумағында жүзеге асыратын мемлекеттік кәсіпорындарды, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерiнiң) елу пайыздан астамы мемлекетке тиесілі заңды тұлғаларды және олармен үлестес тұлғаларды құру монополияға қарсы органның келісімімен жүзеге асырылады.

      Осы Кодексте белгіленген өлшемшарттарға сәйкес шағын кәсіпкерлік субъектілеріне жататын, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерiнiң) елу пайыздан астамы мемлекетке тиесілі заңды тұлғаларды және олармен үлестес тұлғаларды құруға, сондай-ақ мемлекеттің оларға қатысуына тыйым салынады.

      Өз қызметін Қазақстан Республикасының аумағында жүзеге асыратын мемлекеттік кәсіпорындар, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу пайыздан астамы мемлекетке тиесілі заңды тұлғалар және олармен үлестес тұлғалар жүзеге асыратын қызмет түрлері кеңейтілген және (немесе) өзгертілген кезде монополияға қарсы органның келісімі қажет.

      4-1. Мемлекеттік кәсіпорындардың, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу пайыздан астамы мемлекетке тиесілі заңды тұлғалардың және олармен үлестес тұлғалардың жүзеге асыратын қызмет түрлерін құруды, кеңейтуді және (немесе) өзгертуді көздейтін құқықтық актілердің жобалары монополияға қарсы органмен міндетті түрде келісуге жатады.

      5. Өз қызметін Қазақстан Республикасының аумағында жүзеге асыратын, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерiнiң) жиырма бес пайызынан астамы мемлекетке тиесілі заңды тұлғаларды және олармен үлестес тұлғаларды құру жобаның өзін-өзі ақтау мерзімі ескеріле отырып, кейіннен мемлекеттің акциялары (жарғылық капиталға қатысу үлестері) сатыла отырып, жүзеге асырылады.

      6. Осы баптың 4-тармағында көзделген жағдайда өз қызметін Қазақстан Республикасының аумағында жүзеге асыратын мемлекеттік кәсіпорынды, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу пайызынан астамы мемлекетке тиесілі заңды тұлғаны және олармен үлестес тұлғаларды құру туралы шешім қабылдайтын орган монополияға қарсы органға негіздейтін материалдарды ұсына отырып, монополияға қарсы орган белгілеген нысан бойынша мұндай құру туралы өтінішхат ұсынады.

      Өтінішхат келіп түскен кезден бастап күнтізбелік алпыс күн ішінде монополияға қарсы орган:

      1) өз қызметін Қазақстан Республикасының аумағында жүзеге асыратын мемлекеттік кәсіпорынды, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу пайызынан астамы мемлекетке тиесілі заңды тұлғаны және онымен үлестес тұлғаны құру болжанатын тауар нарықтарын зерттеп-тексеруге:

      2) осы тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің даму деңгейі туралы, оның ішінде мемлекеттік кәсіпорынның, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу пайызынан астамы мемлекетке тиесілі заңды тұлғаның және онымен үлестес тұлғаның осы тауар нарығында болу мерзімі туралы қорытынды дайындауға;

      3) өтінішхатты ұсынған органға негізделген шешім жіберуге міндетті.

      7. Монополияға қарсы орган, егер мұндай құру бәсекелестікті шектеуге әкелетін болса, өз қызметін Қазақстан Республикасының аумағында жүзеге асыратын мемлекеттік кәсіпорынды, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу пайызынан астамы мемлекетке тиесілі заңды тұлғаны және онымен үлестес тұлғаны құруға келісім беруден бас тартады.

      8. Өз қызметін Қазақстан Республикасының аумағында жүзеге асыратын мемлекеттік кәсіпорындардың, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу пайыздан астамы мемлекетке тиесілі заңды тұлғалардың және олармен үлестес тұлғалардың жүзеге асыратын қызмет түрлерін монополияға қарсы органның келісімінсіз құруға, кеңейтуге және (немесе) өзгертуге тыйым салынады және бұл Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылыққа алып келеді.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінде көзделген жағдайларда, монополияға қарсы орган бұзушылықтар мен олардың салдарларын жою туралы нұсқама шығарады.

      9. Осы баптың 4-тармағы бірінші және екінші бөліктерінің 5, 6, 7 және 8-тармақтарының талаптары осы баптың 1-тармағы бірінші бөлігінің 4) және 5) тармақшаларында көзделген жағдайларға ғана қолданылады.

      Ескерту. 192-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 352-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

193-бап. Мемлекеттік монополия және арнайы құқық

      1. Осы Кодексте көзделген тәртіппен енгізілетін, бәсекелестік нарықта қандай да бір тауарды өндіруге, өткізуге және (немесе) сатып алуға мемлекеттің айрықша құқығы мемлекеттік монополия болып табылады.

      Бәсекелестік нарықта қандай да бір тауарды өндіруге, өткізуге және (немесе) сатып алуға нарық субъектісінің заңда бекітілетін айрықша немесе артықшылықты құқығы арнайы құқық болып табылады.

      2. Мемлекет тауарларды бәсекелестік нарықта өткізу конституциялық құрылыстың, ұлттық қауіпсіздіктің, қоғамдық тәртіпті, адамның құқықтары мен бостандықтарын қорғаудың, халықтың денсаулығын сақтаудың жай-күйіне теріс әсер етуі мүмкін қызмет салаларында тауарды өндіруге және (немесе) сатуға, сатып алуға немесе оны пайдалануға мемлекеттің айрықша құқығын заңмен бекіту не нарық субъектісіне заңмен арнайы құқық беру арқылы бәсекелестікті шектеуге құқылы.

      3. "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясын, Әлеуметтік медициналық сақтандыру қорын, мемлекеттік техникалық қызметті қоспағанда, Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімімен құрылған мемлекеттік кәсіпорын ғана мемлекеттік монополия субъектісі бола алады.

      Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен айқындалған мемлекеттік кәсіпорын, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) жүз пайызы тікелей немесе жанама түрде мемлекетке тиесілі акционерлік қоғам, жауапкершілігі шектеулі серіктестік арнайы құқық субъектісі бола алады.

      Осы тармақтың екінші бөлігінде көрсетілген талап Тауарларды таңбалау мен қадағалаудың бірыңғай операторына, лотерея операторына, сондай-ақ дауыс беретін акцияларының елу пайызынан астамы тікелей немесе жанама түрде мемлекетке тиесілі, бағалы қағаздардың бастапқы нарығында акцияларды орналастырған заңды тұлғаларға, сондай-ақ олармен үлестес тұлғаларға қолданылмайды.

      4. Нарық субъектілеріне осы баптың талаптарын бұза отырып, бәсекелес нарықта қандай да бір тауарды өндіруге, өткізуге және (немесе) сатып алуға өзге де айрықша немесе артықшылықты құқықтар беруге тыйым салынады.

      5. Монополияға қарсы орган мемлекеттік монополия, арнайы құқық субъектілерінің мемлекеттік тізілімін қалыптастырады және жүргізеді.

      6. Мемлекеттік монополия, арнайы құқық субъектілеріне:

      1) тауарларды өндірумен технологиялық тұрғыдан байланысты қызметті қоспағанда, мемлекеттік монополия, арнайы құқық саласына жатпайтын тауарларды өндіруге;

      2) басқа заңды тұлғалардың акцияларын (жарғылық капиталға қатысу үлестерін) иеленуге, сондай-ақ олардың қызметіне өзгеше түрде қатысуға;

      3) мемлекеттік монополияға, арнайы құқыққа байланысты құқықтарды басқаға қайта беруге;

      4) өндірілетін немесе өткізілетін тауарларға мемлекеттік басқарудың тиісті саласына (аясына) басшылықты жүзеге асыратын мемлекеттік орган монополияға қарсы орган айқындайтын тәртіппен белгілеген бағалардан ерекшеленетін бағаларды белгілеуге тыйым салынады.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінің 1) және 2) тармақшаларында көзделген шектеулер "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясына, Әлеуметтік медициналық сақтандыру қорына, мемлекеттік техникалық қызметке және Тауарларды таңбалау мен қадағалап отырудың бірыңғай операторына қолданылмайды.

      Дүлей зілзала, эпидемия, эпизоотия кезінде, сондай-ақ негізгі қызметін одан әрі жалғастыруға кедергі келтіретін шектеулер болған кезде Қазақстан Республикасының Үкіметі мемлекеттік монополия, арнайы құқық субъектісіне негізгі қызметін қайта бастағанға дейінгі кезеңге технологиялық тұрғыдан негізгі қызметіне жақын өзге де қызмет түрлерін жүзеге асыру құқығын береді.

      7. Мемлекеттік монополия, арнайы құқық субъектілері жария мүдделі ұйымдар болып табылады және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы заңнамасына сәйкес міндеттерді атқарады.

      Мемлекеттік монополия, арнайы құқық субъектілері әрбір қызмет түрі бойынша, оның ішінде технологиялық тұрғыдан байланысты қызмет түрлері бойынша кірістерді, шығындар мен тартылған активтерді бөлек есепке алуды жүргізуге міндетті.

      8. Мемлекеттік монополия, арнайы құқық субъектілерінің қызметін мемлекеттік реттеу Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жүзеге асырылады.

      9. Тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді өндірумен технологиялық тұрғыдан байланысты қызмет түрлерінің тізбесін мемлекеттік басқарудың тиісті саласына (аясына) басшылықты жүзеге асыратын мемлекеттік орган монополияға қарсы органмен келісу бойынша бекітеді.

      10. Мемлекеттік монополия, арнайы құқық субъектілерінің осы баптың 6-тармағында белгіленген шектеулерді сақтауын бақылауды осы Кодекске сәйкес монополияға қарсы орган жүзеге асырады.

      11. Мемлекеттік монополия, арнайы құқық енгізілген кезде мынадай шарттар сақталады:

      1) нарық субъектілері осы шешім туралы ол қолданысқа енгізілгенге дейін кемінде алты ай бұрын хабардар етілуге тиіс;

      2) мемлекеттік монополия, арнайы құқық қолданысқа енгізілгеннен кейін алты ай мерзім бойы осы тауарды өндірумен, сатумен айналысқан немесе пайдаланған нарық субъектілері, орындалу мерзімі жоғарыда көрсетілген мерзімнен асатын мәмілелер жасауды қоспағанда, осы тауарды өткізуді жүзеге асыруға құқылы;

      3) нарық субъектілеріне мемлекеттік монополияны, арнайы құқықты енгізу нәтижесінде келтірілген залал Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес бюджет қаражаты есебінен өтеледі.

      12. Арнайы құқық субъектісі мәртебесінен айыру аталған субъект осы баптың талаптарын күнтізбелік бір жыл ішінде екі және одан да көп рет бұзған немесе ол тауар нарығындағы өзінің монополиялық жағдайын теріс пайдаланған жағдайда, Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен жүзеге асырылады.

      13. Монополияға қарсы орган бекітілген кестеге сәйкес мемлекеттік монополияның, арнайы құқықтың жекелеген субъектілерінің қызметіне жыл сайын талдау жүргізеді және есепті жылдан кейінгі жылдың 5 қаңтарынан кешіктірмей Қазақстан Республикасының Үкіметіне мемлекеттік монополия, арнайы құқық саласына жатқызылған қызметті бәсекелес ортаға беру жөнінде ұсыныстар жібереді.

      Бәсекелес ортаға беру кезінде тиісті тауар нарығында монополиялық жағдайдың туындауына және (немесе) бәсекелестікті шектеуге жол берілмейді.

      14. Осы баптың ережелері бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің өздеріне жүктелген функцияларды жүзеге асыруға ықпал ететін және (немесе) қаржы нарығы инфрақұрылымының бір бөлігі болып табылатын еншілес ұйымдарының, Семей ядролық қауіпсіздік аймағының жұмыс істеуін қамтамасыз ету жөніндегі уәкілетті ұйымның, табиғи монополия субъектілерінің қызметіне қолданылмайды.

      Ескерту. 193-бап жаңа редакцияда – ҚР 03.01.2022 № 101-VII (01.07.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгерістер енгізілді – ҚР 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.07.2023 № 17-VIII (01.01.2024 бастап қолданысқа енгізіледі); 08.07.2024 № 116-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

18-тарау. БӘСЕКЕЛЕСТІКТІ ҚОРҒАУ

194-бап. Мемлекеттiк, жергілікті атқарушы органдардың, мемлекет нарық субъектілерінің қызметін реттеу функцияларын берген ұйымдардың бәсекелестiкке қарсы әрекеттерi (әрекетсіздігі), келiсiмдерi

      Ескерту. 194-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 28.12.2016 № 34-VI Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).

      1. Конституциялық құрылысты қорғау, қоғамдық тәртіпті, адамның құқықтары мен бостандықтарын, халықтың денсаулығы мен имандылығын сақтау мақсатында Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларды қоспағанда, мемлекеттік, жергілікті атқарушы органдар, мемлекет нарық субъектілерінің қызметін реттеу функцияларын берген ұйымдар мемлекеттік функцияларды іске асырған немесе мемлекеттік қолдау шараларын көрсеткен кезде олардың әрекеттерінен (әрекетсіздігінен), актілер не шешімдер қабылдаудан көрінетін, бәсекелестікті шектеуге немесе жоюға алып келген немесе алып келуі мүмкiн бәсекелестiкке қарсы әрекеттерiне (әрекетсіздігіне) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен тыйым салынады және олар толығымен немесе iшiнара жарамсыз деп танылады.

      2. Мемлекеттiк, жергілікті атқарушы органдардың, мемлекет нарық субъектілерінің қызметін реттеу функцияларын берген ұйымдардың бәсекелестiкке қарсы әрекеттерi (әрекетсіздігі) болып мыналар да танылады:

      1) қызметтiң қандай да бiр саласында нарық субъектiсiн құруға қатысты шектеулер енгiзу;

      2) нарық субъектiсiнiң қызметiн жүзеге асыруына негiзсiз кедергi келтiру;

      3) тауарлардың еркiн қозғалысына қатысты – тыйым салуларды белгiлеу немесе шектеулерді енгізу, нарық субъектiсiнiң тауарларды өткiзу құқықтарына өзге де шектеулерді енгiзу;

      4) нарық субъектiсiне сатып алушылардың белгiлi бiр санаты үшiн тауарларды бiрiншi кезекте беру не белгiлi бiр сатушылардан (өнiм берушiлерден) тауарларды бiрiншi кезекте сатып алу немесе басымдықты тәртiппен шарттар жасасу туралы нұсқаулар;

      5) тауарларды сатып алушылар үшін осындай тауарлар ұсынатын нарық субъектiлерiн таңдауына шектеулер белгiлеу;

      6) бағаларды көтеруге, төмендетуге немесе ұстап тұруға бағытталған әрекеттер;

      7) тауар нарығын аумақтық қағидат, тауарлардың сатылу немесе сатып алыну көлемi, өткiзiлетiн тауарлардың ассортиментi бойынша не сатушылардың (өнiм берушiлердiң) немесе сатып алушылардың құрамы бойынша бөлуге бағытталған әрекеттер;

      8) нарық субъектiлерiнiң тауар нарығына кiруiн, тауар нарығына шығуын шектеу немесе одан нарық субъектілерін ығыстырып шығару;

      9) нарықтың жекелеген субъектiлерiне оларды бәсекелестеріне қатысты артықшылық жағдайға қоятын жеңiлдiктер немесе басқа да артықшылықтар беру немесе бәсекелестермен салыстырғанда қызметтерінде қолайсыз немесе кемсiтушілік жағдайлар жасау;

      10) нарық субъектiлерiн шарттарды басымдықпен жасасуға, тауарларды тұтынушылардың белгiлi бiр тобына бiрiншi кезекте беруге не тауарларды белгiлi бiр сатушылардан (өнiм берушiлерден) бiрiншi кезекте сатып алуға тiкелей немесе жанама мәжбүрлеу;

      11) нарық субъектілеріне жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау шараларына тең қолжетімділік бермеу.

      3. Конституциялық құрылысты қорғау, қоғамдық тәртіпті, адамның құқықтары мен бостандықтарын, халықтың денсаулығы мен имандылығын сақтау мақсатында Қазақстан Республикасының заңдарында, сондай-ақ Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда көзделген жағдайларды қоспағанда, мемлекеттiк, жергілікті атқарушы органдар, жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдары, мемлекет нарық субъектілерінің қызметін реттеу функцияларын берген ұйымдар арасындағы немесе олар мен нарық субъектiлерi арасындағы келiсiмдерге, егер мұндай келiсiмдер бәсекелестiктi шектеуге немесе жоюға алып келетін немесе алып келуі мүмкiн болса, тыйым салынады.

      3-1. Жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау шараларын ұсыну кезінде:

      1) нарықтың жаңа субъектілері үшін мемлекеттік қолдау шараларына қол жеткізуді шектеуге;

      2) жеке кәсіпкерлік субъектілеріне өз мазмұны бойынша мемлекеттік қолдау нысанасына қатысы жоқ қосымша міндеттемелер жүктеуге;

      3) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделмеген алымдар мен өзге де төлемдерді алуға;

      4) мемлекеттік қолдау шараларын алушылардың қызметін, егер бұл әрекет бәсекелестікті болғызбауға, шектеуге немесе жоюға алып келсе немесе алып келуі мүмкін болса, үйлестіруге тыйым салынады.

      3-2. Жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдаудың жаңа шараларын енгізу, жеке кәсіпкерлікке мемлекеттік қолдау шараларын көрсету тәртібін айқындайтын нормативтік құқықтық актінің жобасы осы баптың 3-1-тармағының талаптары сақтала отырып, монополияға қарсы органмен келісуге жатады.

      Монополияға қарсы органмен жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдаудың жаңа шараларын енгізу, жеке кәсіпкерлікке мемлекеттік қолдау шараларын көрсету тәртібін айқындайтын нормативтік құқықтық актінің жобасы келісілген кезде мыналар есепке алынады:

      1) тауар нарығының шоғырлану деңгейі;

      2) тауар нарығына кірудің экономикалық, технологиялық, әкімшілік кедергілерінің болуы;

      3) шағын, орта кәсіпкерліктің қатысу үлесі;

      4) нарықтың жаңа субъектілерінің пайда болу серпіні;

      5) тауар нарығының теңгерімі, ішкі сұранысты қанағаттандыру;

      6) тиісті тауар нарығында кәсіпкерлікке мемлекеттің қатысу деңгейі;

      7) мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжаттарымен бекітілген тауар нарығындағы мақсаттарға, нысаналы индикаторларға, міндеттерге және бәсекелестікті дамыту көрсеткіштеріне қол жеткізу;

      8) тауар нарығындағы бәсекелестіктің жай-күйі ескеріле отырып, жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау шараларының басымдығын айқындайтын өзге де құжатпен расталған мән-жайлар.

      3-3. Осы баптың 1, 2, 3-1 және 3-2-тармақтарының ережелері Қазақстан Республикасы Президентінің тапсырмасы бойынша бастама жасалған, экономиканы қолдау, халықтың іскерлік белсенділігі мен жұмыспен қамтылуын ынталандыру үшін дағдарысқа қарсы іс-шаралар кешенін іске асыру кезінде қолданылмайды.

      4. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкіне қатысты Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарды тергеп-тексеру нәтижелері бойынша қорытындының жобасы тергеп-тексеру объектісіне тергеп-тексеру аяқталғанға дейін кемінде күнтізбелік отыз күн бұрын мерзімде тапсырылады немесе хабарламасы бар хатпен жіберіледі.

      5. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарды тергеп-тексеру нәтижелері бойынша қорытынды жобасында келтірілген дәйектермен келіспеген және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі тергеп-тексеру аяқталғанға дейін кемінде күнтізбелік жиырма күн бұрын мерзімде өтініш жасаған жағдайда, монополияға қарсы органның лауазымды адамы (лауазымды адамдары) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарды тергеп-тексеру нәтижелері бойынша қорытындының жобасын келісу комиссиясының қарауына шығарады, оның құрамына Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің және монополияға қарсы органның өкілдері кіреді.

      6. Келісу комиссиясы енгізілген қорытындының жобасын енгізілген күнінен бастап күнтізбелік бес күннен аспайтын мерзімде тергеп-тексеруге қатысатын адамдарды отырысқа шақыра отырып, оның толықтығы мен Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылық фактілерінің онда келтірілген дәлелдемелерінің сапасы тұрғысында қарайды.

      7. Қорытындының жобасын қарау нәтижелері бойынша келісу комиссиясы ескертулерін және ескертулердің болуы (болмауы) туралы ұсынымдарын шығарады.

      Қорытындының жобасына ескертулер қабылданған жағдайда монополияға қарсы орган оны пысықтауды жүзеге асырады және күнтізбелік бес күннен кешіктірілмейтін мерзімде келісу комиссиясының қарауына қайта ұсынады.

      Монополияға қарсы орган қорытындының жобасына ескертулерді қабылдамаған кезде келісу комиссиясының атына келіспеу себептерінің негіздемелері ұсынылады.

      8. Келісу комиссиясының әрекет ету тәртібін және оның құрамын Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкімен келісу бойынша монополияға қарсы орган айқындайды.

      Ескерту. 194-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

195-бап. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтардың алдын алу

      Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтардың алдын алу мақсатында монополияға қарсы орган:

      1) тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-күйіне талдау;

      2) экономикалық шоғырлануды реттеу;

      3) 01.01.2017 дейін қолданыста болды - ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексімен;

      4) тауар нарықтарындағы бағаларға мониторинг жүргізеді.

      Ескерту. 195-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 352-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

195-1-бап. Монополияға қарсы комплаенс

      1. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтардың алдын алу жөніндегі шаралар жүйесі монополияға қарсы комплаенс болып табылады.

      2. Монополияға қарсы комплаенсті енгізу үшін нарық субъектісі (субъектілері) монополияға қарсы комплаенс актілерін:

      1) тиісті тауар нарығындағы нарық субъектісінің (субъектілерінің) саясатын және адал бәсекелестік қағидаларын көздейтін сыртқы актіні;

      2) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарды жасау тәуекелдерін бағалау әдістерін, тәсілдерін, нарық субъектісінің (субъектілерінің) тәуекелдерді басқару жөніндегі жұмыстарды ұйымдастыруы тәртібін көздейтін, монополияға қарсы орган бекітетін әдістемелік ұсынымдарға сәйкес әзірленетін ішкі актіні қабылдауға құқылы.

      3. Нарық субъектісі (субъектілері) монополияға қарсы органға монополияға қарсы комплаенстің сыртқы актісінің жобасын Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының нормаларына оның сәйкестігін анықтау үшін жіберуге құқылы, ол монополияға қарсы комплаенстің сыртқы актісінің жобасы келіп түскен кезден бастап бір ай ішінде қаралуға жатады.

      4. Монополияға қарсы орган қараған монополияға қарсы комплаенстің сыртқы актісінің жобасы Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының нормаларына оның сәйкестігі анықталған жағдайда нақты нарық субъектісіне (нақты нарық субъектілеріне) қатысты немесе нақты жағдайға қолданылатын Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын түсіндіру актісі болып табылады.

      5. Монополияға қарсы комплаенстің ішкі актісін әзірлеу және ендіру жөніндегі әдістемелік ұсынымдарда:

      1) монополияға қарсы комплаенстің ішкі актісін әзірлеу және ендіру кезеңдері;

      2) монополияға қарсы комплаенстің ішкі актісін әзірлеу және ендіру жөніндегі іс-шаралардың мазмұны;

      3) нарық субъектісінің қызметімен байланысты монополияға қарсы комплаенс-тәуекелдерге бағалау жүргізу әдісі (әдістері);

      4) монополияға қарсы комплаенс-тәуекелдерді ішкі бақылау жүйесін құру;

      5) монополияға қарсы комплаенстің ішкі актісінің жұмыс істеу тиімділігіне бағалау жүргізу әдісі (әдістері);

      6) монополияға қарсы комплаенстің ішкі актісін әзірлеу және ендіру жөніндегі өзге де ережелер көзделеді.

      6. Нарық субъектісінде тиімді жұмыс істейтін монополияға қарсы комплаенстің ішкі актісінің болуы Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтар туралы істерді қарау кезінде ескеріледі.

      Ескерту. 18-тарау 195-1-баппен толықтырылды - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 28.10.2019 № 268-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

196-бап. Тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-күйін талдау

      1. Тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-күйін талдау бәсекелестік деңгейін айқындау, үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық субъектілерін анықтау, бәсекелестікті қорғау мен дамытуға, монополистік қызметтің алдын алуға, шектеуге және жолын кесуге бағытталған шаралар кешенін әзірлеу мақсатында, оның ішінде мынадай:

      1) экономикалық шоғырлануды реттеу;

      2) бәсекелестікке қарсы келісімдер мен келісілген әрекеттердің, үстем немесе монополиялық жағдайды теріс пайдаланудың белгілерін қарау кезінде нарық субъектісінің үстем үлесін айқындау;

      3) мемлекеттің кәсіпкерлік ортаға қатысуының орындылығын белгілеу жағдайларында жүргізіледі.

      2. Тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-күйін талдау монополияға қарсы орган бекітетін, бәсекелестіктің жай-күйіне талдау жүргізу жөніндегі әдістемелерге сәйкес:

      1) тауар нарықтарында;

      2) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органмен және Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкімен келісу бойынша қаржылық көрсетілетін қызметтер нарықтарында жүргізіледі.

      3. Тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-күйін талдау мынадай кезеңдерді қамтиды:

      1) тауарлардың өзара алмастырылу өлшемшарттарын айқындау;

      2) тауар нарығының шекараларын айқындау;

      3) тауар нарығын зерттеудің уақыт аралығын айқындау;

      4) тауар нарығында жұмыс істейтін нарық субъектілерінің құрамын айқындау;

      5) тауар нарығының көлемі мен нарық субъектілерінің үлестерін есептеу;

      6) тауар нарығындағы бәсекелестік ортаның жай-күйін бағалау;

      7) бәсекелестіктің дамуына ықпал ететін, нарық субъектілерінің қызметіне кедергілердің, қиындықтардың не өзге де шектеулердің болуын куәландыратын мән-жайларды немесе белгілерді айқындау, оның ішінде тауар нарығына кіру тосқауылдарын айқындау;

      8) тауар нарығындағы бәсекелестіктің жай-күйіне жүргізілген талдау нәтижелері бойынша қорытындыда көрсетілетін тұжырымдар.

      4. Егер тауарды немесе өзара алмастырылатын тауарды осы аумақтың шегінен тыс жерден сатып алу экономикалық, технологиялық және басқа себептер бойынша орынсыз болса, тауар нарығының шекаралары тұтынушылардың оларды сатып алатын аумағын айқындайды.

      Осы Кодекстің 8, 90-6, 120, 160 – 231-баптарында тауар деп азаматтық айналым объектісі болып табылатын тауар, жұмыс, көрсетілетін қызмет түсініледі.

      Тұтынушы оларды тұтыну (өндіру) процесінде бірін-бірімен алмастыра алатындай, өзінің функционалдық мақсаты, қолданылуы, сапалық және техникалық сипаттамалары, бағасы, сондай-ақ басқа да өлшемдері бойынша салыстыруға болатын тауарлар тобы өзара алмастырылатын тауарлар болып табылады.

      5. Тауар нарығының шекаралары тауарларды сатып алудың қолжетімділігі ескеріле отырып, мынадай өлшемшарттар бойынша айқындалады:

      1) осы аумақта тауар сатып алу мүмкіндігі;

      2) көлік шығындарының тауар құнына қатысты алғанда негізділігі мен өзін-өзі ақтайтындығы;

      3) тауарды тасымалдау кезінде оның сапасы, сенімділігі және басқа да тұтынушылық қасиеттерінің сақталуы;

      4) тауарларды сатып алуға-сатуға, әкелуге және әкетуге шектеулердің (тыйым салулардың) болмауы;

      5) өз шегінде тауарлардың өткізілуі, берілуі жүзеге асырылатын аумақта бәсекелестікке тең жағдайлардың болуы.

      6. Алып тасталды - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      7. Тауар нарығының көлемі тауардың немесе өзара алмастырылатын тауарлардың әкеліну және әкетілу көлемдері ескеріле отырып, нарық субъектілерінің тауарды немесе өзара алмастырылатын тауарларды нарықтың шекаралары шегінде өткізуінің заттай көрсеткіштердегі немесе құн көрсеткіштеріндегі сомасы ретінде айқындалады.

      Нарық субъектісі өз өнімінің бір бөлігін өз мұқтажына пайдаланған жағдайда, өткізу көлеміне тауар нарығында өткізілген көлем ғана қосылады.

      8. Нарық субъектісінің тиісті тауар нарығындағы үлесі нарық субъектісінің тауарды немесе өзара алмастырылатын тауарларды нарықтың географиялық шекаралары шегінде өткізу көлемінің тиісті тауар нарығының жалпы көлеміне қатынасы ретінде айқындалады.

      9. Нарық субъектілерінің үлесін айқындау өнім беру көлемінің үлесі өнім берудің жалпы көлемінде сексен бес пайыздан асатын субъектілерден ақпарат болған кезде мүмкін болады.

      10. Нарық субъектілері, олардың бірлестіктері мен басшылары, мемлекеттік органдар, жергілікті атқарушы органдар, оның ішінде мемлекеттік статистика саласындағы уәкілетті орган, мемлекеттік кіріс органдары, олардың лауазымды адамдары монополияға қарсы органның осы Кодексте көзделген өкілеттіктерді жүзеге асыруы үшін қажетті анық құжаттарды, жазбаша және ауызша түсініктемелерді және өзге де ақпаратты, оның ішінде коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратты монополияға қарсы органның талап етуі бойынша монополияға қарсы орган белгілеген, бес жұмыс күнінен кем болмайтын мерзімде беруге міндетті.

      11. Нарық субъектісінің (субъектілерінің) үстем үлесін (үлестерін) айқындау мақсатында экономикалық шоғырлануды реттеу, сондай-ақ бәсекелестікке қарсы келісімдер мен келісілген әрекеттердің, үстем немесе монополиялық жағдайды теріс пайдаланудың белгілерін анықтау кезінде тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-күйіне осы баптың 3-тармағының 6) және 7) тармақшаларында көзделген кезеңдерді қамтымайтын талдау жүргізіледі.

      Егер үстем немесе монополиялық жағдайды теріс пайдалану белгілерін анықтау кезінде тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-күйін талдау нарық субъектісінің үлесі отыз бес пайыздан асатынын, бірақ елуден кем құрайтынын немесе нарық субъектілерінің жиынтық үстемдігі орын алғанын көрсеткен жағдайда, тауар нарығындағы бәсекелестіктің жай-күйін талдау осы баптың 3-тармағында көзделген барлық кезеңдер сақталып жүргізіледі.

      Мемлекеттің кәсіпкерлік ортаға қатысуының орындылығын анықтау мақсатында талдау монополияға қарсы орган айқындайтын тәртіппен осы баптың 3-тармағының 1) және 2) тармақшаларында көзделген кезеңдер негізінде жүргізіледі.

      12. Тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-күйін талдау мемлекеттік статистика саласындағы уәкілетті орган, мемлекеттік органдар, нарық субъектілері және олардың бірлестіктері беретін ақпараттың, сондай-ақ осы баптың 9-тармағына сәйкес берілетін ақпараттың негізінде жүзеге асырылады.

      Нарық субъектісі монополияға қарсы органға өзінде бар маркетингтік зерттеулер нәтижелерін ұсынуға құқылы, оларды да монополияға қарсы орган талдау жүргізу барысында пайдалануы мүмкін.

      Ескерту. 196-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

197-бап. Реттелетін нарықтарда үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық субъектілері қызметінің мониторингі

      Ескерту. 197-бап 01.01.2017 дейін қолданыста болды - ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексімен.

198-бап. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзуға жол бермеу туралы алдын ала ескерту

      1. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуын алдын алу мақсатында монополияға қарсы орган нарық субъектісінің, мемлекеттік органның, жергілікті атқарушы органның лаузымды адамына Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзуға әкеп соғуы мүмкін әрекеттерді жасауға жол бермеу туралы жазбаша нысанда алын ала ескерту жібереді.

      2. Нарық субъектісінің, мемлекеттік органның, жергілікті атқарушы органның лауазымды адамының тауар нарығындағы жоспарланып отырған әрекет туралы жария өтініші, егер мұндай әрекет Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзуға әкеп соғуы мүмкін болса және бұл ретте тергеп-тексеру жүргізу үшін негіз болмаса, алдын ала ескерту жіберу үшін негіз болып табылады.

      3. Алдын ала ескертуді жіберу туралы шешімді монополияға қарсы органның басшысы монополияға қарсы органға нарық субъектісінің, мемлекеттік органның, жергілікті атқарушы органның лауазымды адамының тауар нарығындағы жоспарланып отырған әрекет туралы жария өтініші жөнінде белгілі болған күннен бастап он жұмыс күнінен кешіктірілмейтін мерзімде қабылдайды.

      4. Алдын ала ескертуде:

      1) алдын ала ескертуді жіберу үшін негіздердің бар екендігі туралы түйіндер;

      2) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуы мүмкін нормалары қамтылуға тиіс.

199-бап. Әрекеттерінде (әрекетсіздігінде) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылық белгілерінің болуы туралы хабарлама

      Ескерту. 199-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 29.06.2020 № 352-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

      1. Осы Кодекстің 174-бабының 1) тармақшасында көрсетілген белгілерді қоспағанда, жосықсыз бәсекелестік, үстем немесе монополиялық жағдайды теріс пайдалану, нарық субъектілерінің бәсекелестікке қарсы келісілген әрекеттерінің белгілері, нарық субъектілерінің осы Кодекстің 169-бабының 2-тармағында көрсетілген бәсекелестікке қарсы сатылас келісімдері, сондай-ақ мемлекеттік, жергілікті атқарушы органдардың, мемлекет нарық субъектілерінің қызметін реттеу функцияларын берген ұйымдардың бәсекелестікке қарсы әрекеттерінің (әрекетсіздігінің) белгілері, келісімдері болған кезде, монополияға қарсы орган тергеп-тексеру жүргізбестен, нарық субъектісіне, мемлекеттік, жергілікті атқарушы органдарға, мемлекет нарық субъектілерінің қызметін реттеу функцияларын берген ұйымға әрекеттерінде (әрекетсіздігінде) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылық белгілерінің бар екені туралы хабарлама жібереді.

      Хабарлама монополияға қарсы органға көрсетілген белгілердің болуы туралы белгілі болған күннен бастап он жұмыс күнінен кешіктірілмейтін мерзімде жіберіледі.

      Хабарламаны беру тәртібін және оның нысанын монополияға қарсы орган бекітеді.

      1-1. Хабарламаға Қазақстан Республикасының Әкімшілік рәсімдік-процестік кодексінде белгіленген тәртіппен шағым жасау осы баптың 2-1-тармағында көзделген мерзімнің өтуін тоқтата тұрмайды.

      2. Егер мемлекет нарық субъектілерінің қызметін реттеу функциясын берген ұйым, мемлекеттік, жергілікті атқарушы органдар, нарық субъектісі хабарламада көрсетілген әрекеттерді (әрекетсіздікті) осы баптың 2-1-тармағында белгіленген мерзімдерде тоқтатпаса, монополияға қарсы орган тергеп-тексеру жүргізу туралы шешім шығарады.

      2-1. Хабарламаны орындау және оның орындалуы туралы ақпарат беру мерзімі мемлекет нарық субъектілерінің қызметін реттеу функциясын берген ұйым, мемлекеттік, жергілікті атқарушы органдар, нарық субъектісі оны алған күннен бастап күнтізбелік отыз күнді құрайды.

      Қосымша уақытша шығындар қажет болған жағдайда мемлекет нарық субъектілерінің қызметін реттеу функциясын берген ұйым, мемлекеттік, жергілікті атқарушы органдар, нарық субъектісі хабарламаны орындау мерзімі аяқталғанға дейін үш жұмыс күнінен кешіктірмей монополияға қарсы органға хабарламаны орындау мерзімін ұзарту туралы өтінішпен жүгінуге құқылы.

      Мемлекет нарық субъектілерінің қызметін реттеу функциясын берген ұйымның, мемлекеттік, жергілікті атқарушы органдардың, нарық субъектісінің өтінішінде хабарламаны орындау бойынша қабылданатын шаралар және хабарламаны орындау мерзімін ұзартудың объективті себептері міндетті түрде жазылады.

      Монополияға қарсы орган өтінішті алған күннен бастап үш жұмыс күні ішінде онда жазылған дәлелдерді ескере отырып, хабарламаны орындау мерзімін ұзарту туралы немесе уәжді негіздемемен ұзартудан бас тарту туралы шешім қабылдайды.

      Хабарламаны орындауды ұзарту мерзімі күнтізбелік отыз күннен аспайтын мерзімді құрайды.

      3. Егер хабарлама шығарылған кезден бастап күнтізбелік бір жыл ішінде монополияға қарсы орган мемлекет нарық субъектілерінің қызметін реттеу функцияларын берген сол бір ұйымның, мемлекеттік, жергілікті атқарушы органның, нарық субъектісінің әрекеттерінен (әрекетсіздігінен) осы баптың 1-тармағында санамаланған Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын сол бір бұзушылық белгілерін байқаса, монополияға қарсы орган хабарлама жіберместен, тергеп-тексеру жүргізу туралы шешім шығарады.

      Ескерту. 199-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 352-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

200-бап. Экономикалық шоғырлану

      Ескерту. 200-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

      1. Монополиялық жағдайдың туындауын және (немесе) бәсекелестікті шектеуді болғызбау мақсатында осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 1), 2) және 3) тармақшаларында көрсетілген мәмілелерді (әрекеттерді) нарық субъектілерінің жүзеге асыруына монополияға қарсы органның алдын ала келісімі не оның осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 4) және 5) тармақшаларында көрсетілген мәмілелер (әрекеттер) туралы хабарламасы қажет.

      2. Экономикалық шоғырлануды жасауға ниеттенген не жасаған нарық субъектiлерi монополияға қарсы органға экономикалық шоғырлануға келiсiм беру туралы өтінішхатпен жүгiнедi немесе монополияға қарсы органды осы Кодексте көзделген тәртiппен жасалған экономикалық шоғырлану туралы хабардар етедi.

      3. Осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 4) және 5) тармақшаларында көрсетілген экономикалық шоғырлануды жасауға ниеттенген нарық субъектілері осы Кодексте көзделген тәртіппен алдын ала келісім алу үшін монополияға қарсы органға өтінішхатпен жүгінуге құқылы.

      4. Егер экономикалық шоғырлану конкурстық рәсiмдер (аукциондар, тендерлер, конкурстар) қолданылып жүргiзiлетін жағдайда, егер Қазақстан Республикасының заңнамасында өзгеше көзделмесе, өтінішхат конкурстық рәсiм басталғанға дейiн де, одан кейiн де, бiрақ жеңiмпаз жарияланған күннен бастап күнтізбелік отыз күннен кешiктiрiлмей ұсынылуы мүмкiн.

      5. Осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 1) және 3) тармақшаларында көзделген жағдайларда, нарық субъектiлерiн, жылжымайтын мүлiкке құқықтарды мемлекеттiк тiркеудi, қайта тiркеудi монополияға қарсы органның келiсуiмен "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясы жүзеге асырады.

      6. Монополияға қарсы органның келiсiмiнсiз жасалып, нарық субъектiсiнiң немесе тұлғалар тобының монополиялық жағдайын орнықтыруға және (немесе) бәсекелестiктi шектеуге алып келген экономикалық шоғырлануды сот монополияға қарсы органның талап қоюы бойынша жарамсыз деп тануы мүмкiн.

      Осы бапты бұза отырып жүзеге асырылған нарық субъектiсiн, жылжымайтын мүлiкке құқықтарды мемлекеттiк тiркеу, қайта тiркеу монополияға қарсы органның талап қоюы бойынша сот тәртiбiмен заңсыз деп танылуы мүмкiн және олардың күшi жойылады.

      Ескерту. 200-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.04.2019 № 241-VI (01.07.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

201-бап. Экономикалық шоғырлануды реттеу

      Ескерту. 201-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

      1. Мыналар экономикалық шоғырлану деп танылады:

      1) нарық субъектiсiн бiрiктіру немесе қосылу жолымен қайта ұйымдастыру;

      2) тұлғаның (тұлғалар тобының) нарық субъектiсiнiң дауыс беретiн акцияларын (жарғылық капиталға қатысу үлестерiн, пайларын) сатып алуы, бұл ретте, егер мұндай тұлға (тұлғалар тобы) сатып алуға дейiн осы нарық субъектiсiнiң акцияларына (жарғылық капиталға қатысу үлестерiне, пайларына) иелік етпесе немесе аталған нарық субъектiсiнiң дауыс беретiн акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерiнiң, пайларының) елу немесе одан аз пайызына иелік етсе, мұндай тұлға (тұлғалар тобы) көрсетілген акциялардың (жарғылық капиталға қатысу үлестерiнiң, пайлардың) елу пайызынан астамына иелік ету құқығына ие болады.

      Осы талап заңды тұлға құрылтайшыларына оның құрылуы кезінде қолданылмайды;

      3) нарық субъектiсiнiң (тұлғалар тобының) нарықтың басқа субъектiсiнiң Қазақстан Республикасының аумағындағы негiзгi өндiрiстiк құралдарын (өнеркәсіптік мақсаты жоқ жер учаскелері мен ғимараттарды (құрылыстарды, құрылысжайларды) және олардың кешендерін, үй-жайларын, құрылысы аяқталмаған объектілерін қоспағанда) және (немесе) материалдық емес активтерiн, егер мәмiленiң (өзара байланысты мәмiлелердiң) нысанасын құрайтын осындай мүлiктiң баланстық құны мүлiктi иелiктен шығаратын немесе беретiн нарық субъектiсiнiң негiзгi өндiрiстiк құралдары мен материалдық емес активтерiнiң баланстық құнының жиырма пайызынан асатын болса, меншiкке алуы, иеленуi және пайдалануы, оның iшiнде жарғылық капиталды төлеу (беру) есебiне меншiкке алуы, иеленуi және пайдалануы.

      Осы тармақшаның бірінші бөлігінде көрсетілген талап нарық субъектісі (тұлғалар тобы) өзінің бастапқы жарғылық капиталына құрылтайшылардың салымдары нәтижесінде негізгі өндірістік құралдарды және (немесе) материалдық емес активтерді меншігіне, иеленуге және пайдалануға алатын жағдайларға, сондай-ақ нәтижесінде құрылатын нарық субъектісі беру актісі, бөлу балансы негізінде осындай мүлікті алатын нарық субъектілері қайта ұйымдастырылған жағдайда қолданылмайды;

      4) нарық субъектiсiнiң өзі кәсiпкерлiк қызметтi жүргiзген кезде нарықтың басқа субъектiсiне орындалуы мiндеттi нұсқаулар беруіне мүмкiндiк беретiн (оның iшiнде сенiмгерлiк басқару туралы шарт, бiрлескен қызмет туралы шарт, тапсырма шарты негiзiнде) құқықтарды иемденуі.

      Осы тармақшаның бірінші бөлігінде көрсетілген талап жеке-дара шешім қабылдауға, қабылданатын шешімдерге шешуші әсер етуге, қабылданатын шешімдерді артықшылықпен бақылауға мүмкіндік беретін құқықтарды (кәсіпкерлік қызметтің басым, негізгі шарттарын, бағыттарын, түрлерін, даму стратегиясын және ағымдағы операциялық қызметке жатпайтын өзге де мәселелерді айқындау құқықтарын қоса алғанда) иемдену жағдайларына, сондай-ақ осындай құқықтары бар өзге де тұлғалар болмаған кездегі осыған ұқсас жағдайларға қолданылады

      Осы тармақша нарық субъектісінің басқару және (немесе) бақылау органдарының шешімдер қабылдауына кедергі келтіруге, нарық субъектісінің басқару және (немесе) бақылау органдарына кандидаттарды жеке-дара тағайындауға (номинациялауға) мүмкіндік беретін иемденілетін құқықтарға (оның ішінде құрылтай құжаттарында тікелей көрсетілген вето, бұғаттау құқығына) да қолданылады, бұл ретте өзге тұлғаларда аталған құқықтардың болмауы шарт;

      5) сол бiр жеке тұлғалардың екi және одан да көп нарық субъектiлерiнiң атқарушы органдарына, директорлар кеңестерiне, байқаушы кеңестерiне немесе басқарудың басқа да органдарына аталған жеке тұлғалардың осы субъектiлерде кәсiпкерлiк қызметiн жүргiзу шарттарын айқындау жағдайында қатысуы.

      2. Мыналар экономикалық шоғырлану деп танылмайды:

      1) егер бұл сатып алу оларды кейiннен қайта сату мақсатында көрсетілген ұйымның нарық субъектiсiнiң басқару органдарында дауыс беру құқығына ие болмауы шартымен жүзеге асырылатын болса, нарық субъектiсiнiң акцияларын (жарғылық капиталға қатысу үлестерiн, пайларын) қаржы ұйымдарының сатып алуы, нарық субъектісінің акцияларын (жарғылық капиталға қатысу үлестерін, пайларын) дауыс беру құқығынсыз қаржы ұйымдарының пайдасына (кепіл ұстаушылар ретінде) кепілге беру, сондай-ақ бұл сатып алу немесе алу оларды кейiннен қайта сату мақсатында көрсетілген қаржы ұйымдары мұндай мүлікті өз мақсаттары үшін кіріс табу мақсатында пайдаланбауы (қолданбауы) шартымен жүзеге асырылатын болса, борышкердің міндеттемесін толығымен немесе бір бөлігінде тоқтату мақсатында басқа нарық субъектісінің мүлкін, негізгі өндірістік құралдарын және (немесе) материалдық емес активтерін қаржы ұйымдарының сатып алуы немесе меншігіне алуы;

      2) оңалтуды немесе банкроттықты басқарушыны, уақытша әкімшілікті (уақытша әкімшіні) тағайындау;

      3) егер мұндай мәмiле бiр тұлғалар тобының iшiнде жасалса, осы баптың 1-тармағында көрсетілген мәмiлелердi жүзеге асыру.

      3. Егер қайта ұйымдастырылатын нарық субъектiлерiнiң (тұлғалар тобының) немесе сатып алушының (тұлғалар тобының), сондай-ақ өзiнiң дауыс беру құқығы бар акциялары (жарғылық капиталға қатысу үлестері, пайлары) сатып алынатын нарық субъектiсi активтерiнiң жиынтық баланстық құны немесе олардың соңғы қаржы жылында тауарлар өткiзуiнiң жиынтық көлемi өтінішхат (хабарлама) берiлген күнге белгіленген айлық есептiк көрсеткiштiң он миллион еселенген мөлшерiнен асатын жағдайларда, монополияға қарсы органның осы баптың 1-тармағының 1), 2) және 3) тармақшаларында көрсетілген мәмiлелердi (әрекеттерді) жүзеге асыруға келiсiмi не оның осы баптың 1-тармағының 4) және 5) тармақшаларында көрсетілген мәмiлелер туралы хабарламасы талап етiледi.

      4. Мәмілелерді жасау осы Кодексте, Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің жарлықтарында және (немесе) Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулыларында тікелей көзделсе, осы баптың 1-тармағында көрсетілген мәмілелерді жүзеге асыруға монополияға қарсы органның келісімі талап етілмейді.

      5. Егер қаржы ұйымы активтерiнiң құны не өз капиталының шамасы монополияға қарсы орган қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органмен бiрлесiп белгiлеген мөлшерлерден асып кетсе, қаржы ұйымының қатысуымен экономикалық шоғырлануға келiсу талап етіледі.

      Егер осы баптың 1-тармағында көрсетілген экономикалық шоғырлануды бір мезгілде қаржы ұйымы және тиісті тауар нарығында үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық субъектісі болып табылатын нарық субъектісі жүзеге асырса, мұндай нарық субъектісі осы баптың 3-тармағында көзделген норманы басшылыққа алады.

      6. Монополияға қарсы орган тиiстi тауар нарықтарын талдау негiзiнде осы нарықтар үшiн монополияға қарсы органның осы бапта көрсетілген мәмiлелердi жүзеге асыруға келiсiмi қажет болатын активтер құнының неғұрлым жоғары мөлшерлерiн және тауарлар өткiзу көлемдерiн белгiлеуге құқылы.

      7. Тауарларды өткiзудiң жиынтық көлемi осы баптың 3-тармағына сәйкес өтінішхат (хабарлама) берiлген жылдың алдындағы соңғы қаржы жылы тауарларды өткiзуден түскен кірістің сомасы ретiнде қосылған құн салығының және акциздiң сомасы шегерiле отырып айқындалады.

      Егер нарық субъектiсi қызметiн жүзеге асырғанына бiр жыл болмаса, тауарларды өткiзу көлемi нарық субъектiсiнің қызмет кезеңі үшiн айқындалады.

      8. Осы баптың 1-тармағының 1) және 2) тармақшаларында көзделген мәмiлелер жүзеге асырылған жағдайда, монополияға қарсы органның алдын ала келiсiмi талап етiледi.

      Осы баптың 1-тармағының 3), 4) және 5) тармақшаларында көзделген мәмiлелер жүзеге асырылған жағдайда, монополияға қарсы орган мәмiле жасалған күннен кейiн күнтізбелік қырық бес күннен кешiктiрiлмей хабардар етiлуге тиiс.

      Ескерту. 201-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

202-бап. Экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы өтінішхат беретiн тұлғалар

      1. Осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 1) тармақшасында көзделген жағдайларда монополияға қарсы органға өтінішхатты тиiстi шешiм қабылдайтын тұлға немесе нарық субъектiсiнiң құрылтайшылары (қатысушылары) бередi.

      2. Осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 2) және 3) тармақшаларында көрсетiлген экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы өтінішхатты дауыс беретін акцияларды (жарғылық капиталға қатысу үлестерін, пайларды), негiзгi өндiрiс құралдарын, материалдық емес активтердi сатып алатын немесе тиiстi құқықтарды иемденетін тұлға монополияға қарсы органға бередi.

      3. Егер осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 1), 2) және 3) тармақшаларында көрсетiлген мәмiлелердiң тарапы болып бiрнеше тұлға әрекет етсе, онда өтінішхатты мәмiленің қалған қатысушыларының атынан олардың бiреуi бере алады. Өтінішхатта экономикалық шоғырлануды жасау туралы шешiмдi қабылдаған тұлғалардың мүдделерiн монополияға қарсы органда бiлдiруге уәкiлеттiк берілген тұлға көрсетiледi.

203-бап. Өтінішхат беру тәртібі

      1. Өтінішхат осы Кодекстің 204-бабында көзделген құжаттар мен мәліметтер қоса беріле отырып, монополияға қарсы орган белгілеген нысан бойынша жасалады.

      2. Өтінішхатта көрсетілген мәліметтер және өтінішхатқа қоса берілген құжаттар анық және толық болуға, түпнұсқа немесе түпнұсқа көшірмелері түрінде табыс етілуге тиіс. Өтінішхатқа қол қойған адам өтінішхатта және оған қосымшаларда берілген мәліметтер мен құжаттардың анықтығын және толықтығын жазбаша растауға тиіс.

      3. Алып тасталды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      4. Ұсынылатын құжаттар мен мәліметтер нөмірленеді және осы Кодекстің 204-бабының тармақтары мен тармақшаларының нөмірлері көрсетіле отырып ұсынылады. Тармақ пен тармақшаның әрбір сұрағына толық жауап беріледі.

      Толық ақпарат беру мүмкін болмаған жағдайда, экономикалық шоғырлануға қатысушы бағалаушы немесе болжамдық ақпаратты, оның бағалаушы немесе болжамдық болып табылатынын көрсете отырып береді, сондай-ақ оның алынған көздері және пайдаланылған бағалау мен болжам жасау әдістері көрсетіледі.

      5. Коммерциялық құпияны құрайтын мәліметтер "коммерциялық құпия" деген міндетті белгімен ұсынылады.

      6. Өтінішхатқа мәліметтер мен құжаттар өтінішхат берілген жылдың алдындағы қаржы жылы үшін, сондай-ақ уақыт кезеңі көрсетіле отырып, жыл басынан бергі ағымдағы кезең үшін беріледі.

      Жыл басынан бергі ағымдағы кезең үшін жасалған мәліметтер мен құжаттар болмаған жағдайда, мәліметтер мен құжаттар өтінішхат берілген жылдың алдындағы қаржы жылы үшін беріледі.

      Егер нарық субъектісі өтінішхат берілген жылдың алдындағы соңғы қаржы жылынан аз мерзім ішінде жұмыс істеген жағдайда, мәліметтер мен құжаттар нарық субъектісі қызметінің жүзеге асырылуы басталғаннан бергі уақыт үшін беріледі.

      7. Нарық субъектісінің (тұлғалар тобының) Қазақстан Республикасында тауарлар өндіру, өткізу көлемдері, тауарлар экспорты мен импортының көлемдері туралы мәліметтері өтінішхат берілген жылдың алдындағы екі қаржы жылы үшін, жыл басынан бастап ағымдағы кезең үшін беріледі, сондай-ақ ағымдағы кезеңнен кейінгі үш жылға арналған болжам беріледі.

      Егер нарық субъектісі өтінішхат берілген кезге қарай қызметін екі жылдан аз уақыт жүзеге асырған жағдайда, мәліметтер мен құжаттар нарық субъектісі қызметінің жүзеге асырылуы басталғаннан бергі уақыт үшін беріледі.

      8. Егер монополияға қарсы органның шешімі үшінші тұлғалардың осы Кодекспен қорғалатын құқықтарын елеулі түрде қозғауы мүмкін болса, олар экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы өтінішхатты қарауға қатысуға құқылы.

      Экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы өтінішхатты қарауға қатысуға үшінші тұлғаларды тарту мәселесін монополияға қарсы орган шешеді, бұл туралы өтінішхат берген тұлға хабардар етіледі.

      Ескерту. 203-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.06.2020 № 352-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

204-бап. Экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы өтінішхатқа қоса берілетін құжаттама

      1. Осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 1) тармақшасында көзделген экономикалық шоғырлануға келiсім беру туралы өтінішхатты монополияға қарсы органға ұсыну үшiн қажеттi құжаттамада:

      1) алып тасталды – ҚР 29.06.2020 № 352-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      2) қызмет түрлерiнде немесе олардың iскерлiк операциялары географиясында жоспарланып отырған өзгерiстердi қоса алғанда, нарық субъектiсiн қайта ұйымдастыру мақсатының негiздемесi;

      3) бекітілген жарғы немесе оның жобасы;

      4) құрылатын нарық субъектiсiне берiлетiн мүлiкті беру мәлiметтері мен шарттарының тiзбесi;

      5) тікелей қайта ұйымдастырылатын нарық субъектілерінің әрқайсысы бойынша мыналар көрсетіледі:

      жеке тұлға үшін – жеке басын куәландыратын құжаттың деректерi, азаматтығы туралы мәліметтер, сондай-ақ тұрғылықты жері және заңды мекенжайы;

      атауы, заңды және нақты мекенжайлары;

      жарғылық капитал мөлшері және жарғылық капиталға қатысу үлесi;

      акциялардың түрлерi;

      6) алып тасталды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      7) қайта ұйымдастырылатын нарық субъектiлерi өндiретiн және өткiзетiн тауарларды өндiру мен өткiзудiң, тауарлардың экспорты мен Қазақстан Республикасына импортының көлемi;

      8) қайта ұйымдастырылатын нарық субъектiлерiмен бiр тұлғалар тобына кiретiн нарық субъектiлерi өндiретiн немесе өткiзетiн сол бір тауарларды немесе өзара алмастырылатын тауарларды өндiру мен өткiзудiң, олардың экспорты мен Қазақстан Республикасына импортының көлемi қамтылады.

      9) алып тасталды – ҚР 29.06.2020 № 352-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      2. Осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 2) тармақшасында көзделген экономикалық шоғырлануға келiсім беру туралы өтінішхатты монополияға қарсы органға беру үшiн қажеттi құжаттар мен мәлiметтер тiзбесi:

      1) мәміле жасалғанын растайтын шарттың (өзге де құжаттың) нысанасы, тараптар, мәміле жасау үшін негізгі шарттар, сондай-ақ мәміленің құны (бағасы) туралы сатып алушы немесе сатып алушының уәкілетті адамы қол қойған еркін нысандағы хат түрінде ұсынылатын мәліметтер;

      2) өзiне қатысты осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 2) тармақшасында көзделген әрекеттер жасалатын нарық субъектiсi және оның тікелей немесе жанама бақылауында болатын нарық субъектілері өндiретiн, өткiзетiн, экспорттайтын және импорттайтын тауарларға немесе өзара алмастырылатын тауарларға ұқсас тауарларды өндіруді, өткізуді, экспорттауды және Қазақстан Республикасына импорттауды жүзеге асыратын сатып алушы бойынша және сатып алушымен бiр тұлғалар тобына кiретiн әрбiр нарық субъектiсi бойынша мыналар көрсетіледі:

      жеке тұлға үшiн – жеке басын куәландыратын құжаттың деректерi, азаматтығы туралы мәліметтер, сондай-ақ тұрғылықты жері және заңды мекенжайы;

      атауы, заңды және нақты мекенжайлары;

      жарғылық капитал мөлшері және жарғылық капиталға қатысу үлесi;

      акциялардың түрлерi;

      өзiне қатысты осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 2) тармақшасында көзделген әрекеттер жасалатын нарық субъектiсi, сондай-ақ оның тікелей немесе жанама бақылауында болатын нарық субъектілері өндiретiн, өткiзетiн, экспорттайтын және импорттайтын тауарларға немесе өзара алмастырылатын тауарларға ұқсас тауарларды өндiру мен өткiзудiң, олардың экспорты мен Қазақстан Республикасына импортының көлемi;

      3) алып тасталды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      4) өзiне қатысты осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 2) тармақшасында көзделген әрекеттер жасалатын нарық субъектiсiнiң тауарларды өндiру мен өткiзудiң, олардың экспорты мен Қазақстан Республикасына импортының көлемi;

      5) өзiне қатысты осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 2) тармақшасында көзделген әрекеттер жасалатын нарық субъектiсiнiң тiкелей немесе жанама бақылауында болатын нарық субъектiлерi өндiретiн, өткiзетiн, экспорттайтын және импорттайтын сол бір немесе өзара алмастырылатын тауарларды өндiру мен өткiзудiң, олардың экспорты мен Қазақстан Республикасына импортының көлемi;

      6) алып тасталды – ҚР 29.06.2020 № 352-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      7) алып тасталды – ҚР 29.06.2020 № 352-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      3. Алып тасталды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      4. Алып тасталды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      5. Осы Кодекстің 200-бабының 3-тармағында көзделген жағдайда экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы өтінішхатты тиісті құқықтарды иемденетін тұлға осы Кодекстің 207-бабында көзделген құжаттар мен мәліметтердің тізбесін ұсына отырып береді.

      6. Алып тасталды - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      Ескерту. 204-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 352-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

205-бап. Экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы өтінішхатты қарау мерзімдері

      1. Монополияға қарсы орган өтінішхатты алған күннен бастап бес жұмыс күні iшiнде ұсынылған материалдардың толықтығын тексеруге және өтінішхат берген тұлғаны өтінішхаттың қарауға қабылданғаны немесе қабылдаудан бас тартылғаны туралы жазбаша түрде хабардар етуге мiндеттi.

      2. Экономикалық шоғырлануға келiсім беру туралы өтінішхатты қарау мерзiмi өтінішхат қарауға қабылданған кезден бастап он бес жұмыс күнінен аспауға тиiс.

      Бұл ретте осы баптың 3-тармағында көрсетілген жағдайларды қоспағанда, тоқтатыла тұру мерзімдері ескеріле отырып, экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы өтінішхатты қараудың жалпы мерзімі он екі айдан аспауға тиіс.

      3. Өтiнiшхатты қарау мерзiмi монополияға қарсы орган немесе сот көрсетілген өтiнiшхат немесе онымен байланысты басқа өтiнiшхат бойынша шешiм қабылдағанға дейiн өтiнiшхатты қарау мүмкiн болмаған жағдайда тоқтатыла тұрады, бұл туралы монополияға қарсы орган өтiнiшхат берген тұлғаны мұндай шешiм қабылданған кезден бастап үш жұмыс күнi iшiнде жазбаша түрде хабардар етуге мiндеттi.

      4. Монополияға қарсы орган өтінішхатты қарау барысында нарық субъектiсiнен және (немесе) мемлекеттiк органнан шешiм қабылдау үшiн қажеттi қосымша мәліметтерді және (немесе) құжаттарды бес жұмыс күнінен кем болмайтын мерзімде сұратуға құқылы.

      5. Қосымша мәліметтерді және (немесе) құжаттарды ұсыну кезеңiнде, сондай-ақ тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-күйіне талдау жүргізу кезінде өтiнiшхатты қарау мерзiмi тоқтатыла тұрады, бұл туралы монополияға қарсы орган өтiнiшхат берген тұлғаны мұндай шешiм қабылданған кезден бастап үш жұмыс күнi iшiнде жазбаша түрде хабардар етуге мiндеттi.

      Экономикалық шоғырлануды жасау кезінде тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-күйіне талдау жүргізу, егер мәмілеге қатысушы тұлғалар (тұлғалар тобы) ұқсас немесе өзара алмастырылатын тауарларды не сабақтас тауар нарықтарындағы тауарларды өткізу жөніндегі қызметті жүзеге асырса және (немесе) бәсекелестікті шектеу белгілері болса, талап етіледі.

      6. Нарық субъектісі және (немесе) мемлекеттік органдар қосымша мәліметтерді және (немесе) құжаттарды ұсынғаннан кейін экономикалық шоғырлануға келiсім беру туралы өтiнiшхатты қарау автоматты түрде қайта басталады, бұл туралы монополияға қарсы орган өтiнiшхат берген тұлғаны үш жұмыс күнi iшiнде жазбаша түрде хабардар етуге мiндеттi. Экономикалық шоғырлануға келiсім беру туралы өтiнiшхатты қарау қайта басталған күннен бастап қарау мерзiмiнiң өтуi жалғасады.

      Ескерту. 205-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

206-бап. Жасалған экономикалық шоғырлану туралы монополияға қарсы органды хабардар ету тәртiбi

      Осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 3), 4) және 5) тармақшаларында көзделген мәмiлелердi жасаған нарық субъектiлерi монополияға қарсы органды осы Кодекстің 201-бабы 8-тармағының екінші бөлігінде белгіленген мерзімде хабардар етедi.

      Жасалған экономикалық шоғырлану туралы хабарлама монополияға қарсы органға тiкелей де, байланыс мекемелерi арқылы да жіберiлуi мүмкiн.

      Монополияға қарсы органды:

      1) екi және одан көп нарық субъектiлерiнiң атқарушы органдарының, директорлар кеңестерi, байқаушы кеңестерi немесе басқа да басқару органдарының құрамына кіретін жеке тұлға, олардың кәсiпкерлiк қызметтi жүргiзу шарттарын айқындайтын болса, аталған жеке тұлға;

      2) өзi кәсiпкерлiк қызметтi жүргiзген кезде нарықтың басқа субъектiсiне орындауға мiндеттi нұсқаулар беру не оның атқарушы органының функцияларын жүзеге асыру үшін мүмкiндiк беретiн құқықтарды иемденетін (оның iшiнде сенiмгерлiк басқару туралы шарт, бiрлескен қызмет туралы шарт, тапсырма шарты негiзiнде) нарық субъектiсi хабардар етуге тиiс.

      Ескерту. 206-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.06.2020 № 352-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

207-бап. Монополияға қарсы органға жасалған (жоспарланып отырған) экономикалық шоғырлану туралы хабарламаға (өтінішхатқа) қоса берілетін құжаттама

      1. Осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 4) тармақшасында көзделген жасалған (жоспарланып отырған) экономикалық шоғырлану туралы хабарламаны (өтінішхатты) монополияға қарсы органға жіберу (беру) үшiн қажеттi құжаттар мен мәлiметтер тiзбесi:

      1) мәміле жасалғанын растайтын шарттың (өзге де құжаттың) нысанасы, тараптар, мәміле жасау үшін негізгі шарттар, сондай-ақ мәміленің құны (бағасы) туралы сатып алушы немесе сатып алушының уәкілетті адамы қол қойған еркін нысандағы хат түрінде ұсынылатын мәліметтер;

      2) өзiне қатысты осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 4) тармақшасында көзделген әрекеттер жасалатын нарық субъектiсi және оның тікелей немесе жанама бақылауында болатын нарық субъектілері өндiретiн, өткiзетiн, экспорттайтын және импорттайтын тауарларға немесе өзара алмастырылатын тауарларға ұқсас тауарларды өндіруді, өткізуді, экспорттауды және Қазақстан Республикасына импорттауды жүзеге асыратын сатып алушы бойынша және сатып алушымен бiр тұлғалар тобына кiретiн әрбiр нарық субъектiсi бойынша мыналар көрсетіледі:

      жеке тұлға үшiн – жеке басын куәландыратын құжаттың деректерi, азаматтығы туралы мәліметтер, сондай-ақ тұрғылықты жері және заңды мекенжайы;

      атауы, заңды және нақты мекенжайлары;

      жарғылық капиталының мөлшері және қатысу үлесi;

      акциялардың түрлерi;

      өзiне қатысты осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 4) тармақшасында көзделген әрекеттер жасалатын, нарық субъектiсi және оның тікелей немесе жанама бақылауында болатын нарық субъектілері өндiретiн, өткiзетiн, экспорттайтын және импорттайтын тауарларға немесе өзара алмастырылатын тауарларға ұқсас тауарларды өндiру мен өткiзудiң, олардың экспорты мен Қазақстан Республикасына импортының көлемi;

      3) алып тасталды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      4) өзiне қатысты осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 4) тармақшасында көзделген әрекеттер жасалатын нарық субъектiсiнiң тауарларды өндiру мен өткiзудiң, олардың экспорты мен Қазақстан Республикасына импортының көлемi;

      5) өзiне қатысты осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 4) тармақшасында көзделген әрекеттер жасалатын нарық субъектiсiнiң тiкелей немесе жанама бақылауында болатын нарық субъектiлерi өндiретiн, өткiзетiн, экспорттайтын және импорттайтын сол бір немесе өзара алмастырылатын тауарларды өндiру мен өткiзудiң, олардың экспорты мен Қазақстан Республикасына импортының көлемi;

      6) алып тасталды – ҚР 29.06.2020 № 352-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      7) алып тасталды – ҚР 29.06.2020 № 352-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      2. Осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 5) тармақшасында көзделген жасалған (жоспарланып отырған) экономикалық шоғырлану туралы хабарламаны (өтінішхатты) монополияға қарсы органға жіберу (беру) үшiн қажеттi құжаттар мен мәлiметтер тiзбесi:

      1) екi және одан да көп нарық субъектiлерiнiң атқарушы органдарына, директорлар кеңестерiне, байқаушы кеңестерiне және басқа да басқару органдарына қатысуы болжанатын жеке тұлға туралы мәлiметтер:

      жеке басын куәландыратын құжаттың деректерi, өкiлеттiктерiн көрсете отырып, осы субъектiлерде кәсiпкерлiк қызметтi жүргiзудiң шарттарын айқындауға мүмкiндiк беретiн азаматтығы, жұмыс орны, атқаратын лауазымы туралы мәліметтер;

      өкiлеттiктерi көрсетіле отырып, хабарламаны (өтінішхатты) жіберуші (беруші) тұлғаның оларда кәсiпкерлiк қызметтi жүргiзу шарттарын айқындайтын заңды тұлғалар тiзбесi;

      2) хабарламаны (өтінішхатты) жіберуші (беруші) тұлға тағайындалатын немесе сайланатын заңды тұлғаның (тұлғалар тобының) және басқару органының атауы;

      3) хабарламаны (өтінішхатты) жіберуші (беруші) тұлғаның атқарушы органдарына, директорлар кеңестерiне, байқаушы кеңестеріне және басқа да басқару органдарына кiруi жоспарланатын нарық субъектiлерiндегi лауазымның атауы;

      4) хабарламаны (өтінішхатты) жіберуші (беруші) тұлғаның атқарушы органдарына, директорлар кеңестерiне, байқаушы кеңестеріне және басқа да басқару органдарына кiруi жоспарланатын нарық субъектiлерiнде осы тұлғаға кәсiпкерлiк қызметтi жүргiзу шарттарын айқындауға мүмкiндiк беретiн құқықтар тiзбесi;

      5) хабарламаны (өтінішхатты) жіберуші (беруші) тұлға кәсіпкерлік қызметті жүргізу шарттарын айқындайтын әрбір нарық субъектісі бойынша айрықша мыналар көрсетіледі:

      нарық субъектiсiнiң атауы, заңды және нақты мекенжайлары;

      тауарларды өндiрудiң, өткiзудiң, олардың экспорты мен Қазақстан Республикасына импортының көлемi;

      6) хабарламаны (өтінішхатты) жіберуші (беруші) тұлғаның қатысуы жоспарланатын нарық субъектiсi, сондай-ақ осындай нарық субъектісінің тікелей немесе жанама бақылауында болатын нарық субъектілері бойынша мыналар көрсетіледі:

      нарық субъектiсiнiң атауы, заңды және нақты мекенжайлары;

      хабарламаны (өтінішхатты) жіберуші (беруші) тұлға кәсiпкерлiк қызметтi жүргiзу шарттарын айқындайтын нарық субъектiсi (субъектілері) өндіретін, өткізетін, экспорттайтын және Қазақстан Республикасына импорттайтын сол бір немесе өзара алмастырылатын тауарларды өндiрудiң, өткiзудiң, олардың экспорты мен Қазақстан Республикасына импортының көлемi.

      3. Монополияға қарсы органға осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 3) тармақшасында көзделген жасалған (жоспарланып отырған) экономикалық шоғырлану туралы хабарламаны (өтінішхатты) жіберу (беру) үшін қажетті құжаттар мен мәліметтер тізбесі:

      1) мәміле жасалғанын растайтын шарттың (өзге де құжаттың) нысанасы, тараптар, мәміле жасау үшін негізгі шарттар, сондай-ақ мәміленің құны (бағасы) туралы сатып алушы немесе сатып алушының уәкілетті адамы қол қойған еркін нысандағы хат түрінде ұсынылатын мәліметтер;

      2) өзіне қатысты осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 3) тармақшасында көзделген әрекеттер жасалатын нарық субъектісі шығару үшін сатып алынатын мүлікті пайдаланған тауарларға немесе өзара алмастырылатын тауарларға ұқсас тауарларды өндіруді, өткізуді, экспорттауды және Қазақстан Республикасына импорттауды жүзеге асыратын сатып алушы бойынша және сатып алушымен бір тұлғалар тобына кіретін әрбір нарық субъектісі бойынша мыналар көрсетіледі:

      жеке тұлға үшiн – жеке басын куәландыратын құжаттың деректерi, азаматтығы туралы мәліметтер, сондай-ақ тұрғылықты жері мен заңды мекенжайы;

      атауы, заңды және нақты мекенжайлары;

      жарғылық капиталының мөлшері және жарғылық капиталға қатысу үлесi;

      акцияларының түрлерi;

      сатып алынатын мүлік пайдаланыла отырып өндірілетін сол бір немесе өзара алмастырылатын тауарларды өндіру және өткізу, экспорттау және Қазақстан Республикасына импорттау көлемі;

      3) баланстық құнын көрсете отырып, мәміле нысанасын құрайтын мүліктің тізбесі;

      4) тауар түрлерiн көрсете отырып, алынатын мүлiктің қандай тауарларды шығару үшiн пайдаланылғаны және пайдаланылатыны туралы мәлiметтер.

      Ескерту. 207-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.06.2020 № 352-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

208-бап. Экономикалық шоғырлануға келісу туралы өтінішхат бойынша шешім

      1. Монополияға қарсы орган экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы өтінішхатты қарау нәтижелері бойынша мынадай шешімдердің бірін қабылдайды:

      1) экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы;

      2) уәжді қорытынды бере отырып, экономикалық шоғырлануға тыйым салу туралы.

      2. Монополияға қарсы органның экономикалық шоғырлануға келісім беру немесе экономикалық шоғырлануға тыйым салу туралы шешімі монополияға қарсы органның актісімен ресімделеді және мұндай шешім қабылданған күннен бастап үш жұмыс күні ішінде өтінішхат берген тұлғаға, ал қаржы ұйымдарына қатысты қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органға да жіберіледі.

      3. Монополияға қарсы органның экономикалық шоғырлануға келісім беруі экономикалық шоғырлануға қатысушылардың экономикалық шоғырланудың бәсекелестікке теріс ықпалын жоятын немесе бәсеңдететін белгілі бір талаптар мен міндеттемелерді орындауымен байланыстырылуы мүмкін.

      Мұндай шарттар мен міндеттемелер, оның ішінде мүлікті басқару, пайдалану немесе оған иелік ету жөніндегі шектеулерге қатысты болуы мүмкін.

      4. Экономикалық шоғырлану монополияға қарсы органның экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы шешімі қабылданған күннен бастап бір жыл ішінде жүзеге асырылуға тиіс. Егер экономикалық шоғырлану белгіленген мерзімде жүзеге асырылмаса, экономикалық шоғырлануға қатысушылар экономикалық шоғырлануға рұқсат беру туралы жаңа өтінішхат береді.

      5. Монополияға қарсы орган өз бастамасы не мүдделі тұлғаның өтініші бойынша:

      1) егер шешім қабылданғаннан кейін үш жыл ішінде осы шешімді қабылдаудан бас тартылуға тиіс екендігіне негіз болатын мән-жайлар белгілі болған;

      2) егер шешім экономикалық шоғырлануды жүзеге асыру туралы өтінішхат берген тұлға ұсынған анық емес ақпарат негізінде қабылданса, бұл заңсыз шешім қабылдауға алып келген;

      3) экономикалық шоғырлануға қатысушылар монополияға қарсы органның шешіміне орай туындаған талаптар мен міндеттемелерді орындамаған жағдайларда, экономикалық шоғырлануға келісім беру немесе тыйым салу туралы шешімін қайта қарайды.

      6. Шешімді қайта қарау нәтижелері бойынша монополияға қарсы орган:

      1) шешімді өзгеріссіз қалдырады;

      2) шешімді өзгертеді;

      3) шешімнің күшін жояды;

      4) жаңа шешім қабылдайды.

      7. Егер монополияға қарсы орган шешімді қайта қарау нәтижелері бойынша экономикалық шоғырлануға берілген келісімнің күшін жою туралы шешім қабылдаса, нарық субъектісін, жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу, қайта тіркеу монополияға қарсы органның талап қоюы бойынша сот тәртібімен заңсыз деп танылады және күші жойылады.

      8. Монополияға қарсы органның бұрын қабылдаған шешімін өзгерте алатын қосымша ақпарат пен құжаттарды қарау үшін өтініш беруші осы Кодексте белгіленген тәртіппен өтінішхат береді.

      9. Монополияға қарсы органның экономикалық шоғырлануға арнап бұрын қабылданған шешімді қайта қарау жөніндегі шешімі монополияға қарсы органның актісімен ресімделеді және мұндай шешім қабылданған кезден бастап үш жұмыс күні ішінде мүдделі тұлғаға жіберіледі.

      10. Егер экономикалық шоғырлану бәсекелестікті шектеуге алып келсе, оған тыйым салынады.

      Ескерту. 208-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі).

209-бап. Монополияға қарсы органның жасалған экономикалық шоғырлану туралы хабарлама бойынша шешiм қабылдауы

      1. Егер жасалған экономикалық шоғырлану туралы хабарлама монополияға қарсы органға келiп түскеннен кейiн күнтiзбелiк отыз күн өткен соң монополияға қарсы орган хабарламаны жiберген тұлғаға мәмiленiң күшiн жою қажеттiгi туралы нұсқама жiбермеген жағдайда, экономикалық шоғырлану жүзеге асырылды деп есептеледі.

      2. Егер монополияға қарсы орган жасалған экономикалық шоғырлану туралы хабарламаны қарау кезiнде оны жасау бәсекелестiктi шектеуге немесе жоюға, оның iшiнде нарық субъектісінің үстем жағдайының пайда болуы немесе күшеюi жолымен шектеуге немесе жоюға әкеп соғатыны немесе әкеп соғуы мүмкiн екендiгiн анықтаса, монополияға қарсы орган мәміленің күшін жою қажеттілігі туралы күнтiзбелiк отыз күн iшiнде орындалуға тиiс нұсқама шығарады.

      3. Мәміленің күшін жою қажеттілігі туралы нұсқама орындалмаған жағдайда, монополияға қарсы орган нарық субъектiсiн монополияға қарсы органның осы нұсқамасын орындауға мәжбүрлеу туралы талап қоюмен сотқа жүгiнеді.

      Ескерту. 209-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).

210-бап. Экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы өтінішхатты қарауды тоқтату негіздері

      1. Экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы өтінішхатты қарау:

      1) өтініш берушілерден өтінішхатты кері қайтарып алу туралы хабарламалар келіп түскен;

      2) өтініш беруші ақпаратты монополияға қарсы орган айқындаған мерзімде бермеген, егер мұндай ақпараттың болмауы өтінішхатты қарауға кедергі келтірген;

      3) өтініш беруші өтінішхатты объективті түрде қарауға ықпал ететін анық емес ақпарат берген жағдайларда, тоқтатылуға жатады.

      2. Монополияға қарсы органның өтінішхатты қарауды тоқтату туралы шешімі монополияға қарсы органның актісімен ресімделеді және өтінішхат берген тұлғаға мұндай шешім қабылданған кезден бастап үш жұмыс күні ішінде жіберіледі.

      3. Өтінішхатты қарау тоқтатылғаннан кейін өтініш беруші монополияға қарсы органға экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы жаңа өтінішпен жүгінуге құқылы.

210-1-бап. Сенім білдірілген адам

      1. Монополияға қарсы органның экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы шешімінде көзделген талаптар мен міндеттемелердің орындалуына сараптамалық бағалау жүргізу үшін нарық субъектісі осы баптың талаптарына сәйкес айқындалатын сенім білдірілген адамды тартуға құқылы.

      2. Экономикалық шоғырланудың нысанасы болып табылатын мәселелер бойынша арнайы ғылыми немесе практикалық білімі бар адам сенім білдірілген адам болып табылады.

      3. Сенім білдірілген адам мен нарық субъектісі арасында монополияға қарсы орган бекітетін үлгілік нысан бойынша шарт жасалады.

      Сенім білдірілген адам монополияға қарсы органды шарт жасалғаны туралы ол күшіне енген күннен кейін күнтізбелік он күннен кешіктірмей хабардар етеді.

      4. Сенім білдірілген адам экономикалық шоғырлануға қатысушыларға қатысты тәуелсіз болуға тиіс.

      Мынадай:

      1) экономикалық шоғырлануға қатысушы болып табылатын не экономикалық шоғырлануға қатысушымен бір тұлғалар тобына кіретін;

      2) экономикалық шоғырлануға қатысушының бәсекелесі болып табылатын және (немесе) осындай тұлғамен бір тұлғалар тобына кіретін не экономикалық шоғырлануға қатысушының бәсекелесі болып табылатын тұлғамен бір тұлғалар тобына кіретін адам сенім білдірілген адам ретінде тартыла алмайды.

      5. Сенім білдірілген адам нарық субъектісінің экономикалық, мінез-құлықтық, ұйымдастырушылық, құрылымдық және өзге де, оның ішінде мыналарға:

      1) нарық субъектісінің бөлінуіне немесе оның құрамынан заңды тұлғаның бөлініп шығуына;

      2) нарық субъектісінің мүлікті, мүліктік және өзге де құқықтарды үшінші тұлғаларға өткізуіне, беруіне;

      3) мүдделер қақтығысын болғызбау үшін тұлғалар тобына кіретін нарық субъектілерін немесе нарық субъектісінің құрылымдық бөлімшелерін басқару функцияларын бөлуге;

      4) тауарларды өндіруге және (немесе) өткізуге, инвестицияларды бағыттауға, тауар нарығындағы мінез-құлықтың әлеуметтік, экономикалық және өзге де шарттарын орындауға;

      5) нарық субъектісінің тауарларына кемсітусіз қол жеткізуді қамтамасыз етуге;

      6) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтардың алдын алу жөніндегі шараларды қабылдауға қатысты талаптар мен міндеттемелерді орындауына сараптамалық баға береді.

      6. Сенім білдірілген адам монополияға қарсы органға нарық субъектісінің экономикалық шоғырлануға келісім беруі туралы монополияға қарсы органның шешімінде көзделген талаптар мен міндеттемелерді орындауы туралы сараптамалық қорытынды жібереді.

      7. Заңмен қорғалатын құпияны құрайтын мәліметтерді жария етпеу туралы жазбаша міндеттеме берілген жағдайда, сенім білдірілген адамның құпия ақпаратты және (немесе) коммерциялық құпияны құрайтын мәліметтерді қоса алғанда, тиісті нарық субъектісінің сенім білдірілген адамның өз функцияларын іске асыруы үшін қажетті электрондық және қағаз құжаттарға, автоматтандырылған дерекқорларға (ақпараттық жүйелерге), электрондық және басқа да ақпарат жеткізгіштеріне қол жеткізуіне құқығы бар.

      8. Сенім білдірілген адам өзінің арнайы білімінің шегінен тыс мәселелер бойынша, сондай-ақ өзіне ұсынылған материалдар мен мәліметтер сараптамалық қорытынды ұсыну үшін жеткіліксіз болған жағдайда, сараптамалық қорытынды ұсынудан бас тартуға құқылы.

      9. Көрінеу жалған сараптамалық қорытынды ұсынғаны үшін сенім білдірілген адам Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылықта болады.

      10. Монополияға қарсы орган сенім білдірілген адамдардың тізілімін монополияға қарсы орган айқындайтын тәртіппен жүргізеді.

      Сенім білдірілген адамдардың тізіліміне кәсіпкерлік субъектілерінің бірлестіктері ұсынатын кандидаттар енгізіледі.

      11. Сенім білдірілген адамның көрсететін қызметтеріне шартқа сәйкес нарық субъектісінің қаражаты есебінен ақы төленеді.

      Ескерту. 210-1-баппен толықтырылды – ҚР 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

211-бап. Табиғи монополия субъектісінің реттеліп көрсетілетін қызметтерге (тауарларға, жұмыстарға) жатпайтын қызметті жүзеге асыруы туралы монополияға қарсы органды хабардар ету тәртібі

      Ескерту. 211-бап алып тасталды - ҚР 03.04.2019 № 243-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

19-тарау. МОНОПОЛИЯҒА ҚАРСЫ ОРГАННЫҢ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ
ҚҰҚЫҚ ҚОРҒАУ ОРГАНДАРЫМЕН ЖӘНЕ БАСҚА МЕМЛЕКЕТТЕРДІҢ
МОНОПОЛИЯҒА ҚАРСЫ ОРГАНДАРЫМЕН ӨЗАРА ІС-ҚИМЫЛЫ

      Ескерту. 19-тарау алып тасталды - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

20-тарау. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БӘСЕКЕЛЕСТІКТІ ҚОРҒАУ
САЛАСЫНДАҒЫ ЗАҢНАМАСЫНЫҢ БҰЗЫЛУЫН АНЫҚТАУ

216-бап. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуын тергеп-тексеруді бастау үшін негіздер

      1. Монополияға қарсы орган өз өкілеттіктері шегінде Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуын тергеп-тексереді және тергеп-тексеру нәтижелері бойынша шешім қабылдайды.

      Тергеп-тексеру деп монополияға қарсы органның Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтың жасалғанын растайтын немесе жоққа шығаратын нақты деректерді осы Кодексте көзделген тәртіппен жинауға бағытталған іс-шаралары түсініледі.

      2. Монополияға қарсы органға Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуы туралы мәліметтердің келіп түсуі тергеп-тексеруді бастау үшін негіз болып табылады, олар:

      1) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуы немесе оның белгілері көрсетіле отырып, мемлекеттік органдардан келіп түскен материалдар;

      2) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылу белгілерін көрсететін жеке және (немесе) заңды тұлғаның өтініші;

      3) монополияға қарсы органның өз қызметін жүзеге асыруы кезінде нарық субъектісінің, мемлекеттік органдардың, жергілікті атқарушы органдардың әрекеттерінен Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылу белгілерін анықтауы;

      4) монополияға қарсы органға келіп түскен, Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылу белгілерінің бар екендігі туралы бұқаралық ақпарат құралдарының хабарлары;

      5) нарық субъектісінің, мемлекеттік, жергілікті атқарушы органдардың, мемлекет нарық субъектілерінің қызметін реттеу функцияларын берген ұйымның әрекеттерінде (әрекетсіздігінде) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзу белгілерінің бар екендігі туралы монополияға қарсы органның хабарламасын нарық субъектісінің, мемлекеттік органның, жергілікті атқарушы органның, мемлекет нарық субъектілерінің қызметін реттеу функцияларын берген ұйымның белгіленген мерзімде орындамауы болып табылады.

      3. Тергеп-тексерудiң басталуы тергеп-тексеруді жүргізу туралы бұйрықпен ресiмделедi.

      4. Әрекеттерінде картель белгілері қарастырылатын тергеп-тексеру объектілерін қоспағанда, тергеп-тексерудi жүргізу туралы бұйрықтың көшiрмесi қол қойылған күнiнен бастап үш жұмыс күнінен кешiктiрiлмей өтiнiш берушiге және тергеп-тексеру объектiсiне жiберiледi.

      Әрекеттерінде картель белгілері қарастырылатын тергеп-тексеру объектілеріне тергеп-тексерудi жүргізу туралы бұйрықтың көшiрмесi тергеп-тексеруді жүргізу кезінде тапсырылады.

      5. Тергеп-тексеруді жүргізу туралы бұйрыққа Қазақстан Республикасының Әкімшілік рәсімдік-процестік кодексінде белгіленген тәртіппен шағым жасау оның қолданылуын тоқтата тұрмайды.

      Ескерту. 216-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 28.10.2019 № 268-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

217-бап. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуын тергеп-тексеруге қатысатын тұлғалар

      1. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуын тергеп-тексеруге қатысатын тұлғалар:

      1) өтініш беруші – монополияға қарсы органға Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылғаны туралы мәліметтерді жіберген жеке немесе заңды тұлға;

      2) тергеп-тексеру объектісі - өздерінің әрекеттеріне қатысты тергеп-тексеру жүргізілетін жеке тұлға, заңды тұлға немесе дербес салық төлеуші болып табылатын (қаржы ұйымдарын қоспағанда) оның филиалы. Аталған тұлғалар тергеп-тексеру жүргізу туралы бұйрық шығарылған кезден бастап тергеп-тексеру объектісі деп танылады;

      3) мүдделі тұлғалар – Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуы туралы істі қарауға байланысты құқықтары мен заңды мүдделері қозғалатын жеке немесе заңды тұлғалар;

      4) монополияға қарсы органның лауазымды адамы – монополияға қарсы органның тергеп-тексеру жүргізуге уәкілеттік берілген қызметкері;

      5) куә – тергеп-тексеру үшін маңызы бар қандай да бір мән-жайлар өзіне белгілі болуы мүмкін кез келген жеке тұлға;

      6) сарапшы – арнайы ғылыми немесе практикалық білімі бар, іске мүдделі емес жеке тұлға болып табылады.

      2. Тергеп-тексеру жүргізу кезінде іске қатысатын тұлғалар өз құқықтары мен міндеттерін өзі немесе өкілі арқылы жүзеге асыруға құқылы.

      3. Егер тергеп-тексеру барысында тергеп-тексеру объектісінің емес, өзге тұлғаның әрекетінде (әрекетсіздігінде) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзу белгілері бар екендігі анықталса, монополияға қарсы орган мұндай тұлғаны осы Кодекстің 216-бабында көзделген тәртіппен тергеп-тексеру объектісі ретінде тартады.

      Ескерту. 217-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.06.2020 № 352-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

218-бап. Тергеп-тексеруді жүргізу

      1. Нарық субъектісінің, мемлекеттік органның, жергілікті атқарушы органның, мемлекет нарық субъектілерінің қызметін реттеу функцияларын берген ұйымның әрекеттерінде осы Кодекстің 216-бабының 2-тармағында көзделген мәліметтерді қарау шеңберінде белгіленетін, Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылық белгілерінің болуын көрсететін нақты деректер болған жағдайда, монополияға қарсы орган тергеп-тексеруді жүргізу туралы бұйрық шығарады.

      2. Монополияға қарсы орган:

      1) осы Кодекстің 169-бабының 3-тармағында, 170-бабының 1-тармағында көзделген белгілер болған кезде тергеп-тексеру жүргізілгенге дейін нарық субъектісінің үстем үлесін айқындау мақсатында тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-күйіне талдау жүргізеді;

      2) осы Кодекстің 174-бабында көзделген белгілер болған кезде, тергеп-тексеру жүргізілгенге дейін нарық субъектісінің үстем немесе монополиялық жағдайын анықтау мақсатында тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-күйіне талдау жүргізеді.

      Бұл ретте осы нарық субъектісіне қатысты монополияға қарсы ден қою шаралары оның нақты үстем болған кезеңіне қолданылады.

      3. Тергеп-тексеру жүргізу туралы бұйрықта:

      1) тергеп-тексеру объектісінің немесе объектілерінің атауы;

      2) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарға тергеп-тексеру жүргізу үшін негіздер;

      3) тергеп-тексеру объектісінің әрекеттерінде (әрекетсіздігінде) байқалатын Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылық белгілері;

      4) тергеп-тексерудің басталу және аяқталу датасы;

      4-1) тергеп-тексеру нысанасы;

      4-2) тексерілетін кезең;

      5) монополияға қарсы органның тергеп-тексеру жүргізуге уәкілеттік берілген лауазымды адамының тегі, аты және әкесінің аты (егер ол жеке басты куәландыратын құжатта көрсетілсе);

      6) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарды тергеп-тексеруге қатысатын адамдардың құқықтары қамтылуға тиіс.

      4. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарды тергеп-тексеру Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарға тергеп-тексеру жүргізу туралы бұйрық шығарылған күннен бастап үш айдан аспайтын мерзімде жүргізіледі. Монополияға қарсы орган тергеп-тексеру мерзімін ұзартуы мүмкін, бірақ ол екі айдан аспауға тиіс. Мерзімді ұзарту туралы бұйрық шығарылады, бұйрықтың көшірмесі ол шығарылған күннен бастап үш жұмыс күні ішінде өтініш беруші мен тергеп-тексеру объектісіне жіберіледі.

      5. Монополияға қарсы орган тергеп-тексеру басталғанға дейін тергеп-тексеру жүргізу туралы бұйрықты құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі уәкілетті органның аумақтық бөлімшесіне, оның ішінде электрондық нысанда ұсыну арқылы оны құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі уәкілетті органда тіркейді.

      6. Монополияға қарсы орган тергеп-тексеру барысында бірнеше тергеп-тексеруді біреуіне біріктіру туралы немесе бөліп алу және жеке тергеп-тексеру жүргізу туралы шешім қабылдай алады.

      7. Біріктірілген тергеп-тексеруді жүргізудің мерзімі уақыты бойынша бірінші тергеп-тексеруді жүргізу басталған күннен бастап есептеледі.

      Ескерту. 218-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.10.2019 № 268-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

219-бап. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуын тергеп-тексеру кезіндегі дәлелдемелер

      1. Тергеп-тексеруді дұрыс жүргізу үшін маңызы бар кез келген нақты деректер, оның ішінде:

      1) өтініш берушінің, тергеп-тексеру объектісінің, мүдделі тұлғалардың және куәлардың түсініктемелері;

      2) сарапшылардың қорытындылары;

      3) заттай дәлелдемелер;

      4) өзге де құжаттар (оның ішінде, компьютерлік ақпараты, фото және кино түсірілімдері, дыбыс-, аудио- және бейнежазбалар бар материалдар) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылу фактілерінің дәлелдемелері бола алады.

      2. Дәлелдемелерді жинауды монополияға қарсы органның лауазымды адамы жүзеге асырады.

      3. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуын тергеп-тексеруге қатысатын тұлғалар нақты деректер ұсынуға және олардың анықтығын дәлелдеуге құқылы.

220-бап. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуын тергеп-тексеруге қатысатын тұлғалардың құқықтары

      Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуын тергеп-тексеруге қатысатын тұлғалардың:

      1) нарықтың басқа субъектiлерiнiң құпия ақпараты және (немесе) коммерциялық құпиясы бар материалдарын қоспағанда, iстің материалдарымен танысуға, олардан үзiндi көшірмелер жасауға және көшiрмелерiн алуға;

      2) дәлелдемелер ұсынуға және оларды зерттеуге қатысуға;

      3) іске қатысатын басқа да адамдарға сұрақтар қоюға;

      4) сарапшылар тарту туралы өтінішхатпен шығуға;

      5) жазбаша немесе ауызша нысанда түсіндірмелер беруге, тергеп-тексеру барысында туындайтын барлық мәселелер бойынша өз дәйектерін келтіруге;

      6) тергеп-тексеруге қатысатын басқа да тұлғалардың өтінішхаттарымен танысуға, тергеп-тексеруге қатысатын басқа да тұлғалардың өтінішхаттарына, дәйектеріне қарсылық білдіруге құқығы бар.

      Тергеп-тексеру объектісі Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарды тергеп-тексеру нәтижелері бойынша қорытындының жобасын келісу комиссиясының қарауына шығару үшін монополияға қарсы органға өтініш жасауға құқылы.

      Ескерту. 220-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 352-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

221-бап. Монополияға қарсы органның лауазымды адамдарының тергеп-тексеруді жүргізу кезіндегі құқықтары

      Ескерту. 221-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді – ҚР 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      Монополияға қарсы органның лауазымды адамдарының тергеп-тексеруді жүргізу кезінде:

      1) тергеп-тексеру объектісінің аумағына және үй-жайларына кедергісіз кіруге;

      2) тергеп-тексеру нысанасына сәйкес тергеп-тексеру объектісінің автоматтандырылған дерекқорларына (ақпараттық жүйелеріне) және өзге де электрондық жеткізгіштеріне қол жеткізуге;

      3) тергеп-тексеру объектісінің қызметкерлерінен тергеп-тексеру нысанасына қатысы бар қажетті ақпаратты, құжаттарды немесе олардың көшірмелерін, тергеп-тексеру барысында туындаған мәселелер бойынша ауызша және жазбаша түрде түсініктемелерді монополияға қарсы орган белгілеген мерзімде сұратуға;

      4) тергеп-тексеруді жүргізу кезінде Қазақстан Республикасының басқа да мемлекеттік органдарының мамандарын және өзге де адамдарды сарапшылар ретінде тартуға;

      5) тергеп-тексеру нысанасына сәйкес тергеп-тексеру объектісінің үй-жайы мен аумағындағы заттарды, электрондық және қағаз құжаттарды және басқа да ақпарат жеткізгіштерді қарап-тексеруге;

      6) тергеп-тексеру нысанасына сәйкес тергеп-тексеру объектісінің дерекқорынан (ақпараттық жүйелерінен) және өзге де электрондық жеткізгіштерінен құжаттардың, ақпараттардың көшірмелерін түсіріп алуға;

      7) мыналарға:

      тергеп-тексеру объектісі қызметкерлерінің және тергеп-тексеру объектісінің аумағындағы өзге де адамдардың әрекеттерін (әрекетсіздігін);

      тергеп-тексеру объектісінің үй-жайлары мен аумақтарын;

      тергеп-тексеру объектісінің үй-жайындағы немесе аумағындағы мүлікті аудио-, фото- және бейнетіркеуді жүргізуге;

      8) сараптама үшін өнім үлгілерін іріктеуге құқығы бар.

      Сараптама үшін өнім үлгілерін іріктеу тәртібі осы Кодекстің 149-бабына сәйкес айқындалады.

      Монополияға қарсы органның лауазымды адамдарының осы бапта көзделген барлық құқығы жұмыс күндері жергілікті уақыт бойынша сағат 9.00-ден бастап 18.00 дейінгі аралықта және тергеп-тексеру нысанасына сәйкес жүзеге асырылады.

      Бұзушылықтардың жолын кесу қажет болған жағдайда, монополияға қарсы органның лауазымды адамдарының өкілеттіктерін іске асыру жұмыстан тыс уақытта (түнгі уақыт, демалыс немесе мереке күндері) жүргізілуі мүмкін.

      Монополияға қарсы органның лауазымды адамдарының осы бапта көзделген әрекеттеріне Қазақстан Республикасының Әкімшілік рәсімдік-процестік кодексінде белгіленген тәртіппен шағым жасау олардың орындалуын тоқтата тұрмайды.

      Ескерту. 221-бап жаңа редакцияда - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

222-бап. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуы туралы iстiтергеп-тексеруді тоқтата тұру және қайта бастау

      Ескерту. 222-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді – ҚР 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      1. Монополияға қарсы орган:

      1) монополияға қарсы орган, сот, қылмыстық қудалау органдары Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуын тергеп-тексеру үшiн маңызы бар басқа iстi қараған;

      2) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуына сол бір осы тергеп-тексеру объектiсiне қатысты басқа тергеп-тексеру жүргiзiлген;

      3) сараптама жүргiзiлген;

      4) егер Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарға тергеп-тексеру жүргізу кезінде белгілі бір тауар нарығында үлестің елу пайыздан асатынына қарамастан, тауар нарығындағы нарық субъектінің жағдайы үстем болып табылмайтындығы анықталатын болса, тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-күйіне талдау жүргізу қажет болған жағдайларда, Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарды тергеп-тексеруді тоқтата тұруға құқылы.

      1-1. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуын тергеп-тексеру:

      1) осы баптың 1-тармағының 1) тармақшасында көзделген жағдайларда – монополияға қарсы орган, қылмыстық қудалау органдары шешім қабылдаған, Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуын тергеп-тексеру үшін маңызы бар басқа іс бойынша сот актісі заңды күшіне енген күннен бастап;

      2) осы баптың 1-тармағының 2) тармақшасында көзделген жағдайда – осы тергеп-тексеру объектісіне қатысты Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарды басқа тергеп-тексеру аяқталған күннен бастап;

      3) осы баптың 1-тармағының 3) тармақшасында көзделген жағдайда – монополияға қарсы органға сарапшының қорытындысы ұсынылған күннен бастап;

      4) осы баптың 1-тармағының 4) тармақшасында көзделген жағдайларда – тауар нарығындағы бәсекелестіктің жай-күйін талдау аяқталған күннен бастап үш жұмыс күні ішінде қайта басталады.

      2. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуын тергеп-тексеру мерзiмi тергеп-тексерудi тоқтата тұрған кезде үзiледi және тергеп-тексеру қайта басталған кезден бастап жалғасады.

      3. Монополияға қарсы органның тергеп-тексеру жүргізуге уәкілеттік берілген лауазымды адамдары тергеп-тексеруді тоқтата тұру және қайта бастау, сондай-ақ сараптама тағайындау туралы ұйғарым шығарады. Сараптама тағайындау туралы ұйғарымның көшірмесі осындай ұйғарым шығарылған күннен бастап үш жұмыс күні ішінде сарапшыға және тергеп-тексеру объектісіне жіберіледі.

      Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарды тергеп-тексеруді тоқтата тұру, қайта бастау туралы ұйғарымның көшірмесі осындай ұйғарым шығарылған күннен бастап үш жұмыс күні ішінде тергеп-тексеру объектісіне жіберіледі.

      Ескерту. 222-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

223-бап. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуын тергеп-тексерудi тоқтату

      Монополияға қарсы орган:

      1) тергеп-тексеру объектiсiнiң әрекеттерiнде Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтар болмаған;

      2) тергеп-тексерудің жалғыз объектiсi – заңды тұлға таратылған;

      2-1) тергеп-тексерудің жалғыз объектісі - заңды тұлға филиалы есептік тіркеуден алынған;

      3) тергеп-тексерудің жалғыз объектiсi – жеке тұлға қайтыс болған;

      4) Қазақстан Республикасының Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы кодексінде белгiленген ескіру мерзiмi өтiп кеткен;

      5) монополияға қарсы орган қарайтын әрекеттерде (әрекетсiздiкте) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтың болуы немесе болмауы туралы түйіндер қамтылған, заңды күшiне енген сот актiсi болған жағдайда, Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуын тергеп-тексерудi тоқтатады.

      Ескерту. 223-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.06.2020 № 352-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

224-бап. Монополияға қарсы органның Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуын тергеп-тексеру нәтижелері бойынша шешімдері

      1. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарды тергеп-тексеру нәтижелері бойынша монополияға қарсы органның лауазымды адамы қорытынды әзірлейді, оның негізінде монополияға қарсы орган мынадай:

      1) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарды тергеп-тексеруді осы Кодекстің 223-бабында көзделген негіздер бойынша тоқтату;

      2) әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс қозғау және осы Кодекстің 226-бабы 1-тармағының 1) және 2) тармақшаларында белгіленген жағдайларда нұсқама шығару;

      3) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарды жою туралы нұсқама шығару;

      4) сотқа дейінгі тергеп-тексеру жүргізу үшін материалдарды құқық қорғау органдарына беру туралы шешімдердің бірін қабылдайды.

      1-1. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарды тергеп-тексеру нәтижелері бойынша қорытындының жобасы тергеп-тексеру объектісіне тергеп-тексеру аяқталғанға дейін кемінде күнтізбелік отыз күн бұрын мерзімде тапсырылады немесе хабарламасы бар хатпен жіберіледі.

      2. Тергеп-тексеру объектісі тергеп-тексеру аяқталғанға дейін кемінде күнтізбелік жиырма күн бұрын мерзімде өтініш жасаған жағдайда, монополияға қарсы органның лауазымды адамы (лауазымды адамдары) осындай өтінішті алған күннен бастап күнтізбелік жиырма бес күннен кешіктірмей, Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарды тергеп-тексеру нәтижелері бойынша қорытындының жобасын келісу комиссиясының қарауына шығарады.

      Келісу комиссиясы енгізілген қорытындының жобасын енгізілген күнінен бастап күнтізбелік бес күннен аспайтын мерзімде тергеп-тексеруге қатысатын адамдарды отырысқа шақыра отырып, оның толықтығы мен Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылық фактілерінің онда келтірілген дәлелдемелерінің сапасы тұрғысынан қарайды.

      Келісу комиссиясы қорытынды жобасын қарау нәтижелері бойынша өз ескертулері мен ұсынымдарын шығарады, олар хаттамамен ресімделеді және келісу комиссиясының отырысы өткен күннен бастап бес жұмыс күні ішінде лауазымды адамға (лауазымды адамдарға) жұмыс үшін жіберіледі.

      Келісу комиссиясының ескертулерімен және ұсынымдарымен келіспеген жағдайда, лауазымды адам (лауазымды адамдар) бес жұмыс күні ішінде уәжді қорытынды қалыптастырады, ол лауазымды адам (лауазымды адамдар) уәжді қорытындыны қалыптастырған күннен бастап бес жұмыс күнінен аспайтын мерзімде келісу комиссиясының қарауына жатады.

      2-1. Осы баптың 1-1 және 2-тармақтарында көрсетілген ережелер монополиялық жоғары (төмен) немесе монопсониялық төмен бағаларды белгілеу, ұстап тұру белгілері бойынша, сондай-ақ бағаларды (тарифтерді), жеңілдіктерді, үстемеақыларды (қосымша ақыларды) және (немесе) үстеме бағаларды белгілеу немесе ұстап тұру, сауда-саттықта бағаларды көтеру, төмендету немесе ұстап тұру бөлігінде картель белгілері бойынша Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарға тергеп-тексеруді жүргізу жағдайларында қолданылмайды.

      3. Монополияға қарсы органның лауазымды адамы (лауазымды адамдары) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуын тергеп-тексеру нәтижелері бойынша қорытындыға қол қойған күн тергеп-тексерудің аяқталуы деп есептеледі.

      4. Алып тасталды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      5. Тергеп-тексеру нәтижелерi бойынша қорытындыға қол қойылған күнінен бастап үш жұмыс күнiнен кешiктiрiлмей оның көшірмесі тергеп-тексеру объектiсiне табыс етіледі немесе хабарламасы бар хатпен жiберiледi. Өтiнiш берушiге қабылданған шешiм туралы нақ сол мерзiмде хабарланады.

      5-1. Алып тасталды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      6. Монополияға қарсы органның лауазымды адамы (лауазымды адамдары) тергеп-тексеру нәтижелері бойынша қорытындыға қол қойған (шешім қабылданған) күн әкімшілік құқық бұзушылықты жасау фактісі анықталған кез деп есептеледі.

      7. Алып тасталды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      Ескерту. 224-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 28.10.2019 № 268-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 351-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

21-тарау. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БӘСЕКЕЛЕСТІКТІ ҚОРҒАУ
САЛАСЫНДАҒЫ ЗАҢНАМАСЫН БҰЗУДЫҢ ЖОЛЫН КЕСУ ЖӘНЕ МОНОПОЛИЯҒА ҚАРСЫ ОРГАННЫҢ НҰСҚАМАЛАРЫН ҚАЙТА ҚАРАУ

225-бап. Монополиялық кірісті айқындау негіздері және тәртібі

      1. Осы Кодекспен шектелген монополиялық қызметті жүзеге асыру нәтижесінде нарық субъектісі алған кіріс монополиялық кіріс болып табылады.

      2. Нарық субъектісі монополиялық кірісті:

      1) нарық субъектілерінің бәсекелестікке қарсы келісім немесе келісілген әрекеттер жасауы;

      2) нарық субъектісінің өзінің үстем немесе монополиялық жағдайын теріс пайдалануы нәтижесінде алуы мүмкін.

      3. Монополиялық кіріс нарық субъектісінің осы баптың 2-тармағында көрсетілген әрекеттерді жүзеге асырған кезінен бастап нарық субъектісі осы әрекеттерді тоқтатқан кезге дейін айқындалады.

      4. Монополиялық кіріс:

      1) үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық субъектісі монополиялық жоғары бағаны қолдану кезінде алынған кіріс пен осы Кодекстің 175-бабының ережелеріне сәйкес айқындалған бағалар негізінде есептелген кіріс арасындағы айырма ретінде монополиялық жоғары бағаларды белгілеген кезде;

      2) үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық субъектісі үстем жағдайға ие нарық субъектісінің бәсекелестерді тауар нарығынан ығыстырып шығару есебінен өткізу көлемдерін ұлғайту нәтижесінде алған қосымша кірісі ретінде монополиялық төмен бағаны белгілеген кезде;

      3) монопсониялық жағдайға ие нарық субъектісі тауар өткізуші нарық субъектісінің осындай тауарды өндіру мен өткізуге қажетті шығыстар мен пайдасы негізінде айқындаған бағасы бойынша осы нарық субъектісінің тауарды сатып алу шығындары мен тауарларды монопсониялық төмен бағалар бойынша сатып алу кезінде қалыптасқан шығындары арасындағы айырма ретінде монопсониялық төмен бағаны белгілеген кезде;

      4) нарық субъектісі, тауарларды өндіруге және (немесе) өткізуге қажетті негізделген шығыстар мен іс жүзінде төленген салықтар шегерілгенде бәсекелестікке қарсы келісімдерді немесе келісілген әрекеттерді жасаған кезде осы әрекеттерден алынған бүкіл кіріс ретінде айқындалады.

      5. Монополиялық кірісті алып қою Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде белгіленген тәртіппен жүргізіледі.

226-бап. Монополияға қарсы ден қою шаралары

      1. Монополияға қарсы орган белгіленген өкілеттіктеріне сәйкес:

      1) нарық субъектілеріне:

      осы Кодекстің нормаларын бұзушылықтарды тоқтату және (немесе) олардың салдарларын жою;

      бастапқы жағдайды қалпына келтіру;

      осы Кодекске қайшы келетін шарттарды бұзу немесе өзгерту;

      экономикалық шоғырлануды реттеу кезінде мәмілелерді бұзу немесе оларды жарамсыз деп тану арқылы олардың күшін жою қажеттігі туралы орындалуы міндетті нұсқамалар беруге;

      2) мемлекеттік, жергілікті атқарушы органдарға, мемлекет нарық субъектілерінің қызметін реттеу функцияларын берген ұйымдарға өздері қабылдаған актілердің күшін жою немесе оларды өзгерту, бұзушылықтарды жою, сондай-ақ өздері жасасқан, осы Кодекске қайшы келетін келісімдер мен мәмілелерді бұзу, күшін жою немесе өзгерту және бәсекелестікті қамтамасыз етуге бағытталған әрекеттер жасау туралы орындалуға міндетті нұсқамалар беруге;

      3) бәсекелестікті қорғау және монополистік қызметті шектеу саласындағы әкімшілік құқық бұзушылық туралы істерді қарауға және Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде белгіленген тәртіппен әкімшілік жазалар қолдануға;

      4) сотқа талап қоюмен және өтініштермен жүгінуге, сондай-ақ соттар Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының қолданылуы мен бұзылуына байланысты істерді қараған кезде процестерге қатысуға құқылы.

      2. Осы Кодекстің нормалары бұзылған кезде нарық субъектілері, мемлекеттік органдар, жергілікті атқарушы органдар:

      1) монополияға қарсы органның нұсқамаларына сәйкес бұзушылықты тоқтатуға және оның салдарын жоюға, бастапқы жағдайды қалпына келтіруге, шартты бұзуға, нарықтың басқа субъектісімен шарт жасасуға немесе оған өзгерістер енгізуге, монополияға қарсы орган Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасына сәйкес келмейді деп таныған актінің күшін жоюға, нұсқамада көзделген өзге де әрекеттерді орындауға;

      2) келтірілген залалды Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес өтеуге;

      3) монополияға қарсы органның Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде белгіленген тәртіппен әкімшілік жаза қолдану туралы қаулысын орындауға міндетті.

      3. Нұсқама монополияға қарсы орган белгілеген ақылға қонымды мерзімде орындалуға жатады.

      Монополияға қарсы орган берілген нұсқамалардың орындалуын бақылауды жүзеге асырады.

      Нұсқама орындалмаған жағдайда, монополияға қарсы орган нарық субъектісін, мемлекеттік органды, жергілікті атқарушы органды монополияға қарсы органның нұсқамасын орындауға мәжбүрлеу туралы талап қоюмен сотқа жүгінуге құқылы.

      Ескерту. 226-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

227-бап. Нұсқаманы ресімдеуге қойылатын талаптар

      Нұсқама монополияға қарсы органның қатаң есептіліктегі бланкісінде ресімделеді және ол:

      1) өзіне (өздеріне) қатысты нұсқама жасалатын нарық субъектісінің және (немесе) мемлекеттік органның және (немесе) жергілікті атқарушы органның немесе олардың лауазымды адамдарының атауын;

      2) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзудың анықталған фактісінің (фактілерінің), сондай-ақ нарық субъектісі не мемлекеттік орган немесе жергілікті атқарушы орган немесе олардың лауазымды адамдары бұзған құқық нормаларының сипаттамасын;

      3) нарық субъектісі және (немесе) мемлекеттік орган және (немесе) жергілікті атқарушы орган немесе олардың лауазымды адамдары Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықты жою үшін жасауға тиіс (немесе оны (оларды) жасаудан тартынуға тиіс) әрекеттерді;

      4) нұсқаманың орындалу мерзімін;

      5) нұсқаманың орындалуы туралы ақпаратты беру мерзімін;

      6) нұсқамаға қол қоюға уәкілеттік берілген адамның қолтаңбасын;

      7) монополияға қарсы органның елтаңбалық мөрін қамтуға тиіс.

228-бап. Монополияға қарсы органның нұсқамаларын қайта қарау

      1. Монополияға қарсы орган нұсқаманы (өзінің немесе аумақтық бөлімшесінің нұсқамасын) өз бастамасы не мүдделі тұлғаның өтініші бойынша:

      1) егер елеулі мән-жайлар монополияға қарсы органға белгілі болмаған және белгілі болуы мүмкін болмаған, бұл заңсыз немесе негізсіз нұсқама шығаруға әкеп соққан;

      2) егер нұсқама анық емес ақпараттың негізінде шығарылып, бұл заңсыз немесе негізсіз нұсқама шығаруға әкеп соққан;

      3) егер нұсқама Қазақстан Республикасы заңнамасының нормалары бұзыла отырып шығарылған;

      4) нұсқамада жіберілген жаңылыс жазулар немесе анық арифметикалық қате түзетілген жағдайларда қайта қарай алады.

      Монополияға қарсы орган өз нұсқамасының орындалуын оны қайта қарау аяқталғанға дейін тоқтата тұра алады, бұл туралы іске қатысатын тұлғалар жазбаша хабардар етіледі.

      2. Қайта қарау нәтижелері бойынша монополияға қарсы орган:

      1) нұсқаманы өзгеріссіз қалдыруы;

      2) нұсқаманы өзгертуі;

      3) нұсқаманың күшін жоюы;

      4) жаңа нұсқама шығаруы мүмкін.

      3. Мүдделі тұлғаның өтініші бойынша нұсқама қайта қаралған кезде монополияға қарсы орган өтініш (шағым) берген тұлғаның немесе өтініш (шағым) мүддесіне орай берілген тұлғаның жағдайын нашарлатуға құқылы емес.

      Ескерту. 228-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).

229-бап. Монополияға қарсы органның аумақтық бөлімшелерінің нұсқамаларын тексеру

      Ескерту. 229-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).

      Монополияға қарсы органның аумақтық бөлімшелері қабылдаған нұсқамалар нарық субъектілерінің өтініштері немесе жоғары тұрған монополияға қарсы органның бастамасы бойынша тексерілуі мүмкін.

      Ескерту. 229-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).

230-бап. Монополияға қарсы органның нұсқамаларына шағым жасау

      1. Монополияға қарсы органның нұсқамаларына Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен сотқа шағым жасалуы мүмкін.

      2. Монополияға қарсы органға аумақтық бөлімшенің нұсқамаларына шағым жасау үшін:

      1) іс үшін маңызы бар мән-жайлардың толық анықталмауы;

      2) іс үшін маңызы бар және анықталған деп танылған мән-жайлардың дәлелденбеуі;

      3) шешімде жазылған түйіндердің істің мән-жайларына сәйкес келмеуі;

      4) Қазақстан Республикасы заңнамасы нормаларының бұзылуы немесе дұрыс қолданылмауы негіздер болып табылады.

      3. Нарық субъектісі монополияға қарсы органның аумақтық бөлімшесінің нұсқамасына ол нарық субъектісіне табыс етілген күннен бастап үш ай ішінде Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен шағым жасауы мүмкін.

      Ескерту. 230-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 351-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

231-бап. Үстем немесе монополиялық жағдайды теріс пайдаланған жағдайларда мәжбүрлеп бөлу немесе бөліп шығару

      1. Егер үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық субъектісі осы Кодекстің 174-бабында көзделген бұзушылықтар үшін күнтізбелік бір жыл ішінде екі рет әкімшілік жауаптылыққа тартылған және бәсекелестікті шектейтін әрекеттер жасауды жалғастырған жағдайда, монополияға қарсы орган бәсекелестікті дамыту мақсатында осы нарық субъектісін мәжбүрлеп бөлу немесе оның құрамынан құрылымдық бөлімшелері базасында бір немесе бірнеше заңды тұлғаны бөліп шығару туралы талап қоюмен сотқа жүгінуге құқылы.

      2. Сот, егер жиынтығында:

      1) құрылымдық бөлімшелердің технологиялық тұрғыдан негізделген өзара байланысы болмау;

      2) тиісті тауар нарығында қайта ұйымдастыру нәтижесінде құрылған заңды тұлғалардың дербес қызметі мүмкіндігінің бар болу шарттары орындалса, бәсекелестікті дамыту мақсатында мәжбүрлеп бөлу немесе бөліп шығару туралы шешім қабылдайды.

      3. Соттың мәжбүрлеп бөлу не бөліп шығару туралы шешімі меншік иесінің немесе оның уәкілетті органының көрсетілген шешімде көзделген талаптарды ескере отырып және көрсетілген шешімде айқындалған, бірақ алты айдан аспайтын мерзімде орындауына жатады.

      Ескерту. 231-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).

5-БӨЛІМ. ЖЕКЕ КӘСІПКЕРЛІКТІ МЕМЛЕКЕТТІК ҚОЛДАУДЫҢ НЕГІЗГІ
БАҒЫТТАРЫ МЕН ТҮРЛЕРІ
22-тарау. ШАҒЫН ЖӘНЕ ОРТА КӘСІПКЕРЛІКТІ МЕМЛЕКЕТТІК ҚОЛДАУ

232-бап. Шағын және орта кәсіпкерлікті мемлекеттiк қолдау түрлері

      Шағын және орта кәсiпкерлiктi мемлекеттiк қолдау осы Кодекстің 93-бабында көзделген шағын кәсiпкерлiктi мемлекеттiк қолдау түрлері бойынша мыналарды:

      шағын және орта кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң мемлекеттiк қаржылық, материалдық-техникалық және ақпараттық ресурстарды, сондай-ақ ғылыми-техникалық әзiрлемелер мен технологияларды пайдалануы үшiн жағдайлар жасауды;

      мемлекеттiк тiркеудiң және таратудың оңайлатылған тәртiбiн белгiлеудi;

      салық салудың оңтайлы режимiн белгiлеудi;

      шағын және орта кәсiпкерлiкке кредит беру бағдарламаларын қабылдауды;

      шағын және орта кәсiпкерлiктi қолдау және дамыту үшiн

      инвестицияларды, оның iшiнде шетелдiк инвестицияларды тарту және пайдалану жүйесiн жасауды;

      шағын және орта кәсіпкерлік субъектілеріне ағымдағы жылы осы тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді сатып алу үшін бөлінген жиынтық мәндегі жалпы көлемнің кемінде елу пайызы мөлшерінде белгіленетін шағын және орта кәсіпкерлік субъектілеріне сатып алуды жүргізу туралы ақпарат беруді;

      шағын және орта кәсіпкерлік субъектілеріне тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді мемлекеттік сатып алуға қатысу мәселелері бойынша консультация беруді;

      жұмыс iстеп тұрған шағын және орта кәсiпкерлiктi қолдау мен дамытудың оқу және зерттеу орталықтарын, консалтингтiк ұйымдар мен ақпараттық жүйелерiн дамыту және жаңаларын құру жолымен кадрлар даярлауды, қайта даярлауды және олардың бiлiктiлiгiн арттыруды ұйымдастыруды, сондай-ақ шағын және орта кәсіпкерлікті дамыту саласында тәжірибе алмасу бойынша халықаралық бағдарламалар мен жобаларды іске асыруды қоса алғанда, жүзеге асырылады.

      Ескерту. 232-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 26.12.2018 № 202-VI Заңымен (01.01.2019 бастап қолданысқа енгізіледі).

232-1-бап. Әлеуметтік кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау

      Әлеуметтік кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау осы Кодекстің 93-бабында көзделген жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау шараларынан және осы Кодекстің 232-бабында көзделген шағын және орта кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау шараларынан басқа, мынадай түрде жүзеге асырылады:

      1) әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілерін қолдау инфрақұрылымының болуын қамтамасыз ету;

      2) "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне (Салық кодексі) сәйкес салықтық жеңілдіктер беру;

      3) әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілеріне қаржылай қолдау көрсету (оның ішінде екінші деңгейдегі банктер беретін кредиттер бойынша сыйақы мөлшерлемесіне және мүлікті мүліктік жалдауға (жалға) ақы төлеуге субсидиялау беру шеңберінде);

      4) мемлекеттік мүлікті "Мемлекеттік мүлік туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес сатып алу құқығынсыз жеңілдікті шарттармен мүліктік жалдауға (жалға) беру;

      5) әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілеріне ақпараттық қолдау көрсету;

      6) әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілеріне консультациялық және әдістемелік қолдау көрсету, акселерациялық бағдарламалар арқылы дамыту (оның ішінде қаражат тарту, тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді сатып алуға қатысу мәселелері бойынша).

      Осы Кодекстің мақсаттары үшін акселерациялық бағдарламалар деп оқыту және сараптамалық қолдау арқылы әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілерін қарқынды дамыту және ілгерілету бағдарламалары түсініледі;

      7) өңіраралық ынтымақтастықты дамытуға, іскерлік әріптестерді іздестіруге жәрдемдесу (оның ішінде іскерлік іс-шаралар өткізу, сондай-ақ әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілерінің көрсетілген іс-шараларға қатысуын қамтамасыз ету арқылы);

      8) кәсіптік білім беру мен қосымша білім беруді ұйымдастыру;

      9) экономика салаларында әлеуметтік маңызы бар жобаларды ұйымдастыру және іске асыру үшін мемлекеттік гранттар беру.

      Ескерту. 232-1-баппен толықтырылды – ҚР 24.06.2021 № 52-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

233-бап. Бизнес-инкубаторлар

      1. Шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң қалыптасуы кезеңiнде өндiрiстiк үй-жайлар, жабдықтар беру, ұйымдастырушылық, құқықтық, қаржылық, консалтингтiк және ақпараттық қызметтер көрсету арқылы оларға қолдау көрсету үшiн құрылатын заңды тұлға бизнес-инкубатор болып табылады.

      2. Бизнес-инкубаторлар шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң қалыптасуына және дамуына жәрдем көрсету үшiн құрылады.

      Бизнес-инкубатордың мiндеттерi:

      1) бизнес-инкубаторға орналастыру үшiн шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiн iрiктеу;

      2) шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiне бiлiм беру, маркетингтiк, консалтингтiк және басқа да ұйымдастырушылық-басқарушылық қызметтер көрсету;

      3) шағын кәсіпкерлік субъектілерінің инновациялық қызметін мемлекеттік қолдау болып табылады.

      Ескерту. 233-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

234-бап. Шағын және орта кәсіпкерлік субъектiлерiн мүліктік қолдау

      1. Сауда-делдалдық қызметтi қоспағанда, өндiрiстiк қызметтi және қызметтер көрсету саласын ұйымдастыру үшiн шағын және орта кәсiпкерлiк субъектiлерiне бiр жылдан астам пайдаланылмаған мемлекеттiк меншiк объектiлерi сенiмгерлiк басқаруға немесе жалға берiлуi мүмкiн.

      Шағын және орта кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң жалдау немесе сенiмгерлiк басқару шартының талаптарын орындауын бақылауды республикалық және коммуналдық меншiкке иелік етуге уәкiлеттiк берілген тиiстi мемлекеттiк органдар жүзеге асырады.

      2. Сауда-делдалдық қызметтi жүзеге асыратын субъектілерді қоспағанда, өндiрiстiк қызметтi ұйымдастыру және халыққа қызметтер көрсету саласын дамыту үшiн жалға немесе сенiмгерлiк басқаруға берiлген мемлекеттiк меншiк объектiлерiн және олар алып жатқан жер учаскелерін шағын және орта кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң меншiгiне, олар көзделген шарттарды орындаған жағдайда, шарт жасасқан кезден бастап бiр жыл өткен соң мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган айқындайтын тәртiппен өтеусiз берілуі мүмкін.

23-тарау. АГРОӨНЕРКӘСІПТІК КЕШЕНДІ ЖӘНЕ АУЫЛДЫҚ ЖЕРЛЕРДЕГІ
КӘСІПКЕРЛІК ҚЫЗМЕТТІҢ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫНА ЖАТПАЙТЫН ТҮРЛЕРІН
МЕМЛЕКЕТТІК ҚОЛДАУ

235-бап. Агроөнеркәсiптiк кешендi дамытуды мемлекеттiк қолдау

      1. Ауыл шаруашылығы қызметін жүзеге асыратын жеке кәсіпкерлік субъектілерін мемлекеттiк қолдау:

      1) агроөнеркәсiптiк кешен және ауылдық аумақтар саласында кредит берудi дамыту;

      2) агроөнеркәсiптiк кешендi субсидиялау;

      3) ауыл шаруашылығы өнiмiн кепiлдендiрiлген сатып алу бағасы бойынша сатып алу;

      4) агроөнеркәсiптiк кешендi техникалық жарақтандыру;

      5) агроөнеркәсiптiк кешендi ақпараттық-маркетингтiк қамтамасыз ету;

      6) агроөнеркәсiптiк кешендi ғылыми, нормативтiк-әдiстемелiк қамтамасыз ету және ол үшiн кадрлар даярлау;

      7) ауылдық аумақтардың әлеуметтiк және инженерлiк инфрақұрылымын дамытуға инвестицияларды жүзеге асыру;

      8) негiзгi өндiрiстiк құралдарды – ауыл шаруашылығы техникасының паркiн, технологиялық жабдықтарды, ауыл шаруашылығының мал басын жаңартуға арналған жағдайларды ұстап тұратын қаржылық құралдарды қолдану;

      9) ауыл шаруашылығына инвестициялар тарту үшiн қажеттi жағдайлар жасау;

      10) өнiм экспортын қолдау;

      11) салалық ғылымды дамыту және агротехнологиялық бiлiмдi тарату;

      12) мемлекеттік қолдаудың өзге де нысандарын ұсыну арқылы жүргізіледі.

      2. Ауыл шаруашылығы қызметiн және ауылдық жердегі кәсіпкерлік қызметтің ауыл шаруашылығына жатпайтын түрлерін жүзеге асыратын жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiн мемлекеттiк қолдау республикалық және өңiрлiк деңгейлерде жүргiзiледi және Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес реттеледi.

      3. Ауыл шаруашылығы қызметiн жүзеге асыратын жеке кәсiпкерлiкке мемлекеттiк қолдау көрсетудiң мерзiмдерi, көлемi мен шаралары Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес белгiленедi.

236-бап. Агроөнеркәсiптiк кешен және ауылдық аумақтар саласында кредит беру

      1. Агроөнеркәсiптiк кешен және ауылдық аумақтар саласында кредит беру Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасына сәйкес бюджеттік кредит беру не мамандандырылған ұйымдардың жарғылық капиталын қалыптастыруға немесе ұлғайтуға қатысу арқылы жүзеге асырылады.

      2. Агроөнеркәсiптiк кешен және ауылдық аумақтар саласында кредит беру "Агроөнеркәсiптiк кешендi және ауылдық аумақтарды дамытуды мемлекеттiк реттеу туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген ережелер ескеріле отырып, мынадай бағыттар бойынша жүргiзiледi:

      1) ауыл шаруашылығы өндірісінің инфрақұрылымын қалыптастыру және дамыту;

      2) ауыл шаруашылығы техникасы мен технологиялық жабдықтардың, балық шаруашылығына арналған жабдықтардың және аулау құралдарының лизингі;

      3) агроөнеркәсiптiк кешенде кредит беруді жүзеге асыратын кредиттік серіктестіктерді ұйымдастыру және оларға кредит беру;

      4) ауылдық жердегi кәсiпкерлiк қызметтiң ауыл шаруашылығына жатпайтын түрлерiне кредит беру;

      5) aуыл шаруашылығы өнiмiн сатып aлу, өндiру, қайта өңдеу және өткiзу;

      6) жасанды түрде балық өсiру және балық өнiмiн қайта өңдеу;

      7) ауыл халқына микрокредит берудi ұйымдастыру.

237-бап. Агроөнеркәсiптiк кешендi субсидиялау

      1. Агроөнеркәсiптiк кешенді субсидиялау мынадай:

      1) агроөнеркәсiптiк кешен салаларын дамытуға бағытталған субсидиялаудың экономикалық тиiмдiлігі;

      2) өндiрiлетін өнiмнiң сапасын және бәсекеге қабілеттілігiн арттыру жағдайында агроөнеркәсiптiк кешен салаларының дамуын экономикалық ынталандыру ретiнде жүзеге асырылады.

      2. Агроөнеркәсiптiк кешендi субсидиялау агроөнеркәсiптiк кешенді дамыту саласындағы уәкілетті орган айқындайтын тәртiппен "Агроөнеркәсiптiк кешендi және ауылдық аумақтарды дамытуды мемлекеттiк реттеу туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген бағыттар бойынша жүзеге асырылады.

238-бап. Әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына бағаларды тұрақтандыру тетіктерін іске асыру

      1. Азық-түлік тауарларының нарығын тұрақтандыру мақсатында мемлекет әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына бағаларды тұрақтандыру тетіктерін іске асырады.

      2. Әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына бағаларды тұрақтандыру тетіктері әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына бағаларды тұрақтандыру тетіктерін іске асыру қағидаларына сәйкес іске асырылады.

      3. Әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына бағаларды тұрақтандыру тетіктерін іске асыратын мамандандырылған ұйымдардың тізбесін Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.

      Ескерту. 238-бап жаңа редакцияда - ҚР 02.04.2019 № 241-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

239-бап. Агроөнеркәсiптiк кешендi ақпараттық қамтамасыз ету

      1. Агроөнеркәсiптiк кешендi ақпараттық-маркетингтік қамтамасыз ету:

      1) агроөнеркәсіптiк кешеннiң ақпараттық-маркетингтiк жүйесiн ұйымдастыру;

      2) ақпараттық материалдарды бұқаралық ақпарат құралдарында жариялау және мамандандырылған жинақтар, журналдар, тақырыптық басылымдар басып шығару;

      3) қазiргi заманғы ақпараттық-коммуникациялық технологиялар мен ақпараттық жүйелерді құруға және дамытуға жәрдемдесу;

      4) көрме-жәрмеңкелер ұйымдастыру және отандық ауыл шаруашылығы тауарын өндiрушiлердің өнiмiне жарнамалық қолдау көрсету;

      5) оқыту семинарларын ұйымдастыру;

      6) агроөнеркәсіптік кешенді ғылыми, нормативтік-әдістемелік қамтамасыз ету және ол үшін кадрлар даярлау;

      7) аграрлық ғылымды дамыту және ғылыми әзірлемелерді өндіріске тарату арқылы жүзеге асырылады.

      2. Мамандандырылған ұйымдардың агроөнеркәсiптiк кешен субъектiлерiне өтеусiз негiзде ұсынуына жататын ақпарат пен көрсетілетін қызметтердiң тiзбесiн агроөнеркәсiптiк кешендi дамыту саласындағы уәкiлетті орган айқындайды.

240-бап. Агроөнеркәсіптік кешендегі сақтандыруды мемлекеттік қолдау

      Агроөнеркәсіптік кешендегі сақтандыруды мемлекеттік қолдау "Агроөнеркәсіптік кешенді және ауылдық аумақтарды дамытуды мемлекеттік реттеу туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

      Ескерту. 240-бап жаңа редакцияда - ҚР 28.10.2019 № 268-VI Заңымен (06.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі).

241-бап. Шаруа немесе фермер қожалықтарын мемлекеттiк қолдау

      1. Мемлекет отандық шаруа нарығын немесе фермерлік нарықты дамытуға және қорғауға жәрдемдеседі.

      2. Жұмыскерлерінің жылдық орташа саны елу адамнан аспайтын және орта есеппен алғанда жыл iшiндегi активтерiнiң жалпы құны алпыс мың еселенген есептiк көрсеткiштен аспайтын шаруа немесе фермер қожалықтары:

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      1) тармақшаның қолданысқа енгізілу тәртібін ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексінің 324-бабының 14-тармағынан қараңыз.

      1) Қазақстан Республикасының табиғи монополиялар туралы заңнамасын қолдана отырып, электр энергиясы, жылумен, сумен жабдықтау және кәріз бойынша қосылатын қуат үшiн ақы төлеуден Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртiппен және шарттарда босатылады;

      2) мемлекет қатысатын екiншi деңгейдегi банктерде ақы төлемей шоттар ашады;

      3) оңайлатылған тәртiппен бухгалтерлiк есеп жүргізедi және қаржылық есептілікті жасайды;

      4) алып тасталды - ҚР 28.10.2019 № 268-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      5) шағын кәсiпкерлiктi мемлекеттiк қаржылық қолдау шеңберiнде мемлекеттiк бюджеттегі тиiстi жылға арналған қаражат шегінде жеңiлдiктi шарттарда ақпараттық көрсетілетін қызметтер (құралдар), сондай-ақ ғылыми-техникалық әзірлемелер мен технологияларды алады;

      6) шағын кәсiпкерлiктi қолдау үшiн көзделген қаражат есебiнен кадрлар даярлауды, қайта даярлауды және олардың бiлiктiлiгiн арттыруды жүргiзедi.

      3. Шаруа немесе фермер қожалықтары "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне (Салық кодексi) сәйкес жекелеген салық түрлерiн есептеу мен төлеудiң оңайлатылған не жалпыға белгiленген тәртiбiн қолдануға құқылы.

      4. Ауыл шаруашылығы өндiрiсiне инвестицияларды жүзеге асыратын және арнаулы салық режимiн пайдаланбайтын Қазақстан Республикасының заңды тұлғаларына осы Кодексте көзделген тәртiппен және шарттарда инвестициялық преференциялар берiлуi мүмкiн.

      Ескерту. 241-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.10.2019 № 268-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

23-1-тарау. Инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау

      Ескерту. 23-1-тараумен толықтырылды – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

241-1-бап. Инновациялық қызмет ұғымы және оның мазмұны

      1. Инновациялық қызмет деп инновацияларды жасауға бағытталған қызмет (зияткерлік, шығармашылық, ғылыми, ғылыми-техникалық, технологиялық, өнеркәсіптік-инновациялық, ақпараттық-коммуникациялық, ұйымдастырушылық, қаржылық және (немесе) коммерциялық қызметті қоса алғанда) түсініледі.

      Инновациялық қызмет инновациялық қызметтің нарықтық перспективаларының белгісіздігімен және салынған қаржылық және өзге де ресурстардың ықтимал ысыраптарымен сипатталатын жоғары кәсіпкерлік тәуекелдің болуы мүмкіндігін білдіреді.

      2. Инновациялық қызмет шеңберінде жүзеге асырылатын және жаңа немесе жетілдірілген өнімді немесе процесті жасауға және (немесе) енгізуге және оны тұтынушыға дейін жеткізуге бағытталған, белгілі бір уақыт мерзімі ішінде іске асырылатын іс-шаралар кешені инновациялық жоба болып табылады.

      2-1. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілері іске асыратын, ғылымды қамтитын өнімдерді (тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) жасауға бағытталған үйлестірілген ғылыми, ғылыми-техникалық жұмыстар кешені толық ғылыми цикл жобасы болып табылады.

      3. Бәсекеге қабілеттілікті және алдыңғы өнімдерге немесе процестерге қарағанда салыстырмалы артықшылықты қамтамасыз ететін, әлеуетті пайдаланушыларға қолжетімді болған өнім (тауар, жұмыс немесе көрсетілетін қызмет) немесе пайдалануға берілген процесс түріндегі инновациялық қызметтің жаңа немесе жетілдірілген нәтижесі инновация болып табылады.

      4. Инновациялық жобаларды іске асыратын жеке, заңды тұлғалар, жай серіктестіктер инновациялық қызмет субъектілері болып табылады.

      5. Тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер, процестер мен технологиялар жаңа немесе жетілдірілген деп есептелуі мүмкін болатындай, оларда жүзеге асырылуы мүмкін жаңалықтардың барлық түрлері инновациялық қызметтің объектісі болып табылады.

      Ескерту. 241-1-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 01.07.2024 № 104-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

241-2-бап. Инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау мақсаты, міндеттері мен негіздері

      1. Инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау мақсаты ұлттық экономиканың бәсекеге қабілеттілігін арттыру үшін жаңа немесе едәуір жақсартылған өнімді (тауарды, жұмысты немесе көрсетілетін қызметті), технологияны немесе процесті, маркетингтің жаңа әдісін немесе іскерлік практикадағы жаңа ұйымдастыру әдісін қолданысқа енгізу, жұмыс орындарын немесе сыртқы байланыстарды ұйымдастыру үшін қолайлы жағдайлар жасау болып табылады.

      2. Инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау міндеттері мыналар болып табылады:

      1) таланттарды анықтау, тәрбиелеу, тарту және ұстап қалу әрі ғылыми, инженерлік және кәсіпкерлік кадрлардың кәсіби өсуі үшін қолайлы жағдайлар жасау;

      2) жоғары технологиялық салаларды дамыту, экономиканың технологиялық күрделілігін арттыру, экономика мен қоғамның инновацияларды қабылдау қабілетін арттыру есебінен ұлттық экономиканың базалық салаларын технологиялық жаңғырту және оны әртараптандыру үшін қолайлы жағдайлар жасау;

      3) инновациялық қызметті қолдау, инновацияларды тиімді енгізу, жоғары технологиялық өндірістерді, корпоративтік инновацияларды дамыту және технологиялар трансферті;

      4) стартап-инфрақұрылымы мен венчурлік инвестициялау мәдениетінің дамуы үшін жағдайлар жасау;

      5) инновацияларға деген сұранысты ынталандыру;

      6) инновациялық қызмет субъектілеріне технологияларды, ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруда, ғылымды қажетсінетін бизнесті, оның ішінде толық ғылыми цикл жобаларын дамыту үшін жағдайлар жасауда жәрдем көрсету;

      7) инновациялық қызмет субъектілеріне инновациялық қызмет саласындағы халықаралық ынтымақтастықта, оның ішінде инновациялық қызмет үшін жоғары білікті кадрлар даярлау саласындағы ынтымақтастықта жәрдем көрсету;

      8) инновациялық қызмет субъектілеріне еңбек өнімділігін арттыруда және инновациялық кластерлерді дамытуда жәрдем көрсету;

      9) мемлекеттік технологиялық саясатты іске асыру және ғылымды дамыту үшін қолайлы жағдайлар жасау.

      3. Инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау мыналарға негізделеді:

      1) осы Кодекске сәйкес инновациялық қызмет субъектілеріне мемлекеттік қолдау алуға тең қол жеткізуді қамтамасыз ету;

      2) инновациялық қызметті мемлекеттік қолдаудың ұсынылатын шараларының жариялылығы, атаулылығы және транспаренттілігі;

      3) мемлекет пен инновациялық қызмет субъектілері мүдделерінің теңгерімділігін қамтамасыз ету;

      4) инновациялық қызмет субъектілері инновациялық жобаларының жеке ерекшеліктерін ескере отырып, оларды табысты іске асыру мақсатында мемлекеттік қолдау шараларын оңтайландыру;

      5) мемлекет пен инновациялық қызмет субъектілерінің тұрақты өзара іс-қимыл жасауын қамтамасыз ететін кешенділік пен жүйелілік;

      6) ғылым, технологиялар және инновациялар саласында тиімді коммуникациялар жүйесін қалыптастыру есебінен инновациялық қызметтің өмірлік циклінің барлық сатыларында мемлекеттік қолдау көрсету.

      Ескерту. 241-2-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 01.07.2024 № 104-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

241-3-бап. Инновациялық қызметті мемлекеттік қолдауға қатысатын инновациялық жүйе субъектілері

      1. Инновациялық қызметті мемлекеттік қолдауға қатысатын инновациялық жүйе субъектілеріне инновациялық даму саласындағы ұлттық даму институты және дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан көп пайызы тікелей не жанама түрде мемлекетке тиесілі, инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау шараларын іске асыруға уәкілеттік берілген өзге де заңды тұлғалар жатады.

      2. Инновациялық қызметті мемлекеттік қолдауға қатысатын инновациялық жүйе субъектілері:

      1) технологиялық болжамдауды жүргізуде, мемлекеттік технологиялық саясатты іске асыруда және инновациялық инфрақұрылымды дамытуда әдіснамалық және консультациялық қолдау көрсетеді;

      2) инновацияларды дамыту саласында ақпараттық-талдамалық және консультациялық қызметтер көрсетеді;

      3) инновациялық қызмет субъектілерінің жарғылық капиталдарына қатысу, шетелдік қатысатын заңды тұлғаларды құру, инвестициялық және венчурлік қорларды құру немесе оларға қатысу арқылы және Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де тәсілдермен инновациялық жобаларға инвестицияларды жүзеге асырады;

      4) технологиялық тұғырнамаларды, технологияларды коммерцияландыру орталықтарын, технологиялық парктерді, бизнес-инкубаторларды, акселераторларды, технологиялар трансфертінің халықаралық орталықтарын, технологиялық даму орталықтары нысанындағы бірлескен кәсіпорындарды құруға, басқаруға және үйлестіруге қатысады;

      5) экономиканың басым секторларының технологиялық дамуын ынталандыру үшін ақпараттық, білім беру және қаржы ресурстарын тарту мақсатында халықаралық ұйымдармен ынтымақтастық жасайды;

      6) іске асырылатын инновациялық жобалар, енгізілген технологиялар, технологиялық болжамдау бойынша жүргізілген талдамалық зерттеулердің нәтижелері туралы ақпаратқа қол жеткізуді қамтамасыз етеді;

      7) бизнес-инкубациялау, стартаптарды акселерациялау, технологияларды коммерцияландыру және технологиялар трансферті, инновациялық қызмет субъектілерінің кадрлық, басқарушылық және өндірістік әлеуетін күшейту бойынша мемлекеттік қолдау тетіктерін іске асыруға қатысады;

      8) мемлекеттік органдарға инновациялық қызмет мәселелері бойынша сараптамалық қорытындылар және (немесе) ұсынымдар береді;

      9) инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы уәкілетті органға инновациялық гранттар беру бойынша қызметтер көрсетеді;

      10) инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы уәкілетті органға мемлекеттік технологиялық саясатты іске асыру бойынша қызметтер көрсетеді;

      11) тәуекелмен инвестициялаудың инвестициялық қорларын, венчурлік қорларды және венчурлік қаржыландыруды дамытуға жәрдем көрсетеді;

      12) маркетингтік және өзге іс-шараларды өткізу, әлеуетті инвесторларды іздестіру бойынша инновациялық қызмет субъектілеріне акселерациялау, бизнес-инкубациялау қызметтерін ұсынады;

      13) инновацияларды ақпараттық-насихаттық қолдауға, оның ішінде инноваторлар, рационализаторлар мен өнертапқыштар арасында конкурстар өткізуді ұйымдастыру арқылы қатысады;

      14) қайырымдылық ұйымдарына, эндаумент-қорларға инновациялық жобаларға сараптама, мониторинг жүргізу жөнінде қызметтер көрсете алады;

      15) инновациялық жүйенің тиімділігіне тәуелсіз талдау жүргізу үшін инновациялар мен технологияларды дамыту жөніндегі шараларды іске асыру туралы инновациялық обсерваторияға жыл сайынғы ақпаратты береді.

      Ескерту. 241-3-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 14.07.2022 № 141-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 21.05.2024 № 86-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

241-4-бап. Мемлекеттік технологиялық саясат

      1. Мемлекеттік технологиялық саясат ұлттық экономиканың, оның секторлары мен жеке кәсіпкерлік субъектілерінің технологиялық даму деңгейін арттыру мақсатында, технологиялық тұғырнамаларды, технологиялық құзыреттердің салалық орталықтарын құруды, нысаналы технологиялық бағдарламаларды іске асыруды қоса алғанда, мемлекет және (немесе) инновациялық қызмет субъектілері жүзеге асыратын, технологиялық басымдықтарды айқындауға, инфрақұрылымды және оларды іске асыру жөніндегі құзыреттерді дамытуға бағытталған экономикалық, ұйымдастырушылық және құқықтық шаралар жүйесін білдіреді.

      2. Мемлекеттік технологиялық саясатты қалыптастыру және іске асыру мақсатында Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі басқаратын консультативтік-кеңесші орган болып табылатын Технологиялық саясат жөніндегі кеңес жұмыс істейді.

      Технологиялық саясат жөніндегі кеңестің негізгі міндеттері мыналар болып табылады:

      1) технологиялық даму басымдықтарын және мемлекеттік технологиялық саясаттың негізгі бағыттарын айқындау;

      2) мемлекеттік органдар үшін елдің инновациялық және технологиялық даму мәселелері бойынша ұсынымдар әзірлеу;

      3) инновациялық жүйені және инновациялық қызметті мемлекеттік қолдауға қатысатын инновациялық жүйе субъектілерінің қызметін жетілдіру жөніндегі ұсыныстарды келісу;

      4) әзірленетін мемлекеттік технологиялық саясатты салалық бағыттар бойынша қарау;

      5) мемлекеттік органдардың технологиялық құзыреттердің салалық орталықтарын, нысаналы технологиялық бағдарламаларды айқындау және салаларда технологиялық тұғырнамаларды ұйымдастыру бойынша бастамаларын қарау.

241-5-бап. Мемлекеттік технологиялық саясатты қалыптастыру мен іске асыру және ғылымды дамыту құралдары

      Ескерту. 241-5-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді – ҚР 01.07.2024 № 104-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      1. Мемлекеттік технологиялық саясатты қалыптастыру мен іске асыру және ғылымды дамыту үшін технологиялық тұғырнамалар құрылады.

      Технологиялық тұғырнама өзара байланысты және өзара толықтыратын білім беру, ғылыми және өнеркәсіптік-инновациялық инфрақұрылым элементтерінен, технологияларды генерациялау мен жетілдірудің, кадрлар даярлаудың, инновациялық жобаларды іске асырудың үздіксіз процесін қамтамасыз ету үшін қажетті ғылыми, ғылыми-техникалық, инновациялық және өнеркәсіптік қызмет субъектілерінен тұратын кешен болып табылады.

      2. Тиісті саланың немесе технологиялық бағыттың мемлекеттік технологиялық саясатын тұжырымдау және ғылымын дамыту және оның сабақтастығын қамтамасыз ету мақсатында мемлекеттік органдар технологиялық құзыреттердің салалық орталықтарын айқындайды.

      Тиісті саланы технологиялық болжамдауды жүзеге асыру, нысаналы технологиялық бағдарламаны әзірлеу мен іске асыруға жәрдемдесу, жеделдетілген технологиялық даму үшін әлемдік технологиялық трендтерді, ғылыми жетістіктерді мониторингтеу, ағымдағы жағдайлар мен бәсекелестік артықшылықтарды, сондай-ақ жеке кәсіпкерлік субъектілерінің қажеттілігі мен мүдделілігін айқындау, тиісті саланың кәсіпкерлік субъектілері арасында инновациялық қызметтің үздік практикалары мен тәжірибесін таратуға жәрдемдесу, Қазақстан Республикасына шетелдік инвестицияларды тарту мақсатында халықаралық ынтымақтастықты жүзеге асыру технологиялық құзыреттердің салалық орталықтарының негізгі міндеттері болып табылады.

      Технологиялық құзыреттердің салалық орталықтарына қойылатын өзге де өлшемшарттар технологиялық болжамдауды жүзеге асыру, технологиялық құзыреттердің салалық орталықтарының жұмыс істеуі, технологиялық тұғырнамаларды ұйымдастыру және нысаналы технологиялық бағдарламаларды әзірлеу әдістемесі мен өлшемшарттарына сәйкес айқындалады.

      3. Технологиялық саясатты қалыптастыру және ғылымды дамыту үшін технологиялық болжамдау жүргізіледі.

      Технологиялық болжамдау деп игерілуі мемлекеттің орнықты инновациялық дамуы үшін қажетті шарт болып табылатын негізгі (басым) технологияларды анықтауға бағытталған талдамалық зерттеулер кешені түсініледі.

      Технологиялық болжамдау шетелдік және отандық сарапшыларды тарту, сауалнамалар мен талдамалық зерттеулер жүргізу, алынған деректерді жинақтап қорыту және ұсынымдарды қалыптастыру арқылы технологиялық тұғырнамалармен өзара іс-қимыл жасау кезінде тиісті салалардағы технологиялық құзыреттердің салалық орталықтарының қатысуымен жүргізіледі.

      Технологиялық болжамдау қорытындылары мемлекеттік технологиялық саясатты қалыптастыру және ғылымды дамыту, инновациялық гранттар берудің басым бағыттарын айқындау кезінде ескеріледі.

      4. Технологиялық саясатты іске асыру және ғылымды дамыту үшін технологиялық құзыреттердің салалық орталықтары тиісті мемлекеттік органдар бекітетін нысаналы технологиялық бағдарламаларды әзірлейді.

      Нысаналы технологиялық бағдарлама деп негізгі (басым) технологияларды дамыту және мемлекеттің, кәсіпкерлік субъектілері мен ғылымның өзара іс-қимылына негізделген саланың (салалардың) технологиялық міндеттерін шешу жөніндегі шаралар кешені түсініледі.

      Нысаналы технологиялық бағдарламалар шеңберінде іске асырылатын инновациялық жобалардың инновациялық гранттар мен инновациялық қызметті мемлекеттік қолдаудың басқа да шараларын беру кезінде басым артықшылығы болады.

      Мемлекеттік органдар өз құзыреті шегінде, оның ішінде шетелдік инвестициялар тарту арқылы нысаналы технологиялық бағдарламаны іске асыруға қатысады.

      5. Технологиялық болжамдау және нысаналы технологиялық бағдарламаларды әзірлеу технологиялық болжамдауды жүзеге асыру, технологиялық құзыреттердің салалық орталықтарының жұмыс істеуі, технологиялық тұғырнамаларды ұйымдастыру және нысаналы технологиялық бағдарламаларды әзірлеу әдістемесі мен өлшемшарттарына сәйкес жүзеге асырылады.

      Ескерту. 241-5-бапқа өзгерістер енгізілді – ҚР 21.05.2024 № 86-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 01.07.2024 № 104-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

241-6-бап. Инновациялық белсенділікті ынталандыру және инновациялық жүйені талдау құралдары

      1. Инновацияларды ақпараттық-насихаттық қолдау және білімді тарату, оның ішінде технологияларды коммерцияландыру арқылы тарату инновациялық белсенділікті ынталандыру құралдары болып табылады.

      Технологияларды коммерцияландыруға жәрдемдесу (қолдау) мыналар арқылы жүзеге асырылады:

      1) технологиялық кәсіпкерлік саласындағы құзыреттерді қалыптастыруға және дамытуға бағытталған іс-шараларды ұйымдастыру және (немесе) өткізу;

      2) технологияларды іздестіру, оларды сәйкестендіру жүйесін қалыптастыру және дамыту және оларды нарыққа ілгерілетуге жәрдем көрсету;

      3) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де тәсілдер.

      2. Мемлекеттік органдар, жергілікті атқарушы органдар, инновациялық даму саласындағы ұлттық даму институты және инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау шараларын іске асыруға, технологиялық саясаттар мен нысаналы технологиялық бағдарламаларды іске асыруға уәкілеттік берілген өзге де заңды тұлғалар жүзеге асыратын инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау шараларының іске асырылу тиімділігін бағалау инновациялық жүйені талдау құралы болып табылады.

      Ұсынымдар әзірлей отырып, оның ішінде ақпараттық жүйе арқылы инновациялық жүйенің тиімділігін тәуелсіз талдауды Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын инновациялық обсерватория жүзеге асырады.

      Ұлттық холдингтер, ұлттық даму институттары және жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау шараларын іске асыруға уәкілетті өзге де ұйымдар инновациялық жүйенің тиімділігіне тәуелсіз талдау жүргізу үшін инновациялар мен технологияларды дамыту жөніндегі шараларды іске асыру туралы инновациялық обсерваторияға жыл сайынғы ақпаратты береді.

      Инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау шараларының іске асырылу тиімділігін бағалау әдістемесін инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      Инновациялық гранттар беру бойынша инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау шараларының іске асырылу тиімділігін бағалау инновациялық қызметтің нарықтық перспективаларының белгісіздігімен және салынған қаржылық және өзге де ресурстардың ықтимал ысыраптарымен сипатталатын жоғары кәсіпкерлік тәуекел сияқты инновациялық қызметтің ерекшеліктері ескеріле отырып жүзеге асырылады.

      Ескерту. 241-6-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 21.05.2024 № 86-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

241-7-бап. Инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау шаралары

      1. Инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау шаралары Қазақстан Республикасының заңдарында айқындалған ерекшеліктер ескеріле отырып, осы Кодексте айқындалады.

      2. Инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау шараларына мыналар жатады:

      1) венчурлік қорларды қоса қаржыландыру;

      2) инновациялық гранттар беру.

      3. Инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау осы Кодекске, "Өнеркәсіптік саясат туралы" Қазақстан Республикасының Заңына және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамасына сәйкес айқындалады.

241-8-бап. Венчурлік қорлар мен жекеменшік венчурлік инвесторларды қоса қаржыландыру

      1. Венчурлік қорлар мен жекеменшік венчурлік инвесторларды қоса қаржыландыруды инновациялық қызметті мемлекеттік қолдауға қатысатын инновациялық жүйе субъектілері жүзеге асырады.

      2. Венчурлік қаржыландыру деп инновациялық қызметті ғана жүзеге асыратын тұлғалардың жарғылық капиталдарына инвестицияларды жүзеге асыру, олар шығарған қаржы құралдарын сатып алу немесе оларға ақшалай қарыздарды беру арқылы оларды қаржыландыруға байланысты қызмет түсініледі.

      3. Стартап-компанияларды венчурлік қаржыландыруды жүзеге асыратын және оларға өз қалауы бойынша сараптамалық қолдауды қамтамасыз ететін жеке тұлға жекеменшік венчурлік инвестор болып табылады.

241-9-бап. Инновациялық гранттар беру

      1. Инновациялық грант деп инновациялық гранттар берудің басым бағыттары шеңберінде инновациялық қызмет субъектілеріне олардың инновациялық жобаларын іске асыру үшін өтеусіз негізде берілетін бюджет қаражаты түсініледі.

      Инновациялық гранттар беруді инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы уәкілетті орган инновациялық даму саласындағы ұлттық даму институтын тарта отырып жүзеге асырады.

      Инновациялық гранттар беруге арналған конкурс жеке кәсіпкерлікті қолдау инфрақұрылымымен және (немесе) инновациялық қызметті мемлекеттік қолдауға қатысатын инновациялық жүйе субъектілерімен бірлесе отырып, жекелеген басым бағыттар бойынша өткізілуі мүмкін.

      2. Инновациялық гранттар инновациялық қызмет субъектілеріне инновациялық жобаларды іске асыруды қоса қаржыландыру арқылы беріледі.

      3. Инновациялық гранттар мыналарға:

      1) технологияларды коммерцияландыруға;

      2) жұмыс істеп тұрған кәсіпорындарды технологиялық дамытуға;

      3) салаларды технологиялық дамытуға беріледі.

      4. Инновациялық гранттар беру кезінде инновациялық гранттар беру қағидаларына сәйкес сараптама жүргізіледі.

      Инновациялық гранттар беру қағидаларында инновациялық гранттар беру кезінде қойылатын өлшемшарттар белгіленеді.

      5. Инновациялық даму саласындағы ұлттық даму институты инновациялық гранттар берілген инновациялық жобалар бойынша жоспарланған мақсаттарға қол жеткізуді талдау мақсатында берілген инновациялық гранттарға мониторинг жүргізеді.

      6. Инновациялық даму саласындағы ұлттық даму институты инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы уәкілетті орган мен инновациялық даму саласындағы ұлттық даму институты арасында жасалатын шарт негізінде инновациялық гранттар беруге бөлінген қаражатты басқаруды жүзеге асыру үшін Қазақстан Республикасының резиденті екінші деңгейдегі банкте ағымдағы шот ашады.

      Қаржы жылының соңына есептелетін ағымдағы шоттағы қаражат қалдықтары инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы уәкілетті органға және тиісінше мемлекеттік бюджетке қайтарылуға жатпайды, келесі қаржы жылында инновациялық гранттар беруге жұмсалады. Инновациялық гранттар беруге арналған ақшаның жалпы көлемі барлық инновациялық гранттар арасында бөлінеді.

241-10-бап. Инновациялық жобаларды сынамалауға арналған эксперименттік режим

      1. Айрықша нормативтік құқықтық реттеуді белгілеуді талап ететін инновациялық жобаларды сынамалау мақсатында эксперименттік режим енгізілуі мүмкін.

      Инновациялық жобаларды сынамалауға арналған эксперименттік режим "Құқықтық актілер туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген пилоттық жобалар үшін қолданылатын талаптарға сәйкес енгізіледі.

      2. Инновациялық жобаларды сынамалауға арналған эксперименттік режим белгілі бір мерзімге және эксперименттік режимге қатысуға келісім білдірген адамдардың белгілі бір тобына қатысты енгізіледі.

      3. Инновациялық жобаларды сынамалауға арналған эксперименттік режим қоғам мен мемлекет үшін теріс салдар туындатпауға және адамның өмірі мен денсаулығына, жануарлар мен өсімдіктер дүниесіне, қоршаған ортаға зиян және (немесе) қандай да бір залал келтірмеуге тиіс.

      Инновациялық жобаларды сынамалауға арналған эксперименттік режимді енгізу алдында ықтимал тәуекелдерді болғызбауға және (немесе) барынша азайтуға бағытталған шараларды әзірлеу үшін жан-жақты талдау жүргізілуге тиіс.

      4. Инновациялық жобаларды сынамалауға арналған эксперименттік режимді енгізуге инновациялық жүйе, кәсіпкерлік, ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілері, өзге де жеке және заңды тұлғалар бастамашы бола алады.

      5. Инновациялық жобаларды сынамалауға арналған эксперименттік режимге бастамашы болу тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.

      6. Қаржы ресурстарын шоғырландыруға және (немесе) төлем қызметтеріне байланысты қаржы саласындағы қызметте инновациялық жобаларды сынамалауға арналған эксперименттік режим "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы", "Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын мемлекеттік реттеу, бақылау және қадағалау туралы" Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес реттеудің айрықша режимі шеңберінде енгізіледі.

      Ескерту. 23-тарау 241-10-баппен толықтырылды – ҚР 21.05.2024 № 86-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

24-тарау. Өнеркәсіпті мемлекеттік ынталандыру

      Ескерту. 24-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

1-параграф. Индустриялық-инновациялық қызмет

      Ескерту. 1-параграф алып тасталды – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

2-параграф. Қазақстан Республикасының индустриялық-инновациялық жүйесі

245-бап. Қазақстан Республикасының индустриялық-инновациялық жүйесін қалыптастыру мақсаттары

      Ескерту. 245-бап алып тасталды – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

246-бап. Индустриялық-инновациялық қызметтi мемлекеттiк қолдауға қатысатын индустриялық-инновациялық жүйе субъектiлерi

      Ескерту. 246-бап алып тасталды – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

247-бап. Индустриялық-инновациялық инфрақұрылым

      Ескерту. 247-бап алып тасталды – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

248-бап. Арнайы экономикалық аймақтар

      Ескерту. 248-бап алып тасталды – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

249-бап. Индустриялық аймақтар

      Ескерту. 249-бап алып тасталды – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

250-бап. Технологиялық парк

      Ескерту. 250-бап алып тасталды – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (01.07.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

251-бап. Акционерлiк инвестициялық қорлар

      Ескерту. 251-бап алып тасталды – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

251-1-бап. Венчурлік қорлар, жеке венчурлік инвесторлар және венчурлік қаржыландыру

      Ескерту. 251-1-бап алып тасталды – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

252-бап. Технологияларды коммерцияландыру орталығы

      Ескерту. 252-бап алып тасталды – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

253-бап. Конструкторлық бюро

      Ескерту. 253-бап алып тасталды – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

254-бап. Технологиялар трансфертiнiң халықаралық орталықтары

      Ескерту. 254-бап алып тасталды – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

255-бап. Инновациялық кластер

      Ескерту. 255-бап алып тасталды – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

256-бап. Индустриялық-инновациялық жүйе құралдары

      Ескерту. 256-бап алып тасталды – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

3-параграф. Индустриялық-инновациялық қызмет субъектiлерiн мемлекеттiк қолдау

      Ескерту. 3-параграф алып тасталды – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

272-1-бап. Өнеркәсіпті мемлекеттік ынталандыру

      1. Өнеркәсіпті мемлекеттік ынталандыру осы Кодекске және "Өнеркәсіптік саясат туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес жүзеге асырылады.

      2. "Өнеркәсіптік саясат туралы" Қазақстан Республикасының Заңында, негізінен, елде өңдеу өнеркәсібін дамытуға бағытталған өнеркәсіпті мемлекеттік ынталандыру шаралары, сондай-ақ оларды көрсету шарттары көзделеді.

      Ескерту. 272-1-баппен толықтырылды – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

272-2-бап. Өнеркәсіптік саясат

      1. Өнеркәсіпті мемлекеттік ынталандыру "Өнеркәсіптік саясат туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес өнеркәсіптік саясатты іске асыру кезінде өнеркәсіпті мемлекеттік ынталандыру шараларын ұсыну арқылы жүзеге асырылады.

      2. Өнеркәсіптік саясаттың басымдықтары мен бағыттары Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжаттарымен айқындалады.

      3. "Өнеркәсіптік саясат туралы" Қазақстан Республикасының Заңында өнеркәсіптік саясаттың мақсаты, міндеттері мен қағидаттары, оны қалыптастыру және іске асыру рәсімдері мен тетіктері белгіленеді.

      Ескерту. 272-2-баппен толықтырылды – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

272-3-бап. Өнеркәсіптік саясатты іске асыру бағыттары

      Қазақстан Республикасында өнеркәсіптік саясат "Өнеркәсіптік саясат туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес мынадай бағыттар бойынша іске асырылады:

      1) өнеркәсіпті дамытудың базалық шарттары;

      2) өткізу нарықтарына ілгерілету;

      3) өнеркәсіптің тиімділігі мен бәсекеге қабілеттілігін арттыру.

      Ескерту. 272-3-баппен толықтырылды – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

272-4-бап. Индустриялық-инновациялық қызмет

      Ескерту. 272-4-бап 01.07.2022 дейін қолданыста болды – ҚР 27.12.2021 № 87-VII Заңымен.

25-тарау. ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТТІ МЕМЛЕКЕТТІК ҚОЛДАУ
1-параграф. Инвестициялардың құқықтық режімі

273-бап. Инвестициялық қатынастар

      1. Қазақстан Республикасындағы инвестицияларға байланысты қатынастарды реттеу және инвестицияларды ынталандырудың құқықтық және экономикалық негіздерін айқындау, Қазақстан Республикасында инвестицияларды жүзеге асыру кезінде инвесторлардың құқықтарын қорғауға кепілдік беру, инвестицияларды мемлекеттік қолдау шараларын айқындау, инвесторлардың қатысуымен болатын дауларды шешу тәртібі осы Кодексте жүзеге асырылады.

      2. Осы Кодекспен:

      мемлекеттiк бюджет қаражатынан инвестицияларды жүзеге асыруға;

      коммерциялық емес ұйымдарға, оның iшiнде бiлiм беру, қайырымдылық, ғылыми немесе дiни мақсаттар үшiн капитал салуға байланысты қатынастар реттелмейдi.

      3. Инвестицияларды жүзеге асыру кезiнде туындайтын және Қазақстан Республикасының өзге заңдарының қолданылу аясына жататын қатынастарға осы тараудың ережелері осындай заңдарға қайшы келмейтін бөлігінде қолданылады.

      4. Инвестордың жасалған инвестициялық келiсiмшарт бойынша шетелдік жұмыс күшін тартуына байланысты қатынастар Қазақстан Республикасының халықтың көші-қоны туралы заңнамасымен реттеледi.

      Ескерту. 273-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

274-бап. Инвестициялар, инвестор, ірі инвестор және инвестициялық қызмет ұғымдары

      1. Лизинг шартын жасасқан кезден бастап қаржы лизингi нысанасын, сондай-ақ оларға құқықтарды қоса алғанда, заңды тұлғаның жарғылық капиталына немесе кәсiпкерлiк қызмет үшiн, сондай-ақ мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасын, оның ішінде концессиялық жобаны іске асыру үшін пайдаланылатын тiркелген активтердi ұлғайтуға инвестор салатын мүлiктiң барлық түрлерi (жеке тұтынуға арналған тауарлардан басқа) инвестициялар болып табылады.

      2. Инвестор деп Қазақстан Республикасында инвестицияларды жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар түсініледі.

      3. Жеке және заңды тұлғалардың коммерциялық ұйымдардың жарғылық капиталына қатысу не кәсiпкерлiк қызмет үшiн, мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасын, оның ішінде концессиялық жобаны іске асыру үшін пайдаланылатын тiркелген активтердi құру немесе ұлғайту жөнiндегi қызметi инвестициялық қызмет деп танылады.

      4. Ірі инвестор деп Қазақстан Республикасында айлық есептiк көрсеткiштiң кемінде екі миллион еселенген мөлшерінде инвестицияларды жүзеге асыратын жеке немесе заңды тұлға түсініледі.

275-бап. Инвестициялық қызмет объектiлерi

      1. Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайлардан басқа инвесторлардың кәсiпкерлiк қызметтiң кез келген объектiлерi мен түрлерiне инвестицияларды жүзеге асыруға құқығы бар.

      Кәсiпкерлiк қызметтiң инвестициялар жүзеге асырылатын объектiлерi мен түрлерiне қатысты инвесторлардың құқықтары мен мiндеттерi осы Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында және тиiстi шарттарда белгiленедi.

      2. Ұлттық қауiпсiздiктi қамтамасыз ету қажеттiгi негiзге алына отырып, Қазақстан Республикасының заңдарында инвестициялық қызмет шектелетiн немесе оған тыйым салынатын қызмет түрлерi және (немесе) аумақтар айқындалуы мүмкiн.

276-бап. Қазақстан Республикасының аумағында инвесторлардың қызметiн құқықтық қорғау кепiлдiктерi

      1. Инвестордың құқықтары мен мүдделерi толық және сөзсiз қорғалады, бұл Қазақстан Республикасының Конституциясымен, осы Кодекспен және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтiк-құқықтық актiлерімен, сондай-ақ Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттармен қамтамасыз етiледi.

      2. Мемлекеттiк органдардың Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес келмейтiн актiлер шығаруы, сондай-ақ осы органдардың лауазымды адамдарының заңсыз әрекеттерiнiң (әрекетсiздiгiнiң) салдарынан өзiне келтiрiлген зиянды инвестордың Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес өтетуге құқығы бар.

      3. Тараптардың келiсiмi бойынша шарттарға өзгерiстер енгiзiлетiн жағдайларды қоспағанда, Қазақстан Республикасы инвесторлар мен Қазақстан Республикасының мемлекеттiк органдары арасында жасалған шарттар талаптарының тұрақтылығына кепiлдiк бередi.

      Бұл кепiлдiктер:

      1) акцизделетiн тауарлар импортының, өндiрiсінiң, оларды өткiзудің тәртiбi мен шарттарын өзгертетiн Қазақстан Республикасының заңнамасындағы өзгерiстерге және (немесе) Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарының күшiне енуіне және (немесе) олардың өзгерiстерiне;

      2) ұлттық қауiпсiздiктi, қоғамдық тәртіпті, халықтың денсаулығы мен имандылығын сақтауды қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасының заңдарына енгiзiлетiн өзгерiстер мен толықтыруларға қолданылмайды.

277-бап. Кiрiстердi пайдалану кепiлдiктерi

      Инвесторлар:

      1) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес салықтарды және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердi төлегеннен кейiн өзiнiң қызметiнен алынған кiрiстердi өз қалауы бойынша пайдалануға;

      2) Қазақстан Республикасының аумағындағы банктерде Қазақстан Республикасының банк және валюталық заңнамасына сәйкес ұлттық валютада және (немесе) шетелдiк валютада банк шоттарын ашуға құқылы.

278-бап. Мемлекеттiк органдардың инвесторларға қатысты қызметiнiң жариялылығы және инвестициялық қызметтi жүзеге асыруға байланысты ақпаратқа инвесторлардың қол жеткiзуiн қамтамасыз ету

      1. Инвесторлардың мүдделерiн қозғайтын Қазақстан Республикасы мемлекеттiк органдарының ресми хабарлары және нормативтiк құқықтық актiлер Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен жарияланады.

      2. Дауыс беретін акцияларының он пайызынан аз (қатысушылардың жалпы дауыс санының он пайыз дауысынан аз) мөлшерде инвестицияларды жүзеге асырған инвесторларды қоса алғанда, заңды тұлғаларды тiркеу, олардың жарғылары, жылжымайтын мүлiкпен мәмiлелердi тiркеу, берiлген лицензиялар туралы ақпаратқа, сондай-ақ олардың инвестициялық қызметтi жүзеге асыруына байланысты және коммерциялық және заңмен қорғалатын өзге де құпияны қамтымайтын, Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де ақпаратқа инвесторлардың еркiн қол жеткiзуi қамтамасыз етiледi.

279-бап. Мемлекет меншiгiне алу және реквизициялау кезiндегi инвесторлар құқықтарының кепiлдiктерi

      1. Инвестордың мүлкiн мемлекет мұқтажы үшiн мәжбүрлеп алып қоюға (мемлекет меншiгiне алуға, реквизициялауға) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген айрықша жағдайларда жол берiледi.

      2. Мемлекет меншiгiне алынған кезде инвесторға Қазақстан Республикасының мемлекет меншiгiне алу туралы заңнамалық актiлерiн шығару нәтижесінде оған келтiрiлген залалды Қазақстан Республикасы толық көлемде өтейдi.

      3. Инвестордың мүлкiн реквизициялау оған мүлiктiң нарықтық құнын төлей отырып жүзеге асырылады.

      Мүлiктiң нарықтық құны Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен айқындалады.

      4. Меншiк иесiне реквизицияланған мүлiктiң құны өтелген бағаға ол сот тәртiбiмен дау айта алады.

      5. Реквизициялаудың жүргiзiлуiне себеп болған мән-жайлардың қолданылуы тоқтатылған кезде инвестор сақталған мүлiктiң қайтарылуын талап етуге құқылы, бiрақ бұл ретте мүлiк құнының төмендеуiнен болған ысырапты ескере отырып, өзi алған өтемақы сомасын қайтаруға мiндеттi.

280-бап. Инвестор құқықтарының басқа тұлғаға өтуі

      Егер шет мемлекет немесе ол уәкiлеттік берген мемлекеттiк орган Қазақстан Республикасының аумағында жүзеге асырылған инвестицияларға қатысты оған берiлген кепiлдiк (сақтандыру шарты) бойынша инвестордың пайдасына төлем жүргiзетiн болса және көрсетілген инвестицияларға инвестордың құқықтары осы шет мемлекетке не ол уәкiлеттік берген мемлекеттiк органға өтетін болса (талаптар берiлетiн болса), Қазақстан Республикасында құқықтардың осылай өтуі (талаптардың берiлуi) инвестор Қазақстан Республикасында инвестицияларды жүзеге асырған және (немесе) ол белгiлi бiр шарттық мiндеттемелерiн орындаған жағдайда ғана заңды деп танылады.

2-параграф. Инвестицияларды мемлекеттік қолдау

281-бап. Инвестицияларды мемлекеттiк қолдаудың мақсаты

      1. Экономиканы дамыту үшiн қолайлы инвестициялық ахуал жасау және қазіргі заманғы технологияларды қолдана отырып, жаңа өндiрiстер құруға, жұмыс iстеп тұрғандарын кеңейту мен жаңартуға, қазақстандық кадрлардың бiлiктiлiгiн арттыруға, сондай-ақ қоршаған ортаны қорғауға инвестицияларды ынталандыру инвестицияларды мемлекеттiк қолдаудың мақсаты болып табылады.

      2. Инвестицияларды мемлекеттік қолдау инвестициялық преференциялар беру және (немесе) "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне (Салық кодексі) сәйкес Қазақстан Республикасының салық заңнамасы өзгерген кезде тұрақтылыққа кепілдік беру түрінде мемлекеттік преференциялар беруді білдіреді.

      Пайдалы қатты қазбаларды қайта өндеу туралы келісім бойынша мемлекеттік преференциялардың түрлері, шарттары және оларды беру тәртібі "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының Кодексінде айқындалады.

      Ескерту. 281-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.12.2017 № 126-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2021 № 87-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

282-бап. Инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган

      1. Қазақстан Республикасының Үкiметi айқындайтын инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган инвестицияларды мемлекеттiк қолдауды, арнайы инвестициялық келісімшарттарды қоспағанда, инвестициялық келісімшарттарды жасасу және олардың орындалуын бақылау бойынша жүзеге асырады.

      2. Инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi органның өз құзыретi шегiнде және өзiне жүктелген мiндеттердi орындау мақсатында Қазақстан Республикасының Yкiметi белгiлеген тәртiппен тиiстi мемлекеттiк органдардың мамандарын, Қазақстан Республикасының жеке және заңды тұлғалары арасынан консультанттар мен сарапшылар тартуға құқығы бар.

      3. Инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган инвестициялар тарту саласындағы ұлттық компания және оның өңірлік өкілдері мен өкілдіктері, инвестициялар тарту саласындағы өңірлік ұйымдар жүзеге асыратын, инвесторлар үшін "бір терезе" қағидаты бойынша инвесторларды қолдап отыру жөніндегі қызметті үйлестіруді және мониторингтеуді жүзеге асырады.

      4. Алып тасталды - ҚР 03.04.2019 № 243-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
      5. Алып тасталды - ҚР 03.04.2019 № 243-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
      6. Алып тасталды - ҚР 03.04.2019 № 243-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

      7. Инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган Қазақстан Республикасының бейрезиденті болып табылатын және Қазақстан Республикасының аумағында инвестициялық қызметті жүзеге асыратын тұлғалар үшін инвесторлық виза алуға инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен өтінішхат береді.

      8. Инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган мүдделi заңды тұлғалар тарапынан кепiлдік берілген тапсырысты қамтамасыз етуде инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган мен инвестор арасында жасалған инвестициялық келiсiмшартқа сәйкес инвесторларға жәрдем көрсетеді.

      8-1. Инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган мемлекеттік меншіктен жер учаскелерін беру үшін жобаны инвестициялық деп айқындау тәртібін әзірлейді және бекітеді.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінде көзделген тәртіп, өзгелерден басқа, жер учаскесін беруді тиісті өңірлік үйлестіру кеңесімен келісу рәсімін көздеуге тиіс.

      9. Инвестициялар жөніндегі уәкілетті органның қызметi Қазақстан Республикасының Yкiметi бекiтетiн ережемен реттеледi.

      Ескерту. 282-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 03.04.2019 № 243-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 25.11.2019 № 272-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.06.2021 № 59-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

282-1-бап. Инвесторлар үшін "бір терезе" қағидаты

      1. Инвесторлар үшін "бір терезе" қағидаты деп инвесторлардың құжаттарды жинау мен даярлауға қатысуын барынша азайтуды және олардың мемлекеттік органдармен тікелей байланысын шектеуді көздейтін, инвестициялар тарту саласындағы ұлттық компанияның және оның өңірлік өкілдері мен өкілдіктерінің, инвестициялар тарту саласындағы өңірлік ұйымдардың тарапынан мемлекеттік көрсетілетін қызметтерді, сондай-ақ өзге ұйымдар көрсететін басқа да қызметтерді алуда инвесторларға жәрдемдесудің орталықтандырылған нысаны түсініледі.

      2. Инвесторлар үшін "бір терезені" ұйымдастыру қағидаларын, сондай-ақ инвестициялар тарту кезінде өзара іс-қимыл жасау тәртібін инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган бекітеді және олар "бір терезе" қағидаты бойынша көрсетілетін қызметтерді алу үшін экономиканың нақты салаларында инвестициялар мөлшерін, сондай-ақ:

      1) Қазақстан Республикасында инвестициялық жобаларды іске асыру мақсатында инвестициялар тарту саласындағы ұлттық компанияның және оның өңірлік өкілдері мен өкілдіктерінің, инвестициялар тарту саласындағы өңірлік ұйымдардың "бір терезе" қағидаты бойынша инвесторды қолдап отыруды ұйымдастыру;

      2) инвестициялар жөніндегі уәкілетті органның орталық және өңірлік деңгейлерде инвестициялар тарту үшін инвестициялық жобаларды қолдап отыруды ұйымдастыру мәселесі бойынша инвестициялар тарту саласындағы ұлттық компаниямен және оның өңірлік өкілдерімен және өкілдіктерімен, инвестициялар тарту саласындағы өңірлік ұйымдармен өзара іс-қимыл жасау;

      3) инвестициялар тарту саласындағы ұлттық компанияның және оның өңірлік өкілдері мен өкілдіктерінің, инвестициялар тарту саласындағы өңірлік ұйымдардың инвестициялар тарту мәселелері бойынша шетелдік мекемелермен, мемлекеттік органдармен, жергілікті атқарушы органдармен, ұйымдармен, сондай-ақ өзге де мемлекеттік емес ұйымдармен өзара іс-қимыл жасау;

      4) инвесторлардың инвестициялық қызметін жүзеге асыру үшін мемлекеттік органдар мен өзге де ұйымдар көрсететін мемлекеттік және басқа да қызметтерді көрсету процесін мониторингтеу, сондай-ақ инвестициялар тарту үшін инвестициялық жобаларды қолдап отыруды мониторингтеу тәртібін айқындайды.

      Инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган мемлекеттік және басқа да қызметтерді көрсетуге жауапты мемлекеттік органдармен бірлескен бұйрықпен инвесторларға осы қызметтерді көрсету шеңберінде өзара іс-қимыл жасау және мемлекеттік органдар мен өзге де ұйымдарда оларды қолдап отыру үшін жауапты тұлғаларды айқындайды.

      3. Инвестициялар тарту саласындағы ұлттық компания және оның өңірлік өкілдері мен өкілдіктері, инвестициялар тарту саласындағы өңірлік ұйымдар инвесторлар үшін "бір терезе" шеңберінде орталық және жергілікті атқарушы органдар, сондай-ақ өзге де ұйымдар алдында инвестордың өтінішін қарау туралы өтінішхат беруге және мемлекеттік органдар мен өзге де ұйымдарға мемлекеттік және басқа да көрсетілетін қызметтерді алу бөлігінде инвесторлардың құжаттарын енгізуге құқылы.

      Ескерту. 25-тарау 282-1-баппен толықтырылды - ҚР 03.04.2019 № 243-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

282-2-бап. Инвестициялар тарту саласындағы ұлттық компания және оның өңірлік өкілдері мен өкілдіктері

      1. Инвестициялар тарту саласындағы ұлттық компания Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімімен айқындалады.

      2. Инвестициялар тарту саласындағы ұлттық компания және оның өңірлік өкілдері мен өкілдіктері:

      1) Қазақстан Республикасының инвестициялық тартымдылығын жақсарту бойынша талдамалық зерттеулер жүргізеді;

      2) инвесторлардың қызметін қолдап отыруды қамтамасыз етеді, оның ішінде инвесторлардың мемлекеттік органдардың лауазымды адамдарымен, өнеркәсіптік-инновациялық қызмет субъектілерімен, сондай-ақ жеке кәсіпкерлік субъектілерінің бірлестіктерімен кездесулерін ұйымдастырады, инвестициялық тақырып бойынша бизнес-форумдар, конференциялар мен семинарлар өткізеді, жұмыс істеп тұрған және перспективалы инвесторлардың дерекқорын қалыптастырады және жүргізеді, туындайтын мәселелерді шешуде инвесторларға жәрдемдеседі;

      3) Қазақстан Республикасының қолайлы инвестициялық имиджін ілгерілетеді, оның ішінде инвестициялық мүмкіндіктер туралы ақпарат береді;

      4) инвесторлармен келіссөздердің қорытындылары бойынша қол жеткізілген ресми уағдаластықтардың іске асырылуына мониторинг жүргізеді;

      5) инвесторлардың қатысуымен іске асырылатын өнеркәсіптік-инновациялық жобаларға мониторинг жүргізеді;

      6) инвесторлардың мемлекеттік қызметтерді, сондай-ақ өзге ұйымдар көрсететін басқа да қызметтерді алуын қолдап отыру бөлігінде инвесторлармен "бір терезе" қағидаты бойынша өзара іс-қимыл жасайды;

      7) өнеркәсіптік өнімді, оның ішінде басым тауарлар тізбесіне сәйкес өндіруге инвесторларды тарту бойынша жұмыс жүргізеді.

      Ескерту. 282-2-баппен толықтырылды – ҚР 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

283-бап. Инвестициялық преференциялар ұғымы және түрлері

      1. Инвестициялық жобаны iске асыруды жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының заңды тұлғаларына және инвестициялық жобаны іске асыратын Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы үшін қаржы лизингі шарты негізінде технологиялық жабдықты инвестициялық жобаны іске асыру шеңберінде импорттайтын лизингілік компанияларға Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес берiлетiн атаулы сипаттағы артықшылықтар инвестициялық преференциялар болып табылады.

      Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы – Қазақстан Республикасы заңнамасында белгіленген тәртіппен құрылған заңды тұлға, оның ішінде шетелдік қатысуымен құрылған заңды тұлға.

      2. Инвестициялық жоба (оның iшiнде инвестициялық басым жоба) бойынша инвестициялық преференциялардың мынадай түрлерi берiледi:

      1) кедендiк баждар және импортқа қосылған құн салығын салудан босату;

      2) мемлекеттiк заттай гранттар.

      3. Инвестициялық басым жоба бойынша салықтар бойынша преференциялар (бұдан әрі – инвестициялық басым жоба үшін инвестициялық преференциялар) беріледі.

      4. Алып тасталды - ҚР 25.12.2017 № 122-VI Заңымен (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі).

      5. Арнайы инвестициялық жоба бойынша инвестициялық преференциялар (бұдан әрі – арнайы инвестициялық жоба үшін инвестициялық преференциялар) түрінде:

      кедендік әкелу баждарын;

      Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес салықтарды салудан босату беріледі.

      Ескерту. 283-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 25.12.2017 № 122-VI (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 399-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

284-бап. Инвестициялық жоба

      Инвестициялық жоба мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасын, оның ішінде концессиялық жобаны іске асыру барысында тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің құрылған, кеңейтілген және (немесе) жаңартылған өндірістерін қоса алғанда, тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің жаңа өндірістерін құруға, жұмыс iстеп тұрғандарын кеңейтуге және (немесе) жаңартуға инвестициялар көздейтiн iс-шаралар кешенiн білдіреді.

      Инвестициялық басым жоба деп:

      егер осы Кодексте өзгеше көзделмесе, тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің жаңа өндірістерін құру бойынша, заңды тұлғаның жаңа өндірістік объектілердің құрылысына республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және инвестициялық преференцияларды беруге арналған өтінім берілген күнге қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің екі миллион еселенген мөлшерінен кем емес мөлшердегі инвестицияларды жүзеге асыруын көздейтін;

      егер осы Кодексте өзгеше көзделмесе, тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің жұмыс істеп тұрған өндірістерін кеңейту және (немесе) жаңарту бойынша, заңды тұлғаның негізгі құралдарды өзгертуге, оның ішінде өнім шығаратын істеп тұрған өндірістік қуаттарды жаңартуға (реновациялау, реконструкциялау, жаңғырту) республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және инвестициялық преференцияларды беруге арналған өтінім берілген күнге қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің бес миллион еселенген мөлшерінен кем емес мөлшердегі инвестицияларды жүзеге асыруын көздейтін инвестициялық жоба түсініледі.

      Заңды тұлға тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің жаңа өндірістерін құру және (немесе) тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің жұмыс істеп тұрған өндірістерін кеңейту және (немесе) жаңарту бойынша инвестициялық басым жобаны тiзбесiн Қазақстан Республикасының Үкiметi бекiтетін белгiлi бiр басым қызмет түрлерi бойынша жүзеге асырады.

      Арнайы инвестициялық жоба деп арнайы экономикалық аймақтың қатысушысы немесе Қазақстан Республикасының кеден заңнамасына сәйкес еркін қойма иесі ретінде тіркелген Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы іске асырған (іске асыратын) және (немесе) арнайы экономикалық аймақтың қатысушысынан сатып алынған не моторлы көлік құралдарын өнеркәсіптік құрастыру туралы келісім жасасқан Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы іске асырған инвестициялық жоба түсініледі.

      Ескерту. 284-бап жаңа редакцияда - ҚР 25.12.2017 № 122-VI (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 03.04.2019 № 243-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.04.2021 № 34-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

285-бап. Инвестициялық преференцияларды алу тәртiбi

      1. Инвестициялық преференцияларды алу үшiн Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi органға инвестициялық преференциялар беруге өтiнiм және өтiнiм берушiнiң осы Кодексте белгiленген талаптарға сәйкес келетiнiн растайтын құжаттарды инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган белгiлеген нысан бойынша жiбередi.

      2. Инвестициялық преференциялар инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган мен инвестициялық жобаны iске асыратын Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы арасында жасалған инвестициялық келiсiмшарт негiзiнде берiледi.

      Инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi органның инвестициялық басым жобаны iске асыратын инвесторларға "бiр терезе" қағидаты бойынша инвестициялық преференциялар беру қағидаларын Қазақстан Республикасының Үкiметi бекiтедi.

      3. Алып тасталды - ҚР 25.12.2017 № 122-VI Заңымен (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі).
      Ескерту. 285-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 25.12.2017 № 122-VI Заңымен (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі).

286-бап. Инвестициялық преференциялар беру шарттары

      1. Инвестициялық преференциялар:

      1) инвестициялық жоба, инвестициялық басым жоба бойынша – Қазақстан Республикасының заңды тұлғасына;

      2) арнайы инвестициялық жоба бойынша - арнайы экономикалық аймаққа қатысушы немесе еркін қойма иесі ретінде қызметін жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының заңды тұлғасына, өнеркәсіптік құрастыру туралы тиісті келісім болған кезде - көлік құралдарын және (немесе) олардың компоненттерін, сондай-ақ ауыл шаруашылығы техникасын және (немесе) оның компоненттерін өндірушілерге;

      3) инвестициялық жоба бойынша – инвестициялар туралы келісім жасасқан заңды тұлғаға беріледі.

      2. Алып тасталды - ҚР 29.06.2020 № 352-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
      3. Алып тасталды - ҚР 25.12.2017 № 122-VI Заңымен (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі).

      4. Заңды тұлға Қазақстан Республикасының Үкiметi бекiткен басым қызмет түрлерiнiң тiзбесiне енгізілген қызмет түрлерi бойынша осы баптың 1-тармағының 1) тармақшасына сәйкес инвестициялық жобаны iске асырған кезде инвестициялық преференциялар берiледi.

      Басым қызмет түрлерiн айқындау техникалық реттеу саласындағы уәкiлеттi орган бекiткен экономикалық қызмет түрлерiнiң жалпы сыныптауышына сәйкес жүзеге асырылады.

      Инвестициялық басым жобаларды iске асыру үшiн айқындалған басым қызмет түрлерiнiң тiзбесiне мына қызмет түрлерi енгiзiлуге жатпайды:

      1) ойын бизнесi саласындағы қызмет;

      2) көмір қабаттарындағы метанды өндіруді қоспағанда, жер қойнауын пайдалану саласындағы қызмет;

      3) "Салық және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдер туралы" Қазақстан Республикасы Кодексiнiң (Салық кодексi) 462-бабы бiрiншi бөлiгiнiң 5) және 6) тармақшаларында көзделген мұнай-химия өнімдерін өндіруді, акцизделетiн тауарларды өндіруді, құрастыруды (жинақтауды) қоспағанда, акцизделетiн тауарлар өндіру жөнiндегi қызмет.

      Инвестициялық басым жобаларды iске асыру үшiн айқындалған басым қызмет түрлерiнiң тiзбесiн қоса алғанда, басым қызмет түрлерiнiң тiзбесi жылына екі реттен артық қайта қаралмайды.

      5. Инвестициялық басым жоба үшiн инвестициялық преференциялар мынадай шарттар сақталған кезде беріледі:

      1) Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы алушы болып табылады;

      2) заңды тұлға республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және инвестициялық преференцияларды беруге арналған өтінім берілген күнге қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің екі миллион еселенген (жаңа өндірістерді құру бойынша) немесе бес миллион еселенген (жұмыс істеп тұрған өндірістерді кеңейту және (немесе) жаңарту бойынша) мөлшерінен кем емес мөлшердегі инвестицияларды жүзеге асырады.

      Тамақ және жеңіл өнеркәсіп салаларында инвестициялық қызметтің жаңа объектілерін құру кезінде заңды тұлға инвестицияларының мөлшері республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және инвестициялық преференциялар беруге арналған өтінім берілген күнге қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің кемінде бір миллион еселенген мөлшерін құрайды;

      Басым туристік аумақтарда туристің қажеттіліктерін қанағаттандыра алатын объектілерді құру кезінде заңды тұлға инвестицияларының мөлшері, егер осы тармақшаның төртінші бөлігінде өзгеше көзделмесе, республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және инвестициялық преференциялар беруге өтінім берілген күнге қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің кемінде екі жүз мың еселенген мөлшерін құрайды;

      Жаңа қонақүйлер салу, жұмыс істеп тұрған қонақүйлерді кеңейту және (немесе) жаңарту (реконструкциялау) кезінде заңды тұлға инвестицияларының мөлшері республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және инвестициялық преференциялар беруге өтінім берілген күнге қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің кемінде бір миллион еселенген мөлшерін құрауға тиіс. Бұл ретте осы бөліктің талабы, егер жаңа қонақүйлер салу, жұмыс істеп тұрған қонақүйлерді кеңейту және (немесе) жаңарту (реконструкциялау) бір мезгілде мынадай шарттарға сәйкес келсе:

      жоба республикалық маңызы бар қалалар мен астанадан тыс жерде іске асырылса;

      ұсынылатын қызметтер халықаралық стандарттарға сәйкес "үш", "төрт", "бес" жұлдыз санаттарына сай келсе;

      он және одан да көп шет елде кем дегенде мың қонақ үйі бар халықаралық қонақ үй желісімен кешенді кәсіпкерлік лицензия (франчайзинг) немесе франшиза шарты жасалса, қолданылады.

      3) алып тасталды – ҚР 29.06.2020 № 352-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      4) заңды тұлға:

      Қазақстан Республикасының салық заңнамасына және Қазақстан Республикасының білім туралы заңнамасына сәйкес дербес білім беру ұйымы;

      Қазақстан Республикасының салық заңнамасына және Қазақстан Республикасының арнайы экономикалық және индустриялық аймақтар туралы заңнамасына сәйкес арнайы экономикалық аймақтың аумағында қызметін жүзеге асыратын ұйым болып табылмайды;

      5) құйма өнімді өндіруді қоса алғанда, машина жасау саласындағы Қазақстан Республикасының заңды тұлғасын қоспағанда, мемлекеттің және (немесе) квазимемлекеттік сектор субъектісінің - Қазақстан Республикасы заңды тұлғасының Қазақстан Республикасы заңды тұлғасының құрылтайшысы және (немесе) қатысушысы (акционері) ретіндегі үлесі жиырма алты пайыздан аспайды;

      құйма өнімді өндіруді қоса алғанда, мемлекеттің және (немесе) квазимемлекеттік сектор субъектісінің - машина жасау саласындағы Қазақстан Республикасы заңды тұлғасының Қазақстан Республикасы заңды тұлғасының құрылтайшысы және (немесе) қатысушысы (акционері) ретіндегі үлесі елу пайыздан аспайды.

      Мемлекеттің және (немесе) квазимемлекеттік сектор субъектісінің - Қазақстан Республикасы заңды тұлғасының Қазақстан Республикасы заңды тұлғасының құрылтайшысы және (немесе) қатысушысы (акционері) ретінде қатысуы инвестициялық келісімшарт тіркелген күннен бастап бес жылдан аспайтын мерзімді құрайды, бұған құйма өнімді өндіруді қоса алғанда, мемлекеттің және (немесе) квазимемлекеттік сектор субъектісінің - Қазақстан Республикасы заңды тұлғасының Қазақстан Республикасы заңды тұлғасының құрылтайшысы және (немесе) қатысушысы (акционері) ретінде қатысуы инвестициялық келісімшарт тіркелген күннен бастап жиырма жылдан аспайтын мерзімді құрайтын машина жасау саласындағы инвестициялық басым жобалар кірмейді. Мемлекет және (немесе) квазимемлекеттік сектор субъектісі бес жыл ішінде Қазақстан Республикасы заңды тұлғасының құрылтайшылары және (немесе) қатысушылары (акционерлері) құрамынан шығуға міндетті. Бұл шарт орындалмаған жағдайда инвестициялық преференцияларды қолдану ол (олар) Қазақстан Республикасы заңды тұлғасының құрылтайшылары және (немесе) қатысушылары (акционерлері) құрамынан толық шыққанға дейін, бірақ бір жылдан аспайтын мерзімге тоқтатыла тұрады.

      Тоқтатыла тұрған кезең ішінде Қазақстан Республикасы заңды тұлғасының құрылтайшылары және (немесе) қатысушылары (акционерлері) құрамынан шығу туралы шартты орындамау инвестициялық келісімшартты мерзімінен бұрын тоқтатуға және бұрын берілген инвестициялық преференцияларды қайтаруға әкеп соғады.

      Осы тармақшаның ережелері мемлекеттің және (немесе) квазимемлекеттік сектор субъектісінің Қазақстан Республикасы заңды тұлғасының құрылтайшысы және (немесе) қатысушысы (акционері) ретіндегі үлесі елу пайыздан кем болатын квазимемлекеттік сектор субъектісі өз қызметін көмір қабаттарындағы метанды өндіру жөніндегі инвестициялық басым жобаны іске асыру шеңберінде жүзеге асыратын жағдайда қолданылмайды;

      6) алып тасталды – ҚР 29.06.2020 № 352-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      7) инвестициялық қызмет мемлекеттік-жекешелік әріптестік шарты, оның ішінде концессия шарты шеңберiнен тыс жүзеге асырылады.

      5-1. Осы баптың 1-тармағының 2) тармақшасына сәйкес арнайы инвестициялық жобаға инвестициялық преференцияларды қолданудың мақсаттары үшін Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы мынадай шарттардың біріне сәйкес келуге тиіс:

      1) Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы Қазақстан Республикасының арнайы экономикалық және индустриялық аймақтар туралы заңнамасына сәйкес арнайы экономикалық аймаққа қатысушы ретінде тіркеледі;

      2) Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы Қазақстан Республикасының кеден заңнамасына сәйкес еркін қойманы иеленуші ретінде тіркеледі;

      3) Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы моторлы көлік құралдарын өнеркәсіптік құрастыру туралы келісім жасасады;

      4) алып тасталды – ҚР 29.06.2020 № 352-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      6. Инвестициялық преференцияларды қолдану мерзiмi осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актiлерiнде белгiленедi және инвестициялық келiсiмшартта инвестициялық преференциялардың әрбiр түрi бойынша көрсетiледi.

      7. Инвестициялық преференциялар инвесторға осы Кодекстің 292-бабында көзделген, инвестордың қойылатын талаптарға сәйкес келетiнiн растайтын құжаттар ұсынылған кезде берiледi.

      8. Инвестициялық преференцияларды қолдану осы Кодекске және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актiлерiне сәйкес жүзеге асырылады.

      Ескерту. 286-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.04.2016 № 506-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2016 № 34-VI Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 25.12.2017 № 122-VI (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.04.2019 № 243-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 352-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 399-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.04.2021 № 34-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

287-бап. Кедендік баждар салудан босату

      1. Инвестициялық келiсiмшарт шеңберiнде инвестициялық жобаны iске асыратын Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес технологиялық жабдықтың, оның жинақтауыштары мен қосалқы бөлшектерiнiң, шикiзаттың және (немесе) материалдардың импорты кезiнде кедендiк баждар салудан босатылады.

      Лизингтік компания инвестициялық жобаны іске асыратын Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы үшін қаржы лизингі шарты негізінде инвестициялық жобаны іске асыру шеңберінде жеткізілетін технологиялық жабдықтың импорты кезінде кедендік баждар салудан босатылады.

      Технологиялық жабдық деп инвестициялық жобаның технологиялық процесiнде пайдалануға арналған тауарлар түсініледі.

      Жинақтауыштар деп жиынтығында технологиялық жабдықтың конструкциялық тұтастығын құрайтын құрамдас бөлiктер түсініледі.

      Шикізат және (немесе) материал деп кез келген пайдалы қазба, компонент, бөлшек немесе технологиялық процесс арқылы дайын өнім алу үшін пайдаланылатын өзге де тауар түсініледі.

      1-1. Арнайы инвестициялық келісімшарт шеңберінде арнайы инвестициялық жобаны іске асыратын Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес технологиялық жабдықтың, оның жиынтықтаушы және оған қосалқы бөлшектердің импорты кезінде кедендік баждар салудан босатылады.

      Арнайы инвестициялық келісімшарт негізінде арнайы инвестициялық жобаны іске асыру шеңберінде Қазақстан Республикасының заңды тұлғалары әкелген пайдаланылған шикізатты және (немесе) материалдарды кедендік баждар салудан босату еркін кеден аймағының немесе еркін қойманың кедендік рәсімінің қолданылуы аяқталған кезде, осындай шикізат пен материалдар алынған өнімде сәйкестендірілген және шартты түрде шығарылған тауарларды нысаналы пайдаланылуы танылған жағдайда жүзеге асырылады.

      2. Технологиялық жабдықтың және оның жинақтауыштарының импорты кезiнде кедендік баждар салудан босату инвестициялық келiсiмшарттың қолданылу мерзiмiне, бiрақ инвестициялық келiсiмшарт тiркелген кезден бастап бес жылдан аспайтын мерзiмге берiледi.

      3. Технологиялық жабдықтың қосалқы бөлшектерiнiң импорты кезiнде бес жылға дейiнгi мерзiмге кедендiк баж салудан босату тiркелген активтерге салынатын инвестициялардың көлемiне қарай және инвестициялық жоба Қазақстан Республикасының Үкiметi бекiткен басым қызмет түрлерiнiң тiзбесiне сәйкес келген жағдайда Қазақстан Республикасының заңды тұлғаларына берiледi.

      Шикiзаттың және (немесе) материалдардың импорты кезiнде кедендік баждар салудан босату жұмыс бағдарламасы бойынша тіркелген активтер пайдалану берілген күннен бастап бес жыл мерзімге ұсынылады.

      Кедендік баждар салудан босату инвестициялық келiсiмшарттың қолданылу мерзiмiне, бiрақ жұмыс бағдарламасы бойынша тiркелген активтер пайдалануға енгiзілген күннен бастап бес жылдан аспайтын мерзiмге берiледi.

      Жұмыс бағдарламасы өндiрiс пайдалануға берiлгенге дейiн инвестициялық жобаны iске асыру жөнiндегi жұмыстардың күнтiзбелiк кестесiн айқындайтын, инвестициялық келiсiмшартқа қосымшаны білдіреді.

      Егер жұмыс бағдарламасында екi және одан көп тiркелген активтердi пайдалануға енгiзу көзделетiн жағдайда, технологиялық жабдықтың қосалқы бөлшектерiн, шикiзатты және (немесе) материалдарды әкелуге кеден бажын төлеуден босату мерзiмiн есептеу жұмыс бағдарламасы бойынша бiрiншi тiркелген актив пайдалануға енгiзiлген күннен бастап жүргiзiледi.

      Осы тармақтың күші арнайы инвестициялық жоба үшін инвестициялық преференциялар беру шарттарына қолданылмайды.

      3-1. Арнайы инвестициялық жобаны іске асыру шеңберінде кедендік әкелу баждарын салудан босату:

      1) арнайы экономикалық аймақтарға қатысушыларға он бес жыл, бірақ арнайы экономикалық аймақтардың әрекет ету мерзімінен аспайтын мерзімге;

      2) еркін қоймалар иелеріне, арнайы инвестициялық келісімшарт тіркелген кезден бастап он бес жылдан аспайтын мерзімге;

      3) моторлы көлік құралдарын өнеркәсіптік құрастыру туралы келісім жасасқан Қазақстан Республикасының заңды тұлғаларына арнайы инвестициялық келісімшарт тіркелген кезден бастап он бес жылдан аспайтын мерзімге беріледі.

      4. Осы баптың 2-тармағына сәйкес қабылданған шешiм туралы хабарламаны инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган бес жұмыс күнi iшiнде кеден органына жiбередi.

      Ескерту. 287-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 25.12.2017 № 122-VI (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); 30.12.2020 № 397-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

288-бап. Мемлекеттiк заттай гранттар

      1. Мемлекеттiк заттай гранттар Қазақстан Республикасының меншiгi болып табылатын, Қазақстан Республикасының заңды тұлғасына инвестициялық жобаны iске асыру үшiн уақытша өтеусiз пайдалануға берiле отырып, не уақытша өтеусiз жер пайдалану құқығымен ұсыныла отырып, кейiннен меншiкке не жер пайдалануға өтеусiз берiлетін мүлiкті білдіреді.

      2. Мемлекеттiк заттай гранттарды осы Кодексте белгiленген тәртiппен инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган мемлекеттiк мүлiктi басқару жөнiндегi уәкiлеттi органмен және (немесе) жер ресурстарын басқару жөнiндегi орталық уәкiлеттi органмен, сондай-ақ жергiлiктi атқарушы органдармен келiсу бойынша, инвестициялық келiсiмшартқа сәйкес инвестициялық мiндеттемелер орындалған жағдайда уақытша өтеусiз пайдалануға не уақытша өтеусiз жер пайдалану құқығымен ұсына отырып, кейiннен меншiкке не жер пайдалануға өтеусiз бередi.

      Инвестициялар жөніндегі уәкілетті органның шешімі ұсынылған мемлекеттік заттай грантты меншікке немесе жер пайдалануға өтеусіз беру үшін негіз болып табылады, ол инвестор мен инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган арасында жасалған инвестициялық келісімшартқа сәйкес инвестордың инвестициялық міндеттемелерді орындауын көздейтін аудиторлық есеп алынған күннен бастап үш айдан кешіктірмей қабылданады.

      3. Мемлекеттiк заттай гранттар ретiнде: жер учаскелерi, ғимараттар, құрылыстар, машиналар мен жабдықтар, есептеу техникасы, өлшейтiн және реттейтiн аспаптар мен құрылғылар, көлiк құралдары (жеңiл автокөлiктi қоспағанда), өндiрiстiк және шаруашылық құрал-саймандар берiлуi мүмкiн.

      4. Мемлекеттiк заттай гранттарды бағалау Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен олардың нарықтық құны бойынша жүзеге асырылады.

      5. Мемлекеттiк заттай гранттың ең жоғары мөлшерi Қазақстан Республикасы заңды тұлғасының тiркелген активтерiне салынатын инвестициялар көлемiнiң отыз пайызынан аспайды.

      Егер сұрау салынған мемлекеттiк заттай гранттың бағаланған құны көрсетілген ең жоғары мөлшерден асып түскен жағдайда, Қазақстан Республикасы заңды тұлғасының сұрау салынған мүлiктi оның бағаланған құны мен мемлекеттiк заттай гранттың ең жоғары мөлшерi арасындағы айырманы төлеп алуға құқығы бар.

      Ескерту. 288-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

289-бап. Қазақстан Республикасының заңнамасы өзгерген кездегі тұрақтылық кепілдігі

      1. Осы Кодекстің 286-бабының 5-тармағына сәйкес келетін инвестициялық басым жобаларды іске асыратын немесе 2015 жылғы 1 қаңтарға дейін жасалған инвестициялық келісімшарттар бойынша инвестициялық стратегиялық жобаларды іске асыратын немесе инвестициялар туралы келісім шеңберінде инвестициялық жобаны іске асыратын заңды тұлғаларға:

      1) "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне (Салық кодексі) сәйкес Қазақстан Республикасының салық заңнамасы;

      2) шетелдік жұмыс күшін тарту саласында Қазақстан Республикасының халықтың көші-қоны туралы заңнамасы өзгерген кезде тұрақтылыққа кепілдік беріледі.

      Осы тармақтың бірінші бөлігіндегі ерекшелік жағдайды осы Кодекстің 295-2-бабының 4-тармағында көзделген жағдайлар құрайды.

      2. Инвестициялық келісімшарттың қолданылуы осы Кодексте белгіленген тәртіппен мерзімнен бұрын тоқтатылған жағдайда, Қазақстан Республикасы заңнамасының тұрақтылығына кепілдіктің қолданылуы күшін жояды.

      3. Осы Кодекстің 295-3-бабына сәйкес инвестициялық міндеттемелер туралы келісім жасасқан заңды тұлғаларға "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне (Салық кодексі) сәйкес он жыл мерзімге Қазақстан Республикасы салық заңнамасының тұрақтылығына кепілдік беріледі.

      Ескерту. 289-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 25.12.2017 № 122-VI (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 352-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 399-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2021 № 87-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

290-бап. Салықтар бойынша преференциялар

      1. Салықтар бойынша преференциялар Қазақстан Республикасының заңды тұлғаларына Қазақстан Республикасының салық заңнамасында көзделген тәртіппен және шарттарда беріледі.

      2. Салықтар бойынша преференциялардың түрлері:

      1) инвестициялық басым жобалар үшін:

      есептелген корпоративтік табыс салығының сомасын 100 пайызға азайту;

      жер салығының мөлшерлемелеріне 0 коэффициентін қолдану;

      мүлік салығын салықтық базаға 0 пайыз мөлшерлемесі бойынша есептеу;

      2) инвестициялық басым жобаларды қоспағанда, инвестициялық жобалар үшін – инвестициялық келісімшарт шеңберінде шикізаттың және (немесе) материалдардың импортын қосылған құн салығынан босату;

      3) арнайы инвестициялық жобалар үшін – арнайы инвестициялық келісімшарт шеңберінде шикізаттың және (немесе) материалдардың импортын Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес қосылған құн салығынан босату.

      3. Инвестициялық келісімшартта салықтар бойынша преференциялардың әрбір түрінің қолданылу мерзімі белгіленеді, бірақ "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне (Салық кодексі) сәйкес айқындалған оларды қолданудың шекті мерзімінен аспайды.

      4. Инвестициялық келісімшарттың қолданылуы осы Кодексте белгіленген тәртіппен мерзімнен бұрын тоқтатылған жағдайда, салықтар бойынша преференциялардың қолданылуы күшін жояды.

      Ескерту. 290-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 25.12.2017 № 122-VI Заңымен (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі).

291-бап. Инвестициялық субсидия

      Ескерту. 291-бап алып тасталды – ҚР 02.01.2021 № 399-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

292-бап. Инвестициялық преференциялар беруге арналған өтiнiмге қойылатын талаптар

      1. Инвестициялық преференциялар беруге арналған өтiнiм:

      1) заңды тұлғаны мемлекеттiк тiркеу (қайта тіркеу) туралы анықтама;

      2) заңды тұлға басшысының қолтаңбасымен және мөрімен куәландырылған заңды тұлға жарғысының көшірмесі болған кезде инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган белгілеген нысан бойынша қабылданады және тiркеледi.

      Егер заңды тұлға жеке кәсіпкерлік субъектісі болып табылған жағдайда, құжаттарды мөрмен бекемдеу талап етілмейді;

      3) инвестициялық жобаның инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган белгiлейтiн талаптарға сәйкес жасалған бизнес-жоспары;

      4) алып тасталды - ҚР 25.12.2017 № 122-VI Заңымен (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі).

      5) өтiнiм берген Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы сұрау салған мемлекеттiк заттай гранттың мөлшерiн (құнын) және оны беру алдын ала келiсiлгенiн растайтын құжаттар;

      6) 01.01.2017 дейін қолданыста болды - ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексімен.

      7) тартылатын шетелдік жұмыскер паспортының немесе жеке басын куәландыратын құжатының (қазақ немесе орыс тіліндегі аудармасымен қоса), жұмыс беруші мен тартылатын шетелдік жұмыскер арасында жасалған еңбек шартының (қазақ немесе орыс тіліндегі аудармасымен қоса), оның біліктілігін және (немесе) білімін растайтын құжаттардың (қазақ немесе орыс тіліндегі аудармасымен қоса) көшірмелері болған кезде инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган белгілеген нысан бойынша қабылданады және тiркеледi.

      Инвестициялық басым жоба басым туристік аумақтарда іске асырылған жағдайда, туристік қызмет саласындағы мемлекеттік басқару функцияларын жүзеге асыратын орталық атқарушы органның басым туристік аумақтарда инвестициялық басым жобаның іске асырылуын растайтын хаты да қоса беріледі.

      1-1. Арнайы инвестициялық жобаны іске асыру шеңберінде инвестициялық преференциялар беруге арналған өтінім арнайы инвестициялық келісімшарт жасасу үшін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын уәкілетті орган белгілеген нысан бойынша және тәртіппен қабылданады және тіркеледі.

      2. Егер инвестициялық преференциялар беруге арналған өтінімде салықтар бойынша преференциялар беру көзделген жағдайда, инвестор Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған тәртіппен құрылыс жобаларына басшының қолтаңбасымен куәландырылған ведомстводан тыс кешенді сараптаманың қорытындысын ұсынады.

      Ескерту. 292-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 25.12.2017 № 122-VI (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); 02.04.2019 № 241-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.04.2019 № 243-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 295-VІ (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізілді); 29.06.2020 № 352-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 399-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.04.2021 № 34-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

293-бап. Инвестициялық преференциялар беруге арналған өтiнiмдi қарау мерзiмдерi

      1. Инвестициялық преференциялар беруге арналған өтiнiм инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi органға қарау үшін берiледi, ол осы Кодекстің 285 және 286-баптарында белгіленген талаптарға сәйкес өтiнiм тiркелген күннен бастап жиырма жұмыс күнi iшiнде шешiм қабылдайды.

      Инвестициялық субсидия түріндегі инвестициялық преференция беруге арналған өтінімді қарау тәртібі инвестициялық субсидия беру қағидаларында айқындалады.

      2. Инвестициялық преференцияларды беруге арналған өтiнiмдi қабылдау, тiркеу және қарау тәртiбiн инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган айқындайды.

      3. Осы баптың ережелері арнайы инвестициялық жоба үшін инвестициялық преференциялар беруге арналған өтiнiмдерге қолданылмайды.

      Ескерту. 293-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 25.12.2017 № 122-VI (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

294-бап. Инвестициялық келiсiмшарт жасасу

      1. Инвестицияларды жүзеге асыруды және инвестициялық преференциялар беруді көздейтiн инвестициялық жобаны іске асыруға арналған шарт инвестициялық келiсiмшарт болып табылады.

      2. Инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган инвестициялық преференциялар беру туралы шешiм қабылданған күннен бастап он жұмыс күнi iшiнде үлгілiк келiсiмшарттың ережелерiн ескере отырып, инвестициялық келiсiмшартты қол қоюға дайындайды.

      Үлгілiк келiсiмшарт деп Қазақстан Республикасының Yкiметi бекiтетiн және инвестициялық келiсiмшарттар жасасқан кезде пайдаланылатын үлгiлік келiсiмшарт түсініледі.

      3. Инвестициялық келiсiмшартты инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган қол қойған күннен бастап бес жұмыс күнi iшiнде тiркейдi және тiркелген күнінен бастап күшiне енедi.

      Инвестициялық келісімшартты инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган тіркеген күн оның жасалған күні болып табылады.

      4. Инвестициялық келiсiмшарттың қолданылу мерзiмi инвестициялық преференциялардың қолданылу мерзiмiмен айқындалады. Жұмыс бағдарламасы бойынша жұмыстарды аяқтау мерзiмi инвестициялық келiсiмшарттың қолданылу мерзiмi аяқталғанға дейін кемiнде тоғыз ай бұрын аяқталуға тиiс.

      Қаржы лизингі шартын жасасқан Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы инвестициялық жобаны іске асырған жағдайда, инвестициялық келiсiмшарттың қолданылу мерзiмi қаржы лизингі шартының қолданылу мерзiмi аяқталғаннан кейін тоғыз ай өткен соң аяқталуға тиіс.

      Ескерту. 294-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).

295-бап. Инвестициялық келiсiмшартты бұзу жағдайлары

      1. Инвестициялық преференциялардың қолданылуы инвестициялық келiсiмшарттың қолданылу мерзiмi өткен соң тоқтатылады не осы бапта белгiленген тәртiппен осындай мерзiм өткенге дейiн тоқтатылуы мүмкiн.

      2. Инвестициялық келiсiмшарттың қолданылуы:

      1) тараптардың келiсуi бойынша;

      2) бiржақты тәртiппен мерзiмiнен бұрын тоқтатылуы мүмкiн.

      3. Инвестор инвестициялық келісімшарт бойынша міндеттемелерін орындамаған не тиісінше орындамаған кезде және келісімшартқа өзгерістер енгізу үшін инвестор инвестициялық жобаның одан әрі іске асырылу мүмкіндіктерін негіздейтін құжаттарды ұсынбаған жағдайда инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган хабарлама жіберілген күннен бастап үш ай өткен соң біржақты тәртіппен инвестициялық келісімшарттың қолданылуын мерзімінен бұрын тоқтатады.

      Инвестициялық келісімшарт бұзылған жағдайда, көрсетілген заңды тұлға инвестициялық келісімшарт бойынша берілген инвестициялық преференциялардың салдарынан бюджетке төленбеген салықтар мен кедендік баждардың сомаларын төлейді.

      4. Инвестициялық келiсiмшарт жасасқан Қазақстан Республикасы заңды тұлғасының бастамасы бойынша инвестициялық келiсiмшарт бiржақты тәртiппен мерзiмiнен бұрын тоқтатылған кезде аталған заңды тұлға инвестициялық келiсiмшарт бойынша берiлген инвестициялық преференциялар нәтижесінде төленбеген салықтар мен кедендік баждар сомаларын төлейдi.

      5. Инвестициялық келiсiмшарт тараптардың келiсуi бойынша мерзiмiнен бұрын тоқтатылған кезде инвестициялық келiсiмшарт жасасқан Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы инвестициялық келiсiмшарт бойынша берiлген инвестициялық преференциялар нәтижесінде төленбеген салықтар мен кедендік баждар сомаларын төлейдi.

      6. Инвестициялық келiсiмшарт мерзiмiнен бұрын тоқтатылған кезде инвестициялық келiсiмшарт жасасқан Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы өзiне мемлекеттiк заттай грант ретiнде берiлген мүлiктi заттай не инвестициялық келiсiмшарттың талаптарына сәйкес оның берiлген күнгi бастапқы құнын қайтарады.

      6-1. Инвестициялық келісімшарт бұзылған жағдайда, Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы инвестициялық келісімшарт бойынша төленген инвестициялық субсидияның сомасын толық көлемде өтейді.

      7. Мемлекеттiк заттай грантты қайтаруды инвестициялық келiсiмшарт жасасқан Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi органның инвестициялық келiсiмшартты мерзiмiнен бұрын тоқтату туралы шешiмі қабылданғаннан кейiн күнтiзбелiк отыз күн iшiнде жүзеге асырады.

      Ескерту. 295-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 25.12.2017 № 122-VI Заңымен (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі).

295-1-бап. Арнайы инвестициялық келiсiмшартты жасасу және бұзу

      1. Арнайы инвестициялық жоба үшін инвестициялық преференциялар беруді көздейтін шарт арнайы инвестициялық келісімшарт болып табылады.

      2. Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын, арнайы инвестициялық келісімшарттарды жасасу жөніндегі уәкілетті орган арнайы инвестициялық жоба үшін инвестициялық преференциялар беруге арналған өтiнiм келіп түскен күннен бастап он бес жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын, арнайы инвестициялық келісімшарттарды жасасу жөніндегі уәкілетті орган бекітетін үлгілік арнайы инвестициялық келісімшарттың ережелерін ескере отырып, арнайы инвестициялық келісімшартты қол қою үшін дайындайды.

      3. Арнайы инвестициялық келісімшартты жасасу және бұзу тәртібі мен шарттарын Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын, арнайы инвестициялық келісімшарттарды жасасу жөніндегі уәкілетті орган әзірлейді және бекітеді.

      4. Арнайы инвестициялық келісімшарттың қолданылу мерзімі инвестициялық преференциялардың қолданылу мерзімімен айқындалады.

      5. Тараптардың келісімі бойынша арнайы инвестициялық келісімшарт мерзімінен бұрын тоқтатылған кезде арнайы инвестициялық келісімшартты жасасқан Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы арнайы инвестициялық келісімшарт бойынша берілген инвестициялық преференциялар салдарынан төленбеген кедендік баждардың сомаларын төлемейді.

      Ескерту. 25-тарау 295-1-баппен толықтырылды - ҚР 28.12.2016 № 34-VI Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгерістер енгізілді - ҚР 03.04.2019 № 243-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 25.11.2019 № 272-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

295-2-бап. Инвестициялар туралы келісім

      1. Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі негізінде Қазақстан Республикасының Үкіметі уәкілеттік берген тұлға мен заңды тұлға, оның ішінде "Астана" халықаралық қаржы орталығының юрисдикциясында тіркелген заңды тұлға арасында жасалатын, республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және тиісті қаржы жылының 1 қаңтарына қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің жеті жарым миллион еселенген мөлшерінен кем емес мөлшерде инвестицияларды жүзеге асыруды көздейтін инвестициялық жобаны іске асыруға арналған шарт инвестициялар туралы келісім болып табылады.

      Инвестициялар туралы келісімде инвестициялар туралы келісім жасалған кезде Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген преференциялар мен жеңілдіктер беру шарттары мен тәртібі айқындалады, сондай-ақ инвестициялар туралы келісім жасасқан заңды тұлғалар үшін қарсы міндеттемелер белгіленеді.

      Инвестициялар туралы келісімдер мынадай қызмет түрлеріндегі жобаларды іске асыру үшін жасалмайды:

      1) есірткі, психотроптық заттар мен прекурсорлар айналымына байланысты қызмет;

      2) акцизделетін өнімді өндіру және (немесе) көтерме саудада өткізу;

      3) лотерея өткізу;

      4) ойын бизнесі саласындағы қызмет;

      5) радиоактивті материалдардың айналымына байланысты қызмет;

      6) банк қызметі (не банк операцияларының жекелеген түрлері) және сақтандыру нарығындағы қызмет (сақтандыру агентінің қызметінен басқа);

      7) аудиторлық қызмет;

      8) бағалы қағаздар нарығындағы кәсіптік қызмет;

      9) цифрлық майнинг саласындағы қызмет;

      10) кредиттік бюролардың қызметі;

      11) күзет қызметі;

      12) азаматтық және қызметтік қару мен оның патрондарының айналымына байланысты қызмет;

      13) жер қойнауын пайдалану саласындағы қызмет, оның ішінде кен іздеушілердің қызметі;

      14) пайдалы қазбаларды өткізу, оның ішінде трейдерлердің қызметі, көмір, мұнай өткізу жөніндегі қызмет.

      2. Инвестициялар туралы келісімнің мерзімі, оны өзгертудің және бұзудың тәртібі мен шарттары инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган бекіткен инвестициялар туралы келісімдерді жасасу, өзгерту және бұзу қағидаларында белгіленген.

      3. Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттардан туындайтын ережелерді, сондай-ақ тараптардың келісімі бойынша инвестициялар туралы келісімге өзгерістер енгізу жағдайларын қоспағанда, Қазақстан Республикасының заңнамасы өзгерген жағдайда инвестициялар туралы келісімнің ережелері жасалған күнінен бастап жиырма бес жыл бойы өз күшін сақтайды.

      Ескерту. 295-2-баппен толықтырылды – ҚР 02.01.2021 № 399-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

295-3-бап. Инвестициялық міндеттемелер туралы келісім

      1. Қазақстан Республикасының Үкіметі мен заңды тұлға арасында жасалатын, заңды тұлғаның мұндай келісімді жасасуға өтінім берілген жылды қоса алғанда, сегіз жыл ішінде, республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және оны жасасуға өтінім берілген жылдың 1 қаңтарына қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің жетпіс бес миллион еселенген мөлшерінен кем емес жиынтық мөлшерінде, капиталдандырылатын кейінгі шығыстарды және (немесе) жаңа тіркелген активтерді сатып алуға, өндіруге, салуға арналған шығыстарды қаржыландыру жөніндегі, сондай-ақ халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және (немесе) Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес тіркелген активтердің құнын ұлғайтатын басқа да шығындарды қаржыландыру жөніндегі міндеттемелерін көздейтін шарт инвестициялық міндеттемелер туралы келісім болып табылады.

      Пайдалы қатты қазбаларды өндіру және (немесе) қайта өңдеу саласындағы қызметті жүзеге асыратын заңды тұлғамен инвестициялық міндеттемелер туралы келісім жасасқан жағдайда мұндай келісім тек қана пайдалы қатты қазбаларды өндіру және (немесе) қайта өңдеу саласындағы қызмет бойынша жасалады.

      2. Инвестициялық міндеттемелер туралы келісім бір мезгілде мынадай шарттарға сәйкес келетін заңды тұлғамен жасалады:

      1) көмірсутекті пайдалы қазбаларды өндіретін жер қойнауын пайдаланушылар мен мұнай өнімдерін өндірушілерді қоспағанда, заңды тұлға тауар өндіруші болып табылады. Осы баптың мақсаттары үшін тауар өндіруші деп инвестициялық міндеттемелер туралы келісім жасасуға өтінім берілген жылдың алдындағы жылдағы жиынтық жылдық кірісінің кемінде жетпіс пайызын өз өндірісінің тауарларын өткізуден не осындай тұлға өндірген пайдалы қазбаларды және (немесе) осындай тұлғаның пайдалы қазбаларды қайта өңдеуі нәтижесінде алынған өнімді өткізуден түсетін кіріс құрайтын заңды тұлға түсініледі;

      2) заңды тұлға осы Кодекске сәйкес ірі немесе орта кәсіпкерлік субъектісі болып табылады;

      3) акцизделетін тауарларды өндіру жөніндегі қызметті жүзеге асырмайды;

      4) арнаулы салық режимдерін қолданбайды.

      3. Инвестициялық міндеттемелер туралы келісім жасасқан заңды тұлғаның осы баптың 1-тармағының бірінші бөлігінде көзделген міндеттемелерді орындауы инвестициялық міндеттемелер туралы келісімге қосымша болып табылатын инвестициялар салу кестесіне сәйкес жүзеге асырылады.

      Бұл ретте осы баптың 1-тармағының бірінші бөлігінде көзделген соманың кемінде елу пайызын қаржыландыру, инвестициялық міндеттемелер туралы келісім жасасуға өтінім берілген жылды қоса алғанда, алғашқы төрт жыл ішінде жүзеге асырылуға тиіс.

      Инвестициялық міндеттемелер туралы келісім жасасқан заңды тұлға осы баптың 1-тармағының бірінші бөлігінде көзделген міндеттемелерді орындаған кезде:

      1) өзара байланысты тараппен жасалған шарттар бойынша тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің құны іс жүзінде шеккен шығыстар мөлшерінде, бірақ осы баптың 1-тармағының бірінші бөлігінде көзделген міндеттемелер сомасының елу пайызынан аспайтын мөлшерде есепке алынады;

      2) өзара байланысты тараппен құны іс жүзінде шеккен шығыстар мөлшерінде есепке алынатын тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алуға шарттар жасасқан кезде мұндай өзара байланысты тарап Қазақстан Республикасының резиденті болуға тиіс.

      4. Инвестициялық міндеттемелер туралы келісім қолданылатын мерзім ішінде, ол жасалған күннен екінші жылдан бастап, жер қойнауын пайдаланушы болып табылмайтын заңды тұлға жыл сайын республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және осындай қаржыландыру жүзеге асырылатын жылдың 1 қаңтарына қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің жиырма мың еселенген мөлшерінен кем емес сомада қазақстандық кадрларды оқытуды қаржыландыруды жүзеге асыруға да міндетті.

      Жер қойнауын пайдаланушы болып табылатын заңды тұлға осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген шығыстарды қаржыландыруды Қазақстан Республикасының жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырады.

      5. Инвестициялық міндеттемелер туралы келісім жасасуға өтінім инвестициялар жөніндегі уәкілетті органға беріледі.

      Инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган инвестициялық міндеттемелер туралы келісім жасасуға өтінім келіп түскен күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде осындай келісімге қол қою үшін Қазақстан Республикасы Үкіметі қаулысының жобасын әзірлейді.

      Инвестициялық міндеттемелер туралы келісімді жасасу, оған өзгерістер енгізу, оның қолданылуын тоқтату тәртібін және инвестициялық міндеттемелер туралы келісімнің үлгілік нысанын инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган әзірлейді және Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.

      6. Инвестициялық міндеттемелер туралы келісімге өзгерістер осы баптың 3-тармағының екінші бөлігінде белгіленген ережелердің сақталуы ескеріле отырып, тек қана инвестициялар салу кестесін өзгерту бөлігінде енгізілуі мүмкін.

      7. Инвестициялық міндеттемелер туралы келісім жасасу осы Кодексте белгіленген талаптарға сәйкес келген кезде инвестициялық преференциялар беруге инвестициялық келісімшарттарды жасасуға кедергі келтірмейді. Бұл ретте салықтар бойынша преференциялар инвестициялық міндеттемелер туралы келісім жасалған кезге қолданыста болатын осы Кодекске және "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне (Салық кодексі) сәйкес беріледі.

      8. Инвестициялық міндеттемелер туралы келісімнің қолданылуы осы Кодекстің 289-бабының 3-тармағында көрсетілген мерзім өткенге дейін осы тармаққа сәйкес тараптардың келісімі бойынша немесе біржақты тәртіппен тоқтатылуы мүмкін.

      Инвестициялық міндеттемелер туралы келісім қолданылатын кезеңде осы баптың 1-тармағының бірінші бөлігінде, 2-тармағында, 3-тармағының екінші бөлігінде және 4-тармағында көзделген міндеттемелер мен шарттар орындалмаған кезде Қазақстан Республикасының Үкіметі хабарлама жіберілген күннен бастап үш ай өткен соң инвестициялық міндеттемелер туралы келісімнің қолданылуын біржақты тәртіппен мерзімінен бұрын тоқтатады.

      Инвестициялық міндеттемелер туралы келісім мерзімінен бұрын тоқтатылған кезде осындай келісім жасасқан заңды тұлға "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне (Салық кодексі) сәйкес белгіленген тәртіппен өзінің салықтық міндеттемелерін қайта есептеуді жүзеге асырады.

      Ескерту. 295-3-баппен толықтырылды – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 0.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

296-бап. Инвестициялық дауларды шешу

      1. Инвестордың инвестициялық қызметiне байланысты инвесторлар, оның ішінде ірі инвесторлар мен мемлекеттiк органдар арасындағы шарттық мiндеттемелерден туындайтын дау инвестициялық дау болып табылады.

      2. Инвестициялық даулар келiссөздер арқылы не дауларды шешудiң тараптармен бұрын келiсілген рәсiмiне сәйкес шешіледі.

      3. Инвестициялық дауларды осы баптың 2-тармағының ережелерiне сәйкес шешу мүмкiн болмаған кезде дауларды шешу Қазақстан Республикасының халықаралық шарттары мен заңнамалық актiлерiне сәйкес Қазақстан Республикасының соттарында, сондай-ақ тараптардың келiсiмімен айқындалатын төрелiктерде жүргiзiледi.

      4. Инвестициялық дауларға жатпайтын даулар Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес шешiледi.

      Ескерту. 296-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 08.04.2016 № 489-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

296-1-бап. Инвестициялық келiсiмшарттар талаптарының сақталуын бақылау нысандары

      Инвестициялық келiсiмшарттар талаптарының сақталуын бақылауды инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган мынадай:

      1) осы Кодекстің 296-2-бабының 1-тармағына сәйкес ұсынылған есептердi зерделеу және талдау негiзiнде жүзеге асырылатын камералдық бақылау;

      2) инвестициялық қызмет объектiсiне бару, оның iшiнде инвестициялық келiсiмшарттың жұмыс бағдарламасы мен талаптарын орындау жөнiндегi құжаттарды қарау нысандарында жүзеге асырады.

      Ескерту. 25-тарау 296-1-баппен толықтырылды – ҚР 29.06.2020 № 352-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

296-2-бап. Инвестициялық келісімшарттар талаптарының сақталуын бақылауды ұйымдастыру мен асыру тәртібі

      1. Инвестициялық келiсiмшарт жасалғаннан кейiн Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган белгілейтін нысан бойынша инвестициялық келісімшарттың орындалуы туралы жартыжылдық есептерді 25 шілдеден және 25 қаңтардан кешіктірмей, тіркелген активтердің пайдалануға берілуін, технологиялық жабдыққа қосалқы бөлшектердің, шикізаттың және (немесе) материалдардың жеткізілуі мен пайдаланылуын растайтын құжаттарды қоса бере отырып, жұмыс бағдарламасында көзделген шығындардың баптары бойынша таратып жаза отырып ұсынады.

      2. Инвестициялық келісімшарт пен арнайы инвестициялық келісімшартқа қосымшаға өзгерiстер тараптардың келiсуi бойынша жылына екі рет енгiзiлуі мүмкін.

      3. Инвестициялық қызмет объектісіне бару арқылы тексеру жұмыс бағдарламасы аяқталған жағдайда тіркелген активтер пайдалануға берілгеннен кейін алты ай ішінде жүргізіледі.

      4. Тексеру нәтижелерi бойынша инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi органның өкiлi мен инвестициялық келiсiмшарт жасасқан Қазақстан Республикасы заңды тұлғасының басшысы инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган белгілеген нысан бойынша инвестициялық келiсiмшарттың жұмыс бағдарламасын орындаудың ағымдағы жай-күйі туралы актіге қол қояды.

      5. Инвестициялық келiсiмшарттың жұмыс бағдарламасы орындалмаған немесе тиісінше орындалмаған жағдайда, инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган инвестициялық келiсiмшарт жасасқан Қазақстан Республикасының заңды тұлғасына бұзушылықтарды көрсете отырып, жазбаша нысанда хабарлама жiбередi және бұзушылықтарды жою үшiн үш ай мерзiм белгiлейдi.

      6. Егер инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган жүргізген тексеру нәтижелері бойынша инвестициялық жобаны іске асыру үшін әкелінген және кедендік баждар төлеуден босатылған технологиялық жабдық, оның жинақтауыштары, қосалқы бөлшектері, шикізат және (немесе) материалдар пайдалануға берілмегені не пайдаланылмағаны анықталған жағдайда, инвестициялық келісімшарт бойынша берілген инвестициялық преференцияларға байланысты кедендік баждардың сомасын төлемеген Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен өсімпұлды есепке жаза отырып, пайдаланылмаған жабдық, оның жинақтауыштары, қосалқы бөлшектері, шикізат және (немесе) материалдар бөлігінде оларды төлейді.

      7. Инвестициялық келісімшарт жасасқан Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы жұмыс бағдарламасын іске асыруды аяқтағаннан кейін екі ай ішінде инвестициялар жөніндегі уәкілетті органға аудиторлық есепті ұсынады, онда мыналар қамтылуға тиіс:

      1) жұмыс бағдарламасына сәйкес инвестициялық міндеттемелердің орындалуы туралы ақпарат;

      2) жұмыс бағдарламасына сәйкес сатып алынған тіркелген активтер бойынша таратып жазу;

      3) жұмыс бағдарламасының орындалғанын растайтын құжаттардың жиынтық тізілімі;

      4) инвестициялық келісімшарт талаптарының орындалуы туралы мәліметтер.

      Егер инвестициялық келісімшартта инвестициялық субсидия беру көзделген жағдайда, инвестициялық келісімшарт жасасқан Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы екі ай ішінде уәкілетті органға аудиторлық қызмет саласындағы уәкілетті орган белгілеген ең төменгі талаптарға сәйкес келетін аудиторлық ұйымның аудиторлық есебін ұсынады.

      8. Мемлекеттiң экономикалық мүдделерiнің қорғалуын қамтамасыз ету мақсатында инвестициялық келiсiмшарттың бұзылуы туралы ақпарат:

      1) тиiстi шаралар қолдану үшiн мемлекеттік кіріс органдарына және қажет болған кезде өзге де мемлекеттiк органдарға;

      2) мемлекеттiк заттай грант берiлген инвестициялық келiсiмшарттар бойынша мемлекеттік кіріс органдарына, мемлекеттiк мүлiктi басқару жөніндегі уәкілетті органға және (немесе) жер ресурстарын басқару жөніндегі орталық уәкілетті органға, сондай-ақ жергiлiктi атқарушы органдарға жiберiледi.

      9. Инвестициялық келiсiмшарт жасасқан Қазақстан Республикасы заңды тұлғасының инвестициялық келiсiмшарттың қолданысы ішінде:

      1) берiлген мемлекеттiк заттай гранттың, сондай-ақ жұмыс бағдарламасына сәйкес сатып алынған мүлiктiң нысаналы мақсатын өзгертуге;

      2) берiлген мемлекеттiк заттай грантты, сондай-ақ жұмыс бағдарламасына сәйкес сатып алынған мүлiктi иеліктен шығаруға құқығы жоқ.

      10. Кедендік баждар салудан босату объектілерінің нысаналы пайдаланылуын бақылау Еуразиялық экономикалық комиссия айқындаған тәртіппен жүзеге асырылады.

      Ескерту. 25-тарау 296-2-баппен толықтырылды – ҚР 29.06.2020 № 352-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

26-тарау. ҮШІНШІ ЕЛДЕРГЕ ҚАТЫСТЫ АРНАЙЫ ҚОРҒАУ, ДЕМПИНГКЕ ҚАРСЫ
ЖӘНЕ ӨТЕМАҚЫ ШАРАЛАРЫ

297-бап. Ішкі нарықты қорғау шараларын енгізу туралы жалпы ережелер

      1. Қазақстан Республикасының экономикалық мүдделерін қорғау мақсатында үшінші елдерден шығарылатын және Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағына әкелінетін тауарларға қатысты ішкі нарықты қорғау шаралары арнайы қорғау, демпингке қарсы және өтемақы шаралары түрінде енгізілуі мүмкін.

      Үшінші елдер деп Еуразиялық экономикалық одақ туралы шарттың қатысушылары болып табылмайтын елдер және (немесе) елдер бірлестіктері, сондай-ақ Еуразиялық экономикалық комиссия бекітетін әлем елдерінің сыныптауышына енгізілген аумақтар түсініледі.

      2. Арнайы қорғау, демпингке қарсы немесе өтемақы шараларын енгізу және қолдану, қайта қарау немесе олардың күшін жою не тиісті шараны қолданбау туралы шешімдерді Еуразиялық экономикалық комиссия қабылдайды.

      Арнайы қорғау, демпингке қарсы және өтемақы шараларын қолдану, арнайы қорғау, демпингке қарсы және өтемақы шараларын қолдану алдындағы тергеп-тексеруді жүргізу "Үшінші елдерге қатысты арнайы қорғау, демпингке қарсы және өтемақы шаралары туралы" Қазақстан Республикасының Заңымен реттеледі.

298-бап. Шаралардың түрлері

      1. Импорттық квотаны, арнайы квотаны немесе арнайы бажды, оның ішінде алдын ала арнайы бажды енгізу арқылы Еуразиялық экономикалық комиссияның шешімі бойынша қолданылатын Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағына тауардың өскен импортын шектеу жөніндегі шара арнайы қорғау шарасы болып табылады.

      2. Демпингке қарсы бажды, оның ішінде алдын ала демпингке қарсы бажды енгізу немесе экспорттаушы қабылдаған баға міндеттемелерін мақұлдау арқылы Еуразиялық экономикалық комиссияның шешімі бойынша қолданылатын демпингтік импортқа қарсы іс-қимыл шарасы демпингке қарсы шара болып табылады.

      3. Өтемақы бажын (оның iшiнде алдын ала өтемақы бажын) енгізу не субсидиялаушы үшінші елдің уәкiлеттi органы немесе экспорттаушы қабылдаған ерікті мiндеттемелерді мақұлдау арқылы Еуразиялық экономикалық комиссияның шешiмi бойынша қолданылатын, мүше мемлекеттердің экономика саласына экспорттаушы үшінші елдің ерекше субсидиясының әсер етуін бейтараптандыру жөніндегі шара өтемақы шарасы болып табылады.

299-бап. Арнайы қорғау, демпингке қарсы және өтемақы шараларын қолдану қағидаттары

      Арнайы қорғау шарасы, егер тергеп-тексеру нәтижелері бойынша Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағына осы тауардың импорты мүше мемлекеттердің экономика саласына елеулі нұқсан келтіретіндей немесе осындай нұқсан келтіру қатерін төндіретіндей өскен мөлшерлерде (мүше мемлекеттерде ұқсас немесе тікелей бәсекелес тауарды өндірудің жалпы көлеміне абсолютті немесе салыстырмалы көрсеткіштерде) және жағдайларда жүзеге асырылып жатқаны анықталған болса, тауарға қолданылуы мүмкін.

      Демпингке қарсы шара, егер тергеп-тексеруді жүргізетін орган жүргізген тергеп-тексеру нәтижелері бойынша Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағына осындай тауардың импорты мүше мемлекеттердің экономика саласына материалдық нұқсан келтіретіндігі, осындай нұқсанды келтіру қатерін төндіретіні немесе мүше мемлекеттердің экономика саласын құруды едәуір баяулататыны анықталған болса, демпингтік импорттың нысанасы болып табылатын тауарға қолданылады.

      Өтемақы шарасы өндіру, егер тергеп-тексеруді жүргізетін орган жүргізген тергеп-тексеру нәтижелері бойынша Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағына осындай тауардың импорты мүше мемлекеттердің экономика саласына материалдық нұқсан келтіретіні, осындай нұқсанды келтіру қатерін төндіретіні немесе мүше мемлекеттердің экономика саласын құруды едәуір баяулататыны анықталған болса, экспорттау немесе тасымалдау кезінде экспорттаушы үшінші елдің ерекше субсидиясы пайдаланылған импортталатын тауарға қолданылуы мүмкін.

      Мүше мемлекеттер деп Еуразиялық экономикалық одақтың мүшелері және Еуразиялық экономикалық одақ туралы шарттың Тараптары болып табылатын мемлекеттер түсініледі.

6-БӨЛІМ. КӘСІПКЕРЛІК СУБЪЕКТІЛЕРІНІҢ ҚҰҚЫҚТАРЫН ҚОРҒАУ
ҚОРҒАУ НЫСАНДАРЫ МЕН ТӘСІЛДЕРІ
27-тарау. КӘСІПКЕРЛІК СУБЪЕКТІЛЕРІНІҢ ҚҰҚЫҚТАРЫН ҚОРҒАУ

300-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтарын қорғау нысандары

      1. Әрбір кәсіпкерлік субъектісінің өз құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін сот арқылы қорғауға құқығы бар.

      Кәсіпкерлік субъектілерінің бұзылған немесе даулы құқықтарын қорғау Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де тәртіппен (төрелік, медиация, Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл, омбудсмен, келіссөздер, наразылық тәртіп және өзгелер) жүзеге асырылуы мүмкін.

      2. Кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтарын қорғау осы Кодексте және Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда лауазымды адамдардың әрекеттерiне (әрекетсіздігіне) және мемлекеттік органдардың актілеріне (шешімдеріне) шағым жасау арқылы жүзеге асырылуы мүмкін.

      3. Заңдарда арнайы көзделген жағдайларда, кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтарын қорғау құқығы бұзылған кәсіпкерлік субъектісінің тiкелей iс жүзiндегi немесе заңдық әрекеттерiмен (өзiн-өзi қорғау) жүзеге асырылуы мүмкiн.

301-бап. Қорғаудың соттағы нысаны

      Кәсіпкерлік субъектілері бұзылған немесе даулы құқықтарын, бостандықтарын немесе заңды мүдделерiн қорғау үшiн Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен сотқа жүгiнуге құқылы.

      Ескерту. 301-бап жаңа редакцияда - ҚР 29.06.2020 № 351-VI Заңымен (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі).

302-бап. Тараптары кәсіпкерлік субъектілері болып табылатын дауларды сотқа дейін реттеу

      1. Құқықтары мен заңды мүдделерi бұзылған кәсіпкерлік субъектілері осы құқықтарды бұзушымен дауды тікелей реттеу мақсатында оған Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген тәртiппен жазбаша кінәрат қоюын білдіреді.

      2. Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жағдайларда, дауды реттеудің сотқа дейінгі тәртібін сақтау міндетті емес болғанда, кәсіпкерлік субъектісі өзінің бұзылған құқығын қорғау үшін тікелей сотқа жүгінуге құқылы.

      3. Даулар сотқа дейінгі тәртіппен реттелмеген жағдайда, кәсіпкерлік субъектілері Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен сотқа жүгiнуге құқылы.

      Ескерту. 302-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.06.2020 № 351-VI Заңымен (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі).

303-бап. Қорғаудың соттан тыс нысандары

      1. Кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтарын қорғау Қазақстан Республикасының заңдарында және (немесе) шартта көзделген мынадай нысандарда:

      1) төрелікте;

      2) медиация қолдану арқылы;

      3) партисипативтік рәсім тәртібімен жүзеге асырылуы мүмкін.

      2. Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтарын қорғаудың басқа да соттан тыс нысандары белгіленуі мүмкін.

      3. Кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтары мен заңды мүдделерінің сақталуын қамтамасыз ету, кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру процесінде туындайтын келіспеушіліктерді реттеу мақсатында кәсіпкерлік субъектілері осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген жағдайларда Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілге, омбудсменге жүгінуге құқылы.

304-бап. Төрелікте құқықтарды қорғау

      1. Егер Қазақстан Республикасының заңдарында өзгеше белгіленбесе, азаматтық-құқықтық қатынастардан туындаған дау төрелік келісім болған кезде Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген тәртіппен төрелікте қаралуы мүмкін.

      2. Дауды шешу үшін төреліктер тұрақты жұмыс істейтін төрелік немесе нақты дауды шешуге арналған төрелік түрінде құрылуы мүмкін.

      3. Тұрақты жұмыс істейтін төреліктерді ұйымдастыру және олардың қызметінің тәртібі олардың регламенттерінде және Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарында белгіленеді.

      4. Егер нақты дауды шешу үшін құрылатын төрелікті ұйымдастыруға және оның қызметінің тәртібіне қойылатын өзге де талаптар Қазақстан Республикасының заңында және халықаралық шарттарында белгіленбесе, онда олар тараптардың келісімімен айқындалады.

      5. Егер төрелік шешім онда белгіленген мерзімде ерікті түрде орындалмаса, онда ол Қазақстан Республикасының Азаматтық процестік кодексінде көзделген тәртіппен мәжбүрлеп орындалуға жатады.

      Ескерту. 304-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 08.04.2016 № 489-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

305-бап. Құқықтарды медиация рәсімін қолдану арқылы қорғау

      1. Кәсіпкерлік субъектілері арасында медиация жүргізу тараптардың өзара келісімі бойынша және олардың арасында медиация туралы шарт жасалған кезде жүзеге асырылады.

      2. Кәсіпкерлік субъектілері қатысатын азаматтық және өзге де құқықтық қатынастардан туындайтын дауларды реттеу кезінде медиация сотқа жүгінгенге дейін де, сот талап-арызды қабылдағаннан кейін де қолданылуы мүмкін.

      3. Медиация жүргізудің тәртібі мен шарттары "Медиация туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделеді.

306-бап. Құқықтарды партисипативтік рәсім тәртібімен қорғау

      1. Кәсіпкерлік субъектілері партисипативтік рәсім тәртібімен дауды реттеу туралы келісім жасасуға құқылы.

      2. Партисипативтік рәсім екі тарап адвокаттарының дауды реттеуге жәрдемдесумен тараптар арасында келіссөздер жүргізу арқылы судьяның қатысуынсыз өткізіледі.

      3. Партисипативтік рәсімді өткізудің тәртібі мен шарттары Қазақстан Республикасының Азаматтық процестік кодексімен реттеледі.

28-тарау. ҚАЗАҚСТАН КӘСІПКЕРЛЕРІНІҢ ҚҰҚЫҚТАРЫН ҚОРҒАУ ЖӨНІНДЕГІ УӘКІЛ.
ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ОМБУДСМЕН
1-параграф. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілдің құқықтық мәртебесі

307-бап. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл ұғымы

      1. Мемлекеттік органдарда кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтары мен заңды мүдделеріне өкілдік ету, оларды қамтамасыз ету және қорғау мақсатында, сол сияқты кәсіпкерлік қоғамдастықтың мүдделерін қорғау үшін Қазақстан Республикасы Президентінің өкімімен лауазымға тағайындалатын адам Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл болып табылады.

      Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл Қазақстан Республикасының Президентіне есеп береді.

      2. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілге осы Кодексте көзделмеген функцияларды жүктеуге ешкімнің құқығы жоқ. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілдің қызметіне қандай да бір заңсыз араласуға жол берілмейді.

      3. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл өз өкілеттіктерін жүзеге асыру кезеңінде саяси партиялардағы және өзге де қоғамдық бірлестіктердегі өзінің мүшелігін тоқтата тұрады.

      4. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл саяси қызметпен айналысуға құқылы емес.

      5. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл қызметке кіріскеннен кейін белгіленген тәртіппен бір ай ішінде осы адамға заңды түрде тиесілі ақшаны, сондай-ақ мүліктік жалдауға берілген мүлікті қоспағанда, өзінің меншігіндегі коммерциялық ұйымдардың үлестерін, акцияларын (акциясын), жарғылық капиталға қатысу үлестерін және пайдаланылуы кіріс алуға әкелетін өзге де мүлікті өз лауазымын атқару уақытында сенімгерлік басқаруға беруге міндетті. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл өзіне тиесілі облигацияларды, ашық және аралық инвестициялық пай қорларының пайларын сенімгерлік басқаруға бермеуіне болады, сондай-ақ сенімгерлік басқаруға берілген мүліктен кіріс алуға құқығы бар және тұрғын үйді мүліктік жалға беруге құқылы.

      6. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл оқытушылық, ғылыми немесе өзге де шығармашылық қызметтен басқа, басқа ұйымдарда ақы төленетін лауазымдарды атқара алмайды.

308-бап. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл қызметінің негіздері

      Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілдің қызметі:

      1) заңдылыққа;

      2) кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау басымдығына;

      3) объективтілікке;

      4) жариялылыққа негізделеді.

309-бап. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілдің функциялары

      Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтары мен заңды мүдделеріне өкілдік ету, оларды қамтамасыз ету және қорғау, сол сияқты кәсіпкерлік қоғамдастықтың мүдделерін қорғау мақсатында:

      1) Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдарында және өзге де ұйымдарында, сондай-ақ халықаралық ұйымдарда және шет мемлекеттерде кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтары мен заңды мүдделерін білдіреді, қамтамасыз етеді, қорғайды;

      2) кәсіпкерлік субъектілерінің өтініштерін қарайды;

      3) мемлекеттік органдарға кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтарын қорғау жөніндегі ұсыныстар, сондай-ақ заңға тәуелді нормативтік құқықтық актілерді тоқтата тұру жөніндегі ұсынымдар енгізеді;

      3-1) кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органға осы Кодекстің 82-бабының 3-тармағына сәйкес кәсіпкерлік субъектілерінің шағымдары бойынша қолданыстағы реттегіш құралдардың және (немесе) талаптардың күшін жою немесе оларды қайта қарау жөнінде ұсыныстар енгізеді;

      4) кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтары мен заңды мүдделерін әрекеттерімен (әрекетсіздігімен) бұзған мемлекеттік органдарға (лауазымды адамдарға) бұзылған құқықтарды қалпына келтіру үшін шараларға, оның ішінде кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтары мен заңды мүдделерінің бұзылуына кінәлі тұлғаларды жауаптылыққа тартуға қатысты ұсынымдар жібереді;

      5) мемлекеттік органдардың пікірімен келіспеген жағдайда кәсіпкерлердің бұзылған құқықтарын одан әрі қалпына келтіру мақсатында прокуратура органдарына өтінішхат жібереді;

      6) кәсіпкерлер құқықтарының жүйелі түрде бұзылу фактілері туындаған және оларды мемлекеттік органдар деңгейінде шешу мүмкін болмаған жағдайда, Қазақстан Республикасы Президентінің қарауына өтініш енгізеді;

      7) мемлекеттік, коммерциялық, банктік және заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын мәліметтерді қоспағанда, мемлекеттік органдардан (лауазымды адамдардан) кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтары мен міндеттерін қозғайтын ақпаратты, құжаттарды және материалдарды сұратады;

      8) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен сотқа талап қоюмен (арызбен) жүгінеді;

      9) кәсіпкерлік субъектілерінің бұзылған құқықтары мен заңды мүдделерін қалпына келтіруге бағытталған өзге де заңды шараларды қолданады.

      Ескерту. 309-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

310-бап. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілдің міндеттері

      1. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл қызметті жүзеге асыру кезінде:

      1) Қазақстан Республикасының Конституциясы мен заңнамасын сақтауға;

      2) кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтары мен заңды мүдделерiн сақтауды және қорғауды қамтамасыз ету жөнiндегі шаралар қолдануға;

      3) өтiнiштердi қарау кезінде объективтілік және бейтараптық танытуға;

      4) өзiн қорғау үшін жүгінген адамның құқықтарын жүзеге асыруға кедергi келтiретiн қандай да бiр әрекеттерді жасамауға мiндеттi.

      2. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл Қазақстан Республикасының Президентіне бұқаралық ақпарат құралдарында орналастырылатын, кәсіпкерлердің құқықтарын қорғау жөніндегі атқарылған жұмыстың нәтижелері туралы баяндаманы ұсынады.

311-бап. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілдің өтініштерді қарау тәртібі

      1. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл өз құзыреті шегінде:

      1) кәсіпкерлік субъектілерінің (бұдан әрі – өтініш беруші) өтініштерін қарайды, оған мыналар:

      өз құзыреті шегінде мемлекеттік органдар алдын ала қарамаған;

      құқықтарын басқа жеке кәсіпкерлік субъектілерінің бұзу фактілері жөніндегі өтініштер қосылмайды;

      2) өтініш берушілерге олардың өтініштерінің уәкілетті мемлекеттік органдар мен ұйымдарға жіберілгені туралы ақпарат береді;

      3) өтініш берушілерді олардың өтініштерін қарау нәтижелері және қабылданған шаралар туралы ақпарат береді.

      2. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл күнтізбелік он күн ішінде өтініш берушілердің өтініштерін осы баптың 1-тармағының 1) тармақшасында белгіленген талаптарға сәйкестігі тұрғысынан қарайды, оларға сәйкес келмеген жағдайда өтінішті қарамайды, бұл туралы өтініш берушіні жазбаша хабардар етеді.

      3. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілдің атына келіп түскен өтініш берушілердің өтініштері күнтізбелік отыз күн ішінде қаралады.

      4. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілдің атына келіп түскен өтініштерді қарау мерзімі қажет болған кезде өтініш берушіге атқарылатын жұмыс туралы міндетті түрде ақпарат беріле отырып ұзартылады.

      5. Қарау қорытындылары бойынша өтініш берушіге Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілдің құзыреті шеңберінде өтініштің мәні бойынша жауап беріледі.

      6. Өтініштерді қарау мерзімдерін ұзарту, уәкілетті мемлекеттік органдарға және ұйымдарға жіберу, өтініш берушілерге өтініштердің қаралу барысы туралы ақпарат беру тәртібін Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл белгілейді.

312-бап. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілді лауазымға тағайындау және лауазымынан босату

      1. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл лауазымына тағайындалатын адам мынадай талаптарға сай келуге тиіс:

      1) Қазақстан Республикасының азаматтығын иеленуге;

      2) жоғары білімі болуға;

      3) кәсіпкерлердің құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау саласында кемінде бес жыл жұмыс өтілі болуға тиіс.

      2. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл Қазақстан Республикасы Президентінің өкімімен төрт жыл мерзімге лауазымға тағайындалады.

      3. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл Қазақстан Республикасы Президентінің шешімі бойынша атқаратын лауазымынан мерзімінен бұрын мынадай негіздер бойынша босатылуы мүмкін:

      1) өз қалауы;

      2) медициналық қорытындыға сәйкес кәсіби міндеттерін одан әрі атқаруға кедергі келтіретін денсаулық жағдайы;

      3) осы Кодексте белгіленген міндеттер мен шектеулерді сақтамауы;

      4) лауазымдық өкілеттіктерін бұзуы, атқаратын лауазымда болуымен сыйыспайтын теріс қылықтар жасауы;

      5) Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге тұрақты тұруға кетуі.

      4. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілдің өкілеттіктері мынадай:

      1) Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілдің Қазақстан Республикасының азаматтығы тоқтатылған;

      2) Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілді әрекетке қабілетсіз немесе әрекет қабілеті шектеулі деп тану туралы не оған медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шараларын қолдану туралы сот шешімі заңды күшіне енген;

      3) Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілге қатысты соттың айыптау үкімі заңды күшіне енген;

      4) Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл қайтыс болған немесе оны қайтыс болды деп жариялау туралы сот шешімі заңды күшіне енген жағдайларда тоқтатылады.

      5. Сол бір адам қатарынан екі реттен артық Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл лауазымына тағайындала алмайды.

313-бап. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілдің қызметін ұйымдастыру

      Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілдің қызметін Ұлттық палата қамтамасыз етеді.

2-параграф. Инвестициялық омбудсменнің құқықтық мәртебесі

314-бап. Инвестициялық омбудсмен

      1. Инвестициялық омбудсмен Қазақстан Республикасының Үкіметі тағайындайтын (айқындайтын), инвесторлардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғауға жәрдемдесу жөніндегі функциялар жүктелетін лауазымды адам болып табылады.

      2. Инвестициялық омбудсмен өз қызметінде Қазақстан Республикасының Конституциясын, Қазақстан Республикасының заңдарын, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерін, Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік-құқықтық актілерін басшылыққа алады.

315-бап. Инвестициялық омбудсменнің функциялары

      1. Инвесторлардың құқықтары мен заңды мүдделерін қамтамасыз ету және қорғау мақсатында инвестициялық омбудсмен:

      1) Қазақстан Республикасында инвестициялық қызметті жүзеге асыру барысында туындайтын мәселелер бойынша инвесторлардың өтініштерін қарайды және оларды шешу үшін, оның ішінде мемлекеттік органдармен өзара іс-қимыл жасай отырып, ұсынымдар шығарады;

      2) туындайтын мәселелерді соттан тыс және сотқа дейінгі тәртіппен шешуде инвесторларға жәрдем көрсетеді;

      3) инвестициялық қызмет мәселелері бойынша Қазақстан Республикасының заңнамасын жетілдіру жөніндегі ұсынымдар әзірлейді және оларды Қазақстан Республикасының Үкіметіне енгізеді.

      2. Инвестициялық омбудсменнің ұсынымдары хаттар және инвестициялық омбудсмен өткізген кеңестердің хаттамалары түрінде ресімделеді.

      3. Инвестициялық омбудсмен инвесторлардың соттан тыс және сотқа дейінгі тәртіппен туындайтын мәселелерін реттеу үшін мемлекеттік органдармен және ұйымдармен консультациялар және хаттамалық кездесулер өткізеді.

      4. Егер инвесторлардың мәселелері Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес шешілмейтін жағдайда, инвестициялық омбудсмен Қазақстан Республикасының заңнамасын жетілдіру жөніндегі ұсынымдар әзірлейді және оларды Қазақстан Республикасының Үкіметіне енгізеді.

316-бап. Инвестициялық омбудсменнің құқықтары мен міндеттері

      1. Инвестициялық омбудсменнің:

      1) коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратты қоспағанда, мемлекеттік органдардан және меншік нысанына қарамастан, ұйымдардан өтініштерді қарау үшін қажетті ақпаратты сұратуға және алуға;

      2) мемлекеттік органдардың және ұйымдардың басшылары мен басқа да лауазымды адамдарының кідіріссіз қабылдауына;

      3) инвесторлардың өтініштері бойынша мүдделі мемлекеттік органдардың және ұйымдардың басшыларын немесе олардың орынбасарларын тыңдауға;

      4) инвестициялық омбудсменге жүктелген функцияларды жүзеге асыруға қажетті өзге де құқықтары бар.

      2. Инвестициялық омбудсмен өз қызметін жүзеге асыру кезінде:

      1) инвесторлардың құқықтары мен заңды мүдделерін сақтауды және қорғауды қамтамасыз ету жөніндегі шараларды қолдануға;

      2) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен және мерзімдерде лауазымды адамдардың әрекеттеріне (әрекетсіздігіне), мемлекеттік органдардың, өзге де ұйымдардың және олардың лауазымды адамдарының шешімдеріне қатысты инвесторлардың өтініштерін қарауға, сондай-ақ олар бойынша қажетті шаралар қолдануға;

      3) өтініштерді қарау кезінде объективті және бейтарап болуға;

      4) өзін қорғау үшін жүгінген инвестордың құқықтарын жүзеге асыруға кедергі келтіретін қандай да бір әрекеттерді жасамауға міндетті.

317-бап. Инвестициялық омбудсменнің қызметін ұйымдастыру

      Инвестициялық омбудсменнің қызметін инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган қамтамасыз етеді.

      Инвестициялық омбудсменнің қызметі туралы ережені Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.

29-тарау. МЕМЛЕКЕТТІК ОРГАНДАРДЫҢ ЖӘНЕ ЛАУАЗЫМДЫ АДАМДАРДЫҢ
ШЕШІМДЕРІНЕ, ӘРЕКЕТТЕРІНЕ (ӘРЕКЕТСІЗДІГІНЕ) ШАҒЫМ ЖАСАУ

318-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің шағымдарын қараудың міндеттілігі

      Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен берілген шағымдар міндетті түрде қабылдануға, тіркелуге және қаралуға жатады. Шағымдарды қабылдаудан бас тартуға тыйым салынады.

      Мемлекеттік орган (мемлекеттік органның лауазымды адамы) кәсіпкерлік субъектісі берген шағымды Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен және мерзімдерде қарауға міндетті.

319-бап. Шағым жасау құқығы

      1. Кәсіпкерлік субъектілері мемлекеттік органдардың және лауазымды адамдардың шешімдері, әрекеттері (әрекетсіздігі) олардың құқықтары мен заңды мүдделерін қозғайтын болса, оларға Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен шағым жасауы мүмкін.

      2. Шағым құзыретiне оны қарау және ол бойынша шешім қабылдау кiретiн мемлекеттік органға беріледі. Шағым беру Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен жүзеге асырылады.

      Ескерту. 319-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.06.2020 № 351-VI Заңымен (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі).

7-БӨЛІМ. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ КӘСІПКЕРЛІК САЛАСЫНДАҒЫ
ЗАҢНАМАСЫН БҰЗҒАНЫ ҮШІН ЖАУАПТЫЛЫҚ. ӨТПЕЛІ ЖӘНЕ ҚОРЫТЫНДЫ
ЕРЕЖЕЛЕР
30-тарау. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ КӘСІПКЕРЛІК САЛАСЫНДАҒЫ
ЗАҢНАМАСЫН БҰЗҒАНЫ ҮШІН ЖАУАПТЫЛЫҚ

320-бап. Қазақстан Республикасының кәсіпкерлік саласындағы заңнамасын бұзғаны үшiн жауаптылық

      1. Қазақстан Республикасының кәсіпкерлік саласындағы заңнамасын бұзу Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылыққа әкеп соғады.

      2. Мемлекеттік органдар және олардың лауазымды адамдары коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратты заңсыз таратқаны және (немесе) пайдаланғаны үшін Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жауаптылықта болады, ал осындай тарату және (немесе) пайдалану салдарынан кәсіпкерлік субъектісіне келтірілген нұқсан Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес өтелуге жатады.

      3. Заңды кәсіпкерлік қызметке кедергі жасау Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылыққа әкеп соғады.

      4. Өзінің заңды кәсіпкерлік қызметіне кедергі жасалу салдарынан кәсіпкерлік субъектісі шеккен барлық залал Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес өтелуге жатады.

321-бап. Мемлекеттік органдардың және олардың лауазымды адамдарының өз қызметтік міндеттерін орындамағаны немесе тиісінше орындамағаны үшін жауаптылығы

      1. Мемлекеттік органдар мен олардың лауазымды адамдары кәсiпкерлiк субъектілері мен мемлекеттің өзара іс-қимыл жасау процесінде, оның ішінде кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу мен қолдау кезінде өздерінің қызметтік мiндеттерін орындамаған немесе тиісінше орындамаған жағдайда, сондай-ақ құқыққа қайшы әрекеттер (әрекетсiздiк) жасаған жағдайда Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылықта болады.

      2. Мемлекеттік органдар құқықтары мен заңды мүдделері бұзылған кәсіпкерлік субъектісін Қазақстан Республикасы заңнамасының бұзылуына кінәлі мемлекеттік органдардың лауазымды адамдарына қатысты қолданылған шаралар туралы бір айдың ішінде жазбаша хабардар етуге міндетті.

322-бап. Кәсiпкерлiк субъектiсiн тексерудiң белгiленген тәртiбiн бұзғаны үшiн жауаптылық

      1. Мемлекеттік органдардың лауазымды адамдарының тексерулер жүргізу кезіндегі құқыққа сыйымсыз әрекеттерi Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылыққа әкеп соғады.

      2. Мемлекеттік бақылауды және қадағалауды жүзеге асыру кезiнде мемлекеттік орган немесе оның лауазымды адамы кәсiпкерлiк субъектiсiне келтiрген зиян Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес өтелуге жатады.

      Өтелуге қойылатын залалдар көлеміне, оның ішінде кәсiпкерлiк субъектiлерінің жұмыскерлеріне материалдарды тексеруге дайындағаны үшін төленген сыйақы сомалары, өндiрiстің мәжбүрлеп тоқтатылған уақытындағы жалақы, өндiрiстi тоқта тұру салдарынан шығарылмаған тиiстi тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтердi өткiзген кезде кәсiпкерлiк субъектiсiнің алуы мүмкін, жіберіп алған пайда енгізiледі.

31-тарау. ӨТПЕЛІ ЖӘНЕ ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР

323-бап. Осы Кодекстің жекелеген нормаларын қолдану тәртібі

      1. "Инвестициялар туралы" 2003 жылғы 8 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңы қолданысқа енгiзiлгенге дейiн инвестициялар жөніндегі уәкілетті органмен жасалған инвестициялық келiсiмшарттар негiзiнде берiлген жеңiлдiктер осы инвестициялық келiсiмшарттарда белгiленген мерзiм өткенге дейiн өзiнiң қолданысын сақтайды.

      2. Осы Кодекстің 295-бабы 3, 4 және 5-тармақтарының және 296-2-бабы 1-тармағының салық сомаларын төлеу бөлiгiндегi нормалары инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi органмен 2009 жылғы 1 қаңтарға дейiн жасалған инвестициялық келiсiмшарттар бойынша қолданылуын сақтайды.

      3. Осы Кодекстің 287-бабы 1-тармағының лизингтік компанияларды кедендік әкелу баждарын салудан босату бөлігіндегі нормалары 2016 жылғы 1 қазаннан бастап инвестициялар жөніндегі уәкілетті органмен жасалған инвестициялық келісімшарттарға қолданылады.

      Ескерту. 323-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 352-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

324-бап. Осы Кодексті қолданысқа енгiзу тәртiбi

      1. Осы Кодекс:

      1) 2016 жылғы 6 ақпаннан бастап қолданысқа енгізілетін осы Кодекстің 36-бабының 2-тармағы екінші бөлігінің 2) тармақшасын және 38-бабы 2-тармағының 5) тармақшасын;

      2) 2016 жылғы 1 наурыздан бастап қолданысқа енгізілетін осы Кодекстің 193-бабы 4-тармағының екінші бөлігін;

      3) 2017 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін осы Кодекс мазмұнының 211-бабының тақырыбын, 211-бабын, 290-бабы 2-тармағының 2) тармақшасын;

      4) өзін-өзі реттеу туралы заңнамалық акт қолданысқа енгізілгеннен кейін қолданысқа енгізілетін осы Кодекстің 3-бабы 2-тармағының 19) тармақшасын, 22-бабын, 58-бабының 2-тармағын, 62-бабын, 80-бабының 2-тармағы үшінші бөлігінің бесінші абзацын және 82-бабы 2-тармағының 4) тармақшасын;

      5) осы Кодекстің 65-бабының 1-тармағы үшінші бөлігінің, 66-бабының ережелері кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын заңдар жобаларының тұжырымдамалары бойынша сараптамалық қорытындылар бөлігінде құқықтық актілер туралы заңнамалық акт қолданысқа енгізілгеннен кейін қолданысқа енгізіледі;

      6) органикалық өнім өндіру туралы заңнамалық акт қолданысқа енгізілгеннен кейін қолданысқа енгізілетін осы Кодекстің 138-бабының 111) тармақшасын қоспағанда, 2016 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі.

      2. Осы Кодекс мазмұнының 173 және 197-баптарының тақырыптары, 88-бабының 9), 13) және 14) тармақшалары, 116-бабы 3-тармағының 4) тармақшасы, 138-бабының 68) тармақшасы, 173-бабы, 195-бабының 3) тармақшасы, 196-бабы 6-тармағының 2) тармақшасы, 197-бабы, 292-бабы 1-тармағының 6) тармақшасы 2017 жылғы 1 қаңтарға дейін қолданылады деп белгіленсін.

      3. Осы Кодекс мазмұнының 119-бабының тақырыбы 2017 жылғы 1 қаңтарға дейін мынадай редакцияда жазылады деп белгіленсін:

      "119-бап. Реттелетін нарық субъектілері өндіретін және өткізетін тауарларға, жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге баға белгілеу".

      4. Осы Кодекстің 36-бабының 1-тармағы бірінші абзацының қолданылуы 2016 жылғы 1 наурызға дейін тоқтатыла тұрсын, тоқтатыла тұрған кезеңде бұл абзац мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

      "1. Дара кәсіпкер ретінде мемлекеттік тіркеу үшін жеке тұлға мемлекеттік кіріс органына тікелей немесе халыққа қызмет көрсету орталығы арқылы:".

      5. Осы Кодекстің 88-бабы 7) және 16) тармақшаларының қолданылуы 2017 жылғы 1 қаңтарға дейін тоқтатыла тұрсын, тоқтатыла тұрған кезеңде бұл тармақшалар мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

      "7) Қазақстан Республикасының табиғи монополиялар және реттелетін нарықтар туралы заңнамасында көзделген бұзушылықтарды қоспағанда, тиісті тауар нарығында үстем немесе монополиялық жағдайды теріс пайдаланудың алдын алады және оны жояды;";

      "16) тауарларын реттелетін нарықтарда өткізетін нарық субъектілерін қоспағанда, үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық субъектісі белгілеген монополиялық жоғары (төмен), монопсониялық төмен бағаны анықтайды;".

      6. Осы Кодекстің 110-бабының 2-тармағы 2) тармақшасының қолданылуы 2016 жылғы 1 наурызға дейін тоқтатыла тұрсын, тоқтатыла тұрған кезеңде бұл тармақша мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

      "2) рұқсат беру органдарының және хабарламалар қабылдауды жүзеге асыратын мемлекеттік органдардың және (немесе) олардың лауазымды адамдарының, халыққа қызмет көрсету орталықтарының және (немесе) олардың қызметкерлерінің лицензиялауды және рұқсат беру рәсімдерін немесе хабарламалар қабылдауды жүзеге асыру мәселелері бойынша шешімдеріне, әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен шағым жасауға;".

      7. Осы Кодекстің 111-бабының 3-тармағы 4) тармақшасының қолданылуы 2016 жылғы 1 наурызға дейін тоқтатыла тұрсын, тоқтатыла тұрған кезеңде бұл тармақша мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

      "4) мемлекеттік органдарға және халыққа қызмет көрсету орталықтарына лицензиялауды және рұқсат беру рәсімдерін, оның ішінде ақпараттық жүйелер арқылы жүзеге асыру үшін қажетті құжаттарды және (немесе) ақпаратты беруге;".

      8. Осы Кодекстің 118-бабы 1 және 2-тармақтарының қолданылуы 2017 жылғы 1 қаңтарға дейін тоқтатыла тұрсын, тоқтатыла тұрған кезеңде бұл тармақтар мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

      "1. Табиғи монополия саласындағы тауарларға, жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге тариф белгілеу Қазақстан Республикасының табиғи монополиялар және реттелетін нарықтар туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

      2. Табиғи монополия субъектісінің реттелетін тауарларына, жұмыстарына, көрсетiлетiн қызметтеріне табиғи монополиялар салаларындағы және реттелетін нарықтардағы уәкілетті орган бекітетін тарифтер (бағалар, алымдар мөлшерлемелері) немесе олардың шектi деңгейлерi өндірілетін тауарлардың, орындалатын жұмыстардың, көрсетiлетiн қызметтердiң сапасы мен сенімділігі ескеріле отырып, реттелетін тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді ұсыну үшiн қажеттi шығындар құнынан төмен болмауға және табиғи монополия субъектiсiнiң тиiмдi жұмыс iстеуiн қамтамасыз ететiн пайда алу мүмкiндiгiн ескеруге тиiс.".

      9. Осы Кодекстің 119-бабының қолданылуы 2017 жылғы 1 қаңтарға дейін тоқтатыла тұрсын, тоқтатыла тұрған кезеңде бұл бап мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

      "119-бап. Реттелетiн нарық субъектілері өндіретін және өткізетін тауарларға, жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге баға белгілеу

      1. Бағаларды мемлекеттiк реттеу темiржол көлiгi, электр және жылу энергетикасы, мұнай өнiмдерiн өндiру, мұнайды тасымалдау, азаматтық авиация, порт қызметі, телекоммуникациялар және пошта байланысы, сондай-ақ "Газ және газбен жабдықтау туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгiленген ерекшелiктер ескерiле отырып, газ саласындағы реттелетiн нарықтар субъектiлерiнiң тауарларына, жұмыстарына, көрсетiлетiн қызметтерiне қолданылады.

      Табиғи монополиялар салаларындағы және реттелетін нарықтардағы басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті орган бағаларды мемлекеттік реттеу қолданылатын реттелетін нарықтар субъектілері тауарларының, жұмыстарының, көрсетілетін қызметтерінің тізбесін бекітеді.

      2. Уақытша шара ретінде Қазақстан Республикасының аумағында белгілі бір мерзімге жекелеген тауар нарықтарында және (немесе) жекелеген нарық субъектілерінің тауарларына, жұмыстарына, көрсетілетін қызметтеріне монополияға қарсы орган айқындайтын тәртіппен мемлекеттік баға реттеу енгізілуі мүмкін.

      Осы тармақта көзделген мемлекеттік баға реттеуді қолданудың жалпы мерзімі бір жыл ішінде күнтізбелік 180 күннен аспайды.

      3. Реттелетiн нарық субъектілер өндіретін және өткізетін тауарларға, жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге баға белгілеу Қазақстан Республикасының табиғи монополиялар және реттелетін нарықтар туралы заңнамасына сәйкес шекті баға белгілеу арқылы жүзеге асырылады.".

      10. Осы Кодекстің 122-бабы 2-тармағының қолданылуы 2017 жылғы 1 қаңтарға дейін тоқтатыла тұрсын, тоқтатыла тұрған кезеңде бұл тармақ мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

      "2. Мұнай өнiмдерiн өндiру саласындағы уәкiлеттi орган табиғи монополиялар салаларындағы және реттелетiн нарықтардағы басшылықты жүзеге асыратын уәкiлеттi органмен келiсу бойынша, мұнай өнімдерін өндіру саласындағы уәкілетті орган бекiткен тәртiппен бағаларды мемлекеттік реттеу белгіленген мұнай өнiмдерiн бөлшек саудада өткізуге шектi бағаларды белгiлейдi.".

      10-1. 124-5-баптың 2 және 3-тармақтары 2025 жылғы 1 қаңтарға дейін қолданылады деп белгіленсін.

      11. Осы Кодекстің 138-бабы 54) тармақшасының қолданылуы 2017 жылғы 1 қаңтарға дейін тоқтатыла тұрсын, тоқтатыла тұрған кезеңде бұл тармақша мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

      "54) салықтардың және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердiң түсуiне, сондай-ақ бiрыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына мiндеттi зейнетақы жарналарының, мiндеттi кәсiптiк зейнетақы жарналарының және Мемлекеттiк әлеуметтiк сақтандыру қорына әлеуметтiк аударымдардың толық және уақтылы аударылуына;".

      12. Осы Кодекстің 193-бабы 3-тармағының қолданылуы 2017 жылғы 1 қаңтарға дейін тоқтатыла тұрсын, тоқтатыла тұрған кезеңде бұл тармақ мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

      1) 2016 жылғы 1 қаңтардан бастап 2016 жылғы 1 наурызға дейін:

      "3. Айрықша құқықты іске асыру мемлекеттік монополия субъектісін құру жолымен жүзеге асырылады. Қазақстан Республикасының Үкіметі не Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімімен облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдары құрған мемлекеттік кәсіпорын ғана мемлекеттік монополия субъектісі бола алады.".

      2) 2016 жылғы 1 наурыз – 2017 жылғы 1 қаңтар аралығында:

      "3. Айрықша құқықты іске асыру мемлекеттік монополия субъектісін құру жолымен жүзеге асырылады. "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясын қоспағанда, Қазақстан Республикасының Үкіметі не Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдары құрған мемлекеттік кәсіпорын ғана мемлекеттік монополия субъектісі бола алады.".

      13. Осы Кодекстің 193-бабының 4-тармағы екінші бөлігінің қолданылуы 2016 жылғы 1 наурыздан бастап 2017 жылға 1 қаңтарға дейінгі кезеңге тоқтатыла тұрсын, тоқтатыла тұрған кезеңде бұл бөлік мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

      "Осы баптың бірінші бөлігінің 1) және 2) тармақшаларында көзделген шектеулер "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясына қолданылмайды.".

      14. Осы Кодекстің 241-бабының 2-тармағы 1) тармақшасының қолданылуы 2017 жылға 1 қаңтарға дейін тоқтатыла тұрсын, тоқтатыла тұрған кезеңде бұл тармақша мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

      "1) Қазақстан Республикасының табиғи монополиялар және реттелетiн нарықтар туралы заңнамасын қолдана отырып, электр энергиясы, жылумен, сумен жабдықтау және кәріз бойынша қосылатын қуат үшiн ақы төлеуден Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртiппен және шарттарда босатылады;".

      14-1. Осы Кодекстің 129-бабы 4-1-тармағының және 6-тармағының 4) тармақшасының қолданысы 2025 жылғы 1 шілдеге дейін тоқтатыла тұрсын.

      15. Мыналардың күшi жойылды деп танылсын:

      1) "Шаруа немесе фермер қожалығы туралы" 1998 жылғы 31 наурыздағы Қазақстан Республикасының Заңы (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1998 ж., № 2-3, 26-құжат; 2001 ж., № 24, 338-құжат; 2003 ж., № 1-2, 6-құжат; № 4, 26-құжат; № 24, 178-құжат; 2006 ж., № 1, 5-құжат; № 15, 95-құжат; 2007 ж., № 9, 67-құжат; № 15, 106-құжат; № 18, 143-құжат; 2008 ж., № 24, 129-құжат; 2009 ж., № 15-16, 76-құжат; 2010 ж., № 5, 23-құжат; 2011 ж., № 6, 49-құжат; 2013 ж., № 14, 72-құжат; 2014 ж., № 21, 122-құжат);

      2) "Инвестициялар туралы" 2003 жылғы 8 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңы (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2003 ж., № 1-2, 4-құжат; 2005 ж., № 9, 26-құжат; 2006 ж., № 3, 22-құжат; 2007 ж., № 4, 28-құжат; 2008 ж., № 15-16, 64-құжат; № 23, 114-құжат; 2009 ж., № 2-3, 18-құжат; 2010 ж., № 5, 23-құжат; 2012 ж., № 2, 11-құжат; № 6, 46-құжат; № 15, 97-құжат; № 21-22, 124-құжат; 2013 ж., № 15, 82-құжат; 2014 ж., № 11, 64-құжат; № 21, 122-құжат; № 23, 143-құжат);

      3) "Жеке кәсiпкерлiк туралы" 2006 жылғы 31 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңы (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2006 ж., № 3, 21-құжат; № 16, 99-құжат; № 23, 141-құжат; 2007 ж., № 2, 18-құжат; № 3, 20-құжат; № 17, 136-құжат; 2008 ж., № 13-14, 57, 58-құжаттар; № 15-16, 60-құжат; № 23, 114-құжат; № 24, 128, 129-құжаттар; 2009 ж., № 2-3, 18, 21-құжаттар; № 9-10, 47, 48-құжаттар; № 11-12, 54-құжат; № 15-16, 74, 77-құжаттар; № 17, 82-құжат; № 18, 84, 86-құжаттар; № 19, 88-құжат; № 23, 97-құжат; № 24, 125, 134-құжаттар; 2010 ж., № 5, 23-құжат; № 7, 29-құжат; № 15, 71-құжат; № 22, 128-құжат; № 24, 149-құжат; 2011 ж., № 1, 2-құжат; № 2, 26-құжат; № 6, 49-құжат; № 11, 102-құжат; 2012 ж., № 15, 97-құжат; № 20, 121-құжат; № 21-22, 124-құжат; 2013 ж., № 1, 3-құжат; № 5-6, 30-құжат; № 14, 75-құжат; № 15, 81-құжат; № 21-22, 115-құжат; 2014 ж., № 1, 4-құжат; № 4-5, 24-құжат; № 10, 52-құжат; № 14, 84-құжат; № 16, 90-құжат; № 19-I, 19-II, 94, 96-құжаттар; № 21, 122-құжат; № 22, 131-құжат; № 23, 143-құжат; 2015 ж., № 8, 42-құжат; № 11, 52-құжат);

      4) "Бәсекелестік туралы" 2008 жылғы 25 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Заңы (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2008 ж., № 24, 125-құжат; 2009 ж., № 15-16, 74-құжат; 2010 ж., № 5, 23-құжат; 2011 ж., № 6, 50-құжат; № 11, 102-құжат; № 12, 111-құжат; 2012 ж., № 13, 91-құжат; № 14, 95-құжат; № 15, 97-құжат; 2013 ж., № 4, 21-құжат; № 10-11, 56-құжат; № 14, 72-құжат; 2014 ж., № 1, 4-құжат; № 4-5, 24-құжат; № 14, 84-құжат; № 19-I, 19-II, 96-құжат; № 21, 122-құжат; № 23, 143-құжат; 2015 ж., № 8, 42-құжат; № 9, 46-құжат);

      5) "Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік бақылау және қадағалау туралы" 2011 жылғы 6 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңы (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2011 ж., № 1, 1-құжат; № 2, 26-құжат; № 11, 102-құжат; № 15, 120-құжат; 2012 ж., № 1, 5-құжат; № 2, 9, 14-құжаттар; № 3, 21, 25, 27-құжаттар; № 8, 64-құжат; № 10, 77-құжат; № 11, 80-құжат; № 13, 91-құжат; № 14, 92, 95-құжаттар; № 15, 97-құжат; № 20, 121-құжат; № 23-24, 125-құжат; 2013 ж., № 2, 11-құжат; № 10-11, 56-құжат; № 14, 72-құжат; № 16, 83-құжат; № 21-22, 115-құжат; № 23-24, 116-құжат; 2014 ж., № 4-5, 24-құжат; № 7, 37-құжат; № 8, 49-құжат; № 10, 52-құжат; № 11, 61, 67-құжаттар; № 14, 84-құжат; № 16, 90-құжат; № 19-I, 19-II, 96-құжат; № 21, 122-құжат; № 23, 143-құжат; № 24, 144-құжат; 2015 ж., № 9, 46-құжат);

      6) "Индустриялық-инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау туралы" 2012 жылғы 9 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңы (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2012 ж., № 2, 10-құжат; № 14, 92-құжат; 2013 ж., № 9, 51-құжат; № 14, 75-құжат; № 15, 81-құжат; 2014 ж., № 1, 4-құжат; № 11, 63-құжат; № 19-I, 19-II, 96-құжат).

      Ескерту. 324-бапқа өзгерістер енгізілді – ҚР 08.07.2024 № 116-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 08.07.2024 № 121-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

      Қазақстан Республикасының
      Президенті Н.Ә. Назарбаев

Entrepreneur Code of the Republic of Kazakhstan

The Code of the Republic of Kazakhstan dated October 29, 2015 № 375-V LRK.

      Unofficial translation
      Footnote. Throughout the text, the words “repatriates”, “repatriates”, “repatriate”, and “Repatriates”have been replaced by the words “compatriots”, “compatriots”, and “Compatriots”, respectively, in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.05.2020 № 327-VI (shall be enforced after the date of entry into force of the relevant amendments and additions to the Code of the Republic of Kazakhstan "On Taxes and Other Obligatory Payments to the Budget" (Tax Code)).
      Footnote. The table of contents is excluded by Law of the RK № 48-VII of 08.06.2021 (shall be enacted on 01.01.2022).

      This Code defines the legal, economic and social conditions and guarantees that ensure the free enterprise in the Republic of Kazakhstan, regulates social relations arising from the interaction of business entities and the state, including government regulation and support for entrepreneurship.

SECTION 1. GENERAL PROVISIONS Chapter 1. LEGAL PRINCIPLES OF INTERACTION BETWEEN
BUSINESS ENTITIES AND STATE

Article 1. Legislation of the Republic of Kazakhstan on entrepreneurship

      1. The legislation of the Republic of Kazakhstan on entrepreneurship is based on the Constitution of the Republic of Kazakhstan and consists of this Code and other regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan.

      2. Commodity-money and other property relations based on equality of participants, as well as personal non-property relations connected with property, are regulated by the civil legislation of the Republic of Kazakhstan.

      2-1. The provisions of this Code shall not apply to relations related to the return of illegally acquired assets, including the creation and activities of a management company, in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on the return of illegally acquired assets to the state.

      3. If an international treaty ratified by the Republic of Kazakhstan establishes rules other than those provided for by this Code, then the rules of the international treaty shall apply.

      4. In the event of gaps or inconsistencies found between the laws of the Republic of Kazakhstan on entrepreneurship contained in the regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan, the provisions of this Code shall apply to the provisions of this Code.

      5. Features of certain types of entrepreneurship are established by the laws of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 1 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 12.07.2023 №23-VIII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication.

Article 2. The concept of entrepreneurship and the limits of its legal regulation

      1. Entrepreneurship is an independent, initiative activities of citizens, oralmans and legal entities aimed at obtaining net income through the use of property, production, sale of goods, performance of work, provision of services, based on the right of private property (private entrepreneurship) or on the right of economic management or operational management of a state enterprise (state entrepreneurship). Entrepreneurial activities are carried out on behalf of, for risk of, and under the property responsibility of an entrepreneur.

      2. Entrepreneurial activities may be limited exclusively by the laws of the Republic of Kazakhstan.

      3. Sstate bodies are prohibited to adopt regulatory legal acts establishing the privileged position of individual entrepreneurs.

Article 3. Objectives and principles of interaction between business entities and the state

      1. The interaction of business entities and the state is aimed at creation of favorable conditions for development of entrepreneurship and society, encouragement of entrepreneurial initiatives in the Republic of Kazakhstan.

      2. The principles of interaction between business entities and the state are:

      1) legality;

      2) freedom of entrepreneurship;

      3) equality of entrepreneurs;

      4) inviolability of property;

      5) fair competition;

      6) balance of consumer, business entities and the state interests;

      7) transparency of the activities of state bodies and the availability of information;

      8) effectiveness of state regulation of entrepreneurship;

      9) improvement of the ability of business entities to independently protect their rights and legitimate interests;

      10) priority of the prevention of wrong;

      11) presumption of good faith of business entities and mutual responsibility of the state and business entities;

      12) freedom from corruption;

      13) promotion of entrepreneurship, ensuring of its protection and support;

      14) support of domestic manufacturers of goods, works, services;

      15) inadmissibility of unlawful state interference in the affairs of entrepreneurs;

      16) participation of private entrepreneurship in lawmaking;

      17) promotion of social responsibility of entrepreneurship;

      18) limited participation of the state in entrepreneurial activities;

      Subparagraph 19) is put into effect after the enactment of the legislative act on self-regulation in accordance with the Code of the Republic of Kazakhstan dated 29.10.2015 № 375-V.

      19) self-regulation.

      Footnote. Article 3 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 12.03.2021 № 15-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 4. Legality

      1. Entrepreneurs in the course of their entrepreneurial activities, state bodies and officials of state bodies in the process of state regulation of entrepreneurship are obliged to comply with the requirements of the Constitution of the Republic of Kazakhstan, this Code and other regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan.

      2. Acts and decisions of state bodies contradicting the Constitution of the Republic of Kazakhstan shall be recognized as illegal and invalid from the moment of their adoption and shall be subject to cancellation.

      Acts and decisions of state bodies not complying with the regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan in terms of content, design and (or) procedures for their adoption shall be recognized as illegal and invalid and shall be subject to cancellation in the manner established by the laws of the Republic of Kazakhstan, except for cases when the right to trust is protected by the laws of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 4 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29. 06. 2020 № 351-VI (shall be enforced from 01. 01. 2021).

Article 5. Free enterprise

      1. Everyone has the right to freedom of entrepreneurial activities, free use of own property for any legitimate entrepreneurial activities.

      2. Business entities may carry out any types of entrepreneurial activities not prohibited by the laws of the Republic of Kazakhstan.

Article 6. Equality of entrepreneurs

      1. Business entities are equal before the law and the court, regardless of their form of ownership or any other circumstances.

      2. Business entities have equal opportunities in the implementation of entrepreneurial activities.

Article 7. Inviolability of property

      1. Inviolability of the property of business entities is guaranteed by law.

      2. Business entities may own any legally acquired property.

      3. Business entities may not be deprived of their property, except as decided by the court. The compulsory alienation of property for state needs in exceptional cases provided for by law may be made on condition of equivalent compensation.

Article 8. Fair competition

      1. Activities aimed at restricting or eliminating competition, infringement of the rights and legitimate interests of consumers, and unfair competition are prohibited.

      Monopolistic activities are regulated and restricted by law.

      2. Antimonopoly regulation is aimed at protection of competition, creation of conditions for the effective functioning of commodity markets, ensuring of the economic space unity, free movement of goods and freedom of economic activities in the Republic of Kazakhstan.

Article 9. Balance of interests of consumers, business entities and the state

      1. Forms and means of state regulation of entrepreneurship are introduced in order to ensure adequate level of security of activities or actions (operations), the most effective protection of consumer rights with the minimum reasonably required load on entrepreneurs.

      In public regulation, new requirements on private business entities may only be imposed if the benefits to consumers, to the state, prevail over the costs of public regulation.

      2. In the course of state regulation, the state bodies are not may to require from business entities the submission of documents and (or) additional information not provided for by the regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan.

      3. Qualification and licensing requirements shall ensure the minimum necessary set of resources, standards and indicators sufficient for business entities to ensure the required level of safety of the activities, operations or security of the facility.

      Footnote. Article 9 as amended by Law of the RK № 95-VII of 30.12.2021 (shall come into force ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 10. Transparency of government activities and availability of information

      1. The activities of state bodies shall be public and open within the limits established by the laws of the Republic of Kazakhstan.

      2. State bodies are obliged to ensure the transparency of their decision-making activities affecting the interests of entrepreneurs.

      3. Information held by government agencies and necessary for business entities shall be available if its use is not restricted by the laws of the Republic of Kazakhstan. Such information is provided for free of charge, with the exception of cases established by the laws of the Republic of Kazakhstan.

      3-1. Private business entities may have a stamp with their name.

      Government agencies and financial institutions are prohibited from requesting stamp on documents from legal entities belonging to private entrepreneurs.

      4. All procedures and requirements related to the state regulation of entrepreneurship shall contain a clear sense excluding the divergent interpretation.

      5. The provisions of this article, establishing the obligations of state bodies, shall apply to the authorized organization in the field of civil aviation.

      Footnote. Article 10 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 24.05.2018 № 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); № 249-VI dated 04.19.2019 (shall be enforced since 01.08.2019).

Article 11. Efficiency of business regulation by the state

      The efficiency of business public regulation shall be achieved through:

      1) compliance with the conditions for the formation of regulatory instruments set out in this Code, as well as the implementation of mandatory procedures for justification, approval and monitoring of public regulation;

      2) increasing the state's confidence in business entities;

      3) consistency and coherence of public regulation, based on the introduction of project management in the formation of regulatory policy, continuity and consideration of previous decisions of public regulation of business activities;

      4) introducing personal liability for government officials for causing damage to business entities;

      5) avoiding the creation of barriers for business entities as a result of the introduction of new requirements.

      Footnote. Article 11 as reworded by Law of the RK № 95-VII of 30.12.2021 (shall enter into force ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 12. Improvement of the business entities ability to independently protect their rights and legitimate interests

      1. Business entities may deny the inspection by officials of state control and supervision bodies in cases of their failure to comply with the requirements to inspections established by this Code.

      2. In order to protect their rights and legitimate interests in the course of state control and supervision, business entities may involve third parties in the inspection.

Article 13. Priority of prevention of wrong

      1. Prevention of offenses and motivation of business entities to comply with the requirements established by the laws of the Republic of Kazakhstan, have priority over the use of measures of state coercion in the process of entrepreneurial activities.

      2. Measures of state coercion for an offense committed by an entrepreneur shall fir to its nature and gravity.

Article 14. Presumption of good faith of business entities and mutual responsibility of the state and business entities

      Footnote. The heading of Article 14 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 12.03.2021 № 15-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

      1. By issue of a permit, the state confirms that the licensee, the permit holder, provides the second category of minimum safety level in accordance with the objectives of state regulation.

      2. In the process of state regulation of entrepreneurship, there shall be no obstacles to the implementation of the legitimate activities of business entities by state bodies and their officials.

      3. In the process of state regulation of entrepreneurship, when business entities perform their duties or exercise the rights granted to them by the law, it shall be assumed that their actions are in good faith.

      A business entity shall also be considered to be in good faith if, in the exercise of rights, legitimate interests and (or) performance of duties, it was guided by an official explanation of the state body given within its competence, enshrined in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan, including if such an explanation was subsequently withdrawn, recognized as erroneous or a new explanation, different in meaning, was given in relation to the same regulatory legal act, the content of which has not changed.

      Losses caused to a business entity as a result of issuance of an act of the state body not complying with the legislation of the Republic of Kazakhstan, as well as by actions (inaction) of officials of these bodies, shall be subject to compensation in the manner prescribed by the civil legislation of the Republic of Kazakhstan.

      4. Violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan, committed by a business entity, must be described in the course of conducting inspections. Substantiation of arguments and disclosure of circumstances indicating the fact of violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan shall be assigned to state bodies.

      The factual data presented by business entities on the circumstances investigated by the state body shall be considered reliable until the court or state body establishes the opposite in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      All uncertainties of the legislation of the Republic of Kazakhstan shall be interpreted in favour of a business entity. 5. It is prohibited to use the rights provided for by this Code and other regulatory legal acts in contradiction with their goal with the aim of infringing the rights and legitimate interests of other business entities or evading the performance of existing obligations or legal responsibility for actually committed offenses.

      6. The provisions of this article, establishing the obligations of state bodies, shall apply to the authorized organization in the field of civil aviation.

      Footnote. Article 14 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 249-VI dated 19.04.2019 (shall be enforced since 01.08.2019); dated 12.03.2021 № 15-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 15. Freedom from corruption

      1. When introducing and implementing state regulation of entrepreneurship, the facts of conflict of interests and selective application of law shall be excluded.

      2. In order to limit the contacts of business entities with state bodies in the process of state regulation of entrepreneurship, regulations shall include the application of the "single window” principle, in which all necessary approvals from government bodies shall be obtained by state bodies themselves in the form of interagency cooperation.

      3. The abuse of official powers by persons authorized to perform state functions and persons equated to them, exercising business regulation, in order to accept property benefits and advantages shall not be allowed.

Article 16. Stimulation of entrepreneurial activities and ensuring its protection and support

      1. In order to stimulate the development of entrepreneurs, the state takes a series of measures aimed at creating favorable legal, economic, social conditions and guarantees for the implementation of entrepreneurial initiatives.

      2. Stimulation of entrepreneurial activities are carried out, including through ensuring the protection and support of entrepreneurship.

Article 17. Support for domestic manufacturers of goods, works, services

      1. Government agencies and other organizations are taking measures to create an enabling environment to stimulate the development of domestic production of goods, works, and services.

      2. In developing and examining draft regulatory legal acts, concluding international treaties of the Republic of Kazakhstan and participating in the decision-making of international organizations in order to increase the competitiveness of domestic goods, works, services, the national interests of the Republic of Kazakhstan are taken into account.

Article 18. Inadmissibility of unlawful state interference in the affairs of entrepreneurs

      Unlawful interference by the state in the affairs of entrepreneurs, their associations, as well as the aforementioned associations in the affairs of the state and the assignment of functions of state bodies to them are not allowed.

Article 19. Participation of private business entities in lawmaking

      Private business entities participate in the development and examination of draft regulatory legal acts, draft international treaties of the Republic of Kazakhstan, draft legal acts in the field of the state planning system, as well as international treaties to which the Republic of Kazakhstan intends to become a party, affecting the interests of business entities, through the National Chamber of Entrepreneurs of the Republic Kazakhstan and expert councils on private entrepreneurship (hereinafter referred to as expert councils).

      Footnote. Article 19 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 24.05.2018 № 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 20. Stimulation of social responsibility of entrepreneurship and the development of social entrepreneurship

      Footnote. The heading of Article 20 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 24. 06. 2021 № 52-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

      The state guarantees and encourages the introduction by business entities of social responsibility in their business activities.

      Social entrepreneurship development initiatives are supported by state bodies, national holdings, national development institutions and other organizations in accordance with the procedure determined by the authorized body for entrepreneurship.

      Footnote. Article 20 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 24. 06. 2021 № 52-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 21. Limited state participation in entrepreneurial activities

      1. The state participates in entrepreneurial activities within the limits limited by this Code and the laws of the Republic of Kazakhstan.

      2. In order to develop private entrepreneurship and competition, the state is taking measures aimed at reducing the state's share in entrepreneurial activities by limiting the creation of state legal entities in the sphere of entrepreneurship, legal entities with state participation in the authorized capital.

      Article 22 is enacted after the enactment of the law on self-regulation in accordance with the Code of the Republic of Kazakhstan dated 29.10.2015 № 375-V.

Article 22. Self-regulation

      The state shall create conditions for the development of self-regulation in entrepreneurial and professional activities by reducing the scope of public regulation based on the minimum need for it, as well as other incentives determined by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 22 as amended by Law of the RK № 95-VII of 30.12.2021 (shall be put into effect ten calendar days after the date of its first official publication).

Chapter 2. BUSINESS ENTITIES AND CONDITIONS FOR THEIR
FUNCTIONING
Paragraph 1. General provisions on entrepreneurs

Article 23. Entrepreneurs

      1. Business entities are citizens, oralmans and non-state commercial legal entities engaged in entrepreneurial activities (private entrepreneurs), state enterprises (state entrepreneurs).

      2. An individual, who is an entrepreneur, shall be registered as an individual entrepreneur in the manner provided for by this Code.

      3. A legal entity that is an entrepreneur may be created in the organizational and legal form provided for by the Civil Code of the Republic of Kazakhstan.

Article 24. Categories of entrepreneurs

      1. Depending on the average annual number of employees and the average annual income, business entities are divided into the following categories:

      small-sized business entities, including micro-business entities;

      medium-sized business entities;

      large-sized business entities.

      2. The assignment of business entities to the categories specified in paragraph 1 of this article is used for the following goals:

      state statistics;

      provision of state support;

      application of other norms of the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      For state statistics, only the average annual number of employees is used.

      For the goal of providing state support and applying other norms of the legislation of the Republic of Kazakhstan, two criteria are used: the average annual number of employees and the average annual income.

      For the purposes of providing state support and applying other norms of the legislation of the Republic of Kazakhstan, the average annual number of employees of business entities using the labour of employees of the sending party in accordance with the contract on rendering services for the provision of personnel shall be determined taking into account the employees of the sending party.

      The average annual number of employees of business entities is determined taking into account all employees, including employees of branches, representative offices and other separate divisions of this subject, as well as the individual entrepreneur.

      The average annual income shall be the sum of total annual income or income of business entities applying a special tax regime based on a patent, a simplified declaration or using a special mobile application, for the last three years, divided by three in accordance with the tax legislation of the Republic of Kazakhstan.

      State support programs for private business entities may provide for other criteria.

      3. small-sized business entities are individual business entities without formation of a legal entity and legal entities engaged in entrepreneurship, with an average annual number of employees of no more than one hundred people and an average annual income of no more than three hundred thousand times a monthly calculated indicator established by the law on the republican budget and in effect on January 1 of the corresponding financial year.

      Micro business entities are small-sized business entities engaged in private entrepreneurship, with an average annual number of employees of no more than fifteen people or an average annual income of no more than thirty thousand times a monthly calculated indicator established by the law on the republican budget and valid on January 1 of the corresponding financial year.

      4. For the goals of state support and the application of other norms of the legislation of the Republic of Kazakhstan, small-sized business entities, including micro-business entities, may not be recognized as individual business entities and legal entities carrying out:

      1) activities related to the traffic of narcotic drugs, psychotropic substances and precursors;

      2) production and (or) wholesale of excisable products;

      3) grain storage operations at grain gaining stations;

      4) holding of lotteries

      5) activities in gambling;

      6) activities related to the traffic of radioactive materials;

      7) banking (or certain types of banking operations) and activities in the insurance market (except for the activities of an insurance agent);

      8) auditing activities;

      9) professional activities in the securities market;

      10) activities of credit bureaus;

      11) security activities;

      12) activities related to the circulation of civilian and service weapons and their ammunition;

      13) digital mining activity of the I subtype.

      Individual business entities and legal entities carrying out the activities specified in this paragraph refer to medium-sized business entities, and in case of meeting the criteria established by clause 6 of this article, to large-sized business entities.

      For private entrepreneurs, in accordance with the tax legislation of the Republic of Kazakhstan, who are payers of gambling business tax, a fixed tax and a single land tax, the criterion on the number of employees is used.

      5. The medium-sized business entities are individual business entities and legal entities engaged in business, not related to small- and large-sized business entities in accordance with paragraphs 3 and 6 of this article.

      6. The large-sized business entitites are individual business entities and legal entities that carry out business and meet one or two of the following criteria: the average annual number of employees is more than two hundred fifty people and (or) the average annual income over a three-million times a monthly calculated indicator, established by the law on the republican budget and applicable as of January 1 of the relevant financial year.

      Footnote. Article 24 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19. 12. 2020 № 386-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 24. 06. 2021 № 52-VII (shall be enforced from 01.01.2022); dated 06.02.2023 № 194-VII (shall be enforced from 01.04.2023).

Article 25. Register of entrepreneurs

      1. In order to use data on the categories of entrepreneurs, the authorized business agency keeps a register of entrepreneurs.

      2. The register of business entities is an electronic database containing information on the categories of entrepreneurs.

      3. Information about the category of business entities is provided in electronic form to interested parties, including government agencies, for use in their work.

      4. Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).
      Footnote. Article 25 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 25-1. Register of business partners

      1. The National Chamber of Entrepreneurs of the Republic of Kazakhstan shall create and maintain a register of business partners for the provision of business entities and other persons with information about the reliability and good faith of business partners,

      2. The register of business partners shall be an information system integrated with the objects of informatization of state bodies and organizations, containing information about business entities that do not constitute a secret protected by laws.

      Collection, processing and protection of personal data of business entities contained in the register of business partners shall be carried out in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on personal data and their protection.

      3. State bodies and organizations shall ensure the integration of informatization objects with the register of business partners.

      The procedure for integrating the objects of informatization of state bodies and organizations with the register of business partners is determined by the legislation of the Republic of Kazakhstan on informatization.

      4. Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).
      Footnote. The Law is supplemented by Article 25-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 02.01.2021 № 399-VI (shall be enforced from 01.07.2021); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 26. Rights of entrepreneurs

      1. Private business entities are may to:

      1) carry out any types of entrepreneurial activities, to have freedom of access to the markets for goods, works and services, unless otherwise provided for by the laws of the Republic of Kazakhstan;

      2) carry out entrepreneurship using hired labor in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan;

      3) create branches and representative offices in the manner prescribed by the laws of the Republic of Kazakhstan;

      4) independently set prices for manufactured goods, works, services, with the exception of cases established by this Code and the laws of the Republic of Kazakhstan;

      5) independently monitor the quality of goods, works and services;

      6) carry out foreign economic activities within their legal capacity;

      7) establish associations of business entities and participate in them;

      8) participate in the work of expert councils through accredited associations of private entrepreneurship entities, the National Chamber of business entities of the Republic of Kazakhstan;

      9) apply to law enforcement and other government agencies on matters of bringing to justice those who violated the rights and (or) prevented the realization of the legitimate interests of entrepreneurs;

      10) apply to the court, arbitration, the Commissioner for the protection of the rights of business entities of Kazakhstan and other bodies to protect their rights and legitimate interests;

      11) settle the dispute through conciliation procedures;

      12) submit for consideration to the authorized body on entrepreneurship proposals on the elimination of the causes and conditions conducive to the non-execution or inadequate execution of regulatory legal acts on the support and protection of entrepreneurship;

      13) participate in the implementation of projects in the social, economic and environmental fields as measures of the social responsibility of entrepreneurship;

      14) exercise other rights not limited by the laws of the Republic of Kazakhstan.

      2. State enterprises shall exercise the rights provided for by this Code, with due regard to their specifics established by the laws of the Republic of Kazakhstan.

Article 27. Obligations of entrepreneurs

      Business entities are obliged to:

      1) comply with the legislation of the Republic of Kazakhstan, the rights and legitimate interests of individuals and legal entities;

      2) ensure the safety and quality of goods, works, services in accordance with the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan;

      3) provide consumers with goods, works, services complete and accurate information about goods, works, services;

      3-1) ensure the use of a current bank account intended for business activities when accepting non-cash payments into a bank account for the sale of goods, performance of work or rendering of services;

      4) obtain permits or send notifications to start an activities or action (operation) in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan “On Permits and Notifications”;

      5) carry out compulsory insurance of civil liability in cases stipulated by the laws of the Republic of Kazakhstan;

      6) preserve nature and to treat natural resources with care;

      7) increase the efficiency of use of natural and energy resources and their management in the process of carrying out activities;

      8) perform other obligations provided for by this Code and other laws of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 27 as amended by Law of the RK № 100 of 31.12.2021 (shall be enacted on 01.03.2022).

Article 28. Protection of information constituting a trade secret

      1. Protection of a trade secret consists in prohibiting the unlawful receipt, dissemination or use of information constituting a trade secret in accordance with this Code and the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      2. A entrepreneur shall determine the circle of persons who have the right of free access to information constituting a trade secret, and shall take measures to protect its confidentiality.

      3. The procedure for classifying information as access categories, conditions for storing and using information constituting a trade secret, are determined by the entrepreneur.

      4. Measures taken by an entrepreneur to protect information constituting a trade secret may include:

      1) determining the list of information constituting a trade secret;

      2) restricting access to trade secrets by establishing a procedure for handling this information and monitoring compliance with such a procedure;

      3) records of persons who have obtained access to a trade secret, and (or) persons to whom this information has been provided for or transmitted.

      5. Persons who illegally obtained, disclosed and (or) used information constituting a trade secret are obliged to compensate for the damage caused in accordance with the civil legislation of the Republic of Kazakhstan.

      6. An entrepreneur or a person authorized by it has the right to demand from its employees a non-disclosure subscription of information constituting a trade secret, and those who carry out its verification shall be warned of liability in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan.

      7. The list of information subject to mandatory publication or mandatory notification to the shareholders of the joint stock company, participants of the economic partnership, members of the production cooperative or other specified circle of persons is established by the laws of the Republic of Kazakhstan and the constituent documents of the entrepreneur.

      8. Information constituting a trade secret may not be disclosed without the consent of the entrepreneur, with the exception of information on which there is a valid court decision, or other cases established by this Code.

      9. State bodies and their officials without the consent of the entrepreneur shall not have the right to distribute and (or) use information that is known to them due to the fulfillment of official (official) obligations, which is a trade secret, except as required by the laws of the Republic of Kazakhstan.

      10. An entrepreneur has the right not to provide public authorities and officials in the performance of registration, control and supervisory functions and other actions access to information constituting a trade secret, other than that necessary for the implementation of their functions.

      10-1. An entrepreneur that owns, on the right of ownership or other legal basis, a critically important object of information and communication infrastructure, transfers a backup copy of an electronic information resource to a single backup platform for storing electronic information resources in the manner specified by the legislation of the Republic of Kazakhstan, subject to the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan on national security.

      10-2. The quasi-public sector entity shall transfer to the operator of the e-government information and communication infrastructure the anonymised data required to perform data analytics for the implementation of activities by public authorities in line with data management requirements.

      11. State bodies and their officials bear the responsibility established by the laws of the Republic of Kazakhstan for the illegal distribution and (or) use of information constituting a trade secret, and the damage caused to an entrepreneur as a result of such distribution and (or) use is subject to compensation in accordance with civil the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      12. Generalized information that does not disclose information about the activities of a particular entrepreneur is publicly available.

      13. Publicly available information of the entrepreneur includes:

      1) last name, first name and patronymic (if it is indicated in the identity document) or the name of the individual entrepreneur;

      2) name and date of registration of the legal entity;

      3) identification number;

      4) legal address (location);

      5) kind of activities;

      6) surname, name, patronymic (if it is indicated in the identity document) of the manager;

      7) information on public procurement and procurement by quasi-public sector entities, except for entities within the National Bank of Kazakhstan and legal entities, fifty percent or more of voting shares (stakes in the charter capital) wherein belong to the National Bank of Kazakhstan or are in its trust management, including details on plans, announcements, participants, outcomes, contracts entered into, performance of contractual obligations and payments, as well as information on local content, excluding details constituting state secrets in keeping with the legislation of Kazakhstan on state secrets and (or) containing official information of limited distribution as determined by the Government of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 28 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 28.12.2017 № 128-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 25.06. 2020 № 347-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); № 72-VII of 15.11.2021 (shall take effect on 01.01.2022); dated 14.07.2022 № 141-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); № 115-VIII of 05.07.2024 (shall enter into force ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 29. Primary statistical and administrative data

      1. Primary statistical data is submitted by business entities in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan in state statistics.

      The use of primary statistical data by state bodies and the National Bank of the Republic of Kazakhstan in relation to an entrepreneur, including in the exercise of their control and supervisory functions, is not allowed.

      2. Forms designed for the collection of administrative data, as well as methods for calculating indicators, shall be coordinated with the authorized body in state statistics in the manner established by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Paragraph 2. Individual entrepreneurs

Article 30. The concept and types of individual entrepreneurship

      1. Individual entrepreneurship is an independent, initiative activities of citizens of the Republic of Kazakhstan, oralmans, aimed at obtaining net income, based on the property of individuals themselves and carried out on behalf of individuals, for their risk and under their property liability.

      Other individuals are prohibited from individual entrepreneurship.

      2. Individual entrepreneurship is carried out in the form of personal or joint entrepreneurship.

Article 31. Personal entrepreneurship

      1. Personal entrepreneurship is carried out by one individual independently on the basis of property belonging to him by right of ownership, as well as by virtue of another right allowing use and (or) disposal of property.

      2. For the implementation of personal entrepreneurship by an individual married, the consent of the spouse is not required.

      3. In cases when an individual uses the common property of spouses to carry out personal entrepreneurship, a notarized consent of the other spouse is required for such use, unless otherwise provided for by law or the marriage contract or other agreement between the spouses.

      4. Personal entrepreneurship can be carried out using the form of a farm.

Article 32. Joint entrepreneurship

      1. Joint entrepreneurship is carried out by a group of individuals (individual entrepreneurs) on the basis of property belonging to them on the basis of common property, as well as by virtue of another right allowing for joint use and (or) disposal of property.

      2. In a joint entrepreneurship, all transactions related to private entrepreneurship are made, and rights and obligations are acquired and carried out on behalf of all participants in the joint entrepreneurship.

      3. Forms of joint entrepreneurship are as follows:

      1) spouse entrepreneurship, carried out on the basis of the common joint property of the spouses;

      2) family entrepreneurship, carried out on the basis of common joint ownership of a peasant farm or common joint ownership of privatized housing;

      3) simple partnership in which private entrepreneurship is carried out on the basis of common shared ownership;

      4) other forms in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan.

      4. When spouses do business in the business turnover on behalf of the spouses, one of the spouses acts with the consent of the other spouse, which can be confirmed during the registration of an individual entrepreneur or expressed in writing and notarized in cases where the activities of the individual entrepreneur is carried out without state registration.

      If one of the spouses does not give his/her cinsent for the performance of the other spouse in the business turnover on their behalf, it is assumed that the spouse acting in the business circulation performs individual entrepreneurship in the form of personal entrepreneurship.

      5. Individual entrepreneurship using the simple partnership form is carried out in accordance with the civil legislation of the Republic of Kazakhstan.

Article 33. Implementation of the activities of individual entrepreneurs under their own names

      1. The individual entrepreneur is engaged in entrepreneurial activities, acquires and exercises rights and obligations under his/her own name.

      2. If the citizen is an oralman, he/she, when making transactions related to his entrepreneurship activities, shall indicate that he/she acts as an individual entrepreneur.

      3. The absence of such indication does not relieve the individual entrepreneur from the risk and responsibility that the individual entrepreneur bears in his obligations.

      4. In carrying out his/her activities, an individual entrepreneur has the right to use personal forms of business documentation, stamps, seal, the texts of which must clearly indicate that this person is an individual entrepreneur.

Article 34. Social protection of an individual entrepreneur

      An individual entrepreneur has the right to use the system of social and pension provision, social insurance in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on social protection.

      Footnote. Article 34 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 20.04.2023 № 226-VII (shall be enforced from 01.07.2023).

Article 35. State registration of individual entrepreneurs

      1. The state registration of individuals engaged in private entrepreneurship without forming a legal entity consists in registration as an individual entrepreneur in the state revenue body at the location declared during state registration as an individual entrepreneur.

      2. Individuals are subject to obligatory state registration as an individual entrepreneur if they meet one of the following conditions:

      1) use the work of employees on a permanent basis;

      2) they gain annual income from private entrepreneurship calculated in accordance with the tax legislation of the Republic of Kazakhstan in the amount exceeding the 12-times minimum wage established by the law on the republican budget and valid as of January 1 of the corresponding financial year.

      3. An individual who does not use employees on a permanent basis may work without registration as an individual entrepreneur in the cases of gaining the following incomes established by the Code of the Republic of Kazakhstan "On taxes and other obligatory payments to the budget" (Tax Code):

      1) income subject to taxation at the source of payment;

      2) property income;

      3) income from sources outside the Republic of Kazakhstan;

      4) incomes of domestic workers in accordance with the labor legislation of the Republic of Kazakhstan, gaining income from persons other than tax agents;

      5) incomes of citizens of the Republic of Kazakhstan under labor contracts (contracts) and (or) contracts of a civil law nature, concluded with representative offices of a foreign state and consular institutions of a foreign state accredited in the Republic of Kazakhstan other than tax agents;

      6) incomes of citizens of the Republic of Kazakhstan under labor agreements (contracts) and (or) civil law contracts concluded with international and state organizations, foreign and Kazakhstan non-governmental public organizations and foundations exempted from the obligation to calculate, withhold and transfer individual income tax at the source of payment in accordance with international treaties ratified by the Republic of Kazakhstan;

      7) incomes of resident labor immigrants received (to be received) under employment contracts concluded in accordance with the labor legislation of the Republic of Kazakhstan on the basis of a permit issued to a labor immigrant;

      8) income of mediators, with the exception of professional mediators in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan "On Mediation", received from persons other than tax agents;

      9) income from a private subsidiary farm, recorded in the household account book in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan, subject to taxation, for which personal income tax was not withheld at the source of payment due to false information submitted by the individual subsidiary farm to the tax agent.

      For the goals of applying this clause, the tax agent is a person defined by the tax legislation of the Republic of Kazakhstan.

      3-1. A natural person being a net consumer of electric energy may not register as an individual entrepreneur due to the implementation of activities on generation of electric energy and (or) heat energy or sale of electric energy produced by a small-scale renewable energy facility in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of support for the use of renewable energy sources.

      4. It was valid until 01.01.2024 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 26.12.2018 № 203-VI.
      Footnote. Article 35 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 25.12.2017 № 122-VI (shall be enforced from 01.01.2018); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan № 203-VI dated 26.12.2018 (for the procedure of entry into force, see Article 2; № 96-VIII of 19.06.2024 (shall become effective ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 36. The procedure for state registration of individual entrepreneurs

      1. For state registration as an individual entrepreneur (joint individual entrepreneurship), an individual (an authorized person of joint individual entrepreneurship) submits a notification through the state information system of permits and notifications or through other informatization objects in the form approved by the authorized body in the field of permits and notifications.

      In case of registration of joint individual entrepreneurship, an authorized representative of joint individual entrepreneurship provides a power of attorney signed on behalf of all participants of the joint entrepreneurship.

      If the applicant has not reached the age of majority, the consent of the legal representatives is attached to the notice, and in the absence of such consent, a copy of the marriage certificate (marriage) or the decision of the guardianship or custody or court decision declaring the minor fully capable.

      Reclamation of other documents is prohibited.

      2. Persons included in the list of organizations and persons associated with financing the proliferation of weapons of mass destruction, and (or) in the list of organizations and persons associated with financing terrorism and extremism shall not be entitled to submit a notification in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      3. The state revenue body shall, within one working day from the date on which the individual submits the documents specified in paragraph 1 of this article, except for the cases when notifications are submitted by the persons specified in paragraph 2 of this article, shall register the individual entrepreneur (joint individual entrepreneurship).

      4. When the information specified in the notification is amended, the individual entrepreneur (an authorized representative of the joint individual entrepreneurship) is obliged to report such amendments to the state revenue authority in the form established by this authority.

      5. The notification is submitted in electronic form via the web portal of the "electronic government" or other informatization objects.

      Footnote. Article 36 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.03.2016 № 479-V (shall be enforced from 01.01.2017); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 25.12.2017 № 122-VI (shall be enforced from 01.01.2018); dated 13.05.2020 № 325-VІ (shall be enforced upon expiry of six months after the date of its first official publication); dated 14.07.2022 № 141-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 37. Certificate of state registration of an individual entrepreneur

      Footnote. Article 37 is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.03.2016 № 479-V (shall be enforced from 01.01.2017).

Article 38. Termination of the activities of an individual entrepreneur

      1. The activities of an individual entrepreneur may be terminated voluntarily or by force, as well as in the event of the occurrence of the circumstances provided for by this Code.

      On a voluntary basis, the activities of an individual entrepreneur is terminated at any time on the basis of a decision taken independently by an individual entrepreneur in personal entrepreneurship, by all participants jointly in joint entrepreneurship. In this case, the individual entrepreneur submits to the state revenue authority a statement on the termination of entrepreneurial activities.

      For voluntary termination of activities, an individual entrepreneur shall submit to the state revenue authority a statement on the termination of entrepreneurial activities.

      The decision to terminate the joint entrepreneurship is considered adopted if at least half of its participants voted for it, unless otherwise provided for by agreement between them.

      2. By compulsory procedure, the activities of an individual entrepreneur is terminated by a court decision in the following cases:

      1) is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 290-VI dated December 27, 2019 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);

      2) recognition of the registration of an individual entrepreneur as invalid in connection with the violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan admitted during registration, which are intractable in nature;

      3) carrying out activities with repeated violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan during a calendar year or gross violations;

      4) declaring him/her dead;

      5) including it in the list of organizations and persons associated with financing the proliferation of weapons of mass destruction, and (or) in the list of organizations and persons associated with financing terrorism and extremism, in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan;

      6) recognition of his/her missing;

      7) established by the Code of the Republic of Kazakhstan "On taxes and other obligatory payments to the budget" (Tax Code), providing for the termination of activities under compulsion.

      3. The activities of the individual entrepreneur, in addition to the grounds provided for in this article, is also terminated in the following cases:

      1) personal entrepreneurship in the recognition of an individual entrepreneur as incapable, partially capable, or his/her death;

      2) family entrepreneurship and simple partnership, if as a result of the occurrence of the circumstances listed in subparagraph 1) of this paragraph, there is only one or no participant in the joint entrepreneurship, as well as in the division of property in connection with the dissolution of the marriage;

      3) established by the tax legislation of the Republic of Kazakhstan, providing for the termination of activities in a simplified manner;

      4) the entry into legal force of a court ruling on the completion of the bankruptcy procedure in relation to an individual entrepreneur declared bankrupt by a court decision.

      4. The activities of an individual entrepreneur is deemed to be terminated from the moment of his removal from the register as an individual entrepreneur in the state revenue body on the basis of his application or decision of the court that entered into legal force, as well as in the cases established by paragraph 3 of this article.

      An individual entrepreneur is deemed to be de-registered as an individual entrepreneur in the registering authority from the date of posting this information on the Internet resource of the authorized body that manages the provision of tax revenues and other mandatory payments to the budget.

      5. When carrying out individual entrepreneurship without registration in established cases, it shall be considered terminated from the date of its actual termination on a voluntary basis or, respectively, from the date the court decision comes into force - under compulsory procedure.

      6. For small business entities that do not have unfulfilled obligations and are classified by state bodies as entities with low and medium risk, the laws of the Republic of Kazakhstan establish a simplified procedure for reorganization and voluntary liquidation.

      Footnote. Article 38 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 25.12.2017 № 122-VI (shall be enforced from 01.01.2018); № 290-VI dated December 27, 2019 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 13.05.2020 № 325-VІ (shall be enforced upon expiry of six months after the date of its first official publication); dated 30.12.2021 № 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023).

Article 39. Bankruptcy of an individual entrepreneur

      The bankruptcy procedure of an individual entrepreneur is carried out in the manner prescribed by the legislation of the Republic of Kazakhstan on rehabilitation and bankruptcy.

Article 40. Recovery of debts of individual business entities on their property

      1. Individual business entities shall be liable for their obligations with all their property, with the exception of property for which a penalty cannot be levied in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan.

      2. When carrying out personal entrepreneurship, an individual shall be liable with all his/her property, including shares in the common property of spouses, with the exception of property for which recovery cannot be turned in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan.

Article 41. Definition and forms of farm

      1. A farm is a labor association of persons in which the implementation of individual entrepreneurship is inextricably linked with the use of agricultural land for the production of agricultural products, as well as the processing and marketing of these products.

      2. A farm may have the form of:

      1) peasant economy, in which business activities are carried out in the form of family entrepreneurship, based on the basis of common joint ownership;

      2) a farm based on the implementation of personal entrepreneurship;

      3) a farm organized in the form of a simple partnership on the basis of common share ownership on the basis of a joint activities agreement.

Article 42. Head and members of a farm

      1. The head of a farm can be a capable citizen of the Republic of Kazakhstan, an oralman who has reached eighteen years of age.

      2. The members of a farm are spouses, close relatives (parents (parent), children, adoptive parents (adopters), adopted children, full and half siblings, grandparents, grandmothers, grandchildren) and others who jointly keep the household.

Article 43. Rights and obligations of the head and members of the farm

      1. The head of a farm has the right to:

      1) represent the interests of the farm in relations with individuals and legal entities;

      2) carry out civil law transactions not prohibited by the laws of the Republic of Kazakhstan;

      3) authorize any of the members of the farm to perform their functions in the event of a long absence;

      4) determine the main activities of the farm;

      5) approve internal rules, procedures for their adoption and other documents regulating the internal activities of a farm;

      6) submit for consideration by the general meeting of members of a farm enterprise the question of the participation of a farm enterprise in the creation and activities of legal entities;

      7) exercise other rights provided for by this Code and the laws of the Republic of Kazakhstan.

      2. The head of a farm is obliged:

      1) to organize the maintenance of records and statements of farm enterprises;

      2) to implement, within its competence, decisions of the general meeting of members of a farm economy that do not contradict the legislation of the Republic of Kazakhstan;

      3) to create working conditions for members of the farm;

      4) when accepting employees, conclude labor contracts, issue acts of the employer in accordance with the labor legislation of the Republic of Kazakhstan;

      5) to perform other obligations provided for by this Code and the laws of the Republic of Kazakhstan.

      3. Members of a peasant or farm have the right to:

      1) voluntarily withdraw from a farm in the manner determined by the general meeting of members of the farm;

      2) receive information on the activities of a farm enterprise, including familiarizing themselves with the accounting data, financial statements and other documentation of this farm;

      3) appeal to the general meeting of members of a farm and (or) to state bodies with complaints of unlawful actions (inaction) of the head and other members;

      4) appeal in court the decisions of the head and the general meeting of members of a farm in case of violation of their rights and legitimate interests;

      5) exercise other rights stipulated by this Code and the laws of the Republic of Kazakhstan.

      4. Members of a farm are obliged:

      1) to implement the decisions of the general meeting of members of a farm;

      2) to comply with the requirements of the internal documents of the farm;

      3) in the event of a change of the head of a farm, by a general statement, notify the authorities that registered the farm;

      4) to perform other obligations provided for by this Code and the laws of the Republic of Kazakhstan.

Article 44. Peculiarities of the creation of a farm

      1. A farm is created on a voluntary basis and is considered to be created from the moment of state registration of the right to a land plot, and in cases established by the laws of the Republic of Kazakhstan, after being registered as an individual entrepreneur.

      2. Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 25.12.2017 № 122-VI (shall be enforced from 01.01.2018).
      Footnote. Article 44 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 25.12.2017 № 122-VI (shall be enforced from 01.01.2018).

Article 45. Farm as a form of economic activities

      1. A farm enterprise is an equal production unit of agriculture in the Republic of Kazakhstan.

      2. A farm independently determines the area of its activities, the structure and volume of production, grows, processes and sells its products, as well as solves other issues related to the management of the farm.

      3. In carrying out its activities, a farm has the right to:

      1) open bank accounts and manage its money;

      2) receive loans secured by property, land and land use rights in the manner and on the terms established by the legislation of the Republic of Kazakhstan;

      3) insure rented and own production facilities, as well as crops (plantings) of agricultural crops, perennial plantings, manufactured products, raw materials, materials in case of death or damage in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on insurance and insurance activities;

      4) on a voluntary basis, to unite in cooperatives, societies and other associations, participate in the activities of cooperative, economic partnerships and other organizations, as well as at their own discretion, withdraw from any organization.

Article 46. Property of a farm

      1. The property of a farm is owned by its members by the right of joint ownership, unless otherwise established by an agreement between them.

      The property of the farm, organized in the form of a simple partnership on the basis of a joint venture agreement, belongs to its members by right of joint ownership.

      The property of the farm, based on personal entrepreneurship, belongs to him on the right of private property.

      2. Members of a peasant or a private farm may own land plots, plantings on a land plot, including plantings of a private forest fund, wild animals bred and kept in captivity and (or) semi-free conditions, plant genetic resources, household outbuildings and other buildings, reclamation and other structures, productive and working cattle, poultry, agricultural and other machinery and equipment, vehicles, inventory and other property, transferred by members of a peasant or a private farm and (or) acquired for the farm with the common funds of its members.

      3. Fruits, products and income derived from activities of a farm are common joint or common share property of members of a farm and are used by agreement between them.

      4. Property relations of members of a farm are governed by the relevant rules of civil and land legislation of the Republic of Kazakhstan.

      5. Property and the right to a land plot of a farm are inherited in the manner prescribed by the laws of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 46 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 02.01.2023 № 184-VII (shall be enforced sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 47. The provision of land for the farm management

      The conditions, procedure for the provision and use of land for the farm management are established by the Land Code of the Republic of Kazakhstan.

Article 48. Conditions of activities of a farm

      1. The farm covers its expenses with the income received.

      2. Production, commercial and other relations of a farm are carried out on a contractual basis.

      3. Citizens working under an employment contract and (or) a contract on rendering services for the provision of personnel may be involved in the performance of work in a peasant or farm enterprise.

      4. The procedure for concluding an employment contract in a peasant or farm enterprise, as well as a contract on rendering services for the provision of personnel shall be determined by the labor and civil legislation of the Republic of Kazakhstan.

      5. Members of a peasant or farm enterprise and citizens working in the enterprise under an employment contract, as well as under the contract on rendering services for the provision of personnel shall enjoy all the rights provided for by the laws of the Republic of Kazakhstan.

      6. Peasant and private farms have the right to use the system of social and pension provision, social insurance in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on social protection.

      Footnote. Article 48 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19. 12. 2020 № 386-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 20.04.2023 № 226-VII (shall be enforced from 01.07.2023).

Article 49. Termination of the activities of a farm

      1. The activities of a farm is terminated if there is not a single member of the farm, a heir or another person willing to continue the farm’s activities, as well as in cases of bankruptcy and termination of the right to private ownership of a land plot or land use rights.

      2. When ceasing the activities of a farm, the division of joint estate between the participants of joint ownership, as well as the separation of the share of one of them may be carried out, provided for that the share of each participant in the right to the common property is determined in advance.

      3. Property in joint ownership may be divided between its participants by agreement between them.

      4. The conditions and procedure for the division of property, land and land use rights in case of termination of the activities of a farm are governed by the civil legislation of the Republic of Kazakhstan.

Paragraph 3. Entrepreneurship of legal entities

Article 50. Entrepreneurship of non-state legal entities

      1. Entrepreneurship of non-state legal entities may be carried out by creating commercial legal entities pursuing the extraction of income as the main goal of their activities.

      2. The organizational and legal forms of non-state commercial legal entities can only be a business partnership, a joint-stock company and a production cooperative.

      3. A non-profit organization may engage in entrepreneurial activities only insofar as it corresponds to its statutory goals.

Article 51. Entrepreneurship of state enterprises

      1. In order to solve social and economic problems determined by the needs of society and the state, the state creates state enterprises based on the following rights of:

      1) economic management;

      2) operational management (state-owned enterprises).

      2. A state enterprise on the right of economic management is a commercial organization endowed with state property on the right of economic management and liable for its obligations with all property belonging to it.

      3. The state-owned enterprise is a commercial organization endowed with state property on the right of operational management.

Article 52. State registration of legal entities related to entrepreneurs, and accounting registration of their branches and representative offices

      1. Legal entities established on the territory of the Republic of Kazakhstan and related to business entities are subject to state registration, regardless of the goal of their creation, the nature and nature of their activities, and the composition of participants (members).

      2. Branches and representative offices of legal entities that are business entities located in the territory of the Republic of Kazakhstan shall be subject to registration without acquiring the rights of a legal entity.

      3. State registration of legal entities related to business entities, and record registration of their branches and representative offices shall be provided by the State Corporation "Government for Citizens" (registering authority), with the exception of cases provided by the legislative acts of the Republic of Kazakhstan.

      4. State registration (re-registration) of business entities - legal entities is carried out in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on state registration of legal entities and accounting registration of branches and representative offices.

      Footnote. Article 52 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan № 241-VI dated 02.04.2019 (shall be enforced from 01.07.2019).

Article 53. Reorganization and liquidation of a legal entity that is an entrepreneur

      1. Reorganization and liquidation of a legal entity that is an entrepreneur is carried out in accordance with the Civil Code of the Republic of Kazakhstan, taking into account the features established by this Code and the laws of the Republic of Kazakhstan.

      2. An entrepreneur shall be declared bankrupt by a court decision on the basis of the application of the debtor or creditor to the court, and in cases provided for by the laws of the Republic of Kazakhstan, and other persons.

      3. The procedure for the rehabilitation and bankruptcy of a legal entity is carried out in the manner prescribed by the legislation of the Republic of Kazakhstan on rehabilitation and bankruptcy.

Chapter 3. ASSOCIATION OF BUSINESS ENTITIES AND CONDITIONS OF THEIR FUNCTIONING

Article 54. Associations of entrepreneurs

      1. An association of business entities is an association (union) created by business entities in order to coordinate their entrepreneurial activities, as well as to represent and protect the common interests of entrepreneurs.

      2. Financing of associations of business entities is provided for by voluntary membership fees of business entities and other sources not prohibited by the laws of the Republic of Kazakhstan.

Article 55. Basics of the activities of associations of entrepreneurs

      The activities of entrepreneurial associations are based on:

      1) equality of all entrepreneurs;

      2) prevention decisions that do not correspond to the main directions of domestic and foreign policy of the state;

      3) independence, which does not allow the restriction of lawfully carried out activities of associations of entrepreneurs;

      4) transparency of activities, accountability, responsibility to its members;

      5) efficiency, consistency and rapidness in decision making and its implementation.

Article 56. National chamber of entrepreneurs of the Republic of Kazakhstan, its goals and objectives

      1. The National Chamber of entrepreneurs of the Republic of Kazakhstan (hereinafter - the National Chamber) is a non-profit organization, which is a union of business entities established to ensure favorable legal, economic and social conditions for the implementation of entrepreneurial initiatives and the development of mutually beneficial partnership between the business community and government bodies of the Republic of Kazakhstan, as well as encouragment and support for the activities of associations of individual business entities and (or) legal entities in the form of an association (union) (hereinafter - the association (union).

      2. The goal of the creation of the National Chamber is to form an institutional framework for the growth and further development of entrepreneurship in the Republic of Kazakhstan.

      3. The National Chamber goals are the following:

      1) consolidation of the business community;

      2) representation, maintenance and protection of the rights and legitimate interests of entrepreneurs;

      3) the organization of effective interaction between business entities and their associations (unions) with government bodies;

      4) assistance to the creation of favorable legal, economic and social conditions for the implementation of entrepreneurial initiatives in the Republic of Kazakhstan;

      5) participation in the process of improving the legislation of the Republic of Kazakhstan, affecting the interests of entrepreneurship;

      6) other objectives stipulated by the laws of the Republic of Kazakhstan.

Article 57. The National Chamber frame

      1. To be recognized by the National Chamber as conforming with the established criteria for representing the interests of business entities in the governing bodies and working bodies of the National Chamber the associations (unions) shall be accredited.

      2. The system of the National Chamber includes:

      1) at the republican level:

      National Chamber;

      republican inter-sectoral, industry associations (unions) accredited to the National Chamber, as well as republican associations (unions) of small, medium and (or) large-sized business entities;

      2) at the territorial level:

      chambers of business entities of oblasts, cities of republican status and the capital (hereinafter - regional chambers);

      regional inter-sectoral, regional sectoral associations (unions) accredited in regional chambers, as well as regional associations (unions) of small, medium and (or) large-sized business entities;

      accredited in regional chambers regional, cities of regional, republican status and the capital of the association (unions);

      regional associations accredited in regional chambers, cities of regional status associations (unions);

      3) at the city and district levels:

      branches of regional chambers in the regions of the respective oblasts, cities of oblast, cities of republican status and the capital, as well as in the towns of oblast and regional status;

      4) legal entities with the participation of the National Chamber as a founder, established to implement the objectives of the Law of the Republic of Kazakhstan "On the National Chamber of business entities of the Republic of Kazakhstan";

      5) branches and representative offices of the National Chamber located in a foreign country;

      6) Commissioner for protection of the rights of business entities of Kazakhstan.

Article 58. Principles of activities of the National Chamber

      1. The activities of the National Chamber are based on the principles of:

      1) independence;

      2) equality of all entrepreneurs;

      3) making decisions that do not contradict the main directions of domestic and foreign policy of the state;

      4) transparency of activities, accountability, responsibility to its members;

      5) efficiency, consistency and rapidness in decision making and its implementation;

      6) the development of intersectoral, sectoral and regional associations (unions);

      7) social responsibility of entrepreneurship;

      8) contributing to ensuring the safety of goods, works and services for human life and health and the environment produced by manufacturers of goods, works and services;

      9) ensuring a balance of interests of society and entrepreneurship.

      Paragraph 2 is put into effect after the enactment of the law on self-regulation in accordance with the Code of the Republic of Kazakhstan dated 29.10.2015 № 375-V.

      2. The National Chamber is formed according to the principle of compulsory membership of business entities registered in it (record registration) in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan, with the exception of business entities for which the legislation of the Republic of Kazakhstan establishes mandatory membership in other non-profit organizations, as well as state enterprises, unless otherwise specified by this clause.

      The business entities that are members (participants) of self-regulating organizations in the business sphere based on mandatory membership are subject to the principle of mandatory membership of business entities in the National Chamber.

Article 59. Members of the National Chamber

      1. The members of the National Chamber are the entrepreneurs, unless otherwise established by this Code and the Law of the Republic of Kazakhstan "On the National Chamber of business entities of the Republic of Kazakhstan".

      2. Members of the National Chamber may:

      1) enjoy professional support and protection from the National Chamber, as well as the services provided for by its charter;

      2) elect and be elected to its governing bodies;

      3) apply to the National Chamber with written inquiries and receive motivated answers within the limits of the powers granted to the National Chamber, make suggestions for improving the organization of its activities;

      4) participate in the management of the National Chamber in the manner prescribed by the Law of the Republic of Kazakhstan "On the National Chamber of business entities of the Republic of Kazakhstan" and the charter of the National Chamber;

      5) undergo training, retraining and advanced training organized by the National Chamber;

      6) receive qualified information and analytical support, including the services of independent experts of various profiles;

      7) hear reports on the activities of the National Chamber in the manner prescribed by its charter;

      8) enjoy other rights provided for by the laws of the Republic of Kazakhstan.

      3. Members of the National Chamber are required to pay mandatory membership fees.

      4. Members of the National Chamber are equal in their rights.

      5. The National Chamber shall not have the right to interfere in the activities of entrepreneurs, to violate their rights and legitimate interests.

      6. Settlement of disputes is carried out in the manner prescribed by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Article 60. Competence of the National Chamber

      The National Chamber performs the functions stipulated by this Code, the Law of the Republic of Kazakhstan "On the National Chamber of busineof the Republic of Kazakhstan" and other laws of the Republic of Kazakhstan.

Article 61. Interaction with the Government of the Republic of Kazakhstan, government bodies

      1. The maximum amounts of mandatory membership fees are determined by the authorized body for entrepreneurship.

      2. The interaction of the Government of the Republic of Kazakhstan and the National Chamber is aimed at achieving the goal of its creation and objectives.

      3. The interaction of the National Chamber with the Government of the Republic of Kazakhstan and government bodies is carried out in the manner prescribed by this Code and other regulatory legal acts, in the form of:

      1) participation of the National Chamber in the development and examination of draft regulatory legal acts, draft legal acts in the field of the state planning system, affecting the interests of private businesses;

      2) participation of the National Chamber in the development and examination of international treaties to which the Republic of Kazakhstan intends to become a party, as well as draft international treaties of the Republic of Kazakhstan affecting the interests of private entrepreneurs;

      3) creation by the National Chamber of consultative and advisory bodies with the participation of central and local government bodies;

      4) participation of the National Chamber in the work of the consultative and advisory bodies under the central and local government bodies established on matters affecting the rights and obligations of entrepreneurs;

      5) forms aimed at the realization of the goal of creation, objectives and functions of the National Chamber.

      4. State bodies are obliged, in accordance with the procedure provided for by the legislation of the Republic of Kazakhstan, to provide, at the request of the National Chamber, information affecting the rights and obligations of entrepreneurs of the Republic of Kazakhstan, with the exception of information constituting commercial, banking and other secrets protected by law.

      Footnote. Article 61 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).
      Article 62 is put in force after the enactment of the self-regulation legislative act in accordance with the Code of the Republic of Kazakhstan dated 29.10.2015 № 375-V.

Article 62. Introduction of self-regulation and its types

      In order to create favorable legal and economic conditions in the areas of entrepreneurial and professional activities, self-regulation shall be introduced based on voluntary and compulsory membership (participation) in self-regulating organizations in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan.

      For self-regulation based on compulsory membership (participation) in a business or professional activity to be introduced, the following conditions must be met beforehand:

      1) the regulatory authority in the particular field and the persons concerned must first carry out a regulatory impact assessment procedure in conformity with Article 83 of this Code;

      2) the operation of self-regulatory organisations based on voluntary membership (participation) and (or) other non-profit organisations with compulsory membership of business or professional entities, excluding the National Chamber of Entrepreneurs of the Republic of Kazakhstan, in the area where self-regulation based on compulsory membership (participation) to be implemented.

      Footnote. Article 62 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 24.05.2018 № 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); № 95-VII of 30.12.2021 (shall be put into effect ten calendar days after the date of its first official publication).

SECTION 2. INTERACTION BETWEEN BUSINESS ENTITIES AND THE STATE Chapter 4. Participation of business entities in rule-making

Article 63. Accreditation of associations of private entrepreneurs

      Footnote. Article 63 is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 24.05.2018 № 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 64. Expert council

      1. The Expert Council is a consultative and advisory body established under the central state and local executive bodies to organize work on:

      developing proposals for improving the activities of state bodies in order to support and protect entrepreneurship, including the elimination of administrative barriers;

      developing proposals for improving the legislation of the Republic of Kazakhstan, affecting the interests of entrepreneurship;

      obtaining expert opinions from members of expert councils on draft regulatory legal acts, draft legal acts in the field of the state planning system, draft international treaties of the Republic of Kazakhstan, as well as international treaties to which the Republic of Kazakhstan intends to become a party, affecting the interests of entrepreneurship.

      2. The expert councils shall include representatives of the National Chamber, self-regulatory bodies, associations of private businesses and other non-profit organisations, public authorities.

      Expert council meetings are held as needed.

      3. Associations of private business entities and other non-commercial organizations attain the status of members of the expert council only from the moment of their accreditation with the central state or local executive body.

      4. The procedure for accreditation, including the form of the certificate of accreditation, the grounds and procedure for revoking the accreditation of associations of private business entities and other non-profit organizations, is determined by the authorized body for entrepreneurship.

      Сertificate of accreditation is issued for a period of three years.

      Associations of private business entities accredited more than two times in a row at central state and (or) local executive bodies receive a certificate of accreditation on an unlimited basis.

      5. Representatives of members of the expert council, whose powers are confirmed by a power of attorney, take part in the meetings of the expert council.

      The composition of expert councils at the central state and local executive bodies is approved by decisions of the heads of these bodies.

      6. Draft regulatory legal acts and draft legal acts in the field of the state planning system containing state secrets are not subject to consideration by the expert council.

      7. Consideration of a draft regulatory legal act, draft legal acts in the field of the state planning system, a draft international treaty of the Republic of Kazakhstan, as well as an international treaty to which the Republic of Kazakhstan intends to become a party, is carried out by members of the expert council without holding a meeting by immediate distribution by the expert council to members of the expert council of notifications about the placement of the relevant draft on the Internet portal of open regulatory legal acts.

      The agenda is considered if at least two thirds of its members are present.

      In this case, meetings of the expert council can be held by directly convening members of the expert council or by conducting video conferencing or an Internet conference in real time.

      If one of the members of the expert council requires a meeting of the expert council, such a meeting is mandatory. The results of the meeting of the expert council may be sent for consideration by the interdepartmental commission on business regulation in accordance with the procedure defined by the standard regulation on expert councils.

      8. For consideration by the expert council, any issue affecting the interests of private entrepreneurship can be submitted if this issue falls within the competence of the relevant central state or local executive body.

      9. Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).
      Footnote. Article 64 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 24.05.2018 № 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); by the amendment introduced by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 12.03.2021 № 15-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication; № 95-VII of 30.12.2021 (shall be brought into force ten calendar days after the date of its first official publication); dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 65. Features of the development and adoption of regulatory legal acts affecting the interests of business entities

      The development and adoption of regulatory legal acts affecting the interests of business entities shall be carried out in accordance with this Code and the Law of the Republic of Kazakhstan "On Legal Acts".

      Footnote. Article 65 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 12.03.2021 № 15-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication)

Article 66. Expert opinions on the concepts of draft laws, draft regulatory legal acts affecting the interests of entrepreneurs

      Footnote. Article 66 is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 12.03.2021 № 15-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 67. Publication (distribution) of a draft regulatory legal act affecting the interests of business entities in the media

      Footnote. Article 67 is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 12.03.2021 № 15-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 68. Procedure for the enactment of a regulatory legal act affecting the interests of entrepreneurs

      Footnote. Article 68 is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 12.03.2021 № 15-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 69 Features of the conclusion of international treaties affecting the interests of private business entities

      When developing the drafts of international treaties of the Republic of Kazakhstan, as well as international treaties, to which the Republic of Kazakhstan intends to become a party, affecting the interests of private business entities, the procedure provided for by this Code and Article 19 of the Law of the Republic of Kazakhstan "On Legal Acts" shall be applied.

      Footnote. Article 69 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 12.03. 2021 № 15-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Chapter 5. PUBLIC PRIVATE PARTNERSHIP

Article 70. Definition of public private partnership

      Public private partnership is a form of cooperation between a public partner and a private partner, corresponding to the following features:

      1) building a relationship between a public partner and a private partner by entering into a public private partnership agreement;

      2) medium-term or long-term period for implementation of a public-private partnership project (from five to thirty years, depending on the specifics of the public-private partnership project);

      3) joint participation of a public partner and a private partner in the implementation of a public private partnership project;

      4) pooling the resources of a public partner and a private partner for the implementation of a public private partnership project.

      4-1) availability of investment and operational periods in the public-private partnership project.

      The investment period includes design (if necessary), construction and (or) reconstruction, and (or) modernization or creation of a public-private partnership facility. The operational period includes the operation of the public-private partnership facility in accordance with its functional purpose, or maintenance, or management of the infrastructure of the public-private partnership facility;

      5) carrying out investments for implementation of a public-private partnership project by a private partner.

      Footnote. Article 70 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 02.01.2021 № 399-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 30.12.2022 № 177-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 71. Participants of public private partnership

      The participants of a public private partnership are the public partner and the private partner, as well as other persons participating in the implementation of the public private partnership project, as provided for by the Law of the Republic of Kazakhstan "On Public Private Partnership".

Article 72. Objects of public-private partnership

      The objects of public-private partnership are buildings, structures and (or) equipment, property complexes, the results of intellectual creative activity that are being created (including being built and, if necessary, designed) and (or) reconstructed and (or) modernized, as well as operated within the framework of the public-private partnership project.

      Footnote. Article 72 - as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2022 № 177-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 73. Main objectives and principles of public private partnership

      1. The main objectives of public private partnerships are:

      1) creation of conditions for effective interaction between the public partner and the private partner in order to ensure sustainable socio-economic development of the Republic of Kazakhstan;

      2) attracting investments to the state economy by pooling the resources of a public partner and a private partner for the development of infrastructure and life support systems of the population;

      3) increasing the level of availability and quality of goods, works and services, taking into account the interests and needs of the population, as well as other interested parties;

      4) increasing the overall innovation activities in the Republic of Kazakhstan, including the promotion of the development of high-tech and knowledge-intensive industries.

      2. The principles of public private partnership are:

      1) the principle of consistency - the phased construction of relations between the participants of public private partnership;

      2) the principle of competitiveness - the definition of a private partner on a competitive basis, with the exception of cases established by the Law of the Republic of Kazakhstan "On public private partnership";

      3) the principle of balance - a mutually beneficial distribution of obligations, guarantees, risks and revenues between a public partner and a private partner in the process of implementing a public private partnership project;

      4) the principle of effectiveness - the establishment of criteria and indicators to assess the achievement of the results of public private partnerships;

      4-1) the principle of transparency and accessibility of information – open access to information on the processes of planning and implementation of public-private partnership projects within the limits established by the laws of the Republic of Kazakhstan;

      5) the principle of value for the population is to ensure the development of social infrastructure and life support systems for the population, increasing the level of availability and quality of goods, works and services, as well as creating jobs as part of implementation of a public-private partnership project.

      Footnote. Article 73 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 02.01.2021 № 399-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 30.12.2022 № 177-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 74. The scope of public private partnership and methods for its implementation

      1. Public private partnership is carried out in all sectors (fields) of the economy. At the same time, the objects, the list of which is determined by the Government of the Republic of Kazakhstan, cannot be transferred for the implementation of a public private partnership.

      2. Public private partnership in the method of implementation is divided into institutional and contractual.

      3. An institutional public private partnership is implemented by a public private partnership company in accordance with a public private partnership agreement.

      4. In other cases, public private partnership is carried out according to the method of contractual public private partnership.

      A contractual public private partnership is implemented through the conclusion of a public private partnership agreement, including in the following forms:

      1) concessions;

      2) trust management of state property;

      3) property rental (lease) of state property;

      4) leasing;

      5) contracts concluded for the development of technology, prototyping, pilot testing and small-scale production;

      6) life cycle contract;

      7) service contract;

      8) other contracts corresponding to the features of public private partnership.

      Footnote. Article 74 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2017 № 86-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Chapter 6. SOCIAL RESPONSIBILITY OF ENTREPRENEURSHIP

Article 75. General provisions of the entrepreneurship social responsibility

      1. The social responsibility of entrepreneurship is the voluntary contribution of business entities to the development of social, environmental and other areas.

      2. The state creates conditions for the social responsibility of entrepreneurship in the Republic of Kazakhstan.

      3. No one has the right to force business entities to carry out social responsibility activities.

      Unlawful state interference in the affairs of business entities in the implementation of charity is not allowed.

      4. Business entities in their activities can introduce social responsibility of entrepreneurship in the areas of employment and labor relations, environmental protection and other areas.

      Social responsibility of entrepreneurship can be carried out by business entities through charity and in other forms not prohibited by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Article 76. Social responsibility of entrepreneurship in employment and labor relations

      1. Social responsibility of entrepreneurship is based on the protection of the rights of workers of business entities provided for by the legislation of the Republic of Kazakhstan and shall be aimed at developing partnerships between the entrepreneur and his/her employees in solving social issues and regulating working conditions.

      2. The main directions in employment and labor relations of entrepreneurship are preservation of working places, the improvement of working conditions, provision of safe working conditions and observance of the norms of social protection of workers, as well as approval of internal policies.

      3. Business entities are involved in the implementation of the policy of social partnership and collective relations in the labor area in accordance with the labor legislation of the Republic of Kazakhstan.

Article 77. Social responsibility of entrepreneurship in the environmental area

      1. Business entities shall ensure careful and rational attitude to the environment.

      2. The social responsibility of entrepreneurship in the environmental area is implemented through the voluntary performance of the following objectives:

      1) financing of programs and activities in environmental protection and improvement of streets, parks and other public places;

      2) approval of the internal policy in environmental protection;

      3) solution of other issues aimed at improving the state of the environment.

Article 78. State guarantees of business entities in the implementation of charity

      1. Protection of the rights and legitimate interests of entrepreneurs-charity participants is guaranteed and supported by the state.

      2. The state stimulates the charity of business entities by establishing and awarding state awards to business entities engaged in such activities that have made a significant contribution to the development of charity in the manner determined by the President of the Republic of Kazakhstan, as well as honorary titles in the manner determined by the authorized body in the field of charity.

      3. Business entities engaged in charity are may to tax benefits in accordance with the Code of the Republic of Kazakhstan "On taxes and other obligatory payments to the budget" (Tax Code).

      4. Officials of state bodies that impede the realization of the rights of business entities to implement charity and receive charitable assistance by individuals and legal entities shall be liable in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 78 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2017 № 86-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 04.07.2022 № 134-VII (shall be enforced sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 79. The interaction between the state and business entities engaged in charity

      1. The state shall ensure the observance of the rights and legitimate interests of entrepreneurs, as well as their associations engaged in charity.

      2. Entrepreneurs, as well as their associations engaged in charity, can cooperate and interact with state bodies, local executive bodies, enter into agreements with them, and also perform certain works on the basis of contracts stipulated by the laws of the Republic of Kazakhstan.

      3. The norms of this Code do not apply to the mechanism for attracting, evaluating, monitoring and using related and unrelated grants that cannot be used for philanthropic goals.

Chapter 6-1. Social entrepreneurship

      Footnote. Section 2 is supplemented by chapter 6-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 24. 06. 2021 № 52-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 79-1. Social entrepreneurship

      Social entrepreneurship is the entrepreneurial activity of social entrepreneurship entities that contributes to the solution of social problems of citizens and society, carried out in accordance with the conditions provided for in Article 79-3 of this Code.

      The subjects of social entrepreneurship shall be individual entrepreneurs and legal entities (with the exception of large business entities) included in the register of social entrepreneurship entities.

Article 79-2. The main tasks of social entrepreneurship

      The main tasks of social entrepreneurship shall be:

      1) ensuring the participation of business entities in solving social problems, including through the introduction of social innovations and assistance in the provision of social services provided for in Article 79-3 of this Code.

      For the purposes of this Code, social innovations shall be understood as new ideas, strategies, technologies that contribute to the solution of socially significant tasks causing social changes in the society;

      2) assistance in providing employment to socially vulnerable segments of the population specified in Article 79-3 of this Code, and creating equal opportunities for them with other citizens to participate in socially useful activities;

      3) promotion of manufactured goods, works performed, services provided by social entrepreneurship entities to the market, including through personal labor participation of socially vulnerable segments of the population specified in Article 79-3 of this Code.

Article 79-3. Categories of social entrepreneurship entities

      Entities of social entrepreneurship shall be divided into the following categories depending on the compliance with one or more of conditions listed in this Article:

      1) the first category - the entity of social entrepreneurship contributes to the employment of the following categories of citizens, provided that, according to the results of the previous calendar year, the average annual number of persons belonging to any of these categories (one or more such categories), among the employees of social entrepreneurship entity is at least fifty percent (but not less than two persons belonging to such categories), and the share of labor costs of persons belonging to any of these categories (one or more such categories) in labor costs is at least twenty-five percent (the social status of the employee shall be established at the time of conclusion of an employment contract):

      persons with disabilities;

      parents and other legal representatives raising a child with a disability;

      pensioners and citizens of pre-retirement age (within five years before reaching the age that gives the right to pension payments by age);

      pupils of children's villages and graduates of orphanages, boarding schools for orphans and children left without parental care - under the age of twenty-nine;

      persons released from serving a sentence from institutions of the penitentiary (penal) system - within sixty months after release;

      persons serving sentences in institutions of the penitentiary system and registered with the probation service;

      persons without a fixed place of residence;

      parents and other legal representatives belonging to low-income, large or single-parent families, as well as mothers of large families, awarded with pendants "Altyn alka", "Kumis alka" or previously received the title of "Mother-Heroine", as well as awarded with the orders "Mother's Glory" of the I and II degree;

      persons who have undergone medical and social rehabilitation of narcological patients or treatment from the dependence on psychoactive substances – within twelve months after the rehabilitation or treatment;

      compatriots;

      2) the second category - the entity of social entrepreneurship contributes to the sale of goods produced, works performed, services rendered by the citizens from among the categories specified in subparagraph 1) of this Article. At the same time, the share of income from the implementation of such activities (types of such activities) following the results of the previous calendar year should be at least fifty percent of the total income of a social entrepreneurship entity, and the share of net income received by a social entrepreneurship entity for the previous calendar year, aimed at the implementation of such activities (types of such activities) in the current calendar year, is not less than fifty percent of the amount of the specified income (if there is net income for the previous calendar year);

      3) the third category – the subject of social entrepreneurship carries out activities for production of goods, performance of works, provision of services intended for persons with disabilities, in order to create conditions for them to overcome or compensate for the limitations of their life, as well as those intended for other persons specified in subparagraph 1) of this article, in order to create equal opportunities with other citizens for participation in socially useful activities provided, that the share of income from such activities (types of such activities) according to the results of the previous calendar year is at least fifty percent of the total income of the subject of social entrepreneurship, and the share of net income received by the subject of social entrepreneurship for the previous calendar year, aimed at the implementation of such activities (types of such activities) in the current calendar year, is not less than fifty percent of the amount of the specified income (if there is net income for the previous calendar year) in accordance with the following activities:

      for the provision of social and household services aimed at maintaining life in everyday life;

      for the provision of social and medical services aimed at maintaining and preserving health through the organization of care, providing assistance in the implementation of recreational activities, systematic monitoring to identify changes in the state of health of citizens;

      for the provision of socio-psychological services, providing assistance in the correction of psychological state for adaptation in the social environment;

      for the provision of socio-pedagogical services aimed at preventing deviations in behavior;

      for rendering social and labor services aimed at providing assistance in finding employment and solving other problems related to labor adaptation;

      for rendering services providing for the increase in communication potential, rehabilitation and social adaptation, social support services;

      production and (or) sale of medical equipment, prosthetic and orthopedic products, software in the field of digital healthcare, as well as technical means that can be used exclusively for prevention of diseases, rehabilitation of persons with disabilities, including medical rehabilitation of children with disabilities;

      organization of recreation and health improvement of persons with disabilities and pensioners;

      on the implementation of educational programs of additional training;

      creation of conditions for persons with disabilities and low-mobility groups of the population to ensure access to social, transport and recreational infrastructure, the use of vehicles, provision of universal communication services when providing information;

      4) the fourth category - the entity of social entrepreneurship carries out its activity on the condition that the share of income from the implementation of such activities (types of such activities) following the results of the previous calendar year shall be at least fifty percent of the total income of the social entrepreneurship entity, and the share of the net income received by the social entrepreneurship entity income for the previous calendar year, aimed at the implementation of such activities (types of such activities) in the current calendar year shal be at least fifty percent of the amount of the specified income (in the event of a net income for the previous calendar year) from among the following types of activities:

      for the provision of psychological, pedagogical and other services aimed at strengthening the family, ensuring family upbringing of children and supporting motherhood and childhood;

      for the organization of recreation and health improvement of children;

      for the implementation of general education curricula for preschool education and training, primary, basic secondary, general secondary education, educational programs for technical and vocational education;

      for the provision of psychological and pedagogical support to the children with disabilities, medical and social assistance to students and pupils who experience difficulties in mastering the curricula of basic secondary and general secondary education, development and social adaptation;

      on training employees and volunteers (volunteers) of socially oriented non-commercial organizations aimed at improving the quality of services provided by such organizations;

      cultural and educational (including the activities of private museums, theaters, libraries, archives, studio schools, creative workshops, botanical and zoological gardens, houses of culture, houses of folk art);

      on environmental protection;

      for the provision of geriatric and gerontological assistance, organization of health and longevity centers, and activities to maintain a healthy lifestyle to socially vulnerable segments of the population specified in Article 79-3 of this Code.

      Footnote. Article 79-3 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.06.2022 № 129-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 79-4. Register of social entrepreneurship entities

      1. The authorized body for entrepreneurship shall maintain a register of social entrepreneurship entities for the use of data on the categories of social entrepreneurship entities.

      The register of social entrepreneurship entities shall be an electronic database containing information about individual entrepreneurs and legal entities that are subjects of social entrepreneurship, namely:

      1) the name of an individual entrepreneur or the name and date of registration of a legal entity;

      2) an identification number;

      3) a legal address (location);

      4) the date of entry in the register of social entrepreneurship entities;

      5) the category of a social entrepreneurship entity.

      The authorized body for entrepreneurship approves the register of social entrepreneurship entities no later than March 1 of the current year as of December 31 of the previous calendar year.

      The specified information shall be updated annually by the authorized body for entrepreneurship as of December 31 of the previous calendar year for compliance with the conditions provided for in Article 79-3 of this Code, taking into account the information provided by local executive bodies of regions, cities of republican significance and the capital city following the results of consideration by a special commission.

      If an individual entrepreneur or a legal entity meet the conditions provided for in Article 79-3 of this Code, the authorized body for entrepreneurship shall have the right to enter new subjects of social entrepreneurship in the register on the 1st day of the calendar quarter on the basis of information submitted to the authorized body for entrepreneurship by local executive bodies of regions, cities of republican significance and the capital city, following the results of consideration by a special commission.

      The special commission includes representatives of state bodies, the National Chamber of Entrepreneurs, public associations and trade unions.

      2. The authorized body for entrepreneurship shall place the register of social entrepreneurship entities on its Internet resource.

      3. The rules for maintaining the register of social entrepreneurship entities are approved by the authorized body for entrepreneurship.

      Footnote. Article 79-4 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Chapter 7. STATE REGULATION OF ENTREPRENEURSHIP

Article 80. Goals, objectives, and limits of business regulation by the state

      1. The objectives of business regulation by the state shall include ensuring the safety of goods, works and services produced and sold by business entities for life and health of people, protection of their legitimate interests, safety for the environment, national security of the Republic of Kazakhstan, protection of property interests of the state and creation of favourable conditions for business development that stimulates the growth of the country's economy.

      2. The objectives of business regulation by the state shall include:

      1) protecting human life and health and the environment;

      2) establishing a regulatory environment that encourages investment in the national economy and a favourable ecosystem for innovation;

      3) creating conditions for the development of fair competition;

      4) encouraging fair, ethical business conduct based on the business reputation of entrepreneurs;

      5) promoting self-regulation;

      6) consumer protection.

      3. Business regulation by the state shall be implemented through regulatory instruments and be based on the establishment by the state of requirements that must be met by business entities at the level of:

      1) the Laws of the Republic of Kazakhstan;

      2) the normative legal decrees of the President of the Republic of Kazakhstan;

      3) the normative legal decrees of the Government of the Republic of Kazakhstan;

      4) the regulatory legal orders from ministers of the Republic of Kazakhstan and other heads of central state bodies and their departments;

      5) the regulatory legal acts of the National Bank of the Republic of Kazakhstan and the competent authority for regulation, control and supervision of the financial market and financial organisations;

      6) the regulatory legal decisions of maslikhats, regulatory legal decisions of akims, and regulatory legal decisions of akimats;

      7) other documents containing mandatory requirements in compliance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      4. This chapter does not apply to state regulation of entrepreneurship in the field of financial, tax and customs legislation of the Republic of Kazakhstan, the activities of financial organizations, branches of non-resident banks of the Republic of Kazakhstan, branches of insurance (reinsurance) organizations - non-residents of the Republic of Kazakhstan, branches of insurance brokers - non-residents of the Republic Kazakhstan and persons included in insurance groups and banking conglomerates, for draft regulatory legal acts of the National Bank of the Republic of Kazakhstan and the authorized body for regulation, control and supervision of the financial market and financial organizations, as well as for international treaties ratified by the Republic of Kazakhstan, and for regulatory instruments and (or) requirements of international treaties implemented or planned for implementation into the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 80 - as reworded by Law of the RK № 95-VII of 30.12.2021 (shall be enacted ten calendar days after the date of its first official publication); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 12.07.2023 №23-VIII (shall be enforced from 01.01.2024); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 81. Forms and means of business regulation by the state

      1. Businesses shall be regulated by the state in the form of:

      1) state registration of business entities;

      2) technical regulation;

      3) price and tariff regulation by the state;

      4) compulsory insurance of civil liability of business entities in obedience to the laws of the Republic of Kazakhstan;

      5) protection of competition and restriction of monopolistic activities;

      6) other forms of business regulation by the state established by the laws of the Republic of Kazakhstan.

      2. The following regulatory instruments shall be the means of enforcing the requirements that are binding on business entities:

      1) permissive or notification procedure for undertaking certain activities or actions (operations) by business entities);

      2) state control and supervision;

      3) establishment of the liability of business entities by the laws of the Republic of Kazakhstan;

      4) information tools;

      5) self-regulation based on compulsory membership (participation) in a self-regulatory organisation.

      Footnote. Article 81 – as reworded by Law of the RK № 95-VII of 30.12.2021 (shall come into force ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 81-1. Conditions for the formation of regulatory instruments and/or requirements binding on business entities

      1. Regulatory instruments and/or requirements shall be formed based on the following conditions:

      1) justification;

      2) equality of business regulation;

      3) transparency;

      4) enforceability;

      5) clearness;

      6) proportionality and rationality;

      7) consistency and predictability.

      2. The conditions referred to in paragraph 1 hereof shall be interpreted as follows:

      1) justification means that regulatory instruments and/or requirements are introduced solely for the protection of the rights and legitimate interests of individuals and legal entities, human life and health, the environment, defence and national security of the Republic of Kazakhstan;

      2) equality of business regulation means preventing the establishment of more favourable legal conditions for certain market participants, including quasi-public sector entities and natural monopoly entities, when carrying out this regulation, unless otherwise established by the laws of the Republic of Kazakhstan;

      3) transparency refers to the availability of information on the regulatory instrument and/or requirement to be introduced (changed) and the clarity of the reasons for its introduction;

      4) enforceability refers to the ability of business entities to comply with the terms of the regulatory instrument and/or requirement imposed;

      5) clearness means that the norms of the regulatory instruments and/or requirements are presented in a comprehensible, accessible form that does not allow for ambiguous interpretation;

      6) proportionality and rationality refers to the consistency of the level of impact of state regulation of business with the degree of risk of adverse events for the values protected by the Constitution and laws of the Republic of Kazakhstan;

      7) consistency and predictability refers to the consistency of the regulatory instruments and/or requirements introduced and/or in force with the documents of the State Planning System in the Republic of Kazakhstan.

      3. The introduction of regulatory instruments and (or) requirements, as well as changes in existing regulatory instruments, requirements and (or) regulatory acts are carried out in compliance with the conditions established by this article.

      Regulatory instruments and/or requirements shall be consistent with the goals, objectives of state regulation of business and the principles of interaction between business entities and the state as set out in Articles 3 and 80 of this Code.

      4. The assessment of compliance with the conditions of introduced and existing regulatory instruments and (or) requirements, as well as existing regulatory acts, is carried out as part of the regulatory impact analysis in accordance with the rules for conducting and using regulatory impact analysis.

      Footnote. Chapter 7 as supplemented by Article 81-1 in obedience to Law of the Republic of Kazakhstan № 95-VII of 30.12.2021 (shall be enacted ten calendar days after the date of its first official publication); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 82. Specifics of the development and adoption of regulatory legal acts providing for the introduction of regulatory instruments and (or) requirements, toughening regulation in relation to business entities

      1. Where public authorities intend to introduce a new regulatory instrument and/or requirement, to tighten regulation on business entities, public authorities must first carry out a regulatory impact analysis procedure in a way to be determined by the competent authority on entrepreneurship.

      Tougher regulation shall involve imposing additional obligations or otherwise increasing the burden on business entities.

      2. The introduction of a new requirement or tightening of regulation in relation to business entities should provide for the abolition of two requirements in the same area of legal regulation of business activities in the manner determined by the rules for conducting and using regulatory impact analysis, with the exception of cases that may entail a massive threat to the life and health of the population, environment and national security of the Republic of Kazakhstan.

      The provisions of this paragraph shall not apply to cases where the regulation of the respective legal relations in the course of business activities is introduced for the first time, as well as to the situations stipulated in sub-paragraph 3) of paragraph two hereof.

      3. Draft documents of the State Planning System in the Republic of Kazakhstan, draft regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan, draft technical regulations of the Eurasian Economic Union, providing for the introduction of regulatory instruments and (or) requirements or stricter regulation of business entities are subject to regulatory impact analysis.

      However, the requirement to perform a regulatory impact analysis before and after the introduction of a regulatory instrument and/or a requirement to toughen regulation on business entities shall not apply to:

      1) regulating the consequences of accidents, natural disasters and other emergencies;

      2) regulation of the turnover of weapons and military equipment, turnover of civilian and service weapons and ammunition, turnover of narcotic drugs, psychotropic substances, their analogues and precursors;

      3) regulating the activities of financial institutions, branches of non-resident Kazakhstan banks, branches of non-resident Kazakhstan insurance (reinsurance) organisations, branches of non-resident Kazakhstan insurance brokers and persons belonging to insurance groups and banking conglomerates, as well as to the drafts of regulatory legal acts of the National Bank of the Republic of Kazakhstan and the competent authority for the regulation, control and supervision of the financial market and financial organisations;

      4) introduction of measures to protect the balance of payments in the event of a threat to the economic security of the Republic of Kazakhstan and the stability of its financial system;

      4-1) introduction of prohibitions and quantitative restrictions and measures of customs and tariff regulation in order to prevent or reduce a critical shortage in the domestic market of food or other goods included in the list of essential goods and to ensure the national security of the Republic of Kazakhstan on the basis of a decision of the advisory body on trade policy under the Government of the Republic of Kazakhstan;

      5) Draft regulations containing information constituting State Secrets;

      6) decision-making on the establishment of a quarantine zone with the introduction of a quarantine regime in the territory concerned, as well as quarantine or restrictive measures in the event of infectious and parasitic diseases of humans and contagious animal diseases;

      7) regulating issues regarding countering extremism and terrorism;

      8) regulation of issues in the sphere of counter-intelligence and intelligence activities;

      9) regulation of issues in the field of operational and investigative activities;

      10) regulation of security measures to ensure the safety of protected persons and facilities;

      11) regulation of issues associated with the proclamation and enforcement of martial law.

      The requirements to perform a regulatory impact analysis when introducing a new regulatory instrument and (or) requiring or toughening regulation in relation to business entities shall also not apply to draft laws developed as a legislative initiative of the President of the Republic of Kazakhstan and deputies of the Parliament of the Republic of Kazakhstan, as well as to the consideration process of draft laws in the Parliament of the Republic of Kazakhstan. Regulatory impact analysis may be performed with respect to draft laws introduced by way of legislative initiative of the deputies of the Parliament of the Republic of Kazakhstan, as well as amendments by the deputies to draft laws, being under consideration in the Parliament of the Republic of Kazakhstan, on the grounds established hereby, as part of the opinion of the Government of the Republic of Kazakhstan.

      4. The introduction of a new regulatory instrument and/or requirement, toughening regulation on business entities shall only be implemented after approval at a meeting of the interdepartmental commission on business regulation.

      The Interdepartmental Commission on Entrepreneurship Regulation shall be an advisory and consultative body under the Government of the Republic of Kazakhstan, established to develop proposals and recommendations on improving the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of entrepreneurship, whose main functions shall include:

      1) consideration of the results of the regulatory impact analysis;

      2) consideration and approval of the annual report on the state of business regulation in the Republic of Kazakhstan;

      3) reviewing and taking decisions on the recommendations of the expert groups;

      4) exercising other functions in pursuance of the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      The Interdepartmental Commission on Business Regulation shall be authorised to:

      1) interact with central executive and other public authorities and organisations;

      2) submit proposals and recommendations to the Government of the Republic of Kazakhstan on improving the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of entrepreneurship;

      3) invite to the sessions of the interdepartmental commission on the regulation of entrepreneurial activity and to hear representatives of state bodies and other organisations of the Republic of Kazakhstan on issues falling within its competence;

      4) request and obtain from public authorities and other organisations the required materials, excluding information constituting commercial, banking and other secrets protected by law;

      5) establish expert groups, approve their regulations and ensure transparency in the formation and operation of such expert groups.

      The requirements of this paragraph do not apply to draft acts of regional significance, as well as to the cases provided for in subparagraphs 3) and 4) of part two of paragraph 3 of this Article, except in cases of the introduction of a regulatory instrument and (or) requirements, stricter regulation of business entities in draft laws of the Republic of Kazakhstan.

      Acts of regional significance shall refer to documents of the State Planning System in the Republic of Kazakhstan and normative legal acts adopted by local representative and executive bodies, including the akim of the respective territory.

      5. The introduction of administrative and/or criminal liability or a review of the existing administrative and/or criminal liability of business to a greater extent, in addition to the regulatory impact analysis, shall include:

      1) the inadmissibility of punitive legal measures;

      2) a reasonable balance of legal responsibility where more than one type of legal liability is imposed for the same offence;

      3) clarification of the requirements the violation of which entails legal liability in the regulatory impact analysis.

      Footnote. Article 82 - as reworded by Law of the RK № 95-VII of 30.12.2021 (shall come into force ten calendar days after its first official publication); dated 05.11.2022 № 157-VII (shall be enforced from 01.01.2023); as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2022 № 177-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 83. Regulatory Impact Analysis

      1. Regulatory impact analysis shall refer to the analytical procedure of contrasting the benefits and costs of a regulatory instrument and/or requirement, a stricter regulation, to assess the achievement of the regulatory objectives at a later stage.

      The goal of regulatory impact analysis shall be to improve the effectiveness and efficiency of public policy in using specific regulatory instruments and/or requirements, toughening regulation by assessing alternative regulatory approaches to achieve certain objectives or address clearly specified.

      Regulatory impact analysis shall evaluate the impact of a regulatory instrument and/or requirement that is being introduced, or a tougher regulation, on the competitive environment.

      Regulations for conducting a competition impact assessment shall be approved by the competition authority.

      2. Regulatory impact analysis is carried out before the introduction of a regulatory instrument and (or) requirement, tightening of regulation, as well as according to existing regulatory acts.

      The analysis of current regulatory acts is carried out in accordance with the deadlines established in the register of mandatory requirements in the field of entrepreneurship.

      Information about the failure of state bodies to comply with the provisions of Article 83-1 of this Code regarding the revision of existing regulatory acts is submitted for consideration to the interdepartmental commission on the issues of regulation of business activities.

      2-1. A regulatory instrument and/or requirement, toughening of regulation in relation to business entities may be withdrawn or revised based on proposals made by the Ombudsman for the Protection of Entrepreneurs of Kazakhstan.

      In the event envisaged in part one of this paragraph, the public authorities shall first carry out a regulatory impact assessment procedure hereunder.

      3. According to the results of the analysis of the regulatory impact, depending on the effectiveness of the use of the regulatory instrument, the regulatory instrument may be canceled or otherwise revised.

      The regulatory instrument is subject to cancellation in case of failure to achieve the objectives of state regulation of entrepreneurial activities, declared with its introduction.

      4. Analysis of the regulatory impact is carried out by state bodies in respect of draft documents provided for by paragraph 2 of Article 80 of this Code, as well as by the authorized body on entrepreneurship, the National Chamber and other interested persons in a manner determined by the authorized body on entrepreneurship.

      At the same time, the analysis of the regulatory impact is carried out by the regulatory state bodies, with the exception of acts of regional significance, in relation to which the regulatory impact analysis is carried out by their developers.

      5. Regulatory impact analysis shall be a prerequisite for the introduction of a new regulatory instrument and/or requirement, a tougher regulation.

      6. Authorized body on entrepreneurship:

      1) considers the results of the regulatory impact analysis and provides an opinion on the compliance of the regulatory authorities, the National Chamber and other stakeholders with the established procedures, with the exception of draft acts of regional importance;

      2) in case of disagreement with the findings of the analysis of the regulatory impact, conducts an alternative analysis of the regulatory impact;

      3) when forming and maintaining the register of mandatory requirements in the field of entrepreneurship, provides confirmation of compliance of a regulatory legal act or other document containing mandatory requirements in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan, a draft regulatory legal act of the Republic of Kazakhstan, a draft document of the State Planning System in the Republic of Kazakhstan or a draft other document containing mandatory requirements in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan, with the requirements of Articles 9, 11, 80, 81-1 and 82 of this Code.

      7. The local executive body of the region, the city of republican status, the capital, providing leadership in entrepreneurship:

      1) considers the results of the analysis of the regulatory impact and draws a conclusion on the compliance of the developers of draft acts of regional importance, the regional chamber and other interested parties with the established procedures;

      2) in case of disagreement with the findings of the analysis of the regulatory impact, conducts an alternative analysis of the regulatory impact.

      The outcomes of the regulatory impact analysis shall be presented to the consultative and advisory body under the akimat of the oblast, city of national significance and the capital on interdepartmental issues, formed under the Law of the Republic of Kazakhstan “On Local Public Administration and Self-Government in the Republic of Kazakhstan”, the endorsement thereof is a mandatory condition for introducing a new regulatory instrument and/or requirement, toughening regulation.

      8. The results of the analysis of the regulatory impact and the alternative analysis of the regulatory impact are posted on publicly accessible Internet resources.

      Footnote. Article 83 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 24.05.2018 № 156-VI (shall be enforced upon the expiry of ten calendar days after its first official publication); as amended by Law of the RK № 95-VII of 30.12.2021 (shall be enacted ten calendar days after the date of its first official publication); № 101-VII of 03.01.2022 (shall take effect on 01.05.2022); dated 05.11.2022 № 157-VII (shall be enforced from 01.01.2023); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 83-1. Registry of mandatory business requirements

      1. The register of mandatory requirements in the field of entrepreneurship (hereinafter referred to as the register of requirements) is understood as a publicly accessible database of regulatory acts in the context of types of business activities according to the general classifier of types of economic activities.

      For the purposes of this article, regulatory acts mean current regulatory legal acts, as well as other documents containing, in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan, requirements mandatory for execution by business entities.

      If a regulatory act contains mandatory requirements for various types of business activities, such an act is subject to inclusion in the register of requirements for each type of activity.

      The provisions of part three of this paragraph do not apply to regulatory acts for which the rules for maintaining a register of mandatory requirements in the field of entrepreneurship provide for a different inclusion procedure.

      The register of requirements solves the following tasks:

      1) ensuring compliance of the requirements with the conditions for their formation, provided for by this Code, and the principles of interaction between business entities and the state;

      2) ensuring that business entities are aware of a complete list of requirements mandatory for their activities.

      2. The register of requirements includes regulatory acts containing requirements mandatory for fulfillment by business entities when carrying out activities in accordance with the general classifier of types of economic activities, with the exception of international treaties of the Republic of Kazakhstan.

      Regulatory acts are included in the register of requirements for subsequent analysis to assess their effectiveness, including achieving the stated goals of state regulation and compliance with the conditions for the formation of mandatory requirements provided for by this Code, and the principles of interaction between business entities and the state.

      3. Regulatory acts are included in the register of requirements upon submission of regulatory state bodies that apply them in regulating relevant types of business activities, submitted to the authorized body for entrepreneurship in accordance with the rules for maintaining a register of mandatory requirements in the field of entrepreneurship.

      In the submission, regulatory state bodies determine, in agreement with the authorized body for entrepreneurship, the timing of the subsequent analysis of regulatory acts.

      4. The analysis of regulatory acts is carried out in accordance with the rules for conducting and using regulatory impact analysis.

      5. Regulatory acts shall be included in the requirements register as follows:

      1) the Laws of the Republic of Kazakhstan - article by article;

      2) other regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan and other documents - according to the names of these acts or documents with indication of their requisites.

      6. If the state regulatory authority has not analysed the regulatory act in time, the act in question will be removed from the requirements register.

      To prevent entrepreneurs from being held liable for breaching requirements that do not comply with Article 81-1 of this Code, the regulatory authority shall repeal (declare invalid) or amend and/or supplement the regulatory acts in case they are missing and/or removed from the register of requirements:

      1) within six months from the date of removal from the requirements register or discovery of absence from the requirements register - for the requirements stipulated by the legislative acts of the Republic of Kazakhstan;

      2) within three months from the date of removal from the requirements register or the revelation of absence from the requirements register - for other regulations and documents.

      In case of violation of the deadlines provided for in subparagraphs 1) and 2) of part two of this paragraph, non-compliance by business entities with the requirements of relevant regulatory acts is the basis for exclusion to bring them to administrative responsibility.

      7. The requirements register shall be compiled and maintained by the responsible body for entrepreneurship based on the Unified Legal Information System.

      Footnote. Chapter 7 as supplemented by Article 83-1 in obedience to Law of the RK № 95-VII of 30.12.2021 (shall come into force on 01.01.2023); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 84. Competence of the Government of the Republic of Kazakhstan in state regulation of entrepreneurship

      1. The competence of the Government of the Republic of Kazakhstan shall include:

      1) excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 115-VIII of 05.07.2024 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);

      1-1) development of the main directions of state policy in state regulation of entrepreneurship;

      1-2) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication);

      1-3) determination of the spheres of regulation of entrepreneurial activity, the regulatory acts of which are subject to inclusion in the register of requirements;

      2) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication);
      3) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication);
      4) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication);
      2. Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).
      Footnote. Article 84 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan №156-VI dated 24.05.2018 (order of enforcement see Article 2); dated 30. 12. 2020 № 397-VI (shall be enforced upon expiry of six months after the date of its first official publication); dated 30.12.2021 № 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023); dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); № 115-VIII of 05.07.2024 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 85. Authorized body on entrepreneurship and its competence in state regulation of entrepreneurship

      1. The authorized agency for entrepreneurship is a government agency that provides leadership and inter-sectoral coordination in the development and support of private entrepreneurship.

      2. Authorized body on entrepreneurship:

      1) informs the President of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Kazakhstan on violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan regulating the activities of business entities permitted by state bodies and their officials;

      1-1) formulates and implements state policy in the field of state regulation of entrepreneurship;

      2) coordinates the risk assessment system of state bodies by joint approval of risk assessment criteria, checklists developed by authorized state bodies;

      3) develops and approves the forms of checklists;

      3-1) interacts with the authorized body in legal statistics and special accounting for the exchange of information on the registration of inspections and preventive control and supervision of the bodies of control and supervision;

      4) maintains a register of entrepreneurs;

      4-1) maintains a register of social entrepreneurship entities;

      5) develops and approves the rules for maintaining and using the register of business entities;

      5-1) approves the rules for maintaining the register of mandatory requirements in the field of entrepreneurship;

      5-2) develops and approves the rules for formation of a risk assessment and management system by regulatory state bodies;

      6) approves the rules for calculating the average annual number of employees and average annual income;

      7) develops and approves the rules for conducting and using regulatory impact analysis;

      8) Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication);

      9) provides methodological assistance and coordinates the activities of regulatory state bodies on the implementation of regulatory impact analysis;

      10) considers reports of local executive bodies of the region, the city of republican status, the capital, providing leadership in entrepreneurship, on the state of work on the analysis of regulatory impact;

      10-1) ensures the activities of the interdepartmental commission on the regulation of entrepreneurial activities;

      11) organizes training of civil servants and other persons in the implementation of regulatory impact analysis;

      12) conducts an alternative analysis of the regulatory impact;

      13) develops a draft annual report on the state of regulation of entrepreneurship in the Republic of Kazakhstan;

      13-1) develops and approves the list of information tools;

      13-2) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 02.01.2021 № 399-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication);
      13-3) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 02.01.2021 № 399-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication);

      13-4) develops a list of informatization objects of state bodies and organizations subject to integration with the register of business partners in agreement with the National Chamber of Entrepreneurs of the Republic of Kazakhstan;

      14) exercises control in support and protection of private entrepreneurs.

      3. The authorized body on entrepreneurship shall exercise other powers provided for by this Code, other laws of the Republic of Kazakhstan, acts of the President of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 85 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 24.05.2018 № 156-VI (shall be enforced upon the expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 02.01.2021 № 399-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 24. 06. 2021 № 52-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); № 95-VII of 30.12.2021 (see Article 2 for the enactment procedure); dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication); № 115-VIII of 05.07.2024 (shall take effect ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 85-1. State control in the field of support and protection of business entities

      1. State control in the field of support and protection of business entities is carried out in order to ensure the legality and effectiveness of state regulation of entrepreneurship.

      2. State control in the field of protection of business entities is carried out in accordance with Article 85-2 of this Code by the authorized body for entrepreneurship in relation to state bodies carrying out:

      state control and supervision in the areas of activity of business entities provided for in Articles 138 and 139 of this Code, for compliance with the procedure for exercising state control and supervision in the areas of activity of business entities;

      issuance of permits, acceptance of notification of the commencement or termination of an activity or action in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan “On Permits and Notifications” for compliance with the procedure for issuing permits, receipt of notification of the commencement or termination of an activity or action in accordance with the requirements of the Law of the Republic of Kazakhstan “On Permits and Notifications";

      inclusion in the register of requirements of regulatory acts containing requirements mandatory for execution by business entities.

      3. State control in the field of support for private business entities is carried out by the authorized body for entrepreneurship to ensure compliance with the requirements when providing state support to private business entities.

      In relation to organizations providing state support to private business entities, unscheduled inspections are carried out in accordance with the requirements of Chapter 13 of this Code.

      4. The requirements of this article do not apply to the national security authorities of the Republic of Kazakhstan, the authorized body for regulation, control and supervision of the financial market and financial organizations, the National Bank of the Republic of Kazakhstan and organizations included in its structure, and legal entities with fifty or more percent of voting shares (shares in the authorized capital) of which belong to the National Bank of the Republic of Kazakhstan or are in its trust management.

      Footnote. Chapter 7 is supplemented by Article 85-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 85-2. The procedure for exercising state control in the field of protection of business entities

      1. State control in the field of protection of business entities is carried out in the form of periodic, unscheduled inspections and remote control in accordance with this article.

      2. Periodic inspections are carried out on the basis of six-month plans for conducting periodic inspections, approved by the first head of the authorized body for entrepreneurship no later than December 10 of the year preceding the year of inspection and before June 10 of the current calendar year.

      The six-month periodic inspection plan includes:

      1) number and date of approval of the plan;

      2) name of the state body;

      3) name of the state body being inspected, its location;

      4) subject of inspection;

      5) timing of the inspection;

      6) signature of the person authorized to sign the plan.

      A six-month plan for conducting periodic inspections is a notice of a periodic inspection and is posted on the Internet resource of the authorized body for entrepreneurship no later than December 20 of the year preceding the year of inspection and June 20 of the current calendar year.

      Amendments and additions to the six-month plan for conducting periodic inspections are carried out in cases of liquidation, reorganization of the state body being inspected, changes in its name, redistribution of powers between government bodies, as well as the occurrence of an emergency of a natural, man-made and social nature, the introduction of a state of emergency, the emergence or threat of the emergence of the spread of epidemics, outbreaks of quarantine facilities and especially dangerous pests, infectious, parasitic diseases, poisoning, radiation accidents and related restrictions.

      If the cases specified in part four of this paragraph occur, the inspection may be extended or suspended.

      The timing of periodic inspections is established taking into account the volume of work to be done, as well as the tasks assigned, and should not exceed fifteen working days with an extension for a period of no more than fifteen working days. The period for conducting a periodic inspection is interrupted when the periodic inspection is suspended and continues from the moment the periodic inspection is resumed.

      The period for periodic inspection can be extended only once. The extension is carried out by decision of an authorized official of the authorized body for entrepreneurship. Extension of the period of periodic inspection is formalized by an additional act on the extension of the period of periodic inspection with notification of the inspected state body, which indicates the date and number of the previous act on the appointment of the inspection and the reasons for the extension. A notice of extension of the period of periodic inspection is handed over to the inspected government body by the authorized body for entrepreneurship one working day before the extension with acknowledgment of delivery.

      3. The inspection is carried out by visiting on the basis of an act of appointment of the inspection, which indicates:

      1) number and date of the act;

      2) name of the state body;

      3) last name, first name, patronymic (if it is indicated in the identity document) and position of the person (persons) authorized to conduct the inspection;

      4) information about specialists, consultants and experts involved in conducting the inspection;

      5) name of the state body being inspected, its location;

      6) the subject of the assigned inspection;

      7) type of inspection;

      8) the period for conducting the inspection;

      9) the grounds for conducting the inspection;

      10) period under review;

      11) the rights and obligations of the state body being inspected, provided for in paragraph 22 of this article;

      12) signature of the head of the state body being inspected or his authorized person on receipt or refusal to receive the act;

      13) signature of the person authorized to sign the act.

      Acts on the appointment, extension, suspension and resumption of inspections are signed by an authorized official of the authorized body for entrepreneurship.

      The beginning of the inspection is considered to be the date of delivery to the state body of the act on the appointment of the inspection.

      4. To include government bodies in semi-annual plans for periodic inspections, one of the following sources of information is used:

      1) results of monitoring reporting and information provided by government bodies, including through automated information systems;

      2) the results of previous inspections by government agencies;

      3) results of remote control;

      4) presence of confirmed requests;

      5) the results of state control and supervision in the absence of a procedure for exercising state control and supervision in the laws of the Republic of Kazakhstan in accordance with Articles 129, 136 and 137 of this Code.

      When analyzing and selecting government agencies to formulate semi-annual plans for periodic inspections, data can be used in comparison with the same period of the previous year.

      5. Inspection for compliance with the procedure for exercising state control and supervision in the areas of activity of business entities are carried out in relation to state bodies exercising state control and supervision in the areas of activity of business entities provided for in Articles 138 and 139 of this Code:

      with the largest number of inspections and preventive control with visits in relation to business entities with violations;

      with the largest number of inspections and preventive control with visits to business entities without violations;

      in the absence of an information system for risk assessment and management in automatic mode, at which the minimum acceptable threshold for the number of subjects (objects) of control and supervision, in respect of which preventive control is carried out with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) an inspection carried out for compliance with qualification or permitting requirements for issued permits, requirements for sent notifications in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan “On Permits and Notifications” should not exceed five percent of the total number of such subjects (objects) of control and supervision in a certain area of ​​state control and supervision.

      6. Inspection for compliance with the procedure for issuing permits, receiving notification of the start or termination of an activity or action in accordance with the requirements of the Law of the Republic of Kazakhstan “On Permits and Notifications” is carried out in relation to government bodies issuing permits, receiving notification of the start or termination of an activity or action:

      with the largest number of refusals to issue permits to business entities;

      with the largest number of appeals from business entities to government bodies when they issue permits, receive notifications about the start or termination of an activity or action.

      7. Inspection for compliance with the requirements for inclusion in the register of requirements of regulatory acts are carried out in relation to state bodies in case of violation of the requirements provided for in Article 83-1 of this Code.

      8. The grounds for an unscheduled inspection are:

      1) monitoring the fulfillment of requirements to eliminate identified violations specified in the conclusion on the results of the inspection and (or) remote control;

      2) appeals from individuals and legal entities regarding specific facts of violations of the requirements in the field of protection of business entities established by the legislation of the Republic of Kazakhstan;

      3) demands of the prosecutor on specific facts of causing or threat of harm to life, human health, the environment, rights and legitimate interests of individuals and legal entities, the state;

      4) appeals from government bodies on specific facts of violations of the rights and legitimate interests of individuals and legal entities in the field of protection of business entities;

      5) an order from the criminal prosecution body on the grounds provided for by the Criminal Procedure Code of the Republic of Kazakhstan.

      The authorized body for entrepreneurship is obliged to notify the state body being inspected about the start of an unscheduled inspection at least one day before its start, indicating the subject of the inspection.

      9. The period for conducting an unscheduled inspection should be no more than ten working days, with an extension of up to ten working days.

      The period for conducting an unscheduled inspection can be extended only once. The extension is carried out by decision of an authorized official of the authorized body for entrepreneurship. Extension of the period for conducting an unscheduled inspection is formalized by an additional act on the extension of the period of an unscheduled inspection with a notification to the inspected government body, which indicates the date and number of the previous act on the appointment of the inspection and the reasons for the extension. A notice of extension of the period for an unscheduled inspection is handed to the inspected state body by the authorized body for entrepreneurship one working day before the extension with a notification of delivery.

      10. Unscheduled inspections are not carried out in cases of anonymous requests. Facts and circumstances identified in relation to the state bodies being inspected and which served as the basis for ordering an unscheduled inspection are subject to an unscheduled inspection.

      11. Remote control is carried out through:

      1) monitoring the activities of the state body being inspected;

      2) a request to provide the necessary information regarding the subject of remote control;

      3) invitation of the head of the state body being inspected or his authorized person in order to obtain the necessary information regarding the subject of remote control.

      12. Remote control is carried out once a year by monitoring the activities of the inspected government bodies that carry out:

      state control and supervision in the areas of activity of business entities provided for in Articles 138 and 139 of this Code;

      issuing permits, receiving notifications about the start or termination of activities or actions;

      compliance with the requirements for the formation and maintenance of a register of requirements.

      The duration of remote control should not exceed ten working days. On the day the remote control ends, a conclusion on the results of the remote control (if there are violations) is sent to the inspected government body/

      13. Remote control is carried out without a visit; if necessary, to collect sufficient data indicating signs of an administrative offense, the authorized body for entrepreneurship sends a request for the necessary information or calls the head of the state body being inspected or its authorized person in order to obtain the necessary information.

      If violations are detected based on the results of remote control, a conclusion on the results of remote control is drawn up, which indicates:

      1) number, date and place of drawing up the conclusion;

      2) name of the state body;

      3) name of the state body being inspected, its location;

      4) the basis and subject of remote control;

      5) period and timing of remote control;

      6) identified violations and requirements for their elimination, indicating the deadline for fulfilling the requirements and taking measures against persons who committed violations.

      In this case, the deadline for fulfilling requirements to eliminate identified violations is at least ten working days from the date of delivery of the conclusion;

      7) signature of the official who carried out the remote control.

      One copy of the conclusion based on the results of remote control is sent to the inspected government body in the form of registered mail with return receipt requested or via an electronic document to the email address of the inspected government body or in another accessible way. The second copy remains with the authorized body for entrepreneurship, the third copy in electronic form is submitted to the state body that carries out activities in the field of state legal statistics and special accounting within its competence.

      If there are comments and (or) objections based on the results of remote control, the inspected state body puts them in writing and sends them to the authorized body for entrepreneurship within three working days from the date of delivery of the conclusion based on the results of remote control.

      The authorized body for entrepreneurship must consider the comments and (or) objections of the state body being inspected and give a reasoned response within ten working days.

      14. Based on the results of the inspection, a conclusion on the results of the inspection is drawn up, which indicates:

      1) number, date and place of drawing up the conclusion;

      2) name of the state body;

      3) number and date of the act on the appointment of the inspection (additional act on the extension of the period, if any);

      4) last names, first names, patronymics (if they are indicated in identification documents) and positions of the persons conducting the inspection;

      5) information about specialists, consultants and experts involved in conducting the inspection;

      6) name of the state body being inspected, its location;

      7) subject of inspection;

      8) type of inspection;

      9) date and period of the inspection;

      10) information about the results of the inspection, including the violations identified and their nature;

      11) requirements to eliminate identified violations, indicating the deadline for fulfilling the requirements and taking measures against persons who committed violations;

      12) information about familiarization or refusal to familiarize with the conclusion of the head of the state body being inspected or his authorized person, as well as persons present during the inspection, their signatures or a record of refusal to sign;

      13) signatures of the officials who conducted the inspection.

      Documents related to the results of the inspection, or copies thereof, are attached to the conclusion on the results of the inspection, if available.

      The deadline for fulfilling requirements to eliminate identified violations is at least ten working days from the date of delivery of the conclusion on the results of the inspection.

      15. The first copy of the conclusion on the results of the inspection is submitted in electronic form to the state body carrying out activities within its competence in the field of state legal statistics and special accounting, the second copy on paper against signature or in electronic form is handed over to the state body being inspected (the head or his authorized person) for familiarization and taking measures to eliminate identified violations and other actions, the third copy remains with the authorized body for entrepreneurship.

      If there are comments and (or) objections based on the results of the inspection, the inspected state body puts them in writing and sends them to the authorized body for entrepreneurship within three working days from the date of delivery of the conclusion on the results of the inspection. The official who conducted the inspection makes a corresponding entry in the conclusion about the results of the inspection.

      The authorized body for entrepreneurship must consider the comments and (or) objections of the state body being inspected and give a reasoned response within ten working days.

      16. If there is no violation of the requirements established by the legislation of the Republic of Kazakhstan, during an inspection, a corresponding entry is made in the conclusion about the results of the inspection.

      17. The completion of the inspection period is considered to be the day of delivery to the inspected state body of the conclusion on the results of the inspection no later than the deadline for completing the inspection specified in the act on the appointment of the inspection (an additional act on the extension of the period, if any).

      18. Requirements to eliminate identified violations specified in the conclusion on the results of an inspection or remote control are mandatory for execution by the state bodies being inspected.

      After the expiration of the period for eliminating the identified violations specified in the conclusion on the results of the inspection or remote control, the inspected government body, within the period specified in the conclusion on the results of the inspection or remote control, is obliged to provide the authorized body for entrepreneurship with information about the elimination of the identified violations.

      In cases of failure to provide or incomplete provision by the inspected government body within the prescribed period of information on the elimination of identified violations specified in the conclusion on the results of the inspection or remote control, the authorized body for entrepreneurship appoints an unscheduled inspection in accordance with subparagraph 1) of part one of paragraph 8 of this article.

      To the information provided on the elimination of identified violations, the inspected state body attaches materials proving the fact that the violation was eliminated. In this case, an unscheduled inspection is not required.

      19. Inspections or remote control are invalid if they are carried out in violation of the requirements for conducting inspections or remote control established by this article.

      20. In case of violation of the rights and legitimate interests of the inspected state body during an inspection or remote control, the inspected state body has the right to appeal decisions, actions (inaction) of officials of the authorized body for entrepreneurship to a higher official or to court in the manner established by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      21. Officials of the authorized body for entrepreneurship when conducting an inspection or remote control have the right:

      1) for unhindered access to the territory and premises of the inspected government body in accordance with the subject of the inspection in compliance with the requirements of the access and on-site regime established by the inspected government body;

      2) to receive documents (information) on paper and electronic media or copies thereof for inclusion in the conclusion on the results of an inspection or remote control, as well as access to automated databases (information systems) in accordance with the subject of the inspection or remote control in compliance with the requirements of the legislation of the Republic Kazakhstan on state secrets and other secrets protected by law;

      3) to attract specialists, consultants and experts from government bodies, subordinate and other organizations;

      4) carry out audio, photo and video filming.

      When conducting an inspection or remote control, officials of the authorized body for entrepreneurship are obliged to:

      1) comply with the legislation of the Republic of Kazakhstan, the rights and legitimate interests of the state body being inspected;

      2) conduct an inspection or remote control on the basis of and in strict accordance with the procedure established by this article;

      3) not interfere with the established work schedule of the state body being inspected during the period of the inspection;

      4) not to prevent the inspected government body or its authorized representative from being present during the inspection or providing explanations on issues related to the subject of the inspection or remote control;

      5) to provide the inspected government body with the necessary information related to the subject of inspection or remote control;

      6) to deliver to the inspected government body a conclusion on the results of the inspection or remote control no later than the deadline for completing the inspection or remote control specified in the act of appointment of the inspection (additional act on the extension of the period, if any) or the conclusion on the results of remote control (if any);

      7) to ensure the safety of documents and information obtained as a result of an inspection or remote control;

      8) timely and fully fulfill the powers granted in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan to prevent, identify and suppress violations of the requirements established by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      Officials of the authorized body for entrepreneurship who arrived to conduct an inspection are required to present to the state body being inspected:

      1) an act on the appointment of an inspection;

      2) service ID (identification card).

      22. When conducting an inspection or remote control, the state bodies being inspected or their authorized representatives have the right to:

      1) not allow officials of the authorized body for entrepreneurship who arrived to conduct the inspection to conduct the inspection in the following cases:

      exceeding or expiration of the deadlines specified in the act on the appointment of the inspection (additional act on the extension of the period, if any) that do not correspond to the deadlines established by this article;

      absence of documents provided for in part three of paragraph 21 of this article;

      2) do not submit documents and information if they do not relate to the subject of the inspection or remote control;

      3) according to the violations identified as a result of verification or remote control, if necessary, additional temporary and (or) financial costs, no later than three working days, to apply to the authorized entrepreneurship authority with a statement on the extension of the elimination of violations;

      4) to appeal the conclusion on the results of the inspection or remote control, as well as the actions (inaction) of the officials of the authorized body for enterprenership in the manner prescribed by the legislation of the Republic of Kazakhstan;

      5) do not execute the prohibitions of officials of the authorized body for enterprenership not based on the law, limiting the activities of the inspected state body;

      6) to fix the process of inspection or remote control, as well as certain actions of the official of the authorized body for enterprenership conducted by him as part of an inspection or remote control using audio and video equipment, without creating an obstacle to the official’s activity.

      The inspected state bodies or their authorized representatives during the inspection or remote control are required:

      1) to ensure unhindered access to officials of the authorized body for entrepreneurship to the territory and premises of the inspected state body;

      2) in compliance with the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan on state secrets, to protect the commercial, tax or other secrets protected by law, to submit documents (information) on paper and electronic media or their copies to be introduced to the conclusion on the results of the inspection or remote control, as well as access to automated databases (information systems) in accordance with the subject of inspection or remote control;

      3) to make a note on the receipt of the act of inspection on the day of the start of the inspection and the conclusion on the results of the verification or remote control on the day they are completed;

      4) to prevent amendments and additions to the inspected documents during the inspection or remote control, unless otherwise provided by this Code or other laws of the Republic of Kazakhstan;

      5) to ensure the stay of the head or his authorized person at the location of the inspected state body at the appointed time of the inspection.

      23. If, as a result of an inspection and (or) remote control, a fact of violation by the inspected state body of the requirements established by Chapters 7, 13, 29 and 30 of this Code, and other requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan is revealed, if there is sufficient data indicating signs of the composition of the administrative offenses, officials of the authorized body for entrepreneurship, within the limits of authority, take measures to bring persons who committed violations to responsibility established by the laws of the Republic of Kazakhstan.

      24. Based on the results of state control in the field of protection of business entities, the authorized body for entrepreneurship, in order to ensure the legality and effectiveness of state regulation of entrepreneurship, if necessary, develops recommendations for improving the legislation of the Republic of Kazakhstan in terms of:

      implementation of state control and supervision in the areas of activity of business entities provided for in Articles 138 and 139 of this Code;

      issuing permits, receiving notification of the commencement or termination of an activity or action;

      regulation of business activities while maintaining a register of requirements.

      Footnote. Chapter 7 is supplemented by Article 85-2 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 86. Regulatory state bodies and their competence in state regulation of entrepreneurship

      1. Regulatory government agencies are:

      1) public authorities exercising leadership in a particular industry or sphere of public administration in which state control and supervision is exercised;

      2) public authorities exercising leadership in a particular sector or area of government where a regulatory instrument and/or requirement is introduced or planned to be introduced, toughening regulation on business entities.

      2. The competence of regulatory state bodies exercising leadership in a particular industry or sphere of public administration in which state control and supervision is carried out includes:

      1) implementation of state policy in state control and supervision in the relevant industry (sphere) in which state control and supervision is carried out;

      2) approval, within its competence, of regulatory legal acts provided for in paragraph 1 of Article 143 of this Code, as well as schedules of inspections carried out for compliance with qualification or permitting requirements for issued permits, requirements for sent notifications in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan “On Permits and Notifications" and semi-annual preventive control lists with a visit to the subject (object) of control and supervision;

      3) organization of state control and supervision in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan;

      4) monitoring the effectiveness of state control and supervision;

      4-1) consideration of proposals of the authorized body in legal statistics and special accounting to improve the conduct of state control and supervision and decision-making, including by amending and supplementing the regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan;

      5) performing other functions stipulated by this Code, the laws of the Republic of Kazakhstan, acts of the President of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Kazakhstan.

      3. The competence of the regulatory public authorities governing a particular sector or area of public administration where a regulatory instrument and/or requirement is introduced or planned to be introduced, to toughen regulation of business entities, shall include:

      1) submission to the authorized body on entrepreneurship of reports on the status of regulation of entrepreneurial activities;

      2) the exercise of other powers provided for by this Code, other laws of the Republic of Kazakhstan, acts of the President of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 86 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 24.05.2018 № 156-VI (shall be enforced upon the expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); № 95-VII of 30.12.2021 (see Article 2 for the enactment procedure); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 87. Bodies of control and supervision and their competence in state regulation of entrepreneurship

      1. Bodies of control and supervision are state bodies, their departments and territorial divisions, as well as local executive bodies that monitor and check for compliance of the activities of the audited entities with the requirements established by the legislation of the Republic of Kazakhstan in accordance with paragraph 2 of Article 132 of this Code.

      2. The competence of the bodies of control and supervision shall include:

      1) implementation of state policy in state control and supervision in the relevant field;

      2) development, within its competence, of regulatory legal acts provided for in paragraph 1 of Article 143 of this Code, as well as semi-annual schedules of inspections;

      2) development within its competence of the regulatory legal acts provided for by paragraphs 2 and 3 of Article 141, paragraph 1 of Article 143 of this Code, as well as semi-annual schedules for conducting inspections;

      3) carrying out state control and supervision in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan;

      4) monitoring the effectiveness of state control and supervision;

      5) making proposals for improving the conduct of state control and supervision;

      6) implementation of other functions stipulated by this Code and other Laws of the Republic of Kazakhstan, acts of the President of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 87 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 № 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023).

Article 88. Competence of the antimonopoly authority in state regulation of entrepreneurship

      Footnote. Chapter 19 is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 28.12.2016 № 34-VI (shall be enforced from 01.01.2017).

Article 89. Competence of other state bodies in state regulation of entrepreneurship

      State bodies within their competence in state regulation of entrepreneurship:

      1) participate in the formation and implementation of state policy in state regulation of entrepreneurship;

      2) exercise other powers provided for by this Code, other laws of the Republic of Kazakhstan, acts of the President of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Kazakhstan.

Article 90. Competence of local executive bodies in state regulation of entrepreneurship

      Local executive bodies of the Republic of Kazakhstan carry out:

      Note!
      Subparagraph 1) is to be excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced from 31.12.2025).

      1) within its competence, the approval of the maximum permissible retail prices for socially significant food products;

      2) permitting procedures, gaining notifications in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on permits and notifications;

      2-1) conducting an alternative analysis of regulatory impact;

      2-2) submission to the authorized body for business reports on the status of work on the analysis of regulatory impact;

      2-3) organization and holding of the Unified report day;

      2-4) Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2022 № 177-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication);
      2-5) Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2022 № 177-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication);

      3) in the interests of local government, other powers imposed on local executive bodies by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 90 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 24.05.2018 № 156-VI (shall be enforced upon the expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 30.12. 2020 № 397-VI (shall be enforced upon expiry of six months after the date of its first official publication); dated 30.12.2022 № 177-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Chapter 7-1. Antimonopoly authority and its powers

      Footnote. The Code is supplemented by Chapter 7-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 28.12.2016 № 34-VІ (the order of enforcement, see Art. 2).

Article 90-1. Antimonopoly authority system

      1. The unified system of the competition authority shall consist of a public authority and its subordinate territorial units.

      2. The territorial sub-divisions shall exercise their activities within the limits of the powers established by the legislation of the Republic of Kazakhstan and the regulations approved by the central public authority.

      Footnote. Article 90-1 as amended by Law of the RK № 101-VII of 03.01.2022 (shall go into effect upon expiry of sixty calendar days after its first official publication).

Article 90-2. Objectives of the antimonopoly authority

      The objectives of the antimonopoly authority are:

      1) promoting the development of fair competition;

      2) prevention, detection and investigation, suppression of violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in protection of competition;

      3) regulation of economic concentration;

      4) demonopolization of market entities that restrict competition.

      Footnote. Article 90-2 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 24.05.2018 № 156-VI (shall be enforced upon the expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 90-3. Governance of the competition authority

      The competition authority shall be governed by its first head.

      Footnote. Article 90-3 - as reworded by Law of the RK № 101-VII of 03.01.2022 (shall be enacted upon expiry of sixty calendar days after its first official publication).

Article 90-4. Interaction of the antimonopoly authority with the antimonopoly authorities of other states

      1. Within the framework of the Eurasian Economic Union, the antimonopoly authority interacts with the antimonopoly authorities of the member states of the Eurasian Economic Union in accordance with international treaties, including by sending notifications, requests for information, consulting, informing about investigations in accordance with the procedure established by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      2. Within the framework of participation in international organizations, the antimonopoly authority has the right to send requests to the antimonopoly authorities of other states and provide information upon their requests.

Article 90-5. The interaction of antimonopoly and law enforcement agencies

      1. The antimonopoly authority shall interact with the law enforcement authorities of the Republic of Kazakhstan within its authority in the following forms:

      1) informs the law enforcement authorities on the revealed facts of offenses in protection of competition;

      2) upon request of law enforcement agencies, provides analytical information on the state of competition in commodity markets;

      3) within its competence, conducts, upon request of law enforcement bodies, expert examinations and gives opinions on the legislation of the Republic of Kazakhstan in competition protection;

      4) according to resolutions and requests of law enforcement agencies, their territorial subdivisions, as experts, send their employees to participate in legal proceedings and measures to investigate violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in competition protection.

      2. Law enforcement authorities of the Republic of Kazakhstan shall interact with the antimonopoly authority within their powers in the following forms:

      1) inform the antimonopoly authority of the identified violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in protection of competition;

      2) upon requests and appeals of the antimonopoly authority:

      send employees to conduct joint activities to investigate violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in protection of competition, as well as to prevent unlawful actions that impede the performance of official obligations by employees of the antimonopoly body;

      take measures to establish the locations of violators of the legislation of the Republic of Kazakhstan in protection of competition and their delivery to the antimonopoly body for bringing to administrative responsibility in accordance with the written requests of the antimonopoly body in the manner established by the Code of Administrative Offenses of the Republic of Kazakhstan;

      in accordance with the procedure established by the Criminal Procedure Code of the Republic of Kazakhstan, make decisions on conducting a pre-trial investigation on materials submitted by the antimonopoly authority with signs of criminal anticompetitive actions, which the antimonopoly authority is informed of;

      provide practical assistance to the antimonopoly authority in detecting and securing evidence of violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in competition protection.

Article 90-6. Competence of the antimonopoly authority

      Antimonopoly authority:

      1) executes the implementation of state policy in protection of competition and restriction of monopolistic activities;

      2) carries out inter-sectoral coordination of state bodies and other organizations in competition protection and restriction of monopolistic activities;

      3) carries out international cooperation on the protection of competition and the restriction of monopolistic activities;

      4) exercises state control over compliance with the legislation of the Republic of Kazakhstan in protection of competition;

      5) suppresses acts, actions (inaction) of state and local executive bodies, organizations endowed with state functions of regulating the activities of market entities, aimed at restricting and (or) eliminating competition;

      6) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 24.05.2018 № 156-VI (shall be enforced upon the expiry of ten calendar days after the date of its first official publication);

      6-1) considers applications for consent for economic concentration;

      7) warns and eliminates abuses of the dominant or monopolistic position in the relevant product market, with the exception of violations stipulated by the legislation of the Republic of Kazakhstan on natural monopolies;

      7-1) develops and approves the rules for provision of compulsory services by natural monopoly entities and the quasipublic sector under protection of competition and restriction of monopolistic activities;

      8) prevents and suppresses anticompetitive agreements and concerted actions of market entities, unfair competition;

      9) coordinates regulatory legal acts in competition protection, restrictions on monopolistic activities and the functioning of commodity markets;

      10) disseminates information on the application of the norms of the legislation of the Republic of Kazakhstan in protection of competition and promotion of fair competition;

      11) analyzes the state of competition in commodity markets;

      12) carries out analysis and monitoring of the activities of conglomerates;

      13) Excluded by Law of the RK № 101-VII of 03.01.2022 (shall come into force sixty calendar days after the date of its first official publication).

      14) develops and approves a methodology for analyzing socially significant markets;

      15) develops and approves methods for conducting a survey of commodity markets in which state-owned enterprises and legal entities will be created, where more than fifty percent of shares (shares in the authorized capital) owned by the state, and legal entities affiliated with them and (or) carried out by them activities in relation to state enterprises and legal entities, where more than fifty percent of the shares (shares in the authorized capital) owned by the National Bank of the Republic of Kazakhstan, and legal entities affiliated with them - in coordination with the National Bank of the Republic of Kazakhstan;

      16) develops and approves a methodology for assessing the economic concentration in commodity markets;

      17) develops and approves a methodology for assessing economic concentration in financial markets in agreement with the authorized body for regulation, control and supervision of the financial market and financial organizations;

      18) reveals a monopoly high (low), monopsony low price set by a dominant or monopolistic market entity;

      19) approves methods for identifying monopoly high (low) and monopsony low prices;

      20) conducts investigations into the facts of violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan in protection of competition by market entities, state, local executive bodies, organizations, which are vested with the state functions of regulating the activities of market entities, in the manner established by this Code;

      20-1) develops and approves regulations for monitoring the activities of state-owned enterprises, legal entities with over fifty per cent of shares (participating interests in the authorised capital) owned by the state, and their affiliated entities with regard to obtaining the consent of the antimonopoly authority when establishing, expanding and (or) changing the conducted activities, as well as conducting only those activities subject to the consent of the antimonopoly authority.

      20-2) monitors the activities of state-owned enterprises, legal entities more than fifty per cent of whose shares (equity interests) are owned by the state, and their affiliates for the consent of the anti-monopoly authority when establishing, expanding and (or) changing their activities, and when carrying out only those activities for which the consent of the anti-monopoly authority has been obtained;

      21) requests and receives, in accordance with the procedure established by the laws of the Republic of Kazakhstan, from state bodies, including the authorized body in state statistics, state revenue bodies, market subjects, as well as officials and other individuals and legal entities, information necessary for the exercise of authority, provided for by this Code, including information constituting commercial and other secrets protected by law, with the exception of bank secrets, insurance secrets and trade secrets in the market securities;

      22) issues to the market entities binding instructions on:

      stopping violations of the norms of this Code and (or) eliminating their consequences;

      restoration of the original position;

      termination or amendment of contracts contrary to this Code;

      the need to cancel transactions by canceling or invalidating them when regulating economic concentration;

      entering into an agreement with another market entity in the event that the violation is an unreasonable refusal or evasion of concluding an agreement with certain sellers (suppliers) or buyers;

      23) makes to the state, local executive bodies, organizations vested with the state functions of regulating the activities of market entities, binding instructions to repeal or amend the acts adopted by them, eliminate violations, as well as cancellation, cancellation or amendment of agreements and transactions concluded by them, and the performance of actions aimed at ensuring competition;

      24) considers cases on administrative offenses and imposes administrative penalties in the manner established by the Code of the Republic of Kazakhstan on Administrative Offenses, participates in a court to hear cases on violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in competition protection;

      25) sends to law enforcement agencies materials for conducting a pre-trial investigation on the grounds of criminal offenses related to violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan in protection of competition;

      26) annually, not later than June 1, sends to the President of the Republic of Kazakhstan and the Prime Minister of the Republic of Kazakhstan an annual report on the state of competition in certain commodity markets and measures taken to limit monopolistic activities, and also places it on its Internet resource;

      27) annually, by January 5 of the year following the reporting year, submits to the Government of the Republic of Kazakhstan proposals on the transfer to the competitive environment of state enterprises, legal entities, more than fifty percent of shares (stakes in the charter capital) of which are owned by the state, and legal entities affiliated therewith, as well as proposals to update the list of activities undertaken by state-owned enterprises, legal entities with over fifty per cent of shares (participating interests in the charter capital) owned by the state, and legal entities affiliated therewith;

      28) provides informational openness of the state policy in protection of competition and restriction of monopolistic activities, including quarterly not later than the fifteenth day of the month following the reporting period, places information about its activities in the media, including on its Internet resource;

      29) examines the prices of goods produced and (or) sold by a state monopoly entity, a special right;

      30) in the manner prescribed by the legislation of the Republic of Kazakhstan, shall apply to law enforcement agencies to conduct operational search activities;

      31) sends to the official of the market entity, the state, local executive body, the organization vested with the state functions of regulating the activities of market entities, a written warning about the inadmissibility of an action (inaction) that may lead to violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan in competition protection;

      32) places on its Internet resource an analysis of the state of competition in commodity markets, with the exception of information containing state secrets and other secrets protected by law;

      33) sends to market entities, state, local executive bodies, organizations vested with state regulatory functions of market entities, notification of the presence in the actions (inaction) of the market entity, state, local executive body, organization endowed with state regulatory functions of market entities, signs violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in protection of competition;

      34) gives an official explanation of the regulatory legal acts in protection of competition, adopted by the antimonopoly authority;

      35) develops and approves the rules for reviewing draft agreements of market entities for compliance or non-compliance with the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan in competition protection;

      36) develops and approves standard external acts of antimonopoly compliance for market entities;

      37) establishes the compliance of the external act of antimonopoly compliance sent by the market entity (market entities) with the norms of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection;

      38) places on its Internet resource information on the results of investigations of violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in competition protection, decisions of the antimonopoly authority;

      39) submits claims to the court for termination, amendment of contracts and (or) invalidation of transactions contrary to this Code;

      39-1) Excluded by Law of the RK № 101-VII of 03.01.2022 (shall come into force sixty calendar days after the date of its first official publication);

      39-2) elaborates and adopts procedures for monitoring prices on commodity markets in order to establish indications of violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection;

      39-3) monitors prices on commodity markets to detect indications of breaches of the legislation of the Republic of Kazakhstan on protection of competition;

      39-4) monitors the activities of the providers of state support measures for compliance with the requirements stipulated in Article 194 of this Code, excluding the activities of public authorities and legal entities to implement a set of anti-crisis measures to support the economy and stimulate business activity and employment, initiated by the order of the President of the Republic of Kazakhstan;

      39-5) in accordance with the procedure established by the legislation of the Republic of Kazakhstan, approves the business plan for the republican public-private partnership project, the investment offer of the republican state investment project, the tender (auction) documentation of the republican public-private partnership project, including when making amendments and (or) additions to them in the part related to the protection of competition and restriction of monopolistic activity, on projects providing for the implementation of state functions by private partners;

      40) exercises other powers provided for by this Code, other laws of the Republic of Kazakhstan, acts of the President of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 90-6 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan № 156-VI dated 24.05.2018 (order of enforcement see Article 2); № 262-VI dated 03.07.2019 (shall be enforced since 01.01.2020); № 268-VI dated October 28, 2019 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 29. 06.2020 № 352-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); № 101-VII of 03.01.2022 (shall go into effect sixty calendar days after the date of its first official publication); dated 30.12.2022 № 177-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 90-7. Rights of the antimonopoly authority

      In the performance of their official duties, including consideration of applications for violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection, investigation of cases of violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection, regulation of economic concentration and determination of the state of the level of competition, in accordance with their assigned powers upon presentation of their service certificates or identification cards and the decision of the antimonopoly body to investigate violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection, employees of the antimonopoly body shall have the right:

      1) to obtain unhindered access to the premises and the territory of state bodies and market entities in compliance with the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan;

      2) to request and receive written information within the time limit set by the anti-monopoly authority, which may not be less than five working days, from state and local executive bodies, market participants, officials and other individuals and legal entities, as well as written and/or oral explanations on the facts of breaches of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection.

      Where additional time is required, the persons referred to in part one of this sub-paragraph may apply to the competition authority with a reasoned request to extend the deadline for providing information on request.

      The decision to extend the deadline for providing information on a request or to refuse an extension shall be taken within two working days of receipt of a reasoned application;

      3) to exercise other powers established by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 90-7 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 24.05.2018 № 156-VI (shall be enforced upon the expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); № 273-VI dated November 26, 2019 (shall be enforced upon the expiration of six months after the day of its first official publication); № 101-VII of 03.01.2022 (shall come into force sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 90-8. Ensuring compliance with commercial, official and other secrets protected by law

      1. Information constituting a commercial, official or other secret protected by law obtained by the anti-monopoly authority in the exercise of its powers shall not be disclosed, except for cases established by the laws of the Republic of Kazakhstan.

      2. For disclosure of information constituting a commercial, official or other secret protected by law, employees of the antimonopoly authority shall be responsible, as established by the laws of the Republic of Kazakhstan.

      3. Harm caused to an individual or legal entity as a result of disclosure by the antimonopoly authority or its officials of information constituting commercial, official and other secrets protected by law shall be reimbursed in accordance with the civil legislation of the Republic of Kazakhstan.

Chapter 8. STATE SUPPORT OF PRIVATE ENTREPRENEURSHIP

Article 91. The concept of state support of private entrepreneurship

      The state support of private entrepreneurship is understood as a complex of state measures to stimulate the development of private entrepreneurship, the creation of favorable legal and economic conditions for the implementation of entrepreneurial initiatives in the Republic of Kazakhstan.

Article 92. The main directions of state support for private entrepreneurship

      1. State support for private entrepreneurship is carried out in the following main directions:

      1) small and medium-sized entrepreneurship, including social entrepreneurship;

      2) agro-industrial complex and non-agricultural types of entrepreneurial activities in rural areas;

      3) government incentives for industry;

      3-1) innovative activities;

      4) special economic zones;

      4-1) industrial areas;

      5) investment activities;

      6) entrepreneurship of domestic manufacturers of goods;

      6-1) activities of private business entities in the field of creative industries;

      7) housing;

      8) waste management;

      9) tourism activities.

      2. State support for private entrepreneurship may also be carried out in other directions in cases established by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 92 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 28.12.2016 № 34-VI (shall be enforced from 01.01.2017); № 243-VІ dated 03.04.2019 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 24. 06. 2021 № 52-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 02.01.2021 № 401-VI (shall be enforced from 01.07.2021); dated 30.04.2021 № 34-VII (shall be enforced from 01.01.2022); № 87-VII of 27.12.2021 (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); dated 30.12.2022 № 177-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 93. General types of state support for private entrepreneurship

      1. State support for private entrepreneurship includes the following general types:

      1) financial and property support;

      2) infrastructure support;

      3) institutional support, consisting in the creation and development of financial institutions for the support and development of private entrepreneurship, research institutes under state bodies for studying problems and developing proposals for the development of private entrepreneurship;

      4) non-financial support.

      2. State support for private entrepreneurship provides for other types of state support for private entrepreneurship established by this Code and the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 93 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 04.07.2018 № 174-VІ (shall be enforced upon the expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 94. Financial and property support for private entrepreneurship

      1. Financial and property support for private entrepreneurship is carried out by:

      1) purchase of a guaranteed volume of goods (works, services);

      2) provision of loans at the expense of budget funds;

      3) credit organizations through second-tier banks, national development institutions and other legal entities in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan;

      4) issuing state and investment grants;

      5) subsidizing interest rates on loans issued and leasing transactions made by second-tier banks, the Development Bank of Kazakhstan and other legal entities engaged in leasing activities, private entrepreneurs;

      5-1) subsidizing interest rates on loans issued by second-tier banks to private business entities for housing construction in the manner determined by the authorized body for architecture, urban planning and construction;

      5-2) subsidizing the interest rate on loans issued to private business entities by second-tier banks for the purposes of implementing "green" projects;

      6) subsidizing interest rates on microloans issued by microfinance organizations to private entrepreneurs;

      6-1) subsidizing the rate of coupon interest on bonds issued by private business entities in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan and included in the list of the stock exchange operating in the Republic of Kazakhstan;

      6-2) subsidizing the coupon interest rate on "green" bonds, including those issued in accordance with the acts of the Astana International Financial Center and included in the list of the Astana International Financial Center Exchange;

      7) reimbursement and (or) subsidization of expenses and (or) costs;

      8) partial guaranteeing of loans from private entrepreneurships;

      8-1) partial guarantee of financial leasing of private business entities;

      8-2) partial guarantees on bonds of issuers, including “green” bonds included in the list of the stock exchange operating in the territory of the Republic of Kazakhstan, and in the official list of the stock exchange of the Astana International Financial Center;

      9) leasing;

      10) provision of other measures of financial and property support to private entrepreneurship established by this Code and the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      2. The procedure, forms of state financial support, the industry (industries) of the economy in which private business entities subject to state financial support operate, the legal entity (entities) attracted (involved) to provide state financial support, the amount of financial support and other conditions necessary for provision of state financial support, are approved by the authorized bodies of the relevant industries in coordination with the authorized body for entrepreneurship.

      3. The procedure, forms, amounts of support and other conditions necessary for the provision of state financial and property support to private businesses provided in various sectors of the economy, which fall under the competence of several sectoral government bodies, are approved by the Government of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 94 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 28.12.2016 № 34-VI (shall be enforced from 01.01.2017); of 24.05.2018 № 156-VI (shall be enforced upon the expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 02.01.2021 № 401-VI (shall be enforced from 01.07. 2021); dated 12.07.2022 № 138-VII (shall be enforced sixty calendar days after the date of its first official publication); dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 95. Special fund for private entrepreneurship development

      1. Financial support from the state for initiatives of private business entities is provided for by a special entrepreneurship development fund created by a decision of the Government of the Republic of Kazakhstan, the controlling stake of which belongs to the national managing holding (hereinafter referred to as a "special fund").

      The main goal of the special fund is to promote the quality development of private entrepreneurship in the Republic of Kazakhstan through the provision of financial and non-financial support for private entrepreneurship.

      The main objectives of the special fund are:

      1) development of microfinance organizations;

      2) creation of a system for guaranteeing the obligations of private business entities when they receive loans, microloans, leasing from second-tier banks and other legal entities, as well as a guarantee system for bonds of issuers, including “green” bonds included in the list of the stock exchange operating on the territory of the Republic of Kazakhstan, and the official list of the stock exchange of the Astana International Financial Center;

      3) development of financial leasing;

      4) training and consulting on the implementation of private entrepreneurship, including financial and property support for private entrepreneurship;

      5) informational and analytical support on issues of private entrepreneurship;

      6) financing of private business entities through conditional placement of funds in second-tier banks and other legal entities, as well as by other means expressly provided for by the legislation of the Republic of Kazakhstan;

      7) subsidizing interest rates on loans issued and leasing transactions made by second-tier banks, the Development Bank of Kazakhstan and other legal entities engaged in leasing activities, private entrepreneurs;

      7-1) subsidizing the rate of coupon interest on bonds issued by private business entities in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan and included in the list of the stock exchange operating in the Republic of Kazakhstan;

      8) promotion of private entrepreneurship ideas;

      9) monitoring the implementation of programs to support private entrepreneurs;

      10) other objectives in accordance with the statute of the special fund.

      2. The procedure and conditions for the implementation of the objectives of the special fund are determined by the national managing holding.

      Footnote. Article 95 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 24.05.2018 № 156-VI (shall be enforced upon the expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 96. Non-financial support

      1. Non-financial support is provided in order to improve the professional level of private businesses and their employees, allowing them to produce competitive goods (works, services) and increase labor productivity, create a favorable and competitive business environment, stimulate the development of entrepreneurial initiative and entrepreneurship.

      2. Non-financial support for private business entities and the population with entrepreneurial initiative is provided at the expense of budget funds within the framework of state and other programs aimed at supporting entrepreneurship, and other sources not prohibited by the legislation of the Republic of Kazakhstan, through:

      1) organizing educational seminars, trainings and scientific and practical conferences on the development of private entrepreneurship;

      2) organizing foreign internships;

      3) distribution of methodological manuals, newsletters on the practice of private entrepreneurship, the market of new technologies;

      4) providing explanations, recommendations and other forms of professional consultation;

      5) providing expert practical assistance from specialists in various fields to resolve managerial, financial, legal, personnel, technological and other issues, including in the mentoring format;

      6) facilitating the transfer of advanced foreign technologies;

      7) service and information support when promoting domestic goods (works, services) for export;

      8) training of specialists to organize training for private businesses;

      9) preparation and dissemination of analytical information (reference books, statistical collections, certificates, information letters, reports and other materials) for use in the work of private businesses and the population with entrepreneurial initiative;

      10) identification of goods (products) from local and local resources and assistance in their further promotion to domestic and (or) foreign markets;

      11) holding events to popularize entrepreneurship;

      12) providing assistance in establishing cooperation between entrepreneurs, as well as interested parties.

      3. The authorized body for entrepreneurship, for the purpose of providing non-financial support, places the following information on its Internet resource:

      1) about state and other programs aimed at supporting private businesses and the population with entrepreneurial initiative, and their implementation;

      2) about the number of private business entities classified by type of economic activity;

      3) about the organizations that form the infrastructure for supporting private business entities and the population with entrepreneurial initiative, the conditions and the procedure for providing support by such organizations to private business entities and the population with entrepreneurial initiative;

      4) on measures of financial and non-financial support for private business entities and the population with entrepreneurial initiative;

      5) on the results of the analysis of the business environment, investment climate and infrastructure for the development of private entrepreneurship;

      6) on advisory documents of regulatory policy, draft regulatory legal acts and legal acts in the field of the state planning system, aimed at providing support for the development of private entrepreneurship and the population with entrepreneurial initiative;

      7) other information necessary for the development of private business entities and the population with entrepreneurial initiative, provided for by this Code, the laws of the Republic of Kazakhstan, acts of the President of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Kazakhstan.

      4. The procedure, forms of state non-financial support, industry (sectors) of the economy in which private business entities subject to state non-financial support operate, legal entity(ies) involved to provide state non-financial support, and other conditions necessary for the provision of state non-financial support are approved by the authorized bodies of the relevant industries in agreement with the authorized body for entrepreneurship.

      5. The procedure, forms of support and other conditions necessary for the provision of state non-financial support to private businesses provided in various sectors of the economy, which fall under the competence of several sectoral government bodies, are approved by the Government of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 96 – as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon the expiration of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 97. Infrastructure support for private entrepreneurship

      Infrastructure support for private entrepreneurship is provided through the creation and development of infrastructure to support private business entities and the population with entrepreneurial initiative, which is understood as a set of created or existing organizations that provide general conditions for the functioning and development of private entrepreneurship entities and the population with entrepreneurial initiative, including assistance in organizing their own business , providing information in the field of law, marketing, engineering and management, support in providing material, technical, financial and other resources on a commercial basis.

      The infrastructure for supporting private businesses and the population with entrepreneurial initiative includes service centers for entrepreneurs, business incubators and elements of industrial and innovation infrastructure provided for by the Law of the Republic of Kazakhstan “On Industrial Policy”.

      Footnote. Article 97 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 04.07.2018 № 174-VІ (shall be enforced upon the expiry of ten calendar days after its first official publication); as amended by № 87-VII of 27.12.2021 (shall come into force ten calendar days after the date of its first official publication); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 98. Competence of the Government of the Republic of Kazakhstan in state support and development of private entrepreneurship

      1. Government of the Republic of Kazakhstan:

      In state support and development of private entrepreneurship:

      1) develops the main directions of state policy in support and development of private entrepreneurship;

      2) forms the state system of support for private entrepreneurship;

      3) determines the procedure for rendering state support for private entrepreneurship;

      4) forms and abolishes consultative and advisory bodies under the Government on issues of private entrepreneurship;

      5) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication);
      6) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan № 202-VI dated 26.12.2018 (shall be enforced from 01.01.2019);
      7) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication);

      8) determines and implements the state policy that stimulates the creation and improvement of competitive industries, the development of private entrepreneurship and the improvement of the quality of their products;

      9) develops regulatory legal acts promoting the development of competition and stimulation of investments in innovations, tangible assets, as well as long-term investments;

      10) stimulates the creation of clusters in individual sectors of the economy;

      11) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication);

      12) creates national development institutions in order to increase investment and accelerate the introduction of innovations into the economy of the Republic of Kazakhstan;

      13) carries out temporary protection of individual sectors of customs-tariff and non-tariff methods with the creation of conditions for the development of competition between private business entities in these sectors;

      14) takes measures to eliminate barriers established by another country in relation to national exporters;

      15) encourages private business entities to conduct a coherent export policy;

      16) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication);

      17) creates conditions for improving the competitiveness of national products by encouraging the implementation of quality management systems;

      18) creates conditions for external demand by lobbying the interests of national exporters in other countries;

      19) interacts with the National Chamber and associations of private business entities and employers;

      20) creates research organizations, funds fundamental and applied research to solve problems of the industry or clusters;

      21) develops measures to involve socially vulnerable groups of the population in private entrepreneurship;

      22) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication);
      23) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

      In the field of state support for innovation and state incentives for industry:

      1) develops the principal directions of state policy in the area of state support for innovation activities;

      2) develops the principal lines of state technology policy and organises its implementation;

      3) determines the national institution for development in the field of innovative development and the list of other legal entities, fifty percent or more of the voting shares (stakes in the authorised capital) thereof are directly or indirectly owned by the state, authorised to implement state support measures for innovation activities, in line with the legislation of the Republic of Kazakhstan;

      4) establishes a Technology Policy Council under the Government of the Republic of Kazakhstan and approve its statute and composition;

      5) adopts normative legal acts providing for the implementation of measures of state support for innovation activities, their cancellation, as well as the procedure for their application, to ensure the stability and sustainability of national economic development, including its industrial-innovation component;

      6) implement measures of state stimulation of industry in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan “On Industrial Policy” and “On Science and Technology Policy”.

      2. Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).
      Footnote. Article 98 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2017 № 86-VI (shall be enforced upon the expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 24.05.2018 № 156-VI (shall be entered into force upon the expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); № 202-VI dated 26.12.2018 (shall be enforced from 01.01.2019); dated 25.06.2020 № 347-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); № 87-VII of 27.12.2021 (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); dated 01.07.2024 № 104-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after its first official publication).

Article 99. Competence of the authorized body on entrepreneurship in state support and development of private entrepreneurship

      Entrepreneurial authority:

      1) forms and implements the state policy on the development and state support of private entrepreneurship;

      2) organizes and coordinates the implementation of state measures to support small-sized and medium-sized business entities;

      2-1) approves the rules for providing small and medium-sized businesses with property lease (lease) or trust management of unused state-owned objects and land plots occupied by them for organization of production activities and development of services to the population with subsequent gratuitous transfer to ownership;

      2-2) organizes consideration by expert councils of draft regulatory legal acts, draft international treaties of the Republic of Kazakhstan, draft legal acts in the field of the state planning system, as well as international treaties, to which the Republic of Kazakhstan intends to become a party, affecting interests of private business entities;

      2-3) analyzes the functioning of economic sectors in order to eliminate obstacles to the development of private business entities;

      2-4) organizes the provision of economic information on the state of domestic and foreign markets to private business entities;

      2-5) approves the rules for accreditation of associations of private business entities;

      3) develops proposals for improving measures for financing and lending to private entrepreneurship entities;

      4) analyzes the business environment, investment climate and infrastructure for the development of private entrepreneurship;

      5) develops regulatory legal acts providing support and development of private entrepreneurship;

      6) contributes to the formation and development of infrastructure of small-sized and medium-sized business entities in the regions of the republic;

      7) creates conditions for the participation of small-sized and medium-sized business entities in the implementation of documents of the State Planning System of the Republic of Kazakhstan in innovation, investment and industrial development;

      8) creates conditions for investors, international organizations, grantors in the support and development of private entrepreneurship;

      9) organizes methodological assistance to private entrepreneurs;

      10) creates conditions for the entry of private entrepreneurship into international markets of goods, works, services;

      11) carries out international cooperation in private entrepreneurship development;

      2) promotes public policy for the development and support of private entrepreneurship;

      13) exercise other powers provided for by this Code, the laws of the Republic of Kazakhstan, acts of the President of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 99 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 100. Competent authority in the field of state incentives for industry and its competence in the area of state support for private enterprise

      The authorized body in the field of state stimulation of industry shall carry out state stimulation of industry in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan “On Industrial Policy” and “On Science and Technology Policy”.

      Footnote. Article 100 - as reworded by Law of the RK № 87-VII of 27.12.2021 (shall be enacted ten calendar days after its first official publication); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 01.07.2024 № 104-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after its first official publication).

Article 100-1. Authorized body in the field of state support for innovation activity and its competence in the field of state support of private entrepreneurship

      1. The competent authority in the area of state support for innovation activity shall be the central executive body responsible for guidance in the area of innovation and technological development, as well as, within the limits stipulated by the legislation of the Republic of Kazakhstan, inter-sectoral coordination and participation in the implementation of state support for innovation activity.

      2. The authorized body in the field of state support for innovation activity shall:

      1) forms and implements the state policy in the field of state support of innovation activity;

      1-1) forms and implements the state technological policy;

      2) determine the priority areas for the provision of innovative grants;

      3) agrees to development plans of national management holding companies, national holdings and national companies, development plans and action plans of legal entities, fifty percent or more of the voting shares (stakes in charter capital) thereof belonging to the state, affiliated legal entities, national management holding companies (excluding the National Welfare Fund), national holdings, national companies (excluding national companies belonging to the National Welfare Fund group) and affiliated legal entities with regard to technology development and innovation;

      3-1) approves documents of the State Planning System in the Republic of Kazakhstan in terms of innovation and technological development;

      4) develops regulations for the Technology Policy Council under the Government of the Republic of Kazakhstan and submits proposals to the Government of the Republic of Kazakhstan on the establishment of its membership;

      4-1) elaborates and approves the methodology and criteria for technology forecasting, the functioning of sectoral technology competence centres, the organisation of technology platforms and the development of targeted technology programmes;

      5) develop and approve the rules for the provision of innovative grants for technologies commercialization;

      6) develop and approve the rules for the provision of innovative grants for the technological development of industries;

      7) develop and approve the rules for the provision of innovative grants for the technological development of existing enterprises;

      8) Excluded by Law of the RK № 87-VII of 27.12.2021 (shall be enacted ten calendar days after the date of its first official publication).

      9) develops and adopts regulations for the payment of the services of the national innovation development institution in the awarding of innovation grants;

      9-1) develops and adopts regulations for business incubation support services;

      9-2) develops and approves the methodology for determining the criteria for project innovativeness;

      9-3) engages in shaping public policy on digital transformation and implementation of Industry 4.0;

      9-4) monitor the implementation of the state technological policy in the regions in the order determined by the authorized body in the field of state support of innovation activity;

      10) ensure and bear responsibility for the implementation and execution of state programs within the competence;

      11) exercise other powers provided for by this Code, laws of the Republic of Kazakhstan, acts of the President of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Chapter 8 is supplemented by Article 100-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 25.06.2020 № 347-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); as amended by Law of the RK № 87-VII of 27.12.2021 (shall go into effect ten calendar days after the date of its first official publication); № 95-VII of 30.12.2021 (shall come into force ten calendar days after the date of its first official publication); dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); dated 21.05.2024 № 86-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after its first official publication).

Article 101. The central authorized body on the state planning and its competence in state support for private entrepreneurship

      1. The central authorized body on the state planning is the central executive body that exercises leadership and inter-sectoral coordination in strategic and economic planning, development and formation of budget policy, as well as the formation and implementation of state policy in regional development.

      2. The central authorized state planning body:

      1) participates in formation and implementation of state policy in the field of state support of innovative activity and state stimulation of industry

      2) makes proposals to the Government of the Republic of Kazakhstan on the determination of priority sectors of the economy;

      3) coordinates provision with qualified human resources and regulation of employment in the field of industrial and innovative activities;

      4) evaluates the effectiveness of the industrial innovation system;

      5) coordinates the development plans of national management holdings, national holdings and national companies, development plans and action plans of legal entities, fifty percent or more of the voting shares (participation shares in the authorized capital) of which belong to the state, legal entities affiliated with them, national management holdings (with the exception of the National Welfare Fund), national holdings, national companies (with the exception of national companies belonging to the National Welfare Fund group) and legal entities affiliated with them;

      6) exercises other powers provided for by this Code, the laws of the Republic of Kazakhstan, acts of the President of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 101 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 24.05.2018 № 156-VI (shall be enforced upon the expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 27.12.2021 № 87-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); dated 30.12.2021 № 95-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 102. Authorized body in regulation of foreign trade activities and its competence in state support for private entrepreneurship

      1. The authorized body in the field of regulation of foreign trade activity shall be the central executive body that carries out management in the field of development and promotion of exports of non-primary goods and services, as well as, within the limits provided for by the legislation of the Republic of Kazakhstan, intersectoral coordination in the field of regulation of foreign trade activity.

      2. The authorized body in the field of regulation of foreign trade activity shall:

      1) interact with the body conducting investigation on the issues of special protective, anti-dumping and countervailing measures;

      2) submit proposals on initiating investigations prior to the application of special protective, anti-dumping and countervailing measures to the body conducting investigations;

      3) coordinate the work of state bodies of the Republic of Kazakhstan on the issues of special protective, anti-dumping and countervailing measures;

      4) form and coordinate proposals on the issues of special protective, anti-dumping and countervailing measures with the interested state bodies of the Republic of Kazakhstan;

      5) develop regulatory legal acts on the issues of special protective, anti-dumping and countervailing measures;

      6) interact with official bodies of other countries and international organizations;

      7) excluded by Law of the RK № 87-VII of 27.12.2021 (shall be enacted ten calendar days after the date of its first official publication).
      8) excluded by Law of the RK № 87-VII of 27.12.2021 (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).
      9) excluded by Law of the RK № 87-VII of 27.12.2021 (shall come into force ten calendar days after the date of its first official publication).
      10) excluded by Law of the RK № 87-VII of 27.12.2021 (shall go into effect ten calendar days after the date of its first official publication).
      11) excluded by Law of the RK № 87-VII of 27.12.2021 (shall take effect ten calendar days after the date of its first official publication).

      12) develop and approve, within its competence, the measures on promotion of export, taking into account the international obligations of the Republic of Kazakhstan;

      13) exercise other powers provided for by the laws of the Republic of Kazakhstan, acts of the President of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 102 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan № 241-VI dated 02.04.2019 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 25.06.2020 № 347-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 02.01.2021 № 399-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); № 87-VII of 27.12.2021 (shall be enacted ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 103. Competence of public authorities and local executive bodies in the area of state support for innovation activities

      Within their competence in the area of state support for innovation activities, public authorities and local executive bodies shall:

      1) take part in the formation and implementation of state policy in the area of state support for innovation activities;

      2) participate in the formation and implementation of the national technology policy;

      3) submit proposals for the identification of technology competence centres, targeted technology programmes and the organisation of technology platforms in the areas they supervise for consideration by the Technology Policy Council;

      4) provide information to the competent authority for state support for innovation activities on the implementation of state support for innovation activities, as well as on the achievement of innovation development indicators;

      5) propose to the competent authority for state support for innovation activities the identification of priority areas for the provision of innovation grants;

      6) enforce the documents of the State Planning System in the Republic of Kazakhstan;

      7) exercise other powers stipulated by this Code, the laws of the Republic of Kazakhstan, acts of the President of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 103 as reworded by Law of the RK № 87-VII of 27.12.2021 (shall come into force ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 104. Competence of other state bodies in state support for private entrepreneurship

      State bodies, within their competence, in state support of private entrepreneurship:

      1) participate in the formation and implementation of state policy in state support for private entrepreneurship;

      2) exercise other powers provided for by this Code, other laws of the Republic of Kazakhstan, acts of the President of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Kazakhstan.

Article 105. Competence of local executive bodies in state support and development of private entrepreneurship

      1. Local executive bodies of the Republic of Kazakhstan:

      1) implement the state policy of support and development of private entrepreneurship;

      2) create conditions for the development of private entrepreneurship;

      2-1) conduct an analysis of the business environment, investment climate and infrastructure for the development of private entrepreneurship;

      3) ensure and bear responsibility for the implementation and execution of state programs in the regions;

      4) ensure the creation and development in the region of infrastructure facilities to support small-sized and medium-sized business entities and innovation activities;

      5) determine the strategy for the development of relations between local executive bodies and associations of private entrepreneurs, the National Chamber and market infrastructure facilities;

      6) organize the activities of expert councils;

      7) provide state support for private entrepreneurship at the local level;

      8) organize education, training, retraining and advanced training of specialists and personnel for small-sized and medium-sized business entities;

      8-1) carry out, within their competence, the promotion of non-oil exports;

      8-2) create conditions, within their competence, for the development of non-resource export;

      8-3) carry out the development of national and territorial clusters;

      9) carry out in the interests of local government other powers assigned to local executive bodies by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      2. Excluded by Law of the RK № 87-VII of 27.12.2021 (shall be enacted ten calendar days after the date of its first official publication).
      Footnote. Article 105 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 24.05.2018 № 156-VI (shall be enforced upon the expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); № 243-VІ dated 03.04.2019 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 25.06. 2020 № 347-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); № 87-VII of 27.12.2021 (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

SECTION 3. FORMS AND MEANS OF GOVERNMENTAL REGULATION OF ENTREPRENEURSHIP Chapter 9. PERMITS AND NOTIFICATIONS

Article 106. State regulation in permits and notifications

      State regulation in permits and notifications consists in the introduction of a permitting or notification procedure for business entities to carry out certain types of activities or actions in accordance with this Code and the Law of the Republic of Kazakhstan on Permits and Notifications.

Article 107. Hazard levels of a regulated activities or actions (operations)

      1. The permissive or notification procedure is introduced depending on the level of danger facing the implementation of the activities or actions (operations) and is divided into the following levels:

      1) permits of the first category - licenses that are entered in relation to the types (subtypes) of the activities or actions (operations) associated with a high level of danger;

      2) permissions of the second category - all permits that are not licenses entered in relation to the types (subtypes) of the activities or actions (operations) associated with the average level of danger;

      3) notifications are implemented regarding the kinds of activities or actions associated with a low level of danger, but requiring the receipt of information on the commencement or termination of such activities or such actions by state bodies.

      2. The hazard levels of the activities or actions (operations) are established on the basis of the analysis of the regulatory impact conducted in accordance with Article 83 of this Code.

      Footnote. Article 107 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 24.05.2018 № 156-VI (shall be enforced upon the expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 108. Permitting and notification procedure

      1. To start and subsequently carry out certain types of activities or actions (operations), business entities must have a valid permit or send a notification to the state authorities that receive notifications in the manner prescribed by the Law of the Republic of Kazakhstan "On Permits and Notifications".

      An entrepreneur that has a license is recognized as a licensee.

      A entrepreneur that has a valid permission of the second category is the owner of the permission of the second category.

      2. The implementation by business entities of activities or actions (operations) for which the Law of the Republic of Kazakhstan "On Permits and Notifications" establishes an authorization or notification procedure without obtaining a relevant permit or without sending a corresponding notification is not allowed.

      The permission must be obtained by business entities and be valid, and the notification must be sent by the entrepreneur prior to the start of the activities or action (operation) in respect of which the Law of the Republic of Kazakhstan "On Permits and Notifications" establishes an authorization or notification procedure.

      3. Establishment by the Law of the Republic of Kazakhstan "On Permits and Notifications" of an authorization or notification procedure is made depending on the level of danger of an activities or action (operation) in order to protect human life and health, the environment, property, national security and law and order.

      4. Exhaustive lists of permits and notifications are provided for by the Law of the Republic of Kazakhstan on Permits and Notifications.

      5. The issuance, extension, re-registration, renewal and implementation of other actions prescribed by the legislation of the Republic of Kazakhstan with regard to permits, as well as annexes thereto, are public services and are not subject to the Law of the Republic of Kazakhstan "On Permits and Notifications", are regulated by the Law of the Republic of Kazakhstan "On government services".

Article 109. The procedure for the introduction and cancellation of the permit or notification procedure

      1. An authorization or notification procedure is implemented only by including the relevant permission or notification in the lists of permits or notifications provided for in Annexes 1, 2 and 3 to the Law of the Republic of Kazakhstan “On Permits and Notifications”.

      2. In order to implement a permit or notification procedure, regulatory authorities must first conduct a regulatory impact analysis procedure in accordance with Article 83 of this Code.

      3. When implementing a permit procedure in relation to an activities or action (operation) that was not previously subject to the permitting procedure, the obligation to obtain a permit arises from the entrepreneur carrying out the activities or action (operation) from the date of enactment of the regulatory legal act regulating the procedure for obtaining the permit and (or) establishing the requirements for obtaining permission.

      4. Regulatory legal acts regulating the procedure for obtaining a permit, approving permit or qualification requirements and (or) a list of documents confirming the applicants' compliance with such requirements, cannot be put into effect until the expiration of sixty calendar days after the day of their first official publication.

      In the case of implementing a permit procedure for activities or actions (operations) that were not previously subject to a permitting procedure, applicants are may to apply for a permit prior to the enactment of regulatory legal acts regulating the procedure for obtaining a permit approving the permitting or qualification requirements, and (or) a list of documents confirming applicants' compliance with such requirements, but no later than five working days before the enactment of these acts.

      At the same time, the issuance of permits or motivated refusals to issue them on applications filed in accordance with part two of this clause must be carried out by the permitting authorities after the regulatory legal acts referred to in part one of this clause come into effect in the timeframe and procedure established for their issuing.

      5. Applicants who have applied for a permit in accordance with paragraph 4 of this article are may, prior to issuing a permit or a reasoned refusal to issue it, to carry out an activities or action (operation) in respect of which an authorization procedure has been introduced, without a permit, except in cases established by the Law of the Republic of Kazakhstan "On Permits and Notifications".

      6. Cancellation of the permit or notification procedure is carried out by excluding the permission or notification from the lists of permits and notifications provided for in Annexes 1, 2 and 3 to the Law of the Republic of Kazakhstan “On Permits and Notifications”, and entails the right of an enterprise to undertake an activities or action (operation ) without permission or notice.

      Footnote. Article 109 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 24.05.2018 № 156-VI (shall be enforced upon the expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 12.03.2021 № 15-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 110. Applicants. Applicants' rights

      1. Applicants can be the following business entities that applied to the appropriate licensing authority for licensing or the authorization procedure or sent a notification:

      1) individual entrepreneur;

      2) a legal entity;

      3) a branch or representative office of a legal entity;

      4) licensee;

      5) the owner of the permission of the second category.

      2. Applicants have the right to:

      1) receive complete and accurate information about permissions and notifications;

      The procedure for the introduction of subparagraph 2) see paragraph 6 of Article 324 of the Code of the Republic of Kazakhstan dated 10.29.2015 № 375-V.

      2) to appeal against decisions, actions (inactions) of permitting authorities and state bodies that receive notifications, and (or) their officials, the Government-to-Citizens State Corporation and (or) its employees on licensing and permitting procedures or gaining notifications in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan;

      3) select an electronic or paper application form for obtaining a permit and (or) annex to it or sending a notification, and also choose an electronic or paper form of the issued permit and (or) annex to it, taking into account the provisions of Article 48 of the Law of the Republic of Kazakhstan "On Permits and notifications".

      3. Oralmans and foreign legal entities receive permits and send notifications on a par with citizens and legal entities of the Republic of Kazakhstan, unless otherwise provided for by the laws of the Republic of Kazakhstan and international treaties of the Republic of Kazakhstan.

Article 111. Rights and obligations of the permitting authorities

      1. Licensing authorities are licensors and authorities authorized to issue permits of the second category.

      2. Licensing authorities, within their competence, have the right to request government bodies for information necessary for the implementation of a licensing or permit procedure, including through information systems.

      3. Licensing authorities are obliged:

      1) to carry out licensing and authorization procedures in accordance with this Code and the Law of the Republic of Kazakhstan "On Permits and Notifications";

      2) to create the necessary conditions for persons with disabilities when they receive permits;

      3) to provide in an accessible form complete and reliable information on licensing, authorization procedures, the list of required documents and the procedure for obtaining and processing such documents;

      The procedure for the introduction of subparagraph 4), see paragraph 7 of Article 324 of the Code of the Republic of Kazakhstan dated 10.29.2015 № 375-V.

      4) to provide state bodies and the State Corporation for Citizens with documents and (or) information necessary for the implementation of licensing and authorization procedures, including through information systems;

      5) to take measures aimed at restoring the violated rights, freedoms and legitimate interests of applicants, licensees and holders of permits of the second category;

      6) within their competence, to ensure the smooth functioning and filling of information systems containing the necessary information for issuing permits;

      7) to obtain the written consent of applicants, licensees and holders of permits of the second category, including in the form of an electronic document, to use personal data of limited access, constituting a secret protected by law, contained in information systems when issuing permits, unless otherwise provided for by the laws of the Republic of Kazakhstan.

Article 112. Implementation of licensing, authorization procedures and electronic notifications

      1. Licensing and sending of notifications shall be carried out in electronic form using the state information system of permits and notifications and the state electronic register of permits and notifications.

      Permitting procedures are carried out in electronic form using the state information system of permits and notifications and the state electronic register of permits and notifications subject to the provisions of paragraph 3 of Article 52 of the Law of the Republic of Kazakhstan "On Permits and Notifications".

      2. The procedure for filing an application, issuing permits and (or) annexes to a permit is regulated by the Law of the Republic of Kazakhstan on Permits and Notifications.

      3. The state electronic register of permits and notifications is maintained by the permitting authorities on an ongoing basis.

      The state electronic register of permits and notifications of notifications is maintained by state bodies that receive notifications, in cases provided for by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Chapter 9-1. INFORMATION INSTRUMENTS

      Footnote. Section 3 is supplemented by Chapter 9-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan № 156-VI dated 24.05.2018 (shall be enforced upon expiry of six months after its first official publication).

Article 112-1. Data tools

      1. Data tools shall refer to the requirements to provide information to public authorities or other persons as set out in the laws of the Republic of Kazakhstan, meeting all of the following criteria at the same time:

      1) the provision of data is compulsory;

      2) failure to provide data entails liability in obedience to the laws of the Republic of Kazakhstan;

      3) data is provided by private businesses.

      2. Following the enactment of the laws of the Republic of Kazakhstan providing for the introduction of data tools, the regulatory authority shall initiate supplements to the list of data tools, as well as to the register of requirements.

      3. Information tools are provided in electronic form using information systems or on paper. The method of providing an information tool is determined by the subject of private entrepreneurship.

      At the same time, it is prohibited to require the provision of information tools for which automation of their provision will not be implemented and ensured.

      4. The provisions of this chapter shall not apply to data tools available in the field of tax, customs, financial policy, statistical activities, as well as covering a single regulator.

      For the purposes of this Chapter, financial policy shall mean the totality of relations related to the activities of financial organisations, branches of banks - non-residents of the Republic of Kazakhstan, branches of insurance (reinsurance) organisations - non-residents of the Republic of Kazakhstan, branches of insurance brokers - non-residents of the Republic of Kazakhstan, insurance market participants that are not financial institutions, collection agencies, major participants in financial institutions, issuers of equity securities, credit bureaus, persons belonging to insurance groups and banking conglomerates, payment services market entities, with regulation of currency legal relations, provision of financial services as well as issuance, circulation, redemption and cancellation of financial instruments.

      Footnote. Article 112-1 as reworded by Law of the RK № 95-VII of 30.12.2021 (see Art. 2 for the enactment procedure).

Article 112-2. Types of information instruments

      Footnote. Article 112-2 is excluded by Law of the RK № 95-VII of 30.12.2021 (shall be enacted ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 112-3. Features for introduction of information instruments

      Footnote. Article 112-3 is excluded by Law of the RK № 95-VII of 30.12.2021 (shall go into effect ten calendar days after the date of its first official publication).

Chapter 10. TECHNICAL REGULATION

Article 113. State regulation in the field of technical regulation

      State regulation in the field of technical regulation consists in the establishment and implementation of mandatory requirements for products, including buildings and structures, design processes (including surveys), production, construction, installation, commissioning, operation, storage, transportation, sale and disposal related to the requirements for products, application on a voluntary basis of requirements for products, processes and rendering services, conformity assessment and state control and supervision in accordance with this Code and the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of technical regulation.

      Footnote. Article 113 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2020 № 397-VI (shall be enforced upon expiry of six months after the date of its first official publication).

Article 114. Objects of technical regulation

      The objects of technical regulation shall be:

      products, with the exception of civil aviation products, products used to protect information constituting a state secret (state secrets) or related to other information of restricted access protected in accordance with the law, products, information about which constitutes a state secret (state secrets), products, for which requirements shall be established related to ensuring safety in the field of atomic energy use, previously used products, veterinary drugs, medicines, medical devices (medical products and medical equipment);

      the processes of design (including surveys), of production, construction, installation, commissioning, operation, storage, transportation, sale and disposal related to product requirements;

      services in terms of voluntary certification, with the exception of services in the field of veterinary medicine, plant protection and quarantine, state, medical, educational, financial, banking and other services, the regulation of which is established by other laws of the Republic of Kazakhstan, acts of the President of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 114 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2020 № 397-VI (shall be enforced upon expiry of six months after the date of its first official publication).

Article 115. Subjects of technical regulation

      The subjects of technical regulation shall be state bodies, as well as individuals and legal entities carrying out their activity on the territory of the Republic of Kazakhstan and having the right to use the objects of technical regulation in accordance with the civil legislation of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 115 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2020 № 397-VI (shall be enforced upon expiry of six months after the date of its first official publication).

Chapter 11. STATE REGULATION OF PRICES AND RATES

Article 116. State regulation of prices and tariffs of entrepreneurs

      1. Prices and tariffs for goods, works, services are determined by business entities on their own, with the exception of cases provided for in this Code.

      2. The state establishes the regulation of prices and tariffs in order to ensure national security, protect public order, human rights and freedoms, and public health in the Republic of Kazakhstan.

      3. The state regulates prices and tariffs for the following goods, works, services of entrepreneurs:

      1) for socially important food products;

      2) for goods, works, services in natural monopoly;

      3) for goods, works and services produced and sold by state monopoly and special right entities;

      4) for goods (works, services) in respect of which state price regulation has been introduced;

      5) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 25.03.2024 № 68-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication);

      6) for the retail sale of petroleum products through stationary gas stations for which state price regulation has been established, and wholesale sales of petroleum products for stationary gas stations for which state price regulation has been established;

      6-1) approval of marginal prices for medicinal products;

      7) for the establishment of minimum prices for special vodkas and vodkas, vodkas with a protected appellation of origin, spirits, cognac and brandy;

      8) for the establishment of minimum retail prices for filtered and unfiltered cigarettes, cigarettes, cigarillos and heated tobacco products;

      9) in commodity markets that are not in a state of natural monopoly, in certain cases, including emergency situations, natural disasters, national security, provided for that the problems that have arisen cannot be solved in a way that has less negative consequences for the state of competition;

      10) for commercial and liquefied petroleum gas;

      11) approval of the prices of raw and commercial gas purchased by the national operator within the framework of the pre-emptive right of the state;

      12) approval of tariffs for energy producing organizations;

      13) on subsidized services;

      14) in socially significant markets.

      15) approval of marginal tariffs for property rent (lease) of places for placement of communication facilities, as well as overhead transmission line supports for conducting fiber-optic communication lines.

      3-1. The government regulates prices in international business transactions and transactions related to international business transactions arising from transfer pricing.

      Footnote. Article 116 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.03.2016 № 479-V (shall be enforced upon the expiry of twenty one calendar day after the date of its first official publication); dated 09.04.2016 № 499-V (shall be entered into force upon the expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 28.12.2016 № 34-VI (shall be enforced from 01.01.2017); dated 25.12.2017 № 122-VI (shall be enforced from 01.01.2018); dated 04.07.2018 № 173-VI (shall be entered into force upon the expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); № 211-VI dated 28.12.2018 (shall be enforced upon expiry of three months after its first official publication); № 297-VІ dated 30.12.2019 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); № 95-VII of 30.12.2021 (shall come into force sixty calendar days after the date of its first official publication); № 96-VII of 30.12.2021 (shall be enforced sixty calendar days after the date of its first official publication); № 100 of 31.12.2021 (shall take effect on 01.03.2022); № 101-VII of 03.01.2022 (shall be enacted on 01.07.2022); dated 30.12.2022 № 177-VII (shall be enforced sixty calendar days after the date of its first official publication); dated 29.06.2023 № 13-VIII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); dated 25.03.2024 № 68-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication); dated 21.05.2024 № 86-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after its first official publication).

Article 117. Pricing for socially important food products

      1. The authorized body in the field of regulation of trading activities approves the list of socially significant food products in coordination with the authorized body in the field of social protection of the population.

      Note!
      Part two of paragraph 1 is to be excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced from 31.12.2025).

      The threshold values of retail prices for socially important food products, the size of the maximum permissible retail prices for socially important food products are approved by local executive bodies.

      Note!
      Part three of paragraph 1 is to be excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced from 31.12.2025).

      The threshold value of retail prices for socially important food products is the permissible level of retail prices, established in order to prevent unreasonable price increases, to keep inflation within acceptable limits and to ensure macroeconomic stability in the country to which a entrepreneur has the right to determine retail prices for socially important food products.

      Note!
      Part four of paragraph 1 is to be excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced from 31.12.2025).

      The maximum allowable retail prices for socially important food products are recognized as the level of retail prices set by local executive bodies in the event that the threshold values of retail prices for socially important food products are exceeded.

      Note!
      Paragraph 2 is amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced from 31.12.2025).

      2. When concluding contracts for the supply of socially important food products, the size of the marginal markup must be established on a mandatory basis. A transaction made in violation of this requirement is not valid.

      Note!
      Clause 3 is provided for in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced from 31.12.2025).

      3. In case of exceeding the threshold values of retail prices for socially important food products in the region, the city of republican status, the capital, the local executive body, after consulting with the subjects of trading activities, has the right to set the size of the maximum allowable retail prices for them in the region, city of republican status, the capital for a period of not more than ninety calendar days.

      Footnote. Article 117 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 24.05.2018 № 156-VI (shall be enforced upon the expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 118. Formation of tariffs for regulated services of natural monopoly entities

      1. Formation of tariffs for regulated services of natural monopoly entities shall be carried out in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on natural monopolies.

      2. Natural monopoly shall be the state of market for goods, works and services, in which the creation of competitive conditions to meet the demand for a certain type of goods, works and services shall be impossible or economically inexpedient due to the technological features of production and provision of this type of goods, works and services.

      Footnote. Article 118 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan № 243-VІ dated 03.04.2019 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).
      The order of entry into force of Article 119, see paragraph 9 of Article 324 of the Code of the Republic of Kazakhstan dated 10.29.2015 № 375-V.

Article 119. State Price Regulation

      As a temporary measure for a certain period on the territory of the Republic of Kazakhstan, in the order determined by the antimonopoly authority, state price regulation may be introduced in certain commodity markets and (or) for goods (works, services) of individual market entities.

      Footnote. Article 119 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 01.07.2022 № 131-VII (shall be enforced from 01.07.2022).

Article 120. Pricing of goods produced and sold by state monopoly and special right entities

      1. Pricing rules for goods produced and sold by a state monopoly and special right entity shall be adopted by the anti-monopoly authority.

      The designated public authorities shall hold public hearings when considering applications by state monopoly and special right entities, in conformity with the rules referred to in the first part of this paragraph.

      2. The anti-monopoly authority shall examine the prices of goods produced and sold by a state monopoly and special right entity in line with the rules referred to in the first part of paragraph 1 hereof.

      3. For the purpose of the examination of prices for goods, state monopoly, and special right entities shall be obliged to provide in writing:

      1) information on selling prices, with supporting evidence of the price level, no later than thirty calendar days from the day the state monopoly or special right to goods is introduced;

      2) at least thirty calendar days' notice of an impending change (increase and/or decrease) in the price of goods and the grounds for the change (increase and/or decrease), with supporting material to substantiate the grounds for the change (increase and/or decrease).

      4. The time limit for the examination of prices for goods shall not exceed ninety calendar days from the date of receipt of the notification or information for examination. The total period of examination shall not exceed one hundred and twenty calendar days.

      5. During the consideration of a notification or information, the antimonopoly authority may request, within the time limits established by this Code, additional information and/or documents necessary for taking a decision from the state monopoly and special right entity.

      6. While additional information and/or documents are being submitted, consideration of the notification or information shall be suspended until the state monopoly or special right entity submits the relevant additional information and/or documents.

      7. The antimonopoly authority shall resume consideration of the notification or information upon submission of additional information and/or documents by the state monopoly or special right entity.

      8. The calculation of the deadline for the examination of prices for goods shall proceed from the date of resumption of the examination.

      Footnote. Article 120 as reworded by Law of the Republic of Kazakhstan № 101-VII of 03.01.2022 (shall take effect on 01.07.2022).

Article 120-1. Pricing in socially significant markets

      Pricing in socially significant markets is carried out in accordance with the pricing rules in socially significant markets, approved by the authorized body that manages natural monopolies.

      Footnote. The Code is supplemented by Article 120-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 28.12.2016 № 34-VI (shall be enforced from 01.01.2017).

Article 121. Regulation of prices in international business transactions and transactions related to international business transactions

      In the Republic of Kazakhstan, price regulation in international business transactions and transactions related to international business transactions arising during transfer pricing is carried out in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan “On Transfer Pricing”.

      Footnote. Article 121 - as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 25.03.2024 № 68-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 122. Pricing for retail sale of petroleum products through stationary gas stations for which state price regulation has been established, and for wholesale sales of petroleum products for stationary gas stations for which state price regulation has been established

      1. The state regulates prices for the retail sale of petroleum products through stationary gas stations and for the wholesale sale of petroleum products intended for sale at stationary gas stations, in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on state regulation of production and turnover of certain types of petroleum products.

      2. The authorized body in the field of production of petroleum products, in coordination with the authorized body exercising management in the field of natural monopolies, in accordance with the procedure approved by the authorized body in the field of production of petroleum products, sets the maximum prices for the retail sale of petroleum products through stationary gas stations for which state price regulation is established, and for the wholesale sale of petroleum products intended for sale at stationary gas stations where state regulation of prices is established.

      3. Retail sellers of petroleum products when selling petroleum products through stationary gas stations are obliged not to exceed the established marginal prices for the retail sale of petroleum products through stationary gas stations, for which state price regulation is established.

      Wholesale sellers of petroleum products for stationary gas stations are obliged not to exceed the established marginal prices for the wholesale sale of petroleum products, for which state price regulation is established.

      4. In the case of state regulation of prices for the retail sale of petroleum products through stationary gas stations and for the wholesale sale of petroleum products intended for sale at stationary gas stations, marginal prices are set no more than once a month.

      Footnote. Article 122 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2022 № 177-VII (shall be enforced sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 122-1. Approval of marginal prices for medicinal products

      1. The state shall approve marginal prices for medicinal products in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan for health care.

      2. The state control over compliance with the procedure for pricing medicinal products shall be carried out by the authorized agency for health care in the manner established by the legislation of the Republic of Kazakhstan for health care.

      Footnote. Chapter 11 is supplemented by Article 122-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan № 211-VI dated 28.12.2018 (shall be enforced upon expiry of three months after its first official publication).

Article 123. Establishment of minimum retail prices for special vodkas and vodkas, vodkas with protected appellation of origin, spirits, cognac and brandy

      The state shall establish minimum retail prices for special vodkas and vodkas, vodkas with a protected appellation of origin, strong liqueur and vodka products, cognac and brandy in observance of the legislation of the Republic of Kazakhstan on state regulation of production and turnover of ethyl alcohol and alcoholic products.

      Footnote. Article 123 - as reworded by Law of the RK № 100 of 31.12.2021 (shall be enforced on 01.03.2022).

Article 123-1. Marginal tariffs for property rent (lease) of places for placement of communication facilities, as well as supports of overhead power lines for conducting fiber-optic communication lines

      The state regulates marginal tariffs for property rent (lease) of places for placement of communication facilities, as well as overhead transmission line supports for conducting fiber-optic communication lines in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of communications.

      Footnote. Chapter 11 is supplemented with Article 123-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.05.2024 № 86-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after its first official publication).

Article 124. Establishment of minimum retail prices for filtered and unfiltered cigarettes, cigarettes, cigarillos and heated tobacco products

      The state shall set minimum retail prices for filtered and unfiltered cigarettes, cigarettes, cigarillos and heated tobacco products in obedience to the legislation of the Republic of Kazakhstan on state regulation of production and turnover of tobacco products.

      Footnote. Article 124 as reworded by Law of the RK № 95-VII of 30.12.2021 (shall be enacted upon expiration of sixty calendar days after its first official publication).

Article 124-1. Pricing for commercial and liquefied petroleum gas

      1. The state regulates prices for commercial and liquefied petroleum gas in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on gas and gas supply.

      2. The central executive body that carries out state regulation of production, transportation (carriage), storage and wholesale sales of gas, as well as retail sales and consumption of commercial and liquefied petroleum gas, in cases and in the manner determined by it in coordination with the authorized body exercising management in the natural monopoly areas, shall set maximum prices for the wholesale sale of commercial gas on the domestic market, as well as maximum prices for the wholesale and retail sales of liquefied petroleum gas within the supply plan outside commodity exchanges.

      3. Persons selling commercial gas or liquefied petroleum gas within the supply plan shall not exceed the established maximum prices.

      Footnote. Chapter 11 is supplemented by Article 124-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.03.2016 № 479-V (shall be enforced upon twenty-one calendar days after the day of its first official publication); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.06.2023 № 13-VIII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 124-2. Approval of prices of raw and commercial gas purchased by the national operator under the pre-emptive right of the state

      Footnote. Title as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated December 30, 2022 № 177-VII (shall be enforced ten calendar days after the day of its first official publication).

      The State approves the prices of raw and commercial gas purchased by the national operator under the pre-emptive right of the state, in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on gas and gas supply.

      Footnote. Chapter 11 is supplemented by Article 124-2 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.03.2016 № 479-V (shall be entered into force upon the expiry of twenty one calendar days after the day of its first official publication); as reworded by Law of the Republic of Kazakhstan № 297-VІ dated 30.12.2019 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); as amended by № 177-VII dated 30.12.2022 (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 124-3. Tariff formation of energy producing organizations

      The tariff formation of energy-producing organizations is carried out in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on the electric power industry.

      Footnote. Chapter 11 is supplemented by Article 124-3 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.03.2016 № 479-V (shall be entered into force upon the expiry of twenty one calendar days after the day of its first official publication).

Article 124-4. Regulation of prices for subsidized services

      The state regulates the prices of subsidized services in mail, communication and transportation in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on mail, communication, road transport and rail transport.

      Footnote. Chapter 11 is supplemented by Article 124-4 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.04.2016 № 499-V (shall be enforced upon the expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Chapter 11-1. Socially significant markets

      Footnote. The Code is supplemented by Chapter 11-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 28.12.2016 № 34-VI (shall be enforced from 01.01.2017).

Article 124-5. Socially significant markets

      1. State regulation of prices applies to goods (works, services) of subjects of socially significant markets in the following areas:

      1) retail sale of electric energy by energy supplying organizations;

      2) organizing and conducting centralized trade in electric energy, ensuring the readiness of the trading system for centralized bidding, centralized purchase and sale of electric energy by a single buyer of electric energy in terms of the costs of a single buyer of electric energy related to the implementation of its activities, centralized purchase of services to maintain the availability of electric power and centralized sale of services to ensure the availability of electric power to bear the burden of a single buyer in terms of the costs of a single buyer, related to the implementation of its activities;

      3) retail sales of commercial gas, retail sales of liquefied petroleum gas through group tank installations;

      4) provision of airport services on domestic flights: embarkation and disembarkation of passengers (by means of a telescopic gangway), lease of airport premises used to ensure the transportation process, cargo handling, provision of a workplace (area) for passenger registration, provision of aircraft with aviation fuel - lubricants;

      5) provision of services for the carriage of goods by rail and locomotive traction, with the exception of:

      services for the leasing of railway freight cars and services of the operator of cars (containers);

      services for the carriage of goods by rail in transit traffic through the territory of the Republic of Kazakhstan;

      services for the transportation of goods in containers, piggyback shipments, empty containers and empty fitting platforms by rail.

      Note!
      Paragraph 2 shall remain in force until 01.01.2025 as per paragraph 10-1 of Article 324 of this Code.

      2. State regulation of prices in the areas mentioned in sub-paragraph 1) of paragraph 1 of this Article shall apply to market entities whose state regulation of prices and state control over pricing was implemented prior to January 1, 2017.

      Note!
      Paragraph 3 shall be in force until 01.01.2025 as per paragraph 10-1 of Art. 324 of this Code.

      3. State regulation of prices in the areas mentioned in sub-paragraph 1) of paragraph 1 of this Article shall also apply to market entities that fulfil the following conditions in aggregate:

      1) after January 1, 2017 provide services to consumers who were previously provided for with services by regulated market entities whose state regulation of prices and state control over pricing was carried out before January 1, 2017;

      2) the volume of services rendered to consumers specified in subparagraph 1) of this paragraph is thirty-five or more percent of the volume of services of a market entity, the state regulation of prices and state control over pricing of which were carried out before January 1, 2017.

      4. The authorized agency managing for natural monopolies, in exercising state control over compliance with the pricing procedure and obligations of entity of socially significant market shall coordinate with law enforcement agencies within the competence established by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 124-5 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 24.05.2018 № 156-VI (shall be enforced upon the expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); № 241-VI dated 02.04.2019 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced from 01.07.2023); № 121-VIII of 08.07.2024 (shall enter into force sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 124-6. Competence of the authorized body exercising leadership in the areas of natural monopolies in socially significant markets

      Authorized body exercising leadership in the areas of natural monopolies:

      1) develops proposals for the formation of state policy in socially significant markets;

      2) carries out state regulation of prices and state control over the observance of the pricing procedure and the obligations of the subject of the socially significant market;

      3) develops and approves pricing rules for socially significant markets;

      4) monitors the prices of subjects of socially significant markets;

      5) coordinates the marginal prices for goods (works, services) sold by subjects of socially significant markets;

      5-1) reduces the marginal prices of goods (works, services) sold by entities of socially significant markets in the amount of income received in connection with:

      non-fulfillment of investment program measures accounted in marginal prices;

      non-use of funds for purchase and (or) transmission of electrical energy, commercial gas, accounted in marginal prices;

      exceeding the volume for consumption of goods (works, services), including individual groups of consumers, accounted in marginal prices;

      exceeding the marginal price of goods (works, services) agreed upon by the authorized agency managing for natural monopolies;

      6) conducts public hearings when considering notifications of subjects of socially significant markets about the upcoming price increases for goods (works, services);

      7) make mandatory to the subject of the socially significant market instructions for the execution of its obligations under this Code;

      8) in the event that a subject of a socially significant market fails to comply with the prescription, it will file a lawsuit in court to force the subject of the socially significant market to perform the actions specified in the prescription;

      9) initiates and examines cases of administrative offenses, as well as imposes administrative penalties in the manner established by the Administrative Offenses Code of the Republic of Kazakhstan;

      10) requests and receives information necessary for the exercise of its powers from the subjects of socially significant markets in compliance with the requirements established by the legislative acts of the Republic of Kazakhstan for disclosing information constituting commercial and other secrets protected by law;

      10-1) It was valid until 01.01.2022 by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 12.27.2019 № 295-VІ.

      10-2) develops and approves the rules for calculating and paying the temporary balancing fee provided for by the legislation of the Republic of Kazakhstan on railway transport, in coordination with the central executive body in charge of railway transport;

      11) exercises other powers provided for by this Code, the laws of the Republic of Kazakhstan, acts of the President of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 124-6 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan № 241-VI dated 02.04.2019 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 295-VІ dated 27.12.2019 (the order of enforcement see Article 2); dated 29.12.2022 № 174-VII (shall be enforced from 01.01.2022 and valid until 01.01.2024).

Article 124-7. State regulation of prices and state control over compliance with the pricing procedure and the obligations of the subject of the socially significant market

      1. State regulation of prices and state control over the observance of pricing procedures and obligations of a subject of a socially significant market are carried out in order to protect the interests of consumers and subjects of socially significant markets.

      2. The subject of a socially significant market is an individual or legal entity that produces (sells) goods (works, services) in socially significant markets.

      3. The state control over compliance with the procedure for pricing and obligations of entity of socially significant market shall be carried out by the authorized agency managing for natural monopolies, in the manner established by this Code and the rules of pricing for socially significant markets.

      Footnote. Article 124-7 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan № 241-VI dated 02.04.2019 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 124-8. Obligations of the subject of socially significant market

      The subject of the socially significant market is obliged:

      1) to submit to the authorized body exercising leadership in the areas of natural monopolies the following information:

      monthly information on the volumes of production (sales), the level of profitability and selling prices of the produced (realized) goods (works, services) in the form approved by the authorized body exercising leadership in the fields of natural monopolies, no later than the last day of the month following the reporting month;

      quarterly financial statements in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on accounting and financial reporting no later than the last day of the month following the reporting quarter;

      not later than August 1 of the current calendar year and May 1 of the next calendar year, information on the results of the half year, year on performance or non-performance of the investment program, considered in marginal price, in the form approved by the authorized agency managing for natural monopolies;

      information necessary for price examination, in electronic form within the terms established by the authorized agency managing for natural monopolies, which shall not be less than five working days from the date of receipt the relevant requirement by entity of socially significant market;

      information on selling prices with justifying materials confirming the price level, not later than thirty calendar days from the date of introduction the state regulation of prices or from the date of the start production (sale) of goods, works, services, or not less than thirty calendar days before the upcoming increase in selling price for goods, work, services;

      a half year information on use of funds for purchase and (or) transmission of electric energy, commercial gas, accounted in marginal price, with attachment of supporting materials not later than the twenty fifth day of the month following the reporting period, except for entities of socially significant markets specified in subparagraphs 2 ), 4) and 5) of Paragraph 1 of Article 124-5 of this Code;

      2) to provide information on upcoming price increases for goods (works, services) above the marginal price and the reasons for their increase with the submission of supporting materials confirming the reasons to the authorized agency managing for natural monopolies, in electronic form, not less than for thirty calendar days;

      3) comply with the procedure for pricing in socially significant markets;

      4) execute measures of the investment program (project), taken into account in marginal prices in accordance with the procedure for pricing in socially significant markets;

      4-1) to place in mass media in the manner determined by the authorized agency managing for natural monopolies:

      a half year information on use of funds for purchase and (or) transmission of electric energy, commercial gas, accounted in marginal price, not later than the twenty fifth day of the month following the reporting period, except for entities of socially significant markets specified in subparagraphs 2 ), 4) and 5) of Paragraph 1 of Article 124-5 of this Code;

      a half year information on income received as a result of the excess consumption of goods (work, services), including individual groups of consumers, accounted in marginal price, not later than the twenty-fifth day of the month following the reporting period;

      a half year information on performance or non- performance of the investment program accounted in marginal price, not later than the twenty-fifth day of the month following the reporting period;

      information on increase in marginal prices for goods (works, services) and justifying materials not later than five working days from the date of its referral for approval to the authorized agency managing for natural monopolies;

      5) return the income received and not used for the implementation of investment programs (projects) recorded in marginal prices directly to consumers or if it is impossible to establish a complete list of consumers by lowering the marginal price level for the upcoming period in accordance with the pricing procedure in socially significant markets;

      6) return the income received as a result of an unjustified excess of the marginal price directly to consumers no later than thirty calendar days from the moment of the establishment of such a fact by the authorized body that manages natural monopolies, or by reducing the marginal price level for the upcoming period in accordance with the procedure for pricing socially significant markets if it is impossible to establish a complete list of consumers;

      7) comply with the instructions of the authorized body exercising leadership in the areas of natural monopolies, within the terms established by the authorized body exercising leadership in the areas of natural monopolies, not exceeding thirty calendar days from the date of their receipt;

      8) to place information on selling prices, on the results of public hearings and financial reporting on its Internet resource or Internet resource of the authorized agency managing for natural monopolies.

      Footnote. Article 124-8 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan № 241-VI dated 02.04.2019 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 243-VІ dated 03.04.2019 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 124-9. Rights and obligations of a consumer of services (goods, works) of a subject of a socially significant market

      1. A consumer of services (goods, works) of a subject of a socially significant market is may to:

      1) acquire services (goods, works) of a subject of a socially significant market in the manner and at prices not exceeding the marginal prices (charge rates) established by the authorized body exercising leadership in the areas of natural monopolies;

      2) to appeal the actions (inaction) of the authorized body carrying out management in the areas of natural monopolies, as well as the decisions taken by it in the manner established by the laws of the Republic of Kazakhstan;

      3) appeal to the authorized body exercising leadership in the areas of natural monopolies, and (or) in court the actions (inaction) of the subject of the socially significant market that contradict the legislation of the Republic of Kazakhstan;

      4) participate in public hearings;

      5) have other rights provided for by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      2. A consumer of services (goods, works) of a subject of a socially significant market is obliged:

      1) timely and fully pay for services (goods, works) of a subject of a socially significant market at prices not exceeding marginal prices (charge rates) established by the authorized body that manages natural monopolies;

      2) fulfill the technical requirements established by the subject of the socially significant market in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 124-9 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.06.2020 № 351-VI (shall be enforced from 01.07.2021).

Article 124-10. State control over compliance with the pricing procedures and obligations of entity of socially significant market

      1. The state control over compliance with the pricing procedures and obligations of entity of socially significant market shall be carried out in the form of verification and preventive control with a visiting the entity (object) subject to control by the authorized agency, managing for natural monopolies, and its territorial divisions or the authorized agency for civil aviation in accordance with this Code.

      2. In exercising state control over compliance with the pricing procedures and obligations of entity of socially significant market, the following response measures shall be taken:

      1) initiation of the case on administrative offence;

      2) issuing the prescription on elimination the offence for the pricing procedure and obligations of entity of socially significant market;

      3) transfer of materials to law enforcement and other authorities.

      3. Preventive control without visiting the entity (object) subject to control shall be carried out in accordance with this Code.

      Preventive control without visiting the entity (object) subject to control shall be carried out by the authorized agency managing for natural monopolies and its territorial divisions or by the authorized agency for civil aviation without visiting the entity (object) subject to control based on the analysis and data of information systems, open sources, mass media, as well as other information on the activities of the entity (object) subject to control.

      4. The entities subject to control shall be entities of socially significant markets.

      5. The objectives of preventive control without visiting the entity (object) subject to control shall be the timely suppression and prevention of violations, granting the entity (object) subject to control the right to independently eliminate violations identified by the results of preventive control without visiting the entity (object) subject to control and reducing the administrative burden on the entity subject to control.

      For granting the right to independently elimination the violations to the entity subject to control, preventive control without visiting the entity (object) subject to control shall be carried out only for those violations whose consequences can be eliminated in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      6. According to the results of preventive control without visiting the entity (object) subject to control, a recommendation on elimination of the identified violations shall be made without initiating the case on administrative offence with compulsory explanation of the procedure for its elimination to the entity subject to control.

      7. The recommendation on elimination of the violations identified by the results of preventive control without visiting the entity (object) subject to control shall be delivered to the entity subject to control in person by hand or otherwise confirming the facts of sending and receiving.

      The recommendation on elimination of the violations identified as a result of preventive control without visiting the entity (object) subject to control, directed by one of the following ways, shall be considered to be delivered in the following cases:

      1) by personal delivery - from the date of acknowledgement of receipt the recommendation;

      2) by mail - by registered letter with notification;

      3) by electronic means - from the date of sending to the email address of the entity subject to control by the authorized agency managing for natural monopolies and its territorial divisions or by the authorized agency for civil aviation, specified in the letter upon requesting by the authorized agency managing for natural monopolies, and its territorial divisions or authorized agency for civil aviation.

      8. The recommendation on elimination of the violations identified by the results of preventive control without visiting the entity (object) subject to control should be executed within ten working days from the day following the day of its delivery.

      9. In case of disagreement with the violations specified in the recommendation, the entity subject to control shall have the right to send the objection to the authorized agency managing for natural monopolies and its territorial divisions or the authorized agency for civil aviation sending the recommendation, within five working days from the day following the day of its delivery.

      10. Nonperformance in the established period of the recommendation on elimination of violations identified by the results of preventive control without visiting the entity (object) subject to control shall entail the appointment of preventive control with a visiting to the entity (object) subject to control by inclusion in a half year list of the preventive control with a visiting the entity (object) subject to control.

      11. Preventive control without visiting in respect of entities (objects) subject to control shall be carried out no more than once a quarter.

      Footnote. Chapter 11-1 is supplemented by Article 124-10 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan № 243-VІ dated 03.04.2019 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Chapter 12. COMPULSORY INSURANCE

Article 125. Compulsory insurance of civil liability of business entities

      Compulsory insurance of civil liability of business entities is established by the laws of the Republic of Kazakhstan.

Article 126. Purpose of compulsory insurance

      The purpose of compulsory insurance is to compensate for the harm inflicted to life and (or) health, property of third parties, the environment, through insurance compensation.

Article 127. Target of compulsory insurance of civil liability of business entities

      The target of compulsory insurance of civil liability of business entities is the property interest of business entities related to its duty, established by the civil legislation of the Republic of Kazakhstan, to reimburse property damage inflicted to life and (or) the health of individuals, property of third parties, the environment in in the course of entrepreneurial activities.

Article 128. Implementation of compulsory insurance

      1. Compulsory insurance contracts for civil liability shall be concluded by business entities in the event of compensation for harm inflicted to life and (or) health of individuals, property of third parties, and the environment in the course of entrepreneurial activities.

      2. The conclusion by business entities of a voluntary insurance contract of its civil liability for harm inflicted to life and (or) health, property of third parties, the environment associated with entrepreneurial activities does not exempt him from the obligation to enter into the relevant compulsory liability insurance contract of business entity provided for by the laws of the Republic of Kazakhstan.

Chapter 13. STATE CONTROL AND SUPERVISION
Paragraph 1. General provisions on state control and supervision

Article 129. Relations in the field of state control and supervision

      1. Regulation of relations in the field of state control and supervision is carried out in order to establish the general legal foundations of state control and supervision in the Republic of Kazakhstan and is aimed at establishing uniform principles for control and supervisory activities, as well as protection of the rights and legitimate interests of state bodies, individuals and legal entities in respect of which the state control and supervision are carried out.

      2. State regulation of relations in the field of organisation of state control and supervision of entities (facilities) of state control and supervision shall be exercised under this Code irrespective of legal status and types of activity, excluding cases envisaged by paragraphs 4, 5, 6, 7, 7-1, 8, 8-1, 9, 11, 12, 13, 14 and 16 of this Article.

      3. This Code establishes:

      1) the procedure for state control and supervision;

      2) the procedure for interaction of control and supervision bodies during state control and supervision;

      3) the rights and obligations of subjects of state control and supervision during state control and supervision, measures to protect their rights and legitimate interests;

      4) the rights and obligations of control and supervision bodies and their officials in the conduct of state control and supervision.

      4. The effect of this chapter, with the exception of this Article, Article 130, paragraphs 1, 2, 3 and 4 of Article 131 and Article 131-1 of this Code, does not apply to state control and supervision when it is impossible to determine in advance the subject (object) of state control and supervision, the time of their conduct, the location of the subject (object) of the state control and supervision related to:

      1) compliance with road safety requirements;

      2) the passage of motor vehicles through the territory of the Republic of Kazakhstan at transport control posts for compliance with transport safety requirements;

      3) state control and supervision over the fulfillment of requirements for the safe operation of vessels in accordance with the Laws of the Republic of Kazakhstan "On Inland Water Transport" and "On Merchant Shipping";

      4) implementation of state veterinary and sanitary control and supervision and state quarantine phytosanitary control and supervision in trade markets selling live animals, products and raw materials of animal and (or) vegetable origin, in organizations engaged in the production, harvesting (slaughter of animals), storage, processing of products and raw materials of animal and (or) vegetable origin in a single technological cycle;

      5) compliance in specially protected natural territories and the territory of the state forest fund with the requirements in the field of specially protected natural territories, protection, use of the state forest fund, forest reproduction and afforestation, as well as for the purpose of state control over the unauthorized seizure of objects of the wildlife and plants;

      5-1) compliance with the requirements in the field of custody, protection, restoration and use of wild plants;

      6) compliance with the requirements for the use of wildlife in order to exercise state control and supervision over the unauthorized seizure of wildlife objects at:

      fishery reservoirs – in terms of the established fishing measure of fish, sizes, types of tools and methods of fishing, restrictions and prohibitions on the use of wildlife, by–catch, as well as for keeping a log of the catch of fish resources and other aquatic animals (fishing log);

      hunting territories - in terms of withdrawal, method and type of tools for hunting animals, their gender and age composition, restrictions and prohibitions on the use of wildlife;

      7) state control and supervision of measures in quarantine zones and unfavorable points, foci of especially dangerous animal diseases, foci of the spread of quarantine facilities, especially dangerous harmful organisms;

      8) state control over compliance with the rules for the transportation of passengers, luggage, cargo luggage and postal items on passenger trains, including at passenger train formation points;

      9) trade outside the places established by the local executive body;

      10) state control in the field of population migration;

      11) compliance with the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan regulating the sale of alcoholic beverages to persons under the age of twenty-one, tobacco products, distribution of information products containing information prohibited for children, to persons under the age of eighteen, as well as the procedure for minors’ stay in entertainment facilities.

      4-1. The effect of this chapter, with the exception of Article 130, paragraphs 1, 2, 3 and 4 of Article 131, Article 131-1, paragraph 2 of Article 154 and Article 157 of this Code, does not apply to state control and supervision of subjects (objects) of state control and supervision, financed from the state budget for food, accommodation, medical care, education, upbringing, and health improvement of children (before the start of the provision of services and during the period of their provision).

      5. The effect of this Chapter, with the exception of this Article, Article 130, paragraphs 1, 2, 3 and 4 of Article 131, paragraphs 2 and 3 of Article 154 and Article 157 of this Code, does not apply to the implementation of state control in order to ensure compliance with the requirements of the budget legislation of the Republic of Kazakhstan and other regulatory legal acts regulating issues of planning and execution of the republican and local budgets conducted in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on state audit and financial control.

      6. The effect of this Chapter, with the exception of Article 130, paragraphs 1, 2, 3 and 4 of Article 131, Article 131-1, paragraphs 2 and 3 of Article 154 and Article 157 of this Code, does not apply to state control related to the contractual relations in part of:

      1) state control over fulfillment by subsoil users of the terms of contracts and (or) licenses for subsoil use;

      2) state control over compliance with legal acts of individual application;

      3) state control over the execution of contracts and other transactions provided for by the legislation of the Republic of Kazakhstan;

      4) state control over the execution of contracts and other transactions provided for by the legislation of the Republic of Kazakhstan, related to the placement of state orders and financed from the state budget for food, accommodation, medical care, education, upbringing, health improvement of children (before the start of the provision of services and during the period of their provision).

      7. The effect of this chapter does not apply to the conduct of permissive control on the applicant's compliance with qualification or permissive requirements prior to the issuance of a permit and (or) an appendix to the permit in cases provided for by the Law of the Republic of Kazakhstan "On Permits and Notifications", and if the legislation of the Republic of Kazakhstan provides for such control.

      7-1. The effect of this Chapter, with the exception of this Article, Article 130, paragraph 1, Articles 131-1, 136, 143, 151, 153, 153, 154, 155, 156 and 157 of this Code, shall not apply to the implementation of state control in the form of inspection for compliance with qualification or authorization requirements for issued permits, requirements for notifications sent in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan “On Permissions and Notifications”, if the laws of the Republic of Kazakhstan stipulate the procedure for conducting this control through an automated information system.

      8. The effect of this Chapter, with the exception of paragraphs 1, 2, 3 and 4 of Article 131 and Article 131-1 of this Code, does not apply to state control in the field of customs affairs.

      8-1. The effect of this Chapter, with the exemption of paragraphs 1, 2 and 3 of Article 131, Articles 131-1, 144-4 and 157 of this Code, shall not apply to state control in the field of:

      1) electric power industry in terms of operation and technical condition of power equipment, power generating organisations ( excluding renewable energy sources), power transmission organisations and the system operator;

      2) heat energy sector in terms of operation and technical condition of heat energy facilities, heat producing and heat transporting entities.

      9. The effect of this chapter, with the exception of this article (in terms of state veterinary and sanitary control and supervision, state quarantine phytosanitary control and supervision, state control in the field of plant protection, sanitary quarantine control), Articles 130, paragraphs 1, 2, 3 and 4 of Article 131 and Article 131-1 of this Code, does not apply to state control and supervision related to:

      1) crossing the State border of the Republic of Kazakhstan;

      2) carrying out state veterinary and sanitary control and supervision, state quarantine phytosanitary control and supervision, state control in the field of plant protection, sanitary and quarantine control when crossing the customs border of the Eurasian Economic Union and (or) the State border of the Republic of Kazakhstan and (or) in places of delivery, places of completion of customs clearance, determined in accordance with international treaties, as well as state quarantine phytosanitary control and supervision, veterinary and sanitary control at phytosanitary and veterinary control posts.

      10. The effect of this chapter, with the exception of this article, paragraph 1 of Article 130, Articles 131-1, 143, 144, 151, 153, 154, 155, 156 and 157 of this Code, does not apply to the implementation of state control in order to ensure compliance with regulations of the tax legislation of the Republic of Kazakhstan, other legislation of the Republic of Kazakhstan, state control over the implementation of which is assigned to state revenue authorities.

      11. This Chapter, with the exception of this Article, Article 130, paragraphs 1, 2, 3 and 4 of Article 131, Articles 138 and 139, paragraphs 2 and 3 of Article 154 and Article 157 of this Code, does not apply to the implementation of state control and supervision in order to ensure compliance with the requirements of the financial legislation of the Republic of Kazakhstan, as well as state control and supervision of the financial market, financial organizations, operators and operational centers of payment systems, payment organizations, as well as collection agencies.

      12. This chapter does not apply to relations in the fields of:

      1) supreme supervision over the observance of the rule of law in the territory of the Republic of Kazakhstan, carried out by the Prosecutor's Office;

      2) control and supervision during pre-trial proceedings in a criminal case;

      3) justice;

      4) operational and investigative activities;

      5) counterintelligence activities;

      6) state control in the field of mobilization training and mobilization;

      7) monitoring compliance with the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan on state secrets;

      8) state control in the field of control of specific goods.

      13. This Chapter, with the exception of this Article, Articles 130, 131-1, 133, paragraphs 2 and 3 of Article 154 and Article 157 of this Code, does not apply to relations in the fields of:

      1) state control carried out by internal affairs bodies on:

      compliance with the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of turnover of civil and service weapons and ammunition to it;

      compliance by individuals with the requirements for the storage, carrying and use of civilian weapons;

      compliance with the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of turnover of narcotic drugs, psychotropic substances and precursors, civil pyrotechnic substances and products with their use within the requirements of Article 133 of this Code and the operational and preventive measures of internal affairs bodies;

      2) compliance with the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan on countering terrorism in terms of ensuring the anti-terrorist protection of objects vulnerable to terrorism;

      3) compliance with the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection;

      4) compliance with the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of state statistics;

      5) compliance with the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of legal turnover of explosives.

      The relations arising during the state control over compliance with the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection carried out by the antimonopoly authority are regulated by Chapter 20 of this Code.

      14. The effect of this Chapter, with the exception of this Article, paragraphs 1 and 3 of Article 130, paragraphs 1, 2, 3 and 4 of Article 131 of this Code, does not apply to state control and supervision related to compliance of individuals and legal entities with the requirements for the safety of aircraft and aviation security.

      15. In this case, inspections carried out on the grounds specified in subparagraphs 10) and 11) of paragraph 4, paragraphs 5 (except for inspections of internal audit services) and 10 (except for control at excise posts), subparagraphs 1), 2) and 5) of paragraph 13 of this article are subject to mandatory registration with the authorized body in the field of legal statistics and special records.

      In this case, the act on the appointment of inspections specified in subparagraphs 10) and 11) of paragraph 4, subparagraphs 1) (in the field of narcotic drugs, psychotropic substances and precursors) and 2) of paragraph 13 of this article is subject to registration with the authorized body in the field of legal statistics and special records within the next working day after the start of the inspection.

      Control and supervision bodies notify the state body, carrying out activities in the field of state legal statistics and special records within its competence, about the results of the state control provided for in paragraph 16 of this article, in the manner determined by the General Prosecutor's Office of the Republic of Kazakhstan.

      16. This Chapter, with the exception of Article 130, paragraphs 1, 2, 3 and 4 of Article 131, Article 131-1, paragraphs 2 and 3 of Article 154 and Article 157 of this Code, does not apply to the implementation of the:

      1) state control over the quality of public services;

      2) state control over compliance with the legislation of the Republic of Kazakhstan, the subjects of which are the state bodies.

      17. The procedure for state control and oversight referred to in paragraphs 4, 5, 6, 8-1, 11, 12, 13, 14 and 16 of this Article and the relations arising therefrom shall be regulated by the laws of the Republic of Kazakhstan.

      The procedure for conducting state control and supervision specified in paragraphs 8 and 9 of this article, and the resulting relations are regulated by the laws of the Republic of Kazakhstan, international treaties of the Republic of Kazakhstan and acts constituting the law of the Eurasian Economic Union.

      If the laws of the Republic of Kazakhstan do not regulate the state control provided for in subparagraph 2) of paragraph 16 of this article, then in this case state control is carried out in the manner established by this chapter.

      18. The relations listed in paragraphs 5, 6 and 12 of this Article, in terms of internal control, are subject to Article 38 of the Administrative Procedural Code of the Republic of Kazakhstan.

      18-1. If violations are detected during the implementation of state control and supervision within the framework of this article, prompt response measures may be applied in accordance with Articles 135, 136 and 153 of this Code.

      For identified violations during the implementation of state control and supervision in accordance with subparagraphs 3), 4), 5), 6) and 7) of paragraph 4 of this article, prompt response measures may be applied in relation to the requirements included in the list of requirements in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan, violation of which is the basis for the application of these measures.

      19. It shall be prohibited to conduct state control and supervision in cases where the laws of the Republic of Kazakhstan do not regulate the procedure for conducting state control and supervision referred to in paragraphs 4, 5, 6, 8-1, 9, 11, 12, 13, 14 and 16 of this Article (excluding the cases envisaged in the third part of paragraph 17 of this Article).

      It is prohibited to conduct state control and supervision in cases where the laws of the Republic of Kazakhstan, international treaties and acts constituting the law of the Eurasian Economic Union do not regulate the procedure for conducting state control and supervision specified in paragraph 8 of this article.

      20. State control and supervision of business entities shall be carried out only in the spheres of activity of business entities provided for in Articles 138 and 139 of this Code.

      21. To include new areas of activity in Articles 138 and 139 of this Code and in cases of introducing a control purchase and investigation, regulatory government bodies must first conduct a regulatory impact analysis procedure in accordance with Article 83 of this Code.

      22. In cases directly provided for by the laws of the Republic of Kazakhstan, the provisions of this Chapter apply to relations regulated by these laws of the Republic of Kazakhstan, regulated by these laws.

      Footnote. Article 129 - as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 № 95-VII (see Article 2 for the procedure for entry into force); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 28.12.2022 № 173-VII (shall be enforced sixty calendar days after the date of its first official publication); dated 02.01.2023 № 184-VII (shall be enforced sixty calendar days after the date of its first official publication); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication); dated 15.04.2024 № 72-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication); dated 21.05.2024 № 86-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after its first official publication); № 121-VIII of 08.07.2024 (shall be effective sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 130. Purpose and objectives of state control and supervision

      1. The purpose of state control and supervision is to ensure the safety of products produced and sold by the subject of state control and supervision, technological processes for the life and health of people, protection of their property, safety for the environment, national security of the Republic of Kazakhstan, including economic security, prevention of deceptive practices, saving natural and energy resources, increasing the competitiveness of domestic products and protection of constitutional rights, freedoms and legitimate interests of individuals and legal entities.

      2. State bodies are prohibited from adopting subordinate regulatory legal acts on the procedure for conduct of state control and supervision of business entities, with the exception of regulatory legal acts provided for in paragraph 6 of Article 141, paragraph 1 of Article 143, paragraph 1 of Article 144-3 and paragraph 5 of Article 144-4 of this Code.

      3. The objectives of state control and supervision are:

      1) ensuring the prevention of offenses, causing harm (damage);

      2) stimulating bona fide subjects of state control and supervision;

      3) taking measures to eliminate the identified offenses.

      Footnote. Article 130 - as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 № 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023).

Article 131. Guarantees for business entities in the exercise of state control and supervision

      Footnote. Title of Article 131 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 № 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023).

      1. State control and supervision of the activities of business entities are carried out by state bodies to which such a right is granted by this Code and the laws of the Republic of Kazakhstan.

      2. State control and supervision of entrepreneurship is carried out on the basis of the principles of independence, objectivity, impartiality, reliability of forms of state control and supervision.

      3. The state guarantees accountability and transparency of the system of state control and supervision.

      4. State control and supervision is carried out on the basis of encouragement of conscientious subjects of state control and supervision, focusing of state control and supervision on violators.

      5. It is prohibited to conduct preventive control with visits to subjects (objects) of state control and supervision without the preventive control without visiting subjects (objects) of state control and supervision in accordance with Article 144-1 of this Code, if the laws of the Republic of Kazakhstan provide for preventive control without visiting subjects (objects) of state control and supervision.

      6. It is prohibited to conduct state control and supervision over small business entities, including microenterprises, within three years from the date of their state registration (except for established legal entities in the order of reorganization and legal successors of reorganized legal entities), with the exception of unscheduled inspections.

      The provision of part one of this paragraph in terms of state control defined by the Code of the Republic of Kazakhstan "On Taxes and Other Mandatory Payments to the Budget" (Tax Code) applies only to tax audits.

      Footnote. Article 131 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 № 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023).

Article 131-1. Unified Report Day

      1. A Unified Report Day of the control and supervision bodies shall annually be held on the last Thursday of September, with the exception of the National Bank of the Republic of Kazakhstan and the authorized body for regulation, control and supervision of the financial market and financial organizations in the manner determined by the authorized business body in order to improve the interaction between business entities and the state.

      2. A Unified Report Day is a meeting in the capital city, cities of republican significance and regional centres to discuss the results of state control and supervision and prevention of violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan with business entities.

      Footnote. Chapter 13 is supplemented by Article 131-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2020 № 397-VI (shall be enforced upon expiry of six months after the date of its first official publication).

Article 132. Performers and targets of state control and supervision. Requirements for the activities of performers (targets) of state control and supervision

      1. The subjects of state control and supervision are individuals, legal entities, their branches and representative offices, state bodies whose activities are subject to state control and supervision.

      The target of state control and supervision is the property on the right of ownership or other legal basis of the performer of state control and supervision, subject to state control and supervision.

      2. The requirements for the activities of performers (targets) of state control and supervision are established by regulatory legal acts, and in cases provided for by the laws of the Republic of Kazakhstan, only by laws of the Republic of Kazakhstan, decrees of the President of the Republic of Kazakhstan and resolutions of the Government of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 132 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated May 24, 2018 № 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 № 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023).

Article 133. Guarantees of the private business entities upon carrying out of state control and supervision by law enforcement bodies

      In relation to the private business entities, the law enforcement bodies shall conduct measures of control and (or) supervision only within the operational investigations, criminal prosecution, administrative proceedings and (or) implementation of regulatory functions, carried out by the law enforcement bodies, as well as in other cases, provided by the Laws of the Republic of Kazakhstan.

Article 134. State control

      1. State control (hereafter – the control) is the activity of the control and supervision body for checking and monitoring the compliance of the activity of the subjects (objects) of control and supervision with the requirements, established by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      2. The control shall be divided into internal control and external control.

      3. The procedure for conducting internal control shall be determined by the Administrative Procedure and Procedural Code of the Republic of Kazakhstan.

      4. The external control is the control, carried out by the control and supervision body for checking and monitoring the compliance of the activity of the subjects (objects) of control and supervision with the requirements, specified in paragraph 2 of article 132 and paragraph 3 of article 143 of this Code.

      The procedure for external control is determined by Article 137 and paragraph 2 of Chapter 13 of this Code.

      According to the results of external control, in case of detection of violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan, the state bodies, within their competence, initiate administrative, disciplinary proceedings or initiate appropriate statements of claim within their competence and (or) take other measures stipulated by the laws of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 134 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.06.2020 № 351-VI (shall be enforced from 01.07.2021); dated 30.12.2021 № 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023).

Article 135. State supervision

      1. State supervision (hereinafter referred to as supervision) is the activity of the control and supervision body for checking and monitoring of compliance of the activities of subjects (objects) of control and supervision with the requirements established by the legislation of the Republic of Kazakhstan, with the right to apply rapid response measures during its implementation.

      2. Supervision consists in the application by the control and supervision body of rapid response measures without initiating administrative proceedings.

      3. Supervision is divided into:

      1) supreme supervision over the observance of legality on the territory of the Republic of Kazakhstan, carried out by the prosecutor's office on behalf of the state in accordance with the Constitution of the Republic of Kazakhstan, the Constitutional Law of the Republic of Kazakhstan "On the Prosecutor's Office" and other legislation of the Republic of Kazakhstan;

      2) supervision carried out by control and supervision bodies in the manner and under the conditions established by this Code and other laws of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 135 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 № 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023).

Article 136. Prompt response measures

      1. Prompt response measures are the methods provided for by the laws of the Republic of Kazakhstan of influencing subjects (objects) of control and supervision in order to prevent the onset of socially dangerous consequences, applied during the implementation and (or) based on the results of state control.

      It is prohibited to apply prompt response measures in cases where the laws of the Republic of Kazakhstan do not contain a procedure for their application.

      2. Rapid response measures are applied by control and supervision bodies in cases stipulated by the laws of the Republic of Kazakhstan, if the activities, goods (work, service) of the subject (object) of control and supervision pose a direct threat to the constitutional rights, freedoms and legitimate interests of individuals and legal entities, human life and health, the environment, national security of the Republic Kazakhstan.

      3. The procedure for the application of rapid response measures established by the laws of the Republic of Kazakhstan includes:

      1) grounds for the application of rapid response measures;

      2) types of rapid response measures and conditions for their application to specific violations of requirements;

      3) the grounds for termination of the supervision act (instruction, act, resolution) in the event of elimination of the violation (violations), as well as the recognition of the specified act as invalid.

      In this case, the procedure for drawing up a supervision act is established by Article 153 of this Code.

      The list of requirements included in the checklist in accordance with Article 143 of this Code, the violation of which is the basis for the application of prompt response measures, is determined by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      In order to apply prompt response measures if the legislation of the Republic of Kazakhstan does not provide for the formation of a checklist when carrying out control, the list of requirements is determined by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      3-1. When drawing up a supervision act (instruction, act, resolution), the legislation of the Republic of Kazakhstan establishes its validity period (if necessary).

      The validity period of the supervision act is established by the legislation of the Republic of Kazakhstan for each specific violation of the requirement identified during implementation and (or) based on the results of control.

      If several violations of the requirements are identified, which became the basis for the application of prompt response measures, the order to eliminate the identified violations of the requirements of regulatory legal acts, the act on the result of the test purchase of products (goods) and (or) investigation indicates the general period for eliminating such violations, corresponding to the longest period of effect of rapid response measures in accordance with the executed supervision act.

      4. Prompt response measures are applied by control and supervision bodies in the areas of activity specified in Article 139 of this Code by issuing a supervision act (instruction, act, resolution) without going to court.

      Footnote. Article 136 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 № 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 137. Forms of control

      1. Control over the activities of subjects (objects) of control and supervision is carried out in the form of:

      1) preventive control, which has a preventive nature, the order of organization and conduct of which is determined by this Code and other laws of the Republic of Kazakhstan;

      2) inspections, the procedure of organization and conduct of which is determined by this Code, and in cases provided for by this Code – by other laws of the Republic of Kazakhstan;

      3) investigations.

      2. Preventive control is divided into types:

      1) preventive control without visiting the subject (object) of control and supervision;

      2) preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision;

      3) control purchase.

      3. Inspections are divided into the following types:

      1) inspections carried out for compliance with qualification or licensing requirements for issued permits, requirements for sent notifications in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan "On Permits and Notifications" (hereinafter – inspection of compliance with requirements);

      2) unscheduled inspections.

      4. Investigation as one of the forms of control is a set of actions of control and supervision bodies carried out in accordance with Article 144-4 of this Code and other legislation of the Republic of Kazakhstan.

      5. Preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspections are carried out by the control and supervision bodies by performing one of the following actions:

      1) visiting the subject (object) of control and supervision by an official of the control and supervision body;

      2) requesting the necessary information concerning the subject of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection;

      3) summoning the subject of control and supervision in order to obtain information on his compliance with the requirements provided for in paragraph 2 of Article 132 and paragraph 3 of Article 143 of this Code.

      6. The subject of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection is the compliance of the subjects of control and supervision with the requirements established in the checklists in accordance with paragraph 2 of Article 132 and paragraph 3 of Article 143 of this Code.

      7. As part of control, prompt response measures may be applied in accordance with the provisions of Article 136 of this Code.

      The control and supervision body, in the course of carrying out control, upon detection of a violation of the requirement, which is the basis for the application of a rapid response measure (measures), draws up a supervision act (instruction, act, resolution) on the application of a rapid response measure (measures).

      Footnote. Article 137 - as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 № 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 138. Scope of activities of business entities in which control is exercised

      The control shall be carried out:

      1) in the field of electric power industry;

      1-1) in the field of heat energy;

      2) in the field of energy saving and energy efficiency improvement;

      3) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated December 27, 2017 № 126-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication);

      4) in the field of subsoil exploration and use;

      5) in the field of gas and gas supply;

      6) in the field of radiation safety of the population;

      6-1) in the field of industrial safety;

      7) during performance of subsoil use operations in the field of hydrocarbons and uranium mining;

      8) for the production and circulation of certain types of petroleum products;

      9) in the field of the use of atomic energy – for entities engaged in activities of potential radiation hazard;

      10) excluded by the law of the Republic of Kazakhstan dated May 24, 2018 № 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication);
      11) excluded by the law of the Republic of Kazakhstan dated May 24, 2018 № 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication);

      12) in the field of compulsory insurance of civil liability of vehicle owners and the carrier to passengers at checkpoints across the State Border of the Republic of Kazakhstan;

      13) in the field of transport;

      14) excluded by the law of the Republic of Kazakhstan dated May 24, 2018 № 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication);
      15) excluded by the law of the Republic of Kazakhstan dated May 24, 2018 № 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication);

      16) in the field of control of specific goods;

      17) in the field of technical regulation;

      18) for compliance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on Accreditation in the field of conformity assessment;

      19) in the field of metrology;

      20) in the field of housing management;

      21) in the field of livestock breeding and beekeeping;

      22) in the field of protection, reproduction and use of animal world;

      23) in the field of seed production;

      24) in the field of grain market regulation;

      25) in the field of conservation, protection, use of the forest estate, forest reproduction and afforestation;

      26) in the field of use and protection of the water fund of the Republic of Kazakhstan, dam safety;

      27) is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 268-VI dated 28.10.2019 (shall be enforced since 06.01.2020) ;

      28) in the field of conservation areas;

      29) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 05.01.2021 № 409-VI (shall be enforced from 01.01.2022).

      30) for the use and protection of land;

      31) for geodetic and cartographic activities;

      32) in the field of environmental protection, reproduction and use of natural resources;

      33) excluded by the law of the Republic of Kazakhstan dated May 24, 2018 № 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication);
      34) excluded by the law of the Republic of Kazakhstan dated May 24, 2018 № 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication);

      35) in the field of civil defense;

      36) in the field of fire security;

      37) excluded by the law of the Republic of Kazakhstan dated May 24, 2018 № 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication);

      38) for circulation of medicinal products and medical devices;

      39) for the quality of rendered special social services;

      39-1) in the field of rendering medical services (assistance);

      40) excluded by the law of the Republic of Kazakhstan dated May 24, 2018 № 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication);

      41) in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population;

      42) for the education system;

      43) for compliance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on the National Archival Fund and Archives;

      44) for compliance with the labor legislation of the Republic of Kazakhstan and the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of employment of the population;

      45) excluded by the law of the Republic of Kazakhstan dated May 24, 2018 № 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication);
      46) excluded by the law of the Republic of Kazakhstan dated May 24, 2018 № 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication);

      47) in the field of social protection of persons with disabilities;

      48) in the provision of special social services;

      49) over compliance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on mass media;

      50) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.06.2024 № 94-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after its first official publication).

      51) in the field of communications;

      52) in the field of informatization;

      53) for compliance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on Electronic document and Electronic digital signature;

      The procedure for the introduction of subparagraph 54) see paragraph 11 of Article 324 of the Code of the Republic of Kazakhstan dated October 29, 2015 № 375-V.

      54) for tax revenues and other obligatory payments to the budget, as well as the full and timely transfer of mandatory pension contributions, mandatory professional pension contributions to the unified accumulative pension fund and social contributions to the State Social Insurance Fund, contributions and contributions to compulsory social medical care insurance to the Social Healthcare Insurance Fund;;

      55) for receipt of non-tax payments within the competence established by the laws of the Republic of Kazakhstan;

      56) when applying transfer prices;

      57) for compliance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on Counteraction of the Legitimization of the Proceeds of Crime and Financing of Terrorism;

      58) the implementation of currency operations and activities related to the use of currency valuables;

      59) for the financial market and financial organizations and in the field of financial legislation of the Republic of Kazakhstan;

      60) excluded by the law of the Republic of Kazakhstan dated July 2, 2018 № 168-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication);
      60-1) excluded by the law of the Republic of Kazakhstan dated July 2, 2018 № 168-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication);

      61) for compliance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on Payments and Payment systems and the Currency legislation of the Republic of Kazakhstan;

      62) excluded by the law of the Republic of Kazakhstan dated May 24, 2018 № 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication);

      63) in the field of competition protection;

      64) for the use of a trademark, service mark, geographical indication of goods or a company name;

      65) excluded by the law of the Republic of Kazakhstan dated May 24, 2018 № 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication);

      66) in the field of valuation activities;

      67) in the field of natural monopolies;

      68) was valid until January 1, 2017 in accordance with the Code of the Republic of Kazakhstan dated October 29, 2015 № 375-V.

      68-1) for compliance with the pricing procedure and obligations of the performer of the socially significant market, established by this Code;

      69) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication);

      70) for ensuring road traffic safety;

      71) for the activities of individuals and legal entities engaged in the circulation of civilian and service weapons and its ammunition, civil pyrotechnic substances and products with their use;

      72) excluded by the law of the Republic of Kazakhstan dated May 24, 2018 № 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication);
      73) excluded by the law of the Republic of Kazakhstan dated May 24, 2018 № 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication);

      74) for security activities;

      75) for the installation, commissioning and maintenance of security alarm;

      76) for the state of anti-terrorist protection of objects vulnerable to terrorism;

      77) for the activities of specialized training centers for the training and advanced training of employees holding the positions of chief and security guard in a Private Security Company;

      78) for the circulation of narcotic drugs, psychotropic substances and precursors;

      79) excluded by the law of the Republic of Kazakhstan dated May 24, 2018 № 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication);

      80) for compliance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on Tourist activities;

      81) in the field of auditing activities and the activities of professional audit organizations;

      82) for compliance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on Gambling Industry;

      83) for compliance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on Commodity Exchanges;

      84) excluded by the law of the Republic of Kazakhstan dated May 24, 2018 № 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication);
      85) excluded by the law of the Republic of Kazakhstan dated May 24, 2018 № 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication);
      86) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication);

      87) in the field of accounting and financial reporting;

      88) excluded by the law of the Republic of Kazakhstan dated May 24, 2018 № 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication);

      89) in the field of protection and use of items of historical and cultural heritage;

      90) in the field of biofuel circulation;

      91) in the field of biofuel production;

      92) for compliance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on Trading activities regulation;

      92-1) for compliance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on the protection of consumer rights;

      93) in the field of space activities;

      94) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan № 243-VІ dated 03.04.2019 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication);

      95) for compliance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on Advertising;

      96) in the field of architecture, urban planning and construction;

      97) in the field of veterinary medicine;

      98) in the field of plant protection and quarantine;

      98-1) in the field of custody, protection, restoration and use of wild plants;

      99) for compliance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on Main pipelines;

      100) in the field of highways;

      101) in the field of protection of the rights of a child;

      102) in the field of production and circulation of ethyl alcohol and alcoholic products;

      103) in the field of production and circulation of tobacco products;

      104) in the field of permitting control;

      105) in the field of circulation of poisons, weapons, military equipment and certain types of weapons, explosive and pyrotechnic substances and products with their use;

      106) in the field of industry;

      107) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication);
      108) excluded by the law of the Republic of Kazakhstan dated May 24, 2018 № 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication);

      109) in the field of support and protection of business entities;

      110) in the field of state statistics;

      Note!
      The subparagraph 111) shall be enforced after the enactment on the production of organic products in accordance with the Code of the Republic of Kazakhstan dated October 29, 2015 № 375-V.
      Sub-paragraph 111) is amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 90-VIII of 10.06.2024 (shall be enacted six months after the date of its first official publication).

      111) in the field of production and circulation of organic products;

      112) excluded by the law of the Republic of Kazakhstan dated May 24, 2018 № 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication);

      113) in the field of sale of jewelry and other products made of precious metal wares and precious stones;

      114) for compliance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on Lotteries and Lottery activities;

      115) for production and turnover in respect of goods subject to labeling and traceability;

      116) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication);

      117) in the field of digital assets;

      118) for compliance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on online platforms and online advertising;

      119) for compliance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on personal data and their protection.

      Footnote. Article 138 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated April 9, 2016 № 496-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated January 14, 2016 № 445-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated July 26, 2016 № 12-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated December 28, 2016 № 34-VI (shall be enforced from January 1, 2017); dated May 6, 2017 № 63-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated December 27, 2017 №126-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated May 24, 2018 № 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated July 2, 2018 № 168-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); № 211-VI dated 28.12.2018 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 241-VI dated 02.04.2019 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 243-VІ dated 03.04.2019 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 268-VI dated 28.10.2019 (shall be enforced since 06.01.2020); № 289-VІ dated December 26, 2019 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); № 290-VI dated December 27, 2019 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 13.05.2020 № 325-VІ (shall be enforced upon expiry of six months after the date of its first official publication); dated 25.06.2020 № 346-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 07.07.2020 № 361-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 05.01.2021 № 409-VI (shall be enforced from 01.01.2022); dated 08.06.2021 № 48-VII (shall be enforced from 01.01.2022); dated 30.12.2021 № 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023); dated 27.06.2022 № 129-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); dated 28.12.2022 № 173-VII (effective after sixty calendar days after the date of its first official publication); dated 02.01.2023 № 184-VII (shall be enforced sixty calendar days after the date of its first official publication); dated 06.02.2023 № 194-VII (shall be enforced from 01.04.2023); dated 20.04.2023 № 226-VII (shall be enforced from 01.07.2023); dated 10.07.2023 № 19-VIII (shall be enforced sixty calendar days after the date of its first official publication); dated 11.12.2023 № 44-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication); dated 10.06.2024 № 90-VIII (shall be enforced upon expiry of six months after its first official publication); dated 19.06.2024 № 94-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after its first official publication); № 121-VIII of 08.07.2024 (shall become effective sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 139. Scope of activities of business entities in which supervision is exercised

      The supervision shall be carried out:

      1) in the field of airspace management of the Republic of Kazakhstan;

      2) for the activities of civil aviation;

      3) for international air traffic;

      4) for aviation security support;

      5) in the field of merchant shipping;

      6) in the field of inland water transport;

      7) in the field of architecture, urban planning and construction;

      8) in the field of veterinary medicine;

      9) in the field of plant quarantine;

      10) in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population;

      10-1) in the field of technical regulation in terms of release into circulation of products for their compliance with the requirements of technical regulations;

      11) for the financial market and financial organizations and in the field of financial legislation of the Republic of Kazakhstan;

      12) excluded by the law of the Republic of Kazakhstan dated July 2, 2018 № 168-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication);
      13) excluded by the law of the Republic of Kazakhstan dated July 2, 2018 № 168-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication);

      14) for the activities of investment funds;

      15) excluded by the law of the Republic of Kazakhstan dated May 24, 2018 № 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication);
      16) excluded by the law of the Republic of Kazakhstan dated May 24, 2018 № 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication);
      17) excluded by the law of the Republic of Kazakhstan dated May 24, 2018 № 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication);

      18) in the field of industrial safety;

      19) in the field of the use of atomic energy;

      20) in the field of protection, reproduction and use of the animal world;

      21) in the field of protection, use of the forest fund, reforestation and afforestation;

      22) in the field of specially protected natural areas.

      23) in the field of fire safety.

      Footnote. Article 139 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated May 24, 2018 № 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated July 02, 2018 № 168-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); № 268-VI dated October 28, 2019 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 30.12.2020 № 397-VI (shall be enforced upon expiry of six months after the date of its first official publication); dated 30.12.2021 № 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023).

Paragraph 2. Procedure for organizing and conducting control of the subject (object) of control and supervision

      Footnote. The title of paragraph 2 - in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 № 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023).

Article 140. General issues of inspection and preventive control and supervision with a visit to the performer (target) of control and supervision

      Footnote. Article 140 is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 № 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023).

Article 141. Risk assessment and management system

      1. Risk is the probability of causing harm as a result of the activities of the subject of control and supervision to human life or health, the environment, the legitimate interests of individuals and legal entities, the property interests of the state, taking into account the severity of its consequences.

      Risk assessment refers to the activities of control and supervision bodies to measure the likelihood of harm.

      2. The risk assessment and management system for the purposes of control and supervision is understood as the process of making managerial decisions aimed at reducing the likelihood of the occurrence of adverse factors specified in part one of paragraph 1 of this article by distributing the subjects (objects) of control and supervision by degrees of risk for the subsequent implementation of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspections for compliance with the requirements for the purpose of the minimum possible degree of restriction of freedom of entrepreneurship, ensuring at the same time an acceptable level of risk in the relevant fields of activity, as well as aimed at changing the level of risk for a particular subject (object) of control and supervision and (or) releasing such a subject (object) of control and supervision from preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) compliance inspections.

      The criterion for assessing the degree of risk is a set of quantitative and qualitative indicators related to the direct activities of the subject of control and supervision, the features of industry development and factors affecting this development, allowing the subjects (objects) of control and supervision to be attributed to various degrees of risk.

      3. For the purposes of risk management, the control and supervision body, when carrying out preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, assigns the subjects (objects) of control and supervision to one of the following degrees of risk (hereinafter referred to as the degree of risk):

      1) high risk;

      2) average risk;

      3) low risk.

      4. For the spheres of activity of subjects (objects) of control and supervision classified as high risk, the frequency of inspections for compliance with the requirements is determined by the criteria for assessing the degree of risk, but not more than once a year.

      The frequency of inspections for compliance with the requirements for subjects (objects) of control and supervision of high epidemic significance in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population is determined no more than once every six months.

      For the spheres of activity of subjects (objects) of control and supervision classified as medium risk, the frequency of inspections for compliance with the requirements is determined by the criteria for assessing the degree of risk, but not more than once every two years.

      For the spheres of activity of subjects (objects) of control and supervision classified as low risk, the frequency of inspections for compliance with the requirements is determined by the criteria for assessing the degree of risk, but not more than once every three years.

      For the spheres of activity of subjects (objects) of control and supervision classified as high or medium risk, inspection of compliance with the requirements, preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision, preventive control without visiting the subject (object) of control and supervision and unscheduled inspection are carried out.

      For the spheres of activity of subjects (objects) of control and supervision classified as low risk, a compliance inspection, preventive control without visiting the subject (object) of control and supervision and an unscheduled inspection are carried out.

      5. The criteria for assessing the degree of risk and checklists used to conduct preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and inspections for compliance with the requirements are approved by a joint act of regulatory state bodies, the authorized body for entrepreneurship and are posted on the Internet resources of regulatory state bodies.

      6. Criteria for assessing the degree of risk for selecting subjects (objects) of control and supervision, checklists are developed on the basis of the rules for the formation by regulatory government bodies of a risk assessment and management system, the form of checklists.

      7. The risk assessment and management system by regulatory state bodies is conducted using information systems for risk assessment and management, which relate subjects (objects) of control and supervision to specific degrees of risk and automatically generate schedules or lists of control measures, and is also based on state statistics, the results of departmental statistical observation, as well as information tools.

      In the absence of an information system for risk assessment and management in automatic mode, the minimum allowable threshold for the number of subjects (objects) of control and supervision, in respect of which preventive control is carried out with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, should not exceed five percent of the total number of such subjects (objects) of control and supervision in a certain area of control and supervision.

      The formation of a risk assessment and management system for control and supervision bodies using information systems in an automatic mode is carried out in accordance with the rules for the formation of a risk assessment and management system by regulatory government bodies, the form of checklists, taking into account the specifics and confidentiality of the risk assessment criteria.

      8. The criteria for assessing the degree of risk are the basis for determining the degree of violation of the requirements established in the checklists in accordance with paragraph 2 of Article 132 and paragraph 3 of Article 143 of this Code and are the subject of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) verification of compliance with the requirements.

      Violations of the requirements, depending on the severity, are divided into gross, significant and minor.

      The classification of violations of the requirements established in the checklists in accordance with paragraph 2 of Article 132 and paragraph 3 of Article 143 of this Code as gross, significant or minor violations is carried out in accordance with the rules for the formation of a risk assessment and management system by regulatory state bodies, the form of checklists.

      9. Subjects (objects) of control and supervision are transferred using an information system from a high degree of risk to an average degree of risk or from an average degree of risk to a low degree of risk in the relevant fields of activity of subjects of control and supervision in the following cases:

      1) if such entities have concluded insurance contracts of civil liability to third parties in the cases and in the manner prescribed by the laws of the Republic of Kazakhstan;

      2) if the laws of the Republic of Kazakhstan and the criteria for assessing the degree of risk of regulatory state bodies define cases of exemption from preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision or inspections;

      3) if the subjects are members of a self-regulating organization based on voluntary membership (participation) in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan "On Self-Regulation", with which an agreement has been concluded on the recognition of the results of the activities of the self-regulating organization.

      10. Regulatory state bodies, when exercising control and supervision over a member (participant) of a self-regulatory organization based on voluntary membership (participation), take into account the fact of such membership (participation) in the criteria for assessing the degree of risk as a mitigating indicator, taking into account the concluded agreement on the recognition of the results of the activities of a self-regulatory organization in the manner determined by the authorized body for entrepreneurship.

      The provisions of part one of this paragraph, as well as subparagraph 3) of paragraph 9 of this Article do not apply to the spheres of national security of the Republic of Kazakhstan, defense, public order.

      11. Determination of forms of control of subjects (objects) of control and supervision is carried out by regulatory state bodies for each sphere of activity in which control is carried out.

      Footnote. Article 141 - as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 № 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 142. Departmental accounting

      Footnote. Article 142 excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated May 24, 2018 № 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 143. Checklists

      1. The regulatory state body and the authorized body for entrepreneurship for homogeneous groups of subjects (objects) of control and supervision shall approve the checklists by a joint act.

      The approved checklists are posted on the Internet resources of the regulatory state bodies.

      2. The checklist includes a list of mandatory requirements for the activities of subjects (objects) of control and supervision, non-compliance with which entails a threat to human life and health, the environment, the legitimate interests of individuals and legal entities, the state.

      The checklist is compiled in a breakdown for homogeneous groups of subjects (objects) of control and supervision.

      Homogeneous groups are understood as subjects (objects) of control and supervision, to which the same requirements are imposed.

      3. Only the requirements set out in the checklists are subject to verification and preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision.

      The requirements included in the checklist must meet all of the following criteria at the same time:

      1) be associated with an activity (process, action) that directly (directly) affects the life, health of people, protection of their property, safety for the environment, national security of the Republic of Kazakhstan, including economic security, protection of constitutional rights, freedoms and legitimate interests of individuals and legal entities, the state;

      2) compliance with the requirements can be checked by visualization, laboratory examination, inspection, verification of the availability of supporting documents;

      3) the requirements may not be general in nature and contain a reference to other regulatory legal acts;

      4) avoiding duplication of the requirement by several regulatory state bodies.

      Footnote. Article 143 - as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 № 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023).

Article 144. Procedure for organizing inspections

      1. Inspections for compliance with requirements are carried out using risk assessment criteria with the frequency established by Article 141 of this Code.

      Qualification or licensing requirements, as well as requirements within the framework of the notification procedure, are established by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      2. The grounds for scheduling a compliance review shall be as follows.

      The schedule is generated in the risk assessment and management information system automatically on an annual basis in relation to the subjects (objects) of control and supervision with the obligatory indication of the subjects (objects) of control and supervision in respect of which an inspection for compliance with the requirements is assigned.

      When the control and supervision body draws up a schedule of inspections for compliance with requirements and semi-annual lists of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision in relation to the same subjects (objects) of control and supervision, uniform terms for the period of their implementation are established.

      The schedule of compliance audits shall be forwarded for publication on the e-government information and communication infrastructure facility by December 25 of the year preceding the year of audits.

      The schedule of inspections in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population shall be published on the object of the information and communication infrastructure of the electronic government by December 25 of the year preceding the year of inspections and by May 25 of the current calendar year.

      If no automated information system for risk evaluation and management is available, the schedule shall be approved by the first head of the regulating public authority or local executive body within the timeframe established by part four of this paragraph.

      It shall be forbidden to form compliance audit schedules for the same period in the information system for risk evaluation and management and in paper form.

      3. The control and supervision body is obliged to notify in writing the subject of control and supervision (the head of a legal entity or his authorized person, an individual) of the start of the compliance inspection at least thirty calendar days before the start of the inspection, indicating the date of its start.

      In the case when the subject of control and supervision has received notification of the beginning of the inspection, but at the time of the inspection has passed the state re-registration in accordance with paragraph 6 of Article 42 of the Civil Code of the Republic of Kazakhstan, a repeated notification of the beginning of the inspection is not required.

      The provisions of this paragraph do not apply to inspections of the subjects of control and supervision handling pathogenic biological agents of I and (or) II pathogenicity groups.

      4. An unscheduled inspection is an inspection appointed by the control and supervision body on specific facts and circumstances that served as the ground for the appointment of an unscheduled inspection in relation to a specific subject (object) of control and supervision, in order to prevent and (or) eliminate an immediate threat to human life and health, the environment, the legitimate interests of individuals and legal entities, the state.

      When conducting an unscheduled inspection, except for the cases provided for in sub-paragraphs 3), 4), 7) and 8) of paragraph 5, paragraphs 8, 9 and 10 of this article, the control and supervision body is obliged to notify the subject of control and supervision of the beginning of an unscheduled inspection of the subject (object) of control and supervision for at least a day before its start, indicating the subject of the inspection of the subject (object) of control and supervision.

      5. The grounds for an unscheduled inspection of subjects (objects) of control and supervision are:

      1) control over the elimination of violations identified as a result of the investigation;

      2) monitoring the execution of orders to eliminate violations identified as a result of inspection and preventive control with a visit to the subject (target) of control and supervision in cases where the subject of control and supervision more than once did not provide information on eliminating the identified violations and (or) did not eliminate the violations;

      2-1) control over the elimination of violations that are grounds for the application of prompt response measures;

      3) appeals of individuals and legal entities on violations of the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the presence of convincing grounds and supporting evidence;

      4) demands of the prosecutor on specific facts of causing or threat of harm to life, human health, the environment, rights and legitimate interests of individuals and legal entities, the state;

      5) appeals from government bodies on specific facts of harm to life, human health, the environment, the rights and legitimate interests of individuals and legal entities, the state, as well as violations of the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan, the failure of elimination of which entails harm to human life and health;

      6) repeated inspection related to the application of the subject of control and supervision on disagreement with the initial inspection (illegality of the use of rapid response measures);

      7) assignment of the criminal prosecution body on the grounds provided for by the Criminal Procedure Code of the Republic of Kazakhstan;

      8) taxpayer's appeals, information and issues defined by the Code of the Republic of Kazakhstan "On taxes and other obligatory payments to the budget" (Tax Code).

      On applications of individuals in terms of causing harm to the life and health of a patient as a result of medical activities, an unscheduled inspection shall be carried out in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of health care.

      6. Unscheduled inspections are not carried out in cases of anonymous appeals.

      7. The facts and circumstances revealed in relation to specific subjects (objects) of control and supervision and which served as the ground for the appointment of this unscheduled inspection are subject to unscheduled inspection.

      8. In the event of a threat of the spread of an epidemic, foci of quarantine facilities and especially dangerous harmful organisms, infectious, parasitic diseases, poisoning, radiation accidents, an unscheduled inspection of facilities is carried out without prior notification of the subject of control and supervision and registration of the act on the appointment of the inspection, followed by its submission within the next working day to the authorized body for legal statistics and special records.

      8-1. In relation to residential institutions of a stationary type, educational organizations and organizations carrying out functions to protect the rights of the child, as well as organizations providing special social services for persons with disabilities in a hospital, semi-hospital setting, regardless of type, form of ownership and departmental subordination, an unscheduled inspection may be carried out at the objects without prior notification to the subject of control and registration of an act on the appointment of an inspection, followed by its submission within the next working day to the authorized body for legal statistics and special records.

      9. If the grounds for carrying out an unscheduled inspection are identified at the facilities or at the subjects of control and supervision located at a considerable distance from the location of the control and supervision bodies, as well as the authorized body for legal statistics and special records, an unscheduled inspection is carried out without prior notification of the subject of control and supervision and registration of the act on the appointment of the inspection, followed by its submission within the next five working days to the authorized body for legal statistics and special records.

      A significant distance from the location of the controlling and registering bodies is considered to be a distance exceeding one hundred kilometers from the place of registration of the act on the appointment of an unscheduled inspection to the place of its conduct.

      10. Unscheduled inspections on the production (formulation), transportation, storage, sale and use of falsified pesticides, as well as the production, purchase, transportation, storage, sale of falsified medicines and medical devices, as well as the handling of pathogenic biological agents of I–II pathogenicity groups are carried out without prior notification of the subject of control and supervision.

      11. The grounds listed in paragraph 5 of this Article for conducting an unscheduled inspection shall also apply to structural divisions of state bodies, structural divisions of non-resident legal entities, non-resident legal entities operating without registration with the judicial authorities or the registering authority.

      12. The decision to suspend the state control and supervision over private business entities for a certain period is taken by the Government of the Republic of Kazakhstan.

      13. It is prohibited to conduct other types of inspections not established by this Code, with the exception of inspections provided for by the Code of the Republic of Kazakhstan "On taxes and other obligatory payments to the budget" (Tax Code).

      Footnote. Article 144 - as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 № 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023); dated 06.04.2024 № 71-VIII (the order of enforcement see Art. 2); dated 15.04.2024 № 72-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication); dated 19.04.2024 № 74-VIII (shall be enforced upon expiry of six months after its first official publication; № 115-VIII of 05.07.2024 (shall become effective six months after the date of its first official publication).

Article 144-1. Preventive control without visiting the subject (object) of control and supervision

      1. Preventive control without visiting the subject (object) of control and supervision is carried out by control and supervision bodies on the basis of studying and analyzing the reports, submitted by the subject of control and supervision, information from authorized state bodies, as well as those received from state information systems and electronic information resources, and other documents and information about the activities of the subject (object) of control and supervision.

      2. In order to carry out preventive control without visiting the subject (object) of control and supervision, the laws of the Republic of Kazakhstan define the procedure for conducting preventive control without visiting the subject (object) of control and supervision with mandatory indication of objectives, tools, methods of conducting, list of subjects (objects), frequency of conducting, method of observation of the subject (object) of control and supervision.

      3. Preventive control without visiting the subject (object) of control and supervision is carried out in accordance with this Code and other laws of the Republic of Kazakhstan in compliance with all the following conditions:

      1) control and supervision bodies are prohibited from visiting subjects (objects) of control and supervision;

      2) registration with the authorized body in the field of legal statistics and special records and prior notification of the subject of control and supervision are not required;

      3) based on the results of preventive control without visiting the subject (object) of control and supervision, final documents (certificate, conclusion, recommendations and others) are compiled without initiating a case of an administrative offense in case of a violation, but with a mandatory explanation to the subject of control and supervision of the procedure for its elimination.

      4. The results of the analysis of preventive control without visiting the subject (object) of control and supervision are the basis for the selection of subjects (objects) of control and supervision for preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision.

      If the control and supervision body has an information system for risk assessment and management in automatic mode, the results of the analysis of preventive control without visiting the subject (object) of control and supervision are taken into account in this information system.

      Footnote. Chapter 13 is supplemented by Article 144-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 № 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 144-2. Preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision

      1. Preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision is a control that the control and supervision bodies carry out with a visit to the subject (object) of control and supervision, and according to the results of which, if violations are detected, the subjects of control and supervision are ordered to eliminate them without initiating administrative proceedings, as well as in cases provided for by the laws of the Republic of Kazakhstan apply rapid response measures.

      Preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision in relation to a specific subject (object) of control and supervision is carried out provided that in the year preceding this control, preventive control was carried out in relation to this subject (object) of control and supervision without visiting the subject (object) of control and supervision in accordance with paragraph 5 of Article 131 and Article 144-1 of this Code.

      If the control and supervision body has an information system containing an automated risk assessment and management system, semi-annual lists of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision are required to be posted at the information and communication infrastructure facility of the “electronic government”.

      2. The frequency of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision is determined by the control and supervision bodies in relation to subjects (objects) of control and supervision classified as high and medium risk, no more than twice a year.

      3. To carry out preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision, regulatory state bodies develop and, together with the authorized body for entrepreneurship, approve the acts regarding risk assessment criteria for selecting subjects (objects) of control and supervision, checklists that are posted on the object of information and communication infrastructure of the “electronic government”.

      4. The basis for assigning preventive control with a visit to the entity (facility) under control and supervision shall be a semi-annual list of entities (facilities) under control and supervision formed in respect of the entities under control and supervision with obligatory specification of the entities in respect thereof in which preventive control with a visit to the entity (facility) under control and supervision has been appointed.

      Semi-annual lists of entities (facilities) under control and supervision generated in the information system for risk evaluation and management shall be posted by December 25 of the year preceding the year of preventive control with a visit to the entity (facility) under control and supervision, and by May 25 of the current calendar year on the facility of the information and communication infrastructure of the e-government.

      Should the control and supervision body not have an information system for risk evaluation and management, the semi-annual list of entities (facilities) under control and supervision shall be approved by the first head of the regulating public authority or local executive body and shall be sent, including in electronic form, to the public authority responsible, within its competence, for state legal statistics and special registers, by December 10 of the year preceding the year of preventive control with a visit to the entity (facility) under control and supervision, and by May 10 of the current calendar year to form a semi-annual consolidated list of preventive control with a visit to the entity (facility) under control and supervision.

      The form of semi-annual lists of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision is determined by the Prosecutor General's Office of the Republic of Kazakhstan.

      Amendments to the semi-annual lists of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision are made in accordance with the procedure determined by the Prosecutor General's Office of the Republic of Kazakhstan.

      The authorized body in the field of legal statistics and special records places a semi-annual consolidated list of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision on the Internet resource of the Prosecutor General's Office of the Republic of Kazakhstan until December 25 of the year preceding the year of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision, and until May 25 of the current calendar year.

      On the basis of the semi-annual list of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision, the control and supervision body is obliged to notify in writing the subject of control and supervision (the head of a legal entity or his authorized person, an individual) about the beginning of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision at least thirty calendar days prior to its start, indicating the date.

      The notification of the beginning of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision is handed over on purpose, sent in the form of a registered mail with a notification of delivery or by means of an electronic document signed by means of an electronic digital signature to the e-mail address of the subject of control and supervision, if such an address was previously submitted by this subject to the control and supervision body, or in any other available way.

      If the subject of control and supervision, who received notification of the beginning of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision, at the time of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision has passed state re-registration in accordance with paragraph 6 of Article 42 of the Civil Code of the Republic of Kazakhstan, the repeated notification of the beginning of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision is not required.

      The provisions of parts seven, eight and nine of this paragraph do not apply to preventive control with a visit to subjects of control and supervision that handle pathogenic biological agents of I and (or) II pathogenicity groups.

      It shall be forbidden to create semi-annual lists of preventive control with a visit to the entity (facility) under control and supervision in the information system of risk evaluation and management and on paper for one and the same period.

      5. Following the results of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision, if violations are detected, the control and supervision body issues an order to the subject (object) of control and supervision on their elimination, indicating the timing of elimination.

      During the implementation and (or) following the results of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision, prompt response measures may be applied without bringing to administrative liability in accordance with Article 136 of this Code.

      Paragraph 6 is amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced from 31.12.2025).

      6. The provisions of this article do not apply when carrying out preventive control with a visit to the subject (target) of control and supervision for compliance with the size of the maximum trade markup on socially significant food products.

      Footnote. Chapter 13 is supplemented by Article 144-2 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 № 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (the order of enforcement see Article 2); № 115-VIII of 05.07.2024 (shall become effective six months after the date of its first official publication).

Article 144-3. Control purchase

      1. The control purchase is understood as the implementation by the control and supervision body of the purchase within the control of products in the form of goods.

      Control purchase is an independent type of preventive control, the procedure for which is determined by the legislation of the Republic of Kazakhstan and this article.

      The procedure for conducting a test purchase includes:

      1) the grounds for making a decision to conduct a test purchase;

      2) the decision of the head of the control and supervision body to conduct a test purchase with notification of the state body carrying out activities within its competence in the field of state legal statistics and special records;

      3) determination of the name of the product in respect of which a test purchase is necessary, as well as the timing of its implementation;

      4) the procedure for conducting research on purchased products;

      5) registration of the results of the test purchase.

      2. Test purchase is carried out in order to identify the fact of sale of products that do not meet the requirements established by regulatory legal acts and (or) other documents provided for by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      3. The control purchase is confirmed by a payment document containing information on the list of purchased products and the name of the subject (object) of control and supervision.

      4. Based on the results of the test purchase, the control and supervision bodies examine the purchased products for compliance with the requirements established by regulatory legal acts and (or) other documents provided for by the legislation of the Republic of Kazakhstan, with the possibility of subsequent application of prohibitive and restrictive measures in accordance with part two of Article 153 of this Code.

      4-1. Control and supervision bodies notify the state body, carrying out activities in the field of state legal statistics and special records within its competence, about the results of the test purchase in the manner determined by the Prosecutor General's Office of the Republic of Kazakhstan.

      5. Control purchase is carried out in those areas of activity where the laws of the Republic of Kazakhstan explicitly provide for this type of preventive control.

      When conducting a test purchase, the subject of control is the requirements provided for by the legislation of the Republic of Kazakhstan. In this case, prompt response measures are applied only in relation to violations of the requirements established in the checklists.

      6. Expenses, related to the control purchase and research of purchased products are covered at the expense of budgetary funds.

      Footnote. Chapter 13 is supplemented by Article 144-3 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 № 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 144-4. Investigation

      1. Investigation means the activities of control and supervision bodies to establish the causes and conditions of violation of the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan, identify the subjects (objects) of control and supervision that allowed them, as well as taking measures in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      The investigation is an independent form of control, the implementation of which is determined by this article and the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      2. The objectives of the investigation are:

      1) establishing the reasons of violation of the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan and taking appropriate measures;

      2) determination of subjects (objects) of control and supervision that have committed violations of the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      3. The grounds for conducting an investigation are:

      1) appeals of individuals and (or) legal entities, as well as state bodies on specific facts of harm to life, human health, the environment and the legitimate interests of individuals and legal entities, the state in cases where such a fact has affected a wide range of persons and it is required to establish a specific subject (object) of control and supervision that has committed violations;

      2) information (emergency notification) on the occurrence of death in accordance with the Code of the Republic of Kazakhstan "On the health of the people and the healthcare system";

      3) information (emergency notification) submitted by state bodies or business entities on the occurrence and spread of an epidemic, falsified and unregistered pesticides, veterinary drugs, feed additives, foci of quarantine facilities and especially dangerous harmful organisms, infectious, parasitic diseases, poisoning, radiation accidents;

      4) cases of damage to the health of employees related to their work and resulting in disability or death;

      5) accidents, technological violations or incidents for which there is a need to clarify the circumstances preceding them, to establish their causes, the nature of violations of the operating conditions of technical devices, technological processes, violations of industrial safety requirements in the field of electric power, to determine measures to eliminate the consequences and prevent such accidents, technological violations or incidents, material damage, caused by an accident, technological disruption or incident;

      6) results of product research based on the results of a test purchase in the event of detection of a violation of the requirements established by regulatory legal acts and (or) other documents provided for by the legislation of the Republic of Kazakhstan, which poses a danger to life, human health and the environment.

      4. If there are grounds specified in paragraph 3 of this article, the control and supervision body decides to conduct an investigation.

      5. The procedure for conducting an investigation is established by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      The procedure for conducting an investigation should include:

      1) cases in which an investigation is conducted;

      1-1) the procedure for drawing up and content of the decision to conduct an investigation, indicating:

      date, time and place of the decision making;

      the person who made the decision;

      2) terms and duration of the investigation;

      3) the terms of notification of the subject of control and supervision, the authorized body in the field of legal statistics and special records, interested state bodies about the beginning of the investigation;

      4) the procedure for attracting independent experts and other interested persons;

      5) conditions and procedure for the formation of the investigation commission;

      6) the procedure for registration of investigation materials.

      6. The terms of the investigation should not exceed thirty calendar days and may be extended only once for thirty calendar days.

      7. Based on the results of the investigation, the control and supervision bodies define the subject (subjects) of control and supervision who allowed (allowed) violation of the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan, which became the basis for the investigation.

      Following the results of the investigation, measures provided for by the laws of the Republic of Kazakhstan are taken against the subject of control and supervision who committed a violation.

      The results of the investigation are published on the Internet resource by the control and supervision body, with the exception of information constituting state secrets or other secret protected by the laws of the Republic of Kazakhstan.

      Control and supervision bodies notify the state body, carrying out activities in the field of state legal statistics and special records within its competence, about the results of the investigation in the manner determined by the Prosecutor General's Office of the Republic of Kazakhstan.

      When conducting an investigation to establish the reasons for violation of the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan and identify subjects (objects) of control and supervision that have committed violations of these requirements, the subject of control is the requirements provided for by the legislation of the Republic of Kazakhstan. In this case, prompt response measures are applied only in relation to violations of the requirements established in the checklists.

      8. The investigation is carried out in those areas of activity where the laws of the Republic of Kazakhstan explicitly provide for such a form of control.

      Footnote. Chapter 13 is supplemented by Article 144-4 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 № 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 145. An act on appointment of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection

      1. Preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection shall be carried out on the basis of an act of the control and supervision body on the appointment of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection.

      2. The act on the appointment of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection shall specify:

      1) number and date of the act;

      2) name of the state body;

      3) surname, first name, patronymic (if it is indicated in the identity document) and the position of the person (persons) authorized (authorized) to conduct preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection;

      4) information about specialists, consultants and experts involved in carrying out preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection;

      5) the name of the subject of control and supervision or the surname, first name, patronymic (if it is indicated in the identity document) of the individual in respect of whom preventive control is scheduled with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, its location, identification number, list of objects of control and supervision, a sector of territory;

      6) the subject of the prescribed preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection;

      7) the period of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection;

      8) the grounds for conducting preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, including regulatory legal acts, mandatory requirements of which are subject to preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection;

      9) the period of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection;

      10) the rights and obligations of the subject of control and supervision provided for in Article 155 of this Code;

      11) the signature of the person authorized to sign the acts and the seal of the state body;

      12) signature of the head of the legal entity or his authorized person, an individual on receipt or refusal to receive an act on the appointment of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection.

      Footnote. Article 145 - as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 № 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023).

Article 146. Registration of an act on appointment, an additional act on extension of the terms of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection

      1. An act of appointment, an additional act of extending the terms of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, with the exception of counter inspections carried out by state revenue bodies in accordance with the Code of the Republic of Kazakhstan "On taxes and other obligatory payments to the budget" (Tax Code), in mandatory procedure are registered with the authorized body in the field of legal statistics and special records.

      An act of appointment, an additional act of extension of the terms of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspections are registered in relation to the subject of control and supervision with mandatory indication of the subjects (objects) of control and supervision.

      The state revenue bodies, when conducting counter inspections provided for by the Code of the Republic of Kazakhstan "On taxes and other obligatory payments to the budget" (Tax Code), notify the authorized body in the field of legal statistics and special records at the location of the subject (object) of control and supervision.

      Registration of an act on appointment, an additional act on extending the terms of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection is of an accounting nature and is used to form and improve departmental risk assessment and management systems.

      2. An act of appointment, an additional act of extension of the terms of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection shall be registered by the control and supervision body before the start of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection in the authorized body in the field of legal statistics and special records by submitting them, including in electronic form, to the territorial body of the authorized body in the field of legal statistics and special records at the location of the subject (object) of control and supervision.

      The act of appointing an unscheduled inspection in accordance with paragraph 15 of Article 129, paragraph 8 of Article 144, paragraph 3 of Article 146 of this Code is registered with the state body that carries out activities within its competence in the field of state legal statistics and special records, by submitting it, including in electronic form, to the territorial body of the state body, carrying out activities within its competence in the field of state legal statistics and special records, at the location of the subject (object) of control during the next working day after the start of the unscheduled inspection.

      When registering an act on the appointment of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection by the control and supervision body, checklists (if any) are presented indicating the points of requirements subject to preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection.

      The procedure for registration of acts on appointment, additional acts on the extension of the terms of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, refusal to register and cancel them, notifications of suspension, renewal, extension of the terms of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, the change in the composition of participants and the submission of information accounting documents on preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection and their results is determined by the Prosecutor General's Office of the Republic of Kazakhstan.

      3. In the case when the need for preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection caused by the current socio-economic situation requiring immediate elimination of threats to public order, public health and national interests of the Republic of Kazakhstan is provided for by other laws of the Republic of Kazakhstan, as well as during preventive control with a visit to the subject (object) control and supervision and (or) inspection at off-hours (night time, weekends or holidays) due to the need to suppress violations immediately at the time of their commission and urgent actions to consolidate evidence, registration of acts on the appointment of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection is carried out in the authorized body in the field of legal statistics and special records within the next working day after the start of the preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection.

      Footnote. Article 146 - as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 № 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 147. Actions of officials of control and supervision bodies in the preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection

      1. Officials of the control and supervision body who arrived at the facility for preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, must present to the subject of control and supervision:

      1) an act on the appointment of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection with a note on registration with the authorized body in the field of legal statistics and special records, unless otherwise provided by this Code;

      2) official identification card or identification card;

      3) if necessary – permission of the competent authority to visit sensitive facilities;

      4) a medical permit, the presence of which is necessary for visiting facilities, issued in accordance with the procedure determined by the authorized body in the field of healthcare.

      2. The beginning of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection is the date of delivery to the subject of control and supervision (the head of a legal entity or his authorized person, an individual) of the act on the appointment of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, unless otherwise specified by this Code, as well as familiarization of the subject of control and supervision with the checklist (if available) with the indication of the points of requirements, subject to preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection.

      3. In cases of refusal to accept an act on the appointment of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, familiarization with the checklist, as well as obstructing the access of an official of the body carrying out preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection to the materials necessary to carry out preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, a protocol on an administrative offense is drawn up, provided for by Article 462 of the Code of the Republic of Kazakhstan "On Administrative Offenses".

      The protocol is signed by an official of the control and supervision body carrying out preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, and the head of the legal entity or its authorized person, an individual.

      The head of a legal entity or his authorized person, an individual, has the right to refuse to sign the protocol by giving a written explanation of the reason for refusal.

      Refusal to receive an act on the appointment of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection is not a reason for the cancellation of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection.

      Preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection may be carried out only by the official (persons) who are indicated (indicated) in the act on the appointment of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection.

      At the same time, the composition of officials conducting preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection may be changed by the decision of the control and supervision body, about which the subject of control and supervision and the authorized body in the field of legal statistics and special records is notified before participating in preventive control with a visit to the subject of control and supervision and (or) inspection of persons not specified in the act on the appointment of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, indicating the reason for the replacement.

      4. If it is necessary to simultaneously carry out preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection of several subjects of control and supervision on the same range of issues by one control and supervision body, this body is obliged to issue an act on the appointment of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection on each subject of control and supervision and register it with the authorized body in the field of legal statistics and special records, with the exception of a tax audit conducted on the issues of:

      1) registration with tax authorities;

      2) availability of cash registers or a three-component integrated system;

      3) availability and authenticity of identification means and accounting and control marks;

      4) the presence of accompanying invoices for goods and compliance of the name, quantity (volume) of goods with the information specified in the accompanying invoices for goods:

      when moving, selling and (or) shipping goods on the territory of the Republic of Kazakhstan;

      when importing goods into the territory of the Republic of Kazakhstan from the territory of states that are not members of the Eurasian Economic Union and member states of the Eurasian Economic Union;

      when exporting goods from the territory of the Republic of Kazakhstan to the territory of states that are not members of the Eurasian Economic Union and member states of the Eurasian Economic Union;

      5) availability of a license;

      6) availability of equipment (device) intended for making payments using payment cards;

      7) the availability of consignment notes for imported goods and the conformity of the name of the goods with the information specified in the consignment notes when checking motor vehicles at transport control posts or internal affairs bodies;

      8) the availability of documents provided for by regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan adopted in the implementation of international treaties ratified by the Republic of Kazakhstan when exporting goods from the territory of the Republic of Kazakhstan to the territory of the member states of the Eurasian Economic Union and the conformity of goods with the information specified in the documents.

      Footnote. Article 147 - as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 № 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023).

Article 148. Terms of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection

      1. The terms of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection are established taking into account the volume of upcoming work, as well as the tasks set and should not exceed:

      1) for microenterprise entities – no more than five working days and with an extension of up to five working days;

      2) for subjects of small, medium and large entrepreneurship, as well as subjects of control and supervision that are not subjects of private entrepreneurship:

      when carrying out preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection of compliance with the requirements – no more than fifteen working days and with an extension for a period of no more than fifteen working days;

      during unscheduled inspections – no more than ten working days and with an extension of up to ten working days.

      2. The terms of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection may be extended only once within the time limits specified in paragraph 1 of this Article by the head of the control and supervision body (or a person performing his duties) only if necessary for:

      1) obtaining information from foreign state bodies within the framework of international treaties of the Republic of Kazakhstan;

      2) establishing the location of the person in respect of whom preventive control is carried out with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection;

      3) obtaining the results of laboratory tests.

      In case of extension of the terms of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, the control and supervision body draws up an additional act on the extension of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection with registration with the authorized body in the field of legal statistics and special records, in which the number and date of registration of the previous act on the appointment of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection and the reason for the extension are indicated.

      In case of extension of the terms of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, the control and supervision body must notify the subject of control and supervision (the head of a legal entity or his authorized person, an individual), except for the case provided for in subparagraph 2) part one of this paragraph.

      Notification of the extension of the terms of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection is sent by the control and supervision body one working day before the extension in the form of a registered mail with a notification of delivery or by means of an electronic document signed by means of an electronic digital signature to the e-mail address of the subject of control and supervision, if such an address was previously submitted by this subject to the control and supervision body, or in another available way.

      Footnote. Article 148 - as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 № 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023).

Article 149. Procedure for sampling products

      1. Sampling of products is carried out during preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, investigation.

      The number of selected product samples is determined in accordance with the requirements of regulatory legal acts and regulatory documents of the Republic of Kazakhstan for products and product testing methods.

      2. Sampling of products is carried out by an official of the control and supervision body in the presence of the head or representative of the subject of control and supervision and an authorized person of the subject of control and supervision and is certified by the act of sampling of products.

      The selected product samples must be completed, packed and sealed (sealed).

      3. The act of sampling of products is drawn up in three copies. All copies of the act are signed by the official of the control and supervision body who selected the product samples, and the head or representative of the subject of control and supervision and the authorized person of the subject of control and supervision.

      One copy of the act of sampling of products, together with the reference and samples of products selected properly, is sent to the organization authorized by the legislation of the Republic of Kazakhstan for examination (analysis, testing).

      The second copy of the product sampling act remains with the subject of control and supervision.

      The third copy of the act of sampling of products is kept by the official of the control and supervision body that carried out the sampling of products.

      The act of sampling of products indicates:

      1) place and date of compilation;

      2) the number and date of the decision of the head of the control and supervision body, on the basis of which the sampling of products is carried out;

      3) positions, surnames, first names and patronymics (if they are indicated in identity documents) of officials of the control and supervision body carrying out the sampling of products;

      4) the name and location of the subject (object) of control and supervision from which product samples are taken;

      5) position and surname, first name, patronymic (if it is indicated in the identity document) of the head or representative of the subject of control and supervision and the authorized person of the subject of control and supervision;

      6) list and number of selected product samples with indication of the manufacturer, date of production, batch number, total cost of samples;

      7) type of packaging and seal number.

      4. The costs of laboratory testing of product samples selected by officials of the control and supervision body are financed from budget funds.

      Footnote. Article 149 - as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 № 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 150. Act on sampling of products

      Footnote. Article 150 is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 № 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023).

Article 151. Restrictions on carrying out preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection

      When conducting preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, officials of the control and supervision body are not entitled to:

      1) check the fulfillment of requirements not established in the checklists of this control and supervision body, as well as if such requirements do not fall within the competence of the state body on whose behalf these officials act;

      2) require the provision of documents, information, product samples, samples of environmental objects and production environment objects, if they are not objects of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection or do not relate to the subject of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection;

      3) take samples of products, samples of examination of environmental objects and objects of the production environment for their research, testing, measurements without registration of the act on the selection of these samples, samples in the prescribed form and (or) in an amount exceeding the norms established by national standards, rules for sampling, sampling and methods of their research, testing, measurements, technical regulations or other normative technical documents, rules and methods of research, testing, measurements valid until the date of their entry into force;

      4) disclose and (or) disseminate information obtained as a result of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection and constituting a commercial, tax or other secret protected by law, except for cases provided for by the laws of the Republic of Kazakhstan;

      5) exceed the established deadlines for preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection;

      6) to carry out preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection of the subject (object) of control and supervision, in respect of which preventive control was previously carried out with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection by its superior (lower) body or other government body on the same issue for the same period, except for the cases provided for in subparagraphs 2-1), 3), 4), 5), 6), 7) and 8) of paragraph 5 of Article 144 of this Code;

      7) carry out measures of a costly nature in order to carry out preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection at the expense of the subjects of control and supervision.

      Footnote. Article 151 - as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 № 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 152. Procedure for registration of the results of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection

      1. Based on the results of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection by an official of the control and supervision body, the following are compiled:

      1) an act on the results of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection;

      2) an order to eliminate the identified violations in cases of violations.

      2. The act on the results of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection shall specify:

      1) date, time and place of drawing up the act;

      2) name of the control and supervision body;

      3) the date and number of the act on the appointment of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection (additional act on the extension of the term, if any), on the basis of which preventive control was carried out with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection;

      4) surname, first name, patronymic (if it is indicated in the identity document) and the position of the person(s) who conducted (conducted) preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection;

      5) name or surname, first name, patronymic (if it is indicated in the identity document) of the subject of control and supervision, the position of the representative of an individual or legal entity who was present during the preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection;

      6) date, place and period of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection;

      7) information on the results of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, including the violations identified, their nature;

      8) name of the checklist and the points of the requirements for which violations were revealed;

      9) information on familiarization or refusal to familiarize with the act on the results of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection of representatives of the subject of control and supervision, as well as persons who were present during the preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, their signatures or refusal to sign;

      10) signature of the official (persons) who conducted (conducted) preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection.

      3. The act on the results of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection shall be accompanied by:

      1) an order to eliminate the identified violations in case of violations;

      2) acts of sampling of products, surveys of environmental objects and industrial environment objects, protocols (conclusions) of conducted studies (tests) and examinations and other documents or copies thereof related to the results of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, if available.

      4. For each act on the results of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, during which violations of the points of the requirements of the checklists were revealed, only one order on the elimination of the detected violations may be issued.

      5. The forms of the act on the appointment of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, the act on the results of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, orders on the elimination of violations identified are approved by the Prosecutor General's Office of the Republic of Kazakhstan, with the exception of the act (notifications) on the appointment and results of inspections carried out by state revenue bodies.

      6. The order on elimination of the revealed violations specifies:

      1) date, time and place of drawing up the instruction;

      2) name of the control and supervision body;

      3) surname, first name, patronymic (if it is indicated in the identity document) and the position of the person(s) who conducted (conducted) preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection;

      4) the name or surname, first name, patronymic (if it is indicated in the identity document) of the subject of control and supervision, the position of the representative of an individual or legal entity who was present during the preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection;

      5) date, place and period of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection;

      6) a list of identified violations in accordance with the points of the requirements of the checklist with mandatory indication of the severity of the violation in accordance with the subjective criteria for assessing the degree of risk;

      7) instructions for the elimination of identified violations, indicating the timing of their elimination;

      8) information on familiarization or refusal to familiarize with the instruction of the representative of the subject of control and supervision (the head of a legal entity or its authorized person, an individual), as well as persons who were present during preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) verification, their signatures or refusal to sign;

      9) signature of the official (persons) who conducted (conducted) preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection.

      7. The terms of execution of the order on elimination of the revealed violations are determined taking into account the circumstances affecting the real possibility of its execution, but not less than ten calendar days from the date of delivery of the order on elimination of the revealed violations.

      Deadlines for the elimination of detected violations are established by the laws of the Republic of Kazakhstan.

      When determining the deadlines for the execution of the order to eliminate the identified violations , the following are taken into account:

      1) the subject of control and supervision has organizational, technical and financial capabilities to eliminate violations;

      2) features of the technical condition of the production facilities used;

      3) deadlines for obtaining the appropriate permission from state bodies, local executive bodies or submitting a notification provided for in Annexes 1, 2 and 3 to the Law of the Republic of Kazakhstan "On Permits and Notifications", as well as other mandatory conclusions, approvals and other documents established by the laws of the Republic of Kazakhstan.

      If additional time and (or) financial costs are necessary, the subject of control and supervision has the right to apply to the control and supervision body that carried out preventive control no later than three working days from the date of delivery of the act on the results of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) an inspection and an order to eliminate the detected violations with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) an inspection, with an application for an extension of the time limits for the elimination of identified violations, with the exception of violations of the requirements, which are the basis for the application of rapid response measures.

      In the application, the subject of control and supervision is obliged to state the measures that will be taken to eliminate the identified violations, and the objective reasons for extending the terms of their elimination.

      The control and supervision body that carried out preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, within three working days from the date of receipt of the application, taking into account the arguments set out in the application for the extension of the time limits for the elimination of identified violations, decides to extend the time limits for the elimination of identified violations or refuse to extend with a reasoned justification.

      8. An act on the results of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, an order to eliminate the detected violations shall be drawn up in triplicate.

      The first copy of the act on the results of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, instructions on the elimination of detected violations shall be submitted electronically by the control and supervision body to the authorized body in the field of legal statistics and special records and its territorial bodies, the second copy on paper under signature or in electronic form is handed over to the subject of control and supervision (the head of the legal entity or his authorized person, to an individual) for familiarization and taking measures to eliminate the identified violations and other actions, the third remains with the control and supervision body.

      An act on the results of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, an instruction on the elimination of detected violations, formed in electronic form, at the choice of the subject of control and supervision, are submitted via the web portal "electronic government" or information systems of the authorized body in the field of legal statistics and special records.

      An act on the results of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, an order for the elimination of detected violations, formed in electronic form, are sent to the e-mail address specified by the subject of control and supervision.

      9. If there are comments and (or) objections based on the results of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, the head of the legal entity or an individual or their representatives shall state comments and (or) objections in writing.

      Comments and (or) objections are attached to the act on the results of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, about which a corresponding note is made.

      10. The seizure of original accounting and other documents is prohibited, unless otherwise provided by part two of this paragraph.

      The seizure of original documents are carried out in accordance with the norms of the Criminal Procedure Code of the Republic of Kazakhstan, as well as in cases provided for by the Code of the Republic of Kazakhstan on Administrative Offenses.

      11. In the absence of violations of the requirements established by the legislation of the Republic of Kazakhstan, when conducting preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, a corresponding entry is made in the act on the results of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection.

      12. The end of the period of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection is the day of delivery to the subject of control and supervision of the act on the results of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection no later than the end date of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, specified in the act on the appointment of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection (additional act on the extension of the period, if any).

      13. During the period for eliminating the identified violations specified in the order to eliminate the identified violations, the subject of control and supervision is obliged to provide information about elimination of the detected violations to the control and supervision body that carried out preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection.

      14. If the subject of control and supervision fails to provide information on the execution of the order on the elimination of violations identified by the results of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, the control and supervision body within two working days sends the subject of control and supervision a request for the need to provide information on the execution of the order.

      In case of failure to provide information on the execution of the order to eliminate identified violations in accordance with part one of this paragraph or failure to eliminate violations, the control and supervision body has the right to order an unscheduled inspection in accordance with subparagraph 2) of paragraph 5 of Article 144 of this Code.

      15. In the event of elimination of identified violations within the time period specified in the order to eliminate identified violations, the subject of control and supervision is obliged to provide comprehensive information on eliminating identified violations with a detailed description of the procedure and methods for eliminating violations to the control and supervision body that carried out preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection.

      The subject of control and supervision shall attach (if necessary) materials proving the fact of elimination of the violation to the information provided on the elimination of the detected violations.

      In this case, an unscheduled inspection in accordance with subparagraph 2) of paragraph 5 of Article 144 of this Code is not required.

      Footnote. Article 152 - as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 № 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 152-1. The procedure of registration of the results of preventive control and supervision with a visit to the performer (target) of control and supervision

      Footnote. Chapter 13 is supplemented by the article 152-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated May 24, 2018 № 156-VI (shall be enforced upon the expiry of ten calendar days after its official publication); excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 № 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023).

Article 153. Measures taken by officials of control and supervision bodies in response to violations identified during the implementation of control

      1. If, as a result of control and supervision, the fact of violations by the subject (object) of control and supervision of the requirements established by the legislation of the Republic of Kazakhstan in accordance with paragraph 2 of Article 132 and paragraph 3 of Article 143 of this Code is revealed, the official (officials) of the control and supervision body within the powers provided for by the legislation of the Republic of Kazakhstan, is (are) obliged to take measures provided for by the laws of the Republic of Kazakhstan to eliminate the identified violations, prevent them, prevent possible harm to life, health of people and the environment, the rights and legitimate interests of individuals and legal entities, and also measures to bring persons who committed violations to responsibility established by the laws of the Republic of Kazakhstan.

      When taking prompt response measures in accordance with Article 136 of this Code in relation to the subject (object) of control and supervision, the control and supervision body draws up a supervision act.

      2. The supervision act shall indicate:

      1) type of prompt response measure;

      2) date, time and place of drawing up the act;

      3) name of the state body;

      4) last name, first name, patronymic (if it is indicated in the identity document) and position of the person drawing up the act;

      5) name or surname, first name, patronymic (if indicated in the identification document) of the subject of control and supervision, surname, name, patronymic (if indicated in the identification document) of its manager, as well as the position of the representative of the subject of control and supervision who was present during drawing up the act;

      6) the basis for applying the prompt response measure;

      7) duration of the prompt response measure (if necessary);

      8) information about receipt or refusal to receive the act (date and signature of the head of the subject of control and supervision or a representative of the subject of control and supervision);

      9) signature of the official who drew up the act;

      10) position, surname, first name, patronymic (if it is indicated in the identity document) and signature of the head of the control and supervision body.

      3. The act of supervision is handed over to the subject of control and supervision in one of the following ways:

      1) on purpose for signature;

      2) by registered mail with acknowledgment of delivery;

      3) electronically – to the email address of the subject of control and supervision.

      The act of supervision may be accompanied by records of technical means of control, surveillance and recording devices, photographic and video equipment (if any), related to the subject of the prompt response measure.

      Footnote. Article 153 - as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon the expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 154. Rights and obligations of officials of state bodies in the exercise of control

      1. Officials of state bodies when conducting control over subjects (objects) of control and supervision have the right:

      1) for unhindered access to the territory and premises of the object of control and supervision upon presentation of the documents specified in paragraph 1 of Article 147 of this Code;

      2) to receive copies of documents (information) on paper and electronic media to attach to the act on the results of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection or to the order on the elimination of violations identified following the results of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, as well as access to automated databases (information systems) in accordance with the subject of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection;

      3) to carry out audio, photo and video shooting;

      4) to use records of technical means of control, monitoring and recording devices, photo and video equipment related to the subject of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection;

      5) to involve specialists, consultants and experts of state bodies and subordinate organizations.

      2. Officials of control and supervision bodies carrying out preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection are prohibited from making demands and making requests that are not related to the subject of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection.

      3. Officials of control and supervision bodies, when conducting preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, are obliged to:

      1) comply with the legislation of the Republic of Kazakhstan, the rights and legitimate interests of subjects of control and supervision;

      2) carry out preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection on the basis and in strict accordance with the procedure established by this Code and (or) other laws of the Republic of Kazakhstan;

      3) not to interfere with the established mode of operation of subjects (objects) of control and supervision during the period of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection;

      4) timely and fully execute the powers granted in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan to prevent, detect and suppress violations of the requirements established by the legislation of the Republic of Kazakhstan in accordance with paragraph 2 of Article 132 and paragraph 3 of Article 143 of this Code;

      5) not to prevent the subject of control and supervision or its authorized representative from being present during the preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, to give explanations on issues related to the subject of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection;

      6) provide the subject of control and supervision with the necessary information related to the subject of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection;

      7) hand over to the subject of control and supervision an act on the results of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, in cases of violations – an order to eliminate the identified violations based on the results of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection on the day of their completion or in accordance with the procedure and terms established by the Law of the Republic of Kazakhstan "On state regulation, control and supervision of the financial market and financial organizations";

      8) ensure the safety of documents and information obtained as a result of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection.

      Footnote. Article 154 - as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 № 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023).

Article 155. Rights and obligations of the subject of control and supervision or its authorized representative in the implementation of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection

      1. The subjects of control and supervision or their authorized representatives, when carrying out preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, have the right:

      1) to prevent preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection of officials of control and supervision bodies who arrived to conduct preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection of the object, in the following cases:

      non-compliance of the frequency of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection with the requirements specified in the regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan approved in accordance with Article 141 of this Code;

      exceeding or expiration of the terms specified in the act on the appointment of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection (additional act on the extension of the term, if any), which do not correspond to the terms established by this Code;

      appointment by the control and supervision body of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection of the subject (object) of control and supervision, in respect of which preventive control was previously carried out with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection on the same issue for the same period, except for the cases provided for in the sub-paragraphs 3), 4), 5), 6), 7) and 8) of paragraph 5 of Article 144 of this Code;

      absence of information and documents provided for in Articles 141, 143 and paragraph 1 of Article 146 of this Code;

      appointment of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection for a period beyond the time period specified in the application or report on committed or pending criminal offenses, in other appeals about violations of the rights and legitimate interests of individuals, legal entities and the state;

      instructions for carrying out preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection to persons who do not have the appropriate authority to do so;

      instructions in one act on the appointment of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection of several subjects of control and supervision subject to preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection;

      extension of the terms of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection beyond the period established by this Code;

      gross violations of the requirements of this Code in accordance with paragraph 2 of Article 156 of this Code;

      2) not to submit documents and information if they do not relate to the subject of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, as well as to the period specified in the act on the appointment of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection;

      3) to appeal the act on the appointment of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, the act on the results of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, the order on the elimination of violations identified following the results of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, as well as actions (inaction) of officials of control and supervision bodies in accordance with the procedure established by this Code and the legislation of the Republic of Kazakhstan;

      4) not to comply with prohibitions of control and supervision bodies or officials not based on the law that restrict the activities of subjects (objects) of control and supervision;

      5) to record the process of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, as well as individual actions of an official carried out by him within the framework of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, using audio and video equipment, without creating obstacles to the activity of an official;

      6) to involve third parties to participate in preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection in order to represent their interests and rights, as well as the implementation by third parties of the actions provided for in subparagraph 5) of this paragraph.

      2. Subjects of control and supervision or their authorized representatives, when conducting preventive control by control and supervision bodies with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, are obliged to:

      1) ensure unhindered access of officials of control and supervision bodies to the territory and premises of the subject (object) of control and supervision in compliance with the requirements of paragraph 1 of Article 146 of this Code;

      2) in compliance with the requirements for the protection of commercial, tax or other secrets protected by law, provide officials of control and supervision bodies with copies of documents (information) on paper and electronic media to attach to the act on the results of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection and the order to eliminate the identified violations, and also provide access to automated databases (information systems) in accordance with the subject of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection;

      3) to make a note of receipt on the second copy of the act on the appointment of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection;

      4) to make a note of receipt on the second copy of the act on the results of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection on the day of the end of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection;

      5) to make a note of receipt on the second copy of the order on the elimination of the identified violations based on the results of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection;

      6) to prevent amendments and additions to the documents being checked during the period of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, unless otherwise provided by this Code or other laws of the Republic of Kazakhstan;

      7) to ensure the safety of persons who arrived for preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection of the object, from harmful and dangerous industrial factors of influence in accordance with the standards established for this object;

      8) in case of receiving a notification of the beginning of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, be at the location of the object of control and supervision at the appointed time of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection.

      Footnote. Article 155 - as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 № 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 156. Invalidity of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspections conducted in gross violation of the requirements of this Code

      1. Preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspections shall be deemed invalid if it is carried out by the control and supervision body with a gross violation of the requirements for the organization and conduct of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection established by this Code.

      An act of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection and an order to eliminate the violations identified following the results of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, recognized as invalid, cannot be evidence of violation of the requirements made by the subjects of control and supervision established in accordance with paragraph 2 of Article 132 and paragraph 3 of Article 143 of this Code.

      The recognition of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection as invalid is the basis for the cancellation by a higher state, including collegial body or court of the act of this preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, the order to eliminate the identified violations based on the results of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection.

      Consideration by a higher state body of the application of the subject of control and supervision on the cancellation of the act in connection with the invalidity of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection, the cancellation of the order to eliminate the identified violations in connection with the invalidity of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection is carried out within ten working days from the date of submission of the application.

      Violation of the established deadline for consideration of such an application is decided in favor of the subject of control and supervision.

      2. Gross violations of the requirements of this Code include:

      1) the absence of grounds for preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection;

      2) the absence of an act on the appointment of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection;

      3) absence of notification, as well as non-compliance with the deadlines for notification of the beginning of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection;

      4) violation of the requirements of Article 151 of this Code;

      5) violation of the frequency of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection of compliance with the requirements specified in the regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan approved in accordance with Article 141 of this Code;

      6) failure to submit to the subject of control and supervision an act on the appointment of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection;

      7) appointment by the control and supervision bodies of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection on issues not within their competence;

      8) carrying out preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection without registration of the act of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection in the authorized body in the field of legal statistics and special records, when such registration is mandatory;

      9) violation of the terms of preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision and (or) inspection provided for in Article 148 of this Code;

      10) carrying out preventive control with a visit to the subject (object) of control and supervision without conducting preliminary preventive control without visiting the subject (object) of control and supervision in accordance with paragraph 5 of Article 131 of this Code.

      Footnote. Article 156 - as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 № 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023).

Article 157. Procedure for appealing decisions, actions (inaction) of control and supervision bodies and their officials

      1. In case of violation of the rights and legitimate interests of subjects of control and supervision in the exercise of control, the subject of control and supervision has the right to appeal decisions, actions (inaction) of control and supervision bodies and their officials to a higher state body in the manner provided for by Chapter 29 of this Code, or to a court in the manner established by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      2. Appeal of decisions, actions (inaction) of control and supervision bodies and their officials related to the investigation of a criminal case shall be carried out by the subject of control and supervision in accordance with the procedure established by the Criminal Procedure Code of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 157 - as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2021 № 95-VII (shall be enforced from 01.01.2023).

Paragraph 3. Control over compliance with the terms of investment contracts

      Footnote. Paragraph 3 is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.06.2020 № 352-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

SECTION 4. ECONOMIC COMPETITION Chapter 14. COMPETITION

Article 160. Objectives of state regulation of competition

      The objectives of state regulation of competition are the protection of competition, the maintenance and creation of favorable conditions for fair competition in the commodity markets of the Republic of Kazakhstan and the effective functioning of commodity markets, ensuring the unity of the economic space, the free movement of goods and the freedom of economic activity in the Republic of Kazakhstan, regulation and restriction of monopolistic activities in accordance with this Code, promoting fair competition and preventing violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of protection of competition, preventing anti-competitive actions of state and local executive bodies, organizations endowed with state functions of regulating the activities of market entities and unfair competition.

      Footnote. Article 160 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated December 28, 2016 № 34-VI (shall be enforced from January 1, 2017).

Article 161. Relations in the field of state regulation of competition

      1. This section applies to relationships that influence or shall affect competition in the commodity markets of the Republic of Kazakhstan, in which market entities, consumers, as well as state bodies and local executive bodies participate. In this case, a consumer is an individual or legal entity who purchases goods for their own needs.

      2. The provisions of this section also apply to actions performed by a market entity outside the territory of the Republic of Kazakhstan, if one of the following conditions is fulfilled as a result of such actions:

      1) the fixed assets and (or) intangible assets or shares (equity interest in authorized capital) of market entities, property or non-property rights in relation to legal entities of the Republic of Kazakhstan are directly or indirectly affected;

      2) the competition in the Republic of Kazakhstan is limited.

Article 162. Concept of competition

      1. The competition is the competitiveness of market entities, in which their independent actions effectively limit the ability of each of them to unilaterally influence the general conditions of circulation of goods in the relevant commodity market.

      2. The competition is based on the principles of competition, honesty, legality, and respect for the rights of consumers, which are applied in the same way, equally and on equal terms to all market entities, regardless of the organizational and legal form and place of registration of such market entities.

Article 163. State competition policy

      1. The anti-monopoly body is a state body that exercises leadership in the field of protecting competition and restricting monopolistic activity, controlling and regulating activities related to the state monopoly.

      2. The antimonopoly body shall develop proposals for the formation of state policy in the field of protection of competition and restriction of monopolistic activity.

      3. The central and local executive bodies shall participate in the implementation of state policy in the field of competition within their competence as defined by this Code and other legislation of the Republic of Kazakhstan.

      4. Within their competence, state bodies shall be obliged to take measures to promote competition in the implementation of state policy in relevant sectors of the economy and not to take actions (inaction) that adversely affect competition.

      Footnote. Article 163 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated December 28, 2016№ 34-VI (shall be enforced from January 1, 2017).

Article 163-1. Compulsory services provided by natural monopoly entities and quasipublic sector

      1. In order for safety of production certain types of goods, works, services, the natural monopoly entities and quasipublic sector shall provide compulsory services to individuals and legal entities provided by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      2. By compulsory services shall be understood the activities (actions, processes) carried out by natural monopoly entities and (or) quasipublic sector, which shall be mandatory for individuals and legal entities in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan, and also confirm their right to carry out their activities or actions (operations), and non-receipt of such services shall entail an administrative or civil responsibility.

      3. When providing mandatory services to individual and legal entities, subjects of natural monopolies and the quasi-public sector use informatization objects, and also submit data in machine-readable form to the objects of informatization of the "electronic government" in accordance with the Rules for provision of mandatory services by subjects of natural monopolies and the quasi-public sector in the framework of competition protection and restriction of monopolistic activity.

      Footnote. Chapter 14 is supplemented by Article 163-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan № 156-VI dated 24.05.2018 (shall be enforced from 01.01.2019); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 05.04.2023 № 221-VII (shall be enforced from 01.07.2023).

Article 164. Market entity

      The market entities are:

      1) an individual engaged in entrepreneurial activities;

      2) a legal entity of the Republic of Kazakhstan or its branch, which is an independent taxpayer (with the exception of financial organizations), carrying out entrepreneurial activities;

      3) a foreign legal entity (its branch and representative office) engaged in entrepreneurial activities;

      4) a non-profit organization carrying out entrepreneurial activities in accordance with its statutory objectives.

      Footnote. Article 164 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.06.2020 № 352-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 165. Group of persons

      1. The group of persons is an aggregate of individuals and (or) legal entities that correspond to one or more of the following characteristics:

      1) a market entity and a natural person or a legal entity, if such natural person or such legal entity has, by virtue of its participation in such market entity or in compliance with the powers received, including based on a written agreement, from other persons, the right to dispose of more than fifty per cent of the total number of votes attributable to the voting shares (participatory interests in the authorised capital, units) of such market entity, for national companies the right to dispose of at least forty per cent of the total number of votes attributable to the voting shares (participatory interests in the authorised capital, units) of such market entity shall be permitted;

      2) a market entity and an individual or legal entity, if such an individual or such legal entity performs the functions of the sole executive body of the this market entity;

      3) a market entity and an individual or legal entity, if such an individual or such legal entity, on the basis of the constituent documents of this market entity or the contract concluded with this market entity, has the right to give instructions to this market entity;

      4) legal entities in which more than fifty percent of the quantitative composition of the collegial executive body and (or) the board of directors (supervisory board, board of the fund) are the same individuals;

      5) a market entity and an individual or legal entity, if upon the proposal of such an individual or such legal entity a sole executive body of the this market entity is appointed or elected;

      6) a market entity and an individual or legal entity, if, at the proposal of such an individual or such legal entity, more than fifty percent of the number of members of the collegial executive body or the board of directors (supervisory board) of this market entity is elected;

      7) an individual, his/her spouse, parents (including adoptive parents), children (including adopted children), full- and half-blood siblings;

      8) persons, each of which, for any of the sub-paragraphs 1), 2), 3), 4), 5), 6) and 7) of this paragraph, belongs to a group with the same person, as well as other persons entering with any of such persons in the group on any of the grounds indicated in sub-paragraphs 1), 2), 3), 4), 5), 6) and 7) of this paragraph;

      9) a market entity, natural persons and (or) legal entities, which on any of the grounds referred to in sub-paragraphs 1), 2), 3), 4), 5), 6), 7) and 8) of this paragraph shall belong to a group of persons, if such persons by virtue of their joint participation in this market entity or by virtue of authorisation received from other persons, may dispose of more than fifty per cent of voting shares (participatory interests in the charter capital, units) of the market entity in question, for national companies the right shall be allowed to dispose of at least forty per cent of the total number of votes attributable to voting shares (participatory interests in the charter capital, units) of the market entity in question.

      2. The group of persons is considered as a unified market entity. The provisions of this section relating to market entities apply to a group of persons.

      Footnote. Article 165 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 121-VIII of 08.07.2024 (shall come into force upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 166. Affiliates of legal entities

      1. For the purposes of this section, under affiliates of legal entities, more than fifty percent of whose shares (equity interest in authorized capital) owned by the state are understood to be legal entities in which more than fifty percent of shares (stakes in the authorized capital)directly or indirectly belong to legal entities, more than fifty percent of whose shares (stakes in the authorized capital) belong to the state.

      2. The indirect affiliation means the ownership by each subsequent affiliated person of more than fifty percent of the shares (stakes in the authorized capital) of another legal entity.

Chapter 15. MONOPOLISTIC ACTIVITY

Article 167. Concept and kinds of monopolistic activity

      1. The monopolistic activity is the activity of market entities, whose position makes it possible to control the relevant commodity market, including making it possible to have a significant impact on the general conditions of circulation of goods in the relevant commodity market.

      2. The monopolistic activities limited by this Code include:

      1) anti-competitive agreements of market entities;

      2) anti-competitive concerted actions of market entities;

      3) abuse of dominant or monopolistic position.

Article 168. Types of anti-competitive agreements and concerted practices

      1. Anti-competitive agreements or concerted actions between market players that are competitors (market players selling or buying goods in the same product market) or potential competitors shall be horizontal.

      The competitor is the market entity who is in a state of competition with other entities of the relevant market due to the fact that it produces and (or) sells the goods in the relevant commodity market that is similar or interchangeable with the goods of market entities.

      The potential competitor is recognized as a market entity that has the ability (owns equipment, technology) to produce and (or) sell the goods that is similar or interchangeable with a competitor's goods, but does not produce and does not sell it in the relevant commodity market.

      2. The anti-competitive agreements between non-competing market entities, one of which purchases thr goods and the other provides the goods or is its potential seller (supplier), are vertical.

      Footnote. Article 168 as amended by Law of the RK № 101-VII of 03.01.2022 (shall take effect upon expiry of sixty calendar days after its first official publication).

Article 169. Anti-competitive agreements

      1. It is recognized as a cartel and horizontal agreements between market entities are prohibited if such agreements result or may lead to:

      1) the establishment or maintenance of prices (tariffs), discounts, extra charges (extra payments) and (or) markups;

      2) increase, decrease or maintain prices at the auctions, distort the results of trades, auctions and contests, including by dividing by lots;

      3) the division of the commodity market on a territorial basis, the volume of sale or purchase of goods, the range of goods sold or the composition of sellers or customers (clients);

      4) the reduction or termination of the goods production;

      5) the refusal to conclude contracts with certain sellers or customers (clients).

      The provisions of sub-paragraph 2) of the first part of this paragraph apply, including, but not limited to agreements between market entities belonging to the same group of persons.

      2. The vertical agreements between market entities shall be prohibited if:

      1) such agreements result or may lead to the establishment of the resale price of the goods, unless the seller establishes for the customer (client) the maximum resale price of the goods;

      2) such an agreement provides for the obligation of the customer (client) not to sell the goods of a market entity that is a competitor of the seller. This prohibition does not apply to agreements on the organization by the customer of the sale of goods under a trademark or other means of individualization of the customer or producer;

      3) such an agreement provides for the seller’s obligation not to sell goods to a market entity that is a competitor of the customer (client).

      3. It is prohibited and recognized as invalid in full or in part in the manner prescribed by the legislation of the Republic of Kazakhstan, agreements reached in any form between market entities that lead or may lead to restriction of competition, including concerning:

      1) the establishment or maintenance of discriminatory conditions to equivalent contracts with other market entities, including the establishment of agreed terms for the purchase and (or) sale of goods;

      2) economically, technologically and otherwise unreasonable establishment by market entities of different prices (tariffs) for the same product;

      3) unreasonable restriction or termination of the sale of goods;

      4) the conclusion of contracts subject to the acceptance by counterparties of additional obligations which, by their content or according to traditional business practice, do not concern the subject of these contracts (unreasonable requirements for the transfer of funds and other property, property or non-property rights);

      5) the restrictions on access to the commodity market or elimination from it of other market entities as sellers (suppliers) of certain goods or their customers.

      The prohibitions established by the first part of this paragraph do not apply to vertical agreements if the share of the market entity (s) in one of the considered commodity markets does not exceed twenty percent, with the exception of vertical agreements when organizing and conducting procurement of goods and trades or -public-private partnership agreement, including concession agreements, integrated entrepreneurial license (franchise).

      4. The anti-competitive agreements shall be concluded (achieved) in written and (or) oral form.

      5. The coordination of actions of market entities by a third party who is not in the same group of persons with one of these market entities and who does not operate in the commodity market (s) in which the actions of market entities are coordinated, is recognized as coordination of economic activity. The coordination of economic activities of market entities that may lead, resulting in or leading to the consequences listed in paragraphs 1-3 of this Article, is prohibited.

      6. The prohibitions on anticompetitive agreements do not apply to agreements between market entities that belong to one group of persons, if one of these market entities has control over another market entity, as well as if such market entities are under the control of one person.

      The control is the ability of an individual or legal entity, directly or indirectly (through a legal entity or through several legal entities) to determine decisions made by another legal entity, through one or several of the following actions:

      1) the disposal of more than fifty percent of voting shares (stakes in the authorized capital, units) of the legal entity;

      2) the exercise of the functions of the executive body of the legal entity;

      3) obtaining the right to determine the conditions for conducting entrepreneurial activities of market entities or to give these market entities mandatory instructions in accordance with a public-private partnership agreement, a comprehensive business license (franchising), a license agreement or other agreement between the copyright holder (a person authorized by the copyright holder) and market participants on the organization of the sale of goods under a trademark or other means of individualization of the copyright holder.

      7. The requirements of this Article do not apply to agreements on the exercise of exclusive rights to the results of intellectual activity and equated to them means of individualization of the legal entity, means of individualization of goods, provided that such agreements have not led or cannot lead to restriction or elimination of competition.

      8. The agreements provided for by this Article, with the exception of those specified in paragraph 1 of this Article, shall be deemed admissible if they do not impose restrictions on the market entities that are not necessary to achieve the objectives of these agreements and do not create the opportunity to eliminate competition in the relevant commodity market, and if market entities prove that such agreements have or may result in:

      1) the assistance in improving the production (sale) of goods or stimulating technical (economic) progress or increasing the competitiveness of goods produced by the parties in the world commodity market;

      2) consumers receiving a proportionate part of the benefits (profits) that are acquired by the relevant persons from commitment of such actions.

      Footnote. Article 169 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated December 28, 2016 № 34-VI(shall be enforced from January 1, 2017); dated May 24, 2018 № 156-VI(shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); № 268-VI dated October 28, 2019 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 169-1. The requirements for the protection of competition in the organization and conduct of procurement of goods and trades

      1. The organizers of the procurement of goods, procurement operators and trade operators are prohibited from coordinating the activities of procurement suppliers and participants in trades, if this action leads or may lead to the prevention, restriction or elimination of competition.

      2. The organizers of the procurement of goods shall be understood as:

      1) state bodies, state institutions, except for the National Bank of the Republic of Kazakhstan, its departments and the authorized body on regulation, control and supervision of the financial market and financial organizations;

      2) state-owned enterprises, legal entities, fifty and more percent of voting shares (stakes in the authorized capital) owned by the state, and legal entities affiliated with them, national managing holdings, national holdings, national companies and organizations, fifty or more percent of shares (stakes in the authorized capital) which are directly or indirectly owned by the national managing holding, national holding, national company, with the exception of organizations owned by the National Bank of the Republic of Kazakhstan, and legal entities, fifty or more percent of voting shares (stakes in the authorized capital) owned by the National Bank of the Republic of Kazakhstan or are in his confidential management;

      3) subsoil users, mining at large mineral deposits and purchasing goods in the manner established by the legislation of the Republic of Kazakhstan on Subsoil and Subsoil Use;

      4) subjects of natural monopolies to whom the tariff has been approved using the cost method of tariff regulation and who purchase goods in accordance with the procedure established by the legislation of the Republic of Kazakhstan on natural monopolies, with the exception of subjects of low-capacity natural monopolies.

      3. The procurement and trade operators shall be understood as persons who carry out organizational and technical support for purchases and trades by directly conducting them using trade or information systems, commodity exchanges and other trading platforms, with the exception of individuals who carry out organizational and technical support for purchases and tenders using trade or information systems, commodity exchanges and other trading platforms for the implementation of own property and (or) the acquisition of goods (works, services) for own needs and (or) the needs of market entities, entering with them in the same group.

      The procurement and trade operators specified in the first part of this paragraph include:

      1) the state bodies, state institutions, state enterprises, legal entities, fifty and more percent of voting shares (stakes in the authorized capital) owned by the state, and legal entities affiliated with them, national managing holdings, national holdings, national companies and organizations, fifty and more percent of shares (stakes in the authorized capital) of which are directly or indirectly owned by the national managing holding, national holding, national company;

      2) the commodity exchanges and other trading platforms and systems where contracts for the sale of goods between market entities, between state bodies or public institutions and market entities are concluded.

      4. Organizers of procurement of goods, with the exception of procurement carried out in electronic form, and subsoil users specified in subparagraph 3) of paragraph 2 of this article, providing information on procurement made to the authorized government bodies and (or) authorized organizations in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan, provide the antimonopoly authority upon request:

      1) the annual procurement plan, except when it is posted on the appropriate Internet resource;

      2) information about the procurement carried out in the form approved by the antimonopoly authority.

      5. Authorized state bodies and (or) authorized organizations receiving procurement information from subsoil users specified in subparagraph 3) of paragraph 2 of this article are obliged, at the request of the antimonopoly authority, to provide permanent access to the information system for electronic procurement of goods or, in the absence of it, information about the procurement carried out at the request of the antimonopoly authority and in the form approved by it.

      6. Procurement and bidding operators, with the exception of procurements and bidding conducted electronically, provide the antimonopoly authority upon request with information about the bidding conducted.

      7. The operators of procurement and trades conducted in electronic form, at the request of the anti-monopoly body, shall provide constant access to:

      1) to trade or information systems, commodity exchanges and other trading platforms for electronic procurement of goods or trades, allowing real-time monitoring of the procurement of goods and trades;

      2) to documentation and other information relating to the procurement and trades process.

      Footnote. Chapter 15 is supplemented by the article 169-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated May 24, 2018 № 156-VI (shall be enforced upon the expiry of ten calendar days after its official publication); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.06.2020 № 352-VI (shall be enforced upon epiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication); dated 19.06.2024 № 97-VIII (shall be enforced from 01.07.2024).

Article 170. Anti-competitive concerted actions of market entities

      1. The concerted actions of market entities engaged in the production, sale of goods aimed at restricting competition, shall be prohibited including those concerning:

      1) the establishment and (or) maintenance of prices or other conditions for the purchase or sale of good;

      2) the unreasonable restrictions on the production or sale of goods;

      3) the unreasonable refusal to conclude contracts with certain sellers (suppliers) or customers;

      4) the application of discriminatory conditions to equivalent contracts with other entities.

      2. The actions of market entities indicated in paragraph 1 of this Article may be deemed to be agreed if they satisfy in aggregate the following conditions:

      1) these actions limit competition;

      2) the result of such actions corresponds to the interests of each of the market entities;

      3) the actions of market entities shall be known in advance to each of them in connection with the public announcement of one of them or the public publication of information by one of them about the commission of such actions;

      4) the actions of each of the specified market entities are caused by the actions of other market entities participating in concerted actions;

      5) the actions of market entities shall not be the result of circumstances that equally affect these market entities (amendments in tax and other legislation of the Republic of Kazakhstan, the dynamics of consumption, tariffs for services of natural monopolies entities, prices for raw materials and goods used in the production and sale of goods);

      6) the total share of market entities in the relevant commodity market is thirty-five or more percent. In this case, the minimum value of the share of one market entity in the relevant commodity market should be five or more percent.

      3. The actions of the market entities indicated in paragraph 1 of this Article shall be recognized as agreed regardless of the existence of a written agreement.

      4. The concerted actions are allowed if they are committed by market entities that belong to the same group of persons and are aimed at:

      1) improving the production (sale) of goods by introducing advanced technologies, standardization, quality control systems, environmental protection, providing consumers with a proportionate part of the benefits;

      2) the development of small and medium enterprises;

      3) development and application of standardization documents.

      Footnote. Article 170 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated December 28, 2016 № 34-VI(shall be enforced from January 1, 2017); № 184-VI dated 05.10.2018 (shall be enforced upon expiry of six months after its first official publication); № 268-VI dated October 28, 2019 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 171. Preliminary consideration of the draft of an agreement of market entities

      1. The market entities with an intention to reach an agreement that shall be deemed admissible in accordance with Article 169 of this Code are entitled to apply to the anti-monopoly body with a statement to verify that the draft of the agreement complies with the requirements of Article 169 of this Code with the necessary documents attached in electronic form.

      2. The anti-monopoly body shall decide on the compliance or non-compliance of the draft of the agreement of market entities with the requirements of Article 169 of this Code within thirty calendar days from the date of receipt of the application indicated in paragraph 1 of this Article.

      Footnote. Article 171 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated May 24, 2018 № 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 172. Dominant or monopolistic position

      1. The dominant or monopolistic position is the position of a market entity or several market entities in the relevant commodity market, giving the market entity or several market entities the ability to control the relevant commodity market, including having a significant impact on the general conditions of goods circulation.

      2. The dominant position of a market participant shall be determined pursuant to the Methodology for Analysis of Competition in a Commodity Market, approved by the anti-monopoly authority.

      3. The position of a market entity whose share in the relevant commodity market is thirty-five percent or more is recognized as dominant if the following circumstances are established in relation to such market entity:

      1) the ability of a market entity to unilaterally determine the level of the price of goods and have a decisive influence on the general conditions for the sale of goods on the commodity market;

      2) the presence of economic, technological, administrative or other restrictions on access to the commodity market;

      3) the duration of the existence of the possibility of a market entity to have a decisive influence on the general conditions of goods circulation in the commodity market.

      In the event that a market entity holds a share of fifty percent or more, the position of the market entity is recognized as dominant without taking into account the circumstances listed in sub-paragraphs 1), 2) and 3) of the first part of this paragraph.

      4. The position of each of several market entities is recognized as dominant if the total share of no more than three market entities that own the largest shares in the relevant commodity market is fifty or more percent or the total share of no more than four market entities that own the largest shares in the relevant commodity market is seventy or more percent if the following circumstances are established in relation to such market entity:

      1) for a long period (for at least one year or, if such a period is less than one year, during the life of the relevant commodity market), the relative sizes of the shares of market entities are unchanged or subject to minor changes;

      2) the goods sold or acquired by market entities shall not be replaced by another goods for consumption (including consumption for production purposes);

      3) information on the price and (or) on the conditions for the sale of this goods in the relevant commodity market is available to an indefinite circle of persons.

      5. The dominant position of financial organizations shall be recognized if:

      1) the cumulative share of no more than two financial organizations that own the largest shares in the relevant financial services market is fifty percent or more;

      2) the aggregate share of no more than three financial organizations that own the largest shares in the relevant financial services market is seventy or more percent.

      6. The dominant in accordance with paragraphs 4 and 5 of this Article shall not be recognized as the position of the market entity, whose share in the relevant commodity market, including the financial services market, does not exceed fifteen percent.

      7. The position of natural monopoly entities, state monopoly entities, special right entities, as well as market entities with one hundred percent dominance on the relevant product market (entities with a monopoly position).

      8. The market entity shall be entitled to submit to the anti-monopoly body evidence that the position of this market entity in the commodity market shall not be recognized as dominant.

      The anti-monopoly body within fifteen working days from the date of receipt reviews the evidence submitted and makes the appropriate decision, which is sent to the market entity.

      Footnote. Article 172 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated December 28, 2016№ 34-VI (shall be enforced from January 1, 2017); № 101-VII of 03.01.2022 (see Article 2 for the enactment procedure).

Article 172-1. Conglomerate

      1. For the purposes of this Code, a conglomerate is understood as a market entity (group of persons) occupying a dominant or monopoly position in the relevant and related product markets, with the exception of bank holding companies, banks and their subsidiaries, as well as a single purchaser of electrical energy and settlement center of the balancing market.

      An adjacent product market is a product market in which the sale of a product is impossible without the use of another product sold on the corresponding product market.

      2. The antimonopoly authority maintains a state register of conglomerates.

      3. The rules for analyzing and monitoring the activities of conglomerates are approved by the antimonopoly authority.

      Footnote. Chapter 15 is supplemented by Article 172-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 173. Formation and maintenance of the state register of market entities holding a dominant or monopolistic position in regulated markets

      Footnote. Article 173 was valid until 01.01.2017 in accordance with the Code of the Republic of Kazakhstan dated 29.10.2015 № 375-V.

Article 174. Abuse of dominant or monopolistic position

      It is prohibited to act (inact) to market entities that occupy a dominant or monopolistic position, which led or lead to restriction of access to the relevant commodity market, prevent, restrict and eliminate competition and (or) impair the legal rights of a market entity or an indefinite number of consumers, including:

      1) the establishment, maintenance of monopoly high (low) or monopsony low prices;

      2) the application of different prices or different conditions to equivalent agreements with market entities or consumers without objectively justified reasons, except for cases when the use of different prices is due to different costs of production, sale and delivery of goods, non-discriminatory use of a discount system that takes into account sales volumes, terms of payment, terms of the contract;

      3) the establishment of restrictions on the resale of goods purchased from him on a territorial basis, a circle of customers, conditions of purchase, as well as quantity, price;

      4) condition or impose the conclusion of an agreement by the market entity or the consumer of additional obligations that, by their content or according to traditional business practice, do not relate to the subject of these agreements;

      5) unreasonable refusal to conclude a contract or to sell goods with individual customers if at the time of the appeal the possibility of production or sale of the relevant goods or evasion, expressed in failure to respond to the proposal to conclude such a contract in a period exceeding thirty calendar days.

      In this case, a refusal or evasion is considered justified if at the time of the consumer's request there is no required volume of goods produced or sold, including in connection with the conclusion of contracts for the sale of the relevant goods;

      6) the conditionality of the supply of goods by the acceptance of restrictions on the purchase of goods produced or sold by competitors;

      7) unreasonable reduction in production and (or) supply or termination of production and (or) supply of goods for which there is a demand or orders from consumers, market entities in the presence of the possibility of production or supply;

      8) withdrawal of goods from circulation, if the result of such withdrawal was an increase in the price of the goods;

      9) the imposition of a counterparty economically or technologically unreasonable terms of the contract, not related to the subject of the contract;

      10) the creation of barriers to access to the commodity market or exit from the commodity market to other market entities;

      11) economically, technologically or otherwise unreasonable establishment of different prices (tariffs) for the same product, the creation of discriminatory conditions;

      12) failure to provide equal access to key capacity.

      Footnote. Article 174 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated December 28, 2016 № 34-VI(shall be enforced from January 1, 2017); dated May 24, 2018№ 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); № 101-VII of 03.01.2022 (shall come into force sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 175. Monopoly high and monopoly low price of goods

      1. A monopolistically high price is a price set by a market entity holding a dominant or monopolistic position, if this price exceeds the sum of the costs and profits necessary to produce and sell such goods and the price that was formed under competitive conditions in the relevant or comparable product market, including the price set by:

      1) by increasing the previously set of goods, if the following conditions are met in aggregate:

      the costs necessary for the production and sale of goods have remained unchanged or their change is disproportionate to the change in the price of the goods;

      the membership of sellers or buyers of goods has remained unchanged or the change in the membership of sellers or buyers of goods is insignificant;

      the conditions for the circulation of goods on the commodity market, including those due to state regulation measures, including taxation, customs and tariff, tariff and non-tariff regulation, remained unchanged or their change is disproportionate to the change in the price of the goods;

      2) by not reducing the previously set price of goods, if the following conditions are met in aggregate:

      the costs necessary for the production and sale of goods have decreased significantly;

      the membership of sellers or buyers of goods determines the possibility of changing the price of the goods in the direction of decrease;

      the conditions for the circulation of goods on the commodity market, including those due to state regulation measures of, including taxation, customs and tariff, tariff and non-tariff regulation, provide the possibility of changing the price of goods in the direction of decrease.

      2. The commodity market shall be the sphere of circulation of goods (including foreign-made goods) that cannot be replaced by other goods, or interchangeable goods, within the boundaries of which (including geographical), based on economic, technical or other possibilities or expediency, the acquirer can purchase goods and outside of which there is no such possibility or expediency.

      3. The comparable commodity market means another commodity market comparable in terms of the volume of goods sold, the composition of customers or sellers (suppliers) of goods, determined based on the purposes of purchasing or selling goods, and the conditions for access to the commodity market.

      If it is impossible to compare the price in the same commodity market, the comparison is made with the price of the commodity in the comparable commodity market, including outside the Republic of Kazakhstan.

      If it is impossible to determine the price prevailing in a competitive situation on a comparable commodity market, or a comparable commodity market, including outside the Republic of Kazakhstan, an analysis of costs and profits of the market entity shall be carried out and the reasonable price of the goods shall be determined.

      4. The price of goods established by the market entity in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan shall not be recognized as monopoly high.

      4-1. The price of exchange goods formed during duly conducted trading on commodity exchanges and electronic trading platforms shall not be recognized as monopoly high (low) in the manner determined by competition authority, if such a price shall not be established by the result of monopolistic activities limited by this Code.

      The price of exchange goods shall not be recognized as monopoly high in the manner determined by the competition authority, if it shall not exceed the price prevailing during the period under review during the duly conducted trading on commodity exchanges and electronic trading platforms.

      The fact of establishing the monopoly high (low) price shall be revealed by investigating violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan for protection of competition.

      5. The monopoly low price of the goods is the price established by the market entity that occupies a dominant or monopolistic position if:

      1) this price is lower than the price that on the same commodity market is established by a market entity that is not in the same group of persons with a dominant market entity;

      2) this price is lower than the sum of actual costs for the production and sale of such goods.

      6. The price of goods shall not be recognized as a monopoly low if it does not meet at least one of the criteria specified in paragraph 5 of this Article. The price of goods established by the market entity in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan shall not be recognized as monopoly low.

      7. In determining the monopoly high price of the goods in accordance with Paragraph 1 of this Article, exchange and over-the-counter price indicators established in the world and Kazakhstan markets of similar goods shall be taken into account.

      Footnote. Article 175 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated May 24, 2018 № 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); № 241-VI dated 02.04.2019 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 268-VI dated October 28, 2019 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 29.06.2020 № 352-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); № 101-VII of 03.01.2022 (shall be enforced sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 176. Monopsony position and monopsony low price

      1. The monopsony position is the position of a market entity that occupies a dominant or monopoly position as a customer, whose share in the relevant commodity market is seventy or more percent.

      2. The monopsony low price is the price of goods at which the goods are acquired by a market entity which has a monopsony position if:

      1) this price allows the market entity, which has a monopsony position, to receive additional income by reducing the costs of production and (or) sales at the expense of market entities that sell goods to it;

      2) this price is lower than the amount required for the market entity that sells the goods, the costs of production and selling such goods and profits.

      3. The price of goods shall not be recognized as a monopsony low if it does not meet at least one of the criteria specified in paragraph 5 of this Article.

Article 176-1. Ensuring equal access to key capacity

      1. Key capacity is a commodity, infrastructure facility of a market entity holding a dominant or monopolistic position (hereinafter, the holder of key capacity), without access thereto other market entities cannot produce and (or) sell the commodity in the relevant or adjacent commodity market.

      2. A product, infrastructure facility of a market participant shall be recognised as key capacity when the following conditions are met:

      1) duplication of commodities, infrastructure facility is not possible or not economically feasible due to technological features;

      2) the holder of the key capacity has the right to own, use and dispose of the relevant commodity, infrastructure facility

      3) the ability of the key capacity holder to provide access to the relevant commodity, infrastructure facility;

      4) an unjustified denial of access to the relevant commodity or infrastructure facility by a key capacity holder will have a negative impact on competition;

      5) access to the relevant volume of goods, the infrastructure facility of the holder of the key capacity is not provided by means of exchange trading.

      3. Holders of key capacity must provide equal access to key capacity to other market participants in a manner consistent with the rules for equal access to key capacity approved by the anti-monopoly authority, except in cases where a different procedure for access to relevant key capacity is regulated by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      If the key capacity is raw material, the holders of the relevant key capacity must grant equal access thereto only to producers of commodities that use the said raw material.

      Where the key capacity is a software product, access to it shall be provided in the manner prescribed by the laws of the Republic of Kazakhstan in the field of intellectual property.

      4. Equal access to key capacity shall be granted under market conditions.

      5. The requirements referred to in paragraph 3 hereof shall not apply to holders of key capacity in the amount used for their own needs and (or) by consumers belonging to the same group of persons without the purpose of further resale.

      The first part of this paragraph shall not apply to quasi-public sector entities.

      Footnote. Chapter 15 as supplemented by Article 176-1 in pursuance of Law of the RK № 101-VII of 03.01.2022 (shall enter into force sixty calendar days after the date of its first official publication).

Chapter 16. UNFAIR COMPETITION

Article 177. Concept of unfair competition

      1. Unfair competition shall mean any actions of a market entity (group of persons) or several market entities (group of persons) aimed at obtaining advantages in business activities, that contradict the legislation of the Republic of Kazakhstan, customs of business turnover, requirements of good faith, reasonableness and fairness and have caused or may cause damage to other market entities - competitors or have caused or may cause damage to their business reputation.

      2. Unfair competition shall include, but not be limited to, the following acts:

      1) undue use of means of individualization of goods, works, services, as well as objects of copyright;

      2) undue use of goods from another producer;

      3) copying of the product appearance;

      4) discreditation of the market entity;

      5) deliberately false, unfair and inaccurate advertising;

      6) sale (purchase) of goods with a compulsory assortment;

      7) call for a boycott of a seller (supplier) of competitor;

      8) call for a discrimination of the customer (supplier);

      9) call of the market entity to break the contract with a competitor;

      10) bribing an employee of the seller (supplier);

      11) bribing an employee of the customer;

      12) undue use of information constituting a commercial secret;

      13) the sale of goods with the provision of unreliable information to the consumer regarding the nature, method and place of production, consumer properties, quality and quantity of the goods and (or) its producers;

      14) incorrect comparison by the market entity of goods produced and (or) sold by them with goods produced and (or) sold by other market entities;

      15) creating barriers to changing the vendor (supplier) of goods.

      Footnote. Article 177 as amended by Law of the RK № 101-VII of 03.01.2022 (shall become effective upon expiration of sixty calendar days after its first official publication).

Article 178. Undue use of means of individualization of goods, works, services, as well as objects of copyright

      The undue use of means of individualization of goods, works, services, as well as objects of copyright is the undue use of another's trademark, service mark, company name, name of origin or similar designations for similar goods or use without the permission of the copyright holder or authorized person names of literary, artistic works, periodicals, or using them on packaging in a form which may mislead the consumer in relation to the nature, method and place of production, consumer properties, quality and quantity of the goods or in relation to its producers.

      Footnote. Article 178 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated June 20, 2018 № 161-VI(shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 179. Undue use of goods from another producer

      The undue use of goods of another producer is the introduction into economic circulation under its own designation of goods of another producer by changing or removing the producer's designations without the permission of the copyright holder or an authorized person.

Article 180. Copying of the product appearance

      1. The copying of the product appearance is the reproduction of the product appearance of another market entity and its introduction into economic circulation, which may mislead the consumer in relation to the producer of the goods.

      2. It is not undue to copy the product appearance or its parts, if such copying is solely due to their functional use.

Article 181. Discreditation of the market entity

      The discreditation of a market entity is the dissemination in any form of deliberately false, inaccurate information related to the market entity activities.

Article 182. Deliberately false, unfair and inaccurate advertising

      The features of unfair, inaccurate and deliberately false advertising shall be established in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan.

Article 183. Sale (purchase) of goods with a compulsory assortment

      The sale (purchase) of the goods with a compulsory assortment is any actions of the seller (supplier) or customer to establish additional requirements or conditions for the sale (purchase) of the goods that undermine the rights of the seller (supplier), consumer and who, according to their content or traditional business practices, do not relate to the subject of the transaction.

Article 184. Call for a boycott of a seller (supplier) of competitor;

      The call for a boycott of the seller (supplier) of the competitor or his goods is organized by a competitor directly or through an intermediary aimed at refusing customers to establish contractual relations with the seller (supplier) of a competitor or purchasing his goods.

Article 185. Call for a discrimination of the customer (supplier)

      The call for discrimination of the customer (supplier) is the actions of the competitor of the customer (supplier) directly or through an intermediary, aimed at forcing the supplier (customer) to refuse to conclude a contract or apply discriminatory conditions to other customers(suppliers) under equivalent contracts.

Article 186. Call for termination of the contract with a competitor

      The call to terminate the contract with a competitor is the actions of a market entity aimed at non-fulfillment or improper fulfillment of contractual obligations of another market entity - a party to the contract with a competitor, by providing or offering directly or through an intermediary material remuneration, other advantages or unreasonable resistance to the market entity in its implementation of its activities.

Article 187. Bribing an employee seller (supplier)

      The bribing an employee of a seller (supplier) is provision of the customer’s competitor, directly or through an intermediary, with property or non-property benefits for improper performance or non-performance by employee of the seller (supplier), which results or may result in getting by the customer’s competitor of certain advantages over the customer and (or) losses of the customer.

Article 188. Bribing an employee of the customer

      The bribing an employee of the customer is providing the seller’s (supplier) competitor, directly or through an intermediary, with property or non-property benefits for improper performance or non-performance by employee of the customer, which results or may result in getting by the seller’s competitor of certain advantages over the seller (supplier) and (or) the seller (supplier) losses.

Article 189. Undue use of information constituting a commercial secret

      The undue use of information constituting a trade secret is the use of information constituting a trade secret in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan without permission of the copyright holder.

Article 190. Sale of goods with the provision of unreliable information to the consumer regarding the nature, method and place of production, consumer properties, quality and quantity of the goods and (or) its producers

      The sale of goods with the provision of inaccurate information is the provision to the consumer in any form of inaccurate information regarding the nature, method and place of production, consumer properties, quality and quantity of goods and (or) its producers.

Article 191. Inappropriate comparison by the market entity of goods produced and (or) sold by them with goods produced and (or) sold by other market entities

      The inappropriate comparison by the market entity of the goods produced and (or) sold by him with goods produced and (or) sold by other market entities are public statements, applications, affirmations in which any goods are compared with goods (are considered to be the goods) of other market entities, including the use of a superlative degree, in the absence of documentary evidence of the declared superiority of their goods over a competitor’s goods (attributing its goods to a competitor's goods).

Article 191-1. Creating barriers to changing the seller (supplier) of goods

      The creation of barriers to changing the seller (supplier) of goods is the presentation of requirements to the consumer upon termination of the contract that were not previously provided for or exceed the requirements when concluding the contract.

      Footnote. Chapter 16 as supplemented by Article 191-1 in pursuance of Law of the RK № 101-VII of 03.01.2022 ( shall be enacted upon expiry of sixty calendar days after its first official publication); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Chapter 17. PARTICIPATION OF THE STATE IN ENTREPRENEURSHIP ACTIVITY

Article 192. Grounds for state participation in entrepreneurial activities

      1. The state participates in entrepreneurial activity in the following cases:

      1) there is no other possibility of ensuring national security, the defence capability of the state or protecting the interests of society;

      2) using and maintaining strategic facilities that are in state ownership;

      3) carrying out activities in the areas classified as state monopoly;

      4) absence or low level of development of competition in the relevant product market;

      5) carrying out activities by previously established state enterprises, legal entities, more than fifty percent of the shares (stakes in the authorized capital) of which belong to the state, and persons affiliated with them.

      The list of activities carried out by state enterprises, legal entities, more than fifty percent of the shares (stakes in the authorized capital) of which belong to the state, and persons affiliated with them shall be approved by the Government of the Republic of Kazakhstan.

      2. The state participation in entrepreneurial activities shall be carried out by:

      1) the creation of state enterprises (state entrepreneurship);

      2) the direct or indirect participation in the authorized capital of legal entities.

      3. The legal entities, more than fifty percent of whose shares (stakes in the authorized capital) owned by the state, and affiliated persons do not have the right to create subsidiaries that carry out activities already represented on the commodity market by private business entities and legal entities, more than fifty percent of whose shares (stakes in the authorized capital) owned by the state and persons affiliated with them, with the exception of cases provided for in sub-paragraphs 1) and 2) of the first part of paragraph 1 of this Article.

      4. Establishment of state enterprises, legal entities, with more than fifty percent of shares (stakes in the charter capital) owned by the State, and their affiliated entities, that will operate in the territory of the Republic of Kazakhstan, shall be carried out with the permission of the anti-monopoly authority.

      The establishment of legal entities with over fifty per cent of shares (participating interests in the charter capital) owned by the State and their affiliates, classified as small business entities under the criteria established by this Code, as well as State participation therein, shall be prohibited.

      The consent of the anti-monopoly authority shall be required when expanding and/or changing the activities performed by state enterprises, legal entities, with more than fifty percent of shares (participation shares in the authorised capital) owned by the state, and affiliated entities that will perform their activities in the territory of the Republic of Kazakhstan.

      4-1. Draft legal acts contemplating the establishment, expansion and/or modification of the activities of state-owned enterprises, legal entities with more than fifty per cent of shares (participating interests in the charter capital) owned by the state, and entities affiliated therewith, shall be subject to mandatory approval by the anti-monopoly authority.

      5. The creation of legal entities, more than twenty five percent of shares (stakes in the authorized capital) owned by the state, and persons affiliated with them, who will operate in the Republic of Kazakhstan, is carried out with the subsequent sale of shares (stakes in the authorized capital) of the state taking into account the payback period of the project.

      6. In the case provided for by paragraph 4 of this Article, the body that makes the decision to establish a state enterprise, a legal entity, more than fifty percent of whose shares (stakes in the authorized capital) owned by the state, and persons affiliated with them who will operate on of the territory of the Republic of Kazakhstan, submits to the anti-monopoly body a petition for such a creation with the provision of substantiating materials in the form established by the anti-monopoly body.

      Within sixty calendar days from the moment of receipt of the petition, the anti-monopoly body shall:

      1) examine the commodity markets in which it is planned to create a state enterprise, a legal entity, more than fifty percent of whose shares (shares in the authorized capital) belong to the state, and an affiliated person who will operate in the Republic of Kazakhstan;

      2) prepare an opinion on the level of competition development in these commodity markets, including the duration of the presence of the state enterprise, legal entity, more than fifty percent of whose shares (stakes in the authorized capital) belong to the state, and the person affiliated with it in this commodity market;

      3) to send to the body that submitted the petition, a reasoned decision.

      7. The anti-monopoly body refuses to issue consent for the creation of a state enterprise, a legal entity, more than fifty percent of whose shares (stakes in the authorized capital) belong to the state, and an affiliated person who will operate in the Republic of Kazakhstan, if such establishment leads to restriction of competition.

      8. Creation, expansion and (or) change of activities of state-owned enterprises, legal entities, with more than fifty percent of shares (stakes in the charter capital) owned by the state, and their affiliated entities, operating in Kazakhstan without the consent of the antimonopoly body, shall be prohibited and shall entail liability as established by the laws of the Republic of Kazakhstan.

      In the events specified in part one of this paragraph, the competition authority shall issue an order to rectify the infringement and its consequences.

      9. The requirements of parts one and two of paragraph 4, paragraphs 5, 6, 7 and 8 of this Article shall apply only to the cases provided for in subparagraphs 4) and 5) of part one of paragraph 1 of this Article.

      Footnote. Article 192 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated December 28, 2016 № 34-VI(shall be enforced from January 1, 2017); dated May 24, 2018№ 156-VI(shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 29.06.2020 № 352-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); № 101-VII of 03.01.2022 (shall come into force sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 193. State monopoly and special right

      1. A state monopoly shall be the exclusive right of the state to produce, sell and (or) purchase any product on a competitive market, enacted in the order prescribed by this Code.

      A special right shall refer to the exclusive or preferential right of a market participant, secured by law, to produce, sell and/or purchase a product in a competitive market.

      2. The state shall be entitled to restrict competition in those spheres of business where the sale of goods in a competitive market may adversely affect the constitutional order, national security, protection of public order, human rights and freedoms and public health by establishing by law the exclusive right of the state to manufacture and/or sell, purchase or use goods or by granting a special right to market participants by law.

      3. The state monopoly entity, excluding the State Corporation "Government for Citizens", the Social Health Insurance Fund and the State Technical Service, may only be a state enterprise established by a decision of the Government of the Republic of Kazakhstan.

      The subject of a special right may be a state enterprise, a joint-stock company, a limited liability partnership, one hundred percent of the shares (participation shares in the authorized capital) of which directly or indirectly belong to the state, determined in accordance with the procedure established by the Government of the Republic of Kazakhstan.

      The requirement mentioned in part two of this paragraph shall not apply to the Unified Operator of Labelling and Traceability of Goods, lottery operator, as well as legal entities, more than fifty per cent of voting shares of which shall be owned directly or indirectly by the state, which have placed shares on the primary securities market, as well as persons affiliated with them.

      4. It is prohibited to grant market entities other exclusive or preferential rights to manufacture, sell and (or) purchase any goods on a competitive market in violation of the requirements of this article.

      5. The anti-monopoly authority shall compile and keep a state register of state monopoly and special right entities.

      6. State monopoly, special right entities shall be prohibited to:

      1) produce goods that do not fall within the scope of a state monopoly, a special right, excluding activities associated technologically with the production of goods;

      2) hold shares (participatory interests in the authorised capital) and otherwise participate in the activities of other legal entities;

      3) assign rights associated with a state monopoly, a special right;

      4) set prices for goods produced or sold that differ from the prices set by the public authority administering the relevant branch (area) of government, under the procedure laid down by the anti-monopoly authority.

      The restrictions prescribed in sub-paragraphs 1) and 2) of part one of this paragraph shall not apply to the State Corporation "Government for Citizens", the Social Health Insurance Fund, the State Technical Service and the Single Operator for the Marking and Traceability of Goods.

      In the event of natural disasters, epidemics, epizootics and restrictions preventing further continuation of the core activity, the Government of the Republic of Kazakhstan shall grant the state monopoly, special right entity the power to perform other activities, technologically close to the core one, for the period until the resumption of the core activity.

      7. State monopoly, special right entities shall be public interest entities and shall have obligations in compliance with the accounting and financial reporting legislation of the Republic of Kazakhstan.

      State monopoly, special right entities must maintain separate accounting of revenues, costs and assets involved for each type of activity, including technologically related activities.

      8. State regulation of the activities of state monopoly, special right entities shall be exercised under the laws of the Republic of Kazakhstan.

      9. The list of activities technologically related to the production of goods, works and services shall be approved by the public authority in charge of the respective branch (area) of public administration, in agreement with the anti-monopoly authority.

      10. Control over compliance with the restrictions set out in paragraph 6 hereof by state monopoly entities, special rights shall be exercised by the anti-monopoly authority under this Code.

      11. When a state monopoly, a special right is imposed, the following conditions shall be observed:

      1) market participants must be notified of the decision at least six months prior to its enactment;

      2) market participants who have been producing, selling or using the product within a period of six months after the introduction of the state monopoly, special right, shall be authorised to sell the product, except for transactions exceeding the aforementioned period;

      3) market participants shall be compensated at the expense of budgetary funds for damage caused as a result of the introduction of a state monopoly, special right, under the civil legislation of the Republic of Kazakhstan.

      12. Deprivation of the status of the special right entity shall be effected in case of two or more violations of the requirements hereof within one calendar year by this entity or abuse of its monopoly position on the commodity market under the procedure determined by the Government of the Republic of Kazakhstan.

      13. The anti-monopoly authority shall annually analyse the activities of certain state monopoly or special right entities in compliance with the approved schedule and, no later than January 5 of the year following the reporting year, shall submit proposals to the Government of the Republic of Kazakhstan regarding the transfer of activities classified as state monopoly or special right into the competitive environment.

      No monopolistic position and/or restriction of competition in the relevant product market shall be permitted in the transfer to a competitive environment.

      14. The provisions of this article shall not apply to the activities of the unified accumulative pension fund, subsidiaries of the National Bank of the Republic of Kazakhstan that contribute to the implementation of the functions assigned to them and (or) are part of the financial market infrastructure, the authorized organization for ensuring the functioning of the Semipalatinsk nuclear safety zone, natural monopoly entities.

      Footnote. Article 193 - as reworded by Law of the Republic of Kazakhstan № 101-VII of 03.01.2022 (shall take effect on 01.07.2022); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2022 № 177-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); dated 05.07.2023 № 17-VIII (shall be enforced from January 1, 2024); № 116-VIII of 08.07.2024 (shall be put into effect sixty calendar days after the date of its first official publication).

Chapter 18. COMPETITION PROTECTION

Article 194. Anti-competitive actions (inaction), agreements between state and local executive bodies, organizations endowed with state functions of regulating the activities of market entities

      Footnote. Heading of article 194 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan December 28, 2016 № 34-VI (shall be enforced from January 1, 2017).

      1. Anti-competitive actions (inaction) of state, local executive bodies, organisations assigned by the state with the functions of regulating the activities of market entities, in implementing their state functions or providing state support measures, expressed in actions (inaction), adoption of acts or decisions, that have led or may lead to limitation or elimination of competition, shall be prohibited and deemed void in whole or in part in the manner prescribed by the legislation of the Republic of Kazakhstan, excluding cases envisaged by the laws of Kazakhstan to protect the constitutional order, public order, human rights and freedoms, and the health and morals of the population.

      2. The anti-competitive actions (inaction) of state and local executive bodies, organizations endowed with state functions of regulating the activities of market entities, including:

      1) the introduction of restrictions on the creation of a market entity in any field of activity;

      2) the unreasonable resistance to the activities of the market entity;

      3) the establishment of prohibitions or imposing restrictions on the free movement of goods, other restrictions on the rights of a market entity to sell goods;

      4) the instructions to the market entity about the priority supply of goods for a certain category of customers or the priority purchase of goods from certain sellers (suppliers) or the conclusion of contracts in priority order;

      5) the establishment for consumers of goods restrictions on the choice of market entities that provide such goods;

      6) the actions aimed at raising, reducing or maintaining prices;

      7) the actions aimed at dividing the commodity market according to the territorial principle, the volume of sales or purchases of goods, the range of goods sold or the composition of sellers (suppliers) or customers;

      8) the restriction of access to the commodity market, exit from the commodity market or elimination of market entities from it;

      9) the provision to the certain market entities of benefits or other advantages that put them in a privileged position relative to competitors, or the creation of adverse or discriminatory conditions of activity compared to competitors;

      10) the direct or indirect coercion of market entities to the priority conclusion of contracts, to the priority delivery of goods to a certain circle of consumers, or the priority purchase of goods from certain sellers (suppliers);

      11) failure to provide market actors with equal access to public support measures for private enterprise.

      3. The agreements between state, local executive bodies, local self-government bodies, organizations with state regulation functions of market entities, or between them and market entities are prohibited if such agreements lead or may lead to restriction or elimination of competition, except as provided for the laws of the Republic of Kazakhstan in order to protect the constitutional order, protect public order, human rights and freedoms, health and morals as well as international contracts ratified by the Republic of Kazakhstan.

      3-1. The following shall be prohibited in the provision of public support measures for private enterprise:

      1) limiting access to state support measures for new market actors;

      2) imposing additional obligations on private enterprises that are not inherently related to the subject of state support;

      3) levying fees and other charges not stipulated by the legislation of the Republic of Kazakhstan;

      4) coordination of the activities of recipients of state support measures, if this action would or could lead to the prevention, restriction or elimination of competition.

      3-2. The implementation of new measures of state support for private enterprise, the draft regulatory legal act determining the procedure for the provision of state support measures for private enterprise shall be subject to approval by the anti-monopoly authority, subject to the requirements of paragraph 3-1 hereof.

      When the anti-monopoly authority approves the introduction of new measures of state support for private enterprise, a draft regulatory legal act defining the procedure for the provision of state support measures for private enterprise shall consider the following::

      1) level of product market concentration;

      2) existence of economic, technological, administrative barriers to market entry;

      3) share of participation of small, medium-sized enterprises;

      4) dynamics of the emergence of new market actors;

      5) balancing the commodity market, meeting domestic demand;

      6) level of state participation in the relevant product market;

      7) achievement of the goals, target indicators, objectives and indicators for the development of competition in the goods market, as approved by the documents of the state planning system;

      8) other documented circumstances that determine the priority of public support measures for private enterprise, given the state of competition in the commodity market.

      3-3. The provisions of paragraphs 1, 2, 3-1 and 3-2 hereof shall not apply to the implementation of a set of anti-crisis measures to support the economy, stimulate business activity and employment, initiated by the instruction of the President of the Republic of Kazakhstan.

      4. The draft conclusion on the investigation results of violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of protection of competition in relation to the National Bank of the Republic of Kazakhstan shall be submitted or sent by letter notifying the object of investigation no later than thirty calendar days before the end of the investigation.

      5. In case of disagreement with the arguments set forth in the draft conclusion on the investigation results of violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection and the appeal of the National Bank of the Republic of Kazakhstan at least twenty calendar days before the completion of the investigation, the official (s) of the anti-monopoly body submit for consideration to the conciliation commission a draft conclusion on the investigation results of violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of protection competition, which includes representatives of the National Bank of the Republic of Kazakhstan and the anti-monopoly body.

      6. The conciliation commission shall consider the draft conclusion submitted within a period of not more than five calendar days from the date of submission on the subject of its completeness and quality of the evidence contained therein of the facts of violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection with the invitation to the meeting of persons participating in the investigation.

      7. Based on the results of consideration of the draft conclusion, the Conciliation Commission makes comments and recommendations on the presence (absence) of comments.

      If the comments to the draft conclusion are accepted by the anti-monopoly body, it is finalized and no later than five calendar days shall be submitted again to the Conciliation Commission for consideration.

      If the anti-monopoly body does not accept comments on the draft conclusion, the reasons for the disagreement to the Conciliation Commission shall be presented.

      8. The procedure for the action of the Conciliation Commission and its composition shall be determined by the anti-monopoly body in coordination with the National Bank of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 194 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated December 28, 2016№ 34-VI (shall be enforced from January 1, 2017); № 101-VII of 03.01.2022 (shall enter into force sixty calendar days after the date of its first official publication); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 195. Prevention of violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection

      In order to prevent violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection, the anti-monopoly body conducts:

      1) the analysis of the state of competition in commodity markets;

      2) the regulation of economic concentration;

      3) was valid until January 1, 2017 in accordance with the Code of the Republic of Kazakhstan dated October 29, 2015 № 375-V;

      4) monitoring of prices in goods markets.

      Footnote. Article 195 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated May 24, 2018 № 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 29.06.2020 № 352-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 195-1. Anti-monopoly compliance

      1. The anti-monopoly compliance is a system of measures to prevent violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection.

      2. In order to introduce anti-monopoly compliance, the market entity (s) has the right to adopt acts of anti-monopoly compliance:

      1) an external act providing for the policies and rules of fair competition of the market entity (s) in the relevant commodity market;

      2) an internal act providing for methods, means of risk assessment, procedures for organising work by a market entity (entities) to manage the risks of violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of protection of competition, developed in compliance with the methodological recommendations approved by the antimonopoly authority.

      3. Market entity (entities) shall have the right to send to the antimonopoly authority a draft external act of antimonopoly compliance to establish its compliance with the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection, which shall be subject to consideration within a month from the date of receipt of the draft external act of antimonopoly compliance.

      4. The draft external act of antimonopoly compliance considered by the antimonopoly body in case of its compliance with the norms of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection shall be an act of clarifying the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection in relation to a specific market entity (specific market entities) or in relation to a specific situation.

      5. The methodological guidelines for the development and implementation of an internal act of antitrust compliance provide:

      1) the stages of developing and implementing a domestic antitrust compliance act;

      2) the content of the measures to develop and implement an internal act of anti-monopoly compliance;

      3) method(s) for assessing anti-monopoly compliance risks related to the activities of a market participant;

      4) establishing an internal control system for anti-monopoly compliance risks;

      5) method(s) for assessing the efficiency of the operation of the internal act of anti-monopoly compliance;

      6) other provisions for the development and implementation of an internal act of anti-monopoly compliance.

      6. The existence of an effectively functioning internal act of anti-monopoly compliance on the part of a market participant shall be taken into account when examining cases of violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of protection of competition.

      Footnote. The Code is supplemented by Article 195-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 28.12.2016 № 34-VI (shall be enforced from 01.01.2017); as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 268-VI dated 28.10.2019 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); № 101-VII of 03.01.2022 (shall be brought into force upon the expiry of sixty calendar days from the date of its first official publication).

Article 196. Analysis of the state of competition in commodity markets

      1. The analysis of the state of competition in commodity markets shall be carried out in order to determine the level of competition, identify market entities occupying a dominant or monopoly position, develop a set of measures aimed at protection and development of competition, prevention, restriction and suppression of the monopolistic activities, including in the following cases:

      1) regulation of economic concentration;

      2) determination of the share of dominance of a market entity when considering features of anti-competitive agreements and concerted actions, abuse of a dominant or monopoly position;

      3) establishment of the feasibility of the state presence in the business environment.

      2. Analysis of the state of competition on commodity markets shall be conducted pursuant to the methodologies for the analysis of the state of competition approved by the competition authority:

      1) in commodity markets;

      2) in financial services markets - in coordination with the authorised body for the regulation, control and supervision of the financial market and financial organisations and the National Bank of the Republic of Kazakhstan.

      3. The analysis of the state of competition in commodity markets includes the following steps:

      1) the definition of criteria for the interchangeability of goods;

      2) the determination of the boundaries of the commodity market;

      3) the determination of the time interval for research of the commodity market;

      4) the determination of the composition of market entities operating in the commodity market;

      5) the calculation of the volume of the commodity market and the shares of the market entities;

      6) the assessment of the state of the competitive environment in the commodity market;

      7) the determination of the circumstances or features indicating the presence of obstacles, difficulties or other restrictions on the activities of market entities that affect the development of competition, including the definition of barriers to entry into the commodity market;

      8) the conclusions on the results of the analysis of the state of competition in the commodity market, which are reflected in the conclusion.

      4. The boundaries of the commodity market determine the territory in which consumers acquire a product or an interchangeable product, if its acquisition is impractical outside the territory for economic, technological and other reasons.

      The goods in Articles 8, 90-6, 120, 160 - 231 of this Code are understood as the goods, work, service, which are the object of civil circulation.

      The interchangeable goods are a group of goods that can be comparable in their functional purpose, application, quality and technical characteristics, price, and other parameters in such a way that the consumer replaces them with each other in the process of consumption (production).

      5. The boundaries of the commodity market shall be determined based on the availability of the purchase of goods according to the following criteria:

      1) the possibility of purchasing goods in a given territory;

      2) the reasonableness and justification of transportation costs relative to the cost of goods;

      3) the preservation of quality, reliability and other consumer properties of the goods during its transportation;

      4) the absence of restrictions (prohibitions) of the sale, importation and exportation of goods;

      5) the presence of equal conditions of competition in the territory, within which the sale, supply of goods is carried out.

      6. Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 28.12.2016 № 34-VI (shall be enforced from 01.01.2017).

      7. The volume of the commodity market shall be defined as the sum of the sale of commodities or interchangeable goods within market borders in physical terms or value indicators, taking into account the volume of import and export of goods or interchangeable goods.

      In the event that a market entity uses part of its products for its own needs, only the volume sold on the product market is included in the sales volume.

      8. The share of the market entity in the relevant commodity market shall be defined as the ratio of the volume of sales by the market entity of the product or interchangeable goods within the geographical boundaries of the market to the total volume of the relevant commodity market.

      9. The determination of the share of market entities is possible with the availability of information from the entities, the share of the delivery volume of which in the total supply volume is more than eighty-five percent.

      10. The market entities, their associations and chiefs, state bodies, local executive bodies, including the authorized body in the field of state statistics, state revenue bodies, their officials, shall be obliged to provide reliable documents, written and oral explanations and other information at the request of the anti-monopoly body, including information constituting a commercial secret, necessary for the anti-monopoly body to exercise the powers provided for in this Code, within the period established by the anti-monopoly but it shall not be less than five working days.

      11. When regulating economic concentration, as well as identifying features of anticompetitive agreements and concerted actions, abuse of the dominant or monopoly position in order to determine the share (s) of dominance of the market entity (s), the state of competition in commodity markets shall be analyzed, not including the phases provided for in sub-paragraphs 6 ) and 7) paragraph 3 of this Article.

      If the analysis of the state of competition in the commodity markets in identifying signs of abuse of a dominant or monopolistic position has shown that the market share of the market entity is more than thirty-five but less than fifty percent or there is cumulative dominance of market entities, the analysis of the state of competition in the commodity market shall be performed in observance of all the stages provided for in paragraph 3 hereof.

      The analysis for the purpose of establishing the appropriateness of the state's presence in the business environment shall be accomplished based on the steps provided for in sub-paragraphs (1) and (2) of paragraph 3 hereof, in a manner to be determined by the anti-monopoly authority.

      12. The analysis of the state of competition in commodity markets shall be carried out on the basis of information provided by the authorized body in the field of state statistics, government bodies, market entities and their associations, as well as information provided in accordance with paragraph 9 of this Article.

      The market entity has the right to submit to the anti-monopoly body its marketing research results, which can also be used by the anti-monopoly body in the course of the analysis.

      Footnote. Article 196 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated December 28, 2016 № 34-VI(shall be enforced from January 1, 2017); dated May 24, 2018№ 156-VI(shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); № 262-VI dated 03.07.2019 (shall be enforced since 01.01.2020); № 101-VII of 03.01.2022 (shall be enacted upon the expiry of sixty calendar days after its first official publication).

Article 197. Monitoring of the activities of market entities that hold a dominant or monopoly position in regulated markets

      Footnote. Article 197 was valid until 01.01.2017 in accordance with the Code of the Republic of Kazakhstan dated October 29, 2015 № 375-V.

Article 198. Caution on the in-permissibility of violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of protection of competition

      1. In order to prevent violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of protection of competition, the anti-monopoly body sends a written warning to the official of the market entity, state body, local executive body about the in-permissibility of taking actions that may lead to violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection.

      2. The reason for sending a warning is a public statement by an official of a market entity, a state body, a local executive body about planned behavior in the commodity market, if such behavior may lead to violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of protection of competition and there are no grounds for conducting an investigation.

      3. The decision to issue a warning is made by the chief of the anti-monopoly body no later than ten working days from the day when the anti-monopoly body became aware of a public statement by an official of a market entity, a state body, a local executive body about planned behavior in the commodity market.

      4. The warning shall contain:

      1) the conclusions on the existence of grounds for warning;

      2) the norms of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of protection of competition that can be violated.

Article 199 Notification of the presence in actions (inaction) of signs of violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection

      Footnote. The heading of Article 199 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.06.2020 № 352-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

      1. If there are features of unfair competition, abuse of a dominant or monopoly position, with the exception of the features specified in sub-paragraph 1) of Article 174 of this Code, anticompetitive concerted actions of market entities, anti-competitive vertical agreements of the market entities indicated in paragraph 2 of Article 169 of this Code, and also features of anti-competitive actions (inaction), agreements of state and local executive bodies, organizations, endowed by the state with functions of regulating the activities of market entities, the anti-monopoly body sends to market entities, state and local executive bodies, organizations endowed by the state with functions of regulation of market entities, notification on presence in actions (inaction) of features of violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of protection of competitors without an investigation.

      The notification shall be sent no later than ten working days from the day when the anti-monopoly authority became aware of the presence of these features.

      The procedure for issuing a notification and its form shall be approved by the anti-monopoly authority.

      1-1. Appealing a notification in the manner established by the Administrative Procedural Code of the Republic of Kazakhstan does not suspend the period provided for in paragraph 2-1 of this article.

      2. The antimonopoly body shall make a decision on conducting an investigation if the organization endowed by the state with the function of regulating the activities of market entities, the state, local executive bodies, a market entity has not terminated the actions (inaction) specified in the notification within the time limits established by paragraph 2-1 of this Article.

      2-1. The term for execution of the notification and submitting information on its execution shall be thirty calendar days from the date of its receipt by an organization endowed by the state with the function of regulating the activities of market entities, state, local executive bodies, a market entity.

      If additional time costs are necessary, an organization endowed by the state with the function of regulating the activities of market entities, state, local executive bodies, a market entity may apply to the antimonopoly body with an application to extend the execution period of the notification no later than three working days before the expiration of the notification execution period.

      The measures to be taken for execution of the notification, and the objective reasons for extending the deadline for execution of the notification shall be mandatorily embodied in the application of an organization endowed by the state with the function of regulating the activities of market entities, state, local executive bodies, a market entity.

      The antimonopoly body shall make a decision to extend the period for execution of the notication or to refuse to extend it with a reasoned justification within three working days from the date of receipt of the application taking into account the arguments set forth in it.

      The period for extending the execution of the notification shall not exceed thirty calendar days.

      3. If, within one calendar year from the date of notification, the antimonopoly authority discovers signs of the same violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan on protection of competition listed in paragraph 1 hereof in the actions (inaction) of the same entity charged by the state with regulating the activities of market participants, state or local executive body, a market participant, the competition authority shall order an investigation without notice.

      Footnote. Article 199 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated December 28, 2016 № 34-VI(shall be enforced from January 1, 2017); dated May 24, 2018№ 156-VI(shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 29.06.2020 № 352-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); № 101-VII of 03.01.2022 ( shall be put into force sixty calendar days after the date of its first official publication); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 200. Economic concentration

      Footnote. Heading of article 200 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated May 24, 2018 № 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication);

      1. In order to prevent the emergence of a monopoly position and (or) restriction of competition, the prior consent of the anti-monopoly body is necessary for the market entities to carry out transactions (actions) specified in sub-paragraphs 1), 2) and 3) paragraph 1 of Article 201 of this Code, or to notify him of the transactions (actions) specified in sub-paragraphs 4) and 5) of paragraph 1 of Article 201 of this Code.

      2. The market entities intending to make or committed economic concentration apply to the anti-monopoly body with a request to give consent to economic concentration or notify the anti-monopoly body of committed economic concentration in the manner provided for by this Code.

      3. The market entities intending to make the economic concentration indicated in sub-paragraphs 4) and 5) of paragraph 1 of Article 201 of this Code are entitled to apply to the anti-monopoly body for prior consent in the manner provided for by this Code.

      4. If economic concentration is conducted using competitive procedures (auctions, tenders, contests), the petition can be submitted both before the commencement of the tender procedure and after, but no later than thirty calendar days from the date of the winner’s announcement, unless otherwise provided by Law of the Republic of Kazakhstan.

      5. State registration, re-registration of market entities, rights to immovable property in cases provided by subparagraphs 1) and 3) of Paragraph 1 of Article 201 of this Code shall be carried out by the State Corporation "Government for Citizens" with the consent of the competition authority.

      6. The economic concentration committed without the consent of the anti-monopoly body, which led to the establishment of a monopoly position of the market entity or a group of persons and (or) restriction of competition, can be declared invalid by the court on the suit of the anti-monopoly body.

      The state registration, re-registration of a market entity, rights to real estate, carried out in violation of this Article, may be declared illegal in a judicial proceedings and canceled at the suit of the anti-monopoly body.

      Footnote. Article 200 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated December 28, 2016 № 34-VI(shall be enforced from January 1, 2017); dated May 24, 2018№ 156-VI(shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); №241-VI dated 02.04.2019 (shall be enforced from 01.07.2019).

Article 201. Regulation of economic concentration

      Footnote. Heading of article 201 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated May 24, 2018 № 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication);

      1. The economic concentration shall be recognized as:

      1) the reorganization of the market entity by merger or accession;

      2) the acquisition by a person (group of persons) of voting shares (stakes in the authorized capital, units) of a market entity in which such person (group of persons) is entitled to control more than fifty percent of the specified shares (stakes in the authorized capital, units), if prior to the acquisition, such a person (group of persons) did not control the shares (stakes in the authorized capital, units) of this market entity or controlled fifty percent or less of the voting shares (stakes in the authorized capital, units) specified with the market entity.

      This requirement does not apply to the founders of a legal entity when it is created;

      3) reception to ownership, possession and use, including in payment (transfer) of the authorized capital, by a market entity (group of persons) of fixed production assets (except for land plots and buildings (structures) not having an industrial purpose and their complexes, premises, unfinished construction projects), located on the territory of the Republic of Kazakhstan, and (or) intangible assets of another market entity, if the book value of such property constituting the subject of the transaction (interrelated transactions) exceeds twenty percent of the book value of fixed production assets and intangible assets of a market entity alienating or transferring property.

      The requirement specified in part one of this subparagraph does not apply to cases where a market entity (group of persons) obtains ownership, possession and use of fixed production assets and (or) intangible assets as a result of contributions from the founders to its initial authorized capital, as well as in the event of reorganization of market entities, as a result of which the created market entity receives such property on the basis of a transfer deed, separation balance sheet;

      4) acquisition by a market entity of rights (including on the basis of a trust management agreement, a joint activity agreement, an agency agreement) allowing it to give binding instructions to another market entity when conducting business activities.

      The requirement specified in part one of this subparagraph applies to cases of acquiring rights that provide the opportunity to make decisions individually, have a decisive influence on decisions made, and primarily control decisions made (including the rights to determine priority, basic conditions, directions, types of business activities, development strategies and other issues not related to current operating activities), as well as for similar cases, provided that there are no other persons with similar rights.

      This subparagraph also applies to acquired rights that allow one to prevent decision-making by management and (or) control bodies of a market entity (including the right of veto and blocking expressly specified in the constituent documents), to appoint (nominate) candidates individually to the management and (or) control bodies of a market entity, provided that other persons do not have these rights;

      5) the participation of the same individuals in the executive bodies, boards of directors, supervisory boards or other management bodies of two or more market entities, provided that these individuals determine the conditions for conducting their entrepreneurial activities in these entities.

      2. The economic concentration shall not be recognized as:

      1) acquisition of shares (shares in the authorized capital, shares) of a market entity by financial organizations, if this acquisition is carried out for the purpose of their subsequent resale, provided that the said organization does not receive voting rights in the management bodies of the market entity, pledge of shares (participation interests in the authorized capital, shares) of a market entity in favor of financial organizations (as mortgagees) without the right to vote, as well as the acquisition or reception by financial organizations of property, fixed production assets and (or) intangible assets of another market entity in order to terminate the debtor’s obligations in whole or in part, if this acquisition or receipt is carried out for the purpose of their subsequent resale, provided that these financial organizations do not use (exploit) such property for the purpose of generating income for their own purposes;

      2) the appointment of a rehabilitation or bankruptcy administrator, temporary administration (temporary administrator);

      3) the implementation of transactions specified in paragraph 1 of this Article, if such a transaction occurs within one group of persons.

      3. The consent of the anti-monopoly body to carry out the transactions (actions) indicated in sub-paragraphs 1), 2) and 3) of paragraph 1 of this Article, or its notification about the transactions indicated in sub-paragraphs 4) and 5) of paragraph 1 of this Article, is required in cases if the cumulative book value of the assets of the reorganized market entities (groups of persons) or the acquirer (groups of persons), as well as the market entities, shares (stakes in the authorized capital, units) with voting rights are acquired, or their total sales of goods for the last financial year exceeded the ten million of MCI mounted on the filing date of the petition (notice).

      4. The consent of the anti-monopoly body to the transactions specified in paragraph 1 of this Article is not required when the transactions are expressly provided for by this Code, the laws of the Republic of Kazakhstan, decrees of the President of the Republic of Kazakhstan and (or) resolutions of the Government of the Republic of Kazakhstan.

      5. Consent to economic concentration with the participation of a financial organization shall be required if the value of assets or the amount of equity capital of a financial organization exceeds the amounts established by the antimonopoly body jointly with the authorized body for regulation, control and supervision of financial market and financial organizations.

      If the economic concentration specified in paragraph 1 of this Article is carried out by a market entity that is both a financial organization and a market entity that occupies a dominant or monopoly position in the relevant commodity market, such a market entity is guided by the norm provided for by paragraph 3 of this Article.

      6. Based on the analysis of the relevant commodity markets, the anti-monopoly body has the right to establish higher amounts of asset values and sales volumes for these markets, which require the anti-monopoly body to enter into transactions specified in this Article.

      7. The total sales of goods in accordance with paragraph 3 of this Article is defined as the sum of income from the sale of goods for the last fiscal year preceding the filing of the petition (notification), minus the amount of value added tax and excise.

      If the market entity has been operating for less than one year, the volume of sales of goods shall be determined for the period of the market entity's activity.

      8. In the case of transactions provided for in subparagraphs 1) and 2) of paragraph 1 of this article, the prior consent of the antimonopoly authority is required.

      In the case of transactions provided for in subparagraphs 3), 4) and 5) of paragraph 1 of this article, the antimonopoly authority must be notified no later than forty-five calendar days after the date of the transaction.

      Footnote. Article 201 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated December 28, 2016 № 34-VI(shall be enforced from January 1, 2017); dated May 24, 2018№ 156-VI(shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); № 262-VI dated 03.07.2019 (shall be enforced since 01.01.2020); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 202. Persons submitting an application for consent to economic concentration

      1. In the cases provided for by sub-paragraph 1) of paragraph 1 of Article 201 of this Code, the petition is filed with the anti-monopoly body by the person making the relevant decision or the founders (participants) of the market entity.

      2. The petition on a consent to the economic concentration specified in sub-paragraphs 2) and 3) of paragraph 1 of Article 201 of this Code shall be submitted to the anti-monopoly body by the person acquiring voting shares (stakes in the authorized capital, units), fixed production assets, intangible assets or related rights.

      3. If several persons act as party to the transactions specified in sub-paragraphs 1), 2) and 3) of paragraph 1 of Article 201 of this Code, the petition may be filed by one person on behalf of the other participants in the transaction. The petition shall indicate the person authorized to represent in the anti-monopoly body the interests of the persons who have decided to commit economic concentration.

Article 203. Procedure for petition filing

      1. The petition shall be drawn up in the form established by the antimonopoly body, with the documents and information provided for in Article 204 of this Code attached.

      2. The data specified in the petition and documents attached to the application must be reliable and complete, presented in the form of originals or copies of originals. The person who signed the petition must confirm in writing the accuracy and completeness of the information and documents presented in the petition and its annexes.

      3. Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

      4. The submitted documents and information shall be numbered and submitted indicating the numbers of the paragraphs and sub-paragraphs of Article 204 of this Code. There is an exhaustive answer for each question of the paragraph and subparagraph.

      If it is not possible to provide full information to the economic concentration participant, the estimated or forecast information is provided, indicating that it is estimated or forecasted, as well as the sources of its receipt and the used methods of estimation and forecast.

      5. The information constituting a commercial secret shall be submitted with the obligatory mark “commercial secret”.

      6. The information and documents for the petition shall be submitted for the financial year preceding the year of submission of the petition, as well as for the current period from the beginning of the year, indicating the time period.

      In the absence of information and documents compiled for the current period from the beginning of the year, information and documents shall be submitted for the financial year preceding the year of application filing.

      In the event that a market entity existed for a period shorter than the last fiscal year preceding the filing of the petition, the information and documents shall be submitted during the time from the beginning of the activity of the market entity.

      7. The information on the volumes of production, sales of goods in the Republic of Kazakhstan, the volumes of export and import of goods of a market entity (group of persons) are submitted for two financial years preceding the year of application, for the current period from the beginning of the year, and a three-year forecast is presented, following the current period.

      In the event that a market entity has been in business for less than two years at the time of filing the petition, the information and documents shall be submitted during the time from the beginning of the market entity’s activities.

      8. The third parties shall be entitled to participate in the consideration of a petition on a consent to an economic concentration, if the decision of the anti-monopoly body can substantially affect their rights protected by this Code.

      The issue of engaging in the consideration of a petition on a consent to an economic concentration of third parties shall be decided by the anti-monopoly body, and the person who filed the petition shall be notified.

      Footnote. Article 203 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.06.2020 № 352-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 204. Documentation attached to the petition on a consent to economic concentration

      1. The documentation required for submitting to the anti-monopoly body a petition on a consent to the economic concentration provided for in sub-paragraph 1) of paragraph 1 of Article 201 of this Code includes:

      1) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.06.2020 № 352-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication);

      2) the justification of the purpose of reorganization of the market entity, including the planned amendments in the kinds of activities or geography of their business operations;

      3) the approved charter or its draft;

      4) the list of information and conditions for the transfer of property transferred to the created market entity;

      5) for each of the directly reorganized market entities the following is indicated:

      for an individual - the data of the document certifying his identity, information on citizenship, as well as the place of residence and legal address;

      name, legal and actual address;

      the size of the charter capital and the stake in the charter capital;

      types of shares;

      6) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication);

      7) the volume of production and sale of goods, exports and imports of goods in the Republic of Kazakhstan, produced and sold by reorganized market entities;

      8) the volume of production and sale, export and import in the Republic of Kazakhstan of the same or interchangeable goods produced or sold by market entities belonging to the same group of persons with reorganized market entities;

      9) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.06.2020 № 352-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication);

      2. The list of documents and information necessary for filing a petition with the anti-monopoly body for consent to the economic concentration provided for in sub-paragraph 2) of paragraph 1 of Article 201 of this Code:

      1) information about the subject of the agreement (other document) confirming the transaction, the parties, the main conditions for the transaction, as well as the cost (price) of the transaction, presented in the form of a letter in any form, signed by the acquirer or an authorized person of the acquirer;

      2) for the acquirer and for each market entity included with the acquirer in the same group of persons engaged in the production, sale, export and import into the Republic of Kazakhstan of goods, similar to goods or interchangeable goods produced, sold, exported and imported by the market entity in respect of which the actions provided for in subparagraph 2) of paragraph 1 of Article 201 of this Code are taken, and market entities under its direct or indirect control, the following is indicated:

      for an individual - the data of the document certifying his identity, information on citizenship, as well as the place of residence and legal address;

      name, legal and actual address;

      the size of the charter capital and the stake in the charter capital;

      types of shares;

      the volume of production and sales, export and import into the Republic of Kazakhstan of goods similar to goods or interchangeable goods produced, sold, exported and imported by a market entity in respect of which the actions provided for in subparagraph 2) of paragraph 1 of Article 201 of this Code are taken;

      3) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication);

      4) the volume of production and sale, export and import of goods in the Republic of Kazakhstan of the market entity in relation to which the actions are performed, as provided for in sub-paragraph 2) of paragraph 1 of Article 201 of this Code;

      5) the volume of production and sales, export and import into the Republic of Kazakhstan of the same or interchangeable goods produced, sold, exported and imported by market entities under the direct or indirect control of the market entity in respect of which the actions provided for in subparagraph 2) of paragraph 1 of Article 201 of this Code are taken, as well as market entities under its direct or indirect control;

      6) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.06.2020 № 352-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication);
      7) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.06.2020 № 352-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).
      3. Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).
      4. Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

      5. In the case provided for in paragraph 3 of Article 200 of this Code, a petition on a consent to economic concentration is filed by the person acquiring the relevant rights, with the submission of a list of documents and information provided for in Article 207 of this Code.

      6. Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 28.12.2016 № 34-VI (shall be enforced from 01.01.2017).
      Footnote. Article 204 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 28.12.2016 № 34-VI(shall be enforced from January 1, 2017); dated 29.06.2020 № 352-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 205. Terms of consideration of the petition on a consent to the economic concentration

      1. The antimonopoly authority is obliged, within five working days from the date of receipt of the petition, to check the completeness of the submitted materials and notify in writing the person who filed the petition of acceptance or refusal to accept the petition for consideration.

      2. The period for consideration of a petition for consent to economic concentration should not exceed fifteen working days from the date of acceptance of the petition for consideration.

      In this case, the total period for consideration of a petition for consent to economic concentration, taking into account suspensions, with the exception of the cases specified in paragraph 3 of this article, should not exceed twelve months.

      3. The term for consideration of the petition is suspended if it is impossible to consider the petition before the decision is taken by the anti-monopoly body or the court on the specified or related other petition, which the anti-monopoly body is obliged to notify in writing the person who submitted the petition within three working days.

      4. During the consideration of the petition, the anti-monopoly body has the right to request, within a term that shall not be less than five working days, from the market entity and / or the state body request additional information and / or documents necessary for making the decision.

      5. For the period of submitting additional information and (or) documents, as well as when analyzing the state of competition in commodity markets, the time for consideration of the application is suspended, the anti-monopoly body shall be obliged to notify the person who submitted the decision within three working days from the time such a decision is made, he is obliged to notify in writing the person who submitted the petition.

      An analysis of the state of competition in product markets when committing economic concentration is required if the persons participating in the transaction (group of persons) carry out activities to sell similar or interchangeable goods or goods in adjacent product markets and (or) there are signs of restriction of competition.

      6. Consideration of the petition for consent to economic concentration is automatically resumed after submission of additional information and (or) documents by the market entity and (or) government bodies, of which the antimonopoly authority is obliged to notify the person who filed the petition in writing within three working days. From the day of resumption of consideration of the petition on a consent to an economic concentration, the period of consideration continues.

      Footnote. Article 205 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 28.12.2016 № 34-VI (shall be enforced from 01.01.2017); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 206. Procedure for notifying the anti-monopoly body of the committed economic concentration

      Market entities that have completed transactions provided for in subparagraphs 3), 4) and 5) of paragraph 1 of Article 201 of this Code, notify the antimonopoly authority within the time limit established by part two of paragraph 8 of Article 201 of this Code.

      Notification of committed economic concentration may be submitted both directly to the antimonopoly body and through communication institutions.

      The anti-monopoly body shall be notified by:

      1) an individual who is a member of the executive bodies, boards of directors, supervisory boards or other governing bodies of two or more market entities, subject to the determination by the specified individual of the conditions for conducting their entrepreneurial activities;

      2) a market entity acquiring rights (including on the basis of a confidential management contract, a joint operation agreement, commission contract), allowing to give binding instructions to another market entity when it conducts entrepreneurial activities or to perform the functions of its executive body.

      Footnote. Article 206 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.06.2020 № 352-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 207. Documentation attached to the notification (petition) to the anti-monopoly body on the committed (planned) economic concentration

      1. The list of documents and information required for sending (filing) a notification (petition) to the anti-monopoly body on the committed (planned) economic concentration, as provided for in sub-paragraph 4) of paragraph 1 of Article 201 of this Code:

      1) information about the subject of the agreement (other document) confirming the transaction, the parties, the main conditions for the transaction, as well as the cost (price) of the transaction, presented in the form of a letter in any form, signed by the acquirer or an authorized person of the acquirer;

      2) for the acquirer and each market entity included with the acquirer in the same group of persons engaged in the production, sale, export and import into the Republic of Kazakhstan of goods similar to goods or interchangeable goods produced, sold, exported and imported by the market entity in respect of which the actions are made provided for by subparagraph 4) of paragraph 1 of Article 201 of this Code, and market entities under its direct or indirect control, the following is indicated:

      for an individual - the data of the document certifying his identity, information on citizenship, as well as the place of residence and legal address;

      name, legal and actual address;

      size of the charter capital and stake;

      types of shares;

      the volume of production and sales, export and import into the Republic of Kazakhstan of goods similar to goods or interchangeable goods produced, sold, exported and imported by a market entity in respect of which the actions provided for in subparagraph 4) of paragraph 1 of Article 201 of this Code are carried out, and by market entities under its direct or indirect control;

      3) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication);

      4) the volume of production and sale, export and import of goods in the Republic of Kazakhstan of the market entity in relation to which the actions are performed, as provided for in sub-paragraph 4) of paragraph 1 of Article 201 of this Code;

      5) the volume of production and sales, export and import into the Republic of Kazakhstan of the same or interchangeable goods produced, sold, exported and imported by market entities under the direct or indirect control of the market entity in respect of which the actions provided for in subparagraph 4) of paragraph 1 of Article 201 of this Code are taken;

      6) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.06.2020 № 352-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication);
      7) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.06.2020 № 352-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

      2. The list of documents and information required for sending (filing) a notification (petition) to the anti-monopoly body on the committed (planned) economic concentration, as provided for in sub-paragraph 5) of paragraph 1 of Article 201 of this Code:

      1) information about the individual whose participation is expected in the executive bodies, boards of directors, supervisory boards and other management bodies of two or more market entities:

      data of an identity document, information on citizenship, place of work, position held, allowing to determine the conditions for doing entrepreneurial activity in these entities with an indication of the powers;

      the list of legal entities in which the person sending (giving) the notification (petition) determines the conditions for conducting entrepreneurial activity with an indication of the powers;

      2) the name of the legal entity (group of persons) and the governing body to which the person sending (submitting) the notice (petition) is appointed or elected;

      3) the name of the position in the market entities, in the executive bodies, boards of directors, supervisory boards and other governing bodies of which it is planned to include the person sending (submitting) the notification (petition);

      4) a list of rights allowing the person sending (giving) the notification (petition) to determine the conditions for doing entrepreneurial activity in market entities, to executive bodies, boards of directors, supervisory boards and other management bodies of which the person is expected to enter;

      5) exclusively for each market entity in which the person sending (submitting) the notification (petition) determines the conditions for conducting business activities, the following is indicated:

      name of the market entity, legal and actual addresses;

      volume of production, sales, exports and imports of goods in the Republic of Kazakhstan;

      6) for the market entity in which the person sending (submitting) the notification (petition) is planned to participate, as well as for market entities under the direct or indirect control of such a market entity, the following is indicated:

      name of the market entity, legal and actual addresses;

      the volume of production, sales, export and import of the same or interchangeable goods into the Republic of Kazakhstan, produced, sold, exported and imported into the Republic of Kazakhstan by the market entity (subjects) in which the person sending (submitting) the notification (petition) determines conditions for doing business.

      3. List of documents and information required for sending (submitting) a notification (petition) to the antimonopoly authority about the completed (planned) economic concentration provided for in subparagraph 3) of paragraph 1 of Article 201 of this Code:

      1) information about the subject of the agreement (other document) confirming the transaction, the parties, the main conditions for the transaction, as well as the cost (price) of the transaction, presented in the form of a letter in any form, signed by the acquirer or an authorized person of the acquirer;

      2) for the acquirer and for each market entity included with the acquirer in the same group of persons engaged in the production, sale, export and import into the Republic of Kazakhstan of goods similar to goods or interchangeable goods, for the production of which the acquired property was used by the market entity in respect of which the actions were committed provided for in subparagraph 3) of paragraph 1 of Article 201 of this Code, the following is indicated:

      for an individual - details of his identity document, information about citizenship, as well as place of residence and legal address;

      name, legal and actual addresses;

      size of the authorized capital and share of participation in the authorized capital;

      types of shares;

      the volume of production and sales, export and import into the Republic of Kazakhstan of the same or interchangeable goods that will be produced using the acquired property;

      3) a list of property constituting the subject of the transaction, indicating the book value;

      4) information about the production of what goods the received property was and will be used for, indicating the types of goods.

      Footnote. Article 207 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.06.2020 № 352-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 208. Decision on a petition on a consent to economic concentration

      1. Based on the results of the consideration of the petition on a consent to the economic concentration, the anti-monopoly body takes one of the following decisions:

      1) on a consent to economic concentration;

      2) on the prohibition of economic concentration with a motivated conclusion.

      2. The decision of the antimonopoly body on consent to economic concentration or prohibition of economic concentration shall be documented by an act of the antimonopoly body and, within three working days from the date of adoption of such a decision, shall be sent to the person who submits the application, and in relation to financial organizations and the authorized body for regulation, control and supervision of financial market and financial organizations.

      3. The consent of the anti-monopoly body to the economic concentration may be due to the participants fulfilling the economic concentration of certain requirements and obligations that eliminate or mitigate the negative impact of economic concentration on competition.

      Such conditions and obligations can relate to, including, but not limited, the restrictions on the management, use or disposal of property.

      4. The economic concentration shall be carried out within a year from the date of the decision of the anti-monopoly body to grant a consent to economic concentration. If the economic concentration is not implemented within the prescribed period, the participants of the economic concentration shall submit a new petition for granting permission for economic concentration.

      5. The anti-monopoly body, on its own initiative or a application of the interested person, reviews its decision on consent or prohibition of economic concentration in the following cases:

      1) if, within three years after the adoption of the decision, the circumstances became known, on the basis of which the adoption of this decision should have been refused;

      2) if the decision was made on the basis of inaccurate information provided by the person who filed the petition for economic concentration, which led to the adoption of an illegal decision;

      3) the non-fulfillment by the participants of the economic concentration of the requirements and obligations that caused the decision of the anti-monopoly body.

      6. Based on the results of the decision review, the anti-monopoly body:

      1) leaves the decision without amendment;

      2) amends the decision;

      3) cancels the decision;

      4) adopts a new decision.

      7. If, based on the results of the revision of the decision, the anti-monopoly body decides to cancel consent to economic concentration, the state registration, re-registration of the market entity, real estate rights shall be recognized as illegal and canceled at the suit of the anti-monopoly body.

      8. For consideration of additional information and documents that may change the previously adopted decision of the anti-monopoly body, the applicant shall submit a petition in the manner established by this Code.

      9. The decision of the anti-monopoly body to revise a previously adopted decision on economic concentration is compiled by an act of the anti-monopoly body and within three working days from the moment such a decision is adopted, it is sent to the person concerned.

      10. The economic concentration is prohibited if it leads to restriction of competition.

      Footnote. Article 208 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 262-VI dated 03.07.2019 (shall be enforced since 01.01.2020).

Article 209. Adoption of the decision by the anti-monopoly body on the notification of a committed economic concentration.

      1. If, after thirty calendar days after the notification of the committed economic concentration has been received by the anti-monopoly body, the anti-monopoly body is not notified of the need to cancel the transaction to the person who sent the notification, the economic concentration shall be considered implemented.

      2. In the event that the anti-monopoly body, when considering a notification of committed economic concentration, determines that its conduct has or may lead to restriction or elimination of competition, including by creating or strengthening the dominant position of the market entity, the anti-monopoly body issues an order to cancel transaction that is subject to execution within thirty calendar days.

      3. In case of non-fulfillment of the improvement notice on the need for canceling the transaction, the anti-monopoly body will file a claim with court to compel the market entity to fulfill this improvement notice of the anti-monopoly body.

      Footnote. Article 209 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated December 28, 2016№ 34-VI(shall be enforced from January 1, 2017).

Article 210. Grounds for discontinuing consideration of a petition on a consent to economic concentration

      1. The consideration of a petition on a consent to economic concentration shall be discontinued in the following cases:

      1) the receipts from applicants of the notifications on withdrawal of the petition;

      2) the applicant’s failure to provide information within a period specified by the anti-monopoly body, if the absence of such information prevents the consideration of the petition;

      3) the provision by the applicant of unreliable information affecting the objective consideration of the petition.

      2. The decision of the anti-monopoly body on the discontinuation of consideration of the petition shall be compiled by an act of the anti-monopoly body and shall be sent to the person who filed the petition within three working days from the moment such a decision is adopted.

      3. After the discontinuation of consideration of the petition, the applicant shall be entitled to apply to the anti-monopoly body with a new application on consent to economic concentration.

Article 210-1. Authorised person

      1. To conduct an expert evaluation of the fulfilment of the requirements and obligations stipulated in the decision of the competition authority on consent to economic concentration, a market participant shall have the power to engage a trusted person determined in accordance with the requirements laid down herein.

      2. An authorised person shall be a person who has special scientific or practical knowledge of the matters that are the subject of an economic concentration.

      3. An agreement shall be concluded between the authorised person and the market participant in the standard form approved by the competition authority.

      The authorised person shall report to the competition authority on the conclusion of the contract no later than ten calendar days after the date of entry into force of the contract.

      4. The authorised person must be independent in relation to the parties to the economic concentration.

      A person may not be engaged as an authorised person:

      1) which is a participant in an economic concentration or is a member of the same group of persons as the participant in the economic concentration;

      2) is a competitor of a participant in an economic concentration and (or) is a member of the same group of persons as that person or is a member of the same group of persons as a competitor of a participant in an economic concentration.

      5. The authorised person shall provide an expert assessment of the market participant's compliance with economic, behavioural, organisational, structural and other requirements and obligations, including those relating to:

      1) the division of a market entity or the spinning off of a legal person;

      2) sale, transfer by a market participant of property, property and other rights to third parties;

      3) separation of the management functions of market entities within a group of persons or structural subdivisions of a market entity to avoid conflicts of interest;

      4) production and/or sale of goods, direction of investments, fulfilment of social, economic and other conditions of conduct on the commodity market;

      5) ensuring non-discriminatory access to the goods of a market participant;

      6) taking measures to prevent breaches of the legislation of the Republic of Kazakhstan on the protection of competition.

      6. The authorised person shall submit to the competition authority an expert opinion on the market participant's compliance with the requirements and obligations stipulated in the decision of the competition authority on consent to economic concentration.

      7. The authorised person shall be entitled to access electronic and paper documents, automated databases (information systems), electronic and other data carriers of the relevant market entity that are necessary for the authorised person to perform its functions, including information constituting confidential information and (or) trade secrets, provided that a written commitment on non-disclosure of information constituting legally protected secrets is provided.

      8. The authorised person shall have the right to refuse to submit an expert opinion on matters beyond his/her special knowledge or if the materials and information submitted to him/her are insufficient for the submission of the expert opinion.

      9. For the submission of a knowingly false expert opinion, an authorised person shall be liable as prescribed by the laws of the Republic of Kazakhstan.

      10. The competition authority shall keep a register of authorised persons under a procedure determined by the competition authority.

      Candidates proposed by business associations shall be included in the register of authorised persons.

      11. The services of the authorised person shall be at the expense of the market participant, in compliance with the contract.

      Footnote. Chapter 18 as supplemented by Article 210-1 under Law of the RK № 101-VII of 03.01.2022 (shall be effective upon expiry of sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 211. Procedure for notifying the anti-monopoly body of the implementation by a natural monopoly entity of activities not related to regulated services (goods, works)

      Footnote. Article 211 is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan № 243-VІ dated 03.04.2019 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Chapter 19. INTERACTION OF THE ANTI-MONOPOLY BODY WITH THE LAW ENFORCEMENT BODIES OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN AND THE ANTI-MONOPOLY BODIES OF OTHER STATES

      Footnote. Chapter 19 is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 28.12.2016 № 34-VI (shall be enforced from 01.01.2017).

Chapter 20. IDENTIFICATION OF VIOLATIONS OF LEGISLATION OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN IN THE FIELD OF COMPETITION PROTECTION

Article 216. Grounds for initiating an investigation of violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection

      1. The anti-monopoly body, within its authority, investigates violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection and takes a decision based on the investigation results.

      The investigation refers to measures taken by the anti-monopoly body aimed at collecting the facts that confirms or refutes the violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection, in the manner provided for by this Code.

      2. The basis for initiating an investigation is the receipt by the anti-monopoly body of information about a violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection, which are:

      1) materials received from state authorities indicating a breach of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of protection of competition or indications thereof;

      2) the appeal of an individual and (or) legal entity, indicating features of violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection;

      3) the detection by the anti-monopoly body in the course of its activities in the actions of the market entity, government bodies, local executive bodies of features of violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection;

      4) the media reports on the presence of features of violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection, received by the anti-monopoly body;

      5) failure by a market entity, state body, local executive body, organization endowed by the state with the functions of regulating the activities of market entities, notifying the antimonopoly body about the presence in the actions (inaction) of the market entity, state, local executive bodies, an organization endowed with the state with the functions of regulating the activities of the market entities, signs of violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection within the prescribed period.

      3. The start of an investigation is documented by an investigation order.

      4. The copy of the investigation order, no later than three working days from the date of its signing, shall be sent to the applicant and the investigation object, with the exception of the investigation objects, the actions of which contain features of a cartel.

      The copy of the investigation order is handed over to the investigation objects, in the actions of which there are features of a cartel at the time of the investigation.

      5. Appealing an order to conduct an investigation in the manner established by the Administrative Procedural Code of the Republic of Kazakhstan does not suspend its action.

      Footnote. Article 216 as amended by Laws of the Republic of Kazakhstan № 268 VI- of 28.10.2019 (shall come into effect ten calendar days after its first official publication); № 101-VII of 03.01.2022 (shall be put into force sixty calendar days after the date of its first official publication); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 217. Persons involved in the investigation of violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection

      1. The persons participating in the investigation of violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection are:

      1) an applicant - an individual or legal entity who has sent information to the anti-monopoly body on violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection;

      2) an object of investigation is an individual, a legal entity or its branch, which is an independent taxpayer (with the exception of financial organizations), in respect of whose actions the investigation is being conducted. These persons shall be recognized as the object of investigation from the moment the order for conducting an investigation is issued;

      3) interested persons - the individuals or legal entities whose rights and legal interests are affected in connection with the consideration of a case on violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection;

      4) an official of the anti-monopoly body - an employee of the anti-monopoly body authorized to conduct an investigation;

      5) a witness - any individual who may be aware of any circumstances relevant to the investigation;

      6) an expert - an uninterested individual with special scientific or practical knowledge.

      2. When conducting an investigation, the persons participating in the case shall be entitled to exercise their rights and obligations independently or through a representative.

      3. If during the investigation it is established that the features of violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection are contained in the action (inaction) not of the investigation object, but of another person, the anti-monopoly body engages such person as the investigation object in the manner provided for by Article 216 of this Code.

      Footnote. Article 217 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.06.2020 № 352-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 218. Investigation

      1. In the case of the availability of facts indicating the presence in the actions of a market entity, a state body, a local executive body, an organization endowed with state functions of regulating the activities of market entities, features of violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection, established as part of the consideration of information provided for paragraph 2 of Article 216 of this Code, the anti-monopoly body shall issue an investigation order.

      2. The anti-monopoly body in the presence of features provided for:

      1) by paragraph 3 of Article 169, paragraph 1 of Article 170 of this Code, prior to the investigation, analyzes the state of competition in commodity markets in order to determine the share of dominance of the market entity;

      2) in Article 174 of this Code, prior to the investigation, analyzes the state of competition in commodity markets in order to identify the dominant or monopoly position of the market entity.

      At the same time, the anti-monopoly response measures shall be applied to this market entity over the period of its actual dominance.

      3. The investigation order shall contain:

      1) the name of the object or objects of investigation;

      1) the grounds for an investigation of violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection;

      3) the features of violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection, which are found in the actions (inaction) of the investigation object;

      4) the date of commencement and completion of the investigation;

      4-1) scope of investigation;

      4-2) the checked period;

      5) the full name (if it is indicated in the identity document) of the official of the anti-monopoly body authorized to conduct the investigation;

      6) the rights of persons involved in the investigation of violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection.

      4. The investigation of violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection shall be carried out in a term not exceeding three months from the date of issuing an order to conduct an investigation of violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection. The term of the investigation can be extended by the anti-monopoly body, but not more than two months. The order shall be issued on the extension of time, the copies of the order shall be sent to the applicant and the investigation object within three working days from the date of its publication.

      5. Prior to the commencement of an investigation, the competition authority shall register with the authority responsible for legal statistics and special registers the order to conduct the investigation by submitting it to the territorial unit of the authority responsible for legal statistics and special registers, including in electronic form.

      6. The anti-monopoly body during an investigation may decide to merge several investigations into one or to separate and conduct a separate investigation.

      7. The time limit for a joint investigation shall be calculated from the date of the first investigation.

      Footnote. Article 218 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated December 28, 2016 № 34-VI(shall be enforced from January 1, 2017); dated May 24, 2018№ 156-VI(shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); № 268-VI dated October 28, 2019 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); № 101-VII of 03.01.2022 (shall come into force sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 219. The evidence in the investigation of violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection

      1. The evidence of violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection can be any facts relevant to the proper conduct of an investigation, including:

      1) the explanations of the applicant, the object of investigation, interested persons and witnesses;

      2) the expert opinions;

      3) the material evidence;

      4) other documents (including materials containing computer information, photographs and filming, sound, audio and video recordings).

      2. The collection of evidence shall be carried out by an official of the anti-monopoly body.

      3. The persons participating in the investigation of violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection shall be entitled to submit facts and prove their authenticity.

Article 220. Rights of persons involved in the investigation of violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection

      The persons involved in the investigation of violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection shall be entitled to:

      1) familiarise with case materials, make extracts from them and make copies, except for materials containing confidential information and (or) commercial secrets of other market entities;

      2) present evidence and participate in their research;

      3) ask questions to other persons involved in the case;

      4) file petitions for the involvement of experts;

      5) give explanations in writing or oral form, to bring their arguments on all issues arising during the investigation;

      6) familiarise with the petitions of other persons participating in the investigation, to object to the petitions, arguments of other persons participating in the investigation.

      The object of investigation shall have the right to apply to the antimonopoly body for submission to the conciliation commission of a draft conclusion based on the results of the investigation of violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection.

      Footnote. Article 220 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated December 28, 2016№ 34-VI (shall be enforced from January 1, 2017); dated 29.06.2020 № 352-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 221. Rights of officials of the competition authority in conducting an investigation

      Footnote. Title as amended by Law of the RK № 101-VII of 03.01.2022 (shall be enacted upon expiration of sixty calendar days after the date of its first official publication).

      The officials of the anti-monopoly body shall be entitled to:

      1) unimpeded access to the territory and premises of the investigation object;

      2) access to automated databases (information systems) and other electronic media of the investigation object in accordance with the subject of the investigation;

      3) request, within the time set by the anti-monopoly body, from the employees of the investigation object the necessary information, documents or copies thereof relating to the subject of the investigation, explanations in oral and written form on issues arising during the investigation;

      4) the involvement of specialists from other state bodies of the Republic of Kazakhstan and other persons during the investigation as experts

      5) the inspection of objects, electronic and paper documents and other information carriers located in the premises and on the territory of the investigation object, in accordance with the subject of the investigation;

      6) make copies of documents, information from the database (information systems) and other electronic media of the investigation object in accordance with the subject of the investigation;

      7) audio, photo and video recording:

      actions (inaction) of the employees of the investigation object and other persons in the territory of the investigation object;

      premises and territories of the investigation object;

      property located in the premises or on the territory of the investigation object;

      8) sample products for examination.

      The procedure for sampling of products for examination shall be determined in accordance with Article 149 of this Code.

      All rights of officials of the antimonopoly body provided for by this article are exercised on working days from 9.00 to 18.00 local time and in accordance with the subject of the investigation.

      If it is necessary to prevent violations, the exercise of the powers of officials of the anti-monopoly body can be held outside working hours (night time, weekends or holidays).

      Appealing the actions of officials of the antimonopoly body provided for by this article in the manner established by the Administrative Procedural Code of the Republic of Kazakhstan does not suspend their execution.

      Footnote. Article 221 as amended by the the Law of the Republic of Kazakhstan dated 24.05.2018 № 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 222. Suspension and reinstatement of an investigation of a case of infringement of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of protection of competition

      Footnote. The title as amended by Law of the RK № 101-VII of 03.01.2022 (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the date of its first official publication).

      1. The anti-monopoly body shall be entitled to suspend the investigation of violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection in the following cases:

      1) consideration by the anti-monopoly body, court, criminal prosecution authorities of another case that is relevant for the investigation of violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection;

      2) conducting another investigation of violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection in relation to the same object of investigation;

      3) examination;

      4) the need to analyze the state of competition in commodity markets if during the investigation of violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection it will be established that, despite the excess of a fifty percent share in the market of a certain commodity, the position of the market entity in the commodity market shall not be dominant.

      1-1. Investigation of a breach of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of protection of competition shall be resumed within three working days:

      1) in the cases stipulated by sub-paragraph 1) of paragraph 1 hereof - from the date of a decision by an anti-monopoly authority, criminal prosecution authorities, entry into force of a judicial act in another case relevant to the investigation of a violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan on protection of competition;

      2) in the case provided for in sub-paragraph 2) of paragraph 1 hereof - from the date of completion of another investigation of infringement of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of protection of competition in respect of the same person subject to investigation;

      3) in the case provided for in sub-paragraph 3) of paragraph 1 hereof - from the date of submission of the expert opinion to the competition authority;

      4) in the cases provided for in sub-paragraph 4) of paragraph 1 hereof - from the date of completion of the analysis of the state of competition in the commodity market.

      2. The term of investigation of violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection shall be interrupted when the investigation is suspended and continues from the moment the investigation is resumed.

      3. A decision to suspend or resume an investigation or to order an expert examination shall be issued by the officials of the competition authority authorised to conduct the investigation. A copy of the ruling on the appointment of an expert examination shall be sent to the expert and the person subject to investigation within three working days from the date of such ruling.

      A copy of the decision to suspend, resume the investigation of breaches of legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of protection of competition shall be sent to the person subject to investigation within three working days from the date of such determination.

      Footnote. Article 222 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated December 28, 2016№ 34-VI (shall be enforced from January 1, 2017); № 101-VII of 03.01.2022 (shall enter into force sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 223. Termination of the investigation of violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection

      The anti-monopoly body stops investigation of violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection in the event of:

      1) the absence in the actions of the investigation object of violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection;

      2) liquidation of a legal entity - the only object of investigation;

      2-1) deregistration of a branch of a legal entity - the only object of investigation;

      3) the death of an individual - the only object of investigation;

      4) the expiry of the period of limitations established by the Administrative Violations Code of the Republic of Kazakhstan;

      5) the presence of a judicial act that has entered into legal force, which contains conclusions on the presence or absence of a violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection in the actions (inaction) considered by the anti-monopoly body.

      Footnote. Article 223 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.06.2020 № 352-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 224. Decisions of the anti-monopoly body based on the investigation results of violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection

      1. Based on the investigation results of violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection, an official of the anti-monopoly body prepares an opinion on the basis of which the anti-monopoly body takes one of the following decisions on:

      1) termination of the investigation of violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection on the grounds provided for by Article 223 of this Code;

      2) initiation of an administrative violation case and in the cases established by sub-paragraphs 1) and 2) of paragraph 1 of Article 226 of this Code, the issuance of the involvement notice;

      3) issuing an order to eliminate violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection;

      4) the transfer of materials to law enforcement authorities for the production of pre-trial investigation.

      1-1. The draft conclusion on the investigation results of violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of protection of competition shall be submitted or sent by letter notifying the object of investigation no later than thirty calendar days before the end of the investigation.

      2. If the person subject to investigation appeal at least twenty calendar days prior to completion of the investigation, the official(s) of the antimonopoly authority shall, no later than twenty-five calendar days after receipt of such appeal, submit to the conciliation commission a draft conclusion on the investigation of violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of protection of competition.

      The conciliation commission shall examine the draft of the submitted opinion within a period not exceeding five calendar days from the date of submission for its completeness and the quality of the evidence provided therein on the facts of violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of protection of competition, inviting the persons involved in the investigation to the meeting.

      Following consideration of the draft conclusion, the conciliation commission shall issue its comments and recommendations, recorded in minutes and be forwarded to the official(s) for their work within five working days of the meeting of the conciliation commission.

      In the event of disagreement with the comments and recommendations of the conciliation commission, within five working days, the official(s) shall form a reasoned opinion to be considered by the conciliation commission within no more than five working days of the formation of the reasoned opinion by the official(s).

      2-1. The provisions specified in paragraphs 1-1 and 2 of this article do not apply in cases of investigation of violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of protection of competition on the grounds of establishing, maintaining monopoly high (low) or monopsony low prices, as well as on grounds of a cartel in terms of establishing or maintaining prices (tariffs), discounts, surcharges (surcharges) and (or) markups, increasing, decreasing or maintaining prices at auction.

      3. The completion of the investigation shall be the day when the official (s) of the anti-monopoly body signs the conclusion on the nvestigation results of violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of competition protection.

      4. Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

      5. A copy of the conclusion based on the results of the investigation, no later than three working days from the date of its signing, is handed over or sent by letter with notification to the object of the investigation.

      5-1. Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

      6. The date of signing by the official (officials) of the antimonopoly body of the conclusion on the results of the investigation (decision making) is considered the moment of revelation of the fact of committing an administrative offense.

      7. Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).
      Footnote. Article 224 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 28.12.2016 № 34-VI (shall be enforced from January 1, 2017); № 268-VI dated 28.10.2019 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 29.06.2020 № 351-VI (shall be enforced from 01.07.2021); № 101-VII of 03.01.2022 (shall be put into force sixty calendar days after the date of its first official publication); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Chapter 21. RESTRAINT OF BREACH OF LEGISLATION OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN ON PROTECTION OF COMPETITION AND REVISION OF ORDERS ISSUED BY THE ANTI-MONOPOLY AUTHORITY

Article 225. The grounds and method for determining the monopoly income

      1. Income gained by the market entity as a result of monopolistic activities restricted by this Code is a monopoly income.

      2. A monopoly income can be gained by the market entity as a result of:

      1) execution of anti-competitive agreement or coordinated actions of market entities;

      2) abuse by the market entity of own dominant or monopolistic position.

      3. A monopoly income is determined from the date of carrying out by the market entity of actions specified in Clause 2 hereof, up to the date of cease by the market entity of indicated actions.

      4 A monopoly income is determined when:

      1) the market entity, taking a dominant or monopolistic position, establishes the monopolistically high prices - as a difference between the income gained when applying monopolistically high price and income calculated on the basis of a price determined in accordance with the provisions of Article 175 hereof;

      2) the market entity, taking a dominant or monopolistic position, establishes the exclusively low price- as additional income received by the market entity taking a dominant position, as a result of turnover increase by means of competitors elimination from the product market;

      3) fixing by the market entity taking a monopsony position of monopolistically low price- as a difference between the expenses of this market entity for purchase of goods at the price determined on the basis of required to the market entity selling the goods, production expenses and sale of such goods and incomes, and expenses formed during purchase of goods at monopolistically low prices;

      4) the market entity enters into anti-competitive agreement or coordinated actions - as total income gained from these actions, after deduction of reasonable expenses required for production and (or) sale of goods, and actually paid taxes.

      5. The withdrawal of monopoly income is performed according to the procedure established by the Administrative Violations Code of the Republic of Kazakhstan.

Article 226. Anti-monopoly response measures

      1. In accordance with established powers the anti-monopoly authority is entitled to:

      1) give binding orders to the market entities concerning:

      elimination of violation of this Code norms and (or) mitigation of its consequences;

      recovery of initial position;

      cancellation or altering of contracts contradicting this Code;

      necessity for cancellation of transactions by cancelling or annulment during regulation of market concentration;

      2) give to state, local executive bodies, organizations charged by the government with functions of market entities activities regulation, binding orders concerning cancellation or altering of acts accepted by them, remedy of defaults and instructions, cancellation or alteration of agreements and transactions settled by them, which contradict this Code, and commission of actions aimed at provision of competition;

      3) examine cases of administrative offences in the area of protection of competition and restriction of monopoly activities according to the procedure established by the Administrative Violations Code of the Republic of Kazakhstan;

      4) bring before a court lawsuits and petitions, and take part in consideration by the court of cases related to application and violation of legislation of the Republic of Kazakhstan in the area of protection of competition.

      2. In the violation of this Code standards, the market entities, government bodies, local executive bodies shall:

      1) in accordance with orders of anti-monopoly authority to discontinue violation and eliminate its consequences, recover the original position, cancel the contract, conclude a contract with market entity or make an amendment thereto, annul the act which is recognized by the anti-monopoly authority as inconsistent with legislation of the Republic of Kazakhstan on protection of competition, perform other actions stipulated by the order;

      2) compensate for incurred losses in accordance with the civil legislation of the Republic of Kazakhstan;

      3) execute the decree of the anti-monopoly authority concerning imposition of administrative penalty in accordance with procedure established by the Administrative Violations Code of the Republic of Kazakhstan.

      3. The order shall be executed within the reasonable time limits established by the anti-monopoly authority.

      The anti-monopoly authority performs a control over execution of issued orders.

      In case of failure to execute the orders, the anti-monopoly authority has a right to go to court with a lawsuit for concussion of market entity, government body, local executive body to execute the order of anti-monopoly authority.

      Footnote. Article 226 as amended by the Republic of Kazakhstan laws dated 28.12.2016 № 34-VI (brought into force since 01.01.2017); dated 24.05.2018 № 156-VI (brought into force upon the expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 227. Requirements to execution of an order

      The order is executed on a controlled form of anti-monopoly authority and shall contain:

      1) name of market entity and (or) government body, and (or) local executive body, in relation to whom the order is issued, and their officials;

      2) description of established fact of violation of legislation of the Republic of Kazakhstan in the area of protection of competition, and statute of the law which have been infringed by the market entity or government body or local executive body, or its officials;

      3) actions which shall be taken by the market entity and (or) government body, and (or) local executive body or its officials for elimination of violation of the Republic of Kazakhstan legislation in the area of protection of competition (or from commission of which it shall abstain);

      4) time limit for execution of an order;

      5) period for submission of information on order execution;

      6) signature of a person authorized to sign an order;

      7) official seal of anti-monopoly authority.

Article 228. Revision of orders issued by the anti-monopoly authority

      1. The anti-monopoly authority on own initiative or upon the application of a person concerned may revise an order (own or from a regional division) in cases:

      1) if the significant circumstances have been not and could not be known to the anti-monopoly authority, that has resulted in issue of illegal or groundless order;

      2) if an order was issued on the basis of unreliable information that has resulted in issue of illegal or groundless order;

      3) if an order was issued with violation of the statues of the laws of the Republic of Kazakhstan;

      4) correction of mistake made in the order or obvious arithmetic error.

      The anti-monopoly authority may suspend the execution of its order until completion of its revision, whereof the persons involved in the case are notified in written.

      2. According to results of revision, the anti-monopoly authority may:

      1) leave the order unchanged;

      2) alter the order;

      3) repeal the order;

      4) issue the new order.

      3. During the revision of an order upon the application of a person concerned, the anti-monopoly authority is not eligible to worsen the position of a person who has filed an application (complaint), or a person in whose interests it has been filed.

      Footnote. Article 228 as amended by the RK Law dated 28.12.2016 № 34-VI (shall be enforced since 01.01.2017).

Article 229. Check of orders of the anti-monopoly authority regional divisions

      Footnote. Heading of Article 229 as amended by the RK Law dated 28.12.2016 № 34-VI (shall be enforced since 01.01.2017).

      The orders issued by the regional divisions of anti-monopoly authority may be checked upon the applications of market entities or on the initiative of superior anti-monopoly authority.

      Footnote. Article 229 as amended by the Republic of Kazakhstan Law dated 28.12.2016№ 34-VI(shall be enforced since 01.01.2017).

Article 230. Appeal of anti-monopoly authority orders

      1. The orders of anti-monopoly authority may be appealed in the court according to the procedure established by legislation of the Republic of Kazakhstan.

      2. The grounds for appealing to the anti-monopoly authority of regional divisions orders include:

      1) failure to identify all circumstances which are relevant to the case;

      2) lack of evidentiary support of circumstances which are relevant to the case and recognized as ascertained;

      3) non-compliance of conclusions stated in the judgment with circumstances of the case;

      4) violation or improper application of statutory regulations of the Republic of Kazakhstan.

      3. The order of a territorial subdivision of the antimonopoly body may be appealed by the market entity within three months from the date when it was handed over to the market entity, in the manner prescribed by the laws of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 230 as amended by the Republic of Kazakhstan Law dated 28.12.2016 № 34-VI (brought into force since 01.01.2017); dated 29.06.2020 № 351-VI (shall be enforced from 01.07.2021).

Article 231. Compulsory division or withdrawal in cases of abuse of dominant or monopoly position

      1. In case if the market entity taking dominant or monopoly position, twice during one calendar year was held administratively liable for violations stipulated by Article 174 hereof, and keeps to commit actions restraining the competition, the anti-monopoly authority for the purpose of promotion of competition may file a claim in court for compulsory division of this market entity or withdrawal of one or more of irs legal entities on the basis of its structural subdivisions.

      2. The court makes a decision concerning compulsory split-off or demerger aimed at promotion of competition, if the following conditions are met in the aggregate:

      1) no technologically driven interrelation of structural subdivisions;

      2) there is an opportunity of independent activities at the relevant commodity market for legal entities established as a result of restructuring.

      3. The court judgment concerning compulsory split-off or demerger shall be executed by the owner or agency authorized by him with due account for requirements provided by specified judgement, and within the time limits determined by specified judgement, and cannot be more than six months.

      Footnote. Article 231 as amended by the Republic of Kazakhstan Law dated 28.12.2016 № 34-VI (brought into force since 01.01.2017).

SECTION 5. PRIMARY AREAS AND TYPES OF GOVERNMENT SUPPORT FOR PRIVATE ENTREPRENEURSHIP Chapter 22. GOVERNMENT SUPPORT OF SMALL AND MEDIUM ENTREPRENEURSHIP

Article 232. Types of government support of small and medium entrepreneurship

      The government support of small and medium entrepreneurship is performed by types of government support of private entrepreneurship stipulated by Article 93 hereof, including:

      arrangement of conditions for use by small and medium entrepreneurship entities of state financial, material and technical and information resources as well as research and development work and technology;

      establishment of simplified procedure of state registration and liquidation;

      establishment of optimum tax treatment;

      adoption of lending program for small and medium entrepreneurship;

      establishment of system for attraction and use of investments, including foreign ones, for support and development of small and medium-sized entrepreneurship;

      assistance in foreign trade activities of small and medium entrepreneurship entities;

      consulting of small and medium entrepreneurship entities concerning engagement in public purchases of goods, works and services;

      organization of training, retraining and further training of personnel by development of existing and establishment of new training and research centers, consulting organizations and information systems for support and development of small and medium entrepreneurship, and implementation of international programs and projects for sharing experience in the area of small and medium-sized entrepreneurship.

      Footnote. Article 232 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan № 202-VI dated 26.12.2018 (shall be enforced from 01.01.2019).

Article 232-1. State support for social entrepreneurship

      State support for social entrepreneurship, in addition to the measures of state support for private entrepreneurship provided for by Article 93 of this Code, and the measures of state support for small and medium-sized entrepreneurship provided for by Article 232 of this Code shall be carried out in the form of:

      1) ensuring the availability of infrastructure to support social entrepreneurship entities;

      2) provision of tax benefits in accordance with the Code of the Republic of Kazakhstan "On Taxes and Other Obligatory Payments to the Budget" (Tax Code);

      3) providing financial support to social entrepreneurship entities (including within the framework of subsidizing the interest rate on loans issued by second-tier banks and for paying for property rent (lease) of property);

      4) provision of property lease (rent) of state property without the right to redeem on preferential terms in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan "On State Property";

      5) providing information support to social entrepreneurship entities;

      6) providing consulting and methodological support to social entrepreneurship entities, development through acceleration programs (including on the issues of raising funds, participation in the procurement of goods, works, services).

      For the purposes of this Code, acceleration programs mean programs for the intensive development and promotion of social entrepreneurship through training and expert support;

      7) assistance in the development of interregional cooperation, in the search for business partners (including through holding business events, as well as ensuring the participation of social entrepreneurship entities in these events);

      8) organizations of vocational education and additional training;

      9) provision of state grants for the organization and implementation of socially significant projects in the sectors of economy.

      Footnote. Chapter 20 is supplemented by Article 232-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 24.06.2021 № 52-VII (shall be enforced from 01.01.2022).

Article 233. Business incubators

      1. The business incubator is a legal entity established for support of small business enterprises at the stage of its establishment by provision of production facilities, equipment, organization, legal, financial, consulting and information services.

      2. The business incubators are established for rendering of assistance in start-up and development of small business enterprises.

      The tasks of business incubators are:

      1) selection of small business enterprises for placement in business incubator;

      2) provision to small business entities the educational, marketing, consulting and other organizational and management services;

      3) state support for innovation activities of small businesses.

      Footnote. Article 233 as amended by Law of the RK № 87-VII of 27.12.2021 (shall be effective upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 234. Property support of small and medium-sized enterprises

      1. The government property facilities not used for more than one year may be transferred to the small and medium entrepreneurship entities in trust or lease for organization of production operation and service industry except for trade mediation activities.

      The supervision over fulfillment by small and medium-sized enterprises of terms and conditions of lease agreement or trust management contract is performed by relevant government agencies authorized for disposition of republican and communal property.

      2. The state ownership facilities and land parcels occupied thereby, which are transferred in trust or lease for organization of production operation and development of service industry for population may be donated to small and medium-sized entrepreneurship entities,other than entities performing the trade mediation activities, upon the expiry of one year from the date of contract execution in case of fulfillment of conditions provided for thereby according to the procedure determined by central authorized body for state planning.

Chapter 23. STATE SUPPORT OF AGRICULTURAL SECTOR AND NON-AGRICULTURAL TYPES OF ENTREPRENEURSHIP ACTIVITIES IN RURAL LOCALITIES

Article 235. State support of agricultural sector development

      1. The state support of private entrepreneurship entities carrying out the agricultural activities is performed by:

      1) development of lending in the area of agricultural complex and rural regions;

      2) subsidization of agricultural complex;

      3) procurement of agricultural products at a guaranteed purchasing price;

      4) technical fit-out of agricultural complex;

      5) information and marketing collateral of agricultural complex;

      6) scientific, standard and methodological support and personnel training for agricultural complex;

      7) investments to development of social and engineering infrastructure of rural regions;

      8) application of financial instruments supporting conditions for modernization of fixed production-related assets- farming machinery park, process equipment, and livestock inventory;

      9) creation of necessary conditions for investment attraction to agriculture;

      10) support of products export;

      11) development of sectoral science and spread of agricultural and technological knowledge;

      12) provision of other forms of state support.

      2. The state support of private entrepreneurship entities carrying out the agricultural activities and non-agricultural types of entrepreneurial activities in rural regions is performed on republican and regional levels and shall be governed according to the laws of the Republic of Kazakhstan.

      3. The time limits, scope and measures of state support for private entrepreneurship carrying out the agricultural activities are established in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan.

Article 236. Crediting in the area of agricultural complex and rural regions

      1. The crediting in the area of agricultural complex and rural regions is performed by budgetary crediting in accordance with budget legislation of the Republic of Kazakhstan or participation in forming or increase of charter capital of specialized organizations.

      2. The crediting in the area of agricultural complex and rural regions is performed across the following areas with due account for provisions provided by the Republic of Kazakhstan Law "On government regulation of development of agricultural complex and rural regions":

      1) establishment and development of farm production infrastructure;

      2) leasing of farm machinery and processing facilities, equipment and fishing gear for fishing industry;

      3) organization and crediting of credit societies performing crediting in agricultural complex;

      4) crediting of non-agricultural types of entrepreneurial activities in rural regions;

      5) purchase, production, processing and sale of agricultural products;

      6) fish-rearing and processing of fish products;

      7) arrangement of microlending for rural population.

Article 237. Subsidization of agricultural complex

      1. The subsidization of agricultural complex is performed as an economic incentive of agro-based industries development under the following conditions:

      1) economic efficiency of subsidization focused on development of agricultural complex areas;

      2) improvement of quality and competitive ability of outputs.

      2. The subsidization of agricultural complex is performed across the areas provided by the Republic of Kazakhstan Law "On government regulation of development of agricultural complex and rural regions", according to the procedure determined by authorized body in agricultural complex development.

Article 238. Implementation of price stabilization mechanisms for socially important food products

      1. In order to stabilize the market for food products, the state shall implement the price stabilization mechanisms for socially important food products.

      2. The price stabilization mechanisms for socially important food products shall be implemented in accordance with the rules of implementation the price stabilization mechanisms for socially important food products.

      3. The list of specialized organizations implementing the price stabilization mechanisms for socially important food products shall be approved by the Government of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 238 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan № 241-VI dated 02.04.2019 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 239. Information support of agricultural complex

      1. Information and marketing collateral of agricultural complex is performed by means of:

      1) organization of information and marketing system of agricultural complex;

      2) publication of information materials in mass media and printing of specialized collections, magazines, industry publications;

      3) assistance in creation and development of up-to-date information and communication technology and information systems;

      4) organization of exhibition fairs and provision of advertising support of products of domestic agricultural goods producers;

      5) organization of training workshops;

      6) scientific, standard and methodological support and personnel training for agricultural complex;

      7) development of agricultural science and spread of scientific research results to production activities.

      2. The list of information and services operator to submission to the agricultural complex entities free of charge by specialized organizations is determined by authorized body in the area of agricultural complex development.

Article 240. State support for insurance in the agricultural sector

      State support for insurance in the agro-industrial complex shall be carried out in the manner established by the Law of the Republic of Kazakhstan "On State Regulation of the Development of the Agro-Industrial Complex and Rural Areas."

      Footnote. Article 240 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 268-VI dated 28.10.2019 (shall be enforced since 06.01.2020).

Article 241. The state support of peasant farms and farming enterprises

      1. The state promotes the development and protection of domestic peasant or farming market.

      2. The peasant or farming enterprises with average annual number of employees not greater than fifty persons and yearly average gross assets value not greater than sixty thousand-fold calculated rate:

      The procedure of Subclause 1) enforcement see Clause 14 Article 324 of the RK Code dated 29.10.2015 № 375-V.

      1) in the manner and on the terms provided for by legislation of the Republic of Kazakhstan, excused from payment for connected power in electrical energy, heat-, water supply and sewerage using the laws of the Republic of Kazakhstan concerning natural monopolies;

      2) open the accounts with partially state-owned second-tier banks, without charge;

      3) keep accounting records and prepare the financial statements using the simplified procedure;

      4) is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 268-VI dated 28.10.2019 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);

      5) obtain the information services (funds) and development projects and technology on a preferential basis within the limits of funds allocated in the state budget for relevant year within the state financial support of small business;

      6) perform the training, retraining and further training of personnel using the funds provided for support of small business.

      3. The peasant and farming enterprises have a right to apply the simplified or generally established procedure for calculation and payment of certain types of taxes in accordance with the Republic of Kazakhstan Code "On taxes and other compulsory payments to budget" (Tax Code).

      4. The legal entities of the Republic of Kazakhstan investing to agriculture and not using the special tax regime may be provided with investment preferences in the manner and on the terms stipulated by this Code.

      Footnote. Article 241 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 268-VI dated 28.10.2019 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Chapter 23-1. State support for innovation

      Footnote. The Law as supplemented by Chapter 23-1 pursuant to Law of the RK № 87-VII of 27.12.2021 (shall be enacted upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 241-1. Definition and content of innovation activities

      1. Innovation activities shall refer to the activities (including intellectual, creative, scientific, scientific-technical, technological, industrial-innovation, info-communication, organisational, financial and/or commercial activities) aimed at creating innovations.

      Innovative activities shall involve a high entrepreneurial risk, characterised by uncertainty in the market outlook for innovative activities and possible losses of invested financial and other resources.

      2. An innovation project shall refer to a set of activities implemented over a specified period of time as part of an innovation activity and aimed at creating and/or introducing a new or improved product or process and bringing it to the consumer.

      2-1. Full scientific cycle project is a complex of coordinated scientific, scientific-technical works, realized by subjects of scientific and (or) scientific-technical activity, aimed at creation of products with scientific content (goods, works, services).

      3. An innovation shall mean a new or improved result of innovation in the form of a product (good, work or service) made available to potential users, or a process commissioned, that provides a competitive and comparative advantage over previous products or processes.

      4. The innovation actors shall include natural persons, legal entities and simple partnerships that implement innovative projects.

      5. The target of innovation activities shall include all kinds of innovations that can be embodied in goods, works, services, processes and technologies so that they can be considered as new or advanced.

      Footnote. Article 241-1 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 01.07.2024 № 104-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after its first official publication).

Article 241-2. Goal, objectives and basis of state support for innovation activities

      1. The goal of state support for innovation activities shall be to create an environment conducive to the introduction of a new or significantly improved product (good, work or service), technology or process, a new marketing method or a new organisational method in business practices, organisation of jobs or external relations so as to increase the competitiveness of the national economy.

      2. The objectives of state support for innovation activities shall include:

      1) creating an environment conducive to identifying, nurturing, attracting and retaining talent and the professional development of scientific, engineering and entrepreneurial personnel;

      2) creating an environment conducive to the technological modernisation of the basic sectors of the national economy and its diversification by developing high-tech industries, increasing the technological sophistication of the economy and making the economy and society more receptive to innovation;

      3) support for innovation activities, efficient innovation implementation, development of high-tech industries, corporate innovation and technology transfer;

      4) creating conditions for the development of start-up infrastructure and a culture of venture capital investment;

      5) fostering demand for innovation;

      6) assistance to subjects of innovation activity in commercialization of technologies, results of scientific and (or) scientific-technical activity, creating conditions for development of knowledge-intensive business, including projects of full scientific cycle;

      7) assisting innovation actors in international cooperation in the field of innovation, including cooperation in the training of highly qualified personnel for innovation activities;

      8) assisting innovation actors in improving productivity and developing innovation clusters;

      9) creation of favorable conditions for the implementation of the state technological policy and development of science.

      3. State support for innovation shall be based on:

      1) ensuring equal access for innovation actors to receive state support in conformity with this Code;

      2) publicity, targeting and transparency of state support measures for innovation;

      3) balancing the interests of the state and the innovation actors;

      4) optimising public support measures for the successful implementation of innovation projects by innovation actors with due regard to their individual characteristics;

      5) comprehensiveness and consistency, ensuring continuous interaction between the state and innovation actors;

      6) providing state support throughout the innovation lifecycle by establishing an efficient science, technology and innovation communication system.

      Footnote. Article 241-2 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 01.07.2024 № 104-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after its first official publication).

Article 241-3. Innovation system actors involved in public support for innovation activities

      1. Innovation system actors involved in state support for innovation activities shall include the national innovation development institute and other legal entities, where fifty percent or more of the voting shares (stakes in the charter capital) are directly or indirectly owned by the state, authorised to implement measures of state support for innovation activities.

      2. Innovation system actors involved in public support for innovation activities shall:

      1) offer methodological and advisory support for technology foresight, enforcement of state technology policy and development of innovation infrastructure;

      2) render information, analytical and advisory services in the field of innovation development;

      3) invest in innovation projects by participating in charter capitals of entities involved in innovation activities, creating legal entities with foreign participation, creating or participating in investment and venture capital funds and in other ways envisaged by the legislation of the Republic of Kazakhstan;

      4) engage in the creation, management and coordination of technology platforms, technology commercialisation centres, technology parks, business incubators, accelerators, international technology transfer centres, joint ventures in the form of technology development centres;

      5) collaborate with international organisations to attract information, education and financial resources to foster technological development in priority sectors of the economy;

      6) ensure availability of information on ongoing innovation projects, implemented technologies, results of analyses on technology foresight;

      7) engage in the implementation of state support mechanisms for business incubation, start-up acceleration, technology commercialisation and technology transfer, and strengthening the human, managerial and production potential of innovation actors;

      8) issue expert opinions and/or recommendations to public authorities on innovative activities;

      9) serve the authority responsible for state support for innovation activities in providing innovation grants;

      10) render services to the competent authority in the area of state support for innovation activities for the realisation of state technology policy;

      11) facilitate the development of risk investment funds, venture capital funds and venture financing;

      12) offer acceleration services, business incubation services to innovation actors to undertake marketing and other activities, and search for potential investors;

      13) participate in advocacy for innovation, including by organising competitions for innovators, rationalisers and inventors;

      14) may provide services to charitable organizations, endowment funds for examination, monitoring of innovative projects.

      15) provide annual information to the innovation observatory on the implementation of innovation and technology development measures for independent analysis of innovation system performance.

      Footnote. Article 241-3 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 14.07.2022 № 141-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); dated 21.05.2024 № 86-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after its first official publication).

Article 241-4. State technology policy

      1. State technology policy constitutes a system of economic, organisational and legal measures implemented by the state and/or innovation actors aimed at identifying technology priorities, developing infrastructure and competencies for their implementation, including the establishment of technology platforms, sectoral centres of technological competencies, realisation of targeted technology programmes, with the aim of increasing the level of technological development of the national economy, its sectors and private actors.

      2. The Technological Policy Council, an advisory and consultative body headed by the Prime Minister of the Republic of Kazakhstan, shall operate to formulate and implement state technology policy.

      The main objectives of the Technology Policy Board shall be:

      1) identifying priorities for technological development and the main directions of state technological policy;

      2) making recommendations to public authorities on the country's innovative and technological development;

      3) harmonising proposals for improving the innovation system and the activities of the innovation system actors involved in public support for innovation activities;

      4) reviewing the state's emerging technology policy in sectoral areas;

      5) considering initiatives by public authorities to identify sectoral technology competence centres, target technology programmes and the organisation of sectoral technology platforms.

Article 241-5. Tools for the formation and implementation of state technological policy and science development

      Footnote. The title of Article 241-5 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 01.07.2024 № 104-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after its first official publication).

      1. Technological platforms shall be created for the formation and implementation of the state technological policy and development of science.

      The technological platform shall constitute a complex consisting of interrelated and complementary elements of educational, scientific and industrial-innovation infrastructure, actors of scientific, scientific-technical, innovation and industrial activity, necessary to ensure a continuous process of generation and improvement of technologies, training of personnel, implementation of innovation projects.

      2. For the purpose of elaboration of the state technological policy and development of science of the relevant industry or technological direction and ensuring its continuity, state bodies shall determine the sectoral centers of technological competence.

      The main tasks of the sectoral centers of technological competencies include technological forecasting of the relevant industry, assistance in the development and implementation of a targeted technological program, monitoring of global technological trends, scientific achievements, identification of current conditions and competitive advantages for accelerated technological development, as well as the needs and interest of private business entities, assistance in the dissemination of best practices and experience of innovation activities among business entities of the relevant sector, implementation of international cooperation to attract foreign investment to the Republic of Kazakhstan.

      Further criteria for sectoral centers of technological competence shall be identified as per the methodology and criteria for technological forecasting, functioning of sectoral centers of technological competence, organization of technological platforms and development of target technological programs.

      3. In order to formulate technological policy and development of science, technological forecasting shall be carried out.

      Technology foresight shall refer to a complex of analytical studies aimed at revealing the key (priority) technologies, the development thereof is a prerequisite for sustainable innovative development of the state.

      Technology foresight shall involve industry centers of technological competence in the respective industries in collaboration with technology platforms by attracting foreign and domestic experts, conducting surveys and analytical studies, summarizing the data obtained and the formation of recommendations.

      The results of technological forecasting are taken into account in the formation of the state technological policy, development of science and determination of priority areas for the provision of innovation grants.

      4. In order to implement technological policy and science development, sectoral centers of technological competence shall develop target technological programs, which shall be approved by the relevant state bodies.

      The target technological program means a set of measures for the development of key (priority) technologies and solution of technological problems of the industry (industries), based on the interaction of the state, business entities and science.

      Innovative projects realized as part of targeted technological programs shall have priority in the awarding of innovation grants and other measures of state support of innovative activities.

      State bodies within their competence shall participate in the implementation of the target technological program, including by attracting foreign investment.

      5. Technology foresight and development of target technology programs shall be implemented as per the methodology and criteria of technology foresight, functioning of industry technology competence centers, organization of technology platforms and development of target technology programs.

      Footnote. Article 241-5 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 21.05.2024 № 86-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after its first official publication); dated 01.07.2024 № 104-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after its first official publication).

Article 241-6. Instruments for stimulating innovation activity and innovation system analysis

      1. The instruments for stimulating innovative activity include outreach support for innovation and the dissemination of knowledge, including by commercializing technology.

      Promotion (support) of commercialization of technologies shall be performed by:

      1) organizing and/or conducting events aimed at the formation and development of competencies in the field of technological business;

      2) forming and developing a system of searching for technologies, their identification and assistance in their promotion in the market;

      3) by other means prescribed by the laws of the Republic of Kazakhstan.

      2. The instrument for the analysis of the innovation system shall be an assessment of the efficiency of implementation of measures of state support for innovation activities undertaken by state agencies, local executive bodies, the national development institute in the field of innovation development and other legal entities empowered to implement measures of state support for innovation activities, implementation of technology policies and target technology programs.

      Independent analysis of the efficiency of the innovation system with the development of recommendations, including through the information system, shall be carried out by the innovation observatory determined by the Government of the Republic of Kazakhstan.

      National holdings, national development institutes and other organizations authorized to implement measures of state support of private entrepreneurship shall provide annual information to the innovation observatory on the implementation of measures for the development of innovations and technologies for independent analysis of the efficiency of the innovation system.

      Methodology for evaluation of efficiency of realization of state support measures of innovative activity shall be adopted by the competent authority in the field of state support of innovative activity.

      Evaluation of the efficiency of measures of state support to innovation activities to provide innovation grants shall consider such features of innovation activities as high entrepreneurial risk, characterized by uncertainty of market prospects for innovation activities and possible losses of invested financial, and other resources.

      Footnote. Article 241-6 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.05.2024 № 86-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after its first official publication).

Article 241-7. Measures of state support of innovative activity

      1. This Code shall stipulate the measures of state support for innovation activities, with account of the specifics defined by the laws of the Republic of Kazakhstan.

      2. The measures of state support for innovation activities shall include:

      1) co-financing of venture capital funds;

      2) providing innovative grants.

      3. The state support of innovative activity shall be specified under this Code, the Law of the Republic of Kazakhstan “On Industrial Policy” and other legislation of the Republic of Kazakhstan.

Article 241-8. Co-financing of venture capital funds and private venture capital investors

      1. Venture funds and private venture investors shall be co-financed by the innovation system actors involved in the state support of innovation activities.

      2. Venture capital financing shall mean activities related to the financing of persons engaged only in innovative activities by investing in their charter capitals, purchasing financial instruments issued by them or providing them with cash loans.

      3. A private venture investor shall refer to a natural person who provides venture capital financing to startup companies and who provides them with expert support if they so desire.

Article 241-9. Provision of innovation grants

      1. Innovation grant shall mean budgetary funds provided to innovation entities on a non-repayable basis for the implementation of their innovation projects as part of the priority areas of innovation grants.

      Innovation grants shall be provided by the competent authority for state support of innovation activities with the involvement of the national institute for development in the field of innovation development.

      Competition for innovative grants may be held in selected priority areas in conjunction with the infrastructure to support private enterprise and (or) the innovation system actors involved in the state support of innovative activity.

      2. Innovation grants shall be awarded to innovation activity actors by co-financing the implementation of innovation projects.

      3. Innovation grants shall be awarded for:

      1) technology commercialization;

      2) technology development of existing enterprises;

      3) technology development in the industries.

      4. When innovative grants are awarded, an expertise shall be performed under the rules for the awarding of innovative grants.

      The rules for awarding innovation grants shall establish the criteria for awarding innovation grants.

      5. The National Institute for Innovative Development shall monitor innovation grants awarded to analyze the achievement of the planned objectives for innovation projects that have received innovation grants.

      6. The National Institute of Development in the field of innovative development shall open a current account in a second-tier bank - a resident of the Republic of Kazakhstan for the management of funds allocated for the provision of innovative grants under an agreement concluded between the competent authority for state support of innovative activity and the National Institute of Development in the field of innovative development.

      The balances in the current account at the end of the fiscal year shall not be returned to the competent authority in the field of state support for innovation and, consequently, to the state budget, but shall be allocated for innovative grants in the next fiscal year. The total amount of money for innovation grants shall be allocated to all innovation grants.

Article 241-10. Experimental mode for testing innovative projects

      1. An experimental mode may be introduced for the purpose of testing innovative projects requiring the establishment of a special normative legal regulation.

      The experimental mode for testing innovative projects shall be introduced in accordance with the requirements applicable to pilot projects established by the Law of the Republic of Kazakhstan “On Legal Acts”.

      (2) The experimental mode for testing innovative projects shall be introduced for a certain period of time and in respect of a certain number of persons who have expressed their consent to participate in the pilot regime.

      3. The experimental mode for testing innovative projects shall not cause negative consequences for society and the state and shall not cause harm and (or) any damage to human life and health, fauna and flora and the environment.

      The introduction of the experimental mode for testing innovative projects should be preceded by a comprehensive analysis to develop measures aimed at eliminating and (or) minimizing possible risks.

      4. The introduction of the experimental mode for approbation of innovation projects can be initiated by subjects of the innovation system, entrepreneurship, scientific and (or) scientific-technical activity, other physical and legal entities.

      5. The procedure for initiation of experimental modes for approbation of innovative projects shall be determined by the Government of the Republic of Kazakhstan.

      6. Experimental mode for testing innovative projects in the financial sphere of activities related to the concentration of financial resources and (or) payment services shall be introduced within the framework of a special regulatory regime in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan “On the National Bank of the Republic of Kazakhstan”, “On state regulation, control and supervision of the financial market and financial organizations”.

      Footnote. Chapter 23-1 is supplemented with Article 241-10 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.05.2024 № 86-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after its first official publication).

Chapter 24. State incentives for industry

      Footnote. The title of chapter 24 - as reworded by Law of the RK № 87-VII of December 27, 2021 (shall be enacted ten calendar days after the date of its first official publication).

Paragraph 1. Industrial and innovative activities

      Footnote. Paragraph 1 is excluded by Law of the RK № 87-VII of 27.12.2021 (shall come into force ten calendar days after the date of its first official publication).

Paragraph 2. Industrial and innovative system of the Republic of Kazakhstan

Article 245. Goal of development of industrial and innovative system of the Republic of Kazakhstan

      Footnote. Article 245 is excluded by Law of the RK № 87-VII of December 27, 2021 (shall enter into force ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 246. Operators of industrial and innovative system involved in state support of industrial and innovative activities

      Footnote. Article 246 is excluded by Law of the RK № 87-VII of December 27, 2021 (shall be put into effect ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 247. Industrial Innovation Structure

      Footnote. Article 247 is excluded by Law of the RK № 87-VII of December 27, 2021 (shall take effect ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 248. Special Economic Zones

      Footnote. Article 248 is excluded by Law of the RK № 87-VII of December 27, 2021 (shall become effective ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 249. Industrial zones

      Footnote. Article 249 is excluded by Law of the RK № 87-VII of December 27, 2021 (shall become effective ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 250. Technology park

      Footnote. Article 250 is excluded by Law of the RK № 87-VII of 27.12.2021 (shall enter into force on 01.07.2022).

Article 251. Joint-Stock Investment Funds

      Footnote. Article 251 is excluded by Law of the RK № 87-VII of December 27, 2021 (shall be put into effect ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 251-1. Venture funds, private venture investors and venture financing

      Footnote. Article 251-1 is excluded by Law of the RK № 87-VII of December 27, 2021 (shall be brought into effect ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 252. Technology Commercialization Center

      Footnote. Article 252 is excluded by Law № 87-VII of the RK dated December 27, 2021 (shall take effect ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 253. Construction design office

      Footnote. Article 253 is excluded by Law № 87-VII of the RK of December 27, 2021 (shall be enacted ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 254. International Technology Transfer Centers

      Footnote. Article 254 is excluded by Law of the RK № 87-VII of December 27, 2021 (shall be put into effect ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 255. Innovation Cluster

      Footnote. Article 255 is excluded by Law of the RK № 87-VII of December 27, 2021 (shall enter into force ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 256. Instruments of industrial innovation system

      Footnote. Article 256 is excluded by Law of the RK № 87-VII of 27.12.2021 (shall come into force ten calendar days after the date of its first official publication).

Paragraph 3. State support of industrial innovation entities

      Footnote. Paragraph 3 is excluded by Law of the RK № 87-VII of 27.12.2021 (shall take effect ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 272-1. State incentives for industry

      1. The state incentives for industry shall be implemented under this Code and the Law of the Republic of Kazakhstan “On Industrial Policy”.

      2. The Law of the Republic of Kazakhstan “On Industrial Policy” shall envisage the measures of state incentives for industry, mainly aimed at the development of manufacturing industry in the country, as well as the conditions for their provision.

      Footnote. Chapter 24 as supplemented by Article 272-1 under Law № 87-VII of the RK dated December 27, 2021 (shall be enacted ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 272-2. Industrial policy

      1. The state incentives for industry shall be implemented by providing measures of state incentives for industry in the implementation of industrial policy under the Law of the Republic of Kazakhstan “On Industrial Policy”.

      2. Priorities and areas of industrial policy shall be identified by documents of the State Planning System in the Republic of Kazakhstan.

      3. The Law of the Republic of Kazakhstan “On Industrial Policy” shall establish the goal, objectives and principles of industrial policy, procedures and mechanisms for its formation and implementation.

      Footnote. Chapter 24 as supplemented by Article 272-2 under Law № 87-VII of the RK dated December 27, 2021 (shall come into effect ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 272-3. Areas of implementation of industrial policy

      Industrial policy in the Republic of Kazakhstan shall be realized under the Law of the Republic of Kazakhstan “On Industrial Policy” in the following areas:

      1) basic environment for industrial development;

      2) market promotion;

      3) increasing the efficiency and competitiveness of industry.

      Footnote. Chapter 24 as supplemented by Article 272-3 under Law № 87-VII of the RK dated December 27, 2021 ( shall put into effect ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 272-4. Industrial and innovative activity

      Footnote. Article 272-4 was valid until 01.07.2022 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.12.2021 № 87-VII.

Chapter 25. STATE SUPPORT FOR INVESTMENT ACTIVITIES Paragraph 1. Legal regime of investments

Article 273. Investment relations

      1. Regulation of relations, connected with investments in the Republic of Kazakhstan, and defining the legal and economic framework for investment promotion, guarantee of investors' rights protection when investing in the Republic of Kazakhstan, defining measures of state investments support, the disputes settlement with participation of investors is carried out in this Code.

      2. This Code does not regulate relations related to:

      implementation of investments from the state budget;

      investing in non-profit organizations, including for educational, charitable, scientific or religious purposes.

      3. The provisions of this Chapter shall be applied to the relations arising in the implementation of investments and related to the scope of other laws of the Republic of Kazakhstan in the part that does not contradict such laws.

      4. The relations associated with the attraction of foreign labor by the investor under the concluded investment contract are regulated by the legislation of the Republic of Kazakhstan on migration of the population.

      Footnote. Article 273 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 20.04.2023 № 226-VII (shall be enforced from 01.07.2023).

Article 274. Concepts of investment, investor, big investor and investment activities

      1. Investments are all types of property (except goods intended for personal consumption), including financial leasing items since the conclusion of the lease agreement, as well as the rights to them, invested by the investor in the authorized capital of the legal entity or an increase in fixed assets used for entrepreneurial activities, as well as for the implementation of the public-private partnership project, including the concession project.

      2. An investor means individuals and legal entities investing in the Republic of Kazakhstan.

      3. The activities of individuals and legal entities to participate in the authorized capital of commercial organizations or to create or to increase fixed assets used for entrepreneurial activities, as well as for the implementation of the public-private partnership project, including the concession project, is recognized as investment activities.

      4. Big investor is an individual or legal entity, making investments in the Republic of Kazakhstan in the amount of not less than two million of monthly calculation index.

Article 275. Investment entities

      1. Investors have the right to invest in any entities and types of entrepreneurial activities, except as provided for by the laws of the Republic of Kazakhstan.

      The rights and obligations of investors in respect of the entities and types of entrepreneurial activities, in which investments are made, shall be established by this Code, other laws of the Republic of Kazakhstan and relevant agreements.

      2. The laws of the Republic of Kazakhstan, based on the need to ensure national security, may determine the types of activities and (or) territory in respect of which investment activities is limited or prohibited.

Article 276. Legal protection guarantee of investors' activities on the territory of the Republic of Kazakhstan

      1. Investor shall be provided with full and unconditional protection of the rights and interests ensured by the Constitution of the Republic of Kazakhstan, this Code and other regulatory and legal acts of the Republic of Kazakhstan, as well as the treaties ratified by the Republic of Kazakhstan.

      2. According to the civil legislation of the Republic of Kazakhstan, the Investor shall have the right for compensation for harm caused as a result of the issue by public authorities of the acts inconsistent with the laws of the Republic of Kazakhstan, and also illegal actions (omission to act) from the part of public authority officials.

      3. The Republic of Kazakhstan guarantees the stability of the terms of contracts concluded between investors and state bodies of the Republic of Kazakhstan, except for the cases when amendments to the contracts are made by agreement of the parties.

      These guaranties do not apply to:

      1) amendments in the legislation of the Republic of Kazakhstan and (or) entry into force and (or) amendments in treaties of the Republic of Kazakhstan, by which the order and conditions of import, production, sale of excisable goods are amended;

      2) amendments and additions to the laws of the Republic of Kazakhstan in order to ensure national security, public order, protection of health and morality of the population.

Article 277. Income guarantees

      Investors have the right:

      1) at its discretion, use the income received from its activities, after payment of taxes and other mandatory payments to the budget, in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan;

      2) open bank accounts in the national currency and (or) foreign currency in banks in the territory of the Republic of Kazakhstan in accordance with the banking and currency legislation of the Republic of Kazakhstan.

Article 278. Transparency of the activities of public authorities in relation to investors and ensuring investors' access to information related to the implementation of investment activities

      1. Official reports of the state bodies of the Republic of Kazakhstan and regulatory legal acts affecting the interests of investors shall be published in the manner prescribed by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      2. Investors, including investors, who have made investments in the amount of less than ten percent of the voting shares (less than ten percent of the votes of the total number of participants), are provided with free access to information on the registration of legal entities, their charters, registration of real estate transactions, issued licenses, as well as other information provided for by the laws of the Republic of Kazakhstan, which is related to the implementation of investment activities and does not contain commercial and other secrets protected by law.

Article 279. Guarantees of investors' rights during nationalization and requisition

      1. Forcible withdrawal of the investor's property (nationalization, requisition) for state needs is allowed in exceptional cases provided for by the laws of the Republic of Kazakhstan.

      2. In case of nationalization, the investor shall be compensated by the Republic of Kazakhstan in full for losses caused to him as a result of the publication of legislative acts of the Republic of Kazakhstan on nationalization.

      3. Requisition of the investor's property is carried out with the payment of market value of the property.

      Market value of the property is determined in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      4. Evaluation, where the owner was reimbursed for the value of requisitioned property may be challenged by them in court.

      5. Upon termination of the circumstances in connection with which the requisition was made, the investor has the right to demand the return of the remaining property, but is obliged to return the amount of compensation received by him, taking into account the losses from the reduction in the value of the property.

Article 280. Transfer of investor's rights to another person

      If a foreign state or its authorized state body makes payments in favor of the investor under the guarantee (insurance contract), provided for to him in respect of investments made in the territory of the Republic of Kazakhstan, and to this foreign state or its authorized state body transfer the rights (requirements are assigned) of the investor to these investments, in the Republic of Kazakhstan such transfer of rights (assignment of claim) is recognized as lawful only in case of investments implementation by the investor in the Republic of Kazakhstan and (or) performance of certain contractual obligations by him.

Paragraph 2. State investment support

Article 281. Purpose of state investment support

      1. The purpose of state investment support is to create a favorable investment climate for the development of the economy and to stimulate investment in the creation of new, expansion and renovation of existing industries with the use of modern technologies, Kazakhstan personnel development, as well as environmental protection.

      2. The state support of investments shall include granting state preferences in the form of investment preferences and (or) providing guarantees of stability when changing the tax legislation of the Republic of Kazakhstan under the Code of the Republic of Kazakhstan “On Taxes and Other Obligatory Payments to the Budget” (the Tax Code).

      The types, conditions and procedure for state preferences provision under agreements on the processing of solid minerals are determined by the Code of the Republic of Kazakhstan "On Subsoil and Subsoil Use".

      Footnote. Article 281 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated December 27, 2017 №126-VI (effective upon expiry of six months after its first official publication); № 87-VII of 27.12.2021 (shall come into effect on 01.01.2022).

Article 282. Authorized investment authority:

      1. State support for investments shall be carried out by the authorized investment body, determined by the Government of the Republic of Kazakhstan, for the conclusion of investment contracts and control over their execution, with the exception of special investment contracts.

      2. Authorized body for investments within its competence and in order to perform its tasks has the right, in accordance with the procedure established by the Government of the Republic of Kazakhstan, to attract specialists of relevant state bodies, consultants and experts from among individuals and legal entities of the Republic of Kazakhstan.

      3. The authorized investment agency coordinates and monitors the activities for support the investors by one-stop-shop principle for investors carried out by the national company for investment attraction and its regional representatives and representative offices, regional organizations for investment attraction.

      4. Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan № 243-VІ dated 03.04.2019 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).
      5. Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan № 243-VІ dated 03.04.2019 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).
      6. Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan № 243-VІ dated 03.04.2019 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

      7. Authorized body for investments issues applications for obtaining an investor visa for persons who are non-residents of the Republic of Kazakhstan and carry out investment activities in the territory of the Republic of Kazakhstan in the manner determined by the authorized body for investments.

      8. Authorized body for investments shall assist investors in securing a guaranteed order from interested legal entities in accordance with the investment contract concluded between an authorized investment body and an investor.

      8-1. The authorized body for investments shall develop and approve the procedure for determining the project as an investment project for the provision of state-owned land plots.

      The procedure provided by part one of this Paragraph shall, but not limited to, provide by a procedure for coordinating the provision of a land plot with the relevant regional coordination council.

      9. Activities of the authorized body for investments is regulated by the regulations approved by the Government of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 282 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan № 243-VІ dated 03.04.2019 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 272-VI dated November 25, 2019 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 30.06. 2021 № 59-VII (shall be enforced from 01.01.2022).

Article 282-1. One-stop-shop principle for investors

      1. By the One-stop-shop principle for investors shall be understood a centralized form of assistance to investors by a national company for attracting investments and its regional representatives and representative offices, regional organizations for attracting investments for public services, as well as other services provided by other organizations, minimizing the participation of investors in the collection and preparation of documents and restriction of their direct contact with state authorities.

      2. The rules for organizing a "one window" for investors, as well as the procedure for interaction when attracting investments, are approved by the authorized investment body and determine the size of investments in specific sectors of the economy to receive services on the "one window" principle, as well as the procedure:

      1) organization of support to the investor on one-stop-shop principle by a national company for attracting investments and its regional representatives and representative offices, regional organizations for attracting investments in order of implementing investment projects in the Republic of Kazakhstan;

      2) coordination of the authorized investment agency with the national company for attracting investments and its regional representatives and representative offices, regional organizations for attracting investments on the issue of organizing support for investment projects to attract investments at central and regional levels;

      3) coordination of the national company for attracting investments and its regional representatives and representative offices, regional organizations for attracting investments with foreign institutions, state authorities, local executive agencies, organizations, and other non-governmental organizations on issues of attracting investments;

      4) monitoring the process of rendering state and other services provided by state authorities and other organizations for carrying out investment activity of investors, as well as monitoring support of investment projects for attracting investments.

      The authorized investment agency, by a joint order with the state authorities responsible for the provision of state and other services, shall determine the responsible persons for coordination under the provision of these services to investors and accompanying them in the state authorities and other organizations.

      3. The national company for attracting investments and its regional representatives and representative offices, regional organizations for attracting investments within one-stop-shop principle for investors shall have the right to petition central and local executive agencies, as well as other organizations, on consideration the investor application and enter investors documents to state authorities and other organizations in terms for state and other services.

      Footnote. Chapter 25 is supplemented by Article 282-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan № 243-VІ dated 03.04.2019 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 282-2. A national company in the field of attracting investments and its regional representatives and representative offices

      1. A national company in the field of attracting investments is determined by the decision of the Government of the Republic of Kazakhstan.

      2. A national company in the field of attracting investments and its regional representatives and representative offices:

      1) conducts analytical studies to improve the investment attractiveness of the Republic of Kazakhstan;

      2) provides support for the activities of investors, including organizing meetings of investors with officials of state bodies, subjects of industrial and innovative activity, as well as associations of private entrepreneurs, conducts business forums, conferences and seminars on investment topics, forms and maintains a database of existing and prospective investors, assists investors in solving emerging questions;

      3) promotes a favorable investment image of the Republic of Kazakhstan, including providing information about investment opportunities;

      4) monitors the implementation of official agreements reached following negotiations with investors;

      5) monitors industrial and innovative projects implemented with the participation of investors;

      6) interacts with investors on the principle of "one window" in terms of supporting investors in obtaining public services, as well as other services provided by other organizations;

      7) carries out work to attract investors to the production of industrial products, including according to the list of priority goods.

      Footnote. Paragraph 2 is supplemented by Article 282-2 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2022 № 177-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 283. Concept and types of investment preferences

      1. Investment preferences are targeted advantages, provided to legal entities of the Republic of Kazakhstan in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan, implementing investment project, and leasing companies, importing technological equipment within the framework of the investment project under financial leasing agreement for a legal entity of the Republic of Kazakhstan, implementing the investment project;

      A legal entity of the Republic of Kazakhstan - a legal entity, including a legal entity with foreign participation, established in the manner state by the legislation of the Republic of Kazakhstan;

      2. The following types of investment preferences are provided for the investment project (including investment priority project):

      1) exemption from customs duties and value added tax on imports;

      2) government grant-in-kind.

      3. Tax preferences shall be provided for an investment priority project (hereinafter - investment preferences for an investment priority project).

      4. Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated December 25, 2017 № 122-VI (effective from January 1, 2018).

      5. On a special investment project in the form of investment preferences (hereinafter – investment preferences for special investment project) is provided for exemption from taxation:

      import customs duty;

      taxes in accordance with the tax legislation of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 283 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated December 28, 2016 № 34-VI (effective from January 1, 2017); dated December 25, 2017 № 122-VI(effective from January 1, 2018); dated 02.01.2021 № 399-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 284. Investment project

      An investment project is a set of activities involving investments in the creation of new, expansion and (or) renovation of existing production facilities, including production facilities created, expanded and (or) updated during the implementation of a public-private partnership project, including a concession project.

      An investment priority project means an investment project:

      for the creation of new production goods, works and services, providing for the investments of a legal entity in the construction of new production facilities in the amount of at least two million times the monthly calculation index established by the law on the republican budget and valid on the date of filing the application for the provision of investment preferences, unless otherwise provided by this Code;

      for the expansion and (or) renovation of existing production of goods, works and services, providing for the investments of a legal entity in the amount of at least five million times the monthly calculation index established by the law on the republican budget and valid on the date of filing an application for the provision of investment preferences in changing fixed assets, including in updating (renovation, reconstruction, modernization) of existing production facilities producing products, unless otherwise provided by this Code.

      A priority investment project for the creation of new production of goods, works and services or the expansion and (or) renovation of existing production of goods, works and services is carried out by a legal entity for certain priority types of activities, the list of which is approved by the Government of the Republic of Kazakhstan.

      A special investment project is an investment project implemented by a legal entity of the Republic of Kazakhstan, registered as a participant in a special economic zone or owner of a free warehouse in accordance with the customs legislation of the Republic of Kazakhstan, and (or) purchased from a participant in a special economic zone or implemented by a legal entity of the Republic of Kazakhstan, which has concluded an agreement on the industrial assembly of motor vehicles.

      Footnote. Article 284 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated December 25, 2017 № 122-VI (effective from January 1, 2018); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan № 243-VІ dated 03.04.2019 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 30.04.2021 № 34-VII (shall be enforced from 01.01.2022); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 285. Procedure of investment preferences obtainment

      1. To obtain investment preferences, a legal entity of the Republic of Kazakhstan shall send to the authorized body for investments an application for the investment preferences provision and documents confirming the applicant's compliance with the requirements established by this Code in the form established by the authorized body for investments.

      2. Investment preferences are provided on the basis of investment contract concluded between the authorized body for investments and the legal entity of the Republic of Kazakhstan implementing the investment project.

      The Rules of investment preferences provision by the authorized body for investments on one stop-shop principle to investors, implementing an investment priority project, are approved by the Government of the Republic of Kazakhstan.

      3. Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated December 25, 2017 № 122-VI (effective from January 1, 2018).
      Footnote. Article 285 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated December 25, 2017 № 122-VI (effective from January 1, 2018).

Article 286. Conditions for investment preferences provision

      1. Investment preferences are provided for:

      1) on investment project, investment priority project-legal entity of the Republic of Kazakhstan;

      2) under a special investment project - a legal entity of the Republic of Kazakhstan operating as a participant in a special economic zone or an owner of a free warehouse, manufacturers of vehicles and (or) their components, as well as agricultural machinery and (or) its components - if there is an appropriate agreement about industrial assembly;

      3) for an investment project - a legal entity that has concluded an investment agreement.

      2. Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.06.2020 № 352-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).
      3. Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated December 25, 2017 № 122-VI (effective from January 1, 2018).

      4. Investment preferences shall be provided when a legal entity implements an investment project in accordance with subparagraph 1) of paragraph 1 of this Article for the types of activities included in the list of priority activities approved by the Government of the Republic of Kazakhstan.

      Determination of priority types of activity shall be carried out in accordance with the general classifier of types of economic activity, approved by the authorized body in the field of technical regulation.

      The list of priority activities determined for the implementation of investment priority projects shall not include the following types of activities:

      1) activities in the field of gambling business;

      2) activities in the field of subsoil use, with the exception of coal-bed methane extraction;

      3) activities for the production of excisable goods, with the exception of production of petrochemical products, production, assembly (completing) of excisable goods, provided for in subparagraphs 5) and 6) of part one of Article 462 of the Code of the Republic of Kazakhstan "On Taxes and Other Obligatory Payments to the Budget" (Tax Code).

      The list of priority types of activities, including the list of priority types of activities determined for the implementation of priority investment projects, may be reviewed no more than twice a year.

      5. Investment preferences for the investment priority project are provided for if the following conditions are met:

      1) the recipient is a legal entity of the Republic of Kazakhstan;

      2) a legal entity shall make investments in the amount of at least two million times (for the creation of new industries) or five million times (for the expansion and (or) renewal of existing industries) the size of the monthly calculation index established by the law on the republican budget and valid on the date of filing an application for the provision of investment preferences.

      When creating new objects of investment activity in the areas of food and light industry, the amount of investments of a legal entity is not less than a million times the monthly calculation index established by the law on the republican budget and valid on the date of filing an application for investment preferences;

      When creating objects that can meet the needs of tourists in priority tourist territories, the amount of investment of a legal entity is at least two hundred thousand times the monthly calculation index established by the law on the republican budget and valid on the date of filing an application for the provision of investment preferences, unless otherwise provided for by part four of this subparagraph;

      When creating new hotels, expanding and (or) updating (reconstructing) existing hotels, the amount of investment of a legal entity must be at least one million times the monthly calculation index established by the law on the republican budget and valid on the date of filing an application for investment preferences. In this case, the requirement of this part applies if the creation of new hotels, expansion and (or) renovation (reconstruction) of existing hotels simultaneously meet the following conditions:

      implementation of the project outside cities of republican significance and the capital;

      compliance of the services provided with three, four, and five star categories in accordance with international standards;

      concluding a comprehensive business license (franchising) or franchise agreement with an international hotel chain with at least a thousand hotels in ten or more foreign countries.

      3) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.06.2020 № 352-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication);

      4) a legal entity is not:

      an autonomous educational establishment in accordance with the tax legislation of the Republic of Kazakhstan and the legislation of the Republic of Kazakhstan on education;

      an organization operating in the special economic area in accordance with the tax legislation of the Republic of Kazakhstan and the legislation of the Republic of Kazakhstan on special economic and industrial areas;

      5) the share of the state and (or) a subject of the quasi-public sector - a legal entity of the Republic of Kazakhstan as a founder and (or) participant (shareholder) of a legal entity of the Republic of Kazakhstan does not exceed twenty-six percent, with the exception of a legal entity of the Republic of Kazakhstan in the engineering industry, including the production of a foundry products;

      the share of the state and (or) a subject of the quasi-public sector - a legal entity of the Republic of Kazakhstan as a founder and (or) participant (shareholder) of a legal entity of the Republic of Kazakhstan in the engineering industry, including the production of foundry products, does not exceed fifty percent.

      Participation of the state and (or) subject of the quasi-public sector - a legal entity of the Republic of Kazakhstan as a founder and (or) participant (shareholder) of a legal entity of the Republic of Kazakhstan is no more than five years from the date of registration of the investment contract, with the exception of priority investment projects in the engineering industry, including production of foundry products, where the participation of the state and (or) a subject of the quasi-public sector - a legal entity of the Republic of Kazakhstan as a founder and (or) participant (shareholder) of a legal entity of the Republic of Kazakhstan is not more than twenty years from the date of registration of the investment contract. Within five years, the state and (or) the subject of the quasi-public sector are obliged to withdraw from the founders and (or) participants (shareholders) of the legal entity of the Republic of Kazakhstan. If this condition is not met, the application of investment preferences shall be suspended until his (their) complete withdrawal from the founders and (or) participants (shareholders) of the legal entity of the Republic of Kazakhstan, but not more than one year.

      Breach of condition of withdrawal from the founders and (or) participants (shareholders) of a legal entity of the Republic of Kazakhstan during the suspension period entails the early termination of the investment contract and the return of previously granted investment preferences.

      The provisions of this subparagraph do not apply when a quasi-state sector entity in which the share of the state and (or) quasi-state sector entity as the founder and (or) participant (shareholder) of the legal entity of the Republic of Kazakhstan is less than fifty percent, operates within the framework of the implementation of the investment priority project for the extraction of coal bed methane;

      6) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.06.2020 № 352-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

      7) investment activity is not carried out within the framework of a public-private partnership agreement, including public-private partnership agreement.

      5-1. For the purposes of applying investment preferences for a special investment project in accordance with subparagraph 2) of paragraph 1 of this Article, a legal entity of the Republic of Kazakhstan must meet one of the following conditions:

      1) a legal entity of the Republic of Kazakhstan shall be registered as a participant of special economic area in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on special economic and industrial areas;

      2) legal entity of the Republic of Kazakhstan is registered as the owner of a free custom zone stock in accordance with the customs legislation of the Republic of Kazakhstan;

      3) legal entity of the Republic of Kazakhstan has concluded an industrial assembly agreement of motor vehicles;

      4) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.06.2020 № 352-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

      6. The term of investment preferences application shall be established by this Code and other legislative acts of the Republic of Kazakhstan and specified in the investment contract for each type of investment preferences.

      7. Investment preferences are provided for to the investor in the case of documents submission provided for by Article 292 of this Code, confirming the investor's compliance with the requirements.

      8. Investment preferences application shall be carried out in accordance with this Code and other legislative acts of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 286 as amended by the laws of the Republic of Kazakhstan dated April 28, 2016 № 506-V (effective upon expiry of sixty calendar days after the date of its first official publication); dated 28.12.2016 № 34-VI (effective from January 1, 2017); dated 25.12.2017 № 122-VI (effective from 01.01.2018); № 243-VІ dated 03.04.2019 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 29.06.2020 № 352-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 02.01.2021 № 399-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 30.04.2021 № 34-VII (shall be enforced from 01.01.2022); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 287. Exemption from customs duties

      1. Legal entity of the Republic of Kazakhstan, implementing an investment project within the framework of an investment contract, is exempt from customs duties when importing technological equipment, components and spare parts, raw materials and (or) materials in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      Leasing company is exempt from customs duties when importing technological equipment supplied within the framework of the investment project on the basis of a financial lease agreement for the legal entity of the Republic of Kazakhstan implementing the investment project.

      Technological equipment are understood as goods intended for use in the technological process of an investment project.

      Components are understood as components that in the aggregate make up the structural integrity of the process equipment.

      5) Raw materials and (or) materials – any mineral, component, detail or other goods used for finished product producing by means of technological process;

      1-1. A legal entity of the Republic of Kazakhstan implementing a special investment project under a special investment contract shall be exempted from customs duties when importing technological equipment, components and spare parts for it in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      Exemption from customs duties on used raw materials and (or) materials imported by legal entities of the Republic of Kazakhstan as part of the implementation of a special investment project on the basis of a special investment contract shall be carried out upon completion of the customs procedure of a free customs zone or free warehouse, provided that such raw materials and materials are identified in received product and recognition of the intended use of conditionally released goods.

      2. Exemption from customs duties on imports of technological equipment and components is provided for investment contract period, but not more than five years from the date of registration of the investment contract.

      3. Exemption from customs duty on import of spare parts for technological equipment for up to five years is provided for to legal entities of the Republic of Kazakhstan depending on the volume of investments in fixed assets and in case of compliance of the investment project with the list of priority activities approved by the Government of the Republic of Kazakhstan.

      Exemption from customs duties on imports of raw materials and (or) materials is provided for a period of five years from the date of commissioning of fixed assets under the working program.

      Exemption from customs duties is provided for the investment contract period, but not more than five years from the date of commissioning of fixed assets under the working program.

      The working program is an annex to the investment contract, which determines the schedule of work on the implementation of the investment project before commissioning.

      If the working program provides for the introduction of two or more fixed assets, the calculation of the period of exemption from customs duty on the import of spare parts for technological equipment, raw materials and (or) materials is carried out from the date when the first fixed asset under the working program is put into operation.

      This paragraph shall not apply to the conditions of investment preferences provision for a special investment project.

      3-1. Exemption from import customs duties in the framework of a special investment project is provided for:

      1) the participants of the special economic zones in the fifteen-year period, but not longer than the validity period of the special economic zones;

      2) owners of free custom zone stock for a period not exceeding fifteen years from the date of registration of the special investment contract;

      3) legal entities of the Republic of Kazakhstan that have concluded an industrial assembly agreement of motor vehicles for a period not exceeding fifteen years from the date of registration of a special investment contract.

      4. Notification of the decision taken in accordance with paragraph 2 of this Article shall be sent by the authorized body for investments within five working days to the customs authority.

      Footnote. Article 287 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 28.12.2016 № 34-VI (effective from January 1, 2017); dated 25.12.2017 № 122-VI(effective from 01.01.2018); dated 30.12.2020 397-VI (shall be enforced upon expiry of six months after the date of its first official publication).

Article 288. Government grant-in-kind

      1. Government grant-in-kind are property that is the property of the Republic of Kazakhstan, transferred for temporary gratuitous use or provided on the right of temporary gratuitous land use to a legal entity of the Republic of Kazakhstan for the investment project implementation with subsequent gratuitous transfer of ownership or land use.

      2. Government grant-in-kind in the order established by this Code shall be provided for by the authorized body for investments in coordination with the authorized body for state property management and (or) the Central authorized body for land resources management, as well as local Executive bodies for temporary gratuitous use or on the right of temporary gratuitous land use with subsequent gratuitous transfer to ownership or land use in case of investment obligations in accordance with the investment contract.

      The basis for gratuitous transfer of the provided state natural grant in the property or land use shall be the decision of the competent authority on investments, which shall be made not later than three months from the date of receipt of the audit report, stipulating the fulfillment of investment obligations by the investor under the investment contract concluded between the investor and the competent authority on investments.

      3. As the government grant-in-kind can be transferred: land, buildings, structures, machinery and equipment, computer equipment, measuring and regulating devices and facilities, vehicles (except auto cars), production and household equipment.

      4. Evaluation of government grant-in-kind is carried out at their market value in the manner prescribed by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      5. The maximum size of the government grant-in-kind is not more than thirty percent of the volume of investments in fixed assets of a legal entity of the Republic of Kazakhstan.

      If the estimated value of the requested government grant-in-kind exceeds the specified maximum size, the legal entity of the Republic of Kazakhstan has the right to receive the requested property with payment of the difference between its estimated value and the maximum size of the government grant-in-kind.

      Footnote. Article 288 as amended by Law of the RK № 87-VII of 27.12.2021 (shall be put into effect ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 289. Guarantees of stability in case of amendment in the legislation of the Republic of Kazakhstan

      1. Legal entities implementing investment priority projects that comply with paragraph 5 of Article 286 of this Code, or implementing investment strategic projects under investment contracts concluded before January 1, 2015, or implementing an investment project under an investment agreement shall be guaranteed stability in the event of changes in:

      1) the tax legislation of the Republic of Kazakhstan in accordance with the Code of the Republic of Kazakhstan "On Taxes and Other Obligatory Payments to the Budget" (Tax Code);

      2) legislation of the Republic of Kazakhstan on migration of the population in the field of attracting foreign labor.

      Exceptions to part one of this paragraph are the cases provided for in paragraph 4 of Article 295-2 of this Code.

      2. Guarantee of stability application of the legislation of the Republic of Kazakhstan shall be canceled in case of early termination of the investment contract in the manner prescribed by this Code.

      3. Legal entities that have concluded an agreement on investment obligations under Article 295-3 of this Code shall be guaranteed the stability of the tax legislation of the Republic of Kazakhstan under the Code of the Republic of Kazakhstan “On Taxes and Other Obligatory Payments to the Budget” (Tax Code) for a period of ten years.

      Footnote. Article 289 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 25.12.2017 № 122-VI ( effective from 01.01.2018); dated 29.06.2020 № 352-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 02.01.2021 № 399-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); № 87-VII of 27.12.2021 (shall be effective on 01.01.2022); dated 30.12.2022 № 177-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication); dated 20.04.2023 № 226-VII (shall be enforced from 01.07.2023).

Article 290. Tax preferences

      1. Tax preferences are provided for to legal entities of the Republic of Kazakhstan in the manner and on the terms provided by the tax legislation of the Republic of Kazakhstan.

      2. Types of tax preferences:

      1) for investment priority projects:

      reduction of the amount of calculated corporate income tax by 100 percent;

      the application of the coefficient 0 to the land tax rates;

      calculation of property tax at the rate of 0 percent to the tax base;

      2) for investment projects, except for investment priority projects-exemption from value added tax on imports of raw materials and (or) materials under the investment contract;

      3) for special investment projects – exemption of import of raw materials and (or) materials under a special investment contract from value added tax in accordance with the tax legislation of the Republic of Kazakhstan.

      3. Investment contract establishes the validity period of each type of tax preferences, but no more than the absolute deadline for their application, defined in accordance with the Code of the Republic of Kazakhstan "On Taxes and other Mandatory Payments to the Budget" (Tax Code).

      4. Application of tax preferences shall be canceled in case of early termination of the investment contract in the manner prescribed by this Code.

      Footnote. Article 290 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated December 25, 2017 № 122-VI (effective from 01.01.2018).

Article 291. Investment grant

      Footnote. Article 291 is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 02.01.2021 № 399-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 292. Requirements for the application for investment preferences

      1. Application for investment preferences provision is accepted and registered in the form established by the authorized body for investments, if available:

      1) certificate of state registration (re-registration) of the legal entity;

      2) the copies of the charter of the legal entity, certified by the signature of the head and seal of the legal entity.

      If the legal entity shall be a private business entity, the documents affixing a seal shall not be required;

      3) business plan of investment project, drawn up in accordance with the requirements established by the authorized body.

      4) Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 25.12.2017 № 122-VI (effective from 01.01.2018).

      5) documents confirming the size (cost) of the government grant-in-kind requested by the legal entity of the Republic of Kazakhstan and preliminary approvals of its provision;

      6) was valid until 01.01.2017 in accordance with the Code of the Republic of Kazakhstan dated 29.10.2015 № 375-V;

      7) copies of the passport or identity document of the attracted foreign worker (with translation into the Kazakh or Russian), the employment contract concluded between the employer and the attracted foreign worker (with translation into the Kazakh or Russian), documents confirming his qualifications and (or ) education (with translation into the Kazakh or Russian).

      In the case of implementation of an investment priority project in priority tourist areas, a letter from the central executive body exercising the functions of state administration in the field of tourism activities shall also be attached, confirming the implementation of the investment priority project in priority tourist areas.

      1-1. An application for the provision of investment preferences within the framework of implementation of a special investment project shall be accepted and registered in the form and in the manner established by the authorized body, determined by the Government of the Republic of Kazakhstan for concluding a special investment contract.

      2. If the application for the provision of investment preferences provides for the provision of tax preferences, the investor shall submit the conclusion of a comprehensive non-departmental expertise of construction projects, certified by the signature of the head, in the manner prescribed by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 292 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated December 28, 2016 № 34-VI (effective from January 1, 2017); dated December 25, 2017 № 122-VI(effective from January 1, 2018); № 241-VI dated 02.04.2019 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 243-VІ dated 03.04.2019 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 295-VІ dated 27.12.2019 (shall be enforced since 01.01.2020); dated 29.06.2020 № 352-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 02.01.2021 № 399-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 30.04.2021 № 34-VII (shall be enforced from 01.01.2022).

Article 293. Terms of application consideration for investment preferences provision

      1. Application for investment preferences provision shall be submitted for consideration to the authorized body for investments, which, in accordance with the requirements established by Articles 285 and 286 of this Code, shall make a decision within twenty working days from the date of registration of the application.

      Order of application consideration for an investment preference provision in the form of an investment grant is determined by the rules for an investment grant provision.

      2. Order of acceptance, registration and consideration of the application for investment preferences provision is determined by the authorized body for investments.

      3. Provisions of this Article shall not apply to applications for investment preferences for a special investment project.

      Footnote. Article 293 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated December 28, 2016 № 34-VI (effective from January 1, 2017); dated December 25, 2017 № 122-VI(effective from January 1, 2018).

Article 294. Conclusion of an investment contract

      1. An investment contract is a contract for the implementation of an investment project, which provides for investments implementation and investment preferences provision.

      2. Authorized body for investments within ten working days from the date of the decision investment preferences provision prepares for signing the investment contract taking into account provisions of the model-based contract.

      Model-based contract is a standard contract approved by the Government of the Republic of Kazakhstan and used in the conclusion of investment contracts.

      3. The investment contract is registered by the authorized body within 5 (five) working days from the date of signing and comes into force from the date of its registration.

      Investment contract date is the date of its registration by the authorized body for investments.

      4. Investment contract period is determined by the term of the investment preferences. Completion term of the working program shall be finished no later than nine months before the end of the investment contract.

      In case of realization of the investment project by the legal entity of the Republic of Kazakhstan being concluded a financial leasing contract, the validity of the investment contract shall expire after nine months after the expiry of a financial leasing contract.

      Footnote. Article 294 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated December 28, 2016№ 34-VI(effective from January 1, 2017).

Article 295. Terms of termination of the investment contract

      1. Investment preferences shall be terminated upon expiry of the investment contract or may be terminated before the expiry of such period in the manner prescribed by this Article.

      2. Investment contract may be terminated before expiry:

      1) by agreement of the parties;

      2) unilaterally.

      3. In case of non-performance or improper performance of obligations by the investor under the investment contract and in case of failure by the investor to submit documents justifying the possibility of further implementation of the investment project, the authorized body for investment shall terminate the investment contract unilaterally before the expiry of three months from the date of notification.

      In case of the investment contract termination, the specified legal entity shall pay the amounts of taxes and customs duties not paid to the budget as a result of investment preferences provided under the investment contract.

      4. In case of the investment contract early termination on the initiative of the legal entity of the Republic of Kazakhstan, which concluded the investment contract, the specified legal entity shall pay unilaterally the amount of taxes and customs duties not paid as a result of investment preferences provided for under the investment contract.

      5. In case of early termination of the investment contract by agreement of the parties, the legal entity of the Republic of Kazakhstan, which concluded the investment contract, shall pay the amount of taxes and customs duties not paid as a result of investment preferences provided for under the investment contract.

      6. In case of early termination of the investment contract, the legal entity of the Republic of Kazakhstan, which concluded the investment contract, returns the property in kind, provided to it as a state full-scale grant, or its initial cost on the date of transfer in accordance with the terms of the investment contract.

      6-1. In case of termination of the investment contract, a legal entity of the Republic of Kazakhstan shall reimburse in full the amount of the investment grant paid under the investment contract.

      7. The return of the state full-scale grant is carried out by the legal entity of the Republic of Kazakhstan, which concluded the investment contract, within thirty calendar days after decision making of the authorized body for investments on early termination of the investment contract.

      Footnote. Article 295 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated December 25, 2017 № 122-VI (effective from January 1, 2018).

Article 295-1. Conclusion and termination of a special investment contract

      1. A special investment contract is a contract providing for the provision of investment preferences for a special investment project.

      2. For the conclusion of special investment contracts, determined by the Government of the Republic of Kazakhstan, within fifteen working days from the date of receipt of the application for the provision of investment preferences for a special investment project, the authorized body shall prepare a special investment contract for signing, taking into account the provisions of a standard special investment contract approved by the authorized body for conclusion of special investment contracts, determined by the Government of the Republic of Kazakhstan.

      3. The procedure and conditions for the conclusion and termination of a special investment contract shall be developed and approved by the authorized body for the conclusion of special investment contracts, determined by the Government of the Republic of Kazakhstan.

      4. The term of the special investment contract is determined by the term of the investment preferences.

      5. Upon early termination of a special investment contract by agreement of the parties, a legal entity of the Republic of Kazakhstan that has entered into a special investment contract shall not pay the amount of customs duties not paid as a result of investment preferences granted under a special investment contract.

      Footnote. The Code is amended by adding Article 295-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated December 28, 2016 № 34-VI (effective from January 1, 2017); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan № 243-VІ dated 03.04.2019 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 272-VI dated November 25, 2019 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 295-2. Investment agreement

      1. An investment agreement is an agreement for the implementation of an investment project concluded on the basis of a decision of the Government of the Republic of Kazakhstan between a person authorized by the Government of the Republic of Kazakhstan and a legal entity, including one registered in the jurisdiction of the Astana International Financial Center, providing for investments in the amount of at least seven and a half million-fold the monthly calculation index, established by the law on the republican budget and effective as of January 1 of the corresponding fiscal year.

      The investment agreement defines the conditions and procedure for granting preferences and benefits provided for by the legislation of the Republic of Kazakhstan at the time of conclusion of the investment agreement, as well as establishes counter obligations for legal entities that have concluded an investment agreement.

      Investment agreements cannot be concluded for the implementation of projects in the following types of activities:

      1) activities related to the trafficking of narcotic drugs, psychotropic substances and precursors;

      2) production and (or) wholesale of excisable products;

      3) conducting a lottery;

      4) gambling business activities;

      5) activities related to the circulation of radioactive materials;

      6) banking activities (or certain types of banking operations) and activities in the insurance market (except for the activities of an insurance agent);

      7) audit activity;

      8) professional activity in the securities market;

      9) digital mining activities;

      10) activities of credit bureaus;

      11) security activities;

      12) activities related to the circulation of civilian and service weapons and ammunition;

      13) activities in the field of subsoil use, including the activities of gold miners;

      14) the sale of minerals, including the activities of traders, activities for the sale of coal, oil.

      2. The term, procedure and conditions for the amendment and termination of the investment agreement are set out in the rules for the conclusion, amendment and termination of investment agreements approved by the authorized investment authority.

      3. The provisions of the investment agreement shall remain in effect for twenty-five years from the date of its conclusion in the event of changes in the legislation of the Republic of Kazakhstan, with the exception of those provisions that arise from international treaties ratified by the Republic of Kazakhstan, as well as cases of amendments to the investment agreement by agreement of the parties.

      Footnote. The Code is supplemented by Article 295-2 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 02.01.2021 № 399-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2022 № 177-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 295-3. Agreement on investment obligations

      1. An agreement on investment obligations is an agreement concluded between the Government of the Republic of Kazakhstan and a legal entity that provides for the obligations of a legal entity to finance the capitalized subsequent expenses and (or) expenses for the acquisition, production, construction of new fixed assets, as well as to finance other costs that increase the value of fixed assets in accordance with international financial reporting standards and (or) the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan on accounting and financial reporting, within eight years, including the year of filing an application for the conclusion of such an agreement, in total in the amount of at least seventy-five million times the monthly calculation index established by the law on the republican budget and effective on January 1 of the year in which the application for its conclusion was submitted.

      In case of conclusion of an agreement on investment obligations with a legal entity engaged in activities in the field of extraction and (or) processing of solid minerals, such an agreement is concluded exclusively for activities in the field of extraction and (or) processing of solid minerals.

      2. An agreement on investment obligations is concluded with a legal entity that simultaneously meets the following conditions:

      1) a legal entity is a commodity producer, with the exception of subsoil users extracting hydrocarbon minerals and producers of petroleum products. For the purposes of this article, a commodity producer is a legal entity whose at least seventy percent of the total annual income for the year preceding the year of filing an application for an agreement on investment obligations is the income from the sale of goods of its own production or from the sale of minerals extracted by such a person and (or) products obtained as a result of processing of minerals by such a person;

      2) a legal entity is a subject of large or medium-sized entrepreneurship in accordance with this Code;

      3) does not carry out activities for the production of excisable goods;

      4) does not apply special tax regimes.

      3. A legal entity having entered into an agreement on investment commitments shall fulfill the obligations stipulated in part one of paragraph 1 hereof, pursuant to the schedule of investments, being an annex to the agreement on investment commitments.

      At the same time, financing of at least fifty percent of the amount provided for in part one of paragraph 1 of this article must be carried out within the first four years, including the year of filing an application for an agreement on investment obligations.

      In case the legal entity that entered into the Investment Obligations Agreement exercises the obligations stipulated in part one of paragraph 1 hereof:

      1) the value of goods, works and services under contracts concluded with an interrelated party shall be accounted for in the amount of expenses actually incurred, but not exceeding fifty percent of the amount of obligations stipulated by part one of paragraph one hereof;

      2) when entering into contracts for the purchase of goods, works and services, the cost thereof is accounted for in the amount of actual expenses incurred, with an interrelated party, such interrelated party must be a resident of the Republic of Kazakhstan.

      4. Within the term of the agreement on investment obligations, starting from the second year from the date of its conclusion, a legal entity, not being a subsoil user, must also annually finance the training of Kazakhstani personnel in an amount of at least twenty thousand-fold of the monthly calculation index established by the law on the national budget and effective as of January 1 of the year when such financing is made.

      A legal entity being a subsoil user shall finance the expenses specified in part one of this paragraph as required by the legislation of the Republic of Kazakhstan on subsoil and subsoil use.

      5. An application to conclude an agreement on investment commitments shall be filed with the competent authority for investments.

      A competent authority on investments within twenty working days from the date of receipt of the application for the conclusion of the agreement on investment obligations shall prepare a draft decree of the Government of the Republic of Kazakhstan for the signing of such agreement.

      A competent authority on investments shall elaborate the procedure for conclusion, amendments, termination of the agreement on investment commitments and a standard form of the agreement on investment commitments to be approved by the Government of the Republic of Kazakhstan.

      6. The agreement on investment obligations may be amended only in terms of changing the investment schedule, subject to the preservation of the provisions set forth in the second part of paragraph 3 hereof.

      7. Conclusion of the agreement on investment obligations shall not impede the conclusion of investment contracts for the provision of investment preferences in compliance with the requirements established by this Code. Herewith the preferences for taxes shall be granted under this Code and the Code of the Republic of Kazakhstan “On Taxes and Other Obligatory Payments to the Budget”(Tax Code) in force at the time of conclusion of an agreement on investment obligations.

      8. The agreement on investment obligations before the expiration of the term specified in Article 289, paragraph 3 of this Code may be terminated by agreement between the parties or unilaterally in compliance with this paragraph.

      In the event of failure to perform the obligations and conditions provided for by part one of paragraph one, paragraph two, part two of paragraph three and paragraph four hereof, during the term of the investment commitment agreement, the Government of the Republic of Kazakhstan shall terminate the agreement on investment commitments unilaterally upon expiration of a three-month period from the date of notification.

      In the event of early termination of the agreement on investment obligations, the legal entity that concluded such an agreement shall recalculate its tax obligations pursuant to the procedure established by the Code of the Republic of Kazakhstan “On Taxes and Other Obligatory Payments to the Budget” (the Tax Code).

      Footnote. Chapter 25 as supplemented by Article 295-3 under Law of the RK № 87-VII of December 27, 2021 (shall be effective on January 1, 2022); as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 12/30/2022 № 177-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 296. Investment disputes settlement

      1. An investment dispute is a dispute arising from contractual obligations between investors, including large investors, and government authorities in connection with the investor's investment activities.

      2. Investment disputes are resolved through negotiations or in accordance with the previously agreed dispute resolution procedure.

      3. If it is impossible to resolve investment disputes in accordance with the provisions of paragraph 2 of this Article, disputes shall be settled in accordance with the treaties and legislative acts of the Republic of Kazakhstan in the courts of the Republic of Kazakhstan, as well as in arbitration determined by the agreement of the parties.

      4. Disputes, not related to investment disputes, shall be resolved in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 296 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated April 8, 2016 № 489-V (effective upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 296-1. Forms of control over compliance with the terms of investment contracts

      Control over compliance with the terms of investment contracts shall be carried out by the authorized body for investments in the following forms:

      1) desk audit, carried out on the basis of study and analysis of reports submitted in accordance with paragraph 1 of Article 296-2 of this Code;

      2) visits to the object of investment activity, including the consideration of documents for the execution of the work program and conditions of the investment contract.

      Footnote. Paragraph 2 is supplemented by Article 296-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.06. 2020 № 352-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 296-2. The procedure for organizing and exercising control over compliance with the terms of investment contracts

      1. After the conclusion of the investment contract, a legal entity of the Republic of Kazakhstan shall submit semi-annual reports on implementation of the investment contract no later than July 25 and January 25 with a breakdown by cost items provided for by the work program, with attachment of documents confirming the entry into operation of fixed assets, supply and use of spare parts for process equipment, raw materials and (or) materials in the form established by the authorized body for investments.

      2. Amendments to the annexes of the investment contract and the special investment contract may be made by an agreement of the parties twice a year.

      3. An audit with a visit to the object of investment activity shall be carried out within six months after the commissioning of fixed assets, subject to completion of the work program.

      4. Based on the results of the audit, the representative of the authorized body for investments and the head of a legal entity of the Republic of Kazakhstan that has concluded the investment contract shall sign an act of the current state of execution of the work program of the investment contract in the form established by the authorized body for investments.

      5. In case of non-fulfilment or improper fulfilment of the work program of the investment contract, the authorized body for investments shall send a written notification to the legal entity of the Republic of Kazakhstan that has concluded the investment contract indicating violations and set a three-month period for eliminating violations.

      6. In the event that, based on the results of an audit conducted by the authorized body for investments, it is established that the technological equipment, components, spare parts for it, raw materials and (or) materials imported for the implementation of the investment project and exempted from customs duties were not put into operation or were not used, a legal entity of the Republic of Kazakhstan that did not pay the amount of customs duties due to the investment preferences granted under the investment contract shall pay them in terms of unused equipment, components, spare parts for it, raw materials and (or) materials with the accrual of penalties in the manner established by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      7. After completion of implementation of the work program, a legal entity of the Republic of Kazakhstan that has concluded an investment contract shall submit an audit report to the authorized investment body within two months, which must contain:

      1) information on fulfilment of investment obligations in accordance with the work program;

      2) a breakdown of fixed assets acquired in accordance with the work program;

      3) a consolidated register of documents confirming implementation of the work program;

      4) information on fulfilment of conditions of the investment contract.

      If the investment contract provides for the provision of an investment subsidy, the legal entity of the Republic of Kazakhstan that has concluded the investment contract shall submit an audit report of an audit organization that meets the minimum requirements established by the authorized body in the field of auditing to the authorized body within two months.

      8. Information on termination of the investment contract in order to ensure the protection of economic interests of the state shall be sent to:

      1) the state revenue bodies and, if necessary, to other state bodies for taking appropriate measures;

      2) the state revenue bodies, the authorized body for state property management and (or) the central authorized body for land management, as well as local executive bodies under investment contracts, according to which a state in-kind grant is provided.

      9. A legal entity of the Republic of Kazakhstan that has concluded an investment contract, during the validity of the investment contract shall not have the right to:

      1) change the intended purpose of the provided state in-kind grant, as well as property acquired in accordance with the work program;

      2) alienate the provided state in-kind grant, as well as property acquired in accordance with the work program.

      10. Control over the intended use of objects exempted from customs duties shall be carried out in the manner determined by the Eurasian Economic Commission.

      Footnote. Paragraph 2 is supplemented by Article 296-2 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.06.2020 № 352-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Chapter 26. SPECIAL PROTECTIVE, ANTI-DUMPING AND COUNTERVAILING MEASURES IN RELATION TO THIRD COUNTRIES

Article 297. General provisions on the introduction of measures to protect the domestic market

      1. In order to protect the economic interests of the Republic of Kazakhstan, measures may be introduced to protect the domestic market in respect of goods originating from third countries and imported into the customs territory of the Eurasian Economic Union in the form of special, protective, anti-dumping and countervailing measures.

      Third countries are understood as countries and (or) associations of countries that are not parties to the Treaty on the Eurasian Economic Union, as well as territories included in the world classification approved by the Eurasian Economic Commission.

      2. Decisions on the introduction and application, revision or cancellation of special, protective, anti-dumping or countervailing measures or non-application of the relevant measure shall be taken by the Eurasian Economic Commission.

      Special, protective, anti-dumping and countervailing measures application, investigation prior to the application of special protective, anti-dumping and countervailing measures are regulated by the Law of the Republic of Kazakhstan "On special, protective, anti-dumping and countervailing measures in relation to third countries".

Article 298. Types of measures

      1. A special, protective measure is a measure to limit the increased import of goods into the customs territory of the Eurasian Economic Union, which is applied by the decision of the Eurasian Economic Commission through the introduction of an import quota, a special quota or a special duty, including a preliminary special duty.

      2. An anti-dumping measure is a measure to counteract dumping imports, which is applied by the decision of the Eurasian Economic Commission through the introduction of an anti-dumping duty, including a preliminary anti-dumping duty, or the approval of price commitments made by the exporter.

      3. A compensatory measure is a measure to neutralize the impact of a specific subsidy of the exporting third country on the economic sector of the member-states, applied by the decision of the Eurasian Economic Commission through the introduction of a compensation fee (including a preliminary compensation fee) or approval of voluntary commitments made by the authorized body of the subsidizing third country or exporter.

Article 299. Principles of special protective, anti-dumping and countervailing measures application

      A special protective measure may be applied to the goods if, as a result of the investigation, it is established that the import of the goods into the customs territory of the Eurasian Economic Union is carried out in such increased quantities (in absolute or relative terms to the total volume of production in the member-states of similar or directly competing goods) and on such conditions that it causes serious damage to the branch of the economy of the member-states or creates a threat of causing such damage.

      An anti-dumping measure shall be applied to the goods that are the subject of dumping imports if, as a result of an investigation conducted by the body conducting the investigation, it is established that the import of such goods into the customs territory of the Eurasian Economic Union causes material damage to the branch of the economy of the member-states, creates a threat of causing such damage or significantly slows down the creation of the branch of the economy of the member-states.

      Compensatory measure may be applied to the imported goods, in the production, export or transportation of which a specific subsidy of the exporting third country was used, if, according to the results of the investigation conducted by the body conducting the investigation, it is established that the import of such goods to the customs territory of the Eurasian Economic Union causes material damage to the branch of the economy of the member-states, creates a threat of causing such damage or significantly slows down the creation of the branch of the economy of the member-states.

      Member States are understood as States that are members of the Eurasian Economic Union and Parties to the Treaty on the Eurasian Economic Union.

SECTION 6. PROTECTION FORMS AND REMEDIES OF BUSINESS ENTITIES
Chapter 27. PROTECTION OF BUSINESS ENTITIES RIGHTS

Article 300. Protection forms of business entities rights

      1. Every business entity has the right to judicial protection of its rights, freedoms and legitimate interests.

      Protection of violated or disputed rights of business entities may be carried out in a different manner provided for by the laws of the Republic of Kazakhstan (arbitration, mediation, Business Rights Commissioner of Kazakhstan, Ombudsman, negotiations, claims procedure and others).

      2. Business entities rights protection may be carried out by appealing the actions (inaction) of officials and acts (decisions) of state bodies in cases provided for by this Code and the laws of the Republic of Kazakhstan.

      3. In cases specifically provided for by law, the rights protection of business entities may be carried out by direct actual or legal actions of the business entity whose right is violated (self-defense).

Article 301. Judicial form of defence

      Business entities shall have the right to apply to the court for the protection of violated or disputed rights, freedoms or legitimate interests in the manner prescribed by the laws of the Republic of Kazakhstan,

      Footnote. Article 301 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.06.2020 № 351-VI (shall be enforced from 01.07.2021).

Article 302. Pre-trial disputes settlement, the parties of which are business entities

      1. Business entities, whose rights and legitimate interests have been violated, in order to directly resolve the dispute with the violator of these rights, apply to him with a written claim in the manner prescribed by the laws of the Republic of Kazakhstan.

      2. In cases, established by the laws of the Republic of Kazakhstan, when compliance with the pre-trial dispute settlement procedure is optional, the business entity has the right to apply directly to the court for the protection of its violated right.

      3. In case of non-settlement of disputes in the pre-trial procedure, business entities shall have the right to apply to the court in the manner established by the laws of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 302 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.06.2020 № 351-VI (shall be enforced from 01.07.2021).

Article 303. Amicable protection forms

      1. Protection of the rights of business entities may be carried out in the following forms provided for by the laws of the Republic of Kazakhstan and (or) the contract:

      1) in arbitration;

      2) through the mediation;

      3) in the manner of the participatory procedure.

      2. Other non-judicial protection forms of the rights of business entities in cases provided for by the laws of the Republic of Kazakhstan, may be established.

      3. In order to enforce the rights and legitimate interests of business entities, disputes settlement arising in the course of business activities, business entities have the right to apply to the Business Rights Commissioner of Kazakhstan, the Ombudsman in cases provided for by this Code and other laws of the Republic of Kazakhstan.

Article 304. Protection of rights in arbitration

      1.Unless otherwise provided by the laws of the Republic of Kazakhstan, a dispute arising from civil law relations may be considered in arbitration in the manner provided by the laws of the Republic of Kazakhstan, in the presence of an arbitration agreement.

      2. To resolve a dispute, arbitrations may be established in the form of permanent arbitral institution or arbitration to resolve a certain dispute.

      3. Organization and procedure for the activities of permanent arbitrations shall be established by their rules and laws of the Republic of Kazakhstan, treaties of the Republic of Kazakhstan.

      4. If other requirements to the organization and arbitration standard operating procedures, created for resolution of a specific dispute, are not established by the law and treaties of the Republic of Kazakhstan, they are determined by the agreement of the parties.

      5. If the arbitral award is not executed voluntarily within the period established in it, it shall be subject to enforcement in the manner provided by the Civil Procedure Code of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 304 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated April 8, 2016№ 489-V (effective upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 305. Protection of the rights through procedure application of the mediation

      1. Mediation between business entities is carried out by mutual agreement of the parties and at the conclusion of a mediation agreement between them.

      2. Mediation in the disputes settlement arising from civil and other legal relations with the participation of business entities can be applied both before initiation of legal action and after the claim acceptance by the court.

      3. General terms and conditions of mediation are provided by the law of the Republic of Kazakhstan "On mediation".

Article 306. Protection of rights in the participative procedure

      1. Business entities have the right to conclude an agreement on the dispute settlement in the form of a participatory procedure.

      2. Participative procedure shall be conducted without the participation of a judge by means of negotiations between the parties, with the assistance of the dispute adjustment by the lawyers of both parties.

      3. General terms and conditions of the participatory procedure are regulated by the Civil Procedure Code of the Republic of Kazakhstan.

Chapter 28. BUSINESS RIGHTS COMMISSIONER OF KAZAKHSTAN INVESTMENT OMBUDSMAN
Paragraph 1. Legal status of Business Rights Commissioner of Kazakhstan

Article 307. Concept of Business Rights Commissioner of Kazakhstan

      1. Business Rights Commissioner of Kazakhstan is a person appointed to the post by the Order of the President of the Republic of Kazakhstan in order to represent, ensure and protect the rights and legitimate interests of business entities in state bodies, as well as to protect the interests of the business community.

      Business Rights Commissioner of Kazakhstan is accountable to the President of the Republic of Kazakhstan.

      2. No one has the right to impose on the Business Rights Commissioner of Kazakhstan functions not provided for by this Code. Any illegal interference in the activities of the Business Rights Commissioner of Kazakhstan is not allowed.

      3. For the period of implementation of its powers, Business Rights Commissioner of Kazakhstan suspends its membership in political parties and other public associations.

      4. Business Rights Commissioner of Kazakhstan has no right to engage in political activities.

      5. Business Rights Commissioner of Kazakhstan in accordance with the established procedure within a month after taking office is obliged to transfer to the trust management the shares in his ownership, shares (shares), shares of the authorized capital of commercial organizations and other property, the use of which entails the receipt of income, except for money legally owned by this person, as well as property transferred to the property lease. Business Rights Commissioner of Kazakhstan may not transfer to the trust management of the bonds belonging to him, shares of open and interval mutual investment funds, and also has the right to receive income from the property transferred to the trust management and has the right to transfer to the property rental housing.

      6. Business Rights Commissioner of Kazakhstan may not hold paid positions in other organizations, except for teaching, research or other creative activities.

Article 308. Basics of Business Rights Commissioner of Kazakhstan activities

      Business Rights Commissioner of Kazakhstan activities is based on:

      1) legitimacy;

      2) priority of protection of business entities rights and legitimate interests;

      3) objectivity;

      4) publicity.

Article 309. Duties of Business Rights Commissioner of Kazakhstan

      Business Rights Commissioner of Kazakhstan in order to represent, ensure and protect the rights and legitimate interests of business entities, as well as to protect the interests of the business community:

      1) shall represent, ensure, protect the rights and legitimate interests of business entities in state bodies and other organizations of the Republic of Kazakhstan, as well as international organizations and foreign states;

      2) shall consider applications of business entities;

      3) shall make proposals to the state bodies on the protection of the rights of business entities, as well as recommendations on the suspension of subordinate regulatory legal acts;

      3-1) shall submit proposals to the competent authority on entrepreneurship to repeal or revise existing regulatory instruments and (or) requirements on complaints of business entities pursuant to paragraph 3 of Article 82 of this Code;

      4) shall send to the state bodies (officials), actions (inaction) having violated the rights and legitimate interests of business entities, recommendations on measures to restore the violated rights, including the involvement of persons guilty of business entities rights and legitimate interests violation, to responsibility;

      5) shall send applications to the Prosecutor's office in case of disagreement with the opinion of state bodies in order to further restore violated business rights;

      6) shall submit applications to the President of the Republic of Kazakhstan in case of occurrence of facts of business rights systematic violation and impossibility of their resolution at the level of state bodies;

      7) shall request from the state bodies (officials) the information, documents and materials relating to the rights and obligations of business entities, with the exception of information constituting a state, commercial, bank and other secret protected by the law;

      8) shall apply to the court with a claim (application) in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan;

      9) shall take other legal measures aimed at restoring the violated rights and legitimate interests of business entities.

      Footnote. Article 309 as amended by Law of the RK № 95-VII of December 30, 2021 (shall be put into effect ten calendar days after its first official publication).

Article 310. Obligations of Business Rights Commissioner of Kazakhstan

      1. In carrying out activities, the Business Rights Commissioner of Kazakhstan is obliged:

      1) to comply with the Constitution and legislation of the Republic of Kazakhstan;

      2) to take measures to ensure the observance and protection of the rights and legitimate interests of business entities;

      3) to be objective and impartial when considering applications;

      4) not to take any actions that impedes the exercise of the rights of a person seeking protection.

      2. Business Rights Commissioner of Kazakhstan annually submits to the President of the Republic of Kazakhstan a report on the results of the work done to protect the business rights, which is placed in the mass media.

Article 311. Order of applications consideration by the Business Rights Commissioner of Kazakhstan

      1. Business Rights Commissioner of Kazakhstan within its competence:

      1) shall consider applications of business entities (hereinafter – the applicant), except for applications:

      which have not been previously considered by the state bodies within their competence;

      on the facts of applicant's rights violation by other private business entities;

      2) shall inform the applicants about the direction of their applications to the authorized state bodies and organizations;

      3) shall inform applicants on results of consideration of their references and taken measures;

      2. Business Rights Commissioner of Kazakhstan within ten calendar days shall consider applications of applicants for compliance with the requirements set out in subparagraph 1) of paragraph 1 of this Article, in case of failure to comply with which leaves the application without consideration, as shall notify the applicant in writing form.

      3. Applications of applicants, received by the Business Rights Commissioner of Kazakhstan, shall be considered within thirty calendar days.

      4. If necessary, the period of applications consideration received by the Business Rights Commissioner of Kazakhstan, shall be extended with the obligatory notification of the applicant about the work.

      5. As a result of consideration, the applicant is provided for with a response on the merits of the application within the competence of the Business Rights Commissioner of Kazakhstan.

      6. Procedure for extending the terms of appeals consideration, sending to the authorized state bodies and organizations, informing applicants about the course of appeals consideration is established by the Business Rights Commissioner of Kazakhstan.

Article 312. Appointment and dismissal of the Business Rights Commissioner of Kazakhstan

      1. Person appointed to the position of the Business Rights Commissioner of Kazakhstan shall meet the following requirements:

      1) have citizenship of the Republic of Kazakhstan;

      2) have higher education;

      3) have at least five years of experience in protection of the rights and legitimate interests of entrepreneurs.

      2. Business Rights Commissioner of Kazakhstan is appointed by Order of the President of the Republic of Kazakhstan for a period of four years.

      3. Business Rights Commissioner of Kazakhstan may be dismiss from office early by the decision of the President of the Republic of Kazakhstan on the following grounds:

      1) voluntary;

      2) health reasons preventing further execution of professional duties according to the medical report;

      3) failure to comply with the obligations and restrictions established by this Code;

      4) violation of official duties, commission of misdeeds inconsistent with the position held;

      5) departure for permanent residence outside the Republic of Kazakhstan.

      4. Powers of Business Rights Commissioner of Kazakhstan shall be terminated in the following cases:

      1) termination of citizenship of the Republic of Kazakhstan by the Business Rights Commissioner of Kazakhstan;

      2) Entry of court decision into legal force on the recognition of the Business Rights Commissioner of Kazakhstan as incapable or partially capable or on the application of compulsory medical measures to him;

      3) Entry of condemnatory judgement into legal force concerning Business Rights Commissioner of Kazakhstan;

      4) Death of Business Rights Commissioner of Kazakhstan or entry of court decision into legal force to declare him dead.

      5. The same person may not be appointed to the position of Business Rights Commissioner of Kazakhstan more than two consecutive times.

Article 313. Basics of Business Rights Commissioner of Kazakhstan activities

      Business Rights Commissioner of Kazakhstan activities is provided by the National Chamber.

Paragraph 2. Investment Ombudsman legal status

Article 314. Investment Ombudsmen

      1. Investment Ombudsman is an officer appointed (assigned) by the Government of the Republic of Kazakhstan, who is entrusted with the functions of assistance in protecting the rights and legitimate interests of investors;

      2. Investment ombudsman shall carry out his activities in compliance with the Constitution of the Republic of Kazakhstan, the laws of the Republic of Kazakhstan, the Acts of the President and the Government of the Republic of Kazakhstan and other regulations, as well as these Regulations.

Article 315. Duties of Investment Ombudsmen

      1. In order to ensure and protect the rights and legitimate interests of investors, Investment Ombudsman:

      1) shall consider investors' appeals on issues arising in the course of investment activities in the Republic of Kazakhstan, and make recommendations for their resolution, including interacting with state bodies;

      2) shall provide assistance to investors in resolving emerging issues out-of-court and pre-court procedures;

      3) shall develop and submit to the Government of the Republic of Kazakhstan recommendations on improving the legislation of the Republic of Kazakhstan on investment activities.

      2. Investment Ombudsman recommendations are issued in the form of letters and minutes of meetings with Investment Ombudsman.

      3. Investment Ombudsman shall conducts consultations with state bodies and organizations and scheduled meeting to resolve issues of investors arising out-of-court and pre-court procedures.

      4. Investment Ombudsman, in the event that investor's issues cannot be resolved in accordance with the applicable legislation, shall develop and make recommendations on legislation improvement of the Republic of Kazakhstan, and directs them to the Government of the Republic of Kazakhstan.

Article 316. Rights and obligations of Investment Ombudsman

      1. The Investment Ombudsman has the right:

      1) to request and receive from state bodies and organizations, regardless of the form of ownership, the information necessary for the consideration of applications, except for information constituting a commercial secret;

      2) for immediate reception by Chiefs and other officials of state bodies and organizations;

      3) to hear the Chiefs of interested state bodies and organizations or their Deputies on the applications of investors;

      4) other rights necessary for the implementation of the functions assigned to the Investment Ombudsman.

      2. In carrying out the activities, the Investment Ombudsman is obliged:

      1) to take measures to ensure the observance and protection of the rights and legitimate interests of investors;

      2) to consider in the order and terms established by the legislation of the Republic of Kazakhstan, applications of investors on the actions (inaction) of officials, decisions of state bodies, other organizations and their officials, as well as take the necessary measures on them;

      3) to be objective and impartial when considering applications;

      4) not to take any actions that impedes the exercise of the rights of a person seeking protection.

Article 317. Organization of Investment Ombudsman activities

      Investment Ombudsman activities is ensured by an authorized authority for investment.

      Regulations on the Investment Ombudsman activities shall be approved by the Government of the Republic of Kazakhstan.

Chapter 29. APPEAL AGAINST DECISIONS, ACTIONS (INACTION) OF STATE BODIES AND OFFICIALS

Article 318. Obligation to consider the complaint of business entities

      Complaints filed in the manner prescribed by the laws of the Republic of Kazakhstan shall be subject to mandatory acceptance, registration and consideration. Refusal to accept complaint is prohibited.

      State body (state body official) is obliged to consider the complaint filed by the business entity in the order and terms established by the laws of the Republic of Kazakhstan.

Article 319. Leave to appeal

      1. Decisions, actions (inaction) of state bodies and officials may be appealed in the manner prescribed by the laws of the Republic of Kazakhstan by business entities, if they affect their rights and legitimate interests.

      2. The complaint shall be filed with the state body, whose competence includes its consideration and adoption of a decision on it. A complaint shall be filed in the manner prescribed by the laws of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 319 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.06.2020 № 351-VI (shall be enforced 01.07.2021).

SECTION 7. RESPONSIBILITY FOR VIOLATION OF THE LEGISLATION OF THE
REPUBLIC OF KAZAKHSTAN IN ENTREPRENEURSHIP. TRANSITORY AND FINAL
PROVISIONS
Chapter 30. RESPONSIBILITY FOR VIOLATION OF THE LEGISLATION OF THE
REPUBLIC OF KAZAKHSTAN IN ENTREPRENEURSHIP

Article 320. Responsibility for violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan in entrepreneurship

      1. Violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan in entrepreneurship shall entail liability established by the laws of the Republic of Kazakhstan.

      2. State bodies and their officials shall bear the responsibility established by the laws of the Republic of Kazakhstan for the illegal distribution and (or) use of information constituting a commercial secret, and the damage caused to a business entity as a result of such distribution and (or) use, shall be refundable in accordance with the civil laws of the Republic of Kazakhstan.

      3. Obstruction of legal business activity shall entail liability established by the laws of the Republic of Kazakhstan.

      4. All losses incurred by a business entity as a result of obstruction of its legitimate business activity shall be refundable to compensation in accordance with the civil laws of the Republic of Kazakhstan.

Article 321. Responsibility of state bodies and their officials for non-performance or improper performance of their official duties

      1. State bodies and their officials in case of non-performance or improper performance of their duties in the process of interaction of business entities and the state, including the state regulation and support of entrepreneurship, as well as in case of illegal actions (inaction) shall be liable, established by the laws of the Republic of Kazakhstan.

      2. State bodies are obliged to inform in writing form the business entity, whose rights and legitimate interests have been violated, about the measures taken against the state bodies officials responsible for the violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan within one month.

Article 322. Responsibility for violation of the established order of the business entity inspection

      1. Illegal actions of state bodies officials during inspections entail liability established by the laws of the Republic of Kazakhstan.

      2. Damage caused to a business entity by a state body or its official in the implementation of state control and supervision shall be subject to compensation in accordance with the civil laws of the Republic of Kazakhstan.

      The amount of damages for compensation, including the amount of remuneration paid to employees of business entities for the preparation of inspection materials, wages for the time of production forced stop, lost profits that would have received the business entity in the implementation of the relevant goods, works, services not released as a result of production suspension.

Chapter 31. TRANSITORY AND FINAL PROVISIONS

Article 323. Application procedure of certain provisions of this Code

      1. Benefits, provided for on the basis of investment contracts concluded with the authorized body for investments prior to the enactment of the Law of the Republic of Kazakhstan dated January 8, 2003 "On investments", shall remain in force until the expiration of the period established in these investment contracts.

      2. The norms of paragraphs 3, 4 and 5 of Article 295, paragraph 1 of Article 296-2 of this Code regarding the payment of taxes remain valid for investment contracts concluded with the authorized investment body until January 1, 2009.

      3. Provisions of paragraph 1 of Article 287 of this Code in terms of exemption from import customs duties of leasing companies apply to investment contracts concluded with the authorized body for investments from October 1, 2016.

      Footnote. Article 323 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated December 28, 2016№ 34-VI (effective from January 1, 2017); dated 29.06.2020 № 352-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 324. Procedure for Entry into Force of this Code

      1. This Code shall be enforced since January 1, 2016 as excluded:

      1) sub-paragraph 2) of the second part of paragraph 2 of Article 36 and sub-paragraph 5) of paragraph 2 of Article 38 of this Code, which shall enter into force on February 6, 2016;

      2) part two of paragraph 4 of Article 193 of this Code, which shall enter into force on March 1, 2016;

      3) the title of Article 211 of the table of contents, article 211, sub-paragraph 2) of paragraph 2 of Article 290 of this Code, which shall enter into force on 1 January 2017;

      4) sub-paragraph 19) of paragraph 2 of Article 3, Article 22, paragraph 2 of Article 58, Article 62, sub-paragraph 5 of the third part of paragraph 2 of Article 80 and sub-paragraph 4) of paragraph 2 of Article 82 of this Code, which shall enter into force after the enactment of the legislative act on self-regulation;

      5) provisions of the third part of paragraph 1 of Article 65, Article 66 of this Code in terms of expert opinions on the concepts of draft laws affecting the interests of business entities shall enter into force after the enactment of the legislative act on legal acts;

      6) sub-paragraph 111) of Article 138 of this Code, which shall enter into force after the enactment of the legislative act on the organic products production.

      2. Establish that headings of Articles 173 and 197 of the table of contents, sub-paragraphs 9), 13) and 14) of Article 88, sub-paragraph 4) of paragraph 3 of Article 116, sub-paragraph 68) of Article 138, Article 173, sub-paragraph 3) of Article 195, sub-paragraph 2) of paragraph 6 of Article 196, Article 197, sub-paragraph 6) of paragraph 1 of Article 292 of this Code is valid till January 1, 2017.

      3. Establish that the heading of Article 119 of the table of contents of this Code till January 1, 2017 is amended read as follows:

      "Article 119. Pricing for goods, works, services produced and sold by regulated market entities".

      4. Suspend until March 1, 2016 the effect of sub-paragraph 1) of paragraph 1 of Article 36 of this Code, establishing that during the suspension of this sub-paragraph is hereby amended to be valid as follows:

      "1. For state registration as an individual entrepreneur, an individual shall submit directly to the State revenue committee or through the Public service center:".

      5. Suspend until January 1, 2017 the effect of sub-paragraphs 7) and 16) of Article 88 of this Code, establishing that during the suspension of this sub-paragraphs is hereby amended to be valid as follows:

      "7) warns and eliminates abuses of the dominant or monopolistic position in the relevant product market, with the exception of violations stipulated by the legislation of the Republic of Kazakhstan concerning natural monopolies and regulated markets;";

      "16) identify monopolistically high and low price set by the market entity having dominant or monopolistic position, except for market entities selling goods in regulated markets;".

      7. Suspend until March 1, 2016 the effect of sub-paragraph 2) of paragraph 2 of Article 110 of this Code, establishing that during the suspension of this sub-paragraph is hereby amended to be valid as follows:

      "2) to appeal against decisions, actions (inactions) of permitting authorities and state bodies that receive notifications, and (or) their officials, Public Service Center and (or) its employees on licensing and permitting procedures or receiving notifications in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan;".

      7. Suspend until January 1, 2017 the effect of sub-paragraph 4) of paragraph 3 of Article 111 of this Code, establishing that during the suspension of this sub-paragraph is hereby amended to be valid as follows:

      "4) provide to public authorities and public service centers documents and (or) information necessary for the implementation of licensing and licensing procedures, including through information systems;".

      8. Suspend until January 1, 2017 the effect of paragraphs 1 and 2 of Article 118 of this Code, establishing that during the suspension of this paragraphs is hereby amended to be valid as follows:

      "1. 1. Tariff setting on goods, works, services in natural monopoly is carried out in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan concerning natural monopolies and regulated markets.

      2. Tariffs (prices, charge rates) or their limits on regulated goods, works, services of a natural monopoly entity approved by an authorized body in natural monopolies and regulated markets, taking into account the quality and reliability of goods produced, works performed, services rendered not lower than the cost of expenses necessary for the provision of regulated goods, works, services, and to consider the possibility of making a profit, ensuring the effective functioning of the natural monopoly entity.

      9. Suspend until January 1, 2017 the effect of Article 119 of this Code, establishing that during the suspension of this Article is hereby amended to be valid as follows:

      "Article 119. Pricing for goods, works, services produced and sold by regulated market entities

      1. State regulation of prices applies to goods, works, services of the regulated markets entities in railway transport, electricity and heat power, petroleum products production, oil transportation, civil aviation, port activities, telecommunications and postal services, as well as gas, taking into account the features established by the Law of the Republic of Kazakhstan "On Gas and Gas supply".

      Authorized body, responsible for managing natural monopolies and regulated markets, approves the list of goods, works and services of regulated markets entities, which are subject to state regulation of prices.

      2. As a temporary measure for a certain period on the territory of the Republic of Kazakhstan, in the order determined by the anti-monopoly authority, state price regulation may be introduced in certain commodity markets and (or) for goods (works, services) of individual market entities.

      General term of application of state price regulation stipulated by this Article may not exceed one hundred and eighty calendar days within one year.

      3. Pricing for goods, works, services produced and sold by the regulated market entities shall be carried out in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan concerning natural monopolies and regulated markets by setting the maximum price.".

      10. Suspend until January 1, 2017 the effect of paragraph 2 of Article 122 of this Code, establishing that during the suspension of this paragraph is hereby amended to be valid as follows:

      "2. Authorized body in petroleum products production as agreed with the authorized body, exercising leadership concerning natural monopolies, in the manner, approved by the authorized body in petroleum products production, shall establish maximum prices for petroleum products retail sales, for which state price regulation is established.

      10-1. It shall be established that paragraphs 2 and 3 of Article 124-5 shall remain in force until January 1, 2025.

      11. Suspend until January 1, 2017 the effect of sub-paragraph 54) of Article 138 of this Code, establishing that during the suspension of this sub-paragraph is hereby amended to be valid as follows:

      "54) return of taxes and other mandatory payments to the budget, and also completeness and timely transfer of obligatory pension contributions, mandatory professional pension contributions to the unified accumulative pension Fund and social contributions to the State social insurance Fund;".

      12. Suspend until January 1, 2017 the validity of paragraph 3 of Article 193 of this Code, establishing that during the suspension of this paragraph is hereby amended to be valid as follows:

      1) from January 1, 2016 to March 1, 2016:

      "3. Implementation of the exclusive right is carried out by creating a state monopoly entity. State monopoly entities can be only the state enterprise created by the Government of the Republic of Kazakhstan or local executive bodies of regions, cities of republican status, the capital by the decision of the Government of the Republic of Kazakhstan.";

      2) from March 1, 2016 to January 1, 2017:

      "3. Implementation of the exclusive right is carried out by creating a state monopoly entity. Only a state enterprise created by the Government of the Republic of Kazakhstan or local executive bodies of regions, cities of republican status, the capital by decision of the Government of the Republic of Kazakhstan can be a state monopoly entity, with the exception of the State Corporation "Government for Citizens.".

      13. Suspend for the period from March 1, 2016 to January 1, 2017 the effect of part two of paragraph 4 of Article 193 of this Code, establishing that during the period of suspension, this part is hereby amended to be valid as follows:

      "Restrictions provided for in sub-paragraphs 1) and 2) of part one of this paragraph shall not apply to the State Corporation "Government for citizens".

      14. Suspend until January 1, 2017 the effect of sub-paragraph 1) of paragraph 2 of Article 241 of this Code, establishing that during the suspension of this sub-paragraph is hereby amended to be valid as follows:

      "1) in the manner and on the terms provided by legislation of the Republic of Kazakhstan, excused from payment for connected power in electrical energy, heat-, water supply and sewerage using the laws of the Republic of Kazakhstan concerning natural monopolies and regulated markets;

      14-1. That paragraph 4-1 and sub-paragraph 4) of paragraph 6 of Article 129 of this Code shall be suspended until July 1, 2025.

      15. Declare to be no longer in force:

      1) Law of the Republic of Kazakhstan dated March 31, 1998 "On farming enterprise" (Statements of the Parliament of the Republic of Kazakhstan, 1998, № 2-3, Art. 26; 2001, № 24, Art. 338; 2003, № 1-2, Art. 6; № 4, Art. 26; № 24, Art. 178; 2006, № 1, Art. 5; № 15, Art. 95; 2007, № 9, Art. 67; № 15, Art. 106; № 18, Art. 143; 2008, № 24, Art. 129; 2009, № 15-16, Art. 76; 2010 № 5 Art. 23; 2011, № 6, Art. 49; 2013, № 14, Art. 72; 2014 № 21, Art. 122);

      2) Law of the Republic of Kazakhstan "On Investments" dated January 8, 2003 (Statements of the Parliament of the Republic of Kazakhstan, 2003, № 1-2, Art. 4; 2005, № 9, Art. 26; 2006, № 3, Art. 22; 2007, № 4, Art. 28; 2008, № 15-16, Art. 64; № 23, Art. 114; 2009, № 2-3, Art. 18; 2010, № 5, Art. 23; 2012, № 2, Art. 11; № 6, Art. 46; № 15, Art. 97; № 21-22, Art. 124; 2013, № 15, Art. 82; 2014, № 11, Art. 64; № 21, Art. 122; № 23, Art. 143);

      3) Law if the Republic of Kazakhstan "On Private Entrepreneurship" dated January 31, 2006 (Statements of the Parliament of the Republic of Kazakhstan, 2006, № 3, Art. 21; № 16, Art. 99; № 23, Art. 141; 2007, № 2, Art. 18; № 3, Art. 20; № 17, Art. 136; 2008, № 13-14, Art. 57, 58; №15-16, Art. 60; № 23, Art. 114; № 24, Art. 128, 129; 2009, № 2-3, Art. 18, 21; № 9-10, Art. 47, 48; № 11-12, Art. 54; № 15-16, Art. 74, 77; № 17, Art. 82; №18, Art. 84, 86; № 19, Art. 88; № 23, Art. 97; № 24, Art. 125, 134; 2010, № 5, Art. 23; № 7, Art. 29; №15, Art. 71; № 22, Art. 128; № 24, Art. 149; 2011, № 1, Art. 2; № 2, Art. 26; № 6, Art. 49; № 11, Art. 102; 2012, № 15, Art. 97; № 20, Art. 121; № 21-22, Art. 124; 2013, № 1, Art. 3; № 5-6, Art. 30; № 14, Art. 75; № 15, Art. 81; № 21-22, Art. 115; 2014, № 1, Art. 4; № 4-5, Art. 24; № 10, Art. 52; № 14, Art. 84; № 16, Art. 90; № 19-I, 19-II, Art. 94, 96; № 21, Art. 122; № 22, Art. 131; № 23, Art. 143; 2015, № 8, Art. 42; № 11, Art. 52);

      4) Law of the Republic of Kazakhstan "On Competition" dated December 25, 2008 (Statements of the Parliament of the Republic of Kazakhstan, 2008, № 24, Art. 125; 2009, № 15-16, Art. 74; 2010, № 5, Art. 23; 2011, № 6, Art. 50; № 11, Art. 102; № 12, Art. 111; 2012, № 13, Art. 91; № 14, Art. 95; № 15, Art. 97; 2013, № 4, Art. 21; № 10-11, Art. 56; № 14, Art. 72; 2014, № 1, Art. 4; № 4-5, Art. 24; № 14, Art. 84; № 19-I, 19-II, Art. 96; № 21, Art. 122; № 23, Art. 143; 2015, № 8, Art. 42; № 9, Art. 46);

      5) Law of the Republic of Kazakhstan "On the State control and supervision in the Republic of Kazakhstan" dated January 6, 2011 (Statements of the Parliament of the Republic of Kazakhstan, 2011, № 1, Art. 1; № 2, Art. 26; № 11, Art. 102; №15, Art. 120; 2012, № 1, Art. 5; № 2, Art. 9, 14; № 3, Art. 21, 25, 27; № 8, Art. 64; № 10, Art. 77; № 11, Art. 80; № 13, Art. 91; №14, Art. 92, 95; № 15, Art. 97; № 20, Art. 121; № 23-24, Art. 125; 2013, № 2, Art. 11; №10-11, Art. 56; № 14, Art. 72; № 16, Art. 83; № 21-22, Art. 115; № 23-24, Art. 116; 2014, № 4-5, Art. 24; № 7, Art. 37; № 8, Art. 49; №10, Art. 52; № 11, Art. 61, 67; № 14, Art. 84; № 16, Art. 90; № 19-I, 19-II, Art. 96; № 21, Art. 122; № 23, Art. 143; № 24, Art. 144; 2015, №9, Art. 46);

      6) Law of the Republic of Kazakhstan dated January 9, 2012 "On State support of industrial and innovative activity" (Statements of the Parliament of the Republic of Kazakhstan, 2012, № 2, Art. 10; №14, Art. 92; 2013, № 9, Art. 51; № 14, Art. 75; № 15, Art. 81; 2014, №1, Art. 4; № 11, Art. 63; № 19-I, 19-II, Art. 96).

      Footnote. Article 324 as amended by Laws of the Republic of Kazakhstan No. 116-VIII of 08.07.2024 (shall be enforced from the day of its first official publication); No. 121-VIII of 08.07.2024 (shall enter into force upon expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

      President of the
Republic of Kazakhstan 		N. NAZARBAYEV